Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Guía #3 de Fundamentos Matemáticos Pensamiento Variacional
Guía #3 de Fundamentos Matemáticos Pensamiento Variacional
Del estudiante
Modalidad a distancia
Modulo
I SEMESTRE
DATOS DE IDENTIFICACION
1
BIENVENIDA
Fundamentos del Pensamiento Humano: Que le permiten apropiarse del lenguaje matemtico
en lo referente al pensamiento variacional y las estructuras algebraicas para la
contextualizacin de su entorno.
Autoformacin: A partir del estudio auto programado del dialogo de saberes como resultado
del trabajo en equipo para la construccin y socializacin del conocimiento de la investigacin y
accin de las prcticas.
Trabajo Cooperativo: El curso propende por el trabajo en equipo con toda la comunidad para
el desarrollo del proyecto de investigacin.
El curso esta propuesto acorde a los principios expuestos por la universidad del Tolima, el
IDEAD y el programa de Administracin Agropecuaria, los cules dan preeminencia a los
procesos de auto formacin del ser humano y el administrador ya que la implementacin de
herramientas didcticas y mtodos mentales de la modalidad a distancia, que deben esforzarse
a muchas horas de estudio individual y grupal sin la presencia fsica del tutor.
2
INTRODUCCIN
Este componente del currculo tiene en cuenta una de las aplicaciones ms importantes de la
matemtica: la formulacin de modelos matemticos para diversos fenmenos. Por ello, debe
permitir que los estudiantes adquieran progresivamente una comprensin de patrones,
relaciones y funciones, as como desarrollar su capacidad de representar y analizar situaciones
y estructuras matemticas mediante smbolos algebraicos y grficas apropiadas. As mismo,
debe desarrollar en ellos la capacidad de analizar el cambio en varios contextos y de utilizar
modelos matemticos para entender y representar relaciones cuantitativas.
3
UNIDAD DE TRABAJO No.3
OBJETIVOS
INDICADORES
4
PENSAMIENTO VARIACIONAL Y SISTEMAS ALGEBRAICOS Y ANALTICOS
CONTENIDOS
1. Expresiones algebraicas.
monomios
polinomios
2. Operaciones con polinomios.
Suma
Resta
Multiplicacin
Divisin
3. Regla de Ruffini.
4. Teorema del residuo (resto )
5. Factorizacin de polinomios
6. Fracciones algebraicas.
7. Ecuaciones de primer y segundo grado.
8. Bicuadras e irracionales
9. Sistemas de ecuaciones.
10. Aplicaciones a la resolucin de problemas
11. Inecuaciones.
5
EXPRESIONES ALGEBRAICAS
x
B) Asocia cada una de los enunciados con la expresin algebraica que le corresponde:
x2
6) Media aritmtica de tres nmeros
C) Calcula el valor numrico de las siguientes expresiones para los valores que se indican:
1. 2x +1 para x =0
2. x2 + y2 para x =1 , y =3
3. (1-2x)(1+ 2x) para x = 2
6
4. para x =3, y =2, z =4
Solucin = =3
Diferencia de cuadrados
7
c) 9x2 -....+ 16
E) Calcula el grado de los siguientes polinomios:
1. 2x2y3 2. . x2+ y2+ 2xy
3. Solucin: 2+4+2 =8
4. (x +5)2-(x-3)2
5. 7x5-3x2-6x4+2+x
F) Efecta las operaciones indicadas y simplifica la expresin resultante.
1) 3(x3 5x +7) (2x3 +6x2 +11x+4)
2)
3) 2x(4x2 6x +2) +3 (5x2 3x-4)- 14 x2
4) (3x3 x + 5) (2x3 +1)
5) (x3y3 + 2) (x3y3 - 2)
6) (7x3 5x+3) (2x2 +x-1)
7)
8)
9)
1) 15 a3b2c : 6 a2c = =
8
2) 5 x3y2z4 : 3 x2z2
3) (2x3 +6x2 +11x+4):(x +1)
4) (2x3 +6x2 +11x+4) : (x-3)
5) (x4 -6x3 +5x2-4x+1): (x2 x +5)
6) (x3 +6x2 +5x+4): (x2 3x +1)
Solucin
x3 + 6x2 +5x +4 x2 3x +1
-x3 +3x2 -x x +9
2
/ 9x + 4x +4
-9x2 + 27x-9
/ 31x 5
7) (x4 -5x3 +3x2-2x+5): (x2 +x -3)
Nota. Cuando el divisor es un binomio de la forma (x-a) se puede aplicar la regla de Ruffini, que
utiliza slo los coeficientes
Ejemplo. Divide x3-3x2+ 5x-7 entre (x-3)
Se hace la siguiente disposicin de la figura.
9
Nos queda que el cociente es x2 +2x 10 y el resto -33
4) (x3 + 1) : (x +1)
Ampliacin
Teorema del resto.
El resto de la divisin de un polinomio P(x) entre el binomio (x-a) es el valor numrico del
polinomio en x =a, es decir el resto es el valor de P al sustituir la x por a,
R =P(a).
Ejemplo: El resto de la divisin ( x3 -2x2 +3x -4):(x-1) es:
13-2.12+3.1-4=1-2+3-4= -2 (comprobarlo)
1. Calcula el resto de la divisin (x3 x2 -16x -3): (x -3) sin efectuarla
2. Calcula el valor de k para que la divisin de P(x) entre Q(x) d exacta:
a) P(x) = x3 -x2 +k.x -4, Q(x) = (x-2)
b) P(x) = x4 -2x3 +3x2 k x -5; Q(x) = (x +1)
2. Calcula el valor de k, para que el resto de la divisin del polinomio x4 k x3 +3x2 x +4 entre
el binomio x +2 nos d15.
Factorizacin
Factorizar un polinomio es ponerle como producto de sus factores (se llama tambin
descomposicin en factores del polinomio).
Para factorizar hay que tener en cuenta las identidades notables, el sacar factor comn, la
regla de Ruffini, y la resolucin de ecuaciones (de 2 grado) para la bsqueda de races.
Ejemplo: Factoriza x3-5x2+ 4x
Solucin
En primer lugar se saca factor comn x, x3-5x2+ 4x =x(x2-5x+4)
El segundo factor es un polinomio de 2 grado, y para encontrar los otros factores se puede
obtener las races aplicando la frmula de la ecuacin de 2 grado.
10
El polinomio factorizado es: x(x-4)(x-1).
Nota: Tambin podra haberse usado Ruffini para el clculo de las races, ya que son enteras
d) x3 -11x2 +34x -24
e) x4 -11x3 +33x2 -9x -54
Si necesitas mas ejercicios del tema de polinomios visita estos enlaces
Polinomios o Ejercicios de profundizacin
Fracciones Algebraicas
A) Hallar el valor numrico de las siguientes fracciones algebraicas en los puntos que se
indican:
1) en x = 1, x =3.
2) en x = 2, x = 0.
3) en x =1, x =2
Solucin:
En x =2
4) en x =-2, 0, 1 y 2
1) y
2) y
Solucin. Se tiene:
(x-2)(x2-4) = x3 -4x -2x2+8 = x3 -2x2 -4x +8
(x +2)(x2-4x+4) = x3 -4x2 +4x+ 2x2 -8x +8 = x3 -2x2 -4x +8
Son equivalentes.
C) Simplifica las siguientes fracciones algebraicas, en los casos posibles:
11
1)
2)
3)
4)
5)
Solucin.
Se tiene ==
6)
D) Realiza las operaciones indicadas y simplifica el resultado en los casos que se pueda.
1) .
2)
3)
4)
Solucin. Primero reducimos a comn denominador y despus sumamos los numeradores:
m .c. m (x, x +1) = x(x +1) =x2+ x
5)
12
6)
7)
8)
Si necesitas mas ejercicios del tema de polinomios visita estos enlaces
Polinomios y fracciones algebraicas
IGUALDAD
Ejemplo 1: 2 +4 +5 = 1 +10
Una identidad literal es una igualdad que se cumple para todos los valores.
Diferencia de cuadrados
13
Cuando la igualdad se convierte en identidad numrica slo para determinados valores se la
llama ecuacin. A las letras se les llama indeterminadas o incgnitas.
Ejemplo 3: a) 3x+2 =0 es una ecuacin con una incgnita.; b)3x +2y =1 es una ecuacin con
dos incgnitas.
Al valor, o valores, que convierten la ecuacin en identidad numrica se les llama solucin (o
raz) de la misma.
Ecuaciones equivalentes
Dos ecuaciones son equivalentes cuando admiten la mismas soluciones. Se cumple:
Si se suma o resta un mismo nmero a los dos miembros de una ecuacin, se obtiene
una ecuacin equivalente a la primera.
Si se multiplican o dividen los dos miembros de una ecuacin por un mismo nmero
distinto de cero se obtiene una ecuacin equivalente a la primera.
Trasposicin de trminos.
14
Ejemplo 7. a) 3x +2 =0
Luego 5x = -5 de donde x = -1
Ejemplo 8.
Ecuaciones incompletas
Si c =0 la ecuacin se reduce a y sacando factor comn x se tiene:
x(ax +b) =0
15
El radicando sea o no positivo.
Ejemplo 12.
Para resolver la ecuacin seguiremos el siguiente orden.
1 Quitar denominadores
Al multiplicar los dos miembros de una ecuacin por el mnimo comn mltiplo de sus
denominadores, se obtiene otra ecuacin equivalente a la primera, pero sin denominadores.
Multiplicamos los dos miembros de la igualdad por 6, que es el m.c.m. de los denominadores.
2 Quitar parntesis
3 Trasposicin de trminos
Se disponen todos los trminos que llevan x en un miembro y los dems en el otro.
-4x = 13
5. Despejar la incgnita
Se dividir ambos miembros por el coeficiente de la incgnita (se puede hacer siempre que sea
a 0)
16
Observacin. Dependiendo de la ecuacin a resolver puede ocurrir que alguno de los pasos
sea innecesario, se omite y se pasa al siguiente.
1)
2)
3)
4)
5)
7)
8)
9)
Solucin.
17
10)
1) 3x2+ 2x=0
2) 5x2-3=0
3) x2-4x+2=0
4) 2x2+ x-1=0
6) x2 + 4 =0
8) 4x2 4x +1 =0
9) x2 +6x-5=0
11) (5x-4)(2x+3) =5
12) 30 + 9x 3x2 =0
18
13)
Solucin.
4 x2 +8 =4 + 2x,
0 = x2 +2x 8
14)
15)
16)
x2 5x +6 = (x-3)(x-2).
Ejercicios
Determina los factores de los siguientes trinomios de 2 grado
1) x2-16
19
2) x2-13x+36
3) 4-x2
4) 2x2+17+21
5) 2x2-5x+7
6) 3x2- 0,75
7) x2 +5x-6
4) Solucin
Ejemplo 14.
1) Se asla la raz:
20
4) Se comprueban las soluciones
Si x =10
16 - 4= 0 Falso, no es solucin
Si x =2
Ejercicios
Resuelve las siguientes ecuaciones y comprueba las soluciones:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Solucin.
Elevamos al cuadrado (
21
Volvemos a aislar la raz que nos queda
Elevamos al cuadrado
144(2x-1)=x2 +62x+961
Es decir:
x2 226x +1105 =0
x =5 s es solucin
3=3
7)
Ecuaciones bicuadradas
Ejemplo 15. La ecuacin x4 5x2 +6=0 es bicuadrada (es de 4 grado sin potencias impares).
x2= y
con lo cual x4 = y2
22
Sustituyendo en la ecuacin: y2-5y+6=0 que s es de 2 grado y podemos aplicar la
frmula:
Ejercicios
Resuelve:
1) x4 3x2+2
2) x4-13x2+36
3) x4-1
4) x4+ 4x2 =0
Solucin.
Como es incompleta, .al igual que en las de segundo grado, sacamos factor comn
5) x4-9x2=0
6) 3x4 5x2+2=0
7) x4+ x2+1=0
23
8)
Ejemplo 17.
En la 2 ecuacin despejamos la y y la sustituimos en 1 ecuacin
y =3x; 2x +3(3x) =1 11x =1
x =1/11
Una vez encontrado el valor de una de las incgnitas se sustituye (y =3x) para encontrar el valor
de la otra incgnita:
y =3/11
Observacin. Este mtodo es muy adecuado cuando el coeficiente de, al menos, una de las
incgnitas es 1.
Igualacin
Ejemplo 18. Resuelve el sistema:
Ejemplo 19.
Multiplicamos la 1 ecuacin por 2 y la 2 por 3. (De esta forma el coeficiente de y en las dos
ecuaciones es el mismo, el m.c.m.
Resulta:
24
Sumando obtenemos 13 x =2
Sustituyendo el valor encontrado de x en la segunda ecuacin:
y =3/13
Observacin. Este mtodo es muy adecuado en todos los casos.
Nota. A veces es ms cmodo usar la reduccin dos veces para encontrar el valor de la otra
incgnita. (Ver ejercicio resuelto)
Ejercicios
Resuelve los siguientes sistemas por el mtodo que creas ms adecuado:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Solucin
25
8)
Problemas de aplicacin
1) Calcula dos nmero cuya suma sea 8 y su producto 12.
3) La diferencia de dos nmeros es 1/6. El triple del mayor menos el doble del menor es 1.
Halla dichos nmeros.
Ejercicios
Resuelve los siguientes sistemas:
1)
2)
3)
2 Concebir un plan.
Determinar la relacin entre los datos y la incgnitas.
De no encontrarse una relacin inmediata puedes considerar problemas auxiliares.
Conoces problemas relacionados con ste?
26
Podras plantear el problema de forma diferente?
Puedes cambiar la incgnita o los datos o ambos si fuera necesario, de tal forma que la nueva
incgnita y datos estn en una relacin ms sencilla?...
Has considerado todas las nociones esenciales del problema?
.................
Obtener finalmente un plan de solucin.
Para nuestro caso:
Escribir la ecuacin o ecuaciones que relacionan datos e incgnitas y analizar el sistema que
forman.
3. Ejecutar el plan.
Resuelve el sistema por los mtodos estudiados.
Ejemplo 21.. Alejandra tiene 27 aos ms que su hija Carmen. Dentro de 8 aos, la edad de
Alejandra doblar a la de Carmen. Cuntos aos tiene cada una?
Solucin. Slo en este problema indicaremos con detalle las 4 fases
1. Comprender el problema.
Es un problema con dos incgnitas y dos condiciones, luego suficientes para poder
determinarlas.
Llamamos x a la edad de Alejandra e y a la de su hija.
Ordenamos los elementos del problema:
2. Concebir un plan.
Escribimos las ecuaciones que relacionan los datos con las incgnitas:
x = 27 + y
x + 8 = 2(y +8)
Es un sistema lineal de dos ecuaciones con dos incgnitas. Lo resolveremos por el mtodo de
sustitucin.
3 Ejecutar el plan.
x = 27 + y
Entonces:
27 + y +8 = 2(y +8) de donde 35 -16 = y y = 19, x = 46
4 Examinar la solucin obtenida .
La solucin obtenida es factible por ser entera.
Problemas resueltos
1. La edad de una madre es siete veces la de su hija. La diferencia entre sus edades es de 24
aos. qu edad tienen?.
Solucin
Llamamos x a la edad de la hija, luego 7x ser la edad de la madre.
7x x =24 6x =24 x =4
Luego edad de la hija 4 aos y edad de la madre 28 aos
27
2. Halla un nmero tal que su mitad ms su cuarta parte ms 1, sea igual al nmero pedido.
Solucin
Llamamos x al nmero que buscamos, la mitad del nmero es x/2 y su cuarta parte x/4
Entonces:
Multiplicamos por el m.c.m. que es 4. Nos queda:
2x +x + 4 = 4x
x =4
25km
El espacio que recorre el peatn que sale de A es: E = v A t =4.t
El espacio que recorre el peatn que sale de B es: E = v B t = 6t
Cuando se encuentran habrn recorrido entre ambos los 25km
Por lo tanto: 4t +6t =25
10 t = 25 t = 2,5 horas
Tardan en encontrarse 2 horas y media
5. En una jaula hay conejos y palomas, pueden contarse 35 cabezas y 94 patas. Cuntos
animales hay de cada clase?.
Solucin
Llamamos x al nmero de conejos, y al nmero de palomas habr entonces
x +y =35
Lo conejos tienen 4 patas, hay 4x patas de conejos
Las palomas 2 patas, luego tendremos 2y patas de palomas
El nmero de patas en total es 94 4x + 2y= 94
28
6. Haba doble de leche en un envase que en otro. Cuando se extrajeron 15 litros de leche de
ambos envases, entonces haba tres veces mas leche en el primer envase que en el segundo.
Cunta leche haba originariamente en cada envase.
Solucin.
Llamamos x al n de litros de un envase.
En el otro envase habr 2x litros.
Al extraer 20 litros de cada envase nos quedan
x -15 2x 15
2x 15=3(x 15) =3x 45
x =30
En un envase haba 30 litros y en el otro 60 litros
7. El hermano mayor de una familia con tres hermanos tiene 4 aos ms que el segundo y ste
3 ms que el menor. Si entre todos tienen la edad del padre que tiene 40 aos qu edad tiene
cada hermano ?
Solucin
Llamamos x = edad del hermano menor. Entonces segn las condiciones del problema:
x + 3 es la edad del hermano mediano
x +3 + 4 = x + 7 es la edad del hermano mayor
Como la suma de las edades de los hermanos es 40:
x + x +3 + x +7 = 40 3x =40 10 =30
x =10
Por lo tanto: edades de los tres hermanos: 10 , 13 y 17 aos.
8. A qu hora forman por primera vez un ngulo rcto las agujas de un reloj, a partir del
medioda.
Solucin
Es un caso particular de problemas de mviles.
La velocidad del minutero es doce veces mayor que la del horario. Podemos pues representar
por 12 y 1 las velocidades respectivas de las dos saetas.
Si x es el n de divisiones que ha recorrido la aguja horaria, la minutara formar con ella
ngulo recto cuando haya recorrido x +15 divisiones
29
Aunque da dos soluciones, slo la primera x =6 es vlida, x =-4 no nos vale pues las edades no
pueden ser negativas.
Por tanto el hijo tiene 6 aos y el padre 36 aos
10. Para vallar una finca rectangular de 750m 2 se han utilizado 110m de cerca. Calcular las
dimensiones de la cerca.
Solucin
Llamamos x a la base del rectngulo, e y la altura.
Como la superficie es el producto de la base por la altura, entonces x .y =750
El permetro es la suma de los 4 lados:
2x +2y =110
De donde
Nos da dos soluciones:
Si la base es x =30 la altura es y = 750/30 =25
Si la base es x = 22,5 la altura es y =750/22,5=100/3= 33,333..
Ambas vlidas.
Problemas propuestos
1. Un gaviln se cruza en vuelo con lo que parece un centenar de palomas. Pero una de ellas lo
saca de su error:
- No somos cien -le dice-. Si sumamos las que somos, ms tantas como las que somos, ms la
mitad de las que somos, y la mitad de la mitad de las que somos, en es caso, contigo, gaviln,
seramos cien.
Cuntas palomas haba en la bandada?
2. El permetro de un jardn rectangular es de 68 m. Si el lado mayor mide 10 m. ms que el
lado menor. Cunto miden los lados del jardn?
3. Halla dos nmeros positivos cuya suma es 20 y la suma de sus cuadrados 250.
4. Un ciclista sale por una carretera a 15km / h. Media hora despus sale otro en su
persecucin a una velocidad de 20km/h. Cunto tardarn en alcanzarse?
5. Halla un nmero tal que su mitad ms su cuarta parte ms 1, sea igual al nmero pedido.
6. En la primera prueba de una oposicin queda eliminado el 70% de los participantes. En la
segunda queda eliminado el 40% de los restantes. Si el nmero de personas que aprobaron los
dos exmenes fue 36 cuntas personas se presentaron a la oposicin?
7. Calcula tres nmeros sabiendo que son consecutivos y que su suma es igual al cudruplo del
menor.
30
8. La base de un rectngulo es 10cm ms larga que la altura. Su rea mide 600m 2. Calcular las
dimensiones del rectngulo.
9. Un ciclista sale por una carretera a 15km / h. Media hora despus sale otro en su
persecucin a una velocidad de 20km/h. Cunto tardarn en alcanzarse?
10. El rea de una lmina de plata es 48cm 2, y su longitud es 4/3 de su anchura. Halla su
longitud y su anchura.
11. Halla dos nmeros cuya suma sea 24 y su producto 135.
12. Hallar tres nmeros impares consecutivos, tales que si al cuadrado del mayor se le restan
los cuadrados de los otros dos se obtiene como resultado 7.
13. Dos nmeros son tales que el mayor menos la raz cuadrada del menor es 22 y la suma de
los nmeros es 34. Cules son los nmeros.
14. Una caja mide 5cm de altura y de ancho, cinco cm. ms que de largo. Su volumen es
1500cm3. Calcular la longitud y la anchura.
15. La diagonal de un rectngulo mide 26cm y el permetro 68cm. Hallar los lados del
rectngulo.
Los lados de un tringulo ABC miden el doble que los de ABC. Si la superficie del primero es
18 dm2, cul ser la superficie del segundo?
2. La razn de las reas de dos polgonos semejantes es 25/49. Cul es la razn de sus lados?
Solucin
La razn de las reas es el cuadrado de la razn de semejanza de los lados, por tanto, le de los
lados e 5/7.
3. Dos ciudades que en la realidad estn a 900km, aparecen en el mapa separadas 6cm. A qu
escala se ha dibujado el mapa?
Por
la semejanza de los tringulos
h = 61,2m
31
7. Calcula la profundidad de un pozo de dimetro 2 metros, sabiendo que alejndose 0,7m del
borde, desde una altura de 1,70m vemos que la visual une el borde del pozo con la lnea del
fondo.
8. Clculo de la altura del rbol de las figuras. Datos: a) longitud de la estaca (ab) 1,3 metros.
b) Altura del hombre 1,80m.
a)
1m 3m
b)
5 1
9. Dibuja un ngulo de 40 y calcula sus razones trigonomtricas.
Por lo tanto: , ;
32
12. Sabiendo que sen 30 =1/2 calcula, razonadamente, lo que vale el cos 60.
, de donde =0,91
Se tiene 10 =0,707 h
=7,07 y
=1
x 15-x
7,07= 15-x x = 7,93 , Por T. Pitgoras: 15
33
Llamamos AB =h
=0,57 h = 0,57.BD
=1 h = BC
Como BD = BC +2 se tiene
0,57(BC +2) = BC y despejando
BC = 2,65 m
19. Epi y Blas ven pasar un avin con ngulos respectivos de 30 y 45. Si la distancia que les
separa es de 2km, calcula la altura a que vuela el avin en todos los casos posibles.
20. Calcula la altura de un semforo, sabiendo que desde un cierto punto A, se ve bajo un
ngulo de 60 y si nos alejamos 40 metros se ve bajo un ngulo de 30.
22. La distancia de un barco a un faro es de 137 m , y a la orilla 211m. El ngulo bajo el cual se
ve desde el barco el segmento cuyos extremos son el faro y la orilla es de 43. Qu distancia
hay entre el faro y la orilla?
34
137 m
sen 43 =h/137 43
h = 137.sen 43=93,43 m h
x
cos 43 = x/137 y 211 m
x = 137.cos 43 =100,20
211-100,20=110,80m
Aplicando el T. Pitgoras
y2= 93,432 +110,802 = 21005,18
y = 144,93m
23. Dos barcos salen de un puerto con rumbos distintos formando un ngulo de 54, y con
velocidades de 21 y 24 millas/h, respectivamente. A qu distancia se encontrarn al cabo de
una hora?
D efi n i c i n d e m o n o m i o
U n m o n o m i o e s u n a ex p re s i n a l ge b ra i ca e n l a q u e l a s n i ca s
o p e ra c i o n e s q u e a p a re c e n e nt re l a s va r i a b l e s s on e l p ro d u c to y l a
p o te n c i a d e ex p o n e nte n at u ra l .
2x2 y3 z
35
Pa r te s d e u n m o n o m i o
C o efi c i e nte
Pa r te l i te r a l
L a p a r te l i te ra l e st co n sti t u i d a p o r l a s l e t ra s y s u s ex p o n e nte s .
Grado
E l g ra d o d e u n m o n o m i o e s l a s u m a d e to d o s l o s ex p on e nte s d e
l a s l e t ra s o va r i a b l e s .
E l g ra d o d e 2 x 2 y 3 z e s : 2 + 3 + 1 = 6
M o n o m i o s s e m e j a nte s
D o s m o n o m i o s s on s e m e j a nte s c u a n d o ti e n e n l a m i s m a p a r te
l i te ra l .
2 x 2 y 3 z e s s e m e j a nte a 5 x 2 y 3 z
36
O p e ra c i o n e s co n m o n o m i o s
Suma de monomios
S l o p o d e m o s s u m a r m o n o m i o s s e m e j a nte s .
L a s u m a d e l o s m o n o m i o s e s o t ro m o n o m i o q u e ti e n e l a m i s m a
p a r te l i te ra l y c u yo co efi c i e nte e s l a s u m a d e l o s co efi c i e nte s .
ax n + bx n = ( a + b ) x n
S i l o s m o n o m i o s n o s o n s e m e j a nte s s e o b ti e n e u n p o l i n o m i o .
2x2 y3 + 3x2 y3 z
P ro d u c to d e u n n m e ro p o r u n m o n o m i o
E l p ro d u c to d e u n n m e ro p o r u n m o n o m i o e s o t ro m o n o m i o
s e m e j a nte c u yo co efi c i e nte es el p ro d u c to del co efi c i e nte de
m on o m i o p o r e l n m e ro .
5 (2x2 y3 z) = 10x2 y3 z
M u l ti p l i ca c i n d e m o n o m i o s
L a m u l ti p l i ca c i n d e m o n o m i o s e s o t ro m o n o m i o q u e ti e n e p o r
co efi c i e nte e l p ro d u c to d e l o s co efi c i e nte s y c u ya p a r te l i te ra l s e
o bti e n e m u l ti p l i ca n d o l a s p o te n c i a s q u e te n ga l a m i s m a b a s e .
ax n bx m = ( a b ) x n +m
(5x2 y3 z) (2 y2 z2) = 10 x2 y5 z3
37
Divisin de monomios
S l o s e p u e d e n d i v i d i r m o n o m i o s co n l a m i s m a p a r te l i te ra l y
co n e l g ra d o d e l d i v i d e n d o m ayo r o i g u a l q u e e l g ra d o d e l a va r i a b l e
co r re s p o n d i e n te d e l d i v i s o r .
L a d i v i s i n d e m o n o m i o s e s o t ro m o n o m i o q u e ti e n e p o r
co efi c i e nte e l co c i e nte d e l o s co efi c i e nte s y c u ya p a r te l i te ra l s e
o bti e n e d i v i d i e n d o l a s p o te n c i a s q u e te n ga l a m i s m a b a s e .
ax n : bx m = ( a : b ) x n m
S i e l g ra d o d e l d i v i s o r e s m ayo r , o b te n e m o s u n a f ra c c i n
a l ge b ra i c a .
Po te n c i a d e u n m o n o m i o
Pa ra re a l i za r la p o te n c i a d e u n m o n o m i o se e l e va , c a d a e l e m e nto
d e ste , a l ex p on e nte d e la p o te n c i a .
( ax n ) m = a m x n m
38
E j e rc i c i o s re s u e l to s d e m o n o m i o s
1 I n d i c a c u a l e s d e l a s s i g u i e nte s ex p re s i o n e s s o n m o n o m i o s . E n
ca s o a fi r m ati vo, i n d i ca s u g ra d o y co efi c i e nte .
13x3
G ra d o d e l m o n o m i o : 3 , co efe c i e nte : 3
25x3
N o e s u n m o n o m i o , p o rq u e e l ex p o n e nte n o e s u n n m e ro
n at u ra l .
33x + 1
N o e s u n m o n o m i o , p o rq u e h ay u n a s u m a .
G ra d o d e l m o n o m i o : 1 , c oe fe c i e nte :
G ra d o d e l m o n o m i o : 4 , c oe fe c i e nte :
N o e s u n m o n o m i o , p o rq u e n o ti e n e ex p on e nte n at u ra l .
N o e s u n m o n o m i o , p o rq u e l a p a r te l i te ra l e st d e nt ro d e u n a
ra z .
39
2 Re a l i za l a s s u m a s y re sta s d e m o n o m i o s .
42 a2 b c3 5a2 b c3 + 3a2 b c3 2 a2 b c3 = 2 a2 b c3
3 Efe c t a l o s p ro d u c to s d e m o n o m i o s .
35 (2x2 y3 z) = 10x2 y3 z
4(5x2 y3 z) (2 y2 z2) = 10 x2 y5 z3
4 Re a l i za l a s d i v i s i o n e s d e m o n o m i o s .
40
4
5 C a lc u l a l a s p o te n c i a s d e l o s m o n o m i o s .
D efi n i c i n d e p o l i n o m i o
U n p o l i n o m i o e s u n a ex p re s i n a l ge b ra i ca co m p u e sta d e d o s o
ms monomios .
U n p o l i n o m i o e s u n a ex p re s i n a l ge b ra i ca d e l a fo r m a :
P (x ) = a n x n + a n - 1 xn - 1
+ an - 2 xn - 2
+ ... + a1 x1 + a0
S ie n d o a n , a n -1 . . . a 1 , a o n m e ro s , l l a m a d o s co efi c i e nte s .
a o e s e l t r m i n o i n d e p e n d i e nte .
G ra d o d e u n p o l i n o m i o
E l g ra d o d e u n p o l i n o m i o P ( x ) e s e l m ayo r ex p o n e nte a l q u e se
e n c u e nt ra e l e va d a l a va r i a b l e x .
41
Po l i n o m i o d e g r a d o ce r o
P(x) = 2
Po l i n o m i o d e p r i m e r gr a d o
P(x) = 3x + 2
Po l i n o m i o d e s e g u n d o g r a d o
P(x) = 2x2+ 3x + 2
Po l i n o m i o d e te r ce r gr a d o
P(x) = x3 2x2+ 3x + 2
Po l i n o m i o d e c u a r to gr a d o
P(x) = x4 + x3 2x2+ 3x + 2
Clases de polinomios
Po l i n o m i o n u l o
E l p o l i n o m i o n u l o ti e n e to d o s s u s co efi c i e nte s n u l o s .
Po l i n o m i o h o m o g n e o
E l p o l i n o m i o h o m o g n e o ti e n e to d o s s u s t r m i n o s o m o n o m i o s
co n e l m i s m o g ra d o .
42
Po l i n o m i o h ete ro g n e o
Po l i n o m i o co m p l eto
U n p o l i n o m i o co m p l e to ti e n e to d o s l o s t r m i n o s d e s d e e l
t r m i n o i n d e p e n d i e nte h a sta e l t r m i n o d e m ayo r g ra d o .
Po l i n o m i o o rd e n a d o
U n p o l i n o m i o e st o rd e n a d o s i l o s m o n o m i o s q u e l o fo r m a n
e st n e sc r i to s d e m ayo r a m e n o r g ra d o .
P(x) = 2x3 + 5x 3
Po l i n o m i o s i g u a l e s
D o s p o l i n o m i o s s o n i g u a l e s s i ve r i fi c a n :
1 L o s d o s p o l i n o m i o s ti e n e n e l m i s m o g ra d o .
2 L o s co efi c i e nte s d e l o s t r m i n o s d e l m i s m o g ra d o s on i g u a l e s .
P(x) = 2x3 + 5x 3
Q(x) = 5x 3 + 2x 3
Po l i n o m i o s s e m e j a nte s
D o s p o l i n o m i o s s o n se m e j a nte s s i ve r i fi c a n q u e ti e n e n l a m i s m a
p a r te l i te ra l .
43
P(x) = 2x3 + 5x 3
Q(x) = 5x3 2x 7
T i p o s d e p o l i n o m i o s s e g n e l n m e ro d e t r m i n o s
Monomio
E s u n p o l i n o m i o q u e co n sta d e u n s l o m o n o m i o .
P(x) = 2x2
Binomio
E s u n p o l i n o m i o q u e co n sta d e d o s m o n o m i o s .
P(x) = 2x2 + 3x
Tr i n o m i o
E s u n p o l i n o m i o q u e co n sta d e t re s m o n o m i o s .
P(x) = 2x2 + 3x + 5
Va l o r n u m r i co d e u n p o l i n o m i o
E s e l re s u l ta d o q u e o b te n e m o s a l su sti t u i r l a va r i a b l e x p o r u n
n m e ro c u a l q u i e ra .
P(x) = 2x3 + 5x 3 ; x = 1
P(1) = 2 13 + 5 1 3 = 2 + 5 3 = 4
44
E j e rc i c i o s re s u e l to s d e p o l i n o m i o s
1 D i s i l a s s i g u i e nte s ex p re s i o n e s a l ge b ra i c a s s on p o l i n o m i o s o
n o. En ca s o a fi r m ati vo, seala cul es su g ra d o y t r m i n o
i n d e p e n d i e nte .
G ra d o : 5 , t r m i n o i n d e p e n d i e nte : 5 .
2 + 7X2 + 2
N o, p o rq u e l a p a r te l i te ra l d e l p r i m e r m o n o m i o e st
d e nt ro d e u n a ra z .
31 x4
G ra d o : 4 , t r m i n o i n d e p e n d i e nte : 1 .
N o, p o rq u e e l ex p o n e nte d e l p r i m e r m o n o m i o
n o e s u n n m e ro n at u ra l .
5x3 + x5 + x2
G ra d o : 5 , t r m i n o i n d e p e n d i e nte : 0 .
6x 2 x 3
+ 8
N o, p o rq u e e l ex p o n e nte d e l 2 m o n o m i o
n o e s u n n m e ro n at u ra l .
45
G ra d o : 3 , t r m i n o i n d e p e n d i e nte : - 7 / 2 .
2 Escribe:
3x4 2x
2 U n p o l i n o m i o n o o rd e n a d o y co m p l e to .
3x x2 + 5 2x3
Imposible
4 U n p o l i n o m i o d e g ra d o 4 , c o m p l e to y
co n c oe fi c i e nte s i m p a re s .
x4 x3 x2 + 3x + 5
Suma de polinomios
Pa ra s u m a r d o s p o l i n o m i o s s e s u m a n l o s co efi c i e nte s d e l o s
t r m i n o s d e l m i s m o g ra d o .
1 O rd e n a m o s l o s p o l i n o m i o s , s i n o l o e st n .
46
2 A g r u p a m o s l o s m o n o m i o s d e l m i s m o g ra d o .
3 S u m a m o s l o s m o n o m i o s s e m e j a nte s .
Re sta d e p o l i n o m i o s
L a re s ta d e p o l i n o m i o s co n s i ste e n s u m a r e l o p u e sto d e l
s u st ra e n d o .
M u l ti p l i ca c i n d e p o l i n o m i o s
M u l ti p l i ca c i n d e u n n m e ro p o r u n p o l i n o m i o
E s o t ro p o l i n o m i o q u e ti e n e d e g ra d o e l m i s m o d e l p o l i n o m i o y
co m o co efi c i e nte s e l p ro d u c to d e l o s co efi c i e nte s d e l p o l i n o m i o p o r
e l n m e ro .
M u l ti p l i ca c i n d e u n m o n o m i o p o r u n p o l i n o m i o
S e m u l ti p l i ca e l m o n o m i o p o r to d o s y ca d a u n o d e l o s m o n o m i o s
q u e fo r m a n e l p o l i n o m i o .
47
3 x2 (2x3 - 3x2 + 4x - 2) = 6x5 - 9x4 + 12x3 - 6x2
M u l ti p l i ca c i n d e p o l i n o m i o s
S e m u l ti p l i ca ca d a m o n o m i o d e l p r i m e r p o l i n o m i o p o r to d o s l o s
e l e m e nto s s e g u n d o p o l i n o m i o .
S e s u m a n l o s m o n o m i o s d e l m i s m o g ra d o .
S e o bti e n e o t ro p o l i n o m i o c u yo g ra d o e s l a s u m a d e l o s g ra d o s
d e l o s p o l i n o m i o s q u e s e m u l ti p l i ca n .
Ta m b i n p od e m o s m u l ti p l i ca r p o l i n o m i o s d e s i g u i e nte m o d o :
Divisin de polinomios
Re s o l v e r l a d i v i s i n d e p o l i n o m i o s :
P (x ) : Q ( x )
48
A l a i zq u i e rd a s i t u a m o s e l d i v i d e n d o . S i e l p o l i n o m i o n o e s
co m p l eto d e j a m o s h u e co s e n l o s l u ga re s q u e c o r re s p o n d a n .
A l a d e re c h a s i t u a m o s e l d i v i s o r d e nt ro d e u n a ca j a .
D i v i d i m o s e l p r i m e r m o n o m i o d e l d i v i d e n d o e nt re e l p r i m e r
m o n o m i o d e l d i v i s o r.
x5 : x2 = x3
Vo l ve m o s a d i v i d i r e l p r i m e r m o n o m i o d e l d i v i d e n d o e nt re e l
p r i m e r m o n o m i o d e l d iv i s o r. Y e l re s u l ta d o l o m u l ti p l i c a m o s p o r e l
d i v i s o r y l o re sta m o s a l d i v i d e n d o.
2x4 : x2 = 2 x2
P ro c e d e m o s i g u a l q u e a nte s .
5x3 : x2 = 5 x
49
Vo l ve m o s a h a c e r l a s m i s m a s o p e ra c i o n e s .
8x2 : x2 = 8
1 0 x 6 e s e l re sto , p o rq u e s u g ra d o e s m e n o r q u e e l d e l d i v i s o r
y p o r ta nto n o s e p u e d e co nti n u a r d i v i d i e n d o .
x 3 + 2 x 2 + 5 x + 8 e s e l co c i e nte .
D i v i s i n p o r R u ffi n i
S i e l d i v i s o r e s u n b i n o m i o d e l a fo r m a x a , e nto n c e s
u ti l i za m o s u n m to d o m s b reve p a ra h a c e r la d i v i s i n , l l a m a d o re g l a
d e R u ffi n i .
50
Re s o l v e r p or l a r e g l a d e R u ffi n i l a d iv i s i n :
(x4 3x2 +2 ) : (x 3)
1 S i e l p o l i n o m i o n o e s co m p l e to, l o co m p l e ta m o s a a d i e n d o l o s
t r m i n o s q u e fa l ta n co n c e ro s .
2 C o l o ca m o s l o s co efi c i e nte s d e l d i v i d e n d o e n u n a l n e a .
3Abajo a la i zq u i e rd a co l o ca m o s el o p u e s to del t r m i n o
i n d e p e n d e n d i e nte d e l d i v i s o r.
5 M u l ti p l i ca m o s e s e co efi c i e nte p o r e l d i v i s o r y l o co l o ca m o s
d e b a j o d e l s i g u i e nte t r m i n o .
6 S u m a m o s l o s d o s co efi c i e nte s .
7 Re p eti m o s e l p ro c e s o a nte r i o r.
Vo l ve m o s a re p e ti r e l p ro c e s o.
51
Vo l ve m o s a re p e ti r.
8 E l l ti m o n m e ro o bte n i d o , 5 6 , e s e l re s to .
9 E l co c i e nte e s u n p o l i n o m i o d e g ra d o i nfe r i o r e n u n a u n i d a d a l
d i v i d e n d o y c u yo s co efi c i e nte s s o n l o s q u e h e m o s o bte n i d o .
x3 + 3 x2 + 6x +18
E j e rc i c i o s y p ro b l e m a s re s u e l to s d e p o l i n o m i o s
P(x) = 4x2 1
Q(x) = x3 3x2 + 6x 2
R(x) = 6x2 + x + 1
S (x ) = 1 / 2 x 2 + 4
T (x ) = 3 / 2 x 2 + 5
U (x ) = x 2 + 2
Calcular:
1P(x) + Q (x) =
52
= (4x2 1) + ( x3 3x2 + 6x 2) =
= x3 3x2 + 4x2+ 6x 2 1 =
= x3 + x2+ 6x 3
2P(x) U (x) =
= (4x2 1) (x2 + 2) =
= 4x2 1 x2 2 =
= 3x2 3
3P(x) + R (x) =
= (4x2 1) + (6x2 + x + 1) =
= 4x2 + 6x2 + x 1 + 1 =
= 10x2 + x
42P(x) R (x) =
= 2(4x2 1) - (6x2 + x + 1) =
= 8x2 2 6x2 x 1 =
= 2x2 x 3
5 S (x ) + R ( x ) + U ( x ) =
= 1/2 x2 + 3/2 x2 + x2 + 4 + 5+ 2 =
= 3x2 + 11
6 S (x ) R ( x ) + U ( x ) =
53
= (1/2 x2 + 4 ) (3/2 x2 +5 ) + (x2 + 2) =
= 1/2 x2 + 4 3/2 x2 5 + x2 + 2 =
= 1
P(x) = x4 2x2 6x 1
Q(x) = x3 6x2 + 4
R(x) = 2x4 2 x 2
Calcular:
= x4 + x3 8x2 4x + 5
P ( x ) + 2 Q ( x ) R (x ) =
= ( x 4 2 x 2 6 x 1 ) + 2 (x 3 6 x 2 + 4 ) ( 2 x 4 2 x 2 ) =
= x4 + 2x3 14x2 4x + 9
Q ( x ) + R (x ) P ( x ) =
54
= (x3 6x2 + 4) + ( 2x4 2 x 2) (x4 2x2 6x 1) =
= x4 + x3 4x2 + 4x + 3
6
= x 2x5 2x4 + 3x4 + 4x3 + 2x2 6x2 4x +6 =
6
= x 2x5 + x4 + 4x3 4x2 4x + 6
3 (2x2 5x + 6) (3x4 5 x3 6 x2 + 4x 3) =
55
3Dividir los polinomios :
56
4 D i v i d i r p o r R u ffi n i :
2(x5 32) : (x 2)
3 (x4 3x2 +2 ) : (x 3)
C(x) = x3 + 3 x2 + 6x +18 R= 56
57
B i n o m i o a l c u a d ra d o
(a b)2 = a2 2 a b + b2
(x + 3)2 = x 2
+ 2 x 3 + 3 2
= x 2
+ 6 x + 9
S u m a p o r d ife re n c i a
(a + b) (a b) = a2 b2
Binomio al cubo
(a b)3 = a3 3 a2 b + 3 a b2 b3
(x + 3)3 = x 3
+ 3 x2 3 + 3 x 32 + 33 =
3
= x + 9 x2 + 27 x + 27
3
= 8x - 36 x2 + 54 x - 27
Tr i n o m i o a l c u a d ra d o
(a + b + c)2 = a2 + b2 + c2 + 2 a b + + 2 a c + 2 b c
(x2 x + 1)2 =
= ( x 2 ) 2 + ( -x ) 2 + 1 2 + 2 x 2 ( -x ) + 2 x 2 1 + 2 ( -x ) 1 =
58
Suma de cubos
a3 + b3 = (a + b) (a2 ab + b2)
D i fe re n c i a d e c u b o s
a3 b3 = (a b) (a2 + ab + b2)
P ro d u c to d e d o s b i n o m i o s q u e ti e n e n u n t r m i n o co m n
(x + a) (x + b) = x2 + ( a + b) x + ab
(x + 2) (x + 3) =
= x2 + (2 + 3)x + 2 3 =
= x2 + 5x + 6
E j e rc i c i o s re s u e l to s d e p ro d u c to s n o ta b l e s
1 D e s a r ro l l a l o s b i n o m i o s a l c u a d ra d o .
1(x + 5)2 =
= x2 + 2 x 5 + 52 =
2
= x + 10 x + 25
2(2x - 5)2 =
= (2x)2 - 2 2x 5 + 52 =
= 4x2 - 20 x + 25
59
2(2x - 5)2 =
= (2x)2 - 2 2x 5 + 52 =
= 4x2 - 20 x + 25
2 D e s a r ro l l a l o s b i n o m i o s a l c u b o .
3
= 8x - 36 x2 + 54 x - 27
2(x + 2)3 = x 3
+ 3 x2 2 + 3 x 2 2
+ 23 =
= x3 + 6 x2 + 12 x + 8
3
=27x 54 x2 + 36 x 8
3 D e s a r ro l l a l a s s u m a s p o r d ife re n c i a s
60
1(3x - 2) (3x + 2) =
= (3x)2 22 =
= 9x2 4
2(x + 5) (x 5) =
= x2 25
3(3x - 2) (3x + 2) =
= (3x)2 22 =
= 9x4 4
4(3x - 5) (3x - 5) =
2
= (3x) 52 =
2
= 9x 25
Te o re m a d e l re sto
E l re s to d e l a d i v i s i n d e u n p o l i n o m i o P ( x ) , e nt re u n p o l i n o m i o
d e l a fo r m a ( x - a ) e s e l va l o r n u m r i co d e d ic h o p o l i n o m i o p a ra e l
va l o r : x = a .
P(x) : Q(x)
P(3) = 34 3 32 + 2 = 81 27 + 2 = 56
61
Te o re m a d e l fa c to r
E l p o l i n o m i o P ( x ) e s d i v i s i b l e p o r u n p o l i n o m i o d e la fo r m a ( x -
a ) s i y s l o s i P (x = a ) = 0 .
A l va l o r x = a se l e l l a m a ra z o c e ro d e l p o i n o m i o P (x ) .
P(x) = x2 5x + 6
P(2) = 22 5 2 + 6 = 4 10 + 6 = 0
P(3) = 32 5 3 + 6 = 9 15 + 6 = 0
x = 2 y x = 3 s o n ra c e s o c e ro s d e l p o l i n o m i o : P (x ) = x 2 5 x + 6 ,
p o rq u e P ( 2 ) = 0 y P ( 3 ) = 0 .
Races de un polinomio
1 L o s c e ro s o ra c e s d e u n p o l i n o m i o s o n d i v i s o re s d e l t r m i n o
i n d e p e n d i e nte d e l p o l i n o m i o .
2 A ca d a ra z d e l ti p o x = a l e co r re s p o n d e u n b i n o m i o d e l ti p o ( x
a).
3 Po d e m o s ex p re s a r u n p o l i n o m i o e n fa c to re s a l e s c r i b i r l o c o m o
p ro d u c to d e to d o s l o s b i n o m i o s d e l ti p o ( x a ) , q u e s e co r re s p o n d a n
a l a s ra c e s , x = a , q u e se o b te n ga n .
x2 5x + 6 = (x 2) (x 3)
62
4 L a s u m a d e l o s ex p o n e nte s d e l o s b i n o m i o s h a d e s e r i g u a l a l
g ra d o d e l p o l i n o m i o .
5 Tod o p o l i n o m i o q u e n o te n ga t r m i n o i n d e p e n d i e nte a d m i te
co m o ra z x = 0 , l o q u e e s l o m i s m o, a d m i te c o m o fa c to r x .
x2 + x = x (x + 1)
Races: x = 0 y x = 1
6 U n p o l i n o m i o s e l l a m a i r re d u c i b l e o p r i m o c u a n d o n o p u e d e
d e s co m p o n e rs e e n fa c to re s .
P(x) = x2 + x + 1
E j er c i c i o
H a l l a r l a s ra c e s y d e s co m p o n e r e n fa c to re s e l p o l i n o m i o :
Q(x) = x2 x 6
L o s d i v i s o re s d e l t r m i n o i n d e p e n d i e nte s o n 1 , 2 , 3 .
Q(1) = 12 1 6 0
Q(2) = 22 2 6 0
Q(3) = 32 3 6 = 9 3 6 =0
L a s ra c e s s on : x = - 2 y x = 3 .
Q(x) = (x + 2 ) (x 3 )
63
1 Fa c to r co m n d e u n p o l i n o m i o
E x t ra e r fa c to r co m n a u n p o l i n o m i o co n s i ste e n a p l i c a r la
p ro p i e d a d d i st r i b u ti va .
a x + b x + c x = x (a + b + c)
U n a ra z d e l p o l i n o m i o se r s i e m p re x = 0
D e s co m p o n e r e n f a c to r e s s a ca n d o f a c to r co m n y h a l l a r l a s r a ce s
de:
1 x3 + x2 = x2 (x + 1)
L a ra c e s s o n : x = 0 y x = 1
2 2 x 4 + 4 x 2 = 2 x 2 (x 2 + 2 )
S l o ti e n e u n a ra z X = 0 ; ya q u e e l p o l i n o m i o, x 2 + 2 , n o ti e n e
n i n g n va l o r q u e l o a n u l e ; d e b i d o a q u e a l e sta r la x a l c u a d ra d o
s i e m p re d a r u n n m e ro p o s i ti vo, p o r ta nto e s i r re d u c i b l e .
3 x 2 ax bx + a b = x (x a ) b ( x a ) = ( x a ) ( x b )
L a ra c e s s o n x = a y x = b .
2 I g u a l d a d n o ta b l e
1 D i fe re n c i a d e c u a d ra d o s
U n a d i fe re n c i a d e c u a d ra d o s e s i g u a l a s u m a p o r d i fe re n c i a .
64
a2 b2 = (a + b) (a b)
D e s co m p o n e r e n f a c to r e s y h a l l a r l a s r a ce s
1 x2 4 = (X + 2) (X 2)
L a s ra c e s s o n X = 2 y X = 2
2 x 4 1 6 = (x 2 + 4 ) ( x 2 4 ) = (X + 2 ) ( X 2 ) ( x 2 + 4 )
L a s ra c e s s o n X = 2 y X = 2
2 Tr i n o m i o c u a d ra d o p e r fe c to
U n t r i n o m i o c u a d ra d o p e r fe c to e s i g u a l a u n b i n o m i o a l
c u a d ra d o .
a2 2 a b + b2 = (a b)2
D e s co m p o n e r e n f a c to r e s l o s t r i n o m i o c u a d r a d o s p er fe c to s y
h a l l a r s u s r a ce s
L a ra z e s x = 3 .
L a ra z e s x = 2 .
65
3 Tr i n o m i o d e s e g u n d o g ra d o
Pa ra d e s co m p o n e r e n fa c to re s e l t r i n o m i o d e s e g u n d o g ra d o
P ( x ) = a x 2 + bx + c , s e i g u a l a a c e ro y s e re s u e l ve l a e c u a c i n d e 2
g ra d o . S i la s s o l u c i o n e s a la e c u a c i n s o n x 1 y x 2 , e l p o l i n o m i o
d e s c o m p u e sto se r :
a x 2 + bx + c = a ( x -x 1 ) ( x -x 2 )
D e s co m p o n e r e n f a c to r e s l o s t r i n o m i o s d e s e g u n d o gr a d o y h a l l a r
s u s r a ce s
L a s ra c e s s o n x = 3 y x = 2 .
66
L a s ra c e s s o n x = 3 y x = 2 .
D e s co m p o n e r e n f a c to r e s l o s t r i n o m i o s d e c u a r to g r a d o d e
ex p o n e nte s p a r e s y h a l l a r s u s r a ce s
x4 10x2 + 9
x2 = t
x4 10x2 + 9 = 0
t2 10t + 9 = 0
x4 10x2 + 9 = (x + 1) (x 1) (x + 3) (x 3)
x4 2x2 + 3
x2 = t
t2 2t + 3 = 0
67
x4 2x2 + 3 = (x2 + 1) (x + ) (x )
4 Fa c to r i za c i n d e u n p o l i n o m i o d e g ra d o s u p e r i o r a d o s
U ti l i za m o s e l te o re m a d e l re s to y l a re g l a d e R u ffi n i .
D e s co m p o s i c i n d e u n p o l i n o m i o d e gr a d o s u p e r i o r a d o s y c l c u l o
d e s u s r a ce s
1 To m a m o s l o s d i v i s o re s d e l t r m i n o i n d e p e n d i e nte : 1 , 2 , 3 .
2 A p l i c a n d o e l te o re m a d e l re sto sa b re m o s p a ra q u e va l o re s l a
d i v i s i n e s exa c ta .
P(1) = 2 14 + 13 8 12 1 + 6 = 2 + 1 8 1 + 6 = 0
3 D i v i d i m o s p o r R u ffi n i .
68
4 Po r s e r l a d i v i s i n exa c ta , D = d c
(x 1) (2x3 + 3x2 5x 6 )
U n a ra z e s x = 1 .
C o nti n u a m o s re a l i za n d o l a s m i s m a s o p e ra c i o n e s a l s e g u n d o
fa c to r.
Vo l ve m o s a p ro b a r p o r 1 p o rq u e e l p r i m e r fa c to r p od r a e sta r
e l e va d o a l c u a d ra d o .
P(1) = 2 13 + 3 12 5 1 6 0
(x 1) (x +1) (2x 2 +x 6)
O t ra ra z e s x = - 1 .
E l te rc e r fa c to r l o p o d e m o s e n c o nt ra r a p l i c a n d o l a e c u a c i n d e
2 g ra d o o ta l c om o ve n i m o s h a c i n d o l o, aunque ti e n e el
i n c o nve n i e nte d e q u e s l o p o d e m o s e n c o nt ra r ra c e s e nte ra s .
E l 1 l o d e sc a r ta m o s y s e g u i m o s p ro b a n d o p o r 1 .
P(2) = 2 22 + 2 6 0
69
(x 1) (x +1) (x +2) (2x 3 )
S a ca m o s fa c to r co m n 2 e n l ti m o b i n o m i o .
2x 3 = 2 (x 3/2)
L a fa c to r i z a c i n d e l p o l i n o m i o q u e d a :
P (x ) = 2 x 4 + x 3 8 x 2 x + 6 = 2 ( x 1 ) ( x + 1 ) ( x + 2 ) ( x 3 / 2 )
L a s ra c e s s o n : x = 1 , x = 1 , x = 2 y x = 3 / 2
E j e rc i c i o s re s u e l to s d e fa c to r i za c i n d e p o l i n o m i o s
Fa c to r i za r l o s p o l i n o m i o s
19x4 4x2 =
x2 (9x2 4) =
x2 (3x + 2) (3x 2)
x (x2 + 10)2
3x (x4 6 x2 + 9) =
70
= 3x (x2 3)2
42x3 50x =
=2x (x2 25 ) =
2 x ( x + 5 ) (x - 5 )
52x5 32x =
= 2x (x4 16 ) =
2x (x2 + 4) (x2 4) =
= 2x (x2 + 4) (x +2) (x 2)
62x2 + x 28
2x2 + x 28 = 0
2x2 + x 28 = 2 (x + 4) (x 7/2)
D e s co m p o n e r e n f a c to r e s l o s p o l i n o m i o s
2xy 2x 3y +6 =
71
= x (y 2) 3 (y 2) =
= (x 3) (y 2)
325x2 1=
436x6 49 =
= (6x3 + 7) (6x3 7)
5x2 2x +1 =
= (x 1)2
6x2 6x +9 =
= (x 3)2
= (x 10)2
= (x + 5)2
= (x + 7)2
10x3 4x2 + 4x =
= x (x2 4x +4) =
= x (x 2)2
113x7 27x =
72
= 3x (x6 9 ) =
= 3x (x3 + 3) (x3 3)
12x2 11x + 30
x2 11x + 30 = 0
x2 11x + 30 = (x 6) (x 5)
133x2 + 10x +3
3x2 + 10x +3 = 0
142x2 x 1
2x2 x 1 = 0
2x2 x 1 = 2 (x 1) (x + 1/2)
73
Fa c to r i za r y h a l l a r l a s r a ce s d e l o s p o l i n o m i o s
1 2x3 7x2 + 8x 3
P(1) = 2 13 7 12 + 8 1 3 = 0
(x 1 ) (2x2 5x + 3 )
2
P(1) = 2 1 5 1 + 3 = 0
(x 1 )2 (2x 3 ) = 2 (x 3/2 ) (x 1 ) 2
L a s ra c e s s o n : x = 3 / 2 y x = 1
2x3 x2 4
{1, 2, 4 }
3 2
P(1) = 1 1 4 0
3 2
P(1) = (1) (1) 4 0
3 2
P(2) = 2 2 4 = 8 4 4 = 0
74
(x 2) (x2+ x + 2 )
x2+ x + 2 = 0
(x 2) (x2+ x + 2 )
Raz: x = 2.
3x3 + 3x2 4 x 12
{1, 2, 3, 4, 6, 12 }
P(1) = 13 + 3 12 4 1 12 0
P(2) = 23 + 3 22 4 2 12 = 8 + 12 8 12 = 0
(x 2) (x2 + 5x +6)
x2 + 5x +6 = 0
75
(x 2) (x + 2) (x +3)
L a s ra c e s s on : x = 2 , x = 2 , x = 3 .
46x3 + 7x2 9x + 2
{1, 2}
P(1) = 6 13 + 7 12 9 1 + 2 0
3 2
P(2) = 6 2 + 7 2 9 2 + 2 0
6x2 5x +1 = 0
6 ( x + 2 ) ( x 1 / 2 ) ( x 1 /3 )
76
R a c e s : x = 2 , x = 1 / 2 y x = 1 /3
U n a f ra c c i n a l ge b ra i ca e s e l co c i e nte d e d o s p o l i n o m i o s y s e
re p re s e nta p o r :
F ra c c i o n e s a l ge b ra i ca s e q u i va l e nte s
D o s f ra c c i o n e s a l ge b ra i ca s
s o n e q u i va l e nte s , y l o re p re s e n ta m o s p o r :
s i s e ve r i fi c a q u e P (x ) S (x ) = Q ( x ) R (x ) .
s o n f ra c c i o n e s a l ge b ra i ca s e q u i va l e nte s p o rq u e :
(x + 2) (x 2) = x2 4
D a d a u n a f ra c c i n a l ge b ra i ca , s i m u l ti p l i ca m o s e l n u m e ra d o r y e l
d e n o m i n a d o r d e d i c h a f ra c c i n p o r u n m i s m o p o l i n o m i o d i sti nt o d e
c e ro, l a f ra c c i n a l ge b ra i ca re s u l ta nte e s e q u i va l e nte a l a d a d a .
77
S i m p l i fi ca c i n d e f ra c c i o n e s a l ge b ra i ca s
Pa ra s i m p l i fi ca r u n a f ra c c i n a l ge b ra i ca s e d i v i d e e l n u m e ra d o r
y e l d e n o m i n a d o r d e l a f ra c c i n p o r u n p o l i n o m i o q u e s e a fa c to r
co m n d e a m b o s .
A m p l i fi ca c i n d e f ra c c i o n e s a l ge b ra i ca s
Pa ra a m p l i fi ca r una f ra c c i n a l ge b ra i ca se m u l ti p l i ca el
n u m e ra d o r y e l d e n o m i n a d o r d e l a f ra c c i n p o r u n p o l i n o m i o .
Re d u c c i n d e f ra c c i o n e s a l ge b ra i c a s a co m n d e n o m i n a d o r
1 S e d e s co m p o n e n l o s d e n o m i n a d o re s e n fa c to re s p a ra h a l l a r l e s
e l m n i m o co m n m l ti p l o , q u e s e r e l c o m n d e n o m i n a d o r.
x2 1 = (x+1) (x 1)
x2 + 3x + 2 = (x+1) (x + 2)
m.c.m.(x2 1, x2 + 3x + 2) = (x+ 1) (x 1) (x + 2)
78
2 D i v i d i m o s e l co m n d e n o m i n a d o r e nt re l o s d e n o m i n a d o re s d e
l a s f ra c c i o n e s d a d a s y e l re s u l ta d o l o m u l ti p l i ca m o s p o r e l n u m e ra d o r
co r re s p o n d i e n te .
O p e ra c i o n e s co n f ra c c i o n e s a l ge b ra i ca s
S u m a d e f ra c c i o n e s a l ge b ra i c a s
79
C o n d i sti nto d e n o m i m i n a d o r
E n p r i m e r l u ga r s e p o n e n l a s f ra c c i o n e s a l ge b ra i c a s a co m n
d e n o m i n a d o r , p o ste r i o r m e n te s e s u m a n l o s n u m e ra d o re s .
M u l ti p l i ca c i n d e f ra c c i o n e s a l ge b ra i ca s
80
D i v i s i n d e f ra c c i o n e s a l ge b ra i ca s
E j e rc i c i o s re s u e l to s d e f ra c c i o n e s a l ge b ra i ca s
1 S i m p l i fi ca r l a s f ra c c i o n e s a l ge b ra i c a s
81
2
82
5
2 S u m a l a s f ra c c i o n e s a l ge b ra i c a s
3 Re sta l a s f ra c c i o n e s a l ge b ra i ca s
83
4 M u l ti p l i ca l a s f ra c c i o n e s a l ge b ra i ca s
84
O p e ra
5 Efe c t a l a s o p e ra c i o n e s .
85
6 Re a l i za l a s o p e ra c i o n e s .
U n a e c u a c i n e s u n a i g u a l d a d q u e s e c u m p l e p a ra a l g u n o s
va l o re s d e la s l e t ra s .
x + 1 = 2 x = 1
E l e m e nto s d e u n a e c u a c i n
Miembros
L o s m i e m b ro s d e u n a e c u a c i n s o n c a d a u n a d e l a s ex p re s i o n e s
q u e a p a re c e n a a m b o s l a d o s d e l s i g n o i g u a l .
T r m i n o s
L o s t r m i n o s d e u n a e c u a c i n s o n l o s s u m a n d o s q u e fo r m a n l o s
m i e m b ro s d e u n a e c u a c i n .
86
I n c g n i ta s
L a i n c g n i ta d e u n a e c u a c i n e s e l va l o r d e s c o n oc i d o q u e s e
p re te n d e d e te r m i n a r.
L a i n c g n i ta d e u n a e c u a c i n s e s u e l e ex p re s a r c o n l a l e t ra x .
Soluciones
L a s S O LU C I O N E S d e u n a e c u a c i n s o n l o s va l o re s q u e d e b e n to m a r
l a s l et ra s p a ra q u e l a i g u a l d a d s e a c i e r ta .
2x 3 = 3x + 2 x = 5
2 (5) 3 = 3 (5) + 2
10 3 = 15 + 2 13 = 13
Grado
E l g ra d o d e u n a e c u a c i n e s e l m ayo r d e l o s g ra d o s d e l o s
m o n o m i o s q u e fo r m a n s u s m i e m b ro s .
Ec u a c i o n e s e q u i va l e nte s
D o s e c u a c i o n e s s o n e q u i va l e nte s s i ti e n e n l a m i s m a s o l u c i n .
2x 3 = 3x + 2 x = 5
87
x + 3 = 2 x = 5
C r i te r i o s d e e q u i va l e n c i a d e e c u a c i o n e s
1 . S i a l o s d o s m i e m b ro s d e u n a e c u a c i n s e l e s s u m a o s e l e s
re s ta u n a m i s m a ca nti d a d , l a e c u a c i n e s e q u i va l e nte a l a d a d a .
x + 3 = 2
x + 3 3 = 2 3
x = 5
2 . S i a l o s d o s m i e m b ro s d e u n a e c u a c i n s e l e s m u l ti p l i c a o s e
l e s d i v i d e u n a m i s m a ca nti d a d , l a e c u a c i n e s e q u i va l e nte a l a d a d a .
5x + 10 = 15
(5x + 10) : 5 = 15 : 5
x + 2 = 3
x + 2 2= 3 2
x = 1
Clases de ecuaciones
1 . Ec u a c i o n e s p o l i n m i ca s
1 . 1 Ec u a c i o n e s p o l i n m i ca s e nte ra s
L a s e c u a c i o n e s p o l i n m i c a s s o n d e l a fo r m a P (x ) = 0 , d o n d e P ( x )
es un polinomio.
88
1 . 1 . 1 Ec u a c i o n e s d e p r i m e r g ra d o o l i n e a l e s
S o n d e l ti p o ax + b = 0 , c on a 0 , c u a l q u i e r o t ra e c u a c i n e n
l a q u e a l op e ra r, t ra s p o n e r t r m i n o s y s i m p l i fi c a r a d o p ta n e s a
ex p re s i n .
(x + 1)2 = x2 - 2
x2 + 2x + 1 = x2 - 2
2x + 1 = -2
2x + 3 = 0
1 . 1 . 2 Ec u a c i o n e s d e s e g u n d o g ra d o o c u a d rti ca s
S o n e c u a c i o n e s d e l ti p o ax 2 + bx + c = 0 , co n a 0 .
Ec u a c i o n e s d e s e g u n d o g r a d o i n co m p l eta s
ax 2 = 0
ax 2 + b = 0
ax 2 + bx = 0
1 . 1 . 3 Ec u a c i o n e s d e te rc e r g ra d o
S o n e c u a c i o n e s d e l ti p o ax 3 + bx 2 + c x + d = 0 , co n a 0 .
1 . 1 . 4 Ec u a c i o n e s d e c u a r to g ra d o
S o n e c u a c i o n e s d e l ti p o ax 4 + bx 3 + c x 2 + d x + e = 0 , c on a 0 .
89
Ec u a c i o n e s b i c u a d r a d a s
S o n e c u a c i o n e s d e c u a r to g ra d o q u e n o ti e n e t r m i n o s d e g ra d o
i m p a r.
ax 4 + bx 2 + c = 0 , co n a 0 .
1 . 1 . 5 Ec u a c i o n e s d e g ra d o n
E n g e n e ra l , la s e c u a c i o n e s d e g ra d o n s o n d e l a fo r m a :
1 . 2 . Ec u a c i o n e s p o l i n m i ca s ra c i o n a l e s
L a s e c u a c i o n e s p o l i n m i c a s s o n d e l a fo r m a , donde
P ( x ) y Q ( x ) s on p o l i n o m i o s .
1 . 3 . Ec u a c i o n e s p o l i n m i ca s i r ra c i o n a l e s
L a s e c u a c i o n e s i r ra c i o n a l e s s o n a q u e l l a s q u e ti e n e n a l m e n o s u n
p o l i n o m i o b a j o e l s i g n o ra d i c a l .
90
2 . Ec u a c i o n e s n o p o l i n m i ca s
2 . 1 Ec u a c i o n e s ex p o n e n c i a l e s
S o n e c u a c i o n e s e n l a q u e l a i n c g n i ta a p a re c e e n e l ex p o n e nte .
2 . 2 Ec u a c i o n e s l o ga r t m i ca s
S o n e c u a c i o n e s e n l a q u e l a i n c g n i ta a p a re c e a fe c ta d a p o r u n
l o ga r i t m o .
2 . 3 Ec u a c i o n e s t r i go n o m t r i c a s
S o n la s e c u a c i o n e s e n l a s q u e l a i n c g n i ta e st a fe c ta d a p o r u n a
f u n c i n t r i g o n o m t r i c a . C o m o sta s s on p e r i d i c a s , h a b r p o r l o
ge n e ra l i n fi n i ta s s o l u c i o n e s .
91
L a s e c u a c i o n e s l i n e a l e s o d e p r i m e r g ra d o s o n d e l ti p o ax + b = 0
, co n a 0 , c u a l q u i e r o t ra e c u a c i n e n l a q u e a l o p e ra r, t ra s p o n e r
t r m i n o s y s i m p l i fi c a r a d o p te n e s a ex p re s i n .
Re s o l u c i n d e e c u a c i o n e s l i n e a l e s
E n ge n e ra l p a ra re s o l ve r u n a e c u a c i n l i n e a l o d e p r i m e r g ra d o
d e b e m o s se g u i r l o s s i g u i e nte s p a s o s :
1 Q u i ta r p a r nte s i s .
2 Q u i ta r d e n o m i n a d o re s .
3 A g r u p a r l o s t r m i n o s e n x e n u n m i e m b ro y l o s t r m i n o s
i n d e p e n d i e nte s e n e l o t ro .
4 Re d u c i r l o s t r m i n o s se m e j a nte s .
5 D e s p e j a r l a i n c g n i ta .
D e s p e j a m o s l a i n c g n i ta :
A g r u p a m o s l o s t r m i n o s s e m e j a nte s y l o s i n d e p e n d i e nte s , y
sumamos:
92
Q u i ta m o s p a r n te s i s :
A g r u p a m o s t r m i n o s y su m a m o s :
D e s p e j a m o s l a i n c g n i ta :
Q u i ta m o s d e n o m i n a d o re s , p a ra e l l o e n p r i m e r l u ga r h a l l a m o s e l
m n i m o co m n m l ti p l o .
Q u i ta m o s p a r n te s i s , agrupamos y su m a m o s los t r m i n o s
s e m e j a nte s :
D e s p e j a m o s l a i n c g n i ta :
93
Q u i ta m o s p a r n te s i s y s i m p l i fi c a m o s :
Q u i ta m o s d e n om i n a d o re s , a g r u p a m o s y su m a m o s l o s t r m i n o s
s e m e j a nte s :
Q u i ta m o s co rc h e te :
Q u i ta m o s p a r n te s i s :
Q u i ta m o s d e n o m i n a d o re s :
Q u i ta m o s p a r n te s i s :
A g r u p a m o s t r m i n o s :
Sumamos:
94
D iv i d i m o s l o s d o s m i e m b ro s p o r : 9
E j e rc i c i o s d e e c u a c i o n e s l i n e a l e s
1.
2.
3.
95
4.
5.
96
6.
7.
97
8.
9.
Pa ra re a l i za r u n p ro b l e m a s d e e c u a c i o n e s e n p r i m e r l u ga r l o
te n e m o s q u e ex p re s a r e n l e n g u a j e a l ge b r i co y p o ste r i o r m e nte
re s o l ve r l a e c u a c i n re s u l ta n te .
E x p re s i o n e s a l ge b ra i ca s co m u n e s
E l d o b l e o d u p l o d e u n n m e ro : 2 x
E l t r i p l e d e u n n m e ro : 3 x
98
E l c u d r u p l o d e u n n m e ro : 4 x
L a m i ta d d e u n n m e ro : x /2 .
U n te rc i o d e u n n m e ro : x / 3 .
U n c u a r to d e u n n m e ro : x /4 .
U n n m e ro e s p ro p o rc i o n a l a 2 , 3 , 4 , . . . : 2 x , 3 x , 4 x , . .
U n n m e ro a l c u a d ra d o : x 2
U n n m e ro a l c u b o : x 3
D o s n m e ro s co n s e c u ti vo s : x y x + 1 .
D o s n m e ro s co n s e c u ti vo s p a re s : 2 x y 2 x + 2 .
D o s n m e ro s co n s e c u ti vo s i m p a re s : 2 x + 1 y 2 x + 3 .
D e s co m p o n e r 2 4 e n d o s p a r te s : x y 2 4 x .
L a s u m a d e d o s n m e ro s e s 2 4 : x y 2 4 x .
L a d i fe re n c i a d e d o s n m e ro s e s 2 4 : x y 2 4 + x .
E l p ro d u c to d e d o s n m e ro s e s 2 4 : x y 2 4 / x .
E l co c i e nte d e d o s n m e ro s e s 2 4 ; x y 2 4 x .
P ro b l e m a s d e m v i l e s
Pa ra p l a nte a r p ro b l e m a s s ob re m v i l e s q u e l l e va n ve l o c i d a d
co n sta n te s e u ti l i za n l a s f r m u l a s d e l m ov i m i e n to re c ti l n e o u n i fo r m e :
99
e s p a c i o = ve l o c i d a d ti e m p o
1 e r ca s o
L o s m v i l e s va n e n s e nti d o co nt ra r i o .
eAC + e BC = e AB
D o s c iu d a d e s A y B d i sta n 3 0 0 k m e nt re s . A l a s 9 d e l a m a a n a
p a r te d e l a c i u d a d A u n co c h e h a c i a l a c i u d a d B co n u n a ve l o c i d a d d e
9 0 km / h , y d e la c iu d a d B p a r te o t ro h a c i a l a c iu d a d A c o n u n a
ve l o c i d a d d e 6 0 k m / h . S e p i d e :
1 E l ti e m p o q u e ta rd a r n e n e n c o nt ra rs e .
2 L a h o ra d e l e n c u e nt ro .
S e e n c o nt ra ra n a l a s 1 1 d e l a m a a n a .
3 L a d i sta n c i a re c o r r i d a p o r ca d a u n o .
e AB = 90 2 = 180 km
e BC = 60 2 = 120 km
2 o ca s o
L o s m v i l e s va n e n e l m i s m o s e nti d o .
100
e AC e BC = e AB
D o s c iu d a d e s A y B d i sta n 1 8 0 k m e nt re s . A l a s 9 d e l a m a a n a
sa l e d e u n co c h e d e ca d a c i u d a d y l o s d o s co c h e s va n e n e l m i s m o
s e nti d o . E l q u e sa l e d e A c i rc u l a a 9 0 k m / h , y e l q u e s a l e d e B va a 6 0
km/h. Se pide:
1 E l ti e m p o q u e ta rd a r n e n e n c o nt ra rs e .
2 L a h o ra d e l e n c u e nt ro .
S e e n c o nt ra ra n a l a s 3 d e l a ta rd e .
3 L a d i sta n c i a re c o r r i d a p o r c a d a u n o.
e AB = 90 6 = 540 km
e BC = 60 6 = 360 km
3 e r ca s o
L o s m v i l e s p a r te n d e l m i s m o p u nto y co n e l m i s m o s e nti d o .
e1= e 2
U n c oc h e sa l e d e l a c i u d a d A a l a ve l o c i d a d d e 9 0 k m / h . Tre s
h o ra s m s ta rd e s a l e d e l a m i s m a c i u d a d ot ro c oc h e e n p e rs e c u c i n
d e l p r i m e ro co n u n a ve l o c i d a d d e 1 2 0 k m / h . S e p i d e :
101
1 E l ti e m p o q u e ta rd a r e n a l ca n za r l o .
90t = 120 (t 3)
2 L a d i sta n c i a a la q u e se p ro d u c e e l e n c u e nt ro .
e 1 = 90 12 = 1080 km
P ro b l e m a s d e g r i fo s
E n u n a h o ra e l p r i m e r g r i fo l l e n a 1 / t 1 d e l d e p s i to .
E n u n a h o ra e l se g u n d o g r i fo l l e n a 1 / t 2 d e l d e p s i to .
S i ex i ste u n d e s a g e
E n u n a h o ra e l d e s a g e va c i a 1 / t 3 d e l d e p s i to .
E n u n a h o ra l o s d o s g r i fo s j u nto s h a b r n l l e n a d o :
S in d e s a g e
C o n d e sa g e
102
U n g r i fo ta rd a e n l l e n a r u n d e p s i to t re s h o ra s y o t ro g r i fo ta rd a
e n l l e n a r l o c u at ro h o ra s . C u nto ti e m p o ta rd a r n e n l l e n a r l o s d o s
g r i fo s j u nto s e l d e p s i to ?
E n u n a h o ra e l p r i m e r g r i fo l l e n a 1 / 3 d e l d e p s i to .
E n u n a h o ra e l se g u n d o g r i fo l l e n a 1 / 4 d e l d e p s i to .
E n u n a h o ra l o s d o s g r i fo s j u nto s h a b r n l l e n a d o :
7x = 12 x = 1 2 / 7 h o ra s
P ro b l e m a s d e m ezc l a s
C1 1 ca nti d a d . C 1 = x
C2 2 ca nti d a d . C 2 = C m - x
Cm C a nti d a d d e l a m ezc l a C m = C 1 + C 2
P1 P re c i o d e l a 1 ca nti d a d
P2 P re c i o d e l a 2 ca nti d a d
Pm P re c i o d e l a m ezc l a
C1 P1 + C2 P2 = Cm Pm
103
C a nti d a d P re c i o C o s te
1 s u sta n c i a C1 P1 C1 P1
2 s u sta n c i a C2 P2 C2 P2
M ezc l a C1 + C2 P C1 P1+ C2 P2
C1 P1 + C2 P2 = (C1 + C2) Pm
U n c om e rc i a nte ti e n e d o s c l a se s d e ca f , l a p r i m e ra a 4 0 e l k g y
l a se g u n d a a 6 0 e l k g .
Cuantos kilogramos hay que poner de cada clase de caf para obtener 60
kilos de mezcla a 50 el kg?
1 clase 2 clase To ta l
N de kg x 60 x 60
Va l o r 40 x 60 (60 x) 60 50
40x + 60 (60 x) = 60 50
x = 30; 60 30 = 30
104
Te n e m o s q u e m ezc l a r 3 0 k g d e l a 1 c l a s e y o t ro s 3 0 d e l a 2
clase.
P ro b l e m a s d e a l e a c i o n e s
L a l ey d e l a a l e a c i n e s l a re l a c i n e nt re e l p e s o d e l m eta l fi n o ,
e s d e c i r, m s va l i o s o, y e l p e s o to ta l .
S e re s u e l ve n d e l m i sm o m od o q u e l o s p ro b l e m a s d e m ezc l a s ,
te n i e n d o e n c u e nta q u e l a l ey d e l a a l e a c i n e q u i va l e a l p re c i o d e l a
m ezc l a .
C1 L1 + C2 L2 = (C1 + C2) La
Se tienen dos lingotes de plata, uno de ley 0.750 y otro de ley 0.950. Qu
peso hay que tomar de cada lingote para obtener 1800 g de plata de ley 0.900?
1 l ey 2 l ey To ta l
N de g x 1800 x 1800
105
0.2x = 90 x = 450
1 ley 450 g
2 ley 1350 g
ax 2 + bx + c = 0 co n a 0 .
Pa ra re s o l ve r ecuaciones de segundo g ra d o u ti l i za m o s la
s i g u i e nte f r m u l a :
S i e s a < 0 , m u l ti p l i ca m o s l o s d o s m i e m b ro s p o r ( 1 ) .
106
Ec u a c i o n e s c u a d rti c a s i n co m p l eta s
U n a e c u a c i n c u a d rti ca o d e s e g u n d o g ra d o e s i n co m p l e ta s i
a lg u n o d e l o s c o e fi c i e nte s , b o c , o a m b o s , s on i g u a l e s a c e ro .
ax 2 = 0
La solucin es x = 0.
ax 2 + bx = 0
E x t ra e m o s fa c to r co m n x :
107
ax 2 + c = 0
Despejamos:
S o l u c i o n e s d e l a e c u a c i n c u a d rti ca
ax 2 + bx + c = 0
b 2 4 a c s e l l a m a d i s c r i m i n a nte d e l a e c u a c i n y p e r m i te
ave r i g u a r e n c a d a e c u a c i n e l n m e ro d e s o l u c i o n e s . Po d e m o s
d i sti n g u i r t re s ca s o s :
108
b2 4ac > 0
L a e c u a c i n ti e n e d o s s o l u c i o n e s , q u e s o n n m e ro s re a l e s
d i sti nto s .
b2 4ac = 0
L a e c u a c i n ti e n e u n a s o l u c i n d o b l e .
b2 4ac < 0
L a e c u a c i n n o ti e n e s o l u c i o n e s re a l e s .
P ro p i e d a d e s d e l a s s o l u c i o n e s d e l a e c u a c i o n e s c u a d rti ca s
L a s u m a d e l a s s o l u c i o n e s d e u n a e c u a c i n d e s e g u n d o g ra d o
es igual a:
109
E l p ro d u c to d e l a s s o l u c i o n e s d e u n a e c u a c i n d e s e g u n d o
g ra d o e s i g u a l a :
Ec u a c i n c u a d rti ca a p a r ti r d e s u s s o l u c i o n e s
S i co n o c e m o s l a s ra c e s d e u n a e c u a c i n , p o d e m o s e s c r i b i r
sta co m o :
Siendo S = x1 + x2 y P = x1 x2
E sc r i b e u n a e c u a c i n d e s e g u n d o g ra d o c u ya s s o l u c i o n e s s o n :
3 y 2.
S= 3 2 = 1
P = 3 2 = 6
x2 x + 6 = 0
Fa c to r i za c i n d e l a e c u a c i o n e s c u a d rti ca s
a x 2 + bx + c = 0
a ( x -x 1 ) ( x -x 2 ) = 0
110
Pa ra re s o l ve r ecuaciones f ra c c i o n a r i a s o ra c i o n a l e s se
m u l ti p l i c a n a m b o s m i e m b ro s d e l a e c u a c i n p o r e l m n i m o c o m n
m l ti p l o d e l o s d e n o m i n a d o re s .
D e b e m o s co m p r o b a r l a s s o l u c i o n e s , p a ra re c h a za r p o s i b l e s
s o l u c i o n e s ex t ra a s p rove n i e n te s d e l a e c u a c i n t ra n sfo r m a d a ( l a
re s u l ta nte d e m u l ti p l i c a r p o r e l m n i m o c o m n m l ti p l o ) , p e ro q u e n o
lo son de la ecuacin original.
C o m p ro b a m o s l a s o l u c i n :
111
L a e c u a c i n n o ti e n e s o l u c i n p o rq u e p a ra x = 1 s e a n u l a n l o s
d e n o m i n a d o re s .
La solucin es:
L a s e c u a c i o n e s b i c u a d ra d a s s o n d e l ti p o :
ax 4 + bx 2 + c = 0
Pa ra re s o l ve r e c u a c i o n e s b i c u a d ra d a s , efe c t u a m o s e l c a m b i o x 2 =
t , x 4 = t 2 ; c o n l o q u e g e n e ra u n a e c u a c i n d e s e g u n d o g ra d o co n l a
i n c g n i ta t :
at 2 + bt + c = 0
Po r ca d a va l o r p o s i ti vo d e t h a b r d o s va l o re s d e x :
112
E l m i s m o p ro c e d i m i e nto p od e m o s u ti l i za r p a ra re s o l ve r l a s
e c u a c i o n e s d e l ti p o :
ax 6 + bx 3 + c = 0
ax 8 + bx 4 + c = 0
ax 1 0 + bx 5 + c = 0
113
E j e rc i c i o s d e e c u a c i o n e s b i c u a d ra d a s
114
3x4 16x2 225 = 0
Evaluacin
115
Acreditacin del Ncleo Problemico
(Se debe definir en semanas, de forma que ajuste con el modelo pedaggico uniminuto en l
modalidad de distancia)
116
METODOLOGIA
La palabra mtodo significa camino (odos), para llegar a un fin (meta), en este sentido el
concepto de metodologa integra los mtodos y las tcnicas para desarrollar habilidades
conducentes a adquirir una competencia.
Usted cuenta con Varios recursos a su disposicin los cuales le ayudaran a alcanzar la
competencia al final de este modulo. Ellos son:
http://www.vitutor.net/1/38.html L o s co nte n i d o s y ti t u l a r i d a d d e l d o m i n i o
co r re s p o n d e n a J u a n C a r l o s Fe r n n d ez G o rd i l l o, p a ra m s i n fo r m a c i n
s o b re v i t u to r. n et puedes c on s u l ta r la pgina:
htt p : / / w w w.w h o i s . n e t / w h o i s _ n e w. c g i ? d = v i t u to r. n e t & t l d = c o m .
POLITICAS
El estudiante debe consultar y realizar las consultas y lecturas recomendadas, sintetizar los
conceptos en un portafolio, resolver los ejercicios y problemas propuestos en la gua, asistir
117
puntualmente a las sesiones presenciales y a los cipas programados en los acuerdos del 13 de
febrero, participar activamente de las actividades de socializacin y trabajo colaborativo.
Asumamos que los estudiantes son participantes, honestos y comprometidos que. Como tales,
son los principales responsables de iniciar, dirigir y sostener sus propios procesos de
aprendizaje. Cada estudiante se compromete a propiciar las condiciones que estn a su alcance
para maximizar las oportunidades de aprendizaje de acuerdo a su contexto y posibilidades. De
igual forma se asume que nuestros estudiantes no incurrirn en actos deshonestos y de plagio
intelectual de ideas en las diversas formas de interaccin, actividades terminales e intermedias.
Se espera que los estudiantes participen activamente en cada una de las actividades descritas
en la gua de estudio, para ello es necesario tener en cuenta que:
118
En las evidencias escritas, deber saber citar las fuentes, es decir usar debidamente la
bibliografa a fin de evitar el plagio.
Bibliografa
http://carmesimatematic.webcindario.com/cuadernoactividadescuarto.htm
http://www.vitutor.net/1/38.html L o s co nte n i d o s y ti t u l a r i d a d d e l d o m i n i o
co r re s p o n d e n a J u a n C a r l o s Fe r n n d ez G o rd i l l o, p a ra m s i n fo r m a c i n
s o b re v i t u to r. n et puedes c on s u l ta r la pgina:
htt p : / / w w w.w h o i s . n e t / w h o i s _ n e w. c g i ? d = v i t u to r. n e t & t l d = c o m .
Materiales de apoyo elaborados por el tutor sobre lgebra bsica y ecuaciones y sus
aplicaciones.
119