EKZERCARO

de la lingvo internacia Esperanto

1

ALFABETO
Aa, Bb, Cc, , Dd, Ee, Ff, Gg, , Hh, , Ii, Jj, , Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, , Tt, Uu, , Vv, Zz. Aa, Bb, Cc, , Dd, Ee, Ff, Gg, , Hh, , Ii, Jj, , Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, , Tt, Uu, , Vv, Zz.
Nomoj de la literoj: a, bo, co, o, do, e, fo, go, o, ho, o, i, jo, o, ko, lo, mo, no, o, po, ro, so, o, to, u, o, vo, zo.

Ekzerco de legado.
Al. B-lo. Pt-ro. N-bo. C-lo. Ci-tr-no. Cn-to. Sn-to. Sc-no. Sc-o. C-lo. K-lo. O-fi-c-ro. Fa-c-la. L-ca. Pa-c-lo. ar. e-m-zo. i-k-no. i--lo. u. Fe-l-a. C-a. -a. Pro-c-so. Sen--sa Ec. E. Ek. Da. L-do. Dn-to. Pln-di. El. En. De. T-ni. Sen. V-ro. F-li. Fi-d-la. Tr-fi. G-lo. Grn-da. Gn-to. Gp-so. Gs-to. L-gi. P-go. Po. is. s-ta. R-i. ar-d-no. Ln-ga. Rg-no. Sg-ni. Gvar-d-o. Ln-gvo. u--do. H-ro. Hi-rn-do. H-ki. Neh-la. Pac-h-ro. Ses-h-ra Bat-h-fo. H-ro. -ro. K-ro. o-l-ro. e-m-o. I-m-ti. F-lo. Br-do. Tr-vi. Prin-tmpo. Min. Fo--ro. Fe--no. I-el. I-am. In. Jam. Ju. Jes. Ju-ris-to. Kra-j-no. Ma-js-ta. Tuj. D-moj. Ru--no. Prj-no. Bal-i. P-laj. De--no. Vj-no. Pe-r-i. Ml-plej. Js-ta. us. -ti. a-l-za. ur-nlo. M-jo. Bo-n-o. K-po. Ma-k-lo. Ks-to. Su-k-ro. Ak-vo. Ko-k-to. Li-kv-ro. Pac-k-po.

Ekzerco de legado.
L-vi. Le-v-lo. Pa-r-li. Mem. Im-pl-ki. Em-ba-r-so. N-mo. In-di-fe-rn-ta. In-ter-na-c-a. Ol. He-r-i. He-ro-no. Fj-no. P-a. Pl-pi. Ri-p-ti. Ar-b-ro. S-ma. St-ri. Si-g-lo. Sis-t-mo. Pe-s-lo. Pe-z-lo. Sn-ti. So-fs-mo. Cipr-so. i. P-o. St-lo. t-lo. Vs-to. V-to. Dis--ri. an-c-li. Ta-p-o Te-o-r-o. Pa-tn-to. U-t-la. Un-go. Plmo. Tu-ml-to. Plu. L-i. K-u. Ba-l-u. Tra--lo. Pe-r-u. Ne--lo. Fr-lo. Pa-l-no. L-di. E-r-po. Tro--zi. Hod-a. V-na. Vr-so. Sl-vi. Zr-gi. Ze-n-to. Zo-o-lo-g-o. A-z-no. Me-z-ro. N-zo. Tre-z-ro. Mez-nk-to. Z-mo. S-mo. Z-no. S-no. P-zo. P-co. P-so. Ne-n-o. A-d-a. Fi-z-ko. Ge-o-gra-f-o. Spi-r-to. Lip-h-ro. In-dg-ni. Nen-el. Spe-g-lo. p-no. N-i. R-e. He-r-o. Kon-sc-i. Tra-e-t-ra. He-ro--to. L-e. M-le. P-le. Tra--re. Pa-s-e. Me-t-o. In-e-ni--ro. In-sk-to. Re-sr-vi. Re-zr-vi.

Ekzerco de legado.
Citrono. Cento. Sceno. Scio. Balau. anceli. Neniel. Embaraso. Zoologio. Reservi. Traire. Hodia. Disiri. Neulo. Majesta. Packapo. Heroino. Pezo. Internacia. Seshora. Cipreso. Stalo. Feino. Plu. Sukero. Gento. Indigni. Sigelo. Krajono. Ruino. Pesilo. Lipharo. Metio. ardeno. Sono. Ladi. Pale. Facila. Insekto. Kiu. Zorgi. Cikano. Traetera. Sofismo. Domoj. Spino. Majo. Signi. Ec. Bonao. Legi. Iel. Juristo. ielo. emio.

5
Patro kaj frato. Leono estas besto. Rozo estas floro kaj kolombo estas birdo. La rozo apartenas al Teodoro. La suno brilas. La patro estas sana. La patro estas tajloro. patro pre | father | Vater | | ojciec. o marque le substantif | ending of nouns (substantive) | bezeichnet das Substantiv | | oznacza rzeczownik. kaj et | and | und | | i. frato frre | brother | Bruder | | brat. leono lion | lion | Lwe | | lew.

Ekzercaro de Esperanto

pao 2

esti tre | be | sein | | by. as marque le prsent dun verbe | ending of the present tense in verbs |bezeichnet das Prsens | |oznacza czas teraniejszy. besto animal | beast | Thier | | zwierz. rozo rose | rose | Rose | | ra. floro fleur | flouwer | Blume | , | kwiat. kolombo pigeon | dove | Taube | | gob. birdo oiseau | bird | Vogel | | ptak. la article dfini (le, la, les) | the | bestimmter Artikel (der, die, das) | ( ) | przedimek okrelny (nie tmaczy si). aparteni appartenir | belong | gehren | | nalee. al | to | zu (ersetzt zugleich den Dativ) | ( ) | do (zastpuje te przypadek trzeci). suno soleil | sun | Sonne | | soce. brili briller | shine | glnzen | | byszcze. sana sain, en sant | well, healthy | gesund | | zdrowy. a marque ladjectif | termination of adjectives | bezeichnet das Adjektiv | | oznacza przymiotnik. tajloro tailleur | tailor | Schneider | | krawiec.

6
Infano ne estas matura homo. La infano jam ne ploras. La ielo estas blua. Kie estas la libro kaj la krajono? La libro estas sur la tablo, kaj la krajono kuas sur la fenestro. Sur la fenestro kuas krajono kaj plumo. Jen estas pomo. Jen estas la pomo, kiun mi trovis. Sur la tero kuas tono. infano enfant | child | Kind | | dzieci. ne non, ne, ne... pas | no, not | nicht, nein | , | nie. matura mr | mature, ripe | reif | | dojrzay. homo homme | man | Mensch | | czowiek. jam dj | already | schon | | ju. plori pleurer | mourn, weep | weinen | | paka. ielo ciel | heaven | Himmel | | niebo. blua bleu | blue | blau | | niebieski. kie o | where | wo | | gdzie. libro livre | book | Buch | | ksiga, ksika. krajono crayon | pencil | Bleistift | | owek. sur sur | upon, on | auf | | na. tablo table | table | Tisch | | st. kui tre couch | lie (down) | liegen | | lee. fenestro fentre | window | Fenster | | okno. plumo plume | pen | Feder | | piro. jen voici, voil | behold, lo | da, siehe | | ot. pomo pomme | apple | Apfel | | jabko. kiu qui lequel, laquelle | who, which | wer, welcher | , | kto, ktry. n marque laccusatif ou complement direct | ending of the objective |bezeichnet den Accusativ | |oznacza przypadek czwarty. mi je, moi | I | ich | | ja. trovi trouver | find | finden | | znajdowa. is marque le pass | ending of past tense in verbs | bezeichnet die vergangene Zeit | | oznaczca czas przeszy. tero terre | earth | Erde | | ziemia. tono pierre | stone | Stein | | kamie.

7
Leono estas forta. La dentoj de leono estas akraj. Al leono ne donu la manon. Mi vidas leonon. Resti kun leono estas danere. Kiu kuraas rajdi sur leono? Mi parolas pri leono.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 3

forta fort | strong | stark, krftig | | silny, mocny. dento dent | tooth | Zahn | | zb. j marque le pluriel | sign of the plural | bezeichnet die Mehrzahl | | oznacza liczb mnog. de de | of, from | von; ersetzt auch den Genitiv | ; | od; zastpuje te przypadek drugi. akra aigu | sharp | scharf | | ostry. doni donner | give | geben | | dawa. u marque limpratif | ending of the imperative in verbs | bezeichnet den Imperativ | | oznacza tryb rozkazujcy. mano main | hand | Hand | | rka. vidi voir | see | sehen | | widzie. resti rester | remain | bleiben | | pozostawa. kun avec | with | mit | | z. danero danger | danger | Gefahr | | niebezpieczestwo. e marque ladverbe | ending of adverbs | Endung des Adverbs | | zakoczenie przyswka. kuraa courageux | courageous, daring | khn, dreist | | miay. rajdi aller cheval | ride | reiten | | jedzi konno. i marque linfinitif | termination of the intinitive in verbs | bezeichnet den Intinitiv | | oznacza tryb bezokoliczny sowa. paroli parler | speak | sprechen | | mwi. pri sur, touchant, de | concerning, about | von, ber | , | o.

8
La patro estas bona. Jen kuas la apelo de la patro. Diru al la patro, ke mi estas diligenta. Mi amas la patron. Venu kune kun la patro. La filo staras apud la patro. La mano de Johano estas pura. Mi konas Johanon. Ludoviko, donu al mi panon. Mi manas per la buo kaj flaras per la nazo. Anta la domo staras arbo. La patro estas en la ambro. bona bon | good | gut | | dobry. apelo chapeau | hat | Hut | | kapelusz. diri dire | say | sagen | | powiada. ke que | that (conj.) | dass | | e. diligenta diligent, assidu | diligent | fleissig | | pilny. ami aimer | love | lieben | | lubi, kocha. veni venir | come | kommen | | przychodzi. kune ensemble | together | zusammen | | razem, wraz. filo fils | son | Sohn | | syn. stari tre debout | stand | stehen | | sta. apud auprs de | near by | neben, an | , | przy, obok. pura pur, propre | clean, pure | rein | | czysty. koni connatre | know, recognise | kennen | ( ) |zna. pano pain | bread | Brot | | chleb. mani manger | eat | essen | | je. per par, au moyen de | through, by means of | mittelst, vermittelst, durch | | przez, za pomoc. buo bouche | mouth | Mund | | usta. flari flairer, sentir | smell | riechen, schnupfen | , |wcha. nazo nez | nose | Nase | | nos. anta devant | before | vor | | przed. domo maison | house | Haus | | dom. arbo arbre | tree | Baum | | drzewo. ambro chambre | room | Zimmer | | pokj.

9
La birdoj flugas. La kanto de la birdoj estas agrabla. Donu al la birdoj akvon, ar ili volas trinki. La knabo forpelis la birdojn. Ni vidas per la okuloj kaj adas per la oreloj. Bonaj infanoj lernas diligente. Aleksandro ne volas lerni, kaj tial mi batas Aleksandron. De la patro mi ricevis libron, kaj de la frato mi ricevis plumon. Mi venas de la avo, kaj mi iras nun al la onklo. Mi legas libron. La patro ne legas libron, sed li skribas leteron.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 4

flugi voler (avec des ailes) | fly (vb.) | fliegen | | lata. kanti chanter | sing | singen | | piewa. agrabla agrable | agreeable | angenehm | | przyjemny. akvo eau | water | Wasser | | woda. ar car, parce que | for | weil, da, denn | , | albowiem, poniewa. ili ils, elles | they | sie (Mehrzahl) | , | oni, one. voli vouloir | wish, will | wollen | | chcie. trinki boire | drink | trinken | | pi. knabo garon | boy | Knabe | | chopiec. for loin, hors | forth, out | fort | | precz. peli chasser, renvoyer | pursue, chase out | jagen, treiben | | goni. ni nous | we | wir | | my. okulo il | eye | Auge | | oko. adi entendre | hear | hren | | sysze. orelo oreille | ear | Ohr | | ucho. lerni apprendre | learn | lernen | | uczy si. tial cest pourquoi | therefore | darum, deshalb | | dla tego. bati battre | beat | schlagen | | bi. ricevi recevoir, obtenir | obtain, get, receive | bekommen, erhalten | | otrzymywa. avo grand-pre | grandfather | Grossvater | , | dziad, dziadek. iri aller | go | gehen | | i. nun maintenant | now | jetzt | | teraz. onklo oncle | uncle | Onkel | | wuj, stryj. legi lire | read | lesen | | czyta. sed mais | but | aber, sondern | , | lecz. li il, lui | he | er | | on. skribi crire | write | schreiben | | pisa. letero lettre, ptre | letter | Brief | | list.

10
Papero estas blanka. Blanka papero kuas sur la tablo. La blanka papero jam ne kuas sur la tablo. Jen estas la kajero de la juna fralino. La patro donis al mi dolan pomon. Rakontu al mia juna amiko belan historion. Mi ne amas obstinajn homojn. Mi deziras al vi bonan tagon, sinjoro! Bonan matenon! ojan feston! (mi deziras al vi). Kia oja festo! (estas hodia). Sur la ielo staras la bela suno. En la tago ni vidas la helan sunon, kaj en la nokto ni vidas la palan lunon kaj la belajn stelojn. La papero estas tre blanka, sed la neo estas pli blanka. Lakto estas pli nutra, ol vino. Mi havas pli frean panon, ol vi. Ne, vi eraras, sinjoro: via pano estas malpli frea, ol mia. El iuj miaj infanoj Ernesto estas la plej juna. Mi estas tiel forta, kiel vi. El iuj siaj fratoj Antono estas la malplej saa. papero papier | paper | Papier | | papier. blanka blanc | white | weiss | | biay. kajero cahier | copy book | Heft | | kajet. juna jeune | young | jung | | mody. fralo homme non mari | bachelor | unverheiratheter Herr | | kawaler. in marque le fminin; ex.: patro pre patrino mre | ending of feminine words; e.g. patro father patrino mother | bezeichnet das weibliche Geschlecht; z.B. paro Vater patrino Mutter; fiano Brutigam fianino Braut | ; . patro patrino ; fiano fianino | oznacza pe esk; np. patro ojciec patrino matka; koko kogut kokinokura. o (fralino demoiselle, mademoiselle | miss | Frulein | | panna.) dola doux | sweet | sss | | sodki. rakonti raconter | tell, relate | erzhlen | | opowiada. mia mon | my | mein | | mj. amiko ami | friend | Freund | | przyjaciel. bela beau | beautiful | schn, hbsch | , | pikny, adny. historio histoire | history, story | Geschichte | | historja. obstina entt, obstin | obstinate | eigensinnig | | uparty. deziri dsirer | desire | wnschen | | yczy. vi vous, toi, tu | you | Ihr, du, Sie | , | wy, ty. tago jour | day | Tag | | dzie.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 5

sinjoro monsieur | Sir, Mr | Herr | | pan. mateno matin | morning | Morgen | | poranek. oji se rjouir | rejoice | sich freuen | | cieszy si. festi fter | feast | feiern | | witowa. kia quel | of what kind, what a | was fr ein, welcher | | jaki. hodia aujourdhui | to-day | heute | | dzi. en en, dans | in | in, ein- | | w. hela clair (qui nest pas obscur) | clear, glaring | hell, grell | | jasny, jaskrawy. nokto nuit | night | Nacht | | noc. pala ple | pale | bleich, blass | | blady. luno lune | moon | Mond | | ksiy. stelo toile | star | Stern | | gwiazda. neo neige | snow | Schnee | | nieg. pli plus | more | mehr | , | wicej. lakto lait | milk | Milch | | mleko. nutri nourrir | nourish | nhren | | karmi, poywia. ol que (dans une comparaison) | than | als | | ni. vino vin | vine | Wein | | wino. havi avoir | have | haben | | mie. frea frais, rcent | fresh | frisch | | wiey. erari errer | err, mistake | irren | , | bdzi, myli si. mal marque les contraires; ex. bona bon malbona mauvais; estimiestimer malestimi mpriser | denotes opposites; e.g. bona good malbona evil; estimi esteem malestimi despise | bezeichnet einen geraden Gegensatz; z.B. bona gut malbona schlecht; estimischtzen malestimi verachten | ; .bona malbona ; estimi malestimi | oznacza preciwiestwo; np. bona dobry malbonazy; estimi powaa malestimi gardzi. el de, dentre, -, ex- | from, out from | aus | | z. iu chacun | each, every one | jedermann | , | wszystek, kady. o (iuj tous | all | alle | | wszyscy.) plej le plus | most | am meisten | | najwicej. tiel ainsi, de cette manire | thus, so | so | | tak. kiel comment | how, as | wie | | jak. si soi, se | ones self | sich | | siebie. o (sia son, sa | ones | sein | | swj.) saa sage, sens | wise | klug, vernnftig | | mdry.

11

La feino.
Unu vidvino havis du filinojn. La pli maljuna estis tiel simila al la patrino per sia karaktero kaj vizao, ke iu, kiu in vidis, povis pensi, ke li vidas la patrinon; ili amba estis tiel malagrablaj kaj tiel fieraj, ke oni ne povis vivi kun ili. La pli juna filino, kiu estis la plena portreto de sia patro la sia boneco kaj honesteco, estis krom tio unu el la plej belaj knabinoj, kiujn oni povis trovi. feino fe | fairy | Fee | | wieszczka. unu un | one | ein, eins | | jeden. vidvo veuf | widower | Wittwer | | wdowiec. du deux | two | zwei | | dwa. simila semblable | like, similar | hnlich | | podobny. karaktero caractre | character | Charakter | | charakter. vizao visage | face | Gesicht | | twarz. povi pouvoir | be able, can | knnen | | mdz. pensi penser | think | denken | | myle. amba lun et lautre | both | beide | | obaj. fiera fier, orgueilleux | proud | stolz | | dumny. oni on | one, people, they | man | | zaimek nieosobisty liczby mnogiej. vivi vivre | live | leben | | y.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 6

plena plein | full, complete | voll | | peny. portreto portrait | portrait | Portrait | | portret. la selon, daprs | according to | nach, gemss | , | wedug. ec marque la qualit (abstraitement); ex. bona bon boneco bont; virohomme vireco virilit | denotes qualities; e.g. bona good boneco goodness; viro man vireco manliness; virino woman virineco womanliness | Eigenschaft; z.B. bona gut boneco Gte;virino Weib virineco Weiblichkeit | ; . bona boneco ; virino virineco | przymiot; np. bona dobry bonecodobro; infano dzieci infaneco dziecintwo. honesta honnte | honest | ehrlich | | uczciwy. krom hors, hormis, except | besides, without, except | ausser | |oprcz. tio cela | that, that one | jenes, das | , | to, tamto.

12
Du homoj povas pli multe fari ol unu. Mi havas nur unu buon, sed mi havas du orelojn. Li promenas kun tri hundoj. Li faris ion per la dek fingroj de siaj manoj. El iaj multaj infanoj unuj estas bonaj kaj aliaj estas malbonaj. Kvin kaj sep faras dek du. Dek kaj dek faras dudek. Kvar kaj dek ok faras dudek du. Tridek kaj kvardek kvin faras sepdek kvin. Mil okcent nadek tri. Li havas dek unu infanojn. Sesdek minutoj faras unu horon, kaj unu minuto konsistas el sesdek sekundoj. Januaro estas la unua monato de la jaro, Aprilo estas la kvara, Novembro estas la dek-unua, Decembro estas la dek-dua. La dudeka (tago) de Februaro estas la kvindek-unua tago de la jaro. La sepan tagon de la semajno Dio elektis, ke i estu pli sankta, ol la ses unuaj tagoj. Kion Dio kreis en la sesa tago? Kiun daton ni havas hodia? Hodia estas la dudek sepa (tago) de Marto. Georgo Vaington estis naskita la dudek duan de Februaro de la jaro mil sepcent tridek dua. multe beaucoup, nombreux | much, many | viel | | wiele. fari faire | do | thun, machen | | robi. nur seulement, ne... que | only (adv.) | nur | | tylko. promeni se promener | walk, promenade | spazieren | |spacerowa. tri trois | three | drei | | trzy. hundo chien | dog | Hund | , | pies. io tout | everything | alles | | wszystko. dek dix | ten | zehn | | dziesi. fingro doigt | finger | Finger | | palec. alia autre | other | ander | | inny. kvin cinq | five | fnf | | pi. sep sept | seven | sieben | | siedm. kvar quatre | four | vier | | cztery. ok huit | eight | acht | | om. mil mille (nombre) | thousand | tausend | | tysic. cent cent | hundred | hundert | | sto. na neuf (9) | nine | neun | | dziewi. ses six | six | sechs | | sze. minuto minute | minute | Minute | | minuta. horo heure | hour | Stunde | | godzina. konsisti consister | consist | bestehen | | skada si. sekundo seconde | second | Sekunde | | sekunda. Januaro Janvier | January | Januar | | Stycze. monato mois | month | Monat | | miesic. jaro anne | year | Jahr | | rok. Aprilo Avril | April | April | | Kwiecie. Novembro Novembre | November | November | | Listopad. Decembro Dcembre | December | December | | Grudzie. Februaro Fvrier | February | Februar | | Luty. semajno semaine | week | Woche | | tydzie. Dio Dieu | God | Gott | | Bg. elekti choisir | choose | whlen | | wybiera. i cela, il, elle | it | es, dieses | , | ono, to. sankta saint | holy | heilig | , | wity. krei crer | create | schaffen, erschaffen | | stwarza. dato date | date | Datum | () | data. Marto Mars | March | Mrz | | Marzec.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 7

naski enfanter, faire natre | bear, produce | gebren | | rodzi. it marque le participe pass passif | ending of past part. pass. in verbs |bezeichnet das Participium perfecti passivi | . | oznacza imiesw bierny czasu przeszego.

13

La feino (Darigo).
ar iu amas ordinare personon, kiu estas simila al li, tial tiu i patrino varmege amis sian pli maljunan filinon, kaj en tiu sama tempo i havis teruran malamon kontra la pli juna. i devigis in mani en la kuirejo kaj laboradi senese. Inter aliaj aferoj tiu i malfelia infano devis du fojojn en iu tago iri erpi akvon en tre malproksima loko kaj alporti domen plenan grandan kruon. dari durer | endure, last | dauern | | trwa. ig faire...; ex. pura pur, propre purigi nettoyer; morti mourir mortigi tuer (faire mourir) | cause to be; e.g. pura pure purigipurify; sidi sit sidigi seat | zu etwas machen, lassen; z.B. pura rein purigi reinigen; bruli brennen (selbst) bruligi brennen (etwas) | , ; . pura purigi ; bruli bruligi | robi czem; np.pura czysty purigi czyci; bruli pali si bruligi pali. ordinara ordinaire | ordinary | gewhnlich | | zwyczajny. persono personne | person | Person | , | osoba. tiu celui-l | that | jener | | tamten. i ce qui est le plus prs; ex. tiu celui-l tiu i celui-ci | denotes proximity; e. g. tiu that tiu i this; tie there tie i here | die nchste Hinweisung; z. B. tiu jener tiu i dieser; tie dort tie ihier | ; . tiu tiu i ; tie tie i | wskazanie najblisze; np. tiu tamten tiu iten; tie tam tie i tu. varma chaud | warm | warm | | ciepy. eg marque augmentation, plus haut degr; ex. pordo porte pordegogrande porte; peti prier petegi supplier | denotes increase of degree; e.g. varma warm varmega hot | bezeichnet eine Vergsserung oder Steigerung; z.B. pordo Thr pordego Thor;varma warm varmega heiss | ; . mano manego ; varma varmega | oznacza zwikszenie lub wzmocnienie stopnia; np. mano rka manego apa; varma ciepy varmegagorcy. sama mme (qui nest pas autre) | same | selb, selbst (z. B. derselbe, daselbst) | , (. , ) | e, sam (np. tam e, ten sam). tempo temps (dure) | time | Zeit | | czas. teruro terreur, effroi | terror | Schrecken | | przeraenie. kontra contre | against | gegen | | przeciw. devi devoir | ought, must | mssen | | musie. kuiri faire cuire | cook | kochen | | gotowa. ej marque le lieu spcialement affect ... ex. prei prier preejoglise; kuiri faire cuire kuirejo cuisine | place of an action; e.g.kuiri cook kuirejo kitchen | Ort fr...; z.B. kuiri kochen kuirejo Kche; prei beten preejo Kirche | ...; .kuiri kuirejo ; prei preejo | miejsce dla...; np. kuiri gotowa kuirejo kuchnia;prei modli si preejo koci. labori travailler | labor, work | arbeiten | | pracowa. ad marque dure dans laction; ex. pafo coup de fusil pafado fusillade| denotes duration of action; e.g. danco dance dancado dancing |bezeichnet die Dauer der Thtigkeit; z.B. danco der Tanz dancadodas Tanzen | : . iri iradi , | oznacza trwanie czynnoci; np. irii -- iradi chodzi. sen sans | without | ohne | | bez. esi cesser | cease, desist | aufhren | | przestawa. inter entre, parmi | between, among | zwischen | | midzy. afero affaire | affair | Sache, Angelegenheit | | sprawa. felia heureux | happy | glcklich | | szczliwy. fojo fois | time (e. g. three times etc.) | Mal | | raz. erpi puiser | draw | schpfen (z. B. Wasser) | | czerpa. tre trs | very | sehr | | bardzo. proksima proche, prs de | near | nahe | | blizki. loko place, lieu | place | Ort | | miejsce. porti porter | pack, carry | tragen | | nosi.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 8

n marque laccusatif et le lieu ou o lon va | ending of the objective, also marks direction towards | bezeichnet den Accusativ, auch die Richtung| . , | oznacza przypadek czwarty, rwnie kierunek. kruo cruche | pitcher | Krug | | dzban.

14
Mi havas cent pomojn. Mi havas centon da pomoj. Tiu i urbo havas milionon da loantoj. Mi aetis dekduon (a dek-duon) da kuleroj kaj du dekduojn da forkoj. Mil jaroj (a milo da jaroj) faras miljaron. Unue mi redonas al vi la monon, kiun vi pruntis al mi; due mi dankas vin por la prunto; trie mi petas vin anka poste prunti al mi, kiam mi bezonos monon. Por iu tago mi ricevas kvin frankojn, sed por la hodiaa tago mi ricevis duoblan pagon, t. e. (= tio estas) dek frankojn. Kvinoble sep estas tridek kvin. Tri estas duono de ses. Ok estas kvar kvinonoj de dek. Kvar metroj da tiu i tofo kostas na frankojn; tial du metroj kostas kvar kaj duonon frankojn (a da frankoj). Unu tago estas tricent-sesdek-kvinono a tricent-sesdek-sesono de jaro. Tiuj i du amikoj promenas iam duope. Kvinope ili sin etis sur min, sed mi venkis iujn kvin atakantojn. Por miaj kvar infanoj mi aetis dek du pomojn, kaj al iu el la infanoj mi donis po tri pomoj. Tiu i libro havas sesdek paojn; tial, se mi legos en iu tago po dek kvin paoj, mi finos la tutan libron en kvar tagoj. on marque les nombres fractionnaires; ex. kvar quatre kvarono le quart | marks fractions; e.g. kvar four kvarono a fourth, quarter |Bruchzahlwort; z.B. kvar vier kvarono Viertel | ; . kvar kvarono | liczebnik uamkowy; np. kvar cztery kvarono wier. da de (aprs les mots marquant mesure, poids, nombre) | is used instead of de after words expressing weight or measure | ersetzt den Genitiv nach Mass, Gewicht u. drgl bezeichnenden Wrtern | , , . | zastpuje przypadek drugi po sowach oznaczajcych miar, wag i. t. p. urbo ville | town | Stadt | | miasto. loi habiter, loger | lodge | wohnen | , | mieszka. ant marque le participe actif | ending of pres. part. act. in verbs |bezeichnet das Participium praes. act. | . | oznacza imieslw czynny czasu teraniejsz. aeti acheter | buy | kaufen | | kupowa. a ou | or | oder | | albo, lub. kulero cuillre | spoon | Lffel | | yka. forko fourchette | fork | Gabel | , | widy, widelec. re de nouveau, de retour | again, back | wieder, zurck | , |znowu, napowrt. mono argent (monnaie) | money | Geld | | pienidze. prunti prter | lend, borrow | leihen, borgen | | poycza. danki remercier | thank | danken | | dzikowa. por pour | for | fr | , | dla, za. peti prier | request, beg | bitten | | prosi. anka aussi | also | auch | | take. post aprs | after, behind | nach, hinter | , | po, za, potem. kiam quand, lorsque | when | wann | | kiedy. bezoni avoir besoin de | need, want | brauchen | |potrzebowa. obl marque ladjectif numral multiplicatif; ex. du deux duobla double |...fold; e.g. du two duobla twofold, duplex | bezeichnet das Vervielfachungszahlwort; z.B. du zwei duobla zweifach | ; . du duobla | oznacza liczebnik wieloraki; np. du dwa duobla podwjny. pagi payer | pay | zahlen | | paci. tofo toffe | stuff, matter, goods | Stoff | , | materja, materja. kosti coter | cost | kosten | | kosztowa. iam toujours | always | immer | | zawsze. op marque ldjectif numral collectif; ex. du deux duope deux |marks collective numerals; e.g. tri three triope three together |Sammelzahlwort; z.B. du zwei duope selbander, zwei zusammen | ; . du duope | oznacza liczebnik zbiorowy; np. du dwa duopewe dwoje. eti jeter | throw | werfen | | rzuca. venki vaincre | conquer | siegen | | zwycia. ataki attaquer | attack | angreifen | | atakowa. pao page (dun livre) | page | Seite (Buch-) | | stronica. se si | if | wenn | | jeeli. fini finir | end, finish | enden, beendigen | | koczy.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 9

tuta entier, total | whole | ganz | , | cay.

15

La feino (Darigo).
En unu tago, kiam i estis apud tiu fonto, venis al i malria virino, kiu petis in, ke i donu al i trinki. Tre volonte, mia bona,; diris la bela knabino. Kaj i tuj lavis sian kruon kaj erpis akvon en la plej pura loko de la fonto kaj alportis al la virino, iam subtenante la kruon, por ke la virino povu trinki pli oportune. Kiam la bona virino trankviligis sian soifon, i diris al la knabino: Vi estas tiel bela, tiel bona kaj tiel honesta, ke mi devas fari al vi donacon (ar tio i estis feino, kiu prenis sur sin la formon de malria vilaa virino, por vidi, kiel granda estos la entileco de tiu i juna knabino). Mi faras al vi donacon, darigis la feino, ke e iu vorto, kiun vi diros, el via buo eliros a floro a multekosta tono. fonto source | fountain | Quelle | | rdo. ria riche | rich | reich | | bogaty. viro homme (sexe) | man | Mann | , | mczyzna, m. volonte volontiers | willingly | gern | | chtnie. tuj tout de suite, aussitt | immediate | bald, sogleich | |natychmiast. lavi laver | wash | waschen | | my. sub sous | under, beneath, below | unter | | pod. teni tenir | hold, grasp | halten | | trzyma. oportuna commode, qui est propos | opportune, suitable | bequem | | wygodny. trankvila tranquille | quiet | ruhig | | spokojny. soifi avoir soif | thirst | dursten | | pragn. donaci faire cadeau | make a present | schenken | | darowa. preni prendre | take | nehmen | | bra. formo forme | form | Form | | forma, ksztat. vilao village | village | Dorf | | wie. entila gentil, poli | polite, gentle | hflich | | grzeczny. e chez | at | bei | , | u, przy.

16
Mi legas. Ci skribas (anstata ci oni uzas ordinare vi). Li estas knabo, kaj i estas knabino. La tranilo tranas bone, ar i estas akra. Ni estas homoj. Vi estas infanoj. Ili estas rusoj. Kie estas la knaboj? Ili estas en la ardeno. Kie estas la knabinoj? Ili anka estas en la ardeno. Kie estas la traniloj? Ili kuas sur la tablo. Mi vokas la knabon, kaj li venas. Mi vokas la knabinon, kaj i venas. La infano ploras, ar i volas mani. La infanoj ploras, ar ili volas mani. Knabo, vi estas neentila. Sinjoro, vi estas neentila. Sinjoroj, vi estas neentilaj. Mia hundo, vi estas tre fidela. Oni diras, ke la vero iam venkas. En la vintro oni hejtas la fornojn. Kiam oni estas ria (a riaj), oni havas multajn amikojn. ci tu, toi, | thou | du | | ty. anstata au lieu de | instead | anstatt, statt | | zamiast. uzi employer | use | gebrauchen | | uywa. trani trancher, couper | cut | schneiden | | rn. il instrument; ex. tondi tondre tondilo ciseaux; pafi tirer (coup de feu) pafilo fusil | instrument; e.g. tondi shear tondilo scissors |Werkzeug; z.B. tondi scheeren tondilo Scheere; pafi schieesen pafilo Flinte | ; . tondi tondilo ;pafi pafilo | narzdzie; np. tondi strzydz tondilo noyce; pafi strzela pafilo fuzya. ruso russe | Russian | Russe | | rossjanin. ardeno jardin | garden | Garten | | ogrd. voki appeler | call | rufen | | woa. voli vouloir | wish, will | wollen | | chcie. fidela fidle | faithful | treu | | wierny. vero vrit | true | Wahrheit | | prawda. vintro hiver | winter | Winter | | zima. hejti chauffer, faire du feu | heat (vb.) | heizen | () | pali (w piecu). forno fourneau, pole, four | stove | Ofen | , | piec.

17
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 10

La feino (Darigo).
Kiam tiu i bela knabino venis domen, ia patrino insultis in, kial i revenis tiel malfrue de la fonto. Pardonu al mi, patrino, diris la malfelia knabino, ke mi restis tiel longe. Kaj kiam i parolis tiujn i vortojn, elsaltis el ia buo tri rozoj, tri perloj kaj tri grandaj diamantoj. Kion mi vidas! diris ia patrino kun grandega miro. ajnas al mi, ke el ia buo elsaltas perloj kaj diamantoj! De kio tio i venas, mia filino? (Tio i estis la unua fojo, ke i nomis in sia filino). La malfelia infano rakontis al inaive ion, kio okazis al i, kaj, dum i parolis, elfalis el ia buo multego da diamantoj. Se estas tiel, diris la patrino, mi devas tien sendi mian filinon. Marinjo, rigardu, kio eliras el la buo de via fratino, kiam i parolas; u ne estus al vi agrable havi tian saman kapablon? Vi devas nur iri al la fonto erpi akvon; kaj kiam malria virino petos de vi trinki, vi donos in al i entile. insulti injurier | insult | schelten, schimpfen | | beszta, aja. kial pourquoi | because, wherefore | warum | | dlaczego. frue de bonne heure | early | frh | | rano, wczenie. pardoni pardonner | forgive | verzeihen | | przebacza. longa long | long | lang | , | dugi. salti sauter, bondir | leap, jump | springen | | skaka. perlo perle | pearl | Perle | | pera. granda grand | great, tall | gross | , | wielki, duy. diamanto diamant | diamond | Diamant | | djament. miri stonner, admirer | wonder | sich wundern | | dziwi si. ajni sembler | seem | scheinen | | wydawa si. nomi nommer, appeler | name, nominate | nennen | | naywa. naiva naf | nave | naiv | | naiwny. okazi avoir lieu, arriver | happen | vorfallen | | zdarza si. dum pendant, tandis que | while | whrend | , |pki. sendi envoyer | send | senden, schicken | | posya. kapabla capable, apte | capable | fhig | | zdolny.

18
Li amas min, sed mi lin ne amas. Mi volis lin bati, sed li forkuris de mi. Diru al mi vian nomon. Ne skribu al mi tiajn longajn leterojn. Venu al mi hodia vespere. Mi rakontos al vi historion. u vi diros al mi la veron? La domo apartenas al li. Li estas mia onklo, ar mia patro estas lia frato. Sinjoro Petro kaj lia edzino tre amas miajn infanojn; mi anka tre amas iliajn (infanojn). Montru al ili vian novan veston. Mi amas min mem, vi amas vin mem, li amas sin mem, kaj iu homo amas sin mem. Mia frato diris al Stefano, ke li amas lin pli, ol sin mem. Mi zorgas pri i tiel, kiel mi zorgas pri mi mem; sed i mem tute ne zorgas pri si kaj tute sin ne gardas. Miaj fratoj havis hodia gastojn; post la vespermano niaj fratoj eliris kun la gastoj el sia domo kaj akompanis ilin is ilia domo. Mi jam havas mian apelon; nun seru vi vian. Mi lavis min en mia ambro, kaj i lavis sin en sia ambro. La infano seris sian pupon; mi montris al la infano, kie kuas ia pupo. Oni ne forgesas facile sian unuan amon. kuri courir | run | laufen | | biega, lecie. vespero soir | evening | Abend | | wieczr. u est-ce que | whether | ob | , | czy. edzo mari, poux | married person, husband | Gemahl | |maonek. montri montrer | show | zeigen | | pokazywa. nova nouveau | new | neu | | nowy. vesti vtir, habiller | clothe | ankleiden | | odziewa, ubiera. mem mme (moi-, toi-, etc.) | self | selbst | | sam. zorgi avoir soin | care, be anxious | sorgen | | troszczy si. gardi garder | guard | hten | , | strzedz. gasto hte | guest | Gast | | go. akompani accompagner | accompany | begleiten | |towarzyszy. is jusqu | up to, until | bis | | do, a. seri chercher | search | suchen | | szuka. pupo poupe | doll | Puppe | | lalka. forgesi oublier | forget | vergessen | | zapomina. facila facile | easy | leicht | | atwy, lekki.

19

La feino (Darigo).
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 11

Estus tre bele, respondis la filino malentile, ke mi iru al la fonto! Mi volas ke vi tien iru, diris la patrino, kaj iru tuj! La filino iris, sed iam murmurante. i prenis la plej belan arentan vazon, kiu estis en la loejo. Apena i venis al la fonto, i vidis unu sinjorinon, tre rie vestitan, kiu eliris el la arbaro kaj petis de i trinki (tio i estis tiu sama feino, kiu prenis sur sin la formon kaj la vestojn de princino, por vidi, kiel granda estos la malboneco de tiu i knabino). u mi venis tien i, diris al i la malentila kaj fiera knabino, por doni al vi trinki? Certe, mi alportis arentan vazon speciale por tio, por doni trinki al tiu i sinjorino! Mia opinio estas: prenu mem akvon, se vi volas trinki. Vi tute ne estas entila, diris la feino sen kolero. Bone, ar vi estas tiel servema, mi faras al vi donacon, ke e iu vorto, kiun vi parolos, eliros el via buo a serpento a rano. us marque le conditionnel (ou le subjonctif) | ending of conditional in verbs| bezeichnet den Konditionalis (oder Konjunktiv) | ( ) | oznacza tryb warunkowy. murmuri murmurer, grommeler | murmur | murren, brummen | |mrucz. vazo vase | vase | Gefss | | naczynie. arento argent (mtal) | silver | Silber | | srebro. apena peine | scarcely | kaum | | ledwie. ar une runion de certains objets; ex. arbo arbre arbaro fort | a collection of objects; e.g. arbo tree arbaro forest; tupo step tuparo stairs | Sammlung gewisser Gegenstnde; z.B. arbo Baum arbaro Wald; tupo Stufe tuparo Treppe, Leiter | ; . arbo arbaro ; tupo tuparo | zbir danych przedmiotw; np.arbo drzewo arbaro las; tupo szczebel tuparo drabina. princo prince | prince | Frst, Prinz | , | ksie. certa certain | certain, sure | sicher, gewiss | , |pewny. speciala spcial | special | speciell | | specjalny. opinio opinion | opinion | Meinung | | opinja. koleri se fcher | be angry | zrnen | | gniewa si. servi servir | serve | dienen | | suy. em qui a le penchant, lhabitude; ex. babili babiller babilema babillard| inclined to; e.g. babili chatter babilema talkative | geneigt, gewohnt; z.B. babili plaudern babilema geschwtzig | , ; . babili babilema | skonny, przyzwyczajony; np. babili papla babilema gadula. serpento serpent | serpent | Schlange | | w. rano grenouille | frog | Frosch | | aba.

20
Nun mi legas, vi legas kaj li legas; ni iuj legas. Vi skribas, kaj la infanoj skribas; ili iuj sidas silente kaj skribas. Hiera mi renkontis vian filon, kaj li entile salutis min. Hodia estas sabato, kaj morga estos dimano. Hiera estis vendredo, kaj postmorga estos lundo. Anta tri tagoj mi vizitis vian kuzon kaj mia vizito faris al li plezuron. u vi jam trovis vian horloon? Mi in ankora ne seris; kiam mi finos mian laboron, mi seros mian horloon, sed mi timas, ke mi in jam ne trovos. Kiam mi venis al li, li dormis; sed mi lin vekis. Se mi estus sana, mi estus felia. Se li scius, ke mi estas tie i, li tuj venus al mi. Se la lernanto scius bone sian lecionon, la instruanto lin ne punus. Kial vi ne respondas al mi? u vi estas surda a muta? Iru for! Infano, ne tuu la spegulon! Karaj infanoj, estu iam honestaj! Li venu, kaj mi pardonos al li. Ordonu al li, ke li ne babilu. Petu in, ke i sendu al mi kandelon. Ni estu gajaj, ni uzu bone la vivon, ar la vivo ne estas longa. i volas danci. Morti pro la patrujo estas agrable. La infano ne esas petoli. sidi tre assis | sit | sitzen | | siedzie. silenti se taire | be silent | schweigen | | milcze. hiera hier | yesterday | gestern | | wczoraj. renkonti rencontrer | meet | begegnen | | spotyka. saluti saluer | salute, greet | grssen | | kania si. sabato samedi | Saturday | Sonnabend | | sobota. morga demain | to-morrow | morgen | | jutro. dimano dimanche | Sunday | Sonntag | | niedziela. vendredo vendredi | Friday | Freitag | | pitek. lundo lundi | Monday | Montag | | poniedziaek. viziti visiter | visit | besuchen | | odwiedza. kuzo cousin | cousin | Vetter, Cousin | | kuzyn. plezuro plaisir | pleasure | Vergngen | | przyjemno. horloo horloge, montre | clock | Uhr | | zegar. timi craindre | fear | frchten | | obawia si.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 12

dormi dormir | sleep | schlafen | | spa. veki rveiller, veiller | wake, arouse | wecken | | budzi. scii savoir | know | wissen | | wiedzie. leciono leon | lesson | Lektion | | lekcya. instrui instruire, enseigner | instruct, teach | lehren | | uczy. puni punir | punish | strafen | | kara. surda sourd | deaf | taub | | guchy. muta muet | dumb | stumm | | niemy. tui toucher | touch | rhren | | rusza, dotyka. spegulo miroir | looking-glass | Spiegel | | zwierciado. kara cher | dear | theuer | | drogi. ordoni ordonner | order, command | befehlen | |rozkazywa. babili babiller | chatter | schwatzen, plaudern | | papla. kandelo chandelle | candle | Licht, Kerze | | wieca. gaja gai | gay, glad | lustig | | wesoy. danci danser | dance | tanzen | | taczy. morti mourir | die | sterben | | umiera. petoli faire le polisson, faire des btises | be mischievous | muthwillig sein | | swawoli. uj qui porte, qui contient, qui est peupl de; ex. pomo pomme pomujopommier; cigaro cigare cigarujo porte-cigares; Turko Turc Turkujo Turquie | containing, filled with; e. g. cigaro cigar cigarujo cigar-case; pomo apple pomujo apple-tree; Turko Turk Turkujo Turkey | Behlter, Trger (d. h. Gegenstand worin... aufbewahrt wird,... Frchte tragende Pflanze, von... bevlkertes Land); z. B. cigaro Cigarre cigarujo Cigarrenbchse; pomo Apfel pomujo Apfelbaum; Turko Trke Turkujo Trkei |, (. . , ...; ... , ...); . cigaro cigarujo -; pomo pomujo; Turko Turkujo | zawierajcy, noszcy (t. j. przedmiot, w ktrym si co przechowuje, rolina, ktra wydaje owoc, lub kraj, wzgldem zaludniajcych go mieszkacw; np. cigarocygaro cigarujo cygarnica; pomo jabko pomujo jabo;Turko turek Turkujo Turcya.

21

La feino (Darigo).
Apena ia patrino in rimarkis, i kriis al i: Nu, mia filino? Jes, patrino, respondis al i la malentilulino, eletante unu serpenton kaj unu ranon. Ho, ielo! ekkriis la patrino, kion mi vidas? ia fratino en io estas kulpa; mi pagos al i por tio i! Kaj i tuj kuris bati in. La malfelia infano forkuris kaj kais sin en la plej proksima arbaro. La filo de la reo, kiu revenis de aso, in renkontis; kaj, vidante, ke i estas tiel bela, li demandis in, kion i faras tie i tute sola kaj pro kio i ploras. Ho ve, sinjoro, mia patrino forpelis min el la domo. rimarki remarquer | remark | merken, bemerken | | postrzega, zauwaa. krii crier | cry | schreien | | krzycze. nu eh bien! | well! | nu! | nun | ! | no! jes oui | yes | ja | | tak. ek indique une action qui commence ou qui est momentane; ex. kantichanter ekkanti commencer chanter; krii crier ekkriiscrier | denotes sudden or momentary action; e. g. krii cry ekkrii cry out | bezeichnet eine anfangende oder momentane Handlung; z. B. kanti singen ekkanti einen Gesang anstimmen;krii schreien ekkrii aufschreien | ; . kanti ekkanti ; krii ekkrii | oznacza pocztek lub chwilowo; np. kanti piewa ekkanti zapiewa; krii krzycze ekkrii krzykn. kulpa coupable | blameable | schuldig | | winny. kai cacher | hide (vb.) | verbergen | | chowa. reo roi | king | Knig | , | krl. asi chasser (vnerie) | hunt | jagen, Jagd machen | | polowa. demandi demander, questionner | demand, ask | fragen | |pyta. sola seul | only, alone | einzig, allein | | jedyny. pro cause de, pour | for the sake of | wegen | | dla. ho oh! | oh! | o! och! | ! ! | o! och!. ve malheur! | woe! | wehe! | ! | biada! nestety!.

22
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 13

Fluanta akvo estas pli pura, ol akvo staranta senmove. Promenante sur la strato, mi falis. Kiam Nikodemo batas Jozefon, tiam Nikodemo estas la batanto kaj Jozefo estas la batato. Al homo, pekinta senintence, Dio facile pardonas. Trovinte pomon, mi in manis. La falinta homo ne povis sin levi. Ne riprou vian amikon, ar vi mem plimulte meritas riproon; li estas nur unufoja mensoginto dum vi estas ankora nun iam mensoganto. La tempo pasinta jam neniam revenos; la tempon venontan neniu ankora konas. Venu, ni atendas vin, Savonto de la mondo. En la lingvo "Esperanto" ni vidas la estontan lingvon de la tuta mondo. Agusto estas mia plej amata filo. Mono havata estas pli grava ol havita. Pasero kaptita estas pli bona, ol aglo kaptota. La soldatoj kondukis la arestitojn tra la stratoj. Li venis al mi tute ne atendite. Homo, kiun oni devas jui, estas juoto. flui couler | flow | fliessen | | pyn, ciekn. movi mouvoir | move | bewegen | | rusza. strato rue | street | Strasse | | ulica. fali tomber | fall | fallen | | pada. at marque le participe prsent passif | ending of pres. part. pass. in verbs |bezeichnet das Participium praes. passivi | . | oznacza imiesw bierny czasu teraniejszego. peki pcher | sin | sndigen | | grzeszy. int marque le participe pass du verbe actif | ending of past part. act. in verbs | bezeichnet das Participium perfecti activi | . | oznacza imiesw czynny czasu przeszego. intenci se proposer de | intend | beabsichtigen | |zamierza. levi lever | lift, raise | aufheben | | podnosi. riproi reprocher | reproach | vorwerfen | | zarzuca. meriti mriter | merit | verdienen | | zasugiwa. mensogi mentir | tell a lie | lgen | | kama. pasi passer | pass | vergehen | | przechodzi. neniam ne... jamais | never | niemals | | nigdy. ont marque le participe futur dun verbe actif | ending of fut. part. act. in verbs | bezeichnet das Participium fut. act. | . | oznacza imiesw czynny czasu przyszego. neniu personne | nobody | Niemand | | nikt. atendi attendre | wait, expect | warten, erwarten | , |czeka. savi sauver | save | retten | | ratowa. mondo monde | world | Welt | | wiat. lingvo langue, langage | language | Sprache | , | jzyk, mowa. grava grave, important | important | wichtig | | wany. pasero passereau | sparrow | Sperling | | wrbel. kapti attraper | catch | fangen | | chwyta. aglo aigle | eagle | Adler | | orze. ot marque le participe futur dun verbe passif | ending of fut. part. pass. in verbs | bezeichnet das Participium fut. pass. | . . | oznacza imiesw bierny czasu przyszego. soldato soldat | soldier | Soldat | | olnierz. konduki conduire | conduct | fhren | | prowadzi. aresti arrter | arrest | verhaften | | aresztowa. tra travers | through | durch | , | przez (wskro). jui juger | judge | richten, urtheilen | | sdzi.

23

La feino (Fino)
La reido, kiu vidis, ke el ia buo eliris kelke da perloj kaj kelke da diamantoj, petis in, ke i diru al li, de kie tio i venas. i rakontis al li sian tutan aventuron. La reido konsideris, ke tia kapablo havas pli grandan indon, ol io, kion oni povus doni dote al alia fralino, forkondukis in al la palaco de sia patro, la reo, kie li edziis je i. Sed pri ia fratino ni povas diri, ke i fariis tiel malaminda, ke ia propra patrino in forpelis de si; kaj la malfelia knabino, multe kurinte kaj trovinte neniun, kiu volus in akcepti, balda mortis en angulo de arbaro. kelke quelque | some | mancher, einige | , |niektry, kilka. aventuro aventure | adventure | Abenteuer | | przygoda. konsideri considrer | consider | betrachten, erwgen | |zastanawia si. inda mrite, qui mrite, est digne | worthy, valuable | wrdig, werth | | godny, wart. doto dot | dowry | Mitgift | | posag.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 14

palaco palais | palace | Schloss (Gebude) | | paac. i se faire, devenir...; ex. pala ple palii plir; sidi tre assis sidii sasseoir | to become; e. g. pala pale palii turn pale; sidisit sidii become seated | zu etwas werden, sich zu etwas veranlassen; z. B. pala blass palii erblassen; sidi sitzen sidiisich setzen | , ; . pala palii ; sidi sidii | stawa si czem; np. pala blady palii bledn; sidi siedzie sidiiusi. je se traduit par diffrentes prpositions | can be rendered by various prepositions | kann durch verschiedene Prpositionen bersetzt werden | |moe by przetomaczone za pomoc rnych przyimkw. propra propre ( soi) | own (ones own) | eigen | | wasny. akcepti accepter | accept | annehmen | | przyjmowa. balda bientt | soon | bald | , | zaraz. angulo coin, angle | corner, angle | Winkel | | kt.

24
Nun li diras al mi la veron. Hiera li diris al mi la veron. Li iam diradis al mi la veron. Kiam vi vidis nin en la salono, li jam antae diris al mi la veron (a li estis dirinta al mi la veron). Li diros al mi la veron. Kiam vi venos al mi, li jam antae diros al mi la veron (a li estos dirinta al mi la veron; a anta ol vi venos al mi, li diros al mi la veron). Se mi petus lin, li dirus al mi la veron. Mi ne farus la eraron, se li antae dirus al mi la veron (a se li estus dirinta al mi la veron). Kiam mi venos, diru al mi la veron. Kiam mia patro venos, diru al mi antae la veron (a estu dirinta al mi la veron). Mi volas diri al vi la veron. Mi volas, ke tio, kion mi diris, estu vera (a mi volas esti dirinta la veron). salono saln | saloon | Salon | | salon. os marque le futur | ending of future tense in verbs | bezeichnet das Futur | | oznacza czas przyszy.

25
Mi estas amata. Mi estis amata. Mi estos amata. Mi estus amata. Estu amata. Esti amata. Vi estas lavita. Vi estis lavita. Vi estos lavita. Vi estus lavita. Estu lavita. Esti lavita. Li estas invitota. Li estis invitota. Li estos invitota. Li estus invitota. Estu invitota. Esti invitota. Tiu i komercao estas iam volonte aetata de mi. La surtuto estas aetita de mi, sekve i apartenas al mi. Kiam via domo estis konstruata, mia domo estis jam longe konstruita. Mi sciigas, ke de nun la uldoj de mia filo ne estos pagataj de mi. Estu trankvila, mia tuta uldo estos pagita al vi balda. Mia ora ringo ne estus nun tiel longe serata, se i ne estus tiel lerte kaita de vi. La la projekto de la inenieroj tiu i fervojo estas konstruota en la daro de du jaroj; sed mi pensas, ke i estos konstruata pli ol tri jarojn. Honesta homo agas honeste. La pastro, kiu mortis anta nelonge (a anta nelonga tempo), lois longe en nia urbo. u hodia estas varme a malvarme? Sur la kameno inter du potoj staras fera kaldrono; el la kaldrono, en kiu sin trovas bolanta akvo, eliras vaporo; tra la fenestro, kiu sin trovas apud la pordo, la vaporo iras sur la korton. inviti inviter | invite | einladen | | zaprasza. komerci commercer | trade | handeln, Handel treiben | |handlowa. a quelque chose possdant une certaine qualit ou fait dune certaine matire: ex. mol mou molao partie molle dune chose | made from or possessing the quality of; e. g. malnova old malnovaoold things frukto fruit fruktao something made from fruit | etwas von einer gewissen Eigenschaft, oder aus einem gewissen Stoffe; z. B.malnova alt malnovao altes Zeug; frukto Frucht fruktaoetwas aus Frchten bereitetes | ; . mol mola; frukt frukta | oznacza przedmiot posiadajcy pewn wasno albo zrobiony z pewnego materjau; np. malnova stary malnovaostarzyzna; frukto owoc fruktao co zrobineego z owocw. sekvi suivre | follow | folgen | | nastpi. konstrui construire | construct, build | bauen | | budowa. uldi devoir (dette) | owe | schulden | | by dunym. oro or (mtal) | gold | Gold | | zoto. ringo anneau | ring (subst.) | Ring | | piercie. lerta adroit, habile | skilful | geschickt, gewandt | | zrczny. projekto projet | project | Entwurf | | projekt. ineniero ingnieur | engineer | Ingenieur | | inynier. fero fer | iron | Eisen | | elazo. vojo route, voie | way, road | Weg | | droga. agi agir | act | handeln, verfahren | | postpowa.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 15

pastro prtre, pasteur | priest, pastor | Priester | , |kapan. kameno chemine | fire-place | Kamin | | kominek. poto pot | pot | Topf | | garnek. kaldrono chaudron | kettle | Kessel | | kocio. boli bouillir | boil | sieden | | kipie, wrze. vaporo vapeur | steam | Dampf | | para. pordo porte | door | Thr | | drzwi. korto cour | yard, court | Hof | | podwrze.

26
Kie vi estas? Mi estas en la ardeno. Kien vi iras? Mi iras en la ardenon. La birdo flugas en la ambro (= i estas en la ambro kaj flugas en i). La birdo flugas en la ambron (= i estas ekster la ambro kaj flugas nun en in). Mi vojaas en Hispanujo. Mi vojaas en Hispanujon. Mi sidas sur seo kaj tenas la piedojn sur benketo. Mi metis la manon sur la tablon. El sub la kanapo la muso kuris sub la liton, kaj nun i kuras sub la lito. Super la tero sin trovas aero. Anstata kafo li donis al mi teon kun sukero, sed sen kremo. Mi staras ekster la domo, kaj li estas interne. En la salono estis neniu krom li kaj lia fianino. La hirundo flugis trans la riveron, ar trans la rivero sin trovis aliaj hirundoj. Mi restas tie i la la ordono de mia estro. Kiam li estis e mi, li staris tutan horon apud la fenestro. Li diras, ke mi estas atenta. Li petas, ke mi estu atenta. Kvankam vi estas ria, mi dubas, u vi estas felia. Se vi scius, kiu li estas, vi lin pli estimus. Se li jam venis, petu lin al mi. Ho, Dio! kion vi faras! Ha, kiel bele! For de tie i! Fi, kiel abomene! Nu, iru pli rapide! ekster hors, en dehors de | outside, besides | ausser, ausserhalb | |zewntrz. vojai voyager | voyage | reisen | | podrowa. piedo pied | foot | Fuss, Bein | | noga. benko banc | bench | Bank | | awka. et marque diminution, dcroissance; ex. muro mur mureto petit mur;ridi rire rideti sourire | denotes diminution of degree; e. g. ridilaugh rideti smile | bezeichnet eine Verkleinerung oder Schwchung; z. B. muro Wand mureto Wndchen; ridi lachen rideti lcheln | ; . muro mureto ; ridi rideti | oznacza zmniejszenie lub osabienie stopnia; np. murociana mureto cianka; ridi mia si rideti umiecha si. meti mettre | put, place | hinthun | ; | podzia. kanapo canap | sofa, lounge | Kanapee | | kanapa. muso souris | mouse | Maus | | mys. lito lit | bed | Bett | | ko. super au dessus de | over, above | ber, oberhalb | | nad. aero air | air | Luft | | powietrze. kafo caf | coffee | Kaffee | | kawa. teo th | tea | Thee | | herbata. sukero sucre | sugar | Zucker | | cukier. kremo crme | cream | Schmant, Sahne | | mietana. interne lintrieur, dedans | within | innerhalb | | wewntrz. fiano fianc | betrothed person | Brutigam | | narzeczony. hirundo hirondelle | swallow | Schwalbe | | jaskka. trans au del | across | jenseit | , | przez. rivero rivire, fleuve | river | Fluss | | rzeka. estro chef | chief | Vorsteher | | zwierzchnik. atenta attentif | attentive | aufmerksam | | uwany. kvankam quoique | although | obgleich | | chocia. dubi douter | doubt | zweifeln | | wtpi. estimi estimer | esteem | schtzen, achten | | szanowa. fi fi donc! | fie! | pfui! | , | fe!. abomeno abomination | abomination | Abscheu | | odraza. rapida rapide, vite | quick, rapid | schnell | | prdki.

27
La artikolo la estas uzata tiam, kiam ni parolas pri personoj a objektoj konataj. ia uzado estas tia sama kiel en la aliaj lingvoj. La personoj, kiuj ne komprenas la uzadon de la artikolo (ekzemple rusoj apoloj, kiuj ne scias alian lingvon krom sia propra), povas en la unua tempo tute ne uzi la artikolon, ar i estas oportuna sed ne necesa. Anstata la oni povas anka diri l (sed nur post prepozicio, kiu finias per vokalo). Vortoj kunmetitaj estas kreataj per simpla kunligado de vortoj; oni prenas ordinare la purajn radikojn, sed, se la bonsoneco a la klareco postulas, oni
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 16

povas anka preni la tutan vorton, t. e. la radikon kune kun ia gramatika finio. Ekzemploj: skribtablo a skribotablo (= tablo, sur kiu oni skribas); internacia (= kiu estas inter diversaj nacioj); tutmonda (= de la tuta mondo); unutaga (= kiu daras unu tagon); unuataga (= kiu estas en la unua tago); vaporipo (= ipo, kiu sin movas per vaporo); matenmani, tagmani, vespermani; abonpago (= pago por la abono). artikolo article | article | Artikel | , | artyku, przedimek. tiam alors | then | dann | | wtedy. objekto objet | object | Gegenstand | | przedmiot. tia tel | such | solcher | | taki. kompreni comprendre | understand | verstehen | | rozumie. ekzemplo exemple | example | Beispiel | | przykad. polo Polonais | Pole | Pole | | Polak. necesa ncessaire | necessary | nothwendig | | niezbdny. prepozicio prposition | preposition | Vorwort | | przyimek. vokalo voyelle | vowel | Vokal | | samogoska. kunmeti composer | compound | zusammensetzen | | skada. simpla simple | simple | einfach | | prosty, zwyczajny. ligi lier | bind, tie | binden | | wiza. radiko racine | root | Wurzel | | korze. soni sonner, rendre des sons | sound | tnen, lauten | | brzmie. klara clair | clear | klar | | jasny. postuli exiger, requrir | require, claim | fordern | | da. gramatiko grammaire | grammar | Grammatik | | gramatyka. nacio nation | nation | Nation | , | nard, nacja. diversa divers | various, diverse | verschieden | | rny. ipo navire | ship | Schiff | | okrt. matenmani djeuner | breakfast | frhstcken | | niada. aboni abonner | subscribe | abonniren | | prenumerowa.

28
iuj prepozicioj per si mem postulas iam nur la nominativon. Se ni iam post prepozicio uzas la akuzativon, la akuzativo tie dependas ne de la prepozicio, sed de aliaj kazoj. Ekzemple: por esprimi direkton, ni aldonas al la vorto la finon n; sekve: tie (= en tiu loko), tien (= al tiu loko); tiel same ni anka diras: la birdo flugis en la ardenon, sur la tablon, kaj la vortoj ardenon, tablon staras tie i en akuzativo ne ar la prepozicioj en kaj sur tion i postulas, sed nur ar ni volis esprimi direkton, t. e. montri, ke la birdo sin ne trovis antae en la ardeno a sur la tablo kaj tie flugis, sed ke i de alia loko flugis al la ardeno, al la tablo (ni volas montri, ke la ardeno kaj tablo ne estis la loko de la flugado, sed nur la celo de la flugado); en tiaj okazoj ni uzus la finion n tute egale u ia prepozicio starus a ne. Morga mi veturos Parizon (a en Parizon). Mi restos hodia dome. Jam estas tempo iri domen. Ni disiis kaj iris en diversajn flankojn: mi iris dekstren, kaj li iris maldekstren. Flanken, sinjoro! Mi konas neniun en tiu i urbo. Mi neniel povas kompreni, kion vi parolas. Mi renkontis nek lin, nek lian fraton (a mi ne renkontis lin, nek lian fraton). nominativo nominatif | nominative | Nominativ | | pierwszy przypadek. iam jamais, un jour | at any time, ever | irgend wann | - |kiedy. akuzativo accusatif | accusative | Accusativ | |czwarty przypadek. tie l-bas, l, y | there | dort | | tam. dependi dpendre | depend | abhngen | | zalee. kazo cause | cause | Ursache | | przyczyna. esprimi exprimer | express | ausdrcken | | wyraa. direkti diriger | direct | richten | | kierowa. celi viser | aim | zielen | | celowa. egala gal | equal | gleich | | jednakowy. ia quelconque | of any kind | irgend welcher | - | jaki. veturi aller, partir | journey, travel | fahren | | jecha. dis marque division, dissmination; ex. iri aller disiri se sparer, aller chacun de son ct | has the same force as the English prefix dis; e. g.semi sow dissemi disseminate; iri tear disiri tear to pieces |zer-; z. B. iri reissen disiri zerreissen | -; . iri disiri | roz-; np. iri rwa disiri rozrywa. flanko ct | side | Seite | | strona. dekstra droit, droite | right-hand | recht | | prawy. neniel nullement, en aucune faon | nohow | keineswegs, auf keine Weise | | w aden sposb.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 17

nek --- nek ni ni | neither nor | weder noch | | ani ani.

29
Se ni bezonas uzi prepozicion kaj la senco ne montras al ni, kian prepozicion uzi, tiam ni povas uzi la komunan prepozicion je. Sed estas bone uzadi la vorton je kiel eble pli malofte. Anstata la vorto je ni povas anka uzi akuzativon sen prepozicio. Mi ridas je lia naiveco (a mi ridas pro lia naiveco, a: mi ridas lian naivecon). Je la lasta fojo mi vidas lin e vi (a: la lastan fojon). Mi veturis du tagojn kaj unu nokton. Mi sopiras je mia perdita felio (a: mian perditan felion). El la dirita regulo sekvas, ke se ni pri ia verbo ne scias, u i postulas post si la akuzativon (t. e. u i estas aktiva) a ne, ni povas iam uzi la akuzativon. Ekzemple, ni povas diri obei al la patro kaj obei la patron (anstata obei je la patro). Sed ni ne uzas la akuzativon tiam, kiam la klareco de la senco tion i malpermesas; ekzemple: ni povas diri pardoni al la malamiko kaj pardoni la malamikon, sed ni devas diri iam pardoni al la malamiko lian kulpon. senco sens, acception | sense | Sinn | | sens, znaczenie. komuna commun | common | gemeinsam | | oglny, wsplny. ebla possible | able, possible | mglich | | moliwy. ofte souvent | often | oft | | czsto. ridi rire | laugh | lachen | | mia si. lasta dernier | last, latest | letzt | | ostatni. sopiri soupirer | sigh, long for | sich sehnen | | tskni. regulo rgle | rule | Regel | | prawido. verbo verbe | verb | Zeitwort | | czasownik. obei obir | obey | gehorchen | | by posusznym. permesi permettre | permit, allow | erlauben | | pozwala.

30
Ia, ial, iam, ie, iel, ies, io, iom, iu. La montritajn na vortojn ni konsilas bone ellerni, ar el ili iu povas jam fari al si grandan serion da aliaj pronomoj kaj adverboj. Se ni aldonas al ili la literon k, ni ricevas vortojn demandajn a rilatajn: kia, kial, kiam, kie, kiel, kies, kio, kiom, kiu. Se ni aldonas la literon t, ni ricevas vortojn montrajn: tia, tial, tiam, tie, tiel, ties, tio, tiom, tiu. Aldonante la literon , ni ricevas vortojn komunajn: ia, ial, iam, ie, iel, ies, io, iom, iu. Aldonante laprefikson nen, ni ricevas vortojn neajn: nenia, nenial, neniam, nenie, neniel, nenies, nenio, neniom, neniu. Aldonante al la vortoj montraj la vorton i, ni ricevas montron pli proksiman; ekzemple: tiu (pli malproksima), tiu i (a i tiu) (pli proksima); tie (malproksime), tie i a i tie (proksime). Aldonante al la vortoj demandaj la vorton ajn, ni ricevas vortojn sendiferencajn: kia ajn, kial ajn, kiam ajn, kie ajn, kiel ajn, kies ajn, kio ajn, kiom ajn, kiu ajn. Ekster tio el la diritaj vortoj ni povas ankora fari aliajn vortojn, per helpo de gramatikaj finioj kaj aliaj vortoj (sufiksoj); ekzemple: tiama, iama, kioma, tiea, i-tiea, tieulo, tiamulo k. t. p. (= kaj tiel plu). ia quelconque, quelque | of any kind | irgend welcher | - |jaki. ial pour une raison quelconque | for any cause | irgend warum | - | dla jakiej przyczyny. iam jamais, un jour | at any time, ever | irgend wann, einst | -| kiedy. ie quelque part | any where | irgend wo | - | gdzie. iel dune manire quelconque | anyhow | irgend wie | - |jako. ies de quelquun | anyones | irgend jemandes | - | czyj. io quelque chose | anything | etwas | - | co. iom quelque peu | any quantity | ein wenig, irgend wie viel | - | ilekolwiek. iu quelquun | any one | jemand | - | kto. konsili conseiller | advise, counsel | rathen | | radzi. serio srie | series | Reihe | , | serya. pronomo pronom | pronoun | Frwort | | zaimek. adverbo adverbe | adverb | Nebenwort | | przyswek. litero lettre (de lalphabet) | letter (of the alphabet) | Buchstabe | |litera. rilati concerner; avoir rapport | be related to | sich beziehen | | odnosi si. prefikso prfixe | prefix | Prfix | | przybranka. ajn que ce soit | ever | auch nur | - | kolwiek, bd. diferenci diffrer (v. n.) | differ | sich unterscheiden | | rnic si. helpi aider | help | helfen | | pomaga. sufikso suffixe | suffix | Suffix | | przyrostek.

31
Lia kolero longe daris. Li estas hodia en kolera humoro. Li koleras kaj insultas. Li fermis kolere la pordon. Lia filo mortis kaj estas nun malviva. La korpo estas morta, la animo estas senmorta. Li estas morte
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 18

malsana, li ne vivos pli, ol unu tagon. Li parolas, kaj lia parolo fluas dole kaj agrable. Ni faris la kontrakton ne skribe, sed parole. Li estas bona parolanto. Starante ekstere, li povis vidi nur la eksteran flankon de nia domo. Li loas ekster la urbo. La ekstero de tiu i homo estas pli bona, ol lia interno. Li tuj faris, kion mi volis, kaj mi dankis lin por la tuja plenumo de mia deziro. Kia granda brulo! kio brulas? Ligno estas bona brula materialo. La fera bastono, kiu kuis en la forno, estas nun brule varmega. u li donis al vi jesan respondon a nean? Li eliris el la dormoambro kaj eniris en la manoambron. La birdo ne forflugis: i nur deflugis de la arbo, alflugis al la domo kaj surflugis sur la tegmenton. Por iu aetita funto da teo tiu i komercisto aldonas senpage funton da sukero. Lernolibron oni devas ne tralegi, sed tralerni. Li portas rozokoloran superveston kaj teleroforman apelon. En mia skribotablo sin trovas kvar tirkestoj. Liaj lipharoj estas pli grizaj, ol liaj vangharoj. humoro humeur | humor | Laune | | humor. fermi fermer | shut | schliessen, zumachen | | zamyka. korpo corps | body | Krper | | ciao. animo me | soul | Seele | | dusza. kontrakti contracter | contract | einen Vertrag abschliessen | | zawiera umow. um suffixe peu employ, et qui reoit diffrents sens aisment suggrs par le contexte et la signification de la racine laquelle il est joint | this syllable has no fixed meaning | Suffix von verschiedener Bedeutung | | przyrostek nie majcy stlaego znaczenia. o (plenumi accomplir | fulfil, accomplish | erfllen | | spenia.) bruli brler (tre en feu) | burn (v. n.) | brennen (v. n.) | | pali si. ligno bois | wood (the substance) | Holz | , | drzewo, drwa. materialo matire | material | Stoff | | materja. bastono bton | stick | Stock | | kij, laska. tegmento toit | roof | Dach | | dach. funto livre | pound | Pfund | | funt. ist marque la profession; ex. boto botte botisto bottier; maro mer maristo marin | person occupied with; e. g. boto boot botistoboot-maker; maro sea maristo sailor | sich mit etwas beschftigend; z. B. boto Stiefel botisto Schuster; maro Meer maristo Seeman | ; . boto botisto; maro maristo | zajmujcy si; np.boto but botisto szewc; maro morze maristo marynarz. koloro couleur | color | Farbe | , | kolor. supre en haut | above, upper | oben | | na grze. telero assiette | plate | Teller | | talerz. tero terre | earth | Erde | | ziemia. kesto caisse, coffre | chest, box | Kiste, Kasten, Lade | | skrzynia. lipo lvre | lip | Lippe | | warga. haro cheveu | hair | Haar | | wos. griza gris | grey | grau | , | szary, siwy. vango joue | check | Wange | | policzek.

32
Teatramanto ofte vizitas la teatron kaj ricevas balda teatrajn manierojn. Kiu okupas sin je meaniko, estas meanikisto, kaj kiu okupas sin je emio, estas emiisto. Diplomatiiston oni povas anka nomi diplomato, sed fizikiston oni ne povas nomi fiziko, ar fiziko estas la nomo de la scienco mem. La fotografisto fotografis min, kaj mi sendis mian fotografaon al mia patro. Glaso de vino estas glaso, en kiu antae sin trovis vino, a kiun oni uzas por vino; glaso da vino estas glaso plena je vino. Alportu al mi metron da nigra drapo (Metro de drapo signifus metron, kiu kuis sur drapo, a kiu estas uzata por drapo). Mi aetis dekon da ovoj. Tiu i rivero havas ducent kilometrojn da longo. Sur la bordo de la maro staris amaso da homoj. Multaj birdoj flugas en la atuno en pli varmajn landojn. Sur la arbo sin trovis multe (a multo) da birdoj. Kelkaj homoj sentas sin la plej feliaj, kiam ili vidas la suferojn de siaj najbaroj. En la ambro sidis nur kelke da homoj. Da post ia vorto montras, ke tiu i vorto havas signifon de mezuro. teatro thetre | theatre | Theater | | teatr. maniero manire, faon | manner | Manier, Weise, Art | , | sposb, manjera. okupi occuper | occupy | einnehmen, beschftigen | |zajmowa. meaniko mcanique | mechanics | Mechanik | | mechanika. emio chimie | chemistry | Chemie | | chemia. diplomatio diplomatie | diplomacy | Diplomatie | |dyplomacja. fiziko phyique | phyics | Phyik | | fizyka. scienco science | science | Wissenschaft | | nauka. glaso verre ( boire) | glass | Glas (Gefss) | | szklanka. nigra noir | black | schwarz | | czarny.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 19

drapo drap | woollen goods | Tuch (wollenes Gewebe) | | sukno. signifi signifier | signify, mean | bezeichnen, bedeuten | |oznacza. ovo uf | egg | Ei | | jajko. bordo bord, rivage | shore | Ufer | | brzeg. maro mer | sea | Meer | | morze. amaso amas, foule | crowd, mass | Haufen, Menge | , | kupa, tum. atuno automne | autumn | Haufen, Menge | | jesie. lando pays | land, country | Land | | kraj. suferi souffrir, endurer | suffer | leiden | | cierpie. najbaro voisin | neighbour | Nachbar | | ssiad. mezuri mesurer | measure | messen | | mierzy.

33
Mia frato ne estas granda, sed li ne estas anka malgranda: li estas de meza kresko. Li estas tiel dika, ke li ne povas trairi tra nia mallara pordo. Haro estas tre maldika. La nokto estis tiel malluma, ke ni nenion povis vidi e anta nia nazo. Tiu i malfrea pano estas malmola, kiel tono. Malbonaj infanoj amas turmenti bestojn. Li sentis sin tiel malfelia, ke li malbenis la tagon, en kiu li estis naskita. Ni forte malestimas tiun i malnoblan homon. La fenestro longe estis nefermita; mi in fermis, sed mia frato tuj in denove malfermis. Rekta vojo estas pli mallonga, ol kurba. La tablo staras malrekte kaj kredeble balda renversios. Li staras supre sur la monto kaj rigardas malsupren sur la kampon. Malamiko venis en nian landon. Oni tiel malhelpis al mi, ke mi malbonigis mian tutan laboron. La edzino de mia patro estas mia patrino kaj la avino de miaj infanoj. Sur la korto staras koko kun tri kokinoj. Mia fratino estas tre bela knabino. Mia onklino estas bona virino. Mi vidis vian avinon kun iaj kvar nepinoj kaj kun mia nevino. Lia duonpatrino estas mia bofratino. Mi havas bovon kaj bovinon. La juna vidvino fariis denove fianino. mezo milieu | middle | Mitte | | rodek. kreski crotre | grow, increase | wachsen | | rosn. dika gros | thick, fat | dick | | gruby. lara large | broad | breit | | szeroki. lumi luire | light | leuchten | | wieci. mola mou | soft | weich | | mikki. turmenti tourmenter | torment | qulen, martern | | mczy. senti ressentir, prouver | feel, perceive | fhlen | | czu. beni bnir | bless | segnen | | bogosawi. nobla noble | noble | edel | | szlachetny. rekta droit, direct | straight | gerade | | prosty. kurba courbe, tortueux | curved | krumm | | krzywy. kredi croire | believe | glauben | | wierzy. renversi renverser | upset | umwerfen, umstrzen | |przewraca. monto montagne | mountain | Berg | | gra. kampo champ, campagne | field | Feld | | pole. koko coq | cock | Hahn | | kogut. nepo petit-fils | grandson | Enkel | | wnuk. nevo neveu | nephew | Neffe | | siostrzeniec, bratanek. bo marque la parent rsultant du mariage; ex. patro pre bopatrobeau-pre | relation by marriage; e. g. patrino mother bopatrinomother-in-law | durch Heirath erworben; z. B. patro Vater bopatro Schwiegervater; frato Bruder bofrato Schwager | ; . patro bopatro , ; frato bofrato , , , | nabyty przez maestwo; np. patro ojciec bopatro te; frato brat bofrato szwagier. duonpatro beau-pre | step-father | Stiefvater | | ojczym. bovo buf | ox | Ochs | | byk.

34
La tranilo estis tiel malakra, ke mi ne povis trani per i la viandon kaj mi devis uzi mian poan tranilon. u vi havas korktirilon, por maltopi la botelon? Mi volis losi la pordon, sed mi perdis la losilon. i kombas al si la harojn per arenta kombilo. En somero ni veturas per diversaj veturiloj, kaj en vintro ni veturas per glitveturilo. Hodia estas bela frosta vetero, tial mi prenos miajn glitilojn kaj iros gliti. Per hakilo ni hakas, per segilo ni segas, per fosilo ni fosas, per kudrilo ni kudras, per tondilo ni tondas, per sonorilo ni sonoras, per fajfilo ni fajfas. Mia
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 20

skribilaro konsistas el inkujo, sablujo, kelke da plumoj, krajono kaj inksorbilo. Oni metis anta mi manilaron, kiu konsistis el telero, kulero, tranilo, forko, glaseto por brando, glaso por vino kaj telertuketo. En varmega tago mi amas promeni en arbaro. Nia lando venkos, ar nia militistaro estas granda kaj brava. Sur kruta tuparo li levis sin al la tegmento de la domo. Mi ne scias la lingvon hispanan, sed per helpo de vortaro hispana-germana mi tamen komprenis iom vian leteron. Sur tiuj i vastaj kaj herboriaj kampoj patas sin grandaj brutaroj, precipe aroj da bellanaj afoj. viando viande | meat, flesh | Fleisch | | miso. poo poche | pocket | Tasche | | kiesze. korko bouchon | cork | Kork | | korek. tiri tirer | draw, pull, drag | ziehen | | cign. topi boucher | stop, fasten down | stopfen | | zatyka. botelo bouteille | bottle | Flasche | | butelka. losi fermer clef | lock, fasten | schliessen | |zamyka na klucz. kombi peigner | comb | kmmen | | czesa. somero t | summer | Sommer | | lato. gliti glisser | sakte | gleiten, glitschen | , | lizga si. frosto gele | frost | Frost | | mrz. vetero temps (temprature) | weather | Wetter | | pogoda. haki hacher, abattre | hew, chop | hauen, hacken | | rba. segi scier | saw | sgen | | piowa. fosi creuser | dig | graben | | kopa. kudri coudre | sew | nhen | | szy. tondi tondre | clip, shear | scheeren | | strzydz. sonori tinter | give out a sound (as a bell) | klingen | | brzcze, dzwoni. fajfi siffler | whistle | pfeifen | | wista. inko encre | ink | Tinte | | atrament. sablo sable | sand | Sand | | piasek. sorbi humer | sip | schlrfen | | chlipa. brando eau-de-vie | brandy | Branntwein | | wdka. tuko mouchoir | cloth | Tuch (Hals-, Schnupf- etc.) | | chustka. militi guerroyer | fight | Krieg fhren | | wojowa. brava brave, solide | valliant, brave | tchtig | , | dzielny, chwacki. kruta roide, escarp | steep | steil | | stromy. tupo marche, chelon | step | Stufe | | stopie. Hispano Espagnol | Spaniard | Spanier | | Hiszpan. Germano Allemand | German | Deutscher | | Niemiec. tamen pourtant, nanmoins | however, nevertheless | doch, jedoch | | jednak. vasta vaste, tendu | wide, vast | weit, gerumig | , | obszerny. herbo herbe | grass | Gras | | trawa. pati patre | pasture, feed animals | weiden lassen | | pa. bruto brute, btail | brute | Vieh | | bydo. precipe principalement, surtout | particularly | besonders, vorzglich | | szczeglnie. lano laine | wool | Wolle | | wena. afo mouton | sheep | Schaf | | owca.

35
Vi parolas sensencaon, mia amiko. Mi trinkis teon kun kuko kaj konfitao. Akvo estas fluidao. Mi ne volis trinki la vinon, ar i enhavis en si ian suspektan malklaraon. Sur la tablo staris diversaj sukeraoj. En tiuj i boteletoj sin trovas diversaj acidoj: vinagro, sulfuracido, azotacido kaj aliaj. Via vino estas nur ia abomena acidao. La acideco de tiu i vinagro estas tre malforta. Mi manis bongustan ovaon. Tiu i granda altao ne estas natura monto. La alteco de tiu monto ne estas tre granda. Kiam mi ien veturas, mi neniam prenas kun mi multon da pakao. emizojn, kolumojn, manumojn kaj ceterajn similajn objektojn ni nomas tolao, kvankam ili ne iam estas faritaj el tolo. Glaciao estas dola glaciigita frandao. La rieco de tiu i homo estas granda, sed lia malsaeco estas ankora pli granda. Li amas tiun i knabinon pro ia beleco kaj boneco. Lia heroeco tre plais al mi. La tuta suprao de la lago estis kovrita per naantaj folioj kaj diversaj aliaj kreskaoj. Mi vivas kun li en granda amikeco. kuko gteau | c | Kuchen | | pieroek.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 21

konfiti confire | preserve with sugar | einmachen (mit Zucker) | | smay w cukrze. fluida liquide | fluid | flssig | | pynny. suspekti suspecter, souponner | suspect | verdchtigen | |podejrzewa. acida aigre | sour | sauer | | kwany. vinagro vinaigre | vinegar | Essig | | ocet. sulfuro soufre | sulphur | Schwefel | | siara. azoto azote | azot | Stickstoff | | azot. gusto got | taste | Geschmack | | smak, gust. alta haut | high | hoch | | wysoki. naturo nature | nature | Natur | | przyroda. paki empaqueter, emballer | pack, put ut | packen, einpacken |, | pakowa. emizo chemise | shirt | Hemd | | koszula. kolo cou | neck | Hals | | szyja. cetera autre (le reste) | rest, remainder | brig | | pozostay. tolo toile | linen | Leinwand | | ptno. glacio glace | ice | Eis | | ld. frandi goter par friandise | dainty | naschen | | zakomi si. heroo hros | hero, champion | Held | | bohater. plai plaire | please | gefallen | | podoba si. lago lac | lake | See (der) | | jezioro. kovri couvrir | cover | verdecken, verhllen | | zakrywa. nai nager | swim | schwimmen | | pywa. folio feuille | leaf | Blatt, Bogen | | li, arkusz.

36
Patro kaj patrino kune estas nomataj gepatroj. Petro, Anno kajElizabeto estas miaj gefratoj. Gesinjoroj N. hodia vespere venos al ni. Mi gratulis telegrafe la junajn geedzojn. La gefianoj staris apud la altaro. La patro de mia edzino estas mia bopatro, mi estas lia bofilo, kaj mia patro estas la bopatro de mia edzino. iuj parencoj de mia edzino estas miaj boparencoj, sekve ia frato estas mia bofrato, ia fratino estas mia bofratino; mia frato kaj fratino (gefratoj) estas la bogefratoj de mia edzino. La edzino de mia nevo kaj la nevino de mia edzino estas miaj bonevinoj. Virino, kiu kuracas, estas kuracistino; edzino de kuracisto estas kuracistedzino. La doktoredzino A. vizitis hodia la gedoktorojn P. Li ne estas lavisto, li estas lavistinedzo. La filoj, nepoj kaj pranepoj de reo estas reidoj. La hebreoj estas Izraelidoj, ar ili devenas de Izraelo. evalido estas nematura evalo, kokido nematura koko, bovido nematura bovo, birdido nematura birdo. ge les deux sexes runis; ex. patro pre gepatroj les parents (pre et mre) | of both sexes; e. g. patro father gepatroj parents |beiderlei Geschlechtes; z. B. patro Vater gepatroj Eltern; mastroWirth gemastroj Wirth und Wirthin | , . patro gepatroj ; mastro gemastroj | obojej pci, np. patro ojciec gepatrojrodzice; mastro gospodarz gemastroj gospodarstwo (gospodarz i gospodyni). gratuli fliciter | congratulate | gratuliren | | winszowa. altaro autel | altar | Altar | | otarz. kuraci traiter (une maladie) | cure, heal | kuriren, heilen | | leczy. doktoro docteur | doctor | Doctor | | doktr. pra bis-, arrire- | great-, primordial | ur- | - | pra-. id enfant, descendant; ex. bovo buf bovido veau; Izraelo Isral Izraelido Isralite | descendant, young one; e. g. bovo ox bovidocalf | Kind, Nachkomme; z. B. bovo Ochs bovido Kalb; IzraeloIsrael Izraelido Israelit | , ; . bovo bovido ; Izraelo Izraelido |dzieci, potomek; np. bovo byk bovido ciel; Izraelo Izrael Izraelido Izraelita. hebreo juif | Jew | Jude | | yd. evalo cheval | horse | Pferd | | ko.

37
La ipanoj devas obei la ipestron. iuj loantoj de regno estas regnanoj. Urbanoj estas ordinare pli ruzaj, ol vilaanoj. La regnestro de nia lando estas bona kaj saa reo. La Parizanoj estas gajaj homoj. Nia provincestro estas severa, sed justa. Nia urbo havas bonajn policanojn, sed ne sufie energian policestron. Luteranojkaj Kalvinanoj estas kristanoj. Germanoj kaj francoj, kiuj loas en Rusujo, estas Rusujanoj, kvankam ili ne estas rusoj. Li estas nelerta kaj naiva provincano. La loantoj de unu regno estas samregnanoj, la loantoj de unu urbo estas samurbanoj, la konfesantoj de unu religio estas samreligianoj. Nia regimentestro estas por siaj soldatoj kiel bona patro. La botisto faras botojn kaj uojn. La lignisto vendas lignon, kaj la lignaisto faras tablojn,
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 22

seojn kaj aliajn lignajn objektojn. - teliston neniu lasas en sian domon. La kuraa maristo dronis en la maro. Verkisto verkas librojn, kaj skribisto simple transskribas paperojn. Ni havas diversajn servantojn: kuiriston, ambristinon, infanistinon kaj veturigiston. La riulo havas multe da mono. Malsaulon iu batas. Timulo timas e sian propran ombron. Li estas mensogisto kaj malnoblulo. Preu al la Sankta Virgulino. an membre, habitant, partisan; ex. regno ltat regnano citoyen |inhabitant, member; e. g. Nov-Jorko New York Nov-JorkanoNew Yorker | Mitglied, Einwohner, Anhnger; z. B. regno Staat regnano Brger; Varsoviano Warschauer | , , ; . regno regnano; Varsoviano | czonek, mieszkaniec, zwolennik; np. regno pastwo regnano obywatel; VarsovianoWarszawianin. regno lEtat | kingdom | Staat | | pastwo. vilaano paysan | caountryman | Bauer | | wieniak. provinco province | province | Provinz | , |prowincya. severa svre | severe | streng | | surowy, srogi, ostry. justo juste | just, righteous | gerecht | | sprawiedliwy. polico police | police | Polizei | | policya. sufie suffisant | enough | genug | , | dosy, dostatecznie. Kristo Christ | Christ | Christus | | Chrystus. Franco Franais | Frenchman | Franzose | | Francuz. konfesi avouer | confess | bekennen, gestehen | , | przyznawa. religio religion | religion | Religion | , | religia. regimento regiment | regiment | Regiment | | pk. boto botte | boot | Stiefel | | but. uo soulier | shoe | Schuh | | trzewik. lasi laisser, abandonner | leave, let alone | lassen | , |puszcza, zostawia. droni se noyer | drown | ertrinken | | ton. verki composer, faire des ouvrages (littr.) | work (literary) | verfassen | | tworzy, pisa. ul qui est caractris par telle ou telle qualit; ex. bela beau belulo bel homme | person noted for...; e. g. avara covetous avarulo miser, covetous person | Person, die sich durch... unterscheidet; z. B. junajung junulo Jngling | , ; . bela belulo | czowiek, posiadajcy dany przymiot; np. ria bogaty riulobogacz. e mme, jusqu | even | sogar | | nawet. ombro ombre | shadow | Schatten | | cie. prei prier (Dieu) | pray | beten | | modli si. virga virginal | virginal | jungfrulich | | dziewiczy.

38
Mi aetis por la infanoj tableton kaj kelke da seetoj. En nia lando sin ne trovas montoj, sed nur montetoj. Tuj post la hejto la forno estis varmega, post unu horo i estis jam nur varma, post du horoj i estis nur iom varmeta, kaj post tri horoj i estis jam tute malvarma. En somero ni trovas malvarmeton en densaj arbaroj. Li sidas apud la tablo kaj dormetas. Mallara vojeto kondukas tra tiu i kampo al nia domo. Sur lia vizao mi vidis ojan rideton. Kun bruo oni malfermis la pordegon, kaj la kaleo enveturis en la korton. Tio i estis jam ne simpla pluvo, sed pluvego. Grandega hundo metis sur min sian antaan piedegon, kaj mi de teruro ne sciis, kion fari, Anta nia militistaro staris granda serio da pafilegoj. Johanon, Nikolaon, Erneston, Vilhelmon, Marion, Klaron kaj Sofion iliaj gepatroj nomas Johanjo (a Jojo), Nikoljo (a Nikojo a Nikjo a Nijo), Ernejo (a Erjo), Vilheljo (a Vilhejo a Viljo a Vijo), Manjo (a Marinjo), Klanjo kaj Sonjo (a Sofinjo). densa pais, dense | dense | dicht | | gsty. brui faire du bruit | make a noise | lrmen, brausen | | szumie, haasowa. kaleo carosse, calche | carriage | Wagen | | powz. pluvo pluie | rain | Regen | | deszcz. pafi tirer, faire feu | shoot | schiessen | | strzela. j, nj aprs les 1-6 premires lettres dun prnom masculin (nj fminin) lui donne un caractre diminutif et caressant | affectionate diminutive of masculine (nj feminine) names | den ersten 1-6 Buchstaben eines mnnlichen (nj weiblichen) Eigennamens beigefgt, verwandelt diesen in ein Kosewort | 1-6 (nj ) , | dodane do pierwszych 1-6 liter imienia wasnego mskiego (nj enskiego) rodzaju zmienia je w pieszczotliwe.

39
En la kota vetero mia vesto forte malpuriis; tial mi prenis broson kaj purigis la veston. Li paliis de timo kaj poste li ruiis de honto. Li fianiis kun fralino Berto; post tri monatoj estos la edzio; la edzia soleno estos en la
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 23

nova preejo, kaj la edzia festo estos en la domo de liaj estontaj bogepatroj. Tiu i maljunulo tute malsaiis kaj infaniis. Post infekta malsano oni ofte bruligas la vestojn de la malsanulo. Forigu vian fraton, ar li malhelpas al ni. i edziniis kun sia kuzo, kvankam iaj gepatroj volis in edzinigi kun alia persono. En la printempo la glacio kaj la neo fluidias. Venigu la kuraciston, ar mi estas malsana. Li venigis al si el Berlino multajn librojn. Mia onklo ne mortis per natura morto, sed li tamen ne mortigis sin mem kaj anka estis mortigita de neniu; unu tagon, promenante apud la reloj de fervojo, li falis sub la radojn de veturanta vagonaro kaj mortiis. Mi ne pendigis mian apon sur tiu i arbeto; sed la vento forblovis de mia kapo la apon, kaj i, flugante, pendiis sur la branoj de la arbeto. Sidigu vin (a sidiu), sinjoro! La junulo aliis al nia militistaro kaj kurae batalis kune kun ni kontra niaj malamikoj. koto boue | dirt | Koth, Schmutz | | boto. broso brosse | brush | Brste | | szczotka. rua rouge | red | roth | | czerwony. honti avoir honte | be ashamed | sich schmen | | wstydzi si. solena solennel | solemn | feierlich | | uroczysty. infekti infecter | infect | anstecken | | zaraa. printempo printemps | spring time | Frhling | | wiosna. relo rail | rail | Schiene | | szyna. rado roue | wheel | Rad | | koo (od woza i t. p.). pendi pendre, tre suspendu | hang | hngen (v. n.) | | wisie. apo bonnet | bonnet | Mtze | | czapka. vento vent | wind | Wind | | wiatr. blovi souffler | blow | blasen, wehen | | d, dmucha. kapo tte | head | Kopf | | gowa. brano branche | branch | Zweig | | gaa.

40
En la daro de kelke da minutoj mi adis du pafojn. La pafado daris tre longe. Mi eksaltis de surprizo. Mi saltas tre lerte. Mi saltadis la tutan tagon de loko al loko. Lia hieraa parolo estis tre bela, sed la tro multa parolado lacigas lin. Kiam vi ekparolis, ni atendis adi ion novan, sed balda ni vidis, ke ni trompiis, Li kantas tre belan kanton. La kantado estas agrabla okupo. La diamanto havas belan brilon. Du ekbriloj de fulmo trakuris tra la malluma ielo. La domo, en kiu oni lernas, estas lernejo, kaj la domo, en kiu oni preas, estas preejo. La kuiristo sidas en la kuirejo. La kuracisto konsilis al mi iri en vitbanejon. Magazeno, en kiu oni vendas cigarojn, a ambro, en kiu oni tenas cigarojn, estas cigarejo; skatoleto a alia objekto, en kiu oni tenas cigarojn, estas cigarujo; tubeto, en kiun oni metas cigaron, kiam oni in fumas, estas cigaringo. Skatolo, en kiu oni tenas plumojn, estas plumujo, kaj bastoneto, sur kiu oni tenas plumon por skribado, estas plumingo. En la kandelingo sidis brulanta kandelo. En la poo de mia pantalono mi portas monujon, kaj en la poo de mia surtuto mi portas paperujon; pli grandan paperujon mi portas sub la brako. La rusoj loas en Rusujo kaj la germanoj en Germanujo. surprizi surprendre | surprise | berraschen | | robi niespodzianki. laca las, fatigu | weary | mde | | zmczony. trompi tromper, duper | deceive, cheat | betrgen | |oszukiwa. fulmo clair | lightning | Blitz | | byskawica. viti suer | perspire | schwitzen | | poci si. bani baigner | bath | baden | | kpa. magazeno magazin | store | Kaufladen | , | sklep, magazyn. vendi vendre | sell | verkaufen | | sprzedawa. cigaro cigare | cigar | Cigarre | | cygaro. tubo tuyau | tube | Rhre | | rura. fumo fume | smoke | Rauch | | dym. ing marque lobjet dans lequel se met, ou mieux sintroduit...; ex. kandelochandelle kandelingo chandelier | holder for; e. g. kandelo candle kandelingo candle-stick | Gegenstand, in den etwas eingestellt, eingesetzt wird; z. B. kandelo Kerze kandelingo Leuchter |, , ; . kandelo kandelingo | przedmiot, w ktry si co wsadza, wstawia; np. kandelo wieca kandelingo lichtarz. skatolo bote | small box, case | Bchse, Schachtel | | pudeko. pantalono pantalon | pantaloons, trowsers | Hosen | | spodnie. surtuto redingote | over-coat | Rock | | surdut. brako bras | arm | Arm | , | rami.
APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO

Ekzercaro de Esperanto

pao 24

41
talo estas fleksebla, sed fero ne estas fleksebla. Vitro estas rompebla kaj travidebla. Ne iu kreskao estas manebla. Via parolo estas tute nekomprenebla kaj viaj leteroj estas iam skribitaj tute nelegeble. Rakontu al mi vian malfelion, ar eble mi povos helpi al vi. Li rakontis al mi historion tute nekredeblan. u vi amas vian patron? Kia demando! kompreneble, ke mi lin amas. Mi kredeble ne povos veni al vi hodia, ar mi pensas, ke mi mem havos hodia gastojn. Li estas homo ne kredinda. Via ago estas tre ladinda. Tiu i grava tago restos por mi iam memorinda. Lia edzino estas tre laborema kaj parema, sed i estas anka tre babilema kaj kriema. Li estas tre ekkolerema kaj ekscitias ofte e la plej malgranda bagatelo; tamen li estas tre pardonema, li ne portas longe la koleron kaj li tute ne estas venema. Li estas tre kredema: e la plej nekredeblajn aferojn, kiujn rakontas al li la plej nekredindaj homoj, li tuj kredas. Centimo, pfenigokaj kopeko estas moneroj. Sablero enfalis en mian okulon. Li estas tre purema, kaj e unu polveron vi ne trovos sur lia vesto. Unu fajrero estas sufia, por eksplodigi pulvon. talo acier | steet | Stahl | | stal. fleksi flchir, ployer | bend | biegen | | gi. vitro verre (matire) | glass (substance) | Glas | | szko. rompi rompre, casser | break | brechen | | ama. ladi louer, vanter | praise | loben | | chwali. memori se souvenir, se rappeler | remember | im Gedchtniss behalten, sich erinnern | | pamita. pari mnager, pargner | be sparing | sparen | | oszczdza. bagatelo bagatelle | trifle, toy | Kleinigkeit | , |drobnostka. veni se venger | revenge | rchen | | mci si. eksciti exciter, mouvoir | excite | erregen | | wzbudza. er marque lunit; ex. sablo sable sablero un grain de sable | one of many objects of the same kind; e. g. sablo sand sablero grain of sand | ein einziges; z. B. sablo Sand sablero Sandkrnchen | ; . sablo sablero |oddzielna jednostka; np. sablo piasek sablero ziarnko piasku. polvo poussire | dust | Staub | | kurz. fajro feu | fire | Feuer | | ogie. eksplodi faire explosion | explode | explodiren | | wybucha. pulvo poudre tirer | gunpowder | Pulver (Schiess-) | | proch.

42
Ni iuj kunvenis, por priparoli tre gravan aferon; sed ni ne povis atingi ian rezultaton, kaj ni disiris. Malfelio ofte kunigas la homojn, kaj felio ofte disigas ilin. Mi disiris la leteron kaj disetis iajn pecetojn en iujn angulojn de la ambro. Li donis al mi monon, sed mi in tuj redonis al li. Mi foriras, sed atendu min, ar mi balda revenos. La suno rebrilas en la klara akvo de la rivero. Mi diris al la reo: via rea moto, pardonu min! El la tri leteroj unu estis adresita: al Lia Episkopa Moto, Sinjoro N.; la dua: al Lia Grafa Moto, Sinjoro P.; la tria: al Lia Moto, Sinjoro D. La sufikso um ne havas difinitan signifon, kaj tial la (tre malmultajn) vortojn kun um oni devas lerni, kiel simplajn vortojn. Ekzemple: plenumi, kolumo, manumo. Mi volonte plenumis lian deziron. En malbona vetero oni povas facile malvarmumi. Sano, sana, sane, sani, sanu, saniga, saneco, sanilo, sanigi, sanii, sanejo, sanisto, sanulo, malsano, malsana, malsane, malsani, malsanulo, malsaniga, malsanii, malsaneta, malsanema, malsanulejo, malsanulisto, malsanero, malsaneraro, sanigebla, sanigisto, sanigilo, resanigi, resanianto, sanigilejo, sanigejo, malsanemulo, sanilaro, malsanaro, malsanulido, nesana, malsanado, sanulao, malsaneco, malsanemeco, saniginda, sanilujo, sanigilujo, remalsano, remalsanio, malsanulino, sanigista, sanigilista, sanilista, malsanulista k. t. p. atingi atteindre | attain, reach | erlangen, erreichen | | dosiga. rezultato rsultat | result | Ergebniss | | rezultat. iri dchirer | tear, rend | reissen | | rwa. peco morceau | piece | Stck | | kawa. moto titre commun | universal title | allgemeiner Titel | |Mo. episkopo vque | bishop | Bischof | | biskup. grafo comte | earl, count | Graf | | hrabia. difini dfinir, dterminer | define | bestimmen | | wyznacza, okrela.

APITRO DE LA FUNDAMENTO DE ESPERANTO