Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
lgebra
Superior
Los Nmeros
Seccin 1
Nmeros Complejos
NMEROS IMAGINARIOS
La matemtica ha definido cuatro operaciones fundamentales ente los nmeros: suma, resta, multiplicacin y divisin.
Como vimos en la seccin anterior, la resta no es6. Nmeros imaginarios
7. Nmeros complejos
8. Forma polar
9. Multiplicacin y divisin en forma polar
Si estuviramos interesados en resolver una ecuacin de segundo grado de apariencia tan simple
como:
Como recordar el lector (+)(+)=(+) y (-)(-)=(+), esto quiere decir que al multiplicar un nmero por
s mismo siempre obtenemos un resultado positivo;
Ahora, observe el lector, el producto de dos nmeros imaginarios s puede dar un valor negativo:
i 2 = i i = 1
x x = x 2 = 1
i=
Como ya se coment, los nmeros imaginarios heredan todas las propiedades de los nmeros rea-
x2 + 4 = 0
x=
4( 1) =
Ejemplo s 6
4i 2 = 2i
2i,
17i, i, i .
2. 5i 7i = 2i
3. 6i 4i + 3i i = 9i 5i = 4i
1. 2i + 3i = 5i
4. 2(3i) = 6i
5. 5(4i) = 20i
6. (2i)(4i) = 8i 2 = 8(1) = 8
7. (5i)(6i) = 30i 2 = 30(1) = 30
8. (i)(2i) = 2i 2 = 2(1) = 2
i
=1
i
NMEROS COMPLEJOS
i2
10.
=i
i
4i 3
11.
= 2i 2 = 2(1) = 2
2i
12i 5
3
3
12.
= 2 =
=3
7
4i
i
1
13. (3i)2 = 9i 2 = 9(1) = 9
14. (2i)3 = 8i 3 = 8i(i 2) = 8i(1) = 8i
i + 5i 8i
2i
15.
=
=2
2i + 6i 5i
i
i 3 + (2i)2 + 4i 4 (2)(3i) i(i 2) + 4i 2 + 4(i 2)(i 2) + 6i
16.
=
(2i)3 + i 5 (5i)(2)
8i 3 + i(i 2)(i 2) 10i
narios
z = a + ib
con a y b nmeros reales.
Al nmero a se le llama la parte real de z y a b
la parte imaginaria:
a = Re(z)
b = Im(z)
Una cuestin a resolver es conocer que propiedades tiene este nuevo conjunto de nmeros, para
Suma y resta
1. Encontrar z+w:
z = a + ib
w = c + id
z + w = (a + ib) + (c + id) = a + ib + c + id
z + w = (a + c) + i(b + d)
2. Encontrar z+w:
z = 2 + 3i
w = 5 + 8i
z + w = 7 + 11i
3. Encontrar z+w:
z = 4i
w = 3 + 3i
z + w = (4i) + (3 + 3i) = (3) + i(4 + 3)
z + w = 3 + 7i
4. Encontrar z-w:
z = a + ib
w = c + id
z w = (a + ib) (c + id) = a + ib c id
z w = (a c) + i(b d)
7. Encontrar zw:
z = 2 + 7i
z = 3 + 4i
w = 5 9i
w = 2 + 5i
z w = (2 + 7i) (5 9i) = 2 + 7i 5 + 9i
z w = 7 + 16i
Multiplicacin
6. Encontrar zw:
8. Encontrar zw:
z = a + ib
z =1i
w = c + id
w = 2i 1
zw = 2i 1 2i 2 + i = 2i 1 + 2 + i
zw = 1 + 3i
8
z 2 = a 2 b 2 + 2abi
Conjugacin
11. Encontrar z:
z = 3 + 4i
9
12. Encontrar z:
z = 5i
zz = 16 8i + 8i 4i 2 = 16 + 4
z = 5i
zz = 20
13. Encontrar z:
Divisin
z = 2 7i
z = 2 + 7i
minador:
14. Encontrar z:
z = 10
z = 10
w wz
=
z
zz
16. Encontrar
w
:
z
w = 3 + 4i
z =2+i
10
FORMA POLAR
w
6 3i + 8i + 4
==
z
4+1
w 10 + 5i
=
=2+i
z
5
(r,).
a2 + b2
11
a2 + b2 =
z =r=
32 + 42 =
25 = 5
4
tan() =
3
= tan 1
4
= 53.13o
(3)
z = 5[cos(53.13o) + isen(53.13o)]
= arg(z),
0 < 2
z = 3 + 4i
12
tan() =
a2 + b2 =
02 + 32 =
9=3
= tan
4
2
4
= 63.43o
( 2 )
z = 4.47[cos(116.57o) + isen(116.57o)]
z = 3[cos(90o) + isen(90o)]
z = 2 + 4i
z =r=
a2 + b2 =
( 2)2 + 42 =
z =6
20 = 4.47
13
a2 + b2 =
( 6)2 + 02 =
36 = 6
a2 + b2 =
z =r=
tan() =
= tan
( 3)2 + ( 2)2 =
13 = 3.6
2
3
2
= 33.69o
( 3 )
z = 3.6[cos(213.69o) + isen(213.69o)
z = 6[cos(180o) + isen(180o)]
14
z 2 = r 2[cos(2) + isen(2)]
z n = r n[cos(n) + isen(n)]
Para la divisin:
z1 r1
= [cos(1 2) + isen(1 2)]
z2 r2
15
Ejemplo s 9
z = 5[cos(65o) + isen(65o)]
1. Encontrar zw:
z = 2[cos(20o) + isen(20o)]
w = 5[cos(70o) + isen(70o)]
zw = (2)(5)[cos(20o + 70o) + isen(20o + 70o)]
zw = 10[cos(90o) + isen(90o)]
2. Encontrar
o
z 3 = 53[cos(3(65o)) + isen(3(65o))]
z 2 = 125[cos(195o) + isen(195o)]
4. Encontrar z5:
z=
5
2[cos(45o) + isen(45o)]
5
z = ( 2) [cos(5(45o)) + isen(5(45o))]
z2:
o
z = 3[cos(30 ) + isen(30 )]
z 2 = 4 2[cos(225o) + isen(225o)]
z 2 = 32[cos(2(30o)) + isen(2(30o))]
z 2 = 9[cos(60o) + isen(60o)]
5. Encontrar z/w:
z = 6[cos(80o) + isen(80o)]
w = 2[cos(33o) + isen(33o)]
16
6. Encontrar z6:
z = 3 + 4i
Primero transformamos z a su forma polar:
32 + 42 =
|z| = r =
25 = 5
4
tan() =
3
= tan
4
= 53.13o
(3)
z = 5[cos(53.13o) + isen(53.13o)]
17
10
1. n = r
Resolver la ecuacin:
n
z =w
2. n = + k(360o)
+ k(360o)
=
n
Supongamos que
w = r(cos + isen)
z = (cos + isen)
z n = n(cos(n) + isen(n))
zk =
+ k(360o)
+ k(360o)
r cos
+ isen
)
(
)]
n
n
[ (
Sustituyendo:
n(cos(n) + isen(n)) = r(cos + isen)
18
z1 = 2[cos(210o) + isen(210o)]
1. Encontrar z:
z 2 = 4[cos(60o) + isen(60o)]
z=
60o + k(360o)
60o + k(360o)
4 cos
+ isen
(
)
(
)]
2
2
[
Para K=0
60o
60o
z0 = 2 cos
+ isen
(
)
( 2 )]
2
[
z0 = 2[cos(30o) + isen(30o)]
2. Encontrar z:
z 3 = 12[cos(150o) + isen(150o)]
z=
Para K=1
60o + 360o
60o + 360o
z1 = 2 cos
+ isen
(
)
(
)]
2
2
[
150o + k(360o)
150o + k(360o)
12 cos
+ isen
(
)
(
)]
3
3
[
Para K=0
19
Para K=1
150o + 360o
150o + 360o
z1 = 2.29 cos
+ isen
)
(
)]
3
3
[ (
z1 = 2.29[cos(170 ) + isen(170 )]
o
Para K=2
150o + 720o
150o + 720o
z2 = 2.29 cos
+ isen
(
)
(
)]
3
3
[
z3 = 2.29 [cos (290o) + isen (290o)]
3. Encontrar z:
z 4 = 81[cos(300o) + isen(300o)]
z=
300o + k(360o)
300o + k(360o)
81 cos
+ isen
(
)
(
)]
4
4
[
Para K=0
300o
300o
z0 = 3 cos
+ isen
(
)
( 4 )]
4
[
20
Para K=1
300o + 1080o
300o + 1080o
z3 = 3 cos
+ isen
(
)
(
)]
4
4
[
z3 = 3[cos(345o) + isen(345o)]
300o + 360o
300o + 360o
z1 = 3 cos
+ isen
(
)
(
)]
4
4
[
z1 = 3[cos(165o) + isen(165o)]
Para K=2
300o + 720o
300o + 720o
z2 = 3 cos
+ isen
)
(
)]
4
4
[ (
z2 = 3[cos(255o) + isen(255o)]
Para K=3
4. Encontrar z:
z 5 = 3 2i
Primero expresamos 3-2i en su forma polar:
21
3 + (2) =
13 = 3.6
3
tan() =
2
= tan 1
2
= 33.69o
( 3 )
3 2i = 3.6[cos(326.31o) + isen(326.31o)]
z 5 = 3.6[cos(326.31o) + isen(326.31o)]
z=
326.31o + k(360o)
326.31o + k(360o)
3.6 cos
+ isen
(
)
(
)]
5
5
[
Para K=0
326.31o
326.31o
z0 = 1.29 cos
+ isen
(
)
( 5 )]
5
[
z0 = 1.29[cos(65.26o) + isen(65.26o)]
Para K=1
326.31o + 360o
326.31o + 360o
z1 = 1.29 cos
+ isen
(
)
(
)]
5
5
[
z1 = 1.29[cos(137.26o) + isen(137.26o)]
22
z4 = 1.29[cos(353.26o) + isen(353.26o)]
326.31o + 720o
326.31o + 720o
z2 = 1.29 cos
+ isen
)
(
)]
5
5
[ (
z2 = 1.29[cos(209.26o) + isen(209.26o)]
Para K=3
326.31o + 1080o
326.31o + 1080o
z3 = 1.29 cos
+ isen
)
(
)]
5
5
[ (
z3 = 1.29[cos(281.26o) + isen(281.26o)]
Para K=4
326.31o + 1440o
326.31o + 1440o
z4 = 1.29 cos
+ isen
(
)
(
)]
5
5
[
23
11
FORMA EXPONENCIAL
Los matemticos no se cansan de encontrar relaciones entre los nmeros, en el siglo XVIII
Leonhard Euler descubri una interesante relacin entre la funcin exponencial y los nmeros
complejos:
e i = cos + isen
Con ella podemos escribir un nmero complejo en
forma muy compacta:
z = r(cos + isen) = re i
z = re i
Pero lo mejor es que esta expresin obedece to-
1. a ma n = a m+n
am
mn
2.
=
a
an
3.
m
mn
(a ) = a
4.
m m
(ab) = a b
5.
a
am
= m
(b)
b
1
m
6.
=
a
am
7.
a = (a)
1
n
24
cos() = cos()
sen() = sen()
e i = cos() isen()
Ahora podemos encontrar el conjugado de z.
z = r(cos + isen) = re i
z = r(cos isen) = re i
Todo esto puede parecer muy complicado pero tie-
Ejemplo s 11
1. Encontrar zw:
o
) (13e
i37o
zw = 195e i99
) = (15)(13)e
i62o
2. Encontrar z/w:
o
z
1.25e i18
1.25 i(18o5o)
=
=
e
( 0.25 )
w
0.25e i5o
zw = 5e i13
i(37o+62o)
25
3. Encontrar z7:
o
i33o
z 7 = 529.86e i231
17e i75.96
Elevar a la 6:
z = ( 17 ) (e i75.96 )
6
6
z = 4913e
i455.76o
4. Encontrar z6:
z = 1 + 4i
Primero transformamos z a su forma polar:
z =r=
tan() =
12 + 42 =
17
4
=4
1
17[cos(75.96o) + isen(75.96o)]