Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
a) YUYARINA
1) Imaynalla
Imaynalla y? Waliqlla
mamay? n
Imaynalla nki? ni
b) QHATICHINA
1. Mama Pawlina
2. Tata Mariyanu
3. Pay
4. Qam
5. Siwiku
6. Mariya
7. Mama
8. Tata
9. uqa
10. Qam
3) Qaya - tata Mariyanu. Qayakama, tata Mariyanu
1. Tupana - Tata
2. Inti punchaw - Mama
3. Qaya punchaw - Tata Kaliku
4. Tinkuna- Mama Kandicha
5. Illapa punchaw Tata Julyan
6. Kuychi punchaw - Mama Jasinta
7. Chaska punchaw - Tata Siwiku
8. Tinkuna - Mama Pawlina
9. Quyllur punchaw - Tatay
10. Ati punchaw - Mamay
c) MUYUCHINA
2. puriy.
3. Yachay.
4. Parlay
5. Parlachkay
6. Purillay
7. Kachkay.
8. Parlallay.
9. Rimachkay.
10. Rillay.
d) YAPANA
1. Ayll purin
2. Was rin
3. Qaya, Tata Mariyanu
4. Pay pamp purin
5. Yachay was richkani
6. Killa punchaw
7. Inti punchaw, mamay
8. Tinkuna
9. Qaya punchaw, Mama Mariya
10. Llaqt purichkanki
e) JUNTACHINA
1. Wasikama rin
3. Paylla riman
6. Pay parlallan
8. Ayllukama rini
9. Wasikama purichkan
1. Pay yachan
2. Qam parlanki
3. uqa rimachkani
4. Tata Kaliku purichkan
5. uqa allillan kachkani
6. Pay ayllukama purichkan
7. Qam rimallanki
8. Mama Jasinta yachan
9. Inti punchawkama purichkani
10. Illapa punchawkama purichkanki
g) AKLLANA
h) TAPUYKUNA KUTICHINA
i) TAPUYKUNA WAKICHINA
j) RIMAYKUNA QHATICHINA
2. uqa - Qam
3. Pay - uqa
k) QILLQAY
1) 02 Imataq
chay? Chayqa sacha
Chayr?
Imataq jaqay? urqu
? Jaqaypis a!
Imaynalla Waliqlla
Ima ? Sutiyqa
Ima ? Mariya
Imataq chay? Chayqa wasiy
Chayr? Chaytaq kanchay
b) QHATICHINA
1. Jaqay
2. Chay
3. Kay
4. Chay
5. Chay
6. Jaqay
7. Chay
8. Kay
1. Sacha
2. Larqa
3. Chakra
4. Qhuya
5. Wasi
6. Qallpa
7. Sara
8. Suti
c) MUYUCHINA
1. Sacha
2. Kancha
3. Qhuya
4. Tata
5. Mama
6. Churi/Waway
7. Punchaw
8. Qusa/Warmi
9. Suti
10. Sipas
1. Mariya
2. Mirsika
3. Siwiku
4. Sisku.
5. Jasinta.
6. Riwuchu
7. Silistina.
8. Sisiku
9. Juwana.
10. Pawlina
2. Jamuchkay
3. Jamuchkallay
4. Puuy
5. Mikhuy
6. Kachkay
7. Allillan
8. Llamkachkay
9. Upyay
10. Puuchkallay
d)YAPANA
1. uqa llamkachkani
2. Pay jamun
3. Qam yachanki
4. Mirsika allillan kachkan
5. uqa qhari/warmi kani
6. Qamqa wayna/sipas kachkanki
7. Mariya wasikama purichkan
8. Pay rimachkallan*
9. Tatay jamuchkan
10. Qam llamkanki
9) Mamay Mamayr?
1 Tatan.
2. uqa
3. Mama Mirsika
4. Chakra
5. Mamayki
6. Tata Sisku
7. Silistina
8. Chay
9. Jaqay
10. Kanchan
e) JUNTACHINA
10) uqa qhawa uqa qhawa-ni
f) TIKRANA
1. Payqa mamay
2. Mama Mirsikaqa aan/panan
3. Chay waynaqa waway/churiy
4. Jaqay sipasqa wawayki
5. Riwuchuqa tatay
6. Mariyaqa waway
7. Chayqa llaqtayki
8. Jaqayqa wasiy
9. Chayqa chakran
10. Payqa maman/tatan
1. Mamay puuchkan
2. Tatay jaqaykama richkan
3. Waway/churiy mikhuchkan
4. Tatayki llamkachkan
5. Warmiyki/Qusayki jamuchkan
6. Warmin/Qusan purichkan
7. Tatay upyachkan
8. Tatayki puuchkan
9. Waway/Churiy qillqachkan
10. Maman llaqtakama richkan
14) uqa allillan kachkani? Qamr?
g) AKLLANA
chay chuqlla 4. Chayqa mayu, chay mayu 5. Jaqayqa sacha, jaqay qhura
6. Kayqa rumi, kay rumi 7. Chayqa mayu, chay wayqu 8. Kay qallpa, kay
chakra 9. Payqa mikhun, pay upyan 10. Payqa puun, pay puun.
h) TAPUYKUNA KUTICHINA
1. Sutiyqa Sisku
2. Sutinqa Mirsika
3. Chayqa llaqtay
4. Kayqa chakrayki
5. Jaqayqa mayu
6. Allillan kachkani
7. Sutinqa Mariya
8. Jaqayqa sara
9. Kayqa kanchan
10. Chayqa wasiy
j) RIMAYKUNA QHATICHINA:
1. Pay - chuqlla
2. uqa - wasi
6. Warmiyki/Qusayki - kancha
7. Mamayki - papa
8. Tatayki - sara
9. Qam - larqa
k) QILLQAY
1)
Imaynalla ?
kakuchkani
Tataykir, kachkan?
allillantaq
tiyakuchkan?
Jatun Ayllupi
Qamkuna llamkankichik?
jaqay mayupi
Paykunar?
chayllapitaq llamkachkanku
Ima ?
sutikuni
r, ima sutikun?
Payqa sutikun
b) QHATICHINA:
1. Wasi
2. Ayllu
3. Llaqta
4. Chakran
5. Wasiy
6. Qhuya
7. Qullqi Chaka
1. Qullqi Chaka
2. Chukiya
3. Putuqsi
4. Kay llaqta
5. Jaqay chimpa
6. Ayllu
7. Kay wasi
8. Titikachi
9. Yanawaya
10. Chayanta
1. Chimpa
2. Qallpa
3. Qhuya
4. Kancha
5. Urqu
6. Mayu
7. Llaqta
c) MUYUCHINA
1. Tarpukuy
2. Qhipakuy
3. Tiyakuy
4. Pukllay
5. Purikuy
6. Parlakuchkay
7. Llamkakuchkay
8. Qillqachkallay
9. Qhipakuchkay
10. Tiyakuchkallay
d) YAPANA
1. Allillan kachkankichik
2. Papata tarpuni
3. Kaypi llamkachkanku
4. Qullqichakapi llamkachkan
5. Putuqsipi qhipa-chkan
6. Chay pampapi qhipakun
9. Maypitaq kachkankichik?
e) KASKACHINA
6. uqayku-llaqta - puuy
8. uqa
Putuqsipi wiakuni
1. Chayqa qhatu
2. Jaqayqa llaqta
3. Payqa waway/churiy
4. Kayqa chakra
5. Paykunaqa allin kachkanku
6. Kayqa qallpay
7. Chayqa kanchayki
8. Payqa ayllupi tiyan
9. Jaqayqa larqa
10. Kayqa wasin
g) AKLLANA
h) TAPUYKUNA KUTICHINA
16) Maypitaq tatayki tiyachkan? (Uru Uru) Tatayqa Uru Urupi tiyachkan
i) TAPUYKUNA WAKICHINA
1. Wasipi kachkani
2. Llaqtapi llamkachkan
3. Kaypi kachkan
4. Chay ayllupi llamkachkayku
5. Pampapi purichkan
6. Jaqay ayllupi llamkakuchkayku
7. Yachay wasipi parlachkan
8. Chakranpi llamkachkan
9. Llaqtanchikpi kachkanchik
10. Jaqay wasipi llamkachkani.
j) RIMAYKUNA QHATICHINA
1. Qhatun - Qhatun
2. Kanchay - Wasiy
3. Chakran - Kanchan
4. Qallpay - Qallpay
5. Mayu - Larqa
6. Chuqllan - Chuqllan
7. Qhuyan - Qhuyan
8. Chakra Qallpa
9. Mayu - Wayqu
10. Pampa - Pampa
k) QILLQAY
1)
Maymantataq ?
kani
Tataykir?
Paypis taq
Chay , maymantataq?
Kay chuwaykuqa
Kay r?
Qucha Pampamanta.
jamuchkankichik?
Llaqtamanta
?
Paykunapis, llaqtallamantataq jamuchkanku
Ima __ ?
sutikuni
Payr, ima sutikun?
Paypis
Payr?
Kaliku sutikun
b) QHATICHINA
2. Ayllu
3. Chimpa
4. Yuraq Qasa
5. Llaqtay
6. Puna
7. Putuqsi
8. Chay Ayllu
9. Jaqay pampa
10. Yunka
3) Jamuy Wasiykumanta jamuchkayku
1. Apamuy
2. Kutimuy
3. Jurqhumuy
4. Lluqsimuy
5. Richkay
c) MUYUCHINA
NOTA: En -Payqa llaqtamanta el verbo -kan se sobreentiende, lo cual no acontece con otros
verbos.
1. Ayllumanta jamuy
3. Llaqtamanta kutimuy
4. Waliqlla kakuchkay
5. Chukiyamanta kay
7. Wasimanta jamuchkay
8. Qhuyapi llamkay
9. Llaqtamanta kutimuy
1. Mama
2. an
3. Wawa/churi
4. Punchaw
5. Llaqta
6. Ayllu
7. Kancha
8. Tura/ Wawqi
9. Yachay wasi
10. aa/Pana
d) YAPANA
1. Ayllupi tiyani
2. Kanchapi pukllan
3. Llaqtapi purin
4. Chakrata qhawanki
5. Yachay wasipi yachanku
6. Qusayta/warmiyta watuni
7. Chakrapi llamkayku
8. Mama Mariya tantata llaqtapi qhatun
9. Paykuna papata rantinku
10. Tantata llaqtamanta rantinku.
e) JUNTACHINA
7) Wasi pi kachkani Wasiypi kachkani (Usar el mismo posesivo que tiene el sujeto)
1. Chakra pi llamkakuchkanku
2. Llaqta kama purichkanku
3. Chakra pi llamkachkan
4.Llaqta manta lluqsimuchkankichik
5. Wasi manta jamuchkanku
6. Llaqta pi tiyakunchik
7. Mariyaqa wasi pi tiyakun
8. Chakra pi llamkakuyku
9. Jallpa manta apamuyku
10. Llaqta pi tiyakuchkanchik
f) KASKACHINA
g) TIKRANA
1. Llaqtan
2. Qhatuy
3. Wawqiyki/Turayki
4. Chayqa jallpan
5. anniy
6. Qhuyan
7. aan/Panan
8. Chakrayki
9. Jallpan
10. Kanchayki
11) Llaqta-pi tiyani (jamuy) Llaqta-manta jamuni
h) AKLLANA
i) TAPUYKUNA KUTICHINA
j) TAPUYKUNA WAKICHINA
1. Yuraq Qasamanta
2. Wasinmanta kutimuchkani
3. Yunkamanta jurqhumuyku
4. Llaqtamanta jamuchkayku
6. Mayumanta lluqsimuchkayku
7. Uru Urumanta jamuyku
9. Mamayqa Putuqsimanta
3. Mayupi kachkanku
4. Sutinqa Yanawaya
6. Jaqayqa mayu
8. Chakrapi llamkachkani
k) RIMAYKUNA QHATICHINA