Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Cii Operadores Coord
Cii Operadores Coord
coordenadas generalizadas
Prof. Jesús Hernández Trujillo. Facultad de Quı́mica, UNAM
1 Transformación de coordenadas
La transformación de coordenadas de un vector de posición r̄ = (x, y, z) expresado
en coordenadas cartesianas a las nuevas coordenadas {u, v, w} se lleva a cabo
mediante las ecuaciones de transformación:
1 ∂f 1 ∂f 1 ∂f
∇f = ê+ êv + êw (3)
hu ∂u hv ∂v hw ∂w
" ! ! !#
2 1 ∂ hv hw ∂f ∂ hu hw ∂f ∂ hu hv ∂f
∇f = + + (4)
hu hv hw ∂u hu ∂u ∂v hv ∂v ∂w hw ∂w
" #
1 ∂ (fu hv hw ) ∂ (fv hu hw ) ∂ (fw hu hv )
∇ · F̄ = + + (5)
hu hv hw ∂u ∂v ∂w
hu êu hv êv hw êw
1 ∂ ∂ ∂
∇ × F̄ = (6)
∂u ∂v ∂w
hu hv hw
fu hu fv hv fw hw
1
A partir del vector de posición r̄ = (x, y, z) y las ecuaciones de transfor-
mación (2), se obtienen los coeficientes métricos (también llamados factores de
escala) y los vectores base en el nuevo sistema de coordenadas:
∂ r̄ ∂ r̄ ∂ r̄
hu =
, hv =
, hw =
(7)
∂u ∂v ∂w
1 ∂ r̄ 1 ∂ r̄ 1 ∂ r̄
êu = , êv = , êw = (8)
hu ∂u hv ∂v hw ∂w
r̄ = (r cos θ, rsenθ, z)
Además:
∂ r̄ ∂ r̄ ∂ r̄
= (cos θ, senθ, 0) , = (−rsenθ, r cos θ, 0) , = (0, 0, 1)
∂r ∂θ ∂z
Por lo tanto:
hr = 1 , hθ = r , hz = 1 (9)
êr = (cos θ, senθ, 0) , êθ = (−senθ, cos θ, 0) , êz = (0, 0, 1) = k̂ (10)
Nótese que êr · êθ = êr · êz = êθ · êz = 0.
2
Ejemplo: De manera similar, en el sistema de coordenadas esféricas,
se obtiene:
hr = 1 , hθ = r senφ , hφ = r (11)
êr = (senφ cos θ, senφ senθ, cos φ) , êθ = (−senθ, cos θ, 0) ,
êφ = (cos φ cos θ, cos φsen θ, −sen φ) (12)
∂f 1 ∂f 1 ∂f
∇f = êr + êθ + êφ (13)
∂r rsenθ ∂θ r ∂φ
! !
2 1 ∂ 2 ∂f 1 ∂2f 1 ∂ ∂f
∇f = = 2 r + 2 2 + 2 senφ (14)
r ∂r ∂r r sen φ ∂θ2 r senφ ∂φ ∂φ