2
§ 1—Quae satisdatio si omissa fuerit, utilis
actio in arrogatorem datur.
20. ManceLivs libro XXVI. Digestorum. —
‘Hace autem satisdatio locum habet, si impubes
decessit; sed etsi de pupillo loquitur, tamen hoc
et in pupilla observandum est.
21. Garve bro singulari Regularum.— Nam
et feminne ex reseripto Prineipis arrogari pos
sunt.
Bo. Unerasvs libro XXVI. ad Sabinum.— Si
arrogator decesserit impubere relicto filio ado-
plivo, et mox impubes decedat, an heredes arro-
gatoris teneantur? Ht dieendum est, heredes quo-
‘que restituturos et (1) bona arrogati, et praeteres
‘quartam partem,
§ 1-Sed an impuberi arrogator substitere
potsit? quaritur. Et puto non admitti subs tutio-
hem, nisi forte ad quartam solam, quam ex bonis
ius consequitur; et hactenus, ut ei usque ad pu-
bertatem substituat. Ceterum si fidei eius commit.
tat, ut quandoque restituat, non oportet admitti
fidcicommissum, quia hoc non iudicio etus ad eum
pervenit, sed Prineipali provident
§ 2.—Haec omnia dicenda sunt, sive in Jooum
sive in locum nepotis aliquisimpuberem arro-
28. Pavuus libro XXXV. (2) ad Edictum.
Qui in adoptionem datur, his, quibus agnaseitur,
et cognatas ft, quibus vero non agnascitur, nec
cognatus fit; adoptio enim non ius sanguinis, sed
fus agnationis affert. Kt ideo si fillum adoptave-
rim, Uxor mes iili mairis loco non est, neque enim
‘agaaseitur ei, propter quod nec cognata (3) eius
ft, Item nec ‘mater mea aviae loco illi est, quon-
iam his, qui extra familiam meam sunt, non
agnasei¢ar; sed filise meae is, quem adoptavi, fra-
tert, quoniam (4) in familia mea est filia, nu-
ptlis tamen etiam corum probibitis.
24. Uveianus libro I. Disputationum. — Ne~
que absens, neque dissentiens arrogari potest.
25. I>em libro V. Opinionum.—Post mortem
filiae suae, quae wt materfamilias qua
cipata vixerat, et testamento seriptis heredibus
‘ecessit, adversus factam suum, quasi non jure
‘eam nec pracsentibus testibus emancipasset, pa-
ter movere controversiam probibetar.
§ 1.—Neque adoptare, neque arrogare quis ab-
sens, nec per allum eiusmodi solennitatem pera-
ere potest.
26. Iutranvs libro LXX. (5) Digestorum.—
Quem silus meus emanelpatus adoptaveri, ione-
pos meus non est
evans
8) oenat i,
DIGRSTO.—LIBRO 1: THTULO VI
§ 1.—Sise hubiere omitido osta fanza,
‘unia accidn util contra el arrogador.
20. Manceto; Digesto, libro XXVI.—Mas esta
flanza tiene lugar, s1 fallecis impibero; pero aun-
que se habla de pupilo, no obstante, tam!
hha de observar esto respecto de la pupila.
21. Garo; Reglas, libro tinico.~Porque por res-
czipto dol Principe, también las hembras pueden
ser arrogadas.
22. Unp1axo; Comentariosd Sabino, libro XVI.
Sie] arrogador hubiere fallecido’ dejando un
hijo adoptive impubero, y después muriese el im-
pilbero, ,quedan obligados los herederos del arro-
gador? Y sc ha de decir, que también los herede-
Fos han de restituir los bienes del arrogado, y
ademas In cuarta parte.
'§ 1.—Pero, se pregunta, gpuede acaso el arro-
gador sustituir al impubero? Y juzgo que no se
‘Admit la sustitaeién, como no sea solamente pa-
ra la cuarta parte que de sus bienes consigue; y
fen tanto que le sustituya haste la pubertad. Por
To demas, sie hiciere un fideicomiso, para que
restituya en cierto tiempo, no conviene que se
admita el fideicomiso, porque esto no llega al arro-
ado por propia voluuiad de aquel ino por ais-
Posicion del Principe.
§ 2.—Todas estas cosas se han decir, cuando
alguien hubiere errogado & un impdbero, ors en
Inger de hijo, ora en lugar de nieto.
28. Pavio; Comentarios al Edicto, XXXV-
El que te da on adopcién, se bace tambien cogna-
do de aquellos para quiénes se hace agnado, y
para quienes nove hace agnado, tampoco se hace
Eognado; porque la adopeion no’ Uega consigo el
Serecho de sangre, sino el derecho de aguacion,
Y'por Jo tanto, si Yo hubiere adoptado & alguno
oF hijo, mi mujer no esta para élen el ugar do
madre, porque no se hace agnada de él, ni por lo.
‘tanto e hace sa cognada, Asimismo, tampoco mi
madre estf para él on el lagar de ebuela, porque
no se hace agnado para aquellos que estin fuera
dde mi familia; pero este & quien adopté se hace
hhormano do mi hija, porque mi hija esta en mi fa-
milla, estando tambien prohibidas entre ellos las
aupelas.
24, Uxerano; Disputas, libro L—No puede ser
arrogado ni el ausente, ni tampoco el que disiente,
2B. Ex u1sx0; Opiniones, libro
Ja muerte de su hija, que cual madre de familis
habla vivido como emancipada en derecho, y fa-
Hecié con herederos instituidos en su testamento,
se prohibe que el padre promueva controversis
contra su propio hecho, como si no la hubiese
emancipado segin derecho, ni en presencia de
tegtiges, :
§ 1.—Ninguin ausente puede ni adoptar, ni arro-
far, ni cumplir por medio de otro semejante 60-
jemnidad.
20. JousaNos Digesto, Tibro LEX.—No vert
nieto mio aquel 4 quien mi bijo emancipado hu-
Diere adoptado.
(4) guandta, cron, epi anotacion de Hat
sevpromero,—zimno 1: TiTULo vit
27. IDem libro LEXXV. Digestorum.—Ex ado-
ptive natus adoptivi locum obtinet in fure eivili,
28. Gares libro I. Institutionum. (1)—Liberam
arbitrium est ei, qui fillum et ex ¢0 nepotem in
potestate habebit, flium quidem potestate dimit-
Rere, nepotem vero in potestate retinere; vel ex
Aiverso fAlium quidem in potestate retinere, ne-
potem vero manumittere, vel omnes sui furis eff
Bore. Badem et de pronepote dicta esse intelli-
gemus.
29, Cantistrarus libro IL. Institutionum.—Si
pater nataralis logui quidem non posit, alio ta-
fren. modo, quam sermone, manifestuim facere
possit; vellé se fillum suum in adoptionem dare,
perinde confrmatur adoptio, acsi iure facta esset,
90. Pauius libro I. Regularum—Et qui uxo-
res non habent, filios adoptare possunt.
Bi, Manctanus libro V. Regularum.—Non po-
test filius, qui est in potestate patris, wllo modo
compellere eum, ne sit in potestate, sive nature
lis, ive adoptivus.
82, Parmcaxes Uro XEXI. Quaestionsm.—
Nonmonguam autem impubes, qo adoptate it
ulondas erty af puber facts smauclpart dest
evel gue eusa!eognite per indleom statten
im ent
Fimporeior Titus Anloninus rscripat pr-
vidnum sukin mui aloptare peraiieendua
88. Mancranvs libro V. Regularum.—Et si pu-
bes factus non expedire sibi in potestatem elus
redigi probaverit, aequam esse (2) emancipari
eam a patre adoptivo; atque ita pristinam ius re-
cuperare.
84, Pavtus libro XT. Quasstionum— Quaesi-
tum ext (ai tI Slias In adoptionem bre lege
sit datus, Wt post trienniam puta eundem mibi in
adoptionem des, an actio ulla sit? Et Lebeo putat
nullam esse actionem; nec enim moribus nostris
convenit (4) lium temporalem habere.
85. Inex libro I. Hesponsorum.—Per adopti-
gnem dignitas non minuitur, sed augetury unde
Senator, etsi a plebeio adoptatus est, manet Sena
tor; simliter manet et Senatoris fils.
‘96. Iza lidro XVII. Responsorum.—Emanci-
pari filium a patre quocungue loco posse constat,
Ut exeat de patria potestate,
quam sortitus non est, et manum!
Ptionem dari posse placet.
87. Ipny libro II. Sententiarum.— Adopta-
sp ove a 4.108.
Seen
27. Ex mismo; Digesto, tibro LXXXV.—El na-
cide de un adoptive obti¢ne en el derecho civilel
lugar del adoptivo.
28, Gayo; Institute, ibro L—Aquel que tuvie-
re en ou potestad & un hijo y & un uieto nacido de
4, tiene ciertamente libre arbitrio para emanci-
ar de su potestad al hijo, y retener en su potes-
{ad ‘al nieto; 6 al contrario, para retener en ou
Ppotestad al hijo, y manumithr al nieto, 6 paraha-
Series 4 todos duefios de si mismos. ¥ lo mismo
entenderemos que queda dicho también respecto
al biznieto.
29. CarssTRATo; Institute, libro IL—8i el pa-
dre natural no pudiera en realidad habler, pero
de otro modo que con palabras pudiers manifes-
targus quorie der su bij en atepeida, la adop-
ma se confirma lo mismo que st hubiese sido
hecha en forma de derecho.
80. Pavxo; Reglas, libro .—También los que
no tienen mujeres en matrimonio pueden adoptar
hijos.
Bt. Manctaxo; Reglas, libro V.—BI hijo, ya.sea
natural, ya adoptivo, que std bajo le potestad de
fi padre, no puede compeler de ningtin modo &
G86 pare que no le tenga en potestad.
82. Parussa4o; Cuestiones, libro XXXI—Mas
algunas veces deberd ser ofdo el impubero que
fue adoptado, si, hecho pibero, deseare ser eman-
cipado;y osto s¢ habra de determinar por el juez,
eon conocimiento de causa.
'§ 1,—El Emperador Tito Antonino decidié por
rescripto, quo debia permitirse al tutor adoptar &
eu entenado.
88. Manctaxo; Reglas, libro V.—Y si hecho pi
boro hubiere probado que no le convenia estar re-
dueido & Ia porestad de él, que es justo sea eman-
ipa por el padre adoptivo; y que ast recupere
su primitive derecho.
84. Pavio; Cuestiones, libro XI—Se pregunté,
spite hublere dade eh adopeién un ie, con
in obligacién do que despues, por ejemplo, de un
trienio melo des en adopeion, habria alguns ac-
cidn? ¥ Labeon juzga que no hay ninguna accion;
poraue no conviene & nuestras costumbres tener
jo s6l0 por algin tiempo.
85. Ex m1sxo; Respuestas, libro I.—Por la adop-
cidn no se disminuye la dignidad, sino que se au-
menta; por lo cual un Senador,
tado por'un plebeyo, permanece Sen:
ma manera queda también el hijo del Senador.
86. Ex miso; estas, libro XVIIL.—Es
constante que en cualquier jugar puede ser el
hijo emancipado por el padre, de suerte quesalga
de la patria potesiad.
'§ L—Es permitide que se pueda manunitir y
dar en adopeién ante el Procnsul, aun en aqué-
lla provinela que no le toed en suerte.
87, Ex wts_o; Sentencias, libro 1.—Cualquicra
(2) Quasi eat, omit ta
3 Scovenire fad bid24
xe quis nepotis loco potest, ctiamsi filam non
habet.
§ 1.—Eum, quem quis adoptavit, emsneips
tum, vel in adoptionem datum iterum non potest
adoptare.
88. Mancunuvs libro XXVI. Digestorum. —
Adoptio non jure facta x Principe eonfirmari po-
test;
89. Uceraus libro IT. de officio Conse (2)
—nam ita Divus Marcus Eutyehiano reseripsit:
‘
40, Mopasrino; Diferencias, libro I.—Arroga-
do un padre de familia, los hijos que estaban bajo
fu potestad se hacen nictos para él arrogador, ¥
vecnen juntamente con su padre en In potestad de
‘quel; fo que no acontece de] mismo modo en la
om, porque los nictos habidos del adoptado
fos en la potestad del abuelo natural.
No solo cuando alguno adopta, sino tam-
didn cuando arroga, debe ser mayor que aquel &
guien para sl hace iio por le arrogacion,é por le
Sdopeion: y elertamente debe aventajarlé el tiem-
po dele plena pubertad, esto es, diez ¥ ocho afios.
’§ 2.—-Mediante Ia arrogaciOn, puede el expa-
én procurarse un heredero suyo; y no le sirve
de impedimento su defeeto corpora
41. Ex anemo; Reglas, libro IZ.—Si un padre hu-
biere emancipade al hijo, del cual tuviere en su
Potestad un nieto, v después lo hubiere adoptado,
muerto él, no vuelve el nieto 4 la potestad del
padre. ¥ tampoco el nieto que el abuelo hubiere
retenido, al dar 4 su hijo en adopeién, vuelve &
Ia potestad del padre, 4 quien de nueve readoptd.
42. Ex wisuo; Pandectas, libro I.—También
podemos dar en adopcion al infante.
48. Pouroxto; Comentarios d Quinto Mueio, ti-
bro EX.—Se hacen las adopciones no solamente
en calidad de hijos, sino también al modo de nie-
tos, de suerte que alguno parezea ser nieto nu:
‘tro, igualmento que si hubiere nacido de un hijo
nudstro, 6 de otro deseonoeido.
44. Procuto; Epistolas, libro VITI.—Si aquel
que de su hijo tiene un nieto, adopté 4 alguien
én lugar de nieto, no opino que, muerto cl abue-
{o, deban exist derechos de consanguinidad en-
{re los nietos; pero silo adopté de modo que tam
bign fuese Jegaimente su nieto, cual i hublese
nacido, por ejemplo, de Luci, at hijo, y dela mu
Jorde dete, jazgo lo contraris.
45. Pauro; Comentarios dlaley Julia y Papia,
Woro ITT.—Las cargas de aquel que fué dado en
adopcién se transfieren al padre adoptivo.
48. Urerano; Comentarios d ta ley Jutia y Pa-Dignero,—LisRo 1: TITULO Vit
in servitute mea quaesitus mihi lias in
plam ma meuth redigi benedcto Prizepis po-
potest vrinam tamen um manere non dubitatur.
var. vit.
Dm DIVISIONS RERUM ET QUALITATE
1. Gatus libro IT, Institutionum (1). — Summa
rerum divisio in duos articulos dedueitur (2);
ham aliae sunt divini furis, aliae humani. Divini
furis sunt velati (3) res sacrae et religiosae. San-
Ctae quoque Tes, veluti muri et portae (4), quo-
Gammode divini iuris sunt. Quod autem divinisu-
Fis est, id nullius in bonis est; id vero, quod hu-
Iman! juris est, pleramque alicuius in bonis est;
jotest autem ot nullius in bonis esse; nam res
‘erediteriae antequam aliquis heres existat, nul-
fins in bonis sunt. Hae autem res, quae humani
furis sant, aut publicae sunt, aut privatae; quac
publicae sunt, nalliue in bonis esse credunvurs
Fpstas enim universitatis esse creduntur (6). Pri-
vate aatem sunt, quae singulorum sunt (8).
§ 1,—Quaedam praeterea res corporales sunt,
‘quacdam incorporales. Corporales hae sunt, quae
thng! possunt, veluti fandus, homo, vestis, auruin,
argentum, et denique aliae res iunumerabiles-
{neorporales sunt, quae tangi non possunt; qua-
lia sunt ea, quae in ture consistunt, sicut heredi-
tas, ususfructus, obligationes quoquo modo con-
tractae. Nec ad vem pertinet, quod in hereditate
res corporales continentur; nam et fructus, qui ex
fundo pereipiuatar, corporales sunt; et id, quod
ex aliqua obligatione nobis debetur, plerumgue
corporale est, veluti fandus, homo, pecunia; nam
ipsum fas eugcessionis, et ipsum ius utenai fruen-
, et ipsum ius obligationis incorporale est. Eo-
dem numero sunt ot iura praediorum urbanorum
et rusticorum, quae etiam servitutes vocantur.
2. Mancranus libro IIT. Institutionum.—Quae-
dam naturali {uro communia sunt omnium, qui
dam universitatis, quaedam aulliug, pleraque si
guloram, quae variis ex causis euique acquirun-
fur.
—Et quidem naturali jure onium eommu-
nia sunt {lla: ar, aqua profiuens, et mare, et per
hoe Iitora maris.
8. Fronawrivus libro YI. (1) Institutionum.—
Item lapilli, gemmae, ceteraque, quae in litore
invenimus, fare naturali nostra statim flunt.
4. Manoranvs libro III, Institutionum.—Nemo
igitur ad litus maris accedere prohibetur piscan-
ff causa, dam tamen villis, et aoiificiis, et monu-
mentis abstineatur, quia non sunt luris gentium,
Jost. 118 2.8.63
) Sites Puig contra o
(3) eta own Hat contro Saya,
) alate, tnserta ta Pui. contra Gove,
pia, libro IV.—E1 hijo que yo tuve estando en
Sselavitud puede reductrse 4 mi potestad por con-
‘eesidn del Principe; pero no se duda que queda
Abertine,
‘TiTULO Vir.
[DE LA DIVISION ¥ CUALIDAD Di Las COSAS.
1. Gavo; Instituta, libro 11.—La capital div
sin de Ins cosas se reduce & dos especies; porque
unas gon de derecho divino, y otras de derecho
humano. Son de derecho divino, por ejemplo, las
cosas sagradas y lee religiosas. ‘También las co-
a5 santas, como los wuroe y Ins puerias, son en
cierto modo de derecho divino. Mas lo que es de
derecho divine, no esta on los bienes de nadie;
ro lo que es de derecho humano, esta las mas
fe lag veces en los bienes de algano; puede, no
‘obstants, no estar tampoco en los bienes de algu-
‘no; porque los bienes de la herencia, antes que
haya algtin heredero, no estan en lot bienes de
pertone alguna. Mas as cosas que son de derecho
zumano, ¢-80n publicas, 6 privadas; las que son
piiblieas ge reputa que no estan en los bienes de
hadie; porque se considera que son do Ia misma
Universalidad. Pero son privadas las que son de
'§ 1.—Ademts de esto, unas cosas soncorporales,
yy otras incorpéreas. Son corporales, las que pul
den tocarse, como un fundo, un hombre, un ves-
‘tido, el oro, In plata, y finalmente otras innume-
rables. Son incorpéreas, las que no pueden tocar-
se; cnales son las que consisten en un derecho,
como la herencia, ¢] usufructo, y Ins obligaciones
de cualquier modo contraidas. Y no importa al
feago, que en In herencia se contengan cosas cor-
pareet: porque tambien los trator, que se per
jen de un fundo, son eorporales; ¥ aquello que se
nos debe por alguna obligacion, es corpéreo las
veces, como un fundo, un hombre, ¥
al divers porgue el derecho mismo de sueesiés
x jo mismo de usar y de disfrutar, y el
jerecho mismo de una obligacion es ineorpéreo.
‘También gon del mismo mamero los derechos de
los predios urbanos y risticos, que tambien se
Haman servidumbres.
2. Mancrano; Instituta, tibro IIT.—Algunas co-
sas son comunes & todos por derecho natural,
otras son de la comunidad, otras no son de nadie,
¥ la mayor parte con de particulares, las cuales
Se adquieren para cada cual por varias causas.
'§ LY ciertamonte on comunes & todos por
derecho natural estas cosas: el aire, el agua co-
‘lente, y el mar, y consiguientemente las costas
mer.
8, FLorexnixo; Inetituta, libro VI.— Asimismo
Ins piedras preciosas, as perlas, y Tas demée cosas
que encontramos en'lasriberas, se hacen Same-
jatamente nuestras por derecho natural.
4. Manotaxo; Instituciones, libro ITT — Asi pues
4 “nadie so le prohibe acoréarse & Ie orilla del
‘mar para pescar, con tal que no toque & Jas casas
de recreo, & 10s edifcios, ¥ & Jos monumentos,
9
mu eave ered. omitelan Hal.
ag goten rivatac sant, snguloram exlaton, Hcl298
sicut et mare; idque et Divas Pius piscatoribus
Formianis et Capenatis (1) reseripstt.
§ 1.—Sed flumina pacne omnis et portus publi-
ca sant.
5. Gatus libro IL. Rerum quotidianarum sive
qureoram —Riparain usus publicus est iure gen-
tium, sicut,ipafus fuminis. Ttaque navem ad cas
appeliere (2), funes ex @) arboribus ibi natis re
Iigere, retia siccare et ex mari reducere, onus al
guid ib his reponere cuilibet Liberam est, sicuti
per ipsumfumen navigare. Sed proprietas ilorumn
fest, quorum praediis haerent; qua de causa arbo-
res/quoque ia his natae corundem sunt.
§ 1.—In mari piscantibus liberam est easam in
re ponere, in (4) qua se recipiant,
6. Manctanvs libro IIL. Institutionum. — in
tanium, ut et soli domini constituantur, qui
acdificant, sed quamdiu aedificium manet; alto-
quin aediGcio dilapso quasi iure postliminii re-
Vertitur locus in pristinam causam et, si alius in
eodem loco aedificaverit, eius fiet.
§ 1.—Universitatis sunt, non singulorum, vel-
utl (6) quae in civitatibus sunt theatra, et sta
dia, et cimilia (6), et si qua alia cunt communia.
elvitatum. Tdeoque (7) nec servus communis cl-
‘itatis singulorum pro parte intelligitur, sed uni-
veritatis, Et ideo tam eontra civem, quam pro
eo posse servum civitatis torqueri Divi Fratres
Foseripsorunt. [deo ot libortus eivitatis nou habet
necesse Veniam Edieti petere, si vocet in ius all-
quem ex civibus,
2.—Sacrae res, et religiosae, et sanctac
nailius bonis sant.
‘8.—Saerae autem res sunt hae, quae publice
consecratae sunt, non private; si quis ergo priva-
tm (8) sibl sacrum constituerit, sacrom nom
est, sed profanum. Semel autem aedesacra facta,
‘etiam diruto aedificio locus sacer manet.
§ 4.—Religiosum autem locum unusquisque sua
yoluntate facit, dum mortuum infert in locum
suum, In commune autem sepulerum etiam invi-
tis ceteris licet inferro. Sed ot in alienum locum
concedente (9) domino Ueot inferre, et licet post-
fea ratum (10) habuerit, quam illatua est mortaus,
religiosus locus fit.
§ 5.—Cenotaphinm quoque magis placet locum
esse religiosum, sicut testis in ea re est Virgi-
rus (11)5
7, Uneranus libro XXV. ad Edictum. — sed
Divi Fratres contra reseripsorant.
8. Manctanus lidro IV. Regularum.—Sanetum
DIGESTO.—LIBRO I: TITULO VII
porque no son del derecho de gentes, como lo es
el mar; ¥ esto decidié también el Divino Pio en
rescripto 4 los pescadores Formianos y Capenates.
“dite Cas! todos los riosy los puettos son
pulblicos.
5. Garo; Diario, tibro I1—Es piblico por el
derecho de’ gentes l uso de ins riberas, aat como
1 del mismo rio. Y ast, cualquiera tiene libertad
ara acorear &ellas eu'nave, atar cerdas de los
Arboles allt nacidos, tender’ secar y sacar del
mar las redes, y scomodar en ellas alguna carga,
{si como navéger por el mismo rio. Pero la
pledad es de aquellos con cuyos predios eolindan;
por euya causa son tambien de los mismos los ar”
Doles en elles nacidos..
'§ L-—Los que pescan en el mar tienen libertad
ra situar en In ribera una choza en que se al-
rguen,
6. Manc .wo; Instituta, libro H1I.—de tal mo-
do, que hasta se constituyan duefos del suelo los
‘que alli edifican, pero sélo mientras permanece el
edificio; por lo demés, arruinado el edificio, vuel
ve elsitio como por derecho de posliminio & su
antigua condicion, y si otro hubiere edificado en
el mismo sitio, se hard de él
§ 1.—Son dela comunidad, ¥ no de los parti.
eulares, por ejemplo, los teatros que hay en la
cindades, y los estadios, y otras cosas semejantes,
‘ast como también algunas otras que son comunes
4.los de las ciudades. Asi, pues, el esclavo comin
de la ciudad no se entiende que es parcialmente
do cada uno, sino de la comunidad. ¥ por esto de-
eidieron por reeripto los Divinos Hermanos, que
el esclavo de la ciudad puede ser atormentado pa-
Fa que deciare asi en contra, como en favor de un
ciudadano. ¥ porlomismo, tampoco el liberto de la
ciudad tienenecesidad de pedirlavenia del dicto,
aicitare 4 jufcio & cualquiera de los ciudadanos.
§ 2.—Las cosas sagradas, Ins religiosas, y las
santas no estn en los bienes de nadie.
‘Mas son cosas sagradas, las que piblica,
ne privadamente, fueron consagradas; asi, pues,
Si alguno hubiere constituido privadamente si-
grada para si una cosa, esta no es sagrada, sino
profana. Mas una vox hocha sagrada una casa,
atin después de derruido el edificio, queda sagra
do el Iugar.
‘§. 4.—"Pero cada cual hace 4 su voluntad rell-
gioso un lugar, con slo que en un lugar suyo
entierre algun muerto. Es, no obstante, licito en-
terrar en un sepulero comin, ain contra Ia vo-
luntad de los conduetios. Pero también es Ieito
gulerrar en lugar ageno con el permiso del due-
fio, y aunque lo hubiere ratificado después que
fué sepultado el muerto, el lugar se hace religios
5.—Asimismo, mas bien parece que el cenot
fo'sea Iugar sagrado, como sobre esto particu-
Tar atestigua Virgilio;
7. ULeraxo; Comentarios al Edicto, libro XXV.
pero los Divinos Hermanos decidieron por res-
exipto o eontrario.
8. Mancrano Reglas, libro IV.—Es santo lo que
(} Memane, Hat,
privat, Hat,
ip) Wee fees a,
(3) gon, qnberta acertodamante Hot.DIORSTO.—LIBRO 1: TITULO 4x
ria hominum defensum atque
cn, gut a
yah sac lctam oat «magaintbus
Ped pant ane a ae:
end aatp seg quae cya eee
i popu Homa frre nent no, ae
seh ett ee
reli anges marten
cama gee mes ee ctecie
gehanum ete eon, Cas er
9. Uzeraxus libro LXVIIL. ad Edietum.— Sa.
era loca es sunt, quao publice sunt dedicata, si
ve in elvitate sint, sive in agro,
§ 1—Seiendam est, locum publicum tune sa-
eram fier! posse, quum Princops eum dedieavit,
vol dedicandi dedit potestatem.
2.—Iilud notandum est, aliud esse sacrum lo-
cam, aliud saerarium; sacer locus est locus con-
seeratus; sacrarinm est locus, in quo sacra repo-
nuntur (2), quod etiam in aedificio privato esse
potest; et Solent, qui liberare eum locum religio-
he volunt, sacra inde evocare.
§ 8.—Proprie dicimus sancta, quae neque sa-
era, neque profena sunt, sed sanctione quadam
confirmata, ut leges sanctae sunt, sanctione enim
quadam sunt subnizae (4); quod enim sanetio-
ne quadam subnizum est, id sanctum est, etsi Deo
non sit consecratum. Et’ interdum in sanction
bus adiicitar, ut, qui ibi aliquid commisit,
pite puniatur.
§ 4.—Maros antem manic
cob sine Principis vel Praesidis auctoritate, nec
aliguid tis conlungere vel superponer
§'5.—Ros sacra non rocipis aestimationem.
10. Poupowtus libro VI. ex Plautio (6).—Ai
sto ait, sient id, quod in mare nedificatum sit, fe-
ret privatum, ila quod meri occupatum sit, Beri
publicum.
44, Pourosius (6) libro IZ. ex varie lection
bus.Si quis violaverit muros, eapite punitar,
sient si quis trensecendet seatis admotis vel ali
ualbetFatione; nan elves Romanos als gam
Per portas, egredi non leat, quum iilud hosile et
Sbominandum sity nam et Romull frater Remus
ecisua traditur ob id, quod murum transscende:
sevoluerit.
les nec reficere li-
TIT. Ix.
DE SENATORIBUS
{0F. Coa, 111.24)
1. Unpranus libro LXI. ad Bdictum.—Consa-
Jari feminae utique Consularem virum praeferen-
dum nemo ambigit. Sed vir Praofoctorius an Con-
sulari feminae praeferatur, videndum. Putem
pracferri, quia maior dignitas est in sexu virili.
fg myponts easen, al
{ Steanrenporiatey wat
() nt aunt leges, quia Senet, quad,
237
ff defondido y protegido contra a injuia de oe
'§ 1 —Mas se dijo sanctim (santo), de sagmen
(eSrbcna). Boro som ins verbose eieetas Sorbus,
truceueie leva oe egos fel pueblo Homano,
fara que nadie los ofenda, al como los Legados
Ue log Griogos llevan lo que laman caduceo.
2.—Redlere Cassio, que Sabino respondié acer-
tadamente que en los municipios tambien son san-
tos los muros, 5 que convenia se probibiera que
nada se introdujese en ellos
9. Uxrraxo; Comentariosal Fdicto,libro LX VII.
—Lugares sagrados con aquellos que fueron pi-
diieamente dedieados, ya se hallen en la ciudad,
‘ya.en el camy
§ 1.—Ha de saberse, que un Jugar piblico en-
tonces puede hacerse sagrado, cuando el Principe
Todediee, 6 416 faculted pare dedtcarlo.
“Hebe natarey aie ana cos cigar
sgrado, y otra sagrarie; lugar sagrado os un lugar
Eonanginio; sagrario es un lugar en el que se
guardan las cosas sagradn el cual tambicn pae-
fc estar en uo edifcio privadoyy tos que quieren
librar de in religion este Tagat, suelen sacar de
alli Tas cosas sagradas.
§ 5-—Propiamente lamamos santas & las cosas,
que ni-son sagradas, ni profanas, pero que fueron
Confirmadas con alguna suucion, dln manera que
fon santas Ins leyes, porque estén apoyadas eon
tina somelon; pues To que en una saneldn se apore
ts aanto, aunque no este consagrado & Dios. V&
‘veces ee ntade on aa sanciones, que el que contra
Ursanclonade hizo alge, sen catigado’ con pons
capital.
‘4 —Mas nocslicito, sin sutorizacién del Prin-
cipe 6 del Presidente, ni rebacer los muros muni-
{rales aadslesbeobreponerle coma alguns.
'dLEa cosa sagrada no admite estimachon
10. Poxpoxt0; Doctrina de Plaucio, libro VI—
Diee Ariston, que asi como ae haria privadolo que
enel mar sehubiere edificado, asi también ae hace
pUblico lo que por el mar haya sido ocupado.
11, Pouroxio; Doctrina de autores varios, libro
‘IL~Si alguno hubiere violado los muros, €# cas-
tigado con pena capital, como por ejemplo, si al
ing, los atravesare subiendo por escalas dose:
jag 6 de otra manera cualquiera; porque no es
Ueito que los eiudadanos Romanos salgan de otro
modo que por las puertas, siendo aquello cosa hos-
tily abominable; como que se cuenta que Remo,
hermano de Rémulo, fas muerto por esto, por ha-
ber querido atravesar el muro trepando por él.
TirULo Ix.
DE Los SENADORRS.
(ose 06a. 111.16)
1, Uxrraxo; Comentarios al Edicto, libro LX.
—Giertamente que nadie duda que el varén Con-
salar ha de ser preferido 4 la mujer Consular. Pe-
ro so ha de ver i el varén que ha sido Prefecto
sora preferido 4 la mujer Consular. Yo juzgaria
gue sea preforio, porque hay mayor digntdad ex
el sexo viril.
@ zee
) deta,288
§ 1.—Consulares autem feminas dicimus Con-
sularium uxores; adlieit Saturninus etiam matres,
quod nee usquam relatum est, nec unquam re:
eeptum.
2. ManceLtus libro IIT. Digestorum.— Cassius
Longinus non putat ei permittendum, qui propter
turpitndinem Senatu motus nee restitutus est,
iudleare, vel testimonium dicere, quia lex Iulia
repetundarum hoe fieri vetat.
8, Mopmermus libro VI. Regularwm. —Sens-
torem remotum Senatu capite non minui, sed Ro-
sake morari Divus Severus et Antoninus permite
runt (1).
4, Pouvontus libro XIT. ex variislectionibus —
Qui indignus est infetiore ordine, indignior est su-
poriore.
5. Usrramus libro I. ad legem Iuliam et Pa-
piam.— Senatoris filium nccipere debemus non
tantum eum, qui naturalis est, veram adoptivum
quoque; neque intererit, a quo, vel qualiter ado-
tatus fuerit; nec interest, iam (2) in Senatoria
{ignitate constitutus eum susceperit, an ante di-
guitatem Senatoriam.
8. Pavia libroII. ad legem Tutiam et Papiam.
—Sonatoris flins est et is, quem in adoptionem
‘accepit (8), quamdin tamen in familia eims m
net; emancipatus vero nomen filii emancipatione
amittit
§ 1.—A Senatore in adoptionem fins datus ei,
qui inferioris dignitatis est, quasi Senatoris flius
Videtur; quia non amittitur Senatoria dignitas
‘dloptione inferiorisdignitatie, non magi, quam
‘ut Consularis desinat esse.
7, Unpuanos iro Tod
piain.Emaneipatum a patre
Zetoris liam haber! plage.
em Tutiam et Par
mnatore quasi Se-
§ 1—Tlem Labeo seribit, etiam eum, qui post
mortem patris Senatoris natus sit, quasi Senato-
ris filium esse. Sed eum, qui, posteaquam pater
‘lus de Senatu motus est, concipitur et nascitur,
Proculus et Pegasus opinantur non esse quasi
Senatoris Slium. Quorum sententia vera est; nec
enim proprie Senstoris filius dieetur is, euius pa-
ter Senatu motus est, autequam iste nasceretur.
Si quis conceptus quidem sit, antequam pater
elus Senatu moveatur, natus autem post, patri
amissam dignitatem, magis est, ut quasi Senato-
ris flius intelligatar, tempus enim eonceptionis
spectandum plerisque placuit.
§ 2.—Si quis et patrom, et avum habuerit S«
natorem, et quasi filius, et quasi nepos Senatoris,
intelligitur. Sed ai pater amiserit dignitatem ante
conceptionem huius, quaeri poterit, an, quamvis
quasl Senatoris filins non intelligatur, quasi 1
os tamen intelligi debeat? Et magis est, ut do-
ue avi potius el dignitas prosit, quam obsit
‘easus patris.
ae
Draesro.—uisro 1: Throne tx
§ 1.—Mas lamamos mujeres Consulares 4 las
mujeres de los Cénsules; Saturnino afiadié que
también @ las madres, cosa que ni en parte algu-
na ge dijo, ni nunca se admitié.
2. Mancno; Digesto, libro TIT.—Cassio Longi-
none eree que deba permitirse al que por uns
‘cosa indecorosa fué removido del Senado, y no fue
restituido, juzgar 6 prestar testimonio, porque la,
ley Julia de peculado probibe que se haga esto.
8. MopEstixo; Reglas, libro VI.—Los Divinos
Severo y Antonino permitieron. que el Senador
removido del Senado no ge disminuyese de cat
za, sino que morase en Roma.
4, Pomrowro; Doctrina de autores varios, libro
XIT—EI que es indigno del orden inferior, es
‘mas indigno del superior.
5. Uneraxo: Comentorios dlatey Juliay Papia,
libro I—Por hijo de Senador debemos admitir no
solo al que 1o ea natural, sino también al adopti-
vo} ¥ no importaria de quién 6 de qué manera hu-
Ddiere sido adoptado; ni tampoco hace al caso que
Iohubiere adoptado, ya constituidoen la dignidad
senatoria, 6 antes de tener esta dignidad.
8. PavL0; Comentarios d la ley Julia y Papia,
Wivro H.—Ee hijo de Sendor también aquél &
quien récibié en adopcion, perosolo mientras per-
manece en su familia; pues el emaneipado pierde
por sn emaneipacién ef nombre de hijo.
1.E1 hijo dado por un Senador en adopeién
4 aguél que es de inferior dignidad, es reputado
como hijo de Senader; porque no se pierde la dig-
nided senatoria por la adopeién del de inferior
Aiguldad, del mismo modo que no se deja do ser
7, Unrraxo; Comentarios d la ley Julia y Po
ia, libro L—Place que el emaneipado por un
Gre, Senador, sea considerado como hijo de Se-
nador.
'§ 1-—~Asimismo escribe Labedn, que también ot
como hijo de Senador el|que nacié después de te
muerte de su padre, Senador. Pero el que, des-
pués que su padre fué removido del Sendo, es
Boneebido y dado 4 Inz, opinan Préculoy Pegaso
pete en Feputado io ‘de Senador. La opinion
pests en verdadera; porque no se ilamarh pro:
piemente hijo de Senator, aquel cayo padre fue
Fomovido del Senado, antes que él naciese, Si al-
guno verdaderamente hubjere sido coneebido an-
fos que su padre sea removido del Senado, pero
hubiere nacido después de perdida esta dignidad
de ou padre, hay més razén para que sea repata-
do como hijo deSenador; pues plugo A los mas que
debin stenderse al tempo de Ia concepeion.
'§ 2.81 alguno hubjere tenido padre y abuelo
Senadores, se entionde como hijo y come nieto de
Senador, Pero ai el padre bubiere perdido esta
dignidad antes de ia Eoncepciin de, aqueh, podria
Bragamiare, aunque ng soa reputado co jo
je Sonador, deba, sin embargo, set considerado
como nieto’ ¥ hay mAs razon para que asi debs
serlo; de suerte que mas bien le aproveche 1a dig-
nidad del abuelo, que le perjadique In desgracia
el padre.
( nectptt, Hat,piaesro.—Lipno 1: fruLo x
libro VI, Fideicommissorum.— Femi-
soe tapes csisinie peace” carximar
orate (1) appellatione continentur, Clariss\-
Te einer noma, Senatorum AAC. a
naruM spe clariselmos soriitae sunt, non ‘haber
We? remiais enim dignitaten clarissimam mariti
tibaunt, parentes vero donee plebeii (2) nuptiis
Pao copulatae. Tardy igitur clarissima, fem
Remit, quamdia Senstori, nupta est, vel elaris
a atk foparata aco ali inferiorls -dignitatis
pon nupsit
9. Parmmtancs Hiro IV. Responsorum.—Filiam
senatoris buptiag liberti secutam patris casus non
facit uxorem: nam quaesita dignitas liboris pro
pier castim patris remot) a Sonatu auferenda
hon est,
40..Unpianus Horo XXXIV. ad Rdictum.—L-
eros Senatorum acelpore debemus non tantum
Senatorim filos, verum omnes, qui goniti ex ipsis|
exre liberis corum dicantur; sive naturales, sive
fdoptivisint liberi Senatorum, ex quibus nati di
enatur. Sed si ex Miia Senatoris natus sit, specta-
re debermus putris elus conditionem,
44, Paces Uibro XLT. ad Bdictum. —Senato-
es, iieet in urbe domicillum habere vidoantur,
famen et Ibi, unde orlundi sunt, habere domictli
um intelliguitur, quia dignitas ‘domicili adiceti-
‘onem potius dediése, quam permutasse videtur.
42, ULPIANCS libro II. de Censibus. — Nuptae
prius’ Consulari viro impetrare solent a Principe,
Quumyis perraro, ut nuptac iterum minoris di-
itatis viro nihilominus in Coneulari maneant
jgoltate; ub sclo Antoninum —Augustum [ullae
Mamaexe (3) consobrinae suae indulsisse.
§ L—Senatores autem accipiendam est eos, qui
a Patric et Consulibus (1) usque ad omnes ‘ilu~
strs viros deseendunt; gula et hl soll In Senata
sententiam dicare possunt,
an. x
DE OFFICIO CONSULTS
(ef. Cod. X11. 8.)
4 ULPIANUS libro IL. de officio Consutis.—Ot-
ficium Consulis est, consillum pracbere manumit=
tere volontibus.
§ 1—Consules et seorsum singull manumittunt
(®f, sed non potest is, qui apud alterum nomina
ediderit, apud alterum ‘manumittere; separatae
enim sunt manumissiones. Sane si qua ex causa
coltega manumittore non poterit, infirmitate vel
aliqua (6) iusta causa impeditus, collegam posse
‘manumissionem expodire, Senatus’ censuit.
$2.—Consules apud se servos suos manumitte-
) feminarom, Hel
} plebell, Vlg fa
(8 Matimene, Mat. otros Marina; Vulp. Matronse,
‘Towo 1-30
29
8, EL msM0; Fideicomisos, libro VI.— Las mi-
Jered casadas ‘con personas muy. esclarecidas se
‘omprenden en Ia donominacién do personas. muy
tselareeidas, No se consideran con el Halo” de mu
Joros muy esclarocidas las hijas de los Senadores,
Salvo las que’ se han casado con varones muy es:
clarecidos; porque los maridos dan & sus mujeres
la dignidad’ de egclarecidisimas, -poro, los padres
solo hasta que ellas se hubieren unido en nupelas
con un plobeyo. Ast puss, la mujer ser muy es
clarcelda mientras que esta eon un Sena-
dor, 6 vardn muy esclarvcido, 6 mientras. separada
fe dl'no se eas6 Con otro de inferior dlgnidad,
9. Parnmao; Respuestas, libro IV.— La remo-
clin del padre no hace que sea cényuge a hija de
tun Senador que contra mupeias com un bert;
orgue por Ia desgracia del ‘padre, removido
jenado no se ha de quitar & los hijos la dignidad
adwulrida,
410, ULPIANo; Comentarios at Edicto, libro
XXXIV. —Debemos admitir como deseendientes
Ge Senadores, no solamente & 108 hijos do los Se-
adores, sino también A todos los que se digan pro-
cereados de ellos mismos 6 de sus ‘os ya sean Da
furales, ya adoptivos los hijos de los Senadores, de
Tos cuales ce dioon macidoa. Pero i hublere naci-
dp do. una hija de Senedor, debemos atender & la
condicida de su pare.
44, Pavio; Comentarios at Rdicto, libro XL
Loe Senadores, aunque quo tienen ‘su do-
micilo en la ciudad, se entiende, no obstante, que
también ‘tones sy’ demic ail do “donde! son
orfundes, porque la dignidad més parece haberles
anmentado’ el domicillo, que habérselo permutado,
412. Une1ano; De los censos, libro I1—Las casa:
das primerament con varén Consular suelen im-
petrar del Principe, aunque muy raras veces, que
tasadas después con varin de inferior dignidad,
srmanezcan, no obstante, en la dignidad Consu=
lar; como 86 que Antonino’ Augusto se lo concedié
su prima hermana materna Julla Mamea,
§ 1.—Pero se han do entender como Senadores
ajuelios que descionden desde los Patricios y Cén-
sales basta todas los varonesHlustres; porgue es
‘tog solos puoden emitir su opinidn en el Sen:
‘TITULO x
Deu canao DE Cosstt
[Veane (is, X11. 8.)
4. UnPiANo; Del cargo de Cénsul, libro 11.—B8
oficio del Cénsul dar consejo A los que quieren
hacer una manumisién.
'§ 1.—Cada uno de los Cénsules manumite tam-
bién por separado; pero cl que hublere mantfesta~
do ante uno de elios los motives, no puedes manu-
mitir ante el otro; porque son manumisiones dis-
tintas, Pero sl por alguna causa no pudiere manu-
mitir on colega, por estar impedido por una enfer-
medad i otra causa justa, determiné et Senalo
due so olro colega polls eftetuar la manumistn.
§2.—No bay duda alguna de que los Cénsules
ee
SEN Tt a
os a,230
re posse, nulla dubitatio est, Sed si ovenerit, ut
minor vigittti annis Consul sit, apud se manumit~
tere non poterit, quam ipse ‘sit, qui ex Sonatus-
consulto consili’ causam examinat; apud colle
gam vero, causa probata, potest.
mT. x1
DE OFFICIO PRAKPECTL PRAETORIO
(Cp. Cod. 1..at, Vstt2. X14.)
4. Aurenits ARcaniis CraRisivs, Magister
bellorum, (1) libro singulari de officio Praefecti
practorio.—Breviter -commomorare necesse est,
unde constituendi Prasfectorum prastorio officio
2) origo manaverit. Ad vicem Magistri equitum
Praofertos practorio: antiguitus institutos esse,
‘ quibusdam scriptoribus traditum est. Nam quum
apud veteros Dictatoribus ad tempus summa po-
testas erederetur, et Magistros equitum sibl elt=
gerent, qui associati participales curse ac mili
tine gratia (3), sacundam post ons potestatem
gererent, regimentis reipublicae ad Imperatores
erpetuos (4) translatis, ad similitudinem Magi
strorum equitum Praefecii Praetorio a Prineipibus
electi sunt, data tis pleniore licentia (5) ad disel—
plinae pubileae emendationem.
§L—His canabalis (6) Prao‘ectorum auetori-
tas initiata in tantum meralt angeri, ut appoliarl
‘a Praefectis Praetorio non possit. Nam quum ante
quesitum fulseet, am Tieeret a Prae‘ectis Prueto~
rio appellare, et (7) iure lieeret, ot extarent oxem=
pla corum, qui provocavorint, ‘postea publice sen-
tentia Principalt Tectia appellandi facultas inter
dieta ost; eredidit nim Priueops, eos, qui ob
Singularem industriam explorata voram fide et
Witate ad huiue offieil magnitudinem adhiben-
hur, non allter iudieaturos ess0 pro saplentia ac
luce dignitatis suae, quam Ipse ‘oret indicaturus,
§ 2—Subnixl sunt etiam allo privilogio Prac
tectiPractorio, ne a sententiis “eorum minores
actate ab allis' magistratibus, nisi ab ipsis Prac-
feetis Practorio, restitul possint.
TIT. XI
De orvicto rnaszécr! vant (8)
torent 1.983
4, ULplawes libro singulari de officio Practe-
et Urbi.—Omnia omoino crimina Praefectura Ur
is sibi vindicavit, nec tantum ea, quae intra
‘Urbem admictuntur, verum ex quogue, quae extra
Urbem intra Italiam Bpistola Divi Severi ad Far
bum Citonem (@), Praeietum Unb, missa deela-
§ 1.—Servos, qui ad statuas confugerint, vel
) Ghar. Mp. pmitton Hat
@ crmet. Hraetecd pact, offetam orlzo, ial. y V:
(si at eonjetura ncartadamante Gothorr en tax net
snlitee gratin, Tove:
‘in dial. abeoc, pel
igxsto.—LipRo 1: tiruLo xr
pueden manumitir ante sf & sus esclavos. Pero si
Aconteciere que el Consul eea menor de veintl-
cinco aos, no podré manumitir ante sf, siendo 6
mismo el que por virtud de Senadoconsulto exami—
ra la causa del consejo; pero puede hacerlo ante
su colega, Una vez aprobada la causa, -
‘TITULO xt
cango De PRerscto DEL PreTORIO
([Viaae 064. 1.96.21. FHL 4a. XIT.4.)
4. Avnetio Anospto Canssto, Socretario de pe-
ticlones; Del cargo de Prefecto det Protorio, libro
tinico.—Ts neccsario. hacer brevemente relacion
die dondo haya procedido ol origen’ do constitulr el
cargo de Prefecto del Pretorio. Reflgrese por alga
nos escritores, que antiguamente {deren estable-
ides los Prefectos del Pretorio para sustituir & los
Macstres do la Cabatioria, Pues asi como entre los
antigios se coneedia & lo Dictawores temporales
In suprema potestad.y estos logian para af Mase
ties dela Caballerla, quo mn parte para
la administracién y"la milicia, eJerciesen dospucs
do lly Ia sogunda potestad, transterido & os iin~
peradores. perpstuos el régimen de la Replica,
fe eligioron por los Principes, & semejanza do los
Musstres de a" Caballorta, Pretectos del Proton,
hhabiéndosoles dado més amplia facultad para’
i6n de la disiplina pica
‘La autoridad de los Pretectos nacida con
tales comienz0s logrd llegar & tanto ange, que no
fe podia upelar do: los Provectos del Pretotio. Pues
como antes se liubleso preguntado, el sorla lieito
fpelar de los Profectos del Pretorio, y fuera Hcito
enderecho, y hub-era. ejomples de guienos habian
fapelado, después por senteneia dol Principe publi=
camenté Tolga, ge" prohibio. 1a. facultad do. apelar;
porgue erey6 ol Principe, que aquellos que. por sus
Eingulares conocimiontos, después de probadas su
felidad y ‘su. gravedad. ‘son ‘elevados “4 la. gran~
ddoza de este cargo, no habrian de juzgar por st sa
bidona yar el’ do‘ dlgadat a8 otro mo
io que él msm jaegacia
2 “Dotados”estavieron también los Prefecios
del Protorio de otro privitegio, de que de sus sen
tenelus no. puodan Ser restituides los menores de
dad por otros magistrados, sino. por los mismos
Profectos del Pretoria,
‘THTULO xT
Det. caso ne Prepecto pe LA Ciupap
[Wenge O34. 1,28.)
4. Unrtano; Del cargo de Prefecto dela Ciudad,
bro tinico.—En In extta el Divino Severo. divigi-
tia 4 Fabio Gllon, Protveto do ta Ciudad, 0 decin-
que la Pretectura'de la Cludad avood.& tel. com
oclmiento absolotamente We todos. los. erimencs,
ho tan solo de aquellos que se eometen dentro ds
{a Ciudad, sino también d® tos de fuera de la, Ciu=
dad dontro de Italia.
Ԥ 1---Oirh on sis querellas contra sus sefiores
1) Antal dete es plenior lentla, Tour.; plentorelicen-
sin gobreanadito iy Figen Br
"id practori, ender
3 Sppelian et an fare, Hal,
(B tppetay
& Gitotem, Fug,pigesro,—tipRo 1: THrvLo mt
‘sua pecunia emtos, ut manumittantur, de dominis
‘querentes andiet.
§.2.—Sol ct patronos egentes de suis Ubertis
quiidive sudet masime sacaros se ‘ase dleant,
deetierentque a bors exhibes
§ 3. —Releg Ueportandique in _insulam,
quam Imperator assignaverit, licentiam habet.
§ 4—laitio ctusdem Kpistolae ita seriptum est:
Quam Urbem nostram fel tuae commiserimaso
Quidquid igitur intra Urbem admittitur, ad Prao-
fectum Urbl videtur pertinere; sod et si‘quid intra
centesimum milliarium udmissum sit, at Pracfo—
‘chum Urb pertinot, si ultra ipsum lapidem, ogres
‘sum est Praofecti Urbi notionem (1),
§ 5.—Si quis servum saum adulterium commi-
eisee dicat if uxorem stam, apud Praefectum Ur-
iterit audiondus.
{Sol et ex intordictis «Quod vi ant clams,
ant interdieto +Undo vie audire potest.
§ 7.—Solent’ ail Praefocturam (2) Urbis romitti
etiam’ tatoros sive curatores, qui male in. tutela
sive clra. versatlgravioro imimadversiono | Ind
gent, yam ub sufflat lis Suspoctorum.intamisy
{juos probarl poterit vel_nomis tatis tutelam ooeu=
passe, vel _praemio accepto param dedisse, ut
hon idonous tutor alieui darctur, vel consulto’ ci
4 edondum patrimoniun quantitatem -minulsse,
‘ol evident! fraude pupilli bona aljenasse
§ 8—Quod autem dictum est, ut servos de do-
minis querentes Praofeotus audiat, sic accipic—
mus: non accnsantes dominos, ioe enim noqua-
quam "servo permittendam est, nisi ex cattele
Peceptis, sed si verscunde expostulent si saovim~
tam, si‘duritiam, si famem, qua eos promant (3)
sl obscoenitatem,’in gua eos compulerint vel com=
pellant, apad Praofectum Urbi exponant. Hoe
quoque offieium Praefecto Urbi a Divo Severo da~
tum est, ut manoipia tueatur, ne prostituantur.
§9.—Praetorea curare dobebit Praefoctus Uy
bf, ut numularit probo so agant elrea omne nogo—
tidm suum, et temperent his, quae sunt. proulbita,
§10.—Quum patronus contemat ee a Liberte
aixerit, vel contumeliosum sbi libertum quera~
tur, vel eonvielum se ab eo passum -Ibersque
‘gu0s vel uxorem, vel quid hule simile obilciat (4),
Prasfectus Urbt’adiri volet, et (5) pro modo que
relae corrigere eum, aut comminarl, aut fustibus
castigate, ant ulterius procedor> in poona clue
solet; nam et puniendi plerumque sunt Uberti,
Corte si se delatum a, liberto, vel conspirasso
eum contra se cum inimicls docéat, etiam metal
Uf poena in cum statui debet.
§ 11.—Cura carnis omnis, ut iusto.pretio prae-
beatur, ad curam Praefecturar pertinet; et Ide0
Q} lap. ogr. eat, praet orb, notio now at. Hal.
‘Hat
® pyefeecam,
(& Mesoritesat faa eos premant, Vulg
231
ido & Ins osté~
4 10s eselavos quo so, hubieren
jo con su dinero
tuas,"quo’ se bubloren comp
pura ser manvimitide.
§2.- Pero tambien ok & los patronos necesita
do quo se querelion do sue ibattos, mayormonte
sPPalegaran “que estan enformes, y"dosearen sor
mantonidos po Lo ibotos
Tene tnenltad para relegar y deportar &
ta fin que ol Emporador hnbiere designido.
f1-Rin pain dein misma cart oo bate
asi escrito: Hlabiendy encomendado 4&0 fdelidad
nesta cludad.» Par donde, todo To quo xe. come
foventro dela chad, ae. Teputa. que pertencce al
Profocto dola Clu mia st algo™ ee, hubiere eo
moto dentro do clon mills, también correspon—
dial Pretotn de Cad pao. 20 jeouara
mas alld do ta eaatésima milla, su conceimiento
no compete al Prefecto dela Ciudad.
SS TS) alguno dijere que st Csclavo habla co-
rétido alulterio ton su mijer, debord. “r -oldo
fntecl Protesto de la Cada.
3 0.—Mas también pucte conocor en” los, intor-
Aigtos Quod vb unt eta, o'en el aterdieto Undo vf.
Susien también remitinse. & la. Prefectura
de'ln Giodad los talores 6 Los etradores que, por
Nabors conduelio mal en la tatela 6 en [a curadus
Ha, aeoestan mis grave castigo, do Thode no
Tos'haste la infamia' de ios soapochosos; aquellos &
auieneshuiblerepotido. probarssles 0 que. ocupa~
fon la tutela por dinero que deron, 0 que por pro-
fa relia procure ae no ses alguno
{ator iddneor 6 que deliberadamente para. comer
Se el patrimonto disminnyeron na ‘cantidad, @
‘quo con evidente fraud enagenaron Toe biomes’ dl
pupil.
PS !—as toque antes ae dijo, de que el. Prefee-
too los exclavos quo se quefelen de sus. SeFo~
res, fo entenderemos le este. moda: no acusando &
Sus seiores, pus eato do ningim modo ha de pec~
Initirve al escivo, a no ser por las casas ‘aaitic
ts, sino st nevaruntemento plorensatlsnecion,
cuando expongan ante el Prefecto de la Ciudad 6
fnsevica, ota dureza. 6 el hambre con que I
Oprimaay é fa obseentdaa que 10s" hubieraa con
pelido-@ fos compelan. ‘También se did. al Prefoc~
{5 ‘de fa Ciudad por et divino Severo este cargo,
fhe culde de fos etclavos, para que no sean ‘pros=
etude
9: demas de esto, doberi culdar ol Pre'ee~
todo ia Gindad de que los cambistas s¢ eonduzcan
con probidad en todos sus nogoctos, se absten
gan de lo qu eath prohibido,
$ 10,—Cuando el patron ublere dicho que es
menospretiado por su liberto, 6. se querellass de
ahi eato lv affenta, 0 do. quo aly sue hijos 0 su
tjer han sufril por aqull agin eseandalo, ex
puss algo eth seman, use rare
feeto de la Chudad, y ncosturbra, segim a que~
relia comregirie, 6 conminarie, 6 castigare con
fzolas, 6 procedor en si castigo mis. severamente,
Bog taten algunas veces ag de Ser casting
os los Itestos, Bn verdad, ef probare que ha sido
‘elatato por su bert, que este conepiro contra
st con’ us enemigos, tambien. debe" decretarse
conten ub la condeba & as nas.
I1.-Pertenece al cargo’ do. ia. Profoctura. el
culdado de todas las cares, para que se vendan &
@) Heal.; obite, F
&) pr. tab: adits pro modo, Hat.