D I

8 11 9 .
zenbakia

I D I D
2013

D I

hilabetekaria
ekaina

D I D I
BA co of urs e I!
B A I!

Garoa SI

/ junio

Garoa NO!

I D
no n o
G ar ro o Garoa E EZ Z! S! a ! a
Ga ro a

r ba o i! a

I D

Ga G ar ro o a EZ E Z!! a

Ga

m m ! m m m m m m

ba b i!

Garoa, beste urte bat...eta gehiago! * Las otras nucleares de Iberdrola se paran solas * Campaa por la potenciacin de la Re cogida Selectiva de Materia Orgnica * Ingurumen bolunta rioen jardunaldia * Zarama: arazoa edo aukera * Ciudades a 30 km/h: algo ms que un capricho + elkarrizketa * No perdamos el tiempo ni el tren: paremos el TAV * Kadreitan AHTa okupatu dute * Denuncia en el gobierno la contaminacin de Oiola * BBVAren aurkariak ABSOLBITUAK * Activistas internacionales bloquean Ilisu * * No al dragado en la desembocadura del Urola * Pero, que pasa con las energas renovables? * Goiener: energia berriztagarrien kooperatiba bat * Petronor tambin educa en Energa verde! * Europa parkea ez ukitu! * etab etab
a a o o ! r ! ar O G Ga N NO

www.ekologistakmartxan.org
Agian erradiaktiboak bihurtuko gara ... baina eroak ziur baietz!

I D

D I

D I

EEZ!

D I

G se aro e nro a a

boletina
118 - 2013 ekaina

AURKIBIDEA
3 Garoa, beste urte bat ...eta gehiago! 3 Las otras nucleares de Iberdrola se paran solas 4 Campaa por la potenciacin de la Recogida Selectiva de Materia Orgnica 4 INGURUMENBOLUNTARIOEN JARDUNALDIA 5 Zarama: arazoa edo aukera 6 CIUDADES A 30 KM/H: ALGO MS QUE UN CAPRICHO 7 30 KM/H hiriak: elkarrizketa 8 No perdamos el tiempo ni el tren: paremos el TAV 8 Kadreitan AHTa okupatu dute 9 Denuncia en el gobierno la contaminacin de Oiola 10 BBVAren aurkariak ABSOLBITUAK 10 Activistas internacionales bloquean Ilisu 11 Exigen que la Autoridad Portuaria cumpla Ley de Costas en el dragado del Abra 11 No al dragado en la desembocadura del Urola 12 Pero, que pasa con las energas renovables? 14 Goiener: energia berriztagarrien kooperatiba bat 15 Petronor tambin educa en Energa verde! 16 Europa parkea ez ukitu! 17 komunikabideetatik 18 Rosa Lagokin elkarrizketa 19 Monsantoren aurkako egun mundiala 20 Egutegiaak
Hurrengo alerako epea: ekainak 20
plazo para siguiente bole: 20 junio

Sofware librez ekoiztua

Ekologistak Martxan Euskal Herria boletina: bazkideentzako informaziorako hilabetekaria boletn mensual de informacin a l@s soci@s 118. zenbakia 2013eko ekaina Azala: Txamantxoia Ekoizpenak Argitaratzailea: Ekologistak Martxan Pilota kalea 5 behera, Bilbo 48005 (Euskal Herria) T/F: 944790119 www.ekologistakmartxan.org boletina@ekologistakmartxan.org ISSN: 16960505 Depsito legal: BI252301

C COPYLEFT

Kopia ta zabal zazu!

ERREDAZIOA EZ DA BERTAN ADIERAZTEN DIREN IRITZIEN ERANTZULE LA REDACCIN NO COMPARTE NECESARIAMENTE TODAS LAS OPINIONES PUBLICADAS.
EKOLOGISTAK MARTXAN pertsonek osatutako elkartea gara eta elkarren artean Euskal Herrian bizi ditugun ingurumen arloko arazoekiko ikuspegi berdintsua dugu. Ekologismo sozialaren barruan gaude. Honen iritziz ingurumena ren arloko arazoek ekoizteko eta kontsumitzeko eran dute sorburu. Hori gero eta globalagoa da eta, aldi berean, hainbat arazo sozial sort zen ditu: Ipar eta Hegoaldearen arteko harremanak, gure gizartearen desoreka soziala Hori dela eta, ingurumena kaltetzen duten jarduketen aurkako sentsibilizaziokanpainak, salaketa publikoak edo lege mailako salake tak egiten ditugu, eta horiez gain, gure jardueraren eremu bakoitzean alternatiba zehatzak eta bideragarriak prestatzen ahalegintzen gara. Erakunde anitza, zabala, asanbleario eta alderdi politiko, erakunde publiko nahiz pribatu guztiekiko independenteak gara. Borondate hutsez gabiltza lanean. Ekologistak Martxanen lan arloak hurrengoak dira: Ura, Aldaketa klimatikoa, Izadiaren kontserbazioa,Kontsumoa, Kutsadura, heziketa ekologikoa, Energia, Itsasoa, Zaborrak, nekazaritza eta Transgeni koak, Garraiobideak eta Hirigintza. Gure lana gero eta eginkorragoa izan dadin, eta gure independent zia bermatzen jarraitu ahal izateko zure laguntza eta partaidetza behar ditugu.

Ekologistak Martxan somos una asociacin de personas, que comparti mos una visin similar sobre los problemas ambientales que vivimos en Euskal Herria. Formamos parte del ecologismo social, esto es, aquel que entiende que el origen de los problemas ambientales est en la forma de produccin y consumo, cada vez ms globalizado y del que se derivan otros problemas sociales: relaciones NorteSur, la desigualdad social en nuestra sociedad... Realizamos campaas de sensibilizacin, denuncias pblicas o legales contra aquellas actuaciones que daan el medio ambiente, a la vez que ela boramos alternativas concretas y viables en cada uno de los mbitos en los que desarrollamos nuestra actividad. Somos una organizacin plural, asamblearia, e independiente de cual quier partido poltico, institucin pblica o privada realizando nuestra la bor de forma voluntaria. Para hacer ms eficaz nuestro trabajo y seguir ga rantizando nuestra independencia Necesitamos de tu ayuda y de tu participacin.

boletina
118 - 2013 ekaina

Garoa, beste urte bat Las otras nucleares de ...eta gehiago!

Maiatzaren 25ean CSNk Garoako Zentralari beste urte bat irikita egoteko baimena eman zion, nahiz eta geldirik egongo den, erreaktore an erregai nuklearrik sartu gabe. Azken eraba kia Espainiako Gobernuari dagokio, baina lehe nago ere jakinarazi izan du baimena ematearen alde dagoela. Ordea, CSNk baldintza batzuk ere jarri dizkio hori egin nahiko balu. CSNk Nuclenorri lau baldintza jarri dizkio: CSNk be rak 2012an agindu zizkion diseinu aldaketak egitea, zentralaren segurtasuna hobetzeko iriz pideak ezartzea, eta Japoniako Fukushima Daiichiko zentral nuklearraren istripuaren on dorioz egin beharrekoak dituen segurtasun ho bekuntzak eta inbertsioak egitea.
La imagen del Consejo de Seguridad Nuclear queda pro fundamente desacreditada tras la votacin y la resultante decisin. La decisin favorable a la prrroga de la central de Garoa demuestra falta de independencia. El Ministro de Industria, tras sus conversaciones con Nuclenor, ha hecho un dao enorme a la institucin garante de la seguridad nu clear al forzarla a tomar una decisin en un tiempo ridculo. Los tcnicos se vern obligados a estudiar la seguridad de una instalacin nuclear en slo 7 das cuando precisaran casi un ao para hacerlo. A nivel internacional el efecto tambin ser muy grave puesto que todos los reguladores europeos estaban pendientes de los sucesos espaoles.

A la falta de actividad de la central nuclear de Garoa des de diciembre de 2012 (cuya continuacin se est planteando el gobierno), a finales de mayo tuvimos que aadir los paro nes de otras tres centrales espaolas, todas ellas participadas por Iberdrola. Estas eran las de Almaraz II (Cceres) (parti cipada un 52%), Asc II (Tarragona) (un 15%) y Trillo (Guadalajara) (49%). Las dos primeras fueron paradas por avera y la tercera por recarga. La inactividad de estas cuatro centrales supona la inoperatividad de la mitad del parque nuclear espaol, un total de 3500 MW. Por lo tanto, como apunta Ecologistas en Accin que "a pesar de los argumen tos de la industria nuclear, esa energa no es garante de po tencia elctrica y que es sustituible". La central de Asc su fri una bajada de nivel en uno de los generadores de vapor de sul reactor II que provoc la parada. Esta ocurri en los generadores de vapor que transfieren el calor del circuito primario, en contacto directo con las barras de combustible, al secundario, donde se genera vapor que mueve la turbina y el alternador que produce la electricidad. Son por lo tanto uno de los elementos ms importantes de la central. Estos elementos ya fueron sustituidos a finales de los 90 tanto en los dos reactores de Asc como en los de Almaraz. La turbi na del reactor II de Almaraz se par como proteccin elctri ca del generador, un fallo que ya se ha repetido al menos en otra ocasin. Los parones se suceden sin cesar, incluso si multneos como en esta ocasin: el ao pasado (2012) por ejemplo hubo tres centrales paradas en dos ocasiones e in cluso cuatro durante varios das de junio. Ecologistas en Ac cin opina que estos sucesivos y simultneoas parones de muestran que la energa nuclear est lejos de ser un garante de la potencia elctrica, especialmente actualmente cuando las centrales han cumplido varios aos y sus sistemas han envejeciendo. Su vulnerabilidad es mayor y por tanto el mantenerlas funcionando una irresponsabilidad, sobre todo la ms antigua de ellas, la central de Garoa con ms de 42 aos que tambin se ve afectada por mltiples deficiencias.

Iberdrola se paran solas

boletina
118 - 2013 ekaina

Campaa por la potenciacin de la Recogida Selectiva de Materia Orgnica

Ekologistak martxan inicia una campaa por la potencia cin de la Recogida Selectiva de Materia Orgnica, en dife rentes municipios de Bizkaia No es nuevo. Lo venimos planteando desde hace aos ante las autoridades municipales y autonmicas: Es necesario que tambin Bizkaia, sus habitantes, sus polticos, sus tcnicos municipales, apuesten por la recogida selectiva de la basura orgnica en Origen. La basura orgnica representa un 40% del total de los componentes de la bolsa de basura y su recogida selectiva en origen es fundamental para conseguir cotas de re ciclaje importante (en torno al 60%65%) para el mejor apro vechamiento de los recursos y por un sistema de Gestin de basuras respetuoso con el medio ambiente y la salud. La situacin de Bizkaia no es buena en este sentido: Hoy en da solo el 1,4% del total de la recogida selectiva, corresponde a Bioresiduo o materia orgnica y este porcentaje es mucho ms pequeo, el 0,5% si hablamos del Total de Residuo domstico generado. Las experiencias puestas en marcha en algunos municipios con apoyo de la Diputacion de Bizkaia, son de alcance muy limitado, por ello y porque es urgente ini ciar un proceso de cambio en la gestin de las basuras, desde Ekologistak Martxan de Bizkaia y con apoyo de la misma Di putacion de Bizkaia, hemos iniciado una campaa desde ahora hasta Noviembre, por diferentes municipios de Bizkaia, con el objetivo de sensibilizar a la ciudadana y tambin a las autori dades, de la importancia del reciclaje y de la recogida selecti va de la materia orgnica, de la importancia de poner en mar cha sistemas de gestin de las basura que apuesten por ello impulsando y animando a la ciudadana a su participacin. En la campaa estar expuesta una exposicin que nos muestra el problema de la basura, los diferentes sistemas de gestin y lo que es el compost (abono orgnico que sale de la

Comisin de Residuos Ekologistak Martxan

basura orgnica debidamente tratada). Se proyectarn docu mentales , habr una charla y se repartir compost . Todas estas actividades se realizarn de diferentes munici pios de la margen izquierda y zona minera, margen derecha y Valle de Arratia. Se ha iniciado en el municipio de Trapagarn donde se han desarrollado las actividades en la Casa de Cul tura del Palacio Olaso del 6 al 12 de Mayo.

INGURUMEN-BOLUNTARIOEN JARDUNALDIA
Sagarrak Ekologistak Martxan eta Ingurumeneko Boluntario Sareak ingurumenboluntarioen beste jar dunaldi bat antolatu dute. Ekainaren 1ean. Goizeko 9:30etan.Iruaretxetako mintegian (antzinako tiroeremuaren alboan) Basaurin. Jardunaldia landare autoktonoen Iruaretxetako mintegian eta Sagarrak elkarteak eremu horretan zaintzan dituen biziberritzepartzeletan egingo da. Jardueraren xedea izango da mintegia eta landareak udaberrirako eta udarako prestatzea, eta biziberritze prozesuan dauden partzeletako eremu batzuen eta alde horretan dagoen erreka txiki baten ingurumenbaldintzak hobetzea. Besteak beste, jarduera hauek egingo ditugu: Landare inbaditzaileak ateratzea. Zaborrak garbitzea. Beste batzuk Jardunaldia goizez bakarrik egingo da (14:00ak ingurura arte). Botak eta mendiko arropa eramatea komeni da. Beharrezkoa da izena ematea, antolakuntzak egin behar diren lanak prestatu ahal izateko. Jarduera egiteko behar diren tresnak eta materialak antolakuntzak jarriko ditu. Jarduera amaitu ostean, hamaiketakoa egongo da partehartzaileentzat.

boletina
118 - 2013 ekaina

Zarama: arazoa edo aukera

Patata beroa. Halaxe da benetan Gipuzkoako udal instituzioek eta herritarrek dutena etxeko zaramen kudeake tarekin. Badirudi, gaurko koiunturan, zaborraren inguruko antagonismoa punturik gorenera heldu dela. Hasieran, Zergarbi errauskailuaren proiektua atzera bota zenean, duela 20 urte, Roman Suduperen garaian, esan genezake ait zakia ekonomikoa izan zela. Harrezkero, luzea izan da etxeko hondakinen gaineko eztabaida. Egun, ez dago aste bat zaramaren inguruko berri berorik gabe. Lehia handia dago, joan diren urteetan izandako errauskailuaren aurkako mobilizazioen ostean, kontramugimenduak ari baitira sortzen Atez ate ereduaren kontra. Legazpi lekuko. Arazoa. Pentsa daiteke gipuzkoarren arazo berezia dela eta partiduei dago kiela irtenbide politikoa aurkitzea. Baina ez dut uste Bizkaian edo Nafarroan arazoa txikiagoa denik, nahiz eta momentuan iskanbila handirik ikusi ez. Za ramarena arazo globala da, sostengarritasunari loturikoa, ditugun baliabide energetiko eta materialak mugatuak direlako eta ekosistemek ezin dutelako sortzen ditugun hondakinen kopurua jasan, batez ere. Azken 30 urteetan, zarama negozio aukera ezin hobea izan da EAEko in gurumen karguetan egon direnentzat, eta ez Xabier Garmendiarentzat soilik Batzuentzat aldiz, arazoa ez da sozioekologikoa. Estetikaz, usainaz, aska tasun pertsonalaz edo intimitateaz ari dira. Eurek ere ekologiaren aldekoak dira, noski, baina inposiziorik gabe. Asuntoa da, herri, auzo eta hiri guztietan zaramaren kudeaketa arazo sozioekologikoa dela, batzuetan gatazka bihurt zeraino. Eta gatazkak batzuentzat gizartearen gaixotasun sintomak badira (Parsons, Merton...) beste askorentzat (Simmel, Darhendorf, Hirschmann...) bizitza sozialari loturikoak dira, ez beti negatiboak. Edo aukera? Nepalen eta Napolin, Rio de Janeiron eta Zarautzen zaramaren kudeaketa erdigune politikoan dago. Brasilgo faveletan ere empresa multina zionalek muturra sartu nahi dute zarama biltzaileen kooperatiben kalterako. O problema do lixo o lucro (Zaramaren arazoa etekina da) esaten dute han eta bat nator horixe bera dela berton daukagun auzia. Gipuz koan ematen ari den eztabaida sozial zabala nahiko nuke nik Bizkaian ere eta Euskal Herria osoan. Azken 30 urteetan, za rama negozio aukera ezin ho bea izan da EAEko ingurumen karguetan egon direnentzat, eta ez Xabier Garmendiarentzat soilik. Zaramapolitikak bere garrantzia hartzen badu, eta ari da hartzen, gero eta zailago ikusten dut eliteen negozioent El Movimiento Nacional de l@s Recogedores de Materiales Reciclabes (MNCR) conocid@s como Catadores en Brasil es un movimeineto que opera desde hace 10 aos aglutinando a miles de estos trabajadores. Como movimiento y trabajadores in ciden en la importancia de reciclar y reusar as como de oponerse a la incineracin. Su objetivo es lograr la solidaridad de clase y el dotar a sus miembros de la fuerza orga nizativa para defenderse como sector social oprimido, tambin a nivel laboral. Al mismo tiempo promocionan "la autogestin de su trabajo (cooperativas, associaciones, etc.) y el control de la cadena productiva del reciclado garantizando que el servicio que ell@s realizan no sea utilizado en beneficio de algunos pocos (los exploradores), sino que sirva a todo@s." www.mncr.org.br www.incineradornao.net
Iaki Barcena Ekologistak Martxan

........azkenean!!! web-gune berria MARTXAN!!!!!!!!

betiko helbidean: www.ekologistakmartxan.org

boletina
118 - 2013 ekaina

Plantear el problema de una ciudad a 30km/h. es asociarlo a una poltica ms justa de movilidad donde la distribucin de las cargas y de los beneficios ambientales y so ciales (especialmente entre los colectivos ms vulnerable, ancianos, nios discapacitados) hacen que se distribuyan de forma ms igua litaria entre el conjunto de la poblacin.

En el verano de 2011, el Parlamento Europeo discuti el Informe sobre seguridad vial 20112020. Uno de los debates sobre la mesa era la necesidad de extender el l mite mximo de 30 km/h en las ciudades. Aquella sesin, a la que asisti la alemana Heike Aghte, fue el germen de esta iniciativa.

CIUDADES A 30 KM/H: ALGO MS QUE UN CAPRICHO

Plantear el problema de una ciudad a 30km/h. es asociarlo a una poltica ms justa de movilidad donde la distribucin de las cargas y de los benefi cios ambientales y sociales (especialmente entre los colectivos ms vulne rable, ancianos, nios discapacitados) hacen que se distribuyan de for ma ms igualitaria entre el conjunto de la poblacin. En el verano de 2011, el Parlamento Europeo discuti el Infor me sobre seguridad vial 20112020. Uno de los debates sobre la mesa era la necesidad de extender el lmite mximo de 30 kil metros por hora en las ciudades europeas. Aquella sesin, a la que asisti la alemana Heike Aghte, fue el germen del movimiento ciudadano que ahora reclama instaurar esa velocidad en todas las zonas residenciales urbanas de la Unin Europea. El Parlamento Europeo aprob por gran mayora el Informe sobre seguridad vial. Era una seal muy fuerte y se necesitaba otra seal El debate de ciudades 30 km/h, va ms all, ms. Haba que convencer a la Comisin Europea para que aprobara la de ser un hecho anecdtico, dicha campaa propuesta de los 30 kilmetros por hora. Y esa fuerte seal poda ser la nos ayuda a reflexionar sobre la forma como ICE [Iniciativa Ciudadana Europea], Se requiere un milln de firmas nos desplazamos en el medio urbano. La renta es mucho. No es simplemente conseguir las firmas. Es an ms difcil, econmica, el gnero, la edad, son las varia porque deben ir acompaadas de muchos datos privados y a nadie le bles, que mejor explican, cmo los ciudada gustan esas cosas. Adems, estamos obligados a usar un software es nos resuelven sus necesidades de movilidad, pecial para registrar las firmas y el formulario es bastante complicado especialmente los colectivos ms vulnerables. y tecnocrtico, por lo que la gente podra no firmar porque necesita En el 2011, un 14,6% de la victimas de acci mucho tiempo para hacerlo correctamente. Si no se hace bien, la Co dente tena menos de 15 aos y un 27% ms misin Europea podra invalidar la firma. de 65 aos, ambos colectivos se caracterizan por su vulnerabilidad. Entre ambos constitu Se reduciran la contaminacin acstica y la contaminacin del ai yen el 41,6% de los accidentes. re y la emisin de gases de efecto invernadero. El 80% de la conta minacin acstica de nuestras ciudades viene causada por el trfico rodado. El 74% de la ciudadana del Estado espaol est expuesta a niveles sonoros superiores a 55 decibelios producidos por la circula cin. Al reducir el consumo de combustible, se mejorara nuestro balance comercial y podran dedicar esos recursos financie ros a otros fines sociales. En 2011 las compras de petrleo supusieron el 63,1% del total del saldo comercial del pas en 2011. El automvil es el medio de transporte ms ineficiente.

http://es.30kmh.eu

boletina
118 - 2013 ekaina

Ekologistak Martxan eta Biziz Bizi hiri txi rrindularien elkartea hirietan abiadura 30 ki lometrora mugatzearen aldeko Europako kanpainan parte hartzen ari direlaeta, Txapu Martin el karrizketatu zuten Bizkaiko Hitzan.
. Zer delaeta abiatu duzue hirietan abiadura mugatzeko kanpaina? Kanpaina hau hainbat lekutan saiatu da martxan jartzen, baina, azkenean, Europan sortu da. Ekimen hiritar baten inguruan sortu da. Europan 1.000.000 bat sinadura bildu behar dira, gutxienez, 7 estatutako jendearekin.

64.4 km/hko inpaktua: Oinezkoen % 85a hiltzen da % 15a zauritua suertatzen da Inor ez da zauririk gabe suertatzen

32 km/hko inpaktua: Oinezkoen % 5a hiltzen da % 65a zauritua suertatzen da % 30a zauririk gabe

40km/hko inpaktua: Oinezkoen % 45a hiltzen da % 50a zauritua suertatzen da % 4a zauririk gabe

Sinadura horiek behar dituzue herri ekinbide legegile bat atera dadin. Gehienbat talde ekologistetako, txirrindularien taldeetako, istripuen kontrako taldeetako eta oinezkoen elkarteetako jendearekin ari gara si nadurak biltzen eta ekinaldia aurrera eramaten. Ostean, herri ekinbide legegile bat sortu nahi da. Nahiz eta baldintzak bete, inork ez digu ziurtatzen ekinbide hori aurrera eramango dela. Hala ere, gutxienez, jendearen parte hartze zabala lortzen ari gara. Guretzat garrantzitsuena hirietan abiadura muga hori jartzeko aukera da. Era berean, gure ideiak hedatzeko eta guk honi ikusten dizkiogun abantailak zabaltzeko modu bat da. Hirietan abiadura murrizteak onura asko ekarriko lituzkeela diozue: kutsadura eta zarata gutxitu, zirkulazioa hobetu... Alde guztietatik dakartza abantailak. Esan behar da duela pare bat urte Europako Parlamentuak aholku moduan neurri hori proposatu zuela. Modu merkea da gauzak konpontzeko. Gaur egun, hirietan dagoen muga orduko 50 kilometrokoa da. Murriz ten bada, istripuak gutxiagotu egingo lirateke, eta horien larritasuna ere apalagoa izango litzateke.

Gainera, zenbat eta mantsoago joan, balaztatzeko behar den distantzia laburragoa da. Balaztatzeko behar den distantzia heren bat murrizten da, gutxi gorabehera. Orduko 50 kilometroko abiadurarekin iaia 50 metro behar dira gelditzeko. Orduko 30 kilometroko abiadurarekin, 34 metro inguru behar dira. Gainera, istripuen larritasuna bederatzi aldiz murrizten da istripuan hiltzeko arriskuari dagokionez. Bestaldetik, ikusteko eremua bikoiztu egiten da abiadura horrekin. Modu horretan, gidariak inguruan dituen elementuak errazago ikusten ditu. Ohartarazi duzue harrapatze gehienak hirietan gertatzen direla. Batzuetan pentsatzen dugu hirietan harrapatze gutxi daudela. Istripuetan hiltzen diren gehienak hirietan izaten dira. Biktima gehienak oinezkoak dira, eta, oinezkoen artean, pertsona multzo ahulenak umeak eta adinekoak dira.

Domekan Bizikleta Eguna egin zenuten Bilbon. Nola joan zen? Biziz Bizik urtero antolatzen duen ekitaldia da. Horren bidez, Bilbon txirrindularien presentzia areagotu nahi dugu. Horreta rako, txirrindulariek zirkulazioari dioten beldurra pixka kentzeko, autoen presentzia murriztu beharko litzateke. Bestela, azke nean, txirrindulariak beti gelditzen dira bidegorrietan edo horrelako esparru berezietan. Guretzat, bizikletak garraiorako tresna izan behar du hirietan. Kirola egiteko ere garrantzitsua da, baina, hirietan mugitzeko gaur egun oraindik ere gure hirietan nahi ko txikia da. Europako zenbait herrialdetan bizikletaz ibiltzeko ohitura handia dago. Zer iruditzen zaizu Euskal Herrian ematen diogun erabilera? Duela hiru hilabete Amsterdamen egon nintzen, eta badakigu hiri hori bizikletaren paradisua dela. Han egiten diren lekual datzeen %50etik gora bizikletaz egiten dira. Txirrindulariek oinezkoekin eta autoekin partekatzen dute bizilekua, eta, hemen ere, hori lortzeko, mugak jarri behar dira. Guretzat abiadurari muga jartzea oso garrantzitsua da. Bidegorriak daude. Hala ere, euskal hiriak eta herriak prestatuta al daude bizikletentzat? Nik uste dut gaur egun bizikletaren presentzia txikia dela. Gehiago erabili beharko genuke, eta aukerak egon badaude. Bat zuek esango dute hainbat bidegorrik kilometroak eta kilometroak dituztela, baina batzuetan erabili ere ez dira egiten. Bidego rriak oso ondo daude ikasteko edo umeekin ibiltzeko, baina, egoera normalizatu nahi bada, bizikleta modu normalean erabili nahi badugu, bizikletak kaleetan, errepideetan, egon behar du. Horretarako, autoen presentzia txikiagotu egin behar da. Hiri er diguneetan ez dago horrenbesteko erraztasunik bizikletan ibiltzeko. Gainera, elementu arkitektoniko batzuk, biribilguneak esa terako, oso kaltegarriak dira txirrindularientzat. Horientzat oztopo handia izaten dira. Ondorioz, txirrindulariek zer egiten dute? Aprobetxatu semaforoetatik edo espaloietatik pasatzeko. Hor topo egiten dute oinezkoen eskubideekin, eta hori ez da zuzenena. Zer pentsatzen duzu kaskoaren erabileraz? Derrigorrezkoa izan beharko luke? Gai horri buruzko gutun bat irakurri berri dut, eta, nire ustez, oso adierazgarria izan zen. Egileak kontatzen zuenez, eskia tzailea eta txirrindularia da, eta eskiatzeko inork ez du behartu kaskoa erabiltzera. Hala ere, jende gehienak erabiltzen du kas koa eskiatzeko, eta erabiltzen ez baduzu, zuk aukeratutako erabakia izan da. Mendiko bizikletan ere ez dago inolako derrigor tasunik, baina errepidean bai. Zergatik planteatzen da orain hirietan kaskoaren beharra? Bakoitzak ikusiko du kaskoa beharrez koa den edo ez. Nik motorra daukat, eta ez nintzateke irtengo kaskorik gabe. Oso polita eta erosoa da kaskorik gabe ibiltzea, baina segurtasun tresna bat da. Hala ere, hirietan kaskoa erabiltzea planteatzen bada, dauden oztopoak areagotzea izango litza teke. Adibidez, bizikleten maileguari dagokionez, kaskoa besapean eraman beharko genuke bizikleta bat hartu nahiko bagenu mugitzeko. Nahi duenak eraman dezala kaskoa hirian, derrigorrezkoa izan gabe.

30 km/h hiria: bizikletarako kasko hobea!!!

boletina
118 - 2013 ekaina

No perdamos el tiempo ni el tren: paremos el TAV

Como repetidamente hemos venido anunciando, los proyectos de alta velocidad acaban con el ferrocarril convencional. El dinero del Ministerio de Fomento se va para construir lneas de TAV: la partida destinada al tren de alta velocidad en el Estado espaol supera los 3.000 millones de euros anuales, cuando todos los anlisis con rigor inciden en su balance ruinoso.
En julio de 2012 el Consejo de Ministros aprob un real decreto ley por el que se adoptaron una serie de medidas para privatizar el transporte ferroviario estatal de viajeros. Poste riormente en diciembre de 2012 el Gobierno del Partido Po pular aprob suprimir servicios de tren de media distancia o regionales para abaratar costes del servicio ferroviario. Mientras con el TAV destrozan el territorio, hacen un con sumo absolutamente brutal de energa, dejando la tierra llena de cicatrices, alambres, barreras, contaminacin y escombros, obtienen un transporte elitista que abandona el mundo rural, para solo en las grandes ciudades y como mnimo duplica o triplica el precio del billete respecto al tren. As se abandona el ferrocarril convencional por qu? De be de ser porque es el que coge la mayora de la poblacin, el medio de transporte motorizado ms eficiente energticamen te, su infraestructura ya est hecha, da servicios a la pobla cin, posibilita la vida comarcal y muchas otras menuden cias en fin, un atraso para quien corta aqu el pastel, las constructoras que hacen la obra y los gobernantes que se lo ponen en bandeja.
Ester Montero y Txemi Prez de Eulate (Ekologistak Martxan)

El Gobierno de Navarra, en su huida hacia el abismo a alta velocidad, pre tende seguir con el proyecto de TAV en Navarra, aunque no haya conexin con la Y vasca, ni con Zaragoza, aun que vaya de Castejn a Campanas Por qu? Habr que preguntarles a los que defienden el progreso, el desarrollo, ese mantra can sino que nos ha trado donde estamos. El Estado espaol es el pas europeo con ms inversin en infraestructuras de la UE (el 70% de la inversin pblica), sin embargo, tiene los ms altos ndices de paro y es el ltimo por la cola en inversiones sociales (en porcentaje de PIB). Pero an Yolanda Barcina declaraba hace pocos das que "la historia pondr al borde del ridculo a quienes se oponen a las infraestructuras". No hay tarta para tanta cara. Ekologistak Martxan seguiremos secundando y participan do en las redes y actividades organizadas para oponerse a esta debacle social y ambiental as como todas las dems iniciati vas que cuestionen la corrupta clase poltica, las instituciones, las empresas que se benefician de estas decisiones y a este sistema. Por eso, nos sumarnos a la manifestacin convocada el s bado 25 de mayo en Tafalla por la Asamblea contra el TAV de Tafalla, junto al resto de colectivos convocantes. Porque es hora de parar esta locura. Ahora y siempre, paremos el TAV.

kadreitan AHT-a okupatu dute

mugitu.blogspot.com.es

Maiatzan baieztu zuen AHTren aurkako mugimendua luzarotik aurrei kusten zuela: baliabide publikoen xahuketa zela eta ez litzateke dirua egongo. Nafarroako gobernu berak onartu zuen dirua aurreratu ondoren Espainiar gobernuak ez lukeela dirua jarriko eta Nafarroako AHTren zatia amaitu gabe geratuko zela: Castejn eta Arrizabalaga arteko 60 Kmko AHT zatia bakarrik geratuko zen Euskal Yarekin eta Zaragozarekin lotu rarik gabe izanez. Benetan baliabide publikoen xahuketa itzela! Bitartean jendartearen gehiengoak hezkuntza, osasun eta zerbitzu sozialen arloeta ko eskubide sozial minimoak bermatu gabe ditu. Landa eremuko osasun arretarako zentroak ixten ari dira, eskolak ixten ari dira eta tren konbent zionalaren linea batzuk ixten ari dira AHTa lehenesten. Hori delaeta ekintzaile batzuk Kadreitako lan eremua okupatu zuten. Zorra ordaintzeko aitzakiarekin gobernuek eta Europak jendarteari gero eta sakrifizio gehiago inposatzen ari denean, eskandalagarria da AHTren proiektuarekin aurrera egitea. Eskandaluzkoa da Nafarroak obra honent zako 300 milioi euro aurreratu izana eta aldi berean 45 milioi eurora iris ten diren Europako Inbertsio Bankuaren maileguaren interesei aurre egin behar izatea. Ekintzaileek azpimarratu nahi zuten "Espainiar estatua dela europako abiadura handiko kilometro gehien duen estatua dela, eta hala ere, langabetu tasa handiena ere baduela. Nafarroak ezin du bide horretatik egin. Sakana eta Erriberako langabezia tasa altuak eta osotara dauden 56000 langabetuak lehentasunak aldatu egin behar direla adierazten dute. AHT Ekintzaren bideoa: ez baizik eta langabetu horientzako lanpostu duina sortzea izan behar da lehentasuna". Ekintzarekin batera, Tafallan an http://youtu.be/LXpk5WtvSk tolatutako manifestapenean parte hartzeko deitu zuten.

Tafallako AHTren aurkako manifestapena ren bideoa: http://youtu.be/rX7Fk0MTIy4

boletina
118 - 2013 ekaina

denuncia en el gobierno la contaminacin de Oiola

Ekologistak Martxan ha denunciado el riesgo de contaminacin en el Embalse de Oiola en el Ministerio de Agricultura, Alimentacin y Medio Ambiente el Informe sobre la contaminacin por HCH en el embalse de Oiola y el uso de agua para la produccin de aguas de consumo humano.
Barakaldoko Ekologistak Martxan

Ekologistak Martxan ha denunciado el riesgo de contaminacin en el Embalse de Oiola en el Ministerio de Agricultura, Alimentacin y Medio Ambiente. La denuncia se present mediante el Informe sobre la contaminacin por HCH en el embalse de Oiola y el uso de agua para la produccin de aguas de consumo humano. En el informe se describen los problemas de contaminacin por el compuesto organoclorado HCH en el embalse de Oiola, en la provincia de Bizkaia. Si bien, las autoridades competentes de la Comunidad Autnoma Vasca afirman que ac tualmente no se detectan concentraciones de este compuesto por encima del nivel permitido, no se han hecho todas las mediciones pertinentes ni se conoce la fuente de contaminacin. Dicha situacin evidencia que no existen suficientes medidas de precaucin y ms teniendo en cuenta que se quiere utilizar el agua del embalse de Oiola para abastecer el consumo de la poblacin de Barakaldo, Sestao y Alonsotegui. Ante esta situacin, Ekologistak Martxan exige que las autoridades se atengan al principio de precaucin. Las autoridades competentes de la Comunidad Autnoma Vasca y de su demarcacin hidrogrfica no estn cumpliendo con su deber en relacin a la conservacin del buen estado de la calidad de las aguas y a su vigilancia y proteccin. A pesar de que Eko logistak Martxan ha presentado en numerosas ocasiones informacin y denuncias sobre el riesgo existente de incumplir los par metros contemplados en la normativa europea y estatal, especialmente en un aspecto tan sensible como la contaminacin con or ganoclorados, estas autoridades no han frenado los intentos de conectar el embalse de Oiola a la red de abastecimiento de agua potable. Por esta razn, se ha presentado ante el Ministerio de Agricultura, Alimentacin y Medio Ambiente el citado informe. Finalmente, se quiere poner de manifiesto que las medidas aplicadas hasta ahora no sirven para garantizar que el agua del embalse de Oiola cumpla con las medidas de calidad ambiental exigidas para la captacin de agua destinada al consumo humano. Por ello, Ekologistak Martxan exige que se adopten las medidas necesarias para que sean corregidas las deficiencias e incumplimientos por parte de las administraciones impli cadas y competentes de la Comunidad Autnoma Vasca.

Bilboko Ekoetxea benetan erabiltzen da erakunde bezala bultzatzen ditu gun gauza desberdinetarako (begira ezazu boletin honen edo aurrekoen 20. orriko jarduera egutegia!): bi lerak, asanbladak, prentsaaurreko ak, kurtsoak (antzerkia, autodefen tsa, etab), proiekzioak, erakuske tak, barazkiak banatzeko, okupazio bulegoa, liburudenda, sozialak (a fariak, etab) edo hain arrakastatsua den Biziz Bizirekin batera antola tutako txirrindak konpontzeko tai llerra. Benetan ederra horrenbeste gauzetarako gunea izatea!

10

boletina
118 - 2013 ekaina

BBVAren aurkariak ABSOLBITUAK

BBVAko akziodunen batzar nagusiaren aurrean bere buruari pintura gorria bota zuten sei ekintzaileak absolbituak izan ziren maiatzaren 27an Bilboko Epaitegian ospatu zen epaiketan. Ekintzaileei Ertzaintzak desordena publikoa leporatzen zien. Seiek BBVAren aurkako Platafor maren eta beste jende askoren babesa jaso zuten kanpoan izan den elkarretaratzean. Bertan pan kartaren leloak argi ta garbi zion BBVA HILTZAILEA"! eta oihuak ere adierazgarriak ziren, bestaeak beste "Errudun bakarra: BBVA". Ekintza hau zen Plataformak urtero antola tzen due na, BBVAko akziounen batzar nagusiaren kanpoan, Euskalduna jauregian eta seigarrena zen hau. Urtero ekintzaileek berdin egiten dute, haien buruei pintura gorria botatzen, banku honen negozio odoltsuak adierazten. Inoiz ez dira zigortuak suertatu. Sei auzipetuak bankariak bezala jantzitak joan ziren epaitegira eta Paradisu Fiskalak, Etxe Ka leratzeak, Gerrateak, Ingurumen Inpaktoa hitzak zeuzkaten maletatxoak zeramazkiten. Haien aurkako salaketa ekintza horrekin BBVAren batzarrera zihoazen akziodunak oztopatzean oinarri tu zuten. Dena den, esaten dugunez, ekintzaileen zorionez salatzaileek ez zuten emaitz hori lortu.

Activistas internacionales bloquean Ilisu

El 21 de Mayo activistas internacionales bloquearon la entrada a las obras del Embalse de Ilisu. La accin se centr en la conexin de dos embalses han figurado en varios de nuestros boletines y que para nosotr@s son conexin natural: Ilisu (fi nanciado por BBVA) y BeloMonte (participado por Iberdrola). En esta protesta se encontraban representantes de los Kayap, afectados por Belo Monte y que en ma yo tambin fue objeto de una ocupacin, as como del pueblo mapuches afectados en Argentina por represas financiadas por el Santander, as como turcos, kurdos, iraqus (Ilisu cortara el paso del Tigris en ms de 1000 kms afectando el acceso al agua pero tambin hbitats nicos como los humedales de Basra). La pancarta de la accin rezaba "Ros unen, represas dividen: Parad las represas de Ilisu y Belo Mon te. Exigieron proteccin para la ciudad de Hasankeyf, Patrimonio de la Humanidad por ser una ciudad cuna de civilizaciones y smbolo del publo kurdo, que se remon ta a la Edad de Bronce. Este abril Hasankeyf fue incluida por la organi zacin Europa Nostra en el programa 7 Most Endangered (los siete monumentos o enclaves de inters artstico/histrico en mayor peligro). Por lo dems la construccin del embalse de Ilisu contina aunque parece que el proyecto tambin se enfrenta a dificultades financieras. El proyecto precisa de carreteras de 52 km. Se ha construido un puente temporal ro arriba de 110 m de longitud que se alza sobre 30 tubos metlicos y otro puente permenente ro abajo (250 m). Mientras las ur banizaciones de reasentamiento Nuevo Ilisu y Kotepe continan y se ha iniciado el reasentamiento de algunos vecinos de Hasankeyf, aunque como mucha gente est fuera de estos programas por no tener ttulos de propiedad (mucha gente vive en cuevas) o por ser nmadas, o por haber sido excluidos. La desviacin del ro Tigris comenz el 29 agosto 2012 tras una ceremonia poltica con asistencia del presidente de Turqua, etc. En abril (2013) comunicaban que el 55 % del proyecto estaba concluido, programa en Euskadi Irratia sobre Ilisu: aunque entendemos que ste incluye muchas obras de infraestructura. http://bbvahiltzaile.blogspot.com.es/2013/06/activi
stasinternacionalesbloquean.html

boletina
118 - 2013 ekaina

111

HASANKEYF

Kurdistango Hasankeyf hirikoa da. Gau zatzekotan, 12.000 urteko hiri hori urtegi batek estaliko du. Dagoeneko bertako bat zuen berkokapena hasi da. Baina ez guztio na: horrelako azpiegitura erraldoietan (urte gi hau Turkiako handiena izango da) kaltetuak aurreikusi dituztenak baino askoz gehiago izaten dira: leizetan bizi den jen dea, urtegia eta gero dauden arrantza leak eta, noski, Siria eta Irakeko biztanleak. Herri hauen gober nuekin ez du oraindik Turkiakoak hitz egin denok dakigu zernolako egoeretan dauden herri hauek. Ilisu eta gero, Tigris ibaia Iraken sartzen da eta hortik au rrera herri hori zeharkatzen du 1.000 kilo metro baino gehiago eginez. Basamortua denez, kontu egin zernolako garrantzia izango duen Tigrisak Irakeko ingurumen eta jendearentzako! Ilisu urtegia BBVAk finantzatuta dago, BBVAk Turkiako GarantiBank erosi bait zuen (2010). GarantiBank eta Akbank dira Ilisu urtegiko finantzari bakarrak. Horretaz aparte BBVAk urtegi asko finantzatu ditu: Barra Grande eta Campos Novos urtegiak (Brasil), El Cajn eta El Zapotillo (Mexi ko), beste bost Bker eta Pascua ibaietan (Txile oraintxe bertan geldituta). Ilisu urte gia deuseztu dute beste gobernuek eta en presek aurretik, hiritarren eraginez. Horrela izan zen 2001ean, Erresuma Batuaren go bernuak esportazio baimena gelditu zue nean, edo 2009ean Alemaniak, Austriak eta Suitzak gauza berdina egin zutenean ingu rumen baldintzak ez baitzituen betetzen. Turkiako epaitegiek deuseztu dute ere, az ken aldiz aurtengo urtarrilean, eta aurretik 2012ko urtarrilean, Turkiako legearen aurka egiteagatik. Orduan Turkiako Gobernuak legedia aldatu zuen (Itoitzekin gertutakoa gogorarazten digu). Beraz, hemendik ere BBVAri eskatzen diegu hari dagokion fi nantzaketa kentzea, eta beste finantzari, eraikitzaile eta Turkiar Gobernuari eragitea, behin betirako proiektu hau gelditzeko. Horregatik, ezinbestekoa da informazioa jasotzea gero iritzi bat osatzeko eta horren arabera ekiteko. Gure esku dago ura eta ibaiak aske eta bizirik izatea. Gure esku da go aipatutako proiektuak gelditzea.

Exigen que la Autoridad Portuaria cumpla Ley de Costas en el dragado del Abra

La la Autoridad Portuaria est consiguiendo los permisos para seguir extrayendo arena del fondo marino del Abra, incumpliendo la mismsima Ley de Costas que en su Seccin 3, artculo 63, punto 2 establece que "Para otorgar las autorizaciones de extracciones de ridos y dragados, ser necesaria .la evaluacin de sus efectos sobre el dominio pblico mariti ma.terrestre, referida tanto al lugar de extraccin o dragado como al de descarga en su caso. Se salvaguardar la estabilidad de la playa. consi derndose preferentemente sus necesidades de aportacin de ridos". tam bin establece que "quedarn prohibidas la extracciones de ridos para la construccin, salvo para la creacin y regeneracin de playas". Por otro la do las condiciones de la autorizacin debern incluir informacin sobre el plazo por el que se otorga, el volumen a extraer, el procedimiento, el desti no del dragado y los medios y garantias para el control efectivo de estas condiciones. Se estn recogiendo firmas exigiendo el cumplimoento de es ta ley: www.change.org/es/peticiones/ministeriodeagricultura alimentaci%C3%B3nymedioambientequeserespetelaleyde costassec3aarto63punto2

No al dragado en la desembocadura del Urola

Mutriku Natur Taldea solicita a la Direccin General de Costas que no se au torice el dragado de la Ra de Urola en Zu maia y el vertido de parte de lo dragado en Mutriku donde ya han sido colocadas las tu beras para el depsito de la arena recogida en Zumaia. La solicitud fue realizada antes de finalizar el periodo de alegaciones. ERl pasado verano, los vertidos tuvieron nefastas consecuencias en la Playa de Mutriku. Du rante dcadas se han vertiedo directamente al ro Urola ingentes cantidades de contaminantes muy txicos convirtiendo a este ro en uno de los ms contaminados de Europa. Esas sustancias se fijaron en los limos y arcillas de su desembocadura que ahora se pretenden dragar. Lindando con la zona de draga propuesta se encuentra el LIC del Urola, y los contaminantes di sueltos y liberados en le agua podran afectar este enclave y toda su cadena trfica motivo Mutriku Natur Taldea exige un exhaustivo anlisis qumico de los fon dos que se pretenden dragar, realizando catas a lo largo de todo su perfil y no recogiendo las muestras solo de la capa superficial como segn el in forme pretende AZTITecnalia. Si se detectaran los peligrosos contaminan tes qumicos el dragado debera suspenderse pues significara que estos al canzaran capas profundas de los sustratos. Este dragado no se realiza por inters pblicos ni medioambientales, sino que por criterios de navegabilidad de embarcaciones de recreo y pesca de portiva y, sobre todo, por un fallo en el diseo y la gnesis de la situacin del Puerto Deportivo. Adems el Dique de Zumaia ya fue declarado ilegal por el Tribunal Supremo del Pas Vasco. Este se vendi desde la direccin de Puertos del Gobierno vasco como DIQUE AUTODRAGANTE... y sin embargo se ha de dragar todos los aos. Por este motivo reclama responsa bilidades a quienes participaron de su diseo y ejecucin.

Ultimas noticias: El consejo del Gobierno Vasco declara Zonas de Especial Conservacin los acantilados de Jaizkibel y Ulia.

12 12

boletina
118 - 2013 ekaina

Pero, que pasa con las energas renovables?

Los primeros Planes de fomento de las energas renovables (EERR) datan del ao 2000 y tenan como objetivo llegar al 12% renovable en energa primaria para 2010, equivalente al 30% de electricidad renovable. . Como las EERR eran ms caras que las tradicionales, se fomentaban mediante un sistema de primas a la produccin de electricidad (no son subvenciones) que hacan atractiva la inversin al ayudar a amortizarlas.
Estas ayudas, que se mantenan du rante 25 aos, se justificaban ya que las EERR aportan claras ventajas como la ausencia de contaminacin en la pro duccin de energa, ser autctonas en re cursos (sol y viento) y componentes, re ducir la dependencia energtica, ser una alternativa a los limitados combustibles fsiles, y ser una herramienta de lucha contra el cambio climtico. Con el continuo desarrollo de las EERR, el coste de estas instalaciones bajaba, por lo que era obligado revisar y reducir las primas establecidas. Estos planes de fomento establecan unos mnimos de potencia a conseguir, pero no limitaban su techo, lo que unido a una reduccin de costes y a la tor peza del Gobierno del PSOE para revisar y ajustar las primas, la solar fotovoltaica (FV) se desbocara y se llegase a los 3.200 Mw FV en 2008, cuando el objetivo eran 400 Mw para 2010. La alta rentabilidad atrajo a inversores internacionales que generalizaron las huertas solares, sumndose a los ya mi les de propietarios de pequeas instalaciones. La deficiente gestin del Gobierno con la FV permiti que se instalase ms, cuando ms caro se pagaba el Kwh FV, lo que es ahora un lastre econmico y el principal argumento de los enemigos de las EERR. Opuesto fue el caso de la biomasa, que debido a una raqutica prima se qued muy lejos de sus objetivos, mientras la elica tuvo un crecimiento ordenado. Paralelamente al desarrollo de las EERR, en la pasada d cada se instalaron decenas de centrales de ciclo combinado que quemaban gas natural, hasta alcanzar una potencia total de 27.000 Mw. Con un crecimiento anual del consumo de electricidad del 4% (algo manifiestamente insostenible), las grandes elctricas apostaron fuerte por esta tecnologa para seguir dominando el sector, como hicieran con la nuclear en los aos 70. Los planes comenzaron a torcerse con el comienzo de la crisis. Lo que antes era un mercado de produccin elctrico en crecimiento, la bajada del consumo por la crisis evidenci que haba demasiada potencia elctrica instalada y no haba mercado para todos, por lo que empezaron los codazos y las enemistades entre distintas tecnologas.
Alfonso Ribote Ekologistak Martxan

El complejo funcionamiento del sis tema elctrico

La burbuja de los ciclos combinados

electricidad), y la componente re gulada (que decide el Gobierno), donde estn los costes del transporte, distribucin, compensaciones, primas, etc.. El importe de la componente del mercado se realiza mediante la subasta diaria del mercado mayoris ta de electricidad, donde se casa hora riamente la demanda con la produccin. La primera central que entra (vende su electricidad) es la que oferta su electri cidad ms barata, y as sucesivamente hasta que se iguala la produccin total con la demanda estimada. El precio ms caro necesario cierra la subasta, y ese precio se paga a todos los productores, inde pendientemente de a qu precio hayan ofertado (excepto las EERR que se atienen a su prima). Las nucleares ofertan a precio cero, al no ser gestionables por su dificultad para encender y apagar. Las EERR ofertan tambin a precio cero, al no ser gestiona bles por no poderse almacenar (y por cobrar prima). Las cen

El enrevesado sistema de normas en la gestin de la electricidad be neficia descaradamen te a las grandes elc tricas agrupadas en UNESA (Iberdrola, Endesa, Gas Natural, En, e Hidrocant brico). En el precio final de la electri cidad que paga mos los consu midores hay dos partes, la com ponente del mer cado (el precio de la

boletina
118 - 2013 ekaina

13

Potencia instalada a 31 de diciembre de 2012 (102,254 MW)

Ataques a las EERR

trales trmicas (carbn o gas natural) son las que suelen alcanzar la demanda estimada con precios in crescendo, al tener que repercutir el coste del combustible que queman y ser ms fciles de encender y apagar. La gran hidrulica oferta a precio cero, pero al ser gestionable desembalsa cuando prevea un mayor precio de la elec tricidad. Este perverso sistema de establecimiento de precios permite cobrar el precio ms caro a las centrales que producen ms barato, y que las nucleares y gran hidrulica obtenga los llamados beneficios cados del cielo (la nuclear produce a 20/Mwh y la hidrulica produce a 10/Mwh, y ambas cobran a una media de 50/Mwh). A veces ocurre que la nuclear, la hidrulica, y la elica se basten en cubrir la demanda, quedndose las centrales trmicas sin poder vender su electricidad y cerrando el precio en la subasta a 0/Mwh, por lo que las nucleares y la hidrulica no ven recompensada su produc cin. Esta ausencia de hueco trmico repercute en la amor tizacin de los ciclos combinados, que fueron instalados para funcionar 8.000 horas/ao, necesitan 3.500 horas/ao para su rentabilidad, y en la realidad trabajan una media de 2.000 ho ras/ao.

Cobertura de la demanda anual (1)

(Fuente: REE)

La entrada masiva de las EERR en el sistema elctrico per judica a las grandes elctricas por triplicado: bajan el precio El timo del dficit de tarifa mayorista de la electricidad, desplazan a sus ciclos combina El dficit de tarifa se comenz a originar en el ao 2000 dos que apenas funcionan, y amenazan su oligopolio al repar cuando el Gobierno del PP congel el precio de la electrici tir el mercado entre ms productores de electricidad. A pesar dad para que no incrementar la inflacin, inicindose una de que las grandes elctricas tambin han apostado par deuda con las grandes elctricas que ahora se mide en miles cialmente por las EERR (sobretodo Iber de millones. Tratan de convencernos de que el precio que pa drola por la elica), no han cesado de criti gamos los consumidores por la electricidad no cubre sus cos carlas. Las grandes elctricas, conscientes tes, lo que es mentira: si cubre los costes, lo que no cubre son que no todas las tecnologas caben los precios, ya que estamos pagando muy cara una electrici el sistema, prefieren parar las dad que sale barata a las grandes elctricas. Con este timo se EERR (por estar repartidas est realizando una transferencia de rentas de la sociedad ha entre ms propietarios), y cia las grandes elctricas, que se estn forrando mientras au dar prioridad de funcio menta el precio de la luz, y adems les debemos dinero. namiento a los ciclos El dficit de tarifa se podra solucionar modificando el es combinados (de su ex tablecimiento de precios de la electricidad y otorgando un clusiva propiedad). Las beneficio razonable a cada tecnologa, o eliminado los bene presiones de UNESA al ficios cados del cielo de las nucleares y la gran hidrulica, Gobierno para que eli pero el Gobierno evita retirar estos privilegios a las grande minase las primas a elctricas. No es de extraar que tantos ex cargos polticos se las EERR y apli retiren en las grandes elctricas, ya que desde el Gobierno le case medidas re gislaron a su favor. troactivas para re ducir sus beneficios Para cundo el autoconsumo con balance neto? y as hundir al sector Otra consecuencia de las presiones de UNESA es el retraso renovable estn teniendo en la aprobacin de la ley de autoconsumo con balance neto, buena acogida en el Go que permitira reducir la factura elctrica a quienes se instalen bierno del PP. EERR en su vivienda. El autoconsumo en tiempo real es le El argumento principal de gal, pero el pequeo productor pierde dinero si no hace coin los ataques a las EERR es que

son caras e incrementan el dficit de tarifa, algo repetido has ta la saciedad por los medios de comunicacin afines a las grandes elctricas. Esta crtica fcil ha sido desmontada por el sector renovable al demostrarse que la rebaja del precio de la electricidad en el mercado mayorista por la entrada de EERR es superior al coste de las primas que perciben. Adems, las EERR podran instalares en la actualidad sin ayudas al haber reducido su coste considerablemente, por lo que resulta ab surdo paralizar esta tecnologa ahora que es barata.

14

boletina
118 - 2013 ekaina

Potencia instalada y acumulada por ao en Espaa

(Fuente: IDAE)

Potencia instalada por mtodo de produccin elctrica

(Fuente: REE)

cidir su consumo con su produccin de EERR. Con el balance neto, la resta entre producido y consumido se hara anualmen te, y en el caso de una instalacin solar FV el excedente de produccin de un verano soleado compensara a un invierno nublado, lo que reducira la factura a la mitad. Con el auto consumo los pequeos productores no ganan dinero (a dife rencia de las primas de la solar FV conectada a red), pero pa gan mucho menos en su factura, algo que no gusta a las grandes elctricas que veran una reduccin de sus ingresos. A pesar que no se haya gestionado del todo bien, las EERR siguen siendo la piedra angular de un cambio de modelo energtico. Su rpido crecimiento ha incomodado a las gran des elctricas, al suponer una amenaza a sus tradicionales centrales. UNESA pretende amortizar como pueda sus erradas inversiones en ciclos combinados, as como alargar la vida de las nucleares a ms no poder, todo ello para no reducir bene

ficios ni cuota de poder, y por ahora lo est consiguiendo. El oligopolio elctrico ha secuestrado el futuro renovable, y pa rece ser que si no hacemos nada para evitarlo las EERR crecern cuando a las grandes elctricas les convenga, apar cando la lucha contra el cambio climtico y renunciando al compromiso de obtener con renovables el 20% de energa primaria para 2020. Los consumidores que reclamamos el cierre de las nuclea res y el fin del uso de combustibles fsiles tenemos el deber de intentar instalar EERR en nuestras viviendas o centros de trabajo, o como mnimo cambiarnos de comercializadora de electricidad (si es una gran elctrica) por otra que solo venda electricidad 100% renovable, como Gesternova, o an mejor por cooperativas de energa como Som Energa, Goiner, Zen cer. Debemos dejar se der espectadores de estos abusos y to mar parte activa en el cambio de modelo energtico.

Goiener: energia berriztagarrien Goiener kooperatiba bat.

Pasa den maiatzaren 22ean aurkeztu zen Goiener energia kooperatiba Bilboko Ekoetxean. Iaz Energia Gara ezagutu genuen eta orain berriztagarrien bidez ekoiztutako elektrizitatea banatzen duen kooperatiba honen txanda zen.
Goiener energia berriztagarrien sorkuntza eta erosle koope ratiba bat da, Euskal Herriko aurrena. Irabazirik gabeko koo peratiba hau sortu dugu gu geu izan gaitezen erabakiko dute nak zein energia mota kontsumitu nahi dugun eta irabaziak zertara bideratu nahi ditugun. Eta argi daukagu: energia be rriztagarrien alde eta energiaren erabilera eraginkorraren alde egingo dugu. Espainian, energiaren sorkuntza, garraioa eta salmenta en presa handien eskuetan dago gaur egun. Elektrizitatearen ka suan, nahiz eta produkzioa eta salmenta merkatu libreak izan, oraindik 5 enpresa elektriko handiek merkatuaren % 8090 hartzen dute. Guri, beraien bezeroak izanda ere, ezer gutxi uzten digute esaten enpresaren erabaki garrantzitsuen aurrean. Iberdrolak, adibidez, 2012an ia 3.000 milioi euroko iraba ziak izan omen zituen. Herritarrok elektrizitatea kontsumit zeagatik ordaindu duguna hartzen du zifra horrek. Ordaindu nahi al dizkiogu ministro ohi bati hilean 70.000 euro administrazio kontseiluan parte hartzea gatik? Ez ote dugu nahiago diru horri beste probetxu bat ematea, proiektu garbiagoetan inbertitzea, adibi dez? Goienerreko bazkideok subiranotasun energetikoa berreskuratu nahi dute, eta energia eredu berri bat eraiki, eskala txikian, gizakiaren eskalan. Kontsumitzen den lekutik gertu sortu beharko genuke energia. Eta hemen ez daukagu ez gasik, ez petroliorik ez behintzat era errazean ateratzeko moduan hemen eguzkia daukagu, haizea, ibaiak eta olatuak, etxetik gertu. Energia iturri berriztagarriak erabi liz inguruneari kalte txikiagoa eragingo diogu. Ideia ez da guztiz berria: urteak dira Europako beste he rrialde batzuetan Goienerren antzeko kooperatibak martxan daudela. Danimarka historikoki aurrenetakoa izan da energia sorkuntza dezentralizatua garatzen han kooperatiba batzuk badira aerosorgailuen jabe direnak kooperatibakideen etxeak eta industria energiaz hornitzeko helburuarekin. Alemanian 600dik gora energia kooperatiba daude 90. hamarkadan sortu zen han Greenpeace Energy kooperatiba, milaka bazkide di tuena. Belgikako Flandesen biztanleen %1 Ecopower koope

boletina
118 - 2013 ekaina

15

ra ko proiektu txikiak aztertzen ari dira dagoeneko Goienerren. tibako Beti ere ekonomikoki errentagarriak diren eta dagoeneko bazkide da. nahikoa garatuta dauden teknologiei emango zaie lehentasu Hor kanpoan, energia na: minieolikoa, fotovoltaikoa, minihidraulikoa, biomasa, kooperatibak hazten ari dira, ba biogasa, itsasoaren energia, district heating liabide berriztagarrien bitartez jen Bazkideek proiektu horietan inbertitzeko aukera izango dearen energia beharrak modu garbi dute eta energia horren jabe izango dira. Goienerren nahia da eta fidagarrian asetzen eta arrazoiz gizarte osoak izan dezala inbertitzeko aurkera, eta ez inbert ko prezioetan saltzen. Eta bide ba sore handiek bakarrik. Beste herrialdeekiko menpekotasuna tez komunitateak indartzen, enpresa galduko dugu horrela, gainera. handiek kontrolatzen duten energia sistematik kanpo. Kooperatibako bazkidea bihurtzeko 100 ko ekarpena egi Energiaren sorkuntzaren eta salmentaren liberalizazioa be ten da eta horrek ahotsa eta bozkatzeko aukera ematen dizu randuago iritsi da Espainiara. Baina hemen ere, merkatua ire eta kooperatibaren zerbitzuak eskura izango zenituzke. kitzearekin batera sortu dira energia kooperatiba gutxi batzuk. Kataluniako Som Energia izan zen aurrena. 2010 urtean sor Goienerren baloreak tua, dagoeneko 8.000 bazkide ditu eta energia berriztagarrien Konpainia energetiko handiengandik independenteagoak sorkuntza proiektu batzuk martxan jarri ditu orain gutxi. izateko nahi honetan denetariko herritarrak elkartu dira Goie nerren: kontsumitzaileak, instalatzaileak, ingeniariak, ekono Goienerrek nola funtzionatzen duen mistak, arkitektoak, ingurumen teknikariak, jubilatuak De Europako kooperatibak eredu bezala hartuta sortu da Goie non proiektua da, herriekimena baita. Eta euskal herritar ner. Orain dela urtebete lagun batzu hasi ziren kooperatiba guztiei irekita dago, edo hobe esanda, gure baloreekin bat da martxan jartzeko lanetan eta pixkanaka kooperatiba hori osat tozenei irekita dago. Ez da kooperatibaren nahia ahal den kilowattio kantitate zeko oinarriak finkatzen: 2012ko otsailean 30 pertsona bildu gehiena produzitzea, justu kontrakoa baizik, izan gaitezen ziren eta Goieki, Goierriko garapen agentziaren laguntzarekin kontziente zenbat energia kontsumitzen dugun eta egin deza abenduan erregistratu zen kooperatiba moduan. 2013ko gun gehiago gutxiagorekin, beti ere bizikalitatea mantenduz. maiatzean ia 400 bazkide izatera iritsi da. Haren jardueraren giltzarrietako bat natura errespetatzea da. Goienerren helburu nagusia bere bazkideen elektrizitate es Energia sortzen duten egungo instalazio nagusiak (zentral kaera energia berriztagarrien bidez asetzea da, horretarako nuklearrak, termikoak, presa handiak) sistema zentralizatu instalazio berriak martxan jarriz. Hala ere argi daukate ez du baten parte dira. Azpiegitura handiak eraikitzen dira eta goi tela helburu hori hasiera hasieratik lortuko. tentsioko linea luzeak behar dira elektrizitatea urrutira ga Oraingoz, eta kooperatibak dimentsio handiagoa izan arte, rraiatzeko. Honen alboan Goienerrek energia banaketaren merkaturatze lanekin hasiko da Goiener. Orain gutxi, 2013ko eredu berri bat proposatzen du, energia kontsumitzailearen martxoan lortu du elektrizitatea merkaturatzeko baimena. gandik gertu sortuz eta horrela banaketan sortzen diren gale Goienerrek merkatuan erosiko du bazkideok kontsumitzen rak gutxituz. Instalazio txikiak eta inpaktu gutxikoak, tokian dugun energia elektrikoa, gainerako merkatal enpresek egiten tokiko kontsumoa baita kontsumorik eraginkorrena. duten bezala. Erosten den energia horri iturri berriztagarrieta Eta azkenik, gure komunitatea indartu dezagun eta elkarlan tik datorrela adierazten duen ziurtagiria eskatuko dio, hau da, kooperatiboa bultzatu. Elkarlaguntzaren bitartez indarrak energia berdearen bermea izango du. batzen du Goienerrek eta zerbitzu on bat eskeintzeko konpro Merkaturatzeak eman ditzakeen irabaziak kooperatiban era mesua hartzen du, irabazietan bakarrik oinarritzen diren en biliko dira berriz ere: bere funtzionamendua hobetzeko, baz presa eskemetatik aldenduz. Goienerrekoeak konbentzitutak kideei tarifa baxuagoak eskeintzeko edo produkzio proiek daude beste energia eredu bat posiblea dela, eta hori da haien tuetan inbertitzeko. Etorkizunari begira, ordea, energia sortze iraultza txiki eta baketsua!

Como ha denunciado la Coordinadora Anticoke de Meatzaldea (Bizkaia), Repsol Petronor, en un nuevo intento de acallar las voces contrarias a su polucin y otras malas prcticas, entre ellas e imposiciones como la ltima y mayor de la planta de coque. La compaa que ha crecido invadiendo, contaminando y ninguneando al municipio de Muskiz y sus vecin@s, tiene ahora la desfachatez de ofrecer talleres sobre energas limpias donde PONDRAN COMO EJEMPLO LA PLANTA de COQUE a la que tanto se han opuesto!! Para ello han conseguido introducirse en la el Centro de Somorrostro en los cursos 5 y 6 de Primaria y ESO. RepsolPetronor tiene mucha influencia en la zona donde usa las artimaas propias de las grandes transnacionales de invertir un dinero que para ellos es nada, para acallar las protestas y dividir a la comunidad subvencionando los equipos locales (como hace con el Athletic...), etc. Como denuncian "lo que las madres y padres queremos es que este tipo de empresas dejen a nuestros hijos al margen, ya que para su educacin contamos con el buen hacer de los profesionales de la educacin en los que s confiamos".

Petronor tambin educa en Energa verde!

16

boletina
118 - 2013 ekaina

Europa parkea ez ukitu!

Ekologistak Martxanek Bilboko Udalari Europa parkeko zuhaitzmozketa bereala gel ditzeko eskatu dio. Aste Nagusiko kontzertuak Txurdinagako Europa Parkean egiteko as moa dela eta joan den astelehenean Bilboko Udalak parkeko hainbat zuhaitz moztu zituen. Ekologistak Martxanetik zuhaitzmozketa hauek bereala gelditzea eskatzen dugu, eta hiri plangintza eza eta espazio publikoen erabilerarako plangintza eza salatu nahi dugu. Lan eta Zerbitzuen zinegotzia den Jose Luis Sabasek orain dela gutxi zera adierazi zuen publikoki: zuhaitzak gure hiriko altxor handienetako bat dira, gure ongizatea lagundu eta gure foto5hiria edertzen duten izaki bizidunak dira eta orain, aste batzuk geroago Bilboko Udalak parke garrantzitsu honen zuhaitz multzo bat (12 eta 30 artean) moztu nahi du. Arrazoirik gabeko mozketa hau Bilboko ingurugiroaren aurkako eraso bat da, argi uzten du Bilboko Udalak hiriko berdeguneekiko duen ardura eza eta gainera zentzurik gabeko gastu ekonomiko bat dakar. Bilboko Udalari kontzertuetarako leku egokia bilatzeko eskat zen diogu baina gure berdeguneak eta zuhaitzak kaltetu gabe, eta hiritarrekin erabakiak adostuz. Bilboko parke eta berdeguneen kudeaketa ekologiko eta jasangarria lortzeko eztabaida bat zabaltzea eskatzen dugu. Auzokideok eta Europa Parkeko erabiltzaileok antolatutako ekintzekin bat egiten dugu eta bertan parte hartzera deitzen dugu.

Peticin dirigida a: Ayun tamiento de Bilbao: NO a los conciertos de Aste Nagusia en el Parque Eu ropa www.change.org/es/peticio nes/ayuntamientode bilbaonoalosconciertos deastenagusiaenel parqueeuropa

Parke baten defentsak iraultza pizten du

1700 pertsona baino gehiago atxilotu ditu eta beste bat erahila du Turkiako poliziak. Is tanbul erdiguneko parke batean merkatal gune bat eraikitzeko proiektuaren kontra egindako eserialdiak eta poliziaren erantzun bortitzak jada hiru egun iraun duten eta Turkia osoan za baldu diren istiluak eragin ditu.

El pasado 3 de abril, la guerrilla antipetrolera del Delta del Nger, MEND (Movimiento por la Emancipacin del Delta del Nger)1, que desde 2009 haba cesado su actividad tras acuerdos con el gobierno, tambin retomaba las armas. Para esta organizacin los acuerdos no se haban respetado por el gobierno, que a la continuidad de conflictos suscitados por las petroleras y la triste situacin socioeconmica de las comunidades nativas, se le sumaba un complot para encarcelar por 13 aos al supuesto lder del MEND Henry Okah. As las cosas, el MEND se enfrent a un destacamento policial el 7 de abril en el que resultaron muertos 12 policas y dos miembros del MEND.

MEND vuelve al ataque

"Atez atekoak jendeari konfiantza emango dio gauza berriak egiteko"

Informes de la CHE reconocen que las obras en la presa causan la inestabilidad de Yesa

(ARGIA aldizkaritik ateratako Aitor Karasatorrei elkarrizketa, 2013/05/12) Lau hilabatez karabana batean Europan barrena ibili zen Aitor Karasatorre (Etxarri Aranatz, 1972), energia berriztagarrien inguruko proiektuak ezagutzen. Esperientzia horren ondorio da Arbizuko Eko Kanpina. Egun, Bilduko zinegotzia da Etxarri Aranatzen eta Sakanako Mankomunitateko lehendakaria. Hondakinen gaiari gogotsu eutsi diola bistan da. "Nafarroako Hondakinak Kudeatzeko Plan Integratuak eskatzen du mankomunitate bakoitzak zehaztea nola jasoko duen or ganikoaren %50. Lege hori betetzeko asmoz bideragarritasun plan bat egin zen, jakinik Sakanan soilik %25 birziklatzen dugu la. Hemen egin diren ikerketa batzuen arabera, urtero 300.000 euro botatzen ditugu edukiontzi berdera. Ikusi genuen sistema aproposena atez atekoa zela, ez jada birziklapenean %80ra iristen delako, hondakinen planak ezartzen duen %50 hori betetzea ziurtatzen duen bakarra delako baizik. " (Diario de Noticias, 2013/05/26) Antes de desalojar dos urbanizaciones, sus tcnicos asuman el efecto de las excavaciones La CHE, que resaltaba la baja resistencia de la ladera, detect movimientos a 50 metros de profundidad. Un informe interno elaborado por la Confederacin Hidrogrfica del Ebro el pasado 9 de enero reconoca ya por parte de la propia CHE que la deformacin de la ladera derecha de la presa de Yesa era causada por las excavaciones realizadas a pie de presa con objeto del recrecimiento, que elevar la cota del embalse de 488 a 511 metros y doblar su capacidad de 500 hm3 a 1000 hm3. En dicho informe, al que ha tenido acceso este peridico y que parte de su contenido viene reproducido en estas pginas, se contempla la declaracin de cambio de escenario decretado el 21 de diciembre de 2012 y comunicado a la Agencia Navarra de Emergencias (ANE), escenario que se agrav de 0 a 1 (la escala de escenarios llega hasta 3, que sera ya catstrofe), segn lo previsto en el Plan de Emergencia de Yesa con lo que se asuma la gravedad del movimiento detectado y se decidi, a su vez, intensificar las medidas de control y vigilancia. Ya por entonces, entre los interrogantes que se cernan sobre los datos que manejaba la Confederacin, relataban que existe "incertidumbre" sobre la magnitud y geometra de la masa movilizada. En pginas anteriores del mismo informe, se relata que la ladera de la margen derecha "presenta evidencias de movimiento por deformacin en una extensin an por determinar, pero estimada en unos 400 metros de longitud en el sentido del eje del valle y que abarca unos 500 metros en direccin perpen dicular al valle". Para entonces el movimiento detectado en la ladera era variado en su magnitud, deca la CHE, siendo mayor en la zona central y menor en los bordes, pero se estimaba en una media de 5 milmetros al mes. Dos meses despus estos mo vimientos llegaron a multiplicarse por ms de diez.

Kosta Legearen erreforma onartu du Madrilgo Kongresuak

TOLOSA: Ambicioso plan que prioriza la bici sobre el coche en el centro de Tolosa

(Berria 20130509) Hego Euskal Herriko kostaldean itsasbazterrean etxeak egiteko babesa 100 metrotatik 20 metrotara pasatuko da. Kostaldeko lurralde publikoan eraikitako etxeen jabeei 75 urteko kontzesioak emango dizkiete 2018. urtean eraisten hasi behar ziren hainbat eraikin, baina lege berriak bertan behera utziko ditu eraisketak. Hondartzetan festak egin ahalko dira, "interes turistikoaren" ara bera. Hondartzetako txosnek lau urterako kontzesioak izango dituzte, urtebetekoak izan beharrean. Eta Espainiako Gobernuak udal baten kostarako plana gelditu ahalko du, ingurua babesteari eragiten badio. Horiexek dira Madrilgo Kongresuak gaur arrat saldean onartu duen Kosta Lege berriaren puntu nagusiak.Soilik PPren aldeko botoekin onartu dute legea. CIU abstenitu egin da, eta gainontzeko alderdiek kontra bozkatu dute. ERCk klima aldaketaren inguruko emendakin baten alde bozkatu du. Federico Ramos Ingurumen estatu idazkariak esan du "aliatuak" bilatuko dituela hotel eta txosnetako jabeekin, "ingurumena zaintzeko". (Diario Vasco, 29.05.13 ) Este lunes empezar el pintado de la zona 30 en el casco urbano de la villa. Las bicicletas circularn por la mitad de la cal zada y los coches no podrn pasar de 30km/hora La bicicleta no es slo un elemento ldico para que los nios paseen y jue guen en la calle. Es un efectivo medio de transporte, ideal para circular por una ciudad prcticamente llana como Tolosa. Tiene que ganar protagonismo al coche. Y como no se puede llenar el municipio de carriles bici sera inviable, la nica manera de propiciar que la bicicleta se utilice para transitar por todas las calles de Tolosa es facilitar su uso efectivo en todas ellas, prio rizndolo sobre el de los vehculos a motor.

komunikabideetatik

AHT: beste Lemoiz bat?

boletina
118 - 2013 ekaina

(Juan Mari Arregi, Argia, 2370. alea, 20130526) Inolako herri kontsultarik gabe Euskal Herrian eraikitzen ari diren AHTa, azken egunotan albistea izan da bi arrazoirengatik. Alde batetik, Euskal Y delakoaren EAEko AHTren obrak kasik geldituta daudelako, eta trena martxan jartzeko data behin eta berriz atzeratzen ari direnez, bere etorkizuna inkognita delako. Bigarren arrazoia AHTren Nafarroako zatitik dator Espainiako Gobernuak ez die jaramonik egin Euskal Yarekin eta Zaragozarekin lotzeko zeuden aurreikuspenei. Hala ere, Nafarroako Go bernuak 68 kilometroko bere AHT nafarra nahi du Iruea eta Castejn artean, 675 milioi euro kostako lukeena. Hori eroke ria! Alarma piztu da, inoiz hasi behar ez liratekeen, eta edozein kasutan, herritarrekin kontsultatu beharko liratekeen obra fa raoniko horien kudeatzaile eta sustatzaileen artean. Kapitalismoaren bozeramaile den El Correo Espaolek editoriala idatzi du esanez Euskal Ya hiltzeko bidean dela eta Gobernu zentralak aurreikuspenak argitu eta proiektu estrategikoa geldialditik atera beharko lukeela. Hitz ezkor hauekin amaitzen du egunkariak: Zein da AHTren etorkizuna, kontuan hartzen badugu zati bat ez dela operatiboa izango beste zatirik gabe?. Eta guk hauxe gehituko genioke: Eta zer gerta liteke frantziar loturarik ez badugu ikusten? Krisiaren aurretik trenbide proiektua erokeria zen, antisoziala, antiekonomikoa eta antiekologikoa. Orain, as koz arrazoi gehiago daude halako mamua bertan behera utz dezatela eskatzeko. 10.000 milioi euroko aurrekontua du Euskal Herrian: 6.000 milioi Euskal Yarentzako, 3.150 milioi euro Nafarroako hasierako korridorearentzako eta 1.100 milioi euro La purdiko AHTrentzako. AHTren obren egungo egoerak Lemoiz zentral nuklearrarena gogorarazten digu. Lemoiz zorionez gel dirik dago, inposizioaren eta prepotentzia ekonomiko eta politikoaren monumentua baino ez da gaur egun, herri erresistentzia ren oroimenerako. Ea AHTren obrek bide bera hartzen duten! Baina lastima, gure zergen xahuketaren bizkar izango litzateke.

17

18
komunikabideetatik

R o s a La g o : " B a d a h a zku n d e a e z b e s t e b i d e b a t , h a zku n d e a r i g a l g a i p i n t ze a "

116 118 - 2013 2013 apirila ekaina

boletina

(Miel Anjel Elustondo, Argiaren 2370. alea, 20130526) zitza itxaropena, alfa Energia jardunaldiak Gasteizen maiatzaren bigarren astean. betatze tasa ez datoz, Hantxe Rosa Lago fisikaria, iparraldeko herrialdeek hegoalde nahitaez, kontsumoari koekin duten zorraz hizketan. Kontsumoa, energia berriztaga loturik. rriak, desazkundea, zor ekologikoa... Finean, egungo eredua irauli beharra. Euskara Hamar urte 2007an Argia aldizkari honen Larrun gehigarriaren 108. daramatzat unibertsi zenbakian zinen, mahaiinguru batean mintzo: Energia nuklea tatean, eta ia ikasketa rraren eztabaida pilpilean. Gaur egun pilpilean da orduko ez guztiak egin litezke tabaida? euskaraz. Irakasle Energia nuklearra ez, energi krisia dago pilpilean eta, ondo eta ikerlari elebidun rioz, energi iturri denak daude eztabaidan, neurri batean asko dago. Ni, behintzat. 70eko hamarkadan zentralak eraiki ziren, eta 80ko bestalde, Ekopol hamarkadaren hasieran baten bat ere bai, baina zentral bat egi taldean ari naiz, teko erabakia hamarhamabi urte lehenago hartzen da eta, be eta elebidunak raz, horrek esan nahi du 70eko hamarkadaren bukaeran eska gara gehienak. riak eten egin zirela. Bestetik, gaur egun eraikitzen ari diren erreaktore gehienei dagokienez, haien eraikitzelanak atzeratu Euskaraz ez da ta dabiltza. kienak, berriz, Kontsumitu nahi dugun bezainbat ekoitzi beharko genu ulertzen du eta keela irakurri dut han edo hemen. beraz, bilerak euskaraz Roberto Bermejok dio natura dela denik eta enpresarik arra egin ezinik ez dugu. Jardunaldiak eus kastatsuena, gehien iraun duen enpresa. Milioika urte. Dio karaz egitea zailagoa da natura dela imitatu behar dugun enpresa, imitatzea merezi Emakumea txapeldun Ilunpean egon da emakumearen le duena. Naturak ekosistemak eratzen ditu. Ekosisteman zi kua, ingeniaritzan nahiz gizartean. Gizonezkoak baino askoz kloak itxi egiten dira: organismoek elikagaiak jaten dituzte, gehiago jakin behar dugu pausoa aurrera emateko, gure bu hondakinak ekoizten dituzte, eta horiek zikloan sartzen dira rua ikusgarri egiteko. Irakasle naizen aldetik, ikusi dut: mu berriro, beste organismo batzuendako elikagai bihurtuta. tilak, neskak baino gutxiago jakinda ere, pausoa emango du. Bermejok dio hori imitatu behar dugula, gure ekonomiak Neskak ziurtasun handiagoa behar du. Oker egingo dugula deszentralizatuak izan behar direla, tokian tokiko elikagaiak sinetsarazi digute. Gizonezkoari askotan esan diote txapel eta hondakinak kudeatu behar ditugula, tokiantokian itxi dun!. Neskari, gutxitan. Politak, atseginak garela, edo izan behar dugula zikloa. Ziklo garrantzizkoenak, behintzat. Hori behar dugula, bai, baina txapeldun lortzen badugu, gure erresilientzia handiagoa izango da, eta Horretan nago ni, bai. Are gehiago, giza garapenari dagoz munduko gatazka handiek neurri txikiagoan eragingo digu kion indize edo adierazleak aztertu zuk esan dituzunak, eta te. Egun, aldiz, kontrakoa gertatzen da: hain da irekia gure beste batzuk, haurhilkortasun tasa, adibidez, eta egia da ekonomia, non munduaren beste muturrean gertatzen denak kontsumoarekin asko hobetzen direla, baina prozesuaren zuzenean jotzen gaituen. Zikloa itxia balitz, kaltea saiheste hasieran besterik ez. Une batetik aurrera, adierazleak ez dira ko moduan izango ginateke. Dena den, gure kasuan oso zai hobetzen, eta gehiago kontsumitzeagatik, gehiago garraiat la da hori, baliabide naturalak eskas ditugulako, energiaren zeagatik, bidaia gehiago egiteagatik giza garapena ez da ikuspuntutik behintzat. Lurzorua ere gero eta gutxiago dugu. handiagoa. Ez gara luzeago ez hobeto biziko. Energi kont Krisi hau gauza asko bere lekuan jartzen ari da? sumo txikiagora egokitu behar dugu gure ekonomia. Kont Baietz uste dut. Eta ez baldin bada gauzak bere lekuan jart sumo hori, bestalde, energia berriztagarri bidez ere horni li zen ari, aukera ematen du horretarako. Baina gizarteak para teke. Muga bat dugu, eta gure ekonomi sistemak muga digma irauli behar du. Aldaketak pertsonalak dira batzuetan, horiek onartu behar ditu, ezin du jokatu energiak, eta kont baina gizarteak, eta sistemak, aldaketari bidea egiten utzi sumoak, mugarik izango ez balu bezala. behar dio. Diotenez, energi krisiari dagokionean, Kubako Energia berriztagarriak errealitate dira ala asmo? kasua eredugarria izan liteke. Errealitate. Eolikoak, adibidez, Espainiako Estatuko arginda Kubako kasua? rraren %18 inguru sortzeko balio izan du 2012an. Eta eguz Sobiet Batasuna jausi zenean, petroliorik gabe geratu zen he ki panelek %3. Baina 2008 baino lehen, %0,3 zen zifra hori. rrialdea. Blokeoa ere hor zegoen, gainera. Inportazioak he 2008an, batbatean, panel asko ipini ziren. Energia fotovol renera jaitsi ziren, eta BPG erdira, hiru urtean. Oso aldaketa taikorako baldintza oso onak ipini zituzten, inbertsio han gogorra izan zuten. Azukrekanabera ekoizten zuten, baina diak egin ziren. Eta orain, argindarraren %3 sortzen duenez atzean utzi behar izan zuten, bestelako elikagaiak behar zi geroztik, estatistiketan agertzen da energia fotovoltaikoa. tuzteneta. Ongarri kimikoak inportatzeko dirurik ere ez, eta Energia berriztagarria izan, konbentzionala izan, kont nekazaritza organikora jo zuten. Oso aldaketa handia izan sumoa da beti neurri. Ez ote dugu gizarte ereduaz go zen, aldaketa pertsonala ere bai: kasu askotan, beren inge goeta egin beharrik? niari lanbideak utzi eta lehen sektorera jo behar izan zuten. Eredua aldatzekotan, garrantzizkoa da planetan garraioa mu The power of community duzu filma, Kuban gertatukoa rriztea. Ez bakarrik pertsonen garraioa, merkantziena baino. ikusten da bertan. EHNEtik ere joan izan dira hara, nekaza Nazioartean garatu den merkataritza librea irauli behar du ritza organikora zelan aldatu ziren ikustera. gu, eta tokiko merkataritza berreskuratu. Sinonimoak egin dituzte kontsumoa eta giza garapena. Behar beste inbertitzen ote da energia berriztagarrietan? Baina, zeuri irakurria dizugunez, ez dira sinonimo. Bi Ez. Oraindik ere, askoz ere dirulaguntza handiagoak jasotzen

17

nsantoren aurkako egun mundiala Monsantoren aurkako egun mundiala Monsantoren aurkako egun mundiala Monsantoren aurkako egun mundiala Monsantoren

Los Ang eles (AEB)

Las Vegas

Monsantoren aurkako egun mundiala

118 - 2013 ekaina

boletina

17

2 milioi pertsona baina gehiago munduko 52 nazioetako 436 hirietan

Pasa den maiatzaren 26an Monsantoren aurka ko eguna ospatu zen mundu osoan. Bai horixe: mundu osoan (argazkiak ikus itzazu!) garraxi ba tua Monsanto nekazalindustriaren aurka entzun egin zen: Amerikan: Estatu Batuetan (Los Angeles, Las Vegas, Washington, Miami, Columbus, Anchorage, Savannah, Asheville, Dallas, Sacramento, Port land, San Diego, New York, Cincinnati, Chicago, Olympia, San Francisco), eta Valparaiso (Txile), Buenos Aires (Argentina) eta Vancouveren (Ka nada). Australian Brisbanen eta Melbournen He goafrikan Lurmutur Hirian Asian Tokyon Euro pan Munich, Edinburgo, Viena, Amsterdam, Lon dres, Paris eta S Petersburgon (Errusia), Irlandan.

Buen os Aires

Eskozia

Monsantok genetikoki eraldatutako organis moak azokan eta ingurumenean bultzatzeko ar dura dauka, batez ere pestizidak onartzeko gai direnak eta horrela, hauekin batera, pestizidak sartzen ditu eta bultzatzen ditu: deitutako 'neka zalpaketeak'. Amerikako hegoaldean eta horren beste lekutan (Estatu Batuak barne) soja transje nikoa tonaka zabaltzeko errudun nagusienetariko bat da, ingurumen eta gizarte hondamena eta kutsadura (bai genetikoa bai kimikoa) eraginez. Duela gutxi ere Estatu Batuetan 'Monsanto Ba bespen Araua' onartu da konpaini honen alde, le gebatzarkide bat milaka dolarrak ordaindu eta gero.

San Diego

16

Viena

San Peter sb u r go (Rusia)

Paris

Valpariso (Txile)

Lu rmut u r Hiria (Hegoafrika)

Ams terda m Lo ndres

Melbou rne

dituzte betiko energi iturriek, hau da, erregai fosilek, edo energia nuklearrak. Hala ere, teknologia berriztagarri batzuk industriaraino heldu dira: eolikoa, fotovoltai koa Horixe garatu behar da, energia berriztagarrien industria, energia berriztagarria eskala handian ekoiztea. Eskala handituz gero, eta industriak teknologia garatzean agertzen diren ara zoak konponduz gero, prezioak merkatu egingo lirateke. Eguzki panelak dira batean gurean, Castejonen dugu parkerik handiena, esaterako, parke eolikoak bestean. Energia berriztagarriak abiarazi ditugu, baina betiko zentralak ixten ez ditugu ikusi. Castejon, Boroa eta besteko zentralak hor dira oraindik. Energia berriztagarria, gaurgaurkoz, konbent zionalaren erantsia da, ez du lehengorik ordezkatu. Eta horixe da gakoa, ordezkatze hori. Eta kon tsumoa asko jaistea. Energia berriztagarria, garapen jasangarria Ekologiatik asmatu diren terminoak dira, inondik ere, baina botereak, diskurtso ofizialak, bere egin dituenak. Desazkundeaz ere ja betuko da sistema? Desazkundea ez dute erabiltzen, baina zer esaten ari dira gure maila ekonomikotik gora bizi izan garela esaten dutenean? Desazkundea ez dute aipatu, baina soiltasuna aldarrikatu dute, kont sumoa murriztu behar zela. Nik ere aldarrikatzen dut soiltasuna, baina berdintasunez. Botereak berdintasuna ahazten du. Botereak atzeraldi ekonomikoan sartu garela konturatu direnean, kont sumoa berrindartu behar dela esaten hasi dira, argudiatuz bestela etengabeko atzeraldian sartuko garela. Desazkundea? Ekonomi sistema honen paradigma hazkundea da. Iparraldeko herrialdeok hegoaldekoekin zorretan gaudela esan duzu Gasteizko jardunal dietan. Herri aberatsen garapenak hegoaldeko herrien esplotazioa du oinarri. Erregai fosilak nondik datoz, bada? Bilboko portura sartzen den gasa Nigeriatik eta Trinidad eta Tobagotik datozen itsasontzie tan dakarte, Atlantikoa zeharkatuta. Petrolioa, Errusiatik edo Iranetik dator, eta Libiatik. Petrolioa eta gasa ustiatzeak kalte ekologikoak eragiten ditu, eta gizarte kalteak, jatorriko herrialdean. Ni gerian oso txiro bizi dira, bizitza itxaropena 40 urtekoa da han, oker ez banago. Badute petrolioa, badute gasa, baina horrek ez du lagundu haien bizi baldintzarik hobetzen. Eta han eragin ditugun kalte ekologikoak ez dira txikiak izan. Joan deneko 50 urtean Prestige itsasontziak isuritakoa 23 aldiz isuri da Nigerian, esaterako. Astiroastiro gertatzen dira isurketak, baina oso maiz. Hegoal deko herrialdeek ingurumen kalte larriak pairatzen dituzte, gure mesedetan. Prestige itsasontziak isuria, 23 aldiz! Gure jardueraren ondorio diren kalte ekologikoak hegoaldeko herrialdeek pairatzen dituzte eta, beraz, zorretan gaude. Kalkuluen arabera karbono dioxidoaren emisioak, ustiatzeen ingurumen kalteak, EAEren zor ekologikoa, 2005. urtera arte, gure BPGren %9 da, hau da, bost milioi eurokoa. Kopuru hori, adibidez, Costa Ricak duen kanpozorraren bestekoa da. Zor ekologikoa ren kontzeptua 90eko hamarkadan sortu zen, garai hartan hegoaldeko herrialdeek kanpo zor oso handia zutelako. Hainbat herrialdek garbi esan zuten ezin zutela zor hura ordaindu. Kanpo zo rraren aurrean, hegoaldeko herrialdeek argudiatu zuten iparraldekook hango baliabideak ustiatu genituela, eta berez, zorra guk genuela. Kalkuluak eginda, hegoaldeko herrialdeen kanpo zorra eta iparraldekoen zor ekologikoa parekatzeko modukoak lirateke. Lehen, energia nuklearrari buruzko eztabaida pilpilean frackingaren txanda da orain?

18

egutegia
Euskal Herria

20

boletina
118 - 2013 ekaina

+ info: www.ekologistakmartxan.org
2013/06/01: ingurumenboluntarioen jardunaldia 2013/06/05: Ingurumenaren eguna: Uraren alde eta frackingen aurkako ekintza. Ekologistak Martxan. Areatza, Bilbo. 2013/06/05: Garoako zentrala ixteko elkarretaratzea, Bilbon. 2013/06/07: birziklapenaren festa Zero Zabor taldeak antolatua Villabonan, 17:00 2013/06/08: Ingurumenaren eguna: Informazio postuak eta erakusketak. Ekologistak Martxan. Areatza, Bilbo.

2013/06/08: Zero Zaboren MUNDUmob Donostiako Boulevarren, 18:00 2013/06/15: errausketaren aurkako manifa Donostian 2013/06/16: AHTren aurkako MENDI MARTXA Urumean Kalteturiko inguruetara: Ergobiatik (9:30) Loiolara (12:30) Bazkaria 2013/06/2223: bizizaleen Euskal Herriko topaketatxoak 2013/06/2223: masa kritikoa, Bilbo, aldundiatik 2013/06/2728: EHUko Udako Kurtsoa: "Ingurumen Justizia eta Ekonomia Ekologikoa", Miramar., Donos tia Ekologistak Martxan + EKOPOL

Energi krisia da beti auzia. Erregai konbentzionalak pe trolioa eta gasa ekoizpenaren gailurrera heldu dira, ezin dute ekonomiaren eskaera hornitu. Petrolioa ateratzeko, ur sakonetara joan behar dugu. Gogoan hartu Mexikoko Golkoko istripua. Gasari da gokionez, kanpotik ekarri behar dugu. Euskadin energia berriztagarriaz baliatuz, gure beharrizanen %6 betetzen dugu. %94 kanpotik ekartzen dugu: petrolioa, gasa eta gainerako. Horiek garestitzen ari dira ordea, eta independentzia ekonomikoa da helburu. Horretarako, bertako balia bideak ustiatzea da konponbidea. Baina kalte ekologikoa ere hor da. Gure ereduak hazkundea du xede, eta horrek gero eta gehiago kontsu mitu behar dugula esan nahi du. Baina bada hazkundea ez beste bide bat, hazkundeari galga ipintzea, egonkor eustea, energia berriztagarrien bidez gure beharrak hornitzea. Planetaren mugetara egokitu behar du gu, Euskadiren energi kontsumoa erdira edo herenera jaitsi behar dugu. Eta kontsumoa maila horretara egokitu ondoren, egonkor eutsi. Eta frackinga? Frackinga delaeta, gasa atera nahi badugu, energia asko gastatu behar dugu. James Deanen film horretan [Giant, 1956] ikusten dena: XX. mendean Texasen petrolioa aurkitu zutenean, putzua egin eta petrolioa erraz ateratzen zen, hura ateratzeko energia gutxi inbertitu behar zen, hau da, Energia Itzulera Tasa txikia zen, petrolio upel baten inbertsioa eginez, ehun lortzen zituzten. Orain aldiz, tasa hori txikiagoa da: upel batek hamarhamabost upel lortzeko balio digu. Gero eta energia gehiago behar dugu petrolioa ateratzeko. Arbelgasaren kasuan, askoz baxuagoa da tasa: upel batez hiru lortzen ditugu. Alegia, gero eta zaila goa da petrolioa eta gasa lortzea, gero eta energia gehiago behar dugu erregaiak lortzeko, eta ekonomi hazkundea delaeta, gero eta energia gehiago behar dugu. Zoramena da. Eta zoramen horretatik irteteko, ekonomi sistema sakon aldatu behar da, eta teknologiak ere aldatu egin behar du. Errotek kalte ekologikoak dakarzkigute, bai, baina ar belgasa ateratzeak eragiten dituenekin konparatu behar dira, behar bada. Konpromisoa behar dugu. Konpromiso indibidual horren parte da zure jarrera? Bulego ko argiak amatatuta ari zinen, flexo baten argipean lanean. Bai. Sei lanpara pizten dituzularik eta bakoitzak hainbat watio [jaiki eta sabaiko lanparen potentzia aztertu du], 36 watio bakoitzak!, 200 watio baino gehiago dira denera. Flexoak, berriz, bederatzi bider bi, 18 wa tio! Konpromisoa.

17

www.ekologistakmartxan.org
Bizkaia: bizkaia@ekologistakmartxan.org BILBO Ekoetxea Pilota kalea 5, 48005 Bilbo 944790119 astelehena ostirala 16:00 20:00 Batzordeak Kudaketa/Gestin: asteazkenak 19:30 mir. Hondakinak/Residuos: astearteak 19:30 martes Garraioa/Transporte: ostegunak 19:30 jueves Zor Ekologikoa/Deuda Ecologica: ostegunak 19:30 Ingurune Naturala/Medio Natural: astearteak 18:30 Bizizaleak konpartsa ostegunak 19:30 jueves Juridikoa Okupazio Bulegoa: Ostiraletan 18:0020:00 (www.okupaziobulegoa.org)

www.facebook.com/ekologistakmartxan.bizkaia www.facebook.com/ekologistak.martxannafarroa www.facebook.com/ekologistak.martxanaraba

PARTEHARTU!!

Gipuzkoa CRAJ (Palacio Txuri Urdin), Anoeta kalea 28 20014 DONOSTIA 900110111 gipuzkoa@ekologistakmartxan.org Arab a Casa de Asociaciones Rogelia de Alvaro Panama kalea 14, Vitoria Gasteiz Ostegunero/Jueves 19:00 945280016 araba@ekologistakmartxan.org Nafarroa nafarroa@ekologistakmartxan.org ekologistakmartxannafarroa.blogspot.com

Bizizaleak Ingurumen Dokumentazio Zentrua Yohn Jauregia, Pilota kalea 10, 2 Astelehenetik ostegunera: 16:00 20:00 Ostiraletan: 10:00 14:00 cdocbizizaleak@ekologistakmartxan.org www.bizizaleak.org

Barakaldo EkoBaraka San Juan 10, 48901 Barakaldo 944380576 667936126 barakaldo@ekologistakmartxan.org SAGARRAK Talde Ekologista Dorretxea, Apto. 132, 48970 Basauri ekologia@sagarrak.org 944 263769

Iruea San Agustn 24 behea, 31001 IrueaPamplona 948229262 Hileko 2. eta 4. ortzegunetan/ 2 y 4 jueves del mes 21:00 LizarraEstella: Udal frontoia /Frontn municipal, 2 Lizarra 31200 699385308 lizarrerria@ekologistakmartxan.org Ostegunero / cada jueves 20:00

Elorrixa, Elorrioko Ekologi Taldea 44 Postakutxa, Iturri Kulturetxea 3.a 946820638/600010883 elorrixa@teleline.es bilerak: astelehenetan 20:00tan