Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
1
\
E
l-;;1 ¡--;¡
;l'
h g. JI ¡:¡g_ 32 ¡;ig. \ \
··.
ti/
L0s lados :J cl ivos de una misma fase, situad os ín·n tl' :1 un mtsmo 4° A'IÍ111cro úc ra11uras ¡)()r ¡J o{o _,. }tl.\'t'
polQ, se ·une:n ;1 l:ld os :J cli\·os dt: la rnisma f;t se , situa <h>scn un mismo
polo d e distint o IH)mbrc, bien sea ~1 :Interior o el pLlSLt:rtut. El nú mero de ra nu ras por polo y LtSl' se ca lcubr:'1 m ccli:m te la
siguien te fórmu la:
'7'-··--·-~"7' ·~--- ~~
9S
.. -· ..."' 1["·"···
, ... ~....,.. --~~----~
--
. ·-·-- ..· ~--· . ...
. ~· .. _:.__._ J 99
. tj~ • • • iiW- ·i ;: 1 ~ o;::ruh ,ü: :L W- :.....:; :za:a s . - . • • - ,. • , --=:A.: .r-
. P '1 101
1 ~
-- 1
r:-:
Fll1 1 s-~--~ 11_h_11
n 1u l 1 Tfl J
1
l'
¡
1 2 J i 5 6 7 8 9 0 1 2 3 1.567 !
1 1
1 i
1 1
1 1
1 1
1 1
1 1
1 1
901 2J I.
1 2 3 <5
1
.,.. . 1 2 3 i 5 6 7 81 9 rnlfi
1
L1 ~
1 1 1 :
o
11 11
1 1
1 1
1 1
1 1 1 1 1 1
L-l--
1 ¡ 1 1
-c..--- - __._
_
J
1 1
_J
1
. 1
1 1
1
H
- --1-_j
1 1 - 1
1 1
1 1 1
1 1 1
¡ .. _1
\ ' -
u z V w X y Z V "'
11
u X y
BOBINA DO i -1 BOBINA DO i - l
Esquema
A m plitud .;
Una vez realizado el cálculo del bobinado se procederá a la eje-
cución del esquema siguiéndose las n orm as anteriores (véase Bobina~ o i
.j. m = (q - 1) • U = (3 - 1) · 2 = 4
4-1 ).
Con los m ismos dato s que los empleados para el ejercicio anterior, Paso de {'rin cíp ios
pero con la variante de q ue en lugar de reaüzarlo " por polos" se hace
"por polos consecuentes" . K -~= 4
N° de ranuras K= 24
y 12 o = 3-- 3 . 2
p
N° de polos 2p = 4 o
N° de fases q = 3 Tabla de principios
Bobinado im ~rica d o, realizado " por polos consecuentes" .
K = 24 = 2
Kp q = T pq 4 -:-j""'
u = - K- = ___li__ = ') El esqu~nw co rn:~po n di.: nt .: a cslc cj~.: rci c i o se rcp res~.:nla en 1:! p :1 rlC
2p q 4 • 3 - su pe rior.
102
,1
~, .. ~ -· ··' .: ""'ilfii!iltf'..I. .. ;!..~ ---
~ . . . .- .... .-· -- J. -.....,.... ~· - ·-
.. 10 3- -:. ..._ - .¡¡¡J
; '_/
-· '
1 1 1 1 !:::. - - - - 1 - ;·
1 1 1 11
Cálculo 1 1 1 lo 1 11 1
1 1 1 - 11 )..
N° de grupos d el bobinad o 1 1 1 11
1 1 L -----~ _____ _j 1
G = pq = 1· 3= 3
1 ~ 1
1 L------~-----...l
N° de ranu ras por polo y fase 1
L-- -----~------H--- - --~
K = K = 18 _ 3
pq 2
P4
2 . 3 ,...----- ---. ~
Pasos de bobina
.,
1
~------~1--r----------~ ~
1
p 1 7 12
p' 2 7 11 r-- --- --~a---- -,
1 1
p" 3 7 10 1 1
1 , - - - - - - .... - - - - 1
Paso de p rincipios 1 1 1¡
1 1 r ------.---- .11-- - - --- ,...
K . 18 - 6 1 1 1 :1
Y I 20 = · r - 3 ·1 1 1 : ro¡ ¡1
p .
1 1 1 111
T abln de pri ncip ios 1 1 1 1
1 1 1 ,.. 11
1 1 1 11
u V w. Se toma n co mo princi pios:
L__l.l..
,, ' _,
,,
11
~
1 7 13 . U-1 V-7 W- 13
! 0.:1
·--------- ______ - ·--
..,_
a ~- -
BOBINA DO 4-4 1
Dat os
Nn de ranuras K = 18
=6
N° de pol os 2 p
1 ~---- :----J ~
N° de fases q = 3
1
~ )(
Am plüud de grupo
1
L-- - -01-------
.._ _______ :::...
1
m = (q - 1) · U = (3 - 1) · 1 =2 ~
Pasos de bobina
p 17 4
K -.J.!.=
"": ......
13 15 17
'--·-
IO G
··- ···-- - - -· ~" - "' ----.- -. ---- ¡,¡ . ..
~-.-•~
. J,c ¡ l
e
-! · • ~-a-~r- E
• _,
ibLB ..L. ~! _! -.. - ~ ..."l:~.; . .lt. •
1 9 17 U-1 V- 9 W- 17
i
G = 2pq = 2 • 3 = 6
N° de ranuras por polo y fase
K -_K_= __li_ = 4
pq - 2pq 2 • 3
U = -K- = 24 = 2
4 pq 4 ·1· 3
Amplitud de grupo
m= (q - 1) 2U = (3- 1) 2 · 2 =8
Pasos d e bobina
p - .J.
7 12
p' - ¿_+1 1
K - ~ =S
Y t~O = -3-- 3 · l
p
108 109
J
·- . - - -~------
Q)
o
ti
~
8
...
-------l r--------- -------------, r------ --------- 1
V\
--- ---1 1 11 r----------------1 ! 11 r---------- ---
l f : i 1 1 ! 1
.
1
1
1
1
!
1
! 1
1
; .. 1
1
1
1
1
! 1
1 1 1 1 1 1
1 .1 1 1 1 1 1 1 Q)
1 ·· 1. 1 1 l 1 1 1 oQ)
1 1 1 1 1 1 1 l
1 1 3 ~ 5 6 7 1 · 9 10 11 12 13 u 15 16 17 ~~ 19 20 21 22 21 2' ~
)>..
1• i
1 1 1 1 1 1 1::)
1 1 1 1 1 1 o
1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 C"'l
1
1
1 1 ! l 1
J -
1::)
~
1 ! 1 1 i 1 1 1 1'1)
--
____:__J 1 L_ --- - - - - ~- ---
_ ___ , 1_ _¡
1 L_ - - - - - -- t-- - ~
""":l:l
1L ___1.
1 _______ _ __ J ñ
' l
------- 1
1
1::)
1::)
1'1)
l 1
l 1 0
... .
, 1 1 ~
1 1
u z V X w y
1
l ~-
n
ll
'
·- i:
.·:
lb
oQ¡
~
/_ h
' .................. 1::)
o
~
,/
,"',............. ..... ...
1
/ / .......... 0\
("" (
1 1
~ 1 1
1 1 1
1 1 75 17 19 20 2 1 22 23 2 '
10 , 11 11 13
"
Q)
1;- 5 6 7. 8 9
1 1
@
1 1 ~
):,.
1 1
1
1...
1 8
.........1 f"'
1::)
~
f"'
"'<::....
:l)
i"l
o
1::)
1'1)
f"'
):,.
1
w y
V X
u z
¡,.!1 .
i~---
1' :
·=
---~
~ , :;¡¡ ic<-~ ·~;t. .- - -- -- - - - -- - - - -
130 Bt NA DO 4·8
. ·'·'i .
1
·,
N° de ran u r as K= '24
Nc• d e polos 2p
N° de fa ses q =3
=4
,' "
___.,..<:..._ - -- ...::::::-- ---...... ,
N° de gr upos d el b ob inad o
....... ,
1 ~ ,
......
'\ G = pq =2· 3= 6
ll \'\ _ K _ 24 _
" .\ N° de ra nuras po r polo y fase Kpq - - - - - - - 2
2pq 4 . 3
("
p - l -7-8
p' - 2 -:-7
Y1 2 0 = _K_ = 2 4 ¡1:
Paso de p ri ncip io s 3p 3-2 = 4
\
\~ Ta bla de princ ipio s
\ \¡
\.
' ''' ' ..............
- ._::::::--_ _
'..- - ...........
...... _____ __.....-
u V w
lj
1 S 9 Se to ma n como principio s
1·
r 13 17 21
U-1 V-5 W-9 ,,
1
~
. 1
.~;,,1 •'
Est e ejercicio c0 rre spo nclc ;¡ l B0 11 1NADO 4-2 e n el q ue en lug;¡ r de
h3ce rlo en do <; llpo s de grup os só lo sl' h ace co n u no'.
Vea . la l:i m ina ¿n la página siguie nll' .
,......-- ~ -~
" G = p"q = 4 • 3 = 12
r---- ~ ~
1 1 i1 Q)
1 N° de ranur as por polo y fase Kpq = ____L_ - 24
2pq - a-:--3 = 1
• ._..,.
1
1
'-----.'-+----- !:::: -------~~--------, 1 . ,¡ r U = -K_ _ 24
1 NO de bobinas p o r grup o
r--- - ~ ----, 1 2pq - 873= 1
1 \ 1
_j
1 r--- - ~ - --- - -\- - Amplitud de gru po
11 \
~
\ m = (q - 1) • U = (3 - 1) • 1 = 2
1
~
lj ' Pasos de bo bin a
1¡ .......
/1
11
1 ...... p ~ 17 4
1
/L_
1 ~aso de principios -~
K -
yl20 = 3 3·4 =2
1
,_ __11 ------- ~ p
~ Tabla de principios
¡.._
u· V w
IQ --
1 3 S
:::..
"' 7 9 1J 1 Se toma n como principios
r - ---~ -- -- ,
1 \
1r ----.-.- ----t-- - - - - - - - - - -- N 13 15 17 U-1 V -3 W-5
~·
.
11
"'
\
'
\ 19 21
. 23
11 1
\ ~ ',
11
Este bob ina do se l. .t represen tado de rnr ma ci rcular en 4-0 y de forma
rl'..:tangular en 4- l O.
Ve;¡ , las l ~t m i nas en las pági nas siguie ntes.
'·
115
~--- · .::.::.:~ ~ a
...
1
10
¡j
J ..
'' - ~ -;
g
~
o
o
...1
i5
/
/
/
/
' 'l1 ''l
1
(
1
1
1 1
1 1 1
1 1 1
2 J ' s 6 7 s g ro 11 12 u 1s 16 TD 157 11 ]] 23 2i
1 1
4-U-LL._-_.: -+,: -~
1 1
1 1 1 1
1 1 1
1 1 1
1 1
1
1
1
! _ _._L
_ __ J_ _ _ _ j :
1 1
1
L_ _j
1
1
1 ·,
1
1 1
1 1
1 1
1 1
) r
..
1 u z V W X y
-=-"-'===--,--~-~.,.,..,..,
. ,,...,
. - ' - - ., .
1 l
.1
1 1
'1
BO BIN ADO 4-11
Datos
N° de rammts K = 30
N" de po los 2p = 2 '',,,,'
,,,,,
'''
1 N<> de fases q == 3 ~¡¡¡¡
o
''1'
11 1
1, r
Pl
1 1 1! 1 111
! Bo binado concén trico, realizado "por polo s con secuentes" 1' 1 1 í ~ ir IT
1 1
i11 ~ 1¡' 1
¡::;
[ 1 i 111 11 !
¡• Cálculo 10 )..
¡ll "' 1 1¡
N° de gru pos del bobinado 1¡¡1 L ---:q ------- t ll
: 1 l L ----~ _ _ _____ _j 1 1
G= rq = 1•3=3 . ~ -
l l l - - - --::::¡-- - - - - -.J 1
IL- ---- ~ ------ --~
N° de ran uras por polo y fase Kpq = K -30 = 5 L-- ----~--------- 1---- - :t
1
- pq 273 o
""
~
~
m = (q - 1) • U = (3 - 1) • S = 1O
::!
.._
Pasos de bobina
p - 1 -:- 20 r - -- ----~ -
-""
.._
-,
;:...
p'
p"
-
-
27
3 -:-
19
18
Ir
,,
' Ir- ____- ..,o. -----
- ---
- -, 1
11
-, 11
p"' - 47 17 1' 1r -- .... --- - h 111
p"" - S7 16
1t11 r ---- 10 ---- l+iH-------
1 1¡¡
N
111 1 lt'l
11 1: 1 11 ¡t
Paso de prin cipios y 12
K -_ _lQ_
o = -3- 3 . 1 = 10 1 ,, 1 .... 1¡11
p 1¡1 11 Pl l 111
·Lt 111 11 11 11
Tabla de principios
~~~~~' -"" ll t l
1 1: i
;::,
u¡
!
u V \V
Se to man co mo pr inc ipios
'~~~~' 1 11 1
d
1 ll 21 U- l V- 1 1 W-21
t:! .....__ '------ ' -·- -
1, ----
J 11S
:ZL , !ll l - ·'' , .. ...-· - ...,""'. --- ~~.~ r· ·t"!"!t"s .,_-~,..., ~ r·sz-8 ::-:p::::=w OOtaí
-
•
=::uuuwa·
• - '~
r1
BOBINA DO 4-12
.. BOOIN ADO t- 12 BOOINA DO CONCENTRICD DE C.A .
Datos
N° de ranuras K= 30
N° de polos 2p = 4
N° de fases q = 3
: ~
• 1
11 ~-----'
N ---H~
1
Cálculo 1 -
l¡ L- ---¡
N° de grupos del bobinado G = 2pq = 4 · 3 = 12 r -- ---,• 1
1
1 r- ---n 1
1
N° de ranuras por polo y fase K pq = __K
2p q
- _lQ_
-4 . 3 = 2 ,5 (1) >.;
11 1: "'
"'
'1'11
. t-
u= --..K = 1) ~~t 1 !
l_~ ~~~=i~~+~~
N° de bobinas po r grupo
4p q
= 1,25
Amplitud de grupo m = (q - 1) · 2 U = (3 - 1) · 2 · 1,2 5 =5 r - - f-+-t-- -- t::: - - - -- _j
1
Pasos de bob ina p 1~ 7 "--~----
1
p' 1 ~ 8 ,.------~
p" l-:- 6 ~ ?,.;-~¿·
-'- 1
1 ::!
1
K - 30 - S : ; 111 1
Paso d e principios Y12o = 3 - 3·2 L__
p - - - - - - - - 3t
Tabla de principio s
1 1
--n
--~--1Jf -l
lr -:--- ----:---
"' , ,
u V w 1 1
"'3''
Se toman co mo princ ipios 1 1 10 1 ::..
1 6 1l 1 L _ _l ~
- - - - - .... - - - -
U- 1 V-6 W- 11 11
L_ - - - - .... --- -- - - 1------ N
16 21 26 r- __ _ . ,. --- - __¡
- '---
1 ------++--------- ~
--
-<-- 1
~.,
( 1) Al no ser enlero el n ú m e ro de ranuras po r po lo y fase Kpq , la única
sol ució n para resolv er el bo binado es la de hacer los gru pos a lte rno s
de u na m isma fa!>·.:, d e u na bob in:t y el e clns bo hi na c; rcspcl'I JV:t mc nt e,
sie ndo 1:1 ele mayN :tmp li t ud d e mi t nd lk nú mero de csri r:1s q u e la d e
¡/ m e no r a m plitu d.
~ '·
1 l~ O
N'' de po los 2p = 1O
N" de fases q = 3
G=p 4 = 5 · 3 = 15 r- ----~~
( .....
~
Nn de ranura:- por polo y fase K _ 30_ = 1 ~
K P4= -2- - JU . 3 1L. - - - - ,... _ _ _ "' _
pq
"' 1
~
· · ~-
p - 1 .;. 4
~~ ----F--------- ~
u V w
1 3 5
, •.
-·-
7
· 13
.J
15
-
11
17
Se toman como princi pios :
U- 1 V-9 W-5
,_,-
..
~ : -----~-------- ~
)' 19 21 23
~\
ni.,
~ :¡
25 ~7 29
¡: \
1~ ~
l.\
\
~·---------------- - -.,.-.-.
-.._ -:-
~..=.::::.:.__ 1 ~- "-- - :":..::...-~-- ~- · · .. t ::u;:_ :::;::;• .•.r ~- -.-.-- -- - - - -- - ·- -- - -
'¡1
BO BINA DO 4- 14
1
1 BOBINADO < - U BOBI NA DO CONCEN TRICO D E C. A.
1 Da tos
N° de ran uras K = 36
,¡
N° de po los 2p =' 2 1 1
.., 1 1
·:1 1 1 1 1
N° de fa ses q =3 ""' 1 1
.......
1 11')
.) 1
1
1 1 l
1 r--
Bo binad o co ncén trico , reali7.ad o ' 'p or polos" 1
1 1 ""'R 1 1
1 1 1
...."'
:¡ Cálculo
1
1
1
J
1
-
....
~
1 1
1 1
)...
- -_ __
11
_J 1
L ___ - r- r-- IQ
·- ·- - - - ..... -
_1
¡ - ---
'l ""
Paso de pr in cipios K -- _1§_=12 . -
Y r zo =3 3 · 1 r- r- 1- -- r-- - IC - -1 1
;-~ ~2· : j
p
r - - "' - , 11
:·,: : -=-- .......
<
t¡: Tabla de principios
l. 1 1 í ·- -1-W
- 1 1 1 1 1
~
1 1 1 1 1
u V w Se toman com o prin c ipios: 1 1 1 "' 1 1
;:,
11 1
1
l 1 1
13 25 U- l V- 13 W- 2 5
--
lj .. :
\
124
'1,_
__,;;;;....,--- ·- - - ---- ,¡.· t_:;t' - ~-... ·· ~
O' . n::-!.. .... 24~~
··-=a
¡::a•-==:i:i""'::::::l=:c=:~~::~E~-------------
BO B INA DO 4-1 5
:. BOBINADO i -15 B OBINADO CONCEN TR ICO DE C. A
Dat os
N° de ranuras K = 36 10
1 1
i
W' d e pota s 2p = 4
t """'.... 1
)...
..,""
No de fases q = 3 ~ ---- w
~ =--=--=- --.
Bobinado concéntrico, r ealizado "por polos"
-.., ---- '1
h 11
11 1
~ 11 1
)(
o.
Cálculo "' -
q,
.
¡, !
¡IJ
N° de gru pos del bobinado G = 2pq =4 • 3 = 12 "'
1'-.
¡1
r¡ • "'
~
= - ~~ 1! 1
r )"
N° de bo binas-por-grl!pO _
}t.t,..,¡ .;) J r:.~- ~ t~ --
K pq K
2pq
= _1§._ = 3
4 • 3
~
........ - - - - _1-J
.... ==-=--=- _L_j
1
+.
No de bobinas por grupo U= .K -_ A
36
""' ~ = ¡ , s F raccionario "'~ _l l
1
4pq 1
1;¡
1
Amplit ud de grupo m = (q - l) • 2U = (3 - 1) • 2 • 1,S =6· ~ 1
---- _TI
20
' - - -- -
26
3' U-2 Y-8 W- 14
-0. .\
J
::=-..:::...--= -,--l
----- 1 _¡__l
--- -- 1\.¡
1
- ::J
Las bobinas m ayores de cada grupo de pnso 1 -:- 1O, se hará n de mitad
de n ümero de esp iras.
L:J ranura qu ed ad (<l lnp\ct au a en su to talid ad de espi ras al L·nlocarl c la
1,
•' o t ra bo bina mayor d el !;:~uie n t e grup o.
'¡ ......
126 1.
~
.......... r-<-
BOB INADO 4- 16 y 4- 17
Tabla th: prim:i pius
u V w
1 S 9 Se toma n como princ ipios:
13 17 21 1
U-1 V -5 W-9
25 :!9 33
Datos
N° de ran uras K= 36
-
El BOBINADO 4- 16 rep rese nta e l esquema rectangular tradicio naL
El BOBINADO 4-17 represen ta el esquema rectangular real izado con
Bobinado imbrica do rea lizado "por polos consecuen tes" un solo modelo d e grupos.
Véanse las láminas en las páginas siguientes.
Cálculo
N° d e grupos d el bobinado
G = pq = 3 • 3 =9
N° de ranuras por polo y fase
K
pq
= 2 pq
K _]_L= 2
6 • 3
-;-
N° de bobinas p or g rupo
U =_ K_ = _]_L= 2
2pq 6• 3
A mplitud de grupo
,¡..
m = (q- l ) • U= (3 - 1) • 2 = 4
Pasos de bobina
p - 1~ 8
p' - 2~ 7
l·
1
Paso d e prin cipios
K _ _1.Q_=4
yl2 0 = 3 - 3· 3
p
128 129
- ·
-----=--·---:-e-----:~ - --~~~-~~-..r
~- -- -
• 1f- - - r:t.."'r-
,.
1
i1'
Cl)
o
Cl)
~
1 h
·1 o
o
/----.., r--------l .,.
1
/ / - -1
/
1
1
,.- --- f- -- --l ! r------, :1 1 r- - - V/
/ Oi
1 ! 1- 1 ! v
-· 1 r
1 1
1 1
1 1
1 1
1 ,...- --
l :l 1 1
1 1
1 1
1 1
1
1 1
1
1 ~
1 1 1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
1
1 11
1 1 1 1 1 1 1 .
1 2 3 l. 5 6 ., 8 9 10 11 12 13 " 15 16 rl 18 19 20 21 22 23 21. 25 26 27 28 Z9 :xJ JI 32 33 31. 35 35
1 1 C!7
o
1 1 1 1
1 1
1
1 1 1 Cl)
1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 ~
1 1 1 1 1 1 h
- ,_
1 1 1 L 1 1 1 1 1 o
-- .l.J L - o
1
'1 ', !
-- ~_J
1 1 L_ -- ¡ ¡_ _ _l_J
1
! -
C)
_l
1
1 1 1
o
1 1 ~
1 1 1
L _______ .J1
1 !
L ____ _ _ _
1
1
r.,
C)
1
1
1
1
j ...':b
~
1 1 r)
1 1 o
1 1 o
1 1 1"1
C)
1 1
1 1 h
u z V w X y
;.
l.
~-
1
__-_- ~--- -· - - -- -
_..
--.--- _ _ _ _ __ JI..-4;, _ _
e•
[
.,.
...•
~
¡t
1
¡
1 1
_.....
-------'
-- - .....
1
l u X y
1
1
·1
........-
r
BO BINADO 4-18
BOBINA DO l - 18 B OBINADO CONCENTRICO OE C. A .
D <ltOS
N° de ranuras K = 36
N° de polos 2p = 8
)(
N" de fases q = 3
Bobinado co ncé ntrico realizad o " p or polos consecuentes"
Cálculo
N° de grupos del bobinado G=pq =4 · 3=12
..
1
N° de ranuras por polo y fase K
p q __ _ K_
2pq
__ _ 36_ _ l
8 • 3 ,
5
••
-¡
1
.1 ~ 1
N° de bobinas por grupo U =-K-=.2..§_= 15 1
2p q 8 • 3 ' .J
1
ri Amplitud de grup o
p -
p' -
1+ 7
2+6
=3
~ -l
K _ _l_§_=3 1
Paso de pr incipies y 12 0 = 3p - 3 • 4 1
1
Tabla de pr incip ios .J
u V \V
2 5 8 - -- 3::
Se t oman como prin cipios
11 14 17
U-2 V- S W-8 ::..
20 23 26 r - ---- ~
- '
~
29 32 35 :;::,
,
///
)...
L:1s h ohi nas mayores d e lo s gr upos l cndr:'t n la mitad de csp ir:~ s CJUC las
~-
bobinas pequeñas.
El bo bina do est á rc a li t .ldo con un solo ti po uc gru po s.
132
----- ----- - -·- ·--- - - --- --- __
._ .. ..... ..
~
BOBINA DO 4- 19
G= pq =2 · 3=6
~
-"'
e:.
1
1
1
1
"~------,
K 4? 1 1
N° de ran uras por polo y fase K pq -- = ---=3=
= -2pq 3,5 1 ,- -- - - - - ao- ----¡ 1 1
4 - 1 1 r ----- r-..---- -. 1 1
U=~
1 1 ! r---- «>- - --1-t+ 1-- -- _.J
~
1 11 - -;:,
22 29 1 3(1 ! 1 11 f 1 1 1 1
1
- ..
134
· - ·- - . , 'jl~ ...._..~. . . . ~ , ,. •• :r.un ~¡ •- t r~ ~-- III{ Q._._ .. 3 .~ • .....-.-.--..._. - --• ~ pe;:::.su a~ _ -. . ...:::c;.--r
_]
BO BI NADO 4· 20
BOBINADO l-20 BOB INADO CONCéN TRI CO DE C. A.
1 1 1
1 .., - 1
Datos
N° de ranuras K = 4 8
1
1
1
- .....
lo
1
1
:
).
1
1 "'
N° de polos 2p =4 1 ....,
1
1.... _
- ¡- r- - ¡---- - - --
""' --- "'o ---- f-·- - - --·-1
...J
N° de fases q = 3
r ~- - - --
r- - ....___
f-- - - 01 -
.,
- - 1-- -t- - -, 1
1
Bobinado concéutrico, realizado "por p olo s" - ¡-
CX)
.... l 11
1
)(
10
,_ l '1
Cálculo ,_..-
- ·-
1 1-- -l- -
N° d e bobinas po r gru po KU = ____K_
4pq
= 48
4 . 2 • 3
=2 1
1 11'1
l
1
Amplitud de grup o 1
1
1
1
- "'
.---,
....,
1
l1
m = (q - 1) 2U = (3 - 1) · 2 · 2 =8 1
1
o 1
1 Ol
Pasos de bobina \ 1 - r- 1-+ - - - Do ---- 1-· .J
- -- ..," --- r- 1-- 1-----------
p 1 7 12 / L
r-
· -·1- -
·- - 1-1---- --- 1
~
.......,· - ·- - r-1
p' 2 7 11 1 i-f-- f--1---- 11'1 f--¡
1 ~
1
1
yi 20=_K_=~- .., 1 ,___, 1
1
1
Paso de p rincipios
Tabla de p rincipios
3r 3 . '2 - 8 1
1
1
1
- "'
Q
01
1
1
1
1
1
:..
1
1
_,
....
l
....i.
1
1
1
-- ¡-. ¡-¡--- - .., - - - - 1-
1 _j
u V w 1
l_ - 1- -1- - - - ..,
1
Se loman como principios ---- r ·
.... ----1-·
+--------
1
~
1 q 17
r
1
-
-f-- 1---- ...., -- - -1- 1--1--
-,
_j
fl'
·.¡
•r
1
LS ~3 1 ..¡ 1
_j
1
U- 1 V-9 \\'- 17 1
1
1
'
T '--
"' l
! 1
- :::>
h~ .
1 1 "1
-;!
BOBIN A DO 4- 2 ·1 ff~ l
8 0 8/NAO O l - ]/ BOBINA DO CONCENT RICO DE C.A .
Datos
N° d t: l i.l llU ras K= 4 8
1 11' 11 1
N" de polos :! r =4 1 1¡
11¡ 1
1 ... 111
¡ 1¡
....
=3 111 1
N° de fases q 1111 lll
1! 1 )..
Cálcul o
I L-
L- -------- ()
o,
---, 1
N° de gru pos del b obinado <o
.... ! )(
G = pq = 2 · 3 =6 10
11'1
1
~
1
1 K 48 = 4 ...." 1
N° de ran ur as po r po lo y fase Kp q =~ = ¡-:-} r -----"r-----,
N° de bobinas po r gru po U=
- pq
?K -- --=4
48
r---------fu
! r- ---o----+
1
1 1 r - --<»---~_¡ - J
1
1
- pq 4 • 3 1 <o 1
1 .... 1 1
Amplitud de gru po 10 1
: 1 lll 1 1
....
m = ( q - 1) U= ( 3 - 1) · 4 =8 !
11
11
1
1
1
1
"1
1 Ji 1 1
Pasos de bob ina
ji L L---~---4-U
11 ____ .., ____ i.J
p - 1716 1 L __ _ _ ___ _J
00
p' - 2 -:- 1S l -----e-.---- - ------ ~
p" - 3 -:- 14 10
p'" - 4 -:- l 3 ...,
t "
:¡ Paso de principios K - ___iL = 8 "'
-
"1
y l 20=3- 3 · 2
" p
e
!1 Ta bla de princ ipios
o, ~
p r--1 - -- - co- - - -
.¡
¡
Ir-
11 r-
i- - --c-.- - - -
r---eo--- - }+,
'
''\ u V w
Se tom an co mo princ ipios 111
1
r 1--- - l l l - - - J-j¡-- - ----
1¡ ¡
~
¡, 1 11
1 "
U-1 V-9 W-17 1 11 "'
"1
11 ¡
.li J 9 17 11 1 1
11 11
1111
- 111
ll 1
:::.
~5 J] 1 ~ 1_
_ _ __ _ J _ _
- -- --------- ~
138
~
. -- --------------- ----------~~~--------- \ ·-- ~- ; ' e : :.=!j Ut *"" :.:. 1%·:.' Rlli'f'L! .. ·__f: r:_.a::ow=saa:o ~ ... _. •.• _
//
~
:
BOBI NADO 4-22
-J
, ;~
''
ó) l' asn el e prim·it)ios y 1 ~u
~
K --
= -.,-
·' 1'
~='\
l . 4
.
-
l·i
:i' {// Ta bla uc prin ci pios
!~ Datos
N° de ranuras K = 60
u
1
V
6
w
JI
1
1
N° de fases q =3
Bobin ad o concéntrico, realizado "por polos consecuentes"
31 36 41
!
U-1 V-6 W- 11
··,~
Cálcu lo
46
'---
51 156 J
N° de bobinas po r grupo
m = (q - 1) ·U= (3- 1) • 2 = 4 ..
Para los gru pos de U = 3
m = (q - 1) • U = (3 - 1) • 3 = 6
Pasos de b obina
p - 1 -;. 1o p . 1 -:- 1o
p' - 2+ 9 p' 1-:- 9
-
p" - 3 -;. 8
1--11
[ 7.)
1~·! l
BOB INADO 4-23
\r .: BOBINADO~ ·1 1 BOBINA DO CONCENTRJCO Dé C. A.
'1
~~ Dat os
i
'1
~
N° de ranuras K= 60
N° de polos 2p = 10
!1
)'(
N° de fases q = 3
Bobinado concéntrico, real izado "por polos consccu en tes"
Cálcu lo
N° de gru pos del bobinado G= pq = 5 · 3 = 15
Amplitud de grupo m = (q - 1) • U = (3 - 1) • 2 = 4
N ---~
: 1: -~ i 1 178
. LL: ===:p . Pasos d e bobina p
p' 27 7
1 L--t-..--..l
L---<o----
K _ _§Q_=4
Paso de p rincipios y 12 o = 3p - 3 • 5
Tabla de principio s
u V w
1 S 9
~----------------------------------------------------.---.~
Cl
o
~
i:
o
o
...
1
"1
.....
¡,~·-
~~:
:~·
,,..
?.
¡l
1:
! ,l ¡¡
1 1
1
1 !j
¡1 :
1 !1 ¡ !
1 1
l:
11¡
1¡
¡~
1 1
1
l
11
ll J11 ¡
1
'-.;....+
r¡ -+-+-+-' l 1 í
1
! ,-t-t... 1 l
- tJ1 1 L -f--,J
l.-J-
1
14-....1 Í
1
1
1
~ Lt-- - t-J
l !
11
1 L r-- r--l.J
j
1
l L¡- _
!
"+1++
L
-+J l L
1
1 1 L _ _ __ _¡ L ____ .J L ____ j L - - _j
1 1
1 1
1 1
1 1
1 1
1 1
1 1
: 1
1 1
1 1
1 1
U Z V w X y
.....
..
,.
•,
r'
\
'
~
\
\~ 1
1· \ \ G·
.. \\' \
\
1
• 1
·-
1
¿. -:-
N__\
~ ~
~
;::.
......
i
¡
1
-~
;.-
":-
~
•;.)
::......
1~
5 1 Bobina d os bif á s icos 1
J
......_l
""' . : 1
j
(,.,3
' 1
~ ~~ ~
·> -s' t:'-
,) 1'
,Y
....:.:.
.,.
..,¡
- S I Q.
~3
,
"(' '
(j
!
!
o ~ 'i ~ >- ~ ---;--
~ -...::> \ j s:::._
ti
~
,.) ~,.!) {;xJ
~ ~
.._)
~
~
") o ~
~ ::>~
~
~ -e 1 ~ ~
'}.. -; ~
~ ......:::;
~
¡....
\1-)
'>-
~
~ .....,
-.¡ ~ ..:1 <.)
1:-J •
~....
00 ~
:\ ~ ~., -=
a
1 "V ~
- ~
_\J
V\
~~
-...;::¡
1 -~\,o ~
-...o
1 -
"'-;) ~
\)-
1 ..
~
~
-...o
Generalidades. Los molores b ifásicos, por lo general, se hacen concén-
tricos y " por polos", ya que el hacerlos "por polos consecuentes", rcsult¡¡
~ .. --.3 ~· ~ ...a complicado al tener q ue h acer diferentes mode los de bobinas, por lo que
~
~
1
§ ~
~ ~ !
El cálcu lo de los bobinados bifásicos es igual al empkado en el cap itu-
~ 1
'~ ':) lo anterio r con los bobinados concéntricos.
...... '1
~ ~ ~
1
~ h
~
-..J -i En lo único q ue varía el cálculo es en los principios, que en este caso
,....
,..
("'"- " ~ ~ ·~ n ¡··
se determ inarán p ara una d isLanci:.t eléctrica en grados de 90. La fórm ula
~
........ "':) t-::'
'-J
,...
......:¡ -...Q
o
~
~ que da el paso de principio s se indica por Y 9 0 .
~
~ ,... '<> ~
§ ""
~ K
~\
'$:
'<$ Ygo =~
~ .....,__,
'\)
~
cu ~
~
""\ ~
--
..;,
""',..,
~ " :.. Si se desea conocer nuevos principios en el bobinado, se determ inará
1
't ~ 1 el paso de ciclo que equivale a 360 grados eléctricos.
~ --§ K
~
=p-
·{
'\,.)' ~\ ~\~ .
'-.) y 36 0
~
~ ~
-~ : b '
)o
()--- 1~ '
('(")
....,.
e;;... ~~
~
~
demuestra prácticame nte co n el siguiente ejemplo.
_,
\¡
'O ~
~ ~ K _ 36 =3
--..
(') ~ Y9o = 4;-4 · 3 u V
'1
")() ...<:;~
~ ~
,, ~
1\ " ~ .... - 1'
Paso de ciclo 1 4
~ N
-~ ~ ~ 11
= -Kp= =363- = 12 13
-< \~
y 3(i0 16
~
o ·..o ~<:1.1
C"-l ,Q ey~ w.'U...:,t:J 25 28
11 ~ M '-.;0 - . Tabla de principio s
~
< l '
.iJ ~
11
~
11
....: !'- 145
¡¡ :~ ,¡¡~~ f~~~;
~./0!:
,( {
l BOBINADO 5-1
.,
BOBINADO S- J BOBINADO 8/ñi.SICO DE C. A.
Datos
N° de ran uras K = 16
N° de polos 2 11 = 2
.,
~
N° de fases q = 2
'1
l. ~
Bobinado concéntrico , realizado "por polos''
~
Cálculo \
!:! ::...
N° de grupos del bobinado
'! G = 2pq = 2 • 2 = 4 ~
.,.
.
m = (q - l ) • 2U = (2 - 1) • 2 • 2 =4
lll ::....
. . . y K 16
Paso d e prmctp tos 9o - - = 4- • -1 =
= 4p 4
.....
rn
Se toman como principios
U-1 Y -S
S
, .¡.1!
•LL_ 146
_ . -·-
~ -=-..:.::::::-. - - - -·
~ . :· -~ - .-- -- ·----
' J
... '
·• ~
4# :zs?»"- -:==~=::======--
_::::::-E·:·::~~::J;~;;;~~;¡~-;;
,----
~J;
1 ' BOB I NADO 5·2
.,
:'i B OBINADO 5-} B OBI NA DO B IFA SICO DE C. A
!l .
)J Datos
1 N° de ranuras K= 16
~-
N° de polos 2p = 4
~
!iR\ N° de fases q = 2 "'
~
Bobinado concé ntrico, realizado " por polos"
~ ~
1¡' Cálculo
1 ....
"'
N° de grupos del bobinado ,~
1
G = 2pq = 4 • 2 =8 -
Kpq = -K
-= 16
;:
N° de ranuras por polo y fase 2
2pq 4 • 2
01
Paso d e principios
1) · 2 · 1 = 2
Yg o =_E_= _ 1_6_= 2
10
.,
l 4p 4. 2
-..-
1
Paso de ciclo K -.l2...=
YJ 6o =-¡;- - 2 8
.... ::...
Tabla de pr inci;:.io s
' ,. "'
1
u V
Se toman como principios
- ;::,
(1
1 3 U- 1 V-3
,,,
1111 9 11
1¡liL 1
:
.. - - - -- - - ---
Jtj • ~:
148
ZI!J -~ ~- - !: - ; . ....~- -I_ ---== . ----t.-.,,,:.,... ....J '~ - .- ~~ - --~-rr· . - --.- -.--·· ---~-~
1
Da tos
= 24
N° de r:.tn uras K ....
"'
N° de polos 2p = 2 ~-
N° de fases q = 2 .....---"'
"'
~
Bobinado concéntrico, realizado "por polos"
«:)
"'~ ~
Cálculo
N° de grupos del bobinado ~
G = 2pq = 2 · 2 = 4 .
...
r-..
-
·~
c.o
N° de ranuras por polo y fase
'-~-
K
pq
= _L=__l1_=6
2pq 2 . 2 -
....
~ "':
N° de bobinas por grupo •>. ~
u = __K_ = 24 =3 ::::-
4pq 4 • 1• 2
...---~
Amplitud del grupo ~
m= (q - 1) · 2U = (2 - ! ) · 2 • 1 := 6 11)
_ K _ 24 _ "' ~
Paso de princip ios Y9 o - - - - - - 6
4p 4 • 1 c.o
24 ....
Paso de ciclo y .J60 =...K.= 1
= 24
p ...
Tabl¡¡ de principios ·) ~ .... -
,. "'
~
Se toman como principios: ..... ;:)
J
U-1 V-7
~ ..
(!
-
--- - -
•
1 so
~..
~~-
· - -- .. -
.-.. ·- -
1 - - - --
..
-
c;.....;::::::=_
:;::~¡ftQ._ - '·' n. ~ - - ··~'!t=_::- ·· - ~··'!1::.; ':'\$ ,.,, , ·'f!:!IIP. "PP: ,.,, wf •,.ec •w
~ ·- - -- ..
,1
1
BOB I N A DO 5-4
Datos
N° de ra nu¡;as K = 24 ....
N° de polos 2p == 6 1
"'....
)...
""
N° de fases q =2 "'"'
Bobinado concéntrico , realizado "por polos" ;:; )(
o
"'
Cálculo ~
G = 2pq = 6 • 2 = 12 ·t , t:
~
N° de ranuras por polo y fase Kpq == __!L
2pq
= _11_
6•2
=2
~
~
N° de bobinas por gru po· u= _!L_ = 24
4pq 4 • 3 • 2
!:!
- l -•
Amplitud de l grupo ~
m = (q - 1) ·. 2U = (2 - 1) • 2 · 1 = 2
_ K _ 24 _
-
...
~
Paso d e principios Y 9o - - - -4. - -2 ....
4p 3
co
Paso de ciclos y 360 =..K..=
p
1.1.=
3
8
"
IQ
Tabla de princip ios
....
u V ....
Se toman como p ri ncipios
-) .., ::..
1 3
11
U-1 V-3 "'
9· .... :::l
1
17 19 '·
-·
__j
-1
152
\ 1
'l ~
Datos
:r
N° de ra nuras K = 3 2
N° de polos 2p =4 \. ..,"'
;:;;
N° de fases q =2 ~
01 )..
Bobinado co ncéntrico, realizado "por polos" "'
ltl
"'
~
10
Cálculo
"'
In )(
N° de grupos del bob inado "'~
~
G = 2pq =4 • 2 =8 \ .
::::
N° de ranuras por polo y fase ~
o
"'
~
Kp q = ~ = _R_ = 4.
2 pq 4 • 2 ~
t::
N° de bobinas po r grupo ·- ... ~
~
U = ___K_
4pq
= 32
4 •2 o 2
= 2 ~
!:!
~
Amplitud del grup o
::::
m = (q - 1) o 2U = (2 - 1) o 2 o 2= 4 ~
O!
_ K _ 32 _ ltl
Paso de principios Y9o- - - - - - 4 ...;,
4p 4. 2
10
....""
~
Paso de ciclo y 360 =_K_ = 32 16
p 2
..,
Tabla de pri ncipios
u V
Se toman como principios
• .>·
í -"' :;:,
1 S
- U- 1 V-S
17 21
.,.
t:\ 154 .
---"""=..: .
. -::....~·....- -~~ -:·
==-...:.~: . . ____ -:.;:~¡:::.,:::_:- -----~~ ~·,!"~ · ~,. -·~~ ,... r:: ""·· :-:T""; ~· ,
.• i
1
6 1 Bobinados excéntricos
.... ·;.
\/
1
.,..
Generalid ades. En los bobinados excén tricos, todas las bobinas del de-
vanado son igUales. Tod os los bobinados excéntricos son realizados "por
polos" , por lo que teniendo esto presente resulta que cada fase tiene
tantos gru pos de bobinas como p olos tiene la máquina.
Los bobinados excéntricos de corriente alterna pueden ser imbricado s
y ondulados y rea lizarse con u na o dos capas.
Los bobinados imbricados pu eden ser enteros y fraccionarios .
1
~- ENTEROS
BOBINADOS ~IMBRICADOS ( ¡ REGU LARES
EXCENTRICOS"-.... FRACCIONARIOS \
ONDULADOS ' IRREGUL ARES
B Y k =_K_=
2p
_!....2- = 6
2 • 1
Acortado en una unidad
4° Núm ero de bobinas por grupo U = 2p q
Paso de bobina 1 + 6
5° Paso d e ranura
Correspond e aproximadamente al paso polar. Paso de principios
K - 12_ = 4
Yk=_ll
2p
y 12 0 = 3;- 37 1 ¡
i
~
Tabla d e principios 1
Se podrá acortar según convenga y dentro d e unos l1mites justi-
ficados. Cuando no se acorte y el paso d e ranura Yk sea igual al t
paso polar Yp, entonces al paso empleado se le Uama paso dia- Se toman como principios: l
:
metral.
U- 1 V-5 W-9
6° Paso d e principios K
Y12o = 3p
·~
7° Tabla d e principios Finalm ente, se obtiene el bobinado 6-1. -
:.\
Por último se establecerá el correspondiente cuadro de principios
co n el fin de poder elegir los principios de fase adecuados para el
bobinado .
··t-
Cálculo y dibujo de u n bobinado
(
Calcular un bobinado cuyos datos son :
1
1 "·t
N° de ranuras K = 12 N° de bobinas del bobinado B = K/2 1
N° de polos 2 p = 2 Bobinado im bricado, realizado "por polos" 3 l. 5 6 7 10 11 12
N° de fases q = 3 J· 1 1
¡
l 1
1
N ° de gru pos del bobinado 1 1
.--~
1 ·~
1 1 1 1 ¡
G = 2pq = 2 • 3 =6 1 1
1~ .
2pq 2 . 3 1 1
Kp q = _K_ = ___ll_= 2
2pq 2 • 3
Yk =K
- = 11.-6 u z V ·x w y ""
2p 2 -
Paso de principios
.K - _1_
Y12 o =3;-3· 1
2 __ =4 }.·
·-1 ~
160
161
T
l
¡) \ '
,) 1
BOBINADO 6-3 1
Ir'.
~ 1
1 BOBINADO 6-3 8013 /NADO IMBRICADO DE C. A.
Datos
N° de ranuras K = 12
N° d e polos '2p = 2
t';J 0 de fases q = 3
Cálculo
N° de gru pos del bobinado
G = 2pq :=: 2 · 3 =6
N° de ranuras por po lo y fase
_ K _ 12 _
Kpq- - - - - - - 2
2pq 2. 3
u -/ \ 1 '\
N° de bobinas por gru po \
\
B
U== - -=
2p q
.
6 _ l
273 -:- X "'-.... 1 1
\1
J::
Paso de ranuras
/
1
1
1
¡) .,.,
Y~;~= 12
2
= 6 Aco rtado en tres unidades _.,.., /
/
Paso de bobina 1 7 4 1 L
Paso d e prin cip ios
¡·.t
K - ~ = 4
y 12 o = 3p - 3 • 1
~- -
1
162 • J 1
- -- - --
- . - - -.--··-· . J ..1
BOBINADO 6-4
l
..'1
Datos
BOBINADO 6 - ' BOBINADO IMBRICADO DE C. A. l...
..
N° de ra nuras K == 12
N° de polos 2p = 2 l
[·
N° de fases q = 3 1
1
U= _B_ = _!1_·- 2
2p q 2 . 3-
Paso de ranuras
::..
Paso de bobina 1 + 5
K 12 = 4
yl 2 0 =3; = J:l
Tabla de principios
~< 1, ' ::::,
u V w Se toman como principios
164
-. - -~
BOBINADO 6-5
l
Datos BOBINA DO 6-S BOBINADO IMBRICADO DE C. A .
N° de ranuras K = 12
N° de polos 2p = 4
N° de fases q = 3 - ¡,..
Paso de ranura
yk = _K_- 12
2 - --
p 4
=3 -- -- ------- :t:
Paso de bobina 1 7 3
= -,
Paso de principios 1
1
Y 120 = - K- = --12- =2 1 1 t .... . 1 :.
3p 3 • 2
1
Tabla de principios 1
-- ------¡----- ~
1
.u V w Se toman como principios:
1
·1
::)
1 3 S U- 1 V-3 W-5
7 9 11
-
166
.
--- -- ---
BOBINADO 6-6
J BOBINADO 6-6 BOBINADO 1/tlfBRICADO DE C. A .
1
Dato s
N° de ran uras K = 18
N° de po los 2p =2
N° de fases q = 3
:!! .
1
t: 1
N° de bobinas del bobinado B = K
\ 1 1'1{
~
Cál cul o
N° de grupos del bobinado
------- :t
G = 2pq =2 • 3 =6 1
N° de ranuras por polo y fase
K 18 _ 1
Y12o = - = - -6 1
3p 3 • 1 1
; S.• .
e )f :' ' 1
Tabla de principios "" 1
:::,
~/\ \ !
u V w¡ Se toman como principios
1
1 7 13 U- 1 V-7 W-13 .í
_ _ L __ _ _
.j
\
168
BOBINADO 6-7
NO de polos 2p = 6
J
N° de fa ses q = 3 ~--m---1
,----- L_
... ----~-------- :...
Cálculo
---
~~=====~-tt-------- )ot
~
1
N° de grupos del bobinado ·
:...
¡1
G = 2pq = 6 • 3 = 18 .¡. ¡1
Kpq
_ . K _ 18 _ ¡
- - - - -- -
'~'---=:
,-- ::.-=--=--=-:llil
2pq 6•3 "--...
~-
11 11
Yk =_K_ = .Di_= 3
2p 6
Paso d e bobina 1 ~ 4 ~
~'"==~~~~==~-------------
Paso de principios
'----.. . ===--·
K -__l_L= 2
y 1 2 o = 3p - 3 • 3 ,---PJ=====..:::¡--1--------
'---- ~
1
Tabla de p rincipios ;:::::=::== "1 1 ~
;:::,
u V w Se toman como principios:
170
p==m ~
.·,
BOBINADO 6-8
N° de polos 2p = 2
~=~ ~
N° de fases q = 3
r. :::l==:=:;
N° de bobinas del bobinado B =K ( 1:: \J\X l 1
:y> ' 1
~=== ~ /~\ .1\\ . 1
)..
Bobin ad o imbricado, reali zad o " por polos"
Cálculo
N° de grupos del bobinado
G = 2pq =2 • 3= 6 x
N° de ranuras por polo y fase
U = _ B_
2 pq
= __11_ -
2 • 3 -
4
Paso de ranuras
~
ii
yk = _K_ = 24 = 12
2p 2
Paso de bobina 1 7 1 1
Paso de principios
K - 24 - 8
Y12 o= 3p - 3. 1
Tabla de principios
::>
u V w Se toman como principios:
) 9 17 U-1 V-9 W-17
172
·' .. -- s =rm•11m•••••::::~~••=--------------
......
BOBINADO 6-9
BOBINADO I MBRICADO Dé C. A .
·. )
BOBINADO 6-9
Datos
N° de ranuras K = 24
N° de polos 2p =4
'---- :"' 11 )...
N° de fases q = 3
,.--:::----'
N° de bobinas del bo binado B" = K/ 2 '--..::. _ __ - ----'""'"1
r,. 1
Bob in ado im bricado, realizado "por polos" ,- --- ~-----h
• 11
-~ )'(
Cálculo ---~ 11
N° de grupos del bo binado 11
'----t::
G = 2pq = 4 • 3 = 12 ~--~
174
BOBINADO 6-10
Datos
N° de ran uras K == 24
---- )..
N° de polos 2p =4 ..._
N° de fases q =3
N° de bo b inas del bobinado B = K
Cálculo
N° de grupos del b obinado r·
1 .~XX
G = 2pq =4 • 3 = 12 !!2
Y k = _K_ = 24 _ 6
Paso de ranuras "')
-p
- -
4 )=::::=01~ f \. 1 1 1 ~
Paso d e bobina 1 +- 7
yl2 0 =~ = 324• 2 =
3p 4 ----:::..
Tahla de pri ncip tos
·= = . / \ 1 1\,¡
u V w 1
176
'
BOBINADO 6-11
.=-----i
Datos
N° de ra nuras K = 24
N° de polos 2p == 8
--~
1 >-
N° de fases q =3 -
' 1 X '---
------ ~----- -,.,, 1 j1
=l _______ ~
u w
V
.... ===:;:jo"" 1
1
13
19
3
9
15
21
11
17
23
5 Se toman como princip ios:
~~~~==~~t------
1
:
:::...
-- ~·
¡,
178
:>, EEL -=--= • d . ==-=z ' . t ; KT
(
/o
....
. 1. 00
BOBINADO 6-12
ot BOBINADO 6-12 BOBINADO IMBRICADO DéCOAO
Datos
N° de ranuras K= 36
N ° de p olos 2p =1
4.0 1'- o
\ ( .., r" •
N° de fases q = 3
'--·- - l!l- - - - '
\..
N° de bobinas del bobinado B = K/2 X ..,~ ) ~:1:
Cálculo
N ° de grupos del b obinado ~ 1
--- " "'--- 1
....
G = 2pq =2 • 3=6 r---~---..
~
1(
- ¡.- ---:G----~A-1- ~
N° de ranuras po r po lo y fase ---;::¡----
' - - - - ~----J
Kp q = _K_
2pq
= 2_.1§_
• 3
=6 ---- ~---
2p q ~- 1:::
~
Paso d e ranuras ~
::.! .
Y k =___!__ == 36 - 18 tl ><)
2r 2 !::!
. Jt 1
---
1\1\ J\ ----~ - - - -
:--~-,!0--
1
!1 ~
Tabla de principios 1
!
¡,:
u V w Se toman como principios:
0 0
1
<XX}.----:----\ X1
1 \1 ) :.7)
1
,.
• )o
180 11
.. __¿_z: -- -----·= . .. . -· ·-
BOBINADO 6 -13
N° de polos 2p = 4 1
1
1
N° de fases q = 3
.
·..-'
1
-,------- )..
Cálcu lo
)(
N° de gru pos del bobinado
IJ
G = 2pq = 4 • 3 = 12
. r-:
N° de ranuras por p olo y fase
_ K _ 36 _
Kpq - - - - - - - 3
2pq 4 . 3
Paso de ranuras
Yk = ...K_=l.2_=9
' ) Y / 11 ~
2p 4
Paso de bobina 1 7 7
Tabla de principios
,1
~>-
_ y,.z ! 1 ,...
u V w ·~~~:...=! 1
l
BOBINADO 6 - U BOBINADO IMBRIC ADO DE C. A .
Datos
N° de ranuras K = 36
N° de polos 2p = 6 , . . . - - - 10 - - . . .
.
:. . ..·y
.,.""':"-
:·
... (---::
C) 11
,r
Cálculo . i::,: ~~,1
25 29 33
.j.
184
BOB INADO 6-15
~
BOBINADO 6-TS BOBINADO I~BRICADO Dé C.A.
J
Datos
N° de ra nuras K = 36
N° de polos 2p = 6
e ~==~ )..
·~
N° de fases q = 3
lt.;
· ¡
1
J'':
ó~
Cálculo ===~ =-~-=-~
--- ..,.... ---,
--10
N° de grupos del bobinado
~ ..;,..-
G = 2 pq = 6 • 3 = 18
"'~
::::¡
N° de ranu ras por po lo y fase K pq =~ = __1§_ = 2 ¡J~~
2pq 6 • 3 ===Ñ =---=--=--
• -
--- ....
C)
~
'
") 1¡
11 1
11·
Paso de ra nuras Yk= ..K_= 36 = 6 r; V \t\ ' "\. 11 1 i 1
2p 6
10
'1l
''
1
Paso de bob ina 1 -:- 6 !
--"' ><11 11
1
Paso d e prin cipios
1 1!
_ K _ 36 _
Y 12 u - - - - - - 4 <JJXX: 2
s
3p 3 • 3
r
Tabla de pri ncipio s . i
1
"'
10
)(
)
1 1
1
u V w . t-
lo
... )'; ¡] :::..
,..1
=:j--- N
1
l 5 9 Se toman como principio s: . .U)()<.)=___ .,. '¡
.)·
186
!.
BOBIN ADO 6· 16
Datos
N° de ranuras K = 36
u~~
)...
N° de polos 2p ~ 6 1
.+
N° de fases q = 3
~
N° de bobinas del bobinado B = K/2 1 ' IJ
¡ ¡¡
Bobinado imbricado , realizado "p or polos". ( ~--...J 1 f
'----- :::: "' 1 1 1 1
Cálculo 1
¡1
N° de grupos del bobinado 11
. ~, ¡l
G = 2pq =6 · 3 = 18 ¡1
¡1
N° de ranu ras por polo y fase ¡1
Kpq = !_=..l.§__=2 ~,1
2pq 6•3
4-L-- s
Tabla de princip ios - - - - .. -----+..J 1 r
----K---.,. 1
1
1
1
10· - - -..J
1 ::..
i
u V w , ¡..
~---~~-----~-~-L~--
~
BOBINADO 6-17 BOB INADO IMBRICADO DE C. A.
Dat os
N° de ranuras K = 48
N° de polos 2p = 4 ¡·
N° de fases q = 3
Cálculo
N° de grupos del bobinado )'{
'/'~~-=X \
11
1 11
G = 2pq = 4 • 3 = 12 · 4r
1
U = -B- = 24 _
~i@f
N° de bobinas por grupo 'J
2pq 473-- 1
Paso de ranuras ~ \ ...:::
1 ....
1'4
1
~
1
Y k = _K_ =
2p 4
= 12 Acortado en u na unidad i
1 1 __ l ____ S:
Paso de bobina 1 -:- 12 1
~r- y,)
1
1 1
1
~·
1
Paso de principios K --__1!_=8
yl20 =3;" 3. 2 1
< ;; 1
1
1 ~
Tabla de principios O)
1·
:
u V w 1 W,c---~ - - --~--i -J
1 ---'In - - ~ - -- ------ 1\i
1
~
1 9 17 Se toman como principios: ·~
: 1 xx.x==~ '
::;,
25 33 U- 1 V-9 W-17
41 1
l
1 -
1 • · ,· ·1
7 ¡ Bobinadosimbricados : / t
BOBINADO 6- 18 1 BOBINADO IMBRICADO Dé C. A. 1 fraCCiOnariOS f
1 . 1
1
1 2 4 3 1
1
1 4 8 3 1
1 1
1 1
::.. 6 4 9
1
1
1 8 16' 3 .
1
j - - - ------- t.¡ 10 4 3
1 12 8 9
:;)
¡· 14 4 3
1
1
193
'·Lill..i.
,._
Ejemplo : Un bobinado cu yo núm~ro de polos 2r = 2, nú mero de
bo binas B = 9 y núm ero de fases q == 3. 5° N úmero de bobinas par grupo
Determinar la clase de bobinado y si ~s simétrico . .1
N° de bobinas por grupo u == ___J!__ (l )
2pq
u =+-= _ 9 _ = 1 1/2, por lo que el bobinado es fraccionario
pq 2 • 3 Seguidamente se procederá a determ inar cómo se han de distribuir
los grupos, así como el n úmero de bobinas que han de llevar cada
= !r = f = 3 , por .lo !lu.e al ser en tero, el bobinado
!
grupo .
SJMETRIA
es s1me tnco 6° Distribución d e los grupos en el bobinad o
De la fórmula (1 ), y cu yo resultado es fraccionario se indica de la
siguiente manera.
Proceso de cálculo
El proceso de cálculo de este tip o de bobinado resul ta más difícil que
U= E + _Q_
t. parte en tera
d J
el estudiado en los bobinados imbricados en teros. Para realizar el cálculo
al igual que se ha hecho en los capítulos anteriores, se h ace una reseña d e D n umerado r d e la fracción
pun tos a seguir para su correc t a realización. d denominádor de la fracción
El número de bobinas del grupo pequeño viene dado por E
1° Da tos n ecesarios para calcu lar el bobinad o im bricado f raccionario El nú mero de bobinas del grupo grande viene dado por E+ 1
sim étrico. En cada grupo de repetición GR hay un número de grupos grandes D
a) Número de ra nuras K En cad a grupo de repetición GR hay un número de grupos peq ueños
d - D
b) Número de polos 2p
e) Número de fases q
d) Núm ero de bobinas del bobinad o Grupos de repetición
e) Indicación de si el bobinado se realiza " por polos"
Los grupos de bobinas que se repiten con simetría, se llaman grupos
2° Nlim ero d e grupos del bobinad o de repetició n; su número está expresado por la siguiente fórmula:
G = 2pq GR =b..
d
3° N úmero de ra nuras por p o lo y f ase
A continuación se rrncl"d erá a establecer la distribución de los gru-
K pos de bobinas para diferen tes fracciones de U
Kpq = 2pq
4° Sime tn"a
Si el número de ran uras por polo y fase Kpq resulta fraccionario se 7° Paso de ranura
comprobará si dicho bobinado es sim étrico , aplicando la fórmula de
simetría. yk =_K_
2p
B
SIMETRIA = CP 8° Paso de principios
K
Si el número que resulta es entero, el bobinado será simétrico.
Y1 20 = 3;
t
194 1 IQ'\ ./
9° Tabla de principios Paso de ran]Jras
La realización de cuadro de principios se hará igual a la emplea-
da en los demás bobinados de c.a. Yk=_K_ =~= 10 5
2p 2 • 1 '
gp i
= 2 = 7 (entero ), por lo q ue es simétrico '
La constant e propia se buscará en la Tabla .
196 197
BOBINADO 7-2
BOBINADO 7-2 8CBINADO IMBRICAOO FRACCIONARIO Dé C.A.
Datos
N° de ranuras K == 9
N° de polos 2p = 2
N° de fases q =3
N° de bobinas del bobinado B = K
Bobinado imbricad o fraccionario, realizado " por polo s"
Cálculo
1
N° de grupos del bobinado \
1
G = 2pq = 2 • 3 = 6
N° de ranuras por polo y fase
K = __!::;__ = - 9 - = 1 1/ 2
pq 2pq 2 • 3
198
,....-
Paso de ranuras
BOB/~07·3 908/HA/)0 11>/BR/CADO F~ACCIONARIO DE C.... ~
~ = ~ = 4 ,5 Acortad o en 0 ,5 unidades
Yk =
-P - 1
Paso de bob ina 1 -:- 5
K 9
y120 ==- = -- = 3
3p 3 • 1 ~=':!! \ /, 1
);:;;;;== co==::=;
~===~====~~~~
1 \. \ 1 l ::..
BOBINADO 7-3 ';::=== 10 1 ' 1
Datos
No de ranuras K = 15 - ----- .....
N° de p olos 2p =2
N° de fases q =3 • "' ' \ ', / 1
r
"'-'~ ,
Cálculo
N° de grupos del bob in•do
G ~.2pq ~2 •3~ 6 ·
200
- :w a IWWW
N° de ranuras por polo y fase
BOBINADO 7-4
K _ K _ 1- S _ l .,
. pq - -2pq- - -
2 . 3 - 2 1"
u= -ª-=...l.L
2pq 2 • 3
=2 112 N° de fases q = 3
T abla de principios
r--- ~ --"'\
1 7 13 U-1 V-7 W- 13
1 ·~ -
1------- ~
1 ~
1
,...--~-----1-- 1
1
::: 1 ~
BOBINADO 7-5 _ 0 r ~~
~
Datos
\ ,----10 -- -- -- ~ -·-J N° de ranuras K = 18
X
1 ~ ---"1--- -- -1- - ~--------- ... N° de polos 2p = 4
1
N° de fases q =3
N° de bobinas del bobinado B = K
~,...~
G = 2pq = 4 • 3 = 12
205
- .. ·- ---
N° de ranu ras por p olo y fase e )
•
. ~ \¡ .J
J
1
.\ 1 •
BOBINADO '1- !í BOBINADO IMBR ICAOO FRACCIONARIO DE C.A .
Kp q - - - 18- -
- -K- - - 1 1/ 2
2pq 4 • 3
/
= ~---_,/
U= _B_ = ~= 1 l/2
2pq 4 • 3
AA - B - Ce - A - BB - e (2 veces) )
'~
----01 ·' / 11 ''
Paso de ranu ras
Y ¡c = -2Kp 18
= - - = 4 l5 Acortado en 0,5
4 ----
--., :t
1
1
:¡ Paso de bobina 1 + 5 ... 1
1
¡!! 1
'¡
Paso d e prin cipios .., 1
1
\1!
K 18 = 3
::¡
;t·
y l2 0 = 3p- 372 ... 1
),.
1
-_r- - .....
/.
!1; Tabla de principios
'·'
u V w ;:)
20 6
BOBI N ADO 7-6
Dat os
N° de ranuras K= 2 7 - - ....
,---"'~A " \ 1 11J 1 ).
N° de polos 2p == 2
N° de fases q = 3
N° de bobinas del bobinado B = K
Bobinado im brícado fraccionario , realizado " p or polos" ----- ~
Cálculo
N° de gru pos del bobinado
G = 2p q = 2 • 3 = 6 )(
~~~
;== Q~ 'tv~
ííV 11¡ :::..
No de bobinas por grup o 1
1
U = _ B_ = - !.7 - = 4 1/2 1
1
2pq 2.3
1
N° de bobin as grupo s pequeños E = 4 =--~~A- -t -- - -- ,_.
__ ..J
N° de bobinas grupos grandes E + 1 = 4 + 1 = 5
r
Gru pos de repe t ición GR = lE- = _2_ =
d 2
<.""'A / """
-
Paso de ranuras
A;====::; /
)..
Tabla de principios
--=,-,
>-~~~--~==~~~
JI
11
'., , )::=== ::t===< 11
1:! ===~r¡:::=~ 11
11
¡l
BOBINADO 7-7
, ---- :::.-----,.....
Datos ~---Q------~~'>
N° d e ranuras K = 27 )::===O\ / / 11''
/
Cálculo
N° de grupos del bobinado
,------"'------...........
:::;,
G = 2pq = 6 • 3 = 18
''
2 10
N° de ranuras por polo y fase BOBINADO 7-8
~
K
pq
= _L
2 pq
= .1]_
6 . 3
= 1 1/2
SIMETRlA ~p = 27 = 3 (entero ), por lo que es simétrico
9
AA - B - CC - A - BB - C (3 veces) 1
,. N° de ranuras por polo y fase
2 12 213
....
-,.-
· ~ ..............................___________________________________________
~~
. ·--
'f ~
1
f.
Asi p ues, queda: l 1
t
¡.
BOBINADO IMBRICADO FRACCIONARIO DE C. A . AAA - BB - CCC - AA - BBB - CC (2 veces)
BOBINADO 7- 1
Paso de ranuras
Yk = l2p = 1Q..
4
=7 ,S a cortado en 1 '5 unidades
~ Paso de bobina 1 + 7
Paso de p rincipios
~' ') 11 )o.
K _ _]Q_=5
Y¡_:zo = Jp -3· 2
Tabla de principios
'; (; l ' ¡j )( · ·¡
u V w
Se toman como p rincipios
1 6 11
U- 1 V-6 W-1 1
16 21 26
'- ·
- -- - :t
l
1
......
01 1
1
1
i§=~~~
::..
r
.1
d¡
!il
11' 1
___
~>'v~-
,.....
.., -----
·,? 1
--- "'
;::, 1
Datos
N° de ranuras K= 33
N° de polos 2p = 8
J
~ 1!¡ ,, 1 1
N° de fases q = 3
l.
1 1
" N° de bobinas del bobinado B == K l}
.,
Bobinado im bricado fraccionario , realizado "por polos"
215 ·~
.....
Cálculo
No áe grupos del bobinado
BOBINADO 7- 9 BOBINA DO I,.,BRICADO FRACCIONARIO DE C. A .
•7
..
G = 2pq = 8 • 3 = 24
. ,~
N° de ran uras por polo y fase
, _,-~..,
...
~~-----
~
- - 11
-- --- ---
l-
-
K pq- - K - ·--
2pq
-33-· --
8,3
l 3/ 8
t")---=> S
'X:= '"' l'1 )(
S j 1¡ SIM ETRIA ~p = 3{ = ll (entero), por lo q ue es simétrico
.... 1 1
~ 1"
U = _lL= 3 3 = 1 3/8
-_ l.L._ ____ 2pq 's:-3
~
. ¡ .
- 1 1 1 N° de bobinas &fllpos pequeños E =1
"> ~ : 5 1
> l. 1
N° de bobinas grupos grandes E +1= 1+ 1= 2
.. , GR = 2p
-- = -88- = 1
Grupos d e repe t1c1on . d
.. '...-
N° de grupos grandes en cada GR D = 3
1
•r"
217
'1.
Tabla de princi pios
u V w ;.
BOBINADO 7-10 BOBINADO IMBRICADO f'"RACC /ONAR/0 OC C.A. ¡·
1
i
15 26
4 4 Se to man como principios:
23
37
4
70
12
81
12_
4
U-1 V- 12
------ ,
W- d /
. ):.
23 )o.
4 4 J
J Q~ Jl.i_ Jl~
--...,
¿_ 4 4
--, 1
11
1:
.......... '' 1 11
)(
10
.... ' 11
~.
1!:1
5 11
BOBINADO 7-10 11
11
1
" ~~ 11 :
Datos
~
~ ----~-tf-J
N° de ranuras K == 36 .. ....
01
. ..... !!
No de polos 2p = 4 ~
N° de fases q =3 ...
10
..."'
N° de bo bin as del bobinado B = K/2
~ ~ .. ------ ~
--.
Bobinado im bricado fraccionario, realizado "por polos" 1
1
11 1
Cálculo ----01 ·.,
110 1
N° de grupos del bobinado --e-.. 1 )o.
/ 1
G = 2pq = 4 • 3 = 12 1
!' 1
N° de ra nuras por polo y fas e 1
j---- "'
Kpq = K -- 4~
2pq • 3 =3 :;:,
2 18
- - 1
N° de bobinas por gr upo 1 BOBINADO 7-11
i
u==_!!_
2p q
= 4~3
18.
= 1 1/2
N° de fases q =3
N° de grupos grandes en ca da GR D = 1
N° de bob inas del bobinado B = K
N° de grupos pequeños en cad a GR d- D == 2- 1 = 1 Bobinado imbricado fraccionario, realizado ' ' por polos"
Kpq -- -K-
2pq
- -36 -
8 • 3
- 1 1/2
Paso de bobina 1 + 8
Paso de principios
SlMETRIA ~p = 36 = 12 (entero), por lo que es sin1étrico
3
K _ 2§__ =6 N° de bo binas por grupo
Yt2 o = 3;- 3 - 2
U= _B_ = .2§_ = 1 1/2
2pq. 8 • 3
Paso de ranuras
/
Y k = _!._= 36 = 4,5 acortado en 0 ,5 unidades
~
2p 2. 4
Paso de bobina 1 ~ 5
~
Paso de principios
yl20 = _K_=_]_§_ =3
3p 3. 4
Tabla de principios
u V w
1 4 7 Se toman como principios
19 22 25
28 31 34
):::===:::==~--
)O ~ '\11
11
Datos
N° de ranuras K= 42
::..
---- ~
N° de polos 2p =4
).."' ~ ==~~-. N° de fases q =3
:;:¡
G == 2pq == 4 • 3 = 12
~
'f+ffl-Hrrrr=-
ifTHHmr=--.. ~ ~\~\ 1 )..
N° de ranuras por polo y fase
Kpq =· __!L_=
2p q 42
4-"3= 3 1/2
'1/111/711/i
llJ,. "1111 1
~ i\1 . i !
.-., ====,..\1\',~\..lj.l'._.ll\'
)(
N° de bobinas p or grupo •
11 .' 1//fl/1
U = _l!_ = 42
2pq 4 • 3 = 3 1/2
1
--1----- :t Así pues, queda:
1
1 AAAA - BBB - CCCC - AAA - BBBB - CCC (2 veces)
1
~
1
~
Paso de ranuras
-
1
1
1
~
01
1 Yk = ~ = ~ = 1 O ,5 ala rgado. en O ,5 u nida d es
! ::....
Paso de bobina 1 7 12
~-\¡ \\\\\ 1
- - --- - .....
.... Paso de principios
..,
K -~= 7
"' .... ~ \1 ' ' .. ::J
y 12 o = 3p - -3 • 2
225
f l "' r _ - - -· -- -- _
--.
Tabla de .pri n~ipios
BOBINADO 7· 13 BOBINADO IMBRICADO F RACCIONARIO DE C. A .
u V w
Se toman como principios ..... ....
1 8 15 ... .> 1 1 ·· 1
U-1 V-8 W-15 /
)..
22 29 36
- ·
)o;
BOBINADO 7-13
Datos
N° de ranuras K = 54
·· ¡
N° de polos 2p = 6
N° de fases q = 3
.... ¡'
N° de bobinas del bobinado B = K/2 / 11
.11
Bobinado imbricado fraccionario , realizado "por polos"
1
-----------~
> ~~-r----- x
Cálculo
1' 1
1
r
.1
N° de grupos del bobinado 1
1
~
J
i{
G = 2pq == 6 • 3 = 18 '1
'-4
N° de ranuras por polo y fase
1
_ K _ 54 _ ::)
...;-·
Kp q -- - -- - 3
2p q 6 • 3
'
. ;'
SfMETR IA ~p = 54 = 6 (entero), pqr lo q'ue es simétricp
=J
~
9
CIRCUIT OS PARALELOS
N° de bobinas po r grupo
u= _!L
2pq -- 27 = 1 1/2
(5"73
Así pues, queda : 1° Cada circuito de grupos en paralelo tendrá el mismo número de espi-
'
ras y , por tanto, de b obinas en serie .
AA - B - CC - A - BB - C (3 veces) 2° Las co rrien tes que circulan por los diferen tes circu itos p aralelos debe-
rán ser de tal dirección, que se consiga el número de polos desea do s.
Paso de ranuras 3° El número de circuitos en p aralelo no es arbitrario ; p or ello , al deter-
minarlos se seguirán las siguientes norm as:
yk =_!L= .2.!_ = 9 a) En los bobinados enteros realizados "por polos", se podrán obte-
2p 2. 3
ner tantos grupos en paralelo , como divisores enteros del número
Paso de bobina 1 + 1O de polos hay a.
EJEMPLO: En un motor de 2p = 8, d eterminar los grup os d ife-
Paso de principios ren tes que se pueden obtener en paralelo .
K -~ = 6
2p = 8 es divisible por 8, 4 , 2 y l.
Y1 2o =)p- 3 · 3
Por lo q ue se tiene como solución:
1. Los ocho grupos en paralelo.
2 . Cu atro grupos en paralelo , de a dos gru pos en serie cada uno .
Tabla de principios 3. Dos grupos en paralelo, de a cuatro grup os en serie cada uno .
4 . Todos los gru pos en serie.
u V w b) En los b obinados realizados " por polos consecu entes" se podrá
Se toman como principios obtener un número de circuitos en paralelo que viene dado por
1 7 13 cu alquiera de los divisores enteros del nú mero de p ares de polos p.
U-1 V-7 W-13
e) En los b obinado s fraccionarios realizad os "por polos" , se podrá
19 25 31 dispo ner de u n número de circuitos en paralelo dado por cual-
quier número ent ero que sea divisi ble por el n úmero de grupos d e
37 43 49 r epetición GR .
-- -
1
229
228 1
4° El proceso de cálculo será igual al del tipo de bobinado de que se
trata, variando t an sólo la fonn a de hacer las conexiones, en que se 1
tend rá en cuenta lo ind icado en el punto 3. 0 · ~ BOBINADO 7-f4 BOBINADO INIIRICADO F RACCIONARIO D~ C.A .
)(
1
1
1
1
1
1
1
1
BOBI NADO 7-14 1
1r1, ,
1
........ 1 1
Datos
r,- ---- -- t:t±~~
~---
1 11
N° de ranuras K = 72
' 1
1 •
=8
~=~g=k&~hi
N° de polos 2p
N° de fases q = 3
N° de bobinas del bobinado B = K/2
~ 111
Bobinad o imbricado fraccionario, realizado "por polos" con circuitos en
paralelo. ===-==:X.-t--
=.:::.::X -- t-- t _ J
_J 1 1
1
1
'" 1
1
-~~-
Cálculo 1
N° de grupos del bobinado 1
G = 2pq =8
-=-=--=-
-~-. -
--
:r:::J_L __ - -
1
~
· 3 = 24
N° de ranuras por polo y fase r.·;
- :>e( 1
1
1
y :-:r ~
_ K _ 72 _
--- - - - 3
• JJ
---7--1-¡--
--..... ··,. -,1 -- ~
Kp q -2pq 8 •3 1
::>
..Tf
SIMETRIA ~ = 36 = 12 (entero), por lo que es simétrico
3 1
.,
230
.___________________________________........................................................
~~
BOB INADOS FRACCIONARIOS IRREGULARES
N° de bobinas por grupo ·
u =_L
2pq
= _]§__= l l /2
8 . 3
Generalid ades. Cuando en un bobinado fraccionario al determinar su
Simetría y d ividir B po r la constante prop ia CP, n o da un número entero
N° de bobinas, grupos pequeños E = 1 se tiene u n bobinado irregular. ·
l::.n los bobm aJos Jt! l>t!l:> y do ce polos en los que el número de bobinas
N° de bobinas, grupos grandes E + 1 = 1 + 1 = 2 no es divisible por la constan te propia 9, pero sí lo es por 3 , se pueden
resolver estos bobinados u tilizando el bob inado fraccionario irregular ,
2p 8 tanto para motores en jaula de ardilla , como p ara alternadores. En esto s
Grupo s de repetición GR = - - = - -::: 4
d 2 bobinados la distribución n o es regular y no se puede hacer por el méto-
do indicado para los bob inados fraccionarios regulares. En la tabla q ue se
N° de grupos grand es en cada GR D =1 inserta a continuación se indica la form a práctica de hacer la distribución.
A excepción de la distr ibución d e las bobinas, con su cálculo, el pro -
ceso d e cálculo a seguir es similar al de los bobinados imbricados fraccio -
N° de grupos pequeños en cada G R d - D = 2 - 1 = narios regulares. . ·
En este capítulo se incluye un bobinado (Bobinado 7-15) en que se
Así pues, queda: podrá apreciar prácticamente lo ind icado en el punto anterior.
AA - B - CC - A- BB - C (4 veces)
Polo 1
1
Polo 2 Polo 3
Paso de ranuras u
1
A B e A B e A B e
yk = JS...- --s= 9 1
2p- 72
E + l /3 E + l E E E E E+l E E+ l E 1
Tahla de principi os
Datos
u V w N° de ranuras K = 30
55 61 67
j Bobinado im bricadc) fraccionario irregular , realizado "por polos"
L-.-
. l· 233
.A_ 232
BOBINADO 1·15 BOBINADO IHIJRICAOO FRACCIONARIO DE C.A .
Cálculo
N° de grupos
G = 2pq = 6 · 3 = 18
N° de ranuras por polo y fase
/ 1! ~
- - --
Kp q K -- -30
- - 1 2/3
2pq 6•3
.,'
SIMETRIA tp = °=
3
9
al no ser en tero n o es Simétrico
u = _!L
2pq
= _2Q_
6 •3
= 1 2/ 3
>' !! 1 .:..
N° d~ bobinas gru pos pequeñ os E= 1
-- - 1-.¡
Así pues, queda:
.!
>)(, 1 11 :::) AA - BB - C - AA - B - CC - A - BB - CC
Paso de ranuras
Yk =..K.= 30 = S
2p 6
Paso de bobina 1 + 6
.... 235
------------------------------------------------------- --~-~ ·- - - -·
BOBINADO 7~1 6
Paso de princip ios
_ K _ 30 _ 10
y 1 2 o - 3p - 3:--r - 3
Paso pr incipios
K _ 15 = _5_
Y t 2o ==3;-3-2 2
u V w
7 Se toman como principios
1 6
2 U-1 V-11 W-6
) ~ ~ 17 27
11
2 2
-----f-+----- )..
---h
1
> 01 ==~1
1
1
1
1
1 BOB INADO 7-17
----=f~------ )..
r-r=-.o =-~-=-41-+1---- ~
Datos
) .... 1' 1 N° de ranur as K = 21
,..., N° de polos 2p = 6
1
-----.'
--- 11
N° de fases q = 3
¡1 N° de bobinas del bobinado B = K
) r. ===;::1 ~--
;1: : : ......
11 Bobinado imbricado fraccionarjo irregular, realizado " por polos" . Tres
,,
11 ;::)
bob inas muertas.
Cálculo
N° de grupos del bobinado
G == 2pq =6 · 3 = 18
239
~
N° de ranuras p or polo y fase
---
---
- - -~~~----
1
.....
u 1
,....
Paso de ranuras
yk =__K_= ..1.L= 3 5 1
2p 6
~~====~=======bWJ
corno si el b obinado fuera entero.
Paso de principios
) e======n
y l2 0
K _
= 3p- -
21
'j'":3
= _7_
3
---10 =t :F 1 - ~
==-=lll -- ---~ Tabla de principios
1
1
;. .., 1 ~
u V w
.... 10 17
) ... ::;,
,_ 1
3
--3-
Se tornan como principios
t
.1
l
.-~.
1• •
1
~
bobinado.
El segundo procedimiento de obtención de las velocidades consiste
que en un mismo bobinado puedan obtenerse dos polaridades cambiando
J! sus conexiones. . ·
Se tiene, por ejem plo, que siendo de 8 ·polos, la polaridad mayor de u n
• 1
t. bobipado, de dos velocidades, al hacer la conmutl!ción de los polos queda
l reducida a la mitad, es decir, 4 polos. Correspondiendo para la primera
¡· polaridad 7 50 r.p.m. y para la segunda 1.500 r.p.m.
' Para hacer el cálculo de este tipo de bo binados se han de seguir las
siguientes normas:
Bobinados concéntricos
Llamando P a la polaridad mayor y p a la polaridad menor se t endrá:
+í> N° DE GRUPOS
G= 2pq
~
1
N° DE BOBINAS PO R GRUPO 1
PASO DE RANURAS
1
~
U= Kp por polos consecuentes; yk =_K_
2 q i
1
2p
4~q
U= por polos PASO DE PRINCIPIOS
K
PASO DE PRINCIPIOS 1 yl20=3p
...5...
Y 12 0--
K -
Por lo que resumiendo queda:
3p
Con la polaridad mayor se calculará
El cálculo de la amplitud se hará aplicando la fórmula ya explicada en
a) N° de ranuras por polo y fase
los bo binados concéntricos. b) Paso de ranura
Por lo que resumiend o qued a:
Con la polaridad mayor se calculará Con la polaridad menor ~e calculará
a) N° de ranuras por polo y fase a) N°·de grupos del bobinado
b) N° de bobinas por grupo ..
~1,....
b)
e)
N° de bobinas por grupo
Paso de principios
Con la polaridad men or se calculará
1
a) N° de grupos del bobinado . l.
t
b) Paso de principios ¡.·
1
1- .
- -K-
Kp q -
2pq
U = _jL
2pq
r-(
t J
1· :
!~-.
t.
244
..
l.
•k
245
BOBINADO B-1 ·-t. " 1
Datos
N° de ranuras K = 24
N° de polos 2p = 2 y 2p = 4 ~o
~ o
1•1
N° de fases q = 3 ). o
l.
::.. o
1 1 '
Bobinado concént rico, realizado " por polos consecuentes", pa.ra dos ve-
locidades.
11)o
)( o
1
:;,o l •
Cálculo ce o 1
N o
I:-J 0 de grupos del bobinado
~ ~~~
N° de
G = 2pq = 2 • 3
ranur~
=6
por polo y fase
~J.-
-~ ---+
~=U--, _j 1
::::
~ -~ )..
Kpq =_K_= 24
2pq ~= 2o
11
N° de bobinas por grupo
1 1
1
~
L __ _ ., ___ .J J . o •
... ),..
L _ _ _ _ ;____ _ ------- ~
U = __!L=_li_= 2
~ 1
~---t---1-,-,-
2pq 4 . 3 1
01
Amplitud de grupo i
i 1' 11 )(
m= (q - 1) U = (3 - 1) 2 = 4
Pasos de bobina p - 1 + 8
Pasos de bobina p' - 2 + 7
íiTF---~-- F1Il
1 1 01 1 ::.. .
1 1 ~ 1
Paso de principios 1 1 .....
1 L 10
K- _11_ = 8
Y12 o= 3; -3· 1
.. '
1
'
1L_ t------...,---- r-- - 1
.... 1
- -- - -- - N
Tabla de principios
·->-- r .
....
j i1
"" .l ;::¡
'----- 1
u V w Se toman como principios
BOBINADO 8-2 ~
N° de fases q = 3
B= K
.·~
Bobinado imbricado, realizado " por polos" para dos velocidades.
~==ji;¡ /;<. 1
Cálculo
N° de grupos del bobinado
..• )...
G = 2pq = 2 • 3 = 6
- - - -· :t
N° de ranuras por polo y fase
Kpq
.
= _lL_- 24
2pq -~= 2
u = __lL_ = _1_1_ = 4
2pq 2 . 3 ~
Paso de ranuras
yk = _K_
2p
= 4-
24 - 6 ):;;;;;== Ot (
1 ' '
)( 1
::..
y 12 o = _!__- 24
3p - "3"=1 = 8 ___ ,.,.
Tabla de principios
1
. _.1
9 17 U-1 V-9 W-1 7
248
~ 1
BOBINADO 8·3
BOBINA DO 1 - 3 BOBINADO DE OOS VELOCIDADES
Datos
N° de ranuras K = 14
N° de polos 2p = 4 y 2p = 8
~=3
1
1
N° de fases q = 3 .
1
1
T------ ~-.¡
B = K/ 2 1
1
Bob inado imbricado, realizado "por polos" para dos velocidades. Ñ-----., 1
1
Cálculo
j i t. ~-----.
N° de gru pos del bobinado ··-- · ·,
:!? l
G = 2pq = 4 • 3 = 12
2 pq a:-3 = 1
Paso de principios
-l
K -..li.._
Y12 o =3P-3· 2= 4 .... ---... 1
1
"\ 1
-e~----,r:J
Tabla de p rincipios
u
.!
V
5
w
9
Se toman como principios // - 1
1
;::,
U-1 V- 17 W-9
13 17 21
250
BOBINADO 8 ·4
N° de polos 2p =4 y 2p =8
N° de fases q = 3
--
~~===-==://
B= K ) ~==~==~~~
''
Bobinado imbricado, realizado "por polos" para dos velocidades. _ _:_ __ :::---- ~
- -,
Cálculo
N° de grupos del bobinado
> ~ < 1·
1
,- . . . -r------
V& 1
....
G = 2pq = 4 • 3 = 12 ---- ~===-= ¡
N° de ranuras por polo y fase ) ~====~~~
K pq = _lL_ = _11_ - 1
J
- --- ....10_ ...... _ _
..
2pq 8• 3 -
Yk = _K_= 24 -3
2p 8
) ::
- ---Si!i.....---
) 1:1,
___¡
\ )(}
Paso de principios
= ~e~ - ----
Y12 o = K _ 24
3p- 372= 4 ) "' ' ) '1 1 '::.; .
Tabla de pri ncipios
--,
u V w H----- ~
Se toman como principios
1 5 ' 9 ----- ------
--~=-----
_J
:;,
' /
U-1 V-5 W-9 /
13 17 21 1
~-
_,..
25 2
·- --- - --------- ·-- ·
B0!31NADO 8-5
N° de polos 2 p = 4 y 2p =8
.." =-~~ J- _J
~
N° de fases q = 3
>- _
10
Bobinado concéntrico, realizado " por polos consecuentes", para dos ve- In :...
locidades. r---1-+---....
1
1 1
i ,..,
L . - - .... - ' - - -
Cálculo L----
---C)
---- ;--- ---,
N° de grupos del bobinado 1
~ 01
G = 2pq = 4 • 3 = 1-2 f~
1
11 ... ! )(
--·--,. 1
u =_!L=___1L= 2
2pq 8•3
r 1
1• IJ
¡ - -....
:
10
---
1
~
.
1~
----l 11
11
l lll
IIJ
11
1 r---,.., --:l
,.,.·---¡ ~-- ·-J. 11
Amplitud de grupo 1 1
1
u H----
1
m = (q - 1) U = (3- 1) • 2 = 4 o-
1 1 1 .OI
1 :1 !!)
L----- 11
L.
~-
1 ___.J
l'asos de bobina p - 1 ~ 8 ~ ·----1-
' - - - - .... ~
Pasos de bobina p'- 2 ~ 7 :;
·¡ ---10· - 11 -~ ·
Paso de principios
In
JI
11
254
9 1 Bobinados monofásicos
li:
i
MOTORES MONOFASICOS
u X K
Paso d e ciclo y 3 60 =--p
~
EJEMPL O
U¡¡ x, Calcular un bobinado monofásico cuyos datos son :
-¡ N° de ranuras K= 36
Fig. 36 Fig. 3 7 Fig. 38
No de polos 2p = 6
E n lo referente a la inversión se ha de tener presente, q u e para invertir
el sentido de giro , sólo se invertirá el sentid o de la corriente en uno de los 1
N° de fases q = 1 ·
devanados ; d e h acerlo en am bos no se lograría la inversión de giro de-
seada. 1 1° No d e bo billos por grup o y amplitud del bobinado prin cipal
U = m = K= ..1§_=2
Bobinado de motores monofásicos
Los motores monofásicos , como ya se h.a indicado en las genera/ida·
1 6p 6. 3
2° No d e bo binas por grupo de bobinado auxiliar
des, tienen dos bobinados independientes, el principal y el aux iliar. Estos
dos bobinados pueden ir separados o superpuestos.
El bobinado es separado cuando los d os bobinados ocupan ranuras Ua = _K_
12p
= 1236• 3 = 1
diferentes y superpuesto cuando comparten los dos las mismas ran uras.
3° Amplitud de l bob inado aux iliar
Cálculo de bobinados separados
En los bobinados separados la amplitud m y el número de bo binas por ma = L=
3p
_1_§_= ' 4
3. 3
gru po del bobinado principal, U, viene dado por la misma fórmula
• 4° Paso de principios
U=m=l
. 6 p'
Y9 o ==_l;_= 36 = 3
4p 4 . 3
:!5 9
258
_ :; ~ :·, ~--:¡·~
::::-:::.-:..,... ~J~~- .. .;.=;,~:_:_':i._· .•_-:::,:
-~ ·+- .. . ....: ~----·~-
Y, .,
. . - - -
:.L-
............................
Paso de cic lo
5° Ta bla de w incipios
.
u Ua
1 4 r----- ~ -----,
13 16
r------ : : ------+~
25 28
1
1 1 ':2 ~
m = K - 2p • 2U
2p ...______ . . . ------+---+------ )(
ma =K- 2p • 2Ua
,.-----10-----.
2p
....----... 1 J
La tabla de princ ipios, se d eterminará de la misma forma q ue para el
cálculo anterior.
En los esquemas de bobinados se presenta un bobinado de este tipo.
l 1 1 ~ -----+--~-------- ~
Datos
N° de ranuras K = 12
.._ ___ ___
,.., __,
N° de fases q = 1 : ·
260
------------------~~~~··~--- ~·~~~~----~--
Cálculo
N° de bobinas po r gru p o y ampli tud tl l.!l bol> in :.~ d o prim:ipal
B OOINADO 9-2 BOB INADO /vfONOFASJCO
K _ _ll_= 2
U -- m= -
6 p- 6·1
Ua =_K_= 12
...
~
12 p ~= 1 ,.,
....
Amplitud d el bob ina do auxilia r
....... ~
ma = L3p = _!]_ = 4
3• 1
-
....
...
o
2:! )O(
Paso de principios
~
K - _11_ = 3 t::
Y9o = 4 P - 4 • 1
Paso de ciclo --
10
Vl
y3 6 0 =_K_ = __!l_= 12 :!
p 1
~
Tabla de principios
~
01
IQ
"'
10
Cálcul o
N° de bobinas por grupo y ampli tt1 c.l c.lcl bobin ad o princ.:ipa l
BOB INADO 1 · 3 B OBINADO HOMY.A.SfCO
K - _1_1_=2
U = m= 6p - 6 · 2
Paso de principios ~
K - _1.1_
y 9 o = 4;"- 4 •2 = 3 -1:!-
~
Paso de ciclo
y 12 o = __K_ = 24
p 2
= 12 -
...
C)
u Ua !
1 4
'
Se toman como principios
U-1 Ua-4
...
... _
13 16 - 10
In ~
BOBINADO 9-3
- ... -
....
Datos
NO de ranuras K = 18
,
1'1 ~
N° de polos 1p = 2
N° d e fases q = 1
- ::::,
264
- • ! •
Cálculo .
N'> de bobi na s por grupo de l bobinatl u pr incipn l y su :.tttx tltar
Se hace qu e cada gru po prin c ip :~ l tenr,a 4 bobinas BOB INADO 9 - 1 BOBINADO HONOFASICO
U = -t
"'
Amplitud de grupo auxiliar
ma = K- 2p • 2Ua 18 - 2· 2 · 3,5
2
-
0'1
!!
)(
2p = 2
l . ~
Paso de p rincipios
y = K _ 18
-
'O
!:!!
90 4S
Paso de ciclo
4p 4 • 1 •
-
....
~
--
- N
y360 =..K_=~= 18
p 1
Tabla de principios ~
m
0'1
'O
W'l
N° de po los 2p =4 f - 1
:::>
N° de fase~ q =1 ..
266
J
13o i.Ji n3do concént rico superpuesto, realizad o "pur polo:; co nsecul:H LL'S"
Índice
Cálcu lo
N° de bob in as por grupo del bobinado principal y a u xiliar
Se hace que cada grupo principal tenga 2,5 bo binas
U = 2 ,5
U a= 1,5 Capítulo 1
Amplitud de grupo prin cipal Sección, lon gitu d, volumen y peso de un condu ctor 7
Resistencia de los conductores 8
K - 2p 2U 4 · 2 •2 5 Acoplamiento de resistencias 10
m=
2p
= 24 - 4
' = 21 Densidad eléctrica 10
Pot encia eléctrica 11
Energía . . . . 1l
Amplitud de grupo auxiliar Factor de potencia
J. 12
Conductores y aislantes . . . . . . . 12
K - 2p • 2Ua 24 - 4 • 2 • 1,5 Normas a segui r en la reparación d e mo t ores 14
ma = = = 3
2p 4 Averías en lo s motores . . . . . . . 23
Cam b io d e t ensió n e n un motor trifásic o 24
Paso ·de principios Cam bio de frecuencia a tensión constante 25
Bobin as con varios hilos en paralelo 26
= 4KP --~= 3 Sencillos cálcu los referentes a motores . 27
Y9o 4 •2 .-
1
Velocidad en los motores de corrient e al terna :! 9
Aparatos de medida y comprobación 30
Paso de c iclo T ablas . . . . . . . . . . . . . . 33
__ K__ _
24 __
Y 1 20 _
12
p 2
Cap ít~J lo 2.- BOBINADOS I MBRICA DOS
Tabla de principios DE CORRIENTE CONTI NUA
Bobin a do 2-1 k= 16, 2p = 4 43
u Ua Bobinado 2-2 k= 16 , 2p = 4 46
Se to man como principios Bobinado 2-3 k = 16 , 2p = 4 48
1 4 U-1 Ua-4
Bobinad o 2-4 .k= 12 , 2p= 4 so
Bobinado 2-5 k= 12, 2p 4 = 50
Bobinado 2-6 k = 20, 2p = 4 54
13 16 Bobinado 2-7 k= 18, 2p = 4 56
)
Bo binado 2-8 k = 12, 2p = 4 58
Bo binado 2-9 k= 16, 2p = 4 60
Bo binad o 2- 10 k= 2 4 , 2p = 4 62
Bobinado 2-11 k = .24, 2p = 4 62
Bobinado 2-12 k= 18, 2p = 4 66
Bobinad o 2- 13 k= 36, 2p = 6 68
2p = 6
268
.,'. Bobinad o 2-14 k= '24, 70
__
._~--~-~·~·~
~*·~-- ~
~~·
··-lillliiii-IAoió'... _ ..,._ ,..
:
"
'~ ~
-- .
~·;:», '\;"!!#'"
~
...-,_- ;:: ..:!l:k :::..i-~
·- -- - - - · - -
-t.;;¡¡o,..¡..s='~'.;;-....