0 calificaciones0% encontró este documento útil (0 votos)
27 vistas5 páginas
El documento presenta información sobre dos figuras históricas gallegas. Brevemente describe a Rosalía de Castro, poeta gallega del siglo XIX. Luego presenta un extracto de la obra de Carlos Casares que narra un episodio de la corte del rey Carlos II de España, donde un fraile intenta curar al rey de un supuesto maleficio pero fracasa.
El documento presenta información sobre dos figuras históricas gallegas. Brevemente describe a Rosalía de Castro, poeta gallega del siglo XIX. Luego presenta un extracto de la obra de Carlos Casares que narra un episodio de la corte del rey Carlos II de España, donde un fraile intenta curar al rey de un supuesto maleficio pero fracasa.
El documento presenta información sobre dos figuras históricas gallegas. Brevemente describe a Rosalía de Castro, poeta gallega del siglo XIX. Luego presenta un extracto de la obra de Carlos Casares que narra un episodio de la corte del rey Carlos II de España, donde un fraile intenta curar al rey de un supuesto maleficio pero fracasa.
1 Rosala de Castro. Santiago de Compostela-1837, Padrn-1885.
Castellana de Castilla
Castellana de Castilla tan bonita e tan fidalga, mais a quen para ser fera ca procedencia llabasta. Desime, mia seora xa quos mostrs tan ingrata, si o meu rendimento homilde bascas de enoxo vos causan, pois candonda vs me achego cusps con ardentes ansias i ese mirar de pombia volvs en fosca mirada, tornando en sombrisa noite o da quen sol se baa En vano, seora, saber por que me maltrata dama dun alma tan nobre aunque soberba por fama pois non motivo de despreo sintirse tan ben amada quas mesmas pedras, seora, dun bon querer se folgaran. Din que na nobre Castilla as os gallegos se trata, Mis debe saber Castilla Que de tan grande salaba, Que sempre a soberbia torpe Foi filla das almas bastardas
Castellana de Castilla
Castellana de Castilla tan bonita y tan hidalga ms a la que para ser fiera que la procedencia le basta dgame, seora ma ya que se nos muestra tan ingrata, si me rendicin humilde nuseas de enojo os causan pues cuando me acerco a usted escupe con ardientes ansias y ese mirar de pequea paloma la vuelves a hosca mirada volviendo en sombra noche el da que en sol se baa. En vano, seora, Saber por qu me maltrata dama de un alma tan noble aunque soberbia por fama pues no es motivo de desprecio sentirse tan bien amada que las mismas piedras, seora de un buen querer se holgaron. Dicen que en la noble Castilla as a los gallegos se trata ms debe saber Castilla que de tan grande se alaba que siempre fuera la soberbia torpe fue hija de almas bastardas A Gaita Gallega. Fragmento. Probe Galicia, non debes chamarte nunca espaola, que Espaa de ti solvida cando eres, ai! tan hermosa Cal si na infamia naceras torpe, de ti, savergonza i a nai que un fillo desprea nai sin corazn se noma. Naide porque te levantes Chalarga a man bondadosa; naide os teus prantos enxuga i homilde choras e choras. Galicia, ti non tes patria ti vives no mundo soia i a prole fecunda ta sespalla en errantes hordas, mentras triste e solitaria tendida na verde alfombra mar esperanzas pides, de Dios a esperanza imploras por eso anquen son de festa alegre a gaitia soia eu podo dicirche non canta, que chora La Gaita Gallega. Fragmento. Pobre Galicia, no debes llamarte nunca espaola, que Espaa de ti se olvida cuando eres, ay! tan hermosa Cual si en la infamia nacieras torpe, de ti, se avergenza y la madre que un hijo desprecia madre sin corazn se le llama. Nadie porque te levantes te alarga la mano bondadosa; nadie tus llantos seca y humilde lloras y lloras. Galicia, t no tienes patria t vives en el mundo sola y tu prole fecunda se esparce en errantes hordas, mientras triste y solitaria tendida en la verde alfombra al mar esperanzas pides, a Dios esperanzas imploras por eso aunque en son de fiesta alegre se escuche la gaita yo te puedo decir que no canta, llora
De Rosala de Castro a Carlos Casares Andrs Surez, Centro Gallego de Valparaso
2 ADIS ROS; ADIS FONTES Adis ros; adis fontes*; Adis, regatos pequenos Adis, vista dos meus ollos, Non sei cando nos veremos Mia terra, mia terra Terra onde m'eu criey Hortia que quero tanto Figueirias que prantei, Prados, ros, arboredas, Pinares que move vento Paxarios piadores Casia do meu contento, Muhio d'os castaares Noites craras de luar Campanias trimbadoras D igrexia d lugar Amorias das silveiras Que eu lle daba meu amor Caminios antr' millo, Adis, para sempr' adis! Adis groria!, adis contento! Deixo a casa onde nacn, Deixo a aldea que conoo Por un mundo que non vin! Deixo amigos por extraos , Deixo veiga plo mar Deixo, en fin, canto ben quero... Quen pudera non deixar...!
Mais son probe e mal pecado! A mia terra n' mia, Qu' hastra lle dn de prestado A beira por que camia que naceu desdichado. Tovos pois que deixar Hortia que tanto amei Fogueiria d meu lr Arborios que prantei, Fontia do cabaar. Adis, adis, que me vou Herbias do camposanto, Donde meu pay s' enterrou, Herbias que biquei tanto, Terria que nos criou. Adis Virxe d' Asuncin Branca com' un serafn Lvovos no coraon: Peddelle Dios por min, Mia Virxe d' Asuncin. Xa s' oien lonxe, moy lonxe, As campanas do pomar, Para min, ay! coitadio, Nunca mais han de tocar Xa s' oien lonxe, mais lonxe... Cada balada un dolor; Voume soio, sin arrimo... Mia terra adis!, adis! Adis tamn, queridia... Adios por sempre quizais...! Dgoch' este adis chorando Desd' veiria do mar. Non m' olvides, queridia, Si morro de soids... Tantas lgoas mar adentro Mia casia! meu lar!
Adis, ros; adis, fuentes. adis, riachos pequeos; adis, vista de mis ojos; no s cuando nos veremos. Mi tierra, mi tierra, tierra donde yo me cri, huertita que quiero tanto, higueritas que plant, Prados, ros, arboledas, pinares que mueve el viento, pajaritos piadores, casita de mi contento, Molino de los castaares, noches claras de luz de luna, campanitas timbradoras, de la iglesita del lugar, Moritas de los zarzales que yo le daba a mi amor, caminitos entre el maz, Adis, para siempre adis! Adis gloria! Adis contento! Dejo la casa donde nac, dejo la aldea que conozco por un mundo que no v! Dejo amigos por extraos, dejo la vega por el mar, dejo, en fin, cuanto quiero bien Quien pudiera no dejarlo!
Pero soy pobre y, mal pecado! mi tierra no es ma, que hasta le dan de prestado la orilla por que camina al que naci desdichado. Os tengo, pues, que dejar, huertita que tanto am, hoguerita de mi lar, arbolitos que plant, fuentecita del cabaar. Adis, adis, que me voy, hierbecitas del camposanto, donde mi padre se enterr, hierbecitas que bes tanto, tierrecita que nos cri. Adis Virgen de la Asuncin, blanca como un serafn, os llevo en el corazn: Pedidle a Dios por m, mi Virgen de la Asuncin. Ya se oyen lejos, muy lejos, las campaas del Pomar, para mi, ay! desventurado,, nunca ms han de tocar. Ya se oyen lejos, ms lejos Cada campanada es un dolor; Me voy solo, sin amparo Mi tierra, adis! adis! Adis tambin, queridita! Adis por siempre quizs! Te digo este adis llorando desde la orillita del mar. No me olvides, queridita, si muero de soledad tantas leguas mar adentro Mi casita! mi hogar!
De Rosala de Castro a Carlos Casares Andrs Surez, Centro Gallego de Valparaso
3
Carlos Casares. Xinzo de Limia , 1941- Vigo, 2002. LUS DE MORGADE, CURADOR DE DON CARLOS II O ENFEITIZADO. Fragmento. Os Escuros soos de Clo (1979) () de 1789. Menos de cen anos antes, reinando nas Espaas don Carlos II o Enfeitizado, Trandeiras e o seu convento andaron en linguas por razn de frei Lus de Morgade, pois este humilde fillo de san Francisco foi chamado a subsititur ao famoso frade Antonio lvarez de Argelles, de Cangas de Narcea, como mediador entre o Ilustrsimo Inquisidor Xeral, o cardeal de Crdoba, e o Demo. Como sabido, o frade asturiano fracasara no meritorio propsito de liberar a El Rei do meigallo. Dixralle o Maligno, en conversa nocturna habida na sa cela, que a causa do mal de don Carlos estaba nun chocolate que lle deran cando tia catorce anos, e no que a Raa Nai, dona Mariana de Austria, mandara disolver a sesada dun defunto. Requiriu entn detalles o Inquisidor, e por boca de frei Antonio respondeu o Demo que non se saba o nome do defunto, pero que deixara viva, unha tal Casilda Prez que viva na ra de Herreros, na Vila e Corte. Por mis que a polica buscou e rebuscou, a dita ra non apareceu por ningures, sen que se soubese tampouco se a ra existira antes e fora borrada polo Demo para confundir, ou se simplemente fora o propio Demo o que enganara a frei Antonio co propsito de impedir a curacin de El Rei. O caso que este incidente supuxo a eliminacin do frade de Cangas de Narcea como intermediario entre o lado de al e a Inquisicin. Mentres tanto El Rei non consegua verse aliviado do seu mal. Continuballe tremendo o corpo todas as noites a pouco de encetar o sono, a voz collalle tons de frauta cada vez mis acusados, o pouco que saba de letras e de nmeros aselle varrendo do sentido a resultas das moitas apcemas que lle daban... Arredor del todos eran a querer curalo. A Raa aplicndolle as sas artes amatorias de gata francesa, o Inquisidor tratando de volver entrar en relacin co Outro, os fsicos untndoo de aceite bendito por dentro e por fra, o goberno francs roubndolle uns calzns para que os cirurxins da Sorbona de Pars ditaminasen se don Carlos poda ter ou non ter descendencia...
() de 1789. Menos de cien aos antes, reinando en las Espaas don Carlos II el Hechizado, Trandeiras y su convento anduvieron en lenguas a causa de fray Luis de Morgade, pues este humilde hijo de san Francisco fue llamado a sustituir al famoso fray Antonio lvarez de Argelles de Cangas de Narcea, como mediador entre el Ilustrsimo Inquisidor General, el cardenal de Crdoba, y el Demonio. Como es sabido, el fray asturiano fracas en el meritorio propsito de liberar al Rey del maleficio. Le dijo el Maligno, en conversacin nocturna habida en su celda, que la causa del mal de don Carlos estaba en un chocolate que le dieran cuando tena catorce aos, y en lo que la Reina Madre, doa Mariana de Austria, mand a disolver la sesada de un difunto. Requiri entonces detalles el Inquisidor, y por boca de fray Antonio respondi el demonio que no se saba el nombre del difunto, pero que dej viuda, una tal Casilda Prez en la ra de Herreros, en la Villa y Corte. Por ms que la polica busc y rebusc, dicha calle no apareci por ningn lugar, sin que se supiese tampoco si la calle existi antes o fuera borrada por el Demonio para confundir, o simplemente fue el propio Demonio que enga a fray Antonio con el propsito de impedir la curacin de El Rey. El caso es que este incidente supuso la eliminacin del fray Cangas de Narcea como intermediario entre el lado de all y la Inquisicin. Mientras tanto El Rey no consegua verse aliviado de su mal. Le segua temblando el cuerpo todas las noches a poco de venirle el sueo, la voz tomaba tonos de flauta cada vez ms acusados, lo poco que saba de letras y de nmeros se le iba barriendo del sentido los resultados de muchas pcimas que le daban Alrededor de l todos le queran curar. La Reina le explicaba sus artes amatorias de gata francesa, el Inquisidor tratando de volver a entrar en relacin con el Otro, los fsico lo untaban de aceite bendito por dentro y por fuera, el gobierno francs le robaba unos calzones para que los cirujanos de la Sorbona de Pars dictaminasen si don Carlos poda tener o no descendencia. Simples contrariedades. Fuente: Loia.org Creo que xa teo falado aqu noutra ocasin da debilidade que sinto polas cousas pequenas. Prefiro unha igrexa minscula, a poder ser unha desas humildes capelas prerromnicas que abundan na provincia de Ourense e que teen a sinxeleza emocionante das palleiras, antes que calquera das nosas grandes catedrais. Igual me sucede co ftbol. Xogue quen xogue, sempre me poo de lado dos equipos menos poderosos, o cal me converte nun afeccionado condenado a non celebrar practicamente ningunha vitoria.
unha debilidade de tipo esttico antes que un resabio ideolxico. Se non me gustan os imperios e amo os pases pequenos, non por razns polticas, que tanto me ten unha cousa como outra, senn porque aqueles os encontro algo desmaados, coa torpeza desmesurada dos elefantes, por exemplo, non coa graza lizgaira dos ratos.
Excuso dicir que esta non a esttica do noso tempo, onde se leva mis o grande que o pequeno: inmensas fortunas, palabras enormes, portes solemnes... Mesmo acabo de ler que na literatura, ese reino do intil e do innecesario, s teen entrada os dolores transcendentes, non as pequenas desgrazas. certo. Non resulta fcil imaxinar unha traxedia construda a base de simples contrariedades. Non obstante, todos sabemos que importante pode ser nun momento carecer dun cigarro, quedar sen gasolina ou non atopar as chaves.
Creo que he hablado aqu en otra ocasin de la debilidad que siento por las cosas pequeas. Prefiero una iglesia minscula, si se puede una de esas humildes capillas prerromnicas que abundan en la provincia de Orense y que tienen una simpleza emocionante de los pajares, antes que cualquiera de nuestras grandes catedrales. Igual me sucede con el ftbol. Juegue quien juegue, siempre me pongo del lado de los equipos menos poderosos, lo cual me convierte en un afeccionado condenado a no celebrar prcticamente ninguna victoria. Es una debilidad de tipo esttico antes que un resabio ideolgico. Se no me gustan los imperios y amo los pases pequeos, no es por razones polticas, que tanto me da una cosa que otra, sino porque aquellos los encuentro algo desaliados, con la torpeza desmesurada de los elefantes, por ejemplo, non con la gracia astuta de los ratones.
Me excuso de decir que esta no es la esttica de nuestro tiempo, donde se lleva ms lo grande que lo pequeo: inmensas fortunas, palabras enormes, portes solemnes Lo mismos que acabo de leer que en la literatura, ese reino de lo intil y de lo innecesario, slo tienen cabida los dolores trascendentes, no las pequeas desgracias. Es cierto, no resulta fcil imaginar una tragedia construida a base de simples contrariedades. Non obstante, todos sabemos cul importante pude ser en un momento carecer de un cigarro, quedarse sin gasolina, o no encontrar las llaves Traduccin propia. (Andrs Surez, 2011) De Rosala de Castro a Carlos Casares Andrs Surez, Centro Gallego de Valparaso
4 Pilar Pallars (A Corua, Galicia, 1957) "Livro das devoracins" (1996), Poemas (2000)
Aqu estoy padre llorando mansamente -nace el da oxidado- no quiero tu pan eterno ni el gozo del helecho desdeo el vino agrio que me ofrendas en la hora de la consolacin en la lentitud del rito perdona este silencio perdona la vida del hijo que naci cuando mi sangre flua y mi boca era hbil y firme en la caricia ahora moro aqu en esta porcin de abismo y nunca una llamada cuando regreso a casa -hijo mo hecho de dientes y neuronas como un grabado "arvorescente" en la pared hijo mo con su nuca tan dbil y la indecisin del sexo como un diseo abstracto en la pared- en aquel tiempo en aquella sangre que me dabas en aquel saberme erguida sobre el centro del mundo una lnea de sombra preservaba mis ojos ahora moro aqu frente a lo que nunca supe fortificada en m dejada por los ngeles con mi sangre coagulada idntica a si misma reconociendo en m toda la orfandad hija de la madre que fui hermana de mi muerte
No resplandor das horas son o escriva sentado e agardo a que o dia esqueza na mia tabuleta un risco diagonal, o rosto dun efebo, algo de sangue e espcias, o aroma da artemisa, as coxas imantadas dunha muller que danza.
Inbil para a vida, transcrevo o que me excede, fixo en trazos esguios o amor e os seus detrtus, a contraccin das bocas no leito e na batalla, as pupilas dos gatos.
Que os deuses me perdoen a renncia ao caudal da existncia: deixo escoar as guas entre os dedos e a mia xuventude, e en tanto dilapido os meus minutos reteo outras histrias, acaparo outros corpos e aos seus membros precrios dou a forma do eterno.
Quizais un dia futuro, cando as fauzes do tempo tiveren devorado a mia carne e a dos vermes da mia carne e a xerazn seguinte, algun descorra o p da tabuleta e no fulgor extinto dos seus signos me descifre, para saber que eu fun o efebo e a donzela, o elmo do guerreiro, a raiz da artemisa, a sede do felino, o crisantemo A Alexandre Bveda Endexamais soaras a sua morte A sa ollada atnita adestrada hora a hora na espera dunha alva sangrenta mais que custa crer que esta luz de vern ser definitivamente a derradeira, estes sons indecisos que organizan o dia unha cancin de berce que o primeiro disparo virou en ladaa.
Endexamais soars o estoupido do sangue, este esgallar de ponlas sen tronada baixo un ceu de marfin e o espanto das coruxas sen que asovie ao lonxe o leador.
Tampouco el esperava ser heroi. Ao encostaren-no a ti s podia lembrar unha cantiga vella de Orfen, un colo forte e morno de muller. Era estrao morrer contra unha rvore nacida para os chios dos paxaros, o zoar do nords, un gume que fasca silandeiro e ese lento luir at ser mesa, leito de morte e amor, e a ucha dos recendos lavrada polo pai. (Pieiro da Caeira)
Nos Alyscamps, Arles MATRIA porosa na ma, embebida de luz, fructificada na cor de terracota. Sen filiacin, sen nome. Desprovista de signos e de histria ser s a que contempla, a oferecida a toda posesin e rapto. Na hora inteira, a ausncia. Na plenitude azul e ocre destas leas unha oquidade de alma, un desexo de ser confusamente mineral e epiderme, de vaziar-me de min como un sarcfago, "dulcissima et innocentissima", vella e pequena morta, Chrisogone.
Vaziar-me de ser para o ser todo ao azar de cada instante. Devastar o pasado. Arrancar e polir at tocar o centro da dureza, a osamenta esencial, o ncleo do meu nada. Ser oco e superfcie. Deixar que as estacins de slex e antracita apaguen o calor da mia boca, que toda ave me esqueza.
De Rosala de Castro a Carlos Casares Andrs Surez, Centro Gallego de Valparaso
5 Lugar de privacin. Nen sequer a poeira dos teus osos, a moeda que che paga esta morada, o artello dun crustceo que viaxou entre os pregues da tnica polo curso das guas. Da tua idade s resta este silncio, esta pedra gastada que non soubo gardar-te.
Ao final do vazio est o teu nome Ao final do meu nada ven a noite coas suas vagas ferozes. Algo, que non se detn, pasa cantando, deixa unha nota aguda na memria do sangue.
Uxio Novoneyra (1930-1999)
Chove, para que eu soe (Llueve, para que yo suee)
... Abstrado en m / un nido infinito en el que nada cae fuera / all viene de un modo ms suave / una cosa queda lejos y cerca en la que toda est y nada se nombra Enviso son pra min mesmo / Un nio infindo do que nada cae fra / Eil ven do xeito mis lene / unha cousa queda lonxe e perta na que todo est e nada se nombra . Nieva, para atenuar el mundo,
No puedo evitar el reproche. Amo y por eso exijo belleza
Es vano erguirse ms all de lo que pueda ser repetido. ...
Blanca, Uxo y Arturo Se quedarn en el Futuro Se quedarn el futuro para que siga el Pasado Y t, Galicia, a perdurar Aunque se funda la losa Y caiga nieve en el lar Aunque se funda la losa Y se descubra el desvn En el cuarto en que nac En el mismo lecho ha de nevar
Branca, Uxo i Arturo / quedaranse no Futuro /quedaredes no Futuro pra que siga o Pasado/ e ti Galicia a durar / anque se funda o lousado / e caia neve no lar. Anque se funda o lousado / e se descubra o faiado. No coarto en que fun nado / e no mesmo leito ha nevar.