Mama Pitikia Solisha, Mama Pitikina eres una papita nativa
yuraq phuyu qisapi takikuspa phutuchikuwarqani, bonita y rosada. warmi wawachay, La luna y las estrellas quri qulqicha nispa. saben que me hiciste florecer cantando en un nido de blanca nube, Mama Pitikia Solisha, mujercita mi hija laphaykita kicharispa wallpa chiwchichatahina platita y oro diciendo. uqllakuwarqanki yuraq phuyu qisachapi, Dulce papita nativa, wawachay tingachay, Mamita me cobijaste como a un pollito abriendo tus dos tinga wiksachay nispa. alas mi guagua como araita Yaraqaymanta waqaqtiypas uukuwarqanki, barriguita de tambor diciendo. chhukchachayta yupa-yupaykuspa, paa makichaykipiataq, Cuando lloraba de hambre me arrullaste lluqi makichaykipiataq. en tu brazo derecho luego en tu brazo izquierdo Dios Yaya waxawaqtinpas y me brindaste tu lechecita chay simichaykiwan, iruq sullachanta, Cuando Dios Yaya me llamaba, ichhuq sirsichanta, Pusiste con tu pico en mi boca umispalla tikachuwarqanki sunquyki wirtachapi el roco de la cebada, el grano de trigo; Kunanhina chhiriwaqtinpas, entonces volv a florecer en la huerta de tu corazn. kunanhina sunquchay waqakuqtinpas, pullirachaykiq puntachallanwan Cuando me daba este fro raro me abrigabas con la hampuway warmi wawachay punta de tu pollera, rusara uyachay nispa, ven mi hija mujercita qaqachata walthakuwarqanki Carita rasada diciendo. dirichucha mana ima nanayniyuq qhalichalla wawachay wianqa nispa. Cuando me coga este dolor extrao me envolvas con tu nica manta, awichayta qhawaspataq niwaranki, mi guagua ser sana kay makichayki iskribidurita nispa, sin ningn dolor diciendo. kay chakichayki kaminadurita nispa. Mirando mis ojos me decas: Chaymi sapan munasqay mamachay, esta tu mano escribana, kay llaqtapi tarikuqtiypas huq quri qulqi qipita esta tu patita caminadora. aparichimuyki, Por todo eso mamita linda, warmi wawachaykiq desde estas tierras lejanas te envo un saco de oro y tinga wiksachaykiq sutinpi, plata tusuyunaykipaq para que bailes y cantes uhayukunaykipaq. en nombre de tu escribanita, en nombre de tu hija mujer. Behring-chaka sapallay lluqarusaq; sunquykipa takiynintam (Puente de Behring) (me subir sin nadie;) (es el canto de tu corazn) wak hananpi kachkaptiyataq uyariyta munachkani. (y cuando ya est all en lo alto) (lo que estoy queriendo escuchar.) Kay achikiaq allpakunam katatachkanku, chaypi kaq Aputam maskamusaq, Kunan tutam qayamusayki. (Estas tierras amanecientes estn temblando,) (buscar al Apu que ah se halla,) (Esta noche voy a llamarte.) supay puni rupaq qallunkuna qispinankupaq tariruspaymi, aqaywan kukayta Amay llanqata suyachiwaichu. (para que emerjan sus lenguas de ardor infernal) (encontrndolo, mi chicha y mi coca) (Te pido no me hagas esperarte en vano.) chay kanchariq uku pachanmanta. sunqunninpa ukumpi winasaq, Amay sapallayta saqiruwaychu. (desde ese su coruscante mundo interior.) (dentro de su corazn las pondr,) (Te ruego no me dejes solo.) anchata maakuspa, Tumpallatam muyukuchkanku: (implorando mucho,) Allqukunas qaparichkanku, (Apenas se estn moviendo:) aswanta waqakuspa, huk watapi huk qimillata, (llorando an ms,) (una sola cuarta en un ao,) mana pipas sarukuwankupaq, (Dicen que los perros estn ladrando,) chayna kaptinmi imatapas uyarikunichu, (para que nadie nos avasalle,) chay almakunata qawaspa. (por eso no omos nada,) mana waynaraq kaspa waunaykupaq. (mirando a esas almas.) chayna kaptinmi imatapas hawanikuchu; (para que no muramos siendo an jvenes.) Mayqinraq rimariykuwanqa (por eso no vemos nada;) Takikuspa, kay araskaskata tusukuspa: (Cul ser la que me saludar,) Chaymantaqa, (Cantando, bailando este pasacalle:) mayqinraq makinta huykuwanqa. (Despus de eso,) Qakullana ripukusun, (cul ser la que me dar su mano.) kay wira qucham usiayta qallarinqa, (Vayamos ya, marchmonos) Icha awiluykunapas kanman, (este ocano va a empezar a disminuir,) waitallay, rusallay (Talvez hasta sean mis abuelos,) ukupi kaq nina qallukunam (mi flor, mi rosa) icha mana yachaq panichaykunapas kakunman. (las lenguas de fuego que hay dentro) (o mis hermanitas que ya no viven.) tuqiarispa lluksimunqaku, Piraq hamuchkan, Amay sapallayta saqiruwaychu (Te ruego no me (van a salir, reventando,) (Quin ser quien viene,) dejes solo) lliw pachata kuyuchispa, piraq allqukunata mancharichichkan. (haciendo remecer toda la tierra,) (quien estar asustando a los perros.) kirispa, tanispa, imatapas mikuspa, Manam pipas imatapas ninchu; Kayllapim suyasaq, mana kuyuspay, (hiriendo, curando, devorndolo todo,) (Nadie ha dicho cosa alguna;) (Aqu mismo esperar, sin moverme,) kancharispa, imatapas kaaspa. lliw wayqukunamantam lluqsichkanku, (resplandeciendo, quemndolo todo.) (de todas las quebradas estn saliendo,) kayllapim wauyniyta sayarichisaq. mana aychayuq tulluntin, (aqu mismo detendr a mi muerte.) (con sus huesos sin carne,) Chaymantaqa, chay llapa puriq ayakuna: (Despus de eso,) (todos esos muertos que caminan:) Sumaq uyaykitam umaypi qawachkani, kay yakupa ukunpi kaq chakam mana wauyninta tukuspa, (Estoy viendo tu bello rostro en mi mente,) (el puente que est dentro de esta agua) (sin culminar su morir,) miski simiykitam sunquypi uyarichkani. sayarispam lluksimunqa, qaparispa, waqaspa, (es tu dulce hablar lo que oigo en mi corazn.) (levantndose va a salir,) (voceando, sollozando) Kay tutam qayamusayki. wayrakunawan chakirikuspa, tayta mamankunata qayaspa. (Esta noche te voy a llamar.) (secndose con los vientos,) (llamando a sus ancestros.) Amay llanqata suyachiwaichu. ritikunawan chiriyarispa. (Te pido no me hagas esperarte en vano.) (enfrindose con los hielos.) Amay sapallayta saqiruwaychu. Manach riqsimuwankuchu. Manach. (Te ruego no me dejes solo.) (Puede que no me reconozcan. Puede que no.) Chaykunata qawaspanmi, uqaykuna, Yuraqtach uyayta qawachkanku. (Al ver esas cosas, nosotros,) (Blanca estarn viendo mi cara.) kay hatu-hatun quchata saruspa, Utaq chay awin rurunkunapas, (pisando este ocano inmenso) (O talvez los globos de sus ojos,) ripukusaqku, manaa kutinaykupaq, kay mana tukuq yana tutamanta, waurunku. (nos vamos a ir, para ya no volver,) (en esta negra noche sin fin, han muerto) huknin patapi kaq pachakunaman. Chayna kaptinqa, sapallam purikusaq (a las tierras de la otra orilla.) (En ese caso, caminar solo) kay sasa sasa purina anpi. Piraq suyawachkanku (en esta senda tan ardua de andar.) (Quines nos estarn esperando) Haykaraq qatarinkichik, yawkuna; chay musuq markakunapi. (Cundo ser que se levantarn, ustedes;) (en esas comarcas nuevas?) imataraq suyarichkankichik. Ima simitaraq paykuna rimanku, (qu ser lo que estn esperando.) (Qu idioma hablarn ellos?,) Allintam rimakuwankichik: hayka wataraq chaypi yachachkanku. (Tendrn que hablarme con precisin:) (cuntos aos estarn viviendo all ya?) mana imamantapas llakinaypaq, (para que no tenga pena de ninguna cosa,) Ichapas mana pipas kanman, (Pero quiz no haya nadie,) mana pitapas tapunaypaq, ichapas uqallanchis purikusaqku (para que no tenga que preguntarle a nadie,) (talvez caminaremos solos) mana uqapas waunaypaq. mana sarusqa ankunata. (para que yo no muera tambin.) (por caminos nunca recorridos.) Chayna kaptinqa, Kayman, riki, qamuchkani. (Si ello es as,) (Aqu, pues, estoy viniendo.) ima hatun kaq urqupa umankamam Uyaykitam hawaita munani, (a la cumbre de algn cerro que sea grande) (Es tu rostro lo que quiero ver,)