Está en la página 1de 12
sch goiso por sousesasoiut e1apod 2nd? -inerpéaz.snb. sejtapseun'se] 2171009 59] ou.“sasquiow sns 20d jaeiquicia se] Ou ‘seumbeur segonbod sey op tu sapues8 st] 9p _qurgae(qey S9[-0U ‘conpiaqp 2j ap sejeuoisestns sousur © sy Psbuniop sessoatp se] ap 228]qEq Sa] Ou roMsn. eA O81p oT Tyee curuprouate ap oUBip o1nased-aur“seueuint SeIoUDIO'sESIOA gp sey & sisqpueozied |p senuoxyuoo vp asopueresn ‘anb euzaa un “gy eonpusogio ¥ A sisqetmooisd jap soyeigey oxsinb Lop heagaped caed aovyj 2] & ‘opejnumae wey 9s Jp uo anb Sopson291 SO Sopor bp spat v ezueuosua eso ensnii anb oto un ‘eBny uN ‘soUE ysop 228 apsap inbe opueyjousesap ottuas anb opep Jaqey [> apsssapesie eiaysinb “auoujeuossod Anpy -ugisos iso & asise ap sattoy ja anvq sou Cou & setsuasajuo> ap auras wasa zeandineut usiq e any uainb © d paquiou anb (> epsety soutesosdso anb oausnut0uoaD: a uD OSILUUOD SoPeID0s¢ ed *sojosapitu sof ueysnos> v usuDta Diuoujemngey amb nbe v sapozsn o1yup 41n8 19 exDIsINg) § "sUAOUE ‘1OSjO4q FOURS vy iofttoy 4 alVNONAT TAG VZITVUNLVN WIIGO. “VOLLANUAGIO, ASISFIVNVODISd NPV] Wes FINAL Pero, sin emt argo, me parecio que aigo podia desprenderse de la relativa contemporaneidad de estas dos técnicas, dé estos dos dérdenes de pensamiento y ciencia que son el psicoandlisis y la cibernética. No-esperen nada que aspire a ser exhaustivo. Se trata de situar un eje gracias al cual algo de la significacién de uuno y otra sea puesto en claro. Ese eje no es otro que el len- guaje. Y son ciertos aspectos de la nacuraleza del lenguaje lo que debo hacerles percibir, en relimpago. La cuestidn de In que partiremos se presenté-en nuestro seminario cuando, de-una cosa a otra, Ilegamos a preguntarnos qué significaria un juego de azar jugado con una maquina. Ese juego de azar era el juego de par o impar, y puede pasar por sorprenglence el que en un seminario donde se habla de psicoanalisis. nos interesemos por esto, En él también hemos hablado algunas vects de NeWwton. Creo que estas cosas no se presentan por azar, hay que de este seminario se habla del juego de par o impar, y cambién de a del péicoanalisis tione una posibilidad de no escoger rumbos degradados, si no degradantes. Pues bien, en el desarrollo del juego de par o impar se tra- taba de que nosotros, analistas, recordicamos que nada ocurria al azar, y que asimismo en él podia revelarse algo que parece confinar con el azar mas puro. El resultado fue sorprendente, En este piblico de analiscas, fnos encontramos con una verdadera indignaciGn ance Ia idea de que, come alguien,me dijo, yo, queria suprimic el azar. En ver- dad, la persona que'asi me hablé poseia convieciones firme- meate deterministas. ¥ es esto lo que le eausaba espanto. Tenia raz6n esa persona: hay una esteecha relacién ence la existein del azar y el fundamento del determinismo. la teen on PSICOANALISIS ¥ CIBERNETICA ; sMMeditemos un poco sobre el azar. Qué queremos decie ‘cuando decimos que algo sucede por azar? Queremo’ decir dos cosas que pueden sec muy diferentes: obien que no hay en ello Jntencién, o bien que hay en ello,una ley. Ahora bien, la propia nocién de-determinismo consiste en que’ la ley carece de intencisn, Por eso la-veoria determinista siempré‘busca ver engendrarse lo que se ha constituido en fo real, y-que funciona segiin una ley, a partir de algo o: menge-indiferenciado: ef azar en cuanto ausencia de Nadu, indudablemence, sucede sin causa, nos dice el determi- nismo, pero es una causa sin intencién. Esta experimentaci6n. ejemplar podia cutor —Dios sabe que en estas materias fa mente resbala con facilidad— que yo me proponia reintroducir ef determinismo en el juego de cara o cruz, al que de manera mas o menos intui- tiva él identificaba el juego de par 0 impar, Si hasta en el juego de cara 0 cruz hay determinismo, ¢dénde iremos a parar? Ya 120 es posible ningiin determinismo verdadero. Esta cuestidn abre la de saber cual es el determinismo que _ nosotros, analistas, suponemos en la raiz misma de nuestra téc~ nica, Nos esforzamos por conseguir del sujeco que nos libre sin” intencién sus pensumientos, como decimos, sus palabras, su ™ discurso, 0, para decislo de otro modo, se acerque cuanto sea posible al azar. ¢Cudl es aq nismo buscado en una intenci Creo que sobre este tema la cibernética puede aportarnos alguna chiridad. La cibernética es un dominio de frontéras sumamente inde- terminadas. Hallar su unidad nos obliga a recorrer con.fa mi rada esferas dispersas de racionalizacién, que abarcan desde la politica y la teoria de fos juegos hasta las ceorias de la comuni- cacién, ¢ incluso hasta ciertas definiciones de la nocién de in- formacién, La cibernética, se’nos dice, nacié’ precisamente de trabajos de ingenieros relativos a la economia de la informacién a través de los conductores, la manera de reducir a sus elementos esen~ ciales el modo bajo el cual es cransmitido un mensaje, Aveste 6c cr roqof’ yep edeui |p anb soe opeuorssazu09 any ojatzfap edeiir ja ‘pepsoa szoap e anbyod “asisous01 elouasayax 9p oiutid (ap saiue aisajaa e1atiazayas op ound Ja"auzor anb jense> so ony seus ef azdurors:so°‘sye- risa aadusas “preusoxss wy ‘OueIp -suouy pea aigos elpasiser 1 Souze]jEG epierbiduig “opiqap oaynd ja ua: zenuosus-& sowaajos onb 0] s9% eay 6] nb, ‘Sonosou'oumo>'‘susuujeqrs-equsuad geoex> seistiaro'se] & r01atuE axquioY {3{ “ooLI9IsIq epeLTe apuodsass09 ou peprueuiny ey ap eduejar ap Uo1ou ef anb £ quond piuaw -einjosqe $2 uotadsouc> vise anb oad “seueuiny seisondsos eqesads> onb jap osiyowodonue opunutt un ap oipaut ua oF 18 EXey aiquioy ja atuauizorso ue anb ap ounSfe opow uo exes 35 ony cownutue jap ooyeose o1perss owunsasd [a oD roynuap! 3s onb fe ‘oiuaturesuad jap essuatodiuuo eunsaad ey ap optpens niad eqeyey 25 “worouny vse ap eyuodsip ou arquioy fo oyousesop ins ap sa1ue anbianpap e o3so ayeatnbg]? “[e21 0] ap ao!duny e250 UoD uotdejas.10,{eu ej eunde epnp uns uaasod se12exo seIduaI9 Se] -aeSn] ap o1quuiea aso us Zeo49 eID -uanyjuiy uaoio{o ou soyuasurezejdsop sordoad sozisanu.‘uotad39 -xo oayes ‘oidroutd ua X “nye ou o'sowinse “2eGiny ns wa dL -nipojsod suduiois piso og “omiatiutsou oidosd ns sod opisou! vy, 98 soaa4 v anb sounisap sou upiquien ‘opequniiad vy of 25 pnb sod weput as ‘ued wi10 wo vasng oj as ‘oplaotu ey as ts o1ad “optsout et] as fea2 a59 204 [L, “Ow o Jye Opeiso sowedeY ‘30SA| oust fp ta senuoaua v soutasfoa anb o8je 59 feos oj z>.usind -ig [> $9 yeaa of e oaduisis orp aiquoy > anb opnuss [F “aensasut onb elaqey uoSu0 oXnd om ‘out ap aeayytje> apand 9s ojgs anb uprpeas9sqo By v elsenu09 tei ‘ugiadaauea sejadurg soasap sns 40d sopeuronye ayuatuyem iqey, urrso souru so] anb apuoisid anb & ‘souans soy ua vi aiquoy fa ‘sapepo svasunad sns uo ‘yen9 e] ered oueurny ouaIu -vsuad jap satieziojooisd wyBojzous8 eun soa49 sousa9ey BUD ur anb of v aiuourensenuod 298 vundfe oysnus opeiquue> exc] soiquioy so} ap ugiuido vy orsodsox fe anb aoosed ou ON. jeer of s9.gnb? ‘orag gyvo4 of v uausat2u09 “s9qeinia{tiod se] op efpuazayp e anb ae sowasig? {seisexs se1auas se) uyap soweizpod oo? ssajqesedosut uds Sequie ood ‘sepundas se] © opow ou: ua, opesdya. ‘opeyjnc0 ueq sesouitad sey “sojeintaftion seio ato se| ap [9 anb ejfe seu OYpnUE FIUOLUZY as ou “eUsDPOU! LOIS ~uvdxa ns ua ‘ofjousesep. ona ‘sei2ex9 seiausi> sey ap ‘Se1DU919 se] Sp vinjso eno ef ap sa]tauouIepun souo!DOU sej ap a1BIe ustiuo ap ound ns ayuowmezapepiaa &-aaped nis ejias anb *jeoseg sare syut & ‘aoyp [9 ound ‘Saused se] ap “sauo!Dye0> Su{ 4 sor0a SOL ap FLOM. ns" to> ‘ojdurofs sod aos0pucd “sopysedaue sourrenuo> up 9] 91taWUfIDey “eorpUIDg!> ¥] OPoUI dxsa ap soUTENAS t “opueur’ soureyipjes esmiafuod ef 9p sefaus ap “vpriusjio 4 esoanSu seus “wort -ypp #] uo “oat uoystda ns avleqos outs uapand ou anb se2 pIoqutopngs seIaUD1> ap SOsnju0> S099 op 2se|> epor 30d OpeL “Soidun a.uawreaisaaxa “ostoasduut. avuatteaysa>x9 o19pisu0> O| ‘ouad seuewing uorooe ej op Eren os “eaminios F] uo “pepsos uo sond ‘opensapedt oujutspa un 919 vas anb s9 ony “seururny se19 -uaip ap outtulip: Jp Hoo Soweuisop uNUIOD vf sod onb se1DUDI> ap odnu8 oya19 & apiauod anb wnqy, be op anb 229 “luou osopepsoa.jp 59 2389 anb osuaid :sapranso{uo> sviDUd1D) “safeania{uo> sviouoia “sexDeX9 svisuor> se] Y Se|sU -odo vied ‘sowozewey] anb o] ap epeztjeUo!aes UODEULIO, e] UD i os vonpusogio e| ap opesed |] stze jap Uo!seD1j1USIs 2] 9p ‘sonosou ered a1uapuie> ues ‘eutDs Jap 4opapasye uadio ns aeanises osisoad so vonguogs e] rien nb sspuaiduiod exe ‘saiule oYIMtW O1UD|LUIDEM NS 2wsNq anb dey anb X.‘2oue2ye ns svat] e>4jduut 0359 amb 0315) “591 “upiintsa spuu So} ap oaaiusdur un “1oud1,\ UOqION, OUCDUD O| aiquiou {q ‘soue 294p soun ap aiuauiepeunixosde eunep ofA) TWNIE FINAL El-hombre pensaba que:habia iugares que se conservaban, pero también creia.que su accién tenia que ver con la conserya~ ci6n de ese order. Durante mucho tiempo creyé que sus ritos, sus ceremonias —el ‘emperador abriendo, el surco de-ia prima~ vera, las danzas de fa primavera, que garantizan fa fecundidad de Ia naturaleza—, sus acciones ordenadas y. significativas —acciones en'el verdadero sentido, el de una palabra—,-eran indispensables’ para el mantenimiento de las cosas en su lugar. ‘No pensaba que lo real se desvanecerfa si él no participaba de esa forma ordenada, pero pensaba que fo real se alteraria, No pretendia hacer Is ley, pretendia ser indispensable para la per- manencia de'lz ley. Definicidn importante, porque en verdad salvaguarda pesfeccamente el rigor de la existencia de lo real. El limite: fue franqueado cuando el hombre se percato de que sus ritos, danzas ¢ invocaciones,’en verdad nada tenfan que ver con ese orden. {Tiene raz6n°0 esti equivocado? Nada sabe- mos de esto. Pero es indiscutible que ya no poseemos la antigua conviecién. Desde ese momento nacié.la perspectiva de la cien- cia exacta A partir det momento en que el hombre piensa que el gran réloj de la natursteza funciona solo, y que sigue marcando la hora hasta cuando'ét no se encuensra ahi, nace el orden de Ia ciencia, El orden de | estriba en quey de oficiante de la nacuraleza, el hombre ha p see Su oficioso. No la gober- nara salvo obedeciénd cer caer a su: amo bajo su_dependencia sirviendole bien, Sabe que bx naturaleza podri acudie exactamente a la cita que él le dé. gPero en qué consiste esa exactitud? Precisamente, en el encuentra dedos tiempos en fa nacuraleza. Hay un reloj muy grande que no es otro que el sistema solar, reloj natural que hubo que descifrar, y por cierto fue éste uno de los pasos mas decisivos en ln consticucidn de la ciencia © el hombre también debe tener su reloj, un reloj mis pequeiio. 2Quién es exacto? :La naturaleza? cl hombre? No es seguro que In naturaleza responda a todas las citas. Claro esti que ko natural puede definiese como aquello que ces- Tt PSICOANALISIS Y CIBERNETICA ponde al tiempo de ia cita, Cuando el sefior de Voltaire decia que lz historia natural de Buffon no era tan natural, queria de- cir algo asi. Hay alli una cuestién de definicién: Mi prometida acudesiempre a'la cita, porque cuando no viene, ya no la llamo «mi prometidas. ¢Es el hombre el exacto? ¢Dénde esta el re- sorte de la’exactinid, sino precisamente-en-el ajuste de los re- lojes etre si? ‘Observen que el reloj, e reloj riguroso, solo existe desde la época en que Huyghens consiguié fabricar el primer péndulo perfectamente isécrono, 1659, inaugurando asi el universo de le precisién —por’ emplear una expresién’ de Alexandre Koyré—, sin el cual no habria ninguna posibilidad de ciencia verdaderamente exacta. aDénde esta la exactitud? La exactitud esta hecha de algo que hicimos descender en ese péndulo y en ese reloj, a saber, cierto factor tomado de cierto tiempo natural: el factor g. Uste- . des fo saben, se trata de la aceleracién provocada por la gravita- cidn, 0 sea, en definiciva, una relacién de espac npe. Este factor fue revelado’ por cierta experiencia mental, ern- pleando el término de Galileo, es una hipétesis'encarnada, en un instrumento. Y si el instrumento esti hecho para confirmar la hipétesis, no hay necesidad alguna de hacer la experiencia que él confirma. ya que, por el solo hecho de que funciona, hipétesis queda confirmada. Pero alin es preciso regular este instrumento segiin una uni- dad de tiempo. Y la unidad de tiempo siempre es tomada de lo real, se refiere siempre a lo real, es decir, al hecho de que éste vuelve por algiin lado al mismo lugar. La unidad de tiempo es nuestro dia sideral, Si consultan ustedes a un fisico —tomemos, por ejemplo, a Borel—, éste les afirmari que si en la-rotacién de Ia tierra, que rige nuestro dia sideral, se produjera lentificacidn’ insensible péro no inapreciable al cabo de cierto riempa, actualmente se capaces de poner en evidencia, dado que regulamos la divisiGn del tiempo con- forme a ese dia sideral que no podemos controlar. Esca reflexin apunta a hacerles sentir que si bien medimos or ofpe eaaos as ype-anb usyapy ‘oursep ne yp uo 3799] uatquim, «saedntourans: as epnip uls_zeqoad.e ea. zeze ap ofan! |p: U as ap sEnop pp Rez ap jena won 1g SON Zepeutuutya aoazed isp opoiunousia: 4 2uan aaqu jp aagieto2 pnb ua?.caages e:Yoprsed. oy aonb “sono ey 2p 20299 Lou mnbe sou Ne Gezerap:ofon| [9 usvanb opuais“pepranatqnsioiut ¥] woo wo! “pjau eundje nspee aqpp anb asoyyfurw: ropupules euojouloy ‘eAno o8fe siquioy ja ¥>snq ‘euie||? “—esdesuo> 2j amb sojnopz> so} ua upiquier A—reze ap offan{ ja Uy “eansiqnssay Uo! “euppsoco ap uoldejas eun ey opnye anb So] r soon! sozoun soy ua ‘aig song “seze ap oftan! [> { sosioarp ura soduré> audits “ap eigejed eusstut vj anb yense> so ony “[eo4 somblend 9p pip “upsdsop ‘OSsii9p sovsosas sns uo epesapisuoo “russia e2zand B| J “easand e] ap e100 wf ‘so1jodouous soj ap ‘sauo}sTe0> se] ap ‘oan e] ‘esttgu0Dd epia ensonu ap sauorDHN§ Se EPO ¥ LIOID “yoo soani soy 3p e691 ej anb jenseo $9 ON “Teze 2p soflonl soy ap etouatisdxa vj ap eBuanosd oasp anb [ense> s9 ou X “TI? od optitisauos ayauiepunyosd yey 2s ats anbuod $9 ‘1q “wot [ap uorouare x] ap odue> je opeB2q] ey opipurase onwanou9 9p suo1seuquio> se] ap wUSID BIS “Dzquioy jap tiadso Uy oo ‘eonptuaqis ap eulio] ua opunW ONsonu UD eauasod as anb of 9p peptyeutdiuo pj oze[ua “e1aiu0dy eis 91qos “eIOYE A eonpuiaqy> sour ete] anb’oj uo eooquiassp anb ouueurg uopzo Jap uorseane su be] e Jopunn & ea setougsne < serpuiasasd. op. s4oj-sej ap epenb sq, A “eiauasozd yp & eraupsne x] ap uorpe)1s09 |». OWOL tua euapio 2s “Sojoquys so] ap opunUL [9 UD “JeaUaproae “esnyt0> soudu! 0 syll vypieU ey “eyoTeUiqutos-eIoUs!9 Jas v esed sor “auspu Sof ap-¥}ouat>-opIs eget saau01UD eased anb oj OPO] “ugisuieaso 9p"sap 40 ‘epeSnl ap wo!D0u Fj srvowerie% aud -ns anb opeuspso onnsiBai un uo ‘ors “s9pet ouion saieSn| Sol ‘>p worsediqios e] ap erouat> e[ 10d ‘opous a1so ap ‘epiminsas: so rein oursrut jp uo assesnuooua e aapana anb O| 9p DUE! YT ‘usuanspour tidosd ns © a1uajeainba oquaureoinso ‘sand ‘ode ap $9 8 ou 6 eBay anb of ap A ‘eB jap eres ag “Je CULO? o. Taint CIPTUNIWO ICH Sb . tb sod'séy tages ¥ ‘ayqeneas o8fe "dey “east “oad awuawiyeuorugauon sepeSnf ap a1sas ey 9p [Buy [> OpEzuE “je efeyy 2s_ou Senusty."ONUONDUD.Jop vapr'e] ap. 28xep spond anb sjduns.seur vus0} nf se-sepeSal ap-uigissons e: "epaued tun akitisucs ab sepeSn! 9p worsaans ey adusmuuayur as anb ws owmawrour opeuruitsiap uo stzods9 ap oypazap [p:suen-sopeBnt ian’anb oj ox¥ipawur ap sejjeq aquiaad aonb ap oysoiy jase ony ofp optinus jap trorouote ef e epustuioras as ezoqe[e jeosed ab oj ‘oonsuntse ofZuprn’[p s2/anb-euinbeur essunad eso az souist js ua oniuandua jap. ‘sopepriqised sep ap ours ‘seze jap ou Ofn2|p3 2 oulia2 kaiasasd 9 X “paot UB ‘oonzUREE ojnupin fo auqos edseq ap operen ja woo ‘vaynaar> syusut -eonupine euuoy eun ofeq exautd 23a sod aoasede sapepyg -eqoad ap ojns{y fa “toiq anb jeu spur opspuasduo> ey 2 3 fonoyeo un ‘Sex2exa seiouai se op o1uDrumIDeU je sauoUEAREpess 09 ‘asgeu & gzuauios viunBaid vise opeaiueyd sousgey 104 ss0y2eA o1urend luo sozeBnj soy 10d souowipsoiaiu! Sopot om0 ap O4>ICl ¢592 en 50359 uos gnb? :saqes ‘e800 eno vunSpe rrundozd Soup od pain ‘omatnnsus [p ‘sap s2 ‘sei2exo SePURzD Se] 2p pros ~bexa fj ap oauaurepumny 2asa opesopisuoo s9qey ap spndsoq, ‘01109 o8je oumnaito ap edadoda eun owoo-prEys2.A159 as upiquien ezinb & *eXadoda otuapuasdios eun owro> epnp Us piooalede odwon fop 191109 [p wo3 ‘sejnuti9} ap oxonbed un ‘seximn9{ senutno seun e [eos Oj 2onpox anb wfousy eis “]eD2 O| woo 19a anb o2od Anu ‘siuauyeuy ‘ouan urpisury ap <.wowaNy ap seuiasis So} uauunso. as anb jo ua o>yoquats oundont 13 ojstonpas sod ‘ojseutunja sod opeuruusar souoy awowesipaid ‘feat of uo o8fe tia anb ower. uo ‘ovua1u siaow! fp anb ef fodusan { eorett 9p 1s9p o1ainb towuorur ‘nour k PusteU! ap SOILD) Uo opesaudxa tas opoi anb ap ¥1> ~tiaSipxo esasanu eBay] apuop ye Sz “sojoquU!S ap OUNbod nur uouinu un uo asiinsaa e ondoyj eadeNo eIDUDID Esone pared epeuruuoiap anb sopusidios apand ou souormipucn sapea Uy “ouistul of 9 OU 198 0] wos orsedsa [> ipuasduyo> ey 26 anb anb ‘odwan uoa oduion [a soupait “0 a TWNIE FINAL gue le es propio, més ain, diria, cyando no tiene a nadie en- frente, 6 or ie . in «Les hablé-derla convergencia de todo el proceso hacia un simbolo binario; hacia’ el hecho. de que cualquier cosa puede escribirse en términos de 0 de 1. zQué hace falta aun para que en el mundo surja algo que llamamos cibernética? Hace falta que esto funcione en lo'real e independiente- mente de toda subjetividad. Hace falta que la ciencia de los Ingares vacios, de los eneuentios como tales, se combine, se cotalice, y se ponga a funcionar sola. Qué es preciso para esto? Es preciso tomar algo en lo real que pueda soportarlo. El hombre siempre buscé unir lo real al juego de simbolos. Eseribié cosas en las paredes, imaginé in- Clusive cosas, Mane, thecel, phares, que se escribian solas en las paredes, puso cifras en el sitio donde’se detenia, a cada hora del tia, fa sombra del sol. Pero, finalmente, los simbolos siempre quedaban en el lugar donde estaban destinados a estar. Sumer- gidos en ose real, podia creerse que no eran mis que stu marca~ ciéa. La novedad esti en quese les permitié volar con sus propias alas. Y esto gracias a un aparato simple, comin, al aleance de seras muttecas, un aparato donde basta con hacer girar el picaporte: una, pur Una puerta no es algo, les ruego que lo piensen, totalmente real. Considerarla asi Ilevaria a extraios malentendidos: Si ob- secvan una puerta y concluyen que produce corrientes de aire, se la llevarin al desierto bajo ef brazo, para refrescarse. Largamente indagué en tous los diccionarios lo que queria decie esto, yna puerta. En el Liceré hay dos paginas sobre la puerta, que van desde la puerta como abercura hasta fa puerta 99 PSICOANALISIS ¥ CIBERNETICA como cierre de bouies mis 0 menos en-contacto, desde Ia Su- blime:Puerta hasta la puerta-plancada en las narices: si vuelve usted, le doy con ella en las narices, como escribe Regnard. Ya coritiauacién, sin comentario, Littré dice que-una puerta tiene que estar-abierta o cerrada. Esto no me satisfizo del todo, a pesar de sus ecos literarios, porque la sabiduria de las naciones me inspira una desconfianza natural: én ella se inscriben mu- chas cosas pero en forma siempre un tanto confusional, ¢ in- cluso es por eso.que ci psicoanalisis existe. Es verdad, una puerta tiene que estar abjerta 6 cerrada. Pero esto fu es equiv- lence. "Aqui nos puede guiar el ienguajc. Una puerta, mi Dios, se abce al campo, pero no se dice que se cierre al establo, ni a cercado. Sé bien que aqui estoy confundiendo entre porta y fores, que es !a puerta del cercado, pero no vamos a quedarnos ahi, y proseguimos nuestra medieacién sobre la puerta. Podria creerse que como he hablado del campo y del esea~ blo, se trata del interior y del exterior. Creo que seria un verda- dero error: vivimos una época lo bastante grandiosa para ima~ ginae una gran muralla que diera exactamente ia vueita a la tie tra; y si perforan una puerta, ¢dénile esté el interior y Eénde et exterior? : Cuando una puerta esta abicr es0'ee rosa, Se dice que una ventana ds ita, £2 bien curiose que cuando se dice que una puerta da a alguna parte, en general fs una puerta habitualmente cerrada, y a veces incluso conde- ‘A veces a.una puerta se la toma, y esteacto es siempre bas- ante decisive. Que una puerta les sea negada es algo mucho mis frecuente que otra cosa. ‘A cada lado de una puerta puede haber dos personas, ace- chando, mientras que no imaginamos algo asi respécto de una ventana. A una puerta se /a puede.derribar, incluso estando abierea. Naturalmence, como decia Alphonse Allais, esto es tonto y cruel. Por el contrario, entrar por la vencana pasa siet~ pre por ser un acto pieno de desenvolcura, y en todo caso deli gene: Dy a -tsaou1 ] 2iso of ab exed sexsaige upise seusand sop sey anb oStsasd s2 anb xevainap uapang -sejnuoy seno Arp “eapouo1 ¥f piso O} anb vied wasaige ps9 50 [9p Bun sousu je anb uod preaseg inby -sepaoaid seurand s ipiaoy | onda onda soiuspazaid seuond sop sej ap uoroisod ef unSas A ssoseo sousia us epeiiaa o eusige preisa ‘ojduiala 10d exiond euzoio: tun onb ‘oyptides onsans e “eioye soparsn UexD199¢{ “epeniaa 0 eussige ‘quay somapod ruand eno exeg “euiaige vuignd eun sono soj ua ‘epelia> vuiond eun sosout turd sop soj uo :eusond eun vied sosea nena sowoua mby VOILINUAOID SISTIVNVODISE oF “soure ap.ofan{ ours -tpsag ou EX anb safeiuow ap ausas eun-sod epeu “ap1o uorooe ey ‘syuaurepruyjapur ‘iqesssut sopod.e-uee [end eI augos aseq ej so ugrstreasD yj A “uoIStIEGS 1 uo}se[12s0-euni teteyy anb of weipuadus Jey “einige -as*zaa eno A pxexu39 9s'294 ENO A ‘einiiede ap opeiso up. upUIONS3]9 un sod eprenv-eas:oxerpauiut ap anb vied ausoro as" rurend F{ anb woo e1seq ‘gonq-paaf un ueurey, anbro| vas 0, ‘owisius 3s P opersaue9 up1nonput op ounans je A ooising| oxynostD je. SED -£15 “epeiao’sgndsap 4 ‘euaige spndsop & ‘epeiiao sgndssp K eupige sess onb auan anb -ouis ‘epesss9 0 -wusiqe se1s9 anb efuai-euand eun anb so on “d1qe 9s-‘e1919 as opuens) veuiaia as ‘sage as eusnd ej anb 29a eup) “s3u919 [ap A 05023" [ap ‘[e2 owrds upioejas ef ap wen as inbe anb ud usseday “sepeznousogio seuiond ap erouaisixa v] ap worouny uo ‘uoo94quiso’ as o uaduuin ts “pitt 95 ‘uesI919 3s 0 ud’ge 9s anb soundit> ‘Soxinasi> 3909}q, ~2159 aututiod sou ‘so1p as Owo> ‘pepioiio9[9 epey fp anbsod 53 ‘ouaquresuad As“ap' pepardoud opiais eiqey osquuoy J sosuo.uD vasey anb seyraezeur se] sepor uasey £ uezyeior ‘ueumns ‘sejos upjnojes anb seumnbyt ey 1g eaupusagis ef ap souoroezifpa4 sed esnia{uos e] ap viouai9 e soauoiUD ‘oLlsige Bis9 puns zsed ou aptiop sod A opvises risa opuens esed oso apuop aod o8e:“ouinaua ja vas 0 ‘o1so19 jp H9Sey ‘ono fe oun fo sOdsea Sop sof stonpax ajqisod any anb us owwawow jp ansed y auiai> jp Cossa08 jp opueznioon 1joquuts uopso jap*ezojeameut sod ‘so viiSnd ey pueda ef onb feUsUANSUE UOIUNy ruNsILE ey a{duins ou euiond e] ‘uorseunxoude exouind eun uo ‘Isy “euan> sousep wis eusond wun sod sesed sowiajos anb senuatus ‘opes9q, TENE FINAL Hota aa Formula 2 Tercera formula, que ofrece indudable interés. Aqui dectetan que Ia tercera puerta no estara abierta sino cuando lo esté une sola de lasdos. ed codo esto? Lo.que se nos acurra, La Kérmula formula 2 tiene wgualmente una interprecacién légica, y como su ley se confunde con fa de fa mult ces se la llama multiplicacion légica. Por tilkimo, la formula 3 es ‘a suma médule 2. Cuando saman 1 mas 1, en un mundo de noracién binarix esto da 0 y se llevan A partic del ayomento en que’se nos ofrece la posibilidad de encarnar en lo real este 0 y este. 1, notacién de la presencia y de th ausencia, de enearnarlo segtin un ritmo, una éscansion fun- damental, algo ha pasado a lo real, y nos preguntamos —tal vez © por mucho tiempo, pero en fin, mentes no desdefal hhacen— si tenemos una maquina que piensa, Sabemos bien: que esta miquina no piensa. Somos nosowros 2 lo que se le dijo que AoA PSICOANALISIS ¥ CIBERNETICA eA perwsara. Pero si bien la miquifia no piensa, esta claro que no- sottos.mismos tampoco pensamos en.el momento en que hace- més una operacién. Seguimos exactamente los mismos meca~ nismos que la miquina. Agui lo importance es percatarsé de que Ia cadena de com- binaciones posibles del encuentro puede ser estudiada como tal, como un orden que subsiste en su rigor, independiente- mente de toda subjetividad. Con la cibernética, el simbolo se encarna en un aparato, y no se confunde con éste, pues el aparato no es mas que su so- porte. Y se encarna en él de una manera literalmence trans- subjetiva. Tuve que operar por caminos que pueden resultaries lentos. Pero es menester que los rengan mentalmente presentes para comprender el verdadero sentido de lo que nos aporta ia ciber- nética, y en particular la nocin de mensaje, 2, que siempre ticne do. El mensaje cibernézico es una serie de signos. Y toda serie de siginos se reduce a una serie de 0 0 de 1. Por eso denominada unidad de informacidn, es decir, ese algo por el cual se mide la eficacia de signos cualesquiera, siempre se vin- cula con una.unidad primordial llamada twclado, y que simple- mente noes mas que Ia alternativa. - El mensaje, ert el inserior de este sistema de simbolos, es to- mado en una red banal, la de la combinacién del encuentro 50- bre la base de una escansién unificada, es decir, de un 1 que es la escansién mism: . Por otra parte, Ia nocién de informacién es can facil de en tender como uno de los pequefios cuadros que les he hecho. 1s “ojoquas waquyed e] ap opnuas Spitrd tignquip-so o8anés exoye anb of x “easayiteuu as jp ap sgaen 2 dnb eoyOquMS-UgIuny e] ua aauoUrestoasd X opruas [a ‘opnuas quo a ‘souwssng apuop ‘opnuas ns auan.anb ‘0: 2p sbii9p sg “esiGoyap uonsand eun so:ou OueWINY OsINaSIp [oP ‘opipes Ope sears onb ap oupay j> ua ‘auaurestoaad “eseq 9s opo2 ‘Sisipueooisd pq"-ou anb oBany apsagy {sexeauis’ ap soyfey Soy op vsnvdiv.ojgs?‘ounduiy “oinduir osinosip un'so osinasip ng 4s0N0S0U & aBLiIp as anb oueunTy orains ja ua 2 nb soursun nb wos? gseistjeue ‘sonosou esed o1so eaxtudis and? “sa[e1 owios sopitisouos eA upiso os[ey o] & oxpeps2A o} ‘pata a1s9 ug “pepasjes uespua8uo UorsetesBosd ap sole} so} olaq “Saiuapisse O[gs uos ‘sqi0i49 O[9s Uespuadua sixeiuis ap solJ2y Sor] “staeiuts ap soypey anb spur ‘euusram js ua ‘sep ed apond vis “epeandap spur eussoy ns ua ‘snd ‘ojoquiys je inbe apy Zophuss un-so ek anb‘eind exadsa euioip ua ‘apap $9 ‘pepijiqisod ap uorsou 2 ua exesuessap ou 1s 1a93;quiso eLpod 0] 38 6ui9? “ofan! ja us eX exso euinisis jap c1uaurepuny [3 “opeyjnsaz oat eysaaj 28 jye anb £4 -uoiap 9s onb soueuruisisp apap ound [> wa auanap 25 Ig ‘oxsiaaid souioy anb of ow09 esaza1ur sou anb of ores ou DIP sq ‘typ ap sowreradso anb oj eas ou anb epeu ayes ou eumbyus yf ap anb ua viso eqonad ry ‘oantunsd ofenSup] a1s9 ap s0101U! jp uo.opiauas ja aonpostut ‘ojos 1s sod fanb ja oueuiny o2s>p jp $9 anb s1oap osoanBus atuoureanjosqe so ou foiue2 0] 40g “epeiuoiio aiduipis risa upisanpoud rasp upiquiea ‘9 4 | souanbad so} ap souoiseuuoysuen se] ojjoszesap opuena ‘eloy teu aagos oqu2sa opuend rerife> x] ap auouajdums exen 25 oo dnb o1uswerz9psid uarisiape ‘punbeuw o8tp opuens x “opnuas opeunussiap dn eis euinbeu e] anb ostsoad so ‘strewuis eun unos auorury anb eteg “soptauatio souls ap ousas eun as anb outs ‘souls ap atios eum vas anb owuauzejos ou osinazd so afesuDu vas alusuotu fo onb vsed anbsod ‘opnuas eiquied e] ap soprucs 0] S0po2 us ou siuatueanag ZOp!yUDs ap asef> eunduTU auaH OU ‘buibeur ef da ejnout> onb 0] opot anb sap opand as 01g? “ses09 se] ap aured ues van esed oanBas s9 o1so ose> opor ug “opnuas TAIT AARTTaTA T CIRPVAIWAATEH 20 os de souainb sonosou sowos onb a[qepapmt sx ..@524qWOY SO] 9p O3sap [a 10d epenqey.“epeTq -od aso eonupuiss ef anb.sowancy? goueuiny opnies ns “feu 20UND dpluaruos ns ‘pepanBigure ns oo sowelsueus anb ses9 ‘seyaaauos senduaj se] 238 0 ‘eonuyuias vj so anb? ‘ssouoaug “shxeauts eum ¥ [eas O] eze[UD anb eso eNO UDdeH OU SeIDEXD se1oua1p sef dnb. apreuano sours soli anb s9 uorouny ns & ‘1x ~¥iu1s bf ap eouaD etin so eonpUIDQD er] “woRUPIUaS.e] anb sox ue avsima sneauts ej ‘eansodsiad vise ua ‘souruuips sono ty “seuinbeui se| & seot8o| satiowsesado ienas9x9 sopaoey soumpod oso sod X ‘spxvwuis van aquawesio2id_uos sospend $0189 anbiod ‘ozuatuod je opep F1s9 o1s9 opor O19 'sbtequis Bj ‘esgesBouo vj OOD Soper sviisoD saagod uesznponut 28 anb osipoid so eozeu afenup| |p anb eieq “|eseq owt>uio]> 2189 © Ottton ua euapsO as afenBusj Soueuseyy anb of pol, “ugiperouasayip Yj & udiq Seu! vnunde aidwais « ‘owratnessowe go epeifop 28 ou-osad ‘exusus ne ou anb ud sosea senuosus uejipod anbaod ‘squsurie oad ways aonb ofp ony “¥isuD19}1p as uOLDejaatusop vy 92019 UOIDELE ~10ju1 ¥] anb eprpau e ‘sapepy|iqisod ap ojnajz> jap & afesuout [Pp uapio p uy -egpepatussp op upiejendy wun op opnuas jp sadwiois uondis sofeinieu £ sosnptiioua souswouss 507] auo}9019 opnuas un ta epyduund jasia 9p UgIDeID ~uai9}Ip bun opronpoad ey as sopepyigisod situ us anb e: oasy “2/1 ‘sop 2aqos peprliqisod eun oun “vansod so 16 “peply iqisod vunSuyu epanb ous ou ‘eaineSou so 1g “eayona eun opefint eaey A anb urguodng +7; ap ezueiodsd eun ofua ozuatui -09 je anb voyrudis orsg] “svued vied seamnsod sepeSnl sop sv souai onb o8191 :4se e199] as anb ‘orpend axso ap sourerseg [p sour ooc- o-o- cone TYNE FINAL Aqui incerviene un hecho inestimable que fa cibernética pone en evidencia: hay algo. que ‘no se puede. eliminar de fa funcidn simbdlica del discurso humano, el papel, que'en ella desempeia lo imaginario. Los primeros simbolos, los simbolos naturales, salieron de una cantidad de imagenes prevalentes: la imagen del cuerpo hu- mano, la imagen de unos cuantos objetos evidentes como el sol, Ia luna, y algunos otros. ¥ esto es lo que confiere su peso, su resorce y su vibracién emocional al leaguaje humano. Este imaginario, ges homogénco con lo simbélico? No. Reducir el psicoanilisis a la valorizacién de estos temas imaginarios, a la coaptacién del sujeto a un abjero electivo, privilegiado, preva- lence, que da el méduio die fo que fiaman, con un término ahora de moda. relacién de objec, es pervertirlo Si algo pone de manifiesto la cibernética es, sin duda, la diferencia entre el orden simbslico radical y ef orden imagina~ rio. Ain hace muy poco tiempo un cibernético me confesaba Ia extrema dificultad que presenta, se diga lo que se diga, traducir cibernéticamente las funciones de Gescalt, es decir, la coapta~ cién de las buenas formas. Lo que es buena forma en la nacura- leza viviente es mal bélico. Como se ha dicho con frecuencia, el hombre inventé la rueda. La rucda no esti-en Ia naturaleza pera es una buena forma, la del cireulo. Por al eontrario, en la nacuraleza no hay rueda que inscriba la huella de uno de es0s pt 2 de sus circuitos. No hay cicloide en lo imaginario. La cicloide es un descubrimiento de lo simbélico. Y mientras que muy bien puede ser hecha en una maquina cibernética, da el traba mas grande del mundo, salvo haciéndolo del modo mas artifi- | hacer responder un eiculo a un circulo a través del dia logo de dos méquinas. Esto pone en evidenc’ el de lo imaginario y el de to simbélico. Hay una inercia de lo imaginario que vemos intervenir en el curso del suieco, inercia que enturbia este discurso y hace ao me de cuenta de que, cuando le deseo el bien a alguien, os en cada, In esencial distineién de dos planos: 403 PSICOANALISIS ¥-CIBERNETICA te deseu ct cuando creo amarme, en ese:preciso momento:amo a.otro. Es precisamente el ejercicio dialéctica:del.andlisis’elique:tiene que disipar esta confusién imaginaria, restituir al discurso sursen- 0 de discurso. Se trata de. saber si lo.simbélico‘existe como:tal; 0 si lo cudacs fo amo, os Puesto que ademas, a teavés de las avencuras dé la historia, todos fos sentidos se han acumulado desde hace largo tiempo tn el lastre de la semdntica, zse teeta de seguir al sujeco en el sentido que desde este momento ‘na conferido-a su discurso, por cuanto sabe que hace psicoandiisis y.que el psicoanilisis ha formulado normas? 2Se trata de alentarlo a portarse bien, a convertirse en un verdadero personaje Megado.a su madurez instintiva, salido de los estadios donde domina la imagen de determinado orificio? Se erata,-en el andlisis, de una coapta- cidn a esas imagenes fundamentalss, de una rectificacis facién en términos de imaginario, o-bien de una sentido en el discurso, en esa continua: i sujeto esti embarcado? Aqui es Freud puseia hasta el mis a do ese seutide del sentido que hace que una de sus obras, Lo: tres cofrecitas por ejemplo, ge lea como esevita por un adivino. como guiada por un sentido propio del orden de la inspiradidn poética, Se trata de saber si et anilisis proseguird, si o no, en el sentido freudiano, buscando no lo inefable, sino el sentido. {Qué quiere decir el sentido /'El sentido consiste en que el ser hhumano no es el amo de ese len’ suaje primordial y primitivo, Fue rrojado a él, metido en el, esta apresado en su engranaje. Bl origen. no lo conocerads, Se nos dice, por eiemplo, que los ntimeros 8 uimeros el hombre encra nel ni 40} wb 6661 AG:o1nat-ad. zz “opejgey ex anbaoi! vas onb ‘aps v an Say 498-04 [> anb so ootjoquirs osodoad jap yess fx !O1UaTHNDOYODAA [> UP OU oypajspes 208 aparid ou oypaysties sos exed aispsuy anb, OT 1298 [2 UOD 495-04 Jap WOIDEpD bp] rouistus oat}oquuts wapzo fa eptiny anb eyjanbe ayyauesto21d 5 oowjoquiys wapio aso woo aiquiag jap ;euouEpHT HOIEpaN ey “aos epuewwop & ‘opuonsisur ‘iqe asdurats visa opruutdat of 0194 -oxsiva ou “opesaidxe so ou anb o8pe anb ap epnp. key ON -ugisasdas e ua.eyesn as 059° acq “optpuadisns aooueutiad odwon e fay] ou anli o} & ‘epia ation upssueasa bf ‘Ouistu. 0] apsons Ou aiquuoY Iz Uy “epet v>iputatas ou “puawjduis ‘929 oduon e eBoi] ou euinbew eun Us anb o7 “optus ‘opesaidxs $9 ou-‘pnout ‘eyosta Sou ‘19200093 9549%Y anb auaH anb o| osD4{ “49900994 sisoe4j anb atian aaquioy [ap o8je anb 0359 op of “euiBeuy souorpequasoidas se] ap anBunsip 2s anb Suisyoquits oanuutid un ua ‘sosouinu so] ap ucysaz0ad ¥] uo 405 ns opor sod opiiowosdwos so aiquioy {q “p225eq worINy-soantumrd S249 -ttioy So} anb auodns as ou ‘ofseqra\tzs X ‘oasaauiozed [ap 59 “eruowoja seamonanso use|] Sey ssnesg-U.9°] 9pne|D) “HeOHSD A seoqsej tied upsuuos anb seanpumiew'souoroeurquion Seustt se] ® 299paqo einijno ef ap Wapso fe PzopesnreU B Ip WOp2O [2p aaquioy [ap osed [3 “souo!>euiquio® stis ap orpaus rod eurod vat nb £ extanut as |p [eno of ua ofje defy “esec ns ua oul ynbe so ou aiqiuoy fg “sopesacseur sousetop onb avon efopesed ey “squue aoozede 129 o1ouipU fp ‘uEUUYE of au! sersinBUNY so] OBsequD WIS 2] ep worpezrued10 1p-ugisa20id ¥| 10d re A einbaesol { uapso ouls s2 ou anb ‘pepny 2[ ‘seiauopaoaud ap uapio a ‘esor8yja3 £ WNIT

También podría gustarte