Está en la página 1de 16

Empresa Chikí

ta un publikashon di

Aña a bòltu, pero reglanan Kámara di Komèrsio i

básiko ta konta meskos Industria di Kòrsou

E promé edishon aki di Empresa Chikí den aña 2008 aki ta enserá un relato di e inisiativa
Su meta ta pa informá i
interesante di Pòpi Verboom i otronan di fundashon Lanthùis Habaai pa yuda ama di kas traha
obra di man, lanta nan mes negoshi chikitu i bende nan produktonan ku públiko general, tantu eduká empresario chikí
lokal komo turista. Ke men, un proyekto piloto pa mas hende bira empresario chikí ku porta pa e por sigui kontribuí
nunka a pensa di hasi algu den e direkshon ei. E promé resultadonan ta mustra alentador i
prometedor. na desaroyo
Nos por ta kontentu tambe ku e fundashon Stimul-IT tambe a haña kaminda pa Empresa Chikí, ekonómiko di Kòrsou.
ku ke fungi komo fuente di informashon i stimulashon pa henter e sektor di empresa chikí na
Kòrsou. Por spera hopi mas di e kombinashon aki den futuro serkano. E revista aki ta kontinuá
e lasonan ku e sentro di inovashon ICC i otro instansianan ku tambe ta trahando den e mesun
konteksto aki i ku por duna un man pa konsientisá personanan den nos komunidat ku potensial
Redakshon:
di bira empresario i kuminsá realisá nan ideanan.
Un tim di Kámara di Komèrsio
Na kada kambio di aña diferente instansia i persona den nos komunidat ta hasi uzo di e opor- huntu ku diferente kolaborador
tunidat pa tira un bista bèk riba e aña tras di lomba i pa tira un bista riba e aña nobo; ki perspe-
ktivanan e tin pa nos. Den e edishon aki di Empresa Chikí señora Vanessa Toré ta tira un bista
bèk, por ehèmpel, riba e evento mas grandi di su tipo organisá den International Trade Center Aviso:
di Kòrsou: Caribbean Craft & Gift Show 2007. Pero tambe riba otro aspektonan di e trabou di
e sentro di informashon di Kámara di Komèrsio. Ademas ta para ketu na e siguiente edishon di Spotlite Productions
Marshe di Empresario ku ta den porta atrobe: otro luna. Den e publikashon aki lo topa tambe Farley Lourens
un pronóstikonan di Presidente direktor di Banko Sentral Dr Emsley Tromp pa e aña nobo. I
Telefon: 461-0907
fin di e luna aki Kámara di Komèrsio, esta su direktor i direktiva, ta bini ku e mensahe di aña
pa e mundu empresarial di Kòrsou durante un tradishonal bríndis di aña nobo. E biaha aki dia Telefon: 510-8284/560-8284
28 di yanüari den International Trade Center pa por akapará e kantidat kresiente di persona E-mail:
c.q. empresario ku ta akudí na e evento magno aki. Manera ya ta kustumber, e presidente di
Kámara di Komèrsio lo wak bèk riba desaroyo di e sektor privá den 2007 i ta wak dilanti loke info@spotlite-productions.com
tin den tapara pa e aña aki.

Hustamente mustrando rèspèt pa tur esnan ku (t)a tira un bista bèk i (t)a tira un bista dilanti riba Kompaginashon i imprenta:
2008, tur nan pronóstikonan ta kai na awa na momento ku e sirkunstansianan kambia. Simple- Drukkerij Amigoe
mente bisá, nan a basa nan pronóstiko riba sierto tendensia ku nan a nota últimamente. Si e
tendensianan sigui e rumbo ei, nan pronóstiko ta bira realidat. Si pa ékis motibu e tendensianan
bòltu, nan pronóstiko tambe ta kambia òf ta pèrdè di valides. Esei por ta a base di faktornan Kordinashon:
eksterno (preis di petroli por ehèmpel) òf interno (preshon di belasting por ehèmpel). Den kam- Intermediate N.V.
bio di aña a surgi un nerviosismo grandi ora preis di barí di zeta a alkansá 100 dòler pasobra
esei sin duda lo afektá nos nivel di bida den hopi sentido. Por ehèmpel, zeta mas karu por pone Telefon: 737-1070
e preis índise i inflashon subi, poniendo ku e konsumidó su forsa di kompra ta bai atras, loke ta
malu pa merkado i pa benta. Nunka no por bisa ku sertesa kon e desaroyo aki lo ta.
Tur derecho reservá ©
Pa abo komo (futuro) empresario, realisá na tur momento ku un bon pronóstiko di ken ku ta
no ta niun siguransa ku bo negoshi lo bai bon. Ta abo, ku bo staf i empleadonan, bo produkto
i servisionan, mester realisá e adelanto. Eksito di un negoshi nunka no ta bin di mes – éksito
di kualke negoshi ta danki na esfuerso di e empresario i su hendenan ku sa kon hasi bon uso
di e oportunidatnan ku merkado ta brinda, hasta ora e pronóstikonan ta ménos alentador. Ke
men, aña a bòltu i e pronóstikonan por lo general ta mustra bon, pero e reglanan di promé aya
pa loke ta bon atministrashon, maneho planifiká i balansá, konosementu di merkado i klientela,
etc. ku tabata konta na 2007, ta sigui konta mes tantu den e aña nobo aki. Danki Dios mes!

2
Segun presidente direktor di Banko Sentral Dr. Emsley Tromp

Pronóstikonan pa 2008 ta pinta bon!


B
mentu di debe. Mester traha
anko Sentral ta proyektá un kresementu ekonómiko di 2.6% pa e pa intensifiká informashon
aña nobo aki. Esaki ta un refleho di loke a bin ta manifestá su mes ku ta duna siudadanonan,
di manera ku nan por baha
for di 2006, di akuerdo ku Dr. Emsley Tromp, presidente direktor di nan mes gastu di energia
Banko Sentral di Antia Hulandes. Prinsipalmente por reportá kresementu na un nivel ku ta pone ku
nos ta bira mas indepen-
sustansial di invershonnan. Esaki ta keda sostené pa diferente proyekto ku diente di manera ku por
ta den ehekushon primordialmente pa e industria turístiko. yega na formanan alterna-
tivo pa konserva energia.
di e proyektonan ku tin den riente ta a konsekuensha mentu di dunamentu di Esei ta e kaso di energia
ehekushon di turismo. Tur di e balanse di pago malu krédito neto na sektor privá. di solo bientu i friamentu
sektor ta duna indikashon ku ta tumando lugá dor di Un punto ku sigur mester di fondo di laman. Pa loke
di un kresementu positivo. kresementu di importashon. tene na kuenta kuné, segun ta saneamentu di debe di
Emsley Tromp Tur sektor ta mustra desa- E kresementu aki pa loke Dr. Tromp, ta desaroyonan gobièrnu, Dr. Tromp a bisa
royonan sumamente posi- ta gastunan den e sektor di riba merkado internashonal ku esfuersonan pa baha
tivo. El a sigui enfatisá den nos isla, ta debí na oumentu di preis di krudo. Si e nivel gastunan di gobièrnu lo
Segun informe di presidente di preis di petroli. di 100 dòler pa barí bira trese un kresementu grandi
di banko Sentral tur sektor a su deklarashonnan ku tur
sektor tin desaroyonan posi- ainda mas haltu, esaki por den merkado kapital. Esei
kontribuí positivamente na e Kresementu trese desaroyonan negativo ta e speransa ku tin. Esaki
resultado aki, pero mester tivo, pero den konstrukshon
i sektor di empresa chikí e finansiero i mas oumentu di preis. “E por tin un efekto na likides
bisa sin mas ku sektor privá Kresementu di pais, segun echo ku forsa di kompra ta i lo trese un rendimentu i
den esaki a bolbe hunga desaroyonan aki lo ta mas
fuerte. kalkulashonnan di Banko sigui baha ta resultado di pone fin na riesgo lokal. Den
e papel di ta e motor tras Sentral, lo ta mas fuerte den e menasa real pa krese- kuadro di esaki Banko Sen-
di desaroyo positivo. Esaki 2007 ku na 2006, debí na mentu di ekonomia”, asina tral di Antia ta wak e posibi-
di otro banda ta enserá un Inflashon
E nivel di inflashon tambe a e balanse di pago ku ta el a sigui splika. E posibili- lidatnan pa oportunidatnan
mensahe mas pa sanea e di mas. E kresementu di datnan pa gobièrnu apsorbá pa ekspandé posibilidatnan
aparato públiko, e presiden- kuminsá oumentá, segun e
sifranan di Banko Sentral, a e balanse di pago a bira kualke oumentu di preis ta di invershon den eksterior
te direktor di Banko Sentral a ménos na lus di e krese- pa pone un fin na sanea- pa invershonistanan.
bisa. El a sigui mustra riba e konsekuensha di e oumen-
echo ku desaroyonan inter- tu internashonal di preis di
nashonal ku preis di petroli petroli i preparashonnan pa
di otro banda lo por afektá prosesá esaki na nivel inter-
situashon pa konsumidónan nashonal. Pa 2007 ta spera
i esaki por peligrá kualke kre- un inflashon di 3% i ta spera
sementu ekonómiko asina ku pa 2008 e inflashon lo
señor Tromp a atvertí. E sigui oumentá te na 3.5%.
presidente direktor di Banko Si bai na kompará esaki ku
Sentral finalmente a boga Aruba por ehèmpel, esaki
pa mas disiplina presupues- no ta nesesario i e no ta
tario mirando ku ámbos haltu. E presidente di Banko
gobièrnu, esta sentral i insu- Sentral a mustra riba e echo
lar, ta sera aña ku un défisit ku nos isla ruman Aruba
di mas ku 200 mion florin. no tin un kresementu mes
Esaki ta pone ku nos debe haltu. El a sigui mustra ku
lo bula 5.3 mil mion florin. te ku awor e oumentu di
Den su deklarashonnan ofi- gasolin na Curoil ta a kon-
sial ku el a hasi na fin di sekuensha di oumentu di
2007, presidente direktor di gasolin na Kòrsou ku a keda
Banko Sentral a mustra riba kompletamente apsorbá.
e echo ku pa fin di 2008 tur
kos mester ta asina leu ku Gastunan
por finalisá preparashonnan E presidente di Banko Sen-
pa Kòrsou para riba su mes. tral ta spera ku ekstenshon
“Na tur dos banda di nos di krédito den e aña nobo lo
oséano mester traha duru di oumentá e petishon grandi
manera ku por finalisá pre- ku tin den eksterior segun e
parashonnan na tempu. Un presidente di Banko Sentral
aña nobo ta duna perspekti- ta pidi. “Desaroyonan den
vanan pa speransa nobo i preis di petroli i e echo ku
tambe pa pensa riba un bon nos ekonomia ta sigui krese
futuro pa nos isla.” lo por trese un retraso den
e proseso di kresementu”,
Ekonomia di Kòrsou asina señor Tromp a sigui
i posibilidatnan bisa. Banko Sentral ta sali
di desaroyo for di e punto di bista ku
For di 2006 ekonomia di e perspektivanan pa loke
Kòrsou a kuminsá den e ta e balansa di pago, ta
trayekto di kresementu, keda favorabel. For di 2001
asina presidente direktor di e balansa di pago a konosé
Banko Sentral señor Tromp un kresementu grandi ku lo
a splika den su deklarashon- ta e kaso tambe na 2007 i
nan. El a mustra ariba ku pa 2008. “Por bisa ku esaki ta
2007 a kalkulá un kresemen- debí na e importansha di
tu ekonómiko di 2.4%, mién- kapital ku ta tuma lugá for di
tras ku pa 2008 ta spera un eksterior ku redukshonnan
kresementu di 2.6%. Sektor ku ta kore riba kuentanan
priva ta e motor di e kre- den eksterior i mester wak
sementu ekonómiko. Esei kon leu lo por kompensá
ta konta prinsipalmente pa tur esaki. E redukshon ku
loke ta invershonnan di hopi ta sigui subi riba kuenta ko-

3
Karnaval
Manera aña habri mayoria di nos ta kuminsá pensa riba e festivi-
dat di Karnaval. Durante e temporada aki bo ta haña e tumbanan
di mas mihó, e diseñonan mas original tantu di trahe, karosa
INFO BIP
komo di stèlashi. Nos pueblo ta bai asina leu ku asta pa loke ta trata
e karninan di grill, nan ta prepará e sasón di mas mihó ku ta pone e
karni di grill wanta mas tantu.

Durante e temporada di Karnaval nos pueblo ta bria di kreatividat. Berg Carmelweg 10ª
Pero pa mantené e grado haltu di kreatividat i sigui stimulá esaki, Telefon: 465-7800
ta bal la pena protehá e obranan di kreatividat. Nos bon tumbanan Email: bipantil@curinfo.an
ta gosa di derechi di outor. E derechi di outor ta unu masha fuerte. Web: www.bureau-intellectual-property.an
Unda ku e tumba bai, hende ta obligá di respetá e derechi aki i esei
ta habri kaminda pa por komersialisá ku e evento. Diskonan kom-
pakto ta keda grabá i tambe transmishon di e festival ta keda bendé
na otro parti di mundu. E organisadó i tambe un kantidat di outor ta
saka benefisio afó.

Imaginá ku bo a inventá un reseta di un bon sasón pa karni di grill.


Esaki tambe por keda debidamente protehá i ken sa despues bo por
asta bende esaki i hasi un bon negoshi. E reseta di e sasón bo por
kuminsá proteh’é dor di hink’é den e i-Envelope ora ku bo ta mas leu
ku i bo mes ke komersialis’é, bo ta dun’é un nòmber; esei lo ta bo
marka. Ku un derechi di marka niun hende no por bini ku e mesun
tipo di sasón ku bo i yam’é meskos. Protehando bo idea bo tambe
por disfrutá mihó di frutanan di bo kreashon.

Pasa serka nos i puntra nos pa nos diferente servisionan. Pa bo


kreashon semper ta bon protehá.

Editá pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual di Antia Hulandes

 pa registrá bo marka
 pa protehá bo patènt
 pa proba ku ta Bo kreashon

Un bista bèk riba Caribbean Gift & Craft 2007


V
Ku CGCS nan a proba di anessa Toré di Kámara di Komèrsio a tira un bista bèk riba operashon ku spònsernan
por organisá tipo di show eventonan grandi organisá na 2007. E no por keda sin menshoná tabata bon, e hendenan
grandi asina aki. Taba- e Caribbean Gift & Craft Show na sèptèmber aña pasá. Tabata ku a kere den e proyekto,
tin algun kontratempu, e hendenan ku a haña
pero esei tabata falta di e un proyekto eksitoso ku te ainda tin hendenan ta papia di dje. Segun show mira pa sa kuantu
komunikashon di e organ- señora Toré, tin hopi proyekto aktualmente riba merkado ku a lanta komo kos por traha ku obra di
isadónan na Barbados resultado di e show aki. Hendenan ku a pone kontaktonan, hendenan man i kuantu kos bunita
mes. Nan forma di komu- por traha. Kosnan ku bo
niká ku e partisipantenan ku a sigui hasi negoshi ku otro, i proyektonan ku por mira realisá na no por imaginá bo mes.
einan tabata via e-mail. diferente kaminda na Kòrsou. Tiki-tiki ta mira e resultado di loke e Nos artista i artesanonan
Pa motibu ku hopi partisi- show aki a krea na Kòrsou. Kámara di Komèrsio ta kontentu ku esei. a haña masha hopi inspi-
pante no tabata wak nan rashon.
e-mail, nan no tabata na
altura di vários kos. Esaki tabata esun mihó den tur E loke e show a krea i
a pone ku ora e partisi- e añanan di e show i asta generá tabata algu positi-
pantenan a yega, nan a mi a komprondé ku nan ta vo, pero lo no ripití e show
topa situashonnan ku nan tambaliando na Barbados, aki. No opstante di e echo
no tabata prepará p’e. pasobra e show mènedjer ku si lo keda organisá
Esaki a trese konfushon i mes no ke organisá mas. aktividatnan pa artista i
no a kai den bon tera. E sa ku e no por surpasá artesanonan lokal, ta mas
e show di Kòrsou”. fásil pa nan sigui desar-
“Nos tin tur kapasidat i tur oyá nan mes pa asina aki
infrastruktura pa organisá Vanessa Toré ta kere ku algun aña partisipá kolek-
eventonan grandi. WTC tur nan esfuerso, instan- tivamente den shownan
a demostrá di ta un sitio sianan ku a traha duru, e mas grandi pafó di Karibe
adekuá i esun mihó te kantidat di trabou ku tin a kaminda tin interes grandi
awor den historia di e proba ku huntu por logra pa produktonan den Kari-
show. E ta e mihó sitio pa i ku sektor públiko i privá be.
e show. E organisashon por traha huntu. E ko-

4
Maneho di kontinuidat pa bo negoshi
Algun tep pa konsiderá ora bo kuminsá ku bo mes negoshi

A
Loke a stimulá e maneho aki nteriormente tabata pone hopi énfasis riba desaroyo di plannan negoshi (business units) i
di BCM pa sigurá kontinui- e unidatnan di sosten di e
dat di negoshi ta introduk- pa rekuperá ora mester di yudansa pa drecha bèk nan fasilidatnan negoshi (support services
shon di regulashonnan den di IT (teknologia i ekipo di informashon) despues ku nan a sufri units). E unidatnan aki lo
tur e diferente gremionan e sla duru di un desaster grandi, primordialmente un desaster natural, i desaroyá i implementá nan
di negoshi rònt mundu, propio plan pa e unidat-
kaminda empresanan ta mal funshonamentu di sea hardware (kòmpiuter) òf software (programa nan respektivamente den
obligá pa desaroyá i imple- di kòmpiuter). Ultimo tempunan tin un kambio den e karakterístika di kuadro di e trabou segun
mentá plannan di kontinui- plannan pa rekuperashon – di e plan (Disaster Recovery Planning, Task Force a definí.
dat di nan negoshi di forma Un konsepto hopi impor-
proaktivo pa sigurá protek- DRP) pa sistemanan di IT riba nan mes pa un maneho pa sigurá tante pa kòrda ta ku e
shon di tur e balornan di kontinuidat di negoshi (business continuity management, BCM) den hefenan di e unidatnan
e kompania i pa garantisá su totalidat. E prinsipal kriterio pa tur esnan ku ta traha plan di di negoshi na tur nivel ta
kontinuidat di operashon- responsabel pa desaroyo
nan tambe ora surgi un rekuperashon pa empresa ta pa tur proseso krítiko di negoshi por i implementashon di BCM
desaster. Bou di balornan kontinuá hasta ora surgi un desaster òf emergensia, di tal moda ku e dentro di kuadro di nan
di kompania ta kompren- organisashon por sigui operá i satisfasé e demandanan di su klientenan. respektivo responsabilidat-
dé por lo general ‘hende, nan. Sinembargo, ya ku e
informashon, ekipo i fasi- unidatnan di negoshi no
lidatnan’. Naturalmente ta ta operá independiente di
duna prioridat na protek- otro, nan mester por konta
shon di ‘hende’ – kada un ku nan ta haña e rekurso
ku por haña sla direkta- i servisionan spesial na
mente na e lugá di trabou tempu for di IT, fasilidatnan
ora un krísis lanta kabes, i otronan ku mester sumi-
manera empleado, kliente, nistrá esakinan.
bishitante i esnan kontratá
pa hasi sierto trabou. d. Formulá un
Loke tambe a influensiá deklarashon di
e nesesidat pa e maneho maneho inisial
BCM pa sigurá kontinui- di BCM na e
dat ta, por ehèmpel pa empleadonan
tira un bista riba rekomen- E deklarashon di maneho
dashon, insidente resien i inisial di BCM mester bini
instrukshonnan di e Hunta di e direktor general òf un
di Supervishon. Kua fak- otro funshonario haltu den
tor motivante ku ta ku a e negoshi. E deklarashon
hunga un ròl, e supervi- aki na tur empleado mester
sor i dirigentenan tin un inkluí lo siguiente:
responsabilidat mas grandi  E importansia di BCM
pa loke ta esnan interno i pa e organisashon
eksterno ku tin interes den durante eventonan
e negoshi pa por konta katastrófiko;
ku un protekshon di e ba-  E meta i
lornan empresarial i pa espektativanan;
sobrebibensia di e negoshi  Identifikashon di e
den situashonnan di krísis. personal klave i
P’esei, komo parti di bon shon (steering committee) so di gerensia; nan mester Expert, SME) ku ta respon- nan responsabilidat-
práktika di maneho i kon- pa supervisá i manehá e inkorporá BCM den e kul- sabel pa organisá i manehá nan den desaroyo
siente di su responsabi- programa di BCM. Den tura di e organisashon. e proyekto loke ou-tomáti- i implementashon di e
lidat di konfiansa, e diri- organisashonnan grandi, e P’esei ta apropiá ku ora kamente lo desaroyá den proseso;
gentenan prinsipal mester núkleo di e komité ta mas un krísis òf desaster surgi, un programa kontinuo sin  E importansia di e
por sigurá ku ta kumpli ku bien un refleho representa- e komité di direkshon kaba nunka. E papel di e sosten kontinuo i
tur lei i regulashon aplika- tivo di e Tim di Ehekushon. outomátikamente ta bira kordinadó mester ta bon envolvimentu di tur
bel pa nan negoshi i ku Den organisashonnan mas e tim di maneho di krí- definí i dokumentá. E kor- empleado.
e programa pa e plan pa chikí, henter e Tim di Ehe- sis pa manehá tur aspekto dinadó ta miembro di e
garantisá kontinuidat di e kushon por tin e ròl tambe pa respondé den kaso di komité di direkshon i ta e. Desaroyá un plan
negoshi ta reflehá kontinu- di e komité ku ta dirigí e emergensia, pa rekuperá i enkabesá e Task Force di di proyekto
amente ku e organisashon proyekto. start e negoshi dinobo, pa e proyekto. Apliká e prinsipionan
berdaderamente ta sigui E komité aki ta un órgano restorá i remplasá e planta di maneho di proyekto
kana. ku outoridat pa tuma desi- i/òf ekipo pa por regresá na c. Task Force di pa planifiká i kontrolá e
shon i pa demostrá liderato e situashon ku e negoshi Proyekto proyekto BCM di un forma
Si bo organisashon ta kon- i guia atraves di e diferente por operá normalmente E kordinadó, na kabes di e apropiá. Sinembargo, kon-
templando pa introdusí un fasenan di e proseso; nan atrobe, konforme e pro- tim aki, ta haña e respon- trali na kualke proyekto,
programa di BCM, ata aki mester pone e rekurso- grama di BCM ku a keda sabilidat pa desaroyá i e proyekto di BCM no ta
algun sugerensia pa kon- nan nesesario disponibel di tèst. implementá e programa di kaba nunka. Na su lugá, e
siderá: ora mester; nan mester si- BCM den henter e orga- proyekto di BCM outomáti-
gurá ku ta sigui konforme b. Kordinadó di BCM nisashon.
a. Komité ku ta guia e plan di proyekto manera E kordinadó lo ta eksperto E representantenan di e
e proyekto aprobá; sin floha nan mes- di e organisashon riba e tim aki lo ta e respektivo página 6 >>>>
Apuntá un komité di direk- ter demostrá un kompromi- tereno aki (Subject Matter hefenan di e unidatnan di

5
Maneho di kontinuidat pa bo negoshi
Algun tep pa konsiderá ora bo kuminsá ku bo mes negoshi

<<<< página 5

kamente ta desaroyá den


un programa kontinuo di
BCM.

f. Presupuesto
fleksibel
Na kuminsamentu di e
proyekto ta difísil deter-
miná un presupuesto ku
ta kubri tur kos pa desa-
royo i implementashon di
e programa di BCM. Por
ehèmpel, no ta posibel
pa determiná e gastunan
asosiá na kontròl di e daño
i e strategia pa logra kon-
tinuidat òf rekuperashon te
ora kaba e análisis amplio
di impakto na e negoshi.
P’esei e komité di direkshon
mester tin e outorisashon
pa aprobá e ahustenan ku
a garantisá durante e dife-
rente fasenan di desaroyo.

g. Terminologia
Tin hopi definishon pa
tèrminologia komun i ko-
riente den asuntunan di
kontinuidat di negoshi i
rekuperashon despues di
desaster. Pa evitá malkom-
prendementu i mal inter-
pretashon, e kordinadó
di kontinuidat di negoshi reorientá riba fasilidatnan - seguridat di e 1. Minimalisá riesgo. tempu ku e negoshi ta for
mester prepará un lista di alternativo i start e fun- trahadónan; Mester tin un énfasis kon- di funshon.
tèrminonan mas usá ku e shonnan krítiko di negoshi - un sistema pa notifiká tinuo riba plannan preven-
komité di direkshon mes- dinobo, etc.) posiblemente na famia di e tivo pa redusí e konsekue- 4. Restourashon.
ter aprobá. Perkurá pa ta no ta disponibel mesora. trahadónan pa tene nan nsianan di desasternan pa Drecha òf remplasá di
konsistente den uso tur P’esei ta importante pa trankil na momentonan kua e organisashon ta hopi planta i ekipo di moda ku
ora bai di e definishon- entrená e miembronan di di ansiedat durante un vulnerabel. e negoshi por funshoná
nan aprobá (den relatonan, e tim riba tereno di e otro- situashon di krísis; normalmente atrobe rápi-
entrenamentu i seshonnan nan, di moda ku ora sierto - kompensashon di e 2. Respondé den damente.
pa krea konsientisashon, di nan ta ousente, nan por empleadonan, ni kaso di emergensia.
dokumentashon, etc.). adaptá basta lihé pa aten- maske nan no ta Mester respondé efekti- k. Apliká
dé ku e responsabilidatnan direktamente envolví vamente ku maneho na práktikanan
h. Uzo di e timnan di e timnan. den e esfuersonan di kualke situashon di krísis generalmente aseptá
Den kuadro di BCM ta rekuperashon i start òf evento katastrófiko ku Pa por desaroyá i imple-
importante pa evitá pun- i. Atendé asuntunan operashon dinobo; surgi. mentá un programa
tonan di fayo (single points di rekurso Humano - e ròl di e emplea- ekstenso di BCM ku éksito,
of failure), tantu interno na ora donan den e relashon- 3. Rekuperashon i start ta krusial pa gerensia mák-
komo eksterno. P’esei Protehá hende ta bo prio- nan ku medionan di operashon dinobo. simo duna su kompromiso
ta pone hopi énfasis riba ridat. P’esei mester atendé komunikashon, spesial- Atendé asuntu pa start e i respaldo i pa sigui un
traha den tim i no komo asuntunan relatá na rekur- mente na momentonan negoshi dinobo inmedia- metodologia ku ta aseptá i
individuo. Pa forma sierto so humano komo parti inte- di krísis; tamente despues ku un ku a proba su mes kaba pa
tim por inkluí miembronan gral di peso di e proseso di - notifiká emplea- desaster a pasa. Prio- atendé tur e siguiente área-
di persona general i mas planifikashon. Algun di e donan ki ora i nan unda ridatnan pa rekuperashon nan di práktikanan profe-
spesialisá, kaminda ta áreanan aki ta: nan mester kuminsá i orario ta e loke ta sali for shonal pa profeshonalnan
posibel. - asuntu di salú i traha bèk despues di un di un análisis di e impakto riba tereno di kontinuidat di
Ora surgi un krísis, seguridat; krísis. riba e negoshi (Business kompania:
empleadonan ku papel - evakuashon den kaso di Analysis Impact, BIA). Pa 1. Proyekto pa inisio
klave den e proseso di BCM emergensia – ku j. Inkluí tur e algun funshon mas kritiko i maneho
(manera pa atendé respon- fasilidat spesial pa fasenan di BCM den mester apliká strategianan
dé despues di emergensia, personanan ku kualke e programa pa atendé ku kontinuidat página 7 >>>>
komunikashon di krísis, desabilidat; E kuater fasenan ta: di operashon pa limitá e

6
Maneho di kontinuidat pa bo negoshi
Algun tep pa konsiderá ora bo kuminsá ku bo mes negoshi

l. Konsientisá riba seshonnan pa konsientisá nisashon (manera reben- da ta eksistí relashonnan


<<<< página 6 balor di e programa nan riba balor di BCM, loke dedó) afó ku ta dependé di di inter- dependensia. Por
di BCM ta reflehá nan respektivo e organisashon, laga nan ehèmpel, den e promé
2. Evaluashon di rísiko Na kuminsamentu di kualke funshonnan mihó. tambe partisipá na seshon- momentonan mester buska
i kòntròl programa di BCM ta start Empleadonan di tur rango nan pa krea e konsiensia informashon for di tur e
3. Análisis di impakto ku seshonnan di konsien- mester rekonosé ku BCM apropiá. áreanan di e organisashon
pa negoshi tisashon. Entre e promé no ta djis un otro enkar- Segun e programa di BCM atraves di seshonnan pa
4. Desaroyo di partisipantenan tin miem- go riba loke nan trabou ta ta desaroyá, mester inkor- fasilitá dato, entrevista, kon-
strategianan pa bronan di gerensia máksi- kontené. Na lugá di esei porá e seshonnan di kon- trolá dokumentashon, etc.
kontinuidat di negoshi mo, e komité di direkshon i nan mester mir’é komo un sientisashon i training den E ora ei mester haña infor-
5. Reakshon i operashon e Task Force. Miembronan proseso i algu integrá den e skemanan di e empre- mashon bèk pa verifiká e
den kaso di selektá di e Task Force e forma ku ta hiba negoshi sa ku e departamentu di datonan optené di moda ku
emergensia por partisipá tambe na i komo parti di desaroyo di rekurso humano i entre- por tuma desishon korek-
6. Desaroyo i programanan eksterno i/òf e kultura di BCM dentro di namentu ta atministrá. to a base di echonan.
implementashon di interno pa drecha nan abi- e organisashon. Nan par-
plan pa kontinuidat di lidatnan i konosementu di tisipashon aktivo lo yuda m. Kambio di Unabes ku tur hende tin
negoshi BCM loke nan por uza pa nan familiarisá ku e pro- maneho un ròl di hunga den BCM,
7. Programanan di kalifiká pa sertifikashon. seso i metodologia di Den kualke organisashon komunikashon efektivo
konsientisashon i Na momento ku a desa- BCM. dinámiko, lo surgi kambio. i prosedimentunan doku-
training royá e plan di kontinuidat No mester lubidá miem- P’esei maneho di kambio mentá aktual semper ta
8. Plannan pa di negoshi, tur e emplea- bronan nobo di personal. ta un elemento importante keda elementonan impor-
mantenshon i training donan ku ta direktamente Inkorporá e módulo di BCM den e esfuersonan pa si- tante pa evitá ku durante
pa kontinuidat di envolví den ehekushon i na e programa ora emplea- gurá ku ta aktualisá e pro- situashonnan di krísis ta
negoshi mantenshon di e programa donan nobo ta orientá nan grama di moda ku si un reina káos, konfushon i
9. Komunikashon den di BCM lo haña un entre- mes den nan trabou. Esaki krísis òf emergensia surgi, falta di desishon.
sirkunstansia di krísis namentu práktiko durante lo enfatisá e importansia di no ta pèrdè tempu balioso
10. Kordinashon ku e fase di hasi tèst i ehersi- BCM pa e organisashon un den e oranan djis despues * * * * *
agensianan eksterno. sio. Tur otro miembro di biaha mas. ku e evento a surgi, paso- Sin ke pretendé ku e resú-
personal lo partisipá na Si tin otro persona i/òf orga- bra mester purba promé pa men di sugerensia aki
adaptá e dokumentashon ta sufisiente i kompleto,
antikuá na e situashon direktor ehekutivo Keith
aktual di e organisashon i M. Greaves di Continuity
su rekursonan. Management Caribbean
Si dentro di bo orga- Limited, a skirbi e relato
nisashon ta eksistí un aki ku ta duna un bon bista
sistema formal pa maneho kon empresanan na Kòr-
di kambio (Change Man- sou tambe por prepará pa
agement System, CMS), ora eventualidatnan bati na
no desaroyá un sistema nan porta. E outor a outo-
paralelo asina pa BCM. risá Kámara di Komèrsio
Mihó ta pa ekspandé e i Industria di Kòrsou pa
sistema eksistente di moda usa su teksto den e pu-
ku por inkorporá e BCM. blikashon aki.

n. Importansia di Keith M. Greaves,


komunikashon CBCP, FLMI
Komunikashon ta hopi Direktor Ehekutivo di
importante na tur nivel i Continuity Management
den tur aspekto di BCM. Caribbean Limited
Semper lo tin hopi inter- http://continuitycaribbean.
akshon ku hende, tantu com/
paden komo pafó, kamin-

Pa “Manual Empresa Chikí”, literatura


di kalidat i tur otro informashon
komersial general, akudi serka nos
Kamará di Komèrsío i Industría di Kòrsou, Kaya Junior Salas 1, na Pietermaai of
Tel. 461-3918 * Faks 461-5692 * E-mail: businessinfo@curacao-chamber.an
Internet: www.curacao-chamber.an

7
Oportunidat di trabou
Fundashon Lanthùis Habaai kultural ku

N
a Kòrsou tin un grupo grandi di persona ku m
instansha ku ta kuminsá ku proyektonan chikí pa s
nan mes i krea entrada pa nan i nan famia. Den
ku ta ekspresá nan kreatividat pa nan gana nan pa
lokal i di Hulanda ta sòru pa nos hendenan haña gu
mes. Kámara di Komèrsio ta para fuerte tras di proye
ta bale la pena sostené nan tambe pa nan kontribuí n

di presupuesto duná pa muchu mas tempran ku


Kámara di Komèrsio. “Por ora pa kuminsá lès. Algun
bisa ku tur kursista tabata a kai afó pa motibu di
hopi entusiasmá. Nos por salú òf problema familiar.
a komprobá esaki tambe Despues di e kurso 15 a
kaminda tur hende semper firma un kontrato ku nan
tabata na tempu i hasta ta komprometé nan mes

Bou di guia e kursistanan a siña tambe kon ta mihó pa presentá


i bende nan produktonan na e públiko grandi.

Proyekto di traha
suvenir Dianne Fernandes a duna dos luna largu. A kuminsá
e lès di pintamentu”, asina ku 36 partisipante i na
Fundashon Lanthùis señora Verboom a splika. final 25 persona a kaba
Habaai Kultural a kumin- Marieke Stegeman ta e e dos lunanan aki”, asina
sá na òktober 2007 ku un persona ku ta enkargá ku señora Verboom a sigui
proyekto piloto di 2 luna guia di e personanan aki. splika. El a mustra riba
kaminda a siña hende e echo ku e intenshon
muhé ku no por sali kas Partisipantenan tabata pa despues di e
bai traha afó pa motibu ku na e kurso i su kursonan kada kursista
nan mester keda kas wak desaroyo haña un pakete di mate-
yu, famia, etc, pa nan siña E proyekto a kuminsá ku rial pa start ku trahamentu
traha artíkulonan di suve- un total di 36 partisipante. di suvenir na kas. Esaki
nir (rekuerdo, ‘souvenir’) E reakshon pa e kurso a pa hasi posibel pa por a
na kas. Pòpi Verboom ta proba ku tin interes bou kuminsá bende e produk-
un di e personanan ku ta di nos hendenan pa haña to den un stènt na Plasa
na kabes di e proyekto algu di hasi. “Na promé Brion. Esnan ku a inisiá e
aki. El a splika ku meta di instansha tabata e inten- proyekto ku ta di aploudí
e proyekto ta hustamente shon pa aserká perso- aki ker a weta di banda di
pa siña nos hendenan nanan den bisindario di e partisipantenan tambe
mes bira empresario chikí Lanthùis Habaai, kier men ku nan ta dispuesto pa
bendiendo obranan di di barionan manera Wishi, komprometé nan mes i ku
man ku nan mes a traha. Marchena, Sta. Helena i berdaderamente lo nan
“Meta di e proyekto aki ta bisindario. Pero ora a pu- traha e suvenirnan aki na
pa krea un liña di suvenir bliká e artíkulo den korant kas. Pa e motibu aki a
di kalidat artístikamente ku ta bai kuminsá ku e laga nan firma un kon-
haltu ‘hand made in Cura- kurso aki, den un siman di trato. Esaki pa laga e par-
çao’. E promé luna nan a tempu tabatin asina tantu tisipantenan komprondé
haña lès serka e artista reakshon ku mester a sera ku nan a haña un kurso
Eveline Sipkes ku a siña inskripshon kaba. Nos grátis, pero esei ta pa
nan traha hoya di mate- a kuminsá ku 36 hende yuda nan mes bai dilanti
rial di desperdisio, kos di muhé. A repartí e grupo den bida i di otro banda
hunga di palu i strèp di den 3 grupo di kada unu pa sigurá ku tin sufisiente
brazièr di material natural. 12 persona. Riba djalu- produkto pa bende den e
E di dos luna partisipan- na, djamars i djárason stènt
tenan a siña kon pinta un mainta di 9 or pa 12 or Señora Verboom a mus-
mosaiko ku reliëf trahá e partisipantenan tabata tra ku e partisipantenan
pa e artista Paul Cox i bini pa haña lès durante a haña un kurso chikitu

8
u pa mamanan soltero
Proyekto pa forma empresarionan chikí
mester di trabou. Tin diferente por sigui produsí riba nan
mes i manehá nan propio
stimulá nos hendenan para riba stènt. Finalmente señora
n diferente área tin personanan Verboom a bisa ku esaki
an di kada dia. Instanshanan tabata un proyekto piloto.
“Kier men tambe ku nos
uia pa mayan nan ta riba nan di Fundashon Lanthùis
ektonan di e índole aki. P’esei Habaai Kultural tambe
na desaroyo di nos hendenan. a pasa den un periodo
di siña. Loke sigur nos
a siña ta ku pa hasi ku
un proyekto asina, ta di
pa traha suvenir i entregá bentaha pa nos tur i ku
nan pa por bende den nos por logra tur dos nos
nan stènt na Plasa Brion i meta, esta krea trabou pa
otro lugánan ku ta bende nos hendenan muhé mar-
suvenir ku turista”, segun giná i trese suvenir trahá
señora Verboom. lokalmente riba merka-
do, mester di guia kada
Inisio di benta di paso kuidadosamente i
suvenir sigui motivá nos mes pa
For di luna di desèmber asina nos por sigui motivá
a kuminsá bende e suve- tambe e personanan aki
nirnan aki den un stènt tambe”.
na Brionplein. Komo nan
ta trahá por lo general ku Pòpi Verboom
produkto resiklá, bista di Galeria Alma Blou
e stènt ta kompletamente telefòn: 462-8896
otro ku e otro stèntnan na info@galleryalmablou.
Plasa Brion. E damanan com Ku rason e kursistanan tabata orguyoso di nan produktonan.
tambe mester kustumbrá
ku e echo ku nan ta traha
i bende un suvenir ku no
ta manera tur e otronan.
Banda di esei tambe mes-
ter sigui stimulá e dam-
anan pa nan produsí pa
asina nan tin produkto pa
bende den nan stènt. E
turista ta reakshoná hopi
entusiasmá riba e produk-
to. Resiklahe ta hunga un
ròl hopi prominente awor-
akí na Merka i Europa
i e produktonan ta hopi
diferente for di loke nan ta
kustumbrá kuné.
“Na e momentu aki tin
algun dama masha entu-
siasmá ku ta produsien-
do i algun otro ta entu-
siasmá pa traha den e
stènt. Intenshon ta ku ta
guia nan den e proseso
aki i pokopoko ta bai siña
nan via ‘on the job train-
ing’ kon manehá un stènt
di suvenir”, segun señora
Verboom a splika.
Lanthùis Habaai Kultural
lo sigui guia e grupo aki
tantu den trahamentu di
otro produkto komo mane-
ho di e stènt te na final di e
periodo di turismo krusero
aki ku ta na mei e aña
aki. Despues e damanan
mester ta asina leu ku nan Dilanti tin señora Verboom i e otro dosentenan huntu ku e kursistanan ku a bai Awasá pa bende nan produktonan.

9
Perspektivanan ta grandi pa
Marshe di Empresario 2008
E
Dikon na sá aña ku presentashon di
kuminsamentu di Marshe di Empresario, organisá pa promé biaha na 2007,
tur nos produkto i servi-
aña? tabata asina eksitoso ku esei ta mas ku sufisiente motibu pa sionan. Yanüari ta e luna
E echo ku e marshe a sigui kuné. E aña aki lo tin Marshe pa Empresario na febrüari ku tur hende tin e mihó
tuma lugá na kuminsa- awor, ku ta otro luna. Señora Vanessa Toré di Kámara di Komèrsio proyekshonnan i ideanan.
mentu di aña, esta na luna ICC tabatin un seri di servi-
di yanüari tabata hopi bon, a ekspresá su mes ku hopi entusiasmo pa e próksimo Marshe pa sio ku nan kier a presentá
pasobra hopi hende ta Empresario i mas ainda ora e mira e resultado i e reakshonnan na empresarionan. A base
hasi nan resolushonnan pa di esun di aña pasá. El a bisa ku e Marshe di Empresario tabata di esei a duna forma na e
aña nobo, nan ke kuminsá ideanan huntu ku Kámara
negoshi i kuminsá orientá eksitoso i hopi hende a pidi pa ripitishon. A evaluá e resultado final di Komèrsio ku tin eks-
pa esaki. P’esei yanüari ta di e marshe di 2007 i a yega na e konklushon ku mester ripiti’é. perensia i konosementu
e luna ku ta duna e hen- amplio di organisashon di
denan e chèns pa orientá, kurso pa empresarionan.
haña informashon i esnan kantidat di 1500 persona Asina ICC i Kámara di
ku tabata ke mas infor- ku a pasa den e training- Komèrsio a uni forsa,
mashon, pasobra nan ta nan. Despues di e marshe segun Wilfred Labordus, pa
empresario kaba. Tambe ta tambe a sigui training- duna kontenido na Marshe
hasi’é, pa asina por adaptá nan regular ku Kámara di pa Empresario. E promé
i mehorá kosnan den nan Komèrsio, sentro di ino- marshe tabata bon bishitá
kompania. vashon i otro instansian- i e komentarionan positivo
an a duna. Den e siman ku a keda atras a laga
E aña aki na febrüari di Marshe di Empresario nan pensa pa por sigui ku
A resultá ku e aña aki karna- nan a trata na interesá e organisashon di e marshe
val ta hopi tempran. Esaki empresanan mas pa asina pa empresario.
ta nifiká ku tin hopi aktivi- nan mes por sigui buska E aña aki tin karnaval for
dat pa karnaval planeá i mas informashon. di yanüari i ta pone ku e
su kulminashon ta na Na e marshe di e aña aki hende ke kaba di atendé
kuminsamentu di febrüari. Vanessa Toré ta spera di ku karnaval promé. P’esei
P’esei no ta responsabel topa e empresarionan i ta laga karnaval pasa i dos
pa organisá e marshe den esnan ku tabata interesá siman despues, ora kar-
yanüari manera planeá, pa bira empresario aña naval a sali for di kabes
pero lo hasi’é di 25 pa 29 di pasá bèk. Lo no ripití e di e hende, lo organisá e
febrüari, ku tòg ta tempran, aña aki loke a trata aña marshe pa empresario.
segun señora Toré. Asina pasá, ku eksepshon di e
e hendenan por kumpli ku kosnan básiko. Lo bini ku Struktura estatal
nan resolushonnan tòg nan tópikonan mas avansá den marshe
dilanti. pa esnan ku tabat’ei aña Señor Labordus a splika
pasá, pa nan por sigui i pa ku Marshe pa Empresario
E programa empresarionan eksistente 2008 lo ta mas grandi ku
Huntu ku Sentro di Ino- Wilfred Labordus (ICC): Marshe di Empresario 2008 por haña temanan avansá esun anterior. Lo tin mas
vashon, Kámara di Komer- lo ta mas grandi i variá ku esun anterior. pa mehorá nan empresa. asuntu di atendé, manera
sio i instansianan ku tin empresarionan interesá ku
di haber ku empresario lo Promoshon ke duna informashon ku ke
reuní huntu bou di un dak. nan ta bai. Esei ta evitá ku tin di haber kuné. Tur lo bin Pa loke ta e parti di pro- sigui partisipá. E lo haña
Lo sòru pa un programa hende ta kuminsá negoshi duna charla i informashon- moshon, Vanessa Toré a un karakter di un tiki infor-
edukashon pa e empre- sin ta bon na altura ku e nan. bisa ku aña pasá nan a mashon pa empresario-
sario siña for di dje pa negoshi ta faktibel si òf Lo t’ei tur instansia ku ta invertí masha hopi na e nan ku mira riba nos futuro
asina sigui nan aktividat- no. Lo sòru pa tayer di duna sosten na empre- parti ei. E aña aki no tin un struktura estatal.
nan durante aña mihó pre- trabou den sinku sektor. Ta sario i ku oportunidat pa presupuesto asina amplio
pará i ku mas konosemen- trata di sektornan den kre- duna charla. Lo hasi esaki pa promoshon, pero si E idea ta, segun Wilfred
tu i asina hasi nan negoshi sementu i den e sektornan ku tur hende bou di un nan lo usa loke ku tin mas Labordus, ku lo aserká
mihó. ei ta sòru pa tin hendenan dak. Durante e siman ei efektivo. Un fout ku nan a mandatarionan enkargá ku
Vanessa Toré a bisa ku ya ku konosementu pa duna e empresario por haña tur kometé i ku nan lo no ripití e tópiko aki pa duna infor-
nan tin kantidat di tópiko i informashon tokante kiko informashon ku mester. E e aña aki ta, ku lo kuminsá mashon, spesifikashon riba
lo bai amplia riba nan. Lo nan ta i ki oportunidat nan marshe lo ta habri di mainta muchu mas tempran ku kiko e lo nifiká pa empre-
bai tin hopi inovashon pa ta trese kuné. te anochi pa duna oportu- e promoshon pa asina e sarionan. Na momentu ku
empresarionan. Nan a siña Vanessa Toré a bisa ku nan nidat amplio na empresari- empresario por hinka su ta dunando e informashon
di e kosnan ku no a bai bon ta traha riba esei meskos onan. Lo bai e sala di eks- programa den otro pa por ei, lo no tin otro charla ni
aña pasa i a mehorá nan. ku hopi informashon riba posishon II, pasobra nan ta partisipá na e marshe. otro informashon pa asina
Lo bai tin mas kurso, tayer maneho. Tin hopi empre- spera muchu mas hende por tin sufisiente konsen-
di trabou, debate i kos- sario tin nan negoshi ta ku aña pasa. Vanessa Toré Inovashon den trashon riba esei. Mas aleu,
nan nobo kaminda lo trese drei kaba pa algun tempu, ta spera ku empresarionan marshe pa kontrali na e aña anterior,
dilanti e diferente sektornan pero nan no tin e konose- lo hasi bon uso di e opor- empresario lo bai tin e biaha aki sinku
den desaroyo, kiko nan ta i mentu di maneho pa hasi’é tunidat ku e marshe aki ta Banda di Kámara di Komèr- charla pareu i e empre-
ki oportunidat nan ta trese di forma stratégiko, finan- brinda. sio tin Sentro pa Inovashon sario/interesado mes por
pa empresanan nobo. Di e siero, merkadeo, rekurso Kòrsou (ICC) komo esun skohe. Un kambio ta ku lo
forma ei, esnan ku negoshi humano. Lo konsentrá riba 1500 hende entrená ku práktikamente a lansa hasi e inskripshonnan via
i ku ke amplia, por wak e áreanan ei pa e empre- Despues di e Marshe di e idea aki. Señor Wilfred di Internet pa asina evitá
ki direkshon nan ke bai. sario mas avansá. Tambe Empresario aña pasá nan Labordus di ICC a konta ku ku tin di sinta na telefon
Esnan ku ke lanta negoshi lo tin tur instansia guber- a hasi un kalkulo di bishi- e marshe aki a lanta aña hopi pa tuma inskripshon-
por wak den ki direkshon namental ku e empresario tantenan i a yega na e pasá riba un idea pa kumin- nan.

10
Datonan asina no mester keda den man di un empleado so

Un bon maneho di relashon ku kliente (CRM)


importante pa efikasia di maneho di empresa
D
en e mundu kompetitivo di hasi negoshi awendia ta importante
Bo klientenan eksistente ta Meskos ta konta tambe si
fundeshi di bo negoshi. E pa abo komo empresario tin mas tantu informashon posibel di bo por mira den bo sistema
vishon ku bo tin i e forma bo klientenan i pa e servisio ku bo ta brinda nan ta mas dirigí kiko e produktonan ta ku e
di traha pa amplia bo ret i efikas posibel. Mes difísil ku ta pa bo atkerí kliente nobo, mas difísil sa kumpra mas tantu. Bo
di kliente ta e fórmula pa por habri i hiba un kòm-
bo por sigui krese. Mester ta pa bo mantené nan teniendo kuenta ku tur e kompetensia ku tin. bersashon dirigí i ofresé
tene kuenta ku segun bo ta e produktonan òf otronan
krese bo no mester pèrdè ekivalente ku bo tin i ta
bista riba e nesesidatnan pensa ku lo e tin mester
real di bo klientenan, ni di dje. Un bon sistema di
tampoko riba e atenshon CRM ta un hèrmènt útil pa
ku kada unu ta meresé (e maneho di bo negoshi(nan).
kliente ta rei). Bo ta mira kiko ta e tipo di
Komo empresario tur bo servisio i/òf produktonan
inisiativanan mester ta ku bo klientenan ta buska.
dirigí riba bo klientenan. Bo ta sa ki temporada di
Bo mester sa kiko ta nan aña nan ta buska sierto
nesesidatnan pa por ahus- tipo di produkto etc. Asina
tá bo strategianan di hasi ei por sigui menshoná mas
negoshi i operashon diario benefishinan ku un bon
di bo negoshi na e nese- sistema di CRM (Maneho
sidatnan ei. Den mundu di Relashon ku Klientenan)
di negoshi moderno tin ta ofresé.
un terminologia na Ingles
ku ta kubri esaki, ku ta Kompartí dato
Costumer Relation Man- Importante pa un bon
agement (tradusí: Maneho maneho di relashon ku bo
di Relashon ku Kliente). klientenan naturalmente
Manera e nòmber mes ta no ta únikamente e loke
indiká, esaki ta e forma kon outomatisashon òf tekno-
bo ta manehá e relashon logia moderno ta pone na
ku bo klientenan. bo alkanse. Mas ku tur kos
Den e edishon aki nos lo ta e forma ku bo ta prepará
trata den liñanan grandi bo trahadónan riba e parti-
kiko CRM ta, dikon e ta kularidat aki. Mester mus-
importante pa kada empre- tur departamentu di kualke Ku e mundu kompetitivo di tomatisashon (software tra bo empleadonan riba
sa, i naturalmente kon CRM negoshi. Mester wak CRM hasi negoshi di awendia di CRM) e persona ku ta e echo ku nan no mester
(usando esaki di un forma komo un banko di dato i sigur ku e fasilidatnan atendiendo e kliente (sea tene informashon di bo kli-
efisiente) ta yuda redusí kaminda ta warda tur infor- ku sistemanan di outomati- na telefon òf personal) por entenan pa nan mes, ni
gastu i konsekuentemente mashon di kliente. E infor- sashon ta ofresé, esaki no wak ken e kliente ta, kiko ta riba e kòmpiuter ku nan ta
oumentá entrada. mashon aki por usa pa abo ta un forma efikas di hasi e kosnan ku regularmente usa pa hasi nan trabounan.
CRM ta teknologia i mé- komo empresario por hiba negoshi. Pues, un (òf mas) e sa kumpra, kiko otro por Nan mester komprondé ku
todonan ku empresanan ta un maneho efikas i duna empleado ta kana rònt ku ofresé (basá riba e tipo di e informashon mester ta
apliká pa manehá e rela- mas i mihó servisio na bo informashon i datonan di produktonan òf servisio ku aksesibel pa otro kolega-
shon ku kliente. Ku CRM klientenan. Mas estrecho e bo klientenan. Kiko ta pasa e sa puntra p’e) etc. Den nan tambe. Mihó bisá na
por manehá datonan di relashon ku bo klientenan si e empleado(nan) ei kai bo sistema di CRM bo por disponibilidat di e negoshi.
klientenan. Via e infor- ta, mas nan lo ta dispues- afó algun tempu pa enfer- hinka tur informashon di e Un bon maneho di CRM
mashon ku bo a atkerí di bo to na gasta serka bo. Ta medat òf e mester baha kliente ku por mantené i hopi biaha ta eksigí un
sistema di CRM, bo ta haña importante pa krea un bon ku penshun? Òf, si e ta bai mehorá boso relashon i pa kambio di kultura, kambio
sa mas di nesesidatnan di bo relashon ku bo klientenan traha otro kaminda òf pa abo komo empresario por di kustumbernan eksis-
klientenan. Un bon análisis i mantené esaki. Nos ke kualke otro motibunan no dun’é mihó servisio. Ima- tente, etc. Empresanan
di e informashon ta hasi pone hopi énfasis riba e ta parti di bo organisashon giná bo e kliente a drenta den kua empleadonan
posibel ku bo por ahus- echo ku pa bo sistema di mas? E ora ei lo bo nota i un empleado (òf kisas bo ta komprondé ku mester
tá maneho pa traha mas CRM ta funshonal, mester ku e kliente su relashon no mes komo doño) a mira kompartí informashon di
efisiente. Efikasia ta baha keda tene esaki semper tabata ku bo negoshi, pero den bo datonan di infor- kliente ku otro koleganan i
gastu i oumentá entrada. up-to-date. ku bo empleado. Te na ora mashon ku bo kliente, su pone esaki na disposishon
Esei mester ta ophetivo di Den pasado hopi biaha mes ku ta pa algun ora òf kasá òf un di su yunan ta di kompania - kasi semper
tur empresario. tabata asina ku ta e dia bo empleado no t’ei, bai hasi aña i bo dun’é bo ta nan ta eksitoso.
empleadonan, ku tabatin bo negoshi no tin benefi- palabranan di felisitashon. Nos ta duna un ehèmpel:
Dato mará na mas kontakto ku sierto klien- shi si e kliente puntra pa Bo por imaginá bo kon Kliente A ta yama i pidi p’e
persona te, tabata kana rònt ku e empleado ku semper sa e kliente lo sinti’é? Ta di papia ku e empleado B (ku
Hopi biaha ta mira CRM tur informashon i konose- asisti’é antó e haña komo komprondé ku si ta algun ta esun ku sa yud’é kasi
solamente komo un hèr- mentu di e kliente den su kontesta ku e persona ku shen kliente bo tin, bo no semper). Ta resultá ku nèt
mènt pa departamentunan kabes. E tabata e úniko e ta buska no t’ei i mihó e ta kòrda tur e datonan aki riba e dia (òf ora) ku el a
di benta i merkadeo. Esaki ku sa kiko e nesesidatnan pasa òf yama otro dia. for di bo kabes. Ta tempu yama, empleado B no t’ei.
no mester t’asina. Un bon di e kliente ta, ki tipo di pa kuminsá pensa riba
sistema di CRM mester ta hende e ta, kiko e kliente Felisitashon sistemanan outomatisá di página 12 >>>>
un hèrmènt na benefishi di ta hasi den bida diario, etc. Ku un bon sistema di ou- CRM.

11
Stimul-IT ta selebrá su di dos lustro

L
E selebrashon ta konsistí sektornan di nos komuni-
di diferente charla, kurso, una pasá, dia 11 di desèmber último, e fundashon Stimul-IT dat tambe, manera ense-
seminario i proyektonan a selebrá su di 10 aniversario stimulando uso di kòmpiuter i ñansa, Gobièrnu, proyekto
spesial. Kada tres luna tin pa mamanan yòn. Ade-
un tema nobo. Tur e aktivi- Internet den kompanianan mediano i chikí (EMC) na Kòrsou. mas, Stimul-IT tin un laso
datnan aki ta basá riba Stimul-IT a skohe pa selebrá e 10 aña aki den un forma spesial durante di trabou estrecho ku pro-
e tema ku ta na turno. un aña largu. E selebrashon a kuminsá dia 11 di desèmber aña pasá i feshonalnan lokal riba tere-
Stimul-IT a kuminsá e sele- no di ICT. Stimul-IT tei pa
brashon ku e tema E-Busi- lo terminá 11 di desèmber e aña aki. sigui konsientisá i stimulá
ness . komunidat di Kòrsou riba
Algun di e temanan durante uso di kòmpiuter i Inter-
e aña di selebrashon ta: E- net, entre otro atraves di e
business, Internet pa gran- publikashon mensual aki,
di i chikí, uso di kòmpiuter i Empresa Chikí.
Internet den diferente fishi,
i mas. E aktividatnan den
kuadro di e selebrashon 10
aña Stimul-IT ta grátis ku
eksepshon di e kursonan
ku si ta mara na un suma
spesial pa evitá limitashon
di partisipashon.
Stimul-IT, un fundashon
‘non profit’ supsidiá pa
DEZ, ta satisfecho ku resul-
tado di su trabou durante e
dies añanan i ta kla pa
sigui traha pa un Kòrsou
kompletu usando kòmpiut-
er i Internet. Den transkur- Minister Maurice Adriaens di tráfiko i komunikashon ku ta
so di añanan, Stimul-IT a boga pa tarifanan mas abou pa servisio di internèt.
usa hèrmèntnan manera
diferente proyekto, boletin
informativo di Stimul-IT,
seminario, tayer i kursonan
pa logra su meta. Pokopo-
ko pero sigur no solamente
e komersiante di empresa
mediano òf chikí, pero otro
gruponan di nos komuni-
dat tambe a bira konsiente
pakiko konosementu riba
tereno di kòmpiuter i Inter-
net ta asina importante.
Sifranan di último sondeo
ta respaldá esaki.
Teniendo kuenta ku kòm-
piuter i Internet ta parti di
e wes’i lomba di ekonomia,
Stimul-IT aparte di ta traha
na bienestar di e EMC a
bin ta stimulá uso di kòm- E mandatarionan i pastor Simon na mesa Diputado Eugène Ruggenaath di desaroyo ekonómiko
piuter i Internet den otro di e invitadonan spesial. ku ta sostené e idea pa kurso pa mamanan hóben.

Datonan asina no mester keda den man di un empleado so

Un bon maneho di relashon ku kliente (CRM)


importante pa efikasia di maneho di empresa
purba dun’é e asistensia i risibí tambe ... (hasiendo sona ku ta puntra p’e no kliente nobo i ta traha efi-
<<<< página 11 servisio ku el a kustumbrá menshon di algun otro item t’ei na momentunan aki i mi kas!
di dje. E kontesta por ta paresido na e loke e kliente no sa kiko el a hasi. Kualke Pa mas informashon òf kon-
p.e. “Mi kolega B no t’ei na sa ta interesá den dje) ku kos yama despues pa wak seho tokante organisashon
E kliente ku a identifiká e momentu aki, pero mi ta mener/señora por tira un si e t’ei.” Ta di komprondé i profeshonalnan ku por
su mes a haña empleado mira den nos sistema ku el bista riba nan sin kompro- ku un kliente asina no ta duna konseho i asistensia
C na telefon. Ku un bon a hasi e pedido kaba i ku miso.” keda kontentu ku e servi- riba e tema aki por tuma
sistema di CRM e último e siman aki mes esaki a sio i atenshon i por buska kontakto ku organisashon-
aki ku un klik riba su kòm- keda di yega. Nos lo yama Esei lo ta mas efisiente ku esaki serka un kompetidor. nan manera Kámara di
piuter por mira informashon asina ku e produkto(nan) si e kliente mester haña Ku bon CRM bo mantené Komèrsio òf Stimul-IT na
relevante di e kliente i ta drenta serka nos. Nos lo p.e. komo kontesta “E per- bo klientenan aktual, atkerí 738-6299.

12
Perseverá den bo inkietut
pa bira empresario eksitoso
H
Hopi biaha e empresario opi empresario ora ku nan kontabo un tiki di historia i desaroyo hür un lokalidat pa bo por
mester a adaptá su idea operá un snèkbar den dje
original komo konsekuen- di nan negoshi, lo bisabo ku e idea(nan) inisial ku nan tabatin pasobra esei ta pone un
sia di estudionan di merka- únikamente a sirbi komo e núkleo di e konsepto ku nan a gastu grandi riba bo den
do ku el a hasi, sugeren- desaroyá den kurso di tempu. e fase inisial di bo idea di
sianan ku el a risibí di su negoshi i ta pone alabes
klientenan, e aspekto di ku bo mester dediká hopi
gastu i otro desar- atenshon na maneho
oyonan den e pros- ku ta pone ku bo no
eso pa establesé su por pone atenshon
negoshi. kompleto na e loke
Pa e motibu ei ta bo ta hasi mihó: esta
rekomendabel pa produsí den kushiná.
durante e parti inisial Hasi un invershon
aki bo no deskurashá chikí na bo kushina
si bo mester adaptá i na kas, pone esaki
tin ora hasta kambia den un estado ku bo
e idea ku original- por kuminsá traha
mente bo tabatin pa na kas mes. Ofresé
bo negoshi. Lo bo bo produktonan na
mester ta flèksibel i snèk, toko i otro tipo
alabes perseverá pa di negoshi. Si por,
manera nan ta bisa, perkurá pa bo usa
pa tene kabes riba un empake original di
awe durante di e bo; algu ku ta yama-
fase inisial. Ta reko- tivo i tin informashon
mendabel, pues, pa di bo mes manera
bo apliká e dos pun- bo number di telefon
tonan aki den e fase etc. riba dje. Laga
inisial i hasta despu- e konsumidó (ku ta
es den maneho di tantu e empresa ku
bo negoshi. ta tuma na kanti-
dat grandi serka bo,
Desafortunada- komo e konsumidó
mente hopi poten- final) nota ku bo ta
sial empresario ta traha profeshonal (i
bandoná e ideanan den e kaso di kumin-
ku originalmente da higiéniko) i alabes
nan tabatin pasobra sinti ku e smak di bo
nan ta pensa ku e produkto tin algu spe-
ideanan tin partinan sial i original ku otro-
suak den dje i ku e kon- lanta un skol di baile i bo a bo kompetidornan no ta si bo por wak e ramo di nan no tin. Nos merkado ta
septo original no ta bon. nota ku ya tin hopi ta hasi nifiká ku bo negoshi no negoshi ku bo ke drenta chikí i rekomendashon di
Den e artíkulo aki nos lo esei, por ta bo por purba por bira un éksito. Si bo aden for di un otro punto di boka pa boka lo pone ku
duna algun tep i konseho pa ofresé lèsnan privá na wak e asuntu for di un bista ku bo kompetidornan klientenan ta buska pa sa
pa yudá bo perseverá ku grupo i organisashonnan punto di bista realístiko lo ta hasi. E kliente semper ta mas di bo.
bo inkietut empresarial ora (sea na nan klup òf kas- bo nota ku e empresanan buska algu nobo. Un aten-
ku bo nota ku bo idea(nan) nan) en bes di sinta warda ku tabat’ei promé ku bo shon spesial na su nesesi- 5. Falta di
di negoshi no tabata dje ku individualmente nan lo mester a invertí hopi pa datnan kaminda realmente informashon.
perfekto ei manera bo a bin inskribí pa lèsnan ku konvensé e klientenan di e ta sinti ku e ta haña balor Rekomendashon: E mihó
pensa. abo ta duna na bo skol. Pa importansia di boso tipo máksimo pa su sèn. Si abo forma pa haña informashon
bo sa unda tin un ‘niche’ di negoshi (servisio i/òf tuma tempu pa analisá bo di e ramo di negoshi ku
1. Durante e estudio pa bo negoshi, investigá produktonan). Alabes bo merkado bon, lo bo haña bo ke drenta aden ta di
di e merkado ku bo pa wak kiko bo (futuro) mester siña for di fayonan algun ‘niche’ den e merka- papia ku empresario. Hopi
a hasi bo a nota ku kompetidornan ta ofresé i ku nan a hasi. Den bo do en kestion pa interesá e empresario lo ke kompartí
tin hopi otro negoshi wak unda tin espasio habrí ramo di negoshi mester tin klientenan pa eksperensiá informashon i nan ekspe-
ta operando un tipo den e loke ku nan ta ofresé ehèmpelnan di negoshinan kiko abo ta ofresé loke ta rensianan ku bo. Serka nan
di negoshi similar na di forma ku abo por sirbi e ku no tabata e promé(nan) diferente di bo kompetidor- lo bo por sa kon e ramo di
esun di bo. pida merkado ku nan no a den e loke nan ta ofresé, nan. negoshi ta funshoná; su
Rekomendashon: Hasi tene kuenta kuné òf no ta pero tòg si a bira eksitoso. pro i su kontranan. Tanten
un estudio profundo di dunando atenshon n’e. Ademas bon merkadeo ta 4. Gastunan pa ku nan no ta mirá bo komo
e merkado pa wak unda algu ku mester hasi di un inisial ta muchu un kompetidor direkto, nan
eventualmente ainda tin 2. Bo ta muchu lat òf forma efisiente i kreativo. haltu. lo ke yudabo. Te na ora ku
espasio pa bo negoshi. Na no tin hopi fondo pa Rekomendashon: Kuminsá bo a aserká 50 persona i 5
hopi okashon lo bo nota ku hasi merkadeo pa bo 3. Bo estudio di ofresé bo mes komo un tabata dispuesto na papia
hopi negoshi ta dirigí riba e negoshi. merkado ta indiká supkontratista den e ramo ku bo, lo bo mester por
mesun klientenan pero ta Rekomendashon: E simpel ku ya e tipo di di negoshi ku bo ke drenta saka informashon valioso
laga un òf mas aspekto na hecho ku bo ta pensa ku negoshi ku bo ke aden. Si bo ta bon den di e 5 empresarionan aki
kua nan no ta duna aten- bo no tin sufisiente sèn hasi no ta deha. trahamentu di pastechi i ku bo por apliká pa mehorá
shon i servisio. Por ehèm- pa propagá bo negoshi di otro kosnan di boka dushi bo idea di negoshi.
pel, si bo tin planeá pa un forma mas agresivo ku Rekomendashon: Wak no kuminsá mesora ku

13
Oportunidatnan di negoshi
Lokal Faks: +58 243-5539262
E-mail:
tonan. E kompania ta spe-
sialisá den produktonan
teimpresiones.com
Sektor: imprenta
7.Ta buska importadó
Oportunidat di negoshi for
1.Ta buska metalúrgiko i produktonan Pais: Venezuela di Colombia (mina, trans-
Ta buska un restorant ku amferddevenzuela@gmail. no metalúrgiko. Pa kada porte, petroli)
pèrmit pa bende alkohòl com enkargo konkreto realisá 5.Ta buska importadó Tel.: 642-7345 / 46
den e área di Punda pa Sektor: importashon hasi lo risibí 10% di e Pòpchi di paña, bunita dis- E-mail:
hür. Pais: Venezuela suma. eñá, trahá na man. Bon pa cortesandra@yahoo.com
E-mail: p_ rekuerdo. Preis atraktivo Sektor: mina, transporte,
2.Ta bende un empresa 2.Ta buska importadó wong02@yahoo.com.hk pa wholesalers. petroli
‘wholesale’ Ningbo Matier Trade Co., Website: www.allproducts. Tel.: +58 4241-505450 Pais: Colombia
Empresario ku ta bandoná ta buska importadó pa nan com/prc/cmiezhejiang/sup- E-mail: mielisima_
Kòrsou ta bende empresa produktonan solar for di plier.html ve@yahoo.com Si abo tin un oportunidat
wholesale ku tur su pèr- China. Sektor: metal Sektor: Souvenir di negoshi ku bo ke pone
mitnan nesesario ku ta Tel.: +86 574-66113682 / Pais: China Pais: Venezuela den e rúbrika aki òf pa
aktivo ya pa 18 aña. +86 574-66118663 mas informashon tokante
Faks: +86 574-87368150 4.Ta buska importadó 6.Ta buska koperashon un di esnan menshoná,
Internashonal E-mail: matier@matier.cn
Website: www.matier.cn
Fabrikante di saku di
papel i plèstik, kaha di
tékniko
Pa ekipo médiko.
tuma kontakto ku Sentro
di Informashon Komersial
1.Ta buska importadó Sektor: lus mangel, sapatu i tur loke Tel.: +58 2432-830403 / di Kámara di Komersio na
Kompania venesolano Pais: China ta relashoná ku propagan- +58 4144-568682 telefon 461-3918, faks:
“Amferd de Venezuela” da pa empresa. Faks: +58 2432-830403 461-5652 òf e-mail nos na
ta buska importadó pa 3.Ta buska kontakto Tel.: +58 4244-126247 E-mail: mirus_1@starme- businessinfo@curacao-
diferente produkto di Ven- China Metallurgical Import Faks: +58 2418-910176 dia.com chamber.an
ezuela. and Export Company ta E-mail: zurisadai@cantv. Sektor: Médiko
Tel.: +58 243-5539262 buska representante na net Pais: Venezuela
Kòrsou pa nan produk- Website: www.multiar-

Pa e aña aki: mas stimulashon


Pa 2008 Kámara di Komèrsio lo bai stimulá Kámara di Komèrsio lo bai Trinidad tambe pa planeá, hopi kos nobo i kontinuashon di
mas komèrsio internashonal pa dunadónan partisipá den un show komersial grandi na kosnan eksistente. 2008 lo bira un aña hopi
di servisio. Eksportashon di servisio ta esun mei próksimo. Nan lo partisipá ademas na intensivo i hopi aktividat pa adelanto di empre-
mas fásil; ounke no por mir’é, ta esei tin aki ACS Business Forum, ku ta tuma lugá e aña sarionan i duna nan mas oportunidat.
pa bende. aki na Aruba, ku un delegashon grandi for di Nan ta haña importante ku e empresarionan
Vanessa Toré a splika ku e aña aki lo sigui ku Kòrsou i kaminda empresario i representan- ta gosa ku regularmente i konstantemente
stimulashon di produkto i servisio lokal. Nan tenan gubernamental di Karibe tambe lo ta tin kos ta pasando ku por ta interesante pa
lo bai traha ku hóbennan, stimulá nan pa bira presente. nan. Konstantemente nan por skohe di por
empresario, stimulá nan pa nan traha nan Nan ta pendiente pa algun tayer di tra- bai algu; sea ku ta kurso, mishon komersial,
plan di negoshi. bou huntu ku gobièrnu sentral pa informá seminario ku oradornan di afó, i diferente
Dikon e hóben? Pasobra tin hopi hóben ta empresarionan riba maneho di komèrsio inter- kos di afó ku ta ofresé empresario. Kámara
kana rònt ku plan pa lanta nan mes negoshi i nashonal di gobièrnu pa asina e empresario di Komèrsio ta kontentu di por a krese i trese
p’esei lo tin trayektonan pa yuda nan. por forma su kuadro i por sa a base di e asina tantu kos nobo pa e empresarionan
Lo risibí tambe diferente delegashon pa maneho aki kiko su oportunidatnan pa hasi sinti nan mes bon i pa nan keda konstan-
empresarionan hasi kontakto ku empresario- negoshi internashonal ta. temente ku e reto i siña kos nobo pa nan
nan di otro pais. Di mes manera lo tin kon- Asina, segun Vanessa Toré, tin hopi kos negoshi.
tinuashon di e mishon komersial di Barbados
ku tabata na Kòrsou. Hopi kontakto a keda
establesé entre kompanianan di Barbados i di
Kòrsou i tin vários a bini bèk kaba i e aña aki
lo tin kontinuashon di esei.
Ta sperando tambe un delegashon di Colom-
bia. Tin hopi interes pa Colombia i nan lo trese
komersiantenan di Colombia i laga nan bini
ku muestra di loke nan tin di ofresé. Señora
Toré a bisa ku nan lo bishitá Colombia tambe
ku un delegashon pa wak oportunidatnan
di negoshi tantu pa nos produktornan komo
importadónan.
Lo bai tin diferente kurso, biahe, mishon
komersial pa Sürnam pa stimulá e dunadónan
di servisio. Lo bai den kuadro di gobièrnu su
afan pa sera tratado fiskal ku Sürnam. Káma-
ra di Komèrsio lo kompañá mandatarionan ku
un grupo di empresario di aki pa ofresé tur
sorto di servisio na Sürnam. Asina ta estrechá
kontaktonan komersial mutuo.

14
Eventonan internashonal
Yanüari ‘Growing your International com www.expocomer.com Website:
Franchise Expo South Business to Canada’ Semi- E-U Partnership Meeting www.expo-alimentos.com
Florida, 11-13 yanüari nar - Furniture and Complemen- The 2008 Conference about
Lugá: Miami Beach Canada, 23-25 yanüari tary Decorative Items Women and Health Trade & Investment Conven-
Convention Centre E-mail: Santo Domingo, Kòrsou, 7-8 mart tion
Website: tsealy@investbarbados.org / 18-20 febrüari Lugá: World Trade Centre Trinidad & Tobago,
www.franchiseexposouth.com hholmes@biba.bb E-mail: romily@codetel.net.do Curaçao 30 aprel-3 mei
Website: www.cme-mec.ca/ / skruiner@carib-export.com Website: www.aboutwomen- Website:
Caribbean Marketplace barbados2008/ Website: www.carib-export. conference.com www.ttma.com/booths.php
Bahamas, 13-25 yanüari com
Lugá: Atlantis Paradise Island Woman in Charge 2008 International Home & Mei
Website: Conference South Beach Food & Wine Housewares Show Waste Expo
www.caribbeanhotelassocia- Florida, 29 yanüari festival Chicago, 16-18 mart Chicago, 6-8 mei
tion.com/Mktplace.html Lugá: Miami Beach Florida, 21-24 febrüari Lugá: McCormick Place, Chi- Lugá: McCormick Place
Convention Centre Lugá: Miami Beach cago, Illinois Website:
Fine Jewelry Trade Show Website: Website: E-mail: www.wasteexpo.com
Florida, 19-21 yanüari www.entrepreneur.com/wom- www.sobewineandfoodfest. strand@housewares.org
Lugá: Miami Beach anincharge com The National Restaurant
Convention Centre FIEPAG (International Paper Show
Website: 23rd India International Expo Industria and Graphic Industry Trade Restaurant, Hotel, Catering
www.jisshow.com Leather Fair Costa Rica, Fair) Innovation
India, 31 yan-3 febrüari 28 febrüari- 1 mart Sao Paolo, Brazil, Chicago, 17-20 mei
Tourism & Development Lugá: Chennai Trade Centre Lugá: Hotel Ramada Plaza 10-14 mart Lugá: McCormick Place
Projects & Investment Website: www.iilfleatherfair. Herradura Convention Centre Lugá: Parque Anhembi Website: www.restaurant.
Market com Website: Website: www.biztradeshows. org/show
Dubai, 20-22 yanüari www.expoindustrial.co.cr com/trade-events/fiepag.html
Lugá: Dubai International Con- Febrüari Sèptèmber
vention & Exhibition Centre Trafik Trade Show South Mart Aprel IX Business Forum of the
Website: Beach Expocomer 2008 Expo Alimentos Puerto Rico Greater Caribbean
www.biztradeshows.com/ Florida, 3-5 febrüari Panama, 5-8 mart Food Expo Aruba, 23-25 sèptèmber
trade-events/tdim.html Lugá: Miami Beach Conven- Lugá: Centro de Convencio- Puerto Rico, 5-6 aprel Website:
tion Center, Florida nes Atlapa Lugá: Puerto Rico Convention www.9acsbusinessforum-
Website: www.trafiktradeshow. Website: Expo aruba.com

Publikashonnan nobo Website ku informashon balioso


www.biba.org
Website ku ta kontené informashon komersial di Bermuda
E biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio di Kòrsou i e regulashon ora bo ke kuminsá un negoshi.
ta kontené mas di 5000 dokumento. E biblioteka ta ofresé un variashon amplio di
rekurso pa hasi investigashon. E ta kontené un kolekshon grandi di dokumento www.konseho.com
relashoná ku komèrsio ku ta dirigí riba merkado mundial. Website na Papiamentu pa bo keda na al tantu di tur loke
bo ta interesá pa sa na Kòrsou.
Resientemente nos a risibí e siguiente publikashonnan den
nos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial.
www.loyensloeff.com
Caribbean-Central America Profile 2008 Konseheronan fiskal. Riba e website tin informashon hurí-
Un guia di e paisnan den Karibe i Amérika Sentral. E guia ta kontené informashon diko i tambe un kantidat di publikashon.
di geografia, komersial, gobièrnu, edukashon, infrastruktura i medionan di komuni-
kashon di kada pais. www.profitscuracao.com
Website di Profits IT Solutions ta ofresé tur solushon den
About Martinique reparashon di kòmpiuter, Internèt, nètwèrk i mas servisio
Un publikashon ku ta kontené informashon di Martinique. E historia, populashon i ku tin di haber ku hard- i software.
gobernashon di Martinique.
www.thelobby.com
Tambe nos biblioteka a risibí algun revista:
Informashon i tep pa destinashonnan pa vakashon.
- The Netherlands Antilles a guide for businessmen and investors
(publikashon di PWC)
- Fiscale Eindejaarstips 2007 (publikashon di KPMG) www.tripadvisor.com
- Vice Versa 2007 6 op zoek naar de Afrikaanse weg Si bo ta planiando pa hasi un biahe, bo mester chek e
website aki pa haña e último detaye di e destinashon.
Algun publikashon di First magazine:
- Chogm 2007 Transforming societies for political, economic and human www.turkishexportal.com
development Si bo ta buskando pa importá un produkto for di Turkia.
- India charting a dynamic course Bo por wak riba e website aki i e ta dunabo kategoria pa
- Philippines sharing the proceeds of sustainable growth bo buska e produkto ku bo ke.
- Forum for decision makers seeking regional solutions
www.ser.an
E orarionan di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i ku djabièrnè di 8 or di mainta
te 4 or di atardi. Riba e website aki tin tur informashon tokante di e
Sociaal-Economische Raad di Antia Hulandes. Tambe tin
diferente publikashon di SER i konekshon na otro instan-
sianan.

Empresario ata loke bo ��tabata
� �


warda




riba





dje!
�������������������������������������������������������������������������������������������
� � �
� � � � � � � � � � � � �




MARSHE PA EMPRESARIO 2008!






















� � � � � � � � � � � �

Udddfsdfasdfsdafa�

Bin enrikesé bo konosementu riba areanan di negoshi i kristalisá bo


ideanan pa 2008.

Lugá: World Trade Center Curaçao


Fecha: 25 te ku 29 februari 2008
Horario: 8:30-12:00/ 1:30-4:30/ 6:00-9:00
Un siman kompleto ku diferente instansha ta duna informashon riba
areanan di merkadeo, finansiero, regulashonnan i pèrmitnan,
promoshon, maneho i hopi mas!
Keda pendiente!
Un inisiativa di:

Pa mas informashon bishitá websitenan: www.empresachiki.com i www.innovatiecentrum.an


regularmente!

16

También podría gustarte