Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
RÉGIMEN GENERAL
DE LAS
OBLIGACIONES
Edición dirigida por Eduardo Ospina Acosta
Sexta reimpresión
de la octava edición
EDITORIAL TEMIS S. A.
Bogotá - Colombia
2019
ÍNDICE GENERAL
Introducción
I. Contenido........................................................................................................ 1
II. Importancia de la teoría.................................................................................. 1
III. Reseña histórica.............................................................................................. 3
IV. Plan de la obra................................................................................................. 4
a) Determinación del contenido..................................................................... 4
b) Sinopsis de la obra...................................................................................... 4
Parte primera
Capítulo I
1. Precisión.......................................................................................................... 9
I. La teoría antigua
2. Antecedentes romanos.................................................................................... 9
3. La teoría antigua............................................................................................. 10
4. Enunciado....................................................................................................... 11
5. a) Teoría de Eugenio de Gaudemet................................................................ 11
6. b) Teoría de Marcel Planiol............................................................................ 12
7. c) Teoría de Julien Bonnecase........................................................................ 13
8. d) Teoría de Louis Josserand.......................................................................... 14
VIII ÍNDICE GENERAL
13. Enumeración................................................................................................... 17
Capítulo II
14. Definición........................................................................................................ 20
15. Diversas acepciones de la obligación............................................................. 20
16. Los elementos de la obligación....................................................................... 20
Capítulo III
Parte segunda
35. Enunciado....................................................................................................... 34
36. Generalidades.................................................................................................. 36
37. La formación de las situaciones jurídicas....................................................... 36
38. Los elementos de las situaciones jurídicas..................................................... 37
39. Clasificación de los elementos según el Código Civil.................................... 38
40. Situaciones jurídicas simples y complejas...................................................... 38
41. Enumeración................................................................................................... 38
42. Enunciado....................................................................................................... 39
43. a) El contrato.................................................................................................. 39
44. b) El acto jurídico unipersonal........................................................................ 40
45. c) El hecho ilícito........................................................................................... 41
46. d) El enriquecimiento sin causa...................................................................... 42
47. e) Referencia a la noción clásica del cuasicontrato........................................ 43
Parte tercera
Capítulo preliminar
INTRODUCCIÓN
48. Precisiones...................................................................................................... 47
49. Los efectos de los actos jurídicos................................................................... 48
50. Los efectos de las obligaciones....................................................................... 48
X ÍNDICE GENERAL
Sección primera
Capítulo I
LA EJECUCIÓN COACTIVA
51. Concepto......................................................................................................... 49
52. Eficacia de la ejecución coactiva.................................................................... 49
53. Objeto de la ejecución..................................................................................... 50
55. Precisión.......................................................................................................... 52
56. a) Obligación de dinero.................................................................................. 52
57. b) Obligaciones de dar o entregar cuerpo cierto mueble................................ 52
58. c) Obligación de dar o entregar cuerpo cierto inmueble................................ 52
59. d) Obligación de dar o entregar cosas de género............................................ 53
60. e) Obligación de realizar hecho material........................................................ 53
61. f) Obligación de realizar acto jurídico........................................................... 53
62. g) Obligación de no hacer............................................................................... 54
63. h) Obligaciones condicionales y a plazo indeterminado................................ 54
Capítulo II
LA CESIÓN DE BIENES
Capítulo III
EL CONCURSO DE ACREEDORES
I. Generalidades
67. Concepto......................................................................................................... 58
68. Concurso y quiebra......................................................................................... 58
ÍNDICE GENERAL XI
69. Concepto......................................................................................................... 59
70. Naturaleza....................................................................................................... 60
71. Procedencia de los concordatos...................................................................... 60
72. Clasificación de los concordatos..................................................................... 61
73. Contenido de los concordatos......................................................................... 61
74. Requisitos de los concordatos......................................................................... 64
75. Efectos............................................................................................................ 65
A. Generalidades
76. Concepto......................................................................................................... 66
77. Causas de la preferencia................................................................................. 66
78. Denominaciones legales................................................................................. 67
79. Efectividad de la prelación............................................................................. 67
80. Clasificación de las preferencias..................................................................... 67
81. Precisión.......................................................................................................... 67
La primera clase
La segunda clase
Sección segunda
LA INDEMNIZACIÓN DE PERJUICIOS
Introducción
LA UBICACIÓN DEL TEMA
117. Precisión.......................................................................................................... 88
ÍNDICE GENERAL XIII
PÁG.
Capítulo I
CONCEPTO Y GENERALIDADES
121. Concepto......................................................................................................... 91
122. Clasificación general de la indemnización de perjuicios................................ 91
123. La indemnización compensatoria................................................................... 91
124. La indemnización compensatoria es sucedánea.............................................. 92
125. La indemnización moratoria........................................................................... 93
126. La indemnización moratoria es complementaria............................................ 93
127. El cúmulo de las indemnizaciones.................................................................. 93
Capítulo II
128. Enumeración................................................................................................... 94
I. La mora debitoria
129. Concepto......................................................................................................... 94
130. Elementos de la mora...................................................................................... 95
131. a) El retardo.................................................................................................... 95
132. b) La culpa...................................................................................................... 95
133. c) La reconvención......................................................................................... 95
134. Forma de la reconvención............................................................................... 96
135. Necesidad de la reconvención......................................................................... 96
136. Excepciones a la reconvención....................................................................... 97
137. 1ª) Estipulación de plazo................................................................................. 97
138. 2ª) La preclusión de la oportunidad................................................................ 97
139. 3ª) La imposibilidad de cumplir y la renuencia expresa del deudor............... 98
140. Necesidad de la mora para la indemnización de perjuicios............................ 98
II. La imputabilidad del incumplimiento
141. Precisión.......................................................................................................... 99
A. La imputabilidad por el dolo
142. Concepto......................................................................................................... 99
B. La imputabilidad por la culpa
143. Concepto......................................................................................................... 99
XIV ÍNDICE GENERAL
PÁG.
E. El caso fortuito
A. Generalidades
PÁG.
Sección tercera
I. Generalidades
. PÁG.
PÁG.
A. La acción pauliana
C. La acción de simulación
PÁG.
Apéndice
Parte cuarta
Capítulo I
I. Generalidades
Capítulo II
Capítulo III
OBLIGACIONES A PLAZO
I. Generalidades
PÁG.
Capítulo IV
OBLIGACIONES CONDICIONALES
I. Generalidades
Capítulo V
OBLIGACIONES CONJUNTAS
PÁG.
Capítulo VI
OBLIGACIONES SOLIDARIAS
I. Generalidades
PÁG.
Capítulo VII
OBLIGACIONES INDIVISIBLES
I. Generalidades
Capítulo VIII
I. Obligaciones alternativas
Capítulo IX
I. El criterio de la clasificación
PÁG.
Capítulo X
Capítulo XI
OBLIGACIONES DE DINERO
I. Generalidades
Parte quinta
LA TRASLACIÓN
DE LAS OBLIGACIONES
A. La cesión de créditos
B. La cesión de deudas
Parte sexta
Sección primera
GENERALIDADES
PÁG.
Título I
Título II
Título III
EL PLAZO EXTINTIVO
481. Concepto......................................................................................................... 317
Título IV
LA CONDICIÓN RESOLUTORIA
Título V
EL PAGO
Capítulo I
GENERALIDADES
. PÁG.
Capítulo II
. PÁG.
. PÁG.
Capítulo III
I. Generalidades
. PÁG.
Capítulo IV
I. Generalidades
. PÁG.
II. El procedimiento
A. La oferta
B. La consignación
Capítulo V
. PÁG.
Capítulo VI
LA DACIÓN EN PAGO
I. Generalidades
Título VI
LA NOVACIÓN
I. Generalidades
. PÁG.
Título VII
LA COMPENSACIÓN
I. Generalidades
. PÁG.
Título VIII
LA REMISIÓN
I. Generalidades
. PÁG.
Título IX
LA CONFUSIÓN
Título X
LA IMPOSIBILIDAD DE EJECUCIÓN
I. Generalidades
. PÁG.
Título XI
LA PRESCRIPCIÓN LIBERATORIA
I. Generalidades
A. La interrupción de la prescripción
Título XII
I. El mutuo disenso
V. La revocación judicial
VII. La transacción
estabilidad, gracias a su carácter general y abstracto, sin que esto quiera decir
tampoco que dicha teoría haya escapado a la ley de la evolución a que están
sujetas todas las instituciones humanas. Como observa Demogue, la genera-
lidad de la teoría de las obligaciones, debida a que esta abarca y comprende
situaciones en extremo diversas, elevándose así naturalmente de los casos
concretos al campo de las nociones sistemáticas, permite que dicha teoría ten-
ga mayor firmeza que otras más vinculadas al medio social para el que fueron
creadas, y que su transformación solo se opere muy lentamente merced a los
golpes repetidos de las grandes corrientes sociales y dentro de ciertos límites
impuestos por la razón5.
5
Rene Demogue, Traité des obligations en général, t. vii, núm. 16.
Parte primera
EL CONCEPTO DE LA OBLIGACIÓN
CIVIL, SUS ELEMENTOS
Y SUS CLASIFICACIONES
Capítulo I
I. La teoría antigua
1
E. Cuq, Manuel des institutions juridiques des romains, 2ème ed., Paris, Librairie Générale
de Droit et de Jurisprudence, 1928, pág. 363; P. F. Girard, Manuel élémentaire de droit romain,
8ème ed., Paris, Librairie Arthur Rousseau, 1929, pág. 1.
2
Inst., 3, 13, De obl. Obligatio est iuris vinculum, quo necessitate adstringimur alicuius
solvendae rei secundum mostrae civitatis iura.