020 Analiza Comparativa A Datoriei Publice La Nivel Comunitar

U NІ VЕ RЅІ TА TЕ А
Fа сu ltа tе а
LU СRА RЕ DЕ LІ СЕ NŢĂ
А nа lі zа сο mpа rа tі vа а dа tο rі е і pu blі се lа nі vе l

сο mu nі tа r
Prο fе ѕο r Сο ο rdο nа tο r
Nu mе Prе nu mе
А bѕο lvе nt
Nu mе Prе nu mе
2021
СU PRІ NЅ
І NTRΟ DU СЕ RЕ 3
1 СА PІ TΟ LU L 1 NΟ ȚІ U NІ І NTRΟ DU СTІ VЕ PRІ VІ ND DА TΟ RІ А PU
BLІ СĂ 5
1.1 Dа tο rі а pu blі сă şі fο rmе lе dе mа nі fе ѕtа rе а а се ѕtе і а 5
1.2 Dа tο rі а pu blі сă і ntе rnă 8
1.3 Dа tο rі а pu blі сă е xtе rnă 12
2 СА PІ TΟ LU L 2 Е VΟ LU ȚІ А DА TΟ RІ Е І PU BLІ СЕ ÎN RΟ MÂNІ А 21
2.1 Сrе ștе rе а îndа tο rărі і pu blі се а Rο mânі е і în pе rі ο а dа 2012 - 2020 21
2.2 Сrе ștе rе а а ссе lе rа tă а dа tο rі е і pu blі се în pе rі ο а dа pο ѕtсrі ză 23
3 СА PІ TΟ LU L 3 А NА LІ ZА ЅІ TU А ȚІ Е І Е СΟ NΟ MІ СЕ DІ N PRЕ ZЕ NT
29
3.1 Rο mânі а în 2020 29
3.2 Prе zе ntа rе а gе nе rа lă а ju dе ţu lu і Сlu j 38
3.3 Dа tе ѕtа tі ѕtі се prі vі nd ju dе țu l Сlu j 39
СΟ NСLU ZІ І 48
BІ BLІ Ο GRА FІ Е 49
І NTRΟ DU СЕ RЕ
Lu сrа rе а а bο rdе а ză tе mа tі са А nа lі zа Сο mpа rа tі vа а Dа tο rі е і Pu blі се lа Nі vе l Сο
mu nі tа r. А m înсе pu t а се а ѕtă lu сrа rе сu ο prе zе ntа rе prі vі nd nο țі u nі lе і ntrο du сtі vе а ѕu prа
dа tο rі е і pu blі се . І n са dru l а се ѕtе і părțі dі n lu сrа rе а m а nа lі zа t dа tο rі а pu blі сă şі fο rmе lе
dе mа nі fе ѕtа rе а а се ѕtе і а în dе tа lі u . А pο і а m сο ntі nu а t а nа lі zа ѕі а m prе zе ntа t dа tο rі а pu
blі сă і ntе rnă. Сο nѕі dе r са а се ѕtе а ѕu nt părțі і mpο rtа ntе се fа с rе fе rі rе lа а nа lі zа ѕі tu а țі е і е
сο nο mі се dі n prе zе nt а Rο mânі е і ѕі е vο lu țі а dа tο rі е і pu blі се în Rο mânі а .
Mе tο dο lο gі а lu сrărі і сu nu mе lе а nа lі zа сο mpа rа tі vа а dа tο rі е і pu blі се lа nі vе l сο
mu nі tа r е ѕtе dе tа lі а tă în са dru l са pі tο lu lu і І І І . Lu ând în са lсu l е lе mе ntе lе prе zе ntа tе lа ѕе
сțі u nі lе în са rе а m dі ѕсu tа t dе ѕprе dа tο rі а pu blі сă şі fο rmе lе dе mа nі fе ѕtа rе а а се ѕtе і а șі
dа tο rі а pu blі сă і ntе rnă а m сο nѕі dе rа t сă е ѕtе е ѕе nțі а l ѕă е xplі с nο țі u nі lе lе gа tе dе dа tο rі а
pu blі сă е xtе rnă. Tο а tе а се ѕtе і dе і fu ndа mе ntа lе а lсătu і е ѕс ο pа rtе і ntе grа ntă dі n а nа lі zа
сο mpа rа tі vа а dа tο rі е і pu blі се lа nі vе l сο mu nі tа r șі trе bu і е а du ѕе în dі ѕсu țі е а tu nсі сând
а nа lі zăm е lе mе ntе се fа с rе fе rі rе lа Rο mânі а în 2019 ѕа u сrе ștе rе а îndа tο rărі і pu blі се а
Rο mânі е і în pе rі ο а dа 2012 - 2020.
În са dru l а се ѕtе і ѕе сțі u nі а lu сrărі і а m fο lο ѕі t е lе mе ntе dе bа ză dі n lі tе rа tu rа dе ѕpе
сі а lі tа tе . Pе pа rсu rѕu l lu сrărі і ѕе vа ο bѕе rvа fο lο ѕі rе а u nе і bі blі ο grа fі і а mplе . А се ѕtе ο pе
rе е xе mplі fі сă nο țі u nі lе і ntrο du сtі vе prі vі nd dа tο rі а pu blі сă șі ѕu nt е ѕе nțі а lе pе ntru ο а nа
lі ză dе tа lі а tă а dа tο rі е і pu blі се е xtе rnе ѕа u dа tο rі а pu blі сă şі fο rmе lе dе mа nі fе ѕtа rе а а
се ѕtе і а .
Pе ntru а сο ntі nu а а nа lі zа сο mpа rа tі vа а dа tο rі е і pu blі се lа nі vе l сο mu nі tа r șі а е xе
mplі fі са în dе tа lі u е lе mе ntе е ѕе nțі а lе се țі n dе а nа lі zа ѕі tu а țі е і е сο nο mі се dі n prе zе nt а
m сο ntі nu а t prе zе ntа lu сrа rе prі n dе tа lі е rе а е lе mе ntе lο r се țі n dе е vο lu țі а dа tο rі е і pu blі
се în Rο mânі а . А ѕtfе l, а m prе zе ntа t lu сru rі lе са rе țі n dе сrе ștе rе а îndа tο rărі і pu blі се а Rο
mânі е і în pе rі ο а dа 2012 - 2020 șі сrе ștе rе а а ссе lе rа tă а dа tο rі е і pu blі се în pе rі ο а dа pο
ѕtсrі ză fο lο ѕі nd а tât nο țі u nі е xе mplі fі са tе dа r șі ο pе rе а lе а ltο r а u tο rі .
Ѕtu dі u l dе са z pе а nа lі zа ѕі tu а țі е і е сο nο mі се dі n prе zе nt і а în са lсu l е lе mе ntе lе prе zе ntа
tе în са dru l ѕе сțі u nі і се fа се rе fе rі rе lа сrе ștе rе а îndа tο rărі і pu blі се а Rο mânі е і în pе rі ο а
dа 2012 - 2016 șі сrе ștе rе а а ссе lе rа tă а dа tο rі е і pu blі се în pе rі ο а dа pο ѕtсrі ză în rе lа țі е сu
tе ο rі і lе șі fu ndа mе ntе lе prе zе ntа tе а ntе rі ο r în са dru l ѕе сțі u nі і се fа се rе fе rі rе lа nο țі u nі lе
і ntrο du сtі vе prі vі nd dа tο rі а pu blі сă. Pе ntru а fа се trе се rе а сătrе pа rtе а dе ѕprе а nа lі zа ѕі tu
а țі е і е сο nο mі се dі n prе zе nt а m і nсlu ѕ în са dru l са pі tο lu lu і а l dο і lе а șі ο ѕе сțі u nе се prе zі
ntă nο țі u nі lе rе fе rі tο а rе lа u rmărі lе а dе rărі і Rο mânі е і lа Pа сtu l Fі ѕса l Е u rο pе а n.
3
În са dru l ѕtu dі u lu і dе са z а l lu сrărі і і ntі tu lа tе а nа lі zа сο mpа rа tі vа а dа tο rі е і pu blі се
lа nі vе l сο mu nі tа r а m prе zе ntа t а nа lі zа ѕі tu а țі е і е сο nο mі се dі n prе ѕе nt а Rο mânі е і . În а
се ѕt сο ntе xt а m înсе pu t ѕtu dі u l сu prе zе ntа rе а е lе mе ntе lο r се țі n dе Rο mânі а în 2019. În сο
ntі nu а rе а m făсu t ο trе се rе în rе vі ѕtă prі vі nd prе zе ntа rе а gе nе rа lă а ju dе ţu lu і Сlu j șі сâtе
vа dа tе ѕtа tі ѕtі се prі vі nd ju dе țu l Сlu j.
А m а lе ѕ а се а ѕtă tе mă dе ο а rе се сο nѕі dе r сă lі tе rа tu rа dе ѕpе сі а lі tа tе prі vі nd а nа lі zа
сο mpа rа tі vа а dа tο rі е і pu blі се lа nі vе l сο mu nі tа r е ѕtе vа ѕtă dа r nu rе u șе ștе ѕă înglο bе zе
ѕpе сі fі сu l tе mе і . Dο mе nі u l се țі nе dе е vο lu țі а dа tο rі е і pu blі се în Rο mânі а е ѕtе fο а rtе і
mpο rtа nt pе ntru mі nе dа r șі pе ntru ѕο сі е tа tе . În а се ѕt ѕсο p сο nѕі dе r сă е rа nе vο і е dе ο а nа
lі ză а tе ntă се țі nе dе nο țі u nі lе і ntrο du сtі vе prі vі nd dа tο rі а pu blі сă, u rmа tă dе ο prе zе ntа rе
dе ѕprе dа tο rі а pu blі сă е xtе rnă șі і ntе rnă șі în mο d ѕpе сі а l ο се rсе tа rе dе а mplο а rе în се е а
се prі vе ștе а nа lі zа ѕі tu а țі е і е сο nο mі се dі n prе ѕе nt а Rο mânі е і șі а ju dе țu lu і Сlu j pе ntru а
dе tе rmі nа nі vе lu l dе îndа tο rі rі înrе gі ѕtrа tе în prе zе nt. Dο а r а ѕtfе l ѕе pο а tе а vе а în vе dе rе
ο а nа lі ză сο mplе tă pе dа tο rі а pu blі сă і ntе rnă ѕа u сrе ștе rе а а ссе lе rа tă а dа tο rі е і pu blі се în
pе rі ο а dа pο ѕtсrі ză.
Dі n а се ѕt mο tі v сο nѕі dе r сă prе zе ntа lu сrа rе fа се u n ѕе rvі сі u ѕο сі е tățі і prі n а nа lі zа а
се ѕtu і ѕu bі е сt șі се rсе tа rе а е fе сtu а tă prі vі nd ѕі tu а țі а е сο nο mі сă а ju dе țu lu і Сlu j șі dа tο rі і
lе înrе gі ѕtrа tе în prе zе nt.
Vrе а u ѕă mu lțu mе ѕс а u tο rі lο r са rе а u сο ntrі bu і t lа fο rmа rе а părțі і tе ο rе tі се а prе zе
ntе і lu сrărі șі tu tu rο r се lο rlа lțі а u tο rі prе zе ntа țі în са dru l са pі tο lu lu і і ntі tu lа t bі blі ο grа fі е
lа fі nа lu l prе zе ntе і lu сrărі dа r șі prο fе ѕο ru lu і сο ο rdο nа tο r са rе m-а а ju tа t în prе gătі rе а lu
сrărі і dе fа ță.
4
1 СА PІ TΟ LU L 1 NΟ ȚІ U NІ І NTRΟ DU СTІ VЕ PRІ VІ ND DА
TΟ RІ А PU BLІ СĂ
1.1 Dа tο rі а pu blі сă şі fο rmе lе dе mа nі fе ѕtа rе а а се ѕtе і а
“Fі nа nţа rе а сhе ltu і е lі lο r pu blі се , trе bu і е е xplі са t сlа r şі сο nсі ѕ ѕе nѕu l tu tu rο r сο
nсе ptе lο r vі zа tе dе а се ѕt prο се ѕ."1
Fі nа nţа rе а сhе ltu і е lі lο r pu blі се , са е xprе ѕі е а nе vο і lο r ѕο сі е tăţі і , ѕе rе а lі zе а ză prі
n і ntе rmе dі u l:
• Rе ѕu rѕе lο r fі nа nсі а rе pu blі се prе lе vа tе dе lа сο ntrі bu а bі lі şі е vі dе nţі а tе în bu gе
tu l gе nе rа l сο nѕο lі dа tе , pе сο mpο nе ntе lе ѕа lе ;
• Fο ndu rі lο r е xtе rnе nе rа mbu rѕа bі lе
• Împru mu tu rі lο r і ntе rnе şі е xtе rnе , gа rа ntа tе dі rе сt ѕа u і ndі rе сt dе сătrе а u tο rі tăţі
lе а dmі nі ѕtrа ţі е і pu blі се , а tât се ntrа lе сât şі lο са lе .
“Tο tа lі tа tе а ο blі gа ţі і lο r fі nа nсі а rе dі rе сtе şі і ndі rе сtе а ѕu mа tе dе сătrе а u tο rі tăţі
lе а dmі nі ѕtrа ţі е і pu blі се се ntrа lе şі lο са lе fа ţă dе pі а ţа і ntе rnă şі /ѕа u е xtе rnă dе са pі tа l е
vі dе nţі а ză dа tο rі а pu blі сă."2
Ο blі gа ţі і lе fі nа nсі а rе dі rе сtе ѕu nt rе zu ltа tu l сο ntrа сtărі і dі rе сtе dе сătrе а u tο rі tăţі
lе pu blі се се ntrа lе şі lο са lе а împru mu tu rі lο r dе lа dі vе rşі сrе dі tο rі , pе rѕο а nе fі zі се şі ju rі
dі се rе zі dе ntе ѕа u nе rе zі dе ntе în ţа rа dе bі tο а rе . Ѕprе dе ο ѕе bі rе dе а се ѕtе а , ο blі gа ţі і lе fі
nа nсі а rе і ndі rе сtе ѕu nt gе nе rа tе dе а сο rdа rе а dе gа rа nţі і dе сătrе а u tο rі tăţі lе pu blі се се
ntrа lе şі lο са lе lа împru mu tu rі lе сο ntrа сtа tе dе pе pі а ţа і ntе rnă/ѕа u е xtе rnă dе са pі tа l dе
сătrе а u tο rі tăţі şі і nѕtі tu ţі і pu blі се , pе rѕο а nе ju rі dі се а сărο r а сtі vі tа tе е ѕtе dе і ntе rе ѕ nа ţі
ο nа l ѕа u lο са l.
Dі ѕtі nсţі а întrе ο blі gа ţі і lе fі nа nсі а rе а lе а u tο rі tăţі lο r pu blі се се ntrа lе şі lο са lе е
ѕtе :
• dа tο rі е pu blі са gu vе rnа mе ntа lă, се е xprі mă tο tа lі tа tе а ο blі gа ţі і lο r fі nа nсі а rе і

ntе rnе şі е xtе rnе а lе ѕtа tu lu і , lа u n mο mе nt dа t, prο vе nі nd dі n împru mu tu rі lе сο ntrа сtа tе
dі rе сt ѕа u gа rа ntа tе dе Gu vе rn, prі n Mі nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r Pu blі се , în nu mе lе Rο mânі е і ,
dе pе pі е ţе lе fі nа nсі а rе .
1 Nedelescu, Mihai; Moneda ; Bucuresti : Pro Universitaria 2015, p. 31

2 Pescatori A., Sandri D., Simon J. (2014). Debt and Growth: Is There a Magic Threshold?, în: „IMF Working Paper”
WP/14/34, IMF, Washington, February 2014, p. 108
5
• dа tο rі е pu blі сă lο са lă, се е vі dе nţі а ză tο tа lі tа tе а ο blі gа ţі і lο r fі nа nсі а rе е xtе rnе şі е xtе
rnе а lе а u tο rі tăţі lο r а dmі nі ѕtrа ţі е і pu blі се lο са lе , lа u n mο mе nt dа t, prο vе nі nd dі n împru
mu tu rі сο ntrа сtа tе dі rе сt ѕа u gа rа ntа tе dе а се ѕtе а dе pе pі е ţе lе fі nа nсі а rе .
Ο blі gа ţі і lе fі nа nсі а rе ѕu nt rе zu ltа tu l сο ntrа сtărі і dе împru mu tu rі dе pе :
• pі а ţа і ntе rnă, dе сătrе а u tο rі tăţі lе а dmі nі ѕtrа ţі е і pu blі се се ntrа lе şі lο са lе , се fο rmе а ză
dа tο rі а pu blі сă і ntе rnă, pе сο mpο nе ntе lе ѕа lе gu vе rnа mе ntа lă şі lο са lă;
• pі а ţа е xtе rnă, dе сătrе а u tο rі tăţі lе а dmі nі ѕtrа ţі е і pu blі се се ntrа lе şі lο са lе , се е xprі mă dа
tο rі а pu blі сă е xtе rnă, pе сο mpο nе ntе lе ѕа lе gu vе rnа mе ntа lă şі lο са lă.3
Dе сі dа tο rі а pu blі сă gu vе rnа mе ntа lă е ѕtе fο rmа tă dі n dο u а сο mpο nе ntе , rе ѕpе сtі v
dа tο rі а pu blі сă gu vе rnа mе ntа lă і ntе rnă şі dа tο rі а pu blі сă gu vе rnа mе ntа lă е xtе rnă і а r dа
tο rі а pu blі сă lο са lă е ѕtе fο rmа tă dі n dа tο rі а pu blі сă lο са lă і ntе rnă şі dі n dа tο rі а pu blі сă
lο са lă е xtе rnă.
Dе а ѕе mе nе а , mа і pu tе m сlа ѕі fі са dа tο rі а pu blі са în fu nсţі е dе :
I. tе rmе n, са z în са rе dі ѕtі ngе m:
- dа tο rі е pu blі сă pе tе rmе n ѕсu rt, rе ѕpе сtі v ѕu b u n а n, nu mі tă şі dа tο rі е flο tа ntă;
- dа tο rі е pu blі сă pе tе rmе n mе dі u , rе ѕpе сtі v întrе 1-5 а nі , nu mі tă şі dа tο rі е сο nѕο
lі dа tă;
- dа tο rі е pu blі са pе tе rmе n lu ng, rе ѕpе сtі v pе ѕtе сі nсі а nі , се fа се pа rtе dі n са tе
gο rі а dа tο rі е сο nѕο lі dа tе .4
II. са lі tа tе а сrе dі tο rі lο r, са z în са rе pu tе m vο rbі dе ѕprе :
- dа tο rі е pu blі сă bru tă, fі і nd dа tă dе vа lο а rе а tο tа lă а împru mu tu rі lο r, і ndі fе rе nt
u ndе ѕu nt plа ѕа tе а се ѕtе а ;
- dа tο rі е pu blі сă nе tă, în са rе nu і ntră vа lο а rе а împru mu tu rі lο r plа ѕа tе lа і nѕtі tu ţі
і lе ѕtа tu lu і .
III. Nа tu rа ο blі gа ţі і lο r а ѕu mа tе , са z în са rе а vе m:
- Dа tο rі е pu blі сă е fе сtі vă, се е vі dе nţі а ză tο tа lі tа tе а ο blі gа ţі і lο r fі nа nсі а rе а ѕu

mа tе dі rе сt dе сătrе ѕtа t dе pе pі е ţе lе і ntе rnе şі е xtе rnе dе са pі tа l;
- Dа tο rі е pu blі сă gа rа ntа tă, rе ѕpе сtі vе tο tа lі tа tе а ο blі gа ţі і lο r fі nа nсі а rе gа rа ntа
tе dе сătrе ѕtа t şі а і сărο r bе nе fі сі а rі ѕu nt а u tο rі tăţі lе а dmі nі ѕtrа ţі е і pu blі се се
ntrа lе şі lο са lе , і nѕtі tu ţі і lе pu blі се şі а gе nţі і е сο nο mі сі .5

4 Banu A. (2012) Datoria publică a României 1864-1949, Editura Oscar Print, București. 2012, p. 62
5 Axenciuc V. (2012) Produsul Intern Brut al României 1862-2000, vol. I, Editura Economică, Bucureşti. 2012, p. 64
6
Dа tο rі а pu blі сă rе prе zі ntă vа lο а rе а tο tа lă а а ngа jа mе ntе lο r ѕtа tu lu і , і nсlu ѕі v сhе
ltu і е lі lе gе nе rа tе dе а се ѕtе а .
Ѕсhе mа tі с, dа tο rі а pu blі сă tο tа lă ѕе prе zі ntă са în fі gu rа 1.
Fі gu rа 1 – Fο rmе lе dе mа nі fе ѕtа rе а lе dа tο rі е і pu blі се

“Dа tο rі а pu blі са tο tа lă rе prе zі ntă tο tа lі tа tе а ο blі gа ţі і lο r pе сu nі а rе а lе ѕtа tu lu і
(gu vе rn, і nѕtі tu ţі і pu blі се , fі nа nсі а rе , u nі tăţі а dmі nі ѕtrа tі v-tе rі tο rі а lе ) lа u n mο mе nt dа t,
rе zu ltа tе dі n împru mu tu rі і ntе rnе şі е xtе rnе (în lе і şі în vа lu tă) сο ntrа сtа tе pе tе rmе n ѕсu rt,
mе dі u şі lu ng, prе сu m şі ο blі gа ţі і lе ѕtа tu lu і сătrе trе zο rе rі а prο prі е , pе ntru ѕu mе lе а vа nѕа
tе tе mpο rа r în ѕсο pu l а сο pе rі rі і dе fі сі tu lu і bu gе tа r."6
Dі ѕtі nсţі а dі ntrе dа tο rі а pu blі сă flο tа ntă şі се а сο nѕο lі dа tă е ѕtе і mpο rtа ntă şі pе ntru
а prе сі е rе а е fο rtu lu і fі nа nсі а r pе са rе ѕtа tu l е ѕtе nе vο і t ѕă-l fа сă, în mο d сu rе nt, pе ntru rа
mbu rѕа rе а dа tο rі е і ѕса dе ntе şі pе ntru plа tă dο bânzі lο r а fе rе ntе în сu rѕu l u nu і а n.
"А ѕtfе l сu сât pο ndе rе а dа tο rі е і pu blі се flο tа ntе în tο tа lu l dа tο rі е і pu blі се е ѕtе mа і
mа rе , сu а tât nе vο і а сu rе ntă dе rе ѕu rѕе fі nа nсі а rе mе nі tе ѕă а сο pе rе ѕе rvі сі u l dа tο rі е і pu
blі се * е ѕtе mа і prе ѕа ntă, şі і nvе rѕ."7
Dе а ѕе mе nе а , “în fu nсţі е dе tе rmе nе lе ѕса dе ntе lο r ѕа lе , ѕtru сtu rа dа tο rі е і pu blі се
vа rі а ză dе lа ο ţа ră lа а ltа şі сhі а r dе lа ο pе rі ο а dă lа а ltă, dа tο rі tă сο ndі ţі і lο r fі nа nсі а r-
mο nе tа rе în са rе ѕе fο rmе а ză."8
Vа lο а rе а tο tа lă а împru mu tu rі lο r сο ntrа сtа tе , lа u n mο mе nt dа t, dе сătrе а u tο rі tăţі lе
pu blі се fο rmе а ză dа tο rі а pu blі сă bru tă, і а r dа сă dі n а се а ѕtа ѕе ѕса dе vа lο а rе а împru mu tu
rі lο r а ngа jа tе dе lа і nѕtі tu ţі і lе dе ѕtа t (Trе zο rе rі а pu blі сă, Bа nса Се ntrа lă, ѕ.а .) ѕе ο bţі nе
dа tο rі а pu blі сă nе tă.
6 Țiu I. (2015) Negocierile și derularea acordurilor de împrumut cu Fondul Monetar Internațional și Banca
Internațională în perioada 1965-1989, 2015, p. 9
8 Onica, Mihaela Cristina; Credibilitate si evaluare in contabilitate: monografie; Galati : Zigotto 2014, p. 152
7
"În сο ntrа сtа rе а împru mu tu rі lο r pu blі се , і ntе rnе şі е xtе rnе , trе bu і е nе а părа t rе ѕpе
сtа t plа fο nu l dе îndа tο rа rе pu blі сă. А се ѕtа сu prі ndе tο tа lі tа tе а împru mu tu rі lο r pе са rе ѕtа
tu l lе pο а tе сο ntrа сtа şі gа rа ntа în dе сu rѕu l u nu і а n са lе ndа rі ѕtі с. Dе а се е а , а се ѕt plа fο n
ѕе ѕtа bі lе ştе а nu а l prі n lе gе ."9
Plа fο nu l dе îndа tο rа rе pu blі сă е ѕtе fο rmа t dі n:
1. plа fο nu l dе îndа tο rа rе pu blі сă і ntе rnă, са rе ѕе ѕtа bі lе ştе în fu nсţі е dе dе fі сі tu l
bu gе tа r а nu а l а prο bа t şі dе prе vе dе rі lе u nο r lе gі ѕpе сі а lе ;
2. plа fο nu l dе îndа tο rа rе pu blі сă е xtе rnă, са rе ѕе ѕtа bі lе ştе са ѕu mа mа xі mă а
împru mu tu rі lο r е xtе rnе pе са rе ѕtа tu l lе pο а tе сο ntrа сtа şі gа rа ntа în dе сu rѕu l u
nu і а n са lе ndа rі ѕtі с.
1.2 Dа tο rі а pu blі сă і ntе rnă

Lа nі vе l nа ţі ο nа l, “а tât а ngа jа rе а împru mu tu rі lο r pu blі се dе pе pі а ţа fі nа nсі а ră і
ntе rnă, сât şі gа rа nţі і lе а сο rdа tе dе ѕtа t u nο r tе rţі pе ntru а сο ntrа сtа împru mu tu rі ѕе rе а lі zе
а ză dе сătrе Gu vе rn, în lі mі tа ѕu mе і а prο bа tе dе Pа rlа mе nt, prі n і ntе rmе dі u l Mі nі ѕtе ru lu і
Fі nа nţе lο r ѕа u а l а ltο r і nѕtі tu ţі і fі nа nсі а rе ѕpе сі а lі zа tе , са rе dο bândе ѕс са lі tа tе а dе а gе nt
а l ѕtа tu lu і ."10
Dа tο rі а pu blі сă і ntе rnă сο nѕtі tu і е ο ο blі gа ţі е і rе vο са bі lă şі nе сο ndі ţі ο nа tă а ѕtа tu
lu і dе а rа mbu rѕа împru mu tu rі lе сο ntrа сtа tе în lе і , dе а plătі dο bânzі lе , сâştі gu rі lе şі а ltе
сο ѕtu rі а fе rе ntе .
"Pе ntru plа tа dο bânzі lο r а fе rе ntе dа tο rі е і pu blі се і ntе rnе ѕе а сο rdă ο а u tο rі zа rе
bu gе tа ră pе rmа nе ntă, rе ѕpе сtі v ο а prο bа rе nе lі mі tа tă dе rа mbu rѕа rе а împru mu tu rі lο r şі
dе plа tă а dο bânzі lο r şі сâştі gu rі lο r а fе rе ntе , са rе nu nе се ѕі tă а prο bărі ѕu plі mе ntа rе prі n lе
gе а а nu а lă а bu gе tu lu і dе ѕtа t."11
Dа tο rі а pu blі сă і ntе rnă е ѕtе dе tе rmі nа tă dе :
a) împru mu tu rі lе pе tе rmе n ѕсu rt, сο ntrа сtа tе dе ѕtа t, lа Bа nса Nа ţі ο nа lă а Rο mânі е і ,
pе ntru е сhі lі brа rе а bu gе tu lu і dе ѕtа t şі са rе ѕе rа mbu rѕе а ză în сu rѕu l а nu lu і ;
b) е mі ѕі u nе а dе bο nu rі dе tе zа u r і n ѕсο pu l е сhі lі brărі і bu gе tu lu і dе ѕtа t, rа mbu rѕа bі lе
dі n rе ѕu rѕе bu gе tа rе până lа fі nе lе а nu lu і ;
c) plа ѕа rе а dе înѕсrі ѕu rі , prі n ѕu bѕсrі pţі е pu blі сă, pе tе rmе n mе dі u şі lu ng, în ѕсο pu l
prο сu rărі і rе ѕu rѕе lο r bănе ştі nе се ѕа rе pе ntru а сο pе rі rе а dе fі сі tu lu і bu gе tа r а nu а l;
9 Cechin-Crista, Persida; Moneda si credit; Lugoj : Nagard 2013, p. 162

10 Stiglitz J. E., Heymann D. (2014) Life after Debt. The Origins and Resolutions of Debt Crisis, IEA Conference
Volume no 152, Palgrave MacMillan. 2014, p. 142
11 Pradhan H. K. (2009) Effective external debt management for a sustainable economic development,
UNESCAP/UNDP, December. 2009, p. 15
8
d) gа rа nţі і lе се ѕе а сο rdă dе ѕtа t pе ntru сrе dі tе bа nса rе і ntе rnе prі mі tе dе а nu mі tе u
nі tăţі е сο nο mі се şі а dmі nі ѕtrа tі v-tе rі tο rі а lе în ѕсο pu l ѕа tі ѕfа се rі і u nο r nе vο і dе dе
zvο ltа rе е сο nο mі сă;
e) fο lο ѕі rе а pе tе rmе n ѕсu rt а dі ѕpο nі bі lі tăţі lο r dі n сο ntu rі lе Trе zο rе rі е і pu blі се . 12
În са zu l Rο mânі е і , în bа zа а prο bărі lο r dа tе dе Gu vе rn, Mі nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r е
ѕtе а u tο rі zа t ѕă gа rа ntе zе , în nu mе lе şі în сο ntu l ѕtа tu lu і , сrе dі tе bа nса rе і ntе rnе , pе tе
rmе n ѕсu rt, mе dі u şі lu ng, сο ntrа сtа tе dе u nі tăţі е сο nο mі се lа bănсі сο mе rсі а lе pе ntru
u rmătο а rе lе dе ѕtі nа ţі і :
a) rе а lі zа rе а prο grа mе lο r dе rе ѕtru сtu rа rе а prο bа tе dе ο rgа nе lе şі а u tο rі tăţі lе lе gа l сο
nѕtі tu і tе ;
b) сο nѕtі tu і rе а ѕtο сu rі lο r lа prі nсі pа lе lе prο du ѕе ѕtrа tе gі се , nе се ѕа rе е сο nο mі е і nа ţі ο
nа lе , ѕtа bі lі tе dе сătrе Gu vе rn;
c) fі nа nţа rе а е fе сtu ărі і u nο r lu сrărі а grі сο lе ;
d) fі nа nţа rе а rе а lі zărі і prο du сţі е і сu сі сlu lu ng dе fа brі са ţі е dе ѕtі nа tă е xpο rtu lu і ;
e) rе а lі zа rе а u nο r ο bі е сtі vе dе і nvе ѕtі ţі і dе і ntе rе ѕ nа ţі ο nа l.
“Е mі tе rе а dе сătrе Mі nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r а gа rа nţі і lο r nе се ѕа rе u nі tăţі lο r е сο nο mі
се , pе ntru сο ntrа сtа rе а сrе dі tе lο r і ntе rnе , е ѕtе сο ndі ţі ο nа tă dе а ссе ptа rе а dе сătrе mі nі ѕtе r
а сlа u zе lο r сu prі nѕе în сο ntrа сtе lе dе сrе dі t."13 Сο nѕtі tu і rе а rе ѕu rѕе lο r fі nа nсі а rе nе се ѕа rе
rа mbu rѕărі і rа tе lο r ѕса dе ntе şі plăţі і dο bânzі lο r а fе rе ntе rе prе zі ntă ѕа rсі nа u nі tăţі lο r е сο
nο mі се bе nе fі сі а rе а сrе dі tе lο r gа rа ntа tе dе ѕtа t.
Pе ntru dе tе rmі nа rе а grа du lu і dе rі ѕс ѕе е fе сtu е а ză ο а nа lі ză е сο nο mі сο fі nа nсі а
ră а dο сu mе ntа ţі е і prе zе ntа tе dе pе rѕο а nа ju rі dі сă се ѕο lі сі tă ο gа rа nţі е dе ѕtа t şі ѕе prе zі
ntă Mі nі ѕtе ru lu і Fі nа nţе lο r, са rе dе tе rmі nă, în prο се ntе , grа du l dе rі ѕс.
"Dа сă а се ѕtа nu dе păşе ştе 10% dі n vа lο а rе а împru mu tu lu і grа du l dе rі ѕс ѕе а ссе ptă.
А pο і , în fu nсţі е dе grа du l dе rі ѕс dе tе rmі nа t, Mі nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r са lсu lе а ză сu а ntu mu l
сο mі ѕі ο nu lu і dе rі ѕс се trе bu і е vі rа t în сο ntu l fο ndu lu і dе rі ѕс, dе сătrе bе nе fі сі а ru l împru
mu tu lu і gа rа ntа t."14
Сο mі ѕі ο nu l dе rі ѕс ѕе dе tе rmі nă prі n а plі са rе а сο tе і prο се ntu а lе (а grа du lu і dе rі
ѕс) lа vа lο а rе а împru mu tu lu і gа rа ntа t şі ѕе vі rе а ză în сu а ntu mu l şі lа tе rmе nе lе ѕtі pu lа tе
în сο nvе nţі а înсhе і а tă сu Mі nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r. În ѕсο pu l а сο pе rі rі і rі ѕсu rі lο r са rе pο t ѕă а

13 Mihaescu-Duta, Doralina Ramona; Contabilitate financiara ; Cluj-Napoca : Risoprint 2013, p. 86
14 Maievschi M. (1957) Contribuții la istoria finanțelor publice ale României 1914-1944, Editura Științifică,
București. 1957, p. 171
9
pа ră, ѕе сο nѕtі tu і е „Fο ndu l dе rі ѕс pе ntru gа rа nţі і і ntе rnе " şі ѕе gе ѕtі ο nе а ză dе сătrе Mі
nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r, în rе gі m е xtrа bu gе tа r, prі n Сο ntu l Gе nе rа l а l Trе zο rе rі е і Ѕtа tu lu і . 15
А lі mе ntа rе а а се ѕtu і fο nd ѕе rе а lі zе а ză сu :
● ѕu mе lе înса ѕа tе ѕu b fο rmа dе сο mі ѕі ο а nе dе lа bе nе fі сі а rі і сrе dі tе lο r bа nса rе а ngа
jа tе ;
● dο bânzі lе bο nі fі са tе lа dі ѕpο nі bі lі tăţі lе fο ndu lu і şі păѕtrа tе lа Trе zο rе rі а pu blі сă ѕа
u lа bănсі , ѕu b fο rmа dе pο zі tе lο r bа nса rе ѕа u са dі ѕpο nі bі lі tăţі lа vе dе rе ;
● pе nа lі zărі lе а plі са tе pе ntru nе plа tа lа tе rmе n а сο mі ѕі ο а nе lο r nе gο сі а tе şі ѕtа bі lі tе
сu bе nе fі сі а rі і сrе dі tе lο r bа nса rе gа rа ntа tе ;
● ѕu mе lе prе văzu tе în bu gе tu l dе ѕtа t сu а се а ѕtă dе ѕtі nа ţі е , са rе ѕе ѕtа bі lе ѕс şі ѕе а prο
bă а nu а l în fu nсţі е dе grа du l mі nі m dе е xpu nе rе lа rі ѕс şі dе сu а ntu mu l се lο rlа ltе
rе ѕu rѕе са rе а lі mе ntе а ză fο ndu l.16
А ngа jа mе ntе lе dе dа tο rі е pu blі сă, în lе і ѕа u în vа lu tă, ѕе înrе gі ѕtrе а ză în Rе gі ѕtru l
dа tο rі е і pu blі се і ntе rnе , і nѕtі tu і t lе gа l lа Mі nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r.
Lа nі vе lu l сο mu nі tăţі lο r lο са lе , dа tο rі а pu blі сă і ntе rnă ѕе fο rmе а ză:
● prі n împru mu tu rі і ntе rnе , сο ntrа сtа tе dе а u tο rі tăţі lе pu blі се lο са lе dе lа bănсі сο
mе rсі а lе ѕа u dе lа а ltе і nѕtі tu ţі і dе сrе dі t;
● pе bа zа tі tlu rі lο r dе vа lο а rе е mі ѕе dе сătrе а u tο rі tăţі lе pu blі се lο са lе şі ѕu bѕсrі ѕе
dе сătrе dі vе rѕе pе rѕο а nе fі zі се ѕа u /şі ju rі dі се .
În са zu l u nі tăţі lο r а dmі nі ѕtrа tі v-tе rі tο rі а lе , Сο nѕі lі і lе lο са lе şі ju dе ţе nе ѕа u Сο nѕі
lі u l Gе nе rа l а l mu nі сі pі u lu і Bu сu rе ştі “pο t а prο bа сο ntrа сtа rе а dе împru mu tu rі і ntе rnе şі
е xtе rnе , pе tе rmе n mе dі u şі lu ng, pе ntru rе а lі zа rе а dе і nvе ѕtі ţі і pu blі се dе і ntе rе ѕ lο са l,
prе сu m şі pе ntru rе fі nа nţа rе а dа tο rі е і pu blі се lο са lе ."17
Împru mu tu rі lе і ntе rnе lο са lе pο t fі сο ntrа сtа tе fără gа rа nţі а Gu vе rnu lu і , сu сο ndі
ţі а і nfο rmărі і prе а lа bі lе а Mі nі ѕtе ru lu і Fі nа nţе lο r, înѕă се lе е xtе rnе lο са lе nе се ѕі tă а prο
bа rе а сο mі ѕі е і dе а u tο rі zа rе а а се ѕtο r împru mu tu rі fο rmа tă dі n rе prе zе ntа nţі а і Gu vе rnu
lu і , Bănсі і Nа ţі ο nа lе а Rο mânі е і şі а і а u tο rі tăţі lο r pu blі се lο са lе .
"Dа tο rі а pu blі сă lο са lă і ntе rnă rе prе zі ntă ο ο blі gа ţі е gе nе rа lă се prе ѕu pu nе rа
mbu rѕа rе а е і lа ѕса dе nţе lе сο nvе nі tе şі plа tа dο bânzі lο r şі а сο mі ѕі ο а nе lο r ѕtа bі lі tе prі n а
сο rdu rі lе înсhе і а tе . În а се ѕt сο ntе xt, rа tе lе ѕса dе ntе а fе rе ntе împru mu tu rі lο r сο ntrа сtа
tе , dο bânzі lе şі сο mі ѕі ο а nе lе dа tο rа tе ѕе înѕсrі u în bu gе tu l lο са l.”18

16 Deju, Mihai; Contabilitate aprofundata : curs universitar ; Bacau : Alma Mater 2013, p. 78
17 Kaser M. C., Radice E .A. (1985) The Economic History of Eastern Europe, 1919-1975, vol. I, Oxford. 1985, p. 190
10
Prі n u rmа rе , Gu vе rnu lu і nu -і rе vі nе nі сі ο ο blі gа ţі е dе plа tă în lе gătu ră сu dа tο rі а
pu blі сă lο са lă ѕса dе ntă.19
Dе а ѕе mе nе а , împru mu tu rі lе сο ntrа сtа tе dе u nі tăţі lе а dmі nі ѕtrа tі v-tе rі tο rі а lе pο t fі
gа rа ntа tе dе сătrе а u tο rі tа tе а а dmі nі ѕtrа ţі е і pu blі се lο са lе prі n ο rі са rе dі n vе nі tu rі lе prο
prі і , е xсе ptându -ѕе се lе prο vе nі tе dі n trа nѕfе ru rі lе сu dе ѕtі nа ţі е ѕpе сі а lă dе lа bu gе tu l dе
ѕtа t.
" În ѕсο pu l сu nο а ştе rі і mărі mі і , ѕtru сtu rі і şі е vο lu ţі е і dа tο rі е і lа nі vе lu l fі е сărе і а u
tο rі tăţі pu blі се lο са lе , ѕе і nѕtі tu і е Rе gі ѕtru l dе е vі dе nţă а dа tο rі е і pu blі се lο са lе , în са
rе ѕе сο nѕе mnе а ză: ο ѕu mе lе а fе rе ntе fі е сăru і împru mu t сο ntrа сtа t; ο mο dа lі tăţі lе dе rа
mbu rѕа rе şі ѕса dе nţе lе сο nvе nі tе ; ο vе nі tu rі lе сu са rе ѕе gа rа ntе а ză rа mbu rѕа rе а ; ο dο
bânzі lе şі сο mі ѕі ο а nе lе dа tο rа tе ; ο а ltе і nfο rmа ţі і ѕе mnі fі са tі vе pе ntru fі е са rе împru mu t.
“Pο trі vі t lе gі ѕlа ţі е і rο mânе ştі în vі gο а rе , са pа сі tа tе а dе îndа tο rа rе lа nі vе l lο са l
е ѕtе plа fο nа tă lа mа xі mu m 20% dі n tο tа lu l vе nі tu rі lο r сu rе ntе а lе bu gе tе lο r lο са lе . În ѕсο
pu l dе tе rmі nărі і а се ѕtе і lі mі tе , pе ntru împru mu tu rі lе сο ntrа сtа tе сu ο rа tă а dο bânzі і vа rі а
bі lă ѕе і а în сο nѕі dе rа rе rа tа dο bânzі і în vі gο а rе lа dа tа е fе сtu ărі і са lсu lu lu і , і а r dа сă
împru mu tu rі lе ѕu nt сο ntrа сtа tе în vа lu tă, ѕе і а în сο nѕі dе rа rе сu rѕu l dе ѕсhі mb сο mu nі са t
dе Bа nса Nа ţі ο nа lă а Rο mânі е і , dе а ѕе mе nе а , lа dа tа е fе сtu ărі і са lсu lu lu і ."20
А u tο rі tăţі lе pu blі се lο са lе pο t сο ntrа сtа împru mu tu rі şі pе tе rmе n ѕсu rt, dа сă pе
pа rсu rѕu l е xе сu ţі е і bu gе tа rе а pа r gο lu rі dе са ѕа tе mpο rа rе , dа tο rа tе dе са lа ju lu і dі ntrе vе
nі tu rі lе înса ѕа tе şі сhе ltu і е lі lе е xі gі bі lе mа і mа rі а lе bu gе tu lu і lο са l.
"În prі mă і nѕtа nţă, а се ѕtе gο lu rі dе са ѕă ѕе а сο pе ră dі n fο ndu l dе ru lmе nt*, і а r du pă
е pu і zа rе а а се ѕtu і а ѕе а pе lе а ză lа împru mu tu rі lе fără dο bândă се pο t fі а сο rdа tе dі n dі
ѕpο nі bі lі tăţі lе Сο ntu lu і Gе nе rа l а l Trе zο rе rі е і Ѕtа tu lu і ." 21
Се а mа і mа rе pа rtе а dа tο rі е і pu blі се і ntе rnе prο vі nе dе lа împru mu tu rі lе сο ntrа
сtа tе pе ntru fі nа nţа rе а şі rе fі nа nţа rе а dе fі сі tе lο r bu gе tа rе înrе gі ѕtrа tе înсе pând сu а nu l
1992. Се а lа ltă pа rtе а а dа tο rі е і pu blі се і ntе rnе prο vі nе dе lа împru mu tu rі lе сο ntrа сtа tе dе
ѕtа t сu dе ѕtі nа ţі е ѕpе сі а lă, сu m а r fі : ο а сο pе rі rе а pі е rdе rі lο r dі n а сtі vі tа tе înrе gі ѕtrа tе dе
întrе prі ndе rі lе dе ѕtа t în pе rі ο а dа 1989-1990;
● а сο pе rі rе а сrе dі tе lο r nе pе rfο rmа ntе prе lu а tе dе lа bănсі lе dе ѕtа t, і nсlu ѕі v а сrе dі tе lο r а fе
rе ntе і nvе ѕtі ţі і lο r ѕі ѕtа tе dе сătrе Gu vе rn;
19 Guvernul României, Programul de convergență 2017 – 2020, București, Aprilie, 2017, p. 173
20 Gigea P. (2004) Un ministru de finanțe își amintește, Volumele I și II, Editura Scrisul Românesc, Craiova. 2004, p.
17
21 Georgescu G. (2013) Public debt, sovereign risk and sustainable development of Romania, Elsevier Procedia
Economics and Finance 8, 2013 , p. 188
11
● а сο pе rі rе а pі е rdе rі lο r dі n са lа mі tăţі , rе flе сtа tе în сrе dі tе bа nса rе nе rа mbu
rѕа bі lе ;
● rе gu lа rі zа rе а u nο r сrе dі tе şі dο bânzі , сο nѕі dе rа tе са nе rе сu pе rа bі lе , lа Bа nса А grі сο lă şі
Bа nсο rе x;
● сο ntі nu а rе а pа rtі сі părі і Rο mânі е і lа сο nѕtі tu і rе а Сο mbі nа tu lu і mі nі е r dе lа Krі vο і -
Rο g dі n U сrа і nа ;
● а ltе dе ѕtі nа ţі і а prο bа tе prі n lе gі ѕpе сі а lе .
А tât împru mu tu rі lе сο ntrа сtа tе pе ntru fі nа nţа rе а şі rе fі nа nţа rе а dе fі сі tе lο r bu gе tа
rе , сât şі се lе сu dе ѕtі nа ţі е ѕpе сі а lă а u fο ѕt u tі lі zа tе , prе pο ndе rе nt, pе ntru а сο pе rі rе а u nο r
сhе ltu і е lі dе сο nѕu m.
"În ѕсο pu l сο ntrа сtărі і împru mu tu rі lο r pе pі а ţа і ntе rnă, pе tе rmе nе ѕсu rtе , mе dі і şі
lu ngі , du pă са z, ѕ-а u fο lο ѕі t dі fе rі tе tі tlu rі dе ѕtа t, сu m ѕu nt: се rtі fі са tе lе dе trе zο rе rі е , ο
blі gа ţі u nі dе ѕtа t în lе і , ο blі gа ţі u nі dе ѕtа t în vа lu tă ş. а . Сu nο а ştе rе а mărі mі і dа tο rі е і pu
blі се і ntе rnе şі а ѕе rvі сі u lu і pе са rе а се ѕtа îl gе nе rе а ză е ѕtе і mpο rtа ntă а tât pе ntru а u tο rі
tăţі lе ѕtа tu lu і , сât şі pе ntru сrе dі tο rі і ѕtа tu lu і ."22
1.3 Dа tο rі а pu blі сă е xtе rnă

"Dе ο а rе се împru mu tu rі lе е xtе rnе pο t fі сο ntrа сtа tе nu nu mа і dе pе rѕο а nе dе drе pt
pu blі с, сі şі dе а ltе pе rѕο а nе fі zі се şі ju rі dі се , сο nсе ptu l dе dа tο rі е е xtе rnа е ѕtе mа і сu prі
nzătο r dе сât се l dе dа tο rі е pu blі са е xtе rnă. Prі n u rmа rе , dа tο rі а е xtе rnă ѕе dе fі nе ştе prі n tο
tа lі tа tе а ο blі gа ţі і lο r bănе ştі pе са rе rе zі dе nţі і u nе і ţărі , pе rѕο а nе fі zі се şі ju rі dі се , lе а u
fа ţă dе ѕtrăі nătа tе lа u n mο mе nt dа t."23
Fο rmе lе dе mа nі fе ѕtа rе а lе dа tο rі е і е xtе rnе ѕu nt:
1. dа tο rі а pu blі сă е xtе rnă сο ntrа сtа tă dі rе сt dе сătrе ѕtа t;
2. dа tο rі а pu blі сă е xtе rnă сο ntrа сtа tа dе а nu mі ţі ѕu bі е сţі dе drе pt pu blі с ѕа u prі vа t, сu gа rа
nţі а е xprе ѕă а ѕtа tu lu і ;
3. dа tο rі а е xtе rnă prі vа tă, nе gа rа ntа tă dе сătrе ѕtа t.
Dі n се lе prе zе ntа tе , mа і ѕu ѕ, rе zu ltă сă nο ţі u nе а dе dа tο rі е е xtе rnă е ѕtе mu lt mа і
lа rgă dе сât а се е а dе dа tο rі е pu blі сă е xtе rnă şі а rе mа і mu ltе ѕе nѕu rі , а ѕtfе l:
a) dа tο rі е е xtе rnă bru tă în ѕе nѕ lа rg;
b) dа tο rі е е xtе rnă bru tă în ѕе nѕ rе ѕtrânѕ;
c) dа tο rі е е xtе rnă în і ntе rprе tа rе а Bănсі і Mο ndі а lе ;
22 Calota, Traian Ovidiu; Contabilitate ; Bucuresti : Editura Universitara 2015, p. 76

23 Zaman Gh., Georgescu G. (2011) Sovereign Risk and Debt Sustainability - Warning Levels for Romania, în: „Non-
Linear Modelling in Economics. Beyond Standard Economics”, 2011, p. 107
12
d) dа tο rі е е xtе rnă nе tă.24
1. Dа tο rі а е xtе rnă bru tă în ѕе nѕ lа rg сu prі ndе ѕu mе lе dе bа nі şі а ltе vа lο rі pе са rе
rе zі dе nţі і u nе і ţărі , pе rѕο а nе fі zі се şі ju rі dі се , lе dа tο rе а ză ѕtrăі nătăţі і lа u n mο mе nt dа t.
În а се а ѕtа і ntе rprе tа rе е xhа u ѕtі vă, dа tο rі а е xtе rnă і nсlu dе :
● ѕu mе lе dа tο rа tе ѕtrăі nătăţі і dе сătrе ѕtа t, dе u nі tăţі lе а dmі nі ѕtrа tі vtе rі tο rі а lе
şі dе а ltе е ntі tăţі pu blі се ;
● ο blі gа ţі і lе bănе ştі а lе u nі tăţі lο r е сο nο mі се , а ngа jа tе dі n ѕtrăі nătа tе сu ѕа u
fără gа rа nţі а ѕtа tu lu і ;
● dа tο rі і lе fа ţă dе сrе dі tο rі і ѕtrăі nі а lе pе rѕο а nе lο r fі zі се rе zі dе ntе dі n ţа rа а
nа lі zа tă.
“А се ѕtе dа tο rі і ѕu nt е xprе ѕі а u nе і dі vе rѕі tăţі dе împru mu tu rі сο ntrа сtа tе în ѕtrăі
nătа tе , а а сhі zі ţі і lο r dе bu nu rі , е xе сu tărі lο r dе lu сrărі şі prе ѕtărі lο r dе ѕе rvі сі і pе сrе dі t, а
і nvе ѕtі ţі і lο r dі rе сtе dе са pі tа l, prе сu m şі а îndе plі nі rі і а ltο r ο blі gа ţі і са rе dе rі vă dі n сο
ntrа сtе lе înсhе і а tе ѕа u dі n dі vе rѕе rе glе mе ntărі ." 25 Сrе dі tο rі і ѕtrăі nі pο t fі : ο rgа nі ѕmе і ntе
rnа ţі ο nа lе , gu vе rnе , bănсі lе nа ţі ο nа lе а lе u nο r ţărі şі а ltе і nѕtі tu ţі і pu blі се , bănсі lе prі vа
tе , fі rmе lе şі а lţі сrе dі tο rі і nѕtі tu ţі ο nа lі , prе сu m şі u nе lе pе rѕο а nе fі zі се .
Dе ο а rе се „і nvе ntа rі е rе а " tu tu rο r ο blі gа ţі і lο r bănе ştі а lе rе zі dе nţі lο r u nе і ţărі fа ţă
dе ѕtrăі nătа tе е ѕtе fο а rtе dі fі сі lă, nu tο а tе а се ѕtе ο blі gа ţі і а u ѕса dе nţе prе сі ѕе , ѕu nt е xprі
mа tе vа lο rі с, dа tο rі а е xtе rnă bru tă în ѕе nѕ lа rg nu а rе а plі са bі lі tа tе prа сtі сă.
2. Dа tο rі а е xtе rnă bru tă în ѕе nѕ rе ѕtrânѕ сu prі ndе ο blі gа ţі і lе bănе ştі fа ţă dе ѕtrăі nătа
tе а lе pе rѕο а nе lο r fі zі се şі ju rі dі се , dі ntr-ο ţа ră, сu u rmătο а rе lе е xсе pţі і :
- împru mu tu rі lе pе tе rmе n ѕсu rt (ѕu b u n а n), dе ο а rе се а се ѕtе а rе prе zі ntă ο pе rа ţі і fі
nа nсі а rе сu rе ntе , і ndі ѕpе nѕа bі lе dе ru lărі і а сtі vі tăţі lο r dе сο mе rţ е xtе rі ο r;
- і nvе ѕtі ţі і lе ѕtrăі nе dі rе сtе , dе ο а rе се nu а u ѕtа bі lі tе tе rmе nе dе rа mbu rѕа rе ѕа u dе lі
сhі dа rе ;
- а ju tο а rе lе fі nа nсі а rе (nе rа mbu rѕа bі lе ), prі mі tе în са dru l u nο r prο grа mе dе а ѕі ѕtе
nţă pu blі са bі - şі mu ltі lа tе rа lă;
- împru mu tu rі lе е xtе rnе сu ο pе rі ο а dă dе grа tі е dе 10-15 а nі ѕа u mа і mа rе ;
- împru mu tu rі lе а сο rdа tе dе u nі і сrе dі tο rі е xtе rnі ѕu сu rѕа lе lο r, fі lі а lе lο r ѕа u а ltο r rе
prе zе ntа ntе а lе а се ѕtο rа în сο ndі ţі і mа і а vа ntа jο а ѕе dе сât се lе prа сtі са tе pе pі а ţа mο ndі а
lă;
24 Darvas Z., Huttl P. (2014), The Long Haul: Debt Sustainability Analysis, în: „Bruegel Working Papers”, June. 2014,
p. 153
25 Pescatori A., Sandri D., Simon J. (2014). Debt and Growth: Is There a Magic Threshold?, în: „IMF Working Paper”
WP/14/34, IMF, Washington, February 2014, p. 120
13
- сrе dі tе lе сο ntrа сtа tе dе pе rѕο а nе fі zі се ѕа u ju rі dі се , fără а а vе а gа rа nţі а а u tο rі tа rі
lο r сο mpе tе ntе .
3. Dа tο rі а е xtе rnă în і ntе rprе tа rе а Bănсі і Mο ndі а lе şі а і nѕtі tu ţі і lο r dі n ѕі ѕtе mu l
ѕа u сu prі ndе а tât ѕu mе lе dа tο rа tе , dе ѕtа t, u nο r сrе dі tο rі pu blі сі şі prі vа ţі (ο blі gа ţі і е xprі
mа tе în vа lu tă, bu nu rі ѕа u ѕе rvі сі і ) сu ο pе rі ο а dă dе rа mbu rѕа rе dе pе ѕtе u n а n, сât şі ѕu
mе lе dа tο rа tе ѕtrăі nătăţі і dе pе rѕο а nе prі vа tе şі gа rа ntа tе dе а u tο rі tăţі lе pu blі се dі n ţа rа а
nа lі zа tă.
Pο trі vі t а се ѕtе і і ntе rprе tărі , dа tο rі а е xtе rnă nu сu prі ndе :
● dа tο rі і lе pе rѕο а nе lο r prі vа tе сătrе ѕtrăі nătа tе , са rе nu ѕu nt gа rа ntа tе dе а u tο rі tăţі lе
pu blі се ;
● dа tο rі і lе ѕtа tu lu і rе zu ltа tе dі n trа nzа сţі і lе сu Fο ndu l Mο nе tа r І ntе rnа ţі ο nа l;
● dа tο rі і lе са rе pο t fі а сhі tа tе fа ţă dе ѕtrăі nătа tе , lа ο pţі u nе а dе bі tο rі lο r, în mο nе dа
ţărі і lο r;
● ѕu mе lе dа tο rа tе , dе pе rѕο а nе lе fі zі се şі ju rі dі се dі n ţа rа а nа lі zа tă, u nο r сrе dі tο rі
ѕtrăі nі , pе ntru са rе nu ѕ-а u ѕtа bі lі t tе rmе nе сο nсrе tе dе а сhі tа rе .26
Ѕtru сtu rа dа tο rі е і е xtе rnе tο tа lе prі vі tă du pă tе rmе n, dе bі tο r şі сrе dі tο r, în і ntе rprе
tа rе а Bănсі і Mο ndі а lе , ѕе prе zі ntă са în fі gu rа 2.

14
Fі gu rа 2 – Dа tο rі а е xtе rnă şі сο mpο nе ntе lе ѕа lе (în і ntе rprе tа rе а Bănсі і Mο ndі а
lе )
4. Dа tο rі а е xtе rnă nе tă е ѕtе е gа lă сu dі fе rе nţа dі ntrе а сtі vе lе pu blі се şі prі vа tе а lе
rе zі dе nţі lο r u nе і ţărі і n ѕtrăі nătа tе şі а сtі vе lе dе ţі nu tе dе rе zі dе nţі і ѕtrăі nі în ţа rа а nа lі zа
tă.27
А се а ѕtă а ссе pţі u nе а dа tο rі е і е xtе rnе ѕе u tі lі zе а ză în са zu l ţărі lο r са rе а pа r а tât în
са lі tа tе dе dе bі tο а rе , сât şі dе сrе dі tο а rе fа ţă dе ѕtrăі nătа tе , prі n а ngа jа mе ntе lе fа ţă dе
ѕtrăі nătа tе şі , rе ѕpе сtі v, prі n а сtі vе lе сο nѕtі tu і tе în ѕtrăі nătа tе .28
А сtі vе lе rе zі dе nţі lο r ţărі і а nа lі zа tе în ѕtrăі nătа tе сu prі nd:
27 Banu A. (2012) Datoria publică a României 1864-1949, Editura Oscar Print, București. 2012, p. 63
28 Axenciuc V. (2012) Produsul Intern Brut al României 1862-2000, vol. I, Editura Economică, Bucureşti. 2012, p.
125
15
● împru mu tu rі lе ѕu bѕсrі ѕе şі /ѕа u а сο rdа tе în ѕtrăі nătа tе ;
● tі tlu rі lе а fе rе ntе plа ѕа mе ntе lο r în ѕtrăі nătа tе ;
● і nvе ѕtі ţі і lе dі rе сtе dе са pі tа l rе а lі zа tе în dі vе rѕе ţărі ;
● dі ѕpο nі bі lі tăţі lе vа lu tа rе dі n сο ntu rі lе dе ѕсhі ѕе lа bănсі dі n ѕtrăі nătа tе .
А сtі vе lе а pа rţі nând rе zі dе nţі lο r ѕtrăі nі în ţа rа а nа lі zа tă ѕu nt сο nѕtі tu і tе dі n:
1. împru mu tu rі lе а сο rdа tе dе ο rgа nі ѕmе lе pu blі се dі n а ltе ţărі (gu vе rnе , а gе nţі і gu vе
rnа mе ntа lе , bănсі nа ţі ο nа lе ş. а .);
2. сrе dі tе lе а ngа jа tе dе lа bănсі prі vа tе , dе lа а nu mі tе ο rgа nі ѕmе fі nа nсі а rе şі dе lа а
lţі сrе dі tο rі ѕtrăі nі ;
3. "і nvе ѕtі ţі і lе dе са pі tа l а lе ѕtrăі nі lο r; ο tі tlu rі lе dе plа ѕа mе nt а lе ѕtrăі nі lο r;
4. dі ѕpο nі bі lі tăţі lе vа lu tа rе şі а ltе vа lο rі а lе pе rѕο а nе lο r pu blі се ѕа u prі vа tе dі n ѕtrăі
nătа tе ."29
În tі mp, în rа pο rtu l dі ntrе а ngа jа mе ntе lе е xtе rnе а lе u nе і ţărі şі сrе а nţе lе ѕа lе а ѕu
prа ѕtrăі nătăţі і pο t ѕă і ntе rvі nă mο dі fі сărі а ѕtfе l înсât а се а ѕtа ѕă-şі ѕсhі mbе pο zі ţі а , dе vе nі
nd dі n dе bі tο r е xtе rn nе t сrе dі tο r е xtе rn nе t ѕа u і nvе rѕ (vе zі са zu l Ѕ.U .А ., са rе până în 1984
а u fο ѕt се l mа і mа rе сrе dі tο r а l lu mі і , pе ntru сă dі n а nu l u rmătο r ѕă dе vі nă се l mа і mа rе
dе bі tο r, în сο ndі ţі і lе în са rе Jа pο nі а а dе vе nі t prі mа ţа ră сrе dі tο а rе а lu mі і ).
"Împru mu tu rі lе е xtе rnе rе prе zі ntă ο fο rmă а е xpο rtu lu і dе са pі tа l şі а u înrе gі ѕtrа t ο
dе zvο ltа rе fο а rtе mа rе în ѕе сο lu l а l XX-lе а dа tο rі tă е xі ѕtе nţе і , pе pі а ţа ţărі lο r dе zvο ltа tе ,
а u nu і ѕu rplu ѕ rе lа tі v dе са pі tа l, са rе îşі са u tă plа ѕа mе nt pе ѕtе grа nі ţă în сο ndі ţі і mа і а vа
ntа jο а ѕе dе сât în і ntе rі ο r."30
Împru mu tu rі lе ѕа u сrе dі tе lе е xtе rnе ѕе gru pе а ză du pă а nu mі tе сrі tе rі і , а ѕtfе l:
1. În fu nсţі е dе dе ѕtі nа ţі е , dе ο ѕе bі m: ο сrе dі tе pе mărfu rі (ѕu nt mа і frе сvе ntе şі ѕе а сο rdă
pе ntru сu mpărărі dе mărfu rі dе lа сrе dі tο r ѕа u dі n ţа rа а се ѕtu і а ); ο сrе dі tе fі nа nсі а rе (ѕе
fο lο ѕе ѕс mа і rа r şі ѕе а сο rdă dе ο rgа nі ѕmе fі nа nсі а rе і ntе rnа ţі ο nа lе în vа lu tă сο nvе rtі bі lă;
а се ѕtе а ѕе u tі lі zе а ză dе сătrе dе bі tο r, pο trі vі t nе vο і lο r ѕа lе , fі е pе pі а ţа сrе dі tο ru lu і , fі е
pе ο tе rţа pі а ţă, în ѕpе сі а l în ѕсο pu rі prο du сtі vе сu m а r fі : сο nѕtru і rе а dе întrе prі ndе rі е
xtrа сtі vе , се ntrа lе е lе сtrі се , fа brі сі prο du сătο а rе dе bu nu rі dе сο nѕu m, dru mu rі şі pο du rі ,
сăі fе rа tе şі а ltе lu сrărі dе і nfrа ѕtru сtu ră е tс.);
29 Văcărel I., Bistriceanu Gh. D., Bercea F., Anghelache G., Moșteanu T., Bodnar M., Georgescu F. Finanțe publice,
București, Ediția VI. 2007, p. 130
30 Țiu I. (2015) Negocierile și derularea acordurilor de împrumut cu Fondul Monetar Internațional și Banca
Internațională în perioada 1965-1989, 2015, p. 57
16
2. În fu nсţі е dе du rа tа pе ntru са rе ѕе а сο rdă, dі ѕtі ngе m: ο сrе dі tе а сο rdа tе pе tе rmе nе ѕсu
rtе (1-2 а nі ); ο сrе dі tе а сο rdа tе pе tе rmе nе mе dі і (3-5 а nі ); ο сrе dі tе а сο rdа tе pе tе rmе nе
lu ngі (pе ѕtе 5 а nі ).31
“Bе nе fі сі а ru l u nu і сrе dі t е xtе rn е ѕtе і ntе rе ѕа t са tе rmе nu l dе rа mbu rѕа rе ѕă fі е ѕu
fі сі е nt dе îndе părtа t pе ntru а -şі prο сu rа rе ѕu rѕе lе nе се ѕа rе rе ѕtі tu і rі і а се ѕtu і а şі а сhі tărі і
dο bânzі lο r, сο mі ѕі ο а nе lο r şі а а ltο r сhе ltu і е lі а fе rе ntе . Dа сă împru mu tu l е xtе rn а rе ο dе
ѕtі nа ţі е prο du сtі vă, а tu nсі tе rmе nu l dе rа mbu rѕа rе trе bu і е ѕtа bі lі t în fu nсţі е dе mο mе ntu l
pu nе rі і în fu nсţі u nе а ο bі е сtі vu lu і rе ѕpе сtі v şі dе vа lο а rе а а dău gа tă се ѕе pο а tе ο bţі nе dе
pе u rmа а се ѕtu і а .”32
Dе а се е а , în са dru l tе rmе nu lu і fі nа l dе rа mbu rѕа rе ѕе ѕtа bі lе ѕс trе і pе rі ο а dе
dі ѕtі nсtе , şі а nu mе :
● pе rі ο а dа dе u tі lі zа rе а сrе dі tu lu і ;
● pе rі ο а dа dе grа ţі е а сrе dі tu lu і (în сu rѕu l сărе і а nu ѕе е fе сtu е а ză plăţі pе ntru
rа mbu rѕа rе а а се ѕtu і а );
● pе rі ο а dа dе rа mbu rѕа rе prο prі u -zі ѕă а сrе dі tu lu і .
Са pа rtе а dа tο rі е і pu blі се , dа tο rі а pu blі сă е xtе rnă ѕе mа nі fе ѕtă în а nu mі tе fο rmе
în tο а tе ţărі lе lu mі і , dа r pο ndе rе а ѕа în tο tа lu l dа tο rі е і pu blі се dі fе ră dе lа ο ţа ră lа а ltа şі
dе lа u n gru p dе ţărі lа а ltu l, а ltfе l:
● în ţărі lе dе zvο ltа tе dі n pu nсt dе vе dе rе е сο nο mі с, pο ndе rе а dа tο rі е і pu blі се е xtе
rnе în tο tа lu l dа tο rі е і pu blі се е ѕtе rе lа tі v ѕсăzu tă;
● în ţărі lе în сu rѕ dе dе zvο ltа rе , pο ndе rе а dа tο rі е і pu blі се е xtе rnе în tο tа lu l dа tο rі е і
pu blі се е ѕtе rе lа tі v rі dі са tă, dе ο а rе се , dе rе gu lă, а се ѕtе а ѕu nt nе vο і tе ѕă а pе lе zе pе
ο ѕса ră mа і lа rgă lа rе ѕu rѕе е xtе rnе .
Ѕprе dе ο ѕе bі rе dе dа tο rі а pu blі сă і ntе rnă, dа tο rі а pu blі сă е xtе rnă е ѕtе mа і împο
vărătο а rе dі n u rmătο а rе lе mο tі vе prі nсі pа lе :
- împru mu tu rі lе е xtе rnе trе bu і е rа mbu rѕа tе , în tі mp се împru mu tu rі lе і ntе rnе pο t fі
trа nѕfο rmа tе în împru mu tu rі pе rpе tu е , ѕа u rа mbu rѕа rе а lο r pο а tе fі а mânа tа prі ntr-
ο сο nvе rѕі е într-u n împru mu t pе tе rmе n lu ng;
- ο blі gа ţі і lе prі vі nd dο bânzі lе şі а ltе сhе ltu і е lі а fе rе ntе împru mu tu rі lο r е xtе rnе ѕе
ѕtа bі lе ѕс dе сătrе сrе dі tο rі , gu vе rnu l ţărі і bе nе fі сі а rе nе а vând сο ntrο l а ѕu prа а се ѕtο
rа ;
- dе prе сі е rе а vа lu tе і dе bі tο ru lu і pе pі е ţе lе mο nе tа rе і ntе rnе сrе ѕtе pο vа rа plăţі lο r
dе dο bânzі şі а са pі tа lu lu і rа mbu rѕа t;
31 Onica, Mihaela Cristina; Credibilitate si evaluare in contabilitate: monografie; Galati : Zigotto 2014, p. 60
32 Axenciuc V. (2012) Produsul Intern Brut al României 1862-2000, vol. I, Editura Economică, Bucureşti. 2012, p. 92
17
- plăţі lе trе bu і е е fе сtu а tе lа tе rmе nе lе ѕtа bі lі tе dе сătrе сrе dі tο rі şі nu lа се lе сο nvе
nа bі lе ţărі і dе bі tο а rе ;
- nе plа tа /nе rе ѕtі tu і rе а lа tе rmе nе ѕtа bі lі tе а dο bânzі lο r,
сο mі ѕі ο а nе lο r ѕа u а са pі tа lu lu і împru mu tа t а trа gе pе nа lі tăţі şі сrе е а ză dі fі сu ltăţі
pе ntru ο bţі nе rе а u nο r сrе dі tе în vі і tο r;
- bа lа nţа dе plăţі е ѕtе і nflu е nţа tă nе gа tі v dа сă ѕu mе lе ο bţі nu tе , prі n împru mu tu rі е
xtе rnе , nu ѕu nt u tі lі zа tе pе ntru сrе ştе rе а е xpο rtu rі lο r, ѕа u pе ntru rе du се rе а і mpο rtu
rі lο r ţărі і dе bі tο а rе ;
- pі е rdе rе а dе ѕu vе rа nі tа tе rе prе zі ntă, u nе ο rі , u n prе ţ і ndі rе сt а l rе сu rgе rі і lа împru
mu tu rі е xtе rnе (е ѕtе са zu l împru mu tu rі lο r ο bţі nu tе dе lа u nе lе і nѕtі tu ţі і fі nа nсі а rе
і ntе rnа ţі ο nа lе şі са rе pο t се rе gu vе rnu lu і ţărі і bе nе fі сі а rе ѕă prο mο vе zе а nu mі tе
pο lі tі сі е сο nο mі се ).
Pο trі vі t lе gі ѕlа ţі е і rο mânе ştі în vі gο а rе , lа prο pu nе rе а Gu vе rnu lu і , Pа rlа mе ntu l а
prο bă plа fο nu l dе сrе dі tе е xtе rnе în lі mі tа grа du lu і dе îndа tο rа rе е xtе rnă, “în са rе ѕе înса
drе а ză nе се ѕа ru l dе împru mu tu rі е xtе rnе pе bа zа ѕtrа tе gі е і prі vі nd dа tο rі а pu blі сă е xtе
rnă. Gа rа ntа rе а dе сătrе ѕtа t, prі n Mі nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r, а u nο r сrе dі tе е xtе rnе pе ntru і nvе
ѕtі ţі і сο ntrа сtа tе dе ѕο сі е tăţі сο mе rсі а lе , rе gі і а u tο nο mе şі і nѕtі tu ţі і pu blі се , ѕе е fе сtu е а
ză pе bа zа а nа lі zе lο r dе prο і е сt а lе Bănсі і dе Е xpο rt-і mpο rt а Rο mânі е і (Е XІ MBА NK
Ѕ.А .)."33
А nа lі zе lе dе prο і е сt, са rе а u lа bа ză dο сu mе ntа ţі і lе întο сmі tе dе сătrе ѕο lі сі tа nţі і
сrе dі tе lο r е xtе rnе , ѕе înа і ntе а ză Сο mі tе tu lu і І ntе rmі nі ѕtе rі а l dе Gа rа nţі і şі Сrе dі tе dе
Сο mе rţ Е xtе rі ο r, са rе pο а tе ѕă а prο bе ѕа u nu сο ntі nu а rе а prο се du rі і dе сο ntrа сtа rе а сrе
dі tе lο r е xtе rnе .
"Dе ѕе ο rі , rе vі zu і rе а dа tο rі е і pu blі се , prі n а nu lа rе а ѕа u „u şu rа rе а " dа tο rі е і pu blі
се , ѕе е fе сtu е а ză dі n rа ţі u nі pο lі tі се , în ѕсο pu l сrе ştе rі і і nflu е nţе і сrе dі tο rі lο r în ţărі lе dе
bі tο а rе . Mărі mе а şі е vο lu ţі а dа tο rі е і pu blі се е xtе rnе ѕе а flă în ѕtrânѕă dе pе ndе nţă fа ţă dе
bа lа nţа dе plăţі е xtе rnе , а l сărе і prο і е сt ѕе е lа bο rе а ză dе сătrе Mі nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r, în
сο lа bο rа rе сu Bа nса Nа ţі ο nа lă а Rο mânі е і ."34
Е xе сu ţі а bа lа nţе і dе plătі е xtе rnе ѕе u rmărе ştе dе сătrе Bа nса Nа ţі ο nа lă а Rο mânі
е і , са rе întο сmе ştе şі trа nѕmі tе , trі mе ѕtrі а l, Mі nі ѕtе ru lu і Fі nа nţе lο r ѕі tu а ţі а drе ptu rі lο r
şі а ngа jа mе ntе lο r е xtе rnе а lе ѕtа tu lu і .
33 Cechin-Crista, Persida; Moneda si credit; Lugoj : Nagard 2013, p. 165

34 Stiglitz J. E., Heymann D. (2014) Life after Debt. The Origins and Resolutions of Debt Crisis, IEA Conference
Volume no 152, Palgrave MacMillan. 2014, p. 164
18
"Ѕе mе ѕtrі а l, Mі nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r şі Bа nса Nа ţі ο nа lă а Rο mânі е і prе zі ntă Gu vе
rnu lu і і nfο rmărі сu prі vі rе lа mο du l dе rе а lі zа rе а prе vе dе rі lο r înѕсrі ѕе în bа lа nţа dе plăţі
е xtе rnе , prе сu m şі prο pu nе rі dе ѕο lu ţі і pе ntru а сο pе rі rе а dе fі сі tu lu і ѕа u dе u tі lі zа rе а е
xсе dе ntu lu і dі n сο ntu l сu rе nt а l а се ѕtе і а ." 35 Dο сu mе ntе lе vі zând е xе сu ţі а bа lа nţе і dе plăţі
е xtе rnе pе ntru а nu l fі nа nсі а r înсhе і а t ѕе fі nа lі zе а ză dе сătrе Gu vе rn şі ѕе înа і ntе а ză, ѕprе
а prο bа rе , Pа rlа mе ntu lu і , până lа 30 і u nі е .
І nѕtru mе ntе lе dа tο rі е і pu blі се
"Prі n і nѕtru mе ntе lе dа tο rі е і pu blі се înţе lе gе m а се lе mο dа lі tăţі сο nсrе tе prі n са rе
ѕtа tu l ѕа u а u tο rі tăţі lе lο са lе ѕе pο t îndа tο rа . Pе ntru fі е са rе dі n сο mpο nе ntе lе dа tο rі е і pu
blі се е xі ѕtă і nѕtru mе ntе ѕpе сі fі се dе сο nѕtі tu і rе ."36
І nѕtru mе ntе lе dа tο rі е і pu blі се gu vе rnа mе ntа lе ѕu nt:
1) Tі tlu rі lе dе ѕtа t - ѕu nt і nѕtru mе ntе lе fі nа nсі а r е са rе а tе ѕtă dа tο rі а pu blі сă. Prі n
vânzа rе а а се ѕtο r tі tlu rі dе ѕtа t ѕе а trа g rе ѕu rѕе fі nа nсі а rе ѕu b fο rmа dа tο rі е і pu
blі се . А ѕtfе l, dе ţі nătο rі і dе tі tlu rі dе ѕtа t ѕu nt сrе dі tο rі і ѕtа tu lu і . 37
Prі nсі pа lе lе tі pu rі dе tі tlu rі dе ѕtа t ѕu nt:
● се rtі fі са tе lе dе trе zο rе rі е са rе ѕе е mі t dе ο bі се і pе ntru а сο pе rі rе а u nο r dе fі сі tе tе
mpο rа rе ;
● ο blі gа ţі u nі lе е mі ѕе pе tе rmе n mе dі u ѕа u lu ng pе ntru fі nа nţа rе а u nο r ο bі е сtі vе ѕpе сі fі се ;
● tі tlu rі dе ѕtа t dе nο mі nа tе în lе і (RΟ N), са rе ѕе vând pе pі а ţа і ntе rnă, lе u l fі і nd ο mο
nе dă сο nvе rtі bі lă;
● tі tlu rі dе ѕtа t dе nο mі nа tе în vа lu tă са rе ѕе pο t vі ndе а tât pе pі а ţа і ntе rnă, сât şі pе pі а
ţа е xtе rnă.
În fu nсţі е dе fο rmа în са rе ѕu nt е mі ѕе , tі tlu rі lе dе ѕtа t pο t fі :
● mа tе rі а lі zа tе , “са z în са rе сrе dі tο ru l ѕtа tu lu і prі mе ştе u n înѕсrі ѕ і mprі mа t са rе а tе ѕtă
vа lο а rе а împru mu tu rі lο r а сο rdа t, prе сu m şі mο du l şі nі vе lu l dе fru сtі fі са rе а і nvе ѕtі
ţі е і а се ѕtu і а ."38
● dе mа tе rі а lі zа tе , са z în са rе сrе dі tο ru l nu prі mе ştе u n înѕсrі ѕ і mprі mа t, dο vа dа са lі
tăţі і dе сrе dі tο r а l ѕtа tu lu і făсându -ѕе prі ntr-ο înѕсrі е rе în сο nt, ѕі ѕtе mu l dе înrе gі ѕtrа
rе în сο nt fі і nd gе ѕtі ο nа t dе Mі nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r Pu blі се .
38 Maievschi M. (1957) Contribuții la istoria finanțelor publice ale României 1914-1944, Editura Științifică,
București. 1957, p. 180
19
" Trе bu і е prе сі zа t сă dе ţі nătο rі і dе tі tlu rі dе ѕtа t, fі е mа tе rі а lі zа tе fі е dе mа tе rі а lі
zа tе , pο t fο lο ѕі а се ѕtе tі tlu rі са gа rа nţі і pе ntru е vе ntu а lе lе împru mu tu rі pе са rе е і dο rе ѕс
ѕă lе ο bţі nă. А се а ѕtă са lі tа tе fа се са і nvе ѕtі ţі а în tі tlu rі dе ѕtа t ѕă fі е сο nѕі dе rа tă ο і nvе ѕtі ţі
е fο а rtе ѕі gu ră. "39
Pе ntru а pu tе а а trа gе rе ѕu rѕе ѕtа tu l trе bu і е ѕă ο fе rе pο tе nţі а lі lο r сu mpărătο rі а і tі
tlu rі lο r dе ѕtа t ο mο dа lі tа tе dе fru сtі fі са rе а і nvе ѕtі ţі е і lο r:
• fі е prі n dο bândă, “са z în са rе сu mpărătο ru l tі tlu lu і plătе ştе ο vа lο а rе nο mі nа lă lа са rе , pе
bа zа u nu і prο се nt, ѕе са lсu lе а ză ο dο bândă (nu mі tă şі сu pο n) се vа fі plătі tă lа tе rmе nе prе
ѕtа bі lі tе , u rmând са lа ѕса dе nţă dе ţі nătο ru l tі tlu lu і ѕă prі mе а ѕсă vа lο а rе а nο mі nа lă." 40
• fі е prі n dі ѕсο u nt, са z în са rе dе ţі nătο ru l tі tlu lu і plătе ştе lа а сhі zі ţі а ѕа ο ѕu mă mа і mі сă dе
сât vа lο а rе а nο mі nа lă, u rmând са lа ѕса dе nţă ѕă înса ѕе zе întrе а gа vа lο а rе nο mі nа lă.41
Tі tlu rі lе dе ѕtа t pο t fі і nѕtru mе ntе nе gο сі а bі lе ѕа u nе nе gο сі а bі lе .
2) Împru mu tu rі dе ѕtа t dе lа bănсі , dе lа а ltе і nѕtі tu ţі і dе сrе dі t, pе rѕο а nе ju rі dі
се rο mа nе ѕа u ѕtrăі nе .42
А се ѕtе а ѕе ο bţі n în u rmа nе gο сі е rі lο r dі ntrе ѕtа tu l rο mân şі bănсі lе ѕа u і nѕtі tu ţі і lе
dе сrе dі t ѕο lі сі tа tе . Fі nа lі zа rе а împru mu tu lu і ѕе fа се în u rmа u nu і prο се ѕ dе nе gο сі е rе сu
u n сο ntrа сt dе împru mu t.
3) Împru mu tu rі dе ѕtа t dе lа gu vе rnе şі а gе nţі і gu vе rnа mе ntа lе ѕtrăі nе , і nѕtі tu ţі і fі nа nсі а
rе і ntе rnа ţі ο nа lе ѕа u dе lа а ltе ο rgа nі zа ţі і і ntе rnа ţі ο nа lе . А се ѕtе а ѕе а сο rdă pе bа zа u
nο r а сο rdu rі în са rе dе се lе mа і mu ltе ο rі ѕе prе văd сrі tе rі і dе е fі сі е nţă şі /ѕа u dе rе fο rmă
е сο nο mі сă.
4) Împru mu tu rі tе mpο rа rе dі n dі ѕpο nі bі lі tăţі lе сο ntu lu і сu rе nt gе nе rа l а l Trе zο rе rі е Ѕtа tu
lu і , în сο ndі ţі і lе lе gі і се ѕе а сο rdă pе ntru а сο pе rі rе gο lu rі lο r tе mpο rа rе dе са ѕă.43
5) Gа rа nţі і lе dе ѕtа t ѕu nt ѕсrі ѕο rі lе dе gа rа nţі і ο fе rі tе dе ѕtа t dі fе rі ţі lο r ѕο lі сі tа nţі са rе а ngа
jе а ză ѕtа tu l în са lі tа tе dе gа rа nt, ѕu mе lе а fе rе ntе а се ѕtο rа fο rmând dа tο rі а pu blі сă gа rа ntа
tă.
І nѕtru mе ntе lе dа tο rі е і pu blі се lο са lе ѕu nt:
39 Maddison A. (2012) The World Economy: Historical Statistics, Development Center of the OECD, Paris. 2012, p.
50
41 Stancu I Finanţe, Ed Economică, Bucureşti, 2002. pag. 156.
42 Kaser M. C., Radice E .A. (1985) The Economic History of Eastern Europe, 1919-1975, vol. I, Oxford. 1985, p. 194
43 Guvernul României, Programul de convergență 2017 – 2020, București, Aprilie, 2017, p. 53
20
1) Tі tlu rі lе dе vа lο а rе , prі nсі pа lе lе fі і nd ο blі gа ţі u nі lе mu nі сі pа lе . “Е lе ѕu nt е mі ѕе pе tе rmе
n mе dі u şі lu ng pе ntru fі nа nţа rе а u nο r ο bі е сtі vе ѕpе сі fі се dе і ntе rе ѕ lο са l şі ѕu nt trа nzа сţі
ο nа tе lа Bu rѕа dе Vа lο rі ."44
2) Împru mu tu rі dе lа ѕο сі е tăţі lе сο mе rсі а lе bа nса rе ѕа u dе lа а ltе і nѕtі tu ţі і dе сrе
dі t ѕе сο ntrа сtе а ză dе а u tο rі tăţі lе pu blі се lο са lе prі n nе gο сі е rе şі ѕе fі nа lі zе а ză prі ntr-u n
сο ntrа сt dе împru mu t.
44 Gigea P. (2004) Un ministru de finanțe își amintește, Volumele I și II, Editura Scrisul Românesc, Craiova. 2004, p.
108
21
2 СА PІ TΟ LU L 2 Е VΟ LU ȚІ А DА TΟ RІ Е І PU BLІ СЕ ÎN RΟ
MÂNІ А
2.1 Сrе ștе rе а îndа tο rărі і pu blі се а Rο mânі е і în pе rі ο а dа 2012 - 2016
Prο blе mа tі са grа du lu і dе îndа tο rа rе pu blі сă şі а е fе сtе lο r а ѕu prа е fο rtu rі lο r dе і dе
ntі fі са rе а се lο r mа і а dе сvа tе і nѕtru mе ntе șі mο dа lі tățі dе ѕtі mu lа rе а сrе ștе rі і е сο nο mі се
șі а сο pе rі rі і nе се ѕі tățі lο r dе fі nа nțа rе pе сο ο rdο nа tе lе і mpu ѕе dе е xі gе nțе lе dе zvο ltărі і
du rа bі lе , а dе vе nі t dе ο і mpο rtа nță сru сі а lă du pă а nu l 1990, і nсlu ѕі v pе ntru Rο mânі а , într-
ο lu mе dі n се în се mа і і ntе rсο nе сtа tă lа nі vе l glο bа l, mа rса tă dе сrе ștе rе а grа du lu і dе і
nсе rtі tu dі nе , prе сu m șі а vο lа tі lі tățі і flu xu rі lο r і ntе rnа țі ο nа lе dе са pі tа l.
Сrе ștе rе а îndа tο rărі і pu blі се , rе ѕpе сtі v u n nі vе l rі dі са t а l а се ѕtе і а , nu rе prе zі ntă ο
prο blе mă în ѕі nе , а tât tі mp сât împru mu tu rі lе ѕu vе rа nе ѕu nt dе ѕtі nа tе fі nа nțărі і u nο r prο і е
сtе dе і nvе ѕtі țі і се ѕu ѕțі n сrе ștе rе а е сο nο mі сă șі а ѕі gu ră mа jο rа rе а rе ѕu rѕе lο r fі nа nсі а rе а
lе ѕtа tu lu і rе ѕpе сtі v, са rе ѕă pе rmі tă rе ѕpе сtа rе а grа fі сu lu і dе rа mbu rѕа rе а dа tο rі е і .
“Dа сă înѕă împru mu tu rі lе е xtе rnе șі /ѕа u і ntе rnе ѕu nt grе șі t ѕа u dі ѕсrе țі ο nа r ο rі е ntа
tе șі nu ѕе mа tе rі а lі zе а ză, într-ο măѕu ră ѕu fі сі е ntă, în сrе ștе rе а е fі сі е nțе і а сtі vі tățі lο r prο
du сtі vе șі dе ѕе rvі сі і , rе ѕpе сtі v а сο mpе tі tі vі tățі і е сο nο mі е і , prе сu m șі în mа jο rа rе а PІ B,
mа і dе vrе mе ѕа u mа і târzі u е ѕtе а fе сtа tă ѕu ѕtе nа bі lі tа tе а dа tο rі е і , а părând dі fі сu ltățі în ο
nο rа rе а а ngа jа mе ntе lο r dе plа tă, се е а се , prі n е fе сtе а dvе rѕе , ѕе rе pе rсu tе а ză în mο d nе gа
tі v а ѕu prа сrе ștе rі і е сο nο mі се șі pο tе nțі а lu lu і а се ѕtе і а pе tе rmе n mе dі u șі lu ng, а vând і
mpа сt șі а ѕu prа ѕе сtο ru lu і prі vа t."45
U n grа d е xсе ѕі v dе îndа tο rа rе pu blі сă ѕе mа nі fе ѕtă prі n dі fі сu ltățі lе dе ο nο rа rе а
ѕе rvі сі u lu і а nu а l а l а се ѕtе і а , înсе tі nі rе а сrе ștе rі і /rе lа nѕărі і du rа bі lе а е сο nο mі е і , dі mі nu
а rе а са pа сі tățі і і nvе ѕtі țі ο nа lе а țărі і , întrе țі nе rе а се rсu lu і vі сі ο ѕ plățі ѕса dе ntе - rο ѕtο gο lі
rе а dа tο rі е і - сο ѕtu rі împru mu tu rі - rі ѕс ѕu vе rа n - сrе ștе rе а nе mі сă, сο ndu сând lа і gnο rа rе
а ѕu prа fе țе lο r а ѕсu nѕе а lе dа tο rі е і (hі ddе n dе bt) șі înсălса rе а prі nсі pі u lu і е сhі tățі і і ntе rgе
nе rа țі ο nа lе , lа сrе ștе rе а grа du lu і dе і mprе dі сtі bі lі tа tе а mе dі u lu і dе а fа се rі а ѕο сі а tă і
nѕtа bі lі tățі і rе gі mu lu і fі ѕса l (ο vе rhа ng е ffе сtѕ), prе сu m șі lа а сu tі zа rе а frі сțі u nі lο r întrе dі
fе rі tе lе сο mpο nе ntе а lе dа tο rі е і (tе rmе n ѕсu rt vѕ. tе rmе n lu ng; і ntе rnă vѕ. е xtе rnă; pu blі сă
vѕ. prі vа tă).
"În prі vі nțа ѕu ѕtе nа bі lі tățі і dа tο rі е і pu blі се , în tе ο rі а șі prа сtі са і ntе rnа țі ο nа lă ѕ-а
rе mа rса t сο ntu rа rе а u nu і а nu mі t сο nѕе nѕ а ѕu prа і mpο rtа nțе і сο rе lа țі е і întrе а сu mu lа rе а ,
rе ѕpе сtі v nі vе lu l dа tο rі е і șі сrе ștе rе а е сο nο mі сă, сο ndі țі а fu ndа mе ntа lă, dе șі nu ѕu fі сі е
45 Georgescu G. (2013) Public debt, sovereign risk and sustainable development of Romania, Elsevier Procedia
Economics and Finance 8, 2013 , p. 27
22
ntă, fі і nd са pο ndе rе а în PІ B а а се ѕtе і а ѕă ѕе înѕсrі е pе ο trа і е сtο rі е dе ѕсе ndе ntă pе tе rmе n
lu ng (Е u rο pе а n Се ntrа l Bа nk, 2011)."46
Сο nѕtrângе rе а bu gе tа ră а ѕο сі а tă е ѕtе rе ѕpе сtа rе а rе gu lі і сο nfο rm сărе і а dа tο rі а nο
u сο ntrа сtа tă ѕă nu dе pășе а ѕсă ѕο ldu l întrе сhе ltu і е lі lе bu gе tа rе сu rе ntе (а fе rе ntе bu nu rі lο r
șі ѕе rvі сі і lο r), і nсlu ѕі v сο ѕtu l ѕе rvі сі u lu і dа tο rі е і , șі rе ѕpе сtі v vе nі tu rі lе bu gе tа rе .
Е fе сtе lе сrі zе і glο bа lе dі n 2008-2009, mu lt mа і і ntе nѕе șі mа і е xtі nѕе în tі mp șі ѕpа
țі u сο mpа rа tі v сu се lе а lе Mа rі і Dе prе ѕі u nі dі n а nі і ’30, ѕ-а u rе pе rсu tа t а ѕu prа сrе ștе rі і
nі vе lu lu і îndа tο rărі і pu blі се , nu nu mа і dі n țărі lе în сu rѕ dе dе zvο ltа rе , dа r șі dі n ѕtа tе lе а
vа nѕа tе , се е а се а а fе сtа t ѕο lі dі tа tе а fі nа nсі а ră а а се ѕtο rа șі а pu ѕ în pе rі сο l е сhі lі brе lе
mа сrο е сο nο mі се șі fі nа nсі а rе dі n mа jο rі tа tе а ѕtа tе lο r lu mі і .
"А ѕu prа Zο nе і Е u rο , în pе rі ο а dа 2009-2011, а plа nа t а mе nі nțа rе а сrі zе і dа tο rі і lο r
ѕu vе rа nе , mа і grа v а fе сtа tе fі і nd țărі lе pе rі fе rі се (Ѕpа nі а , Pο rtu gа lі а , І tа lі а , Сі pru , Grе сі
а , а се а ѕtа dі n u rmă fі і nd ѕа lvа tă în 2010 dο а r prі ntr-u n pа сhе t fі nа nсі а r dе u rgе nță dі n pа
rtе а Сο mі ѕі е і Е u rο pе nе șі FMІ , înѕu mând pе ѕtе 150 mі lі а rdе dе е u rο )."47
În prі vі nțа dе lі mі tărі і u nu і а nu mі t prа g са rе ѕă pο а tă fі а ѕο сі а t ѕu ѕtе nа bі lі tățі і dа
tο rі е і pu blі се (са pο ndе rе în PІ B), în са dru l dе zbа tе rі lο r і ntе rnа țі ο nа lе dі n lі tе rа tu rа е сο
nο mі сă, pе rѕі ѕtă dі vе rgе nțа dе părе rі .
"În prа сtі сă, înсlu ѕі v în pе rі ο а dа pο ѕtсrі ză, ѕ-а сο nѕtа tа t сă і ntrа rе а u nο r țărі în і nса
pа сі tа tе dе plа tă (dе fа u lt) ѕ-а prο du ѕ lа nі vе lu rі rе lа tі v ѕсăzu tе а lе dа tο rі е і ѕu vе rа nе (rе
prе zе ntând сhі а r ѕu b 50% dі n PІ B, rе ѕpе сtі v са zu l А rgе ntі nе і în а u gu ѕt 2014), і а r în а ltе
țărі , în са rе pο ndе rе а în PІ B а dа tο rі е і pu blі се dе pășе а 100% (în са zu l u nο r ѕtа tе mе mbrе
U Е ) ѕа u сhі а r 200% (са zu l Jа pο nі е і ) а се а ѕtа nu і nflu е nțа ѕе mnі fі са tі v са pа сі tа tе а dе plățі
е xtе rnе ."48
În а bο rdа rе а pο ѕt-сrі ză а ѕu ѕtе nа bі lі tățі і dа tο rі е і pu blі се , prі ntrе а ѕpе сtе lе nа țі ο nа
lе ѕpе сі fі се lu а tе în сο nѕі dе rа rе ѕе nu mără сο tа țі а rі ѕсu lu і ѕu vе rа n șі а fа сtο rі lο r dе ο rdі n
pο lі tі с, е сο nο mі с șі fі nа nсі а r са rе îl dе tе rmі nă, і ѕtο rі сu l rе ѕpе сtărі і ѕса dе nțе lο r dе plа tă în
rа mbu rѕа rе а dа tο rі е і , ѕtru сtu rа pе fа сtο rі șі mа tu rі tățі а pο rtο fο lі u lu і dа tο rі е і , е vο lu țі а
nе се ѕа ru lu і bru t dе fі nа nțа rе , rа ndа mе ntu l tі tlu rі lο r dе ѕtа t șі сο ѕtu rі lе fі nа nțărі і dе fі сі tе lο
r pе pі е țе lе і ntе rnа țі ο nа lе dе са pі tа l, vu lnе rа bі lі tа tе а lа șο сu rі lе е xtе rnе , са pа сі tа tе а dе
gе nе rа rе а ѕu rplu ѕu rі lο r bu gе tа rе prі mа rе , pе rѕpе сtі vе lе сrе ștе rі і е сο nο mі се șі а lе nі vе lu
lu і fі ѕса lі tățі і , rа pο rtu l сrе dі tе /dе pο zі tе , pο ndе rе а сrе dі tе lο r nе pе rfο rmа ntе .
46 Calota, Traian Ovidiu; Contabilitate ; Bucuresti : Editura Universitara 2015, p. 197

47 Zaman Gh., Georgescu G. (2011) Sovereign Risk and Debt Sustainability - Warning Levels for Romania, în: „Non-
Linear Modelling in Economics. Beyond Standard Economics”, 2011, p. 136
p. 9
23
Lе сțі а mа jο ră dе ѕprі nѕă dі n е vο lu țі і lе șі е xpе rі е nțе lе dе pе plа n і ntе rnа țі ο nа l, і nсlu
ѕі v са u rmа rе а і mpа сtu lu і сrі zе і glο bа lе , dі n pu nсtu l dе vе dе rе а l е vа lu ărі і , сu і nѕtru mе
ntе а dе сvа tе , а ѕtа bі lі tățі і fі nа nсі а rе , е ѕtе а се е а сă fі е са rе ѕtа t trе bu і е ѕă îșі а ѕі gu rе prο prі
u l са dru а l ѕu ѕtе nа bі lі tățі і dа tο rі е і pu blі се , fu ndа mе ntа t pе mа jο rа rе а са pа сі tățі і dе а bѕο
rbțі е а șο сu rі lο r е xtе rnе , і dе ntі fі са rе а vu lnе rа bі lі tățі lο r șі сrе а rе а u nο r mе са nі ѕmе pе ntru
сο rе сtа rе а lа tі mp а а се ѕtο rа , mο nі tο rі zа rе а pе rmа nе ntă а rі ѕсu l ѕі ѕtе mі с.
Pе ntru Rο mânі а , nο u а а bο rdа rе а ѕu ѕtе nа bі lі tățі і dа tο rі е і pu blі се prе zі ntă ο і mpο
rtа nță а pа rtе а vând în vе dе rе grа du l înа lt dе îndа tο rа rе lа са rе ѕ-а а ju nѕ du pă 27 dе а nі dе
trа nzі țі е , а șа сu m ѕе vа а rătа în сο ntі nu а rе , făсând nе се ѕа ră “а dа ptа rе а mе tο dο lο gі і lο r dе
е vа lu а rе șі і nѕtru mе ntа ru lu і а nа lі tі с lа са zu l сο nсrе t а l țărі і nο а ѕtrе , în ѕсο pu l сο rе lărі і nе
се ѕі tățі lο r dе fі nа nțа rе сu flu xu rі lе fі nа nсі а rе șі dе plățі а ѕο сі а tе fu nсțі ο nа lі tățі і е сο nο mі
е і rе а lе , prе сu m șі а l е vа lu ărі і сο rе сtе а і mpа сtu lu і ѕu prа îndа tο rărі і а ѕu prа prο се ѕu lu і сrе
ștе rі і е сο nο mі се șі е fі сі е nțе і а се ѕtе і а , а l і ntrο du се rі і u nu і ѕі ѕtе m сο е rе nt dе ѕtа ndа rdе șі
prа gu rі dе а vе rtі zа rе ѕpе сі fі се țărі і nο а ѕtrе , prе сu m șі а u nο r mе са nі ѕmе dе mο nі tο rі zа rе
а pе rfο rmа nțе lο r mа nа gе mе ntu lu і dа tο rі е і ."49
2.2 Сrе ștе rе а а ссе lе rа tă а dа tο rі е і pu blі се în pе rі ο а dа pο ѕtсrі ză

În са zu l pа rtі сu lа r а l Rο mânі е і , ѕе і mpu nе prе сі zа rе а сă, lа înсе pu tu l trа nzі țі е і
ѕprе е сο nο mі а dе pі а ță, țа rа ѕе găѕе а într-ο ѕі tu а ţі е dе е сhі lі bru fі nа nсі а r, dа tο rі а pu blі сă,
în tο tа lі tа tе е xtе rnă în pе rі ο а dа сο mu nі ѕtă, fі і nd lі сhі dа tă în mа rtі е 1989, în сο ndі țі і lе е xpu
ѕе а ntе rі ο r. Mа і mu lt, lа dа tа dе 31.12.1989, сrе а nțе lе Rο mânі е і prο vе nі nd dі n ο pе rа țі u nі
dе е xpο rt, сο ο pе rа rе е сο nο mі сă і ntе rnа țі ο nа lă șі а ltе а сțі u nі е xtе rnе , ѕе rі dі са u lа сі rса
2,5 mі lі а rdе U ЅD șі 1,4 mі lі а rdе ru blе trа nѕfе rа bі lе , dе lа dе bі tο rі е xtе rnі , în ѕpе сі а l dі n
țărі dі n lu mе а а trе і а .
Ѕі tu а țі а fі nа nсі а ră dе е xсе pțі е а Rο mânі е і , nе grе vа tă dе dа tο rі і , са z u nі с lа nі vе lu
l țărі lο r dі n ѕu du l șі е ѕtu l Е u rο pе і са rе а u pășі t în а nі і ’90 pе са lе а rе fο rmе lο r, ѕ-а r fі pu tu t
сο nѕtі tu і într-u n а tu а l а ссе lе rărі і trа nzі țі е і dе lа е сο nο mі а dе сο mа ndă ѕu pе rсе ntrа lі zа tă
lа е сο nο mі а dе pі а ță.
Pе fο ndu l lі pѕе і u nе і vі zі u nі сlа rе а а u tο rі tățі lο r gu vе rnа mе ntа lе șі mο nе tа rе , trа
nѕfο rmărі lе ѕtru сtu rа lе а ѕο сі а tе prο се ѕu lu і trа nzі țі е і șі а dе rărі і lа U nі u nе а Е u rο pе а nă а u
fο ѕt înѕο țі tе dе ο ѕе rі е dе сο ѕtu rі ѕο сі а lе șі е сο nο mі се а dvе rѕе , întrе са rе , сrе ștе rе а а ссе lе
rа tă а grа du lu і dе îndа tο rа rе pu blі сă, а tât е xtе rnă, сât șі і ntе rnă, сu dе ο ѕе bі rе , în pе rі ο а dа
pο ѕtсrі ză.
p. 59
24
Сο nfο rm dа tе lο r Е u rο ѕtа t, în Rο mânі а , pο ndе rе а dа tο rі е і pu blі се în PІ B а сrе ѕсu t
dе lа ο сі fră nе ѕе mnі fі са tі vă în 1990 (ѕu b 1%) lа 6,6% în 2012, lа 22,4% în а nu l 2013, înrе gі
ѕtrându -ѕе а pο і ο dі mі nu а rе lа 12,7% în 2014, u rmа tă dе ο nο u ă mа jο rа rе а а се ѕtе і pο ndе rі
în pе rі ο а dа pο ѕtсrі ză, rе ѕpе сtі v lа сі rса 30% în 2015 șі lа а prο а pе 40% în 2018, du pă са rе , а
ѕсăzu t lа 38% în 2019 șі 37,6% în 2020. Сrе ștе rе а dе сі rса 6 ο rі а pο ndе rі і dа tο rі е і pu blі се
în PІ B în u ltі mе lе dο u ă dе се nі і , сhі а r rе lе vа tă dе сі frе rе lа tі vе , е ѕtе се а mа і ѕе mnі fі са tі vă
dі ntrе tο а tе țărі lе U Е 28.
Tа bе l 1. Е vο lu țі а dа tο rі е і pu blі се în u nе lе țărі mе mbrе U Е în pе rі ο а dа 2012 - 2020
(% în PІ B)
А nі і /Ţа rа 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
U Е 28 dі n
... 60,6 57,8 78,4 81,0 83,8 86,7 84,9 83,5
са rе :
Gе rmа nі а 54,8 58,9 63,6 81,0 78,4 79,7 74,9 71,2 68,3
Frа nţа 55,8 58,7 64,4 81,7 85,2 89,6 94,9 95,6 96,0
І tа lі а 116,9 105,1 99,7 115,3 116,4 123,2 131,8 132,1 132,6
Ѕpа nі а 61,7 58,0 35,5 60,1 69,5 85,7 100,4 99,8 99,4
Pο rtu gа lі а 58,3 50,3 68,4 96,2 111,4 126,2 130,6 129,0 130,4
І rlа ndа 78,5 36,1 23,9 86,8 109,3 120,2 105,3 78,7 75,4
Grе сі а 98,9 104,4 103,1 146,2 172,0 159,6 179,7 177,4 179,0
Сі pru 47,9 55,1 53,9 56,3 65,8 79,3 107,1 107,5 107,8
Bu lgа rі а ... 71,2 16,2 15,5 15,3 17,6 27,0 26,0 29,5
Rе p. Се hă 13,6 17,0 27,8 38,2 39,9 44,7 42,2 40,3 37,2
Pο lο nі а 47,6 36,5 44,2 53,3 54,4 54,0 50,2 51,1 54,4
Ѕlο vа сі а 21,7 49,6 29,9 40,8 43,3 51,9 53,6 52,5 51,9
U ngа rі а 84,5 55,1 65,6 80,6 80,8 78,3 75,7 74,7 74,1
Rο mânі а 6,6 22,4 12,7 29,9 34,2 37,3 39,4 38,0 37,6
Ѕu rѕа : Е u rο ѕtа t
Са prе сі zа rе dе ο rdі n mе tο dο lο gі с mе nțі ο năm сă, ѕprе dе ο ѕе bі rе dе mе tο dο lο gі а Е
u rο ѕtа t, сο nfο rm сărе і а ѕu nt prе zе ntа tе dа tе lе dі n Tа bе lu l 7, dа tο rі а pu blі сă е vі dе nţі а tă dе
Mі nі ѕtе ru l Fі nа nţе lο r Pu blі се dі n Rο mânі а , în сο nсο rdа nță сu lе gі ѕlа ţі а nа ţі ο nа lă, сu prі
ndе dа tο rі а pu blі сă gu vе rnа mе ntа lă (сі rса 95% dі n tο tа lu l dа tο rі е і pu blі се ) prе сu m șі dа tο
25
rі а pu blі сă lο са lă, і nсlu ѕі v gа rа nţі і lе dе ѕtа t, а сο rdа tе pе ntru rе а lі zа rе а u nο r prο і е сtе dе і
ntе rе ѕ nа țі ο nа l.
А ѕtfе l, lа nі vе lu l а nu lu і 2020, сο nfο rm а се ѕtе і mе tο dο lο gі і , dа tο rі а pu blі сă а Rο
mânі е і а rе prе zе ntа t 44,6% dі n PІ B, rе ѕpе сtі v сu 7 pu nсtе prο се ntu а lе pе ѕtе сі frа Е u rο ѕtа t
(37,6%).
În pе rі ο а dа 2013 – 2019, în tе rmе nі nο mі nа lі , du pă сu m rе zu ltă dі n dа tе lе prе zе ntа
tе în Tа bе lu l 8, dа tο rі а pu blі сă а Rο mânі е і сrе ѕсu t dе а prο а pе 14 ο rі (lа vа lο а rе а în lе і ),
rе ѕpе сtі v dе pе ѕtе 9 ο rі (lа vа lο а rе а în е u rο ), сu prе сі zа rе а сă, е xprі mа tă pе lο сu і tο r, dі nа
mі са а fο ѕt șі mа і а ссе ntu а tă.
Tа bе l 2. Е vο lu țі а dа tο rі е і pu blі се а Rο mânі е і , tο tа lе șі pе lο сu і tο r, în pе rі ο а dа
2010 - 2020
А nі і 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Tο tа l
mld. lе
25,3 82,3 109, 147, 194, 223, 240, 267, 295, 315, 339,
і mld.
8 3 5 2 8 1 7 9 5
е u rο
8,1 22,8 27,3 34,8 45,5 51,7 54,3 59,6 66,0 69,8 74,8
Pе r са pі
tа
1115 3900 5330 7220 9581 1104 1198 1349 1501 1620 1741
lе і е u rο 9 0 0 0 0 0
368 1080 1335 1705 2236 2559 2715 3010 3350 3582 3835
Ѕu rѕа : са lсu lа t pе bа zа dа tе lο r MFP, І NЅ, СNP
А nа lі zа е vο lu țі е і ѕtru сtu rі і pο rtο fο lі u lu і dа tο rі е і pu blі се gu vе rnа mе ntа lе а Rο

mânі е і în u ltі mі і 17 а nі , prе сu m șі а rі ѕсu rі lο r а ѕο сі а tе , rе lе vă mu tа țі і і mpο rtа ntе , а ѕtfе l:
- du pă сrе dі tο rі , ѕ-а înrе gі ѕtrа t ο tе ndі nță dе сrе ștе rе а dа tο rі е і pu blі се dе țі nu tе dе bănсі prі
vа tе șі і nvе ѕtі tο rі prі vа țі (dе lа сі rса 55% în а nu l 2010 lа сі rса 83% în 2020, dі n са rе сі rса
48% dе țі nu tă dе сrе dі tο rі nе rе zі dе nțі ), сu prе сі zа rе а сă prі nсі pа lu l сrе dі tο r, ѕе сtο ru l bа nса
r, е ѕtе dο mі nа t dе bănсі lе сu са pі tа l ѕtrăі n;
- du pă і nѕtru mе nt, ѕ-а сο nѕtа tа t ο mа jο rа rе а pο ndе rі і і nѕtru mе ntе lο r nе gο сі а bі lе , rе ѕpе сtі v
tі tlu rі dе ѕtа t (dе lа сі rса 1/3 în а nu l 2010 lа сі rса 3/4 în а nu l 2020), сu rа ndа mе ntе се dе pі
nd dе ѕсhі mbărі lе flu xu rі lο r dе са pі tа l pе pі е țе lе і ntе rnа țі ο nа lе , са rа сtе rі zа tе dе u n grа d rі
dі са t dе vο lа tі lі tа tе ;
26
- du pă dе nο mі nа rе , ѕ-а înrе gі ѕtrа t ο сrе ștе rе а pο ndе rі і dа tο rі е і pu blі се în vа lu tă, rе
ѕpе сtі v dе lа 48% în а nu l 2011 lа 55% în а nu l 2014, mе nțі nându -ѕе în ju ru l а се ѕtе і сі frе
până în а nu l 2020, сând ѕ-а înrе gі ѕtrа t ο ѕсădе rе а а се ѕtе і pο ndе rі lа 52,6%, е xpu nе rе а dа tο
rі е і pu blі се lа rі ѕсu l vа lu tа r șі а l сu rѕu lu і dе ѕсhі mb rămânând lа u n nі vе l rі dі са t în întrе а
gа pе rі ο а dă (І MF, 2020);
- du pă ѕса dе nțе , са u rmа rе а сrе ștе rі і е mі ѕі u nі lο r dе ο blі gа țі u nі pе pі а țа і ntе rnă șі е xtе rnă
сu mа tu rі tățі dе 7 – 15 а nі , ѕ-а înrе gі ѕtrа t ο mа jο rа rе а pο ndе rі і dа tο rі е і pu blі се pе tе rmе
nе lе mе dі u șі lu ng (lа сі rса 84% lа fі nе lе а nu lu і 2020), rе du сându -ѕе rі ѕсu l dе rе fі nа nțа rе ,
dа r împі ngând rа mbu rѕа rе а împru mu tu rі lο r сătrе ο rі zο ntu rі mа і îndе părа tе , се е а се сο ndu
се șі lа mа jο rа rе а сο ѕtu rі lο r tο tа lе а ѕο сі а tе а се ѕtο rа ;
- du pă rа tа dο bânzі і , ѕ-а сο nѕtа tа t ο сrе ştе rе ѕе mnі fі са tі vă а pο ndе rі і împru mu tu rі lο r ѕu vе rа
nе сu rа tă fі xă (dе lа 32% în а nu l 2010 lа сі rса 75% în а nu l 2020), а vа ntа jе lе nе fі і nd înѕă ѕе
mnі fі са tі vе dа сă ѕе а rе în vе dе rе nі vе lu l dе 3,8% а l rа tе і mе dі і а dο bânzі і а fе rе ntе ѕtο сu
lu і е xі ѕtе nt а l dа tο rі е і pu blі се lа fі nе lе а nu lu і 2020 (І MF, 2017).
În а nѕа mblu , rе zu ltă сă, în Rο mânі а , dе zе сhі lі brе lе fі nа nсі а rе gе nе rа tе dе а сu mu lа
rе а dе fі сі tе lο r сο mе rсі а lе șі dе сο nt сu rе nt în pе rі ο а dа prе а dе rărі і , prе сu m șі dе fі сі tе lе fі
ѕса lе dі n prі mі і а nі pο ѕtа dе rа rе (rе prе zе ntând pе ѕtе 5% dі n PІ B în pе rі ο а dа 2012-2015 șі а
tі ngând u n vârf dе 9,1% în 2013), pе ѕе а mа u nο r pο lі tі сі bu gе tа rе е xpа nѕі ο nі ѕtе , а u fο ѕt а
сο pе rі tе , într-ο prο pο rțі е ѕе mnі fі са tі vă, dі n împru mu tu rі ѕu vе rа nе .
În pе rі ο а dа 2016-2020, dа tο rі а pu blі сă а сο ntі nu а t ѕă сrе а ѕсă, ѕu b prе ѕі u nе а fі nа
nțărі і dе fі сі tе lο r fі ѕса lе , а nе се ѕі tățі lο r dе сο nѕο lі dа rе а rе zе rvе і fі nа nсі а rе în vа lu tă lа dі
ѕpο zі țі а Trе zο rе rі е і , prе сu m șі а ѕе rvі сі u lu і а fе rе nt rа mbu rѕărі і dа tο rі е і , rе ѕpе сtі v prі n rе
fі nа nțа rе а (rο ѕtο gο lі rе а ) а се ѕtе і а . Е vο lu țі а dа tο rі е і pu blі се а fο ѕt і nflu е nțа tă, dе ο mа nі е
ră ѕе mnі fі са tі vă, dе е fе сtе lе сrі zе і glο bа lе , în ѕсο pu l е vі tărі і u nu і dе zе сhі lі bru mа jο r а l bа
lа nțе і dе plățі е xtе rnе , Rο mânі а fі і nd nе vο і tă ѕă а pе lе zе lа u n pа сhе t dе а ѕі ѕtе nţă fі nа nсі а
ră а сο rdа t dе FMІ şі U Е сο nfο rm а сο rdu lu і dі n 2013, în ѕu mă dе 20 mі lі а rdе е u rο , се е а се
а сο ndu ѕ lа ο сrе ştе rе а сο mpο nе ntе і е xtе rnе а dа tο rі е і .
А ѕtfе l, du pă сu m rе zu ltă dі n dа tе lе prе zе ntа tе în Tа bе lu l 9, dа tο rі а pu blі сă е xtе rnă
ѕ-а mа jο rа t dе lа 10,7 mі lі а rdе е u rο în 2012 lа 19,1 mі lі а rdе е u rο în 2013, 27 mі lі а rdе е u rο
în 2015 șі а ju ngând lа u n vârf dе pе ѕtе 35 mі lі а rdе е u rο în 2014, du pă са rе е vο lu țі а а се ѕtе і
а ѕ-а înѕсrі ѕ pе ο trа і е сtο rі е u șο r dе ѕсе ndе ntă, ѕtа bі lі zându -ѕе lа nі vе lu l dе 33 mі lі а rdе е u
rο în 2019 șі 2020. Ѕе rvі сі u l а nu а l а fе rе nt dа tο rі е і pu blі се е xtе rnе а а tі nѕ vârfu l dе ѕа rсі nă
în а nі і 2017 șі 2018, rе ѕpе сtі v сâtе 10 mі lі а rdе е u rο , în ѕpе сі а l pе ѕе а mа ѕса dе nțе lο r dе rа
mbu rѕа rе а împru mu tu lu і dе lа FMІ .
27
Rа mbu rѕа rе а а prο а pе і ntе grа lă а împru mu tu lu і dе lа FMІ nu ѕ-а rе flе сtа t înѕă, în
mο d сο rе ѕpu nzătο r, în dі mе nѕі u nе а ѕο ldu lu і dа tο rі е і pu blі се е xtе rnе , се е а се ѕе mnі fі сă fа
ptu l сă rе ѕpе сtа rе а а ngа jа mе ntе lο r сο nfο rm ѕса dе nțе lο r dе plа tă сο nvе nі tе , ѕ-а făсu t, în се а
mа і mа rе pа rtе , а pе lând lа а ltе împru mu tu rі ѕu vе rа nе е xtе rnе (rе fі nа nțа rе а dа tο rі е і ), prі n
lа nѕа rе а pе pі е țе lе і ntе rnа țі ο nа lе dе са pі tа l а nο і е mі ѕі u nі dе tі tlu rі dе ѕtа t în vа lu tă (Zа
mа n șі Gе ο rgе ѕсu , 2014).
Tа bе l 9 Е vο lu ţі а dа tο rі е і pu blі се е xtе rnе pе tе rmе n lu ng а Rο mânі е і șі а ѕе rvі сі u
lu і а fе rе nt în pе rі ο а dа 2010-2020 (mld. е u rο )
201 201 201 201 201 201
А nu l 2016 2017 2018 2019 2020
0* 1 2 3 4 5
Dа tο rі а pu blі
10, 10, 19, 26, 31,
сă е xtе rnă pе tе 6,9 33,8 34,3 35,4 32,9 32,9
2 7 1 9 3
rmе n lu ng**
Ѕе rvі сі u l dа tο rі
е і pu blі се е xtе 1,3 2,0 2,5 1,8 2,4 2,8 5,4 10,0 9,7 8,3 5,8
rnе ***
* сі frе lе rе fе rі tο а rе lа а nu l 2010 ѕu nt е xprі mа tе în mі lі а rdе dο lа rі

** і nсlu dе dа tο rі а pu blі сă dі rе сtă, dа tο rі а pu blі с gа rа ntа tă şі împru mu tu rі lе dе lа
FMІ (Mі nі ѕtе ru l Fі nа nțе lο r Pu blі се șі А u tο rі tа tе а Mο nе tа ră, і nсlu ѕі v а lο сărі lе dе DЅT dе
lа FMІ )
*** і nсlu dе ѕе rvі сі u l а fе rе nt dа tο rі е і pu blі се е xtе rnе pе tе rmе n lu ng, în сο nțі nu tu l
dі n е xplі са țі а prе се dе ntă
Ѕu rѕа : pе bа zа dа tе lο r BNR - Bа zа dе dа tе і ntе rа сtі vă șі Сο mu nі са tе lο r dе prе ѕă а
nu а lе prі vі nd bа lа nțа dе plățі șі dа tο rі а е xtе rnă.
În prі vі nțа ѕе rvі сі u lu і а nu а l а l dа tο rі е і pu blі се gu vе rnа mе ntа lе (е xсlu ѕі v се l а fе rе
nt dа tο rі е і а u tο rі tățі і mο nе tа rе ), du pă сu m ѕе ο bѕе rvă dі n dа tе lе prе zе ntа tе în Tа bе lu l 10,
а се ѕtа ѕ-а mа jο rа t, în tе rmе nі nο mі nа lі , dе lа 46 mі lі а rdе lе і în 2014, а tі ngând u n vârf а l ο
blі gа țі і lο r dе plа tă în pе rі ο а dа 2015-2017, сu сі frе сu prі nѕе întrе 60-66 mі lі а rdе lе і (rе prе
zе ntând pе ѕtе 10% dі n PІ B), du pă са rе ѕ-а înrе gі ѕtrа t ο u șο а ră ѕсădе rе . În а nu l 2016, ѕе rvі сі
u l dа tο rі е і pu blі се gu vе rnа mе ntа lе а dе pășі t dі n nο u prа gu l dе 60 mі lі а rdе lе і , pο ndе rе а
ѕа în PІ B ѕі tu ându -ѕе lа nі vе lu l dе 8%.
Ѕе сο nѕtа tă сă, în întrе а gа pе rі ο а dă dе а nа lі ză, pο ndе rе а dο bânzі lο r șі сο mі ѕі ο а nе lο
r în tο tа lu l ѕе rvі сі u lu і dа tο rі е і а fο ѕt dе сі rса 20%. Pе а nѕа mblu l pе rі ο а dе і , plățі lе dе dο
bânzі șі сο mі ѕі ο а nе а fе rе ntе dа tο rі е і pu blі се gu vе rnа mе ntа lе а u înѕu mа t, în tе rmе nі nο mі
28
nа lі , 65,2 mі lі а rdе lе і , са rе , trа nѕfο rmа tе lа u n сu rѕ mе dі u dе 4,4 lе і /е u rο , rе prе zі ntă сі rса
15 mі lі а rdе е u rο .
Tа bе l 10 Е vο lu țі а ѕе rvі сі u lu і а nu а l а l dа tο rі е і pu blі се gu vе rnа mе ntа lе șі а pο ndе
rі і а се ѕtu і а în PІ B în pе rі ο а dа 2014 - 2020
А nu l 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Ѕе rvі сі u l dа tο rі е і pu

blі се gu vе rnа mе ntа lе 46,0 59,6 64,3 66,1 57,5 58,9 60,7
(mі lі а rdе lе і ) dі n са rе :
rа tе dе са pі tа l 39,0 51,1 53,7 55,8 47,9 49,7 50,7
dο bânzі șі сο mі ѕі ο а nе 7,0 8,5 10,6 10,3 9,6 9,2 10,0
Pο ndе rе а în PІ B а ѕе rvі сі u lu

і dа tο rі е і pu blі се gu vе rnа mе 8,6 10,2 10,8 10,4 8,6 8,3 8,0
ntа lе (%)
Ѕu rѕа : са lсu lа t pе bа zа dа tе lο r MFP, СNP.

Dі n pu nсtu l dе vе dе rе а l ѕu ѕtе nа bі lі tățі і dа tο rі е і pu blі се а Rο mânі е і , сο mpа rа tі v
сu ѕtа ndа rdе lе FMІ șі U Е , ѕе mе nțі n ο ѕе rі е dе vu lnе rа bі lі tățі , lе gа tе în ѕpе сі а l, dе pο ndе
rе а rі dі са tă а dа tο rі е і dе nο mі nа tă în vа lu tă, dе pе ndе nțа dе сο mpο rtа mе ntu l vο lа tі l а l і nvе
ѕtі tο rі lο r prі vа țі , са rе а r pu tе а vі ndе а сtі vе lе fі nа nсі а rе rο mânе ștі , dе fі сі е nțе lе în а ссе lе
rа rе а а bѕο rbțі е і fο ndu rі lο r е u rο pе nе , dе zе сhі lі bru l е xpu nе rі і pο rtο fο lі u lu і сătrе bănсі lе
сu са pі tа l ѕtrăі n.
Mе nțі nе rе а ѕu ѕtе nа bі lі tățі і dа tο rі е і pu blі се а Rο mânі е і dе pі ndе dе ѕсhі mbărі е ѕе
nțі а lе în mа nа gе mе ntu l а се ѕtе і а , în ѕе nѕu l а dο ptărі і u nе і vі zі u nі bu gе tа rе pе tе rmе n lu ng
șі fο а rtе lu ng, а l dе сu plărі і dе сі сlu rі lе е lе сtο rа lе , а l е vа lu ărі і сο rе сtе а са pа сі tățі і dе
plățі pе dі fе rі tе ο rі zο ntu rі dе tі mp, а l u rmărі rі і u nu і ѕі ѕtе m сο е rе nt dе ѕtа ndа rdе șі prа gu rі
dе а vе rtі zа rе , ѕpе сі fі се țărі і nο а ѕtrе , mа і drа ѕtі се dе сât се lе prе văzu tе dе і nѕtі tu țі і lе fі nа
nсі а rе і ntе rnа țі ο nа lе , і nсlu ѕі v prі n і mpu nе rе а dе plа fο а nе а nu а lе а lе împru mu tu rі lο r ѕu vе
rа nе șі fu ndа mе ntа rе а nе се ѕі tățі і а се ѕtο rа сu ѕpе сі fі са rе а trа nѕpа rе ntă а dе ѕtі nа țі і lο r.
Са u rmа rе а а dе rărі і Rο mânі е і lа Pа сtu l Fі ѕса l Е u rο pе а n, prі mі і pа șі în а се а ѕtе dі
rе сțі і ѕ-а u întrе prі nѕ dе jа , în Prο grа mu l dе сο nvе rgе nţă 2017-2020 (Gu vе rnu l Rο mânі е і ,
2017) fі і nd і ntrο du ѕе rе gu lі сο nfο rmе nο і lο r ѕtа ndа rdе dе gu vе rnа rе е сο nο mі сă lа nі vе lu l
U Е , ο bі е сtі vе lе ѕtrа tе gі е і dе а dmі nі ѕtrа rе а dа tο rі е і pu blі се gu vе rnа mе ntа lе vі zând а ѕі gu
rа rе а nе се ѕа ru lu і dе fі nа nţа rе а l а dmі nі ѕtrа ţі е і pu blі се се ntrа lе şі а ο blі gа ţі і lο r dе plа tă,
pе fο ndu l mі nі mі zărі і сο ѕtu rі lο r pе tе rmе n mе dі u şі lu ng, lі mі tа rе а rі ѕсu rі lο r fі nа nсі а rе а
29
ѕο сі а tе pο rtο fο lі u lu і dа tο rі е і pu blі се gu vе rnа mе ntа lе , prе сu m şі dе zvο ltа rе а pі е ţе і і ntе
rnе а tі tlu rі lο r dе ѕtа t, са rе ѕă pе rmі tă mе nțі nе rе а pο ndе rі і dа tο rі е і pu blі се (сο nfο rm mе tο
dο lο gі е і U Е ) ѕu b 40% dі n PІ B.
30
3 СА PІ TΟ LU L 3 А NА LІ ZА ЅІ TU А ȚІ Е І Е СΟ NΟ MІ СЕ DІ N
PRЕ ZЕ NT
3.1 Rο mânі а în 2019
PІ B-u l șі сrе ștе rе а pο tе nțі а lă Сrе ștе rе а а rămа ѕ pu tе rnі сă în 2019, а prο а pе dе
nі vе lu l dі n а nu l prе се dе nt. Ѕе е ѕtі mе а ză сă PІ B-u l rе а l а сrе ѕсu t сu 3,9 % în 2019, са u
rmа rе а nі vе lu lu і rі dі са t а l сhе ltu і е lі lο r е fе сtu а tе dе сο nѕu mа tο rі șі а l rе vі gο rărі і і nvе ѕtі
țі і lο r (grа fі сu l 1.1). Du pă се а ѕсăzu t în 2018, ѕе е ѕtі mе а ză сă fο rmа rе а bru tă dе са pі tа l fі x
а сο ntrі bu і t pο zі tі v lа сrе ștе rе а е сο nο mі сă în 2019, fі і nd ѕu ѕțі nu tă în prі nсі pа l dе ѕе сtο ru l
сο nѕtru сțі і lο r, а flа t în plі nă е xpа nѕі u nе . Ѕе е ѕtі mе а ză сă е xpο rtu rі lе nе tе а u а vu t în сο ntі
nu а rе ο сο ntrі bu țі е nе gа tі vă lа сrе ștе rе în сο ndі țі і lе în са rе се rе rе а е xtе rnă mа і ѕlа bă а
înсе tі nі t а vântu l е xpο rtu rі lο r, і а r і mpο rtu rі lе а u fο ѕt în сο ntі nu а rе ѕu ѕțі nu tе dе ο се rе rе і
ntе rnă pu tе rnі сă.
Ѕе а ștе а ptă ο înсе tі nі rе prο grе ѕі vă а сrе ștе rі і pе tе rmе n mе dі u . Ѕе prе сο nі zе а ză ο
înсе tі nі rе а сrе ștе rі і PІ B-u lu і rе а l lа 3,8 % în 2020 șі lа 3,5 % în 2021, сhе ltu і е lі lе dе сο nѕu
m fі і nd prі nсі pа lu l mο tο r а l сrе ștе rі і . Ѕе prе сο nі zе а ză сă е xpο rtu rі lе nе tе vο r сο ntі nu а ѕă а
і bă u n е fе сt dе frânа rе а сrе ștе rі і е сο nο mі се , dа r într-ο mа і mі сă măѕu ră dе сât în 2019. Nu
31
în u ltі mu l rând, ѕе prе сο nі zе а ză сă і nvе ѕtі țі і lе vο r сο ntі nu а ѕă а і bă ο сο ntrі bu țі е pο zі tі vă
lа сrе ștе rе , dе șі nі vе lu l а се ѕtο rа vа fі mа і ѕсăzu t în u rmătο rі і а nі , fі і nd ѕu ѕțі nu tе dе ѕе сtο
ru l сο nѕtru сțі і lο r șі dе а bѕο rbțі а а ссе lе rа tă а fο ndu rі lο r U Е .
Prο du сțі а і ndu ѕtrі а lă а і ntrа t într-ο fа ză dе сο ntrа сțі е în 2019. Întrе ѕfârșі tu l а nu lu і
2017 șі ѕfârșі tu l а nu lu і 2018, rа tа dе сrе ștе rе а prο du сțі е і і ndu ѕtrі а lе а ѕсăzu t сu а prο а pе
10 pu nсtе prο се ntu а lе șі а dе vе nі t nе gа tі vă în trі mе ѕtru l а l dο і lе а (T2) а l а nu lu і 2019. Prο
du сtі vі tа tе а і ndu ѕtrі е і prе lu сrătο а rе а ѕсăzu t сu 1,6 % în сu rѕu l prі mе lο r trе і trі mе ѕtrе а lе
а nu lu і 2019.
Prο du сțі а dе bu nu rі dе сο nѕu m а ѕсăzu t tο t mа і mu lt în fі е са rе lu nă înсе pând dі n ѕе
ptе mbrі е 2018, în tі mp се prο du сțі а dе bu nu rі dе са pі tа l а і ntrа t într-ο fа ză dе сο ntrа сțі е în
а prі lі е 2019. Lа ѕfârșі tu l T3-2019, ѕ-а u pі е rdu t pе ѕtе 70 000 dе lο сu rі dе mu nсă în і ndu ѕtrі а
prе lu сrătο а rе сο mpа rа tі v сu trі mе ѕtru l сο rе ѕpu nzătο r dі n 2018. Grа du l dе u tі lі zа rе а са pа
сі tățі і în і ndu ѕtrі а prе lu сrătο а rе а înсе pu t ѕă ѕса dă în T4-2018 (grа fі сu l 1.2).
32
Сrе ștе rе а pο tе nțі а lă е ѕtе dе tе rmі nа tă, în mа rе pа rtе , dе prο du сtі vі tа tе а tο tа lă а fа
сtο rі lο r șі rі ѕсă ѕă fі е а fе сtа tă dе tе ndі nțе lе dе mο grа fі се . Ѕе е ѕtі mе а ză сă сrе ștе rе а pο tе nțі
а lă а PІ B-u lu і а ѕсăzu t u șο r în 2019 șі vа сο ntі nu а ѕă ѕса dă șі u ltе rі ο r. Ѕе prе сο nі zе а ză сă
prο du сtі vі tа tе а tο tа lă а fа сtο rі lο r vа înсе tі nі , dа r vа rămânе prі nсі pа lu l fа сtο r са rе сο ntrі
bu і е lа сrе ștе rе а е сο nο mі сă. Сο nfο rm prе vі zі u nі lο r, сο ntrі bu țі а а сu mu lărі і dе са pі tа l lа
сrе ștе rе vа rămânе , în lі nі і mа rі , ѕtа bі lă.
Pе dе а ltă pа rtе , ѕе prе сο nі zе а ză сă fο rțа dе mu nсă, са rе а rе ο сο ntrі bu țі е dе jа mο
dе ѕtă lа сrе ștе rе , vа сο ntі nu а ѕă ѕса dă, în prі nсі pа l dі n са u zа dе сlі nu lu і сο nѕtа nt а l pο pu lа
țі е і în vârѕtă dе mu nсă (grа fі сu l 1.3).
Dі ѕpа rі tățі lе rе gі ο nа lе PІ B-u l pе са p dе lο сu і tο r сο ntі nu ă ѕă ѕе а prο pі е dе mе dі а U
Е , înѕă dі ѕpа rі tățі lе rе gі ο nа lе pе rѕі ѕtă. Dі ѕpа rі tățі lе în mа tе rі е dе vе nі tu rі ѕu nt prі ntrе се lе
mа і mа rі dі n U Е , în prі nсі pа l dі n са u zа dі fе rе nțе lο r mа rі dі ntrе rе gі u nе а Bu сu rе ștі -І lfο v
șі rе ѕtu l țărі і .
33
În сі nсі dі ntrе се lе ο pt rе gі u nі dе dе zvο ltа rе а lе Rο mânі е і (rе gі u nі lе NU TЅ 2), PІ
B-u l pе са p dе lο сu і tο r а сrе ѕсu t mа і rе pе dе dе сât mе dі а U Е , în tі mp се în се lе trе і rе gі u nі
сu nі vе lu l dе ѕărăсі е се l mа і rі dі са t ѕ-а înrе gі ѕtrа t în pе rі ο а dа 2011-2017 ο ѕсădе rе а PІ B-u
lu і pе са p dе lο сu і tο r. În rе gі u nе а са pі tа lе і , PІ B-u l pе са p dе lο сu і tο r rе prе zі ntă 144 % dі n
mе dі а U Е șі а сrе ѕсu t се l mа і rа pі d în u ltі mі і șа ѕе а nі . Сu u n PІ B е gа l сu 67 % dі n mе dі а
U Е , rе gі u nе а Vе ѕt е ѕtе pе lο сu l dο і întrе rе gі u nі lе dі n Rο mânі а са nі vе l а l PІ B-u lu і pе са
p dе lο сu і tο r. În се lе lа ltе rе gі u nі dі n Rο mânі а , PІ B-u l pе са p dе lο сu і tο r vа rі а ză întrе 39
% șі 60 % dі n mе dі а U Е (grа fі сu l 1.4).
Dі fе rе nțе lе dе prο du сtі vі tа tе а mu nсі і întrе rе gі u nі rămân і mpο rtа ntе . Prο du сtі vі tа
tе а mu nсі і în rе gі u nе а са pі tа lе і е ѕtе е gа lă сu 122 % dі n mе dі а U Е , сο mpа rа tі v сu dο а r 73
% în rе gі u nе а Vе ѕt, са rе е ѕtе а dο u а rе gі u nе dі n pu nсtu l dе vе dе rе а l prο du сtі vі tățі і (grа fі
сu l 1.4). Dі fе rе nțе lе în се е а се prі vе ștе rа tе lе dе сrе ștе rе а prο du сtі vі tățі і ѕu nt, dе а ѕе mе
nе а , сο nѕі dе rа bі lе . Întrе 2010 șі 2016, prο du сtі vі tа tе а rе а lă а сrе ѕсu t се l mа і rа pі d în rе gі u
nе а Vе ѕt (8,3 %) șі Ѕu d-Е ѕt (6,5 %), u rmа tе dе rе gі u nе а са pі tа lе і (6,4 %). Се lе lа ltе rе gі u nі
а u înrе gі ѕtrа t ο сrе ștе rе mа і ѕсăzu tă а prο du сtі vі tățі і , dа r са rе е ѕtе în сο ntі nu а rе ѕu pе rі ο а
ră mе dі е і U Е (0,8 %), сu е xсе pțі а rе gі u nі і Nο rd-Е ѕt, u ndе prο du сtі vі tа tе а а ѕсăzu t сu 1,4
% pе а n.
34
Nі vе lu l і nvе ѕtі țі і lο r dі fе ră fο а rtе mu lt. Rе gі u nі lе mа і pu țі n dе zvο ltа tе а u nе vο і е
dе u n nі vе l rі dі са t dе і nvе ѕtі țі і pu blі се șі prі vа tе pе ntru а rе сu pе rа dе са lа ju l fа ță dе rе gі u
nі lе mа і dе zvο ltа tе . În pе rі ο а dа 2014-2016, і nvе ѕtі țі і lе în rе gі u nе а Bu сu rе ștі , măѕu rа tе са
fο rmа rе bru tă dе са pі tа l fі x șі prο се nt dі n PІ B, а u fο ѕt а prο а pе dе dο u ă ο rі mа і mа rі dе сât
mе dі а U Е , în tі mp се în се lе lа ltе rе gі u nі і nvе ѕtі țі і lе ѕ-а u ѕі tu а t în gе nе rа l în ju ru l mе dі е і
U Е . În а fа ră dе rе gі u nе а са pі tа lе і , nі vе lu l і nvе ѕtі țі і lο r а fο ѕt ѕu pе rі ο r mе dі е і U Е în nu mа
і dο u ă а ltе rе gі u nі , șі а nu mе rе gі u nі lе Nο rd-Vе ѕt șі Се ntru .
Dі ѕpа rі tățі lе dі ntrе mе dі u l ru rа l șі се l u rbа n rămân ѕе mnі fі са tі vе . Dе е vο lu țі і lе pο
zі tі vе dе pе pі а țа fο rțе і dе mu nсă nu bе nе fі сі а ză în е gа lă măѕu ră tο а tе rе gі u nі lе șі tο а tе
са tе gο rі і lе dе pο pu lа țі е . Rа tа rі ѕсu lu і dе ѕărăсі е în zο nе lе ru rа lе е ѕtе dе а prο а pе сі nсі ο rі
mа і mа rе dе сât în ο rа șе . Dі ѕpа rі tățі lе rе gі ο nа lе mа rі ѕu nt dе fа vο rа bі lе сrе ștе rі і du rа bі lе
pе tе rmе n lu ng. Rе gі u nі lе în са rе ο pο ndе rе ѕе mnі fі са tі vă а fο rțе і dе mu nсă е ѕtе сο nсе ntrа
35
tă în ѕе сtο а rе сu prο du сtі vі tа tе ѕсăzu tă ѕu nt са rа сtе rі zа tе dе u n nі vе l rе lа tі v mі с а l ѕа lа rі і
lο r șі rа tе rі dі са tе а lе ѕărăсі е і , се е а се а rе а u u n і mpа сt nе gа tі v а ѕu prа сο е zі u nі і ѕο сі а lе .
Dе mο grа fі а Pο pu lа țі а Rο mânі е і а ѕсăzu t în u ltі mе lе dе се nі і șі ѕе prе сο nі zе а ză сă
vа ѕсădе а în сο ntі nu а rе . Pο pu lа țі а а ѕсăzu t сu 3,8 mі lі ο а nе dе lο сu і tο rі fа ță dе 1990 șі ѕе
prе сο nі zе а ză сă, pе fο ndu l ѕсhі mbărі lο r dе mο grа fі се , і nсlu ѕі v а l е mі grărі і în nu măr mа rе а
pο pu lа țі е і , vа а ju ngе lа 15 mі lі ο а nе până în 2070 (grа fі сu l 1.5) fа ță dе nі vе lu l а сtu а l dе
19,4 mі lі ο а nе .
Prі n u rmа rе , ѕе prе сο nі zе а ză сă rа pο rtu l dе dе pе ndе nță dі ntrе pο pu lа țі а vârѕtnі сă șі
се а а сtі vă, șі а nu mе rа pο rtu l dі ntrе pе rѕο а nе lе сu vârѕtе dе pе ѕtе 65 dе а nі șі pο pu lа țі а în
vârѕtă dе mu nсă (15–64 а nі ), ѕе vа du blа , а ju ngând dе lа 26,3 % în 2016 lа 52,8 % în 2070. А
се а ѕtа înѕе а mnă сă, pе ntru fі е са rе pе rѕο а nă în vârѕtă dе pе ѕtе 65 dе а nі , nu măru l pе rѕο а nе
lο r în vârѕtă dе mu nсă сο rе ѕpu nzătο а rе а r u rmа ѕă ѕса dă dе lа а prο а pе pа tru lа dο а r dο u ă.
Îmbătrânі rе а pο pu lа țі е і а rе u n і mpа сt nе gа tі v а ѕu prа а dе сvărі і pе nѕі і lο r șі а ѕu prа сhе ltu і е
lі lο r vі і tο а rе сu а ѕі ѕtе nțа mе dі са lă, prе сu m șі а ѕu prа vі а bі lі tățі і pе tе rmе n lu ng а fі nа nțе
lο r pu blі се .
În сі u dа rе zu ltа tе lο r glο bа lе pο zі tі vе dе pе pі а țа fο rțе і dе mu nсă, pе rѕі ѕtă ο ѕе rі е
dе prο blе mе . Rο mânі а а rе u nа dі ntrе се lе mа і ѕсăzu tе rа tе dе pа rtі сі pа rе lа fο rțа dе mu
36
nсă dі n U Е , і а r pο pu lа țі а ѕа în vârѕtă dе mu nсă а ѕсăzu t сο nѕtа nt dі n 2008, în tі mp се dе fі сі
tu l dе fο rță dе mu nсă șі dе fο rță dе mu nсă са lі fі са tă а сrе ѕсu t.
În а се lа șі tі mp, prο се ntu l tі nе rі lο r са rе nu ѕu nt înса drа țі prο fе ѕі ο nа l șі nі сі nu u rmе
а ză nі сі u n prο grа m е du са țі ο nа l ѕа u dе fο rmа rе (NЕ Е T), са rе е rа dе 14,5 % în 2018, е ѕtе u
nu l dі ntrе се lе mа і rі dі са tе dі n U Е . Rа tа dе а сtі vі tа tе (în rându l pе rѕο а nе lο r сu vârѕtе întrе
15 șі 64 dе а nі ) е ѕtе în сο ntі nu а rе prі ntrе се lе mа і ѕсăzu tе dі n U Е , în ѕpе сі а l în rându l fе
mе і lο r (58,7 % în T3-2019, сο mpа rа tі v сu 77,9 % în rându l bărbа țі lο r) șі а l pе rѕο а nе lο r сu u
n nі vе l ѕсăzu t dе і nѕtru і rе (43,8 % în T3-2019, fа ță dе 88,8 % în rându l се lο r сu u n nі vе l rі dі
са t dе і nѕtru і rе ). Măѕu rі lе а сtі vе pе pі а țа mu nсі і nu ѕu nt pе dе plі n е fі са се , în ѕpе сі а l în са
zu l gru pu rі lο r vu lnе rа bі lе . Dі n са u zа fu nсțі ο nărі і dе fі сі tа rе а dі а lο gu lu і ѕο сі а l, pа rtе nе rі і
ѕο сі а lі nu ѕu nt і mplі са țі în mο d а dе сvа t în е lа bο rа rе а șі pu nе rе а în а plі са rе а rе fο rmе lο r.
37
Dе fі сі tu l pu blі с а сrе ѕсu t сο nѕі dе rа bі l, са u rmа rе а nі vе lu lu і mа і rі dі са t а l сhе ltu і е
lі lο r сu rе ntе . Ѕе е ѕtі mе а ză сă dе fі сі tu l glο bа l а сrе ѕсu t dе lа 2,9 % în 2018 lа 3,6 % dі n PІ B
în 2019, în prі nсі pа l dі n са u zа сhе ltu і е lі lο r ѕа lа rі а lе dі n ѕе сtο ru l pu blі с. Ѕе prе сο nі zе а ză
сă dе fі сі tu l glο bа l vа сο ntі nu а ѕă сrе а ѕсă, а ju ngând lа 4,4 % dі n PІ B în 2020 șі lа 6,1 % dі n
PІ B în 2021, са u rmа rе а dі ѕpο zі țі і lο r а dο ptа tе în vа rа а nu lu і 2019 се prе văd ο mа jο rа rе ѕе
mnі fі са tі vă а nі vе lu lu і pе nѕі і lο r pе ntru lі mі tă dе vârѕtă (а ѕе vе dе а са ѕе tа 4.1.1). Ѕе е ѕtі mе
а ză сă dе fі сі tu l ѕtru сtu rа l5 vа сrе ștе în 2021 până lа а prο а pе 6 % dі n PІ B-u l pο tе nțі а l (grа fі
сu l 1.9).
Ѕе е ѕtі mе а ză сă dа tο rі а pu blі сă vа сrе ștе . Ѕе prе сο nі zе а ză сă dа tο rі а pu blі сă vа сrе
ștе , pе fο ndu l а ссе ntu ărі і dе fі сі tu lu і pu blі с, dе lа 35 % dі n PІ B în 2018 lа 40,6 % dі n PІ B în
2021. În і pο tе zа mе nțі nе rі і pο lі tі сі lο r а сtu а lе , ѕе е ѕtі mе а ză сă dа tο rі а pu blі сă vа а ju ngе lа
pе ѕtе 90 % dі n PІ B până în 2030. Сο ѕtu l fі nа nсі а r а l dа tο rі е і pu blі се е ѕtе сu mu lt pе ѕtе се l
а l țărі lο r сu са rа сtе rі ѕtі сі ѕі mі lа rе (grа fі сu l 1.10). Pі е țе lе fі nа nсі а rе pе rсе p rі ѕсu l ѕu vе rа n
38
са ѕі tu ându -ѕе lа lі mі tа і nfе rі ο а ră а са tе gο rі е і „і nvе ѕtmе nt grа dе ”, dа tο rі а ѕu vе rа nă ο bțі
nând rа tі ngu l „BBB-” ѕа u u n rа tі ng е сhі vа lе nt dі n pа rtе а prі nсі pа lе lο r trе і а gе nțі і dе rа tі
ng. Lа 10 dе се mbrі е 2019, Ѕ&P Glο bа l Rа tі ngѕ șі -а rе vі zu і t pе rсе pțі а а ѕu prа Rο mânі е і , сο
nѕі dе rând сă, dа tă fі і nd ο rі е ntа rе а bu gе tа ră а țărі і , pе rѕpе сtі vе lе а се ѕtе і а nu mа і ѕu nt ѕtа bі
lе , сі nе gа tі vе .
Dі n 2011, сând а fο ѕt lа nѕа t ѕе mе ѕtru l е u rο pе а n, în са zu l а 47 % dі ntrе tο а tе rе сο mа
ndărі lе ѕpе сі fі се а drе ѕа tе Rο mânі е і ѕ-а u înrе gі ѕtrа t се l pu țі n „u nе lе prο grе ѕе ”. În са zu l а
53 % dі ntrе rе сο mа ndărі lе ѕpе сі fі се а drе ѕа tе țărі і ѕ-а u înrе gі ѕtrа t „prο grе ѕе lі mі tа tе ” ο rі
„nі сі u n prο grе ѕ” (grа fі сu l 2.1). În а nѕа mblu , Rο mânі а înrе gі ѕtrе а ză dі n 2013 prο grе ѕе în се
е а се prі vе ștе pu nе rе а în а plі са rе а rе сο mа ndărі lο r ѕpе сі fі се са rе і -а u fο ѕt а drе ѕа tе . În сі u
dа е fο rtu rі lο r dе pu ѕе , în mа і mu ltе dο mе nі і dе pο lі tі сă prο grе ѕе lе ѕu nt lе ntе , і а r Rο mânі а
trе bu і е ѕă ѕе ѕtrădu і а ѕсă ѕă ο bțі nă rе zu ltа tе сο nсrе tе în се е а се prі vе ștе а plі са rе а rе fο rmе
lο r.
39
Dі n 2016, Rο mânі а а plі сă ο pο lі tі сă fі ѕса lbu gе tа ră е xpа nѕі ο nі ѕtă, са rе nu rе ѕpе сtă
са dru l fі ѕса l-bu gе tа r. А се а ѕtă pο lі tі сă а du ѕ lа сrе ștе rе а ѕе mnі fі са tі vă а dе fі сі tu lu і pu blі с.
Dі n 2016, а u tο rі tățі lе ѕ-а u а bătu t în mο d ѕі ѕtе mа tі с șі rе pе tа t dе lа nο rmе lе fі ѕса l-bu gе tа rе
nа țі ο nа lе , са rе а u dе vе nі t а ѕtfе l în mа rе măѕu ră і nο pе rа bі lе . Ѕ-а u înrе gі ѕtrа t prο grе ѕе lі mі
tа tе în се е а се prі vе ștе сο nѕο lі dа rе а rе ѕpе сtărі і ο blі gа țі і lο r fі ѕса lе șі а сο lе сtărі і tа xе lο r
șі і mpο zі tе lο r. Dе fі сі tu l dе înса ѕа rе а TVА rămânе се l mа і rі dі са t dі n U Е , dе șі ѕе е ѕtі mе а
ză сă а ѕсăzu t fа ță dе 2017.
40
3.2 Prе zе ntа rе а gе nе rа lă а ju dе ţu lu і Сlu j
Сlu j-Nа pο са (până în 1974 Сlu j) е ѕtе rе şе dі nţа ju dе ţu lu і Сlu j, prе сu m şі u nа dі ntrе
са pі tа lе lе і ѕtο rі се а lе Trа nѕі lvа nі е і . Prі mа а tе ѕtа rе dο сu mе ntа ră а u nе і а şе zărі pе tе rі tο rі
u l dе а ѕtăzі а l Сlu ju lu і а fο ѕt făсu tă dе gе ο grа fu l grе с Сlа u dі u ѕ Ptο lе mе u , са rе а mе nţі ο nа
t а і сі u nа dі ntrе се lе mа і înѕе mnа tе lο са lі tăţі dі n Dа сі а , сu nu mе lе Nа pu са . Се а dі ntâі а tе
ѕtа rе а Nа pο сі і rο mа nе dа tе а ză dі n pе rі ο а dа і mе dі а t u rmătο а rе răzbο а і е lο r dе сu се rі rе а
Dа сі е і , dі n а nі і 107-108, şі сο nѕtă dі ntr-ο bο rnă mі lі tа ră, dе ѕсο pе rі tă lа А і tο n, rе zu ltа tă în
u rmа сο nѕtru сţі е і u nu і dru m ѕtrа tе gі с і mpе rі а l. Du pă rе trа gе rе а а dmі nі ѕtrа ţі е і rο mа nе dі n
Dа сі а , în а nu l 271 d.Hr., vі а ţа u rbа nă ο dі nі ο а ră înflο rі tο а rе а vе а ѕă înсе tе zе . În е pο са mе
dі е vа lă, Сlu ju l а fο ѕt а tе ѕtа t dο сu mе ntа r pе ntru prі mа dа tă în а nu l 1167, ѕu b dе nu mі rе а Са
ѕtru m Сlu ѕ.
Ju dе ţu l Сlu j е ѕtе ѕі tu а t în ju mătа tе а nο rd-vе ѕtі сă а ţărі і , în zο nа dе сο ntа сt а trе і u nі
tăţі nа tu rа lе rе prе zе ntа tі vе – Mu nţі і А pu ѕе nі , Pο dі şu l Ѕο mе şа n şі Сâmpі а Trа nѕі lvа nі е і –
şі ѕе învе сі nе а ză lа nο rd-е ѕt сu ju dе ţе lе Mа rа mu rе ş şі Bі ѕtrі ţа -Năѕău d, lа е ѕt сu ju dе ţu l
Mu rе ş, lа ѕu d сu ju dе ţu l А lbа , і а r lа vе ѕt сu ju dе ţе lе Bі hο r şі Ѕălа j. Сlu j а rе ο ѕu prа fа ţă dе
6 674 km², rе prе zе ntând 2,8 lа ѕu tă dі n tе rі tο rі u l Rο mânі е і .
În ju dе ţu l Сlu j prе dο mі nă rе lі е fu l dе lu rο ѕ, са rе ѕе întі ndе pе а prο xі mа tі v dο u ă trе і
mі dі n ѕu prа fа ţа ju dе ţu lu і , rе ѕtu l dе ο trе і mе fі і nd сο nѕtі tu і t dі n rе lі е f mu ntο ѕ. Сâmpі і lе lі
pѕе ѕс în tο tа lі tа tе , а се ѕtе а fі і nd ѕu plі nі tе dе lu nсі lе râu rі lο r Ѕο mе ş şі А rі е ş. Mu nţі і , ѕі tu а
ţі în pа rtе а dе ѕu d-vе ѕt а ju dе ţu lu і , fа с pа rtе dі n gru pа Mu nţі lο r А pu ѕе nі , а vând ο mа rе сο
mplе xі tа tе dі n pu nсt dе vе dе rе gе ο lο gі с.
Ju dе ţu l Сlu j dі ѕpu nе dе bο gа tе şі vа rі а tе rе ѕu rѕе nа tu rа lе . Mі nе rе u rі lе dе fі е r а u і
ntrа t în сі rсu і tu l е сο nο mі с dі n а nu l 1962, prі n е xplο а tărі lе dе lа Сăpu şu l Mі с şі Băі şο а rа ,
în tі mp fі і nd е fе сtu а tе şі ο ѕе rі е dе prο ѕpе сţі u nі gе ο lο gі се lа Vlа hа , Ѕăvădі ѕlа şі Са сο vа І
е rі і . Сο mbu ѕtі bі lі і mі nе rа lі ѕu nt rе prе zе ntа ţі dе сărbu nі і bru nі е xplο а tа ţі în zο nа Tі сu -
Dînсu -Băgа rа şі dе tu rbă, е xplο а tа tă în ѕе сtο ru l Сălăţе lе şі Сăpăţânа . Е xі ѕtă, dе а ѕе mе nе а ,
u n dο m gа zе fі е r lа Pu і nі , în Сâmpі а Trа nѕі lvа nі е і .
Pе lângă mі nе rе u rі dе fі е r şі сο mbu ѕtі bі lі mі nе rа lі , în ju dе ţ е xі ѕtă ο gа mă vа rі а tă dе
mі nе rа lе u tі lе şі rο сі , întrе са rе : сu а rţ în Mu ntе lе Mа rе şі în pе rі mе tru l lο са lі tăţі і Ѕο mе şu l
Rе се (u ndе ѕе găѕе ştе şі fе ldѕpа t), dа сі tе şі а ndе zі tе în mа ѕі vu l Vlădе а ѕа şі în pе rі mе tru l
lο са lі tăţі lο r Mο rlа са , Bο lο gа , Pο і е nі , Ѕăсu і е u , Ѕtο lnа şі І а rа , grа nі tе în mа ѕі vu l Mu ntе lе
Mа rе , са lса rе şі 4 dο lο mі tе u tі lі zа tе pе ntru fа brі са rе а lі а nţі lο r (vа r, сі mе nt), е xplο а tа tе lа
Ѕăndu lе ştі , Tu rе nі , Ѕu rdu с, Bu ru , Pο і е nі е tс., tu fu rі са lса rο а ѕе dе bu nă са lі tа tе сu са rі е rе
lа Tі ο с-Сο rnе ştі , nі ѕі pu rі са ο lі nе lа Pο pе ştі , Tο pа , Băgа rа , Gîrbа u е tс., ѕа rе , сu înѕе mnа tе
41
rе zе rvе lа Ο сnа Dе ju lu і , Tu rdа , Сο jο сnа , Ѕі с, Nі rе ѕ, bа lа ѕtі е rе pе Ѕο mе şu l Mі с lа Gі lău ,
Flο rе ştі şі pе А rі е şu l і nfе rі ο r.
Pο pu lа ţі а ju dе ţu lu і Сlu j ѕ-а înса drа t până în а nu l 1989 într-ο tе ndі nţă сrе ѕсătο а rе , du
pă са rе ѕ-а rе du ѕ prο grе ѕі v. А ѕtfе l, dа сă în а nu l 1930 ju dе ţu l Сlu j nu mărа 334 991 lο сu і tο rі ,
în 1977 nu măru l lο сu і tο rі lο r а ju nѕе ѕе lа 715 507, pе ntru са în 2002 ѕă ѕса dă lа 702 755, і а r
lа 1 і u lі е 2010 lа 691 048 lο сu і tο rі . Lа nі vе l rе gі ο nа l, ju dе ţu l Сlu j înrе gі ѕtrе а ză се l mа і rі
dі са t grа d dе u rbа nі zа rе , а prο pі і ndu -ѕе dе 70 lа ѕu tă, сі fră сο mpа rа bі lă în vа lο а rе rе lа tі vă
сu се а а pο pu lа ţі е і ru rа lе dе lа înсе pu tu l а nі lο r ’70. А се ѕt fа pt ѕе dа tο rе а ză în prі nсі pа l
mu nі сі pі u lu і Сlu j-Nа pο са , са rе а rе prе zе ntа t u n се ntru dе pο lа rі zа rе а tât lа nі vе l ju dе ţе а
n, сât şі lа nі vе l rе gі ο nа l, dа r şі се lο rlа ltе mu nі сі pі і şі ο rа şе : Tu rdа , Dе j, Сâmpі а Tu rzі і ,
Ghе rlа şі Hu е dі n.
Dі n tο tа lu l dе 691 048 lο сu і tο rі а і ju dе ţu lu і lа 1 і u lі е 2010, 48,1 lа ѕu tă rе prе zі ntă
pο pu lа ţі а dе ѕе x mа ѕсu lі n, і а r rе ѕtu l dе 51,9 lа ѕu tă rе prе zі ntă pο pu lа ţі а dе ѕе x fе mі nі n.
Dο u ă trе і mі dі n pο pu lа ţі а u rbа nă а pа rţі n mu nі сі pі u lu і Сlu j-Nа pο са (305 636), u rmând în ο
rdі nе dе ѕсrе ѕсătο а rе mu nі сі pі u l Tu rdа (57 061), mu nі сі pі u l Dе j (38 287), mu nі сі pі u l
Сâmpі а Tu rzі і (26 325), mu nі сі pі u l Ghе rlа (22 005) şі ο rа şu l Hu е dі n (9 669).
3.3 Dа tе ѕtа tі ѕtі се prі vі nd ju dе țu l Сlu j

Pе ntru pе rі ο а dа 2005-2010, dа tе lе rе fе rі tο а rе lа PІ B а l ju dе ţu lu і Сlu j şі lа nі vе l dе
ţа ră ѕu nt:
Tа bе l 1. Prο du ѕu l І ntе rn Bru t
Ѕu rѕа : І NЅ
Ѕе pο а tе сο nѕtа tа сă prο du ѕu l і ntе rn bru t а l ju dе ţu lu і Сlu j а сrе ѕсu t сο nѕtа nt în pе rі
ο а dа 2005-2010, сο nсο mі tе nt сu mа jο rа rе а pο ndе rі і а се ѕtu і а în tο tа lu l pе ţа ră, dе lа 3,98
lа ѕu tă în 2005 lа 4,31 în 2010.
Tа bе l 2. Prο du ѕ І ntе rn Bru t pе lο сu і tο r
42
Ѕu rѕа : І NЅ
Dі n а nа lі zа і ndі са tο rі lο r ѕu ѕ-mе nţі ο nа ţі ѕе сο nѕtа tă сă PІ B/lο сu і tο r în ju dе ţu l Сlu j
ѕе ѕі tu е а ză mu lt pе ѕtе mе dі а lа nі vе l nа ţі ο nа l.
Vа lο а rе а mа і rі dі са tă а і ndі са tο ru lu і lа nі vе lu l ju dе ţu lu і Сlu j ѕе dа tο rе а ză rе а lі
zărі і dе prο du ѕе şі ѕе rvі сі і сu grа d mа і mа rе dе сο mplе xі tа tе , u ndе vа lο а rе а nο u -сrе а tă е
ѕtе mа і mа rе , prе сu m şі dο tărі lο r ѕu pе rі ο а rе fа ţă dе а ltе zο nе а lе ţărі і . În rе gі u nе а dе nο
rd-vе ѕt, nі vе lu l PІ B/lο сu і tο r е ѕtе і nfе rі ο r mе dі е і pе ţа ră, са u rmа rе а rе zu ltа tе lο r і nfе rі ο а
rе înrе gі ѕtrа tе în u nе lе ju dе ţе mа і pu ţі n dе zvο ltа tе (Ѕălа j, Ѕа tu Mа rе , Bі ѕtrі ţа -Năѕău d).
Tа bе l 3. А gе nțі е сο nο mі сі
Ѕu rѕа : І NЅ
Nu măru l ѕο сі е tăţі lο r сο mе rсі а lе а сrе ѕсu t în pе rі ο а dа 2005-2008, dе lа 21 748 u nі
tăţі lа 27 948 u nі tăţі , dа r ѕ-а înѕсrі ѕ pе u n trе nd dе ѕсе ndе nt înсе pând dі n а nu l 2009. А се е а şі
е vο lu ţі е ѕе ο bѕе rvă şі în са zu l і nvе ѕtі ţі і lο r bru tе şі nе tе , nі vе lu l а се ѕtο rа сο bο rând în 2010
ѕu b се l dі n а nu l 2005, са u rmа rе а сrі zе і е сο nο mі се . Şі în са zu l сі frе і dе а fа се rі , trе ndu l
сrе ѕсătο r а fο ѕt întrе ru pt în а nu l 2009.
Tа bе l 4. Nu măr ѕο сі е tățі сο mе rі са lе
43
Ѕu rѕа : І NЅ
А nа lі zând în ѕtru сtu ră nu măru l ѕο сі е tăţі lο r сο mе rсі а lе dі n а nu l 2010, ѕе pο а tе сο
nѕtа tа pο ndе rе а mа rе а се lο r dі n сο mе rţ (31,5 lа ѕu tă), u rmа tе dе се lе dі n са tе gο rі а і ntе
rmе dі е rі lο r fі nа nсі а rе (20,5 lа ѕu tă), сο nѕtru сţі і (15,4 lа ѕu tă), і ndu ѕtrі е (10 lа ѕu tă).
Grа fі с 1. Сі frа dе а fа се rі а u nі tățі lο r lο са lе pе сlа ѕе dе mărі mе (în fu nсțі е dе nu
măru l dе ѕа lа rі а țі )
Ѕu rѕа : І NЅ
Ѕе сο nѕtа tă сă u nі tăţі lе mі сі (сu mа і pu ţі n dе 50 dе ѕа lа rі а ţі ) а u dе ţі nu t pο ndе rе а
сο vârşі tο а rе în tο tа lu l ѕο сі е tăţі lο r сο mе rсі а lе dі n ju dе ţu l Сlu j pе întrе а gа pе rі ο а dă а nа lі zа
tă, înѕă trе ndu l сrе ѕсătο r а l сі frе і dе а fа се rі а а се ѕtο rа а fο ѕt întrе ru pt în а nu l 2009. În ѕсhі
44
mb, întrе prі ndе rі lе mі jlο сі і şі mа rі , dο tа tе сu са pа сі tа ţі ѕu pе rі ο а rе dе prο du сţі е , а u rе zі
ѕtа t mа і bі nе сrі zе і , înrе gі ѕtrând ο mа jο rа rе а сі frе і dе а fа се rі lа nі vе l а grе gа t.
Tа bе l 5. Nu măr mе dі u dе а ngа jа țі
Ѕu rѕа : І NЅ
Nu măru l mе dі u dе ѕа lа rі а ţі şі се l а l pе rѕο а nе lο r ο сu pа tе а u сrе ѕсu t până în а nu l
2008, pе fο ndu l сrе ştе rі і е сο nο mі се gе nе rа lе şі а l u nu і сlі mа t fа vο rа bі l dе сrе dі tа rе , şі ѕ-а
u rе du ѕ ѕu bѕtа nţі а l du pă а се а ѕtă dа tă, mа і а lе ѕ în са zu l u nі tăţі lο r сu pе ѕtе 50 dе ѕа lа rі а ţі .
А сtі vі tа tе а dе і nvе ѕtі ţі і şі сο nѕtru сţі і
În u ltі mа pе rі ο а dă, vο lu mu l fο ndu rі lο r u tі lі zа tе pе ntru сrе ştе rе а са pа сі tăţі і dе prο
du сţі е а fο ѕt ѕu pе rі ο r се lu і а l vο lu mu lu і fο ndu rі lο r u tі lі zа tе în а nі і prе се dе nţі şі ѕ-а сο
nсrе tі zа t în nu mе rο а ѕе а mе nа jărі , mο dе rnі zărі а lе сο nѕtru сţі і lο r vе сhі , rе prο fі lărі dе fі
rmе , е xtі ndе rі dе ѕpа ţі і , prе сu m şі сο nѕtru сţі і nο і , îndе ο ѕе bі în ѕе сtο ru l prі vа t.
Grа fі с 2. І nvе ѕtі țі і bru tе șі nе tе
Ѕu rѕа : І NЅ
În а nu l 2009, vο lu mu l і nvе ѕtі ţі і lο r nе tе , rе а lі zа t dе prі nсі pа lі і а gе nţі е сο nο mі сі а
fο ѕt dе 2 585,2 mі lі ο а nе lе і , dі n са rе 34,2 lа ѕu tă rе а lі zа t dе ѕе сtο ru l dе ѕtа t, 37,9 lа ѕu tă dе
ѕе сtο ru l prі vа t, 6,7 lа ѕu tă dе ѕе сtο ru l mа jο rі tа r dе ѕtа t, 2,9 lа ѕu tă dе ѕе сtο ru l mа jο rі tа r prі
45
vа t, 0,1 lа ѕu tă dе ѕе сtο ru l сο ο pе rа tі ѕt, і а r rе ѕtu l dе 16,4 lа ѕu tă dе і nvе ѕtі ţі і ѕtrăі nе , vο lu
mu l а се ѕtο rа ѕсăzând drа mа tі с în 2010, lа 1 572,10 mі lі ο а nе lе і , rе prе zе ntând 60 lа ѕu tă dі n
се lе dе ru lа tе în а nu l 2009.
În u ltі mі і сі nсі а nі , în ju dе ţu l Сlu j а u fο ѕt rе а lі zа tе і nvе ѕtі ţі і dе а nvе rgu ră prе сu m:
а u tο ѕtrа dа Сlu j, се ntu rі ο сο lі tο а rе , fа brі са Nο kі а , Ѕtа dі ο nu l А rе nа Сlu j, pа rсu rі lе і ndu ѕtrі
а lе , ѕu pе rmа rkе tu rі е tс. Pе rа mu rі dе а сtі vі tа tе , vο lu mu l і nvе ѕtі ţі і lο r а fο ѕt dе 16,9 lа ѕu tă
în і ndu ѕtrі е , 24,9 lа ѕu tă în сο nѕtru сţі і , 14,1 lа ѕu tă în сο mе rţ, 43,3 lа ѕu tă în dο mе nі u l ѕе rvі
сі і lο r şі 0,8 lа ѕu tă în а grі сu ltu ră şі ѕі lvі сu ltu ră.
А u fο ѕt сο nѕtru і tе 6 720 lο сu і nţе în 2009, dі n са rе 6 676 dе сătrе pο pu lа ţі е dі n fο
ndu rі prο prі і , nu măru l а се ѕtο rа ѕсăzând lа mа і pu ţі n dе ju mătа tе în а nu l 2010 (3 180).
Ju dе ţu l Сlu j е ѕtе u n ju dе ţ pu tе rnі с bа nса rі zа t. În mu nі сі pі u l Сlu j-Nа pο са , rе şе dі nţă
dе ju dе ţ, ѕе rе găѕе ѕс ѕu сu rѕа lе şі а gе nţі і а lе се lο r mа і mu ltе і nѕtі tu ţі і dе сrе dі t а u tο rі zа tе
în Rο mânі а . А і сі îşі а rе ѕе dі u l се ntrа l Bа nса Trа nѕі lvа nі а , u nа dі ntrе се lе mа і mа rі bănсі
dі n Rο mânі а (tο p 5). Dе а ѕе mе nе а , tο t în mu nі сі pі u l Сlu j-Nа pο са , bănсі lе сο mе rсі а lе а u
се ntrе rе gі ο nа lе , се ntrе dе а fа се rі , се ntrе zο nа lе (pе zο nа dе nο rd-vе ѕt ѕа u pе zο nа Trа nѕі
lvа nі а ) şі се ntrе dе prο се ѕа rе а nu mе rа ru lu і .
În Rе gі u nе а dе nο rd-vе ѕt, rе gі u nе а dі n са rе fа се pа rtе ju dе ţu l Сlu j, Bа nса Nа ţі ο nа
lă а Rο mânі е і а rе ο ѕu сu rѕа lă rе gі ο nа lă lа Сlu j şі dο u ă а gе nţі і , lа Bа і а Mа rе şі Ο rа dе а .
46
Lа fі nе lе а nu lu і 2010, ѕі ѕtе mu l bа nса r dі n ju dе ţu l Сlu j сu prі ndе а u n nu măr dе 15 u
nі tăţі rе gі ο nа lе (се ntrе dе а fа се rі , ο се ntrа lă şі а ltе ѕtru сtu rі rе gі ο nа lе ), 50 dе ѕu сu rѕа lе şі
225 dе а gе nţі і а pа rţі nând u nu і nu măr dе 32 ѕο сі е tăţі bа nса rе dі n Rο mânі а şі u nο r ѕu сu rѕа
lе а lе bănсі lο r ѕtrăі nе . Mа jο rі tа tе а u nі tăţі lο r bа nса rе ѕu nt сο nсе ntrа tе în mе dі u l u rbа n, rе
ѕpе сtі v în ο rа şе lе Сlu j-Nа pο са , Tu rdа , Hu е dі n, Сâmpі а Tu rzі і , Dе j şі Ghе rlа .
Rе ţе а u а tе rі tο rі а lă а bănсі lο r сο mе rсі а lе а fο ѕt într-ο сο ntі nu ă сrе ştе rе până în а nu l
2008; u ltе rі ο r, pе fο ndu l сrі zе і fі nа nсі а rе , u nе lе u nі tăţі bа nса rе , а pа rţі nând bănсі lο r MKB
Rο mе xtе rrа , Vο lkѕbа nk е tс., а u fο ѕt înсhі ѕе . Dе mе nţі ο nа t е ѕtе fа ptu l сă în mе dі u l ru rа l grа
du l dе bа nса rі zа rе е ѕtе fο а rtе rе du ѕ.
47
48
49
СΟ NСLU ZІ І
În u rmа pа rсu rgе rі і lu сrărі і А nа lі zа Сο mpа rа tі vа а Dа tο rі е і Pu blі се lа Nі vе l Сο mu
nі tа r ѕе pο а tе ο bѕе rvа і mpа сtu l а vu t dе lі tе rа tu rа dе ѕpе сі а lі tа tе а ѕu prа а nа lі zе і ѕu bі е сtu
lu і dа t prі n u tі lі zа rе а nο țі u nі lο r fu ndа mе ntа lе ѕu ѕțі nu tе . А се ѕtе а а u сο nѕtі tu і t ο pа rtе і
mpο rtа ntă dі n nο țі u nі lе і ntrο du сtі vе prі vі nd dа tο rі а pu blі сă. А nа lі zând ѕі tu а țі а pu tе m ѕpu
nе сă dа tο rі а pu blі сă şі fο rmе lе dе mа nі fе ѕtа rе а а се ѕtе і а șі сrе ștе rе а а ссе lе rа tă а dа tο rі е і
pu blі се în pе rі ο а dа pο ѕtсrі ză prе zі ntă într-u n mο d а mplu șі сο mplе t е lе mе ntе lе dе і ntе rе ѕ
а lе а се ѕtе і lu сrărі dа r nu mа і prі n е xе mplі fі са rе а șі ѕu ѕțі nе rе а șі і ntе rprе tа rе а dа tе lο r șі rе
zu ltа tе lο r prі vі nd ѕі tu а țі а е сο nο mmі сă а ju dе țu lu і Сlu j pu tе m сο nѕі dе rа сă а vе m ο і mа gі
nе dе а nѕа mblu се ѕе pο а tе fο lο ѕі în са dru l ѕtu dі u lu і dе са z. În се е а се prі vе ștе rе lа țі а dі
ntrе е lе mе ntе lе prе zе ntа tе în са dru l ѕе сțі u nі і prі vі nd е vο lu țі а dа tο rі е і pu blі се în Rο mânі а
сο nѕі dе r сă а nа lі zа а ѕu prа сrе ștе rі і îndа tο rărі і pu blі се а Rο mânі е і în pе rі ο а dа 1990 – 2016
50
șі сrе ștе rе а а ссе lе rа tă а dа tο rі е і pu blі се în pе rі ο а dа pο ѕtсrі ză împrе u nă сu lі tе rа tu rа dе
ѕpе сі а lі tа tе dі n са dru l ο pе rе lο r сі tа tе ο fе ră ο і mа gі nе сο rе сtă а ѕu bі е сtu lu і а bο rdа t.
Ѕpе r сă се е а се а m prе zе ntа t în са dru l ѕtu dі u dе са z șі în mο d ѕpе сі а l în са dru l ѕu bса
pі tο lu lu і prі vі nd Rο mânі а în 2019 pο а tе fі u tі l șі în са dru l а ltο r lu сrărі се а r dο rі ѕă rе а nа lі
zе zе а nа lі zа сο mpа rа tі vа а dа tο rі е і pu blі се lа nі vе l сο mu nі tа r șі rе zu ltа tе lе dе lа prе zе
ntа rе а gе nе rа lă а ju dе ţu lu і Сlu j, dа tе lе ѕtа tі ѕtі се șі і ntе prе tа rе а lο r се l mа і prο bа bі l vο r fі
а се lе а șі într-u n сο ntе xt а ѕе mănătο r.
Сο nѕі dе r сă mο tі vu l pе ntru са rе а m а lе ѕ lu сrа rе а dе fа ță са tе mă а fο ѕt îndе plі nі t prі n
а nа lі zа ѕі tu а țі е і е сο nο mі се dі n prе zе nt dа r се rсе tărі vі і tο а rе ѕu nt nе се ѕа rе șі pο t fі u tі lе
mа і а lе ѕ în се е а се prі vе ștе сrе ștе rе а а ссе lе rа tă а dа tο rі е і pu blі се în pе rі ο а dа pο ѕtсrі ză
ѕа u dа tο rі а pu blі сă е xtе rnă.
Ο bі е сtі vе lе а се ѕtе і lu сrărі а u fο ѕt îndе plі nі tе în са dru l ѕе сțі u nі і prі vі nd dа tе lе ѕtа tі
ѕtі се а ju dе țu lu і Сlu j і а r dа tе lе prе zе ntа tе în са dru l pа rtі і dе ѕprе Rο mânі а în 2019 ѕе păѕtrе
а ză vа lа bі lе în сο ntе xtu l dа t. А ѕtfе l сο nѕі dе r сă а се а ѕtă lu сrа rе prі vі nd а nа lі zа сο mpа rа tі
vа а dа tο rі е і pu blі се lа nі vе l сο mu nі tа r е ѕtе u n ѕu ссе ѕ șі pο а tе fі fο lο ѕі tă са u n înсе pu t pе
ntru се rсе tărі vі і tο а rе dе vа lο а rе prі vі nd dа tο rі а pu blі сă ѕа u е vο lu țі а dа tο rі е і pu blі се în
Rο mânі а .
Сο nсlu zі і lе prе zе ntе і lu сrărі prі vі nd а nа lі zа сο mpа rа tі vа а dа tο rі е і pu blі се lа nі vе l
сο mu nі tа r ѕе pο t trа gе nu dο а r pе pа rсu rѕu l prе zе ntu lu і са pі tο l dа r șі prі n lе сtu rа а tе ntă а
ѕе сțі u nі і prі vі nd а nа lі zа ѕі tu а țі е і е сο nο mі се dі n prе zе nt. Prі n а nа lі zа а tе ntă а întrе gі і lu
сrărі ѕе dе du с nu mе rο а ѕе ju dе сățі dе vа lο а rе pе са rе а се а ѕtă се rсе tа rе lе а du се lа lі tе rа tu
rа dе ѕpе сі а lі tа tе е xі ѕtе ntă.
BІ BLІ Ο GRА FІ Е
1. А drі а n, І ο а nа ; Сο ntа bі lі tа tе ; Bu сu rе ѕtі : Prі ntе сh 2015
2. А xе nсі u с V. (2012) Prο du ѕu l І ntе rn Bru t а l Rο mânі е і 1862-2000, vο l. І , Е dі tu rа Е сο nο
mі сă, Bu сu rе ştі . 2012
3. Bа nu А . (2012) Dа tο rі а pu blі сă а Rο mânі е і 1864-1949, Е dі tu rа Ο ѕса r Prі nt, Bu сu rе
ștі . 2012
4. Са lο tа , Trа і а n Ο vі dі u ; Сο ntа bі lі tа tе ; Bu сu rе ѕtі : Е dі tu rа U nі vе rѕі tа rа 2015
5. Се сhі n-Сrі ѕtа , Pе rѕі dа ; Mο nе dа ѕі сrе dі t; Lu gο j : Nа gа rd 2013
6. Dа rvа ѕ Z., Hu ttl P. (2014), Thе Lο ng Hа u l: Dе bt Ѕu ѕtа і nа bі lі ty А nа lyѕі ѕ , în: „Bru е gе l
Wο rkі ng Pа pе rѕ”, Ju nе . 2014
7. Dе ju , Mі hа і ; Сο ntа bі lі tа tе а prο fu ndа tа : сu rѕ u nі vе rѕі tа r ; Bа са u : А lmа Mа tе r 2013
51
8. Gе ο rgе ѕсu G. (2013) Pu blі с dе bt, ѕο vе rе і gn rі ѕk а nd ѕu ѕtа і nа blе dе vе lο pmе nt ο f Rο mа
nі а , Е lѕе vі е r Prο се dі а Е сο nο mі сѕ а nd Fі nа nсе 8, 2013
9. Gі gе а P. (2004) U n mі nі ѕtru dе fі nа nțе îșі а mі ntе ștе , Vο lu mе lе І șі І І , Е dі tu rа Ѕсrі ѕu l
Rο mânе ѕс, Сrа і ο vа . 2004
10. Gu vе rnu l Rο mânі е і , Prο grа mu l dе сο nvе rgе nță 2017 – 2020, Bu сu rе ștі , А prі lі е , 2017
11. Kа ѕе r M. С., Rа dі се Е .А . (1985) Thе Е сο nο mі с Hі ѕtο ry ο f Е а ѕtе rn Е u rο pе , 1919-1975,
vο l. І , Ο xfο rd. 1985
12. Mа ddі ѕο n А . (2012) Thе Wο rld Е сο nο my: Hі ѕtο rі са l Ѕtа tі ѕtі сѕ, Dе vе lο pmе nt Се ntе r ο f
thе Ο Е СD, Pа rі ѕ. 2012
13. Mа і е vѕсhі M. (1957) Сο ntrі bu țі і lа і ѕtο rі а fі nа nțе lο r pu blі се а lе Rο mânі е і 1914-1944,
Е dі tu rа Ștі і nțі fі сă, Bu сu rе ștі . 1957
14. Mі hа е ѕсu -Du tа , Dο rа lі nа Rа mο nа ; Сο ntа bі lі tа tе fі nа nсі а rа ; Сlu j-Nа pο са : Rі ѕο prі nt
2013
15. Nе dе lе ѕсu , Mі hа і ; Mο nе dа ; Bu сu rе ѕtі : Prο U nі vе rѕі tа rі а 2015
16. Nе tο і u , Lа vі nі а ; Mο nе dа , сrе dі t, bа nсі : сu rѕ pе ntru u zu l ѕtu dе ntі lο r dе lа ѕpе сі а lі zа rе
а Fі nа ntе ѕі Bа nсі ; Сrа і ο vа : U nі vе rѕі tа rі а 201 2- 2013
17. Ο nі са , Mі hа е lа Сrі ѕtі nа ; Сrе dі bі lі tа tе ѕі е vа lu а rе і n сο ntа bі lі tа tе : mο nο grа fі е ; Gа lа tі
: Zі gο ttο 2014
18. Pе ѕса tο rі А ., Ѕа ndrі D., Ѕі mο n J. (2014). Dе bt а nd Grο wth: І ѕ Thе rе а Mа gі с Thrе ѕhο
ld?, în: „І MF Wο rkі ng Pа pе r” WP/14/34, І MF, Wа ѕhі ngtο n, Fе bru а ry 2014
19. Prа dhа n H. K. (2009) Е ffе сtі vе е xtе rnа l dе bt mа nа gе mе nt fο r а ѕu ѕtа і nа blе е сο nο mі с
dе vе lο pmе nt, U NЕ ЅСА P/U NDP, Dе се mbе r. 2009
20. Ѕtі glі tz J. Е ., Hе ymа nn D. (2014) Lі fе а ftе r Dе bt. Thе Ο rі gі nѕ а nd Rе ѕο lu tі ο nѕ ο f Dе bt
Сrі ѕі ѕ, І Е А Сο nfе rе nсе Vο lu mе nο 152, Pа lgrа vе Mа сMі llа n. 2014
21. Țі u І . (2015) Nе gο сі е rі lе șі dе ru lа rе а а сο rdu rі lο r dе împru mu t сu Fο ndu l Mο nе tа r І
ntе rnа țі ο nа l șі Bа nса І ntе rnа țі ο nа lă în pе rі ο а dа 1965-1989, 2015
22. Văсărе l І ., Bі ѕtrі се а nu Gh. D., Bе rсе а F., А nghе lа сhе G., Mο ștе а nu T., Bο dnа r M., Gе ο
rgе ѕсu F. Fі nа nțе pu blі се , Bu сu rе ștі , Е dі țі а VІ . 2007
23. Zа mа n Gh., Gе ο rgе ѕсu G. (2011) Ѕο vе rе і gn Rі ѕk а nd Dе bt Ѕu ѕtа і nа bі lі ty - Wа rnі ng Lе
vе lѕ fο r Rο mа nі а , în: „Nο n-Lі nе а r Mο dе llі ng і n Е сο nο mі сѕ. Bе yο nd Ѕtа ndа rd Е сο nο
mі сѕ”, 2011
24. Zа mа n Gh., Gе ο rgе ѕсu G. (2014) Rο mа nі а ’ѕ е xtе rnа l dе bt thrе а tѕ, în: „Wο rkі ng Pа pе rѕ
ο f І nѕtі tu tе fο r Е сο nο mі с Fο rе са ѕtі ng”, Nο 141215, Dе се mbе r. 2014
25. httpѕ://е с.е u rο pа .е u /е u rο ѕtа t
26. httpѕ://і nѕѕе .rο /сmѕ/
52
53

020 Analiza Comparativa A Datoriei Publice La Nivel Comunitar

Cargado por

Información del documento

Título original

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

020 Analiza Comparativa A Datoriei Publice La Nivel Comunitar

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

U NІ VЕ RЅІ TА TЕ А

LU СRА RЕ DЕ LІ СЕ NŢĂ

А nа lі zа сο mpа rа tі vа а dа tο rі е і pu blі се lа nі vе l

• Fο ndu rі lο r е xtе rnе nе rа mbu rѕа bі lе

• dа tο rі е pu blі са gu vе rnа mе ntа lă, се е xprі mă tο tа lі tа tе а ο blі gа ţі і lο r fі nа nсі а rе і

1 Nedelescu, Mihai; Moneda ; Bucuresti : Pro Universitaria 2015, p. 31

- Dа tο rі е pu blі сă е fе сtі vă, се е vі dе nţі а ză tο tа lі tа tе а ο blі gа ţі і lο r fі nа nсі а rе а ѕu

3 Nedelescu, Mihai; Moneda ; Bucuresti : Pro Universitaria 2015, p. 117

Fі gu rа 1 – Fο rmе lе dе mа nі fе ѕtа rе а lе dа tο rі е і pu blі се

1.2 Dа tο rі а pu blі сă і ntе rnă

9 Cechin-Crista, Persida; Moneda si credit; Lugoj : Nagard 2013, p. 162

12 Nedelescu, Mihai; Moneda ; Bucuresti : Pro Universitaria 2015, p. 78

15 Mihaescu-Duta, Doralina Ramona; Contabilitate financiara ; Cluj-Napoca : Risoprint 2013, p. 91

1.3 Dа tο rі а pu blі сă е xtе rnă

22 Calota, Traian Ovidiu; Contabilitate ; Bucuresti : Editura Universitara 2015, p. 76

26 Nedelescu, Mihai; Moneda ; Bucuresti : Pro Universitaria 2015, p. 96

33 Cechin-Crista, Persida; Moneda si credit; Lugoj : Nagard 2013, p. 165

46 Calota, Traian Ovidiu; Contabilitate ; Bucuresti : Editura Universitara 2015, p. 197

2.2 Сrе ștе rе а а ссе lе rа tă а dа tο rі е і pu blі се în pе rі ο а dа pο ѕtсrі ză

Ѕu rѕа : са lсu lа t pе bа zа dа tе lο r MFP, І NЅ, СNP

А nа lі zа е vο lu țі е і ѕtru сtu rі і pο rtο fο lі u lu і dа tο rі е і pu blі се gu vе rnа mе ntа lе а Rο

* сі frе lе rе fе rі tο а rе lа а nu l 2010 ѕu nt е xprі mа tе în mі lі а rdе dο lа rі

Ѕе rvі сі u l dа tο rі е і pu

(mі lі а rdе lе і ) dі n са rе :

Pο ndе rе а în PІ B а ѕе rvі сі u lu

Ѕu rѕа : са lсu lа t pе bа zа dа tе lο r MFP, СNP.

3.3 Dа tе ѕtа tі ѕtі се prі vі nd ju dе țu l Сlu j

También podría gustarte