VOCES DE CHERNOBYL - SVETLANA ALEXIÉVICH

QUÉ ERA CHERNOBYL?

O 26 de Abril de 1986 o cuarto reactor da central nuclear de Chernobyl explotou
emitindo unha nube tóxico-radioactiva que afectou a toda Europa. Tres días despois do
accidente, comezaron as tarefas de evacuación da propia cidade e de cidades e aldeas
cercanas ao reactor, que durante esos días estiveron complentamente expostas a niveis
de radiación de ata nivel 7 na escala de INES sen ningún tipo de protección

Durante o propio accidente e o tempo que o sigueu, a poboación atopábase nun

estado de descoñecemento total acerca do sucedido, como indican varios testimonios
dentro da obra “era como unha guerra, algúns pensaban que acababa de comezar, pero
non había explosións, non sabíamos o que estaba pasando”. Mais tarde, cando
comezaron a explicarlle á xente que loitaban contra algo que non podian ver, nin cheirar, e
que todos os cultivos e vivendas aparentemente intactos eran radioactivos e tiñan que ser
enterrados, a gran maioría non o comprendeu. Ao ser desaloxadas deixaron atrás as súas
vidas crendo que só se iban un par de días, para logo enterarse de que non iban a volver,
e querían regresar, mentres os militares controlaban as entradas oficiais á zona
restrinxida(evacuada)as familias e a xente volvían aos seus fogares correndo a través do
monte.

Contanse con poucas cifras de mortos e enfermos reais a causa do accidente, pois
o goberno ocultounas e os diagnósticos das enfermidades nos hospitais non tiñan
permitido dicir que era a causa da radiación, polo que moitas cifras perdéronse ou
quedaro ocultas.

PRIMEIROS ENVIADOS A CHERNOBYL,LIQUIDADORES

Os primeiros efectivos en ir a Chernobyl, foron bombeiros da estación mais cercana

ao reactor, chegaron sendo alertados dun incendio común, en aquel momento aínda non
se pensaba na radiación, as 7 da mañá de ese mesmo día, as mulleres e/ou familiares
dos bombeiros que acudiran, foron informados de que estaban ingresados no hospital. Ao
chegar alí, os milicianos tiñano acordonado e non deixaban pasar a ninguén, cando
algúns lograron pasar os médicos dixéronlles que se envenenaran cos gases. Foron
transadados a Moscú, donde ao cabo de arredor de 14 días acabarían falecendo a causa
da radiación. Os médicos, enfermeras e a xente que estivo con eles tamén morrerían, xa
sexa en pouco tempo ou anos despois debido á radiación

Liquidadores, así se denominaron os encargados de “liquidar” as consecuencias do

accidente de Chernóbil. Estes eran os encargados de limpar o teito do reactor e tirar os
escombros radiactivos dentro de novo, levaban traxes de plomo de 3cm de grosor e só
podían estar ahí arriba por 90 segundos, sendo expostos a ata 30 000 roentgens de
radiación. Dende 1990 ata 2003 faleceron 8 553 liquidadores, é dicir, 2 mortos ao día

Ademais dos liquidadores, outros militares eran encargados de soterrar a propia

terra que fora exposta a radiación, outros a matar aos animais que quedaban(pois aos
evacuados non se lles deixou levarse aos animais), outros a soterrar os cultivos, controlar
o perímetro, limpar roetgen...

BELARÚS, O TERRITORIO MÁIS AFECTADO POLO ACCIDENTE

A noite do accidente, o vento soplaba hacia Bielorrusia, facendoa o territorio mais

afectado pola radiación. O accidente de Chernobyl representou un cataclismo nacional
para o país, perdendo 485 aldeas e pobos, 70 dos cales se atopan eternamente baixo
terra. Nas rexións máis afectadas, a mortalidade supera en un 20% á natalidade, sendo a
radiación a primeira causa de morte. Na catástrofe, foron liberados 50x10 ⁶ Ci de
radionúclidos, o 70% de estes foi parar a Belarús, contaminando o 23% do seu territorio. A
diferencia de Rusia, onde só o 0,5% foi contaminado, ou Ucrania, onde se contaminou o
4,8% do territorio. Sendo Bielorrusia considerada terra de montes, o 26% de estes e mais
da metade dos prados están situados en zonas de contaminación radioactiva. Antes de
Chernobyl, 82 persoas de cada 100 000 habitantes padecían enfermedades oncolóxicas,
despois da catástrofe, 6 000 persoas de cada 100 000 habs padecen enfermidades de
ese tipo. Nas zonas máis afectadas, 7 de cada 10 persoas están enfermas, e só 1 de
cada 14 morre de vella.

O SARCÓFAGO E O PROXECTO ARCA

O sarcófago foi unha instalación construida de forma precipitada, diseñado por

inxenieiros petersburgueses, debía manterse en funcionamento por 30 anos. Mais os
técnicos que o construiron, montaron a instalación a distancia, unindo as pranchas con
axuda de robots e helicópteros, de ahí a presenza das grietas.

A auga de choiva entra ao reactor a través das grietas, facendo posible unha
reacción en cadena, non se sabe canto tempo máis vai a aguantar o sarcófago mantendo
a radiación en si mesmo, pero o que sí se coñece é que a súa destrucción daría lugar a
unhas consecuencias mais terribles que as do 1986.

Vendo os fallos que estaba tendo o sarcófago, Ucrania emprendeu unha obra de
gran envergadura chamada “A Arca” , financiada por mais de 28 países diferentes e que
se converteu nunha instalación sin precedentes na historia da humanidade, con unha
doble cobertura que alcanzará os 1 509 metros de altura.

PERSOAS EVACUADAS, RESIDENCIA E ENFERMIDADES

Moitas das persoas que foron evacuadas padeceron ou padecerán enfermedades

oncolóxicas, mentais ou físicas de moitos tipos debido á presenza de radiación no seu
organismos. Moitas mulleres perderon a capacidade de reproducirse, e as que a
mantiveron, daban a luz a rapaces/as con discapacidades físico-mentales. Ademais, as
persoas que habitaron as zonas radioactivas, eran victimas dun alto nivel de rechazo
social.

O goberno ofreceu vivendas aos evacuados, moitas delas en Kiev, onde habilitaron
unha rúa enteira para os habitantes das zonas colindantes á central, esta rúa sería mais
tarde coñecida entre os habitantes da cidade como a “Rúa de Chernobyl”.
VOLTA A PRIPIAT OU CHERNOBYL

A pesar de ser unha zona de radiación extremadamente alta e moi perigosa,

existían excepcións nas cales algunhas persoas regresaban. Ao falecer un nativo da
cidade, as familias moitas veces sobornaban aos soldados con vodka para que lles
deixaran entrar e darlle enterro ao difunto, era no día de mortos cando mais familias
regresaban a Pripiat a facerlle honra aos defuntos.

Outras persoas, en cambio, adicábanse a saquear as vivendas da zona e vender

os obxetos de valor de estas casas, nas portas de estas, as familias deixaban
despedidas, historias grabadas en madeira.