Está en la página 1de 6

Lima,diezdenoviembrededosmilnueve.

LASALACIVILPERMANENTEDELACORTESUPREMADEJUSTICIADELAREPUBLICA,conel
acompaado,vistalacausanmeromilseiscientosnoventaysietedosmilnueve,odoel
informeoraleneldadelafechayproducidalavotacincorrespondienteconformealey,
expidelasiguientesentencia:

1.MATERIADELRECURSO:
Setratadelrecursodecasacininterpuestoafojasmilcuatrocientostreintaytrespordoa
JosefaMontalvoSalasviudadeLozanocontralasentenciadevistaobranteafojasmil
trescientosochenta,sufechadocedemarzodelaoencurso,expedidaporlaSegundaSala
CivildelaCorteSuperiordeJusticiadeLaLibertad,querevocalaapeladaobranteafojasmil
doscientosveinticuatro,sufechaoncedeagostodedosmilocho,quedeclaraimprocedentela
demanda;y,reformndola,declararonfundadalademandadedeclaratoriadeherederosy
peticindeherencia.

2.FUNDAMENTOSPORLOSCUALESSEDECLARPROCEDENTEELRECURSO:
EstaSalaSuprema,medianteresolucindefechatresdejuliodelaoencurso,obranteafojas
treintaycuatro,delcuadernilloformadoporestaSala,hadeclaradoprocedenteelrecursode
casacinporlascausalesdeinterpretacinerrneadeunanormadederechomaterialyla
infraccindelasformasesencialesparalaeficaciayvalidezdelosactosprocesales,bajolos
siguientesargumentos:I.Lainterpretacinerrneadelartculo391delCdigoCivil,
sosteniendoquelaSalaSuperior,respectoalapartidadenacimientodeldemandanteMoiss
LozanoRamrez,habrainterpretadoerrneamentelodispuestoenelartculo391delCdigo
Civil,elcualprevelreconocimientopordeclaracinposteriorenelRegistro,mediandoacta
firmadaporquienlopracticayautorizadaporelfuncionariocorrespondiente,formalidadque
comoesdeadvertirenlapartidadenacimientodelmencionadoactornosematerializ;
agregaquelaSalaSuperiorledaalanormaunsentidoquenotiene,pueslanormaesclarae
impeleaqueparaestamparsufirmaenelRegistrodeNacimientoelinteresado,en
DeclaracinPosterior,sehagamedianteactayconautorizacindelfuncionario
correspondiente,nodeotramanera;aadequelacorrectainterpretacindelnumeralglosado
consisteenqueladeclaracinposteriorsindiscutirquesetratedeminutos,horasodas,
obligaaquienlaefectaallevarlaacabomedianteactafirmadaporquienlapracticay
autorizadaporelfuncionariocorrespondiente;deotramanera,seestaraburlandodelaley,
otorgandopatenteaquienespretendenobraralmargendeella;y,II.Lainfraccindelas
formasesencialesparalaeficaciayvalidezdelosactosprocesales,sosteniendoquela
sentenciadevistacontieneerroresincogitando,pues,laSalaSuperior,enelprimerprrafo
delconsiderandosexto,aceptacomovlidaparalosefectosdeunreconocimientojudicialuna

partidadenacimientofirmadaenvasdehecho,sinmediarprocedimientoadministrativoni
judicialqueloautoriceysinintervencindefuncionarioquesolemniceelacto;y,enel
segundoprrafodelmismoconsiderando,afirmaqueparaqueelreconocimientotengavalor
depruebaplenadebeserefectuadaenformasolemneenelRegistroPblicodeNacimientos;
porconsiguiente,larecurrenteconcluyequedichasaseveracionesnosoncopulativassino
contradictorias.

3.CONSIDERANDO:
PRIMERO:Habindosedeclaradoprocedenteladenunciacasatoriaporlascausalesantes
mencionadas,deprimeraintencin,debeexaminarselacausalinprocedendo,pues,de
declararsefundadoelrecursopordichamotivacin,resultarainnecesarioexaminarlaotra
causalinvocada.
SEGUNDO:Ladoctrinahaconceptuadoeldebidoprocesocomounderechohumanoo
fundamentalqueasisteatodapersonaporelslohechodeserlo,yquelefacultaaexigiral
EstadounjuzgamientoimparcialyjustoanteunJuezresponsable,competentee
independiente,todavezqueelEstadonosolamenteesteneldeberdeproveerlaprestacin
jurisdiccionalalaspartesoterceroslegitimados,sinoaproveerlacondeterminadasgarantas
mnimasqueleasegurentaljuzgamientoimparcialyjusto,entantoqueeldebidoproceso
sustantivonosloexigequelaresolucinsearazonable,sinoesencialmentejusta.
TERCERO:Examinadoslosargumentosporloscualessehadeclaradoprocedenteelpresente
recurso,sedesprendequelarecurrentedenuncialavulneracindelprincipiodemotivacin
delasresolucionesjudiciales.Alrespecto,esdelcasosealarqueenlamotivacindelas
resolucionesjudicialespuedenpresentarsevicios,quepuedenserobjetodecontrolcasatorio,
estosson:1)lafaltademotivacin;y,2)ladefectuosamotivacin.Ladefectuosamotivacin
sedivideentresagravios:a)motivacinaparente;b)motivacininsuficiente;yc)motivacin
defectuosaensentidoestricto;enesesentido,ladoctrinaseala,segnOlsenGhirardi,que
existenhastatrestiposdeviciosvinculadosalamotivacin,asaber,lamotivacinaparente,la
cualsedacuandoladecisinsebasaenpruebasnoactuadasoenhechosnoocurridos;la
motivacininsuficiente,quesepresentacuandovulneraelprincipiodelaraznsuficienteyla
motivacinpropiamentedefectuosa,lacualsedacuandoelrazonamientodeljuezviolalos
principioslgicosylasreglasdelaexperiencia.Losviciosoerroresenelrazonamientodel
juzgadorsondenominadosenladoctrinacomoerroresincogitando.
CUARTO:ParaefectosdedeterminarsilaSalaSuperiorhabrainfringidolasnormasantes
glosadas,esnecesariohacerlassiguientesprecisiones.laSalaSuperior,medianteresolucin
obranteafojasmiltrescientosochenta,sufechadocedemarzodelaoencurso,resolvi
revocarlaapeladayreformndolaamparlademanda,bajoelfundamentodequelapartidao
actadenacimientoconstituyeunasientoregistralysusrectificacionesinstauranprobanza
legal,agregandoqueelreconocimientoenelregistropuedehacerseenelmomentode
inscribirelnacimientooendeclaracinposteriormedianteactafirmadaporquienlopracticay
autorizadaporelfuncionariocorrespondiente;paradespusllegaralaconclusindequeenel
casodelademandante,CharitoLozanoRamrez,sehabracumplidocondichorequisito;

asimismo,respectoaldemandante,MoissDavisLozanoRamrez,tambinsehabracumplido
conelcitadorequisito,puessetienealavistaladeclaracinquerealizelseorGeraldo
MoralesBaras,enelactadenacimientodelreferidodemandante,quiendijoqueelactorera
hijodeWilderAnanasLozanoNoriega,ysteltimoensealdeconformidadfirmelactade
nacimientoauncostadodelmismoyademsenlapericiagrafotcnicaqueacreditaraque
dichafirmaesladelcausante.
QUINTO.Examinadoslosfundamentosdelasentenciaobjetodelpresenterecurso,se
desprendequenoseadvierteunamotivacinpropiamentedefectuosa,puesnoseadvierte
queelrazonamientodelColegiadoincurraencontravencindelosprincipioslgicosdeno
contradiccin,estoes,queafirmayniegueunmismohechosimultneamente,todavezquela
Salahacumplidoconexponerlasrazonesqueconsiderasuficientesparaampararlademanda
comoeselcasoquelaspartidasdenacimientocumplenconlosrequisitosexigidosporlaLey;
portalrazn,estadenunciadebeserdeclaradainfundada.
SEXTO.Encuantoalacausaldeinterpretacinerrnea,esdelcasosealarquestase
presentacuandoconcurrenlossiguientessupuestos:a)elJuezestablecedeterminados
hechos,atravsdeunavaloracinconjuntayrazonadadelaspruebasaportadasalproceso;
b)questos,asestablecidos,guardanrelacindeidentidadconlossupuestosfcticosdeuna
normajurdicadeterminada;c)queelegidaestanormacomopertinente(sloellaoen
concurrenciaconotras)pararesolverelcasoenconcreto,lainterpreta(yaplica);y,d)queen
laactividadhermenutica,eljuzgador,utilizandolosmtodosdeinterpretacin,yerraal
establecerelalcanceysentidodeaquellanorma,esdecir,incurreenerroralestablecerla
verdaderavoluntadobjetivadelanorma,conlocualresuelveelconflictodeinteresesde
maneracontrariaalosvaloresyfinesdelderechoy,particularmente,vulnerandoelvalor
superiordelordenamientojurdico,comoeseldelajusticia.
SETIMO.Esdelcasosealarquenosiempresepuededecirqueunanormaeslo
suficientementeclara,eliminandocualquierresquiciodedudaodeinterpretacin;esms,
paraarribaralaconclusindequelamismaesconcluyenteenundeterminadosentidoseha
debidorealizarunanlisisdeella,considerandosusalcancesdentrodeundeterminado
ordenamientojurdico.Paraunadebidainterpretacin,existenvarioscriteriosnormativosde
Interpretacin,perotradicionalmentesedestacancincoqueson:a)Criteriogramatical;b)
Criteriocontextualosistemtico;c)Criteriohistrico;d)Criteriosociolgico;y,e)Criterio
intencionaloteleolgico.Paradeterminarsienelcasoenconcretosehainterpretado
errneamentelosnumeralesglosados,sernecesariodesarrollarloscriteriosgramaticaly
sistemtico.Encuantoalcriteriogramatical:Estecriterioexigequelainterpretacindelas
normassehagaatendiendoalsentidopropiodelaspalabras.Sellamauncriteriopromovido
porelllamadoliteralismo,queesprecisamenteunacorrientedeinterpretacinqueestima
queellenguajeeslonicoquehayqueentenderalahoradeinterpretar.Elcriterio
sistemtico:Sedicequeelelementosistemticoconsisteentomarenconsideracintodoel
conjuntodelaley,porsusprincipiosbsicos,porsuorientacindoctrinalyenatencinatodas
lasdisposicionesqueserelacionenconelpuntoquesetratadeesclarecer.Segnestecriterio
lasnormascobransentidoenrelacinconeltextolegalquelascontieneoconel
ordenamiento.

OCTAVO.Entalsentido,elnumeral391delCdigoCivilestipulaqueElreconocimientoenel
registropuedehacerseenelmomentodeinscribirelnacimientooendeclaracinposterior
medianteactafirmadaporquienlopracticayautorizadaporelfuncionariocorrespondiente.
Envirtuddedichanorma,tenemosquestareguladosconductosparaelreconocimientode
unnacimiento,estoes,almomentodeinscribirelnacimientoomediantedeclaracin
posterioranteelfuncionariocorrespondiente.Lainterpretacindeestanormaesclarano
requieredemasmtodosinterpretativosdelaleyparaaveriguarloqueellegisladorquiso
decir.Portanto,paraqueprocedalapresentepretensin,eldemandante,MoissDavis
LozanoRamrez,debepresentarunactadenacimientoconlasformalidadesantesrequeridas,
estoes,conelrespectivoreconocimientodelcausanteoentodocasoconladeclaracinde
steenformaposterioranteelfuncionariorespectivo.
NOVENO.Sinembargo,examinadaelactadenacimientoobranteafojastreintayochodel
procesodesucesinintestada,seadviertequenocumpleconlaformalidadantesrequerida,
teniendoencuentaquedichaformalidadesdeobligatoriocumplimientoalserunanorma
imperativa,empero,dichaactadenacimientocontieneenlapartedeldeclarante,lafirmadel
seorGeraldoMoralesBaras,quiennoeselcausantedelactor,esdecir,elseorWilder
AnanasLozanoNoriega.Porconsiguiente,llegadaadichaconclusinseadviertequelaSala
Superiorhaincurridoenunainterpretacinerrneadelnumeralglosado,alconsiderarquese
hacumplidocondichaformalidadaltenerencuentaladeclaracindeunapersonadiferente
alcausanteyensucedneosdemediosprobatorios,loscualesnoguardanrelacinconlos
supuestosdelanormadenunciada.

DECIMO:Consecuentemente,estaSalaSupremallegaalaconclusindequelaresolucinde
vista,objetodelpresenterecurso,haincurridoeninterpretacinerrneadelnumeral391del
CdigoCivil,porloqueelrecursodebeserdeclaradofundado,yestaSalaSuprema,actuando
ensededeinstancia,debeconfirmarlasentenciadeprimerainstanciasloenelextremoque
hasidoobjetodeesterecursodecasacin.

4.DECISION:
Porestasconsideracionesyenaplicacindelodispuestoenelartculo396,inciso1del
CdigoProcesalCivil:
DeclararonFUNDADOelrecursodecasacinobranteafojasmilcuatrocientostreintitres
interpuestopordoaJosefaAlejandrinaMontalvoSalas;enconsecuencia,CASARONla
sentenciadevistaobranteafojasmiltrescientosochenta,enelextremoquerevocalaapelada
yreformndoladeclarafundadalademandadedonMoissDavidLozanoRamrez;yactuando
enSededeInstanciaCONFIRMARONlaapeladaobranteafojasmilcientoveinticuatrode
fechaoncedeagostodeldosmilochoencuantodeclaraimprocedentelademandadedon
MoissDavisLozanoRamrez;REVOCARONenelextremoquedeclaraimprocedentela
demandadedoaCharitoMercedesLozanoRamrez;yREFORMANDOLAladeclararon
FUNDADA.

DISPUSIERONlapublicacindelapresenteresolucinenelDiarioOficialElPeruano;bajo
responsabilidad;enlosseguidosconlasucesindedonWilderAnanasLozanoNoriegasobre
declaracindeherederosypeticindeherencia;interviniendocomoPonenteelSeorJuez
SupremoCastaedaSerrano;ylosdevolvieron.
SS.
ALMENARABRYSON
TAVARACORDOVA
PALOMINOGARCIA
CASTAEDASERRANO
ALVAREZLOPEZ

sg
ElRazonamientoJudicial,AcademiadelaMagistratura,CaptuloSexto,loserroresin
cogitando,primeraedicin;LimaPer,milnovecientosnoventaysiete)
Larenz,Kart,Metodologadelacienciadelderecho,2edicindela4alemana,Barcelona,
Ariel,2001,p.316
CitadoporAnbalTorresVsquez,IntroduccinalDerecho,TeoraGeneraldelDerecho,3
edicin,Idemsa,Lima,206,p.565

SENTENCIA

CAS.NRO.16972009.
LALIBERTAD

PAGE

PAGE1

También podría gustarte