Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Grabmann Martin - Santo Tom S de Aquino. Ed. Labor
Grabmann Martin - Santo Tom S de Aquino. Ed. Labor
SANTO TOMÁS
DE A QUINO
Traducido de la quinta edición alemana y anotado
por
i9?o
ES PROPIEDAD
PRIMERA PARTE
I. Biografía......................................................................... 9
II. Lo obra literaria........................................................... 22
III. Personalidad científica y modo de trabajo.............. 27
IV. Las fuentes de la doctrina tomista............................ 47
V. La lucha de la doctrina tomista por el predominio en
la escolástica............................................................... 50
SEGUNDA PARTE
I. Biografía
(1) Estas lecciones no las escribió Santo Tomás, sino que las
expuso oralmente en París. Pedro de Andria junlamente con otro-
de sus oyentes las publicaron. — ,V. del T.
1>R. M ARTÍN ORABM ANN 27
1. P e n s a m ie n t o y ser
2. F e y C ie n c ia
1. E x i s t e n c i a df . D io s
(1) * Ncccsse esl igitur — dice Santo Tomás en este art. 1."
de la cuest. -14 de la 1.» parte de la Sumnia — quod omnia, quae
dioersi/icantur secundum ttiversam particlpalionem essendi, ut sinl
¡icrfertius, peí minus perlecte. causón ab uno primo ente, quod per-
lectissime esl.»— N. del T.
D R . M ARTÍN GRABM ANN 07
V. El conocimiento en el hombre
Siesoa —escrito
cerramos con este pensamiento su Etica — no
ninguna autobiografía, ningunas « confesio-
» como San Agustín. Pero en su moral nos deja,
!in quererlo, echar una mirada sobre la riqueza y unidad
e la vida interior de su alma, que busca a Dios. Su
Í toral no sólo contiene la sabiduría antigua y cristiana,
io sólo el resultado de su reflexión personal, esta doc-
Erina de la virtud lleva también el sello de una expe-
iencia vivida. Tomás ha procurado realizar en si
mismo el ideal de la vida cristiana, y por eso ha podido
presentar de una manera tan verdadera y clara, tan
sencilla y a la vez tan penetrante, la grandeza y her
mosura del Ethos católico.
tem poral es útil a esc bien, la sociedad civil dirige sus propios asun
tos libremente y sin tener que obedecer (Maritain , obra cit.).
Aun tratándose de la doctrina del poder indirecto, O l u v ie r ha
sostenido que desde el siglo xvni ha caldo en un gran descrédito
y que ciertas declaraciones de los Papas implican el abandono de
ella. Esto no es exacto. Lo que se puede decir con Maritain es que
hay entre los antiguos y los modernos una diferencia de punto de
vista en la manera de enfocar la teoría. Los antiguos, colocados en
un punto de vista más metafisico y considerando anie todo la sub
ordinación de los fines, insistían más sobre la sumisión general de
lo temporal a lo espiritual en atención al supremo fin sobrenatural.
Los modernos, colocados en un punto de vista más jurídico, y con
siderando sobre todo las delimitaciones a trazar en la aplicación,
tratan del poder indirecto en un sentido más estrecho, restringido
a las intervenciones expresas de la Iglesia en lo temporal rationr
peccati, c insisten más en* la libertad que la Iglesia, fuera de esos
casos, deja a los poderes temporales.
En nuestro tiempo, han derramado viva luz sobre esta cuestión
las encíclicas de León XIII Inmortale Dei y Sapienliae christianae.
cuyo extracto alargaría demasiado esta nota. En la segunda de
ellas se dice: que la Iglesia y la ciudad tiene rada su principado
y. por tanto, en la gestión de sus cosas ninguna de ellas obedece a
¡a otra.
Pió XI en la Encíclica Quas primas deshace el error de fundar
en la realeza de Cristo el poder directo sobre lo temporal. Cristo-
hombre ha recibido un imperio absoluto sobre todas las cosas, pero
durante su vida mortal se ha abstenido completamente de ejercer
esta autoridad. Habiendo desdeñado la posesión y el cuidado de
las cosas humanas, las abandonó entonces y las abandona ahora
a sus poseedores. Verdad expresada en estos versos : Non eripit
mortalia qui regna dat raelestia (no quitu reinos mortales el que da
reinos celestes).
148 SANTO TOMÁS D E AQUINO
II
III
T a d e o G a d d i . A legoría de la R elig ión católica, y triu n fo de S an to T om ás de A q u in o ,
en el clau stro de S a n ta M aría N ovella, de F lorencia. (F o t. A lin a ri)
F r a A n g é l ic o da I ' if .s o i . e . S an to T om ás de A quino, en la C apilla
de N icolás V, del V aticano, R o m a
( Fot. A lin a ri)
IV
V
(F o l. A lin a ri)
VI
F i u m N o L i p p j . D isp u ta de S an to T om ás con los herejes. Iglesia de S u a ta M aría
S o p ra M inerva, R o m a. ( F o t. A lin a ri)
M 'D I ¡X f t
VII
*|fb:ologu0
<£Jncipit fcía líber fentétlap clariflími t (úmi rtxologo qma colubcr eitítnrquaft coica vmlnam5 fonat inpúa
rü principia SanenZ borne 3 gnaris ordime pdicatop. tionc UidarobUquitaté in boc qó oicit toituofum.omot«
tum cni é quod rcaitudine obliquai, £t ióp bunc colín
I*ip>iritu0 ciu0 bmm tomiofum crcawrc ille infelligi poffut.quap pul >
otnauit celos:crobfictri tbtirudo cftppctm obfeuratort rccntudo obligara e p»
Jcite mann ci’educt’ éco dpue oiabolúraiius innidia moto ¡ntratiit inoibcm ter
j luber tomioftts. 'Job.26. ranim.Cipic.}. £t oe vmbrofitatcciua oí. Job ai. (rub
1Creamrarumconfidcra< vmbra ooimit infccrctocalami.£toe cius tortuofliate
opertinet ad tbcologoa oicit £(a.z7-Uifitabit oñe igbdio fuocuro te. ’lVcac
ad pboaifcd oiuerflmo/ SCclooípíiaorna'fTeorrqrincreatuna que fmmi oidiné
dc.pbi.n.creamrae cófi' f uaucrunt: aoiuina bonitas clariua relpicdctít occotia
derant fnupin .ppria na oinatuaímutatusnoncft.'ftectectorcolubcr tormo'
ofilhmt.vñ Jppuae cíb ct fus manuobflctricante educc^rquia inmalie rclucct cc
palTioncB rep mqmnrnt: omina potentia.-ptr boc q>cobibénirri Diurna prouideit
fed tbfologuo confidcrai tía p boc q' cop mala ordinimr in bonum: 1 fiep5mate
= • crcattirao f 5q>a pr¡o pn/ ria bui’ fcót Ubti inquo oc inflitutionc crcaturarú agrí:
tipio eperútra in finé vltimu oidinañqiii oc’ clí: wi re •tlapfuper petm angelí vcl boie.
aeoinafapicnnanoiamr.qialtíflimicimconfidcratd C'ÓnÚmcflercrumpiUlcipilllllOÍlcndiC non
peno crvrt of £ccIíci.q.z.Tlonnc oeua fccít fanctoe filos pluratvt quídam putaucrunt. Sift. I.
marrare «.per mod.ú ilhi in boc febo libro oe creatinas
agit.vrt materia eiua ex verbie pmifltsacctpi potcfl.ex ffteattone} rcrfiiníinuio feriptu-'
qinb1tria cliccrc polTum'’.Crcp principtú.pncipi) ipfiue raiocuni cc crcarozc initiumcpté^
actum:zactíi8elfcc(umf?XPJrtepncipu ouo tangútur poilo afcgoiimi vifibiliumvcl in/
.f.fpüa 1manti9;lbiÍBbonitatuvcl volútatie fucrf; man*
ptátío.íocbocfpúor ips. £mittcfrmitíiii; t crcobunf: uifiblltum creaturarfi: in piimoy
Orna fin ÍHonjr.^capi.tx: oi.no.Sicut fol radios lito» dio ful oftedít tueco. 3J11 piidpío
cinittit ad corpop illiiminatióemriia Dina bonitas radi/ crcauitbeuocclum z tcrraj.lfóioctcmin veré
osfiioe.i.ptiapotionee fui oiffimdit ad rep crcatione;: ble -¿jboyfeo fplrltu ücí afflatuoun vno pune
gt 16Zlugu,oicit <t>incgtúbonus é fumneníhi fpüm nc<
gaucrüt g pofticrút octimjadupilTc rce ex nccitate nac: clplo a oco crcatoic niundum factú rcfctr.clP
a nóep libertóte volútatieiotra quo* oicit CHonf.ca.4-. denoerrojé quoiunda plura fine pnneipio fw
oe oí.no.Or oimiBamor no pmifit eñ fine germine elle. tflfc pzlnclpla opluantiúnfblato nái^ tria imiia
Sed oc manu ptitie eitisin pa legit. Spmétc te manü fullíccjriítimauídüdii.tcpéplari'niiaccrja:
tuam oía ¡mplcbtinfbonitatc.'Jn manufiquidéei’ crit
oca finca terrerqi ab etemo non nifi in ciue ptíte cranr. z ipfa mercara fine piincipfo : z ocum quafi
Hpcrta enimmanu claucamoriBcreamrcpdicnjt.B cft artificcmmon crcatoicm. O c a to i etením cft
manneocquaoidtgfa.5p.gcccnon éabbrcuiata nía/ quiónibilo aliquidfadr: z creare piopne cft
nu» ciuarquio utíhura fna virtute rcmm fubamin eéjv te níbllo aliqaíd faccrc: faccrc vero nó cft mó
ducit: bañe manus abbtcuiare voluerút qui a oco nibil
ficri polTcetnibilo adnipcriít.£t fie appct in .pductióe te mbilo aliquid opan: fed eiiam te materia,.
creaturap trinitas pfonap. in fpú ipc ipe fcüs 6 quo oi "Onde tb ó v c l ágeluo üicif aliqua faceré: fed
cif fapic.i.Spiio oomini rcplctiit ocmterraf.Jn min fi nócrcarc.'ElocarurcB factor fine artife;:: fjnó
lius g ct biacbiú pria of. 'Job.g.o. Si bea bracbiii fictit crcatoz:boccninomcnfoliDco ppiíc pgnilt
ocua tc.co g>ipc é virtue -tfapia pci. pric Cor.i.gt ola p
¿pmfcifUnt/Jo.i.Scdm jmoicciiiaperlona patria rp quí z te níbllo queda: z tcaltquo ahqua fa'
primitur cuiua é 1fililí» 1fpúa féúa.nr quo of ¿ctl.ptfó. cit. Jpc cft crgo crcaro: z opifc; z fact02:fcá
Jn pncipiocrcauit oras edú 1 tcrráíscd exparte icaie crcatoite nonien fibl ppile rctinult:alla vero
«angit ét ouo.f.ornatum 1obftctrtctíóia officiiVornatua noia ct cTceturlo cómnnlcauít. IJri feripturlo
ptinct ad oifpónc rcm;:qiiia caavaria pulebritudie oc/
coiauit;vt of £cclici.4z. ÍDagnalia fapic fue ócozauir. tatúe fepe crcatoi accipit ur rácp facroii-r crea
ixbacctiam pulcbiinidmc Boctiue oicit ÍDundnm rcficutfacercfinc tlftinctióc fignifícationio.
mentegcrcapuicbiumpnicbcrrimtiaipfc.Scdobfictri (¡;Qj bccverba faceré z aqcrc non tlcunftc
cariopcrtúicradptoiiidcmicgiibcmarionemrquacrea; tteofmeajróncmquaoicllftc CTCatUrlO.
rurao per fe ftibfiftcrc non volcñtcB ad modum obfictri
ciain c(ícconferuat:nccc(Tariaín'fincmminifirat ttpC' f niramenfdendum cft becverba.f.
dimeta repcllit etiam mala In bontim ordinando.vil of crcare:facere:t agerc z aliabmóíte
•Job. ¡S- fm fiiriilanmetaforam: qiiisconclufit bofhjB tconon pofic.t Id fimcatn róncqua/
mare qii cnmipebat « E x pte effeeme ouo tangit.f. ce/ _______
lunt t colubmm tortuolii}.Jn celo ouo confidcrare iiof tídjfbccrcatnrío.fíuippetuefiotet'
OlCUrottTcaiuno.ElUippe tict'
fumus.ülabilitatem.jHier.t.Stabiliuit ccloa prudétia H1U0 efi aluja faccrc no alfquc i opando m oto
<indeficientecbrit3temocquacccrici.z4.£gofcd in ti|i{rcll(gím‘, incflc:vclaliquaiii in laboiando
celia vuotirctur ec.vndcpcrccloa intcU.gcre t^T.im* p a(1-l0MCm:fÍcnt noble folet accidcrcifcd eiua
creaturasque 1occorcfuofirmiterpcrflucrut.Simill ' ....... ............................... ...
rer in coiubro tortuofo cuoconnaerare potriimue.f.oiv fempltcrnc volnntatío tionuiti aliqncm figni'
fcuritatcnuobliqiiitatcin. •priinu} in nomine colubjú ficjIDUO cffcctum.(.eterna CÍUOVOlÚtate Q\V
«♦
P ág in a de la S u m m a Theologica.
(D e u n a edición co n serv a d a en la U niversidad de S alam anca)
VIII