Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
pgina
GRATIS
Krsou ta fantstiko Invert mas den desaroyo Hmber of muh komo bo hefe? ICC: aa nobo, rumbo nobo Seis regla pa mehoransa
3/4
pgina
9
pgina
14/15
pgina
18
pgina
20
pginanan
1-11 & 20
2-0-1-3
pgina 7/8
Maneho di prioridat
www.empresachiki.com
pgina 10/11
Empresa Chik
ta un publikashon di Kmara di Komrsio i
Industria di Krsou Su meta ta pa inform i eduk empresario chik pa e por sigui kontribu na desaroyo ekonmiko di Krsou. Redakshon: Un tim di Kmara di Komrsio huntu ku diferente kolaborador Telefon: 461-3918 Aviso: Spotlite Productions Farley Lourens Telefon: 767-0907 Telefon: 560-8284 E-mail: info@spotlite-productions.com Kompaginashon i imprenta: Drukkerij Amigoe Kordinashon: Intermediate N.V. Telefon: 737-1070 Tur derecho reserv Empresa Chik - Tambe riba Facebook!
or di chik Erik Statius van Eps tabata gusta sifra masha hopi. Su mayornan a bisa ku accountancy lo ta su kos. Den matemtika i ekonomia e tabata hopi bon i idiomanan mas f mnos. Ora el a bai universidat na Boston, su konsentrashon a bira e rea di akountent mesora. El a haa esaki masha leuk i despues a bai hasi auditing i el a keda ku e afinidat pa sifra. Despues di a kaba na Boston el a bin Krsou un bes i a bai buska na ofisinanan na akountent na Krsou. El a bai e lugnan ku no ta fsil manera (Moret) Ernst & Young. El a haa un reto i despues di 20 aa at awor na Ernst & Young komo partner.
aki na Krsou a surpas su espektativanan. E ta kontentu i grades pa loke e tin. Den e tipo di kareranan aki bo tin di hinka hopi ora i e ta bai akosto di otro kos, manera deporte i asta famia. E balansa ei bo ta keda buska, pero mintras kos ta bai, e balansa ta yega si. Esei tambe a trese na kiko por kontribu na komunidat kun. Awendia tur hende ta okup ku su mes i su mes karera i nan no ta wak kisas e bisia i kiko e yu ta hasi na kas. Nan di Ernst & Young ke kumins ku e trabou na komunidat komo algu boluntario pero
alabes obligatorio. Esei ta bira parti di Ernst & Young awe. Si nan komo 110 hende kumins hasi e trabou pa komunidat, sikiera dos ora pa siman, e ta bira algu grandi aki poko dia. E ta sigur ku esaki lo yuda nos aki na Krsou i ta kibra e echo ku tur hende ta konsentr riba nan mes so. Un biaha pa aa nan tabata hasi un aktividat, por ehmpel drecha Dierentuin. Loke e ke yega ne ta mas ku esaki. Tur hende mester por hasi algu i mester tin opshon pa e koleganan skohe for di dje. Nan ke trese mil i un opshon pa e hende skohe loke e gusta,
pgina 4 >>>>
bira partner. E ta haa ku e eksperensia ku el a haa tantu na Hulanda komo na Merka tabata ekselente. E bentaha ku e tabatin ta ku semper el a gusta sifra. Den e trabou di akountent bo ta traha ku hende i den tim i esei tambe ta algu ku e gusta. Aki e ta traha ku kliente desepshon f kontentu, i su kombin ku sifra, e ta algu ku e por bai profundo aden. Hasiendo algu ku pashon i ku bo ta haa leuk, bo ta hasi bon sigur, segun Erik Statius van Eps.
ora ta bai lagu. Pa Erik Statius van Eps ksito ta satisfakshon di paden. E ta traha hopi kun. El a bai entrenamentu ku ta sia bo di esaki tambe. E entrenamentunan ei ta yuda pa drenta mas den e pashon di trabou. Nos ta biba hopi for di nos mente, ku tenshon, i ku tantu tenshon nunka bo ta para ketu i apresi kaminda bo ta. Bo bendishonnan ta importante pa para ketu na nan i pa konta nan. Mester para ketu i opserv. Kana rnt i bisa e kolega kon great nan ta. Esei ta kosnan chik, pero nan tur tambe ta konta. Ora Erik Statius van Eps a kumins ku su estudio, e no a spera loke e tin awe. Pero awe e tin un reto total, koleganan pa e traha kun i e karera ta mas di loke el a pensa. E por a bai traha na Hulanda f Merka, pero loke a topa den su kaminda
ksito
Un hende ta 8 ora na trabou, 8 bo ta drumi i 8 ku famia ke men ta un tersera parti di bo bida. Pesei bo mester hasi e trabou ku bo ta gusta. Esun ku no tin e pashon, no ta hasi e trabou korekto i sigur nunka lo hasi un esfuerso kstra. Por mira e trahad ku gusta su trabou, ku nan brio den wowo pa buska solushon pa un kaso, sin import ku
Espektativa
Tur luna Bo Banko Amigu ta selekt un Empresa Chik f Mediano pa asist na e lnch di ADECK i Banko lo kubri e gastu. Nos ta invitbo pa bo empresa tambe djin nos Departamentu di Empresa Chik i bo tambe por ta un ganad. www.mcb-bank.com/empresachiki.
Pa Erik Statius van Eps hendenan a bira mas skrpi den hasimentu di negoshi. Hende a bira mas zakelijk, ounke e tin impreshon ku ora bo tin bon relashon, por mira e efekto
serka e kliente. Por ehmpel, si bo bira mas karu e kliente por skif bai, pero si a pone nfasis riba e bon relashon, e kliente no ta bai asina fsil. Ku e bon relashon ei, sigur di kalidat, bo ta yega na bon negoshi, loke ta masha importante Disiplina ta prom kos ku hende mester ora ta bai habri negoshi nobo. Komo empresario bo no por bai
Empresario nobo
muchu den debe. Bo mes tin di hinka sn den e empresa. Nunka laga bo penshun bai, pero traha riba dje i kumins spar pe. E ideanan ta sigui present i mester tin e kapital propio pa hinka aden. Keda poko konservativo den uso di bo kapital. Ora hasi benta no kere e sn ei ta e ganashi, pero kumins kita tur gastu prom i den e gastunan mester inklu e penshun tambe, ku mester ta reser-
v. Loke sobra bo ta ripar rpidamente ku bo no por kumpra outo nobo ainda. No konta ku bo ta riku ku e prom entradanan drenta. Ku pasenshi sigur bo ta yega. Apesar di tur e tempunan inkieto na Krsou despues di kambio di struktura estatal, asuntunan poltiko, echo ta ku ora bo wak otro pais por mira ku Krsou
Mensahe
ta hopi mas stabil i aki tin hopi mas potensial. No laga nada poltiko influensi abo komo empresario di hasi, pasobra e isla aki ta fantstiko. Nos ta pasando den un sla chik di konfiansa. Pero kompar ku region, Krsou ta bon, segun seor Erik Statius van Eps. Ernst & Young Erik Statius van Eps Telefon: 747-7887
jabirn dia 11 di yanari ltimo Kmara di Komrsio i Industria a reun ku e minister nobo den gabinete Hodge enkarg ku desaroyo ekonmiko i turismo, dr. Steven Martina.
Direktiva
d.r.p.d: seor Rudolph Haseth, seora Tamira La Cruz, seor Marcos Cova i seor Willem (Billy) Jonckheer, Minister di Desaroyo Ekonmiko i Turismo seor Dr. Steven Martina, seor John Jacobs, seora Sita Finessi-Kimatrai, seor Ivan (Vanky) Moreno i seor Arthur Rosaria.
ltimo tabata ku seor Willem (Billy) Jonckheer ta keda en todo kaso un aa mas presidente di e organisashon i di mes manera a aprob tambe pa seor Ivan (Vanky) Moreno keda vise presidente. Aparte di seornan Jonck-
heer i Moreno, e direktiva ta konsist di seora Sita Finessi-Kimatrai, seora Tamira La Cruz, i seornan Albert Elens, Arthur Rosaria, Marcos Cova, Rudolph Haseth i Ruud Thuis. E idea ta pa seor Jonckheer present un
evaluashon di e desaroyo riba tereno ekonmiko i komersial di 2012 durante i pa present alabes su espektativanan pa e aa nobo durante un resepshon ku ta program pa tuma lug djaluna dia 28 di yanari awor.
ustumber ta krea konfiansa. Ora e kliente sa ku e por konta ku mesun servisio, ku e kondishonnan di kompra i trmino di entrega semper ta meskos, e ta haa konfiansa den bo negoshi. Konsistensha ta krea konfiansa serka e kliente i ta fortales imhen di un kompania.
do kurso via Internt bo ta evit tur esaki i bo por kombin bo estudio ku bo bida familiar, ambiente sosial i bo karera. LEMON aktualmente ta ofres mas ku 200 diferente estudio online . Ora e kliente inskrib e ta haa un password personal via di su e-mail ku kua e por sigui ls i tambe hasi tntamen i ksamen via Internt. Por sigui kurso di idioma, HBO management, kurso pa mehor servisio i kurso di kmpiuter. En konekshon ku kurso online LEMON ta traha huntu ku e kompania Hulandes Albert Sickler BV ku ta publik buki pa estudio i pa kurso. Pa loke ta merkadeo LEMON ta traha huntu ku e kompania lokal TK Marketing ku entre otro ta konos di www.coconutdiscounts.com. Nos ta drenta den kontakto ku kliente via Internt. Bentaha di komunikashon digital ta ku bo por manda informashon adishonal. Ademas, e kliente mes por disid ta ki ora e ke informashon. Pa por logra ku mas tantu hende na Krsou posibel por hasi uso di E-learning, LEMON ta traha huntu ku Funmiles. Esaki ta enser ku bo por paga pa un kurso digital hasiendo uso di punto di Funmiles ku bo a spar. Personalmente mi ta kere ku kompetensia ta bon pa merkado: e kliente ta disfrut di mih preis i kalidat i e empresario ku ta studia su klientela por profil mih riba su kompetidornan. Na Krsou tin diferente sektor kaminda no tin kompetensia. E reto na Krsou ta ku nos ta biba den un sosiedat multikultural. Komo tal nos tin diferente grupo di enfoke ku tin nan mes
Multikultural
Formashon
shonal i pa Krsou komo pais. Transporte, orario iregular di ls, tempu pa sigui ls, preis di ls i f eksamen i e sistema di duna ls den klas enbes di individual, ta faktornan ku por stroba un hende di sigui formashon. Siguien-
pgina 6 >>>>
Yanari 2013
Ta e resultado di kreashonnan den diferente forma ta pone ku Karnaval por result un ksito. ksito pa e organisadnan pero tambe pa tur otro ku dirkt f indirkt ta partisip na e evento grandi ei. E kreashonnan por ta di tal grado ku nan por bini na remarke pa haa un patnt. E benefisio di un patnt ta ku e doo di e patnt tin e derechi apsoluto pa e so traha, komersialis, import i eksport e produkto riba kua e tin e patnt. Patnt por ser haa pa un produkto nobo, pa un mtodo nobo f asta pa un produkto eksistente pero ku un uso nobo. Un ehmpel di un kreashon ku lo por ta til den e temporada di Karnaval ta kreashon di un bibida ku ta refresk pa ku e kalor, hidrat pa ku e vgt ku e karnavalista ta prd pero ku alabes ta duna energia. Riba e bibida e inventor por haa un patnt i asina haa un derechi apsoluto pa komersialis e produkto. Ku e patnt den man e doo lo por bai i buska patnt den otro teritorionan i asina haa un derechi apsoluto den otro merkadonan tambe. Siendo ku e derechi di patnt ta kubri e invento, esta e ingredientenan ku ta kondus na e resultado niko di refresk, hidrata i duna energia, ta bon tambe pa e doo di e invento duna su invento un nmber. E nmber e ora ei por bira e marka di e produkto. E derechi di marka lo refors e derechi ku e inventor tin kaba paso awor lo e tin dos derechi eksklusivo riba su produkto. Hopi invento a nase deb di e nesesidat pa mehor un situashon f hasi un kondishon mas agradabel. Ofisina pa Propiedat Intelektual ta invit tur hende pa nan wak rnt, pensa i aserk nos pa mas informashon tokante e posibilidat pa patent nan ideanan.
edit pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual Krsou
pa registr bo marka
ester desaroy e mente empresarial pa yuda negoshi bai dilanti na Krsou. Pa esaki no nesesariamente bo mester ta un empresario. Un empleado tambe por tin un estilo di pensa asinaki i lo hasi esfuerso pa bini ku ideanan nobo pa stimul adelanto na boka di trabou i mehor servisio, di manera ku kliente, doo di trabou i e mes por ta mas satisfecho.
hante, dibertido i asta importante pa nos sal: biahamentu por redus e riesgo di atake di kurason. Aparte di esei, nos ta traha tur dia dunando un kontribushon na nos komunidat, pues kada persona indino ta duna bo hopi komishon. Bo no por subi e preis di pasashi tampoko, pasobra e kliente lo prefer kumpra esaki serka e aereolinea mes. Pero nos a bin ta studia e merkado di aserka i tur dia dinobo nos ta bini esaki, pero nos ta brinda nos klientenan e servisio aki. Tambe nos a introdus un orario hopi fleksibel: en bes di 5 or nos ta sera te 7 or. Na momentu ku nos bende bo un pakete, nos ta duna un preis ku ta inklu
rior. Pa 2013 nos ke bin ku un tienda di fakansi kaminda e kliente por skohe su pakete for di riba rki. Otro proyekto ku nos tin pendiente ta un Easy monthly payment plan (=sam) kaminda bo por kumpra un tour kla regl f un pakete ku nos ta traha segun bo presupuesto i bo ta paga tikitiki pe. Nos kompetensia mas grandi no ta otro agensia di biahe. Nos kompetid may ta Internt ya ku pasaheronan por buk online. Por tin kompetensia ku
Kurso online
vidual mester por regal su mes un vakashon pa relah, disfrut di bida i konos mundu. Di einan e idea a bin pa duna e kompania e nmber Work to Live Traveling. Christopher Maduro: No ta fsil pa drei den e merkado di biahe. No ta rendabel pa bende pasashi so, pasobra komo un agensia nobo kompanianan di aviashon
ku ideanan di merkadeo inovativo. Por ehmpel nos ta pone hopi nfasis riba aserkamentu personal. Hopi hende no sa ku ora ta biaha pa kualke teritorio merikano ku un pasport Hulandes, mester yena un visa elektrniko, un ESTA. Kompanianan di aviashon no ta inform bo tokante
Orario fleksibel
tur kos. Bo no ta haa bo ku gastu imprevisto durante f despues di bo biahe. Tambe ta asina ku serka nos un biahero regular por laga kopia di su pasport atras i simplemente e ta bl of mail nos ora e ke buk un biahe i nos ta regla esei pe. Tambe nos ta hr GPS navigation systems, un mapa digital ku por usa durante bishita den ekste-
otro agensia di biahe ora tin tour organis. Agensia di biahe ta ofres tour pero tambe tin tour operators i gruponan ku ta organis esaki riba nan mes. E ora ei komparashon di preis por hunga un rl. Mayoria kompania krusero s lo pidi
pgina 8 >>>>
Un famia
Website: www.worktolivetraveling.com.
rthur Rosaria ta un Business Coach sertifik di ActionCOACH, un frankisia ku riba tereno di duna guia na den negoshinan kategoris na 2004/2005 komo esun number un di mundu pa Entrepeneur Magazine. Despues di un karera ekstenso trahando pa instansianan finansiero, na Hulanda i na Krsou, Arthur Rosaria a sigui un preparashon ekstenso pa bira un Business Coach sertifik di ActionCOACH. Ya pa algun aa e ta dunando training i guia na empresa i empresarionan dirig riba e tipo di negoshi, nesesidat i metanan di e empresario i su empresa. Skirb pa: Farley I. Lourens
sario kon e por mehor operashon di su negoshi riba diferente rea, dependiendo di su nesesidatnan spesfiko i di su negoshi. Pa klousur seor Rosaria a bisa ku e ta di opinion ku den kualke merkado tin espasio pa un empresa por desaroy i krese. Nos tin di tene na kuenta si ku mundu ta kambiando i nos tambe mester kambia
Evalu
Arthur Rosaria: Mester wak bon si realmente mester tuma mas hende den servisio.
Hasi ahuste
ku bo ta mira ta bin i no warda te ora nan sosod. Otro aspekto ku seor Rosaria a mustra ariba ta ku empresarionan mester tene bon kuenta kun ta cashflow den negoshi. Mayoria bes bo sn di benta no ta drenta den e trmino di tempu ku bo ta dese, pero tur luna bo mester paga e gastunan regular manera hr, hipotek, uso di awa, koriente, salario, impuesto i primanan sosial. Tambe mester tene bon kuenta
Cashflow
si ta realmente nesesario pa tuma trahad adishonal den servisio. Si esei ta e kaso, lo ta di aploud, pero mester pensa bon na ki momentu ta hasi esei i ken ta tuma den servisio. Riba e pregunta kon su empresa por ta di asistensia f servisio pa yuda un empresa chik i mediano den trahamentu di un plan, monitr desaroyo di e empresa segun e plan trah i duna guia pa por tene e kresementu na un nivel ku e empresario por
Guia
maneh, seor Rosaria a bisa: ActionCOACH su definishon di un bon empresa ta un kompania ku ta hasi ganashi sin ku e doo mes tin ku para den e negoshi. Nos ta logra esei dor di eduk e empresario ya prom ku el a kumins ku e negoshi den kaso ku esei ta posibel. Tambe nos por dun guia den grupo huntu ku otro empresarionan f den un forma individual. Durante e trayekto pa e bira un bon empresario, nos por mustra e empre-
e manera ku nos ta hasi negoshi. E influensianan mundial tin hopi influensha riba nos i nos mester ta mas konsiente di esei. Finalmente mi lo bisa pa den 2013 nos traha mnos duru, pero traha mas sab. Nos deseonan pa tur lo mih den e aa nobo! ActionCOACH Arcturusweg 1 / Neptunesweg16 Telefon: 737-0956 Faks: 737-0958 E-mail: dutchcaribbean@ actioncoach.com
ime Management ta masha importante, pero mas importante ta Priority Management, segun e empresario independiente Earl Balborda.
por sa kua ta mas importante ku otro? Pone prioridat a base di merkado i kliente. No tur kliente ta mes importante. Tin grupo di kliente ku ta bo wesu di lomba i bo mester dirig atenshon riba e relashon aki pa e keda efektivo. Hasi e kosnan, traha lista i tene e lista na rdu kua ta bini prom. Keda vigil e lista konstantemente.
a bisa ku no ta posibel pa e kliente tin di yama i puntra kon a para ku tal i tal kos; ta abo komo empresario tin di yama e kliente pa inform kon kosnan ta kanando, prom ku e yama abo. Asina e kliente tin di yama pa inform kon kos ta par, ta nifik ku kos no ta kana bon f lih manera e ke. I, pues, ku bo a tarda den su bista. Importante ta pa abo komo empresario yama prom i ta den e ritmo ei e empresario mester kai.
Earl Balborda: Bo mester bai den e ritmo pa abo yama prom ku e kliente kumins yama.
Seor Earl Balborda a bisa ku su klientenan no tabata sa mes kon ta pone prioridat. Tur kliente ta importante i niun sa kua ta bini prom. Ta komo empresario, a base di bo meta, bo mes ta pone bo prioridatnan. Den esaki el
Pa Earl Balborda, priority management ta esun ku ta hasi e empresario eksitoso. E ta krda ku tempu el a kumins traha el a bai kurso di time management. E ta meskos ku un kurso di budgettering (traha presupuesto), pero pe e prioridat ta mas importante. Un hende riba un dia por hasi 3 kos grandi bon i no mas. Tin hende ta traha lista di 10 pa 15 kos, pero ta 3 kos un hende por hasi bon riba un dia. E kos ku e ta hasi mester ta bon i na esei ta duna prioridat. Meskos ku e entrevista ku nos tabatin ku Earl Balborda el a konsider masha importante. El a bisa ku komo empresario, e chns ku bo ta haa pa bin dilanti den medionan di komunikashon ta algu di balor i algu importante ku mester ta riba e lista di prioridat pa hasi den tur trankilidat i no algu pa hasi entre e diferente kosnan ku tin di hasi.
Empresario eksitoso
Un empresario nunka por stp di profil su mes i si e determin kiko ta e momentu pa e profil su mes, ta nifik ku e por focus. Seor Balborda ta kere mas den priority management. Tin hende ta kere ku e por kue buki i sia kon ta maneh tempu. E ta kere ku prom di yega asina leu, e empresario mester pone su prioridat-
10
di sklabitut nos rl tabata global. Nos a kai den algu awor aki ku nos solushonnan ta bini di Krsou, pero Krsou mester ta global i si realis esei, por kue algu Merikano, drech ku e eksperensia di Hulanda i tin algu niko den merkado Karibense i Europeo. Ekonomia na Krsou ta stanka, pero ban pensa global i buska solushon, seor Balborda a bisa. Avodah Seor Earl Balborda E-mail: earlbalborda@ yahoo.com
Seor Balborda a kumins na 2009 komo empresario di e negoshi Avodah. Prom ku esei el a traha na Price WaterhouseCooper i einan ta prktikamente un empresario bo ta. Pesei hopi hende ku sali PWC ta kumins nan mes negoshi, pasobra por konsider esei komo un bon skol pa lanta bo propio negoshi despues. Pa komplet e storia; for
Hasimentu di negoshi awendia ta bon. Esun ku por sobrebib den e tempu aki, na momento ku kos drecha bo ta bon prepar i tin bentaha grandi. Ekonomia na Krsou ta ferfelu, preis a bira importante i e bon empresario ta pone prioridat. E situashon ta ferfelu i esun ku por pasa den dje, lo bai bon sigur den futuro.
Pa aktiv e promoshon ONE RATE, djis rekarg ku Naf.10, marka 160#. E tarifa di ONE RATE di 44sen pa mint ta blido pa tur number lokal ( tur number di selular i lia ho). E promoshon di ONE RATE ta blido pa 7 dia i ta wrdu outomtikamente ekstend ora bo rekarg atrobe den e 7 dia despues di aktivashon. Tin kondishonnan aplikabel.
11
tradius Strategic Brand Builders ya for di novmber 2012 ta den un aa di selebrashon konmemorando asina e di dos lustro di e kompania. Durante e periodo di un aa Stradius lo organis diferente aktividat den kuadro di nan di dies aniversario. Un di e aktividatnan ta Stradius Challenge. E tema ku Stradius a skohe pa selebrashon di nan di dies aa ta: Trahando Huntu.
Skirb pa Farley I. Lourens
di e Stradius Challenge. Den e kaso aki nos ta bai yuda ku e ekspertisio ku nos tin den kas i e eksperensia ku nos a akapar atraves di aanan. Nos ta kere hopi den e balor ku e sektor di empresa chik tin pa nos ekonomia. Hopi empresa ku awendia ta grandi a kumins chik un kaminda. Loke nan tabatin en komun ta hendenan ku un espritu empresarial ku tabatin un konvikshon grandi i un pashon pa loke nan ta hasi. E dos faktornan aki ta piedanan hopi importante pa konstru un empresa ku chnsnan pa krese i bira grandi. Importante ta pa bo defin komo empresario kiko ta e eksperensia ku bo ke brinda bo klientenan. E loke bo ta ofres bo klientenan mester tin balor agreg pa nan. Pues, ta importante pa bo sinta ketu i puntra bo mes kiko bo empresa ta ofres ku ta di balor agreg pa e kliente.
Traha Huntu!
Ora di konsulta grtis Tur dos ganad lo risib 20.000 ora di konsulta grtis serka Stradius. E empresa ku gana lo risib konsulta den kreashon di un marka, mintras e NGO ganad mas bien lo risib asistensia riba tereno di komunikashon. Ora ku sa ken ta e ganadnan nos lo por duna kontenido mas spesfiko kon esei lo bai tuma lug. Durante luna di febrari nos lo reun ku e ganadnan pa huntu prepar kon ta bai traha riba kreashon di un marka pa e empresa i ku e NGO lo traha huntu riba solushonnan pa nan komunikashon. Den luna di mart f aprel nos lo duna un presentashon di kon
lo bai realis e proyekto pa mbos organisashon. Tambe nos lo keda duna feedback na e kuerpo di hurado riba e loke ta desaroyando, seor Martina a sigui inform.
Duna bk na komunidat
Nos ta hopi kontentu ku nos por duna algu bk na komunidat den forma
12
Banda di mester tin konosementu di loke bo ta hasi, ta hopi importante tambe ken bo konos
Aparte di ku ta bon pa bo konos bo klientenan, ta bon pa bo sinta pensa ken ta e hendenan importante pa bo tin un bon relashon kun pa desaroy bo empresa/organisashon. Ta hopi importante pa bo krea un bon relashon ku bo gruponan di enfoke. Tur esakinan i mas ta kai bou di loke na Ingles nan ta yama Networking Relationship. Kompanianan eksitoso mayoria biaha ta kompanianan ku a traha di un forma efisiente riba nan Networking Relationship. Importante ta tambe pa bo ta konsistente kon importante ta pa bo manten un bon relashon. Ku avansenan teknolgiko di awendia ta relativamente mas fsil ku tabata e kaso ntes pa bo krea i manten un relashon. Esaki ta konta sigur pa empresanan mediano i chik. Krea tempu pa bo sinta pensa kiko bo por nifik na e momentunan aki pa bo gruponan di enfoke. En bes di ta simplemente un proveed mas, purba di ta un siudadano korporativo ku ta balor relashon ku otronan. Bo por hasi esei p.e. kompartiendo bo ramo di ekspertisio ku otronan. Esei ta posishon bo alabes komo un eksperto den bo ramo di trabou.
etworking Relationship ta un terminologia ku ta bini hopi dilanti den mundu di hasi negoshi awendia i ta un faktor hopi importante pa kontribu na ksito di un negoshi. Networking Relationship ta otro rea ku Stradius Strategic Brand Builders ta duna konsulta ariba. Seor Alvin Martina, Managing Director di Stradius: Ora bo ta hasi negoshi, sigur den un merkado chik manera Krsou, banda di mester tin konosementu di e loke bo ta hasi, ta hopi importante tambe ken bo konos i ken bo a krea un relashon kun.
Skirb pa Farley I. Lourens
serka bo, e lo buska un alternativa. Banda di esei e lo konta su ret di relashon di su mal eksperensia. Un biaha mas mi ta enfatis ku merkadeo ta hopi importante, pero e ta parti di costumer experience. Si bo tin un tremendo kampaa ku ta konvens klientenan pa kumpra serka bo i nan no haa balor pa nan sn, i banda di esaki bo no krea un bon relashon, nan lo buska otro alternativa.
Un bon relashon
Tal realmente bal la pena pa bo desaroy bo ret di relashonnan, seor Martina a sigui bisa. Nos ta hasi esaki pa algun di nos klientenan. Nos ta introdus nan den un ret ku nos ta pensa por ta importante pa desaroyo di nan negoshi. Banda di esei nos ta duna nan guia kon nan mester atend ku nan merkado i kon nan mester reakshon riba sierto desaroyo den merkado. No nikamente pa nan haa un bon lug komo corporate citizen, pero tambe pa nan posishon nan mes den
Pa empresanan mediano i chik tin asina tantu fasilidat na alkanse awendia ku mi ta pensa ku empresarionan mester traha tempu i un plan pa hasi uso di nan. Ta bal la pena traha tempu pa studia kon otronan ku ta eksitoso hasiendo uso di e fasilidatnan aki. Purba kopia loke nan ta hasi i hasta purba mehor e loke ku nan ta hasi. Wak den estranheria kon otronan ku ta oper den bo ramo ta hasi nan networking relationship management. Si p.e. ta bolo bo gusta traha, studia kon un seora ku a kumins traha bolo na su kas komo e tabata gusta hasi esaki, i ta hasi ku pashon, a traha riba su maneho di relashon ku awendia e ta entreg no solamente na un amistat ku a hasi aa, pero riba un base mas frekuente na p.e. un kadena di restorant f hotl. Purba na sa kon el a atend ku su networking relationship. Mi a kue un ehmpel, pero meskos ta konta pa otro ramonan. Importante ta tambe naturalmente pa krea e relashon riba trmino largu. Un relashon i konfiansa ta hasi posibel ku bo por hasi i logra muchu mas tantu.
Fasilidatnan na alkanse
e kliente, dentro di masha poko tempu bo ta prd merkado. Unabes bo kliente haa un desilushon
Di otro banda, bon merkadeo tambe ta hopi importante pa ksito di bo negoshi, pero e no mester ta nunka ls for di bo marka. E mester ta parti
13
Ken abo ta prefer komo hefe na trabou? Un hende hmber f un hende muh?
Estudionan den eksterior a demostr kaba ku en efekto e diferensia entre un lider maskulino f femenino ta masha chikitu. Esaki por ta un sorpresa pa hopi hende, pasobra den srkulo di famia i amigu sa diskut riba e tema aki. Kada ken por bini ku ehmpel for di nan mes eksperensia pa purba proba sea esun pensamentu f e otro. Den mayoria kaso e hendenan tin un pensamentu fiho riba e tema aki sea ku nan por proba esei f no, no ni purba kita un hende for di su pensamentu. Den un ambiente kaminda te poko aa pas tabata masha normal pa hende hmber ta na kabes di kualke organisashon f empresa, esei den kurso di ltimo dkadanan a kambia bastante. Pero pesei tin un inklinashon ainda pa hende prefer un hende hmber na kabes. Sinembargo, esnan ku a eksperensi diferente hende muh komo nan superior por a kambia di opinion kaba. Si bo puntra hende muh, mayoria di nan ta bisa ku tin un kaminda masha largu di bai ainda pa krea mas igualdat den
menos ku nos mes ta doo di nos negoshi, mayoria hende ta traha bou di responsabilidat di un hende, sea un hende hmber f un hende muh. Pero ta poko peligroso pa determin sin mas ku bo ta prefer pa traha bou di sea un hende hmber f un hende muh, pasobra fsilmente bo ta generalis. Un hende hmber pa definishon ta mas estrikto, mas outoritario, mas eksigente? Of esei ta konta hustamente mas pa un hende muh?
di famianan na Krsou ta un hende muh ta na kabes di famia, loke atrobe tabata un oumento kompar ku e Senso di 2011. Un biaha mas e kantidat di famia kaminda tin mama i tata na kas a baha di 24% na 2001 pa 18,9% na 2011.
e mundu laboral pa hende muh. Nan ta sinti ku ketu bai ta tene e hende muh poko af, su salario den hopi kaso ta mnos ku esun di su kolega maskulino, f ku e mester proba su mes dbel pa e por bini na remarke pa un funshon di liderato.
Enseansa i banko
Si nos wak e situashon den nos enseansa, ta hende muh ta super e kantidat di hmber na un manera spantoso. Tg e kantidat di porsentahe di hende hmber komo kabes di skol ta bastante haltu pero esei por ta algu ku lo mengua gradualmente, pasobra awor no tin sufisiente
hende hmber ta pa nan por yena tur e puestonan ku habri. Ta bini aserka tambe ku tin hopi bon eksperensia ku hende muh na kabes di skol. Ta bira mas i mas difsil keda sin konsider kandidatonan femenino pa kualke puesto di kabes di skol. E papel di hende muh den sosiedat i tambe den mundu komersial a bira remarkabel, sigur den sierto ramo di negoshi. Tuma e sektor bankario. Si ntes hende hmber a manda den e trabou na banko, awendia bo mester asept ku chns ta muchu mas grandi ku un hende muh ta atend ku bo na banko, te den e funshonnan mas haltu. E hende muh a tuma liderato den sektor bankario, te den gerensia di e diferente bankonan. Pa kolmo, manera masha hopi sosiedat den nos
region di Karibe, esun di nos ta karakteris pa e sistema matriarkal, esta kaminda e hende muh ta hunga un papel determinante den e srkulo di famia. Den no mnos 44%
Pesei no por straa niun hende ku e mama ta hunga un papel asina grandi di gran mayoria di famia serka nos. Te ta organis kos na kas, te ta maneh finansa, te ta instru e yunan,
Kabes di famia
14
Ken abo ta prefer komo hefe na trabou? Un hende hmber f un hende muh?
te ta buska solushon pa problemanan ku surgi, etc. Pesei e ta un manehad, e ta e organisad di famia, e ta kreativo, e ta e guia, e ta na kabes, ni maske pa lei e hende hmber por ta kabes di famia pasobra e ta suministr e entrada mas grandi pa e famia. Pero hasta esei a kambia drstikamente den hopi kas di famia den basta famia e mama a pasa e tata komo mayor kontribuid na presupuesto di famia. Tur esaki ta apesar ku e tin faktor na su desbentaha, por ehmpel ku si e sali na estado, e tin sierto temporada for di sirkulashon. Si e tin un trabou fiho, ainda e mester atend su kosnan di kas na banda. Pero aki atrobe e hende muh poko generalis naturalmente sa kon organis su bida i distingu su trabou i su tareanan di kas di un manera efisiente. Hopi hende hmber por sia bastante di e abilidatnan aki di e hende muh. E pregunta ta ken realmente ta kabes di famia? Ta bini aserka ku Krsou atrobe meskos ku na asina tantu otro isla den Karibe nan mester kustumbr ku e idea ku e mester atend pa hopi aspekto di su negoshi ku hende muh pa e por hiba su empresa na ksito, si e gusta f laga. E desaroyo aki ta malu? No, no tin niun motibu pa pensa esei. En general ta konta ku esun mih meres e funshon di liderato no ta niun tiki relevante si e kandidato mas fuerte ta un hmber f un muh. Ironia ta ku hustamente den reanan manera Karibe, ainda e hende hmber ta pretend ku e ta na timon ainda pero si bo bai analis e situashonnan den sosiedat mih, lo bo ripar ku esei ta difsil pa supstansi i argument. Pa hopi empresa ta rekomendabel pa kombin tim di gerensia konsistiendo di hende hmber i hende muh. Si ta brdat, manera un revista Ingles a yega di report, esta ku e hende hmber ta dispuesto pa tuma sierto riesgo, e ta hopi sigur di su kapasidat i ku e ta masha kompetitivo i ku e hende muh ta mih den pone kontakto duradero i ku e te kompart informashon i poder mas fsil. Un kombinashon di mbos mbito i di tur e karakterstikanan aki dentro di gerensia di un negoshi por duna e mih resultadonan.
Gender problem
ta konfront e situashon kaminda e hende muh a pasa e hende hmber bai pa loke ta estudio, preparashon mental, kapasidat organisatorio, salario, etc. Nan ta yama esei e gender problem. Bo ta mir kaba na e skolnan sekundario kaminda e muchanan muh por lo general ta skor muchu mas bon ku e muchanan hmber i nan ta surpas e hmbernan pa loke ta
kantidat i kalidat. Mas ku klaro ku nan ta bini na remarke mas lih tambe pa haa yudansa pa sigui studia despues. Ta bini aserka ku segun e prom resultadonan di e senso ku CBS a tene aa pas, e porsentahe di e kantidat di hende hmber kompar ku hende muh a sigui baha enormemente durante ltimo 10 aa. Si na e senso di 2001 ainda tabata asina ku pa kada 100
hende muh tabatin 86.3 hende hmber segun e senso di 2011 awor tin 84.3 hende hmber riba kada 100 hende muh. Ke men, si ainda tin hende den nos komunidat ku no ke hende muh komo nan hefe, mih nan dobla warda, f lanta nan mes negoshi di moda ku nan por determin nan mes destino pa gran parti. Asina mes
Tiki relevante
E hendenan muh na Krsou no ta pretend ku nan a kue poder den nos sosiedat. Pa e parti ei nan ta bastante modesto. Ta hende hmber a kompon e piesa ku muh ta manda mundu komo un sierto atvertensia pa hende hmber. Lug, e desaroyo a sigui i no por bltu e situashon mas. Mih hende hmber tuma mas responsabilidat pa loke ta nan papel den nos sosiedat pa nan no prd mas tereno no pasobra e hende muh ke kompet ku e hende hmber, pero simplemente pasobra e hende hmber atrobe poko generalis! ta demostr mnos determinashon. Den bida, na skol i den negoshi tambe!
15
Eventonan internashonal
Yanari
COUROMODA 2013 International Shoes, Sport Goods and Leather Goods Fair So Paulo, Brasil, 14 17 yanari 2013 Lug: Parque Anhembi Website: www.couromoda.com INTERNATIONAL BUILDERS SHOW 2013 Home Building and Construction Exposition Las Vegas, Merka, 22 24 yanari 2013 Lug: Las Vegas Convention Center E-mail: international@ buildersshow.com Website: www.buildersshow.com THE OUTDOORS SHOW 2013 Show for outdoor and adventure enthusiasts. The Outdoors Show features products for Walking, hiking, mountaineering, camping, photography, canoeing, cycling, mountain biking & sailing. Great deals from retailers like new products, outdoor organisations Londres, Inglatera, 17 20 yanari 2013 Lug: ExCel Website: www.theoutdoorsshow.co.uk out, under one roof Chicago, Merka, 2 5 mart 2013 Lug: McCormick Place Website: www.housewares.org CEMAT SOUTH AMERICA 2013 International Materials Handling and Logistics Trade Fair So Paulo, Brazil, 19 22 mart 2013 Lug: Centro de Exposies Imigrantes Website: www.cematsouthamerica.com.br E-LEARNING EXPO 2013 E-Learning Expo Paris, Fransia, 26 28 mart 2013 Lug: Paris Expo Porte de Versailles Website: www.solutionsressources-humaines. com
www.businessfactory-cur.com
www.dezaak.nl
Febrari
EXPO ELETTRONICA VICENZA 2013 Trade Fair for Electronics, related Products & Co Vicenza, Italia, 2 3 febrari 2013 Lug: Fiera di Vicenza Website: w w w. expoelettronica.blunautilus.it HO.RE.CA. 2013 International Hotel, Restaurant & Cafe Show Athena, Gresia, 8 11 ferbuari 2013 Lug: Athens Metropolitan Expo Website: www.forumsa.gr TRAINING CONFERENCE & EXPO 2013 Everything you need to create, deliver and manage training and online learning in your Organization Orlando, Florida, Merka, 15 19 febrari 2013 Website: www.trainingconference.com
Bishita e website aki i lesa un artkulo tokante 10 tendensia nobo pa hasi merkadeo bo empresa den 2013.
www.entrepreneur.com/article/225392
Un artkulo mas ku ta interesante pa abo empresario lesa i sa kua ta e 10 preguntanan ku bo tin ku puntra prom ku bo tuma un konsehero di social media den servisio.
www.entrepreneur.com/article/225335
Aprel
ALIMENTARIA PUERTO RICO Food Industry Expo San Juan, Puerto Rico, 6 7 aprel 2013 Lug: Pedro Rosell Convention center E-mail: cristinafl.emg@ hotmail.com THE FRANCHISE & BUSINESS OPPORTUNITIES EXPO - WHASHINGTON D.C. 2013 North Americas Largest Franchise and Business Opportunities Events Washington D.C., Merka, 27 28 aprel 2013 Lug: Dulles Expo & Conference Center Website: www.franchiseshowinfo.com/ ISC BRASIL 2013 International Security Conference Sao Paulo, Brazil, 16 18 aprel 2013 Lug: Expo Center Norte Website: www.iscexpo. com.br
Bishit nos riba facebook kaminda tur dia tin hopi informashon i update di nos proyektonan nobo.
www.facebook.com/empresachiki
Un artkulo ku 5 tep ku un MBA komo futuro empresario mester tene kuenta kun prom kumins un negoshi: 5 must read lessons for MBAs considering entrepreneurship.
www.forbes.com
www.freelanceswitch.com
www.gec2013.com
Empresario, bo ke keda na altura di tur e tendensianan nobo pa empresario nan chik i mediano, anto bishit e website aki i risib tur e informenan nobo.
www.genylabs.typepad.com/small_biz_labs/
Mart
INTERNATIONAL HOME + HOUSEWARES SHOW 2013 International Home + Housewares Show offers you the opportunity to see first-hand consumer lifestyle and product trends for all areas of the home, both inside and
Sigui nos riba twitter kaminda tur dia tin hopi informashon i update di nos proyektonan nobo. I tambe otro informashon di Kmara di Komrsio.
www.twitter.com/kvkcuracao
16
Oportunidatnan di negoshi
Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rbrika aki f pa mas informashon tokante di un di esnan menshon, tuma kontakto ku Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komrsio na telefn 461-3918, faks: 461-5652 f e-mail nos na businessinfo@curacaochamber.an
Salvex Inc. Salvex ta interes pa kumpra tur tipo di karga ku por daa. 723 Main St. Ste. 600 Houston, TX 77002, Merka Tel: 001 713-229-9000 Faks: 001 973-556-1328 E-mail: shawn a @ s a l v e x . c o m Website: www.salvex.com Littlite LLC Littlite tin mas ku 30 aa di eksperensia den lampi di kalidat i ta buska distribuid pa su produktonan. E-mail: intlsales@littlite. com Website: www.littlite.com Padco Inc. Padco ta buska distribuid pa tur su tipo di (rol)kwast ku ta yuda kubri mas ku 950m2 den 1ora. 2220 Elm Street S.E. Minneapolis, MN 55414, Merka Tel: 001-612-378-7270 E-mail: info@padco.com/ ofernandez@padco.com Website: w w w. p a d c o . c o m / f l o o r tools.com BestSole Inc. Massaging soles pa Bestsole Inc. ta buska distribuid pa su sole di sapatu ku por redus dol di pia, rudia, hep i lomba. Tel: 001 561-547-4681 Faks: 001 561-547-4684 E-mail: bestsole3@bellsouth.net Website: www.massaginginsoles. com
Lokal
Ta Buska un Sosio Ta buska un sosio pa un tienda ku ta situ den e rea di Otrobanda. Tur prmit di e tienda ta na rdu. E rea di servisio di e tienda ta komersial i turstiko. Ta Hr Ta hr dos unidat ku por usa komo ofisina. A kaba di renob e unidatnan i nan ta keda na e di dos
piso di e edifisio ku ta keda na De Ruyterkade 13-14. Ta Bende Ta bende mashin (full automatic) pa traha Duro Frio, inklusive e lista di kliente. Ta bende Ta bende un edifisio ku por usa komo ofisina. Tin 3 unidat den e edifisio ku e doo lo por hr. E edifisio tin un grandura di 1620m2.
Ta Hr Dos piso di un edifisio den Punda, 60m2 kada un. Por hr un parti f henter e edifisio. Hopi interesante pa esnan ku ke hasi negoshi den e rea di Punda.
Internashonal
BIB necklase 2013 Ta buska distribuid f bended lokal pa e lia nobo di BIB Necklace 2013 E-mail: lettybos@gmail.com
Publikashonnan nobo
E biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komrsio di Krsou ta konten mas di 5000 dokumento. E biblioteka ta ofres un variashon amplio di rekurso pa hasi investigashon. E biblioteka ta konten un kolekshon grandi di dokumento relashon ku komrsio riba merkado mundial. Resientemente nos a risib e siguiente publikashonnan den nos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial. - - - - - - - - - Coaching Het vakblad voor managers op Curaao 2012 Panorama Of the Americas nov 2012 Stichting Belastingaccountantsbureau Handboek Belastingcontrole okt 2012 Alert The International Maritime Human Element Bulletin no. 30 September 2012 Training & Inspiration A New Dynamic approach to FDI Forum Improving The Business Enviroment for Trade Issue 3 Profile 2013 A region at The Crossroads Offshore Investment 19th world Offshore Convetion 2012 Invest Dominican Republic The Business Guide 2011 2012
17
mas mih pa medio ambiente, no hasi mal uzo di konosementu di empleadonan i sea konsiente di desperdisio innesesario. Ku esaki e pensamentu erneo di durabilidat komo un gastu ta bira durabilidat komo un manera til i realstiko pa gener mas entrada. Pues no solamente duradero pas e ta un konsepto ku ta masha na moda aktualmente, pero pa motibu ku empresanan sin duda tin hopi benefisio finansiero ku esaki. ICC a deli den su plan stratgiko nobo e rumbo ku e ta bai kue. Nos ta bai enfok mas riba inovashon duradero. Ku edukashon i informashon na empresarionan riba e importansia di hasi negoshi duradero, nos ta purba alkans e meta aki. For di e investigashon ku a hasi por a saka e siguiente konklushonnan: Empresanan mester mehor nan produkto i servisionan konstantemente. Empresanan ta sera aliansa ku otro pa asina logra kambionan stratgiko. Di produkto i servisionan inovativo, mas i mas ta eksih pa nan ta konforme stndart duradero. E definishon durabilidat ta haa un interpretashon mas amplio. E no ta keda mir komo un gastu, pero mas komo un ganashi. Tin diferente aktividat ku ICC mester bai traha riba dje pa e prksimo aanan: Eduk empresa chik i mediano mas riba e parti di hasi negoshi duradero. Buta insentivo pa empresanan por haa gana di implement inovashon duradero. Traha konhuntamente ku Universidat Nashonal di Antia (UNA) i desaroy un materia ku tin di aber ku inovashon duradero i hasi negoshi di un forma duradero.
For di dia ku a funda ICC, el a bira un sentro profeshonal ku ta yuda empresa chik i mediano den nan inovashon. Te awor, e aktividatnan ku ICC ta hasi pa empresanan mediano i chik ta: Yuda halsa kalidat pa medio di stipulashon di normanan di kalidat (internashonal). Kurash empresa pa drecha kalidat di produkto, servisio i nan prosesonan. Stimul pa uzo efisiente di rekurso.
Sentro pa konseho
Krsou ta brinda hopi posibilidat pa empresanan ku kier ta duradero. Durabilidat ta interesante pa diferente empresa, pues grandi, chik i pa tur sektor (industria, agrkola, peska, pbliko, retail i detail). Esaki no ta nifik pa limit bo mes na mnos uzo di energia f mih uzo di medio ambiente, pero e ta amplia su mes mas riba mih uzo di ICT, uza produktonan ku ta
Negoshi duradero
Hasi negoshi duradero no solamente ta yuda drecha e situashon den kompanianan eksistente, pero ta yuda tambe na desaroyo di empresanan nobo. ICC ta kere ku si stimul durabilidat den empresanan, nan lo por prosper. ICC ta dese abo un felis i prspero aa 2013!!! Si bo ke sa mas tokante e artkulo aki, por tuma kontakto ku InnovatieCentrum Curaao riba e-mail info@icc.an f telefn 737-1360.
18
ushi, nos tin ku papia mi no kier ta kas ku bo mas i mi ta bai pidi divorsio. Mi ta spera ku bo tambe topa un persona un dia ku bo lo stima, meskos ku awor ma dal den e berdadero amor di mi bida durante mi ltimo biahe di negoshi. Palabranan di un empresario annimo di un dia pa otro den un bida matrimonial.
akumul durante nan matrimonio. Si no a palabr nada di antemano riba e punto ei, por hasi esei ainda. Si un di e partidonan no a traha pa e montante akumul i bira un suma grandi, mester wak kon lo paga esei: for di e empresa f for di kapital priv. Tin ora e kompania no por karga e gastu ei ku chns ku e kontinuidat di e empresa ta na peliger. Porta e partisipantenan a skohe pa ta kas bou di e huwelijkse voorwaarden di koude uitsluiting. Esei ta enser ku e niko relashon finansiero ku e pareha kas tin ta e obligashon segun lei pa duna na otro loke ta nesesario. Prinsipalmente un koude uitsluiting hopi bes no ta na bentaha di esun ku no ta empresario. Ku e divorsio e ora ei e kas no-empresario no ta haa nada di e kapital di e empresa. Hurisdikshon ta sru ku esaki ta kambiando. Den hurisdikshon di Hulanda ta refer na kalentamentu di e koude uitsluiting. Wes e ora ei ta haa hustu ku e (ks)seor(-a) ku no a haa entrada nunka no ta keda man bash (sin konta e posibilidat di derecho di alimentashon). Apesar di koude uitsluiting tg e por tin derecho riba un kompensashon si el a traha na kas ku tareanan domstiko i pa kuido di e muchanan. Huwelijkse voorwaarden ku ta inhustu i irasonabel no ta aseptabel mas. Tambe mester tene na kuenta ku komo empresario bo por debe alimentashon despues di divorsio, tambe ora bo tabata kas ku huwelijkse voorwaarden. E einan por bini konflikto, pasobra mester determin e montante di e alimentashon i kalkul e forsa finansiero (draagkracht) di e (ks-) kas, tambe ora e entrada di e empresa ta varia. Si tin huwelijkse voorwaarden kaminda e biennan ta repart kaba, tg tin ora tin palabranan mnos kla ku por trese duda i konfushon entre partidonan ora di divorsi, f por ehmpel no ta masha kla si sierto biennan ta di e empresa si f no. Ki ta pasa si un di e partidonan a yuda pa e empresa krese?
Lamentablemente un di kada tres matrimonio ta result den divorsio. Komo empresario kas f ku tin plan di kasa un dia, mester tene na kuenta ku divorsio por tin konsekuensia pa e empresa. Kon komo empresario por atend ku esaki na un manera mih i responsabel? Por skohe pa un prosedimentu tradishonal, sin fin i bring (vechtscheidingsprocedure) kaminda tur dos partido tin nan propio abogado pa bring nan kaso den korte, loke ta kostoso f por skohe pa divorsi na un manera moderno. Asina por ekonomis e prosedimentu di divorsio loke ta kosta mnos tempu i energia negativo. E manera aki ta enser ku e partisipantenan ta skohe pa un divorsio akord, ku un mediador imparsial i alabes un abogado imparsial ku por guia i entreg un petishon mutuo na korte pa e divorsio ku un kombenio di tur dos (ks) partner. Mester skohe un mediador ku ta spesialis riba e tereno di derecho di famia, pero tambe riba e tereno di derecho di kompania, i ku ta tene na kuenta pa haa informashon nesesario di aspektonan finansiero i fiskal, komo parti di e prosedimentu di un divorsio di un empresario. Mediashon ta bentahoso ora ku tur dos partido ta skohe pa parti di otro na un manera pasfiko. Tin diferente punto importante pa tene na kuenta kun. Mester wak prom kon e pareha ta kas; si a kumbin un kontrato di huwelijkse voorwaarden f si nan ta kas den komunidat di biennan (in gemeenschap van goederen). Ora e pareha ta kas den komunidat di biennan e empresa tambe ta kai den partishon di biennan. Pero tambe ora tin un kontrato di huwelijkse voorwaarden, mester wak bon, pasobra ounke ku un di e partidonan ta doo di e empresa, e otro pareha tg tambe por tin derechi riba un parti di e empresa f e ganashi di e empresa. E huwelijkse voorwaarden por tin un verrekenbeding. Esei ta un kombenio kondishon di hasi kuenta, ku ta enser ku lo repart entre e dos partidonan na mitar loke nan a
Mediador
Hurisdikshon
Den e proseso di mediashon mester bini un akuerdo riba e punto aki, kiko e balor di e kompania ta i ken ta keda ku e empresa. Pa solushon un divorsio kaminda konfliktonan komersial ta hunga un rl grandi, mediashon hopi bes por trese un resultado mih, mas lih i mnos kostoso ku otro maneranan pa solushon konflikto. Algun bentaha di mediashon ta: traha huntu pa yega na un solushon alternativo, hopi bes unu ku tin dos ganad, solushon di win-win; Te proseso no ta bring, pero a skohe pa un modelo di solushon huntu; e kombenio di mediashon ta bas riba sekresia i konfidensialidat; gastu abou i prosedimentu krtiku den un esfera informal i ku boluntat liber. Si skohe pa mediashon, e proseso ta eksih di tur dos partido ku nan lo hasi nan mksimo esfuerso pa yega huntu na un solushon. Un bentaha si bini ku mediashon (en bes di un solushon di un wes ku ta impon un veredikto riba partidonan), ta ku por yega na un solushon kaminda tur dos partido por influensh esaki, i kaminda nan ta mira algu di nan mes input bk. Esaki ta trese mas satisfakshon pa mbos partido. Pero si partidonan no ta kapas pa papia mes ku otro f pensa riba solushonnan huntu, e ora ei un abogado parsial ku lo bringa un prosedimentu na korte (lamentablemente) ta e mih manera pa atend e divorsio. Sra. Mr. G. L. Daal ta abogado i NMI Register Mediator registr na Nederlands Mediation Instituut. Si tin pregunta por tuma kontakto na number di telefon 527 7654 f por manda e-mail na: daal@gkdadvocatenmediators.com
Konfidensialidat
19
eor Oscar Betrian di BSN Netwerk ta kontribu den 2013 kompartiendo 6 regla pa mehoransa di negoshinan. El a bisa ku un empresario hopi biaha a yega nivel di skol sekundario i einan el a stp pa kuminsa hasi negoshi. E konos masha tiki hende ku MBA ku a bai hasi negoshi. Ora kaba skol sekundario tin yen kos eif ku bo no sa. Tin dos forma pa hasi. E prom ta: eksperensi kada glpi; f na di dos lug: bai kurso i sia e glpinan sin ku mes ta kai den buraku.
empresa i coaching. Loke e ta gusta mas ta turn around. Esaki ta kaminda nan ta kontrat pa drenta e empresa i trese e kambionan nesesario pa e produkshon i efisiensia subi.
Abilidat
Konosementu ta gana
Pa tur kos ku bo ta hasi den mundu, konosementu ta gana. Ounke mester respet tur titulo, mester por honra eksperensia tambe. E ta stimul tur hende pa buska titulo, pero esei no ta tur kos. Tin yen ehmpel di hende ku titulo ku tg a frakas, anto tambe tin hende ku tin yen eksperensia i ku a logra ksito. Pa tur esaki kurso, entrenamentu i coaching ta masha importante. Oscar Betrian su mensahe pa 2013 ta lo siguiente. Den e dianan tras di lomba hopi kos masha strao a pasa na Krsou. Partidonan a kuminsa papia di buska pas i traha ku otro. Si komrsio buska e mesun tipo di relashon ei, nos ta yega hopi leu. Komo komersiante nos tin di analis nos merkado i el a rekomend seis regla: Kiko ku bo hasi, wak pa e no kousa debakel finansiero, Kiko ku bo hasi, wak pa e no ta kontra lei, Kiko ku bo hasi, krda kiko ta bo ophetivo, Kiko ku bo hasi, purba semper di ta honesto den bo akshonnan, Kiko ku bo hasi, purba di ta ntegro, Kiko ku bo hasi, purba di alkans e kalidat di mas haltu posibel. Si hasi e seis kosnan ei, sin hende bisa nada, komo empresario bo ta logra mehoransa den bo prosesonan.
Mensahe
mentu. Un di e trikinan ta duna e hende bo number di telefon i lagu hink mesora den su telefon. Asina ta sia e hende e kosnan prktiko i genriko. Seor Betrian ta spesialis den duna entre-
Entrenamentu
namentu. Un di e personanan ku el a sina hopi di dje ta Covey. Ku e entrenamentu ku el a haa i a desaroy e abilidat aki. Durante aanan el a ripar ku den kaso di kurso hopi biaha hende ta kai af na kaminda, pero ku entrenamentu nan ta bai mih. Pesei e ta kom-
bin awor mas e kurso ku entrenamentu. BSN ta un kompania basta grandi na Europa i mundu kompleto. Pero den e kaso aki na Krsou el a skohe pa BSN Netwerk. BSN ta spesialis den MBA, pero aktualmente nan no ta dun. Nan ta duna entrenamentu den
BSN Netwerk Seor Oscar Betrian Telefon: 465-3685 E-mail: oscar@bsnnetwerk.com; oscarbetrian@ymail. com
20