Está en la página 1de 5

Cuento traducido

Los Caballos
Aymara - Castellano

KAWALLUNAKA Vctor Montoya Uka kimsa kawallunakawa, samkana arknaqkituxa, qinayanakata thuqhtanisawa pamparu williqtani, m quta jakaru, uka umana phaxsisa ajanupa uachtayasna. Wali jayaruwa uttha, ukata nayaru ujasaxa jikxatiri, walipuniwa qullu pata qullu pata, jawiranaka, qawa qawanaka jalakipawayxtha, m muxsa achu quqa quqa muyaru laqa imantasxtha. Kawallunaka taktatapa istasawa saraskaytha. M krmi manqhnama jalakipawaytha ukata m jacha pampanwa ustxtha. Jaya tukusina intsa anti qhanapampi chhaqhasknwa, ukkakamaxa m walja qutu jamachinakawa alaxa pachana tutukjtaskna.

Yaqha pachankaskaythsa, thayana nukhtatjama jalaskakiythwa. Maya tanqhtasawa muruqtata tinkxtha. Maya thuqhtapisawa sayttha ukata jani qhipha utasisa jalaskakthwa. Kawallunakaxa putukisawa chhukhusinkakiwa. Janiwa mayasa jaqina latxatatknti, m waxrakiwa paranakapana utjna. Uywasa yatinuqtayata kawallunakjamnwa, ukata janiwa jaqipaxa utjknti. Jakankaskitnsa, ancha jakankaskpansa, chamajaxa kayunakajana janisa utjxnxa, tijuskakiythwa. Atiptaaki jayankaaki lupiskaytha. Ukatsa kayunakajasa janiwa qhisphiataki tijurjamkxnti, atipjatawa tinkxtha.

Kawallunakaxa chhukhukipxituwa. Mayaki saytari. Qhiphxa kayunaparuwa saytari ukata dragn kikpakjama nasata nina phusarasa qanchiri. Wali mulljata ukhamawa ancha musparata manqhata ukattha. Chhukhukamawa jakachanxitu, laka chakanakapa karakiyasa ukhamaraki chusaru mataqisisa. Thusunqayampiwa qala charantasa juquntayxitu, m jani utata aruna parlkasaxa, kawki pacha arunakapampiwa parlitu. Kunsa sisthwa. munapxta?

Sartasaxa, uta punku jiqi maljtata taypina tinkuriki isttha ukhamaraki ujtha. Mamajawa utaru mantani, nayaru wali ukatasa situ: Kawkinkisa kawallunakaxa? Nayranaka qaqurastha ukhamaraki jumpijsa parata laqawa picharastha. Kuna kawallunaka? sasawa siskhttha.

Samkana arknaqiri kawallunak situwa. LOS CABALLOS (Traduccin del espaol al aymara: Flix Layme Pairumani) Los tres caballos, que me acosaban en el sueo, saltaron de las nubes y cayeron en la pradera, cerca de un lago en cuyas aguas se reflejaba la luna. Los mir a lo lejos, pero al verlos venir a mi encuentro, me ech a correr atravesando

Kawallunakaxa qhiphxa kayunakaparuwa saytari, wali laqa chhiqhanaka japaqisa alaxa pacharu thuqhtawayxi, chhiqhanakasa ayatatata kunka chawaranakapasa thayana janatatatawa chhukhtawayxapxi.

montes, ros y quebradas, hasta que de pronto me escabull en un huerto de rboles frutales. Camin escuchando el retumbar de los cascos. Atraves un arco iris y aparec ante una inmensa llanura. En el horizonte se hunda el sol con su rosado resplandor, mientras una bandada de pjaros se dispersaba en el cielo. Aunque estaba en otro tiempo y lugar, segua corriendo como empujado por el viento. Di un traspi y ca en redondo. Me levant de un brinco y segu corriendo sin volver la mirada. Los caballos avanzaban al galope. Ninguno llevaba jinete, salvo un cuerno en la frente. Parecan caballos domados, pero no tenan amos. Lucan alas en las patas y en el lomo; eran blancos, fuertes y briosos.

Aunque los tena cerca, muy cerca, segua apretando el paso, mientras mis energas se me iban por las piernas. No pensaba sino en ganar distancia. Mas como mis piernas no respondan al ritmo impuesto por mi instinto de sobrevivencia, me dej caer rendido. Los caballos me cruzaron. Se detuvieron en seco. Se alzaron sobre sus patas traseras y relincharon lanzando llamas como dragones. Los mir desde abajo, lleno de pasmo y espanto. Ellos se acercaron al trote, haciendo crujir los dientes y dando coces en el aire. Me baaron con una lluvia de babas, mientras me hablaban en un idioma desconocido, con inflexiones de dialectos pretritos. Qu quieren? les dije.

Los caballos se levantaron sobre sus patas traseras, aletearon el colmo de la velocidad y se elevaron al cielo, las alas desplegadas y las crines tendidas al viento. Al despertar, escuch desplomarse la puerta en medio de una polvareda que se disip en el mbito. Mi madre entr en el cuarto, me lanz una mirada furtiva y dijo: Dnde caballos? estn los

Me restregu los ojos y limpi el sudor de mi frente. Qu pregunt. caballos?

Los caballos que te perseguan en el sueo contest.

También podría gustarte