Está en la página 1de 20

Empresa Chikí

ta un publikashon di

Kámara di Komèrsio i
Industria di Kòrsou

No ta bèrgwensa, sino un muestra di Su meta ta pa informá i

madures pa buska asistensia di afó eduká empresario chikí


pa e por sigui kontribuí
Den terminologia mas dèftu awendia ta yama nan ‘consultants’. Tòg nan ta nada mas ni ménos ku kon-
seheronan profeshonal ku t’ei pa – sea kontra pago òf no – duna otro hende òf un instansia yudansa na desaroyo
ku konseho i tep pa logra drecha nan resultado. En efekto, ta riba kasi tur tereno por buska konsehero ekonómiko di Kòrsou.
– no nesesariamente semper mester paga pa e servisio aki. Tòg no ta tur ora mester akudí na un
konsehero profeshonal, ounke ku por sierto esaki no ta nifiká ku un konsehero profeshonal mes no
por ta un empresario ku ta brinda un servisio. Un empresario ku un eksperensia vasto i ku a proba su
mes kaba, tambe por sirbi komo konsehero valioso pa otro empresario. Ke men, konseheronan tin de
Redakshon:
sobra, tambe na nos dushi isla. Ta na abo komo empresario hóben òf nobato pa buska esun ku mas
ta kuadra ku loke abo ta buska. Un tim di Kámara di Komèrsio
huntu ku diferente kolaborador
Pa e edishon aki di Empresa Chikí nos a kompilá diferente sorto to konsehero, esta consultant, ku den
nos merkado relativamente chikitu por asistí e doño òf gerente di un empresa chikí òf mediano ku un ke
otro rekomendashon riba un seri di tereno spesífiko. Tin konsehero riba tereno di teknologia informativo Aviso:
i komunikativo (ICT), di coaching, di kuminsá i fortifiká negoshi, riba tereno di kon manehá i sigui siña
Spotlite Productions
halsa bo konosementu di asuntu di negoshi, di maneho di rekurso humano, di promoshon i publisidat,
etc. etc. Tin hopi tereno mas ku por yuda e doño òf gerente di un empresa chikí. Bo por pensa riba Farley Lourens
tereno di salú, di seguridat na trabou, di belasting, di konstrukshon, di farmasia, den abogasia, den
Telefon: 461-0907
diseño – kasi no tin fin na e lista aki.
Telefon: 510-8284/560-8284
Por lo general, si ta trata di un konsehero profeshonal, el a funda un empresa ku e mes òf ku mas E-mail:
hende na kabes ku a spesialisá den sierto direkshon di tal grado ku nan por ofresé nan servisionan na
otronan pa logra mihó resultado ku nan negoshi. Den mayoria kaso nan mester a demostrá nan abili- info@spotlite-productions.com
datnan un kaminda pa otronan por a tuma nota di nan te pa nan pone nan konfiansa den e empresa
di konsehero aki. Konfiansa ta un palabra mágiko i klave den e relashon aki, pasobra na momento ku
Kompaginashon i imprenta:
e konfiansa no t’ei mas, no tin niun base mas pa e konseho aki. Al kontrali. P’esei e konsehero mester
perkurá semper pa krea e konfiansa ku su kliente i pa sigui mantené esaki, sino no tin ‘repeat business’ Drukkerij Amigoe
di e kliente en kestion.

Pa bo buska un konsehero pa duna bo un man den un ke otro materia, e por ta pa algu di korto tempu Kordinashon:
òf ku ta ripití mas bes. Importante pa e konsehero mustra su balor agregá pa e kliente, sino no tin niun Intermediate N.V.
sentido pa e akudí n’e atrobe na un otro oportunidat. Ke men, si e saka djus na mal manera, ta un
okashon so e ta haña. Un siguiente biaha e kliente ta bai pa e kompetidor. P’esei tambe no ta kumbiní Telefon: 737-1070
e konsehero pa kobra sumanan astronómiko – e kliente mester sa ku loke ta kobra ta real i realístiko i
ku finalmente e ta logra e metanan di e kliente – no di e konsehero! Ta tarea di e empresario pa e vigilá
Tur derecho reservá ©
tur ora bai si e aktividatnan ku el a pidi e konsehero pa yud’é ta kuadra ainda ku su ophetivonan – sino
ta keda n’e pa e pone un fin na e relashon. Anto si e mes a siña pa atendé sierto tarea e mes, e no tin
mester di bai bèk pa e konsehero tampoko.

Sinembargo, tin den sierto sírkulo e pensamentu eróneo ku bo ta mustra bo debilidat ora bo bai buska
bo refugio na un (ofisina di) konsehero. Ta manera bo a faya. Laga nos ta franko. Nan no por ta maes-
tral riba tur tereno. Ironia ta ku e konsehero riba un tereno na su turno lo mester akudí na un konsehero
riba un otro tereno ku e no ta tantu versá riba dje. Asina e konseheronan ta kompletá otro. Ta husta-
mente un muestra di madures si ta hala un konsehero eksperto aserka pa durante sierto tempu òf un
enkargo spesífiko no pone muchu preshon riba bo mes i bo empleadonan, pero pa laga un eksperto
riba sierto tereno hasi un tarea di moda ku bo negoshi ta sigui drei normalmente. Ke men, tanten ku bo
por paga p’e, no ta niun bèrgwensa pa den bes en kuando, riba tereno ku abo no ta tantu versá aden,
pidi otronan bin yuda bo – tanten e ta pa bon di e negoshi.

2
Bou di guia di e ofisina di ActionCoach:

Seis paso pa hiba negoshi mihó


U
n empresa ku ta kana bon sin ku e
doño ta presente, sigur ta un empresa
sano. Esaki nos por a konkluí for di
e seminario di ActionCoach pa empresario i
otro interesadonan. E seis pasonan pa hiba
un negoshi mihó, tabata e tema prinsipal ku
nan a trata durante e seminario organisá pa e
ofisina lokal di ActionCoach.

tene kuenta ku merkadeo kaminda sistemanan ta


no ta un gastu, pero un keda implementá den tur
invershon. For di kada flo- nivel di e kompania. E
rin ku invertí, ta drenta empresario ta sòru pa
mas florin den e negoshi. efisiensia esta hasi mas
Aki ta di vital importansia ku ménos. E nivel aki
pa tèst i midi e esfuerso- ta duna e doñonan hopi
nan di tur merkadeo.

Nivelá (leverage): esaki página 4 >>>>


ta e di tres nivel/paso,

Arnout Druyvesteyn i Janine Lie-A-Kwie


ta haña nan sertifikashon for di man di
CEO Brad Sugars di Action Coach.

E aña aki Janine Lie-A- konsistente segun tempu


Kwie huntu ku su kasá ta pasa.
Arnout Druyvesteyn a E definishon di un negoshi
lanta ActionCoach. Mane- serka ActionCoach ta un
ra e nòmber mes ta bisa, negoshi ku ta hasi ganashi
nan ta konsehá empresa- i ku ta traha sin ku bo t’ei
rionan pa yega na e mihó presente”. P’esei husta-
manera pa un empresa mente e 6 pasonan, ku
sano. ActionCoach ta un ta e trapi pa kada empre-
empresa ku ta pertenesé sario.
na un kadena di empresa
rònt mundu. Na febrüari E seis pasonan pa logra
di e aña aki nan a kum- resultadonan grandi ta:
pra e frankisia pa por tin
e empresa aki na Kòrsou Liderato (mastery):
tambe i pa asina nan por Esaki ta e promé nivel
dirigí empresanan rònt pa konsentrá riba e loke
Karibe. ta fundamental pa yega
na un bon negoshi. Ku
Kon pa hiba mastery e doño ta tuma
un bon negoshi kontròl. Ta e promé paso
E empresario viktorioso pa ta sigur ku e negoshi
ta unu responsabel, ku ta tai logra ganashi i produk-
duna kuenta i rason i ta tividat ku sufisiente infor-
propietario. Esun víktima mashon pa tuma desis-
ta esun ku ta akusá otro- hon grandi.
nan ta buska esküs i ta E empresario ku por
nenga tur kos. E empre- dominá esaki ta esun ku
sario ku ta riba e liña vik- sa di kita káos for di su
torioso ta esun ku sigur ta negoshi.
riba e kaminda korekto,
miéntras ku esun bou di Niche: Esaki ta e di dos
e liña ta den un direk- nivel i e ta bai riba krea
shon robes komo doño di sufisiente moveshon
empresa. di sèn pa e negoshi su
operashon. E empresario
E terminologia di e 6 ta sòru pa e tin un bon
pasonan a proba nan mes negoshi den un merkado
i ku ta progresivo. Ta un ku no tin kompetensia den
aserkamentu paso a paso preis. Un empresa ku ta
ku ta yuda empresanan sòru pa e ta úniko den
pa ta kla den nan ophe- merkado. For di e nivel
tivo i ta produsí ganashi aki e empresario tin di

3
Bou di guia di e ofisina di ActionCoach:

Seis paso pa hiba negoshi mihó


mente kon e finalisashon
<<<< página 3 mester ta. No por ta asina
ku e plannan ta kuminsá
kana i promé ku finalisá,
informashon di kiko tin sèn a kaba i no por sigui.
di manehá. Ta un forma
stratégiko di operashon. LIDERATO
E por tuma hopi tempu, Pa loke ta liderato tin 4
pero e benefishinan na área pa e empresario
final ta muchu mas. tene kuenta kuné;
Destinashon: traha bo
Tim: Esaki ta e di kuater plan di akshon
nivel di e trapi di 6 paso. Liderato pa ku sèn: sòru
E ta nifiká un struktura kla pa un presupuesto i repor-
pa kresementu i esaki por tahe di unda e sèn ta bai
solamente ku un bon tim. Liderato di tempu: mane-
há bo tempu efisiente-
Sinergia: un empresa mente
bon zetá ku fásilmente por Liderato di entrega: sòru
habri filial òf asta frankisia pa e produkto ku ta ofre-
diferente otro kaminda. E sé semper ta di mesun
ta trese posibilidatnan di kalidat. No por ta un
kresementu pa e empre- biaha bon i e otro biaha
sario. e produkto òf servisio ta
di un kalidat inferior. Kon-
Resultado; E último paso sistensha ta e base pa un
di e trapi ta e resultado fundeshi salú pa e empre-
ku e empresario ta logra sa por sigui krese.
despues di a sigui e sinku
proménan. TEST I MIDI
Si ehekutá e seis pun- Ta masha importante den
tonan ariba menshoná, e kualke negoshi pa tèst i
empresa lo kana bon sin midi tur kos. Di e forma Algun di e bukinan ku Action Coach tin di ofresé.
ku e doño t’ei presente tur ei e empresa sa ku e ta
momentu. riba e bon kaminda òf ku
mester hasi adaptashon- Janine Lie-A-Kwie
E empresario òf futuro nan. Tambe ku tèst i midi Certified Business Coach
empresario mester pone e por sa kiko e tin di gana ActionCoach
metanan na momentu ku i gasta pa sikiera e ‘break Kaya John Menge 3
e ta lantando su empre- even’ òf manera ta bisa Telefon: 738-6373
sa. E empresario tin di den boka empresarial: pa Website: www.action-
traha su plannan i ku den e keda kit. coach.com

Empresarionan lokal durante un tayer di Action Coach. Direktor Arnout Druyvesteyn di


Action Coach durante e tayer.

4
Charlton Francisco di MIC n.v.

‘Consultancy’ riba tereno di ICT ta yuda


bo saka lo máksimo for di bo negoshi

A
Pa por hasi e último aki wendia no opstante grandura di bo empresa òf ramo di negoshi, sial e ta nota ku sea a
faktibel, ta rekomendabel invertí sea muchu tiki òf
pa invertí den servisio- aplikashon di ICT (teknologia di informashon i komunikashon) innesesariamente hopi.
nan di un kompania ku den empresa i organisashonnan a bira algu indespensabel. Den “Mester invertí den hus-
ta duna ‘consultancy’ riba e mesun rosea nos ta bisa ku pa por saka benefishi máksimo for di tamente e loke bo tipo di
tereno di ICT. Charlton negoshi tin mester. Nos
Francisco, direktor gene- ICT ta eksigí ku e aplikashon di ICT den e organisashon ta bon hasí. ta nota tambe ku falta
ral di MIC Solutions (MIC hopi konosementu di e
N.V.), a informá den liña- materia promé ku inisiá
nan grandi kon el a eks- un negoshi. Hopi biaha e
perensiá e desaroyonan falta di konosementu aki
riba tereno di ICT durante ta pone ku empresarionan
último añanan i tambe di no ta saka lo máksimo for
su eksperensia trahando di e loke nan tin na hard- i
komo konsehero/trainer software.
pa e sektor di empresa
mediano i chikí pa loke ta Training
trata e área aki. MIC Solutions ta duna
empresarionan asisten-
Charlton Francisco ta sia pa inkluí e loke nan
konosí pa e programa di tin mester riba tereno di
televishon ‘Know-How’ outomatisashon ya den e
ku tabata trata temanan fase di traha un ‘business
relashoná ku ICT i duna plan’. “Na MIC nos ta spe-
informashon riba e tere- sialisá den duna guia pa
no aki. “Nos ta mira bèk medio di training. Pa un
ku hopi satisfakshon riba empresa ta kompetitivo,
loke nos a logra ku e pro- empresarionan mester
grama. Tin hopi petishon ‘upgrade’ nan konose-
pa nos bolbe kuminsá ku mentu. No pasobra un
e programa i alabes ta negoshi ta bai bon, e no
realisá aktividatnan ku ta por bai mihó. E posibilidat
bini komo ‘spin off’ di e ku Kámara di Komèrsio
programa”, señor Francis- a krea pa empresarionan
co a bisa. El a kategorisá haña konseho (consul-
desaroyonan di último tancy) riba diferente área
añanan riba tereno di ICT importante pa un oper-
den 3 área: ashon efisiente di negoshi
1. Implementashon ta algu na benefishi di
2. Informashon kualke persona ku ke
3. Konosementu kuminsá un negoshi òf
Charlton Francisco di MIC: Nos ta komprendé e posishon di e doño di e empresa chikí. ke mehorá operashon di
Implementashon negoshinan eksistente.
“Pa loke ta trata e promé
era, empresanan tabata hardware ku e un empre- er konosí i loke ami lo kat- un balor agregá mashá Benefishinan di ICT
yama nos prinsipalmente sa por usa pa su tipo alogá komo básiko. Awor valioso pa kualke orga- Finalmente señor Fran-
pa duna konseho ki tipo di di kompania i alabes por aki e petishonnan ku nos nisashon, sea ku esaki ta cisco a bisa ku bon imple-
hardware i software tabata intermediá den atkisishon ta risibí mas bien ta pa un empresa grandi, medi- mentashon di ICT ta yuda
mas ideal pa nan empre- di esakinan. Alabes nos duna guia na personal i ano òf chikí. No t’asina na:
sa i/òf organisashon. kompania por desaroyá amplia konosementu den tampoko ku un ‘consultant’ • Baha gastu den
Alabes pa sa kua proseso software na midí, depen- e organisashon pa por sin mas ta nifiká ku mes- empresa
di trabou nan por outoma- diendo naturalmente di saka lo máksimo for di ter saka sumanan kuan- • Mehorá efisiensia den
tisá. Entretantu mayoria nesesidat di e empresa e loke a organisashon a tioso pa su servisionan. prosesonan di trabou
hende a mira importansia i su presupuesto. Nos invertí kaba den hard- i Nos tambe ta un empresa
di aplikashon di ICT den ta hasi un ‘intake’ na e software”. chikí i ta komprondé kiko “Un bon plan di ICT ta
nan organisashon. Pues, empresa pa despues duna ta nesesidat i posibilidat- garantisá ku abo komo
e parti di teknologia a konseho kiko e empresa Retenshon di kliente nan di un empresa chikí.” empresario por usa bo
pasa pa di dos lugá.” tin mester pa outomatisá i Señor Francisco a bisa ku tempu mas dirigí na desa-
operá mas efisientemente na su punto di bista reten- Defisiensianan royá servisio i produk-
Era di Informashon posibel.” shon di kliente, riba su Riba nos pregunta na tonan ku bo ofresé. Alabes
“Despues nos a pasa mes a bira algu ku mes- señor Francisco kiko ta bo por traha mas efisiente
pa era di informashon. Era di Konosementu ter dediká hopi atenshon e defisiensianan ku den na retenshon i ekspan-
Petishon pa duna training Pa loke ta trata e era di n’e. “Den esei tambe bon liñanan grandi e sa nota shon di bo klientenan.”
na personal a oumentá. konosementu señor Fran- aplikashon di ICT por ta serka empresanan media-
Banda di esaki natural- cisco a bisa ku “awendia di hopi benefisioso. Inver- no i chikí riba tereno di MIC N.V.
mente nos a keda duna hopi hende por traha ku e shon den un ‘consultant’ ICT, el a kontestá ku ya E-mail: charlton@micnv.
konseho kua ta e mihó programanan di kòmpiut- riba tereno di ICT ta di for di e invershon ini- com

5
Delegashon di fabrikante di paña
di India di bishita na Kòrsou
D
E delegashon aki ta kon- ianan 2 i 3 di sèptèmber último un delegashon di ‘Apparel Export na India i ta p’esei nan
sistí di doñonan di fábrika ta kumprando mas i mas
di paña na India. E fabri- Promotion Council’ tabata na Kòrsou pa eksplorá e merkado i awor na China. Ademas,
kantenan aki ta traha paña papia ku ‘Indian Merchant Association’ (IMANA) di Kòrsou i e gastu di flete di India
pa entre otro GAP, Liz Cali- tambe KU Curinde pa nan haña un idea kon e merkado ta na Kòrsou. pa Kòrsou ta astronómika-
borne, Calvin Klein, C.K. mente haltu. E delegashon
Jeans, DKNY, Ann Taylor, a tuma nota di tur esaki
American Eagle, i Hanes. tabata: i den nan miembronan lo
Ademas nan ta traha paña • Kòrsou tin un bon diskutí e puntonan.
pa e establesimentunan infrastruktura pa
manera Walmart, Macy’s, importashon E delegashon a invitá
i Kohls. • Infrastruktura den zona tambe e komersiantenan
liber ta moderno Hindú i Curinde pa asistí
Nan a bini via e emba- • Kòrsou ta na India International Gar-
hada di India na Caracas, polítikamente stabil. ment Fair ku ta un bolsa
Venezuela. E delegashon • Nan ta mira grandi kada dos aña ku 278
a hospedá na Renais- potensial i bon eksibidó i kumpradónan for
sance Hotel i nan promé oportunidat den region. di 60 pais. E bolsa aki lo
dia na Kòrsou nan a reuní • Tambe tin un tuma lugá di 19 pa 21 di
ku Curinde, Kámara di komunidat di yanüari 2010 na Pragati
Komèrsio i un delegashon komersiante Hindú Maidan, New Delhi, India.
di doño di diferente kompa- hopi grandi. www.indiaapparelfair.com.
nia Hindú ku ta establesé • Mayoria liña di barku
na zona liber na Konings- ta yega Kòrsou. Pa mas informashon riba
plein. Apparel Export
E komersiantenan lokal Promotion Council
E reunion a bai hopi bon i e Hindú a remarká ku nan no por subi riba e website
puntonan ku nan a diskutí por kumpra kantidat chikí www.aepcindia.com

Ofisina pa Propiedat Intelektual ta informá


Un Arkitekto su derechi di outor
Aña pasá na dos okashon e kompania Ruso, Capital Group a keda
sentensiá pa paga na e arkitekto Hulandes sr. Erick van Egeraat un
total di 3,23 mion euro pa violashon di derechi di outor. Na tur dos
okashon Capital Group a hasi uso di diseñonan di sr. van Egeraat
sin su outorisashon.

Diseñonan arkitektóniko tambe ta protehá pa derechi di outor. Nos


ta haña esei den artíkulo 1 jo. artíkulo 10 insiso 1, di e Ordenansa
Nashonal di Derechi di Outor 1913, P.B. 1913, no. 3. Esaki ta
enserá ku ta solamente e arkitekto tin derechi di publiká i multipliká
su obra. Tampoko por kopia of kambia e diseñonan relatá na
edifisio/kas sin outorisashon previo di e outor. E derechi di outor,
den e kaso aki, ta enserá tambe ku e doño di un edifisio/kas den
5 pa registrá bo marka
konstrukshon no tin mag di desviá, hopi, for di e diseño di e
arkitekto sin su outorisashon. Remarkabel ta tambe ku no por usa e
5 pa protehá bo patènt
diseño òf un imágen di e diseño den un konteksto ku por hasi daño
na e reputashon di e arkitekto òf saka e diseño for di e konteksto
5 pa proba ku ta Bó kreashon
den kua e arkitekto a diseñ’é. Un ehèmpel di esaki ta e kaso di De
Groene Leguaan kontra Friesland Bank. Friesland Bank a hasi uso
di potrètnan di e asina yama “Leguaanwoningen”, sin outorisashon,
pa hasi propaganda pa nan servisio komo un instansia finansiero. E
konsepto tras di e “Leguaanwoningen” kual ta pa konsientisá
tokante ekologia no a keda enfatisá pa Friesland Bank. Debí na
entre otro, e puntonan aki hues a haña ku Friesland Bank a violá e
konsepto original di e “Leguaanwoningen” i mester a paga un
kompensashon na De Groene Leguaan.

Dor di pidi outorisashon promé na e arkitekto nos ta mustra rèspèt Berg Carmelweg 10ª
pa su obra i asina stimulá mas kreatividat. Telefòn: 465-7800
Email: bipantil@curinfo.an
www.bureau-intellectual-property.an

6
Tedmar Consultancy ta ofresé:

Kuater método pa traha riba


desaroyo di e empresario

E
E promé ta dunamentu plan ei ta eksitoso. P’esei
di guia: ta yuda un per- empresario ku ta pone atenshon na su mes desaroyo, sigur lo ta tin di konsentrá riba e
sona asina pa e alkansá eksitoso. A resultá ku e tendensia di pone atenshon na desaroyo empresario mes i tambe
su meta. Por ehèmpel, serka empresarionan na Kòrsou ta kresiendo mas i mas. Tin su empresa.
empresario tin su metanan
di kon e ke ta aki un aña kuater manera pa e persona komo hende i komo empresario alkansá Coaching
òf aki seis luna. E ta bai ku su metanan. Coaching, segun Gene-
un guia i ta tuma tur aspe- vieve Yeboah Grep, ta un
kto di e empresario pa e área relativamente nobo
desaroyá su mes i logra su na Kòrsou. E ta yuda e
metanan. empresario for di un otro
punto di bista ku esun tra-
Dunamentu di konseho: dishonal di servisio di kon-
por ehèmpel riba un situa- seho i konsulta. Esaki ta
shon òf un problema en e kaso den sentido ku di
partikular. un forma intensivo, dirigí i
sistemátiko e empresario
Entrenamentu tambe ta huntu ku esun ku ta duna
importante pa e empresa/ guia, ta sòru pa e paso-
empresario. Ta duna esaki nan nesesario pa asina tin
na e empresario i na e klaridat riba e metanan di
hende individual pa asina e organisashon i pa logra
e desaroyá su mes. Di e esakinan.
forma aki e hende lo rea- Durante e trayekto di guia
lisá kiko e ke òf kisas e ta tene kuenta ku algun
ta hasiendo algu robes pa faktor manera vishon,
logra loke e ke. mishon, strategia, kalidat,
merkadeo i komunikashon,
Counceling ta kaminda ta klientela, personal, finan-
yuda hende den su situa- sa, prosedimentu di tra-
shon privá pa su pro- bou, efektividat i efisiensia,
blema òf desaroyá pa loke e posibilidatnan di adapta-
ta famia, yu, trabou, etc. shon i e balansa entre tra-
Esaki ta bai sea ku un kon- bou i bida privá.
sehero òf un sikólogo. Si
no por yud’é, ta mand’é pa Tedmar
un yudansa mas aleu. Tedmar Consultancy ta un
ofisina di sikologia, entre-
Desaroyo namentu, dunamentu di
Desaroyo ta masha impor- konseho i guia situá na
tante serka e empresario Kaya Harmonia. Gene-
i serka e hende partiku- vieve Yeboah Grep tin 7
lar. E empresa lokal Ted- aña den e direkshon di
mar Consultancy a nota dunamentu di konseho na
ku desaroyo ta loke mas empresanan; promé na
ta hala atenshon aktual- Genevieve Yeboah Grep: coaching ta un Hulanda i awor na Kòrsou.
mente den komunidat. E yudansa intensivo i sistemátiko
hende ke desaroyá su mes Tedmar Consultancy
pa e por funshoná mihó. Genevieve Yeboah Grep
Ta kuminsá na e persona sia ta den su desaroyo i si e desaroyonan aki. tin un bon plan, pero mes- Kaya Harmonia Kavel 1
mes, kon e ta sintié na su e tin mester di kursonan. E empresario hopi biaha ter di algu mas pa asina e Telefon: 695-7324
trabou, si e ta produktivo Integrashon ta loke mas
òf no. Tambe ta atendé e ta hala atenshon serka un
persona na nivel di grupo organisashon.
kon e ta funshoná. Ta wak
kon e departamentunan ta
traha ku otro, si tin kon-
E chikí i mediano
Genevieve Yeboah Grep
Pa “Manual Empresa Chikí”, literatura
di Tedmar a trese dilanti
flikto, kon pa solushon’é;
kon ta kambia prosesonan
den e organisashon pa e
ku empresarionan chikí i
mediano ta esnan ku mas
di kalidat i tur otro informashon
funshoná mihó.
E otro parti ta e desaroyo
ta hasi uso di e konse-
honan i e guia. Lantamentu
komersial general, akudi serka nos
di e empresa mes. Ta anal- di un negoshi no ta fásil. E
isá e merkado i wak kon empresario tin di pone hopi Kamará di Komèrsío i Industría di Kòrsou, Kaya Junior Salas 1, na Pietermaai of
e empresa tin di adaptá atenshon na desaroyo di Tel. 461-3918 * Faks 461-5692 * E -mail: businessinfo@curacao-chamber.an
su mes, kon e hunta di su empresa. E tin di sigui Internet: www.curacao-chamber.an
komisario i akshonistanan merkado di aserka i kon-
ta funshoná, kon e geren- stantemente ta na altura di

7
Rubya Maduro di Lero Corporate Communication:

Consultancy ta un invershon ku ta paga


su mes bèk den efisiensia di bo empresa
L
Señora Maduro a kumin- di su kompania(nan), no ta
sá su karera na Servisio di ero Corporate Communication ta spesialisá den duna konseho, mira. E ‘consultant’ por bin
Asuntunan Sosial. Despues training i coaching riba tereno di kalidat na empresa i ku rekomendashonnan kon
Alabes señora Maduro a organisashonnan. Den e kuadro aki ta yuda kompanianan logra pa mehorá efisiensia den
traha komo trainer/consul- e negoshi.” E ‘consultant’
tant na e kompania IMD i servisio ekselente na nan klientenan i motivashon di empleadonan pa ta traha temporalmente ku
komo dosente partaim na karga nan parti. A funda e kompania na 1999 i e ta bou di direkshon e kompania. Despues ku
Universidat di Antia. Último diario di señora Rubya Maduro. kosnan klara, e empresario
10 aña señora Maduro a mes por sigui i hopi biaha e
dediká tempu kompletu na ta hopi aliviá.
su propio kompania Lero takto i petishonnan pa su inisiá un negoshi for di un Pero tambe tin kasonan
Corporate Communication kompania brinda servisio sierto pashon. “Pa medio di di ora yunan drenta ku un Training di gerensia
komo Direktor General, den su ramo di ekspertisio e entusiasmo di e empre- otro bista den maneho di e i personal
Trainer i Consultant. sa tuma lugá, señora Ma- sario - i tin biaha di miem- negoshi. Tambe nos mester “Nos komo ‘consultant’ ta
Señora Maduro ta doctoran- duro a kontestá ku mayo- bronan di famia ku ta duna informá ku e ‘wake up call’ bini ku un plan kon por
dus den ramo di sosiologia i ria biaha e empresario ta un man - kosnan ta kana sa bin tambe di kehonan di mehorá efisiensia. Tin biaha
a doktorá den Quality Man- yega na un punto ku e no komo ku ta hinka hopi ora trahadónan ku ke mira kam- mester rediseñá e servisio
agement na Rijksuniversiteit ta kontentu ku e situashon i energia den e negoshi. bio den e kantidat di oranan i tipo di produktonan ku e
di Groningen. El a spesialisá aktual. E ta bira konsiente Un dado momentu e empre- ku nan mester traha den e kompania ta ofresé. Tambe
den área humano. “Mi por ku e mester por logra mas sario ta haña loke nan ta negoshi,” señora Maduro a mi mester informá ku mayo-
bisa ku den liñanan general mirando e energia ku e ta yama na Ingles un ‘wake sigui bisa. ria biaha e parti di rekurso
mi preparashon ta enserá hinkando aden. “A base di up call’. Algun desaroyo ta humano no ta strukturá.
kon organisá pa logra ser- un ‘intake’ nos ta analisá tuma lugá ku ta poné para Dikon un ‘consultant’ Ademas por traha riba tere-
visio ekselente na kliente, huntu kuné unda tin espa- ketu un ratu. E motibunan ta Servisionan di un ‘consul- no di training i coaching.
tambe esun fèrfelu i eksi- sio pa mehorashon i nos diferensiá di kaso pa kaso. tant’ den kasonan asina por E empresario kasi semper
gente, i kon pa anda ku ta sugerí un plan pa trese Por menshoná kasonan den ta di hopi benefisioso pa konosé su ramo di trabou
empleado pa nan por duna kambio”. kua e empresario mes ke e empresario i su negoshi. hopi bon, pero pa por mane-
e mihó kalidat posibel den traha ménos ora komo ku E por para di pafó i ana- há un negoshi e mester so
nan trabou.” ‘Wake up call’ e.o. su bida familiar/sosial lisá e prosesonan den e hopi kos mas. Por ehèmpel,
Loke señora Maduro ta nota òf salú ta sinti efektonan kompania ku e empresario e mester sa kon pa delegá
Mal kontentu ku regularidat den su trabou di e kantidat di tempu ku mes, komo ku e ta hopi trabou, kon pa komuniká ku
Riba e pregunta kon e kon- ta ku un òf mas persona ta e ta hinka den su negoshi. envolví ku maneho diario trahadó etc. Nos ta duna

RBTT Travel Card


Eksplorá mundu ku
RBTT Travel Card!
Ora bo biaha bo ke disfrutá sin límite. RBTT Travel Card,
optenibel na Euro i Dòler, ta bo kompañero di biahe ideal.
Na kua parti di mundu ku bo ta, na tur momento. Bo ta paga
ku siguridat den pakus, pa hür outo òf na hotèl.

Depositá e montante deseá riba e karchi personal pre-pagá


i eksperenshá e benefisionan di RBTT Travel Card:
• Rekargabel te ku 2000 US dòler òf Euro
• 24/7 sèn kèsh na tur bankomátiko ku tin e logo di VISA
• Uso lokal i internashonal
• Rekargabel via RBTT Netbank

Pa mas informashon yama 763 8438 òf pasa serka nos!

8
5050_1_RBTT_Ad_5kx175_PAP.indd 1 5/29/09 11:07:16 AM
Rubya Maduro di Lero Corporate Communication:

Consultancy ta un invershon ku ta paga


su mes bèk den efisiensia di bo empresa
training i ta coach empresa- strukturá i hasi e parti final”.
rionan na nivel di maneho
riba abilidatnan pa manehá Helicopter view
(‘managerial skills’). Señora Maduro ta nota ku
hopi biaha e empresario a
Mehorá kalidatnan hasi notashon aki aya di área-
Tambe Lero Corporate nan ku e ke mehorá den su
Communication ta duna kompania, pero no ta sobra
training na empleadonan tempu pa ehekutá esaki-
riba tereno di kalidat. Pa nan. “Nos ta tuma esaki-
sa mas i bira konsiente di nan tambe den nos análisis.
balor di servisio ekselente i Hopi ta buska solushon sin
alabes pa mehorá habilidat analisá kiko ta e problema
manera e.o: i su kousa. E consultant ta
• Sa kon skucha i anda para di afó i wak kiko ta orí-
ku kliente gen di e problema i proponé
• Kon atendé ku keho den e plan kiko ta e mihó
• Kon pa pasa solushon pa logra hasi mas
informashon Rubya Maduro ta entregá un sertifikado na un kursista. ku mas tiki sèn i material
• Kon pa pasa notisia posibel.”
(bon i malu) • Kon atendé telefon servisio di kalidat i hasi bo fase. “No ta nesesario pa
• Kon negoshá • Kon skirbi (traha oferta, trabou di un forma efisiente. ehekutá i paga hinter e plan Lero Corporate
• Kon anda ku konflikto traha rapòrt, traha nota, Ta un invershon un empre- den un tiru. Tin ora e empre- Communication
• Kon dil ku agresividat skirbi karta etc.) sario ta hasi pero esaki ta sario mes ta hasi trabounan Telefon: 868-4628 /
• Kon solushoná “Tin hopi abilidat ku mes- paga su mes bèk. Por hasi e preparativo a base di nos 565-9327 E-mail: info@
problema ter desaroyá pa por duna ehekushon (invershon) den konsehonan i nos ta kaba di lero-corp.com

Billy Jonckheer di e agensia di publisidat JAD:

Promoshon pa empresa ta indispensabel


J
onckheer Advertising (JAD) ta duna konseho riba komunikashon Uso di konseho
i merkado na empresarionan i personanan individual. Ta yuda e profeshonal
E tipo di empresa ku mas
empresario òf individual si e ke komuniká algu via di PR (relashon ta hasi uso di promoshon
públiko), aviso òf merkadeo. profeshonal ta esnan gran-
di. Esnan chikí hopi biaha
Billy Jonckheer, ku ta depen- sistema di promové negoshi- donan ku otro kompanianan ta purba hasi kos nan mes.
dé kiko e komersiante ta nan. E komersiante awor ta ku ta interesá, espesialmente Esaki ta di komprondé, paso-
bendiendo pa sa ki tipo di tene kuenta kon e ta bai kompanianan ku ta lantando bra nan tin miedu ku e por
konseho e tin di haña. Kisas komuniká i ta tuma mas i mas i ku ke analisá merkado. ta un gastu mas haltu. Pero
si ta un servisio e no por konseho kon ta e mihó forma Mayoria pais den Karibe bo e empresa chikí i mediano
bai den forma di PR so. Si pa hasié. Ántes e empresa- por sa presis kuantu korant mester por hasi un investi-
ta un restorant ta habri i e rio ta bai dirèkt e korant pa ta bende òf kuantu hende ta gashon i esaki sigur lo no
tin kosnan spesial, semper traha aviso pero awor ta bai skucha radio. Aki na Kòrsou kosta asina tantu for di nan
Billy Jonckheer (Jad): wak por saka un komunikado di serka e ofisinanan spesia- bo no ta haña e informashon presupuesto. E ta hasi un
moveshon di e konsumidó. prensa i ora algu pasa den e lisá den trahamentu di aviso ei. P’esei awor un grupo na diferensia grandi den loke
restorant por komunik’é den manera JAD. I esun ku no Kòrsou ta traha riba e inves- nan ke logra; no solamente
JAD ta forma parti di un kom- e komunikado i atraves di bai e direkshon ei ta pèrdè. tigashon di merkado i ta ofre- ora ta kla pa kuminsá, pero
pania internashonal ku tin aviso. Tur kos ta dependé di Jonckheer ta haña ku awor sé esei na kompanianan pa tambe kon ta presentá e
7 otro kompania di aviso i ki tipo di negoshi. Ora Jonck- kos a drecha na Kòrsou pa medio di un rapòrt. produkto. E konsehero por
3 di PR bou di dje. Billy heer sinta papia ku e kli- loke ta promoshon di empre- Promé ku esei tabatin kom- yuda pa nan tin mas akohida
Jonckheer tin 17 aña di eks- ente e por rekomendá den ki sanan. panianan grandi ku ta hasi pa e produkto i servisio.
perensia den dunamentu di direkshon esaki por bai. Si ta e análisis i investigashon di Promoshon serka empre-
asistensia na empresanan ku aviso den korant so òf via Investigashon merkado, pero dirigí riba nan sanan ta algu indispensabel.
pa mustra nan riba e mihó di komunikado so i despues sientífiko di merkado klientela so. E sistema di promoshon di
manera pa e saka su men- ku aviso. Tin biaha PR, esta Análisis di merkado ta impor- JAD ta traha riba e senti- boka pa boka ya no ta yuda
sahe di e mihó forma i esun komunikado so, ta sufisiente tante na momentu ku tin di mentu ku ta biba eifó. Nan mas, segun Billy Jonckheer.
mas efektivo. Tur kos ta i si e komersiante sinti ku e duna konseho na empresan- sa kua korant ta mas bendí Empresanan chikí i mediano
dependé di e produkto ku ke mas, e por pone aviso. an. Billy Jonckheer a bisa ku i kua radio ta mas skucha. mester bira konsiente ku pro-
e empresa ta bini kuné, pa nan ta sinti i wak moveshon Pero esei ta bai kambia i moshon profeshonal no ta
determiná ki tipo di asisten- Mas konsiente di di e konsumidónan. Awor awor ta bai mas den profe- kosta mes tantu manera nan
sia i konseho e tin di haña. promoshon mes JAD ta bai forma parti di shonalismo. ta pensa.
Empresanan na Kòrsou, un grupo ku ta bai hasi inves- Awor aki no tin un infor-
Tur kos ta dependé segun señor Jonckheer, a tigashon di merkado. Un mashon riba papel, ku estu- Jonckheer Advertising and
di e produkto bira mas konsiente di impor- estudio asina ta kosta hopi dio sientífiko hasí i esaki ta marketing Consultants BV
Na momentu di duna kon- tansia di propaganda. Awor sèn i awor un kompania ta hustamente loke ta bai kam- Billy Jonckheer, direktor
seho ta tene kuenta, segun aki por mira un kambio den e bai hasié i bende e resulta- bia. Telefon: 7365011

9
Avia Aviation Sales & Services, kom
D
ia 26 di ougùstùs tabata un dia grandi pa e komp
despues di sierto tempu di ta inaktivo, a kumins

avion aki na Antia tambe.

Na e demostrashon taba-
tin diferente instansha
ku a haña oportunidat di
tende di ekspertonan di
Cessna kon e avion aki ta
funshoná. Instanshanan
manera Departamentu di
Aviashon Sivil di Antia,
bankonan, abogadonan,
ekspertonan den avia-
shon i prensa. Despues
tabatin un demostrashon
pa algun interesado pa
kumpra e avion.

No ta e promé aktividat di
Avia ya ku na yüni taba-
tin un demostrashon di e
mesun tipo di avion aki,
pero esei no tabata un
aktividat ofisial ainda di e
kompania Avia.

Rene Pietersz i Aldrich Hermelijn di Avia Aviation S&S dilanti e Den luna di sèptèmber
avion Cessna ku nan a bin demostrá Avia ta trese un avion tipo
djèt, esta e Citation CJ3
ku ta un avion sumamente
Originalmente señor Bart Commuter, Air Caraibes, usa avion di un motor pa espasioso i kómodo ku un
Moulijn a establesé e DHL na Sint Maarten, etc. finnan komersial. E avion “range” basta grandi, esta
kompania na aña 1970 Antia ainda no a serti- aki a proba su mes ya na e avion aki por yega siu-
i durante vários aña e fiká e tipo di avion aki diferente parti di mundu i datnan grandi den Nort i
tabata hopi eksitoso den pa uso komersial ya ku ta Avia su meta pa logra Sùit Amérika. E avionnan
benta di avion, tantu na ainda no ta permití pa aki sertifikashon di e tipo di aki ta spesialmente di- E Cessna den tur su sp
Kòrsou komo den region,
inkluyendo Venezuela
i Colombia. Despues di NETWORK SECURITY IP TELEPHONY
algun problema ku salú e WHY FORTINET? Savant Communications offers you the best
No other network security IP - based Business Telephony systems on the market,
kompania a keda inaktivo vendor can match the unique
i resientemente dos afi- guaranteeing you a future proof investment for your
mix of superior technology and company.
sionado di aviashon, ku ta FORTINET DELIVERS: performance of Fortinet Firewalls.
Aldrich Hermelijn i Rene A proven approach to security
Pieters, a disidí di lanta e Superior performance
kompania bèk i trese mas Low total cost of ownership
aktividat den aviashon aki Outstanding customer service
na Kòrsou. E kompania
Avia ta traha den kolabo-
rashon ku Tropical Avia-
tion Distribution na Miami
pa representá e kompania NETWORKING SOLUTIONS HOSPITALITY ON-DEMAND SOLUTIONS
Cessna ku ta traha avion Savant Communications has partnered with the leading
di un motor i tambe avion EXTREME NETWORK SWITCHES IPTV solution providers in the world and is the leading
tipo djèt. We offer you Network Switches that IT and Telecommunications consulting company that
meet evolving business require- provides in-room entertainment solutions and services
ments by delivering scalable speed, in the Caribbean.
Un di e promé aktividat-
bandwidth, network size and quality
nan tabata e demostras-
of service to today’s networks.
hon di e avion Grand Car-
avan 208 di Cessna ku ta
un avion di un motor turbi-
na ku ta karga entre 9 pa
14 pasahero i ta masha
ekonómiko pa operá. Tin Our experienced engineers stand ready to provide you with the
diferente kompania di best solution your company needs.
aviashon den Karibe ku
PERSEUSWEG 14 I CURAÇAO N.A I TEL: 4650356 I INFO@SAVANT.NET
ta hasi uso di e avion
aki manera Saint Barth WWW.SAVANT.NET

10
mpania regional ku base na Kòrsou
pania di aviashon Avia Aviation Sales & Services. E dia ei,
sá atrobe ku aktividatnan riba tereno di aviashon.

Un tékniko ta duna un splikashon amplio di e avion Cessna.

plendor durante e demostrashon pa invitadonan spesial.

señá pa pasaheronan ku nia i su servisionan. Por


ta den komèrsio i ku kon- tuma kontakto tambe ku
stantemente mester biaha e ‘aircraft dealers’ di e
pa finnan di negoshi. kompania pa haña mas
Hopi biaha ehekutivonan informashon. Riba e web-
di kompania ta haña nan site por haña mas infor-
mes ta pèrdè hopi tempu mashon tambe tokante e
ku biahe por ehèmpel pa otro servisionan ku Avia
motibu di retraso, asuntu ta ofresé òf ta pendiente
di maleta, kambio di buelo pa ofresé, manera un skol
òf orario, etc. Esaki ta di aviashon, fractional
kousa bastante frustra- ownership kaminda via di
shon serka e eheku- Avia un grupo di kompa-
tivonan aki. Si e kompa- nia òf hende por kumpra
nia tin un avion na su dis- un avion tipo djèt, i Avia
posishon, esaki ta baha e ta atendé tur rekisito di e
frustrashonnan aki te na avion i asina duna servi-
nada i e ta hasi e produk- sio na e kompanianan ku
tividat di e ehekutivonan ta doño di e avion.
aki òf representantenan di
e kompania muchu mihó. Kòrsou su infrastruktura,
por ehèmpel e aeropuerto,
Dia 26 di ougùstùs taba- ta favorabel pa un kompa-
ta un dia spesial tambe, nia manera Avia. Aki por
pasobra Avia a lansa ofisi- hasi demostrashon di e
almente su website www. avionnan i hasta atendé
aviacur.com ku ta di link benta. Avia ta un kom-
na esun di Cessna. Akinan pania di benta di avion
tur hende por haña infor- regional, pero ku base aki
mashon tokante e kompa- na Kòrsou.

11
Programa pa garantisá kontinuidat di empresa chikí i mediano

Supsidio pa training, guia i konseho


profeshonal pa empresario
K
Estudionan ta indiká ku ámara di Komèrsio a kuminsá ku un programa di supsidio nobo i téknikanan básiko i avan-
den e delaster 10 añan- sá di negoshi.
an un porsentahe haltu pa fasilitá empresario chikí i mediano pa haña training, guia i Na òktober Kámara di
di empresanan na Kòrsou konseho profeshonal. E programa aki ta kai bou di Inisiativa Komèrsio lo organisá
a sera. Tin indikashonnan Sosial-ekonómiko (SEI). kurso riba terenonan
fuerte ku motibu di esaki ta manera belasting, ICT,
pa falta di preparashon di kalidat i rekurso humano
den empresa.
di training, guia i konseho
profeshonal, enkuentro- Servisio di guia
nan empresarial i diferente i konseho
aktividatnan dirigí riba Lo ofresé guia pa empre-
(futuro) empresarionan sario chikí i mediano na
chikí i mediano. empresarionan lokal pa un
tempu definí di antema-
Training no. Empresarionan lo
Lo duna training genéri- haña guia riba tereno di
ko i spesífiko segun e merkadeo, maneho finan-
demanda di empresa chikí siero, konseho riba tereno
i mediano i nan lo ta basá di atministrashon i orga-
riba e nesesidatnan ku nisashon, aspektonan
tin, por ehèmpel, abilidat- legal, diseño gráfiko i
nan empresarial, maneho página web, aspektonan
general, maneho di eks- tékniko, rekurso humano,
portashon, plan stratégiko, komunikashon, inovashon,
belasting, plan di negoshi, desaroyo personal, mane-
Repartishon promedio di durashon di bida di negoshi ICT, etc. Empresarionan ho di eksportashon, belas-
chikí i e kantidat di negoshinan inaktivo. di negoshi chikí i mediano ting i otro áreanan spesí-
mester haña konosementu fiko riba pa kua un kliente
e empresarionan i tambe Chikí i Mediano” tin komo
dor di gastunan haltu pa meta:
hasi negoshi. Ademas un - hasi e ‘periodo di bida’
nivel abou di edukashon di futuro empresanan
di empleadonan tambe i esnan eksistente mas
ta hunga un ròl. Tambe largu,
e falta di fondonan pa - kontribuí na desaroyo
akapará rísikonan haltu òf ekonómiko di Kòrsou
pa para garante pa fian- kreando i manteniendo
sanan ku empresarionan puestonan di trabou,
ku negoshi chikí i media- - amplia e akseso pa
no ke hasi i un nesesidat empresanan chikí i
pa training i edukashon mediano por haña
di (futuro) empresarionan finansiamentu i
riba un base regular, ta kresementu di
faktornan determinante eksportashon di
den klousura di negoshi. produkto i servisio.
Den kuadro di esaki e
“Programa pa garantisá E programa lo konsistí di
kontinuidat di empresario vários aktividat den forma

Repartishon di negoshinan inaktivo a base di aktividatnan empresarial.

12
Programa pa garantisá kontinuidat di empresa chikí i mediano

Supsidio pa training, guia i konseho


profeshonal pa empresario

por haña yudansa. Empre-


sarionan lo risibí guia i
konseho dirigí pa mehorá
nan abilidatnan empre-
sarial. Kámara di Komèr-
sio tin akuerdo ku vários
konsehero profeshonal ku
ta traha riba un base free-
lance.

Ken por apliká?


E kontesta riba e pregunta
aki ta amplio: empresanan
chikí i mediano lokal esta-
blesé kaba, esun ku a kaba
di kuminsá i esun ku ta bai
kuminsá un negoshi den
tempu kòrtiku ku ke risibí
konseho na momentu di
start un negoshi, solush-
oná un problema ku nan
ta eksperensiá den nan
kompania òf si nan ke pro-
feshonalisá nan empresa.

Ken ta kualifiká komo


empresario chikí i media-
no?

Empresario chikí
Pa kualifiká komo empre-
sario chikí, e empresa
mester tin un máksimo di
10 empleado (trahando
por lo ménos 20 ora pa
siman), miéntras benta di
e empresa no ta surpasá
500 mil florin pa aña.

Empresario mediano
Pa kalifiká komo empre-
sario mediano, e empre-
sa mester tin entre 10 ku
50 empleado (trahando
por lo ménos 20 ora pa
siman), miéntras benta di
e empresa no ta surpasá 1
mion florin pa aña.

13
Programa pa garantisá kontinuidat di empresa chikí i mediano

Supsidio pa training, guia i konseho


profeshonal pa empresario
Kon pa apliká?
Yama òf pasa na Kámara
di Komèrsio òf traha un
sita pa un entrevista per-
sonal. Si durante e en-
trevista personal resultá
ku e kliente tin un área
spesífiko den kua e mes-
ter di mas konseho i guia,
Kámara di Komèrsio por
tresé den kontakto ku un
profeshonal den e mate-
ria ku durante un tempu
definí lo konseh’é i gui’é.
E profeshonal i e kliente
ta firma un akuerdo den
kua ta definí kontenido
i durashon di e servisio.
E servisio aki lo kosta e
empresario 40 florin pa
ora. E tarifa aki ta un tar-
ifa supsidiá. E empresario
mester paga, na momentu
ku e firma e akuerdo, 40%
di e suma total di e kon-
sulta, ku ta basá riba e
kantidat di ora durante kua
e profeshonal lo guia e
empresario.

Benefisio di e servisio di
konseho i guia profesho-
nal
E servisio aki ta hopi favo-
rabel pa (futuro) empresa-
rionan chikí i mediano, ya
ku na e manera aki nan
ta haña asistensia riba e
tereno ku nan mester riba
un base personal.
Ademas 60% di e gastu-
nan pa konseho ta sup-
sidiá pa e ‘Programa pa
garantisá kontinuidat pa
Empresario Chikí i Media-
no’. Pues, e kliente ta
paga solamente 40% di e
gastunan, ku ta 40 florin
pa ora.
Ku e servisio aki Kámara
di Komèrsio i su sosionan
ta spera di por yuda mas
(futuro) empresario chikí i
mediano pa kuminsá nan
negoshi eksitosamente,
òf pa solushoná opstáku-
lonan ku ta stroba nan
di manehá nan negoshi
adekuadamente i pa pro-
feshonalisá nan empresa.

Pa mas informashon
yama nos departamentu
di Promoshon di Inver-
shon i Servisio Empre-
sarial na 461-3918, e-mail
businessinfo@curacao-
chamber.an
òf pasa personalmente.

14
Management, Training & Consultancy (MTC) Services:

Resultado final ta loke ta konta mas


E
Management Training Kompania’ pa CEO’s
& Consultancy Services sun empresario por duna un man valioso na otronan ke realisá (ehekutivonan) na Kòr-
(MTC) ta un kompania e metanan ku nan a pone nan dilanti. A base di palabrashonnan sou.
lokal asina, bou di direk- komersial masha normal, esun ta yuda e otro i asina e sektor • Na Kòrsou tambe nan ta
shon di señor Cesar Paas, traha den kolaborashon
ku ta ofresé diferente ser- privá ta sigui krese i bira mas fuerte. No tin nada malu den tuma ku vários eksperto. Pa
visio na e kliente riba dife- konseho di otronan ku tin sierto abilidat spesífiko i eksperensia riba kada proyekto kamin-
rente tereno, manera: tereno ku e otro no tin mesora na man. da esaki ta rekerí, nan
1. Maneho di resultado tin ekspertonan lokal
2. Maneho di Rekurso huntu ku MTC Services
Humano pa duna e mihó servi-
3. Records & Information sio i bon resultado pa
Management e kliente.
4. Komunikashon Efek-
tivo Próksimamente MTC ta
5. Maneho di Kambio den preparashon pa un
6. Negoshashon di CAO tayer riba maneho efek-
7. Training di Maneho tivo ku ta duna resultado.
8. Otro servisionan riba e E konferensha ta tuma
tereno di maneho lugá dia 7 di òktober awor
9. Un variedat di servisio na WTC. Tema di e kon-
riba petishon di e kli- ferensha ‘Resultaatge-
ente richt Management’. Nan
MTC tin mas ku10 aña di kolega eksperto señora
eksperensia den su gremio Carry Petri, konsehero di
en general i nan ta spesha- Schouten & Nelissen for
lisá riba tres área spesífi- di Hulanda, ta duna tur
kamente: partisipante di e tayer un
a. Maneho di Rekurso training pa konosé e mate-
Human ria di ‘Maneho di Resul-
b. Records & Information tado’. Tambe lo elaborá
Management riba e tópiko ‘Transforma-
c. Maneho di Resultado. tional Leadership’ loke ta e
estilo di maneho di futuro,
Durashon kòrtiku asina señor Paas a bisa
Empresa di tur tamaño por pa ilustrá ku MTC ta sigui
disfrutá di e servisionan hasi su máksimo esfuerso
di MTCS for di ‘eenmans- pa ekspertonan bini Kòr-
zaak’, BV, NV te ‘Maat- Cesar Paas: pa durashon largu òf kòrtiku. sou pa duna training den e
schap’. P’esei tambe e klien- área menshoná.
tenan di MTC ta varia i korto pa kuminsá i finalisá. mentu di training i konseho a splika ku e kolaborashon
ta rònt Kòrsou, Boneiru, “Esaki tambe ta konta ora na empresarionan di futu- aki ta ku empresanan den E filosofia
Aruba, Sürnam i Sint por ehèmpel nan mester ro. Den nan trainingnan na eksterior, loke ta impliká Management Training &
Maarten. E empresa ku ta traha un plan di negoshi futuro empresarionan hopi ku e dunamentu di servisio Consultancy (MTC) Ser-
ehersé tur sorto di aktivi- pa nan kliente. Den un biaha nan ta rekomendá ta tuma lugá na Kòrsou i vices su filosofia ta pa pro-
dat por akudí na MTC pa kaso kaminda nan mester interesadonan pa Google den eksterior. MTC tin un mové ‘maneho di resulta-
konseho, segun direktor di trese kambio den kultura riba “Farrah Gray” komo kolaborashon ku diferente do’. MTC ta konvensí ku ora
e empresa Cesar Paas. “E di e kompania i introdusí un bon ehèmpel pa futuro kompania den eksterior tin klaridat i palabrashon
relashon di MTC i un klien- un estilo nobo di mane- empresario. “MTC ta reko- manera: spesífiko entre e doño di
te ta kuminsá ora un kliente ho, e periodo di kuminsá i mendá tambe na e empre- • Schouten & Nelissen, trabou i e empleado tokan-
aserká nan pa konseho. E finalisá ta mas largu. Hopi sarionan di futuro pa nan ta e ofisina di Konsulta te e resultado deseá den e
di dos paso ta un análisis di biaha ta e resultadonan bon prepará mentalmente number unu riba tere- empresa, tin un relashon
e situashon di e kliente ku satisfaktorio ku MTC ta pa enfrentá e reto nobo pa no di rekurso huma- di trabou duradero i efek-
ta duna MTC un bista kla logra paso a paso den e logra resultado grandi pa no i entrenamentu na tivo. MTC ta trata su klien-
di e situashon ku e kliente trayekto ta pone ku doño nan kompania. Hopi biaha Hulanda. tenan ku profeshonalismo
ta deseá di mira kambio i di e proyekto ta ofresé nan e empresario ta drenta den • Giskes Personeel i ta ofresé solushonnan pa
resultado aden. E relashon mas trabou. Ta pa e motibu trabou sin tene kuenta ku Adviesburo ku tambe kambio i renovashon den
entre MTC i un empresa aki MTC ta palabrá huntu e preparashonnan nesesa- ta un di ofisinanan di e organisashon. Meta di
por funshoná komo un ku e doño di e trabou te rio. MTC a ekspandé su konseho hopi renom- e empresa ta pa duna un
relashon pa tempu kòrtiku kon leu i profundo e ta servisionan i ta aktual- brá den área di salu- bon resultado na bienestar
òf un relashon di durashon rekerí nan servisio”, segun mente un Business Con- bridat na Hulanda. di e kompania en general.
largu”, asina señor Paas a señor Paas. sultant i Business Trainer • MTC na e momentu-
sigui splika. pa Kámara di Komèrsio”, nan aki ta den komber- Management, Training and
Futuro empresario asina señor Paas a konta. sashon ku Professor of Consultancy
El a bisa ku esaki ta dependé Futuro empresario òf Management, Charles Services N.V..
di e enkargo ku nan haña. organisashonnan tambe Kolaborashon Cambridge, Ph.D. Cesar Paas, BAC, direktor
Si MTC haña un enkargo por hasi uzo di e eksperen- Komo empresa ku ta fiha di California pa un Telefon: 510-8116/
pa hasi deskripshon di fun- sha i servisionan di MTC su mes riba dunamentu di proyekto na Botswana 568-8116,
shon i balotashon di nivel ku segun señor Paas, ta un konseho na empresario, i pa otro aña organisá E-mail: mtcs@onenet.an
di funshonnan, e ta mará empresa konsehero ku tin MTS tin su afiliashonnan un konferensha rela- Website:
for di prinsipio na tèrmino bon eksperensia ku duna- profeshonal. Señor Paas shoná ku ‘Maneho den den konstrukshon

15
Eventonan internashonal
Sèptèmber Feria de las
tradecenter.com
Website: www.haititra-
Exposystems
International Exhibition
Lugá: Orange County
Convention Center
The Global Gear Manu- Franquicias decenter.com & Congress on Integrat- Website:
facturing Forum Tamanaco, Venezuela, ed Solutions for Fairs & w w w. p e r f o r m a n c e r a c -
Indianapolis, Merka, 8-11 òktober 2009 Expo Pesca 2009 Events ing.com
15-17 sèptèmber Lugá: Centro Ciudad Lima, Perú, São Paulo, Brazil,
Lugá: Indiana Conven- Comercial Tamanaco 12-14 novèmber 2-4 desèmber
tion Center Website: Lugá: Jockey Plaza Con- Lugá: Parque Anhembi 2010
Website: www.profranquicias.com vention Center São Paulo
www.gearexpo.com Website: Website: www.exposys- Yanüari
Energy Expo India 2009 www.thaiscorp.com tems.com.br Auto Expo
Expo Cibao Energy International International Automotive
Sto. Domingo, Exhibition & Conference Caribbean Home & Colombia Petroleum Trade Fair
16-20 sèptèmber Ahmedabad, India, Garden Expo Show Lugá: New Delhi, India,
Lugá: Complejo Deporti- 9-11 òktober St. Maarten, Bogotá, Colombia, 6-13 yanüari
vo ‘’La Barranquita’’ Lugá: University Ground- 13-15 novèmber 1-4 desèmber Website: www.autoexpo.
Website: Ahmedabad, Gujarat Lugá: Sonesta Maho Lugá: Corferias – Centro in
www.expocibao.com.do Website: Resort de Convenciones
www.energyexpo.biz Website: Website: ExpoGift
IFAI Expo 2009- A world w w w. t h e c a r i b b e a n h o - www.colombiapetrolem- Trade Fair for Gifts, Nov-
of Technical Textiles meexpo.com show.com elties, stationary and
San Diego, California, Global Conference on decoration
Merka, 23-25 sèptèmber Global Peace / Human Mercado di Expoartesanias Lugá: Batalha, Portugal,
Lugá: San Diego Con- Trafficking & Human Negoshi – Job Fair Bogotá, Colombia, 7-10 yanüari
vention Center Right Aruba, 13-14 novèmber 8-20 desèmber Website: www.expos-
Website: www.ifaiexpo. New York, Merka, 2009 Lugá: Corferias – Centro alao.pt
com 27-30 òktober 2009 Lugá: Renaissance de Convenciones
Lugá: American Confer- Convention Center Website: HORECAVA
ence Centre Hall Website: www.aruba- w w w. e x p o a r t e s a n i a s . International Trade Fair
Oktober E-mail:
rachellejoell@gmail.com
chamber.com com for the Hotel & Catering
Industry
Multi-Housing World / secretary.wcogphthr. TranspoQuip Performance Racing Lugá: Amsterdam,
Conference & Expo ny@gmail.com Latin America Industry Show Hulanda, 11-12 yanüari
For multi-housing Indus- São Paulo, Brazil, Orlando, Merka, Website: www.horecava.
try Builders, Architects, 17-19 novèmber 10-12 desèmber nl
Designers,.. Novèmber Lugá: Expo Center Norte
Denver, Merka, 1-2 òkto- Website:
ber AAPEX 2009 www.transpoquip.com
Automotive Aftermarket
Lugá: Colorado Conven-
tion Center Products Expo 9th Tr a d e m i s s i o n Website ku informashon balioso
Website: Las Vegas, Merka, Doing Business with
3-5 novèmber the Kingdom of www.enterpriseeuropenetwork.nl
www.mhw.com Pa pregunta tokante empresariado i
Lugá: Sands Expo Cen- the Netherlands &
ter Suriname inovashon na Europa.
2009 Caribbean Public
Relations Conference Website: Rotterdam, Hulanda,
www.aapexsow.com 24-26 novèmber www.infofilter.nl
Kòrsou, 1-3 òktober Nos mundu ta yen di propaganda.
Lugá: Renaisance Website: www.cura-
Air Cargo & Sea cao2009.com or www. Entrante 1 òktober empresanan mester akudí
Curaçao Resort & casi- na Stichting InfoFilter promé ku aserka e konsumidó,
no Cargo Americas interexpo.biz
Miami, Merka, E-mail: pa wak si nan ta deseá di risibí e informashon.
Website:
www.curapedia.net 4-6 novèmber 2009 peter@interexpo.biz
Lugá: Double Tree Miami www.exportconsultancy.nl
Mart Hotel & Convention Expo Los Cabos Guia pa eksportashon riba merkado Franses.
West Coast Franchise
Expo Center Hotel and Restaurant
Website: www.aircar- International Show www.link2italy.com
Los Angeles, Merka, Guia pa eksportashon riba merkado Italiano.
2-4 òktober goamericas.com Los Cabos, Mexico,
E-mail: mtarabocchia@ www.seacargoamericas. 25-27 novèmber
com Lugá: Crown Plaza – http://www.theoriginaldouwdouw.com/
mfvexpo.com Empresa ku ta bende ‘shower cap’ moderno.
Website: Los Cabos
w w w. m f v e x p o . c o m / Americas Food & Website:
Beverage Show & www.prestigeexs.com http://camara.ccb.org.co
WCFE.aspx Website di Kámara di Komèrsio di Bogotá.
Conference
Belleza y Salud Miami Beach Convention
International Showcase Center, Miami Beach, Desèmber http://www.thinkingmanagers.com
E website aki ta kontené hopi informashon riba e área
for Esthetics, Health, Merka, 9-10 novèmber
E-mail: afb@worldtrade. Aqualie 2009 di maneho.
Hairdressers and Inte-
gral Cosmetics for the org Spa & Fitness Expo
Website: www.americas- Paris, Fransia, http://www.managementconcepts.com
man and the woman Konseptonan di liderazgo, training i desaroyo.
Bogotá, Colombia, foodandbeverage.com 1-2 desèmber
4-12 òktober Lugá: Parc Floral de
Haiti First International Paris www.theo-meijer.net
Lugá: Corferias- Centro Website di fotógrafo di Kòrsou.
de Convenciones Business Expo Website:
Port-au-Prince, Haiti, www.aqualie.com http://ec.europa.eu/youreurope/business/
Website: index_nl.htm
www.feriabellezaysalud. 10 novèmber
E-mail: jccantave@haiti- Informashon pa hasi negoshi ku Europa.
com

16
Oportunidatnan di negoshi
E-mail: Simon@choc- 5.Ta buska importadó Tin mas ku 20 diferente
Lokal olography.com Empresa ta buska modèl.
Website: www.choco- importadó pa peper E-mail:
Empresario ta buska lography.com kòrá i bèrdè for di St. sales@americandryer.
lokal pa por bende Pais: NY, Merka Lucia. com
paña, sapatu, etc. Tel.: 758-454 9230 Website:
Den besindario di Sta. 3.Ta buska importadó Faks: 758-454 9231 w w w. a m e r i c a n d r y e r.
Rosa, Saliña/Caracas- Ta buska importadó E-mail: com
baaiweg. Preis te 1500 pa flornan fresku for di Chris@baronfoodsltd. Pais: Merka
florin pa luna Ecuador. com Sektor: Ekipo pa hotèl
Tel.: 593-2-2472124 / Website: i restorant
593-9-9831197 w w w. b a r o n f o o d s l t d . rente produkto mas di
Internashonal E-mail: com 8.Ta buska importadó beyesa.
kdena@uio.satnet.net Pais: St. Lucia Ta buska importadó Tel.: 517-367-2787
1.Ta buska importadó Website: Sektor: Alimento pa bela ‘hand-made’ Faks: 828-681-2009
Pure Science Interna- www.cadena-trading. ku diferente fragansia, E-mail: sales@apure-
tional ta ofresé krem- com 6.Ta buska importadó produkto pa kurpa i beauty.com
anan pa tratamentu di Sektor: retail Ta buska importadó pa baño. Website:
kútis. Pais: Ecuador zeta di kushiná (Corn, Tel.: 1-800-495-1680 www.apurebeauty.com
Tel.: 714-639-0343 Canola Cottonseed, Faks: 1-417-724-3236 Pais: Merka
Faks: 949-586-8896 4.Ta buska importadó Peanut, Fish & Chip, E-mail: Sektor: Kosmétika
E-mail: info@pure- Ta buska importadó pa Sunflower, etc.. sale s @ m o s t l y m e m o-
scienceintl.com liña di bikini i trahe di Tel.: +1(202) 368-1878 ries.com Si abo tin un oportuni-
Website: www.pure- baño di marka Ocean- Faks: +1(202) 331- Website: dat di negoshi ku bo ke
scienceintl.com Sport fábrika na Italia i 3759 www.mostlymemories. pone den e rúbrika aki
Sektor: kosmétika Spaña. E-mail: merincorp@ com òf pa mas informashon
Pais: Canada Tel.: +36 30 641 9646 gmail.com Pais: Merka tokante un di esnan
Faks: +36 79 522 780 Pais: USA Sektor: Kosmétika menshoná, tuma kon-
2.Ta buska importadó Skype: oceanswim- Sektor: Alimento takto ku Sentro di Infor-
Chocolate Printing wear 9.Ta buska importadó mashon Komersial di
Company ta buska Website: 7.Ta buska importadó Ta buska importadó pa Kámara di Komèrsio na
empresanan interesá www.ocean.hu Empresa merikano ta produktonan ku ta yuda telefon 461-3918, faks:
pa distribuí chukulati. Sektor: bikini buska importadó pa kita ‘strechmarks’, dre- 461-5652 òf e-mail nos
Tel.: 516-824-3216 Pais: Europa ‘hand dryer’ ku sa uza cha tono di kútis, pa na businessinfo@cura-
Faks: 516-908-5335 hopi den restorant. kabei ku ta kai i dife- cao-chamber.an

Publikashonnan nobo
E biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio di Kòrsou ta kontené
mas di 5000 dokumento. E biblioteka ta ofresé un variashon amplio di rekurso pa hasi
investigashon. E biblioteka ta kontené un kolekshon grandi di dokumento relashoná ku
komèrsio ku ta dirigí riba merkado mundial.
Resientemente nos a risibí e siguiente publikashonnan den
nos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial.

- TRA Tijdschrift recht en arbeid nr.8/9 2009


- Buitenlandse Markten aug/sept 2009 Wereldwijde wegwijzers
- Vrij Nederland
- Caribbean Development Bank Annual Report 2008
- Internationaal ondernemen nr.4 / 2009
- The Courier The magzine of Africa-Caribbean-Pacific & European Union Cooperation and relations
- Contact MagazineTrinidad Building Small & Medium Enterprises
- F & A Actueel Fiscaal en juridisch vaknieuws en advies voor de financieel-administratieve professional
- Antilliaanse Nieuwsbrief ‘Appeltje van Oranje’ voor Bonaire
- WorldCity Miami Trade Numbers
- Buitenlandse Markten Zakendoen in ontwikkelingslanden nr.5 / 2009
- Bioetanol Bioetanol de Caña de Azucar / Energia para el desarollo sostenible.

E último edishon di Chamber Business Magazine ya ta riba merkado. E publikashon aki ta


keda sirkulá lokal i internashonalmente. Den e revista aki tin hopi informashon relashoná ku
hasimentu di negoshi na di Kòrsou. Por pasa buska un ehemplar na Kámara di Komèrsio.
E orarionan di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i ku djabièrnè di 8 or di mainta te 4 or di atardi.

17
Konsehero Luis Santine, direktor di Info Capital:

E empresario mester tin focus!


K
omo empresario bo ke pa tur kos kana bon den bo negoshi i ta realisá ku su interes a
kambia i si e ke hasi algu
semper ta keda bo responsabilidat kon pa yega na e konseho kompletamente distinto. E
ideal. Tin diferente empresa di konsehero profeshonal na ora ei nos ta yuda for di
Kòrsou, ku ta spesialisá nan mes den diferente área.E aña aki Luis e punto di bista ei kiko lo
ta e mihó direkshon pa e
Santine di Info Capital a kuminsá ku su empresa di konseho. empresa i e empresario”.

Luis G. Santine Jr.,


Si bo no pone atenshon situashon tabata promé ku duna un konseho kon kos- Managing Director
na tipo di kosnan asina, bo e konsehero a bin i kon e nan por bai, pero final di InfoCapital N.V. - Consul-
empresa no por manehá empresa ta kana despues kuenta ta e empresario ta tancy & Training
su mes efisientemente”, ku a implementá e kon- disidí. “Komo konsehero A.M. Chumaceiro Boule-
segun señor Santine. Info- sehonan. Dor di definí bo ta focus riba e empre- vard 3
Capital por asistí tur tipo meta, por evaluá mihó si sa i su potensial. Bo por Telefon 465-0858 /
di merkado òf empresa. un trayekto tabata satisfak- yega na e konklushon pa Cell: (+599-9) 529-1015
Su konsentrashon, segun torio. Por ehèmpel, kuantu na lugá di bende ropa inte- Faks: 461-5378
señor Santine, ta prinsi- kliente nobo bo ke tin pa rior, kisas e empresario por E-mail:
palmente riba maneho di tal fecha, kuantu ganashi bende paña òf sapatu etc. luis.santine@infocapital.
Luis Santine Jr.: e organisashon (organiza- bo kier a hasi, ku kuantu tambe. No ta usual òf asina an
Consultancy ta un invershon tional management). Gran empleado bo ke krese, etc. fásil pa kambia kompleta- Website:
parti di esei ta dirigí riba E konsehero su trabou tin mente. Tur kos ta dependé www.infocapital.an
Segun señor Santine, ta individuonan (empleado) i diferente ángulo. E por kon leu e empresario mes
sumamente importante p’esei nan ta apliká e kom-
pa e empresario ta kon- binashon di consultancy
sentrá riba su metanan. & training. “Nos ta purba
InfoCapital ta aktivo for di pa medio di training duna
febrüari di e aña aki. Señor empleado nan e hèrmènt
Luis Santine ta direktor ku nan mester pa por saka
di e empresa di konseho, mas tantu posibel for di
‘consultancy’, ku ta duna e potensial ku tin”, segun
sosten na empresarionan señor Santine.
mediano i chikí. “Pa motibu Info Capital ta traha ku
di tur e funshonnan ku mi detaye di tur empleado i
a okupá den pasado, mi nan sa presis kon mester
tabata bastante familiar ku hasi esei. Tin biaha e klien-
tur e aspektonan di con- te mester di un konseho so
sultancy”, asina e mes a i na otro okashon e mester
splika. di mas. “Si ta un konseho
Un konsehero òf consul- so, InfoCapital lo trata pa
tant ta importante pa kada keda envolví, ounke ta for
empresario. “Di un parti di un distansia, pa sigurá
kada negoshi, sea gran- ku ta implementá òf apliká
di òf chikí, mester mira e punto di akshonnan ku ta
tur ‘gastu’ ku nan hasi rekerí. Huntu ku e konseho
pa consultancy komo un naturalmente lo entregá un
invershon, ya ku e infor- plan di akshon ku lo yuda e
mashon òf konseho ku bo empresa hasi e kambio nan
ta haña lo mester yuda bo ku tin mester. Ora training
pa pone bo negoshi krese tambe ta envolví, lo tin un
òf pa manehá bo kompa- ‘relashon’ ku e miembro-
nia mihó. Si un empresa nan di e empresa durante
tin fondo, naturalmente e un periodo i di tal manera
por invertí e mes. Sino tin tin mas influensia riba e
vários otro kaminda ku por implementashon”,segun
kana, entre otro via Káma- señor Santine.
ra di Komèrsio, pa yega
nan un supsidio”,asina el a E empresario ta
sigui splika. keda responsabel
“Si un empresa ta konven-
E meta ta sí i konfortabel ku e idea ku
determinante e mes por hasi ahuste na e
Un empresa mester tin un konsehonan, e mester hasi
meta. E meta ta rekerí pa tin esei sigur. E meta ta pa
un focus. “E focus ta yuda tur empresa òf empresario
bo hinka bo organisashon a lo largo mes manehá
den otro y selektá emplea- nan negoshi. Pero natu-
do ku ta kalifiká pa duna ralmente semper ta yuda
bo e servisio nesesario. Si si bo tin ekspertonan pa
bo habri un karniseria, bo asistí bo” segun señor San-
sa ku bo mester buska un tine. Mester tin un punto di
karnisero i no un barbero. salida ku ta kompará kon e

18
Produktonan di alimentashon i
kalidat - semper por mihó!

B
ende un produkto trahá pa bo mes. Formulá un reseta, kumpra e
ingredientenan, laba, kòrta, prepará i yena na bòter; ahan, plak un etikèt
riba dje, anto pon’é den tienda pa bende. E empresario i su trahadónan
ta orguyoso di e produkto ku nan ta pone riba merkado. Ku nan rason! Kiko ta
mas dushi ku presentá un produkto maravioso na klientela? Pero e orguyo aki
mester keda tambe ora ku e mesun klientenan aki, un kontroladó òf un inspektor
disidí di tira un bista den e kompania?

E industria di turismo ta kresiendo. Ku otro kuminda, ta sumamente importante pa ekskluí Riba tèrmino largu.
palabra, tin mas i mas hende ta bishitá nos tur tipo di animal dañino. Mas klaridat riba tarea, funshon i responsabi-
isla. Esaki ta trese kuné ku outomátikamente lidatnan. Asin’aki e komunikashon interno ta
lo tin mas aktividat riba nos isla. Aktividatnan Normalmente mikro organismo ta hopi útil pa mehorá. Tur hende sa kiko nan mester hasi;
den forma di mas hotèl, apartamento, resort, naturalesa. Nan ta kibra hopi material den efisiensia den bo organisashon ta subi.
restorant, i catering. Un porsentahe grandi di naturalesa manera restunan di bestia morto i Empleadonan ta haña komprenshon pa e
e turistanan ta bini for di Europa. Tantu tur- palu morto. Pues, sòru pa e mundu aki no bira nesesidat di traha higiénikamente.
ista Europeo komo empresarionan di ‘horeca’ un seru di sushi. Hende tambe ta hasi bon uso E konfiansa di e konsumidó i e outoridatnan di
konosé regla i normanan riba tereno di higiena di mikro organismo. Lo no por traha serbes control ta krese.
i e kontròlnan nesesario ku tin komo meta pa i biña sin mikro organismo; tampoko zürkol,
garantisá un grado haltu di higiena pa loke ta e keshi, yògert òf yòrki. Den nos tripanan tambe E normanan ku ta atendé ku e tópiko aki ta,
aktividatnan den kushina i alabes pa garantisá tin mikro organismo ku ta yuda digerí kuminda. ISO22000 i HACCP. Entretantu tin empresa
e seguridat pa e konsumidó. lokal ku ya ta trahando segun e prinsipio di
HACCP. Nos outoridatnan ta preparando un
Prevení riesgo innesesario plan pa introdusí un kódigo di higiena. Esaki
Por resultá ku un trahadó ta portadó di mikro ta nifiká ku empresario ku ta prepará, utilisá,
organismo dañino, ku por desaroyá na sierto empaketá òf transportá produktonan di ali-
partinan di kurpa, prinsipalmente den kabei, mentashon, lo tin ku kumpli ku reglanan di e
nanishi, boka, tripa i heridanan na kueru. dekreto pa pais (‘Warenlandsverordening’)!
Higiena mester ta di tal manera ku e rísiko di Mihó bo ta bon prepará, bo tin tempu awor akí
kontaminashon ta minimal den tur kaso. Rísiko pa kambia loke bo ta hasi bon, pa hasié mihó.
di kontaminashon durante e proseso di pre-
parashon mester ta konosí pa tur hende ku ta
atendé ku produkto di alimentashon. E kompa- ICC (InnovatieCentrum Curaçao)
nia mester instruí tur su personal/trahadónan Telefon: (+5999) 7371360
kon anda ku responsabilidat riba e tópikonan: E-mail: info@InnovatieCentrum.an
E posibilidat ku e por ta un portadó di malesa. Parke Industrial, Edifisio F-1
E sirkunstansha ku por lanta e rísiko di intoksi- Inovashon i traha profeshonal P.O. Box 4267
kashon via di alimentashon. Trahamentu segun un sistema higiéniko tin
Medida di prekoushon ku ta limitá e rísiko. algun bentaha!
Riba término kòrtiku.
‘Schimmel’ i bakteria por alimentá nan mes na Un mihó produkto.
sitionan (sushi) riba aparatonan, bestèk, etc.
P’esei ta nesesario pa laba i desinfektá nan ku
Mihó dominio di bo proseso i p’esei ménos
pèrdida di materia prima, p’esei ménos gastu. Informashon a fondo
regularidat. Tur loke ku usa, mester laba di tal Mas kontròl riba materia prima, ya asina por
Na 1991 a lanta ICC ku e meta pa stimulá
manera ku no ta keda nada pa un mikro orga- detektá posibel fayo serka e suministradónan. empresa mediano i chikí pa fortifiká nan
nismo alimentá su mes kuné. Insektonan dañi- Mihó bista riba organisashon di bo empresa i e forsa kompetitivo internashonal, hasiendo
no (e.o. kakalaka) tambe por okashoná prob- proseso di produkshon. konosementu, teknologia i métodonan mas
lemanan ku salú. Sòru pa eliminá e animalnan Bo por deskubrí i atendé e kousa di un pro- aksesibel di un forma inovativo i hasiendo
aki. Tur tipo di kriatura manera insekto, para, blema, en bes di atendé ku su konsekuen- nan aplikabel lokalmente tambe. Ademas
raton por bira fuente di kontaminashon. E echo shanan. ICC ta fungi komo intermediario entre sen-
tro di konosementu, spesialista, gobièrnu i
ku nan por move di un sitio pa otro asina fásil, otro aktornan den merkado.
ta hasi ku nan por plama infekshon lihé i fásil- Bo tin prueba den kaso ku bo tin ku para
mente. Den kuadro di interes pa seguridat di responsabel pa e produkto.

19
UTS Business ku seminario riba
sistemanan di telefon PBX
UTS Business dia 27 di ougùstùs último a organisá un seminario pa do Alvarez di Anixter a duna un presentashon di e opshonnan ku
informá sektor empresarial di e diferente posibilidatnan ku nortel PBX empresanan chikí tin ku e Nortel LG ku ta riba merkado. Debí na e
ta ofresé. interes haltu hopi pregunta a ser dirigí na e presentadónan. Mayoria
pregunta tabata pa sa kon empresanan chikí por ta kompetitivo ku
A duna informashon spesifikamente riba 3 sistema PBX; LG Nortel, kompanianan grandi hasiendo uso di e teknologianan aki.
BCM50 i BCM 450. Pa e evento aserká potenshal klientenan ku a pidi
i risibí ofertanan, pero alabes klientenan di Telelease i klientenan di Despues di e seshonnan aki tabatin demostrashon di e sistemanan di
UTS ku ta usando sistemanan Norstar, Panther òf Partner. telefon mes i a interkambiá konosementu, informashon i parti foyeto.
Riba e fecha menshoná ariba a tene tres seshon na Renaissance
Curaçao Resort & Casino. Un total di 53 representante di 46 kompania Partispantenan a keda hopi satisfecho ku e informashon ku nan a
a asistí. risibí.

E promé dos seshonnan tabata dirigí riba empresanan grandi i medi- E tópikonan di interes tabata:
ano i a duna demostrashon di e BCM di Nortel. • IP telephony
• Contact Center
E di tres seshon tabata dirigí riba empresanan chikí i a duna dem- • Unified Communications
ostrashon di e sistema un sistema ku ta mesun potente ku e sistem- • Networking
nan grandi kual ta e LG Nortel • Seguridat

E eksperto di Nortel, Hurval Wray, a duna un presentashon den un Pa mas informashon tokante e sentral di telefon ku ta pas mas mihó
esfera hopi relahá di PBX – BCM450 i BCM 50. El a eleborá riba e pa bo empresa/organisashon tuma kontakto ku un Account Manager
diferente opshonnan ku e sistemanan di telefon aki ta brinda. di UTS na telefon 777-1155 of E-mail: business@uts.an.

Tambe el a enfatisá riba e benefisionan di teknologia IP i kon e nesesi-


dat di un ofisina físiko pa hasi negoshi poko – poko ta birando ménos
esensial. Hurval Wray a splika ku e sistema avansá di PBX bo por
hasta mira e persona ku kua bo ta papiando i ku bo por re-dirigí tur bo
yamadanan ku drenta via bo telefon selular pa bo PBX i tambe visa
vèrsa. Esaki bo por hasi e ku e opshon Find Me di e sentral di telefon.
Komo empresario ta importante pa bo keda ku kontakto ku bo kliente-
nan na tur momento.

Alabes el a mustra e opshon práktiko di tene un reunion pa medio di


Conference Calls ku e opshon Meet Me. Di e manera aki un lokalidat
pa topa otro no ta nesesario mas. Tur persona invitá pa reunion por
yama e “bridge” i asina partisipá na e reunion.
Mas den oranan di atardi Miguel Pabon di LG/Nortel, huntu ku Arman-

Kita barera pa bo soño, siguiendo e pasonan simpel aki

Pasa plafònt bai!


S
Afortunadamente, komo Si un di nan ta ofresé pa
empresario nos gusta egun bo negoshi i bo éksito finansiero ta krese, hopi biaha duna bo un man, laga nan.
deskubrí maneranan nobo operashon di bo negoshi ta bira alabes mas kompleho. Bo ta usa Koleganan di konfiansa,
pa logra loke otronan a miembronan di famia i
husga komo imposibel. bo tempu pa desaroyá i establesé prosedimentunan di maneho, amigunan tambe por forma
Nos espíritu empresa- pa sirbi kliente i pa motivá empleado. Miéntras ku bo ta fiha riba un manera remarkabel pa
rial ta haña mas vigor na krea e grado di responsa-
momento ku nos tuma riba operashon diario di bo empresa, lo por parse un poko fuera di bo alkanse bilidat i pa reforsá e espíritu
nos enkargo metanan ku pa bo sigurá tòg un momento pa definí, planifiká i logra ophetivo nobo. empresarial ku ta nesesa-
parse mas grandi ku bida rio pa logra ophetivonan,
mes. Pa por alkansá logro- sin importá kon grandi nan
nan kreativo, mester keda akshon enkuanto bo idea personal, ku na su turno ta sistema ku bo ta desaroyá ta.
tene na mente ku bo éksito nobo dentro di un siman, e tene bo kurason habrí pa pa motivá bo mes a base Deskubrimentu i inven-
di awe ta basá riba bo ora ei ta probabel ku e no tur sorto di posibilidat. di akshonnan ta establesé shonnan grandi ta resul-
pashon pa ideanan nobo i ta parti di bo soño grandi. un fundeshi sólido pa vik- tadonan ku ta brota for
bo abilidat pa tuma riesgo E ora ei, sigui bai pa bo 3. Determiná bo siguien- toria. di un mente empresarial
bon kalkulá. siguiente idea empresarial te akshon komo un paso ku tin e kurashi pa drenta
òf oportunidat. faktibel pa bai dilanti 4. Envolví otro hende i aventura den mundunan
Pa por sigui bai dilan- Meskos ku un artista ta selebrá ku nan nobo. Bo a demostrá bo
ti, konsiderá e siguiente 2. Desaroyá e momen- pinta un obra maestral E hendenan ku ta rondoná abilidat pa establesé i logra
pasonan. to oportuno atkeriendo dunando e kuadro kada be bo ta konektá direktamente metanan mas grandi i mas
konosementu un man di ferf mas, gra- na e éksito di bo negoshi fasinante pa bo mes i bo
1. Habri bo kurason pa e No kritiká mesora viabilidat dualmente alkansando un i na logro di bo ophe- negoshi. Trata na reinven-
oportunidatnan di kualke ophetivo nobo. ophetivo grandi, no ta nada tivonan. Tene nan informá tá bo ambiente di éksito i
Bo estado mental ta influen- Na lugá di esei, krea e otro sino un kombinashon enkuanto bo aktividatnan perkurá pa un biaha mas
siá bo felisidat, produktivi- blòkinan di konstrukshon di un seri di akshon. No i diskutí ku nan e reto pa bo ta esun ku ta hasi bo
dat i abilidat pa alkansá nesesario pa logro, investi- buska esküs. Nunka no logra metanan nobo mien- soño bira realidat.
metanan inovativo. Laga gando e diferente kamind- por tin un motibu sufisiente trastantu ku bo ta sigui
bo supkonsiensia alimen- anan bo por skohe pa yega bon pa splika pakiko kos- manehá bo empresa. Laga (saká for di e revista ‘Be
tá bo soñonan grandi, tòg. Entrevistá doño di otro nan mester keda manera nan sa ku nan ta forma your own boss’, skirbí pa
definiendo bo meta i tres negoshi, papia ku kolega i nan ta. Bai pa bo promé parti di bo éksito – nan por Romanus Wolter ku ta
simpel paso ku por tuma buska solushon riba Inter- opstákulo i despues traha fungi komo un tremendo konsehero, outor di e buki
pa logra e momento opor- net. Konosementu ta kul- un lista di kuater forma pa oudiensia i duna bo forsa titulá ‘Kick start your dream
tuno. Si bo no tuma niun tivá bo konfiansa i poder superá e bareranan aki. E loke ta sigui inspirá bo. business’).

20

También podría gustarte