Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
სტალინიზმი
სტალინიზმი
stalinizmi
Tbilisi
2021 w.
redaqtori
koba bedoiZe
3
erTi SexedviT
stalini da stalinizmi? _ yovelive gasul saukunes
Cabarda. raRa dros am sakiTxze fiqria? _ Cven unda sx-
va problemebze vdaobdeT, sxva sakiTxebs varkvevdeT. mx-
olod CamorCenili azrovnebis an siZveleTa moyvarule-
bi Tu dainteresdebian am TematikiT.
aseTia mravalTa azri.
miCneulia, rom qveynis sadReiso amocana evropis kav-
Siris sruluflebiani wevroba da natos (NATO) asocire-
buli mokavSiris statusis mopovebaa. aqeTken unda iyos
warmarTuli mTeli Zalisxmeva. asea?
aranaklebi mniSvneloba aqvs imis gacnobierebas, rom
evropis gansakuTrebul da organul nawils warmovad-
genT da saWiroa cxovrebis evropul yaidaze gardaqmna.
es niSnavs stalinTan dakavSirebuli asociaciebis amo-
Zirkvas.
evropasa da amerikaSi stalins Tu vinme axsenebs, mx-
olod uaryofiT konteqstSi. miiCneven, rom stalinma Se-
qmna ruseTis sabWoTa imperia, ufro saSineli meTodebiT
da wyobiT, vidre musolinim italiaSi, hitlerma german-
iaSi, frankom espaneTSi.
sabWoTa kavSirSi stalinma daamkvidra SiSveli Zala-
doba, mospo milionebi. iyo ra pirsisxliani diqtatori,
safrTxe Seuqmna msoflios civilizacias. amitom, rac
ufro adre miecema daviwyebas, miT ukeTesi. sazogadoe-
bam momavalze unda izrunos da ara warsuli ikvlios.
stalinma sabWoTa kavSirSi aRadgina batonymoba da
amas koleqtivizacia uwoda. koleqtivizacias ki soflis
5
aleqsandre axatneli stalinizmi
6
stalinizmi aleqsandre axatneli
axlodan danaxuli
yvelaferi oqro araa, rac brWyvialebs...
rac ar brWyvialebs, yvelaferi Jangi araa...
stalini iseTi didi ar iyo, rogorc aRmerTebdnen.
stalini iseTi cudi araa, rogorc agineben.
stalini da stalinizmis Tema amouwuravia. 1956
wlamde iyo gafetiSebuli. TbilisSi mowyobili 9 mar-
tis sisxliani xocva-Jleta amis dasturia da mis saxels
ukavSirdeba.1 1956 - 1964 wlebSi lafSi iyo amosvrili. n
xruSCovis dros wamowyebulma lanZRvis kampaniam mTli-
anad qveyanas (sabWoTa kavSirs) bevrad meti avno, vidre
sikeTe moutana. amitom daiwyo SemovliTi gzebiT misi
da sistemis reabilitaciis procesi. m. gorbaCovis `gar-
daqmnebis~ dros kvlav gaZlierda uaryofiTi motivebi.
dRes molodinia, rom saidumlo `arqivebis gaxsna~ WeS-
maritebis dadgenas Seuwyobs xels.
arsebuli samecniero literatura daulagebelia da
saTanado Sefasebas saWiroebs. ras ar naxavs daintere-
saebuli mkiTxveli: stalini _ beladi, stalini _ diqta-
tori, stalini _ kulti, stalini _ wiTeli mefe, stali-
7
aleqsandre axatneli stalinizmi
8
stalinizmi aleqsandre axatneli
winaswari daskvna
stalinizmTan dakavSirebiT Tvalsazrisi mravalmx-
rivia da zogjer urTierTgamomricxavi.
Tvalsazrisebi mimarTulia warsulis analizisaken
da naklebad moicavs momavlis tendenciebs.
stalini da stalinizmi erTi mTlianis ori mxarea, sa-
dac erTis sruli gacnobiereba meoris gareSe naklova-
nia.
stalinizmi rTuli ideur-politikuri da so-
cial-ekonomikuri procesebis erTobaa, romelic aTeul-
wlobiT yalibdeboda, aseulobiT milionTa cxovrebas
warmarTavda da kacobriobis momavlis orientirs qmni-
da. Sesabamisad, igi ar iyo erTeulTa Semoqmedebis Sede-
gi da arc erTeulTa gadawyvetilebebiT moispoba.
cxovrebaSi vxvdebiT yvela warsuli wyobilebebis
gadmonaSTebs. maTTan SedarebiT, ufro xelSesaxebia
stalinizmis gamovlinebani, amitom momavalSi aucilebe-
li iqneba misi analizi.
stalinizmi
stalinizmis Camoyalibeba sami ZiriTadi faqtoriTaa
ganpirobebuli:
I. stalinis pirovnebis Taviseburebebi;
II. marqsizmis gagebis Taviseburebebi ruseTSi;
9
aleqsandre axatneli stalinizmi
11
aleqsandre axatneli stalinizmi
12
stalinizmi aleqsandre axatneli
13
aleqsandre axatneli stalinizmi
16
stalinizmi aleqsandre axatneli
17
aleqsandre axatneli stalinizmi
18
stalinizmi aleqsandre axatneli
20
stalinizmi aleqsandre axatneli
21
aleqsandre axatneli stalinizmi
1 2 3 4 5 6
I II
22
stalinizmi aleqsandre axatneli
23
aleqsandre axatneli stalinizmi
klasi1.
kapitalisturi wyobilebis ganviTareba iwvevs qvey-
nis Sinagani da msoflio barierebis msxvrevas. igi mzardi
odenobiT moicavs da inawilebs msoflio saSualebebs.
monopoliam batonoba konkurenciuli brZola, gavlenis
sferoebis gafarToeba, saxelmwifos mxriv mxardaWeris
gareSe ara xdeba, Sesabamisad, mimdinareobs monopolia-
Ta interesebis Serwyma saxelmwifos interesebTan. wyo-
bileba bunebrivad gadadis saxelmwifo-monopolisturi
kapitalizmis safexurze.
esaa Tanamedrove kapitalizmis ZiriTadi miRweva.
marqsizmis mixeedviT, momavalSi saxelmwifo-monopo-
listuri kapitalizmi saxelmwifo kapitalizmSi gada-
izrdeba da es iqneba misi umaRlesi miRweva, romlis iqiT
sxva wyobilebaa.
saxelmwifo kapitalizmi niSnavs miwis nacional-
izacias, warmoebis saSualebebis gasaxelmwifoebriobas
da warmoebis gegmiurobis SemoRebas. f. engelsi mas ker-
Zo sakuTrebis likvidacias uwodebda kerZo sakuTrebis
farglebSi.
gansazogadoebis Semdegi safexuri ukve am farglebis
gadalaxvas da sazogadoebrivi sakuTrebis gabatonebas
warmoadgens. es ki ukve kapitalizmi aRaraa.
Zalze mokled, aseTia sazogadoebrivi ganviTare-
bis kapitalisturi gza. am koncefciis mixedviT, Ta-
namedrove kapitalizmi ganviTarebis mexuTe, saxelm-
wifo-monopolistur safexurzea. Sesabamisad, naadrevia
fiqri da mcdeloba revoluciuri Tu mSvidobiani gziT
kapitalizmidan socializmze gadasvlisTvis.
es, XXI saukuneSi. ra iyo asi wlis win da rogor es-
1. fizikuri da gonebrivi Sromis muSakebi, romlebic moklebulni ar-
ian warmoebis saSualebebis flobas. iZulebulni arian gayidon Tavi-
si SesaZleblobani da miiRon garkveuli anazRaureba, romelTa bedi
xelfaszea damokidebuli.
24
stalinizmi aleqsandre axatneli
25
aleqsandre axatneli stalinizmi
26
stalinizmi aleqsandre axatneli
27
aleqsandre axatneli stalinizmi
28
stalinizmi aleqsandre axatneli
29
aleqsandre axatneli stalinizmi
30
stalinizmi aleqsandre axatneli
31
aleqsandre axatneli stalinizmi
32
stalinizmi aleqsandre axatneli
33
aleqsandre axatneli stalinizmi
34
stalinizmi aleqsandre axatneli
35
aleqsandre axatneli stalinizmi
36
stalinizmi aleqsandre axatneli
37
aleqsandre axatneli stalinizmi
38
stalinizmi aleqsandre axatneli
40
stalinizmi aleqsandre axatneli
41
aleqsandre axatneli stalinizmi
42
stalinizmi aleqsandre axatneli
43
aleqsandre axatneli stalinizmi
44
stalinizmi aleqsandre axatneli
45
aleqsandre axatneli stalinizmi
46
stalinizmi aleqsandre axatneli
47
aleqsandre axatneli stalinizmi
48
stalinizmi aleqsandre axatneli
49
aleqsandre axatneli stalinizmi
52
stalinizmi aleqsandre axatneli
53
aleqsandre axatneli stalinizmi
54
stalinizmi aleqsandre axatneli
55
aleqsandre axatneli stalinizmi
56
stalinizmi aleqsandre axatneli
57
aleqsandre axatneli stalinizmi
58
stalinizmi aleqsandre axatneli
59
aleqsandre axatneli stalinizmi
60
stalinizmi aleqsandre axatneli
61
aleqsandre axatneli stalinizmi
62
stalinizmi aleqsandre axatneli
63
aleqsandre axatneli stalinizmi
64
stalinizmi aleqsandre axatneli
65
aleqsandre axatneli stalinizmi
66
stalinizmi aleqsandre axatneli
67
aleqsandre axatneli stalinizmi
68
stalinizmi aleqsandre axatneli
V. daskvna
sabWoTa kavSirSi damyarebuli sistema aRqmuli iyo,
rogorc marqsizm-leninizmis ideebis xorcSesxma, ro-
gorc sazogadoebrivi saukunovani miswrafebebis tri-
umfi. dasturad naTqvamisa saswavlebebSi ecnobodnen
popularuli utopistebis Semoqmedebas. utopiuri xas-
iaTis koncefciebis Rrma codna saWirod ar miiCneoda.
mTavari iyo demonstrireba memkvidreobiTobisa.
paralelurad, miCqmaluli iyo marqsistuli daskvne-
bi kapitalizmis ganviTarebis umaRlesi SesaZleblobebis
Sesaxeb. amitom ioli iyo saxelmwifo kapitalizmis (kap-
italisturi ganviTarebis meeqvse safexuris) warmodge-
na socializmad, xolo socializmisa komunisturi for-
maciis pirvel fazad.
unda iTqvas, rom am mrude tradicias v. leninma misca
saTave. Tavad k. marqsi da f. engelsi saocializms da ko-
munizms sinonimebad warmoidgendnen, araviTar sxvaobas
maT SinaarsSi ar xedavdnen. v. leninma praqtikuli moTx-
ovnilebidan gamomdinare, daaSora isini da socializmi
warmoadgina. rogorc komunisturi formaciis sawyisi
periodi.
v. leninisaTvis arsebiTi iyo monopolisturi da bo-
los saxelmwifo-monopolisturi kapitalizmis imperi-
alistur, momakvdav kapitalizmad daxatva, radgan am
safexurze, misi azriT, srulad momwifebulia materi-
aluri pirobebi revoluciis gansaxorcieleblad.
samecniero literaturaSi TiTqmis ara gvxvdeba
saxelmwifo kapitalizmis ganxilva.1 miCneuli iyo,rom
miwis nacionalizacia da warmoebis saSualebaTa saxel-
1. Tavad avtoris `f. engelsi gasaxelmwifoebriobis Sesaxeb~ (rusul
enaze), partiis centralur komitetSi 1972 w. gamosaqveynebelad
akrZales. CaTvales, rom socializmzea msjeloba da amasTan, damaxin-
jebulad asaxuli. odnav Seremontebuli 1974 w. krebulSi iqna das-
tambuli.
70
stalinizmi aleqsandre axatneli
71
aleqsandre axatneli stalinizmi
72
stalinizmi aleqsandre axatneli
74
stalinizmi aleqsandre axatneli
75
aleqsandre axatneli stalinizmi
76
stalinizmi aleqsandre axatneli
77
aleqsandre axatneli stalinizmi
78
stalinizmi aleqsandre axatneli
79
aleqsandre axatneli stalinizmi
80
stalinizmi aleqsandre axatneli
82
stalinizmi aleqsandre axatneli
83
aleqsandre axatneli stalinizmi
84
stalinizmi aleqsandre axatneli
85
aleqsandre axatneli stalinizmi
86
stalinizmi aleqsandre axatneli
87
aleqsandre axatneli stalinizmi
88
stalinizmi aleqsandre axatneli
89
aleqsandre axatneli stalinizmi
90
stalinizmi aleqsandre axatneli
91
aleqsandre axatneli stalinizmi
92
stalinizmi aleqsandre axatneli
93
aleqsandre axatneli stalinizmi
94
stalinizmi aleqsandre axatneli
95
aleqsandre axatneli stalinizmi
96
stalinizmi aleqsandre axatneli
97
aleqsandre axatneli stalinizmi
98
stalinizmi aleqsandre axatneli
99
aleqsandre axatneli stalinizmi
100
stalinizmi aleqsandre axatneli
101
aleqsandre axatneli stalinizmi
102
stalinizmi aleqsandre axatneli
103
aleqsandre axatneli stalinizmi
104
stalinizmi aleqsandre axatneli
105
aleqsandre axatneli stalinizmi
106
stalinizmi aleqsandre axatneli
107
aleqsandre axatneli stalinizmi
108
stalinizmi aleqsandre axatneli
109
aleqsandre axatneli stalinizmi
110
stalinizmi aleqsandre axatneli
111
aleqsandre axatneli stalinizmi
112
stalinizmi aleqsandre axatneli
113
aleqsandre axatneli stalinizmi
114
stalinizmi aleqsandre axatneli
115
aleqsandre axatneli stalinizmi
116
stalinizmi aleqsandre axatneli
117
aleqsandre axatneli stalinizmi
118
stalinizmi aleqsandre axatneli
119
aleqsandre axatneli stalinizmi
120
stalinizmi aleqsandre axatneli
121
aleqsandre axatneli stalinizmi
122