Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
4. l no come pescado, a l todava no le gusta. Jupa jani-wa chawll(a) manq'(a)-k(a)-i-ti, jupa-ru jani-:ra-wa wust(a)-k(a)-i-ti.
12. Quizs yo no vaya al pueblo. Jan(i)-ja-ki mark(a) sar(a)-ka-ja-ti Janiwa mark(a) sar(a)-k(a)-chi-i-ti.
14. Marcos quizs trabaja aqu. Marcosa ina-cha aka-na rawa(a)-i. Marcosa aka-na rawaj(a)-ch-i.
16. Quizs Marcos no trabaja aqu. Inacha Marcosa aka-na rawaj(a)-i. Marcosa aka-na rawaj(a)-ch-i.
17. Quizs Marcos ya no trabaja aqu. Jan(i)-ja-ki-wa Marcosa aka-na rawaj(a)-x(a)-i-ti. Lit. Marcos parece que no trabaja aqu'. Jan(i) Marcosa aka-na rawaj(a)-x(a)-ch-i-ti. No Marcos aqu-LOC trabajar-INCEP-DUB-3S-NEG
18. Yo quiero.
Naya mun(a)-tha.
20. Yo no quiero.
Naya jani-wa mun(a)-k(a)-t(ha)-ti.
21. Yo NO quiero.
Naya jani-PI mun(a)-k(a)-t(ha)-ti.
52. Nosotros salimos del pueblo probablemente como un da martes. ( salimos como presente, pasado o futuro?)
Nanaka martesa-:-ch-i-ni ukja-wa marka-tha mistu-px-tha. (FUTURO) Nanaka martesa-:-chi-:-na ukja-wa marka-tha mistu-px-tha. (PASADO)
1 2
:) Ac el potencial -s en su forma del pasado aparece como -sa. Cf. quechua: Wasi wasi-cha-y-ta muna-waq hinaqa, vecino-kuna-wan-mi parla-na-yki ka-waq. Wasiykita ruwa-y-ta munawaq hinaqa, vecino-kuna-wan parla-waq. Vecinokunawan parla-na-yki kanman. Vecino-kuna-wan parlanayki kanqa. Parla-sa-:-na (=parla-s-na-:-na) (PAS); parl-s-na. (PRES); Parl-s-na (FUT), donde -sa 'POTENCIAl'.
56. Si t quisieras, podramos trabajar el prximo sbado. (Quisiera como pasado o futuro (=quisieres))
Muna-s-ma-xa, jutiri sabado rawaj(a)-s-na-xa. querer-POT-3P-COND, el.que.viene sbado trabajar-POT-4P-TOP