Está en la página 1de 13

37

Factorización y fracciones

1 Operaciones Algebraicas

Multiplicación de polinomios:
Para multiplicar dos polinomios, multiplicamos cada término del primer polinomio
por todos y cada uno de los términos del segundo polinomio y luego reducimos a
términos semejantes.

Ejemplo 1: Si P( x)  2 x 2  x  5  Q( x)  5x 3  2 x 2  1
hallemos P(x)XQ(x)
Solución:

2 x 2

 x  5 . 5x  2 x2  1 
3

10 5
x  4 4
x x2 
2 5
4
x 2 x 
x3 25 
3
x 10
2
x5

 10 x 5  x 4  23x 3  8x 2  x  5

Ejemplo2: Si P( x)  a 2m 1  5a 2m  2  3a 2m y
Q( x)  a 3m3  6a 3m1  8a 3m2 ; Hallar P( x) . Q( x)
Solución : (a 2 m1  5a 2 m 2  3a 2 m ) . (a 3m3  6a 3m1  8a 3m2 )
2 5 m 1 5 m 1 5 m 1
 a5 m  6 a 5m
 8a
   5a  30 a 40 a
5m

5 m 3 5 m 1 5 m2
 3
a  18a
  24 a

  30a 5 m1  46a 5 m  5a 5 m1  23a 5 m2  3a 5 m3


38

Ejemplo3:
1 1 1 3 1 1
Si P( x)  a 2  b 2  ab  Q( x)  a 2  ab  b 2 Hallar P( x) . Q( x)
3 2 5 4 2 4
1 1 1  3 1 1 
Solución :  a 2  b 2  ab  .  a 2  ab  b 2 
3 2 5  4 2 4 
1 1 1 3 1 1
 a 4  a 3 b  a 2 b 2  a 2 b 2  ab 3  b 4
4 6
 12   8 4 8

3 3 1 1 1 19 47 2 2 1 3 1 4
 a b  a 2b 2  ab 3  a 4  a 3 b  a b  ab  b
20
 10 20 4 60 120 5 8

1 3  10  9  19
   
6
 20 60 60
a 3b 3

 1 3 1  10  45  12 45 1 1  5 1  4 1
       
12 8
 10 120 120 4

 20
 20 20 5
a 2b 2 ab3

12 8 10 2
6 4 5 2 m.c.m.= 120
3 2 2
1 3
1 1 5

p x 
, Qx   0 escribimos el
Q x 
División de polinomios: Para efectuar la división

dividendo y divisor en orden decreciente de potencias; ó crecientes, cuando las


potencias son literales (si se quiere). Si faltan términos en el dividendo los
insertamos colocándoles cero (0) como coeficiente.
El proceso de la división termina cuando el grado del residuo es menor que el
grado del divisor.

Recordemos que: Dividendo = Divisor * Cociente + residuo


Dividendo Re siduo
 cociente 
Divisor Divisor
39

Ejemplo4:

px   3a x5  19a x3  10a x 4  8a x 2  5a x1


Qx   a 2  3a  5 HallarPx   Qx 
Solución:

3a x 5  10a x  4  19a x 3  8a x  2  5a x 1 a 2  3a  5
 3a x 5  9a x  4  15a x 3 3a x 3  a x  2  a x 1
 a x  4  4a x 3  8a x  2  5a x 1
a x  4  3a x 3  5a x  2
a x 3  3a x  2  5a x 1
 a x 3  3a x  2  5a x 1
0
P (x )
Ejemplo 5: Si P(x )  15x  3x  1  Q(x )  3x 2  x  6
3
Hallar:
Q(x )
Solución:
15 x3  3x  1 3x 2  x  6
5
 15 x3  5 x 2  30 x 5x 
3
 5 x 2  33 x  1
5
5x2  x  10
3
 94
x  11
 94 5 3
x  11 Expresándo lo cociente mixto R / 5x   2
3 3 3x  x  6

Ejemplo6:
Dividir 3a6  5a5  9a 4  10a3  8a 2  3a  4 entre 3a3  2a 2  5a  4
40

Solución:

3a 6  5a 5  9a 4  10a 3  8a 2  3a  4 3a 3  2a 2  5a  4
 3a 6  2a 5  5a 4  4a 3 a 3  a 2  2a  1
 3a 5  4a 4  6a 3  8a 2
 3 a 5  2a 4  5a 3  4a 2
 6a 4  a 3  12a 2  3a
 6a 4  4a 3  10a 2  8a
3a 3  2a 2  5a  4
 3a 3  2a 2  5a  4
0

Ejemplo 7: Hallar el cociente mixto de x 2  6 xy  y 2 entre x  y


Solución:
x 2  6 xy  y 2 x  y
 x 2  xy x  7y
8y2
 7 xy  y 2
R / x  7y 
x y
 7 xy  7 y 2
8y2

Ejemplo 8: Hallar el cociente mixto de x 3  4 x 2  5x  8 entre x 2  2 x  1


Solución:
41

x 3  4 x 2  5x  8 x 2  2 x  1
 x 3  2x 2  x x6
6x  2
6x 2  6x  8 R/ x6
x 2  2x  1
 6 x 2  12 x  6
6x  2

2. Productos notables

Productos notables: Estos productos presentan reglas fijas que nos permiten
calcular el resultado directamente.

1. BINOMIO AL CUADRADO a  b2  a 2  2ab  b2


Ejemplo 9: Efectuar los siguientes binomios al cuadrado:

3x  22  9 x 2  12 x  4
a.
b. (10 x 3  9 xy 5 ) 2  100 x 6  180 x 4 y 5  81x 2 y10

c.
d.
x m
y  x
n2 2m
 2 x m y n  y 2n
( x a1  3x a2 ) 2  x 2a2  6 x 2a1  9 x 2a4
2. SUMA POR LA DIFERENCIA DE
(a  b)(a  b)  a 2  b 2
DOS CANTIDADES IGUALES

Ejemplo 10: Efectuar los siguientes productos:


a. ( x  y )( x  y )  x  y
2 2

b.
( x  2 )( x  2 )  x 2  2
c. ( x 2  x )( x 2  x )  x 4  x 2
42

3 3 2 3x 2  12
( x  2)( x  2)  ( x  4) 
d.
2 2 2
3 3 9 3 9
e. x(2 x  )(2 x  )  x(4 x  )  4 x  x
2
2 2 4 4

3. BINOMIO AL CUBO
 a  b 3  a 3  3a 2b  3ab2 b3
Ejemplo 11: Efectuar los siguientes binomios al cubo:
a.
(a  1) 3  a 3  3a 2  3a  1
b. ( x  2) 3  x 3  6 x 2 12 x  8
c. (4 x  5) 3  64 x 3  240 x 2  300 x  125

d. ( x 2  3 y) 3  x 6  9 x 4 y  27 x 2 y 2  27 y 3

4. PRODUCTO DE DOS
BINOMIOS DE LA FORMA ( x
n
 a)( x n  b)  x 2n  (a  b) x n  a.b; a  b
Ejemplo12: Efectuar los siguientes productos aplicando la formula:

a) ( x  7)( x  2)  x 2  5x  14
b) ( x  7)( x  6)  x 2  13x  42
c) (a  11)(a  9)  a 2  2a  99
d) ( x 2  7)( x 2  3)  x 4  10 x 2  21
e) ( x 3  12)( x 3  3)  x 6  15x 3  36
5. POLINOMIO AL CUADRADO

(a  b  c...) 2  a 2  b2  c2 ...2ab  2ac...2bc...)

El cuadrado de cada uno, mas el doble producto de todas las combinaciones.


43

Ejemplo 13: Efectuar los siguientes polinomios al cuadrado:

a. ( x 2  3x  4) 2  x 4  9 x 2  16  6 x 3  8x 2  24 x
 x 4  6 x 3  17 x 2  24 x  16

b. (3x 3  5x 2  7) 2  9 x 6  25x 4  49  30 x 5  42 x 3  70 x 2
c. (a 3  3a 2  4a  1) 2  a 6  9a 4  16a 2  1
 6a 5  8a 4  2a 3  24a 3  6a 2  8a
 a 6  6a 5  17a 4  26a 3  22a 2  8a  1

3. Factorización:

Factorización: Es el proceso de escribir un polinomio como el producto de


polinomios (factores) irreducibles.
Para factorizar polinomios no existe un método especial; sino que se depende de
la capacidad de cada cual para organizar y agrupar los términos de la mejor
manera. Sin embargo, podemos tener en cuenta el siguiente derrotero para mirar
los casos más utilizados:
44

DERROTERO PARA FACTORIZAR


I. Factor común a. Monomio 89
b. Polinomio 90

II. Si es un Binomio
a. Diferencia de cuadrados a 2n  b2n  (a n  bn )(a n  bn )
n
93 94 an b
b. Suma o diferencia de cubos a 3  b3  (a  b)(a 2  ab  b2 )
103 104
3
a b

III. Si es un Trinomio:
a. Trinomio cuadrado perfecto
a 2  2ab  b 2  (a  b) 2
92
a b
2ab
45

b. Trinomio de la forma x 2 n  bx n  c  ( x n  E )( x n  F )
98 99
: b
2#s
x: c
c. Trinomio de la forma (ax n  E )(ax n  F )
ax bx  c 
2n n

100 101 a
: b
a1 2#s Luego sacamos factor común
x: a. c

NOTA: Los números encerrados son ejercicios del álgebra de Baldor donde pueden
practicar cada caso.

Ejemplo 14: Donde se aplica cada caso: Factorizar

Ia) 18mxy 2  54m2 x 2 y 2  36my 2  18my 2 ( x  3mx2  2)


Cuando se saca factor común, se está hallando es el m.c.d. (Máximo común
divisor); es decir: el más grande que cabe en todos exactamente; o sea, los
comunes con su menor exponente: 18=2x32; 54=2x33, 36=22x32; entonces
los comunes con su menor exponente son 2x32=18

En cambio, cuando se saca denominador común, se está hallando es el m.c.m.


(Mínimo común múltiplo); es decir: el más pequeño que los contiene a todos
exactamente; o sea, los comunes y no comunes con su mayor exponente:
18=2x32; 54=2x33, 36=22x32; entonces
los comunes y no comunes con su mayor exponente son 22x33=108; si tenemos:
5 7 11 
  
18mxy 2 54m 2 x 2 y 2 36my 2 108m 2 x 2 y 2  m.c.m
Ia)
6 xy 3  9nx 2 y 3  12nx 3 y 3  3n 2 x 4 y 3  3xy 3 (2  3nx  4nx 2  n 2 x 3
Ib) ( x  a)( y  2)  b( y  2)  ( y  2)( x  a  b)
46

Ib) ( x  2)( x 1)  ( x 1)( x  3)  ( x 1)( x  2  x  3)  5( x 1)


Ib)
x(a  1)  y(a  1)  a  1  x(a  1)  y(a  1)  (a  1)  a  1x  y  1

IIa) 16x
2
 25y 4  (4x  5y 2 )(4x  5y 2 )
 
4x 5y 2 
a 2 b4  a b2  a b2 
      
4 9  2 3  2 3 
IIa)

IIa) (a  x) 2  ( x  2) 2  (a  x  x  2)(a  x  x  2)
 
ax x2  (a  2 x  2)(a  2)

IIb) 27m 6  64n 9  (3m 2  4n 3 )(9m 4  12m 2 n 3  16n 6 )


 
3m 2 4n 3 
3

IIb) 
8  ( x  y) 3  2  ( x  y) 4  2( x  y)  ( x  y) 2 
 
2 x  y 3  (2  x  y )(4  2 x  2 y  x 2  2 xy  y 2 )
 
(a  b)  (a  b)  (a  b)  (a  b) (a  b)  (a  b)(a  b)  (a  b) 
3 3 2 2
IIb)        
 
 
a b a  b 3  ( a  b  a  b)
2
(a2  ab
b 2  a2 
 
b 2  a2 
2
ab
b 2 )  2b(3a 2  b 2 )

47

IIIa) 4 x 2  25 y 2  20 xy  (2 x  5 y) 2
 
2x 5y
20 xy
IIIa)
1 b b 2 9  12b  4b 2
 
4 3 9

36

1
36

9  12b  4b 2  3  2b 
1
36
2
 ó también :

2
1 b b2  1 b 
    
4 3 9  2 3
 
1 b

2 3
 1  b  b
2   
 2  3  3
IIIa) ( x  y) 2  2( x  y)(a  x)  (a  x) 2
 
x y ax 
2( x  y )(a  x)
 ( x  y)  (a  x)  ( x  y  a  x) 2  ( y  a) 2
2

IIIb) m 2  11m  12  (m  12)(m  1)


IIIb) x 2  6 x  216  ( x  18)( x  12)
IIIb) x 4  5x 2  50  ( x 2  10)( x 2  5)
 : 5a
IIIb) x  5ax  36a  ( x  9a)( x  4a)
2 2 2 números 
 x : 36a
2

IIIb) 28  3x  x 2  ( x 2  3x  28)  ( x  7)( x  4)


 (7  x)( x  4)
48

(6 x  9)(6 x  2) 3(2 x  3) 2(3x  1)


IIIc) 6x 2  7 x  3  
6 6
 : 7
2 números   (2 x  3)(3x  1)
 x : 18
(9 x 3  15)(9 x 3  12)
IIIc) 20  3x  9 x  (9 x  3x  20)  
3 6 6 3
9
 3(3x 3  5) 3(3x 3  4)
  (4  3x 3 )(3x 3  5)
9

Ejemplo 15: Factorizar hasta donde sea posible:

1) 5a 2  5  5(a 2  1)  5(a  1)(a  1)


2) 2 x 4  32  2( x 4  16)  2( x 2  4)( x 2  4)  2( x  2)x  2( x 2  4)
3) 3x 3  18x 2 y  27 xy 2  3x( x 2  6 xy  9 y 2 )  3x( x  3 y) 2

4) 
7
x 
x 4  81

3
x 
81  x 4 ( x 3  1)  81( x 3  1)  ( x 3  1)( x 4  81) 

(x  1)(x 2  x  1)(x 2  9)(x 2  9)  (x  1)(x 2  x  1)(x  3)(x  3)(x 2  9)

5) x17  x  x( x16  1)  x( x 8  1)( x 8  1)  x( x 4  1)( x 4  1)( x 8  1)


 x (x 2  1)(x 2  1)(x 4  1)(x 8  1)  x (x 2  1)(x  1)(x  1)(x 4  1)(x 8  1)

6) x 4  y 4  ( x 2  y 2 )( x 2  y 2 )  ( x 2  y 2 )( x  y)( x  y)
7) x 4  13x 2  36  ( x 2  9)( x 2  4)  ( x  3)( x  3)( x  2)( x  2)
8) 6 x 2 a  12ax  90a  6a( x 2  2 x  15)  6a( x  5)( x  3)
9) 4ax 2 (a 2  2ax  x 2 )  a 3  2a 2 x  ax 2
 4ax 2 (a 2  2ax  x 2 )  a(a 2  2ax  x 2 )  (a 2  2ax  x 2 )(4ax 2  a)
 (a  x ) 2 a(4x 2  1)  a(a  x ) 2 (2x  1)(2x  1)
49

(3x 2  27)(3x 2  1) 3(x 2  9)(3x 2  1)


10)
3x  26x  9 
4 2

3 3
 ( x  3)( x  3)(3x 2  1)
11) 8x 3  8  8( x 3  1)  8( x  1)( x 2  x  1)
12) 1  18x 2  81x 4  (1  9 x 2 ) 2  (1  3x) 2 (1  3x) 2
13) x 8  25x 5  54 x 2  x 2 ( x 6  25x 3  54)  x 2 ( x 3  27)( x 3  2)
 x 2 ( x  3)( x 2  3x  9)( x 3  2)

También podría gustarte