Está en la página 1de 5

EL PARLAMENTARISMO CHILENO Y SU CRISIS, 1891-1925

RENE MILLAR
INTRODUCCION
Sstema de goberno que se mpanto con a revoucn de 1891, sendo esta e tmo obstcuo
que mpeda su funconamento.
La ucha contra e autortarsmo presdenca + trauma guerra cv = grandes facutades de
congreso.
Muchos o deenden a pesar de sus defectos y e poco desarroo econmco
1. LA HISTORIOGRAFIA DEL PARLAMENTARISMO CHILENO
Caracterzacn negatva:
a. Aberto Edwards: o ama etarga potca, de nmovdad.
Como consecuenca de a revoucn a case drgente se apodera de poder y e presdente
queda como ago decoratvo. Este dsfrute de poder no buscaba enrquecmento sno prestgo
soca (como os ttuos de nobeza se buscaban antes en poca de OHggns)
Los partdos se agrupaban en dos coacones, a Aanza Lbera y a Coacn.
Sn embargo hay aspectos postvos: tranqudad de perodo, respeto a a egadad,
contnuacn de orden potco y honradez de a gran mayora de os gobernantes.
Negatvo es a nmovdad, numerosos y graves probemas no resuetos (defecto de nstruccn
pbca, maa organzacn muncpa, formuas de nancamento sca y devauacn de peso)
b. Gonzao Va: vsn tremendamente negatva y dce que e presdente fue reducdo a su
mnma expresn mentras e Congreso acrecentaba su poder. Los partdos potcos
toman a deantera.
Manfestacones evdentes de esto son excesos de auto cacacn de as eeccones por e
paramento (corrupcn), obstruccn de mnoras, exagerado uso de nterpeacones y votos de
censura y a n|erenca responsabe a paramentaros en presupuesto de estado. Los
responsabes de esto seran os partdos potcos a no tener prncpos doctrnaros sdos n
organzacn ecente.
Este rgmen no fue ntegente sno que favorec a CORRUPCION (en potca y negocos)
O|o que tanto Va como Edwards tenen admracn por Portaes, o que tambn nuye (s no
saben qun es Portaes bsqueno en googe)
Va muestra una arstocraca corrompda por dnero, exceso de gastos, u|o e mtacn de o
extran|ero.
Edwards arma que fue e goberno de a arstocraca y a ogarqua.
c. Hese: decarado revsonsta, pretende revndcacn de paramentarsmo rescatando
aspectos postvos.
Centra su afn rectcador en:
- Su sgncado como escuea cvca: acentu egadad y mantenmento de orden
consttucona.
- Importanca como antecedente de o que es a democraca soca contempornea.
- Esto de a rotatva mnstera no fue excusvo de a poca. Tambn se do con Bamaceda y e
perodo posteror a 25
- Los cambos de gabnete no generaron dscontnudad en a potca genera de os gobernos.
Adems esto evt tensones
- Respeto por bertades potcas: prensa, deas regosas, bertad de reunn y asocacn
- En desacuerdo con as acusacones de corrupcn.
- Desarroo de nuevos sectores socaes
- nfass en bsqueda de |ustca e guadad
d. Francsco Antono Encna: deteroro sobre todo en o econmco. Sn embargo esta
decadenca no podra mputarse a sstema sno a eementos a|enos a msmo, dfces de
controar o evtar.
Destaca tambn factores socogcos y econmcos como por e|empo os cambos de a
estructura soca, a adqurr os sectores medos gran protagonsmo. La vsn de perodo es
exageradamente negatva.
- As anaza por e|empo fraudes eectoraes, dcendo que no son n squera comparabes a os
que ocurran antes.
- La rotatva mnstera no parazo a admnstracn como sempre arman
- Tampoco est de acuerdo con a parss potca de paramentarsmo.
- En desacuerdo con as generazadas corrupcones de a poca.
- Admraba profundamente a Portaes (tambn)
2. LAS CARACTERSTICAS DEL PARLAMENTARISMO CHILENO
Nunca se dcto un texto que estabecera con etras "rgmen paramentaro". En este perodo
rge a Consttucn de 1833 (a prmera). En ea e presdente tena certas facutades sobre e
Congreso. Sn embargo se fue evouconando haca un equbro de poderes que termno en e
paramentarsmo con un predomno de poder egsatvo. Se ntrodu|eron prctcas a margen de
a consttucn que buscaban ntroducr responsabdad potca de os mnstros.
a. Responsabdad potca de os gabnetes: a responsabdad potca de os mnstros hace
posbe e contro de congreso sobre e goberno y que este dependa de a permanenca
de a conanza de paramento.
La consttucn deca que cada mnstro era responsabe de os actos suyos y con os dems
mnstros. En a prctca se apazaran dscusones sobre agunas eyes, que por mandato
consttucona deban ser aprobadas perdcamente. E|empos eran ey de presupuestos y
contrbucones.
En a dcada de 1840 e Congreso comenz a usar esas eyes como nstrumento de presn
potca sobre e E|ecutvo, apazando a aprobacn de estas eyes hasta acanzar o que queran
De 50 a 57 se recurr drectamente a esto para consegur un cambo en e gabnete.
Estas eyes consttuyeron eemento ecaz para que e goberno representara a a mayora de
congreso.
Haba dos prctcas scazadoras: nterpeacn y os votos de censura.
- Interpeacones: se ncorporaron a regamento de a Cmara de Dputados. Eran e medo ms
usua para desempear funcones scazadoras.
- Votos de Censura: de a msma poca, pero con aprobacn posteror. Cuando e goberno perd
e contro sobre ambas cmaras se aprobaron os votos de censura.
Despus de 1891, a responsabdad potca de os mnstros ante e Paramento es aceptada de
manera ndscutda.
Atrbucones de Congreso:
- Autorzaban ntervencn de otros dputados en e debate (E|: 1904: se reform regamento de
a Cmara donde adems de as sesones ordnaras de a Cmara se poda convocar a sesones
extraordnaras.)
- Los senadores tambn podan reazar nterpeacones
- Los votos de censura no sempre estaban vncuados a a nterpeacn
E congreso posea facutades scazadoras muy ampas como as que permtan hacer efectva
a responsabdad potca de os mnstros. Adems e tempo que as Cmaras podan destnar a
cumpmento de esa funcn era tambn consderabe.
b. La fata de mtacn a as facutades potcas de Congreso: en Ingaterra e |efe de
estado puede dsover e Paramento y convocar a eeccones para reponero. Pero en Che
e presdente no tena esa facutad. Soo despus de 1891 aparecen quenes opnan que se
debera poder hacer, Por qu sera necesaro? Por e temor de os congresaes y partdos
a despotsmo o prepotenca de presdente.
Las atrbucones scazadoras eran muy exageradas a haber cmaras con dntcas facutades.
En a prctca esto haca ms frecuentes as nterpeacones.
c. Los vacos en e regamento de as Cmaras: e ms mportante era a causura de debate:
derecho de as mayoras para obtener un pronuncamento de a Asambea. No se pudo
aprobar, soo se puseron de acuerdo para mtar e tempo de os msmos.
1912 se ntrodu|o a causura de debate.
1918: nueva reforma. Se dsmnua a una hora e tempo de duracn de os dscursos.
Los conservadores recurreron a mnstro de Interor para egar a una soucn. Aparece
Aessandr.
Esta reforma resuto poco efectva
En resumen a causura de debate fue nstrumento regamentaro poco ecaz no soo en a
Cmara de Dputados sno tambn en e Senado, debdo a a ucha potca de a segunda mtad
de sgo XIX.
Adems de os Procedmentos en causura de debate, os regamentos de as cmaras tenan
otros vacos que repercutan en a abor paramentara
d. Imprecsa separacn entre |efe de estado y |efe de goberno: en Che e Mnstro de
Interor fue asmado como prmer mnstro. Poco a poco a presdente se e fueron
cortando as atrbucones (se prohb reeeccn, se mtaron facutades extraordnaras y
estado de sto, se berazo sstema eectora y se mto nuenca de senado)
La revoucn de 1891 quto veto absouto y se e restrng facutad de nombrar dpomtcos
Adems de|o de tener derecho excusvo a convocar sesones extraordnaras.
A pesar de esto e presdente desempe en a prctca un pape bastante ms actvo de que
poda esperarse (dependendo de cada presdente).
A margen de a consttucn e presdente tena un nstrumento ecaz para nur en conduccn
de Goberno: e conse|o de mnstros. Este era que e presdente poda nur en as potcas a
desarroar en su gabnete y poda hacer que se mantuveran determnadas potcas a pesar de
a rotatva mnstera.
e. E sstema de partdos: se caracterzo por ser mutpartdaro.
- Partdo Lbera
- Partdo Conservador
- Partdo Radca
- Partdo Lbera democrtco
- Partdo Nacona
- Partdo Demcrata
Esta estabdad era en parte consecuenca de as prctcas eectoraes. A o anteror se unan as
dos frmuas de ntervencn eectora que usaban os partdos: caccazgo y e cohecho.
Caccazgo: os cacques posean centeas que decdan os resutados, sobre todo en zonas
ruraes.
Cohecho: todos sabemos que es.
Estos partdos eran partdaros de paramentarsmo por ser e que "me|or garantzaba os
derechos de as personas".
Desde e punto de vsta doctrnaro as dferencas entre os partdos eran: regn y
raconasmo. Sn embargo entre os msmos no presentaban opnones dscrepantes, aunque a
nteror de as agrupacones s haba tendencas dversas. La organzacn nterna de os partdos
e en genera poco ecente.
E que hubera como dos "boques" dentro de os partdos muestra cara orentacn a
bpartdsmo, caracterstca csca de paramentarsmo.
3. EL FUNCIONAMIENTO DEL RGIMEN
La nestabdad era un producto de as dcutades para consttur mayoras estabes por a
exstenca de dos cmaras potcas y a mposbdad de dsover una de estas.
Las rotatvas mnsteraes parazaban a accn de os gobernos: "esterdad gubernatva".
E congreso era tremendamente necente: e|empo es a Ley de nstruccn prmara obgatora,
que se comenz a dscutr en 1909, para ser promugada en 1920.
E rgmen no es soo necente, tambn fomenta a corrupcn. Esto se orgna en e sstema
eectora.
Sn desconocer as manfestacones de necaca y corrupcn, tambn se pensa que quenes se
han referdo a esto exageran, causaron as rotatvas mnsteraes trastornos a a abor de
goberno? Eso no mpca una parazacn. Hay que tener en cuenta que exsta gran
concdenca entre os partdos respecto de a mayora de as materas, por o que os cambos de
gabnete no producan modcacones mportantes. Esto se vea fortaecdo con e hecho de que
e presdente fuera pura decoracn.
E sstema eectora expermento perfecconamento contnuo a o argo de perodo. E sstema
posteror a 1891 con todos sus probemas sgnc avance notoro con respecto a anteror. E
empeo de a voenca y e cohecho perssteron en e tempo, no soo durante e
paramentarsmo sno tambn durante e nuevo rgmen. La corrupcn eectora estaba
presente en cas toda Europa.
E fenmeno de caccazgo depende tambn de as caracterstcas de a socedad, no de sstema
de goberno. La corrupcn de a admnstracn es muy dscutbe.
Esta poca corrupta de nngn modo fue producto de rgmen de goberno, sno que tuvo
orentacn scazadora muy especa.
nfass en supuesta decadenca mora de as cases drgentes, a cuestn soca y e
estancamento de a economa.
4. LA CRISIS DEL SISTEMA
a. Decencas orgncas: uno de os factores de fracaso de paramentarsmo eran os vacos
que presento en a consttucn. E goberno y a admnstracn se movan con demasada
enttud. Cada vez se pedan mas modcacones que perfecconaran e paramentarsmo
pero en a prctca no se ego a nada por e ento funconamento.
b. Desequbros socaes: as desguadades se fueron hacendo cada vez ms vsbes,
generando tensones y rencores. Esto se do por a concentracn urbana de pas y de
Santago sobre todo (conventos, hacnamento, etc.) as autordades de goberno no
hacan mucho por me|orar esto, sn embargo hubo obras mportantes como agua potabe,
acantarado, me|or saud, prensa obrera.
Estos desequbros socaes y a a vez a menor dentdad de certos grupos obreros con a case
drgente afectaron e buen funconamento de goberno y contrbuyeron a su crss.
Consderaban que e paramentarsmo era soo un eemento ms de a nsttuconadad
ogrquca.
c. Huevo
d. Voacn de os prncpos bscos de rgmen: e paramentarsmo con todas sus
mperfeccones funcono medanamente hasta 1920. Haba estabdad nsttucona,
respeto a as bertades, a abor egsatva era enta pero souconaba os probemas y os
gobernos parcamente cumpan sus ob|etvos. Operaba con enttud pero operaba.
Eeccones Aessandr: sus adversaros os veron con temor por propagar e odo de cases y
sostener posturas demaggcas.
5. NOTAS FINALES
E movmento mtar de 1924 tuvo dos ob|etvos: mpusar proceso de regeneracn en mbto
mora y potco y estabecer rgmen de goberno en consonanca con os nuevos prncpos que
deban prmar en a vda potca. Aessandr cazaba ben con todo esto.
Aessandr deca que haba que ntroducr modcacones a rgmen paramentaro y a
consttucn. Los mtares concdan con Aessandr en hacer nuevo texto consttucona y por o
tanto se atrbuye a consttucn de 1925 es obra cas excusva de Aessandr y os mtares.
La case potca sgu consderando e paramentarsmo como rgmen dea de goberno. Sn
embargo todos aceptan que haba egado e presdencasmo ya que garantzaba certa
estabdad potca y soca, ya que se vea que desde 1920 exsta una parss en e goberno,
un deteroro econmco, descontento soca y frustracn de ampos sectores.
A n y a cabo e paramentarsmo funcono de forma estabe hasta 1920. Legar a un acuerdo
resuto cada da ms dfc sobre todo cuando e presdente de a repbca desconoc de hecho
as regas de |uego paramentaro.

También podría gustarte