Está en la página 1de 11

Abdala

Jos Mart Escrito expresamente para La Patria PERSONAJES ESPIRTA, madre de A da!a" ELMIRA, #ermana de A da!a" A$%ALA" &N SENA%OR" 'onse(eros, so!dados, etc" La escena pasa en N) ia"

Escena I
A$%ALA, &N SENA%OR y 'ONSEJEROS No !e ca)di!!o* a n)estro p)e !o !!e+a ,ero- con.)istador* necio amena-a" Si a s) /)er-a 0 poder !e resistimos, En po!1o con1ertir n)estras m)ra!!as* ,iero pinta a s) e(rcito, .)e monta No !es corce!es de !a ra-a ar2 i+a3 Inmensa +ente a! opresor a)xi!ia 4 tan a!to es e! n5mero de !an-as 6)e e! enemi+o c)enta, .)e a s) 1ista La /)er-a tiem !a 0 e! 1a!or se espanta" 7Tantas s)s tiendas son, no !e ca)di!!o, 6)e a !a !!an)ra !!e+an inmediata, 4 de! r)do opresor 7o# A da!a i!)stre8 Es tanta !a /iere-a 0 arro+ancia, 6)e en1i9 )n emisario rec!amando :7Rindiese /)e+o 0 aire, tierra 0 a+)a8 P)es decid a! tirano .)e en !a N) ia ;a0 )n #roe por 1einte de s)s !an-as* 6)e de! aire se atre1a a #acerse d)e<o* 6)e e! /)e+o a !os #o+ares #ace /a!ta* 6)e !a tierra !a compre con s) san+re* 6)e e! a+)a #a de me-c!arse con s)s !2+rimas" =)errero i!)stre* 7ca!ma t) ent)siasmo8

SEN"

A$%"

SEN"

A$%" SEN"

A$%"

SEN" TO%OS

%e! extra<o a !a imp5dica arro+ancia %io!e e! p)e !o e! !a)re! .)e merecan Tan necia pres)nci9n 0 a)dacia tanta3 Mas #o0 no son s)s 2r aras o/ensas M)estras de or+)!!o 0 simp!es amena-as* 74a detiene a !os n) ios en e! campo8 74a en n)estras p)ertas nos co!oca +)ardias8 >6) dices, Senador? :7Te di+o 7o# (e/e %e! e(rcito n) io8 .)e !as !an-as %e en ri!!ar, a! aire desen1)e!ta La sa+rada andera de !a patria Te di+o .)e es preciso .)e !a N) ia %e! opresor !a !en+)a arran.)e osada, 4 !a !!an)ra con s) san+re a<e, 4 !)c#e N) ia c)a! !)c#a a Esparto8 7@en+o en t)s manos a de(ar !a empresa %e 1en+ar !as co ardes amena-as %e! 2r aro tirano .)e as !!e+a A despo(ar de 1ida n)estras a!mas8 @en+o a ro+ar a! es/or-ado n) io 6)e a !a ata!!a con e! p)e !o parta" Acepto, Senador" A!ma de ronce T)1iera si t) r)e+o no aceptara" 6)e me si+an espero !os 1a!ientes No !es ca)di!!os .)e e! 1a!or rea!-a, 74 si ins)!ta a !os !i res )n tirano @eremos en e! campo de ata!!a8 En !a N) ia nacidos, por !a N) ia Morir sa remos* #i(os de !a patria, Por e!!a moriremos, 0 e! s)spiro 6)e de mis !a ios postrimeros sa!+a, Para N) ia ser2, .)e para N) ia N)estra /)er-a 0 1a!or /)eron creados" %ecid a! p)e !o .)e con ! a! campo ')ando se ordene emprender !a marc#a3 4 decid a! tirano .)e se apreste, 6)e prepare s) +ente, :0 .)e a s)s !an-as $ri!!o d 0 esp!endor" 7M2s /)ertes ri!!an Ro )stas 0 1a!ientes n)estras a!mas8 7,e!i- mi! 1eces 7o# 1a!iente (o1en8 E! p)e !o .)e es t) patria8 :7@i1a A da!a8 (Se van el Senador y consejeros.)

Escena II
A$%ALA 7Por /in potente mi ro )sto ra-o P)ede !andir !a d)ra cimitarra, 4 mi no !e corce! 1o!ar 0a p)ede !i+ero entre e! /ra+or de !a ata!!a8 7Por /in mi /rente se or!ar2 de +!oria3 Ser .)ien !i re a mi an+)stiada patria, 4 .)ien !o arran.)e a! opresor e! p)e !o 6)e empie-a a destro-ar entre s)s +arras8 74 e! 1i! tirano .)e amena-a a N) ia Perd9n 0 1ida imp!orar2 a mis p!antas8 74 !a +ente co arde .)e !o a0)da A n)estro es/)er-o +emir2 espantada8 74 en e! cieno #)ndir2 !a a!ti1a /rente, 4 en cieno 1i! en/an+ar2 s) a!ma8 74 !a !!an)ra en .)e s) campo extiende Ser2 testi+o m)do de s) in/amia8 74 e! opresor se #)mi!!ar2 ante e! !i re8 74 e! oprimido 1en+ar2 s) manc#a8 'on.)istador in/ame* 0a !a #ora %e t) m)erte son9* ni !a amena-a, Ni e! es/)er-o 0 1a!or de t)s +)erreros Ser2 m)ro astante a n)estra a)dacia" Siempre e! esc!a1o sac)di9 s) 0)+o, : 4 en e! pec#o de! d)e<o #)ndi9 s) c!a1a E! sier1o !i re3 siente !a postrera ;ora de destr)cci9n .)e a)da- te a+)arda, 74 teme .)e en t) pec#o no se #)nda %e! !i re n) io !a ta(ante !an-a8 : 4a me parece .)e r)+ir !os 1eo ')a! /iero ti+re .)e a s) presa asa!to" 4a !os miro correr* a n)estras /i!as %iri+en 0a s) pres)rosa marc#a" 4a !)c#an con /)ror* !a san+re corre Por e! !!ano a torrentes* con e! ansia @ora- de! opresor, #am rientos 1)e!1en A #)ndir en s)s costados n)estras !an-as, 4 a do !e+ar e! arro+ante c)e!!o

A$%"

A! ta(o de !as r)das cimitarras* 'ansados 0a, 1encidos, :c)a! /)riosas Panteras de! desierto .)e se !an-an A !a presa .)e 1encen, 0 se /ati+an, 4 r)+en 0 se es/)er-an 0 derraman La enro(ecida san+re, 0 com atiendo Terri !es a0es de do!or ex#a!an, As !os enemi+os /)ri )ndos A n)estras /i!as 2r aros se !an-an, 4 !)c#an, :corren, :retroceden, :1)e!an, : Inertes caen, :+imiendo se !e1antan, : A otro enc)entro se aprestan, :70 perecen8 4a s)s co ardes #)estes destro-adas ;)0en por !a !!an)ra* :7o#8 7c)2nto e! +o-o %a /)er-a 0 ro )ste- 0 1ida a mi a!ma8 7')2! crece mi 1a!or8 7'9mo en mis 1enas Arde !a san+re8 7'9mo me arre ata Este in1enci !e ardor8 :7')2nto deseo A !a !)c#a partir8 :

Escena III
Entran guerreros. =&ERREROS y A$%ALA 7Sa!)d, A da!a8 : 7Sa!)d, no !es +)erreros8 4a !a #ora %e !a !)c#a son9* !a +ente a+)arda Por s) no !e ca)di!!o* !os corce!es Li+eros corren por !a extensa p!a-a* Arde en !os pec#os e! 1a!or, 0 )!!e En e! a!ma de! p)e !o !a esperan-a* Si 1ences, no !e (e/e, e! p)e !o n) io 'oronas 0 !a)re!es te prepara, 74 si m)eres !)c#ando, te concede La corona de! m2rtir de !a patria8 : Re1e!an !os sem !antes !a a!e+ra* $ri!!an a! so! !as /)!+)rantes armas, : 74 e! deseo de !)c#ar, en !as /acciones La +rande-a, e! 1a!or, s) !imes +ra an8 : Ni !a)re! ni coronas necesita

&N =" A$%" &N ="

A$%"

6)ien respira 1a!or" P)es amena-an A N) ia !i re, 0 )n tirano .)iere Rendir!a a s) dominio 1i! esc!a1a" 7'orramos a !a !)c#a, 0 n)estra san+re Pr)e e a! con.)istador .)e !a derraman Pec#os .)e son a!tares de !a N) ia, $ra-os .)e son s)s /)ertes 0 m)ra!!as8 7A !a +)erra, 1a!ientes8 %e! tirano 7La san+re corra, 0 a s) empresa osada %e m)ros sir1an !os ro )stos pec#os, 4 sea s) san+re /)e+o a n)estra a)dacia8 7A !a +)erra8 7A !a +)erra8 7Sea e! ap!a)so %e! 1i! con.)istador .)e nos ataca, E! son tremendo .)e a! atir!o s)enen N)estras r)das 0 a)daces cimitarras8 7N)nca desmienta s) +rande-a N) ia8 7A !a +)erra corred8 7A !a ata!!a, 4 de esc)do te sir1a 7o# patria ma8 E! !ico 1a!or de n)estras a!mas8 (Hacen ademn de partir.)

Escena IV
Entra Espirta. ESPIRTA y dichos. >Ad9nde 1as? 7Espera8 7O# madre ma8 Nada p)edo esperar" 7%etnte, A da!a8 >4o detenerme, madre? >No contemp!as E! e(rcito ansioso .)e me a+)arda? >No 1es .)e de mi ra-o espera N) ia La !i ertad .)e )n 2r aro amena-a? >No 1es c9mo se aprestan !os +)erreros? >No miras c9mo ri!!an n)estras !an-as? %etenerme no p)edo, 7o# madre ma8 7A! campo 1o0 a de/ender mi patria8 7T) madre so08 7So0 n) !o8 E! p)e !o entero Por de/ender s) !i ertad me a+)arda*

ESP" A$%" ESP" A$%"

ESP" A$%"

ESP" A$%"

&n p)e !o extra<o n)estras tierras #)e!!a* 'on 1i! esc!a1it)d nos amena-a3 A)da- nos m)estra s)s potentes picas, 4 nos manda e! #onor, 0 %ios nos manda Por !a patria morir, 7antes .)e 1er!a %e! 2r aro opresor co arde esc!a1a8 7P)es si exi+e e! #onor .)e a! campo 1)e!es, T) madre #o0 .)e te deten+as manda8 7&n ra0o s9!o retener p)diera E! es/)er-o 0 1a!or de! no !e A da!a8 7A !a +)erra corred, no !es +)erreros, 6)e con 1osotros e! ca)di!!o marc#a8 (Se van los guerreros.)

Escena V
ESPIRTA y A$%ALA Perdona 7o# madre8 .)e de ti me a!e(e Para partir a! campo" 7O#8 Estas !2+rimas Testi+os son de mi ansiedad terri !e, 4 e! #)rac2n .)e r)+e en mis entra<as" (Espirta llora.) 7No !!ores t5, .)e a mi do!or 7o# madre8 Estas ardientes !2+rimas !e astan8 E! 7a08 de! mori )ndo, ni e! cr)(ido, Ni e! c#o.)e r)do de !as /)ertes armas, 7No e! !!anto asoman a mis tristes o(os, Ni a mi 1a!iente cora-9n espantan8 Ta! 1e- sin 1ida a mis #o+ares 1)e!1a, & oc)!to entre e! /ra+or de !a ata!!a %e !a san+re 0 /)ror 1ctima sea" Nada me importa" 7Si s)piera A da!a 6)e con s) san+re se sa!1a a N) ia %e !as terri !es extran(eras +arras, Esa 1este .)e !!e1as, madre ma, 'on +otas de mi san+re !a manc#ara8 S9!o tiem !o por ti3 0 a)n.)e mi !!anto No m)estro a !os +)erreros de mi patria, 7@e c9mo corre por mi /a-, 7o# madre8 @e c)2! por mis me(i!!as se derrama8 >4 tanto amor a este rinc9n de tierra?

A$%"

ESP"

A$%"

ESP" A$%" ESP"

A$%"

ESP" A$%" ESP"

A$%" ESP" A$%"

>Acaso ! te prote+i9 en t) in/ancia? >Acaso amante te !!e19 en s) seno? >Acaso ! /)e .)ien en+endr9 t) a)dacia 4 t) /)er-a? 7Responde8 > O /)e t) madre? >,)e !a N) ia? E! amor, madre, a !a patria No es e! amor ridc)!o a !a tierra, Ni a !a 0er a .)e pisan n)estras p!antas3 Es e! odio in1enci !e a .)ien !a oprime, Es e! rencor eterno a .)ien !a ataca3 4 ta! amor despierta en n)estro pec#o E! m)ndo de rec)erdos .)e nos !!ama A !a 1ida otra 1e-, c)ando !a san+re, ;erida rota con an+)stia e! a!ma3 7La ima+en de! amor .)e nos cons)e!a 4 !as memorias p!2cidas .)e +)arda8 >4 es m2s +rande ese amor .)e e! .)e despierta En t) pec#o t) madre? >Acaso crees 6)e #a0 a!+o m2s s) !ime .)e !a patria? >4 a)n.)e s) !ime /)era, acaso de es Por e!!a a andonarme? >A !a ata!!a As correr 1e!o-? >As o!1idarte %e !a .)e e! ser te dio? >4 eso !o manda !a patria? 7%i8 >Tampoco te conm)e1en La san+re ni !a m)erte .)e te a+)ardan? 6)ien a s) patria de/ender ansa Ni en san+re ni en o st2c)!os repara3 %e! tirano desprecia !a so er ia3 En s) pec#o se estre!!a !a amena-a3 74 si e! cie!o astara a s) deseo, A! mismo cie!o con 1a!or !!e+ara8 >No te .)edas por /in 0 me a andonas? 7No, madre, no8 74o parto a !a ata!!a8 >A! /in te 1as? >Te 1as? 7O# #i(o .)erido8 (Se arrodilla.) 7A t) madre in/e!i- mira a t)s p!antas8 7Mi !!anto mira .)e an+)stioso corre %e amar+)ra 0 do!or8 7T)s pies empapa8 7%etnte, o# #i(o mo8 Le1anta 7o# madre8 7Por mi amor""" por t) 1ida""" no""" no partas8 >6)e no parta decs, c)ando me espera La N) ia toda? 7O#, no8 >')ando me a+)arda 'on terri !e in.)iet)d a n)estras p)ertas

ESP"

A$%"

&n p)e !o ansioso de !a1ar s) manc#a? 7&n ra0o s9!o detener p)diera E! es/)er-o 0 1a!or de! no !e A da!a8 4 )na madre in/e!i- .)e te s)p!ica (con altivez), 6)e mo(a con s)s !2+rimas t)s p!antas, >No es )n ra0o de amor .)e te detiene? >No es )n ra0o de amor .)e te anonada? 7')2ntos tormentos87')2n terri !e an+)stia8 Mi madre !!ora""" N) ia me rec!ama""" ;i(o so0""" Nac n) io""" 4a no d)do* 7Adi9s8 4o marc#o a de/ender mi patria" (Se va.).

Escena VI
ESPIRTA Parti9""" parti9""" Ta! 1e- ensan+rentado, L!eno de #eridas, a mis pies !o trai+an3 'on an+)stia 0 do!or mi nom re in1o.)e3 4 me-c!e con !as mas s)s tristes !2+rimas" 74 mi me(i!!a con !a s)0a roce Sin 1ida, sin co!or, inerte, #e!ada8 74 detener no p)edo e! ra)do !!anto 6)e de mis o(os rota3 a mi +ar+anta Se a+o!pan !os so!!o-os, 0 mi 1ista N) !an de espanto 0 de terror mis !2+rimas8 Mas >por .) #e de !!orar? >Tan poco es/)er-o Nos dio N) ia a! nacer? >As aco ardan A s)s #i(os !as madres? >As !!oran ')ando a N) ia )n in/ame nos arranca? >As !amentan s) /ort)na 0 +!oria? >As desprecian e! !a)re!? >Tiranas, 6)ieren a#o+ar en e! amor de madre E! amor a !a patria? 7O#, no8 7%erraman S)s !2+rimas ardientes, 0 se .)e(an Por.)e s)s #i(os a morir se marc#an8 7Por.)e si n) ias son, tam in son madres8 7Por.)e a! r)do c!amor de !a ata!!a O0en me-c!arse e! 7a08 .)e !an-a e! #i(o A! sentir des+arradas s)s entra<as8 7Por.)e comprenden .)e en !a !)c#a n)nca S)s #o+ares rec)erdan, 0 se !an-an

ESP"

A)daces en !os ra-os de !a m)erte 6)e a )na madre in/e!i- !os arre ata8

Escena VII
ESPIRTA y ELMIRA 7Madre8 >L!orando 1os? >%e .) te asom ras? A !a !)c#a parti9 mi no !e A da!a, 4 a! partir a !a !)c#a )n #i(o amado, >6) #erona, .) madre no !!orara? 7La madre de! 1a!or, !a patriota8 7O#8 7Mo(an 1)estra /a- recientes !2+rimas, 4 re osa e! do!or en 1)estros o(os, 'o arde !!anto 1)estro seno a<a8 7Madre n) ia no es !a .)e as !!ora Si 1)e!a s) #i(o a socorrer !a patria8 7A A da!a adoro* mi cari<o cie+o Es !mite a! amor de !as #ermanas, 4 en s)s ro )stas manos, madre ma, Le co!o.) a! partir !a cimitarra, Le di(e adi9s, 0 !e es en !a /rente8 4 71os !!or2is, c)ando !)c#ando A da!a %e no !e +!oria 0 de esp!endor se c) re, 4 e! !ico !a)re! !e orna de /ama8 7O# madre8 >No esc)c#2is 0a c9mo s)enan A! r)do c#o.)e !as temp!adas armas? >Las 1oces no esc)c#2is? >E! son s) !ime %e !a trompa no os en !a ata!!a? >4 no os e! /ra+or? 7'on c)2nto +o-o Esta #)mi!!ante 1este no trocara Por e! !)stroso arns de !os +)erreros, Por )n no !e corce!, por )na !an-a8 >4 tam in, como A da!a, por !a +)erra A t) #o+ar 0 t) madre a andonaras, 4 a morir en e! campo a)da- partieras? Tam in, madre, tam in3 7.)e !as des+racias %e !a patria in/e!i- !!oran 0 sienten Las piedras .)e des#acen n)estras p!antas8 >4 1os !!or2is a5n? >P)es de !a trompa E! +rato son no os .)e m)e1e e! a!ma?

ELM" ESP"

ELM"

ESP"

ELM"

ESP" ELM"

&NA @OA

>No !o esc)c#2is? 7O# madre8 >A 1os no !!e+a E! s) !ime /ra+or de !a ata!!a? (Se oye tocar a la puerta.) Pero""" >.) r)ido es ste repentino, Madre, .)e esc)c#o a n)estra p)erta? (Lanzndose hacia la puerta:) 7A da!a8 ( eteni!ndola:) 'a!!ad, 7o# madre8 Acaso a!+5n #erido A n)estro #o+ar desesperado !!ama" A s) socorro 1amos, madre ma" (Se dirigen a la puerta.) >6)in toca a n)estra p)erta? 7A rid8

Escena VIII
Entran guerreros trayendo en "razos a #"dala, herido. ichos y A$%ALA ELM" 4 ESP" (Espantadas) 7A da!a8 (Los guerreros conducen a #"dala al medio del escenario.) A$%" A da!a, s, .)e mori )ndo 1)e!1e A arro(arse rendido a 1)estras p!antas, Para partir desp)s donde no p)ede $!andir e! #ierro ni emp)<ar !a !an-a" 7@en+o a ex#a!ar en 1)estros ra-os, madre, Mis 5!timos s)spiros, 0 mi a!ma8 7Morir8 Morir c)ando !a N) ia !)c#a3 ')ando !a no !e san+re se derrama %e mis #ermanos, madre3 7c)ando espera %e n)estras /)er-as !i ertad !a patria8 7O# madre, no !!oris8 @o!ad c)a! 1)e!an No !es matronas de! 1a!or en a!as A +ritar en e! campo a !os +)erreros* 7L)c#ad8 7L)c#ad, o# n) ios8 7Esperan-a8 ESP" >6)e no !!ore, me dices? >4 t) 1ida A!+)na 1e- me pa+ar2 !a patria? A$%" La 1ida de !os no !es, madre ma, Es !)c#ar 0 morir por acatar!a, 4 si es preciso, con s) propio acero

Ras+arse, por sa!1ar!a, !as entra<as8 Mas""" me siento morir* en mi a+ona (# todos:) no 1en+2is a t)r ar mi triste ca!ma 7Si!encio8""" 6)iero or""" 7o#8 Me parece 6)e !a enemi+a #)este, derrotada, ;)0e por !a !!an)ra""" 7Od8""" 7Si!encio8 4a !os miro correr""" A !os co ardes Los 1a!ientes +)erreros se a a!an-an""" 7N) ia 1enci98 M)ero /e!i-* !a m)erte Poco me importa, p)es !o+r sa!1ar!a""" 7O#, .) d)!ce es morir c)ando se m)ere L)c#ando a)da- por de/ender !a patria8 ($ae en "razos de los guerreros.)

También podría gustarte