Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
OL!LlVO: :NlRlO:
lR L lCl
200020T0
Lo rinoiul- -orilor- d- -l- dooum-nlo
Iu-ron Looloru Xim-nu _uil-ru, L-urlum-nlo
d- Lid-miolo_iu lioolo_u Cluudiu Conzul-z,
L-urlum-nlo d- Lid-miolo_iu LnI-rm-ru
ndr-u Cu-rr-ro, L-urlum-nlo d-
Lid-miolo_iu Looloru luulu L-dr-_ul Curoiu,
Conulloru Lludiliou \iviun Milouvl|-vio,
Conulloru Looloru Muriol liv-ru, :-rvioio d-
:ulud M-lrooliluno :urOri-nl- Looloru
1-un-ll- \-_u, Comiion Minil-riul uru lu
l-Iormu d- :ulud il-nl- :ooiul 1udill
:ulinu, L-urlum-nlo d- lromooion d- lu
:ulud Loolor -rnundo Oluizu, L-urlum-nlo
d- Culidud d- lu l-d il-noiul Loonomilu
Conu-lo Linou, Comiion Minil-riul uru lu
l-Iormu d- :ulud
Lu -luLoruoion d-l dooum-nlo Iu- diri_idu
u-rviudu or lu Comiion Minil-riul d-
OL-|livo :unilurio, oonIormudu or Looloru
Xim-nu _uil-ru, 1-Iu d- lu Comiion, lioolo_u
Cluudiu Conzul-z LnI-rm-ru ndr-u Cu-rr-ro
Looloru 1-un-ll- \-_u Looloru Muriol liv-ru
Looloru Lunulu lu| Loolor Curlo Monlou
Looloru Curm-n Lo-z Nulrioionilu -r-u
Lo| lioolo_u \-roniou Monr-ul Looloru
Mirium ll-nd- -onolo_u Modiou C-oiliu
1uru Loolor luLon CumLou Loolor 1ulio
Curoiu Looloru lulrioiu Luro-lo ln_-ni-ro 1uun
:unol-z.
ColuLoruron uorlundo dooum-nlo uru u
-luLoruoion Loolor Munu-l Zui_u, Lnour_udo
d- lro_rumu d- Conlrol d- lu uL-rouloi,
LllLl:l Loolor Curlo L-o-rru, Lnour_udo
d-l lro_rumu d-l Nio, LllLl:l Loolor
l-no Culro, Lnour_udo d-l lro_rumu d- lu
Mu|-r, LllLl:l Looloru Muriu Crilinu
LooLur, Lnour_udu d-l lro_rumu d-l dullo,
LllLl:l LnI-rm-ru Murlu lri-lo,
Lnour_udu nidud d- Cuno-r, LllLl:l
LnI-rm-ru Muriu L-u L-rio, nidud d- Cuno-r,
LllLl:l LnI-rm-ru L-onor lrozu,
lro_rumu mliudo d- lnmunizuoion-, Lll
Ll:l Loolor Lui Curi, nidud d- uLuoo,
LllLl:l lioolo_u \-roniou Monr-ul,
nidud d- :ulud M-nlul, LllLl:l Looloru
Oluu -rnund-z, L-urlum-nlo d- :ulud
Odonlolo_iou, Ll:l Looloru Mirium ll-nd-,
L-urlum-nlo d- :ulud Odonlolo_iou, Ll:l
Looloru Liliunu :olo, L-urlum-nlo d- :ulud
Odonlolo_iou, Ll:l Looloru ndr-u Ol-u,
L-urlum-nlo d- Lid-miolo_iu, Ll:l
Mulronu Moniou Cliu, L-urlum-nlo d-
Lid-miolo_iu, Ll:l LnI-rm-ru \iviunu,
:olomuor L-urlum-nlo d- Lid-miolo_iu,
Ll:l LnI-rm-ru Lori Cull-_o,
L-urlum-nlo d- Lid-miolo_iu, Ll:l
Looloru Cl-liu \ull-Luonu, L-urlum-nlo d-
Lid-miolo_iu, Ll:l Nulrioionilu -r-u Lo|,
L-urlum-nlo lromooion d- lu :ulud, Ll\l
Loolor -rnundo \io, lN, . d- Clil-.
Con-|o Nuoionul uru lu lromooion d- :ulud
\idu Clil-Loolor :-r_io L-llo, Lnour_udo
lro_rumu LH L-urlum-nlo lromooion d- lu
:ulud Loolor Muurioio lluLuou, Ll:M Looloru
Lliu L-on, L-urlum-nlo d- :ulud Oouuoionul,
Ll:M Looloru :ilviu ligu-lm-, L-urlum-nlo
d- :ulud Oouuoionul, Ll:M ln_-ni-ro 1uun
:unol-z, Ll:M Loolor 1ulio Curoiu, l:l
Loolor runoioo L-|o, Comiion Minil-riul
uru lu l-Iormu d- :ulud :-or-luriu lulrioiu
lurru - ln_rid lurru L-urlum-nlo d-
Lid-miolo_iu
Llu uLliouoion oonlo oon -l Iinunoiumi-nlo d- lu l-r--nluoion -n Clil- d- lu Or_unizuoion
lunum-riounu d- lu :ulud.
ll uoumciio c:iu ui:oiiLlc ci lu uiiu vcL liillci.mii:ul.l
Los OL|ciivos Saiiiarios ara la Lcaua ?000?0T0. !uLliauo or cl Miiisicrio uc
Saluu uc Clilc. Livisioi uc !cioria _ !culaioi Saiiiaria. Lcariamciio uc
Liucmioloia. !rimcra Luiioi. OiuLrc ?00?.
!cisiro uc !roicuau liiclciual lisriioi N T?.d70
Lo OL|-livo :unilurio uru lu dooudu Iu-ron r--nludo, dioulido uroLudo -n lu M-u
d- l-Iormu, dond- urlioiuron r-r--nlunl- d-l :-olor luLlioo, d- lu Ciududuniu, d-l :-olor
lrivudo, d- lu Or_unizuoion- d- uurio, d-l :-olor oudomioo, d- lo Col-_io lroI-ionul-
d- lo Cr-mio. Ll r-um-n -|-oulivo d- -l- dooum-nlo Iu- -nlr-_udo ul Lxo-l-nliimo :-or
lr-id-nl- d- lu l-uLliou, Lon liourdo Lu_o LooLur, -n o-r-moniu oIioiul -n -n-ro d-l 2002.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Prlogo
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c
I. PRLOGO
Ll lrc:dcnlc no: hu cnoncndudo unu hcrno:u _ onlc|u n:on, unlr lu
ronc:u hchu huc lur_o lcno u lo: hlcno: dc rcIornur lu :ulud. L:lu
rcIornu c: unu ncc:dud nu_ :cnldu uru nuc:lro: ududuno:, ucnc:
rclcruduncnlc hun nunIc:ludo n:ul:Iuon on lu ulcnon uc rchcn _
lunhn dc:rolcon Ircnlc u cnIcrncdudc: _ru\c: o ur_cnlc:.
Qucrcno: unu rcIornu, o nu: hcn, ncc:luno: unu rcIornu, uc on_u cl
ucnlo cn rc:ol\cr lo: rohlcnu: dc :ulud dc lo: hlcno:, uc no: crnlu
lcncr nu: :ulud _ uc, : c:lu :ulud :c rc:cnlc, lcn_uno: lu oon dc
rcucrurlu dc unu Iornu udcuudu, oorlunu _ d_nu.
Suhcno: uc cx:lcn dIcrcnlc: \:onc: dc ono nc|orur lu :ulud cn Chlc,
udu unu on dIcrcnlc: onlcndo:, nIu:: _ ncun:no:. Lo: :uluhr:lu:, lo:
conon:lu:, lo: Iunonuro: dc :ulud, lo: u:c_urudorc:, lo: rocluro: dc
c:luhlcncnlo: _ lo: u:uuro:, lodo: ucrcn ul_o dc c:lu rcIornu, u \cc:
o:u: nu_ d:lnlu:, nlu:o onlruuc:lu:. Sn cnhur_o, no norlundo lo
d:lnlo dc nuc:lru Iornuon, cxcrcnu o dcolo_iu, lodo: :uhcno: uc lo
cnlrul cn unu rcIornu dc :ulud c: nc|orur lu :ulud dc lu ohluon _ uc c:
:lc cl oh|cl\o huu dondc dchcn ondur nuc:lru: uonc:. L: or cllo uc
cl rncr u:o dchiu :cr dcInr udondc ucrcno: llc_ur on c:lu rcIornu dc
:ulud. S llc_uno: u un uucrdo cn cl dc:lno, clc_r cl unno odru :cr nu:
Iul.
Lo: oh|cl\o: :unluro: uru lu dudu z000z010 :on cl Irulo dc c:c rncr
c:Iucrzo, uc no: du lu oorlundud dc lunlcurno: u ucrcno: lo_rur cn c:lu
dudu _ uulc: :on lu: c:lrulc_u: _cncrulc: uru cllo. Ln c:lc douncnlo :c
rc:unc cl lruhu|o rculzudo or un norlunlc nuncro dc roIc:onulc: dc lu
:ulud uhlu hlcnu, uc udcnu:, Iuc rc:cnludo _ d:uldo cn un :nnuncro
dc n:lunu:, on dIcrcnlc: ulorc: u lo lur_o dcl ui:.
L:lu :cru lu rncru cdru _ orcnluru lu on:lruon dc lodu lu rouc:lu dc
rcIornu, oncndo lu :ulud dc lu ohluon _ :u: ncc:dudc: dc ulcnon ono
cl lur Iunduncnlul dcl roc:o.
lr. O:\uldo .rluzu Lurro:
Mn:lro dc Sulud
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Prlogo
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c
NOMlN LL CON\OCLO: ML:: LL lLOlM
lllCllNL: ML: lLOlM N1
ClLO: QLZL Ol1LG, CLN1lL Nl1ll LL
:LlLN:lONLO: Y MON1LllLO: ClLMCl
Ll. 1N GlCONl GNLOLFO, Nl\Ll:lLL
MYOl
Ll. GlOlGlO :OLlMNO CN1ll:, L:CLL
:LL lLLlC . LL ClLL
Ll. 1OlGL LLLNLL ll\Ll, Nl\Ll:lLL LL
ClLL, FC. LL MLLlClN, lN:1l11O LL ClLNCl:
LlOMLlC:
Ll. Ll: Ml1!NLZ OLl\, :C FC. LL
ClLNCl: MLLlC:, LLl1O. :LL lLLlC Y
LllLLMlOLOG!
GLLY: COllL NLll, COLLGlO LL LNFLlMLl:
Ll. lMN O::L: M1l:, COLLGlO MLLlCO
1N ClLO: lllMN :LlL\LL, CONGlL: (
FLN1L::),
Ll. LlLlN 1LL NL, Nl\Ll:lLL
C1LlC LLl1O. :LL lLLlC
Ll. ClLO: \lLLllOLL. CONGlL: (COLLGlO
MLLlCO)
LOLY Ql1L \Ll, COOlLlNLOl NClONL
LL1O MYOl
1N FlNCl:CO L!Z, FLNll::
Ll. LL1NLlO GOlC, FCL1L MLLlClN
Nl\Ll:lLL LL ClLL
Ll. L:1LLN M1lN, CONF:M
lOLLl1O LlCN GMLZ, CONFLN1:
Ll. FlNCl:CO MlLONL:, FCL1L MLLlClN
Nl\Ll:lLL C1LlC
Ll. AL\lO LlZO L1OllL, FONLO NClONL
LL :LL FON:
ZNlLL l:1OlL GONZALLZ, CON:L1O LL :LL
LLLlO lLCLllLN, FONLl: CO:M
lNLLlLNLLNCl
:1LFN LlLN: l. Y MllO QlN1NlLL,
OlGNlZClN LL CON:MlLOlL: Y :llO:
(OLLC)
NLl: 1GLL LOM!NGLZ, :OClClN LL
l:llL
llClLO llZ, CLN1lL Nl1ll LL
1lL1LOlL: C1
Ll. LlNAN MON:1LllO llZOQL, MlNl:1LllO
LL :LL
lOLllGO Cl\N1L: FLN1L:, MlNl:1LllO LL
:LL
Ll. L\lL lLlL1 C:1lO, :OClClN
GlLMlL LL CLN1lO MLlCO:
Ll NLLLY L\lLO GlLl, MlNl:1LllO LL
:LL
lllCllNL: ML: lLOlM N2
FL\l LlLLlON, lLL NClONL LL CClN
LCOLGlC lLNCL
1N N1ONlO L1MllNO Cll:CO,
GllClN ML1lOlOLl1N LL CON:L1O:
LCONMlCO: Y :OClLL:
LLLN 1OllL:, :ONG
1OlGL :LLLML Zl1, CONFC
(CONFLLLlClN NClONL LL NlONL:
COMNLL:)
N Mll MLLlOLl lLCl1, :OClClN
ClLLN LL ONG: CClN .G.
lMNLO LLCLll AL\lLZ, CONFLLLlClN
CClN ClLLN CONFLLC
LMlLl LLlLL FNLL:, FlCM
Mll LGLNl CL\lN lLlLZ, LlL: LLCClN
lOlLl LN :LL
FlNCl:CO LLCLll, FLMC
ClOLlN lLCCL Cll:CO, FOlO lLL LL
:LL Y LLlLCO: :LXLL: Y lLllOLC1l\O:
Mll l:LLL M1ML \l\LLl, lLL LL :LL
LL L: M1LlL: L1lNOMLllCN: Y LLL
CllLL. l:MLC
Mll OXMN, NLL:
1N N1ONlO LlQLZ, lLLL:OL
GlLLLl1O MlLLLl, ClLNCl
LN MlGL:ll, MlNl:1LllO LL :LL
1Ll1 :LlN: CLlLLO:, MlNl:1LllO LL :LL
lllCllNL: ML: lLOlM No
Ll. 1N Ll: C:1lO GONZLLZ, COLLGlO
MLLlCO LL ClLL
GLOll CLLLLON lLlLZ, GllO LL 1lL1O
:l:1LN1L: :OClLL: lL lll\L
1O:L lLLO GOMLZ MLZ, :lLllN1LNLLNCl LL
l:llL
1LlO 1LlL GOMLZ, FLLLlClON 1lL1LOlL:
LLL COLlL
Mll LGLNl \LLL lONCL, COLLGlO
Cll1NO LLN1l:1:
Ll. 1lML MLlC MXl, CLlNlC L: CONLL:
LLl:LO L:1LLN G1lC L:llNOZ,
llClLO llZ1l, ClLO: lLNL,
CONFLLLlClON llOLCClON Y COMLlClO
LGLNlO \LL:CO MOlNLL, CONFLLLlClON
llOLCClON Y COMLlClO
Ll. lLNL MLllNO G., :OClClON LL l:llL
lLLlO Llll G1lLllLZ, COll. FlLlLO: Y
:llO: LL l:llL
LlNN LOlLN LOl:, CON:LL :..
lFLL C\lLLL:, :OClClON LL l:llL
ClLO: lLll C:1lO, LNMLLlC :..
MXlMO :lL\ LFLLY, :OC. LL CLlNlC:
lll\L:
Ll. MllNO lLQLN LlCL1, COll:llL
l1lO Ml1lNLZ, C1
llLl LWlLNCL, lLllL:LN1N1L :llO
:LGlO C1:1lOFlCO
CL:l OYlZO MN:lLL, FNLClON :LL Y
F1lO lN1LGlMLLlC
LN lOWLl, COLLGlO LL llNL:lOLOGO:
LlNL:1O LLNLO l., CONLLC:
lOLlN:ON lLlLZ \Ll, MlNl:1LllO LL :LL
Ll. MllO :LCLLO :LlL\LL, :LClL1ll
lLGlONL MlNl:1LllL LL :LL l.M.
lllCllNL: ML: lLOlM N~
Ll. L:1LLN M1lN, CONF:M
LGLNl MOZ LLM1lN, CONF:M
LOlLN \lLLGl FLOlL:, CONF:M
LlLlN 1LL, COMl:lON :LL :OC. ClLLN
LL MNlCllLlLLL:
\lC1Ol MLLONLO, :OClClON ClLLN LL
MNlCllLlLLL:
\LlONlC YLZ :LL, COMl1 :LL
COMN LL LO:QL
LLMNLO LGO: OYlZN, CON:L1O LL :LL
Mll
OLG GLLlLO lLN:, CON:L1O llO\lNClL
COlLlLLLl FLMC
G:1\O GLLlLO FlGLlO, CON:L1O
COMNL LL :LL CONCLl
Mll MlQLZ CLLLlON, CON:L1O LOCL
:LL YZlGl
LlNN llN1O, :OClClON ClLLN LL
MNlCllLlLLL:
lMON Fll:, MNlCllLlLL LL :N 1OQlN
FlNCl:CO MllNL MNlCllLlLL LL :N
LLlNlLO
MllO OL\lll, MNlCllLlLL LL COLlN
Ll. LLlN C:1lO, MlNl:1LllO LL :LL.
INDICE
I. I. I. I. PR!LOGO PR!LOGO PR!LOGO PR!LOGO
II. II. II. II. RES"MEN EJECUTIVO RES"MEN EJECUTIVO RES"MEN EJECUTIVO RES"MEN EJECUTIVO
III. III. III. III. INTRODUCCI!N INTRODUCCI!N INTRODUCCI!N INTRODUCCI!N
IV. IV. IV. IV. MARCO TE!RICO MARCO TE!RICO MARCO TE!RICO MARCO TE!RICO
#. Antecedentes
2. Experiencia internacional en definici$n de objetivos sanitarios
V. V. V. V. METODOLOG%A METODOLOG%A METODOLOG%A METODOLOG%A
#. An&lisis de situaci$n de salud, actual y proyectada
2. Definici$n de prioridades
3. Definici$n de Prioridades para Objetivos Sanitarios
4. Elaboraci$n de las estrategias para el logro de los objetivos
OBJETIVO I: MEJORAR LOS LOGROS SANITARIOS ALCANZADOS OBJETIVO I: MEJORAR LOS LOGROS SANITARIOS ALCANZADOS OBJETIVO I: MEJORAR LOS LOGROS SANITARIOS ALCANZADOS OBJETIVO I: MEJORAR LOS LOGROS SANITARIOS ALCANZADOS
#. Introducci$n
2. Salud infantil
2.# Mortalidad infantil
2.2 Promoci$n del desarrollo integral del ni'o
2.3 Enfermedades cr$nicas
2.4 Traumatismos y accidentes
3. Salud de la mujer
3.# Salud reproductiva
3.2 Mortalidad fetal tard(a
3.3 Calidad de la atenci$n obst)trica
3.4 Morbimortalidad asociada al c&ncer de cuello uterino
3.5 Climaterio
4. Enfermedades infecciosas
4.# Tuberculosis
4.2 Enfermedades emergentes
a. Malaria
b. Enfermedad de Chagas
c. Fiebre Amarilla y Dengue
d. C$lera
e. Hantavirus
f. Rabia
g. Hidatidosis
4.3 Enfermedades inmunoprevenibles
a. Sarampi$n
b. Par&lisis Fl&ccida Aguda
c. Rub)ola y S(ndrome de Rub)ola Cong)nita
d. T)tanos y T)tanos Neonatal (TNN)
e. Infecciones Invasivas por Haemophilus Influenzae Tipo B.
f. Tos Ferina
g. Difteria
h. Influenza
i. Hepatitis B
j. Coberturas de Vacunaci$n #990-2000
k. Nuevos Desaf(os
4.4 Otras enfermedades infecciosas
a. Enfermedad Meningoc$cica
b. Fiebre Tifoidea y Paratifoidea
c. Hepatitis A
d. Diarreas
i ii i
xi xi xi xi
xiv xiv xiv xiv
xiv
xv
xxiii xxiii xxiii xxiii
xxiii
xxv
xxviii
# ## #
#
3
3
6
7
8
9
9
#3
#4
#5
#6
#9
20
22
23
24
27
30
3#
33
34
35
35
37
37
38
39
39
40
40
42
43
43
45
45
47
48
49
OBJETIVO II: ENFRENTAR LOS DESAF%OS DERIVADOS DEL ENVEJECIMIENTO Y DE OBJETIVO II: ENFRENTAR LOS DESAF%OS DERIVADOS DEL ENVEJECIMIENTO Y DE OBJETIVO II: ENFRENTAR LOS DESAF%OS DERIVADOS DEL ENVEJECIMIENTO Y DE OBJETIVO II: ENFRENTAR LOS DESAF%OS DERIVADOS DEL ENVEJECIMIENTO Y DE
LOS CAMBIOS DE LA SOCIEDAD LOS CAMBIOS DE LA SOCIEDAD LOS CAMBIOS DE LA SOCIEDAD LOS CAMBIOS DE LA SOCIEDAD
#. Introducci$n
2. Determinantes del estado de salud
2.# Situaci$n demogr&fica actual
a. Din&mica de la Poblaci$n #960 * 2020
b. Sobre el Envejecimiento
2.2 Determinantes asociados a cambios culturales y de estilo de vida
a. Aspectos Generales
b. Tabaquismo
c. Sobrepeso y Obesidad
d. Sedentarismo
e. Conducta Sexual
2.3 Condicionantes ambientales
a. Saneamiento B&sico
b. Contaminaci$n Atmosf)rica.
c. Plaguicidas.
d. Higiene de los Alimentos
e. Zoonosis y Vectores
f. Capa de Ozono y Radiaciones Ultravioleta.
2.4 Determinantes asociados a las condiciones de trabajo
a. Poblaci$n laboral y empleo
b. Trabajadores protegidos por la ley #6.744
c. Accidentes laborales y enfermedades profesionales en Chile
d. Conclusiones
2.5 Determinantes psicosociales
2.6 Autopercepci$n del estado de salud
3. Reducir las muertes y la discapacidad
3.# Enfermedades Cardiovasculares
a. Situaci$n Epidemiol$gica
b. Carga de Enfermedad
c. Factores de Riesgo
d. Estrategias de prevenci$n
3.2 C&ncer
a. Situaci$n epidemiol$gica
b. Factores de riesgo
c. L(neas de intervenci$n
d. Tipos de c&ncer en Chile
C&nceres con tendencia de mortalidad ascendente
- C&ncer de Pr$stata
- Mieloma M+ltiple
- C&ncer de Ri'$n y Pelvis
- C&ncer de Enc)falo
- Linfoma no Hodgkin
C&nceres con tendencia de mortalidad estable
- C&ncer de Mama
- C&ncer de Ves(cula y V(as Biliares
- Melanoma
- Enfermedad Trofobl&stica (ETG)
- C&ncer de Colon
- C&ncer de Recto y Ano
- C&ncer de Pulm$n
- C&ncer de H(gado
- C&ncer de P&ncreas
- C&ncer de Vejiga
- Enfermedad de Hodgkin
- C&ncer de Cuerpo de "tero
- C&ncer de Ovario
- Leucemia
- C&ncer de Boca y Orofaringe
5#
5#
52
53
54
57
59
59
62
69
75
82
88
9#
92
93
94
95
96
97
99
#00
#0#
#07
#08
##0
##3
##3
##4
##9
##9
#20
#2#
#23
#24
#24
#25
#25
#25
#28
#29
#30
#3#
#32
#32
#33
#35
#36
#37
#38
#39
#4#
#42
#43
#44
#44
#45
#45
#46
C&nceres con tendencia de mortalidad descendente
- C&ncer Cervicouterino
- C&ncer G&strico
- C&ncer de Es$fago
- C&ncer de Test(culo
3.3 Enfermedades mentales
a. Situaci$n Epidemiol$gica en Chile
b. Prioridades en Salud Mental
Trastornos Hipercin)ticos / de la Atenci$n en ni'os y
adolescentes en edad escolar
Trastornos de Salud Mental asociados a la violencia: Maltrato
Infantil, Violencia Intrafamiliar y Represi$n Pol(tica #973 - #990.
- Maltrato Infantil
- Violencia Intrafamiliar
- Violencia de Estado
Depresi$n
Esquizofrenia
Alzheimer y otras Demencias
Abuso y Dependencia de Alcohol y Drogas
3.4 Las enfermedades del aparato respiratorio
a. Situaci$n Epidemiol$gica
b. Proyecciones de la mortalidad
c. Medidas de control
Infecciones respiratorias bajas
Enfermedad pulmonar obstructiva cr$nica
Asma
3.5 Traumatismos y envenenamientos
a. Situaci$n epidemiol$gica
b. Factores de Riesgo Generales
c. Proyecciones de la mortalidad
d. Incidencia de Accidentes seg+n Encuesta de Calidad de Vida,
Chile 200#.
e. Accidentes del tr&nsito
3.6 Diabetes mellitus
a. Situaci$n Epidemiol$gica en Chile
b. Los Costos de la Diabetes Mellitus
c. Prevenci$n
3.7 VIH/SIDA
a. Situaci$n Epidemiol$gica
b. Proyecciones
c. Conductas de Risgo
d. Prevenci$n
e. Tratamiento
3.8 Enfermedades osteoarticulares
a. La Situaci$n Epidemiol$gica en Chile.
b. Discapacidad y dolor en enfermedades osteoarticulares
c. Prevenci$n
3.9 Cuidados Paliativos
a. Situaci$n Epidemiol$gica.
b. Eficacia del Manejo del Dolor
3.#0 Salud bucal
a. Factores Condicionantes
b. Factores de Riesgo
c. Antecedentes Epidemiol$gicos de Salud Bucal
Caries dentales
Enfermedades gingivales y periodontales
Anomal(as dento-maxilares
d. Intervenciones Priorizadas
Para Caries Dental
Para Enfermedades Gingivales y Periodontales
Para Anomal(as Dento*Maxilares
#47
#47
#48
#50
#5#
#54
#55
#57
#57
#58
#58
#59
#60
#6#
#6#
#62
#63
#65
#66
#68
#69
#69
#70
#70
#7#
#72
#76
#77
#79
#80
#84
#87
#9#
#92
#95
#95
#96
20#
20#
205
209
2#0
2##
2#2
2#3
2#4
2#5
2#6
2#7
2#8
2#9
2#9
220
22#
22#
22#
223
225
OBJETIVO III: INEQUIDADES EN SALUD OBJETIVO III: INEQUIDADES EN SALUD OBJETIVO III: INEQUIDADES EN SALUD OBJETIVO III: INEQUIDADES EN SALUD
#. Iintroducci$n
2. Elementos conceptuales en relaci$n a inequidades en salud
3. Inequidades en condiciones de vida y determinantes de nivel de salud
3.# Ingreso
3.2 Educaci$n
3.3 G)nero
4. Desigualdades en situaci$n de salud
4.# Mortalidad infantil
4.2 Esperanza de vida y mortalidad general
4.3 Mortalidad por causas
5. Desigualdades en acceso a la salud
5.# Desigualdades seg+n nivel socioecon$mico
5.2 Desigualdades seg+n g)nero
OBJETIVO IV: PROVEER SERVICIOS ACORDE CON LAS EXPECTATIVAS DE LA OBJETIVO IV: PROVEER SERVICIOS ACORDE CON LAS EXPECTATIVAS DE LA OBJETIVO IV: PROVEER SERVICIOS ACORDE CON LAS EXPECTATIVAS DE LA OBJETIVO IV: PROVEER SERVICIOS ACORDE CON LAS EXPECTATIVAS DE LA
POBLACI!N POBLACI!N POBLACI!N POBLACI!N
#. Justicia financiera
#.# Financiamiento del sector en chile
#.2 Subsidios estatales, beneficios recibidos por los hogares seg+n quintil de
ingreso (casen 2000)
#.3 Gasto de bolsillo
#.4 Metas y estrategias
2. Atenci$n a las expectativas leg(timas de la poblaci$n
2.# Situaci$n en chile
2.2 Metas y estrategias para la d)cada
3. Calidad de la atenci$n en salud
3.# Generalidades y consideraciones
3.2 La evaluaci$n y mejor(a de la calidad de la atenci$n en salud en chile
3.3 Estrategia nacional para la mejor(a de la calidad
3.4 Sobre los resultados de la atenci$n
227
227
228
230
23#
232
233
236
237
239
247
249
249
250
252
254
255
257
257
260
26#
262
266
268
268
269
270
27#
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Resmen Ejecutivo
Ministerio de Salud de Chile i
II. RESUMEN EJECUTIVO
1. METODOLOGA
El trabajo que se presenta es producto de una comisin del Ministerio de
Salud, en la cual estuvieron representadas las distintas instancias
ministeriales, incluida la Comisin para la Reforma, coordinadas por el
Departamento de Epidemiologa. Colaboraron en su elaboracin alrededor
40 profesionales, que incluyeron epidemilogos, estadsticos, especialistas
en salud pblica, especialistas clnicos, encargados de programas y
acadmicos.
El trabajo consider el desarrollo de las siguientes lneas:
Revisin y anlisis de experiencias de definicin objetivos sanitarios
en otros pases
Anlisis de la situacin de salud chilena, basada en informacin
disponible. Clculo de tendencias (1985-1999) y proyecciones de la
mortalidad al 2010, ajustada con distintos modelos estadsticos de
regresin
1
.
Revisin de la carga de enfermedad
Revisin de informacin disponible sobre efectividad de las
intervenciones.
Ejercicio de definicin de prioridades, objetivos y metas.
La definicin de reas prioritarias se bas en la magnitud del dao, su
tendencia y la posibilidad de disponer de intervenciones de efectividad
comprobada.
Las fuentes de datos utilizadas fueron:
Bases de datos de mortalidad 1985-1999.
Bases de datos de Enfermedades de Notificacin Obligatoria.
Estudio Carga de Enfermedad (AVISA).
Bibliotecas Virtuales: Medline, Pubmed.
Anlisis de Unidad de ETESA, para temas especficos.
Estudios especficos sobre incidencia y prevalencia de factores de
riesgo, enfermedades mentales y dentales.
Encuesta Nacional de Calidad de Vida y Salud.
Encuestas CASEN, CONACE y otras nacionales.
Sistema de vigilancia de indicadores alimentario-nutricionales
1
La construccin de tendencias se bas en el uso de la informacin disponible de
defunciones del pas. Una de las principales dificultades para el anlisis de tendencias es el
cambio en la clasificacin de las causas de defuncin, ya que desde 1997 se usa la CIE-10,
en reemplazo de la CIE-9. Para salvar esta situacin se opt por el listado de enfermedades
que usa la Organizacin Mundial de la Salud, para el cual se dispone de los cdigos de
ambas clasificaciones. Se dise un programa en SAS para la conversin de las series
histricas 1985-1998.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Resmen Ejecutivo
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ZZ
2. FINALIDAD DEL SISTEMA
3. OBJETIVOS SANITARIOS Y METAS PARA LA
DCADA 2000 -2010
3.1 MEJORAR LOS LOGROS SANITARIOS ALCANZADOS
lurunlc cl :_lo XX lu: ondonc: dc :ulud dc lo: hlcno: ncoruron
on:dcruhlcncnlc, rodulo dc lu ncoru dc lu: ondonc: dc \du,
ono dc lu nlcncnluon dc olilu: dc :ulud uhlu dc _run nulo
ohluonul.
nu dc lu: nclu: cn c:lc :cnldo, c: onlnuur cl dc:cn:o dc lu
norluldud nIunll _ nulcrnu. Ln cllo: :c lu:nu cl c:Iucrzo dc lu
:ocdud cn nulllc: urcu: cduuon, ondonc: dc lu \\cndu,
:uncuncnlo hu:o, ro_runu: dc nnunzuon, dc ulncnluon
onlcncnluru, ro_runu: dc :ulud c:culc: uru lu: nucrc: _ lo:
no:, ulcnon roIc:onul dcl urlo, u\unc: cnliIo: _ lcnolo_o:.
Lu nclu uru cl z010 c: llc_ur u unu lu:u dc norluldud nIunll dc 7,5 or
1.000 nudo: \\o: (N\) _ u unu lu:u dc norluldud nulcrnu dc 1,z or
10.000 N\.
lurunlc lo: roxno: 10 uo:, :c dchcn lunhn on:oldur lo: c:Iucrzo:
rculzudo: uru onlrolur lu: cnIcrncdudc: rc\cnhlc: or \uunu
rc:ol\cr lo: \uio: dc ohcrluru: dc \uunuon, nlur \uunu: nuc\u:,
dc cIuu _ :c_urdud rohudu:,
Olro dc lo: _rundc: lo_ro: :unluro: hu :do cl dc:cn:o dc lu ndcnu
_ norluldud or luhcrulo::. Ln Chlc cl ro_runu dc onlrol dc c:lu
cnIcrncdud _urunlzu u lodo: lo: hlcno: dc:dc lu \uunuon, lu
dclcon rcoz hu:lu cl lruluncnlo. L:lo hu crnldo :luur u Chlc cn
cl unhrul dc lu clnnuon dc c:lu cnIcrncdud (z0 u:o: or cn nl
huhlunlc:) Lu nclu uru cl z010 c: llc_ur cn unu Iu:c dc clnnuon
u\unzudu (10 u:o: or cn nl huhlunlc:), uc llc\c Inulncnlc huu lu
clnnuon dc lu 1LC ono rohlcnu dc :ulud uhlu (5 u:o: or cn
nl huhlunlc:) cn cl z0z0.
Lu: rnulc: c:lrulc_u: uru cl lo_ro dc c:lo: ohcl\o: lcncn rcluon
on _urunlzur cl unlncnlo dc lu: Iunonc: c:cnulc: dc :ulud
Mcorur lu :ulud dc lu ohluon, rolon_undo lu \du _ lo: uo: dc \du
lhrc: dc cnIcrncdud _,
lcdur lu: dc:_uuldudc: cn :ulud, ncorundo lu :ulud dc lo: _ruo: nu:
dc:Iu\orcdo: dc lu :ocdud.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Resmen Ejecutivo
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ZZZ
uhlu, udcnu: dc lu ccuon dc nlcr\cnonc: ohluonulc: uru
rc\cnr duo: c:ciIo: cn lu: urcu: rorluru: (:ulud nIunll, nucr _
luhcrulo::), u:i ono nunlcncr lu: c:lrulc_u: cxlo:u: cn onlrol dc
nIconc: lrun:n:hlc:, nlu_cndo lu: cncr_cnlc:.
Cononcnlc c Cononcnlc c Cononcnlc c Cononcnlc c
!ndudor !ndudor !ndudor !ndudor
Sluuon uluul Sluuon uluul Sluuon uluul Sluuon uluul
(1:::) (1:::) (1:::) (1:::)
Ohcl\o: _ Mclu z010 Ohcl\o: _ Mclu z010 Ohcl\o: _ Mclu z010 Ohcl\o: _ Mclu z010
:alud i:Ia:il Moralidad
:Ia:il
!0,! ,or !.000 N\
Li:ni:uir -: u: .5% 7.5 ,or !000
N\
:alud Ma-r:a
Moralidad Ma-r:a
..o ,or !0.000 N\ Li:ni:uir -: 50% !.. ,or !0.000 N\
L:I-rn-dad-:
:I-io:a:
MorUilidad ,or J!C
!,5 ,or !00.000
laU.
la:- d- Llini:aio: ava:zada .008
!0 ,or !00.000 laU.
MorUilidad ,or
i:nu:o,r-v-:iUl-:
Ma:-:-r ,ro_rana !.
:luir vau:a: ,ara -l adulo naor
:io: -: :iuaio:-: -:,-ial-:
Cun,lir on,roni:o:
i:-r:aio:al-: d- -rradiaio:
-lini:aio:
:or,orar :u-va: vau:a: o:
o:o -I-ividad on,roUada
3.2 ENFRENTAR LOS DESAFOS DERIVADOS DEL
ENVEJECIMIENTO DE LA POBLACIN Y DE LOS CAMBIOS
DE LA SOCIEDAD
Lu ohluon hlcnu hu cxcrncnludo un roc:o dc lrun:on
dcno_ruIu, urulcrzudo or un dc:cn:o norlunlc dc lu Icunddud _
dc lu norluldud cn lodu: lu: cdudc:. Lu c:crunzu dc \du ul nucr hu
uuncnludo dc 5o uo: cn cl criodo 1:05 u 75 uo: uru 1::5z000
c: dcr, lu: cr:onu: \\cn, cn roncdo, 17 uo: nu: cn cl uo z000
uc cn 1:5. . c:lo :c :unun _rundc: unho: cn olro: unhlo: ono
:on cl dc:urrollo lcnolo_o, lu _lohulzuon dc lu: onunuonc: _ cl
oncro, unho: unhcnlulc:, uc:o dcl honhrc u lodo: lo: unlo: dcl
lunclu nodIundo lo: co::lcnu: _ lonundo onlulo on ulo_cno:
uru l dc:onodo:, unho: cn lo: c:llo: dc \du. 1odo c: nlu unu
:luuon cdcnolo_u d:lnlu u lu dc 50 uo: ulru: uuncnlo dc lu:
cnIcrncdudc: ronu: ono cl uncr, lu: cnIcrncdudc:
urdo\u:ulurc:, lo: udcnlc:, uuron dc cnIcrncdudc: nuc\u: _
olru: uc :c rciun onlroludu:. LnIrcnlur c:lu nuc\u :luuon rcucrc
dc un cnIouc null:clorul, dondc urlcn :clorc: ono cduuon,
\\cndu, ohru: uhlu:, lrun:orlc, hucndu _ olro: ulorc: :oulc:.
lor cllo lu: nclu: uru lo: roxno: 10 uo: cnlrun cn lrc: urcu:
u) Conlrolur lo: u) Conlrolur lo: u) Conlrolur lo: u) Conlrolur lo: Iulorc: dclcrnnunl Iulorc: dclcrnnunl Iulorc: dclcrnnunl Iulorc: dclcrnnunlc: c: c: c: dc cnIcrncdudc: nu: rclc\unlc: dc cnIcrncdudc: nu: rclc\unlc: dc cnIcrncdudc: nu: rclc\unlc: dc cnIcrncdudc: nu: rclc\unlc:
dc:dc cl unlo dc \:lu dc unldud _ uldud dc \du. dc:dc cl unlo dc \:lu dc unldud _ uldud dc \du. dc:dc cl unlo dc \:lu dc unldud _ uldud dc \du. dc:dc cl unlo dc \:lu dc unldud _ uldud dc \du. L:lo: :on
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Resmen Ejecutivo
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c Z
Frcnur cl on:uno dc luhuo, uc on:llu_c lu rnul uu:u unu
rc\cnhlc dc cnIcrncdud _ nucrlc cn cl nundo. L:lu nludo cn lu
uuron dc nuncro:o: uncrc:, cnIcrncdudc: urdo\u:ulurc:,
rc:ruloru:, huo c:o dc nuncnlo, ncnouu:u rcoz _ olro:
nuho:. Ln lo: ullno: uo: :c hu oh:cr\udo un uuncnlo cn lc
on:uno, c:culncnlc cn lu: nucrc: _ n\clc: :ooconono:
huo:.
Frcnur cl uuncnlo dc lu ohc:dud, uc c:lu nludu lunhn cn
nuhu: cnIcrncdudc: (luhclc: Mclllu:, d:ldcnu:, hcrlcn:on
urlcrul, urlcro:lcro::, rohlcnu: dcl uurulo loonolor) .l _uul
uc cn cl on:uno dc luhuo :c hu oh:cr\udo un uuncnlo norlunlc
cn lo: ullno: uo:, c:culncnlc cn lu: nucrc:.
lrono\cr ondulu: :cxuulc: :c_uru:, ono lu unu nuncru dc
rc\cnr lu nIcon or \!H/S!l. _ c\lur lo: cnhuruzo:
udolc:cnlc:.
Conlrhur u rcur un unhcnlc :uluduhlc, urlulurncnlc cn lo uc
dc rcluon on lu onlunnuon ulno:Iru, dcl u_uu, dcl :uclo, dc
lo: ulncnlo: _ dc lu: cnIcrncdudc: u:oudu: u rc:cr\oro: unnulc:
_ lo: \clorc:.
Conlrhur u ncorur lu: ondonc: luhorulc:, uru rcdur lu
norhnorluldud u:oudu u lu: ondonc: dc lruhuo _ lu ncudud
cn lu rolcon dc lo: lruhuudorc:.
Lu: c:lrulc_u: uru ulunzur c:lu: nclu:, dchcn cnlrur:c cn lo:
no: _ o\cnc:. Ln cllo: dchcno: Ioncnlur huhlo: dc \du
:uluduhlc:, uru rc\cnr u:i, lo: rohlcnu: dc :ulud uc c:luno:
\cndo uhoru.
Cononcnlc c Cononcnlc c Cononcnlc c Cononcnlc c
!ndudor !ndudor !ndudor !ndudor
Sluuon uluul (1:::) Sluuon uluul (1:::) Sluuon uluul (1:::) Sluuon uluul (1:::) Ohcl\o _ Mclu uru cl z010 Ohcl\o _ Mclu uru cl z010 Ohcl\o _ Mclu uru cl z010 Ohcl\o _ Mclu uru cl z010
JaUao !r-val-:ia 40% -: ,oUl.
G-:-ral.
8 Uu:io .7%
Co::uno aUao d- nu,-r-:
-: -dad Itril 45%
!-duir -l o::uno d- aUao -: la
,oUlaio: _-:-ral -: !0 ,u:o: o .5%, -:
-:olar-: -: 7 ,u:o: o .o% -: nu,-r-:
-: 5 ,u:o: u !!%.
M-a:
- !oUlaio: _-:-ral o0%
- L:olar-: 8 Uu:io .0%
- Mu,-r-: -: -dad Itril 40%
OU-:idad L: n-:or-: d- o ao: !0%
! Uu:io !o%
Mu,-r-: LnUarazada: o.%
(!7)
!-duir la ,r-val-:ia d- oU-:idad -:
,r--:olar-: -: o ,u:o: o o0%, -:
-:olar-: -: 4 ,u:o: o .5%
-nUarazada: -: 4 ,u:o: o !o%
M-a:
- L: n-:or-: d- o ao: 7%
- L:olar-: ! Uu:io !.%
- Mu,-r-: -nUarazada: .8%
:-d-:ari:no L: naor d- !5 ao: !% !-duir ,r-val-:ia d- :-d-:ari:no -: u:
7 ,u:o: u 8%
M-a:
- !oUlaio: naor d- !5 ao: 84%
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Resmen Ejecutivo
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c
Co:dua :-xual
:-_ura
Ja:a d- I-u:didad
- !5! ao: o5,4 ,or !.000
nu,-r-: (-: aun-:o)
- !0!4 !,7 ,or !.000
:o d- Co:do:
- 5! ao: .o% :-xualn-:-
aivo:
- !oUlaio: o: nu: d- u:a
,ar-,a o0%
!-duir -nUarazo :o d-:-ado -:
adol-:-:- -: u: o0%.
M-a:
- Ja:a d- I-u:didad
- 4o ,or !.000 nu,-r-: -:r- !5!
ao:
- 0 -: nu,-r-: d- !0!4 ao:
- !-ra:o d- la -dad d- i:iio d- la
aividad :-xual
- :o o:do:
- !5! ao: al n-:o: 50%
- !oUl. Co: nu: d- u:a ,ar-,a o0%
.nUi-:-
:aludaUl-
CoU-rura d- a_ua ,oaUl-
rural o:-:rada 80%
CoU-rura d- di:,o:iio:
:a:iaria d- r-:iduo: :olido:
urUa:o: 8o%
CoU-rura i:v-:ario:
aividad-: u- na:-,a:
:u:a:ia: uinia:
,-li_ro:a: 54%
CoU-rura r-d no:ior-o
o:ani:aio: ano:Itria
:olo !M M-_aIu-:-:
(ni:-ra: -:-r_tia:)
M-a:
- !00% a_ua ,oaUl- -: rural o:-:rado
- !00% d- di:,o:iio: :a:iaria d- r-:iduo:
:olido: -: ,oUlaio: urUa:a
- !00% d- lo: :-rviio: o: aa:ro d-
aividad -o:onia u- na:-,a:
:u:a:ia: uinia: ,-li_ro:a: la
oalidad d- -:a: -n,r-:a: o: ,la:-: d-
-n-r_-:ia, ,r-v-:io: o:rol
Ii:alizado: ,or la auoridad :a:iaria
- .un-:ar oU-rura d- r-d no:ior-o
o:ani:aio: ano:Itria a \al,arai:o
\ia, uiu-, !a:a_ua, J-nuo
Jalalua:o.
- !-alizar n-diio:-: ,-riodia: -: ora:
_ra:d-: iudad-: - in,l-n-:ar :i:-na
d- no:ior-o -: a:o: u- :- :u,-r- la
:orna.
- :luir -: la: n-diio:-: odo: lo:
o:ani:a:-: :ornado:.
:alud
Ou,aio:al
CoU-rura d- l- !o.744 o5%
(!)
n,ora:- :uU:oiIiaio:
:uUr-_i:ro d- la
norUinoralidad a:oiada a
o:diio:-: d- raUa,o,
-:,-ialn-:- -:
-:I-rn-dad-: ,roI-:io:al-:
-: lo: U-:-Iiiario: d-l N!
:N::
Li:ni:uir la norUinoralidad a:oiada a
o:diio:-: d- raUa,o
OU,-ivo: d- d-:arrollo
- M-,orar la alidad o,oru:idad d- la
i:Iornaio: -: :alud ou,aio:al.
- .un-:ar la oU-rura d- la L- !o.744
- M-,orar la: o:diio:-: d- li_i-:-
:-_uridad -: -l raUa,o
- :or,orar o:-,ualizaio: d- _t:-ro -:
la: ,oliia: :ornaiva d- :alud
ou,aio:al.
h) LnIcrncdudc: uc _cncrun lu nu_or h) LnIcrncdudc: uc _cncrun lu nu_or h) LnIcrncdudc: uc _cncrun lu nu_or h) LnIcrncdudc: uc _cncrun lu nu_or ur_u dc norluldud ur_u dc norluldud ur_u dc norluldud ur_u dc norluldud _ uru lu: uc _ uru lu: uc _ uru lu: uc _ uru lu: uc
:c ucnlcn on ncddu: dc nlcr\cnon dc cIcl\dud rohudu. .:i cn :c ucnlcn on ncddu: dc nlcr\cnon dc cIcl\dud rohudu. .:i cn :c ucnlcn on ncddu: dc nlcr\cnon dc cIcl\dud rohudu. .:i cn :c ucnlcn on ncddu: dc nlcr\cnon dc cIcl\dud rohudu. .:i cn
lo: roxno: 10 uo:, :c dchc d:nnur lu lo: roxno: 10 uo:, :c dchc d:nnur lu lo: roxno: 10 uo:, :c dchc d:nnur lu lo: roxno: 10 uo:, :c dchc d:nnur lu norluldud or norluldud or norluldud or norluldud or
LnIcrncdudc: urdo\u:ulurc:, cnlrundo c:Iucrzo: cn lu rcduon
dc cnIcrncdud :unu _ crchro\u:ulur.
Cuncrc:, cnlrundo lo: c:Iucrzo: cn uncr dc ucllo ulcrno, dc
nunu _ dc \c:iulu.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Resmen Ejecutivo
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c Z
1ruunul:no: _ cn\cncnuncnlo:, oncnlrundo lo: c:Iucrzo: cn lo:
udcnlc: dcl lrun:lo uc nuc:lrun unu lcndcnu u:cndcnlc cn lo:
ullno: uo:.
LnIcrncdudc: rc:ruloru:, c:culncnlc or ncunoniu cn lo:
udullo: nu_orc:
luhclc: cn c:lu cnIcrncdud, udcnu: d:nnur lu nu_nlud dc lu
d:uudud u:oudu
\!H/S!l., uc hu nunlcndo un uuncnlo :o:lcndo dc:dc uc cnczo
lu cdcnu, _ uc dc no nlcncnlur:c ncddu: dc onlrol (ondulu
:cxuul :c_uru _ uuncnlo dc lu :ohrc\du dc lu: cr:onu: nIcludu:),
:c_uru uuncnlundo cn lo: roxno: uo:
) Ll lcrcr unhlo dc uon uru cnIrcnlur cl cn\ccncnlo _ lo: ) Ll lcrcr unhlo dc uon uru cnIrcnlur cl cn\ccncnlo _ lo: ) Ll lcrcr unhlo dc uon uru cnIrcnlur cl cn\ccncnlo _ lo: ) Ll lcrcr unhlo dc uon uru cnIrcnlur cl cn\ccncnlo _ lo:
unho: dc lu :ocdud, :on uucllo: rohlcnu: dc :ulud, uc no unho: dc lu :ocdud, :on uucllo: rohlcnu: dc :ulud, uc no unho: dc lu :ocdud, :on uucllo: rohlcnu: dc :ulud, uc no unho: dc lu :ocdud, :on uucllo: rohlcnu: dc :ulud, uc no nulun, nulun, nulun, nulun,
cro uc d:nnu_cn lu uldud dc \du dc lu: cr:onu:, _cncrundo cro uc d:nnu_cn lu uldud dc \du dc lu: cr:onu:, _cncrundo cro uc d:nnu_cn lu uldud dc \du dc lu: cr:onu:, _cncrundo cro uc d:nnu_cn lu uldud dc \du dc lu: cr:onu:, _cncrundo
d:uudud, dolor _ un_u:lu. d:uudud, dolor _ un_u:lu. d:uudud, dolor _ un_u:lu. d:uudud, dolor _ un_u:lu.
lrohlcnu: dc :ulud ncnlul. Lu: nclu: Iunduncnlulc: :on d:nnur lu
rcurrcnu dc c:odo: dcrc:\o:, uuncnlundo lu ohcrluru cn cl
lruluncnlo _ d:nnur lu: udonc:, u lru\: dc c:lrulc_u:
nlcr:clorulc:
Sulud dcnlul. l:nnur cl indc COll cn no: _ o\cnc:,
uuncnlundo lu ohcrluru dc ulcnonc: dcnlulc: _ Iluoruon dcl u_uu,
LnIcrncdudc: o:lcourlulurc:, d:nnur lu d:uudud _cncrudu u
lru\: dcl uuncnlo dc lu ohcrluru dc lruluncnlo.
Cononcnlc c !ndudor Cononcnlc c !ndudor Cononcnlc c !ndudor Cononcnlc c !ndudor Sluuon uluul (1:::) Sluuon uluul (1:::) Sluuon uluul (1:::) Sluuon uluul (1:::) Ohcl\o Ohcl\o Ohcl\o Ohcl\o _ Mclu _ Mclu _ Mclu _ Mclu
!. L:I-rn-dad-: !. L:I-rn-dad-: !. L:I-rn-dad-: !. L:I-rn-dad-:
Cardiova:ular-: Cardiova:ular-: Cardiova:ular-: Cardiova:ular-:
!5!,o x !00.000 laU. (-:
d-:-::o)
Moralidad -:a:darizada ,or
-dad Ua,a -: u: !8% ,ara -l
oal d-l _ru,o
L:I. :utnia Moralidad -:a:darizada ,or
-dad Ua,a u: o0%
L:I. C-r-Urova:ular Moralidad -:a:darizada ,or
-dad Ua,a u: .7%
.. Cu:-r .. Cu:-r .. Cu:-r .. Cu:-r
Moralidad !.o.7 x !00.000
laU. (-:aUl-)
Cuidado: ,aliaivo: alivio
d-l dolor CuUi-ro: 8 nil
,-r:o:a: d- !7 nil (47% d-
oU-rura)
Ma:-:-r Ja:a d- noralidad
-:a:darizada ,or -dad
M-,orar alidad d- vida
r-duio: d- la ,r-val-:ia d-
,ai-:-: -rni:al-: o: dolor
Ca. Ctrvio -ri:o .5 x !00.000 nu,-r-: (-:
d-:-::o)
!-duio: d- la Ja:a d-
noralidad -:a:darizada ,or
-dad -: u: 40%
Ca. Mana !o x !00.000 nu,-r-:
(-:aUl-)
!-duio: d- la Ja:a d-
noralidad -:a:darizada ,or
-dad -: u: .5%
Ca. \-:iula !7.! x !00.000 -: nu,-r-:
(-: a:-::o)
!-duio: d- la noralidad
-:a:darizada ,or -dad -: u:
.5%.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Resmen Ejecutivo
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ZZ
o. :alud M-:al o. :alud M-:al o. :alud M-:al o. :alud M-:al
L-,r-:io: !r-val-:ia d- d-,r-:io:
7,5% ,oUl. G-:-ral
Ja:a d- :uiidio ,7 ,or
!00.000 laU. (!)
Li:ni:uir la r-urr-:ia d-
-,i:odio: d-,r-:ivo:
!r-val-:ia 7% -: ,oUl. G-:-ral
!-duir a:a d- :uiidio -: !0%,
a,u:ado ,or -dad
.Uu:o d-,-:d-:ia d-
alolol dro_a:
!r-val-:ia d- U-U-dor-:
,roUl-na: -: . d- !. ao:
!5% (-:aUl-)
!r-val-:ia d- aUu:o
/d-,-:d-:ia -: naor d- !.
ao: a dro_a: o% (-:
a:-::o)
L--:-r a:-::o d- aUu:o d-
dro_a: Ua,ar d-,-:d-:ia d-
alolol.
M-a
- !-duir ,r-val-:ia U-U-r
,roUl-na -: !0% !o,5% -: ,oUl.
. !. ao:
- Ma:-:-r ,r-val-:ia d- dro_a:
-: naor-: d- !. ao: o%
4. 4. 4. 4. Jraunai:no: Jraunai:no: Jraunai:no: Jraunai:no: Moralidad d- 5! x !00.000
laU.
!-duio: d- la noralidad
-:a:darizada ,or -dad -: u:
.0%
.id-:-: d-l ru::io Moralidad d- !! x !00.000
laU. (-: aun-:o)
Qu-Urar -:d-:ia al a:-::o
Ma:-:-r a:a -:a:darizada ,or
-dad aual
5. L:I. !-:,iraoria: 5. L:I. !-:,iraoria: 5. L:I. !-:,iraoria: 5. L:I. !-:,iraoria: Gru,o oal 7o.o x !00.000
(-: d-:-::o)
!-duio: noralidad
-:a:darizada ,or -dad -: u:
!5% (:i-n,r- u- :o :-
,roduza ,a:d-nia d- i:Ilu-:za)
!. !a,a Moralidad 40,7 x !00.000
(-: d-:-::o)
!-duir -:a:darizada ,or -dad
!. Ua,a -: u: .0%
o. LiaU--: o. LiaU--: o. LiaU--: o. LiaU--: Moralidad !5.8 x !00.000
laU. (-: aun-:o)
Maor ,or-:a,- d-
di:a,aidad u- ,oUl.
G-:-ral (\i:ual 4.% ,ara
ani:ar !%)
Qu-Urar -:d-:ia a:-:d-:-
Ma:-:-r a:a -:a:darizada ,or
-dad aual
Li:ni:uio: d- la di:a,aidad
a:oiada a la diaU--:
7. \H/:L. 7. \H/:L. 7. \H/:L. 7. \H/:L. o.. x !00.000 (-: aun-:o)
!7.500 a:o: ,r-val-:-: d-
\H:L.
Qu-Urar -:d-:ia a:-:d-:-
Ma:-:-r a:a -:a:darizada ,or
-dad aual.
!-duir a:a d- ra::ni:io:
v-rial d- o0 a 5%
8. 8. 8. 8. L:I. O:-oariular-: L:I. O:-oariular-: L:I. O:-oariular-: L:I. O:-oariular-: !r-val-:ia
- .rrii: ! a !,8%
- .rro:i:!,o%
Li:a,aidad naor u- -:
,oUl. G-:-ral (70% d-
,-r:o:a: o: arro:i: 70%
d- ,-r:o:a: o: arrii: o.%
d- ,-r:o:a: o:
o:-o,oro:i:)
!-duir di:a,aidad dolor
ro:io
- !-duir la ,ro,orio: d-
-:I-rno: o: arrii:, arro:i:
o:-o,oro:i: o: di:a,aidad
dolor ro:io, -: u: .5%
. :alud Oral . :alud Oral . :alud Oral . :alud Oral
Cari-: d-:al-:
CO!L o,4 ,i-za:
CoU-rura aual d-
:-lla:-: o4%
CoU-rura a-:io:
odo:olo_ia aual -: -l
n-:or d- .0 ao: !0%
CoU-rura aual d- Iluor -:
a_ua 50%
Li:ni:uir ari-: d-:al-: -:
,oUlaio: d- .0 ao:, lo_ra:do
u: i:di- CO!L d- !, ,i-za:
.un-:ar oU-rura d-l d- .0
ao: al 50%
.un-:ar la oU-rura d-
Iluoraio: d-l aua al 75%
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Resmen Ejecutivo
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ZZZ
!0. Cuidado: !aliaiv !0. Cuidado: !aliaiv !0. Cuidado: !aliaiv !0. Cuidado: !aliaivo: o: o: o: CoU-rura d-l ,ro_rana -:
,ai-:-: o: u:-r o!%
(!8)
!-duio: d- la ,r-val-:ia d-
dolor (n-,ora -: alidad d- vida)
.un-:o d- la ,ro,orio: d-
,ai-:-: u- Iall-- -: -l lo_ar
o: uidado: ,aliaivo: (n-,ora
-: alidad d- nu-r-)
3.3 DISMINUIR LAS DESIGUALDADES EN SALUD
S hcn, cn cl roncdo nuonul, lo:
ndudorc: nuc:lrun Iru: :ul:Iuloru: cn
nuho: u:clo:, cx:lcn cn cl ui: _rundc:
dIcrcnu: cn lu :luuon dc :ulud, lunlo
or c:lrulo: :ooconono:, or _ncro _
n\cl _co_ruIo. lurunlc lu roxnu dudu
:c dchcn d:nnur lu: hrchu: cx:lcnlc:
ncddu: u lru\: dc lu norluldud nIunll _
c:crunzu dc \du.
Cononcnlc c Cononcnlc c Cononcnlc c Cononcnlc c
!ndudor !ndudor !ndudor !ndudor
Sluuon uluul (1:::) Sluuon uluul (1:::) Sluuon uluul (1:::) Sluuon uluul (1:::) Ohcl\o _ Mclu Ohcl\o _ Mclu Ohcl\o _ Mclu Ohcl\o _ Mclu
Moralidad :Ia:il !i-:_o !-laivo 5 -:r-
:iv-l-: d- -:olaridad d- la
nadr- (-:aUl- d-:d- !70)
!-duir la Ur-la -:r-
ui:il-: -xr-no: -: u:
!0%
L:,-ra:za d- vida
-n,oraria
L:,-ra:za d- vida -:
lonUr-: :i: -:olaridad :-
r-du,o -: . ao: -:r-
!857
L: nu,-r-: :- r-du,o -: 0,o
ao:.
Lviar -l d-:-::o d-
-x,-aiva d- vida d- lo:
_ru,o: :oio-o:onio: nu:
Ua,o: r-onar la -:d-:ia
d-l ,ron-dio
- .un-:ar -: do: ao: la
-:,-ra:za d- vida d- lo:
_ru,o: nu: d-:,o:-ido:
.o: d- \ida
!o-:ial-:
!-rdido:
!r-la r-_io:al -: !7 .0
ao: (-: d-:-::o)
Ma:-:-r la -:d-:ia
Li:ni:uir la Ur-la -: u: o0
%
Lu rcduon dc lu: dc:_uuldudc: cn Chlc n\oluru cl c:Iucrzo dc lodu
lu :ocdud. lc:dc cl unlo dc \:lu :clorul, udcnu: dc onlrhur u c:lc
c:Iucrzo _lohul, lu: c:lrulc_u: c:ciIu: on:dcrun lu Ioulzuon dc
lu: uonc: dcl :clor cn lo: _ruo: nu: dc:Iu\orcdo:, oncnlrundo:c
cn lu: rnulc: uu:u dc norhnorluldud, _ _urunlzundo cl uc:o _ lu
oorlundud dc lu ulcnon uru c:lo: _ruo:.
Tasa de Mortalidad Infantil segn aos de estudio
aprobados de la madre. Chile 1998
0
5
10
15
20
25
30
35
40
0 1-3 4-6 7-9 10-12 13 y + Pais
Aos de estudio de la madre
T
a
s
a
p
o
r
1
.
0
0
0
N
V
Post-neonatal
Neonatal
Fuente: j.Vega
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Resmen Ejecutivo
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c Z
3.4 PROVEER SERVICIOS ACORDES A LAS EXPECTATIVAS DE
LA POBLACIN
L:lc ohcl\o uhordu cl dc:cnco dcl ::lcnu dc :ulud cn uunlo u lu
:ul:Iuon dc lu: cxclul\u: ohluonulc: :ohrc lo: u:clo: no
ndo: dc lu ulcnon. .dcnu:, :c u_rc_u ono ohcl\o dc dc:urrollo
ncorur lu uldud lnu dc lu ulcnon dc :ulud.
.l noorur c:lc ohcl\o :c rclcndc nrcncnlur lu \uloruon :oul dcl
::lcnu, cuurundo lo: ohcl\o: lno: cn lo_ro: dc :ulud on lu:
u:ruonc: ududunu: :ohrc lo: :cr\o: dc :ulud uc rchcn. Con
cllo :c rconoc uc, : hcn cl cc Iunduncnlul dcl :clor c: ncorur lu
:luuon dc :ulud dc lu ohluon, lu: uonc: uc :c cnrcndcn on c:lc
In dchcn dur:c cn un onlcxlo dc rc:clo u lu d_ndud, lhcrlud c
_uuldud dc lo: ududuno:.
luru cllo, :c c:luhlccn nclu: cn lrc: unhlo: u:lu Inuncru,
:ul:Iuon dc lu: cxclul\u: lc_ilnu: dc lu ohluon _ uldud dc lu
ulcnon dc :ulud
Ln uunlo u lu u:lu Inuncru, cl L:ludo dchc rourur uc lodu:
lu: cr:onu: lcn_un uc:o u lu ulcnon dc :ulud _ uc lu :luuon
cononu dc lu: Iunlu: no :cu un oh:luulo, o :c \cu ncno:uhudu
or cl nulo dc lu: rc:luonc: dc ullo o:lo.
Lu: cxclul\u: dc lu ohluon :c rcIcrcn u lo: ononcnlc: no
ndo: dc lu ulcnon c nlu_c u:clo: rcluonudo: on lo:
dcrcho: dc lo: ucnlc: (rc:clo u lu d_ndud, lu uulononiu _ lu
onIdcnuldud), u:i ono lu orcnluon ul u:uuro (lu ronlu
ulcnon, lu: onoddudc: hu:u:, lu o:hldud dc onlulo on
Iunlurc: cruno: durunlc cl roc:o dc ulcnon _ lu uudud dc
clcon).
Lu uldud dc lu ulcnon on::lc cn lu uluon dc lu lnu _
lcnolo_iu ndu cn unu Iornu uc nuxnc :u: hcncIo: uru lu
:ulud, :n uuncnlur cn Iornu rooronul :u: rc:_o:.
l\cr:o: c:ludo: dcnuc:lrun ::lcnuluncnlc uc lo: hlcno: c:lun
d:onIornc: on lo: :cr\o: uc rchcn _ uc :c :cnlcn
dc:rolc_do: Ircnlc u c\cnluulc: ncc:dudc: dc :ulud. . c:ur dc c:lu:
c\dcnu:, :c udolcc dc un ::lcnu dc nIornuon uc crnlun
c:luhlccr lu :luuon hu:ul u uhuldud _ nonlorcur :u c\oluon. lor
c:lu ruzon, c: urlulurncnlc dIil c:luhlccr nclu: dc nulo uru
udu uno dc lo: u:clo: u:oudo: u c:lc ohcl\o, dchcndo lnlur:c ul
c:luhlcncnlo dc nclu: dc lo n:lruncnlul uc onlrhu_u ul nulo,
u:i ono u\unzur cn lu nlcncnluon dc un ::lcnu dc nIornuon uc
crnlu c\uluur lo: ro_rc:o: _ c:luhlccr nclu: dc nulo cn cl Iuluro
cruno.
Lu: c:lrulc_u: cn cl urcu dc Inununcnlo, :on _cncrur un ncun:no
uc no cnohrczu u lu: Iunlu: hlcnu:, uc on:dcrc ro_rc:\dud cn
lo: uorlc: _ u_o u_o no c:l u:oudo ul rc:_o o u:o dc lo: :cr\o:,
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Resmen Ejecutivo
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c
u:i ono u:c_urur Inununcnlo I:ul uru rolc_cr :unluruncnlc u lo:
nd_cnlc: _ u lu: cr:onu: dc ncno: n_rc:o:.
Ln uunlo u lu: cxclul\u: ohluonulc:, lu rnul c:lrulc_u c: lu
nlcncnluon dc lu lc_ dc dcrcho dc lo: ucnlc: _ lu rculzuon dc
uonc: onrclu:, uru lu nororuon dc c:lu lcnulu u lu _c:lon dc
lo: c:luhlcncnlo: uhlo: _ r\udo:.
Cononcnlc c Cononcnlc c Cononcnlc c Cononcnlc c
!ndudor !ndudor !ndudor !ndudor
Ohcl\o _ Mclu Ohcl\o _ Mclu Ohcl\o _ Mclu Ohcl\o _ Mclu
u:iia Ii:a:i-ra u:iia Ii:a:i-ra u:iia Ii:a:i-ra u:iia Ii:a:i-ra
!-duir la ,ro,orio: d- i:_r-:o:
di:,o:iUl-: d- lo: lo_ar-: u- :- d-:i:a a
_a:o d- Uol:illo o ,a_o dir-o d- :alud
.la:zar naor ,ro_r-:ividad -: -l
Ii:a:iani-:o d- la :alud (a,or- Ii:al +
oizaio:-: + o,a_o:).
:ai:Iaio: d- la: :ai:Iaio: d- la: :ai:Iaio: d- la: :ai:Iaio: d- la:
-x,-aiva: l-_iina: -x,-aiva: l-_iina: -x,-aiva: l-_iina: -x,-aiva: l-_iina:
d- la ,oUlaio: d- la ,oUlaio: d- la ,oUlaio: d- la ,oUlaio:
.un-:ar -l _rado d- :ai:Iaio: d- la
,oUlaio: o: :u :i:-na d- :alud.
Calidad d- la a-:io: Calidad d- la a-:io: Calidad d- la a-:io: Calidad d- la a-:io:
.uorizaio:
:a:iaria
n,l-n-:ar :i:-na d- auorizaio: :a:iaria
u:io !00% d- lo: -:aUl-ini-:o:.
.r-diaio: d-
-:aUl-ini-:o:
:i:-na: d- Lvaluaio: ,-rna:-:- d-
,ro-:o: al i:-rior d- lo: -:aUl-ini-:o:,
o: u: :i:-na d- -valuaio: -x-r:a!00%
d- lo: -:aUl-ini-:o:.
M-dii:a !a:ada -:
Lvid-:ia
L-Ii:iio: d- ,rooolo: d- raani-:o ,ara
la: -:I-rn-dad-: o:diio:-: ,rioriaria:
!00% d- lo: ,rooolo: ,ara ,aolo_ia:
,rioriaria:.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Introduccin
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c xi
III. INTRODUCCIN
Lo: ohcl\o: :unluro: :culun lu: nclu: nuonulc: cn :ulud uc :c dchcn
ulunzur cn cl uo z010, on:llu_cndo unu rcIcrcnu Iunduncnlul uru
c:luhlccr lu: nlcr\cnonc: _ uonc: rorluru: uc dchcn rculzur:c or cl
::lcnu dc :ulud1 hlcno.
. n\cl nlcrnuonul cx:lcn d\cr:o: ccnlo: dc lunlcuncnlo dc ohcl\o:
:unluro:, ono cn L:ludo: ndo:, cl lcno ndo _ Cunudu. 1odo: cllo:
onucrdun cn lu Iornuluon dc do: _rundc: ohcl\o: _cncrulc:, rolon_ur lu
\du :uluduhlc _ rcdur lu: ncududc:, _ cn :culur uc cl cc rnul dc
lruhuo uru cl Iuluro c: cl Ioncnlo dcl ududo dc lu :ulud. Lu: urcu: rohlcnu
rclc\unlc: cn c:lo: ui:c: :on lu: cnIcrncdudc: ronu:, lo: lruunul:no:,
lo: rohlcnu: dcr\udo: dc c:llo: dc \du _ rohlcnu: dcl ncdo unhcnlc.
.:n:no, cnIulzun cn lu ncc:dud dc oordnur uonc: on olro: :clorc:
:oulc: _u uc nuho: dc lo: dclcrnnunlc: dc lu :ulud no :on rc:on:uhldud
dcl :clor :ulud.
Lo: ohcl\o: uru Chlc rco_cn lu cxcrcnu nlcrnuonul _ cnlrc_un unu
\:on dc ui:, ono clcncnlo orcnludor, rcurcndo lu uduluon u lu:
rculdudc: loulc:. lcIncn nclu: onrclu: u ulunzur cn urcu: rorluru:,
:culundo lu: c:lrulc_u: _cncrulc: uru cl lo_ro dc udu ohcl\o, nlu_cndo
nlcr\cnonc: dc cIuu onrohudu cn lu: urcu: dc ronoon, rc\cnon,
lruluncnlo _ rchuhlluon, cn un onlcxlo dc cIcnu cn lu cnlrc_u dc
:cr\o: _ dc :ul:Iuon dc lo: ududuno:.
Lu Iornuluon dc ohcl\o: :unluro: c: cl unlo dc urldu dcl roc:o dc
rcIornu :clorul, u_o: ononcnlc: dchcn urlulur:c uru cl lo_ro dc lu:
nclu:. lc c:lu Iornu, lo: rohlcnu: dc :ulud uc uIclun u lu ohluon :c
:luun ono clcncnlo cnlrul uru lu cluhoruon dc lu: olilu: :unluru:.
L:luhlccr ohcl\o: :unluro: no hu :do un ccro Iul rcuro dc lu
c\uluuon dclulludu dc lu :luuon uluul, u:i ono rc:ur lo: lo_ro: uc :c
ucrcn ulunzur, lunlo cn rc:ulludo: Inulc: dc :ulud, ono cn lo:
dclcrnnunlc: :ohrc lo: uulc: :c dchcru uluur, nlu_cndo cl ::lcnu dc
ulcnon dc :ulud. Lo: ohcl\o: :unluro: rcIlcun lu: rordudc: dcl :clor,
c:luhlcdu: cn hu:c cl unul:: dc lo: rohlcnu: dc :ulud _ dc :u:
nlcr\cnonc:, lu: uulc: hun :do dchuldu: _ on:cn:uudu: on d:lnlo:
ulorc: dcl :clor _ rcrc:cnlunlc: dc lo: ududuno: _ u:uuro:, u lru\: dc
lu: Mc:u: dc l:u:on dc lu lcIornu.
Ll rc:ulludo dc c:lc roc:o lunlcu uc Chlc cnIrcnlu uulro dc:uIio:
:unluro: cn cl :_lo uc oncnzu
u. cl cn\ccncnlo ro_rc:\o dc lu ohluon, uc n\oluru unu
rccnlc ur_u dc ulolo_iu: dc_cncrul\u: dc ullo o:lo dc
ulcnon ndu
h. lu: dc:_uuldudc: cn lu :luuon dc :ulud dc lu ohluon, uc :c
lruduc cn unu hrchu :unluru cnlrc lo: _ruo: dc ohluon dc
d:lnlo n\cl :ooconono
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Introduccin
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c xii
. rc:ondcr udcuuduncnlc u lu: cxclul\u: lc_lnu: dc lu
ohluon on rc:clo ul ::lcnu dc :ulud, onlnuuncnlc :culudo
ono un clcncnlo dc n:ul:Iuon uru lu :ocdud hlcnu
d. rc:ol\cr lo: rohlcnu: cndcnlc: _ nunlcncr lo: lo_ro: :unluro:
ulunzudo:.
1odo: c:lo: Iulorc: n\olurun unho: cn lu ro\:on dc :cr\o: :unluro:,
lunlo cn lu ono:on dc lo: :cr\o:, ono cn lu: Iornu: dc cnlrc_urlo:,
udcuundolo: u lo: rcucrncnlo: lno: :unluro:, u:i ono u lu:
cx_cnu: dc lo: u:uuro:, udu \cz nu: on:cnlc: _ cx_cnlc: dc :u:
dcrcho:.
lc c:lo: dc:uIio: :c dcr\un lo: uulro ohcl\o: :unluro: uru lu dudu
z000z010
1. ncorur lo: lo_ro: :unluro: ulunzudo:,
z. cnIrcnlur lo: dc:uIio: dcr\udo: dcl cn\ccncnlo _ dc lo: unho: dc lu
:ocdud
. d:nnur lu: dc:_uuldudc:
1. rc:lur :cr\o: uordc: u lu: cxclul\u: dc lu ohluon.
Lllo: lcncn ono In lo: ohcl\o: cnlrulc: dcl ::lcnu uc :on J JJ Jc)o:a: 1a c)o:a: 1a c)o:a: 1a c)o:a: 1a
sa1ud dc 1a sa1ud dc 1a sa1ud dc 1a sa1ud dc 1a o/1ac.n, :o1on_ando 1a +.da , 1os aos dc +.da 1./:cs dc o/1ac.n, :o1on_ando 1a +.da , 1os aos dc +.da 1./:cs dc o/1ac.n, :o1on_ando 1a +.da , 1os aos dc +.da 1./:cs dc o/1ac.n, :o1on_ando 1a +.da , 1os aos dc +.da 1./:cs dc
cn1c:ncdad ,, a1 n.sno 1.cno, :cduc.: 1as dcs._ua1dadcs cn sa1ud, cn1c:ncdad ,, a1 n.sno 1.cno, :cduc.: 1as dcs._ua1dadcs cn sa1ud, cn1c:ncdad ,, a1 n.sno 1.cno, :cduc.: 1as dcs._ua1dadcs cn sa1ud, cn1c:ncdad ,, a1 n.sno 1.cno, :cduc.: 1as dcs._ua1dadcs cn sa1ud,
nc)o:ando 1a sa1ud dc 1os _:uos ns dcs1a+o:cc.dos dc 1a soc.cdad. nc)o:ando 1a sa1ud dc 1os _:uos ns dcs1a+o:cc.dos dc 1a soc.cdad. nc)o:ando 1a sa1ud dc 1os _:uos ns dcs1a+o:cc.dos dc 1a soc.cdad. nc)o:ando 1a sa1ud dc 1os _:uos ns dcs1a+o:cc.dos dc 1a soc.cdad.
Ll nIu:: Iunduncnlul cn cl lunlcuncnlo dc c:lo: ohcl\o: c: lu rolcon
dc lu :ulud, c: dcr, cn lu: c:lrulc_u: dc ronoon _ rc\cnon, uc:lo uc
lo: rohlcnu: dc :ulud dc lo: hlcno: rc:ondcn u Iulorc: u:oudo: ul
nodclo dc dc:urrollo conono _ :oul cx:lcnlc, u_o uhorduc nlu
ncc:uruncnlc lu uon nlcr:clorul, u lru\: dc olilu: dc _ohcrno _ no
cxlu:\uncnlc :clorulc:. .:i or ccnlo, lu: ondonc: dc lruhuo _
cnlco (dc:dc lo: horuro: hu:lu cl unhcnlc luhorul), :on dclcrnnunlc: u lu
horu dc uc lu ohluon lruhuudoru ucdu udolur c:llo: dc \du :uluduhlc:
(ccro Ii:o, ulncnluon, horu: dc :uco, c:lr:, cl.) u:n:no, cl rol
u:_nudo u lu nucr cn nuc:lru :ocdud n\oluru unu nu_or dIullud rclul\u
uru udolur ondulu: :uluduhlc:. L: or cllo uc uno dc lu: rnulc:
c:lrulc_u: uru cl lo_ro dc lo: ohcl\o: :unluro: c: Iorlulccr nuc:lru
c:lruluru :unluru, uru cl unlncnlo dc lu: Iunonc: c:cnulc: dc :ulud
uhlu
:
. Ln nuc:lro ui: lu udcuudu or_unzuon _ ccuon dc c:lc lo dc
ul\dudc: c:, :n dudu, uno dc lo: Iulorc: uc hu onlrhudo u lo: lo_ro:
:unluro: uc ho_ cxhhno:.
. c:ur dc :lc nIu::, no :c hu dcudo dc ludo lu ulcnon dc :ulud, dc:dc cl
du_no:lo rcoz, hu:lu lu rchuhlluon, uc c: lunhn Iunduncnlul uru
rcdur lo: rnulc: duo: cn :ulud uc ho_ uucun u nuc:lru ohluon. .
1
Lu unoion- --noiul- d- :ulud luLliou uunlun u uooion- oriliou uru -l d--m-o
_loLul d-l -olor, ul unlo gu- u --ouoion d-L- -r u-_urudu or -l Lludo. :on uooion-
gu- - -nmuroun -n -l -nIogu- d- lu ulud oomo I-nom-no ool-olivo, - d-oir -lun
ori-nludu ul Li-n-lur uLlioo , r-r--nlun Iunoion- ind-l-_uLl- d- lo Lludo -n
mul-riu d- ulud.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Introduccin
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c xiii
urlr dc c:lc lruhuo, :c hun dc:urrolludo cn dclullc
udu unu dc lu: nlcr\cnonc: rouc:lu:, on :u:
rc:cl\o: o:lo: _ c:lrulc_u: dc nlcncnluon
onrclu. L:lc hu :do un clcncnlo Iunduncnlul cn
lu dcInon dcl S:lcnu .GL, lunlo cn :u
ononcnlc dc :ulud uhlu, ono dc :ulud dc lu:
cr:onu:, uc crnlrun c:luhlccr lu n\cr:on
uc rcucrc cl ::lcnu uru cl lo_ro dc lo:
ohcl\o:.
Fnulncnlc, lu dcInon dc ohcl\o: dchc :cr un
roc:o dnuno _ urlul\o, nororundo
croduncnlc lo: unho: cn cl c:ludo dc lu :ulud,
lo: u\unc: cn cl ononcnlo _ lo: rc:ulludo: cn
lu c\uluuon. Lu :luuon dc :ulud dc un ui: _ :u:
dc:uIio: :on Icnoncno: cn onlnuu c\oluon, uc
rcucrcn dc un unul:: crnuncnlc. L:lo
dclcrnnu lu ncc:dud dc rculzur rc\:onc:
crodu: u lu: rordudc: c:luhlcdu:, u:i ono u
lu: :oluonc: nlcncnludu:, uru u:c_urur dc c:lu
nuncru lu cIuu _ crlncnu dcl roc:o.
unoion- L-noiul- d- :ulud luLliou unoion- L-noiul- d- :ulud luLliou unoion- L-noiul- d- :ulud luLliou unoion- L-noiul- d- :ulud luLliou
Monilor-o unulii d- lu iluuoion
d- ulud.
\i_ilunoiu -n ulud uLliou,
lnv-li_uoion oonlrol d- ri-_o
duo u lu ulud uLliou.
lromooion d- ulud.
lurlioiuoion d- lo oiududuno -n
ulud.
L-urrollo d- oliliou ouuoidud
inliluoionul d- luniIiouoion
_-lion -n ulud uLliou.
orlul-oimi-nlo d- lu ouuoidud
inliluoionul d- r-_uluoion
Iioulizuoion -n ulud uLliou.
Lvuluuoion romooion d-l uoo-o
-guilulivo u lo -rvioio d- ulud
n-o-urio.
L-urrollo d- r-ouro lumuno
ouuoiluoion -n ulud uLliou.
Curunliu d- oulidud d- -rvioio d-
ulud individuul- ool-olivo.
lnv-li_uoion -n ulud uLliou.
l-duooion d-l imuolo d-
-m-r_-noiu d-ulr-
u-nl- Ol:
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Marco Terico
Ministerio de Salud de Chile xiv
IV. MARCO TERICO
1. ANTECEDENTES
En la actualidad se reconoce que la elaboraci!n de pol"ticas o de planificaci!n
convergen procesos t#cnicos y pol"ticos (entendido como fuerzas pol"ticas o
poderes en acci!n).
El modelo racionalista
$
de planificaci!n que sugiere
seguir etapas cronol!gicas, se ha puesto seriamente en
duda, toda vez que en la pr%ctica es poco factible realizar
cada etapa de manera lineal (figura $). Este m#todo fue el
que predomin! en la d#cada de $960-$970, patrocinado
por OPS-CENDES
2
y fue abandonado por su
complejidad.
El modelo incrementalista
3
reconoce la naturaleza
pol"tica de la planificaci!n, y describe que s!lo es posible
establecer peque&os cambios, para alcanzar el objetivo propuesto. La capacidad
de realizar cambios estar"a mediada por el contexto. De este modo, este modelo
describe como se ejecutan las pol"ticas, destacando el papel clave que juegan
los grupos de inter#s.
Finalmente el modelo mixto o 'mixed scanning(
4
, se parece mucho al modelo
racionalista, pero reduce las posibles alternativas. Esto se realiza a partir de
criterios de priorizaci!n que permitan seleccionar %reas de acci!n, para las que
se analizar% las mejores alternativas posibles. La dificultad radica en definir,
conforme a los valores del sistema y (desde la perspectiva incrementalista) de
los grupos de inter#s y el contexto, los criterios de selecci!n.
Es este )ltimo modelo el que se ha utilizado en Chile
5
, en la )ltima d#cada a
objeto de determinar los problemas prioritarios.
Si asumimos este modelo para el delineamiento de objetivos sanitarios, es
importante reconocer que:
La finalidad del sistema debe ser clara,
La situaci!n de salud debe ser conocida, analizada y comprendida, siendo un
insumo importante.
Que se deben determinar los objetivos, expresando su jerarqu"a (s" la hay)
Y que las metas deben ser coherentes con la finalidad y objetivos
propuestos.
$
Green A. ($999). An introduction to Health Planning in Developing Countries. Oxford Medical
Publications.
2
Hilleboe H.E., Barkhuus A., Thomas W.C. ($972). Approaches to national health planning. Public
health Paper N* 46, WHO, Geneva.
3
Lindblom C. ($99$). El proceso de elaboraci!n de pol"ticas p)blicas.
4
Etzioni A. ($967) Mixed scanning: a third approach to decision-making. Public Administration
Review.
5
Ministerio de Salud. Divisi!n de Programas de las Personas. Dise&o e implementaci!n de las
prioridades de salud. La Reforma Program%tica. $997.
Etapas en el modelo racionalista
Cul es la situacin?
Hacia dnde queremos ir?
Cules son las posibles
alternativas de accin?
Cul es la mejor?
Implementemos
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Marco Terico
Ministerio de Salud de Chile xv
Estos criterios debieran ser valorados en funci!n del contexto y los grupos de
inter#s
6
. Para lo cual existen otros m#todos que pueden ser de utilidad.
Un m#todo como es el marco l!gico
7
permite ordenar con mayor claridad este
proceso. Este m#todo de evaluaci!n y an%lisis de pol"ticas y proyectos,
considera el contexto a operar, y obliga a establecer indicadores de proceso
(que son aquellos que identifican la implementaci!n de una actividad, estrategia
o pol"tica, y que son de car%cter cualitativo) e indicadores cuantitativos, los que
se deben reflejar en las metas.
De este modo, mediante la combinaci!n de un modelo de dise&o de pol"ticas
mixto y con un an%lisis utilizando el marco l!gico, es posible establecer con
mayor precisi!n para Chile, los objetivos sanitarios para la pr!xima d#cada.
2. EXPERIENCIA INTERNACIONAL EN DEFINICIN
DE OBJETIVOS SANITARIOS
Tres pa"ses desarrollados que han establecido sus metas sanitarias para esta
nueva d#cada: Estados Unidos, Reino Unido y Canad%. Estas experiencias
sirven para describir c!mo se han desarrollado estos procesos en otras
realidades e ilustrar lo que se puede obtener a trav#s de ellos.
Los documentos revisados permiten comprender que el proceso de elaboraci!n
de objetivos sanitarios requiere de tiempo y an%lisis de la informaci!n
disponible. El conjunto de los diversos expertos e instituciones reconocidas,
junto con las autoridades sanitarias son los que deben elaborar estas l"neas de
base.
Hay concordancia en los objetivos generales que se plantean todos ellos: el
desaf"o de prolongar la vida saludable y reducir las inequidades.
Concuerdan tambi#n en la necesidad de coordinar acciones espec"ficas con
otros sectores sociales, ya que mucho de los determinantes no son de
responsabilidad del sector salud.
En los tres pa"ses, se plantea que el fomento del cuidado de la salud debe ser el
eje principal para el futuro. Asimismo, las principales %reas de relevancia
definidas por estos pa"ses son: las enfermedades cr!nicas del adulto, los
traumatismos y envenenamientos, los problemas derivados de estilos de vida
poco saludables y los problemas del medio ambiente.
A continuaci!n se presenta una breve descripci!n de los documentos elaborados
por estados Unidos, Reino Unido y Canad%, con las principales caracter"sticas y
objetivos sanitarios planteados por ellos.
6
Walt Gill. Health Policy.An Introduction to Process and Power. $996. Zed Books.
7
Banco Interamericano de Desarrollo. Oficina de Evaluaci!n. Evaluaci!n: una herramientas
de gesti!n para mejorar el desempe&o de proyectos.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Marco Terico
Ministerio de Salud de Chile xvi
2.1 ESTADOS UNIDOS
En el documento 'Healthy People 20$0(
8
se encuentran los 467 objetivos sanitarios
que los Americanos se han propuesto para
el a&o 20$0. Estos objetivos son de alcance
nacional, si bien se reconoce que para su
cumplimiento tanto las agencias de gobierno
como las privadas deben contribuir al logro
de estos objetivos. Los objetivos propuestos
corresponden a 27 %reas prioritarias (tabla).
El documento se hizo posible gracias al
trabajo de diversos grupos, que coordinaron
el estudio de las %reas prioritarias. El
informe se basa en que la situaci!n de salud
depende del modelo de determinantes de la
salud de individuos y comunidades (figura).
Una evaluaci!n de estos determinantes es lo que permite desarrollar cualquier
estrategia para mejorar la situaci!n de salud.
+reas prioritarias y temas prioritarios. Estados Unidos +reas prioritarias y temas prioritarios. Estados Unidos +reas prioritarias y temas prioritarios. Estados Unidos +reas prioritarias y temas prioritarios. Estados Unidos 20$0 20$0 20$0 20$0.
AREA PRIORITARIA AREA PRIORITARIA AREA PRIORITARIA AREA PRIORITARIA
TEMAS PRIORITARIOS TEMAS PRIORITARIOS TEMAS PRIORITARIOS TEMAS PRIORITARIOS
Acceso a Servicios de Salud de
Calidad
- Cuidados cl"nicos preventivos
- Atenci!n primaria
- Servicios de urgencia
- Cuidados largo plazo y servicios de rehabilitaci!n
Artritis, Osteoporosis y
condiciones cr!nicas (lumbago)
- Artritis y otras condiciones reum%ticas
- Osteoporosis
- Lumbago cr!nico
C%ncer
Enfermedad renal cr!nica
Diabetes
Condiciones de discapacidad
Programas educacionales o
basados en la comunidad
- En el colegio
- En el lugar de trabajo
- En la atenci!n de salud
- En la comunidad y en poblaciones seleccionadas
Salud ambiental - Calidad del aire
- Calidad del agua
- T!xicos y desechos
- Hogares saludables y comunidades saludables
- Infraestructura y vigilancia
- Salud ambiental global
Planificaci!n familiar
Comida segura
Comunicaci!n en salud
8
http://www.healthypeople20$0/
Polticas e Intervenciones
Acceso a atencin de salud de calidad
Conducta
Ambiente Fsico Ambiente Social
Biologa
Modelo sobre Determinantes en Salud
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Marco Terico
Ministerio de Salud de Chile xvii
AREA PRIORITARIA AREA PRIORITARIA AREA PRIORITARIA AREA PRIORITARIA
TEMAS PRIORITARIOS TEMAS PRIORITARIOS TEMAS PRIORITARIOS TEMAS PRIORITARIOS
Enfermedades al coraz!n y
accidentes vasculares
- Enfermedad card"aca
- Accidentes vasculares
- Presi!n arterial
- Colesterol
SIDA
Enfermedades infecciosas e
inmunoprevenibles
- Enfermedades prevenibles por vacunaci!n universal
- Enfermedades prevenibles por vacunaci!n selectiva
- Enfermedades infecciosas y resistencia antimicrobiana
- Cobertura de vacunaci!n y estrategias
- Vacunaci!n segura
Prevenci!n de accidentes y
violencias
- Prevenci!n de lesiones
- Prevenci!n de lesiones no intencionales
- Prevenci!n de violencia y abuso
Salud Materna, infantil y del ni&o - Muertes fetales, infantiles, del ni&o y adolescentes
- Muertes y enfermedades maternas
- Cuidados prenatales
- Cuidados obst#tricos
- Factores de riesgo
- Defectos del tubo neural y discapacidades del
desarrollo
- Exposici!n prenatal a sustancias
- Tamizaje de reci#n nacido, lactancia materna y
servicios
Productos m#dicos seguros
Salud mental y trastornos
mentales
- Mejor"a de la salud mental
- Expansi!n de tratamiento
- Actividades estatales
Nutrici!n y sobrepeso - Crecimiento y peso
- Consumo de alimentos y nutrientes
- D#ficit de hierro y anemia
- Consejer"a nutricional en colegios, lugares de trabajo
- Alimentos seguros
Seguridad y salud ocupacional
Salud oral
Actividad f"sica y condici!n f"sica - Actividad f"sica en adultos
- Fuerza muscular y flexibilidad
- Actividad f"sica en ni&os, adolescentes
- Acceso
Infraestructura de salud p)blica - Sistemas de informaci!n y datos
- Fuerza laboral
- Organizaciones de salud p)blica
- Recursos
- Investigaci!n en prevenci!n
Enfermedades respiratorias - Asma
- EPOC
- Apnea obstructiva del sue&o
Enfermedades de transmisi!n
sexual
- Enfermedades bacterianas
- Enfermedades virales
- Complicaciones que afectan a mujeres
- Complicaciones que afectan al feto y reci#n nacido
- Conductas personales
- Infraestructura comunitaria para la protecci!n
- Servicios de salud personales
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Marco Terico
Ministerio de Salud de Chile xviii
AREA PRIORITARIA AREA PRIORITARIA AREA PRIORITARIA AREA PRIORITARIA
TEMAS PRIORITARIOS TEMAS PRIORITARIOS TEMAS PRIORITARIOS TEMAS PRIORITARIOS
Abuso de substancias - Consecuencias adversas del uso y abuso de
substancias
- Abuso y uso de substancias
- Riesgo de uso y abuso de substancias
- Tratamiento del abuso de substancias
- Esfuerzos locales y estatales
Uso de tabaco - Uso de tabaco en grupos de poblaci!n
- Cese y terapia
- Exposici!n secundaria al humo
- Cambios ambientales y sociales
Visi!n y audici!n - Visi!n
- Audici!n
De acuerdo a Healthy People 20$0, los fines del sector salud son dos:
Incrementar la calidad y a&os de vida de la poblaci!n.
Eliminar las desigualdades en la naci!n (a diferencia de los fines planteados
en la d#cada anterior de reducir las desigualdades en salud).
Con base a estos objetivos la elaboraci!n de metas distingui! dos tipos de
objetivos:
Para el fin 'eliminar las desigualdades(, se aplic! una meta nacional para
todos los grupos de la poblaci!n, para cada uno de los objetivos
relacionados con factores de riesgo, servicios de salud y protecci!n de la
salud. Esto implica disminuir las brechas entre subgrupos: 'mejor que el
mejor(.
Para aquellos objetivos en que no es posible obtener un resultado de salud
igualitario para la pr!xima d#cada, pese al nivel de inversi!n, la meta
representa una mejor"a porcentual. Para esto se establece el nivel m"nimo
aceptable. Aquellos grupos que tengan tasas mejores, se espera que
mejoren m%s.
La meta exacta para cada objetivo fue establecida por grupos t#cnicos quienes
usaron diferentes m#todos:
m#todos estad"sticos como regresiones con base a la informaci!n
disponible, la que proyectaron,
el conocimiento respecto de los programas implementados y por
implementar, y
el juicio de expertos.
Para la mayor"a de los objetivos se seleccion! un solo indicador, aunque
algunos contaron con indicadores compuestos o de m)ltiples medidas. El
seguimiento se realiza evaluando el progreso del indicador o de la medida,
respecto de la meta, en lo posible considerando los errores est%ndares
asociados a los datos.
Para algunos objetivos que no tienen medidas objetivas, se utiliz! medidas
pr!ximas (proxy). Hay ciertos objetivos, llamados de desarrollo, que no cuentan
con l"nea de base y no tienen definiciones operacionales. En este caso s!lo se
describe el avance en la implementaci!n de estas %reas.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Marco Terico
Ministerio de Salud de Chile xix
Adem%s de los objetivos y metas, el proyecto define claramente el marco de
poblaci!n (subgrupos, niveles de desagregaci!n) que se considerar%n para el
an%lisis, los m#todos de ajuste, las clasificaciones que se utilizaran para datos
de morbilidad y mortalidad, y las fuentes de informaci!n disponibles tanto
nacionales, regionales como locales. Para #stas se describe, la calidad y tipos
de variables que estudian, y a qu# objetivos alimentan.
2.2 REINO UNIDO
En el caso del Reino Unido, la publicaci!n 'Saving Lives: Our Healthier Nation(
9
es la que relata los fines, objetivos y metas del sistema de salud ingl#s. Se
define como un documento para la acci!n.
Los fines del sistema de salud ingl#s son:
Salvar vidas (aumentando la expectativa de vida)
Promover una vida saludable (aumentar el n)mero de a&os libre de
enfermedad)
Reducir las desigualdades en salud. (reduce brechas de salud)
El documento reconoce que existen factores que da&an la salud de las personas,
que est%n fuera del control de un sujeto como: la contaminaci!n del aire y
ac)stica, desempleo, bajos salarios, crimen y violencias, mala vivienda. Estos
factores requieren de la cooperaci!n de otros cuerpos del estado, de
organizaciones de la comunidad, de las empresas, para producir impacto.
Para el logro de los fines, los objetivos sanitarios para salvar vidas se focalizan
en %reas prioritarias, seleccionadas de acuerdo al n)mero de muertes que
producen, los que est%n sujetos a metas para el 20$0.
+reas prioritarias y metas 20$0. Sistema de S +reas prioritarias y metas 20$0. Sistema de S +reas prioritarias y metas 20$0. Sistema de S +reas prioritarias y metas 20$0. Sistema de Salud Ingl#s. alud Ingl#s. alud Ingl#s. alud Ingl#s.
AREAS AREAS AREAS AREAS METAS METAS METAS METAS
C%ncer
- Reducir la tasa de mortalidad en menores de 75 a&os en al
menos 20%
Enfermedad coronaria y
accidentes vasculares
encef%licos
- Reducir la tasa de mortalidad en menores de 75 a&os en al
menos 40%
Accidentes
- Reducir la tasa de mortalidad en al menos 20% y de
lesiones serias en al menos $0%
Enfermedades mentales
- Reducir la tasa de mortalidad de suicidio y lesiones no
determinadas en al menos 20%
Se estima que con estas metas se prevendr"an 300.000 muertes precoces e
innecesarias.
Las metas son establecidas a partir de una l"nea de base y se las compara con
la situaci!n del resto de los pa"ses europeos. Adem%s se aclara que se
9
http://www.official-documents.co.uk/cm43/4386/4386.html
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Marco Terico
Ministerio de Salud de Chile xx
entender% por cada grupo de enfermedades y cuales son sus fuentes de
informaci!n.
Para tener una mejor salud las acciones que el gobierno ingl#s propone son:
Mayor aporte de dinero en el NHS
Abordar el tabaquismo como la principal causa prevenible de mala salud.
Trabajar integradamente el Gobierno central con los gobiernos locales para
mejorar la salud.
Trabajar conjuntamente gobierno, comunidades e individuos.
Insistir en 'la mejor salud( como una estrategia clave para el NHS.
Presionar para tener altos est%ndares para todos, no s!lo para los
privilegiados.
Introducir programas nuevos, como 'Ciudadanos saludables(, que permitan
a las personas tomar decisiones informadas. Ejemplos de nuevos programas:
- NHS Direct: comunicaciones por tel#fono, por internet para pedir
consejos sobre salud e informaci!n.
- Health Skills Programmes (Programas para adquirir destrezas en salud).
- Expert Patients Programmes (Programas de autoayuda para los
enfermos).
Para reducir las desigualdades en salud, el gobierno ingl#s plantea iniciativas en
educaci!n, salud educacional, vivienda, barrios, transporte y ambiente. Uno de
los ejes principales es la reducci!n de brechas por situaci!n socioecon!mica,
definida como clase social.
El seguimiento se realizar% a trav#s del cumplimiento de las metas nacionales
(evaluaci!n el 2005), la mejor"a expresada en metas locales y la mejor"a en las
metas establecidas en el marco de evaluaci!n del sistema ('NHS performance
assessment ')
El documento presentado nace de varios estudios encargados para este
prop!sito: se hizo una consulta sobre el abordaje que el documento propone,
otro estudio revis! la situaci!n en t#rminos de desigualdades en salud de
manera de identificar las %reas cr"ticas. Finalmente, un tercer estudio,
encargado a las universidades de Leeds y London School of Hygiene and
Tropical Medicine, permiti! conocer una evaluaci!n sobre la pol"tica previa en
salud.
2.3 CANAD
Canad% public! en el a&o $998 la propuesta sanitaria para el pa"s. Esta se llam!
'Toward a Healthy Future(
$0
. Los objetivos del sistema canadiense son:
Mejorar la salud de toda la poblaci!n.
Reducir las inequidades entre los grupos de poblaci!n.
Con el objetivo de alcanzar estos fines, se plantea actuar sobre los factores y
condiciones (determinantes) que tienen fuerte influencia en la salud de los
canadienses. En este sentido, la propuesta define el concepto salud como 'la
10
http://www.hc-sc.gc.ca/hppb/phdd/
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Marco Terico
Ministerio de Salud de Chile xxi
capacidad de las personas para adaptarse a, responder a, o controlar los
desaf"os y cambios de la vida
$$
.
Al igual que la propuesta inglesa, reconoce que existen algunos determinantes
que caen fuera del sector salud. Por esta raz!n se plantea que aquellos que
trabajan en el sector salud, deben establecer alianzas con grupos que
normalmente no se relacionan con el sector.
Las %reas prioritarias de acci!n son tres:
La renovaci!n y reorientaci!n del sector salud
La inversi!n en la salud y bienestar de poblaciones claves (ni&os, j!venes y
abor"genes)
La reducci!n de inequidades en: alfabetismo, educaci!n y distribuci!n de los
ingresos en Canad%.
Estas %reas se seleccionaron con base a la informaci!n disponible, la
experiencia colectiva y experiencia de los miembros del comit# y
colaboradores.
Las estrategias planteadas para el logro de los objetivos son:
Inversi!n en aquellas %reas que tengan m%s potencialidad para influir
positivamente en la salud de la poblaci!n.
Decisiones basadas en evidencia tanto cualitativa como cuantitativa,
especialmente relacionada con los determinantes.
Uso de estrategias m)ltiples para actuar sobre los determinantes de salud.
Colaboraci!n entre los diversos niveles de atenci!n y sectores.
Empleo de mecanismos para comprometer a los ciudadanos.
Enfatizar el enfoque basado en los resultados en salud (health outcomes),
sin descuidar los indicadores de proceso.
Los indicadores que se utilizan para evaluar la implementaci!n de esta
propuesta no s!lo son aquellos que miden el estado de salud como muerte,
enfermedad o discapacidad. Tambi#n incorpora indicadores relacionados con
bienestar mental, social, calidad de vida, satisfacci!n con la vida, ingreso,
empleo y condiciones de trabajo, educaci!n y otros factores que sabemos
influyen en la salud.
Los objetivos deben expresarse en objetivos medibles y metas (que se&alan
cantidad y tiempo que se espera para alcanzar el cambio propuesto). A estas
metas se les adiciona las estrategias y los grupos responsables de alcanzarlas.
'Toward a Healthy Future( comienza por describir la situaci!n de salud de los
canadienses en t#rminos del estado de salud y sus determinantes. Adem%s
describe los grupos claves.
El documento describe los indicadores, las definiciones y sus fuentes de
informaci!n. Los indicadores seleccionados son tanto de determinantes de
salud, estado de salud como de sus consecuencias.
11
Frankish CJ et al. Health Impact Assessment as a Tool for Population Health Promotion and
Public Policy. Institute of Health Promotion Research, University of British Columbia,
Vancouver, 1996.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Marco Terico
Ministerio de Salud de Chile xxii
El documento termina con la visi!n de futuro para Canad%. Estas se detallan en
5 puntos:
Condiciones de trabajo y de vida positivas en todas las comunidades:
- Econom"a sostenible y fuerte con trabajo significativo para todos.
- Un ingreso adecuado para todos los canadienses y una reducci!n en el
n)mero de familias que viven en la pobreza.
- Una distribuci!n del ingreso m%s equitativa.
- Condiciones saludables en el trabajo.
- Oportunidades educacionales para todos.
- Red de apoyo social y amistades significativas en todas las
comunidades.
Un ambiente f"sico seguro y de alta calidad que incluya:
- Un ambiente saludable y sostenible para todos con acceso a buena
calidad de aire, agua y comida, y libre de exposiciones a toxinas.
- Acceso a vivienda adecuadas y sostenibles para todos.
- Comunidades seguras y bien dise&adas.
- Oportunidades para el desarrollo saludable y apoyo para las opciones
individuales que incrementen la salud y resguarden la independencia:
- Desarrollo saludable del ni&o.
- Opciones de vida saludables.
- Incremento de la independencia en aquellos que requieren asistencia en
sus actividades de la vida diaria.
Servicios de salud apropiados y sostenibles que sean accesibles para todos:
- Adecuaci!n a los principios del sistema: universalidad, accesibilidad,
integralidad, portabilidad y administraci!n p)blica.
- Mejor acceso a los servicios que se ha probado costo efectivos, pero
que no est%n disponibles de manera consistente y uniforme.
- Disminuir la utilizaci!n de servicios, tecnolog"as y medicaciones que la
evidencia muestre que no son efectivos o son sobre utilizados.
- Mejorar la integraci!n y efectividad de los servicios, y aumentar la
adherencia a mejorar los resultados en salud.
Reducciones en enfermedades prevenibles, lesiones y muertes prematuras:
- Reducciones en los problemas de salud que son significativos en la salud
de los canadienses y para los cuales hay estrategias disponibles,
efectivas de prevenci!n e intervenci!n.
- Un enfoque inicial en las prioridades que han establecido las provincias
y territorios y el gobierno federal.
El documento enfatiza que esta propuesta emerge en el contexto de un pa"s
complejo. Canad% es una federaci!n de $0 provincias y 3 territorios, biling,e y
con m)ltiples culturas. Esto dificulta la formulaci!n de objetivos y la
implementaci!n de estrategias, pero a la vez es un desaf"o para todos los
canadienses.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Metodologa
Ministerio de Salud de Chile xxiii
V. METODOLOGA
El trabajo fue elaborado por una comisi!n constituida especialmente para este
efecto, en el contexto de la reforma sectorial. Esta Comisi!n fue coordinada por el
Departamento de Epidemiolog"a, y en ella participaron profesionales de distintas
instancias del ministerio. El trabajo fue presentado y analizado por la comunidad
cient"fica, gremios, usuarios y prestadores.
El dise#o de la metodolog"a para la formulaci!n de los objetivos sanitarios fue
concordada en la Comisi!n. Con $sta, se llev! a cabo un ejercicio de marco
l!gico para el planteamiento de los fines y objetivos del sistema de salud
chileno e indicadores preliminares. Los resultados de ese ejercicio permiti!
generar la matriz b%sica para establecer los objetivos sanitarios del pa"s.
El trabajo se organiz! en la siguientes etapas: &) An%lisis de la situaci!n de
salud actual y proyectada, 2) definici!n de prioridades y 3) Revisi!n y propuesta
de estrategias generales de intervenci!n. Asimismo, para la definici!n de la
expectativas de la poblaci!n se realiz! un an%lisis de situaci!n en base a la
informaci!n disponible, la definici!n de %reas prioritarias y la revisi!n y
propuesta de estrategias generales de intervenci!n.
1. 1. 1. 1. ANLISIS DE SITUACIN DE SALUD, ACTUAL Y PROYECTADA ANLISIS DE SITUACIN DE SALUD, ACTUAL Y PROYECTADA ANLISIS DE SITUACIN DE SALUD, ACTUAL Y PROYECTADA ANLISIS DE SITUACIN DE SALUD, ACTUAL Y PROYECTADA
El an%lisis de situaci!n tom! en consideraci!n los siguientes aspectos:
El an%lisis de indicadores de situaci!n de salud, como la mortalidad y la
carga de enfermedad, tanto su situaci!n actual, como la tendencia.
La revisi!n de bibliograf"a cient"fica nacional e internacional, respecto de
los problemas de salud, sus factores de riesgo y situaci!n en otros pa"ses.
La construcci!n de tendencias se bas! en el uso de la informaci!n disponible de
defunciones del pa"s. Una de las principales dificultades para el an%lisis de
tendencias es el cambio en la clasificaci!n de las causas de defunci!n, ya que
desde &997 se usa la CIE-&0, en reemplazo de la CIE-9. Para salvar esta
situaci!n se opt! por el listado de enfermedades que usa la Organizaci!n
Mundial de la Salud, para el cual se dispone de los c!digos de ambas
clasificaciones (anexo). Se realiz! mediante el programa SAS la conversi!n de
las series hist!ricas &985-&998. Para el an%lisis de las tendencias se ajustaron
tasas por edad usando la estructura demogr%fica de &992, a#o Censal.
Etapas en la construcci!n de tendencias y proyecciones:
a. Homologaci!n CIE9 y CIE&0:
La base de datos de defunciones consta de un total &06&665 registros, para
el per"odo comprendido entre &985 y &998.
Se realiz! en primera instancia de una validaci!n de los c!digos de
clasificaci!n quedando finalmente un total de &034583 registros v%lidos, tal
como se muestra en la tabla a continuaci!n.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Metodologa
Ministerio de Salud de Chile xxiv
A'O A'O A'O A'O Frecuencia Frecuencia Frecuencia Frecuencia Porcentaje Porcentaje Porcentaje Porcentaje
Frecuencia Frecuencia Frecuencia Frecuencia
acumulada acumulada acumulada acumulada
Porcentaje Porcentaje Porcentaje Porcentaje
acumulado acumulado acumulado acumulado
&985 &985 &985 &985 7&.287 6.89 7&.287 6.89
&986 &986 &986 &986 69.862 6.75 &4&.&49 &3.64
&987 &987 &987 &987 67.797 6.55 208.946 20.20
&988 &988 &988 &988 70.76& 6.84 279.707 27.04
&989 &989 &989 &989 72.604 7.02 352.3&& 34.05
&990 &990 &990 &990 75.773 7.32 428.084 4&.38
&99& &99& &99& &99& 72.553 7.0& 500.637 48.39
&992 &992 &992 &992 72.06& 6.97 572.698 55.36
&993 &993 &993 &993 74.35& 7.&9 647.049 62.54
&994 &994 &994 &994 73.978 7.&5 72&.027 69.69
&995 &995 &995 &995 77.&67 7.46 798.&94 77.&5
&996 &996 &996 &996 77.660 7.5& 875.854 84.66
&997 &997 &997 &997 78.472 7.58 954.326 92.24
&998 &998 &998 &998 80.257 7.76 &.034.583 &00.00
Los c!digos de clasificaci!n para &985 hasta &996 corresponden a la
clasificaci!n de enfermedades internacional CIE9. Y para el per"odo de &997
y &998 corresponden al CIE&0.
Dado que existen aproximadamente 6000 c!digos diferentes de clasificaci!n
para el CIE9 y &2000 aprox. Para el CIE&0, se considero la necesidad de
contar con una clasificaci!n que permitiera agrupar causas de mortalidad
con un menor nivel de desagregaci!n, en que fundamentalmente se
resumieran
Se procedi! a realizar un algoritmo computacional de homologaci!n a trav$s
de un sistema de clasificaci!n internacional propuesta por el Global Burden
of Disease (Anexo Estad"stico), en que para una misma causa de mortalidad
en este sistema, aparecen los correspondientes c!digos CIE9 y CIE&0 que la
conformar"an.
Dado que algunas causas de mortalidad no eran representativas de la
realidad de nuestro pa"s, se realizaron ajustes a esta base de clasificaci!n
incorporando ciertas causas con una carga importante de mortalidad en
Chile, y se resumieron otras que aparec"an desagregadas en causas poco
frecuentes en nuestro pa"s (Anexo Estad"stico).
A este algoritmo de homologaci!n se incorpor! otro que fuese capaz de
distribuir proporcionalmente ciertas defunciones a un grupo espec"fico de
causas, dado que se tienen antecedentes de que existir"a un sub-registro de
estas, habi$ndolas clasificado con un sesgo uniforme en otras ya conocidas.
Especial $nfasis se realiz! en el tratamiento de la informaci!n
correspondiente a los Accidentes tanto de car%cter Intencional como no
Intencional. Para estos grupos la homologaci!n fue realizada siguiendo las
indicaciones de la Dra. Danuta Rajs que indag! para el Estudio de Carga de
Enfermedad (&996) el sesgo sistem%tico de consignar tanto la naturaleza de
la lesi!n como la correspondiente causa externa
Finalmente se configur! la nueva estructura de causas de mortalidad,
atendiendo a lo explicado en los p%rrafos anteriores, que permiten distinguir
entre &00 causas diferentes de defunci!n (Anexo Estad"stico).
b. Proyecci!n de tasa ajustadas:
En esta etapa se realiz! un algoritmo para el procesamiento de la
informaci!n para las &00 causas anteriores, que permitiera obtener las tasas
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Metodologa
Ministerio de Salud de Chile xxv
29 33
72
78
0
20
40
60
80
E
s
p
e
r
a
n
z
a
d
e
v
i
d
a
a
l
n
a
c
e
r
e
n
a
o
s
1910 1998
Esperanza de Vida al Nacer
Chile 1910 y 1998
Hombres
Mujeres
observadas por cada &00.000 habitantes, as" como las tasas ajustadas por
edad utilizando como poblaci!n est%ndard &992.
A fin de visualizar los patrones de tendencias para los a#os &999 al 2000,
fue necesario proyectar las tasas ajustadas, utilizando para esto una
estimaci!n en base a un ajuste exponencial de las series.
Se utilizaron para este algoritmo tanto las bases de datos de estimaciones
poblacionales del INE, como las correspondiente base de datos de
defunciones agrupadas en las &00 causas antes mencionadas.
Los tramos de edad utilizados para el ajuste fueron los siguientes: 0-4, 5-
&4, &5-34, 35-44, 45-49, 50-79 y 80 m%s a#os.
El nivel de desagregaci!n geogr%fico para los cuales se presentan tanto las
proyecciones como las tasas ajustadas observadas corresponde a regiones
y total pa"s.
2. 2. 2. 2. DEFINICIN DE PRIORIDADES EN SALUD DEFINICIN DE PRIORIDADES EN SALUD DEFINICIN DE PRIORIDADES EN SALUD DEFINICIN DE PRIORIDADES EN SALUD
La determinaci!n de Prioridades es la selecci!n de los servicios, programas o
actividades de salud que se proporcionar%n primero con el objeto de mejorar los
beneficios en salud y la distribuci!n de los recursos en salud (Bobadilla, &996).
Este no es un concepto nuevo para la salud, impl"citamente siempre ha estado
presente en la toma de decisiones en salud p(blica y tambi$n en la pr%ctica
cl"nica. Por lo tanto el ejercicio es hacer expl"citas las prioridades, para dar
mas transparencia y mayor racionalidad a la toma de decisiones y balancear las
presiones de los grupos de poder.
Entre las razones que fundamentan la necesidad de establecer prioridades, la
m%s destacable es el cambio en las necesidades de salud, que obligan a ir
redefiniendo el sistema de salud, adapt%ndolo a los nuevos requerimientos de la
poblaci!n.
Razones para definir prioridades:
Las necesidades de salud cambian:
- Envejecimiento
poblacional
- Introducci!n de nuevas
tecnolog"as sanitarias
- Cambios en los
determinantes de salud
- Desarrollo econ!mico y
social
- Entorno Ambiental
- Patrones de comportamiento
Los conceptos en salud cambian
Prioridades Implcitas Prioridades Explcitas Prioridades Implcitas Prioridades Explcitas
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Metodologa
Ministerio de Salud de Chile xxvi
- Enfermedades incurables, pasan a tener m$todos de prevenci!n
o tratamiento eficaces.
- Agentes Infecciosos asociados a aparici!n de enfermedades
degenerativas.
- Socialmente se hacen inaceptables situaciones antes )naturales*,
ejemplo: muerte materna
Las necesidades exceden la disponibilidad de recursos
- Necesidades de salud infinitas
- Continuamente surgen nuevas necesidades
- La atenci!n de salud tendencia secular al incremento de costos
- El uso de los recursos en salud es de inter$s p(blico y existe la
exigencia de utilizar recursos en forma eficiente, especialmente
si son recursos p(blicos.
La determinaci!n de prioridades en salud toca diferentes %mbitos, por una parte
est% el enfoque t$cnico que dice relaci!n fundamentalmente con la medici!n de
los problemas de salud y la determinaci!n de las mejores intervenciones para
reducir su da#o. Sin embargo estos procesos se dan en un contexto val!rico,
espec"fico de cada sociedad, que influye en la valoraci!n de la infancia, la
maternidad, de los ancianos, que se expresan a trav$s de las preferencias
sociales, que l!gicamente influyen a la hora de definir prioridades. Asimismo,
la organizaci!n de los sistemas de salud imponen una serie de restricciones que
tambi$n afectan la priorizaci!n. El esquema de Bobadilla, es un buen ejemplo de
los diferentes %mbitos presentes en la selecci!n de prioridades en salud y del
rol que juegan en ella.
En cuanto a los aspectos puramente t$cnicos, existen diferentes m$todos
alternativos para determinar prioridades, el enfoque cl%sico utilizado por OPS
CENDES, considera los siguientes aspectos: Magnitud del problema,
Trascendencia, Vulnerabilidad y Costo, agreg%ndose en algunas propuestas la
POLITICA DE SALUD
Eficiencia
Asignacin
Eficiencia
Tcnica
Satisfaccin
Comunidad
Calidad de
la Atencin
Equidad
Inercia
Presupuestaria
Implementacin
NUEVAS
PRIORIDADES
Condiciones de
Factibilidad
-Capacidad del
sistema
-Proyeccin finan-
ciera del sector
-Aceptacin poltica
Determinantes
dinmicos
-Demanda de
atencin
-Presin poltica
-Prioridades
Agencias Int.
-Otras
PRIORIDADES
ACTUALES
Criterios Tcnicos
1. Situacin de
Salud
2. Costo-efectividad
de intervenciones
3. Preferencias
Sociales
Principios y Valores Sociales en
salud y Reproduccin
Fuente: J. L. Bobadilla 1996
Marco legal e institucional del
Sistema de Salud
POLITICA DE SALUD
Eficiencia
Asignacin
Eficiencia
Tcnica
Satisfaccin
Comunidad
Calidad de
la Atencin
Equidad
Inercia
Presupuestaria
Implementacin
NUEVAS
PRIORIDADES
Condiciones de
Factibilidad
-Capacidad del
sistema
-Proyeccin finan-
ciera del sector
-Aceptacin poltica
Determinantes
dinmicos
-Demanda de
atencin
-Presin poltica
-Prioridades
Agencias Int.
-Otras
PRIORIDADES
ACTUALES
Criterios Tcnicos
1. Situacin de
Salud
2. Costo-efectividad
de intervenciones
3. Preferencias
Sociales
Principios y Valores Sociales en
salud y Reproduccin
Fuente: J. L. Bobadilla 1996
Marco legal e institucional del
Sistema de Salud
+mbitos en la Selecci!n de Prioridades +mbitos en la Selecci!n de Prioridades +mbitos en la Selecci!n de Prioridades +mbitos en la Selecci!n de Prioridades
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Metodologa
Ministerio de Salud de Chile xxvii
tendencia. Actualmente diferentes autores
recomiendan el enfoque basado en evidencia, que
incluye: &) el An%lisis de Situaci!n, a trav$s de la
medici!n de la Carga de enfermedad, idealmente
cuantitativa con indicador (nico; 2) La Evaluaci!n
de eficacia y efectividad, es decir si tiene
intervenciones que te!ricamente puedan servir y si
en la realidad son aplicables y sirven; y 3) La
evaluaci!n econ!mica, con t$cnicas como la Costo-
efectividad. Complementariamente, es necesario
realizar: 4) La medici!n de las preferencias
sociales, en la cual el desaf"o es lograr
participaci!n de representantes de la sociedad y no
de los grupos de inter$s y 5) la construcci!n de acuerdo social, donde
participen todos los sectores y actores relevantes a la priorizaci!n en el nivel
local.
El resultado: de este proceso es un listado de intervenciones que:
Reducen significativamente el da#o en salud
Son eficaces en funci!n de sus costos
Responden a las preferencias sociales de la poblaci!n.
El desaf"o es lograr articular estos componentes de una forma coherente y
expl"cita para lograr un proceso de priorizaci!n t$cnica y socialmente v%lido.
3. 3. 3. 3. DEFINICIN DE PRIORIDADES PARA OBJETIVOS SANITARIOS. DEFINICIN DE PRIORIDADES PARA OBJETIVOS SANITARIOS. DEFINICIN DE PRIORIDADES PARA OBJETIVOS SANITARIOS. DEFINICIN DE PRIORIDADES PARA OBJETIVOS SANITARIOS.
La definici!n de prioridades se realiz! siguiendo lo recomendado en la literatura
internacional respecto del enfoque basado en evidencia, que consta de las
siguientes fases:
An%lisis de Situaci!n:
AVISA, analizado a nivel de grupo (Anexo estad"stico) para &993 y
ejercicio de proyecci!n para &999
Mortalidad ajustada y proyectada 20&0
An%lisis Integrado factores de riesgo
Encuesta Nacional de Calidad de Vida
Revisi!n evidencia
Efectividad medidas salud p(blica y cl"nicas en otros pa"ses
Preferencias Sociales:
Estudio de opiniones y expectativas de la poblaci!n. (estudios
comisi!n de reforma)
Acuerdo social y consensos
Mesas de reforma
El listado resultante dio las siguientes prioridades de da#o: las enfermedades
cardiovasculares, los tumores, los problemas de salud mental, los traumatismos y
envenenamientos, las enfermedades osteoarticulares y la salud oral. En el an%lisis
de tendencias se agregaron la diabetes y el VIH y SIDA por su importante
proyecci!n al crecimiento en los pr!ximos &0 a#os.
Problemas
Ordenados
segn
Indicador
(DALY)
Costo
efectividad
Alta
Media
Baja
Intervenciones de
Salud Pblica
Intervenciones Clnicas
Listado de
Prioridades
Magnitud/
trascendencia
Vulnerabilidad/costo
Algoritmo de Priorizaci!n
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Metodologa
Ministerio de Salud de Chile xxviii
En cuanto a los factores de riesgo, se consider! el aporte que hacen estos factores
a los principales problemas de salud, resultando en primera prioridad el tabaco,
seguido por la obesidad, el sedentarismo, la conducta sexual segura, el ambiente
saludable y el ambiente ocupacional. El an%lisis de magnitud, se realiz! a trav$s de
la encuesta de calidad de vida y de otras encuestas disponibles en el pa"s
(CONACE y otras); posteriormente se revis! la evidencia respecto de estrategia
exitosas de promoci!n y el trabajo previo que ven"a realizando el grupo Vida Chile.
4. 4. 4. 4. ELABORACIN DE LAS ESTRATEGIAS PARA EL LOGRO DE LOS ELABORACIN DE LAS ESTRATEGIAS PARA EL LOGRO DE LOS ELABORACIN DE LAS ESTRATEGIAS PARA EL LOGRO DE LOS ELABORACIN DE LAS ESTRATEGIAS PARA EL LOGRO DE LOS
OBJETIVOS. OBJETIVOS. OBJETIVOS. OBJETIVOS.
La metodolog"a de trabajo consisti! en elaborar documentos o propuestas por el
equipo de trabajo que incluy! a los encargados de programas del Ministerio, y
la presentaci!n posterior a la comisi!n, para su reformulaci!n y
enriquecimiento. Estos documentos o propuestas se basan en revisiones
bibliogr%ficas de la evidencia disponible respecto de estrategias exitosas para
el enfrentamiento de cada problema prioritario, tanto de literatura cient"fica
nacional e internacional como de documentos nacionales oficiales disponibles.
Adem%s cada instancia representada en la comisi!n present! sus objetivos y
metas, de acuerdo a las l"neas de trabajo desarrolladas por dichos grupos.
La definici!n de metas se bas! fundamentalmente en el an%lisis de tendencias y
las proyecciones, considerando la evidencia disponible a nivel internacional. De
esta forma los problemas con tendencia al descenso, tienen metas de
mantenci!n o aceleraci!n de la velocidad del descenso; los problemas en
ascenso tienen metas de estabilizaci!n de las curvas de ascenso y los estables
tiene metas de inflexi!n de las curvas hacia el descenso. Para los casos en los
que no se dispuso de informaci!n suficiente para fundamentar una meta, se
definieron objetivos de desarrollo, de manera que a futuro se puedan establecer
metas cuantificables en $stas %reas. Este fue el caso de las metas asociadas a
las expectativas poblacionales sobre el sistema de salud, aspecto que hasta
ahora no ha sido estudiado sistem%ticamente por el sector, algo similar ocurri!
con salud ocupacional y con algunos problemas de salud mental.
Es necesario destacar que el trabajo de la comisi!n permiti! adem%s verificar la
necesidad de mejorar los sistemas de informaci!n disponibles en el pa"s, no s!lo
en cuanto a informaci!n epidemiol!gica sino tambi$n de indicadores de proceso
e impacto de los programas en funci!n.
Es as" como se prepar! un documento con una propuesta de sistema de
informaci!n para los objetivos, la cual considera insumos provenientes de las
siguientes fuentes:
- Registros y estad"sticas oficiales del Ministerio
- Resultados de la encuesta CASEN
- Resultados de la encuesta de Calidad de Vida
- Resultados de Estudio de necesidades y expectativas de la poblaci!n.
La construcci!n de un sistema de informaci!n apropiado a las necesidades de
una macro y micro gesti!n en salud moderna constituye sin duda un desaf"o
para este decenio.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 1
OBJETIVO I
MEJORAR LOS LOGROS
SANITARIOS ALCANZADOS
1. INTRODUCCIN
lurunlc cl :_lo XX lo: hlcno: cxcrncnluno: unu noloru ncoriu dc
nuc:lru :luuon dc :ulud, dchdo lunlo ul nu_or dc:urrollo :oul _
conono uc rcdundo cn ncorc: ondonc: dc \du, ono u lu
nlcncnluon dc olilu: dc :ulud uhlu dc _run nulo ohluonul
1
.
L:lo: lo_ro:, uc hun :do rclc\udo: or lo: or_un:no: nlcrnuonulc:,
no: :luun cn unu o:on r\lc_udu cn cl onlcxlo lulnouncruno c:
u:i ono cl !nIornc Mundul dc Sulud dc lu OMS dc 1:::, dc:luuhu uc
durunlc cl :_lo \cnlc lu: hlcnu: _unuron 1 uo: dc cxclul\u dc \du
_ u:uron dc unu lu:u dc Icunddud _lohul dc 5, ho: or nucr cn lu
dudu dcl 50, u unu lu:u uluul dc z,. L:lu huu cn lu Icunddud rcduo
cl lcno dcdudo ul cnhuruzo _ u lu runzu _ d:nnu_o lu ur_u dc
nIconc: _ uncnu dc lu: nucrc:, crnlndolc: lcncr nu_or Iucrzu _
c:luluru, nulundo cn cl hcnc:lur _cncrul dc lu ohluon. .:n:no,
cl !nIornc Mundul dcl z000, dcdudo u lu ncoriu dcl dc:cnco dc lo:
:cr\o: dc :ulud, :luu u nuc:lro ui: cn cl lu_ur z, cnlrc 1:1 ui:c:,
or :u: rc:ulludo: cn lo_ro: cn :ulud, ncddo: cn uo: dc \du lhrc: dc
d:uudud, uc cxrc:u lu c:crunzu dc \du cn :ulud lcnu, _ cn cl
nuncro uno ono cl ui: on ncnor dc:_uuldud cn lu :ohrc\du dc lo:
ncnorc: dc 5 uo:.
Ln c:cnu on c:lc ohcl\o :unluro :c rclcndc u:c_urur lo _u
ulunzudo _ onlclur lu u_cndu cndcnlc cn cl onlrol dc lu: ulolo_iu:
u:oudu: ul :uhdc:urrollo, cnlrc lu: uc :c cnucnlrun lo: rohlcnu:
nIco:o: _ nulcrno nIunllc:. . lru\: dc d\cr:o: c:ludo: :c hu
onrohudo uc lo: lo_ro: unlc: cnunudo: no ulunzun cn _uul ncddu
u lodu lu ohluon, _ uc rc\ulccn cuco: :c_ncnlo: on
norlunlc: rczu_o:, uc huhluulncnlc orrc:ondcn u onundudc:
rurulc: _ ohrc:.
lor olru urlc, rccnlcncnlc :c hu dc:rlo cl Icnoncno dc lu cncr_cnu
_ rccncr_cnu dc cnIcrncdudc: nIco:u:, dcl uul Chlc no c:lu ucno.
L:lc nrcncnlo :c hu u:oudo u lo: roc:o: dc _lohulzuon, uc
n\olurun un nu_or no\ncnlo dc lu: ohluonc:, rcncnlo dcl
oncro nlcrnuonul dc ulncnlo: _ rodulo: holo_o: _ u unho:
lnulo:, u_rc_undo:c cn cl ullno lcno unu rcouuon rccnlc
:
-n Cr-ul luLlio l-ulll oli-v-m-nl. nil-d :lul-, 100 1. MMWl ril 02,
1l~8 (12)2~12~o.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2
:ohrc cl c\cnluul u:o dc urnu: holo_u:. Ln cl u:o hlcno, :olo cn
lu: ullnu: do: dudu: :c hu dclcludo lu rc:cnu dcl \!HS!l., dc lu
hcull: C, dcl Hunlu\ru:, dc lu Ichrc Q, lu chrlho:: unnu, lu
c:lron_lodu:: _ lu rccncr_cnu dc lu lclo:ro:: _ cl olcru.
.dcnu:, cn lo: ui:c: dc nuc:lro cnlorno cruno :c hun rodudo
cdcnu: dc dcn_uc, hrolc: dc Ichrc unurllu _ cl rchrolc dc lu nuluru,
unlo u lu cr::lcnu dcl olcru, lu c:lc huhonu, lu ruhu cn unnulc:
don:lo:, lodo lo uul on:llu_c un rc:_o uc c: ncc:uro rc\cnr _
onlrolur.
Lu c:lrulc_u uru cl lo_ro dc c:lc ohcl\o c: _urunlzur cl unlncnlo
dc lu: Iunonc: dc :ulud uhlu _ u:c_urur cl uc:o _ lu oorlundud u
lu ulcnon dc :ulud. .dcnu: dc c:lc cnIouc _lohul, :c rcucrc lu
ccuon dc nlcr\cnonc: dc :ulud uhlu uru rc\cnr duo:
c:ciIo:, c:culncnlc cn lo: :c_ncnlo: nu: dc:rolc_do: dc lu
ohluon. Ln lu: :conc: :_ucnlc: dc c:lc uilulo :c dc:rhcn lu:
rnulc: urcu: dc nlcr\cnon.
u. Sulud !nIunll
h. Sulud dc lu Mucr
. LnIcrncdudc: !nIco:u: 1run:n:hlc:
d. Sulud .nhcnlul
c. Luhoruloro: dc Sulud luhlu
ionc: uc :uluu luhliu vinuluuu: u Loro: :uniiurio: cn Chilc ionc: uc :uluu luhliu vinuluuu: u Loro: :uniiurio: cn Chilc ionc: uc :uluu luhliu vinuluuu: u Loro: :uniiurio: cn Chilc ionc: uc :uluu luhliu vinuluuu: u Loro: :uniiurio: cn Chilc
lluniIiouoion Iumiliur d-o-no d- luu d- I-oundidud, morlulidud mul-rnu
morlulidud mul-rnu or uLorlo
lro_rumu d- Conlrol d- -nI-rm-dud- lnI-ooiou
o CoL-rluru umliudu d- ul-noion rimuriu u oLluoion inIunlil r-duooion
morlulidud or diurr-u -nI-rm-dud r-iruloriu u_udu
o lro_rumu d- Conlrol d- lu luL-rouloi luu d- inoid-noiu u niv-l- d-
-liminuoion (m-no d- 20 or 100.000 luLilunl-) .
o lro_rumu d- zoonoi Lliminuoion d- lu ruLiu or unimul- domolioo
o lro_rumu d- oonlrol d- v-olor- Lrrudiouoion -d- -_l (v-olor
d- lu Ii-Lr- umurillu d-n_u-) d-l Clil- oonlin-nlul -rrudiouoion d- lu
muluriu (1~5) -liminuoion d- lu lrunmiion v-oloriul d-l Clu_u (1).
o lro_rumu d- vuounuoion Lrrudiouoion d- lu viru-lu -rrudiouoion d- lu
oliomi-lili, -liminuoion d- lu diIl-riu, oonlrol d-l urumion, loluno,
ruLoolu - inI-ooion- invuoru or lu-molilu inIlu-nzu.
:-_uridud ulim-nluriu l-duooion d- luu d- Ii-Lr- liIoid-u, lriguinoi
lro_rumu d- lim-nluoion Coml-m-nluriu -nrigu-oimi-nlo d-
ulim-nlo r-duooion d- lu d-nulrioion, r-duooion d- r-vul-noiu d- Looio,
d- lu uviluminoi un-miu d- ori_-n nulrioionul, d- lo d-I-olo d-
oi-rr- d-l luLo n-urul.
lrol-ooion d- lu mul-rnidud - inIunoiu l-noion inliluoionul d-l urlo -n
,7%, r-duooion d- lu morlulidud mul-rnu -ri nulul.
luoruoion d-l u_uu oluLl- r-duooion d-l indio- d- i-zu ouriudu
oLlurudu o -rdidu.
lro_rumu d- -guiu oonlrol d- ouno-r oorvioo ul-rino uum-nlo d- lu
ooL-rluru d- uuniooluu r-duooion d- lu luu d- morlulidud --oiIiou
or -l- ouno-r.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c o
2. SALUD INFANTIL
Ln c:lu urcu :c lunlcun nlcr\cnonc: dc:lnudu: u cnIrcnlur lu: :_ucnlc:
urcu:
Morluldud !nIunll
lronoon dcl dc:urrollo nlc_rul dcl no
LnIcrncdudc: Cronu: dc lu ncz
1ruunul:no: _ cn\cncnuncnlo:
2.1 MORTALIDAD INFANTIL
lurunlc lodo cl :_lo XX lu norluldud nIunll cn Chlc cxcrncnlo unu
lcndcnu :o:lcndu ul dc:cn:o. Ln 1:50, 1 dc udu nl no: Iullciun
unlc: dc unlr cl rncr uo dc cdud, cl uo 1:70 lu lu:u dc:cndiu u 7:
or 1.000 nudo: \\o: _ cn 1::o 10 dc udu nl no: Iullccn cl rncr
uo dc \du. L:lo no: :luu cn cl :c_undo lu_ur cnlrc lo: ui:c: on
ncnor norluldud nIunll dc Lulnounru, dondc cl rncro c: Cuhu on
unu lu:u dc ,z or 1000 nudo:
\\o: uru c:c uo.
.l cxunnur lu: ruzonc: dc c:lu
lcndcnu, :c onlu_c uc cl
Icnoncno c: nulluu:ul,
rcluonundo:c or unu urlc u lu:
ul\dudc: dc:urrolludu: or cl
:clor :ulud, _ or olru urlc u lo:
unho: dcno_ruIo: _ u lu
nIlucnu dc lo: rc:lunlc: :clorc:
:oulc: _ conono:.
Ln lo uc :c rcIcrc u ul\dudc:
rou: dcl :clor :ulud, ul_uno:
n\c:l_udorc: nunIc:lun uc
_run urlc dc lu d:nnuon dc lu:
nucrlc: nIunllc: c:lun u:oudu:
u lu cxlcn:on _ ohcrluru dc lo:
Scr\o: dc Sulud. Lo: no:
hlcno: nucn cn nulcrndudc: _
rchcn ulcnon roIc:onul cn
nu: dcl ::% dc lo: u:o:.
lc:clo u lu ohluon, hu
\urudo lu ondulu rcrodul\u dc lu: nucrc:, ncddu or unu rcduon
dc lu Icunddud dc 1.: ho: roncdo or nucr cn 1:5 u z.5 cn 1::o.
Oh|ciivo :uniiurio _ Mciu puru Moriuliuuu lnIuniil Oh|ciivo :uniiurio _ Mciu puru Moriuliuuu lnIuniil Oh|ciivo :uniiurio _ Mciu puru Moriuliuuu lnIuniil Oh|ciivo :uniiurio _ Mciu puru Moriuliuuu lnIuniil
l:nnur cn un z5% lu norluldud nIunll u n\cl nuonul lu:u ul z010
dc 7,5 or 1000 nudo: \\o:.
Mortalidad Infantil Pases Seleccionados.
Tasa por 1.000 NV (Fuente: OPS)
16,6
31,8
10,8
6,2
14,1
7,1
8,9
0
5
10
15
20
25
30
35
Argentina Brasil Costa Rica Cuba Uruguay USA Chile
Mor t alidad Infant il, Infant il Tar da y Neonatal.
Chile 1980- 2000
0
5
10
15
20
25
30
35
80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00
aos
t
a
s
a
s
/
1
0
0
0
n
a
c
.
v
i
v
M. Infantil
M. Infantil T.
M. Neonatal
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~
Ln cl uo 1::o lu oncnlruon dc nuncnlo: dc ordcn 1 _ z c: u: dcl
70% _ :c on:lulu uunuluon dc lu Icunddud cn nucrc: o\cnc: (0%
dc lo: nudo: \\o: ro\cncn dc nucrc: cnlrc lo: z0 _ z: uo:). L:lo:
hcho: c:luriun dclcrnnundo nu_or rooron dc nuncnlo: dc ho:
dc:cudo:, ucnc: rohuhlcncnlc rchriun ncor ulcnon _ ududo
nulcrno, lo uc huriu d:nnur :u rc:_o dc nucrlc. L: u:i ono ul
orrcluonur lu norluldud nIunll on lu nululdud durunlc cl :_lo z0 :c
oh:cr\u unu orrcluon dcl 0,o: cnlrc unho: Icnoncno:. Lo: unho:
cn lu nululdud _ cl lunuo dc lu Iunlu c:lun c:lrchuncnlc rcluonudo:
on cl ncoruncnlo dc lu cduuon dc lu: nudrc:. L:lc ncor n\cl
ullurul cxluriu u: un lcro dcl dc:cn:o dc lu norluldud nIunll. .
c:lc rc:clo uhc dc:luur uc cl :clor :ulud lunhn hu u_udo un rol
rcondcrunlc cn lu rcduon dc lu nululdud, _ruu: u lo: ro_runu: dc
lunIuon Iunlur nlcncnludo: u ncdudo: dc lo: 0.
Olro clcncnlo dc norlunu hu :do cl
uuncnlo cn lu: ohcrluru: dc :uncuncnlo
hu:o (u_uu oluhlc _ ulunlurlludo). Ll
:0% dc lu: \\cndu: dc :clorc: urhuno:
o:cc u_uu oluhlc nlrudonluru, lo uc
hu rc:ulludo Iunduncnlul cn lu d:nnuon
dcl rohlcnu dc cnIcrncdud durrcu.
lc:clo u lu: rnulc: uu:u: dc
norluldud nIunll, :c oh:cr\u unu \uruon
norlunlc dcl crIl cdcnolo_o cn lo:
ullno: z0 uo:, rodulo dc lu _run
d:nnuon dc lu norluldud or
cnIcrncdudc: nIco:u: _ lu: dc uu:u
rc:ruloru. Cono on:cucnu dc lo
unlcror hun uuncnludo :u norlunu rclul\u lu: uIconc: crnululc:
_ lu: unonuliu: on_nlu:, uc :on rc:on:uhlc: cn onunlo dcl 5% dc
lu: dcIunonc: dc ncnorc: dc un uo. .lrcdcdor dc un 5.z% dc lo: rcn
nudo: c:u ncno: dc z500 _r:. _ un 1.5% lcnc c:o n:uIcnlc (cnlrc
z.500 _ z.::: _r:.). L:lu: Iru: :c hun nunlcndo rclul\uncnlc c:luhlc:
cn lo: ullno: uo: _ :on ncnorc: u lu: oh:cr\udu: cn olro: ui:c: cn
\iu: dc dc:urrollo. Ll orcnluc dc no: dc 1500 _r:. dc c:o ul nucr
(rcn nudo: dc nu_ huo c:o dc nuncnlo) c: dc 0,o% , :n cnhur_o
onlrhu_cn on un 0% dc lu norluldud nIunll.
luru unlr on lu nclu, uc :_nIu llc_ur ul uo z010 on unu
norluldud nIunll dc 7.5 or nl nudo: \\o:, :c rcucrc cnlrur lo:
c:Iucrzo: cn lu: uu:u: crnululc:, on_nlu: _ rc:ruloru: uc
:unudu: on:llu_cn un 7:% dc lu norluldud nIunll.
Tasa de Mortalidad Infantil
Chile 1980 - 1999 y proyeccin 2010
(tasa por 1000 NV)
y = -7.2595Ln(x) + 32.355
R
2
= 0.9718
5
10
15
20
25
30
35
40
1
9
8
0
1
9
8
2
1
9
8
4
1
9
8
6
1
9
8
8
1
9
9
0
1
9
9
2
1
9
9
4
1
9
9
6
1
9
9
8
2
0
0
0
2
0
0
2
2
0
0
4
2
0
0
6
2
0
0
8
2
0
1
0
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 5
u. u. u. u. Cuu:u: lcrnululc: Cuu:u: lcrnululc: Cuu:u: lcrnululc: Cuu:u: lcrnululc:
h. h. h. h. .nonuliu: Con_nlu: .nonuliu: Con_nlu: .nonuliu: Con_nlu: .nonuliu: Con_nlu:
Son rc:on:uhlc: dc un 1% dc lu: dcIunonc: dc ncnorc: dc un uo,
on:llu_cn lu :c_undu uu:u dc norluldud nIunll on unu lu:u dc .z
or nl nudo: \\o:, lu uc :c hu nunlcndo rclul\uncnlc c:luhlc cn
lo: ullno: 10 uo:. Ln cl _ruo dc 1 u 1 uo: :on lu lcrcru uu:u dc
nucrlc onlrhu_cndo on ulrcdcdor dcl 1% dc lodu: lu: nucrlc:.
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru uu:u: dc norluldud _ norhldud Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru uu:u: dc norluldud _ norhldud Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru uu:u: dc norluldud _ norhldud Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru uu:u: dc norluldud _ norhldud
lcrnulul lcrnulul lcrnulul lcrnulul
Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo
l:nnur lu norhnorluldud nconulul
Conlrhur u ncorur lu uldud dc \du dc lo: no: uc c_rc:un dc
undudc: dc ududo nlcn:\o nconulul
Ohcl\o dc lc:urrollo Ohcl\o dc lc:urrollo Ohcl\o dc lc:urrollo Ohcl\o dc lc:urrollo
Mcorur lu uldud dc lu ulcnon nconulul
o Luuncnlo ndudc: Nconulolo_iu
o lc_onulzuon dc lu ulcnon nconulul
o !nlcncnluon dc rc:dcnu: nconululc:
o llun dc uuluon onlnuu u n\cl nuonul
o lro_runu Nuonul dc :o dc SurIulunlc
o !nlcncnluon dc ollino: dc :c_uncnlo dc rcnuluro:
o lro_runu dc u:o dc ndonclunu
o S:lcnu \_lunu _ nonlorco dc lu norhnorluldud dcl
ncnor dc 1500 _r:.
Ohcl\o: Ohcl\o: Ohcl\o: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: luru .nonuliu: Con_nlu: Sunluro: _ Mclu: luru .nonuliu: Con_nlu: Sunluro: _ Mclu: luru .nonuliu: Con_nlu: Sunluro: _ Mclu: luru .nonuliu: Con_nlu:
Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo
lrc\cnr lu ourrcnu dc ul_unu: unonuliu: on_nlu: (dcIclo: dc
crrc dcl luho ncurul)
Mcorur lu uldud dc \du dc lo: no: orludorc: dc unonuliu:
on_nlu:
Ohcl\o dc lc:urroll Ohcl\o dc lc:urroll Ohcl\o dc lc:urroll Ohcl\o dc lc:urrollo oo o
ForlIuon dc lu hurnu on udo Iolo
Mcoruncnlo dc lu uudud rc:olul\u dc lo: cnlro: dc rcIcrcnu
nuonul uru cl lruluncnlo dc urdouliu: on_nlu:
!nlcncnluon dc rc_:lro nuonul dc nulIornuonc: on_nlu:
lro_runu dc lruluncnlo !nlc_rul dc no: I:urudo:.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c o
. . . . !nIcon !nIcon !nIcon !nIconc: lc:ruloru: ._udu: (!l.) c: lc:ruloru: ._udu: (!l.) c: lc:ruloru: ._udu: (!l.) c: lc:ruloru: ._udu: (!l.)
Lu: !l. :on lu :c_undu uu:u dc norluldud nIunll lurdiu, ulunzundo
cru dcl 1% dcl lolul dc nucrlc: dc ncnorc: dc un uo _ un zz% dc lu:
dcIunonc: nIunllc: lurdiu:. lor olru urlc on:llu_cn lunhn cl
rnul nol\o dc on:ullu: _ dc c_rc:o: ho:luluro: cn lu ohluon
nIunll. Ln cl _ruo dc 1 u 1 uo: :on lu :c_undu uu:u dc nucrlc, :cndo
rc:on:uhlc: dc un 11% dcl lolul dc dcIunonc: cn c:lc _ruo dc cdud.
2.2 PROMOCIN DEL DESARROLLO INTEGRAL DEL NIO
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru !l. Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru !l. Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru !l. Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru !l.
Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo
l:nnur lu norhnorluldud or !l. (nclu: ro_runu !l.)
Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo
Foulzur c:lrulc_u: cn Scr\o: _ onunu: dc ullo rc:_o % dc
nucrlc: cn donlo or ncunoniu, uc:hldud u :cr\o:,
cxo:on u Iulorc: dc rc:_o unhcnlul (Irio, onlunnuon,
hununcnlo)
Conron:o: dc _c:lon on lo: :cr\o:.
Cunuu dc onunuon :oul rcn:u, rudo, 1\.
Cuuluon onlnuu
Ohcl\o: Sunluro: _ nclu: uru lc:urrollo !nlc_rul dcl No Ohcl\o: Sunluro: _ nclu: uru lc:urrollo !nlc_rul dcl No Ohcl\o: Sunluro: _ nclu: uru lc:urrollo !nlc_rul dcl No Ohcl\o: Sunluro: _ nclu: uru lc:urrollo !nlc_rul dcl No
Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo
Mcorur cl c:ludo nulronul dc lu ohluon nIunll
lcdur duo (indc COll)
- Lxlcndcr ro_runu: dc Iluoruon dc u_uu
- lro_runu dc :cllunlc:
- Lxun:on ohcrluru ulcnon ncnorc: ulcnon ncnorc: ulcnon ncnorc: ulcnon ncnorc:
Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo
lrono\cr cl dc:urrollo nlc_rul dcl no
- lclcon dc holrod:no on_nlo _ Icnllclonuru ul nuncnlo.
- !dcnlIur c nlcr\cnr rcozncnlc :ohrc lo: no: cn rc:_o
- lro_runu dc c:lnuluon _ c\uluuon dcl dc:urrollo :onolor cn
no: ncnorc: dc :c: uo:
- Fornuluon dc lunc: onunulc: uru cl dc:urrollo nlc_rul _
:o:oul cn :clorc: dc cxlrcnu ohrczu
- !dcnlIuon dc no: cn rc:_o dc duo dc :ulud ncnlul
(n:lruncnlo \uldudo or lu undud dc :ulud ncnlul)
lrono\cr huhlo: ulncnluro: :uluduhlc:
- lronoon dc ondulu: _ huhlo: ulncnluro: :uluduhlc:
- Fornuluon _ d:lrhuon dc _uiu: ulncnluru:
- Foncnlo dc lu lulunu nulcrnu uuluon, nunuul, urlllu:,
\dco, urcdluon ho:lulc: un_o: dc lu nudrc _ dcl no
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 7
Ln lu ncddu uc nu_or nuncro dc no: :ohrc\\cn ul rncr uo dc \du
(:: dc udu 100), :c huc nu: norlunlc rcouur:c dc :u uldud dc
:ohrc\du. Lo unlcror rcucrc r\lc_ur c:lrulc_u: dc ronoon dc
ondulu:, huhlo: _ c:llo: dc \du :uluduhlc: _ c:lrulc_u: dc rc\cnon
dc lo: duo: rc\ulcnlc:. Lu: uonc: rorluru: c:lun rcluonudu: on
lu ronoon dcl dc:urrollo nlc_rul dcl no dc:urrollo :o:oul,
nulron, ncdo unhcnlc, :cxuuldud, ondulu: :uluduhlc:.
lcnlro dc c:lo: u:clo: cl nu: lruhuudo cn Chlc hu :do cl lcnu
nulronul, u lru\: dcl ro_runu dc ulncnluon onlcncnluru _ cl
cnrucncnlo on nronulrcnlc:. Lu dc:nulron cn Chlc :c hu
rcdudo dc un 15.5% dc lu ohluon huo onlrol cn 1:75 hu:lu llc_ur u
un \ulor roncdo uluul dc 0.%. .:n:no, ruluncnlc no cx:lcn lu:
u\lunno:: dc or_cn nulronul _ :c hu rcdudo norlunlcncnlc lu
rc\ulcnu dc hoo cn Chlc. lc c:lu Iornu, cl crIl cdcnolo_o dc
lo: rohlcnu: nulronulc: :c cnucnlru cn un roc:o dc lrun:on, on
unu lcndcnu rccnlc ul :ohrcc:o _ ohc:dud cn lodu lu ohluon. Ln
lu ohluon nIunll lu: rc\ulcnu: oh:cr\udu: :on dc 15 _ 7%
rc:cl\uncnlc. 1unlo u lo: rohlcnu: dc nulnulron cx:lcn olro:
rohlcnu: nulronulc: ono :on cl dIl dc lullu _ lo: dIl dc
nronulrcnlc: Icrro, zn _ ohrc.
Ln uunlo u lu :ulud orul, lu: ullu: rc\ulcnu: dc ulolo_iu: huulc: _ lu
huu d:onhldud dc rcur:o: hununo: _ Ii:o: odonlolo_o: lunlo cn
cl :clor uhlo ono r\udo, ohl_u u uc cl Mn:lcro dc Sulud,
olor_uc c:cul nIu:: u lu: uonc: ronoonulc:, cduul\u: _
rc\cnl\u: dc :ulud huul. lor cllo :c hu lunlcudo nororur cl
ononcnlc Odonlolo_o ul onlrol dcl no :uno, uru cduur u lu nudrc
cn onlcndo: rc\cnl\o: _ rono\cr lu dcr\uon rcoz cn u:o dc
ulolo_iu:.
2.3 ENFERMEDADES CRNICAS
.:oudu ul unho cn cl crIl cdcnolo_o dc lu: rnulc: uu:u: dc
nucrlc dcl _ruo ncnor dc no uo:, cncr_cn ono rohlcnu dc :ulud
uhlu ul_unu: cnIcrncdudc: ronu: uc uIclun u lu ohluon nIunll _
uc ondonun un dclcroro dc lu uldud dc \du dcl no, or lu:
:cuclu: _ lu: lnluonc: uc lc roducn cn :u dc:urrollo ho:o:oul
_ uc rcrc:cnlun unu :luuon dc ullo nulo :oul _ conono uru
lo: no:, :u: Iunlu: _ lu :ocdud cn :u onunlo. Lnlrc c:lu: :on
rorluru: cl uncr nIunll, n:uIcnu rcnul ronu, lu: cnIcrncdudc:
ncluholu:, cl :du cdulro.
Lo: uncrc: nIunllc: :on lu :c_undu uu:u dc nucrlc cn lo: nu_orc: dc
5 uo:. Ln uunlo u loulzuon dc:luun lu: lcucnu: u_udu: _ lnIonu:
uc rcrc:cnlun ulrcdcdor dcl 0% dc lodo: lo: uncrc: nIunllc:. Lo:
lruluncnlo: d:onhlc: crnlcn un ullo nur_cn dc uruon. Lu
:ohrc\du lhrc dc cnIcrncdud u 10 uo: cn no: c:u:udo: _ lruludo:
oorlunu _ udcuuduncnlc :ohrcu:u cl 0%
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 8
2.4 TRAUMATISMOS Y ACCIDENTES
Ln cl _ruo dc 1 u : uo: lo: udcnlc: _ \olcnu: :c uhun ono lu
rncru uu:u dc nucrlc, on:llu_cndo :ohrc cl 10% dcl lolul dc
dcIunonc: dc c:lc _ruo dc cdud.
Lu :luuon uluul, lo: ohcl\o: _ nclu: rcluonudo: on lo:
lruunul:no: _ cn\cncnuncnlo: :c unulzun cn cl uilulo z.
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: Cronu: cn No: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: Cronu: cn No: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: Cronu: cn No: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: Cronu: cn No:
Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo
lcdur lu: nucrlc: or uncr cn no:
Mcorur uldud dc \du dc no: on uncr
lcdur lu ndcnu dc S!l. cdulro
Mcorur uldud dc \du dc no: orludorc: dc S!l.
Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo
Lnlrc_ur lruluncnlo oorluno _ dc uldud u lo: no: orludorc: dc
uncr,
lro_runu dro_u: onlru cl Cuncr
1run:lunlc: Mcdulurc:
.lcnon nlc_rul _rululu dc lo: no: on S!l.
1ruluncnlo Iurnuolo_o on unlrclro\rulc: on c:ucnu: dc ullu
cIcl\dud
lrc\cnon dc lu lrun:n:on \crlul dcl \!H on ohcrluru dcl 100%
Lu rc\cnon dc lu lrun:n:on \crlul dcl \!H :c cIcluu on
ohcrluru _rululu dc un 100%, on::lcnlc cn cl lruluncnlo on
unlrclro\rulc: u lu nucr \!H o:l\u, durunlc cl cnhuruzo, cl urlo
_ ul rcn nudo.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c
3. SALUD DE LA MUJER
3.1 SALUD REPRODUCTIVA
Lu norluldud nulcrnu hu dc:cnddo dc 7, or dcz nl nudo: \\o: cn
1:o0 u 1,: cn z000, :luundono: cn lu uluuldud ono cl ui: on lu
:c_undu lu:u nu: huu dc Lulnounru, dc:u: dc ru_uu_.
Lu: onluonc:
rcluonudu: on cl
cnhuruzo _ cl cnhuruzo
lcrnnudo cn uhorlo,
hun :do
lrudonulncnlc lu:
uu:u: on nu_or
norlunu dcnlro dc
lu: nucrlc: nulcrnu:.
Sn cnhur_o, lu huu
:o:lcndu dc lu
norluldud or uhorlo hu llc\udo u uc cn c:lu ullnu dudu hu_un :do
nu: rclc\unlc: lu: onluonc: dcl cnhuruzo. lccnlcncnlc lu:
onluonc: dcl ucrcro hun llc_udo u ouur cl lcrcr lu_ur ono
uu:u dc nucrlc nulcrnu.
Lu ruzon nu: norlunlc dc c:lu huu c: lu onlnuu ncoriu dcl uc:o _
uldud dc lo: Scr\o: dc Sulud lcrodul\o:,
nulundo lunlo cn lu :ohrc\du, ono cn cl
hcnc:lur dc lu: nucrc: _ :u: Iunlu:.
Lnlrc c:lo: :cr\o: dc:luun lo: ro_runu: dc
lunIuon Iunlur, uc oncnzun u Iunonur
cn Chlc u ncdudo: dc lu dudu dcl 0,
nul:udo: or cl _ohcrno ono unu Iornu dc
rcdur lu norluldud nulcrnu or uhorlo. Ll
nulo dc c:lu nul\u Iuc unu rcduon dcl
50% dc lu lu:u _lohul dc Icunddud cn 0 uo:.
Lu norluldud nulcrnu :c rcduo dc:dc unu lu:u
dc z7.: or 10.000 nudo: \\o: cn 1:5 u z
or dcz nl nudo: \\o: cn 1::o. Lu lu:u or
uhorlo :c rcduo lunhn cn c:lc criodo dc:dc :.: u 0.5 or dcz nl
nudo: \\o:. Olro norlunlc nulo dcl onlrol dc lu nululdud hu :do
lu nodIuon dcl rol :oul _ conono dc lu hlcnu:, crnlndolc:
nororur:c cn nu_or ncddu ul uno luhorul
Mortalidad Materna Total y por Aborto
Chile 1985 - 1999
0
1
2
3
4
5
6
85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99
T
a
s
a
p
o
r
1
0
.
0
0
0
N
VMaterna total
Aborto
Ohcl\o Sunluro _ Mclu uru Morluldud Mulcrnu Ohcl\o Sunluro _ Mclu uru Morluldud Mulcrnu Ohcl\o Sunluro _ Mclu uru Morluldud Mulcrnu Ohcl\o Sunluro _ Mclu uru Morluldud Mulcrnu
l:nnur lu Morluldud Mulcrnu cn un 50% lu:u ul z010 dc 1,z or
10.000 nudo: \\o:.
Mortalidad Materna Pases Seleccionados.
Tasa por 100.000 NV (Fuente: OPS)
35
55,8
35,3
33,9
11,1
9,9
19
0
10
20
30
40
50
60
Argentina Brasil Costa Rica Cuba Uruguay USA Chile
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 10
n :c_undo u:clo u dc:luur, hu :do lu onlnuu ncoriu cn cl uc:o ul
ududo rcnulul, u lru\: dc lu rcd dc ulcnon rnuru, _ u lu ulcnon
ho:luluru dcl urlo, uc hu crnldo rcdur nucrlc: c\luhlc: _ruu:
u lo: u\unc: lcnolo_o: dc lu ulcnon oh:llru. Ln Chlc lu ohcrluru
dc lu ulcnon ho:luluru dcl urlo uuncnlo dc:dc un 71,% cn 1:5 u un
::,7% cn 1::7. Lu norluldud or uIconc: crnululc: :c hu rcdudo
dc 1,o u 1,5 or 1000 nudo: \\o: cn 1::o.
luru uc lu nulcrndud :cu :c_uru :c rcucrcn uonc: :nulluncu: cn
lrc: Ircnlc:
:
lcdur cl nuncro dc cnhuruzo: no dc:cudo: _ dc ullo rc:_o
lcdur cl nuncro dc onluonc: oh:llru:
lcdur lu lu:u dc norluldud cn lu: nucrc: uc rc:cnlun
onluonc:.
Lx:lcn c:lrulc_u: c nlcr\cnonc: uru nuncur udu uno dc lo: lrc:
u:clo: dcl rohlcnu. Sc dchc uuncnlur lu d:onhldud _ cl uc:o u lu
nIornuon _ u lo: :cr\o: dc lunIuon Iunlur uru rcdur
:uh:lunulncnlc cl nuncro dc cnhuruzo:, cn c:cul lo: dc ullo rc:_o _
lo: no dc:cudo:.
Sc dchc u:c_urur uc lodu: lu: nucrc: lcn_un uc:o u :cr\o: dc
:ulud dc uldud durunlc cl cnhuruzo, cl urlo _ cl o:lurlo, uru u:i
rcdur lu unldud _ lu _ru\cdud dc lu: onluonc: oh:llru:.
.:n:no, :c dchc hrndur nIornuon :ohrc lu rc\cnon _ cl
lruluncnlo dc lu: cnIcrncdudc: durunlc cl cnhuruzo _ :ohrc lu dclcon
rcoz _ :u lruluncnlo uundo :c rc:cnlun onluonc:.
Sc dchc ro\ccr uc:o u ududo: oh:llro: c:cnulc: u lodu: lu:
nucrc: uc lo ncc:lcn, on cl ohcl\o dc rcdur lu lu:u dc nucrlc
uundo :c rc:cnlun onluonc:.
l-duoir -l num-ro d- lo
-mLuruzo d- ullo ri-_o
u lruvo d- u lruvo d- u lruvo d- u lruvo d-
lluniIiouoion Iumiliur
l-duoir -l num-ro lu -v-ridud d-
oomliouoion- oLlolriou
u lruvo d- u lruvo d- u lruvo d- u lruvo d-
l-noion r-oono-oionul r-nulul
uru -vilur roLl-mu d-l-olur
oomliouoion- u li-mo
l-duoir lu luu d- l-lulidud -n lu
mu-r- oon oomliouoion-
u u u u lruvo d- lruvo d- lruvo d- lruvo d-
oo-o u ouidudo oLlolrioo
--noiul-
u-nl- Ol:lOM: Mul-rnidud :-_uru. :ulud Mul-rnu lro_rumu d- Mul-rnidud :-_uru
;
Ol:lOM: lugu-l- Mudr-lL-Lo lml-m-nlundo lu mul-rnidud -_uru -n lo ui-. :ulud
Mul-rnu ro_rumu d- Mul-rnidud -_uru.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 11
u. u. u. u. Lnhuruzo: no dc:cudo: Lnhuruzo: no dc:cudo: Lnhuruzo: no dc:cudo: Lnhuruzo: no dc:cudo:
Ll cnhuruzo no dc:cudo, ondon uc rcd:onc u lu rculzuon
\olunluru dc un uhorlo ro\oudo, :c u:ou on _norunu dc lu rou
I:olo_iu rcrodul\u dc lu nucr _ cl no u:o, o u:o nudcuudo dc
nlodo: unlonconulc: cIuc:. L:lc u:clo :_uc :cndo
norlunlc cn cl ui:, lunlo dc:dc lu cr:cl\u dc lu :ulud uhlu ono
dc lu :ulud cr:onul, dudo cl clc\udo nuncro dc uhorlo: ro\oudo:
(c:lnudo: cn 100 u 150 nl u:o: udu uo) cnhuruzo: cn udolc:cnlc:
(1 % :ohrc cl lolul dc nuncnlo:), c ho: no dc:cudo:, uhundonudo: o
nullruludo:.
luru rc:ol\cr lu: hrchu: dc dcnundu no :ul:Ichu cn c:lu urcu, uc
lcndc u oncnlrur:c cn _ruo: nu: \ulncruhlc:, :c rcucrc un
Iorlulcncnlo dc lu: ul\dudc: dc lc_uluon dc Fcunddud, on
rlcro: dc Culdud dc .lcnon c:lrulc_u !nIornuonLduuon
Conunuon, dIu:on :ohrc dcrcho: :cxuulc: _ rcrodul\o:,
uuluon dcl cr:onul dc :ulud cn Sulud Scxuul _ lcrodul\u (S.S.l),
Iorlulccr ul\dudc: dc cduuon _ on:ccriu uc crnlun u lo:
u:uuro: dc lo: :cr\o: rculzur dc:onc: cr:onulc: lcnuncnlc
nIornudu: cn nulcru dc :cxuuldud _ rcroduon, uuncnlur ohcrluru
uluul, unlur oIcrlu dc nlodo: d:onhlc: _ Ioulzuon dc uonc:
cn _ruo: nu: \ulncruhlc: (o\cnc:, :clorc: ohrc:, nucrc: cIu: dc
ho_ur). .l hrndur nIornuon _ uc:o u lunIuon Iunlur, :c ucdc
onlrhur u c\lur lo: cnhuruzo: no dc:cudo:, lo: cnhuruzo: u unu cdud
nu_ lcnrunu, lo: cnhuruzo: dcnu:udo :c_udo: _ lo: cnhuruzo:
lurdio:. Lo: ulronc: dc Icrlldud dc ullo rc:_o onlrhu_cn
:_nIul\uncnlc ul clc\udo nuncro dc nucrlc: nulcrnu: _ nconululc:.
Ll dc:uIio uluul c: cl dc:urrollo dc unu udcuudu Sulud Scxuul _
lcrodul\u (S.S.l) unu dc lu: 1 lrordudc: dc :ulud uru cl ui:
dcIndu: cn 1::7, uc nororc lu cr:cl\u dc _ncro, lu :ucruon
dc lu: dc:_uuldudc: honhrcnucr, u In dc ncorur lu uldud dc \du dc
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru cnhuruzo: no dc:cudo: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru cnhuruzo: no dc:cudo: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru cnhuruzo: no dc:cudo: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru cnhuruzo: no dc:cudo:
Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo
l:nnur lu hrchu cnlrc Icunddud dc:cudu _ rcul hrchu cnlrc
Icunddud dc:cudu _ Icunddud rcul ncnor dcl z0%.
- :c_un _ruo dc cdud, n\cl cduuonul nulcrno, n\cl
:ooconono, cxcrcnu on u:o dc nlodo: unloncl\o:
(nlodo: u:udo:, lcno dc u:o).
lcdur cnhuruzo cn udolc:cnlc: \cr cn Cuilulo z Fulorc: dc
lc:_o, Condulu Scxuul.
lcdur norluldud nulcrnu rcluonudu on uhorlo cn un 50% (cn
rcluon u n\cl uo z000).
- Con:ccriu cn Sulud Scxuul _ lcrodul\u cn ohluon on
nu_or rc:_o uhorl\o (dclcludo or n:lruncnlo rcdlor).
- Cohcrluru lc_uluon dc Fcunddud or _ruo: dc cdud
unucnulc:.
- .udloriu dc .horlo: onludo: :c_un uu:u u n\cl
ho:luluro _/o dc c:luhlcncnlo dc ulcnon rnuru.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 12
lu: cr:onu:, lu: Iunlu: _ lu :ocdud. Ll ohcl\o rnul dchcru :cr cl
lo_ro dc un cnhuruzo dc:cudo, Irulo dc lu dc:on rc:on:uhlc dc unho:
ro_cnlorc:, uc no nlcrIcru on :u: rc:cl\o: dc:urrollo: ono
nd\duo: _ ono urcu, crnlcndo unu lcnu urluon cn lo:
d:lnlo: c:uo: dc lu \du nuonul (Iunlu, c:uclu, lruhuo,
onundud).
Lnhuruzo no lc:cudo cn .dolc:cnlc:. n nIu:: c:cul dchc dur:c u
lu S.S.l. dc lu ohluon udolc:cnlc _ u\cnl, or :u nu_or \ulncruhldud
_ lu huu uc:hldud uluul u lo: :cr\o:. Lu: uonc: cn c:lu nulcru
dchcn _uur:c or lo :culudo cn lu lolilu Nuonul dc Sulud uru
.dolc:cnlc: _ 1o\cnc: (1:::) _, cn lu lrouc:lu Guhcrnuncnlul cn
Scxuuldud lc:on:uhlc (cluhorudu or Con:on lrnn:lcrul
Mn:lcro: dc Lduuon _ Sulud _, cl SLlN.M uru cl criodo z001
z00). L:lu lrouc:lu dchcru c:lur nlcncnludu cn cl 100% dc lu:
onunu: dcl ui: cl uo z00.
h. h. h. h. . .. .horlo lro\oudo horlo lro\oudo horlo lro\oudo horlo lro\oudo
Lu rnul c:lrulc_u uru lo_rur d:nnur lu ndcnu dc uhorlo
ro\oudo c: lu rc\cnon rnuru, u lru\: dcl ncoruncnlo cn lu
oIcrlu _ uldud dc lo: :cr\o: dc S.S.l. (cn hu:c u lo :culudo cn cl
unlo rccdcnlc), on unu Ioulzuon c:cul cn ohluon dc nu_or
rc:_o dc uhorlo ro\oudo (dcnlIuon u lru\: dc n:lruncnlo
rcdlor, \uldudo cn c:ludo nuonul, uhludo cn douncnlo dc lu
O.M.S.).
Lu lrc\cnon dc lu rcurrcnu uhorl\u rcucrc dc unu udcuudu
oordnuon cnlrc lo: :cr\o: ho:luluro: uc ulcndcn ucnlc: on
uhorlo: (rc:clo u lu r\udud _ lu onIdcnuldud, lrulo d_no) _,
c:luhlcncnlo: dc ulcnon rnuru (dcr\uon _ :c_uncnlo).
. . . . Conluonc: oh:llru: Conluonc: oh:llru: Conluonc: oh:llru: Conluonc: oh:llru:
Lu lunIuon Iunlur :olo ucdc u_udur u rc:ol\cr urlc dcl rohlcnu.
nu \cz uc lu nucr c:lu cnhuruzudu :c rcucrc unu c:lrulc_u dc dohlc
nlcr\cnon. lrncro, rcdur cl nuncro dc onluonc: oh:llru:
ncdunlc cl oIrcncnlo dc ulcnon rcnulul onlnuu _ ulcnon dc urlo
_ o:lurlo. Sc_undo, d:nnur lu lu:u dc norluldud cnlrc nucrc: on
onluonc:, u:c_urundo cl uc:o dc lodu nucr u lo: :cr\o: dc
ulcnon c:cul uru onluonc: _ cncr_cnu:.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 1o
3.2 MORTALIDAD FETAL TARDA
luru lo: no: cl urlo lunhn rcrc:cnlu un rc:_o. Lu: onluonc:
uc uu:un lu nucrlc _ lu: d:uududc: u lu: nudrc: lunhn
crudun ul no uc llc\un dcnlro. L:lu: nucrlc: nlruulcrnu: _
nconululc: cn :u nu_oriu :on cl rc:ulludo dc lo: n:no: Iulorc: uc
uu:un lu nucrlc _ lu d:uudud cn lu: nudrc:. Lo: rcn nudo:
nucrcn o :uIrcn d:uududc: or nulu :ulud dc lu nudrc, ulcnon
rcnulul nudcuudu, nunco nuroudo _ Iullu dc uc:o u ulcnon
roIc:onul dcl urlo _ cn lu: rncru: horu: rilu: dc:u: dcl
nuncnlo, urcnu dc ulcnon ul rcn nudo.
Ln Chlc lu Morluldud Fclul 1urdiu ononcnlc dc lu Morluldud lcrnulul,
:c hu nunlcndo c:luhlc cn lo: ullno: 10 uo: (1::o 1, or 1000 N\).
lcIlcu or unu urlc, lu cx:lcnu dc ondonc: dc rc:_o rcrodul\o
(Iulorc: u:oudo: u lu ondon dc :ulud dc lu nudrc _, u ondonc:
unhcnlulc:) _ or olru, lu uldud dc lu ulcnon oh:llru (onlrol
rconconul, onlrol rcnulul, ulcnon dcl urlo).
Lu: ncddu: uru rcdur c:lc ndudor ucdcn ndr o:l\uncnlc
:ohrc lu Morluldud Nconulul _ lu Morluldud !nIunll. Lnlrc lu: c:lrulc_u:
u dc:urrollur :c ucdc :culur Ioulzuon cn _ruo: dc nu_or
\ulncruhldud _ rc:_o rcrodul\o (n\clc: :ooconono: huo:, uulo
nur_nulzuon), uudloru cn :luuonc: duo rcrodul\o (:indronc:
hcrlcn:\o:, rc:lron rcncnlo nlruulcrno, rcnulurcz) c\uluundo
lu oordnuon cnlrc lo: d:lnlo: n\clc: dc onlcdud c nlcr\cnonc:
:ohrc lu: uu:u: nu: Ircucnlc: (:indronc: hcrlcn:\o:).
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru rcdur Morluldud Fclul 1urdiu Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru rcdur Morluldud Fclul 1urdiu Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru rcdur Morluldud Fclul 1urdiu Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru rcdur Morluldud Fclul 1urdiu
Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo
lcdur lu:u dc Morluldud or onluonc: oh:llru: (lru:lorno:
rcluonudo: on cl cnhuruzo, lru:lorno: hcrlcn:\o: _
onluonc: dcl lruhuo dc urlo _ urlo)
lcdur lu:u dc Morluldud Fclul 1urdiu 1u:u ncnor u x1000 N\
Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo
Munlcncr ohcrluru dc onlrol rcnulul dc :0%
Munlcncr ohcrluru dc ulcnon roIc:onul dcl urlo :ohrc ::%
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 1~
3.3 CALIDAD DE LA ATENCIN OBSTTRICA
Lu d:onhldud dc unul_c:u oh:llru cn lu ulcnon dcl urlo nornul
nuc:lru unu c\dcnlc ncudud. Ln lo: :cr\o: uhlo:, :c c:lnu uc
:olo un z50% dc lu: nucrc: cn lruhuo dc urlo rchc lu lnu nu:
rconcnduhlc, lu unul_c:u cdurul (rcucrc dc roIc:onul unc:lc:olo_o
_ dc ul_uno: n:uno:). Sn cnhur_o, cn lu rulu r\udu c: ncn:uhlc
lu ulcnon oh:llru :n cl u:o dc c:lu lnu.
Ln lo: ho:lulc: uhlo: cx:lc unu cxcrcnu :ul:Iuloru on unu
lnu ullcrnul\u unul_c:u nhululoru on oxdo nlro:o dc uulo
udnn:lruon or lu rou nucr durunlc cl lruhuo dc urlo, huo lu
\_lunu dcl roIc:onul uc u::lc cl urlo, uc udcnu: c: dc huo o:lo.
Nuc:lro ui: cxhhc lu nu: ullu lu:u dc c:urcu: u n\cl nundul (10%).
nu onlrhuon norlunlc c: lu ullu lu:u oh:cr\udu cn lu rulu
r\udu. Lu OMS hu dcIndo ono rconcnduhlc unu lu:u roncdo uc no
:ucrc cl 15%, Iru: :ucrorc: :c on:dcrun un ndudor dc nulu
uldud cn lu ulcnon oh:llru. Cono c:lrulc_u: u on:dcrur uru :u
rcduon ucdc :culur:c uudloru cn lo: :cr\o: uhlo: :c_undu
onon cn lu rulu r\udu _ dc:on nIornudu dc lu: u:uuru: :ohrc
lu: \cnluu: _ dc:\cnluu: dc lu c:urcu :ohrc d:lnlu: noduldudc: dc
ulcnon dcl urlo, _ :ohrc cl roIc:onul rc:on:uhlc dcl n:no (ndo
o nulronu).
Ln cl nuro dcl rol rc_uludor uc lc orrc:ondc ul Mn:lcro dc Sulud _
cn cl onlcxlo dc lu uldud dc ulcnon, c: ncc:uro nororur
rocdncnlo: dc urcdluon dc n:lluonc: _ roIc:onulc: uc
rculzun ulcnon oh:llru, u:clo uc lcnc c\dcnlc \nuluon on
u:clo: ndolc_ulc:.
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Culdud Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Culdud Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Culdud Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Culdud dc lu .lcnon oh:llru dc lu .lcnon oh:llru dc lu .lcnon oh:llru dc lu .lcnon oh:llru
Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo
Mcorur lu uldud dc lu ulcnon oh:llru.
Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo
1u:u dc Cc:urcu ui: cnlrc un z5 0%.
1u:u dc Cc:urcu rnuru, :c_un c:luhlcncnlo
(uhlo/r\udo), :c_un ::lcnu rc\:onul, :c_un uu:u.
1u:u dc Cc:urcu lcrul\u, :c_un c:luhlcncnlo
(uhlo/r\udo), :c_un ::lcnu rc\:onul, :c_un uu:u.
Cohcrluru dc .nul_c:u oh:llru :ohrc cl :0%.
- Cohcrluru dc unul_c:u oh:llru, :c_un c:luhlcncnlo
(uhlo/r\udo), :c_un lnu u:udu (cdurul, nhululoru,
loul).
Grudo dc :ul:Iuon u:uuru, ncddu or cnuc:lu:, :ohrc cl o0%
(n:lruncnlo _ rlcro: dc c\uluuon u cluhorur).
- Nuncro dc c:luhlcncnlo: uhlo/r\udo uc ulcndcn
urlo: urcdludo:, :c_un n:lruncnlo _ rlcro: dc c\uluuon u
cluhorur.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 15
3.4 MORBIMORTALIDAD ASOCIADA AL CNCER DE
CUELLO UTERINO
Ln Chlc cl uncr dc ucllo dc ulcro ouu cl uurlo lu_ur ono uu:u dc
nucrlc or lunorc: nul_no: cn lu nucr _ c: cl uc lcnc ncorc:
o:hldudc: dc c:u:u _ lruluncnlo oorluno. Ln 1:o7 cl Mn:lcro dc
Sulud c:luhlcc or rncru \cz un ro_runu nuonul dc c:u:u _
onlrol dc uncr dc ucllo ulcrno. Ll
ro_runu :c cnIou rnulncnlc huu
lu ohluon Icncnnu dc z5 u 1 uo:
hcncIuru dcl ::lcnu uhlo. Ll
ohcl\o Iunduncnlul c: d:nnur lu lu:u
dc norluldud _ lu lu:u dc ndcnu or
uncr n\u:or u lru\: dc dclclur lu
cnIcrncdud cn cluu: rcn\u:oru: _
lrulurlu oorlununcnlc. Lnlrc 1::0 _
1::o lu ohcrluru dc l.l uuncnlo dc 51%
u % (Lnuc:lu C.SLN). Lnlrc 1:o5 _
1::o lu lu:u dc norluldud uu:ludu or
cdud or uncr dc ucllo dc ulcro uc dc
1z. u o,z or 100.000 huhlunlc:.
Lo: olro: ononcnlc: dcl ro_runu dc
:ulud dc lu nucr, uc lcncn rcluon on
norhnorluldud u:oudu u nIcon or
\!H/S!l. _ norhnorluldud dc or_cn
urdo\u:ulur :on dc:urrolludo: cn cl
uilulo z, cn cl :c_ncnlo dc udu
ulolo_iu.
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr Cr\o lcrno Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr Cr\o lcrno Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr Cr\o lcrno Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr Cr\o lcrno
Ohcl\o dc nulo Ohcl\o dc nulo Ohcl\o dc nulo Ohcl\o dc nulo
l:nnur lu norluldud c:ciIu dcl uncr dc ucllo dc ulcro.
Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo
.uncnlur lu ohcrluru dc l.l udu uo: cn nucrc: dc z5 u 1
uo:.
.uncnlur cl orcnluc dc nucrc: on nduon dc ru_iu uc
ucdc u lcruu cn ncno: dc 0 diu:.
.uncnlur cl orcnluc dc nucrc: on uncr n\u:or c nduon dc
unolcruu _ rudolcruu uc ucdcn cn ncno: dc 0 diu:.
Cobertura de mujeres de 25 Cobertura de mujeres de 25- -64 aos con PAP 64 aos con PAP
vigente. Chile, CASEN 1990 vigente. Chile, CASEN 1990 - - 1998 1998
Fuente:MIDEPLAN / CASEN 1990- 98 Chile-MINSAL.Unidad de Cncer
1990 1992 1994 1996
51%
58%
65%
64% 63%
1998
Mortalidad ajustada por edad por Cncer Cervico Uterino.
Chile, 1985- 99 y proyeccin 2000- 2010
0
2
4
6
8
10
12
14
16
1
9
8
5
1
9
8
7
1
9
8
9
1
9
9
1
1
9
9
3
1
9
9
5
1
9
9
7
1
9
9
9
2
0
0
1
2
0
0
3
2
0
0
5
2
0
0
7
2
0
0
9
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
.
Tas as
proye c tadas
Int.Confianza
Tas as Ajus tadas
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 1o
3.5 CLIMATERIO
Lu lrun:on dc:dc lu cluu rcrodul\u u lu o:l rcrodul\u cn lu nucr
c: un roc:o uc duru \uro: uo: (lnulcro), :cndo lu ncnouu:u nulurul
(lu ullnu ncn:lruuon) un hlo. Su cncr_cnu ono rohlcnu uru lu :ulud
Icncnnu oncnzu u uurccr cn lu ncddu uc :c rolon_u lu cxclul\u dc
\du, on lo uul cl nulo dc lu rcr\uon hornonul :ohrc lo: d:lnlo:
or_uno: _ ::lcnu: dc lu nucr lcnc lcno :uIcnlc uru cxrc:ur:c.
Lu :nlonulolo_iu nIornudu cn cl criodo crncnouu:o cn _cncrul :c
rcluonu u lu d:nnuon dc lo: n\clc: dc c:lro_cno, u:oudu u lu
ro_rc:\u dclnuon dc lu Iunon o\uru. Ln lu cluu o:lncnouu:u cn
unho, oncnzun u uurccr lu: on:cucnu: u lur_o luzo dc lu rddu
dc c:lro_cno, lu uul ccrc un cIclo :_nIul\o :ohrc lu norhldud _ lu
norluldud dc lu nucr uc cn\ccc. Lu: on:cucnu: nu: :cru: :c
oh:cr\un u n\cl urdo\u:ulur _ crchro \u:ulur, u n\cl o:co, _ cn lu
Iunon o_nl\u, uIclundo lu :ulud, lu cxclul\u _ lu uldud dc \du dc lu
nucr.
L:lc roc:o c:lu ondonudo or Iulorc: :ooullurulc: (ullud unlc cl
cn\ccncnlo _ lu ncnouu:u, n\cl cduuonul), or lu ondon dc :ulud
rc\u, or lu h:loru rcrodul\u, or cl c:llo dc \du _ or Iulorc:
unhcnlulc:. Mcnlru: lu: ncc:dudc: dc lu: nucrc: durunlc lu cluu
rcrodul\u dc :u \du hun :do rconodu: _ lruludu: cn Iornu rcIcrcnul
cn lu nu_oriu dc lu: ulluru:, cl rcononcnlo dc lu: ncc:dudc: cn cl
criodo crncnouu:o no hu :do udcuuduncnlc nororudo cn lo: ui:c:
cn \iu: dc dc:urrollo.
Lu nulron udcuudu c: uno dc lo: Iulorc: dclcrnnunlc: dcl
cn\ccncnlo :uluduhlc. Ln cl u:o dc lu nucr ncnouu:u lu: uu:u: nu:
norlunlc: dc cnIcrncdud _ nucrlc :c rcluonun on unho: nulronulc:
_ dc ono:on ororul, unho: nu_ nIludo: or lo: unho: hornonulc:
uc ourrcn cn c:lu cluu dc lu \du.
Ll lnulcro dchc onlcnlur:c dc:dc unu cr:cl\u dc lu uldud dc \du
dc lu: nucrc: no hu:lu on dcnlIur lu rc:cnu dc :inlonu:, :no uc c:
norlunlc onocr lu urcuon :uhcl\u dc lu nucr. !nlcrc:u lunhn, :
lo: unho: :iuo: uIclun :u uudud luhorul, :u uudud dc
rcluonur:c on dIcrcnlc: cr:onu:, cl.
OU,-ivo: :a:iario: M-a: ,ara Clina-rio OU,-ivo: :a:iario: M-a: ,ara Clina-rio OU,-ivo: :a:iario: M-a: ,ara Clina-rio OU,-ivo: :a:iario: M-a: ,ara Clina-rio
OU,-ivo: d- n,ao OU,-ivo: d- n,ao OU,-ivo: d- n,ao OU,-ivo: d- n,ao
M-,orar la alidad d- vida d- la: nu,-r-: ,o:n-:o,uu:ia:
!-duir la ,r-val-:ia d- o:-o,oro:i:
!r-v-:ir a,ariio: d- ,aolo_ia: ro:ia: d- ala norUinoralidad
OU,-ivo: d- L-:arrollo OU,-ivo: d- L-:arrollo OU,-ivo: d- L-:arrollo OU,-ivo: d- L-:arrollo
n,l-n-:ar la aividad Co:rol d- Clina-rio a ravt: d-l L:!.
J-ra,ia d- !--n,lazo Horno:al :-_u: i:diaio:.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 17
n _run nuncro dc c:ludo: hun no:lrudo uc lu lcruu dc rccnluzo
hornonul (1Hl) ncoru lu uldud dc \du dc lu nucr cn c:lu cluu dc :u
\du.
.luulncnlc :c on:dcru uc lu ncnouu:u, :n on:llur unu cnIcrncdud
cn :i n:nu, :criu unu ulolo_iu cndornu ronu, on unu :crc dc
on:cucnu: uru lu :ulud _ cn lu uc lu ncdnu lcnc un norlunlc
uno uru uluur.
Lu lcruu dc :u:lluon hornonul u lur_o luzo, lcnc un cIclo rolclor
onlru unu :crc dc uIconc: rcluonudu: u lu ncnouu:u, lo uul rc:ullu
dc _run norlunu uru lu :ulud uhlu. Lu 1Hl odriu on:llur un
cIcl\o unorl_uudor dcl cn\ccncnlo Icncnno, un rolclor dcl
dclcroro or_uno ro_rc:\o dchdo ul hoc:lro_cn:no _, unu cIuz
nlcr\cnon uru lu ncoriu cn lu uldud dc \du.
Lo: ui:c: dc:urrolludo: ono S., .lcnunu, Grun Lrcluu _ Frunu :on
lo: lidcrc: u n\cl nundul cn rc:ronc: dc rodulo: uru cl lnulcro.
Chlc c: cl ui: lulnouncruno on lu nu_or rc\ulcnu dc u:o dc 1Hl
(1.z %), rcdonnundo cn lo: c:lrulo: :ooconono: nu: ullo:.
Lu nduon dc 1.H.l. c:lu cn lu nucr cr o o:lncnouu:u
:nlonulu. lc lu c\dcnu d:onhlc cn lu uluuldud, lo: hcncIo:
u:oudo: u lu 1.H.l. ucdcn lu:Iur:c ono lrohudo: (lu c\dcnu
nu_orluru uo_u c:lu ulIuon), lrohuhlc (cx:lcn :uIcnlc: ruchu:
Iu\oruhlc: cro uun Iullu dcno:lruon dcInl\u), lo:hlc (c\dcnu
cx:lcnlc c: uun dhl, urcc dc ruchu dcInl\u)
L-n-Iioio d- lu Hl
ll-ruoion- l-luoionudu oon lu M-nouuiu
lroLudo lroLuLl- loiLl-
:inlomu \uomolor-
rulorno d-l :u-o
L-l-rioro d-l Lludo nimioo
lroIiu ro_-nilul
Liminuoion d- LiLido :-xuulidud
Lnv--oimi-nlo d- lu li-l
um-nlo ri-_o d- LnI. d- lzl-im-r
um-nlo ri-_o d- LnI-rm-dud Coronuriu
Limin. ri-_o Ol-ooroi ruoluru
L-l-rioro d- lu Culidud d- \idu
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
lccnlc: uluulzuonc: hun do u_rc_undo nuc\u: nduonc: uru lu
1Hl duhclc:, luhuu:no, ohc:dud, hcrlcn:on urlcrul, nno\lzuon
rolon_udu cn unu, _ lu cnIcrncdud dc .lzhcncr.
Lu Mcnouu:u nlu un rclunlcuncnlo _lohul cn lu ulcnon dc :ulud dc
lu nucr dcl lrudonul cnIouc nulcrnonIunll, cnlrudo cn cl criodo
rcrodul\o dc :u \du, :c rcucrc u:ur ho_ u un cnIouc dc :ulud
nlc_rul, cn cl uul lu nucr dchc :cr \:lu ono un :uclo ul\o cn cl lo_ro _
nunlcnon dc un udcuudo c:ludo dc :ulud u lru\: dc :u lo \lul.
Lu unlu _unu dc lru:lorno: uc ucdcn rc:cnlur:c cn cl criodo
o:ncnouu:o, rcucrc uc lo: roIc:onulc: uc ulcndcn u lu: nucrc:
(ndo _cncrul, _ncolo_o, olro: c:cul:lu:, nulronu, nulron:lu,
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 18
cnIcrncru) u:unun c:lu \:on nlc_rul, on rlcro: dc ulcnon rnuru,
nd\duulzundo udcuuduncnlc lu: ncc:dudc: dc udu nucr. No lodu
nucr o:ncnouu:u dchc :cr lruludu on ncduncnlo: unu udcuudu
\uloruon rc:_o/hcncIo, unlo u lu dc:on lhrc c nIornudu dc lu nucr,
dchcn onundur lu ondulu lcruulu.
luru uc :c lo_rcn lo: ohcl\o: hu:udo: on lu 1Hl, cn uucllu: nucrc: cn
uc :c ndu, c: Iunduncnlul lu udhc:\dud dc lu ucnlc u un lruluncnlo
uc dchc durur or lo ncno: 10 uo: :c rcucrc c:lnulur c:lc
unlncnlo, ncorundo :u _rudo dc nIornuon _ onrcn:on (ul\dudc:
cduul\u:, ronoon dc lu :ulud), _ u:c_urundo lu :u:lcnluhldud
cononu, cn c:cul cn lu: nucrc: dc ncnorc: n_rc:o: (cudud).
Maic]o liiio uc la mu]cr limaicria
L\.L.CON MINM. L\.L.CON MINM. L\.L.CON MINM. L\.L.CON MINM.
Cli:ia
- .:an:-:i: (Lxan-: d- :alud !r-v-:iva d-l .dulo, L.:.!..) li:oria Ianiliar
(,aolo_ia ardiova:ular, o:-o,oro:i:, u:-r d- nana, -:I-rn-dad ronUo
-nUolia).
- Lxan-: Ii:io _-:-ral Uu:u-da d- ,aolo_ia _-:-ral, ,-:ui:a d- Iaor-: d-
ri-:_o ardiova:ular ( oU-:idad, li,-r-::io: ar-rial, aUaui:no, luUio: d-
-,-riio d- alin-:aio:), ,-:ui:a d- Iaor-: d- ri-:_o d- o:-o,oro:i:
(Ua,o ,-:o, dtIii -: i:_-:a d- lu-o:, :-d-:ari:no, orio-ra,ia, -.).
- Lxan-: nanario _i:-olo_io on,l-o.
LaUoraorio
- !-rIil li,idio ,-:ui:a d- di:li,id-nia:.
- !a,a:iolau ,-:ui:a d- u:-r trviou-ri:o. Ll ulino o::-::o d-l
::iuo Naio:al d- :alud (N..H., :..., !o) r-oni-:da u- la: nu,-r-:
naor-: d- o5 ao: d-U-: o:i:uar -: -l ,ro_rana d- ,-:ui:a, :- ,la:-a
u- lu-_o d- r-: -xun-:-: o::-uivo: :ornal-: :- ,u-d- aun-:ar -l
i:-rvalo d- ,-:ui:a a di:r-io: d-l ntdio -: au-rdo o: la ,ai-:-.
- Mano_raIia d--io: ,r-oz d- u:-r d- nana
L\.L.CON O!CON.L L\.L.CON O!CON.L L\.L.CON O!CON.L L\.L.CON O!CON.L
- Lo ono_raIia ra::va_i:al -: a:o d- :o :-r ,o:iUl- u: Uu-: -xan-:
_i:-olo_io (oU-:idad oro:)
- L-::ion-ria o:-a d- olun:a lunUar ad-ra ,-:ui:a d- o:-o,-:ia u
o:-o,oro:i:.
JL!.!. HO!MON.L LL !LLM!L.ZO JL!.!. HO!MON.L LL !LLM!L.ZO JL!.!. HO!MON.L LL !LLM!L.ZO JL!.!. HO!MON.L LL !LLM!L.ZO
.ualn-:- :- o::id-ra u- la n-:o,au:ia, :i: o::iuir u:a -:I-rn-dad -: :i
ni:na, :-ria u:a ,aolo_ia -:dori:a ro:ia, o: u:a :-ri- d- o::-u-:ia: ,ara
la :alud -: la u- la n-dii:a i-:- u: in,ora:- an,o ,ara auar.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 1
4. ENFERMEDADES INFECCIOSAS
Lu ncoriu cn lu: ondonc: :unluru:, unlo u lo: ro_runu: dc
\uunuon :on lo: nu_orc: rc:on:uhlc: dc lu d:nnuon dc lu:
cnIcrncdudc: nIco:u: cn Chlc. Sn cnhur_o, cl uc:o r\lc_udo u
lu ulcnon ndu dc lu ohluon nIunll, c:culncnlc lo: lulunlc: _ lu
nlcncnluon dc nlcr\cnonc: ulluncnlc o:locIcl\u: uru lu
ulcnon dc ulolo_iu: ono durrcu c nIconc: rc:ruloru:, hu:udu:
cn lu ohcrluru dc lu ulcnon rnuru, lunhn hu u_udo un rol
Iunduncnlul cn nuc:lro ui:. Lu norluldud or cnIcrncdudc: nIco:u:
hu d:nnudo dc o.7 or cn nl huhlunlc: cn 1:71 u 15.1 cn 1::o.
Olro: norlunlc: lo_ro: lcncn rcluon on
Lu clnnuon dc lu ruhu or unnulc: don:lo:, rodulo dc
::lcnulu: unuu: dc \uunuon _ cduuon u lu ohluon. n
u:clo u rc:ullur cn c:lu nulcru c: uc lu \uunu ullzudu Iuc
rcudu cn Chlc _ uc no Iuc ulcnludu ono unu Iornu dc Iu\orccr
:u u:o or cl rc:lo dc lo: ui:c:.
Lu clnnuon dc lu lrun:n:on \clorul dcl Chu_u:, lo_ro dcl
ro_runu dc onlrol \clorul, udcuuduncnlc rorzudo _ Ioulzudo
cn lu: rc_onc: cndnu:, on\rlndono: cn cl :c_undo ui: dcl
ono :ur, dc:u: dc ru_uu_ uc lo_ru lu crlIuon uru lodo cl
lcrrloro nuonul.
Ll onlrol dc lu :iIl: on_nlu, _ruu: u lu nlcncnluon dc rc_lu
dcl \llL cn cl onlrol rcnulul _ ul lruluncnlo _urunlzudo uc
lcnc c:lu ulolo_iu, unlo u olru: L1S _ lu 1LC or urlc dcl L:ludo.
Ll onlrol dc lu cnIcrncdud rcunulu Gruu: u lu nlcncnluon dc
lcruu unlholu cn lu rcd dc ulcnon rnuru dcl ui:, on unu ullu
ohcrluru.
Ll onlrol dcl hrolc dc olcru c:lu cnIcrncdud dc:dc :u rcuuron
cn cl onlncnlc hu nludo lu roduon dc nlc: dc u:o: cn lo:
ui:c: \cno:. Ln c:lc lo_ro u_o un ucl norlunlc lu \_lunu
ul\u, lo: ro_runu: dc onlrol dc u_uu _ ulncnlo: _ nu_
:_nIul\uncnlc lu: unuu: onunuonulc: uc lu\cron un
Iucrlc nulo cn lu ondulu dc lu ohluon. Ln lu uluuldud Chlc
c:lu dclurudo ui: lhrc dc olcru, :n cnhur_o cl u_cnlc :c hu
nunlcndo cn lo: ui:c: \cno:, or cndc :c odriu rcnlrodur.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 20
4.1 TUBERCULOSIS
Ll onlrol dc lu 1uhcrulo::, dondc lodu: lu: Iu:c:, dc:dc lu \uunuon,
dclcon rcoz _ cl lruluncnlo uhrc\udo, ono :c rconzu
nlcrnuonulncnlc, c:lun _urunlzudu: uru lodu lu ohluon. L:lo hu
llc\udo u uc lcn_uno: unu lu:u dc ndcnu u lu: ucrlu: dc lu
clnnuon. L:lu cnIcrncdud :c nunlu\o c:luonuru on ullu: Iru: dc
norhldud _ norluldud hu:lu Inulc: dc lu dudu dc lo: uurcnlu, on unu
norluldud :ucror u z00 or 100.000, rcrc:cnluhu cl 1% dc lodu: lu:
nucrlc: _ cru lu rncru uu:u dc norluldud cn udullo:. Lu norluldud
:c rcduo dc zz0 or cn nl cn 1:1o u z. or cn nl cn 1:::.
Lu norhldud or luhcrulo:: hu cxcrncnludo un dc:cn:o on:lunlc
cn lo: ullno: 0 uo:. Ll lro_runu dc Conlrol, cn dc:urrollo dc:dc
1:7z7, huo :oldu: hu:c: rconzudu: nlcrnuonulncnlc _ruludud
dc lu: rc:luonc:, ohcrluru nuonul,
dclcon rcoz dc u:o: or cxuncn
hulcrolo_o, lruluncnlo uhrc\udo
:ucr\:udo (lO1S), hu lo_rudo
:_nIul\o: rc:ulludo:. . urlr dc 1::0,
dc:u: dc :ucrur un criodo dc
c:lununcnlo dc lu lcndcnu cn lu dudu
dc lo: o0, hu ulunzudo cn lo: ullno: uo:
un dcrcncnlo unuul :o:lcndo uc hu
crnldo Iur nclu: unho:u:. Lu rncru
nclu, Iudu huc 5 uo:, Iuc lu dc ulunzur
cl uo z000 lu lu:u dc luhcrulo:: (lodu: lu:
Iornu:) uc :c on:dcru ono unhrul dc
lu Iu:c dc clnnuon z0 u:o: or cn nl
huhlunlc:. L:lu nclu Iuc ulunzudu, _ cl
z000 crro on unu lu:u lolul dc 1:,1 or
cn nl.
Ln Iru:, :c hu lo_rudo rcdur cl nuncro dc
u:o: unuulc: dc luhcrulo:: dc:dc .7zo
cn 1:o: (5z,z or cn nl) u z.:17 (1:,1 or
cn nl cn cl uo z000 lunhn lu
norluldud :c hu rcdudo dc nuncru
:u:lunul, dc:dc 5,: or cn nl cn 1:o: u
z, cn cl uo 1:::.
Mortalidad por TBC (todas las formas)
Chile 1903 - 1997
0
50
100
150
200
250
300
350
1
9
0
3
-
0
7
1
9
0
8
-
1
2
1
9
1
3
-
1
7
1
9
1
8
-
2
2
1
9
2
3
-
2
7
1
9
2
8
-
3
2
1
9
3
3
-
3
7
1
9
3
8
-
4
2
1
9
4
3
-
4
7
1
9
4
8
-
5
2
1
9
5
3
-
5
7
1
9
5
8
-
6
2
1
9
6
3
-
6
7
1
9
6
8
-
7
2
1
9
7
3
-
7
7
1
9
7
8
-
8
2
1
9
8
3
-
8
7
1
9
8
8
-
9
2
1
9
9
3
-
9
7
T
a
s
a
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
.
Mortalidad ajustada por edad por TBC.
Chile, 1985-99 y proyeccin 2000-2010
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
1
9
8
5
1
9
8
7
1
9
8
9
1
9
9
1
1
9
9
3
1
9
9
5
1
9
9
7
1
9
9
9
2
0
0
1
2
0
0
3
2
0
0
5
2
0
0
7
2
0
0
9
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
.
Tasas Ajustadas
Int. Confianza
Ohcl\o Sunluro _ Mclu uru 1LC Ohcl\o Sunluro _ Mclu uru 1LC Ohcl\o Sunluro _ Mclu uru 1LC Ohcl\o Sunluro _ Mclu uru 1LC
.lunzur lu Iu:c dc Llnnuon .\unzudu ul z00o lu:u dc norhldud
dc 10 x 100.000 huh.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 21
Morhldud or 1LC, lodu: lu: Iornu:, or _ruo: dc Scr\o: dc Sulud,
Chlc, 1::z000
.o:
Gruo .
1u:u:
Gruo L
1u:u:
Gruo C
1u:u:
1olul Chlc
1u:u:
1:: 1:. zo.1 11.o zo.:
1::7 17.: z7.0 7. z.5
1::o 1.o z5.z 1.5 z1.
1::: 1.z z.z 1. zz.o
z000 1. z0. z.0 1:.5
\uruon 1olul
(%)
0. z7.o 1z.0 z.5
\uruon .nuul
(%)
7. .: 10.5 o.1
:-rvioio d- :ulud -_un -lruliIiouoion
Cruo Cruo Cruo Cruo \iu d-l MurQuillolu, :un -li-Lo nd-, M. Ori-nl-, M. :ur
Ori-nl-, LiL.L.OHi__in (loLluoion 2000 ~.o08.0o0, 28,7%)
Cruo L Cruo L Cruo L Cruo L nloIu_ulu, luoumu, CoguimLo, M. Norl-, M. :ur, M. Oooid-nl-, Muul-
(loLluoion 2000 7.~7.52, 52.%)
Cruo C Cruo C Cruo C Cruo C riou, lguigu-, \uluruio:un nlonio, M. C-nlrul, Cono-oion,
ulouluuno, Oorno (loLluoion 2000 2.7o1.81, 18,~%)
luru nu: udclunlc, Inulc: dc lu :c_undu dudu dcl :_lo, c: o:hlc
u:rur u ulunzur lu nclu dc clnnuon dc lu luhcrulo:: ono
rohlcnu dc :ulud uhlu, uc hu :do dcIndu cn lu: ullnu: rcunonc:
nlcrnuonulc: (OlS, ui:c: dc huu rc\ulcnu) or lu lu:u dc 5 u:o: dc
luhcrulo:: cn lodu: :u: Iornu: or cn nl huhlunlc:.
.unuc lu rcduon roncdo nuonul dc lu luhcrulo:: c: :ul:Iuloru,
cx:lcn dc:_uuldudc: rc_onulc: norlunlc:. Hu_ ul_uno: :cr\o: uc
:c cnucnlrun uun lco: dc lu nclu nhrul dc Llnnuon. lor olru
urlc, lo: rc:_o: dIcrcnlc: dc cnIcrnur _ dc norr, ondonudo: or
lu: dIcrcnu: conono:oulc:, on:llu_cn olro Iulor dc ncudud,
uc dclcrnnu dc:_uuldudc: uc cl lro_runu dc Conlrol dchc :uhcr
rc:ol\cr, uru u:c_urur :u rcul _ onlclo xlo. Ln on:cucnu, no :c
ucdc ucr cn lu Iul:u nrc:on dc rohlcnu rc:ucllo, uc uhoru :c
rconoc ono unu dc lu: rnulc: uu:u: dc lu rcrudc:cnu dc lu
cnIcrncdud cn lo: ui:c: ndu:lrulzudo: (Lurou odcnlul _ c:ludo:
ndo:) cn lu dudu dc lo: ohcnlu.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 22
4.2 ENFERMEDADES EMERGENTES
Lu: cnIcrncdudc: nIco:u:, uc no:lruhun huc \cnlc uo:
norlunlc: rcduonc: cn :u ndcnu, onlnuun :cndo unu dc lu:
rnulc: uu:u: dc nucrlc cn cl nundo. Lu crruduon, clnnuon, _
d:nnuon cn ndcnu dc cnIcrncdudc: ono lu \ruclu, lu lcru, cl
:urunon, lu oloncll: _ cl olcru hzo cn:ur uc c:lu: cnIcrncdudc:
c:luhun onlroludu:, :n cnhur_o, unho: cn lu :ocdud, lu lcnolo_iu _
cl unhcnlc, undo u lu d:nnuon dc lu cIcl\dud dc crlu: ncddu:
dc onlrol no: cnIrcnlu u unu nuclunlc :luuon cl nuncro dc
cnIcrncdudc: nIco:u: c:lu uuncnlundo _ nuhu: cnIcrncdudc: uc
:c c:lnuhun onlroludu: hun ohrudo norlunu nuc\uncnlc. L:lu:
cnIcrncdudc: rcrc:cnlun unu uncnuzu :n Ironlcru: _u uc ucdcn
uurccr cn uulucr lu_ur _ d:cnnur:c ruduncnlc or ncdo dc lo:
\uc: _ cl oncro. Lu: cnIcrncdudc: nIco:u: rcrc:cnlun un rclo
nundul, uc rcucrc unu rc:uc:lu _lohul _ oordnudu.
Lu uuron dc nuc\u: cnIcrncdudc: :c hu nlcnludo cxlur or cl
:ullo dc u_cnlc: nIco:o: dc:dc cl rcno unnul huu cl honhrc,
:cunduro u unu nuluon dc lo: u_cnlc: o rodulo dc un nu_or
onlulo dcl honhrc on lu nulurulczu _ or lo lunlo on lo: rc:cr\oro:
dc lu cnIcrncdud.
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: !nIco:u: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: !nIco:u: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: !nIco:u: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: !nIco:u:
Muluru
- Munlcncr crruduon
- Mclu 0 u:o: dc nuluru uulolonu
Chu_u:
- Munlcncr clnnuon lrun:n:on \clorul
- Mclu 0 u:o: dc Chu_u: uulolono
- Llnnur Chu_u: on_nlo
lcn_uc _ Fchrc .nurllu
- Lrrudur .cdc: dc !:lu dc lu:uu
- Mclu 0 u:o: dc lcn_uc _ Fchrc unurllu uulolono:
Colcru, Hunlu\ru: _ olru: Lncr_cnlc:
- Munlcncr cl ui: lhrc dc Colcru
- lrc\cnr _ rc:ondcr oorlununcnlc u lo: hrolc:
- Mclu 0 u:o: dc Colcru uulolono
luhu
- Munlcncr crruduon
- Mclu: 0 u:o: dc ruhu hununu or \ru: unno
0 u:o: dc ruhu unnul or \ru: unno.
Hduldo::
- Conlrolur lu 1run:n:on 100% dc nuludcro: on
n:con :unluru _ nolIuon.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2o
Sc hun dc:rlo nu: dc lrcnlu nuc\u: cnIcrncdudc: ulluncnlc
nIco:u:, ono cl H!\S!l., :indronc ulnonur or \ru: Hunlu,
Ichrc: hcnorru_u: lo Lholu, cnIcrncdud dcl lc_onuro, cnIcrncdud
dc L_nc, Sindronc Hcnolilo rno _ lu Hcull: C. luru nuhu: dc
c:lu: cnIcrncdudc: no hu_ lruluncnlo, uru n \uunu.
Lu: cnIcrncdudc: rccncr_cnlc: orrc:ondcn u nIconc: onodu:,
uc huhiun uido u n\clc: lun huo: dc ourrcnu uc _u no crun
on:dcrudu: ono rohlcnu dc :ulud uhlu, cro uc uluulncnlc hun
uuncnludo o rcuurcdo, u ncnudo cn rooronc: cdnu:. Lnlrc
cllu: dc:luun lu 1uhcrulo::, cl dcn_uc, cl olcru, lu Ichrc unurllu, lu
nuluru, lu c:lc, lu dIlcru _ lu ncnn_l: ncnn_oou.
Ll rc:ur_ncnlo dc c:lu: cnIcrncdudc: :c hu u:oudo u
un :nnuncro dc Iulorc:, cnlrc lo: uc dc:luu lu
rc::lcnu dc lo: nroor_un:no: u lo: unlholo:,
dchdo u :u u:o nd:rnnudo cn nIconc: onunc:.
.donulncnlc, cx:lc unu d:nnuon cn lu roduon
dc nuc\o: unlholo: rodulo, cn urlc, dc :u: ullo:
o:lo: dc dc:urrollo.
Ll xlo cn lu dclcon rcoz dc lu: cnIcrncdudc:
nIco:u: dccndc dc lu uudud dc ohlcncr
nIornuon oorlununcnlc _ dc lu \olunlud dc onunur
lu nIornuon ohlcndu u lo: n\clc: nuonul c
nlcrnuonul
Lnlrc lu: ncddu: lonudu: uru cl cnIrcnluncnlo dc c:lu: cnIcrncdudc:,
dc urulcr _cncrul, :c ucdc ncnonur lu or_unzuon dc unu rcd dc
\_lunu uc ucnlu on lu urluon dc lu Socdud dc !nIclolo_iu _
olru: cnldudc: rcluonudu: on lu: cnIcrncdudc: _ :u: rc:cr\oro:,
ono lu: Fuullud dc Mcdnu \clcrnuru dc lu . lc Chlc cl S.G _
olro:. .:n:no, _ dchdo ul uuncnlo dc lo: \uc: nlcrnuonulc: cn lo:
ullno: uo:, cl Mn:lcro dc Sulud hu d:uc:lo lu: :_ucnlc: ncddu:
lcIorzur lu \_lunu dc c:lu: cnIcrncdudc: ulcrlundo u lo: ndo:
ucru dc lu: urulcri:lu: dc :lu: uru :u du_no:lo _
nolIuon oorluno:.
lcIorzur lu nduon dc \uunuon onlru lu Fchrc .nurllu u
ucnc: \:lcn lu: zonu: dc rc:_o.
lrouc:lu dc uuncnlur cl nuncro dc \uunuloro: !nlcrnuonulc: u lo
lur_o dcl ui: cn uucllo: lu_urc: Ironlcrzo: dc nu_or rc:_o,
:_ucndo lu rc_luncnluon dc crlIuon nlcrnuonul, dc uucrdo
u lo d:uc:lo cn cl lc_luncnlo Sunluro !nlcrnuonul (\cr Ohcl\o:
_ Mclu: dc LnIcrncdudc: !nnunorc\cnhlc:
u. u. u. u. Muluru Muluru Muluru Muluru
LnIcrncdud uru:luru u_o: u_cnlc: nIco:o: :on lo: c:orozouro:
uru:lo: llu:nodun \\ux, l. nuluruc, l. Iulurun _ l. o\ulc. Ln lu:
zonu: cndnu: no :on ruru: lu: nIconc: nxlu:. Ll nodo dc
lrun:n:on c: u lru\: dc lu uduru dc unu hcnhru .nohclc:
nIclunlc. Lo: :crc: hununo: :on cl uno rc:cr\oro norlunlc. Lu
Iornu nu: _ru\c, uc c: cl ulud:no or l. Fulurun ucdc no:lrur un
Enfermedades emergentes y
reemergentes en Chile
VIH - SIDA
Clera
Vibrio Parahemoltico
Hantavirus
Rabia Humana (virus
murcilago)
Marea Roja
Hepatitis C
E. Coli O157
Salmonella enteritidis
(fago 04)
Meningococo C
Ehrlichia canis
Fiebre Q
Legionella
Leptospirosis
Aedes en Isla de Pascua
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2~
uudro lino nu_ \urudo uc nlu_c Ichrc, c:uloIrio:, lo:, dIullud
rc:ruloru _ c\oluonur hu:lu llc_ur u no:lrur :hol, n:uIcnu rcnul
_ hculu, cncIulouliu u_udu, cdcnu ulnonur _ crchrul, onu _
nucrlc. 1cnc unu lu:u dc lcluldud dc 10 u 10%, o nu_or
o
.
. rno dcl :_lo XX, :c rc_:lruron, cn no uo:, nu: dc .000 u:o:
dc nuluru cn .ru. Lu unuu unlnuluru :c no cl zz dc 1ulo dc
1:7, dr_du or cl lolor 1uun No.
Ln nurzo dc 1:15 :c rc_:lro cn Chlc cl ullno hrolc dc nuluru, cn lu
uchrudu dc 1uruuu. lc:dc cnlonc: no :c hun du_no:ludo u:o:
uulolono: cn nuc:lro ui:.
. oncnzo: dcl z001 cn lu zonu norlc dcl ui: (c:culncnlc cn .ru)
:c hu rc_:lrudo un uuncnlo dc lu ohluon dc .nohclc:, lo uc :unudo
u lu cx:lcnu dc nuluru cn lo: ui:c: \cno: (Lol\u _ lcru), hu
nol\udo lu nlcncnluon dc un ::lcnu dc \_lunu dc Fchrlc:, on cl
In dc dclclur o:hlc: u:o: dc nuluru uulolonu.
h. h. h. h. LnIcrncdud dc Chu_u: LnIcrncdud dc Chu_u: LnIcrncdud dc Chu_u: LnIcrncdud dc Chu_u:
Lu cnIcrncdud dc Chu_u:, lunhn onodu ono 1runo:onu::
.ncrunu, Iuc dc:rlu cn 1:0: or Curlo: Chu_u:. Su norlunu cn
Sulud luhlu rudu cn uc c: unu cnIcrncdud ronu, uc uu:u
d:uudud (7 u 15% dc lo: ucnlc:) _ nucrlc.
Su u_cnlc holo_o, cl 1runo:onu ruz, c: un rolozoo Ilu_cludo uc :c
lrun:nlc u lru\: dc \clorc: hcnuloIu_o: nIcludo:. Ln Chlc, lo:
rnulc: u_cnlc: :on cl 1rulonu nIc:lun: _ cl :nolu, nu: onodo:
ono \nhuu. Su rc:cr\oro c: hununo _ ulrcdcdor dc 150 c:cc: dc
nuniIcro:, lunlo :l\c:lrc: ono don:lo:.
lc:clo u :u d:lrhuon _co_ruIu, :c cnucnlru rc:cnlc dc:dc
Mxo u Sudunru _ cl urcu cndnu cn Chlc :c cxlcndc dc:dc lu ! u
lu \! rc_onc:, nlu_cndo lu lc_on Mclroollunu. Lu ohluon lolul dc
c:lu urcu orrc:ondc u un 77% dc lu ohluon lolul dcl ui: cro,
on:dcrundo uc lu cnIcrncdud c: nu: Ircucnlc cn urcu: rurulc: _
crurhunu:, lu ohluon cxuc:lu orrc:ondc uroxnuduncnlc u
o50.000 cr:onu:.
Sc onocn lrc: rnulc: \iu: dc lrun:n:on (1) \clorul, Iornu
lu:u dc lrun:n:on cn urcu: cndnu: _ uc on::lc cn unu
lrun:n:on ndrclu dondc nIlu_cn Iulorc: lulc: ono lu ohrczu,
ruruldud, nulu: ondonc: dc lu \\cndu, lcncruluru: ullu: o
nodcrudu: _ cl lnu :co (z) lrun:Iu:onul, u_o rc:_o cIcl\o dc
lrun:n:on on 500 nl. dc :un_rc nIcludu c: dc 1z,5 u z5%. Ln Chlc
no :c rcIcrcn u:o: dc lrun:n:on or c:lu \iu dc:dc cl uo 1:o5 ()
lrun:lucnluru (LnIcrncdud dc Chu_u: onnulul) uc orrc:ondc u un
10% dcl lolul dc lo: u:o:. Olru: \iu:, dc c:u:u :_nIuon
o
Ll Conlrol d- lu LnI-rm-dud- runmiiLl-. luLliouoion Ci-nliIiou ooniou N 581
Ol:lOM:
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 25
Tasa de mortalidad por enfermedad de
Chagas segn grupos de edad.
Chile, 1985-1997.
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
1
9
8
5
1
9
8
6
1
9
8
7
1
9
8
8
1
9
8
9
1
9
9
0
1
9
9
1
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
Aos
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
0 - 4 05 - 14 15 - 44 45 - 64 65 y ms
Tendencia de la mortalidad por enfermedad de Chagas.
Chile, 1970-1999.
0
10
20
30
40
50
60
Aos
N
d
e
f
u
n
c
i
o
n
e
s
0,00
0,10
0,20
0,30
0,40
0,50
T
a
s
a
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
casos Tasa
cdcnolo_u, :on lu lrun:n:on or ulncnlo:, lulunu nulcrnu _
udcnlc: dc luhoruloro.
Morluldud
4
.
Lu norluldud uru cl uo 1::: ulunzo unu lu:u dc 0, or 100.000
huhlunlc:, lo uc :_nIu un lolul dc 1: nucrlc: (un 0,07% dcl lolul dc
nucrlc: dcl ui:), orrc:ondcndo un 70% u
honhrc:.
Ll _ruIo nuc:lru lu lcndcnu dc lu
norluldud dc:dc 1:70 hu:lu 1:::. Sc
oh:cr\u un u:cn:o _ luc_o, cn lo: uo: :z
:: :c nunlcnc unu lu:u rclul\uncnlc
on:lunlc.
Sc_un du_no:lo, cl o0% dc lu: nucrlc:
orrc:ondc u urdouliu: _ cl rc:lo u olru:
\:cronc_ulu:.
Lu lu:u cn lu: nucrc: :c nunlcnc nu_ or
dchuo dc lu dc lo: honhrc:,
orrc:ondcndo u un lcro dc :lu:. L:lu
:luuon, uunuc no lcnc unu cxluon
luru, odriu dchcr:c u lu nu_or cxo:on
luhorul dc lo: honhrc:, uc lruhuun ono
runcro:, unc:no: o urrcro:, u:undo
nuho lcno cn lu_urc: rurulc: o
uurludo:.
Sc_un _ruo: dc cdud (_ruIo), lu lu:u nu:
ullu dc norluldud orrc:ondc u lo:
nu_orc: dc 5 uo:.
Morhldud
Lnlrc 1:o _ cl uo z000 :c oh:cr\u un noluhlc u:cn:o cn lu:
nolIuonc:, cxludo o:hlcncnlc or ul_uno: hlo: norlunlc:. no
dc cllo: Iuc lu dcluruon dc lu cnIcrncdud dc Chu_u: ono dc
nolIuon ohl_uloru cn 1:o, oncnzundo lcnluncnlc u nolIur:c.
Ln 1::1, urlc lu nul\u dc lo: ui:c: dcl Cono Sur or lu clnnuon
4
luru -l unulii d- morlulidud - ulilizuron lu Lu- d- dulo d- lo o-rliIioudo d-
d-Iunoion d-l L-urlum-nlo d- Coordinuoion - lnIormuliou d-l Minil-rio d- :ulud. Lu
d-v-nluu d- lu morlulidud - gu- r-r--nlu un roo-o d- -nI-rm-dud inioiudo dooudu
ulru.
e
g
r
e
s
o
s
0
0,5
1
1,5
2
2,5
T
a
s
a
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
N egresos Tasa
Nme ro y tas a de notific ac ione s por Enfe rme dad de
Chagas . Chile , 1986- 2001.
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1
9
8
6
1
9
8
7
1
9
8
8
1
9
8
9
1
9
9
0
1
9
9
1
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
Aos
N
N
o
t
i
f
i
c
a
c
i
o
n
e
s
0
1
2
3
4
5
6
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
Cas os Tas a
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 27
Lu norluldud, :c nunlcnc c:luhlc cn lo: ullno: uo:. Ll o0% dc lu:
nucrlc: orrc:ondc u urdouliu:, cl :% orrc:ondc u cr:onu:
nu_orc: dc 15 uo: _ dc:dc cl uo 1:o: no :c rc_:lrun nucrlc: cn
ncnorc: dc 15 uo:.
S:lcnu dc \_lunu Ldcnolo_u .nhcnlul !nIc:luon or 1rulonu:
!nIc:lun:
lurunlc cl uo z000 lu d:lrhuon dc lu: \\cndu: o:l\u: u 1rulonu
nIc:lun: dc urcu: dc crruduon :ohrc cl lolul dc \\cndu: huo onlrol
\\_lr (cn %) or Scr\o: dc Sulud Iuc lu :_ucnlc
:-rvioio d- :ulud vivlri (%) r-ou-noiu loro-nlu- d-l
lolul
riou, nloIu_ulu, \ulo:n
nlonio, OHi__in.
0,0 ~ ~0
:-mu 0,05 1 10
luoumu 0,1 1 10
CoguimLo, \iu d-l MurQuillolu 0,2 2 20
lguigu- 0,o 1 10
oonou_uu 0,o 1 10
olul 10 100
Lu nIc:luon roncdo cn lu: zonu: dc rc:_o, ur:don dc 10
Scr\o: dc Sulud, ulunzo ul 0,15% on un run_o dc 0 u 0,%. Ll 10% dc
lo: Scr\o: nunlcnc un n\cl 0 dc nIc:luon, ondcndo on c:lc
du_no:lo dc :luuon lu: zonu: cxlrcnu: dc .ru _ Lhcrludor
Lcrnurdo. OH__n:. Lu nu_or nIc:luon dc 1rulonidco: :c cnucnlru
cn cl urcu dcl :cr\o dc Sulud .onu_uu dc dondc nolIuron un 0,%
dc \\cndu: o:l\u: u 1rulonu: !nIc:lun: on rcluon ul lolul dc
\\cndu: huo onlrol.
. . . . Fchrc .nurllu _ lcn_uc Fchrc .nurllu _ lcn_uc Fchrc .nurllu _ lcn_uc Fchrc .nurllu _ lcn_uc
Lu Fchrc .nurllu c: unu cnIcrncdud \iru nIco:u u_udu dc duruon
hrc\c _ _ru\cdud \uruhlc. Ln lu: zonu: urhunu: _ cn ul_unu: zonu:
rurulc: c: lrun:nldu or lu uduru dc no:ulo: .c. .c_|,1.
nIclunlc:. Ll u_cnlc nIco:o c: cl \ru: dcl _ncro Flu\\ru: _ lu
Iunlu Flu\\rduc
.
Lu h:loru dc lu Fchrc .nurllu cn Chlc :c rcnonlu ul zo dc Lncro dc
1:1z, cn uc llc_o u 1oollu, !! lc_on, un cnIcrno ro\cncnlc dc
Guu_uul, Luudor. Ln oo lcno :c roducron 1.101 u:o: on :1
nucrlc:, lo uc _cncro lu: uonc: cn onlru dcl no:ulo .cJc. ac_|,1.,
crrudundolo or onlclo _, dc:dc c:c uo 1:1z, no :c hun \ucllo u
rc:cnlur u:o: cn Chlc.
Ll dcn_uc c: unu cnIcrncdud nIco:u \rul dc ur:o uulolnludo,
cndnu dc rc_onc: lroulc: _ :uhlroulc:, lrun:nldu u lru\: dc
c
a
s
o
s
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c o0
lu: ncddu: dc :uncuncnlo hu:o lcndcnlc: u clnnur lo: rudcro:
urlIulc: dcl no:ulo. Sc rcucrc dc lu n:nu, cl onron:o dc
urluon _ ududuon dc rc:on:uhldud cn cl or_cn _ :oluon
dcl rohlcnu.
Conlrol \clorul. Lcuon dc unuu: dc onlrol \clorul u lru\:
dc lu uluon dc rodulo: uino: _ holo_o:. Lnuc:lu:
cnlonolo_u: urhunu: _ rurulc: _ hurrcru: :unluru: cn lrun:orlc
urco _ nurilno.
d. d. d. d. Colcru Colcru Colcru Colcru
Ll olcru c: unu nIcon nlc:lnul u_udu uu:udu or lu hulcru \hro
Cholcruc. Ln ondonc: nulurulc: cl \. olcru c: ulo_cno :olo uru cl
honhrc. .urcc cn Chlc cn 1oo, or_nundo unu _run cdcnu.
lo:lcrorncnlc, :c rc:cnluron _rundc: cdcnu: cn 1o:5 hu:lu 1:05.
lcuurco cn uhrl dc 1::1, _ hu:lu 1::1 :c
nolIuron 117 u:o:, dc:uurccndo
nuc\uncnlc hu:lu dcnhrc dc 1::o, uundo
:c rc:cnlo un hrolc cn lu louldud dc Sun
lcdro dc .luunu (!! lc_on) uIclundo u z
cr:onu:. lc:dc cnlonc: no :c hun
rc:cnludo nuc\o: u:o:. Ll olcru :c hu
cxunddo on:dcruhlcncnlc u n\cl nundul
dc:dc 1:1, uIclundo or lo ncno: u :o
ui:c: dc:dc c:u Ichu. Lu cxcrcnu hu
dcno:lrudo uc no ucdc c\lur:c lu
nlroduon dcl olcru u un ui:. Su
cxun:on dcnlro dcl ui:, :n cnhur_o, :
ucdc :cr onlcndu on udcuudu: ncddu:
dc onlrol.
nu \cz uc cl olcru llc_u u unu rc_on c:
dIil dc crrudur cl rc:cr\oro nulurul c:
unlo _ lu: \uunu: no :on urlulurncnlc
cIcl\u:. Sc on:dcru uc lu cnIcrncdud
c: cndnu cn Lulnounru. Ln u_uu Iriu
cl \hro rcduc :u lunuo 00 \cc: _
crnuncc nXl\o cn Iornu ndcIndu. Lu
rc:cnu dc lu orrcnlc dcl no, uc clc\u
lu lcncruluru dcl u_uu, _cncru ondonc:
Iu\oruhlc: uru cl rcncnlo dcl zoo
lunllon uc c: uno dc lo: rc:cr\oro: dcl
\hron.
lchdo u uc cl olcru ucdc llc_ur u :cr un
rohlcnu dc :ulud uhlu _ru\c, dchc
rc:lur:c c:cul ulcnon u lu \_lunu _
cl onlrol.
Ln Chlc, cl olcru c: unu cnIcrncdud dc nolIuon ohl_uloru
nncdulu. .dcnu:, :c rculzu crnuncnlcncnlc \_lunu dc luhoruloro
dc \hro Cholcru cn
Ll uadro li:io lu:io o::i:- -: u:a i:iiaio:
:uUia d- :uu:-a: vonio:, diarr-a: ,roIu:a:.
La: l--:, :-n-,a:-: al a_ua d- arroz, o:i-:-:
noo, tlula: -,i-lial-: _ra: a:idad d-
viUrio:-:. Ourr- ,trdida ru,ida d- a_ua
-l-rolio:, u- ,rodu- d-:lidraaio: i:-::a,
ola,:o irulaorio a:uria. Ll ,-riodo d-
i:uUaio: -: d- ! a 4 dia:.
La noralidad ,u-d- :-r n-:or d-l !% o:
raani-:o ad-uado. :i: raani-:o varia -:r-
u: .5 a 50%
:- ra::ni- ,or la i:_-:io: d- a_ua o alin-:o:
o:ani:ada: o: l--: vonio: d- ,ai-:-:
-: n-:or n-dida d- ,orador-: ,or la i:_-:io: d-
alin-:o: :o r-Iri_-rado: o:ani:ado: ,or a_ua
:uia, l--:, na:o: :uia: o ,o:iUl-n-:- no:a:
,or la i:_-:io: d- nari:o: rudo: o nal oido:
,rov-:i-:-: d- a_ua: o:ani:ada:. !aran-:- -l
ol-ra -: ra::niido ,or o:ao ,-r:o:a a
,-r:o:a.
Ll ,-riodo d- ra::ni:iUilidad :- na:i-:-
ni-:ra: dura -l -:ado d- ,orador (d-:d- ,oo:
dia: a lo nuxino o a 4 :-na:a: d-:d- -l i:iio d-
la -:I-rn-dad).
Lo: naor-: r-:-rvorio: d-l viUrio: :o: lo:
nari:o: -l ,la:o:. Ha niroor_a:i:no: u-
,u-d-: ,-r:i:ir -: -l a_ua ,or nulo i-n,o -:
la li-raura :- n-:io:a u- -l alza d- la
-n,-raura d-l nar, ,roduo d- la orri-:- d-l
:io, Iavor--ria la :oUr-vida r-,liaio: d-l
viUrio: -: -l a_ua.
La: ,-r:o:a: o: i:I-io: a:i:onuia ,u-_a: u:
in,ora:- rol -: aarr-ar -l viUrio: d- u: lu_ar a
oro, ,rodui-:do la di:-ni:aio: d- la: -,id-nia:
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c o1
lodo oroull\o dc ucnlc: uc rc:cnlcn un uudro dc durrcu
u_udu on dc:hdruluon lc\c, nodcrudu o _ru\c.
Ln lu: rc_onc: uIcludu: or olcru, :c rculzuru udcnu: c:ludo dc
\hro holcru u lodu: lo: u:o: dc durrcu.
Ln lu: rc_onc: no uIcludu:, :c rculzuru un nuc:lrco dc lo:
oroull\o: uc :c rculzun huhluulncnlc u lo: uudro: durrco:
1 dc udu 5 cn lo: nu_orc: dc 1o uo: _ 1 dc udu 10 cn lo: ncnorc:
dc 1o uo:.
.:n:no :c rculzu \_lunu unhcnlul dc olcru u lru\: dc lu lonu dc
nuc:lru: unhcnlulc: dc u_uu, ulncnlo: _ ulunlurlludo.
c. c. c. c. Hunlu\ru: Hunlu\ru: Hunlu\ru: Hunlu\ru:
Lu urulcri:lu dc lo: Hunlu\ru: c: :u u:ouon on rocdorc:
c:ciIo:, uc :on :u: ho:cdcro: _ rc:cr\oro: nulurulc:. Ll u_cnlc
clolo_o dcnlIudo cn Chlc, c: cl \ru: .ndc:, u_o uno rc:cr\oro
onrohudo hu:lu cl noncnlo c: cl Ol_or_zon_: lon_uudulu:.
Ll Sindronc lulnonur or Hunlu\ru: (SlH) c: lu cxrc:on nu: _ru\c dc
lu cnIcrncdud, dc ullu lcluldud _ uc rcucrc dc ulcnon rcoz _
rcur:o: u::lcnulc: dc ullu onlcdud.
Lu: cnIcrncdudc: uu:udu: or Hunlu\ru: :ur_cron cn Chlc ono lcnu
cncr_cnlc u ncdudo: dc lu dudu dcl no\cnlu, :n cnhur_o,
n\c:l_uonc: o:lcrorc: hucn :uoncr uc lu cnIcrncdud cx:liu
unlcrorncnlc cn nuc:lro ui:.
Ll Hunlu\ru: cn nuc:lro ui: :c hu rc:cnludo ono u:o: c:orudo:,
llc_undo uluulncnlc u :cr unu cnIcrncdud cndnu dc lo c:luonul,
on lu urulcri:lu dc nunIc:lur:c cn ul_unu: :luuonc: ono hrolc:
o u_ruuonc: dc u:o: (on_loncrudo: o lu:lcr).
lc:dc 1::5 hu:lu ._o:lo dcl z00z :c hun onIrnudo z1 u:o:
dc Sindronc Curdoulnonur or Hunlu\ru: (SClH). . c:lo: hu_
Casos de SCPH segn mes de ocurrencia. Chile 1995- Agosto 2002
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
9
5
E
n
e
9
5
A
b
r
9
7
J
u
l
9
5
O
c
t
9
6
E
n
e
9
6
A
b
r
9
6
J
u
l
9
6
O
c
t
9
7
E
n
e
9
7
A
b
r
9
7
J
u
l
9
7
O
c
t
9
8
E
n
e
9
8
A
b
r
9
8
J
u
l
9
8
O
c
t
9
9
E
n
e
9
9
A
b
r
9
9
J
u
l
9
9
O
c
t
0
0
E
n
e
0
0
A
b
r
0
0
J
u
l
0
0
O
c
t
0
1
-
E
n
e
0
1
-
A
b
r
0
1
-
J
u
l
0
1
-
O
c
t
0
2
-
E
n
e
0
2
-
A
b
r
0
2
-
J
u
l
N
c
a
s
o
s
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c o2
uc :unur : u:o: n\c:l_udo: cn Iornu rclro:cl\u (\uld\u _
Llunhul). Ln z001 _ z00z :c hu oh:cr\udo un nrcncnlo cn cl
nuncro dc u:o: cn onuruon on cl unucno unlcror.
Sc hun dclcludo 1: u:o: dc LnIcrncdud Lc\c dc:dc 1::7.
Ll SlH uIclu rnulncnlc u honhrc:, :n cnhur_o, :c hu
oh:cr\udo un uuncnlo dc u:o: cn nucrc: cn lo: do: ullno:
uo:, dc un 1o% cn cl z000 u un % cn z001.
lurunlc cl uo z00z, lu cdud roncdo dc lo: u:o: hu :do dc 0
uo: Lo: ncnorc: dc 15 uo: rcrc:cnlun cl 1o% dc lo: u:o:.
Lu lcluldud dcl SClH hu do huundo, dc 0% cn 1::7 u z7% cn cl
z00z.
Hu:lu u_o:lo dcl z00z :c hun rc:cnludo 1o lu:lcr o
on_loncrudo: dc u:o:.
Lo: u:o: dc SlH :c hun rc:cnludo dc:dc lu \ u lu X! lc_on, :n
cnhur_o cl rc:_o cx:lc cn lodu cl urcu dc d:lrhuon dc
rc:cr\oro, uc \u dc lu !!! u X! lc_on.
Lo: rc:_o: nu: ullo: :c cnucnlrun cn lo: Scr\o: dc Sulud
\uld\u _ ._:n.
L: norlunlc :culur, uc c:lu
cnIcrncdud :c nunlcndru cn nuc:lro ui:
cn Iornu dc cndcnu dc rc:cnluon
c:luonul, oncnlrundo:c lo: u:o: cn
lo: nc:c: dc rnu\cru _ \cruno. Lu
\uruon dcl nuncro dc u:o: c:lu
rcluonudu on lu: ondonc:
lnulu: _ unhcnlulc:, or lo uc no :c
ucdc dc:urlur cl uuncnlo dc u:o: cn
cl Iuluro.
Lu: ncddu: dc rc\cnon :on lu unu
hcrruncnlu uru onlrolur c:lu
cnIcrncdud _ c:lun cnlrudu:
rnulncnlc cn lu cduuon dc lu
ohluon cn lu: zonu: dc rc:_o _ lu
uuluon u lo: cuo: dc :ulud uru
dclclur oorlununcnlc lo: u:o: dc
SlH.
Ll M!NS.L nlcncnlo u urlr dc 1::7,
un ::lcnu dc \_lunu _ onlrol dc
Car act er s t icas 1997 1998 1999 2000 2001 2002* Tot al 1975- 2002**
Nmer o de cas os 30 35 26 28 81 60 273
Edad pr omedio 32 27 29 31 32 31 30
Rango de edad 2 - 60 4 - 75 5 - 52 9 - 64 3 - 67 4 - 76 2 - 76
%Cas os hombr e s 80 71 73 82 65 70 71
%Cas os fallecidos 60 57 42 43 36 28 40
* Has ta agos t o
** Incluye cas os r et r os pect ivos
Car act ar s ticas de Cas os de Sindr ome Car diopulmonar por Hantavir us
Tasa I nci denci a Acumul ada SCPH
0
0. 1 - 1. 0
1. 1 - 2. 0
2. 1 - 3. 1
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c oo
c:lu cnIcrncdud, uc hu crnldo nonlorcur lu c\oluon cn cl lcno _
hu onlrhudo u d:nnur lu lcluldud .
Ll ::lcnu dc \_lunu lcnc ono ohcl\o dclclur unho: nc:crudo:
cn lu d:lrhuon _ ourrcnu dcl SlH, c\uluur :u lcndcnu _ ulron dc
rc:cnluon cn cl lur_o luzo, u:i ono dcnlIur unho: cn cl u_cnlc o
Iulorc: dcl hu:cd. L:lc :c c:luhlcc :ohrc lu hu:c dc lrc:
ononcnlc: c1.n.coc,.Jcn.o1_.co, Jc 1a/o.a1o..o | an/.cn1al. Ll
lcurluncnlo dc Ldcnolo_iu dcl M!NS.L, uluu ono oordnudor dc lu
\_lunu cdcnolo_u, cl !n:llulo dc Sulud luhlu ono luhoruloro dc
lcIcrcnu Nuonul _ lu l\:on dc Sulud .nhcnlul ono cnur_udo dc
lu \_lunu unhcnlul _ onlrol dcl rc:cr\oro.
.:n:no, :c hun nlcncnludo Cunuu: dc lrc\cnon dc Hunlu\ru:,
uc lcncn or ohclo rono\cr lu udoon dc ncddu: dc rc\cnon cn
lu ohluon, udcnu: dc nIornur :ohrc lu: urulcri:lu: dc lo:
Hunlu\ru: _ :u ncun:no dc lrun:n:on. L:lu hu c:ludo dr_du u lu
ohluon _cncrul, lur:lu:, roIc:orc: _ c:olurc:.
Con cl ohclo dc ncorur lu dcnlIuon lcnrunu dc lo: u:o: dc SlH,
:c hu cluhorudo nulcrul lno uru cl cr:onul dc :ulud dcl :clor
uhlo _ r\udo. .dcnu:, :c hu onIconudo nulcrul dc dIu:on on
cl ul_orlno :ohrc u:o :o:cho:o, rconcndudo or OlS _ uduludo u
lu :luuon nuonul.
1unhn, cl M!NS.L hu rculzudo d:lnlo: c:Iucrzo: dc uuluon dcl
cr:onul dc :ulud cn lo: Scr\o: dc Sulud nu: uIcludo: _ c:culncnlc
cn uucllo: uc rccnlcncnlc hun rc:cnludo u:o:. lor olru urlc, lo:
Scr\o: dc Sulud dc lu zonu :ur dcl ui:, cnIrcnludo: ul uuncnlo dc
u:o:, hun rculzudo lullcrc: loulc: dc uuluon dr_do: u lo:
cuo: dc :ulud, on lu urluon dc rcrc:cnlunlc: dc lu ndudc:
dc Ldcnolo_iu, lro_runu: dc Sulud .nhcnlul, ndo: lino: _
roIc:onulc: dc luhoruloro:.
I. I. I. I. luhu luhu luhu luhu
Lu luhu c: unu cnIcrncdud \iru zoonolu norlul uc :c lrun:nlc u lo:
:crc: hununo: u lru\: dcl onlulo on unnulc: nIcludo:, lunlo
don:lo: ono :ul\uc:.
Ll u_cnlc nIco:o c: un .a/Jo+..u. dcl _ncro 1|..a+..u., ulluncnlc
ncurolroo.
Chlc huhiu c:ludo lhrc dc ruhu hununu dc:dc 1:7z. Ln 1::, huho 1
u:o orrc:ondcnlc u un ncnor dc lu \! lc_on.
.:n:no, no hu huhdo \urunlc unnu dc:dc 1::5. Lu \urunlc uc
rulu uluulncnlc cn nuc:lro ui: c: lu dc nurlu_o, c: dcr, lu
\urunlc :l\c:lrc dc ncnor \rulcnu.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c o~
_. Hduldo:: Hduldo:: Hduldo:: Hduldo::
Lu hduldo:: c: unu zoono::
uru:luru rodudu or lu: Iornu:
lur\ulc: dcl Lhnoou: _runulo:u:,
uc :c loulzu cn hi_udo, ulnonc:,
ron oruzon, SNC, huc:o:, cl. Su
hu:cd dcInl\o c: cl crro, u_undo cl
rol dc hu:cd nlcrncduro lo: o\no:,
ho\no:, crdo:, urno:, cuno:, _ cl
honhrc. lc d:lrhuon Mundul, :c
on:dcru uc Chlc c: zonu dc ullu
cndcnu.
. c:ur dc :cr unu cnIcrncdud dc
dcluruon ohl_uloru, lu: nolIuonc:
no :on unu udcuudu Iucnlc dc
nIornuon, uc:lo uc :uIrcn un
norlunlc :uhrc_:lro. nu Iucnlc dc
nIornuon ullcrnul\u :on lo: c_rc:o:
ho:luluro: _ lu: dcIunonc:.
Ln uunlo u lo: c_rc:o:, lu hduldo:: c:
lu rnul uu:u dc ho:lulzuon or
cnIcrncdud uru:luru on 1zz c_rc:o:
cn 1:: (ullno uo d:onhlc), on un
5z% dc honhrc: _ unu cdud roncdo dc
10 uo:. Lu: ho:lulzuonc: lcncn
unu nurudu \uruon rc_onul,
oh:cr\undo:c nu_orc: lu:u: dc
ho:lulzuon cn lu zonu :ur dcl ui:.
Lu rc_on dc ._:n (X!) c: lu uc rc:cnlu lu: lu:u: nu: clc\udu: on
7:,5 c_rc:o: or udu 100.000 huhlunlc:, :c_udu or lu !X _ lu X!! on
lu:u dc :. _ c_rc:o: or 100.000 huhlunlc: rc:cl\uncnlc.
Curuol-riliou d- lu luLiu Curuol-riliou d- lu luLiu Curuol-riliou d- lu luLiu Curuol-riliou d- lu luLiu
:indrom- n-urolo_ioo u_udo (-no-Iulili) dominudo or Iormu d- li-ruolividud (ruLiu Iuriou) o
Iormu uruliliou (ruLiu mudu) gu- ro_r-u luoiu -l oomu, inuIioi-noiu r-iruloriu mu-rl-, lu gu- -
roduo- -nlr- 7 10 diu d-uo d- lu uurioion d- lo rim-ro inlomu. C-n-rulm-nl- -xil-n
unl-o-d-nl- d- lum-duru, mord-duru, uruuzo o oonluolo dir-olo oon lu -or-oion- d- un unimul
o-oloo. :u l-lulidud - ruolioum-nl- d- un 100%
Ll -riodo d- inouLuoion - d- 2 u 8 -munu, -ro u-d- vuriur d- 10 diu u 1 uo, d--ndi-ndo d-
lu doi d- viru in-oludo, lio lu_ur d- lu l-ridu.
Lu ulivu d-l unimul -nI-rmo - -l v-lioulo d- inI-ooion. :- inlroduo- or mord-duru o ru_uo d-l
unimul ruLioo o u lruvo d- lum-duru -n lu muoou. No lu -vid-noiu d- luLorulorio d- lrunmiion
inl-rlumunu.
Ll -riodo d- lrunmiiLilidud -n -rro _ulo - d- o u 7 diu unl- d- gu- oomi-no-n lo i_no
olinioo -n lo muroiolu_o - lu oL-rvudo gu- -xor-lun -l viru durunl- 1~ diu unl- d- gu- -
muniIi-l- lu -nI-rm-dud.
Tasas de Not ificacin de Hidat idosis y Enfer medad de
Chagas, Chile 1990 - 2001
249
261
360
343
332
358
343
352
314
292
304
383
0
1
2
3
4
5
6
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
T
a
s
a
s
x
1
0
0
.
0
0
0
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
N
n
o
t
i
f
i
c
a
c
i
o
n
e
s
N n ot ific a c ion e s Ta s a
Hidatidosis: Tasa de Egresos por Regin.
Chile 1996 (tasa por 100.000 hab.)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
hidatidosis 0.8 2.9 5.1 9.7 4.6 5.2 5 12 8 39 13 80 33 9
I II III IV V RM VI VII VIII IX X XI XII Chile
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c o5
Lu norluldud or hduldo:: hu lcndo unu lcndcnu c:luhlc cn cl lcno,
lu hduldo:: c: lu :c_undu uu:u dc nucrlc or cnIcrncdud uru:luru,
dc:u: dc lu cnIcrncdud dc Chu_u:, on 0 u 10 dcIunonc: unuulc:.
Ln rc:uncn, :c lrulu dc unu zoono:: uru:luru u_u nu_nlud rcul c:
dc:onodu cn Chlc. Su: lu:u: dc nolIuon hun Iluluudo cnlrc 1.:
(1::0 _ 1:::) _ z.7 or cn nl huhlunlc: (1::z). Lu: lu:u: dc
norluldud hun Iluluudo cnlrc 0.z1(1::z) _ 0.z(1::5) . Ll nu_or rc:_o
:c oncnlru cnlrc lu: cr:onu: nu_orc: dc 10 uo:, uc huhlun lu zonu
:ur dcl ui:.
4.3 ENFERMEDADES INMUNOPREVENIBLES
u. u. u. u. Surunon Surunon Surunon Surunon
lc:dc cl uo z000 u lu Ichu no :c hun
onIrnudo u:o: dc Surunn cn nuc:lro ui:.
Ln Chlc :c onocn cdcnu: dc:dc 1o _
hu:lu huc uroxnuduncnlc 10 uo:, cl
Surunon :c on:dcruhu ono unu cnIcrncdud
rou dc lu nIunu, dudu :u ullu
lrun:n:hldud _ lu Iullu dc ncddu: cIuc: dc
onlrol.
1O
lc uucrdo u lo: dulo: cx:lcnlc:,
durunlc lo: uo: 1:0 1:1 :c rc:cnluhun
ulrcdcdor dc 10.000 u:o: unuulc:, on lu:u: dc
1
Minil-rio d- :ulud d- Clil-. Lol-lin Lid-miolo_ioo Ll \i_iu` \ol oN 11.
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: !nnunorc\cnhlc: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: !nnunorc\cnhlc: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: !nnunorc\cnhlc: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru LnIcrncdudc: !nnunorc\cnhlc:
Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo Ohcl\o dc !nulo
loloncll: Munlcncr crruduon. Mclu 0 u:o: or
\ru: :ul\uc
lIlcru Munlcncr clnnuon. Mclu 0 u:o:
1luno: _ 1NN Munlcncr clnnuon _ onlrol. Mclu
Munlcncr ndcnu dc lluno:, 0 u:o: lluno: nconulul
Surunon Lrrudur. Mclu 0 u:o:
luholu _ SlC Munlcncr ndcnu huu cn udullo:.
Mclu nunlcncr
ndcnu
Llnnur SlC. Mclu 0 u:o: dc SlC
Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo
Munlcncr ohcrluru: dc \uunuon onlru lolo, lIlcru, 1luno:,
Surunon _ luholu or :ohrc :5%
!nororur \uunu: uru cl udullo Mu_or
!nororur \uunu: uru no: cn :luuonc: c:culc:
Tasas Incidencia de Sar ampin
Chile, 1980 - 2001
0
50
100
150
200
250
300
350
1
9
8
1
1
9
8
2
1
9
8
3
1
9
8
4
1
9
8
5
1
9
8
6
1
9
8
7
1
9
8
8
1
9
8
9
1
9
9
0
1
9
9
1
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
T
a
s
a
s
p
o
r
c
i
e
n
m
i
l
h
a
b
.
Campaas de Vacunacin
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c oo
ndcnu :ucrorc: u 100 or cn nl. Ln 1:1, :c rc_:lro cl nuncro
nu: ullo dc Iullcdo: or c:lu uu:u (.z1). Lu \uunu dcl Surunon :c
nororo c:c n:no uo cn Iornu ro_runulu u lo: o nc:c: dc cdud,
on lo uc lu lu:u dc ndcnu d:nnu_o cn un 1o0% cn 1:5. Ln lo:
uo: o:lcrorc: :c oh:cr\un hrolc: dc ncnor nlcn:dud udu 1 uo:. Sn
cnhur_o, cn 1:7: _ 1:oo, lo: hrolc: unhun c:lc ulron ilo,
ulunzundo unu nu_nlud :nlur ul criodo rc\uunul.
Ln 1:o :c unho cl c:ucnu dc \uunuon, dc lo: o nc:c: u un uo dc
cdud, :n cnhur_o, lu: ohcrluru: dc \uunuon cn lu dudu dc lo:
ohcnlu no :ucruhun cl o0% roncdo, or lunlo cx:liu un ullo nuncro
dc :u:clhlc:. Ln 1::0 :c oncnzo u u:ur \uunu lr\iru loIlzudu
11
_
:c nororo unu :c_undu do:: cn cl rncr uo dc Lduuon Lu:u.
lc:u: dc lu nlroduon dc c:lu :c_undu do:: dc \uunu, lo: u:o:
d:nnu_cron dc 1.000 cn 1:o: u z.000, lunlo cn 1::0 ono cn 1::1.
Lu: ohcrluru: dc \uunuon ul uo dc cdud durunlc lo: uo: :0 :c
nunlu\cron :ohrc cl :0%, u cxcon dc 1::z (oo%), ulunzundo cn cl
z000 :u Iru nuxnu, on :7,%
1:
Nuc:lro ui:, n:crlo cn cl onron:o dc lo: ui:c: dc lu: .nru: dc
crrudur lu cnIcrncdud, nu unu unuu dc \uunuon nu:\u cn .hrl
dcl uo 1::z. lurunlc c:lu unuu :c \uunuron .o51.501 dc no:
cnlrc : nc:c: dc cdud _ 11 uo:, lo_rundo unu ohcrluru dc ::,%. L:c
uo, lo: u:o: :c rcducron u lu unlu urlc cn rcluon on cl uo
unlcror (:7 u:o:) _, cn 1::, :c rc:cnlo 1 :olo u:o, norludo dc:dc
\cnczuclu. Lnlrc 1::1 _ 1:: no huho onIrnuon dc u:o:.
Ln 1:: :c ro_runo unu :c_undu unuu nu:\u, u In dc u:c_urur unu
do:: dc \uunu cn lu ohluon nIunll. Ln c:lu unuu :c \uunuron
.:o5.01: no: cnlrc 1 _ 11 uo:, lo_rundo un 100% dc ohcrluru. Luc_o
dc c:lu nlcr\cnon, uurccron :olo u:o: u:ludo:.
Ll Mn:lcro dc Sulud rculzo cnlrc cl 0 dc uhrl _ cl 11 dc nu_o dcl
z001, lu Cunuu dc \uunuon Mu:\u onlru cl :urunon, dr_du u
lodo: lo: no: cnlrc 1 _ 5 uo:, lo_rundo:c unu ohcrluru dc un ::%.
lurunlc cl z001 n_rc:uron 105 u:o: cl ::lcnu dc \_lunu uru lu
Lrruduon dcl Surunon cn nuc:lro ui:, Iru :nlur ul uo z000
(107). 1odo: lo: u:o: Iucron dc:urludo: ono :urunon _ 1 Iuc
onIrnudo ono ruholu.
Con cl ohclo dc onrohur lu :cn:hldud dcl ::lcnu dc \_lunu :c
rculzo unu hu:ucdu ul\u dc u:o: :o:cho:o:
1o
durunlc cl uo z001,
11
Llu vuounu oonli-n- lu o-u d- viru ruL- m d- lu lurolidili, l 27lo d- lu
luLoolu ul-nuudu :olvurz d-l :urumion.
1?
Lulo rooroionudo or -l l..l. Minul, uo 2001.
1o
Lu Lugu-du olivu lnliluoionul oorr-ond- u lu -guiu uolivu d- ouo o-oloo
d- urumion -n lo -luLl-oimi-nlo d- ulud lo luLorulorio mioroLiolo_ioo, - r-ulizu u
lruvo d- lu r-viion d- lo r-_ilro d- oonullu d- morLilidud oomuliLl- oon urumion
-n un -riodo d-l-rminudo
.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c o7
dclclundo:c un huo nuncro dc u:o: :o:cho:o: ( ) uc no huhiun :do
nolIudo:. L:lu ul\dud :c rculzuru lunhn durunlc cl z00z.
h. h. h. h. lurul:: Fludu ._udu lurul:: Fludu ._udu lurul:: Fludu ._udu lurul:: Fludu ._udu
Ll ullno u:o nolIudo dc loloncll: cn Chlc, :c rc:cnlo cn 1:75.
lc:dc c:u Ichu, cl ui: hu crnuncdo lhrc dc lu ruluon dc
olo\ru: :ul\uc. Lu ohcrluru dc do:: dc ll1 olo cn z000 Iuc
dc :7,5%.
lurunlc cl uo z001, :c nolIuron o
u:o: dc lF., lo uc :_nIu unu lu:u dc
nolIuon dc z.0 or cn nl ncnorc:
dc 15 uo:.
Ll uo z000, cn cl !n:llulo dc Sulud
luhlu dc Chlc :c u:lo 1 u:o dc lolo
\uunul, onIrnudo or cl !n:llulo
Mulhrun dc .r_cnlnu.
. . . . luholu _ Sindronc dc luholu Con_nlu. luholu _ Sindronc dc luholu Con_nlu. luholu _ Sindronc dc luholu Con_nlu. luholu _ Sindronc dc luholu Con_nlu.
. urlr dc 1::0, uundo :c nlroduc lu
\uunu MMl cn Chlc, hu:lu 1::, :c
oh:cr\u un dc:cn:o uululno dc lu
ndcnu dc lu ruholu, cnIcrncdud uc
uIcluhu rnulncnlc u lo: ncnorc: dc 10
uo:.
Ln 1::7 :c c\dcno un rcunlc dcl nuncro
dc u:o: cn d:lnlu: rc_onc: dcl ui:,
:luuon uc :c nunlu\o cn 1::o. Lu nu_or
norlunu dc c:lo: hrolc: c:lu\o cn cl
dc:luzuncnlo dc lu cdud dc lo: u:o: huu
lo: udolc:cnlc: _ udullo: o\cnc: nu: dcl
70% orrc:ondo u cr:onu: cnlrc lo: 10 _
z: uo:.
Ln ._o:lo dc 1:::, :c rculzo unu unuu
dc nnunzuon uru nucrc: cnlrc lo: 10 _
lo: z: uo:. Ll nulo dc lu unuu :c
rcIlcu luruncnlc cn cl dc:cn:o dc lu:
lu:u: dc ndcnu. .:i, lu lu:u u n\cl
nuonul, d:nnu_o dc 1 cn 1::o u 11
u:o: or 100.000 huh. cn 1::: _ u z,o or
cn nl cn cl uo z001. .:n:no, cl
nuncro dc u:o: ncn:uulc: hu c:ludo nu_
or dchuo dc lu ncdunu dcl unucno
unlcror.
Lu nu_or onlrhuon dc lu unuu uru lo_rur cl ohcl\o dc c\lur cl
SlC, lo on:llu_c cl unho cn lu rc:cnluon or cdud dc lo: u:o:.
Tas as de Notific ac in de P.F.A
Chile , 1990- 2001
0
1
2
3
4
5
6
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
T
a
s
a
(
p
o
r
c
i
e
n
m
i
l
<
1
5
a
o
s
)
Am r ic a libr e d e
Polio Vir us sa lvaje
Ta s a d e in c id e n cia d e Rub ola
Ch ile , 1990- 2001.
0
10
20
30
40
50
60
1
9
9
0
1
9
9
1
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
Aos
T
a
s
a
p
o
r
c
i
e
n
m
i
l
In t r od uc c in Va c un a
Tr ivr ic a
Ca mpa a d e Va c un a c in
An t i- r ub ola
Casos Mensuales de Rubola. Chile, 1998- 2001
0
200
400
600
800
1000
Ene Fe b Mar Abr May Jun Jul Ago Se p Oc t Nov Dic
Me se s
C
a
s
o
s
N
o
t
i
f
i
c
a
d
o
s
1998 1999 2000 2001 Me diana 96- 00
Ca mpa a
Va c un a c in
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c o8
.:i, durunlc cl hrolc cdno dc 1::o, cl _ruo dc 10 u 1: uo:
oncnlruhu u: cl 70% dc lo: u:o:, ncnlru: uc cn cl uo z000, cl 7%
dc lo: u:o: :c cnucnlru cn lo: ncnorc: dc 5 uo:. Lu: lu:u: cn lo:
_ruo: dc 10 u 1: d:nnu_cron u: 0 \cc: cnlrc 1::o _ z000,
ncnlru: uc cn cl _ruo dc 0 u 1 uo: :c nunlcnc c:luhlc cn
uroxnuduncnlc 7 or cn nl.
lrc\o u lu unuu dc \uunuon dc 1:::, no cx:liu cn Chlc un ::lcnu
dc \_lunu dc SlC. L:lc :c u:o cn nurhu cn Sclcnhrc dc 1:::, unu
\cz onludu lu unuu.
Hu:lu c:c noncnlo (Sclcnhrc dc 1:::) :c lu\o ononcnlo dc 1
u:o: u lru\: dc c:ludo: dc 1OlCH rculzudo: or cl !n:llulo dc Sulud
luhlu. lc:dc oluhrc dc 1::: u dcnhrc dcl z000 :c onIrnuron 5
u:o: nu: u lru\: dcl ::lcnu dc \_lunu nlcncnludo, cnlrc 71
nolIuonc: dc :o:cho:o:. lcl lolul dc SlC, dc:clc orrc:ondcn
ul hrolc dc ruholu ourrdo cnlrc 1::o _ 1:::. lor lunlo, cnlrc 1::: _
z000, :c lcnc ononcnlo dc 1o u:o: dc SlC, ulorc dc cllo: on
nulIornuonc: ul noncnlo dcl cxuncn. lurunlc cl z001 no :c nolIuron
u:o: dc SlC.
Ll S:lcnu dc \_lunu dc SlC on::lc cn lu c:u:u rc_ulur u n\cl
nuonul dc unlucro: onlru ruholu (!_M c:ciIo:) cn no: dc hu:lu
nc:c: dc cdud cn lo: uulc: :c dclclcn unonuliu: onulhlc: on
ruholu on_nlu. luru cllo :c hu:u lu rc:cnu dc unlucro: cn do:
n:lunu: cn no: uc ul nuncnlo rc:cnlcn nulIornuonc:
onulhlc: on ruholu _ cn no: c:u:udo: cn cnlro: dc dcr\uon
dc urdolo_iu nIunll, ncurolo_iu _ oIlulnolo_iu, ncnorc: dc nc:c:. Sc
hu:urun lunhn unlucro: !_M c:ciIo: cn uucllo: rcn nudo:
dc nudrc: u lu: uc :c du_no:lo ruholu durunlc cl cnhuruzo,
ndccndcnlc dc : cl no rc:cnlu o no ul_unu unonuliu on_nlu.
d. d. d. d. 1luno: _ 1luno: Nconulul (1NN) 1luno: _ 1luno: Nconulul (1NN) 1luno: _ 1luno: Nconulul (1NN) 1luno: _ 1luno: Nconulul (1NN)
Ln nuc:lro ui:, cl 1luno: lcnc unu rc:cnluon
c:orudu, on un run_o cnlrc _ zz u:o: cn cl ullno
dccno. No :c hun nolIudo u:o: dc 1NN cn lo:
ullno: uo:, rc:cnlundo:c cn 1:: cl ullno u:o
onIrnudo. Ln lu luhlu :_ucnlc :c nuc:lru lu rcluon
cnlrc lluno: _ 1NN cn nuc:lro ui:. Lu ohcrluru dc
do:: dc ll1 lolo cn z000 Iuc dc :7,5%, :c_un
lo: dulo: uorludo: or cl l.!.
Nuc:lro ui: ucnlu on un ::,o% dc ulcnon
roIc:onul dcl urlo (uo 1:::) _ unu ohcrluru dc
\uunuon dc l.l.1. nu_or ul :5% (1::: _ z000) cn cl
ro_runu !nIunll. lor c:lu: ruzonc:, no :c u:lIu lu
\uunuon rc_ulur u lu: cnhuruzudu:.
Ttanos
N de cas os N de cas os %
1989 15 4 26,7
1990 22 0 0,0
1991 12 3 25,0
1992 18 3 16,7
1994 10 1 10,0
1995 11 0 0,0
1996 17 1 5,9
1997 8 0 0,0
1998 15 0 0,0
1999 15 0 0,0
2000 10 0 0,0
2001 11 0 0,0
TNN
Aos
Ttanos y ttanos neonatal. Chile, 1989- 2001
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c o
c. c. c. c. !nIco !nIco !nIco !nIconc: !n\u:\u: or Hucnohlu: !nIlucnzuc 1o L. nc: !n\u:\u: or Hucnohlu: !nIlucnzuc 1o L. nc: !n\u:\u: or Hucnohlu: !nIlucnzuc 1o L. nc: !n\u:\u: or Hucnohlu: !nIlucnzuc 1o L.
Ln 1:: :c nlcncnlo cn nuc:lro ui: lu \_lunu dc Cuudro: !n\u:\o:
rodudo: or Hucnohlu: nIlucnzuc
lo h cn no: cnlrc z nc:c: _ 5 uo: dc
cdud _ :c nlroduo lu \uunuon onlru
c:lc u_cnlc cn cl :c_undo :cnc:lrc dc
c:c uo.
Ll cIclo dc c:lu nlcr\cnon :c
c\dcnu lunlo cn cl nuncro dc u:o:
nolIudo: ono cn lu: lu:u: dc
ndcnu rc_:lrudu: dc:dc 1::7 cn
udclunlc (_ruIo). Ll uuncnlo cn lu:
lu:u: dcl uo 1:::, orrc:ondc,
rohuhlcncnlc, u unu ncor \_lunu,
dchdu u unu nu_or c:u:u dc u:o:
rc:ullunlc dc lu nlc_ruon dc lu: hu:c: dc dulo: dc lo: lcurluncnlo: dc
Ldcnolo_iu _ L:ludi:lu c !nIornuon cn Sulud dcl Mn:lcro dc Sulud
_ cl !n:llulo dc Sulud luhlu.
Lo: du_no:lo: lino: u:oudo: u Hh orrc:ondcn rnulncnlc u
Mcnn_l:, :n cnhur_o, cn 1::: _ z000, lu: Ncunoniu: ulunzun un
orcnluc cruno ul 10% dcl lolul dc u:o: (1uhlu).
Ln cl uo z001 :c nolIuron 1 u:o:, lu:u z,z or 100.000 huhlunlc:.
77% orrc:ondo ul :cxo nu:ulno _ un 0% dc ncnorc: dc 1 uo. n
71% dc lo: u:o: onluhu on do:: dc \uunu. Huho do: Iullcdo:, lo
uc rcrc:cnlu unu lu:u dc lcluldud dc ,1%.
I. I. I. I. 1o: Fcrnu 1o: Fcrnu 1o: Fcrnu 1o: Fcrnu
lc:dc lu nlroduon dc lu \uunu ll1 cn Chlc
cn 1:71, :c hun rodudo hrolc: udu z u 1 uo:,
cro on lu:u: dc ndcnu _ dc norluldud udu
\cz nu: huu:. Sn cnhur_o, u onlur dc 1:: lu
ndcnu oncnzu u uuncnlur ulunzundo cn cl
z000 lu ndcnu nu: ullu dc lo: ullno: z0 uo:.
Ln cl z001 lu ndcnu huu u 10 or 100.000
huh, lcndcnu uc :c nunlcnc hu:lu u_o:lo dcl
z00z.
Sn cnhur_o, u c:ur dcl nrcncnlo ro_rc:\o
dcl nuncro dc u:o: nolIudo: hu:lu cl z000, cl
nuncro dc dcIunonc: cnlrc 1:o: _ z000 uuncnlo
Tasas y Casos de Cuadr os invasivos por Hib
Chile, aos 1996- 2001
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
N
.
c
a
s
o
s
0
2
4
6
8
10
12
T
a
s
a
s
N. Ca sos
Ta sa s
N. Ca sos 156 65 26 36 24 31
Ta sa s 10, 9 4, 5 1, 8 2, 5 1, 7 2, 2
1996 1997 1998 1999 2000 2001
Tasas de Incidencia de Tos Ferina
Chile, 1980- 2001(*)
0
5
10
15
20
25
30
T
a
s
a
d
e
I
n
c
i
d
e
n
c
i
a
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
.
1996 1997 1998 1999 2000
Meningitis 64,7 75,4 73,1 44,4 54,0
Neumonia 11,5 13,8 7,7 36,1 38,0
Bacteremias 11,5 7,7 15,4 2,8 0,0
Celulitis 4,5 0,0 3,8 16,7 0,0
Otros 7,7 3,1 0,0 0,0 8,0
Total 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Fuente: Formulario para la InvestigacinHaemophilus influenzae Tipo b, aos 1996 - 2000.
DIAGNOSTICO
AOS
Casos Invasivos Hib en < 5 aos segn Diagnstico Clnico. Chile, 1996-2000
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~0
:oluncnlc dc z u :. Ln cl z000, lodu: lu: nucrlc: Iucron lu:Iudu:
ono Sindronc Coucluhoidco (od_o C!L: .7.:).
lurunlc cl uo z001, cl 51% dc lo: u:o: Iucron nolIudo: on cl od_o
C!L10 .7.: _ cl 7:% dc cllo: :c oncnlro cn cl _ruo cnlrc 0 _ 1 uo:
_ cnlrc cllo:, lo: ncnorc: dc un uo Iucron lo: nu: uIcludo:.
Ln Chlc, lu 1o: Fcrnu :c rc:cnlu dc nuncru c:luonul, on un uuncnlo
dc u:o: cn lrnu\cru\cruno.
_. _. _. _. lIlcru lIlcru lIlcru lIlcru
lurunlc cl :_lo u:udo, cl crIl dc rc:cnluon dc c:lu cnIcrncdud :c
nodIo cn nuc:lro ui:, nunIc:lundo:c ono unu cnIcrncdud nIco:u
dc ullu cndcnu on hrolc:
cdno: udu o u : uo: durunlc
lu rncru nlud dcl :_lo (hrolc:
cdno: cn 1:1, 1:1, 1:51 _
1:5:1:1) _ uuncnlo: c:luonulc:
durunlc lo: nc:c: dc oloo c
n\crno
14
.
Ln 1:51, :c oncnzo u \uunur cn
Chlc _ durunlc lo: uo: 0, cl
nuncro dc u:o: llc_o u z.: u:o:.
Ln lu dudu dc lo: 70, :c oh:cr\o
unu dclnuon norlunlc dcl
nuncro dc u:o:, on 1
nolIuonc:. L:lu d:nnuon Iuc
nlcrrundu u Inc: dcl dccno or hrolc: _co_ruIuncnlc u:ludo:,
c:culncnlc cn lu: ro\nu: dc LioLio _ \ulurui:o.
Lu: ullu: ohcrluru: dc \uunuon (:7,5%, do:: ll1) _ lu ullu
cIuu dc lu \uunu, hun rodudo unu norlunlc d:nnuon dc lu
norhldud _ norluldud. lurunlc lu ullnu dudu :c hu oh:cr\udo un
dc:cn:o :o:lcndo cn cl nuncro dc u:o:, hu:lu llc_ur u lu rc:cnluon
dc u:o: c:orudo:. lc:dc 1::7 u lu Ichu no :c hun onIrnudo: u:o:
dc lIlcru.
h. h. h. h. !nIlu !nIlu !nIlu !nIlucnzu cnzu cnzu cnzu
Ln Chlc, lu nIlucnzu c: nolIudu ul Mn:lcro dc Sulud cn Iornu dc
u:o: lolulc:, or :cnunu cdcnolo_u. L:lu nIornuon, uunuc oo
cxhuu:l\u, crnlc c:lnur lu nu_nlud _ duruon dc lo: hrolc:. Ll
lcrclo N 71z uc rc_ulu lu: LnIcrncdudc: dc NolIuon Ohl_uloru,
c:luhlcc lu \_lunu cnlnclu uru !nIlucnzu, uluulncnlc cn cluu dc
nlcncnluon, lo uc crnlru ncorur lu uldud dc lu nIornuon dc
norhldud _ lu nororuon dc lu \_lunu clolo_u u n\cl onunluro
_ unhululoro, :luuon uc :c c:cru odcr nur u urlr dc z00. Ll
11
l-viion LiLlio_ruIiou LiIl-riu. Lru. ndr-u Lunu, L-oudu Lou-lu d- :ulud luLliou,
niv-ridud d- Clil-.
Casos de Difte ria.
Chile 1987 - 2001
183
132
47
36
25
12
8
4
2 1 0 0 0 0 0
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
1
9
8
7
1
9
8
8
1
9
8
9
1
9
9
0
1
9
9
1
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
N
d
e
c
a
s
o
s
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~1
!n:llulo dc Sulud luhlu rculzu lu \_lunu dc Luhoruloro uru \ru:
rc:ruloro: c !nIlucnzu u lru\: dc unu rcd dc ho:lulc: cnlnclu.
Lu nIlucnzu :c rc:cnlu huhluulncnlc cn cl ui: durunlc lo: nc:c: Irio:,
on hrolc: cdno: udu o 1 uo:.
lurunlc cl uo z001, cl hrolc
c:luonul dc nIlucnzu Iuc
cdno. Ll nuxno dc lu ur\u
cdnu :c ulunzo cn lu
:cnunu z (1:.z
nolIuonc:), lrlundo cl
\ulor oh:cr\udo cn cl uo
unlcror _ lu ncdunu dcl criodo
unlcror (_ruIo udunlo). Ll
uuncnlo c:luonul dc lu
nolIuon dc !nIlucnzu Iuc
oh:cr\udo cn lu nu_oriu dc lu:
ududc: dcl ui: _ onordo on
cl uuncnlo dc u:o: dc !nIlucnzu
dclcludo or lu rcd dc
ho:lulc: cnlnclu: uru
\_lunu dc \ru: lc:ruloro:
uc rculzu cl !n:llulo dc Sulud luhlu (!Sl). lurunlc cl z001, cl hrolc
c:luonul dc nIlucnzu Iuc luruncnlc cdno on ruluon
rcdonnunlc dc lu cu .(HNz), dc nu_or :c\crdud uc lu cu
.(H1N1) uc rcdonno cl z000.
1unhn, :c dclclo nu_or ruluon dc !nIlucnzu L, cn rcluon u uo:
unlcrorc:, rc:cnlundo:c u:o: hu:lu In dc uo.
Lu norluldud or nIlucnzu hu rc:cnludo cn lu ullnu dudu \uruonc:
udu lrc: uo:, u:oudo u hrolc: cdno: dc !nIlucnzu (_ruIo
udunlo), cl ullno cn 1:::, dondc ourrcron 15 dcIunonc: or
!nIlucnzu.
Ln cl uo z001, :c nIornuron 51 dcIunonc: or nIlucnzu (lu:u dc 0,
x 100.000 huh), u: un lcro dc lu
ulunzudu cn 1::: ( lu:u 0,:0 x
100.000 hhlc:.), uo _uulncnlc
cdno. Ll uuncnlo dc
norluldud cn cl z001 ucdc c:lur
rcluonudo on lu ruluon dc
unu cu nu: u_rc:\u .(HNz),
uIclundo cn c:cul ul _ruo dc
o0 _ nu: uo:. Sn cnhur_o, lu
norhldud Iuc lrc: \cc: nu_or,
udcndo huhcr c:crudo uru cl
z001 un nu_or nuncro dc
dcIunonc:, ono ourro cn 1:::.
L:lu :luuon ucdc ulrhur:c u lu
Casos de Influenza notificados por semana epidemiolgica.
Chile, 2000 - 2001
0
5000
10000
15000
20000
25000
13579
1
1
1
3
1
5
1
7
1
9
2
1
2
3
2
5
2
7
2
9
3
1
3
3
3
5
3
7
3
9
4
1
4
3
4
5
4
7
4
9
5
1
Sema na s Epidemiolgica s
N
d
e
c
a
s
o
s
2001
Me d . 1995- 2000
2 Va lor Mximo
Ta sa d e Mor t a lid a d y d e Not ific a c in por In flue n za .
Ch ile 1990- 2001*
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
T
a
s
a
N
o
t
i
f
i
c
a
c
i
n
x
1
0
0
.
0
0
0
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
T
a
s
a
M
o
r
t
a
l
i
d
a
d
x
1
0
0
.
0
0
0
Tas a No tificaci n 841 695 682 1079 833 972 982 1084 1160 1592 1353 1624
Tas a Mo rtalidad 1,60 0,60 0,45 0,97 0,66 0,69 0,87 0,57 0,55 0,90 0,17 0,33
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~2
uluon dc \uunu cn lo: _ruo: c:ciIo:, uc :c nunlu\cron cn lo:
_ruo: dc nu_or rc:_o, uhurundo ul 100% dc lu: cr:onu: nu_orc: dc
5 uo:, u lo: Iunonuro: dc :ulud dc lodo cl ui: _ u lo: cnIcrno:
rono: dcl ::lcnu uhlo dc :ulud. Sc lo_ruron ohcrluru: dc
\uunuon dc :7,5% :ohrc cl onunlo dc lo: _ruo: dc rc:_o _ dc :o,5%
cn lu: cr:onu: dc 5 uo: _ nu:.
. . . . Hcull: L Hcull: L Hcull: L Hcull: L
Lu: nolIuonc: dc u:o: dc Hcull: L cn Chlc orrc:ondcn
rnulncnlc u c:u:u: rculzudu: cn Luno: dc Sun_rc. lor c:lu
ruzon, no c: o:hlc onocr lu nu_nlud rcul dc c:lu cnIcrncdud cn cl
ui:.
Lu lcndcnu dc lu: lu:u: ohlcndu:
:ohrc lu hu:c dc c:lc lo dc
nolIuon, :c rc:cnlun cn cl
_ruIo.
Lnlrc 1:o: _ 1::, lu: lu:u: dc
nolIuon rc:cnluron
Iluluuonc: cnlrc 0.17 _ 0.:z or
cn nl huh. lc:dc 1::7, :lu:
oncnzun u nrcncnlur:c,
ulunzundo un unlo nuxno cn z000,
on 1.1 or cn nl huhlunlc:.
Ll uuncnlo dc lu: lu:u: \crIudo cn lo: ullno: uo:, :c dchcriu
rnulncnlc ul nrcncnlo dc lu nolIuon or urlc dc Luno: dc
Sun_rc dc ul_uno: Scr\o: dc Sulud c:culncnlc nlcrc:udo: cn cl
lcnu _ no u un uuncnlo dc lo: u:o:. Ll du_no:lo rculzudo cn 1::7 or
cl Mn:lcro dc Sulud
1
hu:udo cn cl c:ludo dc lu :crorc\ulcnu dc
\ru: dc lu Hcull: L cn lunzuc: cIcluudo: cn lo: d:lnlo: Luno: dc
Sun_rc dcl ui:, dcnuc:lru uc cn 1::, lu :crorc\ulcnu or cn
donunlc: lunzudo: cru dc 0.z0% _ dc 0.15% cn 1::7.
.luulncnlc, :c rculzu \uunuon dc _ruo: dc rc:_o cr:onul dc :ulud
_ ucnlc: cn ro_runu dc hcnodul:: ronu. Sc c:lu d:ulcndo lu
nororuon dc lu \uunu cn cl ulcnduro dc \uunuon nIunll.
15
Situacin de los Bancos de sangre y medicina transfusional en Chile 1997 DISAP-MINSAL
Unidad de Medicina Transfusional.
Tasas de notificacin de Hepatitis B.
Chile, 1989 -2000
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1
9
8
9
1
9
9
0
1
9
9
1
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
T
a
s
a
(
p
o
r
c
i
e
n
m
i
l
h
a
b
.
)
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~o
. . . . Cohcrluru: dc \uunuon 1::0 Cohcrluru: dc \uunuon 1::0 Cohcrluru: dc \uunuon 1::0 Cohcrluru: dc \uunuon 1::0 z000 z000 z000 z000
l. l. l. l. Nuc\o: lc:uIio: cn nnunzuon Nuc\o: lc:uIio: cn nnunzuon Nuc\o: lc:uIio: cn nnunzuon Nuc\o: lc:uIio: cn nnunzuon
\uunu: cn cl udullo nu_or
Frcnlc u lu luru lcndcnu ul cn\ccncnlo dc lu ohluon _ ono unu
ncddu uru ncorur lu uldud dc \du dc lo: udullo: nu_orc: udcnu: dc
rc\cnr lu: nucrlc:, :c huc ncc:uro nlur \uunu: uru c:lc _ruo,
c:ciIuncnlc \uunu: uc rolcun onlru lu Ncunoniu rodudu or
Slrcloou: ncunonuc (ncunoou:). Lu ohluon ohcl\o dc c:lu
\uunu :criun lu ohluon dc udullo: nu_orc: dc uucrdo u lo :_ucnlc
.o .o .o .o lohluon ohcl\o Mclu
z00 .dullo: nu_orc: cn onlrol cn lro_runu dc Sulud dcl
.dullo Mu_or
50%
z005 .dullo: nu_orc: cn onlrol cn lro_runu dc Sulud dcl
udullo Mu_or
100%
z010 .dullo: nu_orc: hcncIuro: S:lcnu uhlo dc
Sulud
100%
Calciuario uc \auiaioi. Clilc ?00T Calciuario uc \auiaioi. Clilc ?00T Calciuario uc \auiaioi. Clilc ?00T Calciuario uc \auiaioi. Clilc ?00T
!cici Naiuo !cici Naiuo !cici Naiuo !cici Naiuo LCC (uLcrulosis)
?. 1 _ o mcscs ?. 1 _ o mcscs ?. 1 _ o mcscs ?. 1 _ o mcscs !olio. HiL. L! (LiIicria. !criussis. ciaio)
T? mcscs T? mcscs T? mcscs T? mcscs rcsviria (Sarmioi. !uLcola. !aroiiuiiis)
T3 mcscs T3 mcscs T3 mcscs T3 mcscs L!!olio
1 aos 1 aos 1 aos 1 aos L!!olio
T Lusio T Lusio T Lusio T Lusio rcsviria _ LCC
? Lusio ? Lusio ? Lusio ? Lusio oxoiuc u (LiIicriaciaio)
AOS BCG.R.N.
3RA DOSIS DPT-
POLIO
INDICE
CONSISTENCIA
TECNICA
3RA DOSIS
HAEMOPHILUS
INFLUENZAE B
TRESVIRICA
1 AO
1990 98,0 97,1 1,00
1991 97,7 97,9 1,00 98,7
1992 97,4 97,4 1,00 91,6
1993 97,1 96,6 1,00 95,7
1994 96,3 95,1 1,00 95,2
1995 98,6 95,6 1,00 94,7
1996 96,8 93,0 1,00 94,7
1997 95,6 95,3 1,00 91,0 94,2
1998 96,7 90,0 1,00 90,1 94,0
1999 99,8 94,8 1,00 94,2 96,6
2000 97,1 97,5 1,00 94,5 97,3
(*)Datos de poblacin estimados por DEIM
INDICADORES DE COBERTURAS DE VACUNACIN (*) E INDICE DE CONSISTENCIA TECNICA
CHILE, AOS 1990 - 2000
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~~
\uunuon u no: cn :luuon c:cul
Sc dchc nororur cn cl ro_runu \uunu: uru no: uc c:lun cn
:luuonc: c:culc:, u In dc ncorur :u uldud dc \du, ncdunlc lu
rolcon c:ciIu onlru ul_unu: cnIcrncdudc: nnunorc\cnhlc: uc
no :on lu: uc c:lun uluulncnlc cn cl ulcnduro dc \uunuon. Lnlrc
c:lu: :luuonc: :c lcncn lu: :_ucnlc:
Mcoruncnlo dc lu uluul rcd dc udcnu dc Irio
luru lo_rur lo: ohcl\o: dc ohcrluru cn \uunuon c: rc:o llc\ur u
uho c:lrulc_u: cn rcluon on udcnu dc Irio, cn \uunuloro: cnlrc
olro:.
Sc rcucrc nrcncnlur lu uudud dc ulnucnuncnlo _ ncorur lu
uldud dc lu rcd, uuncnlundo lu :c_urdud uru u:i c\lur lu rddu dc
\uunu:. L:lo: unho: crnlriun rculzur udu:onc: dc \uunu:
uru criodo: nu: lur_o:, z o uo:, on cl on:_ucnlc uhorro dc
rcur:o: Inuncro:. Lu rouc:lu u ncduno _ lur_o luzo c: lu :_ucnlc
.o .o .o .o Mclu
z00z z5 % dc lo: zo Scr\o: dc Sulud
z00 50 % dc lo: zo Scr\o: dc Sulud
z001 100% dc lo: zo Scr\o: dc Sulud
Huhlluon dc \uunuloro: nlcrnuonulc:
nlcncnlur \uunuloro: cn lu_urc: c:lrul_o: dcl ui:, on \:lu: u lu
rccnlc dcnundu dc c:lc :cr\o or urlc dc lu ohluon cn cl
onlcxlo dc lu _lohulzuon. Sc roonc unlr c:lc ohcl\o u lru\: dc
uo: z00z _ z00 n:lulur un lolul dc lrc: \uunuloro: (.ru,
Concon _ lunlu .rcnu:)
uru cl z010, n:lulur z \uunuloro: nu: cn lu_urc: uc :c
dclcrnnurun dc uucrdo u lu: ncc:dudc: dc c:c noncnlo.
Nios !oriauorcs uc limuioucIiiciia Coiciiia o auguiriua
Nios !oriauorcs uc Lcucmias _ LiiIomas
Nios oi .slciia Iuiioial o aiaiomia
Nios oi LcIiii uc omlcmciio
Nios oi Siiuromc NcIroiio
Nios oriauorcs uc Iisiula ucl Sisicma Ncrvioso Cciiral
Nios oriauorcs uc lisuIiiciia rcial roiia
Nios oriauorcs uc lisuIiiciia aruiaa roiia
Nios oriauorcs uc LiIcrmcuau lcuiia roiia _
Nios oriauorcs uc LiaLcics Mclliius
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~5
Conron:o: !nlcrnuonulc:
luru unlr on lo: onron:o: dc crruduon _ clnnuon dc
cnIcrncdudc: nnunorc\cnhlc: :u:rlo: or nuc:lro ui: c:
nd:cn:uhlc cnlrur lo: nuxno: c:Iucrzo: c: do: ul\dudc:
Monlorco onlnuo dc lu: ohcrluru: dc \uunuon dc lu: onunu:
uc ononcn lo: zo Scr\o: dc Sulud. L:lo on cl In dc odcr
dclclur _ rc:ol\cr u lcno \uio: dc ohcrluru dc lodu: lu: \uunu:
nludu: cn cl ulcnduro dc \uunuon, cn lu rculzuon dc unuu:
nuonulc: dc \uunuon (Surunon) _ olru: uc lu :luuon
cdcnolo_u dclcrnnc.
Lluhoruon dc unu nornul\u uc crnlu onlrolur cl c:ludo dc
\uunuon dc lo: cxlruncro: uc n_rc:un u nuc:lro ui: u lru\: dcl
.croucrlo nlcrnuonul. .dcnu: huhllur cn c:c lu_ur un \uunuloro
uru \uunur c:culncnlc onlru lu: cnIcrncdudc: uc :c
cnucnlrun cn roc:o dc clnnuon o crruduon _ dc c:lc nodo
c\lur lu uuron dc u:o:.
4.4 OTRAS ENFERMEDADES INFECCIOSAS
u. u. u. u. LnIcrncdud Mcnn_oou LnIcrncdud Mcnn_oou LnIcrncdud Mcnn_oou LnIcrncdud Mcnn_oou
Lu LnIcrncdud Mcnn_oou, dc d:lrhuon nundul, :c rc:cnlu cn
Iornu cndnu o cdnu _ orrc:ondc u lu nunIc:luon linu dc
lu nIcon or Nc::cru ncnn_ld: o
ncnn_ooo.
1cndcnu. 1cndcnu. 1cndcnu. 1cndcnu. Lnlrc lo: uo: 1::0 u 1::, lu
LnIcrncdud Mcnn_oou rc:cnlo un 11% dc
uuncnlo cn :u ndcnu, on unu lu:u dc z, cn
1::0 hu:lu ulunzur 1,1 or cn nl cn 1::,
on:llu_cndo lu nu: ullu dc c:lu ullnu dudu. .
urlr dc c:c uo, :c roduc unu c:luhlzuon dc
lu ndcnu dc lu cnIcrncdud, on lu:u: cnlrc ,7
u ,o or cn nl, c: dcr, udu uo :c rc:cnlun
ulrcdcdor dc 550 u:o:.
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru ncnn_l: Mcnnoou Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru ncnn_l: Mcnnoou Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru ncnn_l: Mcnnoou Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru ncnn_l: Mcnnoou
Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo
!ncdr lu uuron dc hrolc: cdno:.
Munlcncr lu lcluldud huo cl 10%.
Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo
lclclur u:o: cn Iornu oorlunu _ uluur rcozncnlc cn :u
onlrol.
Conlrolur hrolc: or Mcnn_l: C cn lu ohluon, u lru\: dc lu
\uunuon.
Tasas de Incidencia y Mortalidad Infecciones
Meningoccicas, Chile 1990 - 2000
0
1
2
3
4
5
6
1
9
9
0
1
9
9
1
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
T
a
s
a
s
(
p
o
r
c
i
e
n
m
i
l
)
Inc ide nc ia
Mortalidad
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~o
Lu norluldud :c hu nunlcndo c:luhlc on lu:u: cnlrc 0,z u 0, or cn
nl. Lu lcluldud ulunzo cn cl z001 ul 11%.
\uruon Gco_ruIu. \uruon Gco_ruIu. \uruon Gco_ruIu. \uruon Gco_ruIu. lurunlc lo: ullno: uo: lu lc_on Mclroollunu,
:lnu _ Olu\u hun rc:cnludo lu: ndcnu: nu: ullu:.
lurunlc cl uo z001 lurunlc cl uo z001 lurunlc cl uo z001 lurunlc cl uo z001 :c
nolIuron 1o5 u:o: cn cl
ui:, Iru nIcror u lo
oh:cr\udo cn z000 (5: u:o:),
ulunzundo unu lu:u dc ,1 or
cn nl. Sc nolIuron 5z
Iullcdo:, lo uc rcrc:cnlu
unu lcluldud dc 11%, :ucror
ul uo unlcror (,7%).
Ll % dcl lolul dc u:o:
nolIudo: Iucron onIrnudo:
_ :crolIudo: or cl !Sl Ll
1% or luhoruloro loul _ un z% rc:lunlc orrc:ondc u du_no:lo
lino _ u rc:ulludo: cndcnlc: cn cl noncnlo dc lu nolIuon.
Ll 11% dc lo: u:o: dcl uo z001 Iuc du_no:ludo ono Mcnn_l:, un
11% ono Mcnn_oocnu, un 11%
ono Mcnn_l: on
Mcnn_oocnu _ un 1% ono
olro:. L:lu d:lrhuon no hu
rc:cnludo nu_or \uruon cn lo:
ullno: uo:.
Ll 5z% dc lo: u:o: ourro cn
honhrc: _ dc uucrdo u lo: _ruo:
dc cdud nu: uIcludo:, ul _uul uc
lo: uo: unlcrorc:, lo: ncnorc: dc 5
uo: oncnlrun cl 5% dcl lolul.
lor udu u:o, :c lrulun cn roncdo 5 cr:onu: ncnorc: dc 15 uo: _
cr:onu: nu_orc: dc 15 uo:. Sc rc:cnluron 1 u:o: :cunduro:
: : : :
,
ourrdo: dcnlro dcl unhlo c:olur, nlrudonluro _ \cnul. .dcnu:
:c rc:cnluron : u:o: ornuro
1
. Ll :% dc lo: u:o: :on
ho:lulzudo: oorlununcnlc cn cl ui:.
Lu cnIcrncdud Mcnn_oou lcnc unu rc:cnluon c:luonul,
uuncnlundo cl lolul dc u:o: cnlrc lo: nc:c: dc uno _ :clcnhrc.
Scrolo Scrolo Scrolo Scrolo:. Lu Nc::cru ncnn_ld: c: un dlooo _run nc_ul\o,
u_o: :cro_ruo: nu: norlunlc: :on ., L, C, Y _ W15. lurunlc lo:
1
Cuo oourrido -nlr- lo oonluolo d- un ouo rimurio, ouo inioio d- lo inlomu oourr-
-n un -riodo muor o i_uul u 2~ lr. d-d- -l inioio d- lu -nI-rm-dud d-l ouo rimurio
lulu lo 10 diu ol-rior- (-riodo d- inouLuoion d- lu -nI-rm-dud).
17
Cuo r-luoionudo -nlr- i, -xu-lo u unu mimu Iu-nl- d- inI-ooion ouo inioio d-
lu -nI-rm-dud d- umLo, oourr- d-nlro d- lu rim-ru 2~ lr.
Cas os Mens uales de Enfer medad Infecciones Meningoccicas
Chile, ao 1990 - 2001
0
20
40
60
80
100
120
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
E
n
e
r
o
M
a
y
o
S
e
p
t
ie
m
b
r
e
N
C
a
s
o
s
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Enfer medad Meningoccica:
Dis t r ibucin segn Ser ogr upos ais lados ISP
Chile, aos 1997 - 2001
90
86
78
79
82
8
11
20 19
13
2 2 2 3 2
0
20
40
60
80
100
1997 1998 1999 2000 2001
%
NMB
NMC
We Y
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~7
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Fchrc 1Iodcu, lurulIodcu, Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Fchrc 1Iodcu, lurulIodcu, Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Fchrc 1Iodcu, lurulIodcu, Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Fchrc 1Iodcu, lurulIodcu,
Hcull: _ lurrcu Hcull: _ lurrcu Hcull: _ lurrcu Hcull: _ lurrcu
Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo
!ncdr lu uuron dc hrolc: cdno: dc Fchrc 1Iodcu _
lurulIodcu, Hcull: . _ durrcu:
lcdur \uruon c:luonul dcl nuncro dc u:o: dc c:lu:
cnIcrncdudc:.
Munlcncr lu lcndcnu ul dc:cn:o dc lu norluldud or c:lu: uu:u:.
Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo
.uncnlur ohcrluru: dc :uncuncnlo hu:o.
Sc_urdud ulncnluriu. Munlcncr _ ncorur ro_runu: dc :ucr\:on
_ I:ulzuon cn n:lluonc: dondc :c rcurun ulncnlo:.
lculzur \_lunu dc hrolc:.
uo: 70, lu: cu: . _ C crun rcdonnunlc: cn cl ui: or lo uc cn 1:oz
:c llc\o u uho cn lu lc_on Mclroollunu unu unuu dc \uunuon
uru dhu: cu: _ uc uhro cl :5% dc lu ohluon cnlrc nc:c: _ z5
uo:. lc:dc lu dudu dcl o0 :c oh:cr\u un Iruno rcdonno dcl
Mcnn_ooo L, rcrc:cnlundo ruluncnlc lu loluldud dc lo: u:o:
u:ludo:. . urlr dc 1::1, cl !Sl dclclu un unho cn cl crIl dcl
:cro_ruo dc lu: cu:, c\dcnundo un rc:ur_ncnlo dcl ncnn_ooo
C, cl uc Iuc uuncnlundo cn Iornu ro_rc:\u cn lo: uo: :_ucnlc:,
ulunzundo cn 1::: un z0%, cn cl z000 un 1o% _ cn cl z001 un 1% dc
lu: cu: u:ludu:.
Con lu rcuuron dcl Mcnn_ooo C cn nuc:lro ui:, :c nlu_o u lu
\_lunu lu dcInon dc hrolc or c:lc :cro_ruo, hu:udo: cn lo:
rlcro: dcl C.l.C. _ uduludo: or lu Con:on Nuonul dcl l.!. Cono
ncddu dc hlouco cdcnolo_o, cn lo: Scr\o: dc Sulud Concon _
._:n uc rc:cnluron hrolc: durunlc cl uo z000, :c rculzuron
unuu: dc \uunuon (.C) dr_du: u lo: _ruo: dc rc:_o dc lu:
onunu: uIcludu:. lurunlc cl z001 lo: u:o: dc ncnn_ooo C :c
rc:cnluron cn 1 onunu: dc 1o :cr\o: dc :ulud, :n on:llur hrolc
cdno.
h. h. h. h. Fchrc 1Iodcu _ lurulIodcu Fchrc 1Iodcu _ lurulIodcu Fchrc 1Iodcu _ lurulIodcu Fchrc 1Iodcu _ lurulIodcu
Lu Fchrc 1Iodcu _ lurulIodcu :on cnIcrncdudc: hulcrunu: uu:udu:
or :a1nonc11a cn1c..ca :cro\urcdud 1_h _ :cro\urcdud lurul_h,
rc:cl\uncnlc. L:lu: :ulnoncllo::
on:llu_cn lu uu:u rnul dc
cnIcrncdudc: lrun:nldu: or lo:
ulncnlo: _ cl u_uu. Ln Chlc, :c hu
oh:cr\udo un unho cn lu rc:cnluon,
ourrcndo on Ircucnu cn Iornu dc
hrolc: loulzudo: cn L:uclu: o 1urdnc:
!nIunllc: u:oudo: ul on:uno dc u_uu _
ulncnlo: dc nulu uldud hulcrolo_u.
Mu_nlud _ 1cndcnu. Mu_nlud _ 1cndcnu. Mu_nlud _ 1cndcnu. Mu_nlud _ 1cndcnu. Lu Fchrc
1Iodcu _ lurulIodcu cxcrncnluron un
Tas as de Inc ide nc ia de Fie bre Tifoide a y
Paratifoide a. Chile , 1980- 2001
0
20
40
60
80
100
120
140
1
9
8
0
1
9
8
2
1
9
8
4
1
9
8
6
1
9
8
8
1
9
9
0
1
9
9
2
1
9
9
4
1
9
9
6
1
9
9
8
2
0
0
0
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~8
dc:cn:o :o:lcndo cn lu: lu:u: dc ndcnu u onlur dc 1:o1 cn
udclunlc. lc:dc 1::z, cl dc:cn:o c: ncno: nurudo _ lcndc u
c:luhlzur:c ulrcdcdor dc : or cn nl huhlunlc:.
Ln cl uo z001, :c nolIuron 717 u:o:, ulunzundo:c unu lu:u dc 1.7 or
cn nl huhlunlc:, nIcror u lu dcl uo unlcror (5,o).
Lu lcndcnu oh:cr\udu, odriu cxlur:c cn urlc oruc lu :cro\urcdud
Lnlcrld: hu dc:luzudo lu: :cro\urcdudc: 1_h _ lurul_h. Ln c:lu
ulolo_iu, no :c oh:cr\un dIcrcnu: :_nIul\u: on rcluon ul :cxo dc
lo: u:o:, uIclundo u lo: honhrc: cn un 55%.
Lnlrc 1::5 _ 1::7, cl _ruo dc nu_or rc:_o lo on:lluiun lo: no: cnlrc
5 _ : uo:, uc Iucron dc:luzudo: or lo: dc 10 _ 11 uo: cn 1::o _
1::: :n cnhur_o, cn z000 _ z001 cl
rncr _ruo \ucl\c ul rncr lu_ur.
Ll _ruo dc ncnor rc:_o lo on:llu_cn
lo: ncnorc: dc 1 uo:, lo: uc
nunlu\cron lu: lu:u: nu: huu: dcl
criodo unulzudo.
\uruon c:luonul \uruon c:luonul \uruon c:luonul \uruon c:luonul. Ln lo: nc:c: dc
Murzo, Oluhrc _ No\cnhrc :c roduc
un uuncnlo c:luonul dc lu Fchrc
1Iodcu _ lurulIodcu.
\uruon Gco_ruIu \uruon Gco_ruIu \uruon Gco_ruIu \uruon Gco_ruIu. Ln cl uo z001, lo:
:cr\o: dc :ulud dc .ru, .ruuuniu Norlc
_ Mu_ullunc: lu\cron lu:u: \cc:
:ucrorc: u lu: dcl z000.
. . . . Hcull: . Hcull: . Hcull: . Hcull: .
Lu Hcull: ., c: unu cnIcrncdud nIclo
onlu_o:u uc lcnc d:lrhuon nundul _
cn Chlc :c rc:cnlu cn Iornu cndnu on
hrolc: cdno:, udu 1 o 5 uo:,
rcIcrcnlcncnlc n:lluonulc:.
Su lrun:n:on c: cnlru, u lru\: dcl
on:uno dc u_uu: _ ulncnlo: onlunnudo:
on hcc: dc un cnIcrno o orludor.
Mu_nlud _ 1cndcnu. Mu_nlud _ 1cndcnu. Mu_nlud _ 1cndcnu. Mu_nlud _ 1cndcnu. Ln lo: ullno: z0
uo:, lu: lu:u: dc ndcnu dc Hcull: .
hun rc:cnludo Iluluuonc:. Lnlrc 1::1
_ 1:: :c roduo unu d:nnuon
norlunlc cn lu ndcnu dchdo
rnulncnlc u lu unuu dc rc\cnon
dc Colcru. . onlur dc 1::, :c roduc un
nrcncnlo, ulunzundo cl n\cl nuxno cn
1::5, on unu ndcnu dc 10o.7 or cn nl huhlunlc:. lc:dc 1:: cn
Casos Mensuales de Fiebre Tifoidea y Par atifoidea
Chile, 2000 - junio 2002
0
20
40
60
80
100
120
140
E
n
e
r
o
F
e
b
r
e
r
o
M
a
r
z
o
A
b
r
i
l
M
a
y
o
J
u
n
i
o
J
u
l
i
o
A
g
o
s
t
o
S
e
p
t
i
e
m
b
r
e
O
c
t
u
b
r
e
N
o
v
i
e
m
b
r
e
D
i
c
i
e
m
b
r
e
N
d
e
c
a
s
o
s
2000 2001 2002 Me d ia n a 1997- 2001
Tasas especficas de incidencia de Hepatitis A por edad,
Chile 1990- 2001 ()
0
25
50
75
100
125
150
175
200
225
250
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1 T
a
s
a
d
e
i
n
c
i
d
e
n
c
i
a
(
p
o
r
c
i
e
n
m
i
l
h
a
b
)
0- 14 aos 15- 29 a os 30- 44 a os 45 y ms
Tas as de Inc ide nc ia de He patitis (*)
Chile , 1980- 2000
0
20
40
60
80
100
120
1
9
8
0
1
9
8
2
1
9
8
4
1
9
8
6
1
9
8
8
1
9
9
0
1
9
9
2
1
9
9
4
1
9
9
6
1
9
9
8
2
0
0
0
T
a
s
a
p
o
r
c
i
e
n
m
i
l
h
a
b
.
(*) Incluye toda s la s Hepa titis , excepto Hepa titis B
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~
udclunlc, lu: lu:u: oncnzun u dc:cndcr hu:lu ulunzur cl n\cl nu: huo
cn 1::: (z.1).
Hu:lu uno dcl z00z, cl ui: rc:cnlu unu
lu:u dc ndcnu dc zo,7, lu uc :ucru cn
un 50% u lu dc _uul criodo dc z001 (1:,1) _
cn un z% u lu lu:u roncdo dcl unucno
unlcror (zz,o). L:lu c: unu :luuon
c:crudu, rodulo dc lo: uuncnlo: ilo:
on lo: uc :c rc:cnlu c:lu cnIcrncdud,
dudo: or lu uunuluon dc :u:clhlc: _
cl rcluuncnlo cn lu: ncddu: dc h_cnc.
Con rcluon u lu ourrcnu or :cxo, no
cx:lcn dIcrcnu: :_nIul\u: _ lo:
honhrc: oncnlrun cl 51% dc lo: u:o:.
Ll _ruo dc cdud nu: uIcludo c: cl dc lo: ncnorc: dc 11 uo:. L:lc
_ruo, hu nunlcndo lu:u: dc ndcnu :ohrc cl rc:lo dc lo: _ruo:
durunlc lo: ullno: uo:.
\uruon Gco_ruIu. \uruon Gco_ruIu. \uruon Gco_ruIu. \uruon Gco_ruIu. Ln cl rncr :cnc:lrc dcl z00z, lu: rc_onc: uc
rc:cnluron lo: rc:_o: nu: ullo: Iucron .nloIu_u:lu, .luunu _ Lo Lo,
on lu:u: dc ndcnu dc 7:, 7o _ 17 or cn nl huhlunlc:,
rc:cl\uncnlc.
d. d. d. d. lurrcu: lurrcu: lurrcu: lurrcu:
Lu: cnIcrncdudc: durrcu: :on unu dc lu: ulolo_iu: uc uu:un nu_or
norhldud _ norluldud cn ohluon nIunll dc .nru Lulnu _ cl
Curhc, cnonlrundo:c cnlrc lu: no
uu:u: rnulc: dc dcIunon dc lo:
no: ncnorc: dc un uo. Ln Chlc, lu:
ondonc: :unluru: _ nulronulc: hun
crnldo uc c:lu: cnIcrncdudc: no
I_urcn cnlrc lu: rnulc: uu:u: dc
norhnorluldud cn lo: no:. Ln cl uo
1::z :c_un dulo: dc lu OlS, cn no:
ncnorc: dc 5 uo:, :c c:lno 1,5 c:odo:
unuulc:
18
. Lu: nucrlc: or cnIcrncdudc:
u:oudu: u durrcu:
1.
cn ncnorc: dc 5
uo: rc:cnlun unu norlunlc uidu, on
lu:u: uc \un dc ,o or 100 nl cn 1::0 u 1,: or 100 nl cn 1:::
:O
.
Ln Chlc u ruiz dc lu cdcnu dcl olcru cn lcru cn 1::1, :c rcIorzo lu
\_lunu cdcnolo_u dc lu: durrcu: u_udu: _ :c c:luhlco lu
nolIuon dc lodu: lu: durrcu: on dc:hdruluon. Ln lu uluuldud, 1
dc lo: z: Scr\o: dc Sulud dcl ui: urlun cn c:lu \_lunu _
18
u-nl- Lu oondioion- d- :ulud -n lu moriou` 1~.
1
Corr-ond- u diu_nolioo d- -nI-rm-dud uooiudu u diurr-u ClL 010 ClL 10
000
?
u-nl- nuurio d- L-mo_ruIiu. Minil-rio d- :ulud. lNL
Ca sos Me n s ua le s d e Hepa t it is (*)
Ch ile , 2000- jun io 2002
0
200
400
600
800
1000
E
n
e
r
o
F
e
b
r
e
r
o
M
a
r
z
o
A
b
r
i
l
M
a
y
o
J
u
n
i
o
J
u
l
i
o
A
g
o
s
t
o
S
e
p
t
i
e
m
b
r
e
O
c
t
u
b
r
e
N
o
v
i
e
m
b
r
e
D
i
c
i
e
m
b
r
e
2000 2001 2002 Me d ia n a 1997- 2001
(*) In c luye t od a s la s He pa t it is, e xc ept o He pa t it is B
Tasa de mor t alidad y nmer o de muer t es por enfermedad
diarr eica aguda en menores de 5 aos . Chile 1990- 1999
0
1
2
3
4
5
6
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
T
a
s
a
s
(
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
<
5
a
o
s
)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
N
D
e
f
u
n
c
i
o
n
e
s
De func ione s
Tas a
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo I
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 50
nolIun ul Mn:lcro dc Sulud. Ll nuncro dc on:ullu: or durrcu:
nolIudu: cn 1::o or lo: Scr\o: dc Sulud urlunlc: Iuc dc
175.17o, dc lu: uulc: cl 5% orrc:ondcron u ncnorc: dc 5 uo:. Ln
1:: :c nolIo un lolul dc z5 u:o: dc ho:lulzuonc: or Lnlcrl:
Lulcrunu:
:1
cn ncnorc: dc 5 uo: (lu:u dc c_rc:o 1,o1 or 100.000).
l\cr:o: u_cnlc: clolo_o: ucdcn rodur c:lo: uudro:, cnlrc :lo:
:c cnucnlrun hulcru:, \ru:, uru:lo: _ uino:. Lu clolo_iu dc lu:
durrcu: dc ucnlc: ho:lulzudo: hu :do c:lududu or d\cr:o:
uulorc: nuonulc:
::
, :cndo lu hulcru nu: Ircucnlc lu 1. :o1. :c_udu
or :n._c11a, :an,|1o/ac1c. _ :a1nonc11a.. Ll lolu\ru: uurcc ono
uno dc lo: rnulc: \ru: cnlrc 1::71::o :c oh:cr\o uc c:lc \ru:
uurcc cn cl 1% dc lo: u:o: unhululoro: _ cn cl 17% dc lo:
ho:lulzudo:
:o
. Lo: uru:lo: uc nu: Ircucnlcncnlc :c cnonlruron cn
lu: durrcu: Iucron lu L.H:lol_lu _ lu Gurdu Lunhlu.
Lu nIornuon ohlcndu dc lu \_lunu rculzudu or lo: Scr\o: dc
Sulud dcnuc:lru uc lo: u_cnlc: nu: Ircucnlc: :on :n._c11a :c_udu
or :a1nonc11a _ 1.co1. cn1c.o,a1_cno.
Lu cnIcrncdud durrcu cn nuc:lro ui: c: unu ulolo_iu dc ullu
Ircucnu, cro dc huu lcluldud, or lo uc :c hu c:luhlcdo dc uucrdo
ul Modclo dc \_lunu dc Sulud luhlu uru Chlc _ ul lcrclo 71z dc
LnIcrncdudc: dc NolIuon Ohl_uloru, uc c:lu \_lunu :cru
rculzudu u lru\: dc lu noduldud dc Ccnlro: Ccnlnclu. L:lu \_lunu
crnlru nonlorcur :u ndcnu _ lcndcnu, dclclur hrolc:
cdno:, nunlcncr lu: ncddu: dc rc\cnon _ c:luhlccr lu clolo_iu
dc c:lu: ulolo_iu:. L:lu \_lunu :c cnucnlru cn cluu dc
nlcncnluon u urlr dcl z00z.
?1
Corr-ond- u -nl-rili Luol-riunu mul d-IiniduClL 000o
??
_-nl- lulo_-no -n indrom- diurr-ioo u_udo no -nl-rooolilioo Lr.1uun Culi-rr-z,
Lr.HumL-rlo :oriuno.18
?o
Mi_u-l Olun Lludio ColuLorulivo d- loluviru r_-nlinu, Clil- \-n-zu-lu, 17
18.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 51
OBJETIVO I I
ENFRENTAR LOS DESAFIOS
DERIVADOS DEL
ENVEJECIMIENTO Y DE LOS
CAMBIOS DE LA SOCIEDAD
1. INTRODUCCIN
... 1/ ,:oD/cna dc/ cn.c)cc:n:cn:o no cs cn :ca/:dad un ,:oD/cna.
1s so/ancn:c una nanc:a ,cs:n:s:a dc n::a: un _:an :::un1o dc /a c:.:/:ac:Jn
.o:cs:c:n, ..o4
Ll cn\ccncnlo c: uno dc lo: lrunIo: nu: norlunlc: dc lu hunundud.
Ln l :c rcIlcun lo: u\unc: dc lu :ocdud cn d:lnlo: u:clo:
cnliIo:, :oulc:, dc u:lu, conono:, cl. !nlu u :u \cz,
norlunlc: dc:uIio: uru lo: c:ludo:, lunlo conono: ono :oulc:.
Lnlrc cllo: c:lu cl onlur ::lcnu: dc cn:on _ uhluon uuc: dc
uh:or\cr unu dcnundu rccnlc, udcuur lo: ::lcnu: dc :ulud uru dur
rc:uc:lu u nuc\u: ncc:dudc:, rcur nuc\u: n:lunu: uru cl ududo
dc lo: ununo:, udulur lo: c:uo: uhlo: uru Iullur cl
dc:luzuncnlo _ cl uc:o, rcur Iornu: dc urluon c nlc_ruon
dc lo: ununo: cn lu :ocdud, cl.
lc:dc cl unlo dc \:lu dcl ududo nIornul ul udullo nu_or, lu:
lrun:Iornuonc: dcno_ruIu: hun nuludo cn cl lunuo dc lo: ho_urc:
_ cn lu ono:on Iunlur. Ln _cncrul, lu rcduon dc lo: ncnhro: dcl
ho_ur no hu Iu\orcdo lu: Iornu: lrudonulc: dc ududo dc lo: udullo:
nu_orc:. L:lo cxlu cl rudo nrcncnlo dc ullcrnul\u: ono u:u: dc
:ulud, dc rclro u ho_urc:, Iunduncnlulncnlc ul ulcro dcl :clor r\udo.
Ln c:lc onlcxlo, lu: nucrc: udullu: nu_orc: :on lu: nu: uIcludu:.
Lllu: :on cn :u nu_oriu \udu:, uc hun :ohrc\\do cn unu rcd :n lu
dchdu rolcon cononu o :oul, _cncrulncnlc on cnIcrncdudc:
ronu:, on c:u:o uc:o u lcnolo_iu, _ on hu: _ nclu: uc lcncn
uc u:unr rolc: luhorulc: uru odcr onlrhur ul hcnc:lur _cncrul dc lu
Iunlu _ _u no :c dcdun :olo ul ududo dcl ho_ur.
.l cn\ccncnlo dc lu ohluon :c :unun _rundc: unho: cn olro:
unhlo: ono :on cl dc:urrollo lcnolo_o, lu _lohulzuon dc lu:
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 52
onunuonc: _ cl oncro, unho: unhcnlulc:, uc:o dcl honhrc u
lodo: lo: unlo: dcl lunclu nodIundo lo: co::lcnu: _ lonundo
onlulo on ulo_cno: uru l dc:onodo:, unho: cn lo: c:llo: dc
\du.
Lu :luuon cdcnolo_u uluul c: d:lnlu u lu dc 50 uo: ulru:
uuncnlo dc lu: cnIcrncdudc: ronu: ono cl uncr, lu: cnIcrncdudc:
urdo\u:ulurc:, lo: udcnlc:, uuron dc cnIcrncdudc: nuc\u: _
olru: uc :c rciun onlroludu:.
LnIrcnlur c:lu nuc\u :luuon rcucrc dc un cnIouc null:clorul,
dondc urlcn :clorc: ono cduuon, \\cndu, ohru: uhlu:,
lrun:orlc, hucndu _ olro: ulorc: :oulc:.
lc:dc lu cr:cl\u dcl :clor :ulud, cl lruhuo :c :luu cn do: _ruo:
lu ohluon _u cn\ccdu o cn roc:o dc cn\ccncnlo, uc orlu
duo: _ d:uududc: uc rcucrcn dc c:lrulc_u: dc rc\cnon
:cunduru _ lcruru
lu ohluon nu: o\cn, uc rcucrc Iunduncnlulncnlc dc c:lrulc_u:
cn lu ronoon _ rc\cnon rnuru, on cl ohclo dc Iu\orccr un
nu_or nuncro dc uo: lhrc: dc cnIcrncdud _ unu ncor uldud dc
\du.
Ln c:lc :cnldo lu: nclu: :c cnlrun cn lrc: urcu: u) onlrol dc lo:
Iulorc: dclcrnnunlc: dc cnIcrncdudc: nu: rclc\unlc: dc:dc cl unlo dc
\:lu dc unldud _ uldud dc \du, rnulncnlc luhuo, :cdcnlur:no,
ohc:dud _ ondulu :cxuul :c_uru. h) uucllu: cnIcrncdudc: uc
_cncrun lu nu_or ur_u dc norluldud _ uru lu: uc :c ucnlc on
ncddu: dc nlcr\cnon dc cIcl\dud rohudu (cnIcrncdudc:
urdo\u:ulurc:, uncrc:, or udcnlc:, cnIcrncdudc: rc:ruloru:,
duhclc: _ \!H/S!l., ) uucllo: rohlcnu: dc :ulud, uc no nulun, cro
uc d:nnu_cn lu uldud dc \du dc lu: cr:onu:, _cncrundo
d:uudud, dolor _ un_u:lu (:ulud ncnlul, :ulud dcnlul, cnIcrncdudc:
o:lcorlulurc: _ ududo: ulul\o:) .
2. DETERMINANTES DEL ESTADO DE SALUD
lclcrnnunlc: dcl c:ludo dc :ulud o Iulorc: ondonunlc: dcl c:ludo dc
:ulud, :on lo: nonhrc: c:luhlcdo: uru huhlur dcl onunlo dc Iulorc:,
clcncnlo:, :luuonc: uc onlrhu_cn cn lu cloulo_cnu dc unu
cnIcrncdud o uc nodIun lu h:loru nulurul dc unu cnIcrncdud.
L:lc nodclo nlu rconocr uc cl roc:o :uludcnIcrncdud no c:
lncul _ uc cn lu _nc:: dc unu cnIcrncdud dclcrnnudu urlun cn
d\cr:u ncddu d\cr:o: hcho:, Iulorc: o clcncnlo:.
Lu n\c:l_uon :ohrc dclcrnnunlc: cn :ulud c: \u:lu. Sn cnhur_o, lu
c\dcnu :ohrc lu uon dc nuho: dc :lo: dclcrnnunlc: no c: lun
luru. L:lo :c lruduc cn unu dIullud uru lu n\c:l_uon
cdcnolo_u uludu ul c:ludo dc lu uu:uldud _ lo: norlunlc:
unho: uc c:lu cxcrncnlu.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
Ministerio de Salud de Chile 53
De acuerdo con el estudio nacional Condicionantes de la salud y su
implicancia en la salud de las personas 1 y otras fuentes de informacin,
se resumir la situacin nacional respecto de algunos condicionantes
sobre los cuales hay evidencia cientfica contundente. Fundamentalmente:
a. Cambios demogrficos: envejecimiento
b. Determinantes asociados a cambios culturales y del estilo de vida
Consumo de Tabaco
Obesidad
Actividad fsica y sedentarismo
Conducta sexual
Consumo de Alcohol y otras drogas
c. Determinantes asociados a condicionantes ambientales fsicos
Contaminacin del aire
Contaminacin del agua
Contaminacin del suelo
Contaminacin por ruido
Radiaciones
Vectores
d. Determinantes asociados a las condiciones de trabajo
e. Determinantes psicosociales y del ambiente social
Violencia
Nivel socioeconmico
Otros
2.1 SITUACIN DEMOGRFICA ACTUAL
Los cambios demogrficos de los ltimos decenios en Chile se insertan en
el denominado proceso de transicin demogrfica
2
.
Hay un cierto consenso en que la transicin demogrfica se ha dado en
el seno de las transformaciones sociales y econmicas que han ocurrido
en la regin, aunque la relacin entre esa transicin y esos cambios sean
difciles de precisar. Para dar alguna referencia al respecto, es interesante
destacar que, de acuerdo a un concepto de modernizaci modernizaci modernizaci modernizaci n nn n que se
refiere a los cambios sociales ocurridos durante los decenios 1960 y 1970
y con base a los criterios de terciarizacin de la economa, urbanizacin y
educacin, se ha encontrado que todos los pases de transicin
demogrfica avanzada presentan tambin un nivel de modernizacin
avanzado; dos tercios de los pases que se encuentran en plena transicin
1
Ministerio de Salud, Unidad de Promocin, y P. Universidad Catlica de Chile, Dpto. de
Salud Pblica. Condicionantes de la salud y su implicancia en la salud de las
personas . 1998
2
La transicin demogrfica ha sido descrita como un proceso de larga duracin, que
transcurre entre dos situaciones o regmenes extremos: uno, inicial, de bajo
crecimiento demogrfico con altas tasas de mortalidad y fecundidad, y otro, final, de
bajo crecimiento pero con niveles tambin bajos en las respectivas tasas . (CELADE;
Impacto de las tendencias demogrficas sobre los sectores sociales en America latina,
contribucin al diseo de polticas y programas; edit. CELADE - CEPAL; ao 1996;
Santiago, Chile; pg. 26.)
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 5~
:c uhun cn un n\cl nlcrncdo dc nodcrnzuon (urul _ uclcrudo), _
uulro dc lo: no ui:c: dc lrun:on dcno_ruIu uun nodcrudu _ lo:
do: ui:c: dc lrun:on ncnlc :c orrc:ondcn on un n\cl dc
nodcrnzuon lunhn ncnlc.
3
luru udu ui: lo: onorluncnlo: udurdo: or lu Icunddud, lu
norluldud _ lu: n_ruonc: nlcrnuonulc: nIlu_cn cn cl rcncnlo _
lu d:lrhuon or cdudc: dc lu ohluon, dundo lu_ur u lu d:nnuon,
c:lununcnlo o cxun:on dc d:lnlo: _ruo: lo uc ucdc lrucr ono
on:cucnu rohlcnu: dc nuno dc ohru, olu:o: rclul\o: dc lo:
::lcnu: dc uhluonc: o cn:onc: _ unu ur_u dc ohluon udullu uc
cl ::lcnu dc :ulud c:lulul no c:lu cn ondonc: dc u:unr.
u. u. u. u. lnun lnun lnun lnunu dc lu lohluon 1:0 u dc lu lohluon 1:0 u dc lu lohluon 1:0 u dc lu lohluon 1:0 z0z0 z0z0 z0z0 z0z0
lurunlc lu: ullnu: dudu: cn Chlc :c hu rodudo unu d:nnuon dc
lu: lu:u: dc nululdud _ norluldud. lc uucrdo u c:lo, nuc:lro ui: :c
cnucnlru cn un u\unzudo c:ludo dc lrun:on dcno_ruIu. Lu Iu:c dc
d:nnuon dc lu Icunddud :c hu rodudo cn Iornu rudu, dc:u: dc
huhcr cxcrncnludo unho: rclc\unlc: cn lu norluldud dc:dc lu
:c_undu nlud dcl :_lo XX, ucdundo uun un unlo nur_cn dc o:hlc
rcduon, on cl rc:ulludo dc unu lu:u dc rcncnlo cn dc:cn:o 1.
L:lo cn lu rculdud :c lruduc cn un cnlcnlcncnlo dcl rcncnlo _ cn
un cn\ccncnlo
:
<
:
<
<
:
<
:
:
<
:
<
:
<
:
<
<
:
<
<
:
:
<
<
oial
:e\era
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 7o
. onlur dc 1::1 :c unhun lo: ulronc: unlroonlro: cn u:o, _ :c
oncnzu u rculzur du_no:lo nulronul nlc_rudo. Con c:lc nuc\o
urunclro oh:cr\uno: ono nrcncnlu lu lu:u dc ohc:dud cn cl ui: cn
c:lc _ruo dc ohluon.
Lx:lcn udcnu: lo: ::lcnu: dc nIornuon dcl L:ludo Nulronul dc lu
1unlu Nuonul dc 1urdnc: !nIunllc: (1N1!), !N1LGl. _ dc lu 1unlu
Nuonul dc .uxlo L:olur _ Lcu:
(1N.LL), uc ullzun uru c\uluur
c:ludo nulronul lu rcIcrcnu
NCHS/WHO lu:Iundo ono :ohrcc:o
u lo: no: uc c:lun cnlrc 1 _ z l.L. or
:ohrc lu ncdunu _ ohc:dud u lo: uc
c:lun or :ohrc z l.L. 1odu: lu:
ncdonc: dun un nrcncnlo norlunlc
dc lu ohc:dud cn no: cn lo: ullno:
uo:. lc uucrdo u c:lu rc\ulcnu dc
uroxnuduncnlc un 10% :c uordo lu
nclu dc rcdur lu ohc:dud u un 7% cn
no: dc z u 5 uo: cl z010.
Lu :crc lcnorul dc lu 1N.LL cn nu:
dc z00.000 no: uc unuulncnlc
n_rc:un u lrncr .o Lu:o nuc:lru un
nrcncnlo ul uo z000 uc u: lrlu
lu rc\ulcnu dc 1:o7. lc uucrdo u
c:lu nIornuon, uc :c ucdc onlnuur
ndcndo unuulncnlc, :c c:luhlco lu
nclu dc dclcncr :u nrcncnlo ul z00z _
ohlcncr unu rcduon ul 1z% cl z010.
Ln lu: cnhuruzudu: uc :c onlrolun cn
lo: Scr\o: dc Sulud, lunhn :c hu
rodudo unu d:nnuon dcl _ruo dc
cnIluucdu: _ un nrcncnlo nu_
norlunlc dc lu ohc:dud dc:dc 1:o7.lc
uucrdo u c:lu nIornuon, :c rclcndc
rcdur lu ohc:dud cn lu: cnhuruzudu: u
un zo% cl z010.
Ln olro: _ruo: dc cdud, lu :luuon no
c: nu_ dIcrcnlc. Ll c:ludo !nlcrhcullh
Chlc
o
nuc:lru ono cn nucrc: lu
rc\ulcnu dc :ohrcc:o hu uuncnludo
on:dcruhlcncnlc, unlo on lu dc
ohc:dud.
o
L-rrio X. lro-olo lnl-rl-ulll OM:CHlLL. Lludio d- r-vul-noiu d- Iuolor-
d- ri-_o d- -nI-rm-dud- oroniou -n oLluoion udullu muor d- 15 uo. l-_ion
M-lroolilunu, Clil- 188, 12, 17. Lulo no uLlioudo
!ro\ulonciu uo Ohosiuuu on nios nius uo 1
uo husico. Chilo, 187z000
0
z
1
o
8
10
1z
11
1o
18
z0
187 10 13 1o z000
%
Mu]oros
Honhros
!ro\ulonciu uo Ohosiuuu hu]o oso on
onhuruzuuus. Chilo, 1871
0
o
10
1o
z0
zo
30
3o
1
9
8
7
1
9
8
8
1
9
8
9
1
9
9
1
9
9
1
1
9
9
z
1
9
9
3
1
9
9
1
1
9
9
5
1
9
9
o
1
9
9
7
1
9
9
8
%
Lu]o !oso
Ohosus
!ro\uloriu uo Sohrooso Ohosiuuu or rios
orlro z o uos, usislorlos u 1N1l.
Chilo 1o1
0
o
10
1o
z0
zo
:
<
<
:
<
<
:
<
<
:
<
<
:
<
<
<
Sohrooso
Ohosiuuu
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 7~
l-vul-noiu d- oL-idud oLr--o -n mu-r- muor- d- 25 l-vul-noiu d- oL-idud oLr--o -n mu-r- muor- d- 25 l-vul-noiu d- oL-idud oLr--o -n mu-r- muor- d- 25 l-vul-noiu d- oL-idud oLr--o -n mu-r- muor- d- 25 uo. uo. uo. uo.
l-_ion M-lroolilunu 188, 12 17. l-_ion M-lroolilunu 188, 12 17. l-_ion M-lroolilunu 188, 12 17. l-_ion M-lroolilunu 188, 12 17.
188 188 188 188 12 12 12 12 17 17 17 17 Lludo nulrioionul Lludo nulrioionul Lludo nulrioionul Lludo nulrioionul
uu uu uu uu lC lC lC lC uu uu uu uu lC lC lC lC uu uu uu uu lC lC lC lC
Indio- muu
oororul .=25
~2.8 o8.8~o. 57.2 51.oo2.8 70.o o2.778.~
ndc nu:u
ororul .0
1.7 10,:1.5 z.5 1o.ozo.z z. z1.111.1
uu uuludu oon Lu- oLluoion o-no nuoionul 12
odu diI-r-noiu i_niIioulivu (0,000)
u-nl- Lulo no uLlioudo L-rrio X. lro-olo lnl-rl-ulllOM:, Clil-, 188, 12,
17.
Lu ncdu dcl !ndc dc Mu:u Cororul dc lu: nucrc: hu do :uhcndo
uululnuncnlc u:i ,cn 1:oo cru dc z5.5, cn 1::z dc z7.0 _ cn 1::7 dc
zo.1. .l unulzur c:lc Icnoncno or cdud :c oh:cr\u uc cl nrcncnlo cn
lu ncdu dc nu:u ororul c: urco uru lodo: lo: _ruo: dc cdud, :cndo
cl _ruo on ncdu nu_or,cl dc 5 _ nu: uo:.
Ll c:ludo C.lMLN, rculzudo cn 1::7 cn unu
nuc:lru rcrc:cnlul\u dc ohluon _cncrul
udullu dc z5 u 1 uo: (z.1z7 :uclo:) dc zonu
urhunu dc \ulurui:o
o8
, no:lro unu rc\ulcnu
dc ohc:dud on !ndc dc Mu:u Cororul
nu_or dc 0 dcl 15,7% cn honhrc: _ z,0% cn
nucrc:. Ln unho: :cxo: lu ohc:dud
uuncnluhu on lu cdud _ cru nu_or cn lo:
_ruo: dc n\cl :ooconono huo.
Lu Lnuc:lu dc Culdud dc \du !NL
M!NS.L z000 cnlrc_u lu crcon dc lu
ohluon dc :u :luuon dc :ohrcc:o u
ohc:dud, ncdunlc lu oh:cr\uon dc I_uru:
on dIcrcnlc c:ludo nulronul. lc uucrdo
on c:lc c:ludo, un z,% dc lo: cnuc:ludo:
:c crho ohc:o, _ un 1% on :ohrcc:o,
:cndo c:lo: orcnluc: :ucror cn lu:
nucrc:. lor cdud, cl _ruo cnlrc 15 _ 1
uo: c: dondc :c oh:cr\un lo: nu_orc:
orcnluc: dc :ohrcc:o _ ohc:dud. lor olru
urlc, cl 5% dc c:lur hucndo ul_o or
onlrolur :u c:o, lo uc odriu rcIlcur cl cIclo dc lu: unuu:
uhlu: :ohrc ududo dc lu :ulud.
o8
10. 1udu- L, \-_u 1, LooLur MC, L-l_udo l, Currido C, Lulru l, L-o , l-ru_u
. uolor- d- li-_o uru lu -nI-rm-dud- no lrunmiiLl- M-lodolo_iu
r-ulludo _loLul- d- lu -nou-lu d- Lu- d-l ro_rumu ClMLN. l-v M-d
Clil-1127100~101o.
Obesidad en adultos segn nivel
socioeconmico. Estudio CARMEN.
Valparaiso, 1997.
0
5
10
15
20
25
30
35
NSE alto NSE medio NSE bajo Total
%
Hombres
Mujeres
Hombre (%) Mujer (%)
Bajo peso 9,2 6,5 7,7
Normal 63,9 54,2 58,5
Sobrepeso 24,9 35,9 31,0
Obeso(a) 1,4 3,0 2,3
No sabe 0,6 0,5 0,5
Total 100,0 100,0 100,0
Total (%)
Sexo
Autopercepcin de peso, segn sexo. Encuesta
Nacional de Calidad de Vida y Salud. Minsal-INE, 2000.
Calificacin
de peso
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 75
d. d. d. d. Scdcnlur:no Scdcnlur:no Scdcnlur:no Scdcnlur:no
Ln lu uluuldud cx:lcn c\dcnu: :uIcnlc: uc ndun lo: hcncIo:
uc lu ul\dud Ii:u _ cl ccro lcncn uru lu :ulud _ lu uldud \du
dc lu: cr:onu:. Ln roncdo, lu: cr:onu: uc rculzun ul\dud Ii:u
:ohrc\\cn u lu: :cdcnluru:, rcducn cl rc:_o dc cnIcrnur _ nuncun
ncor :u: duo:, cnlrc lo: uulc: :c dc:luun cnIcrncdudc:
urdo\u:ulurc:, duhclc: nclllu: lo !!, ohc:dud, hcrlcn:on urlcrul,
o:lcooro::, dcrc:on _ ul_unu: Iornu: dc uncr, c:culncnlc dc
olon.
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Scdcnlur:no
Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo
lcduon dc lu rc\ulcnu dc :cdcnlur:no cn lu ohluon
nu_or dc 15 uo: cn 7 unlo: orcnluulc:, dcl :1% ul o1%
Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo Ohcl\o: dc lc:urrollo
!nlcncnluon dc lo: lro_runu: dc .l\dud Fi:u \!l.
CH!LL
.nluon dc lu: oIcrlu: n:lluonulc: uru lu rulu dcl
ccro _ lu ul\dud Ii:u
Cunuu onunuonul
L:lrulc_u: rouc:lu: uru lo: roxno: 10 uo: cn Chlc
lcudcuuon dc lro_runu: ulncnluro nulronulc: lN.C,
l.C.M, l.L, 1N1!, !N1LGl.
lrc\cnon dc lu ohc:dud cn _ruo: dc ullo rc:_o ohluon dc
cnhuruzudu:, ohluon nIunll, udolc:cnlc _ udullo on
Ioulzuon :c_un rc:_o
lro_runu: dc ulcnon u cr:onu: on :ohrcc:o _ ohc:dud
on:ccriu _ lruluncnlo (nd\duul _ _ruul)
.onc: lc_:lul\u: uru ncnl\ur lu roduon,
oncrulzuon _ on:uno dc ulncnlo: :uno: _ :c_uro:
L:lrulc_u: nlcr:clorulc: dcl Con:co Nuonul uru lu
lronoon dc lu Sulud \!l. CH!LL uru unu ulncnluon :unu
Cunuu: onunuonulc: _ ro_runu: cduul\o: dc:lnudo: u
unhur lu: ondulu: cn ulncnluon _ nulron dc lu ohluon
lro_runu: onunluro: _ c:lrulc_u dc c:uo: :uluduhlc: cn
c:uclu: (lo:lo: _ oluonc: :uluduhlc:), cn onunu:
(nIornuon ul on:undor, lullcrc: cduul\o: _ ul\dudc:
dcno:lrul\u:), cn cnrc:u: (ncoruncnlo dc lu uldud dc lu
ulncnluon cn u:no:).
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 7o
L\dcnu nlcrnuonul L\dcnu nlcrnuonul L\dcnu nlcrnuonul L\dcnu nlcrnuonul
- Morhldud. Morhldud. Morhldud. Morhldud.
Nuncro:o: c:ludo: dcnuc:lrun lu u:ouon cx:lcnlc cnlrc cl n\cl dc
ul\dud Ii:u dc unu cr:onu _ cl rc:_o dc dc:urrollur cnIcrncdud
urdiuu oronuru. Ln unu rc\:on dc 1 c:ludo:
o.
:c onlu_c uc lo:
nd\duo: ul\o: lcncn u: do: \cc: ncno: rc:_o dc dc:urrollur
cnIcrncdud urdiuu oronuru uc lo: :cdcnluro:. L:lc ncnor rc:_o :c
u:oo on n\clc: nodcrudo: dc _u:lo cncr_lo (uroxnuduncnlc z00
u 500 lul or diu) ullzudo durunlc cl ccro _ ul\dudc: rcrcul\u:,
nlu_cndo lu: ul\dudc: oldunu: duru: ono :uhr c:ulcru:,
lruhuo: dc urdncriu _ unnur. . :u \cz Lu lorlc
4O
_ Llur
41
onlu_cron uc uuncnlundo lu ul\dud Ii:u duru, ono unu unnulu
dc z,1 u ,z ln. or diu (0 nnulo: urox.) :c rcduc :_nIul\uncnlc
lu ndcnu dc cnIcrncdud urdiuu oronuru cn lu ohluon _cncrul.
luIIcnhur_cn _ ol:.
4:
dcno:lro uc lo: honhrc: uc _u:luhun
uroxnuduncnlc 00 lul or diu (cu\ulcnlc u unnur rudo durunlc
15 nnulo:) rcducron :u ndcnu dc nucrlc: cn un zo% _ \\cron un
roncdo nu_or u z uo: nu: uc lo: :cdcnluro:. Olru n\c:l_uon
rculzudu :ohrc un lolul dc 1.11 cr:onu: (Llur _ ol:.) dcno:lro uc
unu unldud rclul\uncnlc cucu dc ccro lcnc un cIclo
:_nIul\o :ohrc lu norluldud lunlo cn honhrc: ono cn nucrc:.
lc\:onc: hhlo_ruIu: ::lcnulu: uhludu: u urlr dc 1:o:,
onlu_cn uc cx:lc Iucrlc c\dcnu oh:cr\uonul dc uc n\clc:
nodcrudo: u ullo: dc ul\dud Ii:u rcducn cl rc:_o dc cnIcrncdud
oronuru Iulul _ no Iulul, u:i ono dc .\L. .:n:no, onlu_cn uc
cr:onu: on n\clc: nodcrudo: dc ul\dud Ii:u, duru o u: duru,
cxcrncnlun rcduonc: dc 050% cn cl rc:_o rclul\o dc
cnIcrncdudc: oronuru: cn onuruon on cr:onu: :cdcnluru:,
dc:u: dc uu:lur olro: Iulorc: dc rc:_o. Ll rc:_o dc nucrlc or
cnIcrncdud oronuru cn cr:onu: :cdcnluru: c: 70 or udu 10.000
cr:onu: ul uo, ncnlru: uc uru cr:onu: on lo: n\clc: nu: ullo: dc
ul\dud Ii:u c: dc 10 or udu 10.000 cr:onu:.
no dc lo: Iunduncnlo: uru rono\cr ul\dud Ii:u cn lo: o\cnc: c:
uru ncorur :u :ulud Iuluru u lru\: dcl uuncnlo dc lu rohuhldud dc
nunlcncr:c ul\o: cn lu \du udullu. Sc uclu uc lo: udolc:cnlc: uc
dc:urrollun un huhlo dc urluon cn ul\dudc: Ii:u: uc ucdun
:cr onlnuudu: cn lu cdud udullu, lcncn nu_or rohuhldudc:
nunlcncr:c ul\o:
4o 44
o
lov-ll l.L., l.L. lomon, C.1. Cu-r-n, 1.:. l-ndriol. llioul olivil und ll-
lnoid-no- oI Coronur H-url Li-u-. nu l-v luLlio H-ulll 187, 8 25o287
1
Lu lorl- l.L., :. L-urvul-r, 1.. Cu-r-n, 1.:. l-ndriol. llioul olivil oI
ourdiovuoulur Iiln- vliol i mor-. ll. :orlm-d. 185, 1o 1~5150
11
Lluir :.N. llioul olivil l-ud lo Iiln- und u oII. ll. :orlm-d. 185, 1o
15o157.
1?
luII-rLur_-n l.:., l.:. Hd-, . L. Win_. llioul olivil, ull ouu- morlulil und
lon_-vil oI ooll-_- ulumni. N-v Ln_l. 1. M-d. 18o, o1~ o05o1o.
1o
1..:ulli, l. lulriol . llioul olivil Cuid-lin- Ior udol-o--nl Con-nu
:lul-m-nl . l-diulrio Lx-roio- :oi-noi- 1~, o o02o1~.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 77
!n\cr:on cn lro_runu: dc .l\dud Fi:u !n\cr:on cn lro_runu: dc .l\dud Fi:u !n\cr:on cn lro_runu: dc .l\dud Fi:u !n\cr:on cn lro_runu: dc .l\dud Fi:u
Sc :uhc uc lo: nu_orc: uhorro: cn lo: o:lo: dc lu ulcnon cn :ulud,
ro\cncn dc lrun:Iornur _rundc: _ruo: dc cr:onu: nul\u: u
nodcruduncnlc ul\o:.
Ll Cunudun Flnc:: und LIc:l_lc lc:curh !n:llulc (CFLl!) nuc:lru uc
cl uuncnlo dcl 1% dc unudcn:c: Ii:uncnlc ul\o: cnlrc dc 1:o1 u
1::5, :c lruduo cn un uhorro dc S$ : hllonc: or rcduon dc o:lo:
cn ulcnon cn :ulud, :c_uro: dc :ulud, lcnu: ndu:, cn:onc: dc
d:uudud _ :c_uro: olcl\o:
4
.
Ln Nuc\u Zclundu, lu Con:on Hllur_ uru cl lcorlc rculzo cn 1:o7 un
nIornc lluludo Ll Co:lo dc No Hucr Nudu . Sc onlu_o uc cl
_ohcrno dc c:c ui: odriu lo_rur un uhorro dc z5 nllonc: dc dolurc: cn
o:lo: dc :ulud, : un 10% dc lu ohluon, c:lnudu cnlonc: cn 50.000
cr:onu:, uducru unu hucnu ondon Ii:u (Hllur_ Conn::on Ior
Sorl Flnc:: und Lc:urc, .nnuul lcorl, 1::z).
LlLCOS LL L. .Cl\ LlLCOS LL L. .Cl\ LlLCOS LL L. .Cl\ LlLCOS LL L. .Cl\lL.L l!SlC. (.l) LN LOS L. lL.L l!SlC. (.l) LN LOS L. lL.L l!SlC. (.l) LN LOS L. lL.L l!SlC. (.l) LN LOS L.OS OS OS OS
LL L. S.LL Y L. C.LlL.L LL \lL. LL L. S.LL Y L. C.LlL.L LL \lL. LL L. S.LL Y L. C.LlL.L LL \lL. LL L. S.LL Y L. C.LlL.L LL \lL.
LLCO: LL L Cl\lLL I:lC LLCO: LL L Cl\lLL I:lC LLCO: LL L Cl\lLL I:lC LLCO: LL L Cl\lLL I:lC () () () () LO: LL L :LL LO: LL L :LL LO: LL L :LL LO: LL L :LL
Lo muor- niv-l- d- - uooiu oon m-nor- luu d-
morlulidud d-l udulloov-n l-ro-ru -dud
Morlulidud C-n-rul
Lu r-_ulur -l uoondioionumi-nlo ourdior-irulorio diminu-
-l ri-_o d- morLimorlulidud or -nI-rm-dud- ourdiovuoulur- -n
_-n-rul, or -nI-rm-dud ooronuriu, -n urlioulur. Liminu- -l
ri-_o d- d-urrollur li-rl-nion url-riul u-d- r-duoir
li-rl-nion url-riul -n li-rl-no.
LnI-rm-dud-
ourdiovuoulur-
Lu r-_ulur diminu- -l ri-_o d- ouno-r d- oolon. No lu
-vid-noiu oluru d- rol-ooion oonlru olro lio d- ouno-r-, -ro
i unu uooiuoion d- gu- lu -n lu udol-o-noiu -n lu mu-r
ov-n rol-_- -l d-urrollo ol-rior d- ouno-r mumurio d-l
il-mu r-roduolivo.
Cuno-r
Lu r-_ulur diminu- -l ri-_o d- d-urrollur -lu -nI-rm-dud,
rinoiulm-nl- or -l -I-olo -n r-luoion oon lu oL-idud . Ll
L-n-Iioio -n uoi-nl- diuLolioo - oL-rvu or -l -I-olo inulinioo
- lio_lio-miunl- d-l --roioio.
LiuL-l- M-llilu io 2
Lu r-_ulur munli-n- lu Iu-rzu muoulur, lu -lruoluru Iunoion
d- lu urliouluoion-, -vilundo ri_id-o-. L- uou-rdo u indiouoion-
--oiIiou, ul_unu uolividud- u-d-n L-n-Iioiur u -ronu oon
urlrili.
Ol-ourlrili
:- u-d- r-v-nir lu ordidu o-u, --oiulm-nl- d-l udullo muor
oon uolividud- Iiiou gu- Iorlul-zoun lo lu-o muoulo. Ll
--roioio Iiioo lu d-molrudo diminuir -l ri-_o d- Iruoluru lulu
-n un 50%.
Ol-ooroi
Lu r-_ulur r-duo- -l -li_ro d- ouidu -n lo udullo muor-,
rinoiulm-nl- or lu m-oriu -n -l -ludo Iiioo, lu u_ilidud
Il-xiLilidud.
Cuidu
11
Cov-rmm-nl oI Cunudu. iln- und mul-ur :orl. l- Cunudu ooiulion Ior
H-ulll, llioul Lduoulionund l-or-ulion ClHLlL. l- Cunudiun oliv- Livin_
Clull-n_-r lro_rumm- 1, 2, o und ~.
1
H-ulll Cunudu und Cunudiun :ooi-l Ior Lx-roi- lliiolo_ (1). H-lin_
Cunudiun C-l oliv- l-ir Wu Lv-r Lu or LiI- Communioulion Munuul Ior
lromolin_ und LilriLulin_ Cunudu llioul olivil Cuid- lo H-ulll oliv- Livin_
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 78
LlLCOS LL L. .Cl\ LlLCOS LL L. .Cl\ LlLCOS LL L. .Cl\ LlLCOS LL L. .Cl\lL.L l!SlC. (.l) LN LOS L. lL.L l!SlC. (.l) LN LOS L. lL.L l!SlC. (.l) LN LOS L. lL.L l!SlC. (.l) LN LOS L.OS OS OS OS
LL L. S.LL Y L. C.LlL.L LL \lL. LL L. S.LL Y L. C.LlL.L LL \lL. LL L. S.LL Y L. C.LlL.L LL \lL. LL L. S.LL Y L. C.LlL.L LL \lL.
LLCO: LL L Cl\lLL I:lC LLCO: LL L Cl\lLL I:lC LLCO: LL L Cl\lLL I:lC LLCO: LL L Cl\lLL I:lC () () () () LO: LL L :LL LO: LL L :LL LO: LL L :LL LO: LL L :LL
Ll ri-_o d- _ununoiu d- -o - i_niIioulivum-nl- muor -n
-ronu oon Luu -n r-luoion oon ugu-llu Iiioum-nl- uolivu.
Ll -I-olo d- lu di-lu lu -n lu r-vul-noiu d- lu oL-idud
oonolu- gu- -l Iuolor mu inIlu-nl- - lu diminuoion d- lu
uolividud Iiiou -n -l uum-nlo ol-nido d- lu oL-idud.
OL-idud
Lu r-_ulur uliviu lo inlomu d- lu d-r-ion, lu uni-dud
m-oru -l unimo. Lxil- -vid-noiu d- gu- lu u-d- r-duoir -l
ri-_o d- d-urrollur d-r-ion. Ll --roioio vi_oroo -lu uooiudo
oon unu -nuoion d- Li-n-lur, r-duooion- d-l -ludo d- uni-dud
d-r-ion, ui oomo inor-m-nlo d- lu uulo-limu.
:ulud M-nlul
Lu m-oru -l Li-n-lur ioolo_ioo -rmil- oon-rvur lu
luLilidud- uru unu vidu ind--ndi-nl- uulonomu. Ln lu
-ronu oon mulu ulud, lu uolividud Iiiou m-oru u
Iunoionumi-nlo Iiioo.
Lu uum-nlu lu roduolividud -n lu -mr-u -n lu -ou-lu
r-duo- -l uu-nlimo. l-duo- lu rooroion d- -mLuruzo
udol-o-nl-, d-linou-noiu oonumo d- dro_u.
L uum-nlu lu uulo-limu, ool-ion Iumiliur - inl-_ruoion ooiul
Culidud d- \idu.
u-nl- LluLorudo lomundo oomo Lu- llioul olivil und H-ulll r-orl oI ll-
:ur_-on C-n-rul. 1o.
- L:ludo: dc lcrc L:ludo: dc lcrc L:ludo: dc lcrc L:ludo: dc lcrco o o on dc lu lohluon n dc lu lohluon n dc lu lohluon n dc lu lohluon
Lu Lnuc:lu Nuonul dc Sulud dc lu lohluon dc Cunudu (1::7:o)
no:lro uc cl 51% dc lo: unudcn:c: nlcnlu hucr ul_o or ncorur :u
:ulud 17% dc cllo: lun u lu ul\dud Ii:u ono unu rordud,
on:dcrundolu ono unu Iornu dc ncorur lu :ulud _ nuncur cl c:lr:.
Olru n\c:l_uon unudcn:c dc 1::5, c:ludo lu: ruzonc: uru no
rculzur ul\dud Ii:u, u n\cl nd\duul _ :oul. Lnlrc lo: Iulorc:
nd\duulc: c:lun lu Iullu dc ononcnlo: _ huhldudc:, u:i ono lo:
non\cncnlc: conono: _ cr:onulc:. . n\cl :oul, lu ruzon rnul
c: lu Iullu dc uo_o :oul _ unhcnlul, :c_udu dc Iullu dc lu_urc:
udcuudo: _ uc:hlc: uru rculzur ul\dud Ii:u
4U.
Scdcnlur:no cn Chlc Scdcnlur:no cn Chlc Scdcnlur:no cn Chlc Scdcnlur:no cn Chlc
Ll orcnluc rccnlc dc urhunzuon oh:cr\udo cn nuc:lro ui: cn lo:
ullno: 10 uo: :c u:ou u lu d:nnuon cn lu ul\dud Ii:u, :cndo un
Iulor uc Iu\orcc cl :cdcnlur:no. 1unlo lu ullzuon dc lcnolo_iu:
nodcrnu: u:oudu: u lu roduon uc Iullun cl lruhuo, ono lo:
huhlo: :cdcnluro: dc rcrcuon, onlrhu_cn u un dc:hulunc cnlrc
on:uno _ _u:lo cncr_lo, on cl on:cucnlc uuncnlo cn lu ohc:dud
4
.
S hcn u n\cl nuonul :c d:onc dc oo: c:ludo: ohluonulc:, lu
nIornuon cx:lcnlc dcnuc:lru unu luru lcndcnu ul uuncnlo dcl
:cdcnlur:no cn lodo: lo: _ruo: dc cdud cn lo: ullno: uo:, on un
noloro nrcncnlo dc lu rc\ulcnu cn nucrc: udullu: _ dc n\cl
1
:olool-r, C. (15). llioul olivil lnl-rv-nolion Lvid-no- und lmlioulion.
:lundIord C-nlr- Ior l--urol in Li-u- lr-v-nlion
17
Wi-l_oz . l- oonlriLulion oI urLunizulion und liI-ll- olun_- lo ourdiovuoulur
di-u-, diuL-l- m-llilu und oL-il in d-v-loin_ oounlri-. :CN N-v 15
1o122
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 7
:ooconono huo. Lu nIornuon nu: rclc\unlc ul rc:clo c: lu
:_ucnlc
o Lcrrio: _ oluhorudorc: c:luduron cl _rudo dc :cdcnlur:no cn lu
lc_on Mclroollunu cn 1:oo
48
, ullzundo cl rlcro OMS dc c:u
ou, uc on:dcruhu ono :cdcnluru u lu cr:onu uc cIcluuhu
ncno: dc do: :c:onc: dc ccro: :cnunulc: dc 15 nnulo: udu
\cz. Sc_un c:c rlcro, cl 55,1% dc lo: honhrc: _ cl 77,1% dc lu:
nucrc: crun :cdcnluro:. L:lu: Iru: crun nu_orc: cn cl n\cl
:ooconono huo _ uuncnluhu on lu cdud. Ln 1::z, cn lu n:nu
ohorlc, lu: Iru: rc:cnluron un uuncnlo rclul\o dc 1,% cn
honhrc: _ ,5% cn nucrc:
4.
.
o Ll c:ludo C.lMLN rculzudo cn \ulurui:o cn unu nuc:lru
rcrc:cnlul\u dc udullo:, cnonlro uc nu: dcl :0% dc lu: nucrc: no
huiun ccro cn cl lcno lhrc u uulucr cdud _ uc, lunlo cn
honhrc: ono cn nucrc: c:lc rohlcnu uuncnluhu on lu cdud
O
.
o Lu Lnuc:lu Nuonul dcl lcorlc rculzudu or MOl!l!GLlLl cn
1::5, no:lro uc cl o,% dc lu: cr:onu: crun :cdcnluru:, :cndo cl
% nu_or cn nucrc: _ cn cl n\cl :ooconono huo. Lu cnuc:lu
on:dcro unu nuc:lru dc 100 cr:onu: cnlrc 10 _ 70 uo:
rc:dcnlc: cn 57 ududc: dc nu: dc 10.000 huhlunlc:, dc lodu: lu:
rc_onc: dcl ui:. Sc dcIo ono cr:onu ul\u u ucn rculzuhu
un dcorlc ul ncno: \cc: or :cnunu, _ :cdcnluru u u cr:onu uc
no rculzu dcorlc o lo huc ono nuxno unu \cz u lu :cnunu
1.
o Olro: c:ludo: hun dcno:lrudo uc cn lo: no:, lo: uc_o:
clclrono: _ lu cduuon u:\u onlrhu_cn cn Iornu norlunlc u
d:nnur cl _u:lo cncr_lo, on:llu_ndo:c u:i cn Iulorc: dc
rc:_o dc ohc:dud
:
. n c:ludo rculzudo cn 1::o
o
, nuc:lro uc lo:
no: ohc:o: _ nornulc: _u:lun nu: dc horu: duru: Ircnlc ul
lclc\:or, Iru uc uuncnlu u 1 horu: cn lo: diu: Ic:l\o:.
o Lu rncru Lnuc:lu Nuonul dc Culdud dc \du _ Sulud
4
rculzudu
Inc: dcl z000, nuc:lru uc :olo un o% dc lu ohluon rculzu
dcorlc o ul\dud Ii:u \cc: o nu: or :cnunu, on un lcno dc
0 nnulo: o nu:, _ un 75% roncdo uc no rulu nn_un dcorlc
18
L-rrio X, 1udu- L, Z-nl-no 1, lo Ml, lodri_u-z H. lr-vul-noiu d- Iuolor- d-
ri-_o uru -nI-rm-dud- oroniou. Lludio -n oLluoion _-n-rul d- lu l-_ion
M-lroolilunu. l-v M-d Clil- 10 11857o0~.
1
L-rrio X. -nd-noiu l-morul d- lo Iuolor- d- ri-_o d- lu -nI-rm-dud-
oroniou ,lu unl-ulu il-noiou d- unu -id-miu gu- vi-n-' l-v M-d Clil- 17
1251~051~07
. Sc
s
N parejas sexuales
%
Hombres
Mujeres
Promedios:
mujer=1,9
Hombre=8,2
oh:cr\u uc cn lo: ullno: uo: :c
hu rodudo unu d:nnuon dc lu
cdud dc no dc lu: rcluonc:
:cxuulc: cn lu: nucrc:,
udclunlundo:c cn z uo: cn lo:
ullno: 70 uo:. Ln lo: honhrc: cn
unho lu cdud dc nuon :cxuul
lcndc u nunlcncr:c c:luhlc cn cl
lcno. . ncnor n\cl dc
n:lruon cn lu: nucrc:, nu:
huu c: lu cdud dc no dc
rcluonc: :cxuulc:. Lu ncdunu dc
lu nuon :cxuul dcl lolul dc
nucrc: on cduuon hu:u c: dc
1o,1, ncnlru: uc lu ncdunu dc
uucllu: on cduuon :ucror c:
dc z1,1. Lu nu_or dIcrcnu :c
oh:cr\u cn cl _ruo dc 1o u z1
uo:, dondc cl _ruo dc nucrc:
on cduuon :ucror lcnc unu
cdud dc no dc z1 uo:, ncnlru:
uc cn cl _ruo on cduuon
hu:u c:lu c: dc 15, uo:.
Ln uunlo ul nuncro dc urcu:
:cxuulc:, lu: nucrc: dclurun un
roncdo dc 1,: urcu: cn lu \du,
ncnlru: uc cn lo: honhrc: cl
nuncro dc urcu: roncdo
uunuludu: llc_u u o,z. Mu: dc lu
nlud dc lu: nucrc: dc huhcr lcndo :olo unu urcu :cxuul cn :u \du.
Ln cl u:o dc lo: honhrc: :olo cl 10% hu lcndo unu :olu urcu cn lodu lu
\du. Cuundo cn c:lu n:nu cnuc:lu :c rc_unlu :ohrc cl nuncro dc
urcu: :cxuulc: cn lo: ullno: 1z nc:c:, cl o0% dc lo: cnlrc\:ludo:
nudo: :cxuulncnlc, rcorlu :olo unu urcu :cxuul. Lu nul\dud o
uh:lncnu :cxuul c: nu: Ircucnlc cn nucrc: on un 11,:% \cr:u: un
Nmero de Parejas sexuales en ltimos 12
meses, segn sexo. CONASIDA, 2000
14,9
6
82,5
80,5
2,5
13,5
0
20
40
60
80
100
Hombres Mujeres
%
Ms de 1 Pareja Pareja nica Abstinencia
Mediana Edad de Iniciacin Sexual. Estudio Nacional de
Comportamiento Sexual. CONASIDA, 2000
15
16
17
18
19
20
21
22
1
9
2
9
-
1
9
3
3
1
9
3
4
-
1
9
3
8
1
9
3
9
-
1
9
4
3
1
9
4
4
-
1
9
4
8
1
9
4
9
-
1
9
5
3
1
9
5
4
-
1
9
5
8
1
9
5
9
-
1
9
6
3
1
9
6
4
-
1
9
6
8
1
9
6
9
-
1
9
7
3
1
9
7
4
-
1
9
7
8
1
9
7
9
-
1
9
8
0
Ao de Nacimiento
E
d
a
d
I
n
i
c
i
a
c
i
n
S
e
x
u
a
l
Mujeres
Hombres
Absistencia sexual juvenil segn sexo: 18-24
aos CONASIDA, 2000
14,2
29,2
85,8
70,8
0
20
40
60
80
100
Hombres Mujeres
%
Iniciados
No Iniciados
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 8~
% cn lo: honhrc:. .l unulzur c:lu rc_unlu :c_un :cxo _ :luuon dc
urcu, :c oh:cr\u uc cru dcl z5% dc lo: honhrc: no ohuhlunlc: hun
lcndo do: o nu: urcu: :cxuulc: cn lo: ullno: 1z nc:c:.
Lnhuruzo No dc:cudo Lnhuruzo No dc:cudo Lnhuruzo No dc:cudo Lnhuruzo No dc:cudo
Lo: nuncnlo: no dc:cudo: lcncn nu_or rc:_o dc rohlcnu: dc :ulud
lunlo uru lu nudrc ono uru cl no. .dcnu: lcncn on:cucnu: dc
lo cnoonul, cononu: _ cduuonulc:. L: u:i ono :c oh:cr\u uc
lu: nudrc: udolc:cnlc: lcncn un nu_or rc:_o dc norluldud nulcrnu
uc lu: nucrc: udullu:, u:n:no lo: rcn nudo: dc udolc:cnlc:
lcncn un ullo rc:_o dc :cr rcnuluro: o lcncr huo c:o ul nucr. Ll
cnhuruzo cn udolc:cnlc: udcnu: :c hu dc:rlo ono unu ucrlu dc
cnlrudu ul irulo dc lu ohrczu, nu: uun : :c on:dcru uc cn lo:
n\clc: :ooconono: huo: c: dondc lcndc u :cr nu: lcnrunu lu
nulcrndud on un ullo orcnluc dc ho: nudo: Iucru dcl nulrnono.
L:lo :c dchc u uc lu nulcrndud udolc:cnlc _cncru uhundono c:olur _
nu_orc: dIulludc: uru n_rc:ur ul ncrudo luhorul. Ln Chlc cn 1::o
un 1,z% dc lo: nuncnlo: orrc:ondcron u nudrc: ncnorc: dc z0
uo:. Lnlrc lo: unucno: 1:05 _ 1::5z000 lu lu:u c:ciIu dc
Icunddud dcl _ruo dc 15 u 1: uo:
U
d:nnu_o cn un 1%. L:lu uidu
cn lu lu:u c: ncnor u lu cxcrncnludu cn nucrc: nu_orc: dc z5 uo:,
_cncrundo un uuncnlo dc lu urluon rclul\u dcl _ruo dc 15 u 1: cn
lu Icunddud lolul. Lu lu:u dc Icunddud cnlrc lo: 10 _ 11 uo: ulunzu
ul 1,7 or 1000.
Lduuon cn Lduuon cn Lduuon cn Lduuon cn Scxuuldud Scxuuldud Scxuuldud Scxuuldud
Lu ondulu :cxuul c: Iulhlc dc nodIur u lru\: dc lu cduuon. L:lu
dchcriu cnczur u cdudc: lcnrunu: ono urlc dc un roc:o u lo lur_o
dc lu \du dc udu:on dc nIornuon, dc Iornuon dc ulludc:,
ononc: _ \ulorc:. L:lc lo dc cduuon dchc nororur cl
f
i
c
a
*
d
e
F
e
c
u
n
d
i
d
a
d
15 - 19
20 - 24
25 - 29
30 - 34
35 - 39
40 - 44
45 - 49
Grupo de edad
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 85
urcndzuc ucru dcl dc:urrollo :cxuul, :ulud rcrodul\u, rcluonc:
nlcrcr:onulc:, uIclo:, nlndud, nu_cn ororul _ rolc: dc _ncro:. Ll
:cnldo dc lu :cxuuldud on:lrudu ul nlcror dc lu Iunlu u lru\: dc lu
onunuon \crhul _ no \crhul _ dc lu nodcluon dc ulludc:,
ononc: _ ondulu: ucru dc :cxuuldud, uc_u un norlunlc rol cn cl
Ioncnlo dc unu :cxuuldud :uluduhlc cn lo: udolc:cnlc:.
n c:ludo rculzudo cn 1::o or cl ClC : l\:on oI H!\/.!lS
lrc\cnlon
_
r
i
u
l
i
u
r
u
/
:
r
u
L
u
o
M
i
n
-
r
i
u
L
n
-
r
_
i
u
R
R
L
L
O
O
l
l
l
n
i
-
r
i
o
r
/
O
N
L
M
l
L
o
n
o
m
i
u
r
u
n
:
j
o
r
i
-
-
l
-
o
m
u
n
i
H
u
i
-
n
d
u
/
d
u
u
n
u
:
\
i
v
i
-
n
d
u
r
L
u
n
i
:
m
o
M
u
n
i
i
j
i
o
:
:un-umi-nlo Luioo
3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3
Conluminuoion
lmoIoriou
3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3
:ulunoiu Quimiou
3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3
l-iduo l-li_roo
llLL:
3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3
Hi_i-n- d- lo
lim-nlo
3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3
\-olor- d-
lmorlunoiu
:uniluriu
3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3
Zoonoi
3 33 3 3 33 3 3 33 3
Lvuluuoion lmuolo
mLi-nlul
3 33 3
Looul- uo uLlioo
3 33 3 3 33 3
Lm-r_-noiu
mLi-nlul-
3 33 3 3 33 3 3 33 3 3 33 3
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 1
u. u. u. u. Suncuncnlo L Suncuncnlo L Suncuncnlo L Suncuncnlo Lu:o u:o u:o u:o
lc uucrdo on nIornuon dcl ullno Ccn:o dc
1::z, cl :7% dc lu ohluon urhunu d:onc dc u_uu
oluhlc u lru\: dc ucriu. Ln urcu: rurulc: c:lu
ohcrluru d:nnu_c ul z5,1%, dcl uul lu nlud
ucnlu on llu\c nlrudonluru. lc uucrdo on
nIornuon dcl S!SS cl 7% dcl u_uu uc :c on:unc
c: dc nulu uldud hulcrolo_u _ 11% dc nulu
uldud I:ouinu.
U:
Ln 1::z, cl :7,5% dc lu ohluon d:oniu dc :cr\o
h_no, 70% dc :lu oncludo ul ulunlurlludo. Ln
cl :clor urhuno lu clnnuon dc u_uu: :cr\du:
orrc:ondc rnulncnlc u oncxon u ulunlurlludo
o Io:u :lu (o1%), ncnlru: uc cn zonu: rurulc: cl
7:% orrc:ondc u uon :ohrc ozo nc_ro.
ludu lu rcluon drclu uc cx:lc cnlrc lu :ulud
hununu _ lu onlunnuon dcl u_uu _ nunco dc
rc:duo: :oldo:, dc:dc 1::0 :c hu nlcncnludo un
:uh:do ul on:uno dc u_uu oluhlc _ ulunlurlludo,
dc:lnudo u Iunlu: dc huo: n_rc:o:.
Ll lruluncnlo dc u_uu: :cr\du: cn cl ui: hu lcnddo
u ncorur lcnluncnlc. Ln 1:o: cl o% dc lu: u_uu:
:cr\du: urhunu: crun lruludu:, cn 1:: :c c:lnuhu
cn 10%, llc_undo u z% cn 1:::.
Lo: rio: on nu_or onlunnuon orrc:ondcn u
uucllo: cn u_u: ucnu: :c dc:urrollun lu:
oncnlruonc: dc ohluon (lio Muo, LoLio,
.onu_uu). Ll rohlcnu dc lu onlunnuon dc
ur:o: dc rio: :c lruduc cn lu onlunnuon dc lu:
u_uu: dc rc_udio _, cn cl u:o dc lu onlunnuon dcl
Ircnlc o:lcro, dc rc:_o: uru lu :ulud hununu _
rddu: cn o:hldudc: dc dc:urrollo luri:lo. Lu:
Iucnlc: dc onlunnuon :on don:lu: c
ndu:lrulc:. Lo: rnulc: onlunnunlc:
don:lo: :on nulcru or_unu, nlro_cno _
:oldo:, :cndo lu: zonu: nu: uIcludu: lu huhiu dc
\ulurui:o, cl rio Muo _ lu huhiu dc Concon.
Lo: rnulc: onlunnunlc: ndu:lrulc: :on
nulcru or_unu, nlro_cno, :oldo:, nclulc: (.:,
Cu, Cd, lh, Zn), uclc: _ _ru:u:, _ ululno:. Lu:
dc:ur_u: nu: rclc\unlc: :on lu: uc ro\cncn dc
lu _run nncriu, dc lu: Iuhru: dc clulo:u _ ucl _
dc lu: ndu:lru: c:ucru:. Lu _run nu_oriu dc lu:
?
Minil-rio d- :ulud. :iluuoion d- :ulud, Clil- 1o.
L:LClMlLNO LL C
lOLLL
Lir-olriz C-n-rul
lr-v-nir lu -nI-rm-dud- -
inloxiouoion- minimizur lo
ri-_o uooiudo u d-Iioi-noiu
uniluriu d- lo uLul-oimi-nlo d-
u_uu oluLl-.
Lir-olrio- L-oiIiou
-_urur u lu oLluoion
uLul-oidu or -rvioio d-
u_uu oluLl- un oonumo d-
u_uu gu- oumlu oon lo
r-gu-rimi-nlo d- oulidud
mioroLiolo_iou Iiiooguimiou
d- d-inI-ooion
Iluoruruoion.
-_urur u lu oLluoion
uLul-oidu or -rvioio d-
u_uu oluLl- un uminilro
oonlinuo uIioi-nl-.
lmulur uooion- d- Iom-nlo
romooion oon -l Iin d-
inor-m-nlur lu ooL-rluru oon
il-mu d- u_uu oluLl- d- lu
oLluoion urLunu, rurul
oono-nlrudu rurul di-ru.
1l.1.M!LN1O Y
l!SlOS!C!ON :Nll LL
LXClL:
Lir-olriz C-n-rul
lr-v-nir lu -nI-rm-dud- -
inloxiouoion- minimizur lo
ri-_o uooiudo ul lrulumi-nlo
inuIioi-nl- ul mun-o inud-ouudo
d- lu -xor-lu.
Lir-olrio- L-oiIiou
L-l-olur -liminur lo Iooo d-
oonluminuoion d- ouro
muu d- u_uu gu- li-n-n uo
-n u_uu oluLl-, ri-_o,
r-or-uoion, uouioulluru -n
ouulgui-r olro uo gu- u-du
uI-olur lu ulud d- lu oLluoion.
lmulur uooion- d- Iom-nlo
romooion oon -l Iin d-
inor-m-nlur lu ooL-rluru oon
il-mu d- lrulumi-nlo d-
u_uu -rvidu o d- dioioion
uniluriu d- -xor-lu.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2
dc:ur_u: ndu:lrulc: no :on :uclu: u
lruluncnlo. Lx:lc rc_luncnluon cn c:lu
urcu, cro hu_ rohlcnu: dc :ucr\:on _
onlrol.
.l _uul uc cl u_uu, cl :uclo rchc dc:ur_u:
lunlo ndu:lrulc: ono don:lu:. Ln _cncrul
cn cl ui:, :c c:lnu uc lu rcolcon dc
rc:duo: :oldo: urhuno: c: :ul:Iuloru (::% u
1::). Lu d:o:on dc rcllcno: :unluro:
uulorzudo: uuncnlo dc 70.5% cn 1::0 u o1,7%
cn 1::. Lo: dIl nu_orc: :c oh:cr\un cn lu:
rc_onc: cxlrcnu: dcl ui:.
Ln cl :clor ndu:lrul cl :clor uc _cncru nu:
rc:duo: :oldo: c: lu ndu:lru dc ulncnlo:, lo:
uc :on dc huu loxdud. Lu ndu:lru nclulu
uorlu cl zz%, :cndo cl 1% dc urulcr loxo.
Su d:o:on Inul, cn un 50% :criu ul urc lhrc.
h. h. h. h. Con Con Con Conlunnuon .lno:Iru. lunnuon .lno:Iru. lunnuon .lno:Iru. lunnuon .lno:Iru.
L: uno dc lo: rohlcnu: nu: rclc\unlc: lunlo
or :u _ru\cdud ono or cl nulo uc lcnc
cn lu onon uhlu. Lo: cIclo: dc lu
onlunnuon ulno:Iru ucdcn
ulc_orzur:c cn lrc: _ruo: cIclo: u_udo:,
rono: _ dIcrdo:. Lo: cIclo: u_udo: :on cl
rodulo dc lu cxo:on dc lu: cr:onu: u
clc\udu: oncnlruonc: dc :u:lunu:
uinu: cn cl unhcnlc, cn orlo lcno. n
ccnlo c: lo ourrdo cn lu !ndu, cn 1:o1, cn
uc un c:uc dc un lu_udu dc unu Iuhru
ro\oo z000 nucrlc: nncdulu: _ nu: dc
5000 :cucludo:. Lo: cIclo: rono: :on lu
cxrc:on dc lu cxo:on u huu: do:: dc
:u:lunu: loxu: uc uluun u lo lur_o dcl
lcno. Lo: cIclo: dIcrdo: :on cl rc:ulludo
dc lu uon dc unu :u:lunu loxu :ohrc cl
nulcrul _cnlo uc ucdc cxrc:ur:c ono
cIclo: uncri_cno:, cIclo: nulu_no:,
cIclo: lcrulo_no:.
Lu onlunnuon ulno:Iru roduc lo:
:_ucnlc: cIclo: u_udo: rrluon dc
nuo:u: onunl\ul _ rc:ruloru, dc:cnudcnuncnlo dc nIconc:
rc:ruloru: u_udu: ullu: _ huu:, uuncnlo dc lu Ircucnu c nlcn:dud
dc r:: u:nulu:, u_ru\uon dc cnIcrncdud ulnonur oh:lrul\u
ronu, u_ru\uon dc lu: urdouliu: _ uuncnlo dc lu lu:u dc norluldud.
Lnlrc :u: cIclo: rono: dc:luu uuncnlo dc lu Ircucnu dc
cnIcrncdudc: u_udu: dcl uurulo rc:ruloru, u:nu hronuul _ LlOC. Su
M.NL1O lL lLS!lOS
SOL!lOS
Lir-olriz C-n-rul
Minimizur lo ri-_o dir-olo -
indir-olo uru lu ulud d- lu
oLluoion d-rivudo d-l mun-o
inud-ouudo d- lo r-iduo olido.
Lir-olrio- L-oiIiou
Lo_rur gu- lu lolulidud d- lo
r-iduo olido d- ori_-n
domioiliurio lo r-iduo
olido no -li_roo
uimiluLl- u r-iduo olido
domioiliurio -un diu-lo u
lruvo d- r-ll-no unlurio o
d- olro il-mu
unilurium-nl- ud-ouudo d-
-liminuoion.
Lo_rur gu- lo r-iduo
-li_roo (loxioo, r-uolivo,
inIlumuLl- lo oorroivo)
-un mun-udo -n Iormu
-_r-_udu d-l r-lo d- lo
r-iduo -liminudo u lruvo
d- il-mu uniluriu
umLi-nlulm-nl- ud-ouudo.
CONlOL LL L
CONMlNClON MO:LllC
Lir-olriz C-n-rul
Conlrolur lo ri-_o uru lu ulud
d- lu oLluoion d-rivudo d- lu
r--noiu d- oonluminunl- -n -l
uir- oomunilurio
Lir-olrio- L-oiIiou
L-urrollur ro_rumu d-
vi_ilunoiu d- lu oulidud d-l uir-
u lruvo d- lu v-riIiouoion d-l
oumlimi-nlo d- lu normu
rimuriu d- oulidud d-l uir-
vi_-nl-.
ioulizur -n Iormu
-rmun-nl-, -n inluluoion-
d- ullu m-diunu ooml-idud,
lu -miion- d- oonluminunl-
ulmoIorioo d- uou-rdo u lo
ri-_o uooiudo u diolu
-miion-.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c o
nu: norlunlc cIclo dIcrdo c: cl uuncnlo dc
uncr ulnonur dc lo: huhlunlc: dc zonu:
onlunnudu: rc:clo dc lu: rurulc:.
Ln onlunnuon ulno:Iru odriuno: d:ln_ur do:
lo: dc :luuonc: lu onlunnuon ulno:Iru dc
lu: _rundc: ududc: rodulo dc nonoxdo dc
urhono, urliulu: cn :u:cn:on, doxdo dc uzuIrc,
doxdo dc nlro_cno _ oxdunlc: Iolouino: _ lu
onlunnuon rodudu or cl u:o dc lu_udu: cn
zonu: rurulc:, uc :c \cru nu: udclunlc.
S hcn cn Sunlu_o, udud dcl ui: uc dc:luu or
lo: ullo: indc: dc onlunnuon ulno:Iru, :c hun
hcho c:Iucrzo: ro_rc:\o: or n\crlr unu :luuon
uc :c huc rilu lodo: lo: n\crno:, uun ucdu
nuho uc rculzur. .luulncnlc :c cluhoru un nuc\o
lun dc dc:onlunnuon uru Sunlu_o, lo uc
crnlru rcdur lu: cn:onc: _ rculzur
nlcr\cnonc: uroudu:.
lurulcluncnlc :c hun dc:urrolludo lunc: dc
dc:onlunnuon dc:lnudo: ul onlrol dc lu cn:on
dc urliulu: dc SO
:
_ dc ur:no dc lu _run nncriu,
lo: uc hun hcncIudo u lu: Iundonc: dc lolrcrllo:, Chuuunulu,
luolc, \cnlunu:, Ll 1cncnlc _ Chu_rc:. L:lu: ncddu: hun rcdudo cn
un :0% lu: cn:onc: dc SO
:
dcl ui:.
Lu onlunnuon or NO
:
c: rcondcrunlcncnlc rodulo dc lu
onhu:lon dc lo: \chiulo:, _ cx:lc lunhn ul nlcror dc lu: \\cndu:.
Lu nu_nlud dc :u nulo no hu :do
dchduncnlc c:lududu cn cl ui:.
. . . . llu_udu:. llu_udu:. llu_udu:. llu_udu:.
Lo: lu_udu: c:lun nororudo: cn ul\dudc:
dc :ulud uhlu, cn lu u_rulluru, cn lu
u_rondu:lru, cn ul\dudc: Iorc:lulc: _
\clcrnuru:, cnlrc olro:, :cndo cl :clor u_riolu
dondc lo: lu_udu: rc:cnlun unu nu_or
ullzuon. Ln Chlc, lu: norluonc: dc
lu_udu: uru u:o u_riolu ulunzuron cn 1::o u
17.:1z loncludu: nlundo uru lu ullnu dudu
un uuncnlo dc un 1o% dc lu: norluonc:. Ln
1::: lu: \cnlu: dc c:lu: :u:lunu: ulunzuron u
5.707.11: l_/Ll:. Ln cl z001 cx:liun oo
rodulo: dc u:o u_riolu _ 117 n_rcdcnlc:
ul\o: uulorzudo: or cl Scr\o ._riolu
Gunudcro (S.G).
Lo: lu_udu: lcncn cIclo: cn lu :ulud u_udo: _
:LCllLL QIMlC
Lir-olriz C-n-rul
Lo_rur un mun-o -_uro un oonlrol
ud-ouudo d- lu ulunoiu guimiou
-li_rou, d-d- u roduooion lulu
u ulilizuoion, d- mun-ru d- minimizur
lo ri-_o uooiudo u u _-lion
-vilundo -I-olo nooivo uru lu ulud
d- lu oLluoion.
Lir-olrio- L-oiIiou
L-urrollur ro_rumu l-ndi-nl-
u oLl-n-r un mun-o -_uro d-
lu ulunoiu guimiou
-li_rou, gu- inoluu u
roduooion, lrunorl-,
ulmuo-numi-nlo ulilizuoion,
oonIorm- u lu l-_iluoion
r-_lum-nluoion vi_-nl-.
L-urrollur uolividud- d-
r-v-noion Iorlul-o-r lun-
ooordinudo d- r-u-lu uru
uLordur -m-r_-noiu guimiou.
Munl-n-r muu d- ri-_o
uoluulizudo -n r-luoion oon -l
lrunorl- uo d- ulunoiu
guimiou.
\_lunu dc !nloxuonc: ._udu: or
llu_udu:
lL\Ll z001
Lu uu d- inloxiouoion- _udu or
lu_uioidu -n -l uo Iu- d- o.2 or 100 mil
luLilunl-.
Lu uu d- morlulidud d- -lu inloxiouoion-
Iu- d- 0.2 or 100 mil luLilunl-.
Lu L-lulidud d- lo ouo Iu- d- un ~% (27). Lu
loilulizuoion ulounzo u un o5% d- lo ouo
-n -l 2001.
Ll 5o% d- lu inloxiouoion- - r--nlo -n lo
lomLr-. Ll rom-dio d- -dud Iu- o0 uo, -l
1o% Iu- -n m-nor- d- 15 uo.
5~% d- lu inloxiouoion- Iu- d- ori_-n
LuLorul, -_uido or lu ooid-nlul- No
LuLorul- (2~%) lu \olunluriu (21%). :-
noliIiouron 7 ouo rovooudo.
Lo m-- oon mu ouo Iu-ron d-d- ooluLr-
u murzo.
u-nl- l-d Nuoionul d- \i_ilunoiu Lid-milo_o_iou
-n llu_uioidu(lL\Ll) L-lo.Lid-miolo_iu
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c ~
rono: cnlcndcndo or u_udo: uucllu: nloxuonc: \nuludu: u unu
cxo:on dc orlo lcno on cIclo: ::lno: o loulzudo:, _ or
rono: uucllu: nunIc:luonc: o ulolo_iu: \nuludu: u lu cxo:on u
huu: do:: or lur_o lcno. Ln cl z001 :c nolIuron oz !nloxuonc:
._udu: or llu_udu: lc ul nIornuon rco_du or lu :c nolIuron un
lolul dc oz cn cl z001, :u: urulcri:lu: :c nuc:lrun cn cl rcuudro.
n 7% dc lo: lu_udu: n\olurudo: cn c:lu: nloxuonc:
orrc:ondcron u or_unoIo:Iorudo:, :c_udo or lo: urhunulo: (:%) _ lo:
rclrodc: (o%).
Ll 1% dc lo: rodulo n\olurudo:
orrc:ondo u n:cldu:, :c_udo or lo: Iun_unlc: (:%). Cuhc dc:luur
uc durunlc cl uo z001 :c rc:cnluron 7 nloxuonc: or rodcnldu:,
on un uuncnlo dc un 7% rc:clo ul
uo unlcror.
Sc hun hcho c:Iucrzo: uru onlrolur cl
u:o dc lu_udu: uc lcncn cIclo:
no\o: uru lu :ulud hununu, u lru\: dc
lu rohhon dc ul_uno: rodulo: _ dc
lu rc_uluon dcl u:o dc olro:, huo
ncddu: dc rolcon. Sn cnhur_o, lu
I:ulzuon hu :do dIullo:u. L:lu:
:u:lunu: roducn nloxuonc:
u_udu:, ucdcn onlunnur lo: ulncnlo:
_ rodur cIclo: dIcrdo: cn lu :ulud
hununu.
d. d. d. d. H_cnc dc lo: .lncnlo: H_cnc dc lo: .lncnlo: H_cnc dc lo: .lncnlo: H_cnc dc lo: .lncnlo:
Ln Chlc, lodo: lo: ulncnlo: c:lun :uclo:
u lu I:ulzuon dc lu uulordud :unluru,
dc nuncru uc unlun on lu: nornu:
rc_luncnluru: dcl ui: (lc_luncnlo
Sunluro dc lo: .lncnlo:, lcrclo
H!G!LNL Y CON1lOL lL LOS
.L!MLN1OS
Lir-olriz C-n-rul
Lliminur o oonlrolur lo Iuolor-, -l-m-nlo o
u_-nl- r--nl- -n lo ulim-nlo gu-
r-r--nl-n ri-_o uru lu ulud d- lo
oonumidor- lo gu- u-dun inoidir d- mun-ru
_ruvilunl- -n -l -rIil d- morLimorlulidud, -_un
lo luLilo d- oonumo d- lu oLluoion.
Lir-olrio- L-oiIiou
\i_ilunoiu Conlrol d- lu Culidud
MioroLiolo_iou, iiooguimiou
luruilolo_iou d- lo lim-nlo
\i_ilunoiu Conlrol d- l-iduo -n
lim-nlo.
\i_ilunoiu Conlrol d- lu lnloxiouoion- or
Mur-u lou
ln-ooion Modioo\-l-rinuriu d- l-- d-
Lulo d- v- d- Corrul d- u Curn-.
Conlrol d- lo lim-nlo d- lmorluoion.
l-_ilro d- lu L.
Conlrol d- lu loluluoion d- lo lim-nlo.
I n g r e d i e n t e
a c t i v o d e l N % N
P l a g u i c i d a C a s o s c a s o s
e n B r o t e
1 F o s f u r o d e A l u m i n i o 6 0 9 , 1 6 0
2 C l o r p i r i f o s 4 7 7 , 1 3 4
3 M e t o m i l 3 8 5 , 8 3 2
4 M e t a m i d o f o s 3 8 5 , 8 3
5 A z u f r e 2 4 3 , 6 1 8
6 D i c l o r v o s 2 5 3 , 8 2 1
7 T e t r a m e t r i n a 2 4 3 , 6 0
8 L a m b d a c i h a l o t r i n a 2 3 3 , 5 2 1
9 B r o d i f a c o u m 2 4 3 , 6 4
1 0 A l f a c i p e r m e t r i n a 1 9 2 , 9 1 7
1 1 G l i f o s a t o 1 9 2 , 9 0
1 2 D i m e t o a t o 1 7 2 , 6 3
1 3 D i a z i n o n 1 3 2 , 0 8
1 4 E t h o p r o p h o s 1 1 1 , 7 1 1
1 5 P a r a q u a t 9 1 , 4 0
1 6 A z i n f o s m e t i l 9 1 , 4 6
1 7 C i a n a m i d a H i d r o g 7 1 , 1 0
1 8 P a r a t h i o n 5 0 , 8 0
1 6 2 2 4 , 6 2 6
8 5 1 2 , 9 7
6 5 9 1 0 0 2 7 1
F u e n t e : N o t i f i c a c i o n e s S N S S r e c e p c i o n a d o s e n R E V E P M I N S A L
a l 2 9 e n e r o 2 0 0 2
O t r o s
L i s t a d o d e i n g r e d i e n t e s a c t i v o s e n I n t o x i c a c i o n e s
A g u d a s p o r P l a g u i c i d a s . R E V E P , C h i l e E n e r o - D i c i e m b r e 2 0 0 1
E n e r o - M a y o 2 0 0 1
D e s c o n - s i n / i n f o r m
T o t a l c a s o s
Ingrediente activo N casos
del Plaguicida en Brote
1 Azinfosmetil 76 23,1 76
2 Metamidofos 63 19,1 50
3 Azufre 15 4,6 5
4 Clorpirifos 14 4,3 8
5 Metomilo 11 3,3 2
6 Cipermetrina 8 2,4 7
7 Diclorvos 8 2,4 8
8 Glifosato 8 2,4 0
9 Dimetoato 8 2,4 5
10 Tetrametrina 7 2,1 0
11 Brodifacoum 6 1,8 0
43 13,1 5
62 18,8 11
329 100 177
Fuente: Notificaciones SNSS recepcionadas en REVEP MINSAL
al 17 Julio 2002
Otros
Listado de ingredientes activos en Intoxicaciones
Agudas por Plaguicidas.REVEP, Chile Enero-Junio 2002
Descon-sin/inform
N Casos %
Total casos
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 5
llL\LNC!ON Y CON1lOL lL ZOONOS!S ZOONOS!S ZOONOS!S ZOONOS!S
Lir-olrio- C-n-rul-
Lvilur gu- lu -ronu -nI-rm-n or
-nI-rm-dud- roiu d- lo unimul- ouuo- d-
lrumilir- ul lomLr-.
Li-ur un il-mu d- inIormuoion gu- -rmilu
oulurur lo ouo lumuno d- -nI-rm-dud-
zoonoliou.
Lir-olrio- L-oiIiou
luLiu 1) L-urrollur uolividud- d-l
lro_rumu d- lr-v-noion d- luLiu -n HomLr-
nimul-. 2) Lid-rur iml-m-nluoion d-
il-mu -rmun-nl- d- oonlrol d- oLluoion
ouninu oon urlioiuoion d- lu oomunidud.
Hidulidoi lml-m-nlur ro_rumu
inl-_rudo d- r-v-noion oonlrol.
Hunluviru L-urrollur ro_rumu
-lrulo_ioo d- r-v-noion oonlrol
umLi-nlul, -n ooordinuoion oon inlru-olor
oon -l -xlru-olor.
-niuilCilio-rooi L-l-rminur uooion-
d- r-v-noion oonlrol.
Olru Zoonoi 1) L-urrollur inv-li_uoion
-id-miolo_iou umLi-nlul d- ouo
r-_ilrudo. 2) liour m-didu d-
inl-rv-noion umLi-nlul r-gu-ridu.
Surcno N0/1:oz). Lo: rnulc: onlunnunlc: :on uino:,
nroholo_o: o onuc:lo: dcl nundo
\c_clul _ unnul uc :ohrcu:un lo: n\clc:
ucluhlc: uru cl honhrc.
Lu onlunnuon uinu dc lo: ulncnlo:
c:lu nu_ l_udu u lu u_rulluru _ ul u:o dc
c:ldu: _ Icrllzunlc: cl_ro:o: uru lu
:ulud hununu. Ln Chlc :c hu c:lududo lu
rc:cnu dc nclulc: ono lono, ur:no,
ncruro, udno hornonu: _ rc:duo:
u_rouino:. L:lu nIornuon uun c:
nonlclu _ ncrcc nu: c:ludo.
63
Sc_un lu: nolIuonc: dc nloxuonc:
ulncnluriu:, lu uu:u nu: Ircucnlc :_uc
:cndo lu onlunnuon holo_u, u urlr
dc lu nunuluon dc lo: ulncnlo:.
Lu \_lunu dc cnIcrncdudc: _ dc
nuc:lru: dc ulncnlo: crnlru onocr
on dclullc, lu :luuon cdcnolo_u dc
lo: ulncnlo: cn cl ui:.
c. c. c. c. Z ZZ Zoono:: _ \clorc: oono:: _ \clorc: oono:: _ \clorc: oono:: _ \clorc:
Lu: cnIcrncdudc: lrun:nldu: or lo:
unnulc: _ \clorc: on:llu_cn cn Chlc un
rohlcnu dc :ulud uhlu, ono :c
dc:rhcru cn cl Ohcl\o 1 (Mcorur lo:
lo_ro: :unluro:). Lu :luuon cn _cncrul
c: Iu\oruhlc rc:clo dc ruhu, nuluru,
dcn_uc _ Ichrc unurllu.
luhu hununu no :c hu dclcludo u:o:
dc:dc 1::, cx:lcndo \_lunu
crnuncnlc _ ulcrlu on rcluon u
nurlu_o: _ olro: unnulc: don:lo:, cn
uc :c hu dclcludo lu rc:cnu dcl \ru:.
Muluru uulolonu no :c hu rc_:lrudo cn
Chlc dc:dc 1:15, : hcn :c hun nolIudo
u:o: c:orudo: onlruido: cn ui:c:
cndno:. Lu \_lunu c: ul\u rc:clo
dc lu rc:cnu dcl \clor (ano,nc1c.
.cuJo,unc1.,cnn..), c:culncnlc on lu: Ironlcru:.
o
CONM, l-rIil mLi-nlul d- Clil-. :-_undu Ldioion 15.
1
Minil-rio d- :ulud, :iluuoion d- :ulud, Clil- 1o.
d
e
t
r
a
b
a
j
a
d
o
r
Mutualidades 2. 131. 99 2. 259. 33 2. 252. 24 2. 382. 89 2. 500. 42 2616789 2612849 2502944
INP 686. 810 756. 758 803. 696 966. 783 1. 274. 03 1. 276. 53 808. 161 956. 574
AD. Dele g. 55. 687 50. 651 47. 842 44. 807 43. 708 38571 35287 34587
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
Fue nte :SISS
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 101
dc Nornulzuon lrc\:onul (!Nl) (z7%) _, or ullno, lu .dnn:lruon
lclc_udu (1%)
o
.
L:lu lc_ lulclu lu
rolcon dc lu :ulud
dc lo: lruhuudorc: u
lru\: dc un Sc_uro
Soul onlru rc:_o: dc
.dcnlc: dcl 1ruhuo
_ LnIcrncdudc:
lroIc:onulc:, cl uul
c: dc urulcr
ohl_uloro _ dc o:lo
dcl cnlcudor, _,
olor_u ohcrluru
nlc_rul _ un\cr:ul, u
lodo c\cnlo dc :ulud dc
urulcr luhorul, dc:dc lu rc\cnon hu:lu :u onlclu rchuhlluon. lc
c:lu Lc_, cnunu lunhn cl lcrclo Surcno N10:, uc c:luhlcc lu
ulIuon _ c\uluuon dc lo: udcnlc: dcl lruhuo, lu: cnIcrncdudc:
roIc:onulc: _ :u: u_cnlc: c:ciIo:. Olro uorlc u lu rc\cnon dcl
duo cn :ulud, c: cl l.S. N 5:1. L:lc lcrclo nornu lu: ondonc:
ninnu: dc h_cnc _ :c_urdud uru lo: lu_urc: dc lruhuo _ dcr\u dcl
Cod_o Sunluro, cl uul udcnu:, no: olor_u onclcnu uru I:ulzur cl
unlncnlo dc c:lu: nornu:.
.l\dud Lononu .l\dud Lononu .l\dud Lononu .l\dud Lononu
Lnlrc 1::o _ 1:::, :c roduc unu d:nnuon dcl nuncro dc cnrc:u:
uIludu: u Muluuldudc:, ono on:cucnu dc lu onlruon cononu
:uIrdu cn cl ui:. Mu: dc lu nlud (57%) dc c:lu d:nnuon
orrc:ondo u lruhuudorc: dc lu on:lruon, on unu huu dc nu: dc o0
nl cnlco:, :c_udu or lu ndu:lru on unu huu dc o,5% (o nl uc:lo:
dc lruhuo). Ln unho, lu u_rulluru uzu c:u _ lo: :cr\o:
rc:cnluron un rcncnlo onlnuo cnlrc 1::1 _ 1:::.
Ln lu .dnn:lruon lclc_udu :c hu oh:cr\udo unu d:nnuon dcl
nuncro dc cnrc:u: uulorzudu: or cl !Nl. lc un lolul dc 15 cnrc:u:
cn 1::z (on 55.o7 lruhuudorc:) ucdun :oluncnlc 11 cn 1::: (on
o.571 lruhuudorc:). L:lu: :c oncnlrun c:culncnlc cn ul\dudc:
dc nncriu (ono Codclo), ndu:lru: (.:nur), cn L.G..
4
(l:lrhudoru
Chlclru Mclroollunu) _ cn :cr\o: (lonlIu n\cr:dud Culolu).
. . . . .dcnlc: luhorulc: _ cnIcrncdudc: roIc:onulc: cn Chlc .dcnlc: luhorulc: _ cnIcrncdudc: roIc:onulc: cn Chlc .dcnlc: luhorulc: _ cnIcrncdudc: roIc:onulc: cn Chlc .dcnlc: luhorulc: _ cnIcrncdudc: roIc:onulc: cn Chlc
Ln lu uluuldud, nuc:lro ui: no o:cc nIornuon :uIcnlc uc crnlu
no:lrur lu :luuon rcul dc :ulud dc lo: lruhuudorc:, dchdo u un
norlunlc rohlcnu dc :uhdu_no:lo _ :uhnolIuon dc cnIcrncdudc:,
udcnlc: _ nucrlc: or cl lruhuo. L:lo :c dchc, cn _run ncddu, u lu
c:u:u o nulu uuluon dc lo: cuo: dc :ulud cn c:lu: nulcru:, _
7o
Lxi_- un minimo d- 2000 lruLuudor- u lu -mr-u
71
Ll-olrioidud, _uu Cu
Evolucin del nmer o de t r abajador es afiliados a Mut ualidades por
Act ividad Econmica.Chile 1994- 1999
0
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
900000
1000000
1994 1995 1996 1997 1998 1999
Agri- Caza- Pe s c a Minas Indus tria EGA
Cons truc c in Come rc io Trans porte Se rvic ios
N
d
e
T
r
a
b
a
j
a
d
o
r
e
s
Fue nt e :Elaboradao con informacin SISS
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 102
uc :c rconocn c:lo: c\cnlo: :olo uundo roducn nuudud
ndcnnzuhlc. lor c:lc nol\o, lo: duo: luhorulc: u lu :ulud ucdun
cnnu:urudo: or lu: cnIcrncdudc: dcnonnudu: onunc: _ lo:
lruhuudorc: crdcn lo: hcncIo: uc lc: olor_u cl Sc_uro Conlru
.dcnlc: dcl 1ruhuo _ LnIcrncdudc: lroIc:onulc: (Lc_ 1.711).
Lo: dulo: cx:lcnlc: :olo nororun u lo: lruhuudorc: rolc_do: or lu
Lc_ 1.711, cl _ruo dc:rolc_do c:lu onIornudo or lruhuudorc: no
hcncIuro: dc lu Lc_
_
LnIcrncdudc: lroIc:onulc:, c: dcr,
cn roncdo, udu diu ozz lruhuudorc:
:uIrcn ul_uno dc c:lo: c\cnlo:. Ln
1::o lo: udcnlc: dc uIludo: u
Muluuldudc: :c lruducron cn unu
rddu dc .z7.:5 diu: dc lruhuo.
lurunlc lu ullnu dudu cn lu: cnrc:u: uIludu: Muluuldudc:, cl
nuncro dc udcnlc: dc lruhuo hu Iluluudo cnlrc 1z.o _ z5.0 ul
uo. Lu lu:u dc udcnluldud nunlu\o unu lcndcnu c:luhlc cnlrc 1::0
_ 1::7, d:nnu_cndo cnlrc 1::o _ 1::: dc 10,1% u un :,1%. Lu
cxluon dc c:lc dc:cn:o rcucrc dc un nu_or unul::, dchdo u uc
ondc on cl criodo dc onlruon cononu _ dc uuncnlo dc lu
dc:ouuon cn cl ui:. .dcnu:, cn c:c criodo lu: ul\dudc: uc
rc:cnlun h:loruncnlc lu: nu_orc: lu:u: dc udcnluldud
(on:lruon c ndu:lru) d:nnu_cron
Iucrlcncnlc cl nuncro dc :u: uIludo: u
Muluuldudc:.
Ln lu: Lnrc:u: uIludu: ul !Nl lu: lu:u:
dc udcnluldud no nuc:lrun lu :luuon
rcul dc c:lo: lruhuudorc:. Ln cl criodo
1::z 1::
8
Iluluun cnlrc 0.o% _ 0,5%,
Iru: uc rcIlcun un norlunlc
:uhdu_no:lo _ :uhnolIuon dc lo:
udcnlc: dcl lruhuo or urlc dc lu lcd
uhlu dc :ulud, rnul lu_ur dc ulcnon
7
ruLuudor- ind--ndi-nl-, u-rzu rmudu CuruLin-ro.
7
l_uno _ruo d- lruLuudor- ind--ndi-nl- li-n-n uoo-o u lu L- 1o.7~~ u
lruvo d- d-or-lo r-id-noiul (oum-ino, -oudor- url-unul-, ul-m-nl-ro,
-nlr- olro)
77
ooid-nl- d-l ruLuo -_un L- 1o7~~ odu l-ion gu- unu -ronu uIru u ouuu
o oon oouion d-l lruLuo gu- l- roduzou inouuoidud o mu-rl-` ...` lo oourrido -n
-l lru-olo dir-olo, d- idu o r-_r-o, -nlr- lu luLiluoion -l lu_ur d- lruLuo` ...` lo
uIrido or diri_-nl- d- inliluoion- indioul- u ouuu o oon oouion d-l d--m-o
d- u oom-lido _r-miul-` .
1
.
o
1
o
7
5
Mulu, Mu
nulu
M-:os gu-
r-ulur
!-ulur Mus gu-
r-ulur
Lu-:u,
Mu u-:u
1 1. uos
. 11 uos
1 o1 uos
o 71 uos
7 nus uos
Suiisuion on cl csiudo dc sulud cn honLrcs _ nu[crcs
scun nivcl cduuionul
(1=nu_ nul 7=nu_ Licn)
:
;
Nunu hu
usisiido
Lusiu Mcdiu .nio
lrocsionul
nivcrsiiurio
HonLrcs
Mu[crcs
oiul
.uo[-r-[o: d-l Lsudo d- :ulud -: honr-s
nu,-r-s. L:u-su Nuo:ul d- Culdud d- \du
:ulud. NLMN:.L, Chl- .000
0
10
.0
o0
10
0
o0
70
50
) c :ucror u lo oh:cr\udo
cn lu ohluon _cncrul (:n ulolo_iu
urdo\u:ulur). .:i, lo: Hcrlcn:o:,
lu: cr:onu: uc hun lcndo nIurlo _
olro: rohlcnu: _ru\c: ul oruzon,
lcncn cnlrc z _ \cc: nu:
d:uududc: uc lu ohluon
_cncrul cn cl u:o dc lu: cr:onu: uc
hun lcndo un dcrrunc crchrul lu
dIcrcnu o:lu cnlrc _ z7 \cc:
(cn cl u:o dc dIulludc: uru oncr
_ hchcr).
4
Encuesta Nacional de Calidad de Vida y Salud. MINSAL-INE, 2000.
5
Las personas autoclasificaron el grado de difucultad en poco, mucho o no puede hacerlo.
Pre vale nc ia de c larada de hipe rte ns in, infarto, otros
proble mas de l c orazn y de rrame c e re bral, s e gn s e xo.
Enc ue s ta de Calidad de Vida y Salud. MINSAL- INE, 2000
7,2
0,8
2,3
0,6
13,2
0,8
3,0
0,5
0
2
4
6
8
10
12
14
16
Hipe rte ns in Infarto Otros probl.
Corazn
De rrame
Ce re bral
%
Hombre s
Muje re s
Total
Dis c apac idade s s e ns oriale s s e gn tipo de patologa
Cardiovas c ular y Poblac in Ge ne ral. Enc ue s ta de
Calidad de Vida y Salud. MINSAL- INE, 2000
0
10
20
30
40
50
ve r Oir Hablar
Dific ultad
%
Hiper tens os Infa r t o Otr os Pr obl Cor a zon Der r a me Cer ebr a l Pob. Gr a l
Dis c apac idade s s e le c c ionadas s e gn tipo de
patologa Cardiovas c ular y poblac in ge ne ral. Enc ue s ta
de Calidad de Vida y Salud. MINSAL- INE, 2000
0
10
20
30
40
50
Caminar Ve s tirs e Baars e Be be r/ c ome r
Dific ultad
%
Hiper t ens os Infa r to Ot r os Pr obl Cor a zon Der r a me Cer ebr a l Pob. Gr a l
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 11
h. Cur_u dc LnIcrncdud
Lu: cnIcrncdudc: rululoru: :on lunhn unu norlunlc uu:u dc
rddu dc uo: dc \du :uluduhlc:. Sc_un cl c:ludo dc Cur_u dc
LnIcrncdud, cn 1:: :c crdcron un lolul dc z0z.0:o .\!S. or uu:u
urdo\u:ulur, lo uc rcrc:cnlo cl 11% dcl lolul dc lu ur_u dc
cnIcrncdud dcl ui:. Lu nu_or rddu Iuc uu:udu or lu cnIcrncdud
:unu dcl oruzon (7.51 .\!S.), :c_udu or lu cnIcrncdud
hcrlcn:\u (0.17z .\!S.) _ or lu cnIcrncdud crchro\u:ulur
(57.700 .\!S.). Cono rohlcnu c:ciIo, lu cnIcrncdud :unu dcl
oruzon ulunzo cl lcrcr lu_ur nuonul ono uu:u dc uo: dc \du
uu:ludo: or d:uudud.
. Fulorc: dc lc:_o
Lu n\c:l_uon dc lo: Iulorc: dc rc:_o dc lu: cnIcrncdudc:
urdo\u:ulurc: c: uno dc lo: uno: dc nu_or dc:urrollo cn lu
cdcnolo_iu. . lru\: dc cllu :c hun dcnlIudo ondulu: uc
onlrhu_cn nuruduncnlc u lu uuron dc cnIcrncdudc:
urdo\u:ulurc:, u:i ono :c hu dcno:lrudo uc lo: nd\duo: ucdcn
rcdur :u rc:_o ul nodIur c:lu: ondulu:. . uo dc lu OMS lu:
ondulu: dc rc:_o nu: norlunlc: :on
1uhuu:no
Scdcnlur:no _
lclu Ll on:uno dc unu dclu ohrc cn Ihru:, on on:uno
clc\udo dc olc:lcrol _ _ru:u: :ulurudu:.
Olro: Iulorc: u:oudo: on un nu_or rc:_o dc cnIcrncdudc:
urdo\u:ulurc: :on dccndcnlc: dc urulcri:lu: nd\duulc:, ono cl
udcncnlo dc duhclc: nclllu:, dc d:ldcnu: _ dc hcrlcn:on
urlcrul uc, udcnu: dc :cr unu ulolo_iu nludu cn cl _ruo, on:llu_c
un Iulor dc rc:_o uru lu: olru: cnIcrncdudc: urdo\u:ulurc:.
.:n:no, cl rc:_o c: nu: ullo cn lu: cr:onu: dc nu_or cdud, dc :cxo
nu:ulno _ on unlccdcnlc: Iunlurc: dc cnIcrncdud urdo\u:ulur,
uun uundo :c d:ulc : lu u:ouon Iunlur c: dc or_cn _cnlo o c:lu
ncdudu or ulronc: dc ondulu: dc rc:_o onurldu: ul nlcror dc
lu: Iunlu:.
Tipo de
Dificultade s
Pe rs onas con
Hipe rte ns in
Pers onas con
Infarto
Con Otros probl.
Grave s al Corazon
Pe rs onas con
De rrame
cere bral
Poblacin
Gene ral.
ver 35,6 42,0 35,8 42,5 13,8
Oir 15,9 20,0 16,7 19,5 5,9
Hablar 2,8 3,7 6,1 26,9 2,1
Caminar 14,5 16,3 16,7 38,4 3,9
Ve s t ir s e 6,1 6,6 6,9 25,1 1,7
Baars e 6,9 5,4 7,0 31,9 1,8
Bebe r/ comer 2,2 3,4 2,8 21,3 0,8
Tomar obje tos 5,2 7,5 6,8 26,5 1,5
Mas car duro 9,6 11,9 10,2 29,4 3,0
Control es fnter 2,4 2,9 1,9 14,4 0,8
Viajar Micr o 11,2 11,8 11,7 35,5 3,1
Subir e s cale ras 15,1 14,4 17,7 38,8 3,7
Porc e ntaje de pe rs onas con patologas c ardiovas culare s que pre s e ntan dic apac idad, s e gn tipo de
dis capacidad . Enc ue s ta Calidad de Vida y Salud. MINSAL- INE, 2000
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 120
d. L:lrulc_u: dc rc\cnon
L:lu: cnIcrncdudc: rcucrcn un cnIrcnluncnlo uc on:dcrc lu
ronoon, cl du_no:lo rcoz, lruluncnlo _ rchuhlluon dc lo:
cnIcrno:, c:culncnlc uundo :c hu onrohudo uc lunlo cl unho cn
c:llo: dc \du ono lu lcnolo_iu ndu onlrhu_cn u lu rcduon dc lu
norluldud.
Lu: c:lrulc_u: dc :ulud uhlu :c cnIoun cn cl onlrol dc lo: Iulorc:
dc rc:_o nodIuhlc:, c:culncnlc lo: onduluulc: _ cn cl onlrol dc
lu: cnIcrncdudc: uc, dc uucrdo ul ononcnlo uluul, ndcn cn un
nu_or rc:_o dc lu cnIcrncdud urdo\u:ulur
U
. lor olru urlc, dc:dc cl
unlo dc \:lu :unluro, lunhn :c nlu_c cl _urunlzur cl uc:o dc lu
ohluon u nlcr\cnonc: linu: cIuc: uru ncorur lu :ohrc\du _
rcdur lu d:uudud u:oudu u c:lu: cnIcrncdudc:, lo uc ono _u :c
ncnono :c hu dcno:lrudo uc lunhn lcnc nulo ohluonul.
6
Preventing Cardiovascular Disease, Adressing the Nations Leading Killer. CDC 1998.
Llrul-_iu d- lr-v-noion lilizudu ul Niv-l Mundiul
Conlrol d-l luLilo luLuguioo Lu -ronu gu- uLundonun -l oonumo diminu-n
u ri-_o d- morir or unu -nI-rm-dud ourdiovuoulur. Lu r-duooion d-l luLilo -
lo_ru u lruvo d- oliliou uru d-ino-nlivur -l oonumo d-l luLuoo, oomo on lu
-l-vuoion d- lo imu-lo, lu r-_uluoion d-l oonumo oom-roiulizuoion lu
romooion d- ulud.
lromooion d- lu uolividud Iiiou :- uL- gu- lu uolividud Iiiou r-_ulur, uun d-
inl-nidud l-v-, u-d- m-orur -l -ludo d- ulud Li-n-lur d- lu -ronu d-
ouulgui-r -dud
1
. :- lun d-urrolludo -lrul-_iu d-linudu u romov-r lu
udguiioion d-l luLilo d-l --roioio Iiioo -n -oolur-, ui oomo inioiulivu
d-linudu u diIundir lo L-n-Iioio d-l --roioio Iuoililur u ruoliou -n lu
oomunidud, -n -ou-lu lu_ur- d- lruLuo.
Llrul-_iu d- -duouoion ulim-nluriu Ln ul_uno ui- d-urrolludo lun ido
-xilou uru oonlrolur lo Iuolor- d- ri-_o diminuir lu -nI-rm-dud-
ourdiovuoulur-. Lnlr- -llo, : inlundiu lun lo_rudo diminuir -l oonumo
d- _ruu ulurudu urul-lum-nl- lun r-duoido u luu d- morlulidud
ourdiovuoulur -n Iormu i_niIioulivu.
umLion - lun d-urrolludo inl-rv-noion- d- r-v-noion --oiIiou u lruvo d-l uo
d- Iurmuoo, -nlr- lu gu- - u-d-n m-noionur -l lrulumi-nlo Iurmuoolo_ioo d- lu
diliid-miu oon dro_u oomo -l _-mIiLrozil, gu- d-molro un o~% d- r-duooion -n lu
inoid-noiu d- -nI-rm-dud ooronuriu -n lomLr- oon diliid-miu
1
, lu
-lro_-nol-ruiu -n mu-r- olm-nouuiou, gu- ll-vu u un inor-m-nlo d- lo
niv-l- d- ool-l-rol HLL, oon diminuoion d-l ool-l-rol LLL, lo gu- - L-noIioo
d-d- -l unlo d- vilu ourdiovuoulur.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 121
..Y CANCLR
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr uru Cuncr uru Cuncr uru Cuncr
Ohcl\o: dc nulo Ohcl\o: dc nulo Ohcl\o: dc nulo Ohcl\o: dc nulo
Munlcncr lu lcndcnu dc lu norluldud dcl _ruo. Mclu
nunlcncr lu lu:u c:lundurzudu or cdud dcl uo1:::.
Mcorur lu uldud dc \du dc lo: ucnlc: on uncr rcduon
dc lu rc\ulcnu dc ucnlc: lcrnnulc: on dolor
l:nnur lu norluldud c:ciIu dcl uncr cr\oulcrno.
Mclu rcduon dc lu lu:u c:lundurzudu or cdud cn un 10%
l:nnur lu norluldud dcl uncr dc nunu. Mclu rcduon dc
lu lu:u c:lundurzudu or cdud cn un z5%.
l:nnur lu norluldud dcl uncr dc \c:iulu. Mclu rcduon
dc lu norluldud c:lundurzudu or cdud cn un z5%
Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo
luru cl uncr cr\oulcrno
.uncnlur lu ohcrluru dc l.l udu uo: cn nucrc: dc z5
u 1 uo: dc z% u o0%
.uncnlur cl orcnluc dc nucrc: on nduon dc ru_iu
uc ucdc u lcruu cn ncno: dc 0 diu: ul 100%
.uncnlur cl orcnluc dc nucrc: on uncr n\u:or c
nduon dc uno _ rudolcruu uc ucdcn cn ncno: dc
0 diu: ul 100%
luru uncr dc nunu
!nrcncnlur lu ohcrluru dc :rccnn_ nuno_ruIo u nucrc:
dc 50 _ nu: uo:.
!nrcncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: dc:dc :u
nduon ul 100%
!nrcncnlur cl uc:o u unolcruu cn ncno: dc 0 diu:
dc:dc :u nduon ul 100%
!nrcncnlur cl uc:o u rudolcruu cn ncno: dc 0 diu:
dc:dc :u nduon ul 100%
luru uncr dc \c:iulu hlur
lculzur co_ruIiu hlur cn nucrc: dc 10 uo:.
.uncnlur lu ohcrluru dc olc:lcloniu cn nucrc:
nu_orc: dc 10 uo: on ululo: nu_orc: dc n: ul 100%.
luru uncr dc lc:liulo
!nrcncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: dc:dc :u
nduon.
!nrcncnlur cl uc:o u unolcruu cn ncno: dc 0 diu:
dc:dc :u nduon.
!nrcncnlur cl uc:o u rudolcruu cn ncno: dc 0 diu:
dc:dc :u nduon.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 122
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr (Conlnuuon) Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr (Conlnuuon) Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr (Conlnuuon) Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr (Conlnuuon)
luru cnIcrncdud lroIohlu:lu
.uncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: dc:dc :u
nduon.
.uncnlur cl uc:o u unolcruu cn ncno: dc 0 diu: dc:dc
:u nduon.
.uncnlur cl uc:o u rudolcruu cn ncno: dc 0 diu: dc:dc :u
nduon.
luru nclunonu
.uncnlur lu ohcrluru dc nd\duo: on Iulorc: dc rc:_o cn cl
LSl. on n:con dc lu cl.
.uncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: dcl
du_no:lo.
luru uncr _u:lro
.uncnlur lu ohcrluru dc cndo:oiu cn honhrc: nu_orc: dc 15
uo: on Iulorc: dc rc:_o: c:luhlcdo: cn roloolo.
.uncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: dcl du_no:lo
luru uncr dc olon
.uncnlur lu ohcrluru dc lc:l dc hcnorru_u: oullu: udu z
uo: cn nd\duo: :nlonulo: nu_orc: dc 15 uo:.
luru uncr dc rclo _ uno
.uncnlur cl uc:o u unolcruu _ rudolcruu cn ncno: dc
0 diu: dcl du_no:lo.
luru uncr dc ulnon
lcdur lu rc\ulcnu dc huhlo luhuuo cn ohluon o\cn.
.uncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: dcl
du_no:lo.
luru uncr dc hi_udo _ \iu: hlurc:
- .uncnlur lu ohcrluru dc \uunu unl hcull: L cn udullo:
o\cnc:.
luru uncr dc unrcu:
- .uncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: dcl
du_no:lo.
luru uncr dc c:oIu_o
- .uncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: dcl
du_no:lo
luru uncr dc \c_u
.uncnlur cl uc:o u ru_iu (l1) cn ncno: dc 0 diu: dcl
du_no:lo.
.uncnlur cl uc:o u unolcruu (LCG) cn ncno: dc 0 diu:
dcl du_no:lo.
luru uncr dc ucro dcl ulcro
- .uncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: dcl
du_no:lo.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 12o
Ll uncr orrc:ondc u un _ruo dc cnIcrncdudc: urulcrzudu: or lu
ullcruon dc lo: ncun:no: uc rc_ulun urnonuncnlc lu d\:on
clulur cn un dclcrnnudo lcdo u or_uno.
Chlc lcnc rc_:lro: dc norluldud or c:lu uu:u _ c:lun cn dc:urrollo,
do: lc_:lro: lohluonulc: dc !ndcnu, cn .nloIu_u:lu _ \uld\u. .
n\cl dcl Mn:lcro dc Sulud, :c llc\u un rc_:lro Nuonul dc !ndcnu
dc Cuncr Ccr\oulcrno _ dc Munu.
Ln lo: ucnlc: lruludo: cn lo: lro_runu Nuonulc: dc lro_u:
.nlncolu:u: !nIunll _ .dullo: (l!Nl. _ l.Nl.) _ lro_runu Nuonul
dc .l\o dcl lolor or Cuncr _ Cududo: lulul\o:, lu hu:c dc dulo:
rc:cl\u crnlc cl :c_uncnlo _ unul:: dc :ohrc\du.
u. Sluuon cdcnolo_u
.nuulncnlc :c roducn uroxnuduncnlc .000 ho:lulzuonc: or
c:lu cnIcrncdud _ :c c:lnu uc udu uo :c du_no:lun ul_o nu: dc
0.000 u:o: nuc\o: dc uncr.
Ll uncr c: rc:on:uhlc dcl zz% dcl lolul dc nucrlc: cn Chlc, c: dcr,
5 dc udu 100 hlcno: Iullcc or c:lu uu:u on:llu_c lu :c_undu uu:u
dc nucrlc dc:u: dc lu: cnIcrncdudc: dcl uurulo rululoro. Ln 1:::
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr (Conlnuuon) Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr (Conlnuuon) Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr (Conlnuuon) Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Cuncr (Conlnuuon)
luru uncr dc o\uro
.uncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: dcl
du_no:lo.
6 .uncnlur cl uc:o u unolcruu cn ncno: dc 0 diu: dcl
du_no:lo.
luru lcucnu lnIodc _ nclodc u_udu
- .uncnlur cl uc:o u unolcruu cn ncno: dc 0 diu: dcl
du_no:lo. (lroloolo: l!Nl. _ l.Nl.)
luru uncr dc ro:lulu
.uncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: u lo: u:o:
du_no:ludo: rcozncnlc (lunor loulzudo) cn honhrc:
ncnorc: dc 70 uo:.
luru ron _ cl\: rcnul
.uncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: u lo: u:o:
du_no:ludo: rcozncnlc.
luru uncr dc cnIulo
.uncnlur cl uc:o u ru_iu cn ncno: dc 0 diu: dcl
du_no:lo.
luru lnIonu no hod_ln
.uncnlur cl uc:o u unolcruu cn ncno: dc 0 diu: dcl
du_no:lo (roloolo l.Nl. _ l!Nl.).
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 12~
:c rc_:lruron 17.oo nucrlc: cn unho: :cxo:, on unu lu:u dc
norluldud _lohul dc 11:,1 or 100.000 huhlunlc:. Ln lu uluuldud
Iullccn 50 hlcno: duruncnlc or uncr.
Lu uu:u dc norluldud or uncr nu: Ircucnlc cn Chlc orrc:ondc u
c:lonu_o on unu lu:u dc 1:,5 or 100.000 huhlunlc:, :c_udu or
ulnon _ \c:iulu on \iu: hlurc:, unho: on lu:u: dc 1z or 100.000
huhlunlc:.
Ln cl honhrc, lu rncru uu:u dc nucrlc or uncr orrc:ondc u
c:lonu_o on unu lu:u dc z5, or 100.000 huhlunlc:, :c_udu or
ulnon _ ro:lulu on unu lu:u dc 1,o _ 1, or 100.000 huhlunlc:,
rc:cl\uncnlc.
Ln lu nucr, cl uncr dc \c:iulu c: lu uu:u nu: Ircucnlc dc nucrlc
on unu lu:u dc 17 or 100.000 nucrc:, :c_udu or cl uncr dc
c:lonu_o _ nunu on lu:u: dc 1,7 _ 1,1 or 100.000 nucrc:5
rc:cl\uncnlc.
h. Fulorc: dc rc:_o
Lnlrc lo: rnulc: Iulorc: onodo: uru dc:urrollur uncr c:lu cl
luhuo ul uul :c lc ulrhu_c cl 0% dc lu: nucrlc: or uncr cn ncnor
orcnluc c:lu lu dclu.
Olro: Iulorc: orrc:ondcn u lu h:loru Iunlur, u:o dc ulohol,
ron:udud :cxuul, Iulorc: hornonulc:, cxo:on :olur, lu: dro_u:,
cxo:on ouuonul _ ruduon onzunlc.
. Lincu: dc nlcr\cnon
lrc\cnon lrc\cnon lrc\cnon lrc\cnon
Lu: o:hldudc: dc rc\cnon dccndcn dcl ononcnlo dcl roc:o
dc urno_nc::, uc c:lu nIlucnudo or Iulorc: _cnlo: _
unhcnlulc:.
Ln cl urcu dc lu rc\cnon rnuru :on ncc:uru: ul\dudc:
lcndcnlc: u lu nodIuon dc c:llo: dc \du uc _cncrun ullu:
ndcnu: dc ul_unu: \urcdudc: dc uncr ono :on clnnuon dcl
huhlo luhuuo, c:culncnlc _urrllo ondulu :cxuul :c_uru
nodcruon cn cl on:uno dc ulohol rolcon dc lo: ru_o: :olurc:
dclu culhrudu cnlrc olru:. . c:lo hu_ uc u_rc_ur, ul\dudc:
\nuludu: u lu clnnuon dc :u:lunu: rconodu: ono uncri_cnu:
dc lo: roc:o: rodul\o: ndu:lrulc: (hdrourhuro: olilo:,
u:hc:lo, ur:no, rono, niucl, _u: no:luzu, cl.), _ urulcluncnlc u lu
d:nnuon dc lu onlunnuon dcl urc.
Ln rc\cnon :cunduru, lu: c:lrulc_u: :on cl du_no:lo rcoz,
Ioulzudo cn _ruo: dc ullo rc:_o, ::lcnu dc lunzuc o :rccnnn_ _
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 125
cduuon u lu ohluon un ccnlo c: cl lro_runu dc Cuncr
Ccr\oulcrno.
Olru: ncddu: dc nlcr\cnon Olru: ncddu: dc nlcr\cnon Olru: ncddu: dc nlcr\cnon Olru: ncddu: dc nlcr\cnon
1ruluncnlo: roloolzudo: _ oorluno:, ::lcnu: dc \_lunu
cdcnolo_u c nIornuon udcuudo:.
Lo: Cududo: lulul\o: _ cl .l\o dcl dolor or uncr, :on
rordudc: nd:ulhlc:, lodu \cz uc lu uc:hldud oorlunu _
udcuudu ul du_no:lo rcoz, _ ul lruluncnlo oorluno _
udcuudo uru uucllo: uncrc: Iulhlc: dc du_no:lur _ lrulur,
no ucdun _urunlzur:c u lu ohluon.
.:i lunhn, ncnlru: no c:ln d:onhlc: lu: c\dcnu: :uIcnlc: uru
cl ononcnlo uru dclcrnnur lu uu:u, lo: rcur:o: uru lu c:u:u _
cl lruluncnlo dc nnuncruhlc: ncolu:u:, lunlo cn Chlc ono cn cl
nundo, c:lu u::lcnu ul\u dc lo: ucnlc: _ :u cnlorno or un cuo
lrun:d:lnuro, uundo no hu_ uruon, ucdcn u:c_urur
rc:on:uhlcncnlc on lo: rcur:o: cx:lcnlc:, lu nuxnu uldud dc \du
uru cl ucnlc _ :u Iunlu.
d. 1o: dc uncr cn Chlc
Sc_un cl c:ludo dc lcndcnu dc lo: rc_:lro: dc norluldud or uncr
cn cl ullno dccno _ cl ononcnlo uluul dc nlcr\cnonc: cIcl\u:
dc onlrol, lo: lo: dc uncr cn Chlc :c ucdcn u_ruur cn
Cuncr on lcndcnu dc norluldud u:cndcnlc
Cuncr on lcndcnu dc norluldud c:luhlc
Cuncr on lcndcnu dc norluldud dc:cndcnlc
Cuncrc: on lcndcnu dc norluldud u:cndcnlc
- Cuncr dc lro:lulu Cuncr dc lro:lulu Cuncr dc lro:lulu Cuncr dc lro:lulu
L:lu cnIcrncdud on:llu_c lu lcrcru uu:u dc nucrlc or uncr cn cl
honhrc. lurunlc 1::o, nurcron 1.z1o honhrc: or c:lu uu:u cn nuc:lro
ui:, cu\ulcnlc u unu lu:u dc 17 or 100.000 honhrc:. Lu lcndcnu cn
cl ui: c: huu cl ulzu cn lu norluldud
uu:ludu or cdud, on ro_conc:
u:cndcnlc: dc no ncdur nuc\u:
nlcr\cnonc: cIuc: uc crnlun cl
du_no:lo rcoz _ lcruu oorlunu dc
lo: u:o:.
Ll uncr dc ro:lulu c:
rcdonnunlcncnlc un lunor uc :c
rc:cnlu cn honhrc: nu_orc:,
Ircucnlcncnlc ucdc urur:c uundo c:lu
loulzudo _ rc:ondc u lruluncnlo uun
uundo c:lu _cncrulzudo. Lu lu:u dc rcncnlo lunorul \uriu dc nu_
lcnlu u nodcruduncnlc rudu _ ul_uno: ucnlc: lcncn unu :ohrc\du
rolon_udu nlu:o dc:u: dc uc cl uncr hu hcho nclu:lu::.
Mortalidad ajus tada por e dad por Cnc e r de Prs tata e n
hombre s . Chile , 1985- 99 y proye c c in 2000- 2010
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1
9
8
5
1
9
8
7
1
9
8
9
1
9
9
1
1
9
9
3
1
9
9
5
1
9
9
7
1
9
9
9
2
0
0
1
2
0
0
3
2
0
0
5
2
0
0
7
2
0
0
9
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
Tas as
proye c tadas
Int.Confianza
Tas as Ajus tadas
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 12o
ludo uc cl uncr dc ro:lulu _cncrulncnlc ourrc cn cr:onu: :ohrc
lo: 5 uo:, cn uc olru: ondonc: ndu: ucdcn onlrhur u lu
uu:u dc nucrlc, cl nuncro dc honhrc: uc nucrcn on uncr dc
ro:lulu ucdc c:lur :uhc:lnudo.
Sn cnhur_o, cl rc:_o dc norr or uncr dc ro:lulu u lo lur_o dc lu
\du c: lc\cncnlc :ucror u %.
Fulorc: dc rc:_o Fulorc: dc rc:_o Fulorc: dc rc:_o Fulorc: dc rc:_o Sc u:oun u c:lc uncr lu cdud (roc:o dc
cn\ccncnlo), lu ruzu (rcluon nc_ro: hluno: c: z/1), lu h:loru
Iunlur, lu dclu ru cn _ru:u: _ Iulorc: hornonulc: (hornonu:
cndo_cnu:) _ unhcnlulc:.
Lo: c:ludo: :ohrc olro: Iulorc: dc rc:_o: u:oudo: u uncr dc
ro:lulu hu:lu uhoru no :on on::lcnlc: n onlu_cnlc:.
lrc\cnon lrnuru lrc\cnon lrnuru lrc\cnon lrnuru lrc\cnon lrnuru Lo: Iulorc: dc rc:_o hu:lu uhoru onodo: dc
uncr dc ro:lulu no :on :u:clhlc: u ncddu: dc rc\cnon, :n
cnhur_o, crnlcn :clconur u lo: nd\duo: on nu_or rcd:o:on u
c:lu cnIcrncdud. . lru\: dc unu cnuc:lu cn cl n\cl rnuro _ dudo:
ul_uno: rlcro:, :c odriu dur rordud u lu on:ullu c:cul:lu :cu cn
Cl1 o C.L o l.L.
Cara-ri:ia: Cli:ia: Cara-ri:ia: Cli:ia: Cara-ri:ia: Cli:ia: Cara-ri:ia: Cli:ia:
:i:ona: !r-o-: :i:ona: !r-o-: :i:ona: !r-o-: :i:ona: !r-o-: :i:ona: Jardio: :i:ona: Jardio: :i:ona: Jardio: :i:ona: Jardio:
Miio: doloro:a Lolor o:-o, ariular d- -:,alda
!oiauiuria lai_a
H-nauria !trdida d- ,-:o
Cara-ri:ia: variaUl-: d-l
lorro niio:al
H-nauria
lrc\cnon :cunduru lrc\cnon :cunduru lrc\cnon :cunduru lrc\cnon :cunduru Lu c\dcnu uun no c: :uIcnlc uru
dclcrnnur : cl :rccnn_ dc uncr dc ro:lulu rcduc lu: nucrlc: o
: cl lruluncnlo dc lu cnIcrncdud cn cluu lcnrunu c: nu: cIcl\o
cn rolon_ur lu \du dc lo: honhrc:. lcro lu norhnorluldud dc c:lu
cnIcrncdud, u:lIuriu nlcncnlur c:lrulc_u: cIcnlc: cn :u
du_no:lo rcoz. .dcnu:, :c_un o:locIcl\dud cx:lc unu
_ununu dc uo: uru honhrc: dc 55 uo: ocrudo: on uncr dc
ro:lulu _ 1,5 uo: uru nu_orc: dc 5 uo:, :cndo nur_nul lu
_ununu cn nu_orc: dc 70 uo:.
Lu Socdud .ncrunu dcl Cuncr (.ncrun Cuncr Socl_)
rconcndu uc cl cxuncn rclul d_lul oncnc u lo: 10 uo:, lu
7
lurl-r -l ul Cuno-r :lulilio Cuno-r 1 Clin 15(5)~5 (1)8, 15, 1o,
li-nlu l -l ul lil Iuolor Ior rolul- ouno-r, nn lnl-rn M-d 118 (10)7o, 1o,
Luvlon C -l ul l lon_ l-rm urvivul oiLl- vill -xl-rnul L-um irrudiulion Ior
:lu_- L1 ud-noouroinomu oI rolul-, Cuno-r o(11)27o1,12
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 127
uunlIuon dcl unli_cno ro:lulo u urlr dc lo 50 uo: _ u lo: 10
cn ucnc: lcn_un unlccdcnlc: Iunlurc: dc lu cnIcrncdud
8
.
Mlodo: d:onhlc: uru dclclur uncr dc ro:lulu
1ulo rclul (1l) cxuncn rclul d_lul. Lu: o:hldudc: dc
dclclur uncr dc ro:lulu c: lnludu _ lo: lunorc: cuco:
ucdcn no :cr dclcludo:. lucdc cx:lr dIullud uru
d:ln_ur cnlrc ulolo_iu hcn_nu _ uncr dc ro:lulu _ lu
nlcrrcluon dcl cxuncn \uriu :c_un lu cxcrcnu dcl
cxunnudor. Ll \ulor rcdl\o o:l\o c: dc z5%
.
.nli_cno ro:lulo c:ciIo dr_do u lu ohluon
nu:ulnu nu_or dc 50 uo:, c: cl cxuncn nu: :cn:hlc uru lu
dclcon rcoz dc uncr dc ro:lulu. Sn cnhur_o, no cx:lc
on:cn:o ndo :ohrc cl u:o c nlcrrcluon dc c:lu cnznu
cn lu :un_rc. L:lu cnznu ucdc uuncnlur nulurulncnlc on lu
cdud dcl honhrc. Ll lc:l no ucdc d:ln_ur uncr dc ro:lulu
dc olro: rcncnlo: hcn_no: dc lu ro:lulu _ olru:
ondonc: dc lu ro:lulu ono lu ro:lull:. 1unhn Iullu cn
lu dclcon dc ul_uno: uncrc: dc ro:lulu, udcndo c:lur
cn n\clc: nornulc: cn uroxnuduncnlc un z0% dc uncrc:
du_no:ludo: on ho:u. Ll \ulor rcdl\o o:l\o c: dc
z%.
Ll u:o onhnudo dc unho: cxuncnc: crnlc cl du_no:lo dc
uncr loulzudo cn nu: dcl 0% dc lo: u:o:. Ll \ulor rcdl\o
o:l\o c: dc 17% uru unho: cxuncnc:.
1O
Lu co_ruIiu lrun:rclul. dr_do u honhrc nu_orc: dc 50 uo:
cn ucnc: cl cxuncn rclul d_lul _ cl unli_cno ro:lulo
c:ciIo hun dudo rc:ulludo: :u_crcnlc:, ucdc :cr dc
ulldud. Scn:hldud dc :7%, _ c:cIdud dc oz%
11
.
1ruluncnlo 1ruluncnlo 1ruluncnlo 1ruluncnlo Lu \uruhldud cn cl onorluncnlo dcl uncr dc
ro:lulu c: unu Iucnlc crnuncnlc dc onlro\cr:u cn cl nunco dc
c:lu cnIcrncdud. Lu: oonc: dc lruluncnlo :c hu:un cn cl c:ludo
dcl uncr.
Ll ::lcnu urolo_o dc lu:Iuon cn Chlc, c:lu onIornudo or
c:ludo: hu:udo: cn lu roo:on uc lu .ncrun 1onl Conn::on
8
ndriol- CL:-rum rolul--oiIio unli_-n ll- mol u-Iul lumor murl-r,1 Clin
Onool10(8)1205, 15
ul-nI-ld M: -l ul M-lu unuli oI ll- lil-rulur- _uid-lin- d-v-lom-nl Ior
rolul- ouno-r lr-ulm-nl, 1 rol 152 (5)18oo, 18,
Looourdo -l ul lrolluxi oI u-rIioiul Lludd-r ouno-r vill milomoin or inl-rI-ron
ulIu-L r-ull oI u mullio-nlrio lluliun lu, 1 Clin Onool 12(1)7, 1
d-l l-_ulo 1, -l ul v-nl r-ur Iollovu oI uli-nl vill ino-ruLl- ouno-r oI ll-
rolul-(lu_- C) lr-ul-d L rudioll-ru r-orl oI u nulionul ooo-ruliv- lud, lnl 1
ludiunl Onool Liol l 2o(2)17, 1o,
Ll-in 1l, -l ul d-no ouroinomu oI ll- rolul- invudin_ ll- -minul v-iol-
d-Iinilion und r-lulion oI lumor volum-, _rud- und mur_in oI r--olion lo ro_noi, 1
rol 1~(5)10~0, 17.
U
. Ll c:ludo
o
Lo-z l ool. N-umoniu -n luolunl-. l-v.M-d.Clil- 1o 12~ 1o51oo~.
1
Louli-r :., Cullurdo MuL., Nuudon :., Nuvurro ., \ill-_u M, Zuvulu 1. Lvuluuoion
ooiul d-l ro_rumu d- oLlruooion Lronguiul - inI-ooion- r-iruloriu u_udu -n lo
nio. :unliu_o Clil-, novi-mLr- 15. lnlilulo d- Loonomiu l.niv-ridud Culoliou
d- Clil-
t
m
i
c
a
)
0- 4
5- 14.
15- 34
35- 44
45- 49
50- 79
80 y ms
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 1o8
nullnuonul, nullnlro, !S..C, cn no: dc 7 uo: _ dc 111 uo:
dc cdud nuc:lru uru lodo: lo: ui:c: uc lu rc\ulcnu _lohul dc
:hlunu: c: nu_ \uruhlc, Iluluundo cnlrc 1,1% _ z,1% cn lo: nu:
cuco:, _ cnlrc z,1% u z,z% cn lo: udolc:cnlc:. Ln Chlc, cn lu
rc_on nclroollunu lu: rc\ulcnu: cnonlrudu: Iucron dc 1,7% _
11,o%. Lo: dulo: hu:lu uhoru d:onhlc cn Chlc, no crnlcn \crIur
lcndcnu: lcnorulc: cn norhldud or c:lu uu:u.
Lo: Iulorc: dc rc:_o u:oudo: u lu: cnIcrncdudc: dcl uurulo
rc:ruloro ucdcn oh:cr\ur:c cn lu luhlu :_ucnlc.
Determinantes de enfermedades respiratorias.
Gru,o d- -:I-rn-dad-: Gru,o d- -:I-rn-dad-: Gru,o d- -:I-rn-dad-: Gru,o d- -:I-rn-dad-: laor-: d- ri-:_o / L--rni:a:-: laor-: d- ri-:_o / L--rni:a:-: laor-: d- ri-:_o / L--rni:a:-: laor-: d- ri-:_o / L--rni:a:-:
:I-io:-: r-:,iraoria:
Ua,a:
:iuaio: -,idtnia
L-::uriio:, Ua,o ,-:o d- :aini-:o
Co:ani:aio: i:radoniiliaria
:nu:od-,r-:io:
.la -x,o:iio: a luno d-l aUao
JaUaui:no na-r:o
L!OC
JaUaui:no
Co:ani:aio: ,or Ozo:o
LtIii d- alIa ! a:iri,:i:a
Lx,o:iio: ou,aio:al
.:na
Co:ani:aio: i:radoniiliaria
Co:ani:aio: ,or Ozo:o
JaUaui:no ,a:ivo aivo
.:--d-:- Ianiliar
.o,ia
Lx,o:iio: ou,aio:al (-ra d- .00 a_-:-:
a:oiado:)
Neumoconiosis
.:U-:o
Ozo:o
Oro:
h. lro_conc: dc lu norluldud
Lu cnIcrncdud ulnonur oh:lrul\u cn Chlc, nuc:lru unu lc\c lcndcnu
ul dc:cn:o cn lu norluldud uu:ludu or cdud, lo uc crnlc ro_clur
un dc:cn:o cn lu: lu:u: or c:lu uu:u. L:lo c: luu:hlc, cn lu ncddu
uc cl lruluncnlo ndo dc nunlcnon hu ncorudo cn cl ui:,
crnlcndo cn ul_uno: u:o: ncdr :u c\oluon nulurul. Sn cnhur_o
c: o:hlc uc lu ndcnu dc lu cnIcrncdud no :c rcduzu
:u:lunl\uncnlc cn cl dccno. L:lo c: cn urlc ulrhuhlc u lu nunlcnon
dc lu rc\ulcnu dc lo: Iulorc: dc rc:_o cn nuc:lru ohluon, ono lo
:on cl huhlo luhuuo _ ul_uno: Iulorc: ouuonulc:. S :c lo_ru
rcdur lu rc\ulcnu dc c:lo: Iulorc:, c: o:hlc uc uru lu dudu dcl
z0z0 rcduzuno: lu ndcnu _ rc\ulcnu dc c:lu cnIcrncdud.
, cn
1::o nurcron nu: dc no nllonc: _ ncdo dc cr:onu: or c:lu uu:u
_ Iucron rc:on:uhlc: dcl 1% dc lu ur_u _lohul dc cnIcrncdud (15% cn
Chlc, :c_un cl c:ludo dc ur_u dc cnIcrncdud dc 1::)
8
. Ln nuc:lro
ui: nucrcn nu: dc o nl cr:onu: ul uo or udcnlc: _ \olcnu:, lo
uc :luu u c:lu uu:u cn cl uurlo lu_ur dc:u: dc lu: cnIcrncdudc:
urdo\u:ulurc:, lo: lunorc: _ lu: cnIcrncdudc: rc:ruloru:. Lo:
udcnlc: _ lu \olcnu :on un Icnoncno uc uIclu u lodu: lu: cdudc:,
:n cnhur_o :c cnlrun rcIcrcnlcncnlc cn lo: o\cnc:, :cndo lo:
honhrc: lo: nu: uIcludo:.
7
l- World H-ulll l-orl 1, Mulin_ u LiII-r-no-. World H-ulll Or_unizulion.
C-n-vu, :vilz-rlund, 1
8
Lludio Cur_u d- LnI-rm-dud. Comon-nl- Cuunlilulivo Lludio lrioridud- d-
lnv-rion -n :ulud. lnIorm- inul. Minil-rio d- :ulud, Murzo 1o
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru 1ruunul:no: _ Ln\cncnuncnlo: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru 1ruunul:no: _ Ln\cncnuncnlo: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru 1ruunul:no: _ Ln\cncnuncnlo: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru 1ruunul:no: _ Ln\cncnuncnlo:
Ohcl\o: dc nulo Ohcl\o: dc nulo Ohcl\o: dc nulo Ohcl\o: dc nulo
- lcduon dc lu norluldud dcl _ruo dc 1ruunul:no: _
Ln\cncnuncnlo:. Mclu rcduon dc lu lu:u c:lundurzudu or
cdud cn un z0%
- Quchrur lcndcnu ul u:cn:o dc lu norluldud or udcnlc:
dcl lrun:lo. Mclu nunlcncr lu lu:u c:lundurzudu or cdud u
1:::
Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo
- .uncnlur lu ohcrluru cn rc:ulc cn udcnlc: dcl lrun:lo
uru ucnc: lo rcucrun
- .uncnlur lu ohcrluru dc lruluncnlo nlc_rul dc ucnudo:
_ru\c:
- .uncnlur lu ohcrluru dcl lruluncnlo cn ndudc: dc
Cududo: !nlcn:\o dc ucnlc: ollruunulzudo:
- !nlcncnlur ro_runu: nlcr:clorulc: dc lrc\cnon
(cduuon, lrun:orlc, ohru: uhlu:, hucndu, cnlrc olro:).
Sc_urdud \ul dcInr c nlcncnlur ncun:no: uru
uuncnlur lu :c_urdud dc lu: \iu: dc lrun:orlc uhlo.
Ohl_ulorcdud dc l:o:l\o: dc :c_urdud cn \chiulo:
nluron dc :c_urdud, u:cnlo: uru no:, u:o dc u:o:
cn nolo: _ hlclu:.
Fullur lu nlcncnluon dc olro: d:o:l\o: dc
:c_urdud cn \chiulo: urhu_:, hurru: lulcrulc: _ olro:.
lronoon dc:ncnl\ur on:uno dc ulohol, rono\cr cl
u:o dc nluron dc :c_urdud, u:o: _ olro: d:o:l\o:
dc :c_urdud, Ioncnlur cl rc:clo u lu: nornu: dcl lrun:lo,
c:culncnlc lo: linlc: dc \clodud.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 172
L: norlunlc dc:luur uc lu
norluldud c: :olo lu unlu dcl
!chcr_. lor udu nucrlc hu_
nuho: nu: udcnlc: _ \olcnu:
uc llc\un u ho:lulzuon,
ulcnonc: cn :cr\o: dc
ur_cnu:, cn ulcnon rnuru _
olru: Iucru dcl unhlo ho:luluro
o ndo. .dcnu:, hu_ uc lcncr
cn ucnlu uc ucdcn dcur :cuclu: lunlo Ii:u: ono :olo_u:, uc
uIclurun u lu: cr:onu: or nuho: uo: c nlu:o lodu lu \du.
Lo: lruunul:no: _ cn\cncnuncnlo: rcrc:cnlun un onunlo
hclcro_nco dc hcho:, on\rlndolo: cn un Icnoncno onlco dc
unulzur. Cudu lo dc udcnlc _/o \olcnu rcucrc dc lu
on:dcruon _ dc:ron dc :u: roo: Iulorc: dc rc:_o _ ulorc:
n\olurudo:.
Sn cnhur_o, hu_ do: clcncnlo: onunc: u lodo: cllo: cn rncr lu_ur :c
lrulu dc un Icnoncno luruncnlc nu:ulno. Son lo: honhrc: lo: uc
nurun lu lcndcnu, cl crIl _co_ruIo _ or cdud. Lu: unu:
cxconc: dondc lu norluldud dc honhrc: _ nucrc: c: :nlur c: cn
u:o dc dro_u:, ncduncnlo: _ rodulo: holo_o: dc u:o lcruulo
_ rocdncnlo: urur_o: c: dcr, dondc :on olro: lo: uc nIlu_cn
:ohrc cl uIcludo _ no lo: uIcludo: lo: uc nunIc:lun unu ondulu.
Ll :c_undo clcncnlo onun, c: uc uIclu u lo: o\cnc:. S hcn :c
roduc un uuncnlo dc nucrlc: cn lo: udullo: nu_orc:, cl _run \oluncn
:c oncnlru cn udullo: o\cnc:.
u. Sluuon cdcnolo_u
.
Lnlrc 1:o5 _ 1::: lu norluldud
or lruunul:no: _
cn\cncnuncnlo: huo cn un 0%,
no:lrundo unu lcndcnu :o:lcndu
ul dc:cn:o cn 1::: lu lu:u llc_o u
51 nucrlc: or cn nl huhlunlc:.
lc:dc 1::5 lo: udcnlc: ouun
cl uurlo lu_ur ono uu:u dc
nucrlc, dcundo :u lrudonul
lcrcr lu_ur u lu: cnIcrncdudc: dcl
uurulo rc:ruloro.
Morluldud :c_un :cxo Morluldud :c_un :cxo Morluldud :c_un :cxo Morluldud :c_un :cxo Ll rc:_o
dc norr or udcnlc c: nu_or cn
lo: honhrc: uc cn lu: nucrc: lu dIcrcnu cnlrc cllo: :c hu ucnluudo
cn cl criodo c:lududo cn 1:o5 lo: honhrc: lcniun ,7 \cc: nu: rc:_o
uc lu: nucrc: ncnlru: uc cn 1::: c:lu dIcrcnu llc_u u 1,1. Lu
9
C. Gonzlez. Traumartismos y Envenenamientos . Captulo 1: Panorama General. Bol El
Vigia, Vol2 N10, p 9-13, Diciembre 1999
Nmero tasa Nmero %
Mundo (1) 5.765.000 98,0 221.673.000 16
Continente Americano (1) 622.000 77,5 22.097.000 17
Chile (2) 8.280 58,3 262.074 15
(2) Defunciones corresponden a1997. Dalys: Estudio de Cargade Enfermedad. MINSAL 1996
Defunciones y Dalys por accidentes y violencias en el muncdo, Continente
Americano y Chile.
(1) Fuente: The World Health Report 1999. World Health organization, 1999.
Dalys Defunciones
Tasas de mortalidad por traumatismos segn sexo
Chile 1985- 1997
0
20
40
60
80
100
120
140
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
Hombr es 118,8 112,8 106,2 113,5 120,4 117,3 110,4 103,8 107,2 102,2 100,3 95,3 92,0
Mujer es 31,8 31,9 29,7 30,2 31,0 30,1 29,5 27,9 26,3 25,8 24,8 22,1 21,9
Tot a l 74,8 71,8 67,5 71,3 75,2 73,2 69,4 65,4 66,3 63,6 62,2 58,3 56,6
1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 17o
:ohrcnorluldud nu:ulnu c: un Icnoncno uc :c oh:cr\u cn lodo: lo:
_ruo: dc cdud, cn lodu: lu: rc_onc: dcl ui: _ cn udu uno dc lo:
d:lnlo: lo: dc udcnlc:. Ll dc:cn:o oh:cr\udo cn lu: nucrc: hu
:do nu: norlunlc uc cn lo: honhrc: (10% \:.0%).
Morluldud :c_un cdud Morluldud :c_un cdud Morluldud :c_un cdud Morluldud :c_un cdud Lu norluldud or lruunul:no: _
cn\cncnuncnlo: c: un
Icnoncno uc uIclu
rnulncnlc u lo: udullo:, u
urlr dc lo: z0 uo:. Lu
norluldud nu: huu :c oh:cr\u
cnlrc 5 _ 11 uo: _ lu nu: ullu
:c roduc cn lo: nu_orc: dc 75
uo:.
Ln cl criodo 1:o5:7, lodo: lo:
_ruo: dc cdud d:nnu_cron lu
norluldud or lruunul:no: cl
dc:cn:o nu: ucnluudo Iuc cl
oh:cr\udo cn lo: no: ncnorc:
dc 5 uo:, uc cnlrc 1:o5 _
1::7 huuron cn nu: dc lu nlud
(5%) :u rc:_o dc norr or
c:lu: uu:u: dc 7z u z nucrlc:
or cn nl. L:lo, or lu
d:nnuon dc lu norluldud or
"!nhuluon o n_c:lon dc
ulncnlo uc uu:u oh:lruon
dc lu: \iu: rc:ruloru: o
:oIouon"
1O
. Lu: lu:u: dc
norluldud or c:lu uu:u
\ururon dc z,5 cn 1:o5 u :,1
cn 1::7, lo uc :_nIu unu
rcduon dcl 71% cn cl
criodo. L:lu: nucrlc: :c hun
u:oudo u nucrlc: or ncunoniu
nul lu:Iudu:.
l:lrhuon _co_ruIu l:lrhuon _co_ruIu l:lrhuon _co_ruIu l:lrhuon _co_ruIu .l unulzur lu d:lrhuon _co_ruIu dc lu
norluldud, ncddu u lru\: dc lu luzon L:lundurzudu dc Morluldud
(lLM)
11
, :c oh:cr\u uc cl ui: :c ucdc d\dr cn do: zonu: dc rc:_o lu
rncru, onIornudu or lu: rc_onc: !! u Mclroollunu, dondc lo: rc:_o:
:on :_nIul\uncnlc nIcrorc: ul roncdo nuonul _ lu :c_undu,
1
ClL lX= L11 ClL X= W78 W7
11
lLM - lu ruzon -nlr- lu mu-rl- oL-rvudu or unu d-l-rminudu ouuu -n un
-riodo --oiIioo lu mu-rl- --rudu uru -u ouuu -n -- -riodo, umliIioundo
or 100. Lu mu-rl- --rudu - ouloulun u lruvo d- un uul- indir-olo. Lu lML
- inl-rr-lu oomo -l -xo-o o doIioil d- ri-_o oL-rvudo -n unu d-l-rminudu
oLluoion -n oomuruoion oon unu oLluoion -lundur. L d-oir, ouundo lu lML -lu or
-noimu d- 100 (o d- 1 ouundo no - umliIiou or 100), i_niIiou gu- -xil- un -xo-o
d- ri-_o ouundo -lu or d-Luo - gu- -l ri-_o - inI-rior ul d- lu oLluoion
-lundur.
Tasas de Mortalidad promedio por traumatismo segn gr upos de edad y sexo.
Chile 1993- 1997
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
0
-
4
5
-
9
1
0
-
1
4
1
5
-
1
9
2
0
-
2
4
2
5
-
2
9
3
0
-
3
4
3
5
-
3
9
4
0
-
4
4
4
5
-
4
9
5
0
-
5
4
5
5
-
5
9
6
0
-
6
4
6
5
-
6
9
7
0
-
7
4
7
5
-
7
9
8
0
y
+
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
Hombres
Mujeres
Total
Compos icin de la Mor t a lida d en el Menor de 5 a os
Chile 1985- 1997
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
Inha la cin/ Inges t in de a liment os
Ot r a s Ca us a s
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 17~
onuc:lu or lu: rc_onc: \! u X! on rc:_o: :_nIul\uncnlc
:ucrorc: ul roncdo nuonul. Lu: rc_onc: cxlrcnu: dcl ui: (! _ X!!)
nuc:lrun rc:_o: :nlurc: ul roncdo. L:lc Icnoncno c:lu ondonudo
or lu norluldud nu:ulnu uc nuc:lru c:lu n:nu d:lrhuon. Ln lu:
nucrc:, cn unho, lu :luuon c: d:lnlu lo: rc:_o: :c d:lrhu_cn
hono_ncuncnlc ulrcdcdor dcl roncdo nuonul, cxcluundo lu uurlu
rc_on on un rc:_o :_nIul\uncnlc nIcror(_ruIo 5 _ )
Lu: dIcrcnu: rc_onulc: no :c cxlun or dIcrcnu: cn cl uc:o u
lu :ulud c:lo oruc lo: rc:_o: dc lu: nucrc: :on :nlurc: u lo lur_o
dcl lcrrloro nuonul. Sn cnhur_o, lo: rc:_o: dc lo: honhrc: \uriun
oruc lo: dcl :ur nucrcn nu: uc lo:
dcl norlc or lruunul:no: _
cn\cncnuncnlo:. L:lu :luuon
rcucrc un unul:: _ c:ludo
c:ciIo.
C CC Cuu:u: dc lo: lruunul:no: uu:u: dc lo: lruunul:no: uu:u: dc lo: lruunul:no: uu:u: dc lo: lruunul:no: Ln
1:o5, nu: dc lu nlud dc lu: nucrlc:
(51%) orrc:ondiun u nucrlc: dc
nlcnonuldud _norudu. Ln 1::7
c:lc _ruo rcrc:cnlo :olo cl 1%. Ll
5% orrc:ondc u nucrlc: no
nlcnonulc: _ lu: nlcnonulc:
rcrc:cnlun cl rc:lunlc 1% (GruIo).
S hcn lu rooron dc lc:onc: u_u
nlcnonuldud :c _noru hu do
d:nnu_cndo, ro\ou unu norlunlc
d:lor:on cn cl unul:: dc lu: uu:u:
cxlcrnu: dc norluldud or udcnlc:,
ono :c dcno:lro cn un unul::
rculzudo or cl c:ludo Cur_u dc
LnIcrncdud (1::)
1:
. .lli :c lo_ro
1?
Llu r-oluiIiouoion imlioo lu r-viion d- lu dilinlu Iu-nl- d- -ludiliou d-
uooid-nl-lNL, l-_ilro Civil, lnlilulo Modioo L-_ul, CuruLin-ro d- Clil-. Lludio
Cur_u d- LnI-rm-dud. MlN:L, 1o
ooid-nl- no inl-noionul- ooid-nl- no inl-noionul- ooid-nl- no inl-noionul- ooid-nl- no inl-noionul- lrunilo,
-nv-n-numi-nlo, ouidu, ouuudo or Iu-_o,
oIoouoion, ulriion uooid-nl- or muguinuriu,
roo-dimi-nlo guirur_ioo, dro_u
m-dioum-nlo d- uo l-ruoulioo r-lo d-
uooid-nl- no inl-noionul-.
lnl-noionul- lnl-noionul- lnl-noionul- lnl-noionul- uioidio lomioidio.
lnl-noionulidud i_norudu lnl-noionulidud i_norudu lnl-noionulidud i_norudu lnl-noionulidud i_norudu
REM por traumatis mos e n hombre s , s e gn
re gione s . Chile , 1993- 1997
-
20
40
60
80
100
120
140
160
I II III IV V RM VI VII VIII IX X XI XII
Regiones
S
M
R
REM por traumatis mos e n muje re s , s e gn re gione s .
Chile , 1993- 1997
-
20
40
60
80
100
120
140
160
I II III IV V RM VI VII VIII IX X XI XII
Regiones
S
M
R
Mortalidad segn Intencionalidad de las lesiones,
Chile 1985- 1997
0
10
20
30
40
50
1
9
8
5
1
9
8
6
1
9
8
7
1
9
8
8
1
9
8
9
1
9
9
0
1
9
9
1
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
No inte nc ionale s l
Inte nc ionale s
Ignorada
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 175
rcdur lu: nucrlc: dc nlcnonuldud _norudu ul 7,5%, on lo uc :c
roducron uuncnlo: dc nu_nlud norlunlc: cn u: lodu: lu: uu:u:
c:ciIu:.
Ll dc:cn:o dc lu lu:u dc norluldud lolul or udcnlc: :c dchc u lu
d:nnuon dc lo: lruunul:no: _ cn\cncnuncnlo: dc nlcnonuldud
_norudu, _u uc lo: nlcnonulc: (:udo: _ hondo:) :c nunlcncn
c:luhlc:, _ lo: no nlcnonulc: hun uuncnludo u urlr dc 1::.
Ll uuncnlo dc lo: lruunul:no: no nlcnonulc: :c ucdc cxlur or
unu ncor lu:Iuon dc lo: udcnlc:, uc nlu uc ul_uno: uc
unlc: :c lu:Iuhun ono dc nlcnonuldud _norudu uhoru :c lu:Iun
ono no nlcnonulc:. .:i, :c oh:cr\un uuncnlo: dc lu norluldud or
udcnlc: dcl lrun:lo (u urlr dc 1::1), dc uho_uncnlo: _ :uncr:on
udcnlulc:, _ dcl _ruo "rc:lo dc lruunul:no:" (u urlr dc 1::) :c
nunlcncn c:luhlc: o on Iluluuonc: lo: cn\cncnuncnlo:, lu: uidu:,
lo: udcnlc: uu:udo: or Iuc_o, or nuunuru _ lo: cIclo: ud\cr:o:
dc ncduncnlo: cn u:o lcruulo lo: uno: do: _ruo:, dcnlro dc lo:
lruunul:no: no nlcnonulc:, uc huun :u: lu:u: :on lu norluldud or
:oIouon _ ucro: cxlruo: _ uucllu or onluonc: dc
rocdncnlo: ndo: _ urur_o:.
Morluldud or uu:u: c:ciIu: cn 1::7 Morluldud or uu:u: c:ciIu: cn 1::7 Morluldud or uu:u: c:ciIu: cn 1::7 Morluldud or uu:u: c:ciIu: cn 1::7 Lu: uu:u: c:ciIu: dc
norluldud or lruunul:no: _ cn\cncnuncnlo :c ordcnuron _ unulzuron
:c_un :c onocru o no lu nlcnonuldud dc lu nucrlc
Mucrlc: dc nlcnonuldud onodu Ln 1::7, dcnlro dc lu: nucrlc:
u_u nlcnonuldud :c onoc (!nlcnonulc: _ no nlcnonulc:) lu
rncru uu:u dc nucrlc Iucron lo: udcnlc: dcl lruIo, on u: 1z
nucrlc: or cn nl huhlunlc:, rcrc:cnlundo cl z0% dcl lolul dc
N Tasa N Tasa N Tasa
Poblacin:
TRAUMATISMOS Y ENVENENAMIENTOS NO INTENCIONALES 4.389 30,0 3.401 47,0 988 13,4
Accidentes de trfico de vehculos de carretera 1.721 11,8 1.389 19,2 332 4,5
Envenenamientos accidentales 39 0,3 29 0,4 10 0,1
Caidas accidentales 123 0,8 109 1,5 14 0,2
Accidentes causados por fuego 249 1,7 161 2,2 88 1,2
Ahogamiento y sumersin accidentales 407 2,8 354 4,9 53 0,7
Sofoccacin accidental 485 3,3 368 5,1 117 1,6
Atrisin y accidentes causados por maquinariay explosivos 19 0,1 18 0,2 1 0,0
Procedimientios quirrgicos... 52 0,4 28 0,4 24 0,3
Drogas, medicamentos y productos...uso terapetico 10 0,1 4 0,1 6 0,1
Exposicin afactores no especificados 945 6,5 665 9,2 280 3,8
Resto de traumatismos no intencionales 339 2,3 276 3,8 63 0,9
LESIONES INTENCIONALES 1.288 8,8 1.112 15,4 176 2,4
Suicidios 884 6,0 760 10,5 124 1,7
Homicidios y lesiones infligidas por otros 404 2,8 352 4,9 52 0,7
LESIONES EN LAS QUE SE IGNORA SI FUERON
ACCIDENTAL O INTENCIONALMENTE INFLIGIDAS 2.603 17,8 2.146 29,7 457 6,2
Evento no especificado, de intencin no determinada 1.074 7,3 871 12,0 203 2,7
Ahorcamiento, estrangulamiento y sofocacin, de intencin no determinada 444 3,0 385 5,3 59 0,8
Ahogamiento y sumersin, de intencin no determinada 257 1,8 222 3,1 35 0,5
Disparos con armas de fuego 242 1,7 206 2,8 36 0,5
Envenenamientos 209 1,4 156 2,2 53 0,7
Contacto traumtico con objeto cortante 124 0,8 110 1,5 14 0,2
Exposicin ahumo, fuego y llamas 98 0,7 69 1,0 29 0,4
Resto 155 1,1 127 1,8 28 0,4
Total 8.280 56,6 6.659 92,0 1.621 21,9
14.622.354 7.236.189 7.386.165
Tasas de mortalidad pro traumatismos y envenenamientos no intencionales,
intencionales y de intencionalidad dudosa, segn sexo. Chile 1997.
Total Hombres Mujeres
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 17o
nucrlc: or lruunul:no: _ cn\cncnuncnlo:. L: lu rncru uu:u
lunlo cn honhrc: ono cn nucrc: _ cn lo: _ruo: dc 5 u 71 uo:
Lu :c_undu uu:u :c lu:Iu ono Lxo:on u Iulorc: no
c:cIudo:. (uu:u no nlcnonul) _ rcrc:cnlu cl 11% dcl lolul dc
nucrlc: or lruunul:no:. Ln lcrcr lu_ur c:lun lo: :udo: on un
10,5% dcl lolul dc nucrlc: or lruunul:no:. Ln lo: honhrc:, c:lu
uu:u ouu cl :c_undo lu_ur on unu lu:u dc 10,5 or cn nl
huhlunlc:, ncnlru: uc cn lu: nucrc: cl lcrcro. Ln lo: udcnlc:
nlcnonulc: (:udo: _ hondo:) lo: honhrc: lcncn \cc: nu:
rc:_o dc norr uc lu: nucrc:, ncnlru: uc cn cl _ruo dc uu:u:
no nlcnonulc: c:lc cxc:o dc rc:_o nu:ulno c: :olo dc ,5 \cc:.
Mucrlc: dc nlcnonuldud dudo:u lcnlro dc lu: nucrlc: dc
nlcnonuldud _norudu, lu rncru uu:u orrc:ondc u L\cnlo no
c:cIudo, dc nlcnon no dclcrnnudu(1% dcl lolul dc
lruunul:no:), lc :_ucn .horuncnlo:, c:lrun_uluncnlo: _
:oIouon dc nlcnon no dclcrnnudu _ .ho_uncnlo: _
:uncr:onc: dc nlcnon no dclcrnnudu.
. n\cl rc_onul, dc:luu lu ullu lu:u dc
norluldud or lruunul:no: dc
nlcnonuldud _norudu uc :c rc_:lru
cn lu lc_on Mclroollunu (0 or cn
nl) cn onuruon u lu: olru: rc_onc:
dcl ui:, _ ul n:no lcno lu: huu:
lu:u: oh:cr\udu: cn lu: nucrlc:
nlcnonulc: (hondo: _ :udo:) _
cn olro: lruunul:no: no nlcnonulc:,
ndundo un rohlcnu dc lu:Iuon
norlunlc cn c:lu rc_on (GruIo
1uhlu ).
Lu !X lc_on lcnc lu: lu:u: nu: ullu: lunlo cn lruunul:no: nlcnonulc:
ono no nlcnonulc:, Lnlrc lu: uu:u: nlcnonulc: cn c:lu rc_on,
dc:luu lu norluldud or :udo: on unu lu:u dc 1 or cn nl, lu nu:
ullu dc Chlc cn 1::7. Lu norluldud or hondo: cn unho, c: :nlur
ul roncdo nuonul.
h. Fulorc: dc lc:_o Gcncrulc:
Lo: Iulorc: dc rc:_o: dc lruunul:no: ucdcn d\dr:c cn cr:onulc:,
dc cuuncnlo _ unhcnlulc:. Lnlrc lo: rncro: hu_ ul_uno: uc :on
nodIuhlc: (on:uno dc ulohol, n\cl dc cduuon, Iulorc: Ii:o: _
ndo:) _ olro: cn unho no lo :on, ono lu cdud _ cl :cxo
1o
Ldud (No nodIuhlc) cl ncnor rc:_o :c oh:cr\u cnlrc lo: 5 _
11 uo:, uuncnlundo u urlr dc c:u cdud _ cn lo: no: dc 11
uo:. Ln c:lo: ullno:, lu: uidu: :on lu: rc:on:uhlc: dc lu _run
1o
l-l-r Lur, Cordon :mill, :uun Lul-r, Lin-l Molun. lnur lr-v-nlion n
lnl-rnulionul l-r-oliv-. Lid-miolo_, :urv-illuno-, und olio. OxIord niv-ril
lr-, 18.
Regiones No Intencionales Intencionalidad Total
intencionales Ignorada
I 40,8 16,6 4,5 61,9
II 30,5 9,1 5,3 44,9
III 41,6 8,5 6,9 57,0
IV 28,6 11,9 3,4 43,9
V 28,5 10,6 8,0 47,0
RM 16,6 1,0 29,8 47,4
VI 39,0 13,3 11,6 64,0
VII 45,5 16,9 10,7 73,0
VIII 39,0 13,4 10,1 62,6
IX 54,8 20,2 13,1 88,2
X 43,3 15,8 14,8 73,8
XI 37,5 19,8 18,7 76,0
XII 39,0 16,9 7,8 63,6
Mortalidad por traumatismos y envenenamientos
segn intencionalidad y regin. (Tasas por cien mil hab.)
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 177
urlc dc lo: lruunul:no: no Iululc: lu: nucrlc: cn c:lc _ruo :c
roducn or udcnlc: dcl lrun:lo, uho_uncnlo: _ ucnuduru:.
Ln lo: ununo:, lu norluldud uuncnlu or lu Iullu dc uudud
dc rcucruon dc lo: duo: _ or lu nu_or rohuhldud dc
onluonc:.
Scxo (no nodIuhlc) cx:lc unu dIcrcnu or :cxo cn lu
norluldud or lruunul:no:, :cnrc nu_or cn lo: honhrc:. Sc
hu oh:cr\udo uc lu dIcrcnu cnlrc honhrc: _ nucrc: hu do
dnnu_cndo on cl lcno _ c: ncnor cn lo: ui:c: cn dc:urrollo.
L:lu dIcrcnu dccndc dc lu cxo:on u Iulorc: rc:_o:o:.
Con:uno dc ulohol (nodIuhlc) Sc hu onrohudo uc cl
on:uno dc ulohol uuncnlu dc rohuhldud dc ourrcnu dc un
udcnlc. Lo: ulronc: _ cl noncnlo dcl on:uno dc ulohol :on
rclc\unlc: uru lu ourrcnu dc lo: udcnlc:. Ln un c:ludo
rculzudo cn 1:o0 cn LL, :c c:lno uc cl ulohol huhiu c:ludo
n\olurudo cn cl 5% dc lu: nucrlc: or uho_uncnlo, cn cl z5%
dc lu: nucrlc: or ncndo, cn cl 50% dc lo: hondo: _ cn cl
0% dc lo: :udo:.
Fulorc: Fi:o: _ Mdo: (nodIuhlc) Sc hu oh:cr\udo uc lu
clc:u uuncnlu cl rc:_o dc uho_uncnlo:, ucnuduru: _
uidu: lu dcncnu, cl dc udcnlc: don:lo: (ucnuduru:,
uidu: cn cl huo c ncndo:) \:on n:uIcnlc, uuncnlu cl
rc:_o dc udcnlc: dcl lrun:lo lu O:lcooro::, cl rc:_o dc
Iruluru: dc udcru, dc \rlchru _ rudo d:lul.
Ll cuuncnlo, nlu_cndo cl d:co dc \chiulo: u nolor _ olro:
n:lruncnlo:, ucdc uIclur :u:lunulncnlc cl rc:_o dc ourrcnu dc
udcnlc:. Sc hu dc:urrolludo unu \urcdud dc cuuncnlo uru
rolc_cr _ d:nnur lo: duo: rodudo: or lo: udcnlc: u:o: uru
l:lu:, clcncnlo: dc Iloluon cr:onul uru cr:onul uc lruhuu cn
holc: o huro:, nluronc: dc :c_urdud _ urhu_: cn uulono\lc:, nulcrul
rcIlclunlc _ olorc: hrllunlc: uru uuncnlur lu \:hldud dc lo:
culonc:, ncor lunnuon dc ullc:, _ olro: c:ciIo: uru ul_unu:
ouuonc: _ ul\dudc:.
Lo: Iulorc: ncdounhcnlulc: :c rcIcrcn u clcncnlo: Ii:o: _
:o:oulc: :lo: c:lun uIcludo:, u :u \cz, or lu ohrczu, rc:dcnu
urhunorurul, _ n\cl dc dc:urrollo. .:i cl cnlorno :c ucdc \ol\cr
rc:_o:o uundo o:urcc _ durunlc lo: Inc: dc :cnunu, or ccnlo. Sc
hu \:lo uc lo: udcnlc: dc culonc: cn no:, :c rcluonu on ullc:
on nuhu u_loncruon _ lu_urc: nudcuudo: dc uc_o: cn hurro:
nur_nulc:. \\cndu: nudcuudu: ucdcn uuncnlur cl rc:_o dc
ncndo: o udcnlc: ro\oudo: or lcnhlorc: o lcrrcnolo:. lor olro
ludo lu nlroduon dc nuc\u lcnolo_iu, nuunuru rodulo dcl
dc:urrollo dc lu: :ocdudc:, ucdc uuncnlur cl rc:_o dc udcnlc:
luhorulc:, :ohrc lodo uundo no :c d:cun (o no :c u:un) on
cuuncnlo dc rolcon
. lro_conc: dc lu norluldud
Lu: ro_conc: rculzudu: uru c:lnur lu lcndcnu dc lu norluldud cn
lo: roxno: dcz uo:, nuc:lrun uc cl _ruo dc lruunul:no: uc
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 178
_cncru lu nu_or unldud dc nucrlc:, :c_uru uuncnlundo lo: udcnlc:
dcl lrun:lo, udcndo dulur lu norluldud cn lo: roxno: 10 uo:.
Ln lo: :udo: :c oh:cr\u lunhn unu lcndcnu u:cndcnlc llunu lu
ulcnon lu lu:u oh:cr\udu cn 1:::, on:dcruhlcncnlc :ucror u lu
oh:cr\udu cn 1::o (:,7 \:. ,o). Ll :udo :c uhordu cn cl uilulo dc
:ulud ncnlul. Lu: ro_conc: rculzudu: uru cl rc:lo dc lo:
lruunul:no:, nuc:lrun ur\u: dc:cndcnlc:.
L:lu: ro_conc: rcIlcun lo uc odriu ourrr on lo: Icnoncno: :n
ncdur nlcr\cnonc: udonulc: o unho: norlunlc: dc c:cnuro, c:
dcr, nunlcncndo lu :luuon uluul.
Morlulidud or lruumulimo -nv-n-numi-nlo 1 ro-ooion- 2005 2010,
-_un _ruo d- lruumulimo. Mod-lo Lxon-noiul, uu uuludu oLl. 12
ruumulimo ruumulimo ruumulimo ruumulimo
-nv-n-numi-nlo -nv-n-numi-nlo -nv-n-numi-nlo -nv-n-numi-nlo
1 1 1 1
(oL-rvudo) (oL-rvudo) (oL-rvudo) (oL-rvudo)
2005 2005 2005 2005
(lro-oludo) (lro-oludo) (lro-oludo) (lro-oludo)
2010 2010 2010 2010
(lro-oludo) (lro-oludo) (lro-oludo) (lro-oludo)
ooid-nl- d-l lrunilo 10.o 17. 22.8
Lnv-n-numi-nlo 1.2 1 0.8
Cuidu 0.7 1 1.o
Qu-muduru 0. 1.1 0.
lo_umi-nlo ~.2 o.1 2
Olru no inl-noionul- 1.2 1o 11.
:uioidio .7 7. 8.8
Homioidio o 2.8 2.2
Mor talidad ajustada por e dad por Ac c ide nte s de l
Tr nsito. Chile , 1985- 99 y pr oye c c in 2000- 2010
0
5
10
15
20
25
30
35
1
9
8
5
1
9
8
7
1
9
8
9
1
9
9
1
1
9
9
3
1
9
9
5
1
9
9
7
1
9
9
9
2
0
0
1
2
0
0
3
2
0
0
5
2
0
0
7
2
0
0
9
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
.T a s a s Aju s t a d a s
In t. Co n fia n z a
P r o y e c c i n
Mor talidad ajustada por e dad por Enve ne namie ntos. Chile ,
1 985- 99 y pr oye c c in 2000- 20 10
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
9
8
5
1
9
8
7
1
9
8
9
1
9
9
1
1
9
9
3
1
9
9
5
1
9
9
7
1
9
9
9
2
0
0
1
2
0
0
3
2
0
0
5
2
0
0
7
2
0
0
9
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
.
T a s a s Aju s ta d a s
In t. Co nfia nz a
P r o ye c c in
Mor talidad ajustada por e dad por Ahogamie ntos.
Chile , 1985- 99 y pr oye c c in 2000- 2010
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1 0
1
9
8
5
1
9
8
7
1
9
8
9
1
9
9
1
1
9
9
3
1
9
9
5
1
9
9
7
1
9
9
9
2
0
0
1
2
0
0
3
2
0
0
5
2
0
0
7
2
0
0
9
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
.
T a s a s Aju s t a d a s
In t. Co n fia n z a
P r o y e c c i n
Mor talidad ajustada por e dad por Suic idios.
Chile , 1985- 99 y pr oye c c in 200 0- 2010
0
2
4
6
8
10
12
14
1
9
8
5
1
9
8
7
1
9
8
9
1
9
9
1
1
9
9
3
1
9
9
5
1
9
9
7
1
9
9
9
2
0
0
1
2
0
0
3
2
0
0
5
2
0
0
7
2
0
0
9
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
.
T a s a s Aj us t a d a s
Int . Co n fia n z a
P r o y e c c i n
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 17
d. !ndcnu dc .dcnlc: :c_un Lnuc:lu dc Culdud dc \du, Chlc
z001.
Sc_un lu Lnuc:lu dc Culdud dc \du
757.1z0 cr:onu: dcron huhcr :uIrdo
ul_un udcnlc, or cl uc ncc:luron
uudr u un ndo o cnlro u::lcnul,
cn lo: nc:c: rc\o: u lu cnuc:lu
14
:c oh:cr\u unu ndcnu lc\cncnlc
:ucror cn lo: honhrc: (51 \:. 1o or
nl). Hu:lu lo: 1 uo: lu ndcnu
:cnc:lrul Iluluu cnlrc 10 _ 50
(udcnludo: or nl huhlunlc:). Ln
lo: nu_orc: dc 75 uo: lu ndcnu
:ucru lo: 100 udcnludo: or 1.000
huhlunlc:.
Lu nu_or urlc dc lo: udcnlc:
ourrc cn lu u:u, :c_udo dc lu ullc
(no dcl lrun:lo) _ cl lu_ur dc lruhuo.
Ln lu: nucrc: lu rooron dc
udcnlc: uc ourrcn cn cl ho_ur c:
nu_or (1% \:. z:%), : hcn cn unho:
ouu cl rncr lu_ur Ln lo: honhrc:,
cl lu_ur dc lruhuo ouu cl :c_undo
lu_ur on cl z1% dc lo: udcnludo:,
ncnlru: uc cn lu: nucrc: cn c:lc
lu_ur c:lun lo: udcnlc: ourrdo: cn
lu ullc, no dcl lruIo (1:%).
Hu:lu lo: 5 uo:, lo: udcnlc:
ourrcn cn :u nncn:u nu_oriu cn cl
ho_ur (:1% cn lo: ncnorc: dc 1 uo: _
o% cn lo: dc 11 uo:) cnlrc lo: 5 _
lo: 1: uo:, ourrcn cn lu ullc (no lrun:lo) _ cn cl lu_ur dc c:ludo
cnlrc lo: z0 _ lo: 1 uo: cn cl lruhuo _ cn lu u:u Inulncnlc, lo:
14
La encuesta fue aplicada entre noviembre y diciembre de 2000
Mor ta lid a d a justa d a p or e d a d p or Hom ic id ios .
Chile , 1 9 8 5 - 9 9 y p r oy e c c i n 2 0 0 0 - 2 0 1 0
0
2
4
6
8
1 0
1 2
1 4
1
9
8
5
1
9
8
7
1
9
8
9
1
9
9
1
1
9
9
3
1
9
9
5
1
9
9
7
1
9
9
9
2
0
0
1
2
0
0
3
2
0
0
5
2
0
0
7
2
0
0
9
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
.
T a s a s Aj u s t a d a s
In t . C o n fia n z a
P r o y e c c i n
Mor ta lid a d a justa d a p or e d a d p or Que m a d ur a s.
Chile , 1 9 8 5 - 9 9 y p r oy e c c i n 2 0 0 0 - 2 0 1 0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1 0
1
9
8
5
1
9
8
7
1
9
8
9
1
9
9
1
1
9
9
3
1
9
9
5
1
9
9
7
1
9
9
9
2
0
0
1
2
0
0
3
2
0
0
5
2
0
0
7
2
0
0
9
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
.
T a s a s Aj u s t a d a s
In t . C o n fia n z a
P r o y e c c i n
Tasa semestral de accidentes segn grupos de edad.
Encuesta Calidad de Vida. Chile, 2000
0
20
40
60
80
100
120
140
<
1
a
o
1
a
4
5
a
9
1
0
a
1
9
2
0
a
4
4
4
5
a
6
4
6
5
-
7
4
>
7
5
Edad
T
a
s
a
s
p
o
r
1
.
0
0
0
h
a
b
i
t
a
n
t
e
s
Ac c ide nte s s e gn lugar de oc urre nc ia e n hombre s y muje re s .
Enc ue s ta Calidad de Vida. Chile , 2000
0 10 20 30 40 50
En la Cas a
De l trns ito
En la c alle (no trans ito)
En e l trabajo
En e l lugar de e s tudio
En un lugar de re c re ac in
Otro
No s abe donde oc urri
%
Hombre s
Muje re s
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 180
nu_orc: dc 5 uo: :c udcnlun rnulncnlc cn cl ho_ur. L:lc crIl
c: ondcnlc on lu \uron dc lu: ul\dudc: or cdud.
Lnlrc lo: z0 _ lo: 71 uo: ohrun norlunu lo: udcnlc: dcl lrun:lo,
on cru dcl 10% dcl lolul dc udcnlc: cn udu _ruo dc cdud.
Sc_un lo: cnuc:ludo:, cl cIclo nu: Ircucnlc :on lu: onlu:onc: cn
:c_undo lu_ur c:lun lu: Iruluru: _ cn lcrcr lu_ur cl 1LC. L:lc crIl :c
nunlcnc u urlr dcl uo dc cdud. Ln lo: ncnorc: dc un uo, :n cnhur_o,
cl 1LC ouu cl rncr lu_ur (5% dcl lolul dc c:c _ruo clurco), :c_udo
dc onlu:onc: _ cn lcrcr lu_ur or ucnuduru: lu: Iruluru: ouun cl
uurlo lu_ur.
c. .dcnlc: dcl lrun:lo
Sluuon c Sluuon c Sluuon c Sluuon cdcnolo_u dcnolo_u dcnolo_u dcnolo_u
: : : :
Sc_un c:ludi:lu: dc Curuhncro:, durunlc 1::7 :c roducron cn Chlc
5z.:1 udcnlc:, cn lo:
uulc: :c udcnluron
5z.510 cr:onu:. lc cllu:, cl
,% Iullco, cl 1o% lu\o
lc:onc: _ru\c: _ un 7o%
lc:onc: ncno: _ru\c: _
lc\c:, lo uc :_nIu uc or
udu nucrlo huho z7
lc:onudo:
1U
Lnlrc 1:o5 _ 1::: lu
norluldud or udcnlc: dcl
lrun:lo, :c_un lo:
crlIudo: dc dcIunon,
uuncnlo cn un 1%. (,7 u 11,0 cn 1:::) L:lc uuncnlo c: c:culncnlc
noloro u urlr 1::1, ondcndo on cl dc:cn:o dc lu: nucrlc: dc
nlcnonuldud dudo:u, uc odriu :_nIur uc :c c:lu roducndo unu
ncor lu:Iuon dc lo: udcnlc:. L:lo lo uo_u lunhn cl hcho dc
uc lu d:lunu cnlrc lu: nucrlc: or crlIudo dc dcIunon _ uucllu:
on:luludu: or uruhncro: :c hu do rcducndo u urlr dc c:c uo.
.nhu:, :n cnhur_o, c:lun or dchuo dc lo c:lnudo cn 1:: cn cl
c:ludo Cur_u dc LnIcrncdud
1
, c\dcnundo un :uhrc_:lro dc lo:
udcnlc: dcl lrun:lo.
1
C. Conzul-z. ruumulimo Lnv-n-numi-nlo . Cuilulo 2 Lo ooid-nl- d-l
runilo. Lol Ll \i_iu, \ol o N12, 1o17, _olo 2000
1
nuurio d- Lludiliou lolioiul-. CuruLin-ro d- Clil-. lnlilulo Nuoionul d-
Lludiliou, 17
17
Lludio Cur_u d- LnI-rm-dud. Comon-nl- Cuunlilulivo Lludio lrioridud- d-
lnv-rion -n :ulud. lnIorm- inul. Minil-rio d- :ulud, Murzo 1o.Ln -- -ludio -
r-oluiIiouron lu mu-rl- or uooid-nl-, lo gu- imlioo lu r-viion d- lu dilinlu
Iu-nl- d- -ludiliou d- uooid-nl-lNL, l-_ilro Civil, lnlilulo Modioo L-_ul,
CuruLin-ro d- Clil- . :- lo_ro r-duoir lu mu-rl- d- inl-noionulidud i_norudu ul
7,5% oon lo gu- - rodu-ron uum-nlo d- mu_nilud imorlunl- -n oui lodu lu
ouuu --oiIiou.
Moratalidad por ac c ide nte s de trfic o de ve hc ulo de c arre te ra s e gn
e s tads tic as de Carabine ros (has ta 1997) , Ce rtific ados de De func in (has ta
1999) y Es tudio de Carga de Enfe rme dad (s lo 1993). Chile 1985- 1999
0
5
10
15
20
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
c e r t if. d e fun c in 6, 7 6, 7 7, 2 7, 2 7, 5 7, 5 9, 5 11, 4 11, 9 12, 1 11, 5 11, 8 11, 8 13, 0 10, 9
Ca r a bin e r os 8, 6 9, 6 9, 5 9, 7 11, 2 12, 1 9, 8 12, 6 12, 8 12, 6 13, 3 12, 5 12, 9
Est ud io Ca r ga 1993 17, 2
1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 181
Morluldud or :cx Morluldud or :cx Morluldud or :cx Morluldud or :cxo _ _ruo: dc cdud. o _ _ruo: dc cdud. o _ _ruo: dc cdud. o _ _ruo: dc cdud. Sc ululuron lu: lu:u: dc
norluldud roncdo uru do:
criodo: 1:o51::0 _ 1::11::7.
Cono cn lodo: lo: lruunul:no: _
cn\cncnuncnlo:, lo: honhrc:
nucrcn nu: uc lu: nucrc:. Ln cl
criodo c:lududo, cn unho: :c hu
ohcr\udo un uuncnlo dc lu
norluldud, :n cnhur_o, c: cn lu:
nucrc: dondc cl uuncnlo hu :do
nu: noloro 111% \:. 77% cn lo:
honhrc:. Ln cl rncr criodo, lo:
honhrc: lcniun u: 5 \cc: nu:
rc:_o dc norr uc lu: nucrc: cn
cl :c_undo, c:lu dIcrcnu c: dc
1,1. L:lc Icnoncno rc:ullu urlulurncnlc norlunlc _u uc :_nIu
uc lu d:lunu cnlrc honhrc: _ nucrc: :c hu rcdudo.
Sc ucdc oh:cr\ur uc lodo: lo: _ruo: dc cdud uuncnluron :u
norluldud c:culncnlc norlunlc rc:ullu c:lc Icnoncno cn lo:
o\cnc: cnlrc lo: 15 _ lo: z1 uo: _ cn lo: udullo: nu_orc: dc 5 uo:,
uc ruluncnlc duluron :u: rc:_o cn cl :c_undo criodo.
. n\cl rc_onul . n\cl rc_onul . n\cl rc_onul . n\cl rc_onul, :c dc:luu uc lu: rc_onc: dcl :ur dcl ui: lcncn un
rc:_o dc norr or udcnlc: dcl lrun:lo :_nIul\uncnlc :ucror ul
roncdo nuonul (Muu) no dc lu: :c: rc_onc: on lLM
:_nIul\uncnlc :ucror ul roncdo orrc:ondcn u rc_onc: dcl :ur
(\!, \!!, \!!!, !X _ X) lu rc_on nu: uIcludu c: lu Slnu on un cxc:o
dc rc:_o dcl 7%. lor cl onlruro, cl rc:_o nu: huo :c oh:cr\u cn lu
lc_on Mclroollunu c:lc Icnoncno odriu c:lur cnuhrcndo un
rohlcnu dc :uhrc_:lro cn lu rc_on nclroollunu uhc dc:luur uc
c:lu rc_on rc:cnlu lu lu:u nu: ullu dcl ui: or norluldud dc
nlcnonuldud _norudu.
Moratalidad por accidentes de trfico de vehculo de carretera para
hombres y mujeres. Chile 1985- 1997
0
4
8
12
16
20
24
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
Hombr e s 11, 5 11, 3 12, 2 12, 1 12, 9 12, 5 15, 6 18, 2 19, 6 19, 9 18, 6 18, 8 19, 2 21, 3 18, 1
Muje r e s 2, 1 2, 4 2, 6 2, 6 2, 4 2, 7 3, 6 4, 7 4, 4 4, 5 4, 5 4, 9 4, 5 4, 9 4, 0
1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
Mor t a lida d por a ccident es del t r ns it o en hombr es , s egn
gr upos de eda d pa r a dos per odos : 1985- 1990 y 1991- 1997
(Ta s a s Pr omedio)
0
10
20
30
40
50
0
-
4
5
-
9
1
0
-
1
4
1
5
-
1
9
2
0
-
2
4
2
5
-
2
9
3
0
-
3
4
3
5
-
3
9
4
0
-
4
4
4
5
-
4
9
5
0
-
5
4
5
5
-
5
9
6
0
-
6
4
6
5
-
6
9
7
0
-
7
4
7
5
-
7
9
8
0
y
m
s
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
1991-1997
1985-1990
Mor t a lida d por a ccident es del t r ns it o en mujer es , s egn gr upos de
eda d pa r a dos per odos : 1985- 1990 y 1991- 1997 (Ta s a s Pr omedio)
0
10
20
30
40
50
0
-
4
5
-
9
1
0
-
1
4
1
5
-
1
9
2
0
-
2
4
2
5
-
2
9
3
0
-
3
4
3
5
-
3
9
4
0
-
4
4
4
5
-
4
9
5
0
-
5
4
5
5
-
5
9
6
0
-
6
4
6
5
-
6
9
7
0
-
7
4
7
5
-
7
9
8
0
y
m
s
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
1991-1
1985-
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 182
Ll crIl dc norluldud or udcnlc:
dcl lrun:lo oh:cr\udo cn cl ui:, c:lu
ondonudo or lu norluldud
nu:ulnu uc nuc:lru un
onorluncnlo :nlur. Lo: rc:_o:
dc lu: nucrc:, cn unho, :c
d:lrhu_cn nu: hono_ncuncnlc
ulrcdcdor dcl roncdo nuonul
:oluncnlc uulro rc_onc: nuc:lrun
lLM :_nIul\uncnlc :ucror ul
roncdo, lrc: dc lu: uulc: ondcn
on lo: honhrc: (!, \!! _ \!!!),
u_rc_undo:c lu X!!. Solo lu lc_on
Mclroollunu lcnc rc:_o:
:_nIul\uncnlc nIcrorc:.
Morluldud :c_un uu:u: Morluldud :c_un uu:u: Morluldud :c_un uu:u: Morluldud :c_un uu:u: Ln 1::7, cl
55% dc lu: nucrlc: or udcnlc: dcl
lrun:lo :c lu:Io ono udcnlc dc
\chiulo dc lo no c:cIudo (\o:),
_ _ dcnlro dc c:lc ruhro
c:ciIuncnlc ono 1c..ona
1c..onaJa cn acc.Jcn1c Jc 1.n..1o, Jc
+cn.cu1o Jc no1o. no c.,cc.1.caJo,
(\o:.z) un z% Iucron ,ca1onc.
1c..onaJo. cn acc.Jcn1c Jc 1.n..1o no
c.,cc.1.caJo/'L:.o! _ cl 1% rc:lunlc
:c rcurlo cnlrc olru: 0 uu:u:. Sc
onc dc nunIc:lo nuc\uncnlc cl
norlunlc rohlcnu dc lu:Iuon uc
lcncn c:lc _ruo dc lruunul:no: _
cn\cncnuncnlo:, ndcndo un unul::
udcuudo dc lu: uu:u: c:ciIu: dc
nucrlc.
lor olru urlc, lu: uu:u: dc nucrlc
nu: Ircucnlc :c_un lu nulurlczu dc lu
lc:on :on lo: lruunul:no: dc lu uhczu
_ uucllo: uc uIclun u nulllc: urlc:
dcl ucro, on cru dcl 10% dc lu:
nucrlc: udu uno.
Fulorc: dc lc:_o Fulorc: dc lc:_o Fulorc: dc lc:_o Fulorc: dc lc:_o
Ll rc:_o dc ol:on, u:i ono lu
rohuhldud dc lc:on o nucrlc, lcncn
rcluon on nulllud dc Iulorc: horu
dcl diu, diu dc lu :cnunu, cl rco dcl
onhu:lhlc, lu: lnluonc: lc_ulc: dc
\clodud, lu dcn:dud dc ruluon dc
\chiulo: _ culonc:, lu: urulcri:lu:
Ii:u: dc lo: \chiulo:, dc lo: unno: _
lu: urulcri:lu: cr:onulc: (cdud,
Naturaleza de la Lesin Cdigo CIE X N %
Traumatismo de la cabeza
S00-S09 731 42,5
Traumatismos que afectan mltiples
regiones del cuerpo
T00-T07 704 40,9
Traumatismo del trax
S20-S29 135 7,8
Traumatismo del abdmen, regin
lumbosacra, columna lumbar y pelvis
S30-S39 60 3,5
Traumatismo del cuello
S10-S19 37 2,1
Traumatismo de parte no especificada del
tronco, miembro o regin del cuerpo
T08-T14 26 1,5
Otros efectos y los no especificados de
causas externas T66-T78 15 0,9
Resto T20-T32 13 0,8
Total 1721 100
Muertos en accidentes del trnsito, segn Naturaleza de la Lesin.
Chile 1997
Causa de la Muerte Codigo CIE X N %
Accidente de vehculo de motor o sin motor,
tipo de vehculo no especificado
V89 951 55,3
Peatn lesionado en otros accidentes de
transporte, y los no especificados
V09 550 32,0
Ocupante de Automvil lesionados en otros
accidentes de transporte, y en los no
especificados
V49 43 2,5
Peatn lesionado por colisin con tren o
vehculo de rieles
V05 34 2,0
Resto 143 8,3
Total
1721 100,0
Muertos en accidentes del trnsito, segn causa externa especfica.
Chile 1997
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 18o
_ncro, lu:c :oul, c:ludo :oIi:o _ olru:) dc lo: nludo:
18
. Sc
hu oh:cr\udo uc lu norluldud or lc:onc: dcl lrun:lo Iluluu on lo:
lo: conono: d:nnu_c cn lo: criodo: dc rcc:on _ uuncnlu cn
lo: dc cxun:on. Lnlrc lo: Iulorc: nu: norlunlc: uc ncdun cn c:lu
rcluon c:lu cl \oluncn dcl lrun:lo _ cl on:uno dc ulohol,
d:nnu_cndo unho: on:dcruhlcncnlc cn criodo: dc rcc:on _
uuncnlundo cn lo: dc cxun:on
1.
. lc hcho, lu: lu:u: dc ol:onc: _ dc
norluldud or udcnlc: dcl lrun:lo nuc:lrun unu rcluon drclu on lu
dcn:dud dcl lruIo.
Ln unu rc\:on dc Iulorc: dc rc:_o dc norr cn udcnlc:
uulono\li:lo: :c dc:rhcn ono lo: nu: rclc\unlc: ondur u ullu
\clodud, ondur huo lu nIlucnu dcl ulohol _ cl no u:o dc nluron
dc :c_urdud
:O
Ln rcluon u lu \clodud, :c oh:cr\u uc cl rc:_o dc norr cn un
udcnlc uulono\li:lo c: nu_or u ncddu uc uuncnlu lu \clodud,
udcndo :cr : \cc: nu_or : lu \clodud c: :ucror u lo: o1 ln/h
cn onuruon on unu \clodud _uul o ncnor dc 0 ln/h.
Ln ui:c: ndu:lrulzudo:, cn un z5 u 10% dc lo: udcnlc:
uulono\li:lo:, cl ondulor c:lu huo lu nIlucnu dcl ulohol,
llc_undo ul o0% cn lo: udcnlc: uc ourrcn durunlc lu nohc cnlrc
lu: z0.00 _ lu: .00 hr:
:1
. Sc_un Iru: dcl !n:llulo Mdo Lc_ul dc
Chlc, cn 1::7 cl z% dc lo: nucrlo: or udcnlc: dcl lrun:lo, uc
n_rc:uron u dho cnlro rc:cnluhun uloholcnu: :ucrorc: u 1
_r/ll
::
.
L:lo c: c:culncnlc norlunlc cn lo: honhrc:, uc lcncn un
on:uno dc ulohol nu_or uc lu: nucrc: _ u_o rc:_o dc norr cn
udcnlc: dcl lrun:lo c: uulro \cc: :ucror. Lo oh:cr\udo cn
olro: ui:c: nuc:lru uc lu norluldud dc lu: nucrc: :c nrcncnlu,
cn lu ncddu uc uuncnlu cl on:uno dc ulohol cn cllu: _ u ncddu
uc rcc lu ucluon :oul dcl nunco dc lu: nucrc: _ lu
onduon cn horu: dc nu_or cl_ro.
Ll u:o dcl nluron dc :c_urdud rcduc lu norluldud cnlrc un 1o u
10% _ d:nnu_c lu: lc:onc: _ cl o:lo ndo _ :oul u:oudo u
cllu:. Ll cIclo rolclor dcl nluron :c nunlcnc uulucru :cu lu
\clodud dcl uulono\l cn onuruon on no u:urlo
:o
.
lor olru urlc, :c hu lunlcudo uc cl uuncnlo dc d:o:l\o: dc
:c_urdud cn lo: \chiulo: (nluronc:, hol:u: dc urc unlhouc o Ircno:
unlhlouco) ucdcn _cncrur un Icnoncno dcnonnudo "oncn:uon dc
18
Lu r-duooion d-l lrunilo d- uulomovil- unu oliliou ur_-nl- d- romooion d- lu
ulud. 1oo . uiu Crunudo. lun m 1 luLlio H-ulll o (o), 18. l1o71~.
1
Lu r-duooion d-l lrunilo d- uulomovil- unu oliliou ur_-nl- d- romooion d- lu
ulud. 1oo . uiu Crunudo. lun m 1 luLlio H-ulll o (o), 18. l1o71~.
?
Crul' lr-v-nlion oI d-ull in our uooid-nl in urLun ur-u in Clil-. Lr. -rnundo
Oluizu. -rm lu-r, L:HM, Londr-17
?1
Crul' lr-v-nlion oI d-ull in our uooid-nl in urLun ur-u in Clil-. Lr. -rnundo
Oluizu. -rm lu-r, L:HM, Londr-17
??
nuurio Lludilioo 17. r-u d- Coordinuoion ooniou. :-ooion d- Lludiliou
rolivo Modioo L-_ul. :-rvioio Modioo L-_ul, Minil-rio d- 1ulioiu. Clil-, 1
?o
Crul' lr-v-nlion oI d-ull in our uooid-nl in urLun ur-u in Clil-. Lr. -rnundo
Oluizu. -rm lu-r, L:HM, Londr-17
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 18~
rc:_o" c: dcr, un ondulor dc un \chiulo cuudo on c:lo:
d:o:l\o: ucdc :cnlr:c nu: :c_uro _ ondur dc Iornu nu:
urrc:_udu, u nu_or \clodud _ on ncno: rcuuon, uuncnlundo cl
rc:_o dc un udcnlc
:4
3.6 DIABETES MELLITUS
Lu luhclc: Mclllu: (lM) c: un dc:ordcn ncluholo rono,
urulcrzudo or n\clc: cr::lcnlcncnlc clc\udo: dc _luo:u cn lu
:un_rc, ono on:cucnu dc unu ullcruon cn lu :crcon _/o uon dc
lu n:ulnu. Lu norlunu dc c:lc rohlcnu :c dcr\u dc :u Ircucnu _
dc :u: onluonc: ronu:, nro _ nuro\u:ulurc:, uc llc\un
Inulncnlc u d:Iunon _ Iullu dc \uro: or_uno:, c:culncnlc lo: oo:,
ronc:, ncr\o: _ oruzon.
Lu lM :c ucdc lu:Iur cn uulro _ruo: (luhlu), :n cnhur_o, dc:dc cl
unlo dc \:lu dc :ulud uhlu ohrun rclc\unu lo: lrc: rncro:.
Lu luhclc: Mclllu: lo 1 (lM1) cxlu cl 510% dc lodo: lo: u:o:
du_no:ludo: dc duhclc:. Lo: Iulorc: dc rc:_o c:lun ncno: dcIndo:
uc uru lu luhclc: Mclllu: lo z (lMz), cro :c :uhc uc Iulorc:
uulonnunc:, _cnlo: _ unhcnlulc: c:luriun n\olurudo: cn cl
dc:urrollo dc c:lu cnIcrncdud.
:4
Lu r-duooion d-l lrunilo d- uulomovil- unu oliliou ur_-nl- d- romooion d- lu
ulud. 1oo . uiu Crunudo. lun m 1 luLlio H-ulll o (o), 18. l1o71~.
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: luru luhclc: Mclllu: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: luru luhclc: Mclllu: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: luru luhclc: Mclllu: Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: luru luhclc: Mclllu:
Ohcl\o: dc nulo Ohcl\o: dc nulo Ohcl\o: dc nulo Ohcl\o: dc nulo
Frcnur cl uuncnlo dc lu norluldud or luhclc: Mclllu:. Mclu
nunlcncr lu lu:u c:lundurzudu or cdud u 1:::
lcdur lu rooron dc d:uuludo: rodulo dc c:lu
cnIcrncdud.
Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo
.uncnlur lu ohcrluru dc lu c:u:u dc luhclc: (LSl.), cn
_ruo: dc rc:_o
.uncnlur lu ohcrluru _ oorlundud dcl lruluncnlo
Mcorur lu uldud dc lu ulcnon (unlncnlo dc c:lundurc:
nlcrnuonulc:)
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 185
Lu luhclc: nclllu: lo z (lMz) uhuru ul :0:5% dc lodu: lu: cr:onu:
on du_no:lo dc lM. L:lc orcnluc cn Chlc, dc uucrdo ul c:ludo
luhclc: _ Culdud dc lu .lcnon
:
, c: dc :1,1%. L:lc lo dc lM :c
u:ou lunlo u Iulorc: dc rc:_o nodIuhlc: ohc:dud c nul\dud
Ii:u, ono u Iulorc: no nodIuhlc: Iulorc: _cnlo: c h:loru
Iunlur o:l\u, cn\ccncnlo, duhclc: _c:luonul, lolcrunu u lu
_luo:u ullcrudu, ruzu/clnu. Ln un c:ludo ro:cl\o rculzudo cn
honhrc: cn L:ludo: ndo:
:U
, :c cnonlro un rc:_o rclul\o nu_or dc
dc:urrollur duhclc: nclllu: lo z cn honhrc: uc Iunuhun 15 _urrllo:
o nu:, cn rcluon u uucllo: uc nunu huhiun Iunudo.
luhclc: _c:luonul (lG) :c rc:cnlu cn cl z5% dc lodo: lo: cnhuruzo:
cro dc:uurcc dc:u: dcl urlo. Sc hu oh:cr\udo uc cl rc:_o dc lG
uuncnlu cn cr:onu: on h:loru Iunlur dc duhclc:. Lu ohc:dud
lunhn c:lu u:oudo u un rc:_o nu_or. .ucllu: nucrc: uc hun
rc:cnludo lG, lcncn nu_or rohuhldud dc dc:urrollur lMz cn cl Iuluro.
?
MlN:L. LooLur MC, L-l_udo l. LiuL-l- Culidud d- lu l-noion -n -l :N:: 1.
Ll- -ludio - lizo -n uoi-nl- diuLolioo gu- - uli-nd-n -n -l :N:: gu- ud-mu
uoo-di-ron u -r inoororudo ul -ludio.
?
Lriol L limm, 1un- Clun. lro-oliv- lud oI oi_ur-ll- molin_, uloolol u-, und
ll- ril oI diuL-l- in m-n. L1M 15,o1055555.
Clu:Iuon luhclc: Mclllu: Clu:Iuon luhclc: Mclllu: Clu:Iuon luhclc: Mclllu: Clu:Iuon luhclc: Mclllu:
Diabetes Mellitus Diabetes Mellitus Diabetes Mellitus Diabetes Mellitus
tipo 1 tipo 1 tipo 1 tipo 1
Curuol-rizudu or d-lruooion d- lu oolulu L-lu,
gu- luLiluulm-nl- ll-vu u d-Iioil uLolulo d-
inulinu. Hu do Iormu
LiuL-l- M-llilu m-diudu or roo-o
inmun-. Lu d-lruooion d- lu oolulu L-lu
r-ullu d- un roo-o uuloinmun-
LiuL-l- M-llilu idiouliou -liolo_iu
d-oonooidu
Diabetes Mellitus Diabetes Mellitus Diabetes Mellitus Diabetes Mellitus
tipo 2 tipo 2 tipo 2 tipo 2
Curuol-rizudu or r-il-noiu inuliniou, gu-
luLiluulm-nl- - uoomuu d- un doIioil r-lulivo
d- inulinu.
Diabetes Gestacional Diabetes Gestacional Diabetes Gestacional Diabetes Gestacional
Comi-nzu o - diu_noliou or rim-ru v-z -n -l
-mLuruzo. Oourr- -n -l 25% d- lodo lo
-mLuruzo. Ln -l ol urlo u-d-n volv-r u lu
normulidud. Lu mu-r- oon LiuL-l-
_-luoionul li-n- u oorlo, m-diuno o lur_o luzo
muor ri-_o d- d-urrollur LM 2
Otros tipos especficos Otros tipos especficos Otros tipos especficos Otros tipos especficos
LiuL-l- ouuudu or olru -liolo_iu
id-nliIiouLl-
L-I-olo _-nolioo -n lu Iunoion d- lu
oolulu L-lu
L-I-olo _-nolioo -n lu uooion d- lu
inulinu
LnI-rm-dud- d-l unor-u -xoorino
Lndoorinouliu
urmuoo dro_u
lnI-ooion
LiuL-l- r-luoionudu oon roo-o
inmun-
Olro indrom- _-nolioo
u-nl- l-orl oI ll- Lx-rl Commill-- on Liu_n u-nl- l-orl oI ll- Lx-rl Commill-- on Liu_n u-nl- l-orl oI ll- Lx-rl Commill-- on Liu_n u-nl- l-orl oI ll- Lx-rl Commill-- on Liu_noi und CluiIioulion oi und CluiIioulion oi und CluiIioulion oi und CluiIioulion
oI LiuL-l- M-llilu. LiuL-l- Cur-, \ol 20, NumL-r 7, 1ul 17. oI LiuL-l- M-llilu. LiuL-l- Cur-, \ol 20, NumL-r 7, 1ul 17. oI LiuL-l- M-llilu. LiuL-l- Cur-, \ol 20, NumL-r 7, 1ul 17. oI LiuL-l- M-llilu. LiuL-l- Cur-, \ol 20, NumL-r 7, 1ul 17.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 18o
Ln ul_uno: c:ludo: c:lo :c c:lnu
uc ulunzuriu u un 10% dc nucrc:
on h:loru dc lG.
Olro: lo: c:ciIo: c:lo: lo:
dc duhclc: du ucnlu dc 1z% dc
lodo: lo: u:o: du_no:ludo:.
Ln cl nundo odcnlul lu
rc\ulcnu dc duhclc: nclllu: :c
c:lnu uc o:lu cnlrc cl _ cl
10% dc lu ohluon _ lcnc unu
lcndcnu ul uuncnlo.
lcrnunccriun :n du_no:lo
cnlrc un 0 _ 50% dc lo: u:o:
:,:8
.
Ln L:ludo: ndo: lu rc\ulcnu
uru 1:: Iuc dc ,z% _ :c
oh:cr\u un rcncnlo dc lu lu:u
uu:ludu cnlrc 1:o0 _ 1:: dc un
1:% _ dc lu lu:u rudu dc un z%,
c:lo ndu uc ncno: dcl 0% dcl
nrcncnlo cn lu rc\ulcnu :c
dchc ul cn\ccncnlo dc lu
ohluon. Lu ndcnu uu:ludu
or cdud cn c:lc n:no criodo :c
nrcncnlo cn un 1o%
:.
, :c
dc:onoc : c:lo :c dchc u un
uuncnlo rcul dc lu ndcnu dc lu
cnIcrncdud, u un uuncnlo dc
c:u:u o u unhu:.
Lu rc\ulcnu dc lu lM lo 1 :c c:lnu
cn 0,z% dc lu ohluon. Lu rc\ulcnu
dc lMz uuncnlu on lu cdud. Ln L:uu
ulunzu Iru: dc 1015% cn ohluon
nu_or dc 5 uo: _ dc z0% cn nu_orc:
dc o0 uo:. Ln L:ludo: ndo: lu: lu:u:
cn 1:: or _ruo: dc cdud \un dc 0,7
cn ncnorc: dc 15 u :ohrc 10% cn
cr:onu: dc 5 _ nu: uo:
4
. (_ruIo
oO
)
Lu rc\ulcnu or :cxo cn L:ludo:
ndo: c: :nlur on o,z% lunlo cn
honhrc: ono cn nucrc:.
?7
lllllvvv.oiou.-luli-nlumIol-id-m1.llm
?8
CLC, Clronio Li-u-, LiuL-l-. lllllvvv.odo._ov
?
CLC. lllllvvv.odo._ovldiuL-l-lluliliolurvllolu1
o
r-nd in ll- r-vul-no- und inoid-no- oI :-lIr-orl-d LiuL-l- m-llilu=nil-d
:lul-, 1801~. MMWl W--ll. OoloL-r o1, 17l~o(~o)101~1018.
Caraicrisiias LMT _ LM?
LM1 LM2
:-xo H= M M . H
Ldud diu_nolioo o0 uo . ~0 uo
urioion Lruou :oluudu
l-o No oL-o OL-o (80 %)
l-riodo r-miion v-o- luro
lro-nion
o-loi
:i No
rulumi-nlo
inulinioo
r-ou-nl-m-nl-
indi-nuLl-
HuLiluulm-nl- no
r-gu-rido
H-r-noiu
Coinoid-noiu
_-m-lo
idonlioo (~0
50 %)
Coinoid-noiu _-m-lo
idonlioo (0 %)
C-noliou
ooiudu HL
(oromoomu o)
(,oromoomu
11')
lolimorIimo _-nolioo
_-n inulinu
ulounliou-ro 850 % No
lnmunidud o-lulur
unliunor-uliou
:i No
Lliolo_iu viriou loiLl- No
lnulinili inioiul 5075 % No
Lndoorinouliu
mullil-
uooiudu
:i No
Niv-l-
inulin-miu
L-o-ndido o
nulo
\uriuLl-
DM1: Diabetes Mellitus tipo 1, DM2: Diabetes Mellitus tipo 2
H: Hombre, M: Mujer.
* En ausencia de tratamiento insulnico desarrolla rapidamente
hiperglucemia-cetosis-coma con riesgo de fallecimiento.
Fuente:
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 187
u. Sluuon Ldcnolo_u cn Chlc
Ln Chlc :c hun rculzudo d\cr:o: c:ludo:, ohlcnndo:c unu rc\ulcnu
uc o:lu cnlrc ncno: dc 1% u :,%
o1
, Iullundo un c:ludo on lonu dc
nuc:lru rcrc:cnlul\o dcl n\cl nuonul. Sc_un c:lnuonc: rculzudu:
cn cl L:ludo dc Cur_u dc LnIcrncdud
o:
cn 1::5, lu: nucrc: lcndriun unu
rc\ulcnu dc lM dc ,1% _ lo: honhrc: dc z,o%.
Ln lu cnuc:lu Nuonul dc Culdud dc \du
rculzudu or cl Mn:lcro dc Sulud _ cl
!n:llulo Nuonul dc L:ludi:lu:
oo
cn
dcnhrc dc z000, dondc :c ndu_o :ohrc
norhldud ronu du_no:ludu, :c
ohlu\o uc un ,z% dc lu ohluon
dcluro :uhcr uc udciu duhclc: (z,:%
cn honhrc: _ ,1% cn nucrc:). L:lu lu:u,
ul _uul uc cn olro: ui:c:, uuncnlu dc
nuncru :_nIul\u on lu cdud 0,7% cn
ncnorc: dc 11 uo:, 7,o% cn cl _ruo dc
15 u 1 uo: _ 1,% cn cr:onu: dc 5 _
nu: uo:.
Lu lu:u dc norluldud uu:ludu or cdud or
lM cn Chlc, c: dc 11 or 100.000
huhlunlc: uru 1:::, ouundo cl o lu_ur
dc lodu: lu: uu:u: dc nucrlc. Lnlrc 1:o5
_ 1::: lu lcndcnu dc c:lu lu:u, uu:ludu
or cdud, c: u:cndcnlc on un uuncnlo dc
un z5%, uc no :c cxluriu or cl
cn\ccncnlo dc lu ohluon. Lu:
ro_conc: rculzudu: on un nodclo
cxoncnul nuc:lrun uc c:lu lu:u :c_uru
uuncnlundo lo: roxno: 10 uo:.
.l unulzur lu norluldud or :cxo :c
oh:cr\u un rc:_o nu_or cn honhrc: on unu lu:u uu:ludu cn 1::: dc
11,: or 100.000 \cr:u: 1,1 cn nucrc:. Sn cnhur_o cn lu: nucrc: cl
nrcncnlo cn c:lu lu:u cnlrc 1:o5 _ 1::: hu :do dc %, ncnlru: uc
cn honhrc: ulunzu u 11%.
o1
lr-vul-noiu d- LiuL-l- -n -l uo 2000 -n \ll r-_ion Clil-. Muiou \. oolXll
Con_r-o Clil-no d- Lndoorinolo_iu M-luLolimo nov, 2000
o?
MlN:L, Lludio d- Cur_u d- LnI-rm-dud, Clil- 1o.
oo
MlN:LllNL, Lnou-lu Nuoionul d- Culidud d- \idu oon r-r--nlulividud nuoionul
r-_ionul.
Mortalidad ajustada por edad por Diabetes Mellitus. Chile,
1985- 99 y proyeccin 2000- 2010
0
5
10
15
20
25
30
1
9
8
5
1
9
8
7
1
9
8
9
1
9
9
1
1
9
9
3
1
9
9
5
1
9
9
7
1
9
9
9
2
0
0
1
2
0
0
3
2
0
0
5
2
0
0
7
2
0
0
9
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
.
0
0
0
h
a
b
.
Tas as Ajus tadas
Int. Confianza
Proye c c in
!ro\uloriu uo Liuhoros Mollirus. Lruosru uo Culiuuu
uo \iuu _ Suluu. M!NSAL!NL, z000
0,1% 0,z%
1,z%
7,8%
1z,8%
11,1%
0,0%
z,0%
1,0%
o,0%
8,0%
10,0%
1z,0%
11,0%
1o,0%
d- 1 1 : 1: 20 : 44 4 : o4 o : 74 7 _ rus
Tot a l = 3, 2%
Muje r e s = 3, 4%
Hombr e s = 2, 9%
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 188
Morhldud Morhldud Morhldud Morhldud
LnIcrncdud Curdo\u:ulur (LC\). LnIcrncdud Curdo\u:ulur (LC\). LnIcrncdud Curdo\u:ulur (LC\). LnIcrncdud Curdo\u:ulur (LC\). Lu cnIcrncdud urdo\u:ulur c: lu
rnul uu:u dc norhldud _ norluldud cnlrc lu: cr:onu: duhlu:.
Ll rc:_o urdo\u:ulur \nuludo u lu duhclc: :c nrcncnlu
on:dcruhlcncnlc uundo onurrcn olro: Iulorc: dc rc:_o,
Iunduncnlulncnlc huhlo luhuuo, hcrlcn:on urlcrul o hcrldcnu.
.dcnu: lo: do: ullno: Iulorc: ncnonudo:, uurccn on nu_or
Ircucnu cnlrc lu ohluon duhlu. Olru: ullcruonc: uc ourrcn
nu: Ircucnlcncnlc cn duhlo: _ uc Iu\orccn lu LC\ :on ohc:dud,
hcrn:ulncnu _ ullcruonc: dc lu ou_uluon.
Ln L:ludo: ndo: cn 1:: cl 1% dc lodu: lu: nucrlc: rcluonudu: on
lM lcniun cnIcrncdud urdo\u:ulur ono uu:u or_nuru dc nucrlc.
lc c:lu: nucrlc: cl 5o% Iucron uu:udu: or cnIcrncdud :unu _
15% or udcnlc \u:ulur cncIulo (.\L).
Lu: cr:onu: on duhclc: lcncn z u 1 \cc: nu: rc:_o dc dc:urrollur
cnIcrncdud urdiuu o .\L uc lu: cr:onu: :n duhclc:. n 0 u 5%
dc lu: cr:onu: on duhclc: lcnc hcrlcn:on urlcrul.
Ln Chlc, cn lu Lnuc:lu dc Culdud dc \du :c ohlu\o unu rc\ulcnu
nu_or dc cnIcrncdudc: urdo\u:ulurc: cn cr:onu: on du_no:lo dc
duhclc: on rc:clo u lu: cr:onu: :n c:lu cnIcrncdud. .dcnu: :c
oh:cr\u uc lu hcrolc:lcrolcnu, Iulor norlunlc dc rc:_o cn
ulolo_iu: urdo\u:ulurc:, lunhn c: nu: Ircucnlc cn duhlo:.
Ln cl L:ludo luhclc: _ Culdud dc lu ulcnon dondc :c unulzo un lolul
dc o.100 ucnlc: on lM, :c cnonlro unu Ircucnu dc
!.M/L.C/.n_olu:liu dc z,7% _ dc .\L dc 1%.
LnIcrncdud lcnul LnIcrncdud lcnul LnIcrncdud lcnul LnIcrncdud lcnul lu rc\ulcnu dc ncIrouliu cn duhlo: ulunzuriu
cl :1:%. Sc c:lnu uc cl 010% dc lo: ucnlc: on nu: dc z0 uo:
dc c\oluon rc:cnlun ul_un _rudo dc duo rcnul. Ll rc:_o rclul\o dc
n:uIcnu rcnul :criu z5 \cc: :ucror. Ln L:ludo: ndo: lu duhclc:
c: lu rnul uu:u dc cnIcrncdud rcnul lcrnnul (rcucrc dc dul:: o
lrun:lunlc), dundo ucnlu dc un 10% dc lo: u:o: nuc\o:.
lrc\alcnia uc cnI. ronias _ Ialorcs cn rics,o cn crsonas ma_orcs uc 44
aos, on _ sin uiahclcs mcllilus. Fnucsla uc Caliuau uc \iua _ >aluu.
MIN>LINF, z000
,o%
,1%
!,.%
o,!%
.,!%
.7,.%
U,o%
!,o%
.o,U%
o,.%
!.,!%
1U,o%
0,0%
10,0%
.0,0%
o0,0%
10,0%
0,0%
o0,0%
Hipertensin Infarto Otras
enf .corazn
AVE Colesterol Sobrep./Obesidad
.
Cu:o: dc S!l. rcorludo: cn ui:c: ndu:lrulzudo:, Cu:o: dc S!l. rcorludo: cn ui:c: ndu:lrulzudo:, Cu:o: dc S!l. rcorludo: cn ui:c: ndu:lrulzudo:, Cu:o: dc S!l. rcorludo: cn ui:c: ndu:lrulzudo:, 1:o5 1:o5 1:o5 1:o5 1::o 1::o 1::o 1::o
u-nl- Hl\ und lL:.. Cul-r oI WHO l-orl on CloLul :urv-illuno- oI Lid-mio
ron- lnI-oliou Li-u-. WHOlCL:lCl:ll:ll2000.1
.
Lo: unul:: dc lu cdcnu cn Chlc nuc:lrun uc lu ndcnu dc S!l.
rcc lcnluncnlc, hu_ unu rc\ulcnu dc \!H cn ohluon _cncrul
c:luhlc (ncddo cn cnhuruzudu:), lo uc crnlc dcInr lu cdcnu ono
dc lo ncnlc, dc huu lrun:n:on, c:luhlc o ul ncno: on
cnlcnlcncnlo cn :u ro_rc:o
8
.
Sc hun rculzudo nuncro:o: nlcnlo: or rcdcr lu c\oluon dc lu
cdcnu dcl \!H/S!l. cn cl nundo, on nu_or o ncnor _rudo dc xlo.
Lo uc ucdu luro c: uc cn c:lu cnIcrncdud nlcr\cncn nuncro:o:
Iulorc: dIilc: dc nodclur _ rcdcr (ullurulc:, :oulc:, holo_o:).
Muho: nodclo: dc ro_con :c hun uu:ludo ul rcncnlo, cro
_cncrun ro_conc: d:lnlu:, no cx:lcndo on:cn:o on rc:clo u
uul c: cl ncor. L:lo :c dchc Iunduncnlulncnlc u uc lu: lcndcnu: cn
lu lrun:n:on dcl \!H ncc:uruncnlc hun unhudo on cl lcno.
Lu cnuc:lu :ohrc uldud dc \du _ :ulud dc lo: hlcno: cnlrc_u
nIornuon nlcrc:unlc, unlc:
no d:onhlc. lc uucrdo u
c:lu Iucnlc
U
lu rc\ulcnu dc
urlrl: du_no:ludu dclurudu
or lo: cnuc:ludo: c: dc
1,o%, 1,% dc urlro:: _ 1% dc
o:lcooro::. L: dcr, ul
ncno: 00.000 cr:onu: (1%
dc lu ohluon), :uhcn uc
lcncn ul_unu dc c:lu:
ulolo_iu: cn nuc:lro ui:. Mu:
dcl 75% dc c:lu: cr:onu: :on
nucrc: _ :ohrc cl o0%
nu_orc: dc 11 uo:.
Cono cru dc c:crur lu
rc\ulcnu uuncnlu on lu
cdud, ulunzundo lo: n\clc:
1
loou M. l-umulolo_iu, 10
1
9
o
5
1
9
o
o
1
9
o
7
1
9
o
o
1
9
o
9
1
9
9
0
1
9
9
1
1
9
9
:
1
9
9
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
o
1
9
9
7
1
9
9
o
1
9
9
9
u
s
u
s
p
o
r
1
h
u
L
Olru:
rlrili: reunuloide
O:leourlrili:
lrc\ulcriu or cdud dc crsorus or urlrilis, urlrosis
oslcoorosis. Lrucslu dc Culidud dc \idu. Chilc, :000
0
o
10
1o
:0
:o
Ldud
l
i
o
v
u
l
o
n
i
u
o
i
1
0
0
l
u
L
.
Arriis 0,! 0,o 0, 1,0 ,0 ,0
Arrosis 0,0 0,0 0,o o,1 , ,7
Oso[orosis 0,! 0,0 0,o .,! ,. ,
1o:l
Oso:riul:rs
0,. 0,1 !,0 o,o .0,1 !,
0 : !1 ! : ! .0 : 11 1 : o1 o : 71 7 nus
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 211
nu: ullo: u urlr dc lo: 5 uo:.
Ln nucrc: :ohrc lo: 50 uo:, c:lu cnuc:lu urrou unu rc\ulcnu
dclurudu dc o:lcooro:: dc %, ncnlru: uc olro: c:ludo: dun
rc\ulcnu: dc dc zz%.
m
a
g
o
A
b
d
o
m
i
n
a
l
b
a
j
o
/
g
e
n
i
t
a
l
e
s
R
e
n
a
l
V
e
s
i
c
u
l
a
r
H
o
m
o
r
r
o
i
d
e
s
%
Sin
Con
Proporc in de pe rs onas de 45 y ms aos que pre s e ntan
dis c apac idad, s e gn e nfme rme dad os te oartic ular y tipo de
dis c apac idad.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
v
e
r
o
i
r
h
a
b
l
a
r
i
n
t
r
u
m
e
n
t
o
c
a
m
i
n
a
r
c
a
m
i
n
a
r
v
i
a
j
a
r
v
e
s
t
i
r
s
e
/
d
e
s
v
e
s
t
i
r
s
e
s
u
b
i
r
/
b
a
j
a
r
e
s
c
a
l
e
r
a
s
b
a
a
r
s
e
t
o
m
a
r
o
b
j
e
t
o
s
b
e
b
e
r
/
c
o
m
e
r
m
a
s
c
a
r
c
o
s
a
s
d
u
r
a
s
c
o
n
t
r
o
l
a
r
e
s
f
i
n
t
e
r
%
Con a r t r it is Con a r t r os is Os t eopor os is Sin cond. os t eoa r t icula r es
Encuest a de Calidad de Vida y Salud. MINSAL-INE, 2000
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 212
lor olru urlc, lu loulzuon
dc c:lc dolor c: dIcrcnlc cn
cr:onu: on _ :n c:lu:
ulolo_iu:. Ln cr:onu: on
urlrl:, urlro:: u
o:lcooro::, lu:
loulzuonc: nu: Ircucnlc:
:on lu: urluluonc: _ lu:
crnu: (% _ 1%
rc:cl\uncnlc), :ucrundo
unhu: u lo oh:cr\udo cn
ohluon :n c:lu: clolo_iu:.
Ln c:lu ullnu, lu:
loulzuonc: nu: Ircucnlc: :on lu uhczu _ lu c:uldu.
.l rc_unlur or dolor u_udo, un :% dc lu ohluon dc huhcr :uIrdo
dolor dc c:uldu, huc:o: o crnu: cn lo: 15 diu: rc\o: u lu cnuc:lu
(11% dc lu: nucrc: _ % dc lo: honhrc:). lor cdud :c oh:cr\u, cl
n:no onorluncnlo uc cn lu: cnIcrncdudc: o:lcourlulurc:,
uuncnlundo u urlr dc lo: 15 uo:.
. lrc\cnon
Lnlrc lu: c:lrulc_u: cIuc: uru rcdur lu d:uudud _ lu rc\ulcnu
dc c:lc onunlo dc ondonc: o:lcourlulurc: :c cnucnlru lu ul\dud
Ii:u
8
. Lnlrc lo: dclcrnnunlc: dc c:lu: cnIcrncdudc: :c cnucnlrun lo:
duo: urlulurc: dc or_cn rcrcuonul _ ouuonul. L:lo:, unlo on cl
:ohrcc:o :on uu:ulc: dc o:lcourlrl: dc rodllu:, udcru _ nuno:. Ll
:ohrcc:o c: un Iulor uc :c u:ou u ro_rc:on dc lu cnIcrncdud. Ll
dc:urrollo dc lu _cnlu no: crnlru cn un Iuluro cruno dcnlIur u
lu: cr:onu: on ullo rc:_o dc ul_uno: lo: dc urlrl: _ or lo lunlo :cr
:uclo dc nlcr\cnonc: dr_du:.
Ln lu uluuldud lu rc\cnon lcruru, cnlrudu cn cl ul\o dcl dolor c:
Iunduncnlul uru lu rchuhlluon _ lu rcduon dc lu d:uudud. Ll
du_no:lo rcoz _ cl lruluncnlo u_rc:\o dc lu urlrl: rcunuloidcu on
lu: nuc\u: dro_u: d:onhlc:, oIrcc lu o:hldud dc rcdur lo:
:inlonu: _ lu d:uudud.
.
1O
L:lu: lcruu: unlo on nlcr\cnonc:
onduluulc:, cn L:ludo: ndo: :on ullzudu: or ncno: dc un 1% dc lu
ohluon uIclu u c:lo: rohlcnu:. Lu :luuon hlcnu no :c c:lnu :cu
ncor.
luru cl u:o dc lu o:lcooro:: cx:lc :uIcnlc c\dcnu uc lu
rc\cnon rnuru c: cIcl\u. Lo: ro_runu: dchcrun nlur lu
ronoon dcl ccro Ii:o, rcduon dcl huhlo luhuuo
8
: L-urlm-nl oI H-ulll und Humun :-rvio-. llioul uolivil und l-ulll u r-orl oI
ll- ur_-on _-n-rul. llunlu, C HH:, CLC, 1o.
W-inLlull ML. ll-umuloid urllrili lr-ul nov, nol lul-' (Ldiloriul). nnul oI lnl-rnul
M-dioin- 12~ 77o77~, 1o.
1
\un d-r H-id- ., 1uooL 1W, Lilmu 1W. l- -II-oliv-n- oI -url lr-ulm-nl vill
-oondur lin- unlirl-mulio dru_. rundomiz-d oonlroll-d lriul. nnul oI lnl-rnul
M-dioin- 12~(8) o707, 1o.
!rcucnia dc dolor dc c:alda, huc:o: _
icrna: cn lo: 1u dia: rcvio: a la cnuc:la,
:c_un cdad.
u
1
1u
2
2u
o
O u 14 1 u 1: 2O u 44 4 u o4 o u 74 7 nu:
d
2
2
21
18
70
7
80
0
20
d0
o0
80
100
17 18 1
liio:iio
druiuniciio
luliuii\o
17 i d.00d
18 i o.800
1 i 8.020
lLGlONL: lLGlONL: lLGlONL: lLGlONL:
COLLl1lA COLLl1lA COLLl1lA COLLl1lA
%) %) %) %)
l 1.7
ll 1o.1
lll o0.0
l\ oo.
\ oo.1
\l o7.!
\ll 7!..
\lll oo.1
lX oo.7
X .
Xl oo.7
Xll .
lM 0.o
1O1AL 1O1AL 1O1AL 1O1AL
lAl: lAl: lAl: lAl: o!.0 o!.0 o!.0 o!.0
Co-rur: d- -n-Iii:rios Co-rur: d- -n-Iii:rios Co-rur: d- -n-Iii:rios Co-rur: d- -n-Iii:rios
[or r-ion-s. !o [or r-ion-s. !o [or r-ion-s. !o [or r-ion-s. !o
lu-n- lOl n: nir:d: :
londo. lONA:A, !.
Distribucin de pacientes segn lugar de fallecimiento.
Programa Nacional de Alivio del Dolor y Cuidados
paliativos. Chile, 1995-1999
30
45
50
80
95
45
40
35
15
25
15 15
5 2
8
0
20
40
60
80
100
1995 1996 1997 1998 1999
%
Hogar
Hospital
Otros
1997 n: 4.004
1998 n: 6.800
1999 n: 8.020
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 21o
:luuon cn Chlc nuc:lru
ncoriu: noluhlc:. Ll uc cl
uc:o u lcruu ulul\u :cu
rcoz, lunhn Iu\orcc lu
uldud dc \du dc lo:
ucnlc: lcrnnulc:. Lu
I_uru :_ucnlc nuc:lru lu
ncoriu cn lu oorlundud cn
lu ulcnon, : hcn cn c:lc
u:clo hu_ nuho uc
ncorur.
3.10 SALUD BUCAL
Lu :ulud huul c: rconodu ono unu dc lu: rordudc: dc Sulud
dcl ui:, lo uc hu crnldo uc d:lnlo: ulorc: olilo: _
:oulc: unulcn nu: dclcnduncnlc lu :luuon cx:lcnlc, u:i ono
unu nu_or crcon dc lu ohluon Ircnlc u c:lu: ulolo_iu: uc
uIclun :u :ulud _cncrul _ :u uldud dc \du.
Ll uhorduc dc lu :luuon dc Sulud Luul dc lu ohluon rcucrc
ulur cnIouc: dc Sulud luhlu hu:udo: cn du_no:lo:
cdcnolo_o:, rorzudo: :ohrc _ruo: dc rc:_o, on ncddu:
o:locIcl\u: _ dc ullo nulo _ rcIorzundo cl lruhuo
nulld:lnuro c nlcr:clorul.
nu nu_or u:_nuon dc uorlc c:lulul u lu Sulud Luolcnlul
dchcru cnnurur:c cn rno: nodcrno: dc lunIuon, _c:lon
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Sulud Luul Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Sulud Luul Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Sulud Luul Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru Sulud Luul
Ohcl\o: dc !nulo. Ohcl\o: dc !nulo. Ohcl\o: dc !nulo. Ohcl\o: dc !nulo.
l:nnur urc: dcnlulc: cn ohluon ncnor dc z0 uo:. Sc ncdru
c:lc nulo cn lu ohluon dc 1z uo:, lo_rundo un !ndc COll dc
1,: cn c:u cdud.
Cohcrluru dc ulcnon odonlolo_u cn cl ncnor dc z0 uo:. Mclu
ulunzur unu ohcrluru dcl 50% cn lo: ncnorc: dc z0 uo:.
Ohcl\o: dc lc:urrollo. Ohcl\o: dc lc:urrollo. Ohcl\o: dc lc:urrollo. Ohcl\o: dc lc:urrollo.
75% dc lu ohluon rolc_du on Iluor cn cl u_uu oluhlc
:0% dc c:olurc: cn louldudc: rurulc: rolc_do: on
cnuu_uloro: :cnunulc: dc Iluor
o0% dc lo: c:olurc: dc 1 hu:o (c:uclu: nunulc: _ url.
:uh\cnonudu:) on rncro: nolurc: dcInl\o: :uno:
o0% dc lo: c:olurc: dc 7 hu:o (c:uclu: nunulc: _ url.
:uh\cnonudu:) on :c_undo: nolurc: dcInl\o: :uno:
Ooriunidud d- lu i_-noion -n in_r-:o:. lro_ruru
Nuoionul d- livio d-l Lolor , Cuidudo: uliuiivo:. Chil-,
!997!999
19 50
55
!7
!8
!1
!:
!o
:7
:5
9
8
0
:0
10
o0
80
!00
!997 !998 !999
:1 horu:
:118 horu:
197: horu:
` o diu:
!997 n 1.001
!998 n o.800
!999 n 8.0:0
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 217
_ udnn:lruon, on rlcro: dc cIcnu. Lu: ncddu: uludu:
dchcn c:lur rc:uldudu: on c\dcnu: cnliIu:. Ll nodclo dchc
rocndcr u unu uldud dcIndu ono un ullo n\cl dc cxclcnu
roIc:onul, u:o cIcnlc dc lo: rcur:o:, ninno rc:_o uru cl
ucnlc _ cuo dc :ulud, _ on :ul:Iuon or urlc dcl u:uuro.
Sc dchcrun rorzur lu: uonc: ronoonulc: _ rc\cnl\u:
cl_cndo uucllu: dc nu_or nulo _ ncor o:lohcncIo,
dr_du: rcIcrcnlcncnlc huu lo: _ruo: nu: :u:clhlc:, on
unu ul\u urluon dc lu onundud. Lu: ul\dudc: cduul\u:
cn Sulud Luul dchcrun c:lur nlc_rudu: u lodu lu ulcnon, dc nodo
dc rcIorzur lu rc:on:uhldud nd\duul _ olcl\u dcl ududo dc
lu :ulud huul. Ll no dc:urrolluru ulludc:, huhlo: _
ononcnlo: :uluduhlc:, dc:dc lcnrunu cdud, cnruccndo :u
:uhcr u lru\: dcl roc:o dc cduuon onlnuu u lo lur_o dc :u
\du.
u. Fulorc: Condonunlc:
Lulunu nulcrnu. Lulunu nulcrnu. Lulunu nulcrnu. Lulunu nulcrnu.
L: ncc:uro rconocr uc cl unununluncnlo, rncru Iunon dc lu
hou, lcnc unu nlunu urlulur cn cl dc:urrollo dc lu: c:lruluru:
nuxloIuulc: _ dcnluriu:, or c:lu ruzon lu :ulud huul rcucrc dc unu
ronoon ul\u dc lu lulunu nulcrnu udcnu:, lu lchc hununu o:cc
lu Iornuluon udcuudu cn uldud _ oncnlruon dc :u: ononcnlc:
uru lu: ncc:dudc: nulronulc:, ncluholu: c nnunolo_u: dcl no _
lo uo:lunhru u dclu: no uzuurudu:.
.u:cnu o huo: n\clc: dc urc: dcnlulc: cn cnur_udu(o) dc lu .u:cnu o huo: n\clc: dc urc: dcnlulc: cn cnur_udu(o) dc lu .u:cnu o huo: n\clc: dc urc: dcnlulc: cn cnur_udu(o) dc lu .u:cnu o huo: n\clc: dc urc: dcnlulc: cn cnur_udu(o) dc lu
runzu dcl rcn nudo runzu dcl rcn nudo runzu dcl rcn nudo runzu dcl rcn nudo
L:culncnlc dc lu nudrc. Lu urc: dcnlul c: unu cnIcrncdud
nIclo onlu_o:u. L:lu lru:n:hldud :c rculzu or S. Mulun: _
ucdc :cr lru:nldu or nlcrunho dc :ul\u.
L:ludo: lino: dcnuc:lrun uc ncnlru: nu: lurdc un no c:
nIcludo on S. Mulun:, rc:cnlu ncno: rc:_o dc lcncr urc:
dcnlulc:. nu Iornu dc rc\cnon c: c\lur lu nIcon dcl lcn
Nudo o o:oncrlu cl nu_or lcno o:hlc.
!n:luluon dc huhlo: :uluduhlc: dc Sulud Luul !n:luluon dc huhlo: :uluduhlc: dc Sulud Luul !n:luluon dc huhlo: :uluduhlc: dc Sulud Luul !n:luluon dc huhlo: :uluduhlc: dc Sulud Luul
lc:clo u nulron _ Ircucnu ulncnluru, :uon c h_cnc
huodcnlul lu uluon dc c:lrulc_u: ronoonulc: _ rc\cnl\u:
nlc_rudu: lcnc nuncro:u: \cnluu: uru lu onundud _ lo: :cr\o: dc
:ulud. Lu cnlrc_u dcl Cononcnlc dc Sulud Luul cn cl Conlrol dcl No
Suno crnlc ul cuo dc :ulud cnlrc_ur unu rc:uc:lu nlc_rudu dc
ronoon _ ududo: cn :ulud dc:dc cl nuncnlo, _urunlzundo lu
c\uluuon _ cduuon dc lodo: lo: ududo: uc :c dchcn lcncr cn lo:
no:, ndccndcnlcncnlc dc : hu :do o no dclcludo o : on:llu_c o
no un nol\o dc rcouuon dc lo: udrc:.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 218
.:n:no cl Conlrol Odonlolo_o dcl No Suno rculzudo or cl
odonlolo_o u lo ncno: u lo: z _ 1 uo: dc cdud dcl no, crnlc
rcIorzur lu: rconcnduonc: rc:clo u Iornuon dc huhlo:
:uluduhlc: _ un onlulo no lruunulo dcl no cn unhcnlc lino.
Sc ncoru lu cudud, oncndo ul ulunc dc lodo: lo: no: un
c:lundur ninno dc uldud, rcducndo lu: dc:_uuldudc: cx:lcnlc:
cnlrc lu ulcnon uc rchcn lo: no: cn lo: d:lnlo: :cr\o: dc
:ulud.
!rcsciia uc Iluor ci c !rcsciia uc Iluor ci c !rcsciia uc Iluor ci c !rcsciia uc Iluor ci cl aua oiaLlc uc oisumo. ci uosis suIiiciic l aua oiaLlc uc oisumo. ci uosis suIiiciic l aua oiaLlc uc oisumo. ci uosis suIiiciic l aua oiaLlc uc oisumo. ci uosis suIiiciic
ara rcvciir arics. ara rcvciir arics. ara rcvciir arics. ara rcvciir arics.
Lu uon rolcloru dc lo: Iluoruro: c: rconodu ono lu c:lrulc_u
nu: cIuz _ on\cncnlc uru rcdur lu ndcnu dc urc: dcnlul.
Ln Chlc uluulncnlc cl 51% dc lu ohluon c:lu rolc_du on Iluor
cn cl u_uu oluhlc _ c: ncc:uro c:luhlccr ro_runu: nuonulc:
ullcrnul\o: uru lu: louldudc:, c:culncnlc rurulc:, dondc no c:
Iulhlc lnuncnlc nlcncnlur un ::lcnu dc Iluoruruon dcl
u_uu oluhlc.
h. Fulorc: dc lc:_o
Ln Sulud Luul cx:lcn Iulorc: dc rc:_o uc ndcn cn lu clolo_iu dc
lu: cnIcrncdudc: huulc:, u:i ono c:lu: ulolo_iu: ucdcn :cr Iulorc:
dc rc:_o uru olru: cnIcrncdudc: ::lnu:. lor ccnlo, :c hu
dcno:lrudo uc lu nIcon u:oudu u lu rc:cnu dc cnIcrncdud
crodonlul no :c rc:lrn_c ul lcdo crodonlul :no lunhn, lcnc un
olcnul dc rodur cIclo: ::lno:, on:llu_ndo:c lu crodonll:
cn un Iulor dc rc:_o dcl dcIcnlc onlrol ncluholo dc lo: ucnlc:
duhlo:, dc urlo: rcnuluro: _ nuncnlo: dc no dc huo c:o, dc
ncunoniu hulcrunu _ dc cnIcrncdud urdo\u:ulur
1:
.
1o
14
1
Fulorc: dc lc:_o dc lu Funlu Fulorc: dc lc:_o dc lu Funlu Fulorc: dc lc:_o dc lu Funlu Fulorc: dc lc:_o dc lu Funlu
Luo N\cl dc L:olurdud dc lo: ludrc:.
N\clc: :ooconono huo _ ncdo huo.
Condonc: :unluru: dc lu \\cndu
Mulo: huhlo: dc h_cnc Iunlurc:
Mulo: huhlo: nulronulc: _ dclu uro_nu
l:lrhuon _co_ruIu (urhunorurul).
!ndc: ullo: dc urc: _ dc cnI. _n_\ulc: _ crodonlulc:
Iunlurc:
lcIcnlc Iluorlcruu lou o ::lnu
1?
C-noo l., Lo- H. l- ro-l oI l-mio oondilion und diord-r in -riodonlul
di-u-. l-riodonlolo_ 2000. 1o 2 8 11o.
1o
OII-nLuol-r :. l-riodonlol inI-olion u u oiLl- ril Iuolor Ior r-l-rm lov Lirll
v-i_ll. 1. l-riodonlul 1o o7 110o 111o.
11
:ounnui-oo . l-lulionli L-lv--n -riodonlul di-u- und Luol-riul n-umoniu 1.
l-riodonlul 1o o7 111~1122.
1
L-ol 1. l-riodonlul di-u- und ourdio vuoulur di-u- 1. l-ridonlol 1o
o7 112o11o7.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 21
Fulorc: dc lc:_o !nd\duul Fulorc: dc lc:_o !nd\duul Fulorc: dc lc:_o !nd\duul Fulorc: dc lc:_o !nd\duul
- lc:nulron :c\cru dc lu nudrc cn cl cnhuruzo
- MulIornuon on_nlu(I:uru luholcorno).
- Hoxu crnulul, u_ur ncnor dc u lo: 5 nnulo:
- L:u:u o nulu lulunu nulcrnu
- lc:nncrulzuon dc lu lincu nconulul
- LnIcrncdudc: rc:ruloru: u rcclon
- Frcnllo :uhln_uul orlo.
- :o dc hhcron nolurno dc:u: dcl uo _ ncdo.
- Mulo: huhlo: dc nulron _ dc Ircucnu dc on:uno dc
ulncnlo: uzuurudo:
- Ldud
- Mulu H_cnc Luul
- Mulo: huhlo: dc :uon _ dc_luon
- Huhlo dc hchcr liudo: cndulzudo:,
- :o Ircucnlc dc ncduncnlo: (unlholo:, uruhc: uru lu
lo: _ olro:).
- Fo:u: _ I:uru: roIundu: cn lo: dcnlc:
- lc:rudor(u) huul
- lrc:cnu dc nu: dc 10 olonu: dc 1.1.c,1ococo nu1an.
- lrc:cnu dc ulo_cno: crodonlulc: ac1.no/ac.11u.
_.n_.+a1.., ,o.,n..onona _.n_.+a1.. | /ac1c.o.Jc. 1o..1nu..
- Condonc: dc :ulud LnI. ::lnu: (duhclc:)
1U
1
- l:uudud Ii:u _/o ncnlul1uhuu:no _ Xcro:loniu
18
.
- Luo n\cl dc c:olurdud
1.
.
. .nlccdcnlc: Ldcnolo_o: dc Sulud Luul
Curc: dcnlulc: Curc: dcnlulc: Curc: dcnlulc: Curc: dcnlulc:
L:ludo: cdcnolo_o: nuonulc: rculzudo: cn 1::1::7
1:::
:O
:1
::
dcnuc:lrun uun lu cr::lcnu dc ullo: indc: dc urc:
cn lu ohluon nIunll, on unu rc\ulcnu nuonul dc urc:
dcnlulc: cn no: dc u o uo:, dc o7,o%, on unu h:loru dc urc:
dc dcnlc: lcnorulc: _ dcInl\o: (dcnlon nxlu) roncdo dc
1
L-llin_ C., Hinil-r 1. und Lumm-ll C. lnIlu-no- oI diuL-l- m-llilu on ll- -v-ril oI
-riodonlul di-u- 1. l-riodonlol 1o~ o5 ~7o~80..
17
C. L-nnion L. Coll-_-n l., lo- L. LiuL-l- und -riodonlul di-u- 1.
l-riodonlol 1o o7 1oo17o
18
Ismail A, Burt B, Eklund S. Epidemiological pattern of smoking and periodontal
disease in the United States. JADA 1983 : 106 : 617-623.
1
Horton y and Sumnich R. Relationships of educational levels to periodontal disease
and oral higiene with variables of age and geographic regions. J. Periodontol 1967 : 38 :
335-339.
?
rLinu ., Curo 1. C \io-nl M. Curi- d-nluriu Iluoroi -n nio d- o u 8 12
uo d- lu ll, lM., \l, \lll, lX X l-_ion-. MlN:L, uoullud d- Odonlolo_iu
niv-ridud d- Clil- 1o.
?1
rLinu ., Curo 1. C \io-nl M., Curi- d-nluriu Iluoroi -n nio d- o u 8 12
uo d- lu l-_ion- l, lll, l\, \ll, Xl Xll 17.
??
rLinu ., Curo 1. C \io-nl M., Curi- d-nluriu Iluoroi -n nio d- o u 8 12
uo d- lu \ l-_ion. 1
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 220
5.1 dcnlc: uIcludo:. . lo: 1z uo: cl COll
-
COlL= C ouri- OoLlurudu l -rdidu +indiouoion d- -xlruooion.
?o
Cumonul 1. lr-vul-noiu d- -nI-rm-dud- -riodonlul- d- ouri- d-nlul -n lu
oLluoion d- o5~~ d- o57~ uo d- niv-l ooio-oonomioo Luo m-dio Luo d- lu
rovinoiu d- :unliu_o, lM. d-l-rminuoion d- lo r-ouro lumuno n-o-urio uru u
lrulumi-nlo. -i uru _rudo d- Mu_il-r -n Ci-noiu odonlolo_iou oon m-noion -n
l-riodonlolo_iu, uoullud d- Odonlolo_iu d- lu niv-ridud d- Clil-. 1o
?1
Cumonul 1. lr-vul-noiu d- -nI-rm-dud- -riodonlul- d- ouri- d-nlul -n lu
oLluoion d- o5~~ d- o57~ uo d- niv-l ooio-oonomioo Luo m-dio Luo d- lu
rovinoiu d- :unliu_o, lM. d-l-rminuoion d- lo r-ouro lumuno n-o-urio uru u
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 221
Lo: c:ludunlc: dc lu lc_on Mclroollunu on cdudc: cnlrc 151o
uo: dc cdud rc:cnluhun cn cl uo 1:o un :% dc _n_\l: lc\c _
lo: uc rc:cnluhun crodonll: nur_nul on:lluiun cl 10.% dcl
lolul dc u:o: cxunnudo:
:
.
.nonuliu: dcnlo .nonuliu: dcnlo .nonuliu: dcnlo .nonuliu: dcnlo nuxlurc: nuxlurc: nuxlurc: nuxlurc:
lc:clo u nulolu:onc:, :c c:lnu uc uIclun u un ullo orcnluc
dc nuc:lru ohluon. Ln Chlc no cx:lc un c:ludo nuonul uc
crnlu c:luhlccr dulo: rculc: dc lu rc\ulcnu dc lu: unonuliu:
dcnlo nuxlurc: (.lM). Ln cl uo 1:o7, :c cnonlro unu rc\ulcnu
dc unonuliu: dcnlonuxlurc: dc 1:.%, cn c:ludunlc: dc u 1o
uo: dc cdud cn lu lc_on Mclroollunu. Lu: unonuliu: lcnlo
Muxlurc: uIclun u un ullo orcnluc dc lu ohluon ncnor dc 15
uo:, no cx:lcndo cn cl ui: rcur:o: :uIcnlc: cn nIruc:lruluru
_ rcur:o: hununo: c:culzudo: uru durlc: unu udcuudu
:oluon.
Ln cl uo 1::5
:U
, cn c:ludo dc rc\ulcnu dc unonuliu: dcnlo
nuxlurc:, urc: _ Iluoro::, cn unu nuc:lru dc o1: c:olurc:
rculzudo cn cl Scr\o dc Sulud Mclroolluno Sur dc lu lc_on
Mclroollunu, cn no: dc 5, 1z _ 15 uo: crlcnccnlc: u n\clc:
:ooconono: ncdo _ ncdo huo, :c cnonlro uc cl o,% dc
lo: no: dc 5 uo: rc:cnluhun ul_un lo dc unonuliu: dcnlo
nuxlurc:.
Ln on:dcruon ul _run duo dc Sulud Luul uc uun uIclu u lu
ohluon, lu c:u:cz dc rcur:o: odonlolo_o: cn cl :clor uhlo uru
oIcrlur unu :oluon nlc_rul u c:lo: rohlcnu: _ :u \ulncruhldud Ircnlc
u lu: uonc: ronoonulc: _ rc\cnl\u:, :c c\dcnu lu ncc:dud dc
onlnuur dc:urrollundo nlcr\cnonc: cIuc: _ cIcnlc:, Ioulzudu:
cn _ruo: rorluro: _ uc crnlun :c_ur u\unzundo cn lu rc:oluon dc
lo: rnulc: rohlcnu:.
d. !nlcr\cnonc: lrorzudu:
luru Curc: lcnlul luru Curc: lcnlul luru Curc: lcnlul luru Curc: lcnlul
- 11uo.u.ac.n Jc1 a_ua ,o1a/1c 11uo.u.ac.n Jc1 a_ua ,o1a/1c 11uo.u.ac.n Jc1 a_ua ,o1a/1c 11uo.u.ac.n Jc1 a_ua ,o1a/1c
Lu rnul ncddu rc\cnl\u dc Sulud luhlu cn
Odonlolo_iu, c: lu Iluoruruon dcl u_uu oluhlc, cn zonu:
lrulumi-nlo. -i uru _rudo d- Mu_il-r -n Ci-noiu odonlolo_iou oon m-noion -n
l-riodonlolo_iu, uoullud d- Odonlolo_iu d- lu niv-ridud d- Clil-. 1o
?
-rnund-z O. Lludo d- :ulud Luoul d- lo -ludiunl- d- L. Luiou M-diu d- lu
lM. lo r-ouro lumuno n-o-urio uru u lrulumi-nlo. -i uru _rudo d-
Mu_il-r -n :ulud luLliou. Lou-lu d- :ulud luLliou, uoullud d- M-dioinu d- lu
niv-ridud d- Clil-. 187
?
Cu-rr-ro :., :ilvu . lr-vul-noiu d- LM -n unu oLluoion -oolur d- lu lM.
Mono_ruIiu. 18o
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 222
dondc cl Iluor nulurul, c: ncnor dc 0,5 n, _ :cu
lnuncnlc Iulhlc :u nlcncnluon. Lo: c:ludo: dc
Iulhldud _ lu nlcncnluon _ onlrol dc c:lu ncddu,
dchcn oordnur:c _ dc:urrollur:c cn onunlo on cl
Mn:lcro dc Ohru: luhlu: _ lu Sucrnlcndcnu dc
Scr\o: Sunluro:. Lu \_lunu cdcnolo_u dc c:lu
ncddu, :cru rc:on:uhldud dcl N\cl Ccnlrul _ dc lo:
Scr\o: dc Sulud rc:cl\o:
:
.
- 1n)ua_a1o..o. .cnana1c. 11uo.u.aJo. 1n)ua_a1o..o. .cnana1c. 11uo.u.aJo. 1n)ua_a1o..o. .cnana1c. 11uo.u.aJo. 1n)ua_a1o..o. .cnana1c. 11uo.u.aJo.
Ln zonu: rurulc: _ cn louldudc: :n :unn:lro dc u_uu
oluhlc Iluorurudu nulurul o urlIulncnlc, c: ncc:uro
dc:urrollur ro_runu: dc Iluoruruon ullcrnul\o: ono hu
:do cl lro_runu dc Lnuu_uloro: :cnunulc: dc Iluoruro dc
:odo, dc:lnudo u c:olurc: dc Lduuon hu:u nunul _
urlulur :uh\cnonudu
:8
.
- .,1.cac.n Jc 11o. a ,.oJuc1o. 1c1co. .,1.cac.n Jc 11o. a ,.oJuc1o. 1c1co. .,1.cac.n Jc 11o. a ,.oJuc1o. 1c1co. .,1.cac.n Jc 11o. a ,.oJuc1o. 1c1co.
Olru ullcrnul\u ::lnu dc u:o dc Iluoruro: cn zonu: rurulc:,
dondc uun no ucdcn ucdcr ul ro_runu dc Iluoruruon dcl u_uu
oluhlc, c: lu cnlrc_u dc rodulo: Iluorurudo: u lru\: dcl lN.C
uru ohluon ncnor dc uo: _ cl lro_runu dc .lncnluon
L:olur Iluorudo (l.LFl) c:lc ullno nlcncnludo or 1N.LL,
cn L:uclu: rurulc: dc lu !X lc_on, dc:dc cl uo z000.
Lx:lcn c:ludo: onlu_cnlc: uc lu uluon nu:\u dc
c:lc lo dc ro_runu: dc u:o dcl Iluor cn ulncnlo: lulco:
c: ulluncnlc on\cncnlc cn no: cn rc:_o dc dc:urrollur
urc: dcnlulc:, dchdo u lu: ondonc: _co_ruIu:, :oo
cononu: _ ullurulc: cn uc \\cn.
- 1.o Jc :c11an1c. 1.o Jc :c11an1c. 1.o Jc :c11an1c. 1.o Jc :c11an1c.
Lo: :cllunlc: _ lo: Iluoruro: cn onunlo on:llu_cn cl ncor
c:Iucrzo dc lu odonlolo_iu rc\cnl\u. Lu c\dcnu nundul
dcnuc:lru uc lo: ro_runu: dc rc\cnon _ cduuon
n:luurudo: u n\cl c:olur :on nlodo: cIcl\o: uru
rono\cr hucnu :ulud huul uru lodu lu \du.
Ln lo: Scr\o: Clino: :c oh:cr\u uc lo: rncro: nolurc:
dcInl\o:, dcnlc: Iunduncnlulc: cn lu _uiu dc cruon dc lu
dcnlon dcInl\u, ucdcn \cr:c uIcludo: o crddo: u
lcnrunu cdud or urc: dcnlulc:. lor c:lu ruzon c:
ncc:uro :u rolcon c:ciIu _ lu cduuon cn :ulud
ono ononcnlc rorluro uru cl lo_ro dc ondulu:
:uluduhlc: cn :ulud huul.
?7
Minil-rio d- :ulud, llun Nuoionul d- :ulud LuooL-nlul. 10
?8
Minil-rio d- :ulud. Normu d- uo d- Iluoruro -n lu r-v-noion
odonlolo_iou. 18
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 22o
Lo: :cllunlc: :on rc:nu: Iludu: _ dc ou \:o:dud,
uuloolncrzuhlc: o Ioloul\udu:, uc :c ulun :ohrc cl
c:nullc dcnluro dc Io:u: _ I:uru:, uru rcIorzur cl dcnlc _
rolc_cr lu: :ucrIc: \ulncruhlc: dc lu n\u:on hulcrunu.
Su xlo :c hu:u cn lu uudud dc udhcrr:c Irncncnlc u lu
:ucrIc dcl c:nullc _ u:lur unlo: _ I:uru: dcnluriu: dcl
ncdo huul. Lu lnu dc uluon dc :cllunlc: c: :cnllu
_ dc ullo o:lo cIcl\dud
:.
.
- 1oncn1o | ,.onoc.n Jc 1a :a1uJ 1uca1 1oncn1o | ,.onoc.n Jc 1a :a1uJ 1uca1 1oncn1o | ,.onoc.n Jc 1a :a1uJ 1uca1 1oncn1o | ,.onoc.n Jc 1a :a1uJ 1uca1
Lu: ul\dudc: ronoonulc: _ cduul\u: uc :c dchcn
dc:urrollur cn lo: c:luhlcncnlo: cduuonulc:, u lru\:
dc lodo cl criodo Iornul\o dc lu cr:onu, dchcn r
orcnludu: u rcur huhlo: Iu\oruhlc: uc :cun rolclorc:
Ircnlc u lo: Iulorc: dc rc:_o unlcrorncnlc ludo:.
lc:lclc c nororuon ro_rc:\u dc ulncnluon
onlcncnluru.
luonulzuon cn cl on:uno dc uzuur
:o uroudo dc Iluoruro:
Lucno: huhlo: dc h_cnc huul _ onlrol udcuudo dc lu
luu hulcrunu
Mol\uon :ohrc cl uuloududo
luru LnIcrncdudc: Gn_\ulc: _ lcrodonlulc: luru LnIcrncdudc: Gn_\ulc: _ lcrodonlulc: luru LnIcrncdudc: Gn_\ulc: _ lcrodonlulc: luru LnIcrncdudc: Gn_\ulc: _ lcrodonlulc:
ludo uc lu: cnIcrncdudc: _n_\ulc: _ crodonlulc: ucdcn
nur:c cn Iornu rcoz cn lu ncz _ udolc:cnu _ uc : no :on
oorlununcnlc lruludu: dcr\un cn rddu dc lcdo dc :oorlc _
rddu dc dcnlc:, lrun:Iornundo:c cn lu :c_undu uu:u dc
dc:dcnluncnlo dc lu ohluon, on nulo cn lu uuloc:lnu _
uldud dc \du dc lo: nd\duo:, c: ncrul\o dc:urrollur c
nlcncnlur c:lrulc_u: dc ronoon _ rc\cnon dc c:lu:
cnIcrncdudc:, _u :cu cn cl n\cl nd\duul ono cn cl n\cl
onunluro
oO
. Scndo lu: :oluonc: nu: ruonulc: _ cIcl\u:
uru on:c_ur uc lo: ncnorc: dc z0 uo: llc_ucn u lu udullcz on
unu ncor :ulud huul
Fu:c dc Su:clhldud lronoon _ rolcon c:ciIu
(lrc\cnon lrnuru)
Fu:c lrc:nlonulu lu_no:lo lrcoz _ lruluncnlo
oorluno. (lrc\cnon Scunduru)
Fu:c dc !n\uldcz Lnluon dcl duo _
lchuhlluon (lrc\cnon
1cruru)
?
Minil-rio d- :ulud, Normu d- uolividud- romooionul- r-v-nlivu --oiIiou
-n lu ul-noion odonlolo_iou inIunlil. 18
o
Minil-rio d- :ulud, Normu -n r-v-noion d- -nI-rm-dud- _in_ivul-
-riodonlul-. 18
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 22~
- 1.onoc.n | ,.o1ccc.n, c.,cc.1.ca /1.c+cnc.n 1..na..a! 1.onoc.n | ,.o1ccc.n, c.,cc.1.ca /1.c+cnc.n 1..na..a! 1.onoc.n | ,.o1ccc.n, c.,cc.1.ca /1.c+cnc.n 1..na..a! 1.onoc.n | ,.o1ccc.n, c.,cc.1.ca /1.c+cnc.n 1..na..a!
Ohcl\o: ocruonulc:
lc:urrollur huhldudc:, ondulu:, ulludc: huu cl
uuloududo, c:llo: _ nodo: dc \du :uluduhlc:.
Forlulccr cl rol Iornudor _ :oulzudor dc lu Iunlu cn
rcluon u roc:o: \nuludo: on lu :ulud.
Conlrhur u rcur onundudc: on:cnlc: _ rc:on:uhlc:
dc :u :ulud.
- 1o.na. Jc .n1c.+cnc.n Jc1 11an Jc 1.onoc.n 1o.na. Jc .n1c.+cnc.n Jc1 11an Jc 1.onoc.n 1o.na. Jc .n1c.+cnc.n Jc1 11an Jc 1.onoc.n 1o.na. Jc .n1c.+cnc.n Jc1 11an Jc 1.onoc.n
Lduuon Lduuon Lduuon Lduuon Ll roo:lo dc lu ul\dud cduul\u cn ronoon _
rc\cnon dc cnIcrncdudc: _n_\ulc: _ crodonlulc: c:
nunlcncr u lo: no: _ udolc:cnlc: on :u: cniu: _ lcdo: dc
:oorlc dc lo: dcnlc: :uno:, dc:urrollundo ondulu: dc
rolcon Ircnlc u dclcrnnudo: rc:_o:.
Mol\uon Foncnlo dc lu uuloc:lnu. Mol\uon Foncnlo dc lu uuloc:lnu. Mol\uon Foncnlo dc lu uuloc:lnu. Mol\uon Foncnlo dc lu uuloc:lnu. Lo: dcnlc: :on unu dc
lu: urulcri:lu: Iuulc: _ Ii:u: nu: norlunlc:, uundo :c
crdcn roducn ullcruonc: c:llu:, Iunonulc: _ dc lu \du
dc rcluon dcl o\cn. Lu: ncddu: rc\cnl\u: :on o:lo
cIcl\u:.
.ulocxuncn _ Lxuncn Luul crodo .ulocxuncn _ Lxuncn Luul crodo .ulocxuncn _ Lxuncn Luul crodo .ulocxuncn _ Lxuncn Luul crodo onrcndc rc\cludo dc
luu hulcrunu nlruorul, dclcrnnuon dc :_no: lino: dc
cniu: _ nuo:u:, on:luluon dc lu: ulolo_iu c norlunu
dcl onlrol huul crodo on un odonlolo_o _cncrul. Ln u:o
uc _u :c hu :uIrdo cnIcrncdud crodonlul, rono\cr lu
norlunu dcl unlncnlo dc lu lcruu dc :oorlc
crodonlul.
.uloududo cn L:uclu:, Colc_o:. Lu_urc: dc rcunonc: _ .uloududo cn L:uclu:, Colc_o:. Lu_urc: dc rcunonc: _ .uloududo cn L:uclu:, Colc_o:. Lu_urc: dc rcunonc: _ .uloududo cn L:uclu:, Colc_o:. Lu_urc: dc rcunonc: _
lruhuo. lruhuo. lruhuo. lruhuo. 1nu dc onlrol ncuno dc lu luu hulcrunu u
lru\: dc unu orrclu h_cnc huul.
lclu cul lclu cul lclu cul lclu culhrudu. hrudu. hrudu. hrudu. !nlur onclo dc on::lcnu _ udhc:\dud
dc lo: ulncnlo: cn rcluon u lu dIullud uru :cr rconodo:
dc:dc lu :ucrIc dcnluriu. Son norlunlc: lunhn lo:
onclo: dc oorlundud dc n_c:lu, ono lu Ircucnu on uc
:c on:uncn lo: ulncnlo: durunlc cl diu. Lu udhc:\dud dc lu
luu hulcrunu u lo: dcnlc: cn rcluon ul lcno o:l n_c:lu
dc ulncnlo:, c: ro_rc:\u uundo no cx:lc clludo.
lurluon onunluru. lurluon onunluru. lurluon onunluru. lurluon onunluru. L:lnulur lu urluon _ u:o dc
rcur:o: onunluro: uru rono\cr lu :ulud huul uluundo
:ohrc :u: ondonc: o Iulorc: dc rc:_o.
Fornuon _ uuluon dc nonlorc: dc :ulud. Fornuon _ uuluon dc nonlorc: dc :ulud. Fornuon _ uuluon dc nonlorc: dc :ulud. Fornuon _ uuluon dc nonlorc: dc :ulud. Quc ucdun
lruhuur cn cl dc:urrollo c nlcncnluon dc lu: dIcrcnlc:
c:lrulc_u: dc ronoon _ rc\cnon.
Lnlrc_ur Lnlrc_ur Lnlrc_ur Lnlrc_ur nol\uon _ ononcnlo: :ohrc c:lu: ulolo_iu: cn lu nol\uon _ ononcnlo: :ohrc c:lu: ulolo_iu: cn lu nol\uon _ ononcnlo: :ohrc c:lu: ulolo_iu: cn lu nol\uon _ ononcnlo: :ohrc c:lu: ulolo_iu: cn lu
Iornuon dc Iuluro: odonlolo_o: _ uuluon o:lcror dc lo: Iornuon dc Iuluro: odonlolo_o: _ uuluon o:lcror dc lo: Iornuon dc Iuluro: odonlolo_o: _ uuluon o:lcror dc lo: Iornuon dc Iuluro: odonlolo_o: _ uuluon o:lcror dc lo:
roIc:onulc:. roIc:onulc:. roIc:onulc:. roIc:onulc:. L:lnulur lu nlc_ruon lrun:\cr:ul dc onlcndo:
dc ronoon _ rc\cnon dc lu: cnIcrncdudc: _n_\ulc: _
crodonlulc: cn lo: urrulun: dc lu: urrcru: dc odonlolo_iu _
cn lu uuluon dc odonlolo_o: uru ncorur :u: huhldudc: c
nrcncnlur :u onron:o on lu rc\cnon dc c:lu:
cnIcrncdudc:.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 225
lroIlux: crodu lroIlux: crodu lroIlux: crodu lroIlux: crodu L: lu rcnoon dc luu hulcrunu, ululo
_ lnonc: dc lu :ucrIc cxuc:lu _ no cxuc:lu dcl dcnlc ul
:uo crodonlul or ncdo dcl dc:lurlruc :uru_n_\ul _ uldo
oronuro.
Corrcon dc rc:luuruonc: dcIcluo:u: Corrcon dc rc:luuruonc: dcIcluo:u: Corrcon dc rc:luuruonc: dcIcluo:u: Corrcon dc rc:luuruonc: dcIcluo:u: uc uu:un
nIlunuon _ c\cnluulncnlc dc:lruon dc lo: lcdo:
crodonlulc:.
- 1uhuu:no uuncnlu cl rc:_o dc cnIcrncdud crodonlul
dc:lrul\u _ rcurrcnlc _ cl rc:_o dc no rc:ondcr hcn u lu
lcruiu. L:lo :c dchc u lu: ullcruonc: loulc:
(\u:oon:lron _n_\ul _ crodonlul) _ ::lnu:
(ullcruon cn lo: ncun:no: dc dcIcn:u dcl ho:cdcro u
n\cl dc lo: nculroIlo:, unlucro: _ lnIolo: 1).
- Lrux:no roduc ullcruonc: dc lcdo: o:co:, nu:ulo: _
dcnlc:.
- lc:ruon huul uuncnlu lu :c\crdud dc lu _n_\l: or
nu_or nIlunuon.
- Fluoruruon lo Fluoruruon lo Fluoruruon lo Fluoruruon lou u u u uru lrulur lu hcr:cn:hldud dcnluru
_ rolcon Ircnlc u rc:_o dc urc: rudulur.
- Coordnuon c nlc_ruon dc c:lrulc_u: on cl Sclor Coordnuon c nlc_ruon dc c:lrulc_u: on cl Sclor Coordnuon c nlc_ruon dc c:lrulc_u: on cl Sclor Coordnuon c nlc_ruon dc c:lrulc_u: on cl Sclor
Lduuonul Lduuonul Lduuonul Lduuonul. Ll dc:uIio c: rcrcur cl lruhuo onunlo dc
Sulud _ Lduuon, cn unu rouc:lu nlc_rudoru _ c:lrul_u
uru lu on:lruon dc unhcnlc: cduuonulc: uc
ronuc\un lu :ulud, _ cn c:cul lu :ulud huul.
luru .nonuliu: lcnlo luru .nonuliu: lcnlo luru .nonuliu: lcnlo luru .nonuliu: lcnlo Muxlurc: Muxlurc: Muxlurc: Muxlurc:
S hcn c:lu: ulolo_iu: no roducn rc:_o \lul, :on uno dc lo:
rohlcnu: dc :ulud huul nu: crhdo: or lu ohluon uc:
uIclun lu c:llu _ lu Iunonuldud dcl uurulo c:lonulo_nulo
or lu rddu dc lu rcluon urnonu cnlrc lo: nuxlurc: o cnlrc lo:
nuxlurc: _ lu: czu: dcnluru:.
L:lu: ulolo_iu: :on ulluncnlc :cn:hlc: u ncddu: rc\cnl\u:,
nd\duulc: o olcl\u:, u:i ono lunhn u uonc: dc ronoon
_ Ioncnlo dc lu :ulud
o1
.
- 1oncn1o | ,.o1ccc.n c.,cc.1.ca Jc 1a. .nona1.a. 1cn1ona..1a.c.. 1oncn1o | ,.o1ccc.n c.,cc.1.ca Jc 1a. .nona1.a. 1cn1ona..1a.c.. 1oncn1o | ,.o1ccc.n c.,cc.1.ca Jc 1a. .nona1.a. 1cn1ona..1a.c.. 1oncn1o | ,.o1ccc.n c.,cc.1.ca Jc 1a. .nona1.a. 1cn1ona..1a.c..
Mcddu: dc urulcr _cncrul c nc:ciIu: uc lcndcn u lo_rur
uc cl nd\duo nunlcn_u lu :ulud _ cl rcncnlo nornul dcl
uurulo c:lonulo_nulo, ncdunlc cduuon u udrc:, no:,
cduudorc: _ cuo dc :ulud cn lulunu nulcrnu lulunu nulcrnu lulunu nulcrnu lulunu nulcrnu uc Iu\orcc
cl rcncnlo _ dc:urrollo dcl ::lcnu nu:luloro _ unu
orrclu rcluon nlcrnuxlur.
Ll culhro Iunonul dc lu :uondc_luonrc:ruon cn lo:
rncro: nc:c: dc \du, dccndc cn _run ncddu cl hucn
dc:urrollo dcnlonuxloIuul _ lu nuduruon dc lu: Iuluru:
Iunonc: huulc: nu:luon, ninu _ Ionourluluon dcl
lcn_uuc _ unu Iu\oruhlc rcluon nlcrnuxlur.
o1
Minil-rio d- :ulud, Normu -n lu r-v-noion - inl-ro-oion d- nomuliu L-nlo
Muxilur-. 18
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo II
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 22o
.lncnluon .lncnluon .lncnluon .lncnluon lrono\cr unu ulncnluon culhrudu cn unldud
_ uldud, dc uucrdo u lo: rcucrncnlo: nulronulc:, :c_un cl
_ruo clurco _ dc lu on::lcnu udcuudu, uc Iu\orczu cl
lruhuo nu:luloro.
lrc\c lrc\c lrc\c lrc\cnon dc Curc: non dc Curc: non dc Curc: non dc Curc: Lu urc: uu:u lu dc:lruon dc lo:
lcdo: dcnluro: _ cn nuho: u:o: lu rddu dc czu:
dcnluriu:, rodundo:c uorluncnlo dcl uro dcnluro on lu
on:_ucnlc d:nnuon dcl c:uo ncc:uro uru cl rcunho
dc lu dcnluduru lcnorul u lu dcInl\u.
Conlrol odonlolo_o dcl no :uno Conlrol odonlolo_o dcl no :uno Conlrol odonlolo_o dcl no :uno Conlrol odonlolo_o dcl no :uno
; ; ; ;
Ll cuo cdulro,
nororu cl cxuncn odonlolo_o cn lu ul\dud cxuncn dc
:ulud dcl no, dc:dc cl nuncnlo hu:lu lo: uo: dc cdud. Ln
c:lu Iornu c: o:hlc dclclur rcozncnlc lu: ullcruonc: cn
cl dc:urrollo dcnlonuxlo Iuul nIunll.
L\uluuon _ onlrol dc lo: huhlo: I:olo_o: L\uluuon _ onlrol dc lo: huhlo: I:olo_o: L\uluuon _ onlrol dc lo: huhlo: I:olo_o: L\uluuon _ onlrol dc lo: huhlo: I:olo_o: Suon,
dc_luon, nu:luon, Ionuon, rc:ruon _ o:lurulc:.
Fornun urlc dc lu nuduruon dc lo: clcncnlo: ncuro
nu:ulurc: :r\cndo ono c:linulo Iu\oruhlc ul rcncnlo
urnono _ dc:urrollo nornul dc lu: c:lruluru: runco Iuulc:.
L\oluon dc lu: dcnlonc: lcnorul _ dcInl\u. L\oluon dc lu: dcnlonc: lcnorul _ dcInl\u. L\oluon dc lu: dcnlonc: lcnorul _ dcInl\u. L\oluon dc lu: dcnlonc: lcnorul _ dcInl\u.
- 1.c+cnc.n Jc .nona1.a. 1cn1o 1.c+cnc.n Jc .nona1.a. 1cn1o 1.c+cnc.n Jc .nona1.a. 1cn1o 1.c+cnc.n Jc .nona1.a. 1cn1o Ja..1a.c. .ca1.aJa ,o. c1 cu.,o Ja..1a.c. .ca1.aJa ,o. c1 cu.,o Ja..1a.c. .ca1.aJa ,o. c1 cu.,o Ja..1a.c. .ca1.aJa ,o. c1 cu.,o
oJon1o1_.co. oJon1o1_.co. oJon1o1_.co. oJon1o1_.co.
Conunlo dc uonc: uc :c rculzun cn lu ulcnon odonlolo_u
durunlc cl rcncnlo _ dc:urrollo dc lo: nuxlurc: _ dcnlc: dc
lo: no: uru nunlcncr, on:cr\ur _ onlrolur cl dc:urrollo
nornul dcl uurulo c:lonulo_nulo, clnnundo lo: Iulorc:
clolo_o: uc ucdun ullcrur cl rcncnlo nornul. Lnlrc cllu:
lu: nu: Ircucnlc: :on nunlcncdorc: dc c:uo: _ dclcon _
onlrol dc nulo: huhlo: huulc:.
- 1n1c.cc,c.n Jc anona1.a. Jcn1o 1n1c.cc,c.n Jc anona1.a. Jcn1o 1n1c.cc,c.n Jc anona1.a. Jcn1o 1n1c.cc,c.n Jc anona1.a. Jcn1o na..1a.c. na..1a.c. na..1a.c. na..1a.c.
Son uonc: uc cculu cl odonlolo_o _cncrul, rc\uncnlc
uuludo, uru clnnur lu uu:u _ orrc_r lu: nunIc:luonc:
lcnrunu: dc unu .lM, on cl ohclo dc ncdr :u ur:o _
ro_rc:\dud. lc c:lu Iornu, :c lo_ru unu nu_or uudud
rc:olul\u dcl n\cl rnuro, Ircnlc u c:lc lo dc rohlcnu:.
Con c:lc onunlo dc c:lrulc_u: rorzudu: :c c:cru d:nnur
lu ndcnu dc .lM cn ohluon nIunll.
o?
:ol-lllorm C. Luolunoiu Mul-rnu, Munuul d- oonl-nido loonioo uru lroI-ionul-
d- lu :ulud. MlN:L, Comiion Nuoionul d- Luolunoiu Mul-rnu, NlCL. 15
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 227
OBJETIVO III
INEQUIDADES EN SALUD
1. INTRODUCCIN
Lu :ulud c: un dcrcho hununo un\cr:ul _ Iulor lu\c dcl dc:urrollo
:u:lcnluhlc dc lu: :ocdudc:. Ll n\cl dc u:lu, cudud c n\cr:on cn
ulul :oul uc un ui: ulunc dclcrnnu lu uldud dc \du _ cl n\cl
dc dc:urrollo hununo. lor c:lo, cl L:ludo dchc _urunlzur cl dcrcho dc
lodo: u lu :ulud _ lo: ududuno: dchcn urlur cn lu on:lruon
cr:onul _ onunluru dc nodclo: dc \du :uluduhlc
:
.
:
lro_rumu d- :ulud d- lu Cono-rluoion
Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru l:nnur lu: lc:_uuldudc: cn Sulud Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru l:nnur lu: lc:_uuldudc: cn Sulud Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru l:nnur lu: lc:_uuldudc: cn Sulud Ohcl\o: Sunluro: _ Mclu: uru l:nnur lu: lc:_uuldudc: cn Sulud
Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo
1. lcdur lu hrchu dc norluldud nIunll cnlrc _ruo: cduuonulc:
cxlrcno:. Mclu rcdur cn un 10% cl dIcrcnul dc norluldud
nIunll cnlrc ho: dc nudrc: dc _ruo: cduuonulc: cxlrcno:.
z. .uncnlur c:crunzu dc \du cn _ruo: nu: dc:o:cido:. Mclu
.uncnlur cn z uo: lu c:crunzu dc \du dc lo: _ruo: nu:
dc:o:cido:.
. lcdur lu: dIcrcnu: cn crddu rcnuluru dc uo: dc \du cnlrc
lu: onunu:. Mclu l:nnur cn un 0% lu hrchu dc .\ll cnlrc
onunu:.
Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo Ohcl\o: dc dc:urrollo
1. Foulzur cn ro_runu: dc:lnudo: u rcdur hrchu: dc norluldud
nIunll dc uu:u: crnululc:, on_nlu: _ rc:ruloru:..
z. Foulzur cn ro_runu: dc :ulud cn _ruo: dc ncnor n\cl
:ooconono
. lcIoulzur cl ro_runu dc rc\cnon _ onlrol dc udcnlc: cn
honhrc: o\cnc: dc n\cl :ooconono huo
1. lcIoulzur lo: ro_runu: dc rc\cnon _ onlrol dc Hcrlcn:on
urlcrul _ Cuncr r\o ulcrno cn nucrc: dc cdud ncdu, dc n\cl
:ooconono huo.
5. !nlcncnlur lro_runu dc lrc\cnon _ Conlrol dc Cuncr dc \c:iulu
_ \iu: hlurc: Ioulzudo cn nucrc: on nu_or rc:_o.
. lcu:_nur rcur:o: uru uuncnlur uorlc cn lu: urcu: _co_ruIu:
on nu_orc: ncc:dudc:
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 228
Lo: rohlcnu: dc :ulud no :c rcIcrcn :olo u lu: cnIcrncdudc: :no u lodo
lo uc lcnc rcluon on lu: ondonc: _ uldud dc \du dc lu: cr:onu:
_ dc lu: onundudc:. Ln c:lc :cnldo, lu ronoon _ lu on:cr\uon dc
lu :ulud :c on:llu_cn cn cl Ioo dc lu: uonc: dc :ulud.
Lu nu_oriu dc lo: ui:c: dc .nru Lulnu c:lun \\cndo un roc:o
nlcn:o dc unho uc oncnzo cn lu dudu dc lo: uo: o0, urulcrzudo
or cl rclorno u _ohcrno: dcnorulo: _ or rcIornu: cononu: _
:oulc: urlulurncnlc cn lu: urcu: dc cduuon _ :ulud. .l_unu: dc
c:lu: rcIornu:, hun :_nIudo un u\unc norlunlc cn lrnno: dc
c:luhldud cononu, cro ul n:no lcno, hun ucnluudo lu:
dc:_uuldudc: :oulc: h:loru: cx:lcnlc: cn lu rc_on cn lrnno: dc
n_rc:o, cduuon _ cnlco (Cu:u:, 1::o).
Snulluncuncnlc on lo: unho: cn lu: olilu: cononu: u lru\: dc
lo: ro_runu: dc uu:lc c:lrulurul, nlcncnludo: or cl Fondo
Moncluro !nlcrnuonul _ cl Luno Mundul, :c hun nlrodudo rcIornu:
:clorulc: dc :ulud cn lu nu_oriu dc lo: ui:c: dc lu: .nru:,
oncnlrudu: rnulncnlc cn lu rcIornu dc lo: ::lcnu: dc :c_urdud
:oul _ lu dc:cnlrulzuon (Slundn_ 1:::).
Hu_ oo: c:ludo: ::lcnulo: uc cxlorcn lo: cIclo: dc lu: rcIornu:
cononu: _ dc :ulud :ohrc lu ulcnon dc :ulud _ Inununcnlo _ :u
rccru:on dIcrcnul cn _ruo: nur_nudo:, ono :on lu: nucrc: _ lo:
_ruo: dc cdudc: nu_orc:. Sc :uhc :n cnhur_o, uc lu: olilu: dc
uu:lc _ dc rcIornu: :clorulc: hun llc\udo u d:nnuon cn lo: _u:lo:
rculc: crulu cn :ulud _ cduuon cn ulrcdcdor dc do: lcro: dc lo:
ui:c: cn .nru Lulnu _ AIru huo cl Suhuru. (Slundn_ 1:::). Ln lo:
oo: c:ludo: dc ndudorc: _lohulc: dc Sulud uc :c hun rculzudo, :c
oh:cr\u cn _cncrul un unho cn lo: ulronc: dcno_ruIo: _,
:uh:cucnlcncnlc, dc norluldud _ norhldud, on uuncnlo dc lu
cxclul\u dc \du _lohul _ un uuncnlo dc lu: cnIcrncdudc: u:oudu: u
cn\ccncnlo, ono or ccnlo lu: cnIcrncdudc: ronu: no
lrun:n:hlc: (Murru_, 1:: _ 1::o). Sn cnhur_o, lu ncoriu cn cl n\cl
dc :ulud no hu :do _uul uru lo: dIcrcnlc: c:lrulo: :ooconono:.
l:lnlo: c:ludo: nuc:lrun uc lo: n\clc: :ooconono: nu: huo:
lcncn lu:u: nu_orc: dc cnIcrncdud _ nucrlc, _u :cu uundo :c ndcn cn
lrnno: dc n_rc:o, n\cl cduuonul u ouuon (CLl.L 1::7), _ uc
c:lu: dIcrcnu: c:lun uuncnlundo.
2. ELEMENTOS CONCEPTUALES EN RELACIN A
INEQUIDADES EN SALUD
Lu dcInon nu: unluncnlc ucludu c: lu dc:urrolludu or Whlchcud
(Whlchcud 1::0) ucn dcInc lu: ncududc: cn :ulud ono uucllu:
dc:_uuldudc: uc :on c\luhlc:, nncc:uru: c nu:lu:. L:lu dcInon,
rcucrc un nu_or unul:: uru odcr cnlcndcr uulc: :on lo: ncun:no:
uc llc\un u ncududc: cn :ulud. luru c:lo, c: ncc:uro dcInr ul ncno:
ul_uno: ncun:no: _cncrulc: dc uu:uldud, u:lu _ dc:urrollo
:ooconono. lc:dc cl unlo dc \:lu dc u:lu :oul, lu lcoriu nu:
nIlu_cnlc cn cl :_lo XX hu :do lu dc 1ohn luvl (luvl, 1:71,1::), lu
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 22
uul hu :do lunhn uludu u :ulud (luncl: 1:o5). Lo: do: rno:
_cncrulc: dc u:lu dc:urrolludo: or luvl :on lo: :_ucnlc:
Cudu cr:onu lcnc _uul dcrcho u lodu: uucllu: lhcrludc:
hu:u: uc no ulcnlcn onlru lu lhcrlud dc lo: olro:.
Lu: dc:_uuldudc: :oulc: :on ucluhlc: :oluncnlc : :c
roducn cn un c:cnuro dc _uuldud dc oorlundudc: uru
lodo:, o : :on dc nu_or hcncIo uru uucllo: ncnhro: nu:
\ulncruhlc: _ dc:rolc_do: dc lu :ocdud.
L:lo: rno: lcncn nluonc: norlunlc: uru dcInr uucllu:
dc:_uuldudc: cn :ulud uc orrc:ondcn u ncududc: uru odcr
c\uluur lu u:lu dc unu dclcrnnudu d:lrhuon dc ndudorc: dc :ulud
c: ncc:uro onrcndcr rc\uncnlc uulc: :on lo: ncun:no: uu:ulc:
uc llc\un u c:u d:lrhuon (ncun:no: uu:ulc: dc roduon dc
ncududc: cn :ulud) _ uulc: :on lu: olilu: :oulc: uc ucdcn
unhur cl c:cnuro.
.l n:no lcno, lu o:on :oul ucdc nodIur cl cIclo dc crlo:
Iulorc: uu:ulc: dc cnIcrncdud. ldcrh:cn (ldcrh:cn 1:::)
rconoc do: n\clc: dc ncun:no: uu:ulc: uru lu roduon dc
cnIcrncdud _ nucrlc (\cr I_uru) Soulc: c nd\duulc:. Ln lrnno:
nd\duulc: lu o:on :oul dc un nd\duo dclcrnnu unu cxo:on
dIcrcnul u unu :crc dc Iulorc: uc onlrhu_cn u uuncnlur cl rc:_o
cn :ulud. lor ccnlo, ohrczu, Iulorc: nulronulc: cn lu nIunu,
ondonc: ud\cr:u: cn cl lruhuo cl. lIcrcnlc: n\clc: dc o:on
:oul nlun dIcrcnlc rohuhldud dc cxo:on u Iulorc: dc rc:_o
(ncun:no !). lor olro ludo lu: dIcrcnlc: cxo:onc: ucdcn o no
llc\ur u cnIcrncdud dccndcndo dc lu :u:clhldud dcl nd\duo, lu uc
u :u \cz dccndc dc :u: ondonc: dIcrcnulc: dc o:on :oul
(ncun:no !!). .l rc:clo, dIcrcnlc: c:ludo: hun no:lrudo uc
uucllo: nd\duo: dc ncnor n\cl :ooconono lcncn unu
:u:clhldud _lohul nu_or dc cnIcrnur _ norr or d:lnlu:
cnIcrncdudc: u _uul _rudo dc cxo:on (Lcrlnun _ S_nc 1:7,
Wlln:on). L:lo cxluriu cn urlc or u cn lu nu_oriu dc lu:
cnIcrncdudc: :c cnucnlru unu _rudcnlc :oul, uun uundo lo:
ncun:no: dc roduon dc cnIcrncdud :cun nu_ dIcrcnlc: uru udu
unu dc cllu:. lc:dc c:lc unlo dc \:lu, c: luro uc uru ulunzur
cudud cn :ulud :c dchcn nlcncnlur nlcr\cnonc: uc uunlcn u
d:nnur lu cxo:on dc uucllo: nd\duo: nu: \ulncruhlc:, uc :on
uucllo: dc n\cl :ooconono nu: huo. Fnulncnlc lu: on:cucnu:
:oulc: dc lu cnIcrncdud lunhn :on d:lnlu: dc uucrdo u lu o:on
:oul uc unu cr:onu lcnc (ncun:no !!!), :cndo c:lu: dIcrcnu:
dudu: Iunduncnlulncnlc or cl uc:o dIcrcnul u ulcnon dc Sulud _
rchuhlluon uc hucn uc uucllu: cr:onu: dc ncor n\cl
:ooconono lcn_un unu nu_or rohuhldud dc uc:o u ulcnon dc
:ulud oorlunu _ dc uldud .
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2o0
Lo: ncun:no: :oulc: :c rcIcrcn u lu nlcruon dcl onlcxlo :oul
on lo: Iulorc: nd\duulc: dc roduon dc cnIcrncdud. Sc cnlcndc
or onlcxlo :oul u lodo: uucllo: clcncnlo: olilo:, ullurulc:,
:oulc: unhcnlulc:, conono: _ dc olilu: :oulc: uc ucdcn
nodIur lu udcnu uu:ul dc cnIcrncdud u n\cl dcl nd\duo _u :cu u
n\cl dc nodIur :u o:on :oul (.), lu cxo:on (L), lu nlcruon
dc lo: Iulorc: dc rc:_o uc roducn cnIcrncdud (C) o lu:
on:cucnu: :oulc: dc lu cnIcrncdud (l).
L:lc nodclo cxlul\o ucdc :cr dc ulldud uru dcnlIur lo: unlo:
rilo: on rcluon u cudud cn Sulud. Lu dcnlIuon dc ono
ocruriun lo: d\cr:o: dclcrnnunlc: on rcluon ul uc:o u ulcnon dc
:ulud _ n\cl dc :ulud crnlc dcnlIur _ rcdcr lu: rnulc:
ncududc: _ u\unzur cn lu _cncruon dc c:lrulc_u: uru :u
ncoruncnlo. Ll unul:: uc :_uc ullzu c:lc nodclo uru dc:rhr lu:
rnulc: ncududc: dc Sulud cn Chlc.
3. INEQUIDADES EN CONDICIONES DE VIDA Y
DETERMINANTES DE NIVEL DE SALUD
Chlc c: un ui: dc dc:urrollo nlcrncdo, on unu ohluon lolul c:lnudu
dc 15.017.70 huhlunlc: uru 1:::, dc lu uul cl 50,5% orrc:ondc u
nucrc:, on unu lu:u dc rcncnlo \c_clul\o dc 1,1% unuul. Ll o5,1%
dc lu ohluon c: urhunu _ do: lcro: dc lo: huhlunlc: \\cn cn lrc:
rc_onc: Mclroollunu, LioLio _ \ulurui:o, lu: uc rcrc:cnlun un
orcnluc cuco dcl lcrrloro nuonul.
li_ura M-a:i:no: d- i:-uidad-: -: :alud -: Ua:- al nod-lo d- Lid-ril:-: n,ao d- la
,o:iio: :oio-o:onia a ravt: d- -x,o:iio: diI-r-:ial () :u:-,iUilidad diI-r-:ial () -
in,ao diI-r-:ial (). n,ao d- la: o:diio:-: d- vida :oUr- la -:raiIiaio: :oial(.),
-x,o:iio: diI-r-:ial (!), :u:-,iUilidad diI-r-:ial (C) dir-o -: :alud (L).
Sociedad Individuo
A
B
C
C
D
D
Condiciones
de vida
Polticas
sociales
Posicin
socioeconmica
Factores de riesgo
Enfermedad/muert
e
II
I
Consecuencias
sociales
III
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2o1
3.1 INGRESO
Lu nuon hu cxcrncnludo roIundo:
unho: conono:, dcno_ruIo: _
cdcnolo_o: cn dudu: rccnlc:
hu lcndo un rcncnlo conono
nunlcndo dcl l!L (:ohrc 5% unuul cnlrc
1::1 _ 1::o) (CLl.L 1::7, lNl 1::o,
C.SLN 1::o), on un nrcncnlo dcl
orcnluc dc rodulo _co_ruIo hrulo
dc:lnudo ul _u:lo :oul dc o,1% cnlrc
1:o: _ 1::o (Morcno 1:::), d:nnuon
dc lu: Iru: dc dc:cnlco _ d:nnuon
dcl orcnluc _lohul dc ohrczu. 1odo:
c:lo: unho: hun :do orrcluonudo:
on lu ncoriu dc lo: ndudorc:
_lohulc: dc :ulud dc lu ohluon.
1uhlu !ndudorc: :oulc: :clconudo:. Chlc 1:o:1::o
!ndudor %
Ja:a r-ini-:o !! !8!8 87,
Cr-ini-:o !! ,-ra,ia !!!8 (:S) o000 4..
Ja:a i:Ilaio: !0!8 .7,o 4,7
Ja:a d-:-n,l-o !0 !8 ,. 7,0
Cr-ini-:o a:ual :alario ni:ino 5,.
Ja:a i:v-r:io:-: !85!8 (% :oUr- !!) !o,8 .5,5
Ja:a alorro !85!8 (% :oUr- !!) 7,8 .0,.
Ga:o ,uUlio -: :alud !8!8 .,! .,7
Ga:o Ii:al -: :alud !8!8 0,7 !,o
Co:riUuio: _a:o Ii:al a ,uUlio !8!8 oo,o 4o,.
!arii,aio: :alud -: -l _a:o ,uUlio :oial !88 !5,8 !7,
. c:ur dc c:lo: ncoruncnlo: _lohulc:,
lu ncudud cn lrnno: dc d:lrhuon
dcl n_rc:o, cduuon _ dc:cnlco hu
uuncnludo :_nIul\uncnlc cn cl ui:.
Hu huhdo un cr::lcnlc dclcroro cn cl
orcnluc dcl n_rc:o lolul dcl unll
nu: ohrc dc lu ohluon, hu:lu llc_ur u
Iru: dc 5,1% dcl lolul cn 1::o, lo uul
onlru:lu Iucrlcncnlc on cl orcnluc
dcl n_rc:o lolul dcl unll nu: ro (0%
dcl lolul uru 1::o). .:n:no, lu
dc:_uuldud cn lu d:lrhuon dc n_rc:o:
hu :do cr::lcnlc durunlc lodu lu
dudu, _unundo cl z0% nu: ro dc lu
ohluon 1,: \cc: nu: uc cl z0% nu:
ohrc cn 1::o. L:lo huc uc
uluulncnlc Chlc :cu cl :c_undo ui:
nu: nculul\o cn lu rc_on cn lrnno:
Porcentaje de poblacin bajo nivel de pobreza.
Chile 1987-2000
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
1987 1990 1992 1994 1996 1998 2000
%
Ingreso mensual familiar promedio por quintiles de
ingreso. Chile 1998
5%
7%
11%
16%
60%
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
%
Quintil 5
Quintil 4
Quintil 3
Quintil 2
Quintil 1
Ingreso Mensual
Familiar Promedio
en cada quintil:
1q $ 58.459
2q $ 75.172
3q $ 86.347
4q $ 96.242
5q $192.804
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2o2
dc d:lrhuon dc n_rc:o, luc_o dc Lru:l. Ln uunlo u dIcrcnu: or
_ncro, :c_un dulo: dc 1:: (Gul\cz, 1::o) lo: n_rc:o: dc lu: nucrc:
:on hu:lu un 50% nu: huo: uc lo: dc lo: honhrc: uru cl n:no unll
dc n_rc:o: _ cn roncdo ulunzun :olo ul 70% dc lo: n_rc:o: dc lo:
\uronc:.
.:n:no, cn rcluon ul orcnluc dc ohrczu :c d:ln_ucn cn cl ui:
uulro _ruo: dc rc_onc:
lc_onc: \!!!, !X z,% _ 1,%
lc_onc: !!!, !\, \!, \!!, X Lnlrc z:,% _ zz,7%
lc_onc: !, \, lM Lnlrc 15,1% _ o,o%
lc_onc: !!, X!, _ X!! Lnlrc 11,o% _ 11,o%
Con rcluon u cnlco, cl 10% dc lu ohluon c: cononuncnlc ul\u _
dc c:lo: uroxnuduncnlc cl :0% c:lun cnlcudo:. Lu: lu:u: dc
dc:cnlco, :n cnhur_o, c:lun oncnlrudu: cn cl unll nu: ohrc, lo:
o\cnc: _ lu: nucrc:.
3.2 EDUCACIN
Ln lu: ullnu: dudu: :c oh:cr\u unu
ncoru cn lo: ndudorc: dc cduuon
dcl ui:. Lnlrc 1::0 _ 1::o hu huudo cl
unulIuhcl:no, hun uuncnludo lo: uo:
roncdo dc c:olurdud _ lu ohcrluru
dc cduuon hu:u _ ncdu.
Sn cnhur_o, lu :luuon c: dIcrcnlc
uundo :c unulzun lu: Iru: dc uucrdo
u unll dc n_rc:o. .:i or ccnlo, cl roncdo dc c:olurdud \uriu
dc:dc 7,1 uo: cn cl unll dc n_rc:o nu: huo u 1,1 uo: cn cl unll
nu: ullo lu ohcrluru dc cduuon hu:u \uriu dc :7,z% u ::,5%
rc:cl\uncnlc _ lu ohcrluru dc cduuon ncdu dc 77,1% u :7,7%. lor
olru urlc, hu_ lunhn dIcrcnu: cnlrc lo: :clorc: uhlo _ r\udo. Ll
orcnluc dc ohluon c:olur uc u::lc ul ::lcnu uhlo \uru :c_un
unll dc n_rc:o dc:dc :,1% uru cl unll nu: huo hu:lu ,o% uru
cl unll nu: ullo. .. .
!ndudorc: dc n\cl dc cduuon. Chlc 1::0 !ndudorc: dc n\cl dc cduuon. Chlc 1::0 !ndudorc: dc n\cl dc cduuon. Chlc 1::0 !ndudorc: dc n\cl dc cduuon. Chlc 1::0 1::o 1::o 1::o 1::o
lndioudor lndioudor lndioudor lndioudor % %% %
uu unulIuL-limo o,o ~,o
o rom-dio d- -ooluridud ,0 ,7
CoL-rluru -duouoion Luiou o,8 8,o
CoL-rluru -duouoion m-diu 77,~ 7,7
uu uLundono -duouoion Luiou 2,o 1,5
uu uLundono -duouoion m-diu 7,~ ~,
Aos promedio de estudio en poblacin
mayor de 25 aos, segn quintiles de
ingreso. Chile 1998
7,4
7,5
8,5
9,2
13,1
0
2
4
6
8
10
12
14
1 2 3 4 5
Quintiles de ingreso
A
o
s
p
r
o
m
e
d
i
o
d
e
e
s
t
u
d
i
o
s
9,7
Promedio
nacional
Porcentaje de poblacin en educacin
pblica , segn quintiles de ingreso. Chile
1998
63,8
84,7
86,8
91,6
93,4
0
20
40
60
80
100
1 2 3 4 5
Quintiles de ingreso
%
7
Prom
nac
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2oo
3.3 GENERO
Lu ohluon cn Chlc nuc:lru unu d:lrhuon
lrudonul :c_un :cxo on nu_or rooron dc
nucrc: cn lodu: lu: cdudc: cxclo cn lo:
ncnorc: dc 1o uo:. lc lu ohluon urhunu, 1o,%
:on honhrc: _ 51,7% :on nucrc:, rcluon uc
ruluncnlc :c n\crlc cn cl urcu rurul.
u. u. u. u. :il :il :il :ilu:cion nc ln: ln_:rc: u:cion nc ln: ln_:rc: u:cion nc ln: ln_:rc: u:cion nc ln: ln_:rc:
Ln 1::o, cl 77,z % dc lo: ho_urc: dcl ui: c:luhun
cnuhczudo: or un honhrc _ zz,o% or unu nucr.
Lu rc_on X! c: lu uc rc:cnlu lu rooron nu:
huu dc cIuluru dc ho_ur Icncnnu, (15,1%) _ lu X!! rc_on lcnc cl
orcnluc nu: ullo (z,:%).
Ll n_rc:o uulonono roncdo dc lo: ho_urc: ldcrudo: or un honhrc c:
1,5 \cc: nu_or uc cl n_rc:o uulonono roncdo dc lo: ho_urc:
ldcrudo: or unu nucr. Lu ncnor dIcrcnu :c oh:cr\u cn lo: unllc:
dc n_rc:o: nu: huo: (1,z \cc:), uuncnlundo hu:lu cl \ unll dondc :c
roduc lu nu_or dIcrcnu (1, \cc:). .nulzundo lo: nonlo: uh:olulo:,
ncnlru: cn cl rncr unll dc n_rc:o, lo: honhrc: cIc: dc ho_ur
crhcn n_rc:o: uulonono: un z1,0% nu: ullo: uc cl dc lu: nucrc:
cIu: dc ho_ur dc c:c n:no unll, cn cl unlo unll lo: honhrc:
crhcn n_rc:o: uulonono: uc :on :ucrorc: ul dc lu: nucrc: cn un
5,0% (\ulor roncdo $1,15,71 \cr:u: $ooo,z57, cn c:o: dc
no\cnhrc, 1::o).
h. h. h. h. l:rlicij:cion cn l: lucrz: nc r:h: l:rlicij:cion cn l: lucrz: nc r:h: l:rlicij:cion cn l: lucrz: nc r:h: l:rlicij:cion cn l: lucrz: nc r:h:,n ,n ,n ,n
Lx:lc cn cl ui: unu hrchu norlunlc cn nulcru dc cnlco cnlrc
honhrc: _ nucrc:. Ln unho: :cxo:, cl _ruo dc 011 uo: rc:cnlu lu
nu_or lu:u dc ul\dud luhorul, on un 7 % _lohul, :% uru lo: honhrc:
_ 5z% uru lu: nucrc:. Lu ncnor lu:u dc urluon Icncnnu :c
oncnlru cn lo: lruno: dc cdud cxlrcno:, on lu Iru nu: huu cn lu:
nucrc: nu_orc: dc 0 uo:.
uu d- urlioiuoion -n lu Iu-rzu d- lruLuo d- lu oLluoion muor d- 15 uo or -xo uu d- urlioiuoion -n lu Iu-rzu d- lruLuo d- lu oLluoion muor d- 15 uo or -xo uu d- urlioiuoion -n lu Iu-rzu d- lruLuo d- lu oLluoion muor d- 15 uo or -xo uu d- urlioiuoion -n lu Iu-rzu d- lruLuo d- lu oLluoion muor d- 15 uo or -xo
-_un lrumo d- -dud. C:LN 18 -_un lrumo d- -dud. C:LN 18 -_un lrumo d- -dud. C:LN 18 -_un lrumo d- -dud. C:LN 18
Jrano: d Jrano: d Jrano: d Jrano: d- -dad - -dad - -dad - -dad HonUr- % HonUr- % HonUr- % HonUr- % Mu,-r % Mu,-r % Mu,-r % Mu,-r % Joal % Joal % Joal % Joal %
!5 a . ao: 5.5 o7.o 48.5
o0 a 44 ao: o.! 5!.o 7..8
45 a 5 ao: !.! 4..! o5.o
o0 nu: ao: 4..o !!.7 .5.!
Joal 74.o o8.8 55.
lu-:- MLL!L.N, L:u-:a C.:LN !8
Distribucin de la poblacin por sexo y
grupos de edad. CASEN, 1998
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
< 2 2-17. 18 - 44 45 - 59 60 y ms
Edad
N
H
a
b
i
t
a
n
t
e
s
(
e
n
m
i
l
e
s
)
Hombres
Mujeres
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2o~
. . . . lc:ncuj:cion lc:ncuj:cion lc:ncuj:cion lc:ncuj:cion
Lu lu:u dc dc:ouuon c: nu_or cn lu: nucrc: uru
cl lolul _ uru lodo: lo: unllc:. luru unho: :cxo:,
lu lu:u dc dc:ouuon d:nnu_c u ncddu uc
uuncnlu cl n_rc:o dc lo: ho_urc:. Lu dIcrcnu uc
cx:lc cnlrc lu lu:u dc dc:ouuon cn lo: unllc:
dc n_rc:o: nu: huo:, onurudu: on lu: dc
n_rc:o: nu: ullo:, c: :_nIul\uncnlc nu_or uru
lu: nucrc:.
Ln lrnno: _cncrulc:, no hu_ dIcrcnu:
:_nIul\u: cnlrc honhrc: _ nucrc: rc:clo dc :u
:luuon rc\:onul. Lo: honhrc: c:lun lc\cncnlc cn
ncorc: ondonc: uc lu: nucrc:, :n cnhur_o,
llunu lu ulcnon uc, cn unho: u:o:, nu: dc un
lcro dc lu ohluon ouudu no lcn_u rc\:on
:oul.
d. d. d. d. Lnuc:cion Lnuc:cion Lnuc:cion Lnuc:cion
No hu_ dIcrcnu: cn cl ui: cnlrc cl n\cl cduuonul dc honhrc: _
nucrc:. Sn cnhur_o, cn lodo: lo: unllc: dc n_rc:o, on lu cxcon
dcl rncro, hu_ unu lc\c dIcrcnu dc uo: dc c:olurdud cn Iu\or dc
lo: honhrc:.
!ron-dio d- ao: d- -:olaridad d- la ,oUlaio: d- !5 ao: nu: !ron-dio d- ao: d- -:olaridad d- la ,oUlaio: d- !5 ao: nu: !ron-dio d- ao: d- -:olaridad d- la ,oUlaio: d- !5 ao: nu: !ron-dio d- ao: d- -:olaridad d- la ,oUlaio: d- !5 ao: nu:
,or ui:il d- i:_r-:o :-xo :-_u: rano: d- -dad, ! ,or ui:il d- i:_r-:o :-xo :-_u: rano: d- -dad, ! ,or ui:il d- i:_r-:o :-xo :-_u: rano: d- -dad, ! ,or ui:il d- i:_r-:o :-xo :-_u: rano: d- -dad, !8. 8. 8. 8.
Jrano: d- -dad Jrano: d- -dad Jrano: d- -dad Jrano: d- -dad Qui:il Qui:il Qui:il Qui:il Qui:il Qui:il Qui:il Qui:il Qui:il Qui:il Qui:il Qui:il Qui:il \ Qui:il \ Qui:il \ Qui:il \ Qui:il \ Qui:il \ Qui:il \ Qui:il \ Joal Joal Joal Joal
HonUr-
!5 a . 8.8 .8 !0.8 !!.8 !o.4 !0.8
o0 a 44 7. .o !0.o !!.7 !4.o !0.o
45 a 5 5.o o. 8.0 .o !o.! 8.
o0 nu: o.o 4.4 5.5 7.. !!.5 o.7
Joal 7.4 8.5 .4 !0.7 !o.4 .8
Mu,-r Mu,-r Mu,-r Mu,-r
!5 a . .! !0.o !!.. !... !o.o !!.!
o0 a 44 7.7 .o !0.o !!. !4.. !0.4
45 a 5 5.o o.4 7.4 .! !... 8.o
o0 nu: o.o 4.o 5.! o.8 . o.0
Joal 7.4 8.4 .! !0.5 !..8 .5
Joal G- Joal G- Joal G- Joal G-:-ral :-ral :-ral :-ral
!5 a . .0 !0.! !!.0 !..0 !o.5 !0.
o0 a 44 7.8 .o !0.o !!.8 !4.4 !0.5
45 a 5 5.4 o.o 7.7 .o !..7 8.o
o0 nu: o.o 4.4 5.o 7.0 !0.o o.o
Joal 7.4 8.5 .. !0.o !o.! .7
Lxlu- :-rviio dont:io ,u-ra: ad-:ro :u :ul-o Ianiliar. lu-:-
MLL!L.N, L:u-:a C.:LN !8.
Ouirlil do Ouirlil do Ouirlil do Ouirlil do
ir,roso ir,roso ir,roso ir,roso Honhro % Honhro % Honhro % Honhro % Mu]or % Mu]or % Mu]or % Mu]or % Jolul % Jolul % Jolul % Jolul %
Ouirlil l :1.1 3o.: :7.7
Ouirlil ll .3 1o. 11.
Ouirlil ll o.1 .1 7.1
Ouirlil l\ 1.: o.1 o.
Ouirlil \ :.3 3.1 :.1
Jolul Jolul Jolul Jolul . 11.1 1.
Jusu do dosouuior or so.o, so,ur guirlil do
ir,roso uulorono or uilu dol ho,ur
Siiuuoior Siiuuoior Siiuuoior Siiuuoior
lrcvi:iorul lrcvi:iorul lrcvi:iorul lrcvi:iorul
HomLrc % HomLrc % HomLrc % HomLrc % Mu[cr % Mu[cr % Mu[cr % Mu[cr % 1oiul % 1oiul % 1oiul % 1oiul %
Cor lrcvi:ior o1.: o:.o oo.
Sir lrcvi:ior o.o o7.1 oo.:
Sir duio: .: .o .:
1oiul 1oiul 1oiul 1oiul 1. 1. 1.
Li:iriLuoior dc lu oLluoior oouudu or :cxo. :c_ur
:iiuuoior rcvi:iorul 1o
Fucric M!LLlLN. Lrouc:iu CSLN 1o.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2o5
c. c. c. c. ln_rc:n: ln_rc:n: ln_rc:n: ln_rc:n:
Ln cl ui:, cn _cncrul, lo: honhrc:
_unun un 11% nu: uc lu: nucrc: or
ouuon rnul. Sn cnhur_o, cn
ul_unu: rc_onc: hu_ :luuonc: uun
nu: dc:\cnluo:u: uru lu: nucrc:.
Lu: dIcrcnu: dc n_rc:o: ncn:uulc:
or ouuon rnul, cnlrc
honhrc: _ nucrc:, :c ucnluun u
ncddu uc :c u\unzu cn lruno: dc
cdud. Ln cl _ruo dc 15z: uo:, lo:
honhrc: lcncn, cn roncdo, :uluro:
uc :on cn un 1z,% nu: ullo: uc lo:
dc lu: nucrc:, cro cn cl _ruo 15
5: uo: cllo: _unun cn roncdo 5:%
nu: uc lu: nucrc: _ cn cl lruno 0
_ nu: uo: c:lu dIcrcnu ulunzu ul
7,5%.
.l unulzur cl roncdo dc n_rc:o:, :c_un uo: dc c:ludo: _ ouuon
rnul, :c oh:cr\u uc lu hrchu cnlrc honhrc: _ nucrc: :c ucnluu u
ncddu uc uuncnlu cn n\cl dc c:olurdud. .:i, lo: honhrc: ouudo:
on 0 u uo: dc c:olurdud, lcncn n_rc:o: uc cn roncdo :ucrun
cn un z% ul dc lu: nucrc: cn c:u n:nu :luuon. Lnlrc lo: uc lcncn
1 uo: _ nu: dc cduuon, c:lu dIcrcnu :c huc nu: :c\cru,
ndundo uc cl :uluro roncdo dc lo: honhrc: c: un o1,% nu: ullo
uc cl dc lu: nucrc:.
Ll n_rc:o roncdo dc lo: honhrc: uc :on ulronc: o cnlcudorc:
:ucru cn 15,1% cl n_rc:o roncdo dc lu: nucrc: uc dc:cncun
dnlu ouuon. Ln cl u:o
dc lo: lruhuudorc: or ucnlu
rou cl roncdo dc n_rc:o
dc lo: honhrc: :ucru cn un
1% cl dc lu: nucrc: _ uundo
:c dc:cncun ono cnlcudo:
u ohrcro: :u: n_rc:o: :ucrun
cl dc lu: nucrc: cn 1,1%.
Promedio de Ingreso por hora en la ocupacin principal,
segn escolaridad y sexo. Casen, 1998
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
S
i
n
e
d
u
c
.
f
o
r
m
a
l
B
s
i
c
a
i
n
c
o
m
.
B
s
i
c
a
c
o
m
p
M
e
d
.
H
u
m
i
n
c
o
m
.
M
e
d
.
T
c
n
.
p
r
o
f
.
I
n
c
o
m
.
M
e
d
.
H
u
m
c
o
m
p
.
M
e
d
.
T
c
n
.
p
r
o
f
.
c
o
m
p
.
T
e
c
n
.
o
U
n
i
v
i
n
c
o
m
T
c
n
i
c
a
c
o
m
p
l
e
t
a
U
n
i
v
e
r
s
.
C
o
m
p
l
e
t
a
I
n
g
r
e
s
o
m
e
d
i
o
e
n
h
o
r
a
s
,
e
n
p
e
s
o
s
.
Hombres
Mujeres
Promedio de Ingreso por hora segn trabajo declarado y sexo (en pesos).
Casen, 1998
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
F
F
A
A
P
o
d
e
r
e
je
c
u
t
i
v
o
P
r
o
f
e
s
i
o
n
a
le
s
c
ie
n
t
f
.
T
e
c
n
.
y
p
r
o
f
.
n
iv
e
l
m
e
d
i
o
E
m
p
l
.
o
f
ic
i
n
a
V
e
n
d
e
.
c
o
m
e
r
c
i
o
A
g
r
i
c
u
lt
.
y
t
r
a
b
a
j
o
c
a
lif
.
O
f
ic
ia
le
s
,
o
p
e
r
a
r
i
o
s
y
a
r
t
e
s
a
n
o
s
O
p
e
r
a
d
o
r
e
s
y
m
o
n
t
a
d
o
r
e
s
T
r
a
b
.
n
o
c
a
l
if
ic
a
d
o
s
I
n
g
r
e
s
o
m
e
d
i
o
e
n
h
o
r
a
s
,
e
n
p
e
s
o
s
.
Hombres
Mujeres
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2oo
Lu:uncnlc, cl roncdo dc n_rc:o: dcl lruhuo uc crhcn lu:
nucrc:, uru uulucr n\cl cduuonul, _ruo dc cdud, unll dc
n_rc:o o ulc_oriu ouuonul, c:
:cnrc nIcror ul roncdo dc n_rc:o
uc crhcn lo: honhrc: cn _uulc:
ondonc:.
lc uucrdo u unllc: dc n_rc:o
uulonono, :c c\dcnu lunhn uc lu
hrchu nu: noloru cnlrc honhrc: _
nucrc: c: cn cl unll dc nu_orc:
n_rc:o:.
Ln uunlo u ohrczu, lunlo lu rooron
dc ohrczu ono dc nd_cnu c: nu_or
cn lu: nucrc: uc lo: honhrc: (51,%
\: 1o,7% _ 5z,z% \: 17,o%
rc:cl\uncnlc).
4. DESIGUALDADES EN SITUACIN DE SALUD
Lo: ndudorc: _lohulc: dc :ulud cn cl ui:, hun ncorudo dc nuncru
norlunlc _ :o:lcndu cn lu: ullnu: dudu:. .:i or ccnlo, lu
norluldud nIunll hu d:nnudo dc:dc z or 1.000 N\ cn 1:o0 u 10 or
1.000 N\ cn 1::o, lu cxclul\u dc \du hu uuncnludo dc:dc 70,7 uo: u
75.z uo: cn cl n:no criodo _ lu norluldud _cncrul hu d:nnudo dc
,1 or 1.000 cn 1:o5 u 5,1 or 1.000 cn 1::o.
Lo: unho: _lohulc: :on, :n cnhur_o, ncno: uu:o:o: uundo :c
unulzun :ohrc lu hu:c dc ndudorc: dc o:on :oocononu, rc_on
dcl ui: _ _ncro. .:i or ccnlo, cl rc:_o dc norluldud durunlc cl
rncr uo cn no: ho: dc nudrc: on ncno: dc o uo: dc c:olurdud
c: \cc: nu_or uc cn uucllo: ho: dc nudrc: on 1 o nu: uo:
Ingresos de acuerdo a quintiles de ingreso autnomo segn
sexo (en pesos). Casen, 1998
0
200.000
400.000
600.000
800.000
1.000.000
1.200.000
I II III IV V
Quintil de ingreso autnomo
P
r
o
m
e
d
i
o
d
e
i
n
g
r
e
s
o
a
u
t
n
o
m
o
Hombres
Mujeres
Expectativa de vida, para hombres y
mujeres , Chile 1965- 2000
50
55
60
65
70
75
80
6
5
-
7
0
7
0
-
7
5
7
5
-
8
0
8
0
-
8
5
8
5
-
9
0
9
0
-
9
5
9
5
-
0
0
E
x
p
e
c
t
a
t
i
v
a
d
e
v
i
d
a
e
n
a
o
s
Total
Hombre s
Muje re s
Mortalidad Infantil, Chile 1945- 1998
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
1
9
4
5
1
9
5
0
1
9
5
5
1
9
6
0
1
9
6
5
1
9
7
0
1
9
7
5
1
9
8
0
1
9
8
5
1
9
9
0
9
5
-
9
6
1
9
9
8
Aos
T
a
s
a
s
p
o
r
1
.
0
0
0
N
V
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2o7
4.1 MORTALIDAD INFANTIL
u. u. u. u. lncguin:nc: rcl:cinn:n:: :l niVcl :ncinccnnomicn lncguin:nc: rcl:cinn:n:: :l niVcl :ncinccnnomicn lncguin:nc: rcl:cinn:n:: :l niVcl :ncinccnnomicn lncguin:nc: rcl:cinn:n:: :l niVcl :ncinccnnomicn
Lu: lu:u: roncdo dc norluldud nIunll lolul, nconulul c nIunll lurdiu
hun lcndo un dc:cn:o :o:lcndo cn lu: ullnu: dudu:. Sn cnhur_o,
: :c unulzun dc uucrdo u n\cl :ooconono (cn hu:c u n:lruon
nulcrnu _ ulcrnu), :c urcu unu _rudcnlc
luru cn lo: n\clc: dc norluldud dc uucrdo u
n\cl dc n:lruon dc lu nudrc.
Lu norluldud nIunll uru lo: ho: dc nudrc :n
n:lruon Iuc dc 1 or nl uru 1::o,
ncnlru: uc uru uucllo: ho: dc nudrc: on
n\cl dc n:lruon :ucror Iuc dc or nl
nudo: \\o:. L:lo :_nIu uc un no ho dc
nudrc :n n:lruon lcnc \cc: nu: rc:_o
dc norr cn cl rncr uo dc \du uc uucl dcl
_ruo on n\cl dc n:lruon :ucror. L:lu
Iru :c hu nunlcndo on:lunlc dc:dc lu dudu
dc lo: o0
;
. Ln 1:70 cl rc:_o dc norr dc un
ho dc nudrc :n cduuon cru 1 \cc: nu_or ul ho dc nudrc on
cduuon :ucror.
;
Holll-in lL, \-_u 1. L-i_uuldud- :ooiul- :ulud Niv-l :ooio-oonomioo Morlulidud
inIunlil -n Clil-, 18515 . l-vilu Modiou d- Clil- 1812oooo.o~0.
S
i
n
I
n
s
t
r
u
c
c
i
n
1
a
3
4
a
6
7
a
9
1
0
a
1
2
1
3
y
m
a
s
1
3
y
m
a
s
1
0
a
1
2
7
a
9
4
a
6
1
a
3
S
i
n
I
n
s
t
r
u
c
c
i
n
0
5
10
15
20
25
30
T
a
s
a
d
e
m
o
r
t
a
l
i
d
a
d
i
n
f
a
n
t
i
l
(
p
o
r
1
.
0
0
0
N
.
V
.
)
Aos de estudio
aprobados del padre
Aos de estudio aprobados
de la madre
Mortalidad Infantil segn aos de estudios aprobados de la madre y del padre.
Chile 1996-1998
Tas a de Mortalidad Infantil s egn aos de
es tudio aprobados de la madre. Chile 1998
0
5
10
15
20
25
30
35
40
0 1- 3 4- 6 7- 9 10- 12 13 y + Pais
Aos de e s tudio de la madre
T
a
s
a
p
o
r
1
.
0
0
0
N
V
Post - neonatal
Neonat al
Fue n t e : j. Ve ga
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2o8
L:lu hrchu lunhn :c urcu cn cl ononcnlc nconulul dc lu
norluldud nIunll (rncro: zo diu: dc \du), cl uul lrudonulncnlc :c
on:dcru dccndc nu: dc Iulorc: u:oudo: u lu ulcnon ndu uc dc
Iulorc: dc lo :ooconono.
Ln rcluon u uu:u: dc nucrlc, lu: lu:u: dc norluldud nIunll or
_ruo: dc uu:u: lunhn \uriun dc uucrdo u n\cl :ooconono,
oh:cr\undo:c unu _rudcnlc dc norluldud dc uucrdo u n\cl dc
n:lruon dc lu nudrc uru lodu: lu: uu:u:, nlu_cndo lo: _ruo: dc
uu:u: uc odriun :cr ululo_udo: ono c\luhlc:. Lo: rc:_o:
rclul\o: cnlrc lo: _ruo: cxlrcno: lcncn lu nu_or dc:_uuldud cn lu:
LnIcrncdudc: dcl .urulo lc:ruloro (15,1), 1ruunul:no: (z:,z) _
LnIcrncdudc: !nIco:u: (:,1).
!r-la d- noralidad i:Ia:il -:r- _ru,o: -xr-no: d- :iv-l d- i::ruio:
na-r:a ,or au:a:. Clil- !o!8.
Cau:a Cau:a Cau:a Cau:a JM JM JM JM L-Iu:io:-: L-Iu:io:-: L-Iu:io:-: L-Iu:io:-: !! !! !! !! !.! !.! !.! !.!
Mu-r-: Mu-r-: Mu-r-: Mu-r-:
.riUuiUl-: .riUuiUl-: .riUuiUl-: .riUuiUl-:
!-ri:aal (7o077) o,8! ..70 .,! .8% 8.7
.:on. Co:. (74075) o,40 ..o5! o,o 44% !.!70
!-:,iraoria (4o05!) !,4. !.!!0 !5,4 o5% 7..
Jrauna (800) 0,75 58o .,. oo% o84
!-:o 0,o0 475 5,7 .!% 5o
:I-io:a (00!!o) 0,o0 .oo ,! .0% !84
Mal d-Ii:ida (7807) 0,70 50 !0,5 oo% 8
Joal Joal Joal Joal !0,8 !0,8 !0,8 !0,8 8.5o! 8.5o! 8.5o! 8.5o! 4,8 4,8 4,8 4,8 7% 7% 7% 7% o.7o o.7o o.7o o.7o
.M.l. = uu d- morlulidud inIunlil (x1000 N.\.)
ll = li-_o r-lulivo (:in inlruooion v. 1o mu uo)
ll = li-_o ulriLuiLl- oLluoionul
S
i
n
1
a
3
4
a
6
7
a
9
1
0
a
1
2
1
3
y
m
s
R
e
s
t
o
I
n
f
e
c
c
i
o
s
a
s
M
a
l
d
e
f
.
T
r
a
u
m
a
s
R
e
s
p
i
t
a
t
o
r
i
a
s
A
.
c
o
n
g
e
n
i
t
a
s
P
e
r
i
n
a
t
a
l
0
2
4
6
8
10
T
a
s
a
d
e
m
o
r
t
a
l
i
d
a
d
i
n
f
a
n
t
i
l
(
x
1
.
0
0
0
N
.
V
.
)
Aos de estudio
aprobados de la
madre
Causas
Mortalidad infantil por grupos de causas y nivel de instruccin de la madre.
Chile 1996-1998
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2o
Ln rc:uncn, : hcn lu norluldud nIunll u n\cl nuonul hu dc:cnddo
dc nuncru norlunlc, cx:lc unu nurudu dc:_uuldud rcluonudu on
lu: dIcrcnu: :oocononu: dc lo: udrc:, dc:_uuldud uc :c hu
nunlcndo :n unho: cn lo: ullno: uo:.
Lu c\oluon h:loru dc lu lu:u rcIlcu do: roc:o: :nullunco:. lor un
ludo, cl cIclo dc lu c\oluon dc ondonc: :oocononu: _lohulc:
:ohrc lu :ulud cduuon, dc:urrollo, uc:hldud, cl., uc hun
nuludo :ohrc lu Icunddud _ or lunlo, :ohrc lu norluldud nIunll.
lor olro ludo, uunuc c:u: ondonc: hun _cncrudo unu \clodud dc
unho hono_ncu cn lo: dIcrcnlc: c:lrulo: dc lu :ocdud, lu:
dIcrcnu: :oulc: :uh_ucnlc: :c hun nunlcndo _ lu hrchu cnlrc
c:lrulo: hu crnuncdo u: on:lunlc.
Ln rcluon u lu: dIcrcnu: uc :c oh:cr\un cn unho: ononcnlc: dc
lu norluldud nIunll, c: rohuhlc uc cl ononcnlc nIunll lurdio c:l
rcIlcundo lu dc:_uuldud cn rcluon u lu: ondonc: unhcnlulc: dc
\du _ cl ononcnlc nconulul nuc:lrc cl uc:o dIcrcnul u ulcnon
ndu :c_un n\cl :ooconono cn Chlc.
ludo lo: huo: n\clc: dc norluldud nIunll uc hun ulunzudo lo:
n\clc: :ooconono: nu: ullo:, un dc:cn:o Iuluro dc lu: Iru:
roncdo rcucrru un c:Iucrzo cnlrudo :ohrc lu: ondonc: dc \du
dc lo: c:lrulo: :ooconono: nu: huo:.
h. h. h. h. lc:i_u:ln:nc: _cn_ruic:: lc:i_u:ln:nc: _cn_ruic:: lc:i_u:ln:nc: _cn_ruic:: lc:i_u:ln:nc: _cn_ruic::
Lu norluldud nIunll Iuc dc 10, or 1.000 Nudo:
\\o: cn 1::o. S hcn, c: uno dc lo: ncorc:
ndudorc: oh:cr\udo: cn Lulnounru, cx:lcn
cnornc: dIcrcnu: u n\cl onunul (nu: dc 10 or nl
nudo: \\o: cn lucrlo Suu\cdru _ z, cn \luuru).
4.2 ESPERANZA DE VIDA Y MORTALIDAD GENERAL
u. u. u. u. lc:i_u:ln:nc: jnr niVcl :ncinccnnomicn _ _oncrn lc:i_u:ln:nc: jnr niVcl :ncinccnnomicn _ _oncrn lc:i_u:ln:nc: jnr niVcl :ncinccnnomicn _ _oncrn lc:i_u:ln:nc: jnr niVcl :ncinccnnomicn _ _oncrn
Lu: lu:u: dc norluldud _cncrul _ or cdud hun cxcrncnludo un
dc:cn:o :o:lcndo cn lo: ullno: uo: cn Chlc. Lu d:nnuon dc lu:
lu:u: dc norluldud _cncrul :c dchc Iunduncnlulncnlc u lu d:nnuon dc
lu norluldud, cn lodu: lu: cdudc:, cn cl _ruo on nu_or n\cl
cduuonul. Ln lo: _ruo: dc ncnor n\cl cduuonul, :c ucdc
oh:cr\ur nlu:o uc lu norluldud hu uuncnludo cnlrc lo: z011 uo: _
lunhn dc:u: dc lo: 5 uo:. L:lo :_nIu uc lu hrchu cnlrc n\clc:
Des igualdades en Mortalidad Inf antil. Comunas
s eleccionadas . Chile, 1998
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Vitac ura Provide nc ia Inde pe nd Purranque P. Saave dra
T
a
s
a
s
p
o
r
1
0
0
0
N
V
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2~0
:ooconono: hu do rccndo, uru unho: :cxo: _ uru lodo: lo:
_ruo: dc cdud, cxclo cnlrc lo: 15 _ 1 uo:.
uu d- morlulidud _-n-rul or _ruo d- -dud niv-l d- -duouoion.
Clil- 18517
Cruo -dud 20~~ uo ~5o~ uo o5 mu uo
o 8587 02 57 8587 02 57 8587 02 57
Niv-l
-duouoionul HomLr-
:lL o.2 7.8 8.5 1o.o 1~.~ o.5 o7. o8.7 o8.7
1 u 8 2.o o.0 o.o 10. 10.o o.1 5.o o0. o0.
u 12 1.7 1.o 1.o 12.2 11.0 7.2 o.0 o7.o o7.o
1o mu 0.7 0.o 0.~ 5.5 ~.7 2.~ 50. ~1.o ~1.o
Niv-l
-duouoionul Mu-r-
:lL o.1 o.7 o.~ .8 .5 8.o o5.0 o5.o o2.7
1 u 8 1.1 1.1 1.1 o.1 5. 5.o ~2. ~o.~ ~~.~
u 12 0.7 0.7 0.7 ~.8 5.0 ~.8 o7.8 o8.~ o5.
1o mu 0.~ 0.o 0.1 o.~ 2.8 1.~ ~0.o 28.8 1o.8
lor olro ludo, : :c unulzu lu L:crunzu dc \du 1cnoruru (cnlrc z0 _
: uo:), :c ucdc oh:cr\ur uc hu uuncnludo _lohulncnlc cn unho:
:cxo: cnlrc 1:o5o7 _ 1::7:: dc 17,z u 17,7 uo: cn nucrc: _ dc
11,5 u 15,o uo: cn honhrc:. L:lc ncoruncnlo _lohul :n cnhur_o lcnc
un onorluncnlo dIcrcnul cnlrc honhrc: _ nucrc:. Lu ncoriu c:
nu: ucnluudu cn honhrc:, uc uuncnlun :u cxclul\u dc \du
lcnoruru cnlrc 1:o5 _ 1::: cn 1,z uo:, Ircnlc u 0,5 cn lu: nucrc:.
.:n:no, lo: honhrc: d:nnu_cn lu hrchu cnlrc n\clc: cduuonulc:
cxlrcno: (cn 0,z uo:), ncnlru: uc cn lu: nucrc: uuncnlu (cn 0,51
uo:).
Ln lu: nucrc:, lo: uuncnlo: nu: norlunlc: cn lu cxclul\u dc \du
lunoruru :c oh:cr\un cn lo: _ruo: on cduuon ncdu _ ullu (0,5 _
0, uo: rc:cl\uncnlc), ncnlru: uc cn lo: honhrc: cl _ruo dc
c:olurdud ncdu rc_:lru un uuncnlo dc u: z uo:.
Ln unho: :cxo:, :n cnhur_o, cl _ruo on cduuon :ucror lcnc unu
c:crunzu dc \du :ucror cn u: 7 uo: uru lo: honhrc: _ nu: dc 1 cn
lu: nucrc:, onurudo on uucllo: :n cduuon
Lu c:crunzu dc \du c: ncnor cn honhrc: uc cn nucrc: ul _uul uc cn
lu nu_oriu dc lo: ui:c: dcl nundo (Murru_ 1::o).
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2~1
L\oluon dc lu c:crunzu dc \du dc uucrdo u c:olurdud. Chlc 1:o5 L\oluon dc lu c:crunzu dc \du dc uucrdo u c:olurdud. Chlc 1:o5 L\oluon dc lu c:crunzu dc \du dc uucrdo u c:olurdud. Chlc 1:o5 L\oluon dc lu c:crunzu dc \du dc uucrdo u c:olurdud. Chlc 1:o5 1::: 1::: 1::: 1:::
!-riodo !-riodo !-riodo !-riodo L:COL.!L.L L:COL.!L.L L:COL.!L.L L:COL.!L.L
!85 !85 !85 !85 !87 !87 !87 !87 !0 !0 !0 !0 !. !. !. !. !7 !7 !7 !7 ! ! ! ! CanUio 85 CanUio 85 CanUio 85 CanUio 85
HOM!!L: HOM!!L: HOM!!L: HOM!!L:
:i: -:olaridad 40,.7 40,7. 40,8 0,7!
! a 8 44,!. 44,74 44,o7 0,55
a !. 44,5o 45,7. 4o,.4 !,7!
!o nu: 47,44 48,!5 47,. 0,48
o:a/ 44,oo 4o,44 4o, .,.o
!r-la -:r- lonUr-:
o: -duaio: :u,-rior
:i: -:olaridad
7,!7 7,4o o,4 0,.o
ML!L: ML!L: ML!L: ML!L:
:i: -:olaridad 44,4o 44,40 44,44 0,0!
! a 8 47,04 47,oo 47,.7 0,!
a !. 47,o4 47,88 48,!. 0,48
!o nu: 48,40 48,8o 48,5 0,55
o:a/ 4,.D 4,4o 4,D. U,oo
!r-la -:r- nu,-r-:
o: -duaio: :u,-rior
:i: -:olaridad
o,7 4,4o 4,5! 0,54
!r-la oal -:r-
lonUr-: nu,-r-:
.,oo .,04 !,. 0,7!
h. h. h. h. lc:i_u:ln:nc: _cn_ruic:: lc:i_u:ln:nc: _cn_ruic:: lc:i_u:ln:nc: _cn_ruic:: lc:i_u:ln:nc: _cn_ruic::
luzon L:lundurzudu dc Morluldud _ .o: dc \du lolcnulc: lcrddo:.
Ll lcurluncnlo dc Ldcnolo_iu rculzo cn cl z000 un c:ludo :ohrc lu
d:lrhuon _co_ruIu dc lu norluldud, on cl In dc onlrhur ul c:ludo
dc lu: dc:_uuldudc: cn :ulud cn nuc:lro ui:. Sc ululuron uru cllo do:
ndudorc: luzon L:lundurzudu dc Morluldud (or lodu: lu: uu:u:) _
.o: dc \du lolcnulc: lcrddo:, uru lodu: lu: onunu: dcl ui: cn cl
unucno 1::11::o
s
Edad
%
Pr omedio
% de pe rs o nas que c o ns ult po r una
e nfe rme dad o ac c ide nte s ufrido e n lo s 30
d as pre vio s a la e nc ue s ta, s e g n quintil de
ing re s o . Cas e n 2000
66, 3
72, 3
74
72, 2
33, 7
27, 7 27, 6 26
20, 9
27, 8
79, 1
72, 4
0%
20%
40%
60%
80%
100%
I II III IV V Total
Quintile s
Lug are s de c o ns ulta s e g n quintil de
ing re s o . Cas e n 2000
88,2
75,6
61,7
43,5
21,7
60,6
8,1
18,1
32,5
47,9
68,2
32,7
10,1 3,8 6,3 5,7 8,5 6,7
0%
20%
40%
60%
80%
100%
I II III IV V Total
Quintile s
Ce ntro pblic o Ce ntro Privado Otros
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 250
Ll 1% dc lu: cr:onu: uc on:ullo lo hzo cn un cnlro uhlo. L:lc
orcnluc \uriu dc:dc cl oo% cn cl rncr unll hu:lu zz% cn cl unlo.
Ln rcluon u lu on:ullu cn cnlro: r\udo: dc ulcnon, :c oh:cr\u unu
_rudcnlc n\cr:u o% cn cl rncr unll u o% cn cl unlo. Cu: cl 7%
dc lu: cr:onu: on:ullo cn olro: lu_urc: dc cllo:, cl z% on:ullo cn unu
Iurnuu, un 1% olo or lu ncdnu ullcrnul\u _ cl rc:lunlc 1% no lcnc
nIornuon.
Lu: ruzonc: nu: Ircucnlc: uru no
on:ullur Iucron ullzur rcncdo:
u:cro: , _ no on:dcrurlo
ncc:uro , c:lu: ruzonc: :c rclcn
cn lo: d:lnlo: unllc: dc n_rc:o,
unhu: :unun cl 70% dc lu:
rc:uc:lu:. Lu Iullu dc dncro c: lu
lcrcru uu:u, _ c: ncnonudo or
15% dc lu ohluon, :cndo
rooronulncnlc nu: norlunlc cn
cl unll !!! _ !!, uc orrc:ondcn u
lu lu:c ncdu.
No huhcr ohlcndo horu c: ncnonudo :olo or un 1% dc lu ohluon, _
c: rooronulncnlc nu: norlunlc cn cl unll dc nu: huo: n_rc:o:
(5,7%). lodcno: onlur uc cl n\cl dc uc:o u lu ulcnon dc :ulud c:
ullo _ uc lu: lu:c: ncdu: :on lu: nu: uIcludu: or lu d:onhldud dc
dncro, oruc uulucru :cu cl ::lcnu ul uc c:ln ud:rlo: lc:
:_nIu nu_or dc:cnhol:o dc dncro cn lu: on:ullu:, dudo uc lcndcn
nu: u lu lhrc clcon.
5.2 DESIGUALDADES SEGN GNERO
Ll orcnluc dc nucrc: ud:rlu: ul ::lcnu uhlo c: :ucror ul dc lo:
honhrc: (:% \:. 1%). Lu: nucrc: cn Chlc lcncn nu_orc: ncc:dudc:
dc :ulud uc lo: honhrc:, lo uc :c cxrc:u cn unu crcon dc
cnIcrncdud nu_or _ unu dcnundu dc :cr\o: dc :ulud nu_or. .:i, cl
15% dc lu: nucrc: lu\o ul_un c:odo cn lo: 0 diu: rc\o: u lu
cnuc:lu \:. cl 11% dc lo: honhrc:. lc lu: nucrc: uc dclururon
cnIcrncdud o udcnlc un 7% on:ullo, :cndo c:lc orcnluc
lc\cncnlc nIcror cn lo: honhrc: (70%).
Hu_ ullzuon dIcrcnul dc :cr\o:
cnlrc honhrc: _ nucrc: uru lodu: lu:
rc:luonc: on nu_or ullzuon dc
nucrc: uc honhrc: uru cl lolul, lodu:
lu: cdudc: (cxclo ncnorc: dc do: uo:)
_ cn lodo: lo: unllc: dc n_rc:o. L:lu
dIcrcnu :c oh:cr\u nu_ luruncnlc cn
cl u:o dc lu: lu:u: dc on:ullu cn cl
n\cl rnuro. Ln lu: on:ullu: or
c:culdud, lunhn lu: nucrc:
nunlcncn lu lcndcnu dc nu_or lu:u dc
on:ullu: uc lo: honhrc:, u:
Po blac in s e g n s is te ma pre vis io nal y s e xo .
Cas e n 1998 y 2000
59,4
64,2
63,7
69,1 19,2
20,5
22,4
23,7
15,7
13,4
16,9
11,7
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Hombre
Muje r
Hombre
Muje r
Pblic o Is apre Partic ular y otro
1998
2000
Raz o ne s para no c o ns ultar s e g n quintilde ing re s o .
Cas e n 2000
49
44
36
50 52
46
6
5 9 8 5
6
19
26
30
26
32
25
7
15
17
18
12
15
4 2 2 3 4 6
0%
20%
40%
60%
80%
100%
I II III IV V Total
Quintile s
Re me dios Cas e ros No fue ne c e s ario Falt dine ro
Falt tie mpo No obtuvo hora
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo III
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 251
lrlundo lu lu:u, (uroxnuduncnlc dc 10 u 0%) cnlrc cl unll ! _ cl
unll \.
Solo cn cl u:o dc lu: on:ullu: dc ur_cnu cl onorluncnlo c:
d:lnlo, ulunzundo \ulorc: nu_orc: cn lo: honhrc: uc cn lu: nucrc:,
uru cl lolul _ or cdud _ unll dc n_rc:o. Ln uunlo u lu: on:ullu: dc
c:culdud, cl uc:o c: luruncnlc dIcrcnul :c_un n\cl dc n_rc:o.
Sn cnhur_o, crlcnccr ul _ruo dc nu_or cdud _ :cr nucr dclcrnnu
nu_or o:hldud dc on:ullu: dc c:culdud cn unho: ::lcnu:.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo IV
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 252
OBJETIVO IV
PROVEER SERVICIOS ACORDES
CON LAS EXPECTATIVAS DE LA
POBLACIN
Ohcl\o: Sunluro: uru ro\ccr Scr\o: Ohcl\o: Sunluro: uru ro\ccr Scr\o: Ohcl\o: Sunluro: uru ro\ccr Scr\o: Ohcl\o: Sunluro: uru ro\ccr Scr\o:
uordc: on lu: cxclul\u: dc lu ohluon uordc: on lu: cxclul\u: dc lu ohluon uordc: on lu: cxclul\u: dc lu ohluon uordc: on lu: cxclul\u: dc lu ohluon
Fnununcnlo dcl Sclor cn Chlc
Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo Ohcl\o: dc !nulo
- lcdur lu rooron dcl n_rc:o d:onhlc dc lo: ho_urc: uc :c dc:lnu ul
_u:lo dc hol:llo, o u_o drclo dc :ulud.
- .uncnlur lu ro_rc:\dud cn cl u_o dc lu :ulud.
Ohcl\o dc lc:urrollo Ohcl\o dc lc:urrollo Ohcl\o dc lc:urrollo Ohcl\o dc lc:urrollo
- !nlcncnlur un ::lcnu dc Cucnlu: Nuonulc: dc Sulud
- Monlorcur cl _u:lo dc hol:llo cn :ulud, u lru\: dc lu nororuon
::lcnulu dc :u ncdon cn cnuc:lu: crodu: dc ulunc nuonul.
Ohcl\o: :unluro: uru :ul:Iucr lu: cxclul\u: lc_ilnu: dc lu ohluon
Ohc Ohc Ohc Ohcl\o: dc !nulo l\o: dc !nulo l\o: dc !nulo l\o: dc !nulo
- .uncnlur cl _rudo dc :ul:Iuon on :u ::lcnu dc :ulud
Ohcl\o dc lc:urrollo Ohcl\o dc lc:urrollo Ohcl\o dc lc:urrollo Ohcl\o dc lc:urrollo
- !nororur lu ncdon dc lu :ul:Iuon dc lu: cxclul\u: ohluonulc: cn lu
_c:lon dc lo: c:luhlcncnlo: u::lcnulc: uhlo: _ r\udo: dcl ui:.
- Gcncrur un ncun:no dc ncnl\o: uc Iu\orczu lu rculzuon dc uonc:
orcnludu: u rc:ol\cr dc ncor Iornu lu: cxclul\u: dc lo: u:uuro:.
- L:luhlccr ncun:no: dc rccon _ rc:uc:lu u lo: rcluno: dc lo:
ucnlc:.
- !nlcncnlur lu lc_ dc dcrcho: dc lo: ucnlc:.
- lrono\cr lu urluon dcl \olunlurudo, dc lo: _ruo: dc u_udu nuluu _ dc
lo: Iunlurc: _ ududorc: dc cnIcrno: ono clcncnlo: dc :oorlc ul roc:o
u::lcnul.
Ohcl\o: :unluro: :ohrc lu uldud dc lu ulcnon cn :ulud
- :o dc lu: nclodolo_iu: dc lu Mcdnu Lu:udu cn L\dcnu: cn lu: nornu: dc
lo: lro_runu: dc Sulud.
- lcu:lo: _ rocdncnlo: c:lundurzudo: uru lu .ulorzuon Sunluru dc
undudc:, :cr\o: _ rc:luonc: dc :ulud dc nu_or rc:_o.
- .rcdluon crodu dc ho:lulc: uc d ucnlu dc lo: roc:o: dc ncoriu
dc lu uldud loul, cn urlulur uc lu: dc:onc: linu: :c Iunduncnlcn cn
lu ncor c\dcnu dc uucrdo u lo: rcur:o: d:onhlc:.
- Lx:lcnu dc ncun:no: dc ncdon rulnuru dc :ul:Iuon dc u:uuro: cn
lodo: lo: c:luhlcncnlo: dc :ulud c nlcr\cnonc: crlncnlc: uru ncorurlu.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo IV
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 25o
Lu Con:lluon lolilu dc Chlc c:luhlcc uc c: dchcr rcIcrcnlc dcl
L:ludo rc:clur _ rono\cr cl dcrcho u lu rolcon dc lu :ulud. Ll cc
Iunduncnlul dcl uchucr :clorul c: onlrhur u ncorur lu :luuon dc
:ulud dc lu ohluon, :n cnhur_o, lu: uonc: uc :c cnrcndcn on
c:lc In dchcn dur:c cn un onlcxlo dc rc:clo u lu d_ndud, lhcrlud c
_uuldud dc lo: ududuno:. .:i, un ::lcnu dc :ulud
1
dchc rcouur:c
no :olo dc ohlcncr lo: nu_orc: lo_ro: cn :luuon :ulud, :no uc udcnu:
dchc \clur or cl unlncnlo dc lu: cxclul\u: lc_ilnu: dc lu
ohluon :ohrc lo: :cr\o: uc rchc, dc uucrdo u lu ulluru _ u lo:
\ulorc: ncrunlc: cn udu :ocdud.
L:lc ohcl\o lrulu :ohrc lo: ononcnlc: _ nclu: rcluonudu: on cl
dc:cnco dcl ::lcnu dc :ulud cn uunlo u lu :ul:Iuon dc lu:
cxclul\u: ohluonulc:, oncrncnlc: u lo: u:clo: no ndo: dc lu
ulcnon. Con cllo :c rclcndc c:luhlccr ondonc: dc Iunonuncnlo
uru lo: ::lcnu: dc ulcnon dc :ulud cn Chlc.
lc uucrdo u lu Or_unzuon Mundul dc lu Sulud, lu: cxclul\u: dc lu
ohluon rc:clo dc lo: :cr\o: dc :ulud uc rchc :c rcluonun on
lrc: u:clo: Iunduncnlulc: cl rc:clo u lo: dcrcho: dc lu: cr:onu:
(d_ndud, uulononiu _ onIdcnuldud) lu :ul:Iuon dc :u:
rcucrncnlo: ono on:undorc: u orcnluon ul u:uuro (onoddud,
oorlundud, lhcrlud dc clcon) _ lu u:ruon or lcncr un ::lcnu
u:lo (u:lu Inuncru). L:lo: u:clo: lcncn unu norlunlc
_ru\luon cn lu \uloruon dc lu :ocdud :ohrc :u ::lcnu dc :ulud.
.dcnu:, :on ulrhulo: :ohrc lo: uulc: lu: cr:onu: ucdcn Iornur:c unu
onon on rclul\uncnlc ou nIornuon, u dIcrcnu dc lo: u:clo:
lno: dc lu ulcnon.
Lu \uloruon :oul dcl ::lcnu, u lru\: dc lu :ul:Iuon dc lu:
cxclul\u: ohluonulc: no c: :olo dc:cuhlc, on:llu_cndo un hcn cn
:i n:no, :no uc udcnu: rcucrc dc c:Iucrzo: cxlilo:, uc:lo uc :u
lo_ro c: ndccndcnlc dcl u\unc cn lu :luuon dc :ulud. !nlur un
ohcl\o _ nclu: u:oudo: u lu: cxclul\u: ohluonulc: nlu
\ulorur lunlo cl unlo dc \:lu lno :unluro, ono cl dc lo:
ududuno: uc ullzun _ Inunun lo: :cr\o:.
Ll ::lcnu dc :ulud hlcno no unlc :ul:Iuloruncnlc on lu:
cxclul\u: dc lu ohluon. l\cr:o: c:ludo: dcnuc:lrun
::lcnuluncnlc uc lo: hlcno: c:lun d:onIornc: on lo: :cr\o:
uc rchcn _ uc :c :cnlcn dc:rolc_do: Ircnlc u c\cnluulc:
ncc:dudc: dc :ulud. Hu_ nulc:lur or cl nul lrulo uc :c rchc cn lo:
:
:il-mu d- :ulud on lo r-ouro, uolor- - inliluoion- r-luoionudu oon -l
Iinunoiumi-nlo, r-_uluoion roviion d- uooion- ouo rooilo rimordiul - munl-n-r o
m-orur lu ulud. (C. Murru, 1. r-nl. Lull-lin oI ll- World H-ulll Or_unizulion, 2000, 78
(o).
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo IV
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 25~
c:luhlcncnlo: uhlo: dc :ulud (Fccdhul, z001 .dnurl CLlC
Fonu:u 1:::). Lu: l:lu: dc c:cru uru ru_iu clcl\u :on unu Iucnlc
dc un:cdud uru lu: Iunlu:, uun uundo no :cun dclcrnnunlc: cn cl
rc:ulludo :unluro. n lrulo d_no _ un uc:o oorluno :on, cnlrc
olro:, cxclul\u: lc_ilnu: dc lu ohluon hlcnu uc cl ::lcnu dc
:ulud dchcriu lcndcr u :ul:Iucr.
Olru c:Icru rclc\unlc dc nuclud c: lu dc:rolcon Inuncru. Lo:
c:ludo: dc onon nunIc:lun unu rcouuon on:lunlc or lu
dc:rolcon Inuncru cn uc ucdun lu: Iunlu: ul \cr:c cnIrcnludo: u
unu cnIcrncdud _ru\c o ulu:lroIu. Lu :cn:uon dc dc:rolcon c:
urlulurncnlc nlcn:u cn cl ::lcnu !S.llL, uunuc lunhn uIclu u lo:
hcncIuro: dcl ::lcnu uhlo. Lo: u:uuro: dc lu: !S.llL :c :cnlcn
n:c_uro: :ohrc lu: ohcrluru: dc :u: lunc: Ircnlc u cnIcrncdudc:
_ru\c: _ :ohrc :u uudud uru cnIrcnlur lo: o:lo: uc dcnunduru lu
\ccz. Ll ::lcnu uhlo, u dIcrcnu dcl r\udo, cxlu_c crlo:
lruluncnlo: cn Iornu nlilu, c: dcr, ncdunlc l:lu: dc c:cru o Iullu
dc uc:o cIcl\o u crlu: rc:luonc:. Ln ul_uno: u:o: lu: cr:onu:
dchcn cndcudur:c uru rchr c:lo: ududo: cn cl :clor r\udo.
Lu on:luluon dc c:lo: rohlcnu: c: uno dc lo: rnulc: Iunduncnlo:
dc lu ncc:dud dc llc\ur u uho unu rcIornu cn cl :clor :ulud hlcno.
Sn cnhur_o, c:c u lo lru:cndcnlc dc c:lu: rcouuonc: cn lu
ohluon, :c dchc rconocr uc hu:lu lu Ichu no huhiun on:lludo unu
lcnulu cxlilu dcl :clor, urccndo or lunlo dc ::lcnu: dc
nIornuon c ndudorc: uc crnlun nonlorcur :u c\oluon _
ro_clurlu: cn cl lcno. lor c:lu ruzon c: urlulurncnlc dIil
c:luhlccr nclu: dc nulo uru udu uno dc lo: u:clo: u:oudo: u
c:lc ohcl\o, dchcndo lnlur:c ul c:luhlcncnlo dc nclu: dc lo
n:lruncnlul uc onlrhu_cn ul lo_ro dc lu nclu. .l n:no lcno :c
dchcru u\unzur cn lu nlcncnluon dc un ::lcnu dc nIornuon uc
crnlu c\uluur cl u\unc _ Iullc dcInr nclu: dc nulo cn un Iuluro
cruno.
luru dur rc:uc:lu u c:lc c:cnuro, :c lunlcun lu: :_ucnlc: nclu: c
ndudorc:, or_unzudu: cn lrc: cc: Iunduncnlulc: Lu u:lu
Inuncru _ lu ulcnon u lu: cxclul\u: lc_ilnu: dc lu ohluon _ lu
uldud dc lu ulcnon dc :ulud.
1. JUSTICIA FINANCIERA
lc uucrdo u OMS un ::lcnu lcnc un Inununcnlo u:lo uundo lo:
o:lo: :c d:lrhu_cn dc uucrdo u lu uudud dc u_o dc lo: ho_urc: _
no ul rc:_o dc cnIcrnur.
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo IV
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 255
L:lc c: un rno
unluncnlc ucludo cn lu
onundud nlcrnuonul. n
c:ludo rculzudo cn 10 ui:c:
curoco:
:
no:lro un unlo
uucrdo cn lu: olilu: dc
Inununcnlo, cn cl :cnldo dc
uc cl ::lcnu dchc Inunur:c
dc uucrdo u lu uudud dc
u_o dc lo: nd\duo:, _ no cn
hu:c ul u:o dc lu: n:luluonc:
dc :ulud. .:n:no, :c
on:dcru uc dchc cx:lr un
uc:o un\cr:ul u lu ulcnon
dc :ulud _ uc :lc dchc r cn
Iunon dc lu: ncc:dudc: cn
:ulud _ no dc lu uudud dc
u_o.
Lu Iunon dc Inununcnlo
n\oluru lu ccuon dc lrc:
ocruonc: d:lnlu: lu
rcuuduon, lu onhnuon dc
uorlc: _ lu onru, lu: uc
dchcn :cr or_unzudu: _
rculzudu: dc uucrdo u lo:
:_ucnlc: rcclo: rncro,
uc lo: ho_urc: no :c
cnohrczun u on:cucnu dcl
_u:lo cn :ulud, c: dcr uc no dc:lncn unu rooron norlunlc dc :u:
n_rc:o: u lu ohlcnon dc ulcnon dc :ulud _ :c_undo, uc lo: ho_urc:
ohrc: onlrhu_un on unu ncnor rooron dc :u n_rc:o ul ududo dc
lu :ulud.
luru uc c:lo: rno: :c unlun no cx:lc unu :oluon unu :no uc
urrc_lo: n:lluonulc: ullcrnul\o: uc rc:cnlu: \cnluu: _ dc:\cnluu:
cn rcluon u :lc _ olro: ohcl\o: :oulc:.
1.1 FINANCIAMIENTO DEL SECTOR EN CHILE
Ll uluul ::lcnu dc :cr\o: dc :ulud cn Chlc c: cl rc:ulludo dc lu rcIornu
dc lu :c_urdud :oul uc ourro cn 1:o1 _ onhnu un c:ucnu dc
:c_urdud :oul :olduro uru lo: olzunlc: dcl ::lcnu uhlo ud:rlo: u
2
Van Doorslaer, Wagstaff, Rutten. Equity in the finance and delivery of Health Care. Oxford University
Press 1993
Sistema
de salud 1990 1992 1994 1996 1998 2000
Pblico 67,6 62,6 63,4 59,6 61,9 66,5
FF.AA 2,5 2,7 2,7 3,1 2,9 3,1
ISAPRE 15,1 20,0 23,7 24,7 23,0 19,8
Particular* 12,0 12,3 8,0 11,0 10,9 9,7
Otro sistema 1,5 0,8 0,9 0,5 0,3 0,4
No sabe 1,4 1,6 1,3 1,0 0,9 0,6
Total 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Aos
CASEN 2000: Poblacin segn sistema
previsional de salud.
87,5
80,1
67,0
53,4
29,6
66,4
3,1
7,8
17,6
29,5
54,2
19,9
9,7
10,0
10,3
10,4
9,7
8,5
I
II
III
IV
V
Total
Pbl ico FF. AA I SAPRE Part icu lar Ot ro si stema
Poblacin por quintil de ingreso
autnomo* y sistema previsional de salud
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo IV
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 25o
Fonu:u c nd_cnlc:, on un ::lcnu dc :c_uro: r\udo: dc urulcr
oncll\o uru lo: olzunlc: dcl ::lcnu r\udo.
Ln lu uluuldud cl 7% dc lu ohluon hlcnu c:lu uhcrlu or cl ::lcnu
uhlo. Ln lu luhlu :_ucnlc ucdcn oh:cr\ur:c lu: rooronc: dc
ohluon uc :on urlic: dc udu ::lcnu dc :ulud uru cl z000 _ :u
c\oluon cn lu u:udu dudu.
Lnlrc 1::0 _ 1::o :c urcu un uuncnlo norlunlc dcl :clor !S.llL, on
unu d:nnuon dcl nuncro dc hcncIuro: dcl ::lcnu uhlo. . urlr dc
1::: hu huhdo un uuncnlo dc lo: olzunlc: u Fonu:u, uc :c hu ulrhudo cn
urlc u lu r:: cononu uc hu uIcludo ul ui: cn lo: ullno: do: uo:.
Lu d:lrhuon dc lu ohluon or ::lcnu c: :c_rc_udu, oh:cr\undo:c unu
d:lrhuon dIcrcnul or n_rc:o _ :cxo. .:i lu: !:urc: oncnlrun lu
ohluon o\cn _ dc nu_orc: n_rc:o: _ Fonu:u oncnlru lu ohluon dc
ncnorc: n_rc:o: _ cn lu: cdudc: dc nu_or rc:_o. Lu ncnor d:onhldud
dc Iondo: cr ulu dcl :clor uhlo, llc\u u uc lo: :c_ncnlo:
ohluonulc: on nu_orc: ncc:dudc: cn :ulud (ohrc:, udullo: nu_orc: _
nucrc:) ucnlcn on unu ncnor d:onhldud dc rcur:o: Inuncro: cn
:ulud.
Lu :oldurdud
Inuncru cnlrc ro:
_ ohrc: :c c:luhlcc
cn cl uorlc uc cl
I:o rculzu ul ::lcnu
uhlo _ cn ono :c
d:lrhu_c c:c uorlc
cnlrc lo: d:lnlo:
_ruo: ohluonulc:.
Lu ro_rc:\dud dc
c:lu Iucnlc dc
Inununcnlo rc:uonc uc cl ::lcnu lrhuluro _cncrul c: ro_rc:\o. Ln
Chlc c:lc u:clo hu :do nulcru dc dchulc, _u uc nu: dcl 50% dc lu
rcuuduon I:ul ro\cnc dcl nuc:lo ul \ulor u_rc_udo (!\.), c: dcr c:
ndccndcnlc dc lu rcnlu dc lu: cr:onu:. Sn cnhur_o, dudo uc cl _u:lo :c
Ioulzu cn lo: nu: ohrc:, cl ::lcnu lcrnnu :cndo ro_rc:\o.
1unhn cx:lc :oldurdud cnlrc lo: uIludo: ul :clor uhlo, oh:cr\undo:c
uc lo: :c_ncnlo: dc ohluon dc lo: unllc: dc ncduno: _ ullo: n_rc:o:,
uIludo: u FON.S., rculzun onlrhuonc: nu_orc: u lo: hcncIo: uc
rchcn (C.SLN z000).
lurunlc lu dudu dc lo: no\cnlu lu: olzuonc: roncdo dc lo:
hcncIuro: dc Fonu:u uuncnluron un 5o%, u:undo dc $0.1zz cn cl uo
1::1 u 1o.z5 cn 1::: (no nlu_c :uh:do dc nuudud luhorul). Ln cl
n:no criodo, cl ::lcnu !S.llL uuncnlo :u: olzuonc: roncdo cn
10%, ($11z.5 cn 1::1 u $15o.111 cn 1:::). . c:ur dcl nu_or nrcncnlo
rclul\o dc FON.S., lu: olzuonc: roncdo dc lu: !S.llL onlnuun
:cndo nu: dc lrc: \cc: nu_orc: u lu: dc FON.S..
I II III IV V Promedio
Beneficios netos por atenciones** 25.000 22.382 19.023 13.965 7.668 17.597
- Cotizaciones 2.948 7.289 9.638 10.870 11.282 8.407
Subsidio por atenciones 22.052 15.093 9.385 3.095 -3.615 9.190
+ PNAC 1.006 705 447 274 91 504
Subsidio neto 23.058 15.798 9.832 3.369 -3.524 9.694
I II III IV V Promedio
Beneficios netos por atenciones** 25.000 22.382 19.023 13.965 7.668 17.597
- Cotizaciones 2.948 7.289 9.638 10.870 11.282 8.407
Subsidio por atenciones 22.052 15.093 9.385 3.095 -3.615 9.190
+ PNAC 1.006 705 447 274 91 504
Subsidio neto 23.058 15.798 9.832 3.369 -3.524 9.694
CASEN 2000: Subsidio neto en salud por
hogar segn quintil de ingreso
(Montos mensuales por hogar en pesos)
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo IV
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 257
1.2 SUBSIDIOS ESTATALES, BENEFICIOS RECIBIDOS POR LOS
HOGARES SEGN QUINTIL DE INGRESO (CASEN 2000)
Lo: :uh:do: or ulcnonc: dc :ulud _ dcl lro_runu Nuonul dc
.lncnluon Conlcncnluru (lN.C), :c oncnlruron cn lo: unllc: dc
ncnorc: n_rc:o:, u:i cn cl unll !, cl :uh:do roncdo ncn:uul or
ho_ur ulunzu $z.05o, ncnlru: uc cl unll !\ ulunzu $.:. Ll
unll \ no rcho :uh:do:.
Ll :uh:do nclo dcl :clor :ulud lu\o un norlunlc nulo :ohrc cl
n_rc:o dc lo: ho_urc:, :ohrc lodo lo: dc ncnorc: n_rc:o:. .:i uru lo:
ho_urc: dcl rncr unll cl :uh:do rcrc:cnlo un z5% dcl rc:uuc:lo
Iunlur _ uru lo: dcl :c_undo un o%. Lu cnuc:lu nuc:lru luruncnlc
uc lo: :uh:do: dc :ulud hun :do Ioulzudo: cn lo: unllc: dc
ncnorc: n_rc:o:, c: dcr cn uucllu: Iunlu: uc nu: lo ncc:lun. lc
hcho, cn cllo: lo: :uh:do: rcrc:cnluron un uurlo dcl rc:uuc:lo
Iunlur, lo uc cu\ulc u $z.05o cn roncdo ncn:uul or ho_ur
1.3 GASTO DE BOLSILLO
no dc lo: rcu:lo: uru uc cl Inununcnlo dc lo: :cr\o: dc :ulud
cr:onulc: :cu u:lo c: uc cx:lu lu nu_or ndccndcnu o:hlc cnlrc lo
uc uorlun lu: cr:onu: _ lu ullzuon uc hucn dc lo: ::lcnu: dc
:ulud. Lo: ui:c: dc huo: n_rc:o: c n:lluonuldud rcuru lcndcn u
dccndcr cxc:\uncnlc dc lo: _u:lo: dc hol:llo uru cl Inununcnlo
dc lo: :cr\o: dc :ulud. L:lo ourlu cl uc:o dc lu: cr:onu: dc nu_or
rc:_o _ ncnor n_rc:o. lor cl onlruro, cn lo: ui:c: nu:
ndu:lrulzudo: lo: _u:lo: dc hol:llo rcrc:cnlun unu nu_ huu
rooron dcl _u:lo lolul cn :ulud _ lo: ::lcnu: dc :ulud :c Inunun
rcdonnunlcncnlc on nuc:lo: _cncrulc: o uorlc: u lu :c_urdud
:oul.
Lu nu_or :curuon cnlrc uorlc: _ ullzuon :c lo_ru ncdunlc
::lcnu: dc :ulud Inunudo: on nuc:lo: _cncrulc:. Sn cnhur_o, lu
rcuuduon dc nuc:lo: rcucrc unu uudud n:lluonul norlunlc
_ un ullo _rudo dc Iornuldud cn lu cononiu. 1unhn rc:uonc uc lu
ndcnu dcl ::lcnu lrhuluro c: ro_rc:\u. Lu: onlrhuonc: u lu
:c_urdud :oul :on nu: Iulc: dc rcolclur uc:lo uc lo: nd\duo:
u:oun hcncIo: ul u_o dc lu: ohl_uonc: _ lu: rcnuncruonc: :on
nu: Iulc: dc onlrolur uc olru: Iucnlc: :uclu: u lrhuluon. 1unhn
c: nu: Iul cxlur dc lo: hcncIo: u ucnc: no unlcn :u:
ohl_uonc:.
Mcnlru: nu_or :cu cl _rudo dc rcu_o dc lu: ulcnonc: _ dc
d:lrhuon dc lo: rc:_o:, nu_or c: lu :curuon cnlrc ullzuon _
uorlc:. Sn cnhur_o, ul_un n\cl dc u_o dc hol:llo ucdc :cr ncc:uro
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo IV
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 258
cn cl unlo dc :cr\o uru nodcrur lu dcnundu huu rc:luonc: nu:
o:locIcl\u: _ uru d:nnur ncnl\o: u lu ullzuon nncc:uru
(rc:_o norul). L:lc ullno ohcl\o, :n cnhur_o, :c lo_ru dc nuncru nu:
cIcnlc ncdunlc ncnl\o: udcuudo: u lo: rc:ludorc: uc crnlun
ruonulzur lu oIcrlu dc :cr\o: cn lu_ur dc un ruonuncnlo
nd:rnnudo or cl ludo dc lu dcnundu.
Ll rcorlc dc lu OMS dcl uo z000 uhu u Chlc cn cl lu_ur dc lu: 1:1
nuonc: c\uluudu: cn uunlo u dc:cnco _lohul, :n cnhur_o cn uunlo
u u:lu dcl Inununcnlo, :u uhuon dc:cndc Iucrlcncnlc ul lu_ur
1o, :olo :ucror ul lcru _ Lru:l, dcnlro dc lu: .nru:.
lc uucrdo u c:lo: dulo:, Chlc lcnc un uorlc drclo dc hol:llo nu_
:ucror u ui:c: ono Cunudu, L:ludo: ndo: _ lcno ndo. Sc_un c:u
Iucnlc, cl _u:lo dc hol:llo cn Chlc rcrc:cnlu u: cl 1:% dcl lolul dcl
_u:lo cn :ulud, ulunzundo u % cn .r_cnlnu, z% cn Colonhu, 1% cn
Lru:l _ z1% cn ru_uu_.
Lu cnuc:lu C.SLN c:ludo lu Ircucnu dc ou_o :c_un ::lcnu
rc\:onul _ lo dc rc:luon. Lo: rc:ulludo: (\cr I_uru) nuc:lrun un
uuncnlo dc lu Ircucnu dc ou_o: :c_un unll dc n_rc:o cn FON.S.,
u dIcrcnu dc lu: !S.llL dondc, cn _cncrul, lu: cr:onu: dc ncnorc:
n_rc:o: u_un or :u ulcnon cn Iornu drclu on nu_or Ircucnu,
uc lu: dc nu_orc: n_rc:o:.
Lu cnuc:lu dc rc:uuc:lo: Iunlurc: dc !n:llulo Nuonul dc
L:ludi:lu: lunhn hu ndu_udo cn lo: _u:lo: dc hol:llo. lc uucrdo u
c:lu nIornuon, cn roncdo udu ho_ur dc:lnu un 5% dc :u _u:lo lolul
u :cr\o: ndo:, :n cnhur_o c: rohuhlc uc c:lu: Iru: :uhc:lncn
cl \crdudcro \ulor. L:lc orcnluc c: ro_rc:\o u ncddu uc uuncnlu
cl _u:lo dcl ho_ur, ncnlru: cn cl rncr unll cl _u:lo cn :cr\o:
ndo: rcrc:cnlu cl ,o% dc :u _u:lo lolul, cn cl unll dc nu_orc:
n_rc:o: c:lu rooron ulunzu u un 5,7%.
C:O MLN:L lOl HOCl, lOl CllO QlNlL LL HOClL:, :LCN CllClON Y CllO LL C:O C:O MLN:L lOl HOCl, lOl CllO QlNlL LL HOClL:, :LCN CllClON Y CllO LL C:O C:O MLN:L lOl HOCl, lOl CllO QlNlL LL HOClL:, :LCN CllClON Y CllO LL C:O C:O MLN:L lOl HOCl, lOl CllO QlNlL LL HOClL:, :LCN CllClON Y CllO LL C:O
C:O MLN:L (-o d- -n-ro d- 17)
CllO QlNlL
CllClON Y CllO
OL
LL
HOClL:
l ll l ll ll ll ll lll lll lll lll l\ l\ l\ l\ \ \\ \
OL OL OL OL ~~5.oo7 ~~5.oo7 ~~5.oo7 ~~5.oo7 1~o.o~~ 1~o.o~~ 1~o.o~~ 1~o.o~~ 22~.oo 22~.oo 22~.oo 22~.oo o0~.270 o0~.270 o0~.270 o0~.270 ~5~.ooo ~5~.ooo ~5~.ooo ~5~.ooo 1.101.2o8 1.101.2o8 1.101.2o8 1.101.2o8
5000 5000 5000 5000 Culo -n -rvioio m-dioo Culo -n -rvioio m-dioo Culo -n -rvioio m-dioo Culo -n -rvioio m-dioo 2~.5o5 2~.5o5 2~.5o5 2~.5o5 5.87 5.87 5.87 5.87 8.ooo 8.ooo 8.ooo 8.ooo 12.587 12.587 12.587 12.587 2o.881 2o.881 2o.881 2o.881 71.oo1 71.oo1 71.oo1 71.oo1
5100 M-dioum-nlo 7.~0o 2.o5~ o.51~ 5.0o0 8.580 17.208
5200 rlioulo uuxiliur- ~07 112 207 o27 578 811
5o00 urulo -guio uuxiliur- 1.o2o 270 o0o oo 1.~0o o.o5o
5~00 :-rvioio d- roI-ionul- d- lu ulud .7o 2.2~ 2.8o7 ~.70o .011 o1.0~7
5500 l-noion loiluluriu o.0~~ 228 7~0 7o8 2.o5 11.125
5o00 :-_uro d- ulud 2.o78 ooo 7o~ 1.02 1.50 7.81o
u-nl- lNL, Lnou-lu d- lr-uu-lo umiliur-
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo IV
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 25
Fnulncnlc, cn lu cnuc:lu Fccdhul
o
lunhn :c nlu_cron rc_unlu:
lcndcnlc: u ncdr cl _u:lo drclo cn :ulud uc rculzun lo: ho_urc:
hlcno:. lc uucrdo u c:lu Iucnlc, cn roncdo, lo: cnuc:ludo: uc
rchcron durunlc lo: ullno: lrcnlu diu: ul_un lo dc ulcnon dc :ulud,
_u:luron ncn:uulncnlc $ 1.05 (uulro nl lrcnlu _ no c:o:). Ln
nc:lo: u:o:, lo: nu_orc: _u:lo: c:lun rcluonudo: on o:lo: dc
ho:lulzuon, ulcnon dcnlul _ ncduncnlo:, cn c:c ordcn dc
norlunu.
3
Feedback, Encuesta Nacional, Comisin Interministerial para la Reforma de Salud, Junio 2001.
Copagos por sexo, quintil de ingreso y previsin. CASEN 1998
Examenes de laboratorio
Hospitalizaciones
Intervenciones Quirrgicas
Consultas por Especialista
Consultas Ambulatorias
0
20
40
60
80
100
I II III IV V I II III IV V
FONASA
Si, Parcial SI, TOTAL Gratuito
Hombres Mujeres
0
20
40
60
80
100
I II III IV V I II III IV V
ISAPRES
Si, Par cial SI, TOTAL Gr atuito
Hombres Muj ere s
0
20
40
60
80
100
I II III IV V I II III IV V
FONASA
Si par cial SI, TOTAL No
Hombr e s M uje r e s
0
20
40
60
80
100
I II III IV V I II III IV V
ISAPRE
Si par cial SI, TOTAL No
Hombr e s M u je r e s
0
20
40
60
80
100
I II III IV V I II III IV V
FONASA
Si parcial SI, TOTAL No
Hombres Mujeres
0
20
40
60
80
100
I II III IV V I II III IV V
ISAPRES
Si, Parcial SI, TOTAL Gratuito
Hombres Mujeres
0
2 0
4 0
6 0
8 0
1 0 0
I II III IV V I II III IV V
FONASA
Si, Par cial Si, Total No
Hombres Mujeres
0
20
40
60
80
100
I II III IV V I II III IV V
ISAPRES
Si, Parcial SI, TOTAL Gratuito
Hombres Mujeres
0
2 0
4 0
6 0
8 0
1 0 0
I II III IV V I II III IV V
ISAPRE
Si, Parcial Si, Total No
Hombres Mujeres
0
20
40
60
80
100
I II III IV V I II III IV V
FONASA
Si par cial SI, TOTAL No
Hombres Mujeres
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo IV
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2o0
lor olru urlc, lodo: lo: cnlrc\:ludo:, ndccndcnlc dc :i c:lun o no
uucudo: or ul_unu cnIcrncdud o dolcnu, dclurun un _u:lo ncn:uul
cn ncduncnlo: dc $ 15.07 (unc nl :clcnlu _ lrc: c:o:). L:lc dulo
ro_cludo u lu ohluon rcrc:cnludu cn cl c:ludo (.z1.71: cr:onu:
nu_orc: dc z5 uo:, 7% dc c:lc :c_ncnlo cn cl ui:), :_nIuriu uc
lo: hlcno: _u:lun ncn:uulncnlc lu nrcihlc :unu dc $ 110 nllonc: dc
dolurc: (S $ 1 $ 5 c:o: hlcno:).
Ll _u:lo ncn:uul cn ncduncnlo: uuncnlu noloruncnlc cnlrc lu:
cr:onu: dc n\cl :ooconono ullo, cnlrc lo: nu_orc: dc 50 uo: _
cnlrc lu: nucrc:. Ln cl n:no :cnldo, :orrcndc cl hcho dc uc nu:
dc un lcro dc lo: cnlrc\:ludo: (5,5%) dclurc uc lcnc uc lonur
rcncdo: cn Iornu crnuncnlc (Ircucnu duru) :on :_nIul\uncnlc
nu: lu: nucrc: uc lo: honhrc: (15,% \: z5.0%) uuncnlundo on lu
cdud (dc:dc 1.% cn lo: nu: o\cnc: u z.% cn lo: nu: ununo:) _
d:nnu_cndo on cl n\cl :ooconono dc lu: cr:onu: (1.1% cn lo:
c:lrulo: ullo: u .1% cn lo: c:lrulo: nu: huo:).
lc:dc lu cr:cl\u dc lu crnuncnu dcl on:uno dc ncduncnlo:, :c
oh:cr\u unu dIcrcnu :_nIul\u cnlrc lu: cr:onu: uc no lcncn
rc\:on, dc lo: uulc: un 7o.:% no dchc lonur rcncdo: cn Iornu
crnuncnlc, _ ucnc: :i lcncn rc\:on (1,1% cn cl u:o dc Fonu:u _
1,7% cn cl u:o dc lo: dc !:urc:).
1.4 METAS Y ESTRATEGIAS
lc:clo dcl n\cl dc uorlc dc lo: nd\duo: urcc huhcr un ruzonuhlc
on:cn:o cn lorno u lo: rno: uc dchcrun oh:cr\ur:c uru oIrccr
u:lu cn cl Inununcnlo, cn uunlo u lu ur_u uc c:lc rcrc:cnlu uru
lu: cr:onu:
4
- .orlc uc no cnohrczu u ucn lo olor_u
- ro_rc:\dud dc lo: uorlc: (lo: dc nu_orc: n_rc:o: onlrhu_cn
nu: uc lo: ohrc:)
- lu_o: no u:oudo: ul rc:_o o u:o dc lo: :cr\o: (uunuc dchcn
cx:lr ncun:no: uc rolcun Ircnlc ul u:o nncc:uro dcl
::lcnu)
- Fnununcnlo :o:lcnhlc.
Lo: rno: uc urulcrzun un ::lcnu Inuncro u:lo :on lo_uncnlc
lo: nu: udcuudo: uru cl :culuncnlo dc ndudorc: dc nulo _ nclu:
uru lu dudu. Sn cnhur_o, ono _u :c ncnonuru, cl ui: no ucnlu on
::lcnu: dc nIornuon uru unu udcuudu dclcrnnuon dcl n\cl uluul _
:u: ro_rc:o:. lor c:lu ruzon, :c :culun lo: ndudorc: :clconudo: :n
L-nolmurl oI Iuirn- Ior l-ulll our- r-Iorm u olio lool Ior d-v-loin_ oounlri-
Normun Luni-l, 1. Lrunl,l.. Culuno,.C. Lunl-,l.:. llun,& :. lunnurunollui, Lull-lin oI
ll- World H-ulll Or_unizulion, 2000, 78 (o)
Objetivos Sanitarios para Chile 2000 2010 Objetivo IV
J.n.,1c:.o Jc .a1uJ Jc :n.1c 2o1
Iur nclu: uunllul\u:. .l n:no lcno :c dcIncn c:lrulc_u: _cncrulc:
uc Iu\orccn un Inununcnlo on nu_or u:lu.
L:lrulc_u:
Ll L:ludo dchc rourur uc lodu: lu: cr:onu: lcn_un uc:o u lu
ulcnon dc :ulud _ uc lu :luuon cononu dc lu: Iunlu: no :cu un
oh:luulo o :c \cu ncno:uhudu or cl nulo cn rc:luonc: dc ullo
o:lo, ono ucdcn llc_ur u :crlo lu ulcnon dc ur_cnu, cl lruluncnlo
dc lu: cnIcrncdudc: ronu: o lu: rc:luonc: onlcu:. Ln lul
:cnldo, cl Gohcrno :c roonc u In uc :c rolcun cl uc:o _
oorlundud _ :c u:c_urcn unlr lo: ohcl\o: :unluro:
!nororur u lo: lruhuudorc: ndccndcnlc:, uru u:c_urur unu
cIcl\u ohcrluru un\cr:ul c _uuldud cn dcrcho: _ ohl_uonc:.
Fur linlc: u lo: c\cnluulc: ou_o:, uru hrndur un cIcl\o uc:o
_ rolcon :oul u lodo: lo: olzunlc: _ :u: ur_u:.
lrono\cr un ::lcnu dc Inununcnlo uc cIcl\uncnlc nulcrulc
lo: \ulorc: dc cudud, cIcl\dud _ cIcnu cononu.
Fnununcnlo I:ul uru rolc_cr :unluruncnlc u lo: nd_cnlc: _ u
lu: cr:onu: dc ncnorc: n_rc:o:.
2. ATENCIN A LAS EXPECTATIVAS LEGTIMAS DE
LA POBLACIN
Lu ncoru cn lu :ul:Iuon dc lo: u:uuro: _ ududuno: c: unu nclu
cnlrul dcnlro dcl dc:urrollo dcl ::lcnu hlcno. Lnlrc lu: ruzonc: uc
Iunduncnlun lu norlunu dc nororur c:lu: nclu: c:lun lu:
:_ucnlc:
nu dc lu: ucu: nu: rclc\unlc: dc lu ohluon :on rcIcrcnlc: ul
nullrulo _ lu n:ul:Iuon on lu ulcnon.
Lu rc:uc:lu u lu: ncc:dudc: dc lu: cr:onu: rcrc:cnlu lu
onrcon dc nuho: dc :u: dcrcho: cn :ulud
Lu orcnluon dcl ::lcnu ul u:uuro c: unu dc lu: rcouuonc:
Iunduncnlulc: dc lu uulordud :unluru
nu hucnu orcnluon ul u:uuro onlrhu_c u ncor udhc:on on cl
lruluncnlo _ nu_or cnlrc_u dc nIornuon uru cl du_no:lo
U
.
Ln rno, cl ::lcnu ucdc :ucrur c:lo: rohlcnu: :n _rundc:
n\cr:onc:.