Está en la página 1de 85

Envcon Compaa Minera S.A.A.

Seguridad y Medio Ambiente


GUIA AMBIENTAL PARA LA ESTABILIDAD DE
TALUDES DE DEPOSITOS DE DESECHOS
SOLIDOS DE MINA
ndice
1.0 INTRODUCCION................................................................................................................3
1.1 PROPSITO Y ALCANCE...................................................................................................3
1.2 EFECTOS AMBIENTALES DE FALLAS DE TALUDES.............................................................4
2.0 UBICACIN DE LOS DEPOSITOS DE DESECHOS....................................................4
2.1 FACTORES GEOLGICOS Y GEOTCNICOS........................................................................4
2.2 FACTORES HIDROLGICOS..............................................................................................5
3.0 HIDROLOGIA.....................................................................................................................5
3.1 EFECTOS TOPOGRFICOS................................................................................................. 5
3.2 SELECCIN DE AVENIDAS DE DISEO..............................................................................
3.2.1 Enfoque Probabilstico................................................................................................6
3.2.2 Enfoque Determinista.................................................................................................6
3.2.3 Riesgo de Falla...........................................................................................................7
3.2.4 Resumen......................................................................................................................
4.0 INVESTIGACIONES DEL SITIO.....................................................................................8
4.1 INTRODUCCIN............................................................................................................... !
4.2 INVESTIGACIONES DE CAMPO.........................................................................................."
4.2.1 !a"as.........................................................................................................................#
4.2.2 $n%estigaciones &eol'gicas ( &eot)cnicas..................................................................#
4.2.2.1 G#$#%&'................................................................................................................."
4.2.2.2 T&'&(%)*..............................................................................................................1+
4.2.2.3 C&',-&.&*.............................................................................................................1+
4.2.2.4 R#/,*.%)*.............................................................................................................1+
4.2.3 !uestreo.................................................................................................................... 11
4.2.4 Pruebas de *am"o....................................................................................................12
4.2.3 Pruebas de +aboratorio............................................................................................12
4.2.5.1 G#$#%&'............................................................................................................... 12
4.2.5.2 D,*.%,01-,2$ (#' T&3&4) (#' G%&$).....................................................................13
4.2.5.3 G%&5#(&( E*6#-78,-&...........................................................................................13
4.2.5.4 D#$*,(&( R#'&.,5&...............................................................................................13
4.2.5.5. L,3,.#* A..#%0#%/...............................................................................................13
4.2.5. H13#(&( 9 D#$*,(&(..........................................................................................13
4.2.5.: R#*,*.#$-,& &' C)%.#............................................................................................14
4.2.5.! C)$*)',(&-,2$.....................................................................................................14
4.2.5." P#%3#&0,',(&(.....................................................................................................14
4.3 INVESTIGACIONES DE ROCA DE DESMONTE...................................................................14
4.4 E;EMPLO....................................................................................................................... 15
5.0 ESTABILIDAD DE TALUDES.........................................................................................16
5.1 ANLISIS DE ESTABILIDAD.............................................................................................1
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
,.1.1 *riterios.................................................................................................................... 16
,.1.2 !)todos..................................................................................................................... 1
,.2.3 Estabilidad de Pilas de Roca de Desmonte...............................................................21
5.3 ANLISIS S<SMICO......................................................................................................... 24
,.3.1 $ntroducci'n..............................................................................................................24
,.3.2 -ismicidad................................................................................................................. 24
,.3.3 -elecci'n de .celeraci'n -smica.............................................................................2,
,.3.4 E%aluaci'n de +icuefacci'n......................................................................................26
5.3.4.1 P%1#0& E*.=$(&% (# P#$#.%&-,2$ >PEP?...............................................................2
5.3.4.2 P%1#0& (# P#$#.%23#.%) C2$,-) >PPC?...............................................................2!
5.3.4.3 C)$-'1*,)$#*.......................................................................................................2!
5.4 DEFORMACIONES S<SMICAS...........................................................................................2!
5.5 REBOCE POR LA CRESTA............................................................................................... 2"
5. EROSIN....................................................................................................................... 3+
,.6.1 Erosi'n "or el .gua..................................................................................................3/
5..1.1 E%)*,2$ I$.#%$& 6)% #' A/1&................................................................................3+
5..1.2 E%)*,2$ E@.#%$& 6)% #' A/1&...............................................................................3+
,.6.2 Erosi'n "or el 0iento................................................................................................3/
6.0 MONITOREO Y MANTENIMIENTO DE DEPOSITOS DE DESECHOS.................31
.1 GENERALIDADES........................................................................................................... 31
.2 REAUERIMIENTOS DE MONITOREO................................................................................32
6.2.1 Descarga de Percolaci'n..........................................................................................33
6.2.2 -u"erficie Fre1tica....................................................................................................33
6.2.3 Presi'n de Poros.......................................................................................................3,
.2.3.1 M#(,-,2$ (# '& P%#*,2$ (# P)%)*.........................................................................35
.2.3.2 E*.,3&-,2$ (# ')* N,5#'#* (# P,#B23#.%)*...........................................................3
6.2.4 -ismicidad................................................................................................................. 36
6.2., Presi'n Din1mica de Poros ( +icuefacci'n...............................................................36
6.2.6 !o%imientos 0erticales.............................................................................................37
6.2.7 !o%imientos 2ori3ontales........................................................................................37
6.2. -edimentaciones Diferenciales..................................................................................37
6.2.# De"osici'n de Rela%es..............................................................................................3
.3 REGISTROS.................................................................................................................... 3"
.4 ACTUALICACIN DE REGULACIONES Y PROCEDIMIENTOS...............................................3"
7.0 RECUPERACION DE DEPOSITOS DE DESECHOS..................................................3
:.1 GENERALIDADES........................................................................................................... 3"
:.2 REBOCE POR LA CRESTA 9 RECUPERACIN....................................................................4+
:.3 INESTABILIDAD DE TALUDES D RECUPERACIN..............................................................4+
:.4 EROSIN INTERNA D RECUPERACIN.............................................................................41
:.5 EROSIN EETERNA 9 RECUPERACIN...........................................................................42
:. DAOS POR TERREMOTOS 9 RECUPERACIN.................................................................42
:.: DAOS A LOS SISTEMAS DE DECANTACIN D RECUPERACIN........................................42
:.! CONTAMINACIN DE AGUA SUBTERRNEA D RECUPERACIN.........................................43
8.0 CIERRE DE DEPOSITOS DE DESECHOS...................................................................44
!.1 GENERALIDADES........................................................................................................... 44
!.2 ESTABILIDAD DE MASA A LARGO PLACO.......................................................................44
.2.1 Estabilidad de 4aludes..............................................................................................44
.2.2 Estabilidad -smica...................................................................................................44
.2.3 Estabilidad 2idrol'gica............................................................................................44
!.3 ESTABILIDAD CONTRA LA EROSIN A LARGO PLACO.....................................................45
!.4 CONTAMINACIN AMBIENTAL........................................................................................45
!.5 RETORNO DE LA TIERRA AL USO PRODUCTIVO..............................................................4
!. MTODOS DE ESTABILICACIN......................................................................................4
2 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
.6.1 &eneralidades...........................................................................................................46
.6.2 Enrocado................................................................................................................... 47
.6.3 Estabili3aci'n 5umica.............................................................................................47
.6.4 Estabili3aci'n 0egetati%a..........................................................................................47
!..4.2 R#F1#%,3,#$.)* (# V#/#.&-,2$.............................................................................4!
!..4.3 F&-.)%#* A30,#$.&'#*..........................................................................................4"
!..4.4 S#'#--,2$ (# E*6#-,#*..........................................................................................5+
!..4.5 S#-1#$-,& (# R#5#/#.&-,2$..................................................................................51
.0 RECOMENDACIONES....................................................................................................52
10.0 RE!ERENCIAS............................................................................................................... 53
3 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
GUIA AMBIENTAL PARA LA ESTABILIDAD DE TALUDES
DE DEPOSITOS DE DESECHOS SOLIDOS DE MINA
Ea!ora"a para#
Mini$%erio "e Ener&a ' Mina$
Direcci(n Genera "e A$)n%o$ Am!ien%ae$
Lima *+, Per-
Ea!ora"a por
Eeri. A. Renna%
S/ep/er" Mier, Inc.
012+ A)%oma%ion 3a', S)i%e +22
4or% Coin$, CO 12565 7 EE.UU.
8+9 :;2 6607:<22
A&o$%o "e +::;
1.0 INTRODUCCION
1.1 P!"#$i%! & A'c(nce
E Mini$%erio "e Ener&a ' Mina$ "e Per- 8MEM9 /a prepara"o a G)a
Am!ien%a para a E$%a!ii"a" "e Ta)"e$ "e Dep($i%o$ "e De$ec/o$ S(i"o$
"e Mina, =inancia"o por e Banco In%ernaciona "e De$arroo. E "!"#$i%!
"inci"(' de e$%( G)*( e$ proporcionar )na per$pec%iva &enera "e o$
a$)n%o$ "e e$%a!ii"a" "e %a)"e$ en e paneamien%o, "i$eo, operaci(n,
man%enimien%o, ' cierre "e o$ "ep($i%o$ "e "e$ec/o$ "e mina.
Da"o >)e a ma'ora "e "e$ec/o$ "e mina con$%a "e reave$, ' >)e o$
reave$ &eneramen%e con$%i%)'en e %ipo "e "e$ec/o "e mina >)e ca)$an
ma'ore$ pro!ema$ en e Per-, e$%( G)*( e$%+ !ien%(d( "inci"(',en%e
-(ci( '!$ e'(.e$. La ma'ora "e principio$ "e e$%a!ii"a" "e %a)"e$ %am!i?n
$e p)e"en apicar "irec%amen%e a o%ro$ %ipo$ "e "e$ec/o "e mina. Se reai@a
)na menci(n e$pec=ica en o$ ca$o$ "on"e e compor%amien%o o %ra%amien%o
"e o%ro$ "e$ec/o$ "e mina "i=ieren a "e o$ reave$.
M)c/o$ "e o$ a$)n%o$ compren"i"o$ en e$%a G)a /an $i"o %ra%a"o$
previamen%e en a AG)a Am!ien%a para e ManeBo "e Reave$ "e MinaC 8Dic.
e%. a., E)io "e +::59. La G)a "e E$%a!ii"a" "e Ta)"e$ in%en%a
compemen%ar a G)a an%erior ' %ra%ar cier%o$ %ema$ con ma'or pro=)n"i"a".
E maneBo "e e$%a!ii"a" "e %a)"e$ "e o$ "e$ec/o$ "e mina$ p)e"e %ener )n
impac%o $i&ni=ica%ivo en o%ra$ Frea$ "e maneBo am!ien%a, %ae$ como a&)a
$)per=icia ' cai"a" "e a&)a $)!%errFnea 8"renaBe Fci"o "e roca en par%ic)ar9,
cai"a" "e a&)a, e impac%o$ $ocio(&ico$. En e$%a G)a $e p)e"e /acer
menci(n "e e$%o$ o%ro$ a$)n%o$ am!ien%ae$ pero no $e in%en%a %ra%ar
e$pec=icamen%e e$%a$ o%ra$ Frea$. Se "e!e coor"inar c)a>)ier pro'ec%o
$i&ni=ica%ivo "e e$%a!ii"a" "e %a)"e$ con o%ro$ eGper%o$ am!ien%ae$ "e$"e
$)$ re$pec%ivo$ campo$.
Uno "e o$ prop($i%o$ "e e$%a G)a e$ $) )$o como )n "oc)men%o "e
re=erencia ' $opor%e %?cnico. En )n $en%i"o mF$ ampio, e prop($i%o "e e$%a
G)a e$ a')"ar a per$ona "e $ec%or in")$%ria, "e a$e$ora ' "e &o!ierno a
/ DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
compren"er o$ a$)n%o$ ampio$ ' compeBo$ reaciona"o$ con a e$%a!ii"a"
"e %a)"e$, en=a%i@an"o no $(o a$ con"icione$ "e a e%apa opera%iva $ino
%am!i?n a$ po$%eriore$ a cierre. E$%( G)*( e$%+ de$%in(d( "inci"(',en%e a
ec%ore$ >)e %ienen "iver$o$ conocimien%o$ %?cnico$ ' poca eGperiencia previa
en o$ %ema$ %ra%a"o$.
En e$%a G)a $e in%en%a pre$en%ar a %ecnoo&a avan@a"a "e maneBo "e
"e$ec/o$ %a como $e prac%ica ac%)amen%e a nive m)n"ia, man%enien"o a
mi$mo %iempo )n e>)ii!rio con a na%)rae@a ' e nive "e %ecnoo&a
apropia"a para e Per-. En e$%e $en%i"o, a %ecnoo&a apropia"a e$ a>)ea
>)e reconoce >)e o$ =ac%ore$ como a$ carac%er$%ica$ &eo&rF=ica$, cimF%ica$
' &eo(&ica$ $on -nica$ "e Per-, a$ como e nive "e compeBi"a" compa%i!e
con $) in=rae$%r)c%)ra ' a "i$poni!ii"a" "e capaci"a" %?cnica e$peciai@a"a.
E co$%o "e maneBo "e "e$ec/o$ "e mina %en"rF )na in=)encia $i&ni=ica%iva
en a via!ii"a" econ(mica "e a$ operacione$ minera$, ' e$%e =ac%or "e!e $er
con$i"era"o en e con%eG%o "e )na naci(n en va$ "e "e$arroo con m)c/a$
nece$i"a"e$ econ(mica$ ' $ociae$. Lo$ impac%o$ econ(mico$ variarFn "e
ac)er"o a %amao ' a a compeBi"a" "e ca"a operaci(n minera in"ivi")a.
Por e$%a$ ra@one$, e$%a G)a a$)me >)e a$ prFc%ica$ am!ien%ae$ en e
maneBo "e "e$ec/o$ "e mina "e!en $er impemen%a"a$ en =orma pro&re$iva,
con %ecnoo&a >)e $e meBore ca"a ve@ mF$ ' >)e $e "e$arroe
$i$%emF%icamen%e a nivee$ mF$ avan@a"o$ a me"i"a >)e o$ "e$arroo$
%?cnico$, $ocioecon(mico$ ' am!ien%ae$ "e pa$ $i&an pro&re$an"o. De e$%a
=orma, $e p)e"e con%in)ar en =orma $o$%eni!e e "e$arroo "e a %ecnoo&a
"e maneBo "e "e$ec/o$ "e mina ' a$ meBora$ am!ien%ae$ >)e e$%o pro")ce.
En e$%a G)a $e %oma en c)en%a "o$ a"ver%encia$. La primera e$ >)e inc)$o
a %ecnoo&a in%ernaciona mF$ avan@a"a no nece$ariamen%e p)e"e $er
apica"a en =orma "irec%a, 'a >)e ca$i $iempre $e re>)erirF cam!io$ '
a"ap%acione$ para a$ con"icione$ -nica$ "e Per-. La $e&)n"a e$ >)e a$
con"icione$ eGi$%en%e$ en e Per- $on %an varia"a$ como en c)a>)ier pa$ "e
m)n"o, por o >)e para ca"a &enerai@aci(n "e e$%a G)a /a!rF eGcepcione$
para operacione$ e$pec=ica$ ' $i%io$ e$pec=ico$.
4inamen%e, $e reconoce >)e ,)c-!$ de '!$ de"#$i%!$ de de$ec-! de ,in(
en e' Pe0 $!n %(n "e1)e2!$ para B)$%i=icar a$ inve$%i&acione$, anFi$i$, '
me"i"a$ "e rec)peraci(n a &ran e$caa e$!o@a"a$ en e$%a G)a. E$%o "e!era
$er re$pon$a!ii"a" "e e3"e%! en ,(ne4! de de$ec-!$ >)e e$ e
encar&a"o "e "e%erminar >)? nive "e e$=)er@o e$ econ(micamen%e
B)$%i=ica!e para e pro'ec%o in"ivi")a, $in imponer nin&-n rie$&o am!ien%a o
per$ona. Sera recomen"a!e para a$ en%i"a"e$ re&)a"ora$ como e
Mini$%erio "e Ener&a ' Mina$ "e$arroar &)a$ >)e in"i>)en e nive "e
e$=)er@o re>)eri"o para ca$i=icacione$ "i=eren%e$ "e "ep($i%o$ "e "e$ec/o$.
1.2 E5ec%!$ A,6ien%('e$ de 7(''($ de T(')de$
Lo$ E=ec%o$ am!ien%ae$ "e )na =aa "e %a)" con$%an %an%o "e e=ec%o$
"irec%o$ como in"irec%o$. Lo$ e5ec%!$ diec%!$ compren"en a p?r"i"a
inme"ia%a "e vi"a /)mana, ' a "e$%r)cci(n "e %o"a e$%r)c%)ra, 'a $ea vi"a
anima o ve&e%a por e pa$o "e o$ reave$ 'Ho "e$ec/o$ i!era"o$.
Lo$ e5ec%!$ indiec%!$ inc)'en "ao$ aparen%emen%e menore$ a me"io
am!ien%e. La =aa "e )n "ep($i%o "e "e$ec/o a"'acen%e a )na corrien%e o ro
p)e"e repre$ar a corrien%e "e a&)a, ca)$an"o aveni"a a&)a$ arri!a. La
even%)a r)p%)ra "e a pre$a %empora "e "e$ec/o p)e"e oca$ionar )na
aveni"a $i&ni=ica%iva ' ero$i(n a&)a$ a!aBo. La =aa "e )n "ep($i%o "e
5 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
"e$ec/o en )n c)erpo "e a&)a p)e"e ca)$ar %am!i?n a "e$%r)cci(n "e a
vi"a ac)F%ica. En e cor%o pa@o, e$%o $e "e!e principamen%e a o$ $e"imen%o$
incremen%a"o$ en e a&)a "e$"e e "e$ec/o "e mina. Por o%ro a"o, en e
ar&o pa@o, a vi"a ac)F%ica p)e"e $er "e$%r)i"a permanen%emen%e por a
con%aminaci(n "e a&)a por ma%eria "e "e$ec/o >)e &enera Fci"o 8"renaBe
Fci"o "e roca9 o por me%ae$ pe$a"o$ con%eni"o$ en e "e$ec/o.
A$imi$mo, a =aa "e %a)"e$ en e %erreno p)e"e oca$ionar impac%o a ar&o
pa@o en e crecimien%o "e ve&e%aci(n ' a=ec%ar "e$=avora!emen%e a cai"a"
"e a&)a $)!%errFnea en e Frea "e a =aa. Lo$ e=ec%o$ in"irec%o$ %am!i?n
inc)'en o$ impac%o$ $ocioecon(mico$ %ae$ como a p?r"i"a "e pro")c%ivi"a"
"e a mina "e!i"o a )na parai@aci(n ca)$a"a por )na =aa, o$ co$%o$ "e
reparaci(n "e a =aa ' a p?r"i"a "e a %ierra a=ec%a"a para c)a>)ier )$o
pro")c%ivo.
2.0 UBICACI8N DE LOS DEP8SITOS DE DESECHOS
2.1 7(c%!e$ Ge!'#9ic!$ & Ge!%:cnic!$
En e Per-, o$ rie$&o$ &eo(&ico$ %ienen ma'or impor%ancia en a )!icaci(n "e
"ep($i%o$ "e "e$ec/o$ >)e en a ma'ora "e o$ o%ro$ pa$e$. Lo$ An"e$ $e
enc)en%ran en%re a$ mon%aa$ mF$ B(vene$ "e m)n"o ' ac%)amen%e
con%in-an crecien"o, por o >)e oc)rren proce$o$ "e "e$&a$%e "e ma$a "e
%o"o$ o$ %ipo$ a )na veoci"a" rFpi"a "e$"e e p)n%o "e vi$%a &eo(&ico. La
&eomor=oo&a en e Per- e$ mF$ )n a$)n%o "e proce$o$ ac%)amen%e ac%ivo$
' con%in)o$ >)e "e a$pec%o$ /i$%(rico$.
La$ carac%er$%ica$ "e $i%io &eo(&ico a=ec%an a e$%a!ii"a" =$ica "e a$
repre$a$ ' a movii"a" "e o$ con%aminan%e$ po%enciae$ /acia ' "en%ro "e
a&)a $)!%errFnea. Si no $on "ema$ia"o $evera$, a&)na$ con"icione$
&eo(&ica$ a"ver$a$ p)e"en $er mi%i&a"a$ por a$pec%o$ 8a vece$ co$%o$o$9
"e "i$eo "e in&eniera, pero o%ra$ $e evi%an meBor cam!ian"o a $i%io$
a%erna%ivo$. Como mnimo, $e nece$i%a )n anFi$i$ "e%aa"o "e pare$
e$%ereo$c(pico$ con =o%o&ra=a a?rea, me"ian%e reconocimien%o "e %erreno, '
$e re>)iere, por o meno$, a&)na$ caica%a$ para proporcionar in=ormaci(n
rea%iva a $i%io. 4rec)en%emen%e $e eva-a pro=)n"i"a"e$ "e a&)a
$)!%errFnea, "ireccione$ "e =)Bo, &ra"ien%e$, ' )$o$ eGi$%en%e$ como par%e "e
o$ e$%)"io$ am!ien%ae$ "e re=erencia nece$ario$, pero $i no, %am!i?n $e
p)e"e re>)erir per=oracione$ para e$%)"io$ "e $i%io.
Se nece$i%a >)e a$ con"icione$ "e $)eo ' roca >)e p)e"en a=ec%ar
"e$=avora!emen%e a e$%a!ii"a" =$ica $ean i"en%i=ica"a$ B)n%o con a
eG%en$i(n ' pro=)n"i"a" "e c)a>)iera "e "ic/o$ "ep($i%o$. E$%o inc)'e
pano$ "e e$%ra%i=icaci(n ma 'Ho "?!imen%e orien%a"o$I "ep($i%o$ "e arena,
imo o &rava propen$o$ a a ic)e=acci(n >)e e$%Fn $a%)ra"o$, o >)e po"ran
vover$e a$ !aBo a in=)encia "e a percoaci(n "e a repre$aI %)r!a
8encon%ra"a en e Per- en %erreno$ &aciae$ "e o$ An"e$9I ' arcia $a%)ra"a
in"epen"ien%emen%e "e $) ri&i"e@.
Lo$ a$pec%o$ "e "i$eo "e pre$a$ para %ra%ar o$ pro!ema$ "e e$%a!ii"a"
>)e pre$en%an e$%o$ ma%eriae$, inc)'en"o a eGcavaci(n ' remoci(n, p)e"en
%ener ma'or in=)encia en a$ "eci$ione$ re=eren%e$ a a )!icaci(n, ' mF$ %ar"e
en o$ co$%o$ "e maneBo "e "e$ec/o$ $i ?$%o$ no $on i"en%i=ica"o$ en a e%apa
"e ocai@aci(n "e $i%io. Comen%ario$ $imiare$ $e apican a $)eo$ $en$i!e$ a
; DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
a /)me"a" en re&ione$ Fri"a$ o $emiFri"a$ >)e $on propen$o$ a coap$ar $i
e$%Fn $a%)ra"o$.
Lo$ $i%io$ en o$ >)e $e enc)en%ran $)!'acen%e$ $)eo o roca con%enien"o
ampio$ "ep($i%o$ $o)!e$ como 'e$o, a$ como %am!i?n a>)eo$ en o$ >)e
$e enc)en%ran $)!'acen%e$ cai@a cFr$%ica, $e evi%an meBor en conB)n%o.
A&)na$ con"icione$ &eo(&ica$ p)e"en a)%omF%icamen%e eGc)ir "e
con$i"eraci(n )n $i%io. Tae$ con"icione$ inc)'en#
La pre$encia "e )na =aa ac%iva, o )na =aa inac%iva >)e p)e"a $er
reac%iva"a por e pe$o ' a percoaci(n "e a in$%aaci(n prop)e$%a,
"e!aBo o a"'acen%e a $i%io.
La pre$encia "e a!ore$ "e mina $)!%errFnea ac%iva$ o pa$a"a$
"irec%amen%e "e!aBo o a"'acen%e a $i%io.
Un $i%io &eo(&icamen%e ine$%a!e, %a como )n "e$pren"imien%o o
"err)m!e "e !a$)ra. La pre$encia "e )n Frea rea%ivamen%e pana en
e me"io "e o%ra =orma "e %erreno e$carpa"o, mien%ra$ $e pre$en%a )n
$i%io a%rac%ivo, "e!e $er eGamina"a con par%ic)ar c)i"a"o.
La pre$encia "e pre$ione$ a%a$ "e a&)a $)!%errFnea, como o in"ican
a&)na$ vece$ o$ manan%iae$ ar%e$iano$ en e Frea "e $i%io.
Propen$i(n "e )n $i%io a rie$&o$ &eo(&ico$, %a como $e "e$cri!e a
con%in)aci(n.
Lo$ rie$&o$ &eo(&ico$ inc)'en avaanc/a$ ' "err)m!e$. Lo$ "err)m!e$
ac%ivo$ o a$pec%o$ peri&aciae$ rea%ivo$ $on =Fcimen%e i"en%i=ica"o$ ")ran%e
e reconocimien%o &eo(&ico ' "e!eran $er evi%a"o$ en ca$o "e pro")cir$e 'a
$ea "e!aBo o $o!re e "ep($i%o. A vece$ $e p)e"e in"icar e po%encia "e
avaanc/a$ "e roca$ &ran"e$ por evi"encia &eo(&ica "e ca$o$ pa$a"o$
me"ian%e a eva)aci(n "e %erreno. Generamen%e e$ no%oria a ca"a "e
avaanc/a "e nieveI ?$%a$ %ienen poco e=ec%o en a e$%a!ii"a" "e "ep($i%o$
como %ae$, pero p)e"en pre$en%ar )n perB)icio para a operaci(n ' e acce$o.
2.2 7(c%!e$ Hid!'#9ic!$
De!i"o a a %opo&ra=a a!r)p%a >)e pre$en%a &ran par%e "e Per- ' a a
corre$pon"ien%e =a%a "e Frea$ pana$ para a con$%r)cci(n "e "ep($i%o$ "e
"e$ec/o, m)c/a$ "e "ic/a$ "ep($i%o$ e$%Fn )!ica"o$ a"'acen%e$ a o$ ro$,
corrien%e$ o a&o$. Dic/a$ )!icacione$ pre$en%an a$pec%o$ par%ic)are$ "e
"i$eo ' man%enimien%o#
C)an"o $e e=ec%-a o$ anFi$i$ "e e$%a!ii"a" $e "e!e %omar en c)en%a
a a%a $)per=icie =reF%ica na%)ra en $)eo$ "e cimen%aci(n a"'acen%e$
a c)erpo$ "e a&)a.
E "ep($i%o "e "e$ec/o$ "e!e $er o $)=icien%emen%e eeva"o con
re$pec%o a )na corrien%e o ro a"'acen%e para evi%ar c)a>)ier "ao a
"ep($i%o o $)$ cimien%o$ por a acci(n ero$iva "e a&)a o $ocavaci(n.
A%erna%ivamen%e, o$ "ep($i%o$ "e!en $er re=or@a"o$ con%ra a acci(n
"e %ae$ corrien%e$, por eBempo, me"ian%e e enroca"o. En a&)no$
ca$o$, $e p)e"e B)$%i=icar a "erivaci(n "e a corrien%e.
Inc)$o $i o$ e=ec%o$ inme"ia%o$ "e a corrien%e no $on aparen%e$, $e
"e!e reai@ar )na eva)aci(n &eomor=o(&ica "e $i%io ' "e a corrien%e
o e ro para a$e&)rar a via!ii"a" a ar&o pa@o ' po$%erior a cierre "e
< DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
$i%io. Por eBempo, $e "e!e con$i"erar a po$i!e mi&raci(n "e
mean"ro$ "e ro.
Lo$ vo-mene$ "e =)Bo "e corrien%e en e Per- varan con$i"era!emen%e
")ran%e e ao, $ien"o mF$ a%o$ a =inai@ar a e$%aci(n "e )via$. Lo$ "a%o$ a
ar&o pa@o "e =)Bo$ "e corrien%e $on invaora!e$ para pre"ecir o$ =)Bo$
mFGimo$ an%icipa"o$ ' a$ con%rame"i"a$ "e "i$eo. En ca$o "e >)e no
eGi$%an "a%o$ a"ec)a"o$, e pro=e$iona "e "i$eo "e!e ea!orar $)p)e$%o$
$o!re e peor "e o$ ca$o$.
3.0 HIDROLOGIA
3.1 E5ec%!$ T!"!9+5ic!$
La %opo&ra=a ' a a%i%)" a=ec%an en &ran me"i"a e %ipo ' a can%i"a" "e
precipi%aci(n >)e $e pro")ce en )n Frea. M)c/a$ "e o$ "ep($i%o$ "e reave$
en e Per- e$%Fn )!ica"o$ en Frea$ mon%ao$a$ >)e %ienen )n reieve
%opo&rF=ico eG%remo. E$%a$ "i=erencia$ en e %erreno a=ec%an e =)Bo "e aire, a$
n)!o$i"a"e$, %empera%)ra, precipi%aci(n ' e$corren%a. La$ re&ione$
mon%ao$a$ !o>)ean e =)Bo "e aire ' e$%o oca$iona )n evan%amien%o
=or@a"o. E$%e evan%amien%o oca$iona ine$%a!ii"a"e$ convec%iva$ >)e
pro")cen o incremen%an a$ precipi%acione$. Con=orme e aire $e m)eve /acia
arri!a "e a ver%ien%e "e a"o "e vien%o, $e en=ra, eGpan"e ' oc)rre a
con"en$aci(n. C)an"o e aire a$cen"en%e $e v)eve $a%)ra"o, a$ &o%a$ "e
a&)a =orman n)!e$. Si e aire >)e $e m)eve /acia arri!a a o ar&o "e )na
pen"ien%e e$%F m)' car&a"o "e /)me"a", a can%i"a" "e a&)a precipi%a!e
a)men%a ' "e e$%e mo"o %am!i?n $e incremen%a a precipi%aci(n re$)%an%e.
A"emF$ "e incremen%ar a can%i"a" "e precipi%aci(n >)e p)e"e oc)rrir en )n
Frea mon%ao$a, o$ eG%remo$ %opo&rF=ico$ %am!i?n incremen%an e po%encia
"e e$corren%a a "i$min)ir e amacenamien%o $)per=icia, e empo@amien%o '
a in=i%raci(n.
3.2 Se'ecci#n de A.enid($ de Di$e2!
Se re>)iere >)e en o$ anFi$i$ "e "i$eo "e aveni"a$ empea"o$
com-nmen%e para "ep($i%o$ "e reave$, e$%r)c%)ra$ "e "erivaci(n ' "i>)e$ $e
con$i"ere o$ even%o$ "e aveni"a$ eG%rema$. Se /a "e$arroa"o "o$
proce"imien%o$ para proporcionar e$%ima"o$ "e e$%o$ even%o$ "e aveni"a$
eG%rema$I e en=o>)e pro!a!i$%ico ' e en=o>)e "e%ermini$%a. E en=o>)e
pro!a!i$%ico e$%ima o$ perio"o$ "e re%orno o a$ pro!a!ii"a"e$ "e
eGce"encia "e even%o$ /ipo%?%ico$ "e aveni"a eG%rema me"ian%e e e$%)"io
e$%a"$%ico "e o$ even%o$ /i$%(rico$ pa$a"o$. E en=o>)e "e%ermini$%a e$%ima
a ma&ni%)" "e )n even%o "e aveni"a eG%rema con$i"eran"o a$ con"icione$
mF$ $evera$ %an%o me%ereo(&ica$ como /i"ro(&ica$ >)e $on ra@ona!emen%e
po$i!e$ en e Frea, $in %ener en c)en%a a pro!a!ii"a" "e oc)rrencia "e
even%o. La $eecci(n "e )na aveni"a "e "i$eo "e!e %omar en con$i"eraci(n
e nive "e rie$&o a$ocia"o con e$e even%o. E cri%erio con$erva"or empea"o
a $eeccionar )na aveni"a "e "i$eo "e!era !a$ar$e en )n anFi$i$ "e o$
rie$&o$ "e a$ Frea$ a&)a$ arri!a "e$"e a =aa "e o$ "ep($i%o$ "e "e$ec/o$
"e mina ' e co$%o "e prevenir %ae$ =aa$.
8 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
3.2.1 Enfoque Probabilstico
D)ran%e a e%apa opera%iva "e )na in$%aaci(n, $e a$)me &eneramen%e >)e e
man%enimien%o "e r)%ina a$e&)rarF >)e a in$%aaci(n $e enc)en%re en !)ena$
con"icione$ an%e$ "e >)e comience a e$%aci(n an)a "e aveni"a$. Por
con$i&)ien%e, e perio"o "e e$%a!ii"a" >)e in%ere$a compren"e $oamen%e )n
ao. En %a ca$o, &eneramen%e e$ acep%a!e )n "i$eo >)e re$i$%a a ma'or
aveni"a >)e p)e"a oc)rrir en )n perio"o "e +22 ao$ $i a -nica preoc)paci(n
e$ a p?r"i"a "e propie"a".
La ma'or aveni"a >)e p)e"a oc)rrir en )n perio"o "e +22 ao$ %iene )na
pro!a!ii"a" "e eGce"encia "e 2.2+, o >)e $i&ni=ica >)e a aveni"a %iene )na
po$i!ii"a" "e oc)rrencia 8o "e $er eGce"i"a9 "e +J en c)a>)ier ao "a"o.
En o$ ca$o$ en >)e eGi$%an mo%ivo$ "e preoc)paci(n por a $a)" ' $e&)ri"a"
p-!ica o en o$ ca$o$ en >)e no $e e=ec%-e e man%enimien%o "e r)%ina, como
por eBempo# "e$p)?$ "e >)e a in$%aaci(n /a'a ce$a"o $)$ operacione$, e$
acon$eBa!e )n nive "e rie$&o corre$pon"ien%e a )na pro!a!ii"a" "e
eGce"encia m)c/o menor "e 2.2+.
Lo$ e$%)"io$ "e pro!a!ii"a" $e !a$an en o$ re&i$%ro$ "e even%o$ aea%orio$.
En !a$e a "ic/o$ re&i$%ro$, $e p)e"e "e%erminar )na c)rva "e =rec)encia. Sin
em!ar&o, "e!i"o a >)e a ma'ora "e re&i$%ro$ "e precipi%aci(n $on
&eneramen%e m)'
cor%o$ 8&eneramen%e +22 ao$ o meno$9, a$ "e%erminacione$ "e =rec)encia$
$on a men)"o poco con=ia!e$ para o$ even%o$ "e aveni"a eG%rema. Una
re&a &enera prFc%ica e$ >)e a eG%rapoaci(n "e )na c)rva "e =rec)encia
pro!a!emen%e no e$ con=ia!e para can%i"a"e$ "e precipi%aci(n >)e %ienen
in%ervao$ "e repe%ici(n "e mF$ "e "o!e "e on&i%)" "e re&i$%ro, e$ "ecir, e$
nece$ario )n re&i$%ro con=ia!e "e por o meno$ 52 ao$ para pre"ecir a
precipi%aci(n ma'or pro")ci"a en )n perio"o "e +22 ao$. En o$ ca$o$ en
>)e e re&i$%ro $e con$i"ere m)' cor%o para proporcionar o$ e$%ima"o$
con=ia!e$ "e =rec)encia "e precipi%aci(n, o$ re&i$%ro$ "e Frea$ cercana$
p)e"en $er empea"o$ para eG%en"er e re&i$%ro en e $i%io e incremen%ar a
con=ia!ii"a" "e o$ "a%o$. E$%o $e p)e"e e=ec%)ar $iempre >)e /a'a )n a%o
&ra"o "e correaci(n en%re o$ re&i$%ro$.
Si no e$%Fn "i$poni!e$ o$ re&i$%ro$ con=ia!e$ "e precipi%aci(n o $i e nive "e
rie$&o e$ %a >)e e$ acon$eBa!e )na aveni"a "e "i$eo >)e %en&a )na
pro!a!ii"a" "e eGce"encia menor a 2.2+, $e "e!era %omar en con$i"eraci(n
e e$%imar )na aveni"a "e "i$eo >)e empee e en=o>)e "e%ermini$%a.
3.2.2 Enfoque Determinista
E en=o>)e "e%ermini$%a e$%ima )na aveni"a "e "i$eo $in %ener en c)en%a a
pro!a!ii"a" "e $) oc)rrencia. Dic/o even%o $e "enomina &eneramen%e como
Precipi%aci(n MFGima Pro!a!e 8PMP9 ' e$ a ma'or in%en$i"a" "e )via >)e
e$ =$icamen%e po$i!e en )na Frea &eo&rF=ica. De!era reconocer$e, $in
em!ar&o, >)e 'a >)e m)c/a$ "e o$ "ep($i%o$ "e "e$ec/o "e mina en e Per-
$on operacione$ pe>)ea$, no $era po$i!e B)$%i=icar e "i$eo para )n even%o
"e precipi%aci(n eG%rema como %a. En e$%o$ ca$o$, "e!era $er
re$pon$a!ii"a" "e opera"or "e a in$%aaci(n e "e%erminar e "i$eo >)e $e
p)e"e "ar a )na in$%aaci(n para e ca$o "e a %empe$%a" mF$ =)er%e $in
imponer co$%o$ >)e no $ean ra@ona!e$ o )n rie$&o in"e!i"o a am!ien%e o a
a &en%e >)e po"ra $er a=ec%a"a "e$=avora!emen%e. A a %empe$%a" "e
"i$eo para )na in$%aaci(n $e e p)e"e "e$i&nar como a =racci(n "e a PMP,
"epen"ien"o "e nive "e rie$&o. Por eBempo, )n $i%io "e a%o rie$&o "on"e
= DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
)na =aa pon"ra en pei&ro "irec%amen%e a vi"a /)mana %en"ra >)e $er
"i$ea"o para a PMP %o%a, mien%ra$ )n $i%io "e rie$&o mo"era"o po"ra $er
"i$ea"o para 2.;5 PMP, ' )n $i%io "e !aBo rie$&o "on"e no /a' vi"a$
/)mana$ o e$%r)c%)ra$ >)e e$%?n amena@a"a$ "irec%amen%e po"ra "i$ear$e
para 2.5 PMP.
Lo$ "a%o$ "e PMP "e!eran $er o!%eni"o$ "e =)en%e$ p)!ica"a$. Sin
em!ar&o, 'a >)e o$ re&i$%ro$ "e precipi%aci(n en e Per- $on imi%a"o$, p)e"e
$er >)e o$ "a%o$ "e PMP no e$%?n "i$poni!e$. Si e$%e e$ e ca$o, $e %en"rF
>)e "e$arroar o$ "a%o$ "e PMP. Un =ac%or !F$ico para "e$arroar mi%e$
$)periore$ "e precipi%aci(n "en%ro "e )na re&i(n e$ )na revi$i(n "e a$
principae$ %empe$%a"e$ "e )via >)e /an oc)rri"o en a c)enca. Siempre
con$%i%)'e )n pro!ema a =a%a "e $)=icien%e$ "a%o$ "e %empe$%a"e$,
par%ic)armen%e en a$ Frea$ mon%ao$a$. Un m?%o"o empea"o en o$ EEUU
para re$over e$%a "e=iciencia e$ e proce"imien%o me"ian%e e c)a a$
%empe$%a"e$ /i$%(rica$ $on %ran$p)e$%a$ "e o%ro$ )&are$. E$%e proce"imien%o
a$)me >)e a$ can%i"a"e$ "e precipi%aci(n >)e /an oc)rri"o en o%ro$ )&are$
po"ran pro")cir$e en a c)enca "e a >)e $e %ienen "a%o$ imi%a"o$, e$ "ecir
>)e a$ Frea$ $on me%eoro(&icamen%e /omo&?nea$.
E pa$o inicia para preparar )n e$%ima"o "e PMP e$ e=ec%)ar )n anFi$i$ "e
o$ pa%rone$ "e precipi%aci(n "e a$ %empe$%a"e$ "e re&i$%ro en e Frea a$
como en o%ra$ Frea$ >)e $on con$i"era"a$ me%eoro(&icamen%e /omo&?nea$.
E $i&)ien%e pa$o e$ "e%erminar a$ con"icione$ me%eoro(&ica$ >)e
oca$ionaron a$ &ran"e$ can%i"a"e$ "e precipi%aci(n. E$%o $e e=ec%-a
eGaminan"o pa%rone$ cimF%ico$ $in(p%ico$ ' proce$o$ "inFmico$ "e %o"a$ a$
%empe$%a"e$ para ai$ar a$ %empe$%a"e$ >)e /an oc)rri"o
me%eoro(&icamen%e en e p)n%o "e in%er?$ ' >)e po"ran /a!er pro")ci"o )na
precipi%aci(n eG%rema. En e$%e pa$o, o$ =ac%ore$ a%mo$=?rico$ !F$ico$ 8a&)a
precipi%a!e e=ec%iva, %empera%)ra$, vien%o$, e%c.9 $on eGamina"o$ B)n%o con
o$ =ac%ore$ =$ico$ como "i=erencia$ en e %erreno, e$ "ecir, a%)ra, orien%aci(n
' incinaci(n "e %a)"e$. L)e&o, $e eva-a e $)mini$%ro "e /)me"a" >)e
e$%a!a "i$poni!e ")ran%e e perio"o "e precipi%aci(n in%en$a. En%once$ $e
incremen%a a$ %empe$%a"e$ apropia"a$ para a %ran$po$ici(n ' a$
%empe$%a"e$ >)e /an oc)rri"o en a c)enca me"ian%e a reaci(n en%re a
/)me"a" mF$ eG%rema >)e p)e"e oc)rrir ' a /)me"a" o!$erva"a "e a
%empe$%a" rea. Para a$ %empe$%a"e$ >)e oc)rrieron =)era "e a c)enca, $e
/i@o )n aB)$%e a"iciona para a "i=erencia en "i$poni!ii"a" "e /)me"a" en%re
a )!icaci(n "e a %empe$%a" ' "e a c)enca.
La %opo&ra=a %am!i?n a=ec%a $i&ni=ica%ivamen%e a a$ precipi%acione$. Ta como
$e mencion( en o$ pFrra=o$ an%eriore$, a %opo&ra=a p)e"e incremen%ar a$
%a$a$ ' can%i"a"e$ "e precipi%aci(n por e a@a como re$)%a"o "e =or@ar e aire
por encima "e a$ !arrera$ oro&rF=ica$. Por o %an%o, %am!i?n $e "e!e
con$i"erar o$ e=ec%o$ oro&rF=ico$ a e$%imar a$ can%i"a"e$ "e PMP en
re&ione$ mon%ao$a$.
3.2.3 Riesgo de Falla
Tan%o e en=o>)e pro!a!i$%ico como e "e%ermini$%a compren"en rie$&o$ "e
=aa. No eGi$%en pa)%a$ "e=ini"a$ para "e%erminar nivee$ acep%a!e$ "e
rie$&o "e =aa para a ma'ora "e %ipo$ "e e$%r)c%)ra$. Sin em!ar&o, a$
pro!a!ii"a"e$ "e =aa no "e!eran eGce"er )no$ c)an%o$ p)n%o$ "e
porcen%aBe "epen"ien"o "e a$ con$ec)encia$ "e =aa para o$ /a!i%an%e$
a&)a$ a!aBo, e )$o "e %ierra a&)a$ a!aBo, ' a in$%aaci(n mi$ma. Po"ran $er
%am!i?n $i&ni=ica%iva$ a$ con$ec)encia$ am!ien%ae$ "e =aa.
10 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Con e =in "e e$%imar a =rec)encia 8in%ervao "e rec)rrencia9 "e a aveni"a "e
"i$eo, $e "e!e "e%erminar )n rie$&o acep%a!e "e =aa. C)an"o $e "e%ermina
a acep%a!ii"a" "e rie$&o "e =aa, $e "e!e con$i"erar a$ con$ec)encia$ "e
=aa para o$ /a!i%an%e$ a&)a$ a!aBo, )$o "e %ierra a&)a$ a!aBo o e "ao
am!ien%a po%encia. Por eBempo, $i $e "e%ermina >)e )na pro!a!ii"a" "e
=aa "e 5J e$ )n nive acep%a!e "e rie$&o ")ran%e a operaci(n, para )na
in$%aaci(n con )na vi"a opera%iva "e 62 ao$, en%once$ a aveni"a "e "i$eo
"e!era %ener )n in%ervao "e rec)rrencia "e 8r9 "e 0:2 ao$.
r K 62 L+H2.25 M +H6N K 0:2 ao$
Para )na po$i!ii"a" "e =aa "e +2J, e in%ervao "e rec)rrencia $era +:2
ao$.
En a Ta!a 0.+ $e proporciona eBempo$ "e in%ervao$ "e rec)rrencia "e
aveni"a$ "e "i$eo para rie$&o$ a$)mi"o$ "e =aa$. Se "e!era o!$ervar >)e
en nin&-n ca$o a aveni"a mFGima >)e p)e"e oc)rrir en )n perio"o "e +22
ao$ pre$en%a )n nive acep%a!e "e rie$&o "e =aa.
Ta!a 0.+ EBempo$ "e In%ervao$ "e Rec)rrencia "e Aveni"a$ "e Di$eo
Re>)eri"o$
3.2.4 Resumen
La =rec)encia 8in%ervao "e rec)rrencia9 "e )na aveni"a "e "i$eo "epen"e "e
$i a in$%aaci(n $e enc)en%ra en a =a$e "e operaci(n c)an"o e
man%enimien%o "e r)%ina p)e"e $er e=ec%)a"o para reparar o$ "ao$ a a$
e$%r)c%)ra$ "e con%ro "e aveni"a$, o en a =a$e po$%erior a cierre c)an"o a
in$%aaci(n /a $i"o a!an"ona"a ' e per$ona "e man%enimien%o no e$%F
"i$poni!e. E %iempo "e vi"a "e "i$eo "e a in$%aaci(n %am!i?n a=ec%a a
=rec)encia "e a %empe$%a" "e "i$eo. D)ran%e a =a$e "e operaci(n, $e p)e"e
a$)mir )n rie$&o ma'or "e =aa "e!i"o a >)e $e p)e"e reparar o$ "ao$
menore$ oca$iona"o$ por aveni"a$. Para a =a$e po$%erior a cierre, c)an"o
no e$%F "i$poni!e e per$ona "e man%enimien%o, $e "e!era a$)mir )n rie$&o
"e =aa menor. Por eBempo, para )na in$%aaci(n >)e %iene )na vi"a opera%iva
"e 62 ao$, $e po"ra a"ec)ar )na aveni"a "e "i$eo por )n perio"o "e +22
ao$ $i e ")eo "e a in$%aaci(n e$%F "i$p)e$%o a acep%ar )n rie$&o "e =aa
"e +1.6J o po"ra $er a"ec)a"a )na aveni"a por +:2 ao$ $i $e re>)iere )n
11 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
rie$&o "e =aa menor "e +2J 8Der Ta!a 0.+9. E$%o$ rie$&o$ p)e"en $er
acep%a!e$ ")ran%e a =a$e "e operaci(n c)an"o $e p)e"e reparar e "ao
menor ca)$a"o por aveni"a$. Sin em!ar&o, ")ran%e a =a$e po$%erior a cierre,
$e "e!e a$)mir )na vi"a "e "i$eo mF$ ar&a ' )n rie$&o "e =aa menor. Por
eBempo, como $e m)e$%ra en a Ta!a 0.+, para )na vi"a "e "i$eo po$%erior
a cierre "e 522 ao$, $e nece$i%ara )na aveni"a "e "i$eo por *:,;52 ao$
para )n rie$&o "e =aa "e +J. Para )n rie$&o "e =aa "e +2J, $e nece$i%ara
)na aveni"a "e "i$eo por *,;52 ao$.
Me"ian%e e en=o>)e pro!a!i$%ico menciona"o an%eriormen%e $e p)e"e
e$%imar a ma&ni%)" "e )na aveni"a "e "i$eo c)'o in%ervao "e rec)rrencia e$
"e aproGima"amen%e 622 ao$ o meno$, a$)mien"o >)e e$%Fn "i$poni!e$ o$
re&i$%ro$ a"ec)a"o$ "e precipi%aci(n. Para in%ervao$ "e rec)rrencia ma'ore$
>)e ?$%e, $e "e!era empear e en=o>)e "e%ermini$%a, 'a >)e o$
proce"imien%o$ "e pro!a!ii"a" no $on con=ia!e$ para perio"o$ con mF$ "e
"o!e "e a on&i%)" "e re&i$%ro$ "e precipi%aci(n "i$poni!e$.
Una ve@ >)e $e /a ee&i"o e even%o "e "i$eo, )n in&eniero o /i"r(o&o
cai=ica"o "e!e "i$ear ver%e"ero$, canae$ ' e$%r)c%)ra$ "e "erivaci(n para
a"ap%ar e even%o "e "i$eo.Lo$ m?%o"o$ "e "i$eo /i"ro(&ico e$%Fn mF$ aF
"e acance "e e$%a G)a, pero =)e %ra%a"o por e Corp$ o= En&ineer$ 8COE9
8+::2 ' +::+9.
/.0 IN>ESTIGACIONES DEL SITIO
/.1 In%!d)cci#n
La can%i"a" ' e acance "e a$ inve$%i&acione$ "e campo "e!eran $er
apropia"o$ para e %amao ' a impor%ancia "e a e$%r)c%)ra ' para a
compeBi"a" "e a$ carac%er$%ica$ ocae$. E pro&rama "e eGporaci(n, a$
como o$ anFi$i$ ' "i$eo$ $)!$i&)ien%e$, "e!en &)iar$e por o$
re>)erimien%o$ ' con"icione$ e$pec=ico$ "e $i%io ' "e!eran po"er $er
revi$a"o$ c)an"o $e re>)iera para $a%i$=acer a$ con"icione$ ac%)ae$ "e $i%io
en c)an%o ?$%o$ $e "en a conocer.
Lo$ principae$ o!Be%ivo$ "e a$ inve$%i&acione$ "e%aa"a$ "e!eran inc)ir >)e
$e "e%ermine o $i&)ien%e#
La &eoo&a "e $i%io %an%o "e "ep($i%o$ $)per=iciae$ como "e ec/o "e
roca. E$%o "e!era inc)ir e$%ra%i&ra=a "e%aa"a "e $)eo ' "e ec/o "e
roca, proporcionan"o pro=)n"i"a", e$pe$or, con%in)i"a" ' compo$ici(n
"e ca"a e$%ra%o $i&ni=ica%ivo ' )n /i$%oria "e "epo$ici(n ' "e ero$i(nI
La /i"ro&eoo&a "e $i%io, inc)'en"o# "e=inici(n "e ac)=ero$ '
ac)ic)$a$, "e%erminar a con")c%ivi"a" /i"rF)icaI "e%erminar $i$%ema$
"e =)Bo $)!%errFneo %an%o oca como re&ionaI
La$ propie"a"e$ &eo%?cnica$ "e $)eo ' e$%ra%o$ "e roca >)e p)e"en
a=ec%ar e "i$eo "e a e$%r)c%)ra "e a repre$a "e "e$ec/oI
La "i$poni!ii"a" "e ma%eriae$ "e con$%r)cci(n a"ec)a"o$ para a
con$%r)cci(n "e pre$a$ o "i>)e$ ' reve$%imien%o$ impermea!e$.
A in%erpre%ar o$ re$)%a"o$ "e a$ pr)e!a$ "e a!ora%orio 'Ho "e campo $e
"e!e %ener pre$en%e >)e o$ re$)%a"o$ $e re=ieren a a$ m)e$%ra$. Para
%ran$=ormar "ic/o$ re$)%a"o$ en "a%o$ n)m?rico$ $o!re o$ c)ae$ $e p)e"e
12 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
!a$ar e "i$eo, $e %iene >)e con$i"erar como )n %o"o a reaci(n "e a$
m)e$%ra$ con a e$%r)c%)ra &eo(&ica.
A %omar ven%aBa ")ran%e a eGcavaci(n "e a$ o!$ervacione$ "e campo
a"ec)a"a$, a$ "eci$ione$ "e "i$eo p)e"en !a$ar$e en a$ con"icione$ mF$
pro!a!e$ "e cimen%aci(n >)e $e p)e"e e$perar, en ve@ "e a$ con"icione$
mF$ "e$=avora!e$ >)e $e p)e"e "e")cir "e anFi$i$ "e )na can%i"a" "e
"a%o$ nece$ariamen%e imi%a"a "e$"e a eGporaci(n "e a cimen%aci(n. A
me"i"a >)e con%in-a a con$%r)cci(n, $e o!%en"rF a in=ormaci(n con=ia!e
$o!re a$ con"icione$ reae$ "e $)!$)eo ' $e po"rF corre&ir a$ po$i!e$
"e=iciencia$ "e "i$eo. A$, po$i!emen%e $e p)e"e evi%ar a$ $o)cione$
innece$ariamen%e con$erva"ora$ "e%ermina"a$ an%e$ "e a con$%r)cci(n, con
$)$ a%o$ co$%o$ corre$pon"ien%e$. Si me"ian%e a o!$ervaci(n ")ran%e a
con$%r)cci(n $e "e%ermin( nece$ario %ra!aBo$ "e cimen%aci(n mF$ =)er%e$ o
mF$ $o=i$%ica"o$ p)e"e >)e $e re>)iera &a$%o$ a"icionae$. Sin em!ar&o,
empean"o e$%e en=o>)e, $era a!$o)%amen%e nece$ario i"ear "e an%emano,
me"io$ apropia"o$ para a $o)ci(n con=ia!e "e pro!ema$ en ca$o >)e a$
o!$ervacione$ "e$c)!ran con"icione$ meno$ =avora!e$ >)e a>)ea$ en a$
>)e $e !a$( e "i$eo.
/.2 In.e$%i9(ci!ne$ de C(,"!
4.2.1 Mapas
An%e$ "e c)a>)ier inve$%i&aci(n o rec)peraci(n $i&ni=ica%iva, $e "e!e ea!orar
mapa$ "e%aa"o$ "e Frea "e a in$%aaci(n "e amacenamien%o "e "e$ec/o$.
Generamen%e para o$ e$%)"io$ preiminare$ $on a"ec)a"o$ o$ mapa$ >)e
%ienen )na e$caa "e +#5,222 ' c)rva$ "e nive a in%ervao$ "e 6 a 5 m. Para
"i$eo$ "e%aa"o$ =rec)en%emen%e $e re>)iere mapa$ a e$caa$ mF$ &ran"e$
' "i$%ancia$ ver%icae$ menore$ en%re c)rva$ "e nive.
Generamen%e $e empea e mapeo =o%o&ram?%rico para preparar o$ pano$ a
c)rva$ "e nive 'a >)e e$ econ(mico ' rFpi"o.
A$imi$mo, a$ =o%o&ra=a$ a?rea$ o!%eni"a$ para a ea!oraci(n "e mapa$
p)e"en $er -%ie$ para in%erpre%ar a &eoo&a &enera "e $i%io ' para ocai@ar
=)en%e$ po%enciae$ "e ma%eriae$ "e con$%r)cci(n.
La ea!oraci(n "e mapa$ "e Frea$ "e "ep($i%o$ "e!era inc)ir# e per=i "e
%erreno, o$ a=oramien%o$ "e roca, a co!er%)ra "e !o$>)e$, a$ carac%er$%ica$
"e "renaBe $)per=icia ' $)!%errFneo, a$ e"i=icacione$, a$ a!ore$ "e mina, o$
$ervicio$ "e a&)a, eec%rici"a", e%c. %an%o $o!re e %erreno como "e!aBo "e
?$%e, a$ r)%a$ "e acce$o ' %o"o$ o$ a$pec%o$ >)e po"ran $er a=ec%a"o$ por
e "ep($i%o o >)e po"ran a=ec%ar a $e&)ri"a" "e mi$mo, o >)e $ean
reevan%e$ para "e%erminar $i e $i%io e$ $a%i$=ac%orio. Lo$ "a%o$ $o!re e )$o
"e %ierra ac%)a ' pa$a"o p)e"en $er reevan%e$, a$ como %am!i?n a
in=ormaci(n $o!re a propie"a" "e a %ierra. En o$ mapa$ %opo&rF=ico$ $e
"e!era re&i$%rar a )!icaci(n "e a$ per=oracione$ "e eGporaci(n para a$
cimen%acione$, "e a$ caica%a$ ' "e a in$%r)men%aci(n para cimen%aci(n.
E Frea "e mapa "e!era compren"er %o"a e Frea "e "i$po$ici(n "e
"e$ec/o$. Se "e!era ea!orar mapa$ "e %o"a a c)enca "e cap%aci(n "e
$i$%ema "e "i$po$ici(n "e "e$ec/o$ para permi%ir >)e $e e=ec%-e e$%ima"o$
con=ia!e$ "e e$corren%a ' "e c)rva$ "e nive preci$a$ "e a$ po@a$ "e
amacenamien%o.
13 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
4.2.2 n!estigaciones "eol#gicas $ "eot%cnicas
4.2.2.1 "eneral
Inve$%i&acione$ &eo%?cnica$ en a$ Frea$ "e o$ "ep($i%o$ "e "e$ec/o "e
mina "e!eran "e%erminar a na%)rae@a "e o$ "ep($i%o$ "e $)eo$# &eoo&a,
/i$%oria recien%e "e "epo$ici(n, ero$i(n ' con$oi"aci(nI pro=)n"i"a", e$pe$or
' compo$ici(n "e ca"a e$%ra%o "e $)eo $i&ni=ica%ivoI )!icaci(n "e a&)a
$)!%errFnea, pre$i(n "e a&)a "e poro$, o con"icione$ ar%e$iana$I pre$encia
"e ma%eriae$ "e con$%r)cci(n a"ec)a"o$.
La$ inve$%i&acione$ &eo(&ica$ p)e"en inc)ir#
In=orme$ &eo(&ico$ re&ionae$, mapa$ ' =o%o&ra=a$ a?rea$,
Reconocimien%o "e campo ' ea!oraci(n "e mapa$,
Eva)aci(n &eo=$ica,
Per=oraci(n eGpora%oria,
4o%o&ra=a "e %aa"ro$,
Me"ici(n "e con"icione$ "e a&)a $)!%errFnea,
Pr)e!a$ "e !om!eo "e a&)a $)!%errFnea,
Pr)e!a$ "e a!ora%orio "e m)e$%ra$ "e roca$ ' $)eo$, inc)'en"o
anFi$i$ minera(&ico$.
A&)no$ "e%ae$ >)e $e "e!e o!$ervar#
Evi"encia "e canae$ en%erra"o$,
Evi"encia "e ine$%a!ii"a" o coap$o,
Caverna$ pro")ci"a$ por a "i$o)ci(n "e roca$I
Evi"encia "e per%)r!aci(n %ec%(nica recien%eI
Evi"encia "e =ormacione$ "?!ie$ %ae$ como capa$ "e
!en%oni%a, mioni%a, pano$ "e ci@aamien%o.
E acance "e a inve$%i&aci(n variarF "epen"ien"o "e a a%)ra "e "ep($i%o '
a compeBi"a" "e cimien%o. Para %o"o$ o$ "ep($i%o$ "e "e$ec/o, $e "e!era
o!%ener in=ormaci(n $)=icien%e para# "e=inir ' eva)ar a pre$encia "e @ona$
"?!ie$ en o$ cimien%o$, "e%erminar $i e cimien%o e$ o $)=icien%emen%e =)er%e
como para $opor%ar o$ e$=)er@o$ cor%an%e$, ' eva)ar m?%o"o$ "e con%ro "e
a percoaci(n.
E primer pa$o en a inve$%i&aci(n "e cimien%o$ "e!era $er reai@ar )na
eva)aci(n "e %o"a a minera $)!%errFnea previa ' "e carFc%er &eo(&ico
&enera "e $i%io. E $e&)n"o pa$o "e!era $er e=ec%)ar )na$ c)an%a$
per=oracione$ "e eGporaci(n, )!icFn"oa$ "e$p)?$ "e reai@ar )n eGamen
"e%aa"o "e a$ eGpo$icione$ "e $)eo ' roca en e $i%io. La inve$%i&aci(n
preiminar po"ra in"icar >)e $eran -%ie$ eva)acione$ &eo=$ica$ en )na
e%apa %emprana. La$ caica%a$ ' @anBa$ $eran -%ie$ para "e%erminar a
na%)rae@a "e o$ $)eo$ $)per=iciae$.
La$ e%apa$ $)!$i&)ien%e$ "epen"erFn "e %amao "e "ep($i%o ' "e carFc%er
"e per=i "e $)eo. La impor%ancia "e a e$%r)c%)ra ' o$ re$)%a"o$ "e a$
per=oracione$ eGpora%oria$ in"icarFn e acance "e pro&rama "e per=oraci(n
1/ DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
"e%aa"o. En $i%io$ "on"e e per=i "e $)!$)eo e$ errF%ico, $erF nece$ario
"e=inir e pa%r(n "e $)eo$ "i$%in%o$ ' a$ carac%er$%ica$ "e vario$ e$%ra%o$. E
eGamen con )n pene%r(me%ro c(nico p)e"e proporcionar )na i"en%i=icaci(n
rFpi"a "e a "en$i"a" "e $)!$)eo$.
4.2.2.2 &aladros
La pro=)n"i"a" "e a per=oraci(n "e cimien%o$ "epen"erF "e# e %amao "e
Frea car&a"a, a ma&ni%)" "e a car&a ' e per=i "e $)!$)eo. Como re&a
&enera, a$ per=oracione$ "e!eran $er o $)=icien%emen%e pro=)n"a$ para
"e%erminar e per=i "e $)!$)eo "en%ro a pro=)n"i"a" a=ec%a"a
$i&ni=ica%ivamen%e por a e$%r)c%)ra. Sin em!ar&o, $i eGi$%en ec/o$ "e roca o
"ep($i%o$ "e $)eo rea%ivamen%e incomprimi!e$ "en%ro "e a pro=)n"i"a"
$i&ni=ica%iva, en%once$ a$ per=oracione$ $(o nece$i%an "e=inir e mi%e
$)perior "e roca o $)eo incomprimi!e. En e ca$o "e "ep($i%o$ "e reave$,
por o meno$ $e "e!era ampiar )na per=oraci(n en e $)eo "e cimen%aci(n a
)na pro=)n"i"a" i&)a a +.5 vece$ a -%ima a%)ra "e "ep($i%o.
La$ con"icione$ a"ver$a$ >)e re>)ieren par%ic)ar a%enci(n ")ran%e a$
inve$%i&acione$ "e $)!$)eo $on# e$%ra%i=icaci(n or&Fnica, arcia$ a%amen%e
pF$%ica$, e$>)i$%o$ arcio$o$ eGpan$ivo$, arcia$ r&i"a$ a&rie%a"a$, can%o$
ro"a"o$ &ran"e$ $o!re ec/o$ "e roca >)e p)e"en $er "i=cie$ "e "i=erenciar
a par%ir "e %e$%i&o$ "e per=oraci(n, =ormacione$ "e cai@a cFr$%ica ' "ep($i%o$
&r)e$o$ "e %a)" "e%r%ico en%erra"o$.
Un error >)e com-nmen%e $e come%e e$ a "e=inir a $)per=icie "e ec/o "e
roca. 4rec)en%emen%e, en e cimien%o eGi$%en can%o$ ro"a"o$ &ran"e$ $o!re a
$)per=icie "e ec/o "e roca ' proporcionan %e$%i&o$ "e per=oraci(n >)e
parecen $er compa%i!e$ con e ec/o "e roca. Si a $)per=icie e$ pana ' $e
conoce e %ipo "e roca ' a pro=)n"i"a" aproGima"a a a roca, p)e"e $er
a"ec)a"o imi%ar a eG%racci(n "e %e$%i&o$ a + m a 6 m "en%ro "e a roca. Sin
em!ar&o, $i e ec/o "e roca e$ irre&)ar ' o$ can%o$ ro"a"o$ &ran"e$ p)e"en
e$%ar )!ica"o$ $o!re e ec/o "e roca, a eG%racci(n "e %e$%i&o$ "e!era $er "e
* a < m "en%ro "e a roca.
O%ro$ pro!ema$ "e cimen%aci(n p)e"en "e!er$e a# cai@a$ con caverna$
oca$iona"a$ por "i$o)ci(n "e roca, =i$)ra$ "e !en%oni%a "en%ro "e o%ro %ipo "e
arcia compe%en%e o e$>)i$%o arcio$o, @ona$ "e $a!an"a$ en o%ro$ %ipo$ "e
roca $(i"a ' "ep($i%o$ "e %a)" "e%r%ico en%erra"o$ >)e $on a%amen%e
permea!e$.
La inve$%i&aci(n preiminar "e )n Frea &eneramen%e "e$c)!rirF )n n-mero "e
"ep($i%o$ "e ma%eriae$ >)e p)e"en $er apropia"o$ para a con$%r)cci(n "e
)n "ep($i%o. Se nece$i%a e=ec%)ar o%ra$ inve$%i&acione$ para "e%erminar a
eG%en$i(n ' a$ carac%er$%ica$ "e ma%eria en o$ "ep($i%o$. 4inamen%e, $e
p)e"e comparar =)en%e$ a%erna%iva$ "e ma%eria en %?rmino$ "e vo)men,
carac%er$%ica$ ' co$%o "e pro")c%o en e p)n%o "e en%re&a.
4.2.2.3 'alicatas
Un m?%o"o ven%aBo$o para inve$%i&ar ma%eriae$ "e pr?$%amo e$ eGcavar
caica%a$ con e>)ipo m(vi. Para proporcionar )n $i$%ema "e $ea"o e=icien%e
' "renaBe in%erno para )na pre$a "e reave$, e$ nece$ario )!icar )na =)en%e
"e ma%eria %an%o impermea!e como permea!e. E m)e$%reo ' a$ pr)e!a$
"e!eran $er $)=icien%emen%e eG%en$o$ para con=irmar )na a"ec)a"a can%i"a"
"e ca"a )no. Normamen%e, a$ pr)e!a$ inc)iran "e%erminar e con%eni"o "e
/)me"a" in $i%), &ra"ien%e, con%eni"o (p%imo "e /)me"a", ' "en$i"a" (p%ima
15 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
para compac%aci(n "e o$ ma%eriae$ "e pr?$%amo, re$i$%encia a cor%e, '
permea!ii"a" "e o$ ma%eriae$.
4.2.2.4 Registros
Lo$ re&i$%ro$ "e inve$%i&acione$ ' m)e$%reo "e $)!$)eo =orman e re&i$%ro
permanen%e empea"o para anai@ar )n )&ar "e "ep($i%o. Por o %an%o, e$ m)'
impor%an%e >)e a$ o!$ervacione$ $e /a&an en =orma min)cio$a ' preci$a. Lo$
re&i$%ro$ no $oo con%ienen "a%o$ re>)eri"o$ para "e%erminar e per=i "e $)eo
' a )!icaci(n "e a$ m)e$%ra$ $ino %am!i?n o!$ervacione$ "e "e%ae >)e
con%ri!)'en a )na apreciaci(n "e a con"ici(n "e a$ m)e$%ra$ ' "e a$
propie"a"e$ =$ica$ "e $)eo en e $i%io. Un o!$erva"or eGperimen%a"o
"e!era e$%ar pre$en%e con%in)amen%e ")ran%e a per=oraci(n para $)pervi$ar
e m)e$%reo, preparar o$ re&i$%ro$ ' a"ap%ar e pro&rama "e eGporaci(n a a$
con"icione$ encon%ra"a$.
Lo$ o!$erva"ore$ "e!eran reai@ar )n e$=)er@o e$pecia para e$%an"ari@ar a
in%erpre%aci(n "e o$ "iver$o$ ma%eriae$ pro!a"o$. De$p)?$ "e %erminar a
per=oraci(n $e "e!era man%ener ac%)ai@a"o e re&i$%ro "e m)e$%ra$ '
preparar o$ re&i$%ro$ en $) ver$i(n =ina o mF$ pron%o po$i!e. En a 4i&)ra
*.+ $e en$ea )na pF&ina "e )n re&i$%ro "e m)e$%ra.
4.2.3 Muestreo
Uno "e o$ prop($i%o$ primario$ "e a$ inve$%i&acione$ "e campo e$ o!%ener
m)e$%ra$ "e $)eo$ para ca$i=icaci(n ' pr)e!a$ "e a!ora%orio. La$ m)e$%ra$
$on ca$i=ica"a$ &eneramen%e "e ac)er"o a o$ proce"imien%o$ "e m)e$%reo.
Una =orma com-n "e a&r)para$ e$ a $i&)ien%e# m)e$%ra$ "e ava"o,
m)e$%ra$ "i$%)r!a"a$ ' m)e$%ra$ no "i$%)r!a"a$.
La$ m)e$%ra$ "e ava"o con$i$%en en vir)%a$ "e %aa"ro eG%ra"a$ por e a&)a
en circ)aci(n. E$%a$ %ienen a $eria imi%aci(n "e >)e me"ian%e e ava"o $e
p)e"e eG%raer a&)no$ con$%i%)'en%e$ minerae$. No $on a"ec)a"a$ para a
i"en%i=icaci(n po$i%iva "e $)eo ' para pr)e!a$ "e a!ora%orioI $in em!ar&o, a
men)"o permi%en )na ca$i=icaci(n preiminar "e $)eo ' )na "e%erminaci(n
aproGima"a "e a e$%ra%i&ra=a.
La$ m)e$%ra$ "i$%)r!a"a$ repre$en%a%iva$ $e o!%ienen &eneramen%e "e
m)e$%ra$ c)ar%ea"a$ con c)c/ara o "e vir)%a$ "e %aa"ro. E$%a$ $on
a"ec)a"a$ para pr)e!a$ "e ca$i=icaci(n &enera e i"en%i=icaci(n "e $)eo
pero no $on apropia"a$ para pr)e!a$ "e re$i$%encia. Com-nmen%e $e empea
para in"icar e con%eni"o "e a&)a, %amao "e &rano, &rave"a" e$pec=ica '
mi%e$ A%%er!er&.
La$ m)e$%ra$ no "i$%)r!a"a$ re>)ieren e>)ipo$ e$peciae$ "e m)e$%reo '
%?cnica$ "e per=oraci(n. De!eran $er $ea"a$ con cera en e momen%o en
>)e $e %oma a m)e$%ra con e =in "e prevenir a p?r"i"a "e a&)a ")ran%e e
manip)eo ' e amacenamien%o ' "e!en pro%e&er$e "e con&eamien%o.
A$imi$mo, $e "e!e evi%ar >)e $ean "i$%)r!a"a$ ")ran%e e manip)eo.
Generamen%e $e "e$pac/a en %)!o$ >)e "e!en e$%ar en po$ici(n ver%ica
"en%ro "e con%ene"ore$ e$peciae$ a pr)e!a "e &ope$.
La$ m)e$%ra$ no "i$%)r!a"a$ $on apropia"a$ para %o"a$ a$ pr)e!a$ "e
a!ora%orio.
La =a%a "e )ni=ormi"a" oca con$i"era!e ' a microe$%ra%i=icaci(n "e o$
reave$ "epo$i%a"o$ con")cen a )na
1; DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
"i$per$i(n $i&ni=ica%iva "e o$ re$)%a"o$ o!%eni"o$ en a$ pr)e!a$ "e
a!ora%orio "e o$ e$pecmene$ "e reave$. Para o!%ener re$)%a"o$
$i&ni=ica%ivo$, $e %en"ra >)e %omar )n &ran n-mero "e m)e$%ra$ no
"i$%)r!a"a$. E$ m)' "i=ci %omar m)e$%ra$ no "i$%)r!a"a$ en a pro=)n"i"a"
"e "ep($i%o, ' "e!aBo "e a $)per=icie =reF%ica $e re>)iere e>)ipo$ e$peciae$
'a >)e o$ reave$ $on no co/e$ivo$.
E m?%o"o "e m)e$%ro a $er empea"o "epen"e "e a na%)rae@a "e %erreno '
"e &ra"o "e "i$%)r!ancia "e a m)e$%ra >)e e$ acep%a!e. La =rec)encia "e
m)e$%reo "epen"e "e a variaci(n en o$ ma%eriae$ >)e e$%Fn $ien"o
pene%ra"o$, pero &eneramen%e e m)e$%reo e$ $a%i$=ac%orio a in%ervao$ "e
aproGima"amen%e +.5 m.
En oca$ione$, e$ nece$ario e m)e$%reo a in%ervao$ mF$ =rec)en%e$ o inc)$o
en =orma con%in)a para eGaminar @ona$ mF$ "?!ie$ o @ona$ "e
permea!ii"a" rea%ivamen%e !aBa.
En $)eo$ co/e$ivo$, a vece$ $e p)e"e )$ar %aa"ro$ $eco$ no reve$%i"o$
para poca$ pro=)n"i"a"e$, pero &eneramen%e $e re>)iere e$%a!ii@aci(n con
reve$%imien%o o o"o "e per=oraci(n c)an"o $e va a o!%ener m)e$%ra$ "e
%aa"ro$ pro=)n"o$. Se o!%iene m)e$%ra$ "e arcia o imo con %)!o$ S/e!' "e
pare"e$ "e&a"a$ o m)e$%rea"ore$ "e pi$%(n. Se nece$i%a %ener c)i"a"o '
eGperiencia para o!%ener !)ena$ m)e$%ra$ en "ic/o ma%eria.
E m)e$%reo en arena ' &rava &eneramen%e re>)iere reve$%imien%o o o"o "e
per=oraci(n para man%ener o$ ori=icio$ "e %aa"ro$ a!ier%o$. E reve$%imien%o
e$ ena"o con a&)a para prevenir "err)m!e$ ' "e$pa@amien%o /ori@on%a "e
ma%eria a =on"o "e !arreno c)an"o $e per=ora "e!aBo "e a napa =reF%ica. Se
p)e"e o!%ener )na m)e$%ra repre$en%a%iva "e arena con m)e$%rea"ore$ para
c)ar%ea"o con c)c/ara, m)e$%rea"ore$ "e pi$%(n ' a&)no$ %ipo$ "e
m)e$%rea"ore$ "e %)!o$ S/e!' "e pare"e$ "e&a"a$.
En $)eo$ &ravo$o$ p)e"e $er nece$ario m)e$%rea"ore$ por %)!o /inca"o "e
pare"e$ &r)e$a$ o %aa"ro$ cin"rico$.
4rec)en%emen%e $e empea %aa"ro$ "e mar%io imp)$a"o$ por aire
comprimi"o para eGporar &rava$ ' arena$. La$ m)e$%ra$ o!%eni"a$ "e a
"e$car&a "e %ae$ mF>)ina$ $on m)' -%ie$ para in"icar a na%)rae@a "e
ma%eria a =on"o "e !arreno, pero no p)e"en $er con$i"era"a$
repre$en%a%iva$ "e!i"o a a "e&ra"aci(n ' a a $e&re&aci(n "e par%c)a$ a $er
%ran$por%a"a$ /a$%a e reve$%imien%o 8ca$in&9.
4.2.4 Pruebas de 'ampo
La$ pr)e!a$ e=ec%)a"a$ in $i%) $on pro!a!emen%e mF$ repre$en%a%iva$ "e a
rea con"ici(n "e ma%eria "e "e$ec/o >)e a$ pr)e!a$ "e a!ora%orio en a$
m)e$%ra$. E$%a$ no $e ven a=ec%a"a$ por o$ proce"imien%o$ "e m)e$%reo o
por a$ pr)e!a$ "e a!ora%orio ' mi"en a$ propie"a"e$ reae$ in $i%).
Se p)e"e )%ii@ar pene%r(me%ro$ para pro!ar a "en$i"a" ' a re$i$%encia a
cor%e. Ha' pene%r(me%ro$ c(nico$ >)e p)e"en $er pre$iona"o$ por &a%a$
/i"rF)ica$, >)e %am!i?n re&i$%ran pre$i(n "e poro$ ' proce$an
a)%omF%icamen%e o$ re$)%a"o$.
Con e =in "e po"er pre$ionar en e pene%r(me%o "e$"e )na pa'a "e reave$,
"on"e a con$i$%encia e$ $)ave, $e p)e"e )%ii@ar pi$o$ "e ma"era para
$o$%ener a$ mF>)ina$ "e )!icaci(n o $e p)e"e /acer )na carre%era ' )na
pa%a=orma "e &eo%eG%i c)!ier%o$ con )n pi$o "e arena ' &rava. Dic/a
pa%a=orma p)e"e %am!i?n empear$e para o%ra$ pr)e!a$ in $i%).
1< DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Se p)e"e o!%ener en e campo e$%ima"o$ aproGima"o$ "e a "en$i"a" rea%iva
"e $)eo$ $in co/e$i(n me"ian%e a Pr)e!a E$%Fn"ar "e Pene%raci(n 8PEP9.
E$%a $e e=ec%-a me"ian%e )n m)e$%rea"or para c)ar%ea"o con c)c/ara c)'a$
"imen$ione$ $on "e +.0;5 p)&a"a$ 80.5 cm9 "iFme%ro in%erno, 6 p)&a"a$ 85
cm9 "iFme%ro eG%erno, "en%ro "e $)eo, empean"o )n pe$o "e +*2 i!ra$ 8<0
.&9 >)e caen "e )na a%)ra "e 02 p)&a"a$ 8;< cm9.
E n-mero "e &ope$ >)e $e nece$i%a para operar a c)c/ara para m)e$%ra$ "e
+6 p)&a"a$ 802 cm9 $e "enomina a re$i$%encia "e pene%raci(n e$%Fn"ar
8vaor N9 "e $)eo. Se /a "e$arroa"o reacione$ emprica$ >)e permi%en a
correaci(n "e a re$i$%encia "e pene%raci(n con a "en$i"a" rea%iva. La
Pr)e!a E$%Fn"ar "e Pene%raci(n $e %ra%a en =orma mF$ "e%aa"a en a
Secci(n 5.0.0.+. Para )na "e%erminaci(n aproGima"a %am!i?n $e p)e"e
empear $on"eo$ con pene%r(me%ro$ c(nico$, o$ c)ae$ $on %ra%a"o$ en a
Secci(n 5.0.0.6. Se "e!e %ener m)c/o c)i"a"o c)an"o $e )%ii@a a$ pr)e!a$
"e pene%raci(n "inFmica como a Pr)e!a E$%Fn"ar "e Pene%raci(n 8PEP9 en
o$ "ep($i%o$ "e reave$ 'a >)e p)e"en oca$ionar ic)e=acci(n oca ' por o
%an%o proporcionar re$)%a"o$ incorrec%o$.
M)c/o$ m?%o"o$ e$%Fn "i$poni!e$ para "e%erminar e pe$o )ni%ario in $i%) "e
$)eo$ en pi>)e$, eGcavacione$ ' reeno$ para "i>)e$ %erre$%re$ o carre%era$.
Do$ proce"imien%o$ com-nmen%e )$a"o$ $on e m?%o"o "e cono "e arena,
ASTM D+55<, ' e m?%o"o "e &o!o "e Be!e, ASTM D6+<;. En ao$ recien%e$,
$e /an v)e%o "e )$o com-n o$ m?%o"o$ n)ceare$ para "e%erminar a$
"en$i"a"e$ "e campo ' o$ con%eni"o$ "e a&)a.
Con e o!Be%o "e eva)ar a re$i$%encia a cor%e in $i%) $e empea vario$
m?%o"o$ para reai@ar pr)e!a$ "e e$=)er@o cor%an%e "e Fa!e ' pr)e!a$ "e
pene%raci(n e$%F%ica en %aa"ro$. Oca$ionamen%e, p)e"e $er pre=eri!e
e=ec%)ar en e campo )na pr)e!a e$%Fn"ar "e cor%e a &ran e$caa en caBa$. Se
cooca "en%ro "e )na caBa )na m)e$%ra "e !o>)e "e $)eo o "e roca ' $e
apica car&a$ ver%icae$ ' /ori@on%ae$. En%once$ $e o!%iene a c)rva "e
"e$pa@amien%o "e car&a ' $e anai@a como en a pr)e!a "e a!ora%orio.
Para "e%erminar a permea!ii"a" "e $)eo$ en e campo $e empea
com-nmen%e "o$ m?%o"o$# a9 en a pr)e!a "e in=i%raci(n, $e in%ro")ce e a&)a
en )n /o'o "e per=oraci(n, po@o o caica%a ' $e o!$erva a %a$a "e percoaci(n
a )na car&a =iBa o varia!e. Una variaci(n "e e$%a pr)e!a e$ !om!ear o
"e$a&)ar e a&)a =)era "e /o'o "e per=oraci(n ' me"ir a %a$a "e in=)Bo. !9
En a pr)e!a "e !om!eo, e a&)a e$ !om!ea"a "e$"e )n %aa"ro o caica%a a
)na %a$a con$%an%e ' $e o!$erva e "e$cen$o "e nive "e a napa =reF%ica en
o$ po@o$ cooca"o$ para e$%e prop($i%o en nea$ ra"iae$ a varia$ "i$%ancia$
"e a !om!a.
Am!o$ m?%o"o$ %ienen a ven%aBa "e e=ec%)ar pr)e!a$ "e $)eo in $i%), "e
mo"o >)e o$ e=ec%o$ "e e$%r)c%)ra na%)ra, e$%ra%i=icaci(n, orien%aci(n "e o$
&rano$, ' o%ra$ propie"a"e$ na%)rae$ $e inc)'e en a$ pr)e!a$. La pr)e!a "e
!om!eo e$ rea%ivamen%e co$%o$a para reai@ar. Para cac)ar a permea!ii"a"
"e o$ $)eo$ e$%Fn "i$poni!e$ o$ m?%o"o$ "e c(mp)%o.
4.2.3 Pruebas de (aboratorio
4.2.).1 "eneral
Para carac%eri@ar )n ma%eria "e "e$ec/o "e mina, ma%eria "e pr?$%amo o
$)eo "e cimien%aci(n, $e "e!e "e%erminar )n n-mero "e carac%er$%ica$
me"ian%e pr)e!a$ "e a!ora%orio. E$%a$ carac%er$%ica$ ' a$ pr)e!a$
18 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
e$%an"ari@a"a$ reaciona"a$ "e ac)er"o con e ASTM 8+::<9 $on "e$cri%a$ en
o$ pFrra=o$ $i&)ien%e$.
La$ pr)e!a$ "e a!ora%orio "e m)e$%ra$ "e reave$ no "i$%)r!a"o$ p)e"en $er
m)' "i=cie$ "e!i"o a a na%)rae@a $)e%a ' a a =a%a "e co/e$i(n "e o$
reave$. La$ m)e$%ra$ "i$%)r!a"a$, %oma"a$ "e )n Frea eG%en$a con e =in "e
>)e $ean repre$en%a%iva$, p)e"en $er recon$%i%)i"a$ a a$ "en$i"a"e$ "e
campo ' a o$ con%eni"o$ "e a&)a, ' p)e"en proporcionar o$ meBore$
re$)%a"o$ >)e $e p)e"en o!%ener "e a$ pr)e!a$ "e a!ora%orio.
4.2.).2 Distribuci#n del &ama*o del "rano
E proce"imien%o "e a!ora%orio para "e%erminar a "i$%ri!)ci(n "e %amao "e
&rano "e o$ $)eo$ $e "e$cri!e en ASTM D*66. En e$%e proce"imien%o, $e
"ivi"e )na m)e$%ra "e $)eo en )na =racci(n "e &rano &r)e$o ' )na =racci(n
"e &rano =inoI )e&o $e "e%ermina mecFnicamen%e a "i$%ri!)ci(n "e %amao
"e &rano mF$ &r)e$o >)e maa 622 empean"o maa$ e$%Fn"arI a
"i$%ri!)ci(n "e %amao "e &rano "e ma%eria mF$ =ino >)e maa 622 $e
"e%ermina me"ian%e /i"r(me%ro$.
De )na $erie "e pr)e!a$ "e "i$%ri!)ci(n "e %amao "e &rano "e )n $)eo
"e%ermina"o, $e p)e"e "e$arroar )n envoven%e "e c)rva$ "e "i$%ri!)ci(n
para =ormar )na !a$e con e =in "e eva)ar a&)na$ "e a$ o%ra$ carac%er$%ica$
"e $)eo.
4.2.).3 "ra!edad Especfica
La &rave"a" e$pec=ica "e par%c)a$ "e $)eo $e "e%ermina me"ian%e a
pr)e!a "e a!ora%orio ASTM D15*. Conocien"o a "en$i"a" en $eco ' a
&rave"a" e$pec=ica "e a$ par%c)a$ "e $)eo, $e p)e"e "e%erminar a
reaci(n "e /)eco$ a par%ir "e a $i&)ien%e reaci(n#
w Gs
e =
d - 1
"on"e#
w = )ni"a" "e pe$o "e a&)a
Gs = &rave"a" e$pec=ica "e a$ par%c)a$ "e $)eo
d = "en$i"a" en $eco, '
e = reaci(n "e /)eco$ 8a reaci(n "e vo)men "e /)eco$ con e
vo)men "e $(i"o$ en )n $)eo9
4.2.).4 Densidad Relati!a
La "en$i"a" rea%iva "e $)eo$ $in co/e$i(n $e o!%iene "e%erminan"o a
reaci(n "e /)eco$ "e $)eo en $) e$%a"o mF$ $)e%o, en $) e$%a"o mF$
"en$o ' in $i%). La$ "en$i"a"e$ mFGima$ ' mnima$ "e )n ma%eria $in
co/e$i(n $e "e%erminan me"ian%e ASTM D*650 ' D*65*, re$pec%ivamen%e. La
"en$i"a" rea%iva $e o!%iene me"ian%e a $i&)ien%e ec)aci(n#
emax e
Dr = 100%
emax emin
Don"e#
Dr = "en$i"a" rea%iva,
1= DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
emax = reaci(n "e /)eco$ en e e$%a"o mF$ $)e%o
e = reaci(n "e /)eco$ in $i%), '
emin = reaci(n "e /)eco$ en e e$%a"o mF$ "en$o.
4.2.).). (imites +tterberg
Lo$ mi%e$ A%%er!er& 8ASTM D*0+19 $on empea"o$ para "e%erminar a
pa$%ici"a" "e $)eo$. E mi%e >)i"o "e=ine e mi%e en%re o$ e$%a"o$ >)i"o$
' pF$%ico$, ' e mi%e pF$%ico en%re o$ e$%a"o$ pF$%ico$ ' $(i"o$. La
"i=erencia en%re e$%o$ "o$ vaore$ "e con%eni"o "e a&)a e$ e ran&o $o!re e
c)a e $)eo permanece pF$%ico ' $e "enomina e n"ice "e pa$%ici"a". E$%e
parFme%ro $e empea para ca$i=icar o$ $)eo$ con e =in "e e$%imar o%ra$
propie"a"e$ =$ica$.
4.2.)., -umedad . Densidad
La$ carac%er$%ica$ "e /)me"a"7"en$i"a", o compac%aci(n "e )n $)eo $e
o!%iene me"ian%e o$ proce"imien%o$ e$%Fn"ar ASTM D<:1 o ASTM D+55;.
EGi$%e )na reaci(n "e=ini"a en%re e con%eni"o "e a&)a "e )n $)eo a
momen%o "e a coocaci(n ' a can%i"a" "e e$=)er@o "e compac%aci(n
re>)eri"o para o!%ener )na "en$i"a" "a"a. Si e $)eo e$ "ema$ia"o /-me"o
o "ema$ia"o $eco, a "en$i"a" "e$ea"a p)e"e $er "i=ci o impo$i!e "e
o!%ener me"ian%e m?%o"o$ normae$ "e compac%aci(n. E o!Be%ivo "e
proce"imien%o "e a!ora%orio e$ "e%erminar e con%eni"o (p%imo "e a&)a para
&ra"o$ e$pec=ico$ "e compac%aci(n. La "en$i"a" mFGima $e o!%iene
compac%an"o )n $)eo con )n con%eni"o "e a&)a (p%imo.
4.2.)./ Resistencia al 'orte
La re$i$%encia a cor%e "e )n $)eo $e mi"e me"ian%e pr)e!a$ "e compre$i(n
%riaGia 8ASTM D*;<;9 o me"ian%e pr)e!a$ "e cor%e "irec%o 8ASTM D02129.
La$ pr)e!a$ %riaGiae$ p)e"en "e=inir a re$i$%encia a cor%e %an%o !aBo
con"icione$ con "renaBe como $in "renaBe ? a$ pr)e!a$ e$%Fn"ar "e cor%e en
caBa$ p)e"en "e=inir $(o a re$i$%encia a cor%e !aBo con"icione$ con "renaBe.
Lo$ parFme%ro$ "e re$i$%encia a cor%e "e $)eo $e ven a=ec%a"o$ por m)c/o$
=ac%ore$ "e pr)e!a inc)'en"o a %a$a "e car&a, m?%o"o "e car&a, reacione$
principae$ "e e$=)er@o, %a$a "e "e=ormaci(n "e e$p?cimen, %o%a "e
"e=ormaci(n "e e$p?cimen, &ra"o "e $a%)raci(n ' con"icione$ con "renaBe.
A"emF$, a $eeccionar o$ parFme%ro$ para anFi$i$ e$pec=ico, e "i$ea"or
"e!e e$%imar a$ "e=ormacione$ pro!a!e$ ' a$ !aBa$ %a$a$ "e "i$ipaci(n "e
pre$i(n en e campo, ' "eci"ir $i )$ar vaore$ "e re$i$%encia a cor%e ApicoC o
Are$i")ae$C.
Lo$ "a%o$ o!%eni"o$ "e a$ pr)e!a$ "e re$i$%encia a cor%e $e pre$en%an
normamen%e en %?rmino$ "e e$=)er@o$ e=ec%ivo$.
D)ran%e a$ pr)e!a$, $e mi"e %an%o o$ e$=)er@o$ %o%ae$ como a$ pre$ione$
"e a&)a "e poro$. Lo$ e$=)er@o$ e=ec%ivo$ $e "e%erminan $)$%ra'en"o a
pre$i(n "e a&)a "e poro$ "e e$=)er@o %o%a. Lo$ &rF=ico$ "e e$=)er@o e=ec%ivo
para vario$ e$pecmene$ "e $)eo en e p)n%o "e =aa $on pre$en%a"o$ "e
manera convenciona en =orma "e crc)o$ Mo/r. La co/e$i(n e=ec%iva cO ' e
Fn&)o e=ec%ivo "e =ricci(n in%erna P e$%Fn "e=ini"o$ por a po$ici(n ' e %a)"
"e envoven%e "e =aa Mo/r.
Para $)eo$ >)e e$%Fn parciamen%e $a%)ra"o$, $e "e!era "e%erminar
re$i$%encia$ a cor%e $in "renaBe empean"o pr)e!a$ $in "renaBe no
20 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
con$oi"a"a$ $o!re o$ e$pecmene$ con a mi$ma reaci(n "e /)eco$ ' e
mi$mo &ra"o "e $a%)raci(n >)e e $)eo en e campo. E$ impor%an%e empear
)n ran&o "e pre$ione$ "e con=inamien%o en a$ pr)e!a$ "e a!ora%orio >)e
corre$pon"an a ran&o an%icipa"o "e pre$ione$ en e campo.
4.2.).0 'onsolidaci#n
La$ pr)e!a$ "e con$oi"aci(n "e%erminan a compre$i!ii"a" "e )n $)eo ' a
%a$a a a c)a $erF con$oi"a"o c)an"o $ea car&a"o. Lo$ proce"imien%o$ "e
pr)e!a$ "e con$oi"aci(n $on "e%aa"o$ en e ASTM D6*05. La$ "o$
propie"a"e$ "e $)eo >)e &eneramen%e $e o!%iene "e )na pr)e!a "e
con$oi"aci(n $on Cc, e n"ice "e compre$i(n, >)e in"ica a compre$i!ii"a"
"e $)eo, ' cv, e coe=icien%e "e con$oi"aci(n, >)e in"ica a %a$a "e
compre$i(n !aBo car&a.
Lo$ "a%o$ o!%eni"o$ "e )na pr)e!a "e con$oi"aci(n "e a!ora%orio $e
pre$en%an en =orma "e )n &rF=ico "e pre$i(n ver$)$ reaci(n "e /)eco$. La
c)rva $e empea para "e%erminar e /i$%oria "e e$=)er@o pro!a!e "e $)eo. E
p)n%o "e par%ic)ar in%er?$ e$ $a!er $i e $)eo =)e previamen%e car&a"o o no
en e /i$%oria &eo(&ico pa$a"o.
4.2.).1 Permeabilidad
Lo$ e$pecmene$ "e a$ pr)e!a$ "e permea!ii"a" p)e"en $er 'a $ea
m)e$%ra$ "i$%)r!a"a$ repre$en%a%iva$ o no "i$%)r!a"a$, "epen"ien"o "e
prop($i%o para e c)a $on pro!a"a$. La$ m)e$%ra$ "e ma%eriae$ "e
cimen%aci(n "e!eran $er no "i$%)r!a"a$, mien%ra$ >)e a$ m)e$%ra$ "e
ma%eriae$ "e pr?$%amo para "ep($i%o "e!eran $er remo"ea"a$ a )na
"en$i"a" compara!e a a e$peci=ica"a para a con$%r)cci(n. E m?%o"o "e
pr)e!a para permea!ii"a" "epen"e "e ran&o "e permea!ii"a" "e $)eo >)e
va a $er pro!a"o. E permeFme%ro "e car&a con$%an%e 8ASTM D6*0*9 e$
empea"o para "e%erminar a permea!ii"a" "e $)eo$ &ran)are$, mien%ra$
>)e e permeFme%ro "e car&a "e$cen"en%e e$ mF$ apropia"o para $)eo$ "e
!aBa permea!ii"a". Para $)eo$ "e m)' !aBa permea!ii"a", $e p)e"e
empear o$ "a%o$ "e a pr)e!a "e con$oi"aci(n. La permea!ii"a" %am!i?n $e
p)e"e cac)ar ma%emF%icamen%e a par%ir "e a "i$%ri!)ci(n "e %amao "e
&rano empean"o a$ =(rm)a$ "e$arroa"a$ por Ha@en 8Ter@a&/i ' Pec.,
+:<;9.
/.3 In.e$%i9(ci!ne$ de R!c( de De$,!n%e
En &enera, a inve$%i&aci(n "e roca "e "e$mon%e $e compica por e &ran
%amao "e par%c)a$ "e a roca compara"a con e "e o$ $)eo$. Mien%ra$ e$
po$i!e o!%ener m)e$%ra$ ' e=ec%)ar pr)e!a$ "e roca con e>)ipo$ "e %amao$
m)' &ran"e$ anFo&o$ a o$ empea"o$ para e $)eo 8eBempo# e>)ipo "e
eG%racci(n "e %e$%i&o$ "e "iFme%ro &ran"e o caBa$ para cor%e a &ran e$caa9,
"ic/a inve$%i&aci(n e$ =a$%i"io$a ' co$%o$a. A men)"o e$ $)=icien%e
carac%eri@ar vi$)amen%e a roca me"ian%e compo$ici(n, %amao "e par%c)a,
=orma ' "i$%ri!)ci(n ' o!%ener o$ parFme%ro$ "e "i$eo nece$ario$ "e a
i%era%)ra eGi$%en%e. A=or%)na"amen%e, "e!i"o a a na%)rae@a &r)e$a "e a roca
"e "e$mon%e, rara ve@ con$%i%)'en pro!ema o$ =ac%ore$ %ae$ como pre$i(n
"e a&)a "e poro$ >)e compican e anFi$i$ "e $)eo$. La$ par%c)a$ "e roca
"e "e$mon%e $on &eneramen%e an&)are$, re$)%an"o en Fn&)o$ "e =ricci(n
in%erna "e /a$%a *2Q o mF$.
21 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Para pia$ "e roca "e "e$mon%e, $(o $e re>)iere en rara$ oca$ione$
inve$%i&aci(n "e%aa"a %a como per=oraci(n con %e$%i&o "e ec/o "e roca. Se
re>)iere "ic/a$ inve$%i&acione$ para pre$a$ "e amacenamien%o "e a&)a
"e!i"o a pei&ro "e a percoaci(n ' a pre$i(n "e evan%amien%o en o$
cimien%o$.
Son rea%ivamen%e irreevan%e$ para a$ pia$ "e "e$mon%e "e mina pero a
mi$mo %iempo $on reevan%e$ para o$ "ep($i%o$ "e reave$.
La$ inve$%i&acione$ p)e"en inc)ir# per=oraci(n ' m)e$%reoI per=ormance "e
"e$ec/o$ $imiare$ en "ep($i%o$ eGi$%en%e$I pr)e!a$ "e "e&ra"aci(n
aceera"a "e ma%eriae$ "e "e$ec/oI in$%r)men%aci(n "e "ep($i%o$ para
moni%orear e compor%amien%o con%in)o, como a$ me"icione$ "e "e=ormaci(nI
' =o%o&ra=a$ %oma"a$ a in%ervao$ "e %iempo re&)are$ para re&i$%rar cam!io$
en a apariencia.
La$ propie"a"e$ "e re$i$%encia "e a&)no$ ma%eriae$ "e roca "e "e$mon%e
cam!ian "e$p)?$ "e e$%o$ /an $i"o cooca"o$. En a&)no$ ca$o$, a
eGperiencia con ma%eriae$ $imiare$ in"icarF >)e "e$ec/o$ par%ic)are$ $on
pro!a!e$ "e vover$e ine$%a!e$. En o%ro$ ca$o$ )n ma%eria aparen%emen%e
$(i"o p)e"e romper$e !aBo e a%a>)e "e >)mico$ o "e a a%m($=era.
La$ roca$ "e "e$mon%e >)e com-nmen%e $e "e&ra"an $on# e$>)i$%o$,
imoni%a$ ' e$>)i$%o$ "e !arro. 4rec)en%emen%e, c)an"o ?$%a$ $on eGp)e$%a$
a cico$ "e con&eamien%o ' "e$con&eamien%o, /)me"ecimien%o ' $eca"o, o
a aivio "e e$=)er@o me"ian%e eGcavaci(n, pier"en &ra")amen%e $)
re$i$%encia. Si e$%a p?r"i"a "e re$i$%encia e$ $)$%ancia, )n "ep($i%o "e
"e$ec/o "i$ea"o $o!re a !a$e "e a re$i$%encia "e ma%eria ori&ina $e
p)e"e vover ine$%a!e en e =)%)ro.
Por o %an%o, a$ pia$ "e roca "e "e$mon%e >)e $on propen$a$ a a
"e&ra"aci(n "e!eran $er "i$ea"a$ para e$%ar e$%a!e$ en a re$i$%encia mF$
!aBa >)e e ma%eria p)e"e acan@ar.
La$ carac%er$%ica$ "e re$i$%encia =ina "e o$ ma%eriae$ "e "e&ra"aci(n
p)e"en $er "i=cie$ "e "e%erminar. La in$pecci(n en e campo p)e"e revear
ma%eria "e&ra"a"o a >)e $e e p)e"e %omar m)e$%ra$ o pr)e!a$. De manera
a%erna%iva, $e p)e"e e=ec%)ar pr)e!a$ aceera"a$ en e a!ora%orio
empean"o cico$ rFpi"o$ "e con&eamien%o ' "e$con&eamien%o, /)mec%aci(n
' $eca"o, o eGpo$ici(n a Fci"o$ ' o%ro$ ma%eriae$ >)e a%acan e in=)'en en e
"e$ec/o.
La$ pr)e!a$ "e "e&ra"aci(n aceera"a pro!a!emen%e no in"ican con
$e&)ri"a" a re$i$%encia =ina "e ma%eria, pero p)e"en in"icar a pro!a!ii"a"
' e mecani$mo &enera "e =aa. Si e ma%eria "e "e$ec/o e$ "e&ra"a!e,
p)e"e $er pre=eri!e proporcionar e$%r)c%)ra$ "e con=inamien%o "e ma%eria
a"ec)a"o para re%enero. En a&)no$ ca$o$, $e p)e"e man%ener a re$i$%encia
"e ma%eria $i a pia "e "e$mon%e e$ ai$a"a "e "ic/o$ a&en%e$ %ae$ como
a&)a ' aire >)e ca)$an p?r"i"a "e re$i$%encia.
En re$)men, e meBor proce"imien%o >)e $e "e!e $e&)ir a inve$%i&ar ma%eria
"e >)e $e $o$pec/a >)e $e "e&ra"a a e$%ar amacena"o e$# e=ec%)ar
inve$%i&aci(n in $i%) ' !aBo a$ con"icione$ a a$ c)ae$ po"ra e$%ar eGp)e$%o
a e$%ar amacena"oI reai@ar pr)e!a$ "e "e&ra"aci(n aceera"a para ")picar,
o mF$ cerca po$i!e, a$ con"icione$ e$pera"a$ en a pia "e "e$mon%e, 8e
re$)%a"o "e e$%a$ pr)e!a$ p)e"e in"icar e nive mF$ !aBo aproGima"o "e
re$i$%encia >)e po"ra $er "e$arroa"a o o$ m?%o"o$ para prevenir a
"e&ra"aci(n9I e=ec%)ar pr)e!a$ in $i%) "on"e p)e"en operar o$ a&en%e$
reae$ "e a%a>)e ' "on"e $e p)e"e o!$ervar o$ re$)%a"o$. Se po"ra
22 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
in%ro")cir o$ m?%o"o$ para aceerar a %a$a "e a%a>)e o a %a$a "e variaci(n
"e re$i$%encia, ' $e p)e"e e=ec%)ar )n eGamen "e%aa"o "e a pia >)e p)e"e
revear )na eGpo$ici(n "on"e %o"ava e$ evi"en%e a "e&ra"aci(n aceera"a.
/./ E4e,"'!
A con%in)aci(n $e proporciona )n eBempo con e =in "e i)$%rar meBor e
acance "e a$ inve$%i&acione$ >)e &eneramen%e $e re>)iere para )n "ep($i%o
"e "e$mon%e. Para e$%e =in, $e a$)mi( >)e $e con$%r)irF )n n)evo "ep($i%o
"e reave$ en e Frea "e )na pan%a eGi$%en%e. E "ep($i%o -nico a me"ia
a"era "e!e c)!rir +2 /ec%Frea$, con )na a%)ra =ina pro'ec%a"a "e 62 m. Se
a$)me >)e e cimien%o arcio$o e$ /omo&?neo ' >)e no eGi$%en "i=erencia$
in)$)ae$ en e $i%io.
Se re>)erira )n mnimo "e aproGima"amen%e c)a%ro %aa"ro$I %re$ a o ar&o
"e eBe "e "ep($i%o prop)e$%o ' )no en e cen%ro "e "ep($i%o. Lo$ %aa"ro$
"e!eran eG%en"er$e a )na pro=)n"i"a" "e 02 m, o aproGima"amen%e 6 m
"en%ro "e ec/o "e roca $i e ec/o "e roca a"ec)a"o $e enc)en%ra "en%ro "e
o$ 02 m. Se e=ec%)ara Pr)e!a$ E$%Fn"ar "e Pene%raci(n ca"a 6m en o$ 62
m $)periore$ ' ca"a 5m "e a en a"ean%e. Se %omara "o$ a %re$ m)e$%ra$
no "i$%)r!a"a$ 8"e %ipo "e %)!o S/e!'9 "e ca"a a&)Bero. Se p)e"e empear
vir)%a$ "e !arreno para m)e$%ra$ en vo)men "e $)eo$ mF$ pro=)n"o$. La$
pr)e!a$ con pene%r(me%ro c(nico $e po"ran $)$%i%)ir en a&)no$ "e o$
%aa"ro$. Se in$%aara pie@(me%ro$ "e co)mna re&)a"ora en o$ %aa"ro$
para "e%erminar ' moni%orear nivee$ "e a&)a
$)!%errFnea en e $i%io.
A$imi$mo, $e eGcavara aproGima"amen%e 5 caica%a$ en vario$ )&are$ a o
ar&o "e $i%io, eG%en"i?n"o$e a )na pro=)n"i"a" "e aproGima"amen%e 5 m.
Lo$ per=ie$ "e $)eo $eran re&i$%ra"o$ para ca"a )no "e o$ pi>)e$ ' $e
o!%en"ra m)e$%ra$ a"icionae$ en vo)men. Si $e %iene >)e )$ar ma%eriae$
"e pr?$%amo, por eBempo para )na pre$a "e arran>)e, %am!i?n $e e=ec%)ara
caica%a$ ' $e %omara m)e$%ra$ "e a8$9 Frea8$9 "e pr?$%amo$.
A"emF$, $e o!%en"ra m)e$%ra$ "e o$ reave$ >)e van a e$%ar con%eni"o$ en
e $i%io. Depen"ien"o "e a con=i&)raci(n "e a repre$a ' "e "ep($i%o, $e
"e!era o!%ener conB)n%o$ $epara"o$ "e m)e$%ra$ para a$ =raccione$ &r)e$a$
' a$ =ina$.
Se e=ec%)ara a $i&)ien%e $erie "e pr)e!a$ $o!re o$ $)eo$ "e cimien%o#
+2 "i$%ri!)cione$ "e %amao "e &rano, 5 con anFi$i$ con /i"r(me%ro
5 pr)e!a$ "e &rave"a" e$pec=ica
+5 mi%e$ A%%er!er&
+5 "e%erminacione$ "e con%eni"o "e /)me"a"
* pr)e!a$ e$%Fn"ar "e /)me"a" 7 "en$i"a"
* pr)e!a$ "e cor%e "irec%o
6 pr)e!a$ "e cor%e %riaGia con me"icione$ "e pre$i(n "e a&)a "e
poro$ 8"e e$%a$ pr)e!a$ $e p)e"e o!%ener a$ "en$i"a"e$ '
permea!ii"a"e$ in $i%)9
* pr)e!a$ "e con$oi"aci(n
Se e=ec%)ara a $i&)ien%e $erie "e pr)e!a$ en e ma%eria "e reave$#
23 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
5 "i$%ri!)cione$ "e %amao "e &rano con anFi$i$ con /i"rom?%ro
0 pr)e!a$ "e "en$i"a" mFGima ' mnima 8en arena$, $i e$ apica!e9
0 pr)e!a$ "e &rave"a" e$pec=ica
5 "e mi%e$ A%%er!er& 8$o!re ama$, $i e$ apica!e9
5 "e%erminacione$ "e con%eni"o "e /)me"a"
0 pr)e!a$ e$%Fn"ar "e /)me"a" 7 "en$i"a"
6 pr)e!a$ "e cor%e "irec%o
6 pr)e!a$ "e cor%e %riaGia con me"ici(n "e pre$i(n "e a&)a "e poro$
8"e e$%a$ pr)e!a$ $e p)e"e o!%ener a$ "en$i"a"e$ ' a$
permea!ii"a"e$ in $i%)9
6 pr)e!a$ "e con$oi"aci(n.
E eBempo arri!a menciona"a %iene como prop($i%o $oamen%e e "ar )na
in"icaci(n &enera "e a e$caa "e inve$%i&aci(n >)e $e re>)iere. Ca"a $i%io '
ca"a pro'ec%o %ienen $)$ carac%er$%ica$ par%ic)are$ ' e in&eniero "e "i$eo
"e!e encar&ar$e "e e$%a$ par%ic)ari"a"e$ "e$arroan"o )n pan "e
inve$%i&aci(n apropia"o e$pec=ico para e $i%io.
4rec)en%emen%e, a$ -%ima$ e%apa$ "e )n $i%io "e inve$%i&aci(n $e !a$an en
o$ /aa@&o$ "e a$ inve$%i&acione$ iniciae$ ' en e "i$eo >)e $e e$%F
"e$arroan"o. E "i$eo, a $) ve@, e$%F $)Be%o a cam!io$ "e!i"o a o$
re$)%a"o$ "e a$ pr)e!a$ e inve$%i&acione$ "e campo ' "e a!ora%orio.
5.0 ESTABILIDAD DE TALUDES
5.1 An+'i$i$ de E$%(6i'id(d
).1.1 'riterios
Lo$ anFi$i$ "e e$%a!ii"a" para "ep($i%o$ "e reave$, a pe$ar "e >)e $i&)en
o$ mi$mo$ proce"imien%o$ &enerae$ ' empean o$ mi$mo$ m?%o"o$ !F$ico$
"e c(mp)%o >)e a$ pre$a$ "e re%enci(n "e a&)a, $on =rec)en%emen%e mF$
compeBo$, "e mo"o >)e $e re>)iere )n ampio conocimien%o "e a pre$i(n "e
poro$ ' "e a con")c%a "e re$i$%encia para apicar a$ %?cnica$ convencionae$
en )na manera raciona. Lo !F$ico para e anFi$i$ "e e$%a!ii"a" e$ )na
apreciaci(n "e a$ "i=eren%e$ =)en%e$ "e pre$i(n "e poro$ ' a =orma en a$
>)e ?$%a$ a=ec%an a in%erpre%aci(n "e re$i$%encia a cor%e. A"emF$, a$
con"icione$ "e car&a para o$ "ep($i%o$ "e reave$ $on a vece$ "i=eren%e$ "e
a>)ea$ eGperimen%a"a$ por pre$a$ "e a&)a convencionae$, "an"o )n
?n=a$i$ "i=eren%e a a$ "iver$a$ con"icione$ >)e "e!en $er con$i"era"a$ en e
anFi$i$.
En a Ta!a 5.+ $e re$)me "e manera &enera o$ pa$o$ compren"i"o$ en e
proce"imien%o, re>)eri"o$ para e anFi$i$ "e e$%a!ii"a" "e o$ "ep($i%o$ "e
reave$. A$)mien"o >)e $e /a e$%a!eci"o e %ipo !F$ico "e "ep($i%o, o$
ma%eriae$ ' a @oni=icaci(n in%erna, e primer pa$o e$ $eeccionar )na
con=i&)raci(n e incinaci(n "e %a)" "e pr)e!a "e "ep($i%o.
2/ DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
L)e&o $i&)e a pre"icci(n "e a )!icaci(n "e a $)per=icie =reF%ica con e =in "e
e$%imar a$ pre$ione$ "e poro$ e$%F%ica$ iniciae$. A"emF$, $e "e!e reai@ar
)na eva)aci(n para "e%erminar $i a %a$a "e eevaci(n "e "ep($i%o e$
$)=icien%e para &enerar pre$i(n eGce"en%e "e poro$ %an%o en o$ ma%eriae$ "e
"ep($i%o como en o$ "e cimen%aci(n. De$p)?$ >)e $e /a %ermina"o e$%o$
pa$o$, $e p)e"e e=ec%)ar e c(mp)%o "e e$%a!ii"a" para "e%erminar $i o$
%a)"e$ "e "ep($i%o$ "e pr)e!a $on e$%a!e$ !aBo %o"a$ a$ con"icione$
apica!e$ "e anFi$i$. Si no, $e "e!e e=ec%)ar )na n)eva i%eraci(n "e o$
pa$o$ compren"i"o$ en e proce"imien%o, o >)i@F$ "e %o"o e re"i$eo
e=ec%)a"o, /a$%a >)e $e o!%en&a )na con=i&)raci(n e$%a!e "e "ep($i%o.
Ta!a 5.+ Proce"imien%o$ Generai@a"o$ para E=ec%)ar a E$%a!ii"a" "e
Dep($i%o$ "e Reave$
Mien%ra$ >)e o$ pa$o$ &enerae$ en e anFi$i$ "e e$%a!ii"a" "e "ep($i%o$
$on concep%)amen%e $impe$, a$ con"icione$ reae$ !aBo a$ c)ae$ $e "e!e
anai@ar o$ "ep($i%o$ no o $on. Ta como $e re$)me en a Ta!a 5.6, a$
con"icione$ en a e%apa =ina "e a con$%r)cci(n >)e empean )n %ipo "e
anFi$i$ "e R K 2 con )na re$i$%encia a cor%e $in "renaBe $e apican
&eneramen%e a "i>)e$ "e arran>)e con$%r)i"o$ $o!re $)eo$ !an"o$ o a
"ep($i%o$ "e nea cen%ra con$%r)i"o$ $o!re reave$ =ino$. Para "ep($i%o$
con$%r)i"o$ $o!re )n cimien%o, o para "ep($i%o$ a&)a$ arri!a evan%a"o$
rFpi"amen%e, e$ nece$ario )n anFi$i$ "e con$%r)cci(n en e%apa$. Sin
em!ar&o, a $er "i=ci "e reai@ar en a prFc%ica, )n anFi$i$ "e con$%r)cci(n en
e%apa$ re>)iere >)e $e %en&a en c)en%a %o"a$ a$ "iver$a$ =)en%e$ "e pre$i(n
"e poro$ para >)e $e p)e"a e=ec%)ar en =orma e$caona"a.
Ta!a 5.6 Re$)men "e a$ Con"icione$ "e AnFi$i$ "e E$%a!ii"a" para o$
Dep($i%o$ "e Reave$
25 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Lo$ anFi$i$ a ar&o pa@o empean"o parFme%ro$ "e re$i$%encia "e e$=)er@o
e=ec%ivo $on rea%ivamen%e $encio$, pero $e "e!e eGaminar c)i"a"o$amen%e
a apicaci(n "e e$%a con"ici(n con e =in "e "e%erminar $i $)$ $)po$icione$
in/eren%e$ $on reamen%e racionae$. Para ma%eriae$ propen$o$ a )n
incremen%o ma'or "e pre$i(n "e poro$ ")ran%e e cor%e con "renaBe, a
po$i!ii"a" "e cam!io$ inc)$o pe>)eo$ o ocai@a"o$ ")ran%e a car&a p)e"e
oca$ionar >)e $ea nece$ario e=ec%)ar anFi$i$ empean"o parFme%ro$ "e
re$i$%encia $in "renaBe.
Con$i"eran"o a$ compeBi"a"e$ eGi$%en%e$, >)i@F$ e$ compren$i!e >)e a
vece$ a o$ anFi$i$ "e e$%a!ii"a" $e e$ a%ri!)'a )na no mereci"a A$an%i"a"C
c)an"o $on con$i"era"o$ en )n con%eG%o %e(rico $in %omar en c)en%a a mi$mo
%iempo a$ incer%i")m!re$ in/eren%e$ ' a$ $impi=icacione$. En reai"a", e$
impo$i!e %omar en c)en%a %o%amen%e a$ mira"a$ "e aproGimacione$ en a$
%?cnica$ "e comp)%o, o$ capric/o$ "e compor%amien%o "e $)eo ' "e
re$p)e$%a "e pre$i(n "e poro$, ' a$ propie"a"e$ "e o$ ma%eriae$ en $. En
e meBor "e o$ ca$o$, $e "e!e con$i"erar o$ anFi$i$ "e e$%a!ii"a" para o$
"ep($i%o$ "e reave$ como $emi7emprico$ en na%)rae@a. No $e p)e"e
reai@ar )na eva)aci(n rea "e a e$%a!ii"a" "e "ep($i%o$ "e reave$ $in
eGaminar o$ prece"en%e$ para %ipo$ $imiare$ "e "ep($i%o$, ' $in incorporar a
eGperiencia pro=e$iona ' B)icio en )n &ra"o con$i"era!e.
).1.2 M%todos
E (n+'i$i$ de e$%(6i'id(d e$ )n proce"imien%o "e pr)e!a$ $)ce$iva$. Se
e$co&e )na $)per=icie po%encia "e "e$i@amien%o ' $e "e%ermina e =ac%or "e
$e&)ri"a" con%ra "e$i@amien%o a o ar&o "e e$a $)per=icie. Se $eecciona
"i=eren%e$ $)per=icie$ ' $e repi%e e anFi$i$ /a$%a >)e $e enc)en%re a
$)per=icie >)e %iene e =ac%or mF$ !aBo "e $e&)ri"a", conoci"o como
2; DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
$)"e5icie c*%ic(. E =ac%or cac)a"o "e $e&)ri"a" con%ra e "e$i@amien%o a
o ar&o "e a $)per=icie cr%ica e$ e =ac%or "e $e&)ri"a" in"ica"o para e %a)".
E 5(c%! de $e9)id(d, A4SC, para )n %a)" $e "e=ine &eneramen%e como a
reaci(n "e re$i$%encia a cor%e "i$poni!e con re$pec%o a e$=)er@o cor%an%e
$o!re a $)per=icie "e =aa cr%ica. La$ carac%er$%ica$ "e e$=)er@o$ '
"e=ormacione$ "e a ma'ora "e $)eo$ $on %ae$ >)e $e p)e"e pre$en%ar
"e=ormacione$ pF$%ica$ rea%ivamen%e &ran"e$ en c)an%o $e aproGiman o$
e$=)er@o$ cor%an%e$ apica"o$ a a re$i$%encia a cor%e "e ma%eria. En e
"i$eo "e )n %a)" o "ep($i%o, e =ac%or "e $e&)ri"a" "e!e $er ma'or a a
)ni"a" para %ener en c)en%a a$ "i=erencia$ en%re a$ pre$ione$ "e a&)a "e
poro$, o$ parFme%ro$ "e re$i$%encia a cor%e ' a$ "e=ormacione$ a$)mi"a$ en
e "i$eo, ' a>)ea$ >)e p)e"an eGi$%ir reamen%e "en%ro "e %a)".
La $)per=icie cr%ica p)e"e e$%ar )!ica"a compe%amen%e "en%ro "e )n
"ep($i%oI ?$%a p)e"e encon%rar$e =)era "e "ep($i%o $i pa$a a %rav?$ "e
ma%eria "?!i re%eni"o por e "ep($i%o ' $)eo$ "e cimen%acione$ "?!ie$I
p)e"e e$%ar )!ica"a en c)a>)ier po$ici(n en%re e$%o$ mi%e$.
Con eGcepci(n "e a&)no$ ca$o$ e$peciae$, o$ cFc)o$ "e e$%a!ii"a" para
"e%erminar e =ac%or "e $e&)ri"a" "e!eran !a$ar$e en o$ anFi$i$ "e e$=)er@o
e=ec%ivo. La "e%erminaci(n "e e$=)er@o e=ec%ivo re>)iere )n conocimien%o "e
a pre$i(n "e a&)a "e poro$ "en%ro "e "ep($i%o. Para )n reeno %o%amen%e
con$oi"a"o $)Be%o a a$ con"icione$ "e percoaci(n con%in)a, $e p)e"e
"e%erminar a pre$i(n "e a&)a "e poro$ a par%ir "e )na re" "e =)Bo,
permi%ien"o "e e$%e mo"o >)e $e cac)e e e$=)er@o e=ec%ivo. C)an"o e
reeno o e cimien%o $e e$%F con$oi"an"o !aBo e pe$o "e ma%eria
$)perp)e$%o, $e "e!e me"ir o e$%imar a$ pre$ione$ "e a&)a "e poro$
empean"o a %eora "e a con$oi"aci(n. En o$ ca$o$ "on"e a pre$i(n "e
poro$ e$ cr%ica en e anFi$i$ "e e$%a!ii"a", $e "e!era in$%aar pie@(me%ro$
"en%ro "e "ep($i%o para me"ir a$ con"icione$ "e campo. Si a$ pre$ione$ "e
a&)a "e poro$ $on $i&ni=ica%ivamen%e mF$ a%a$ >)e a>)ea$ empea"a$ en e
"i$eo, $erF nece$ario vover a revi$ar e anFi$i$ "e e$%a!ii"a" ' mo"i=icar a
$ecci(n "e "i$eo para man%ener e =ac%or "e $e&)ri"a" "e$ea"o.
En e "i$eo "e "ep($i%o$ "e reave$, &eneramen%e a principa preoc)paci(n
e$ a e$%a!ii"a" "e %a)" a&)a$ a!aBo. Sin em!ar&o, %am!i?n $e "e!era
revi$ar a e$%a!ii"a" "e %a)" a&)a$ arri!a en ca$o$ e$peciae$,
par%ic)armen%e $i /a' )na pro=)n"i"a" con$i"era!e "e a&)a con%ra a cara
a&)a$ arri!a "e a pre$a. En e$%e ca$o $e "e!era "i$ear a pre$a como )na
pre$a "e a&)a ' $e "e!era reai@ar )n anFi$i$ "e e$%a!ii"a" con "e$cen$o
"e nive. Tam!i?n p)e"e eGi$%ir )na con"ici(n con "e$cen$o "e nive $i o$
reave$ $on rec)pera"o$ "e$"e a po@a.
La $)per=icie cr%ica a$)mi"a mF$ com-nmen%e empea"a en o$ anFi$i$ "e
e$%a!ii"a" para "ep($i%o$ e$ )n ciin"ro c)'o eBe e$ orien%a"o paraeo a a
"irecci(n "e %a)". So!re )na $ecci(n %ran$ver$a "e "o$ "imen$ione$, a
$)per=icie cin"rica e$ repre$en%a"a por )n arco circ)ar. La$ o!$ervacione$
"e "e$i@amien%o$ a &ran e$caa en e campo m)e$%ran >)e a&)na$
$)per=icie$ "e "e$i@amien%o $on ca$i circ)are$. Sin em!ar&o, e$%Fn
"i$poni!e$ m)c/o$ eBempo$ "oc)men%a"o$ >)e m)e$%ran >)e a =orma "e a
$)per=icie a men)"o no e$ circ)ar. C)an"o $e pre$en%an "e$i@amien%o$,
cor%e$ "i=erenciae$ %oman )&ar a o ar&o "e a $)per=icie $o!re a c)a e
=ac%or "e $e&)ri"a" e$ e mF$ !aBo. E proce"imien%o mF$ prFc%ico e$ !a$ar e
"i$eo en a $)per=icie circ)ar cr%ica a meno$ >)e eGi$%a conocimien%o
preci$o "e !an"a$ "?!ie$ orien%a"a$ en =orma cr%ica.
2< DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
La $)per=icie rea "e "e$i@amien%o $e "e$viarF "e a $)per=icie circ)ar
com-nmen%e a$)mi"a $i a $)per=icie po%encia "e "e$i@amien%o pa$a a %rav?$
"e @ona$ >)e %ienen "i=eren%e re$i$%encia a cor%e o "i=eren%e pre$i(n "e a&)a
"e poro$. En a$ "e$cripcione$ "a"a$ a con%in)aci(n $e proporciona anFi$i$
%ra"icionae$.
Con eGcepci(n "e a&)no$ ca$o$ e$peciae$, o$ m?%o"o$ empea"o$ para
cac)ar e =ac%or "e $e&)ri"a" para c)a>)ier $)per=icie "e "e$i@amien%o "e
pr)e!a "e!eran %omar en c)en%a o$ cam!io$ en a re$i$%encia a cor%e ' en a
pre$i(n varia!e "e a&)a "e poro$ a o ar&o "e a $)per=icie "e "e$i@amien%o
po%encia. Lo$ cam!io$ en o$ parFme%ro$ "e re$i$%encia ' en a$ con"icione$
"e pre$i(n "e a&)a "e poro$ p)e"en $er %oma"o$ en c)en%a por e
proce"imien%o &enera conoci"o como m?%o"o "e A%aBa"a$C. En e$%e m?%o"o,
$e e$co&e )na $)per=icie "e pr)e!a ' a ma$a po%encia "e "e$i@amien%o $e
"ivi"e en )n n-mero "e %aBa"a$ ver%icae$. Ca"a %aBa"a e$ in=)i"a por $)
propio pe$o >)e pro")ce ci@aamien%o ' =)er@a$ normae$ $o!re o$ mi%e$
ver%icae$, ' ci@aamien%o ' =)er@a$ normae$ a o ar&o "e $) !a$e.
En e m?%o"o "e %aBa"a$ in=ini%a$, $e $eecciona )na $)per=icie circ)ar "e
"e$i@amien%o "e pr)e!a, ' $e con$i"era a e$%a!ii"a" "e a ma$a "e
"e$i@amien%o po%encia en conB)n%o en ve@ "e a e$%a!ii"a" para ca"a %aBa"a
in"ivi")a.
Como a$ =)er@a$ >)e ac%-an $o!re o$ mi%e$ ver%icae$ "e a$ %aBa"a$
pro")cen momen%o ne%o cero are"e"or "e cen%ro "e ro%aci(n "e a ma$a
po%enciamen%e ine$%a!e, a$ =)er@a$ a%erae$ $on "e$c)i"a"a$. Se a$)me
>)e e cor%e ' o$ e$=)er@o$ normae$ $o!re a !a$e "e ca"a %aBa"a "epen"en
$(o "e pe$o "e a %aBa"a ' "e a pre$i(n "e a&)a "e poro$ en $) !a$e. Si a
ma$a "e "e$i@amien%o po%encia e$ "ivi"i"a en %aBa"a$ "e anc/o )ni%ario, a$
=)er@a$ $o!re a !a$e "e ca"a %aBa"a $erFn n)m?ricamen%e i&)ae$ a o$
e$=)er@o$ $o!re a !a$e "e a %aBa"a. E$%e proce"imien%o $e i)$%ra en a
4i&)ra 5.+.
Para a %aBa"a in"ivi")a $e con$i"era a$ con"icione$ "e e>)ii!rio. Si $e
$a%i$=ace a$ con"icione$ "e e>)ii!rio para ca"a %aBa"a in"ivi")a, %am!i?n $e
$a%i$=ace para %o"a a ma$a. E$%F "i$poni!e )n n-mero "e m?%o"o$ "e
anFi$i$ "i=eren%e$. E$%o$ "i=ieren en a$ con"icione$ "e e>)ii!rio >)e $on
$a%i$=ec/a$ ' en a$ $)po$icione$ >)e $e /acen con e =in "e e>)ii!rar e
n-mero "e ec)acione$ e inc(&ni%a$. En a Ta!a 5.0 $e re$)me a$
carac%er$%ica$ !F$ica$ "e a&)no$ m?%o"o$ com-nmen%e empea"o$. E
in&eniero &eo%?cnico "e!era "e%erminar a $eecci(n "e m?%o"o a $er
empea"o para e anFi$i$ "e e$%a!ii"a" !a$Fn"o$e en e pro!ema "e
e$%a!ii"a" in"ivi")a.
28 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Ta!a 5.0 Carac%er$%ica$ "e M?%o"o$ Com-nmen%e Empea"o$ para a
E$%a!ii"a" "e Ta)"e$ 8$e&-n TRB, +::<9
2= DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Lo$ =ac%ore$ "e $e&)ri"a" "e%ermina"o$ por e m?%o"o "e %aBa"a$ in=ini%a$
%en"rFn errore$ $i $e reai@an en )na =orma con$erva"ora.
Se en=a%i@a a>), $in %ener en c)en%a a $o=i$%icaci(n "e m?%o"o "e anFi$i$ '
a capaci"a" "e a$ in$%aacione$ "e c(mp)%o "i$poni!e$ para o$ anFi$i$ "e
e$%a!ii"a", >)e a =ia!ii"a" "e o$ =ac%ore$ "e $e&)ri"a" cac)a"o$ $e ri&e
principamen%e por e &ra"o en e c)a o$ parFme%ro$ "e en%ra"a $on
repre$en%a%ivo$ "e a$ con"icione$ reae$ "en%ro "e "ep($i%o ' $) cimien%o.
Si )n e$%ra%o "e cimien%o $)ave e$%F )!ica"o "e!aBo "e "ep($i%o, $e "e!era
revi$ar e =ac%or "e $e&)ri"a" con%ra a %ran$aci(n /ori@on%a. A revi$ar a
e$%a!ii"a" con%ra a %ra$aci(n /ori@on%a, $e e$co&e )na $)per=icie "e
"e$i@amien%o "e pr)e!a >)e pa$a a %rav?$ "e a capa "e cimien%o !an"o ' $e
"e%ermina o$ componen%e$ "e %o"a$ a$ =)er@a$ >)e ac%-an $o!re a ma$a "e
"e$i@amien%o po%encia.
E &ra"o "e $e&)ri"a" $e o!%iene me"ian%e a $)ma "e o$ componen%e$
/ori@on%ae$ "e %o"a$ a$ =)er@a$ >)e %ien"en a re$i$%ir a %ra$aci(n /ori@on%a
"ivi"i"o en%re a $)ma "e o$ componen%e$ /ori@on%ae$ "e %o"a$ a$ =)er@a$
>)e %ien"en a pro")cir %ra$aci(n /ori@on%a.
E )$o "e )n =ac%or "e $e&)ri"a" en o$ anFi$i$ "e e$%a!ii"a" proporciona "o$
previ$ione$ impor%an%e$# con$i"era e mar&en "e error en%re parFme%ro$
empea"o$ en e "i$eo ' a>)eo$ >)e p)e"en eGi$%ir reamen%e en e campo,
' imi%a a$ "e=ormacione$. M)c/o$ $)eo$ eGperimen%an "e=ormacione$
pF$%ica$ rea%ivamen%e &ran"e$ c)an"o a ma&ni%)" "e o$ e$=)er@o$
cor%an%e$ apica"o$ $e acerca a a re$i$%encia a cor%e "e $)eo. A$, $i a
re$i$%encia =ina e$ empea"a en e "i$eo, )n =ac%or "e $e&)ri"a" ma'or >)e
a )ni"a" a$)me >)e man%en"rF a$ "e=ormacione$ "en%ro "e mi%e$
%oera!e$.
A e$co&er e =ac%or "e $e&)ri"a", $e "e!e con$i"erar a$ po$i!e$
con$ec)encia$ "e ine$%a!ii"a", e &ra"o "e con=ian@a >)e $e p)e"e %ener a
conocer a$ carac%er$%ica$ "e re$i$%encia a cor%e "e "ep($i%o ' "e o$
ma%eriae$ "e
cimien%o, a$ con"icione$ "e a&)a $)!%errFnea ' a$ con"icione$ con "renaBe
"en%ro "e "ep($i%o. Como re&a &enera, e$ pre=eri!e in%ro")cir en e anFi$i$
"e e$%a!ii"a" a$ com!inacione$ "e con"icione$ mF$ a"ver$a$ >)e $on
reai$%a$ para o$ =ac%ore$ reaciona"o$ con a e$%a!ii"a", "e mo"o >)e $)
$i&ni=ica"o p)e"a $er eva)a"o.
A o$ =ac%ore$ "e $e&)ri"a" en)mera"o$ en a Ta!a 5.*. $e e$ $)&iere vaore$
mnimo$ para prop($i%o$ "e "i$eo. Lo$ vaore$ pre$)ponen >)e e anFi$i$ "e
e$%a!ii"a" /a $i"o o $)=icien%emen%e compe%o para )!icar a $)per=icie "e
=aa cr%ica ' >)e $e $a!e con !a$%an%e cer%e@a >)e o$ parFme%ro$ empea"o$
en e anFi$i$ repre$en%an a$ con"icione$ reae$ "e "ep($i%o.
Ta!a 5.* 4ac%ore$ Mnimo$ "e Se&)ri"a" para e Ta)" A&)a$ a!aBo
8mo"i=ica"o "e COE, +:;29
30 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
S I $i $e an%icipa >)e $e pro")cira "ao$ $evero$ como con$ec)encia "e )na
=aa en e "ep($i%o.
SSII $i $e an%icipa >)e no $e pro")cira "ao$ $evero$ como con$ec)encia "e
)na =aa en e "ep($i%o.
Si a reaci(n "e re$i$%encia a cor%e re$i")a con a re$i$%encia a cor%e pico e$
"e 2.: o mF$, e "i$eo "e "ep($i%o $e p)e"e !a$ar en o$ vaore$ "e
re$i$%encia pico empean"o o$ =ac%ore$ a"ec)a"o$ "e $e&)ri"a" como /an
$i"o en)mera"o$.
Si e n-mero "e pr)e!a$ "e campo ' "e a!ora%orio, e$ pe>)eo 'a $ea en e
reeno "e "ep($i%o o en o$ cimien%o$, o $i o$ re$)%a"o$ "e pr)e!a$ "en%ro
"e o$ e$%ra%o$ in"ivi")ae$ o @ona$ $on !a$%an%e "i$per$o$, $e "e!era
$eeccionar para e "i$eo vaore$ con$erva"ore$ "e re$i$%encia ' pre$ione$
"e a&)a "e poro$ o como a%erna%iva, $e "e!era empear )n =ac%or "e
$e&)ri"a" incremen%a"o.
En e ca$o "e >)e $e con$%r)'a )na pia en )n cimien%o "e %a)" empina"o, e
=ac%or "e $e&)ri"a" mnimo $)&eri"o "e!era incremen%ar$e por o meno$ en
+2J.
4inamen%e, $e "e!era con$i"erar )n anFi$i$ "e e$%a!ii"a" para c)a>)ier
@ona "?!i "en%ro "e %a)", par%ic)armen%e $i e$ orien%a"o a o ar&o "e a
"irecci(n "e a =aa po%encia.
Si, por eBempo, $e empea &eo$in%?%ico$ en )n %a)", a8$9 $)per=icie8$9 "e
con%ac%o "e &eo$in%?%icoH$)eo p)e"e8n9 repre$en%ar )na $)per=icie "e =aa
po%encia. Generamen%e, o$ parFme%ro$ reevan%e$ "e re$i$%encia "e
$)per=icie "e con%ac%o $e con$i&)e "e o$ =a!rican%e$ "e &eo$in%?%ico$. En
=orma a%erna%iva, $e p)e"e nece$i%ar pr)e!a$ a"icionae$ para "e%erminar
e$%o$ parFme%ro$.
).2.3 Estabilidad de Pilas de Roca de Desmonte
Para eva)ar )n Frea "e "i$po$ici(n "e roca "e "e$mon%e prop)e$%a, e
"i$ea"or "e!e conocer e vo)men aproGima"o "e roca "e "e$mon%e >)e
con%en"rF a pia "e "e$mon%e. Se "e!era con%ar con mapa$ o pano$ >)e
m)e$%ren a %opo&ra=a "en%ro "e Frea prop)e$%a para a "i$po$ici(n "e roca
"e "e$mon%e, ' conocer o$ parFme%ro$ "e re$i$%encia %an%o "e a roca "e
"e$mon%e como "e ma%eria "e cimen%aci(n.
Como an%eriormen%e o mencionamo$, a pe$ar "e >)e a$ pre$ione$ "e a&)a
"e poro$ &eneramen%e no con$%i%)'en )n pro!ema con a roca "e "e$mon%e
31 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
"e!i"o a $) na%)rae@a &r)e$a, $e "e!era evi%ar a con$%r)cci(n "e pia$ "e
"e$mon%e a o ar&o "e o$ principae$ c)r$o$ "e "renaBe, o en =orma
a%erna%iva, $e "e!era %omar me"i"a$ para e pa$aBe no impe"i"o "e o$ =)Bo$
"e!aBo "e a !a$e "e a$ pia$. Para minimi@ar e empo@amien%o ' a en%ra"a
"e a&)a "e e$corren%a $)per=icia a a !a$e "e a$ pia$, $e "e!era con$%r)ir
@anBa$ a o ar&o "e a"o c)e$%a arri!a "e Frea "e "i$po$ici(n "e "e$mon%e
para in%ercep%ar ' "erivar e a&)a "e e$corren%a $)per=icia, ' con")ciro =)era
"e o$ mi%e$ a%erae$ "e Frea "e "i$po$ici(n prop)e$%a.
La eG%en$i(n "e Frea "e a pia "e "e$mon%e e$%arF con%roa"a por e vo)men
"e roca "e "e$mon%e, a a%)ra "e a pia, ' o$ %a)"e$ permi$i!e$ en $)
perme%ro. La e$%a!ii"a" "e a pia "e "e$mon%e $erF con%roa"a por )no o
mF$ "e o$ $i&)ien%e$ =ac%ore$# a$ carac%er$%ica$ "e re$i$%encia a cor%e "e o$
ma%eriae$ "e cimen%aci(n $o!re o$ c)ae$ $e con$%r)'e a piaI c)a>)ier
pre$i(n "e a&)a "e poro$ "en%ro "e a pia "e "e$mon%e ' $)$ cimien%o$I e
%a)" "e a $)per=icie "e %erreno $o!re a >)e $e cooca a roca "e "e$mon%eI
a a%)ra "e a pia "e "e$mon%eI ' o$ %a)"e$ en e perme%ro "e a pia.
Tan%o a a%)ra "e a pia como $)$ %a)"e$ perim?%rico$ $on "e%ermina"o$ por
a re$i$%encia a cor%e "e o$ ma%eriae$ en a pia ' o$ cimien%o$. En &enera,
$e p)e"e incremen%ar a a%)ra "e a pia "e "e$mon%e $i "i$min)'e e %a)" ',
a a inver$a, $i $e re")ce a a%)ra "e a pia $e p)e"e /acer >)e e %a)" $ea
empina"o /a$%a e Fn&)o "e repo$o.
Si a re$i$%encia a cor%e "e cimien%o e$ con$i"era!emen%e mF$ a%a >)e a
re$i$%encia a cor%e "e ma%eria >)e con%iene a pia "e "e$mon%e, %an%o a
a%)ra mFGima "e a pia como e %a)" mFGimo permi$i!e e$%arFn con%roa"o$
por a re$i$%encia a cor%e "e a pia "e "e$mon%e. En ca$o en >)e a
re$i$%encia a cor%e "e cimien%o $ea con$i"era!emen%e mF$ !aBa >)e a
re$i$%encia a cor%e "e ma%eria "e "e$mon%e, %an%o a a%)ra mFGima
permi$i!e "e a pia como e %a)" e$%arFn con%roa"o$ por a re$i$%encia a
cor%e "e cimien%o.
La re$i$%encia "e a roca "e "e$mon%e e$ con%roa"a por e %ipo "e ma%eria, $)
"en$i"a", ' c)a>)ier pre$i(n "e a&)a "e poro$ "en%ro "e a pia "e "e$mon%e.
La "en$i"a" ' a$ pre$ione$ "e a&)a "e poro$ $on con%roa"a$ /a$%a cier%o
p)n%o por o$ m?%o"o$ empea"o$ para coocar o$ ma%eriae$ "e "e$mon%e
"en%ro "e a pia.
Si a roca "e "e$mon%e no e$ )n ma%eria $in co/e$i(n "e i!re "renaBe
)!ica"o en )n cimien%o a"ec)a"o, $e "e!e "e%erminar a a%)ra mFGima
permi$i!e ' e %a)" "e a pia "e roca "e "e$mon%e me"ian%e o$ anFi$i$ "e
e$%a!ii"a" en a =orma "e$cri%a para o$ ma%eriae$ "e reave$ en a$
$eccione$ an%eriore$.
Lo$ cimien%o$ para a$ pia$ "e "e$mon%e p)e"en $er ca$i=ica"o$ "e ac)er"o
a a$ carac%er$%ica$ "e re$i$%encia "e o$ ma%eriae$ "e $)!$)eo ' "e ac)er"o
a a %opo&ra=a "e a $)per=icie "e %erreno. Ta como $e empe( a>), e
%?rmino Acimien%o a"ec)a"oC $e re=iere a o$ ma%eriae$ "e cimen%aci(n >)e
pre$en%an )na re$i$%encia a cor%e mF$ a%a >)e a "e a roca "e "e$mon%eI e
%?rmino Acimien%o "?!iC $e re=iere a o$ ma%eriae$ "e cimien%aci(n >)e
pre$en%an )na re$i$%encia a cor%e mF$ !aBa >)e a "e a roca "e "e$mon%e.
Por o %an%o e$%Fn reaciona"a$ a a$ carac%er$%ica$ "e re$i$%encia "e a roca
"e "e$mon%e.
ACimien%o "e niveC $e re=iere a Frea$ "on"e e %a)" "e a $)per=icie "e
cimien%o "e a pia "e "e$mon%e e$ menor a +2 &ra"o$. C)an"o e %a)" "e a
32 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
$)per=icie "e cimien%o "en%ro "e Frea "e "i$po$ici(n "e "e$mon%e %iene )na
incinaci(n ma'or a +2 &ra"o$, $e empea e %?rmino Acimien%o "e %a)"C.
Una pia "e roca "e "e$mon%e $o!re )n Acimien%o "e %a)"C, &eneramen%e $erF
mF$ $e&)ro con%ra e "e$i@amien%o "e ma$a$ a o ar&o "e $) !a$e a meno$
>)e e$%? pre$en%e )na capa $)per=icia eG%rema"amen%e "?!i como ma%eria
or&Fnico. Si $e con$%r)'e )na pia "e "e$mon%e $o!re )n cimien%o "e %a)", $e
"e!era e=ec%)ar )n anFi$i$ para revi$ar a e$%a!ii"a" "e a pia con re$pec%o
a "e$pa@amien%o "e ma$a como con$ec)encia "e )n cor%e a o ar&o "e $)
!a$e. E %a)" "e )na $)per=icie "e %erreno en a&)na$ Frea$ p)e"e e$%ar %an
empina"o, o c)a no e$ apropia"o para a "i$po$ici(n "e roca$ "e "e$mon%e.
Si e %a)" "e a $)per=icie "e %erreno e$ rea%ivamen%e )ni=orme, e anFi$i$
"e!era con$i"erar e "e$i@amien%o pano "e a pia a o ar&o "e $) !a$e.
Siempre >)e a !a$e "e a pia "e "e$mon%e $ea "rena"a "e mo"o >)e a
pre$i(n /i"ro$%F%ica no p)e"a "e$arroar$e, $e po"rF "e%erminar e %a)" "e
cimien%o mFGimo permi$i!e me"ian%e a $i&)ien%e ec)aci(n#
Tan i = tand
4S
Don"e i e$ e %a)" "e cimien%o, " e$ e Fn&)o "e =ricci(n en%re a !a$e "e a
pia ' $) cimien%o, ' 4S e$ e =ac%or "e $e&)ri"a".
En a&)no$ ca$o$, e %a)" "e a $)per=icie "e %erreno con a pro!a!e Frea "e
"i$po$ici(n "e "e$mon%e p)e"e $er no )ni=orme, o$ Fn&)o$ "e %a)" en
eevacione$ mF$ !aBa$ $er mF$ pe>)eo$ >)e i mien%ra$ >)e a>)eo$ a
eevacione$ mF$ a%a$ e$%ar mF$ empina"o$ >)e i. Para a>)ea$ con"icione$
"e cimen%aci(n, a e$%a!ii"a" con%ra e cor%e a o ar&o "e a !a$e "e a pia
"e!era $er revi$a"o por e m?%o"o "e anFi$i$ "e e$%a!ii"a" "e a Ac)aC. Si
e anFi$i$ "e e$%a!ii"a" in"ica >)e e =ac%or "e $e&)ri"a" para a pia "e
"e$mon%e prop)e$%a $era inacep%a!emen%e !aBo, a$ par%e$ mF$ empina"a$
"e Frea "e Frea pro!a!e no $erFn apropia"a$ para a "i$po$ici(n "e
"e$mon%e. En o$ ca$o$ "on"e a$ Frea$ "e $)per=icie con %a)"e$
comp)e$%o$ $on empea"a$ para "i$po$ici(n "e "e$mon%e, )n anFi$i$ "e
e$%a!ii"a" p)e"e in"icar $i e$ nece$ario coocar ma%eria "e "e$mon%e $o!re
a$ par%e$ mF$ pana$ "e %a)" an%e$ "e coocaro $o!re o$ %a)"e$ mF$
empina"o$, a$)mien"o )n $opor%e a"ec)a"o ")ran%e %o"o e perio"o "e
"i$po$ici(n.
Si )na pia "e "e$mon%e con$%r)i"a $o!re )n cimien%o "e %a)" %iene )n =ac%or
"e $e&)ri"a" a"ec)a"o con%ra e "e$i@amien%o a o ar&o "e $) !a$e, $e
p)e"e "e%erminar a a%)ra mFGima "e a pia "e "e$mon%e ' e %a)" mFGimo
permi$i!e me"ian%e o$ mi$mo$ m?%o"o$ "e anFi$i$ empea"o$ para a$ pia$
"e "e$mon%e $o!re o$ cimien%o$ "e nive.
Lo mF$ pro!a!e e$ >)e e =ac%or "e $e&)ri"a" "e )na pia "e "e$mon%e e$%?
a )n mnimo ' >)e a ine$%a!ii"a" $e "e$arroe "e$p)?$ "e )n perio"o "e
)via$ proon&a"a$. L)e&o "e a$ )via$ proon&a"a$, o$ $)eo$ cercano$ a a
$)per=icie >)e ro"ean a pia "e "e$mon%e p)e"en e$%ar $a%)ra"o$. Si $e
pro")Bera "e$i@amien%o$ a o ar&o "e a"o pen"ien%e "e!aBo "e a pia "e
"e$mon%e, a ma$a ine$%a!e "e roca "e "e$mon%e po"ra mover$e $o!re o$
$)eo$ $a%)ra"o$ >)e ro"ean a pia.
Si $on rea%ivamen%e impermea!e$, e$%o$ $)eo$ p)e"en $er capace$ "e
o=recer )n poco mF$ >)e $) re$i$%encia a cor%e $in "renaBe para re$i$%ir e
movimien%o ' p)e"en no $er a"ec)a"o$ para re$i$%ir o$ e$=)er@o$ cor%an%e$
imp)e$%o$ por a ma$a ine$%a!e "e a roca "e "e$mon%e. BaBo e$%a$
circ)n$%ancia$, a pia >)e $e m)eve p)e"e aceerar rFpi"amen%e, ' viaBar )na
33 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
"i$%ancia con$i"era!e pen"ien%e a!aBo. Una pia "e "e$mon%e ine$%a!e $o!re
)n cimien%o "e %a)" e$ po%enciamen%e pei&ro$a. Por e$%e mo%ivo, o$ =ac%ore$
"e $e&)ri"a" empea"o$ en e "i$eo "e pia$ "e "e$mon%e $o!re o$
cimien%o$ "e %a)"e$ "e!eran $er mF$ a%o$ >)e a>)eo$ para pia$ "e
"e$mon%e en cimien%o$ "e nive.
E ma%eria "e "e$mon%e =ricciona %a como a roca "inami%a"a o me@ca$
permea!e$ "e arena ' &rava, p)e"en $er cooca"a$ $o!re )na cara me"ian%e
=)n"ici(n, vacia"o por e eG%remo, o =ra&men%aci(n por eGpo$ivo$ a"o$a"o$.
4rec)en%emen%e $e pro")cirF $e&re&aci(n "e par%c)a$ &r)e$a$ mien%ra$ o$
ma%eriae$ cai&an en ca$ca"a a a cara "e mo"o >)e $e "epo$i%arF en a !a$e
)na concen%raci(n "e ma%eria mF$ &r)e$o. Mien%ra$ avan@a a -%ima
%ecnoo&a "e reeno, a =racci(n &r)e$a $erF c)!ier%a, =orman"o con eo )n
"renaBe in=erior en a !a$e "e a pia. E$%a capa "e ma%eria &r)e$o $e&re&a"o
&eneramen%e impi"e e "e$arroo "e pre$i(n /i"ro$%F%ica en a !a$e "e a pia.
C)an"o $e cooca ma%eria "e "e$mon%e =ricciona impermea!e $o!re )n
cimien%o a"ec)a"o, e %a)" mFGimo po$i!e en e perme%ro "e a pia $erF
i&)a a Fn&)o "e repo$o "e o$ ma%eriae$ "e "e$mon%e. E Fn&)o "e repo$o
repre$en%a o$ mi%e$ mF$ !aBo$ "e Fn&)o "e =ricci(n in%erna para e ma%eria
"e "e$mon%e ' normamen%e variarF en%re 02 ' *2 &ra"o$. C)an"o o$
cimien%o$ "en%ro "e Frea prop)e$%a "e "i$po$ici(n "e reave$ e$%Fn nivea"o$
' $on compe%en%e$, ' c)an"o a$ con"icione$ "e "renaBe $on man%eni"a$
"en%ro "e a pia, o$ ma%eriae$ "e "e$mon%e =ricciona $on cooca"o$ a a%)ra$
prFc%icamen%e iimi%a"a$ en $) Fn&)o "e repo$o.
C)an"o $e cooca )n "e$mon%e =ricciona $o!re )n Acimien%o "?!iC, a a%)ra
mFGima permi$i!e "e a pia "e "e$mon%e ' o$ %a)"e$ "e perme%ro e$%Fn
con%roa"o$ por a re$i$%encia a cor%e "e cimien%o. Se "e!e "e%erminar a$
a%)ra$ mFGima$ "e a pia ' o$ %a)"e$ "e perme%ro me"ian%e anFi$i$ "e
e$%a!ii"a".
Uno "e o$ pro!ema$ mF$ "i=cie$ en e "i$eo "e a$ pia$ para amacenar
roca$ "e "e$mon%e >)e $e "e&ra"an por in%emperi$mo, a!an"amien%o o
cam!io >)mico, como $e "e$cri!i( en a Secci(n *.0, e$ "e%erminar o$
parFme%ro$ "e re$i$%encia a cor%e para $er empea"o$ en o$ anFi$i$ "e
e$%a!ii"a". Lo$ parFme%ro$ empea"o$ en e "i$eo "e!eran $er o$ mF$
!aBo$ a o$ c)ae$ p)e"en $er re")ci"o$ o$ ma%eriae$ como re$)%a"o "e )n
amacenamien%o a ar&o pa@o "e a pia "e "e$mon%e. Por o%ra par%e, o$
proce"imien%o$ "e "i$eo para pia$ >)e con%ienen "e$mon%e "e&ra"a!e $on
$imiare$ a o$ "e$cri%o$ para a$ pia$ "e "e$mon%e$ co/e$ivo$.
Generamen%e, $e p)e"e re")cir e &ra"o en e c)a o$ ma%eriae$ "e
"e$mon%e "e&ra"a!e pier"en re$i$%encia $ean"o a $)per=icie "e a pia,
re")cien"o a en%ra"a "e a&)a $)per=icia ' a circ)aci(n "e aire. Sin
em!ar&o, para prop($i%o$ "e "i$eo $e "e!e empear parFme%ro$ "e
re$i$%encia mnima e$pera"o$.
5.3 An+'i$i$ S*$,ic!
).3.1 ntroducci#n
Lo$ anFi$i$ "e e$%a!ii"a" $$mica $on e=ec%)a"o$ con e =in "e eva)ar a
e$%a!ii"a" &enera "e a$ pre$a$ "e reave$ ' $)$ cimien%o$ ")ran%e
con"icione$ "e car&a "e %erremo%o$. En &enera, e$%o$ anFi$i$ $e "ivi"en en
"o$ %ipo$ "i$%in%o$# e po%encia "e ic)e=acci(n ' e po%encia "e "e=ormaci(n.
3/ DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
En o >)e >)e"a "e e$%a $ecci(n $e en=ocarF o$ a$pec%o$ ana%ico$ "e e$%o$
anFi$i$.
E anFi$i$ $$mico "e a$ pre$a$ "e reave$ e$ )n %ema m)' compeBo c)'a
%ecnoo&a %o"ava e$%F emer&ien"o, a&)no$ eBempo$ recien%e$ =)eron
proporciona"o$ por 4inn e%. a. 8+::29, Lo ' To/n 8+::29, E"Uar"$ 8+::29, '
Dic. e%. a. 8+::09. Se "e!e con$i"erar c)i"a"o$amen%e a apicaci(n "e
m?%o"o$ ana%ico$ avan@a"o$ %an%o para a $e&)ri"a" "e pre$a$ eGi$%en%e$,
como para e "i$eo "e n)eva$ pre$a$ en vi$%a "e o$ a%o$ nivee$ "e
$i$mici"a" en e Per- ' "e a$ incer%i")m!re$ reaciona"a$ con $) apicaci(n '
)$o. Tam!i?n $e "e!e empear e cri%erio a eva)ar e nive "e pei&ro "e )na
pre$a par%ic)ar ' e nive acor"e "e "e%ae "e in&eniera re>)eri"o para e
anFi$i$ par%ic)ar. Por eBempo, )na pre$a "e reave$ "e 02 me%ro$ "e a%o
c)'a =aa ca%a$%r(=ica po"ra po%enciamen%e oca$ionar )na &ran p?r"i"a "e
vi"a$ ' &rave$ "ao$ a a propie"a" priva"a 8e$ "ecir, )na pre$a "e a%o
rie$&o9 re>)iere m)c/o mF$ e$cr)%inio ' nive "e "e%ae con re$pec%o a a
e$%a!ii"a" $$mica >)e )na pre$a "e reave$ "e 5 me%ro$ "e a%o )!ica"a en
)n $i%io remo%o, eBo$ "e )n Frea re$i"encia 8e$ "ecir, )na pre$a "e !aBo
rie$&o9.
En primer )&ar, p)e"e $er nece$ario e=ec%)ar per=oraci(n "e "e%ae, m)e$%reo
' pr)e!a$ "e a!ora%orio con e =in "e "e$arroar a$ propie"a"e$ "e in&eniera
apropia"a$ para )$ara$ en o$ anFi$i$ "e in&eniera "e "e%ae. En $e&)n"o
)&ar, p)e"en $er $)=icien%e$ a$ propie"a"e$ "e in&eniera prome"io ' o$
anFi$i$ $impi=ica"o$ para eva)ar a e$%a!ii"a" $$mica.
).3.2 2ismicidad
E Per- e$%F )!ica"o en )na "e a$ Frea$ mF$ $$micamen%e ac%iva$ "e
m)n"o, por e$%e mo%ivo o$ %erremo%o$ /an %eni"o )n =)er%e impac%o en a
minera en o$ -%imo$ c)a%ro $i&o$. De$"e +516 /a$%a +:;* /)!o +1
%erremo%o$ "e $)!")cci(n &ran"e$ o =)er%e$ c)'a$ ma&ni%)"e$ "e momen%o
8MU9 =)eron en%re ;.5 ' 1.1 8Dor!a%/ e%. a., +::29. Dic. e%. a. 8+::59 eGpone
$o!re a $i$mici"a" en e Per- ' $) impac%o po%encia en a$ operacione$
minera$. En e$%a $ecci(n $e pre$en%a )na ac%)ai@aci(n "e o$ avance$ mF$
recien%e$ re=eren%e$ a cFc)o "e a aceeraci(n pico "e %erreno para )$o en
o$ anFi$i$ $$mico$.
En a$ &)a$ in%ernacionae$ "e $e&)ri"a" para pre$a$ "e reave$ $e
recomien"a )n e$%Fn"ar "e "i$eo !a$a"o en e Terremo%o MFGimo Cre!e, o
TMC, para Aa$ principae$ pre$a$ "e reave$ "on"e )na =aa po"ra oca$ionar
a p?r"i"a "e vi"a$ ' "e &rave$ "ao$ a a propie"a"C. En e$%e con%eG%o, e
Terremo%o MFGimo Cre!e $e "e=ine como Ae %erremo%o /ipo%?%ico >)e $e
po"ra e$perar "e a$ =)en%e$ po%enciae$ ocae$ ' re&ionae$ para even%o$
$$mico$ >)e pro")ciran e movimien%o "e %ierra mF$ $evero en e $i%ioC
8ICOLD, +:1:9.
An%eriormen%e $e /a in%en%a"o p)!icar mapa$ "e rie$&o$ $$mico$ "e Per-
>)e proporcionen Aceeraci(n Pico "e Terreno para )n in%ervao "e rec)rrencia
"e *;5 ao$. Se con$i"er( e$%o$ vaore$ para aproGimar$e a movimien%o$ "e
$)eo "e Terremo%o MFGimo Cre!e en m)c/a$ Frea$ "e Per- "e!i"o a a
=rec)encia "e even%o$ &ran"e$ "e $)!")cci(n. E in%ervao "e rec)rrencia "e
*;5 ao$ corre$pon"e a a"op%a"o =rec)en%emen%e por e "i$eo "e pre$a$ "e
reave$ en Am?rica "e Nor%e. Sin em!ar&o, en vi$%a "e %ema >)e $e "i$c)%e a
con%in)aci(n compren"e o$ avance$ recien%e$ en a$ carac%er$%ica$ "e
a%en)aci(n para even%o$ "e $)!")cci(n, $e recomien"a >)e $e cac)e o$
35 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
n)evo$ vaore$ "e aceeraci(n pico "e %erreno para empearo$ en o$ anFi$i$
$$mico$.
Ha$%a /ace poco, a ma'ora "e mo"eo$ "e a%en)aci(n /an $i"o
"e$arroa"o$ para %erremo%o$ en a cor%e@a poco pro=)n"a. Sin em!ar&o, en
)na p)!icaci(n recien%e 8SSA, +::;9 $e p)!ic( )na reaci(n "e a%en)aci(n
para %erremo%o$ "e @ona$ "e $)!")cci(n 8Vo)n&$ e%. a., +:;;9. E a$pec%o
mF$ in%ere$an%e "e e$%a$ n)eva$ reacione$ para a $i$mici"a" "e Per- e$
>)e o$ re$)%a"o$ in"ican >)e a %a$a "e a%en)aci(n "e movimien%o$ pico
"e$"e %erremo%o$ "e @ona$ "e $)!")cci(n e$ mF$ !aBa 8e$ "ecir, oca$ionan"o
vaore$ "e Aceeraci(n Pico "e Terreno mF$ a%o$ "e o e$pera"o9 >)e a "e
o$ %erremo%o$ en a cor%e@a poco pro=)n"a en Frea$ %ec%(nica$ ac%iva$. La
"i=erencia e$ $i&ni=ica%iva, principamen%e para o$ %erremo%o$ "e $)!")cci(n
m)' &ran"e$ $imiare$ a o$ oc)rri"o$ en e Per-. Empean"o e$%a n)eva
reaci(n "e a%en)aci(n, para e$%a p)!icaci(n $e /a cac)a"o vaore$ %pico$
"e aceeraci(n pico "e %erreno %an%o para $i%io$ "e roca como "e $)eo para
%erremo%o$ "e M;, M1 ' M:. 8AMC "e$i&na a ma&ni%)" Reic/%er "e $i$mo9. En
a 4i&)ra 5.6 $e pre$en%a o$ re$)%a"o$ "e o$ vaore$ "e aceeraci(n pico "e
%erreno ver$)$ a "i$%ancia mF$ cerca a a r)p%)ra para o$ %erremo%o$ "e @ona
"e $)!")cci(n para o$ $i%io$ "e roca$, a$)mien"o )na pro=)n"i"a" =oca "e
%erremo%o i&)a a 52 .m ' +22 .m. En a 4i&)ra 5.0 $e pre$en%a o$ re$)%a"o$
"e o$ vaore$ "e aceeraci(n pico "e %erreno ver$)$ a "i$%ancia mF$ cerca "e
a r)p%)ra para o$ %erremo%o$ "e @ona "e $)!")cci(n para o$ $i%io$ "e $)eo$,
a$)mien"o )na pro=)n"i"a" =oca "e %erremo%o i&)a a 52 .m ' +22 .m.
Comparan"o o$ vaore$ "e aceeraci(n pico "e %erreno pre$en%a"a$ en a$
4i&)ra$ 5.6 ' 5.0 para o$ $i%io$ "e roca$ ' o$ $i%io$ "e $)eo,
re$pec%ivamen%e, $e "e$c)!re >)e a Aceeraci(n Pico "e Terreno para o$
$i%io$ "e $)eo$ e$ en%re *<J a <5J mF$ a%a >)e para o$ $i%io$ "e roca a a
mi$ma "i$%ancia "e a r)p%)ra. E$%o $e "e!e a a ampi=icaci(n "e movimien%o$
"e ec/o "e roca en o$ $i%io$ "e $)eo$.
E$ evi"en%e >)e a$ aceeracione$ "e %erreno en e$%e nive "e rie$&o $on m)'
a%a$ 8por o meno$ 2.0 a 2.* & para a ma'ora "e @ona$ "e pa$ >)e
ac%)amen%e %ienen ac%ivi"a" minera9, ' o$ vaore$ reae$ p)e"en $er inc)$o
mF$ a%o$ c)an"o $e con$i"era =)en%e$ ocae$ "e =aa$ en a cor%e@a. E$%o
impica >)e me"ian%e en=o>)e$ $impi=ica"o$ pero a mi$mo %iempo
con$erva"ore$ $e &aran%ice e "i$eo $$mico "e pre$a$ "e reave$ ' >)e $e
propon&a proce"imien%o$ ' prFc%ica$ en a$ $i&)ien%e$ $eccione$.
).3.3 2elecci#n de +celeraci#n 2smica
La aceeraci(n pico "e %erreno e$%ima"a para c)a>)ier $i%io p)e"e $er
cac)a"a empean"o a $i&)ien%e me%o"oo&a#
+. U!icar e $i%io "e pro'ec%o en )n mapa &eo(&ico, >)e %am!i?n m)e$%re
%o"a$ a$ =aa$ ac%iva$ )!ica"a$ "en%ro "e o$ +22 .m "e $i%io.
6. De%erminar e Terremo%o MFGimo Cre!e 8TMC9 8!a$a"o en a in=ormaci(n
$i$mo(&ica p)!ica"a9 para %o"a$ a$ =aa$ ac%iva$ i"en%i=ica"a$ en e
pa$o 8+9. Ea!orar )na %a!a mo$%ran"o e nom!re "e a =aa ac%iva, e
TMC e$%ima"o, ' a "i$%ancia mF$ cor%a "e a =)en%e a $i%io en %?rmino$ "e
a "i$%ancia mF$ cercana a a $)per=icie "e r)p%)ra po%encia "e %o"a$ a$
=aa$ ac%iva$. La ma&ni%)" >)e e$ empea"a en e$%o$ e$%)"io$ e$ a
ma&ni%)" "e momen%o M, como =)e "e=ini"a por Han.$ ' Tanamori
8+:;:9. Tam!i?n "e%erminar $i e $i%io p)e"e $er con$i"era"o como )n $i%io
3; DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
"e roca$ 8ec/o "e roca a%era"a por e in%emperi$mo, )!ica"o a 0 m "e a
$)per=icie "e %erreno9 o como )n $i%io "e $)eo$.
0. De%erminar a aceeraci(n pico "e %erreno para ca"a =aa empean"o
in=ormaci(n p)!ica"a "e a%en)aci(n "e %erremo%o$ para ca"a %ipo "e =aa
e$pec=ica 8SSA, +::;9. La$ reacione$ "e a%en)aci(n p)!ica"a$
"epen"en "irec%amen%e "e a$ $i&)ien%e$ varia!e$# %ipo "e =aa, TMC,
con"icione$ &eo(&ica$ "e $i%io, ' "i$%ancia$ mF$ cor%a$ "e a =)en%e a
$i%io para a =aa.
*. La Aceeraci(n Pico "e Terreno >)e e$ empea"a para prop($i%o$ "e
"i$eo re>)iere e )$o "e cri%erio "e in&eniera. E$ po$i!e >)e o$ even%o$
ocae$ cercano$ con ma&ni%)"e$ menore$ "e TMC p)e"an pro")cir
vaore$ mF$ a%o$ "e Aceeraci(n Pico "e Terreno >)e a$ =aa$ "e
"i$%ancia$ ma'ore$. En e$%o$ ca$o$, e$ nece$ario comparar a ")raci(n
e$%ima"a "e $ac)"i"a =)er%e, ' e perio"o na%)ra "e $ac)"i"a "e
%erremo%o ' e $i%io "e pro'ec%o para a po$i!ii"a" "e re$onancia >)e $e
"e$arroa en e $i%io.
La $eecci(n "e )na aceeraci(n $$mica a"ec)a"a para empeara en o$
anFi$i$ "e e$%a!ii"a", permi%e a apica!ii"a" "e %a proce"imien%o "e anFi$i$
"e e$%a!ii"a", pero no e$ acep%a"o )niver$amen%e por o$ in&eniero$. Para
a>)eo$ in&eniero$ >)e reai@an )n anFi$i$ p$e)"o e$%F%ico para "e%erminar '
>)e >)ieren ver >)e $) "i$eo %iene )n &ra"o "e 4ac%or "e Se&)ri"a" 84S9
ma'or >)e +.2, e vaor recomen"a"o para )n coe=icien%e a"ec)a"o p$e)"o
e$%F%ico vara aproGima"amen%e "e +H6 a 6H0 vece$ e vaor "e aceeraci(n
pico "e %erreno. E$%a $eecci(n "e )n coe=icien%e p$e)"o e$%F%ico no "e!e $er
con=)n"i"a con a aceeraci(n "e "e=ormaci(n "e=ini"a en a Secci(n 5.*, >)e
e$ empea"a para i"en%i=icar a$ aceeracione$ con%eni"a$ "en%ro "e )n
aceero&rama "e %erremo%o $in%?%ico $o!re e c)a empie@an a ac)m)ar$e a$
"e=ormacione$ $$micamen%e in")ci"a$. Tam!i?n, $e "e!e o!$ervar >)e $i a
ic)e=acci(n e$ pro!a!e en e $i%io, en%once$ nin&-n in%en%o para cac)ar )n
4S !aBo con"icione$ "e car&a "e %erremo%o %iene $en%i"o.
E compor%amien%o "e on"a$ $$mica$ "en%ro "e )na pre$a e$ m)' compeBo.
Den%ro "e a pre$a $e pro")ce $im)%Fneamen%e %an%o a ampi=icaci(n como a
"e$ampi=icaci(n "e a$ on"a$ "e %erreno en "i=eren%e$ momen%o$ ' "i=eren%e$
)&are$ ")ran%e e %erremo%o. Depen"ien"o "e a "en$i"a" "e ma$a "e $)eo
o "e ma%eria "e reave, >)e con%roan o$ m(")o$ "e cor%e ' e
amor%i&)amien%o cr%ico "e ma%eria, p)e"e pro")cir$e )n a!an"amien%o "e
"e=ormaci(n "e $)eo. Depen"ien"o "e $i e ma%eria e$ co/e$ivo o no
co/e$ivo, ' "e m(")o "e cor%e inicia, a$ con"icione$ "e $a%)raci(n "e
cimien%o ' o$ ma%eriae$ "e "ep($i%o, o$ cico$ repe%i"o$ "e "e=ormaci(n por
e$=)er@o cor%an%e p)e"en con")cir 'a $ea a "e=ormacione$ rea%ivamen%e
menore$, a "e=ormacione$ $o$%eni!e$, o a "e=ormacione$ eGce$iva$ ' po$i!e
ic)e=acci(n ' =aa$ "e =)Bo "e cimien%o "e $)eo o "e ma%eria "e reave$.
Ca"a $i%io e$ "i=eren%e, ' p)e"e re$pon"er "e manera "i$%in%a a %ipo$
"i=eren%e$ "e %erremo%o$. No e$ po$i!e c)an%i=icar c(mo )n $i%io "e%ermina"o
re$pon"erF a )n %erremo%o par%ic)ar $in conocer o$ re$)%a"o$ "e
inve$%i&acione$ "e%aa"a$ "e campo ' "e a!ora%orio.
).3.4 E!aluaci#n de (icuefacci#n
Lo$ ma%eriae$ $)e%o$, $a%)ra"o$ con par%c)a$ "e %amao "e arena e$%Fn
$)Be%o$ a )na p?r"i"a repen%ina "e re$i$%encia a cor%e, o ic)e=acci(n, c)an"o
e$%Fn eGp)e$%o$ a )n even%o $$mico. Lo$ reave$, "e!i"o a $) m?%o"o "e
coocaci(n &eneramen%e $)e%a ' a $) na%)rae@a no co/e$iva,
3< DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
=rec)en%emen%e $on propen$o$ a a ic)e=acci(n. Para c)a>)ier ma%eria >)e
%iene propen$i(n, e pei&ro "e ic)e=acci(n e$%F con%roa"o por#
La "en$i"a" "e ma%eria M a menor "en$i"a", mF$ =Fcimen%e $e
pro")cirF a ic)e=acci(n.
La pre$i(n "e con=inamien%o >)e ac%-a en e ma%eria 7 a menor pre$i(n
"e con=inamien%o, $e pro")cirF mF$ =Fcimen%e a ic)e=acci(n.
La ma&ni%)" "e e$=)er@o o "e=ormaci(n ccica$ M a ma'or e$=)er@o o
"e=ormaci(n, $e re>)erirF menor n-mero "e cico$ para in")cir a
ic)e=acci(n.
E n-mero "e cico$ "e e$=)er@o a o$ c)ae$ e$%F $)Be%o e ma%eria M a
ma'or n-mero "e cico$ ma'or po$i!ii"a" >)e $e pro")@ca a
ic)e=acci(n.
Evi"en%emen%e, o$ -%imo$ "o$ =ac%ore$ $on )na =)nci(n "e even%o $$mico '
e$%Fn mF$ aF "e con%ro "e "i$ea"or. Sin em!ar&o, $e p)e"e con%roar a
"en$i"a", $a%)raci(n, ' pre$ione$ "e con=inamien%o ' $e p)e"e re")cir a
amena@a "e ic)e=acci(n, incorporan"o a$ in$%aacione$ "e "renaBe,
man%enien"o %o"a$ a$ $)per=icie$ "e a$ po@a$ eBo$ "e "ep($i%o, o
compac%an"o e ma%eria ")ran%e o "e$p)?$ "e a con$%r)cci(n. En &enera,
o$ ma%eriae$ compac%a"o$ a )na "en$i"a" rea%iva "e <2J o mF$ no $e
ic)arFn 8NCR, +:159.
See" 8+:1;9 "i$%in&)e en%re e "e$enca"enamien%o "e a ic)e=acci(n ' e
compor%amien%o po$%erior a a ic)e=acci(n "e $)eo$ $)$cep%i!e$ a a
ic)e=acci(n, ' "e$cri!e )na =io$o=a "e "i$eo >)e $e $i&)e a>). La
compac%aci(n "e reeno$ "e pre$a "e reave$ "e ac)er"o a a$
e$peci=icacione$ or"inariamen%e evi%arF a ic)e=acci(n "e o$ ma%eriae$ "e
"ep($i%o para n)eva$ pre$a$. Por o %an%o, para a$ pre$a$ "e reave$
con$%r)i"a$ empean"o e m?%o"o "e con$%r)cci(n "e nea cen%ra ' a&)a$
a!aBo, e Frea "e principa in%er?$ con$%i%)'e a ic)e=acci(n po%encia "e
$)eo$ "e cimen%aci(n "e pre$a$. Para a$ pre$a$ eGi$%en%e$ con$%r)i"a$
empean"o e m?%o"o "e con$%r)cci(n a&)a$ arri!a, a ic)e=acci(n "e
ma%eria "e reave$ "en%ro "e a po@a, "e!i"o a $) e$%a"o $a%)ra"o ' a a$
"en$i"a"e$ in $i%) rea%ivamen%e !aBa$, e$%F prFc%icamen%e a$e&)ra"a en
e$%o$ nivee$ a%o$ e$pera"o$ "e Aceeraci(n Pico "e Terreno.
).3.4.1 Prueba Est3ndar de Penetraci#n 4PEP5
A pe$ar "e >)e o$ vaore$ preci$o$ "e Aceeraci(n MFGima "e Terreno ' o$
corre$pon"ien%e$ e$=)er@o$ cor%an%e$ ccico$ in")ci"o$ $on incier%o$, o$
nivee$ &enerae$ $on %a a%o$ >)e /a' poco >)e &anar a e=ec%)ar anFi$i$
eG%en$o$ "e re$p)e$%a "inFmica o ic)e=acci(n "e$enca"ena"a !aBo a$
circ)n$%ancia$ mF$ or"inaria$ en e Per-. En ve@ "e eo, $e "e!era a$)mir
>)e a ic)e=acci(n $e pro")cirF en %o"a$ o$ imo$, arena$, ' &rava$ $a%)ra"o$
>)e %en&an vaore$ correc%o$ 8N+9<2 menore$ "e 62 en a$ "e%erminacione$ "e
a Pr)e!a E$%Fn"ar "e Pene%raci(n 8PEP9 e=ec%)a"a c)i"a"o$amen%e "e
ac)er"o a o$ proce"imien%o$ "e See" e%. a. 8+:159. En a Ta!a 5.5 $e
pre$en%a o$ proce"imien%o$ recomen"a"o$ para reai@ar a PEP 8See", +:159,
' en a Ta!a 5.< $e pre$en%a o$ =ac%ore$ mF$ com)ne$ >)e a=ec%an a PEP
8T)/aU' ' Ma'ne, +::29.
Ta!a 5.5 Proce"imien%o$ Recomen"a"o$ "e PEP 8$e&-n See" e%. a., +:159
38 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Ta!a 5.< 4ac%ore$ >)e A=ec%an a a PEP 8$e&-n T)/aU' ' Ma'ne, +::29
3= DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
P)e$%o >)e e vaor N "e a PEP %am!i?n vara con e nive "e e$=)er@o "e
$o!recar&a e=ec%ivo, &eneramen%e %am!i?n $e apica )n =ac%or "e correcci(n
"e e$=)er@o "e $o!recar&a para proporcionar )na re=erencia con$i$%en%e 8e$
/0 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
"ecir, 8N+9<29. E vaor N "e a PEP corre&i"o para e$=)er@o "e $o!recar&a,
on&i%)" "e a !arra, "iFme%ro "e %aa"ro ' m?%o"o "e m)e$%reo $e o!%iene
me"ian%e a $i&)ien%e =(rm)a#
(N1)60 = N * CN * CE * CB * CR * CS
"on"e#
N = Daor N Me"i"o
CN = Correcci(n para e e$=)er@o "e $o!recar&a K8PaH$
+
vo9
2.5
CE = Correcci(n "e!i"o a a ener&a "e a !arra K ER60%
ER = Reaci(n "e ener&a rea, en porcen%aBe
CB K Correcci(n para "iFme%ro "e %aa"ro
CR = Correcci(n para on&i%)" "e a !arra
CS = Correcci(n para m?%o"o "e m)e$%reo
En a %a!a 5.; $e pre$en%a o$ vaore$ mF$ ac%)ae$ para o$ =ac%ore$ "e
correcci(n arri!a menciona"o$.
Ta!a 5.; Correccione$ a a$ PEP8mo"i=ica"a$ "e S.emp%on, +:1<9
Se "e!era e=ec%)ar a per=oraci(n empean"o %?cnica$ ro%a%oria$ con o"o
)%ii@an"o )na !roca "e "e$car&a a%era o a$cen"en%e. No e$ recomen"a!e
empear %?cnica$ con !arreno "e vF$%a&o /)eco a meno$ >)e $e %ome
eG%remo c)i"a"o, 'a >)e e$ com-n >)e $e pro")@ca en e /)eco a%eraci(n '
"e$pa@amien%o.
Se nece$i%a >)e $e %en&a c)i"a"o a impiar e =on"o "e %aa"ro para evi%ar a
a%eraci(n. E %aa"ro no "e!era eGce"er o$ ++5 mm 8*.5 p)&a"a$9 en
"iFme%ro, p)e$%o >)e e aivio "e e$=)er@o reaciona"o p)e"e re")cir e vaor
N en a&)na$ arena$. La ener&a %ran$mi%i"a a m)e$%rea"or "e a Pr)e!a
E$%Fn"ar "e Per=oraci(n %am!i?n p)e"e $er m)' !aBa para a PEP en
pro=)n"i"a"e$ ma'ore$ a +2 m "e!i"o a a rFpi"a re=eGi(n "e a on"a "e
compac%aci(n en a !arra. La ener&a >)e e&a a m)e$%rea"or p)e"e vover$e
re")ci"a por )na PEP con )na pro=)n"i"a" "e aproGima"amen%e 02 m "e!i"o
a a$ p?r"i"a$ "e ener&a ' a a &ran"e ma$a "e a$ !arra$ "e %aa"ro. Si $e
/a "i$ea"o e m)e$%rea"or "e a PEP para $o$%ener )na m)e$%ra, e$
impor%an%e a$e&)rar >)e $e /a'a in$%aa"o )n reve$%imien%o, 'a >)e $e p)e"e
apicar )na correcci(n "e /a$%a 62J $i no $e /a empea"o )n reve$%imien%o
8Sc/mer%mann, +:;:9.
See" e%. a. 8+:159 mo$%r( >)e para )na reaci(n "e re$i$%encia ccica "a"a
8RRC9, a arena con =ino$ %iene )n vaor "e PEP 8N+9<2 mF$ !aBo ', en !a$e a
/1 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
e$%a o!$ervaci(n, $e "e$arro( a correaci(n para inc)ir a"emF$ a in=)encia
"e con%eni"o "e =ino$, como $e m)e$%ra en a 4i&)ra 5.*. La correaci(n
mo$%r( >)e, para a mi$ma reaci(n "e re$i$%encia ccica, a re$i$%encia a a
pene%raci(n en arena$ imo$a$ era menor. E$%o $e "e!e pro!a!emen%e a a
&ran compre$i!ii"a" ' a a permea!ii"a" "i$min)i"a "e arena$ imo$a$ o$
c)Fe$ re")cen a re$i$%encia a a pene%raci(n ' con")cen e proce$o "e
pene%raci(n /acia )na pene%raci(n $in "renaBe, re$pec%ivamen%e.
Mien%ra$ >)e en )n $en%i"o e$%ric%o a ic)e=acci(n p)e"e $er "e$enca"ena"a
en $)eo$ con vaore$ 8N+9<2 a&o mF$ a%o$, $) po%encia "e "e=ormaci(n por
e$=)er@o cor%an%e "e!era $er imi%a"o. La Pr)e!a E$%Fn"ar "e Pene%raci(n e$
)na pr)e!a "e campo $impe e=ec%)a"a ")ran%e a per=oraci(n ' e m)e$%reo.
Por e$e mo%ivo en e Per- $e "e!era con%ar con a %ecnoo&a ' e>)ipo$
a"ec)a"o$ para pro")cir vaore$ con=ia!e$ en a Pr)e!a E$%Fn"ar "e
Pene%raci(n. La$ PEP e=ec%)a"a$ en &rava p)e"en $er a$i$%i"a$ me"ian%e e
)$o "e m)e$%rea"ore$ "e "iFme%ro mF$ &ran"e, pero e$ pro!a!e >)e no
/a'a "i$poni!e e>)ipo$ "e per=oraci(n Bec.er con mar%io$ ' mo%or "ie$e
para pr)e!a$ eGac%a$ 8Evan$ ' Har"er, +::09 ' %en"rF >)e $er $)=icien%e o$
e$%ima"o$ "e pr)e!a$ "e "en$i"a" en e )&ar en caica%a$ poco pro=)n"a$.
).3.4.2 Prueba de Penetr#metro '#nico 4PP'5
De!i"o a a$ "i=ic)%a"a$ in/eren%e$ ' a a po!re repe%ici(n a$ocia"a con a
PEP, $e /a prop)e$%o m)c/a$ correacione$ para e$%imar a reaci(n "e
re$i$%encia ccica para arena$ impia$ ' arena$ imo$a$ empean"o a
re$i$%encia a a pene%raci(n "e a Pr)e!a "e Pene%r(me%ro C(nico corre&i"a. A
pe$ar "e >)e =rec)en%emen%e a re$i$%encia a a pene%raci(n c(nica e$ $(o
corre&i"a para e$=)er@o "e $o!recar&a 8re$)%an"o en e %?rmino >
c+
9, a
re$i$%encia "e pene%r(me%ro c(nico normai@a"a 8e$ "ecir, $in "imen$ione$9
corre&i"a para e e$=)er@o eGce$ivo 8>
c+N
9 e$%F "a"a por#
>
c+N
K L >
c
HP
a6
N C
W
K >
c+N
H P
a6
d!nde"
>
c
K re$i$%encia me"i"a a a pene%raci(n "e a p)n%a "e cono
C
W
K correcci(n para e$=)er@o "e $o!recar&a K8P
a
H #
vo
9
2.5
P
a
K pre$i(n "e re=erencia "e +22 .Pa en a$ mi$ma$ )ni"a"e$ >)e #
vo
I P
a
K
+22 .Pa $i #
vo
e$%F en .Pa
P
a6
K pre$i(n "e re=erencia "e +22 .Pa en a$ mi$ma$ )ni"a"e$ >)e >
c
I P
a6
K
2.+ MPa $i >
c
e$%F en MPa.
Generamen%e a o$ "a%o$ "e a Pr)e!a "e Pene%r(me%ro C(nico $e e$ apica
)n vaor mFGimo "e C
W
K 6 en pro=)n"i"a"e$ cor%a$. La re$i$%encia
normai@a"a "e pene%r(me%ro c(nico, >
c+N
, no %iene "imen$ione$. En a 4i&)ra
5.5 $e pre$en%a )n re$)men "e a reaci(n "e re$i$%encia ccica ver$)$ a
re$i$%encia a a p)n%a "e a Pr)e!a "e Pene%raci(n C(nica Corre&i"a.
).3.4.3 'onclusiones
To"o$ o$ $)eo$ "e cimen%aci(n en o$ c)ae$ po"ra "e$enca"enar$e a
ic)e=acci(n "e!eran $er removi"o$ "e Frea "e "ep($i%o =)era "e o$ mi%e$
=inae$ "e a pre$a. Si a$ con"icione$ prFc%ica$ oca$ionaran >)e =)era
impo$i!e "e reai@ar e$%o, en%once$ $e e$ "e!era a$i&nar a e$%o$ $)eo$ )na
re$i$%encia re$i")a a cor%e $in "renaBe para ic)e=acci(n 8ver 4i&)ra 5.<,
empean"o )n vaor aproGima"o "e )n %ercio en%re o$ mi%e$ $)periore$ e
/2 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
in=eriore$ mo$%ra"o$9 8Marc)$en e%. a., +::29. Se p)e"e e=ec%)ar anFi$i$ "e
e$%a!ii"a" convencionae$ empean"o e$%a$ re$i$%encia$, pero $i $e "eBa en e
$i%io $)eo$ propen$o$ a a ic)e=acci(n, po$i!emen%e $ean nece$ario$ %a)"e$
"e pre$a$ "e m)' poca pen"ien%e para o&rar )n a"ec)a"o nive "e
e$%a!ii"a".
5./ De5!,(ci!ne$ S*$,ic($
Inc)$o $i $e man%iene a e$%a!ii"a" &enera "e a pre$a ")ran%e )n %erremo%o,
p)e"e %o"ava eGperimen%ar "e=ormacione$ perB)"iciae$, inc)'en"o e
e$%a!ecimien%o "e a cre$%a ' a com!a")ra "e %a)" B)n%o con e
a&rie%amien%o. Son po$i!e$ a$ eva)acione$ aproGima"a$ "e "e=ormacione$
$$mica$ para pre$a$ !ien con$%r)i"a$ $o!re cimien%o$ =irme$ no ic)a!e$.
En a ma'ora "e ca$o$, a$ inve$%i&acione$ "e ocai@aci(n a"ec)a"a "e a
pre$a "e reave$ 'Ho a remoci(n "e $)eo$ "e cimen%aci(n ic)a!e$
proporcionarF )n cimien%o =irme ' a a"/erencia a o$ cri%erio$ "e
compac%aci(n a$e&)raran con%ra a ic)e=acci(n "e o$ ma%eriae$ "e reeno
"e a pre$a.
Ba$Fn"o$e en a per=ormance "e campo o!$erva"a en a$ pre$a$ "e %ierra
")ran%e )n %erremo%o, See" e%. a. 8+:1;9 "e%ermin( a$ $i&)ien%e$
conc)$ione$ &enerae$ para pre$a$ >)e no %ienen reeno ic)a!e o
ma%eriae$ "e cimen%aci(nI
Virtualmente cualquier presa bien compactada puede soportar
terremotos moderados, con aceleraciones mximas de aprox. 0.2 g y
ms, sin tener efectos perudiciales. !as presas construidas con suelos
de arcilla sobre cimientos de arcilla o de roca "an tolerado sacudidas
extremadamente fuertes desde 0.#$ "asta 0.% g desde un terremoto
de magnitud %.$ sin producirse da&os aparentes.'
E$%a$ conc)$ione$ %am!i?n "e!eran apicar$e en )n $en%i"o &enera a pre$a$
"e reave$ "e ma%eriae$ $imiare$ %an%o a&)a$ a!aBo, como nea cen%ra ' a
a$ "e re%enci(n "e a&)a empean"o a$ prFc%ica$ a"ec)a"a$ "e
compac%aci(n ' "e con$%r)cci(n.
Se p)e"e e$%imar a $e"imen%aci(n "e cre$%a$ $$micamen%e in")ci"a,
$iempre >)e no eGi$%an ma%eriae$ ic)a!e$, empean"o o$ proce"imien%o$
$impi=ica"o$ %ae$ como o$ "e Ma."i$i ' See" 8+:;19, >)e $e apican a a$
pre$a$ "e reave$ en )na =orma aproGima"a 84i& 5.;9. Dear"e e%. a. 8+:109 "a
)n eBempo "e "ic/o en=o>)e. E$ nece$ario e$%imar a aceeraci(n "e
"e=ormaci(n c)an"o $e empea e m?%o"o "e anFi$i$ "e Ma."i$i ' See". La
aceeraci(n "e "e=ormaci(n $e "e=ine como a aceeraci(n >)e ca)$a >)e e
=ac%or "e $e&)ri"a" "e!a $er re")ci"o a a )ni"a" 8e$ "ecir, 4S K +9. A
e=ec%)ar o$ anFi$i$ "e e$%a!ii"a" para "e%erminar a aceeraci(n "e
"e=ormaci(n, $e p)e"e empear o$ Fn&)o$ "e =ricci(n !a$a"o$ en e
e$=)er@o e=ec%ivo para c)a>)ier ma%eria "e i!re "renaBe 8eBempo, con%eni"o
"e =ino$ "e meno$ "e 5J9. Para ma%eriae$ >)e no %ienen i!re "renaBe, $e
recomien"a >)e $e empee en e anFi$i$ "e e$%a!ii"a" )na a"ec)a"a
re$i$%encia a cor%e $in "renaBe >)e repre$en%e a$ con"icione$ previa$ a a
apicaci(n "e a$ =)er@a$ $$mica$.
Si $e /a "e%ermina"o a$ re$i$%encia$ a cor%e empean"o m?%o"o$ %riaGiae$
con$oi"a"o$ $in "renaBe en e a!ora%orio, )n m?%o"o correc%o "e in%erpre%ar a
re$i$%encia a cor%e e$ %ra@ar en )n &rF=ico a re$i$%encia a cor%e mFGima $in
"renaBe ver$)$ a pre$i(n "e con$oi"aci(n e=ec%iva empea"a en a pr)e!a
%riaGia. Sin em!ar&o, $e "e!e o!$ervar >)e a con$oi"aci(n e=ec%iva correc%a
/3 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
in $i%) e$ aproGima"amen%e 6H0 "e e$=)er@o e=ec%ivo ver%ica cac)a"o en a
ma'ora "e pro&rama$ "e e$%a!ii"a". La reaci(n "e re$i$%encia a cor%e
empea"a en e anFi$i$ "e e$%a!ii"a" "e!e $er a%era"a en =orma a"ec)a"a.
5.5 Re6!ce "! '( Ce$%(
Ta como o %ra%( Dic. e%. a. 8+::59, e re!oce por a cre$%a e$ )na "e a$
ca)$a$ principae$ "e =aa$ en a$ pre$a$ "e reave$. Se "e!e prevenir a %o"a
co$%a e re!oce "e a$ pre$a$ "e reave$ 'a >)e po"ra oca$ionar )na =aa
ca%a$%r(=ica con a i!eraci(n repen%ina "e &ran"e$ can%i"a"e$ "e reave$ '
a&)a %(Gico$.
Para minimi@ar a po$i!ii"a" "e )n re!oce, $e "e!era %omar a$ $i&)ien%e$
preca)cione$ ")ran%e a operaci(n "e )na pre$a "e reave$#
Se "e!era amacenar )n mnimo "e a&)a i!re en a$ po@a$ "e reave$
Se "e!era man%ener )na pa'a o mF$ anc/a po$i!e a&)a$ arri!a "e
a pre$a "e reave$
Se "e!era "erivar =)era "e "ep($i%o a mFGima can%i"a" po$i!e "e
e$corren%a >)e con%ri!)'a a a po@a "e reave$
Para operacione$ con Acirc)i%o cerra"oC, a po@a "e!era %ener
$)=icien%e !or"e i!re "e >)i"o para >)e a aveni"a mFGima pro!a!e
8AMP9 p)e"a $er amacena"a 8o a cap%aci(n mFGima $i no e$%F
"i$ea"a para a precipi%aci(n mFGima pro!a!e9 como )na $o!recar&a
$o!re a par%e $)perior "e nive "e operaci(n norma "e a po@a $in
ca)$ar aveni"a en a pa'a "e reave$ ' coocar a&)a i!re con%ra a
pre$a "e arena "e reave$.
En o$ )&are$ "on"e e$%F permi%i"o a "e$car&a "e e=)en%e "e reave$
")ran%e perio"o$ "e a%a e$corren%a, $e "e!e proporcionar )n
ver%e"ero a"ec)a"o para maneBar o$ =)Bo$ "e "i$eo. Va >)e "ic/o
ver%e"ero $(o p)e"e maneBar o$ =)Bo$ eGce"en%e$ >)e no p)e"en $er
amacena"o$ en =orma $e&)ra en a$ po@a$ "e reave$, $) capaci"a"
p)e"e $er con$i"era!emen%e menor >)e a re>)eri"a para maneBar a
aveni"a mFGima pro!a!e 8AMP9 "e "i$eo.
Se "e!e minimi@ar o$ =)Bo$ "e percoaci(n ' a$ pre$ione$ pie@om?%rica$
con$ervan"o )na ampia pa'a "e reave$ ' man%enien"o e a&)a i!re o mF$
eBo$ po$i!e "e a pre$a "e reave$.
En ca$o >)e =)Bo$ eGce$ivo$ "e percoaci(n 'Ho pre$ione$ pie@om?%rica$ $e
"e$arroen en a$ pre$a$ "e reave$ ' en $)$ cimien%o$ o e$%ri!o$, ?$%o$
"e!eran $er c)i"a"o$amen%e moni%orea"o$, ' a$ Frea$ con pro!ema$ $er
%ra%a"a$ empean"o proce"imien%o$ convencionae$ como =i%ro$, "renaBe$, '
en e ca$o "e cimien%o$ o e$%ri!o$ permea!e$, po$i!emen%e con in'eccione$
"e cemen%o.
En e ca$o "e >)e no $ea po$i!e man%ener a pre$a "e reave$ ' a pa'a "e
reave$ )!ica"a a&)a$ arri!a a )na "i$%ancia $)=icien%e $o!re a po@a para
proporcionar e amacenamien%o "e $o!recar&a re>)eri"o $in ca)$ar aveni"a
en a pa'a "e reave$ ' $in >)e e&)e a&)a i!re con%ra a pre$a "e arena "e
reave$, $e "e!e proporcionar )na @ona impermea!e para a cara a&)a$
arri!a "e a pre$a con e =in "e prevenir &ran"e$ p?r"i"a$ "e percoaci(n con
a amena@a in/eren%e "e )na $ocavaci(n.
// DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
E opera"or "e a$ pre$a$ "e reave$ "e!era man%ener %an%o a$ pia$ "e
amacenamien%o como o$ $)mini$%ro$ =Fcimen%e acce$i!e$ "e ma%eriae$ "e
=i%ro para e %ra%amien%o "e emer&encia "e =)Bo$ "e percoaci(n eGce"en%e a$
como %am!i?n e ma%eria impermea!e para con$%r)cci(n "e emer&encia "e
@ona$ impermea!e$ a&)a$ arri!a.
Inc)$o para "ep($i%o$ "e reave$ "e Acirc)i%o cerra"oC, $e "e!e %omar
me"i"a$ para o$ ca$o$ "e "errame "e emer&encia, en ca$o "e >)e $e v)eva
nece$ario para c)a>)ier com!inaci(n "e circ)n$%ancia$. La "i$po$ici(n
pre=eri"a e$ )n ver%e"ero "e re!oce no con%roa"o en e ec/o "e roca por o
>)e a$ "e$car&a$ "e emer&encia $e p)e"en e=ec%)ar $in oca$ionar
pro!ema$ "e ine$%a!ii"a" "e!i"o a a $ocavaci(n. Don"e no e$%? "i$poni!e
e ec/o "e roca, $e "e!era "i$ear e ver%e"ero "e emer&encia "e %a manera
>)e no $e pro")@ca $ocavaci(n eGce$iva ' >)e amenace a a pre$a "e
reave$. En e$o$ ca$o$, "on"e e vo)men "e a&)a a $er manip)a"o e$
pe>)eo, $e p)e"e )%ii@ar $i=one$ o !om!a$ para ver%er e a&)a eGce"en%e
"e$"e a po@a "e reave$.
5.; E!$i#n
).,.1 Erosi#n por el +gua
).,.1.1 Erosi#n nterna por el +gua
Se p)e"e pre$en%ar pro!ema$ "e!i"o a a ero$i(n in%erna "e ma%eria
provenien%e "e a pre$a "e reave$ oca$iona"a por a percoaci(n "e iGivia"o.
E$%o p)e"e oc)rrir c)an"o a$ me"i"a$ "e "renaBe proporciona"a$ para
con%roar a percoaci(n $on ina"ec)a"a$ o c)an"o $e pre$en%an "e=ec%o$
"en%ro "e a pre$a, por eBempo c)an"o $e pro")ce re$>)e!raBa")ra$ por a
$e"imen%aci(n o )na po!re compac%aci(n "e reeno 8par%ic)armen%e con%ra
con")c%o$9. La ero$i(n "e ma%eria =ino p)e"e con")cir a )na =aa rFpi"a '
ca%a$%r(=ica "e a pre$a "e reave$.
E$ "i=ci "e "e%ec%ar e po%encia para ero$i(n in%erna "en%ro "e )na pre$a "e
reave$. E moni%oreo me"ian%e pie@(me%ro$ no e$ apropia"o para in"icar e
"e$arroo "e )na con"ici(n cr%ica a pe$ar "e >)e p)e"e proporcionar
in=ormaci(n &enera -%i $o!re a $)=iciencia ) o%ra$ =orma$ "e $i$%ema$ "e
"renaBe$ in$%aa"o$. E m?%o"o mF$ impor%an%e "e "e%ec%ar a po$i!e ero$i(n
in%erna e$ me"ian%e in$pecci(n "iaria "e a pre$a "e reave$ por )na per$ona
cai=ica"a, !)$can"o par%ic)armen%e n)eva$ =)en%e$ "e percoaci(n o
cam!io$ en a can%i"a" o e carFc%er "e o$ re@)ma"ero$ eGi$%en%e$. La
o!$ervaci(n "e =)Bo$ "e percoaci(n a %rav?$ "e a pre$a "en%ro "e $i$%ema
"e "renaBe a"ver%irF $o!re o$ pro!ema$ po%enciae$, pero para >)e $ean
e=ec%ivo$, o$ =)Bo$ "e percoaci(n "e!en $er moni%orea"o$ ca$i
con%in)amen%e. E$ m)' "i=ci recoec%ar %o"a a percoaci(n, pero a "e$car&a
me"i"a "e$"e e $i$%ema "e "renaBe &eneramen%e in"icarF e a)men%o
pei&ro$o "e a veoci"a" "e =)Bo. A$imi$mo, $e "e!era e=ec%)ar )na
in$pecci(n re&)ar para eva)ar a "ecooraci(n "e e=)en%e. Por o%ro a"o, a$
ero$ione$ con$i"era!e$ pro")cen =)Bo$ con o"o. Un incremen%o e$caona"o
en e =)Bo "e percoaci(n, $in )n a)men%o proporciona en e nive "e a&)a "e
"ep($i%o o $in )na =)er%e precipi%aci(n con$%i%)'e )na $ea "e pei&ro
$i&ni=ica%ivo. Lamen%a!emen%e, a ma'ora "e pre$a$ "e reave$ eGi$%en%e$ no
/an %oma"o me"i"a$ para e moni%oreo "e a percoaci(n ' $e "e!era in%en%ar
recoec%ar a percoaci(n en canae$, %)!era$ ' po@o$ "e re&i$%ro "on"e $e
p)e"a o!$ervar e coor ' e =)Bo.
/5 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
).,.1.2 Erosi#n E6terna por el +gua
La ero$i(n eG%erna $e p)e"e pre$en%ar "e!i"o a a acci(n "e vien%o o e a&)a
' $i no e$ con%roa"a p)e"e a=ec%ar "e$=avora!emen%e a e$%a!ii"a" "e
pre$a$ "e reave$ 'a $ea "irec%amen%e, por a mo"i=icaci(n "e a &eome%ra "e
a pre$a, o in"irec%amen%e como re$)%a"o "e ma%eria ero$iona"o !o>)ean"o
o$ "renaBe$.
La ero$i(n eG%erna por e a&)a p)e"e oc)rrir por varia$ ra@one$. So!re a cara
a&)a$ a!aBo $e p)e"e pre$en%ar como re$)%a"o "e re!oce por a cre$%a 8ver
Secci(n 5.59 o "e!i"o a a precipi%aci(n, a$ c)ae$ p)e"en oca$ionar )na
pro=)n"a >)e!ra"a en o$ ma%eriae$ "e &rano =ino. Tam!i?n p)e"e
pre$en%ar$e en $i%)acione$ "on"e )n "renaBe in%erno ina"ec)a"o "e a pre$a
con")@ca a a $)per=icie =reF%ica e&an"o a %a)" a&)a$ a!aBo ' a a&)a "e
percoaci(n >)e eGi$%e en a cara a&)a$ a!aBo. E$%a$ e$ )na $i%)aci(n
eG%rema"amen%e pei&ro$a ' re>)iere )na inme"ia%a acci(n "e re/a!ii%aci(n.
E a)men%o en e nive "e c/arco "e a&)a ca)$a"o por )na aveni"a, por )na
"ecan%aci(n o!$%r)i"a ) o%ra$ ca)$a$ p)e"e oca$ionar a =aa an%e$ "e
re!oce por a cre$%a "e!i"o a incremen%o con$ec)en%e "e a $)per=icie
=reF%ica. O%ra $i%)aci(n "e rie$&o con$i"era!e $era c)an"o )na pre$a "e
reave$ e$ a=ec%a"a por a aveni"a "e %erreno en a !a$e "e "ep($i%o. En e$%e
ca$o, a ero$i(n por e pa$aBe "e a&)a "e aveni"a a o ar&o "e a !a$e "e
"ep($i%o po"ra oca$ionar e $ocavamien%o ' a =aa "e a cara a&)a$ a!aBo.
So!re a cara a&)a$ "e!aBo "e a$ pre$a$ "e reave$ "i$ea"a$ para
amacenar vo-mene$ con$i"era!e$ "e a&)a o "on"e o$ reave$ %ienen >)e
$er amacena"o$ !aBo )na pro=)n"i"a" "e a&)a %a >)e e re$ervorio "e a&)a
e$%? en con%ac%o con e %a)" a&)a$ arri!a "e a pre$a, e$ impor%an%e a$e&)rar
>)e a cara e$%? pro%e&i"a "e e=ec%o "e a acci(n "e a$ oa$.
).,.2 Erosi#n por el 7iento
La ero$i(n por e vien%o p)e"e $er )n pro!ema $i&ni=ica%ivo "on"e eGi$%an
&ran"e$ Frea$ eGp)e$%a$ "e ma%eria "e &rano =ino como en a cara ro a!aBo
"e )na pre$a "e reave$ o en Frea$ "e pa'a "e "ep($i%o. La ero$i(n por e
vien%o a"emF$ p)e"e ca)$ar pro!ema$ am!ien%ae$ $i e ma%eria
%ran$por%a"o por e aire e$ eva"o a )na propie"a" a"'acen%e.
;.0 MONITOREO @ MANTENIMIENTO DE DEPOSITOS DE
DESECHOS
;.1 Gene('id(de$
E opera"or "e a mina "e!erF encar&ar$e "e $a%i$=acer %o"a$ a$
re&amen%acione$ reaciona"a$ con a $e&)ri"a" e$%r)c%)ra ' am!ien%a "e o$
"ep($i%o$ "e "e$ec/o$.
E opera"or "e a mina "e!erF proporcionar a a a&encia re&)a"ora %o"o$ o$
in=orme$ ' "a%o$ reaciona"o$ >)e $e re>)iere en ca"a e%apa "e "e$arroo "e
)n "ep($i%o comen@an"o con o$ in=orme$ "e inve$%i&aci(n "e $i%io ' "e
"i$eo re>)eri"o$ para o!%ener )na icencia para con$%r)ir e "ep($i%o,
con%in)an"o con in=orme$ "e con$%r)cci(n e in=orme$ "e operaci(n '
=inai@an"o con o$ in=orme$ "e cierre ' re/a!ii%aci(n.
/; DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
E opera"or "e a mina "e!era e$%ar o!i&a"o a in=ormar inme"ia%amen%e a a
a&encia re&)a"ora $o!re c)a>)ier even%o in)$)a reaciona"o con e
a)men%o "e percoaci(n, ine$%a!ii"a", a =a%a "e !or"e i!re "e >)i"o, e%c.,
>)e a=ec%e o p)e"a a=ec%ar a e$%a!ii"a" "e "ep($i%o.
En e ca$o "e c)a>)ier cam!io o %ra$pa$o "e propie"a" o re$pon$a!ii"a"
para operaci(n "e )na "ep($i%o "e "e$ec/o$, e opera"or "e a mina "e!era
no%i=icar a a a&encia re&)a"ora inme"ia%amen%e $o!re a$ n)eva$
con"icione$.
La o!i&aci(n "e o$ opera"ore$ "e mina "e o$ "ep($i%o$ "e "e$ec/o$ con
re$pec%o a %ercera$ par%e$ "e!era e$%ar re&)a"a por a$ e'e$ "e e$%a"o, en
e ca$o >)e $ea apica!e.
La re$pon$a!ii"a" "e opera"or "e mina para a con$%r)cci(n, operaci(n '
re/a!ii%aci(n "e )na in$%aaci(n minera para amacenamien%o "e "e$ec/o$
"e!era $er eBerci"a por in&eniero$ con icencia$ p-!ica$, en e ca$o "e >)e
e$%a$ icencia$ $ean re>)eri"a$ por e', ' en o$ "emF$ ca$o$ por in&eniero$
cai=ica"o$ ' con ampia eGperiencia.
E "i$ea"or "e!era par%icipar en in$peccione$ ' eva)acione$ "e $e&)ri"a".
Si e$%o no =)era po$i!e, "e!era man%ener$e in=orma"o "e o$ /aa@&o$ "e
a$ in$peccione$ ' eva)acione$ "e $e&)ri"a" en a$ c)ae$ no /a par%icipa"o.
Tam!i?n, a ? $e e "e!era con$)%ar $o!re o$ %ra!aBo$ "e reparaci(n o
re/a!ii%aci(n, $i e$ po$i!e ' prFc%ico, ")ran%e a vi"a "e $ervicio "e "ep($i%o
"e "e$ec/o$.
Se&-n )n crono&rama pre"e%ermina"o $e "e!era revi$ar por o meno$ ca"a
"o$ ao$ $i o$ in$%r)men%o$ ' "i$po$i%ivo$ "e moni%oreo =)ncionan
a"ec)a"amen%e.
La $ec)encia ' =rec)encia "e a ec%)ra "e o$ in$%r)men%o$ "e moni%oreo ' o$
"i$po$i%ivo$ "e o!$ervaci(n "e!era $e&)ir a$ in$%r)ccione$ "a"a$ por e
"i$ea"or. E$%a$ in$%r)ccione$ even%)amen%e p)e"en $er a"ap%a"a$ a
priori"a"e$ >)e cam!ian "e ac)er"o con a e"a" "e a e$%r)c%)ra.
En e ca$o "e $i$%ema$ "e moni%oreo a)%oma%i@a"o, a$ ec%)ra$ "e o$
in$%r)men%o$ "e moni%oreo ' "e o$ "i$po$i%ivo$ "e o!$ervaci(n "e!eran $er
%ran$mi%i"a$ inme"ia%amen%e a a )ni"a" "e proce$amien%o. E proce$amien%o
' a in%erpre%aci(n "e o$ "a%o$ proce$a"o$ "e!era e=ec%)ar$e $in "emora.
Lo$ "a%o$ ' a in=ormaci(n "e!eran $er c)i"a"o$amen%e i"en%i=ica"o$ '
arc/iva"o$ para )na eva)aci(n ' re=erencia ")ran%e a$ in$peccione$
peri("ica$. Se "e!era /acer pre$en%e inme"ia%amen%e a e>)ipo "e
in$pecci(n $o!re c)a>)ier "e$viaci(n $i&ni=ica%iva "e a$ o!$ervacione$
previa$ o $o!re e compor%amien%o an%icipa"o "e a e$%r)c%)ra.
Se "e!era e=ec%)ar )na in$pecci(n an)a compe%a "e %o"o$ o$ a$pec%o$ "e
o$ "ep($i%o$ "e reave$ inc)'en"o a pre$a, a po@a, e $i$%ema "e
rec)peraci(n ' o$ proce"imien%o$ "e in$pecci(n >)e $e e$%Fn empean"o.
E)n%o con e$%a in$pecci(n an)a, $e "e!era revi$ar %o"a per=ormance, con%ro
"e cai"a", cai"a" "e a&)a ' "a%o$ "e moni%oreo para a$e&)rar >)e a
in$%aaci(n e$%? $ien"o con$%r)i"a ' e$%? =)ncionan"o "e ac)er"o con e
prop($i%o "e "i$ea"or.
Son "e par%ic)ar impor%ancia e a&)a "e percoaci(n recoec%a"a "e "renaBe$,
o$ po@o$ "e aivio ' o$ pie@(me%ro$ )!ica"o$ a&)a$ a!aBo "e a in$%aaci(n
para amacenamien%o "e "e$ec/o$. Se "e!era anai@ar e$%a$ percoacione$
para averi&)ar e con%eni"o "e pro")c%o$ >)mico$, me%ae$ pe$a"o$, e%c.
para "e%erminar $i o$ con%aminan%e$ $e e$%Fn e$capan"o "e a in$%aaci(n "e
/< DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
amacenamien%o ' e$%Fn en%ran"o a a$ a&)a$ $)per=iciae$ ' $)!%errFnea$
a&)a$ a!aBo "e "ep($i%o "e "e$ec/o$.
Ca"a in$pecci(n "e!era e$%ar prece"i"a por )na eva)aci(n "e o$ in=orme$
"e in$pecci(n previo$, ' por a "e%erminaci(n "e a $ec)encia >)e "e!e
$e&)ir$e en e campo. Para e$%e prop($i%o, $era recomen"a!e preparar )na
i$%a "e veri=icaci(n "e%aa"a "e %o"o$ o$ %em$ >)e "e!en $er
in$pecciona"o$ ' e$%a!ecer a$ pr)e!a$ o eGFmene$ >)e $e "e!eran %omar a
ca"a %em. E$%a i$%a "e!era $er revi$a"a c)i"a"o$amen%e ' ac%)ai@a"a an%e$
"e ca"a in$pecci(n principa, pre$%an"o e$pecia a%enci(n a o$ inci"en%e$,
a%eracione$ 'Ho mo"i=icacione$ operacionae$ >)e p)e"en /a!er oc)rri"o
"e$"e a -%ima in$pecci(n. E e>)ipo "e in$pecci(n "e!era revi$ar $i $e /a
eva"o a ca!o a$ recomen"acione$ previa$. Si e$%a$ no =)eron reai@a"a$,
"e!eran e$%ar "oc)men%a"a$ ' re&i$%ra"a$ a$ ra@one$ en e in=orme "e
in$pecci(n.
En e in=orme "e in$pecci(n "e!era e$%ar re$)mi"o )na "e$cripci(n "e o$
m?%o"o$ ' proce"imien%o$ empea"o$ para a in$pecci(n ' o$ /aa@&o$ '
recomen"acione$ re$)%an%e$.
Don"e $ea a"ec)a"o, e %eG%o "e!era e$%ar compemen%a"o por "i!)Bo$,
e$>)ema$ o &rF=ico$ ' $e "e!era empear "oc)men%aci(n =o%o&rF=ica en
=orma eG%en$iva. A$imi$mo, $e "e!era inc)ir re&i$%ro$ "e inci"en%e$ o
acci"en%e$ >)e p)e"an /a!er oc)rri"o recien%emen%e a$ como )n anFi$i$ "e
$)$ ca)$a$ ' con$ec)encia$. Se "e!era ea!orar mapa$ "e a$
irre&)ari"a"e$ "e%ec%a"a$ para re=erencia =)%)ra ' comparaci(n. Si $e
con$i"era nece$ario a&)na acci(n "e rec)peraci(n, "e!era $er prop)e$%o
me"ian%e recomen"acione$ cara$. E$%e in=orme "e!era preparar$e
inme"ia%amen%e "e$p)?$ "e %erminar a in$pecci(n ' emi%ir$e $in "emora.
La in$pecci(n "e a con$%r)cci(n "e a pre$a "e arran>)e, inc)'en"o a
in$%aaci(n ' a ec%)ra "e %o"a a in$%r)men%aci(n re>)eri"a para con%roar a
per=ormance, "e!era $er e=ec%)a"a por a empre$a "e in&eniera re$pon$a!e
"e "i$eo "e a pre$a "e arran>)e.
Normamen%e e opera"or "e mina reai@a a$ operacione$ pro&re$iva$
con%in)a$ "e a pre$a principa "e reave$ "e$p)?$ "e e$%a!ecer e pan "e
con$%r)cci(n. D)ran%e o$ primero$ ao$ "e a$ operacione$, e opera"or "e a
mina "e!era con$ervar a "i$ea"or para >)e in$peccione a con$%r)cci(n "e
a pre$a "e reave$ con e =in "e a$e&)rar >)e a con$%r)cci(n e$%F
proce"ien"o "e ac)er"o e prop($i%o "e "i$eo. Si $e enc)en%ra >)e a$
con"icione$ reae$ "e operaci(n "i=ieren "e a$ a$)mi"a$ en e "i$eo ori&ina,
e "i$ea"or "e!era e=ec%)ar a$ mo"i=icacione$ apropia"a$ para e "i$eo,
con$)%Fn"oo con e opera"or "e a mina, para a$e&)rar >)e a pre$a "e
reave$ $e con$%r)'a "e )na manera $e&)ra ' acep%a!e.
So!re )na !a$e an)a, a$ operacione$ pro&re$iva$ "e a pre$a "e reave$
"e!eran $er in$pecciona"a$ "e%aa"amen%e ' revi$a"a$ por e "i$ea"or
ori&ina o por )n in&eniero compe%en%e ' con eGperiencia en a con$%r)cci(n "e
pre$a$ "e reave$. E opera"or "e a mina "e!era a=ron%ar e co$%o "e "ic/a$
in$peccione$. Por o%ro a"o, $e "e!era pre$en%ar a opera"or "e a mina )n
in=orme compe%o B)n%o con copia$ para a a&encia re&)a"ora >)e pre$en%e
o$ re$)%a"o$ "e a in$pecci(n ' revi$i(n ' c)a>)ier cam!io recomen"a"o en
o$ proce"imien%o$ "e operacione$Hcon$%r)cci(n >)e $e con$i"ere nece$ario
para a$e&)rar a $e&)ri"a" con%in)a "e a$ pre$a$ "e reave$.
/8 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Se "e!era e$%a!ecer me"i"a$ ' proce"imien%o$ a"ec)a"o$ para eGonerar a
a$ per$ona$ comprome%i"a$ en a in$pecci(n "e c)a>)ier con=ic%o "e in%er?$
o re$pon$a!ii"a" per$ona >)e $e p)e"a pro")cir "e "ic/a par%icipaci(n.
Se "e!era iniciar )n pro&rama "e moni%oreo a comien@o "e a$ operacione$
"e a pre$a "e reave$ ' e=ec%)ar ec%)ra$ a in%ervao$ apropia"o$ ")ran%e %o"o
e proce$o opera%ivo.
Tam!i?n $e "e!era in$%aar a in$%r)men%aci(n a"ec)a"a a %?rmino "e a
"epo$ici(n "e reave$ "en%ro "e a po@a para moni%orear a per=ormance "e a
pre$a "e reave$ ")ran%e a$ =a$e$ "e re/a!ii%aci(n ' "e ar&o pa@o.
;.2 Re1)ei,ien%!$ de M!ni%!e!
Para )na pre$a "e reave$ $e recomien"a o$ $i&)ien%e$ %ipo$ "e me"ici(n#
+. Me"ici(n e in$pecci(n vi$)a "iaria "e %o"o$ o$ =ac%ore$ >)e in=)'en
"irec%amen%e en a $e&)ri"a" "e a pre$a#
Anc/o "e a pa'a, e c)a "e!era $er o mF$ &ran"e po$i!e
Can%i"a" >)e a cre$%a "e a pre$a e$%F $o!re e nive "e a&)a "e
a po@a 8!or"e i!re "e >)i"o9
De$car&a "e percoaci(n a %rav?$ "e a pre$a en $, a %rav?$ "e
cimien%o ' e$%ri!o$
Po$ici(n "e a $)per=icie =reF%ica ' "e c)a>)ier "ao >)e p)e"a
$)r&ir en e %a)"
Pre$i(n "e poro$
Movimien%o /ori@on%a ' ver%ica "e a cre$%a "e a pre$a "e
arran>)e ' "e %a)" a&)a$ a!aBo
Si$mici"a" ' pre$i(n "e poro$ "inFmica in")ci"a
?To"o$ o$ proce"imien%o$ "e "epo$ici(n "e reave$.
6. Me"ici(n ' pr)e!a$ "e %o"o$ o$ =ac%ore$ reaciona"o$ con a eva)aci(n
"e e$%a!ii"a" en ca"a e%apa "e con$%r)cci(n ' e$peciamen%e c)an"o $e
aproGima a a a%)ra mFGima =ina#
Di$%ri!)ci(n ' @oni=icaci(n "e o$ reave$ "epo$i%a"o$
Pre$i(n "e poro$
Compor%amien%o "e o$ reave$ "epo$i%a"o$ en ca"a @ona ' a no
ineai"a" "e a$ propie"a"e$ mecFnica$ "e $)eo 8"en$i"a",
re$i$%encia a cor%e, compre$i!ii"a", con$oi"aci(n9 con e incremen%o
"e a car&a apica"a provenien%e$ "e re$)%a"o "e a!ora%orio ' "e a$
pr)e!a$ in $i%)
Se"imen%aci(n "i=erencia, re&i$%ra"a por o$ in$%r)men%o$ "e me"ici(n
"e movimien%o$ in%erno$
Si$mici"a" ' pre$i(n "inFmica "e poro$ ' carac%er$%ica$ DinFmica$ "e
o$ reave$ "epo$i%a"o$
Se "e!e revi$ar a con$oi"aci(n, $e"imen%aci(n ' e$%a!ii"a" en a
a%)ra =ina ")ran%e o$ ao$ "e a eevaci(n "e a pre$a ' $i e$
nece$ario $e "e!e meBorar a %?cnica "e con$%r)cci(n ' a e$%r)c%)ra
/= DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
me"ian%e "renaBe in$%aa"o$ a"ec)a"amen%e, !erma$, incinacione$
"e %a)" >)e man%en&an )na pa'a no $)mer&i"a mF$ anc/a,
empean"o /i"rocicone$, e%c.
0. Me"icione$ >)e $irven para meBorar a$ %?cnica$ "e reeno /i"rF)ico#
Anc/o "e a pa'a
Tamao "e par%c)a inicia "e o$ reave$
Den$i"a" "e p)pa
Den$i"a" "e p)pa "e$"e ca"a $ai"a "e a "e$car&a "e &r)e$o$
Di$%ri!)ci(n "e o$ reave$ "epo$i%a"o$ a o ar&o "e a pa'a $e&-n e
%amao "e par%c)a, "en$i"a" ' propie"a"e$ mecFnica$ "e $)eo. Se
po"ra o!%ener a "i$%ri!)ci(n (p%ima "e o$ reave$ "epo$i%a"o$ ' e
meBoramien%o "e a e$%a!ii"a" cam!ian"o a "e$car&a "e p)pa "e$"e
a$ $ai"a$ "e a "e$car&a "e &r)e$o$ ' a "en$i"a" "e p)pa 8"i)ci(n
con a&)a o e$pe$amien%o me"ian%e /i"rocicone$9 o "i$min)'en"o a
"i$%ancia en%re a$ "e$car&a$ "e &r)e$o$.
E moni%oreo "e o$ =ac%ore$ me"i"o$ $e p)e"e e=ec%)ar me"ian%e o$
in$%r)men%o$ ' m?%o"o$ %ra%a"o$ en a$ $i&)ien%e$ $eccione$.
,.2.1 Descarga de Percolaci#n
To"a e a&)a "e percoaci(n "e!era $er recoec%a"a ' a "e$car&a me"i"a por
ver%e"ero$ en D "e %ipo rec%an&)ar o %rape@oi"a. Para me"ir "e$car&a$ !aBa$
$e p)e"e )%ii@ar recipien%e$ cai!ra"o$.
La "e$car&a "e percoaci(n e$ e =ac%or mF$ impor%an%e >)e %iene >)e $er
me"i"o. Proporciona evi"encia "e c)a>)ier =aa $eria en a pre$a "e reave$.
In"ica a ero$i(n in%erna en e c)erpo "e a pre$a con con$ec)encia$ &rave$ $i
%o"a$ a$ me"i"a$ nece$aria$ no $on %oma"a$ en $) "e!i"o momen%o. E$%a
me"ici(n "e!era $er a)%oma%i@a"a, $i e$ po$i!e, ' a$ ec%)ra$ re&i$%ra"a$ $in
in%err)pci(n en e c)ar%o "e con%ro.
E$ apropia"o re&i$%rar $epara"amen%e a "e$car&a >)e proviene "e ca"a
"renaBe ' )&ar, con e =in "e "e%erminar mF$ =Fcimen%e a )!icaci(n "e
c)a>)ier incremen%o "e percoaci(n ' )n po$i!e ca$o "e ero$i(n.
E$ e$encia para a$ pre$a$ "e reave$ %ener !)en "renaBe para man%ener a
$)per=icie =reF%ica o mF$ eBo$ po$i!e "e %a)" a&)a$ a!aBo, con a =inai"a"
"e re")cir a pre$i(n "e poro$ ' "i$min)ir e pei&ro "e ic)e=acci(n. E "renaBe
a)men%a a "e$car&a "e percoaci(n >)e e$ m)c/o ma'or >)e en a$ pre$a$
"e %ierra. Sin em!ar&o, no e$ pei&ro$o $i /a' =i%ro$ ' "renaBe$ =)ncionan"o
apropia"amen%e ' $i a can%i"a" "e percoaci(n e$ recoec%a"a ' "ev)e%a a a
po@a "e reave$ o a a pan%a "e proce$amien%o. La$ recomen"acione$ $o!re
e "i$eo "e "renaBe $on proporciona"a$ en ICOLD 8+::*9.
Lo$ reave$ $on m)' $en$i!e$ a a ero$i(n %an%o in%erna como eG%erna ' e$%o
re$a%a )na ve@ mF$ a impor%ancia "e moni%oreo "e percoaci(n.
,.2.2 2uperficie Fre3tica
E nive "e $)per=icie =reF%ica e$ "e primera impor%ancia para a e$%a!ii"a" "e
a$ pre$a$ "e reave$.
50 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
E "i$po$i%ivo !F$ico para me"ir e nive =reF%ico e$ e pie@(me%ro "e co)mna
re&)a"ora a!ier%a, "e ec%)ra man)a.
Tiene "e$aireaci(n propia ' e$ mF$ con=ia!e >)e m)c/o$ "e o$ pie@(me%ro$
con $i$%ema cerra"o. Re$pon"e a pre$i(n "e a&)a $)!%errFnea are"e"or "e
$) =i%ro "e %oma, e c)a no "e!era $er mF$ ar&o "e 6 m ' normamen%e e$%F
)!ica"o en e eG%remo =ina "e a co)mna re&)a"ora.
Generamen%e, a$ co)mna$ re&)a"ora$ $on in$%aa"a$ en e $)eo an%e$ "e
>)e $e coo>)e o$ reave$, con e =in "e me"ir a$ pre$ione$ "e a&)a >)e $e
"e$arroan en a !a$e "e "ep($i%o. Se aa"e %)!o$ a"icionae$ c)an"o e
nive "e o$ reave$ a)men%a. E $opor%e "e %ierra previene a ?$%o$ "e /)n"ir$e
en can%i"a"e$ con$i"era!e$.
De!i"o a a permea!ii"a" ani$o%r(pica reaciona"a con e m?%o"o "e
"epo$ici(n, a$ inea$ e>)ipo%enciae$ "e a re" "e =)Bo >)e "e$arroa $on
a&o incina"a$. Por e$%e mo%ivo, a car&a /i"ro$%F%ica proporciona"a por a$
co)mna$ re&)a"ora$ con !a$e en e $)eo in"ica )na $)per=icie =reF%ica
menor >)e a rea. Se p)e"e o!%ener vaore$ mF$ preci$o$ "e co)mna$
re&)a"ora$ in$%aa"a$ en o$ reave$, con $)$ =i%ro$ "e %oma cooca"o$ a
cor%a "i$%ancia "e!aBo "e a po$ici(n "e a $)per=icie =reF%ica in"ica"a por a$
co)mna$ re&)a"ora$ "e ma'or pro=)n"i"a". Se p)e"e o!%ener mF$
in=ormaci(n "e a =orma "e a re" "e =)Bo por me"io "e a$ co)mna$
re&)a"ora$ cooca"a$ con $)$ =i%ro$ "e %oma en a$ pro=)n"i"a"e$
in%erme"ia$. Lo$ pie@(me%ro$ "e co)mna re&)a"ora "e p)n%o$ m-%ipe$
po"ran proporcionar inc)$o in=ormaci(n mF$ "e%aa"a, pero $) in$%aaci(n en
reave$ $in co/e$i(n e$ eG%rema"amen%e "i=ci.
Si o$ pie@(me%ro$ no %ocan e cimien%o, ?$%o$ $e /)n"en en%amen%e en o$
reave$, e$peciamen%e a>)eo$ >)e $e enc)en%ran en a$ par%e$ in%erna$ "e
a pa'a o >)e $e enc)en%ran $o!re a )!icaci(n inicia "e a po@a. La co%a "e
$) eG%remo in=erior $e cac)a mi"ien"o peri("icamen%e a co%a "e $) eG%remo
$)perior ' conocien"o a on&i%)" "e o$ %)!o$ empea"o$.
De$p)?$ "e >)e $e evan%a a pre$a "e reave$ a )na a%)ra $i&ni=ica%iva, $e
p)e"e in$%aar pie@(me%ro$ "e co)mna re&)a"ora per=oran"o "e$"e a$
cre$%a$ "e o$ "i>)e$ $ec)n"ario$, "e$"e a par%e $eca "e a pa'a, o "e$"e e
%a)" a&)a$ a!aBo.
Lo$ pie@(me%ro$ "e co)mna re&)a"ora con )n "iFme%ro in%erno "e 52 a <2
mm, como $on empea"o$ com-nmen%e en a$ pre$a$ "e reave$, %ienen
!a$%an%e re%ar"o 8re$p)e$%a en%a9. E$%o$ p)e"en $er a"ec)a"o$ para @ona$
eG%erna$ "e a$ pre$a$ "e reave$ a&)a$ arri!a "on"e o$ reave$ "epo$i%a"o$
$on mF$ &r)e$o$ ' por o %an%o mF$ permea!e$, o "on"e a $)per=icie =reF%ica
cam!ia en%amen%e. En o%ra$ po$icione$, $e "e!era empear, %)!o$ "e
"iFme%ro$ mF$ pe>)eo$ como "e 62 a 02 mm, o o$ pie@(me%ro$ "e co)mna
re&)a"ora "e Ca$a&ran"e con "iFme%ro in%erno "e +2 a +6 mm. E$%o$ %)!o$
"e "iFme%ro$ pe>)eo$ $e coocan &eneramen%e "en%ro "e o$ %)!o$ r&i"o$
"e reve$%imien%o pro%ec%ore$ "e "iFme%ro mF$ &ran"e. C)an"o o$
pie@(me%ro$ "e co)mna re&)a"ora $on in$%aa"o$ me"ian%e a per=oraci(n
"e$"e a pa'a, e %)!o "e pF$%ico "e +6 mm $e p)e"e $)mini$%rar en roo$ '
c)an"o $e inc)'e a $) )ni"a" "e =i%ro "e %oma, $e p)e"e in$%aar en e %)!o
"e per=oraci(n pro%ec%or.
No $e recomien"a a$ co)mna$ re&)a"ora$ permea!e$ a o ar&o "e $)
a%)ra %o%a, o >)e "e!en e$%ar ro"ea"o$ por ma%eria "e =i%ro permea!e a o
ar&o "e $) a%)ra %o%a, "e!i"o a >)e crean )na coneGi(n ver%ica en%re a$
par%e$ $)perior e in=erior "e o$ reave$, "on"e a$ pre$ione$ "e poro$ p)e"en
51 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
$er m)' "i=eren%e$. Si a pre$i(n "e a&)a a)men%a )ni=ormemen%e con a
pro=)n"i"a", e$%o$ $e compor%an como po@o$ "e o!$ervaci(n, pero e$%a
con"ici(n $e apica $(o a %erreno /omo&?neo con inea$ e>)ipo%enciae$
ver%icae$. Sin em!ar&o, en a$ pre$a$ "e reave$ e$%a$ con"icione$ no $e
apican. Tiene )na no /omo&enei"a" !ien "e$arroa"a en a "irecci(n ver%ica
' ani$o%ropa. Por e$%e mo%ivo, ' %am!i?n por e e=ec%o "e o$ "renaBe$, a$
inea$ e>)ipo%enciae$ $on incina"a$. En con$ec)encia, e po@o "e
o!$ervaci(n no in"ica a a%)ra rea "e a $)per=icie =reF%ica. C)an"o /a' )na
ma'or pre$i(n "e poro$ eGce"en%e en a$ par%e$ in=eriore$, a aivia, pero a
mi$mo %iempo incremen%a e nive me"i"o "e a $)per=icie =reF%ica.
Tam!i?n $e p)e"e o!%ener a po$ici(n "e a $)per=icie =reF%ica con e )$o "e
pie@(me%ro$ cerra"o$. Se "e!era empear vario$, )no $o!re e o%ro $o!re )na
nea ver%ica, para o!%ener re$)%a"o$ mF$ eGac%o$. Sin em!ar&o, e$ pre=eri!e
empear o$ pie@(me%ro$ "e co)mna re&)a"ora $impe, para "e%erminar a
po$ici(n "e a $)per=icie =reF%ica, $i )no p)e"e a$e&)rar e acce$o peri("ico a
eo$.
C)an"o /a' pre$i(n "e poro$ eGce$iva, "e!i"o a )na con$oi"aci(n
incompe%a, en%once$ %o"o$ o$ pie@(me%ro$ in"icarFn )n nive pie@om?%rico
>)e e$ mF$ a%o >)e a $)per=icie =reF%ica. En e$%a$ circ)n$%ancia$, o$
pie@(me%ro$ mF$ $)per=iciae$ 8pie@(me%ro$ "e co)mna re&)a"ora o
cerra"o$9, >)e e$%Fn mF$ cerca a a $)per=icie =reF%ica, mo$%rarFn nivee$ >)e
%ien"en a $er mF$ a%o$, pero >)e $e aproGiman a o$ vaore$ correc%o$.
La$ pre$ione$ "e o$ pie@(me%ro$ e$%Fn en $) p)n%o mF$ a%o c)an"o, o B)$%o
"e$p)?$ "e >)e, $e /a aa"i"o )na capa a"iciona "e reave$, pero "e!i"o a
>)e no e$ po$i!e caminar $o!re a pa'a moBa"a c)an"o $e e$%F reai@an"o a
"e$car&a "e &r)e$o$ para me"ir e nive "e a&)a en e pie@(me%ro, $e omi%e a
po$ici(n mF$ a%a "e a $)per=icie =reF%ica. Se pro")ce a mi$ma $i%)aci(n en
a$ par%e$ in%erna$ "e a pa'a, "on"e $on inacce$i!e$ o$ pie@(me%ro$ "e
co)mna re&)a"ora. E$%o$ pro!ema$ p)e"en $er $)pera"o$ coocan"o )n
pie@(me%ro "e ec%)ra remo%a "en%ro "e pie@(me%ro "e co)mna re&)a"ora en
a par%e in=erior, inme"ia%amen%e "e!aBo "e $) =i%ro "e %oma, ' $acan"o $)
ca!e 8o %)!era9 a"'acen%e a =i%ro per=ora"o.
Para man%ener e pie@(me%ro $iempre !aBo a&)a, con e =in "e prevenir e
in&re$o "e aire, $e "eBa )na par%e $in per=orar 8)n recipien%e pe>)eo9 en a
par%e in=erior "e a co)mna re&)a"ora. La ec%)ra cero "e pie@(me%ro "e
ec%)ra remo%a $erF e nive "e a&)a en a par%e in=erior "e a co)mna
re&)a"ora, /a$%a e nive "e =i%ro "e %oma, "e mo"o >)e c)an"o a ec%)ra
!aBe a e$e vaor, a pre$i(n "e poro$ no e$%arF ac%)an"o en e =i%ro. Se p)e"e
!aBar o$ pie@(me%ro$ e?c%rico$ a a par%e in=erior "e a$ co)mna$ re&)a"ora$
mF$ &ran"e$ para o!%ener e$%a$ ec%)ra$ pico c)an"o $on inacce$i!e$ a$
par%e$ $)periore$ "e a$ co)mna$ re&)a"ora$.
E$ impor%an%e coocar o$ pie@(me%ro$ cerca "e o$ "renaBe$ para veri=icar a
e=icacia "e e$%o$ -%imo$.
Lo$ pie@(me%ro$ "e co)mna re&)a"ora en a$ pre$a$ "e reave$
&eneramen%e $on =a!rica"o$ con %)!o$ "e PDC "e pare"e$ &r)e$a$. EGi$%e
pei&ro "e >)e o$ %)!o$ $e v)evan incina"o$ o >)e inc)$o $e rompan en a$
@ona$ in%erna$ "e a pre$a "e reave$ "e!i"o a a =i%raci(n "e a ma$a "e
ama$. En e$%o$ )&are$, ' &eneramen%e en a$ pre$a$ "e a%o$ reave$ e$
meBor con$e&)ir >)e o$ pie@(me%ro$ "e co)mna re&)a"ora $ean "e ma%eria
mF$ =)er%e, %ae$ como %)!o$ "e pF$%ico$ re=or@a"o$ con =i!ra "e vi"rio. Lo$
%)!o$ ' o$ empame$ "e!en $er /erm?%ico$ para re$i$%ir a a%a pre$i(n '
%am!i?n "e!en $er >)micamen%e re$i$%en%e$. Lo$ %)!o$ "e acero $e corroen
52 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
rFpi"amen%e en me"io$ "e $)=a%o o "e reave$ en oGi"aci(n ' "e!eran $er
reve$%i"o$ con @inc. Lo$ %)!o$ "e a)minio no "e!eran empear$e $i o$
me"io$ "e reave$ $on acaino$.
Tam!i?n $e p)e"e empear pie@(me%ro$ "e co)mna re&)a"ora no me%Fico$
como in"ica"ore$ in%erno$ "e $e"imen%aci(n. Se p)e"e coocar are"e"or "e
o$ %)!o$ paca$ "e $e"imen%aci(n "e me%a no corro$ivo, e$pacia"a$ a
in%ervao$ ver%icae$ ca$i i&)ae$, ' "e%ec%a"o$ por )na )ni"a" $en$ora
ma&n?%ica !aBa"a a in%erior "e a$ co)mna$ re&)a"ora$ $o!re )n ca!e
cai!ra"o como )na cin%a para me"ir.
,.2.3 Presi#n de Poros
,.2.3.1 Medici#n de la Presi#n de Poros
C)an"o a con$oi"aci(n no e$%F compe%a, a pre$i(n "e poro$ inc)'e no $(o
a pre$i(n "e poro$ /i"ro"inFmica, "e!i"o a a "i=erencia "e car&a en%re o$
nivee$ "e a&)a %an%o a&)a$ a!aBo como a&)a$ arri!a, $ino %am!i?n e
componen%e "e pre$i(n "e poro$ eGce"en%e, &enera"o ")ran%e a car&a $in
"renaBe. La pre$i(n "e poro$ p)e"e $er m)' a%a en a$ par%e$ in%erna$ "e )na
pre$a "e reave$. E$ "e cr)cia impor%ancia para a $e&)ri"a" "e a$ pre$a$ "e
reave$ a%a$ ' e$ impera%ivo >)e $ea me"i"o. Con$%i%)'e )na revi$i(n
impor%an%e $o!re o$ $)p)e$%o$ "e "i$eo a comparaci(n "e coe=icien%e "e
pre$i(n "e poro$, r) 8pre$i(n "e a&)a "e poro$ me"i"a "ivi"i"a por e %o%a "e
a pre$i(n "e $o!recar&a9, con e vaor "e "i$eo mFGimo "e r).
La pre$i(n "e poro$ p)e"e $er me"i"a con pie@(me%ro$ "e co)mna
re&)a"ora $i ?$%a no e$ %an a%a >)e pro")@ca >)e e nive "e a&)a $)!a
/a$%a a par%e $)perior "e a co)mna re&)a"ora ' $e "e$!or"e. En a par%e
in%erna "e a$ pre$a$ "e reave$ a pre$i(n "e poro$ po"ra $er %an a%a >)e e
nive "e pie@(me%ro eGce"a a a par%e $)perior "e a co)mna re&)a"ora, '
/a' )n mi%e prFc%ico para a a%)ra en a >)e p)e"e evan%ar$e )na co)mna
re&)a"ora ' %o"ava po"er eer en =orma man)a. En %a ca$o, $e p)e"e inc)ir
en a par%e $)perior "e a co)mna re&)a"ora )n in"ica"or Bo)r"on "e
pre$i(n "e %)!o$ como )na me"i"a %empora, o conec%Fn"o$ee %)!o$, e
pie@(me%ro "e co)mna re&)a"ora p)e"e $er conver%i"o en )n pie@(me%ro "e
ec%)ra remo%a con "o$ %)!o$ 8)n m?%o"o "e$cri%o por Penman, +:169. Si $e
pre"ice pre$ione$ a%a$, e pie@(me%ro $e p)e"e =a!ricar con )n %ran$")c%or
e?c%rico en o $o!re e =i%ro "e %oma, $ean"o e ca!e "e coneGi(n por me"io
"e )na coneGi(n a%era con )n coar e$pecia. En%once$ $e convier%e en )n
pie@(me%ro "e ec%)ra remo%a >)e p)e"e $er revi$a"o ' e"o por e nive "e
a&)a en a co)mna re&)a"ora /a$%a >)e a pre$i(n me"i"a $e v)eva
"ema$ia"o a%a, c)an"o a co)mna re&)a"ora $ea %apa"a.
La meBor manera "e me"ir e componen%e "e pre$i(n "e poro$ eGce"en%e,
"e!i"o a $) con$oi"aci(n incompe%a, e$ me"ian%e pie@(me%ro$ "e ec%)ra
remo%a. EGi$%en c)a%ro %ipo$ !F$ico$# /i"rF)ico, ne)mF%ico, "e aam!re
vi!ra%orio ' "e re$i$%encia e?c%rica. Han $i"o "e$cri%o$ por D)nnici== 8+:119,
Hanna 8+:159 ' USBR 8+:1;9, a$ como por m)c/o$ o%ro$.
E$ impor%an%e e$co&er e %ipo mF$ apropia"o "e pie@(me%ro para a$
con"icione$ in"ivi")ae$ "e ca"a pre$a "e reave$.
Lo$ pie@(me%ro$ /i"rF)ico$ ' ne)mF%ico$ p)e"en re>)erir man%enimien%o
"i=ci a ar&o pa@o ' no $on apropia"o$ para a me"ici(n "e pre$ione$ "e
poro$ "inFmica$ "e mF$ "e ;m por "e!aBo "e eo$, para evi%ar $)ccione$
eGce$iva$ >)e $e "e$arroan en a %)!era "e coneGi(n. Lo$ pie@(me%ro$
53 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
ne)mF%ico$ %ienen re$%riccione$ en a on&i%)" permi$i!e "e $)$ %)!o$ "e
coneGi(n. Sin em!ar&o, nin&)no "e o$ "o$ %ipo$ e$ in=)encia"o por o$ ra'o$,
o c)a e$ )na ven%aBa $o!re o$ %ipo$ e?c%rico$.
La$ ec%)ra$ "e o$ pie@(me%ro$ "e %ipo "e re$i$%encia e?c%rica $on $en$i!e$
a a$ per%)r!acione$ e?c%rica$. Tenien"o pre$en%e o$ ar&o$ perio"o$ "e
operaci(n, o$ pie@(me%ro$ ne)mF%ico$ ' o$ e?c%rico$ re>)ieren revi$i(n ' re7
cai!raci(n peri("ica.
C)an"o o$ pie@(me%ro$ "e ec%)ra remo%a $on cooca"o$ en a par%e in=erior
"e o$ pie@(me%ro$ "e co)mna re&)a"ora, e$%o$ p)e"en $er revi$a"o$
=Fcimen%e ' en =orma preci$a por a$ ec%)ra$ "e nive "e a&)a en a$
co)mna$ re&)a"ora$.
,.2.3.2 Estimaci#n de los 8i!eles de Pie9#metros
De!i"o a >)e o$ reave$ $on "epo$i%a"o$ en =orma $)e%a, %ienen !aBa
"en$i"a" ' $)$ "e=ormacione$ ver%icae$ p)e"en $er con$i"era!e$,
par%ic)armen%e en a @ona "e ama$. Lo$ pie@(me%ro$ )!ica"o$ en o$ reave$
$i&)en e$%a "e=ormaci(n ver%ica, ' con e =in "e a$e&)rar >)e o$ pie@(me%ro$
$e $e"imen%en B)n%o con o$ reave$ ' no $e /)n"an en eo$, $on cooca"o$
en pa%a=orma$ anc/a$ "e ma"era. Siempre e$ nece$ario conocer a eevaci(n
ac%)a "e o$ pie@(me%ro$, ' e$%o $e p)e"e e=ec%)ar "e a$ $i&)ien%e$
manera$#
+. Lo$ "i$po$i%ivo$ "e niveaci(n "e =)i"o$ $on cooca"o$ cerca "e o$
in"ica"ore$ "e pre$i(n "e poro$ $o!re )na pa%a=orma com-n "e ma"era
o pa%a=orma "e ma%eria >)micamen%e inac%ivo, con )n pe$o )ni%ario
i&)a a "e o$ reave$ /-me"o$.
6. Lo$ in"ica"ore$ com!ina"o$ e$%Fn "i$poni!e$ en a ac%)ai"a" '
re&i$%rarFn %an%o a pre$i(n "e poro$ $o!re )n principio "e =rec)encia
como a po$ici(n ver%ica con )n "i$po$i%ivo /i"rF)ico "e niveaci(n.
E$%o$ %ienen ca!e$ e?c%rico$ >)e con%ienen %)!o$ para e >)i"o "e o$
apara%o$ "e niveaci(n.
0. Lo$ pie@(me%ro$ en o$ reave$ e$%Fn )!ica"o$ cerca "e a$ co)mna$
re&)a"ora$ mF$ pro=)n"a$ >)e %ienen paca$ apropia"a$ para me"ir a$
$e"imen%acione$ "i=erenciae$.
La$ po$icione$ ver%icae$ "e o$ pie@(me%ro$ $on eva)a"a$ "e$"e a$ ec%)ra$
"e $e"imen%aci(n.
,.2.4 2ismicidad
La$ pre$a$ &ran"e$ "e reave$, ' par%ic)armen%e a>)ea$ )!ica"a$ en
re&ione$ $$mica$, re>)ieren >)e $e e=ec%-e me"icione$ "e o$ =en(meno$
$$mico$. E$%o $e p)e"e reai@ar con o$ ama"o$ Aaceer(&ra=o$ "e
movimien%o$ =)er%e$C para re&i$%rar o$ %erremo%o$ mF$ =)er%e$ por $o!re )n
)m!ra "a"o, >)e p)e"e $er varia"o a vo)n%a", ' >)e &eneramen%e e$ 2.2+
&. Como mnimo, $e "e!era empear "o$ o %re$ aceer(&ra=o$. Un
aceer(&ra=o, e AprincipaC o e Amae$%roC, e$ cooca"o $o!re e ec/o "e roca
para re&i$%rar e %erremo%o. Enva $eae$ a )na comp)%a"ora >)e con%roa a
a$ "emF$, >)e e$%Fn )!ica"a$ en a$ eGcavacione$ $)per=iciae$ en
"i=eren%e$ )&are$ "e a par%e $)perior "e %a)" a&)a$ a!aBo. E$%a$ $on
%ra$a"a"a$ peri("icamen%e ")ran%e a$ operacione$ para >)e e$%?n en a
par%e $)perior "e %a)", ' "e$p)?$ >)e a pre$a "e reave$ "eBa "e operar, $on
cooca"a$ $o!re a pa'a en o$ reave$. E$%a$ $e empean para "e%erminar a$
5/ DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
propie"a"e$ "e amor%i&)aci(n "e reave$, ' a re$p)e$%a "inFmica re>)eri"a
para cai!rar e mo"eo n)m?rico $$mico ' cac)ar a re$p)e$%a a %erremo%o$
"e a pre$a "e reave$.
,.2.) Presi#n Din3mica de Poros $ (icuefacci#n
EGi$%e )n pei&ro "e ic)e=acci(n "e o$ =ino$ ' "e a arena imo$a en a pre$a
"e reave$ como con$ec)encia "e )n %erremo%o. La pre$i(n "inFmica "e poro$
$e "e$arroa en o$ reave$ ' a ic)e=acci(n $e pre$en%a c)an"o a pre$i(n "e
poro$ in")ci"a $e v)eve %an a%a >)e empie@a a "e$%r)ir a e$%r)c%)ra "e a
arena $)e%a a re")cir o$ e$=)er@o$ e=ec%ivo$ a cero.
La pre$i(n "inFmica "e poro$ e$ me"i"a ' re&i$%ra"a a mi$mo %iempo >)e e
%erremo%o ' "e$p)?$, c)an"o $e p)e"e acan@ar o$ vaore$ mFGimo$. La
me"ici(n "e a$ pre$ione$ "e poro$ "inFmica$ p)e"e $er e=ec%)a"a con
pie@(me%ro$ "e aam!re vi!ra%orio "e!i"o a >)e %ienen )na re$p)e$%a o
$)=icien%emen%e rFpi"a. C)an"o e %erremo%o e$%F $o!re )n )m!ra
pre"e%ermina"o "a"o, e aceer(&ra=o /ace >)e a comp)%a"ora %ome ec%)ra$
mF$ =rec)en%e$ en =orma con$ec)%iva "e$"e %o"o$ o$ pie@(me%ro$. C)an"o a
pre$i(n "e poro$ $e empie@a a "i$ipar, a$ me"icione$ $e v)even meno$
=rec)en%e$ ' $on =inamen%e "i$con%in)a"a$ c)an"o ?$%a$ "i$min)'en a )n
vaor !aBo "a"o. De$p)?$ "e e$o, o$ pie@(me%ro$ con%in-an re&i$%ran"o a$
pre$ione$ "e poro$ como an%e$, )na ve@ ca"a + a 6 $emana$,
aproGima"amen%e. En a$ @ona$ eG%erna$ "e a pre$a "e reave$, a pre$i(n "e
poro$ "inFmica mFGima $e "e$arroa mF$ rFpi"amen%e 8en vario$ min)%o$9 '
e$ rFpi"amen%e "i$ipa"a, mien%ra$ >)e en a$ @ona$ in%erna$ e$%o
oc)rre en =orma m)c/o mF$ en%a 8/a$%a vario$ "a$9.
La$ me"icione$ "e a pre$i(n "e poro$ "inFmica $e e=ec%-a para %o"o$ o$
$i$mo$, inc)'en"o o$ mF$ eve$, ")ran%e %o"o e perio"o operaciona
mien%ra$ a pre$a e$%F $ien"o evan%a"a en%amen%e. So!re a !a$e "e e$%o$
"a%o$, $e p)e"e pre"ecir a e$%a!ii"a" "inFmica "e a pre$a "e reave$ a $)
a%)ra =ina ' para e %erremo%o "e "i$eo. Si $e re>)iere, $e p)e"e %omar
me"i"a$ e$%r)c%)rae$ a"icionae$ como por eBempo#
+. DrenaBe "i$ea"o para aceerar a con$oi"aci(n ' "i$min)ir a $)per=icie
=reF%ica. Lo$ reave$ $eco$ no $e ic)e=ac%an. E "renaBe %am!i?n aceera
a "i$min)ci(n "e a pre$i(n "e poro$ "inFmica ' re")ce e pei&ro "e
ic)e=acci(n "e!i"o a impac%o "inFmico.
6. Compac%aci(n. La arena mF$ "en$a no $e ic)e=ac%a %an =Fcimen%e, '
c)an"o a "en$i"a" rea%iva e$ mF$ "e 2.<5 no $e ic)e=ac%a "e nin&)na
manera. La compac%aci(n $e p)e"e e=ec%)ar mecFnicamen%e por vi!ro7
compac%aci(n, o en ca$o$ e$peciae$ me"ian%e voa")ra con%roa"a.
0. Car&a. Se re>)iere )n impac%o "inFmico mF$ =)er%e para ic)e=ac%ar
reave$ car&a"o$. Con a "i$min)ci(n "e a $)per=icie =reF%ica, a>)ea$
par%e$ >)e $e enc)en%ran $o!re ea car&an a$ par%e$ /-me"a$ "e a!aBo
' re")cen e pei&ro "e ic)e=acci(n. E )$o "e capa$ "e "renaBe
in%erme"io, como =)e recomen"a"o por ICOLD 8+::*9, "i$min)'e a
$)per=icie =reF%ica, permi%ien"o a a par%e "rena"a >)e e$%F $o!re ea$
car&ar a$ capa$ "e a!aBo.
,.2., Mo!imientos 7erticales
Lo$ movimien%o$ ver%icae$ en o$ "ep($i%o$ "e reave$ $on &ran"e$ ' $e
"e!en a a compac%aci(n por $) propio pe$o ' a a con$oi"aci(n. Lo$
55 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
movimien%o$ eG%erno$ $on me"i"o$ por me"io "e )n $i$%ema "e con%ro
%opo&rF=ico "e p)n%o$ "e re=erencia &eo"?$ico$, o $)=icien%emen%e a=)era "e
a pre$a para evi%ar a in=)encia "e pe$o "e a pre$a, ' con )n $i$%ema "e
/i%o$ &eo"?$ico$ )!ica"o$#
A o ar&o "e a cre$%a "e a pre$a "e arran>)e ' $o!re $)$ !erma$ $i
e$ a%a,
So!re a$ !erma$ "e %a)" a&)a$ "e!aBo "e a par%e "e reave$ "e a
pre$a,
A o ar&o "e a cre$%a "e a pre$a "e reave$ %ermina"a,
So!re a pa'a "e a pre$a "e reave$ %ermina"a.
Un incremen%o $-!i%o en o$ movimien%o$ ver%icae$ po"ra $er )na $ea "e
ero$i(n in%erna "e o$ reave$ ' "e po%encia "e coap$o.
,.2./ Mo!imientos -ori9ontales
En a$ pre$a$ "e reave$ o$ movimien%o$ /ori@on%ae$ $e "e!en
principamen%e a a $e"imen%aci(n no )ni=orme "e a$ "i=eren%e$ par%e$ ' en
menor &ra"o a a pre$i(n provenien%e "e a&)a re%eni"a. Generamen%e $on
me"i"o$ en o$ mi$mo$ p)n%o$ &eo"?$ico$ >)e $on empea"o$ para con%ro
%opo&rF=ico "e o$ movimien%o$ ver%icae$.
Se p)e"e e=ec%)ar me"icione$ mF$ eGac%a$ c)an"o o$ p)n%o$ e$%Fn )!ica"o$
en )na nea rec%a ' o$ movimien%o$ $on me"i"o$ en reaci(n a eo. Si a
cre$%a "e a pre$a ' a$ !erma$ no e$%Fn en nea rec%a, $e p)e"e empear e
m?%o"o %ri&onom?%rico >)e e$ meno$ preci$o. En e$%e ca$o o$ m?%o"o$ mF$
preci$o$ $on a coimaci(n (p%ica o in$%r)men%o$ $o=i$%ica"o$ con F$er. Sin
em!ar&o, en a$ pre$a$ "e reave$ no $on nece$ario$ m?%o"o$ m)' eGac%o$
para a cre$%a "e pre$a$ "e arran>)e. E e$%)"io c)i"a"o$o "e conB)n%o$
$)ce$ivo$ "e =o%o&ra=a$ a?rea$ e$%ereo$c(pica$ p)e"e revear movimien%o$
/ori@on%ae$ >)e /an oc)rri"o, ' p)e"en $er par%ic)armen%e -%ie$ para revi$ar
)na pre$a &ran"e. Sin em!ar&o, c)an"o $e o!$erva movimien%o$ pei&ro$o$,
$e re>)iere me"icione$ mF$ eGac%a$. Por e$%a ra@(n, $iempre "e!era %omar
previ$ione$ para me"icione$ eGac%a$.
Lo$ "e$pa@amien%o$ /ori@on%ae$ "e p)n%o$ "en%ro "e c)erpo "e a pre$a
p)e"en $er "e%ec%a"o$ me"ian%e o$ incin(me%ro$.
E "e$pa@amien%o /ori@on%a "e )n cimien%o "e=orma!e p)e"e $er me"i"o
con incin(me%ro$, pero %am!i?n con )n p?n")o inver%i"o. E$%o$ in$%r)men%o$
preci$o$ ' co$%o$o$ a a ve@ "e!eran $er empea"o$ $(o $i e$ a!$o)%amen%e
nece$ario ' principamen%e para a pre$a "e arran>)e ?$%a e$ a%a. En a$
par%e$ "e o$ reave$, no $irven "e!i"o a >)e a$ $e"imen%acione$ ' o$
"e$pa@amien%o$ /ori@on%ae$ "e a$ par%e$ "e reave$ "e a$ pre$a$ $on
m)c/o ma'ore$ >)e en )na pre$a "e %ierra. Tam!i?n $e B)$%i=ica e )$o "e
Si$%ema "e Po$icionamien%o Go!a para pre$a$ "e reave$ &ran"e$.
E$ "i=ci pre"ecir eGac%amen%e e mi%e pei&ro$o "e o$ movimien%o$ ver%icae$
' /ori@on%ae$ para o$ n)mero$o$ componen%e$ "e o$ "ep($i%o$ "e reave$.
Lo$ movimien%o$ =)er%e$ p)e"en $er ino=en$ivo$ $i e$%Fn "i$%ri!)i"o$ $o!re )n
Frea &ran"e ' $i $)$ veoci"a"e$ "i$min)'en con e %iempo.
Por e con%rario, o$ movimien%o$ eve$ p)e"en $er pei&ro$o$ $i $e concen%ran
en )n )&ar o $i $)$ veoci"a"e$ $e incremen%an con e %iempo.
5; DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
,.2.0 2edimentaciones Diferenciales
Se p)e"e me"ir a$ $e"imen%acione$ "i=erenciae$ en e c)erpo "e "ep($i%o
con in$%r)men%o$ "e me"ici(n "e movimien%o$ ver%icae$ in%erno$. Lo$ mF$
apropia"o$ $on a$ co)mna$ re&)a"ora$ "e PDC con paca$ "e
$e"imen%aci(n o anio$ /ec/o$ "e acero inoGi"a!e cooca"o$ $o!re o$ %)!o$
' )na $on"a eec%roma&n?%ica, cooca"a en a par%e in=erior "e co)mna
re&)a"ora, para me"ir a$ po$icione$ "e a$ paca$.
La$ paca$ $on cooca"a$ $o!re a $)per=icie "e o$ reave$ >)e van
a)men%an"o, ' e$pacia"a$ a cier%o$ in%ervao$ ver%icae$ 8=rec)en%emen%e a 5
m9. E$%a$ $on com-nmen%e 02 a *2 cm a o ar&o, ' $e m)even B)n%o con o$
reave$ en $e"imen%aci(n, "e$i@Fn"o$e $o!re e %)!o.
Va >)e o$ reave$ $)=ren &ran"e$ $e"imen%acione$, no e$ apropia"o empear
%)!o$ %ee$c(pico$ >)e $on apica"o$ en a$ pre$a$ "e reeno "e %ierra,
por>)e a$ paca$ "e $e"imen%aci(n $e p)e"en o!$%r)ir en o$ empame$. E$
pre=eri!e empear %)!o$ empama"o$ /erm?%ica ' $)avemen%e para permi%ir a
a$ paca$ "e$i@ar$e $in o!$%Fc)o$ $o!re o$ %)!o$.
Lo$ apara%o$ "e $e"imen%aci(n $on empea"o$ &eneramen%e para o!%ener a
$i&)ien%e in=ormaci(n#
+. La compac%aci(n "e o$ reave$ "epo$i%a"o$ ' $) variaci(n con e %iempo
en "i=eren%e$ a%)ra$ "e a pre$a.
6. La $e"imen%aci(n "e cimien%o.
La$ me"icione$ "e $e"imen%aci(n ' "e pre$i(n "e poro$ !rin"an in=ormaci(n
$o!re a con$oi"aci(n "e o$ reave$ a &ran e$caa ' proporcionan "a%o$ in
$i%), compemen%an"o a %o"a pr)e!a "e a!ora%orio "e con$oi"aci(n >)e /a'a
$i"o e=ec%)a"a para o!%ener in=ormaci(n para "i$eo. Uno p)e"e "e%erminar a
par%ir "e e$%o$ e m(")o "e "e=ormaci(n ' e coe=icien%e r) "e pre$i(n "e
poro$ para ca"a capa, como )na =)nci(n "e car&a ' %iempo. E$%a$ =)ncione$
$on "a%o$ "e en%ra"a para !rin"ar )n cFc)o mF$ con=ia!e "e e$%a"o "e
e$=)er@o ' "e=ormaci(n ' "e a con$oi"aci(n "e a pre$a.
,.2.1 Deposici#n de Rela!es
Para >)e a con$%r)cci(n %en&a ?Gi%o, $e "e!e con%roar c)i"a"o$amen%e a
"epo$ici(n "e o$ reave$. Se nece$i%a e ma%eria mF$ &r)e$o para a
con$%r)cci(n "e a pre$a ' a ma'or "en$i"a" >)e p)e"a $er o!%eni"a, a
ma'or re$i$%encia "e o$ reave$ "epo$i%a"o$ ' e ma'or pe$o "e o$ reave$
amacena"o$ en )n vo)men "a"oI )na ma'or con$i"eraci(n con re$pec%o a
a e=iciencia "e %o"o e pro'ec%o "e "i$po$ici(n.
La op%imi@aci(n "e a %?cnica "e "epo$ici(n "e reave$ e$ e$pec=ica para
ca"a pre$a "e reave$ e inc)$o para a$ "i=eren%e$ e%apa$ c)an"o $) a%)ra
a)men%a. E$%a "epen"e "e a$ con"icione$ %opo&rF=ica$ par%ic)are$, "e a
"i$%ri!)ci(n "e %amao "e &rano "e o$ reave$ c)an"o e&an "e a pan%a "e
proce$amien%o, a$ como %am!i?n "e a "en$i"a" "e p)pa.
E$ m)' "i=ci e$peci=icar "e an%emano a %ecnoo&a "e "epo$ici(n mF$
apropia"a# "e!era revi$ar$e ' op%imi@ar$e ")ran%e e c)r$o "e %ra!aBoI e
en=o>)e "e A"i$eo "e ac)er"o a avanceC.
Se "e!e "e%erminar =rec)en%emen%e o$ "a%o$ "e $ai"a 8%amao "e par%c)a
"e o$ reave$ iniciae$ ' "e a "en$i"a" "e p)pa9 "e!i"o a o$ cam!io$ >)e
&eneramen%e $e "e$arroan ")ran%e e ar&o perio"o "e con$%r)cci(n.
5< DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Lo$ parFme%ro$ %ecno(&ico$ >)e nece$i%an $er moni%orea"o$ $on#
Anc/o "e a pa'a,
De$car&a$ "e$"e a$ $ai"a$ "e &r)e$o$,
Tamao "e par%c)a "e o$ reave$ ' "en$i"a" "e p)pa "e$"e a$
primera$ ' a$ -%ima$ $ai"a$ "e "e$car&a "e &r)e$o$ "e$"e )n %)!o
"e "i$%ri!)ci(n principa.
La %ecnoo&a "e reeno /i"rF)ico "e%ermina a @oni=icaci(n "e o$ reave$
"epo$i%a"o$ "e ac)er"o a %amao "e par%c)a ' "en$i"a" a o ar&o "e
anc/o "e a pa'a 8"e$"e e )&ar "e "e$car&a "e &r)e$o$ /a$%a a po@a "e
"ecan%aci(n9. E$%o e$ impor%an%e para o!%ener e pri$ma re$i$%en%e re>)eri"o
>)e =orma a pre$a "e reave$, con $)$ "imen$ione$ "e "i$eo ' e$%a!ii"a".
E con%ro $e e=ec%-a %oman"o m)e$%ra$ para "i$%ri!)ci(n "e %amao "e &rano
' "en$i"a" "e o$ reave$ "epo$i%a"o$ a o ar&o ' a %rav?$ "e a pa'a. Par%e
"e e$%a$ m)e$%ra$ %am!i?n e$%Fn $)Be%a$ a a$ pr)e!a$ "e a!ora%orio
$i&)ien%e$# re$i$%encia a cor%e, compre$i!ii"a" ' con$oi"aci(n. La reaci(n
en%re a re$i$%encia a cor%e, compre$i!ii"a", con$oi"aci(n, &ra")aci(n '
"en$i"a" %am!i?n $e p)e"e o!%ener "e e$%a$ pr)e!a$. E$%a reaci(n p)e"e
permi%ir >)e a$ propie"a"e$ mecFnica$ "e o$ reave$ "epo$i%a"o$ p)e"an
"e$p)?$ $er =Fcimen%e "e%ermina"a$.
Uno "e o$ parFme%ro$ mF$ impor%an%e$ para $er moni%orea"o$ e$ e anc/o "e
a pa'a no $)mer&i"a. Una pa'a $)=icien%emen%e anc/a e$ e prere>)i$i%o
para a =avora!e @oni=icaci(n "e ma%eria con a =inai"a" "e "ar e %amao "e
par%c)a, "en$i"a" ' permea!ii"a", "e a c)a "epen"e a e$%a!ii"a" "e a
pre$a "e reave$. La e$%a!ii"a" %am!i?n "epen"e "irec%amen%e "e anc/o "e
a pa'a por>)e "e%ermina a a%)ra "e a $)per=icie =reF%ica ' a con$oi"aci(n
"e o$ reave$.
Una "e a$ nece$i"a"e$ "e moni%oreo mF$ impor%an%e$ e$ "oc)men%ar a
&eome%ra in%erna ' a con=i&)raci(n "e a pre$a "e reave$, e$peciamen%e e
anc/o "e a pa'a, me"ian%e me"icione$ %opo&rF=ica$ preci$a$ ' re&)are$
mien%ra$ avan@a a con$%r)cci(n ' $e incremen%a a a%)ra. La ea!oraci(n "e
mapa$ %opo&rF=ico$ a?reo$ "e a$ pre$a$ "e reave$ empean"o pare$ "e
=o%o&ra=a$ e$%ereo$c(pica$ para pro")cir c)rva$ "e nive "e%aa"a$ p)e"e
proporcionar )na &ran can%i"a" "e in=ormaci(n, $in nece$i"a" "e m)c/o
%ra!aBo "e me"ici(n %opo&rF=ica. Dic/a$ in$peccione$ a?rea$ "e!eran
e=ec%)ar$e a in%ervao$ re&)are$ ' por o meno$ an)amen%e o in%ervao$ "e
%iempo con$i"era"o$ a"ec)a"o$ para a pre$a "e reave$ par%ic)ar.
;.3 Re9i$%!$
Se "e!era con$ervar ' arc/ivar a"ec)a"amen%e ")ran%e a vi"a opera%iva "e
a mina o$ re&i$%ro$ compe%o$ "e "i$eo, con$%r)cci(n ' compor%amien%o "e
a pre$a ' e po@o "e reave$, a$ como "e c)a>)ier even%o >)e a=ec%e o
p)e"a /a!er a=ec%a"o a $e&)ri"a" "e a pre$a "e reave$. E$%o$ re&i$%ro$
"e!eran inc)ir, pero no e$%ar imi%a"o$ a# "oc)men%o$ "e "i$eo %ae$ como
cri%erio$ "e "i$eo, "a%o$ "e en%ra"a, in=orme$ $o!re eGporaci(n "e $i%io '
pr)e!a$ "e mo"eo$, cFc)o$, "i!)Bo$ ' e$peci=icacione$I re&i$%ro$ "e
con$%r)cci(n %ae$ como "oc)men%aci(n $o!re o$ m?%o"o$ ' ma%eriae$ "e
con$%r)cci(n, in=orme$ $o!re e con%ro "e cai"a", pr)e!a$ "e a!ora%orio e
in$pecci(n "e con$%r)cci(n, o!$ervacione$ "e a per=ormance "e a$ pre$a$
"e reave$, ' )n conB)n%o compe%o "e "i!)Bo$ "e re&i$%ro "e con$%r)cci(nI
re&i$%ro$ "e compor%amien%o operaciona %a como ec%)ra$ "e in$%r)men%o$ e
58 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
in%erpre%acione$ reaciona"a$, in=orme$ "e in$pecci(n, ' eva)acione$ "e
$e&)ri"a"I %o"o re&i$%ro $o!re a%eracione$, ampiacione$ 'Ho %ra!aBo "e
reparaci(nI e in=orme$ $o!re even%o$ in)$)ae$ o $)ce$o$ reaciona"o$ en
a&)na =orma con a $e&)ri"a" "e a pre$a "e reave$. No $e "e!era eiminar
nin&)no "e e$%o$ re&i$%ro$ mien%ra$ a pre$a o a&)na par%e "e ea
permane@ca en e )&ar.
De!eran e$%ar permanen%emen%e "i$poni!e$ ' $er =Fcimen%e acce$i!e$ para
re=erencia por o meno$ "o$ &r)po$ "e o$ re&i$%ro$ an%e$ menciona"o$, )no
en a o=icina "e opera"or "e a mina 8pre=eri!emen%e en a @ona "e a pre$a9
' o%ro en a o=icina "e a a&encia re&)a"ora. E opera"or "e a mina "e!era
$er re$pon$a!e "e a ac%)ai@aci(n, arc/ivo ' "i$poni!ii"a" "e o$ re&i$%ro$
en $) o=icina a$ como %am!i?n "e proporcionar o$ re&i$%ro$ ac%)ai@a"o$ a
a$ a&encia$ re&)a"ora$.
;./ Ac%)('iA(ci#n de Re9)'(ci!ne$ & P!cedi,ien%!$
Va >)e a in&eniera "e pre$a$ "e reave$ e$ )na "i$cipina $)Be%a a )n rFpi"a
' con$%an%e evo)ci(n, a$ e'e$ concernien%e$ a a $e&)ri"a" "e a$ pre$a$ "e
reave$ ' a$ po@a$ "e!eran en )&ar "e e$%a!ecer m?%o"o$, proce"imien%o$
o "e%ae$ r&i"o$, con$%i%)ir )n marco >)e e$%a!e@ca a po%ica &enera ' o$
re>)erimien%o$, ' "e e$%a manera permi%ir %omar compe%a ven%aBa "e o$
=)%)ro$ avance$ en a %ecnoo&a.
La a&encia re&)a"ora "e!era e$%a!ecer )n pan >)e
e$%a!e@ca o$ re>)erimien%o$, m?%o"o$ e in%ervao$ "e revi$i(n ' ac%)ai@aci(n
"e re&)acione$ ' proce"imien%o$ "e $) pro&rama "e $e&)ri"a", %oman"o en
c)en%a e avance "e a %ecnoo&a a$ como %am!i?n a po$i!e oc)rrencia "e
innovacione$ ' "e$c)!rimien%o$ cien%=ico$.
Lo$ principio$ ' re>)erimien%o$ e$!o@a"o$ en e$%a &)a in%en%an re=erir$e a
e$%a"o ac%)a "e "e$arroo %ecno(&ico. E$%o$ nece$i%an $er revi$a"o$ '
ac%)ai@a"o$ peri("icamen%e para a$e&)rar >)e $e corriBa a$ prFc%ica$
"e=icien%e$ ) o!$oe%a$.
La$ per$ona$ encar&a"a$ "e a vi&iancia, in$pecci(n ' eva)aci(n "e!eran
e$%ar a %an%o "e a$ re&)acione$ ' proce"imien%o$ ac%)ae$ ' "e a>)eo$
avance$ %ecno(&ico$ >)e %ienen impac%o en e "i$eo, con$%r)cci(n,
operaci(n ' re/a!ii%aci(n "e a$ pre$a$ "e reave$.
<.0 RECUPERACION DE DEPOSITOS DE DESECHOS
<.1 Gene('id(de$
E$ mF$ pro!a!e >)e $e re>)iera a rec)peraci(n en a$ pre$a$ "e reave$ >)e
no /an $i"o "i$ea"a$ "e ac)er"o con principio$ "e "i$eo ' prFc%ica
apropia"o$. E$%a $ecci(n %ra%a par%ic)armen%e $o!re a in%e&ri"a" e$%r)c%)ra '
no a!arca pro!ema$ am!ien%ae$ mF$ &enerae$ reaciona"o$ con $)
operaci(n norma. E$%o$ pro!ema$ re>)ieren pane$ e$pec=ico$ "e acci(n
am!ien%a >)e $on eGpica"o$ en o%ra$ p)!icacione$. En par%ic)ar,
=rec)en%emen%e $e p)e"en "e$arroar pro!ema$ con pre$a$ "e reave$
con$%r)i"a$ ")ran%e )n ar&o perio"o "e %iempo ' >)e, como re$)%a"o "e
cam!io$ en e m?%o"o "e %ra!aBo "e proce$o "e c)a $e "eriva o$ reave$, $e
e$ p)e"e incremen%ar a a%)ra o a%erara$ en $ecci(n cr)@a"a o por o%ro a"o
5= DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
e=ec%)ar cam!io$ a prop($i%o >)e $e %ena ori&inamen%e. Por o%ro a"o, como
=)e conce!i"a ori&inamen%e, a pre$a p)e"e /a!er =)nciona"o
$a%i$=ac%oriamen%e, ' p)e"e oc)rrir >)e o$ cam!io$ con")@can a pro!ema$
no previ$%o$ con e "renaBe ) o%ro$ eemen%o$ "e "i$eo.
Tam!i?n $e p)e"e nece$i%ar a rec)peraci(n en circ)n$%ancia$ >)e $e
pre$en%e )n even%o %a como )na precipi%aci(n eGcepcionamen%e =)er%e o )na
$ac)"i"a $$mica.
Par%ic)armen%e, e$%e e$ e ca$o "e a$ pre$a$ "e reave$, a$ c)ae$
=rec)en%emen%e e$%Fn "i$ea"a$ con cri%erio$ con%ra aveni"a$ ' %erremo%o$ en
cier%a =orma meno$ ri&)ro$o$ >)e para o$ >)e apica"o$ a o%ra$ pre$a$ "e
amacenamien%o.
No $e eGa&era a mencionar a impor%ancia "e e=ec%)ar in$peccione$ re&)are$
' man%enimien%o "e r)%ina "e mo"o compe%en%e, 'a >)e e$%o permi%ira
i"en%i=icar en )na e%apa %emprana c)a>)ier me"i"a "e re/a!ii%aci(n, o&ran"o
a$ >)e $e "i$ee ' e=ec%-e a )n co$%o econ(mico.
La$ rec)peracione$ %ra%a"a$ en a$ $eccione$ $i&)ien%e$ $on me"i"a$
correc%iva$ en ve@ "e preven%iva$. Para n)evo$ "i$eo$, $e "e!era prevenir
>)e $e pre$en%en o$ pro!ema$ $iempre >)e o$ "ep($i%o$ e$%?n "i$ea"o$
"e ac)er"o con principio$ "e "i$eo ' prFc%ica apropia"o$. Para o$ "ep($i%o$
eGi$%en%e$, nece$ariamen%e $e %en"rF >)e !rin"ar !a$%an%e con=ian@a en a
in$pecci(n ' e moni%oreo con e =in "e i"en%i=icar pro!ema$ po%enciae$ '
prevenir >)e e$%o$ oc)rran.
<.2 Re6!ce "! '( ce$%( B Rec)"e(ci#n
Siempre >)e e re!oce no /a'a oca$iona"o )na =aa ca%a$%r(=ica "e a pre$a,
a re/a!ii%aci(n con$i$%ira e$enciamen%e en reempa@ar e ma%eria per"i"o
"e a cre$%a ' "e %a)" a&)a$ a!aBo como re$)%a"o "e a ero$i(n, ' en reparar
c)a>)ier %ra!aBo a)Giiar "aa"o por e even%o. Se "e!e %ener c)i"a"o c)an"o
$e e=ec%-a a$ reparacione$ con e =in "e $eeccionar e ma%eria "e reeno >)e
%en&a propie"a"e$ apropia"a$, como por eBempo# "en$i"a", re$i$%encia,
permea!ii"a" ' ")ra!ii"a", e c)a p)e"e $er reempa@a"o ' compac%a"o
a"ec)a"amen%e por o$ e>)ipo$ >)e p)e"en $er movii@a"o$ a $i%io "e a
reparaci(n. Si e$ nece$ario, $e %en"rF >)e %ener en c)en%a a )$o "e me"i"a$
e$peciae$ %ae$ como &avione$, &eomaa$ o &eo%eG%ie$ para proporcionar a
re$i$%encia nece$aria a c)a>)ier re!oce por a cre$%a >)e $e reaice en e
=)%)ro. En a Secci(n 1.5 $e %ra%a $o!re a$)n%o$ reaciona"o$ con a
reparaci(n "e ero$i(n.
A"emF$ "e reparar a pre$a, e$ e$encia "e%erminar a ca)$a "e re!oce por a
cre$%a ' reai@ar %ra!aBo$ para prevenir c)a>)ier rec)rrencia po$i!e. Dic/o$
%ra!aBo$ po"ran inc)ir )na o mF$ "e a$ $i&)ien%e$ me"i"a$#
Mo"i=icar e m?%o"o "e operar e "ep($i%o "e mo"o >)e /a'a
"i$poni!e !or"e i!re a"iciona "e >)i"o con e =in "e $opor%ar o$
incremen%o$ eGcepcionae$ en e nive "e "ep($i%o,
A)men%ar e nive "e cre$%a para o&rar e mi$mo e=ec%o,
A)men%ar a cre$%a para $)!$i"encia =)%)ra,
Proporcionar ma'or capaci"a" "e $i$%ema "e "ecan%aci(n o ver%e"ero.
;0 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
<.3 Ine$%(6i'id(d de T(')de$ C Rec)"e(ci#n
An%e$ "e con$%r)ir a$ me"i"a$ "e rec)peraci(n "e e$%a!ii"a" permanen%e, e$
nece$ario >)e $e "e%ermine a$ ca)$a$ "e a ine$%a!ii"a". A meno$ >)e a
ca)$a $ea evi"en%e, $e "e!era e=ec%)ar $)=icien%e inve$%i&aci(n para
"e%erminar a ca)$a, ' $i e$ nece$ario ' a"ec)a"o, proporcionar in=ormaci(n
para e "i$eo "e a rec)peraci(n. Sin em!ar&o, p)e"e /a!er circ)n$%ancia$,
"e$p)?$ "e pro")cir$e )na =aa, en a$ >)e $e nece$i%e e=ec%)ar cier%o %ra!aBo
con carFc%er "e )r&encia con e =in "e re$&)ar"ar e "ep($i%o "e o%ro$ "ao$
ca%a$%r(=ico$ po$i!e$, en c)'o ca$o no /a!ra %iempo para reai@ar
inve$%i&acione$ "e%aa"a$ an%e$ "e empe@ar a rec)peraci(n o re/a!ii%aci(n.
En ca$o "e reparaci(n permanen%e o como )na me"i"a "e emer&encia, a
rec)peraci(n para a e$%a!ii@aci(n "e %a)"e$ inc)ira normamen%e )no o
mF$ "e a$ $i&)ien%e$ %?cnica$#
Mo"i=icaci(n "e per=i "e a pre$a
In$%aaci(n "e o$ %ra!aBo$ "e "renaBe para "i$min)ir e nive "e a
$)per=icie =reF%ica %a como "renaBe$ "e @anBa$ pro=)n"a$ $o!re e %a)"
a&)a$ a!aBo, "renaBe$ per=ora"o$ /ori@on%amen%e, "renaBe a"iciona
en a !a$e, e%c., %o"o$ pro%e&i"o$ con =i%ro$ a"ec)a"amen%e "i$ea"o$
para prevenir a p?r"i"a "e reeno
In$%aaci(n "e re=)er@o "e $)eo
Con$%r)cci(n "e e$%r)c%)ra$ "e re%enci(n, %ae$ como e re=)er@o "e a
!a$e con reeno "e roca.
La Ta!a ;.+ in"ica o$ principae$ %ipo$ "e me"i"a$ "e reme"iaci(n >)e $e
po"ran con$i"erar para %ra%ar =aa$ po%enciae$ ori&ina"a$ a pro=)n"i"a" e
ine$%a!ii"a" a poca pro=)n"i"a".
E$ impor%an%e >)e $e con$i"ere c)a>)ier e=ec%o po%enciamen%e
"e$e$%a!ii@an%e oca$iona"o por a$ accione$ "e rec)peraci(n. Por eBempo,
a$ car&a$ e$%F%ica$ o "inFmica$ a$ocia"a$ con o$ e>)ipo$ "e con$%r)cci(n
%ienen )n e=ec%o a"ver$o en a e$%a!ii"a" ' $e "e!era e=ec%)ar en cor%o
%iempo %ra!aBo$ "e in$%aaci(n "e "renaBe$ o m)ro$ "e re%enci(n >)e re>)ieren
eGcavaci(n a&)a$ a!aBo "e %a)"e$ ine$%a!e$ o po%enciamen%e ine$%a!e$. Si
$e con$i"era nece$ario in$%aar "renaBe$ per=ora"o$, $e "e!era %ener m)c/o
c)i"a"o para a$e&)rar >)e a percoaci(n "en%ro "e o$ %aa"ro$ no provo>)e
)na =aa en a$ %)!era$ ")ran%e a in$%aaci(n.
Ta!a ;.+ Me"i"a$ "e Rec)peraci(n Po$i!e$ para o$ Pro!ema$ "e
Ine$%a!ii"a" "e Ta)"e$
;1 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
<./ E!$i#n In%en( C Rec)"e(ci#n
Pro!a!emen%e $ea "i=ci "e "e%ec%ar a ero$i(n pro")ci"a por o$ "e=ec%o$
"en%ro "e a pre$a %ae$ como e "renaBe ina"ec)a"o para con%roar a
percoaci(n, a$ re$>)e!raBa")ra$, "e%ae po!re "e con")c%o$ a %rav?$ "e a
pre$a o poca pro%ecci(n "e =i%ro "e "renaBe$. A$imi$mo, =rec)en%emen%e e
"e$arroo "e )na =aa en a$ %)!era$ p)e"e $er %an rFpi"o >)e no permi%a
impemen%ar me"i"a$ "e rec)peraci(n. Sin em!ar&o, en circ)n$%ancia$ "on"e
e$ po$i!e a rec)peraci(n, e %ipo "e me"i"a a a"op%ar "epen"erF "e "e=ec%o
>)e "e!e $er rec%i=ica"o. En %o"o$ o$ ca$o$ a primera acci(n "e!era $er,
como a$)n%o "e )r&encia, re")cir e nive "e a&)a o "e p)pa re%eni"a en e
"ep($i%o. A"emF$, $i a =)en%e "e a percoaci(n >)e ca)$a a ero$i(n $e
p)e"e )!icar $o!re a cara a&)a$ arri!a, $e "e!era coocar ma%eria para
pro")cir $ea"o. Sin em!ar&o, raramen%e $erF po$i!e /acer e$%o 'a >)e e
Frea "e en%ra"a "e =)Bo "e percoaci(n normamen%e $erF o!$%r)i"a por o$
reave$ "e "ep($i%o. O%ra rec)peraci(n "e emer&encia nece$aria para %ra%ar
"e prevenir )na =aa ca%a$%r(=ica $era a rFpi"a coocaci(n "e ma%eria "e
"renaBe $o!re a cara a&)a$ a!aBo para >)e ac%-e como )n =i%ro inver%i"o ' "e
;2 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
e$%a manera con%roe a &ra"ien%e "e $ai"a "e a percoaci(n ' re")@ca e
rie$&o "e ero$i(n /acia a ca!e@a.
De$p)?$ "e a impemen%aci(n "e a$ me"i"a$ "e emer&encia, $e "e!era
"iri&ir a a%enci(n a a rec%i=icaci(n permanen%e "e o$ "e=ec%o$ >)e ca)$an a
ero$i(n in%erna. Va $ea $i e$%o$ $e "e!en a o$ "e=ec%o$ "e "i$eo o a a
"e%erioraci(n con e %iempo "e a$ me"i"a$ "e "renaBe eGi$%en%e$, a$ me"i"a$
"e rec)peraci(n apropia"a$ p)e"en inc)ir in$pecci(n, impie@a o reparaci(n
"e o$ "renaBe$ eGi$%en%e$ o a in$%aaci(n "e )no o mF$ "e a$ $i&)ien%e$
me"i"a$ "e "renaBe. Ca"a )no "e!e e$%ar compe%amen%e pro%e&i"o por )n
$i$%ema "e =i%ro correc%amen%e "i$ea"o para prevenir a ero$i(n in%erna#
DrenaBe$ me"ian%e @anBa$ pro=)n"a$ en e %a)" a&)a$ a!aBo "e a
pre$a
DrenaBe$ $)!7/ori@on%ae$ per=ora"o$
DrenaBe en a !a$e
DrenaBe me"ian%e coc/(n "e !arro e incremen%o "e pe$o en a cara
a&)a$ a!aBo
Po@o$ "e aivio "e pre$i(n
T)!o$ con e eG%remo =ina per=ora"o
Como a%erna%iva, o a"icionamen%e, $e "e!era con$i"erar a coocaci(n "e
)na !erma en a !a$e con "renaBe i!re o con )n apropia"o "renaBe
$)!%errFneo, o a in$%aaci(n "e )na @anBa "e !arro o m)ro "e "ia=ra&ma en e
c)erpo "e a pre$a.
<.5 E!$i#n E3%en( B Rec)"e(ci#n
Se p)e"e prevenir a ero$i(n eG%erna "e!i"o a a acci(n "e vien%o ' a o$
e=ec%o$ "e precipi%aci(n 'a $ea c)!rien"o a $)per=icie eGp)e$%a con )n
ma%eria mF$ &r)e$o, no "e&ra"a!e, o me"ian%e e$%a!ii@aci(n >)mica o con
e empeo "e ve&e%aci(n. P)e"e $er )na opci(n a"ec)a"a e coocar )n
coc/(n "e ma%eria rea%ivamen%e &r)e$o $i e ma%eria apropia"o e$%F
"i$poni!e ocamen%e a )n co$%o econ(mico. La e$%a!ii@aci(n >)mica /a $i"o
empea"a para e con%ro %empora "e ero$i(n "e reave$, pero p)e"e $er
rea%ivamen%e co$%o$o ' proporcionar )na $o)ci(n meno$ permanen%e. E
$em!ra"o "e ve&e%aci(n e$ en m)c/o$ ca$o$ a meBor opci(n, pero %iene a
"e$ven%aBa "e >)e %oma %iempo >)e $e e$%a!e@ca ' p)e"e nece$i%ar >)e $e
impor%e ' $e coo>)e %ierra ve&e%a $)perior, =er%ii@an%e$, e%c. ' e )$o "e
me"i"a$ "e irri&aci(n. Se p)e"e empear %eBi"o$ "e &eo%eG%i para con%roar a
ero$i(n mien%ra$ $e e$%a!ece e crecimien%o "e ve&e%aci(n.
La con$%r)cci(n "e !erma$ $o!re a$ cara$ a&)a$ a!aBo "e a$ pre$a$ "e
reave$ e$ -%i para con%roar a ero$i(n "e percoaci(n. Generamen%e
"e!eran e$%ar e$pacia"o$ en )na a%)ra ver%ica no ma'or "e +2 m ' "e!era
$er o $)=icien%emen%e anc/o para permi%ir e acce$o para man%enimien%o. Se
"e!era con$%r)ir "renaBe$ "e !erma$ nece$ario$ para recoec%ar ' canai@ar e
a&)a $)per=icia.
Para "ep($i%o$ a=ec%a"o$ por ero$i(n en a !a$e como re$)%a"o "e a aveni"a
por corrien%e$ "e a&)a cercana$, a rec)peraci(n con$i$%e en reempa@ar e
ma%eria ero$iona"o ' pro%e&er e %a)" "e o%ro$ pei&ro$, por eBempo me"ian%e
e )$o "e enroca"o.
;3 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Me"ian%e a pro%ecci(n "e %a)" con enroca"o $e p)e"e evi%ar a ero$i(n "e
%a)" a&)a$ arri!a "e!i"o a a acci(n "e a$ oa$ en pre$a$ >)e con%ienen
"ep($i%o$ "i$ea"a$ para amacenar a&)a $o!re o$ reave$.
Lamen%a!emen%e, e$%o $e pier"e c)an"o a a%)ra "e a pre$a a)men%a ' )na
$o)ci(n mF$ !ara%a p)e"e $er empear &eomem!rana$ cooca"a$ '
a$e&)ra"a$ $o!re a par%e a=ec%a"a "e %a)". Con )n "ep($i%o >)e no /a $i"o
"i$ea"o para amacenar a&)a, n)nca $e "e!era permi%ir >)e a po@a
$o!rena"an%e $e eeve %an%o como para >)e inva"a a pa'a 'a >)e "e!i"o a
a$ =)&a$ $e permi%ira in&re$ar a c)erpo "e arena "e a pre$a, por o >)e
n)nca "e!era $er )n pro!ema "e ero$i(n por oa$. Sin em!ar&o, $i %ae$
circ)n$%ancia$ prevaecen ' a$ accione$ "e rec)peraci(n $on nece$aria$
"e!i"o a a in$)=iciencia "e "i$eo, $e p)e"e "e%ener a ero$i(n me"ian%e a
coocaci(n "e ma%eria &ran)ar a"ec)a"amen%e ca$i=ica"o. E po%encia para
ero$i(n p)e"e $er re")ci"o me"ian%e a con$%r)cci(n "e )na !erma B)$%o
"e!aBo "e nive "e a&)a e$%anca"a con e =in "e "i$ipar a ener&a "e a$ oa$.
Tam!i?n $era -%i e pan%a"o "e ve&e%aci(n re$i$%en%e a a inmer$i(n.
<.; D(2!$ "! Tee,!%!$ B Rec)"e(ci#n
Lo$ "ao$ %pico$ "e a$ pre$a$ "e reave$ oca$iona"o$ por %erremo%o$
con$i$%en en a $e"imen%aci(n ' e "e$pa@amien%o a%era con
re$>)e!raBa")ra$ reaciona"a$, par%ic)armen%e en a "irecci(n on&i%)"ina, e$
"ecir paraea a a cre$%a.
Tam!i?n p)e"en ver$e a=ec%a"o$ o$ %ra!aBo$ e$%r)c%)rae$ ' a$ me"i"a$ "e
"renaBe. La$ me"i"a$ "e rec)peraci(n re>)eri"a$ por o$ "ao$ oca$iona"o$
por e %erremo%o "epen"erFn "e %ipo ' acance "e "ao $)=ri"o ' $e "e!era
e=ec%)ar )na in$pecci(n "e%aa"a. A"emF$, p)e"e $er apropia"o revi$ar e
"i$eo &enera "e "ep($i%o ' e=ec%)ar %ra!aBo$ para a$e&)rar >)e =)ncionarF
a"ec)a"amen%e ")ran%e ' "e$p)?$ "e c)a>)ier even%o "e %erremo%o =)%)ro.
<.< D(2!$ ( '!$ Si$%e,($ de Dec(n%(ci#n C Rec)"e(ci#n
La rec)peraci(n en o$ $i$%ema$ "e "ecan%aci(n "aa"o$ "epen"erF "e
"i$eo "e $i$%ema, a ca)$a ' na%)rae@a "e "ao ' e acance "e ?$%e. En
ca$o "e )n coap$o "e con")c%o "e "ecan%aci(n, a$ me"i"a$ "e emer&encia
p)e"en inc)ir operar )n $i$%ema "e !om!eo o crear )n ver%e"ero %empora. E
%ema "e "i$eo "e in&eniera "e "e%ae "e!era $er a rec)peraci(n
permanen%e.
<.8 C!n%(,in(ci#n de A9)( S)6%e+ne( C Rec)"e(ci#n
Si e$ nece$ario >)e $e %ome me"i"a$ e$peciae$ "e con%ro "e a
con%aminaci(n, 'a $ea "e!i"o a a n)eva e&i$aci(n o a >)e $e e$%F
pro")cien"o a con%aminaci(n "e a&)a $)!%errFnea, e$ )n pre7re>)i$i%o para
e "i$eo "e e$%a$ me"i"a$ %ener )n compe%o en%en"imien%o "e a
/i"ro&eoo&a "e $i%io. E$%o normamen%e compren"era a in$%aaci(n ' e
moni%oreo "e pie@(me%ro$ para "e%erminar "ireccione$ "e =)Bo, &ra"ien%e$
/i"rF)ico$ ' carac%er$%ica$ ac)=era$. Con$i"eran"o %ae$ "a%o$, $e p)e"e
%omar "eci$ione$ en o >)e re$pec%a a a =ac%i!ii"a" ' a co$%o econ(mico "e
a$ me"i"a$ "e con%ro "e percoaci(n.
Se po"ra con$i"erar "o$ %ipo$ "e me"i"a$ "e con%ro# !arrera$ "e percoaci(n
' $i$%ema$ "e re%orno. La$ !arrera$ "e percoaci(n $irven para prevenir a
percoaci(n e inc)iran @anBa$ in%ercep%a"ora$, m)ro$ "e !arro ' cor%ina$ "e
;/ DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
in'eccione$. E$ impor%an%e, a "eci"ir $i impemen%ar "ic/a$ me"i"a$,
con$i"erar no $(o $i $e o!%en"ra e e=ec%o re>)eri"o para con%roar a
con%aminaci(n "e a&)a $)!%errFnea, $ino %am!i?n c)a>)ier e=ec%o a"ver$o
>)e p)e"an %ener %ae$ in$%aacione$ en a e$%a!ii"a" con re$pec%o a
pre$ione$ "e a&)a "e!aBo "e a pre$a "e reave$.
En a&)no$ ca$o$, p)e"e $er mF$ apropia"o in$%aar $i$%ema$ "e re%orno en
)&ar "e !arrera$ "e percoaci(n. A "i=erencia "e a$ !arrera$ "e percoaci(n,
o$ $i$%ema$ "e re%orno recoec%an o$ =)Bo$ "e percoaci(n, en )&ar "e
o!$%r)ir, "e e$%a =orma permi%en >)e e a&)a con%amina"a $ea re%eni"a para
$er %ra%a"a o "i$p)e$%a en )na =orma >)e no "ae e me"io am!ien%e. E
$i$%ema "e re%orno con$%a "e @anBa$ o po@o$ "e recoecci(n.
En a Ta!a ;.6 8$e&-n Dic., +::29 $e proporciona a$ ven%aBa$ ' imi%acione$ "e
a$ me"i"a$ "e con%ro "e percoaci(n.
Ta!a ;.6 Re$)men "e a$ Me"i"a$ "e Con%ro "e Percoaci(n Para Prevenir o
Mi%i&ar a Con%aminaci(n "e A&)a S)!%errFnea
;5 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Una $o)ci(n a%erna%iva >)e p)e"e $er po$i!e en a&)no$ ca$o$ e$ e=ec%)ar
cier%a =orma "e pre7%ra%amien%o "e o$ reave$ an%e$ "e a "i$po$ici(n con e =in
"e prevenir o minimi@ar c)a>)ier con%aminaci(n "e a&)a $)!%errFnea
me"ian%e a percoaci(n $)!$ec)en%e "e iGivia"o.
8.0 CIERRE DE DEPOSITOS DE DESECHOS
8.1 Gene('id(de$
Lo$ co$%o$ "e cierre ' rec)peraci(n para repre$a$ "e reave$ varan
&eneramen%e "e X 6,222 a X +6,222 por /ec%Frea. Por o %an%o, para m)c/a$
;; DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
repre$a$ mF$ &ran"e$, a rec)peraci(n p)e"e co$%ar "e X + mi(n a X+2
mione$ aproGima"amen%e, )na $)ma "e por $ con$i"era!e. A"emF$, como
re$)%a"o "e a con")c%a )n %an%o irre$pon$a!e en m)c/a$ "e a$
operacione$ minera$ pa$a"a$ con re$pec%o a a rec)peraci(n, e$
compren$i!e >)e m)c/a$ a)%ori"a"e$ &)!ernamen%ae$ re>)ieran
&eneramen%e >)e e opera"or "e a mina en%re&)e )n !ono "e rec)peraci(n
para a$e&)rar >)e o$ e$=)er@o$ "e rec)peraci(n pani=ica"o$ $e e=ec%-en
reamen%e "e$p)?$ "e a!an"ono "e a mina. Lo$ co$%o$ "e o$ !ono$ $on
proporcionae$ a o$ co$%o$ e$%ima"o$ "e a rec)peraci(n rea ' o$
incremen%an. De$"e e p)n%o "e vi$%a "e a$ con$ec)encia$ econ(mica$, e$
impor%an%e >)e $e en%ien"a !ien o$ prop($i%o$ "e cierre ' "e a rec)peraci(n.
8.2 E$%(6i'id(d de M($( ( L(9! P'(A!
0.2.1 Estabilidad de &aludes
En a Secci(n 5 $e %ra%( o$ %ema$ reaciona"o$ con a eva)aci(n "e a
e$%a!ii"a" "e %a)"e$ "e "ep($i%o$. La "i=erencia principa "e e$%a!ii"a"
en%re o$ ca$o$ "e operaci(n ' o$ "e a!an"ono ra"ica en a$ con"icione$
=reF%ica$. Generamen%e c)an"o ce$a a "e$car&a ' a po@a "e "ecan%aci(n 'a
no proporciona )na =)en%e con%in)a "e a&)a, a $)per=icie =reF%ica "en%ro "e
"ep($i%o "i$min)'e "ramF%icamen%e, ori&inan"o ma'or e$%a!ii"a" "e %a)"
"e "ep($i%o "e$p)?$ "e a rec)peraci(n >)e ")ran%e a operaci(n.
En con$ec)encia, /a' meno$ preoc)paci(n por a e$%a!ii"a" "e ma$a "e o$
%a)"e$ "e "ep($i%o "e$p)?$ "e a!an"ono# c)a>)ier %a)" "e "ep($i%o "e
reave$ >)e era e$%a!e ")ran%e a operaci(n man%en"rF $) in%e&ri"a" &enera
"e$p)?$ >)e %erminen a$ operacione$. E$%o a$)me, por $)p)e$%o, >)e $e
%omarF me"i"a$ e=ec%iva$ ")ran%e a rec)peraci(n para prevenir a
ac)m)aci(n "e a&)a en e "ep($i%o como $e mencion( an%eriormen%e.
0.2.2 Estabilidad 2smica
D)ran%e a operaci(n "e a repre$a, a ic)e=acci(n "e o$ reave$ $)e%o$
"epo$i%a"o$ en Frea$ a%amen%e $$mica$ p)e"e a)men%ar e e$pec%ro "e
"e$i@amien%o$ "e %ipo "e =)Bo ma$ivo ")ran%e o$ %erremo%o$, %a como $e
mencion( previamen%e. Sin em!ar&o, a =a%a "e $a%)raci(n e$pera"a "e$p)?$
"e a!an"ono ' "e a rec)peraci(n &eneramen%e evi%a a ic)e=acci(n, inc)$o
!aBo ma'ore$ impac%o$ $$mico$. Por o %an%o, a e$%a!ii"a" $$mica "e o$
"ep($i%o$ "e reave$ a!an"ona"o$ e$%F &eneramen%e a$e&)ra"a, como o
pr)e!a a e$%a!ii"a" "e "ep($i%o$ a!an"ona"o$ ")ran%e e %erremo%o
pro")ci"o en La Li&)a, C/ie, $iempre >)e $e %ome me"i"a$ >)e a$e&)ren
>)e o$ "ep($i%o$ permane@can $in $a%)raci(n.
0.2.3 Estabilidad -idrol#gica
De$"e e p)n%o "e vi$%a /i"ro(&ico, a$ =aa$ in")ci"a$ con$%i%)'en a ca)$a
principa "e a ine$%a!ii"a" "e ma$a$ "e "ep($i%o$ "e reave$ a!an"ona"o$.
La ac)m)aci(n "e e$corren%a "e a&)a en )n "ep($i%o, a"emF$ "e a)men%ar
a po$i!ii"a" "e ine$%a!ii"a" "e %a)" o $$mica, p)e"e ca)$ar )na =aa
"irec%a "e "ep($i%o "e!i"o a re!oce por a cre$%a o a a ero$i(n en a !a$e
"e "ep($i%o.
A pe$ar "e >)e a e$%a!ii"a" /i"ro(&ica e$ )n =ac%or impor%an%e en e "i$eo
"e )n "ep($i%o e$%a!e ")ran%e a operaci(n, no e$ nece$ariamen%e e ca$o
;< DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
>)e )n "ep($i%o >)e e$%F $e&)ro "e$"e )n p)n%o "e vi$%a /i"ro(&ico ")ran%e
a operaci(n permanecerF "e e$a manera "e$p)?$ "e a!an"ono ' a
rec)peraci(n. Un =ac%or impor%an%e en e paneamien%o /i"ro(&ico e$ a
$eecci(n "e a aveni"a "e "i$eo apropia"a, ' o$ m?%o"o$ "e perio"o "e
re%orno =rec)en%emen%e
proporcionan )na !a$e acep%a!e para e "i$eo ")ran%e e %iempo "e vi"a
opera%ivo "e a repre$a. Con$i"ere, por eBempo )na repre$a con )na vi"a "e
02 ao$ "i$ea"a para maneBar a aveni"a por )n perio"o "e re%orno "e +,222
ao$. La repre$a %en"ra )na pro!a!ii"a" "e =aa "e 0J ")ran%e $) %iempo
"e vi"a ac%iva "e 02 ao$. E$%a pro!a!ii"a" "e =aa p)e"e repre$en%ar )n
rie$&o operaciona ra@ona!e. Sin em!ar&o, $i a vi"a "e a repre$a "e$p)?$
"e a!an"ono ' a rec)peraci(n =)era "e=ini"a ar!i%rariamen%e como 522 ao$,
a pro!a!ii"a" "e =aa $e incremen%ara a *2J, acercFn"o$e a )na
po$i!ii"a" "e 52H52 "e >)e $e pro")@ca a =aa /i"ro(&ica en a&-n p)n%o
")ran%e e perio"o "e 522 ao$ en a)$encia "e a$ me"i"a$ a"icionae$ "e
con%ro "e aveni"a$. Tiempo$ "e vi"a ma'ore$ a$)mi"o$ para a e%apa
po$%erior a a!an"ono incremen%arFn a pro!a!ii"a" "e =aa en =orma
proporciona, ' )na repre$a "i$ea"a para c)a>)ier aveni"a "e perio"o "e
re%orno "e$p)?$ "e a!an"ono =aarF even%)amen%e $i a repre$a rec)pera"a
%iene )na vi"a perpe%)a. E$%a o!$ervaci(n a!o&a con $oi"e@ por e "i$eo
/i"ro(&ico "e repre$a$ a!an"ona"a$ en )na Aveni"a MFGima Pro!a!e
8AMP9 en ve@ "e )na !a$a"a en e perio"o "e re%orno $i e$ econ(micamen%e
=ac%i!e, 'a >)e a Aveni"a MFGima Pro!a!e %e(ricamen%e no %iene po$i!ii"a"
"e $er eGce"i"a "en%ro "e nin&-n marco "e %iempo previ$i!e.
E Di$eo para e maneBo "e a Aveni"a MFGima Pro!a!e e$ a men)"o "i=ci,
a"emF$ "e en=a%i@ar a nece$i"a" "e minimi@ar e in=)Bo "e e$corren%a
me"ian%e a a"ec)a"a ocai@aci(n "e $i%io en ve@ "e empear me"i"a$
e$%r)c%)rae$ "e maneBo "e aveni"a$. Se p)e"e empear canae$ "e
"erivaci(n para "e$viar a e$corren%a a ar&o pa@o, pero con$%r)ir canae$
para a Aveni"a MFGima Pro!a!e o )na =racci(n "e ?$%a &eneramen%e e$ m)'
co$%o$o. A"icionamen%e $e p)e"e re>)erir man%enimien%o perpe%)o "e cana.
Pro!ema$ $imiare$ $e apican a )$o "e ver%e"ero$ o acan%aria$ "e
a!an"ono permanen%e, con a "e$ven%aBa a"iciona "e >)e e pa$aBe =rec)en%e
"e aveni"a$ o e =)Bo con%in)o "e corrien%e por a !a$e a %rav?$ "e o$
ver%e"ero$ a!an"ona"o$ p)e"en oca$ionar a $a%)raci(n a ar&o pa@o "e o$
"ep($i%o$ "e reave$, a)men%an"o a po$i!ii"a" "e ine$%a!ii"a" "e ma$a
"e!i"o a %a)" "e a repre$a o a =ac%ore$ $$mico$.
Para con=i&)racione$ "e repre$a$ a me"ia a"era ' a =on"o "e vae, a
$)per=icie =ina "e reave$ "epo$i%a"o$ por "e$car&a$ peri=?rica$ "e &r)e$o$
$e incinarF "e$"e a cre$%a "e a repre$a /a$%a a par%e "e a%rF$ "e a repre$a
"on"e a $)per=icie "e o$ reave$ $e )nen a a $)per=icie na%)ra "e $)eo. En
e$%o$ ca$o$ )na reniveaci(n menor "e a $)per=icie "e reave$ p)e"e permi%ir
>)e a e$corren%a circ)e por a par%e "e a%rF$ "e a repre$a en )&ar "e
ac)m)aro en ea.
Para %o"o$ o$ %ipo$ "e "ep($i%o$ M a %rav?$ "e vae, en a a"era, a =on"o
"e vae, ' "i>)e$ "e anio compe%amen%e encerra"o$ M $e p)e"e prevenir a
ac)m)aci(n "e a&)a %apan"o a repre$a con ma%eria c)'a par%e mF$ a%a
e$%F cerca "e cen%ro "e a repre$a e incina"o para "renar /acia $) perme%ro.
E "e$ec/o "e mina p)e"e proporcionar )na =)en%e convenien%e "e ma%eria
"e rec)!rimien%o. Sin em!ar&o, $e re>)iere can%i"a"e$ ma'ore$ "e ma%eria
para pro")cir )n %a)" nomina "e rec)!rimien%o "e 2.5 a +J, inc)$o para
repre$a$ rea%ivamen%e pe>)ea$. Tam!i?n, $e "e!e aa"ir ma%eria a"iciona
para prevenir "epre$ione$ por empo@amien%o "e a&)a >)e por o%ro a"o
;8 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
oca$ionara a $e"imen%aci(n "e ama$ "e!i"o a pe$o "e ma%eria "e
rec)!rimien%o. No e$ com-n >)e $e re>)iera )n a"iciona "e 0 m o mF$ "e
ma%eria "e rec)!rimien%o para compen$ar e a$en%amien%o en a @ona con
ama$.
8.3 E$%(6i'id(d C!n%( '( E!$i#n ( L(9! P'(A!
Un prop($i%o a"iciona ' e$encia "e a rec)peraci(n e$ prevenir a ero$i(n a
ar&o pa@o por aire o a&)a "e "ep($i%o a!an"ona"o. Lo$ reave$ $on
no%a!emen%e propen$o$ a =ormar >)e!ra"a$ "e!i"o a a ero$i(n por
e$corren%a "e a&)a, ' $(o $e nece$i%a con$i"erar a $emeBan@a en%re o$
reave$ ' a$ arena$ >)e inc)'en ")na$ mi&ra%oria$ para "ar$e c)en%a "e a
nece$i"a" "e pro%ecci(n con%ra a ero$i(n por e vien%o.
Mien%ra$ a ero$i(n por e vien%o e$ principamen%e )n =ac%or en $)per=icie$
pana$ ' no acci"en%a"a$, a ero$i(n por e a&)a e$ mF$ =rec)en%emen%e )n
pro!ema en o$ %a)"e$ "e "ep($i%o$. A pe$ar "e >)e no /a' "i$poni!e
m?%o"o$ ana%ico$ a"ec)a"o$ para a mo"eaci(n "e po%encia "e ero$i(n "e
a&)a como )na =)nci(n "e o empina"o "e %a)" "e "ep($i%o, a eGperiencia
in"ica >)e o$ %a)"e$ "e "ep($i%o$ "e reave$ "e menor pen"ien%e >)e 0#+ $e
re>)iere &eneramen%e para )na re$i$%encia ra@ona!e a a ero$i(n ' e
e$%a!ecimien%o "e ve&e%aci(n. A vece$ $e pre=iere o$ %a)"e$ "e menor
pen"ien%e >)e 5#+ 8U.S. N)cear Re&)a%or' Commi$$ion, +:;:9. Si =inamen%e
$e re>)irirF e$%o$ %a)"e$ "e "ep($i%o para prop($i%o$ "e pro%ecci(n con%ra a
ero$i(n "e$p)?$ "e a!an"ono, p)e"e >)e eGi$%an poco$ mo%ivo$ para
ea!orar e$=)er@o$ "e "i$eo >)e B)$%i=i>)en %a)"e$ "e "ep($i%o$ mF$
empina"o$ para a repre$a ")ran%e a operaci(n. En e=ec%o, o$ re>)erimien%o$
"e rec)peraci(n en ve@ "e a$ con$i"eracione$ "e e$%a!ii"a" opera%iva
p)e"en =inamen%e con%roar e empinamien%o "e o$ %a)"e$ "e "ep($i%o$.
8./ C!n%(,in(ci#n A,6ien%('
Mien%ra$ a percoaci(n &eneramen%e "i$min)'e ' even%)amen%e ce$a
"e$p)?$ "e %?rmino "e a "e$car&a "e reave$ ac%ivo$, en a&)no$ ca$o$
p)e"e $er nece$ario %omar preca)cione$ e$peciae$ reaciona"a$ con a
rec)peraci(n. En par%ic)ar, a oGi"aci(n "e a piri%a a)men%a
con$i"era!emen%e en a @ona no $a%)ra"a. Por e$%e mo%ivo, 'a >)e a
$)per=icie =reF%ica "i$min)'e en )na repre$a a!an"ona"a, a oGi"aci(n "e
piri%a$, $i e$ >)e eGi$%en en o$ reave$, $e aceerarF en &ran me"i"a,
pro")cien"o pH re")ci"o ' i!eraci(n incremen%a"a "e con%aminan%e$
me%Fico$. E$%o$ con%aminan%e$ pro")ci"o$ por a oGi"aci(n, po%enciamen%e
m)c/o mF$ nocivo$ >)e o$ pre$en%e$ ")ran%e a operaci(n "e a repre$a,
p)e"en $er iGivia"o$ "en%ro "e a&)a $)!%errFnea por in=i%raci(n "e
precipi%aci(n $o!re a $)per=icie "e a repre$a. Para prevenir a iGiviaci(n "e
con%aminan%e$ en %ae$ ca$o$, =rec)en%emen%e $e re>)iere )na c)!ier%a "e
arcia $o!re a $)per=icie "e a repre$a en a!an"ono ' rec)peraci(n, B)n%o con
a niveaci(n para prevenir e empo@amien%o "e a e$corren%a. En e ca$o
par%ic)ar "e o$ reave$ rico$ en piri%a, $e "e!era con$i"erar a opci(n "e
man%ener con"icione$ $a%)ra"a$ en e "ep($i%o "e$p)?$ "e a!an"ono para
prevenir a oGi"aci(n a ar&o pa@o.
8.5 Re%!n! de '( Tie( (' U$! P!d)c%i.!
Mien%ra$ e o!Be%ivo =ina "e a rec)peraci(n M para o&rar >)e e Frea "e
amacenamien%o "e "e$ec/o$ v)eva a )$o pro")c%ivo M e$ cier%amen%e )n
;= DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
o!Be%ivo "e$ea!e, e %?rmino A)$o pro")c%ivoC %iene "i=eren%e$ $i&ni=ica"o$
para "i=eren%e$ per$ona$ ' proporciona )n %ema con%in)o "e "e!a%e. Para )na
compaa minera, e )$o pro")c%ivo en e =)%)ro p)e"e $i&ni=icar permi%ir a
po$i!ii"a" "e vover a eGpo%ar e "ep($i%o "e "e$ec/o para o!%ener vaore$
minerae$ no rec)pera"o$# para o%ro$, e "e$arroo "e $)!"ivi$ione$ "e
"ep($i%o p)e"e $er "e$ea!e. La "e=inici(n "e A)$o pro")c%ivoC in=)'e
con$i"era!emen%e en a manera me"ian%e a c)a e "ep($i%o "e "e$ec/o
p)e"e $er even%)amen%e rec)pera"o.
Generamen%e, e )$o pro")c%ivo $e "e=ine en e con%eG%o "e o$ pa%rone$ "e
)$o "e %ierra >)e eGi$%ieron an%e$ "e "e$arroo "e a mina, ' e$%a "e=inici(n
a!o&a por >)e e Frea v)eva a %ener cier%a $emeBan@a "e $) con=i&)raci(n
>)e %ena an%e$ "e mina"o ' "e $) c)!ier%a ve&e%a%iva. Sin em!ar&o, inc)$o
a>) o$ o!Be%ivo$ p)e"en no $er caro$. La reve&e%aci(n "e "ep($i%o con
pa$%o$ in%ro")ci"o$ p)e"en $er a"ec)a"o$ para )$o pro")c%ivo como pra"era
para e pa$%oreo "e &ana"o. Por o%ro a"o, e$%a$ e$pecie$ "e pa$%o$
in%ro")ci"o$ p)e"en no $er apropia"a$ para e /F!i%a% "e a =a)na $ive$%re,
>)e re>)iere )na c)!ier%a mF$ "iver$a "e e$pecie$ na%iva$ 8Eone$, +:169.
Mien%ra$ a con%rover$ia con$i$%e en "e!a%e$ $o!re e )$o pro")c%ivo, a
"e=inici(n "e o!Be%ivo$ e$pec=ico$ e$ e$encia $i a rec)peraci(n $e "e!e
evar a ca!o en )na =orma $i$%emF%ica ' panea"a. La coor"inaci(n con a$
a)%ori"a"e$ re&)a"ora$ e$ )n eemen%o e$encia para "e=inir )n en=o>)e >)e
$ea acep%a!e a %o"a$ a$ par%e$, inc)'en"o ci)"a"ano$ ocae$ ' &r)po$
am!ien%ae$ 8Pama' ' GUi'm, +:129.
8.; M:%!d!$ de E$%(6i'iA(ci#n
0.,.1 "eneralidades
De o$ prop($i%o$ "e rec)peraci(n %ra%a"o$ arri!a, =rec)en%emen%e e mF$
pro!emF%ico "e$"e e p)n%o "e vi$%a %?cnico ' e mF$ "i=ci "e o&rar e$
e$%a!ii@ar a repre$a con%ra a ero$i(n a ar&o pa@o a ca)$a "e vien%o ' e
a&)a.
Mien%ra$ >)e a$e&)rar a e$%a!ii"a" "e ma$a, prevenir a con%aminaci(n
am!ien%a, ' re%ornar e Frea a )$o pro")c%ivo p)e"e re>)erir )n e$=)er@o
$)$%ancia a )n co$%o con$i"era!e, a ma'or preoc)paci(n $o!re a e=ec%ivi"a"
en rec)peraci(n $e cen%ra &eneramen%e en o&rar a e$%a!ii"a" con%ra a
ero$i(n a ar&o pa@o. E$ a>) "on"e $)r&en o$ a$)n%o$ %?cnico$ "i=cie$.
Inme"ia%amen%e "e$p)?$ "e >)e ce$a a "e$car&a "e reave$, a $)per=icie "e
a repre$a &eneramen%e inc)irF )na pa'a "e arena por encima "e a&)a,
rea%ivamen%e =irme ' $eca, )na $)per=icie "e ama$ $a%)ra"a ' $)ave, ' )n
Frea $)mer&i"a c)!ier%a por )na po@a "e "ecan%aci(n. A$)mien"o >)e "e!e
prevenir$e a repre$a permanen%e "e a&)a por a$ ra@one$ previamen%e
"i$c)%i"a$, e primer pa$o para e=ec%)ar a e$%a!ii@aci(n e$ permi%ir >)e $e
$e>)e %o"a a $)per=icie "e a repre$a. E $eca"o prepara%orio p)e"e re>)erir
ar&o$ perio"o$ "e %iempo "epen"ien"o "e cima, e %amao "e a po@a "e
"ecan%aci(n, ' a na%)rae@a "e o$ reave$. E o!Be%ivo e$ o&rar )na $)per=icie
o $)=icien%emen%e =irme para $opor%ar e pe$o "e o$ e>)ipo$ empea"o$ en
o$ e$=)er@o$ "e e$%a!ii@aci(n. E $eca"o "e a po@a "e "ecan%aci(n p)e"e
$er me"ian%e evaporaci(n o por "renaBe a )na pan%a "e %ra%amien%o "e
e=)en%e$ "epen"ien"o "e a$ carac%er$%ica$ cimF%ica$ ocae$, con e %iempo
re>)eri"o "epen"ien"o "e %amao "e a po@a, a capaci"a" "e %ra%amien%o, '
a$ %a$a$ ne%a$ "e evaporaci(n. La "e$ecaci(n ' a con$oi"aci(n "e a$
<0 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
$)per=icie$ "e ama$ p)e"e %omar con$i"era!e %iempo, >)e $e p)e"e e$%imar
$o!re )na !a$e preiminar empean"o m?%o"o$ "e$arroa"o$ por Tri$e. e%. a.
8+:;;9 para reeno "ra&a"o.
En e ca$o eG%remo "e ama$ "e =o$=a%o "epo$i%a"a$ $in =oc)an%e$ ) o%ro$
me"io$ para aceerar a con$oi"aci(n, p)e"e %omar vario$ me$e$ para >)e a
$)per=icie $e v)eva o $)=icien%emen%e =irme para $opor%ar e pe$o "e )n
/om!re ' m)c/o$ ao$ para $opor%ar e>)ipo$ "e pe$o i&ero.
Una ve@ >)e $e /a reai@a"o )n ra@ona!e &ra"o "e $eca"o ' "e$ecaci(n "e
a $)per=icie "e "ep($i%o, p)e"en con%in)ar o$ e$=)er@o$ "e e$%a!ii@aci(n,
&eneramen%e "e ac)er"o a %re$ opcione$ !F$ica$# enroca"o, e$%a!ii@aci(n
>)mica, o reve&e%aci(n. E$%a$ opcione$ no $on m-%)amen%e eGc)$iva$ '
p)e"en $er empea"a$ en com!inaci(n. Por eBempo, e enroca"o p)e"e $er
empea"o para e$%a!ii@ar o$ %a)"e$ "e "ep($i%o$, con ve&e%aci(n empea"a
$o!re a $)per=icie "e a repre$a. De manera $imiar, a e$%a!ii@aci(n >)mica
p)e"e $er empea"a en conB)n%o con a reve&e%aci(n. E$%a$ %re$ opcione$
!F$ica$ $on %ra%a"a$ in"ivi")amen%e en a$ $i&)ien%e$ $eccione$.
0.,.2 Enrocado
E )$o "e enroca"o para e$%a!ii@aci(n "e ero$i(n $e "eriva "e $) )$o
convenciona para prop($i%o$ "e in&eniera como pro%ecci(n "e canae$ '
pro%ecci(n "e %a)"e$ para prevenir a ero$i(n por e a&)a. Para prop($i%o$ "e
e$%a!ii@aci(n con%ra ero$i(n por a&)a ' vien%o, e Aenroca"oC inc)'e no $(o
=ra&men%o$ "e roca ca$i=ica"a convencionamen%e $ino %am!i?n &rava.
Tam!i?n $e /a empea"o e$coria "e =)n"ici(n como )na c)!ier%a
e$%a!ii@a"ora para "ep($i%o$ "e reave$ 8Dean e%. a., +:;*9. La e=ec%ivi"a"
"e enroca"o para e$%a!ii@ar $)eo$ con%ra a ero$i(n $e evi"encia en a
na%)rae@a por e "e$arroo "e Apavimen%o "e "e$ier%oC, )na capa $)per=icia
"e can%o$ ro"a"o$ >)e >)e"an "e$p)?$ "e a ero$i(n por e vien%o "e $)eo$
areno$o$ >)e =orman )na $)per=icie e=ec%iva re$i$%en%e a a ero$i(n por ar&o$
perio"o$ "e %iempo.
La$ re&a$ para ca$i=icar e enroca"o ' "e%erminar e e$pe$or "e a c)!ier%a
"e enroca"o para apicacione$ convencionae$ "e in&eniera $e proporciona
en e U.S. B)rea) o= P)!ic Roa"$ 8+:<;9. Sin em!ar&o, e$%a$ re&a$ p)e"en
no apicar$e a enroca"o para e$%a!ii@aci(n "e ero$i(n. Por eBempo, "e!i"o a
>)e a$ veoci"a"e$ "e a&)a >)e =)'en $o!re e enroca"o "e rec)peraci(n en
$)per=icie$ rea%ivamen%e pana$ $on &eneramen%e !aBa$ ' "e!i"o a >)e )na
=)nci(n principa "e par%c)a$ "e enroca"o "e!e romper e impac%o "e a$
&o%a$ "e )via, $(o )na capa "e&a"a "e enroca"o, o nece$ario para c)!rir
a $)per=icie, $e p)e"e re>)erir para a e$%a!ii@aci(n. Tam!i?n, capa$ "e
=i%ro$ "e!aBo "e enroca"o &r)e$o pro!a!emen%e no $e re>)iera para
prop($i%o$ "e rec)peraci(n eGcep%o po$i!emen%e en %a)"e$ empina"o$. En
reai"a", a inve$%i&aci(n /a mo$%ra"o >)e para ma%eriae$ con %amao "e
par%c)a $imiar a "e a &rava, mien%ra$ mF$ =ina $ea a &rava, $e nece$i%arF
meno$ &ro$or "e c)!ier%a para prevenir a ero$i(n por e vien%o 8C/epi e%. a.,
+:<09.
E enroca"o para prop($i%o$ "e e$%a!ii@aci(n p)e"e e$%ar =Fcimen%e
"i$poni!e en m)c/o$ $i%io$ en a =orma "e "e$mon%e "e mina o "e
$o!recar&a eG%ra"a. Sin em!ar&o, e co$%o para c)!rir compe%amen%e )n
"ep($i%o "e "e$mon%e, inc)$o con )na capa rea%ivamen%e "e&a"a, p)e"e
$er a%o. A"emF$, e enroca"o con%ri!)'e poco para meBorar a ve&e%aci(n ' en
a&)no$ ca$o$ p)e"e re%ar"ar $everamen%e a reve&e%aci(n "e o$ reave$
$)!'acen%e$ por proce$o$ na%)rae$, re%ra$an"o o previnien"o e re%orno a
<1 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
)$o pro")c%ivo "e a %ierra. A)n>)e $e /a $)&eri"o >)e e enroca"o p)e"e
con")cir a a "epo$ici(n "e par%c)a$ %ran$por%a"a$ por e vien%o >)e =orman
)n /F!i%a% apropia"o para e crecimien%o "e ve&e%aci(n 8Dree$en e%. a., +:;19,
a o!$ervaci(n "e "ep($i%o$ "e %a)" "e%r%ico pareci"o$ a enroca"o en a
na%)rae@a proporciona poco $)$%en%o a e$%e p)n%o "e vi$%a.
0.,.3 Estabili9aci#n :umica
Para e con%ro "e povo $e /a empea"o )n n-mero "e pro")c%o$ >)mico$ en
$pra', "an"o )&ar a $) imi%a"a apicaci(n para a e$%a!ii@aci(n "e ero$i(n
por e vien%o en )n con%eG%o "e rec)peraci(n. Lo$ a&en%e$ para e$%a!ii@aci(n
>)mica )%ii@a"o$ para e con%ro %empora "e ero$i(n "e reave$ inc)'en
pomero$ ea$%om?rico$, i&no$)=a%o "e cacio 8)n "e$ec/o pro")ci"o por
=F!rica$ "e pape9, em)$ione$ "e a$=a%o, $iica%o$ "e $o"io ' a"/e$ivo$
re$ino$o$. En &enera, a e$%a!ii@aci(n >)mica no p)e"e $er con$i"era"a )na
me"i"a "e rec)peraci(n permanen%e. Generamen%e $e re>)iere )na n)eva
apicaci(n "e o$ a&en%e$ >)mico$ $o!re )na !a$e an)a a )n co$%o >)e
=)c%-a en%re X522 a X+222 por /ec%Frea aproGima"amen%e.
A pe$ar "e >)e no e$ $)=icien%e para a rec)peraci(n a ar&o pa@o, a
e$%a!ii@aci(n >)mica %o"ava p)e"e $er "e vaor. Morri$on ' Simmon$ 8+:;;9,
por eBempo, "e$cri!en e )$o "e )na em)$i(n "e re$ina "e pe%r(eo para
minimi@ar >)e e povo v)ee con e vien%o "e$"e porcione$ eGp)e$%a$ "e
po@a$ "e reave$ opera%iva$. Tam!i?n, $e p)e"e empear e$%a!ii@aci(n
>)mica para a)men%ar a e$%a!ii@aci(n ve&e%a%iva ")ran%e perio"o$ iniciae$,
c)an"o o$ amFci&o$ o pan%one$ $on mF$ propen$o$ a $er ero$iona"o$ por
c/orro$ "e arena o a $er en%erra"o$ por reave$ eva"o$ por e vien%o. 8Dean '
Haven$, +:;29.
0.,.4 Estabili9aci#n 7egetati!a
La ve&e%aci(n e$ a mF$ com-n ' &eneramen%e a opci(n "e e$%a!ii@aci(n
pre=eri"a para "ep($i%o$ "e reave$. Si $e p)e"e e$%a!ecer )na c)!ier%a
ve&e%a%iva >)e $e perpe%-e por $ $oa, no $(o $e p)e"e minimi@ar a ero$i(n
por a&)a ' vien%o, $ino %am!i?n $e p)e"e /acer >)e e "ep($i%o v)eva a %ener
cier%a $emeBan@a con $) apariencia ori&ina ' a )$o "e %ierra. En cima$
=avora!e$ ' para reave$ "e compo$ici(n >)mica =avora!e, a reve&e%aci(n
p)e"e nece$i%ar $(o poco e$=)er@o o p)e"e oc)rrir por proce$o$ na%)rae$
")ran%e )n perio"o "e %iempo ra@ona!emen%e cor%o. Sin em!ar&o en cima$
Fri"o$ o para reave$ >)e %ienen !aBo pH, o a%a$ concen%racione$ "e me%ae$
pe$a"o$ o $ae$, e e$%a!ecimien%o "e ve&e%aci(n p)e"e $er )n proce$o
ar&o, "i=ci ' co$%o$o.
A pe$ar "e >)e a reve&e%aci(n /a $i"o panea"a para m)c/o$ "ep($i%o$
ac%)amen%e ac%ivo$, $e /a eva"o a ca!o rea%ivamen%e poco$ pro&rama$ "e
rec)peraci(n "e reave$ con )n %?rmino eGi%o$o. E$%a $ecci(n %ra%a e compeBo
' ampio conB)n%o "e =ac%ore$ >)e compren"en a$ e$%ra%e&ia$ "e
reve&e%aci(n para "ep($i%o$ "e reave$.
0.,.4.2 Requerimientos de 7egetaci#n
E crecimien%o "e ve&e%aci(n "epen"e "e "o$ =ac%ore$ principae$# a$
carac%er$%ica$ cimF%ica$ ' a na%)rae@a "e me"io en e >)e $e "e$arroa.
Para e ?Gi%o "e a reve&e%aci(n $e nece$i%a >)e e pro&rama $e a"ap%e a a$
re$%riccione$ imp)e$%a$ por am!o$.
<2 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
E =)er%e e=ec%o "e cima en e crecimien%o "e a ve&e%aci(n e$ evi"en%e
in%)i%ivamen%e, ' "e$"e e p)n%o "e vi$%a "e a reve&e%aci(n, a men)"o parece
>)e a$ mina$ "e a&)na =orma %ienen )na perver$a %en"encia a e$%ar
)!ica"a$ en cima$ >)e $on Fri"o$, =ro$ o in/($pi%o$ para e crecimien%o "e
ve&e%aci(n. La$ !aBa$ precipi%acione$ =rec)en%emen%e pre$en%an ma'ore$
"i=ic)%a"e$ en a reve&e%aci(n, a pe$ar "e >)e $e /a e=ec%)a"o e$%a!ii@aci(n
ve&e%a%iva en =orma eGi%o$a en cima$ Fri"o$ 8L)"e.e, +:;09.
E me"io "en%ro "e c)a $e e=ec%-a e crecimien%o ve&e%a%ivo %am!i?n %iene
)na in=)encia impor%an%e en a reve&e%aci(n.
La$ carac%er$%ica$ "e $)eo >)e in=)'en en e crecimien%o "e ve&e%aci(n
inc)'en#
TeG%)ra
4er%ii"a"
ToGici"a"
La %eG%)ra $e re=iere a %amao "e &rano "e $)eo a$ como %am!i?n a &ra"o
"e a&re&aci(n o a&omeraci(n "e par%c)a$ in"ivi")ae$. Lo$ $)eo$ "e
%eG%)ra =ina p)e"en re%ener /)me"a" eGce$iva c)an"o e$%Fn /-me"o$ o
p)e"en $er compac%o$ c)an"o e$%Fn $eco$, in/i!ien"o a pene%raci(n "e a
ra@.
Lo$ $)eo$ &r)e$o$, por o%ro a"o, p)e"e no $er capace$ "e re%ener a
/)me"a" $)=icien%e para n)%rir a a$ pan%a$, inc)$o con a pre$encia "e
precipi%aci(n a"ec)a"a.
E crecimien%o $a)"a!e "e a pan%a e$ promovi"o por )n $)eo !ien
a&re&a"o comp)e$%o "e a&omera"o$ "e par%c)a$ "e %eG%)ra mF$ =inaI a$
par%c)a$ in"ivi")ae$ "e &rano mF$ =ino >)e compren"e o$ a&re&a"o$
re%ienen e a&)a ' o$ n)%rien%e$, mien%ra$ >)e o$ a&re&a"o$ por $ mi$mo$
permi%en e "renaBe ' a pene%raci(n "e a ra@.
La =er%ii"a" "e $)eo $e re=iere a o$ n)%rien%e$ re>)eri"o$ para e crecimien%o
"e a pan%a, inc)'en"o ni%r(&eno, po%a$io ' =($=oro, a$ como %am!i?n a a$
!ac%eria$ ' /on&o$ nece$ario$.
La %oGici"a" "e me"io "e crecimien%o impe"irF o ma%arF a a$ pan%a$ >)e $e
e$%Fn "e$arroan"o. Mien%ra$ >)e me%ae$ pe$a"o$ como /ierro, man&ane$o,
@inc, ' co!re $on nece$ario$ en can%i"a"e$ m)' pe>)ea$ para e crecimien%o
$a)"a!e "e a$ pan%a$, a pre$encia "e o$ mi$mo$ con$%i%)'en%e$ en
concen%racione$ mF$ a%a$ p)e"en re%ar"ar o impe"ir e "e$arroo "e a$
pan%a$. A pe$ar "e >)e o$ nivee$ "e )m!ra varan, a$ concen%racione$
%o%ae$ "e me%ae$ >)e eGce"en 2.+J para eemen%o$ in"ivi")ae$
=rec)en%emen%e pr)e!an $er %(Gico$ 8Bra"$/aU ' C/a"Uic., +:129. Tam!i?n
p)e"en $er "aino$ =)era "e mi%e$ rea%ivamen%e e$%rec/o$, e pH ' a
$aini"a".
E)@&a"o$ por e$%o$ cri%erio$, m)c/o$ %ipo$ "e reave$ proporcionan )n me"io
"e crecimien%o po!re %oman"o como !a$e a$ carac%er$%ica$ "e %eG%)ra,
=er%ii"a", %oGici"a", o a$ %re$ B)n%a$. Lo$ reave$ no %ienen )na %eG%)ra i"ea.
La$ arena$ "e reave$ %ienen carac%er$%ica$ po!re$ "e re%enci(n "e /)me"a",
mien%ra$ >)e a$ ama$ $on po!remen%e airea"a$ ' $e v)even compac%a"a$
en e $eca"oI am!o$ =ac%ore$ in/i!en a pene%raci(n "e a ra@ 8Ripe' e%. a.,
+:;19. De$"e e p)n%o "e vi$%a "e n)%rien%e, &eneramen%e $e /aa >)e o$
reave$ $on "e=icien%e$ par%ic)armen%e en ni%r(&eno, pero %am!i?n en po%a$io
<3 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
' =o$=a%o 8Dean e%. a., +:;*I Nie$on ' Pe%er$on, +:;69. Tam!i?n e$%Fn
a)$en%e$ a$ !ac%eria$ =iBa"ora$ "e ni%r(&eno.
La %oGici"a" >)mica a vece$ pre$en%a ma'ore$ pro!ema$. Un !aBo pH p)e"e
%ener )n e=ec%o "irec%o $o!re a$ $emia$ ' pan%a$ me"ian%e a%a>)e Fci"o.
A"emF$, o$ ione$ me%Fico$ i!era"o$ por e !aBo pH, par%ic)armen%e /ierro,
co!re, @inc ' pomo, $on =rec)en%emen%e %(Gico$ para a$ pan%a$ 8Pe%er$on '
Nie$on, +:;09, ' o$ pro!ema$ "e %oGici"a" "e o$ me%ae$ p)e"en
"e$arroar$e en e%apa$ m)' inopor%)na$ en e "e$arroo "e a$ pan%a$. Por
eBempo, o$ reave$ >)e con%ienen piri%a$ p)e"en ori&inamen%e $er
a"ec)a"amen%e !aBo$ en con%eni"o "e me%a para $opor%ar a &erminaci(n
inicia "e a $emia, pero p)e"en )e&o vover$e a%amen%e %(Gico$ "e$"e e
p)n%o "e vi$%a "e pH ' "e me%a como re$)%a"o "e a oGi"aci(n "e a piri%a
8Nie$on ' Pe%er$on, +:;69. E proce$o "e aci"i=icaci(n, >)e p)e"e pro")cir$e
"e$"e )n perio"o "e poco$ me$e$ /a$%a "e )no$ ao$, p)e"e oc)rrir B)$%o a
%iempo para ma%ar )n conB)n%o !ien e$%a!eci"o "e pan%a$ B(vene$. A$imi$mo,
a eGce$iva $aini"a" p)e"e %am!i?n ma%ar a a$ pan%a$ a in")cir )n &ra"ien%e
o$m(%ico a %rav?$ "e a$ race$ >)e pro")ce "e$/i"ra%aci(n ' >)e /ace ?$%a$
$e marc/i%en 8Dean ' Haven$, +:;29.
Para reve&e%ar o$ reave$ "irec%amen%e $in %ierra ve&e%a $)perior $e re>)iere
>)e $e re$)evan a$ "e=iciencia$ reaciona"a$ con e cima ' e me"io "e
crecimien%o. E$%o p)e"e pre$en%ar "i=ic)%a"e$ pero no $on pro!ema$
in$)pera!e$. En cima$ $eco$ $e p)e"e empear a irri&aci(n, a meno$ en
=orma %empora. La$ %?cnica$ %ae$
como irri&aci(n por &o%eo 8Bac/, +:;09 ' %rampa$ "e con"en$aci(n 8Ho""er,
+:;:9 /an $i"o a"ap%a"a$ para irri&aci(n "e reave$, a"emF$ "e irri&aci(n
convenciona por a$per$i(n. Sin em!ar&o, $e "e!e %ener c)i"a"o a irri&ar
%a)"e$ para evi%ar a ero$i(n me"ian%e a e$corren%a concen%ra"a provenien%e
"e rie&o 8Ben&$on, +:;:9. E meBorar a$ "e=iciencia$ en %eG%)ra ' n)%rien%e$
=rec)en%emen%e va "e ac)er"o con %?cnica$ %ae$ como c)!ier%a "e paBa
re%ene"ora "e /)me"a", /i"ro$iem!ra ' e )$o "e a"i%ivo$ %ae$ como o"o$
"e a&)a$ $ervi"a$. 8Da' ' L)"e.e, +:;:I Dean e%. a., +:;*9. MeBorar a
%oGici"a" >)mica "e o$ reave$ p)e"e $er "i=ci, pero a ne)%rai@aci(n con ca
"e reave$ "e !aBo pH %iene >)e e=ec%)ar$e para a)men%ar e pH a 5.5 a <.5
aproGima"amen%e 8S)%%on, +:;0I Sorre, +:;*9. Sin em!ar&o, e$ po$i!e >)e
no $e a$e&)re a permanencia "e %ra%amien%o con ca ' p)e"e $er >)e $e
%en&a >)e apicar peri("icamen%e $i e Fci"o e$ %ra"o a a $)per=icie por a
/)me"a" en o$ reave$. En a&)no$ ca$o$, e pre7iGivia"o por in=i%raci(n "e
a&)a p)e"e re")cir o$ me%ae$ o $ae$ %(Gico$ "e a $)per=icie a nivee$
%oera!e$.
P)e"e $er >)e $e re>)iera )n e$=)er@o con$i"era!e para mo"i=icar o$
reave$ con e =in "e proporcionar con"icione$ >)e con")@can a "iri&ir a
reve&e%aci(n. La a%erna%iva e$ c)!rir %o"o e "ep($i%o con %ierra ve&e%a
$)perior, )na opci(n ca"a ve@ mF$ re>)eri"a por a$ re&amen%acione$. La
%ierra ve&e%a $)perior $e apica com-nmen%e a a $)per=icie "e "ep($i%o en
pro=)n"i"a"e$ >)e varan "e +5 a +22 cm. Sin em!ar&o, como o o!$erv(
Ripe' e%. a. 8+:;19, e empeo "e %ierra ve&e%a $)perior no o c)ra %o"o '
=rec)en%emen%e compren"e &ran"e$ &a$%o$. Para $er e=ec%iva, a %ierra ve&e%a
$)perior "e!e $er re%ira"a "e a $)per=icie "e "ep($i%o ' amacena"a en pia$
")ran%e %o"a a vi"a ac%iva "e "ep($i%oI e pre$%ar %ierra ve&e%a $)perior
"e$"e Frea$ eG%erna$ a "ep($i%o $i&ni=icara "e$peBar )n %aBo "e pr?$%amo
e$enciamen%e e>)ivaen%e en Frea a "ep($i%o, )n proce"imien%o >)e pro")ce
m)' poco o nin&-n !ene=icio. E amacenamien%o en pia$ "e %ierra ve&e%a
$)perior por perio"o$ "e m)c/o$ ao$ e ro!ara o$ n)%rien%e$, !ac%eria$,
</ DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
/on&o$ ' or&ani$mo$ >)e meBoran a %eG%)ra, "eBan"o po%enciamen%e )n
ma%eria ca$i %an e$%?ri como o$ reave$ >)e $e in%en%an c)!rir.
A pe$ar "e e$%a$ "e$ven%aBa$, e empeo "e %ierra ve&e%a $)perior p)e"e $er
a -nica $o)ci(n $i a$ con"icione$ >)mica$ "e o$ reave$ $on %an $evera$
para $er meBora"a$ por o%ro$ me"io$. Bar%/ ' Mar%in 8+:1+9 o!$ervaron >)e
p)e"e $er nece$ario coocar )na capa "e &rava =i%ra"a en%re a $)per=icie "e
reave$ ' a capa "e %ierra ve&e%a $)perior para prevenir a mi&raci(n /acia
arri!a "e con%aminan%e$ "en%ro "e a %ierra ve&e%a $)perior por capiari"a", )n
proce"imien%o >)e &eneramen%e compren"e &ran"e$ &a$%o$.
A$imi$mo, para o$ reave$ rico$ en piri%a, e empeo "e %ierra ve&e%a $)perior
con )n $)eo "e !aBa permea!ii"a" p)e"e $er o!i&a%orio para prevenir a
iGiviaci(n "e Fci"o por in=i%raci(n.
0.,.4.3 Factores +mbientales
A"emF$ "e cima ' "e me"io "e crecimien%o, a$ carac%er$%ica$ am!ien%ae$
"e /F!i%a% "e a$ pan%a$ in=)'en en e e$%a!ecimien%o ' a re&eneraci(n "e
ve&e%aci(n. E$%o$ =ac%ore$ am!ien%ae$ $e pre$en%an en )na e$caa m)'
pe>)ea ' p)e"en variar $o!re "i$%ancia$ cor%a$.
Para a reve&e%aci(n "irec%amen%e en reave$, e movimien%o "e a arena por e
vien%o p)e"e in/i!ir e e$%a!ecimien%o "e o$ amFci&o$ o pan%one$ me"ian%e
a ero$i(n por c/orro "e arena o en%erran"o a$ pan%a$ B(vene$ an%e$ "e >)e
$)$ $i$%ema$ "e race$ p)e"an %ener a&-n e=ec%o e$%a!ii@a"or.
La$ $emia$ p)e"e %am!i?n $er "e$eca"a$ o %ran$por%a"a$ a Frea$ "e
crecimien%o no "e$ea!e$. La$ me"i"a$ "e mi%i&aci(n para prevenir e c/orro
"e arena inc)'en a e$%a!ii@aci(n >)mica %empora, a a$per$i(n "e a&)a
para man%ener )na $)per=icie moBa"a, e )$o "e cor%avien%o$, c)!ier%a &r)e$a
re%ene"ora "e /)me"a" ' e empeo "e $)rco$.
O%ro$ eemen%o$ "e o$ microam!ien%e$ ve&e%a%ivo$ >)e p)e"en $er $evero$
en a$ $)per=icie$ "e "ep($i%o "e reave$ $on a %empera%)ra ' a ra"iaci(n. La
ma'ora "e pan%a$ $on pro")c%iva$ en%re %empera%)ra$ "e 5 a 05 C. Sin
em!ar&o, no $on rara$ a$ %empera%)ra$ $o$%eni"a$ "e $)per=icie$ en $)eo$
na%)rae$ >)e eGce"en <2 C, ' a$ %empera%)ra$ en $)per=icie$ "e "ep($i%o$
"e coore$ o$c)ro$ 'Ho >)e miran /acia e S)r p)e"en $er inc)$o ma'ore$. En
a&)no$ ca$o$, $e /a i"en%i=ica"o a$ a%a$ %empera%)ra$ "e $)per=icie$ como
e principa =ac%or >)e re$%rin&e a reve&e%aci(n $o!re "e$mon%e "e mina
8Ripe' e%. a., +:;19. Por o%ro a"o, mien%ra$ a$ $)per=icie$ "e reave$ "e
coore$ caro$ p)e"en $er mF$ =ra$ >)e a$ "e coore$ o$c)ro$, p)e"en 'a no
$er apropia"a$ para e crecimien%o "e pan%a$. La$ $)per=icie$ "e coore$
caro$ re=eBan m)c/o mF$ a ra"iaci(n $oar, %enien"o e=ec%o$ "irec%o$
"e$%r)c%ivo$ en e =oaBe "e a$ pan%a$ o e=ec%o$ in"irec%o$ va e incremen%o
"e a car&a "e caor en a$ /oBa$. La$ me"i"a$ "e mi%i&aci(n para corre&ir a
%empera%)ra ' o$ eG%remo$ "e ra"iaci(n e$%Fn imi%a"a$ a $om!rea"o ' en
a&)no$ ca$o$ proporcionan"o )na c)!ier%a pe$a"a "e paBa, a pe$ar "e >)e a
meBor $o)ci(n e$ pro!a!emen%e $eeccionar e$pecie$ a"ap%a"a$ a a$
con"icione$ microcimF%ica$. A$, por eBempo, a$ e$pecie$ apropia"a$ para
%a)"e$ "e "ep($i%o >)e miran /acia e nor%e p)e"en $er "i=eren%e$ "e a$
e$pecie$ "e$ea!e$ >)e e$%Fn eGp)e$%a$ en "irecci(n /acia e $)r.
Lo$ microcima$ p)e"en $er mo"i=ica"o$ en cier%o &ra"o me"ian%e %?cnica$ "e
preparaci(n "e a $)per=icie, por eBempo, e )$o "e $)rco$ pro=)n"o$. E$%a$
%?cnica$ compren"en a con$%r)cci(n "e "epre$ione$ o c)enca$ >)e
proporcionan )n &ra"o "e pro%ecci(n a o$ amFci&o$ o pan%one$ con%ra a
<5 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
ra"iaci(n ' e c/orro "e arena por e vien%o, mien%ra$ >)e a mi$mo %iempo
ac%-a como )na %rampa para recoec%ar a /)me"a" "e a $)per=icie 8Ho""er,
+:;:9.
Un -%imo =ac%or am!ien%a >)e "e!emo$ mencionar reaciona"o con e
e$%a!ecimien%o "e ve&e%aci(n e$ a pace")ra, 'a $ea por e &ana"o
"om?$%ico o por =a)na $ive$%re. La$ e%apa$ iniciae$ "e &erminaci(n "e
amFci&o$ ' crecimien%o $on "e $)ma impor%ancia para e ?Gi%o "e a
reve&e%aci(n, ' =rec)en%emen%e e$ o!i&a%orio e empeo "e cerca$ ) o%ra$
me"i"a$ para pro%e&er e Frea con ve&e%aci(n "e o$ e=ec%o$ "e a pace")ra.
4e".en/e)er e%. a. 8+:129 o!$ervan >)e e "ao oca$iona"o por roe"ore$ en
a$ Frea$ >)e /an $i"o $em!ra"a$ con $emia$ $o!re o$ "ep($i%o$ "e reave$
p)e"e %am!i?n in/i!ir e e$%a!ecimien%o "e o$ pan%one$ 'Ho amFci&o$.
0.,.4.4 2elecci#n de Especies
Lo$ e$peciai$%a$ "e a rec)peraci(n "e!eran "i$c)%ir ampiamen%e $o!re a
$eecci(n "e e$pecie$ empea"a$ en a reve&e%aci(n, ' e$pec=icamen%e,
$o!re $i $e "e!iera )$ar e$pecie$ "e pan%a$ na%iva$ o in%ro")ci"a$. Tam!i?n
$e inc)ira en a "i$c)$i(n o$ a$)n%o$ reaciona"o$ con e )$o pro")c%ivoI por
eBempo, a reve&e%aci(n con e$pecie$ na%)rae$ p)e"e proporcionar c)!ier%a
para e /F!i%a% "e a =a)na $ive$%re, mien%ra$ >)e a$ e$pecie$ in%ro")ci"a$
p)e"en $er mF$ apropia"a$ para =orraBe ' pace")ra even%)ae$. Para
en%en"er a&)no$ "e e$%o$ a$)n%o$ compren"i"o$ en a $eecci(n "e
e$pecie$, e$ nece$ario eGporar e concep%o "e $)ce$i(n "e com)ni"a" "e
pan%a$, )n proce$o >)e $e pre$en%a en a na%)rae@a ' >)e %am!i?n oc)rre
")ran%e a reve&e%aci(n "e "ep($i%o.
C)an"o )n Frea /a $i"o "e$va$%a"a, como por eBempo, por incen"io,
aveni"a, avaanc/a o con$%r)cci(n "e "ep($i%o$ "e reave$ M $e pre$en%a )na
$erie "e reempa@o$ "e !io%a, o >)e $e "enomina $)ce$i(n. La$ e$pecie$
pionera$ >)e iniciamen%e inva"en e Frea $erFn a$ mF$ apropia"a$ para e
n)evo $)eo ' a$ con"icione$ "e microcima. De$p)?$ "e cier%o perio"o,
e$%a$ e$pecie$ meBorarFn e "e$arroo "e $)eo ' cam!iarFn a$
carac%er$%ica$ microcimF%ica$ /a$%a e p)n%o >)e o%ra$ e$pecie$ mF$
a"ec)a"a$ a a$ con"icione$ cam!ia"a$ inva"irFn, $e $o!repon"rFn a a
com)ni"a" pionera, ' $e e$%a!ecerFn. La $)ce$i(n na%)ra en %erreno$
eeva"o$ pro&re$a &eneramen%e a %rav?$ "e )na $erie "e e%apa$ mF$ o
meno$ !ien "e=ini"a$ M por eBempo, "e$"e pa$%o$ ' /ier!a maa an)ae$, a
e$pecie$ /er!Fcea$ permanen%e$, ar!)$%o$ ' a Fr!oe$ >)e no %oeran a
$om!ra ' a Fr!oe$ >)e %oeran a $om!ra. E proce$o p)e"e reai@ar$e 'a $ea
")ran%e )no$ ao$ o inc)$o ")ran%e )no$ $i&o$. No $(o a $)ce$i(n "e
com)ni"a"e$ $e apica a a$ Frea$ na%)rae$ $ino >)e o$ e$%)"io$ "e Frea "e
"i$po$ici(n "e "e$mon%e "e mina "e /a$%a 52 ao$ "e an%i&Ye"a"
proporcionan evi"encia "e >)e %am!i?n oc)rren %en"encia$ "e=ini"a$ "e
$)ce$i(n en Frea$ >)e /an $i"o reve&e%a"a$ 8Har%/i ' McTe, +:;:9.
La "iver$i"a" "e e$pecie$ e$ )na con$i"eraci(n impor%an%e en a $)ce$i(n "e
com)ni"a"e$ "e pan%a$. La$ com)ni"a"e$ pionera$ con$%an &eneramen%e
"e )n n-mero imi%a"o "e e$pecie$, a&)na$ $on apropia"a$ para a$
con"icione$ iniciae$ rea%ivamen%e ")ra$. Mien%ra$ >)e a$ con"icione$ "e
$)eo ' microcima $on mo"i=ica"a$ por &eneracione$ $)ce$iva$ "e
crecimien%o "e pan%a$, e$pecie$ a"icionae$ $e v)even e$%a!eci"a$, o >)e
incremen%a a "iver$i"a" "e a com)ni"a". Even%)amen%e )na com)ni"a"
c)minan%e $e v)eve e$%a!eci"a, con )na ampia "iver$i"a" "e e$pecie$ >)e
permi%en re$i$%ir e a%a>)e "e in$ec%o$, en=erme"a"e$, $e>)a$ ) o%ra$
<; DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
per%)r!acione$ am!ien%ae$ normae$. La com)ni"a" c)minan%e eGi$%e en )n
e>)ii!rio "inFmico a ar&o pa@o con e me"io am!ien%eI a me@ca "e
e$pecie$ p)e"e cam!iar "e ve@ en c)an"o en re$p)e$%a a o$ cam!io$
am!ien%ae$, pero a %rav?$ "e $) "iver$i"a" a com)ni"a" c)minan%e %iene a
capaci"a" "e re$%a!ecer$e even%)amen%e en mF$ o meno$ $) compo$ici(n
inicia.
Apican"o e$%o$ concep%o$ a a rec)peraci(n "e "ep($i%o$ "e reave$, $e
p)e"e ver >)e e e$%a!ecimien%o "e )na com)ni"a" c)minan%e e$%a!e ' >)e
$e perpe%-a por $ $oa e$ e o!Be%ivo =ina "e a reve&e%aci(n. E me"io mF$
com-n "e o&rar e$%e =in e$ empear e$pecie$ in%ro")ci"a$ para a
reve&e%aci(n inicia. Or"inariamen%e, e$%F "i$poni!e )na varie"a" "e e$pecie$
in%ro")ci"a$, permi%ien"o a $eecci(n "e e$%a$ pan%a$ >)e p)e"en e$%a!ii@ar
rFpi"amen%e a $)per=icie me"ian%e $)eo$ poco pro=)n"o$ >)e $o$%ienen
$i$%ema$ "e race$, %a$a$ "e crecimien%o rFpi"a$ ' a%a pro")cci(n "e
$emia$. E )$o "e a$ e$pecie$ in%ro")ci"a$ %am!i?n o=rece a opor%)ni"a"
para e empeo "e varie"a"e$ e$peciae$ re$i$%en%e$ a a $a o re$i$%en%e$ a
o$ me%ae$, $ien"o )n =ac%or impor%an%e ' a vece$ cr)cia en o$ in%en%o$ para
reve&e%ar a $)per=icie "e reave$ %(Gico$ "irec%amen%e $in empeo "e %ierra
ve&e%a $)perior 8Bra"$/aU e%. a., +:;19. A men)"o $e pre=iere e )$o "e
e$pecie$ in%ro")ci"a$ "e!i"o a a =eGi!ii"a" en $eeccionar a>)ea$
varie"a"e$ "e pan%a$ >)e %ienen carac%er$%ica$ compa%i!e$ con $)eo$
iniciae$ "e "ep($i%o$ ' con"icione$ "e microcima.
La a%erna%iva e$ e empeo "e e$pecie$ na%iva$ para a reve&e%aci(n. Eo/n$on
' P)%Uain 8+:1+9 "i$c)%ieron a$ ven%aBa$ ' "e$ven%aBa$ "e e$pecie$ na%iva$
ver$)$ e$pecie$ in%ro")ci"a$. Eo$ proporcionaron vario$ ca$o$ "e )$o "e
reve&e%aci(n $emina%)ra en /ierro, !a)Gi%a, man&ane$o, n>)e, co!re ' o%ro$
%ipo$ "e reave$ "emo$%ran"o >)e a reve&e%aci(n con e$pecie$ na%)rae$, a
pe$ar "e >)e a men)"o e$ co$%o$a ' "i=ci, p)e"e %ener ?Gi%o en e$%a!ecer
)na c)!ier%a >)e perpe%-a por $ mi$ma. Si $e reai@a con ?Gi%o, a
reve&e%aci(n >)e empea e$pecie$ na%iva$ p)e"e aceerar e e$%a!ecimien%o
"e a com)ni"a" c)minan%e ' acor%ar e %iempo re>)eri"o para re%ornar e Frea
"i$%)r!a"a a $) an%i&)a apariencia ' a )$o "e a %ierra. En cima$ $eco$, o$
!aBo$ re>)erimien%o$ "e a&)a "e a&)na$ pan%a$ na%iva$ p)e"e /acer >)e a
irri&aci(n inicia $ea innece$aria o por o meno$ no %an cr%ica.
Sin em!ar&o, =rec)en%emen%e a reve&e%aci(n con e$pecie$ na%iva$ e$ "i=ci.
Lo$ in%en%o$ para reve&e%ar con e$pecie$ na%iva$ >)e compren"en a
com)ni"a" c)minan%e en a$ %ierra$ a"'acen%e$ p)e"en $er in-%ie$ para
evi%ar o$ proce$o$ na%)rae$ ' nece$ario$ "e a $)ce$i(n "e a com)ni"a" "e
pan%a$. La$ con"icione$ iniciae$ "e microam!ien%e ' "e $)eo en a $)per=icie
"e "ep($i%o &eneramen%e $erFn !a$%an%e "i=eren%e$ "e a>)ea$ $o!re %ierra$
a"'acen%e$ "i$%)r!a"a$. En reai"a", e am!ien%e "e "ep($i%o p)e"e >)e
n)nca $ea e mi$mo, "an"o cier%a ra@(n para creer >)e a com)ni"a"
c)minan%e en e Frea rec)pera"a "e!era con$i$%ir nece$ariamen%e en a$
e$pecie$ na%iva$ >)e eGi$%ieron an%e$ "e $er a%era"a$.
M)c/a$ e$pecie$ na%iva$ p)e"e no $er a"ec)a"a$ para a nece$i"a" cr%ica
"e prevenir a ero$i(n por vien%o ' a&)a ")ran%e a$ e%apa$ iniciae$
impor%an%e$ "e e$%a!ecimien%o "e a ve&e%aci(n# $i e$%a ero$i(n no $e revi$a
rFpi"amen%e, p)e"e >)e $ea impo$i!e "e$arroar$e "e$p)?$ a$ con"icione$
>)e con")cen a crecimien%o "e pan%a$. Por eBempo, a$ e$pecie$ na%iva$
c)minan%e$ a men)"o %ienen $i$%ema$ "e race$ pro=)n"a$ >)e !)$can a&)a,
!aBa
<< DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
pro")cci(n "e $emia$, ' !aBa$ %a$a$ "e crecimien%o$, mien%ra$ >)e a$
e$pecie$ mF$ a"ec)a"a$ para a e$%a!ii@aci(n inicia "e!eran i"eamen%e
%ener race$ $)per=iciae$ >)e $e eGpan"an, rFpi"o crecimien%o, ' a%a
pro")cci(n "e $emia$.
E e$%a!ecer a c)!ier%a inicia con e$pecie$ na%iva$ e$ a men)"o compica"o
por e per=i "e o$ re>)erimien%o$ "e $)eo ' a "i$poni!ii"a" "e $emia. A
empear e$pecie$ na%iva$, &eneramen%e e$ o!i&a%orio >)e $e empee %ierra
ve&e%a $)perior, ' a men)"o e$ nece$ario "e$peBar, amacenar en pia$ '
reempa@ar me%ic)o$amen%e ' por $epara"o o$ "iver$o$ e$%ra%o$ "e %ierra
ve&e%a $)perior.
A"emF$, =rec)en%emen%e a$ =)en%e$ "e $emia$ a"ec)a"a$ para a$ pan%a$
na%iva$ no $e enc)en%ran "i$poni!e$, re>)irien"o >)e a$ pan%a$ >)e crecen
a par%ir "e $emia$ o o$ amFci&o$ o pan%one$ $ean c)%iva"o$ en
inverna"ero$ o %erreno$ c)%iva"o$, a vece$ m)c/o$ ao$ an%e$ "e a
rec)peraci(n para pan%a$ "e crecimien%o en%o.
Generamen%e, e$ po$i!e en m)c/o$ ca$o$ e )$o "e e$pecie$ na%iva$ para a
reve&e%aci(n inicia, pero p)e"e $er "i=ci, co$%o$o ' rie$&o$o. Lo$ ca$o$
"on"e a$ e$pecie$ na%iva$ $on apropia"a$ $on en a ma'ora "e o$ ca$o$
a>)eo$ "on"e e$ =ac%i!e e )$o "e %ierra ve&e%a $)perior ' "on"e $e /a
"e%ermina"o >)e o$ o!Be%ivo$ "e rec)peraci(n reaciona"o$ con a apariencia
o e /F!i%a% "e a =a)na $ive$%re %ienen mF$ pe$o >)e a pro%ecci(n a cor%o
pa@o con%ra a ero$i(n ' >)e a$ con$i"eracione$ econ(mica$.
Sin %ener en c)en%a $i $e empea e$pecie$ na%iva$ o in%ro")ci"a$, en a
$eecci(n "e e$pecie$ e$ impor%an%e >)e $ean compa%i!e$ o$ =ac%ore$
reaciona"o$ con e $i%io ' a$ carac%er$%ica$ "e a$ e$pecie$. A>)ea$
e$pecie$ e$co&i"a$ para a reve&e%aci(n "e!eran a"ap%ar$e a a$
carac%er$%ica$ "e $)eo, e po%encia "e ero$i(n, ' e microcima "e o$
"ep($i%o$ "e reave$. La$ carac%er$%ica$ "e a$ e$pecie$ >)e ri&en a
a"ap%a!ii"a" a a$ con"icione$ "e $i%io inc)'en a =acii"a" "e propa&aci(n,
o$ m?%o"o$ "e pan%aci(n re>)eri"o$ ' crono&rama$, e "e$arroo '
pro=)n"i"a" "e race$ ' e po%encia para compe%ici(n en%re e$pecie$ en a
me@ca 8Sc/iec/%, +:129. Se "e!era pre=erir a$ e$pecie$ a"ap%a!e$ a )na
ampia &ama "e con"icione$ a a>)ea$ >)e p)e"en $o!revivir $(o !aBo
circ)n$%ancia$ imi%a"a$, con e =in "e minimi@ar e rie$&o "e "i$cor"ancia en%re
a$ carac%er$%ica$ "e a$ e$pecie$ ' a$ con"icione$ "e $i%io.
En re$)men, e o!Be%ivo "e a reve&e%aci(n "e!era $er e&ar principamen%e a
)na com)ni"a" c)minan%e e$%a!e, >)e p)e"e $er o no a mi$ma a a "e a
%ierra no "i$%)r!a"a a"'acen%e. En a&)na$ circ)n$%ancia$, ' me"ian%e
c)i"a"o in)$)a ' &a$%o$, p)e"e $er po$i!e e$%a!ecer )na com)ni"a" "e
e$pecie$ na%iva$ cercana a a c)minan%e. Sin em!ar&o, a =orma mF$ com-n
"e e&ar a e$%a com)ni"a" e$%a!e e$ empe@ar con )na com)ni"a" pionera
"e crecimien%o rFpi"o "e e$pecie$ in%ro")ci"a$ a"ap%a"a$ a $)eo e$pec=ico,
microcima ' con"icione$ "e /)me"a" "e "ep($i%o M )na com)ni"a" >)e
"e$p)?$ "a pa$o a )na com)ni"a" c)minan%e mF$ "iver$a ' a"ap%a!e
me"ian%e %en"encia$ na%)rae$ "e $)ce$i(n.
0.,.4.) 2ecuencia de Re!egetaci#n
Generamen%e, o$ e$=)er@o$ "e reve&e%aci(n $i&)en )na $erie "e pa$o$ "e
ac)er"o con o$ principio$ ' %?cnica$ "i$c)%i"a$ an%eriormen%e. Mien%ra$ o$
proce"imien%o$ e$pec=ico$ $on -nico$ para ca"a "ep($i%o "e reave$ '
r?&imen cimF%ico, o$ $i&)ien%e$ $on eemen%o$ repre$en%a%ivo$ "e proce$o#
<8 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
+. Preparaci(n "e pan%o. La preparaci(n "e pan%o e$ nece$aria para
preparar a e%apa para e e$%a!ecimien%o "e a com)ni"a" a cor%o pa@o.
La$ operacione$ iniciae$ p)e"en inc)ir e nivea"o o e empeo "e
$)rco$ para meBorar e microcima. Si $e e$%F in%en%an"o a reve&e%aci(n
"irec%a "e o$ reave$, a preparaci(n "e pan%o p)e"e %am!i?n re>)erir
e )$o "e ca, "e )na c)!ier%a re%ene"ora "e /)me"a", a$ como "e
=er%ii@an%e$. En =orma a%erna%iva, coocar )na capa &r)e$a "e %ierra
ve&e%a $o!re a $)per=icie "e "ep($i%o p)e"e =ormar )na pan%o
=avora!e.
6. La reve&e%aci(n a Cor%o Pa@o. E$ )na prFc%ica com-n %an%o en
am!ien%e$ /-me"o$ como en $eco$ !a$ar$e ampiamen%e en pa$%o$
para a =)en%e primaria inicia "e c)!ier%a "e %erreno a cor%o pa@o, a
pe$ar "e >)e a$ /or%ai@a$ 8como por eBempo, a a=a=a9 $on a vece$
=avoreci"a$ "e!i"o a $) capaci"a" para =iBar e ni%r(&eno 8Da' ' L)"e.e,
+:1+9. Generamen%e $e inc)'e m)c/a$ e$pecie$ en a me@ca "e
$emia$ inicia para incremen%ar a "iver$i"a" ' re")cir a po$i!ii"a" "e
=aa %o%a "e a com)ni"a". De!i"o a >)e o$ re>)erimien%o$ "e $emia$
p)e"en $er "i=eren%e$ a o$ "e a$ e$pecie$ "en%ro "e a me@ca, a
$eecci(n "e e$pecie$, "en$i"a" "e $iem!ra, ' =ec/a "e $iem!ra "e!en
$er "e%ermina"o$ a par%ir "e )n conocimien%o ampio "e a$ con"icione$
ocae$ "e $i%io ' a$ e$pecie$ in"ivi")ae$ 8Ripe' e%. a., +:;19.
La$ prFc%ica$ "e $iem!ra inc)'en a $iem!ra en $)rco$, $iem!ra a voeo,
o e %ran$pan%e "e pan%one$ $i $e e$%F empean"o ar!)$%o$.
Generamen%e, /a' )na prFc%ica "e $iem!ra mF$ apropia"a para ca"a
e$pecie, ' e empeo "e e$pecie$ m-%ipe$ =rec)en%emen%e re>)iere
m?%o"o$ "e compromi$o. La /i"ro$iem!ra e$ )na %?cnica -%i >)e empea
$emia$, =er%ii@an%e ' c)!ier%a $)per=icia re%ene"ora "e /)me"a" rFpi"a
' )ni=ormemen%e en )na operaci(n -nica ' e$ -%i e$peciamen%e en
Frea$ !an"a$ o %a)"e$ con acce$o "i=ci.
En cima$ Fri"o$, a irri&aci(n %empora p)e"e $er nece$aria para
a$e&)rar e rFpi"o e$%a!ecimien%o "e a c)!ier%a "e ve&e%aci(n a cor%o
pa@o. La irri&aci(n p)e"e $er por a$per$i(n o por $i$%ema$ "e &o%eo,
"epen"ien"o principamen%e "e a$ e$pecie$ $eecciona"a$.
0. De&e%aci(n a Lar&o Pa@o. Para o&rar e o!Be%ivo =ina "e con$e&)ir )na
com)ni"a" e$%a!e a)%o $o$%eni!e, "e!e oc)rrir )na %ran$ici(n en%re a
ve&e%aci(n a cor%o pa@o ' a "e ar&o pa@o. En a&)no$ ca$o$, e$%o $e
p)e"e "eBar$e a a inva$i(n por e$pecie$ na%iva$ "e$p)?$ >)e $e /a
a$e&)ra"o a ve&e%aci(n a cor%o pa@o ' e "e$arroo "e $)eo e$%F en
marc/a. En o%ro$ ca$o$, por eBempo c)an"o a irri&aci(n /a $i"o
empea"a %emporamen%e para e$%a!ecer a com)ni"a" a cor%o pa@o,
p)e"e $er nece$ario o "e$ea!e meBorar e proce$o "e $)ce$i(n na%)ra
vovien"o a pan%ar )na me@ca mF$ varia"a "e e$pecie$ apropia"a$
para a $i&)ien%e e%apa "e a $)ce$i(n "e com)ni"a", como o$ ar!)$%o$.
La nece$i"a" "e meBoramien%o ar%i=icia "e proce$o "e $)ce$i(n
"epen"erF "e ?Gi%o "e o$ e$=)er@o$ previo$ a cor%o pa@o ' "e )$o "e
%ierra =ina prop)e$%o "e Frea "e rec)peraci(n. Sin em!ar&o, %o"o$ o$
e$=)er@o$ "e reve&e%aci(n "e!eran %ra!aBar /acia a a)%ore&eneraci(n '
e maneBo mnimo en e ar&o pa@o.
<= DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
=.0 RECOMENDACIONES
En !a$e a a$ o!$ervacione$ "e a$ operacione$ ac%)ae$ "e "e$ec/o$ "e
mina en e Per-, $e "e!era o!$ervar >)e eGi$%en m)c/o$ p)n%o$ >)e $on
e$pec=icamen%e %pico$ "e Per-#
La ma'ora "e a$ Frea$ minera$ "e Per- $on $$micamen%e ac%iva$ '
&eneramen%e e$%Fn inc)i"a$ "en%ro "e a Zona +, a ca%e&ora "e
$i$mici"a" mF$ a%a "e $i$%ema "e a$ %re$ @ona$ per)ana$. A pe$ar "e
>)e a$ eva)acione$ $$mica$ e$pec=ica$ "e $i%io $on a%amen%e
recomen"a!e$, $e "e!era o!$ervar >)e a$ variacione$ a o ar&o "e
ran&o "e aceeracione$ /ori@on%ae$ "e "i$eo o!%eni"a$ "e 2.+5 a
2.6+ & pro")cen variacione$ en o$ =ac%ore$ "e $e&)ri"a" "e o$
e$%)"io$ "e e$%a!ii"a" $(o en )n pe>)eo porcen%aBe. O%ro$
parFme%ro$ "e en%ra"a $on mF$ cr%ico$ para a e$%a!ii"a" &enera "e
)na in$%aaci(n.
EGi$%e )na ampia variaci(n en a can%i"a" ' cai"a" "e a in=ormaci(n
&eo%?cnica "i$poni!e para $i%io$ eGi$%en%e$. Lo$ "i$eo$ para a$
in$%aacione$ minera$ eGi$%en%e$ ' a$ pani=ica"a$ "e!eran $er
revi$a"o$ por )n in&eniero cai=ica"o para a$e&)rar >)e a$
in$%aacione$ /an $i"o o $erFn con$%r)i"a$ con e$%Fn"are$ acep%a!e$.
Po$i!emen%e e =ac%or mF$ cr%ico en "e%erminar a e$%a!ii"a" "e )n
"ep($i%o "e reave$ e$ a )!icaci(n "e a $)per=icie =reF%ica. En
con$ec)encia, a in$%aaci(n "e pie@(me%ro$ ' $) moni%oreo re&)ar '
con%in)o $on impor%an%e$ para "e%erminar a $)per=icie =reF%ica ' $)$
=)c%)acione$ "e ac)er"o a a$ e$%acione$. En a&)no$ ca$o$, p)e"e
$er nece$ario in$%aar mF$ "e )n pie@(me%ro a o ar&o "e )na $ecci(n
"e %a)" con e =in "e "einear meBor a $)per=icie.
E)n%o con o arri!a menciona"o, )na "e a$ e$%ra%e&ia$ "e co$%o mF$
econ(mico para incremen%ar a e$%a!ii"a" "e )na in$%aaci(n mar&ina
e$ "i$min)ir a $)per=icie =reF%ica en e "ep($i%o. A pe$ar "e >)e e$%o
p)e"e reai@ar$e me"ian%e )na varie"a" "e $i$%ema$ "e "renaBe$
ac%ivo$ o pa$ivo$, a permea!ii"a" rea%ivamen%e !aBa "e m)c/o$
reave$ re$%rin&e a @ona e=ec%iva "e o$ "renaBe$. Lo$ "renaBe$
%am!i?n $on propen$o$ a a o!$%r)cci(n. Un en=o>)e mF$ e=ec%ivo e$
&eneramen%e minimi@ar, en primer )&ar, e in=)Bo "e a&)a "en%ro "e
"ep($i%o "e reave$.
Lo$ canae$ "e "erivaci(n "e a&)a )!ica"o$ "irec%amen%e c)e$%a
arri!a "e )n "ep($i%o "e reave$ p)e"en prevenir "e >)e e&)en a o$
reave$ a ma'or par%e "e a e$corren%a ' &ran par%e "e =)Bo "e
$)!$)eo $)per=icia.
A pe$ar "e >)e e a&)a en a $)per=icie "e )na po@a "e reave$ e$ )n
re$)%a"o inevi%a!e "e a "e$car&a "e reave$, $e p)e"e /acer m)c/o
para minimi@ar a can%i"a" "e a&)a >)e $e in=i%ra en e "ep($i%o ' >)e
a)men%a a $)per=icie =reF%ica. Lo$ m?%o"o$ "e co$%o mF$ econ(mico
p)e"en $er a mo"i=icaci(n "e a$ prFc%ica$ "e maneBo "e a&)a para
"i$min)ir a $)per=icie =reF%ica ' a)men%ar a e$%a!ii"a". La$
e$%ra%e&ia$ inc)'en# 8+9 Depo$i%ar o$ reave$ !a$%an%e eBo$ "e a
repre$a con e =in "e minimi@ar a can%i"a" "e a&)a "e reave$
e$%anca"a a"'acen%e a a repre$aI 869 "e$car&a "e &r)e$o$ "e o$
reave$, en ve@ "e )na "e$car&a "e p)n%o -nico, con e =in "e =ormar
)na pa'a para man%ener e a&)a e$%anca"a =)era "e a repre$aI 809 La
80 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
"ecan%aci(n ac%iva "e a&)a e$%anca"a $o!re a $)per=icie "e a po@a.
E$%o =rec)en%emen%e $e reai@a meBor me"ian%e )na !arca@a "e
!om!eo. E a&)a "ecan%a"a p)e"e $er "ev)e%a a a pan%a para
reproce$amien%o, pero inc)$o a "e$car&a "irec%a "e a&)a
&eneramen%e e$ pre=eri!e a %ener >)e percoar$e e a&)a %rav?$ "e
o$ reave$.
La con$%r)cci(n "e !erma$ en a !a$e e$ )n m?%o"o e=ec%ivo para
incremen%ar a e$%a!ii"a" "e )n %a)". Sin em!ar&o, $e "e!e %ener
c)i"a"o ")ran%e e "i$eo ' a con$%r)cci(n para a$e&)rar >)e $e
c)mpan o$ cri%erio$ "e =i%ro, ' >)e a !erma en a !a$e $ea "rena"a
a"ec)a"amen%e en e ar&o pa@o.
Una prFc%ica aparen%emen%e com-n e$ a reac%ivaci(n "e repre$a$ "e
reave$ an%i&)a$ a!an"ona"a$. Mien%ra$ >)e en a&)no$ ca$o$ e$%o
p)e"e $er acep%a!e, a repre$a reac%iva"a "e!e e$%ar con=orme con e
"i$eo ori&ina. Por eBempo, e %amao =ina ' a a%)ra p)e"e no
eGce"er o$ "e "i$eo ori&ina. Si "ic/o$ cri%erio$ "e "i$eo %an
impor%an%e$ $on cam!ia"o$, o $i e "i$eo ori&ina no e$%F "e ac)er"o
con a$ norma$ mo"erna$, $e $oici%a )n n)evo conB)n%o "e
inve$%i&acione$ ' )n re"i$eo compe%o "e "ep($i%o.
10.0 RE7ERENCIAS
ASTM 8American Socie%' =or Te$%in& an" Ma%eria$9, +::;, AAnn)a Boo. o=
ASTM S%an"ar"$C, Do. 2*.21, ASoi an" Roc.I Dimen$ion S%one, S'n%/e%ic$C.
Bac/, D., +:;0, AT/e U$e o= Drip Irri&a%ion =or De&e%a%in& Mine 3a$%e Area$C,
Procee"in&$ o= +$% In%erna%iona Taiin&$ S'mpo$i)m, Mier 4reeman, San
4ranci$co.
Bar%/, R.., Mar%in, B., +:1+, ARecama%ion o= P/'%o%oGic Taiin&$C, Minera$ an"
%/e Environmen%, Do. 0, No. 6.
Ben&$on, S., +:;:, AIrri&a%ion Tec/ni>)e$ =or Taiin&$ Reve&e%a%ion in %/e Ari"
So)%/Ue$%C, Procee"in&$ o= 6n" In%erna%iona Taiin&$ S'mpo$i)m, Mier
4reeman, San 4ranci$co.
Ber%i, G., Dia, 4., Dovera, D., Genevoi$, R., Bra)n$, E., +:11, AT/e Di$a$%er a%
S%avaHNor%/ern I%a',C H'"ra)ic 4i S%r)c%)re$, D. Dan Z' an" S. Dic. 8e"$.9,
Geo%ec/nica Specia P)!ica%ion No. 6+, ASCE.
Bra"$/aU, A., C/a"Uic., M., +:12, AT/e Re$%ora%ion o= Lan"C, Bac.Ue,
OG=or".
Bra"$/aU, A., Eo/n$on, M., H)mp/rie$, M., +:;1, AT/e Da)e o= Heav' Me%a
Toerance in %/e Reve&e%a%ion o= Me%ai=ero)$ Mine 3a$%e$C, Environmen%a
Mana&emen% o= Minera 3a$%e$, Procee"in&$ o= NATO A"vance" S%)"' on
3a$%e Di$po$a an" %/e ReneUa an" Mana&emen% o= De&ra"e"
Environmen%$, SiB%/o== an" Noor"/o==, Ne%/eran"$.
C/epi, 3., 3oo"r)==, N., Si""oUa', 4., 4r'rear, D., Arm!)r$%, D., +:<0,
ADe&e%a%ive an" Nonve&e%a%ive Ma%eria$ %o Con%ro 3in" an" 3a%er Ero$ionC,
Procee"in&$ Soi Science o= America, Do. 6;.
Da', A., L)"e.e, T., +:;:, ADi$%)r!e" Lan" Recama%ion in an Ari"
Environmen%C, Procee"in&$ o= 6n" In%erna%iona Taiin&$ S'mpo$i)m, Mier
4reeman, San 4ranci$co.
81 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Da', A., L)"e.e, T., +:1+, AT/e U$e o= Le&)me$ =or Recaimin& Copper Mine
3a$%e$ in %/e So)%/Ue$%ern USAC, Minera$ an" %/e Environmen%, Do. 0, No.
+.
Dean, T., Haven$, R., Gan%@, M., +:;*, AMe%/o"$ an" Co$%$ =or S%a!ii@in&
4ine7Si@e" Minera 3a$%e$C, RI ;1:<, U.S. B)rea) o= Mine$.
Dean, T., Haven$, R., +:;2, AS%a!ii@a%ion o= Minera 3a$%e$ =rom Proce$$in&
Pan%$,C Procee"in&$ o= Secon" Minera 3a$%e U%ii@a%ion S'mpo$i)m, U.S.
B)rea) o= Mine$ an" IIT Re$earc/ In$%i%)%e, C/ica&o, Iinoi$.
Di!ia&io, E., +:;*, ACon%ri!)%ion %o Di$c)$$ionC, A4ie" In$%r)men%a%ion in
Geo%ec/nica En&ineerin&C, B)%%erUor%/$, Lon"on.
Di!ia&io, E.,M'rvo, 4., Da$%a", T., Han$%een, H., +:16, A4ie" in$%r)men%a%ion,
o!$erva%ion$ an" per=ormance eva)a%ion o= %/e Svar%evann "amC,
Tran$ac%ion$ o= +*%/ In%erna%iona Con&re$$ on Lar&e Dam$, Rio "e Eaneiro.
Do!r', R., Avare@, L., +:<;, ASei$mic 4ai)re$ o= C/iean Taiin&$ Dam$,C
Eo)rna o= Soi Mec/anic$ an" 4o)n"a%ion En&ineerin&, ASCE, Do. :0, No.
SM<.
Dor!a%/, L., Ci$%erna$, A., Dor!a%/, C., +::2, AA$$e$$men% o= %/e Si@e o=
Lar&e an" Grea% Hi$%orica Ear%/>)a.e$ in Per),C B)e%in o= Sei$mic Socie%' o=
America, Do. 12, No. 0.
Dree$en, D., Marpe, M., Tee', N., +:;1, ACon%aminan% Tran$por%,
Reve&e%a%ion an" Trace Eemen% S%)"ie$ in Inac%ive Urani)m Mi Taiin&$
Impo)n"men%$C, Procee"in&$ o= S'mpo$i)m on Urani)m Mi Taiin&$
Mana&emen%, Coora"o S%a%e Univer$i%', Do. +.
D)nnici==, E., +:11, AGeo%ec/nica In$%r)men%a%ion =or Moni%orin& 4ie"
Per=ormanceC, Eo/n 3ie' an" Son$. E"Uar"$, R., +::2, ASei$mic Be/avior o=
[Lo$ Leone$\ Taiin&$ DamC, Procee"in&$ o= In%erna%iona S'mpo$i)m on Sa=e%'
an" Re/a!ii%a%ion o= Taiin&$ Dam$, A)$%raian Na%iona Commi%%ee on Lar&e
Dam$, S'"ne', 8BiTec/ P)!i$/er$, Danco)ver9.
ENR, +:0;, AMine Taiin&$ Si"e De$%ro'in& ToUn,C En&ineerin& NeU$ Recor",
E)ne 0.
4e".en/e)er, H., Heacoc., H., LeUi$, D., +:12, AEar' Per=ormance o= Na%ive
$/r)!$ an" Tree$ Pan%e" on Amen"e" A%/a!a$ca Oi San" Taiin&$,
Recama%ion RevieU, Do. 0.
4inn, 3., Vo&en"ra.)mar, H., Lo, R., Le"!e%%er, R., +::2, ASei$mic Re$pon$e
Ana'$i$ o= Taiin&$ Dam$C, Procee"in&$ o= In%erna%iona S'mpo$i)m on Sa=e%'
an" Re/a!ii%a%ion o= Taiin&$ Dam$, A)$%raian Na%iona Commi%%ee on Lar&e
Dam$, S'"ne', 8BiTec/ P)!i$/er$, Danco)ver9.
4oo%e, L., Ti, D., Boan", A., +:;2, AEro$ion Preven%ion an" T)r=
E$%a!i$/men% Man)aC, Minne$o%a Depar%men% o= Hi&/Ua'$.
Han.$, T.C., Tanamori, H., +:;:, AA Momen% Ma&ni%)"e ScaeC, Eo)rna o=
Geop/'$ica Re$earc/, Do. 1*, pp. 60*176052.
Har%/i, M., McTe, C., +:;:, AEcoo&ica S%a!ii%' 7I$ T/i$ a Reai$%ic Goa =or
Ari" Lan" Recama%ion]C, Ecoo&' an" Coa Re$erve Deveopmen%, Per&amon
Pre$$, Em$=or", N.V.
Ho""er, R., +:;:, AInnova%ion$ in Pan%in& Tec/ni>)e$ =or Diver$e S/r)! Cover
on Mine Taiin&$C, Procee"in&$ o= 6n" In%erna%iona Taiin&$ S'mpo$i)m, Mier
4reeman, San 4ranci$co.
82 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
ICOLD, +:1:, B)e%in ;*, ATaiin&$ Dam Sa=e%' G)i"eine$C, Commi$$ion
In%erna%ionae "e$ Gran"$ Barra&e$, Pari$.
ICOLD, +::*, B)e%in :;, ATaiin&$ Dam$# De$i&n o= raina&eC, Commi$$ion
In%erna%ionae "e$ Gran"$ Barra&e$, Pari$.
ICOLD, +::<, B)e%in +2*, AMoni%orin& o= Taiin&$ Dam$C, Commi$$ion
In%erna%ionae "e$ Gran"$ Barra&e$, Pari$.
Eennin&$, E., +:;:, AT/e 4ai)re o= a Sime$ Dam a% Ba=o.en&, Mec/ani$m$ o=
4ai)re an" A$$ocia%e" De$i&n Con$i"era%ion$,C T/e Civi En&ineer in So)%/
A=rica, E)ne.
Eo/n$on, M., P)%Uain, P., +:1+, ARe$%ora%ion o= Na%ive Bio%ic Comm)ni%ie$ on
Lan" Di$%)r!e" !' Me%ai=ero)$ Minin&C, Minera$ an" %/e Environmen%, Do. 0,
No. 0.
Eone$, C., +:16, A3e$%ern Recama%ion 7 U$in& %/e Be$% G)e$$C,
Hi&/ Co)n%r' NeU$, Do. +*, No. :.
Tri@e., R., Ca$%eeiro, M., T)ncer, B., +:;;, ADe$icca%ion an" Con$oi"a%ion o=
Dre"&e" Ma%eria$C, Eo)rna o= %/e Geo%ec/nica Divi$ion, ASCE, Do. +20, No.
GT+6.
T)/aU', 4. H., Ma'ne, P.3., +::2, AMan)a on E$%ima%in& Soi Proper%ie$ =or
4o)n"a%ion De$i&nC, Corne Univer$i%', EL7<122, Re$earc/ ProBec%, +*:07<,
prepare" =or Eec%ric PoUer Re$earc/ In$%i%)%e,.
Lo, R., To/n, E., +::2, ASei$mic S%a!ii%' o= Taiin&$ Dam$C, Procee"in&$ o=
In%erna%iona S'mpo$i)m on Sa=e%' an" Re/a!ii%a%ion o= Taiin&$ Dam$,
A)$%raian Na%iona
Commi%%ee on Lar&e Dam$, S'"ne', 8BiTec/ P)!i$/er$, Danco)ver9.
L)"e.e, T., +:;0, ADe&e%a%ive S%a!ii@a%ion o= Copper Mine Taiin& Di$po$a
Berm$ o= Pima Minin& Compan'C, Procee"in&$ o= +$% In%erna%iona Taiin&$
S'mpo$i)m, Mier 4reeman, San 4ranci$co.
Ma."i$i, 4., See", H., +:;1, ASimpi=ie" Proce")re =or E$%ima%in& Dam an"
Em!an.men% Ear%/>)a.e In")ce" De=orma%ion$C, Eo)rna o= %/e Geo%ec/nica
En&ineerin& Divi$ion, ASCE, Do. +2*, No. GT;.
Marc)$en, 3., H'ne$, M., 4ran.in, G., +::2, AEva)a%ion an" U$e o= Re$i")a
S%ren&%/ in Sei$mic Sa=e%' Ana'$i$ o=
Em!an.men%$C, Ear%/>)a.e Spec%ra, Do. <, No. 0.
Mar%icorena, D., +::+, AImpor%ancia "e a Micro@oni=icacion "e Rie$&o$ Para
Prevenir Proce$o Geo"'namico$ EG%erno$,C Procee"in&$ :%/ Panamerican
Con=erence on Soi Mec/anic$ an" 4o)n"a%ion En&ineerin&, Dia "e Mar.
Morri$on, 3., Simmon$, L., +:;;, AC/emica an" De&e%a%ive S%a!ii@a%ion o=
Soi$#, U.S. B)rea) o= Recama%ion, Repor% No. REC7ERC7;<7+0.
Nie$on, R., Pe%er$on, H., +:;6, ATrea%men% o= Mine Taiin&$ %o Promo%e
De&e%a%ive S%a!ii@a%ionC, B)e%in *15, U%a/ S%a%e Univer$i%' EGperimen%a
Re$earc/ S%a%ion.
Pama', 4., GUi'm, R., +:12, APreparin& an" Pre$en%in& Environmen%a Impac%
S%a%emen%$ in S)ppor% o= Minin& Opera%ion$ Ui%/ Par%ic)ar Re=erence %o
Urani)m Minin&C, Minera$ an" %/e Environmen%, Do. 6, No. 0.
83 DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
Penman, A.D.M., +:16, AIn$%r)men%a%ion Re>)iremen%$ =or Ear%/ an" Roc.=i
Dam$C, Geo%ec/nica Pro!em$ an" Prac%ice o= Geo%ec/nica En&ineerin&, A.A.
Ba.ema, Ro%%er"am.
Pe%er$on, H., Nie$on, R., +:;0, AToGici%ie$ an" De=iciencie$ in Mine Taiin&$C,
Ecoo&' an" Recama%ion o= Deva$%a%e" Lan"$, Gor"on an" Breac/, NeU
Vor..
Ripe', E., Re"man, R., MaGUe, E., +:;1, AEnvironmen%a Impac% o= Minin& in
Cana"aC, Cen%er =or Re$o)rce S%)"ie$, W)een$ Univer$i%'.
Sc/iec/%, H., +:12, ABioen&ineerin& =or Lan" Recama%ion an" Con$erva%ionC,
Univer$i%' o= A!er%a Pre$$, E"mon%on.
Sc/mer%mann, E., +:;:, AS%a%ic$ o= SPTC, Eo)rna o= %/e Geo%ec/nica
En&ineerin& Divi$ion, ASCE, Do. +25, No. GT5.
See", H., To.ima%$), T., Har"er, L., C/)n&, R., +:15, AIn=)ence o= SPT
Proce")re$ in Soi Li>)e=ac%ion
Re$i$%ance Eva)a%ion$C, Eo)rna o= %/e Geo%ec/nica En&ineerin& Divi$ion,
ASCE, Do. +++, No. GT+6.
Sei$moo&ica Socie%' o= America 8SSA9, +::;, ARe$earc/ Le%%er$C, Do)me <1,
No. +.
S.emp%on, A., +:1<, AS%an"ar" Pene%ra%ion Te$% Proce")re$ an" %/e E==ec%$ in
San"$ o= Over!)r"en Pre$$)re, Rea%ive Den$i%', Par%ice Si@e an"
Overcon$oi"a%ionC, Geo%ec/ni>)e, Do. 0<, No. 0.
Sorre, S., +:;*, AE$%a!i$/in& De&e%a%ion on Aci"ic Coa Re=)$e Ma%eria$
Ui%/o)% U$e o= Top$oi CoverC, +$%
S'mpo$i)m on Mine an" Prepara%ion Pan% Re=)$e Di$po$a, Na%iona Coa
A$$ocia%ion.
S)%%on, P., +:;0, AE$%a!i$/men% o= De&e%a%ion on ToGic Coa Mine Spoi$C,
Re$earc/ an" Appie" Tec/noo&' S'mpo$i)m on Mine" Lan" Recama%ion,
Na%iona Coa A$$ocia%ion.
Ter@a&/i, T., Pec., R., +:<;, ASoi Mec/anic$ in En&ineerin& Prac%iceC, 3ie',
NeU Vor..
Tran$por%a%ion Re$earc/ Boar" 8TRB9, +::<, ALan"$i"e$# Inve$%i&a%ion an"
Mi%i&a%ionC, A. T. T)rner an" R. L. Sc/)$%er , e"$., Na%iona Aca"am' Pre$$,
3a$/in&%on, D.C.
U.S. Arm' Corp$ o= En&ineer$ 8COE9, +:;2, AS%a!ii%' o= Ear%/ an" Roc.=i
Dam$C, EM7+++2767+:26, 3a$/in&%on, D.C.
U.S. Arm' Corp$ o= En&ineer$ 8COE9, +::2, AH'"ra)ic De$i&n o= SpiUa'$C,
EM7+++2767+:<0, 3a$/in&%on, D.C.
U.S. Arm' Corp$ o= En&ineer$ 8COE9, +::+, AH'"ra)ic De$i&n o= 4oo"
Con%ro C/anne$C, EM7+++2767+<2+, 3a$/in&%on, D.C.
U.S. B)rea) o= P)!ic Roa"$, +:<;, AU$e o= Riprap =or Ban. Pro%ec%ionC,
H'"roo&ica En&ineerin& Circ)ar No. ++,
U.S. Depar%men% o= Tran$por%a%ion.
U.S. N)cear Re&)a%or' Commi$$ion 8NRC9, +:15, ALi>)e=ac%ion o= Soi$
D)rin& Ear%/>)a.e$C, CETS7EE722+, Na%iona Aca"em' Pre$$, 3a$/in&%on,
D.C.
8/ DE 85
Envcon Compaa Minera S.A.A.
Seguridad y Medio Ambiente
U.S. N)cear Re&)a%or' Commi$$ion 8NRC9, +:;:, ADra=% Generic
Environmen%a Impac% S%a%emen% On Urani)m Miin&C, NUREG 725++, U.S.
N)cear Re&)a%or' Commi$$ion.
Dear"e, E., P'.e, R., Bei.e, M., +:10, ADe$i&n o= an Em!an.men% %o Re%ain
Go" Taiin&$C, Procee"in&$ o= ;%/ Panamerican Con=erence on Soi Mec/anic$
an" 4o)n"a%ion En&ineerin&, Danco)ver.
Dic., S.G., +::2, APannin&, De$i&n, an" Ana'$i$ o= Taiin&$ Dam$C, Bi%ec/
P)!i$/er$, Danco)ver.
Dic., S., Dore', R., 4inn, 3., A"am$, R., +::0, ASei$mic S%a!ii@a%ion o= S%. Eoe
S%a%e Par. Taiin&$ Dam$,C Geo%ec/nica Prac%ice in Dam Re/a!ii%a%ion, L.
An"er$on 8e".9, Geo%ec/nica Specia P)!ica%ion No. 05, ASCE.
Dic., S., Diac/ica, C., Mo&roveBo, E., Ca@a"o, L., E)io +::5, AG)a Am!ien%a
para e ManeBo "e Reave$ Minero$C, Mini$%erio "e Ener&a ' Mina$, Lima.
3ai, M. 8e"9, +:;5, APrac%ice$ an" Pro!em$ o= Lan" Recama%ion in 3e$%ern
Nor%/ AmericaC, Univer$i%' o= Nor%/ Da.o%a Pre$$.
Vo)n&$, R.R., C/io) S.E., Siva, 3.E., H)mp/re', E.R., +::;, AS%ron& Gro)n"
Mo%ion A%%en)a%ion Rea%ion$/ip$ =or S)!")c%ion Zone Ear%/>)a.e$C, SSA, Do.
<1, No. +.
85 DE 85

También podría gustarte