Está en la página 1de 7

Lima,cincodeNoviembredeldosmilnueve.

LaSalaCivilPermanentedelaCorteSupremadeJusticiadelaRepblica,vistalacausanmero
ochocientostrecedosmilnueveenaudienciapblicadelafecha,odoelinformeoraly
producidalavotacindeacuerdoaley,emitelasiguientesentencia:

1.MATERIADELRECURSO:
SetratadelrecursodecasacininterpuestoporeldemandanteCsarFedericoValdivia
Maldonadocontralasentenciadevistadefojascientonoventayseis,sufechaochodejulio
dedosmilocho,expedidaporlaSextaSalaCivildelaCorteSuperiordeJusticiadeLima,lacual
revocalasentenciaapeladadefojascientocincuentayseis,sufechaveintisietedeabrildedos
milsietequefundadaenpartelademanday,reformndola,declarainfundada,entodossus
extremos,lacitadademandainterpuestacontraelMinisteriodelInteriorsobreindemnizacin
pordaosyperjuicios.

2.FUNDAMENTOSPORLOSCUALESHASIDODECLARADOPROCEDENTEELRECURSO:
Medianteresolucindefechadocedemayodedosmilnueve,sehadeclaradolaprocedencia
delRecursodeCasacin,porlacausalyagraviosqueseprecisanacontinuacin:I)
Contravencindelasnormasquegarantizanelderechoaundebidoproceso:Sustentadoen
queSevulneralasnormasquegarantizanelderechoaundebidoproceso,porcuantoenel
considerandostimo,seesttomandoencuentalapropiaResolucinSuprema0500
96/IN/PNPdeldocedejuliodemilnovecientosnoventayseisquedisponesupasealretiro,
tantasvecesimpugnadadesdeeliniciodelproceso,yemitidatresmesesdespusdehaber
sidodenunciadoporlaPolicaNacionaldelPer,medianteelOficionmero337196DIPER
DAPODMD/SPD.2Cdeloncedeabrildemilnovecientosnoventayseis,porconsiderarhechos
quenofuerondebidamenteinvestigadosenlavaadministrativa,talcomoopinabalaOficina
deAsesoraJurdicadelaPolicaNacionalyqueensuoportunidadfueronevaluadoscon
criteriodeconcienciaporelConsejoSupremodeJusticiaMilitarparadeclararlaabsolucinde
loscargosimputados,ResolucinSupremaquealdieciochodeabrildedosmilsiete,publicada
eneldiariooficialElPeruanoeltresdeenerodedosmilocho,hasidodeclaradanulaporel
TribunalConstitucional,comoseapreciadelaEjecutoriaqueseadjunta.(Expediente08716
2006PA/TC);asimismo,sedemuestraquelaJusticiaMilitarhabaasumidojurisdicciny
competenciaconfechaoncedeabrildemilnovecientosnoventayseis,porloquela
ResolucinSuprema050096IN/PNPdeldocedejuliodelaocitadocontravieneeldebido
procesoexpresadoenelartculo139inciso2delaConstitucinPolticadelEstado,que
establecetaxativamentequeningunaautoridadadministrativapuedeavocarsearesolver
causasqueseencuentranpendientesdesolucinenelPoderJudicial,yquelapropia
Constitucinensuartculo139inciso1consideraalaJusticiaMilitarcomorgano
jurisdiccional,dedondeseentiendequelaResolucinSupremaantescitadaestaba
vulnerandootrosderechosdelrecurrente,talescomo:lapresuncindeinocencia,ladefensay
elderechoalacosajuzgada.II)Infraccindelasformasesencialesparalaeficaciayvalidezde

losactosprocesales:SustentadoenqueAsimismo,secometeinfraccindelasformas
esencialesparalaeficaciayvalidezdelosactosprocesales,yaquelaResolucinSuprema
050096IN/PNPdeldocedejuliodemilnovecientosnoventayseishadejadodetener
vigenciaeneltiempoyespacio,paraassustentarlaimpugnada,enmritoqueestaresolucin
administrativafuedeclaradanulaeineficazporelTribunalConstitucionalmediantela
resolucinemitidaenlacausanmero87162006PA/TCpublicadaenelDiarioOficialEl
Peruanoconfechatresdeenerodeldosmilocho,encuyotenordice:17.Deautosseaprecia
quesehacometidounamanifiestavulneracinaldebidoproceso,desdequeeltitulardel
MinisteriodelInteriordispusoelpasedelasituacindeactividadalasituacinderetirodel
accionante,cesndoloasensuempleo,cuandoloshechosquedieronmotivoaliniciodel
procesojudicialanteelFueroPrivativoMilitarnohabansidoaunobjetodepronunciamiento
definitivo,dichasituacinimportalaviolenciadelprincipioporelcualnadiepuedeser
juzgadodosvecesporelmismohecho,nebisinidem,yqueimponaalMinisteriodelInterior
eldeberdeabstenersedecontinuarconelprocedimientoadministrativodisciplinario,porlo
menoshastaculminadoendefinitivaelprocesoanteelrganojurisdiccional.Dedondese
demuestraqueparaemitirelfalloqueseimpugnaseestatomandoencuentapruebas
carentesdetodaeficaciayvalidezquevicianalactoprocesalensi.

3.CONSIDERANDO:
Primero.Que,correspondeenprimertrminoexaminarelextremoI),elcualcomparteun
mismofundamentoconelextremoII),puestoqueenelpresentecasoelcuestionamiento
vertebraldelrecursocasatoriosereducealosiguiente:Constituyeunaafectacinalderecho
aldebidoprocesoelquelaresolucindelaSaladevistaamparesufalloenlaResolucin
Supremanmero050096/IN/PNP,lacualfuedeclaradanulamedianteSentenciadelTribunal
Constitucionalnmero087162006PA/TC.Enestesentido,yporextensin,un
pronunciamientorespectodelextremoI),traecomoconsecuenciadesuimplicanciaconel
extremoII),unpronunciamientotambinsobreesteltimoagravio.
Segundo.Que,hechalaaclaracinprecedente,esconvenientealosefectosdelexamendelos
agraviosdenunciados,transcribireltenorliteraldelpetitorioplanteadoporelaccionante,
ahorarecurrente,ensudemandasubsanadaafojastreintaycinco,elcualeselsiguiente:En
vaProcesodeConocimientodemandoporindemnizacinpordaosyperjuiciosalaDireccin
GeneraldelaPolicaNacionaldelPer,debidamenterepresentadaporsuDirectorGeneral
(),paraquemeabonelasumadequinientoscincuentamilnuevossoles,indemnizacinque
debercancelarmecomoconsecuenciadehabermedenunciadofalsamenteycausadodaos
moralesyeconmicos,alhabereldemandadoformuladounadenunciafalsaanteelConsejo
SupremodeJusticiaMilitar,denunciaformuladamedianteelOficionmero337196DIRPER
DAPODMD/SPD.2Cdeoncedeabrildemilnovecientosnoventayseis,denunciaqueorigin
seapertureinstruccinantelaVocaladeInstruccinPermanentedelConsejoSupremode
JusticiaMilitarysignadaconelnmero52960045,porlapresuntacomisindelDelitode
Funcin(contraelpatrimonio)enagraviodelEstado,loqueoriginquesufrieseochomesesy
quincedasdeDetencinDefinitivaenelCentrodeInculpadosdelaPolicaNacional(CENIN),
procesoqueterminenprimerainstanciaconlacondenadeochomesesdeprisinefectiva,la

mismaquedieronporcompurgadaconlamayorcarcelerasufridayalpagodeunaReparacin
CivilascendentealasumadesietemilnuevossolesafavordelEstado,cargosdeloscualesfui
AbsueltoenSalaPlenadelConsejoSupremodeJusticiaMilitarluegoqueformulaseelRecurso
ExtraordinariodeRevisin(RERSE),comoseapreciadelaEjecutoriadefechadiezdejuniode
dosmildosrecadaenlaCausa939V2001,notificadaeldaseisdeagostodedosmildos,que
constituyeltimainstanciaenelFueroMilitaryqueconstituyecosajuzgada,determinndose
losdaosmoralesporhaberseatentadocontramihonor,reputacineimagenascomomi
buennombreelmismoquesehacuantificadoenlasumadecientotreintayochomil
cuatrocientosnuevossoles.Asimismoporestadenunciafalsalademandadamediantela
ResolucinSupremanmero50096IN/PNPdeldocedejuliodemilnovecientosnoventay
seisdispusomipasealasituacinderetiroporMedidaDisciplinaria,causndomedaos
econmicosalversedisminuidosmisingresoscomoCoronelPNP().LaSalaSuperiordeja
entrever,delosconsiderandossextoystimodelarecurrida,quesuanlisissevinculaala
institucindelaresponsabilidadcivilpordenunciacalumniosa,yesdesdeestevrtice,que
analizaelcasoconcreto,enespecialelpresupuestodelaantijuricidad.
Tercero.Que,conformeseapreciadelpetitorio,ascomodelpropiocontenidodela
resolucindelAquoydelosfundamentosdelaSTCnmero087162006PA/TC,setieneque
enelcasodeautos,medianteOficionmero337196DIRPERDAPODMD/SPD.2Cdela
DireccindePersonaldelaPolicaNacionaldelPer,defechaoncedeabrildemilnovecientos
noventayseis,seformalizdenunciacontraelrecurrenteanteelConsejoSupremodeJusticia
Militarenraznalaimputacindeldelitodefraudeyfalsedad,porlasupuestaventaindebida
deochentaytresmilgalonesdegasolinadeochentaycuatrooctanosycuatromilquinientos
galonesdelmismocombustibledenoventaoctanosequivalenteadoscientoscatorcemil
cientodieciochonuevossolesconveintincntimosdenuevosol.PorResolucindefecha
veintisietedemayodemilnovecientosnoventayseis,laSaladeGuerradelConsejoSupremo
deJusticiaMilitarabreinstruccinencontradeldemandante.Luegodeiniciadoy
encontrndoseentrmiteelprocesojudicialanteelFueroPrivativoMilitar,porResolucin
Supremanmero050096IN/PNP,defechadocedejuliodemilnovecientosnoventayseis,se
dispusoelpasedelasituacindeactividadalasituacinderetirodelactorpormedida
disciplinaria,aplicndoseleparaellolosealadoenelDecretoSupremo002689IN
(ReglamentodelRgimenDisciplinariodelaPolicaNacionaldelPer).Eselcasoquepor
Resolucinnmero939V2001,defechadiezdejuniodedosmildos,laSalaRevisoradel
ConsejoSupremodeJusticiaMilitar,absolvialdemandantedetodosloscargosdenunciados
porimprobados.Esdeprecisarqueelrecurrente,confechaveintitrsdeoctubrededosmil
tres,interponedemandadeamparocontraelMinisteriodelInterioryelDirectorGeneraldela
PolicaNacionaldelPer,solicitandoquesedeclareninaplicableslasResolucionesSupremas
nmeros050096IN/PNPy089997IN/PNP,ascomolaResolucinMinisterialnmero1569
2003IN/PNP,queordenaronsupasealretiropormedidadisciplinaria,yque,por
consiguiente,sedispongasureincorporacinalservicioactivocomoCoroneldelaPolica
NacionaldelPer,conreconocimientodetodoslosbeneficiosinherentesasugrado.Dicho
procesodeamparollegafinalmentehastaelTribunalConstitucional,resolviendoeste,
mediantesentencianmeroSTC087162006PA/TC,defechadieciochodeabrildedosmil
siete,declararfundadalademandadelrecurrente,enconsecuencia,nulaslaResolucin
Supremanmero050096IN/PNP,laResolucinSupremanmero089997IN/PNPyla

ResolucinMinisterialnmero15692003IN/PNP,ascomotodaresolucinoacto
administrativoque,hastaesafecha,implicaselacontinuidaddelagravioproducidopor
aqullas.
Cuarto.Que,conformealoentendidoporlaSaladevista,ycomoyasehaindicado,el
examendelpetitoriodelademandaseconstreiraalexamendelaresponsabilidadcivilpor
denunciacalumniosa,porcuantoloquesecuestiona,eselhaberseformuladounadenuncia
falsaanteelConsejoSupremodeJusticiaMilitar(sic)yqueasimismoporestadenunciafalsa
lademandadamediantelaResolucinSupremanmero050096IN/PNP,dispusosupasea
retiro.ElAdquem,ensuresolucin,entrprimeroaverificarlaantijuricidaddelaconducta
denunciadaporelrecurrente,argumentandoelColegiadodemritoquenohabraninguna
irregularidadjurdicaenlaconductadeldemandado,porcuanto:Losmediosprobatoriosque
obranenautosacreditanquelaemplazadaaldenunciaralactorporlapresuntacomisinde
delitosactuenrazonablesituacindeacudirantelaautoridadparaqueseestablezcala
responsabilidaddelospresuntosresponsables,ejercitandoregularmentesuderecho,loque
obviamentenoesreprobableporelordenamientojurdicoy,sibienesciertoelactorfue
absueltoenlavapenal,lasinvestigacionesenlavaadministrativaleatribuyenplena
responsabilidaddisciplinariaporlaventaindebidadegasolinacuyomontofueradestinadoa
subeneficio,ascomotambinlainclusindenombresficticiosdeefectivospolicialespara
cubrirserviciosdeseguridadremuneradoenlasinstalacionesdelaEmpresaMinera
BuenaventuracomoconstadelaResolucinnmero050096IN/PNPdeldocedejuniodel
aomilnovecientosnoventayseisobranteafojastresyvuelta(Considerandostimo).Si
bienelConsejoSupremodeJusticiaMilitarenrevisinrevocyabsolvialactordelosdelitos
deFalsedadyFraudepornoexistirpruebasdelaconductailcitadeldemandante,ciertoes
tambinquedeloexpuestoenlosconsiderandosprecedentesseevidenciaqueseencuentra
ausenteelrequisitodelaantijuricidaddelhechoqueseleimputaaldemandadoalnoexistir
accionarilcitoquesupongaunaconductacontrariaaderecho(Considerandonoveno).
Quinto.Que,detodolohastaahoraexpuesto,estaSalaSupremaapreciaqueefectivamente,
elAdquemparadeterminarlajuricidaddelaconductadeldemandado,sebasa
principalmenteenlaResolucinnmero050096IN/PNP,cuyacopiaapareceafojastresde
esteexpediente.Sinembargo,eselcasoquetalresolucinfuedeclaradanula,mediante
sentenciadelTribunalConstitucionalnmeroSTC087162006PA/TC,defechadieciochode
abrildedosmilsiete,estoes,conanterioridadalfallodelAdquem,resolucinqueahorael
recurrenteimpugnavacasacin,yqueesdefechaochodejuliodedosmilocho.Portanto,a
lafechaenquelaSalaSuperiorresolvilapresentelitis,laResolucinnmero050096IN/PNP
habadejadodeperteneceralSistemadeFuentesdelDerecho,dadoquenotenayaninguna
eficaciajurdicaparaeldemandante,yresultabaenconsecuenciainvlidacualquierinferencia
quesepudieraextraerdeestaresolucin,enespecialparaextraerargumentoscontrael
demandante.
Sexto.Que,elrecurrenterefierequeparaemitirelfalloqueseimpugnaseestatomandoen
cuentapruebascarentesdetodaeficaciayvalidezquevicianelactoprocesalensi.EstaSala
Supremaesdelaconsideracin,quelaafectacinalderechoaldebidoprocesoenelpresente
caso,cuestindenunciadaencasacinporelrecurrente,noderivatanintensamentedeun

supuestoprobatorio,queentodocaso,resultaexcepcionalencasacin,sinomsbien,deun
desconocimientoporelAdquemdelvalorjurdicodelacosajuzgada.
Stimo.Que,efectivamente,lasentenciadelTribunalConstitucionalnmero087162006
PA/TChabayadeclaradoinvlida(nula)laResolucinnmero050096IN/PNP,porloquetal
pronunciamientodefondo,nosloconstituacosajuzgadamaterialenunsentidonegativo,
sinotambinpositivo.Yesquelavinculacinquederivadelacosajuzgadamaterial,sigue
ademsdeunavertientenegativa,deimpediroexcluirunnuevoenjuiciamientocuandoentre
loresueltoenelprimerprocesoyloplanteadoenelsegundoexisteplenaidentidadde
sujetos,objetoyfundamento(tripleidentidad),tambinunavertientepositiva,denovedarun
nuevoprocesoperoscondicionarladecisindefondoreferenteamateriasconexasconlasya
anteriormenteresueltas.Elefectopositivodelacosajuzgadaimplica,comorefiereMontero
Arocaeldeberdeajustarsealojuzgadocuandohayadedecidirsesobreunarelacinjurdica
delaquelasentenciaanteriorescondicionanteoprejudicial.Lacosajuzgadanooperaaqu
comoexcluyentedelaresolucindefondoposterior,sinoquecondicionaestasegunda
decisin,yporesosehablatambindefuncinprejudicial()Lafuncinpositivatratade
evitarquedosrelacionesjurdicasseanresueltasdemodocontradictorio,cuandounadeellas
entraenelsupuestofcticodelaotra,cuandoparadecidirsobrelasegundasetendraque
decidirsobrelaprimeray,sinembargo,stahasidoyaresueltaenunprocesoanterior
(MONTEROAROCA,Juan.ElNuevoProcesoCivil.EditorialTirantloBlanch,Segundaedicin,
aodosmil).
Octavo.Que,portanto,dadoquelasentenciadelTribunalConstitucionalnmero08716
2006PA/TCdeclarabanulalaResolucinnmero050096IN/PNPy,enconsecuencia,fuera
delDerecho,alprivrseledeeficaciajurdica,nopodaportantolaSalaSuperiordevista
invocarunasupuestalegitimidadojuricidadenelactuardeldemandado,amparndosepara
elloenlareferidaresolucin,queprecisamentefuedeclaradainvlidaporantijurdica,por
vulnerarconcretamentelosderechosfundamentalesdelrecurrente,talcomolotiene
declaradoelTribunalConstitucionalensuresolucindemarras.Deestemodo,estaSalade
CasacinapreciaquecontalpronunciamientoelAdquemhavulneradoelprincipiodecosa
juzgadaensuvertientepositiva,puesunevidenteantecedentelgicodelapresentelitis,loes
lasentenciadelTribunalConstitucionalnmeroSTC087162006PA/TC,detalmaneraqueno
sepuederesolverdemaneracontradictoriaaloyafijadojudicialmenteenunasentenciaque
constituyecosajuzgada,almenosparaconcretayespecficamentepretenderextraeralguna
jurdidadolegitimidaddeunaresolucinyadeclaradajudicialmentenula,comosucedeenel
presentecaso.Enconsecuencia,nopuedeservirderatiodecidendilaResolucinnmero
050096IN/PNP,paraelespecficofindeacreditarunejercicioregulardelDerechoporparte
deldemandado,sopenadeentrarencontradiccinconloyaresueltoporotroTribunalenuna
materiaclaramentevinculada.Enconsecuenciasehacadoennulidad,dadalatrascendencia
delaafectacin.

4.DECISIN:
Estandoalasconsideracionesexpuestasyaloestablecidoporelartculo396,inciso2
apartado2.1,delCdigoProcesalCivil:

DeclararonFUNDADOelrecursodecasacininterpuestoafojasdoscientosdiecisisporCsar
FedericoValdiviaMaldonado;enconsecuencia,NULAlaresolucindevistadefojasciento
noventayseis,sufechaochodejuliodedosmilocho,expedidaporlaSextaSalaCivildela
CorteSuperiordeJusticiadeLima.
ORDENARONquelaSalaSuperiordeorigenexpidanuevofallodeacuerdoalas
consideracionesvertidas;enlosseguidosconlaDireccinGeneraldelaPolicaNacionaldel
PerelMinisteriodelInteriorsobreindemnizacinpordaosyperjuicios.
DISPUSIERONlapublicacindeestaresolucinenelDiarioOficialElPeruano,bajo
responsabilidad;intervinocomoPonenteelJuezSupremoIdrogoDelgado;ylosdevolvieron.
SS.
PALOMINOGARCIA
CASTAEDASERRANO
MIRANDAMOLINA
IDROGODELGADO
ALVAREZLOPEZ

jd.

PAGE

PAGE10
SENTENCIA
CASACINN8132009
LIMA

PAGE

También podría gustarte