Está en la página 1de 6

Antropologafilosfica Primerbloque

JoanRipollsSegura NIUB:14746830

SobreeldialogodelAlcibades,dePlatn Paraelaborarelescritoqueconciernealaprimerapartedelaasignatura,mehe inclinadoporlaquepodramosconsiderarlaprimerafilosofaquetrataenprofundidadlo referentealohumano.JustamentePlatnseraunodelosprimerosenmanifestarunfuerte intersportalesproblemas.NosmostraratravsdeldialogodelAlcibadeslarelacinde isomorfismoquesegnelautorsedaentreelestadoyelindividuo.Mehelimitadoala segundapartedeldialogo,extradode:Platn.Alcibadesodelanaturalezahumana, 124b135e,enObrasfilosficasdePlatn,traduccindePatriciodeAzcrate,Medinay NavarroEditores,Madrid1871,tomoprimero,pgs117199. Laeleccinhasidocomplicadapuesmeheestadodebatiendoentrelosestoicos(M. AurelioySneca)yPlatn.Aunquedeentradamehayaresultadomuyinteresanteel pensamientoestoico,pueslasMeditacionesdeM.Aureliosonuncompendiotico1 estupendoytantoomsnosocurreconlafiguradeSnecaconsusnumerablestratados morales.LadecisinharadicadofinalmenteenPlatn,puesladificultadqueseme planteabaantelacomparacindeM.AurelioySnecarequeradeunhilarmuyfinoel cualencestaramuchashorasdededicacin.Inclusodedicndolemuchotiempopudiera resultarunanlisisbastantedeficientepormisescasosconocimientosyprctica. EneldilogodelAlcibades,PlatnnospresentaundilogoentreScratesyel mismoAlcibades.Porloquesabemos,Alcibadespretendeconvertirseenfuturo gobernantedelaciudaddeAtenas.Yentornoalbuengobiernogirarlaconversacincon Scrates. SabemosdeAlcibadesquefuediscipulodePericlesyArifrn.SegnPlutarco, Alcibadestuvofamososprofesores,comoScrates,yfueformadoenelartedelaretrica. Variosescritoresgriegoshacenmencindesucomportamientoindisciplinado. AlcibadestomparteenlabatalladePotideaen432a.C.,dondeScratessalvsu vida,favorqueledevolvienlabatalladeDelioen424a.C.Alcibadestenaunantima pero(segnidealizaronantiguosrelatos)castarelacinconScrates,aquienladmirabay respetaba,yquiensesintiatradoporsubelleza,peronosucumbialasatraccionesdel joven.SegnPlutarco,Alcibades"temayreverenciabasloaScrates,ydespreciabaal restodesusamantes". Aparececomopersonajedeficcinenvariosdilogossocrticos(ElBanquete, Protgoras).PlatnpresentaaAlcibadescomoelalumnomsbrillantedeScrates, aunqueser,conelcorrerdelostiempos,laruinadeAtenas.Eneljuicioalquees sometido,Scratesdeberefutarelintentodeculparloporloscrmenesdesusexdiscpulos, incluyendoaAlcibades.

TambinconocemoselansiaconqueAlcibadesqueraconvertirseenamanteydiscpulode Scrates.Lasrelacionessexualesentreelmismosexo,fueroncasiinstitucionalizadasenla pocagriegayconvertidasenunaprcticacomnentrelosmsdistinguidossabios, gobernantesysusdiscpulos. Porloquerespectaaldialogoyenconcretoalfragmentoescogido,lasideas principalesgirarnentornoaesclarecerlarelacindeisomorfismoqueseproduceentreel individuoyelestado. EldilogoseiniciaconAlcbiadespreguntandoaScratescomopuedeeste conseguireseansiadocuidadodeunomismo.HayqueaadirqueScrateshaba mantenidociertadistanciarespectoaAlcibadespuestoqueelsabioalegaqueunDiosleha impedidoestablecerunarelacinconel.Comoeshabitual,antesdeintroducirnos directamentesobrelacuestindelcuidadodeunomismoScratesnosharreflexionar entornoadistintascuestiones.As,primeroseanalizarenqueconsistelabondaddel hombre.Siguiendovariosrazonamientosambosllegarnalaconclusindequeesos hombrebuenossernlosquegobiernen,enconcretoaquellosquemandanaotros hombresquevivenjuntosbajolasmismasleyesyelmismogobierno. Llegadosaestepuntovemoscomoseempiezaadesviarlaatencindelindividuo haciaelconjunto,pero,nosetrataenestecasodelconjuntodelahumanidad.Sinode aquellosqueseencuentrendentrodeunestado,enestecasolapolis,enconcretolade Atenas.Ahoralacuestinvuelvelavistahaciaelisomorfismo.Yambosseinterrogarn sobrequeesaquelloprincipalquehacequeunestadosemantengafuncionandodemanera correcta.Alcbiadesresponderqueensucriterioeslaamistad.EvidentementeScrates llevarladireccindeldilogopordondemsleconvieneyatravsdediferentes reflexionesllegaaestablecerunparalelismoentrelaconcordiaylaamistad.Yesaamistad, nosdirquetanslopuededarsesicadaindividuohaceloquedebehacer. Sedetieneahoraeldilogoenloquerespectaalapolisparavolveralindividuoen concretoparapreguntarsecomoesposibledescubrirqueesloquesedebehacer.Puesbien, debemosvolveralapreguntasobreelcuidadodeunomismo,paracomprender exactamenteaqueserefiereconelloPlatn,cualessusignificado.As,Scratesconseguir llevarasucontertuliohastalaconclusindequeelcuidadodeunomismonosignificael cuidadodelascosasdeuno.PuesnosedalamismarelacinenquePormediodela gimnsticatenemoscuidadodenuestrospies,yporelartedelzapaterotenemoscuidado delascosasdestinadasanuestrospies.Yportanto,aquapareceunaideaclara,yesque cuandounotienecuidadodelascosasdejadetenerlodesmismo.Seseguirdeaquhacia elconocimientodeunomismo,puesnosepuedetenercuidadodeunosinosesabeo conoceaquelloqueesunomismo.Portanto,antesdeberemoscomprenderloquesomos nosotrosmismos. Sibien,esteconocimientoseralgomuycomplicadodeconseguir.Haciaelfinaldel fragmentosenosintroduceelconceptodelespejodelalma,necesarioparalaconsecucin deesteconocimiento.Quesetratadelarelacindeamistadentremaestroydiscpulopara llegaraconocerseaunomismo. Despusdeestebreveresumendeltexto.Podemosvislumbrarconmsclaridad cualessonlosconceptosprincipalessobrelosquepretendealeccionarnosPlatn.Estos
2

podranreducirseacuatro: Elprimeroquenosapareceeneltextoeselcuidadodeunomismo.Querequerirdeun conocimientopreviodeloqueesunomismo,pueselzapateronopuedehacerzapatossin conocerloqueesunzapato.Ynotendrenabsolutonadaqueverconelcuidadodelas cosasdeuno.Inclusosenosdirqueeltenercuidadodelascosasdeunonosalejadel cuidadodeunomismo. Pero,paraquesepuedaejecutaresecuidadodeunomismo,nosaparececomo necesariootroconceptoenrelacindeisomorfismoconlapolis.Hayqueentender isomorfismocomoelconceptomatemtico(delgriegoisomorfos:Igualforma)que pretendecaptarlaideadetenerlamismaestructura.Portanto,paraconseguirelcuidado deunomismodebedarsetambinelcuidadodelapolis.EncontramosenPlatnquela relacindelindividuoylapolisdebedarsedemodobidireccional.Yaspues,unindividuo serincapazdeconseguirelcuidadodeunomismosinoesensociedad,yanenelcaso dequeesteseencuentredentrodeunapolis,estdeberserunabuenapolis. Esrequisitoindispensableparatenercuidadodeunomismo,tenerel autoconocimientodeaquelloquesomos.Aqunosaparececomoanteriorlanecesidaddel conocimientodeunomismo.Yestesepodrdarapartirdelreflejodelalmadeuno mismo,enotros.Estarelacinconotrospuedeserentremaestroydiscpulo,obienatravs delostextos.Pero,larelacinmsacertadaparaPlatn,ylamsfructfera,serlaquese establezcaentredosindividuosquehayaniniciadoelcaminohaciaelconocimientodeuno mismo.Yquinmejorparaestepropsitoqueelsabiofilosofo. Cmoenlarelacindeisomorfismodelcuidadodeunomismoyelcuidadodela polis,esttambinsedarentreelconocimientodeunomismoyelconocimientodela polis.Pero,esteultimoconceptosetratarmsprofundamenteenLaRepblica. Hayqueentenderqueesedatoestructuraldequesededichoisomorfismoesalgo quedebedarseporpresupuesto.Unconocimientoquedebeaceptarsedebase.Ynosetrata deundatoqueestepresentesolamenteenPlatn,sino,quefuecomnenelmundogriego. Encontramosenlosgriegosunfuerteetnocentrismo.Ycuandoserefierenalhombre antropolgico,noserefierenatodoslosindividuossobrelatierra,sinoquetansloestn haciendoreferenciaaellosmismos. Lapolisgrieganoaspiraacrecermsalldeunoslimites.PuesenGreciahubiera sidoposiblellegaraveroentablarunaconversacincontodosycadaunodesus habitantes.AdiferenciadelImperioRomano.Paralosromanoslapropiedadpblicaera llamadarespblica.Yas,selerenombralaRepblicadePlatn.AunqueparaPlatnno existieseesadiferenciaentrelopblicoyloprivado.YnoserhastaMarcoAurelioquese separelapolticadelaantropologa.

Separacindelindividuoylapolis LacomparacinentreelpensamientoestoicodeMarcoAurelioyelpensamiento platnicoestambinlacomparacinentredosculturasdistintasymanerasdeverel mundo.EnMarcoAureliosenegardeformaexplcitaelisomorfismodePlatn.Inclusoen sulibroMeditacionessellegaradecirasimismoqueyanopiensemsenlaRepblica dePlatn,puesresultaunidealinalcanzable.Enestepunto,seseparalapolisdel individuo. ParaMarcoAurelioelcuidadoyelconocimientodesinoestsolodirigidoalos aspirantesagobernarcomoenelcasodePlatn.Sino,queenl,estoadquiereunanueva dimensinysernecesarioparatodoslosindividuos.Conindependenciaquepertenezcan alImperioono,esdecir,noselimitaralosindividuosdelapolis,sinoatodoslos individuos. Elusodeestosconocimientosysuprcticaseutilizarparalamejoradeunomismo. Yanoestalimitadoelconocimientoyelcuidadodeunomismoalejerciciodelpoder. ParaPlatneraindispensableelconocimientodes,previoalejerciciodelcuidado deunomismo.EncambioenMarcoAurelioencontramosunarelacinhorizontalentreel cuidadoyelconocimientodes,ambassesucedendeformaparalela.Debemosremarcar queenelcasodeM.Aurelio,setratmuchomselcuidadodesypocoeltemadel conocimiento.Aunqueenningncasoseomiteelconocimientodes.Estoquizssedebaa quelafilosofaestoicapretendeserprctica,yaqueconsideraqueunopuedesersabioen vida.Todolocontrariodelpensamientogriegoclsico. HayquedestacarqueparaMarcoAurelioelactodegobernaresconsideradocomo untrabajocomocualquierotro.Nisiquiera,sepreocupaenconcebirunateorapoltica.Lo considerauntrabajoconunatcnicadeterminada,igualquelatcnicadelartesano. Asenelcasodeungobernanteelcuidadodesserdeseable,perono indispensable.Serconsideradocomounprofesionalms,aunqueconunpequeodetalle yesqueestaprofesinsolopodrserdesarrolladaporunindividuoynoporvariosala vez.Esteultimomatizesfacilmenteexplicable,puesesoeraloquedebadecirun emperadorromano.Hubierasidounagrancontradiccindecirlocontrarioyseguir ocupandolaposicindeemperador. MarcoAurelioadoptarafirmacionesdeotrasescuelasfilosoficasydeotrosestoicos contotallibertad.Puessu,finalidadnoesladeadquirirsuverdadolaverdadabsoluta. Sino,adquirirlasabiduriaprcticayparaesefinunopuedeservirsedeloqueyaeste escrito.Nisiquiera,seautodeterminarestoicoenningnmomento.Lonicoque reivindicaeselintersdelafilsofia,ynosololaestoica,sinoparacontodaslasescuelas filosoficas. SegnM.Aurelio,lafilosofiaserelesfuerzoporvivircomosedebevivir.Paralos estoicoslafilosofiaseminentementeprctica.Consideranqueexistelaposibilidaddeser sabioenvida,pero,demodoprctico,esdecir,actuardemaneracorrectaenlaprctica.

SibienenPlatnserequeradelreflejodelalmadeunoenotrosindividuosatravs delarelacindeamistadconelmaestro.ParaM.Aurelio,puededarseestarelacin,pues nolaniega,peronosetratardeunrequisitofundamentalniindispensableparael conocimientodeunomismo.Encambio,nosnombrarunconjuntodetcnicastilespara elconocimientodeunomismo.Porejemplo,elautoexamen:unatcnicaparael conocimientoyelcuidadodesqueserefiereahaceruninventariodelascosas significativasquenoshanocurridoalfinaldelda.Nosiendonecesarialaanotacinenun cuadernodetalescosas,sino,quepuedeserunmerorepasomental.Comoseaprecia,esta tcnicanorequieredeunmaestroqueguealdiscpuloensuprctica.Yas,encontramos quelamayoradetcnicasquenosnombrarM.Aurelioparaelcuidadodeunomismono requerirndeesemaestroypodrnrealizarsedesdeelpropioguiainterior. EnPlatnvemosunatendenciaageneralizarparallegaralconocimientodeuno mismo.Estotambinserdistintoenlosestoicos,dondeladivisindelascosasaldetalle nosllevaraunmejorconocimientodeellas. MarcoAureliotieneunadivisinespecficadelafilosofa.Comobuenestoico buscarsimplificarlodichoendosdivisiones.Dividirencosmologaylaconstitucino fabricadelserhumano(antropologa).Consideraqueambasdisciplinastienenunarelacin deisomorfismo.Resultaimportante,enloquenosocupa,entenderestasdivisiones.As, dividirlaantropologaenladimensinfsicayactiva.Estetipodefsica,esentendidades delpuntodevistaantiguo.Dividirlafsicaenpneuma(alma)yelcuerpo.Losestoicos noestnenabsolutointeresadosenladiscusinacercadelaspartesdelalmaylarechazan frontalmente.Entiendenelpneumacomounaespeciedevibracinquelesdotadevida. Comoungrado(laideadegradooescaladelpneumaesimportanteparaelestoico)de tensinqueatraviesaundeterminadocuerpo.Pneumasignificaalgoascomoalitoo aliento. Deberdeterminarseenquegradodelpneumaseencuentraunindividuo.El pneumaaparececomoalgoenteramenteracional,esdecir,elgradoderacionalidadenque semueveunindividuo.Elpneumaesdecarcternicoynoposeedivisiones.Unindividuo siempreseencuentraenundeterminadogradodeintensidad.Portanto,adiferenciade Platnunindividuonoestarcondicionadodesdesunacimientoporsualma.Aunquesi tendrdisposicionesnaturalesquelefacilitarnlaascensinenelpneuma.Cualquier individuopodratravsdelapraxisconvertirseensabio. Cuandoelserhumanoalcanzaelmximopuntodetensionalidadenlaescaladel pneumapasaaserindiferenciabledelpneumauniversal(cosmologa).Yaquelloqueafecta adichoindividuonosedistinguedeloqueafectaalpneumauniversal.Estoimplicatener unaactuacinabsolutamenteracionalyporelloesconsideradocomounsabio. AlcontrarioqueenPlatn,losestoicosconsideranquesepuedealcanzarla sabiduraenvida.Elsaberestoiconoesunsaberdecarctercognoscitivo,sino,unsaberde tipoprctico.Mediantelaadquisicindeautomatismosquehacenalpneumasituarseen mximatensin.Elsabioestcompletamentearmonizadoconelcosmos. Admitelaideadequeenalgnmomentoelcosmossepuededisolver.Ytambinse disuelve,entonces,larazn,elpneuma.

Unabreveconsideracinpersonal Entiendoqueestefragmentoqueahoraescribonoesrequeridoparalarealizacin deltrabajo.Pero,quisieraconesto,terminardeargumentarmieleccinrespectoaPlatny MarcoAurelio.Adviertoallectorqueesunaopininpersonalyquenopretendounrigor acadmiconiquemispalabrascontenganenabsolutolaverdad,puesesseguroqueestarn cargadasdeerrores. EnmiopininloquenosdejoPlatnestabaengranpartecondicionadoporsu contextoyentorno.Pueslaestructuradelapolisexcluaatodoaquelquenofuera ciudadano.Yaqueparalosgriegoslosextranjerosobrbaros,noformabanpartedela antropologahumana. Yuntantosimilar,fueloqueocurrienMarcoAurelio,pueselafndeexpansiny deunificaralahumanidadbajounasolatutela,ladelImperioRomano,puedeayudarnosa explicarelporquedelcarctermsuniversaldelafilosofaestoica. Piensoquehoyenda,loquenoscuentaMarcoAurelioensusMeditacioneses msadecuadoparaelcontextoenelqueestamosviviendoquenoelplatonismo.Aunque evidentementehayquedescartaraquellascuestionesquehayanquedadoobsoletasporlos avancessocialeshacialalibertadylaigualdad.Porejemplo,nopodemosrecuperarelideal deunsologobernanteparatodoelmundo.Pero,quizspodamosafirmarquelapolticase hayaconvertidoenunaprofesinms,enlaqueparanadieresultaindispensableel cuidadoyelconocimientodeunomismo.Amientender,comopraxislasideasdeMarco Aureliotienenunvalormsactual.Puespodranayudaramejorarciertosaspectosdela sociedadquesuelendejarsedelado.Prefieronoalargarmemsenestetema.Yaqueseguir poraqurequiereunanlisisdistintodeltrabajoysedesvadelorequeridoenla asignatura. Tansolopretendamostrarmiintersanteunenfoquedistintodelestoicismo.

También podría gustarte