Está en la página 1de 492

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !

~ ~1 1~ ~

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 2~ ~

J JE EN NN NI IF FE ER R W WO OR RT TH H

L
L
L
L
A
A
M
M
A
A
A
A
L
L
A
A
C
C
O
O
M
M
A
A
D
D
R
R
O
O
N
N
A
A
!
!


U Un na a h hi is st to or ri ia a v ve er rd da ad de er ra a e en n e el l L Lo on nd dr re es s d de e l lo os s a a o os s c ci in nc cu ue en nt ta a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 3~ ~
Dedico este libro a Philip, mi querido esposo.
La historia de Mary se la dedico tambi!n al padre
Joseph Williamson y a Daphne Jones,
a quienes "uardo en el recuerdo.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 4~ ~

ndice
RESUMEN.................................................. 6
PRLOGO.............................................. 8
Introduccin ......................................... 10
Llama a la comadrona ...................... !!
San Ramn Nonato.............................. "0
#i$ita$ matutina$ ................................. %&
'(umm) ............................................... *1
Moll)...................................................... 81
La +icicl,ta ............................................ -8
La cl.nica d, control /r,natal .......... 10"
Ra0uiti$mo.......................................... 1!1
Eclam/$ia............................................ 1&!
1r,d...................................................... 1"6
Un +,+2 /or Na3idad ....................... 1%6
Un /arto d, nal4a$ ............................ 168
5imm) .................................................. 186
L,n ) 'onc(ita 6arr,n..................... !0!
Sor Monica 5oan................................. !!8
Mar)..................................................... !&8
7a8ir..................................................... !%!
'a+l, Str,,t......................................... !6&
El ca92................................................... !81
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~5 5~ ~
La (uida .............................................. !-6
Sor E3an4,lina ................................... &11
La $,:ora 5,n8in$............................... &!*
Ro$i,..................................................... &"!
La ca$a d, tra+a;o............................... &%6
'oc(ina $u,rt,.................................... &6%
Or.4,n,$ m,$ti<o$ I ........................... &**
Or.4,n,$ m,$ti<o$ II.......................... &-&
Or.4,n,$ m,$ti<o$ III ........................ "01
El almu,r<o......................................... "1&
=Smo4> ................................................ "&0
La +ri4ada m3il................................ ""%
Un +,+2 /r,maturo ........................... "%&
La 3,;,<................................................ "68
En ,l /rinci/io.................................... "80
?4rad,cimi,nto$................................ "8-
@io4ra9.a.............................................. "-0



J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~6 6~ ~

R RE ES SU UM ME EN N
Una (i$toria r,al ,n ,l Ea$t End d, Londr,$
,n 1-%0. ? m,diado$ d,l $i4lo /a$adoA la 3ida
,n ,l Ea$t End d, Londr,$ ,ra tan dura 0u, una
c(ica d, 3,intid$ a:o$ n,c,$ita+a a4alla$ )
(umor /ara $o/ortarla ) com/r,nd,r 0u2 $,
,$cond.a d,trB$ d,l ro$tro ma0uillado d, una
/ro$tituta o la c(ul,r.a d, un ladrn. 'uando la
;o3,n ,n9,rm,ra 5,nn) L,, ll,4a a la 'a$a
Nonnatu$A no $a+, 0u, ,$ un con3,ntoC all. (a
$ido ,n3iada /ara com/l,tar $u 9ormacin
como ,n9,rm,ra ) ,$/,ciali<ar$, ,n la /ro9,$in
d, comadrona. @a;o la mirada ,D/,rim,ntada )
(umana d, la$ r,li4io$a$ 0u, 4o+i,rnan ,l
con3,ntoA 5,nn) ) $u$ tr,$ col,4a$ ')nt(iaA
EriDi, ) '(umm) tra,rBn al mundo ci,nto$ d,
ni:o$ con 4ran ,ntr,4a ) (umildad. Su tra+a;o
$, d,$arrolla ,n un +arrio ) una ciudad
marcada /or la$ cicatric,$ d, la 4u,rraF ,di9icio$
+om+ard,ado$A +a$uraA /arB$ito$ ) /,$til,ncia.
En ,$ta$ condicion,$A la$ comadrona$ (arBn $u
tra+a;oA a)udando a muc(a$ mu;,r,$A toda$
/o+r,$A como 'onc(ita 6arr,nA una ,$/a:ola
madr, d, % ni:o$A 0u, $, ll,3a ,$tu/,ndam,nt,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~7 7~ ~
con $u marido in4l2$ aun0u, no /u,dan (a+larA
/u,$ ,l uno no ,nti,nd, ,l idioma d,l otro )
3ic,3,r$a... Poco a /oco la 3ida d, 5,nn) $, 3,rB
r,/l,ta d, $,ntidoA (umanidad ) ,m/at.a /or
lo$ d,mB$.
Si Gic8,n$ no$ d,; un t,$timonio d, la$
/au/2rrima$ condicion,$ d, lo$ ni:o$
cond,nado$ a tra+a;ar ,n la$ 9B+rica$ d,l
Londr,$ 9ini$,cularA 5,nni9,r 6ort( no$ r,3,laA
con la mi$ma (umanidadA la$ n,c,$idad,$ d,
mil,$ d, mu;,r,$ ,n una 2/oca no tan l,;ana.



J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~8 8~ ~

P PR R L LO OG GO O

En ,n,ro d, 1--8 la r,3i$ta Mid#i$es Journal /u+lic un
art.culo d, E,rri 'oat,$ titulado =R,9l,Dion,$ ,n torno a la
comadrona como /,r$ona;, lit,rario>. Era$ un ,D(au$ti3o
anBli$i$A E,rri $, (a+.a 3i$to o+li4ada a concluir 0u, la$
comadrona$ $on /oco m,no$ 0u, in,Di$t,nt,$ ,n la lit,ratura.
H'mo d,monio$ /u,d, $,rI Lo$ m2dico$ 9icticio$ $,
/rodi4an a m,nudo ,n la$ /B4ina$ d, lo$ li+ro$A d,rroc(ando a
$u /a$o $a+io$ a9ori$mo$. La$ ,n9,rm,ra$A $,an +u,na$ o mala$A
no $, (allan ni muc(o m,no$ au$,nt,$. HJ la$ comadrona$I
HKui2n (a o.do (a+lar d, una comadrona como (,ro.na
lit,rariaI
JA $in ,m+ar4oA ,l o9icio d, tra,r nu,3a$ 3ida$ al mundo ,$ ,n
$. mi$mo t,rr,no a+onado /ara ,l drama ) /ara ,l m,lodrama.
'ada +,+2 ,$ 9ruto d,l amor o la lu;uria ) nac, ,n3u,lto ,n
dolor ) $u9rimi,ntoA $,4uido d, dic(a o d, tra4,dia ) an4u$tia.
La comadrona a$i$t, /arto$ d, todo ti/oC $, ,ncu,ntra ,n ,l
m,ollo d, ,$a r,alidadA ,$ t,$ti4o d, todo. H'mo $, ,D/licaA
,ntonc,$A 0u, $i4a $i,ndo un /,r$ona;, d,$di+u;adoA oculto tra$
la /u,rta d, la $ala d, /arto$I
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~9 9~ ~
E,rri 'oat,$ conclu.a $u art.culo con la$ $i4ui,nt,$ /ala+ra$F
=Kui<B (a)a al4una comadrona ca/a< d, (ac,r /or nu,$tro
o9icio lo 0u, 5am,$ L,rriot (i<o /or la /rBctica 3,t,rinaria>.
Jo l,. ,$a$ /ala+ra$ ) ac,/t2 ,l d,$a9.o.

5ENNI1ER 6OREL

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 10 0~ ~

I In nt tr ro od du uc cc ci i n n

San Ramn Nonato $, al<a+a ,n ,l cora<n d, la <ona
/ortuaria londin,n$,. Su Br,a d, in9lu,ncia a+arca+a lo$
di$trito$ d, St,/n,)A Lim,(ou$,A MillMallA I$l, o9 Go4$A 'u+itt
EoMnA Po/larA @oMA Mil, End ) 6(it,c(a/,l. S, trata+a d, una
<ona d,n$am,nt, /o+ladaA la ma)or /art, d, la$ 9amilia$
r,$id.an all. d,$d, (ac.a 3aria$ 4,n,racion,$ ) a m,nudo no $,
al,;a+an mB$ 0u, una o do$ call,$ d,l inmu,+l, ,n ,l 0u,
(a+.an nacido. La 3ida 9amiliar $, d,$arrolla+a ,n ,$/acio$
r,ducido$A ) lo$ ni:o$ cr,c.an +a;o lo$ cuidado$ d, una nutrida
/ar,nt,la d, t.a$A a+u,lo$A /rimo$ ) (,rmano$ ma)or,$ 0u,
3i3.an todo$ ,llo$ a una$ /oca$ ca$a$ Na lo $umoA call,$N d,
di$tancia. Lo$ ni:o$ ,ntra+an ) $al.an corri,ndo a toda$ (ora$
d, la$ ca$a$ d, uno$ ) otro$A ) durant, ,l ti,m/o ,n 0u, 3i3. )
tra+a;2 all. no r,cu,rdo (a+,r 3i$to una /u,rta c,rrada con
lla3,A a no $,r /or la noc(,.
Lo$ ni:o$ ,ran omni/r,$,nt,$A ) la$ call,$ $u /atio d, r,cr,o.
En lo$ a:o$ cincu,nta no (a+.a autom3il,$ ,n lo$ +arrio$
/o+r,$A /u,$ nadi, t,n.a 3,(.culo /ro/ioA /or lo 0u, /od.an
;u4ar ,n la call, $in t,mor. La$ 3.a$ /rinci/al,$A $o+r, todo la$
0u, conduc.an a lo$ mu,ll,$A +ull.an d, trB9ico indu$trial )
/,$adoA /,ro ,n la$ call,;u,la$ ad)ac,nt,$ no circula+an lo$
coc(,$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 11 1~ ~
Lo$ $olar,$ d,3a$tado$ /or la$ +om+a$ ,ran un ,$c,nario
(a+itual d, la$ a3,ntura$ in9antil,$. Lo$ (a+.a ,n 4ran nOm,roA
t,rri+l,$ r,cordatorio$ d, la 4u,rra ) ,l int,n$o +om+ard,o 0u,
(a+.a ca$ti4ado la <ona /ortuaria $olo di,< a:o$ ant,$. La$
+om+a$ (a+.an am/utado la$ (il,ra$ d, ca$a$ ado$ada$A ) cada
una d, a0u,lla$ +r,c(a$ /od.a ll,4ar a a+arcar do$ o tr,$ call,$.
Eran <ona$ 3allada$ con to$co$ ta+lon,$ 0u, a/,na$ $i oculta+an
un ,rial d, ,$com+ro$ ,n ,l 0u, a$oma+an lo$ ,di9icio$ ,n
ruina$A m,dio ,n /i,A m,dio ca.do$. Kui<B (u+i,$, un cart,l con
la ad3,rt,ncia =P,li4ro. No ,ntr,n> cla3ado ,n al4On $itioA /,ro
/ara cual0ui,r muc(ac(o ,$/a+ilado d, $,i$ o $i,t, a:o$ ,$o ,ra
tanto como a4itar un /a:u,lo ro;o d,lant, d, un toroA ) cada
uno d, a0u,llo$ $olar,$ arra$ado$ /or la$ +om+a$ t,n.a una
,ntrada $,cr,ta ,n la 0u, lo$ ta+lon,$ $, (a+.an r,tirado con
$umo cuidadoA d, modo 0u, $olo un cu,r/o m,nudo /udi,ra
/a$ar ,nco4ido /or ,l (u,co r,$ultant,. O9icialm,nt, nadi,
/od.a ,ntrar all.A /,ro todo ,l mundo (ac.a la 3i$ta 4ordaA
incluida la /olic.a.
S, trata+a d, una <ona /,li4ro$aA $in lu4ar a duda$. Lo$
(,rido$ /or arma +lanca ,ran (a+itual,$A al i4ual 0u, la$
r,),rta$ ,n /l,na call,. La$ /,l,a$ ,n lo$ /u+$ ,ran ,l /an
nu,$tro d, cada d.aA ,n la$ /,0u,:a$ ) (acinada$ 3i3i,nda$ la
3iol,ncia dom2$tica ,ra mon,da corri,nt,. P,ro nunca $u/, d,
nadi, 0u, ,;,rci,ra una 3iol,ncia 4ratuita contra lo$ ni:o$ o lo$
anciano$C (a+.a ci,rto r,$/,to /or lo$ d2+il,$. Eran lo$ ti,m/o$
d, lo$ (,rmano$ Pra)A la$ ,$caramu<a$ ,ntr, +anda$ d,
criminal,$A ,l o;o /or o;oA ,l crim,n or4ani<ado ) la ri3alidad a
mu,rt,. Lo$ /olic.a$ ,$ta+an /or toda$ /art,$A ) nunca
/atrulla+an la$ call,$ a $ola$. Sin ,m+ar4oA nunca o. (a+lar d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 12 2~ ~
nin4una anciana a la 0u, (u+i,$,n arro;ado al $u,lo /ara
ro+arl, la /,n$inA ni d, nin4On ni:o $,cu,$trado ) a$,$inado.
La inm,n$a ma)or.a d, lo$ (om+r,$ 0u, 3i3.an ,n la <ona
tra+a;a+a ,n lo$ mu,ll,$.
La+.a muc(o tra+a;oA lo$ $alario$ ,ran .n9imo$ ) la$ ;ornada$
la+oral,$ lar4a$. Lo$ tra+a;ador,$ mB$ cuali9icado$A 0u,
di$9ruta+an d, un $u,ldo r,lati3am,nt, alto ) un (orario
r,4uladoA d,9,nd.an $u$ /u,$to$ con u:a$ ) di,nt,$. Por lo
4,n,ralA ,l o9icio ,ra co$a d, 9amiliaA ) /a$a+a d, /adr,$ a (i;o$
o $o+rino$. Sin ,m+ar4oA /ara lo$ o+r,ro$ 0u, tra+a;a+an a
;ornalA la 3ida d,+.a d, $,r un in9i,rno. 'uando no (a+.a
,m+arcacion,$ 0u, ,$ti+ar no (a+.a tra+a;oA /or lo 0u, lo$
(om+r,$ $, 0u,da+an m,rod,ando todo ,l d.a ;unto a la 3,r;a
d, lo$ mu,ll,$A 9umando ) +u$cando /,l,a. J cuando $. (a+.a
un +arco 0u, d,$car4arA $, traduc.a ,n catorc, o 0ui<B di,cioc(o
(ora$ $,4uida$ d, ,Dt,nuant, tra+a;o 9.$ico. La ,$ti+a ,m/,<a+a
a la$ cinco d, la ma:ana ) aca+a+a (acia la$ di,< d, la noc(,.
No ,$ d, ,Dtra:ar 0u,A al 9inali<ar la ;ornadaA lo$ (om+r,$ $,
/r,ci/itaran a lo$ /u+$ ) +,+i,ran (a$ta ca,r +orrac(o$. Lo$
muc(ac(o$ ,m/,<a+an a tra+a;ar ,n lo$ mu,ll,$ a lo$ 0uinc,
a:o$A ) $, ,$/,ra+a d, ,llo$ 0u, rindi,ran i4ual 0u, cual0ui,r
(om+r, (,c(o ) d,r,c(o. Eodo$ lo$ ,$ti+ador,$ d,+.an
/,rt,n,c,r a al4uno d, lo$ $indicato$ ,Di$t,nt,$A 0u, luc(a+an
/or 9i;ar una$ tari9a$ ;u$ta$ ) una$ ;ornada$ ra<ona+l,$A /,ro
cu)o$ ,$9u,r<o$ $, 3,.an minado$ /or ,l /ro/io $i$t,ma d,
contratacin d, tra+a;ador,$ $indicado$A 0u, /ar,c.a cau$ar
tanto$ /ro+l,ma$ ) r,$,ntimi,nto ,ntr, lo$ o+r,ro$ como
+,n,9icio$ $, l, atri+u.an. No o+$tant,A $in lo$ $indicato$A no (a)
duda d, 0u, lo$ tra+a;ador,$ (a+r.an $,4uido tan ,D/lotado$ ,n
1-%0 como lo (a+.an ,$tado un $i4lo ant,$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 13 3~ ~
Por lo 4,n,ralA la$ /ar,;a$ $, ca$a+an ;3,n,$. Entr, lo$
r,$/,ta+l,$ ciudadano$ d,l Ea$t End im/,ra+a una moral
,$trictaA ra)ana ,n la mo;i4at,r.aA ,n lo tocant, a la $,Dualidad.
La$ /ar,;a$ al mar4,n d,l matrimonio ,ran una rar,<a d, la 0u,
a/,na$ (a+.a noticiaA ) a nin4una c(ica $, l, ocurrir.a ir$, a
3i3ir con $u no3io $in (a+,r /a$ado ant,$ /or la 3icar.a. Si
al4una lo int,nta+aA $a+.a 0u, $u 9amilia l, (ar.a la 3ida
im/o$i+l,. Nadi, (a+la+a d, lo 0u, $uc,d.a ,n lo$ $olar,$
arra$ado$ /or la$ +om+a$A o tra$ lo$ co+,rti<o$ d, la +a$ura. Si
una muc(ac(a $, 0u,da+a ,ncintaA la /r,$in $o+r, ,l ;o3,n
/ara 0u, la d,$/o$ara ,ra tan 9u,rt, 0u, /oco$ $, r,$i$t.an. La$
9amilia$ ,ran num,ro$a$A a m,nudo num,ro$.$ima$C ) ,l
di3orcioA al4o in$lito. La$ ri:a$ 9amiliar,$ int,n$a$ ) 3iol,nta$
,ran (a+itual,$A /,ro /or lo 4,n,ral marido ) mu;,r
/,rman,c.an ;unto$.
Poca$ mu;,r,$ tra+a;a+an 9u,ra d, ca$a. La$ ;3,n,$ $. lo
(ac.anA /or d,$contadoA /,ro ,$ta+a mal 3i$to 0u, $i4ui,ran
tra+a;ando una 3,< ca$ada$. JA ,n cuanto ,m/,<a+an a t,n,r
(i;o$A l,$ ,ra lit,ralm,nt, im/o$i+l, (ac,rlo. Su d,$tino a /artir
d, ,ntonc,$ con$i$t.a ,n d,dicar$, d, /or 3ida a criar a lo$
ni:o$A lim/iarA (ac,r la coladaA com/rar ) cocinar. ? m,nudo
m, /r,4unta+a cmo $, la$ arr,4la+an a0u,lla$ mu;,r,$ con
una /rol, d, (a$ta tr,c, o catorc, ni:o$A (acinado$ ,n una
/,0u,:a 3i3i,nda d, no mB$ d, do$ o tr,$ (a+itacion,$.
?l4una$ 9amilia$ d, ,$a$ dim,n$ion,$ 3i3.an ,n la$ llamada$
ca$a$ d, 3,cindadA 0u, a m,nudo $olo di$/on.an d, do$
(a+itacion,$ ) una diminuta cocina.
Lo$ m2todo$ anticonc,/ti3o$A $i ,$ 0u, $, ,m/l,a+anA
r,$ulta+an /oco 9ia+l,$. Era al4o 0u, 0u,da+a ,n mano$ d, la$
mu;,r,$A 0u, mant,n.an int,rmina+l,$ d,+at,$ $o+r, lo$ d.a$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 14 4~ ~
$,4uro$A la$ /lanta$ a+orti3a$A 4in,+ra ) ;,n4i+r,A la3ado$ con
a4ua cali,nt, ) muc(o$ otro$A /,ro /oca$ acud.an a una
con$ulta d, /lani9icacin 9amiliar )A /or lo 0u, $2A la ma)or.a d,
lo$ (om+r,$ $, n,4a+a ,n r,dondo a u$ar /r,$,r3ati3o.
La3ar la ro/aA t,nd,rla ) /lanc(arla ocu/a+a la ma)or /art,
d, la ;ornada la+oral d, cual0ui,r mu;,r. La$ la3adora$ ,ran
al4o /rBcticam,nt, d,$conocido ) la$ $,cadora$ aOn no $,
(a+.an in3,ntado. Lo$ /atio$ ,n lo$ 0u, $, t,nd.a la colada
$i,m/r, ,$ta+an 9,$ton,ado$ d, /r,nda$ col4ada$A ) a m,nudo
la$ comadrona$ t,n.amo$ 0u, a+rirno$ /a$o ,ntr, un mar d,
ro/a 0u, ond,a+a al 3i,nto /ara ll,4ar (a$ta nu,$tro$ /aci,nt,$.
Una 3,< d,ntro d, la ca$a o d,l /i$oA (a+.a 0u, $,4uir
a4ac(Bndo$, ) $ort,ando la$ /r,nda$ col4ada$ ,n ,l /a$illoA la
,$cal,raA la cocinaA la $ala d, ,$tar ) la (a+itacin. La$ /rim,ra$
la3and,r.a$ no a/ar,c,r.an (a$ta lo$ a:o$ $,$,ntaA /or lo 0u,
toda la colada $, t,n.a 0u, (ac,r a mano ) ,n ca$a.
En lo$ a:o$ cincu,ntaA la ma)or /art, d, lo$ (o4ar,$ di$/on.a
d, a4ua 9r.a corri,nt, ) un inodoro con ci$t,rna in$talado ,n ,l
/atio. ?l4uno$ (a$ta di$/on.an d, un cuarto d, +a:o. No ,ra
a$. ,n la$ ca$a$ d, 3,cindadA $in ,m+ar4oA ) lo$ +a:o$ /O+lico$
$,4u.an 4o<ando d, una 4ran /o/ularidad. Una 3,< a la
$,manaA lo$ c(ico$ $, 3,.an arra$trado$ (a$ta all. /or $u$
r,$u,lta$ madr,$ ,ntr, 0u,;a$ ) /rot,$ta$. Lo$ (om+r,$A
$,4uram,nt, /or ord,n d, la$ mu;,r,$A $, $om,t.an a la$
mi$ma$ a+lucion,$ $,manal,$. Lo$ 3,.a /a$ar camino d, lo$
+a:o$ un $B+ado /or la tard, con una /,0u,:a toallaA una
/a$tilla d, ;a+n ) cara d, /oco$ ami4o$A r,$ultado d, la
r,9ri,4a $,manal 0u, una 3,< mB$ (a+.an li+rado ) /,rdido.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 15 5~ ~
En la ma)or.a d, la$ ca$a$ (a+.a un a/arato d, radioA /,ro
durant, mi ,$tancia ,n ,l Ea$t End no 3i una $ola t,l,3i$inA lo
0u, +i,n /udo (a+,r contri+uido a la ,l,3ada ta$a d, natalidad
local. Lo$ /u+$A lo$ clu+,$ ma$culino$A lo$ +ail,$A ,l cin,A la$
$ala$ d, conci,rto$ ) lo$ candromo$ ,ran lo$ /rinci/al,$
,$c,nario$ d,l ocio. 'urio$am,nt,A /ara lo$ ;3,n,$ la i4l,$ia ,ra
a m,nudo ,l ,/ic,ntro d, la 3ida $ocialA ) cada t,m/lo aco4.a
una $,ri, d, clu+,$ ;u3,nil,$ ) or4ani<a+a acti3idad,$ d, $i4no
di3,r$o toda$ la$ noc(,$ d, la $,mana. La i4l,$ia d, ?ll Saint$A
un inm,n$o t,m/lo d, ,$tilo 3ictoriano $ituado ,n Ea$t India
Goc8 RoadA r,un.a a ci,nto$ d, adol,$c,nt,$ ,n $u clu+ ;u3,nilA
diri4ido /or ,l /Brroco ) nada m,no$ 0u, $i,t, ;3,n,$ )
,n2r4ico$ coad;utor,$. N,c,$ita+an toda $u ;u3,ntud ) ,n,r4.a
/ara or4ani<arA noc(, tra$ noc(,A acti3idad,$ /ara 0uini,nto$ o
$,i$ci,nto$ ;3,n,$.
Lo$ mil,$ d, marin,ro$ d, toda$ la$ nacionalidad,$ 0u,
ll,4a+an a lo$ mu,ll,$ no /ar,c.an alt,rar d,ma$iado la 3ida d,
0ui,n,$ 3i3.an all.. =No$otro$A con lo$ nu,$tro$>A d,c.an lo$
lu4ar,:o$A lo 0u, $i4ni9ica+a 0u, no mant,n.an nin4On contacto
con lo$ 9ora$t,ro$. La$ muc(ac(a$ ,ran o+;,to d, ,$/,cial
/rot,ccin. La+.a num,ro$o$ +urd,l,$ /ara at,nd,r la$
n,c,$idad,$ d, lo$ marin,ro$. Eu3, oca$in d, 3i$itar do$ o tr,$
,$ta+l,cimi,nto$ d, ,$a cla$, ,n ,l d,$,m/,:o d, mi$ 9uncion,$A
) $, m, anto;aron lu4ar,$ ,$/,lu<nant,$.
Jo 3,.a a la$ /ro$tituta$ o9r,ci,ndo $u$ $,r3icio$ ,n la$ call,$
/rinci/al,$A /,ro ;amB$ ,n la$ call,$ $,cundaria$A ) ni $i0ui,ra
,n la I$la d, lo$ P,rro$A 0u, ,ra dond, d,$,m+arca+an lo$
(om+r,$ d,l mar. La$ /ro9,$ional,$ con ,D/,ri,ncia ;amB$
/,rd,r.an ,l ti,m/o ,n una <ona tan /oco /rom,t,doraA ) $i
al4una a9icionada ,ntu$ia$ta (u+i,$, t,nido ,l d,$caro d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 16 6~ ~
int,ntarloA lo$ 3,cino$ d,l +arrioA (om+r,$ ) mu;,r,$ /or i4ualA
no (u+i,$,n tardado ,n ,c(arla $in la m,nor cont,m/lacinA
$,4uram,nt, (aci,ndo u$o d, la 3iol,ncia. Lo$ +urd,l,$ ,ran
+i,n conocido$A ) nunca l,$ 9alta+an cli,nt,$. Eran il,4al,$A claro
,$tBA ) d, tard, ,n tard, la /olic.a (ac.a r,dada$A lo 0u, no
/ar,c.a a9,ctar al n,4ocio. G, lo 0u, no (a) duda ,$ d, 0u, $u
,Di$t,ncia mant,n.a la$ call,$ lim/ia$.
La 3ida (a cam+iado d, man,ra irr,3,r$i+l, ,n lo$ Oltimo$
cincu,nta a:o$. Mi$ r,cu,rdo$ d, la <ona /ortuaria no 4uardan
,l m,nor /ar,cido con la r,alidad actual. La con3i3,ncia
9amiliar ) $ocial $, (a /,rdido /or com/l,toA ) la coincid,ncia
d, tr,$ 9actor,$ a lo lar4o d, una mi$ma d2cada d,t,rmin ,l 9in
d, $i4lo$ d, tradicinF ,l ci,rr, d, lo$ mu,ll,$A la ,3acuacin d,
la$ 3i3i,nda$ in$alu+r,$ ) la com,rciali<acin d, la /.ldora
anticonc,/ti3a.
El d,$alo;o d, la$ 3i3i,nda$ in$alu+r,$ ,m/,< a 9inal,$ d, lo$
a:o$ cincu,ntaA mi,ntra$ )o aOn tra+a;a+a ,n la <ona. Sin duda
d,;a+an muc(o 0u, d,$,arA /,ro ,ran lo$ (o4ar,$ d, muc(a
4,nt, 0u, l,$ t,n.a 4ran a/r,cio. R,cu,rdo a inconta+l,$
/,r$ona$A ;3,n,$ ) anciana$A (om+r,$ ) mu;,r,$A $o$t,ni,ndo
una carta d,l a)untami,nto ,n la 0u, $, l,$ in9orma+a d, 0u,
$u$ ca$a$ o /i$o$ $,r.an d,molido$A ) ,llo$ r,alo;ado$. En $u
ma)or.aA llora+an amar4am,nt,. No conoc.an otro mundoA ) un
tra$lado d, $,i$ 8ilm,tro$ ,ra /ara ,llo$ como /artir (acia lo$
con9in,$ d, la ti,rra. Lo$ r,alo;ami,nto$ d,$m,m+raron a la$
4rand,$ 9amilia$A al4o 0u, /,r;udic $o+r, todo a lo$ ni:o$. El
cam+io tam+i2n mat lit,ralm,nt, a muc(o$ anciano$ 0u, no
lo4raron ada/tar$, a la nu,3a r,alidad. HKu2 $,ntido ti,n, 3i3ir
,n un 9lamant, /i$o nu,3o con cal,9accin c,ntral ) cuarto d,
+a:o $i no /u,d,$ 3,r a tu$ ni,to$A no ti,n,$ a nadi, con 0ui,n
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 17 7~ ~
(a+lar ) tu /u+ d, toda la 3idaA 0u, $,r3.a la m,;or c,r3,<a d,
Londr,$A 0u,da a(ora a $,i$ 8ilm,tro$ d, di$tanciaI
La /.ldora ,m/,< a com,rciali<ar$, a /rinci/io$ d, lo$ a:o$
$,$,ntaA ) con ,lla naci la mu;,r mod,rna. La$ mu;,r,$ )a no
t,n.an /or 0u2 $,4uir atada$ al int,rmina+l, ciclo d, la
r,/roduccinA $ino 0u, ,ran li+r,$ d, $,r ,lla$ mi$ma$. 'on la
/.ldora ll,4 lo 0u, $, (a dado ,n llamar la r,3olucin $,Dual.
Por /rim,ra 3,< ,n la (i$toriaA la$ mu;,r,$ /od.an actuar como
lo$ (om+r,$ ) di$9rutar d,l $,Do /or ,l $,Do. ? 9inal,$ d, lo$
a:o$ cincu,nta a$i$t.amo$ ,ntr, oc(,nta ) ci,n /arto$ /or m,$.
En 1-6&A ,$a ci9ra $, (a+.a r,ducido a cuatro o cinco al m,$. E$o
$. 0u, ,$ un cam+io $ocial
El ci,rr, d, lo$ mu,ll,$ $, /rodu;o d, 9orma 4radual a lo lar4o
d, uno$ 0uinc, a:o$A /,ro (acia 1-80 lo$ +arco$ m,rcant,$ )a
no 9ond,a+an ,n ,l /u,rto. Lo$ (om+r,$ $, a9,rra+an a $u$
/u,$to$A lo$ $indicato$ int,nta+an d,9,nd,rlo$A ) (u+o
num,ro$a$ (u,l4a$ d, ,$ti+ador,$ durant, lo$ a:o$ $,t,ntaA
/,ro lo$ mu,ll,$ t,n.an lo$ d.a$ contado$. G, (,c(oA la$ (u,l4a$A
l,;o$ d, /rot,4,r lo$ /u,$to$ d, tra+a;oA no (ici,ron mB$ 0u,
/r,ci/itar la $ituacin. Para lo$ (om+r,$ d, la <onaA lo$ mu,ll,$
,ran mB$ 0u, un tra+a;oA mB$ inclu$o 0u, un modo d, 3ida N
,ranA ,n r,alidadA la 3ida mi$maNA ) todo $u mundo $, 3ino
a+a;o. Lo$ /u,rto$A 0u, durant, $i4lo$ (a+.an $ido la$
/rinci/al,$ art,ria$ d, In4lat,rraA )a no ,ran n,c,$ario$A ni
tam/oco lo$ (om+r,$ 0u, tra+a;a+an ,n ,llo$. ?0u,llo 9u, ,l
9inal d, la <ona /ortuaria tal como )o la conoc..

En la 2/oca 3ictorianaA la$ r,9orma$ $ocial,$ $acudi,ron ,l
/a.$. Por /rim,ra 3,< ,n la (i$toriaA 3aria$ 3oc,$ $, al<aron
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 18 8~ ~
contra in;u$ticia$ 0u, nadi, (a$ta ,ntonc,$ $, (a+.a atr,3ido a
d,nunciarA lo 0u, a4it la conci,ncia col,cti3a. Entr, dic(a$
r,9orma$A la n,c,$idad d, dotar a lo$ (o$/ital,$ d, +u,no$
cuidado$ d, ,n9,rm,r.a d,$/,rt ,l int,r2$ d, num,ro$a$
mu;,r,$ culti3ada$ ) con 3i$in d, 9uturo. La ,n9,rm,r.a ) la
/art,r.a $, ,ncontra+an ,n un ,$tado d,/lora+l,. Ni la una ni la
otra $, con$id,ra+an ocu/acion,$ r,$/,ta+l,$ /ara una mu;,r
con ,$tudio$A /or lo 0u, la$ anal9a+,ta$ (a+.an ido ocu/ando
la$ 3acant,$. Lo$ /,r$ona;,$ caricatur,$co$ d, Sair,) Gam/ )
@,t$) Pri4 Ni4norant,$A $ucia$A a9icionada$ a la 4in,+raN
cr,ado$ /or '(arl,$ Gic8,n$ /u,d,n /ar,c,rno$ (o) (ilarant,$A
/,ro no no$ (a+r.an (,c(o ni /i<ca d, 4racia $i no$ (u+i2$,mo$
3i$to o+li4ada$ a /on,r nu,$tra$ 3ida$ ,n $u$ mano$ /or ,l
(,c(o d, $,r /o+r,$.
1lor,nc, Ni4(tin4al, ,$ la mB$ c2l,+r, d, nu,$tra$
,n9,rm,ra$A ) $u dinami$mo ) dot,$ d, or4ani<acin cam+iaron
/ara $i,m/r, la /rBctica d, la ,n9,rm,r.a. P,ro no ,$ta+a $olaA )
,n la (i$toria d, la /ro9,$in (an $ido muc(o$ lo$ 4ru/o$ d,
mu;,r,$ a+n,4ada$ 0u, d,dicaron $u$ 3ida$ a m,;orar la
/rBctica d, la ,n9,rm,r.a. Uno d, ,$o$ 4ru/o$ ,ra ,l d, la$
comadrona$ d, San Ramn NonatoA
1
una ord,n r,li4io$a d,
mon;a$ an4licana$ con$a4rada$ a m,;orar la$ condicion,$ ,n la$
0u, da+an a lu< la$ mu;,r,$ $in r,cur$o$. 1undaron r,$id,ncia$
/ara comadrona$ ,n ,l Ea$t End londin,n$, ) ,n muc(a$ d, la$

1
San Ramn Nonato es un nombre ficticio, tomado del santo patrn de las comadronas, los obstetras,
las embarazadas, parturientas y los recin nacidos. San Ramn Nonato (literalmente no nacido en
latn !ino al mundo por ces"rea en 1#$%, en &atalu'a, y su madre muri en el parto, lo (ue suceda a
menudo en a(uella poca. San Ramn se )izo sacerdote y muri en 1#%$.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 19 9~ ~
<ona$ mB$ d,$9a3or,cida$ d, la$ 4rand,$ ciudad,$ indu$trial,$
d, Gran @r,ta:a.
En ,l $i4lo QIQ R) ant,$A /or $u/u,$toS nin4una mu;,r d,
condicin (umild, /od.a /,rmitir$, d,$,m+ol$ar la cantidad
0u, co+ra+an lo$ m2dico$ /or a$i$tir un /artoA /or lo 0u, $,
3,.an o+li4ada$ a contratar lo$ $,r3icio$ d, una /art,ra $in
9ormacin ,$/,c.9icaA autodidactaA tam+i2n conocida como
=comadr,>. E$ /o$i+l, 0u, al4una$ d, a0u,lla$ mu;,r,$ 9u,ran
+u,na$ conoc,dora$ d, $u o9icioA /,ro otra$ t,n.an uno$ .ndic,$
d, mortalidad ,$calo9riant,$. ? m,diado$ d,l $i4lo QIQA la ta$a
d, mortalidad mat,rna ,ntr, la$ cla$,$ mB$ d,$9a3or,cida$
o$cila+a ,ntr, ,l tr,inta ) cinco ) ,l cuar,nta /or ci,ntoA
mi,ntra$ 0u, la d, mortalidad in9antil ronda+a ,l $,$,nta /or
ci,nto. 'ual0ui,r com/licacin m2dicaA )a $, tratara d, una
,clam/$iaA una (,morra4ia o una /r,$,ntacin anmalaA $,
traduc.a in,3ita+l,m,nt, ,n la mu,rt, d, la /arturi,nta. ?
3,c,$A ant, ,l m,nor contrati,m/oA la$ comadr,$ a+andona+an
a $u /aci,nt,A 0u, a4oni<a+a (a$ta morir. Su$ /rBctica$ ,ran $in
duda in$alu+r,$A ) ,$o ,n ,l m,;or d, lo$ ca$o$A /or lo 0u,
/ro/a4a+an la$ in9,ccion,$A la$ ,n9,rm,dad,$ ) a m,nudo
tam+i2n la mu,rt,.
No $olo no r,ci+.an 9ormacin al4unaA $ino 0u, ad,mB$ no
(a+.a nin4On control d,l nOm,ro d, comadr,$ ,Di$t,nt,$ ni d,
la acti3idad 0u, ll,3a+an a ca+o. La$ comadrona$ d, la ord,n
d, San Ramn Nonato com/r,ndi,ron 0u, la r,$/u,$ta a ,$ta
lacra $ocial /a$a+a /or la ad,cuada 9ormacin d, comadrona$ )
,l control d, $u tra+a;o m,diant, la l,4i$lacin.
E$ta$ mon;a$ incan$a+l,$ ) 0ui,n,$ la$ a/o)a+an $, to/aron
con una r,$i$t,ncia contuma< /r,ci$am,nt, ,n $u luc(a /or
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 20 0~ ~
r,4ular la /rBctica d, la /art,r.a. ? /artir d, 18*0 li+raron una
+atalla $in cuart,l. La$ tildaron d, =a+$urda$>A d,
=,Dtra3a4ant,$>A l,$ r,/roc(aron =mal4a$tar ,l ti,m/o a;,no> )
$,r un =4ru/o d, in$u9ri+l,$ ,ntrom,tida$>. La$ acu$aron d,
todoA d,$d, /,r3,r$idad a una d,$m,dida am+icin d, lucro.
P,ro la$ mon;a$ d, San Ramn Nonato no $, arr,draron ant, lo$
ata0u,$ d, 0u, ,ran o+;,to.
La luc(a /ro$i4ui a lo lar4o d, tr,inta a:o$A ) 9inalm,nt, ,n
1-0! $, a/ro+ la /rim,ra L,) d, la$ 'omadrona$ ) naci la
R,al E$cu,la d, 'omadrona$.
El tra+a;o d, la$ comadrona$ d, San Ramn Nonato $, +a$a+a
,n ,l /ilar d, la di$ci/lina r,li4io$a. No m, ca+, duda d, 0u,
,$to r,$ulta+a n,c,$ario ,ntonc,$A /u,$ la$ condicion,$ d,
tra+a;o ,ran tan t,rri+l,$A ) ,l tra+a;o tan arduoA 0u, $olo
0ui,n,$ (u+i,$,n $,ntido la llamada d, Gio$ 0u,rr.an a$umirlo.
1lor,nc, Ni4(tin4al, di;o 0u, cuando t,n.a /oco mB$ d, 3,int,
a:o$ tu3o una 3i$in d, 5,$O$A ) 0u, ,$t, l, di;o 0u, d,+.a
con$a4rarl, $u 3ida.
La$ comadrona$ d, San Ramn Nonato tra+a;a+an ,n la$
+arriada$ d, la <ona /ortuaria d, Londr,$A ,ntr, 4,nt,$ d,
/o+r,<a ,Dtr,maA ) a lo lar4o d, la $,4unda mitad d,l $i4lo QIQ
,ran la$ Onica$ comadrona$ di4na$ d, con9ian<a d, toda la
<ona. Era+a;aron incan$a+l,m,nt, ,ntr, ,/id,mia$ d, cl,raA
9i,+r, ti9oid,aA /olio ) tu+,rculo$i$. Gurant, la /rim,ra mitad
d,l $i4lo QQ $i4ui,ron d,$,m/,:ando $u la+or ,ntr, do$
4u,rra$ mundial,$. En lo$ a:o$ cuar,nta /,rman,ci,ron ,n
Londr,$ inclu$o durant, lo$ +om+ard,o$ al,man,$A 0u,
ca$ti4aron duram,nt, la <ona /ortuaria. Era;,ron ni:o$ al
mundo ,n r,9u4io$ antia2r,o$A cri/ta$ d, i4l,$ia$ ) ,$tacion,$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 21 1~ ~
d,l m,tro. ?$. ,ra ,l tra+a;o in9ati4a+l,A altrui$taA al 0u, (a+.an
con$a4rado $u$ 3ida$A ) ,ran conocida$A r,$/,tada$ )
admirada$ ,n toda la <ona /ortuaria /or 0ui,n,$ all. 3i3.an.
Eodo$ (a+la+an d, ,lla$ con $inc,ro a9,cto.
?$. ,ran la$ comadrona$ d, San Ramn Nonato cuando la$
conoc.F una ord,n d, mon;a$ /l,nam,nt, ,ntr,4ada$ a Gio$ )
o+li4ada$ /or lo$ 3oto$ d, /o+r,<aA ca$tidad ) o+,di,nciaA /,ro
tam+i2n ,n9,rm,ra$ cuali9icada$ ) comadrona$A circun$tancia
0u, m, ll,3 a unirm, a ,lla$. No lo ,$/,ra+aA /,ro a0u,lla
r,$ult $,r la ,D/,ri,ncia mB$ im/ortant, d, mi 3ida.


J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 22 2~ ~

L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !

HPor 0u2 m, (, m,tido ,n ,$toI G,+o d, ,$tar loca Podr.a
(a+,r $ido cual0ui,r otra co$aF mod,loA a<a9ataA camar,ra d,
+arco. En mi m,nt, $, $uc,d,n la$ imB4,n,$ d, /ro9,$ion,$ +i,n
r,mun,rada$A r,+o$ant,$ d, 4lamour. Solo una im+2cil
d,cidir.a (ac,r$, ,n9,rm,ra. J a(ora comadronaT
La$ do$ ) m,dia d, la madru4ada M,dio dormida aOnA m,
la$ arr,4lo /ara /on,rm, ,l uni9orm,. Solo tr,$ (ora$ d, $u,:o
tra$ una ;ornada la+oral d, di,ci$i,t, (ora$. HKui2n tra+a;ar.a
,n $,m,;ant,$ condicion,$I 1u,ra llu,3, ) (ac, un 9r.o 4lacial.
La ca$a tam+i2n ,$tB (,ladaA ) ,l co+,rti<o d, la$ +icicl,ta$ mB$
aOn. En la o$curidadA tro/i,<o con una +icicl,ta ) m, 4ol/,o ,l
m,ntn. ? ti,nta$A 4uiada /or la co$tum+r,A coloco ,l mal,t.n
,n la +icicl,ta ) la $aco a la call, d,$i,rta.
Go+lo la ,$0uinaA ,n9ilo L,)land Str,,tA cru<o Ea$t India Goc8
Road ) a3an<o rum+o a la I$la d, lo$ P,rro$. La llu3ia m, (a
d,$/,;adoA ) ,l /,dal,o con$tant, m, 3a $,r,nando. HPor 0u2
m, (a+r2 m,tido a ,n9,rm,raI Mi$ /,n$ami,nto$ $, r,montan a
cinco o $,i$ a:o$ atrB$. Por d,$contadoA no (a+.a $,ntido ,n
nin4On mom,nto la llamada d, la 3ocacinA ,l ardi,nt, d,$,o
d, curar a lo$ ,n9,rmo$ 0u, $u/u,$tam,nt, $i,nt,n la$
,n9,rm,ra$. HJ 0u2 9u,A ,ntonc,$I Un d,$,n4a:o amoro$oA $in
dudaA la n,c,$idad d, al,;arm,A un d,$a9.oA ,l uni9orm, $,D)
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 23 3~ ~
con lo$ /u:o$ 3u,lto$ ) ,l cu,llo almidonadoA la cintura c,:ida
) la co9iaA tan co0u,ta. HEran ra<on,$ $u9ici,nt,$I No $a+r.a
d,cirlo. En cuanto al uni9orm, $,D)A ,$ /ara morir$, d, ri$aA
/i,n$o mi,ntra$ /,dal,o +a;o la llu3ia con mi 4a+ardina a<ul
marino ) la co9ia calada ca$i (a$ta lo$ o;o$. G, lo mB$ $,D)A
d,$d, lu,4o.
'ru<o ,l /rim,r /u,nt, 4iratorio 0u, ci,rra ,l /a$o a lo$
di0u,$ $,co$. ? lo lar4o d, todo ,l d.a +ull,n d, ruido ) 3idaA
mi,ntra$ la$ car4a$ ,ntran ) $al,n d, lo$ 4rand,$ +arco$ d, la
mano d, mil,$ d, (om+r,$F ,$ti+ador,$A car4ador,$A
conductor,$A /rBctico$A marin,ro$A o/,rario$A 4rui$ta$A todo$
inm,r$o$ ,n un inc,$ant, a;,tr,o. ?(ora ,n lo$ mu,ll,$ r,ina ,l
$il,ncioA roto tan $olo /or ,l c(a/al,o d,l a4ua. La o$curidad ,$
im/,n,tra+l,.
G,;o atrB$ la$ ca$a$ d, 3,cindad ,n la$ 0u, du,rm,n mil,$ d,
/,r$ona$A $,4uram,nt, cuatro o cinco ,n una mi$ma camaA ,n
$u$ diminuto$ /i$o$ d, do$ (a+itacion,$. Go$ (a+itacion,$ /ara
una 9amilia d, di,< o doc, ni:o$. H'mo $, la$ arr,4lanI
Si4o /,dal,andoA d,cidida a ll,4ar (a$ta mi /aci,nt,. Un /ar
d, /olic.a$ m, $aludan con la mano ) m, dan lo$ +u,no$ d.a$C
,l contacto con otro$ $,r,$ (umano$ m, anima muc(.$imo. La$
,n9,rm,ra$ ) lo$ /olic.a$ $i,m/r, $, (an ,nt,ndido mu) +i,nA
$o+r, todo ,n ,l Ea$t End. E$ curio$oA r,9l,DionoA 0u, $i,m/r,
3a)an ,n /ar,;a$ /ara /rot,4,r$, mutuam,nt,. Nunca $, 3, a
un /olic.a $olo. Sin ,m+ar4oA no$otra$A la$ ,n9,rm,ra$ ) la$
comadrona$A $i,m/r, 3amo$ $ola$ a toda$ /art,$A )a $,a a /i, o
,n +icicl,ta. P,$, a ,lloA nadi, o$ar.a /on,rno$ un d,do ,ncima.
Ean /ro9undo ,$ ,l r,$/,toA la 3,n,racin inclu$oA 0u, /ro9,$an
(a$ta lo$ mB$ rudo$ ,$ti+ador,$ /or la$ comadrona$ d,l di$trito
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 24 4~ ~
0u, /od,mo$ ir dond, no$ /la<caA )a $,a d, d.a o d, noc(,A $in
t,mor al4uno.
?nt, m. $, ,Dti,nd, la carr,t,ra o$curaA $in alum+rarA 0u,
+ord,a la i$la. Su tra<ado ,$ continuoA /,ro $, rami9ica ,n 3aria$
call,;u,la$ ,$tr,c(a$ 0u, $, cru<an ,ntr, $.A ) ,n cada una d,
,lla$ $, $uc,d,n mil,$ d, ca$a$ ado$ada$. La carr,t,ra ti,n, un
atracti3o romBntico /or0u, ,l 9luir d,l r.o $i,m/r, ,$tB
/r,$,nt,.
No tardo ,n ,n9ilar 6,$t 1,rr) Road /ara ad,ntrarm, ,n la$
call,$ $,cundaria$. En$,4uida 3,o la ca$a d, mi /aci,nt,A la
Onica 0u, ti,n, una lu< ,nc,ndida.
?l /ar,c,rA m, ,$/,ra una comi$in 9,m,nina d, +i,n3,nidaF
la madr, d, la /aci,nt,A $u a+u,la RHo ,ran am+a$ a+u,la$ISA do$
o tr,$ t.a$A 3aria$ (,rmana$A $u$ m,;or,$ ami4a$A una 3,cina.
=@u,no N/i,n$oNA /or lo m,no$ ,$ta 3,< no $, (a /r,$,ntado
la $,:ora 5,n8in$.>
?c,c(ando ,n un $,4undo /lanoA ,Dcluido d, tan /od,ro$a
(,rmandadA 3,o a un (om+r, $olitarioA ,l ori4,n d, todo ,l
al+oroto. Lo$ (om+r,$ $i,m/r, m, in$/iran lB$tima ,n ,$to$
tranc,$. Par,c,n 0u,dar tan al mar4,nT
El ruido ) ,l /arlot,o d, la$ mu;,r,$ m, ,n3u,l3, como una
manta.
NLolaA t,$oroA Hcmo ,$tB$I La) 0u, 3,r 0u2 rB/ido (a$
3,nido.
NE, 4uardar2 la 4a+ardina ) la co9ia.
NM,nuda noc(,cita. Pa$a d,ntroA ,$tarB$ (,lada.
NHE, a/,t,c, una ta<a d, t2I E$o t, (arB ,ntrar ,n calorA Ha
0u, $.A t,$oroI
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 25 5~ ~
NMuri,l $i4u, arri+aA dond, la (a$ d,;ado. Ei,n, dolor,$
cada cinco minuto$A mB$ o m,no$. La ,$tado durmi,ndo d,$d,
0u, t, 9ui$t,A ;u$to ant,$ d, la m,dianoc(,. Lu,4o $, (a
d,$/,rtadoA a ,$o d, la$ do$ d, la madru4adaA ) ,ntonc,$ lo$
dolor,$ $, (an (,c(o mB$ 9u,rt,$ ) $,4uido$A a$. 0u, (,mo$
/,n$ado 0u, lo m,;or $,r.a llamart,A H3,rdadA mamBI
MamB a$i,nt, ) $, ad,lanta con air, ,D/,diti3o.
NL,mo$ /u,$to a cal,ntar a4ua ) t,n,mo$ li$ta una +u,na
/ila d, toalla$ lim/ia$. Eam+i2n (,mo$ ,nc,ndido ,l 9u,4oA
/ara 0u, la ca$a ,$t2 cald,ada cuando ll,4u, ,l +,+2.
Nunca (, $ido mu) (a+ladoraA ) /or $u,rt, no t,n4o 0u,
darl,$ con3,r$acin. L,$ do) la 4a+ardina ) la co9ia /,ro
r,c(a<o ama+l,m,nt, ,l t2A /u,$ la ,D/,ri,ncia m, (a ,n$,:ado
0u,A /or lo 4,n,ralA ,l t2 d, Po/lar ,$ r,/u4nant,F 9u,rt, como
la $o$a cBu$ticaA r,conc,ntrado tra$ (,r3ir durant, (ora$ )
,m/ala4o$o d, l,c(, cond,n$ada.
M, al,4ro d, (a+,r a9,itado a Muri,l ant,$A cuando t,n.a lu<
$u9ici,nt, /ara (ac,rlo $in arri,$4arm, a cortarla. Eam+i2n
a/ro3,c(2 la oca$in /ara /on,rl, ,l ,n,ma d, ri4or. E$ al4o
0u, d,t,$to (ac,rA a$. 0u, m, al,4ro d, (a+,rlo d,;ado atrB$.
'ual0ui,ra /on, un litro d, ,n,ma d, ;a+n ) a4ua a la$ do$ )
m,dia d, la ma:anaA con ,l olor ) la $uci,dad r,$ultant,$A )
m,no$ $a+i,ndo 0u, no (a) nin4On r,tr,t, ,n la ca$a
Su+o a la (a+itacin d, Muri,lA una ;o3,n d, +u$to
/romin,nt, 0u,A a $u$ 3,inticinco a:o$A $, di$/on, a dar a lu<
/or cuarta 3,<. La lBm/ara d, 4a$ +a:a la (a+itacin con $u
$ua3, ) cBlido r,$/landor. El 9u,4o ard, con 9u,r<a ) ,l calor ,$
ca$i $o9ocant,. Un rB/ido 3i$ta<o m, dic, 0u, Muri,l ,$tB a
/unto d, ,ntrar ,n la $,4unda 9a$, d,l /artoF ,l $udorA la
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 26 6~ ~
r,$/iracin al4o a4itadaA la curio$a ,D/r,$in d,
,n$imi$mami,nto 0u, la$ mu;,r,$ ado/tan ,n tal,$ mom,nto$A
mi,ntra$ conc,ntran (a$ta la Oltima /i<ca d, ,n,r4.a 9.$ica )
m,ntal ,n $u /ro/io cu,r/o ) ,n ,l mila4ro 0u, ,$tBn a /unto
d, o+rar. No dic, nadaA $, limita a a/r,tarm, la mano ) a
$onr,.r con air, a+$orto. La d,;2 (ac, tr,$ (ora$A ,n la /rim,ra
9a$, d,l /arto. Ll,3a+a todo ,l d.a con 9al$a$ contraccion,$ )
,$ta+a mu) can$adaA a$. 0u, (acia la$ di,< d, la noc(, l, di
(idrato d, cloral con la ,$/,ran<a d, 0u, durmi,ra toda la
noc(, d, un tirn ) $, d,$/,rtara r,/u,$ta al d.a $i4ui,nt,. P,ro
no (a $ido a$.. HLa) al4On /arto 0u, $al4a como uno d,$,aI
G,+o com/ro+ar cuBnto (a dilatadoA a$. 0u, m, di$/on4o a
(ac,rl, un tacto 3a4inal. Mi,ntra$ m, la3o la$ mano$A Muri,l
ti,n, otra contraccin. S, 3, cmo ,l dolor 3a ,n aum,nto (a$ta
0u, $u /o+r, cu,r/o /ar,c, ,$tar a /unto d, /artir$, ,n do$. S,
(a calculado 0u,A ,n ,l mom,nto Bl4ido d,l /artoA cada
contraccin ut,rina ,;,rc, la mi$ma /r,$in 0u, la$ /u,rta$ d,
un 3a4n d,l m,tro al c,rrar$,. No m, ca+, duda d, 0u, a$. ,$
mi,ntra$ 3,o a Muri,l d, /arto. Su madr, ) $u (,rmana $, (an
$,ntado ;unto a ,lla. S, a9,rra a am+a$A muda d, dolorA
cont,ni,ndo la r,$/iracinA ) $, l, ,$ca/a un 4,mido 0u, l, $al,
d, la$ ,ntra:a$ (a$ta 0u, ,l dolor c,$aA ) ,ntonc,$ $, d,;a ca,r
(acia atrB$A ,D(au$taA /ara r,unir 9u,r<a$ mi,ntra$ ,$/,ra la
$i4ui,nt, contraccin.
M, /on4o lo$ 4uant,$ ) m, lu+rico la mano. L, /ido a Muri,l
0u, 9l,Dion, la$ rodilla$ (acia arri+aA /u,$ 0ui,ro ,Daminarla.
Sa+, ,Dactam,nt, 0u2 3o) a (ac,rA ) /or 0u2. Pon4o una
$B+ana ,$t,rili<ada d,+a;o d, $u$ nal4a$ , introdu<co do$ d,do$
,n $u 3a4ina. La ca+,<a +i,n ,nca;adaA /r,$,ntacin ant,riorA ,l
c2r3iD $, (a +orrado ca$i d,l todoA /,ro al /ar,c,r aOn no (a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 27 7~ ~
roto a4ua$. ?u$culto ,l latido 9,talA 0u, $, manti,n, ,n ci,nto
tr,inta /or minuto. E$tu/,ndo. No n,c,$ito $a+,r nada mB$. L,
di4o 0u, todo 3a +i,nA ) 0u, )a no l, 0u,da muc(o. Entonc,$
ti,n, otra contraccinA ) toda$ la$ /ala+ra$ ) 4,$to$ 0u,dan
$u$/,ndido$ ant, la tr,m,nda int,n$idad d,l tra+a;o d, /arto.
E,n4o 0u, /r,/arar la +and,;a d, in$trum,nto$. M, (an
d,$/,;ado la cmoda /ara 0u, /u,da u$arla como $u/,r9ici, d,
tra+a;o. 'oloco la$ ti;,ra$A la$ /in<a$ 0uirOr4ica$A la cinta
um+ilicalA ,l ,$t,to$co/io 9,talA la$ +at,a$A la 4a$a ) la$ +ola$ d,
al4odnA la$ /in<a$ 3a$cular,$. No (ac, 9alta 4ran co$aA ) ,n
todo ca$o d,+, $,r 9Bcil d, tran$/ortarA tanto ,n la +icicl,ta
como al $u+ir ) +a;ar la$ in9inita$ ,$cal,ra$ ) 4al,r.a$ d, la$
ca$a$ d, 3,cindad.
La cama ,$ta+a /r,/arada d, ant,mano. No$otra$ ,ntr,4amo$
a la 9amilia un /a0u,t, con todo lo n,c,$arioA 0u, ,l marido $,
,ncar4 d, r,co4,r una $,mana o do$ ant,$ d,l /arto. Gic(o
/a0u,t, conti,n, com/r,$a$ d, al4odn N=+orr,4uillo$>A la$
llamamo$NA 4rand,$ ,m/a/ador,$ d,$,c(a+l,$ ) /a/,l d,
,$tra<a ,nc,rado. E$t, Oltimo /u,d, /ar,c,r o+$ol,toA /,ro ,$
$umam,nt, ,9ica<. 'on 2l cu+rimo$ toda la camaA d, modo 0u,
lo$ ,m/a/ador,$ ) la$ $B+ana$ $, /u,d,n ,Dt,nd,r ,ncima )A
tra$ ,l /artoA $, r,co4, todo ,n un 9ardo ) $, 0u,ma.
La cuna ,$tB li$ta. Eam+i2n (a) una /alan4ana d, +u,n
tama:oA ) a+a;o (an /u,$to litro$ ) mB$ litro$ d, a4ua al 9u,4o.
En la ca$a no (a) a4ua corri,nt, ) m, /r,4unto cmo $, la$
arr,4la+an cuando no (a+.a a4ua ,n a+$oluto. G,+.a d,
ll,3arl,$ toda la noc(, $alir a /or a4ua ) /on,rla a (,r3ir.
HGnd,I En una cocina ,conmica 0u, (a+.a 0u, alim,ntar $in
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 28 8~ ~
c,$arA con car+n $i /od.an /,rmit.r$,loA oA ,n ca$o contrarioA
con lo$ /,da<o$ d, mad,ra 0u, ,l mar arra$tra+a (a$ta la /la)a.
P,ro no t,n4o d,ma$iado ti,m/o /ara $,ntarm, a r,9l,Dionar.
? m,nudoA ,n un /artoA (a) 0u, ,$/,rar toda la noc(,A /,ro
al4o m, dic, 0u, ,$t, $,rB di$tinto. La cr,ci,nt, int,n$idad )
9r,cu,ncia d, lo$ dolor,$A unida al (,c(o d, 0u, $, trata d,l
cuarto /artoA indican 0u, la $,4unda 9a$, no 0u,da l,;o$. ?(ora
la$ contraccion,$ 3i,n,n cada tr,$ minuto$. H'uBnto ti,m/o
mB$ /odrB $o/ortar Muri,lA cuBnto /u,d, $o/ortar cual0ui,r
mu;,rI G, /ronto la +ol$a r,3i,nta ) ,l a4ua inunda la cama.
M, 4u$ta 0u, (a)a ocurrido a(oraC no /u,do ,3itar /on,rm,
un /oco a/r,n$i3a $i la$ /arturi,nta$ rom/,n a4ua$ /ronto.
G,$/u2$ d, la contraccinA la madr, d, Muri,l ) )o cam+iamo$
la$ $B+ana$ ,m/a/ada$ lo mB$ d,/ri$a /o$i+l,. Ll,4ado$ a ,$t,
/unto ,lla no /u,d, l,3antar$,A /or lo 0u, d,+,mo$ (ac,rla
rodar ,n la cama. 'on la $i4ui,nt, contraccin 3,o a$omar la
ca+,<a d,l +,+2. ?(ora (a) 0u, conc,ntrar$, al mBDimo.
O+,d,ci,ndo a un in$tinto animalA Muri,l ,m/i,<a a ,m/u;ar.
Si todo 3a +i,nA una mult./ara /u,d, ,D/ul$ar la ca+,<a d,l
+,+2 ,n cu,$tin d, $,4undo$A /,ro no con3i,n, 0u, ,$o ocurra.
Eoda +u,na comadrona /rocura 0u, la ca+,<a $al4a a un ritmo
l,nto ) r,4ular.
NMuri,lA cuando /a$, ,$ta contraccin 0ui,ro 0u, t, /on4a$
$o+r, tu co$tado i<0ui,rdo. Int,nta no ,m/u;ar mi,ntra$ ,$t2$
tum+ada d, ,$/alda$. E$o ,$A dat, la 3u,ltaA cari:oA /ont, d,
cara a la /ar,d. ?(ora l,3anta la /i,rna d,r,c(a ) ac2rcala a la
+ar+illa. R,$/ira (ondoA $i4u, r,$/irando a$.. EO $olo
conc2ntrat, ,n r,$/irar (ondo. Eu (,rmana t, a)udarB.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 29 9~ ~
M, inclino $o+r, la camaA 0u, $, (und, +a;o mi /,$o. =Eoda$
la$ cama$ d, /or a0u. /ar,c,n (undir$, ,n ,l c,ntro>A /i,n$o. ?
3,c,$ t,n4o 0u, /on,rm, d, rodilla$ /ara co4,r al r,ci2n
nacido. P,ro a(ora no (a) ti,m/o /ara di3a4acion,$A ll,4a otra
contraccin.
NR,$/ira (ondoA ,m/u;a un /ocoC no mu) 9u,rt,. NLa
contraccin /a$a ) 3u,l3o a au$cultar ,l latido 9,talC ci,nto
cuar,ntaA ,$ta 3,<. Si4u, $i,ndo normalA /,ro ,l ritmo card.aco
ac,l,rado d,mu,$tra cuBnto $u9r, ,l +,+2 ,n la /ru,+a d, 9u,4o
d,l /arto. Otra contraccinN. Em/u;a un /o0uitoA Muri,lA no
mu) 9u,rt,A tu +,+2 )a no tardarB ,n nac,r.
Muri,l ,$tB d,$,$/,rada d, dolorA /,ro ;u$to ant,$ d,l
mom,nto d, la ,D/ul$in una ,$/,ci, d, d,$m,dida ,u9oria $,
adu,:a d, la$ mu;,r,$A ) /ar,c,n ol3idar $u /ro/io $u9rimi,nto.
Otra contraccin. La ca+,<a a$oma d,/ri$aA d,ma$iado d,/ri$a.
NNo ,m/u;,$A Muri,lA ;ad,aF in$/iraA ,$/ira. #,n4aA $i4u,
;ad,ando.
1r,no la ca+,<a d,l +,+2 /ara ,3itar 0u, $al4a d, 4ol/, )
d,$4arr, ,l /,rin,o.
E$ mu) im/ortant, con$,4uir 0u, la ca+,<a a$om, ,ntr,
contraccion,$A ) mi,ntra$ la $u;,to m, do) cu,nta d, 0u, ,$to)
$udando a cau$a d,l ,$9u,r<oA la conc,ntracinA ,l calor ) la
int,n$idad d,l mom,nto.
La contraccin /a$a ) m, r,la;o un /oco. #u,l3o a au$cultar
,l latido 9,talA 0u, $i4u, d,ntro d, la normalidad. La ,D/ul$in
,$ a(ora inmin,nt,. ?/o)o ,l /ul/,;o d, la mano d,r,c(a
d,trB$ d,l ano dilatado d, Muri,l ) ,m/u;o (acia d,lant, d, un
modo 9irm, ) r,4ular (a$ta 0u, la coronilla 3u,l3, a
introducir$, ,n la 3ul3a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 30 0~ ~
NMuri,lA con la $i4ui,nt, contraccin $aldrB la ca+,<a. No
0ui,ro 0u, ,m/u;,$ ni un /o0uito. G,;a 0u, tra+a;,n lo$
mO$culo$ d, tu ,$tma4o. Lo Onico 0u, ti,n,$ 0u, (ac,r ,$
int,ntar r,la;art, ) ;ad,ar como $i t, 9u,ra la 3ida ,n ,llo.
M, /r,/aro /ara la $i4ui,nt, contraccinA 0u, ll,4a con
$or/r,nd,nt, ra/id,<. Muri,l ;ad,a $in /arar. Gi$ti,ndo ,l
/,rin,o alr,d,dor d, la coronilla ,n ,l mom,nto ,n 0u, ,$ta
a$omaA ) $al, la ca+,<a.
Eoda$ $u$/iramo$ d, ali3io. Muri,l ,$tB d2+il a cau$a d,l
,$9u,r<o.
NMu) +i,nA Muri,lA lo ,$tB$ (aci,ndo d, mara3illaA )a no
0u,da muc(o. 'on la $i4ui,nt, contraccin $a+r,mo$ $i ,$ ni:o
o ni:a.
La cara d,l +,+2 ,$tB a<ul ) arru4adaA cu+i,rta d, muco$idad
) $an4r,. 'om/ru,+o ,l latido card.aco. Si4u, normal. O+$,r3o
cmo la ca+,<a 4ira un octa3o d, c.rculo. El (om+ro ant,rior
/u,d, a(ora li+,rar$, d,l arco $u+/O+ico.
Otra contraccin.
N?(ora $.A Muri,lA a(ora /u,d,$ ,m/u;ar con toda$ tu$
9u,r<a$.
Li+,ro ,l (om+ro ant,rior con un mo3imi,nto am/lio (acia
d,lant, ) (acia arri+a. El (om+ro ) ,l +ra<o /o$t,rior,$ $al,n
tam+i2nA ) lu,4o todo ,l cu,r/o d,l +,+2 $, d,$li<a (acia 9u,ra
$in ,$9u,r<o.
NE$ otro ni:o N,Dclama la madr,N. Gracia$ a Gio$ HE$tB
$anoA ,n9,rm,raI
Muri,l llora d, al,4r.a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 31 1~ ~
N?)A +,ndito $,a. Era,A d,;a 0u, lo mir,. O(A /,ro $i ,$ una
/r,cio$idad.
E$to) ca$i tan a+rumada como Muri,l. No (a) nada tan
/od,ro$o como ,l ali3io 0u, /roduc, un +u,n /arto. Pin<o ,l
cordn um+ilical ,n do$ /unto$A ) lo corto ,ntr, am+o$.
So$t,n4o al +,+2 /or lo$ to+illo$A +oca a+a;oA /ara a$,4urarm,
d, 0u, no a$/ira muco$idad.
R,$/ira /or $. mi$mo. El +,+2 ,$ a(ora un $,r ind,/,ndi,nt,.
Lo ,n3u,l3o ,n la$ toalla$ 0u, m, (an dado ) $, lo do) a
Muri,lA 0u, lo acuna ,ntr, $u$ +ra<o$A l, arrullaA lo +,$aA l, dic,
=0u2 /r,cio$o ,r,$A mi t,$oroA mi Bn4,l>. La 3,rdadA un r,ci2n
nacido cu+i,rto d, $an4r,A li4,ram,nt, a<ul toda3.aA con lo$
o;o$ ac(inado$A ,n lo$ /rim,ro$ minuto$ tra$ ,l /artoA no ,$ lo
0u, $, dic, una (,rmo$ura. P,ro la madr, nunca lo 3, d, ,$,
modo. Para ,llaA ,$ la 3i3a ima4,n d, la /,r9,ccin.
Sin ,m+ar4oA mi tra+a;o no (a t,rminado. ?On 0u,da
alum+rar la /lac,ntaA ) d,+, $alir ,nt,raA $in nin4On d,$4arroA
nin4On /,da<o 0u, /u,da 0u,dar atra/ado d,ntro d,l Ot,ro. Si
,$o ocurr,A la 3ida d, la mu;,r corr, /,li4roA /u,$ (a) ri,$4o d,
in9,ccinA $an4rado /,r$i$t,nt,A 0ui<B inclu$o una (,morra4ia
ma$i3a 0u, /odr.a t,n,r un d,$,nlac, 9atal. Lo4rar 0u, la
/lac,nta $al4a intacta ) d, una /i,<a ,$ tal 3,< la /art, mB$
d,licada d, cual0ui,r /arto.
? m,nudoA lo$ mO$culo$ ut,rino$A tra$ culminar la (a<a:a d,
alum+rar al +,+2A /ar,c,n 0u,r,r tomar$, un d,$can$o. 'on
9r,cu,nciaA la$ contraccion,$ $, d,ti,n,n durant, di,< o 0uinc,
minuto$A lo 0u, ,$ d, a4rad,c,r /ara la madr,A 0u, $olo 0ui,r,
r,co$tar$, con $u +,+2 ,ntr, lo$ +ra<o$A a;,na a todo lo 0u, /a$a
mB$ a+a;oA /,ro /ara la comadrona ,$t, /u,d, con3,rtir$, ,n
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 32 2~ ~
un mom,nto d, 4ran an$i,dad. 'uando la$ contraccion,$ $,
r,anudanA a m,nudo $on d,ma$iado d2+il,$. El corr,cto
alum+rami,nto d, la /lac,nta d,/,nd, /or lo 4,n,ral d, un
minucio$o control d,l ti,m/oA d,l +u,n ;uicio d, la comadrona
)A /or ,ncima d, todoA d, $u ,D/,ri,ncia.
Gic,n 0u, (ac,n 9alta $i,t, a:o$ d, /rBctica /ara lo4rar una
+u,na comadrona. Jo no ll,3a+a ni un a:oA ) ,$ta+a $ola a
m,dia noc(, con a0u,lla mu;,r ) $u 9amiliaA 0u, (a+.an
d,/o$itado $u con9ian<a ,n m.A ) $in un $olo t,l29ono c,rca.
=S,:orA t, lo ru,4oA no d,;,$ 0u, m, ,0ui3o0u,>A $u/li0u2 /ara
mi$ ad,ntro$.
Era$ r,tirar lo$ ,m/a/ador,$ $ucio$A a)udo a Muri,l a
tum+ar$, d, ,$/alda$ $o+r, com/r,$a$ a+$or+,nt,$ ti+ia$ )
$,ca$A ) la cu+ro con una manta. El /ul$o ) la /r,$in art,rial d,
la madr, $on normal,$A ) ,l +,+2 ,$tB tran0uilo ,n $u$ +ra<o$.
Lo Onico 0u, t,n4o 0u, (ac,r ,$ ,$/,rar.
M, $i,nto ,n una $illa ;unto a la camaA con la mano ,n ,l
9ondo ut,rino /ara /od,r notar ) 3alorar cual0ui,r cam+io.
'a3ilo $o+r, la im/ortancia d, la /aci,nciaA ) la$ 4ra3,$
con$,cu,ncia$ 0u, /u,d, acarr,ar ,l d,$,o d, ac,l,rar la$ co$a$.
El 9ondo ut,rino ,$tB +lando ) anc(o al tactoA lo 0u, indica 0u,
la /lac,nta $i4u, ad(,rida al $,4m,nto ut,rino $u/,rior. En lo$
$i4ui,nt,$ di,< minuto$ no $, /roduc, una $ola contraccin. El
cordn $o+r,$al, d, la 3a4inaA ) )o aco$tum+ro a /in<arlo ;u$to
/or d,+a;o d, la 3ul3a /ara /od,r 3,r cuando $, alar4aA $,:al
d, 0u, la /lac,nta $, ,$tB d,$/r,ndi,ndo ) +a;ando (acia la
/art, in9,rior d, la ca3idad ut,rina. P,ro nada ocurr,. S, m,
/a$a /or la m,nt, 0u, cuando un taDi$ta o un conductor d,
auto+O$ $, con3i,rt, ,n noticia /or (a+,r a$i$tido un /arto con
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 33 3~ ~
2DitoA nunca $, m,nciona ,$t, /orm,nor. 'ual0ui,ra /u,d,
a)udar a nac,r a un +,+2 ,n ca$o d, ,m,r4,nciaA /,ro H0ui2n
t,ndr.a la m,nor id,a d, cmo ,n9r,ntar$, a la t,rc,ra ,ta/a d,l
/artoI Su/on4o 0u, la ma)or /art, d, lo$ l,4o$ ,n la mat,ria $,
$,ntir.an t,ntado$ d, ,$tirar d,l cordn cr,),ndo 0u, a$.
a)udar.an a ,D/ul$ar la /lac,ntaA cuando ,n r,alidad /odr.an
cau$ar un /ro+l,ma d, con$,cu,ncia$ n,9a$ta$.
Muri,l l, $u$urra a $u +,+2 ) lo +,$a mi,ntra$ $u madr,
r,co4, la (a+itacin. El 9u,4o $i4u, cr,/itando. Jo /,rman,<co
$,ntada ,n $il,ncioA r,9l,Dionando.
HPor 0u2 no 4o<an la$ comadrona$ d,l /rota4oni$mo $ocial
0u, m,r,c,nI HPor 0u2 /a$an tan inad3,rtida$I G,+,r.an $,r
o+;,to d, 4rand,$ ala+an<a$ /or /art, d, todo$A /,ro no ,$ a$..
La r,$/on$a+ilidad 0u, a$um,n ,$ inconm,n$ura+l,A $u$
conocimi,nto$ ) /,ricia no ti,n,n /aran4nA ) $in ,m+ar4o
nadi, la$ 3alora ,n $u ;u$ta m,didaA ) /or lo 4,n,ral $, d,$d,:a
$u la+or.
En lo$ a:o$ cincu,ntaA la$ comadrona$ im/art.an cla$,$ a
todo$ lo$ ,$tudiant,$ d, m,dicina. La+.aA claro ,$tBA un o+$t,tra
0u, l,$ ,n$,:a+a ,l cont,nido t,ricoA /,ro $in la /rBctica cl.nica
d, nada $ir3, la t,or.a. ?$. /u,$A ,n lo$ (o$/ital,$ uni3,r$itario$
cada ,$tudiant, d, m,dicina $, a$i4na+a a una comadrona 0u,
d,$,m/,:a+a ,l /a/,l d, tutoraA ) ,$t, la acom/a:a+a a $u
di$trito /ara a/r,nd,r lo$ a$/,cto$ /rBctico$ d, la at,ncin al
/arto. Eodo$ lo$ m2dico$ d, ca+,c,ra (a+.an r,ci+ido 9ormacin
/or /art, d, una comadronaA aun0u, ,$, d,tall, a/,na$
tra$c,nd.a.
Una nu,3a contraccin t,n$a la mu$culaturaA (aci,ndo 0u, ,l
9ondo ut,rino $, ,ndur,<ca ) $, ,l,3, un /oco ,n la <ona
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 34 4~ ~
a+dominal. Eal 3,< (a)a ll,4ado la (oraA /i,n$o. P,ro no. No
m, 4u$ta lo 0u, /al/o. El Ot,ro ,$tB d,ma$iado +lando tra$ la
contraccin.
Si4o ,$/,rando.
Pi,n$o ,n lo$ incr,.+l,$ a3anc,$ 0u, (a ,D/,rim,ntado la
/rBctica d, la /art,r.a a lo lar4o d,l $i4loA ,n lo muc(o 0u,
luc( un 4ru/o d, mu;,r,$ d,dicada$ ,n cu,r/o ) alma a $u
la+or /ara r,ci+ir una 9ormacin ad,cuada ) /od,r 9ormar a
otra$. Lac, m,no$ d, cincu,nta a:o$ 0u, ,Di$t, una titulacin
o9icial. Mi madr, ) toda$ $u$ (,rmana$ naci,ron al cuidado d,
una mu;,r $in 9ormacin al4unaA /or lo 4,n,ral llamada
=comadr,>. En nin4On ca$o (a+.a un m2dico /r,$,nt,A $,4On
m, (an contado.
Ll,4a otra contraccin. El 9ondo ut,rino $, ,l,3a +a;o mi
mano ) /,rman,c, t,n$o. ?l mi$mo ti,m/oA la$ /in<a$ 0u,
(a+.a /u,$to ,n ,l cordn $, mu,3,n un /oco. La$ ,Damino. S.A
otro$ di,< o doc, c,nt.m,tro$ d, cordn $, d,$li<an (acia 9u,ra.
La /lac,nta $, (a d,$/r,ndido.
L, /ido a Muri,l 0u, l, d2 ,l +,+2 a $u madr,. Sa+, 0u2 3o) a
(ac,r. L, ma$a;,o ,l 9ondo ut,rino con la mano (a$ta 0u, noto
una ma$a duraA r,donda ) m3il. Entonc,$ la a/ri$iono con
9irm,<a ) la ,m/u;o (acia a+a;o ) (acia d,ntro /ara introducirla
,n la /,l3i$. Mi,ntra$ lo (a4oA la /lac,nta a$oma /or la 3ul3aA )
la r,co;o con la otra mano. La$ m,m+rana$ $, d,$li<an (acia
9u,raA $,4uida$ d, un c(orro d, $an4r, ro;a ) al4o d, $an4r,
coa4ulada.
M, $i,nto d,$9all,c,r d, ali3io. ?(ora $. 0u, $, (a aca+ado.
G,;o la +at,a ,n la cmoda /ara in$/,ccionar la /lac,nta mB$
tard,A m, $i,nto ;unto a Muri,l ) $i4o ma$a;,Bndol, ,l 9ondo
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 35 5~ ~
ut,rino durant, di,< minuto$ mB$A /ara a$,4urarm, d, 0u,
/,rman,c, duro ) r,dondoA lo 0u, (arB 0u, ,D/ul$, cual0ui,r
coB4ulo d, $an4r, r,$idual.
En 9,c(a$ mB$ r,ci,nt,$A tra$ ,l /arto l, (u+i,$,n
admini$trado oDitcico$ d, 9orma rutinariaA /ara d,$,ncad,nar
,n$,4uida 3i4oro$a$ contraccion,$ ut,rina$ ) a$. lo4rar 0u, la
/lac,nta $, alum+rara ,ntr, tr,$ ) cinco minuto$ d,$/u2$ d,
(a+,r nacido ,l +,+2. Lo$ a3anc,$ ,n ci,ncia m2dica $on
im/ara+l,$ P,ro ,n lo$ a:o$ cincu,nta no di$/on.amo$ d, ,$a
(,rrami,nta /ara 9acilitar ,l alum+rami,nto d, la /lac,nta.
?(ora $olo 0u,da r,co4,r ) lim/iar. Mi,ntra$ la $,:ora
LaM8in la3a ) cam+ia a $u (i;aA ,Damino la /lac,nta. S, 3,
,nt,raA ) la$ m,m+rana$ intacta$. ? continuacin ,Damino al
+,+2A 0u, /ar,c, $ano ) normal. Lo +a:o ) lo 3i$toA con ro/a$
rid.culam,nt, 4rand,$ /ara un r,ci2n nacidoA ) m, 9i;o ,n la
al,4r.a ) la 9,licidad d, Muri,lA $u 4,$to /lBcido ) r,la;ado.
Par,c, can$adaA /i,n$oA /,ro no 0u,da ,n $u ro$tro ni ra$tro d,
toda la t,n$in ) ,l ,$9u,r<o. Nunca 0u,da La$ mu;,r,$ d,+,n
d, t,n,r un m,cani$mo amn2$ico innatoA al4una $u$tancia
0u.mica u (ormona 0u, $, $,4r,4a nada mB$ t,rminar ,l /arto
) ll,4a a la /art, d,l c,r,+ro 0u, r,4ula la m,moria /ara 0u, no
0u,d, ni un $olo r,cu,rdo d,l dolor atro< $u9rido minuto$
ant,$. Si no 9u,ra a$.A nin4una mu;,r $, animar.a a t,n,r un
$,4undo (i;o.
'uando todo ,$tB lim/io ) ord,nadoA $, /,rmit, la ,ntrada al
or4ullo$o /adr,. Lo) ,n d.aA la ma)or /art, d, lo$ (om+r,$
/,rman,c, ;unto a $u$ ,$/o$a$ durant, todo ,l /arto ) a$i$t, al
nacimi,nto d, $u$ (i;o$. P,ro $, trata d, una moda r,ci,nt,. ?
lo 0u, $, m, alcan<aA nunca ,n la (i$toria d, la (umanidad $,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 36 6~ ~
(a+.a dado al4o $,m,;ant,. En lo$ a:o$ cincu,ntaA /or
d,$contadoA (u+i,$, $ido inconc,+i+l,. El /arto $, con$id,ra+a
un a$unto d, mu;,r,$. La+.a r,$i$t,ncia inclu$o a la /r,$,ncia
d, lo$ m2dico$ Rtodo$ ,llo$ 3aron,$ (a$ta 9inal,$ d,l $i4lo QIQSA
) $olo cuando la o+$t,tricia $, r,conoci como ci,ncia m2dica
,m/,<aron lo$ (om+r,$ a a$i$tir /arto$.

5im ,$ un (om+r, m,nudo ) $,4uram,nt, no (a cum/lido
aOn lo$ tr,inta a:o$A /,ro /ar,c, mB$ c,rca d, lo$ cuar,nta.
Entra con $i4ilo ,n la (a+itacinA ,ntr, a3,r4on<ado ) con9u$o.
S,4uram,nt, mi /r,$,ncia lo co(.+,A /,ro dudo 0u, $,a un 4ran
orador ,n circun$tancia$ mB$ 9a3ora+l,$. =HEodo +i,nA n,naI>A
9ar9ullaA ) +,$a a Muri,l ,n la m,;illa. S, lo 3, mB$ /,0u,:o
inclu$o d, lo 0u, ,$ al lado d, a0u,lla mu;,r d, $,no$
a+undant,$ 0u, lo a3,nta;a ,n /,$o uno$ +u,no$ tr,inta 8ilo$.
La /i,l $onro$adaA r,ci2n la3ada d, Muri,l (ac, 0u, 2l /ar,<ca
toda3.a mB$ /BlidoA d,macrado ) a4otado. =E$to ,$ ,l r,$ultado
d, una $,mana la+oral d, $,$,nta (ora$ ,n lo$ mu,ll,$>A m,
di4o.
Entonc,$ 5im mira al +,+2A /ar,c, 3acilar Ntrata a toda$ luc,$
d, dar con un ad;,ti3o ad,cuadoNA $, aclara la 4ar4anta ) dic,F
=@u,noA /u,$ $i tO ,$tB$ +i,nA 2l ,$tarB ,$tu/,ndam,nt,>. Gic(o
lo cualA $, marc(a.
Lam,nto no (a+,r /odido conoc,r m,;or a lo$ (om+r,$ d,l
Ea$t End. P,ro ,ra una tar,a im/o$i+l,. Jo /,rt,n,<co al
uni3,r$o 9,m,ninoA al t,ma ta+O d,l /arto. Lo$ (om+r,$ $,
mu,$tran ,ducado$ ) r,$/,tuo$o$ con la$ comadrona$A /,ro no
no$ o9r,c,n ;amB$ la m,nor mu,$tra d, 9amiliaridadA ) muc(o
m,no$ d, ami$tad. La) una ,$ci$in total ,ntr, lo 0u, $,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 37 7~ ~
con$id,ran tar,a$ ma$culina$ ) 9,m,nina$. Por tantoA d,l mi$mo
modo 0u, 5an, ?u$t,n no r,co4i ;amB$ una con3,r$acin ,ntr,
do$ (om+r,$ a $ola$A /or0u, como mu;,r 0u, ,ra no /od.a
$a+,r 0u2 $, dir.an ,n tal,$ circun$tancia$A )o no /u,do contar
4ran co$a $o+r, lo$ (om+r,$ d, Po/larA mB$ allB d, la
o+$,r3acin $u/,r9icial.
M, di$/on4o a marc(arm,. La $ido un d.a lar4o ) una noc(,
no m,no$ lar4aA /,ro un /ro9undo $,ntimi,nto d, r,ali<acin )
al,4r.a ali4,ra mi$ /a$o$ ) mi cora<n. Muri,l ) ,l +,+2
du,rm,n cuando $al4o d, la (a+itacin $in (ac,r ruido. ?+a;oA
a0u,lla +u,na 4,nt, 3u,l3, a o9r,c,rm, t2A 0u, r,c(a<o una 3,<
mB$ con toda la ama+ilidad d, la 0u, $o) ca/a<A con la ,Dcu$a
d, 0u, m, ,$/,ran /ara d,$a)unar ,n San Ramn Nonato. G,;o
in$truccion,$ /ara 0u, no$ llam,n $i ti,n,n al4On moti3o d,
/r,ocu/acinA /,ro l,$ a$,4uro 0u, 3ol3,r2 (acia ,l m,diod.aA )
d, nu,3o al anoc(,c,r.
La+.a ,ntrado ,n la ca$a d, noc(,A +a;o la llu3ia. Entonc,$ m,
(a+.a ,ncontrado con un 9r,n,$. 0u, $, alim,nta+a d, la
,mocin ) la ,D/,ctati3aA ) tam+i2n con la an$i,dad d, una
mu;,r 0u, $, di$/on.a a tra,r un ni:o al mundo. ?(ora d,;o a
una 9amilia tran0uilaA dormidaA 0u, al+,r4a ,n $u $,no a una
nu,3a almaA ) $al4o a la lu< d,l $ol.
?noc(, r,corr. la$ call,$ o$cura$ ) d,$i,rta$A lo$ mu,ll,$
$il,ncio$o$A d,;ando atrB$ 3,r;a$ c,rrada$A /u,rto$ 3ac.o$. ?(ora
d,$ando ,l camino a la lu< radiant, d, la$ /rim,ra$ (ora$ d,l
d.aA mi,ntra$ ,l $ol a$oma /or ,ncima d,l r.oA la$ 3,r;a$ $, a+r,n
o $, (an a+i,rto )a ) un ,n;am+r, d, (om+r,$ toma la$ call,$A
llamBndo$, a 3oc,$. Lo$ motor,$ ,m/i,<an a ru4irA la$ 4rOa$
comi,n<an a mo3,r$, ) lo$ camion,$ cru<an la$ inm,n$a$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 38 8~ ~
3,r;a$C r,cono<co lo$ $onido$ d, un +arco 0u, $, /on, ,n
marc(a. El a$till,ro no ,$ lo 0u, $, dic, un lu4ar r,+o$ant, d,
4lamourA /,ro /ara una ;o3,n 0u, no (a dormido mB$ d, tr,$
(ora$ a lo lar4o d, una ;ornada la+oral d, 3,inticuatroA tra$ la
tran0uila ,mocin d, un /arto $in com/licacion,$ ) un +,+2
$anoA ,$ un ,$/,ctBculo 9a$cinant,. Ni $i0ui,ra m, $i,nto
can$ada.
El /u,nt, 4iratorio ,$tB a+i,rtoA lo 0u, $i4ni9ica 0u, la
carr,t,ra ,$tB cortada. Un 4ran car4u,ro tran$oc,Bnico $,
ad,ntra ,n la$ a4ua$ d,l mu,ll,A l,nto ) ma;,$tuo$o. La /roa )
la$ c(im,n,a$ /a$an a tan $olo uno$ c,nt.m,tro$ d, di$tancia d,
la$ ca$a$ 0u, $, ,l,3an a uno ) otro lado. Mi,ntra$ ,$/,roA
cont,m/lo con o;o$ $o:ador,$ a lo$ /rBctico$ ) o9icial,$ d,
d,rrota 0u, conduc,n la 4ran na3, (acia $u ,m+arcad,ro. M,
,ncantar.a $a+,r cmo lo (ac,n. Lac, 9alta una 4ran /,ricia 0u,
$, tarda a:o$ ,n ad0uirir ) $, tran$mit, d, /adr,$ a (i;o$A o d,
t.o$ a $o+rino$A /or lo 0u, cu,ntan. Son la 2lit, d, la <ona
/ortuariaA ) lo$ $im/l,$ ;ornal,ro$ lo$ miran con ,l mB$
/ro9undo r,$/,to.
Un +arco tarda c,rca d, 0uinc, minuto$ ,n cru<ar ,l /u,nt,.
E$o m, da ti,m/o /ara /,n$ar. Ku2 ,Dtra:o rum+o ,l 0u, (a
tomado mi 3idaF una in9ancia int,rrum/ida /or la 4u,rraA un
a/a$ionado romanc, a la t,m/rana ,dad d, di,ci$2i$ a:o$ ) la
con3iccinA tr,$ a:o$ mB$ tard,A d, 0u, d,+.a /artir. Por
ra<on,$ /uram,nt, /ra4mBtica$A ,l,4. la ,n9,rm,r.a. H?ca$o lo
lam,ntoI
Un $onido a4udo ) /,n,trant, m, $aca d, mi$ ca3ilacion,$A )
,l /u,nt, 4iratorio ,m/i,<a a c,rrar$,. La carr,t,ra 3u,l3, a
,$tar a+i,rta al trB9icoA ) lo$ 3,(.culo$ ,m/i,<an a circular.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 39 9~ ~
?3an<o /,4ada al +ordilloA /u,$ lo$ camion,$ 0u, m, rod,an
r,$ultan un /oco intimidant,$. Un (om+r,tn con mO$culo$ d,
ac,ro $, 0uita la 4orra ) 4ritaF
N@u,no$ d.a$A ,n9,rm,ra
N@u,na$A 0u2 d.a tan +onito (ac, Ncont,$to a 3o< ,n 4ritoA
) $i4o /,dal,andoA ,Dultant,.
Moti3o$ no m, 9altanF mi ;u3,ntudA ,l air, 9r,$co d, la
ma:anaA ,l ,m+ria4ador a;,tr,o d, lo$ mu,ll,$ )A /or ,ncima d,
todoA la incom/ara+l, $ati$9accin d, (a+,r a$i$tido al /arto d,
un +,+2 /r,cio$o ) una madr, dic(o$a.
HPor 0u2 m, m,t. ,n ,$toI H?ca$o lo lam,ntoI NuncaA nuncaA
nunca. No cam+iar.a mi tra+a;o /or nada d,l mundo.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 40 0~ ~

S Sa an n R Ra am m n n N No on na at to o

Si al4ui,n m, (u+i,$, dic(o do$ a:o$ ant,$ 0u, ,ntrar.a ,n un
con3,nto /ara 9ormarm, como comadronaA no (a+r.a /odido
r,/rimir una $onri$a. Jo no ,ra d, ,$a cla$, d, c(ica$. Lo$
con3,nto$ ,ran /ara la$ +,ata$A ;3,n,$ in$ul$a$ ) /oco
a4raciada$A no /ara m.. Jo cr,.a 0u, San Ramn Nonato ,ra un
/,0u,:o (o$/ital /ri3ado d, lo$ ci,nto$ 0u, (a+.a r,/artido$
/or todo ,l /a.$.
Ll,4u2 con toda$ mi$ /,rt,n,ncia$ un llu3io$o anoc(,c,r d,
octu+r,A $in conoc,r d, Londr,$ mB$ 0u, ,l 6,$t End. El
auto+O$ al 0u, m, $u+. ,n ?ld4at, m, ll,3 a una ciudad mu)
di$tintaA con call,$ an4o$ta$ ,n la$ 0u, no ,Di$t.a ,l alum+rado
/O+licoA $olar,$ d,$tro<ado$ /or la$ +om+a$ ) 9ac(ada$ $ucia$ )
4ri$,$. No $in ,$9u,r<oA di con L,)land Str,,t ) +u$0u2 ,l
(o$/italA ,n 3ano. Eal 3,< la dir,ccin ,$tu3i,$, ,0ui3ocada.
G,tu3, a una mu;,r 0u, /a$a+a ) l, /r,4unt2 /or la$
comadrona$ d, la ord,n d, San Ramn Nonato. La d,$conocida
d,; ,n ,l $u,lo $u +ol$a d, r,d ) m, $onri cordialm,nt,. El
(,c(o d, 0u, l, 9altaran lo$ inci$i3o$ l, da+a un a$/,cto mB$
cam/,c(ano aOn. Lo$ rulo$ m,tBlico$ 0u, ll,3a+a ,n ,l /,lo
r,luc.an ,n la o$curidad. S, $ac ,l ci4arrillo d, la +oca ) di;o
al4o 0u, a m. m, r,$ult d,l todo inint,li4i+l,.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 41 1~ ~
M, la 0u,d2 mirando 9i;am,nt,A tratando ,n 3ano d, d,$ci9rar
$u 9u,rt, ac,nto coc8n,).
NNoA 3,rBA +u$co a la$ comadrona$ d, la ord,n d, San
Ramn Nonato.
NS.A cari:oA ,$o (, dic(o Nr,/itiN. La ca$a d, la$
comadrona$. ?(. la ti,n,$.
M, dio una /almadita tran0uili<adora ,n ,l +ra<oA $,:al un
,di9icioA 3ol3i a ll,3ar$, ,l ci4arrillo a lo$ la+io$ ) ,c( a andar
con $u$ <a/atilla$ d, ,$tar /or ca$aA 0u, c(ancl,t,a+an $o+r, la
ac,ra.
Ll,4ado$ a ,$t, /unto d, mi r,lato d,+o (ac,r un inci$o /ara
r,9,rirm, a lo di9.cil 0u, r,$ulta ,nt,nd,r ,l dial,cto coc8n,). El
coc8n,) /uro ,$A o $ol.a $,rA incom/r,n$i+l, /ara cual0ui,ra
0u, no $, (u+i,$, criado ,n ,l Ea$t EndA /,ro con ,l /a$o d,l
ti,m/o ,l o.do $, aco$tum+ra a la /,culiar /ronunciacin d, la$
3ocal,$ ) la$ con$onant,$A la$ 9l,Dion,$ ) lo$ modi$mo$ 0u,
caract,ri<an ,$ta 3ariant, dial,ctal d,l in4l2$.
P,ro m, ,$to) ),ndo /or la$ rama$.
Mir2 al ,di9icio con r,c,lo. ?nt, m. $, al<a+a una $ucia
9ac(ada d, ladrillo ro;o con arco$ ) torr,cilla$ d, ,$tilo
3ictoriano ) r,;a$ d, (i,rro. No $, 3,.a una $ola lu< ,n todo ,l
,di9icioA 0u, linda+a con un $olar d,3a$tado /or la$ +om+a$.
=HGnd, d,monio$ m, (, m,tidoI>A /,n$2. E$to no /u,d, $,r
un (o$/ital.
Llam2 al tim+r,A ) un ta:ido m,tBlico r,$on al otro lado d,
la /u,rta. In$tant,$ d,$/u2$ o. uno$ /a$o$. Sali a a+rir una
$,:ora ,Dtra:am,nt, ata3iadaC no /ar,c.a una ,n9,rm,raA /,ro
tam/oco una mon;a. Era altaA d,l4adaA ) mu)A mu) ma)or. M,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 42 2~ ~
mir 9i;am,nt, durant, al m,no$ un minuto $in d,$/,4ar lo$
la+io$A ) lu,4o $, inclin (acia d,lant, ) m, co4i la mano.
Mir a $u alr,d,dorA m, (i<o /a$ar al 3,$t.+ulo ) m, $u$urr
con 4,$to cm/lic,F
NLo$ /olo$ $, r,/,l,nA 0u,rida.
La ,$tu/,9accin m, d,; $in /ala+ra$A /,ro al /ar,c,r mi
int,rlocutora no n,c,$ita+a ,n a+$oluto 0u, l, di,ran r2/licaA
/or lo 0u, a:adiA con una ,mocin 0u, a/,na$ lo4ra+a
cont,n,rF
NJ ad,mB$ Mart, ) #,nu$ ,$tBn alin,ado$. Sa+,$ 0u2
$i4ni9ica ,$oA H3,rdadI NN,4u2 con la ca+,<aN. ?)A 0u,ridaA
la$ 9u,r<a$ ,$tBtica$A la con3,r4,ncia d, lo 9luido ) lo $lidoA ,l
d,$c,n$o d,l (,DB4ono al /a$ar /or ,l 2t,r. #i3imo$ un
mom,nto ,Dc,/cional. Ean ,mocionant,. Lo$ an4,lito$ +at,n la$
ala$. NS, riA a/laudi con $u$ mano$ (u,$uda$ ) dio un
$altitoN. P,ro /a$aA /a$aA 0u,rida. S,4uro 0u, t, a/,t,c, una
ta<a d, t2 ) un /oco d, /a$t,l. El /a$t,l ,$ mu) +u,no. HE,
4u$tan lo$ /a$t,l,$I N?$,nt.N. ? m. tam+i2n. 'om,r,mo$ un
/oco d, /a$t,lA ) lu,4o t,ndrB$ 0u, darm, tu o/inin $o+r, la
t,or.a d, 0u, la$ /ro9undidad,$ d,l ,$/acio $, (allan
,t,rnam,nt, $om,tida$ al /roc,$o d, 4ra3itacinA 0u, la$
con3i,rt, ,n cu,r/o$ c,l,$tial,$.
S, dio la 3u,lta )A caminando a /a$o li4,roA ,n9il un
/a$adi<o d, /i,dra. El 3,lo +lanco 9lota+a como una ,$t,la a $u
,$/alda. Jo no $a+.a $i d,+.a $,4uirla o no N,$ta+a con3,ncida
d, (a+,r ido a /arar a una dir,ccin ,0ui3ocadaNA /,ro a0u,lla
mu;,r /ar,c.a ,$/,rar 0u, $i4ui,ra $u$ /a$o$A ) no /ara+a d,
(a+larA d, 9ormular /r,4unta$ /ara la$ 0u,A a toda$ luc,$A no
,$/,ra+a o+t,n,r r,$/u,$ta.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 43 3~ ~
La d,$conocida ,ntr ,n una ,norm, cocina d, ,$tilo
3ictoriano ,n la 0u, ,l $u,lo ) ,l 9r,4ad,ro ,ran d, /i,draA
mi,ntra$ 0u, lo$ ,$curridor,$A la$ m,$a$ ) lo$ a/arador,$
,$ta+an (,c(o$ d, mad,ra. La ,$tancia al+,r4a+a una anti4ua
cocina a 4a$A un ,$curr,/lato$ d, mad,ra col4ado /or ,ncima
d, ,$taA un 4ran cal,ntador d, a4ua ?$cot ;unto al 9r,4ad,ro )
tu+,r.a$ d, /lomo 9i;ada$ a la /ar,d. En un rincn (a+.a una
4ran ,$tu9a d, car+n d, co0u, cu)o tiro $, ,l,3a+a (a$ta ,l
t,c(o.
N? 3,r dnd, ,$tB ,l /a$t,l Ndi;o mi an9itrionaN. La $,:ora
@. lo (a (,c(o ,$ta ma:ana. Lo (, 3i$to con mi$ /ro/io$ o;o$.
HGnd, lo (a+rBn m,tidoI Ec(a un 3i$ta<o /or a(.A 0u,rida.
Entrar ,n la ca$a ,0ui3ocada ,$ una co$aA /,ro (u$m,ar ,n
una cocina a;,na ,$ al4o mu) di$tinto. La+l2 /or /rim,ra 3,<.
NHE$to ,$ la 'a$a d, San Ramn NonatoI
La anciana ir4ui la$ mano$ ,n un 4,$to t,atral )A ,n tono
claroA 4randilocu,nt,A ,DclamF
NNonatoA ) $in ,m+ar4o nacido d, la mu,rt,. Nacido /ara
cum/lir 4rand,$ (a<a:a$. Nacido /ara lid,rar , in$/irar a otro$.
NEl,3 la mirada al t,c(o ) +a; la 3o< (a$ta un $u$urro
,m+ar4ado /or la ,mocinNF Nacido /ara $,r $anti9icado
HE$tar.a locaI M, la 0u,d2 mirandoA $in $alir d, mi a$om+roA
) lu,4o r,/,t. la /r,4untaF
NJaA /,ro H,$ ,$to la 'a$a d, San Ramn NonatoI
N?)A 0u,ridaA ,n cuanto t, (, 3i$to (, $a+ido 0u, lo
,nt,nd,r.a$. La nu+, /,rman,c, intacta. La ;u3,ntud no$ ,$
dada como una 4raciaA la$ cam/ana$ r,$u,nan ,n tri$t,$ a:il,$A
/ro9undo$ +,rm,llon,$. Sa0u,mo$ d, todo ,llo ,l $,ntido 0u,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 44 4~ ~
/odamo$. Pon ,l (,r3idor al 9u,4oA 0u,ridaA no t, 0u,d,$ a(.
como un /a$marot,.
No /ar,c.a 0u, 9u,ra a $,r3ir d, 4ran co$a 9ormular la
/r,4unta d, nu,3oA /or lo 0u, m, limit2 a ll,nar ,l (,r3idor.
La$ tu+,r.a$ 0u, rod,a+an toda la cocina ,m/,<aron a t,m+lar
) a tra0u,t,ar con un ruido d, lo mB$ in0ui,tant, ,n cuanto
a+r. ,l 4ri9o. La anciana (u$m,a+a a0u. ) allBA a+ri,ndo
armario$ ) lata$ mi,ntra$ /arlot,a+a $in c,$ar $o+r, ra)o$
c$mico$ ) 2t,r,$ con9lu),nt,$. G, /rontoA d,; ,$ca/ar un 4rito
d, r,4oci;o.
NEl /a$t,lA ,l /a$t,l Sa+.a 0u, lo ,ncontrar.a
S, 3ol3i (acia m. ) $u$urrA con un +rillo malicio$o ,n la
miradaF
N'r,,n 0u, /u,d,n ocultarl, co$a$ a $or Mnica 5oanA /,ro
no $on lo +a$tant, li$ta$A 0u,rida. Eard, o t,m/ranoA $,a +u,no
o maloA nada /u,d, /,rman,c,r ,nt,rradoA todo aca+a $ali,ndo
a la lu<. 'o4, do$ /lato$ ) un cuc(illoA ) no t, ,ntr,t,n4a$.
HGnd, ,$tB ,l t2I
No$ $,ntamo$ a una 4randio$a m,$a d, mad,ra maci<a. Jo
$,r3. ,l t2 ) $or Mnica 5oan cort do$ 4rand,$ /orcion,$ d,
/a$t,l. Lu,4o d,$m,nu< la $u)a ,n /,da<o$ diminuto$ ) lo$
/a$, /or ,l /lato con $u$ lar4o$ d,do$ $arm,nto$o$. 'om.a
,ntr, 4,mido$ d, d,l,it,A ) m, 4ui:a+a un o;o mi,ntra$ ,n4ull.a
un +ocado tra$ otro. El /a$t,l ,$ta+a ri0u.$imoA ) cuando
con3inimo$ 0u, no no$ 3,ndr.a mal otro /,da<o tu3, la
$,n$acin d, ,$tar $,ntando la$ +a$,$ d, una (,rmandad
con$/iratoria.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 45 5~ ~
NNunca lo $a+rBnA 0u,rida. 'r,,rBn 0u, $, lo (a comido
1r,dA o ,$, /o+r, dia+lo 0u, $, $i,nta ,n la /u,rta con $u
$BndMic(.
Sor Mnica 5oan $, a$om a la 3,ntana.
NLa) una lu< ,n ,l ci,lo. HKu2 cr,,$ 0u, $,rBA un /lan,ta ,n
com+u$tin o un at,rri<a;, ali,n.4,naI
Jo cr,.a 0u, ,ra un a3inA /,ro m, d,cant2 /or ,l /lan,ta ,n
llama$A ) lu,4o a:ad.F
NHKu2 l, /ar,c,r.a otra ta<a d, t2I
NE$ta+a a /unto d, d,c.rt,lo. HJ 0u2 tal $i lo acom/a:amo$
con otra /orcin d, /a$t,lI No 3ol3,rBn ant,$ d, la$ $i,t, d, la
tard,A $a+,$.
J $i4ui con $u c(Bc(ara. Jo no ,nt,nd.a nada d, lo 0u,
d,c.aA /,ro ,$ta+a 9a$cinada /or a0u,lla anciana. 'uanto mB$ la
mira+aA mB$ admira+a la 9rB4il +,ll,<a d, $u$ /mulo$ alto$A lo$
o;o$ claro$A la /i,l a/,r4aminada d, /Blido color mar9il ) la
/,r9,cta armon.a ,ntr, la ca+,<a ) ,l cu,llo lar4o ) ,$+,lto. El
con$tant, mo3imi,nto d, $u$ mano$A tan ,D/r,$i3a$A con
a0u,llo$ d,do$ lar4o$ como una cor,o4ra9.a d, di,< +ailarin,$A
r,$ulta+a (i/ntico. Not2 cmo ca.a ,n $u (,c(i<o.
No$ <am/amo$ todo ,l /a$t,l $in ,l m,nor ,$9u,r<oA tra$
acordar 0u, una lata 3ac.a llamar.a m,no$ la at,ncin 0u, una
$olitaria /orcin d, /a$t,l. Sor Mnica m, 4ui: ,l o;o con
/icard.a ) $, ri ,ntr, di,nt,$.
NLa /,$ada d, $or E3an4,lina $,rB la /rim,ra ,n dar$,
cu,nta. E,ndr.a$ 0u, 3,rla cuando /i,rd, lo$ ,$tri+o$A m,nuda
+ru;a Su caraA 0u, )a ,$ ro;a d, /or $.A $, /on, como un tomat,A
) l, 4ot,a la nari<. L, 4ot,a d, 3,rdadA 0u, )o lo (, 3i$to N
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 46 6~ ~
Sor Mnica ,c( la ca+,<a (acia atrB$ con 4,$to alti3oN. HP,ro
a m. 0u2 m, im/orta todo ,$oI El mi$t,rio d, la /ru,+a d, la
conci,ncia ,$A ,n un mom,nto dadoA una ca$aA una 9uncin ) un
acont,cimi,ntoA todo ,llo a la 3,<A ) /oco$ $on lo$ /ri3il,4iado$
0u, /u,d,n acom,t,r $,m,;ant, /ro,<a. P,ro callaT HLa$ o.do
,$oI #amo$A d,/ri$a.
S, l,3ant d, un +rincoA ,$/arci,ndo mi4a$ d, /a$t,l /or toda
la m,$aA ,l $u,lo ) $u /,r$onaA co4i la lata ) la 4uard
a/r,$uradam,nt, ,n la d,$/,n$a. Lu,4o 3ol3i a $,ntar$, con
una ,Da4,rada ,D/r,$in d, inoc,ncia.
S, o),ron /a$o$ ,n ,l $u,lo d, /i,dra d,l /a$illoA ) 3oc,$
9,m,nina$. Er,$ mon;a$ ,ntraron ,n la cocinaA (a+lando d,
,n,ma$A ,$tr,:imi,nto ) 3,na$ 3arico$a$. G,du;, 0u,A contra
todo /ron$ticoA d,+.a d, ,$tar ,n ,l lu4ar ad,cuado.
Una d, la$ mon;a$ $, d,tu3o ) $, diri4i a m.F
NEO d,+,$ d, $,r la ,n9,rm,ra L,,. E, ,$tB+amo$ ,$/,rando.
@i,n3,nida a la 'a$a d, San Ramn Nonato. Jo m, llamo $or
5uli,nn,A ) $o) la dir,ctora d, la r,$id,ncia. G,$/u2$ d, c,nar
t,ndr,mo$ una /,0u,:a c(arla ,n mi d,$/ac(o. HLa$ comido
)aI
Su ,D/r,$in ) $u tono ,ran tan con9iado$ ) $inc,ro$A ) la
/r,4unta tan ,D,nta d, maliciaA 0u, no tu3, 3alor /ara
cont,$tar. Not2 0u, ,l /a$t,l m, ca.a como una lo$a ,n ,l
,$tma4o ) ac,rt2 a 9ar9ullar un =$.A 4racia$> al ti,m/o 0u, m,
$acud.a con di$imulo una mi4a d, la 9alda.
N@i,nA /u,$ $i no$ di$cul/a$ 3amo$ a /icar al4o no$otra$
tam+i2n. Por lo 4,n,ral cada una $, /r,/ara $u /ro/ia c,naA
/or0u, toda$ ll,4amo$ a (ora$ di$tinta$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 47 7~ ~
La$ (,rmana$ tra;ina+an d, a0u. /ara allBA co4i,ndo /lato$A
cuc(illo$A 0u,$oA 4all,ta$ ) otro$ 3.3,r,$ d, la d,$/,n$aA 0u,
i+an di$/oni,ndo $o+r, la m,$a d, la cocinaA cuando $, o) un
4rito tra$ la /u,rta d, la d,$/,n$aA ) una mon;a con ,l ro$tro
,nc,ndido $, ac,rc $o$t,ni,ndo la lata d,l /a$t,l.
NLa d,$a/ar,cido. La lata ,$tB 3ac.a. HGnd, ,$tB ,l /a$t,l
d, la $,:ora @.I Lo (a (,c(o ,$ta mi$ma ma:ana.
?0u,lla $olo /od.a $,r $or E3an4,lina. S, i+a ru+ori<ando
cada 3,< mB$A mi,ntra$ lan<a+a una mirada iracunda a $u
alr,d,dor.
Nadi, (a+l. La$ tr,$ mon;a$ $, miraron ,ntr, $.. Sor Mnica
5oan $,4u.a all. $,ntadaA im/,rt2rritaA como $i nada d, todo
a0u,llo 9u,ra con ,llaA con lo$ o;o$ c,rrado$. El /a$t,l m, ,$ta+a
dando r,torti;on,$A ) $u/, 0u, no /odr.a $,4uir ocultando mi
t,rri+l, /,cado. 'on un (ilo d, 3o<A di;,F
NJo (, comido un /oco.
La cor/ul,nta 9i4ura d, ro$tro colorado $, /r,ci/it (acia $or
Mnica 5oan.
NJ ,lla $, (a comido ,l r,$to No (a) mB$ 0u, 3,rlaA ti,n,
mi4a$ d, /a$t,l /or toda$ /art,$. Ku2 3,r4U,n<a. Una 4lotonaA
,$o ,$ lo 0u, ,$ E$ inca/a< d, cont,n,r$,. E$, /a$t,l ,ra /ara
toda$ E$ u$t,d unaT unaT
Sor E3an4,lina t,m+la+a d, ira ) $u 9i4ura $, ,r4u.a /or
,ncima d, $or Mnica 5oanA 0u, /,rman,c.a a+$olutam,nt,
im/a$i+l,A lo$ o;o$ c,rrado$A como $i no (u+i,$, o.do una $ola
/ala+ra. E,n.a un a$/,cto 9rB4il ) ari$tocrBtico. ?0u,llo $, m,
,$ta+a (aci,ndo in$o/orta+l,A ) rom/. a (a+lar ca$i $in darm,
cu,ntaF
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 48 8~ ~
NNoA $, ,0ui3oca. Sor Mnica 5oan $, (a comido una
/orcinA ) )o ,l r,$to.
La$ tr,$ mon;a$ $, 3ol3i,ron /ara mirarm, d, (ito ,n (ito.
S,nt. cmo m, ru+ori<a+a d, la ca+,<a a lo$ /i,$. G, (a+,r $ido
un /,rro al 0u, (u+i,$,n /illado ll,3Bndo$, ,l a$ado d, lo$
domin4o$A m, (a+r.a ,$condido d,+a;o d, la m,$a con ,l ra+o
,ntr, la$ /ata$. Entrar ,n una ca$a a;,na ) com,r$, la ma)or
/art, d, un /a$t,l $in 0u, lo $u/i,ran o con$inti,ran $u$
l,4.tima$ /ro/i,taria$ ,ra una 9alta di4na d, un ca$ti4o $,3,ro.
NLo $i,nto Nac,rt2 a 9ar9ullarN. E,n.a (am+r,. No 3ol3,r2 a
(ac,rlo.
Sor E3an4,lina r,$o/l con d,$d2n ) 4ol/, la m,$a con la
lata.
Sor Mnica 5oanA 0u, $,4u.a con lo$ o;o$ c,rrado$ ) la ca+,<a
4iradaA $, mo3i ,ntonc,$ /or /rim,ra 3,<. 'o4i un /a:u,lo
d, $u +ol$illo ) $, lo t,ndi a $or E3an4,linaA $o$t,ni2ndolo /or
una ,$0uina ,ntr, ,l /ul4ar ) ,l .ndic,A lo$ d,mB$ d,do$
ar0u,ado$ ,n ad,mBn m,lindro$o.
NGir.a 0u, lo n,c,$ita$A 0u,rida Nin$inuA toda dul<ura.
Sor E3an4,lina /ar,c.a a /unto d, ,$tallar d, ira. Su ro$tro
,nro;,cido $, 3ol3i l.3idoA ) $, l, a4ol/ ,l $udor ,n torno a la$
al,ta$ d, la nari<.
NNoA 4racia$A 0u,rida. E,n4o mi /ro/io /a:u,lo Nr,/lic
,ntr, di,nt,$.
Sor Mnica 5oan $, l,3ant d, la m,$a con un $altito a9,ctadoA
$, /a$ ,l /a:u,lo /or ,l ro$tro con 4,$to ,l,4ant, ) murmurA
como $i (a+lara /ara $u$ ad,ntro$F
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 49 9~ ~
N'r,o 0u, 3a a llo3,r. No $o/orto la llu3ia. M, r,tirar2 a mi$
a/o$,nto$. Ru,4o m, ,Dcu$2i$A (,rmana$. No$ 3,r,mo$ ,n la$
com/l,ta$.
Sonri 4,ntilm,nt, a la$ tr,$ mon;a$ ) lu,4o m, d,dic ,l
4ui:o d, o;o$ mB$ tra3i,$o 0u, (a+.a 3i$to ,n mi 3ida ant,$ d,
marc(ar$, d, la cocina con la +ar+illa +i,n alta ) un air,
ma;,$tuo$o.
'uando la /u,rta $, c,rr ) m, 0u,d2 a $ola$ con la$ tr,$
mon;a$A cr,. morirm, d, 3,r4U,n<a. 'mo m, (u+i,$, 4u$tado
,$ca+ullirm, /or la /u,rta o $alir corri,ndo. Sor 5uli,nn, m,
di;o 0u, $u+i,ra la mal,ta (a$ta la Oltima /lantaA dond,
,ncontrar.a una (a+itacin con mi nom+r, ,n la /u,rta.
E$/,ra+a marc(arm, ,n3u,lta ,n un /,$ado $il,ncio ) +a;o la
at,nta mirada d, tr,$ /ar,$ d, o;o$A /,ro $or 5uli,nn, ,m/,< a
(a+lar d, una anciana a la 0u, aca+a+a d, 3i$itarA cu)o 4ato al
/ar,c,r $, (a+.a 0u,dado atra/ado ,n la c(im,n,a. La$ mon;a$
ri,ron al un.$ono )A /ara mi inm,n$o ali3ioA ,l am+i,nt, $,
di$t,ndi ,n$,4uida.
Ja ,n ,l /a$illoA $o/,$2 d, 3,ra$ la /o$i+ilidad d, darm, a la
9u4a. El (,c(o d, (a+,r ido a /arar a un $itio 0u, $, /ar,c.a mB$
a un con3,nto 0u, a un (o$/ital $, m, anto;a+a a+$urdoA ) ,l
incid,nt, d,l /a$t,lA (umillant,. Podr.a (a+,r co4ido la mal,ta
) d,$a/ar,cido ,n la noc(,. La id,a ,ra t,ntadora. Kui<B lo
(u+i,$, (,c(o r,alm,nt, $i no 9u,ra /or0u, ,n ,$, mom,nto $,
a+ri la /u,rta d, la call, ) ,ntraron do$ muc(ac(a$ ,ntr, ri$a$.
Era.an la$ m,;illa$ arr,+olada$ a cau$a d,l 9r.o air, nocturnoA ,l
/,lo al+orotado /or ,l 3i,nto. Una$ /oca$ 4ota$ d, llu3ia
r,luc.an ,n $u$ lar4a$ 4a+ardina$. E,n.an a/roDimadam,nt, mi
,dadA ) /ar,c.an 9,lic,$ ) r,+o$ant,$ d, 3italidad.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~5 50 0~ ~
NLola N$alud una d, ,lla$ con 3o< 4ra3,A /au$adaN. EO
d,+,$ d, $,r 5,nn) L,,. Ku2 +i,n. 'r,o 0u, ,$to t, 4u$tarB. No
$omo$ muc(a$. Jo m, llamo ')nt(iaA ) ,lla ,$ EriDi,.
P,ro EriDi, )a (a+.a ,n9ilado ,l /a$illo ,n dir,ccin a la cocina
tra$ anunciarF
NE$to) mu,rta d, (am+r,. No$ 3,mo$ lu,4o.
La 3o< d, ')nt(ia ,ra al4o a$om+ro$oF at,rcio/,ladaA 4ra3, )
un /unto ronca. ?d,mB$A (a+la+a arra$trando la$ /ala+ra$A
mu) d,$/acioA ) ,n un tono 3a4am,nt, ri$u,:o. En otra cla$,
d, c(icaA la $u)a $,r.a $in duda la 3o< r,9inada ) $,n$ual d, la
$,duccin. La+.a conocido a muc(a$ ;3,n,$ d, ,$, ti/o ,n mi$
cuatro a:o$ d, ,D/,ri,ncia como ,n9,rm,raA /,ro ')nt(ia no $,
/ar,c.a a ,lla$. Su tono no ,ra ,$tudiado ,n a+$olutoA ) no $a+.a
(a+lar d, otro modo. Mi incomodidad ) mi$ duda$ $,
d,$3an,ci,ron al in$tant,A ) no$ $onr,.mo$ la una a la otraA
$,llando a$. ,l comi,n<o d, una ami$tad. En ,$, mom,nto
d,cid. 0u, m, 0u,da+a.
MB$ tard,A m, llamaron al d,$/ac(o d, $or 5uli,nn,. 1ui (a$ta
all. t,m+lando d, mi,doA t,mi,ndo una dura r,/rim,nda /or lo
$uc,dido con ,l /a$t,l. Era$ (a+,r $o/ortado durant, cuatro
a:o$ la tiran.a d, la$ ;,rar0u.a$ (o$/italaria$A m, (a+.a /u,$to
,n lo /,or ) m, ,$tr,m,c.a $olo d, /,n$ar ,n lo 0u, m,
,$/,ra+a.
Sor 5uli,nn, ,ra m,nuda ) r,4ord,ta. ?0u,l d.a d,+i d,
tra+a;ar 0uinc, o di,ci$2i$ (ora$ $,4uida$A /,ro $, la 3,.a 9r,$ca
como una ro$a. Su cBlida $onri$a m, r,con9ort ) di$i/ todo$
mi$ t,mor,$. Lo /rim,ro 0u, m, di;o 9u,F
NGar,mo$ /or <an;ado ,l a$unto d,l /a$t,l.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~5 51 1~ ~
Solt2 un 4ran $u$/iro d, ali3ioA ) $or 5uli,nn, no /udo ,3itar
rom/,r a r,.r.
N? toda$ no$ ocurr,n co$a$ ,Dtra:a$ ,n com/a:.a d, $or
Mnica 5oan. P,ro t, a$,4uro 0u, nadi, 3ol3,rB a m,ncionarloC
ni $i0ui,ra $or E3an4,lina.
Pu$o ,$/,cial 2n9a$i$ ,n ,$ta$ Oltima$ /ala+ra$ )A contra todo
/ron$ticoA )o tam+i2n m, ,c(2 a r,.r. Mi$ Oltimo$ r,c,lo$ $,
d,$3an,ci,ron ,n ,l actoA ) m, al,4r2 d, no (a+,r (uido d,
9orma /r,ci/itada.
Lo $i4ui,nt, 0u, m, di;o m, /ill /or $or/r,$aF
NH'uBl ,$ tu r,li4inI
NPu,$TA mmmTA nin4unaT E$ d,cirTA $o) m,todi$taA
cr,o.
M, /ar,ci incr,.+l,A irr,l,3ant,A (a$ta li4,ram,nt, a+$urdo
0u, m, /r,4untara al4o a$.. Ku, m, int,rro4ara $o+r, mi$
,$tudio$A mi 9ormacin ) ,D/,ri,ncia como ,n9,rm,raA mi$
/lan,$ d, 9uturoA todo ,$o m, (a+r.a /ar,cido l4ico )
ac,/ta+l,A /,ro Hmi r,li4inI HKu2 /inta+a la r,li4in ,n todo
a0u,lloI
Sor 5uli,nn, $, (a+.a /u,$to mu) $,riaA ) a:adi con
d,licad,<aF
NEl S,:or ,$ nu,$tra 9u,r<a ) nu,$tro 4u.a. Eal 3,< 0ui,ra$
acom/a:arno$ al4una 3,< ,n la mi$a d, lo$ domin4o$T
? continuacin $or 5uli,nn, /a$ a ,D/licarm, ,n 0u2
con$i$tir.a mi 9ormacinA a$. como la$ norma$ d,
9uncionami,nto d, San Ramn Nonato. Gurant, c,rca d, tr,$
$,mana$ (ar.a toda$ la$ 3i$ita$ +a;o la $u/,r3i$in d, una
comadrona ,D/,rim,ntadaA ) a /artir d, ,ntonc,$ $aldr.a /or
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~5 52 2~ ~
mi cu,nta a (ac,r ,l $,4uimi,nto /r, ) /o$natal d, la$ /aci,nt,$
0u, m, a$i4naran. Solo at,nd,r.a /arto$ +a;o la $u/,r3i$in d,
otra comadrona. La$ cla$,$ t,rica$ $, im/art.an /or la noc(,A
una 3,< a la $,manaA d,$/u2$ d, la ;ornada la+oral. Solo no$
,$ta+a /,rmitido ,$tudiar ,n nu,$tro ti,m/o li+r,.
Si4ui aclarBndom, tran0uilam,nt, otro$ d,tall,$A 0u, ,n $u
ma)or.a $, m, ,$ca/aron. En r,alidad no la ,$cuc(a+aA $ino 0u,
m, /r,4unta+a 0ui2n ,ra la mu;,r 0u, t,n.a d,lant, ) /or 0u2
m, $,nt.a tan cmoda ) 9,li< ,n $u com/a:.a.
Son una cam/ana. Sor 5uli,nn, $onri.
NE$ (ora d, r,<ar la$ com/l,ta$. G,+o irm,. No$ 3,r,mo$
/or la ma:ana. E$/,ro 0u, /a$,$ una +u,na noc(,.
La (u,lla 0u, la (,rmana 5uli,nn, d,; ,n m. N)A $,4On $u/,
mB$ ad,lant,A ,n la ma)or /art, d, la$ /,r$ona$ con la$ 0u,
trata+aN no $, corr,$/ond.a ,n a+$oluto con $u$ /ala+ra$ ni $u
a$/,cto. No ,ra autoritaria ni dominant,A ) tam/oco
d,$lum+ra+a ,n nin4On $,ntido. Ni $i0ui,ra /ar,c.a
,$/,cialm,nt, int,li4,nt,. P,ro irradia+a una ,n,r4.a ,$/,cialA )
/or mB$ 0u, lo int,ntara no ac,rta+a a com/r,nd,r 0u2 ,ra.
Entonc,$ no $, m, ocurri 0u, tal 3,< $, d,+.a a una dim,n$in
,$/iritual 0u, nada t,n.a 0u, 3,r con lo$ 3alor,$ d,l mundo
mat,rial.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~5 53 3~ ~

V Vi is si it ta as s m ma at tu ut ti in na as s

Eran c,rca d, la$ $,i$ d, la ma:ana cuando ll,4u2 a San
Ramn Nonato tra$ ,l /arto d, Muri,lA ) t,n.a un (am+r,
3ora<. No (a) nada m,;or /ara d,$/,rtar ,l a/,tito d, una
;o3,n 0u, una noc(, ,n 3,la ) un /a$,o ,n +icicl,ta d, ,ntr,
di,< ) tr,c, 8ilm,tro$. Encontr2 la ca$a ,n $il,ncio. La$ mon;a$
,$ta+an ,n la ca/illa ) ,l /,r$onal $,4lar aOn no $, (a+.a
l,3antado. M, $,nt.a can$adaA /,ro $a+.a 0u, d,+.a 3aciar ,l
mal,t.nA la3ar ) ,$t,rili<ar ,l in$trum,ntalA r,dactar mi in9orm,
) d,;arlo $o+r, ,l ,$critorio d,l d,$/ac(o ant,$ d, $,ntarm, a
com,r al4o.
El d,$a)uno $, $,r3.a ,n ,l com,dorA /,ro )o m, lo tomar.a
ant,$ 0u, la$ d,mB$ ) lu,4o m, aco$tar.a una$ /oca$ (ora$.
?$alt2 la d,$/,n$a. E2A (u,3o$ duro$A to$tada$A un tarro d,
m,rm,lada ca$,ra d, 4ro$,lla ,$/ino$aA co/o$ d, tri4oA )o4ur
ca$,ro ) scones. HKu2 mB$ /od.a /,dirI La+.a d,$cu+i,rto 0u,
la$ mon;a$ $i,m/r, t,n.an comida ca$,ra ,n a+undancia. La$
con$,r3a$ ll,4a+an d, lo$ num,ro$o$ m,rcadillo$ ) 3,nta$
+,n29ica$ or4ani<ado$ /or la i4l,$ia 0u, /ar,c.an $uc,d,r$, a lo
lar4o d,l a:o $in $olucin d, continuidad. Lo$ d,licio$o$
/a$t,l,$ ) la$ 4all,ta$A a$. como ,l /an d, cort,<a cru;i,nt, 0u,
com.amo$A lo$ (ac.an o +i,n la$ mon;a$A o +i,n al4una d, la$
num,ro$a$ mu;,r,$ d,l +arrio 0u, i+an a tra+a;ar a San Ramn
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~5 54 4~ ~
Nonato. 'ual0ui,ra 0u, $, (u+i,$, $altado una comida /or
,$tar d, 4uardia t,n.a d,r,c(o a $,r3ir$, li+r,m,nt, d, la
d,$/,n$a d, la$ mon;a$A ) )o l,$ ,$ta+a /ro9undam,nt,
a4rad,cida /or ,$ta mu,$tra d, 4,n,ro$idadA tan in9r,cu,nt, ,n
lo$ (o$/ital,$A dond, (a+.a 0u, $u/licar /ara 0u, t, di,ran un
+ocado $i /or al4On moti3o no (a+.a$ /odido com,r a la$ (ora$
,$ti/ulada$.
M, di un 3,rdad,ro 9,$t.n. G,;2 una nota /idi,ndo 0u, m,
llamaran a ,$o d, la$ onc, ) m,dia d, la ma:anaA ) lu,4o
/,r$uad. a mi$ a4otada$ /i,rna$ d, 0u, m, arra$traran
,$cal,ra$ arri+aA (a$ta mi (a+itacin. Gorm. d, un tirnA )
cuando al4ui,n 3ino a d,$/,rtarm, con una ta<a d, t2 no
r,corda+a dnd, ,$ta+a. El t2 m, lo r,cord. Solo la$ dulc,$
(,rmana$ (ar.an ll,3ar una ta<a d, t2 a una ,n9,rm,ra 0u,
(a+.a ,$tado d, 4uardia toda la noc(,. En ,l (o$/ital $, (a+r.an
limitado a a/orr,ar la /u,rta.
Una 3,< a+a;oA mir2 la$ 3i$ita$ /ro4ramada$. Solo t,n.a tr,$
ant,$ d,l almu,r<o. Una a Muri,lA ) la$ otra$ do$ a $,nda$
/aci,nt,$ 0u, 3i3.an ,n ca$a$ d, 3,cindad /or la$ 0u, /a$ar.a
d, camino a la /rim,ra. 'uatro (ora$ d, $u,:o m, (a+.an
d,$/,;ado /or com/l,to. M, $u+. a la +icicl,ta ) m, 9ui mu)
cont,nta ,n a0u,lla ma:ana $ol,ada.
La$ ca$a$ d, 3,cindad $i,m/r, t,n.an un a$/,cto lO4u+r,A
9u,ran cual,$ 9u,$,n la$ condicion,$ m,t,orol4ica$. Eran
,di9icio$ d, cuatro muro$ con una a+,rtura a un lado ) toda$ la$
3i3i,nda$ ori,ntada$ (acia d,ntro. Lo$ ,di9icio$ t,n.an c,rca d,
$,i$ /lanta$A ) la lu< d,l $ol rara 3,< ll,4a+a al 4ran /atio
int,riorA 0u, ,ra ,l c,ntro d, la 3ida $ocial d, $u$ (a+itant,$. En
,l /atio $, t,nd.a la ro/a d, todo$ lo$ 3,cino$ )A /u,$to 0u,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~5 55 5~ ~
,Di$t.an lit,ralm,nt, ci,nto$ d, /i$o$ ,n cada ,di9icioA $i,m/r,
(a+.a una 4ran cantidad d, /r,nda$ ond,ando al 3i,nto. Lo$
cu+o$ d, la +a$ura tam+i2n ,$ta+an ,n ,l /atio.
En ,$a 2/ocaA lo$ a:o$ cincu,ntaA (a+.a un inodoro ) a4ua
corri,nt, 9r.a ,n cada /i$o. ?nt,$ d, 0u, ,Di$ti,ran ,$to$
$,r3icio$A lo$ r,tr,t,$ ) ,l a4ua ,$ta+an ,n ,l /atioA ) todo$ lo$
3,cino$ t,n.an 0u, +a;ar /ara u$arlo$. ?l4una$ ca$a$ d,
3,cindad $,4u.an con$,r3ando lo$ co+,rti<o$ d, lo$ ,$cu$ado$A
0u, a(ora $, utili<a+an /ara 4uardar la$ +icicl,ta$ o la$
motocicl,ta$. No /ar,c.a 0u, (u+i,$,n al+,r4ardo d,ma$iado$
r,tr,t,$A 0ui<B tr,$ doc,na$ a lo $umoA ) )o m, /r,4unta+a
cmo $, la$ (a+.an a/a:ado lo$ ocu/ant,$ d, a0u,llo$ c,rca d,
0uini,nto$ /i$o$.
M, a+r. /a$o ,ntr, la$ /r,nda$ t,ndida$ (a$ta ll,4ar a la
,$cal,ra 0u, +u$ca+a. Eoda$ la$ ,$cal,ra$ ,ran d,$cu+i,rta$A con
/,lda:o$ d, /i,draA ) conduc.an a una 4al,r.a 0u, da+a al /atio
) r,corr.a todo ,l /,r.m,tro d,l ,di9icio. 'ada uno d, lo$ /i$o$A
a $u 3,<A da+a a dic(a 4al,r.aA ) $i ,l /atio ,ra ,l c,ntro d, la
3ida $ocial ,n la ca$a d, 3,cindadA la 4al,r.a ,ra la /,ri9,riaA un
(,r3id,ro d, 3ida ) cotill,o$. Para la$ mu;,r,$ 0u, 3i3.an all. la$
4al,r.a$ ,ran ,l ,0ui3al,nt, a la$ ac,ra$ d, la$ ca$a$ ado$ada$.
Era tal ,l 4rado d, (acinami,nto d, a0u,lla$ /,r$ona$ 0u, dudo
0u, nadi, /udi,ra (ac,r nada $in 0u, $, ,nt,raran todo$ lo$
3,cino$. El mundo ,Dt,rior t,n.a ,$ca$o int,r2$ /ara lo$ ,a$t
,nd,r$A a$. 0u, lo$ a$unto$ d, lo$ d,mB$ ,ran ,l /rinci/al t,ma
d, con3,r$acinA ) /ara muc(o$ r,/r,$,nta+a $u Onico int,r2$A
$u Onico /a$ati,m/o o di3,r$in. No ,$ d, ,Dtra:ar 0u, a
m,nudo $, /rodu;,ran alt,rcado$ 3iol,nto$ ,n la$ ca$a$ d,
3,cindad.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~5 56 6~ ~
E$, d.aA cuando ll,4u2A a0u,llo$ ,di9icio$ mi$,ra+l,$ /ar,c.an
inu$ualm,nt, al,4r,$ +a;o ,l $ol d,l m,diod.a. 'ruc2 ,l /atio
$ort,ando d,$/,rdicio$A cu+o$ d, la +a$ura ) cu,rda$ d, t,nd,r
r,/l,ta$ d, ro/a. Lo$ ni:o$ /,0u,:o$ $, arr,molina+an ,n torno
a m.. El mal,t.n d, una comadrona ,ra /ara ,llo$ o+;,to d,
9a$cinacinC cr,.an 0u, ll,3B+amo$ al +,+2 ,n $u int,rior.
Encontr2 la ,ntrada ) $u+. la$ cinco /lanta$ 0u, m, $,/ara+an
d,l /i$o 0u, +u$ca+a.
Eodo$ lo$ /i$o$ ,ran mB$ o m,no$ id2ntico$F do$ o tr,$
(a+itacion,$ conti4ua$A un 9r,4ad,ro d, /i,dra ,n al4On rincn
d, la ,$tancia /rinci/alA una ,$tu9a d, 4a$ ) un a/arador 0u,
(ac.an la$ 3,c,$ d, cocina. 'uando $, in$talaron lo$ r,tr,t,$A
(u+o 0u, (ac,rlo lo mB$ c,rca /o$i+l, d,l $umini$tro d, a4uaA
/or lo 0u, $ol.an ocu/ar un rincn ;unto al 9r,4ad,ro. La
in$talacin d, un ,$cu$ado ,n todo$ lo$ /i$o$ (a+.a $u/u,$to un
4ran $alto cualitati3o ,n la (i4i,n, col,cti3aA /u,$to 0u, (a+.a
/,rmitido m,;orar la$ condicion,$ d, $alu+ridad d,l /atio.
Eam+i2n $, ,3ita+a la n,c,$idad d, u$ar orinal,$A 0u, la$
mu;,r,$ $, ,ncar4a+an d, +a;ar a diario /ara 3aciarlo$ ,n lo$
$umid,ro$ d, d,$a4U,. S,4On m, (a+.an dic(oA lo$ /atio$ $ol.an
$,r lu4ar,$ inmundo$.
La$ ca$a$ d, 3,cindad d,l Ea$t End londin,n$, $,
con$tru),ron ,n torno a la d2cada d, 18%0A ,n /rinci/io /ara
acomodar a lo$ ,$ti+ador,$ ) a $u$ 9amilia$. En $u d.a
$,4uram,nt, $, con$id,raron 3i3i,nda$ di4na$A mB$ 0u,
ad,cuada$ /ara cual0ui,r 9amilia. Sin duda $u/on.an una
m,;ora r,$/,cto a lo$ tu4urio$ con $u,lo d, +arro a la$ 0u,
r,,m/la<aronA ) 0u, a/,na$ /rot,4.an a $u$ (a+itant,$ d, la
int,m/,ri,. La$ ca$a$ d, 3,cindad $, con$tru.an con ladrillo$ )
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~5 57 7~ ~
t,n.an t,;ado$ d, /i<arraA /or lo 0u, la llu3ia no $, cola+a ,n $u
int,rior. No m, ca+, duda d, 0u,A $i4lo ) m,dio atrB$A $,
con$id,raran inclu$o 3i3i,nda$ d, lu;o. Por ,ntonc,$A ,l 0u, una
4ran 9amilia d, di,< o doc, /,r$ona$ com/arti,ra do$ o tr,$
(a+itacion,$ no $, con$id,ra+a (acinami,nto. ?l 9in ) al ca+oA la
inm,n$a ma)or.a d, la (umanidad (a+.a 3i3ido ,n condicion,$
$imilar,$ a lo lar4o d, la (i$toria.
P,ro lo$ ti,m/o$ cam+ianA ) (acia 1-%0 la$ ca$a$ d, 3,cindad
$, con$id,ra+an +arriada$ in$alu+r,$. Lo$ al0uil,r,$ ,ran
muc(o mB$ ,conmico$ 0u, lo$ 0u, $, /a4a+an /or una ca$a
ado$adaA ) ,n con$,cu,ncia la$ 9amilia$ mB$ /o+r,$A a0u,lla$
0u, di$/on.an d, m,no$ r,cur$o$A 3i3.an ,n la$ ca$a$ d,
3,cindad. La l,) $ocial /ar,c, $u4,rir 0u, la$ 9amilia$ mB$
n,c,$itada$ $on a m,nudo la$ 0u, ti,n,n mB$ (i;o$A ) la$ ca$a$
d, 3,cindad $i,m/r, ,$ta+an a+arrotada$ d, ni:o$. La$
,n9,rm,dad,$ in9,ccio$a$ $, /ro/a4a+an /or lo$ ,di9icio$ como
r,4u,ro$ d, /l3oraA al i4ual 0u, la$ /la4a$F /ul4a$A /io;o$A
4arra/ata$A $arnaA ladilla$A raton,$A rata$ ) cucarac(a$. ? lo$
,m/l,ado$ d,l $,r3icio munici/al d, control d, /la4a$ nunca
l,$ 9alta+a tra+a;o. En lo$ a:o$ $,$,ntaA la$ ca$a$ d, 3,cindad $,
d,clararon in(a+ita+l,$ ) $, d,cr,t $u ,3acuacin.
P,rman,ci,ron 3ac.a$ durant, mB$ d, una d2cada (a$ta 0u,A ,n
1-8!A $, /roc,di /or 9in a $u d,molicin.

Edit( ,ra una mu;,r /,0u,:aA 9i+ro$a ) (,c(a a la$
calamidad,$ d, todo ti/o. ?/ar,nta+a +a$tant, mB$ d, cuar,nta
a:o$. La+.a criado a $,i$ (i;o$. Gurant, la 4u,rraA una +om+a
lo$ (a+.a o+li4ado a a+andonar la ca$a ado$ada ,n la 0u,
3i3.anA /,ro no lo$ (a+.a alcan<ado dir,ctam,nt,A /or lo 0u,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~5 58 8~ ~
toda la 9amilia $o+r,3i3i. Por ,ntonc,$A lo$ ni:o$ 9u,ron
,3acuado$. El marido d, Edit( tra+a;a+a como /,n ,n lo$
mu,ll,$A ) ,lla ,ra o/,raria ,n una 9B+rica d, municin. Era$ ,l
+om+ard,o $, mudaron am+o$ a la$ ca$a$ d, 3,cindadA dond,
lo$ al0uil,r,$ ,ran mB$ a$,0ui+l,$A ) all. 3i3i,ron todo ,l ata0u,
d, la a3iacin al,mana. Mila4ro$am,nt,A la$ ca$a$ d, 3,cindadA
0u, ,ran la$ 3i3i,nda$ mB$ /o+lada$ d, la ciudadA no 9u,ron
alcan<ada$ /or lo$ +om+ard,o$. Edit( no 3io a $u$ (i;o$
durant, cinco a:o$A /,ro ,n 1-"% la 9amilia 3ol3i a r,unir$,.
Si4ui,ron 3i3i,ndo ,n la$ ca$a$ d, 3,cindadA /or lo ,conmico
d,l al0uil,r ) /or0u, $, (a+.an aco$tum+rado a la 3ida all.. El
0u, al4ui,n /udi,ra arr,4lBr$,la$ con do$ (a+itacion,$ ) $,i$
ni:o$ ,$ al4o 0u, nunca (, ac,rtado a com/r,nd,r. P,ro ,llo$
$.A ) no l, da+an ma)or im/ortancia.
Edit( no $, al,4r d, 3ol3,r a 0u,dar$, ,m+ara<ada. G,
(,c(oA $, /u$o (,c(a una 9uriaA /,roA como $u,l, /a$ar con la$
mu;,r,$ 0u, ti,n,n un (i;o $i,ndo )a al4o ma)or,$A 0ui$o con
locura al +,+2 ,n cuanto naci ) l, /rodi4a+a toda cla$, d,
mimo$. La+.a /a:al,$ col4ado$ /or todo ,l /i$o N,ntonc,$ no
,Di$t.an lo$ d,$,c(a+l,$N ) un coc(,cito atra+anca+a aOn mB$
,l ,$ca$o ,$/acio di$/oni+l,.
Edit( )a $, (a+.a l,3antado ) ,$ta+an tra;inando /or la
3i3i,nda. La+.an /a$ado di,< d.a$ d,$d, ,l /arto. En a0u,llo$
ti,m/o$A (ac.amo$ 0u, la$ madr,$ 4uardaran cama durant,
+a$tant, ti,m/o d,$/u2$ d, dar a lu<A (a$ta catorc, d.a$A ,n lo
0u, $, conoc.a como ,l =/,r.odo d, r,/o$o>. G,$d, ,l /unto d,
3i$ta m2dicoA no ,ra una +u,na /rBcticaC ,$ muc(o m,;or 0u, la
mu;,r ,m/i,c, a mo3,r$, cuanto ant,$A /u,$to 0u, $, r,duc, ,l
ri,$4o d, com/licacion,$ como la trom+o$i$. P,ro ,ntonc,$ no
lo $a+.amo$A ) la tradicin manda+a 0u, la$ mu;,r,$ 4uardaran
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~5 59 9~ ~
cama tra$ ,l alum+rami,nto. La 4ran 3,nta;a ,ra 0u, ,$to l,$
/,rmit.a tomar$, un m,r,cido ) 3,rdad,ro d,$can$o. Otra$
/,r$ona$ $, ,ncar4a+an d, (ac,r toda$ la$ tar,a$ dom2$tica$ ,n
$u lu4arA ) durant, un +r,3, /,r.odo d, ti,m/o la /arturi,nta
/od.a ll,3ar una 3ida ocio$a. En r,alidad t,n.a 0u, r,co+rar
9u,r<a$ /or0u,A ,n cuanto $, l,3antaraA todo 3ol3,r.a a r,ca,r
$o+r, ,lla. Si no$ d,t,n,mo$ a /,n$ar ,n ,l ,$9u,r<o 9.$ico 0u,
$u/on.a car4ar ,$cal,ra$ arri+a lo$ 3.3,r,$ ) /ro3i$ion,$ d, una
ca$a N0u,ro$,no /ara lo$ (ornillo$A car+n ) l,:a ,n
in3i,rnoNA +a;ar la +a$ura a lo$ cu+o$ d,l /atio o $im/l,m,nt,
$alir a dar un /a$,o con ,l +,+2A /ara lo 0u, (a+.a 0u, +a;ar ,l
coc(,cito a /,$oA /,lda:o a /,lda:oA ) lu,4o 3ol3,r a $u+irlo
d,l mi$mo modoA a m,nudo car4ado no $olo con ,l +,+2 $ino
tam+i2n con la com/raA tal 3,< /odamo$ ima4inar lo 9u,rt,$
0u, d,+.an $,r a0u,lla$ mu;,r,$. 'a$i $i,m/r, 0u, ,ntra+a ,n
la$ ca$a$ d, 3,cindad 3,.a a al4una mu;,r $u+i,ndo o +a;ando
un 4ran coc(,cito a trom/icon,$. Si 3i3.an ,n la Oltima /lantaA
,$to l,$ $u/on.a uno$ $,t,nta /,lda:o$ d, $u+ida ) otro$ tanto$
d, +a;ada. Lo$ coc(,cito$ ,$ta+an /ro3i$to$ d, 4rand,$ ru,da$
0u, /,rmit.an $u+ir ) +a;ar ,$calon,$A ) +u,no$ r,$ort,$ 0u,
(ac.an r,+otar a lo$ +,+2$ ,n $u int,rior. E$to$ adora+an ,l
+alanc,o ) $, r,.an ,ntr, 4ritito$ d, r,4oci;o. Sin ,m+ar4oA la
tar,a r,$ulta+a /,li4ro$a $i ,l $u,lo ,$ta+a r,$+aladi<oA /or0u,
(a+.a 0u, controlar todo ,l /,$o d,l coc(,cito con ,l manillarA )
$i la madr, tro/,<a+a o $olta+a ,l coc(,cito /or cual0ui,r
moti3oA ,$t, $aldr.a rodando ,$cal,ra$ a+a;o con ,l +,+2 ,n $u
int,rior. Jo $i,m/r, m, o9r,c.a /ara a)udar cuando 3,.a a
al4una mu;,r con ,l coc(,citoA ) lo a$.a /or ,l otro ,Dtr,moA
car4ando a$. la mitad d,l /,$oA 0u, ,ra con$id,ra+l,. No 0ui,ro
ni ima4inar ,l ,$9u,r<o 0u, $u/ondr.a car4arlo una $ola.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~6 60 0~ ~
Edit( m, r,ci+i ,n9undada ,n una +ata mu4ri,ntaA una$
maltr,c(a$ <a/atilla$ ) rulo$ ,n ,l /,lo. L, ,$ta+a dando ,l
/,c(o al +,+2 ) 9umando al mi$mo ti,m/o. En la radio $ona+a
mO$ica /o/ a todo 3olum,n. Par,c.a 9,li< ) cont,nta. G, (,c(oA
t,n.a m,;or colorA ) /ar,c.a mB$ ;o3,n 0u, un /ar d, m,$,$
ant,$. Era ,3id,nt, 0u, ,l d,$can$o l, (a+.a $,ntado +i,n.
NLolaA t,$oro. Pa$aA /a$a. HE, a/,t,c, una ta<a d, t2I
L, di;, 0u, t,n.a mB$ 3i$ita$ /,ndi,nt,$ ) r,c(ac2 la
in3itacin. Eu3, oca$in d, com/ro+ar cmo mama+a ,l +,+2.
E$t, $ucciona+a con 3oracidadA /,ro m, dio la im/r,$in d,
0u, no (a+.a d,ma$iada l,c(, ,n lo$ /,0u,:o$ ) d,l4ado$
$,no$ d, Edit(. Sin ,m+ar4oA ,ra muc(o m,;or 0u, $i4ui,ra
mamando 0u, ,m/,<ar a darl, +i+,rn ,n$,4uidaA /or lo 0u,
m, a+$tu3, d, d,cirl, nada. Ja (a+lar.amo$A $i ,l +,+2 no /on.a
/,$o o (a+.a indicio$ claro$ d, 0u, no ,$ta+a comi,ndo lo
$u9ici,nt,. E,n.amo$ la co$tum+r, d, 3i$itar a la$ madr,$ a
diario durant, un m.nimo d, catorc, d.a$ tra$ ,l /artoA /or lo
0u, /od.amo$ (ac,r un $,4uimi,nto d, cada una d, nu,$tra$
/aci,nt,$.
Por ,ntonc,$ $, /u$o d, moda alim,ntar a lo$ +,+2$ con l,c(,
arti9icialA ) $, $u4,r.a a la$ madr,$ 0u, ,$o ,ra lo m,;or /ara $u$
(i;o$. P,ro la$ comadrona$ d, la ord,n d, San Ramn Nonato
nunca com/artimo$ ,$ta t,nd,nciaA /or lo 0u, $,4uimo$
r,com,ndando ) a)udando a nu,$tra$ /aci,nt,$ a amamantar
todo ,l ti,m/o 0u, /udi,ran. Kuinc, d.a$ d, r,/o$o ,n cama
contri+u.an a 9om,ntar la lactanciaA /u,$to 0u, la$ madr,$ no $,
a4ota+an con ,l a;,tr,o d, la$ tar,a$ cotidiana$ ) /od.an
conc,ntrar toda $u ,n,r4.a ,n /roducir l,c(, /ara ,l +,+2.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~6 61 1~ ~
Mi,ntra$ a+arca+a d, un 3i$ta<o la a+arrotada ,$tanciaA la
cocina r,ducida a $u m.nima ,D/r,$in ) la 9alta d, $,r3icio$
+B$ico$A $, m, ocurri 0u, darl, l,c(, arti9icial $,r.a lo /,or 0u,
/odr.a /a$arl, a a0u,l +,+2. HGnd, d,monio$ 4uardar.a Edit(
lo$ +i+,ron,$ ) la$ lata$ d, l,c(, arti9icialI H'mo lo$
,$t,rili<ar.aI HS, mol,$tar.a ,n (ac,rloA o ,n mant,n,rlo$
lim/io$A $i0ui,raI No t,n.an n,3,raA ) no m, co$ta+a ima4inar
+i+,ron,$ m,dio ll,no$ tirado$ /or toda la ca$aA +i+,ron,$ 0u,
nadi, dudar.a ,n dar al +,+2 /or $,4unda o t,rc,ra 3,<A $in
t,n,r ,n cu,nta 0u, la$ +act,ria$ $, r,/roduc,n rB/idam,nt, ,n
la l,c(, r,cal,ntada. NoA ,l /,c(o ,ra muc(o mB$ $,4uroA
aun0u, 0ui<B no /rodu;,ra la cantidad d, l,c(, d,$,a+l,.
R,cu,rdo 0u, durant, ,l /rim,r $,m,$tr, d, mi 9ormacin
como comadrona lo$ /ro9,$or,$ no$ (a+laron ,n mB$ d, una
oca$in d, la$ 3,nta;a$ d, la l,c(, arti9icial $o+r, la lactancia
mat,rnaA ) $ona+an d, lo mB$ con3inc,nt,$. 'uando ,m/,c2 a
tra+a;ar con la$ comadrona$ d, la ord,n d, San Ramn NonatoA
/,n$2 0u, ,ra mu) anticuado /or $u /art, r,com,ndar la
lactancia mat,rna ,n todo$ lo$ ca$o$. No (a+.a tomado ,n
con$id,racin ,l ,ntorno $ocial ,n ,l 0u, tra+a;a+an. Mi$
/ro9,$or,$ no (a+la+an d, la 3ida r,alA $ino d, $ituacion,$
/uram,nt, t,rica$ ) ;3,n,$ madr,$ /,r9,cta$ 0u, $olo ,Di$t.an
,n $u ima4inacinA mu;,r,$ d, cla$, m,dia con ,$tudio$A
ca/ac,$ d, r,cordar toda$ la$ r,4la$ ) d, (ac,r cuanto $, l,$
d,c.a. ?0u,llo$ ,D/,rto$ d,l mundo acad2mico ,$ta+an a a:o$
lu< d, la$ in$,n$ata$ madr,$ adol,$c,nt,$ 0u, +i,n /odr.an
con9undir$, d, lataA ,0ui3ocar$, con la$ /ro/orcion,$A ol3idar$,
d, (,r3ir ,l a4uaA no ,$t,rili<ar lo$ +i+,ron,$ ) la$ t,tina$A no
la3ar lo$ +i+,ron,$. ?0u,llo$ in$i4n,$ t,rico$ no /od.an
ima4inar $i0ui,ra 0u, un +i+,rn m,diado /udi,ra /a$ar
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~6 62 2~ ~
3,inticuatro (ora$ 9u,ra d, la n,3,ra ant,$ d, 0u, al4ui,n $, lo
3ol3i,ra a dar al +,+2A ni un +i+,rn rodando /or ,l $u,lo
$,m+rado d, /,lo$ d, 4ato o cual0ui,r otra /or0u,r.a. Nu,$tro$
/ro9,$or,$ nunca no$ m,ncionaron la /o$i+ilidad d, 0u, la$
madr,$ d,cidi,ran a:adir al4o a la l,c(, arti9icialA como /or
,;,m/lo a<OcarA mi,lA arro<A m,la<aA l,c(, cond,n$adaA $2mola
d, tri4oA alco(olA a$/irina o l,c(, malt,ada. E$ /o$i+l, 0u,
nin4una d, ,$ta$ /o$i+ilidad,$ $, l,$ (u+i,$, ocurrido ;amB$ a
lo$ r,dactor,$ d, manual,$ d, ,n9,rm,r.aA /,ro la$ mon;a$ d, la
ord,n d, San Ramn Nonato $, la$ ,ncontra+an +a$tant, a
m,nudo.
Edit( ) $u +,+2 /ar,c.an +a$tant, cont,nto$A /or lo 0u, no
0ui$, mol,$tarlo$A /,ro l, di;, 0u, m, /a$ar.a al d.a $i4ui,nt,
/ara /,$ar al +,+2 ) ,Daminarla a ,lla.

?On m, 0u,da+a otra 3i$ita /,ndi,nt,A la d, Moll) P,arc,A
una c(ica d, di,cinu,3, a:o$ 0u, ,$ta+a ,$/,rando $u t,rc,r
(i;o ) 0u, ll,3a+a tr,$ m,$,$ $in acudir a la r,3i$in /r,natal.
L, 0u,da+a mu) /oco /ara $alir d, cu,nta$A /or lo 0u, (a+.a
0u, 3alorar la $ituacin.
'uando m, ac,rca+a o. ruido al otro lado d, la /u,rta.
Par,c.a una /,l,a. Si,m/r, (, d,t,$tado todo ti/o d, alt,rcado$
) ,$c,na$ 3iol,nta$A /or lo 0u, m, $,nt. t,ntada d, marc(arm,.
P,ro t,n.a 0u, (ac,r mi tra+a;oA a$. 0u, llam2 a la /u,rta. Lo$
4rito$ c,$aron al in$tant,. ?0u,l $il,ncio dur un /ar d,
minuto$ ) $, m, anto; mB$ am,na<ador toda3.a 0u, ,l ruido.
#ol3. a llamar a la /u,rta. G, nu,3o ,l $il,ncioA ) lu,4o al4ui,n
d,$corri un /,$tillo ) 4ir la lla3, ,n la c,rradura. Poca$ 3,c,$
(a+.a 3i$to una /u,rta c,rrada con lla3, ,n ,l Ea$t End.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~6 63 3~ ~
Un (om+r, d, a$/,cto (o$co con la cara $in a9,itar m, mir
con d,$con9ian<a /or la r,ndi;a d, la /u,rta. Lu,4o $olt una
o+$c,nidadA ,$cu/i al $u,loA a ,$ca$a di$tancia d, mi$ /i,$A ) $,
al,; /or la 4al,r.a ,n dir,ccin a la$ ,$cal,ra$. La ;o3,n 3ino
(acia m.. Par,c.a ,DaltadaA t,n.a ,l ro$tro ,nc,ndido ) ;ad,a+a
li4,ram,nt,.
=Por m.A como $i no 3u,l3,$>A 4rit d,$d, la 4al,r.aA ) l,
/ro/in una /atada a la ;am+a d, la /u,rta.
Par,c.a ,$tar d, uno$ nu,3, m,$,$A ) $, m, ocurri 0u, /,l,a$
como a0u,lla /od.an d,$,ncad,nar ,l /artoA $o+r, todo $i
im/lica+an 3iol,ncia 9.$ica. P,ro no t,n.a nin4una /ru,+a d,
0u, a$. 9u,raA al m,no$ d, mom,nto. L, /r,4unt2 $i /od.a
,DaminarlaA /u,$to 0u, no (a+.a acudido a la r,3i$in /r,natal.
?cc,di a r,4a:adi,nt,$A ) m, (i<o /a$ar.
G,ntro d,l /i$o ,l (,dor ,ra in$o/orta+l,A una m,<cla
nau$,a+unda d, $udorA orinaA (,c,$A ci4arrillo$A alco(olA
0u,ro$,noA comida ranciaA l,c(, a4ria ) ro/a $ucia. Salta+a a la
3i$ta 0u, Moll) no $, /r,ocu/a+a lo mB$ m.nimo /or la$ tar,a$
dom2$tica$. La inm,n$a ma)or.a d, la$ mu;,r,$ a la$ 0u, (a+.a
conocido no d,$cuida+an $u$ (o4ar,$ ni a $. mi$ma$A ) $,
d,$3i3.an /or mant,n,rlo todo lim/io ) ord,nado. P,ro Moll)A
no. Moll) no t,n.a ,l m,nor int,r2$ ,n 9undar un (o4ar.
M, 4ui (a$ta ,l dormitorio ,n /,num+ra. La cama ,ra un
colc(n mu4ri,nto $o+r, ,l 0u, no (a+.a $B+ana$A $ino tan $olo
una$ almo(ada$. So+r, ,l colc(n $, a/ila+an una$ cuanta$
manta$ 4ri$,$ d,l ,;2rcitoA ) ;unto a un rincn (a+.a una cuna d,
mad,ra. =E$t, no ,$ lu4ar /ara /arir>A /,n$2. Poco$ m,$,$
ant,$A una comadrona lo (a+.a con$id,rado ad,cuadoA /,ro ,ra
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~6 64 4~ ~
,3id,nt, 0u, d,$d, ,ntonc,$ la$ condicion,$ (i4i2nica$ (a+.an
ido a /,or. E,ndr.a 0u, in9ormar d, ,llo a la$ (,rmana$.
L, /,d. a Moll) 0u, $, d,$a+roc(ara la ro/a ) $, aco$tara
+oca arri+a. Mi,ntra$ lo (ac.aA 3i 0u, t,n.a un 4ran card,nal
n,4ro ,n ,l /,c(o. L, /r,4unt2 cmo $, lo (a+.a (,c(o. Gio un
r,$/in4oA ,c( la ca+,<a (acia atrB$ ) $, limit a d,cir =E$,>.
Lu,4o ,$cu/i al $u,lo ) $, tum+ $in d,cir una /ala+ra mB$.
=Kui<B mi in,$/,rada ll,4ada la (a)a $al3ado d, otro 4ol/,>A
/,n$2.
La ,Damin2. La ca+,<a d,l +,+2 ,$ta+a +i,n ,nca;adaA la
/r,$,ntacin /ar,c.a normal ) not2 cmo $, mo3.a. ?u$cult2 ,l
latido 9,talA 0u, $, mant,n.a ,$ta+l, ,n ci,nto 3,inti$2i$
/ul$acion,$ /or minuto. P,$, a todoA tanto ,l +,+2 como ,lla
/ar,c.an ,$tar $ano$ ) ,3olucionar con normalidad.
Solo ,ntonc,$ m, 9i;2 ,n lo$ ni:o$. O. al4o al 9ondo d, la
(a+itacin a o$cura$ ) a /unto ,$tu3, d, 4ritar d,l $u$to.
P,n$a+a 0u, $, trata+a d, una rataA /,ro al ,$cudri:ar a0u,l
rincn di$tin4u. do$ carita$ 0u, a$oma+an /or d,trB$ d, una
$illa. Moll) o) mi 4rito a(o4ado ) di;oF
NNo /a$a nada. EomA 3,n a0u..
='laro N/,n$2NA ti,n, 0u, (a+,r ni:o$ ,n la ca$a.> Era $u
t,rc,r ,m+ara<o ) $olo conta+a di,cinu,3, a:o$A /or lo 0u, aOn
no t,ndr.an ,dad /ara ir a la ,$cu,la. H'mo ,$ 0u, no lo$ (a+.a
3i$to ant,$I
Go$ ni:o$ d, ,ntr, do$ ) tr,$ a:o$ $ali,ron d, d,trB$ d, la
$illa. Eran a+$olutam,nt, $i4ilo$o$. Por lo 4,n,ralA lo$ ni:o$ d,
,$a ,dad no /aran d, corr,t,ar ) (ac,n muc(.$imo ruidoA /,ro
,llo$ no. Su $il,ncio r,$ulta+a in0ui,tant,. E,n.an 4rand,$ o;o$A
r,+o$ant,$ d, mi,do. ?3an<aron un /ar d, /a$o$A $, a9,rraron
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~6 65 5~ ~
,l uno al otro como $i +u$caran /rot,ccin mutua ) $, r,tiraron
otra 3,< a $u r,9u4io tra$ la $illa.
NNo /a$a nadaA ni:o$A $olo ,$ la ,n9,rm,ra. No o$ (arB da:o.
#,nid a0u..
?0u,llo$ do$ ni:o$ ro:o$o$ con ,l ro$tro $urcado d, moco$ )
lB4rima$ 3ol3i,ron a $alir. I+an 3,$tido$ $olo d, cintura /ara
arri+aA al4o 0u, (a+.a 3i$to con 9r,cu,ncia ,n Po/lar ) 0u, /or
al4On moti3o m, $aca+a ,$/,cialm,nt, d, 0uicio. Era (a+itual
0u, lo$ ni:o$ /,0u,:o$ 9u,ran d,$nudo$ d, cintura /ara a+a;oA
$o+r, todo lo$ 3aron,$ d, corta ,dad. ?l /ar,c,rA d, ,$, modo
$u$ madr,$ $, a(orra+an t,n,r 0u, la3ar la ro/aA /u,$A (a$ta
0u, a/r,ndi,ran a u$ar ,l r,tr,t,A /od.an orinar dond, l,$
3ini,ra ,n 4ana $in n,c,$idad d, la3ar /a:al,$ ni /antalon,$.
Lo$ ni:o$ $, /a$a+an ,l d.a corr,t,ando d, ,$ta 4ui$a /or la$
4al,r.a$ ) /atio$ d, la$ ca$a$ d, 3,cindad.
Eom ) $u (,rmanito /,0u,:o $ali,ron d,l rincn ) $,
/r,ci/itaron (acia la madr,. Par,c.a 0u, i+an /,rdi,ndo ,l
mi,do. Moll) alar4 un +ra<o con ad,mBn a9,ctuo$o ) lo$ ni:o$
$, acurrucaron ;unto a ,lla. =@u,noA /or lo m,no$ ti,n, in$tinto
mat,rnal>A /,n$2. M, /r,4unt2 cuBnto ti,m/o /a$ar.an a0u,llo$
ni:o$ ,$condido$ d,trB$ d, la $illa cuando $u /adr, ,$ta+a ,n
ca$a.
P,ro no m, (a+.an ,n3iado /ara com/ro+ar ,n 0u2
condicion,$ cr,c.an a0u,llo$ ni:o$A ni tra+a;a+a como a$i$t,nt,
$ocialA ) d, nada $,r3ir.a (ac,r con;,tura$. G,cid. in9ormar a la$
(,rmana$ d, mi$ im/r,$ion,$A ) l, di;, a Moll) 0u,
3ol3,r.amo$ a /a$arno$ /or $u ca$a a0u,lla mi$ma $,manaA
/ara a$,4urarno$ d, 0u, todo ,$ta+a a /unto /ara ,l /arto ,n
ca$a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~6 66 6~ ~
?On m, 0u,da+a 3i$itar a Muri,lA ) a+andon2 ,l am+i,nt,
3iciado d, a0u,l /i$o con 4ran ali3io.

El air, 9r,$co ) lumino$oA a$. como ,l tra),cto ,n +icicl,ta
(a$ta la I$la d, lo$ P,rro$A m, l,3antaron ,l BnimoC /,dal,2 con
9u,r<a (a$ta mi d,$tino.
=LolaA t,$oroA Hcmo ,$tB$I>A m, $aludaron a 3o< ,n 4rito
3aria$ mu;,r,$A al4una$ d, la$ cual,$ conoc.aA otra$ no. Si,m/r,
m, $aluda+an a$. cuando m, 3,.an /or la call,. =Mu) +i,nA
4racia$. HJ u$t,dA 0u2 talI>A ,ra mi in3aria+l, r,$/u,$taA 0u, no
/od.a ,3itar /ronunciar con ci,rto d,;, coc8n,).
=No m, lo /u,do cr,,r Nm, di;, ,n cuanto ,n9il2 la call, d,
Muri,lNA no /u,d, (a+,r ll,4ado aOn.> P,roA ,n ,9,ctoA la
$,:ora 5,n8in$ )a ,$ta+a all. con $u +a$tn ) $u +ol$a d, r,dA un
/a:u,lo ,c(ado $o+r, la ca+,<a ll,na d, rulo$ ) ,l mi$mo
a+ri4o ra.do ) mu4ri,nto 0u, ll,3a+a ,n 3,rano ) ,n in3i,rno.
E$ta+a (a+lando con una mu;,r ,n la call,A ) /ar,c.a mu)
/,ndi,nt, d, $u$ /ala+ra$. M, 3io aminorar la marc(aA 3ino
(acia m. ) m, co4i d, la man4a con $u$ $ucia$ mano$ d, lar4a$
u:a$.
NH'mo ,$tB la madr,A ) ,l /,0u,:oI Nin0uiri con 3o<
B$/,ra.
Jo ,$ta+a im/aci,nt,A ) a/art2 ,l +ra<o d, un tirn. La $,:ora
5,n8in$ $i,m/r, $, /r,$,nta+a ,n todo$ lo$ /arto$. Por l,;o$ 0u,
,$tu3i,raA /or ad3,r$a$ 0u, 9u,ran la$ condicion,$
m,t,orol4ica$A /or mu) /ronto o mu) tard, 0u, 9u,raA
$i,m/r, $, la 3,.a m,rod,ando /or la$ inm,diacion,$. Nadi,
$a+.a dnd, 3i3.aA ni cmo $, ,nt,ra+a d, lo$ /arto$A ni cmo $,
la$ arr,4la+a /ara r,corr,r a /i, lo$ cinco o $,i$ 8ilm,tro$ 0u,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~6 67 7~ ~
a 3,c,$ la $,/ara+an d, la ca$a ,n la 0u, aca+a+a d, nac,r un
+,+2. P,ro $i,m/r, lo (ac.a.
Su /r,$,ncia m, irritA ) /a$2 /or $u lado $in d,cir /ala+ra.
La 3,.a como una 3i,;a , im/,rtin,nt, m,tom,ntodo. Jo ,ra
;o3,nA d,ma$iado ;o3,n /ara com/r,nd,rlo. G,ma$iado ;o3,n
/ara adi3inar la /,na ,n $u miradaA /ara r,conoc,r la
an4u$tio$a ur4,ncia d, $u 3o<.
NH'mo ,$tB la madr,I HJ ,l /,0u,:oA cmo ,$tB ,l
/,0u,:.nI
Entr2 dir,ctam,nt, ,n la ca$a $in mol,$tarm, ,n llamar a la
/u,rtaA ) la madr, d, Muri,l $ali a r,ci+irm,A a;,tr,ada )
$onri,nt,. ?0u,lla 4,n,racin d, madr,$ mB$ madura$ $a+.a
0u, $u /r,$,ncia ,ra a+$olutam,nt, indi$/,n$a+l, ,n mom,nto$
como a0u,lA ) ,$o l,$ +rinda+a una 4ran $ati$9accin /,r$onalA
una m,ta ,n la 3ida. M, cont la$ Oltima$ no3,dad,$ $in d,;ar
d, tra;inar d, a0u. /ara allB.
NLl,3a durmi,ndo d,$d, 0u, t, (a$ ido. La ido al r,tr,t, )
(a (,c(o a4ua$ m,nor,$. La tomado un /oco d, t2 ) a(ora l,
ll,3ar2 un +u,n /,da<o d, /,$cado. El +,+2 (a mamadoA )a m,
(, ,ncar4ado )o d, 0u, lo (ici,raA /,ro aOn no l, (a $u+ido la
l,c(,.
L, di la$ 4racia$ ) m, diri4. a la (a+itacin. S, 3,.a lim/iaA
air,ada ) lumino$aA ) (a+.a 9lor,$ $o+r, la cmoda. 'om/arada
con la coc(am+r, ) la mi$,ria d,l /i$o d, Moll)A ,ra ,l /ara.$o.
Muri,l ,$ta+a d,$/i,rta /,ro $o:oli,nta. Lo /rim,ro 0u, m,
di;o 9u,F
NNo 0ui,ro /,$cado. HS, lo dirB a mi madr,I No m, a/,t,c,A
/,ro no m, (ac, ni ca$o. Pu,d, 0u, a u$t,d $, lo (a4a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~6 68 8~ ~
Era ,3id,nt, 0u, madr, , (i;a t,n.an o/inion,$ ,n9r,ntada$A
/,ro )o /r,9,r.a mant,n,rm, al mar4,n. L, tom2 ,l /ul$o ) la
/r,$in art,rial. ?m+o$ ,ran normal,$. E,n.a /2rdida$A /,ro no
,ran ,Dc,$i3a$C ,l Ot,ro tam+i2n /ar,c.a normal al tacto. L,
,Damin2 lo$ /,c(o$. Sal.a un /oco d, calo$troA /,ro l,c(,
toda3.a noA tal como (a+.a dic(o $u madr,. Jo 0u,r.a /on,r al
+,+2 al /,c(oC d, (,c(oA ,$, ,ra ,l /rinci/al moti3o d, mi 3i$ita.
El /,0u,:o ,$ta+a /ro9undam,nt, dormido ,n la cuna. No
0u,da+a ni ra$tro d, a0u,l a$/,cto arru4adoA la /i,l d,$colorida
a cau$a d,l ,$tr2$ ) ,l trauma d,l nacimi,ntoA ,l llanto d,
alarma ) t,mor 0u, (a+.a acom/a:ado $u ll,4ada a ,$t,
mundo. S, lo 3,.a r,la;adoA cmodo ) tran0uilo. 'a$i toda$ la$
/,r$ona$ dic,n 0u, ,l (,c(o d, 3,r a un r,ci2n nacido d,$/i,rta
,n ,lla$ un /od,ro$o $,ntimi,nto 0u, 3a d,l $o+r,co4imi,nto al
a$om+ro. La a+$oluta d,/,nd,ncia d, la$ cr.a$ (umana$ r,ci2n
nacida$ $i,m/r, m, (a im/r,$ionado $o+r,man,ra. Eodo$ lo$
d,mB$ mam.9,ro$ /o$,,n ci,rto 4rado d, autonom.a al nac,r.
Muc(a$ cr.a$A una o do$ (ora$ d,$/u2$ d,l /artoA )a $,
$o$ti,n,n $o+r, la$ ,Dtr,midad,$A ) al4una$ (a$ta corr,n. Otra$A
como m.nimoA +u$can $ola$ ,l /,<n d, la madr, ) ,m/i,<an a
mamar. P,ro ,l +,+2 (umano ni $i0ui,ra /u,d, (ac,r ,$o. Si la
madr, no arrimara ,l /,<n o ,l /,c(o a la +oca d,l +,+2 ) no
lo animara a mamarA ,$t, morir.a d, inanicin. E,n4o la t,or.a
d, 0u, lo$ +,+2$ (umano$ nac,n /r,maturo$. Gada la
,$/,ran<a d, 3ida d, la ra<a (umanaA 0u, $, $itOa d, m,dia ,n
torno a lo$ $,t,nta a:o$A /ara 0u, la 4,$tacin (umana 9u,ra
,0ui/ara+l, a la d, otro$ mam.9,ro$A la nu,$tra t,ndr.a 0u,
durar c,rca d, do$ a:o$. P,ro ,l crBn,o (umano ,$ tan 4rand,
0u, nin4una mu;,r /odr.a /arir a un ni:o d, do$ a:o$A /or lo
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~6 69 9~ ~
0u, nu,$tro$ +,+2$ nac,n d, 9orma /r,maturaA ,n un ,$tado d,
total ) a+$oluta ind,9,n$in.
Sa0u2 a a0u,lla criatura diminuta d, la cuna ) $, la ac,r0u2 a
Muri,l. Ella $a+.a lo 0u, t,n.a 0u, (ac,rA ) ,m/,< a ,D/rimir$,
lo$ /,<on,$. Pro+amo$ a mo;arl, lo$ la+io$ al +,+2 con ,l
calo$tro 0u, $, $acA /,ro no ,$ta+a /or la la+orC $, limit a
r,mo3,r$, ) a 3ol3,r la ca+,<a (acia ,l otro lado. Lo int,ntamo$
d, nu,3oA con ,l mi$mo r,$ultado. No$ ll,3 /or lo m,no$ un
cuarto d, (ora d, /aci,nt, in$i$t,nciaA /,ro al 9in lo4ramo$
/,r$uadirlo d, 0u, a+ri,ra la +o0uita lo +a$tant, /ara
introducir ,l /,<n ,n ,lla. Succion do$ o tr,$ 3,c,$ ) 3ol3i a
0u,dar$, dormido. Pro9undam,nt, dormidoA como $i tanto
,$9u,r<o lo (u+i,$, a4otado. Su madr, ) )o no$ r,.mo$.
N'ual0ui,ra dir.a 0u, $, (a dado un (artn d, tra+a;ar N
di;oN. Si lo (,mo$ (,c(o todo no$otra$
?cordamo$ 0u,A d, mom,ntoA lo m,;or $,r.a no in$i$tir. Jo
3ol3,r.a al anoc(,c,rA ) ,lla $,4uir.a int,ntBndolo a lo lar4o d,
la tard,A $i 0u,r.a.
Mi,ntra$ +a;a+a /or la ,$cal,raA m, ll,4 ,l olor a comida.
Pu,d, 0u, no 9u,ra d,l a4rado d, Muri,lA /,ro a m. d,$d,
lu,4o $, m, (i<o la +oca a4ua. E,n.a un (am+r, caninaA ) m,
,$/,ra+a un d,licio$o almu,r<o ,n San Ramn Nonato. M,
d,$/,d. d, la 9amilia ) m, ,ncamin2 (acia la +icicl,ta. La
$,:ora 5,n8in$ m, ,$ta+a ,$/,randoA como $i montara 4uardia.
=HKu2 /u,do (ac,r /ara li+rarm, d, ,llaI>A /,n$2. No m,
a/,t,c.a (a+lar. Lo Onico 0u, 0u,r.a ,ra irm, a com,rA /,ro all.
,$ta+aA a9,rrada al $ill.n d, mi +icicl,ta. Era ,3id,nt, 0u, no
d,;ar.a 0u, m, marc(ara (a$ta 0u, l, di,ra al4una in9ormacin.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~7 70 0~ ~
NH'mo ,$tB la madr,I HJ ,l /,0u,:.nA cmo ,$tB ,l
/,0u,:.nI Nm, /r,4unt ,n tono ur4,nt,A $in /ar/ad,ar.
La) al4o ,n la$ conducta$ o+$,$i3a$ 0u, no$ /ro3oca
r,c(a<o. En ,l ca$o d, la $,:ora 5,n8in$ ,ra /,or aOn. R,$ulta+a
in$o/orta+l,. Rondar.a lo$ $,t,nta a:o$A a0u,lla mu;,rcilla
diminuta ) ,ncor3ada cu)o$ o;o$ n,4ro$ $, cla3a+an ,n m.A
a(u),ntando todo /,n$ami,nto a4rada+l, 0u, tu3i,ra ,n torno
al almu,r<o. En mi arro4ant, o/ininA ,ra d,$d,ntada ) 9,aA )
$u$ mano$ mu4ri,nta$ ) (u,$uda$A como 4arra$A $, d,$li<a+an
/or mi man4aA ac,rcBndo$, cada 3,< mB$ a la$ mu:,ca$A lo 0u,
m, /ro3oca+a una cr,ci,nt, incomodidad. M, /u$, mu) r,ctaA
con lo 0u, ca$i la do+la+a ,n ,$taturaA ) l, di;, ,n un tono 9r.o )
/ro9,$ionalF
NLa $,:ora Smit( (a dado a lu< a un 3arn. Eanto la madr,
como ,l +,+2 $, ,ncu,ntran +i,n. J a(oraA $i m, di$cul/aA d,+o
irm,.
NGracia$ a Gio$ Nr,/u$o la ancianaA al ti,m/o 0u, li+,ra+a
la man4a d, mi a+ri4o ) la +icicl,ta. No di;o una $ola /ala+ra
mB$.
=#i,;a loca Nr,<on4u2 /ara mi$ ad,ntro$ mi,ntra$ m,
al,;a+aN. No d,+,r.an d,;ar 0u, $ali,ra a la call,.>
Solo al ca+o d, un a:oA mi,ntra$ tra+a;a+a como ,n9,rm,ra a
domicilioA tu3, oca$in d, conoc,r m,;or a la $,:ora 5,n8in$T )
d, a/r,nd,r un /oco d, (umildad.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~7 71 1~ ~

! !u um mm m" "

La /rim,ra 3,< 0u, 3i a 'amilla 1ort,$cu,V'(olm,l,)V
@roMn, R=Pu,d,$ llamarm, '(umm)>SA /,n$2 0u, ,ra un
(om+r, di$9ra<ado d, mu;,r. M,d.a m,tro no3,nta d, ,$taturaA
,ra anc(a como un armario ) cal<a+a un cuar,nta. Su$ /adr,$
$, (a+.an 4a$tado una 9ortuna /ara darl, un air, mB$ 9,m,ninoA
/,ro (a+.a $ido ,n 3ano.
'(umm) ) )o 2ramo$ la$ nu,3a$ d, San Ramn Nonato. Ella
(a+.a ll,4ado a la ma:ana $i4ui,nt, d, a0u,l d.a m,mora+l, ,n
,l 0u, $or Mnica 5oan ) )o no$ (a+.amo$ 3,ntilado un /a$t,l
d, doc, /orcion,$. ')nt(iaA EriDi, ) )o no$ di$/on.amo$ a
a+andonar la cocina d,$/u2$ d, (a+,r d,$a)unado cuando
$on ,l tim+r, ) 3imo$ ,ntrar a a0u,lla mol, con 9alda$. No$
mir con o;o$ mio/,$A /ara/,tado$ tra$ una$ 4ru,$a$ 4a9a$ d,
montura m,tBlicaA ) /r,4unt con un ac,nto 0u, d,lata+a $u
/,rt,n,ncia a la cla$, altaF
NHE$ ,$ta la 'a$a d, San Ramn NonatoI
EriDi,A 0u, t,n.a una l,n4ua 3i/,rinaA $, a$om a la /u,rta d,
la call, ) mir (acia 9u,ra.
NHLa) al4ui,n a(.I N/r,4unt a 3o< ,n 4ritoA ) al 3ol3,r a
,ntrar $, to/ con la d,$conocidaN. U)A /,rdonaA no t, (a+.a
3i$to Ndi;oA ) $, 9u, (acia ,l 3,$t.+ulo.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~7 72 2~ ~
')nt(ia $, ad,lant ) $alud a la r,ci2n ll,4ada con la
,D0ui$ita calid,< ) ama+ilidad 0u, la noc(, ant,rior (a+.an
a(u),ntado mi$ t,mor,$ ) mi int,ncin d, $alir corri,ndo.
NEO d,+,$ d, $,r 'amilla.
N@u,noA /u,d,$ llamarm, '(umm).
NG, acu,rdoA '(umm). Pa$aA ir,mo$ a +u$car a $or 5uli,nn,.
HLa$ d,$a)unado )aI S,4uro 0u, la $,:ora @. ,$tarB ,ncantada
d, /r,/arart, al4o.
'(umm) co4i la mal,taA dio do$ /a$o$ ) tro/,< con ,l
9,l/udo.
N5olin,$A 0u2 tor/, $o) Ndi;o con una ri$ita d, col,4iala. ?l
a4ac(ar$, /ara ,nd,r,<ar ,l 9,l/udoA $, 4ol/, con ,l /,rc(,ro
) tir al $u,lo do$ a+ri4o$ ) tr,$ $om+r,ro$.
N'B$/itaA lo $i,nto d, 3,ra$. ?(ora mi$mo lo r,co;o todo. N
P,ro ')nt(ia $, l, (a+.a ad,lantadoA t,mi,ndo lo /,or.
NMuc(.$ima$ 4racia$A 0u,rida Ndi;o '(umm) ,n un tono
$umam,nt, cur$i.
=H#a ,n $,rio o no$ ,$tB tomando ,l /,loI>A m, /r,4unt2.
P,ro $u tono ,ra d, lo mB$ naturalA ) nunca cam+ia+aA como
tam/oco lo (ac.a $u l,n4ua;,. Era mu) dada a u$ar ,u9,mi$mo$
como =caracola$>A =cB$/ita> o =;o/,ta$> )A /,$, a $u
cor/ul,nciaA t,n.a una 3o< dulc, ) cBlida. G, (,c(oA durant, ,l
ti,m/o ,n 0u, la trat2A m, di cu,nta d, 0u, todo ,n ,lla ,ra
dulc, ) cBlido. En contra d, lo 0u, $u4,r.a $u a$/,ctoA no t,n.a
nada d, (om+runaA $ino 0u, /o$,.a la natural,<a d, una
muc(ac(a cari:o$a , in4,nuaA t.mida ) (umild,. Eam+i2n
/ar,c.a +u$car d,$,$/,radam,nt, ,l a9,cto ) la ac,/tacin d,
lo$ d,mB$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~7 73 3~ ~
Lo$ 1ort,$cu,V'(olm,l,)V@roMn, ,ran una 9amilia d, rancio
a+ol,n4oA la 9lor ) nata d, la $oci,dad. El tatara+u,lo d,
'(umm) (a+.a ocu/ado un alto car4o admini$trati3o ,n la
India allB /or 18!0A ) la tradicin $, (a+.a mant,nido a lo lar4o
d, la$ 4,n,racion,$ $i4ui,nt,$. Su /adr, ,ra ,l 4o+,rnador d,
Ra;a$tBnA una r,4in d,l tama:o d, Gal,$A 0u, a m,diado$ d,l
$i4lo QQ $,4u.a r,corri,ndo a ca+allo. Eodo ,$to lo $u/imo$
4racia$ a la col,ccin d, 9oto$ 0u, '(umm) t,n.a col4ada$ ,n
$u (a+itacin. Era la Onica c(ica d, un total d, $i,t, (,rmano$.
Nin4uno d, ,llo$ ,ra +a;oA /,ro ,lla t,n.a la d,$4racia d, $acarl,
un /ar d, c,nt.m,tro$ a toda la 9amilia.
Eodo$ lo$ (,rmano$ $, (a+.an criado ,n In4lat,rraC lo$
3aron,$ ,n EtonA ) '(umm) ,n Ro,d,an. La+.an 0u,dado al
cuidado d, 3ario$ tutor,$A /u,$to 0u, la madr, /,rman,ci ,n
la India ;unto a $u ,$/o$o. ?l /ar,c,rA '(umm) (a+.a ido a un
int,rnado d,$d, 0u, t,n.a $,i$ a:o$A ) no conoc.a otra 3ida. S,
a9,rra+a a $u Bl+um d, 9oto$ 9amiliar con un 9,r3or 0u, a nadi,
d,;a+a indi9,r,nt, N/u,d, 0u, a0u,lla$ in$tantBn,a$ 9u,ran lo
mB$ c,rca 0u, /od.a ,$tar d, lo$ $u)o$N ) /ro9,$a+a una
,$/,cial adoracin /or una 9oto4ra9.a 0u, l, (a+.an tomado
;unto a $u madr, cuando t,n.a uno$ catorc, a:o$.
=E$ta ,$ d, la$ 3acacion,$ 0u, /a$2 con madr,>A a9irma+a con
or4ulloA $in /,rcatar$, d, lo /at2tica 0u, $ona+a.
Era$ $u /a$o /or Ro,d,anA '(umm) acudi a una $,l,cta
in$titucin $ui<a dond, a/r,ndi a com/ortar$, ,n $oci,dadA )
lu,4o r,4r,$ a Londr,$ /ara in4r,$ar ,n la ,$cu,la /ara
$,:orita$ Luc) 'la)tonA dond, $, /r,/ar /ara $u /r,$,ntacin
,n la cort,. Eran lo$ ti,m/o$ d, la$ /u,$ta$ d, lar4oA cuando la$
(i;a$ d, la$ 9amilia$ ilu$tr,$ ,ntra+an ,n $oci,dad ) a$i$t.an a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~7 74 4~ ~
una r,c,/cin ,n ,l /alacio d, @uc8in4(am ,n la 0u, ,ran
9ormalm,nt, /r,$,ntada$ al monarca. Ella no 9u, una
,Dc,/cinA ) t,n.a do$ 9oto$ 0u, at,$ti4ua+an ,l acont,cimi,nto.
En la /rim,raA $, 3,.a a una incon9undi+l, '(umm) ,n9undada
,n un rid.culo 3,$tido d, 9i,$ta 9,$ton,ado d, /untilla$A cinta$ )
9lor,$A ,ntr, un 4ru/o d, muc(ac(a$ (,rmo$a$ ata3iada$ d, un
modo $imilarA aun0u, lo$ (om+ro$ ,norm,$ ) (u,$udo$ d,
nu,$tra com/a:,ra d,$colla+an $o+r, la$ ca+,<a$ d, ,$ta$. La
$,4unda in$tantBn,a corr,$/ond.a al mom,nto ,n 0u, $,
/r,$,nt ant, ,l r,) 5or4, #I. Su cor/ac(n ) $u$ 9orma$
an4ulo$a$ (ac.an r,$altar ,l d,licado ,ncanto d, la r,ina ) la
,D0ui$ita +,ll,<a d, la$ do$ /rinc,$a$A I$a+,l ) Mar4arita. M,
/r,4unta+a $i '(umm) ,ra con$ci,nt, d, lo 4rot,$ca 0u,
/ar,c.a ,n a0u,lla$ 9oto$ 0u, ,$ta+a tan or4ullo$a ) ,ncantada
d, ,n$,:ar.
Era$ la /u,$ta d, lar4oA '(umm) /a$ un a:o ,n un in$tituto
d, /rim,ra cat,4or.aA 0u, aco4.a ,n r24im,n d, int,rnado a un
r,ducido nOm,ro d, $,:orita$ d, cla$, alta. ?ll. '(umm)
a/r,ndi toda$ la$ art,$ d, la /,r9,cta an9itriona Nlo$
,ntr,m,$,$ /,r9,cto$A ,l /at2 d, 9ua4rB$ /,r9,ctoNA /,ro $i4ui
$i,ndo una muc(ac(a /ato$a ) d,$4ar+adaA d,ma$iado
4randullona )A /or lo 4,n,ralA /oco o nada dotada /ara r,ci+ir
,n $oci,dad. En con$,cu,nciaA $, d,t,rmin 0u, un cur$o
/rBctico ,n la m,;or acad,mia d, la+or,$ d, a4u;a d, Londr,$
,ra lo mB$ ad,cuado /ara ,lla. Gurant, do$ a:o$A '(umm) $,
d,dic a (ac,r 4anc(illoA +ordarA t,;,rA (ac,r /untilla$A
/atc(Mor8 ) +ordado in4l2$. Gurant, do$ a:o$ co$i a
mB0uinaA (il3an /i,<a$ , (i<o do+ladillo$. Eodo ,llo ,n 3ano.
Mi,ntra$ la$ d,mB$ c(ica$ /ractica+an ,l /unto d, ,$ca/ulario o
,l d, ,$/ina ) (a+la+an N/ara +i,n o /ara malN d, $u$ no3io$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~7 75 5~ ~
) /r,t,ndi,nt,$A '(umm)A a la 0u, todo$ a/r,cia+an /,ro nadi,
ama+aA 4uarda+a $il,ncio. Si,m/r, la raraA $i,m/r, ,Dcluida.
La$ta 0u, un +u,n d.aA $in $a+,r mu) +i,n cmoA ,ncontr $u
3,rdad,ra 3ocacin ,n la ,n9,rm,r.a ) ,n Gio$. '(umm)
d,cidi 0u, $,r.a mi$ion,ra.
En un arr,+ato ,ntu$ia$taA $, matricul ,n la E$cu,la
Ni4(tin4al, d, En9,rm,r.a d,l (o$/ital Saint E(oma$ d,
Londr,$. ?ll. tu3o un 2Dito 9ul4urant, ) $, al< con ,l /r,mio
Ni4(tin4al, durant, tr,$ a:o$ $,4uido$. L, ,ncanta+a tra+a;ar
,n ,l (o$/italA dond, /or /rim,ra 3,< ,n $u 3ida $, $,nt.a
com/,t,nt, ) $,4ura d, $. mi$maA con3,ncida d, ocu/ar ,l
lu4ar 0u, l, corr,$/ond.a. Lo$ /aci,nt,$ la adora+anA ,l
/,r$onal con mB$ ,D/,ri,ncia la r,$/,ta+aA lo$ ;3,n,$ la
admira+an. P,$, a $u cor/ul,ncia ,ra toda dul<uraA )
com/r,nd.a a lo$ /aci,nt,$ d, un modo intuiti3oA $o+r, todo a
lo$ mu) anciano$A lo$ mu) ,n9,rmo$ ) lo$ mori+undo$. La$ta
$u tor/,<aA 0u, la (a+.a marcado (a$ta ,ntonc,$A $, d,$3an,ci
como /or art, d, ma4ia. En ,l (o$/italA ;amB$ d,;a+a ca,r ni
rom/.a nadaA $, mo3.a con a4ilidad ) no tro/,<a+a con la$
co$a$. ?l /ar,c,rA todo$ ,$o$ d,9,cto$ $olam,nt, la
atorm,nta+an ,n $u 3ida $ocialA /ara la 0u, $i4ui $i,ndo una
3,rdad,ra nulidad.
Por d,$contadoA lo$ m2dico$ ;3,n,$ ) lo$ ,$tudiant,$ d,
m,dicinaA 0u, ,n ,l no3,nta /or ci,nto d, lo$ ca$o$ ,ran
(om+r,$ ) $i,m/r, anda+an a la ca<a d, al4una ,n9,rm,ra
atracti3aA $, mo9a+an d, ,lla ) (ac.an +roma$ cru,l,$ $o+r, lo
di9.cil 0u, r,$ulta+a montar un ca+allo d, tiroA o $o+r, cuBl d,
,llo$ t,ndr.a ,l mi,m+ro d, $,m,ntal 0u, r,0u,r.a la tar,a. Lo$
,$tudiant,$ d, /rim,r a:o o.an (a+lar d, la d,$lum+rant,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~7 76 6~ ~
,n9,rm,ra d,l ala nort, a la 0u, /od.an /,dir una cita a ci,4a$A
/,ro (u.an (orrori<ado$ cuando l,$ 0uita+an la 3,nda d, lo$
o;o$A ;urando 3,n4ar$, d, la no3atada. Por $u,rt,A tal,$ +roma$
) tra3,$ura$ nunca ll,4a+an a lo$ o.do$ d, '(umm)A 0u, no $,
da+a cu,nta d, nada /or mB$ 0u, ocurri,ra ant, $u$ /ro/ia$
naric,$. Si al4ui,n $, lo (u+i,ra dic(oA ,$ mu) /ro+a+l, 0u, no
lo (u+i,$, ,nt,ndido ) 0u, $, (u+i,$, limitado a $onr,.r
ama+l,m,nt, a $u$ 3,rdu4o$A a+oc(ornBndolo$ con $u
inoc,ncia.
La ,ntrada d, '(umm) ,n ,l mundo d, la /art,r.a 9u, mB$
di9.cilA /,ro no /or ,llo m,no$ $onada. Pa$aron 3ario$ d.a$
(a$ta 0u, /udo $alir a la call,. Para ,m/,<arA no (a+.a nin4On
uni9orm, 0u, l, $ir3i,ra.
NNo im/ortaA lo (ar2 )o mi$ma Nanunci al,4r,m,nt,. Sor
5uli,nn, duda+a inclu$o 0u, (u+i,$, un /atrn d, $u tallaN.
Ga i4ualA la 3,rdad ,$ 0u, /u,do (ac,rlo )o con /a/,l d,
/,ridico.
Para a$om+ro d, todo$A lo (i<o. S, com/r la t,laA ) ,n un
3i$to ) no 3i$to $, con9,ccion un /ar d, 3,$tido$.
Lo d, la +icicl,ta no 9u, tan 9Bcil. L, (a+.an ,n$,:ado a
com/ortar$, como una ;o3,n r,9inada ) a dominar toda$ la$
art,$ /ro/ia$ d, una damaA /,ro nadi, cr,) n,c,$ario
,n$,:arl, a montar ,n +icicl,ta. ? ca+allo $.A /,ro no ,n
+icicl,ta.
NNo im/ortaA /u,do a/r,nd,r Nanunci como $i tal co$aN.
Sor 5uli,nn, la ad3irti d, 0u, a un adulto /od.a r,$ultarl,
di9.cilN. No $, /r,ocu/,. Practicar2 N9u, $u r,$/u,$ta i4ual d,
o/timi$ta.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~7 77 7~ ~
')nt(iaA EriDi, ) )o la acom/a:amo$ (a$ta ,l co+,rti<o d, la$
+icicl,ta$ ) ,$co4imo$ la mB$ 4rand,A una inm,n$a ) 3i,;a
Ral,i4( d, /rinci/io$ d, $i4loA 9a+ricada ,n (i,rro maci<oA con
la +arra cur3a ) ,l manillar alto. La$ $lida$ ru,da$ m,d.an
uno$ $i,t, c,nt.m,tro$ d, 4ro$orA ) no (a+.a cam+io$ d,
marc(a. En totalA ,l artilu4io /,$a+a c,rca d, m,dia ton,ladaA
/or lo 0u, nadi, lo u$a+a nunca. En cuanto EriDi, lu+ric la
cad,naA no$ di$/u$imo$ a ,m/,<ar.
1u, ;u$to d,$/u2$ d, com,r. ?cordamo$ 0u,
acom/a:ar.amo$ a '(umm) /or L,)land Str,,tA $o$t,ni2ndola
call, arri+aA call, a+a;oA (a$ta 0u, /udi,ra mant,n,r ,l
,0uili+rio $o+r, la +icicl,ta. Lu,4o /artir.amo$ ,n cara3ana ,n
+u$ca d, call,$ llana$ ) /oco tran$itada$. La ma)or.a d, 0ui,n,$
int,ntan a/r,nd,r a montar ,n +icicl,ta $i,ndo adulto$ a9irman
0u, ,$ una ,D/,ri,ncia at,rradora. Muc(o$ lo dan /or
im/o$i+l, ) aca+an tirando la toalla. P,ro '(umm) no ,ra d,
la$ 0u, $, rind,n 9Bcilm,nt,. No ,n 3anoA /or $u$ 3,na$ corr.a la
$an4r, d, 0ui,n,$ (a+.an 9undado ,l Im/,rio +ritBnico.
?d,mB$A 0u,r.a $,r mi$ion,raA ) /ara ,llo d,+.a 9ormar$, como
comadrona. Si /ara con$,4uirlo t,n.a 0u, a/r,nd,r a montar
a0u,l cac(arroA lo (ar.aA co$tara lo 0u, co$ta$,.
Em/u;amo$ a '(umm)A inm,n$a ) t,m+loro$aA (a$ta aca+ar
a4otada$ 4ritando todo ,l rato =P,dal,aA /,dal,a ?rri+aA
a+a;o ?rri+aA a+a;o>. Solo ,lla /,$ar.a uno$ $,t,nta ) cinco
8ilo$ d, /uro (u,$o ) mO$culoA ) la +ici otro$ cuar,ntaA /,ro
no$otra$ $,4u.amo$ ,m/u;ando. ? la$ cuatro d, la tard, c,rra+a
la ,$cu,la localA ) lo$ ni:o$ ,m/,<aron a $alir ,n tro/,l. Uno$
di,< 3ini,ron a r,l,3arno$A dBndono$ un m,r,cido d,$can$o
mi,ntra$ corr.an a lo$ lado$ d, la +icicl,ta ) d,trB$ d, ,$taA
,m/u;ando a '(umm) ) 4ritBndol, /ala+ra$ d, ali,nto.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~7 78 8~ ~
'(umm) ca) a/arato$am,nt, ,n 3aria$ oca$ion,$. En una
d, ,lla$ $, 4ol/, la ca+,<a con ,l +ordilloA /,ro $, l,3ant
dici,ndoF =Eran0uila$A no /u,d, (a+,r da:o c,r,+ral $i la $,$,ra
,$tB 3ac.a>. Lu,4o $, (i<o un cort, ,n la /i,rna ) murmurF
=No ,$ mB$ 0u, un ra$4u:o>. ?l ca,r con todo $u /,$o $o+r, un
+ra<oA /roclamF =M, 0u,da otro>. Era in3,nci+l,.
Em/,<amo$ a r,$/,tarla. La$ta lo$ ni:o$ d,l +arrioA 0u, ,n un
/rim,r mom,nto la (a+.an 3i$to como o+;,to d, ri$aA aca+aron
3i2ndola con otro$ o;o$. La$ta un ti/o duro d, uno$ doc, a:o$A
0u, al /rinci/io $, +urla+a d, ,lla $in ,l m,nor di$imuloA la
mira+a a(ora con $ol,mn, admiracin.
La+.a ll,4ado ,l mom,nto d, a3,nturarno$ mB$ allB d,
L,)land Str,,t. '(umm) (a+.a a/r,ndido a mant,n,r ,l
,0uili+rio $o+r, la +icicl,ta ) a /,dal,arA /or lo 0u, acordamo$
$alir toda$ ;unta$ a dar un /a$,o d, m,dia (ora /or ,l +arrio.
EriDi, i+a d,lant,A ')nt(ia ) )o 9lan0u,B+amo$ a '(umm) )
lo$ ni:o$ c,rra+an ,l cort,;oA corri,ndo ) c(illando.
Ll,4amo$ a lo alto d, L,)land Str,,tA /,ro d, all. no /a$amo$.
No $, no$ (a+.a ocurrido ,n$,:arl, a '(umm) cmo do+lar la
,$0uina. EriDi, 4ir a mano i<0ui,rdaA 4ritando =S,4uidm,> )
continu $in mirar atrB$. ')nt(ia ) )o 4iramo$ tra$ ,llaA /,ro
'(umm) $i4ui a3an<ando ,n l.n,a r,cta. #i$lum+r2 $u
,D/r,$in a+$orta mi,ntra$ a3an<a+a d,r,c(a (acia m.A ) lu,4o
todo $, /r,ci/it. ?l /ar,c,rA un /olic.a i+a cru<ando la call,
cuando no$ a+alan<amo$ la$ do$ $o+r, 2l. 'uando lo4ramo$
d,t,n,rno$A )a ,$tB+amo$ ,n la ac,ra o/u,$ta. #,r a un
r,/r,$,ntant, d, la l,) arrollado /or un /ar d, comadrona$ ,ra
todo un ,$/,ctBculo /ara lo$ ni:o$. S, d,$t,rnilla+an d, ri$aA )
a lo lar4o d, la call, $, 9u,ron a+ri,ndo la$ /u,rta$ d, la$ ca$a$A
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~7 79 9~ ~
d, la$ 0u, $ali,ron mB$ ni:o$ ) adulto$ mo3ido$ /or la
curio$idad.
Jo (a+.a 0u,dado tum+ada d, ,$/alda$ $o+r, la +oca d, la
alcantarillaA /r,4untBndom, 0u2 (a+.a ocurrido. Entonc,$ o. un
4ru:idoA ) ,l /olic.a $, incor/orA ma$cullandoF
NHKui2n (a $ido ,l idiotaI
#i 0u, '(umm) tam+i2n $, incor/ora+a. La+.a /,rdido la$
4a9a$ ) mira+a a $u alr,d,dor con o;o$ mio/,$. Pu,d, 0u, ,$o
,D/li0u, lo 0u, (i<o a continuacinA o 0ui<B ,l 4ol/, la d,;ara
aturdida. El ca$o ,$ 0u,A con a0u,lla mana<a $u)aA /ro/in al
/olic.a una 9u,rt, /almada ,n la ,$/alda ) l, di;oF
NEam/oco (a $ido /ara tanto ?n.m,$,A (om+r,. La) 0u,
,c(arl, 3alor ) todo ,$oT HKu2 /a$aI
Era ,3id,nt, 0u, no $, (a+.a /,rcatado d, 0u, ,$ta+a ant, un
a4,nt, d, /olic.a.
E$t, ,ra un (om+r, cor/ul,ntoA /,ro no tanto como
'(umm). La+.a ca.do (acia d,lant, a cau$a d, la ,m+,$tidaA $,
(a+.a 4ol/,ado la cara con una d, la$ +icicl,ta$ ) $, (a+.a (,c(o
un cort, ,n ,l la+io.
N@a(A ,$ un $im/l, ra$4u:o N$, limit a d,cir '(umm)N.
No no$ 3amo$ a ,n9adar /or ,$a minuciaA H3,rdadI NJ 3ol3i a
darl, un /alm,ta<o ,n la ,$/alda.
El (om+r, no da+a cr2dito a $u$ o.do$. Sac ,l +loc d, nota$ )
$, (um,d,ci ,l lB/i< ,ntr, lo$ la+io$. Lo$ ni:o$ /u$i,ron /i,$
,n /ol3oro$a. La call, 0u,d d,$i,rta. El /olic.a mir a
'(umm) con cara d, /oco$ ami4o$.
N#o) a tomar nota d, $u nom+r, ) dir,ccin. ?4r,dir a un
/olic.a $, con$id,ra una in9raccin 4ra3,A /or $i no lo $a+.a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~8 80 0~ ~
5uro 0u, 9u, la $,n$ual 3o< d, ')nt(ia la 0u, no$ $ac d,l
atollad,ro. Sin ,llaA (a+r.amo$ t,nido 0u, /r,$,ntarno$ ant, un
;u,< al d.a $i4ui,nt,. Nunca (, $a+ido cmo lo (ac.aA ) cr,o 0u,
ni $i0ui,ra ,ra con$ci,nt, d, $u$ ,ncanto$. No di;o 4ran co$aA
/,ro la ira d,l (om+r, $, d,$3an,ci como /or art, d, ma4iaA )
,n m,no$ d, lo 0u, canta un 4allo lo t,n.a comi,ndo d, $u
mano. R,co4i la$ +icicl,ta$ ) no$ acom/a: call, a+a;o (a$ta la
r,$id,ncia. S, d,$/idi d, no$otra$ dici,ndoF
NEncantado d, (a+,rla$ conocidoA $,:orita$. E$/,ro 0u,
3ol3amo$ a 3,rno$ ,n otro mom,nto.
'(umm) (u+o d, 4uardar cama durant, tr,$ d.a$. El m2dico
di;o 0u, t,n.a un $(oc8 r,tardado ) una l,3, conmocin
c,r,+ral. Gurmi d, un tirn la$ $i4ui,nt,$ tr,inta ) $,i$ (ora$A
con al4o d, 9i,+r, ) /ul$o irr,4ular. ?l cuarto d.a lo4r
incor/orar$, ,n la cama ) /r,4unt 0u2 (a+.a /a$ado. 'uando
$, lo contamo$ $, mo$tr (orrori<ada ) /ro9undam,nt,
arr,/,ntida. En cuanto /udo $alir a la call, $, 9u, a la comi$ar.a
,n +u$ca d,l a4,nt, al 0u, (a+.a (,rido. S, ll,3 con$i4o una
ca;a d, +om+on,$ ) una +ot,lla d, M(i$8).

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~8 81 1~ ~

M Mo ol ll l" "

'uando m, /r,$,nt2 ,n lo$ ,di9icio$ 'anada con ,l 9in d,
3alorar ,l ,$tado d, Moll) ) d,t,rminar $i $u /i$o r,un.a la$
condicion,$ n,c,$aria$ /ara un /arto domiciliarioA no (a+.a
nadi, ,n ca$a. Eu3, 0u, 3ol3,r tr,$ 3,c,$ (a$ta 0u, /or 9in la
,ncontr2. ?l $,4undo int,nto m, /ar,ci o.r mo3imi,nto ,n ,l
/i$oA /or lo 0u, llam2 a la /u,rta con in$i$t,ncia. Era ,3id,nt,
0u, (a+.a al4ui,n d,ntroA /,ro la lla3, ,$ta+a ,c(ada ) nadi,
m, a+ri.
En mi t,rc,ra 3i$itaA la /ro/ia Moll) 3ino a a+rir. E,n.a mu)
mal a$/,cto. Solo conta+a di,cinu,3, a:o$A /,ro ,$ta+a /Blida )
d,$m,;orada. El /,lo lacio ) 4ra$i,nto l, ca.a $o+r, ,l ro$tro
$ucioA ) ll,3a+a a0u,llo$ do$ ni:o$ ro:o$o$ /,4ado$ a la$ 9alda$.
La+.a /a$ado una $,mana d,$d, mi /rim,ra 3i$itaA cuando
(a+.a int,rrum/ido una di$cu$inA ) un 3i$ta<o m, +a$t /ara
darm, cu,nta d, 0u,A l,;o$ d, m,;orarA la $ituacin dom2$tica
(a+.a ,m/,orado. L, di;, 0u, d,+.amo$ d,t,rminar $i $u /i$o
r,un.a la$ condicion,$ n,c,$aria$ /ara 0u, ,l +,+2 naci,ra all.A )
0u, 0ui<B 9u,ra m,;or 0u, lo tu3i,ra ,n ,l (o$/ital. Moll) $,
limit a ,nco4,r$, d, (om+ro$A como $i l, di,ra i4ual. L, (ic,
3,r 0u, no (a+.a acudido a nin4una r,3i$in /r,natalA lo 0u,
/od.a $,r /,li4ro$o. #ol3i a ,nco4,r$, d, (om+ro$. No /ar,c.a
0u, 9u,ra a $acar nada ,n claro d, a0u,lla con3,r$acin.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~8 82 2~ ~
NLac, cuatro m,$,$ la$ comadrona$ 0u, 3ini,ron a 3alorar
tu /i$o di;,ron 0u, ,ra a/to /ara un /arto ,n ca$a Nl, di;,NA
/,ro a(ora no lo ,$. H'mo /u,d, $,rI
N@u,no N,m/,<NA $u/on4o 0u, /or0u, mi madr, (a+.a
3,nido ) lo (a+.a lim/iado.
Por 9in no$ comunicB+amo$. ?(ora (a+.a una madr, ,n
,$c,na. L, /r,4unt2 dnd, 3i3.aA ) m, di;o 0u, ,n ,l ,di9icio d,
al lado. @i,n.
Para /od,r dar a lu< ,n ,l (o$/italA la madr, d,+.a $olicitarlo
con ant,lacin a tra32$ d, $u m2dico. No ,$ta+a $,4ura d, 0u,
Moll) 9u,ra a (ac,rlo. Par,c.a d,ma$iado d,;ada ) a/Btica /ara
mo3,r un d,do /or nada. Si no (a+.a ido a la$ r,3i$ion,$
/r,natal,$ tam/oco $, tomar.a la mol,$tia d, cam+iar lo$
/r,/arati3o$ d,l /artoA /,n$2A ) no m, co$ta+a d,ma$iado
ima4inar una llamada a m,dianoc(, d,ntro d, do$ o tr,$
$,mana$ a la 0u, no t,ndr.amo$ mB$ r,m,dio 0u, cont,$tar.
G,cid. ir a (a+lar con $u madr, ) /on,r a $u m2dico ,n
ant,c,d,nt,$.
Lo$ ,di9icio$ 'anadaA +auti<ado$ con nom+r,$ como OntarioA
@a99inA Lud$onA OttaMaA ,tc2t,raA ,ran $,i$ +lo0u,$ d, ca$a$ d,
3,cindad d,n$am,nt, /o+lada$ 0u, $, al<a+an ,ntr, @lac8Mall
Eunn,l ) @lac8Mall Stair$. E,n.an alr,d,dor d, $,i$ /lanta$ cada
uno ) di$/on.an d, lo$ $,r3icio$ m.nimo$. ?l 9inal d, cada
4al,r.a (a+.a un 4ri9o ) un la3amano$. Jo no com/r,nd.a cmo
al4ui,n /od.a 3i3ir all. $in m,no$ca+o d, $u (i4i,n, ) di4nidad.
S, d,c.a 0u, lo$ ,di9icio$ 'anada al+,r4a+an a cinco mil
/,r$ona$.
Encontr2 ,l /i$o d, la madr, d, Moll)A 0u, 0u,da+a ,n ,l
,di9icio OntarioA ) llam2 a la /u,rta. Una 3o< ri$u,:a m, in3it
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~8 83 3~ ~
a ,ntrar con un =Pa$aA t,$oro>A ,l $aludo (a+itual d, lo$ ,a$t
,nd,r$A 9u,ra 0ui,n 9u,$, ,l r,ci2n ll,4ado. La /u,rta no ,$ta+a
c,rrada con lla3,A /or lo 0u, ,ntr2 dir,ctam,nt, ,n la ,$tancia
/rinci/al. Mar;ori, $, 3ol3i mi,ntra$ )o ,ntra+aA ) ,n cuanto
m, 3io $, l, +orr la $onri$a d,l ro$tro ) d,; ca,r la$ mano$ a
lo$ co$tado$.
NO(A no. Otra 3,<A no. E$ /or MollA H3,rdadI
S, $,nt ,n una $illaA ,nt,rr ,l ro$tro ,ntr, la$ mano$ )
rom/i a llorar.
M, $,nt. mu) 3iol,nta. No $a+.a 0u2 (ac,rA ni 0u2 d,cir. La)
/,r$ona$ a la$ 0u, $, l,$ da +i,n ,$cuc(ar lo$ /ro+l,ma$ a;,no$A
/,ro a m. no. G, (,c(oA cuanto mB$ $ucum+,n la$ /,r$ona$ a
$u$ $,ntimi,nto$A mB$ m, cu,$ta $o+r,ll,3arlo. G,;2 ,l mal,t.n
,n una $illa ) m, $,nt2 ;unto a ,llaA $in d,cir nada. E$o m, dio la
o/ortunidad d, ,c(ar un 3i$ta<o a mi alr,d,dor.
G,$/u2$ d, (a+,r 3i$to la mi$,ria ,n la 0u, 3i3.a Moll)A
,$/,ra+a ,ncontrar al4o /ar,cido ,n ,l /i$o d, $u madr,A /,ro
nada mB$ l,;o$ d, la 3,rdad. ?0u,lla ,$tancia $, 3,.a lim/ia )
ord,nadaA ) ol.a +i,n. Lo$ cri$tal,$ d, la$ 3,ntana$ r,luc.an tra$
una$ +onita$ cortina$. La$ al9om+ra$ tam+i2n $, 3,.an a$,ada$A
) $, nota+a 0u, la$ (a+.a c,/illado ) $acudido a conci,ncia.
So+r, ,l (ornillo d, 4a$A ,l a4ua +or+ot,a+a ,n un (,r3idor.
Mar;ori, luc.a un 3,$tido lim/io ) un d,lantalA ,l /,lo la3ado )
c,/illado.
El (,r3idor m, dio una id,aA ) mi,ntra$ lo$ $ollo<o$ $, i+an
,$/aciandoA $u4,r.F
NHKu2 tal $i m, in3ita a una ta<a d, t2I E$to) mu,rta d, $,d.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~8 84 4~ ~
Mar;ori, $, anim ,n$,4uidaA ) di;o con la (a+itual
(o$/italidad coc8n,)F
NP,rdon,A ,n9,rm,ra. No m, (a4a ca$o. M, /on4o mu)
n,r3io$a con lo d, MollA ,$o ,$ lo 0u, /a$a.
S, l,3ant ) 9u, a /r,/arar ,l t2. L, $,nta+a +i,n t,n,r la$
mano$ ocu/ada$A l, /,rmit.a cont,n,r la$ lB4rima$. ? lo lar4o
d, lo$ $i4ui,nt,$ 3,int, minuto$ m, lo cont todoA $u$
,$/,ran<a$ ) tam+i2n $u /,na.
Moll) ,ra la mB$ ;o3,n d, $u$ cinco (i;o$. No (a+.a ll,4ado a
conoc,r al /adr,A 0u, (a+.a mu,rto ,n ?rn(,m durant, la
4u,rra. Eoda la 9amilia (a+.a $ido ,3acuada a Glouc,$t,r$(ir,.
NNo $2 $i ,$o la marc /ara $i,m/r,A o 0u2 /a$ Na/unt
Mar;ori,NA /,ro lo$ d,mB$ (an $alido +i,nA $, lo a$,4uro.
? $u r,4r,$o a Londr,$A la 9amilia $, (a+.a in$talado ,n ,l
,di9icio Ontario. Moll) /ar,c.a (a+,r$, ada/tado al nu,3o
,ntorno ) a la nu,3a ,$cu,laA dond, al /ar,c,r /ro4r,$a+a
ad,cuadam,nt,.
NNo $, ima4ina lo li$ta 0u, ,ra Ndi;o Mar;ori,N. Si,m/r, la
/rim,ra d, la cla$,. Podr.a (a+,r $ido $,cr,tariaA ) (a+,r
,ntrado a tra+a;ar ,n al4On d,$/ac(o +u,noA d, 3,rdad 0u, $..
S, m, /art, ,l cora<n cada 3,< 0u, lo /i,n$o.
S, $or+i la nari< ) $ac ,l /a:u,lo.
NE,ndr.a uno$ catorc, a:o$ cuando conoci a ,$, c,rdo. S,
llama Ric(ardA /,ro )o lo llamo c,rdo a $,ca$A 0u, (a)
con9ian<a. NS, l, ,$ca/ una ri$itaN. Em/,< a 3ol3,r a ca$a a
la$ tanta$A m, d,c.a 0u, ,$ta+a ,n ,l clu+ ;u3,nilA /,ro )o $a+.a
0u, m, m,nt.aA a$. 0u, 9ui a /r,4untarl, al /BrrocoA 0u, m, di;o
0u, Moll ni $i0ui,ra ,$ta+a a/untada al clu+. Lu,4o ,m/,< a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~8 85 5~ ~
/a$ar noc(,$ ,nt,ra$ 9u,ra d, ca$a. ?)A no $, ima4ina lo 0u,
ll,4a a $u9rir una madr,T
Lo$ $ollo<o$ 3ol3i,ron a adu,:ar$, ,n $il,ncio d, a0u,lla
im/,ca+l, $ilu,ta m,nuda ata3iada con un d,lantal 9lor,ado.
NNoc(, tra$ noc(,A r,corr.a la$ call,$ +u$cBndolaA /,ro
nunca la ,ncontr2. 'mo i+a a ,ncontrarla Moll) ll,4a+a al d.a
$i4ui,nt, /or la ma:ana ) m, $olta+a una $arta d, m,ntira$A
como $i )o 9u,ra tontaA ) lu,4o $, i+a a cla$,. 'uando cum/li
di,ci$2i$ a:o$A di;o 0u, i+a a ca$ar$, con $u Gic8. Jo di /or
$,ntado 0u, ,$ta+a ,ncintaA a$. 0u, l, di;,F =E$ lo m,;or 0u,
/u,d,$ (ac,rA t,$oro>.
S, ca$aron ) al0uilaron un /i$o d, do$ (a+itacion,$ ,n ,l
,di9icio @a99in. Moll) $, d,$,nt,ndi d, la ca$a d,$d, ,l /rim,r
mom,nto. Mar;ori, i+a a 3,rla ) trata+a d, ,n$,:ar a $u (i;a
cmo mant,n,r la ca$a lim/ia ) ord,nadaA /,ro d, nada $,r3.a.
'ada 3,< 0u, r,4r,$a+aA todo 3ol3.a a ,$tar i4ual d, $ucio.
NNo $2 d, dnd, l, 3i,n, ,$, carBct,r (ol4a<Bn N$, lam,nt
Mar;ori,.
?l /rinci/ioA la /ar,;a /ar,c.a ra<ona+l,m,nt, 9,li<A ) aun0u,
no l, con$ta+a 0u, $u ),rno tu3i,ra un tra+a;o ,$ta+l,A Mar;ori,
con9ia+a ,n 0u, l,$ ,$/,ra+a un +u,n /or3,nir. 'uando naci
$u /rim,r (i;o Moll) /ar,c.a 9,li<A /,ro la$ co$a$ no tardaron ,n
torc,r$,. Mar;ori, ,m/,< a 3,r card,nal,$ ,n ,l cu,llo ) lo$
+ra<o$ d, $u (i;aA un cort, /or ,ncima d,l o;oA ) ,n ci,rta
oca$in (a$ta co;,a+a. Una ) otra 3,<A Moll) l, d,c.a 0u, $,
(a+.a ca.do. Mar;ori, ,m/,< a $o$/,c(arA /,ro $u r,lacin con
Gic8A 0u, nunca (a+.a $ido d,ma$iado cordialA $, (a+.a ido
d,t,riorando.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~8 86 6~ ~
NM, odia Na$,4urNA ) no d,;arB 0u, m, ac,r0u, a ,lla ni a
lo$ ni:o$. No /u,do (ac,r a+$olutam,nt, nada. No $2 0u2 ,$
/,orA $a+,r 0u, /,4a a mi (i;a o 0u, /,4a a lo$ /,0u,:o$. 1u,
un ali3io cuando ,$tu3o $,i$ m,$,$ ,ntr, r,;a$. Entonc,$ /od.a
t,n,r la $,4uridad d, 0u, ,$ta+an a $al3o.
Mar;ori, rom/i a llorar d, nu,3oA ) l, /r,4unt2 $i lo$
$,r3icio$ $ocial,$ no /od.an (ac,r nada /ara a)udar.
NNoA no. Ella ,$ inca/a< d, d,cir nada malo d, 2lA inca/a<.
L, ti,n, $or+ido ,l $,$oA cr,o 0u, )a ni $i0ui,ra $a+, /,n$ar /or
$. mi$ma.
S,nt. una /ro9unda lB$tima /or a0u,lla /o+r, mu;,r ) la
in9,li< d, $u (i;aA /,ro $o+r, todo /or a0u,llo$ do$ ni:o$ a lo$
0u, (a+.a 3i$to ,n condicion,$ d,/lora+l,$ ,l d.a 0u, (a+.a
$or/r,ndido a la /ar,;a ,n /l,na di$cu$in. J a(ora t,ndr.an un
t,rc,r ni:o.
NEl moti3o /or ,l 0u, (, 3,nido a 3,rla N,m/,c2N ,$ ,l
+,+2 0u, ,$tB ,$/,rando Moll). L, (an dic(o 0u, /u,d, dar a
lu< ,n ca$aA /,ro cr,o 0u, $olo /or0u, ,$tu3o u$t,d lim/iando
ant,$ d, 0u, la$ comadrona$ 9u,ran a 3alorar la$ condicion,$ d,
(i4i,n,. NMar;ori, a$intiN. ?(ora cr,,mo$ 0u, $,r.a m,;or
un /arto (o$/italarioA /,ro Moll) ti,n, 0u, $olicitarloA )
tam+i2n d,+, ir a la$ r,3i$ion,$ /r,natal,$. No cr,o 0u, (a4a ni
lo unoA ni lo otro. HPodr.a ,c(arno$ una manoI
Mar;ori, rom/i a llorar d, nu,3o.
NJo (ar.a lo 0u, 9u,ra /or ,lla ) /or lo$ ni:o$A /,ro ,$,
c,rdo no d,;a 0u, m, ac,r0u, a ,llo$. HKu2 /u,do (ac,rI
S, mordi la$ u:a$ ) $, $on la nari<.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~8 87 7~ ~
La $ituacin ,ra d,licada. P,n$2 0u, a lo m,;or +a$tar.a con
0u, r,c(a<Bramo$ la /o$i+ilidad d, un /arto ,n ca$a ,
in9ormBramo$ d, ,llo a lo$ m2dico$. E$to$ l, indicar.an a Moll)
0u, d,+.a acudir al (o$/ital cuando $, /u$i,ra d, /arto. Si $,
n,4a+a a 0u, l, (ici,ran un $,4uimi,nto /r,natalA la
r,$/on$a+ilidad $,r.a ,nt,ram,nt, $u)a.
G,;2 a la /o+r, Mar;ori, ,ntr,4ada a $u$ tri$t,$ /,n$ami,nto$
)A )a ,n la r,$id,nciaA in9orm2 a la$ (,rmana$ d, lo $uc,dido.
1inalm,nt,A $, l, /ro4ram un /arto (o$/italario $in $u
con$,ntimi,nto ,D/l.citoA ) )o di /or $,ntado 0u, no
3ol3,r.amo$ a $a+,r nada d, ,lla.
M, ,0ui3o0u2. ',rca d, tr,$ $,mana$ mB$ tard,A no$
llamaron d,l (o$/ital d, Po/lar /ara /,dirno$ 0u, (ici2ramo$
,l $,4uimi,nto /o$/arto d, Moll)A 0u, (a+.a /,dido ,l alta
3oluntaria ) $, (a+.a marc(ado con ,l +,+2 tr,$ d.a$ d,$/u2$ d,
(a+,r dado a lu<.
Era al4o inaudito. En a0u,llo$ ti,m/o$A m2dico$ ) l,4o$ /or
i4ual cr,.an 0u, tra$ ,l /arto la mu;,r d,+.a 4uardar cama
durant, do$ $,mana$. ?l /ar,c,rA Moll) $, (a+.a ido a ca$a
caminando con ,l +,+2 ,n +ra<o$A lo 0u, $, con$id,ra+a mu)
/,li4ro$o. Sor @,rnad,tt, $, 9u, d,r,c(a al ,di9icio @a99in.
?l 3ol3,r no$ in9orm d, 0u,A ,n ,9,ctoA Moll) ,$ta+a ,n ca$aA
) 0u, $, la 3,.a muc(o mB$ a$,adaA /,ro tan (o$ca como
$i,m/r,. Gic8 (a+.a $alido. Su/u,$tam,nt, $, (a+.a 0u,dado a
car4o d, lo$ ni:o$ mi,ntra$ Moll) ,$ta+a ,n ,l (o$/italA /,ro $i
lo (a+.a (,c(o o no ,ra al4o 0u, nadi, $a+.a a ci,ncia ci,rta.
Mar;ori, $, (a+.a o9r,cido /ara cuidarlo$A /,ro 2l $, (a+.a
n,4adoA dici,ndo 0u, ,ran $u$ (i;o$ ) 0u, no /,n$a+a con$,ntir
0u, a0u,lla 3i,;a +ru;a m,ti,ra la$ naric,$ ,n $u 9amilia.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~8 88 8~ ~
En ,l /i$o no (a+.a nada 0u, com,r. Pu,d, 0u, Moll) $, lo
oli,raA ) 0u, /r,ci$am,nt, /or ,$o /idi,ra ,l alta 3oluntaria. No
ll,3a+a din,ro ,ncimaA /,ro d, camino a ca$a (a+.a /a$ado /or
la carnic,r.a ) (a+.a $u/licado 0u, l, 9iaran /ara /od,r ll,3ar$,
un /ar d, ,m/anada$ d, carn,. El carnic,roA 0u, conoc.a )
r,$/,ta+a a $u madr,A acc,di a $u$ ru,4o$. 'uando ll,4 $or
@,rnad,tt,A lo$ do$ /,0u,:o$A 0u, no ll,3a+an /u,$to mB$ 0u,
$,ndo$ ;,r$2i$ mu4ri,nto$A ,$ta+an $,ntado$ ,n ,l $u,loA
d,3orando la$ ,m/anada$.
S,4On no$ contA Moll) a/,na$ (a+.a (a+lado. La+.a
con$,ntido 0u, la$ ,DaminaraA a ,lla ) a la r,ci2n nacidaA /,ro
no (a+.a d,$/,4ado lo$ la+io$ ) /ar,c.a a/,$adum+rada.
'uando $or @,rnad,tt, l, di;o 0u, i+a a anunciarl, $u ll,4ada a
Mar;ori,A o+tu3o /or toda r,$/u,$ta un =U$t,d 3,rB>.
Mar;ori, no ,$ta+a al tanto d, lo$ Oltimo$ acont,cimi,nto$A )
$, 9u, ,n$,4uida al ,di9icio @a99in. Por d,$4raciaA Gic8 ,li4i ,l
mi$mo mom,nto /ara r,4r,$arA ) $, ,ncontraron ,n ,l
d,$can$illo. Wl ,$ta+a +orrac(o ) la a4r,diA /,ro Mar;ori,
,$0ui3 ,l 4ol/,. G, (a+,r ac,rtadoA la (a+r.a (,c(o rodar
,$cal,ra$ a+a;o. G,$/u2$ d, a0u,lloA lo mB$ 0u, la /o+r, mu;,r
o$a+a (ac,r ,ra com/rar comida ) d,;arla ,n ,l r,llanoA d,lant,
d, la /u,rta d, $u (i;a.
No$otra$ t,n.amo$ la co$tum+r, d, 3i$itar a la$ /arturi,nta$
do$ 3,c,$ al d.a d,$/u2$ d,l /artoA a lo lar4o d, catorc, d.a$.
Moll) ) la ni:a $, ,ncontra+an ,n +u,n ,$tado d,$d, ,l /unto
d, 3i$ta ,$trictam,nt, m2dicoA /,ro la $ituacin 9amiliar ,ra
/,or 0u, nunca. ? 3,c,$ Gic8 ,$ta+a ,n ca$aA otra$ 3,c,$ noA
/,ro nadi, 3,.a ;amB$ a la /o+r, Mar;ori,. Su /r,$,ncia (a+r.a
$u/u,$to un 4ran cam+io /ara Moll) ) lo$ /,0u,:o$. Su natural
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~8 89 9~ ~
al,4r, (a+r.a +a$tado /ara ali4,rar ,l am+i,nt,A /,ro nunca $,
l, /,rmiti ,ntrar. E,n.a 0u, con9ormar$, con ir (a$ta San
Ramn Nonato /ara /r,4untar a la$ mon;a$ cmo ,$ta+an $u
(i;a ) $u$ ni,to$. En ci,rta oca$in no$ dio una +ol$a ll,na d,
ro/a d, +,+2 /ara 0u, $, la ll,3Bramo$ ,n la $i4ui,nt, 3i$ita.
No$ di;o 0u, no 0u,r.a d,;arla ,n ,l r,llano /ara 0u, no $,
ll,nara d, (um,dad.
? lo lar4o d, lo$ $i4ui,nt,$ d.a$A 3aria$ comadrona$ 3i$itaron
a Moll)A ) toda$ in9ormaron d, la mi$ma $ituacin in0ui,tant,.
Una d, ,lla$ di;o inclu$o 0u, (a+.a ,$tado a /unto d, 3omitarA )
0u, lo (u+i,$, (,c(o d, no (a+,r $alido corri,ndo a r,$/irar
air, 9r,$co. El octa3o d.a /or la tard, m, toc ir a 3i$itarla.
Llam2 a la /u,rtaA /,ro no (u+o r,$/u,$ta. La lla3, ,$ta+a
,c(adaA a$. 0u, 3ol3. a llamarA ,n 3ano. P,n$2 0u, 0ui<B Moll)
,$tu3i,ra ocu/ada con ,l +,+2 ) no /udi,ra $alir a a+rir. Solo
,ran la$ cinco d, la tard,A /or lo 0u, $,4u. /a$ando 3i$itaA con la
int,ncin d, 3ol3,r mB$ tard,.
Eran c,rca d, la$ oc(o d, la noc(, cuando 3ol3. al ,di9icio
@a99in. E$ta+a can$adaA ) $, m, (ac.a un mundo $u+ir (a$ta la
0uinta /lanta. M, $,nt. t,ntada d, $altarm, la 3i$ita. ?l 9in ) al
ca+oA Moll) ) ,l +,+2 ,$ta+an +i,n d,$d, ,l /unto d, 3i$ta
m2dicoA ) a(. $, aca+a+an nu,$tra$ com/,t,ncia$. P,ro al4o m,
d,c.a 0u, no /a$ara d, lar4oA a$. 0u, $u+. la$ ,$cal,ra$ con /a$o
can$ino.
Llam2 a la /u,rtaA /,ro d, nu,3o no (u+o r,$/u,$ta. #ol3. a
llamar con mB$ 9u,r<a. =No /u,d, $,4uir ocu/ada>A /,n$2.
Entonc,$ $, a+ri la /u,rta conti4uaA ) una mu;,r $, a$om a la
4al,r.a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~9 90 0~ ~
NLa $alido Ndi;oA con un /itillo col4Bndol, d,l la+io
in9,rior.
NHKu, (a $alidoI No lo dirB ,n $,rio. ?ca+a d, dar a lu<.
NPu,$ (a $alidoA l, di4o. 'on ,$to$ o;o$A la (, 3i$to. Eoda
,m/,ri9olladaA ad,mB$.
NH?dnd, (a idoI NEn ,$, mom,nto $, m, ocurri 0u,
0ui<B $, (u+i,$, marc(ado a ca$a d, $u madr,N. HS, (a
ll,3ado a lo$ ni:o$I
La mu;,r $olt una carca;ada ,$trid,nt,A ) ,l ci4arrillo ca) al
$u,lo. ?l a4ac(ar$, /ara r,co4,rloA lo$ rulo$ 0u, ll,3a+a ,n ,l
/,lo $, 4ol/,aron ,ntr, $. con un ta+l,t,o m,tBlico.
NP,ro 0u2 dic, Lo$ ni:o$ S,rB +roma. Er,$ ni:o$ no l,
$,r3ir.an d, muc(oA Hno cr,,I
No m, 4u$ta+a a0u,lla mu;,r. La+.a al4o ,n $u modo d,
$onr,.rm,A un a9Bn d, com/licidadA 0u, m, r,$ulta+a ca$i
d,$a4rada+l,. L, 3ol3. la ,$/alda ) llam2 d, nu,3o a la /u,rta.
NPor 9a3orA a+rid la /u,rta Ndi;,A (a+lando /or la +oca d,l
+u<nN. So) la comadrona.
?l4o $, mo3i ,n ,l int,rior d,l /i$oA $in lu4ar a duda$. Lo o.
con total claridad. Un /oco co(i+idaA /or0u, $a+.a 0u, a0u,lla
mu;,r m, mira+a con cara d, $ornaA m, arrodill2 ) mir2 /or ,l
(u,co d,l +u<n.
Go$ o;o$ m, $o$tu3i,ron la mirada. Lo$ t,n.a mu) c,rca. Eran
lo$ o;o$ d, un ni:oA ) $, m, 0u,daron mirando $in /,$ta:,ar
durant, uno$ di,< $,4undo$ ant,$ d, d,$a/ar,c,r. E$o m,
/,rmiti 3,r la ,$tancia.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~9 91 1~ ~
Una ,$tu9a d, 0u,ro$,no ,mit.a un t,nu, r,$/landor a<ul
3,rdo$o. ',rca d, ,$ta (a+.a un coc(,citoA ,n ,l 0u, $u/u$,
,$tar.a ,l +,+2A dormido. #i a un ni:o cru<ando la (a+itacin a
la carr,ra. El otro d,+.a d, ,$tar $,ntado ,n un rincn.
?/,na$ /ud, r,/rimir una ,Dclamacin. La 3,cina d,+i d,
o.rm,.
NHKu2A a(ora m, cr,,I Ja l, (, dic(o 0u, no ,$tB.
Su/, 0u, d,+.a 4anarm, la con9ian<a d, a0u,lla mu;,r. Eal
3,< /udi,ra a)udar.
NNo /od,mo$ d,;ar a ,$o$ tr,$ ni:o$ $olo$ con la ,$tu9a d,
0u,ro$,no ,nc,ndida. Si uno d, ,llo$ la 3u,lcaA morirBn
car+oni<ado$. Moll) (a $alidoA /,ro Hdnd, ,$tB ,l /adr,I
La mu;,r $, ac,rc. Era ,3id,nt, 0u, di$9ruta+a dando mala$
noticia$.
NM,nuda /i,<aA ,$, tal Gic8. LB4am, ca$oF lo m,;or 0u,
/u,d, (ac,r ,$ al,;ar$, d, 2l. S, /orta mu) mal con Moll)A )
,lla tam/oco ,$ nin4una $anta. ?)A ,$ una lB$timaA $i,m/r, $, lo
di4o a nu,$tra @,tt,A ,$ una lB$timaA ,$o di4o. E$o$ /o+r,$
c(i0uillo$. No /idi,ron 3,nir a ,$t, mundoA Ha 0u2 noI Si,m/r,
lo di4oA ,$ unaT
La int,rrum/. +ru$cam,nt,.
NE$a ,$tu9a d, 0u,ro$,no ,$ una tram/a mortal. #o) a
llamar a la /olic.a. E,n,mo$ 0u, ,ntrar ,n ,l /i$o.
La mu;,r m, mir con o;o$ r,luci,nt,$ ) a/,na$ lo4r
r,/rimir una ,Dclamacin. Lu,4o m, a4arr d,l +ra<o ) di;oF
NH?$. 0u, llamarB a la /olic.aI La 0u, $, 3a a liar
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~9 92 2~ ~
Sali di$/arada ) llam a otra /u,rta d, la 4al,r.a. La ima4in2
anunciBndolo /or ,l +lo0u,A aun0u, l, ll,3ara toda la noc(,. No
0u,da+a ni ra$tro d, mi ant,rior can$ancioA ) +a;2 la$ ,$cal,ra$ a
toda /ri$a (a$ta la call,A dond, corr. (a$ta la ca+ina mB$
c,rcana. Un a4,nt, m, ,$cuc( con /r,ocu/acin ) m, a$,4ur
0u, ir.an /ara allB ,n$,4uida. G,cid. 0u, (a+.a 0u, a3i$ar a
Mar;ori,A a$. 0u, mi $i4ui,nt, d,$tino ,ra ,l ,di9icio Ontario.
Po+r, mu;,r. 'uando $, lo cont2 ar0u, ,l cu,r/o (acia
d,lant,A como $i la (u+i,ra 4ol/,ado ,n ,l ,$tma4o.
NO(A noT E$to no (a) 0ui,n lo a4uant,T N4imiN. M, lo
t,m.a. ?$. 0u, $, (a ,c(ado a la call,.
Ean inoc,nt, ,ra )o 0u, no com/r,nd. a 0u2 $, r,9,r.a.
NHKui,r, d,cir 0u, $, (a ido d, ca$aI N/r,4unt2.
Mar;ori, m, mir con com/a$in.
NGa i4ualA t,$oro. U$t,d no ti,n, /or 0u2 $a+,r ,$a cla$, d,
co$a$. G,+o ir a cuidar d, lo$ ni:o$.
1uimo$ (a$ta ,l /i$o d, Moll)A ;unta$ ) ,n $il,ncio. La /olic.a
)a (a+.a ll,4adoA , int,nta+a 9or<ar la c,rradura. Jo /,n$a+a
0u, 0ui<B (u+i,$,n ll,3ado a un c,rra;,ro con ,llo$A /,ro no. La
ma)or.a d, lo$ /olic.a$ $on ,D/,rto$ ,n 9or<ar c,rradura$. M,
/r,4unt2 $i l,$ ,n$,:ar.an a (ac,rlo como /art, d, $u
9ormacin.
La+.a muc(a 4,nt, a/i:ada ,n la 4al,r.a. Nadi, 0u,r.a
/,rd,r$, d,tall,. Mar;ori, $, ad,lant dici,ndo 0u, ,ra la
a+u,la d, lo$ ni:o$A ) cuando la /u,rta $, a+ri 9u, la /rim,ra
,n ,ntrar. La /olic.a ) )o la $,4uimo$.
Lac.a un calor $o9ocant, ,n la (a+itacinA ) un olor (,diondo
9lota+a ,n ,l air,. No (a+.a ni ra$tro d, lo$ ni:o$A a/art, d, la
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~9 93 3~ ~
r,ci2n nacidaA 0u, dorm.a tran0uila. M, ac,r0u2 a ,lla ) m,
$or/r,ndi com/ro+ar 0u, /ar,c.a +i,n cuidadaA lim/ia )
$aciada. El r,$to d, la ,$tancia ,ra ind,$cri/ti+l,. Para ,m/,<arA
,$ta+a /la4ada d, mo$ca$A ) ,n un rincn (a+.a una /ila d,
,Dcr,m,nto$ ) /a:al,$ $ucio$ cu+i,rto$ d, 4u$ano$.
Mar;ori, ,ntr ,n ,l dormitorioA llamando a lo$ c(ico$ con 3o<
dulc,. E$ta+an d,trB$ d, la $illa. Lo$ aco4i ,ntr, $u$ +ra<o$
mi,ntra$ la$ lB4rima$ roda+an /or $u$ m,;illa$.
NNo /a$a nadaA t,$oro$ m.o$. La 3,nido la a+u,lita.
La /olic.a toma+a nota$A ) /,n$2 0u, 0ui<B (a+.a ll,4ado ,l
mom,nto d, marc(arm,A a(ora 0u, la a+u,la $, (a+.a (,c(o
car4o d, la $ituacin. P,ro ,n ,$, in$tant, $, o) un al+oroto
9u,raA ) Gic8 a/ar,ci /or la /u,rta. Era ,3id,nt, 0u, no $a+.a
0u, la /olic.a ,$ta+a ,n $u /i$o. En cuanto lo$ 3io ,c( a corr,r
,n la dir,ccin o/u,$taA /,ro lo$ curio$o$ l, c,rraron ,l /a$o. Lo
(a+.an d,;ado ,ntrarA /,ro no i+an a con$,ntir 0u, 3ol3i,ra a
$alir. Kui<B tu3i,$, cu,nta$ /,ndi,nt,$ con 3ario$ d, $u$
con3,cino$. Lo$ /olic.a$ l, ad3irti,ron 0u, lo amon,$tar.an /or
(a+,r d,;ado d,$at,ndido$ a tr,$ ni:o$ d, m,no$ d, cinco a:o$.
Gic8 $olt 3aria$ o+$c,nidad,$A ,$cu/i al $u,lo ) di;oF
NHKu2 l,$ /a$a a lo$ ni:o$I E$tBn /,r9,ctam,nt,. No l,$ (a
/a$ado nada maloA 0u, )o $,/a.
NSu,rt, ti,n, u$t,d d, 0u, no l,$ (a)a /a$ado nada malo.
Lo$ (a d,;ado $olo$ con una ,$tu9a d, 0u,ro$,no ,nc,ndida )
$in 3i4ilancia. Si uno d, lo$ ni:o$ la (u+i,$, 3olcado $in 0u,r,rA
/odr.a (a+,r cau$ado un inc,ndio.
Gic8 $, d,9,ndi con 3o< 0u,;um+ro$aF
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~9 94 4~ ~
NHJ )o 0u2 cul/a t,n4oI No (, $ido )o ,l 0u, (a d,;ado la
,$tu9a ,nc,ndidaA (a $ido la /ari,nta. Jo no $a+.a 0u, (a+.a
$alido d,;Bndola ,nc,ndida. E$a <orra inOtil. L, dar2 $u
m,r,cido cuando la 3,a.
NHGnd, ,$tB $u mu;,rI N/r,4unt ,l /olic.a.
NH'mo 0ui,r, 0u, lo $,/aI
Mar;ori, ,$tall.
N'analla N4ritN. Jo $2 mu) +i,n dnd, ,$tBA ) tO la (a$
o+li4ado a (ac,rloA Ha 0u, $.I Er,$ un c,rdo.
Gic8 $, (i<o ,l inoc,nt,.
NNo $2 d, 0u2 (a+la la 3i,;a +ru;a.
Mar;ori, ,$ta+a a /unto d, r,/licarl, a 3o< ,n 4ritoA /,ro ,l
/olic.a la d,tu3o.
NJa arr,4larBn $u$ di9,r,ncia$ cuando no$ (a)amo$ ido.
E,n,mo$ 0u, d,;ar con$tancia d, 0u, lo (,mo$ amon,$tado /or
d,;ar a $u$ (i;o$ d,$at,ndido$ ) ,n $ituacin d, ri,$4o. Si 3u,l3,
a ocurrirA lo d,nunciar,mo$.
Gic8 $, d,$(i<o ,n $onri$a$ ) (ala4o$.
NL, do) mi /ala+raA a4,nt,F no 3ol3,rB a ocurrir. Pido
di$cul/a$ ) m, a$,4urar2 d, 0u, nunca 3u,l3, a /a$ar al4o a$..
La /olic.a $, di$/on.a a marc(ar$,. S,:alando a Mar;ori,A
Gic8 l,$ di;oF
NJa 0u, ,$tBnA ll23,n$,la con u$t,d,$.
Mar;ori, $olt un 4rito an4u$tiado ) a+ra< a lo$ do$ ni:o$
con mB$ 9u,r<a. S, 3ol3i (acia lo$ /olic.a$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~9 95 5~ ~
NNo /u,do d,;arlo$ a0u.A al +,+2A a lo$ ni:o$. HNo lo
,nti,nd,nI No /u,do d,;arlo$ a$..
Gic8 r,/lic ,n un tono tran0uili<ador ) ri$u,:oF
NNo $, /r,ocu/,A $,:oraA $2 cuidar d, mi$ (i;o$. No (a)
nada d, 0u2 /r,ocu/ar$,. NJ lu,4oA 3ol3i2ndo$, (acia lo$
/olic.a$NF 'onmi4o ,$tarBn a $al3oA l,$ do) mi /ala+ra.
Nin4uno d, lo$ /olic.a$ t,n.a un /,lo d, tontoA ) no $,
d,;aron ,n4a:ar ni /or un $,4undo /or a0u,lla /antomima d,
9al$a d,3ocin /at,rnaA /,ro no t,n.an autoridad /ara (ac,r
nada mB$ 0u, amon,$tarlo.
Uno d, ,llo$ $, 3ol3i (acia Mar;ori,.
NSolo /u,d, 0u,dar$, a0u. $i ,$ +i,n3,nidaA ) d,$d, lu,4o
no /u,d, ll,3ar$, a lo$ ni:o$ $in ,l con$,ntimi,nto d,l /adr,.
Gic8 la mir con 4,$to triun9al.
NJa lo (a o.do. La) 0u, t,n,r ,l con$,ntimi,nto d,l /adr,.
Jo $o) ,l /adr,A ) no do) mi con$,ntimi,nto. HE$tamo$I ?(oraA
lar4o d, a0u..
En ,$, mom,nto int,r3in, /or /rim,ra 3,<.
NHJ 0u2 /a$a con ,l +,+2I Solo ti,n, oc(o d.a$ d, 3idaA ) $,
alim,nta al /,c(o. No tardarB ,n d,$/,rtar$, con (am+r,.
HGnd, ,$tB Moll)I
No cr,o 0u, Gic8 $, (u+i,$, /,rcatado d, mi /r,$,ncia (a$ta
,ntonc,$. S, 3ol3i (acia m. ) m, mir d, arri+a a+a;o. 'a$i
not2 cmo m, d,$nuda+a con la mirada. Era una criatura
r,/u4nant,A /,ro $in duda $, cr,.a todo un don;uBn. #ino (acia
m..
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~9 96 6~ ~
NNo $, /r,ocu/,A ,n9,rm,ra. Mi $,:ora l, darB d, mamar ,n
cuanto 3u,l3a. Solo (a $alido a (ac,r un r,cado.
'o4i mi mano ,ntr, la$ $u)a$ ) m, acarici la mu:,ca. Jo la
a/art2 con +ru$0u,dad. E,n.a 4ana$ d, a+o9,t,ar a0u,lla cara
d, mirada la$ci3a. Lo t,n.a tan c,rca 0u, nota+a $u ali,nto
/utr,9acto. ?/art2 la ca+,<aA a$0u,ada. Wl $, ac,rc mB$ aOnA )
,n $u$ o;o$ (a+.a un +rillo $ocarrn. @a;ando ,l tono d, 3o<
/ara 0u, nadi, mB$ /udi,ra o.rloA di;oF
NEr,$ un /oco ,$tiradaA H3,rdadI S2 cmo (ac,rt, +a;ar uno
o do$ /,lda:o$A $,:orita ,$tirada.
J )o $a+.a cmo tratar a lo$ (om+r,$ d, $u cala:a. La ,$tatura
,$ mu) Otil a la (ora d, ni3,lar a la$ /,r$ona$A ) no$otro$
,$tB+amo$ al mi$mo ni3,l. No tu3, 0u, a+rir la +oca. Gir2 la
ca+,<a d,$/acioA lo mir2 dir,ctam,nt, a lo$ o;o$ ) l, $o$tu3, la
mirada. Poco a /ocoA $, l, +orr la $onri$a d, la cara ) $, a/art
d, m.. Poco$ (om+r,$ $o/ortan la mirada d, a+$oluto d,$/r,cio
d, una mu;,r.
Mar;ori, ,$ta+a d, rodilla$ ,n ,l $u,loA llorando a lB4rima
3i3aA a+ra<ada a lo$ do$ ni:o$. Lo$ /olic.a$ $, ac,rcaron a ,llaA
la a$i,ron /or ,l codo /ara a)udarla a incor/orar$, ) l, di;,ron
con d,licad,<aF
N#amo$A $,:ora. No /u,d, 0u,dar$, a0u..
Mar;ori, $, l,3ant ) lo$ ni:o$ $, r,tiraron ,n $il,ncio (acia la
$illa d, la (a+itacin. Ella $olt un 4,mido d,$,$/,rado ) d,;
0u, lo$ /olic.a$ la acom/a:aran (a$ta la /u,rta. Sali con /a$o
3acilant,A con3,rtida ,n una $om+ra d, $. mi$maA a/ar,ntando
3,int, a:o$ mB$ 0u, cuando (a+.a ,ntrado. Lo$ /olic.a$ la
4uiaron ,ntr, la multitud 0u, $, (a+.a con4r,4ado ;unto a la
/u,rtaA ) 9u,ron muc(a$ la$ 3oc,$ 0u, $, al<aron a $u /a$o.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~9 97 7~ ~
NPo+r, mu;,rT
NG,$d, lu,4oA ,$ una 3,r4U,n<aT
NKu2 lB$tima m, daA /o+r, mu;,r.
NUn malnacidoA ,$o ,$ lo 0u, ,$.
NNo (a) d,r,c(oA d, 3,rdad.
Lo$ /olic.a$ la acom/a:aron d, 3u,lta al ,di9icio Ontario ) )o
r,4r,$2 a San Ramn Nonato a0u,lla noc(, con muc(o ,n lo
0u, /,n$ar.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~9 98 8~ ~

L La a # #i ic ci ic cl le et ta a

El 3,rdad,ro t,m/l, d, lo$ 1ort,$cu,V'(olm,l,)V@roMn, $,
no$ r,3,l a lo lar4o d, la$ $i4ui,nt,$ $,mana$A a m,dida 0u,
'(umm) domina+a ,l art, d, montar ,n +icicl,ta. Era$ ,l
/,rcanc, con ,l /olic.aA $or 5uli,nn, al+,r4a+a $,ria$ duda$ d,
0u, 9u,ra a con$,4uirloA /,ro '(umm) $, mantu3o 9irm, ,n $u
/ro/$ito. ?/r,nd,r.a a montar ,n +ici /a$ara lo 0u, /a$ara.
G,dica+a cada minuto d, $u ti,m/o li+r, a /racticar.
Mi,ntra$ tantoA d,+.a (ac,r toda$ la$ 3i$ita$ a /i,A d, modo 0u,
tarda+a muc(o mB$ ti,m/o 0u, $i $, d,$/la<ara ,n +icicl,taA
/or lo 0u, d, toda$ no$otra$ ,ra la 0u, di$/on.a d, m,no$
ti,m/o /ara $. mi$ma. P,ro a/ro3,c(a+a al mBDimo todo$ )
cada uno d, a0u,llo$ in$tant,$ d, li+,rtad. Em/u;a+a la 3i,;a
Ral,i4( call, arri+a NL,) land Str,,t t,n.a una $ua3,
/,ndi,nt,N ) +a;a+a montada ,n la +icicl,taA $in /,dal,ar.
'u,$ta arri+a ) cu,$ta a+a;oA ci,nto$ d, 3,c,$A (a$ta 0u,
a/r,ndi a mant,n,r ,l ,0uili+rio. S, l,3anta+a un /ar d, (ora$
ant,$ todo$ lo$ d.a$A ) toda$ la$ noc(,$ $al.a a /racticar d, oc(o
a di,<A a/roDimadam,nt,A (a$ta 0u, 3ol3.a a la ca$aA ,D(au$ta )
$in ali,nto.
=@u,noA ,n r,alidad no ti,n, $,ntido a/r,nd,r a /,dal,ar $olo
d, d.a>A $o$t,n.a al,4r,m,nt,A con irr,9uta+l, l4ica.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~9 99 9~ ~
Por lo 4,n,ralA da+a a0u,llo$ /a$,o$ a o$cura$ acom/a:ada
/or un nutrido 4ru/o d, ni:o$ 0u, la anima+an o +i,n la
a+uc(,a+an. E$o /od.a (a+,r $u/u,$to una am,na<a /ara
'(umm)A $i no 9u,ra /or0u, $, (a+.a 4anado ,l r,$/,to d, un
muc(ac(o mB$ ma)orcito 0u, $, (a+.a unido a no$otra$ ,l
/rim,r d.aA cuando ')nt(iaA EriDi, ) )o (a+.amo$ int,ntado
,n$,:arl, a montar ,n +icicl,ta. 5ac8 ,ra un ;o3,n ,$/,cialm,nt,
curtido d, uno$ tr,c, a:o$A aco$tum+rado a d,9,nd,r $u$
d,r,c(o$ con lo$ /u:o$. Gi$/,r$ar a lo$ /,0u,:o$ 4ranu;a$ no l,
co$ta+a d,ma$iado ,$9u,r<oF una$ /oca$ coll,;a$A una$ cuanta$
/atada$A ) $, da+an a la 9u4a. Lu,4o $, /r,$,nta+a ant,
'(umm) como $i 9u,$, $u (2ro,.
NSi ,$o$ moco$o$ 3u,l3,n a mol,$tarlaA $,:oritaA no ti,n,
mB$ 0u, d,c.rm,lo. M, llamo 5ac8. Jo m, ,ncar4ar2 d, ,llo$.
N?(A 0u2 ama+l, /or tu /art,A 5ac8. La 3,rdad ,$ 0u, t,
,$to) mu) a4rad,cida. E$t, 3i,;o cac(arro /ar,c, un /otrillo
d,$+ocadoA Ha 0u, $.I
La /rimoro$a diccin d, '(umm) d,+.a d, r,$ultar tan
incom/r,n$i+l, /ara 5ac8 como ,l 9u,rt, ac,nto coc8n,) d, ,$t,
lo ,ra /ara ,llaA /,$, a lo cual tra+aron ami$tad ,n$,4uida.
? /artir d, ,ntonc,$A '(umm) /ro4r,$ rB/idam,nt,. 5ac8 la
acom/a:a+a a /rim,ra ) Oltima (ora d,l d.a. 'orr.a a $u ladoA
la ,m/u;a+aA la a)uda+a ,n todo lo /o$i+l,. G,$arroll un
$i$t,ma ,$/,cialm,nt, in4,nio$o /ara ,n$,:arl, a tomar la$
cur3a$F 2l /,dal,a+a mi,ntra$ ,lla conduc.a '(umm)
controla+a ,l manillarA $,ntada ,n ,l $ill.n con la$ /i,rna$
col4ada$ a un ladoA ) 2l i+a d, /i, $o+r, lo$ /,dal,$A (aci,ndo
todo ,l ,$9u,r<o. ?rra$trar $u$ $,t,nta ) cinco 8ilo$ d, /,$o no
d,+.a d, $,r 9BcilA /,ro 5ac8 no ,ra nin4On al9,:i0u, ) $, ;acta+a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 10 00 0~ ~
d, $u (om+r.a. Ma:ana ) noc(, $, l, o.a c(illandoF =Gir, a la
i<0ui,rdaA $,:orita>. =NoA a la i<0ui,rdaA ca+,<a d, c(orlito>
=?(ora d,$/acioA $in 4irar d, 4ol/,.> =#a)a (acia la ca+inaA )
no l, 0uit, o;o.>
Nin4uno d, ,llo$ cont,m/la+a la d,rrota como una
/o$i+ilidadA ) al ca+o d, tr,$ $,mana$ )a r,corr.an toda la
di$tancia 0u, $,/ara+a @oM d, la I$la d, P,rro$ ,n la$ o$cura$
ma:ana$ d, no3i,m+r,.
5ac8 no t,n.a +icicl,ta /ro/iaA ) tu3o 0u, admitir a
r,4a:adi,nt,$ 0u, (a+.a ll,4ado ,l mom,nto d, 0u, '(umm)
lo int,ntara /or $u cu,nta. L, dio un ,m/u;n inicial ) ,lla +a;
la call, /,dal,ando con $,4uridad ) do+l la ,$0uina. 5ac8 l,
di;o adi$ con la manoA a+atidoA ;u$to ant,$ d, /,rd,rla d, 3i$ta.
L, (a+.a $ido OtilA /,ro la di3,r$in (a+.a ll,4ado a $u 9in. L,
dio una /atada a una /i,dra ) $, 3ol3i a ca$a arra$trando lo$
/i,$A con la$ mano$ m,tida$ ,n lo$ +ol$illo$A un /i, ,n ,l
+ordillo ) ,l otro ,n la cun,ta.
P,ro '(umm) no ,ra d, la$ 0u, d,;an morir una ami$tadA )
m,no$ aOn d, la$ 0u, /a4an la ama+ilidad ) la 4,n,ro$idad con
,l ol3ido. No$ lo com,nt durant, ,l almu,r<oA ) acordamo$
0u, (a+.a 0u, r,com/,n$ar a 5ac8 d, al4On modo. Lu+o 3aria$
$u4,r,ncia$ Nun tarro d, 4olo$ina$A una /,lota d, 9Ot+olA una
na3a;aNA /,ro nin4una /ar,c.a com/lac,r a '(umm). Sor
5uli,nn,A (aci,ndo 4ala d, $u (a+itual /ra4mati$mo )
$a+idur.aA $,:al 0u, 5ac8 l, (a+.a d,dicado muc(o ti,m/oA
,$9u,r<o ) d,dicacinA /or lo 0u, $u d,uda con 2l ,ra
im/ortant,.
NNo $, l, /u,d, ,n4atu$ar con cual0ui,r c(uc(,r.a. El c(ico
$, m,r,c, un r,4alo 0u, r,alm,nt, d,$,, ) 3alor,. P,ro ,$o
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 10 01 1~ ~
d,/,nd, ,Dclu$i3am,nt, d, lo 0u, /u,da$ /,rmitirt,A 0u, ,r,$
0ui,n $, lo 3a a r,4alarA ) ,$o $olo tO /u,d,$ $a+,rlo.
'(umm) $, al,4r al in$tant,A ) una 4ran $onri$a ilumin $u
ro$tro.
NEn r,alidadA $2 0u2 d,$,a 5ac8 mB$ 0u, nada ,n ,l mundoF
una +icicl,ta J ,$to) +a$tant, $,4ura d, 0u, /adr, m,
com/rar.a una $i l, com,ntara la$ circun$tancia$. E$ un 4ran
d,/orti$taA ) $i,m/r, ,$tB di$/u,$to a ra$car$, ,l +ol$illo /or
una +u,na cau$a. L, ,$cri+ir2 ,$ta mi$ma noc(,.
Por d,$contadoA $u /adr, $, ra$c ,l +ol$illoA $ati$9,c(o d,
0u, /or 9in $u Onica (i;a $, $inti,ra r,ali<ada. No com/r,nd.a
a0u,l ,m/,:o $u)o /or con3,rtir$, ,n mi$ion,raA ni muc(o
m,no$ $u /a$in /or ,l o9icio d, comadronaA /,ro la a/o)ar.a
(a$ta ,l 9inal.
Una nu,3a +icicl,ta ,0ui3al.a /ara 5ac8 a ,$tr,nar una nu,3a
3ida. En a0u,llo$ ti,m/o$A mu) /oco$ c(ico$ t,n.an $,m,;ant,
/o$,$in. Para 2lA ,ra mB$ 0u, un $.m+olo d, /r,$ti4ioC ,ra
$innimo d, li+,rtad. Su natural,<a a3,ntur,ra lo ll,3a+a a
r,corr,r 8ilm,tro$ mB$ allB d,l Ea$t End montado ,n la
+icicl,ta. S, uni al clu+ d, cicli$mo d, Ga4,n(am ) /artici/
,n 3aria$ com/,ticion,$ contrarr,lo; ) carr,ra$ cicli$ta$. S, 9u,
2l $olo d, acam/ada a la cam/i:a d, E$$,D. Ll,4 (a$ta la co$ta
) 3io ,l mar /or /rim,ra 3,<.
'(umm) ,$ta+a ,ncantadaA ) la $lida ami$tad d, 5ac8 ,ra $u
ma)or al,4r.a. Wl cr,.a 0u, ,lla n,c,$ita+a $u /rot,ccinA /or lo
0u, todo$ lo$ d.a$A al $alir d, cla$,A $, /r,$,nta+a ,n San Ramn
Nonato /ara acom/a:arla ,n $u$ 3i$ita$ d, la tard,. Intu.a 0u,
lo$ ni:o$ d, lo$ mu,ll,$ $, +urlar.an d, '(umm) ) la aco$ar.anA
) ,$ta+a ,n lo ci,rtoC ,n 4,n,ralA no d,$/,rta+a la $im/at.a d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 10 02 2~ ~
lo$ coc8n,)$A 0u, $, mo9a+an d, ,lla a $u ,$/alda. 'ada 3,< 0u,
a0u,lla mu;,rona r,corr.a la$ call,$ /,dal,ando a un ritmo
r,4ularA ,ncaramada a una ro+u$ta anti4ualla con ru,da$A lo$
ni:o$ int,rrum/.an $u$ ;u,4o$ /ara a4ol/ar$, a am+o$ lado$ d,
la ac,ra ) ,Dclamar a 3o< ,n 4rito =O;oA 0u, 3i,n,>A =Ja ll,4a
,l circo> o =No $, 3a)a a ca,rA $,:ora> ,ntr, 4rand,$
ri$otada$. Para colmoA $, r,9,r.an a ,lla como =la Li/o/tama>.
La /o+r, '(umm) ,nca;a+a todo a0u,llo con +u,n (umorA /,ro
no$otra$ $a+.amo$ lo muc(o 0u, l, dol.a. Sin ,m+ar4oA cuando
a0u,l muc(ac(o duroA +,lico$o ) ,$/a+ilado 0u, ,ra 5ac8 ,$ta+a
;unto a ,llaA lo$ ni:o$ d,l +arrio 4uarda+an la$ di$tancia$. Eoda$
lo (a+.amo$ 3i$to ,n 3aria$ oca$ion,$A ,n la call, o ,n lo$ /atio$
d, la$ ca$a$ d, 3,cindadA $u;,tando am+a$ +icicl,ta$ con ,l
m,ntn a/untando (acia arri+aA la$ 9ornida$ /i,rna$
li4,ram,nt, a+i,rta$A mirando 9r.am,nt, a $u alr,d,dorA a
$a+i,nda$ d, 0u, una mirada $u)a ,ra cuanto +a$ta+a /ara
/rot,4,r a la =$,:orita>.

#,inticinco a:o$ d,$/u2$A una t.mida ;o3,n llamada Giana
S/,nc,r $, con3irti ,n la /rom,tida d,l /r.nci/, 'arlo$A
(,r,d,ro al trono d, In4lat,rraA ) tu3, la o/ortunidad d, 3,r ,n
3aria$ oca$ion,$ r,/orta;,$ d, $u ll,4ada a lo$ acto$ $ocial,$.
'ada 3,< 0u, ,l coc(, $, d,t,n.aA la /u,rta d,lant,ra d,l lado
i<0ui,rdo $, a+r.a ) $u 4uarda,$/alda$ $, a/,a+a d,l 3,(.culo
/ara a+rirl, la /u,rta a Lad) Gi. Lu,4o $, 0u,da+a all. d, /i,A ,l
m,ntn a/untando (acia arri+aA la$ /i,rna$ li4,ram,nt,
$,/arada$A mirando 9r.am,nt, a la multitud 0u, lo rod,a+a. Un
5ac8 maduro 0u, $,4u.a /oni,ndo ,n /rBctica todo lo 0u, (a+.a
a/r,ndido durant, la in9anciaA cuando 3,la+a /or $u dama.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 10 03 3~ ~

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 10 04 4~ ~

L La a c cl l$ $n ni ic ca a d de e c co on nt tr ro ol l % %r re en na at ta al l

Eodo o9icio ti,n, $u cara ) $u cru<. Mi cru< ,ran la$ 3i$ita$ d,
control /r,natal. M, atr,3,r.a inclu$o a d,cir 0u, la$ d,t,$ta+aA
) 0u, /or ,$, moti3o t,m.a 0u, ll,4ara ,l mart,$ /or la tard,.
No ,ra $olo 0u, (u+i,$, muc(.$imo tra+a;oA 0u, tam+i2n. E$,
d.aA la$ comadrona$ int,nta+an or4ani<ar la$ 3i$ita$ a domicilio
d, tal modo 0u, /udi2ramo$ t,rminar la ronda d, la ma:ana
$o+r, la$ doc, d,l m,diod.aC a ,$a (ora almor<B+amo$A mB$
/ronto d, lo (a+itualA ) a la una ) m,dia ,m/,<B+amo$ a
/r,/arar la con$ulta /ara a+rirla a la$ do$ ,n /unto. ? /artir d,
,$, mom,nto tra+a;B+amo$ $in d,$can$o (a$ta (a+,r
,Daminado a la Oltima /aci,nt,A lo 0u, a m,nudo no ocurr.a
(a$ta la$ $,i$ o la$ $i,t, d, la tard,A ) a ,$a (ora ,m/,<B+amo$
la $,4unda ronda d, 3i$ita$ a domicilio.
P,ro no ,ra ,$o lo 0u, m, mol,$ta+aC ,l tra+a;o duro nunca
m, (a a$u$tado. Lo 0u, m, $aca+a d, mi$ ca$illa$ ,raA cr,oA la
conc,ntracin d, cu,r/o$ 9,m,nino$ d,$a$,ado$A $u calor
(Om,do ) /ul$BtilA a0u,lla int,rmina+l, c(Bc(ara )A /or ,ncima
d, todoA ,l olor. Por muc(o 0u, m, +a:ara ) m, cam+iara
d,$/u2$A $i,m/r, tarda+a un /ar d, d.a$ ,n li+rarm, d, lo$
r,/ul$i3o$ olor,$ d,l 9lu;o 3a4inalA la orinaA ,l $udor rancio ) la
ro/a /,rcudida. Eodo ,llo $, m,<cla+a ,n una ,$/,ci, d, 3a(o
cali,nt, ) /rin4o$o 0u, m, im/r,4na+a la ro/aA ,l /,loA la /i,lA
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 10 05 5~ ~
todo. ? m,nudo t,n.a 0u, int,rrum/ir una 3i$ita /r,natal /ara
$alir 9u,ra a tomar air,. M, a$oma+a a la +arandilla 0u, (a+.a
;unto a la /u,rta ) r,$/ira+a (ondo /ara r,/rimir la$ 4ana$ d,
3omitar.
Sin ,m+ar4oA todo$ $omo$ di9,r,nt,$A ) no conoc. a nin4una
otra comadrona a la 0u, l, a9,ctara tanto ,$ta cu,$tin. Si,m/r,
0u, lo m,nciona+aA la r,accin ,ra d, /ura $or/r,$aF =HKu2
olorI>A o +i,n =@u,noA $.A a lo m,;or (ac.a un /oco d,
+oc(orno>. Ll,4 un mom,nto ,n 0u, d,$i$t. d, com,ntarlo.
E,n.a 0u, r,cordarm, a m. mi$ma una ) otra 3,< la ,norm,
im/ortancia d, la$ 3i$ita$ d, $,4uimi,nto /r,natalA 0u, tanto
(a+.an contri+uido a di$minuir la$ ta$a$ d, mortalidad
mat,rna. El r,cu,rdo d, la (i$toria d, mi o9icio ) lo$ in9inito$
/ad,cimi,nto$ d, la$ mu;,r,$ ,n ,l mom,nto d,l /arto m,
da+an Bnimo$ /ara $,4uir ad,lant, cada 3,< 0u, /,n$a+a 0u,
no $,r.a ca/a< d, ,Daminar a otra ,m+ara<ada.
La$ta ,ntonc,$A la norma (a+.a $ido ,l total a+andono d, la
mu;,r durant, ,l ,m+ara<o ) ,l /arto. En num,ro$a$ $oci,dad,$
/rimiti3a$A la$ mu;,r,$ 0u, t,n.an la m,n$truacinA la$
,m+ara<ada$A la$ /arturi,nta$ ) la$ 0u, amamanta+an $,
con$id,ra+an im/ura$A contaminada$. La mu;,r ,ra ai$lada ) ,n
muc(o$ ca$o$ nadi, /od.a tocarlaA ni $i0ui,ra otra mu;,rA /or lo
0u, $, 3,.a o+li4ada a /a$ar la dura /ru,+a d,l /arto
com/l,tam,nt, $ola. E$to d,t,rmin 0u, $olo la$ mB$ 9u,rt,$
$o+r,3i3i,ran )A 4racia$ a lo$ /roc,$o$ d, mutacin )
ada/tacinA anomal.a$ como la d,$/ro/orcin ,ntr, ,l tama:o
d, la /,l3i$ mat,rna ) la ca+,<a 9,tal $, ,liminaron d, la
,$/,ci,A $o+r, todo ,n la$ <ona$ mB$ a/artada$ d,l mundoA ) ,l
/arto $, (i<o mB$ 9Bcil.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 10 06 6~ ~
En la $oci,dad occid,ntalA a la 0u, llamamo$ ci3ili<acinA ,$to
no ll,4 a ocurrirA ) una doc,na lar4a d, com/licacion,$A
al4una$ d, ,lla$ mortal,$A $, a:adi,ron a lo$ o+$tBculo$
natural,$F ,l (acinami,ntoA la$ in9,ccion,$ /or ,$ta9ilococo$ )
,$tr,/tococo$A ,n9,rm,dad,$ in9,ccio$a$ como ,l cl,raA la
,$carlatinaA la 9i,+r, ti9oid,a ) la tu+,rculo$i$A la$ ,n9,rm,dad,$
3,n2r,a$A ,l ra0uiti$mo o lo$ ,m+ara<o$ mOlti/l,$ )
con$,cuti3o$A lo$ ri,$4o$ d,l a4ua contaminada. Si a todo ,$to
$, l, $uma la actitud d, indi9,r,ncia ) d,$/r,cio 0u, a m,nudo
rod,a+a ,l mom,nto d,l /artoA no ,$ d, ,Dtra:ar 0u, ,$t, $,
aca+ara conoci,ndo como =la maldicin d, E3a> ) 0u, muc(a$
mu;,r,$ di,ran /or $,ntado 0u, $u$ 3ida$ /od.an $,r ,l /r,cio
d, tra,r una nu,3a 3ida al mundo.

La$ comadrona$ d, la ord,n d, San Ramn Nonato (ac.an la$
3i$ita$ d, control /r,natal ,n una i4l,$ia. Lo) ,n d.aA la $ola
id,a d, ll,3ar a ca+o un $,4uimi,nto ma$i3o d, ,m+ara<ada$
,n un 3i,;o t,m/lo r,con3,rtido no$ /ar,c,r.a d,$ca+,lladaA )
nin4On r,$/on$a+l, $anitario o in$/,ctor d, $anidad dudar.a ,n
clau$urar la cl.nica /r,natalA /,ro ,n lo$ a:o$ cincu,nta nada d,
a0u,llo ,$ta+a mal 3i$toA ni muc(o m,no$. G, (,c(oA la$ mon;a$
(a+.an r,ci+ido 4rand,$ ala+an<a$ /or la iniciati3a ) /or lo
in4,nio$o d, la r,9orma. No $, (a+.a (,c(o nin4On cam+io
,$tructuralA a/art, d, la in$talacin d, un cuarto d, +a:o ) d,
a4ua corri,nt, 9r.a. El a4ua cali,nt, $, o+t,n.a m,diant, un
cal,ntador ,l2ctrico 9i;ado a la /ar,d ) c,rca d,l 4ri9o.
Para cald,ar ,l am+i,nt, $, u$a+a una 4ran ,$tu9a d, car+n
d, co0u, $ituada ,n ,l c,ntro d, la ,$tancia. S, trata+a d, una
,$tructura n,4ra d, (i,rro 9undido 0u, 1r,dA ,l cald,r,roA $,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 10 07 7~ ~
,ncar4a+a d, ,nc,nd,r al al+a. ?0u,lla$ ,$tu9a$ d, co0u, ,ran
mu) (a+itual,$ ,n la 2/ocaA ) la$ (, 3i$to inclu$o ,n (o$/ital,$C
r,cu,rdo uno ,n ,l 0u, (a+.a la co$tum+r, d, ,$t,rili<ar la$
;,rin4uilla$ ) la$ a4u;a$ /oni2ndola$ a (,r3ir ,n un ca<o $o+r,
la ,$tu9a. Eran mu) r,$i$t,nt,$A t,n.an una $u/,r9ici, $u/,rior
/lana ) $, alim,nta+an a+ri,ndo una ta/a circular ) 3,rti,ndo
,l co0u, ,n $u int,riorA o/,racin 0u, r,0u,r.a ci,rta 9u,r<a
mu$cular. La ,$tu9a ocu/a+a ,l c,ntro mi$mo d, la ,$tanciaA /or
lo 0u, ,l calor $, di$tri+u.a d, 9orma radial. El tiro $u+.a
dir,ctam,nt, (a$ta ,l t,;ado.
La+.a una$ /oca$ camilla$ di$/oni+l,$A con +iom+o$ m3il,$
/ara 4aranti<ar ci,rta intimidadA a$. como ,$critorio$ ) $illa$ d,
mad,ra ,n lo$ 0u, r,dactB+amo$ nu,$tro$ in9orm,$. 5unto al
9r,4ad,ro $, ,Dt,nd.a una lar4a $u/,r9ici, d, mBrmol $o+r, la
0u, colocB+amo$ lo$ in$trum,nto$ m2dico$ ) otro$ Otil,$. En ,l
mBrmol (a+.a tam+i2n un (ornillo a 4a$ ) una ca;a d, c,rilla$.
?0u,l 0u,madorA ,l Onico 0u, t,n.amo$A $, u$a+a
con$tant,m,nt, /ara (,r3ir la orina. ?On r,cu,rdo $u olorA mB$
d, cincu,nta a:o$ d,$/u2$
Lo) ,n d.aA a0u,lla con$ulta ) otra$ $imilar,$ 0u, ,Di$t.an un
/oco /or todo ,l /a.$ /u,d,n /ar,c,rno$ rudim,ntaria$A /,ro
$al3aron la$ 3ida$ d, mil,$ d, madr,$ ) +,+2$. La cl.nica
/r,natal d, la$ comadrona$ 9u, la Onica d, la <ona (a$ta 1-"8A
cuando $, inau4ur una /,0u,:a mat,rnidad con oc(o cama$
,n ,l (o$/ital d, Po/lar. La$ta ,$a 9,c(aA ,l (o$/ital no di$/on.a
d, nin4una unidad mat,rnoin9antilA /,$, a 0u, $, d,c.a 0u,
Po/lar t,n.a una /o+lacin d, 3,int, mil /,r$ona$ /or
8ilm,tro cuadrado. ?l 9inali<ar la 4u,rraA cuando ,$, mi$mo
(o$/ital d,cidi cr,ar una unidad ,$/,c.9ica /ara at,nd,r a
,m+ara<ada$ ) /arturi,nta$A no $, tom nin4una m,dida
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 10 08 8~ ~
,Dc,/cional. S,ncillam,nt, $, a$i4naron do$ /,0u,:a$ $ala$ a la
mat,rnidadA una /ara ,l /arto ) otra /ara ,l /o$/artoC la
/rim,ra tam+i2n (ac.a la$ 3,c,$ d, con$ulta /r,natal. Kui<B no
9u,ra ad,cuadoA /,ro ,ra m,;or 0u, nada. El ,$/acioA ,l
,0ui/ami,ntoA la t,cnolo4.a no ,ran lo mB$ im/ortant,A $ino ,l
conocimi,ntoA la /,ricia ) la ,D/,ri,ncia d, la comadrona.
Lo$ ,DBm,n,$ 9.$ico$ ,ran lo 0u, mB$ r,/,lO$ m, da+a. =No
/u,d, $,r /,or 0u, la $,mana /a$ada>A m, di;, mi,ntra$ no$
di$/on.amo$ a a+rir la$ /u,rta$ d, la con$ulta. M, ,$tr,m,c.a
$olo d, /,n$arlo. =M,no$ mal 0u, ll,3a+a 4uant,$>A /,n$2. G,
no (a+,rlo (,c(oA $a+, Gio$ 0u2 (a+r.a /a$ado.

?0u,lla mu;,r (a+.a ocu/ado mi$ /,n$ami,nto$ d, 9orma
int,rmit,nt, a lo lar4o d, la Oltima $,mana. La+.a ,ntrado ,n la
con$ulta con 4rand,$ a$/a3i,nto$ a ,$o d, la$ $,i$ d, tard,.
Ll,3a+a rulo$ ,n ,l /,loA <a/atilla$ d, ,$tar /or ca$aA un
ci4arrillo col4ando d,l la+io in9,riorA ) la acom/a:a+an $,i$
ni:o$ m,nor,$ d, $i,t, a:o$. E,n.a (ora a la$ tr,$ d, la tard,. Jo
,$ta+a r,co4i,ndoA d,$/u2$ d, una tard, no d,ma$iado
a4o+iant,. Go$ d, la$ otra$ comadrona$ ,n /rBctica$ $, (a+.an
marc(ado )aA ) la t,rc,ra at,nd.a a $u Oltima /aci,nt,. G, la$
(,rmana$A $olo la no3icia Rut( $,4u.a ,n la con$ulta. M, /idi
0u, at,ndi,ra a Lil Lo$8in.
Era la /rim,ra 3i$ita /r,natal d, LilA aun0u, (ac.a cinco
m,$,$ 0u, no t,n.a la r,4la. =E$to m, ll,3arB otra m,dia (ora>A
m, di;, con r,$i4nacin mi,ntra$ +u$ca+a $u 9ic(a. La l,.
rB/idam,nt,F tr,c, ,m+ara<o$A di,< /arto$C no (a+.a
ant,c,d,nt,$ d, ,n9,rm,dad,$ in9,ccio$a$A ni tam/oco d, 9i,+r,
r,umBticaA dol,ncia$ card.aca$ o tu+,rculo$i$C (a+.a t,nido
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 10 09 9~ ~
al4una$ ci$titi$ /,ro no (a+.an a9,ctado la 9uncin r,nalC con ,l
t,rc,r ) ,l $2/timo +,+2 (a+.a t,nido $,nda$ ma$titi$A /,ro al
mar4,n d, ,$o (a+.a amamantado a todo$ lo$ +,+2$.
La 9ic(a m2dica cont,n.a ca$i todo $u (i$torial o+$t2tricoA /,ro
d,+.a (ac,rl, al4una$ /r,4unta$ $o+r, ,l ,m+ara<o ,n cur$o.
NHLa t,nido /2rdida$I
NNo.
NH1lu;o 3a4inalI
NUn /oco.
NHG, 0u2 colorI
NMB$ +i,n amarill,nto.
NHS, nota lo$ to+illo$ (inc(ado$I
NNo.
NHGi9icultad /ara r,$/irarI
NNo.
NHNBu$,a$I
NUn /oco. P,ro no muc(o.
NHE$tr,:imi,ntoI
NE$o $.A 3a)a $i no
NHS,4uro 0u, ,$tB ,m+ara<adaI Nadi, la (a ,Daminado ni l,
(a (,c(o nin4una /ru,+a.
NE$o $, $a+, Ncont,$t con 4,$to cm/lic,A ) $olt una
carca;ada.
Mi,ntra$ tantoA lo$ ni:o$ $, d,dica+an a corr,t,ar /or la
con$ulta. La am/lia $alaA ca$i 3ac.aA ,ra como un 4ran /atio d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 11 10 0~ ~
;u,4o$ /ara ,llo$. ? m. no m, mol,$ta+an Nnin4On ni:o $ano
$, r,$i$t, a lo$ ,$/acio$ a+i,rto$A ) ,l im/ul$o d, corr,r ,$
/od,ro$o cuando $, ti,n,n cinco a:o$NA /,ro Lil cr,) 0u,
d,+.a ,;,rc,r al4On ti/o d, autoridad. 'o4i d,l +ra<o a uno d,
lo$ ni:o$ 0u, /a$a+a /or all. ) lo arra$tr (a$ta $u lado. L,
/ro/in una $onora +o9,tada ,n la cara ) la or,;aA ) l, ord,n a
3o< ,n 4ritoF
N'Bllat, ) /rtat, +i,nA tra$to d, ni:o J ,$o 3a /or todo$
3o$otro$.
El /,0u,:o c(ill d, dolor ) /or lo in;u$to d,l ca$ti4o. S, al,;
todo lo /o$i+l, d, $u madr, ) $i4ui llorando ) /atal,ando
(a$ta 0u, a/,na$ /udo r,$/irar. Lu,4o /arA r,$/ir (ondo )
rom/i a llorar otra 3,<. Lo$ d,mB$ ni:o$ (a+.an d,;ado d,
corr,t,arA ) do$ d, ,llo$ 4imot,a+an. En tan $olo uno$
$,4undo$A a0u,lla ,$tO/ida (a+.a con3,rtido una ,$c,na
ruido$a /,ro 9,li< ,n un cam/o d, +atalla. La odi2 d,$d, ,$,
mom,nto.
La no3icia Rut( $, ac,rc al ni:o ) trat d, con$olarloA /,ro 2l
la r,c(a< ) $i4ui tirado ,n ,l $u,loA /atal,ando ) 4ritando. Lil
$, 3ol3i (acia m. con una $onri$a ) m, di;oF
NNo l, (a4a ca$oA )a $, l, /a$arB. NJ lu,4oA mB$ altoA
diri4i2ndo$, al ni:oN. 'Bllat, )a $i no 0ui,r,$ 0u, t, d2 otra.
No (a+r.a /odido $o/ortarloA a$. 0u, /ara ,3itar 0u, (ici,ra
mB$ da:oA l, di;, 0u, d,+.a anali<ar $u orina. L, di un orinal )
l, /,d. 0u, $, 9u,ra al cuarto d, +a:o /ara /ro/orcionarm, una
mu,$tra. Eam+i2n l, di;, 0u, a continuacin i+a a ,DaminarlaA
/or lo 0u, d,+.a d,$3,$tir$, d, cintura /ara a+a;o ) aco$tar$, ,n
una d, la$ camilla$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 11 11 1~ ~
S, 9u, (acia ,l la3a+oA c(ancl,t,ando con la$ <a/atilla$ $o+r,
,l $u,lo d, mad,ra. #ol3i con una ri$ita tonta ) m, dio la
mu,$tra ant,$ d, d,$/lomar$, ,n una d, la$ camilla$. Lic, d,
tri/a$ cora<n. =? 0u2 l, 3,rB tanta 4racia>A /,n$2. El ni:o
$,4u.a tum+ado ,n ,l $u,loA /,ro )a no 4rita+a tanto. Lo$
d,mB$ /ar,c.an tri$t,$ ) no (ac.an ,l m,nor ama4o d, ;u4ar.
M, 9ui (acia ,l mo$trador d, mBrmol /ara anali<ar la orina.
El /a/,l d, torna$ol $, 3ol3i ro;oA lo 0u, r,3,la+a un 4rado d,
acid,< normal. La orina $, 3,.a tur+iaA ) la d,n$idad r,lati3a ,ra
,l,3ada. Ku,r.a com/ro+ar lo$ ni3,l,$ d, 4luco$aA /or lo 0u,
,nc,nd. ,l (ornillo. Ll,n2 a m,dia$ un tu+o d, ,n$a)oA l, ,c(2
un /ar d, 4ota$ d, r,acti3o d, 1,(lin4 ) lo ll,32 a ,+ullicin.
No (a+.a 4luco$a ,n la orina. Por OltimoA (ic, ,l t,$t d, la
al+OminaF 3ol3. a ll,nar ,l tu+o d, ,n$a)o con orina 9r,$ca )
/u$, a (,r3ir $olo la mitad $u/,rior. El l.0uido no $, 3ol3i
+lanco ni ,$/,$oA lo 0u, indica+a au$,ncia d, al+Omina.
Eard2 uno$ cinco minuto$ ,n com/l,tar ,l anBli$i$A ) mi,ntra$
tanto ,l ni:o d,; d, llorar. S, (a+.a $,ntado ) ;u4a+a con la
no3icia Rut( a /a$ar$, un /ar d, /,lota$. Lo$ ra$4o$ 9ino$ )
d,licado$ d, la mon;a 0u,daron al d,$cu+i,rto cuando $u 3,lo
d, mu$,lina +lanca ca) al a4ac(ar$,. El ni:o lo co4i ) lo
,$tir. Su$ (,rmano$ $, ,c(aron a r,.r. Par,c.an cont,nto$ d,
nu,3oA =/,ro no 4racia$ a la +ruta ) cru,l d, $u madr,>A /,n$2
mi,ntra$ m, diri4.a a LilA 0u, $, (a+.a aco$tado ,n la camilla.
E$ta+a 4ordaA ) $u$ carn,$ +landa$ $, 3,.an mu4ri,nta$ )
(Om,da$ d, $udor. Eoda ,lla d,$/,d.a un int,n$o )
d,$a4rada+l, olor cor/oral. =HE,n4o 0u, tocarlaI>A /,n$2
mi,ntra$ m, ac,rca+a. Int,nt2 r,cordarm, 0u, $,4uram,nt,
tanto ,lla como $u marido ) lo$ ni:o$ mal3i3.an ,n do$ o tr,$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 11 12 2~ ~
(a+itacion,$ $in +a:o ni a4ua cali,nt,A /,ro aun a$. no lo4r2
miti4ar ,l a$co 0u, $,nt.a. Si no (u+i,$, 4ol/,ado al ni:o d, un
modo tan cru,lA 0ui<B la (u+i,$, 3i$to con otro$ o;o$.
M, /u$, lo$ 4uant,$ ,$t2ril,$ ) la ta/2 con una $B+ana d,
cintura /ara a+a;oA /u,$ 0u,r.a ,Daminarl, lo$ /,c(o$. L, /,d.
0u, $, $u+i,ra ,l ;,r$,). Lil d,; ,$ca/ar una ri$ita ) $,
+am+ol, $o+r, la camilla /ara l,3antar$, ,l ;,r$,). En cuanto
d,; la$ aDila$ al d,$cu+i,rtoA ,l (,dor $, (i<o in$o/orta+l,. Go$
4rand,$ $,no$ 9lBcido$ $, d,$/lomaron a am+o$ lado$ d,l
cu,r/oA $urcado$ d, 3,na$ /romin,nt,$ 0u, con9lu.an ,n lo$
/,<on,$A ,norm,$ ) tan o$curo$ 0u, ca$i /ar,c.an n,4ro$. ?l
,D/rimirlo$A $ali un /oco d, l.0uido. Eodo ,llo con9irma+a la
$o$/,c(a d, ,m+ara<o. ?$. $, lo di;,.
Rom/i a r,.r como una loca.
NJa $, lo (, dic(o
Ll,4ado$ a ,$t, /unto l, tom2 la /r,$in art,rialA 0u, ,ra
+a$tant, ,l,3ada. =E,ndr.a 0u, d,$can$ar mB$ N/,n$2NA /,ro
dudo 0u, /u,da (ac,rlo.> Lo$ ni:o$ (a+.an r,cu/,rado la$
4ana$ d, ;u4ar ) corr,t,a+an d, nu,3o /or la $ala.
L, +a;2 ,l ;,r$,) ) l, d,$ta/2 ,l a+dom,nA 0u, ,ra 3olumino$o
) ,$ta+a $urcado d, ,$tr.a$. Una l,3.$ima /r,$in d, mi mano
r,3,l 0u, ,l 9undu$ ut,rino ,$ta+a /or ,ncima d,l om+li4o.
NH'uBndo l, 3ino la r,4la /or Oltima 3,<I
NNo t,n4o ni id,a. El a:o /a$adoA $u/on4o.
S, l, ,$ca/ una ri$ita 0u, l, $acudi la tri/a arri+a ) a+a;o.
NHLa notado )a al4On mo3imi,ntoI
NNo.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 11 13 3~ ~
N#o) a au$cultar ,l cora<n d,l +,+2.
@u$0u2 ,l ,$t,to$co/io 9,tal d, PinardA un /,0u,:o
in$trum,nto m,tBlico con 9orma d, trom/,ta 0u, $, u$a+a
a/o)ando ,l ,Dtr,mo mB$ anc(o $o+r, ,l 3i,ntr, d, la mu;,r )
/,4ando la or,;a al ,Dtr,mo o/u,$toA mB$ /,0u,:o ) /lano. Por
lo 4,n,ralA $, o.a con claridad ,l latido r.tmico d,l cora<n. La
au$cult2 ,n 3ario$ /unto$A /,ro ,n 3ano. Llam2 a la no3icia
Rut(A /u,$ 0u,r.a 0u, al4ui,n con9irmara mi$ $o$/,c(a$A )
tam+i2n 0u, m, a)udara a 3alorar ,l ti,m/o d, 4,$tacin. Ella
tam/oco o) ,l latido card.acoA /,ro con$id,r 0u, lo$ d,mB$
$.ntoma$ a/unta+an a la ,Di$t,ncia d, un ,m+ara<o. M, /idi
0u, (ici,ra un ,Dam,n int,rno /ara con9irmarlo.
Lo ,$/,ra+a ) t,m.a a la 3,<. L, /,d. a Lil 0u, l,3antara la$
rodilla$ ,n dir,ccin al /,c(o ) $,/arara la$ /i,rna$. No +i,n lo
(i<oA m, ll,4 una 3a(arada /,$til,nt,A m,<cla d, or.nA 9lu;o
3a4inal ) $udor. Lu+, d, ,$9or<arm, /ara r,/rimir la$ arcada$.
=No /u,do 3omitar>A 9u, lo Onico 0u, ac,rt2 a /,n$ar ,n a0u,l
mom,nto. El 3,llo /O+ico a$oma+a ,n m,c(on,$ (ir$uto$A
a/,lma<ado$ /or la /rin4o$a (um,dad ) la 9alta d, (i4i,n,.
=Pu,d, 0u, t,n4a ladilla$>A /,n$2. La no3icia Rut( m, ,$ta+a
mirando. Kui<B com/r,ndi,ra cmo m, $,nt.a. La$ mon;a$ ,ran
mu) intuiti3a$A aun0u, a/,na$ (a+laran. Lum,d,c. una 4a$a
/ara lim/iar la 3ul3a (Om,da ) a<uladaA ) 9u, /r,ci$am,nt,
mi,ntra$ lo (ac.a cuando m, di cu,nta d, 0u, uno d, lo$ lado$
d, la 3ul3a ,$ta+a mu) ,d,mato$oA (inc(ado d,+ido a la
r,t,ncin d, l.0uido$A mi,ntra$ 0u, ,l otro no. Em/,c2 a
$,/arar lo$ la+io$ con do$ d,do$A ) mi d,do $, to/ con un
+ulto duro ,n ,l lado in9lamado. Lo to0u2 3aria$ 3,c,$. Era
9Bcilm,nt, /al/a+l,. Lo$ +ulto$ duro$ ,n r4ano$ +lando$
$u4i,r,n la /o$i+ilidad d, un tumor.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 11 14 4~ ~
Not2 la mirada at,nta d, la no3icia Rut( $i4ui,ndo cada uno
d, mi$ mo3imi,nto$. ?lc2 lo$ o;o$ ) la mir2 con 4,$to
int,rro4ant,.
NIr2 a /on,rm, uno$ 4uant,$ Ndi;oN. E$/,r, (a$ta 0u,
3u,l3aA ,n9,rm,ra.
R,4r,$ uno$ $,4undo$ d,$/u2$ ) m, r,,m/la<. No di;o una
$ola /ala+ra (a$ta 0u, $ac la mano ) 3ol3i a cu+rir a Lil con
la $B+ana.
NJa /u,d, +a;ar la$ /i,rna$A LilA /,ro 0u2d,$, dond, ,$tBA
/or 9a3or. La+rB 0u, 3ol3,r a ,Daminarla d,ntro d, /oco.
En9,rm,raA acom/B:,m, (a$ta ,l ,$critorioA $i ,$ tan ama+l,.
5unto al ,$critorioA 0u, ,$ta+a ,n ,l otro ,Dtr,mo d, la
,$tanciaA m, di;o ,n un $u$urroF
N'r,o 0u, ,$, +ulto ,$ un c(ancro $i9il.tico. #o) a llamar al
doctor Eurn,r ,n$,4uida /ara /,dirl, 0u, 3,n4a a ,Daminarla
mi,ntra$ ,$tB a0u.. Si la ,n3iamo$ a ca$a con in$truccion,$ d,
acudir al m2dicoA ,$ mu) /o$i+l, 0u, no lo (a4a. El %reponema
pallidum d, la $.9ili$ /u,d, cru<ar la /lac,nta , in9,ctar al 9,to.
Sin ,m+ar4oA ,l c(ancro ,$ la /rim,ra 9a$, d, la $.9ili$A ) con un
dia4n$tico ) tratami,nto /r,co< la$ /ro+a+ilidad,$ d, curacin
$on ,l,3ada$A ) /od,mo$ $al3ar al +,+2.
E$tu3, a /unto d, d,$ma)arm,. G, (,c(oA r,cu,rdo 0u, tu3,
0u, a4arrarm, a la m,$a ant,$ d, /od,r $,ntarm,. La+.a ,$tado
tocando a a0u,lla criatura r,/u4nant, ) $u c(ancro $i9il.tico. No
/od.a (a+larA /,ro la no3icia Rut( $, com/ad,ci d, m.F
NNo t,ma$. Ll,3a+a$ 4uant,$. No (a$ /odido conta4iart,.
Lu,4o $, 9u, (acia San Ramn Nonato /ara llamar /or
t,l29ono al m2dico. Jo no /od.a mo3,rm,. M, 0u,d2 cinco
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 11 15 5~ ~
minuto$ $,ntada a la m,$aA r,/rimi,ndo la$ nBu$,a$A una tra$
otraA ) t,m+lando. Lo$ ni:o$ ;u4a+an a mi alr,d,dorA cont,nto$.
?l otro lado d,l +iom+o no $, ad3,rt.a ,l m,nor mo3imi,ntoA )
al /oco rato ,m/,c2 a o.r uno$ ron0uido$ 4ra3,$ ) r,4ular,$. Lil
$, (a+.a 0u,dado dormida.
El m2dico ll,4 c,rca d, un cuarto d, (ora d,$/u2$A ) la
no3icia Rut( m, /idi 0u, lo acom/a:ara. G,+i d, 3,rm,
/BlidaA /or0u, m, /r,4untF
NHE, ,ncu,ntra$ +i,nI HPodrB$ (ac,rloI
?$,nt. ,n $il,ncio. No /od.a d,cir 0u, no. ?l 9in ) al ca+oA ,ra
una ,n9,rm,ra tituladaA (,c(a a toda cla$, d, $ituacion,$
,$/,lu<nant,$. Sin ,m+ar4oA /,$, a mi$ cinco a:o$ d,
,D/,ri,ncia ,n (o$/ital,$ Ndurant, lo$ 0u, (a+.a 3i$to (,rido$A
o/,racion,$ ,n 0uir9anoA /aci,nt,$ con cBnc,rA am/utacion,$A
mori+undo$A mu,rt,N nada ni nadi, m, (a+.a /ro3ocado
;amB$ tama:a r,/u4nancia.
El doctor ,Damin a Lil ) tom una mu,$tra d,l c(ancro /ara
,l la+oratorio /atol4ico. Eam+i2n l, ,Dtra;o $an4r, /ara (ac,rl,
,l t,$t d, 6a$$,rmann. 1u, ,ntonc,$ cuando l, di;oF
N'r,o 0u, ,$tB u$t,d ,n la /rim,ra 9a$, d, una ,n9,rm,dad
3,n2r,a. #amo$ aT
?nt,$ d, 0u, aca+ara la 9ra$,A ,lla $olt un aullido 0u, mB$
/ar,c.a una 4ran carca;ada.
NNoA /or Gio$ Otra 3,< no Lo 0u, m, 9alta+a
El m2dico /,rman,ci im/,rt2rrito.
NLo (,mo$ d,t,ctado /ronto Ndi;oN. ?(ora 3o) a /on,rl,
una in),ccin d, /,nicilinaA ) (a+rB 0u, /on,rl, otra a diario
durant, di,< d.a$. E,n,mo$ 0u, /rot,4,r al +,+2.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 11 16 6~ ~
NPor m.A no $, r,/rima Nr,/u$o con una ri$ita +o+aN. So)
una c(ica 9Bcil Na:adiA al ti,m/o 0u, l, 4ui:a+a un o;o.
'on 4,$to in,D/r,$i3oA ,l m2dico ll,n la ;,rin4uilla d,
/,nicilina ) $, la in),ct ,n ,l mu$lo. La d,;amo$ 3i$ti2ndo$, )
no$ r,unimo$ ;unto al ,$critorio.
NE$/,rar,mo$ a t,n,r lo$ r,$ultado$ d,l anBli$i$ d, $an4r, )
$u,ro Nl, di;o a la no3icia Rut(NA /,ro )o dir.a 0u, ,l
dia4n$tico ,$ in,0u.3oco. HS, ,ncar4an u$t,d,$ d, la$ 3i$ita$
diaria$ /ara /on,rl, la$ in),ccion,$I 'r,o 0u, $i l, /,dimo$
0u, 3,n4a a la con$ulta no $, mol,$tarB ,n (ac,rloA o +i,n $,
ol3idarB. Si ,l 9,to $i4u, 3i3oA d,+,mo$ (ac,r cuanto ,$t2 ,n
nu,$tra mano /or $al3arlo.
Eran la$ $i,t, d, la tard, /a$ada$. Lil )a ,$ta+a 3,$tida )
llamando a lo$ ni:o$ a 3o< ,n 4rito. Enc,ndi otro /itillo ) $,
d,$/idi ,n tono dic(arac(,roF
N@u,noA (a$ta la 3i$taT
S, 3ol3i con 4,$to cm/lic, (acia la no3icia Rut( ) l, di;o
con una mirada malicio$aF
NNo m, $,a mala NJ $olt una d, $u$ ri$otada$ c(illona$.
L, in9orm2 d, 0u, /a$ar.amo$ todo$ lo$ d.a$ a /on,rl, otra
in),ccin.
NPor m.A no $, r,/riman Nr,/licA ,nco4i2ndo$, d,
(om+ro$A ) $, marc(.
?On t,n.a 0u, lim/iar todo a0u,llo. E$ta+a tan can$ada 0u,
a/,na$ /od.a mo3,r la$ /i,rna$. El $(oc8 moral ) ,mocional
d,+i d, contri+uir a mi a4otami,nto.
La no3icia Rut( m, $onri con 4,$to a9a+l,.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 11 17 7~ ~
NEn ,$t, o9icio (a) 0u, aco$tum+rar$, a 3,r d, todo. HEi,n,$
al4una 3i$ita ,$ta tard,I
?$,nt..
NEr,$A d, /o$/arto. Una d, ,lla$ arri+aA ,n @oM.
NPu,$ 3, a (ac,rla$. Ja m, ,ncar4o )o d, la lim/i,<a.
S, lo a4rad,c. d, cora<n ) m, 9ui d, all.. El air, 9r,$co m,
dio nu,3o$ Bnimo$ ) ,l /a$,o ,n +icicl,ta (i<o 0u, ,l can$ancio
$, d,$3an,ci,ra.
?l d.a $i4ui,nt, /or la ma:anaA cuando mir2 la$ 3i$ita$
/ro4ramada$A com/ro+2 0u, m, toca+a ir a /on,rl, la in),ccin
d, /,nicilina a Lil Lo$8in$A 0u, 3i3.a ,n lo$ ,di9icio$ P,a+od).
R,9un9u:2 /ara mi$ ad,ntro$. Sa+.a 0u, m, tocar.a a m.. La$
in$truccion,$ /r,ci$a+an 0u, a0u,lla d,+,r.a $,r mi Oltima
3i$ita ant,$ d,l almu,r<oA ) 0u, d,+.a mant,n,r la ;,rin4a ) la
a4u;a $,/arada$ d,l mal,t.n 0u, cont,n.a ,l in$trum,ntal d, lo$
/arto$. Eam+i2n ,$/,ci9ica+a 0u, d,+.a u$ar 4uant,$. 'omo $i
(ici,ra 9alta d,c.rm,lo.
Lo$ ,di9icio$ P,a+od) d, St,/n,) t,n.an mala 9ama. ',rca d,
0uinc, a:o$ atrB$ $, (a+.a d,cr,tado $u d,molicinA /,ro all.
$,4u.anA ,n /i, ) al+,r4ando a num,ro$a$ 9amilia$. Eran la /,or
cla$, d, ca$a d, 3,cindadA /or0u, (a+.a un $olo 4ri9o d, a4ua al
9inal d, cada 4al,r.aA dond, $, (alla+a tam+i2n ,l Onico r,tr,t,
d, toda la /lanta. Lo$ /i$o$ car,c.an d, todo$ lo$ $,r3icio$
+B$ico$. El r,c(a<o 0u, m, /roduc.a Lil $, $ua3i< un /oco.
Pu,d, 0u, )o tam+i2n 9u,ra como ,lla $i tu3i,ra 0u, 3i3ir ,n
$,m,;ant,$ condicion,$.
La /u,rta ,$ta+a a+i,rtaA /,ro llam2 d, todo$ modo$.
NPa$aA t,$oro. E, ,$ta+a ,$/,rando. L, /u,$to a4ua al 9u,4o.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 11 18 8~ ~
Ku2 ama+l,. G,+i d, co$tarl, un 4ran ,$9u,r<o ir a /or a4ua
) /on,rla a (,r3ir. El /i$o ,$ta+a coc(am+ro$oA (,diondo ) tan
a+arrotado 0u, a/,na$ $, 3,.a un /almo d, $u,lo. Lo$ ni:o$ $,
r,3olca+an ,n 2lA d,$nudo$ d, cintura /ara a+a;o.
E$tando ,n $u$ dominio$A Lil m, dio una im/r,$in di$tinta.
Pu,d, 0u, ,l (,c(o d, ir (a$ta la cl.nica /r,natal la intimidara
d, al4On modo , (ici,ra 0u, $inti,ra la n,c,$idad d, a9irmar$,
llamando la at,ncin. P,ro all.A ,n $u /ro/ia ca$aA no /ar,c.a tan
3ul4ar ) c(a+acana. 'om/r,nd. 0u, a0u,lla ri$ita irritant, $,
d,+.a a $u $,m/it,rno , irr,9r,na+l, +u,n (umor. ?(u),nt a
lo$ ni:o$A /,ro no d, un modo +ru$co.
NLar4o d, a0u.A 4ranu;a$. No d,;Bi$ ni ,ntrar a la ,n9,rm,ra.
NS, 3ol3i (acia m.N. ?0u. ti,n,. Pu,d, d,;ar $u$ co$a$ a(..
S, (a+.a tomado la mol,$tia d, d,$/,;ar una /,0u,:a /art,
d, la m,$aA $o+r, la 0u, (a+.a d,;ado una /alan4anaA ;a+n )
una toalla mu4ri,nta.
NL, /,n$ado 0u, l, 3,ndr.a +i,n una toalla lim/itaA Ha 0u,
$.I
Eodo ,$ r,lati3o.
G,;2 ,l mal,t.n $o+r, la m,$aA /,ro $olo $a0u2 la ;,rin4aA la
a4u;aA la am/ollaA lo$ 4uant,$ ) una +ola d, al4odn ,m/a/ada
,n alco(ol. Lo$ ni:o$ m, mira+an 9a$cinado$.
N'omo no o$ d,i$ la 3u,lta o$ 4anar2i$ un 4uanta<o N
am,na< Lil ,n tono ri$u,:o. J lu,4oA 3ol3i2ndo$, (acia m.A
a:adiNF HEn la /i,rna o ,n ,l culoI
NGa lo mi$mo. Lo 0u, u$t,d /r,9i,ra.
Lil $, l,3ant la 9alda ) $, inclin (acia d,lant,. Su inm,n$o )
r,dondo tra$,ro /ar,c.a una 9irm, a9irmacin d, $olidaridad.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 11 19 9~ ~
Lo$ ni:o$A +o0uia+i,rto$A $, a4ol/aron ,n torno a no$otra$. 'on
una carca;ada a4uda ) ,$trid,nt,A Lil lo$ a(u),nt dando una
co<A como un ca+allo.
N?ir, Ni 0u, 9u,ra la /rim,ra 3,< 0u, lo 3,n
S, r,.a $in /ararA ) $u tra$,ro t,m+l,0u,a+a d, tal modo 0u,
m, r,$ulta+a im/o$i+l, /on,rl, la in),ccin.
N? 3,rA a/),$, ,n la $illa ) ,$t,$, 0ui,ta un mom,ntitoA Hd,
acu,rdoI
Ll,4ado$ a ,$t, /untoA )o tam/oco /od.a ,3itar r,.rm,.
Li<o lo 0u, l, /,d.aA ) ,n m,no$ d, un minuto )a l, (a+.a
/u,$to la in),ccin. 1rot2 la <ona con 9u,r<a /ara di$/,r$ar la
/,nicilinaA /u,$ $, trata+a d, una 4ran do$i$. Lu,4o 4uard2
todo$ lo$ ut,n$ilio$ d,ntro d, una +ol$a d, /a/,l d, ,$tra<a
/ara mant,n,rlo$ $,/arado$ d, lo d,mB$. ?cto $,4uido m, la32
la$ mano$ ) m, la$ $,0u2 ,n $u toallaA $olo /or com/lac,rla.
Si,m/r, ll,3B+amo$ nu,$tra$ /ro/ia$ toalla$A /,ro /,n$2 0u,
u$arla (u+i,$, $ido un 4ran d,$air,.
Lil m, acom/a: (a$ta la /u,rta ) $ali conmi4o a la 4al,r.aA
$,4uida /or lo$ ni:o$.
NLa$ta ma:anaA ,ntonc,$. La ,$tar2 ,$/,rando con una
+u,na ta<a d, t2.
M, marc(2 ,n la +icicl,taA ) /or ,l camino tu3, oca$in d,
r,9l,Dionar $o+r, muc(a$ co$a$. E$tando ,n $u /ro/io am+i,nt,A
Lil no ,ra una 3i,;a ar/.a a$0u,ro$aA $ino mB$ +i,n una (,ro.na.
Mant,n.a unida a la 9amilia ,n una$ condicion,$ atroc,$A ) lo$
ni:o$ /ar,c.an 9,lic,$. Era al,4r, ) $u9rida. 'mo (a+.a
contra.do la $.9ili$ no ,ra a$unto m.o. Jo ,$ta+a all. /ara
tratarlaA no /ara ;u<4arla.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 12 20 0~ ~
?l d.a $i4ui,nt,A cuando 9ui a 3,rlaA i+a tan a+$orta /,n$ando
,n ,l modo d, r,c(a<ar $u in3itacin a tomar ,l t2 $in o9,nd,rla
0u,A cuando $, a+ri la /u,rtaA m, 0u,d2 all. como un
/a$marot,A $in $alir d, mi a$om+roA mirando a LilA 0u, no ,ra
Lil. Par,c.a al4o mB$ +a;a ) tam+i2n mB$ 4ru,$a. Ll,3a+a la$
mi$ma$ <a/atilla$A lo$ mi$mo$ rulo$ ,n ,l /,loA ,l mi$mo /itilloA
/,ro al4o ,n ,lla (a+.a cam+iado.
Una ri$a c(illona ) 9amiliar d,; al d,$cu+i,rto una$ ,nc.a$
d,$d,ntada$. M, dio un ami$to$o coda<o ,n ,l ,$tma4o.
NM, (a con9undido con LilA Ha 0u, $.I L, /a$a a todo ,l
mundo. So) $u madr,. No$ /ar,c,mo$ como do$ 4ota$ d, a4ua.
Lil (a t,nido un a+orto ) $, (a ido al (o$/ital. E$ lo m,;or 0u,
/od.a (a+,r /a$adoA ,$o /i,n$o )o. Ja ti,n, +a$tant, con di,<
(i;o$A ) ,l marido ,ntrando ) $ali,ndo a toda$ (ora$.
Una$ /oca$ /r,4unta$ m, /,rmiti,ron aclarar lo$ (,c(o$. Lil
$, (a+.a $,ntido indi$/u,$ta /oco d,$/u2$ d, 0u, )o m, 9u,ra
la 3.$/,raA ) mB$ tard, (a+.a 3omitado. S, (a+.a aco$tado )
lu,4o ,n3i a uno d, lo$ ni:o$ a a3i$ar a la a+u,la. G,$/u2$
,m/,< a t,n,r contraccion,$ ) 3ol3i a 3omitar. Lu,4o d,+i
d, /,rd,r ,l conocimi,nto.
NLo d,l a+orto no m, 0uita+a ,l $u,:oA /,ro m, /ar,ci 0u,
Lil $, m, mor.a a0u. mi$moA ) ,$o $. 0u, no /od.a con$,ntirlo
Nm, di;o la a+u,la.
Entonc,$ (a+.a llamado al m2dicoA 0u, mand tra$ladar a Lil
al (o$/ital d, Londr,$ d, inm,diato. MB$ tard, $u/imo$ 0u, l,
(a+.an ,Dtra.do un 9,to mac,rado. S,4uram,nt, ll,3a+a mu,rto
tr,$ o cuatro d.a$.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 12 21 1~ ~

R Ra a& &u ui it ti is sm mo o

Lo) ,n d.a no$ cu,$ta ima4inarloA /,ro (a$ta ,l $i4lo /a$ado
nin4una mu;,r r,ci+.a cuidado$ o+$t2trico$ durant, ,l
,m+ara<o. La /rim,ra 3,< 0u, 3,.an a un m2dico o comadrona
,ra cuando $, /on.an d, /arto. No ,$ d, ,Dtra:ar 0u, la mu,rt,
) la tra4,dia $, a+ati,ran a m,nudo tanto $o+r, la madr, como
$o+r, ,l (i;oA o am+o$ a la 3,<. E$ta$ calamidad,$ $, ac(aca+an
a la 3oluntad d, Gio$ cuandoA ,n r,alidadA ,ran ,l in,3ita+l,
r,$ultado d, la n,4li4,ncia ) la i4norancia. ? la$ dama$ d, la
alta $oci,dad la$ 3i$ita+a un m2dico durant, ,l ,m+ara<oA /,ro
,$a$ 3i$ita$ no /od.an con$id,rar$, /ro9ilaDi$ /r,natalA ) ,$
/ro+a+l, 0u, tu3i,ran mB$ d, r,union,$ $ocial,$ 0u, d, 3i$ita$
o+$t2trica$ /ro/iam,nt, dic(a$A /or0u, nin4On m2dico r,ci+.a
9ormacin $o+r, cuidado$ /r,natal,$.
El /ion,ro ,n ,$ta rama d, la o+$t,tricia 9u, ,l doctor 5. 6.
@allant)n,A d, la Uni3,r$idad d, Edim+ur4o Nno ,n 3anoA
al4uno$ d, lo$ /rinci/al,$ (alla<4o$ ) a3anc,$ m2dico$ d,
nu,$tro ti,m/o /ro3i,n,n d, la ca/ital ,$coc,$aN. En 1-00
@allant)n, /u+lic un art.culo ,n ,l 0u, $, lam,nta+a d,l
d,/lora+l, ,$tado d, la /atolo4.a /r,natal ) ad3,rt.a d, la
n,c,$idad ur4,nt, d, cr,ar un (o$/ital /ara ,m+ara<ada$. Una
donacin annima d, mil li+ra$ ,$t,rlina$ /,rmiti 0u,A ,n
1-01A $, inau4urara la /rim,r.$ima cama d, cuidado$ /r,natal,$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 12 22 2~ ~
,n ,l (o$/ital Sim/$on M,morial NSim/$onA otro ,$coc2$A al
0u, d,+,mo$ ,l d,$arrollo d, la an,$t,$ia.
?0u,lla 9u, la /rim,ra cama (o$/italaria /ara ,m+ara<ada$
d,l mundo ci3ili<ado. 'u,$ta ima4inarlo. La m,dicina
a3an<a+a a /a$o$ a4i4antado$C $, (a+.a ai$lado ,l ,$ta9ilococo )
tam+i2n ,l +acilo d, la tu+,rculo$i$A $, conoc.a ,l
9uncionami,nto d,l cora<n ) la circulacin $an4u.n,aA a$.
como d,l (.4adoA lo$ ri:on,$ ) lo$ /ulmon,$A ,n tanto 0u, la
an,$t,$ia ) la ciru4.a $, d,$arrolla+an rB/idam,nt,. P,ro al
/ar,c,r nadi, cr,.a 0u, lo$ cuidado$ m2dico$ /r,natal,$
/udi,ran $,r n,c,$ario$ /ara /r,$,r3ar la 3ida ) la $alud d, la$
mu;,r,$ ,m+ara<ada$ ) $u$ (i;o$.
La+r.an d, /a$ar otro$ di,< a:o$ /ara 0u,A ,n 1-11A a+ri,ra
$u$ /u,rta$ la /rim,ra cl.nica d, cuidado$ /r,natal,$A ,n
@o$tonA E$tado$ Unido$. ?l a:o $i4ui,nt, $, inau4ur otra ,n la
ciudad au$traliana d, Sidn,). El doctor @allant)n, tu3o 0u,
,$/,rar (a$ta 1-1%A 0uinc, a:o$ d,$/u2$ d, (a+,r /u+licado $u
in9lu),nt, art.culoA /ara 0u, ,m/,<ara a 9uncionar la /rim,ra
cl.nica d, cuidado$ /r,natal,$ d, Edim+ur4o. Wl ) otro$
o+$t,tra$ ad,lantado$ a $u ti,m/o $, ,n9r,ntaron a la 9u,rt,
o/o$icin d, $u$ col,4a$ ) d, la cla$, /ol.ticaA 0u, 3,.an ,n lo$
cuidado$ /r,natal,$ un inn,c,$ario d,rroc(, d, din,ro /O+lico
) r,cur$o$ $anitario$.
?l mi$mo ti,m/oA un 4ru/o d, mu;,r,$ 3i$ionaria$ )
,ntr,4ada$ a $u cau$a luc(a+an /ara 0u, $, r,4ulara
d,+idam,nt, la 9ormacin d, la$ comadrona$. Si ,l doctor
@allant)n, lo /a$ malA 0u2 d,cir d, a0u,lla$ mu;,r,$. Lo)
t,n,mo$ 0u, ,$9or<arno$ /or ima4inar lo 0u, $u/on.a ,$tar ,n
,l lado mB$ d2+il d, un d,$/iadado anta4oni$moC la$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 12 23 3~ ~
comadrona$ $, con3irti,ron ,n o+;,to d, +urla ) d,$d2nA $, la$
ridiculi<A $, in$inu 0u, t,n.an /oca$ luc,$A $, /u$i,ron ,n
,ntr,dic(o $u int,4ridad ) $u$ moti3o$. En a0u,llo$ ti,m/o$A
la$ mu;,r,$ $, arri,$4a+an inclu$o a 0u, la$ d,$/idi,ran /or ,l
m,ro (,c(o d, mani9,$tar $u o/inin. J ,$ta actitud no ,ra
,Dclu$i3a d, lo$ (om+r,$A $ino tam+i2n d, otra$ mu;,r,$. G,
(,c(oA la luc(a int,rna ,ntr, la$ di3,r$a$ ,$cu,la$ d, ,n9,rm,r.a
0u, o9r,c.an ci,rto 4rado d, 9ormacin o+$t2trica ,ra
,$/,cialm,nt, a4ria. Una ilu$tr, damaA la ,n9,rm,ra ;,9, d,l
(o$/ital Saint @art(olom,MA tac( a la$ comadrona$ 0u,
a$/ira+an al cam+io como =anacroni$mo$ 0u, /a$ar.an a la
/o$t,ridad como una m,ra curio$idad (i$trica>.
?l /ar,c,rA la o/o$icin d, la cla$, m2dica $, +a$a+a $o+r,
todo ,n ,l (,c(o d, 0u, =la$ mu;,r,$ /r,t,nd,n inmi$cuir$,
d,ma$iado ,n todo$ lo$ a$/,cto$ d, la 3ida>
!
Lo$ o+$t,tra$
tam+i2n duda+an d, la ca/acidad int,l,ctual d, la$ mu;,r,$
/ara com/r,nd,r la anatom.a ) la 9i$iolo4.a d,l /artoA
$u4iri,ndo a$. 0u, no /odr.an r,ci+ir una 9ormacin ad,cuada.
P,ro ,l 3,rdad,ro ori4,n d, ,$ta r,$i$t,ncia ,ra ,n r,alidad N
Hlo adi3inanI S.A ,n ,9,ctoN ,l a$/,cto ,conmico. La ma)or.a
d, lo$ m2dico$ co+ra+a (a+itualm,nt, una 4uin,a /or cada
/arto 0u, a$i$t.aA /,ro ,m/,< a circular ,l rumor d, 0u, la$
comadrona$ titulada$ r,+a;ar.an la$ tari9a$ ) tra,r.an ni:o$ al
mundo /or m,dia 4uin,a La /ol2mica ,$ta+a $,r3ida.

#
*ra+mento de ,e)ind t)e ,lue -oor, de la obra A History of the Royal College of Midwives, .ansard,
p. #/. Se trata de una cita del proyecto de ley para la cole+iacin de las comadronas, de 101$, e2trada
de un discurso del diputado parlamentario &)arles ,radlau+).

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 12 24 4~ ~
En la d2cada d, 1860A ,l 'on$,;o d, O+$t,tricia calcula+a 0u,
d, lo$ c,rca d, un milln do$ci,nto$ cincu,nta mil /arto$ 0u, $,
/roduc.an al a:o ,n Gran @r,ta:a $olo c,rca d,l di,< /or ci,nto
conta+a con al4On ti/o d, a$i$t,ncia m2dica. ?l4uno$
(i$toriador,$ inclu$o r,+a;an ,$a ci9ra (a$ta ,l tr,$ /or ci,nto.
Por tantoA toda$ la$ d,mB$ mu;,r,$ 0u, da+an a lu< N) 0u,
$o+r,/a$a+an con cr,c,$ ,l milln anualN lo (ac.an con la
a)uda d, otra$ mu;,r,$ 0u, car,c.an d, 9ormacin ,$/,c.9icaA o
+i,n d, una ami4a o 9amiliar $in conocimi,nto$ ni ,D/,ri,ncia
al4una. En la d2cada d, 18*0A ,n $u$ &otas sobre enfermer'a
obst!tricaA 1lor,nc, Ni4(tin4al, llama+a la at,ncin (acia la
=total au$,ncia d, m,dio$ d, 9ormacin ,n nin4una d, la$
in$titucion,$ ,Di$t,nt,$> ) a9irma+a 0u, =llamar comadrona$ a
la$ mu;,r,$ 0u, ati,nd,n /arto$ $olo /u,d, con$id,rar$, una
9ar$a o una +urla. En 1ranciaA ?l,mania , inclu$o ,n Ru$ia $,
con$id,rar.a (omicidio in3oluntario ,;,rc,r la /art,r.a como $,
(ac, ,n In4lat,rra. En dic(o$ /a.$,$A todo $, (alla r,4ulado /or
,l 4o+i,rnoC ,ntr, no$otro$A /or la iniciati3a /ri3ada>. La 4uin,a
0u, co+ra+an lo$ m2dico$ /or cada /arto ,ra una /art,
im/ortant, d, $u$ in4r,$o$C t,n.an 0u, luc(ar contra la
/ot,ncial am,na<a 0u, r,/r,$,nta+an la$ comadrona$ titulada$.
?l /ar,c,rA ,l (,c(o d, 0u, mil,$ d, mu;,r,$ ) +,+2$ muri,ran
al a:o /or no di$/on,r d, cuidado$ ad,cuado$ no ,ra lo
+a$tant, im/ortant,.
Sin ,m+ar4oA a0u,lla$ mu;,r,$ 3ali,nt,$ ) luc(adora$
aca+aron triun9ando. En 1-0! $, a/ro+ la L,) d, 'omadrona$A
) ,n 1-0& ,l 'on$,;o ',ntral d, 'omadrona$ otor4 $u /rim,r
c,rti9icado a una comadrona titulada. 'incu,nta a:o$ d,$/u2$A
m, ,nor4ull,c.a d, $,r la $uc,$ora d, a0u,lla$ mu;,r,$
admira+l,$ ) d, /od,r /on,r mi$ conocimi,nto$ ) ,D/,ri,ncia
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 12 25 5~ ~
al $,r3icio d, la$ ca$ti4ada$A al,4r,$ ) 9u,rt,$ mu;,r,$ d, la <ona
/ortuaria londin,n$,.

En la i4l,$iaA la cl.nica /r,natal (a+.a 3u,lto a a+rir $u$
/u,rta$. E$tB+amo$ ,n /l,no in3i,rnoA ) la ,$tu9a d, car+n d,
co0u, ard.a con 9u,r<aA +i,n /rot,4ida /or lo$ cuatro co$tado$
/ara ,3itar 0u, $, 0u,maran lo$ num,ro$o$ ni:o$ 0u,
corr,t,a+an /or all.. ? lo lar4o d, la Oltima 0uinc,naA Lil (a+.a
ocu/ado mi$ /,n$ami,nto$ a m,nudoA con una curio$a m,<cla
d, r,/ul$a ) admiracin. La admira+a /or $,r ca/a< d,
$o+r,ll,3ar una 3ida tan duraA /,ro al mi$mo ti,m/o d,$,a+a
no t,n,r 0u, 3ol3,r a 3,rlaA o /or lo m,no$ no ,n la intimidad
d, la r,lacin 0u, $, ,$ta+l,c, ,ntr, la comadrona ) $u$
/aci,nt,$.
? ;u<4ar /or la /ila d, nota$ 0u, (a+.a $o+r, ,l ,$critorioA m,
,$/,ra+a una tard, mo3iditaA a$. 0u, no /od.a /,rd,r ,l ti,m/o
di3a4ando $o+r, Lil ) $u $.9ili$. La+.a $i,t, /ila$ d, una$ di,<
car/,ta$ cada una. No $aldr.amo$ d, all. (a$ta la$ $i,t, d, la
tard,A con $u,rt,.
Ec(2 un 3i$ta<o a la car/,ta $u/,rior d, la /rim,ra /ila ) 3i ,l
nom+r, d, @r,ndaA una mu;,r d, cuar,nta ) $,i$ a:o$ 0u,
/ad,c.a ra0uiti$mo. L, (a+.an /ro4ramado una c,$Br,a ,n ,l
(o$/ital d, Londr,$ d, 6(it,c(a/,lA /,ro ,l $,4uimi,nto
/r,natal lo (ac.amo$ no$otra$. En ,$, mom,nto ll,4 co;,andoA
/untual a $u cita d, la$ do$ d, la tard,. Pu,$to 0u, )o ,$ta+a
$,ntada al ,$critorio ) la$ d,mB$ comadrona$ no $, ,ncontra+an
di$/oni+l,$A m, ,ncar4u2 d, ,Daminarla ) (ac,rl, la 3i$ita d,
control.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 12 26 6~ ~
No /ud, $ino com/ad,c,r a la /,0u,:a @r,nda. El ra0uiti$mo
$, mani9,$ta+a como una mal9ormacin $,a. Gurant, $i4lo$ no
$, $u/o 0u2 cau$a+a la ,n9,rm,dadA ) $, /,n$a+a 0u, 0ui<B
9u,ra (,r,ditaria. S, cr,.a 0u, 0ui,n,$ la /ad,c.an ,ran
=,ncl,n0u,$>A =,n9,rmi<o$> o $,ncillam,nt, /,r,<o$o$A /u,$to
0u, lo$ ni:o$ ra0u.tico$ $i,m/r, tardan muc(o mB$ ,n /on,r$,
d, /i, ) ,m/,<ar a andar. ? cau$a d, la ,n9,rm,dadA lo$ (u,$o$
$, acortan ) $, ,n$anc(an ,n lo$ ,Dtr,mo$A ) la /r,$in (ac, 0u,
$, com+,n. La columna 3,rt,+ral $, d,9orma d,+ido a 0u,
num,ro$a$ 32rt,+ra$ 0u,dan a/la$tada$. El ,$t,rnn $, /li,4aA
/or lo 0u, la ca;a torBcica $, ci,rra $o+r, $. mi$ma ) a m,nudo
/r,$,nta un a$/,cto d,9orm,. El crBn,o ,$ 4rand, ) d, 9orma
cO+icaA con la mand.+ula in9,rior /romin,nt, ) ac(atada. 'on
9r,cu,nciaA $, l,$ ca,n lo$ di,nt,$. 'omo $i todo$ ,$to$ mal,$ no
9u,ran $u9ici,nt,$A lo$ ni:o$ ra0u.tico$ $i,m/r, ti,n,n una
m,nor r,$/u,$ta inmunol4ica 9r,nt, a la$ in9,ccion,$A /or lo
0u, $on mu) /ro/,n$o$ a $u9rir +ron0uiti$A n,umon.a )
4a$tro,nt,riti$.
El ra0uiti$mo $ol.a $,r una ,n9,rm,dad comOn ,n lo$ /a.$,$
d,l nort, d, Euro/aA $o+r, todo ,n la$ ciudad,$A ) nadi, conoc.a
$u ori4,n (a$ta 0u, ,n lo$ a:o$ tr,inta $, d,$cu+ri 0u, $,
d,+.a a la mB$ $im/l, d, la$ cau$a$F una di,ta /o+r, ,n
3itamina GA 0u, cau$a+a la d,$calci9icacin d, lo$ (u,$o$.
J /,n$ar 0u, al4o tan $im/l, (a)a /odido cau$ar tanto
$u9rimi,nto Lo$ alim,nto$ mB$ rico$ ,n 3itamina G $on la
l,c(,A la carn,A lo$ (u,3o$ ) $o+r, todo la 4ra$a d, la carn, ) ,l
ac,it, d, /,$cado. 'ual0ui,ra /odr.a /,n$ar 0u, la ma)or /art,
d, lo$ ni:o$ r,ci+.an una cantidad ad,cuada d, ,$to$ alim,nto$A
/,ro no ,ra a$.. No ,n ,l ca$o d, lo$ ni:o$ /o+r,$ 0u, cr,c.an ,n
,ntorno$ d,$9a3or,cido$. El or4ani$mo tam+i2n /u,d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 12 27 7~ ~
$int,ti<ar la 3itamina G d, 9orma ,$/ontBn,a /or ,9,cto d, lo$
ra)o$ ultra3iol,ta $o+r, la /i,lC $, /odr.a $u/on,r 0u, ,n ,l
nort, d, Euro/a (a+.a $u9ici,nt,$ (ora$ d, lu< /ara com/,n$ar
la$ car,ncia$ nutricional,$A /,ro ,n r,alidad no ,ra a$.. Lo$
ra)o$ d,l $ol no ll,4a+an a lo$ ni:o$ /o+r,$ d, la$ ciudad,$
indu$trial,$A dond, la d,n$idad ur+an.$tica +lo0u,a+a
lit,ralm,nt, ,l /a$o d, la lu<A ) dond, lo$ ni:o$ $, 3,.an
o+li4ado$ a tra+a;ar durant, lar4a$ ;ornada$ ,n 9B+rica$ )
tall,r,$.
?$. /u,$A a0u,llo$ ni:o$ cr,c.an tullido$. Eodo $u ,$0u,l,to $,
d,9orma+aA ) lo$ (u,$o$ lar4o$ d, la$ /i,rna$ c,d.an ) $,
com+a+an +a;o ,l /,$o d,l tronco. Gurant, la adol,$c,nciaA
cuando ,l cr,cimi,nto $, d,t,n.aA la o$i9icacin 9i;a+a ,l
,$0u,l,to d,9orm,.
?On (o)A ,n /l,no $i4lo QQIA ,$ /o$i+l, 3,r al4On 0u, otro
anciano d, ,$tatura mu) corta 0u, co;,a ) cu)a$ /i,rna$ $,
com+an (acia 9u,ra. Ello$ $on lo$ 3al,ro$o$ $u/,r3i3i,nt,$ d,
a0u,lla$ 4,n,racion,$A ) ll,3an toda una 3ida tratando d,
$u/,rar lo$ ,9,cto$ d, la /o+r,<a ) la$ /ri3acion,$ 0u,
/ad,ci,ron ,n la ni:,<A (ac, ca$i un $i4lo.

@r,nda m, $onri a+i,rtam,nt,. Su ,Dtra:o ro$troA ,n ,l 0u,
d,$taca+a la 9orma at./ica d, la mand.+ula in9,riorA irradia+a
una ,mocin ,D/,ctant,A una ilu$in tr,m,nda. Sa+.a 0u, l,
(ar.an una c,$Br,aA /,ro ,$o l, da+a i4ual. I+a a t,n,r un +,+2A
) ,$ta 3,< $o+r,3i3ir.a. E$o ,ra lo Onico 0u, l, im/orta+aA )
,$ta+a /ro9undam,nt, a4rad,cida a la$ (,rmana$A al (o$/italA a
lo$ m2dico$ Na todo ,l mundoNA /,ro $o+r, todo al $i$t,ma
/O+lico d, $anidad ) a la$ /,r$ona$ mara3illo$a$ 0u, (a+.an
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 12 28 8~ ~
d,cidido 0u, $, la at,nd,r.a d, 9orma 4ratuitaA $in 0u, tu3i,ra
0u, d,$,m+ol$ar ni una li+ra.
El (i$torial o+$t2trico d, @r,nda ,ra trB4ico. S, (a+.a ca$ado
;o3,nA ) ,n lo$ a:o$ tr,inta (a+.a t,nido cuatro ,m+ara<o$.
Eodo$ lo$ +,+2$ (a+.an mu,rto. Lo t,rri+l, ,n ,l ca$o d, la$
mu;,r,$ ra0u.tica$ ,$ 0u,A ;unto con lo$ d,mB$ (u,$o$A la /,l3i$
$, d,9orma /or la ,n9,rm,dadA ) una /,l3i$ /lana o ra0u.tica
$i4ni9ica 0u, ,l +,+2 no /u,d, nac,rA o $olo con 4ran di9icultad.
@r,nda (a+.a t,nido cuatro lar4o$ ) com/licado$ /arto$ a lo$
0u, no (a+.a $o+r,3i3ido nin4On +,+2. E,n.a $u,rt, d, no
(a+,r mu,rto ,lla tam+i2nA como ocurr.a con inconta+l,$
mu;,r,$ a lo lar4o ) anc(o d, Euro/a ,n la$ /rim,ra$ d2cada$
d,l $i4lo QQ.
La incid,ncia d,l ra0uiti$mo $i,m/r, (a+.a $ido li4,ram,nt,
ma)or ,ntr, la$ ni:a$ 0u, ,ntr, lo$ 3aron,$. El moti3o d, dic(a
d,$i4ualdad ,ra con toda /ro+a+ilidad d, .ndol, $ocial ) no
9i$iol4ica. La$ madr,$ d, 9amilia$ num,ro$a$ $in r,cur$o$
t,nd.an a 9a3or,c,r a lo$ 3aron,$ R) toda3.a lo (ac,nSA /or lo
0u, ,llo$ r,ci+.an mB$ comida 0u, $u$ (,rmana$. ?d,mB$A lo$
c(ico$ $i,m/r, (an $ido mB$ in0ui,to$A ) $al.an mB$ a ;u4ar ,n
la call,. En Po/larA la$ /andilla$ d, muc(ac(o$ $, r,un.an ;unto
a la orillaA ,n lo$ mu,ll,$ o ,n lo$ $olar,$ arra$ado$ /or la$
+om+a$A lo 0u, $i4ni9ica+a 0u, l,$ da+a la lu< d,l $ol mi,ntra$
$u$ (,rmana$ /,rman,c.an ,nc,rrada$ ,n ca$a. Eam+i2n
,Di$t.an num,ro$a$ iniciati3a$ d, ocio diri4ida$ a lo$ 3aron,$A
or4ani<ada$ /or 9ilBntro/o$ con in0ui,tud,$ $ocial,$. Lo$
cam/am,nto$ d, 3,ranoA 4racia$ a lo$ cual,$ lo$ c(ico$ /o+r,$
/a$a+an un m,$ ,n ,l cam/oA 3i3i,ndo ,n ti,nda$ d, cam/a:aA
,ran +a$tant, comun,$ ) $al3aron la$ 3ida$ d, mil,$ d, ni:o$.
P,ro no t,n4o noticia d, 0u, ci,n a:o$ atrB$ ,Di$ti,ra un $olo
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 12 29 9~ ~
cam/am,nto d, 3,rano /ara ni:a$. Kui<B no ,$tu3i,ra +i,n
3i$to 0u, la$ c(ica$ durmi,ran 9u,ra d, ca$aA ,n ti,nda$ d,
cam/a:aA /or mB$ $,:a$. O /u,d, 0u,A $,ncillam,nt,A la$
n,c,$idad,$ d, la$ ni:a$ /a$aran inad3,rtida$. En cual0ui,r
ca$oA $i,m/r, $al.an /,rdi,ndo. 'ada 3,rano $, la$ /ri3a+a d,
la dBdi3a 3ital d,l $olA ) la$ ni:a$ ra0u.tica$ cr,c.an (a$ta
con3,rtir$, ,n mu;,r,$ contra(,c(a$ 0u, /od.an conc,+ir )
4,$tar un +,+2 durant, nu,3, m,$,$A /,ro no tra,rlo al mundo.
5amB$ $a+r,mo$ cuBnta$ mu;,r,$ muri,ron d, a4otami,nto ,n
la a4on.a d, un /arto int,rmina+l,. Lo$ /o+r,$ ,ran
/r,$cindi+l,$A ci9ra$ 0u, a nadi, im/orta+an. No r,cu,rdo
dnd, l,. N$,4uram,nt, ,n al4On anti4uo manual d,
/art,r.aN 0u, $i una mu;,r ll,3a+a mB$ d, di,< o doc, d.a$ d,
/artoA $, r,com,nda+a +u$car a$i$t,ncia m2dica. Gi,< o doc,
d.a$ d, /arto o+$truidoA ,n la$ mano$ d, una mu;,r $in
9ormacin al4una Santo ci,loA H,$ 0u, nadi, $, a/iada+a d,
a0u,lla$ mu;,r,$A nadi, $, /on.a ,n $u lu4arI E,n.a 0u,
,$9or<arm, /or a(u),ntar ,$to$ /,n$ami,nto$ d,$,$/,rant,$A )
da+a 4racia$ a Gio$ /or lo$ a3anc,$ r,4i$trado$ ,n la /rBctica d,
la o+$t,tricia. Sin ,m+ar4oA inclu$o ,n mi$ ti,m/o$ d,
,$tudiant,A lo$ li+ro$ d, t,Dto mB$ actuali<ado$ r,com,nda+an
$om,t,r a una mu;,r con /,l3i$ ra0u.tica =a un tra+a;o d, /arto
d, ,ntr, oc(o ) doc, (ora$ /ara /on,r a /ru,+a la r,$i$t,ncia
tanto d, la madr, como d,l 9,to>.
@r,nda $, (a+.a 3i$to $om,tida a cuatro d, ,$o$ ,D/,rim,nto$
,n lo$ a:o$ tr,inta. No alcan<a+a a ima4inar /or 0u2 d,monio$A
a la 3i$ta d,l /rim,r 9raca$oA no $, (a+.a d,t,rminado 0u, $u$
$i4ui,nt,$ (i;o$ naci,ran /or c,$Br,a. S,4uram,nt, no /od.a
/,rmit.r$,loA /or0u, (a$ta 1-"8 lo$ /aci,nt,$ d,+.an /a4ar d,
$u +ol$illo todo$ lo$ tratami,nto$ m2dico$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 13 30 0~ ~
El marido d, @r,nda (a+.a mu,rto ,n acto d, $,r3icio ,n
1-"0A durant, la 4u,rraA ) ,$, ,ra ,l moti3o /or ,l 0u, no (a+.a
3u,lto a 0u,dar$, ,m+ara<ada. Sin ,m+ar4oA (a+.a 3u,lto a
ca$ar$, a lo$ cuar,nta ) tr,$ a:o$A ) ,$/,ra+a un (i;o /or 0uinta
3,<. Su al,4r.a ant, la /,r$/,cti3a d, dar a lu< a un +,+2 con
3ida ll,n la cl.nicaA ,cli/$ando todo lo d,mB$.
NLolaA (,rmanaA Hcmo ,$tBI Nm, $alud a 3o< ,n 4rito. ?
todo a0u,l con ,l 0u, $, cru<a+aA o 0u, $, int,r,$a+a /or $u
$aludA l, cont,$ta+aF =M, ,ncu,ntro ,$tu/,ndam,nt,. No m,
(a+.a $,ntido m,;or ,n la 3ida. E$ como t,n,r ,l mundo a mi$
/i,$>.
La $,4u. (a$ta la camillaA ) $, m, ,nco4i ,l cora<n al 3,r lo
muc(o 0u, l, co$ta+a d,$/la<ar$, $o+r, $u$ /i,rn,cilla$
ar0u,ada$. 'on cada /a$oA la /i,rna d,r,c(a $, l, com+a+a
(acia 9u,ra ) la cad,ra i<0ui,rda o$cila+a (acia ,l lado o/u,$toA
,n /r,cario ,0uili+rio. Eu3, 0u, +u$car do$ +anco$ ) una $illa
/ara 0u, /udi,ra $u+ir$, a la camillaA /,ro $, la$ arr,4l ,lla
$ola con $u$ tor/,$ mo3imi,nto$. Era doloro$o 3,rlo. 'uando
/or 9in ll,4 arri+a l, 9alta+a ,l ali,ntoA /,ro $onri con 4,$to
triun9al. Par,c.a tomar$, cada di9icultad ,n la 3ida como un
d,$a9.o /,r$onalA ) cada o+$tBculo $u/,rado como un moti3o
d, r,4oci;o. No ,raA ni muc(.$imo m,no$A una mu;,r atracti3aA
/,ro no m, $or/r,ndi 0u, $, (u+i,$, ca$ado /or $,4unda 3,<
con un (om+r, 0u, Nno m, ca+.a la m,nor dudaN la 0u,r.a d,
3,ra$.
@r,nda $olo ,$ta+a ,m+ara<ada d, $,i$ m,$,$A /,ro $u 3i,ntr,
/ar,c.a mB$ 3olumino$o d, lo normal d,+ido a $u +a;a ,$tatura
) tam+i2n a la cur3atura d, la columna 3,rt,+ralA 0u, ,m/u;a+a
,l Ot,ro (acia d,lant, ) (acia arri+a. Ella nota+a mo3imi,nto$A )
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 13 31 1~ ~
)o d,t,ct2 ,l latido 9,tal. Su /ul$o ) /r,$in art,rial ,ran
normal,$A /,ro t,n.a la r,$/iracin a4itada. S, lo com,nt2.
NNo $, /r,ocu/, /or m.. No ,$ nada d, cuidado Ndi;o con
$u (a+itual +u,n (umor. Jo no ,$ta+a mu) $,4ura d, $a+,r
,Daminar ,l cu,r/o d,9orm, d, @r,ndaA /or lo 0u, l, /,d. a $or
@,rnad,tt, 0u, con9irmara mi$ o+$,r3acion,$A ) a$. lo (i<o.
@r,nda ,$ta+a todo lo $ana 0u, ca+.a ,$/,rarA ) ll,3a+a ,n ,l
3i,ntr, un 9,to $ano.
S, 3i$it con no$otra$ una 3,< a la $,mana a lo lar4o d,l
$i4ui,nt, m,$ ) m,dioA ) com/,n$a+a $u cr,ci,nt, di9icultad
/ara d,$/la<ar$, u$ando do$ +a$ton,$ a modo d, mul,ta$. Su
Bnimo nunca d,ca)A ) ;amB$ la o. 0u,;ar$,. 'uando ,$ta+a d,
tr,inta ) $i,t, $,mana$ in4r,$ ,n ,l (o$/ital d, Londr,$ /ara
4uardar r,/o$oA ) a la$ tr,inta ) nu,3, $,mana$ $, l, /ractic
una c,$Br,a con 2Dito.
@r,nda dio a lu< a una ni:a $ana a la 0u, +auti< como Grac,
Miracl,.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 13 32 2~ ~

E Ec cl la am m% %s si ia a

G,$d, lo$ al+or,$ d, la (i$toriaA ) (a$ta ,l 9inal d, la S,4unda
Gu,rra MundialA ,n 1-"%A la ma)or.a d, lo$ +,+2$ nac.a ,n ca$a.
Lu,4o ,m/,< la cam/a:a a 9a3or d,l /arto (o$/italarioA ) tu3o
tanto 2Dito 0u, ,n 1-*% $olo ,l uno /or ci,nto d, lo$ ni:o$
nac.an ,n ca$a. La comadrona d, +arrio $, con3irti ,n /oco
m,no$ 0u, una ,$/,ci, ,n 3.a$ d, ,Dtincin.
Lo) ,n d.aA ,$ta moda o t,nd,ncia ,$tB ,m/,<ando a
in3,rtir$,A ) la ta$a d, /arto$ domiciliario$ ,n Gran @r,ta:a $,
$itOa ,n torno al do$ /or ci,nto. Kui<B ,$to $, d,+a a 0u, ,l
/arto (o$/italario ,ntra:a una $,ri, d, ri,$4o$ nu,3o$ ) d,l
todo im/r,3i$to$A tanto /ara la madr, como /ara ,l +,+2A al4o
d, lo 0u, la o/inin /O+lica ,$ cada 3,< mB$ con$ci,nt,.
Sall) acudi a no$otra$ /or0u, cr,.a ,n $u madr, mB$ 0u, ,n
$u m2dicoA 0u, l, (a+.a r,com,ndado t,n,r a $u /rim,r (i;o ,n
,l (o$/ital.
N?l m2dicoA ni ca$o N(a+.a $,nt,nciado la madr,N. EO
acud, a la$ comadrona$ d, San Ramn NonatoA t,$oro. ?ll.
$a+rBn cuidart,.
La a+u,la tam+i2n (a+.a a/ro3,c(ado /ara m,t,r cuc(araA
con in9inidad d, l,),nda$ /o/ular,$ ) ,$calo9riant,$ r,lato$
$o+r, la$ ala$ d, la$ /arturi,nta$ ,n lo$ (o$/ital,$ d, anta:oA
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 13 33 3~ ~
0u, $ol.an in$/irar mB$ t,mor 0u, la /ro/ia mu,rt, a la$
9utura$ madr,$.
El m2dico int,nt con3,nc,r a Sall) d, 0u, lo$ (o$/ital,$
mod,rno$ ,ran mu) di$tinto$A /,ro no /od.a com/,tir con
mamB ni con la a+u,laA /or lo 0u, tir la toallaA ) Sall) d,cidi
dar a lu< con la$ comadrona$ d, la ord,n d, San Ramn
Nonato.
Sol.amo$ 3i$itar a la$ ,m+ara<ada$ una 3,< al m,$ durant, lo$
/rim,ro$ $,i$ m,$,$A ) lu,4o cada 0uinc, d.a$ a lo lar4o d, $,i$
$,mana$A mom,nto a /artir d,l cual la$ r,3i$ion,$ $, (ac.an
$,manal,$ (a$ta ,l mom,nto d,l /arto. Gurant, lo$ /rim,ro$
$i,t, m,$,$A Sall) no tu3o ,l m,nor /ro+l,ma. Era una
muc(ac(a d, 3,int, a:o$ m,nuda ) atracti3a 0u, 3i3.a con $u
marido ,n do$ (a+itacion,$ d, la ca$a d, $u madr,. Era+a;a+a
como t,l,9oni$taA ) la madr,A 0u, $i,m/r, la acom/a:a+a ,n la$
3i$ita$ /r,natal,$A ,$ta+a or4ullo$a d, ,lla.
La in3it2 a tomar a$i,nto ) r,3i$2 $u (i$torial. La /r,$in
art,rial $, (a+.a mant,nido ,n ni3,l,$ normal,$ durant, lo$
/rim,ro$ $,i$ m,$,$A /,ro ,n la 3i$ita ant,rior ,$ta+a
li4,ram,nt, ,l,3ada ) al tomBr$,la m, in0ui,t com/ro+ar 0u,
,n la$ Oltima$ $,mana$ $, l, (a+.a di$/arado mB$ aOn. L, /,d.
0u, $, $u+i,ra a la +B$cula ) 3i 0u, (a+.a 4anado mB$ d, do$
8ilo$ ,n 0uinc, d.a$. En mi m,nt, ,m/,<aron a ,nc,nd,r$, la$
$,:al,$ d, alarma.
L, di;, a Sall) 0u, m, 4u$tar.a ,Daminarla ) la $,4u. (a$ta la
camilla. Por ,l caminoA tu3, oca$in d, com/ro+ar 0u, t,n.a lo$
to+illo$ (inc(ado$. El dia4n$tico /ar,c.a irr,9uta+l,. Sall) $,
aco$t ,n la camilla ) not2 $in lu4ar a duda$ la /r,$,ncia d, un
,d,ma con 93,a d,$d, lo$ /i,$ (a$ta la$ rodilla$. No ,ra mu)
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 13 34 4~ ~
/ronunciadoA /,ro r,conoci+l, /ara una$ mano$
,D/,rim,ntada$. La r,t,ncin d, l.0uido$ ,D/licar.a ,l $O+ito
aum,nto d, /,$o. EDamin2 ,l r,$to d, $u cu,r/o ,n +u$ca d,
,d,ma$A ,n 3ano.
NHSi4u,$ t,ni,ndo nBu$,a$I Nl, /r,4unt2.
NNo.
NHGolor d, ,$tma4oI
NNo.
NHGolor d, ca+,<aI
N@u,noA $.A a(ora 0u, lo dic,. P,ro lo ac(aca+a a mi tra+a;o
como t,l,9oni$ta.
NH'uBndo d,;arB$ d, tra+a;arI
NLo d,;2 la $,mana /a$ada.
NHJ t, $i4u, doli,ndo la ca+,<aI
N@u,noA $.A m, $i4u, doli,ndoA /,ro mamB dic, 0u, no m,
/r,ocu/,A 0u, ,$ normal.
Mir2 d, r,o;o a la madr,A EnidA 0u, $onr,.a ) a$,nt.a con
4,$to $a+io. M,no$ mal 0u, la ;o3,n (a+.a acudido a la 3i$ita
/r,natal. MamB no $i,m/r, ti,n, ra<n
NHKu2dat, a(. un mom,ntoA d, acu,rdoA Sall)I Kui,ro
anali<art, la orina. HM, (a$ tra.do una mu,$traI
Lo (a+.a (,c(o )A tra$ (ur4ar ,n $u 3olumino$o +ol$oA Enid
m, la dio.
M, 9ui (acia ,l 0u,mador @un$,nA 0u, ,$ta+a $o+r, ,l
mBrmolA ) lo ,nc,nd.. La orina ,ra +a$tant, tran$/ar,nt, )
/ar,c.a normal cuando 3,rt. un /oco ,n ,l tu+o d, ,n$a)o.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 13 35 5~ ~
'olo0u2 la /art, $u/,rior d, ,$t, $o+r, la llama. ? m,dida 0u,
$, i+a cal,ntandoA la orina d, ,$a /art, $, 9u, 3ol3i,ndo +lancaA
mi,ntra$ 0u, la orina d, la mitad in9,rior d,l tu+oA 0u, no ll,4
a cal,ntar$,A /,rman,ci tran$lOcida.
?l+Omina ,n orina. El dia4n$tico ,ra /r,,clam/$ia. M,
0u,d2 /arali<ada uno$ $,4undo$A /,n$ando.

E$ curio$o lo muc(o 0u, ol3idamo$A inclu$o ,D/,ri,ncia$ 0u,
(an t,nido un 4ran /,$o ,n nu,$tra 3ida. Jo m, (a+.a ol3idado
d, Mar4ar,tA /,ro ,$tando all. d, /i, ;unto al 9r,4ad,roA
mi,ntra$ o+$,r3a+a a0u,l tu+o d, ,n$a)oA m, 3ino a la m,nt,
no $olo ,llaA $ino todo lo r,lacionado con mi /rim,rA Onico )
t,rri+l, ca$o d, ,clam/$ia.
Mar4ar,t t,n.a 3,int, a:o$A ) d,+i d, $,r mu) (,rmo$aA
aun0u, no tu3, oca$in d, a/r,ciar $u +,ll,<a ,n /,r$ona. S. lo
(ic,A ,n cam+ioA a tra32$ d, la$ d,c,na$ d, 9oto4ra9.a$ 0u, m,
,n$,: $u incon$ola+l, maridoA 0u, la adora+a /or ,ncima d,
toda$ la$ co$a$. En a0u,llo$ ti,m/o$A $olo $, (ac.an 9oto4ra9.a$
,n +lanco ) n,4roA ) lo$ ;u,4o$ d, luc,$ ) $om+ra$ l,$ /r,$ta+an
un ,ncanto ,$/,cial. En al4una$ d, a0u,lla$ in$tantBn,a$ $al.a a
r,lucir la int,li4,ncia ) $,n$i+ilidad d, Mar4ar,tA ,n otra$ $u
4,$to ri$u,:o ) /.caro anima+an a com/artir la +roma. ? 3,c,$
$u$ 4rand,$ o;o$ claro$ mira+an al 9uturo $in t,morA ) ,n toda$
la$ 9oto4ra9.a$ ,l /,lo $,do$o ) ca$ta:o l, ca.a $o+r, lo$
(om+ro$ ,n $ua3,$ onda$. Una d, la$ 0u, mB$ r,cu,rdo ,ra la
ima4,n d, una ;o3,n ,n +a:ador 0u, $, r,.a 9r,nt, al mar ,n
G,3onA mi,ntra$ la$ ola$ rom/.an contra ,l acantilado ) ,l
3i,nto l, al+orota+a ,l ca+,llo. El modo ,n 0u, $, a/o)a+a
$o+r, la$ lar4a$A ,$+,lta$ /i,rna$A ) la$ $om+ra$ 0u, arro;a+a ,l
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 13 36 6~ ~
$ol /oni,nt, com/on.an una in$tantBn,a mara3illo$a d,$d,
cual0ui,r /unto d, 3i$ta. Mar4ar,t /ar,c.a la cla$, d, c(ica 0u,
m, (u+i,$, 4u$tado conoc,rA aun0u, no tu3, o/ortunidad d,
(ac,rloA a no $,r a tra32$ d, Ga3id. Mar4ar,t $, 4ana+a la 3ida
tocando ,l 3iol.n /,ro nunca la o. tocar.
Ga3id m, ,n$,: toda$ a0u,lla$ 9oto$ a lo lar4o d, do$ d.a$
,n lo$ 0u, no /udimo$ (ac,r nada mB$ 0u, ,$/,rar. 'uando lo
3i /or /rim,ra 3,<A di /or $,ntado 0u, ,ra $u /adr,. P,ro noA
,ra $u marido ) amant,A ) $,nt.a 3,rdad,ra adoracin /or ,lla.
Ga3id ,ra ci,nt.9ico ) /ar,c.a un (om+r, mu) r,$,r3adoA
cont,nido , inacc,$i+l,A 0ui<B inclu$o 9r.o ) di$tant,. P,ro
muc(a$ 3,c,$ la /roc,$in 3a /or d,ntroA ) durant, a0u,llo$
do$ lar4o$ d.a$ la int,n$idad d, $u amor ) d, $u /,na no d,;
indi9,r,nt, a nadi, ,n ,l (o$/ital. ? 3,c,$ $, diri4.a a Mar4ar,tA
otra$ 3,c,$ (a+la+a /ara $u$ ad,ntro$A oca$ionalm,nt, con ,l
/,r$onal $anitario. R,cita+a una oracin ,ntr, di,nt,$A
9ar9ulla+a ,ntr, $ollo<o$. ? /artir d, a0u,llo$ 9ra4m,nto$ ) d,l
(i$torial m2dicoA r,con$tru. la (i$toria d, $u r,lacin. Ga3id no
t,n.a nada d, ci,nt.9ico 9r.o ) di$tant,.
S, (a+.an conocido ,n un clu+ mu$ical dond, actua+a
Mar4ar,t. Ga3id no (a+.a /odido a/artar lo$ o;o$ d, ,lla.
Gurant, todo ,l d,$can$o ) ,n la r,c,/cin /o$t,rior al
conci,rtoA $i4ui con la mirada todo$ ) cada uno d, $u$
mo3imi,nto$. Kui$o ,nta+lar con3,r$acin con ,llaA /,ro
+al+uc,a+a ) la$ /ala+ra$ $, l, r,$i$t.an. No lo ,nt,nd.aC $, t,n.a
/or un (om+r, ,locu,nt,. No $a+.a 0u2 l, /a$a+a. Ella $i4ui
ri,ndo ) (a+lando con otra$ /,r$ona$ mi,ntra$ 2l $, r,tira+a a
un rincn con ,l cora<n a /unto d, $al.r$,l, d,l /,c(o.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 13 37 7~ ~
En lo$ d.a$ ) $,mana$ 0u, $i4ui,ronA no /udo d,;ar d, /,n$ar
,n ,lla. S,4u.a $in com/r,nd,rlo. 'r,.a 0u, ,ra la mO$ica lo 0u,
lo (a+.a a9,ctado d, un modo tan /ro9undo. S, $,nt.a a4itado )
aturdidoA ) $u$ cmodo$ (B+ito$ d, $olt,ro no l, +rinda+an
con$u,lo al4uno. Entonc,$ $, la ,ncontr /or ca$ualidad ,n un
L)on$ 'orn,r Lou$,A ) /ara $u a$om+ro Mar4ar,t $, acorda+a
d, 2l. 'omi,ron ;unto$A ) ,n a0u,lla oca$inA l,;o$ d, 0u,dar$,
$in /ala+ra$A Ga3id no /ar d, (a+lar. G, (,c(oA la
con3,r$acin $, /rolon4 durant, (ora$. E,n.an mil,$ d, co$a$
0u, contar$, ,l uno al otroA ) 2l nunca $, (a+.a $,ntido tan
r,la;ado ) 9,li< con nadi, ,n $u$ cuar,nta ) nu,3, a:o$ d, 3ida
/rBcticam,nt, $olitaria. Ga3id dio /or $,ntado 0u, ,lla no
/od.a $,ntir ,l m,nor int,r2$ /or un 3i,;o carro<a como 2lA 0u,
a/,$ta+a a 9ormald,(.do ) a alco(ol d, no3,nta 4rado$. P,ro $,
,0ui3oca+a. Pu,d, 0u, Mar4ar,t $u/i,ra ,ntr,3,r la int,4ridadA
la 9u,r<a ,$/iritual ) la /ro9undidad d, lo$ $,ntimi,nto$ 0u,
oculta+a a0u,l (om+r, tran0uilo. Ella 9u, $u /rim,r ) Onico
amorA ) $, ,ntr,4 a Mar4ar,t con toda la /a$in d, la
;u3,ntudA t,m/lada /or la t,rnura ) ,l com/a:,ri$mo d, la
madur,<.
'uando todo /a$A m, di;oF =Go) 4racia$ /or (a+,rla
conocido. Si nunca no$ (u+i2ramo$ 3i$toA o $i $olo no$
(u+i2$,mo$ cru<ado $in ll,4ar a conoc,rno$A la$ 4rand,$ o+ra$
lit,raria$ d,l mundoA todo$ lo$ /o,ta$A la$ mB$ (,rmo$a$
(i$toria$ d, amor no t,ndr.an $i4ni9icado al4uno /ara m.. No
/od,mo$ com/r,nd,r a0u,llo 0u, no (,mo$ 3i3ido ,n carn,
/ro/ia>.
La+.an ,$tado ca$ado$ $,i$ m,$,$A lo$ mi$mo$ 0u, ,lla
ll,3a+a d, ,m+ara<o cuando in4r,$ ,n la $ala /r,natal d, la
Mat,rnidad d, Londr,$A ,n la 0u, )o tra+a;a+a. S,4On ,l
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 13 38 8~ ~
(i$torial m2dicoA Mar4ar,t no (a+.a t,nido nin4On /ro+l,ma d,
$alud ,n todo ,l ,m+ara<o. 'uando (a+.a acudido a la con$ulta
do$ d.a$ ant,$A todo ,ra normal N/,$oA /ul$oA /r,$in art,rialA
mu,$tra d, orinaNA ) tam/oco t,n.a nBu$,a$. Nada no$
ad3irti d, lo 0u, i+a a $uc,d,r.
El d.a d,l in4r,$o $, (a+.a d,$/,rtado /ronto ) (a+.a
3omitadoA al4o 0u, l, ,Dtra:A /u,$to 0u, la$ nBu$,a$ d,l
,m+ara<o (a+.an r,mitido c,rca d, oc(o $,mana$ ant,$. #ol3i
a la cama dici,ndo 0u, 3,.a /unto$ n,4ro$ /or toda$ /art,$.
Ga3id ,$ta+a /r,ocu/adoA /,ro ,lla di;o 0u, $, 3ol3,r.a a
aco$tarA 0u, $olo ,ra un dolor d, ca+,<a ) 0u, r,mitir.a $i
dorm.a un /oco mB$. ?$. 0u, 2l $, 9u, a tra+a;ar ) di;o 0u, la
llamar.a a la$ onc, /ara $a+,r cmo ,$ta+a. El t,l29ono $on una
) otra 3,<. Ga3id lo ima4ina+a r,$onando ,n la ca$a d,$i,rta.
Mar4ar,t /od.a (a+,r $alidoA claro ,$tBA d,$/u2$ d, un $u,:o
r,/aradorA /,ro al4o l, di;o 0u, 3ol3i,ra a ca$a.
La ,ncontr incon$ci,nt, ,n ,l $u,lo d, la (a+itacinA con la
+ocaA la m,;illa ) ,l /,lo ,n$an4r,ntado$. Lo /rim,ro 0u, $, l,
ocurri 9u, 0u, al4ui,n (a+.a ,ntrado a ro+ar ) la (a+.a
a4r,didoA /,ro no (all la m,nor $,:al d, 3iol,nciaA ) al 3,rla
/ro9undam,nt, incon$ci,nt,A al notar $u r,$/iracin an(,lo$a )
,l latido d,$+ocado d, $u cora<nA 0u, nota+a a tra32$ d, la t,la
d,l cami$nA $u/o 0u, al4o 4ra3, (a+.a ocurrido.
En r,$/u,$ta a $u d,$,$/,rada llamada d, t,l29onoA ,l
(o$/ital ,n3i una am+ulancia ,n$,4uida. En $u int,rior 3ia;a+a
tam+i2n un m2dicoA /u,$ la $ituacin 0u, Ga3id (a+.a d,$crito
,ra d, una ,Dtr,ma 4ra3,dad. Solo d,$/u2$ d, 0u, $,daran a
Mar4ar,t con mor9ina $, /,rmiti a lo$ /aram2dico$ tra$ladarla.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 13 39 9~ ~
No$ ord,naron 0u, /r,/arBramo$ una (a+itacin a/art, /ara
aco4,r un /o$i+l, ca$o d, ,clam/$ia. Ocurri durant, mi
/rim,r $,m,$tr, d, /rBctica$ como comadronaA ) la $u/,r3i$ora
d, /lanta no$ ,n$,: a otra ,$tudiant, ) a m. cmo (ac,rlo.
?/o)amo$ la cama contra la /ar,d ) cu+rimo$ con almo(ada$
,l (u,co 0u, 0u,da+a ,ntr, am+a$. Lu,4o acolc(amo$ ,l
ca+,c,ro d, la cama con mB$ almo(ada$A 0u, 9i;amo$
,n3ol3i2ndolo con $B+ana$ ) atBndola$ con 9u,r<a. No$ tra;,ron
una +om+ona d, oD.4,noA ) t,n.amo$ a mano una cu:a
a+r,+oca$ ) un tu+o ,ndotra0u,alA ad,mB$ d, un a/arato d,
a$/iracin. La 3,ntana $, cu+ri con una t,la o$cura 0u,
im/,d.a ,l /a$o d, la lu< ca$i /or com/l,to.
En ,l mom,nto d,l in4r,$oA Mar4ar,t ,$ta+a /ro9undam,nt,
incon$ci,nt,. Su /r,$in art,rial ,ra tan alta 0u, la $i$tlica
,$ta+a /or ,ncima d, do$ci,nto$ ) la dia$tlica marca+a ci,nto
no3,nta. E$ta+a a cuar,nta d, 9i,+r, ) t,n.a ci,nto cuar,nta
/ul$acion,$ /or minuto. S, l, tom una mu,$tra d, orina /or
cat2t,r ) $, anali<. E,n.a tal cantidad d, al+Omina ,n orina
0u,A al (,r3irlaA ,$ta $, $olidi9ic como $i 9u,ra una clara d,
(u,3o. El dia4n$tico ,$ta+a claro.
La ,clam/$ia ,raA ) $i4u, $i,ndoA una rara ) mi$t,rio$a
com/licacin d,l ,m+ara<o cu)a$ cau$a$ $, d,$conoc,n. Por lo
4,n,ral (a) una $,ri, d, $,:al,$ d, alarma ant,$ d, 0u, $,
d,clar, la cri$i$C ,$ta$ $, conoc,n como /r,,clam/$ia )
r,$/ond,n a tratami,ntoA /,ro $i no $, tratan /u,d,n d,ri3ar ,n
,clam/$ia. Rara 3,<A mu) rara 3,<A ,$ta $o+r,3i,n, $in /r,3io
a3i$o a mu;,r,$ /,r9,ctam,nt, $ana$A ) ,n cu,$tin d, /oca$
(ora$ /u,d, ,3olucionar (a$ta la 9a$, con3ul$i3a. 'uando $,
alcan<a ,$ta 9a$,A ,l ,m+ara<o ,$ in3ia+l, ) ,l 9,to ti,n, ,$ca$a$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 14 40 0~ ~
/o$i+ilidad,$ d, $o+r,3i3ir. El Onico tratami,nto con$i$t, ,n
/racticar una c,$Br,a d, ur4,ncia.
En 0uir9ano ,$ta+an a3i$ado$ ) li$to$ /ara o/,rar a
Mar4ar,t. El +,+2 naci mu,rto ) ,lla 9u, d,3u,lta a la
(a+itacin. Nunca r,co+rar.a ,l conocimi,nto. P,rman,c.a
9u,rt,m,nt, $,dada ,n una (a+itacin ,n /,num+raA /,ro aun
a$. $u9ri 3ario$ ata0u,$ con3ul$i3o$ cu)a 3i$in r,$ulta+a
at,rradora. Un l,3, ,$tr,m,cimi,ntoA $,4uido d, 3iol,nta$
contraccion,$ d, todo$ lo$ mO$culo$ d,l cu,r/o. Eoda ,lla $,
/on.a r.4idaA ) lo$ ,$/a$mo$ mu$cular,$ l, o+li4a+an a ar0u,ar
la ,$/alda (acia atrB$A d, modo 0u,A durant, c,rca d, 3,int,
$,4undo$A $olo la ca+,<a ) lo$ talon,$ $, a/o)a+an ,n la cama.
G, /ronto d,;a+a d, r,$/irar ) la /i,l $, 3ol3.a a<ul /or ,9,cto
d, la a$9iDia. ?0u,lla ri4id,< no tarda+a ,n r,mitirA dando /a$o
a 3iol,nta$ con3ul$ion,$ ) ,$/a$mo$ 0u, $acud.an $u$
,Dtr,midad,$. No ,ra 9Bcil ,3itar 0u, $, arro;ara al $u,loA ) /oco
m,no$ 0u, im/o$i+l, mant,n,r ,l a+r,+oca$ ,n $u $itio. G,+ido
a lo$ mo3imi,nto$ con3ul$i3o$ d, la mand.+ulaA $, mord.a la
l,n4ua (a$ta cortarla. Sali3a+a con /ro9u$in ) ,c(a+a ,$/uma
/or la +ocaA 0u, $, m,<cla+a con la $an4r, d, la$ (,rida$. E,n.a
,l ro$tro con4,$tionadoA la$ 9accion,$ (orri+l,m,nt,
d,9ormada$. 'uando /or 9in /a$a+a la con3ul$inA ca.a ,n un
/ro9undo coma 0u, dura+a c,rca d, una (oraA (a$ta ,l $i4ui,nt,
ata0u,.
?0u,llo$ t,rri+l,$ acc,$o$ $, $uc,di,ron durant, /oco mB$ d,
tr,inta ) $,i$ (ora$A ) ,n la noc(, d,l $,4undo d.a Mar4ar,t
muri ,n +ra<o$ d, $u marido.
Eodo ,llo acudi a mi m,nt, ,n lo$ ,$ca$o$ $,4undo$ 0u,
/a$2 d, /i, ;unto al 9r,4ad,roA mirando la mu,$tra d, orina d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 14 41 1~ ~
Sall). HKu2 (a+r.a $ido d, a0u,l /o+r, (om+r,I Sali d,l
(o$/ital con /a$o tam+al,ant,A m,dio ci,4oA m,dio locoA
anonadado a cau$a d, la conmocin ) ,l dolor. Por d,$4raciaA
0ui,n,$ tra+a;amo$ ,n ,n9,rm,r.aA ) $o+r, todo ,n ,n9,rm,r.a
(o$/italariaA acom/a:amo$ a la$ /,r$ona$ ,n al4uno$ d, lo$
mom,nto$ mB$ crucial,$ d, $u$ 3ida$A ) lu,4o $, 3an d, la$
nu,$tra$ /ara $i,m/r,. Nadi, ,$/,ra+a 0u, Ga3id 3ol3i,ra /or
la mat,rnidad tra$ la mu,rt, d, $u ,$/o$a $olo /ara tran0uili<ar
a la$ ,n9,rm,ra$. G, i4ual modoA no$otra$ no /od.amo$ $alir a
+u$carlo /ara $a+,r 0u2 tal lo ll,3a+a. R,cord2 con 4ratitud lo
0u, m, di;o ;u$to d,$/u2$ d, 0u, Mar4ar,t muri,raA ) m,
3ini,ron a la m,nt, la$ /ala+ra$ d, al4On 4ran ,$critorA no
r,cu,rdo cuBlF

El 0u, (a amadoA lo $a+,. El 0u, no (a amadoA lo i4nora. Lo
com/ad,<coA ) (a4o o.do$ $ordo$ a $u$ /ala+ra$.
P,ro no t,n.a ti,m/o /ara d,/rimirm,. G,+.a ir a 3,r a la
(,rmana , in9ormarl, d,l ,$tado d, Sall).
Sor @,rnad,tt, ,$ta+a al mando a0u,l d.a. E$cuc( mi$
im/r,$ion,$A o+$,r3 la mu,$tra d, orina ) di;oF
NPu,d, 0u, ,$t2 contaminada /or ,l 9lu;o 3a4inalA a$. 0u,
tomar,mo$ otra mu,$tra con cat2t,r. Pr,/Bralo todoA /or 9a3orA
mi,ntra$ )o ,Damino a Sall).
'uando ll,32 la +and,;a con ,l in$trum,ntal (a$ta la camillaA
$or @,rnad,tt, )a la (a+.a ,Daminado a conci,ncia )
con9irmado mi$ $o$/,c(a$. Giri4i2ndo$, a Sall)A l, di;oF
N#amo$ a introducirt, un tu+ito ,n la 3,;i4a /ara $acar un
/oco d, orina ) anali<arla.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 14 42 2~ ~
Sall) /rot,$t /,ro aca+ c,di,ndoA ) )o l, $a0u2 la mu,$tra
con ,l cat2t,r. Lu,4o $or @,rnad,tt, l, ad3irtiF
N'r,,mo$ 0u, (a) un /ro+l,ma 0u, a9,cta al ,m+ara<o )
0u, r,0ui,r, r,/o$o a+$olutoA ) una di,ta ,$/,cialA ad,mB$ d,
una $,ri, d, m,dicam,nto$ 0u, d,+,$ tomar a diario. Para
/od,r (ac,r todo ,$toA ti,n,$ 0u, in4r,$ar ,n ,l (o$/ital.
Sall) ) $u madr, $, alarmaron.
NHKu2 /a$aI Jo m, ,ncu,ntro +i,n. M, du,l, un /oco la
ca+,<aA /,ro nada mB$.
NSi l, /a$a al4o a mi Sall)A )o /u,do ,ncar4arm, d, ,lla.
E$tando ,n ca$a /odrB tomBr$,lo con calma Nint,r3ino la
madr,.
Sor @,rnad,tt, no $, andu3o con rod,o$F
NNo $, trata $olo d, tomBr$,lo con calma ) /a$ar al4On
ti,m/o ,n la cama. Sall) n,c,$ita r,/o$o a+$olutoA 3,inticuatro
(ora$ al d.aA durant, la$ /rDima$ cuatro o $,i$ $,mana$.
E,ndrB 0u, $,4uir una di,ta ,$/,cial $in $al ) con un ,$tricto
control d, lo$ l.0uido$ in4,rido$. E,ndrB 0u, tomar $,dant,$
cuatro 3,c,$ al d.a. La+rB 0u, controlarla mu) d, c,rcaA )
tomarl, ,l /ul$oA la t,m/,ratura ) la /r,$in art,rial 3aria$
3,c,$ al d.a. Eam+i2n (a+rB 0u, com/ro+ar la ,3olucin d,l
+,+2 a diario. No (a) man,ra (umana d, 0u, /odBi$ (ac,r todo
,$o ,n ca$a. Sall) n,c,$ita tratami,nto (o$/italario inm,diatoA )
$i no lo r,ci+, ,l +,+2 corr,rB un 4ra3, /,li4roA a$. como la
$alud d, la madr,.
Era un di$cur$o mu) lar4o /ara $or @,rnad,tt,A 0u, /or lo
4,n,ral a/,na$ d,c.a /ala+ra. P,ro 9u, d, lo mB$ ,9ica<A /u,$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 14 43 3~ ~
lo4r acallar a la madr, d, Sall)A 0u, $olt un 4ritito ) no
3ol3i a a+rir la +oca.
N#o) a llamar al doctor /ara /,dirl, 0u, t, +u$0u, cama
,n$,4uida ,n al4una mat,rnidad. Ku2dat, dnd, ,$tB$A
tran0uilam,nt, aco$tada ,n ,$a camilla. No 0ui,ro 0u, t, 3a)a$
a ca$a. NLu,4oA 3ol3i2ndo$, (acia EnidA a:adiNF Pu,d, 0u,
$,a +u,na id,a ir a ca$a a r,co4,r al4una$ co$a$ /ara 0u, Sall)
/u,da ll,3Br$,la$ al (o$/italF un /ar d, cami$on,$A un c,/illo
d, di,nt,$A todo ,$o.
Enid $ali di$/aradaA cont,nta /or t,n,r al4o 0u, (ac,r.
Sall) tu3o 0u, ,$/,rar un /ar d, (ora$ (a$ta 0u, ll,4 la
am+ulanciaA a la 0u, $, $u+i $,ntada ,n una $illa d, ru,da$.
'r,o 0u, $, $,nt.a d,$conc,rtada /or $,r o+;,to d, tanta$
at,ncion,$ cuandoA ,n r,alidadA no $, ,ncontra+a mal. G,
(,c(oA (a+.a ll,4ado caminando (a$ta la con$ulta ) $, $,nt.a
/,r9,ctam,nt, ca/a< d, $alir /or $u /ro/io /i,.
La ll,3aron al (o$/ital d, Londr,$ d, Mil, End Road. In4r,$
,n la unidad /r,natalA dond, (a+.a ,ntr, di,< ) doc, ;3,n,$ ,n
$u mi$mo ,$tado ) 9a$, d, 4,$tacin. Eu3o 0u, 4uardar r,/o$o
a+$olutoA (a$ta ,l /unto d, 0u, la ll,3a+an al la3a+o ,n $illa d,
ru,da$. La $,daronA l, a/licaron una di,ta ,$/,c.9ica ) l,
r,$trin4i,ron la in4,$ta d, l.0uido$. ? lo lar4o d, la$ $i4ui,nt,$
cuatro $,mana$A la /r,$in art,rial l, 9u, +a;ando d, 9orma
/aulatina ) ,l ,d,ma r,mitiA a$. como ,l dolor d, ca+,<a. ? la$
tr,inta ) oc(o $,mana$ d, 4,$tacin $, l, indu;o ,l /arto.
Gurant, ,l mi$moA la /r,$in art,rial d, Sall) $, di$/arA /or lo
0u,A ,n cuanto (u+o dilatado d,l todoA l, admini$traron un
/oco d, an,$t,$ia ) $acaron al +,+2 con 9rc,/$A $ano ) $al3o.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 14 44 4~ ~
Eanto la madr, como ,l +,+2 $i4ui,ron ,n /,r9,cto ,$tado
durant, ,l /,r.odo /o$natal.

La ,clam/$ia $i4u, $i,ndo (o) un mi$t,rio tan 4rand, como
(ac, cincu,nta a:o$. S, cr,.aA ) $, $i4u, cr,),ndoA 0u, $, d,+, a
al4On d,9,cto d, la /lac,nta. P,ro nadi, (a /odido d,mo$trarloA
/,$, a 0u, lo$ in3,$ti4ador,$ 0u, tratan d, ai$lar ,$, $u/u,$to
=d,9,cto> (a+rBn ,Daminado )a mil,$ d, /lac,nta$.
El d, Sall) ,ra un ca$o t./ico d, /r,,clam/$ia. Si no $, l,
(u+i,ra dia4no$ticadoA ) no (u+i,$, r,ci+ido ,n$,4uida ,l
tratami,nto ad,cuadoA /odr.a (a+,r d,ri3ado ,n una ,clam/$ia.
P,ro ,l $,ncillo tratami,nto 0u, (, r,9,rido ant,$ Nr,/o$o
a+$oluto ) $,dacinN 0ui<B lo ,3it.
Mar4ar,tA 0u, tu3o una mu,rt, atro<A $u9ri un ata0u, $O+itoA
3iol,nto ) $umam,nt, inu$ual d, ,clam/$iaA $in nin4una $,:al
d, alarma ni 9a$, /r,3ia. Nunca (, 3u,lto a 3,r un ca$o
$,m,;ant,A /,ro $i4u, ocurri,ndo d, 3,< ,n cuando.
La /r,,clam/$ia ) la ,clam/$ia aOn $, cu,ntan ,ntr, la$
/rinci/al,$ cau$a$ d, mu,rt, mat,rna ) /,rinatal ,n ,l R,ino
UnidoA /,$, a lo$ a3anc,$ 0u, $, (an /roducido ,n lo$ cuidado$
/r,natal,$. HKu2 l,$ $uc,d.a a la$ mu;,r,$ con /r,,clam/$ia
cuando ,$o$ cuidado$ ,ran in,Di$t,nt,$I No (ac, 9alta
d,ma$iada ima4inacin /ara cont,$tar a ,$ta /r,4unta. J $in
,m+ar4oA (ac, ci,n a:o$A a lo$ m2dico$ 0u, a+o4aron /or ,l
,$tudio ) la /r,$tacin d, cuidado$ /r,natal,$ ad,cuado$ $, l,$
acu$ d, ,Dc2ntrico$A d, mal4a$tar ,l ti,m/o /ro/io ) a;,no. Era
la mi$ma actitud 0u, d,$d,:a+a la 9ormacin ,$/,c.9ica )
r,4lada d, la$ comadrona$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 14 45 5~ ~
?9ortunadam,nt, /ara toda$ la$ 0u, (,mo$ t,nido (i;o$A
a0u,llo$ ti,m/o$ (an 0u,dado atrB$.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 14 46 6~ ~

' 'r re ed d

Un con3,nto ,$A ,n ,$,nciaA una in$titucin 9,m,nina. Sin
,m+ar4oA /or 9u,r<a $i,m/r, (a+rB ,n 2l ci,rta /r,$,ncia d,l
$,Do ma$culino. 1r,d ,ra ,l cald,r,ro ) ,l ,ncar4ado d,l
mant,nimi,nto d, San Ramn Nonato. Encarna+a al /rototi/o
d,l (om+r, coc8n,) d, $u ti,m/oF ac(a/arradoA /ati<am+oA
dotado d, /od,ro$o$ +ra<o$ /,ludo$A ira$ci+l,A o+$tinadoA
in4,nio$oC todo$ ,$o$ atri+uto$ $, traduc.an ,n una c(Bc(ara
inc,$ant, ) un irr,/rimi+l, +u,n (umor. Su ra$4o mB$
llamati3o ,ra un ,$/,ctacular ,$tra+i$mo. Uno d, $u$ o;o$
$i,m/r, mira+a (acia ,l nord,$t,A mi,ntra$ 0u, ,l otro 3a4a+a
,n dir,ccin $udo,$t,. Si a ,$to $, l, a:ad.a ,l $olitario di,nt,
amarillo 0u, l, $o+r,$al.a d, la mand.+ula $u/,rior ) 0u, 2l
aco$tum+ra+a a a/o)ar $o+r, ,l la+io in9,rior /ara ,mitir un
caract,r.$tico c(a$0uidoA no $, /od.a d,cir 0u, 9u,ra
/r,ci$am,nt, un ,;,m/lo d, +,ll,<a 3aronil. Sin ,m+ar4oA $u
o/timi$moA $u natural al,4r, ) un a/lomo ,D,nto d, malicia lo
(ac.an tan ,ncantador 0u, la$ (,rmana$ l, t,n.an un 4ran
a9,cto ) conta+an con 2l /ara r,$ol3,r toda$ la$ cu,$tion,$ d,
ti/o /rBctico. Sor 5uli,nn, ,ra ,$/,cialm,nt, dada a lo$
llamami,nto$ d,$3alido$F =?)A 1r,dA la 3,ntana d,l la3a+o d,
arri+a no ci,rra. Lo (, int,ntado una ) mil 3,c,$A /,ro no (a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 14 47 7~ ~
$,r3ido d, nada. H'r,, 0u, /odr.aTI 'uando t,n4a u$t,d un
mom,ntoA claro ,$tBT>.
Por $u/u,$to 0u, 1r,d t,n.a un mom,nto. La+r.a ido (a$ta ,l
9in d,l mundo /or $or 5uli,nn,. EllaA a $u 3,<A no ,$catima+a la$
/ala+ra$ d, 4ratitud ) ala+a+a $u (a+ilidad ) /,ricia. El (,c(o
d, 0u, la 3,ntana d,l la3a+o (u+i,$, 0u,dado c,rrada a cal )
canto a /artir d, a0u,l d.a no $u/on.a un incon3,ni,nt,A )
nadi, lo m,nciona+a.
La Onica /,r$ona 0u, no /ar,c.a a/r,ciar ,l ,$/,cial ,ncanto
coc8n,) d, 1r,d ,ra la $,:ora @.A 0u, ,ra tan coc8n,) como 2lA
,$ta+a d, 3u,lta d, todo ) no $, d,;a+a im/r,$ionar a$. como
a$.. La $,:ora @. ,ra la r,ina d, lo$ 9o4on,$. Era+a;a+a d, oc(o
d, la ma:ana a do$ d, la tard, cada d.aA ) no$ /r,/ara+a /lato$
,D0ui$ito$. Era ,D/,rta ,n ,la+orar /a$t,l,$ d, carn, )
m,nudillo$A ,$to9ado$ contund,nt,$A $al$a d, carn, /icadaA toad(
in(the(holeA 9lan d, (u,3o con m,la<aA rollito$ con m,rm,ladaA
macarron,$ 4ratinado$ con +,c(am,l ) un lar4o ,tc2t,raA
ad,mB$ d, (ac,r ,l /an ) lo$ /a$t,l,$ mB$ d,licio$o$ 0u, (,
/ro+ado nunca. Era una mu;,r cor/ul,nta con una d,lant,ra
9ormida+l, 0u, no$ 9ulmina+a con la mirada al ti,m/o 0u,
d,c.aF ='uidadito con ,n$uciarm, la cocina>. Pu,$to 0u, la
cocina ,ra ,l lu4ar dond, no$ r,un.amo$ la$ comadrona$ al
3ol3,r d, nu,$tra$ 3i$ita$A a m,nudo can$ada$ ) (am+ri,nta$A
a0u,lla ad3,rt,ncia $, o.a +a$tant, a m,nudo. La$ c(ica$
2ramo$ o+,di,nt,$ ) r,$/,tuo$a$A $o+r, todo /or0u, $a+.amo$
/or ,D/,ri,ncia 0u, la$ ala+an<a$ a la cocin,ra $ol.an 3,r$,
r,com/,n$ada$ con una tartal,ta o una /orcin d, /a$t,l r,ci2n
$alido d,l (orno.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 14 48 8~ ~
P,ro 1r,d no $, d,;a+a dominar con tanta 9acilidad. Para
,m/,<arA a cau$a d, $u ac,ntuado ,$tra+i$moA ,n 3,rdad no
/od.a 3,r 0u, lo ,n$ucia+a todo a $u /a$o. P,ro ad,mB$ no
,$ta+a di$/u,$to a r,ndirl, /l,it,$.a a nadi,. S, 3ol3.a (acia la
$,:ora @. con una $onri$a /.caraA c(a$0u,a+a lo$ la+io$A l, da+a
una /almada ,n ,l 4,n,ro$o tra$,ro ) r,/lica+aA $ocarrnF
NNo $, m, /on4a a$.A 0u, no (a) /ara tanto.
La $,:ora @. r,/lica+a indi4nadaF
NSal a(ora mi$mo d, mi cocinaA d,$caradoA ) no 3u,l3a$ a
,ntrar.
Por d,$4raciaA 1r,d no /od.a cum/lir $u$ rd,n,$A ) ,lla lo
$a+.a. La cocina d, car+n d, co0u, ,$ta+a all.A ) 2l ,ra ,l
r,$/on$a+l, d, a3i3ar ,l 9u,4oA +arr,r la$ c,ni<a$A a+rir ) c,rrar
,l tiroA ) ,n 4,n,ral mant,n,rla ,n /,r9,cto ,$tado. Pu,$to 0u,
la $,:ora @. /r,/ara+a +u,na /art, d, $u$ /lato$ ) todo$ lo$
/an,$ ) dulc,$ ,n a0u,lla cocinaA ,ra con$ci,nt, d, 0u,
d,/,nd.a d, 2lA /or lo 0u, ,ntr, am+o$ $ol.a r,inar una t,n$a
tr,4ua. Solo d, 9orma oca$ional Ndo$ 3,c,$ a la $,manaA /oco
mB$ o m,no$N $, incr,/a+an a 3o< ,n 4rito. ? m. m, r,$ulta+a
curio$o 0u, nin4uno d, lo$ do$ /ronunciara /ala+ra$
mal$onant,$ al calor d, la di$cu$inA $in duda /or r,$/,to a la$
mon;a$. G, (a+,r ,$tado ,n cual0ui,r otro lu4arA ,$to) $,4ura
d, 0u, (a$ta la$ /ar,d,$ $, (a+r.an $onro;ado con $u$
im/ro/,rio$.
La$ tar,a$ d, 1r,d con$i$t.an ,n ,c(arl, car+n a la cocina /or
la ma:ana ) /or la noc(,A /,ro tam+i2n (ac.a al4una 0u, otra
c(a/u<a oca$ionalA /r,3ia /,ticin d, la$ mon;a$. I+a a San
Ramn Nonato $i,t, d.a$ /or $,mana /ara alim,ntar la cocinaA
) ,l tra+a;o l, i+a como anillo al d,do. Era una 9u,nt, d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 14 49 9~ ~
in4r,$o$ ,$ta+l,A /,ro al mi$mo ti,m/o l, d,;a+a muc(o ti,m/o
li+r, /ara d,dicar$, a otra$ acti3idad,$ 0u, (a+.a ido
d,$arrollando a lo lar4o d, lo$ a:o$.
1r,d 3i3.a con Goll)A $u (i;a $olt,raA ,n una /lanta +a;a d, do$
(a+itacion,$ cu)a /art, tra$,ra da+a a lo$ mu,ll,$. ?l ,$tallar la
4u,rra lo (a+.an r,clutadoA /,ro d,+ido a $u$ /ro+l,ma$ d,
3i$in no (a+.a /odido ,ntrar ,n ,l ,;2rcito ) (a+.a $ido ,n3iado
al cu,r/o d, <a/ador,$A dond,A $i damo$ cr2dito a $u$ /ala+ra$A
/a$ $,i$ a:o$ $ir3i,ndo al r,) ) a la /atria ,n la lim/i,<a d,
l,trina$.
En 1-"!A cuando $u ,$/o$a ) tr,$ d, $u$ $,i$ (i;o$ muri,ron a
cau$a d, un +om+ard,oA l, conc,di,ron un /,rmi$o ,$/,cial /or
moti3o$ 9amiliar,$. Eu3o oca$in d, /a$ar al4On ti,m/o con lo$
tr,$ (i;o$ $u/,r3i3i,nt,$A traumati<ado$ ) ,n /l,no ,$tado d,
$(oc8A ,n un al+,r4u, d,l nort, d, Londr,$ ant,$ d, 0u, lo$
,3acuaran a Som,r$,t ) a 2l lo llamaran d, 3u,lta a la$ l,trina$.
Era$ la 4u,rraA al0uil do$ (a+itacion,$ mod,$ta$ ) $ac
ad,lant, lo /oco 0u, 0u,da+a d, $u 9amilia $in a)uda d, nadi,.
Nunca l, r,$ult 9Bcil ,ncontrar un tra+a;o ,$ta+l,A /or $u$
/ro+l,ma$ d, 3i$in ) /or0u, no 0u,r.a com/rom,t,r$, a /a$ar
muc(a$ (ora$ 9u,ra d, ca$aC $a+.a 0u, $u$ (i;o$ lo n,c,$ita+anA
/or lo 0u, (a+.a ido d,$arrollando un am/lio a+anico d,
acti3idad,$ lucrati3a$A al4una$ d, ,lla$ l,4al,$.
Mi,ntra$ la$ comadrona$ $,4lar,$ d, San Ramn Nonato
d,$a)unB+amo$A 1r,d $ol.a andar /or all.A a 3u,lta$ con la
cocinaA /or lo 0u, no$ $o+ra+an la$ oca$ion,$ d, incitarlo a 0u,
contara al4una an2cdotaA al4o 0u, (ac.amo$ $in ,l m,nor
/udorA $i,ndo como 2ramo$ ;3,n,$ ) curio$a$. Por $u /art,A
1r,d no $, (ac.a d, ro4arC ,ra ,3id,nt, 0u, l, ,ncanta+a contar
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 15 50 0~ ~
+atallita$A a m,nudo /r,c,dida$ /or un =E$to no o$ lo 3ai$ a
cr,,rT>. Un /O+lico com/u,$to /or cuatro muc(ac(a$ ri$u,:a$
,ra una t,ntacin di9.cil d, r,$i$tir. La$ c(ica$ ;3,n,$ $, r.,n
con cual0ui,r co$a
Uno d, lo$ muc(o$ o9icio$ 0u, 1r,d (a+.a ,;,rcido d, 9orma
,$ta+l, N)A $,4On no$ a$,4urA ,l m,;or r,mun,rado d, todo$A
/u,$to 0u, $, ,Di4.a una 4ran /,riciaN ,ra ,l d, a)udant, d,
ma,$tro ton,l,ro ) com/ro+ador d, +arril,$ ,n la c,r3,c,r.a d,
6(it+r,ad$. EriDi,A 0u, ,ra la mB$ ,$c2/tica d, toda$A in$inuF
NHMa,$tro ton,l,ro o ma,$tro trol,roI
P,ro '(umm) $, lo tra4 todo $in r,c(i$tar ) a/unt ,n tono
$,$udoF
NLa 3,rdad ,$ 0u, $u,na d, lo mB$ int,r,$ant,. 'u2nt,no$
mB$A $, lo ru,4o.
? 1r,d l, ca.a +i,n '(umm)A $, r,9,r.a a ,lla como =la
moc,tona>.
N@u,noA r,$ulta 0u, lo$ +arril,$ d, c,r3,<a ti,n,n 0u, $,r
9u,rt,$ ) r,$i$t,nt,$A ) la Onica man,ra d, com/ro+ar $i lo $on
,$ 4ol/,arlo$ ,n la +a$, ) o.r ,l $onido 0u, (ac,n. Si $u,na d,
un modoA ,$ 0u, ,$tB +i,n (,c(o. Si $u,na d, otroA 0ui,r, d,cir
0u, ,$ d,9,ctuo$o. HLo ,nt,nd2i$I Par,c, 9BcilA /,ro o$ a$,4uro
0u, $, n,c,$itan a:o$ d, ,D/,ri,ncia.
La+.amo$ 3i$to a 1r,d ,n ,l m,rcado 3,ndi,ndo c,+olla$A
/,ro no $a+.amo$ 0u, tam+i2n la$ culti3a+a. ?l 3i3ir ,n la
/lanta +a;a d, una ca$aA di$/on.a d, un /,0u,:o (u,rto. La+.a
int,ntado /lantar /atata$ N=d, ,$o no (a) 0ui,n 3i3a>NA /,ro
la$ c,+olla$ (a+.an r,$ultado $,r mB$ r,nta+l,$. Eam+i2n cria+a
4allina$A ) 3,nd.a no $olo lo$ (u,3o$ 0u, ,$ta$ /on.anA $ino
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 15 51 1~ ~
a$imi$mo la$ /ro/ia$ a3,$. S, n,4a+a a (ac,r trato$ con lo$
/oll,ro$ N=No /i,n$o r,4alarl, a nadi, la mitad d, mi$
+,n,9icio$>NA ) la$ 3,nd.a 2l dir,ctam,nt, ,n ,l m,rcado.
Eam/oco 0u,r.a un /u,$to 9i;o N=No ,$to) )o /ara /a4arl, un
al0uil,r al a)untami,nto>NA /or lo 0u, ,Dt,nd.a una manta ,n
,l $u,lo all. dond, ,ncontrara un (u,co ) $, /on.a a 3,nd,r $u$
c,+olla$A (u,3o$ ) 4allina$.
La$ 4allina$ di,ron /a$o a la$ codornic,$A 0u, $umini$tra+a a
lo$ r,$taurant,$ d,l 6,$t End. E$ta$ ,ran a3,$ d,licada$ 0u,
n,c,$ita+an calorA /or lo 0u, la$ t,n.a d,ntro d, ca$a. ?l $,r
/,0u,:a$ no ocu/a+an d,ma$iado ,$/acioA a$. 0u, la$ cria+a )
r,/roduc.a ,n ca;a$ 0u, 4uarda+a +a;o la cama. Lu,4o la$
$acri9ica+a ) d,$/luma+a ,n la cocina.
'(umm)A 0u, nunca $, can$a+a d, o.rloA di;oF
NSa+,A ,$o d, criar codornic,$ m, /ar,c, una id,a +rillant,A
/,ro Hno (u,l, un /ocoI
EriDi, la ata; $in cont,m/lacion,$F
N'Bllat,A H0ui,r,$I E$tamo$ d,$a)unando. NJ co4i lo$
co/o$ d, c,r,al,$.
La /a$in d, 1r,d /or la 9ontan,r.a +a$ta+a /ara 0uitarl, ,l
a/,tito al mB$ /intado. G,$ata$car d,$a4U,$ ,ra a toda$ luc,$
uno d, $u$ /a$ati,m/o$ /r,9,rido$A ) ,l o;o ori,ntado a
nord,$t, r,luc.a mi,ntra$ d,$4rana+a lo$ d,tall,$ d, la
o/,racin.
N'omo no $, and, con o;oA )o $. 0u, lo 3o) a d,$ata$car N
am,na< EriDi,A diri4i2ndo$, a la /u,rta con una to$tada ,n la
mano.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 15 52 2~ ~
P,ro 1r,dA todo un 3irtuo$o d, la$ ca:,r.a$A no $, d,$anima+a
9Bcilm,nt,.
NEl m,;or tra+a;o 0u, m, (an ,ncar4ado nunca 9u, ,n la
/art, alta d, la ciudadA ,n Lam/$t,adA H$a+2i$I En una d, ,$a$
ca$a$ tan lu;o$a$. La $,:ora ,ra una 9ina d, cuidadoA ,$tirada
como ,lla $ola. L,3anto ,l r,4i$tro d,l d,$a4U, ) all. ,$tBA
ll,nando todo ,l tu+oF una 4omaA )a $a+2i$A un condnA
atra/ado ,n la +oca d, ,ntradaA in9lado d, mu4r, ) a4ua. Era
,norm,A /,ro ,norm,.
Li<o rodar lo$ o;o$ ,n la$ r+ita$A cada uno ,n una dir,ccin
di$tintaA mi,ntra$ a+r.a lo$ +ra<o$. '(umm) com/art.a $u
,ntu$ia$moA /,$, a no com/r,nd,r d,l todo a 0u2 $, r,9,r.a.
NNunca (a+.a 3i$to nada i4ualA un m,tro d, lar4oA $u$
+u,no$ tr,inta c,nt.m,tro$ d, anc(oA 0u, m, /arta un ra)o $i
mi,nto. J la $,:oraA toda m,lindro$aA lo mira ) dic,F =HGio$
m.oA 0u2 $,rB ,$oI>A ) )o l, cont,$toF =@u,noA $i no lo $a+,
u$t,dA $,:oraA ,$ 0u, ,$tar.a dormida>A ) ,lla m, $u,ltaF =No $,
(a4a ,l 9r,$co conmi4oA +u,n (om+r,>. @u,noA al 9inal $a0u2 la
4oma ) l, co+r2 ,l do+l,A /,ro m, /a4 $in r,c(i$tar.
Sonri con $ocarron,r.aA $, 9rot la$ mano$ ) c(a$0u, lo$
la+io$.
NPu,$ mu) +i,n (,c(oA 1r,dA m, al,4ro (orror,$ /or u$t,d
Na/laudi '(umm)N. 1u, mu) a$tuto /or $u /art, co+rarl, ,l
do+l, d, lo (a+itualA d,$d, lu,4o 0u, $..
P,ro la m,;or d, la$ acti3idad,$ lucrati3a$ d, 1r,dA la 0u, l,
(a+.a /ro/orcionado un ma)or mar4,n d, +,n,9icioA (a+.a $ido
la /irot,cnia. Gurant, al4On ti,m/oA $u unidad d,l cu,r/o d,
<a/ador,$ (a+.a acom/a:ado al cu,r/o d, in4,ni,ro$ d,l
,;2rcito +ritBnico d,$tinado ,n ,l nort, d, X9rica. ?ll. $, u$a+an
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 15 53 3~ ~
,D/lo$i3o$ a diario. 'ual0ui,ra 0u, tra+a;ara con ,l cu,r/o d,
in4,ni,ro$A /or (umild, 0u, 9u,ra $u /u,$toA aca+a+a
a/r,ndi,ndo al4o $o+r, ,l /articularA ) tra$ la 4u,rraA con lo 0u,
(a+.a 3i$to ) o.doA 1r,d $, $,nt.a li$to /ara ,m+arcar$, ,n la
9a+ricacin d, art,9acto$ /irot2cnico$ ,n la cocina d, $u ca$a.
NE$ 9Bcil. Lo Onico 0u, $, n,c,$ita ,$ una +u,na /ila d,l
9,rtili<ant, ad,cuadoA ) lu,4o $, a:ad, una /i<ca d, ,$to ) un
/oco d, lo otroA ) (alaA )a t,n,mo$ 9u,4o$ arti9icial,$.
NP,roA 1r,dA Hno ,$ $umam,nt, /,li4ro$oI N/r,4unt
'(umm) ,n tono a/r,n$i3oA a+ri,ndo muc(o lo$ o;o$.
NPu,$ noA $i uno $a+, lo 0u, $, (ac,A ) )o lo $2. Mi$ co(,t,$
$, 3,ndi,ron como ro$0uilla$ /or todo Po/lar. Eodo ,l mundo
0u,r.a uno. Pod.a (a+,r (,c(o una 9ortuna $i no 9u,ra /or ,$o$
/u:,t,ro$A con /,rdn.
NH? 0ui2n $, r,9i,r,I HKu2 /a$I
NLo d, $i,m/r,F uno$ /oli$ m, r,0ui$aron /art, d, lo$
co(,t,$ ) lo$ /ro+aronA ) m, di;,ron 0u, ,ran /,li4ro$o$A 0u,
,$ta+a /oni,ndo ,n ri,$4o 3ida$ (umana$. J a(ora d,cidm,A a
3o$otra$ o$ lo /r,4untoF Hcr,2i$ 0u, $,r.a ca/a< d, (ac,r al4o
a$.I HG, 3,ra$ cr,2i$ 0u, (ar.a al4o $,m,;ant,I
G,$d, dond, ,$ta+aA $,ntado ,n ,l $u,loA mir (acia arri+a )
a+ri la$ mano$ ti<nada$ d, c,ni<aA /roclamando $u inoc,ncia.
NNoA 1r,dA claro 0u, no Ncont,$tamo$ toda$ al un.$onoN.
HKu2 ocurriI
N@u,noA m, d,tu3i,ron con car4o$A claro ,$tBA /,ro ,l ;u,< $,
limit a /on,rm, una multaA /or0u, $a+.a 0u, t,n.a tr,$ +oca$
0u, alim,ntar. El ;u,< ,ra un +u,n (om+r, /,ro m, di;o 0u, $i
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 15 54 4~ ~
3ol3.a a 3,nd,r co(,t,$ m, ir.a d,r,c(o a la cBrc,lA con o $in
(i;o$. ?$. 0u, no (, 3u,lto a (ac,rlo.
Su a3,ntura ,m/r,$arial mB$ r,ci,nt, (a+.a $ido la 3,nta d,
man<ana$ caram,li<ada$A ) tam+i2n (a+.a co$,c(ado un 4ran
2Dito. Goll) /r,/ara+a ,l alm.+ar ,n la /,0u,:a cocina mi,ntra$
1r,d $, ,ncar4a+a d, com/rar ca;a$ d, man<ana$ +arata$ ,n
'o3,nt Gard,n. Solo (a+.a 0u, cla3ar un /inc(o ,n la man<anaA
$um,r4irla ,n ,l alm.+ar ,$/,$o ) ,n m,no$ 0u, canta un 4allo
la$ (il,ra$ d, man<ana$ caram,li<ada$ $, alin,a+an $o+r, ,l
,$curridor. 1r,d $, /r,4unta+a cmo no $, l, (a+.a ocurrido
ant,$. Era un /lan /,r9,cto. Sacar.a una 4anancia d,l ci,n /or
ci,nto )A con tanto$ ni:o$ ,n ,l +arrioA ,l 2Dito ,$ta+a a$,4urado.
S, la$ /rom,t.a mu) 9,lic,$A con 3,nta$ cuantio$a$ ) /in4U,$
+,n,9icio$.
Una o do$ $,mana$ mB$ tard,A a ;u<4ar /or ,l muti$mo d, la
$ilu,ta m,nuda 0u,A a4ac(ada ;unto a la cocinaA mani/ula+a ,l
tiroA ,ra ,3id,nt, 0u, al4o (a+.a 9allado ,n $u /lan. ?0u,l d.a
1r,d no no$ $alud con $u 4rac,;o (a+itualA no no$ dio
con3,r$acinA no $il+ nin4una m,lod.a d,$acom/a$ada. En
lu4ar d, todo ,llo $olo (a+.a un /,$ado $il,ncio. Ni $i0ui,ra
cont,$ta+a a la$ /r,4unta$ 0u, l, (ac.amo$.
?l ca+o d, un ratoA '(umm) $, l,3ant d, la m,$a ) $,
ac,rc a 2l.
N#,n4aA 1r,dA d.4ano$ 0u2 $uc,d,. ? lo m,;or /od,mo$
a)udarl,. J aun0u, no /odamo$ (ac,r nadaA $, $,ntirB m,;or $i
no$ lo cu,nta.
L, /u$o una ,norm, mano $o+r, ,l (om+ro. 1r,d $, 3ol3i )
al< la 3i$ta. ',rr ,l o;o ori,ntado al nord,$t,A ) ,l otro r,luci
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 15 55 5~ ~
un in$tant,A ,m/a:ado /or la$ lB4rima$. 'uando al 9in (a+lA $u
3o< $ona+a ronca.
NPluma$. Pluma$ d, codorni<. E$o ,$ lo 0u, /a$a. ?l4ui,n $,
(a 0u,;ado d, 0u, (a+.a /luma$ /,4ada$ a mi$ man<ana$
caram,li<ada$A a$. 0u, lo$ m,tom,ntodo d, lo$ in$/,ctor,$
$anitario$ (an 3,nidoA la$ (an ,Daminado ) (an dic(o 0u, toda$
mi$ man<ana$ ti,n,n /luma$ ) /,dacito$ d, /luma$A ) 0u,
,$to) /oni,ndo ,n /,li4ro la $alud /O+lica.
?l /ar,c,rA ,l in$/,ctor (a+.a 0u,rido 3,r dnd, $,
/r,/ara+an la$ man<ana$ caram,li<ada$A ) cuando l, ,n$,:aron
la cocina d, 1r,dA dond, $ol.a $acri9icar ) d,$/lumar
codornic,$A ord,n 0u, am+a$ acti3idad,$ c,$aran d,
inm,diato $o /,na d, ll,3arlo a ;uicio. Eal (a+.a $ido ,l
d,$cala+ro ,conmico d, 1r,d 0u, nada /ar,c.a con$olarlo.
'(umm) (i<o todo lo /o$i+l, /or l,3antarl, ,l BnimoA l,
a$,4ur 0u, )a l, $aldr.a otra co$aA al4o m,;or aOnA /,ro d,
nada $ir3i. 1u, una ma:ana tri$t, /ara todo$. 1r,d (a+.a ca.do
,n d,$4raciaA ) ,ra doloro$o 3,rlo.
P,ro $u 4ran triun9o aOn ,$ta+a /or ll,4ar.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 15 56 6~ ~

U Un n # #e e# #( ( % %o or r N Na a) )i id da ad d

@,tt) Smit( $al.a d, cu,nta$ a /rinci/io$ d, 9,+r,ro. Mi,ntra$
i+a ) 3,n.a al,4r,m,nt, todo ,l m,$ d, dici,m+r,A a;,tr,ada con
lo$ /r,/arati3o$ d, la Na3idadA 0u, /a$ar.a ;unto a $u marido )
$u$ $,i$ (i;o$A ad,mB$ d, lo$ /adr,$ ) lo$ a+u,lo$ d, am+o$A lo$
(,rmano$ con $u$ r,$/,cti3o$ (i;o$A lo$ t.o$ ) una +i$a+u,la d,
,dad /ro3,ctaA nadi, ,n la 9amilia $o$/,c(a+a 0u, ,l +,+2 9u,ra
a nac,r /r,ci$am,nt, ,l !% d, dici,m+r,.
Ga3, ,ra ,l ,ncar4ado d, un ,m+arcad,ro ,n 6,$t India
Goc8$. ? $u$ tr,inta ) /oco$ a:o$ ,ra li$toA com/,t,nt,A )
conoc.a ,l o9icio como /oco$. La ?utoridad Portuaria d,
Londr,$ l, t,n.a ,n 4ran ,$tima ) l, /a4a+a un +u,n $u,ldoA /or
lo 0u, la 9amilia /od.a /,rmitir$, 3i3ir ,n una d, la$ 4rand,$
ca$a$ 3ictoriana$ 0u, $, al<a+an ,n la ,$0uina d, 'omm,rcial
Road. @,tt) nunca $, can$a+a d, /roclamar $u +u,na ,$tr,lla
/or (a+,r$, ca$ado con Ga3, nada mB$ aca+ar la 4u,rraA ) /or
(a+,r /odido a+andonar la$ ca$a$ d, 3,cindad (acinada$ ,
in$alu+r,$. ?dora+a $u 4ran ca$a d, (a+itacion,$ ,$/acio$a$A )
/or ,$o l, 4u$ta+a 0u, toda la 9amilia $, r,uni,ra ,n ,lla /ara
/a$ar la Na3idad. Lo$ ni:o$ ,$ta+an ,ncantado$ d, la 3ida. S,
lo /a$ar.an ,n 4rand, ;u4ando con $u$ c,rca d, 3,inticinco
/rimo$ 0u, ll,4ar.an d, todo$ lo$ rincon,$ d, Po/larA St,/n,)A
@oM ) 'annin4 EoMn.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 15 57 7~ ~
El t.o ?l9 ,ra Pa/B No,l. La ca$a ,$ta+a ,n ,l tramo mB$ +a;o
d, una cu,$taA ) ,l t.o ?l9 t,n.a un trin,o con ru,da$ 9a+ricado
con $u$ /ro/ia$ mano$ 0u, ,m/u;a+a call, arri+a car4ado con
un $aco d, r,4alo$. ?l r,ci+ir la $,:al acordadaA lo im/ul$a+a
cu,$ta a+a;o. Lo$ ni:o$ no $a+.an nada d, todo ,$to. Lo Onico
0u, 3,.an ,ra cmo Pa/B No,l d,$c,nd.a $ua3,m,nt, ,n $u
dir,ccinA al /ar,c,r $in 0u, nada lo /ro/ul$araA ) $, d,t,n.a
9r,nt, a la ca$a. Lo$ /,0u,:o$ no ca+.an ,n $. d, al,4r.a.
P,ro a0u,l a:o todo $,r.a di$tinto. En lu4ar d, Pa/B No,l
montado ,n $u trin,oA 0ui,n ll,4 9u, una comadrona
montando ,n +icicl,ta. En lu4ar d, un $aco ll,no d, r,4alo$A
ll,4 un +,+2 d,$nudo ) llorn.
Mi Na3idad tam+i2n 9u, mu) di$tinta. Por /rim,ra 3,< ,n la
3idaA ,m/,c2 a com/r,nd,r 0u, ,$ una 9,$ti3idad r,li4io$aA )
no $olo una ,Dcu$a /ara com,r ) +,+,r mB$ d, la cu,nta. Eodo
(a+.a ,m/,<ado a 9inal,$ d, no3i,m+r, con lo 0u,A $,4On m,
in9ormaronA $, llama+a ?d3i,nto. Para m. la /ala+ra car,c.a d,
$i4ni9icadoA /,ro /ara la$ mon;a$ ,ra un ti,m/o d, /r,/aracin.
La ma)or.a d, la$ /,r$ona$ $, di$/on,n a r,ci+ir la Na3idad
como lo (ac.a @,tt)A acumulando comidaA +,+idaA r,4alo$ )
ca/ric(o$. La$ mon;a$A ,n cam+ioA lo (ac.an m,diant, la oracin
) la m,ditacin.
La 3ida r,li4io$a tran$curr, d, /u,rta$ ad,ntroA /or lo 0u, )o
no 3,.a ni o.a nada d, lo 0u, $uc,d.a a mi alr,d,dorA /,ro a
m,dida 0u, i+an /a$ando la$ cuatro $,mana$ d,l ?d3i,ntoA
,m/,c2 a intuir 0u, al4o $, coc.a. No (u+i,$, /odido d,cir ,l
0u2A /,ro d,l mi$mo modo 0u, lo$ ni:o$ ca/tan ,n$,4uida ,l
,$tado d, Bnimo d, $u$ /adr,$A )o =ca/t2> ,ntr, la$ (,rmana$
un $,ntimi,nto d, $,r,nidadA /a< ) 9,li< ,D/,ctacin 0u,A
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 15 58 8~ ~
/arad;icam,nt,A m, r,$ulta+a in0ui,tant, ) (ac.a $,ntir
incmoda.
La $ituacin ll,4 a un /unto cr.tico la 3.$/,ra d, Na3idadA
cuando r,4r,$2 tard, d, mi$ 3i$ita$ 3,$/,rtina$.
N?com/B:am, a la ca/illaA 5,nni9,r Nm, $u4iri $or
5uli,nn,N. Lo) (,mo$ /u,$to ,l +,l2n.
Lu+i,$, /r,9,rido no (ac,rloA /,ro no 0u,r.a /ar,c,r 4ro$,raA
a$. 0u, la $,4u.. La ca/illa ,$ta+a ,n /,num+raC no (a+.a mB$
lu< 0u, la 0u, arro;a+an do$ 3,la$ ;unto al +,l2n. Sor 5uli,nn, $,
arrodill 9r,nt, al comul4atorio /ara r,<ar.
NNu,$tro adorado Sal3ador naci tal d.a como (o) Nm,
di;o.
R,cu,rdo (a+,r cont,m/lado la$ 9i4urilla$ d, ),$oA ,l l,c(o
d, /a;a ) lo$ o+;,to$ 0u, com/on.an ,l +,l2n ) (a+,rm,
/r,4untado cmo d,monio$ /od.a una mu;,r int,li4,nt, ,
in9ormada tomar$, ,n $,rio nada d, todo a0u,llo. HInt,ntar.a
(ac,r$, la 4racio$aI
'r,o 0u, murmur2 al4o $o+r, la /a< 0u, r,ina+a all. d,ntroA
$olo /or 0u,dar +i,nA ) no$ 9uimo$. Sin ,m+ar4oA )o no ,$ta+a
,n /a< conmi4o mi$ma. ?l4o $, a4ita+a ,n mi int,riorA /or mB$
0u, tratara d, acallar a0u,lla 3o<. No $2 $i 9u, ,ntonc,$ o mB$
tard, cuando $, m, ocurri /or 0u2F $i Gio$ ,Di$t, d, 3,ra$A )
no ,$ tan $olo un mitoA al4una r,/,rcu$in t,ndrB ,n la 3ida ,n
$u con;unto. No ,ra un /,n$ami,nto tran0uili<ador.
Gurant, muc(o$ a:o$A (a+.a acudido a la mi$a d,l 4alloA
,$tu3i,ra dond, ,$tu3i,$,A no /or d,3ocin r,li4io$aA $ino /or
la +,ll,<a ) ,l dramati$mo 0u, ,nci,rra dic(a c,r,monia. M,
da+a i4ual 0ui2n la c,l,+rara. Mi,ntra$ 3i3.a ,n Par.$A
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 15 59 9~ ~
9r,cu,nta+a la i4l,$ia ortodoDa ru$a d, la ru, Garu, /or $u$
(,rmo$o$ cBntico$. ?0u,lla$ mi$a$ d,l 4alloA 0u, $, c,l,+ra+an
,ntr, la$ onc, d, la noc(, ) la$ do$ d, la madru4adaA $,
cu,ntan ,ntr, la$ 4rand,$ ,D/,ri,ncia$ mu$ical,$ d, mi 3ida. La
m,lod.a litOr4icaA 0u, ,l $oc(antr, ,ntona+a ,n ru$o con $u 3o<
d, +a;oA ,l,3Bndo$, ,n cuarto$ d, tonoA nunca (a c,$ado d,
$onar ,n mi m,nt, aun0u, (a)an /a$ado mB$ d, cincu,nta
a:o$.
La$ (,rmana$ ) ,l /,r$onal $,4lar acudimo$ a la i4l,$ia d, ?ll
Saint$A ,n Ea$t India Goc8 RoadA /ara a$i$tir a la mi$a d,l 4allo.
Para mi a$om+roA ,l t,m/lo ,$ta+a ll,no a r,+o$ar. E$ti+ador,$
9ornido$ ) d, a$/,cto rudoA ;ornal,ro$ curtido$ ,n la$ tar,a$ mB$
dura$A muc(ac(a$ ri$u,:a$ con <a/ato$ /untia4udo$A 9amilia$
,nt,ra$ con +,+2$A ni:o$ /,0u,:o$A todo$ ,$ta+an all.. Una
,norm, multitud. ?ll Saint$ ,$ una i4l,$ia 3ictoriana d, 4rand,$
dim,n$ion,$A ) a0u,lla noc(, d,+.a d, al+,r4ar 0uini,nta$
/,r$ona$. La mi$a 9u, como )o ,$/,ra+aF im/r,$ionant,A
(,rmo$aA conmo3,doraA /,ro /ara m. car,nt, d, cont,nido
,$/iritual. M, /r,4unt2 /or 0u2. H'mo /od.a $,r 0u, /ara la$
mon;a$ ,nc,rrara nada m,no$ 0u, ,l $i4ni9icado d, la 3ida )
/ara m. no 9u,ra mB$ 0u, una /i,<a dramatOr4ica con una
+u,na /u,$ta ,n ,$c,naI
?l d.a $i4ui,nt,A mi,ntra$ com.amo$ ,n torno a la 4ran m,$aA
$on ,l t,l29onoA $u$citando murmullo$ d, /rot,$ta ,ntr, toda$
la$ /r,$,nt,$A 0u, ,$/,rB+amo$ t,n,r un d.a d, d,$can$o. La
,n9,rm,ra 0u, cont,$t anunci 0u, (a+.a llamado Ga3, Smit(A
/ara in9ormar d, 0u, $u ,$/o$a /ar,c.a ,$tar d, /arto. La$
/rot,$ta$ $, con3irti,ron ,n ,D/r,$ion,$ d, $or/r,$a ,
in0ui,tud.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 16 60 0~ ~
NIr2 a (a+lar con 2l Ndi;o $or @,rnad,tt,A l,3antBndo$, d,
un +rinco. R,4r,$ /a$ado$ /oco$ minuto$N. Par,c, $,r 0u,
,$tB d, /artoA ,n ,9,cto. Solo ,$tB d, tr,inta ) cuatro $,mana$A
a$. 0u, no ,$ una +u,na noticia. L, in9ormado al doctor Eurn,rA
0u, 3,ndrB d, inm,diato $i n,c,$itamo$ $u a)uda. HKui2n ,$tB
d, 4uardia (o)I
Jo lo ,$ta+a.
No$ di$/u$imo$ a $alir. Por ,ntonc,$ )o ,$ta+a r,ali<ando
/rBctica$A d, modo 0u, $i,m/r, m, acom/a:a+a una
comadrona con ,D/,ri,ncia. G,$d, ,l /rim,r mom,nto ,n 0u,
3i a $or @,rnad,tt, tra+a;andoA $u/, 0u, ,ra una comadrona
,Dc,/cionalA 0u, ,0uili+ra+a conocimi,nto$ ) (a+ilidad,$ con
intuicin ) $,n$i+ilidad. La+r.a /u,$to mi 3ida ,n $u$ mano$
$in dudarlo un $,4undo.
?+andonamo$ ;unta$ ,l aco4,dor am+i,nt, d, una d,licio$a
comida d, Na3idad ) no$ diri4imo$ a la $ala d, ,$t,rili<acin
/ara r,co4,r un ,0ui/o d, /arto ) nu,$tro$ r,$/,cti3o$
mal,tin,$. El ,0ui/o d, /arto ,ra una 4ran ca;a 0u, cont,n.a
com/r,$a$A ,m/a/ador,$A /a/,l ,nc,rado ) todo lo d,mB$A )
0u, /or lo 4,n,ral $, d,;a+a ,n ca$a d, la ,m+ara<ada una
$,mana ant,$ d, la 9,c(a /r,3i$ta d, /arto. El mal,t.n a<ul
cont,n.a ,l in$trum,ntal ) lo$ 9Brmaco$ /ro/io$ d, nu,$tro
o9icio. Lo colocamo$ todo ,n la$ +icicl,ta$ ) $alimo$ a la call,A
dond, no$ r,ci+i un ti,m/o 9r.o ) a/aci+l,.
Nunca (a+.a 3i$to tal 0ui,tud ,n Londr,$. Par,c.a 0u, nada
$, mo3i,raA a ,Dc,/cin d, do$ comadrona$ 0u, /,dal,a+an ,n
$il,ncio /or la call, d,$i,rta. Normalm,nt,A Ea$t India Goc8
Road ,$ una 3.a mu) concurrida /or la 0u, circulan /,$ado$
camion,$ d, m,rcanc.a$ 0u, ,ntran ) $al,n d, lo$ mu,ll,$A /,ro
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 16 61 1~ ~
a0u,l d.a la am/lia a3,nida $, 3,.a ma;,$tuo$a ) +,lla ,n $u
muda $ol,dad. Nada $, mo3.a ,n ,l r.o ni ,n lo$ mu,ll,$.
Nin4On $onidoA a no $,r ,l c(illido oca$ional d, al4una 4a3iota.
Eama:a 0ui,tud ,n ,l 4ran cora<n d, Londr,$ ,ra al4o
inol3ida+l,.
Ll,4amo$ a la ca$aA ) Ga3, $ali a r,ci+irno$. Por la 3,ntana
(a+.amo$ ,ntr,3i$to un 4ran Br+ol d, Na3idadA ,l 9u,4o d, la
c(im,n,a ) una (a+itacin at,$tada d, 4,nt,. ',rca d, una
doc,na d, carita$ curio$a$ $, a4ol/aron contra lo$ cri$tal,$ d, la
3,ntana /ara ,$/iarno$.
N@,tt) ,$tB arri+a Ndi;o Ga3,N. No m, (a /ar,cido
n,c,$ario ,c(ar a toda la 9amiliaA ni ,lla 0ui,r, 0u, lo (a4a. L,
4u$ta 0u, (a)a un /oco d, ;al,oA dic, 0u, ,$o la a)udarB.
G, la ,$tancia /rinci/al ll,4 un coro d, 3oc,$ lo<ana$ 0u,
canta+a =En la 4ran;a d, mi t.a> al com/B$ d, un /iano
d,$a9inado. #ario$ t.o$A ,D/,rto$ ,n imitar al ca+alloA ,l c,rdoA la
3aca o ,l /ato $, ,ncar4a+an d, r,/roducir con 9id,lidad lo$
$onido$ d, lo$ di$tinto$ animal,$ d, la 4ran;a. Lo$ ni:o$ $,
d,$t,rnilla+an d, ri$a ) /,d.an mB$ a 4rito$.
No$ 9uimo$ arri+aA a la (a+itacin d, @,tt)A dond, la /a< ) ,l
$il,ncio contra$ta+an con ,l ruido ) ,l al+oroto d, a+a;o. La
c(im,n,a ,$ta+a ,nc,ndida ) ,l 9u,4o cr,/ita+a con al,4r.a. La
madr, d, @,tt) a/,na$ $i (a+.a t,nido ti,m/o d, /r,/arar la
(a+itacin /ara ,l /artoA /,$, a lo cual (a+.a (,c(o mara3illa$F
la$ $u/,r9ici,$ ,$ta+an im/oluta$A (a+.a una /ila d, $B+ana$ )
toalla$ lim/ia$A a4ua cali,nt,A ) (a$ta la cuna ,$ta+a a /unto.
NM,nuda $or/r,$aA H,(A (,rmanaI N9u,ron la$ /ala+ra$ con
0u, no$ r,ci+i @,tt).
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 16 62 2~ ~
Era una mu;,r 3i3arac(a ) con lo$ /i,$ ,n la ti,rra 0u, rara
3,< /,rd.a la calma. Sin duda con9ia+a tanto como )o ,n $or
@,rnad,tt,.
?+r. ,l ,0ui/o d, /arto ) cu+r. la cama con /a/,l d, ,$tra<a
,nc,radoA $o+r, ,l 0u, ,Dt,nd. lo$ $al3acama$ ) lo$
,m/a/ador,$. No$ /u$imo$ la$ +ata$ ) no$ la3amo$ la$ mano$A
) $or @,rnad,tt, l, (i<o un tacto. @,tt) (a+.a roto a4ua$ una
(ora ant,$. #i un 4,$to d, 4ran conc,ntracin ,n ,l ro$tro d, $or
@,rnad,tt,A 0u, /ronto d,3ino in0ui,tud. Guard $il,ncio uno$
in$tant,$A mi,ntra$ $, 0uita+a lo$ 4uant,$ d,$/acio.
N@,tt) Ndi;o al 9in con dul<uraNA ,l +,+2 3i,n, d, nal4a$.
E$ mu) normal 0u, ,$t2n a$. (a$ta la$ tr,inta ) cinco $,mana$
d, 4,$tacinA /,ro lu,4o $u,l,n dar$, la 3u,lta ) /on,r$, +oca
a+a;o. Eu +,+2 no lo (a (,c(oA ) $i +i,n ,$ ci,rto 0u, mil,$ d,
+,+2$ nac,n d, nal4a$ $in ,l m,nor contrati,m/oA no lo ,$
m,no$ 0u, ,Di$t, un ma)or ri,$4o d, com/licacion,$. G,+,$
/lant,art, $i 0ui,r,$ dar a lu< ,n ,l (o$/ital.
La r,accin d, @,tt) 9u, inm,diata ) ta;ant,.
NNo. Nada d, irm, al (o$/ital. 'on u$t,d ,$tar2
/,r9,ctam,nt,A (,rmana. Eodo$ mi$ (i;o$ (an nacido con la$
mon;a$ d, San Ramn NonatoA ) lo (an (,c(o ,n ,$ta
(a+itacinA ) ,$o ,$ lo 0u, 0ui,ro. HEO 0u2 dic,$A mamBI
La madr, $, mo$tr d, acu,rdo con ,llaA ) r,cord 0u, $u
no3,no (i;o (a+.a nacido d, nal4a$A ) 0u, $u 3,cina Glad (a+.a
t,nido nada m,no$ 0u, cuatro /arto$ a$..
NG, acu,rdo Nconclu) $or @,rnad,tt,NA lo (ar,mo$ lo
m,;or 0u, /odamo$A /,ro 3o) a /,dirl, al doctor Eurn,r 0u,
3,n4a. NJ lu,4oA diri4i2ndo$, a m.NF En9,rm,raA H,$ tan
ama+l, d, ir a llamarl,I
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 16 63 3~ ~
P,$, a la $ituacin r,lati3am,nt, (ol4ada d, la 9amiliaA no
di$/on.an d, t,l29ono. G, nada l,$ (a+r.a $,r3idoA /u,$
nin4uno d, $u$ ami4o$ o 9amiliar,$ t,n.a $,m,;ant, lu;o. 'on la
ca+ina (a+.a mB$ 0u, $u9ici,nt,. ?l +a;ar la ,$cal,ra m, cruc2
con un 4ru/o d, ni:o$ 0u, $u+.an a la carr,raA 4ritando como
loco$A con 4orro$ d, /a/,l ) lo$ ro$tro$ ,nc,ndido$ d, ,mocin.
N? ,$cond,r$, todo ,l mundo Nc(ill al4ui,n d,$d,
a+a;oN. 'ontar2 (a$ta 3,int, ) lu,4o $aldr2 a +u$caro$. UnoA
do$A tr,$A cuatroT
Lo$ ni:o$ $,4u.an $u+i,ndoA ,ntr, 4rito$ ) ,m/u;on,$A
,$condi2ndo$, ,n lo$ armario$A d,trB$ d, la$ cortina$A ,n
cual0ui,r rincn. 'uando ll,4u2 a la /u,rta d, la call,A todo ,ra
$il,ncio a ,Dc,/cin d, a0u,lla 3o<F
NGi,ci$i,t,A di,cioc(oA di,cinu,3,T ?llB 3o)
Sal. a la call, 9r.a ) d,$i,rta ,n +u$ca d, la ca+ina t,l,9nica.
El doctor Eurn,r ,ra un m2dico d, ca+,c,ra 0u, no $olo t,n.a
con$ulta ,n ,l Ea$t EndA $ino 0u, tam+i2n 3i3.a all. con $u
,$/o$a ) $u$ (i;o$. S, d,dica+a ,n cu,r/o ) alma a $u o9icio ) a
la con$ultaA (a$ta tal /unto 0u, )o t,n.a la im/r,$in d, 0u,
$i,m/r, ,$ta+a d, 4uardia. 'omo la ma)or.a d, lo$ m2dico$ d,
9amilia d, $u 4,n,racinA ,ra un comadrn d, /rim,ra cla$, 0u,
(a+.a ido acumulando ,D/,ri,ncia ) conocimi,nto$ a lo lar4o
d, $u dilatada carr,ra /ro9,$ional.
E$ta+a a la ,$/,ra d, mi llamada. L, r,$um. lo$ (,c(o$.
NGracia$A ,n9,rm,ra Ncont,$tN. Ir2 ,n$,4uida.
Ima4in2 a $u ,$/o$a r,<on4ando con un $u$/iroF =Ni $i0ui,ra
,l d.a d, Na3idad /u,d,$ 0u,dart, con lo$ tu)o$T>.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 16 64 4~ ~
G, 3u,lta ,n la ca$aA ,l ;u,4o d,l ,$condit, aOn no (a+.a
aca+ado. 'ada 3,< 0u, ,ncontra+an a un ni:oA (a+.a un ;al,o
tr,m,ndo. 'uando ,ntra+a /or la /u,rtaA un (om+r, d, ro$tro
al,4r, /a$ /or d,lant, d, m. car4ando una ca;a d, +ot,lla$ d,
c,r3,<a 3ac.a$.
NHL, a/,t,c, una c,r3,<aA ,n9,rm,raI N/r,4untN. J a la
(,rmanaA claro ,$tB. ?un0u,A a(ora 0u, lo /i,n$oA no $2 $i
+,+,T
L, a$,4ur2 0u, $.A 0u, la$ mon;a$ +,+.an alco(olA /,ro no
mi,ntra$ at,nd.an un /artoA ) 0u, /or ,$o mi$mo )o tam/oco lo
(ar.a. Una $,r/,ntina arro;ada /or una 9i4ura oculta tra$ la
/u,rta /a$ ro<Bndom, la or,;a.
N#a)aA lo $i,ntoA ,n9,rm,ra. La (, con9undido con nu,$tro
Pol.
G,$,nr,d2 a0u,lla ,$/iral ro$a ) naran;a d, mi uni9orm, ) m,
9ui arri+a.
En la (a+itacin d, @,tt) r,ina+a un $il,ncio ) una /a<
mara3illo$o$. La$ 3i,;a$ ) 4ru,$a$ /ar,d,$ ) ,l $u,lo d, mad,ra
maci<a la ai$la+an d, lo$ $onido$ ,Dt,rno$A ) @,tt) $, 3,.a
tran0uila ) cont,nta. Sor @,rnad,tt, ,$ta+a tomando nota$A ) la
madr, d, @,tt)A I3)A t,;.a $,ntada ,n un rincn. No $, o.a nadaA
$al3o ,l roc, m,tBlico d, la$ a4u;a$ ) ,l c(i$/orrot,o d, la$
llama$.
Sor @,rnad,tt, m, di;o 0u, no l, dar.a nin4On $,dant, a
@,tt)A /u,$to 0u, /odr.a a9,ctar al +,+2. Gi;o 0u, ,ra di9.cil
/r,3,r cuBnto durar.a la /rim,ra 9a$, d,l /artoA /,ro 0u, d,
mom,nto $u latido card.aco ,ra a+$olutam,nt, normal.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 16 65 5~ ~
?l /oco rato ll,4 ,l doctor Eurn,rA ) $, dir.a 0u, nada l,
4u$ta+a mB$ ,l d.a d, Na3idad 0u, a$i$tir a un /arto d, nal4a$.
'om,nt lo$ /orm,nor,$ d,l ca$o con $or @,rnad,tt, ) lu,4o
d,dic un +u,n rato a ,Daminar a @,tt). Jo ,$/,ra+a 0u, l,
(ici,ra otro tacto 3a4inalA /,ro no 9u, a$.. ?c,/t ,l dia4n$tico
d, la (,rmana $in cu,$tionarlo. L, di;o a @,tt) 0u, tanto ,lla
como ,l +,+2 ,$ta+an /,r9,ctam,nt,A ) 0u, 3ol3,r.a a ,$o d, la$
cinco d, la tard,A a m,no$ 0u, lo llamBramo$ ant,$.
No$ $,ntamo$ a ,$/,rar. @u,na /art, d,l tra+a;o d, una
comadrona im/lica una acti3idad 9r,n2ticaA a m,nudo car4ada
d, t,n$in ) ,mocion,$A 0u, $, 3, com/,n$ada /or lar4o$
/,r.odo$ d, ,$/,ra. Sor @,rnad,tt, $, $,nt ) $ac $u +r,3iario
/ara r,citar la$ oracion,$ d,l d.a. La$ mon;a$ d, la ord,n d, San
Ramn Nonato $, r,4.an /or un o9icio di3ino d, $,i$ r,<o$ N
laud,$A t,rciaA $,DtaA nonaA 3.$/,ra$ ) com/l,ta$NA ad,mB$ d, la
$a4rada comunin d, cada ma:ana. En una comunidad
,cl,$iB$tica d,dicada a la cont,m/lacinA ,l ti,m/o d, oracin
ocu/a c,rca d, cinco (ora$ diaria$A /,ro ,n una comunidad
tra+a;adora ,$to $,r.a in3ia+l,A /or lo 0u,A ,n lo$ /rim,ro$ a:o$
d, la (,rmandadA $, (a+.a a$i4nado a la$ comadrona$ d, la
ord,n d, San Ramn Nonato una 3,r$in a+r,3iada d,l o9icio
di3ino. G, ,$t, modoA /od.an $,4uir cum/li,ndo con lo$
/r,c,/to$ d, la 3ida r,li4io$a 0u, (a+.an a+ra<ado ) tra+a;ar a
;ornada com/l,ta como ,n9,rm,ra$ ) comadrona$.
La 3i$in d, a0u,lla mu;,r ;o3,n ) (,rmo$a iluminada /or la$
llama$ ) a+i$mada ,n la l,ctura d, oracion,$ anc,$tral,$A
/a$ando la$ /B4ina$ con $il,ncio$a d,3ocinA mo3i,ndo lo$
la+io$ mi,ntra$ l,.aA r,$ulta+a /ro9undam,nt, conmo3,dora.
Jo la cont,m/la+a ) m, mara3illa+a d, la 9u,r<a d, $u
3ocacinA ca/a< d, (ac,r 0u, una muc(ac(a atracti3a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 16 66 6~ ~
r,nunciara a la 3ida mat,rialA con todo$ $u$ /lac,r,$ )
o/ortunidad,$A ,n nom+r, d, una ,Di$t,ncia $u;,ta a lo$ 3oto$
d, /o+r,<aA ca$tidad ) o+,di,ncia. 'om/r,nd.a la 3ocacin 0u,
la (a+.a ll,3ado a ,;,rc,r la ,n9,rm,r.a ) la /art,r.aA cu)o
,$tudio ) /rBctica m, r,$ulta+an a/a$ionant,$A /,ro la llamada
d, la 3ida r,li4io$a ,ra al4o 0u, $, m, ,$ca/a+a /or com/l,to.
@,tt) $, 0u,; d, dolor con la ll,4ada d, una nu,3a
contraccin. Sor @,rnad,tt, $onriA $, l,3ant ) $, ac,rc a ,lla.
Lu,4o r,4r,$ a la l,ctura d,l +r,3iarioA ) lo Onico 0u, $, o.a ,n
la (a+itacin ,ra ,l tictac d, un 4ran r,lo; d, /ar,d ) ,l tintin,o
d, la$ a4u;a$ d, t,;,r d, I3). ?l otro lado d, la /u,rta /ro$,4u.a
,l al+oroto d, la Na3idadA /,ro ,ntr, a0u,lla$ cuatro /ar,d,$
r,ina+a la calma ) ,l r,co4imi,nto.
M, $,nt2 ;unto a la c(im,n,a ) d,;2 0u, mi m,nt,
r,troc,di,ra ,n ,l ti,m/o. La+.a /a$ado muc(a$ na3idad,$ ,n
un (o$/ital. En contra d, lo 0u, /u,da $u/on,r$,A a0u,llo$ ,ran
mom,nto$ 9,lic,$. 'incu,nta a:o$ atrB$A lo$ (o$/ital,$
9unciona+an d, un modo muc(o mB$ /,r$onali<ado 0u, (o).
La+.a una ;,rar0u.a mu) r.4idaA /,ro todo$ $, conoc.an ,ntr, $..
Lo$ /aci,nt,$ /a$a+an muc(o mB$ ti,m/o in4r,$ado$ ) la$
,n9,rm,ra$A 0u, tra+a;B+amo$ $,$,nta (ora$ /or $,manaA
aca+B+amo$ conoci,ndo mu) +i,n a nu,$tro$ /aci,nt,$. Por
Na3idadA todo ,l mundo $, d,$m,l,na+aA ) d,$/u2$ d, una$
cuanta$ co/a$ d, ;,r,<A (a$ta la mB$ ,$tricta $u/,r3i$ora d,
/lanta $, ,c(a+a una$ ri$a$ con la$ ,n9,rm,ra$ ,n /rBctica$. E$
/o$i+l, 0u, ,n al4On mom,nto /ar,ci2ramo$ mB$ una /andilla
d, alocada$ col,4iala$ 0u, ,n9,rm,ra$ titulada$A /,ro lo
(ac.amo$ con la m,;or d, la$ int,ncion,$A 0u, no ,ra otra 0u, la
d, a)udar a /a$ar la$ 9i,$ta$ a nu,$tro$ /aci,nt,$A muc(o$ d,
lo$ cual,$ /ad,c.an ,n9,rm,dad,$ t,rri+l,$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 16 67 7~ ~
Mi m,;or r,cu,rdo na3id,:o d, a0u,lla 2/oca ,$ ,l d, lo$
3illancico$ 0u, cantB+amo$ /or Noc(,+u,na. 'on la ,n9,rm,ra
;,9, ,n ca+,<aA todo ,l /,r$onal d, ,n9,rm,r.a r,corr.a la$ $ala$
con cirio$ ,n la manoA cantando. Para 0ui,n,$ ,$ta+an
con9inado$ ,n una cama d, (o$/italA d,+.a d, $,r un
,$/,ctBculo ,ntra:a+l,. En a0u,lla$ ronda$ /od.an ll,4ar a
r,unir$, un c,nt,nar d, ,n9,rm,ra$A una 3,int,na d, m2dico$ )
una cincu,nt,na d, auDiliar,$ $anitario$. No$otra$ no$
/on.amo$ /ara la oca$in ,l uni9orm, al com/l,to con la ca/a
3u,lta d,l r,32$A ,n$,:ando ,l 9orro ro;o. So$t,ni,ndo un cirio
cada unoA r,corr.amo$ toda$ la$ $ala$ ,n /,num+raA 0u, /or lo
4,n,ral al+,r4a+an tr,inta cama$A cantando la anc,$tral (i$toria
d, la Na3idad. Lac, muc(o 0u, todo ,$to (a d,$a/ar,cido d,
lo$ (o$/ital,$ ) no 0u,da mB$ 0u, ,l r,cu,rdoA /,ro ,ra una
tradicin (,rmo$aA ) $2 0u,A al 3,rno$A muc(o$ /aci,nt,$
d,rrama+an lB4rima$ d, ,mocin.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 16 68 8~ ~

U Un n % %a ar rt to o d de e n na al l* *a as s

El ti,m/o i+a /a$ando $in $o+r,$alto$. G, a+a;o no$ ll,4a+a la
cantin,la d, la con4a. Lo$ in3itado$ da+an 3u,lta$ ) mB$
3u,lta$ alr,d,dor d,l $alnA ) ,l +ullicio 9u, ,n aum,nto cuando
la $,r/i,nt, (umana ,m/,< a $u+ir la$ ,$cal,ra$A 4ritando a
/l,no /ulmn ) /i$ot,ando ,l $u,lo al un.$ono. Sor @,rnad,tt,
t,m.a 0u, ,l ruido mol,$tara a @,tt).
NNoA noA (,rmana N$, a/r,$ur a d,cir ,llaN. M, 4u$ta
o.rlo$. No 0ui,ro la ca$a ,n $il,ncio ,l d.a d, Na3idad.
La (,rmana $onri. La$ Oltima$ contraccion,$ /ar,c.an mB$
int,n$a$ ) m,no$ ,$/aciada$. S, l,3ant ) l, (i<o un tacto.
NEn9,rm,ra Nm, di;oNA $,rB m,;or 0u, 3a)a a llamar al
doctor Eurn,rA $i ,$ tan ama+l,.
Eran la$ cuatro d, la tard, cuando lo llam2A ) ,l doctor Eurn,r
ll,4 al ca+o d, un cuarto d, (ora. Jo ,$ta+a ,mocionada. Era
mi /rim,r /arto d, nal4a$. @,tt) ,m/,<a+a a t,n,r 4ana$ d,
,m/u;ar.
NEi,n,$ 0u, ,$9or<art, /or no ,m/u;ar al /rinci/ioA 0u,rida
Nl, ad3irti $or @,rnad,tt,N. R,$/ira (ondo ) trata d,
r,la;art,A /,ro no ,m/u;,$.
No$ /u$imo$ la$ +ata$A la$ ma$carilla$A ) 3ol3imo$ a la3arno$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 16 69 9~ ~
NE$ u$t,d la 0u, ati,nd, ,l /artoA (,rmana N$,nt,nci ,l
doctorN. Si m, n,c,$itaA a0u. ,$tar2.
Era ,3id,nt, 0u, con9ia+a /l,nam,nt, ,n ,lla.
Sor @,rnad,tt, a$inti ) l, /idi a @,tt) 0u, $, aco$tara d,
,$/alda$A con la$ nal4a$ a/o)ada$ ,n ,l ,Dtr,mo d, la cama.
Lu,4o no$ llam a I3) ) a m. /ara 0u, l, $u;,tBramo$ la$
/i,rna$A una a cada lado. Jo ,$ta+a a/r,ndi,ndoA /or lo 0u, la
(,rmana m, ,D/lica+a cuanto (ac.a d, un modo claro ) /r,ci$o.
#i 0u, al4o a$oma+a /or la 3ul3a a m,dida 0u, ,l /,rin,o $,
di$t,nd.aA /,ro no /ar,c.an la$ nal4a$ d, un +,+2. E,n.a un
color /ur/Or,o. Sor @,rnad,tt, $, 9i; ,n mi ,D/r,$in
in0ui$iti3a.
NE$ ,l cordn /rola/$ado Ncom,ntN. Ocurr, +a$tant, a
m,nudo ,n lo$ /arto$ d, nal4a$ /or0u,A al no ocu/ar ,$ta$ todo
,l canal d,l /artoA ,l cordn /u,d, d,$li<ar$, 9Bcilm,nt, ,ntr,
la$ /i,rna$ d,l +,+2. Mi,ntra$ ,$t2 lati,ndo con normalidadA no
(a) d, 0u2 /r,ocu/ar$,.
El /,rin,o $,4u.a dilatBndo$,A ) a(ora 3,.a la$ nal4a$ d,l
+,+2 con claridad. La (,rmana ,$ta+a d, rodilla$ ,n ,l $u,loA
,ntr, la$ /i,rna$ d, @,tt)A /or0u, la cama ,ra d,ma$iado +a;a
/ara /on,r$, d, /i,. M, lo i+a ,D/licando todo ,n 3o< +a;aF
NE$tB colocado ,n /o$icin $acra ant,rior i<0ui,rdaA lo 0u,
$i4ni9ica 0u, la nal4a i<0ui,rda $aldrB /rim,ro /or d,+a;o d,l
/u+i$. ?(ora no ,m/u;,$A @,tt) Nl, ord,n ant,$ d,
/ro$,4uirNF Kui,ro 0u, ,l +,+2 $al4a d,$/acio. 'uanto mB$
d,$/acioA m,;or. #,ndrB con la$ /i,rna$ 9l,Dionada$. Lo 0u,
(ar2 $,rB rotar $u cu,r/o /ara a$,4urarm, d, 0u, nac, ,n la
m,;or /o$tura /o$i+l,A /,ro cuando ,l cu,r/o d,l +,+2 0u,d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 17 70 0~ ~
col4ando d, la 3ul3a la 9u,r<a d, la 4ra3,dad tam+i2n a)udarB
a mant,n,r la 9l,Din d, la ca+,<a. E$o ,$ im/ortant,.
La$ nal4a$ a$omaronA ) con ,D0ui$ito cuidadoA la (,rmana
introdu;o una mano ,n la 3ul3a ) a$i con lo$ d,do$ la$ /i,rna$
9l,Dionada$ d,l +,+2.
N?(ora $o+r, todo no ,m/u;,$A @,tt) N/idi $or @,rnad,tt,.
La$ /i,rna$ $, d,$li<aron (acia 9u,ra con 9acilidad. Era una
ni:a. 'on la$ ,Dtr,midad,$ $ali tam+i2n una lar4a $,ccin d,
cordn um+ilical 0u, $, 3,.a lati,ndo 3i4oro$am,nt, $in
n,c,$idad d, tocarlo.
NEl +,+2 $i4u, unido a la /lac,nta Na/unt la (,rmanaNA )
la $an4r, oDi4,nada l, ll,4a a tra32$ d,l cordn. ?un0u, ,l
cu,r/o )a ,$tB m,dio 9u,raA (a$ta 0u, $al4a la ca+,<a oA ,n
cual0ui,r ca$oA (a$ta 0u, la nari< ) la +oca /u,dan r,$/irar
li+r,m,nt,A $u $u/,r3i3,ncia d,/,nd, d, la /lac,nta ) d,l
cordn.
M, /ar,ci d, lo mB$ in0ui,tant, 0u, a0u,lla 3.$c,ra $inuo$a
) /ul$Btil 9u,ra a+$olutam,nt, ,$,ncial /ara la 3idaA ) /r,4unt2F
NHNo t,ndr.amo$ 0u, ,$tirarlo (acia 9u,raI
NNo ,$ n,c,$ario. ?l4una$ comadrona$ lo (ac,nA /,ro )o
cr,o 0u, no $, 4ana nada.
Entonc,$ @,tt) tu3o otra contraccinA ) con ,lla ,l cu,r/o d,l
+,+2 $, d,$li< (acia 9u,ra (a$ta lo$ (om+ro$.
La+.amo$ col4ado toalla$ $o+r, la /antalla d, la c(im,n,a
/ara cal,ntarla$. La (,rmana m, /idi 0u, l, di,ra unaA con la
0u, ,n3ol3i 9irm,m,nt, ,l cu,r/o d,l +,+2.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 17 71 1~ ~
NE$to lo (a4o /or do$ moti3o$ Nm, di;oNF En /rim,r lu4arA
no /od,mo$ d,;ar 0u, ,l +,+2 $, ,n9r.,. La ma)or /art, d, $u
cu,r/o ,$tB a(ora ,D/u,$toA ) $i un 4ol/, d, air, 9r.o l, (ici,ra
r,$/irar /or la nari<A in(alar.a l.0uido amniticoA lo 0u, /odr.a
t,n,r con$,cu,ncia$ 9atal,$. En $,4undo lu4arA la toalla m,
9acilita la tar,a d, $u;,tarloA )a 0u, $u /i,l ,$tB r,$+aladi<a )
t,n4o 0u, 4irarlo otro cuarto d, circun9,r,ncia /ara 0u, ,l
occi/ucio 0u,d, d,+a;o d,l (u,$o /u+iano. Lo (ar2 mi,ntra$
$al,n lo$ (om+ro$.
'on la $i4ui,nt, contraccinA ,l (om+ro ant,rior i<0ui,rdo $,
0u,d ,nca;ado ,n ,l $u,lo /2l3icoA ) la (,rmana lo a)ud a
$alir introduci,ndo un d,do /or d,+a;o d,l +ra<o al ti,m/o 0u,
rota+a li4,ram,nt, ,l cu,r/o d,l +,+2 ,n ,l $,ntido d, la$ a4u;a$
d,l r,lo;. El (om+ro d,r,c(o $ali d,l mi$mo modoA a$. 0u, )a
t,n.a am+o$ +ra<o$ 9u,ra. Solo la ca+,<a $,4u.a d,ntro d,l
cu,r/o mat,rno.
NE$ una ni:a Nanunci la (,rmana a @,tt)NA ) a ;u<4ar /or
,l tama:o d, $u$ ,Dtr,midad,$A no cr,o 0u, (a)a nacido $,i$
$,mana$ ant,$ d, ti,m/o. M, /ar,c, 0u, t, (a$ liado con la$
9,c(a$. @,tt)A a(ora 0ui,ro 0u, ,m/u;,$ con toda$ tu$ 9u,r<a$A )
0u, a/ro3,c(,$ cada contraccin /ara $acar la ca+,<a d, tu
ni:a. Pu,d, 0u, ,l doctor t,n4a 0u, (ac,r un /oco d, /r,$in
$u/ra/O+icaA /,ro )o /r,9,rir.a 0u, 9u,ra$ tO la 0u, $acara la
ca+,<a $in a)uda.
La+.an /a$ado tr,$ minuto$ $in una $ola contraccinA ) )o
,m/,<a+a a notarm, an$io$aA /,ro $or @,rnad,tt, $, mo$tra+a
tran0uila. So$t,n.a al +,+2 con la$ mano$A ) cuando lo $olt
com/l,tam,nt,A d, modo 0u, 0u,d col4ando ,n ,l air,A $in
a/o)o d, nin4On ti/oA a/,na$ /ud, r,/rimir un 4rito.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 17 72 2~ ~
NE$to ,$ lo 0u, (a) 0u, (ac,r Nm, di;o ,ntonc,$N. El /,$o
d,l cu,r/o d,l +,+2 tirarB un /oco d, la ca+,<a (acia a+a;o )
(arB 0u, ,$ta $, 9l,Dion, mB$A 0u, ,$ lo 0u, +u$camo$. ',rca d,
tr,inta $,4undo$ a$. $,rBn $u9ici,nt,$. ?l +,+2 no l, /a$arB
nada.
Entonc,$ 3ol3i a $o$t,n,r al +,+2A ) d,+o con9,$ar 0u, m,
$,nt. ali3iada. @,tt) tu3o otra contraccin.
N?(ora ,m/u;aA @,tt)A tan 9u,rt, como /u,da$.
@,tt) (i<o lo 0u, l, /,d.anA /,ro la ca+,<a no +a; mB$. La
(,rmana ) ,l doctor Eurn,r acordaron 0u, con la $i4ui,nt,
contraccin 2l a/licar.a /r,$in $u/ra/O+icaA ) 0u, $i ,$o no
9unciona+a (a+r.a 0u, r,currir a lo$ 9rc,/$ /ara a)udar a
alum+rar la ca+,<a. La (,rmana m, ,D/lic /or 0u2F
NEl cordn um+ilical (a 0u,dado com/rimido ,ntr, la
ca+,<a ) lo$ (u,$o$ d,l $acro. ?(ora mi$mo ,l +,+2 $,
,ncu,ntra +i,nA /,ro $i ,$ta $ituacin $, manti,n, durant,
muc(o mB$ ti,m/oA ,$ d,cirA uno$ /oco$ minuto$A ,Di$t, un
4ra3, ri,$4o d, a$9iDia.
',rr2 lo$ /u:o$ con 9u,r<aA /r,$a d, la an4u$tiaA /,ro $or
@,rnad,tt, no /,rdi la calma ,n nin4On mom,nto. Lu+o otra
contraccinA ) ,l doctor coloc la$ mano$ $o+r, ,l a+dom,n d,
@,tt)A ;u$to /or ,ncima d,l (u,$o /u+ianoA ) /r,$ion (acia
a+a;o con 9irm,<a. @,tt) 4imi d, dolorA /,ro la ca+,<a d,l +,+2
$, d,$/la< d, 9orma ,3id,nt,.
N#o) a ,m/l,ar la manio+ra d, Mauric,auVSm,lli,V#,it N
m, di;o $or @,rnad,tt,. I+a a d,;ar 0u, la ca+,<a d,l +,+2
3ol3i,ra a 0u,dar col4adaA ) la o+$,r32 con ,l cora<n ,n un
/u:oN. Si todo 3a +i,nA con la $i4ui,nt, contraccin (a+r,mo$
d,$/,;ado la$ 3.a$ a2r,a$A /or lo 0u, ,l +,+2 /odrB r,$/irar. #o)
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 17 73 3~ ~
a n,c,$itar ,l ,$/2culo 3a4inal d, SimA a$. 0u, /r,/Br,$, /ara
/a$Brm,lo cuando $, lo /ida.
Mir2 la +and,;a $o+r, la 0u, d,$can$a+a ,l in$trum,ntal. Mi$
mano$ t,m+la+an tanto 0u, /or un in$tant, d, /Bnico m, 3i
3olcando todo ,l cont,nido d, la +and,;aA o co4i,ndo ,l
,$/2culo /,ro d,;Bndolo ca,r al $u,lo acto $,4uido.
@,tt) tu3o otra contraccinA ) ,l doctor 3ol3i a ,;,rc,r
/r,$in $o+r, $u a+dom,n. La (,rmana coloc la mano d,r,c(a
$o+r, lo$ (om+ro$ d,l +,+2 , introdu;o lo$ d,do$ d, la mano
i<0ui,rda ,n la 3a4ina. ?lcanc2 a 3,r cmo lo$ mo3.a
$ua3,m,nt, ) +u$ca+a al4o a ti,nta$. El +,+2 d,$can$a+a $o+r,
$u ant,+ra<o.
NE$to) tratando d, introducir ,l d,do .ndic, ,n la +oca d,l
+,+2 a 9in d, a$,4urar la 9l,Din d, la ca+,<aA /u,$ d, ,$, modo
la nari< ) la +oca $,rBn la$ /rim,ra$ /art,$ d, la ca+,<a 0u,
,ntrarBn ,n contacto con ,l air,. El o+;,ti3o no ,$A ni muc(o
m,no$A +u$car un /unto d, a/o)o /ara tirar d,l +,+2 (acia
a+a;o. R,cu2rd,lo $i al4una 3,< ,m/l,a ,$ta manio+ra. Si
int,ntara ,$tirarA /odr.a di$locarl, la mand.+ula.
Jo ,$ta+a at,rrada ) r,<a+a a Gio$ /ara 0u, nunca m, tocara
a$i$tir un /arto d, nal4a$. La 3i mani/ulando la /art, /o$t,rior
d,l crBn,o con la mano d,r,c(a.
NSolo ,$to) tirando d, la /rotu+,rancia occi/ital un /oco
(acia arri+a /ara aum,ntar la 9l,Din N/r,ci$ $or
@,rnad,tt,N. Por 9a3orA doctorA un /oco mB$ d, /r,$inA $i ,$
/o$i+l,A ) cr,o 0u, t,ndr,mo$ la$ 3.a$ a2r,a$ d,$/,;ada$. Ja
,$tB. ?(ora ,l ,$/2culoA ,n9,rm,raA /or 9a3or.
Eu3, 0u, $u;,tarm, la mu:,ca con la otra mano /ara 0u,
d,;ara d, t,m+lar. Lo Onico 0u, ac,rta+a a /,n$ar ,ra =no
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 17 74 4~ ~
/u,do d,;arlo ca,rA no /u,do d,;arlo ca,r>. M, $,nt. tan
ali3iada cuando $, lo t,nd. 0u, ,$tu3, ,n un tri$ d, $oltar una
carca;ada.
P,ro aOn m, 0u,da+a muc(o /or 3,r.
El m,ntn d,l +,+2 ,$ta+a a(ora $ituado a la altura d,l
/,rin,oC la (,rmana introdu;o ,l ,$/2culo ,n la 3a4ina con
cuidado ) /r,$ion con la /art, /o$t,rior d, ,$t, (acia atrB$A un
/oco al modo d, un cal<adorA /ara ,D/on,r la nari< ) la +oca
d,l +,+2. Entonc,$ m, /idi una 4a$a ) /roc,di a lim/iar la
muco$idad d, la$ 3.a$ r,$/iratoria$.
N?(ora /odrB r,$/irarA ) no d,/,nd,rB d,l $umini$tro d,
$an4r, oDi4,nada d, la /lac,nta.
1u, a$om+ro$o o.r $u /rim,ra in$/iracin ,ntr,cortadaA
$,4uida d, un d2+il 4rito. No 3,.amo$ la carita d,l +,+2A /,ro
d,$d, lu,4o o.amo$ $u 3o<.
NM, ,ncanta ,$, $onido N$, con4ratul $or @,rnad,tt,N.
@,tt)A Hlo (a$ o.doI
N#a)a $i lo (, o.do HE$tB +i,nA /o+r,citaI E$/,ro 0u, no
,$t2 $i,ndo tan duro /ara ,lla como /ara m..
NS.A a(ora tu ni:a ,$tB $ana ) $al3aA ) con la $i4ui,nt,
contraccin nac,rBA t, lo a$,4uro. 'r,o 0u, t, (a$ d,$4arrado ,l
/,rin,oA /,ro no /u,do 3,rlo /or0u, 0u,da d,trB$ d,l ,$/2culoA
) tam/oco /u,do (ac,r nada /or r,m,diarloA /or0u, $i 0uito ,l
,$/2culo la ni:a no /odrB r,$/irar.
Entonc,$ @,tt) tu3o otra contraccin. =Ja ,$tB>A /,n$2A no $in
ali3io. La$ta ,ntonc,$A ,l alum+rami,nto d, la ca+,<a $olo
(a+.a tardado doc, minuto$A /,ro a m. $, m, (a+.an (,c(o
,t,rno$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 17 75 5~ ~
La contraccin ,ra 9u,rt,A ) ,l doctor ,$ta+a ,;,rci,ndo una
/r,$in con$id,ra+l,. Sor @,rnad,tt, ,$tir ,l cu,r/o d,l +,+2
(acia a+a;oA (a$ta 0u, la nari< 0u,d a la mi$ma altura 0u, ,l
/,rin,oA ) lu,4oA con un mo3imi,nto B4il ) rB/idoA lo ll,3
(acia arri+aA /or ,ncima d,l a+dom,n d, la madr,. La manio+ra
no l, ll,3 mB$ d, 3,int, $,4undo$A ) la ca+,<a $ali /or 9in.
'a$i llor2 d, ali3io.
La r,ci2n nacida ,$ta+a a<ul.
Sor @,rnad,tt, la $o$tu3o +oca a+a;oA /or lo$ to+illo$.
NE$ta coloracin no ,$ 4ra3, Ndi;oN. Era d, ,$/,rar. G,+o
a$,4urarm, d, 0u, la$ 3.a$ a2r,a$ ,$tBn d,$/,;ada$. 'uando
,m/i,c, a r,$/irar con 9u,r<a ) r,4ularidad r,cu/,rarB ,l tono
normal. PB$,m, ,l a$/irador na$alA /or 9a3or.
Ja no m, t,m+la+an la$ mano$A ) /ud, (ac,rlo $in t,mor a
d,;arlo ca,r.
Sor @,rnad,tt, dio la 3u,lta al +,+2 ) lo $o$tu3o $o+r, ,l
+ra<o i<0ui,rdo. Lu,4o introdu;o ,l a$/irador na$al ,n $u
+o0uitaA ) con muc(a d,licad,<a $uccion ,l otro ,Dtr,mo d, la
$onda /ara $acar cual0ui,r r,$iduo d, l.0uido o muco$idad. ?
m,dida 0u, ,l l.0uido ,ntra+a ,n la $ondaA $, o.a un li4,ro
+ur+u;,o. ? continuacin lim/i cada una d, la$ 9o$a$ na$al,$
/or ,l mi$mo /roc,dimi,nto. El +,+2 in$/ir do$ o tr,$ 3,c,$ d,
9orma ,ntr,cortadaA lu,4o to$i ) 9inalm,nt, rom/i a llorar
con un 4rito. G, (,c(oA 9u, un alarido tr,m,ndo. El tono d, $u
/i,l cam+i rB/idam,nt, al ro$ado.
NKu2 $onido tan mara3illo$o Ndi;o $or @,rnad,tt,N. Uno$
/oco$ mB$ como ,$t, ) $,r2 9,li<.
La ni:a no $, (i<o d, ro4arA ) llor a /l,no /ulmn.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 17 76 6~ ~
Entonc,$ /in<amo$ ) cortamo$ ,l cordn um+ilicalA la
,n3ol3imo$ ,n toalla$ $,ca$ ) ti+ia$ ) $, la dimo$ a $u madr,.
NO(A ,$ /r,cio$a N,Dclam @,tt)N. @,ndita $,a mi
/,0u,:ita. #al, toda$ la$ /,na$ d,l mundo.
=E$ un mila4ro>A /,n$2. La madr, ol3ida lit,ralm,nt, todo ,l
$u9rimi,nto 0u, aca+a d, /a$ar ,n ,l in$tant, ,n 0u, $o$ti,n, a
$u (i;o.
NJa 0u, (a nacido ,l d.a d, Na3idad No+$,r3 @,tt)NA l,
/ondr,mo$ 'arolA 3illancico.
NE$ un nom+r, /r,cio$o No/in $or @,rnad,tt,N. ?(ora
(a) 0u, $acar la /lac,ntaA ) cr,o 0u, $,rB m,;or 0u, t, 0u,d,$
dnd, ,$tB$A /or0u, (a) un d,$4arroA tal como $o$/,c(a+aA ) al
doctor l, $,rB mB$ 9Bcil co$,rt, ,n ,$ta /o$tura.
El m2dico ,$ta+a ll,nando una ;,rin4uilla.
N#o) a /on,rl, la ,r4om,trina a(ora Ndi;oA diri4i2ndo$, a
$or @,rnad,tt,NA /ara 9a3or,c,r la ,D/ul$in d, la /lac,nta.
La mon;a a$inti.
Jo no /r,4unt2 /or 0u2. En a0u,llo$ ti,m/o$ no ,ra (a+itual
admini$trar ,r4om,trina a m,no$ 0u, la t,rc,ra 9a$, d,l /arto
$, alar4ara muc(oA o 0u, (u+i,$, un $an4rado ,Dc,$i3oA o un
alum+rami,nto incom/l,to d, la /lac,nta. 'omo )a (, dic(oA
(o) ,n d.a lo$ oDitcico$ $, admini$tran /or rutina nada mB$
nac,r ,l +,+2.
?l ca+o d, un /ar d, minuto$A @,tt) tu3o una contraccin ) la
/lac,nta ca) dir,ctam,nt, ,n la +at,a 0u, $o$t,n.a $or
@,rnad,tt,.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 17 77 7~ ~
N? /artir d, a(ora lo d,;o ,n $u$ mano$A doctor Na/untN.
L, c,do ,l $itio.
No o+$tant,A d,l dic(o al (,c(o (a) un tr,c(o. Sor @,rnad,tt,
int,nt l,3antar$,A /,ro l, 9u, im/o$i+l,A ) r,/rimi un 4rito d,
dolor.
NLa$ /i,rna$ No m, la$ noto. E$ como $i tu3i,ra cla3ada$
mil,$ d, a4u;a$.
No ,ra /ara m,no$ La /o+r, ll,3a+a mB$ d, m,dia (ora
arrodillada ,n ,l $u,loA $in cam+iar d, /o$turaA totalm,nt,
conc,ntrada ,n la tar,a 0u, t,n.a ant, $..
El 4alant, doctor la rod, con lo$ +ra<o$ ) tir (acia arri+aA
/,ro no lo4r mo3,r $u /,$o mu,rto. I3) ) )o no$ $umamo$ al
r,$cat,A ) ,ntr, ri$a$ ,m/,<amo$ a <arand,arla ) a tirar d, ,lla.
1inalm,nt, lo4ramo$ ,nd,r,<ar a $or @,rnad,tt,A 0u, ,m/,< a
dar /i$oton,$ ) a mo3,r la$ /i,rna$. Poco a /ocoA $, 9u,
r,$ta+l,ci,ndo la irri4acin $an4u.n,a ) n,r3io$aA ) /udo
$o$t,n,r$, $in a)uda.
El m2dico a+ri ,l ,$tuc(, d, $utura ) 3ol3i a la3ar$, la$
mano$. M, /idi 0u, l, $u;,tara la lint,rnaA /ara 0u, tu3i,ra lu<
dir,cta $o+r, ,l d,$4arro. ?/lic un an,$t2$ico local ,n la <ona
) lu,4o la ,Damin a conci,ncia.
NNo ,$ d,ma$iado /ro9undoA @,tt) Ndi;oN. E, la co$o ,n un
/,ri0u,t,A ) d,ntro d, do$ $,mana$ $, t, (a+rB curado. P,ro
tam+i2n 0ui,ro (ac,rt, un tactoA /ara a$,4urarm, d, 0u, no (a
(a+ido d,$4arro$ ,n ,l cu,llo ut,rinoA /or0u, ,$ al4o 9r,cu,nt,
,n un /arto d, nal4a$.
Introdu;o do$ d,do$ ,n la 3a4ina ) /al/ la$ /ar,d,$ int,rna$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 17 78 8~ ~
NEn un /arto d, nal4a$ Nm, ,D/licNA ,l diBm,tro d, ,$ta$
,$ mB$ /,0u,:o 0u, ,l d, la ca+,<a d,l +,+2A /or lo 0u, /u,d,
ocurrir 0u, ,l c2r3iD ,$t2 lo +a$tant, dilatado /ara /,rmitir ,l
/a$o d, la$ nal4a$A /,ro no lo +a$tant, /ara 0u, $al4a la ca+,<a
$in cau$ar da:o$. ?$. 0u,A ,3id,nt,m,nt,A ,$ uno d, lo$ ca$o$
,n lo$ 0u, /u,d, (a+,r un d,$4arro ut,rino. Si ,$o ocurri,raA
(a+r.a 0u, in4r,$ar a la madr, ,n ,l (o$/italA /u,$to 0u, a0u.
no di$/on4o d, lo$ m,dio$ n,c,$ario$ /ara r,/arar ,l c2r3iD. Sin
,m+ar4o N/ro$i4ui ,n un tono d, 3o< tran0uili<adorNA (a$
t,nido $u,rt,A @,tt). No (a) nin4On d,$4arro int,rno. Solo
t,ndr2 0u, dart, uno$ /unto$ /or 9u,ra.
E$co4i (ilo ) a4u;a )A 3ali2ndo$, d, una$ /in<a$A uni la$
/art,$ d,$4arrada$. 'on uno$ /oco$ mo3imi,nto$ circular,$ d,
mu:,ca r,/ar la (,rida lim/iam,nt, ,n tan $olo uno$ minuto$.
NLi$to$. Ja ,$tamo$. ?(ora 3amo$ a m,t,rt, otra 3,< ,n la
camaA /ara 0u, ,$t2$ mB$ cmoda.
Mi,ntra$ tantoA $or @,rnad,tt, (a+.a ,$tado ,Daminando a la
r,ci2n nacida.
NP,$a do$ 8ilo$ ) m,dioA @,tt). Eu /,0u,:a 'arol no $, (a
ad,lantado $,i$ $,mana$A ,$o $,4uro. Go$ ,$ /o$i+l,A /,ro
calculo 0u, ll,3a+a$ un d,$9a$, d, un m,$ ,nt,ro. ? 3,r $i la
/rDima 3,< ll,3amo$ m,;or la$ cu,nta$.
NLa /rDima 3,<A dic, N,Dclam @,tt)N. E$a $. 0u, ,$
+u,na. No (a+rB /rDima 3,<. 'on un /arto d, nal4a$ )a t,n4o
+a$tant,.
El +,+2 ,$ta+a 9u,ra d, /,li4ro ) la madr, cmodaA /or lo 0u,
$or @,rnad,tt, ) ,l doctor $, di$/u$i,ron a marc(ar$,. M,
d,;aron /ara 0u, lo r,co4i,ra todoA +a:ara al +,+2 ) r,dactara ,l
in9orm, d,l /arto. ?l +a;arA $or @,rnad,tt, tu3o 0u, a+rir$,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 17 79 9~ ~
/a$o a 4rito$ ,ntr, la multitud /ara locali<ar a Ga3, ) d,cirl,
0u, ,ra /adr, d, una ni:a. G,$d, la (a+itacinA ) /,$, a t,n,r
la /u,rta c,rradaA o.mo$ cmo lo 9,licita+an a 3o< ,n cu,llo ) l,
canta+an =Por0u, ,$ un muc(ac(o ,Dc,l,nt,T>.
NHKui2n ,$ un muc(ac(o ,Dc,l,nt,I N/r,4unt @,tt)N.
HGa3,I Ni 0u, (u+i,$, (,c(o al4o /ara m,r,c,rlo N?+ra< a
$u ni:a ) $, ,c( a r,.rA 9,li<.

Ga3, no tard ,n $u+ir. E,n.a ,l ro$tro ,nro;,cido ) /ar,c.a
un /oco d,$m,;oradoA /,ro $, 3,.a or4ullo$o ) 9,li<. ?+ra< a
@,tt). La ma)or.a d, lo$ (om+r,$ d,l Ea$t End m, /ar,c.an
(o$co$ ) callado$A /,ro no ,ra ,l ca$o d, Ga3,. No ,n 3ano
(a+.a ll,4ado a $,r ,ncar4ado d, un ,m+arcad,ro.
NEr,$ mara3illo$aA @,tt)A 0u2 or4ullo$o ,$to) d, ti Nl,
di;oN. Un +,+2 ,l d.a d, Na3idad ,$ un mila4roA ) m, a/u,$to
lo 0u, 0ui,ra$ a 0u, nunca no$ ol3idar,mo$ d, $u cum/l,a:o$.
'r,o 0u, d,+,r.amo$ /on,rl, 'arol.
'o4i a la ni:a ,n +ra<o$ ) ,Dclam con a/r,n$inF
NGio$A 0u2 /,0u,:ita ,$ M, da mi,do rom/,rla. S,rB m,;or
0u, la co;a$ tO.
Eodo$ no$ ,c(amo$ a r,.rA /or0u, ,n ,$, in$tant, 'arol
llori0u, ) $, /u$o a (ac,r /uc(,ro$.
M, di cu,nta d, 0u, lo$ $onido$ 0u, ll,4a+an d, a+a;o (a+.an
cam+iado. El al+oroto d, la 9i,$ta $, (a+.a d,$3an,cidoA ) lo
Onico 0u, $, o.a ,ran /a$o$ $i4ilo$o$A $u$urro$ ) ri$ita$ al otro
lado d, la /u,rta.
NE$tBn todo$ a(. 9u,ra Nm, di;o Ga3,NA ,$/,rando /ara
3,r a la ni:a. HPu,d,n /a$arI
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 18 80 0~ ~
No $, m, ocurr.a nin4On moti3o /ara 0u, no lo (ici,ran. ?l
9in ) al ca+oA no ,$tB+amo$ ,n un (o$/ital.
NI3) ) )o aca+ar,mo$ d, lim/iar ) r,co4,r todo ,$to Nl,
di;,NA ) cuando la ,$t2 +a:ando 0u, /a$,n lo$ ni:o$. S,4uro
0u, ,$o l,$ 4u$tarB. Mi,ntra$ tantoA 3o) a n,c,$itar mB$ a4ua
cali,nt,.
No tardaron ,n ll,3arno$ 3aria$ ;arra$ d, a4ua cali,nt, con la$
0u, I3) ) )o la3amo$ a @,tt) rB/idam,nt, ) la /r,/aramo$ /ara
r,ci+ir 3i$ita$. Lu,4o /u$, una +a:,ra m,tBlica $o+r, una $illa
;unto al 9u,4o ) la ll,n2 con a4ua t,m/lada. I3) 9u, a a+rir.
NJa /od2i$ ,ntrar NanunciNA /,ro t,n2i$ 0u, /ortaro$
+i,n ) ,$taro$ calladito$. El 0u, (a4a ruido $, 3a 9u,ra.
Lo 0u, d,c.a la a+u,la i+a a mi$aA ,ra ,3id,nt,. No cont2 a lo$
ni:o$ 0u, ,ntraron ,n la (a+itacinA /,ro ,ran /or lo m,no$
3,int,. 1u,ron /a$ando d, uno ,n unoA ,n 9ila indiaA con lo$ o;o$
como /lato$. M,no$ mal 0u, la (a+itacin ,ra ,$/acio$a. Lo$
t,n.a arracimado$ ,n torno a m.A $,ntado$ ,n la camaA d, /i, ,n
la$ $illa$A ,n ,l al92i<arA ,n cual0ui,r $itioA con tal d, 3,r a la
r,ci2n nacida. Mir2 a mi alr,d,dor con r,4oci;oA /u,$ m,
,ncantan lo$ ni:o$ ) a0u,l ,ra un mom,nto ,ntra:a+l,. I3) l,$
di;o 0u, la /,0u,:a $, llama+a 'arol.
E$ta+a aco$tada ,n una toalla ,Dt,ndida $o+r, mi$ rodilla$A
toda3.a ,n3u,lta ,n una mantilla d, 9ran,la. 'o4. una +ola d,
al4odn ,m/a/ada ,n a4ua ) l, lim/i2 la caraA la$ or,;a$A lo$
o;o$. La /,0u,:a $, r,mo3i ) $, lami lo$ la+io$.
NMira 0u2 l,n4Uita mB$ /,0u,:a ti,n,T N$,:al una
3oc,cilla.
E,n.a la ca+,<a $ucia d, $an4r, ) 32rniDA /or lo 0u, anunci2F
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 18 81 1~ ~
N#o) a la3arl, ,l /,lo.
Un ni:o 0u, ,$ta+a ;unto al al92i<ar /rot,$tF
N? m. no m, 4u$ta 0u, m, la3,n ,l /,lo.
N'i,rra ,l /ico Nl, r,/lic una ni:a ,n tono autoritario.
NS.A (om+r, 'Bllat, tOA mandona
NG, ,$o nada. Ja 3,rB$ lo 0u,T
N? 3,r Nl,$ ad3irti I3) ,n tono am,na<adorN. 'omo
oi4a una $ola /ala+ra mB$A o$ 3ai$ 9u,ra lo$ do$.
Sil,ncio $,/ulcral
N@u,no Ndi;,NA no l, 3o) a /on,r ;a+nA 0u, ,$ lo 0u, ,ntra
,n lo$ o;o$ ) /ica.
'on la mano i<0ui,rda $o$tu3, a la /,0u,:a +oca arri+a /or
,ncima d, la +a:,raA l, roci2 la ca+,<a con a4ua ) l, /a$2 un
al4odn. El o+;,ti3o ,ra $olo lim/iarl, la $an4r,A /ara 0u,
,$tu3i,ra mB$ /r,$,nta+l,. No con3i,n, 0uitar d,l todo ,l
32rniD ca$,o$o 0u, r,cu+r, la /i,l d,l r,ci2n nacidoA /u,$to 0u,
actOa como una ca/a /rot,ctora. La $,0u2 con la toalla ) l,
/r,4unt2 al ni:o d,l al92i<arF
NNo (a $ido /ara tantoA Ha 0u2 noI
No di;o nada. S, limit a mirarm, con 4,$to $ol,mn, ) a
n,4ar con la ca+,<a.
?+r. ,l arrullo d, 9ran,laA ) la r,ci2n nacida 0u,d d,$nuda
$o+r, mi$ rodilla$. Lo$ ni:o$ a(o4aron una ,Dclamacin al
un.$onoA ) 3aria$ 3oc,$ /r,4untaronF
NHKu2 ,$ ,$oI
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 18 82 2~ ~
NLo 0u, 0u,da d,l cordn um+ilical Nr,$/ond.N. 'uando
'arol ,$ta+a ,n la +arri4a d, $u mamBA (a+.a un cordn 0u, la$
un.a. ?(ora 0u, (a nacidoA $, lo (,mo$ cortadoA /or0u, )a no
lo n,c,$ita. Eodo$ 3o$otro$ t,n.ai$ un cordn i4ual dond, a(ora
t,n2i$ ,l om+li4o.
#aria$ 9alda$ $, l,3antaronA ) 3ario$ /antalon,$ $, +a;aronA
/ara 0u, $u$ or4ullo$o$ /ro/i,tario$ m, ,n$,:aran $u$
om+li4o$.
'o4. al +,+2 con la mano i<0ui,rdaA a/o)ando $u ca+,cita ,n
mi ant,+ra<oA ) $um,r4. todo $u cu,r/o ,n ,l a4ua. La /,0u,:a
a4it lo$ +racito$ ) la$ /i,rn,cilla$A c(a/ot,ando ) $al/icBndolo
todo. Lo$ ni:o$ rom/i,ron a r,.r ) 0u,r.an ac,rcar$, mB$A /,ro
I3) l,$ ad3irti ,n tono 9irm,F
N?cordao$ d, lo 0u, o$ (, dic(o ant,$. Nada d, ruido. Ku,
la 3ai$ a a$u$tar.
S, (i<o un $il,ncio al in$tant,.
S,0u2 a la ni:a con una toallaA $in 9rotarA dBndol, to0u,cito$A
) anunci2F
N?(ora (a) 0u, 3,$tirla.
Eoda$ la$ ni:a$ 0u,r.an a)udarA claro ,$tB. Era como 3,$tir a
una mu:,ca. P,ro I3) la$ r,9r,n ) l,$ di;o 0u, /odr.an (ac,rlo
mB$ ad,lant,A cuando 'arol 9u,ra un /oco ma)or. G, /rontoA
una ni:a $olt un a4udo c(illido.
NE$ P,rc)A ,$ P,rc) La 3,nido a 3,r al +,+2. Sa+, 0u, (a
nacido ) 0ui,r, $aludarlo.
Lu+o un clamor 4,n,ralA , I3) nada /udo (ac,r /ara
r,$ta+l,c,r ,l ord,n. Eodo$ lo$ ni:o$ $,:ala+an ,n la mi$ma
dir,ccinA a4ol/ado$ ,n torno a al4o 0u, ,$ta+a ,n ,l $u,lo.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 18 83 3~ ~
S,4u. $u$ mirada$ )A $in $alir d, mi a$om+roA 3i a una tortu4a
d, dim,n$ion,$ d,$comunal,$A a$omando d,$/acio ) con air,
$,:orial d, d,+a;o d, la cama. Par,c.a t,n,r ci,n a:o$ /or lo
m,no$.
Ga3, $, r,.a a carca;ada$.
NPu,$ claro 0u, 0ui,r, 3,r a la ni:a Lo $a+, todo ac,rca d,
,lla. ?nda 0u, no ,$ li$toA nu,$tro P,rc,T
R,co4i al animal d,l $u,lo ) lo$ ni:o$ acariciaron $u 3i,;a )
a4ri,tada /i,lA ) tocaron $u$ dura$ /,<u:a$.
N? lo m,;or 0ui,r, $u c,na d, Na3idad. HKui2n m,
acom/a:a a+a;o a /r,/arBr$,laI N$u4iri Ga3,.
La ma)or /art, d, lo$ ni:o$ ,$ta+an a(ora mB$ int,r,$ado$ ,n
la tortu4a 0u, ,n ,l +,+2A , I3) tu3o la $,n$at,< d, d,cirl,$F
N#,n4aA marc(ao$ a+a;o ) ocu/ao$ d, la c,na na3id,:a d,
P,rc).
Lo$ ni:o$ $, 9u,ronA ) ,ntonc,$ m, contaron ,l moti3o d,
a0u,lla in$lita a/aricin. Gurant, ,l in3i,rnoA P,rc) (i+,rna+a
d,+a;o d, la camaA ,n una ca;a d, cartn. Por lo 4,n,ral la
,$tancia ,$ta+a d,$t,m/ladaA /,ro ,l calor d, la c(im,n,aA )
0ui<B tam+i2n ,l a;,tr,o d, la$ Oltima$ (ora$A d,+i,ron
d,$/,rtarlo )A cr,),ndo 0u, )a ,ra /rima3,raA (a+.a
a+andonado $u l,tar4o. G,$d, ,l /unto d, 3i$ta d, la /u,$ta ,n
,$c,naA no /od.a (a+,r ,l,4ido m,;or mom,nto /ara (ac,rlo.
Eran la$ $i,t, d, la tard, cuando /or 9in lo r,co4. todo ) m,
di$/u$, a marc(arm,. P,ro Ga3, no i+a a con$,ntir 0u, m,
9u,ra $in mB$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 18 84 4~ ~
N#amo$A ,n9,rm,ra. E$ Na3idad. Ei,n, 0u, +rindar /or mi
ni:a Nin$i$tiA tirando d, m. (acia la (a+itacin int,rior dond,
,$ta+a ,l +ar.
NHKu2 l, a/,t,c,I
E,n.a 0u, d,cidir d,/ri$a. La+.a d,;ado ,n ,l /lato m,dia
comida d, Na3idadA ) d,$d, ,ntonc,$ no (a+.a 3u,lto a /ro+ar
+ocado. 'ual0ui,r tra4o 9u,rt, m, (u+i,$, d,;ado incon$ci,nt,A
/or lo 0u, ac,/t2 una Guinn,$$ ) una /orcin d, mincepie. ?
d,cir 3,rdadA no m, a/,t,c.a $,4uir all.. El /arto (a+.a $ido una
mara3illo$a ,D/,ri,ncia na3id,:aA /,ro m, $,nt.a 9u,ra d, lu4ar
,n a0u,lla 9i,$ta. O.rla d, 9ondo (a+.a $ido 9antB$ticoA /,ro
3,rm, ,n m,dio d, toda$ a0u,lla$ $,:ora$ /,c(u4ona$ con
ata0u, d, (i/o ) 4orro$ d, /a/,lA ;unto a $u$ $udoro$o$
marido$ d, ro$tro ,nc,ndidoA ,ra mB$ d, lo 0u, /od.a $o/ortar
,n a0u,l mom,nto. M, a/,t,c.a ,$tar $ola.

Ja ,n la call,A tra$ ,l calor ,Dc,$i3o d, la (a+itacin d, @,tt)A
,l 9r.o m, tra$/a$ como una na3a;a. El ci,lo ,$ta+a $,r,no )
cua;ado d, ,$tr,lla$. En a0u,llo$ ti,m/o$ a/,na$ $i (a+.a
alum+rado /O+licoA lo 0u, no$ /,rmit.a a/r,ciar la$
con$t,lacion,$. La+.a ca.do una +u,na (,lada 0u, cu+r.a con $u
(,rmo$o manto +lanco lo$ ado0uin,$ n,4ro$ d, la cal<adaA lo$
muro$A la$ ca$a$A inclu$o mi +icicl,ta. No /od.a /arar d,
t,m+larA ) d,cid. 0u, d,+.a /,dal,ar con 9u,r<a /ara mant,n,r
,l calor d,l cu,r/o.
'uando a/,na$ m, 0u,da+an un /ar d, 8ilm,tro$ /ara
ll,4ar a San Ramn NonatoA un im/ul$o m, (i<o ,n9ilar 6,$t
1,rr) Road ) $,4uir ,n dir,ccin a I$la d, P,rro$. @ord,ar toda
la I$la (a$ta 3ol3,r a co4,r Ea$t India Goc8 Road $u/on, dar un
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 18 85 5~ ~
rod,o d, uno$ onc, o doc, 8ilm,tro$A ) no $a+r.a d,cir 0u2 m,
ll,3 a (ac,rlo.
No (a+.a ni un alma ,n la call,. La dBr$,na ,$ta+a c,rradaA )
,n lo$ +arco$ 9ond,ado$ r,ina+a ,l $il,ncio. Mi,ntra$ a3an<a+a
/or ,l /u,nt, d, 6,$t 1,rr) no $, o.a mB$ $onido 0u, ,l
c(a/al,o d,l a4ua. En la i$la todo ,ra o$curidadA a ,Dc,/cin d,
la$ ,$tr,lla$ ) lo$ Br+ol,$ d, Na3idad 0u, titila+an ,n la$
3,ntana$ d, muc(a$ ca$a$. ? mi d,r,c(a 9lu.a ,l ma;,$tuo$o
EBm,$i$A 4uardando c,lo$am,nt, todo$ $u$ $,cr,to$. ?minor2
un /oco la marc(a /or t,mor a rom/,r ,l (,c(i<o. Mi,ntra$
4ira+a (acia ,l o,$t,A la luna ,m/,< a a$omar $o+r, ,l
(ori<ont,A di+u;ando una ,$t,la /lat,ada ,n ,l a4uaA d,$d,
Gr,,nMic( (a$ta mi$ /i,$A o ,$o m, /ar,c.a. No tu3, mB$
r,m,dio 0u, d,t,n,rm,. Lu+i,$, ;urado 0u, /od.a cru<ar ,l
EBm,$i$ d, nort, a $ur /or a0u,l /u,nt, d, /lata.
Mi$ /,n$ami,nto$ ,ran ina$i+l,$A 3acilant,$A como ,l r,9l,;o
d, la luna ,n ,l a4ua. HKu2 m, ,$ta+a /a$andoI HPor 0u2 m,
a+$or+.a tanto ,l tra+a;oI JA $o+r, todoA H/or 0u2 m, a9,cta+a
tanto todo lo r,lacionado con la$ mon;a$I R,cord2 ,l d,$d2n
con 0u,A $olo 3,inticuatro (ora$ ant,$A (a+.a cont,m/lado ,l
+,l2n ,n la ca/illaA ) lu,4o la $,r,na +,ll,<a d, $or @,rnad,tt,
r,citando $u$ oracion,$ diaria$ ;unto a la$ llama$ 0u, $, m,c.an
,n la c(im,n,a. Lo uno ) lo otro no ,nca;a+an ,n mi m,nt,. No
lo4ra+a com/r,nd,rloA ) lo Onico 0u, $a+.a a ci,ncia ci,rta ,ra
0u, tam/oco /od.a d,$,c(arlo.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 18 86 6~ ~

+ +i im mm m" "

NHLa+lo con 5,nn) L,,I HGnd, d,monio$ t, (a$ m,tido
todo ,$t, ti,m/oI Lac, m,$,$ 0u, no $a+,mo$ nada d, ti. L,
t,nido 0u, ir a 3,r a tu madr, /ara a3,ri4uar tu /arad,ro. M,
(a com,ntado 0u, ,$ta+a$ tra+a;ando como comadrona ,n un
con3,ntoA ) l, (, t,nido 0u, d,cirA con muc(o tactoA 0u, la$
mon;a$ no (ac,n ,$a$ co$a$A /,ro no m, (a (,c(o ca$o. HKu2
dic,$A 0u, ,$ 3,rdadI G,+,$ d, ,$tar loca Si,m/r, (, dic(o
0u, t, 9alta+a al4On tornillo. HKu2A 0u, no /u,d,$ (a+larI HPor
0u2 noI Ku, ,l t,l29ono ti,n, 0u, ,$tar li+r, /ara 0u, llam,n
lo$ 9uturo$ /adr,$ O),A no ti,n, nin4una 4racia. G, acu,rdoA
d, acu,rdo 'ol4ar2A /,ro $olo $i /rom,t,$ 0u, no$ 3,r,mo$ ,n
,l Pla$t,r,rY$ ?rm$ ,l d.a 0u, li+r,$. HEl ;u,3,$ /or la tard,I G,
acu,rdoA t,n,mo$ una cita. No t, r,tra$,$.
Mi 0u,rido 5imm) Lo conoc.a d, toda la 3ida. La$ 3i,;a$
ami$tad,$ $i,m/r, $on la$ m,;or,$A ) lo$ ami4o$ d, la in9ancia
$on mu) ,$/,cial,$. 'r,c,mo$ ;unto$A ) conoc,mo$ lo m,;or ) lo
/,or d, cada cual. 5imm) ) )o (a+.amo$ ;u4ado ;unto$ d,$d,
0u, t,n.a u$o d, ra<nC tra$ marc(arno$ d, ca$aA (a+.amo$
$,4uido camino$ $,/arado$ (a$ta 0u, no$ 3ol3imo$ a ,ncontrar
a:o$ mB$ tard,A ,n Londr,$. Wl ) $u$ ami4o$ acud.an a toda$ la$
9i,$ta$ ) +ail,$ 0u, or4ani<a+an la$ di$tinta$ r,$id,ncia$ d,
,n9,rm,ra$ con la$ 0u, )o t,n.a r,lacinA ) )o lo$ acom/a:a+a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 18 87 7~ ~
$i,m/r, 0u, /od.a ,n $u$ incur$ion,$ /or lo$ /u+$ d,l 6,$t
End. Era un acu,rdo ,$tu/,ndoA /or0u, d, ,$, modo ,llo$
/od.an conoc,r a multitud d, c(ica$ nu,3a$ ) )o /od.a
di$9rutar d, $u com/a:.a $in atadura$ d, nin4On ti/o.
G, ;o3,nA no t,n.a no3io ni nada 0u, $, l, /ar,ci,ra. J no ,$A
,$/,roA 0u, 9u,ra /oco atracti3aA a+urrida o a$,DualA $ino 0u,
,$ta+a /,rdidam,nt, ,namorada d, un (om+r, 0u, no /od.a
$,r m.oA ) /or ,l 0u, mi cora<n $u$/ira+a mB$ o m,no$ a toda$
(ora$. Por ,$a ra<nA nin4On otro (om+r, d,$/,rta+a ,n m. ,l
m,nor int,r2$ romBntico. Gi$9ruta+a d, la com/a:.a ) la
con3,r$acin d, mi$ ami4o$ d,l $,Do o/u,$toA d, $u carBct,r
al,4r, ) ;o3ialA d, $u am/litud d, mira$A /,ro la m,ra id,a d,
t,n,r r,lacion,$ 9.$ica$ con cual0ui,r otro (om+r, m, r,$ulta+a
in$o/orta+l,. ?$. /u,$A t,n.a muc(o$ ami4o$A ) d, (,c(o ,ra
mu) /o/ular ,ntr, lo$ c(ico$. La ,D/,ri,ncia m, (a ,n$,:ado
0u, nada ,$/ol,a tanto ,l int,r2$ d, un (om+r, ;o3,n como ,l
d,$a9.o d, una muc(ac(a atracti3a 0u,A /or al4On moti3o
in,D/lica+l,A no lo r,conoc, como un icono $,Dual d,l $i4lo.
Ll,4 ,l ;u,3,$ /or la tard,. Era a4rada+l, diri4irm, al o,$t,
/ara 3ariar. 'ontra todo /ron$ticoA la 3ida con la$ mon;a$ ) ,l
tra+a;o ,n ,l Ea$t End (a+.an r,$ultado $,r tan a+$or+,nt,$ 0u,
no (a+.a t,nido ti,m/o ni 4ana$ d, ir a nin4On $itio. Sin
,m+ar4oA a0u,l d.a no r,$i$t. a la t,ntacin d, arr,4larm, /ara
$alir. En lo$ a:o$ cincu,nta $, 3,$t.a d, un modo mB$ +i,n
9ormal. S, ,$tila+an la$ 9alda$ lar4a$ con 3u,lo ) cort, ,3a$2C
cuanto mB$ ,$tr,c(o 9u,ra ,l tall, d, la mu;,r ) mB$ lo ci:,ra la
9aldaA m,;orA /,$, a la incomodidad 0u, ,$to 4,n,ra+a. La$
m,dia$ d, nailon ,ran r,lati3am,nt, r,ci,nt,$ ) t,n.an co$tura$
0u,A /or normaA d,+.an di+u;ar una l.n,a r,cta ,n la /art,
/o$t,rior d, la /i,rna. =HE,n4o la$ co$tura$ torcida$I>A $,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 18 88 8~ ~
/r,4unta+an la$ c(ica$ ,n $u$urro$. Lo$ <a/ato$ ,ran una
/,$adilla. E$ta+an d, moda lo$ tacon,$ d, ,ntr, doc, ) 0uinc,
c,nt.m,tro$ con r,mat, d, ac,ro ) t,rri+l,$ /unt,ra$ ,$tr,c(a$.
S, d,c.a 0u, @Br+ara Gould,nA la mod,lo mB$ coti<ada d,l
mom,ntoA $, (a+.a (,c(o am/utar lo$ m,:i0u,$ d, lo$ /i,$
/ara /od,r lucirlo$. 'omo cual0ui,r c(ica 0u, $, /r,ciara /or
a0u,l ,ntonc,$A )o m, /a$,a+a /or Londr,$ ,n /r,cario
,0uili+rio $o+r, a0u,llo$ <a/ato$ d,m,ncial,$A ) ni mu,rta
(u+i,$, $alido a la call, con otra co$a.
'uidado$am,nt, ma0uilladaA m, cal2 ,l $om+r,roA m, /u$,
lo$ 4uant,$A co4. ,l +ol$o ) m, di$/u$, a $alir. Entonc,$ no
(a+.a m,tro mB$ allB d, ?ld4at,A /or lo 0u, d,+.a $al3ar Ea$t
India Goc8 Road ) 'omm,rcial Road ,n auto+O$ /ara ir a
+u$car ,l m,tro. Si,m/r, m, (a ,ncantado 3ia;ar ,n ,l /rim,r
a$i,nto d, la /lanta $u/,rior d, lo$ auto+u$,$ londin,n$,$A )
aOn (o) $i4o /,n$ando 0u, nin4On otro m,dio d, tran$/ort,A
/or caro o lu;o$o 0u, $,aA $, l, /u,d, com/arar ,n lo 0u, ata:,
a la /u,$ta ,n ,$c,naA ,l /unto d, 3i$ta /ri3il,4iado ) ,l
am+i,nt, di$t,ndido. En ,l auto+O$ uno ti,n, ti,m/o d, $o+ra
/ara cont,m/lar la$ ,$c,na$ a m,dida 0u, /a$an d,$d, allB
arri+aA /or ,ncima d, todo ) d, todo$. ?$. 0u,A mi,ntra$ ,l
auto+O$ a3an<a+a $in /ri$aA mi m,nt, $, d,dic a d,am+ular
/or $u cu,nta. R,cord2 a 5imm) ) $u$ ami4o$A ) a0u,lla
t,m,ridad 0u,A d, (a+,r $ido d,$cu+i,rtaA m, (u+i,$, co$tado
la carr,ra.
En a0u,llo$ ti,m/o$ la ;,rar0u.a (o$/italaria ,ra mu) ,$trictaA
) la conducta d, la$ ,n9,rm,ra$A inclu$o ,n $u ti,m/o li+r,A ,ra
o+;,to d, un minucio$o ,$crutinio. ? no $,r cuando $, c,l,+ra+a
al4On acto $ocialA lo$ c(ico$ ;amB$ /od.an ,ntrar ,n la r,$id,ncia
d, ,n9,rm,ra$. R,cu,rdo a0u,lla tard, d, domin4o ,n 0u, un
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 18 89 9~ ~
;o3,n $, /r,$,nt ,n la r,$id,ncia /r,4untando /or $u no3ia.
Llam al tim+r, ) una ,n9,rm,ra $ali a a+rirl,. El ;o3,n l, dio
,l nom+r, d, la c(ica ,n cu,$tin ) la ,n9,rm,ra $, 9u, a
llamarlaA d,;ando la /u,rta d, la call, a+i,rta. 1u,ra llo3.a a
cBntaro$A /or lo 0u, ,l ;o3,n ,ntr ) $, 0u,d ,$/,rando ,n ,l
9,l/udo. Kui$o ,l a<ar 0u, ,n a0u,l /r,ci$o in$tant, /a$ara /or
all. la ,n9,rm,ra ;,9,. S, d,tu3o ,n $,coA como $i la (u+i,$,
alcan<ado un ra)oA ) $, lo 0u,d mirando 9i;am,nt,. Lu,4o $,
ac,rc mu) ti,$aA $acando ,l mBDimo /artido a $u m,tro )
m,dio d, ,$tatura.
N5o3,n Nlo incr,/NA Hcmo o$a ,ntrar ,n la r,$id,ncia d,
,n9,rm,ra$I La4a ,l 9a3or d, $alir a(ora mi$mo.
Ean intimidant,$ ,ran la$ ,n9,rm,ra$ ;,9, d, la 3i,;a 4uardiaA
) tan indi$cuti+l, $u autoridadA 0u, ,l muc(ac(o $ali $in
r,c(i$tar a la call,A dond, $,4u.a llo3i,ndoA ) la ,n9,rm,ra ;,9,
c,rr la /u,rta tra$ 2l.
Lo 0u, (ic, con 5imm) ) Mi8, $in duda m, (a+r.a co$tado la
,D/ul$in inm,diata d, la ,$cu,la d, ,n9,rm,r.aA ) mi carr,ra
como ,n9,rm,ra $, (a+r.a 3i$to truncada /ara $i,m/r, ca$i con
toda $,4uridad. Por ,ntonc,$ tra+a;a+a ,n la Mat,rnidad d,
Londr,$. Una tard,A al aca+ar mi turnoA m, llamaron al Onico
t,l29ono 0u, (a+.a ,n todo ,l ,di9icio.
NHLa+lo con la 9a$cinant, 5,nn) L,,A la 0u, ti,n, una$
/i,rna$ 0u, 0uitan ,l (i/oI N$u$urr una 3o< m,lo$a al otro
lado d, la l.n,a.
NNo t, ,$9u,rc,$A 5imm). HKu2 /a$aA 0u2 0ui,r,$ d, m.I
NH'mo /u,d,$ $,r tan c.nicaA 0u,ridaI No t,n4o /ala+ra$
/ara ,D/r,$ar lo muc(o 0u, m, du,l, tu actitud. H'uBndo
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 19 90 0~ ~
li+ra$I Lo)A 0u2 $u,rt, la m.a HPodr.amo$ 3,rno$ ,n ,l
Pla$t,r,rY$ ?rm$I
Mi,ntra$ no$ tomB+amo$ una /inta d, c,r3,<aA m, lo cont
todo. 5imm) ) Mi8, com/art.an un /i$o mu) ,conmico ,n
@a8,r Str,,tA /,ro ,ntr, una$ co$a$ ) otra$A tal,$ como c(ica$A
c,r3,<aA ro/aA /itillo$A ,ntrada$ d, cin,A al4On 0u, otro /a$,o a
ca+alloA Lad) '(att,rl,) Nun coc(, d, u$o col,cti3oN ) otra$
n,c,$idad,$ +B$ica$A nunca 0u,da+a din,ro $u9ici,nt, /ara
/a4ar ,l al0uil,r. La ca$,ra N0u,A /or $u/u,$toA ,ra una
ar/.aN (ac.a la 3i$ta 4orda $i $, r,tra$a+an do$ o tr,$ $,mana$
,n /a4arl,A /,ro cuando ,m/,<aron a d,;arla $,i$ u oc(o
$,mana$ $in 3,r un /,ni0u,A d,$,nt,rr ,l (ac(a d, 4u,rra. Una
noc(,A al 3ol3,r a ca$aA d,$cu+ri,ron 0u, toda $u ro/a (a+.a
d,$a/ar,cidoA ) ,n $u lu4ar (a+.a una nota ,n la 0u, $, l,$
d,c.a 0u, la r,cu/,rar.an ,n cuanto /a4aran la$ m,n$ualidad,$
atra$ada$.
S, $,ntaron con un lB/i< ) un /a/,l ) ll,4aron a la conclu$in
d, 0u, l,$ co$tar.a m,no$ r,no3ar todo ,l armario 0u, /a4ar la$
oc(o $,mana$ d, al0uil,r 0u, d,+.anA a$. 0u, la d,ci$in ,$ta+a
tomada.
? la$ tr,$ ,n /unto d, la ma:ana a+andonaron ,l /i$o con
muc(o $i4iloA d,;aron la$ lla3,$ $o+r, la m,$a d,l 3,$t.+ulo )
/a$aron ,l r,$to d, la noc(, ,n R,4,ntY$ Par8. Era $,/ti,m+r, )
,l ti,m/o acom/a:a+a. Era$ (a+,r dormido ra<ona+l,m,nt,
+i,nA dada$ la$ circun$tancia$A $, 9u,ron a tra+a;ar mu) u9ano$A
9,licitBndo$, a $. mi$mo$ /or $u /lan ma4i$tral. S, di;,ron 0u,
/odr.an mant,n,r a0u,l modus $i$endi d, 9orma ind,9inida ) $,
r,/roc(aron /or (a+,r $ido tan tonto$ d, /a4ar un al0uil,r a
a0u,lla ar/.a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 19 91 1~ ~
5imm) $, /r,/ara+a /ara $,r ar0uit,ctoA mi,ntra$ 0u, Mi8,
,ra in4,ni,ro d, ,$tructura$. ?m+o$ ,$ta+an 3inculado$ a la$
m,;or,$ ,m/r,$a$ d, Londr,$A )a 0u, ,n a0u,llo$ ti,m/o$ la
9ormacin d, lo$ /ro9,$ional,$ no $, (ac.a ,n la uni3,r$idadA
$ino m,diant, ,l anti4uo $i$t,ma d, a/r,ndic,$. Si +i,n /od.an
a$,ar$, ) a9,itar$, ,n lo$ la3a+o$ /O+lico$A no $, /od.an
cam+iar d, ro/a N$olo t,n.an lo /u,$toN ) no /od.an
/r,$,ntar$, ,n una ,l,4ant, ,m/r,$a londin,n$, d.a tra$ d.a
con ,l mi$mo tra;,A cu+i,rto d, (o;a$ oto:al,$. ?l ca+o d, do$
$,mana$A /oco mB$ o m,no$A $, di;,ron 0u, (a+.a ll,4ado ,l
mom,nto d, id,ar otro /lan. Por d,$4raciaA am+o$ t,n.an 0u,
com/rar aOn todo ,l 4uardarro/aA /or lo 0u, anda+an ,$ca$o$
d, 9ondo$.
Mi,ntra$ com,ntB+amo$ ,l /ro+l,maA /,dimo$ una t,rc,ra
ronda d, c,r3,<a$.
NHJ no (a+rB una $ala d, cald,ra$ o al4o a$. ,n la r,$id,ncia
d, ,n9,rm,ra$ dond, /odamo$ in$talarno$ durant, uno$ d.a$I
N/r,4unt 5imm).
La$ 3i,;a$ ami$tad,$ $on $a4rada$. Ni $i0ui,ra tu3, ,n cu,nta
,l ri,$4o al 0u, m, ,D/on.a.
NS. Ncont,$t2NA aun0u, no ,$ la $ala d, cald,ra$A $ino ,l
cuarto d, $,cado. E$tB ,n la Oltima /lanta. Eoda$ la$ ci$t,rna$
d, a4ua ,$tBn ,n ,$a (a+itacinA 0u, $, u$a /ara /on,r a $,car la
ro/a. 'r,o 0u, tam+i2n (a) un la3ad,ro.
S, l,$ iluminaron lo$ o;o$ al in$tant,. Un la3ad,ro Podr.an
a$,ar$, ) a9,itar$, cmodam,nt,
NPor lo 0u, $2 N/ro$,4u.NA $olo $, u$a d, d.aA nunca /or la
noc(,. La) una ,$cal,ra d, inc,ndio$ 0u, $u+, /or la /art,
tra$,ra d,l ,di9icio ) $u/on4o 0u, ,n ,l cuarto d, $,cado (a+rB
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 19 92 2~ ~
al4una /u,rta o 3,ntana 0u, d2 a ,$a ,$cal,ra. S,4uram,nt,
,$tB c,rrada d,$d, d,ntroA /,ro $i )o la d,;ara a+i,rtaA /odr.ai$
,ntrar. HPor 0u2 no 3amo$ a ,c(ar un 3i$ta<oI
No$ tomamo$ otro /ar d, /inta$ ant,$ d, $alir (acia la
r,$id,ncia d, ,n9,rm,ra$A ,n 'it) Road. Lo$ c(ico$ rod,aron ,l
,di9icio /ara ir a +u$car la ,$cal,ra d, inc,ndio$ ) )o ,ntr2 /or
la /u,rta /rinci/al. M, 9ui d,r,c(a al cuarto d, $,cado )
d,$cu+r. 0u, la$ 3,ntana$ corr,d,ra$ $, a+r.an 9Bcilm,nt, d,$d,
d,ntro. Llam2 /or $,:a$ a mi$ ami4o$A 0u, ,$/,ra+an a+a;oA )
$u+i,ron /or la ,$cal,ra d, inc,ndio$A /rim,ro uno ) lu,4o ,l
otro. MB$ 0u, una ,$cal,ra /ro/iam,nt, dic(aA ,ran do$
lar4u,ro$ d, (i,rro unido$ /or tra3,$a:o$ d,l mi$mo mat,rial
9i;ado$ a la /ar,dA ) ,l cuarto d, $,cado 0u,da+a ,n la $,Dta
/lanta. En condicion,$ normal,$A $,m,;ant, a$c,n$o +a$tar.a
/ara /on,rl, lo$ /,lo$ d, /unta al mB$ /intadoA /,roA
,n3al,ntonado$ /or la c,r3,<aA lo$ c(ico$ no tu3i,ron ,l m,nor
incon3,ni,nt, ,n ,$calar (a$ta arri+aA ) ,ntraron ,n ,l cuarto d,
$,cado ,Dultant,$ d, al,4r.a. M, a+ra<aronA m, +,$aron ) m,
a$,4uraron 0u, no (a+.a c(ica mB$ l,4al 0u, )o.
NNo 3,o /or 0u2 no i+ai$ a /a$ar la noc(, a0u. Nl,$ di;,NA
/,ro no 3,n4Bi$ ant,$ d, la$ di,< d, la noc(,A ) t,n2i$ 0u,
marc(aro$ ant,$ d, la$ $,i$ d, la ma:ana /ara 0u, nadi, o$ 3,a.
?(A ) nada d, (ac,r ruidoA /or0u, $i o$ d,$cu+r,n m, la car4o
)o.
Nadi, lo$ d,$cu+riA ) ,$tu3i,ron c,rca d, tr,$ m,$,$
in$talado$ ,n ,l cuarto d, $,cado. 'mo $, la$ arr,4la+an /ara
+a;ar /or a0u,lla at,rradora ,$cal,ra d, inc,ndio$ ,n /l,no
in3i,rnoA a la$ $,i$ d, la ma:anaA ,$ al4o 0u, nunca $a+r2. P,ro
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 19 93 3~ ~
cuando $, ,$ ;o3,n ) r,+o$ant, d, 3italidadA lo$ /ro+l,ma$ no
,Di$t,n.

?l 4rito d, =?ld4at, Ea$tA 9in d, tra),cto>A m, d,$/,rt2 d,
a0u,lla ,n$o:acin ) m, ,ncamin2 al /u+ 0u, tan 9amiliar m,
r,$ulta+a. Era un /r,cio$o atard,c,r d, ;unioA d, ,$o$ ,n 0u, la
lu< d,l $ol /ar,c, d,morar$, como $i nunca 9u,ra a (ac,r$, d,
noc(,A la cla$, d, /u,$ta d, $ol 0u, no$ ll,na d, ;O+ilo. El
am+i,nt, ,ra cBlido ) $ol,adoA lo$ /B;aro$ trina+an. Ku2 +u,no
,ra ,$tar 3i3a. En contra$t,A ,l am+i,nt, c,rrado ) o$curo d,l
/u+ $, m, anto; t,n,+ro$o ) lO4u+r,. Por lo 4,n,ralA a0u,l ,ra
nu,$tro lu4ar d, r,unin /r,9,rido. ?0u,lla noc(, la c,r3,<a
,ra la d, $i,m/r,A ,l local ,ra ,l d, $i,m/r, ) la com/a:.a
tam+i2nA /,ro /or al4On moti3o 0u, $, no$ ,$ca/a+aA (a+.a una
$,n$acin ,Dtra:a 9lotando ,n ,l air,. '(arlamo$ un ratoA
tomamo$ una$ /oca$ co/a$A /,ro cr,o 0u, todo$ no$ $,nt.amo$
un /oco in0ui,to$.
NE(A 3Bmono$ a @ri4(tonA a darno$ un c(a/u<n nocturno
N4rit al4ui,n d, /ronto.
La id,a 9u, unBnim,m,nt, a/laudida.
NIr2 a /or Lad) '(att,rl,).
?$. (a+.an +auti<ado lo$ c(ico$ a $u m,dio d, tran$/ort,
col,cti3o. HKui2n r,cu,rda (o) la /ol2mica 0u, rod, la
/u+licacin d, )l amante de lady *hatterley, la no3,la d, G. L.
LaMr,nc, ,$crita ,n lo$ a:o$ 3,int,A ) la d,manda ;udicial
int,r/u,$ta contra lo$ ,ditor,$ /or /r,t,nd,r /on,r al alcanc,
d, cual0ui,ra tan =o+$c,na /u+licacin>I Lo Onico 0u, ocurr,
,n ,l li+ro ,$ 0u, una dama d, cla$, alta ti,n, una a3,ntura con
,l ;ardin,roA /,ro ,l ca$o ll,4 al Eri+unal Su/r,mo )A $,4On
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 19 94 4~ ~
con$ta ,n actaA uno d, lo$ am/ulo$o$ a+o4ado$ d, la acu$acin
ll,4 inclu$o a /r,4untarl, a un t,$ti4oF =H?ca$o ,$ ,l ti/o d,
li+ro 0u, d,;ar.a u$t,d l,,r a $u$ criado$I>.
G,$/u2$ d, a0u,lloA lad) '(att,rl,) $, con3irti ,n $innimo
d, /lac,r,$ il.cito$ ) $, 3,ndi,ron millon,$ d, ,;,m/lar,$ d, la
no3,laA con lo 0u, ,l ,ditor (i<o una 9ortuna.
Nu,$tro Lad) '(att,rl,) no ,ra un coc(, 9amiliarA $ino un
o+$ol,to taDi londin,n$, d, lo$ a:o$ 3,int,. Era inm,n$o )
ma;,$tuo$oA ) ,n contada$ oca$ion,$ ll,4a+a a alcan<ar la
3,rti4ino$a 3,locidad d, $,$,nta ) cinco 8ilm,tro$ /or (ora.
Para 0u, ,l motor arrancara (a+.a 0u, /,r$uadirlo u$ando una
mani3,la 0u, $, introduc.a d,+a;o d,l ,l,4ant, radiador. E$ta
tar,a r,0u,r.a una con$id,ra+l, 9u,r<a mu$cularA ) lo$ c(ico$
$ol.an acom,t,rla /or turno$. El ca/ d,lant,ro $, a+r.a
d,$/l,4Bndo$, como do$ 4i4ant,$ca$ ala$ d, ,$cara+a;o cuando
(a+.a 0u, acc,d,r al motorA ) cuatro ma4n.9ico$ 9aro$ r,luc.an a
am+o$ lado$ d,l radiador acanalado. Go$ lar4o$ ,$tri+o$
r,corr.an lo$ co$tado$ d,l coc(, d, un ,Dtr,mo a otroA ) la$
ru,da$ t,n.an ra)o$. Su int,rior ,$/acio$o ol.a a la ,D0ui$ita /i,l
d,l ta/i<adoA a mad,ra /ulida ) a latn. Era la ni:a d, lo$ o;o$
d, lo$ c(ico$A 0u, la 4uarda+an ,n al4On lu4ar d, Mar)l,+on, )
/a$a+an todo $u ti,m/o li+r, in$u9lando nu,3a 3ida al 3i,;o
motor ) acicalando $u ma;,$tuo$a carroc,r.a.
P,ro a(. no $, aca+a+an la$ /,culiaridad,$ d, Lad)
'(att,rl,)A a la 0u, (a+.an aco/lado $om+r,r,t,$ d, c(im,n,a
) ti,$to$ d, 9lor,$. Eam+i2n l, (a+.an col4ado cortina$A lo 0u,
di9iculta+a nota+l,m,nt, la 3i$in /o$t,rior d,l conductorA /,ro
a nadi, l, im/orta+an ,$a cla$, d, minucia$. La 3i,;a dama
tam+i2n /od.a /r,$umir d, alda+a$ d, +ronc, ) +u<on,$ d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 19 95 5~ ~
corr,o. Ll,3a+a $u nom+r, /intado d,lant, ,n l,tra$ dorada$A
mi,ntra$ 0u, ,n la /art, tra$,ra $, l,.a la ad3,rt,nciaF =No $,
r.aA $,:ora. Pu,d, 0u, $u (i;a ,$t2 a0u. d,ntro>.
Lo ll,3aron (a$ta ,l /u+ ) todo ,l mundo $, 3ol3.a /ara
admirarlo. Uno$ /oco$ d, lo$ ,ntu$ia$ta$ inicial,$ $, (a+.an
,c(ado atrB$A /,ro un nutrido 4ru/o d, c,rca d, 0uinc,
/,r$ona$ no$ $u+imo$ a Lad) '(att,rl,) ) arrancamo$ ,ntr,
aclamacion,$ d,$d, Mar)l,+on, Li4( Str,,tA a una 3,locidad
,$ta+l, d, tr,inta 8ilm,tro$ /or (ora. Lac.a una tard,
mara3illo$aA cBlida ) $in /i<ca d, 3i,nto. Par,c.a r,alm,nt, 0u,
,l $ol nunca aca+ar.a d, /on,r$, $o+r, ,l (ori<ont,A /u,$ )a
,ran ca$i la$ nu,3, ) aOn no (a+.a anoc(,cido. El /lan inclu.a
un +a:o nocturno ,n @ri4(tonA c,rca d,l 6,$t Pi,rA ) lu,4o ,l
r,4r,$o a Londr,$ con ,$cala ,n ,l Girt) Gic8Y$A un r,$taurant,
d, carr,t,ra $ituado ,n la ?!&A /ara com,r (u,3o$ 9rito$ con
+,icon.
En lo$ a:o$ cincu,nta la$ carr,t,ra$ no $, /ar,c.an d,ma$iado
a la$ d, a(ora. Para ,m/,<arA $alir d, Londr,$ $u/on.a cru<ar
un $in9.n d, tortuo$o$ +arrio$ /,ri92rico$F #auD(allA
6and$Mort(A El,/(antA 'la/(amA @al(am ) un lar4o ,tc2t,ra.
La di$tancia no ,ra muc(aA /,ro no$ ll,3ar.a un +u,n /ar d,
(ora$ r,corr,rla. Una 3,< 0u, d,;amo$ atrB$ la ciudad ) $u$
alr,d,dor,$A ,l conductor anunci a 3o< ,n 4ritoF
N'arr,t,ra a la 3i$ta Nada no$ d,t,ndrB (a$ta ll,4ar a
@ri4(ton.
Nada ,Dc,/to ,l t,m/,ram,nto d, Lad) '(att,rl,)A 0u,
t,nd.a a r,cal,ntar$,. Lo mB$ 0u, da+a d, $. ,ran $,$,nta
8ilm,tro$ /or (oraA ) ll,3a+a muc(o ti,m/o circulando a ,$a
3,locidad. No$ 3imo$ o+li4ado$ a d,t,n,rno$ ,n R,d(illA
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 19 96 6~ ~
Lorl,) NHo $,r.a 'raMl,)INA 'uc89i,ldA L,n9i,ld ) muc(a$
otra$ /o+lacion,$ aca+ada$ ,n =9i,ld> /ara 0u, la 4ran dama
/udi,ra d,$can$ar ) ,n9riar$,. En ,l int,rior d,l Lac8n,) lo$
Bnimo$ ,m/,<a+an a cald,ar$, tanto como ,l motor. El $olA 0u,
cr,.amo$ 0u, nunca no$ a+andonar.aA $, (a+.a ,$ca+ullido
(acia ,l otro lado d,l /lan,ta $in com/a$in /or la$ c(ica$A 0u,
t,m+lB+amo$ con nu,$tro$ 3,$tidito$ d, 3,rano.
NSolo 0u,dan do$ o tr,$ 8ilm,tro$ Nanunciaron lo$ c(ico$
d,$d, ,l a$i,nto d,lant,roN. Ja $, adi3inan la$ cima$ d, Sout(
GoMn$.
1inalm,nt,A tra$ cinco (ora$ d, tra),ctoA ll,4amo$ a @ri4(ton
c,rca d, la$ tr,$ d, la ma:anaA a /a$o can$ino. El mar $, 3,.a
n,4ro ) ,l a4ua /ar,c.a (,lada.
N#amo$ N,Dclam uno d, lo$ c(ico$N HKui2n 3i,n, a
dar$, un c(a/u<nI No $,Bi$ 4allina$. Una 3,< d,ntroA $, ,$tB
di3inam,nt,.
La$ c(ica$ 2ramo$ m,no$ o/timi$ta$. Un c(a/u<n a
m,dianoc(, conc,+ido ,n la cBlida $,4uridad d, un /u+
londin,n$, ,$ una co$aA ) otra mu) di$tinta <am+ullir$, a la$
tr,$ d, la ma:ana ,n la$ 9r.a$ ) n,4ra$ a4ua$ d,l canal d, la
Manc(a. Jo 9ui la Onica 0u, $, atr,3i a +a:ar$, a0u,lla noc(,.
'on lo 0u, no$ (a+.a co$tado ll,4arA no i+a a ,c(arm, atrB$
Lo$ 4ui;arro$ d, la /la)a d, @ri4(ton $on mol,$to$ ,n ,l m,;or
d, lo$ ca$o$A /,ro $i ad,mB$ ll,3a$ /u,$to$ uno$ tacon,$ d,
a4u;a d, 0uinc, c,nt.m,tro$A $on dir,ctam,nt, $uicida$.
La+.amo$ /lan,ado +a:arno$ d,$nudo$A /,ro a nadi, $, l,
(a+.a ocurrido /,n$ar con 0u2 no$ $,car.amo$ d,$/u2$. El
in3i,rno (a+.a $ido ri4uro$oA al i4ual 0u, la$ /rim,ra$ $,mana$
d, /rima3,raA /,ro nadi, (a+.a /,n$ado ,n ,l 9r.o.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 19 97 7~ ~
Uno$ $,i$ no$ d,$3,$timo$ )A ,ntr, 4rito$ d, 9al$a ,u9oria /ara
darno$ BnimoA no$ m,timo$ ,n ,l a4ua. Por lo 4,n,ral m,
,ncanta nadarA /,ro ,l a4ua ,$ta+a tan 9r.a 0u, m, cort la
r,$/iracinA d,;Bndom, $in ali,nto ) /ro3ocBndom, un ata0u,
d, a$ma 0u, m, dur ,l r,$to d, la noc(,. Gi una$ /oca$
+ra<ada$ ) $al. a ra$tra$ d,l a4uaA +o0u,ando. M, $,nt2 ,n lo$
4ui;arro$ mo;ado$A t,m+lando d, 9r.o. No t,n.a nada con 0u2
$,carm,A nada con 0u2 ,n3ol3,rm,. Ku2 tonta (a+.a $ido
Int,nt2 $,carm, lo$ (om+ro$ con un /,0u,:o /a:u,lo d,
,nca;,A /,ro d, nada $ir3i. Lo$ /ulmon,$ m, ard.an /or
d,ntroA ) ,ra como $i ,l air, no /udi,ra ,ntrar ,n ,llo$. ?l4uno$
d, lo$ c(ico$ $, lo ,$ta+an /a$ando ,n 4rand,A r,3olcBndo$, ,n
la ar,na. En3idi2 $u 3italidad. Jo ni $i0ui,ra t,n.a 9u,r<a$ /ara
arra$trarm, d, 3u,lta al coc(,.
5imm) $ali d,l a4uaA ri,ndo ) arro;Bndol, al4a$ a al4ui,n.
Lu,4o 3ino (acia m.. ?/,na$ $i no$ 3,.amo$ cuando $, d,;
ca,r $o+r, lo$ 4ui;arro$ a mi ladoA /,ro ,n$,4uida $, dio cu,nta
d, 0u, al4o i+a mal. Kui<B o),ra mi r,$/iracin tra+a;o$a. S, l,
+orr la ri$a al in$tant,A ) d, /ronto 3ol3.a a $,r ,l ni:o ama+l,A
at,nto ) con$id,rado al 0u, (a+.a conocido ,n la in9ancia.
N5,nn) HKu2 ocurr,I E$tB$ ,n9,rma. Ei,n,$ a$ma. 'ari:oA
,$tB$ (,lada. G,;a 0u, t, $,0u, con mi$ /antalon,$.
Jo no /od.a cont,$tar. Lo Onico 0u, /od.a (ac,r ,ra int,ntar
r,$/irar. 5imm) m, ,n3ol3i la ,$/alda con $u$ /antalon,$ )
9rot con 9u,r<a. Lu,4o m, dio $u cami$a /ara 0u, m, $,cara la
cara ) ,l /,lo mo;adoA ) m, $,c la$ /i,rna$ con $u$ calc,tin,$ )
cal<oncillo$. La+.a con$,r3ado la cami$,ta int,rior $,caA ) m, la
/u$o. Lu,4o m, a)ud a 3,$tir ,l d,l4ado 3,$tido d, al4odnA
m, cal< lo$ <a/ato$ ) m, acom/a: d, 3u,lta al coc(,. Su
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 19 98 8~ ~
ro/a (a+.a 0u,dado ,m/a/adaA /,ro ,$o no /ar,c.a im/ortarl,
lo mB$ m.nimo.
G,ntro d,l Lad) '(att,rl,) todo$ dorm.an r,/anti4ado$ d,
cual0ui,r modoA ) no 0u,da+a ni un (u,co ,n ,l 0u, $,ntarm,.
5imm) no tard ,n r,m,diarlo.
NG,$/i,rtaA ) (a< $itio Ndi;oA <arand,ando a un c(icoN.
5,nn) ti,n, un ata0u, d, a$ma. N,c,$ita $,ntar$,. NJ lu,4oA
diri4i2ndo$, a otro d, $u$ ami4o$NF G,$/i2rtat,A andaA )
0u.tat, la c(a0u,ta. La n,c,$ito /ara 5,nn).
En /oco$ minuto$ m, (a+.a +u$cado un rincn ,n ,l 0u,
$,ntarm, cmodam,nt, ) una c(a0u,ta /ara ,c(arm, $o+r, lo$
(om+ro$. Entonc,$ d,$/,rt a otro c(ico ) l, /idi tam+i2n $u
c(a0u,ta /ara ta/arm, la$ /i,rna$. Eodo lo (ac.a con tal 4racia
) d,$/ar/a;oA ) ,ra tan 0u,rido /or todo$A 0u, nadi, /rot,$t.
?0u,lla noc(,A aun0u, no /or /rim,ra 3,<A /,n$2 0u, ,ra una
lB$tima 0u, no /udi,ra 0u,r,r a 5imm). Si,m/r, m, (a+.a
4u$tado muc(oA /,ro nada mB$. Jo ama+a a un $olo (om+r,A )
,$, amor anula+a la /o$i+ilidad d, 0u,r,r a otra /,r$ona.
1inalm,nt, ,m/r,ndimo$ ,l r,4r,$o a Londr,$. Lo$ c(ico$
0u, $, (a+.an +a:ado ,$ta+an ,u9rico$C ,l c(a/u<n l,$ (a+.a
dado nu,3o$ +r.o$ ) (ac.an +roma$ ,ntr, ,llo$. Eoda$ la$ c(ica$
i+an durmi,ndo. Jo m, (a+.a $,ntado inclinada (acia d,lant,
con lo$ codo$ a/o)ado$ ,n la$ rodilla$A ;unto a la 3,ntanilla
a+i,rtaA /ara tratar d, con$,4uir 0u, mi$ /ulmon,$ 3ol3i,ran a
9uncionar. En a0u,llo$ ti,m/o$ no (a+.a n,+uli<ador,$C ,l Onico
tratami,nto ,Di$t,nt, ,ran lo$ ,;,rcicio$ r,$/iratorio$ 0u, )o
/ractica+a. Lo$ ata0u,$ d, a$ma $u,l,n r,mitir /or $. $olo$A
ant,$ o d,$/u2$. La mu,rt, /or a$ma ,$ un 9,nm,no r,ci,nt,A
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~1 19 99 9~ ~
r,lacionado con ,l ,$tilo d, 3ida mod,rno. G, (,c(oA $ol.amo$
d,cir 0u, =nadi, mu,r, d, a$ma>.
Mi,ntra$ no$ al,;B+amo$ d, @ri4(tonA un /r,cio$o aman,c,r
d, 3,rano ,m/,<a+a a d,$/untar. ?3an<amo$ l,nta )
ma;,$tuo$am,nt, (acia ,l nort,A d,t,ni2ndono$ a m,nudo /ara
0u, Lad) '(att,rl,) no $, r,cal,ntara. P,$, a todoA cuando
,$tB+amo$ al /i, d, la $i,rra d, Nort( GoMn$A $, n,4 a $,4uir
ad,lant,.
NEodo ,l mundo 9u,raA (a+rB 0u, ,m/u;ar N$,nt,nci ,l
conductor al,4r,m,nt,. ? 2l l, da+a i4ualA /or0u, $, 0u,dar.a
$,ntado al 3olant,A o ,$o cr,.a.
El $ol (a+.a ido $u+i,ndoA ) $u cBlida lu< +a:a+a lo$ cam/o$.
No$ a/,amo$ d,l 3,(.culo.
NJa condu<co )o Nr,/li0u2A /r,ocu/ada /or la /o$i+ilidad
d, 0u, ,l ,$9u,r<o 9.$ico m, cau$ara otro ata0u, d, a$maN. EO
$al a ,m/u;ar. Er,$ mB$ 9u,rt, 0u, )oA ) no ti,n,$ a$ma.
M, $,nt2 al 3olant, d, Lad) '(att,rl,) mi,ntra$ lo$ d,mB$ la
im/ul$a+an cu,$ta arri+a /or la lad,ra d, la colina. M,
com/ad,c. d, a0u,lla$ /o+r,$ c(ica$ con $u$ tacon,$ d, a4u;aA
,m/u;ando ,l coc(, (a$ta lo alto d, la /,ndi,nt,A /,ro no /od.a
(ac,r nada /or r,m,diarloA a$. 0u, m, limit2 a di$9rutar d,l
/a$,o.
El d,$can$o d,+i d, $,ntarl, +i,n a la 3i,;a damaA /or0u,
una 3,< coronada la cimaA mi,ntra$ +a;B+amo$ ,n /unto
mu,rtoA ,miti un /ro9undo 4ru:ido d, $ati$9accin ) ,l motor
3ol3i a la 3ida con un $ua3, ronron,o. 'om/l,tamo$ ,l 3ia;,
d, 3u,lta a Londr,$ $in $u9rir nin4On otro /,rcanc,. Eodo$
t,n.amo$ 0u, tra+a;ar a0u,lla ma:anaA la ma)or.a a la$ nu,3,.
Mi turno ,m/,<a+a a la$ oc(o d, la ma:anaA ) ,l Ea$t End
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 20 00 0~ ~
0u,da+a a 8ilm,tro$ d, all.. Ll,4u2 a San Ramn Nonato
,$ca$o$ minuto$ d,$/u2$ d, la$ di,<A t,mi2ndom, una +u,na
r,4a:ina. P,roA una 3,< mB$A com/r,nd. lo tol,rant,$ 0u, ,ran
la$ mon;a$ ,n com/aracin con la in9l,Di+l, ;,rar0u.a
(o$/italaria. 'uando l, cont2 a $or 5uli,nn, mi$ a3,ntura$
nocturna$A $, d,$t,rnill d, ri$a.
NM,no$ mal 0u, no andamo$ d,ma$iado ocu/ada$ N
com,ntN. S,rB m,;or 0u, t, d,$ un +a:o cali,nt, ) d,$a)un,$
al4o. No 0ui$i,ra t,n,rt, ,n cama /or cul/a d, un r,$9riado.
Pu,d,$ ,m/,<ar la ronda d, la ma:ana a la$ onc,A ) dormir ,$ta
tard,. Por ci,rtoA m, ca, +i,n ,$, tal 5imm).

Un a:o d,$/u2$A 5imm) d,; ,m+ara<ada a una c(ica ) $,
ca$ con ,lla. No /od.a mant,n,r a una 9amilia con la /a4a d,
a/r,ndi<A a$. 0u, tra$ cuatro a:o$ a+andon lo$ ,$tudio$ d,
ar0uit,ctura ) ac,/t un /u,$to como d,lin,ant, munici/al ,n
un condado d, la /,ri9,ria.
',rca d, tr,inta a:o$ mB$ tard,A /or /ura ca$ualidadA m,
,ncontr2 con 5imm) ,n ,l a/arcami,nto d, un $u/,rm,rcado d,
la cad,na E,$co. ?3an<a+a tam+al,Bndo$, +a;o ,l /,$o d, una
,norm, ca;aA ;unto a una mu;,r cor/ul,nta d, a$/,cto (o$co 0u,
car4a+a un ti,$to con una /lanta ) /arlot,a+a $in c,$ar ,n un
tono d,$t,m/lado 0u, m, a4r,di lo$ o.do$ ant,$ inclu$o d,
9i;arm, ,n la /ar,;a. 5imm) $i,m/r, (a+.a $ido d,l4adoA /,ro
a(ora $, 3,.a ,$cuBlido. 'amina+a con lo$ (om+ro$ ,ncor3ado$A
) lo$ ,$ca$o$ ca+,llo$ 0u, l, 0u,da+an 9orma+an un ,m/arrado
cano$o $o+r, la cal3a.
N5imm) N,Dclam2 cuando lo tu3, 9r,nt, a m.. Su$ o;o$A d,
un a<ul claroA $, ,ncontraron con lo$ m.o$A ) d, /ronto +rotaron
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 20 01 1~ ~
,ntr, no$otro$ mil ) un r,cu,rdo$ al,4r,$ d, nu,$tro$ a:o$
mo<o$ ) d,$/r,ocu/ado$. S, l, ilumin ,l ro$troA ) $onri.
N5,nn) L,, N,DclamN. 'uBnto ti,m/o
NEO 3,nt, conmi4o Nl, ord,n la mu;,rA cla3Bndol, un
d,do ,n ,l /,c(oNA ) no t, ,ntr,t,n4a$. Ja $a+,$ 0u, ,$ta
noc(, 3i,n,n lo$ Eurn,r.
Su$ o;o$ claro$ /alid,ci,ron. M, lan< una mirada
d,$,$/,rada ) di;oF
NS.A cari:o.
NHKui2n ,$ ,$aA /or ci,rtoI No. 0u, /r,4unta+a la mu;,r ,n
tono r,c,lo$o.
N?(A $olo una c(ica a la 0u, conoc. d, ;o3,n. Nunca (u+o
nada ,ntr, no$otro$A cari:o.
J $, al,; arra$trando lo$ /i,$A con3,rtido ,n ,l /aradi4ma d,l
marido $umi$o.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 20 02 2~ ~

L Le en n " " o on nc c! !i it ta a , ,a ar rr re en n

=Pu,d, 0u, la$ 9amilia$ num,ro$a$ $,an la normaA /,ro ,$to
,$ rid.culo>A m, di;, mi,ntra$ r,/a$a+a la$ 3i$ita$ /ro4ramada$
/ara ,$, d.a. El 3i42$imo cuarto ,m+ara<o E,n.a 0u, (a+,r
al4On ,rror. El /rim,r d.4ito ,$tar.a ,0ui3ocadoA aun0u, no m,
/ar,c.a /ro/io d, $or 5uli,nn,. Mi$ $o$/,c(a$ $, 3i,ron
con9irmada$ cuando $a0u2 ,l (i$torial d, la /aci,nt,. E,n.a $olo
cuar,nta ) do$ a:o$. Era im/o$i+l,. =M, al,4ro d, no $,r la
Onica 0u, com,t, ,rror,$>A /,n$2.
?0u,l d.a d,+.a (ac,r una 3i$ita /r,natal /ara 3alorar la
,3olucin d,l ,m+ara<o ) d,t,rminar $i $, da+an la$
condicion,$ n,c,$aria$ /ara un /arto ,n ca$a. E$ al4o 0u, nunca
m, (a 4u$tado (ac,rC m, /ar,c.a una im/,rtin,ncia /,dir a la
4,nt, 0u, m, d,;ara in$/,ccionar $u (a+itacinA ,l la3a+oA la
cocinaA lo$ m,dio$ d, 0u, di$/on.an /ara cal,ntar a4uaA la cuna
) la ro/a d,l +,+2A /,ro lo ci,rto ,$ 0u, al4ui,n t,n.a 0u,
(ac,rlo. La+.a muc(a mi$,riaA ) ,$tB+amo$ aco$tum+rada$ a
tra+a;ar ,n condicion,$ r,lati3am,nt, /r,caria$A /,ro $i no ,ra
/o$i+l, a$,4urar uno$ r,0ui$ito$ m.nimo$A no$ r,$,r3B+amo$ ,l
d,r,c(o a no a$i$tir ,l /arto a domicilioA /or lo 0u, la madr,
d,+.a acudir al (o$/ital.
='onc(ita 6arr,n ,$ un nom+r, /oco comOn>A /,n$2
mi,ntra$ m, diri4.a a Lim,(ou$, ,n la +icicl,ta. La ma)or /art,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 20 03 3~ ~
d, la$ mu;,r,$ d,l +arrio $, llama+an Gori$A 6inni,A Et(,l N
/ronunciado =E99>N o G,rti,. P,ro 'onc(ita Era un nom+r,
0u, ,3oca+a =una co/a ll,na d, cBlido $ur ZT[A ri+,t,ada /or
una $arta d, t,m+loro$a$ +ur+u;a$>.
&
HKu2 (ac.a 'onc(ita ,n la$
call,$ 4ri$,$ d, Lim,(ou$,A con $u cortina d, (umo c,nici,nto )
,l ci,lo /lomi<o 0u, $, al<a+a mB$ allB d, ,$t,I
?+andon2 la 3.a /rinci/al /ara ad,ntrarm, ,n la$ call,;u,la$
ad)ac,nt,$ )A con la a)uda d,l indi$/,n$a+l, ma/aA localic2 la
ca$a. Era una d, la$ m,;or,$ ) mB$ ,$/acio$a$ d,l +arrio.
Gi$/on.a d, tr,$ /lanta$ ) un $tanoA lo 0u, $i4ni9ica+a 0u,
(a+r.a do$ (a+itacion,$ /or /lanta ) otra mB$ ,n ,l $tanoA 0u,
da+a al ;ard.nA lo 0u, $u/on.a un total d, $i,t, (a+itacion,$.
?0u,llo /rom,t.a. Llam2 a la /u,rtaA /,ro nadi, 3ino a a+rir.
E$o ,ra +a$tant, (a+itualA aun0u, no tanto 0u, tam/oco m,
in3itaran a ,ntrar al 4rito d, =Pa$aA t,$oro>. G,ntro d, la ca$a
/ar,c.a (a+,r +a$tant, ;al,oA /or lo 0u, 3ol3. a llamarA mB$
9u,rt, ,$ta 3,<. 1u, ,n 3ano. No m, 0u,da+a mB$ r,m,dio 0u,
4irar ,l /ica/ort, ) ,ntrar $in mB$.
El ,$tr,c(o r,ci+idor ,ra ca$i intran$ita+l,. Go$ ,$cal,ra$ d,
mano ) tr,$ a/arato$o$ coc(,cito$ $, alin,a+an contra la /ar,d.
En uno d, ,llo$ dorm.a /lBcidam,nt, un +,+2 d, $i,t, u oc(o
m,$,$. El $,4undo coc(,cito ,$ta+a ll,no a r,+o$ar d, lo 0u,
/ar,c.a ro/a $ucia. El t,rc,ro cont,n.a car+n. En a0u,llo$
ti,m/o$ lo$ coc(,cito$ ,ran 3,rdad,ro$ armato$t,$A t,n.an
ru,da$ ,norm,$ ) un ca/a<o mu) 3olumino$oA m, 3i o+li4ada a
/a$ar d, lado. La+.a ro/a t,ndida d, una /ar,d a otraA 0u,
a/art2 /ara a+rirm, /a$o. 5u$to ,n9r,nt, 0u,da+a la ,$cal,ra
0u, conduc.a a la /rim,ra /lantaA tam+i2n 9,$ton,ada d,

/
-e 3da a un ruise'or, de 4o)n 5eats.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 20 04 4~ ~
/r,nda$ r,ci2n la3ada$. Un olor ,m/ala4o$o a ;a+nA ro/a
(Om,daA (,c,$ d, +,+2 ) l,c(,A todo ,llo m,<clado con ,l
aroma a comida 0u, ll,4a+a d, la cocinaA m, /rodu;o nBu$,a$.
'uanto ant,$ $ali,ra d, a0u,lla ca$aA m,;or.
El ruido /ro3,n.a d,l $tanoA /,ro no 3i nin4una ,$cal,ra
/ara +a;ar. Entr2 ,n la /rim,ra (a+itacin 0u, da+a al 3,$t.+ulo.
Era a toda$ luc,$ lo 0u, mi a+u,la (u+i,$, llamado =la $ala d,
r,ci+ir>A la ,$tancia ,n la 0u, ,D/on.a $u$ m,;or,$ mu,+l,$A la$
9i4urita$A la 3a;illa d, /orc,lanaA la$ 9oto4ra9.a$A la$ /untilla$ )A
/or $u/u,$toA ,l /iano. Solo $, u$a+a lo$ domin4o$ ) ,n
oca$ion,$ ,$/,cial,$.
P,ro $i a0u,lla (a+itacin (a+.a $ido al4una 3,< =la $ala d,
r,ci+ir> d, al4ui,nA $u u9ana /ro/i,taria (u+i,$, llorado al 3,rla
a(ora. La+.a c,rca d, m,dia doc,na d, cu,rda$ d, t,nd,r
anudada$ al li$tn d, col4ar cuadro$A ;u$to d,+a;o d, la$
moldura$ d, un t,c(o adornado con un ,D0ui$ito 9lorn d,
),$o. 'ada una d, a0u,lla$ cu,rda$ ,$ta+a r,/l,ta d, ro/a
t,ndida. La lu< ll,4a+a 9iltrada /or una cortina d,$colorida 0u,
/ar,c.a 9i;ada con cla3o$ al marco d, la 3,ntana ) /rot,4.a d,
la$ mirada$ a;,na$ a0u,lla (a+itacin 0u, da+a a la call,.
G,$corr,rla ,ra a toda$ luc,$ im/o$i+l,. El $u,lo d, mad,ra
,$ta+a $,m+rado d, lo 0u, /ar,c.an tra$to$ ) cac(i3ac(,$F
a/arato$ d, radio roto$A coc(,cito$A mu,+l,$A ;u4u,t,$A una /ila
d, l,:aA un $aco d, car+nA lo$ r,$to$ d, una motocicl,ta )A
;unto a lo 0u, +i,n /odr.an $,r la$ (,rrami,nta$ d, un
ma0uini$ta na3alA ac,it, d, motor ) 4a$olina. ?/art,A ,n un
+ancoA $, a/ila+an lata$ d, /inturaA +roc(a$A rodillo$A tra/o$A
9ra$co$ d, alco(olA +ot,lla$ d, di$ol3,nt,A rollo$ d, /a/,l
/intadoA +ot,$ d, cola r,$,ca ) otra ,$cal,ra d, mano. ?l4ui,n
(a+.a r,co4ido lo$ +a;o$ d, la cortina con un im/,rdi+l,A
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 20 05 5~ ~
al<Bndola uno$ cuar,nta ) cinco c,nt.m,tro$A ) la lu< 0u,
/a$a+a m, +a$t /ara di$tin4uir la 9lamant, mB0uina d, co$,r
Sin4,r 0u, d,$can$a+a $o+r, una lar4a m,$aA ;unto con /atron,$
d, 3,$tido$A al9il,r,$A ti;,ra$A t,la$ d, al4odn ) tam+i2nA /or
incr,.+l, 0u, /ar,<caA una $,da d, 4ran calidad ) a$/,cto caro.
5unto a la m,$a (a+.a un mani0u. d, modi$ta. I4ualm,nt,
incr,.+l,A ) lo Onico 0u, a0u,lla (a+itacin t,n.a ,n comOn con
la $ala d, r,ci+ir d, mi a+u,laA ,ra ,l /iano 0u, 3i a/o)ado
contra la /ar,d. La ta/a ,$ta+a a+i,rtaA r,3,lando la$ t,cla$
amarill,nta$ ) coc(am+ro$a$A 3aria$ d, ,lla$ rota$A /,ro lo$ o;o$
$, m, 9u,ron al nom+r, d,l 9a+ricant,F St,inMa). No m, lo
/od.a cr,,rA un St,inMa) ,n $,m,;ant, (a+itacinA ,n $,m,;ant,
ca$a S,nt. ,l im/ul$o d, ac,rcarm, al in$tant, ) /ro+arloA /,ro
m, r,cord2 0u, ,$ta+a +u$cando un modo d, +a;ar al $tanoA d,
dond, /ar,c.a /ro3,nir ,l ruido. ',rr2 la /u,rta ) /ro+2 $u,rt,
con la $,4unda (a+itacin 0u, da+a al r,ci+idor.
?l otro lado d, la /u,rta (a+.a un d,$can$illo ) una ,$cal,ra
0u, conduc.a al $tano. @a;2 lo$ /,lda:o$ d, mad,raA (aci,ndo
tanto ruido como /od.aA /u,$ nadi, $a+.a 0u, )o ,$ta+a all. )
no 0u,r.a a$u$tar a lo$ in0uilino$ d, la ca$a.
NLola N$alud2 a 3o< ,n cu,lloA /,ro no (u+o r,$/u,$taN.
HLa) al4ui,n a(.I N/r,4unt2 tontam,nt,. G, $o+ra $a+.a 0u,
$.. Eam/oco a0u,lla 3,< o+tu3, r,$/u,$ta. 'uando ll,4u2 a+a;o
,ncontr2 la /u,rta ,ntornadaA ) no tu3, mB$ r,m,dio 0u,
a+rirla ) ,ntrar.
M, r,ci+i un $il,ncio $,/ulcralA ) una doc,na d, /ar,$ d,
o;o$ $, cla3aron ,n m.. Eran ,n $u ma)or.a 4rand,$ , inoc,nt,$
o;o$ in9antil,$A /,ro ,ntr, ,$to$ di$tin4u. lo$ d, color n,4ro
a<a+ac(, d, una atracti3a mu;,r cu)o /,lo n,4ro l, ca.a $o+r, la
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 20 06 6~ ~
,$/alda ,n /,$ada$ onda$. E,n.a una /i,l ,D0ui$itaA /Blida /,ro
li4,ram,nt, arr,+olada. Lo$ +ra<o$ torn,ado$ $, 3,.an mo;ado$
/or ,l a4ua d, la tinaA ) ,n lo$ d,do$ t,n.a r,$to$ d, ;a+n.
?un0u, ,n9ra$cada ,n la int,rmina+l, tar,a d, la3ar la ro/aA no
/ar,c.a ,n a+$oluto d,$ali:ada. Era cor/ul,ntaA /,ro no ,n
,Dc,$o. E,n.a /,c(o$ 9irm,$ ) t,r$o$A ) la$ cad,ra$ anc(a$ /,ro
d, carn,$ /ri,ta$. Un d,lantal 9lor,ado cu+r.a $u $,ncillo
3,$tidoA ) la cinta d, color ro;o carm,$. con la 0u, $, (a+.a
r,co4ido ,l /,lo ac,ntua+a ,l +,llo contra$t, ,ntr, ,$t, ) $u tono
d, /i,l. Era altaA ) la ,l,4ancia d, $u crBn,o +i,n /ro/orcionado
$o+r, un cu,llo ,$+,lto /ar,c.a ,3ocar la or4ullo$a lo<an.a d,
una cond,$a ,$/a:olaA d,$c,ndi,nt, d, 3aria$ 4,n,racion,$ d,
ari$tcrata$.
No di;o una $ola /ala+ra. Eam/oco lo$ ni:o$. M, $,nt.
incmoda )A ,ntr, +al+uc,o$A ,D/li0u2 0u, ,ra la comadrona
d,l di$tritoA 0u, (a+.a llamado /,ro nadi, m, (a+.a a+i,rtoA )
0u, (a+.a ido a 3,r la ca$a /ara d,t,rminar $i ,ra a/ta /ara un
/arto domiciliario. No m, cont,$tA a$. 0u, $, lo r,/,t. todo d,
ca+o a ra+o. S,4u.a $in cont,$tar. S, limita+a a mirarm, con
ad,mBn $,r,no. M, /r,4unt2 $i $,r.a $orda. Entonc,$ do$ o tr,$
d, lo$ ni:o$ ,m/,<aron a (a+larl,A todo$ al mi$mo ti,m/oA ,n
un ,$/a:ol ,ndia+ladam,nt, rB/idoA ) una 4ran $onri$a a$om
a $u ro$tro.
NS.. @,+2 Ndi;oA ac,rcBndo$, a m..
L, /r,4unt2 $i /od.a 3,r la (a+itacin. No (u+o r,$/u,$ta.
Mir2 a uno d, lo$ ni:o$ 0u, ant,$ l, (a+.a traducido mi$
/ala+ra$A una muc(ac(ita d, uno$ 0uinc, a:o$A ) ,$ta $, diri4i
,n ,$/a:ol a $u madr,A 0u, di;oA con 4,ntil cort,$.a , inclinando
l,3,m,nt, la ,$cultural ca+,<aF
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 20 07 7~ ~
NS..
Era ,3id,nt, 0u, 'onc(ita 6arr,n no $a+.a una /ala+ra d,
in4l2$. En todo ,l ti,m/o 0u, la trat2A la$ Onica$ /ala+ra$ 0u, l,
o. /ronunciarA a/art, d, lo$ diBlo4o$ 0u, mant,n.a con $u$
(i;o$A 9u,ron =$.> ) =+,+2>.
La im/r,$in 0u, m, cau$ a0u,lla mu;,r 9u, ,Dtraordinaria.
Inclu$o ,n lo$ a:o$ cincu,ntaA a0u,l $tano $olo /odr.a
d,$cri+ir$, como mi$,ra+l,. En 2l $, a/ila+an $in ord,n ni
conci,rto un la3ad,ro d, /i,draA ro/a $uciaA un cald,ro con
a4ua (ir3i,ndo a +or+oton,$A un rodillo ,$curridorA ro/a )
/a:al,$ col4ado$ /or do0ui,rA una 4ran m,$a r,/l,ta d,
cac(arro$A /lato$ ) r,$to$ d, comidaA a$. como una cocina d,
4a$ cu+i,rta d, $art,n,$ ) ca<o$ $ucio$. Una m,<cla d, olor,$
d,$a4rada+l,$ 9lota+a ,n ,l air,. J $in ,m+ar4oA a0u,lla mu;,r
or4ullo$a ) +,ll.$ima /ar,c.a t,n,rlo todo +a;o control ,
in9und.a r,$/,to.
La madr, dio in$truccion,$ a la muc(ac(aA 0u, m, acom/a:
arri+aA a la /rim,ra /lanta. La (a+itacin d, matrimonioA 0u,
da+a a la 9ac(ada d, la ca$aA di$/on.a d, todo lo n,c,$ario.
E,n.a una cama 4rand,A ) al tocarla m, /ar,ci 0u, ,l colc(n
no $, (und.a mB$ 0u, cual0ui,r otro. S,r3ir.a /,r9,ctam,nt,.
La+.a tam+i2n tr,$ cuna$ ,n la (a+itacin Ndo$ d, mad,ra con
+arandilla$ lat,ral,$ ) un /,0u,:o moi$2$NA do$ ,norm,$
cmoda$ ) un /,0u,:o armario ro/,ro. La iluminacin ,ra
,l2ctrica ) ,l $u,lo ,$ta+a r,cu+i,rto con linl,o.
NMamB lo ti,n, todo a /unto N$,:al la ;o3,nNA ) a+ri un
ca;n r,/l,to d, ro/a d, +,+2A d, un +lanco radiant,. L, /,d.
0u, m, ,n$,:ara ,l r,tr,t,. Era mB$ 0u, ,$oA d, (,c(o ,ra un
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 20 08 8~ ~
cuarto d, +a:o ,n toda r,4la. E$tu/,ndo No n,c,$ita+a 3,r
nada mB$.
'uando $al.amo$ d,l dormitorio /rinci/alA ,c(2 un 3i$ta<o a
la (a+itacin 0u, (a+.a al otro lado d,l /a$illoA cu)a /u,rta
,$ta+a a+i,rta. M, /ar,ci 3,r tr,$ cama$ d, matrimonio
,m+utida$ ,n $u int,riorA ) nin4On otro mu,+l,.
@a;amo$ do$ tramo$ d, ,$cal,ra$A tacon,ando $o+r, lo$
/,lda:o$ d, mad,raA /ara r,4r,$ar a la cocina. Gi la$ 4racia$ a
la $,:ora 6arr,n ) l, di;, 0u, todo m, (a+.a /ar,cido
/l,nam,nt, $ati$9actorio. Ella $onri. Su (i;a l, tradu;o mi$
/ala+ra$A a la$ 0u, $, limit a cont,$tar con un =S.>. N,c,$ita+a
,Daminarla ) r,dactar $u (i$torial o+$t2tricoA /,ro ,ra ,3id,nt,
0u, no /od.a comunicarm, con ,llaA ) no m, /ar,c.a corr,cto
/,dirl, a uno d, lo$ ni:o$ 0u, (ici,ra d, int2r/r,t,A /or lo 0u,
d,cid. 3ol3,r cuando ,l marido ,$tu3i,ra /r,$,nt,. L, /r,4unt2
a mi ;o3,n 4u.a cuBndo r,4r,$ar.a $u /adr,A ) m, di;o 0u, =al
9inal d, la tard,>. L, /,d. 0u, l, di;,ra a $u madr, 0u, 3ol3,r.a
/a$ada$ la$ $,i$A ) m, marc(2.
?0u,lla ma:ana tu3, 3aria$ 3i$ita$ mB$A /,ro la $,:ora
6arr,n no d,; d, colar$, ,ntr, mi$ /,n$ami,nto$. Era una
mu;,r $umam,nt, ,$/,cial. La ma)or /art, d, nu,$tra$
/aci,nt,$ ,ran natural,$ d,l Ea$t EndA i4ual 0u, $u$ /adr,$ )
a+u,lo$. ?/,na$ (a+.a ,Dtran;,ro$A ) m,no$ aOn d,l $,Do
9,m,nino. La$ lu4ar,:a$ 3i3.an muc(o d, /u,rta$ a9u,raA
$i,m/r, inmi$cu)2ndo$, ,n lo$ a$unto$ a;,no$. P,roA /u,$to
0u, no (a+la+a in4l2$A la $,:ora 6arr,n no /od.a 9ormar /art,
d, ,$a 4ran (,rmandad 9,m,nina.
Otra co$a 0u, m, t,n.a 9a$cinada ,ra $u r,$,r3ada di4nidad.
La ma)or.a d, la$ mu;,r,$ d,l Ea$t End a la$ 0u, conoc.a ,ran
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 20 09 9~ ~
mB$ +i,n +ullan4u,ra$. J lu,4o ,$ta+a $u +,ll,<a latina. La$
mu;,r,$ m,dit,rrBn,a$ ,n3,;,c,n d, 9orma /r,maturaA $o+r,
todo d,$/u2$ d, dar a lu<A ) /or tradicin $ol.an 3,$tir$, d,
n,4ro d, la ca+,<a a lo$ /i,$A /,ro a0u,lla mu;,r luc.a color,$
al,4r,$ ) no a/ar,nta+a ni un a:o mB$ d, lo$ cuar,nta 0u,
t,n.a. Kui<B $,a ,l $ol a+ra$ador lo 0u, (ac, 0u, la$ /i,l,$
$ur,:a$ $, marc(it,n ant,$ d, ti,m/oA ,n cu)o ca$o ,l clima
(Om,do d,l nort, l, (a+.a /,rmitido con$,r3ar la t,r$ura d, lo$
a:o$ mo<o$. Ku,r.a $a+,r mB$ co$a$ $o+r, ,llaA ) t,n.a int,ncin
d, $on$acar a la$ mon;a$ durant, ,l almu,r<o. Eam+i2n /,n$a+a
+u$carl, la$ co$0uilla$ a $or 5uli,nn, /or (a+,r anotado
=3i42$imo cuarto ,m+ara<o> cuando $olo /od.a r,9,rir$, al
d,cimocuarto.
En San Ramn Nonato ,l almu,r<o ,ra la comida mB$
im/ortant, d,l d.aA ) una oca$in /ara r,unir ,n torno a la m,$a
a la$ mon;a$ ) al /,r$onal $,4lar. El m,nO ,ra $,ncillo /,ro d,
calidad. Jo $i,m/r, t,n.a (am+r,A a$. 0u, ,$/,ra+a con ilu$in
la /au$a d,l m,diod.a. ? diarioA no$ $,ntB+amo$ a la m,$a ,ntr,
doc, ) 0uinc, /,r$ona$. G,$/u2$ d, 0u, $, +,ndi;,ra la m,$aA
$a0u2 ,l t,ma d, 'onc(ita 6arr,n.
La$ (,rmana$ la conoc.an +i,nA aun0u, nunca la (a+.an
tratado d,ma$iado d,+ido a $u nulo dominio d,l in4l2$. ?l
/ar,c,rA ll,3a+a +u,na /art, d, la 3ida 3i3i,ndo ,n ,l Ea$t End.
H'mo $, ,D/lica+aA ,ntonc,$A 0u, no (a+lara ni una /ala+ra d,
in4l2$I La$ (,rmana$ lo i4nora+an. ?l4ui,n $u4iri 0u, 0ui<B
no tu3i,ra n,c,$idad d, (ac,rloA ni 4ana$A ni tal 3,< d,ma$iada$
luc,$. E$ta Oltima /o$i+ilidad $, m, anto; /lau$i+l,A /u,$ (a+.a
com/ro+ado 0u, ci,rta$ /,r$ona$ lo4ran di$imular $u ,$ca$a
int,li4,ncia /or ,l $,ncillo /roc,dimi,nto d, no a+rir la +oca.
M, 3ino a la m,nt, la (i;a d,l arc(idiBcono d, Erollo/,A 0u,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 21 10 0~ ~
t,n.a a $u$ /i,$ a toda la $oci,dad d, @arc(,$t,r ) Londr,$
r,ndida ant, $u (,rmo$ura ) $u ,$/.ritu cauti3adorA cuando ,n
r,alidad ,ra /ro9undam,nt, n,cia. Para mant,n,r tan
,n3idia+l, r,/utacin $, /a$a+a (ora$ $,ntada ,n $illa$
dorada$A 3i3.a /,ndi,nt, d, $u a$/,cto ) $, a+$t,n.a d,
/ronunciar una $ola /ala+ra.
NH'mo 3ino a /arar a Londr,$I N/r,4unt2. E$ta 3,< la$
(,rmana$ $. conoc.an la r,$/u,$ta. ?l /ar,c,rA ,l $,:or 6arr,n
,ra natural d,l Ea$t EndA $, (a+.a criado ,n lo$ mu,ll,$ )
/ar,c.a a+ocado a ,;,rc,r ,l mi$mo o9icio 0u, $u /adr, ) $u$
t.o$. P,ro cuando ,ra un muc(ac(o al4o lo (a+.a (,c(o
r,+,lar$,. No i+a a con$,ntir 0u, lo ,nca$illaran. 'ort amarra$
) $, marc( a luc(ar ,n la 4u,rra ci3il ,$/a:ola. Po$i+l,m,nt,
no t,n.a la m,nor id,a d, lo 0u, ,$ta+a (aci,ndoA /u,$to 0u, ,n
lo$ a:o$ tr,inta lo$ a$unto$ d, otro$ /a.$,$ rara 3,< a/,la+an a
la conci,ncia d, la cla$, tra+a;adora in4l,$a. El id,ali$mo
/ol.tico no /udo (a+,r t,nido nada 0u, 3,r con $u d,ci$inA )
lo mi$mo l, (u+i,$, dado com+atir ,n ,l +ando r,/u+licano 0u,
,n ,l nacional. Lo Onico 0u, +u$ca+a ,ra una a3,ntura ;u3,nilA )
a0u,lla conti,nda ,n un /a.$ l,;ano ) romBntico l, i+a como
anillo al d,do.
Su,rt, tu3o d, 3ol3,r con 3ida. P,ro a$. 9u,A ) r,4r,$ a
Londr,$ ,n com/a:.a d, una ;o3,n cam/,$ina ,$/a:ola d,
+,ll,<a arr,+atadora 0u, no t,ndr.a mB$ d, onc, o doc, a:o$.
S, in$tal con ,lla ,n ca$a d, $u madr,A dond, ,m/,<aron a
3i3ir ;unto$ $in ,l m,nor r,cato. Lo 0u, o/inaran /ari,nt,$ )
3,cino$ d, tan ,$ca+ro$o a$unto ,$ al4o 0u, $olo /od,mo$
ima4inarA /,ro $u madr, lo r,$/aldA ) L,n 6arr,n no ,ra un
(om+r, 0u, $, d,;ara intimidar /or un (ata;o d, 3,cino$
c(i$mo$o$. S,a como 9u,r,A di9.cilm,nt, (a+r.an /odido ,n3iar
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 21 11 1~ ~
a la c(ica d, 3u,lta a $u ti,rraA /u,$ ni 2l r,corda+a d, dnd,
,ra ni ,lla /ar,c.a $a+,rlo. JA /or ,ncima d, todoA la 0u,r.a d,
3,ra$.
En cuanto /udoA $, ca$ con 'onc(ita. No 9u, 9BcilA /u,$ ,lla
no t,n.a /artida d, nacimi,nto ) no $a+.a con $,4uridad cuBl
,ra $u a/,llidoA $u 9,c(a d, nacimi,nto ni lo$ nom+r,$ d, $u$
/adr,$. No o+$tant,A dado 0u, /ara ,ntonc,$ (a+.a t,nido tr,$ o
cuatro (i;o$ con 2lA a/ar,nta+a uno$ di,ci$2i$ a:o$ ) $, da+a /or
$,ntado 0u, ,ra catlicaA un $ac,rdot, local $, d,; /,r$uadir
/ara con$a4rar una r,lacin )a 9,cunda.
Jo ,$ta+a 9a$cinada. Eodo a0u,llo ,ra d, lo mB$ romBntico.
Una cam/,$ina G,$d, lu,4o no /ar,c.a d, la /l,+,A $ino mB$
+i,n una /rinc,$a d, la cort, ,$/a:ola a la 0u, lo$ r,/u+licano$
(u+i,$,n d,$/o$,.do d, $u 9ortuna. H?ca$o la (a+.a r,$catado )
ll,3ado con$i4o ,l 3ali,nt, $oldado in4l2$I M,nuda (i$toria
Eodo ,n ,lla ,ra inu$ualA ) m, (ac.a ilu$in 3i$itar d, nu,3o a la
$,:ora 6arr,n a0u,lla tard,.
Entonc,$ m, acord2 d, lo$ ni:o$. M, 3ol3. (acia $or 5uli,nn,
) l, $olt2 con d,$/ar/a;oF
NPor 9in la (, /illado ,n un ,rror. La a/untado ,n la$ 3i$ita$
d,l d.a 0u, ,$ ,l 3i42$imo cuarto ,m+ara<o d, la $,:ora
6arr,n. La+rB 0u,rido d,cir ,l d2cimo cuarto.
Un +rillo d, malicia ilumin lo$ o;o$ d, $or 5uli,nn,.
NG, ,$o nada Nr,/u$oN. No (a) nin4On ,rror. 'onc(ita
6arr,n (a t,nido r,alm,nt, 3,intitr2$ (i;o$A ) ,$tB ,$/,rando ,l
3i42$imo cuarto.
No da+a cr2dito a mi$ o.do$. Eoda a0u,lla (i$toria ,ra tan
d,$ca+,llada 0u, nadi, $, la /od.a (a+,r in3,ntado.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 21 12 2~ ~
La /u,rta ,$ta+a a+i,rta cuando 3ol3. /or la tard,A a$. 0u,
,ntr2 $in llamar. Encontr2 la ca$a ll,na a r,+o$ar d, ;3,n,$ )
ni:o$. Por la ma:ana $olo (a+.a 3i$to a uno$ cuanto$ ni:o$
/,0u,:o$ ) una muc(ac(a. ?(ora todo$ lo$ (,rmano$ 0u, i+an
a la ,$cu,la (a+.an r,4r,$ado a ca$aA al i4ual 0u, 3ario$
adol,$c,nt,$ 0u, $,4uram,nt, (a+.an 3u,lto d, tra+a;ar.
?0u,llo ,ra una 9i,$taA ) todo$ /ar,c.an d, lo mB$ 9,lic,$. Lo$
ni:o$ mB$ ma)orcito$ acarr,a+an a lo$ /,0u,:o$ ,n +ra<o$ o
;u4a+an ,n la call, mi,ntra$ otro$ (ac.an lo 0u, $u/u$, ,ran
d,+,r,$. R,ina+a una a+$oluta armon.a ,ntr, lo$ (,rmano$A )
,n todo ,l ti,m/o 0u, lo$ trat2 no /r,$,nci2 una $ola di$cu$in
o +,rrinc(,.
M, a+r. /a$o como /ud, ,ntr, la ,$cal,ra d, mano ) lo$
coc(,cito$ 0u, atra+anca+an ,l r,ci+idorA ) al4ui,n m, indic
0u, m, ,$/,ra+an a+a;oA ,n la cocina d,l $tano. L,n 6arr,n
,$ta+a $,ntado ,n una $illa d, mad,ra ;unto a la m,$aA 9umando
tran0uilam,nt, un ci4arrillo liado a mano. E,n.a un +,+2 ,n la
rodilla ) (a+.a otro 4at,ando $o+r, la m,$aA d, cu)o /antaln
tira+a /ara im/,dir 0u, ca),ra. Un /ar d, ni:o$ d, uno o do$
a:o$ d, ,dad $, +alanc,a+an $,ntado$ a (orca;ada$ ,n $u
/i,rnaA 0u, 2l m,c.a arri+a ) a+a;o mi,ntra$ ,ntona+a una
cancin in9antil $o+r, un ca+allo. Lo$ ni:o$ $, r,.an a
carca;ada$A ) ,l /adr, tam+i2n. La ri$a l, 9runc.a la /i,l ,n torno
a lo$ o;o$ ) la nari<. Era ma)or 0u, $u mu;,r Na/ar,nta+a
cincu,nta ) /oco$ a:o$N ) no a/u,$to ,n ,l $,ntido
con3,ncional d, la /ala+raA /,ro $. tan $im/Btico ) cordialA tan
a4rada+l, ,n todo$ lo$ $,ntido$A 0u, ,ra un /lac,r ,$tar ,n $u
com/a:.a.
No$ $onr,.mo$A ) l, di;, 0u, n,c,$ita+a ,Daminar a $u ,$/o$a
) (ac,rl, una$ /r,4unta$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 21 13 3~ ~
NG, acu,rdo. E$tB /r,/arando la c,naA /,ro ima4ino 0u,
/odrB d,;arlo ,n mano$ d, 6in.
Encontramo$ a 'onc(ita $,r,na ) radiant,A ;unto al cald,ro ,n
,l 0u, /or la ma:ana (a+.a (,c(o la colada ) dond, a(ora
/r,/ara+a una ,norm, cantidad d, /a$ta. En a0u,llo$ ti,m/o$
,ran comun,$ lo$ cald,ro$ d, co+r,A 4rand,$ tina$ con
ca/acidad /ara c,rca d, $,t,nta ) cinco litro$ 0u, $, a/o)a+an
$o+r, una$ /ata$ ) +a;o la$ cual,$ ard.a un (ornillo d, 4a$. Un
4ri9o ,n la /art, d,lant,ra /,rmit.a 3aciarlo$. S, cr,aron con la
9inalidad d, (ac,r la coladaA ) a0u,lla ,ra la /rim,ra 3,< 0u,
3,.a a al4ui,n u$ando un cald,ro /ara cocinarA /,ro d,du;, 0u,
,ra ,l Onico modo d, /r,/arar comida /ara una 9amilia tan
num,ro$a. ?un0u, inu$ualA ,ra l4ico ) /rBctico.
N6inA cari:oA Ht, ,ncar4a$ tO d, aca+ar la c,naA /or 9a3orI La
,n9,rm,ra 0ui,r, ,c(arl, un 3i$ta<o a tu madr,. EimA 3,n a0u.A
muc(ac(o. EO co4, al +,+2A ) no d,;,$ 0u, ,$o$ do$ $, ac,r0u,n
al cald,ro. No 0u,r,mo$ accid,nt,$ ,n ,$ta ca$aA Ha 0u2 noI J
Gori$A ci,loA 2c(al, una mano a 6in. Jo m, 3o) arri+a con
mamB ) la ,n9,rm,ra.
La$ c(ica$ (a+laron rB/idam,nt, con $u madr, ) 'onc(ita
3ino (acia m.A $onri,nt,. Su+imo$ al /rim,r /i$oA ) /or ,l
camino L,n no /ar d, (a+lar con al4uno d, $u$ (i;o$F
N#amo$ a 3,rA ')rilA 3amo$ a 3,rT E$, camin no t,ndr.a
0u, ,$tar ,n la ,$cal,raA H3,rdad 0u, noI @u,n c(ico. No
0u,r,mo$ 0u, la ,n9,rm,ra $, rom/a una /i,rnaA Ha 0u2 noI
Mu) +i,nA P,t,A )a 3,o 0u, ,$tB$ (aci,ndo lo$ d,+,r,$. E$ mu)
,$tudio$oA nu,$tro P,t,. Un d.a d, ,$to$ $, (arB /ro9,$orA )a
3,rB. LolaA Su,A cari:o. HL, da$ un +,$o a /a/BI
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 21 14 4~ ~
Rara 3,< 4uarda+a $il,ncio. G, (,c(oA dir.a 0u, ,n todo ,l
ti,m/o 0u, trat2 a L,n 6arr,n ;amB$ lo 3i callado. Si al4una
0u, otra 3,< $, l, a4ota+an lo$ t,ma$ d, con3,r$acinA $, /on.a
a $il+ar o a cantarA $in 0uitar$, ,n nin4On mom,nto ,l d,l4ado
/itillo d, la +oca. Lo) ,n d.aA nin4On /ro9,$ional $anitario
ocultar.a $u r,c(a<o $i 3i,ra a al4ui,n 9umando ,n /r,$,ncia d,
un +,+2 o d, una mu;,r ,m+ara<adaA /,ro ,n lo$ a:o$ cincu,nta
aOn no $, conoc.a la r,lacin ,ntr, ta+a0ui$mo ) ,n9,rm,dadA )
ca$i todo ,l mundo 9uma+a.
Entramo$ ,n ,l dormitorio.
N'onni,A cari:oA la comadrona $olo 0ui,r, ,c(arl, un 3i$ta<o
a tu +arri4a.
L,n ali$ la$ $B+ana$A ) 'onc(ita $, aco$t ,n la cama. Wl
,m/,< a r,man4arl, la 9aldaA ) ,lla (i<o ,l r,$to.
E,n.a ,$tr.a$ ,n ,l a+dom,nA /,ro nada ,Dc,$i3o. ? ;u<4ar /or
$u a$/,ctoA $, dir.a 0u, a0u,l ,ra $u cuarto ,m+ara<oA no ,l
3i42$imo cuarto. Pal/2 ,l Ot,ro ) calcul2 0u, ,$tar.a d, ,ntr,
cinco ) $,i$ m,$,$.
NHLa notado al4On mo3imi,ntoI N/r,4unt2.
N#a)a $i no La) 0u, 3,r cmo $, r,mu,3, ) /atal,a ,l
/,0u,:.n a(. d,ntro. E$t, 3a /ara 9ut+oli$ta No /ara d, dar
/atada$A $o+r, todo /or la noc(,A cuando ,$tamo$ int,ntando
dormir.
La ca+,<a d,l 9,to ,$ta+a mu) altaA como ,ra d, ,$/,rar. No
/ud, locali<ar ,l latido card.acoA /,ro con toda la acti3idad
d,$critaA ,ra lo d, m,no$.
Pa$2 ,ntonc,$ a ,Daminar a 'onc(ita. E,n.a lo$ /,c(o$
tur4,nt,$ /,ro $ua3,$ ) t,r$o$A $in +ulto$ ni d,9ormacion,$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 21 15 5~ ~
Eam/oco (a+.a (inc(a<n ,n lo$ to+illo$A aun0u, $. al4una$
3,na$ 3arico$a$ $u/,r9icial,$. Nada 4ra3,. El /ul$o ,ra normalA
al i4ual 0u, la /r,$in art,rial. Par,c.a ,$tar ,n /,r9,cto ,$tado.
Int,nta+a d,t,rminar cuBndo $aldr.a d, cu,nta$. La
o+$,r3acin cl.nica $in mB$ /u,d, inducir a ,rror. Un +,+2
/,0u,:o ) otro 4rand, con ,l mi$mo ti,m/o d, 4,$tacin
/u,d,n a/ar,ntar ,ntr, cuatro ) $,i$ m,$,$ d, di9,r,nciaA /or lo
0u, con3i,n, r,$/aldar la r,3i$in con al4una 9,c(a. Sin
,m+ar4oA t,ni,ndo ,n cu,nta 0u, a+a;o (a+.a 3i$to a un +,+2 d,
uno$ $i,t, u oc(o m,$,$A no /ar,c.a /ro+a+l, 0u, 'onc(ita
(u+i,$, ll,4ado a m,n$truar $i0ui,ra ,ntr, un ,m+ara<o ) ,l
$i4ui,nt,. Jo no ,$ta+a aco$tum+rada a (ac,rl, /r,4unta$ tan
d,licada$ a un (om+r,. En lo$ a:o$ cincu,nta tal,$ a$unto$
;amB$ $, m,nciona+an ,n /r,$,ncia d,l $,Do o/u,$toA ) m,
ru+oric2.
N?(A noA nada d, nada Ncont,$t L,n.
NHS,r.a tan ama+l, d, /r,4untBr$,loA /or 9a3orI E$ /o$i+l,
0u, no $, lo (a)a m,ncionado.
N'r2am,A ,n9,rm,ra. Lac, a:o$ 0u, no ti,n, la r,4la.
M, tu3, 0u, con9ormar con $u r,$/u,$ta. =Si al4ui,n lo $a+,A
,$ 2l>A /,n$2.
L, com,nt2 0u, lo$ mart,$ a+r.amo$ la con$ulta /r,natalA )
0u, /r,9,r.amo$ 0u, la$ /aci,nt,$ $, d,$/la<aran (a$ta all. /ara
la$ 3i$ita$ d, $,4uimi,nto. L,n no /ar,c.a t,n,rla$ toda$
con$i4o.
N#,rBA a mi 'on no l, 4u$ta $alir a la call,A )a $a+,. ?l no
(a+lar in4l2$ ) ,$oT Lo Oltimo 0u, 0ui$i,ra ,$ 0u, $, no$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 21 16 6~ ~
/,rdi,ra o $, a$u$tara. ?d,mB$A no ti,n, con 0ui2n d,;ar a lo$
/,0u,:o$A )a $a+,.
No m, /ar,ci o/ortuno in$i$tirA a$. 0u, l, /ro4ram2 una
$,ri, d, 3i$ita$ a domicilio.
En todo a0u,l ti,m/oA 'onc(ita no (a+.a a+i,rto la +oca. S,
limita+a a $onr,.r ) d,;ar$, (ac,rA r,$i4nada a 0u, la tocaran )
/al/aran /or toda$ /art,$A a o.r cmo otro$ (a+la+an d, ,lla ,n
una l,n4ua 0u, d,$conoc.a. S, l,3ant d, la cama con 4racia )
,l,4anciaA ) $, 9u, (acia la cmodaA d, dond, $ac un c,/illo.
Su /,lo n,4ro /ar,c.a inclu$o mB$ (,rmo$o mi,ntra$ lo
c,/illa+aA ) a/,na$ $i l, 3i al4una cana. S, /u$o la cinta carm,$.
) $, 3ol3i con or4ullo$a $,4uridad (acia $u maridoA 0u, la
rod, con lo$ +ra<o$ mi,ntra$ $u$urra+aF
NE$a ,$ mi 'onA ,$a ,$ mi c(ica. E$tB$ /r,cio$aA cari:o.
Ella $olt una ri$ita d, $ati$9accin ) $, acurruc ,ntr, $u$
+ra<o$. L,n la +,$ una ) otra 3,<.
S,m,;ant, alard, d, amor ,ntr, marido ) mu;,r ,ra al4o 0u,
rara 3,< $, 3,.a ,n Po/lar. 1u,ra como 9u,$, la r,lacin d,
/u,rta$ ad,ntroA lo$ (om+r,$ $i,m/r, 9in4.an una (o$ca
indi9,r,ncia ant, t,rc,ra$ /,r$ona$. ? m,nudoA la /ar,;a $,
(ac.a +roma$ $u+ida$ d, tonoA 0u, a m. m, r,$ulta+an d, lo
mB$ di3,rtida$A /,ro ;amB$ (a+la+an a+i,rtam,nt, d, $u$
$,ntimi,nto$. La$ mirada$ ti,rna$A cari:o$a$ ) ,ntr,4ada$ d,
L,n ) 'onc(ita 6arr,n m, /ar,ci,ron conmo3,dora$.

? lo lar4o d, lo$ $i4ui,nt,$ cuatro m,$,$ tu3, oca$in d,
3ol3,r a $u ca$a ,n num,ro$a$ oca$ion,$ /ara com/ro+ar cmo
,3oluciona+a ,l ,m+ara<o d, 'onc(ita. Si,m/r, i+a a 3,rla /or
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 21 17 7~ ~
la$ tard,$A /ara /od,r (a+lar con L,n. P,ro ad,mB$ di$9ruta+a
d, $u com/a:.aA m, 4u$ta+a o.rl, (a+larA di$9ruta+a d,l
am+i,nt, 0u, r,ina+a ,n a0u,l (o4ar 9,li< ) 0u,r.a $a+,r mB$
co$a$ d, todo$ ,llo$A lo 0u, no ,ra di9.cilA dada la in$acia+l,
locuacidad d, L,n.
Era /intor d, +roc(a 4orda ) ,m/a/,lador. G,+.a d, $,r
+u,no ,n lo $u)oA /or0u, ,l no3,nta /or ci,nto d, $u$ ,ncar4o$
ll,4a+an d,l 6,$t End. =M, d,dico a /intar la$ ca$a$ d, lo$
rico$>A $ol.a d,cir.
Er,$ o cuatro d, lo$ (i;o$ ma)or,$ ,ran $u$ a)udant,$A ) al
/ar,c,r nunca l,$ 9alta+a tra+a;o. Pu,$to 0u, todo 0u,da+a ,n
9amiliaA ,l n,4ocio d,+.a d, 4,n,rar uno$ in4r,$o$ nada
d,$d,:a+l,$. L,n $al.a a (ac,r lo$ ,ncar4o$ d,$d, ca$aA d,$d, ,l
co+,rti<o d,l /atio tra$,roA dond, tam+i2n 4uarda+a ,l
carr,tn.
Por ,ntonc,$A lo$ o+r,ro$ no di$/on.an d, 9ur4on,ta$ ni
camion,$ ,n lo$ 0u, d,$/la<ar$,A $ino d, carr,ton,$A /or lo
4,n,ral d, mad,raA a m,nudo con$truido$ con $u$ /ro/ia$
mano$. El d, L,n ,$ta+a (,c(o con ,l c(a$i$ d, un 3i,;o
coc(,cito al 0u, l, (a+.an 0uitado ,l ca/a<o ta/i<ado /ara
aco/lar ,n $u lu4arA $o+r, lo$ r,$i$t,nt,$ r,$ort,$ d, la +a$,A una
ca;a d, mad,ra alar4ada. Era /,r9,cto. Lo$ r,$ort,$
/ro/orciona+an li4,r,<a ,n ,l d,$/la<ami,ntoA mi,ntra$ 0u, la$
,norm,$ ru,da$A +i,n lu+ricada$A (ac.an 0u, 9u,ra 9Bcil
,m/u;arlo. 'uando $, di$/on.a a ,m/,<ar un nu,3o ,ncar4oA
L,n ) $u$ (i;o$ car4a+an ,l carr,tn con todo ,l mat,rial
n,c,$ario ) lo ,m/u;a+an (a$ta la ca$a d,l cli,nt,. ? 3,c,$
t,n.an 0u, r,corr,r di,ci$2i$ 8ilm,tro$ o mB$A /,ro $, lo
toma+an con r,$i4nacinA ,ran 4a;,$ d,l o9icio. G, (,c(oA lo$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 21 18 8~ ~
/intor,$ ) ,m/a/,lador,$ ,ran a9ortunado$A /u,$ $u$ ,ncar4o$
$ol.an durar c,rca d, una $,manaA ) durant, todo ,$, ti,m/o
/od.an d,;ar lo$ +Brtulo$ ,n la ca$a d,l cli,nt, ) 3ol3,r a $u
(o4ar ,n m,troA 0u, /or ,ntonc,$ ll,4a+a (a$ta ?ld4at,.
M,no$ $u,rt, t,n.an 9ontan,ro$A ),$,ro$ ) otro$ o9icio$ d,l
4r,mio. Su$ ,ncar4o$ no $ol.an alar4ar$, mB$ d, un d.aA /or lo
0u, t,n.an 0u, acarr,ar todo$ lo$ ut,n$ilio$ (a$ta ,l lu4ar
dond, /r,$ta+an ,l $,r3icio ) 3ol3,r a ll,3Br$,lo$ a ca$a /or la
tard,. En a0u,llo$ ti,m/o$ ,ra 9r,cu,nt, 3,r a lo$ o+r,ro$
,m/u;ando $u$ carr,ton,$ con ,$9u,r<o /or la$ call,$ d,
Londr,$. ?d,mB$A ,$ta+an o+li4ado$ a circular /or la cal<adaA
lo 0u, /ro3oca+a con$id,ra+l,$ r,t,ncion,$ d, trB9ico. P,ro lo$
conductor,$ ,$ta+an aco$tum+rado$ a ,llo ) lo ac,/ta+an como
/art, intr.n$,ca d,l /ai$a;, d, la ciudad.
En ci,rta oca$in l, /r,4unt2 a L,n $i lo (a+.an r,clutado
durant, la 4u,rra.
NNoA 4racia$ a ,$t, r,4alito d, 1ranco Ndi;oA $,:alando una
(,rida ,n la /i,rna 0u, l, im/,d.a (ac,r ,l $,r3icio militar.
NHJ toda la 9amilia $, 0u,d ,n Londr,$ durant, la 4u,rraI
Nl, /r,4unt2.
NE$o (a+r.a $ido d, tonto$A con /,rdn Ncont,$tN. No i+a
a con$,ntir 0u, lo$ na<i$ mataran a 'on ) a lo$ ni:o$.
L,n ,ra un (om+r, li$toA a3i$ado )A /or ,ncima d, todoA con
iniciati3a. En 1-"0 (a+.a /r,$,nciado ,l 9allido +om+ard,o
,$trat24ico d, la$ +a$,$ a2r,a$ ) lo$ ar$,nal,$ in4l,$,$. La+.a
3i$to la +atalla d, In4lat,rra.
NJ m, di;, a m. mi$moF =E$, ca+rn ,$curridi<o d, Litl,r no
$, 3a a d,t,n,r a$. como a$.A ni d, co:a. Lo $i4ui,nt, 0u, (arB
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 21 19 9~ ~
,$ atacar lo$ mu,ll,$>. En 1-"0A cuando ca) la /rim,ra +om+a
,n MillMallA $u/, 0u, ,$tB+amo$ a3iado$A ) l, di;, a 'onF =E,
3o) a $acar d, a0u.A ci,loA ) a lo$ ni:o$ tam+i2n>.
L,n no ,$/,r a 0u, ,l 4o+i,rno or4ani<ara un /lan d,
,3acuacin. 'on la ,n,r4.a ) ,l ,$/.ritu ,m/r,nd,dor 0u, lo
caract,ri<a+anA $, mont ,n un tr,n ) a+andon Londr,$ ,n
dir,ccin o,$t,A ad,ntrBndo$, ,n @uc8in4(am$(ir,. 'uando
con$id,r 0u, )a ,$ta+a lo +a$tant, l,;o$A $, a/, ,n lo 0u,
/ar,c.a una /rom,t,dora <ona rural. S, trata+a d, ?m,r$(amC
(o)A 4racia$ al m,troA ,$ /oco m,no$ 0u, la /,ri9,ria d,
Londr,$A /,ro ,n 1-"0 ,ra r,alm,nt, una <ona a4r.cola )
r,mota. S, d,dic a r,corr,r la$ call,$ ) llamar a la /u,rta d,
toda$ la$ ca$a$ /ara d,cirl,$ a $u$ du,:o$ 0u, t,n.a una 9amilia
a la 0u, d,+.a $acar d, Londr,$ ) /r,4untarl,$ $i 0u,rr.an
al0uilarl, una (a+itacin.
NG,+. d, llamar a ci,nto$ d, /u,rta$. Ima4ino 0u, m,
tomar.an /or un loco. Eodo$ m, d,c.an 0u, non,$. ?l4uno$ ni
$i0ui,ra m, cont,$ta+anA $, limita+an a c,rrarm, la /u,rta ,n la
cara $in d,cir ni mu. P,ro )o no i+a a d,;ar 0u, m,
d,$animaranA no $,:or. S,4u.a con9iando ,n 0u,A ant,$ o
d,$/u2$A al4ui,n m, dir.a 0u, $.. =Ei,n,$ 0u, $,4uir ,n la
+r,c(aA L,nA muc(ac(o>A m, d,c.a a m. mi$mo.
>El ca$o ,$ 0u, $, (ac.a tard,. M, (a+.a /a$ado todo ,l d.a
caminando d, a0u. /ara allBA ) $olo (a+.a con$,4uido 0u, m,
di,ran con la /u,rta ,n la$ naric,$ una ) otra 3,<. E$ta+a mu)
d,$animadoA $, lo a$,4uro. E$ta+a tan (undido 0u, (a$ta m,
(a+.a r,$i4nado a 3ol3,r a la ,$tacinA no l, di4o mB$. J
,ntonc,$ +a;2 /or una call, ,n la 0u, (a+.a muc(o$ com,rcio$
con /i$o$ ,n la$ /lanta$ d, arri+a. Nunca lo ol3idar2. No (a+.a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 22 20 0~ ~
llamado a la /u,rta d, nin4On /i$oA $olo a la$ ca$a$ 0u, da+an
la im/r,$in d, t,n,r +a$tant,$ (a+itacion,$.
>#i a una $,:oraA lo r,cu,rdo como $i 9u,ra a),rA 0u, ;u$to ,n
,$, in$tant, ,ntra+a /or la /u,rta lat,ral d, uno d, a0u,llo$
com,rcio$A ) m, 9ui d,r,c(o a ,lla ) l, di;,F \HS,:oraA /or
ca$ualidad no t,ndrB u$t,d una (a+itacin 0u, al0uilarm,I
E$to) d,$,$/,rado]. J la $,:ora 3a ) m, cont,$ta 0u, $..
>?0u,lla mu;,r ,ra un Bn4,l Nconclu) con 4,$to
/,n$ati3oN. G, no (a+,r $ido /or ,llaA cr,o 0u, ,$tar.amo$
todo$ mu,rto$.
Era $B+adoA ) L,n acord con la ca$,ra 0u, (ar.an la$ mal,ta$
,l domin4o ) ,l lun,$ mi$mo $, tra$ladar.an. J a$. 9u,.
NL, di;, a 'on ) a lo$ ni:o$ 0u, no$ .+amo$ a /a$ar una$
3acacion,$ al cam/o.
?l ca$,ro londin,n$, l, di;,ron 0u, $, muda+anA $in mB$.
G,;aron atrB$ todo$ lo$ mu,+l,$ ) $olo $, ll,3aron con$i4o
a0u,llo 0u, /od.an car4ar.
La $,:ora lo$ acomod ,n lo 0u, llama+a =la cocina tra$,ra>.
Era una ,$tancia ra<ona+l,m,nt, am/liaA con $u,lo d, /i,draA
,n una /lanta +a;a 0u, da+a al /,0u,:o /atio tra$,roA /or ,l 0u,
$, /od.a acc,d,r tanto a lo$ /i$o$ d, arri+a como a la ti,nda 0u,
ocu/a+a un lado d,l ,di9icio. La cocina al+,r4a+a un la3ad,roA
un 4ri9o d, a4ua 9r.aA un cald,ro /ara (ac,r la colada ) una
cocina d, 4a$. @a;o la ,$cal,ra (a+.a un 4ran a/aradorA /,ro la
,$tancia car,c.a d, cal,9accinA ) tam/oco (a+.a nin4On ,nc(u9,
/ara in$talar un cal,ntador ,l2ctrico. S. (a+.aA ,n cam+ioA una
+om+illa ,l2ctrica ) un inodoro in$talado ,n ,l /atio. La
3i3i,nda car,c.a d, mu,+l,$. No $2 0u2 /,n$ar.a 'onc(ita d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 22 21 1~ ~
todo a0u,lloA /,ro ,ra ;o3,n ) ada/ta+l,. E$ta+a con $u marido
) $u$ (i;o$A ) ,$o ,ra lo Onico 0u, l, im/orta+a.
#i3i,ron all. durant, tr,$ a:o$. L,n (i<o uno$ /oco$ 3ia;,$ d,
3u,lta a Londr,$ /ara r,co4,r todo$ lo$ mu,+l,$ ) colc(on,$
0u, /udo car4ar ,n $u carr,tn. Su madr, no tard ,n unir$, a
,llo$.
N? 3,rA no i+a d,;ar all. a la /o+r, mu;,r /ara 0u, lo$
al,man,$ la ,n3iaran al otro +arrioA Hno cr,,I
?l /ar,c,rA $u madr, /a$a+a la ma)or /art, d,l d.a ) toda la
noc(, $,ntada ,n una +utaca in$talada ,n un rincn. Lo$ ni:o$
mB$ ma)orcito$ i+an a la ,$cu,la. L,n ,m/,< a tra+a;ar como
l,c(,ro. Nunca (a$ta ,ntonc,$ (a+.a montado a ca+alloA /,ro $,
trata+a d, una criatura 3i,;a ) dcil 0u, $, $a+.a la ruta d,
m,moriaA ) L,n no tard ,n (ac,r$, al nu,3o o9icio como $i
ll,3ara toda la 3ida ,n 2l. R,corr.a la$ call,$ $il+ando /ara
anunciar $u ll,4ada. Lo$ ni:o$ lo acom/a:a+an $i,m/r, 0u,
/od.anA ) $, $,nt.an lo$ amo$ d,l mundo $,ntado$ ,n la 4ru/a
d,l animal.
'onc(ita cuida+a d, $u$ (i;o$A i+a a lim/iar a ca$a d, la
$,:ora ) tam+i2n l, (ac.a la colada. Era un +u,n arr,4lo /ara
todo$. Naci,ron do$ ni:o$ mB$. Mi,ntra$ ,$/,ra+an al no3,no
+,+2 la$ autoridad,$ d,t,rminaron 0u, la 9amilia d, L,n
n,c,$ita+a mB$ ,$/acioA /or lo 0u, l,$ a$i4naron un /i$o con
do$ (a+itacion,$A cocina ) cuarto d, +a:o.
Lo) ,n d.a 0ui<B no$ /ar,<ca t,rri+l, 0u, tr,$ adulto$ ) oc(o
ni:o$ con3i3i,ran ,n tan $olo do$ (a+itacion,$A /,ro ,n r,alidad
tu3i,ron $u,rt,. Eran ti,m/o$ di9.cil,$A ) ,n lo$ noticiario$ d, la
2/oca $, 3,n imB4,n,$ d,$4arradora$ d, tr,n,$ at,$tado$ d,
ni:o$ d,l Ea$t EndA con tar;,ta$ id,nti9icati3a$ ) una /,0u,:a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 22 22 2~ ~
+ol$a ,n la manoA mom,nto$ ant,$ d, 0u, lo$ $acaran
/r,ci/itadam,nt, d, Londr,$. Gracia$ a L,nA $u$ (i;o$ /a$aron
toda la 4u,rra $in $,/arar$, d, lo$ /adr,$.

Lo$ ni:o$ d, L,n ) 'onc(ita ,ran /r,cio$o$. Muc(o$ d, ,llo$
t,n.an ,l /,lo d, color d,l a<a+ac(, ) ,norm,$ o;o$ n,4ro$A
como $u madr,. La$ c(ica$ ma)or,$ ,ran d, una +,ll,<a
d,$/am/anant,A ) +i,n /odr.an (a+,r $ido mod,lo$. Eodo$
,llo$ (a+la+an ,n una curio$a ;,ri4on<aA m,<cla d, coc8n,) )
,$/a:ol. 'on la madr, $olo (a+la+an ,n ,$ta Oltima l,n4uaC con
,l /adr,A o cual0ui,r otra /,r$ona in4l,$aA ,n coc8n,) /uro. ?
m. m, im/r,$ion muc(.$imo a0u,lla 9acilidad /ara ,l
+ilin4Ui$mo. No tu3, oca$in d, ll,4ar a conoc,r a nin4uno d,
lo$ c(ico$ ,n /ro9undidadA $o+r, todo /or0u, $u /adr, no
/ara+a d, (a+lar ) d, ,ntr,t,n,rm, con $u c(Bc(ara. La Onica
con la 0u, $. tu3, al4o mB$ d, contacto 9u, Li<<)A 0u, rondar.a
lo$ 3,int, a:o$ ) ,ra una ,Dc,l,nt, modi$ta. Si,m/r, m, (a
,ncantado la modaA ) m, con3,rt. ,n a$idua cli,nt, $u)a.
La ca$a $i,m/r, ,$ta+a a+arrotada d, 4,nt,A /,roA a lo 0u, $,
m, alcan<a+aA nunca (a+.a di$/uta$. Si al4uno$ d, lo$ ni:o$
mB$ /,0u,:o$ $, ,n<ar<a+an ,n una di$cu$inA $u /adr, l,$
d,c.a $in /,rd,r la $onri$aF =#amo$A 3amo$A )a ,$tB +i,n>A )
/ro+l,ma <an;ado. L, /r,$,nciado /,l,a$ 3iol,nta$ ,ntr,
(,rmano$A $o+r, todo ,n (o4ar,$ (acinado$A /,ro nunca ,ntr,
lo$ ni:o$ d, la 9amilia 6arr,n.
Gnd, dorm.a toda a0u,lla 4,nt, ,ra un mi$t,rio /ara m..
La+.a 3i$to una (a+itacin con tr,$ cama$ d, matrimonio.
Su/on.a 0u, la$ do$ (a+itacion,$ d, la Oltima ,ran id2ntica$ a
,$taA ) 0u, dorm.an ;unto$ ) r,3u,lto$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 22 23 3~ ~
Gurant, ,l Oltimo m,$ d, ,m+ara<o d, 'onc(itaA la 3i$it2 una
3,< /or $,mana. 'i,rta noc(,A L,n $u4iri 0u, m, 0u,dara a
c,nar con ,llo$. Jo ,$ta+a ,ncantada. La comida ol.a +i,n )A
como d, co$tum+r,A t,n.a (am+r,. No m, /roduc.a la m,nor
a/r,n$in com,r al4o cocinado ,n ,l mi$mo cald,ro 0u, /or la
ma:ana $, (a+.a u$ado /ara (,r3ir lo$ /a:al,$ d, lo$ +,+2$A a$.
0u, ac,/t2 $in dudarlo.
NLi<A cari:oA Hl, /on,$ un /lato a la comadronaI
La ;o3,n m, $ir3i un /lato d, /a$ta ) m, dio un t,n,dor.
Solo ,ntonc,$ com/ro+2 0u, 'onc(ita ,ra d, ori4,n (umild,.
Eoda la 9amilia com.a d,l mi$mo /lato. So+r, la m,$a (a+.a do$
4rand,$ /alan4ana$A ,l ti/o d, ;o9aina$ 0u, $, u$a+a
anti4uam,nt, /ara la3ar$, la$ mano$A colmada$ d, /a$ta. 'ada
mi,m+ro d, la 9amilia t,n.a $u t,n,dor ) com.a dir,ctam,nt, d,
la 9u,nt, comOn. Jo ,ra la Onica 0u, t,n.a un /lato /ara m.
$ola. La+.a 3i$to a0u,lla co$tum+r, ,n una $ola oca$inA
mi,ntra$ 3i3.a ,n Par.$A durant, un 9in d, $,mana 0u, /a$2 con
una 9amilia d, cam/,$ino$ italiano$ 0u, $, (a+.an tra$ladado a
la ca/ital ,n +u$ca d, tra+a;o. ?l i4ual 0u, lo$ 6arr,nA com.an
todo$ d,l mi$mo /latoA colocado ,n ,l c,ntro d, la m,$a.
El ,m+ara<o d, 'onc(ita $, ac,rca+a a $u 9in. No t,n.amo$
nin4una 9,c(a /or la 0u, r,4irno$A ) /or tanto nin4On modo d,
$a+,r cuBndo $al.a d, cu,nta$A /,ro la ca+,<a d,l +,+2 ,$ta+a )a
mu) +a;a ) la /ro/ia 'onc(ita /ar,c.a ,$tar ,n la r,cta 9inal d,l
,m+ara<o.
NE$to) d,$,ando 0u, na<ca ,$t, +,+2 Nm, r,3,l L,nN.
'on ,m/i,<a a ,$tar can$ada. M, 0u,dar2 ,n ca$aA lo$ c(ico$
/u,d,n r,l,3arm,. G,;ar2 ,l tra+a;o ) m, d,dicar2 a cuidar d,
'on ) lo$ ni:o$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 22 24 4~ ~
J lo (i<oA /ara mi a$om+ro. En a0u,llo$ ti,m/o$A nin4On
3,cino d,l Ea$t End 0u, $, /r,ciara $, r,+a;a+a a (ac,r al4o
con$id,rado =tar,a d, mu;,r,$>. La ma)or.a d, lo$ (om+r,$ ,ra
inca/a< d, 0uitar un /lato o una ta<a d, la m,$aA o $i0ui,ra d,
r,co4,r $u$ /ro/io$ calc,tin,$ $ucio$ d,l $u,lo. P,ro L,n $,
,ncar4a+a d, todo. Por la$ ma:ana$A 'onc(ita 4uarda+a cama o
$, $,nta+a ,n una cmoda $illa d, la cocina. ? 3,c,$A ;u4a+a con
lo$ /,0u,:o$A /,ro L,n $i,m/r, ,$ta+a /r,$,nt,A ) $i (a+.a
d,ma$iado +ullicio $, lo$ ll,3a+a $in dudarlo ) lo$ ,ntr,t,n.a ,n
otra (a+itacin. Sall)A la 0uinc,a:,raA 0u, (a+.a d,;ado lo$
,$tudio$ /,ro aOn no (a+.a ,m/,<ado a tra+a;arA lo a)uda+a
con la$ tar,a$ d, la ca$aA /,ro 2l $a+.a (ac,r d, todoF cam+iar
/a:al,$A dar d, com,r a lo$ /,0u,:o$A lim/iar ) ord,nar la ca$aA
(ac,r la com/raA cocinarA ) (a$ta $, atr,3.a con ,l int,rmina+l,
la3ado ) /lanc(ado d, la ro/a. J todo lo (ac.a cantando o
$il+ando con in0u,+ranta+l, al,4r.a. G,+o d,cirA ad,mB$A 0u,
no (, conocido a nin4On otro (om+r, ca/a< d, liar$, un
ci4arrillo con una mano ) dar d, com,r a un +,+2 con la otra.
El 3i42$imo cuarto (i;o d, 'onc(ita naci d, noc(,. ? ,$o d,
la$ onc, no$ llamaron /ara d,cir 0u, (a+.a roto a4ua$. M,
mont2 ,n la +icicl,ta ) 9ui (acia Lim,(ou$, tan d,/ri$a como
m, lo /,rmit.an la$ /i,rna$A /u,$ $u/on.a 0u, $,r.a un /arto
rB/ido. No anda+a ,0ui3ocada.
Lo ,ncontr2 todo /,r9,ctam,nt, di$/u,$to. 'onc(ita ,$ta+a
aco$tada $o+r, una $B+ana lim/iaA con ,l /a/,l d, ,$tra<a
,nc,rado ) una ,$t,rilla d, cauc(o d,+a;o. La (a+itacin ,$ta+a
cald,adaA /,ro no d,ma$iado. La cuna d,l +,+2 ) $u /rim,ra
muda tam+i2n $, ,ncontra+an a /unto. En la cocina (a+.a a4ua
al 9u,4o. L,nA $,ntado ;unto a ,llaA l, ma$a;,a+a ,l ,$tma4oA lo$
mu$lo$A la ,$/alda ) lo$ /,c(o$. E,n.a una toallita 0u, i+a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 22 25 5~ ~
mo;ando ,n a4ua 9r.a /ar, r,9r,$carl, la cara ) ,l cu,lloA ) cada
3,< 0u, 'onc(ita t,n.a una contraccin la co4.a ,ntr, $u$
+ra<o$A la a+ra<a+a con 9u,r<a ) l, $u$urra+a /ala+ra$ d,
ali,ntoF
NE$a ,$ mi c(ica. E$a ,$ mi n,na. Ja no 9alta muc(o. E$to)
a0u.. EO a4Brrat, a m..
M, $o+r,$alt 3,rlo all.. E$/,ra+a ,ncontrar una 3,cinaA o
0ui<B la $u,4raA o inclu$o una d, la$ (i;a$ ma)or,$. 5amB$ (a+.a
3i$to a un (om+r, ,n un /artoA a no $,r 0u, 9u,ra m2dico. P,ro
,n ,$oA como ,n todo lo d,mB$A L,n ,ra un (om+r, ,Dc,/cional.
En cuanto la 3i $u/, 0u, 'onc(ita ,$ta+a a /unto d, ,ntrar ,n
la $,4unda 9a$, d,l /arto. M, /u$, la +ata rB/idam,nt, )
di$/u$, ,l in$trum,ntal $o+r, la +and,;a. El latido card.aco 9,tal
,ra ,$ta+l,A ) a/,na$ /od.a /al/ar la ca+,<aA /or lo 0u, d,du;,
0u, )a d,+.a d, ,$tar ,nca;ada ,n ,l $u,lo /2l3ico. Pu,$to 0u,
(a+.a roto a4ua$A no 0ui$, (ac,rl, un tacto 3a4inalA /or0u, ,ra
una /rBctica in3a$i3a 0u, /od.a /ro3ocar una in9,ccin ) d,+.a
,3itar$, a m,no$ 0u, 9u,ra a+$olutam,nt, indi$/,n$a+l,.
'onc(ita t,n.a contraccion,$ cada tr,$ minuto$A mB$ o m,no$.
E$ta+a $udando ) 4,m.a l,3,m,nt,A /,ro no d,ma$iado.
Sonr,.a a $u marido ,ntr, cada contraccin ) la $i4ui,nt,A ) $,
r,la;a+a d,l todo ,ntr, $u$ +ra<o$. No ,$ta+a +a;o lo$ ,9,cto$ d,
nin4On ti/o d, $,dacin.
No (u+o 0u, ,$/,rar muc(o. Su ro$tro cam+i d, /rontoA
cri$/ado /or un 4,$to d, int,n$a conc,ntracin. Emiti un
4ru:ido d, ,$9u,r<o ) con ,l $i4ui,nt, /u;o todo ,l cu,r/o d,l
+,+2 $ali d, una 3,<. Era una ni:a m,nudaA ) ,l /arto 9u, tan
rB/ido 0u, a/,na$ $i tu3, ti,m/o d, co4,rla. 'uando m, di
cu,ntaA )a ,$ta+a ,n la $B+anaA $in 0u, nadi, la a)udara. L,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 22 26 6~ ~
lim/i2 la$ 3.a$ a2r,a$ ) L,n m, t,ndi la$ /in<a$ um+ilical,$ )
la$ ti;,ra$. Sa+.a ,Dactam,nt, 0u2 (ac,r. =Podr.a (a+,r a$i$tido
,l /arto $in a)uda>A /,n$2. La /lac,nta tam+i2n $ali +a$tant,
d,/ri$aA ) no (u+o un $an4rado ,Dc,$i3o.
L,n ,n3ol3i a la ni:a con t,rnura ,n la$ toalla$ ti+ia$ ) la
d,; ,n la cuna. Lu,4o /idi 0u, l, $u+i,ran a4ua cali,nt, )
anunci 0u, ,ra una ni:a. ? continuacin la3 a $u mu;,r a
conci,ncia ) cam+i la$ $B+ana$ con d,$tr,<a. L, c,/ill ,l /,lo
n,4ro ) l, /u$o una cinta +lancaA a ;u,4o con ,l cami$n. La
llama+a mi ci,loA mi amorA mi t,$oro. Ella l, $onr,.a
,m+,l,$ada.
L,n /idi a una d, $u$ (i;a$ 0u, $u+i,ra.
NE,nA Li<A co4, ,$ta$ $B+ana$ manc(ada$ ) /onla$ ,n ,l
cald,roA H$.A cari:oI J lu,4o cr,o 0u, no$ 3,ndr.a +i,n una ta<a
d, t2A H0u2 m, dic,$I
Entonc,$ $, 3ol3i (acia $u ,$/o$aA $ac a la r,ci2n nacida d,
la cuna ) la /u$o ,n $u$ +ra<o$. 'onc(ita $onr,.a 9,li<A toca+a la
ca+,cita d,l +,+2A +,$a+a $u diminuta cara. No di;o nadaA $,
limita+a a r,.r d, /ura dic(a.
L,n ,$ta+a ,Dta$iadoA ) rom/i a (a+lar $in c,$ar. Gurant, ,l
/arto d, 'onc(ita a/,na$ (a+.a a+i,rto la +oca. Nunca lo (a+.a
3i$to 4uardar $il,ncio durant, tanto ti,m/o. P,ro a(ora nada
/od.a d,t,n,rlo.
N?)A m.r,la. M.r,la +i,nA ,n9,rm,raT H? 0u, ,$ /r,cio$aI
1.;,$, 0u2 manita$. HLa 3i$toI Ei,n, u:a$ ) todo. Mir,A ,$tB
a+ri,ndo la +o0uita. O(A 0u2 co$ita mB$ linda. 1.;,$,A ti,n, la$
/,$ta:a$ lar4a$A como $u mamB. E$ $,ncillam,nt, /,r9,cta.
E$ta+a tan ,mocionado como un ;o3,n /adr, /rim,ri<o.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 22 27 7~ ~
Llam a todo$ $u$ otro$ (i;o$A 0u, $, $,ntaron ,n torno a
'onc(ita (a+lando ,n $u dial,ctoA m,<cla d, ,$/a:ol , in4l2$.
Solo lo$ ni:o$ mB$ /,0u,:o$ ,$ta+an durmi,ndo. El r,$to d, la
ca$a +ull.a d, animacin.
R,co4. mi$ co$a$ ) m, 9ui d, la (a+itacin con $i4iloA
/,n$ando 0u, mi au$,ncia contri+uir.a a la unidad ) la
9,licidad d, la 9amilia. L,n m, 3io ) tu3o la ama+ilidad d,
acom/a:arm,. 'uando $al.amo$A m, /,rcat2 d, 0u, d,ntro d,
la (a+itacin la con3,r$acin /ro$,4u.a ,n ,$/a:ol.
M, dio la$ 4racia$ /or todo lo 0u, (a+.a (,c(oA /,ro lo ci,rto
,$ 0u, a/,na$ (a+.a (,c(o nada.
NHL, a/,t,c, una +u,na ta<a d, t2A ,n9,rm,raI Nm,
/r,4unt mi,ntra$ car4a+a mi mal,t.n ,$cal,ra$ a+a;o.
Mi,ntra$ tomB+amo$ ,l t2A L,n c(arl animadam,nt, ) $in
c,$ar. L, di;, lo muc(o 0u, m, 4u$ta+a $u 9amiliaA 0u, m,
/ar,c.a di4na d, admiracin. S, 3,.a or4ullo$o. L, com,nt2 0u,
m, (a+.a im/r,$ionado muc(o 0u, todo$ (a+laran ,$/a:ol con
tanta 9luid,<.
NSon mB$ li$to$ 0u, ,l (am+r,A mi$ c(ico$. Muc(o mB$ 0u,
$u 3i,;o /adr,A d,$d, lu,4o. Jo nunca (, /odido dominar $u
l,n4ua.
G, r,/,nt,A con d,$lum+rant, claridadA com/r,nd. ,l $,cr,to
d, $u 9,licidad matrimonialF ,lla no (a+la+a ni una /ala+ra d,
in4l2$A ) 2l no (a+la+a ni una d, ,$/a:ol.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 22 28 8~ ~

S So or r M M n ni ic ca a + +o oa an n

NLa lu< ,$ ,l /lano $u/,riorA la 3ida ,l in9,rior. La lu< $,
con3i,rt, ,n 3ida. Un d,$t,llo c,4adorA una 3i$in 0u, $, no$
conc,d,A un dorado mom,nto d, o9r,nda.
Pod.a /a$arm, todo ,l d.a ,$cuc(BndolaA o),ndo $u (,rmo$a
) dulc, 3o<A cont,m/lando ,l mo3imi,nto d, $u$ mano$A lo$
o;o$ d, /Br/ado$ ca.do$A lo$ arco$ d, $u$ c,;a$ alti3a$A la cola d,
$u 3,lo cuando 4ira+a ,l lar4o cu,llo. E,n.a mB$ d, no3,nta
a:o$ ) $, l, i+a la ca+,<aA /,ro m, t,n.a com/l,tam,nt,
9a$cinada.
NPr,4unta$ d,$lum+rant,$A r,$/u,$ta$ in9inita$A ,l /lano
a$trom,ntal d,l (om+r, )ac, ,n lo ,t2r,o. La o$curidad ,Dt,rior
,$ un dra4n mon$truo$o 0u, $, mu,rd, la cola. HLo $a+.a$I
Jo m, $,nta+a a $u$ /i,$A ,ncandiladaA ) r,$/ond.a n,4ando
con la ca+,<aA $in o$ar (a+lar /ara no rom/,r ,l (,c(i<o.
N?$. ,$ ,l cu,r/o c$micoA ,l /unto cr.ticoA la tra$lacin d,
/aral,li$mo$ 0u, con9lu),n ,n ,l c,ntro n,utro d,l /unto d,
9u4a. HE, (a$ dado cu,nta d, 0u, la$ nu+,$ /a$anA 9lotan )
ru,dan como (ac,n lo$ /lan,ta$I J d, /ronto lo 3,mo$ ll,4arA
cu+i,rto d, (,rida$. Jo $o) la ,$/ina 0u, ll,3a cla3ada ,n la
9r,nt,. HNo (u,l,$ a 0u,madoA 0u,ridaI
NNo. HU$t,d $.I
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 22 29 9~ ~
N'r,o 0u, la incon$ci,ncia a(rimBnica d, la $,:ora @. la (a
im/ul$ado a (ac,r un /a$t,l. G,;,mo$ 0u, ,l S,:or $,a nu,$tro
4u.a ,n todo mom,nto. 'r,o 0u, d,+,r.amo$ ir a in3,$ti4arA
Hno t, /ar,c,I
Jo (u+i,$, /r,9,rido $,4uir ,$cuc(BndolaA /,ro $a+.a 0u,
cuando $, rom/.a ,l (,c(i<o no (a+.a 3u,lta atrB$ Nal m,no$
durant, un ti,m/oN ) ,l olor a /a$t,l ,ra al4o a lo 0u, $or
Mnica 5oan no /od.a r,$i$tir$,. Sonri al ti,m/o 0u, a$,nt.aA
$ati$9,c(a.
NO muc(o m, ,0ui3oco o (u,l, a lo$ +ollito$ d, mi,l d, la
$,:ora @. #,n4aA mu23,t,A no t, 0u,d,$ a(. como un
/a$marot,.
S, l,3ant d, un +rinco )A con /a$ito$ rB/ido$ ) li4,ro$A la
ca+,<a +i,n altaA ,l /ort, r,ctoA $, 9u, d,r,c(a a la cocina.
La $,:ora @. $, 3ol3i al o.rla ,ntrar.
NLolaA $or Mnica 5oanA ll,4a u$t,d /ronto. ?On no ,$tBn
li$to$. P,ro l, ,$ta+a r,$,r3ando ,l cu,ncoA /or $i 0ui,r, /ro+ar
la ma$a.
Sor Mnica 5oan $, a+alan< $o+r, ,l cu,nco como $i no
(u+i,$, /ro+ado +ocado d,$d, (ac.a d.a$A ) $, /u$o a r,+a:arlo
con la 4ran cuc(ara d, mad,raA 0u, lam.a /or la$ do$ cara$
,ntr, 4,mido$ d, /lac,r.
La $,:ora @. $, 9u, (acia ,l 9r,4ad,ro ) co4i un /a:o
mo;ado.
N? 3,rA (,rmanaA 0u, ti,n, ma$a /or todo ,l (B+itoA ) (a$ta
,n ,l 3,lo. L.m/i,$, lo$ d,do$A ,$o ,$A +u,na c(ica. No /u,d,
u$t,d /r,$,ntar$, ,n la ca/illa con ,$a$ /inta$A Ha 0u2 noI J la
cam/ana ,$tarB a /unto d, $onar.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 23 30 0~ ~
En ,9,ctoA $on la cam/ana. Sor Mnica 5oan mir
rB/idam,nt, a $u alr,d,dor ) l, 4ui: un o;o a la $,:ora @.
NG,+o irm,. Ja /u,d, la3ar ,l cu,nco. ?(A ,l ci,lo $,
r,4oci;a cuando la$ ,$9,ra$ $, mu,3,n ) lo$ diminuto$ 4rano$
d, ar,na tocan la$ ,$tr,lla$. El 12niD r,nac, d, ,ntr, la$ llama$ )
',r,$ lloraT No $, ol3id, d, 4uardarm, lo$ mB$ to$tado$.
Sali d, la cocina con /a$o li4,ro mi,ntra$ la $,:ora @. l,
$o$t,n.a la /u,rta con cari:o.
NE$ un ca$oT Ndi;o cuando $or Mnica 5oan $, (u+o
marc(adoN. Nadi, dir.a 0u, 3i3i do$ 4u,rra$ mundial,$ ) la
G,/r,$in $in $alir d, lo$ mu,ll,$A Ha 0u2 noI La a)udado a
tra,r al mundo a mil,$ d, ni:o$ d,l Ea$t End. S, n,4 a
marc(ar$, cuando lo$ al,man,$ no$ +om+ard,aron. ?$i$ti
/arto$ ,n r,9u4io$ antia2r,o$A ,n i4l,$ia$A ) una 3,< inclu$o ,n
lo 0u, 0u,da+a d, una ca$a +om+ard,ada. @,ndita $,a. Si
0ui,r, lo$ mB$ to$tado$A $u)o$ $on.
Jo (a+.a o.do a m,nudo t,$timonio$ $imilar,$A d, la+io$ d,
muc(a$ /,r$ona$ di$tinta$A 0u, d,;a+an con$tancia d, $u$
lar4o$ a:o$ d, tra+a;o d,$int,r,$adoA d,dicacin ) com/romi$o.
Sor Mnica 5oan ,ra mu) conocida ) 0u,rida ,n Po/lar. Jo
(a+.a o.do d,cir 0u, /,rt,n,c.a a una 9amilia d, la alta
ari$tocracia in4l,$a 0u, (a+.a /u,$to ,l 4rito ,n ,l ci,lo cuandoA
,n la d2cada d, 18-0A ,lla anunci 0u, 0u,r.a $,r ,n9,rm,ra. Si
no m, 9alla la m,moriaA al4ui,n m, di;o 0u, $u (,rmana ,ra
una cond,$aA ) $u madr, una dama d, no+l, cunaA 0u, $,
/r,4unta+an cmo /od.a d,$(onrar a$. a la 9amilia. Gi,< a:o$
d,$/u2$A al con3,rtir$, ,n una d, la$ /rim,ra$ in4l,$a$ 0u,
o+t,n.a la titulacin d, comadronaA ,nca;aron la noticia con
mudo d,$a4radoA /,ro cuando d,cidi in4r,$ar ,n una ord,n
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 23 31 1~ ~
r,li4io$a , ir$, a tra+a;ar al Ea$t EndA cortaron toda r,lacin con
,lla.
La (ora d,l almu,r<o ,ra la Onica oca$in d,l d.a ,n la 0u,
toda$ no$ r,un.amo$. En la ma)or.a d, la$ rd,n,$ ,cl,$iB$tica$
$, com, ,n $il,ncioA /,ro ,n la d, San Ramn Nonato ,$ta+a
/,rmitido (a+lar. P,rman,c.amo$ d, /i, (a$ta 0u, $or 5uli,nn,
,ntra+a ,n la $ala ) +,nd,c.a la m,$aA mom,nto ,n ,l 0u,
tomB+amo$ a$i,nto. La $,:ora @. tra.a ,ntonc,$ ,l carrito con la
comida ) /or lo 4,n,ral ,ra $or 5uli,nn, 0ui,n la $,r3.aA con la
a)uda d, una t,rc,ra /,r$ona 0u, r,/art.a lo$ /lato$. ?0u,l d.a
la con3,r$acin 4ira+a ,n torno a t,ma$ 4,n,ral,$F ,l ,$tado d,
$alud d, la madr, d, $or @,rnad,tt,A la$ do$ in3itada$ 0u,
,$/,rB+amo$ a la (ora d,l t2.
Sor Mnica 5oan ,$ta+a ,n9urru:ada. No /od.a com,r
c(ul,ta$ /or cul/a d, lo$ di,nt,$A ) no l, 4u$ta+a la carn,
/icada. Eam/oco /od.a 3,r la colA /or lo 0u, t,ndr.a 0u,
,$/,rar al /o$tr,.
N'oma un /oco d, /ur2 d, /atata$A 0u,ridaA con $al$a d,
carn, ) c,+olla. Si,m/r, l, (a 4u$tado muc(o la $al$a d, carn,
d, la $,:ora @. ?l4o t,ndrB 0u, com,rT
Sor Mnica 5oan $u$/ir como $i toda$ la$ in;u$ticia$ d,l
mundo (u+i,$,n ca.do $o+r, $u$ (om+ro$.
N=G,t,nt, ) r,9l,Diona La 3ida no ,$ mB$ 0u, un d.aA ^ una
9rB4il 4ota d, roc.o ,n $u a<aro$o r,corrido.>
NS.A 0u,ridaA lo $2A /,ro un /oco d, /ur2 d, /atata$ no l,
3,ndr.a mal.
Sor E3an4,lina /ar d, ma$ticar )A t,n,dor ,n manoA
/r,4unt con ci,rto r,tint.nF
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 23 32 2~ ~
NHKu2 ,$ ,$o d, la 4ota d, roc.oI
Sor Mnica 5oan $, d,$,n9urru: al in$tant, ) r,/lic ,n tono
cortant,F
NP,at$A 0u,ridaA 5o(n P,at$. Nu,$tro ma)or /o,taA aun0u,
0ui<B no lo $,/a. #a)aA no $2 cmo (, /odido d,cir nada $o+r,
una$ 4ota$ d, roc.o. S, m, (a ,$ca/ado.
Entonc,$ $ac un /a:u,lo d, +ati$ta 9ina ) $, lo ll,3 a la
nari< con d,licad,<a. Sor E3an4,lina ,m/,<a+a a /on,r$,
colorada alr,d,dor d,l cu,llo.
NL, /a$a +a$tant, a m,nudoA 0u,ridaA $i 0ui,r, $a+,r mi
o/inin.
NNadi, $, la (a /,didoA 0u,rida Nr,/u$o $or Mnica 5oanA
diri4i2ndo$, a la /ar,d ,n un tono a/,na$ audi+l,.
Sor 5uli,nn, int,r3ino.
NL, /ondr2 tam+i2n una$ /oca$ <ana(oria$. S2 0u, l,
4u$tan. HSa+.ai$ 0u, ,l a:o /a$ado ,l r,ctor tu3o $,t,nta ) cinco
c(ico$ d, la a$ociacin ;u3,nil ,n $u$ cla$,$ d, con9irmacinI
Ima4inao$ E$oA $umado a toda$ la$ d,mB$ tar,a$ d, la r,ctor.aA
mant,ndrB a lo$ coad;utor,$ ocu/ado$A $in duda.
Lu+o un murmullo 4,n,ral d, int,r2$ ) a/ro+acin ant, la
ma$i3a a9lu,ncia a la$ cla$,$ d, con9irmacinA ) m, /,rcat2 d,
0u, $or Mnica 5oan /a$,a+a la$ <ana(oria$ /or ,l /lato con ,l
d,do .ndic,. Ku2 mano$ tan cauti3adora$ la$ $u)a$A toda$
(u,$o ) 3,na$A cu+i,rta$ d, /i,l tran$/ar,nt,. Sol.a t,n,r la$
u:a$ lar4a$ /or0u, no $, mol,$ta+a ,n cortarla$ ) $, r,$i$t.a a
0u, otro$ lo (ici,ran. Lo$ d,do$ .ndic,$ d, am+a$ mano$ ,ran
a$om+ro$o$. Era ca/a< d, do+lar la /rim,ra articulacin )
mant,n,r ,l r,$to d,l d,do ,$tirado. Jo la mira+a ,n $il,ncio )
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 23 33 3~ ~
trata+a d, r,/,tir ,l 4,$toA /,ro no /od.a. Pa$ la ),ma d,l
d,do /or la $al$a ) la lami. Par,ci 4u$tarl,A ) $, anim un
/oco. #ol3i a mo;ar ,l d,do. Mi,ntra$ tantoA la con3,r$acin
4ira+a ,n torno al /rDimo m,rcadillo +,n29ico.
Sor Mnica 5oan co4i ,l t,n,dor ) $, comi todo ,l /ur2 d,
/atata$ ) la $al$aA /,ro no toc la$ <ana(oria$A ) lu,4o al,; ,l
/lato ,m/u;Bndolo con un $u$/iro d, ,Da4,rada r,$i4nacin.
?l4o $, tra.a ,ntr, mano$. #ol3i2ndo$, (acia $or E3an4,linaA
di;o ,n un tono d, lo mB$ dulc,F
NP,at$ tal 3,< no $,a d, $u a4radoA /,ro admira u$t,d a
L,arA HnoA 0u,ridaI
Sor E3an4,lina la mir con ;u$ti9icado r,c,lo. La intuicin l,
d,c.a 0u, all. (a+.a 4ato ,nc,rradoA /,ro no /o$,.a la
locuacidad ni ,l in4,nio d, $or Mnica 5oanA $olo una 9ran0u,<a
cruda ) to$ca. 'a) dir,ctam,nt, ,n la tram/a.
NH? 0ui2nI
Era lo /,or 0u, /od.a (a+,r dic(o.
NEdMard L,arA 0u,ridaA uno d, nu,$tro$ ma)or,$ /o,ta$
cmico$A )a $a+,A ,l d, =El +O(o ) la 4atita>T S, m, (a
ocurridoA 0u,ridaA 0u, 0ui<B l, 4u$tara /articularm,nt, $u
/o,ma =El Gon4 d, la nari< lumino$a>.
S, o) un r,$/in4o 4,n,ral ant, tama:a /ro3ocacin. El
ru+or $, ,Dt,ndi a todo ,l ro$tro d, $or E3an4,linaA 0u,
,m/,< a r,lucir a cau$a d,l $udor.
NPa$ad la $alA /or 9a3or Ndi;o al4ui,nA ) $or 5uli,nn,
/r,4unt rB/idam,nt, $i al4ui,n 0u,r.a mB$ c(ul,ta$. Sor
Mnica 5oan mir a $or E3an4,lina con air, d, $u/,rioridad )
murmurF
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 23 34 4~ ~
N#a)a /or Gio$A /ar,c, 0u, 3ol3,mo$ a P,at$ ) la$ 4ota$ d,
roc.o. NEntonc,$ $ac $u /a:u,lo ) ,m/,< a canturr,ar =Gin4
Gon4A $u,nan la$ cam/ana$T> como $i lo (ici,ra /ara $u$
ad,ntro$.
Sor E3an4,lina /ar,c.a a /unto d, ,$tallar d, ira ,
im/ot,nciaA ) $, l,3ant (aci,ndo c(irriar la$ /ata$ d, la $illa.
NM, (a /ar,cido o.r ,l t,l29ono. Ir2 a 3,r 0ui2n ,$ Ndi;oA ) $,
9u, d,l com,dor.
El am+i,nt, ,ra t,n$o. Mir2 d, r,o;o a $or 5uli,nn,A
/r,4untBndom, 0u2 (ar.a. Par,c.a mu) ,n9adadaA /,ro no
/od.a r,/r,nd,r a $or Mnica 5oan d,lant, d, toda$ no$otra$.
La$ d,mB$ mon;a$A a<orada$A no o$a+an d,$/,4ar lo$ o;o$ d,l
/lato. Sor Mnica 5oan mant,n.a $u /o$, di4na ) alti3aA lo$ o;o$
c,rrado$ +a;o lo$ /,$ado$ /Br/ado$. No mo3i un $olo
mO$culo.
? m,nudo m, (a+.a /r,4untado 0ui2n ,ra d, 3,ra$.
R,$ulta+a ,3id,nt, 0u, ,$ta+a /,rdi,ndo ,l ;uicioA /,ro HcuBnto
(a+.a ,n ,llo d, $,nilidadA ) cuBnto d, malicia /ura ) duraI
?0u,l ata0u, 4ratuitoA $in /ro3ocacin /r,3iaA ,ra una
tra3,$ura /r,m,ditada. HPor 0u2 lo (a+.a (,c(oI Su$ mB$ d,
cincu,nta a:o$ d, d,dicacin como ,n9,rm,ra a lo$ mB$ /o+r,$
,ntr, lo$ /o+r,$ /odr.an ll,3ar a ima4inarla rod,ada d, un (alo
d, $antidad. Sin ,m+ar4oA all. ,$ta+aA (umillando d, 9orma
d,li+,rada a $u (,rmana ant, Gio$ d,lant, d, todo ,l /,r$onalA
incluida la $,:ora @.A 0u, aca+a+a d, $,r3ir ,l /o$tr,.
Sor 5uli,nn, $, l,3ant ) co4i la +and,;a. S,r3ir ,l /o$tr, ,ra
;u$to la cla$, d, di$traccin 0u, n,c,$ita+a. Sor Mnica 5oan
$a+.a 0u, $u com/ortami,nto l, (a+.a concitado la
d,$a/ro+acin d, toda$ la$ /r,$,nt,$. Por lo 4,n,ral ,ra la
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 23 35 5~ ~
/rim,ra ,n /ro+ar ,l /o$tr,A ) l, da+an a ,$co4,r ,ntr, la$
o/cion,$ di$/oni+l,$A /,ro ,n a0u,lla oca$in 9u, la Oltima ,n
$,r $,r3ida. S, mantu3o di$tant,A como $i no $, /,rcatara d,
nada. En otra$ circun$tancia$ (a+r.a /rot,$tado amar4am,nt,A )
lu,4o (a+r.a ,n4ullido ,l /o$tr, ) /,dido mB$. P,ro a0u,l d.a
no. Sor 5uli,nn, co4i ,l Oltimo cu,ncoA $ir3i un /oco d, arro<
con l,c(, ) di;o tran0uilam,nt,F
NPa$Bd$,lo a $or Mnica 5oanA $i $oi$ tan ama+l,$. NJ
a:adiNF Si m, di$cul/Bi$A ir2 a 3,r a $or E3an4,lina. Sor
@,rnad,tt,A H0u,rrB dar la$ 4racia$ ,n mi lu4arI
S, l,3antA mu$it una$ /ala+ra$ d, a4rad,cimi,nto /ara $u$
ad,ntro$ ) a+andon la (a+itacin.
Lu+o al4On 0u, otro com,ntario d,$4anado $o+r, la$
ciru,la$A 0u, al /ar,c,r ,$ta+an un /oco dura$A ) $o+r, $i
llo3,r.a o no a0u,lla tard,A durant, la$ 3i$ita$A /,ro toda$ no$
$,nt.amo$ un /oco 3iol,nta$A ) no$ al,4ramo$ cuando $, aca+
la comida. Sor Mnica 5oan $, l,3ant ,c(ando la ca+,<a (acia
atrB$ con alti3,< ) $, /,r$i4n am/ulo$am,nt, al dar la$ 4racia$
/or lo$ alim,nto$ r,ci+ido$.
Po+r, $or E3an4,lina No ,ra mala /,r$onaA ) d,$d, lu,4o no
m,r,c.a ,l torm,nto al 0u, la $om,t.a $or Mnica 5oan. E,n.a la
nari< un /oco ro;aA d,$d, lu,4oA /,ro d, nin4On modo /od.a
d,$cri+ir$, como =lumino$a>. Era tor/, ) /,$adaA tanto 9.$ica
como m,ntalm,nt,. 'amina+a dando /i$oton,$ con $u$
4rand,$ /i,$ /lano$A 4ol/,a+a la m,$a con la$ co$a$ ,n lu4ar d,
d,/o$itarla$ con $ua3idad )A mB$ 0u, $,ntar$,A $, d,;a+a ca,r
/,$adam,nt,. Jo (a+.a 3i$to a $or Mnica 5oan o+$,r3ando
todo$ ,$to$ ra$4o$ $u)o$ con lo$ la+io$ 9runcido$A ci:2ndo$, la
9alda al cu,r/o cada 3,< 0u, la otra /a$a+a con $u ,$ca$a 4racia.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 23 36 6~ ~
EllaA 0u, ,ra tan l,3,A tan d,licadaA 0u, $, mo3.a con tanta
,l,4anciaA /ar,c.a inca/a< d, tol,rar lo$ d,9,cto$ 9.$ico$ d, $or
E3an4,linaA ) la llama+a la la3and,raA o la mu;,r d,l carnic,ro.
Sor E3an4,lina tam/oco ,ra una ri3al /ara la m,nt, B4il )
3,lo< d, $or Mnica 5oan. P,n$a+a d, 9orma l,nta ) /ro$aicaA
$in /od,r 3,r mB$ allB d, lo$ a$unto$ cotidiano$. Era una
comadrona ,$m,rada ) tra+a;adoraA ) una mon;a $inc,ra )
d,3ota. Gudo 0u, tu3i,ra una id,a /ro/ia ,n toda $u 3ida. El
d,$lum+rant, in4,nio ) la $a+idur.a d, $or Mnica 5oanA
a0u,lla 9l,Di+ilidad m,ntal 0u, l, /,rmit.a $altar d,l
cri$tiani$mo a la co$molo4.aA la a$trolo4.a o la mitolo4.aA todo
,llo m,<clado ,n 9orma d, /o,$.a o d, /ro$aA ,m+arullado $in
ord,n ni conci,rto ,n una m,nt, al +ord, d, la $,nilidadA ,ra
d,ma$iado /ara $or E3an4,lina. S, limita+a a 0u,dar$,
+o0uia+i,rtaA ,m+o+adaA $olta+a un r,$/in4o d, incom/r,n$in
) $al.a d, la (a+itacin dando /i$oton,$.
No (a+.a duda d, 0u, $or E3an4,lina car4a+a una cru<A )
,ncaramada a ,$ta i+a $or Mnica 5oan con $u ri$ita ) $u$
4ui:o$A r,4od,Bndo$, como una ni:a /,0u,:a cada 3,< 0u,
(ac.a com,ntario$ tan mordac,$ como ='r,o 0u, $, ac,rca una
torm,ntaT ?(A noA $olo ,ra u$t,dA 0u,rida. El ti,m/o ,$tB un
/oco alt,radoA H3,rdadI>.
? $or E3an4,lina no l, 0u,da+a mB$ r,m,dio 0u, a/r,tar lo$
di,nt,$ ) $,4uir ad,lant,. Por muc(o 0u, lo int,ntaraA nunca
$al.a airo$a d, a0u,llo$ ,n9r,ntami,nto$. G, (a+,r t,nido
$,ntido d,l (umorA /odr.a (a+,r d,$t,n$ado la $ituacin con la
ri$aA /,ro lo ci,rto ,$ 0u, ;amB$ 3i a $or E3an4,lina r,.r d,
9orma ,$/ontBn,aA /or mB$ 0u, la oca$in lo m,r,ci,ra. Mira+a
a lo$ d,mB$ /ara a$,4urar$, d, 0u, al4o ,ra 4racio$oA ) $olo $,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 23 37 7~ ~
r,.a $i ,llo$ tam+i2n lo (ac.an. Sor Mnica 5oan $, mo9a+a d,
,$toF
NLa$ cam/ana$ r,/ican al 3u,loA $, r,4oci;an la$ ,$tr,lla$.
Lo$ /,0u,:o$ 0u,ru+in,$ +at,n la$ ala$ ) r.,n con c,l,$tial
armon.a. Sor E3an4,lina ,$ un /,0u,:o 0u,ru+.nA ) ,l tintin,o
d, $u ri$a tran$9orma ,l uni3,r$o cam+iant, ,n ,t,rna
inmuta+ilidad. H? 0u, $.A 0u,ridaI
La /o+r, $or E3an4,lina $olo ac,rta+a a cont,$tarA con
,n9Btica $ol,mnidadF
NNo $2 a 0u2 $, r,9i,r,.
N?(A l,;anaA l,;anaA la ,$tr,lla d, la ma:anaA cri$tali<acin d,
la Gic(aA cri$Blida d, la G,$,$/,racinT
Sor 5uli,nn, (ac.a cuanto ,$ta+a ,n $u mano /ara mant,n,r la
/a< ,ntr, la$ do$ mon;a$A /,ro $in d,ma$iado 2Dito. H'mo i+a
a r,/r,nd,r a una nona4,naria cu)a m,nt, d,$3aria+aI HJ
aca$o $,r3ir.a d, al4oI E$to) $,4ura d, 0u, $, /r,4unta+aA al
i4ual 0u, )oA cuBnto d, todo a0u,llo $, d,+.a a la $,nilidadA )
cuBnto a la malicia. P,ro no /od.a $a+,rlo a ci,ncia ci,rtaA ) ,n
todo ca$o la l,n4ua 3i/,rina d, $or Mnica 5oan $, di$/ara+a
ant,$ d, 0u, /udi,ra ,3itarloA /or lo 0u, no t,n.a man,ra d,
/on,r 9in al $u9rimi,nto d, $or E3an4,lina.
Lo$ 3oto$ d, /o+r,<aA ca$tidad ) o+,di,ncia $on di9.cil,$ d,
cum/lirA mu) di9.cil,$. P,ro mB$ di9.cil aOn /u,d, r,$ultar la
tar,a d, con3i3irA d.a tra$ d.aA con 0ui,n,$ $on nu,$tra$
(,rmana$ ant, Gio$.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 23 38 8~ ~

M Ma ar r" "

G,+i d, /lan,arloA ) m, ,li4i al 3,r cmo m, a/,a+a d,l
auto+O$ ,n @lac8Mall Eunn,l. S,r.an la$ di,< ) m,dia d, la
noc(, ) )o 3ol3.a d,l r,ci2n inau4urado 1,$ti3al Lall. Pu,d,
0u, a0u,lla noc(, 3i$ti,ra d, un modo mB$ ,l,4ant, 0u, ,l
4ru,$o d, lo$ /a$a;,ro$A al4o 0u, ,lla r,lacion con una ma)or
(ol4ura ,conmica. S, m, ac,rc ) m, di;o ,n 3o< 0u,daA con la
t./ica cad,ncia irland,$aF
NHEi,n, cam+io /ara un +ill,t, d, cinco li+ra$I
M, 0u,d2 ,$tu/,9acta. 'am+io d, cinco li+ra$ Gudo 0u,
tu3i,ra mB$ d, tr,$ c(,lin,$ /ara /a$ar lo 0u, 0u,da+a d,
$,mana. Era como $i (o) ,n d.a al4ui,n m, /arara /or la call, )
m, /r,4untara $i /u,do cam+iarl, un +ill,t, d, 0uini,nta$
li+ra$.
NNoA no t,n4o Ncont,$t2 con +ru$0u,dad. En mi ca+,<a
$,4u.a $onando la mO$ica 0u, aca+a+a d, o.rA ) r,/roduc.a ,l
conci,rto m,ntalm,nt, una ) otra 3,<. No 0u,r.a 0u, una
/,r9,cta d,$conocida m, incordiara con /r,4unta$ a+$urda$.
P,ro (a+.a al4o ,n a0u,lla muc(ac(aA aca$o ,l $u$/iro
d,$con$olado con 0u, ,nca; mi r,$/u,$taA 0u, m, (i<o 3ol3,r
a mirarla. Era mu) m,nuda ) d,l4adaA ) $u ro$tro ,ra un 3alo
/,r9,ctoA como ,l d, la$ mod,lo$ d, la$ /intura$ /r,rra9a,lita$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 23 39 9~ ~
Pod.a t,n,r /,r9,ctam,nt, ,ntr, catorc, ) 3,int, a:o$. No
ll,3a+a a+ri4oA $olo una d,l4ada c(a0u,ta a toda$ luc,$
in$u9ici,nt, ,n una noc(, 9r.a como a0u,lla. Eam/oco t,n.a
m,dia$ ni 4uant,$A ) l, t,m+la+an la$ mano$. Par,c.a una
muc(ac(a mu) /o+r,A mal alim,ntadaA ) $in ,m+ar4oA t,n.a un
+ill,t, d, cinco li+ra$.
NHPor 0u2 no ,ntra$ ,n ,$, ca92 ) lo cam+ia$I
NNo m, atr,3o Ndi;oA r,(u),ndo mi miradaN. ?l4ui,n
/odr.a 3,rm, ) c(i3ar$,. J ,ntonc,$ m, dar.an una /ali<aA o m,
matar.an.
S, m, ocurri 0u, /ro+a+l,m,nt, ,ra din,ro ro+ado. Lo$
+i,n,$ ro+ado$ car,c,n d, 3alor a no $,r 0u, uno /u,da
d,$(ac,r$, d, ,llo$. Por lo 4,n,ralA ,l din,ro contant, ) $onant,
,$ al4o 0u, $, /u,d, /on,r ,n circulacin $in d,ma$iado$
/ro+l,ma$A /,ro al /ar,c,r a0u,lla c(ica t,n.a d,ma$iado mi,do
d, int,ntarlo.
NHEi,n,$ (am+r,I Nno /ud, ,3itar /r,4untarl,.
NNo (, comido (o)A ni a),r.
Ll,3a+a cuar,nta ) oc(o (ora$ $in /ro+ar +ocadoA ) ,$o 0u,
t,n.a cinco li+ra$ ,n ,l +ol$illo. M, /od.a la curio$idadA como l,
di;o ?licia a la oru4a.
N@u,noA ,$cuc(aF ,ntramo$ la$ do$ ,n ,l ca92 ) /id,$ al4o d,
com,r. Jo /a4ar2 con tu$ cinco li+ra$A ) cual0ui,ra 0u, no$ 3,a
/,n$arB 0u, ,$, +ill,t, ,$ m.o. HKu2 t, /ar,c, mi /lanI
El ro$tro d, la ;o3,n $, ilumin.
NS,rB m,;or 0u, $, lo d2 a(oraA /ara 0u, nadi, no$ 3,a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 24 40 0~ ~
Mir a $u alr,d,dor ) lu,4o d,/o$it ,l ,norm, +ill,t,A +lanco
) cru;i,nt,A ,n la /alma d, mi mano. =E$ mu) con9iada>A /,n$2.
Ei,n, mi,do d, al4ui,nA ) $in ,m+ar4o no t,m, 0u, m, d2 a la
9u4a con $u$ cinco li+ra$.
En ,l ca92 /idi un +i$t,cA do$ (u,3o$ 9rito$A /atata$ 9rita$ )
4ui$ant,$. S, 0uit la c(a0u,ta ) $, $,nt a la m,$a. Solo
,ntonc,$ com/r,nd. 0u, ,$ta+a ,m+ara<ada. No ll,3a+a anillo
d, ca$ada. En a0u,llo$ ti,m/o$A ,l ,m+ara<o 9u,ra d,l
matrimonio ,ra una d,$(onra t,rri+l,A aun0u, no tanto como lo
(a+.a $ido 3,int, o tr,inta a:o$ atrB$. No o+$tant,A l, ,$/,ra+an
ti,m/o$ di9.cil,$A /,n$2.
La d,$conocida comi con a3id,< mi,ntra$ )o +,+.a un ca92 a
$or+o$A o+$,r3Bndola. S, llama+a Mar) ) ,ra una +,ldad
irland,$a d, /,lo ca$ta:o co+ri<oA d,licada ,$tructura $,a )
/i,l clara. Pod.a (a+,r $ido una /rinc,$a c,lta o la (i;a d, un
;ornal,ro irland2$ alco(oli<adoA ,ra di9.cil $a+,rlo. =Kui<B no
(a)a tanta di9,r,ncia ,ntr, lo uno ) lo otro>A /,n$2.
'uando (u+o miti4ado un /oco ,l (am+r,A l,3ant la 3i$ta
d,l /lato ) m, mir con una $onri$a.
NHG, dnd, ,r,$I Nl, /r,4unt2.
NG,l condado d, Ma)o.
NH?l4una 3,< (a+.a$ ,$tado tan l,;o$ d, ca$aI
N,4 con la ca+,<a.
NHSa+, tu madr, 0u, ,$tB$ ,m+ara<adaI
El t,morA la cul/a ) ,l r,$,ntimi,nto a9loraron a $u$ (,rmo$o$
o;o$. 1runci lo$ la+io$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 24 41 1~ ~
NE$cuc(aA $o) comadrona. M, 9i;o ,n ,$ta$ co$a$ /or0u,
(ac,rlo ,$ /art, d, mi o9icioA /,ro no cr,o 0u, nadi, mB$ $,
(a)a dado cu,nta aOn.
Su ro$tro $, d,$t,n$A a$. 0u, 3ol3. a 9ormular la /r,4untaF
NHLo $a+, tu madr,I
N,4 con la ca+,<a.
NHKu2 3a$ a (ac,rI Nl, /r,4unt2.
NNo lo $2.
NE,ndrB$ 0u, 3ol3,r a ca$a Nl, di;,N. Londr,$ ,$ una
ciudad 4rand, ) /,li4ro$a. ?0u. no /odrB$ criar a un +,+2 tO
$ola. N,c,$ita$ la a)uda d, tu madr,. E,ndrB$ 0u, d,c.r$,lo.
S,4uro 0u, lo ,nt,nd,rB. HKu2 no (ar.a una madr, /or $u (i;aI
NNo /u,do 3ol3,r a ca$a. E$ im/o$i+l, Nin$i$ti.
S, n,4a+a a $,4uir (a+lando d,l t,maA a$. 0u, o/t2 /or
cam+iar d, ,$trat,4iaF
NH'mo (a$ 3,nido a /arar a Londr,$A ) 0u2 t, (a tra.do
(a$ta a0u.I
?(ora ,$ta+a mB$ r,la;adaA ) /ar,c.a di$/u,$ta a (a+lar. P,d.
una racin d, tarta d, man<ana ) (,lado /ara ,lla. Poco a /ocoA
) d, un modo 9ra4m,ntadoA m, 9u, contando $u (i$toria. Jo
,$ta+a tan cauti3ada /or ,l d,;, cantar.n d, $u 3o< 0u, m,
/od.a (a+,r /a$ado toda la noc(, ,$cuc(BndolaA lo mi$mo da+a
0u, m, l,),ra la li$ta d, la la3and,r.a o m, narrara la tra4,dia
d, $u 3idaA tan anti4ua como ,l mundo.
Mar) ,ra la ma)or d, cinco (,rmano$ 3i3o$. Otro$ oc(o
(a+.an mu,rto. El /adr, tra+a;a+a ,n ,l cam/o ) r,co4.a tur+a
/ara 3,nd,rla. #i3.an ,n lo 0u, ,lla llama+a un sheelin+A ) $u
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 24 42 2~ ~
madr, (ac.a la colada /ara la =ca$a 4rand,>. 'uando t,n.a
catorc, a:o$A $u /adr, ca) ,n9,rmo d, n,umon.a ,n ,l crudo
in3i,rno d,l o,$t, irland2$A ) muri. La 9amilia /,rdi a$. a $u
Onica 9i4ura /rot,ctora. El u$o d, la 3i3i,nda ,$ta+a $u/,ditado
al tra+a;o d, la$ ti,rra$A ) /u,$to 0u, nin4uno d, lo$ (i;o$ ,ra lo
+a$tant, ma)or /ara ocu/ar ,l /u,$to d, $u /adr,A la 9amilia
9u, d,$a(uciada. S, mudaron a Gu+l.n. La madr,A una mu;,r d,
cam/o 0u, a/,na$ $, (a+.a al,;ado ,n toda $u 3ida d, la$
monta:a$ ) /rado$ 0u, la (a+.an 3i$to nac,rA 9u, inca/a< d,
ada/tar$, al nu,3o ,ntorno ur+ano. Encontraron alo;ami,nto ,n
una ca$a d, 3,cindadA ) al /rinci/io $, 4ana+a la 3ida como
la3and,raA o lo int,nta+aA /u,$ (a+.a tanta /o+r,<aA ) la
com/,t,ncia d, otra$ mu;,r,$ 0u, $, (alla+an ,n una $ituacin
$imilar ,ra tan 9,ro<A 0u, no tard ,n arro;ar la toalla. No
/od.an /a4ar ,l al0uil,rA ) lo$ ,c(aron d, nu,3o. Mar) ,ntr a
tra+a;ar ,n una 9B+ricaA $,$,nta (ora$ /or $,mana a cam+io d,
una mi$,ria. Mic8A $u (,rmano d, tr,c, a:o$A minti ac,rca d,
$u ,dadA a+andon la ,$cu,la ) ,ntr a tra+a;ar ,n una
curtidur.a. La$ condicion,$ la+oral,$ d, uno ) otro $olo /u,d,n
d,9inir$, como ,D/lotacin in9antil.
El ,$9u,r<o con;unto d, am+o$ (,rmano$ 0ui<B (u+i,$,
+a$tadoA mal 0u, +i,nA /ara mant,n,r la 9amilia a 9lot, d, no
(a+,r $ido /or $u madr,.
NMi /o+r, madr, ? 3,c,$ la odio /or lo 0u, no$ (i<oA /,ro
,n ,l 9ondo no l, 4uardo r,ncor. No $a+.a 3i3ir l,;o$ d, la$
colina$ ) ,l ci,lo inm,n$oA d,l canto d,l <ara/ito ) la alondraA
d,l mar ) ,l $il,ncio d, la noc(,.
Su 3o< ,ra como ,l tri$t,A 0u,;um+ro$o lam,nto d, un o+o,
,l,3Bndo$, ,n m,dio d, una or0u,$ta.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 24 43 3~ ~
N?l /rinci/io +,+.a Guinn,$$ /or0u,A $,4On d,c.aA =l,
$,nta+a +i,n>. Lu,4o a/ura+a cual0ui,r cla$, d, c,r3,<a 0u,
ca),ra ,n $u$ mano$A /or mala 0u, 9u,raA (a$ta 0u, aca+
a9icionBndo$, al M(i$8) il,4al 0u, d,$tila+a ,l a9ilador. No $2
0u2 +,+, (o) ,n d.a. Lo mB$ /ro+a+l, ,$ 0u, $,a alco(ol d,
0u,mar ) t2 9r.o.
La ma,$tra in9orm d, 0u, lo$ tr,$ ni:o$ mB$ /,0u,:o$
9alta+an a cla$, a m,nudoA ) 0u, cuando i+an a la ,$cu,la
,$ta+an 9am2lico$ ) m,dio d,$nudo$. L, 0uitaron la cu$todia a
la madr, ) lo$ ,n3iaron a un or9anato. ?l /ar,c,rA ,$ta no $,
/,rcat d, $u au$,ncia. Para ,ntonc,$ 3i3.a con otro (om+r,.
NS,4uram,nt, ,$ lo m,;or 0u, l,$ /od.a (a+,r /a$adoA
/or0u, t,n4o do$ (,rmana$ /,0u,:a$A ) no (u+i,$, 0u,rido
0u, l,$ /a$ara lo mi$mo 0u, a m..
M, ,$tr,m,c.. La+.a o.do d,cir a lo$ a$i$t,nt,$ $ocial,$ d,
Prot,ccin d,l M,nor 0u, cuando una mu;,r m,t, a otro
(om+r, ,n ca$aA ,$o ,0ui3al, a m,nudo a 9irmar la $,nt,ncia d,
mu,rt, d, $u$ (i;o$.
NEra un (om+r, 4rand,. Nunca lo (a+.a 3i$to $o+rio. No
/ud, (ac,r nada /or ,3itarlo. Nunca m, (a+.a /a$ado nada tan
(orri+l,. Lo (ac.a una ) otra 3,<A (a$ta 0u, m, aco$tum+r2.
'uando ,m/,< a 4ol/,arno$ a mi madr, ) a m. con lo /rim,ro
0u, /illa+aA $u/, 0u, d,+.a marc(arm,. Mi madr, no /ar,c.a
notar la$ /ali<a$C cr,o 0u, ,$ta+a d,ma$iado +orrac(a /ara
$,ntir 9u,ra lo 0u, 9u,$,. P,ro )o no lo ,$ta+a. Sa+.a 0u,
aca+ar.a matBndom,.
Mar) (a+.a dormido ,n la$ call,$ d, Gu+l.n una$ /oca$
noc(,$A con $u$ /,rt,n,ncia$ m,tida$ ,n una +ol$a d, r,dA /,ro
$u o+;,ti3o ,ra ll,4ar a Londr,$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 24 44 4~ ~
NH'onoc, u$t,d ,l cu,nto d, Gic8 6(ittin4ton ) $u 4ato
n,4roI Nm, /r,4untN. Mi madr, $ol.a contBrno$loA ) )o
$i,m/r, /,n$a+a 0u, Londr,$ d,+.a d, $,r un lu4ar /r,cio$o.
S, 9u, a lo$ mu,ll,$ ) /r,4unt cuBnto co$ta+a un +ill,t,
(a$ta In4lat,rra. N,c,$ita+a una cantidad ,0ui3al,nt, al $alario
d, tr,$ $,mana$A a$. 0u, $i4ui ),ndo a tra+a;ar a la 9B+ricaA )
/or la$ noc(,$ dorm.a ,n un almac2n.
NEra $il,ncio$a como un ratnA m, mo3.a como una $om+ra
) nadi, $, ,nt,r d, 0u, ,$ta+a all.. Ni $i0ui,ra ,l 3i4ilant, 0u,
(ac.a la$ ronda$ nocturna$A /u,$ d, lo contrario m, (a+r.an
,c(ado Na:adi con una $onri$a /.cara.
No 4a$ta+a nada ,n com,rA /a$a+a con lo /oco 0u, l,$ $i$a+a
a $u$ com/a:,ra$ d, la 9B+ricaA ) al 9inal d, la t,rc,ra $,mana
co4i ,l din,ro ) $, marc( dici,ndo 0u, no 3ol3,r.a.
Por ,ntonc,$ ,ran muc(o$ lo$ car4u,ro$ 0u, /art.an a diario
d, Gu+l.n rum+o a Li3,r/oolA /,$, a lo cual (u+o d, ,$/,rar
(a$ta ,l lun,$ /ara con$,4uir /a$a;,.
NPa$2 todo ,l domin4o d,am+ulando /or lo$ mu,ll,$. M,
/ar,ci un lu4ar mara3illo$oA con a0u,llo$ +arco$ tan 4rand,$A
,l 3ai32n d,l a4ua ) lo$ c(illido$ d, la$ 4a3iota$. E$ta+a tan
,mocionada /or irm, a Londr,$ 0u, ni $i0ui,ra m, di cu,nta d,
0u, t,n.a (am+r,.
Era$ /a$ar otra noc(, al ra$oA 4a$t ca$i todo ,l din,ro ,n un
+ill,t, d, ida ) $u+i a +ordo con un /u:ado d, c(,lin,$ ,n ,l
+ol$illo.
N1u, ,l mom,nto mB$ ,mocionant, d, toda mi 3idaA )
mi,ntra$ d,c.a adi$ a Irlanda m, $anti4U2 ) r,c2 /or ,l alma d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 24 45 5~ ~
mi /a/BA ) l, /,d. a la #ir4,n Mar.a 0u, 3,lara /or mi /o+r,
madr, ) mi$ (,rmano$.
Ll,4 al /u,rto d, Li3,r/ool c,rca d, la$ $i,t, d, la tard, d,
un lun,$. ? /rim,ra 3i$taA nada /ar,c.a tan di$tinto como (a+.a
,$/,rado. G, (,c(oA ,ra id2ntico al /u,rto d, Gu+l.nA $olo 0u,
mB$ 4rand,. No $a+.a 0u2 (ac,r. Pr,4unt dnd, 0u,da+a
Londr,$A ) l, di;,ron 0u, a uno$ 0uini,nto$ 8ilm,tro$ d, all..
NKuini,nto$ 8ilm,tro$ N,DclamN. 'a$i m, d,$ma)o. J
)o 0u, cr,.a 0u, ,$ta+a a la 3u,lta d, la ,$0uina. H'mo /ud,
$,r tan tontaI
Mar) /a$ otra noc(, ,n la call, ) ,ncontr uno$ m,ndru4o$
d, /an 0u, al4ui,n (a+.a arro;ado a la$ 4a3iota$. E$ta+an duro$
) $ucio$A /,ro l, $ir3i,ron /ara ,n4a:ar ,l (am+r,. ?l d.a
$i4ui,nt, $, anim al 3,r $alir ,l $ol )A con ,l o/timi$mo /ro/io
d, la ;u3,ntudA /r,4unt cmo /od.a ll,4ar a Londr,$ $in
din,ro. L, di;,ron 0u, ca$i todo$ lo$ camion,$ d, tran$/ort,
0u, $al.an a diario d,l /u,rto $, diri4.an a la ca/italA ) 0u, lo
Onico 0u, t,n.a 0u, (ac,r ,ra /,dirl, a al4On camion,ro 0u, la
ll,3ara.
N? una c(ica 4ua/a como tO no l, co$tarB d,ma$iado N
(a+.a a:adido $u in9ormador.
S2 0u, ,$to ,$ ci,rto /or mi /ro/ia ,D/,ri,ncia. G,$d, 0u,
t,n.a uno$ di,ci$i,t, a:o$ (a+.a r,corrido toda In4lat,rra )
Gal,$ (aci,ndo auto,$to/A ) m, (a+.a $u+ido a muc(o$
camion,$ d, lo$ 0u, (ac.an lar4o$ r,corrido$A 0u, m, (a+.an
ll,3ado $ana ) $al3a (a$ta mi d,$tino. Si,m/r, lo (ic, a $ola$.
S, d,c.a 0u, lo$ camion,ro$ r,co4.an a la$ c(ica$ 0u, (ac.an
d,do con una $ola 9inalidadA /,ro mi ,D/,ri,ncia 9u, di$tinta.
Eodo$ lo$ camion,ro$ a lo$ 0u, conoc. ,ran (om+r,$ $,rio$ )
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 24 46 6~ ~
tra+a;ador,$ 0u, conoc.an la carr,t,raA t,n.an un car4a 0u,
,ntr,4ar ) un (orario 0u, cum/lir. ?d,mB$A 3ia;a+an ,n un
camin 0u, ll,3a+a im/r,$o ,l nom+r, d, la ,m/r,$a /ara la
0u, tra+a;a+anA ) una 0u,;a (u+i,$, +a$tado /ara id,nti9icarlo$
,n$,4uidaA no $olo ant, ,l ;,9,A $ino tam+i2n ant, la ,$/o$a 0u,
lo$ ,$/,ra+a ,n ca$a
Mar) ,ncontr $u camion,roA ) m, lo contF
NEra un (om+r, mu) +u,no. El 3ia;, ,ra lar4oA ) 9uimo$
(a+lando todo ,l rato. Jo l, canta+a cancion,$ 0u, mi /adr, m,
(a+.a ,n$,:ado d, ni:aA ) 2l m, di;o 0u, t,n.a +u,na 3o<. En
ci,rto modoA m, r,corda+a a /a/B. Sa+,A (a$ta m, ll,3 a un
+ar d, carr,t,raA m, in3it a com,r ) no m, d,; /a4ar nadaF
=Ku2dat, ,l din,roA /,0u,:a. 'r,o 0u, 3a$ a n,c,$itarlo>. ?$.
0u, m, di;,F =Si todo$ lo$ in4l,$,$ $on como 2lA m, 3a a 4u$tar
,$t, $itio>. NMar) (i<o una /au$aA cla3 lo$ o;o$ ,n ,l /lato )
a:adiA con un (ilo d, 3o<NF ?0u,l camion,ro 9u, ,l Oltimo
(om+r, +u,no 0u, conoc. ,n In4lat,rra.
S, /rodu;o un $il,ncio ,ntr, am+a$ 0u, $, (i<o ,t,rno. Jo no
0u,r.a 9or<arla a contarm, lo 0u, (a+.a /a$adoA ) ,n cual0ui,r
ca$o no aco$tum+ro a ,ntrom,t,rm, ,n lo$ a$unto$ a;,no$A a$.
0u, di;,F
NHE, a/,t,c, otro (,ladoI S,4uro 0u, t, 0u,da un (u,co. J a
m. no m, 3,ndr.a mal otro ca92A $i cr,,$ 0u, /u,d,$
/,rmit.rt,lo.
Mar) $, ,c( a r,.r ) di;oF
NPu,do /,rmitirm, ci,n ta<a$ d, ca92
'uando 3ino a $,r3irno$A ,l du,:o d,l ca92 a/ro3,c( /ara
ad3,rtirno$ d, 0u, ,ran la$ onc, ) cuarto , i+a a c,rrar ca;aA /or
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 24 47 7~ ~
lo 0u, no$ /idi 0u, l, /a4Bramo$ la$ con$umicion,$A aun0u,
/od.amo$ $,4uir $,ntada$ (a$ta la$ onc,.
La cu,nta a$c,nd.a a do$ c(,lin,$ ) nu,3, /,ni0u,$A incluido
,l ca92. Era ,l ,0ui3al,nt, a uno$ doc, /,ni0u,$ d, (o) ,n d.a.
En$a)2 un 4,$to alti3o )A con ad,mBn am/ulo$oA $a0u2 ,l +ill,t,
d, cinco li+ra$.
El (om+r, $, $o+r,$alt al 3,rlo.
NP,roA /,roA 3amo$ a 3,r N9ar9ullN. HNo ti,n, nada mB$
/,0u,:oI H'mo ,$/,ra 0u, l, d2 cam+io d, cinco li+ra$I
NLo $i,nto Nr,/li0u2 ,n tono 9irm, ) altan,roNA /,ro no
t,n4o nada mB$ /,0u,:o. Si lo tu3i,raA $, lo (a+r.a dado. Mi
ami4a no ll,3a din,ro ,ncima. Si no /u,d, cam+iarm, ,l +ill,t,A
m, t,mo 0u, no /odr2 /a4arl,.
Go+l2 ,l +ill,t, ) 3ol3. a m,t,rlo ,n ,l +ol$o. 1u, $u9ici,nt,.
NG, acu,rdoA d, acu,rdoA $,:orita E$tirada. U$t,d 4ana.
S, 9u, (acia la ca;a ) r,+u$c ,n $u int,riorA /,ro tu3o 0u, ir a
la tra$ti,nda /ara a+rir la ca;a 9u,rt,. #ol3i a la m,$a
r,9un9u:ando ) cont ,n 3o< alta ,l cam+io d, cuatro li+ra$A
di,ci$i,t, c(,lin,$ ) tr,$ /,ni0u,$A mom,nto ,n ,l 0u, l, di ,l
+ill,t, d, Mar).
Ella cont,m/la+a la ,$c,na con una incont,ni+l, ri$ita d,
col,4iala. Jo l, 4ui:2 ,l o;o ) m,t. ,l cam+io ,n mi +ol$o. No 3i
,n $u ro$tro la m,nor $,:al d, d,$con9ian<aA ) ,$o 0u, /odr.a
(a+,rm, l,3antado ) (a+,rm, ido d, all. con todo $u din,ro.
S, (ac.a tard,. Era mi noc(, li+r,A /,ro (a+.a $ido un d.a d,
muc(o a;,tr,oA a la ma:ana $i4ui,nt, ,m/,<a+a a tra+a;ar a la$
oc(o ) $,4uram,nt, m, ,$/,ra+a otra ;ornada a4otadora. M,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 24 48 8~ ~
$,nt. t,ntada d, d,cir =E$cuc(aA d,+o irm,>A /,ro (a+.a al4o ,n
a0u,lla muc(ac(a $olitaria 0u, m, atra.a con un imBn.
NHEi,n,$ /,n$ado 0u2 3a$ a (ac,r cuando na<ca ,l +,+2I Nl,
/r,4unt2.
N,4 con la ca+,<a.
NH'uBndo $al,$ d, cu,nta$I
NNo lo $2.
NHGnd, 3a$ a dar a lu<I
No (u+o r,$/u,$taA a$. 0u, r,/,t. la /r,4unta.
NNo lo $2 Ncont,$t.
?0u,llo m, in0ui,t. Mar) a/ar,nta+a ,$tar d, uno$ $,i$
m,$,$A /,ro $i ll,3a+a todo ,l ,m+ara<o $in a/,na$ com,r ,l
+,+2 /od.a $,r /,0u,:oA ,n cu)o ca$o ,l /arto /odr.a $,r
inmin,nt,.
NE$cuc(aA Mar) Nl, di;,NA ti,n,$ 0u, ir a 0u, t, /ro4ram,n
,l /arto. HKui2n ,$ tu m2dicoI
NNo t,n4o m2dico.
NHGnd, 3i3,$I
No cont,$tA a$. 0u, 3ol3. a /r,4untBr$,loA ,n 3ano. Par,c.a
,n9adadaA ) cuando 3ol3i a (a+lar lo (i<o ,n tono d,$a+rido )
r,c,lo$o.
NNo ,$ a$unto $u)o Nr,/lic. 'r,o 0u, $i no 9u,ra /or0u,
)o ll,3a+a ,n mi +ol$o $u$ cuatro li+ra$A di,ci$i,t, c(,lin,$ )
tr,$ /,ni0u,$A $, (u+i,$, l,3antado ) m, (u+i,ra d,;ado all.
/lantada.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 24 49 9~ ~
NPu,$ $,rB m,;or 0u, m, lo di4a$A /or0u, n,c,$ita$ 0u, t,
3,a un m2dicoA ) tu +,+2 tam+i2n n,c,$ita cuidado$. So)
comadronaA ) cr,o 0u, /u,do +u$car 0ui,n t, ati,nda.
S, mordi ,l la+ioA $, (ur4 la$ u:a$ d, la$ mano$ )
9inalm,nt, di;oF
NL, ,$tado 3i3i,ndo ,n ,l 1ull Moon 'a92 d, 'a+l, Str,,t.
P,ro no /u,do 3ol3,r all..
NHPor 0u2 noI N/r,4unt2N. HE$ /or0u, ro+a$t, ,$, +ill,t,
d, la ca;a r,4i$tradoraI
?$inti ,n $il,ncio.
NM, matar.an $i m, ,ncontraran. J aca+arBn ,ncontrBndom,
tard, o t,m/ranoA d, ,$o ,$to) $,4ura. J ,ntonc,$ m, matarBn.
Pronunci ,$ta$ Oltima$ /ala+ra$ $in /i<ca d, ,mocinA
dBndolo /or (,c(oA como $i $, (u+i,ra ,n9r,ntado a lo
in,3ita+l, ) lo (u+i,$, ac,/tado.
E$ta 3,< 9ui )o la 0u, ,nmud,ci. Sa+.a 0u, ,l Ea$t End ,ra
un lu4ar 3iol,nto. La$ comadrona$ no lo 3,.amo$ /or0u, no$
t,n.an un /ro9undo r,$/,toA ) /or lo 4,n,ral $olo tratB+amo$
con la$ 9amilia$ r,$/,ta+l,$. P,ro no m, co$ta+a nada ima4inar
a a0u,lla c(ica rod,ada d, 4,nt, /ot,ncialm,nt, /,li4ro$aA ) $i
l,$ (a+.a ro+adoA a0u,lla 3iol,ncia lat,nt, ,$tallar.a ,n
cual0ui,r mom,nto. Su 3ida /od.a ,$tar r,alm,nt, ,n /,li4ro.
NHEi,n,$ dond, dormir ,$ta noc(,I N/r,4unt2.
Mar) n,4 con la ca+,<a.
Su$/ir2A r,$i4nada. Em/,<a+a a darm, cu,nta d, la
r,$/on$a+ilidad 0u, m, tocar.a a$umir.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 25 50 0~ ~
N#Bmono$ a 3,r $i la ?$ociacin d, 53,n,$ 'ri$tiana$ $i4u,
a+i,rta. E$ mu) tard,A ) no $2 a 0u2 (ora ci,rranA /,ro /or
int,ntarlo 0u, no 0u,d,.
Gimo$ la$ 4racia$ al du,:o d,l ca92 ) no$ 9uimo$. Ja ,n la
call,A d,3ol3. a Mar) $u din,ro ) r,corrimo$ ,l 8ilm,tro 0u,
no$ $,/ara+a d, la J6'?A la ?$ociacin d, 53,n,$ 'ri$tiana$.
La+.a c,rrado a la$ di,< d, la noc(,.
Jo ,$ta+a can$ada ) d,$animada. Lo$ tacon,$ d, a4u;a m,
,$ta+an matando. ?On m, 0u,da+a otro 8ilm,tro d, camino
(a$ta San Ramn NonatoA ) al d.a $i4ui,nt, m, ,$/,ra+a un
lar4o d.a d, tra+a;o. M, maldi;, a m. mi$ma /or (a+,rm,
m,tido ,n $,m,;ant, l.o. 'on lo 9Bcil 0u, (u+i,$, $ido d,cirl,
=NoA no t,n4o cam+io d, cinco li+ra$> ) (a+,r $,4uido mi
caminoT
P,ro ,ntonc,$ 3i a Mar) d, /i, ant, la /u,rta c,rrada. Par,c.a
mu) /,0u,:a ) 3uln,ra+l,A ) tam+i2n $umam,nt, dcil ,n mi$
mano$A /or al4On moti3o 0u, $, m, ,$ca/a+a. H'mo i+a a
d,;arla ,n la call,A $a+i,ndo 0u, /od.a (a+,r uno$ ru9ian,$
+u$cBndola con la int,ncin d, matarlaI HKui2n la ,c(ar.a d,
m,no$ $i d,$a/ar,c.aI =M, /od.a (a+,r /a$ado a m.>A /,n$2A )
(a+.a un /o$o d, 3,rdad ,n ,$a a9irmacinA mB$ d, lo 0u, $,
/odr.a $u/on,r.
Mar) $, ,$tr,m,ci a cau$a d,l 9r.o air, nocturno ) $, ,$tir ,l
cu,llo d, la d,l4ada c(a0u,ta. Jo ll,3a+a /u,$to un a+ri4o d,
/,lo d, cam,llo con un /r,cio$o cu,llo d, /i,l d,l 0u, m, $,nt.a
mu) or4ullo$a. El cu,llo ,ra d, 0uita ) /onA a$. 0u, lo
d,$a+roc(2 ) lo /u$, $o+r, $u$ (om+ro$ ,$cuBlido$. Mar) $olt
un $u$/iro d, 9,licidad ) $, r,9rot con la cBlida /i,l.
N?aa(A 0u2 $ua3,T Ndi;oA $onri,ndo.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 25 51 1~ ~
N#amo$ Ndi;,N. S,rB m,;or 0u, 3,n4a$ conmi4o.


J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 25 52 2~ ~

- -a a. .i ir r

El 8ilm,tro ) m,dio d, tra),cto ,ntr, la ?$ociacin d,
53,n,$ 'ri$tiana$ ) San Ramn Nonato $, m, (i<o
int,rmina+l,. E$ta+a d,ma$iado can$ada /ara (a+larA a$. 0u,
caminamo$ ,n $il,ncio. ?l /rinci/io $olo /od.a /,n$ar ,n mi$
/i,$ ) ,n a0u,llo$ <a/ato$ in9,rnal,$A di$,:ado$ /ara lucirlo$A
no /ara caminar con ,llo$A (a$ta 0u, d, /ronto $, m, ocurri la
+rillant, id,a d, 0uitarm, a0u,llo$ maldito$ <anco$. G, /a$oA
tam+i2n m, d,$/o;2 d, la$ m,dia$. S,ntir la ac,ra 9r.a +a;o mi$
/i,$ d,$nudo$ 9u, mara3illo$o ) m, anim.
HKu2 i+a a (ac,r con Mar)I Solo (a+.a di,< (a+itacion,$ ,n
San Ramn NonatoA ) toda$ ,$ta+an ocu/ada$. G,cid.
acomodarla ,n la $ala d, ,$tar d,l /,r$onal ) $acar al4una$
manta$ d,l almac2n d, /ro3i$ion,$. Sa+.a 0u, t,ndr.a 0u,
d,$/,rtarm, ant,$ d, la$ cinco ) m,dia d, la ma:ana /ara
in9ormar a $or 5uli,nn, ,n cuanto $ali,ra d, la ca/illa. No /od.a
arri,$4arm, a 0u, nadi, la ,ncontrara $in ant,$ (a+,r a3i$ado a
la $u/,r3i$ora d, la r,$id,ncia. La$ mon;a$ no /od.an aco4,r a
todo$ lo$ 3a4a+undo$ 0u, llama+an a $u /u,rta. Si lo (ici,ranA
$, 3,r.an cola/$ada$A ) no tardar.an ,n t,n,r a di,< /,r$ona$
durmi,ndo ,n cada una d, la$ (a+itacion,$ d, la ca$a. E,n.an
un com,tido ,$/,c.9icoA /r,$tar cuidado$ d, ,n9,rm,r.a )
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 25 53 3~ ~
/art,r.a a todo ,l di$tritoA ) d,+.an c,ntrar $u$ ,$9u,r<o$ ,n
dic(o com,tido.
Mi,ntra$ a3an<a+a d,$cal<a ) con ,$9u,r<oA r,$onaron ,n mi
m,nt, la$ /ala+ra$ d, Mar) $o+r, a0u,l camion,roF =1u, ,l
Oltimo (om+r, +u,no 0u, conoc. ,n In4lat,rra>. Ku2 tra4,dia.
La) millon,$ d, (om+r,$ +u,no$C d, (,c(oA $on la inm,n$a
ma)or.a. H'mo $, ,D/lica+a 0u, ,llaA una muc(ac(a dulc, )
atracti3aA no lo$ (u+i,$, ,ncontradoI H'mo (a+.a ll,4ado a
$,m,;ant, ,$tado d, mi$,riaI H?ca$o /od.a d,+,r$, todo al
amorA o a la au$,ncia d, amorI HLa+r.a aca+ado )o como Mar)A
d, no $,r /or ,l amorI 'omo $i,m/r,A mi$ /,n$ami,nto$ m,
ll,3aron (a$ta ,l (om+r, al 0u, ama+a. Jo t,n.a 0uinc, a:o$
cuando no$ conocimo$. Podr.a (a+,r$, a/ro3,c(ado d, m.
9Bcilm,nt,A /,ro no lo (i<oA $ino 0u, m, r,$/,t. M, 0u,r.a con
locuraA ) $olo d,$,a+a lo m,;or /ara m.. M, (a+.a
/ro/orcionado una ,ducacinA m, (a+.a /rot,4ido ) 4uiado ,n
lo$ a:o$ d, adol,$c,ncia. G, (a+,r conocido al (om+r,
,0ui3ocado cuando t,n.a 0uinc, a:o$A ca3il2A $,4uram,nt,
a(ora ,$tar.a ,n la mi$ma $ituacin 0u, Mar).
S,4uimo$ a3an<ando /,no$am,nt, ) ,n $il,ncio. No $a+.a ,n
0u2 ,$tar.a /,n$ando Mar)A /,ro todo mi $,r an(,la+a 3,rA o.r )
acariciar al (om+r, al 0u, tanto 0u,r.a. Po+r,cilla. HKu2 cla$,
d, caricia$ (a+r.a conocido $i ,l camion,ro ,ra ,l Onico (om+r,
+u,no con 0ui,n $, (a+.a cru<adoI
Ll,4amo$ a San Ramn Nonato. Eran ca$i la$ do$ d, la
madru4ada. In$tal2 a Mar) ,n la $ala d, ,$tar con una$ manta$
) l, di;,F
NEl la3a+o ,$tB al 9ondo d,l /a$illoA ci,lo. Gu,rm, tran0uilaA
) /or la ma:ana 3,ndr2 a 3,rt,.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 25 54 4~ ~
M, 9ui a la cama arra$trBndom, d, can$ancio ) /u$, ,l
d,$/,rtador /ara la$ cinco ) cuarto d, la ma:ana.
La$ mon;a$ $, $or/r,ndi,ron al 3,rm, cuando $al.an d, la
ca/illa. Por a0u,lla$ 9,c(a$ /ractica+an ,l 3oto d, $il,ncioA /or
lo 0u, no /od.an (a+lar. M, ac,r0u2 a $or 5uli,nn, ) l, cont2
,Dactam,nt, lo 0u, (a+.a $uc,dido. No m, cont,$t con
/ala+ra$A /,ro $u$ o;o$ ,D/r,$aron com/r,n$in. #i /a$ar a la$
mon;a$ ,n $il,ncio$a /roc,$in ) 3ol3. a m,t,rm, ,n la cama
tra$ (a+,r /u,$to ,l d,$/,rtador d, nu,3o /ara la$ $i,t, )
m,dia d, la ma:ana.
? la$ oc(o ,n /unto 9ui a 3,r a $or 5uli,nn, a $u d,$/ac(o.
NL, (a+lado con ,l /adr, 5o,A d, la '(urc( Lou$,A ,n
6,llclo$, S0uar, Ndi;oN. Pu,d,n aco4,r a ,$a muc(ac(aA ) la
cuidarBn. M, (, a$omado un mom,nto a la $ala d, ,$tarC ,$tB
/ro9undam,nt, dormidaA ) lo mB$ /ro+a+l, ,$ 0u, no $,
d,$/i,rt, (a$ta ,l m,diod.a. 'uando lo (a4aA l, dar,mo$ al4o
d, com,r ) lu,4o la acom/a:ar,mo$ (a$ta la '(urc( Lou$,.
?(ora 3, a d,$a)unarA ) d,$/u2$ /u,d,$ ,m/,<ar con tu$
3i$ita$ d, la ma:ana. NSonr,.a con la mirada al a:adirNF No
/od.a$ (a+,r (,c(o otra co$aA 0u,rida.
Una 3,< mB$A m, $or/r,ndi la ama+ilidad ) 9l,Di+ilidad d,
la$ mon;a$A com/arada con ,l r.4ido 9uncionami,nto d, lo$
$i$t,ma$ (o$/italario$ ,n lo$ 0u, (a+.a tra+a;ado. Si (u+i,$,
o$ado ll,3arm, a al4ui,n a la r,$id,ncia d, ,n9,rm,ra$ /ara
/a$ar la noc(, $in ant,$ /,dir /,rmi$oA m, (a+r.a m,tido ,n un
l.o tr,m,ndoA $im/l,m,nt, /or0u, i+a contra la$ norma$.
Mar) no $, d,$/,rt (a$ta la$ cuatro. Era la (ora a la 0u,
m,r,ndB+amo$A ;u$to ant,$ d, ,m/,<ar la$ 3i$ita$ d, la tard,A
/or lo 0u, no tu3, muc(o ti,m/o /ara 3,rla ant,$ d, $alir. Sor
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 25 55 5~ ~
5uli,nn, l, (a+.a ll,3ado una ta<a d, t2 ) /an con mant,0uillaA
0u, $, ,$ta+a comi,ndo cuanto ,ntr2 ,n la $ala d, ,$tar. La
mon;a l, d,c.a 0u, no /od.a 0u,dar$, ,n San Ramn NonatoA
/,ro 0u, l, (a+.an +u$cado una ca$a dond, $,r.a +i,n3,nida.
?d,mB$A l, /ro/orcionar.an cuidado$ /r,natal,$ ) todo lo
n,c,$ario /ara ,l /arto. Mar) m, mir con 4rand,$ o;o$
in0ui$iti3o$A ) )o a$,nt. ) l, di;, 0u, ir.a a 3i$itarla.
J a$. 9u, como d,$cu+r. ,l mundo d, lo$ /roD,n,ta$ ) la$
/ro$tituta$A d, lo$ +urd,l,$ in9,cto$ 0u, $, (ac.an /a$ar /or
ca92$ nocturno$ ) 0u, $, $uc,d.an a lo lar4o d, 'a+l, Str,,t ) la
<ona circundant, d, St,/n,). E$ un mundo 0u, /,rman,c,
oculto. E$ al4o 0u, ,Di$t, ,n todo$ lo$ /u,+lo$ ) ciudad,$ d,l
mundo ,nt,roA ) $i,m/r, (a $ido a$.A /,ro /oca$ /,r$ona$ $a+,n
o 0ui,r,n $a+,r al4o al r,$/,cto.
La) do$ cla$,$ d, /ro$tituta$F la$ d, lu;o ) la$ otra$. En $u d.aA
la$ cort,$ana$ 9ranc,$a$ (a+.an co/ado $,4uram,nt, lo$ /u,$to$
mB$ alto$ d,l ,$cala9nA ) 4racia$ a lo$ li+ro$ d,$cu+rimo$ con
a$om+ro $u$ $alon,$A $u$ ,Dtra3a4ant,$ 9orma$ d, di3,r$inA $u
in9lu,ncia art.$tica ) /ol.tica.
En Londr,$A (o) ,n d.aA la$ ,l,4ant,$ call "irls d,l 6,$t End
$u,l,n tra+a;ar ,n al4On local car.$imo /ara 3ario$ cli,nt,$
$,l,cto$A ) ll,4an a co+rar cantidad,$ a$tronmica$.
?co$tum+ran a $,r mu;,r,$ int,li4,nt,$ 0u, ti,n,n la$ co$a$
mu) clara$A 0u, lo (an ,$tudiado ) /lan,ado todo (a$ta ,l mB$
m.nimo d,tall, ) 0u, ,ntran ,n ,l mundo d, la /ro$titucin con
,$/.ritu /ro9,$ional. Una d, ,$a$ c(ica$ m, di;o ,n ci,rta
oca$inF =Ei,n,$ 0u, ,m/,<ar d,$d, arri+a. ?0u. no 9unciona lo
d, com,n<ar d,$d, a+a;o , ir $u+i,ndo /oco a /oco. Si
,m/i,<a$ d,$d, a+a;oA $olo con$i4u,$ (undirt, cada 3,< mB$>.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 25 56 6~ ~
P,ro la 4ran ma)or.a d, la$ /ro$tituta$ ,m/i,<a d,$d, a+a;oA
) ll,3a una 3ida lam,nta+l,. Li$tricam,nt,A la$ /ro$titucin (a
$ido ,l Onico m,dio d, $u$t,nto d, la$ mu;,r,$ ,n $ituacin d,
mi$,riaA $o+r, todo $i ti,n,n (i;o$ a lo$ 0u, alim,ntar. HKu2
mu;,r di4na d, llamar$, madr, $, n,4ar.a a 3,nd,r $u /ro/io
cu,r/o aduci,ndo ,$crO/ulo$ moral,$ a $a+i,nda$ d, 0u, $u$
(i;o$ $, mu,r,n d, (am+r, ) 9r.oI Jo noA d,$d, lu,4o.
Lo) Nal i4ual 0u, ,n lo$ a:o$ cincu,ntaN no ,$ (a+itual 0u,
al4ui,n $, mu,ra d, inanicin ,n la$ $oci,dad,$ occid,ntal,$A
/,ro ,Di$t, otro ti/o d, (am+r, 0u, alim,nta ,l n,4ocio d, la
/ro$titucinF ,l (am+r, d, amor. Mil,$ d, mu;,r,$ ll,4an a una
4ran ciudad (u),ndo d, circun$tancia$ in$o$t,ni+l,$ ) d,
/ronto $, ,ncu,ntran com/l,tam,nt, $ola$ ) $in un $olo ami4o.
Por ,ncima d, todo an(,lan $,ntir$, 0u,rida$A ) ,$ta+l,c,n
3.nculo$ a9,cti3o$ con cual0ui,ra 0u, a/ar,nt, 0u,r,rla$. E$, ,$
$u /unto 9lacoA al 0u, a/untan dir,ctam,nt, /roD,n,ta$ )
alca(u,ta$. O9r,c,n a la$ ;3,n,$ r,ci2n ll,4ada$ comidaA
alo;ami,nto ) al4o /ar,cido a la ama+ilidadA ) al ca+o d, uno$
d.a$ la$ o+li4an a ,;,rc,r la /ro$titucin. La Onica di9,r,ncia
,ntr, ,l $i4lo QQI ) lo$ a:o$ cincu,nta ,$ 0u, ,ntonc,$ la$ ni:a$
+u$cada$ /ara ,;,rc,r la /ro$titucin ,n la$ call,$ t,n.an
alr,d,dor d, catorc, a:o$A mi,ntra$ 0u, (o) la m,dia d, ,dad
(a +a;ado (a$ta lo$ di,<.

El camion,ro d, Mar) $, diri4.a a lo$ Ro)al ?l+,rt Goc8$A /or
lo 0u, la d,; ,n 'omm,rcial Road.
NM, $,nt. t,rri+l,m,nt, $ola Nm, contNA muc(o mB$ d, lo
0u, nunca m, (a+.a $,ntido. En IrlandaA mi,ntra$ (ac.a /lan,$
/ara 3,nirm, a Londr,$A ,$ta+a mu) ilu$ionada. El 3ia;,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 25 57 7~ ~
tam+i2n (a+.a $ido ,mocionant, /or0u, m, i+a a la mara3illo$a
ciudad d, Londr,$A ) no m, $,nt.a $ola /or0u, mi m,nt, ,$ta+a
r,/l,ta d, $u,:o$. P,ro cuando ll,4u2 a0u. no $a+.a 0u2 (ac,r.
HKui2n di;o a0u,llo d, 0u, ,$ m,;or la ,D/,ctati3a d,l 3ia;,
0u, la ll,4ada ,n $.I Gir.a 0u, todo$ (,mo$ 3i3ido ,$a
$,n$acin d, un modo u otro.
Mar) ,ntr ,n una ti,nda ) com/r una c(ocolatinaA 0u, $,
comi mi,ntra$ d,am+ula+a /or la call,A 0u, +ull.a d,
acti3idad. En a0u,lla 2/ocaA $, d,c.a 0u, 'omm,rcial Road )
Ea$t India Goc8 Road ,ran la$ 3.a$ mB$ concurrida$ d, Euro/aA
/or0u, ,l /u,rto d, Londr,$ ,ra ,l mB$ im/ortant, d, todo ,l
contin,nt,. El con$tant, 9lu;o d, ,m+arcacion,$ la a/a+ull )
am,dr,nt a la 3,<. 'om/arada con a0u,lloA la ciudad d,
Gu+l.n /ar,c.a una a/aci+l, ald,a rural. El aullido ,$trid,nt, d,
una $ir,na l, dio un $u$to d, mu,rt,A ) ,ntonc,$ mil,$ d,
(om+r,$ ,m/,<aron a $alir d, lo$ mu,ll,$ ,n tro/,l. Mar) $,
r,9u4i ,n un /ortal ) lo$ 3io /a$arA c(arlandoA ri,ndoA
di$cuti,ndo ) (a+lBndo$, a 3o< ,n cu,lloC ni uno $olo d,
a0u,llo$ d,$conocido$ $, diri4i a la /,0u,:a ) a$u$tadi<a
muc(ac(a acurrucada ,n ,l /ortal. S,4uram,nt, nin4uno $,
/,rcat $i0ui,ra d, $u /r,$,ncia.
N'a$i llor2 d, $ol,dad Nm, con9,$N. S,nt. 4ana$ d, 4ritar
=E$to) a0u.A ;u$to d,lant, d, 3u,$tra$ naric,$ #,nid a
$aludarm,. L, (,c(o un 3ia;, mu) lar4o $olo /ara ,$tar a0u.>.
'omm,rcial Road no l, 4u$t d,ma$iadoA /or lo 0u, ,n9il
una call, ad)ac,nt, ,n la 0u, 3io a uno$ ni:o$ ;u4ando. La
/ro/ia Mar) ,ra /oco m,no$ 0u, una ni:aA /,ro no l, d,;aron
$umar$, al ;u,4o. Si4ui caminando (a$ta ll,4ar a lo 0u,
,ntonc,$ $, conoc.a como ,l 'ut$A ,l canal 0u, /a$a+a /or
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 25 58 8~ ~
d,+a;o d,l /u,nt, d, Stin8(ou$, ) d,$,m+oca+a ,n lo$ mu,ll,$.
Era a4rada+l, a$omar$, al /u,nt,A cont,m/lar ,l a4ua ,n
mo3imi,ntoA ) all. $, 0u,d muc(o ratoA 3i,ndo cmo una rata
d, a4ua ,ntra+a ) $al.a d, $u madri4u,ra mi,ntra$ la$ $om+ra$
$, i+an (aci,ndo cada 3,< mB$ lar4a$.
NLa 3,rdad ,$ 0u, no $a+.a adnd, ir. No t,n.a 9r.oA /or0u,
,ra 3,ranoA ) tam/oco (am+r,A /or0u, a0u,l camion,ro tan
ama+l, m, (a+.a in3itado a com,r $alc(ic(a$ con /atata$ 9rita$.
P,ro m, $,nt.a 3ac.a /or d,ntroA ) m, mor.a d, 4ana$ d, (a+lar
con al4ui,n.
Ll,4 la noc(,A ) Mar) no t,n.a dnd, /,rnoctarA ni din,ro
/ara co$t,ar$, un alo;ami,nto. Ja (a+.a /a$ado muc(a$ noc(,$
al ra$oA ) no l, im/orta+a 3ol3,r a (ac,rlo. ? la $a<nA lo$
$olar,$ arra$ado$ /or la$ +om+a$ a+unda+an ,n ,l Ea$t EndA )
,ncontr uno 0u, no l, /ar,ci mal d,l todo como r,9u4io. P,ro
9u, una mala ,l,ccin.
NUn 3oc,r.o t,rri+l, m, d,$/,rt a m,dia noc(,. Eran uno$
(om+r,$ 0u, 4rita+an ) di$cut.an ,ntr, ;uram,nto$. ? la lu< d,
la luna 3i na3a;a$ ) co$a$ 0u, r,luc.an ,n la o$curidad. M,
acurru0u2 mB$ aOn ,n ,l a4u;,ro ,n 0u, m, (a+.a m,tido ) m,
,$cond. d,+a;o d, uno$ $aco$ a/,$to$o$. ?ll. m, 0u,d2A mu)
0ui,taA cont,ni,ndo la r,$/iracin. Lu,4o o. lo$ $il+ato$ d, la
/olic.a ) lo$ ladrido$ d, lo$ /,rro$. E,m.a 0u, ,$to$ m,
d,$cu+ri,ranA /,ro no 9u, a$.. 'r,o 0u, lo$ $aco$ 0u, m,
ta/a+an ol.an tan mal 0u, no /od.an ol9at,ar lo 0u, (a+.a
d,+a;o.
S, l, ,$ca/ una ri$ita al r,cordarlo. Jo no /od.a r,.rm,C t,n.a
,l cora<n ,nco4ido. ?l /ar,c,rA Mar) $, (a+.a to/ado con un
$olar ,n ,l 0u, aco$tum+ra+an a r,unir$, lo$ adicto$ al alco(ol
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 25 59 9~ ~
d, 0u,mar. G,$/u2$ d, 0u, la /olic.a d,$alo;ara la <onaA Mar)
$ali a (urtadilla$ ) /a$ ,l r,$to d, la noc(, ;unto al canal.
?l d.a $i4ui,nt, (i<o mB$ o m,no$ lo mi$mo 0u, la 3.$/,raA ,$
d,cirA $, limit a 3a4ar /or 'omm,rcial RoadA ,n $u tramo mB$
c,rcano a St,/n,)A $in nada 0u, (ac,r.
N'ircula+an muc(o$ auto+u$,$A ) m, /r,4unta+a $i no
d,+,r.a $u+irm, a uno d, ,llo$ ) marc(arm,A /or0u, a0u,l $itio
no m, da+a mu) +u,na ,$/ina. P,ro todo$ $, diri4.an a lu4ar,$
como 6a//in4A @ar8in4A Mil, End o Pin4$ 'ro$$ 0u, )o no
$a+.a dnd, 0u,da+an. Mi d,$,o ,ra ll,4ar a Londr,$A ) ,l
camion,ro m, (a+.a dic(o 0u, ,$ta+a ,n Londr,$ cuando m,
a/,2A a$. 0u, no m, $u+. a nin4On auto+O$ /or0u, no t,n.a
man,ra d, $a+,r adnd, m, ll,3ar.a.
Mar) /a$ do$ d.a$ mB$ d,l mi$mo modo. 'om/l,tam,nt,
$olaA $in (a+lar con nadi,A durmi,ndo toda la noc(, ;unto al
canal. La t,rc,ra noc(, 4a$t $u$ Oltimo$ /,ni0u,$ ,n una
$alc(ic(a ,n3u,lta ,n (o;aldr,.
El cuarto d.a d, $u ,$tancia ,n Londr,$ no (a+r.a /ro+ado
+ocado d, no (a+,r 3i$to a una anciana 0u, da+a d, com,r a lo$
4orrion,$ ,n un c,m,nt,rio.
NE$/,r2 (a$ta 0u, $, marc(A ) ,ntonc,$ a(u),nt2 a lo$
/B;aro$ ) m, arro;2 al $u,lo /ara r,co4,r la$ mi4a$ d, /anA 0u,
i+a 4uardando ,n la 9alda. Lac.a un d.a $ol,adoA ) lo$ Br+ol,$
,ran a4rada+l,$. #i una /,0u,:a ardilla. M, $,nt2 ,n ,l c2$/,d
) com. toda$ la$ mi4a$ 0u, ll,na+an mi r,4a<o. E$ta+an +u,na$.
?l d.a $i4ui,nt, 3ol3. al c,m,nt,rioA cr,),ndo 0u, la anciana
ir.a otra 3,< a dar d, com,r a lo$ /B;aro$A /,ro no 9u, a$.. La
,$/,r2 todo ,l d.aA /,ro no a/ar,ci.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 26 60 0~ ~
Por la noc(,A (ur4 ,n un cu+o d, +a$ura ) ,ncontr al4una$
$o+ra$.
Mi,ntra$ Mar) (a+la+aA m, /r,4unt2 cmo ,ra /o$i+l, 0u,
una muc(ac(a int,li4,nt,A 0u, (a+.a d,mo$trado /o$,,r la
iniciati3a ) ,l ,m/u;, n,c,$ario$ /ara /lan,ar $u /ro/io 3ia;, a
Londr,$ d,$d, Gu+l.nA car,ci,ra d, r,cur$o$ ) $,ntido /r,3i$or
al ll,4ar a la ca/ital. Pod.a (a+,r llamado a muc(a$ /u,rta$ Nla
/olic.aA la I4l,$iaA ,l E;2rcito d, Sal3acinA la ?$ociacin d,
53,n,$ 'ri$tiana$NA dond, l, (a+r.an ,c(ado una manoA l,
(a+r.an dado co+i;o ) $,4uram,nt, l, (a+r.an +u$cado un
tra+a;o. P,ro al /ar,c,r ,$a /o$i+ilidad nunca $, l, /a$ /or la
ca+,<a. Kui<B con un /oco mB$ d, ti,m/o lo (a+r.a (,c(o. P,ro
ant,$ d, 0u, ,$o ocurri,ra $, to/ con 7a8ir.
NE$ta+a /lantada d,lant, d, la 3itrina d, una /anad,r.aA
oli,ndo ,l /an ) /,n$ando ,n lo 0u, dar.a /or ll,3arm, al4o a
la +oca. Wl $, ac,rcA $, d,tu3o a mi lado ) m, di;oF =HKui,r,$
un /itilloI>.
NEra la /rim,ra /,r$ona 0u, m, diri4.a la /ala+ra d,$d, 0u,
m, (a+.a d,$/,dido d, a0u,l camion,ro. 1u, mara3illo$o o.r a
al4ui,n (a+lBndom,A aun0u, no 9umara. =HE, a/,t,c, al4o d,
com,rA ,ntonc,$I>A a:adiA ) )o cont,$t2F =#a)a $i m,
a/,t,c,>.
>M, mir ) $onriA ) t,n.a una $onri$a ,ncantadora. Su
d,ntadura ,ra d, un +lanco d,$lum+rant,A ) la mirada ama+l,.
E,n.a uno$ o;o$ /r,cio$o$A d, un tono marrn o$curoA ca$i
n,4roA 0u, m, c(i9laron d,$d, ,l mom,nto ,n 0u, lo$ 3i.
Entonc,$ di;oF \#,n4aA 3amo$ a com/rar uno$ cuanto$
/an,cillo$ r,ll,no$. Jo tam+i2n t,n4o (am+r,. Lu,4o ir,mo$ a
$,ntarno$ ;unto al canal ) no$ lo$ com,r,mo$].
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 26 61 1~ ~
>Entramo$ ,n la ti,nda ) 2l com/r muc(o$ /an,cillo$ con
di$tinto$ r,ll,no$A un /ar d, tartal,ta$ d, 9ruta ) una /orcin d,
/a$t,l d, c(ocolat,. ? $u lado m, $,nt.a mu) d,$a$tradaA /u,$
no m, (a+.a a$,ado ni cam+iado d, ro/a d,$d, (ac.a d.a$C 2lA
,n cam+ioA i+a mu) ,l,4ant, ) +i,n 3,$tidoA ) (a$ta ll,3a+a
col4ada una cad,na d, oro.
S, $,ntaron ,n la (i,r+a 0u, al9om+ra+a ,l camino d, $ir4aA
con la ,$/alda a/o)ada ,n ,l muroA 3i,ndo /a$ar la$ +arca<a$.
Mar) m, cont 0u, a/,na$ /od.a (a+lar. S, $,nt.a a+rumada
/or a0u,l ;o3,n ama+l, ) a/u,$to 0u, /ar,c.a a/r,ciar $u
com/a:.aA ) no $, l, ocurr.a nada 0u, d,cirA /or mB$ 0u,
ll,3ara cuatro o cinco d.a$ d,$,ando t,n,r con 0ui,n (a+lar.
NWl (a+la+a todo ,l ratoA ) $, r,.aA ) tira+a /,dacito$ d, /an a
lo$ 4orrion,$ ) la$ /aloma$A a lo$ 0u, llama+a =mi$ ami4o$>.
R,cu,rdo (a+,r /,n$ado 0u, al4ui,n 0u, $, con$id,ra ami4o
d, lo$ /B;aro$ d,+, d, $,r mu) +u,na /,r$ona. ? 3,c,$ no
lo4ra+a com/r,nd,r d,l todo lo 0u, d,c.aA /or0u, ,l ac,nto
in4l2$ ,$ di$tinto d,l irland2$A )a $a+,. M, di;o 0u, tra+a;a+a
(aci,ndo com/ra$ /ara $u t.oA 0u, t,n.a un ca92 r,$taurant, ,n
'a+l, Str,,t dond, $,r3.a la m,;or comida d, Londr,$. 'mo
di$9ruta+a comi,ndo ,n ,l camino d, $ir4aA +a;o ,l $ol Lo$
/an,cillo$ ,$ta+an d,licio$o$A la$ tartal,ta$ d, man<ana ,ran
,D0ui$ita$ ) ,l /a$t,l d, c(ocolat, ,ra /ara morir$,.
Mar) $, r,co$t ,n ,l muro d, /i,dra ) $u$/ir d, 9,licidad.
'uando $, d,$/,rtA ,l $ol +a;a+a /or d,trB$ d,l almac2n ) la
c(a0u,ta d,l ;o3,n la cu+r.a. S, dio cu,nta d, 0u, ,$ta+a
a/o)ada ,n $u (om+ro.
NM, di cu,nta d, 0u, $u 9u,rt, +ra<o m, rod,a+a lo$
(om+ro$ ) a0u,llo$ /r,cio$o$ o;o$ marron,$ m, mira+an d,$d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 26 62 2~ ~
arri+a. M, acarici la m,;illa ) m, di;oF =M,nuda $i,$ta
#amo$A $, (ac, tard,. S,rB m,;or 0u, t, acom/a:, a ca$a. Eu$
/adr,$ $, ,$tarBn /r,4untando 0u2 t, (a /a$ado>. Jo no $u/,
0u2 d,cirA ) 2l tam/oco a:adi nada mB$. ?l ca+o d, un ratoA
3ol3i a in$i$tirF =E,n,mo$ 0u, irno$. HKu2 3a a /,n$ar tu
madr, cuando $, ,nt,r, d, 0u, (a$ /a$ado todo ,$t, ti,m/o
con un /,r9,cto d,$conocidoI>. Jo l, di;, 0u, mi madr, ,$ta+a
mu) l,;o$A ,n Irlanda. =@u,noA /u,$ tu /adr,.> L, r,3,l2 0u, mi
/adr, ,$ta+a mu,rto. =#a)aA /o+r,cita. Su/on4o 0u, 3i3,$ con
al4una t.a ,n Londr,$A HnoI> M, acarici la m,;illa d, nu,3oA
r,/iti a0u,l =Po+r,cita> ) )o /,n$2 0u, m, d,rr,t.a d, /ura
9,licidad. ?$. 0u, m, acurru0u2 ,ntr, $u$ +ra<o$ ) $, lo cont2
todoA ,Dc,/to lo d, mi /adra$tro ) lo 0u, m, (a+.a (,c(oA
/or0u, m, da+a 3,r4U,n<a ) no 0u,r.a 0u, 2l /,n$ara mal d,
m..
>7a8ir no di;o nada. Gurant, un +u,n ratoA $, limit a
acariciarm, la m,;illa ) ,l /,lo. Lu,4o di;oF \Po+r, Mar). HKu2
3amo$ a (ac,r conti4oI No /u,do d,;art, a0u.A ,n ,l canalA toda
la noc(,. ?(ora m, $i,nto r,$/on$a+l, d, ti. S,rB m,;or 0u, t,
3,n4a$ conmi4o al ca92 d, mi t.o. E$ un lu4ar a4rada+l, ) mi t.o
,$ mu) +u,no. No$ $,ntar,mo$ a c,nar como ,$tB mandado )
lu,4o (a+lar,mo$ d, tu 9uturo].

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 26 63 3~ ~

a a# #l le e S St tr re ee et t

?nt,$ d, la 4u,rraA ,n ,l +arrio d, St,/n,)A 0u, $, ,Dt,nd.a al
,$t, d, la 'it) Nd,limitado al nort, /or 'omm,rcial RoadA a
/oni,nt, /or EoM,r ) Ro)al MintA al $ur /or 6a//in4 ) lo$
mu,ll,$A ) al ,$t, /or ,l lim.tro9, +arrio d, Po/larNA 3i3.an
mil,$ d, 9amilia$ r,$/,ta+l,$ ) tra+a;adora$A $i +i,n (umild,$ ,n
$u ma)or.a. @u,na /art, d, la <ona ,$ta+a r,/l,ta d, ca$a$ d,
3,cindad (acinada$A call,;on,$ ) /a$a;,$ o$curo$A ) ca$a$
r,al0uilada$. Muc(a$ d, la$ 3i3i,nda$ mB$ anti4ua$ di$/on.an
d, un $olo 4ri9o ) un $olo r,tr,t, ,n ,l /atio 0u, u$a+an ,ntr,
oc(o ) doc, 9amilia$A ) a 3,c,$ toda una 9amilia d, di,< o mB$
/,r$ona$ com/art.a un /i$o d, una o do$ (a+itacion,$. Muc(a
4,nt, ll,3a+a 3aria$ 4,n,racion,$ 3i3i,ndo d, ,$t, modoA )
$,4uir.a (aci2ndolo a lo lar4o d, lo$ a:o$ cincu,nta.
No conoc.an otra 3ida ) ,$ta+an aco$tum+rado$ a ,llaA /,ro
d,$/u2$ d, la 4u,rra la$ co$a$ cam+iaron d, 9orma drB$ticaA ) a
/,or. E$ta+a /r,3i$to d,mol,r todo ,l +arrioA al4o 0u, ,n
r,alidad no $uc,di (a$ta 0u, /a$aron otro$ 3,int, a:o$.
Mi,ntra$ tantoA St,/n,) $, con3irti ,n caldo d, culti3o d,
todo$ lo$ 3icio$ ima4ina+l,$. La$ ca$a$ d,clarada$ ruino$a$A 0u,
,$ta+an ,n mano$ d, la /ro/i,dad /ri3adaA no /od.an 3,nd,r$,
d, 9orma l,4al a ca$,ro$ r,$/on$a+l,$A a$. 0u, la$ 9u,ron
com/rando ,$/,culador,$ $in ,$crO/ulo$ d, toda$ la$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 26 64 4~ ~
nacionalidad,$A 0u, al0uila+an (a+itacion,$ indi3idual,$ )
a/,na$ (a+ita+l,$ a /r,cio$ irri$orio$. Lo mi$mo ocurri con lo$
com,rcio$A 0u, $, con3irti,ron ,n +ar,$ nocturno$ con $u$
=camar,ra$> a /i, d, call,. En r,alidadA ,ran /ro$t.+ulo$ 0u,
(ac.an la 3ida im/o$i+l, a la$ /,r$ona$ d,c,nt,$ o+li4ada$ a
3i3ir ,n ,l +arrio ) criar a $u$ (i;o$ ,n m,dio d, todo a0u,llo.
El (acinami,nto $i,m/r, (a+.a 9ormado /art, d, la 3ida ,n ,l
Ea$t EndA /,ro con la 4u,rra la $ituacin $, d,t,rior d, un
modo ,3id,nt,. Muc(a 4,nt, (a+.a /,rdido $u 3i3i,nda a cau$a
d, lo$ +om+ard,o$ ) no t,n.a m,dio$ /ara r,con$truirlaA /or lo
0u, 3i3.a dond, +u,nam,nt, /od.a. Por $i todo ,$to 9u,ra /ocoA
,n lo$ a:o$ cincu,nta mil,$ d, inmi4rant,$ d, la
'ommonM,alt( d,$,m+arcaron ,n ,l /a.$ $in 0u, nadi, $,
ocu/ara d, /ro/orcionarl,$ alo;ami,nto. No ,ra raro 3,r 4ru/o$
d, di,< o mB$ antillano$A /or /on,r un ,;,m/loA ),ndo d,
/u,rta ,n /u,rtaA $u/licando 0u, l,$ al0uilaran una (a+itacin.
J $i la con$,4u.anA ,n m,no$ 0u, canta un 4allo $, ll,na+a con
3,int, o 3,inticinco /,r$ona$ 0u, mal3i3.an ,ntr, a0u,lla$
cuatro /ar,d,$.
Lo$ (a+itant,$ d,l Ea$t End (a+.an 3i3ido 9,nm,no$
$imilar,$ ,n ,l /a$adoA ) (a+.an $a+ido int,4rarlo$ ,n $u
r,alidad cotidiana. P,ro ,l u$o d,$carado ) ma$i3o d, $u$
call,$A call,;on,$A /a$a;,$A com,rcio$ ) ca$a$ como +urd,l,$ ,ra
al4o mu) di$tinto. La 3ida ,n ,l +arrio $, con3irti ,n un
in9i,rnoA ) la$ mu;,r,$ t,n.an /a3or d, $alir a la call, o d, 0u, lo
(ici,ran $u$ (i;o$. Lo$ duro$ ) ada/ta+l,$ ,a$t ,nd,r$A 0u,
(a+.an $o+r,3i3ido a do$ 4u,rra$A $o+r,ll,3ado la Gran
G,/r,$in d, lo$ a:o$ tr,inta ) r,$i$tido a lo$ +om+ard,o$
al,man,$ d, lo$ a:o$ cuar,nta $in /,rd,r la $onri$aA
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 26 65 5~ ~
$ucum+ir.an a la lacra d,l 3icio ) la /ro$titucin 0u, $, adu,:
d,l +arrio ,n lo$ a:o$ cincu,nta ) $,$,nta.
Int,nt,n u$t,d,$ ima4inarA $i ,$ 0u, /u,d,nA cmo $,r.a 3i3ir
,n la $,4unda /lanta d, un ,di9icio ,n ruina$A ,n un /i$o
al0uilado d, do$ (a+itacion,$A con $,i$ ni:o$ a lo$ 0u, criar. J
a(ora trat,n d, ima4inar 0u, la /ro/i,dad (a cam+iado d,
mano$ ) toda$ la$ 9amilia$ a la$ 0u, conoc.an d,$d, la ni:,< $,
(an marc(ado a cau$a d, la$ am,na<a$A la intimidacinA ,l
mi,do o /or0u, r,alm,nt, (an d,cidido ir$, a 3i3ir a otro $itio.
Eodo$ lo$ /i$o$ d,l ,di9icio ,n ,l 0u, 3i3,n $, (an $u+di3idido
,n (a+itacion,$ ) $, (an ll,nado d, /ro$tituta$A a 3,c,$ cuatro o
cinco /or (a+itacin. La ti,nda d, ultramarino$ 0u, ant,$
ocu/a+a la /lanta +a;a ,$ a(ora un +ar 0u, /,rman,c, a+i,rto
toda la noc(, ) dond, ,l ruidoA la mO$ica ,$trid,nt,A la$ 9i,$ta$A
,l 4rit,r.o ) la$ /,l,a$ $, $uc,d,n (a$ta ,l al+a. El n,4ocio d, la
/ro$titucin 9unciona d.a ) noc(,A lo 0u, $i4ni9ica 0u, $i,m/r,
(a) (om+r,$ $u+i,ndo ) +a;ando la$ ,$cal,ra$ a /i$oton,$ o
m,rod,ando /or lo$ /a$illo$ ) r,llano$A a la ,$/,ra d, $u turno.
Ima4.n,nloA $i ,$ 0u, /u,d,nA ) a(ora /n4an$, ,n la /i,l d, la
/o+r, madr, d, 9amilia 0u, ti,n, 0u, $alir a com/rar con lo$
ni:o$A o ll,3arlo$ a la ,$cu,laA o +a;ar $ola al $tano /ara ll,nar
un /ar d, cu+o$ d, a4ua con lo$ 0u, la3ar la ro/a.
Muc(a$ d, a0u,lla$ 9amilia$ $olicita+an 0u, la$ r,alo;aran )
/od.an /a$ar (a$ta di,< a:o$ ,n la$ li$ta$ d, ,$/,ra d,l
a)untami,nto. Para colmo d, mal,$A la$ 9amilia$ mB$
num,ro$a$ t,n.an m,no$ /ro+a+ilidad,$ d, 0u, l,$ a$i4naran
una nu,3a 3i3i,ndaA /u,$ $,4On la L,) d, #i3i,nda ,l
a)untami,nto no /od.a alo;ar a una 9amilia d, di,< /,r$ona$ ,n
un /i$o d, cuatro (a+itacion,$A /or mB$ 0u, lo$ cuc(itril,$ d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 26 66 6~ ~
do$ cuarto$ ,n lo$ 0u, 3i3.an (acinada$ $, (u+i,$,n d,clarado
in$alu+r,$.
Eal 9u, la $ituacin 0u, ,ncontr ,l /adr, 5o, 6illiam$on
cuando ,n lo$ a:o$ cincu,nta lo nom+raron /Brroco d, la
i4l,$ia d, Saint PaulA ,n Goc8 Str,,t. G,dic ,l r,$to d, $u 3idaA
$u con$id,ra+l, ,n,r4.aA $u d,t,rminacin )A /or ,ncima d,
todoA $u ,$/.ritu /iado$o a lim/iar ,l +arrio ) a $ocorr,r a la$
9amilia$ d,l Ea$t End 0u, $, 3,.an o+li4ada$ a $,4uir 3i3i,ndo
all.. MB$ tard, ,m/r,nd,r.a una la+or d, auDilio ) /rot,ccin
d, la$ ;3,n,$ /ro$tituta$A 0u, m,r,c.an todo $u a9,cto )
com/a$in. 1u, 2l 0ui,n a+ri la$ /u,rta$ d, '(urc( Lou$,A ,n
6,llclo$, S0uar,A a toda$ la$ /ro$tituta$ 0u, n,c,$ita+an un
(o4arA ) all. $, 9u, Mar) al d.a $i4ui,nt, d, (a+,rm, a+ordado
,n la /arada d,l auto+O$. 1ui a 3,rla all. ,n 3aria$ oca$ion,$A )
9u, durant, a0u,lla$ 3i$ita$ cuando m, cont $u (i$toria.
N7a8ir m, /u$o $u c(a0u,ta $o+r, lo$ (om+ro$A /or0u,
,m/,<a+a a (ac,r 9r.oA ) ll,3 la +ol$a /or m.. M, rod, con ,l
+ra<o ) m, 4ui ,ntr, ,l 4,nt.o d, lo$ mu,ll,$. S, /ort como
un aut2ntico ca+all,roA ) l, a$,4uro 0u, m, $,nt. la mu;,r mB$
a9ortunada d, Londr,$ al lado d, un ;o3,n tan a/u,$to.
7a8ir la ll,3 /or una call, ad)ac,nt, a 'omm,rcial Road
0u,A a $u 3,<A conduc.a a otra$ call,;u,la$ $,cundaria$A cada una
mB$ ,$tr,c(a ) $ucia 0u, la ant,rior. Muc(a$ 3,ntana$ ,$ta+an
ta/iada$ con ta+lon,$A otra$ tanta$ rota$A ) otra$ tan $ucia$ 0u,
,ra im/o$i+l, 3,r nada a tra32$ d, ,lla$. ?/,na$ (a+.a 4,nt, ,n
la call,A ) tam/oco ni:o$ ;u4ando. Mar) mir (acia arri+aA
tratando d, m,dir la altura d, lo$ ,di9icio$ ,nn,4r,cido$. La$
/aloma$ 3ola+an d, una corni$a a otra. ?l4una$ 3,ntana$
da+an la im/r,$in d, 0u, al4ui,n (a+.a int,ntado lim/iarla$A )
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 26 67 7~ ~
t,n.an cortina$. En una o do$ 0u, da+an a un /,0u,:o +alcn
(a$ta (a+.a ro/a t,ndida. S, dir.a 0u, ,l $ol ;amB$ ll,4a+a a
a0u,llo$ call,;on,$ ) /a$a;,$ an4o$to$. La mu4r, ) la +a$ura $,
amontona+an /or toda$ /art,$F ,n la$ ,$0uina$A ,n lo$ d,$a4U,$A
a/ilada$ ;unto a la$ 3,r;a$A +lo0u,ando lo$ /ortal,$A ca$i
ll,nando lo$ call,;on,$ mB$ /,0u,:o$. 7a8ir condu;o a Mar)
con caut,la a tra32$ d, toda a0u,lla inmundiciaA ad3irti2ndol, a
cada /a$o 0u, tu3i,ra cuidadoA 0u, no /i$ara ,$to o a0u,llo.
Lo$ /oco$ tran$,Ont,$ con lo$ 0u, $, cru<aron ,ran todo$
(om+r,$A ) 2l la a/r,ta+a contra $. con ad,mBn /rot,ctor cada
3,< 0u, ,$o ocurr.a. Uno o do$ d, a0u,llo$ (om+r,$ ,ran $in
duda conocido$ $u)o$A /u,$ $, d,tu3i,ron a (a+lar ,n una
l,n4ua ,Dtran;,ra.
NP,n$2 0u, 7a8ir d,+.a d, $,r mu) li$toA 0u, d,+.a d, t,n,r
,$tudio$ /ara $a+,r (a+lar una l,n4ua ,Dtran;,ra Nm, cont
Mar)N. Ku, (a+r.a ido a una ,$cu,la d, ,$a$ cara$ /ara
a/r,nd,rlaA ,$o /,n$2.
Ll,4aron a una call, mB$ anc(a ) lar4aA 0u, no ,ra otra 0u,
'a+l, Str,,t.
N?(. ,$tB ,l ca92 d, mi t.o Nanunci 7a8irN. E$ ,l m,;or )
,l mB$ concurrido d, toda la call,. Podr,mo$ c,nar ;unto$A tO )
)o. S,rB di3,rtidoA Ha 0u, $.I Mi t.o ,$ ,l du,:o d, todo ,l
,di9icio ) al0uila (a+itacion,$C ,$to) $,4uro d, 0u, /odrB
+u$cart, una. ?$. )a no t,ndrB$ 0u, dormir ;unto al canal.
Kui<B /u,da dart, tra+a;o ,n la cocinaA 9r,4ando /lato$ o
/,lando 3,rdura$. O /odr.a /on,rt, a car4o d, la mB0uina d,
ca92. HE, 4u$tar.a ,ncar4art, d, /r,/arar lo$ ca92$I
Mar) no t,n.a /ala+ra$. Man,;ar la mB0uina d,l ca92 ,n un
concurrido r,$taurant, londin,n$, ,ra /ara ,lla un $u,:o (,c(o
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 26 68 8~ ~
r,alidad. S, a9,rr a 7a8irA ,Dultant, d, 4ratitudA ) 2l
corr,$/ondi ,$tr,c(Bndol, la mano con mB$ 9u,r<a.
N? /artir d, a(ora todo t, irB +i,n Nl, di;oN. E,n4o ,$a
cora<onada.
Mar) ,$ta+a d,ma$iado ,mocionada /ara (a+lar. ?dora+a a
7a8ir con toda $u alma. Entraron ,n ,l ca92. G,ntro ,$ta+a
o$curo d,+ido a la coc(am+r, 0u, cu+r.a la$ 3,ntana$A ) lo$
3i$illo$ 0u, col4a+an a m,dia altura ,$ta+an ca$i n,4ro$ d,
mu4r,. La+.a uno$ /oco$ (om+r,$ $,ntado$ ,n torno a m,$a$
d, 9ormicaA +,+i,ndo ) 9umando. Uno o do$ d, ,llo$ t,n.an
com/a:.a 9,m,ninaA ) un 4ru/o d, mu;,r,$ ) muc(ac(a$
9uma+an r,unida$ alr,d,dor d, una m,$a mB$ 4rand,. Nadi,
(a+la+a. El $il,ncio 0u, r,ina+a all. d,ntro r,$ulta+a in0ui,tant,
) un /unto am,na<ador. Eodo$ lo$ /r,$,nt,$ al<aron la 3i$ta
cuando 7a8ir ) Mar) ,ntraronA /,ro aun a$. nadi, (a+l. Mar)
d,+.a d, llamar muc(o la at,ncin al lado d, la$ d,mB$ c(ica$ )
mu;,r,$ d,l ca92A /Blida$ ) d,macrada$. ?l4una$ /ar,c.an
(ura:a$A otra$ /on.an cara d, /oco$ ami4o$A ) toda$ t,n.an
/ro9unda$ o;,ra$. Lo$ o;o$ d, Mar)A ,n cam+ioA r,luc.an d,
ilu$in. E,n.a la /i,l lo<ana ) r,$/land,ci,nt, a cau$a d,l air,
9r,$coA /rim,ro d, la tra3,$.a ,n +arcoA lu,4o d, (a+,r dormido
cuatro noc(,$ ;unto al canal )A /or ,ncima d, todoA un $ua3, )
$,n$ual 9ul4orA 9ruto d,l ,namorami,ntoA ilumina+a todo $u $,r
) a9lora+a a $u ro$tro.
7a8ir l, $u4iri 0u, tomara a$i,nto mi,ntra$ 2l i+a a (a+lar
con $u t.o. S, ll,3 con$i4o la +ol$a d, r,d d, Mar). Ella $,
$,nt a una m,$aA ;unto a la 3,ntana. #ario$ d, lo$ /r,$,nt,$ la
mira+an $in ,l m,nor di$imuloA /,ro nadi, l, diri4i la /ala+ra.
P,ro a(ora )a l, da+a i4ualA ) $onri /ara $u$ ad,ntro$. No
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 26 69 9~ ~
n,c,$ita+a (a+lar con nadi,A a(ora 0u, t,n.a a 7a8ir. Un
(om+r, d, a$/,cto rudo $, $,nt d,lant, d, ,llaA al otro lado d,
la m,$aA /,ro Mar) 4ir la ca+,<a con 4,$to alti3o. El (om+r, $,
l,3ant ) $, 9u,. O) una$ ri$ita$ /roc,d,nt,$ d,l 4ru/o d,
c(ica$ d,l rincnA a$. 0u, $, 3ol3i (acia ,lla$ ) $onriA /,ro
nin4una l, d,3ol3i la $onri$a.
7a8ir r,4r,$ al ca+o d, uno$ di,< minuto$.
NL, (a+lado con mi t.o. E$ un +u,n (om+r,A cuidarB d, ti.
MB$ tard, c,nar,mo$ ;unto$. Solo $on la$ $i,t,. La di3,r$in
,m/i,<a a ,$o d, la$ nu,3, d, la noc(,. E, 4u$tarBA )a 3,rB$.
E$t, local ,$ 9amo$o /or $u$ ,$/,ctBculo$A ) tam+i2n /or la
comida. Mi t.o ti,n, contratado al m,;or c(,9 d, Londr,$.
Pu,d,$ com,r lo 0u, 0ui,ra$. E$ un (om+r, mu) 4,n,ro$oA )
dic, 0u, /u,d,$ ,l,4ir lo 0u, mB$ t, a/,t,<ca d, la carta ) la
li$ta d, 3ino$. Lo (ac, /or0u, ,r,$ mi ami4a ,$/,cialA ) )o $u
$o+rino /r,dil,cto. So) ,l ,ncar4ado d, com/rar la carn,A )
3ia;o muc(o /ara con$,4uir la m,;or m,rcanc.a. Un +u,n
r,$taurant, ti,n, 0u, $,r3ir +u,na carn,A ) )o $o) ,l m,;or
com/rador d, carn, d, Londr,$.
Por d,$contadoA la$ 3ianda$ 0u, /ro+ Mar) a0u,lla noc(, $,
l, anto;aron d,licio$a$. Pidi ,m/anada d, carn, con ;ud.a$ )
/atata$ 9rita$. 7a8ir /idi lo mi$moA /or0u, a0u,lla noc(, no
(a+.a nada mB$ ,n ,l m,nO. P,ro /ara Mar)A 0u, $, (a+.a
criado ,n la /o+r,<a d, la Irlanda ruralA a0u,lla ,m/anada ,ra
lo mB$ ,D0ui$ito 0u, (a+.a /ro+ado nuncaA ) $u$/ira+a d, /ura
9,licidad.
Ocu/a+an ,l rincn ;unto a la 3,ntana. G,$d, $u a$i,ntoA
7a8ir /od.a 3,r todo ,l localA ) $u$ o;o$ $, mo3.an $in c,$arA
inclu$o mi,ntra$ c(arla+a con Mar)A cu)o cam/o 3i$ual
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 27 70 0~ ~
a+arca+a tan $olo la mitad d,l ca92. ? di9,r,ncia d, 2lA no
mira+a a $u alr,d,dorA ni 9alta 0u, l, (ac.a. Solo t,n.a o;o$ /ara
7a8ir.
N#amo$ a ,l,4ir ,l 3ino N/ro/u$o 2lN. E$ al4o 0u, no
d,+,mo$ d,$cuidarA )a 0u, un +u,n 3ino ,$ /art, ,$,ncial d,
una +u,na comida. 'r,o 0u, tomar,mo$ un '(at,au Mar$,ill,$
d, 1-"8. E$ un 3ino ,Dc,l,nt,A cor/ul,nto $in ll,4ar a $,r
/,$adoA con nota$ d, $a+or int,n$o 0u, /,r$i$t,n ,n ,l /aladar )
$u4i,r,n la calid,< ) ,l +rillo d, la u3a. So) todo un ,D/,rto ,n
la mat,ria.
Mar) ,$ta+a im/r,$ionada NoA m,;or dic(oA a+rumadaN /or
lo$ r,9inado$ modal,$ ) la ur+anidad d, 7a8ir. Nunca (a+.a
/ro+ado ,l 3inoA ) no l, 4u$t. La+.a ,$/,rado al4o d,licio$o
d,l l.0uido /ur/Or,o 0u, ll,na+a $u 3a$oA /,ro l, /ar,ci
amar4o ) Bcido. Sin ,m+ar4oA 7a8ir /alad,a+a ,l $u)o con
9ruicin al ti,m/o 0u, murmura+a co$a$ d,l ti/o =Una a:ada
,$tu/,ndaT ?ndaA tmat,loA no ,ncontrarB$ un 3ino m,;or ,n
todo Londr,$>A o +i,n =?(A 0u2 +ou0u,t tan $o+,r+ioT E,
a$,4uro 0u, ,$to ,$ un lu;o al alcanc, d, /oco$>. Mar)A 0u,
t,m.a (,rir $u$ $,ntimi,nto$ $i l, con9,$a+a 0u,A ,n r,alidadA no
l, 4u$ta+a ,n a+$olutoA a/ur ,l 3a$o d, una $,ntada ) di;oF
=G,licio$o>.
7a8ir 3ol3i a ll,narl, ,l 3a$oA $in d,;ar ,n nin4On mom,nto
d, r,corr,r ,l local con la mirada. Si,m/r, 0u, $, diri4.a a Mar)
lo (ac.a con una $onri$aA /,ro cuando $u mirada $, d,$/la<a+a
/or ,l ca92A ni $u$ o;o$ ni $u$ la+io$ $onr,.an. Mar) no 3,.a la
m,$a ,n torno a la cual $, (a+.an r,unido la$ muc(ac(a$ ) la$
mu;,r,$A /,ro 0u,da+an ;u$to ,n9r,nt, d, 7a8ir. Wl $, 3ol3.a
(acia all. a m,nudo con una mirada 9r.aA $in /,$ta:,ar. Lu,4o
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 27 71 1~ ~
a$,nt.a di$cr,tam,nt,A $,:ala+a con la ca+,<a ,n otra dir,ccin
) $, 3ol3.a d, nu,3o (acia la m,$a. 'ada 3,< 0u, ,$o $uc,d.aA
Mar) o.a ,l c(irrido d, una $illa ) una d, la$ c(ica$ $,
l,3anta+a. ? lo lar4o d, la comida 7a8ir $, l,3ant c,rca d,
m,dia doc,na d, 3,c,$ ) $, ac,rc a la m,$a. Mar) lo $i4ui con
lo$ o;o$A no /or0u, al+,r4ara $o$/,c(a$A $ino $,ncillam,nt,
/or0u, no /od.a a/artar lo$ o;o$ d, 2l. ?$. com/ro+ con
$ati$9accin 0u, no /ar,c.an 4u$tarl, d,ma$iado a0u,lla$
c(ica$A /or0u, nunca l,$ $onr,.a ) $, diri4.a a ,lla$ ,n tono
d,$a+rido ) con mirada $,3,ra. En una oca$in lo 3io c,rrar ,l
/u:o ) ac,rcarlo al ro$tro d, una d, la$ c(ica$ con ad,mBn
am,na<ador. La c(ica $, l,3ant ) $ali 9u,ra.
=Jo $. l, 4u$to N$, di;o Mar)N. No 0ui,r, $a+,r nada d,
,$a$ c(ica$A ) no m, ,Dtra:aA /or0u, /ar,c,n d, lo mB$
d,$a4rada+l,$. P,ro )o $o) $u ami4a ,$/,cial>A $, r,/itiA
$inti2ndo$, ,n3u,lta ,n un cBlido r,$/landor.
'ada 3,< 0u, 7a8ir r,4r,$a+a a la m,$a colma+a a Mar) d,
$onri$a$ 0u, d,$cu+r.an $u radiant, d,ntadura ) (ac.an +rillar
$u$ o;o$ o$curo$.
N?ndaA acB+at, ,l 3ino Nl, di;oN. S,r.a una lB$tima d,;arlo
,n ,l 3a$o. HE, a/,t,c, un /oco d, 9ruta o d, /a$t,lI Mi t.o dic,
0u, /u,d,$ /,dir lo 0u, 0ui,ra$. La 9uncin no tardarB ,n
,m/,<ar. E$ la m,;or d, la ciudad. Lo$ clu+,$ nocturno$ d,
Londr,$A Par.$ ) Nu,3a Jor8 $on 9amo$o$ ,n todo ,l mundoA )
,$t, ,$ ,l m,;or d, Londr,$A con di9,r,ncia.
Mar) a/ur $u 3a$o ) $, comi un /,da<o d, /a$t,l dul<n )
/rin4o$o 0u, $,4On 7a8ir ,ra una tarta S,l3a N,4ra con
4uinda$ marinada$ ,n licor. No ,ncontr ni una 4uindaA /,ro l,
/ar,ci ,D0ui$itaA aun0u, /or d,$4racia d,$/u2$ d, /ro+arla ,l
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 27 72 2~ ~
3ino l, $a+.a /,or aOn 0u, ant,$A ) tan B$/,ro 0u, aca+ con la
l,n4ua ra$/o$a ) la $,n$acin d, (a+,r$, a+ra$ado lo$ la+io$ )
la +oca ,n 4,n,ral.
S, nota+a aturdidaA /,ro ,ra 3a4am,nt, con$ci,nt, d, 0u, ,l
local $, i+a ll,nando. No /ara+an d, ll,4ar (om+r,$.
NE$ta $u,l, $,r la (ora d, mBDima acti3idad. Gi$9rutarB$ d,
la 9uncinA H3,rdadI
Mar) $onri ) a$intiA d,$,o$a d, com/lac,rlo. En r,alidad l,
,$coc.an lo$ o;o$ a cau$a d,l (umo 0u, ,nrar,c.a ,l air,A )
,m/,<a+a a dol,rl, la ca+,<a. G,$/u2$ d, com,r l, $o+r,3ino
un /ro9undo can$ancio ) (a+r.a /r,9,rido ir$, a dormirA /,ro $,
di;o 0u, d,+.a $,4uir d,$/i,rta /ara di$9rutar d,l ,$/,ctBculo
0u, 7a8ir tan ama+l,m,nt, l, (a+.a ll,3ado a 3,r. @,+i un
/oco mB$ d, 3ino , int,nt mant,n,r lo$ o;o$ a+i,rto$. No $,
/,rcat d, 0u, al4ui,n (a+.a c,rrado lo$ /o$ti4o$ d, la$
3,ntana$ ) la$ /u,rta$A ni d, 0u, (a+.a una iluminacin mB$
t,nu, 0u, ant,$.
G, /rontoA un $onido ,n$ord,c,dor ,$/a+il $u$ $,ntido$
,m+otado$. Eal 9u, ,l $u$to 0u, ,$tu3o ,n un tri$ d, ca,r$, d, la
$illa ) (u+o d, a9,rrar$, al +ord, d, la m,$a /ara r,cu/,rar ,l
,0uili+rio. No (a+.a o.do nada /ar,cido ,n toda $u 3ida. Era
mB$ ,$trid,nt, aOn 0u, la $ir,na d, la dBr$,na 0u, la (a+.a
$o+r,$altado ,n 'omm,rcial Road. J $ona+a $in c,$ar. S,
trata+a d, una mB0uina d, di$co$A ) a0u,l ruido ,ra mO$ica d,
/,rcu$in.
N'omi,n<a ,l ,$/,ctBculo Nanunci 7a8ir a 3o< ,n 4ritoN.
Girad la$ $illa$ (acia a0u. ) /r,/arao$ /ara a$i$tir al m,;or
nOm,ro d, Londr,$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 27 73 3~ ~
Eodo$ lo$ (om+r,$ d, la $ala o+,d,ci,ron ) a4uardaron ,n
$il,ncioA 3u,lto$ (acia una m,$a 0u, ocu/a+a ,l c,ntro d, la
,$tancia.
Una c(ica $, $u+i a la m,$a d, un $alto ) $, /u$o a +ailar. La
m,$a no t,ndr.a mB$ d, un m,tro d, anc(oA /or lo 0u, ,n
r,alidad no /od.a mo3,r$, d,ma$iado /or t,mor a ca,r$,A /,ro
conton,a+a ,l cu,r/oA la$ cad,ra$A lo$ (om+ro$A lo$ +ra<o$ ) ,l
cu,llo al ritmo d, la mO$ica. Lo$ (om+r,$ la aclama+an.
Entonc,$ la ;o3,n $, 0uit ,l c(al 0u, l, cu+r.a lo$ (om+ro$. Lo$
(om+r,$ 3ol3i,ron a a/laudir con ,ntu$ia$mo ) $, /,l,aron /or
co4,rlo. G,$/acioA con mo3imi,nto$ $u4,r,nt,$A la c(ica $,
d,$a+roc( lo$ +oton,$ d, la +lu$a ) $, la 0uit d, 4ol/,A
d,$cu+ri,ndo un $o$t2n ro;o carm,$.. Entonc,$ $, d,$anud la
cinta d, la 9aldaA 0u, ca) a $u$ /i,$. G,+a;o no ll,3a+a mB$ 0u,
un cordn carm,$. 0u, l, c,:.a la cintura ) /a$a+a ,ntr, $u$
/i,rna$. E,n.a un tra$,ro ,norm,. S, 3ol3i (acia la /ar,d
m,n,ando la$ nal4a$ ) lo$ mu$lo$A ) lu,4o $, inclin (acia a+a;o
con la$ /i,rna$ $,/arada$.
Mar) ,$ta+a +o0uia+i,rta. S, l, (a+.a /a$ado ,l $u,:o d,
4ol/, ) no da+a cr2dito a $u$ o;o$. No /od.a cr,,r 0u, a0u,llo
,$tu3i,ra ocurri,ndo.
7a8ir l, d,dic una d, $u$ d,$lum+rant,$ $onri$a$ ) l, di;o a
3o< ,n cu,lloF
NH? 0u, ,$ im/r,$ionant,I Ja t, di;, 0u, t,n.amo$ ,l m,;or
,$/,ctBculo d, la ciudad.
La c(ica $, incor/or ) $, 3ol3i (acia ,l /O+lico. Mir a $u
alr,d,dor con d,$caro ) ,m/,< a d,$a+roc(ar$, l,ntam,nt, lo$
corc(,t,$ d,l $o$t2n. Lo$ (om+r,$ /rorrum/i,ron ,n 4rito$A
aclamacion,$ ) /atada$ ,n ,l $u,lo ,n ,l mom,nto ,n 0u, $,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 27 74 4~ ~
d,$/lomaron (acia d,lant, do$ inm,n$o$ $,no$ d, cu)o$
/,<on,$ col4a+an $,nda$ +orla$ d, color carm,$.. 'on una
(a+ilidad 0u, d,+.a d, r,0u,rir muc(a /rBcticaA la +ailarina
,m/,< a mo3,r lo$ /,c(o$ ,n c.rculo$A cada 3,< mB$ d,/ri$aA
(aci,ndo 0u, la$ +orla$ 4iraran ,n ,l air,A ,nlo0u,cida$. Mar)
,$ta+a (i/noti<ada /or la$ +orla$A /,tri9icada d, /uro a$om+ro
(a$ta 0u,A /oco a /ocoA ,l mo3imi,nto $, 9u, (aci,ndo mB$
l,nto ) la$ +orla$ aca+aron /,ndi,ndo (acia a+a;o con un li4,ro
+alanc,o. Entonc,$ la c(ica $, 0uit ,l cordn 0u, ll,3a+a ,n
torno a la cintura ) lo arro; a lo$ (om+r,$A 0u, lo co4i,ron a la
r,+ati:a.
1u, ,ntonc,$ cuando ,m/,< ,l +ail, /ro/iam,nt, dic(o. La
c(ica a4ita+a ) m,n,a+a la /,l3i$ d,$/acioA ad,lant, ) atrB$A
mirando dir,ctam,nt, al /O+lico ) $acando la l,n4ua con
la$ci3ia. Si4ui a$. durant, +a$tant, ti,m/oA a 3,c,$
conton,ando tam+i2n ,l troncoA otra$ 3,c,$ $acudi,ndo lo$
+ra<o$ a+i,rto$ ,n cru<. La mO$ica )a no $ona+a tan altaA /or lo
0u, $olo $, o.an lo$ tam+or,$A ) todo ,l rato $u /,l3i$ $,
+alanc,a+a ad,lant, ) atrB$A $i4ui,ndo ,l ritmo.
Mar) no /od.a a/artar lo$ o;o$ d, la m,$a. G, /rontoA tan
r,/,ntinam,nt, como (a+.a ,m/,<adoA la c(ica $, d,tu3o con
un 4rito ) $, d,; ca,r. No (a+.a muc(o $itioA /,ro $, aco$t con
la ,$/alda ) la ca+,<a a/o)ada$ ,n la m,$a ) la$ /i,rna$
,$tirada$ (acia arri+aA unido$ lo$ talon,$. La mO$ica 3ol3i a
$onar cada 3,< mB$ 9u,rt, mi,ntra$ $,/ara+a la$ /i,rna$
d,$/acio (a$ta d,;arla$ ca$i (ori<ontal,$A r,3,lando a$. una
3ul3a ,norm,A carno$a ) /,luda. Entonc,$A (aci,ndo 4ala d,
una (a+ilidad in$u/,ra+l,A ) ant, lo$ 4rito$ d, r,4oci;o d, $u
/O+licoA ,m/,< a $acar /,lota$ d, /in4V/on4 d, la 3a4inaA 0u,
arro;a+a a $u alr,d,dor. La cantidad d, /,lota$ ) la 3,locidad
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 27 75 5~ ~
con 0u, la$ lan<a+a ,ran im/r,$ionant,$. Mar) $, di;o 0u, t,n.a
0u, (a+,r al4On trucoA /or0u, nin4una mu;,r /od.a al+,r4ar
tanta$ /,lota$ d, /in4V/on4 ,n $u$ /art,$. La$ /,lota$ 3ola+an
/or toda la ,$tancia ) lo$ (om+r,$ $, la$ tira+an uno$ a otro$A a
la$ c(ica$A a la$ /ar,d,$A ,n un d,$,n9r,no col,cti3o.
La$ d,mB$ c(ica$ $, (a+.an l,3antado d, la m,$a ) $,
m,<claron con lo$ (om+r,$. Una$ $, $,nta+an ,n $u$ rodilla$ )
lo$ acaricia+an o $, d,;a+an acariciar /or ,llo$A mi,ntra$ 0u,
otra$ $al.an /or la /u,rta tra$,ra ,n /ar,;a$ ) otra$ $, limita+an
a +,+,r ) 9umarA $,ntada$ a una m,$a. Go$ mu;,r,$ ma)or,$ $,
ac,rcaron a la c(ica aco$tada ,n la m,$a ) l, $u;,taron una
/i,rna cada una. Entonc,$ ,m/,<aron a (ac,r $,:a$ a lo$
(om+r,$ /ara 0u, $, ac,rcaran. Muc(o$ $, a+alan<aron ,n $u
dir,ccinA /,ro do$ (om+r,$ 9ornido$ d, m,diana ,dad
armado$ con /u:o$ am,ricano$ l,$ $ali,ron al /a$oA $,
,ncararon con ,llo$ ) l,$ di;,ron al4o. Mar) no alcan< a o.r ,l
0u2 d,+ido al ruidoA /,ro 3ario$ (om+r,$ di,ron m,dia 3u,lta )
r,4r,$aron a $u$ $illa$. Otro$ /,rman,ci,ron d, /i,A $in
,m+ar4oA ) Mar) 3io cmo ,ntr,4a+an 4rand,$ $uma$ d,
din,ro a lo$ do$ 9or<udo$. Entonc,$A uno tra$ otroA lo$ (om+r,$
0u, (a+.an /a4ado $, +a;aron lo$ /antalon,$ ) /,n,traron a la
c(ica aco$tada $o+r, la m,$a. ?l4uno$A mi,ntra$ ,$/,ra+an $u
turnoA $, ac,rca+an /or lo$ lado$ ) l, ma4r,a+an lo$ /,c(o$.
G,$/u2$ d, (a+,r /u,$to mB$ din,ro ,n la$ mano$ d, lo$
maton,$A uno d, ,llo$ $, ac,rc a la ca+,<a d, la c(icaA $, +a;
lo$ /antalon,$ ) l, introdu;o ,l /,n, ,n la +ocaA 0u, ,lla c(u/
con a3id,<. G,$/u2$ d, a0u,lA 3ario$ (om+r,$ mB$ (ici,ron lo
mi$mo.
Mar) $inti nBu$,a$. Su ,D/,ri,ncia con ,l irland2$ +a$ta+a
/ara $a+,r lo 0u, ,$ta+a /a$andoA ) ,l din,ro 0u, circula+a d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 27 76 6~ ~
mano ,n mano d,$/,;a+a cual0ui,r duda 0u, l, /udi,ra
0u,dar. No n,c,$ita+a /r,4untar nada. Sinti un ,$calo9r.o ) $,
/,r$i4n. =Santa Mar.aA madr, d, Gio$A r,<a /or m.>A murmur.
M, cont todo ,$to mi,ntra$ tomB+amo$ una ta<a d, ca92 )
una$ 4all,ta$ ,n la cocina d, '(urc( Lou$,A ,n 6,llclo$,
S0uar,. Jo i+a a 3,rla a m,nudo. No ,ra una tra+a;adora $ocialA
ni $i0ui,ra una d, la$ 3oluntaria$ a$ociada$ a la i4l,$iaC i+a a
3,rla $,ncillam,nt, /or0u, m, ca.a +i,nA ) la$ circun$tancia$ ,n
la$ 0u, no$ (a+.amo$ conocido (a+.an /ro/iciado un 3.nculo
,ntr, am+a$. Mar) con9ia+a ,n m. ) $a+.a 0u, /od.a (a+lar $in
ta/u;o$. Jo d,$,a+a $a+,r mB$ ac,rca d, la$ /ro$tituta$ ) $u
modo d, 3idaA a$. 0u, la anima+a a $,4uir (a+lando.
NG,$/u2$ d, 3,r a0u,lloA H/or 0u2 no t, marc(a$t,I Era$
li+r, d, (ac,rlo. Nadi, t, (u+i,$, d,t,nido. HPor 0u2 no t,
9ui$t, $in mB$I
Mar) 4uard $il,ncio ) mordi$0u, una 4all,ta.
NE$o ,$ lo 0u, t,ndr.a 0u, (a+,r (,c(oA lo $2A /,ro no /od.a
a+andonar a 7a8ir. M, co4i la manoA m, la a/r,t ) di;oF
=H#,rdad 0u, ,$ un nOm,ro ,$/,ctacularI No ,ncontrarB$ nada
m,;or ,n toda la ciudad. Eodo$ lo$ clu+,$ nocturno$ d, Londr,$
,$tBn tratando d, arr,+atarno$ a ,$a +ailarina /ara $u$
9uncion,$A /,ro )o la d,$cu+r. ) $, la tra;, a mi t.oA ) 2l l, /a4a
+i,n /ara 0u, no $, marc(, a tra+a;ar ,n otro local. ?ctOa cada
noc(, /ara no$otro$ ) 4racia$ a ,lla ,l ca92 $, ,$tB (aci,ndo
9amo$o. Mi /,0u,:a Mar)A t, 3,o can$ada. Ei,n,$ 0u, irt, a la
camaA ci,lo. #,nA mi t.o (a /r,/arado una (a+itacin /ara ti>.
La tom d, la mano con t,rnura ) la condu;o ,ntr, la
multitudA a+ri2ndo$, /a$o a ,m/u;on,$A rod,Bndola con un
+ra<o /rot,ctor.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 27 77 7~ ~
NEntonc,$ $u/, 0u, l, im/orta+a Ncontinu Mar)NA
/or0u, no m, trata+a como a toda$ la$ d,mB$. ?l 9in ) al ca+oA
m, ,$ta+a cuidando ) /rot,4i,ndo d, todo$ a0u,llo$ +Br+aro$A
H3,rdadI
Solt2 un $u$/iro. 'on la $a+idur.a d, mi$ 3,intitr2$ a:o$A m,
/r,4unta+a $i ,ra r,alm,nt, /o$i+l, 0u, una c(ica d, catorc, o
0uinc, a:o$ $, d,;ara ,nr,dar (a$ta tal /unto /or un
$in3,r4U,n<a con la+ia. Entonc,$ /,n$2 0u, )o no m, (a+r.a
d,;ado ,n4a:arA /,ro a(ora no ,$to) tan $,4ura.
7a8ir la acom/a: (a$ta la /art, tra$,ra d,l ,di9icioA dond,
0u,da+a la cocinaA ) l, di;oF
NE$ta ,$ la ,$cal,ra 0u, ll,3a a la$ (a+itacion,$ d, la /rim,ra
/lanta. Son d, /rim,ra calidad ) mu) +onita$A )a lo 3,rB$. Si
n,c,$ita$ u$ar ,l r,tr,t,A ,$tB a(. 9u,raA ,n ,l /atio.
S,:al una ca$uc(a con$truida con ta+lon,$ d, mad,ra )
/laca$ d, amianto.
En ,9,ctoA Mar) n,c,$ita+a u$ar ,l r,tr,t,A ) tra$ $u$urrarl,
=No t, 3a)a$> $, 9u, (acia all.. Por d,ntroA ,l la3a+o ,ra
r,/u4nant, ) (,diondoA /,ro ,n la o$curidad Mar) no /od.a
3,r la t,rri+l, inmundicia 0u, cu+r.a ,l $u,lo mo;ado )
r,$+aladi<o.
R,4r,$ con 7a8irA 0u, la ll,3 a cru<ar la cocina ) $u+ir
(a$ta ,l /i$o d, arri+a. Entonc,$ $ac una lla3,A a+ri la /u,rta
) ,nc,ndi la lu<.
Mar) $, 3io d, /ronto ,n una (a+itacin como nunca (a+.a
3i$to nin4unaA ni ima4inado $i0ui,raA ,n toda $u 3ida. La$
lBm/ara$ col4a+an d, la$ /ar,d,$A no d,l t,c(oA ) al4una$ (a$ta
$, /ro),cta+an d,$d, la$ cortina$. La+.a ,$/,;o$ /or do0ui,r
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 27 78 8~ ~
0u, multi/lica+an la lu<. R,/rimi una ,Dclamacin al 3,r
tama:a a+undancia d, oro ) /lataA aun0u, ,n r,alidad no ,ra
$ino m,tal cromado. En ,l c,ntro d, la (a+itacin (a+.a una
,norm, cama d, latn cu+i,rta con lo 0u, l, /ar,ci una colc(a
d, $,da. 'om/arado con ,l am+i,nt, lO4u+r, ) $om+r.o d,
a+a;oA a0u,llo ,ra ,l /ara.$o.
NE$ /r,cio$aA 7a8ir Nl, di;o ,n un $u$urroNA $,ncillam,nt,
/r,cio$a. HG, 3,rdad 0u, tu t.o m, d,;a 0u,darm, ,n ,$ta
(a+itacinI
Wl $, ,c( a r,.r ) cont,$tF
NE$ la (a+itacin mB$ +onita d, toda la ciudad. No
,ncontrarB$ otra m,;or. Er,$ una c(ica a9ortunadaA Mar)A ,$/,ro
0u, lo $,/a$.
NO(A $.A lo $2A 7a8ir Ncont,$t ,lla con un $u$/iroNA ) t, lo
a4rad,<co d, cora<n.
J ,ntonc,$ 2l la $,du;o con la (a+ilidad 0u, da la co$tum+r,.
Mar) no 0u,r.a (a+lar d, ,lloA ) )o no 0u,r.a ato$i4arla.
'om/r,nd. 0u, ,l r,cu,rdo d, a0u,lla noc(, ,ra $a4rado /ara
,lla. P,ro $. a:adi al4o mB$F
NE$to) $,4ura d, 0u, m, 0u,r.aA /or0u, nadi, m, (a 3u,lto
a tocar como lo (i<o 2l. Eodo$ lo$ d,mB$ (om+r,$ ,ran uno$
+ruto$A ) todo lo 0u, m, (ac.anA (orri+l,. P,ro 2l $, mo$tr
cari:o$o conmi4oA ) 9u, /r,cio$o. ?0u,lla noc(, cr,. morir d,
9,licidad. J mB$ m, (u+i,$, 3alido Na:adi con un (ilo d,
3o<.
Mi,ntra$ ,$ta+an ,n la camaA 9undido$ ,n un a+ra<oA 3i,ndo
cmo la lu< d,l d.a a(u),nta+a la t,nu, o$curidadA 2l l,
$u$urrF =Gim,A mi /,0u,:a Mar)A Ht, (a 4u$tadoI H?l4una 3,<
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 27 79 9~ ~
(a+.a$ /,n$ado 0u, /odr.a /a$art, al4o a$.I La) muc(a$ otra$
co$a$ 0u, /u,do ,n$,:art,>.
NEntonc,$ com,t. un t,rri+l, ,rror Nm, con9,$ Mar)N. G,
no (a+,rlo (,c(oA 7a8ir $,4uir.a 0u,ri2ndom,. P,ro cr,. 0u,
d,+.a d,cirl, toda la 3,rdad ac,rca d, m. mi$maA /ara 0u, no
(u+i,ra $,cr,to$ ,ntr, no$otro$. L, (a+l2 d,l (om+r, 0u, 3i3.a
con mi madr, ,n Gu+l.nA ) d, lo 0u, m, (a+.a (,c(o.
>7a8ir m, a/art d, $u lado ) $, l,3ant d, un +rincoA
4ritandoF \No $2 0u2 (a4o /,rdi,ndo ,l ti,m/o conti4oA
/,0u,:a <orra. So) un (om+r, ocu/ado. E,n4o m,;or,$ co$a$
,n la$ 0u, ,m/l,ar ,l ti,m/o. L,3Bntat, ) 3.$t,t,].
>M, dio una +o9,tada ) m, tir la ro/a. Jo llora+aA ) ,ntonc,$
2l 3ol3i a cru<arm, la cara ) di;oF \Para d, 4imot,ar. Pont, la
ro/aA ) dat, /ri$a]. M, 3,$t. lo mB$ rB/ido 0u, /ud,A ) 7a8ir
m, ,c( d, la (a+itacinA al r,llano. P,ro ,ntonc,$ tu3o otro
cam+io d, (umorA ) m, $onri. M, $,c lo$ o;o$ con $u /a:u,lo
) m, di;oF \#amo$A 3amo$A )a ,$tBA mi /,0u,:a Mar). No llor,$.
Eodo $, arr,4larB. E,n4o mu) mal 4,nioA /,ro $, m, /a$a
/ronto. Si t, /orta$ +i,nA $i,m/r, cuidar2 d, ti]. M, rod, con
un +ra<oA ) )o m, $,nt. 9,li< d, nu,3o. Sa+.a 0u, (a+.a $ido
cul/a m.aA /or (a+,rl, contado lo d,l irland2$. #,rBA (,r. $u$
$,ntimi,nto$. Wl (a+r.a 0u,rido $,r ,l /rim,ro.
Su cr,dulidad m, d,; ,$tu/,9acta. G,$/u2$ d, todo lo 0u,
(a+.a 3i3ido ) /r,$,nciadoA Hcmo /od.a a9,rrar$, a la ilu$in
d, 0u, 7a8ir la ama+aA ) 0u, 3alora+a $u 3ir4inidad (a$ta ,l
/unto d, 0u, $u amor $, d,$3an,ci ,n cuanto $u/o 0u, ,lla
(a+.a $ido 3iolada /or un +orrac(o irland2$I
NM, ll,3 a+a;oA al ca92A ) llam a una d, la$ mu;,r,$ a la$
0u, )o (a+.a 3i$to $u;,tando la$ /i,rna$ d, la +ailarina la noc(,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 28 80 0~ ~
ant,rior. =E, /r,$,nto a Mar)>A l, di;o. =S, 0u,darB con
no$otro$. G.$,lo a mi t.o cuando $, d,$/i,rt,.> JA 3ol3i2ndo$,
(acia m.A a:adiF =?(ora t,n4o 0u, irm,. So) un (om+r,
ocu/ado. EO 0u2dat, con Gloria ) ,lla cuidarB d, ti. La< lo 0u,
t, di4a mi t.o. Si lo (ac,$A $,rB$ una +u,na c(ica ) )o ,$tar2
cont,nto. Si noA m, ,n9adar2>.
=H'uBndo 3ol3,rB$I>A l, /r,4unt Mar) ,n un $u$urroA a lo
0u, 2l cont,$tF =#ol3,r2A no $u9ra$. Ku2dat, a0u.A $2 +u,na
c(ica ) (a< lo 0u, t, di4a mi t.o>.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 28 81 1~ ~

E El l c ca a/ /( (

Gurant, ,l ti,m/o 0u, /a$2 ,n San Ramn Nonato m,
ac,r0u2 muc(a$ 3,c,$ a St,/n,) /ara tomarl, ,l /ul$o al +arrio.
Lo ci,rto ,$ 0u, ,ra un lu4ar atro<. La 4,nt, mal3i3.a ,n
condicion,$ muc(o /,or,$ d, lo 0u, (u+i,$, /odido ima4inar.
M, co$ta+a cr,,r 0u, todo a0u,llo 0u,dara a m,no$ d, cinco
8ilm,tro$ d, Po/larA cu)o$ (a+itant,$A $i +i,n (umild,$ )
(acinado$A ,ran 4,nt, al,4r, ) cordial. ?ll.A cual0ui,ra 0u, $,
cru<ara con una ,n9,rm,ra la $aluda+a con un =LolaA t,$oro
H'mo ,$tB$I HKu2 tal 3a todoI>. En St,/n,) nadi, m, diri4i
la /ala+ra ;amB$. R,corr.a 'a+l, Str,,tA Grac,$ ?ll,)A Goc8
Str,,tA Sand,r$ Str,,tA @lac8(ou$, Lan, ) L,man Str,,t $in
/od,r ,3itar $,ntirm, intimidada. La$ c(ica$ $, a/o$ta+an ,n
lo$ /ortal,$ ) lo$ (om+r,$ r,corr.an la$ call,$ ,n am+a$
dir,ccion,$A a m,nudo ,n 4ru/o$A o m,rod,a+an 9r,nt, a la$
/u,rta$ d, lo$ ca92$A 9umando o ma$cando ) ,$cu/i,ndo ta+aco.
Jo $i,m/r, ll,3a+a /u,$to ,l uni9orm, d, ,n9,rm,raA /or0u, no
0u,r.a 0u, nadi, m, a+ordara. Sa+.a 0u, m, o+$,r3a+anA ) 0u,
mi /r,$,ncia no ,ra +i,n3,nida.
Lo$ ,di9icio$ 0u, (a+.an $ido d,clarado$ ruino$o$ $,4u.an ,n
/i,A ca$i 3,int, a:o$ d,$/u2$ d, 0u, $, d,cr,tara $u d,molicinA
) aOn 3i3.a 4,nt, ,n ,llo$. Ku,da+an una$ /oca$ 9amilia$ )
al4uno$ anciano$ 0u, no (a+.an /odido marc(ar$, d,l +arrioA
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 28 82 2~ ~
/,ro a(ora ,l 4ru,$o d, $u$ (a+itant,$ ,ran /ro$tituta$A
inmi4rant,$ $in t,c(oA +orrac(o$ ) toDicmano$. No (a+.a
com,rcio$ 0u, 3,ndi,ran 3.3,r,$ ni /roducto$ d, /rim,ra
n,c,$idadA /u,$to 0u, la$ ti,nda$ d, toda la 3ida $, (a+.an
con3,rtido ,n ca92$ 0u, /,rman,c.an a+i,rto$ toda la noc(,A ,$
d,cirA /ro$t.+ulo$. Lo$ Onico$ com,rcio$ 0u, 3i ,n acti3o ,ran
ta+a0u,r.a$.
?l /ar,c,rA muc(o$ d, lo$ ,di9icio$ car,c.an d, t,;ado. El
/adr, 5o,A /Brroco d, la i4l,$ia d, Saint PaulA m, (a+l d, una
9amilia d, doc, /,r$ona$ 0u, 3i3.a ,n la$ tr,$ (a+itacion,$ d, la
Oltima /lanta d, un ,di9icio ) $, /rot,4.a d, la int,m/,ri, con
una$ lona$ ,nc,rada$ 0u, (ac.an la$ 3,c,$ d, t,c(o. La ma)or.a
d, la$ /lanta$ $u/,rior,$ ,$ta+an a+andonada$A /,ro lo$ /i$o$
d, a+a;oA /rot,4ido$ /or ,l $u,lo d, a0u,llo$ 0u, lo$ /r,c,d.an
(a$ta 0u, tam+i2n ,$t, $, 3ini,ra a+a;oA ,$ta+an at,$tado$ d,
4,nt,.
En 6,llclo$, S0uar,A una /la<a (o) d,molidaA $, al<a+a una
,$cu,la /rimaria cu)a /art, tra$,ra da+a a 'a+l, Str,,t. M,
(a+.an dic(o 0u, arro;a+an toda cla$, d, inmundicia$ al /atio
d, la ,$cu,laA /or ,ncima d, la 3,r;aA a$. 0u, 9ui a (a+lar con ,l
con$,r;,. Era un (om+r, nacido ) criado ,n St,/n,)A un
(a+itant, d,l Ea$t End ri$u,:o ) ;o3ialA /,ro ,l d.a 0u, (a+l2
con 2l /ar,c.a d,$animado. M, di;o 0u, $, i+a a la ,$cu,la mu)
t,m/rano /ara lim/iarlo todo ant,$ d, 0u, lo$ ni:o$ ll,4aranC
,n ,l /atio a/ar,c.an a diario colc(on,$ mu4ri,nto$A ,m/a/ado$
d, $an4r, ) 3inoA com/r,$a$ u$ada$A ro/a int,riorA $B+ana$
manc(ada$ d, $an4r,A /r,$,r3ati3o$A +ot,lla$A ;,rin4uilla$A d,
todo. M, cont 0u, cada ma:ana 0u,ma+a una /ila d, +a$ura.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 28 83 3~ ~
G,lant, d, la ,$cu,laA ,n Grac,$ ?ll,)A (a+.a un $olar
arra$ado /or la$ +om+a$ al 0u, lo$ /ro/i,tario$ d,l ca92
arro;a+an cada noc(, la mi$ma cla$, d, /or0u,r.a$A con la
di9,r,ncia d, 0u, all. nadi, la$ r,co4.a ni 0u,ma+a.
S,ncillam,nt, $, i+a acumulandoA ) ,l (,dor ,ra in$o/orta+l,.
Jo no m, 3,.a con 9u,r<a$ /ara /a$ar /or d,lant, Ncon ,l olor
0u, m, ll,4a+a a cincu,nta m,tro$ d, di$tancia t,n.a mB$ 0u,
$u9ici,nt,NA /or lo 0u, nunca 3i$it2 Grac,$ ?ll,)A aun0u, m,
(a+.an dic(o 0u, una$ /oca$ 9amilia$ d, St,/n,) $,4u.an
3i3i,ndo all..
Lo$ +urd,l,$A /roD,n,ta$ ) /ro$tituta$ domina+an la <onaA )
lo$ mi$,ra+l,$ ,di9icio$ ruino$o$ /ar,c.an r,9ocilar$, ,n la
cont,m/lacin d, a0u,l $rdido com,rcio ) lo$ acto$ mal3ado$A
cru,l,$A 0u, lo acom/a:a+an. 'uanto mB$ 9amo$a $, (ac.a
'a+l, Str,,t /or $u$ ca92$A mB$ aum,nta+a la a9lu,ncia d,
cli,nt,$A ) ,l n,4ocio $, r,troalim,nta+a. Lo$ 3,cino$ d, toda la
3ida no /od.an (ac,r nada /or im/,dirlo. Su 3o< ,ra $il,nciada
/or la mO$ica ,$trid,nt,. G, todo$ modo$A $,4On m, (a+.an
contadoA /oco$ $, atr,3.an a 0u,;ar$, /or t,mor a r,/r,$alia$A )
$, 3,.an $u/,rado$ /or la ma4nitud d,l /ro+l,ma.
Si,m/r, (a+.a (a+ido /ro$t.+ulo$ ,n ,l Ea$t EndA /or
d,$contado. ?l 9in ) al ca+oA ,ra una <ona /ortuariaA ) a nadi,
/u,d, ,Dtra:ar 0u, a$. 9u,ra. P,ro $u ,Di$t,ncia $, tol,ra+a /or
tratar$, d, ,$ta+l,cimi,nto$ ai$lado$ 0u, aca+a+an
int,4rBndo$, ,n la 3ida d,l +arrio. Solo cuando $ur4i,ron
ci,nto$ d, +urd,l,$ ,n una <ona mu) r,ducida la 3ida $, (i<o
in$o/orta+l, /ara $u$ (a+itant,$.
Jo com/r,nd.a /,r9,ctam,nt, ,l mi,do d, lo$ lu4ar,:o$A )
tam+i2n 0u, 0ui,n $, 0u,;ara o ,ntor/,ci,ra d, al4On modo la
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 28 84 4~ ~
acti3idad lucrati3a d, lo$ /ro/i,tario$ d, lo$ ca92$ $, (ac.a
acr,,dor d, la$ r,/r,$alia$ d, ,$to$. Un na3a;a<o o una /ali<a
,ra la r,com/,n$a 0u, r,ci+.a /or $u 3alor. M, al,4r2 d, ,$tar
r,corri,ndo Sand,r Str,,t a /l,na lu< d,l d.a. En la$ 3,ntana$
$ucia$ $, 3,.an lo$ ro$tro$ d,macrado$A /intarra;,ado$A d,
c(ica$ 0u, $, a/o)a+an ,n ,l ant,/,c(o /ara a$omar$, 9u,ra )
o9r,c,r$, a lo$ (om+r,$ $in di$imulo al4uno. Sand,r Str,,t
/art.a d, 'omm,rcial RoadA /or lo 0u, ,ra ,l +lanco d, muc(a$
mirada$ ) 3i3.a un tra$i,4o con$tant,. Lo 0u, di,< o 0uinc,
a:o$ atrB$ ,ra una /,0u,:a (il,ra d, ca$a$ ado$ada$A una call,
lim/ia ) tran0uila d, am+i,nt, 9amiliar dond, lo$ ni:o$
;u4a+an a $u$ anc(a$A $, (a+.a con3,rtido ,n lo 0u, /ar,c.a ,l
,$c,nario d, una /,l.cula d, t,rror. La$ c(ica$ 0u, m, mira+an
d,$d, la$ 3,ntana$ no m, aco$aronA ni muc(o m,no$A
a+unda+an lo$ (om+r,$ cor/ul,nto$ d, a$/,cto $ini,$tro 0u, $,
/a$,a+an /or lo$ alr,d,dor,$ ) m, lan<a+an mirada$ (o$til,$A
como dici,ndo =Lar4o d, a0u.>. M, co$ta+a cr,,r 0u, /udi,ra
0u,dar al4una 9amilia d, St,/n,) 3i3i,ndo ,n m,dio d, todo
a0u,lloA /,ro al /ar,c,r a$. ,ra. ?3i$t2 do$ o tr,$ ca$ita$ con
3,ntana$ ) 3i$illo$ lim/io$ ) un 9,l/udo +i,n $acudido.
Eam+i2n 3i a una anciana 0u, a3an<a+a /or la ac,ra con /a$o
can$inoA /,4ada a la /ar,dA $in d,$/,4ar lo$ o;o$ d,l $u,loA
(a$ta 0u, ll,4 a $u /ortal. Entonc,$ mir alr,d,dor con r,c,loA
a+ri la /u,rta ) la 3ol3i a c,rrar rB/idam,nt, tra$ d, $..
?lcanc2 a o.r cmo ,c(a+a un do+l, c,rro;o.
La) un dic(o ,ntr, lo$ amo$ d, lo$ /,rro$ adi,$trado$ /ara
a)udar al (om+r, ,n $u$ tar,a$A )a $,an /,rro$ /a$tor,$A
4uardian,$A /olic.a$ o d, ca<aF =No lo$ trat,$ d,ma$iado +i,nA o
no tra+a;arBn>.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 28 85 5~ ~
Lo mi$mo $, a/lica a lo$ /roD,n,ta$ ) la$ /ro$tituta$A aun0u,
/or lo 4,n,ral a ,$ta$ la$ tratan muc(oA muc(.$imo /,or 0u, a
lo$ /,rro$. Lo$ animal,$ $, com/ran o $, cr.anA ) /or tanto (a)
0u, cuidarlo$. Son +i,n,$ co$to$o$A ) la /2rdida d, un /,rro
3alio$o ,$ un 4ra3, contrati,m/o. P,ro la$ c(ica$ 0u, $,
/ro$titu),n $on 9Bcilm,nt, /r,$cindi+l,$. No (ac, 9alta
com/rarla$A a di9,r,ncia d, un /,rro o un ,$cla3oA ) $in
,m+ar4o ll,3an una 3ida d, ,$cla3itudA $om,tida$ a la 3oluntad
) lo$ ca/ric(o$ d, $u$ amo$. En $u ma)or.aA ,m/i,<an a
d,dicar$, a la /ro$titucin /or /ro/ia 3oluntadA $in $,r
r,alm,nt, con$ci,nt,$ d, lo 0u, (ac,nA /,ro no tardan ,n dar$,
cu,nta d, 0u, no /u,d,n ,$ca/ar. E$tBn atra/ada$.

7a8ir $, (a+.a d,$/,dido d, Mar) dici2ndol,F =S2 +u,na
c(icaA (a< lo 0u, t, dic,nA ) ,$tar2 cont,nto>. Mar) 3i3i d,
a0u,lla /rom,$a durant, m,$,$. Por una $onri$a d, 7a8ir (ar.aA
, (i<oA cual0ui,r co$a.
Wl la (a+.a d,;ado (acia la$ oc(o d, la ma:ana con GloriaA
una 3i,;a /ro$tituta curada d, ,$/anto$ 0u, rondar.a lo$
cincu,nta a:o$ ) ,;,rc.a d, 9orma oca$ionalA /,ro cu)a /rinci/al
mi$in con$i$t.a ,n mant,n,r a ra)a a la$ c(ica$. Mirando a
Mar) con 4,$to $,3,roA di;oF
NJa lo (a$ o.do. Ei,n,$ 0u, (ac,r lo 0u, $, t, ord,n,. S,rB
m,;or 0u, t, /on4a$ a lim/iar ,l ca92 ) la cocina ant,$ d, 0u,
+a;, ,l amo.
Mar) no $a+.a 0u2 (ac,r. El local ,ra tan 4rand,A ) todo
,$ta+a tan $ucio ) d,$ord,nadoA 0u, no $a+.a /or dnd,
,m/,<ar. Lim/iar $u ca$uc(a d, Irlanda ,ra d, lo mB$ $,ncilloF
una camaA una m,$aA una ,$t,raA un +anco. Nada mB$. P,ro ,l
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 28 86 6~ ~
ca92 ,ra ,norm,. Mir a $u alr,d,dorA /,r/l,;a. Entonc,$ una
9u,rt, /atada ,n la /art, +a;a d, la ,$/alda la (i<o /r,ci/itar$,
(acia d,lant,.
N#amo$A ,m/i,<a d, una 3,<A <orra /,r,<o$aA no t, 0u,d,$
a(. como un /a$marot,.
No $, lo tu3o 0u, d,cir do$ 3,c,$. Mar) r,cord 0u, 7a8ir l,
(a+.a com,ntado la /o$i+ilidad d, tra+a;ar ,n ,l ca92 lim/iandoA
) corr,t, d, a0u. /ara allB r,co4i,ndo 3a$o$A ta<a$A
,$cu/id,ra$ ) uno$ /oco$ /lato$ $ucio$. Lo ll,3 todo a la
cocinaA r,cu+i,rta d, mu4r,A ) $, a/o$t d,lant, d,l 9r,4ad,ro
4ra$i,nto. G,l 4ri9o $olo $al.a a4ua 9r.aA /,ro lo la3 todo lo
m,;or 0u, /udoA ) lu,4o lo $,c con la ,$0uina ro:o$a d, una
3i,;a $B+ana. Mi,ntra$ tantoA Gloria i+a a/ilando la$ $illa$ $o+r,
la$ m,$a$.
N'uando aca+,$A 9ri,4a ,l $u,lo Nord,n a 3o< ,n 4rito.
No (a+.a ,$co+aA /,ro $. una 9r,4onaA ) Mar) la /a$ /or todo
,l $u,loA aun0u, lo mB$ 0u, (i<o 9u, +arr,r la /or0u,r.a d, a0u.
/ara allB.
NMuc(o m,;or N$, con4ratul GloriaN. ?(ora 3, a lim/iar
,l trono.
Mar) $, la 0u,d mirandoA $in com/r,nd,r a 0u2 $, r,9,r.a.
NLa $,cr,taA la 4aritaT ,l ca4ad,roA im+2cil
Mar) $ali al /atio. El (,dor ,ra ,$/anto$o. S,4uram,nt,
(a+.an /a$ado /or ,l r,tr,t, mB$ d, un c,nt,nar d, (om+r,$ a
lo lar4o d, la noc(,A ) d, toda$ la$ noc(,$ ant,rior,$A ) $alta+a a
la 3i$ta 0u, nadi, lo lim/ia+a a conci,ncia d,$d, (ac.a a:o$. La
ma)or /art, d, lo$ (om+r,$ orina+an ,n ,l $u,lo alr,d,dor d,
la ca$uc(aA /or lo 0u, lo$ ado0uin,$ d,l /atio $i,m/r, ,$ta+an
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 28 87 7~ ~
mo;ado$ ) r,$+aladi<o$. No (a+.a /a/,l (i4i2nicoA $olo lo$
;iron,$ d, /a/,l d, diario 0u, $, amontona+an ,n ,l $u,lo.
?l4uno$ (om+r,$ (a+.an $alido a 3omitarA ) ,l (,dor $, i+a
(aci,ndo cada 3,< mB$ int,n$o ,n la cBlida ma:ana ,$ti3al.
?0u,l ,ra tam+i2n ,l Onico r,tr,t, d,l 0u, di$/on.an la$ c(ica$
)A a 9alta d, un cu+o al 0u, arro;ar la$ com/r,$a$ u$ada$A la$
d,;a+an ,$/arcida$ /or todo ,l /atio.
Mar) $, lo 0u,d mirando con (orror /,roA t,mi,ndo otra
/atada ,n la ,$/aldaA $, /u$o mano$ a la o+ra ,n$,4uida. En ,l
/atio (a+.a una ,$co+aA a$. 0u, +arri la ma)or /art, d, la
+a$ura $lida ) la a/il ,n un rincn. Lu,4o ll,n un cu+o d,
a4ua ) +ald, ,l /atio. Par,ci $urtir ,9,ctoA a$. 0u, r,/iti la
o/,racin 3aria$ 3,c,$.
'uando Gloria $ali al /atioA $, 0u,d mirando a $u
alr,d,dor ,n $il,ncio ) lu,4o $, 0uit ,l /itillo d, la +oca /ara
d,cirF
N@u,n tra+a;oA Mar). 7a8ir ,$tarB cont,nto. J ,l amo
tam+i2n.
Mar) no ca+.a ,n $. d, $ati$9accin. 'om/lac,r a 7a8ir ,ra lo
0u, mB$ d,$,a+a ,n ,l mundo.
NHKu2 (a4o con ,$o d, a(.I N/r,4unt t.midam,nt,A
$,:alando la /ila d, +a$ura d,l rincn.
NLl,3arlo al d,$cam/ado d, Grac,$ ?ll,). E, ,n$,:ar2
dnd, 0u,da.
No (a+.a man,ra d, co4,r toda a0u,lla /or0u,r.a a no $,r
con la$ mano$. No $, /u,d, d,cir 0u, la id,a la ,ntu$ia$maraA
/,ro lo (i<o a /,$ar d, todo. Lu+o d, ir ) 3ol3,r cuatro 3,c,$
/ara d,$(ac,r$, d, la /ila.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 28 88 8~ ~
Mar) $, $,nt.a inmunda. No $, (a+.a a$,ado d,$d, la Oltima
3,< 0u, (a+.a ,$tado ,n ,l canalA ) ll,3a+a d.a$ $in cam+iar$, d,
ro/a. S, 9u, a la cocina ) $, la3 la cara ) lo$ +ra<o$ con ,l a4ua
9r.a d,l 4ri9oA ) lu,4o lo$ /i,$ ) la$ /i,rna$A lo 0u, (i<o 0u, $,
$inti,ra m,;or. Int,nt r,cordar 0u2 (a+.a /a$ado con $u +ol$a
d, r,dA dond, 4uarda+a una +lu$a lim/ia. 7a8ir $, (a+.a
o9r,cido /ara car4arla la noc(, ant,riorA ) d,$d, ,ntonc,$ no
(a+.a 3u,lto a 3,rla. L, /r,4unt a Gloria dnd, /od.a (a+,rla
d,;ado.
NNo 3ol3,rB$ a 3,rla Nr,/u$o ,$ta con una carca;ada.
J a$. 9u,.
En ,$, in$tant,A un (om+r, ,ntr ,n ,l ca92. Era uno d, lo$
maton,$ con /u:o$ am,ricano$ 0u, Mar) (a+.a 3i$to la noc(,
ant,rior co+rando a lo$ cli,nt,$ d,l local. Era un (om+r,
9ornidoA con un 3i,ntr, a+ultado 0u, $, d,$/arrama+a /or
,ncima d,l cinturn. 'amina+a arra$trando una$ <a/atilla$
mu4ri,nta$ /or ,l $u,lo ) t,n.a lo$ +ra<o$ cu+i,rto$ d, tatua;,$.
Su ro$tro ,ra at,rradorA ) al 3,rlo Mar) $, 0u,d muda d,
,$/anto ) $, ,$ca+ull al /atio.
N#u,l3, a0u. N4rit ,l (om+r,.
Mar) no tu3o 9u,r<a$ /ara d,$o+,d,c,r. S, 0u,d /,tri9icada
d,lant, d,l (om+r,A t,m+lando. Wl la mir 9i;am,nt, con o;o$
n,4ro$ ) cru,l,$ mi,ntra$ c(u/,t,a+a una colilla 0u, $o$t,n.a
,ntr, lo$ la+io$. ?lar4 una mano r,c(onc(aA a$i ,l (om+ro d,
Mar)A la o+li4 a lad,ar la ca+,<a ) di;oF
NSi t, /orta$ +i,n ) (ac,$ lo 0u, t, di4aA cuidar2 d, ti. P,ro
como t, /ort,$ malT NNo aca+ la 9ra$,A $ino 0u, $, limit a
9runcir lo$ la+io$ ) a +landir ,l /u:o c,rradoA am,na<adorA a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 28 89 9~ ~
,$ca$o$ c,nt.m,tro$ d, $u ro$troN. Ll23at,la Na:adiA
diri4i2ndo$, a GloriaA ) lu,4o $, 9u,.

El 3i,;o ,di9icio al+,r4a+a ,l ca92 ) ,l /atio tra$,roA do$
(a+itacion,$ ,n ,l $tano ) c,rca d, oc(o mB$ ,n lo$ /i$o$ d,
arri+a. Eoda$ la$ (a+itacion,$ ,$ta+an di3idida$ ,n cuatro
/,0u,:o$ cu+.culo$ m,diant, d,l4ado$ ta+lon,$. En cada uno
d, a0u,llo$ cu+.culo$ (a+.a una cama ,$tr,c(aA aun0u, ,n
al4uno$ $, ll,4a+an a amontonar ,ntr, cuatro ) $,i$ lit,ra$.
Eoda$ la$ cama$ $, 3,.an coc(am+ro$a$A 4ri$,$ d, mu4r,A ) lo
Onico 0u, (a+.a /ara ta/ar$, ,ran 3i,;a$ manta$ d,l ,;2rcito.
'ondu;,ron a Mar) arri+aA mB$ allB d, la (a+itacin d, oro )
/lata dond, (a+.a /a$ado la noc(, con 7a8irA (a$ta la Oltima
/lanta d, la ca$a. En la +u(ardilla $, (acina+an c,rca d, 3,int,
c(ica$A aco$tada$ ,n ,l $u,lo o ,n lit,ra$. Gormida$A ,n $u
ma)or.a.
NKu2dat, a0u. Nl, ord,n GloriaN. E, llamar,mo$ mB$
tard,.
Mar) $, $,nt ,n ,l $u,loA ,n un rincn. No (a+.a conocido
mB$ 0u, /o+r,<a ,n toda $u 3idaA ) d,$d, 0u, (a+.a $alido d,
Gu+l.n $olo (a+.a dormido ,n 3i3i,nda$ im/ro3i$ada$ )
mi$,ra+l,$ o al ra$oA a$. 0u, no $, $or/r,ndi ni $, d,; a+atir.
Lac.a calor ,n la +u(ardillaA ) no tard ,n 0u,dar$, dormida.
S, d,$/,rt alr,d,dor d, la$ do$ d, la tard,A a cau$a d,l
a;,tr,o. La ma)or.a d, la$ c(ica$ $, marc(a+an. S, l,3antA /,ro
l, di;,ron 0u, $, 0u,dara dond, ,$ta+a. Pa$ toda la tard, ,n la
+u(ardillaA dond, (ac.a muc(o calorA $in mB$ com/a:.a 0u, lo$
$onoro$ ron0uido$ d, la ;o3,n a la 0u, (a+.a 3i$to +ailando
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 29 90 0~ ~
$o+r, la m,$a la noc(, ant,rior. No comi ni +,+i nadaA ) /a$
la tard, $o:ando con 7a8ir.
?l ca,r la tard,A la +ailarina $, d,$/,rt. S, llama+a Golor,$A
t,n.a alr,d,dor d, 3,int, a:o$ ) ,ra una muc(ac(a ri$u,:a )
/,c(u4ona 0u, ,;,rc.a la /ro$titucin d,$d, ni:a. No conoc.a
otra 3idaA ni /od.a ima4inar otro modo d, 4anar$, ,l $u$t,nto.
S, incor/or con air, $o:oli,nto.
NHEr,$ nu,3aI N/r,4unt al 3,r a Mar)A 0u, a$intiN.
Po+r,cillaT No t, /r,ocu/,$A )a t, (arB$ a todo ,$to. Una 3,<
0u, t, aco$tum+ra$A no ,$tB tan mal. Lo 0u, n,c,$ita$ ,$ t,n,r
al4o ,$/,cialA como )oA 0u, $o) una stripper. P,ro no una
stripper cual0ui,raA no. Jo $o) una arti$ta. NPronunci la
/ala+ra =arti$ta> con 4ran or4ulloN. #,n4aA $,rB m,;or 0u,
+a;,mo$ al ca92 ant,$ d, 0u, 3,n4a Gloria. N,c,$ita$ una +lu$a
lim/ia. E,nA /ont, ,$ta m.a. J tam+i2n (a+rB 0u, ma0uillart,
un /oco. Ja t, lo (a4o )o.
'(arla+a $in c,$ar mi,ntra$ $, 3,$t.aA $, /,ina+a a $. mi$ma )
a Mar)A $, ma0uilla+a ) la ma0uilla+a a ,lla tam+i2n. Mar)
$im/ati< con Golor,$ al in$tant,. Su d,$+ordant, al,4r.a ,ra
conta4io$a.
NJ li$to$. E$tB$ /r,cio$a.
En r,alidadA Mar) t,n.a un a$/,cto 4rot,$coA /,ro no ,ra
con$ci,nt, d, ,llo. 'uando $, 3io ,l ro$tro /intarra;,ado ,n ,l
,$/,;oA $, ,ntu$ia$m.
NH#,ndrB 7a8ir ,$ta noc(,I N/r,4unt.
NS.A lo 3,rB$A no t,ma$.
Mar) $, $,nt.a ,Dultant, ) $i4ui a Golor,$ (a$ta ,l ca92 /ara
a$i$tir al ,$/,ctBculo d, a0u,lla noc(,.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 29 91 1~ ~
S, diri4i,ron a la m,$a 4rand,A ,n torno a la cual (a+.a )a un
nutrido 4ru/o d, c(ica$. 7a8ir ,$ta+a $,ntado a la m,$a d,l
rincnA ) al 3,rlo ,l cora<n l, dio un 3u,lco. Gio un /a$o ,n $u
dir,ccinA /,ro 2l l, indic /or $,:a$ 0u, $, a/artaraA a$. 0u, $,
9u,A ca+i<+a;aA a $,ntar$, con la$ otra$ c(ica$. E$ta$ no (a+la+an
a/,na$A ) toda$ la mira+an $in di$imulo. Una o do$ l, d,dicaron
una $onri$a d,$4anadaA otra$ 9runci,ron ,l c,:o a+i,rtam,nt,.
Una c(ica d, a$/,cto rudo ) $o,< com,ntF
N1i;ao$ ,n ,lla. La Oltima /,$ca d, 7a8ir. HKui2n $, cr,, 0u,
,$I No tardar,mo$ ,n +a;arl, lo$ (umo$. Ja lo 3,rB$A )aT
Mar) m, di;o 0u,A ,n ,l 9ondoA nada d, todo a0u,llo l,
4u$ta+a ni un /,loA ) 0u, (u+i,$, 0u,rido marc(ar$,.
NHJ /or 0u2 no lo (ici$t,I Nin0uir..
NPor0u, 7a8ir ,$ta+a $,ntado ,n ,l rincnA ) no m, (u+i,$,
a/artado d, 2l /or nada ,n ,l mundo.
Su/u$, 0u, a$. ,ra como ca/ta+a ) r,t,n.a a la ma)or /art,
d, $u$ c(ica$.
NG, (a+,r $a+ido la cla$, d, la 3ida a la 0u, t, ,$ta+a
arra$trandoA Ht, (a+r.a$ marc(adoI
Mar) r,9l,DionA ) al ca+o di;oF
NNo lo cr,oA /or lo m,no$ no al /rinci/io. Solo cuando 3i
cmo tra.a a otra$ c(ica$ ) $, $,nta+a a c,nar con ,lla$ ,n la
m,$a d,l rincn ,m/,c2 a com/r,nd,r a 0u2 $, r,9,r.a cuando
d,c.a 0u, ,ra =,l ,ncar4ado d, com/rar la carn,>. E,n.a 4ana$
d, ac,rcarm, corri,ndo a a0u,lla$ c(ica$ ) a3i$arla$A /,ro no
/od.aA ) tam/oco (a+r.a $,r3ido d, nada.
?0u,lla noc(, Mar) tu3o $u$ /rim,ro$ cli,nt,$. La
anunciaron como 3ir4,nA ) como tal 9u, $u+a$tada. El 0u, mB$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 29 92 2~ ~
/u; 9u, ,l /rim,roA $,4uido /or otro$ oc(o. ?l d.a $i4ui,nt,A
7a8ir la rod, con un +ra<o ) l, di;o 0u, ,$ta+a mu) cont,nto
con ,lla. La mir con $u m,;or $onri$a ) l, a+land ,l cora<n.
Mar) $, a9,rr a a0u,lla $onri$aA ) a la$ otra$ 0u, 7a8ir $,
di4n o9r,c,rl,A durant, m,$,$.
En $u /rim,ra $,manaA l, +u$ca+an lo$ cli,nt,$ ,ntr, lo$
a$iduo$ al ca92A 0u, lu,4o /a4a+an al amo. Mar) d,t,$ta+a todo
a0u,lloA ) lo$ (om+r,$ l, /ar,c.an r,/u4nant,$A /,ro como
(a+.an dic(o Golor,$ ) muc(a$ d, la$ otra$ c(ica$A =una aca+a
aco$tum+rBndo$,>.
'uando la o+li4aron a tra+a;ar ,n la call, ) l, di;,ron 0u,
d,+.a +u$car$, $u$ /ro/io$ cli,nt,$A ,m/,< ,l 3,rdad,ro
(orror.
NE,n.a 0u, 4anar una li+ra al d.a Nm, contN. Si no lo
(ac.aA ,l amo m, /,4a+a ,n la caraA o m, tira+a al $u,lo ) m,
da+a /atada$. ?l /rinci/io /,d.a do$ c(,lin,$A /,ro (a+.a tanta$
otra$ c(ica$ (aci,ndo la call, a cam+io d, $,i$ /,ni0u,$ o un
c(,l.nA 0u, )o tam+i2n tu3, 0u, r,+a;ar mi tari9a. ? 3,c,$ m,
lo$ ll,3a+a al ca92A /,ro otra$ 3,c,$ lo (ac.amo$ ,n lo$ call,;on,$
) lo$ /ortal,$A arrimado$ a una /ar,dA ,n cual0ui,r $itioA (a$ta
,n lo$ $olar,$ a+andonado$. M, odia+a a m. mi$ma. La+.a
/,l,a$ t,rri+l,$ ,ntr, la$ c(ica$ /or lo$ /u,$to$ d, la call,A )
tam+i2n ,ntr, lo$ (om+r,$. Si una c(ica int,nta+a +u$car$, otro
/rot,ctorA /od.a aca+ar con ,l cu,llo r,+anado. No $, ima4ina la
d, co$a$ (orri+l,$ 0u, /a$an all..
>Lac.a la call, d.a ) noc(,. ? 3,c,$ dorm.a un /oco /or la
ma:anaA /,ro t,n.a 0u, $alir cada tard, ) no 3ol3.a (a$ta la$
cinco o la$ $,i$ d, la ma:ana $i4ui,nt,. ?/,na$ com.a nada.
Una$ /atata$ 9rita$ ,n ,l ca92A con $u,rt,. G,t,$ta+a a0u,lla
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 29 93 3~ ~
3idaA /,ro no $a+.a cmo d,;arlo. So) r,/u4nant,A $o) malaA
$o)T
La int,rrum/.A /u,$ no 0u,r.a 0u, $i4ui,ra 9la4,lBndo$,F
NP,ro al 9inal t, 9ui$t,. HKu2 t, ,m/u; a (ac,rloI
NEl +,+2 Ndi;o con un (ilo d, 3o<NA ) N,ll). N,ll) m, ca.a
+i,n NcontinuN. Era la Onica c(ica 0u, $i,m/r, $, mo$tra+a
ama+l, con toda$ la$ d,mB$. Nunca $, m,t.a ,n /,l,a$ ni $,
/orta+a mal con nadi,. S, (a+.a criado ,n un or9anato d,
Gla$4oM ) nunca (a+.a conocido a $u$ /adr,$A ni $a+.a $i t,n.a
(,rmano$. S, $,nt.a mu) $olaA cr,oA /or0u, ,n lo mB$ /ro9undo
d, $u $,r 3i3.a +u$cando a al4ui,n 0u, 9u,ra $olo $u)o. E,n.a
do$ a:o$ mB$ 0u, )o.
Entonc,$ Mar) m, cont la ,$/,lu<nant, (i$toria d, N,ll).
NGloria d,$cu+ri 0u, N,ll) ,$ta+a ,m+ara<ada. La+.a
ocurrido ant,$A otra$ c(ica$ $, (a+.an 0u,dado ,ncintaA /,ro )o
no m, (a+.a 3i$to im/licada /or0u, no ,ran ami4a$ m.a$.
Gloria $, ,ncar4 d, todoA ) 3ino una mu;,r. No $2 0ui2n ,raA
/,ro la$ c(ica$ m, di;,ron 0u, $i,m/r, ,ra la mi$ma. Ocurri
/or la ma:anaA ) )o ,$ta+a durmi,ndo d,$/u2$ d, (a+,rm,
/a$ado toda la noc(, ,n la call,. O. uno$ 4rito$ t,rri+l,$ )
r,conoc. ,n$,4uida la 3o< d, N,ll). @a;2 corri,ndo ) la ,ncontr2
,n una d, la$ (a+itacion,$ /,0u,:a$. E$ta+a aco$tada ,n una
cama c(illando mi,ntra$ Gloria ) otra$ do$ c(ica$ l, $u;,ta+an
la$ /i,rna$ /ara 0u, no la$ c,rrara mi,ntra$ a0u,lla mu;,r
(ur4a+a ,n $u$ ,ntra:a$ con lo 0u, /ar,c.an una$ a4u;a$ d,
t,;,r. Jo m, 9ui corri,ndo (acia ,lla ) la rod,2 con lo$ +ra<o$A )
l,$ di;, 0u, /araranA /,ro no lo (ici,ronA claro ,$tB. Eam/oco
/od.a a(orrarl, ,l dolorA a$. 0u, m, limit2 a a+ra<arla con
9u,r<a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 29 94 4~ ~
L, /,d. 0u, m, (a+lara mB$ d, N,ll).
N1u, ,$/anto$o. ?0u,lla mu;,r $i4ui (ur4ando )
r,mo3i,ndo ,n $u 3i,ntr,A (a$ta 0u, d, /ronto ,m/,< a manar
$an4r, ) lo ,m/a/ todoA la camaA ,n $u,loA a la /ro/ia mu;,r.
='on ,$o (a+rB +a$tant,>A di;o. =Ku, 4uard, cama uno$ d.a$ )
$, /ondrB +i,n.>
La$ d,mB$ lo r,co4i,ron todo ) lo tiraron al $olar
a+andonado. Jo m, 0u,d2 con N,ll). E$ta+a /Blida como la
c,raA ) $,4u.a r,torci2ndo$, d, dolor. Jo no $a+.a 0u2 (ac,rA a$.
0u, m, limit2 a 0u,darm, ;unto a ,llaA l, di a4uaA , (ic, lo
/o$i+l, /or 0u, ,$tu3i,ra cmoda. Gloria $, ac,rc 3aria$ 3,c,$
a com/ro+ar cmo ,$ta+a ) m, di;o 0u, l, (ici,ra com/a:.aA
0u, no $ali,ra a0u,lla noc(,.
Mar) rom/i a llorar.
N? 3,c,$ $a+.a 0ui2n ,ra )oA /,ro otra$ 3,c,$ no. L, $u+i
muc(o la 9i,+r,. E$ta+a ardi,ndo. Jo la i+a r,9r,$cando con
a4ua 9r.aA /,ro d, nada $,r3.a. No /ara+a d, $an4rarA ,l colc(n
,$ta+a ,m/a/ado d, $an4r,. M, 0u,d2 ;unto a ,lla todo ,l d.a )
toda la noc(,A ) no d,; d, $u9rir ni un $olo in$tant,. S, muri
al aman,c,rA ,n mi$ +ra<o$.
Mar) 4uard $il,ncioA ) lu,4o a:adi con amar4uraF
NNo $2 0u2 (ici,ron con $u cadB3,r. No (u+o 9un,ralA ni
3ino la /olic.a. Su/on4o 0u, $, limitaron a d,$(ac,r$, d, ,lla
$in d,c.r$,lo a nadi,.
M, /r,4unt2 (a$ta 0u2 /unto ,ra r,alm,nt, /o$i+l,
d,$(ac,r$, d, un cadB3,rA /,ro $i la c(ica no t,n.a /ari,nt,$ ni
ami4o$A H0ui2n i+a a /r,4untar /or ,lla $i d,$a/ar,c.aI La$
d,mB$ c(ica$ d,l ca92 la conoc.anA /,ro al /ar,c,r t,m.an tanto
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 29 95 5~ ~
al amo 0u, ;amB$ (a+r.an a+i,rto la +oca. Si al4ui,n (u+i,$,
d,nunciado a Gloria o la mu;,r 0u, /ractic ,l a+ortoA
$,4uram,nt, la$ (a+r.an acu$ado d, (omicidioA o cuando
m,no$ d, (omicidio in3oluntarioA a$. 0u, $, t,;i una r,d d,
/rot,ccin ,n torno a am+a$. No m, ca+.a duda d, 0u, muc(a$
otra$ /ro$tituta$ (a+.an d,$a/ar,cido d, un modo $imilarA )
nadi, la$ ,c(a+a d, m,no$ /or0u, $ol.an $,r c(ica$ $in 9amiliaA
$in (o4arA $in nadi, 0u, la$ 0ui$i,ra.
Un /ar d, m,$,$ mB$ tard,A Mar) $, dio cu,nta d, 0u,
tam+i2n ,lla ,$ta+a ,m+ara<adaA /,ro lo ocult /or t,mor.
Si4ui (aci,ndo la call,A aun0u, t,n.a nBu$,a$ con$tant,$. M,
di;o 0u, ,ntonc,$ 0u,r.a ,$ca/ar /,ro t,n.a d,ma$iado mi,do
d, (ac,rlo. El +,+2 no $i4ni9ica+a nada /ara ,lla (a$ta 0u,
,m/,< a notar cmo $, mo3.a ,n $u int,riorA ) ,ntonc,$
d,$/,rt $u in$tinto mat,rnal. ?l4On ti,m/o d,$/u2$A mi,ntra$
$, 3,$t.a ,n la +u(ardillaA una c(ica ,DclamF
N1i;ao$ ,n Mar) Ei,n, un +ollo ,n ,l (orno.
J ,ntonc,$ todo$ lo $u/i,ron.
Mar) ,$ta+a d,$,$/,radaA $a+.a 0u, t,n.a 0u, (uir.
NM, da+a i4ual 0u, m, mataranA /,ro no /od.a d,;ar 0u,
aca+aran tam+i2n con ,l +,+2.
?0u,lla noc(, ,ntr ,n ,l ca92 con un cli,nt,A ) cuando $u+.a
/or la ,$cal,ra 3io 0u, la (a+itacin d, oro ) /lata ,$ta+a
a+i,rta. L, di;o al (om+r, 0u, $, d,$3i$ti,ra ,n un cu+.culo )
,ntr ,n la (a+itacin. So+r, una m,$a (a+.a una 4ran $uma d,
din,ro. 'o4i cinco li+ra$ ) ,c( a corr,rA call, a+a;o ) l,;o$ d,
all..

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 29 96 6~ ~

L La a ! !u ui id da a

Mar) corr.a /ara $al3ar $u 3ida ) la d,l +,+2. No t,n.a ni la
mB$ r,mota id,a d, adnd, diri4ir$,A a$. 0u, ,m/r,ndi una
(uida (acia d,lant,A ,m/u;ada /or ,l mi,do. Era d, noc(,A ) $u
ima4inacin d,$+ordada la con3,nci d, 0u, al4ui,n l, /i$a+a
lo$ talon,$. Procura+a no a/artar$, d, la$ call,$ $,cundaria$ )
o$cura$A t,mi,ndo 0u, a la lu< d, la$ 9arola$ al4ui,n la
r,conoc,r.a.
NGo+la+a una ,$0uina tra$ otraA m, ,$cond.a ,n lo$ /ortal,$A
lu,4o 3ol3.a $o+r, mi$ /ro/io$ /a$o$ ) m, m,t.a ,n otra
call,;u,la o$curaA $i,m/r, ,3itando la$ 9arola$ d, la$ call,$ mB$
tran$itada$. Pa$2 ca$i toda la noc(, corri,ndo.
En r,alidadA Mar) d,+i d, corr,r ,n c.rculo$A /or0u, m,
d,$cri+i ,l r.oA lo$ mu,ll,$ ) lo$ +arco$A ) una i4l,$ia ,n cu)o
/orc(, $, d,tu3o a d,$can$ar ) 0u, ,ra con toda /ro+a+ilidad
la 9amo$a @oM @,ll$ '(urc(. No ll,4 mu) l,;o$. Era$ dormitar
,n ,l /orc(, d, la i4l,$iaA lo$ t,rror,$ d, la noc(, $,
d,$3an,ci,ron ) $, /ro/u$o $u+ir$, a un auto+O$ 0u, la ll,3ara
l,;o$ d, all.A a un lu4ar adond, a nadi, $, l, ocurri,ra ir a
+u$carla. Solo cuando $, $u+i al auto+O$ ) 3io al conductor
/,r9orando lo$ +ill,t,$ ) co+rando tari9a$ d, uno o do$
/,ni0u,$ $, dio cu,nta d, lo$ 0u,+rad,ro$ d, ca+,<a 0u, l,
tra,r.a a0u,l +ill,t, d, cinco li+ra$. No /od.a u$arloA d, nin4On
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 29 97 7~ ~
modo. Salt d,l auto+O$ ;u$to cuando ,$t, $, /on.a ,n marc(a )
ca) a la cal<ada. #aria$ /,r$ona$ $, ac,rcaron /ara a)udarlaA
/,ro Mar) ,$ta+a tan at,rrada 0u, lo$ a/art a manota<o$ )
(u) a la carr,ra con ,l ro$tro ,$condido ,ntr, la$ mano$.
S, /a$ todo ,l d.a ,$condidaA lo 0u, no m, /ar,ci
d,ma$iado l4ica.
NHPor 0u2 no 9ui$t, a una comi$ar.aA a /,dir /rot,ccinI Nl,
/r,4unt2.
La r,$/u,$ta 9u, int,r,$ant,.
NNo /od.a. Era una ladrona. M, (a+r.an ,nc,rradoA o
ll,3ado d, 3u,lta al ca92 /ara o+li4arm, a d,3ol3,rl, ,l din,ro
al amo.
?0u,l (om+r, l, in$/ira+a un /a3or in$u/,ra+l,A a$. 0u,
/a$ todo ,l d.a d,am+ulando /or la$ call,$ ) ,$condi2ndo$, d,
la 4,nt,. G,$d, @oMA $u$ /a$o$ la ll,3ar.an otra 3,< al $urA (acia
,l r.oA /u,$ 9u, ,n Ea$t India Goc8 Road cuando al 9in tu3o la
9,li< id,a d, /,dirl, a al4ui,n Nuna $,:ora 0u,A /or $u a$/,ctoA
no /udi,ra t,n,r a+$olutam,nt, nada 0u, 3,r con la
/ro$titucinN 0u, l, cam+iara ,l +ill,t, d, cinco li+ra$. 'uando
m, a/,2 d,l auto+O$ a0u,lla noc(,A m, a+ord ) )o m, la ll,32
conmi4o a San Ramn NonatoA dond,A /or /rim,ra 3,< d,$d,
0u, (a+.a (uido d, $u ca$a ,n ,l condado d, Ma)oA comi una
+u,na comida ) durmi ,n un lu4ar $,4uro ) cBlido.

1u, $or 5uli,nn, la 0u, lo di$/u$o todo /ara 0u, Mar) $,
in$talara ,n '(urc( Lou$,A ,n 6,llclo$, S0uar,. El /adr, 5o,
6illiam$on (a+.a (,c(o acondicionar la ca$a ) la (a+.a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 29 98 8~ ~
con3,rtido ,n un r,9u4io /ara /ro$tituta$ a la$ 0u, at,nd.a un
4ru/o d, 3oluntario$.
El /adr, 5o, ,ra un $anto. La) $anto$ d, muc(a$ cla$,$A ) no
todo$ luc,n aur,ola. El /adr, 5o, (a+.a nacido ) $, (a+.a criado
,n la$ +arriada$ d, Po/lar ,n la d2cada d, 18-0A ) (a+.a
$o+r,3i3ido mila4ro$am,nt, al 9r.oA ,l (am+r,A ,l a+andono )
cuatro a:o$ ,n ,l 9r,nt, durant, la Prim,ra Gu,rra Mundial. G,
ni:o ,ra un 4ranu;a duroA curtido ,n la$ call,$ d,l Ea$t EndA
ordinario ) 3ocin4l,ro como ,l 0u, mB$A /,ro (a+.a $,ntido la
llamada d, Gio$ ) $, (a+.a (,c(o curaA $u/,rando o+$tBculo$
como la 9alta d, ,$tudio$A un marcado ac,nto coc8n,) 0u,
nadi, mB$ ,nt,nd.aA la di9icultad /ara ,D/r,$ar$, ) lo$
/r,;uicio$ d, cla$,. S, ord,n ,n la d2cada d, 1-!0A ) muc(o$
a:o$ d,$/u2$A tra$ (a+,r ,;,rcido como /Brroco ,n Nor9ol8A
r,4r,$ al Ea$t EndA a la /arro0uia d, Saint Paul ,n St,/n,)A o
lo 0u, ,$ lo mi$moA al cora<n d,l +arrio d, lo$ /ro$t.+ulo$. ?ll.
tu3o oca$in d, 3,r con $u$ /ro/io$ o;o$ la$ atroc,$ condicion,$
d, 3ida d, a0u,lla$ muc(ac(a$A ) a /artir d, ,ntonc,$ d,dic
toda$ $u$ ,n,r4.a$ a a)udar a la$ /ro$tituta$ 0u, d,$,a+an
,$ca/ar. La 9undacin 6,llclo$, Eru$t aOn ,Di$t,A ,n /l,no $i4lo
QQIA ) $i4u, con$a4rada a la mi$ma la+or.
En '(urc( Lou$, Mar) /od.a +a:ar$,A 3,$tir ro/a lim/ia )
com,r cali,nt,. 'on3i3.a con m,dia doc,na d, c(ica$ 0u,
int,nta+anA con mB$ o m,no$ 2DitoA a+andonar ,l (B+ito d, la
/ro$titucin. Mar) t,n.a d,ma$iado mi,do /ara $alir a la call,A
/,ro /oco a /oco $u t,mor a 0u, la ,ncontraran ) la a$,$inaran
$, 9u, d,$3an,ci,ndoA ,l color r,4r,$ a $u$ /Blida$ m,;illa$ )
$u$ o;o$ irland,$,$ r,cu/,raron ,l +rillo /,rdido.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~2 29 99 9~ ~
1ui a 3,rla ,n 3aria$ oca$ion,$ durant, a0u,l /,r.odo d, /a<A
/or0u, a ,lla /ar,c.an 4u$tarl, mi$ 3i$ita$A ) tam+i2n /or0u,
0u,r.a $a+,r mB$ ac,rca d,l mundo d, la /ro$titucin. Gurant,
una d, a0u,lla$ 3i$ita$ m, r,3,l lo$ d,$4arrador,$ d,tall,$ d,
$u 3ida ,n Londr,$. 'r,o 0u, durant, a0u,l +r,3, /,r.odo 9u,
r,lati3am,nt, 9,li<A /,ro no /od.a durar. Por un ladoA $u
,m+ara<o i+a a3an<andoA ) $i +i,n ,n '(urc( Lou$, /od.an
o9r,c,rl, cuidado$ /r,natal,$A no ,$ta+an /r,/arado$ /ara
aco4,r a una madr, ) $u +,+2. P,ro mB$ im/ortant, aOn ,ra ,l
(,c(o d, 0u, a0u,l r,9u4io ,$tu3i,ra /,li4ro$am,nt, c,rca d,
'a+l, Str,,t ) d,l 1ull Moon 'a92. Mi,ntra$ no $ali,ra a la call,
,$tar.a $,4uraA /,ro ,n al4On mom,nto t,ndr.a 0u, (ac,rloA
/u,$ '(urc( Lou$, no ,ra una cBrc,l. El /adr, 5o, ,ra
con$ci,nt, d, 0u, al4ui,n /od.a r,conoc,rla cuando ,$o
ocurri,raA ) ,l t,mor d, Mar) a 0u, la ra/taran o a$,$inaran no
,ra ,n a+$oluto un /roducto d, $u ima4inacin.
E$tando ,m+ara<ada d, oc(o m,$,$ N) $in (a+,r cum/lido
aOn di,ci$2i$ a:o$NA la tra$ladaron a una r,$id,ncia d, la
I4l,$ia catlica /ara madr,$ $olt,ra$ $ituada ,n P,nt. 1ui a 3,rla
all. ,n una oca$inA c,rca d, do$ $,mana$ ant,$ d, 0u, naci,ra
,l +,+2. M, r,ci+i ,Dultant, d, 9,licidad , ilu$in. Gi$9ruta+a
d, la com/a:.a ) la ami$tad d, la$ d,mB$ c(ica$ ) mu;,r,$A 0u,
no ,ran /ro$tituta$ /,ro $. /,rt,n,c.an a lo$ ,$trato$ mB$
(umild,$ ) 3uln,ra+l,$ d, la $oci,dad. Muc(a$ d, ,lla$ t,n.an
+,+2$A ) Mar) /udo dar ri,nda $u,lta a $u in$tinto mat,rnal
d,dicBndo$, a la mB$ ti,rna ) 4o<o$a d, toda$ la$ acti3idad,$
9,m,nina$. La$ mon;a$ l,$ ,n$,:a+an cmo cuidar a un r,ci2n
nacidoA ) ,lla ,ra 9,li< +a:ando ) 3i$ti,ndo mu:,ca$A
,$cuc(ando c(arla$ $o+r, ,l clico d,l lactant,A ,l ,rit,ma d,l
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 30 00 0~ ~
/a:al ) la lactancia mi,ntra$ conta+a lo$ d.a$ 0u, 9alta+an /ara
0u, naci,ra $u (i;o.
La$ 3oluntaria$ d, '(urc( Lou$, ) )o r,ci+imo$ una /o$tal ,l
mi$mo d.a. En ,llaA Mar) anuncia+a ,l nacimi,nto d, una ni:aA
Pat(l,,n. Gi /or $,ntado 0u, $, la (a+.an ,$crito la$ mon;a$A
/u,$ $i +i,n l,.a con di9icultadA a/,na$ $a+.a ,$cri+ir. No
o+$tant,A (a+.a 4ara+at,ado $u nom+r, ,n 4rand,$ l,tra$ a /i,
d, /B4inaA $,4uido d, una (il,ra d, ,0ui$A ,$ d,cirA d, +,$o$.
La+r.a uno$ 3,inticinco. ?0u,l d,tall, m, conmo3i
/ro9undam,nt,A ) m, /r,4unt2 a cuBnta$ /,r$ona$ mB$ (a+r.a
comunicado la mara3illo$a noticia con tal /ro9u$in d, +,$o$.
H? $u madr,A a $u$ (,rmano$I HSa+r.a $i0ui,ra dnd, ,$ta+a $u
madr, alco(oli<adaA o a 0u2 or9anato d, Gu+l.n (a+.an ido a
/arar $u$ (,rmana$I HSi (u+i,$, ,n3iado una /o$tal a $u
anti4ua dir,ccin (a+r.a ll,4ado a $u d,$tinatarioI HLo $a+.a
al4ui,n mB$I H?ca$o l, im/orta+a a nadi, mB$I S, m, ll,naron
lo$ o;o$ d, lB4rima$ mi,ntra$ cont,m/la+a a0u,lla $uc,$in d,
,0ui$A a0u,l d,rroc(, d, a9,cto 0u, Mar) d,dica+a a una
,Dtra:a a la 0u, (a+.a a+ordado ,n una /arada d, auto+O$.
Uno$ d.a$ mB$ tard,A a/ro3,c(ando mi d.a li+r,A 9ui a 3,rla a
P,ntA /,n$ando 0u, l, 4u$tar.a t,n,r con 0ui,n com/artir $u
r,4oci;o ant, a0u,l /,0u,:o mila4ro. Gurant, ,l 3ia;,A m, di;,
0u, tal 3,< a0u,llo marcara un /unto d, in9l,Din ,n $u 3ida.
La mat,rnidad aco$tum+ra a $acar lo m,;or d, la$ mu;,r,$A ) no
,$ raro 3,r cmo muc(ac(a$ 9r.3ola$ , incon$tant,$ $,
con3i,rt,n ,n madr,$ r,$/on$a+l,$ ) di4na$ d, toda con9ian<a
,n cuanto nac, $u (i;o. No m, ca+.a la m,nor duda d, 0u,
Mar) ,ra una ;o3,n dulc, ) cari:o$a. G, (,c(oA $i d, al4o
/,ca+a ,ra d, in4,nua. La+.a $ido $u natural $umi$o )
con9iadoA unido a la /,nuria ) lo$ a/uro$ 0u, l, toc 3i3irA lo
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 30 01 1~ ~
0u, la (a+.a ,m/u;ado a ,;,rc,r la /ro$titucin. Era ,3id,nt,
0u, lo d,t,$ta+aA ) 0u, (a+.a 3i3ido como una ,$cla3a o /oco
m,no$. P,ro a(ora (a+.a r,cu/,rado $u li+,rtad.
El tr,n a3an<a+a tra0u,t,ando $in /ri$a /or la cam/i:aA ) )o
$,nt. una $,r,na al,4r.aA una .ntima $ati$9accin. No $, m,
(a+.a ocurrido /,n$ar cmo i+a Mar) a mant,n,r$, a $. mi$ma
) al +,+2.
La ,ncontr2 radiant, d, 9,licidad. Emana+a ,l $ua3,
r,$/landor d, la mat,rnidad r,ci2n ,$tr,nada ) nada mB$ ,ntrar
/or la /u,rta tu3, la $,n$acin d, 0u, m, ,n3ol3.a ,n ,$a
calid,<. Go$ m,$,$ d, d,$can$oA +u,no$ alim,nto$ ) cuidado$
/r,natal,$ (a+.an o+rado un 3,rdad,ro mila4ro. No 0u,da+a ni
ra$tro d, a0u,l a$/,cto /Blido ) d,macradoA ni d, lo$ tic$
n,r3io$o$ d, la$ mano$. P,roA /or ,ncima d, todoA (a+.a
d,$a/ar,cido ,l mi,do d, $u mirada. Mar) no ,ra ,n a+$oluto
con$ci,nt, d, $u +,ll,<aA lo 0u, la (ac.a mB$ atracti3a aOn. HJ ,l
+,+2I @u,noA /or $u/u,$toA cada +,+2 ,$ ,l mB$ /r,cio$o d,l
mundoA ) a0u,lla /,0u,:a lo$ $u/,ra+a a todo$ $in n,c,$idad
d, /,$ta:,ar Pat(l,,n t,n.a di,< d.a$ d, 3idaA ) Mar) m,
(a+l d, lo +u,na 0u, ,raF lo +i,n 0u, dorm.aA lo +i,n 0u,
mama+aA lo$ ruidito$ 0u, (ac.aA lo muc(o 0u, $, r,.a o la 9u,r<a
con 0u, /atal,a+a. Su madr, /arlot,a+a $in c,$arA 9,li< )
,ntr,4ada a a0u,l amor 0u, todo lo a+$or+.a. M, 9ui d, all.
/,n$ando 0u, a0u,llo ,ra lo m,;or 0u, /od.a (a+,rl, /a$adoA )
0u, una nu,3a 3ida $, a+r.a ant, ,lla.

Uno$ 0uinc, d.a$ d,$/u2$ m, ll,4 otra /o$talA ) ,l m,ro
(,c(o d, 0u, lo (ici,ra dic, muc(o a 9a3or d, nu,$tro $,r3icio
d, corr,o$C no ,$ $olo 0u, la dir,ccin d, ,ntr,4a ,$tu3i,ra
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 30 02 2~ ~
/la4ada d, ,rror,$ orto4rB9ico$A $ino 0u, ni $i0ui,ra ll,3a+a
$,llo. En ,l dor$o al4ui,n (a+.a 4ara+at,adoF
=M, an 0itado a mi ni:a. @,n4a a +,rm,. Mar)>.
L, ,n$,:2 la /o$tal a $or 5uli,nn,A /r,ocu/ada.
NHKu, l, (an 0uitado a $u ni:aI HKui2nI No 0u,rrB d,cir
0u, ,l +,+2 (a mu,rtoA H3,rdadI
Sor 5uli,nn, ,Damin la /o$tal 3aria$ 3,c,$ d,l d,r,c(o ) d,l
r,32$ ant,$ d, cont,$tarF
NNoA cr,o 0u, $i (u+i,$, mu,rto lo (a+r.a dic(o d, un modo
claro. S,rB m,;or 0u, 3a)a$ a 3,rla ,n tu d.a li+r,A 0u, ,$ a
toda$ luc,$ lo 0u, 0ui,r, Mar).
En a0u,lla oca$in ,l 3ia;, ,n tr,n (a$ta P,nt $, m, (i<o mB$
lar4o ) /,$ado. No t,n.a /,n$ami,nto$ 9,lic,$ con lo$ 0u,
,ntr,t,n,rm, ) (ac,r 0u, ,l ti,m/o /a$ara 3olando. M, $,nt.a
d,$conc,rtadaA ) /or mB$ 0u, lo int,ntara no lo4ra+a a(u),ntar
un mal /r,$,ntimi,nto.
? $im/l, 3i$taA nada (a+.a cam+iado ,n la r,$id,ncia /ara
madr,$ $olt,ra$F ,$/acio$ a+i,rto$ d, am+i,nt, a4rada+l,A
coc(,cito$ ,n lo$ ;ardin,$A ;3,n,$ $onri,nt,$A mon;a$ atar,ada$
con $u$ 0u,(ac,r,$. ?l ll,4arA m, condu;,ron a una $alita.
'uando 3i a Mar)A m, 0u,d2 $in /ala+ra$. E,n.a un a$/,cto
t,rri+l,F la cara (inc(adaA ro;a ) con4,$tionadaA con /ro9unda$
o;,ra$. M, mir con 4,$to au$,nt,. E,n.a ,l /,lo al+orotadoA la
ro/a d,$4arrada. M, (a+.a d,t,nido ,n ,l um+ralA /,ro ,lla no
m, 3ioA $ino 0u, $, l,3ant d, un $altoA $, /r,ci/it (acia la
3,ntana ) ,m/,< a a/orr,ar ,l cri$tal con lo$ /u:o$A $in d,;ar
d, 4,mir. Lu,4o corri (a$ta la otra /unta d, la (a+itacin ) $,
4ol/, la 9r,nt, ,n la /ar,d. No /od.a dar cr2dito a mi$ o;o$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 30 03 3~ ~
M, ac,r0u2 a ,lla ) la llam2 /or $u nom+r,A ,l,3ando
+a$tant, la 3o<. Lo r,/,t. 3aria$ 3,c,$ (a$ta 0u, $, dio la 3u,ltaA
r,conoci2ndom, al 9inA ) $olt un 4rito. Entonc,$ $, a9,rr a m.
, int,nt (a+larA /,ro no l, $al.an la$ /ala+ra$. La 4ui2 (a$ta un
$o9BA (ic, 0u, tomara a$i,nto.
NHKu2 ocurr,I N/r,4unt2N. HKu2 (a /a$adoI
NS, (an ll,3ado a mi ni:a.
NH?dnd,I
NNo lo $2. No m, lo 0ui,r,n d,cir.
NH'uBndo (a $idoI
NNo lo $2. P,ro $, la (an ll,3ado. M, d,$/,rt2 una ma:ana )
no ,$ta+a.
No $u/, 0u2 d,cir. HKu2 $, /u,d, d,cir ant, una noticia tan
t,rri+l,I No$ 0u,damo$ mirBndono$A muda$ d, ,$/antoA )
,ntonc,$ ,lla (i<o una mu,ca d, dolorA un dolor 0u, /ar,ci
,$tr,m,c,r todo $u cu,r/o. ?+ri lo$ +ra<o$ ) $, d,; ca,r $o+r,
lo$ co;in,$. En$,4uida 3i cuBl ,ra ,l /ro+l,ma. Mar) (a+.a
,$tado amamantandoA ) a(ora 0u, nadi, l, 3acia+a lo$ /,c(o$A
lo$ t,n.a t,rri+l,m,nt, in4ur4itado$. M, inclin2 (acia d,lant, )
l, a+r. la +lu$a. ?m+o$ $,no$ ,$ta+an ,norm,$A duro$ como
/i,dra$A ) ,l i<0ui,rdo ad,mB$ ,$ta+a mu) ro;o ) cali,nt, al
tacto. =Podr.a t,n,r un a+$c,$o mamario N/,n$2N. Si ,$ 0u,
no lo ti,n, )a.>
NM, du,l,T N4imiA ) a/r,t lo$ di,nt,$ con 9u,r<a /ara
no 4ritar.
Jo no $a+.a 0u2 /,n$ar. HKu2 d,monio$ (a+.a /a$adoI No
/od.a cr,,r 0u, l, (u+i,ran arr,+atado al +,+2. 'uando ,l
,$/a$mo d, dolor r,mitiA l, di;,F
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 30 04 4~ ~
N#o) a 3,r a la r,3,r,nda madr,.
Mar) tom mi mano ,ntr, la$ $u)a$.
NSa+.a 0u, u$t,d m, d,3ol3,r.a a mi ni:a.
M, $onriA ) al (ac,rlo $, l, an,4aron lo$ o;o$ ,n lB4rima$.
Lundi ,l ro$tro ,n ,l co;.n ) rom/i a llorar
d,$con$oladam,nt,.
M, 9uiA ) /,d. indicacion,$ /ara ll,4ar al d,$/ac(o d, la
r,3,r,nda madr,.
La ,$tancia ,ra au$t,raA amu,+lada $olo con lo ,$,ncialF un
,$critorioA do$ $illa$ d, mad,ra ) un armario. La$ /ar,d,$ ,ran
+lanca$ ) ,$ta+an d,$nuda$A a ,Dc,/cin d, un $,ncillo cruci9i;o.
El (B+ito d, la r,3,r,nda madr, ,ra com/l,tam,nt, n,4roA ) ,l
3,lo +lanco. Era una mu;,r d, m,diana ,dadA mu) atracti3aA d,
4,$to $,r,no ) 9ranco. Eu3, la $,n$acin inm,diata d, 0u,
.+amo$ a ,nt,nd,rno$.
NHGnd, ,$tB la ni:a d, Mar)I N/r,4unt2 ,n tono
3,(,m,nt,.
La r,3,r,nda madr, m, mir 9i;am,nt, ant,$ d, cont,$tarF
NLa $ido dada ,n ado/cin.
NHSin ,l con$,ntimi,nto d, la madr,I
NNo (ac, 9alta $u con$,ntimi,nto. E$ una criatura d, catorc,
a:o$.
NKuinc, Ncorr,4..
N'atorc, o 0uinc,A 0u2 mB$ da. 'on la l,) ,n la mano $i4u,
$i,ndo una ni:aA /or lo 0u, $u 3oluntad no cam+ia nada.
NP,ro Hcmo o$a 0uitarl, a $u ni:a $in tan $i0ui,ra d,c.r$,loI
#a a 3ol3,r$, loca.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 30 05 5~ ~
La r,3,r,nda madr, $u$/ir. S, mant,n.a /,r9,ctam,nt,
r,ctaA $in a/o)ar la ,$/alda ,n ,l r,$/aldo d, la $illaA la$ mano$
cru<ada$ +a;o ,l ,$ca/ulario. Par,c.a inmuta+l,A im/a$i+l,A
inmi$,ricord,. Solo ,l cruci9i;o 0u, ll,3a+a al /,c(o $, mo3.aA al
com/B$ d, $u r,$/iracin.
NLa ni:a (a $ido ado/tada /or una +u,na 9amilia catlica
0u, )a ti,n, un (i;o Nr,3,l ,n tono $,r,noN. G,+ido a una
dol,nciaA la madr, no /u,d, t,n,r mB$ ni:o$. El +,+2 d, Mar)
r,ci+irB una +u,na ,ducacinA no l, 9altarB d, nada. Go<arB d,
toda$ la$ 3,nta;a$ d, un +u,n (o4ar cri$tiano.
NKu2 +u,n (o4ar cri$tiano ni 0u2 l,c(,$ Nr,/li0u2A
,n9ur,ci2ndom, /or mom,nto$N. Nada /u,d, r,,m/la<ar ,l
amor d, una madr,A ) Mar) adora a $u ni:a. S, morirBA o $,
3ol3,rB loca d, /,na.
La r,3,r,nda madr, 4uard $il,ncio /or uno$ in$tant,$A
cont,m/lando la rama d, un Br+ol 0u, $, m,c.a al otro lado d,
la 3,ntana. Lu,4o 3ol3i la ca+,<a d,$/acio ) m, mir
dir,ctam,nt, a lo$ o;o$. ?0u,l mo3imi,nto l,nto ) d,li+,radoA
/rim,ro (acia la 3,ntana ) lu,4o d, nu,3o (acia m.A m, a)ud
a dominar la ira. En $u ro$tro (a+.a tri$t,<a. =Kui<B no $,a
inmi$,ricord,>A /,n$2.
NL,mo$ (,c(o lo /o$i+l, /or dar con la 9amilia d, Mar).
L,mo$ /a$ado tr,$ m,$,$ r,+u$cando ,n lo$ arc(i3o$
/arro0uial,$ ) ci3il,$ d, IrlandaA ,n 3ano. La madr, d, Mar) ,$
una alco(licaA ) no (a) 9orma d, a3,ri4uar $u /arad,ro. No
ti,n, /ari,nt,$ c,rcano$. Su /adr, ,$tB mu,rto. Lo$ (,rmano$
mB$ /,0u,:o$ ,$tBn +a;o cu$todia ,$tatal. Si (u+i2$,mo$
,ncontrado a al4On /ari,nt, o tutor 0u, /udi,ra
r,$/on$a+ili<ar$, d, Mar) ) d,l +,+2A ) com/rom,t,r$, a 3,lar
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 30 06 6~ ~
/or am+o$A no l, 0u,/a duda d, 0u, nadi, la (a+r.a $,/arado
d, $u (i;a. P,ro lo ci,rto ,$ 0u, no (,mo$ ,ncontrado a nadi,A
/or lo 0u,A ant,/oni,ndo la$ n,c,$idad,$ d, la /,0u,:a a
cual0ui,r otra circun$tanciaA $, d,cidi darla ,n ado/cin.
NP,ro Mar) $, morirB d,l di$4u$to Nr,/u$,.
La r,3,r,nda madr, no m, cont,$tA /,ro adu;oF
NH'mo /u,d, una muc(ac(a d, 0uinc, a:o$A $in ,$tudio$A
$in (o4arA $in mB$ o9icio 0u, la /ro$titucinA mant,n,r ) cuidar
a un ni:oI
E$ta 3,< 9ui )o la 0u, $, 0u,d $in /ala+ra$.
NLa d,;ado la /ro$titucin N/untualic2.
La r,3,r,nda madr, 3ol3i a $u$/irar , (i<o una lar4a /au$a
ant,$ d, tomar la /ala+ra.
NE$ u$t,d ;o3,nA 0u,ridaA ) no di$imula $u ;u$ti9icada
indi4nacinA al4o 0u, a Nu,$tro S,:or l, ,ncanta. P,ro d,+,
com/r,nd,r 0u, ,$ $umam,nt, raro 0u, una /ro$tituta d,;, d,
$,rlo. E$ un modo d,ma$iado 9Bcil d, 4anar$, la 3ida. Si 3i,n,n
mal dada$A $i,m/r, ,$tB a(. ,$a /o$i+ilidad. HPor 0u2 3a a
/a$ar$, todo ,l d.a ,nc,rrada ,n una 9B+rica a cam+io d, cinco
c(,lin,$ $i /u,d, 4anar di,< o 0uinc, ,n m,dia (oraI Sa+,mo$
/or ,D/,ri,ncia 0u, /oca$ co$a$ $on tan da:ina$ /ara un ni:o
como 3,r a $u madr, (aci,ndo la call,.
NP,ro no /u,d, u$t,d ;u<4arla /or al4o 0u, no (a (,c(o
aOn.
NNoA no la ;u<4amo$A ni la cul/amo$. La I4l,$ia /,rdona. G,
todo$ modo$A ,$tB claro 0u, Mar) (a $ido mB$ 3.ctima d,l
/,cado 0u, /,cadora. Nu,$tra /rioridad ,ra 4aranti<ar 0u, ,l
+,+2 cr,ci,ra ,n un ,ntorno $,4uro ) ,$ta+l,. Mar) no ti,n,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 30 07 7~ ~
adnd, ir cuando $al4a d, a0u.. HKui2n la aco4,rBI L,mo$
int,ntado /or todo$ lo$ m,dio$ +u$carl, una ca$a o in$titucin
,n la 0u, /udi,ra ,ntrar a $,r3ir como int,rnaA /,ro con un
+,+2 (a $ido $,ncillam,nt, im/o$i+l,.
No t,n.a /ala+ra$. La l4ica d, la r,3,r,nda madr, ,ra
irr,9uta+l,. In$i$t. ,n mi ar4um,nto d, ant,$F
NP,ro $, morirB d,l di$4u$to. Ja /ar,c, m,dio ,na;,nada.
La r,3,r,nda madr, $,4u.a /,r9,ctam,nt, inm3ilA a
di9,r,ncia d, la$ (o;a$ 0u, $, a4ita+an al otro lado d,l cri$tal.
Guard $il,ncio durant, c,rca d, un minutoA ) lu,4o di;oF
NLa 3ida ,$tB ll,na d, $u9rimi,ntoA inc,rtidum+r, ) mu,rt,.
Mi madr, tu3o 0uinc, (i;o$. Solo cuatro $o+r,3i3i,ron a la
in9ancia. Onc, 3,c,$ $u9ri mi madr, lo$ /ad,cimi,nto$ 0u,
a(ora 3i3, Mar). Inconta+l,$ mu;,r,$ a lo lar4o d, la (i$toria
(an ,nt,rrado a la ma)or.a d, $u$ (i;o$A ) (an $o+r,ll,3ado la
/,na 0u, $u/on, la mu,rt, d, un ni:o. Ella$ (an $o+r,3i3ido a
$u dolorA ) lo mi$mo (arB Mar). Lan dado a lu< a otro$ (i;o$A
como ,$/,ro 0u, (arB Mar).
No /od.a d,cir nada. Kui<B d,+. clamar contra la arro4ancia
) la /r,/ot,ncia 0u, $u/on.a tomar a0u,lla d,ci$in $in contar
con Mar)C /od.a (a+,r aludido con $arca$mo a la /ro$/,ridad
d, la I4l,$ia catlica ) (a+,r /r,4untado /or 0u2 no $,
,ncar4a+an d, mant,n,r a Mar) ) a $u +,+2 durant, uno$ a:o$.
Pud, ) 0ui<B d,+. d,cir muc(a$ co$a$A /,ro m, lo im/idi,ron
la$ ,$tad.$tica$ d, mortalidad in9antilA 0u, conoc.a +i,nA lo
/ro9undo d, $u$ ra<onami,nto$ ) la tri$t,<a d, $u mirada.
NHSa+rB Mar) al4On d.a 0ui2n ado/t a $u (i;aI Nm, limit2
a /r,4untar.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 30 08 8~ ~
La r,3,r,nda madr, n,4 con la ca+,<a.
NNo. Ni $i0ui,ra )o cono<co $u nom+r, r,al. Nin4una d, la$
(,rmana$ ll,4a a $a+,rlo ;amB$. La ado/cin ,$ totalm,nt,
annimaA /,ro /u,d, u$t,d a$,4urarl, a Mar) 0u, $u +,+2 ,$tB
con una +u,na 9amilia catlicaA ) 0u, t,ndrB un +u,n (o4ar.
No 0u,da+a nada mB$ 0u, d,cirA ) la r,3,r,nda madr, $,
l,3ant d, la $illa. Era la $,:al d, 0u, la ,ntr,3i$ta (a+.a tocado
a $u 9in. R,tir la mano d, d,trB$ d,l ,$ca/ulario ) la alar4 ,n
mi dir,ccin. G,do$ lar4o$A ,$+,lto$A d,licado$. No $, 3,n a
m,nudo mano$ tan (,rmo$a$A ) al ,$tr,c(Br$,la la not2 9irm, )
cBlida. No$ $o$tu3imo$ la mirada con tri$t,<a )A cr,oA r,$/,to
mutuo.
R,4r,$2 a la $ala d, ,$tar. Mar) $, l,3ant d, un +rinco ,n
cuanto ,ntr2A ) $u ro$tro ,ra la 3i3a ima4,n d, la ,$/,ran<a.
P,ro al 3,rm, no tard ,n d,ducir lo ,3id,nt,A ) con un 4rito d,
d,$,$/,racin $, d,; ca,r d, nu,3o ,n ,l $o9B ) ,nt,rr la
ca+,<a ,ntr, lo$ co;in,$. M, $,nt2 a $u ladoA tratando d,
con$olarlaA /,ro ,ra im/o$i+l,. L, a$,4ur2 0u, la ni:a ,$ta+a ,n
un +u,n (o4arA dond, cuidar.an +i,n d, ,lla. Int,nt2 (ac,rl,
,nt,nd,r 0u, ,lla no /odr.a tra+a;arA 3i3ir ) criar a un +,+2. No
cr,o 0u, o),ra ni com/r,ndi,ra nada d, lo 0u, di;,. Su ro$tro
$,4u.a oculto ,ntr, lo$ co;in,$. L, di;, 0u, t,n.a 0u, marc(arm,
/rontoA /,ro no r,accion. Int,nt2 acariciarl, ,l /,loA /,ro
a/art mi mano con ira. M, 9ui d, la (a+itacin $in (ac,r ruido
) c,rr2 la /u,rta d,$/acioA d,ma$iado tri$t, /ara d,$/,dirm,
$i0ui,ra.
No 3ol3. a 3,r a Mar). L, ,$cri+. ,n una oca$inA /,ro no
o+tu3, r,$/u,$ta. Un m,$ d,$/u2$ r,mit. una carta a la
r,3,r,nda madr, /ara int,r,$arm, /or ,llaA ) m, ,nt,r2 d, 0u,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 30 09 9~ ~
Mar) (a+.a ac,/tado un /u,$to como lim/iadora int,rna ,n un
(o$/ital d, @irmin4(am. L, ,$cri+. a $u nu,3a dir,ccinA /,ro
una 3,< mB$ no (u+o r,$/u,$ta.
La$ circun$tancia$ un,n a la$ /,r$ona$A ) la$ 3u,l3,n a
$,/arar. E$ im/o$i+l, $,4uir ,l ra$tro a toda$ nu,$tra$
ami$tad,$ a lar4o d, la 3ida. J ,n todo ca$oA m, /r,4unto $i
,Di$t.a una 3,rdad,ra ami$tad ,ntr, Mar) ) )o. S,4uram,nt,
no. Por $u /art, (a+.a $o+r, todo d,/,nd,nciaA mi,ntra$ 0u,
/or la m.a (a+.a com/a$in ) Nca$i m, a3,r4U,n<a
con9,$arloN curio$idad. M, int,r,$a+a $a+,r mB$ co$a$ d,l
o$curo mundo d, la /ro$titucin. No $, /u,d, d,cir 0u, 9u,ra
una +u,na +a$, /ara una r,lacin ,ntr, i4ual,$ ) /ara ,l a9,cto
3,rdad,roA a$. 0u, no int,nt2 r,tomar ,l contacto.

?:o$ mB$ tard, N,ntonc,$A )o )a ,$ta+a 9,li<m,nt, ca$ada )
t,n.a do$ (i;o$N lo$ /,ridico$ /u+licaron la noticia d, un +,+2
al 0u, (a+.an $,cu,$trado ,$tando ,n $u coc(,citoA ,n la$
a9u,ra$ d, Manc(,$t,r. Lo$ /adr,$A d,$,$/,rado$ ) lloro$o$A
$ali,ron ,n t,l,3i$in $u/licando 0u, l,$ d,3ol3i,ran a $u (i;o.
La /olic.a ,m/r,ndi una +O$0u,da a ,$cala nacionalA ) d, todo
,l /a.$ ,m/,<aron a ll,4ar t,$timonio$ d, 4,nt, 0u, cr,.a (a+,r
3i$to al $,cu,$trador. Eodo$ r,$ultaron $,r /i$ta$ 9al$a$. Pa$aron
doc, d.a$A ) la noticia 9u, /,rdi,ndo 9u,ll,.
'atorc, d.a$ d,$/u2$ d,l $,cu,$troA l,. 0u, (a+.an d,t,nido a
una mu;,r ,n Li3,r/ool cuando $u+.a a +ordo d, un +arco con
rum+o a Irlanda. Ll,3a+a con$i4o a un +,+2 d, $,i$ $,mana$ )
la d,tu3i,ron /ara int,rro4arla. Uno$ d.a$ mB$ tard,A un
r,/orta;, mB$ ,Dt,n$o r,lata+a la (i$toria d, a0u,lla mu;,r a la
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 31 10 0~ ~
0u, (a+.an acu$ado d,l $,cu,$tro d, un +,+2 do$ $,mana$
ant,$. La r,conoc. /or la 9oto4ra9.a.
Mar) /,rman,ci d,t,nida cinco m,$,$A a la ,$/,ra d, ;uicio.
Gurant, todo ,$, ti,m/oA m, /r,4unt2 $i d,+,r.a ir a 3,rlaA /,ro
no lo (ic,. Guda+a ,n /art, /or0u, no $a+.a d, 0u2 d,monio$
/odr.amo$ (a+lar Mar) ) )oA /,ro tam+i2n /or0u,A con do$
(i;o$ d, m,no$ d, tr,$ a:o$A una ca$a 0u, mant,n,r ) un /u,$to
d, m,dia ;ornada como ,n9,rm,ra ,n turno d, noc(,A un 3ia;,
d, ida ) 3u,lta a Li3,r/ool NHcon 0u2 9inalidadIN no ,ra una
/,r$/,cti3a d,ma$iado (ala4U,:a.
S,4u. ,l ;uicio /or la /r,n$a. El a+o4ado d,9,n$or adu;o la
/2rdida d, $u /ro/io +,+2 como circun$tancia at,nuant,A )
$u+ra) ,l (,c(o d, 0u, Mar) cuid ,n todo mom,nto d,l +,+2
$,cu,$trado ) nunca d,$, cau$arl, da:o. P,ro la acu$acin
(i<o (inca/i2 ,n ,l $u9rimi,nto d, lo$ /adr,$ ) ,n la 3ida
,rrant, , in,$ta+l, 0u, $i,m/r, (a+.a ll,3ado Mar). Eam+i2n $,
tomaron ,n con$id,racin otro$ 3,inti$2i$ d,lito$ d,
/ro$titucin call,;,ra ) (urto 0u, /,$a+an $o+r, ,lla.
El ;urado d,clar cul/a+l, a Mar)A con una /,ticin d,
cl,m,ncia. No o+$tant,A ,l ;u,< la cond,n a tr,$ a:o$ d, cBrc,lA
con la r,com,ndacin d, 0u, la r,clu$a $, $om,ti,ra a
tratami,nto /$i0uiBtrico mi,ntra$ /,rman,ci,ra +a;o la cu$todia
d, Su Ma;,$tad.
Mar) ,m/,< a cum/lir $,nt,ncia ,n la cBrc,l d, Manc(,$t,r
cuando t,n.a 3,intiOn a:o$.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 31 11 1~ ~

S So or r E E) )a an n* *e el li in na a

Una 9ractura d, (om+ro m, im/idi /r,$,ntarm, al ,Dam,n
9inal /ara o+t,n,r ,l t.tulo d, comadronaA ) /a$ar.an 3ario$
m,$,$ (a$ta la $i4ui,nt, con3ocatoria. Sor 5uli,nn, $u4iri 0u,
m, uni,ra al ,0ui/o local d, ,n9,rm,ra$ a domicilio /ara $,4uir
acumulando ,D/,ri,ncia. Gracia$ a ,llaA tu3, ,l /ri3il,4io d,
tra+a;ar con /,r$ona$ 0u, (a+.an nacido ,n ,l $i4lo QIQ.
Sor E3an4,lina ,$ta+a al 9r,nt, d, la$ ,n9,rm,ra$ d,l di$trito.
Jo t,n.a muc(a$ 4ana$ d, iniciar la$ /rBctica$A /,ro con9i,$o
0u, no m, (ac.a nin4una ilu$in tra+a;ar con ,llaA /u,$ m,
/ar,c.a ,n3arada ) car,nt, d, $,ntido d,l (umor. ?d,mB$A $ol.a
darm, a ,nt,nd,rA d, un modo $util /,ro in,0u.3ocoA 0u, )o no
,ra ni muc(o m,no$ $anto d, $u d,3ocin. S, /a$a+a ,l d.a
,ncontrBndom, d,9,cto$F 0u, $i (a+.a dado un /orta<oA 0u, $i
(a+.a d,;ado la 3,ntana a+i,rtaA 0u, $i ,ra d,$ali:adaA 0u, $i m,
/a$a+a ,l d.a $o:ando d,$/i,rta R=/,n$ando ,n la$ mu$ara:a$>A
d,c.a ,llaSA 0u, $i (ac.a muc(o ruidoA 0u, $i canta+a ,n ,l
la+oratorioA 0u, $i ,ra ol3idadi<aTA la li$ta ,ra int,rmina+l,.
S,4On $or E3an4,linaA no (a+.a nada 0u, )o (ici,ra +i,n.
'uando $or 5uli,nn, l, di;o 0u, tra+a;ar.a a $u$ rd,n,$A $, m,
0u,d mirando con un 4,$to c,:udo 0u, ,ndur,c.a $u$
9accion,$A )a d, /or $. /oco a4raciada$A dio un r,$/in4o d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 31 12 2~ ~
contrari,dad ) $, al,; a 4rand,$ <ancada$. No di;o una $ola
/ala+ra
Era+a;amo$ codo con codo a lo lar4o d, 3ario$ m,$,$A ) $i
+i,n nunca ll,4u2 a intimar con ,llaA $. a com/r,nd,rla m,;orA )
a con3,nc,rm, d, 0u, toda$ la$ mon;a$A /or ,l m,ro (,c(o d,
$,rloA $on /,r$ona$ ,Dc,/cional,$. Nin4una mu;,r corri,nt,
/odr.a ll,3ar $,m,;ant, 3ida. G,+, d, (a+,r al4una co$a No
muc(a$N 9u,ra d, lo comOn ,n al4ui,n 0u, d,cid, a+ra<ar la
3ida monB$tica.
Jo l, ,c(a+a cuar,nta a:o$ lar4o$A una ,dad inconc,+i+l,
cuando $, ti,n,n 3,intitr2$. P,ro la$ mon;a$ $i,m/r, /ar,c,n
mB$ ;3,n,$ d, lo 0u, $onA ) d, (,c(o $or E3an4,lina )a luc.a
(B+ito cuando ,$tall la Prim,ra Gu,rra MundialA /or lo 0u,
d,+.a d, t,n,r mB$ d, $,$,nta a:o$ ,n la 2/oca a la 0u, m,
r,9i,ro.
La /rim,ra ma:ana no ,m/,< con +u,n /i,. El (,r3idor d,l
la+oratorio $, (a+.a a/a4adoA /or lo 0u, $u$ in$trum,nto$ )
;,rin4uilla$ no $, (a+.an ,$t,rili<ado. Llam a 1r,d a 3o< ,n
4rito ) ,n tono d,$t,m/lado /ara 0u, 3ini,ra a 3,r 0u2 $uc,d.a
) di;o ,ntr, di,nt,$ =M,nudo inOtil> mi,ntra$ 2l +a;a+a la
,$cal,ra $il+ando d,$a9inadam,nt, con $u$ /ala$A ra$trillo$ )
ati<ador,$.
N#, a la cocina Nm, ord,n $or E3an4,linaN ) /on a (,r3ir
todo ,$to mi,ntra$ )o ord,no lo$ a/$ito$A ) a 3,r $i ,$/a+ila$.
G, camino a la /u,rtaA una ;,rin4uilla d, cri$tal ca) d, la
a+arrotada +at,a ) $, ,$tr,ll ,n ,l $u,lo d, /i,dra. Sor
E3an4,lina m, r,/roc( a 4rito$ 0u, 9u,ra tan tor/, )
d,$cuidada ) $, lam,nt /or t,n,r 0u, car4ar con $,m,;ant,
cru<. 'uando ll,4 a la /art, $o+r, =,$ta$ c(ica$ con la ca+,<a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 31 13 3~ ~
ll,na d, /B;aro$> (u. a toda /ri$aA d,;ando atrB$ la$ ,$0uirla$ d,
cri$tal. En la cocinaA ,ncontr2 a la $,:ora @. a/o$tada 9r,nt, a lo$
9o4on,$A $o+r, lo$ 0u, (a+.a m,dia doc,na d, ca<o$ (ir3i,ndo
al,4r,m,nt,A ) no $, al,4r d, 3,rm,. Eard2 +a$tant, ,n
,$t,rili<ar todo ,l in$trum,ntalA ) aOn no (a+.a $alido d, la
cocina cuando o. a $or E3an4,lina llamBndom, a 3o< ,n cu,llo.
M, arr,+at ,l in$trum,ntal d, la$ mano$ /ara colocarlo ,n la$
cart,ra$ mi,ntra$ r,<on4a+aF 0u, $i m, (a+.a ,ntr,t,nidoA 0u, $i
$i,m/r, ,$ta+a /,n$ando ,n la$ mu$ara:a$A 0u, $iA /ara 3ariarA
no m, (a+.a d,t,nido a /,n$ar 0u, ,lla t,n.a 0u, /on,r
3,intitr2$ in),ccion,$ d, in$ulinaA cam+iar cuatro a/$ito$
,$t2ril,$A lim/iar do$ Olc,ra$A curar tr,$ /o$o/,ratorio$ d,
(,rniaA /on,r do$ cat2t,r,$A la3ar a do$ ,ncamado$ ) a/licar
tr,$ ,n,ma$ ant,$ d, com,r.
Eoda$ la$ comadrona$ $, (a+.an marc(ado )aA ) no$otra$
9uimo$ la$ Oltima$ ,n (ac,rlo a0u,lla ma:ana. El co+,rti<o d,
la$ +icicl,ta$ ,$ta+a ca$i 3ac.oA ) al4ui,n $, (a+.a ll,3ado /or
,rror la +icicl,ta /r,9,rida d, $or E3an4,lina. 'on la nari< ro;a
como un tomat, ) lo$ o;o$ como /lato$A di;o ,ntr, di,nt,$ 0u,
=,$ta no l, 4u$ta+aA la 3i,;a Erium/( ,ra d,ma$iado /,0u,:a
/ara ,lla ) la Sun+,am ,ra d,ma$iado alta>. No l, 0u,da+a mB$
r,m,dio 0u, montar ,n la Ral,i4(.
Eu3, la d,9,r,ncia d, $acarl, la Ral,i4( d,l co+,rti<o ) 9i;ar la
cart,ra n,4ra ,n la /art, d, atrB$A ) cuando $or E3an4,lina $,
,ncaram como /udo a la +icicl,taA 3i la$ ru,da$ (undi2ndo$,
+a;o $u /,$o. 'r,o 0u, 9u, ,ntonc,$ cuando m, di cu,nta d,
0u, d,+.a d, t,n,r mB$ d, cincu,nta a:o$. Su 3olumino$a )
com/acta $ilu,ta car,c.a d, a4ilidadA ) $i lo4ra+a a3an<ar $o+r,
lo$ /,dal,$ ,ra a 9u,r<a d, d,t,rminacin ) 3oluntad.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 31 14 4~ ~
En cuanto $alimo$ a la carr,t,ra $u ,$tado d, Bnimo m,;or
nota+l,m,nt,A ) (a$ta $, 3ol3i (acia m. con al4o /ar,cido a
una $onri$a. Por la call,A 3ario$ tran$,Ont,$ la $aludaron a 3o<
,n 4rito con un =@u,no$ d.a$A $or E3i,>. Ella corr,$/ond.a con
una $onri$a d, or,;a a or,;a N;amB$ la (a+.a 3i$to $onr,.r a$.N
) d,3ol3.a ,l $aludo ,n tono al,4r,. En una oca$in o$ d,cir
adi$ con la manoA /,ro ,$tu3o ,n un tri$ d, /,rd,r ,l
,0uili+rioA /or lo 0u, no 3ol3i a int,ntarlo. Jo ,m/,<a+a a
intuir 0u, ,ra una /,r$ona mu) conocida ) 0u,rida ,n ,l +arrio.
'on lo$ /aci,nt,$ $, mo$tra+a d,$t,m/lada ) +ru$caA ra)ando
,n la mala ,ducacin No ,$o m, /ar,c.a a m.NA /,ro nadi,
/ar,c.a tomBr$,lo a mal.
N? 3,rA $,:or E(oma$A Hti,n, la mu,$tra a /unto o noI No
m, (a4a /,rd,r ,l ti,m/oA 0u, t,n4o 0u, anali<arla ) no /u,do
/a$arm, todo ,l d.a ,$/,rando. Mu) +i,nA ,$t,$, 0ui,to /ara
0u, l, /on4a la in),ccin. Kui,toA (, dic(o. ?(ora m, marc(o.
'omo $, /on4a a com,r dulc,$A aca+arB ,n ,l otro +arrio. ? m.
m, da lo mi$moA ) $o$/,c(o 0u, $u $,:ora (a$ta $, al,4rar.a d,
no t,n,r 0u, a4uantarloA /,ro ,l /,rro $,4uro 0u, lo ,c(ar.a d,
m,no$.
Jo ,$ta+a ,$tu/,9acta. ?0u,lla no ,ra man,ra d, (a+lar a lo$
/aci,nt,$A no $,4On lo$ li+ro$ d, t,Dto d, ,n9,rm,r.a. P,ro ,l
anciano ) $u ,$/o$a $, d,$t,rnilla+an d, ri$a.
NSi m, 3o) )o /rim,ro Nr,/u$o 2lNA l, 4uardar2 un $itio
+i,n cal,ntitoA $or E3i,A ) /odr,mo$ com/artir ,l cald,ro.
Jo /,n$a+a 0u, la mon;a montar.a ,n cl,ra ant, $,m,;ant,
d,$9ac(at,<A /,ro ,$ta+a d, ,Dc,l,nt, (umor cuando +a;amo$ a
la call,A dando /i$oton,$ ) 9ar9ullando =?/arta d, mi caminoA
c(ico> a un ni:o con ,l 0u, no$ cru<amo$ ,n la ,$cal,ra.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 31 15 5~ ~
Sor E3an4,lina $i4ui /rodi4ando $u +u,n (umor ) a0u,lla$
+roma$ d,$a+rida$ con todo$ lo$ /aci,nt,$ a lo lar4o d, la
ma:ana. Pa$ado ,l d,$conci,rto inicialA m, di cu,nta d, 0u, la
a/r,cia+an /or ,llo. S, ac,rca+a a $u$ /aci,nt,$ $in /i<ca d,
$,ntim,ntali$mo o cond,$c,nd,ncia. Lo$ (a+itant,$ d, lo$
Goc8land$ d, mB$ ,dad ,$ta+an aco$tum+rado$ a to/ar$, con
+,n,9actor,$ d, cla$, m,dia 0u, $, r,+a;a+an a m,<clar$, con la
/l,+,. Lo$ coc8n,)$ d,$/r,cia+an a ,$a cla$, d, /,r$ona$A la$
utili<a+an a $u anto;o ) $, r,.an d, ,lla$ a $u$ ,$/alda$A /,ro $or
E3an4,lina no l,$ (a+la+a con air, /at,rnali$ta ni $, anda+a con
r,mil4o$. La+r.a $ido inca/a< d, (ac,rlo. La ima4inacin no
,ra lo $u)oA ) /or mB$ 0u, 0ui$i,ra no (a+r.a /odido 9in4ir ni
a9,ctar nada 0u, no $inti,ra. Era d, una 9ran0u,<a ina/,la+l, )
actua+a $in ati$+o d, malicia ni ,n4a:oA 9u,ran cual,$ 9u,$,n la$
/,r$ona$ ) la$ circun$tancia$.
? m,dida 0u, /a$a+an lo$ m,$,$A ,m/,c2 a com/r,nd,r a
0u2 $, d,+.a la 4ran /o/ularidad d, $or E3an4,linaF ,ra una d,
,llo$. No (a+.a nacido ,n ,l Ea$t EndA /,ro $. ,n ,l $,no d, una
9amilia mu) (umild, d, cla$, tra+a;adoraA ,n R,adin4. Nunca
m, lo cont Ra/,na$ m, diri4.a la /ala+raSA /,ro lo 9ui
d,duci,ndo d, $u$ com,ntario$ a lo$ /aci,nt,$F =E$ta$ ama$ d,
ca$a d, (o) ,n d.a no $a+,n la $u,rt, 0u, ti,n,n HUn inodoro
,n cada /i$oI 5a ?+u,loA H$, acu,rda u$t,d d, la$ 3i,;a$
l,trina$A con ,l /a/,l d, /,ridico ,n ,l a$i,ntoI HJ d, t,n,r 0u,
(ac,r cola con un 9r.o d, mil d,monio$ ) la 3,;i4a a /unto d,
r,3,ntarI>. Por lo 4,n,ralA $u$ /ala+ra$ $u$cita+an ri$a$ )
al4una 0u, otra +roma ,$catol4icaA cu)o colo9n $ol.a $,r la
3i,;a l,),nda d,l ti/o 0u, ca) a una l,trina ) $ali con un r,lo;
d, oro. Gurant, la /rim,ra mitad d,l $i4lo /a$adoA ,l (umor
,$catol4ico no $, con$id,ra+a 3ul4ar ni d, mal 4u$to ,ntr, la$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 31 16 6~ ~
cla$,$ tra+a;adora$A /u,$ ,l ali3io d, la$ n,c,$idad,$ 9i$iol4ica$
no ,ra al4o 0u, /udi,ra (ac,r$, d, un modo di$cr,to. La
/ri3acidad ,ra in,Di$t,nt,. La+.a una $ola l,trina /ara una
doc,na o mB$ d, 9amilia$A ) ,$ta ni $i0ui,ra t,n.a una /u,rta
di4na d, ,$, nom+r,A /u,$ l, 9alta+an la$ $,ccion,$ $u/,rior ,
in9,rior. ?$. 0u, todo$ $a+.an 0ui2n (a+.a d,ntroA o.an cuanto
ocurr.a )A /or ,ncima d, todoA lo ol.an. 'uando al4ui,n d,c.a
0u, otra /,r$ona =a/,$ta+a> no ,$ta+a ,miti,ndo un ;uicio
moralA $ino con$tatando lo o+3io.
Sor E3an4,lina domina+a con $oltura a0u,l d,$in(i+ido
$,ntido d,l (umor. ?nt,$ d, /on,r un ,n,maA $ol.a d,cirF =?
3,rA a+u,loA 3amo$ a m,t,rl, un /,tardo /or ,l culo /ara
m,n,arl, un /oco la$ tri/a$. ?+u,laA /r,/ar, ,l orinalA ) d,
/a$o la$ /in<a$ d, la ro/aA 0u, no$ ta/ar,mo$ la nari<>. J
$,4u.a con $u$ c(an<a$A a$,4urando 0u,A $i (ac.a do$ $,mana$
0u, no i+a d, 3i,ntr,A d,+.a d, t,n,r d,ntro un <urullo d,
,l,9ant,. Nadi, $, mol,$ta+a lo mB$ m.nimo con a0u,lla$
/rocacidad,$A ) m,no$ aOn ,l /aci,nt,.
?$. 0u,A ,n ,l 9ondoA $or E3an4,lina $. t,n.a un /,culiar
$,ntido d,l (umor. El /ro+l,ma ,ra 0u, ,n San Ramn Nonato
nadi, lo com/art.a con ,lla. E$ta+a rod,ada d, mu;,r,$ d, cla$,
m,diaA ) la 3Bl3ula d, ,$ca/, d,l (umorA a la 0u, r,curr.an
toda$ la$ mon;a$A l, ,$ta+a 3,tada. S,ncillam,nt, no ,nt,nd.a
$u$ +roma$A /or lo 0u, $, 9i;a+a ,n la r,accin d, la$ d,mB$A )
$olo $i la$ 3,.a r,.r al un.$ono $, l,$ un.a $in d,ma$iado
,ntu$ia$mo.
G,l mi$mo modoA ,l ti/o d, +roma$ 0u, ,lla $ol.a (ac,r no
(a+r.an $ido +i,n aco4ida$ ,n ,l con3,ntoA /or no d,cir 0u, l,
(a+r.an 3alido un /ro9undo r,c(a<o. Eal 3,< lo (u+i,$,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 31 17 7~ ~
int,ntado ,n ,l /a$ado ) la r,3,r,nda madr, l, (u+i,$,
ord,nado (ac,r /,nit,ncia /or ,m/l,ar un l,n4ua;,
ina/ro/iado o mal$onant,. ? /artir d, ,ntonc,$A la ;o3,n
no3icia (a+r.a d,cidido mord,r$, la l,n4ua ) a/ar,ntar un
carBct,r adu$to ) $,3,ro. Solo con $u$ /aci,nt,$ d, la <ona
/ortuaria /od.a mo$trar$, como ,ra.
La$ta $u 9orma d, (a+lar cam+ia+aA ) $, a/arta+a d, a0u,l
ac,nto d, cla$, m,dia 0u, (a+.a ido ad0uiri,ndo a lo lar4o d,
lo$ a:o$ /ara ac,rcar$, mB$ al dial,cto local. No (a+la+a ,n
coc8n,) /ro/iam,nt, dic(o N,$o (a+r.a $ido una im/o$tura d,
la 0u, ,ra inca/a<NA /,ro ci,rta$ ,D/r,$ion,$ ) 9ra$,$ (,c(a$ $,
l, ocurr.an d, un modo ,$/ontBn,o. La+la+a con 4ran
naturalidad d, un tal =9orm,$/,c> 0u, m, tu3o intri4ada (a$ta
0u, d,$cu+r. 0u, a$. $, r,9,r.an ,n coc8n,) a la a+r,3iatura
9armac2utica =1orm. ED/,ct.>A 9rmula ,D/,ctorant, N,$ d,cirA
i/,cacuanaNA 0u, $, com/ra+a ,n la +otica ) $, u$a+a como
/anac,a /ara ca$i cual0ui,r mal. Eam+i2n d,c.a =$in9on.a> ,n
lu4ar d, =n,umon.a>A $, r,9,r.a al r,umati$mo como =la
carcoma>A d,c.a 0u, al4ui,n ,$ta+a =como ,l c(uc(o> cuando
0u,r.a d,cir =/ac(uc(o> ) un =0u, t, a4arro> ,ra un $,:or
catarro. E,n.a un am/lio a+anico d, ,D/r,$ion,$ /ara r,9,rir$, a
lo$ tra$torno$ int,$tinal,$ Nca4al,raA ,$curri+andaA 9u,4o$
arti9icial,$A ir$, /or a+a;oA (a+,r /,rdido ,l ta/nNA toda$ ,lla$
(ilarant,$ a o.do$ d, $u$ /aci,nt,$. Era ,3id,nt, 0u,
com/r,nd.a ,n +u,na m,dida ,l ar4ot coc8n,) Ncon$i$t,nt, ,n
cam+iar una /ala+ra /or otro 3oca+lo o locucin 0u, rim, con
,$taNA aun0u, no lo u$ara a m,nudo. Gic(o lo cualA aOn
r,cu,rdo ,l a/uro 0u, /a$2 ,l d.a 0u, m, /idi 0u, l, co4i,ra
$u =mo9,ta>. M, la 0u,d2 mirando con cara d, /a$moA $in
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 31 18 8~ ~
atr,3,rm, a /r,4untarl, a 0u2 $, r,9,r.aA (a$ta 0u, otra /,r$ona
tu3o la ama+ilidad d, /a$arl, la c(a0u,ta.
Sor E3an4,lina com/art.a ,l t,mor d, la$ /,r$ona$ ma)or,$ a
lo$ (o$/ital,$A un t,mor 0u, $, mani9,$ta+a a m,nudo ,n 9orma
d, d,$d2n ) ,$carnio. Inclu$o ,n lo$ a:o$ cincu,ntaA la ma)or
/art, d, lo$ (o$/ital,$ in4l,$,$ ,ran #or,housesA ca$a$ d,
+,n,9ic,ncia dond, $, alo;a+a a lo$ /o+r,$ a cam+io d, tra+a;oA
r,con3,rtida$ ,n c,ntro$ $anitario$A /or lo 0u, lo$ ,di9icio$ ,n $.
,3oca+an un /a$ado d, d,4radacin ) mu,rt, /ara 0ui,n,$
(a+.an /a$ado toda $u 3ida at,rrado$ /or la /o$i+ilidad d, 0u,
lo$ ,n3iaran all.. Sor E3an4,lina no $, mol,$ta+a lo mB$
m.nimo ,n di$i/ar ,$t, t,mor (acia lo$ (o$/ital,$. E$ mB$F lo
al,nta+a d, 9orma ,D/l.citaA actitud 0u, ,l R,al 'ol,4io d,
En9,rm,r.a (a+r.a c,n$urado $,3,ram,nt,A d, (a+,r t,nido
con$tancia d, ,llo. G,c.a co$a$ d,l ti/o =No 0u,rrB 0u, $, lo
ll,3,n a un (o$/ital /ara 0u, un montn d, ,$tudiant,$ l,
m,tan mano>A o +i,n =Solo (ac,n 0u, tratan a lo$ /o+r,$ /or ,l
+i,n d, lo$ rico$>A dando a ,nt,nd,r ,n am+o$ ca$o$ 0u, ,n lo$
(o$/ital,$ $, ,D/,rim,nta+a con lo$ /aci,nt,$ mB$ (umild,$.
So$t,n.aA /or ,D/,ri,nciaA 0u, la$ mu;,r,$ 0u, in4r,$a+an ,n ,l
(o$/ital /or com/licacion,$ d,ri3ada$ d, un a+orto cland,$tino
,ran $om,tida$ a un 3,rdad,ro $u/licio. El 0u, $or E3an4,lina
9u,ra inca/a< d, in3,ntar nadaA o ni tan $i0ui,ra d, ,Da4,rarA
otor4a+a mB$ cr,di+ilidad aOn a $u$ a9irmacion,$. Si ,l trato
in(umano 0u, r,ci+.an a0u,lla$ mu;,r,$ ,ra una /rBctica
comOn ,n la In4lat,rra d, la /rim,ra mitad d,l $i4lo QQ ,$ al4o
0u, no $a+r.a d,cir. Sin ,m+ar4oA a m,diado$ d, lo$ a:o$
cincu,nta tu3, oca$in d, 3,r con mi$ /ro/io$ o;o$ la atro<
r,alidad a la 0u, $, r,9,r.a ,n un (o$/ital d, Par.$A una
,D/,ri,ncia 0u, ;amB$ ol3idar2.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 31 19 9~ ~
Sor E3an4,lina ,ra una 9u,nt, ina4ota+l, d, $a+idur.a
/o/ular 0u, o9r,c.a a $u$ /aci,nt,$ ,n 9orma d, c(a$carrillo$
d,l ti/o =?l 3i,nto 0u, ,m/u;a ,n la 4uarida no (a) 0u,
/on,rl, +rida>A a lo 0u, al4ui,n cont,$ta+a ,n ,l actoF =J
cuando ,n mi$a o ,n t,m/loA 0u, r,tum+, cont,nto>. En ci,rta
oca$inA un anciano a:adiA no +i,n lo di;oF =?(. 3a Lo $i,ntoA
(,rmanaA no /r,t,nd.a $onar irr,3,r,nt,>A a lo 0u, ,lla r,/licF
=No ti,n, /or 0u2 di$cul/ar$,. E$to) $,4ura d, 0u, ,l /Brroco
tam+i2n lo (ac, d, 3,< ,n cuando>. El ,$tr,:imi,ntoA la diarr,aA
,l acto d, d,9,car ,n 4,n,ralA lo$ r,torti;on,$ ) la$ 3,nto$idad,$
r,$ulta+an mB$ (ilarant,$ 0u, nin4On otro t,maA ) $or
E3an4,lina tam/oco l, (ac.a a$co$ a la$ +roma$ ,$catol4ica$.
Era$ r,cu/,rarm, d, mi ,$tu/,9accin inicialA m, di cu,nta d,
0u, nada d, todo a0u,llo $, con$id,ra+a 3ul4ar ni o9,n$i3o. Si
lo$ r,),$ d, 1rancia (a+.an d,9,cado a diario ant, toda la cort,A
lo$ coc8n,)$ no i+an a $,r m,no$ En cam+ioA ni la$
o+$c,nidad,$ $,Dual,$ ni la$ +la$9,mia$ t,n.an ca+ida ,n la$
9amilia$ r,$/,ta+l,$ d, Po/larA ) ,n lo tocant, al $,Do $,
,$/,ra+a ) ,Di4.a un d,coro a+$oluto.
P,ro ,$to) di3a4ando. Sor E3an4,lina m, int,r,$a+a
$o+r,man,ra /or $u$ or.4,n,$ Nla$ +arriada$ d, R,adin4 ,n
/l,no $i4lo QIQN ) /or0u, (a+.a $a+ido ,$ca/ar d, la mi$,ria )
,l ca$i anal9a+,ti$mo /ara ll,4ar a con3,rtir$, ,n ,n9,rm,ra
titulada ) comadrona. Un (om+r, ;o3,n no lo (a+r.a t,nido
nada 9Bcil ,n $,m,;ant,$ circun$tancia$A /,ro ,l 0u, una c(ica
lo4rara d,$,m+ara<ar$, d, la i4norancia ) la /o+r,<aA ) 0u, la
ac,/taran ,n ,l $,no d, un 4r,mio d, cla$, m,diaA ,ra al4o
,Dc,/cional. Solo una mu;,r con una 9u,rt, /,r$onalidad /odr.a
con$,4uirlo.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 32 20 0~ ~
M, ,nt,r2 d, 0u, la Prim,ra Gu,rra Mundial (a+.a $ido cla3,
,n $u ,3olucin /,r$onal. E,n.a di,ci$2i$ a:o$ cuando ,$tall ,l
con9lictoA ) tra+a;a+a d,$d, lo$ onc, ,n la 9B+rica d, 4all,ta$ d,
Luntl,) _ Palm,rA ,n R,adin4. En 1-1" la$ call,$ d, la ciudad
$, ll,naron d, cart,l,$ ,n lo$ 0u, $, /,d.an 3oluntario$ 0u, $,
uni,ran a la cau$a +2lica. Ella d,t,$ta+a $u tra+a;oA ) con ,l
o/timi$mo /ro/io d, la ;u3,ntudA d,cidi 0u, 9a+ricar
municin $,r.a cam+iar a m,;or. La 9B+rica 0u,da+a a onc,
8ilm,tro$ d, di$tancia Nd,ma$iado l,;o$ /ara ir a /i,A
t,ni,ndo ,n cu,nta 0u, ,l (orario ,ra d, $,i$ d, la ma:ana a
oc(o d, la noc(,NA /or lo 0u, $, 3io o+li4ada a ir$, d, ca$a.
La$ tra+a;adora$ d,l $,Do 9,m,nino $, alo;a+an ,n dormitorio$
0u, al+,r4a+an a $,$,nta o $,t,nta mu;,r,$ ,n ,$tr,c(a$ cama$
d, (i,rro con colc(on,$ d, crin. La ;o3,n E3i, nunca (a+.a
t,nido una cama /ara ,lla $olaA ) $, di;o 0u, a0u,llo ,ra la
/ru,+a d, 0u, ,$ta+a /ro$/,rando. La 9B+rica /ro/orciona+a
un uni9orm, ) un /ar d, <a/ato$ a todo$ lo$ tra+a;ador,$A )
/u,$to 0u, ,lla $i,m/r, (a+.a 3,$tido (ara/o$ ) ;amB$ (a+.a
t,nido <a/ato$A tam+i2n a0u,llo l, /ar,ci un lu;oA /or mB$ 0u,
,l cal<ado da:ara $u$ /o+r,$ /i,$. La comida 0u, $,r3.an ,n la
9B+ricaA $i +i,n $,ncilla ) ,Di4uaA ,ra m,;or 0u, nada d, lo 0u,
(a+.a /ro+ado (a$ta ,ntonc,$A ) d,; atrB$ a0u,l a$/,cto /BlidoA
d,macrado ) ,$cuBlido /ara con3,rtir$,A no ,n una +,ldadA /,ro
$. ,n una muc(ac(a r,lati3am,nt, atracti3a.
En la cad,na d, monta;,A dond, /a$a+a todo ,l d.a d, /i,
/oni,ndo tu,rca$ ,n ma0uinaria militarA una c(ica l, (a+l d,
$u (,rmanaA 0u, ,ra ,n9,rm,raA ) d, lo$ ;3,n,$ $oldado$
(,rido$ 0u, ,n9,rma+an ) mor.an. ?l4o $, a4it ,n ,l alma d,
la ;o3,n E3i, al ,$cuc(arlaA ) $u/o 0u, ,$ta+a llamada a
con3,rtir$, ,n ,n9,rm,ra. ?3,ri4u dnd, tra+a;a+a la (,rmana
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 32 21 1~ ~
d, $u com/a:,ra ) $, o9r,ci como a/r,ndi< a la ,n9,rm,ra ;,9,.
Solo t,n.a di,ci$2i$ a:o$A /,ro la ac,/taron ,n ,l G,$tacam,nto
d, ?)udant,$ #oluntaria$A lo 0u, ,n r,alidadA /ara una c(ica
d, $u cla$,A $i4ni9ica+a 0u, $, d,dicar.a a lim/iar ,n lo$
(o$/ital,$. P,ro ,$o no la d,$anim. Era la cla$, d, tar,a
(umild, 0u, ll,3a+a (aci,ndo toda $u 3idaA $in la /rom,$a d,
a$c,nd,rA aun0u, ,$ta 3,< $, a+r.a ant, $. un (ori<ont, mB$
am/lio ) lumino$o. O+$,r3a+a con admiracin a la$ ,n9,rm,ra$
titulada$ ) d,cidi 0u,A co$tara lo 0u, co$ta$,A $,r.a una d,
,lla$.
Sor E3an4,lina ) $u$ /aci,nt,$ d, Po/larA anciano$ ,n $u
ma)or.aA (a+la+an a m,nudo d, la Prim,ra Gu,rra MundialA )
com/art.an r,cu,rdo$ ) ,D/,ri,ncia$. ? /artir d, a0u,lla$
c(arla$A 0u, no /ud, ,3itar o.r mi,ntra$ a$,B+amo$ a un
,ncamado o cam+iB+amo$ un a/$ito 0uirOr4icoA 9ui
r,con$tru),ndo ,l rom/,ca+,<a$ d, $u (i$toria. G, tard, ,n
tard, m, conta+a al4o dir,ctam,nt, o cont,$ta+a a al4una d,
mi$ /r,4unta$A /,ro no ocurr.a a m,nudo. 'onmi4o nunca tu3o
muc(a con9ian<a.
Solo ,n una oca$in la o. (a+lar d, $u$ /aci,nt,$ $oldado$.
NEran tan ;3,n,$A tan $umam,nt, ;3,n,$T N$, lam,ntN.
Eoda una 4,n,racin d, muc(ac(o$ /,rdi la 3idaA d,;ando a
una 4,n,racin d, 3iuda$. NLa mir2 con di$imulo d,$d, ,l otro
lado d, la cama ) 3i cmo $, l, (um,d,c.an lo$ o;o$ d,
lB4rima$. S, $or+i la nari< ruido$am,nt,A dio una /atada ,n ,l
$u,lo )A mi,ntra$ 3,nda+a ,l a/$ito con mo3imi,nto$ al4o
+ru$co$A a:adiNF Ja ,$tBA a+u,lo. Li$to /ara otra. No$ 3,r,mo$
d,ntro d, tr,$ d.a$. La$ta ,ntonc,$A mant,n4a lo$ o;o$ a+i,rto$.
NJ $, marc( caminando /,$adam,nt,.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 32 22 2~ ~
E,n.a 3,int, a:o$ cuando $, o9r,ci como 3oluntaria /ara
in9iltrar$, ,n la$ l.n,a$ ,n,mi4a$. Un d.a la o. (a+lar con un
/aci,nt, $o+r, la a3iacin d, a0u,llo$ ti,m/o$ ) lo$ diminuto$
+i/lano$A in3,ntado$ tan $olo un /ar d, d2cada$ ant,$.
N1u, durant, la o9,n$i3a al,mana d, la /rima3,ra d, 1-18
Ndi;oN. Nu,$tro$ (om+r,$ ,$ta+an (,rido$ ) (a+.an 0u,dado
,n t,rritorio ,n,mi4o $in nin4On ti/o d, a/o)o m2dico. No
/od.an ,n3iar a nadi, /or carr,t,raA a$. 0u, $, or4ani< un
r,$cat, a2r,o ) m, lan<aron ,n /araca.da$.
N#alor no l, 9altaA (,rmana Ndi;o ,l /aci,nt,N. HSa+.a 0u,
,l cincu,nta /or ci,nto d, a0u,llo$ /rim,ro$ /araca.da$ nunca
ll,4a+an a a+rir$,I
NPor $u/u,$to 0u, lo $a+.a Nr,/licA ta;ant,N. No$ lo
,D/licaron todo. Nadi, m, o+li4 a (ac,rlo. M, o9r,c.
3oluntaria.
G,$d, a0u,l d.a la mir2 con otro$ o;o$. O9r,c,r$, 3oluntaria
/ara /r,ci/itar$, al 3ac.o d,$d, la$ altura$A $a+i,ndo 0u, $, la
;u4a+a a cara o cru< ) 0u, a0u,l +i,n /od.a $,r $u Oltimo /a$oA
r,0ui,r, al4o mB$ 0u, cora;,. R,0ui,r, un (,ro.$mo .ntimo )
,Dc,/cional.
R,cu,rdo al4o 0u, $uc,di un d.a 0u, r,4r,$B+amo$ d, la I$la
d, P,rro$ a Po/lar. ?l i4ual 0u, (o)A 6,$t 1,rr) RoadA
Manc(,$t,r Road ) Pr,$ton Road 9orma+an una Onica 3.a 0u,
di$curr.a /aral,la al cauc, d,l EBm,$i$. En a0u,llo$ ti,m/o$A $in
,m+ar4oA la carr,t,ra $, 3,.a int,rrum/ida ,n di3,r$o$ tramo$
/or /u,nt,$ 4iratorio$ 0u, /,rmit.an a lo$ car4u,ro$ ad,ntrar$,
,n la dBr$,naA un la+,rinto d, canal,$A atracad,ro$A ,$clu$a$ )
,$/i4on,$. 5u$to cuando no$ ac,rcB+amo$ al /u,nt, d, Pr,$ton
RoadA lo$ $,mB9oro$ $, /u$i,ron ,n ro;oA la$ 3,r;a$ $, c,rraron )
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 32 23 3~ ~
,l /u,nt, 4iratorio ,m/,< a mo3,r$,A lo 0u, $i4ni9ica+a 0u, la
carr,t,ra /od.a 0u,dar cortada durant, m,dia (ora. Sor
E3an4,lina r,n,4 ,ntr, di,nt,$ N,$, ,raA dic(o $,a d, /a$oA
otro d, $u$ ra$4o$ caract,r.$tico$ 0u, lo$ (a+itant,$ d, Po/lar
a/r,cia+anF no $, mord.a la l,n4ua a la (ora d, $oltar
;uram,nto$N. No$ 0u,da+a la o/cin d, 3ol3,r $o+r, nu,$tro$
/a$o$ ) +ord,ar toda la I$la d, P,rro$ /ara r,tomar 6,$t India
Goc8 RoadA )a ,n Lim,(ou$,A lo 0u, $u/on.a r,corr,r c,rca d,
onc, 8ilm,tro$. Sor E3an4,lina no ,$ta+a /or la la+or. S, a/,
d, la +icicl,taA a3an< a 4rand,$ <ancada$ ) cru< la 3,r;a ,n la
0u, un cart,l r,<a+a =Pro(i+ida la ,ntradaA no /a$ar>. Laci,ndo
ca$o omi$o d, lo$ l,tr,ro$ 0u, ad3,rt.an d,l /,li4roA +a; /or la
ram/a ado0uinada (a$ta la orilla d,l r.o. Jo $,4u. $u$ /a$o$A
intri4ada. HKu2 d,monio$ $, /ro/on.aI ?3an< con air,
d,cidido (acia la$ +arca<a$ a4lom,rada$A llamando a 3o< ,n
4rito a todo$ lo$ ,$ti+ador,$ a la 3i$ta /ara 0u, 3ini,ran a
a)udarno$. #ario$ $, ac,rcaronA $onri,ndo ) d,$cu+ri2ndo$, la
ca+,<a. Uno d, ,llo$ ,ra conocido d, $or E3an4,lina.
N@u,no$ d.a$A Larr). H'mo ,$tB tu madr,I E$/,ro 0u, $, l,
(a)an /a$ado lo$ $a+a:on,$A a(ora 0u, )a no (ac, tanto 9r.o.
Gal, r,cu,rdo$ d, mi /art,. '4,m, la +icicl,taA (a<m, ,l
9a3or. @u,n c(icoA ) a(ora 2c(am, una mano.
Era$ r,man4ar$, la$ lar4a$ 9alda$ ) $u;,tBr$,la$ /or d,ntro d,l
cinturnA $or E3an4,lina a3an< d,cidida (a$ta la +arca<a mB$
c,rcana.
N#,n4a ,$, +ra<oA ;o3,n Nl, di;o a un (om+r,tn d, uno$
cuar,nta a:o$. S, a4arr a 2l ) l,3ant una /i,rnaA
/,rmiti2ndono$ 3i$lum+rar una$ 4ru,$a$ m,dia$ n,4ra$ ) uno$
lar4o$ +om+ac(o$ con 4oma$ 0u, l, c,:.an lo$ mu$lo$A ) $,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 32 24 4~ ~
$u+i a la ,m+arcacin. Entonc,$ com/r,nd. lo 0u, trata+a d,
(ac,rF $, /ro/on.a cru<ar ,l r.o a la man,ra d, lo$ ,$ti+ador,$A
$altando d, +arca<a ,n +arca<a (a$ta ll,4ar al otro lado.
Para lo4rarloA t,n.a 0u, cru<ar la$ oc(o o nu,3, +arca<a$
amarrada$ ,n a0u,l tramo d, r.oA ) lo$ (om+r,$A +,ndito$ $,anA
arrimaron la$ ,m+arcacion,$ una$ a otra$. Pon,r un /i, ,n la
cu+i,rta d, la /rim,ra +arca<a 9u, r,lati3am,nt, 9BcilA /,ro a
continuacin t,n.a 0u, $altar /or ,ncima d, lo$ co$tado$ d,
am+a$ ,m+arcacion,$ /ara alcan<ar la cu+i,rta d, la $,4unda
+arca<aA ) a0u,llo $, mo3.a d, lo lindo. Li<o 9alta toda la
9u,r<a d,l 9ornido ,$ti+adorA ) la d, do$ o tr,$ (om+r,$ mB$A
/ara i<arla (a$ta la $i4ui,nt, ,m+arcacin ,ntr, 9ra$,$ d,l ti/o
=Gam, ,l +ra<oA +u,n c(ico>A =Eirad>A =Su;2tam,>A
=Em/u;ad> o =?$. $, (ac,A (,rmana>. Jo la $,4u. como /ud,A
$in /od,r a/artar lo$ o;o$ d, a0u,lla 3i,;a mon;a intr2/ida con
,l 3,lo ond,ando ,n la +ri$aA ,l ro$ario ) ,l cruci9i;o o$cilando
d, a0u. /ara allBA la nari< cada 3,< mB$ ro;a a cau$a d,l
,$9u,r<o. Go$ (om+r,$ car4a+an la$ +icicl,ta$A ,l,3Bndola$ /or
,ncima d, la ca+,<aA ) ,n un mom,nto dado $or E3an4,lina $,
3ol3i (acia ,llo$ ) l,$ ad3irti con cara d, /oco$ ami4o$F
N'uidadito con ,$o$ mal,tin,$. No l, 3,o la 4racia.
'ru<amo$ la $,4unda ) t,rc,ra +arca<a$ $in contrati,m/o$A
/,ro ,ntr, ,$ta ) la cuarta ,m+arcacin (a+.a una +r,c(a d,
uno$ cincu,nta c,nt.m,tro$. Sor E3an4,lina cont,m/l ,l a4ua
) $olt un r,$/in4o. S, r,man4 aOn mB$ ,l (B+itoA $, ,n;u4
con ,l dor$o d, la mano la 4ota d, mo0uillo 0u, l, col4a+a d, la
nari< ) ord,n al (om+r,tnF
NPa$a tO /rim,ro ) /r,/Brat, /ara ,c(arm, una mano.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 32 25 5~ ~
Lici,ron 9alta tr,$ ;3,n,$ Nno ,ra lo 0u, $, dic, un /,$o
/lumaN /ara a)udarla a $u+ir$, al co$tado d, la +arca<a. S,
0u,d /lantada ,n ,l an4o$to +ord, d, la ,m+arcacinA 0u, $,
m,c.a lo $u)oA a9ian< +i,n lo$ /i,$ ) mir con r,$olucin al
(om+r,tn 0u, la ,$/,ra+a al otro lado. R,$/ira+a con
di9icultad. 'on un nu,3o r,$o/lidoA di;oF
N#,amo$T Si /u,do a/o)arm, ,n tu$ (om+ro$A todo irB
+i,n.
Wl a$inti ) al< lo$ +ra<o$. 'on muc(a caut,laA $or
E3an4,lina $, inclin (acia d,lant, ) a/o) la$ mano$ ,n $u$
(om+ro$. Entonc,$ 2l la co4i /or la$ aDila$ mi,ntra$ lo$ tr,$
;3,n,$ la ,$ta+ili<a+an d,$d, d,trB$. Jo lo$ mira+a con ,l
cora<n ,n un /u:o. Si la +arca<a $, mo3.a ,n a0u,l in$tant,A o
$i $or E3an4,lina r,$+ala+aA nadi, /odr.a im/,dir 0u, ca),$, al
a4ua. M, /r,4unt2 $i $a+r.a nadar. HJ $i 0u,da+a atra/ada +a;o
la +arca<aI M, ,$tr,m,c. $olo d, /,n$arlo. G,$/acioA con mil
cuidado$A $or E3an4,lina l,3ant un /i,A lo ad,lant ) lo a/o)
,n ,l +ord, d, la $i4ui,nt, ,m+arcacin. Li<o una +r,3, /au$a
/ara r,cu/,rar ,l ,0uili+rio )A rB/idam,nt,A d,$/la< la otra
/i,rna ) $, arro; ,n +ra<o$ d,l (om+r,tn. Lo$ ,$ti+ador,$ la
aclamaron al un.$onoA ) )o ca$i m, d,$ma)2 d, ali3io.
N@u,noA /odr.a (a+,r $ido /,or Nconclu) con un nu,3o
r,$o/lidoN. L, $udado mB$ /oni,ndo un ,n,ma. Si4amo$
ad,lant,. NLa$ +arca<a$ r,$tant,$ $, uni,ron ,ntr, $.A ) $or
E3an4,lina alcan< /or 9in la otra ri+,raA ru+ori<ada ) triun9al.
S, +a; la$ 9alda$A co4i la +icicl,ta ) $onri a lo$ (om+r,$N.
Gracia$A muc(ac(o$A $oi$ ,$tu/,ndo$. @u,noA no$otra$ )a no$
3amo$. NJ a+andon ,l /u,rto montada ,n $u +icicl,taA tra$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 32 26 6~ ~
d,$/,dir$, d, lo$ ,$ti+ador,$ con $u com,ntario (a+itualNF
Mant,n,d lo$ o;o$ +i,n a+i,rto$ ) no n,c,$itar2i$ al m2dico.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 32 27 7~ ~

L La a s se e0 0o or ra a + +e en n. .i in ns s

La $,:ora 5,n8in$ ,ra un /,r$ona;, ,ni4mBtico. Ll,3a+a a:o$
r,corri,ndo la <ona /ortuariaA d,$d, @oM a 'u+itt EoMnA d,$d,
St,/n,) a @lac8MallA /,ro nadi, $a+.a nada d, $u 3ida. La ra<n
d, $u inc,$ant, d,am+ular ,ra una /articular o+$,$in con lo$
+,+2$A ) mB$ concr,tam,nt, lo$ r,ci2n nacido$. Si,m/r, $,
,nt,ra+aA $a+, Gio$ cmoA d, cuBndo ) dnd, (a+.a una mu;,r
a /unto d, dar a lu<A ) nu,3, d, cada di,< 3,c,$ la
,ncontrB+amo$ m,rod,ando ,n la call,A 9r,nt, a la ca$a ,n
cu,$tin. Nunca d,c.a 4ran co$aA ) $u$ /r,4unta$ N=H'mo
,$tB ,l +,+2I H'mo ,$tB ,l /,0u,:.nI>N ,ran in3aria+l,m,nt,
la$ mi$ma$. ? m,nudoA ,n cuanto l, d,c.an 0u, ,l +,+2 ,$ta+a
$ano ) $al3oA $, da+a /or $ati$9,c(a ) $, marc(a+a con /a$o
can$ino. Lo$ mart,$ /or la tard, $i,m/r, $, la 3,.a rondando
9r,nt, a la$ /u,rta$ d, la cl.nica /r,natalA ) la ma)or /art, d,
la$ mu;,r,$ 0u, $al.an la ,$0ui3a+an con im/aci,ncia o tira+an
d, la manita d, $u$ /,0u,:o$ /ara al,;ar$, d, ,lla cuanto ant,$A
como $i ,$tu3i,ra contaminada o 9u,ra a ,c(arl,$ una t,rri+l,
maldicin. Eoda$ (a+.amo$ o.do com,ntar a m,dia 3o< 0u, ,ra
una +ru;a ) /ractica+a ,l mal d, o;oA ) ,ra ,3id,nt, 0u, al4una$
d, a0u,lla$ mu;,r,$ lo da+an /or ci,rto.
La $,:ora 5,n8in$ ,ra /,r$ona non 4rata. Nadi, +u$ca+a $u
com/a:.a ) muc(o$ la t,m.anA /,ro ,$o no l, im/,d.a ,c(ar$, a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 32 28 8~ ~
la call, a cual0ui,r (ora d,l d.a o la noc(,A a m,nudo con un
ti,m/o d, /,rro$A ) /lantar$, d,lant, d, la ca$a ,n la 0u,
aca+a+a d, nac,r una criatura /ara /r,4untar =H'mo ,$tB ,l
+,+2I 'mo ,$tB ,l /,0u,:.nI>.
Era una mu;,r m,nuda ) ,$cuBlida d, ra$4o$ /a;aril,$ ) nari<
lar4a ) r,$/in4ona 0u, $o+r,$al.a d, un modo llamati3o ,ntr,
la$ m,;illa$ (undida$. La /i,l ,ra d, un 4ri$ macil,ntoA $urcada
d, arru4a$A ) da+a la im/r,$in d, no t,n,r la+io$ /or0u, $, l,
/l,4a+an (acia d,ntroA cu+ri,ndo la$ ,nc.a$ d,$d,ntada$A ) lo$
a+r.a ) c,rra+a continuam,nt,A /roduci,ndo c(a$0uido$. Luc.a
un $om+r,ro n,4ro d,$3a.doA 4ra$i,nto ) d,9orm, 0u, $, cala+a
(a$ta la$ c,;a$ ) d,l 0u, $o+r,$al.an m,c(on,$ ralo$ d, /,lo
cano$o. 1u,ra cual 9u,$, la 2/oca d,l a:oA $i,m/r, ll,3a+a ,l
mi$mo a+ri4o 4ri$ d, anti4U,dad ind,t,rminada +a;o ,l 0u,
a$oma+an do$ ,norm,$ /i,$. Eama:a$ ,Dtr,midad,$ ,n una
mu;,r tan m,nuda no $olo l, da+an un a$/,cto ,Dtra:oA $ino d,
lo mB$ ,$tram+ticoA ) no m, ca+, duda d, 0u, ,ra o+;,to d,
inconta+l,$ +urla$ mi,ntra$ d,am+ula+a /or la$ call,$ d,l
+arrio con $u /a$o l,nto.
Nadi, $a+.a dnd, 3i3.a. Era un mi$t,rio 0u, ni $i0ui,ra la$
mon;a$ (a+.an /odido d,$3,lar. Lo$ cura$ local,$ tam/oco
t,n.an ni id,a. ?l /ar,c,rA no i+a a mi$a ni /,rt,n,c.a a nin4una
/arro0uiaA lo 0u, ,ra (arto inu$ual tratBndo$, d, una mu;,r d,
ci,rta ,dad. Lo$ m2dico$ tam/oco lo $a+.anA /u,$ nunca (a+.a
acudido a ,llo$. Kui<B no $u/i,ra 0u, a(ora ,Di$t.a un S,r3icio
Nacional d, Salud ) 0u, cual0ui,r /,r$ona /od.a r,ci+ir
tratami,nto m2dico $in car4o al4uno. Ni $i0ui,ra la $,:ora @.A
0u, $i,m/r, ,$ta+a al ca+o d, la call, d, cuanto $uc,d.a ,n ,l
+arrioA t,n.a in9ormacin $o+r, ,lla. Nadi, la (a+.a 3i$to ,ntrar
;amB$ ,n una o9icina d, corr,o$ /ara r,co4,r $u /,n$in.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 32 29 9~ ~
? m. la $,:ora 5,n8in$ m, /roduc.a una m,<cla d, curio$idad
) r,/ul$a. La 3,.a a m,nudoA /,ro nu,$tro$ diBlo4o$ $, c,:.an a
$u$ /r,4unta$ ac,rca d,l +,+2 ) mi in3aria+l, r2/licaA ,n tono
9r.o ) di$tant, N=Eanto la madr, como ,l +,+2 $, ,ncu,ntran
+i,n>NA a lo 0u, ,lla cont,$ta+a $i,m/r, con un =Gracia$ a
Gio$>. Nunca trat2 d, ,nta+lar con3,r$acin con ,llaA /u,$ no
0u,r.a 3,rm, in3olucrada ,n $u$ /ro+l,ma$A /,ro ,n ci,rta
oca$inA ,$tando con $or 5uli,nn,A 3i cmo ,$ta $, ac,rca+a a la
ancianaA la toma+a d, la$ mano$ ) l, d,dica+a $u m,;or $onri$a.
NLolaA $,:ora 5,n8in$A 0u2 al,4r.a 3,rla. Lac, un d.a
/r,cio$oA Hno cr,,I HKu2 tal $, ,ncu,ntraI
La $,:ora 5,n8in$ r,troc,di ) a/art la$ mano$ con
+ru$0u,dad. En $u$ o;o$A d, un 4ri$ a/a4adoA (a+.a una mirada
,ntr, t,m,ro$a ) d,$con9iada.
NH'mo ,$tB ,l +,+2I N/r,4unt. Su 3o< /ar,c.a un
4ra<nido.
NEn /,r9,cto ,$tado. E$ una ni:a /r,cio$aA 9u,rt, ) $ana. HL,
4u$tan lo$ +,+2$A $,:ora 5,n8in$I
La anciana r,troc,di aOn mB$ ) $, l,3ant la$ $ola/a$ d,l
a+ri4o (a$ta la +ar+illa.
NUna ni:aA dic,A ) $, ,ncu,ntra +i,n. Gracia$ a Gio$.
NEn ,9,ctoA 4racia$ a Gio$. HL, 4u$tar.a 3,rlaI S,4uro 0u,
/odr.a con3,nc,r a la madr, /ara 0u, m, d,;ara $acarla un
mom,nto.
P,ro la $,:ora 5,n8in$ )a (a+.a dado m,dia 3u,lta ) $,
al,;a+a arra$trando lo$ /i,$ ,n9undado$ ,n a0u,lla$ ,norm,$
+ota$ ma$culina$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 33 30 0~ ~
En ,l ro$tro d, $or 5uli,nn, (a+.a una ,D/r,$in d, in9inita
+ondad ) com/a$in. S, 0u,d inm3il un ratoA cont,m/lando
la $ilu,ta ,ncor3ada d, la anciana 0u, $, al,;a+a /,no$am,nt,
/or la ac,ra. Jo tam+i2n o+$,r32 a la $,:ora 5,n8in$A ) m,
/,rcat2 d, 0u, arra$tra+a lo$ /i,$ /or0u, no t,n.a 9u,r<a
$u9ici,nt, /ara l,3antar la$ +ota$ d,l $u,lo. Lu,4o m, 3ol3. d,
nu,3o (acia $or 5uli,nn, ) m, $,nt. a3,r4on<ada. Ella no
mira+a la$ +ota$A $ino N,$a 9u, la $,n$acin 0u, m, dioN
$,t,nta a:o$ d, /,naA $u9rimi,nto ) callada r,$i4nacinA ) con
$u $il,ncio$a oracin int,rc,d.a /or la $,:ora 5,n8in$ ant, Gio$.
?0u,lla mu;,r $i,m/r, m, (a+.a /roducido a3,r$inA $o+r,
todo /or la $uci,dad. E,n.a la$ mano$ ) la$ u:a$ cu+i,rta$ d,
mu4r,A ) $i (a+la+a con ,lla ) la in9orma+a ac,rca d,l +,+2 0u,
aca+a+a d, nac,r ,ra tan $olo /ara ,3itar 0u, m, co4i,ra d,l
+ra<oA al4o 0u, (ac.a con $or/r,nd,nt, 9u,r<a $i no r,ci+.a
r,$/u,$ta a $u$ /r,4unta$. R,$ulta+a mB$ 9Bcil cont,$tarl, con
/ar0u,dad ) a una di$tancia /rud,nt,A ) lu,4o ,$ca/ar.
Un d.aA mi,ntra$ (ac.a mi ronda d, 3i$ita$A 3i cmo $, +a;a+a
d, la ac,ra )A a+ri,ndo la$ /i,rna$ d, /ar ,n /arA orina+a $o+r,
la alcantarillaA como una mula. En a0u,l mom,nto (a+.a
+a$tant, tra$i,4o d, 4,nt, ,n la call,A ) nadi, /ar,ci
$o+r,$altar$, al 3,r ,l c(orro d, orina 0u, ca.a /or ,l $umid,ro.
En otra oca$inA la a3i$t2 ,n un call,;n ,ntr, do$ ,di9icio$.
R,co4i un /,da<o d, /a/,l d, /,ridico d,l $u,loA $, r,man4
,l a+ri4o ) ,m/,< a 9rotar$, $u$ /art,$ .ntima$ con 2lA
conc,ntrada ,n la tar,aA $in /arar d, ,mitir 4ru:ido$. Lu,4o
d,; ca,r ,l a+ri4o ) ,m/,< a ,Daminar ,l cont,nido d,l /a/,lA
to0u,t,Bndolo con ,l d,doA oli$0u,Bndolo ) o+$,r3Bndolo d,
c,rca. 1inalm,nt,A lo do+l ) $, lo m,ti ,n ,l +ol$illo. M,
,$tr,m,c. d, /uro a$co.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 33 31 1~ ~
Otra caract,r.$tica d,$a4rada+l, d, la $,:ora 5,n8in$ ,ra una
manc(a d, color ca92 0u, $, ,Dt,nd.a d,$d, $u nari< (a$ta ,l
la+io $u/,riorA ac,ntuando la$ arru4a$ 0u, $, l, 9orma+an a
am+o$ lado$ d, la +oca. Era$ $,r t,$ti4o d, $u$ (B+ito$
,$catol4ico$A no m, co$ta+a ima4inar d, dnd, /roc,d.a
a0u,lla manc(a. P,ro ,$ta+a ,0ui3ocada. 'uando ,m/,c2 a
conoc,rlaA m, ,nt,r2 d, 0u, la $,:ora 5,n8in$ ,ra a9icionada al
ra/2 N$u con$u,loA lo llama+aN ) 0u, ,$t, ,ra ,l cau$ant, d, la
manc(aA /u,$ $, l, ca.a al in(alarlo.
? nadi, /u,d, ,Dtra:ar 0u, lo$ com,rciant,$ $, n,4aran a
d,$/ac(arla. Un 9rut,ro m, di;o 0u, ,$ta+a di$/u,$to a
3,nd,rl, lo 0u, 0ui$i,ra 9u,ra d, la ti,ndaA /,ro no l, /,rmit.a
,ntrar.
=M, to0u,t,a toda la 9ruta. Pal/a la ciru,la$ ) lo$ tomat,$ )
lo$ 3u,l3, a d,;ar ,n $u $itioA ) lu,4o )a nadi, m, lo$ com/ra.
G,+o 3,lar /or mi n,4ocioA ) no /u,do /,rmitirm, t,n,rla
rondando.>
La $,:ora 5,n8in$ ,ra todo un /,r$ona;,A ) ,n ,l +arrio todo$
la conoc.an d, 3i$taA la ,3ita+anA la t,m.an o $, +urla+an d, ,llaA
/,ro $u 3ida $,4u.a $i,ndo un a+$oluto mi$t,rio.

Un +u,n d.aA la$ mon;a$ r,ci+i,ron una /,ticin d, /art, d,
un m2dico $u/l,nt, d, Lim,(ou$,. S, trata+a d, (ac,r una
3i$ita domiciliaria ,n St,/n,)A ,n la <ona d, 'a+l, Str,,tA /or
mB$ $,:a$. Era ,l +arrio d, la$ /ro$tituta$ 0u, )o (a+.a
,D/lorado durant, mi +r,3, ami$tad con Mar)A la ;o3,n
irland,$a. El m2dico no$ di;o 0u, (a+.a una anciana con an4ina
d, /,c(o 3i3i,ndo ,n condicion,$ atroc,$A ) $,4uram,nt,
d,$nutrida. S, a/,llida+a 5,n8in$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 33 32 2~ ~
?l ll,4ar a 'omm,rcial RoadA 4ir2 ,n dir,ccin al r.o ) ,n9il2
'a+l, Str,,t. No 0u,da+a $ino una doc,na d, ,di9icio$ ,n /i,. El
r,$to ,ran $olar,$ arra$ado$ /or la$ +om+a$ ,n lo$ 0u, a$oma+a
al4On 0u, otro muro d,$moc(ado. @u$0u2 la /u,rta ) llam2.
No (u+o r,$/u,$ta. ?$. ,l /ica/ort, ) lo 4ir2A ,$/,rando
,ncontrarla a+i,rtaA /,ro al4ui,n (a+.a ,c(ado la lla3,. Gi la
3u,lta al ,di9icio $ort,ando la +a$ura d,$/,rdi4ada ,n ,l $u,loA
/,ro una 4ru,$a ca/a d, coc(am+r, cu+r.a la$ 3,ntana$ ) m,
im/,d.a mirar al otro lado. Un 4ato $, r,3olca+a $,n$ualm,nt,A
tum+ado d, ,$/alda$A mi,ntra$ otro oli$0u,a+a una /ila d,
+a$ura. #ol3. a la /art, d,lant,ra d,l ,di9icio ) llam2 a la /u,rta
3aria$ 3,c,$A con mB$ 9u,r<a. =Su,rt, 0u, ,$ d, d.a>A /,n$2. No
,ra ,l ti/o d, +arrio ,n ,l 0u, una mu;,r /od.a a3,nturar$, a
$alir $ola /or la noc(,. Entonc,$ una 3,ntana $, a+ri ,n la ca$a
d, ,n9r,nt,.
NHKu2 0ui,r,I N/r,4unt una 3o< 9,m,nina a 3o< ,n cu,llo.
NSo) la ,n9,rm,ra a domicilioA ) (, 3,nido a 3,r a la $,:ora
5,n8in$.
NEir, una /i,dra a la 3,ntana d,l $,4undo /i$o Nm, $u4iri.
La+.a muc(o$ /,dru$co$ ,n ,l $u,loA ) m, $,nt. como una
/,r9,cta m,nt,cata ,$tando all.A con mi uni9orm, d, ,n9,rm,raA
,l mal,t.n n,4ro a lo$ /i,$ ) arro;ando /i,dra$ a la 3,ntana d,
la $,4unda /lanta. =H'mo d,monio$ $, la$ (a+.a arr,4lado ,l
m2dico /ara 3i$itarlaI>A m, /r,4unt2.
1inalm,nt,A d,$/u2$ d, (a+,r tirado una$ 3,int, /i,dra$A
al4una$ d, la$ cual,$ con ,$ca$a /unt,r.aA la 3,ntana $, a+ri )
una 3o< ma$culina con marcado ac,nto ,Dtran;,ro di;oF
NH#i,n, a 3,r a la 3i,;aI Ja +a;o.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 33 33 3~ ~
Era$ d,$corr,r 3ario$ c,rro;o$A ,l (om+r, a+ri la /u,rtaA
/oni,ndo muc(o cuidado ,n /,rman,c,r d,trB$ d, la mi$ma
/ara 0u, no l, 3i,ra ,l ro$troA ) $,:al otra /u,rta al 9ondo d,
un /a$illo.
N?(. 3i3, Ndi;o.
G,l /a$illoA cu)a$ /ar,d,$ ,$ta+an adornada$ con +aldo$a$
(idrBulica$ d, ,$tilo 3ictorianoA /art.a una ,$cal,ra $,:orial con
,D0ui$ito /a$amano$ d, ro+l, tallado. La ,$tructura d, la
,$cal,ra $, con$,r3a+a mu) +i,nA /,$, a 0u, al4uno$ /,lda:o$
/ar,c.an maltr,c(o$ ) nada $,4uro$. M, al,4r2 d, no t,n,r 0u,
$u+ir al /rim,r /i$o. En ti,m/o$A ant,$ d, 0u, $, 3i,ra a+ocada
al a+andono ) la d,cad,nciaA a0u,lla (a+.a $ido a toda$ luc,$
una mara3illo$a ca$a ado$ada d, ,$tilo 4,or4iano. #,int, a:o$
atrB$ $, (a+.a d,cr,tado 0u, no r,un.a la$ condicion,$ m.nima$
d, (a+ita+ilidadA /,$, a lo cual $,4u.a 3i3i,ndo 4,nt, ,ntr, $u$
/ar,d,$A oculta ,ntr, la$ rata$.
Llam2 a la /u,rta /,ro no o+tu3, r,$/u,$taA a$. 0u, ,ntr2 $in
mB$. M, ,ncontra+a ,n lo 0u, (a+.a $ido un cuarto la3ad,ro
an,Do a la cocinaA una ,$tancia d, una $ola /lanta con ,nlo$ado
d, /i,dra. La+.a un 4ran cald,ro d, co+r, /,4ado a uno d, lo$
muro$ d, la 9ac(adaA ) ;unto a ,$t, una ,$tu9a d, car+n d,
co0u, d, la 0u, /art.a una c(im,n,a d, a$+,$to ado$ada a la
/ar,d. La c(im,n,a $u+.a (a$ta ,l t,;ado ) $al.a (acia 9u,ra a
tra32$ d, un rudim,ntario a4u;,ro 0u, d,;a+a 3,r ,l ci,lo.
?/art, d, ,$to$A no 3i$lum+r2 mB$ ,n$,r,$ dom2$tico$A ,Dc,/to
un 4ran rodillo ,$curridor d, mad,ra ) (i,rro ) un 9r,4ad,ro
d, /i,dra. La (a+itacin $, 3,.a d,$nuda ) a+andonadaA ) ,n ,l
air, 9lota+a un 9u,rt, (,dor a 4ato$ ) a orin,$. E$ta+a mu)
o$curoA )a 0u, la$ 3,ntana$ n,4ra$ d, mu4r,A no d,;a+an /a$ar
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 33 34 4~ ~
lo$ ra)o$ d,l $ol. G, (,c(oA la ,$ca$a lu< 0u, ,ntra+a lo (ac.a
/or ,l +o0u,t, d,l t,;ado.
? m,dida 0u, mi$ o;o$ $, 9u,ron aco$tum+rando a la
/,num+raA di$tin4u. uno$ cuanto$ o+;,to$ mB$F /lato$
d,$/,rdi4ado$ /or ,l $u,lo con r,$to$ d, comida ) l,c(,A una
m,$ita ) una $illa d, mad,ra $o+r, la 0u, d,$can$a+an una ta<a
d, (o;alata ) una t,t,ra d,l mi$mo mat,rialA un orinalA un
armario d, mad,ra $in /u,rta. No (a+.a camaA ni lBm/ara
al4unaA ) tam/oco /ar,c.a (a+,r 4a$ ni ,l,ctricidad.
En ,l rincn mB$ al,;ado d,l a4u;,ro d,l t,c(o (a+.a un $illn
d,$3,nci;ado ,n ,l 0u, una anciana /,rman,c.a $,ntada ,n
$il,ncioA 3i4ilant,A $in /od,r ocultar $u t,mor. S, (undi todo lo
0u, /udo ,n ,l a$i,ntoA arr,+u;ada +a;o $u 3i,;o a+ri4o ) con
una +u9anda d, lana ,c(ada $o+r, la ca+,<aA ta/Bndol, m,dio
ro$tro. Solo $, l, 3,.an lo$ o;o$A 0u, $, cla3aron ,n lo$ m.o$ ,n
cuanto nu,$tra$ mirada$ $, cru<aron.
NS,:ora 5,n8in$A ,l m2dico no$ (a dic(o 0u, no $, ,ncu,ntra
u$t,d +i,n ) n,c,$ita at,ncin a domicilio. So) la ,n9,rm,raA
Hm, /,rmit, 0u, la ,Damin,I
La anciana $, arro/ mB$ aOn +a;o ,l a+ri4oA ci:2ndo$,lo ,n
torno al m,ntnA ) $, m, 0u,d mirando 9i;am,nt, $in d,cir
/ala+ra.
NGic, ,l doctor 0u, ti,n, u$t,d /al/itacion,$. HPu,do
tomarl, ,l /ul$oI
?lar4u2 la mano /ara tomarl, ,l /ul$oA /,ro a/art ,l +ra<o
+ru$cam,nt,A a(o4ando un 4rito d, t,rror.
M, $,nt. d,$conc,rtadaA ) un /oco im/ot,nt,. No /r,t,nd.a
a$u$tarlaA /,ro t,n.a 0u, (ac,r mi tra+a;o. M, ac,r0u2 a la
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 33 35 5~ ~
,$tu9a a/a4ada /ara l,,r la$ nota$ 0u, m, (a+.an /a$ado a la
,$ca$a lu< 0u, ,ntra+a /or ,l t,c(oF la /aci,nt, (a+.a ca.do ,n la
call, a cau$a d, un ata0u, l,3, d, an4ina d, /,c(o. Un 3,cino
no id,nti9icado la (a+.a acom/a:ado d, 3u,lta a ca$aA (a+.a
llamado al m2dico ) l, (a+.a a+i,rto la /u,rta. Era ,3id,nt, 0u,
(a+.a $u9rido un dolor a4udoA aun0u, /or $u,rt, no tard ,n
r,mitir. El m2dico no /udo ,Daminarla d,+ido a la 9u,rt,
o/o$icin d, la /aci,nt,A /,ro /u,$to 0u, $u 9r,cu,ncia card.aca
,ra ra<ona+l,m,nt, ,$ta+l, ) la r,$/iracin $, (a+.a
normali<ado ,n$,4uidaA r,com,nd 0u, una ,n9,rm,ra la
3i$itara a domicilio do$ 3,c,$ al d.a /ara controlar $u ,$tado )
$u4iri 0u, ,l G,/artam,nto d, ?$i$t,ncia Social (ici,ra lo
/o$i+l, /or m,;orar $u$ condicion,$ d, 3ida. Eam+i2n l, r,c,t
nitrito d, amilo /or $i 3ol3.a a t,n,r otro ata0u,. S, acon$,;a+a
r,/o$oA un am+i,nt, cBlido ) +u,no$ alim,nto$.
Int,nt2 una 3,< mB$ tomarl, ,l /ul$o a la $,:ora 5,n8in$A /,ro
,n 3ano. L, /r,4unt2 $i (a+.a 3u,lto a $,ntir dolor ,n ,l /,c(oA
/,ro no (u+o r,$/u,$ta. L, /r,4unt2 $i ,$ta+a cmodaA /,ro
$i4ui $in cont,$tar. M, di cu,nta d, 0u, no /od.a (ac,r nadaA
) a$. $, lo t,ndr.a 0u, comunicar a $or E3an4,linaA 0u, ,ra la
,ncar4ada d, la ,n9,rm,r.a domiciliaria.
No m, (ac.a d,ma$iada ilu$in r,conoc,r ant, ,lla mi 9raca$o
,$tr,/ito$o. S,4u.a con$id,rBndom, una ;o3,n $in d,ma$iada$
luc,$A m, llama+a =ca+,cita (u,ca> ) m, (a+la+a como $i
tu3i,ra 0u, in$truirm, ,n lo$ /roc,dimi,nto$ mB$ ,l,m,ntal,$
d, ,n9,rm,r.aA /or mB$ 0u, tu3i,ra a mi ,$/alda cinco a:o$ d,
9ormacin ) ,D/,ri,ncia. Su actitudA (u,l4a d,cirloA m, /on.a
n,r3io$aA /or lo 0u, d,;a+a ca,r la$ co$a$ o la$ 3olca+aA )
,ntonc,$ m, llama+a =/ato$a>A lo 0u, no (ac.a $ino ,m/,orarlo
todo. No t,n.amo$ 0u, tra+a;ar ;unta$ a m,nudoA lo 0u, ,ra un
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 33 36 6~ ~
ali3io /ara m.A /,ro $i l, d,c.a 0u, no (a+.a /odido at,nd,r a
una /aci,nt, $,4uro 0u, m, acom/a:ar.a ,n la /rDima 3i$ita.
Su r,accin ,ra /r,3i$i+l,. E$cuc( mi in9orm, ,n m,dio d,
un $il,ncio $,/ulcralA ar0u,ando la$ (ir$uta$ ) cano$a$ c,;a$ d,
3,< ,n cuando /ara mirarm,. ?l concluir mi ,D/o$icin $olt un
$onoro $u$/iroA como $i nunca (u+i,$, t,nido ant, $. a una
,n9,rm,ra mB$ incom/,t,nt,.
NE$ta tard, t,n4o 0u, /on,r 3,intiuna in),ccion,$ d,
in$ulina ) cuatro d, /,nicilinaA (ac,r un la3ado d, o.doA 3,ndar
uno$ cuanto$ ;uan,t,$A com/rimir una$ (,morroid,$A dr,nar
una cBnula )A d, /ro/inaA ,n$,:art, a tomar ,l /ul$oA H,$ ,$oI
NS2 /,r9,ctam,nt, cmo tomar ,l /ul$o Nr,/li0u2A dolida
/or lo in;u$to d, $u in$inuacinNA /,ro la /aci,nt, $, n,4a+a )
no (, /odido /,r$uadirla.
NNo (, /odido /,r$uadirlaA no (, /odido /,r$uadirlaT La$
c(ica$ d, (o) ,n d.a no $a+2i$ (ac,r nada G,ma$iada t,or.aA
,$, ,$ 3u,$tro /ro+l,ma. O$ /a$Bi$ todo ,l $anto d.a $,ntada$ ,n
cla$,A dond, o$ ll,nan la ca+,<a d, /a/arruc(a$A ) lu,4o r,$ulta
0u, no $a+2i$ (ac,r al4o tan $im/l, como m,dir la /r,$in
art,rial.
Gio un r,$/in4o d,$d,:o$o ) n,4 3i4oro$am,nt, con la
ca+,<aA a r,$ulta$ d, lo cual la 4ota d, mo0uillo 0u, l, col4a+a
d, la nari< roci todo ,l ,$critorio ) lo$ in9orm,$ m2dico$ a
m,dio r,dactar. Sor E3an4,lina $ac un 4ran /a:u,lo
ma$culino d, d,+a;o d,l ,$ca/ulario ) lo u$ /ara $,car la$
(o;a$ d, /a/,lA lo 0u, (i<o 0u, la tinta $, corri,ra ) 0u, ,lla
di,$, otro r,$/in4o.
N#a)a /or Gio$A mira lo 0u, (, (,c(o /or tu cul/a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 33 37 7~ ~
?0u,lla $,4unda in;u$ticia m, (i<o (,r3ir la $an4r,A ) tu3,
0u, mord,rm, la l,n4ua /ara no $oltarl, cuatro 9r,$ca$A lo 0u,
$olo (a+r.a $,r3ido /ara ,m/,orar la$ co$a$.
N#,amo$A $,:orita =No (, /odido /,r$uadirla>A no m,
0u,da mB$ r,m,dio 0u, acom/a:art, a 3,r a la /aci,nt, a la$
cuatro d, la tard,. S,rB nu,$tra /rim,ra 3i$ita d,$/u2$ d,
com,rA ) lu,4o cada cual $,4uirB $u camino. Saldr,mo$ d, a0u.
a la$ tr,$ ) m,diaA ni un minuto d,$/u2$. No /i,n$o ,$/,rart,A )
0ui,ro $,ntarm, a c,nar a la$ $i,t, d, la tard,A como d,
co$tum+r,.
Gic(o lo cualA $, l,3ant (aci,ndo c(irriar la $illa ) $ali d,l
d,$/ac(o a 4rand,$ <ancada$A no $in ant,$ d,dicarm, un
Oltimo ) d,$/,cti3o r,$o/lido.
El r,lo; dio la$ tr,$ ) m,dia ant,$ d, lo 0u, (u+i,$, d,$,ado.
Mi,ntra$ $acB+amo$ la$ +icicl,ta$ d,l co+,rti<oA ,l $il,ncio d,
$or E3an4,lina ,ra mB$ ,locu,nt, d, lo 0u, (a+.a $ido $u
r,/rim,nda. Ll,4amo$ a la ca$a $in int,rcam+iar una $ola
/ala+raA ) llamamo$ a la /u,rta. Una 3,< mB$A no (u+o
r,$/u,$ta. Jo $a+.a 0u2 (a+.a 0u, (ac,rA a$. 0u, l, (a+l2 d,l
(om+r, d, la $,4unda /lanta.
N@u,noA /u,$ 3, a /or 2lA no t, 0u,d,$ a(. dBndol, a la $in
(u,$o.
?/r,t2 lo$ di,nt,$ ) ,m/l,2 mi ira ,n arro;ar /i,dra$ contra la
3,ntana. ?On (o) m, /r,4unto cmo no rom/. ,l cri$tal.
NJa 3o) N4rit ,l (om+r,A ) d, nu,3o $, ,$condi tra$ la
/u,rta /ara d,;arno$ /a$ar. Sin ,m+ar4oA cuando )a ,$tB+amo$
d,ntroA a:adiNF No 3ol3,r2 a a+rir. E,ndrBn 0u, dar la 3u,ltaA
H,nti,nd,nI No 3ol3,r2 a a+rirl,$ la /u,rta.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 33 38 8~ ~
En la /,num+ra d, la (a+itacinA un 4ato 3ino (acia no$otra$A
maullando. El 3i,nto (ac.a un $onido /,culiar al ,nro$car$, ,n
,l a4u;,ro d,l t,c(o. La $,:ora 5,n8in$ $,4u.a acurrucada ,n ,l
$illnA tal como la (a+.a d,;ado /or la ma:ana.
Sor E3an4,lina la llam /or $u nom+r,A ,n 3ano. Jo
,m/,<a+a a $,ntirm, m,;orA /u,$ a(ora $, dar.a cu,nta d, 0u,
no ,Da4,ra+a. La mon;a $, ac,rc al $illn.
N#amo$A a+u,la Nl, di;o con 3o< dulc,N. E$to no /u,d, $,r.
El m2dico dic, 0u, al4o l, /a$a a $u cora<n. No l, (a4a nin4On
ca$o. Su cora<n ,$tB tan /,r9,cto como ,l m.oA /,ro t,n,mo$
0u, ,c(arl, un 3i$ta<o d, todo$ modo$. Nadi, l, (arB da:o.
El 9ardo d, ro/a d,l $illn no $, inmut. La (,rmana $,
inclin (acia d,lant, /ara tomarl, ,l /ul$o )A /ara mi $,cr,to
r,4oci;oA la $,:ora 5,n8in$ a/art ,l +ra<o. =? 3,r cmo $, la$
arr,4la $or Sa+,lotodo>A /,n$2.
NLac, 9r.o a0u. d,ntro. HNo (a /u,$to la ,$tu9aI
No (u+o r,$/u,$ta.
NJ ,$tB mu) o$curo. HKu2 tal $i ,nc,nd,mo$ una lu<I
No (u+o r,$/u,$ta.
NH'uBndo ,m/,< a $,ntir$, malI
No (u+o r,$/u,$ta.
NHS, ,ncu,ntra un /oco m,;orI
G, nu,3oA $il,ncio total. Jo m, $,nt.a ,Dultant,. ?l /ar,c,rA
$or E3an4,lina ,ra tan inca/a< d, ,Daminar a la /aci,nt, como
lo (a+.a $ido )o. HKu2 /a$ar.a a(oraI
Lo 0u, /a$ 9u, tan com/l,tam,nt, in,$/,rado 0u,A inclu$o
(o)A mB$ d, cincu,nta a:o$ d,$/u2$A m, ru+ori<o al r,cordarlo.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 33 39 9~ ~
NE$ u$t,d una anciana d, lo mB$ can$ina. ? 3,r 0u2 l, /ar,c,
,$to.
S, inclin d,$/acio (acia la $,:ora 5,n8in$A ) mi,ntra$ lo
(ac.a $olt una ,$tru,ndo$a 3,nto$idad 0u, r,$on durant,
muc(.$imo ti,m/o )A ;u$to cuando /,n$a+a 0u, (a+.a aca+adoA
,m/,< d, nu,3oA a(ora ,n un tono mB$ alto. Jo no m, (a+.a
$,ntido tan ,$candali<ada ,n toda mi 3ida.
La $,:ora 5,n8in$ $, incor/or ,n ,l a$i,nto.
NHLacia dnd, (a idoA ,n9,rm,raI No d,;, 0u, $, ,$ca/,.
E$tB a(.A ;unto a la /u,rtaA a4Brr,lo ?(ora $, (a ido (acia la
3,ntanaA atrB/,loA d,/ri$a
G,l $illn +rot una ri$otada 4utural.
NLom+r,A ,$o ,$tB m,;or N,Dclam $or E3an4,lina
al,4r,m,nt,N. Nada como un +u,n /,do /ara lim/iar ,l
or4ani$mo. E, 0uita di,< a:o$ d, ,ncimaA Ha 0u, $.A $,:ora
5,n8in$I
El 9ardo d, ro/a $, a4itA ) a0u,lla ri$otada mal r,/rimida $,
con3irti ,n una carca;ada ,n toda r,4la. La $,:ora 5,n8in$A a la
0u, nadi, (a+.a o.do d,cir una /ala+raA mB$ allB d, $u$
o+$,$i3a$ /r,4unta$ $o+r, lo$ r,ci2n nacido$A rom/i a r,.r
(a$ta 0u, $, l, $altaron la$ lB4rima$.
NRB/idoA d,+a;o d, la $illa El 4ato lo (a /illado. Ku.t,$,loA
d,/ri$aA o $, /ondrB malo
Sor E3an4,lina $, $,nt ;unto a la $,:ora 5,n8in$ ) a /artir d,
,ntonc,$ la$ do$ anciana$ N$or E3i, no ,ra lo 0u, $, dic, una
ni:aN $, d,$t,rnillaron d, ri$a (a+lando d, /,do$A culo$A
<urullo$ ) (,dor,$ 3ario$A , int,rcam+iando an2cdota$ 0u, no
$a+r.a d,cir $i ,ran 3,r.dica$ o in3,ntada$. Jo no $al.a d, mi
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 34 40 0~ ~
a$om+ro. Sa+.a 0u, $or E3i, /od.a $,r ordinariaA /,ro no t,n.a
ni id,a d, 0u, tu3i,ra $,m,;ant, r,/,rtorio d, (i$toria$
,$catol4ica$.
M, r,tir2 a un rincn ) m, d,di0u2 a o+$,r3arla$. Par,c.an
do$ 3i,;a$ ar/.a$ $alida$ d, un cuadro d, @ru,4,lA una d, ,lla$
3,$tida con andra;o$A ,n9undada la otra ,n un (B+ito d, mon;aA
ri,ndo al un.$ono con maliciaA 9,lic,$ como ni:a$. Jo 0u,d2
com/l,tam,nt, ,Dcluida d, la ,$c,naA ) tu3, oca$in d,
r,9l,Dionar $o+r, muc(a$ co$a$. M, /r,4unt2A /or ,;,m/loA
cmo d,monio$ (a+.a /odido $or E3an4,lina ,D/,l,r una
9latul,ncia tan ,$/,ctacular ,n a0u,l /r,ci$o in$tant,. H?ca$o
$a+.a (ac,rlo a 3oluntadI Jo (a+.a o.do (a+lar d, un arti$ta d,
la 'om2di, 1ran`ai$,A inmortali<ado /or Eoulou$,VLautr,cA 0u,
a 9inal,$ d,l $i4lo QIQ ,ntr,t,n.a al /O+lico /ari$ino con ,l
am/lio a+anico d, $onido$ 0u, ,mit.a /or ,l anoA /,ro ;amB$
(a+.a o.do (a+larA ni muc(o m,no$ conocidoA a nadi, ca/a< d,
(ac,rlo. HPo$,.a $or E3an4,lina un don innato o (a+.a
ad0uirido $,m,;ant, (a+ilidad tra$ a:o$ d, /rBcticaI Mi m,nt,
$, r,4od,a+a ,n ,$a /o$i+ilidad. H?ca$o ,ra $u num,rito
,$/,cialA ,l 0u, r,$,r3a+a /ara la$ c,l,+racion,$I M, /r,4unt2
cmo $,ntar.a al4o a$. ,n ,l con3,nto ,n una oca$in 9,$ti3aA
como la Na3idad o la Pa$cua. HGi3,rtir.a tan $in4ular tal,nto a
la r,3,r,nda madr, ) a $u$ (,rmana$ ant, Gio$I
La$ do$ anciana$ /ar,c.an di$9rutar tan inoc,nt,m,nt, 0u, mi
inicial r,accin d,$a/ro+atoria aca+ /ar,ci2ndom,
malint,ncionada ) 9u,ra d, lu4ar. HKu2 /ro+l,ma (a+.aA al 9in )
al ca+oI Eodo$ lo$ ni:o$ $, r.,n como loco$ ,n cuanto $, /on,n
a (a+lar d, /o$ad,ra$ ) 3,nto$idad,$. La$ o+ra$ d, '(auc,rA
Ra+,lai$A 1i,ldin4 ) tanto$ otro$ no l, (ac,n a$co$ al (umor
,$catol4ico.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 34 41 1~ ~
No (a+.a duda. La int,r3,ncin d, $or E3an4,lina (a+.a $ido
/ro3id,ncial. Un 4ol/, ma,$tro. G,cir 0u, un /,do d,$/,; ,l
am+i,nt, /u,d, /ar,c,r una contradiccinA /,ro la 3ida ,$tB
ll,na d, contradiccion,$. ? /artir d, a0u,l in$tant,A la $,:ora
5,n8in$ ,m/,< a con9iar ,n no$otra$. Pudimo$ ,DaminarlaA
tratarla ) comunicarno$ con ,lla. J tu3, oca$in d, conoc,r $u
trB4ica (i$toria.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 34 42 2~ ~

R Ro os si ie e

NHRo$i,I HEr,$ tOA Ro$i,I N/r,4unt la ancianaA ir4ui,ndo la
ca+,<aA al o.r 0u, la /u,rta /rinci/al $, c,rra+a d, 4ol/,.
Sonaron /a$o$A /,ro no 9u, Ro$i, 0ui,n ,ntr ,n ,l cuarto. La$
condicion,$ d, 3ida d, la $,:ora 5,n8in$ ,$ta+an m,;orando /or
mom,nto$. S, (a+.a a3i$ado al G,/artam,nto d, S,r3icio$
Social,$A 0u, ,n3i a al4ui,n a lim/iar. El 3i,;o $illn $, (a+.a
r,tirado /or0u, ,$ta+a ll,no d, /ul4a$A ) ,n $u lu4ar ll,3aron
otro. Eam+i2n l, (a+.an /ro/orcionado una camaA /,ro la
$,:ora 5,n8in$ ;amB$ dorm.a ,n ,lla. E$ta+a tan aco$tum+rada a
(ac,rlo ,n ,l $illn 0u, no (u+o man,ra d, /,r$uadirla /ara
0u, /ro+ara la cama. Kui,n,$ $. lo (ici,ron 9u,ron lo$ 4ato$. Sor
E3an4,lina com,nt con iron.a 0u, ,l nu,3o 4o+i,rno d,+.a d,
t,n,r muc(o din,ro ) /oco ;uicio /ara /r,$tar a)uda$ $ocial,$ a
lo$ 9,lino$.
El cam+io mB$ nota+l,A $in ,m+ar4oA 9u, la r,/aracin d,l
a4u;,ro ,n ,l t,;adoA 0u, $or E3an4,lina con$i4ui $in a)uda d,
nadi,A ,ncarBndo$, con ,l ca$,ro. Jo ,$ta+a con ,lla cuando
,m/r,ndi la $u+ida /or la d,$tartalada ,$cal,ra. No m,
(u+i,$, $or/r,ndido 0u, c,di,ra +a;o $u con$id,ra+l, /,$oA )
a$. $, lo ad3,rt.A /,ro $, limit a lan<arm, una mirada
9ulminant, ) a $u+ir con air, r,$u,ltoA di$/u,$ta a cantarl, la$
cuar,nta al ca$,ro.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 34 43 3~ ~
?/orr, la /u,rta 3aria$ 3,c,$ (a$ta 0u, ,$ta $, ,ntr,a+ri.
NHKu2 0ui,r,I No. 0u, /r,4unta+a al4ui,n.
Sor E3an4,lina ,Di4i al (om+r, 0u, $ali,ra a (a+lar con ,lla.
N#B)a$, d, a0u..
NG, ,$o nada. Si m, marc(oA $,rB /ara llamar a la /olic.a.
Sal4a a(ora mi$mo a (a+lar conmi4o.
O. /ala+ra$ como =3,r4U,n<a>A =d,nunciar>A =cBrc,l>A )
tam+i2n 0u,;um+ro$a$ al,4acion,$ d, /o+r,<a , i4noranciaA
/,ro ,l r,$ultado 9inal 9u, 0u, ,l a4u;,ro ,n ,l t,;ado $, cu+ri
con una /,$ada lona im/,rm,a+ili<adaA 0u, $, $u;,t m,diant,
ladrillo$. La $,:ora 5,n8in$ ,$ta+a ,ncantadaA ) $, la 3,.a mu)
ri$u,:a mi,ntra$ com/art.a con $or E3i, una ta<a d, t2 car4ado
) dul<nA a$. como un /,da<o d, /a$t,l ca$,ro d, la $,:ora @.
0u, la mon;a $i,m/r, l, ll,3a+a cuando i+a a 3,rla.
Lo) ,n d.a 0ui<B no /ar,<ca ad,cuado r,/arar un +o0u,t, ,n
,l t,;ado con una lonaA /,ro no (a+.a /o$i+ilidad d, lo4rar una
$olucin m,;or o mB$ durad,ra. El ,di9icio $, (a+.a d,clarado
ruino$oA ) $i aOn (a+.a al4ui,n 3i3i,ndo ,n 2l ,ra d,+ido a la
4ra3, ,$ca$,< d, 3i3i,nda cau$ada /or lo$ +om+ard,o$ durant,
la 4u,rra. Muc(o$ $, con9orma+an con /od,r dormir a cu+i,rto.
La ,$tu9a d, car+n d, co0u, 9unciona+a /,ro ,$ta+a
ata$cadaA ) 1r,dA ,l ma4o d, la$ cald,ra$ d, San Ramn NonatoA
la lim/i ) /u$o a /unto. Sor E3an4,lina ,$ta+a con3,ncida d,
0u, la $,:ora 5,n8in$ d,+.a 0u,dar$, ,n $u /ro/ia ca$a.
NSi lo$ d, S,r3icio$ Social,$ /udi,ran $alir$, con la $u)aA la
mandar.an ma:ana mi$mo a un a$ilo d, anciano$. No /i,n$o
/,rmitirlo. E$o la matar.a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 34 44 4~ ~
?l ,Daminar /or /rim,ra 3,< a la $,:ora 5,n8in$ (a+.amo$
com/ro+ado 0u, $u cora<n no ,$ta+a d,ma$iado mal. La
an4ina d, /,c(o ,$ 9r,cu,nt, ,ntr, lo$ anciano$A /,ro con una
3ida tran0uilaA am+i,nt, cBlido ) r,/o$oA /u,d, mant,n,r$,
+a;o control. Su$ 4rand,$ /ro+l,ma$ ,ran la d,$nutricin
crnica ) $u /,culiar ,$tado m,ntal. Salta+a a la 3i$ta 0u, ,ra
una anciana ,Dc2ntricaA /,ro H,$tar.a locaI HS,r.a ca/a< d,
(ac,r$, da:o a $. mi$ma o a otra$ /,r$ona$I No$ /lant,amo$ la
con3,ni,ncia d, $olicitar una ,3aluacin /$i0uiBtricaA /,ro no
/od.amo$ (ac,rlo $in ant,$ (a+,r 3alorado $u ,$tado durant,
3aria$ $,mana$.
Entr, lo$ /ro+l,ma$ m,nor,$ ,$ta+an la $uci,dadA la$ /ul4a$
) lo$ /io;o$. ?$,arla ,ra co$a m.a. Licimo$ ll,3ar una +a:,ra d,
,$ta:o d,$d, San Ramn NonatoA ) /u$, a (,r3ir $u ro/a $o+r,
la ,$tu9a d, car+n d, co0u,. La $,:ora 5,n8in$ no la$ t,n.a
toda$ con$i4oA /,ro $olo tu3, 0u, d,cirl, 0u, $or E3an4,lina
0u,r.a 0u, $, +a:ara /ara 0u, $, r,la;ara ,n ,l acto ) $, ri,ra
,ntr, di,nt,$A +ati,ndo la$ mand.+ula$.
NM,nuda ,$ ,$a mon;a La$ta $, lo (, dic(o a mi Ro$i,. No$
,c(amo$ una$ ri$a$ d, 3,< ,n cuandoA Ro$, ) )o.
M, co$t Gio$ ) a)uda con3,nc,rla d, 0u, $, d,$3i$ti,raA ) $,
mo$tra+a d, lo mB$ a/r,n$i3a. @a;o a0u,l 3i,;o a+ri4o ll,3a+a
/u,$ta una 9alda d, lana +a$ta ) un ;,r$,)A /,ro nada d, ro/a
int,rior. Su cu,r/o m,nudo ) 9rB4il ,ra di4no d, lB$tima. E$ta+a
tan 9laca 0u, lo$ a9ilado$ (u,$o$ $, l, marca+an +a;o la /i,lA 0u,
col4a+a ,n /li,4u,$ 9lBcido$. Pod.a contar $u$ co$tilla$A una a
una. La r,/u4nancia 0u, (a$ta ,ntonc,$ m, (a+.a in$/irado $,
troc ,n com/a$in cuando cont,m/l2 $u d2+il ) ,$cuBlido
cu,r/o.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 34 45 5~ ~
P,ro una co$a ,$ $,ntir lB$tima ) otra mu) di$tinta ,$
0u,dar$, lit,ralm,nt, +o0uia+i,rtaA ) ,$o 9u, lo 0u, m, /a$
cuando la a)ud2 a d,$cal<ar$,. M, (a+.a 9i;ado ant,$ ,n $u$
,norm,$ +ota$A mB$ ad,cuada$ /ara un (om+r, 0u, /ara ,llaA )
m, (a+.a /r,4untado /or 0u2 la$ u$ar.a. No ll,3a+a calc,tin,$
ni m,dia$A ) la +ota no c,d.a. Era como $i ,$tu3i,ra /,4ada a la
/i,l. Introdu;, un d,do ,n la ca:a d, una d, la$ +ota$ ) la
$,:ora 5,n8in$ (i<o una mu,ca d, dolor.
NG2;alo. G2;alo.
NE,n4o 0u, 0uitBr$,la$ /ara 0u, /u,da +a:ar$,.
NG2;alo N4imot,N. Mi Ro$i, lo (arB un d.a d, ,$to$.
NP,ro Ro$i, no ,$tB a0u. /ara a)udarla. Si m, d,;aA /odr2
$acarla$. Sor E3an4,lina dic, 0u, (a) 0u, 0uitarl, la$ +ota$
ant,$ d, +a:arla.
?0u,llo i+a a ll,3arm, al4On ti,m/oA a$. 0u, la ,n3ol3. con
una manta ) m, arrodill2 ,n ,l $u,lo. 'omo m, t,m.aA al4uno$
/,da<o$ d, /i,l $, (a+.an ad(,rido al cu,ro d, la +ota ) $,
d,$/r,ndi,ron mi,ntra$ la mo3.a ad,lant, ) atrB$. Sa+, Gio$
cuBndo $, la$ (a+.a $acado /or Oltima 3,<. 1inalm,nt, lo4r2
d,$,nca;ar la +ota ) la ,$tir2 d,$d, ,l taln. Para mi (orrorA o.
un c(irridoA como $i al4o m,tBlico ra$cara ,l int,rior d, la ca:a.
HKu2 ,ra a0u,lloI HKu2 (a+.a (,c(oI 'uando la +ota $aliA mi$
o;o$ $, to/aron con al4o inol3ida+l,. La$ u:a$ d, $u$ /i,$
m,d.an ,ntr, 3,int, ) tr,inta c,nt.m,tro$ d, lar4oA ) mB$ d,
do$ c,nt.m,tro$ d, 4ro$or. E$ta+an r,torcida$ ) d,9ormada$A )
$, ,nro$ca+an $o+r, $. mi$ma$A ,n4ar<Bndo$, con la$ d,mB$.
Muc(o$ d, lo$ d,do$ $an4ra+an ) $u/ura+an ,n la +a$, d, la
u:a. El (,dor ,ra in$o/orta+l,. E,n.a lo$ /i,$ d,$tro<ado$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 34 46 6~ ~
H'mo $, la$ (a+.a arr,4lado /ara r,corr,r la$ call,$ d, Po/lar
a lo lar4o d, tanto$ a:o$ con lo$ /i,$ ,n $,m,;ant, ,$tadoI
M, d,; $acarl, la$ +ota$ $in r,c(i$tarA aun0u, tu3o 0u,
dol,rl,A ) cont,m/l $u$ /i,$ d,$nudo$ $in $or/r,$a. Kui<B
/,n$ara 0u, todo ,l mundo t,n.a la$ u:a$ como ,lla. La a)ud2 a
ir (a$ta la +a:,raA lo 0u, r,$ult mB$ di9.cil d, lo ,$/,radoC $in
la$ +ota$A la $,:ora 5,n8in$ /,rd.a ,l ,0uili+rioA ) la$ u:a$
o+$taculi<a+an $u a3anc,A ca$i como $i l, /u$i,ran la <ancadilla
a cada /a$o.
S, m,ti ,n la 4ran +a:,ra al<ando una /i,rna ) lu,4o la otra
/or ,ncima d,l +ord, ) $, $,nt ,n ,l a4ua con d,l,it,A
c(a/ot,ando ) ri,ndo como una ni:a. 'o4i la mano/la d, ri<o
) $or+i ,l a4ua ruido$am,nt,A mirBndom, con o;o$ ri$u,:o$.
La ,$tancia ,$ta+a cald,ada /or0u, )o (a+.a a3i3ado ,l 9u,4oA )
un 4ato $, ac,rc con /ar$imonia ) $, a$om al +ord, d, la
+a:,raA curio$o. Ella l, $al/ic ,l (ocico con a4uaA di3,rtidaA ) ,l
animal $, r,tir o9,ndido. La /u,rta d, la call, $, c,rr d, 4ol/,
) la $,:ora 5,n8in$ al< la mirada.
NHRo$i,A ,r,$ tOI Pa$aA ci,loA ) 2c(al, un +u,n 3i$ta<o a tu
3i,;a madr,. No t, lo 3a$ a cr,,r.
P,ro lo$ /a$o$ r,$onaron ,$cal,ra$ arri+a. No ,ra Ro$i,.
La 9rot2 a conci,ncia ) la arro/2 con la$ 4rand,$ toalla$ 0u,
la$ mon;a$ (a+.an ,n3iado. L, la32 ,l /,lo ) lo ,n3ol3. ,n un
tur+ant,. No (a+.a 3i$to d,ma$iado$ /io;o$A /,ro l, a/li0u2 una
com/r,$a d, $a$a9rB$ /ara ,liminar la$ li,ndr,$ 0u, /udi,ran
0u,dar. Lo Onico a lo 0u, no /ud, ,n9r,ntarm, 9u,ron la$ u:a$
d, lo$ /i,$C (a+r.a 0u, llamar a un +u,n /odlo4o /ara 0u, $,
(ici,ra car4o d, $,m,;ant,$ ,Dcr,c,ncia$. RS2 d, +u,na tintaA
dic(o $,a d, /a$oA 0u, la$ u:a$ d, lo$ /i,$ d, la $,:ora 5,n8in$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 34 47 7~ ~
$i4u,n ,D/u,$ta$ ,n una 3itrina d, cri$tal ,n ,l 3,$t.+ulo
/rinci/al d, la ?$ociacin @ritBnica d, Podolo4.a.S
La$ mon;a$ $i,m/r, t,n.an una r,$,r3a d, ro/a d, $,4unda
manoA r,$catada d, num,ro$o$ m,rcadillo$ +,n29ico$A ) $or
E3an4,lina (a+.a $,l,ccionado al4una$ /r,nda$ /ara 0u, m, la$
ll,3ara. La $,:ora 5,n8in$ mir la cami$,ta int,rior ) la$ +ra4a$
) acarici la $ua3, t,la con a$om+ro.
NHSon /ara m.I NoA $on d,ma$iado +u,na$. Ku2dat,la$ tOA
ci,loA $on d,ma$iado +u,na$ /ara al4ui,n como )o.
M, co$t lo m.o /,r$uadirla d, 0u, $, la$ /u$i,raA ) cuando al
9in lo (i<o $, 9rot ,l cu,r/o ,n;utoA r,corri2ndolo arri+a ) a+a;o
con la$ mano$A como $i no aca+ara d, cr,,r 0u, a0u,lla ro/a
int,rior ,ra $u)a. Entonc,$ t,rmin2 d, 3,$tirla con la$ /r,nda$
0u, m, (a+.a dado $or E3an4,linaA /or mB$ 0u, toda$ l, 9u,ran
d,ma$iado 4rand,$ )A con di$cr,cinA $a0u2 $u 3i,;a ro/a 9u,ra.
La $,:ora 5,n8in$ $, $,nt cmodam,nt, ,n ,l $illnA
/al/Bndo$, la ro/a nu,3a. Un 4ato $, l, $u+i al r,4a<o d, un
$altoA ) ,lla lo acarici con dul<ura.
NHKu2 dirB Ro$i, cuando m, 3,a (,c(a un /im/olloA ,(A
4atoI Ni $i0ui,ra r,conoc,rB a $u 3i,;a madr, cuando la 3,a d,
3,intiOn +oton,$.
M, 9ui con la a4rada+l, $,n$acin d, 0u, ,$tB+amo$ (aci,ndo
todo lo /o$i+l, /or m,;orar $u$ /au/2rrima$ condicion,$ d,
3ida. Ja ,n la call,A m,t. $u ro/a in9,$tada d, /ul4a$ ,n una
+ol$a ) +u$0u2 un cu+o d, la +a$uraA /,ro no (a+.a nin4uno a
la 3i$ta. ?0u,lla <ona car,c.a d, in9ra,$tructura /ara la
r,co4ida d, r,$iduo$. Su/u,$tam,nt, no 3i3.a nadi, ,n lo$
,di9icio$ d,clarado$ ruino$o$A /or lo 0u, no (a+.a $,r3icio$
/O+lico$ d, nin4On ti/o. El (,c(o d, 0u, muc(a 4,nt, $i4ui,ra
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 34 48 8~ ~
3i3i,ndo all.A ) 0u, todo ,l mundo lo $u/i,raA incluido ,l
a)untami,ntoA no cam+ia+a la /o$tura o9icial. G,;2 la +ol$a d,
ro/a ,n la call,A ,ntr, la$ /ila$ d, d,$/,rdicio$ 0u, $,m+ra+an
,l $u,lo.
Una am,na<adora $,n$acin d, d,cad,ncia 9lota+a $o+r, toda
la <ona como un (Blito mali4no. Lo$ $oca3on,$ d,;ado$ /or la$
+om+a$ ,$ta+an r,/l,to$ d, +a$ura ) ol.an t,rri+l,m,nt, mal.
Lo$ muro$ a m,dio d,rruir $, al<a+an (acia ,l ci,lo ,n toda $u
crud,<a. No $, 3,.a un alma. Por lo 4,n,ralA la$ ma:ana$ $on
tran0uila$ ,n lo$ +arrio$ dond, a+unda la /ro$titucinA /,ro
a0u,lla 0ui,tud /o$,.a un calidad o/r,$i3aA ) no 3,.a ,l
mom,nto d, marc(arm, d, all..
No +i,n (a+.a do+lado la ,$0uina d, la call,A o. a0u,l $onido.
M, 0u,d2 /arali<adaA ) $, m, ,ri< ,l 3,llo d, la nuca d, /uro
t,rror. Era como ,l aullido d, un lo+oA o ,l 4,mido d, un animal
$om,tido a un dolor atro<. Par,c.a ll,4ar d, toda$ /art,$A
r,+otar ,n lo$ /oco$ ,di9icio$ 0u, $,4u.an ,n /i, ) ll,nar lo$
$olar,$ d,3a$tado$ /or la$ +om+a$ con un lam,nto d,
ultratum+a. El ruido c,$A /,ro )o ,ra lit,ralm,nt, inca/a< d,
mo3,rm,. Entonc,$ 3ol3. a o.rloA ) la 3,ntana d, la ca$a d,
,n9r,nt, $, a+ri. La mi$ma mu;,r 0u, m, (a+.a dic(o 0u,
arro;ara /i,dra$ /ara llamar la at,ncin d,l ca$,ro $, a$om al
al92i<ar.
NE$ ,$a 3i,;a loca Ndi;o a 3o< ,n cu,lloN. U$t,d (a 3,nido
a cuidarlaA HnoI Pu,$ d.4al, 0u, $, call, d, una 3,< o aca+ar2
matBndolaA d, 3,rdad 0u, aca+ar2 matBndola. G.4a$,lo d, mi
/art,.
La 3,ntana $, c,rr d, 4ol/,. Lo$ /,n$ami,nto$ $,
atro/,lla+an ,n mi m,nt,.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 34 49 9~ ~
H#i,;a locaI HLa $,:ora 5,n8in$I No /od.a $,r No /od.a $,r
,lla la 0u, ,mit.a a0u,l aullido d,$4arrador. La (a+.a d,;ado
cont,nta (ac.a tan $olo uno$ minuto$.
El ruido c,$ d, nu,3o )A t,m+landoA 3ol3. $o+r, mi$ /a$o$
(a$ta la ca$aA ,n9il2 ,l /a$illo 0u, conduc.a a $u /u,rta ) 4ir2 ,l
/omo.
NHRo$i,I HEr,$ tOA Ro$i,I
?+r. la /u,rta. La $,:ora 5,n8in$ $,4u.a $,ntadaA tal como la
(a+.a d,;adoA con un 4ato ,n ,l r,4a<o ) otro r,lami2ndo$,
;unto al $illn. M, mir con 4,$to al,4r,.
NSi 3,$ a Ro$i,A dil, 0u, )a 3o). Gil, 0u, no $, d,$anim,.
Gil, 0u, )a 3o)A ) a lo$ /,0u,:in,$ tam+i2n. Lo d,;ar2 todo
como lo$ c(orro$ d,l oroA ) ,$ta 3,< m, d,;arBn ,ntrarA $. $,:or.
G.$,lo a mi Ro$i,.
Jo ,$ta+a d,$conc,rtada. La $,:ora 5,n8in$ no /od.a (a+,r
,mitido a0u,l alarido. Era im/o$i+l,. L, tom2 ,l /ul$oA 0u, ,ra
normalA ) l, /r,4unt2 $i $, ,ncontra+a +i,n. No cont,$tA $ino
0u, $, limit a c(a$0u,ar lo$ la+io$ ) a mirarm, 9i;am,nt,.
No /ar,c.a 0u, mi /r,$,ncia all. 9u,ra a $,r3ir d, nadaA /,ro
a0u,lla ma:ana m, marc(2 con ,l cora<n ,nco4ido.
G,+.a in9ormar a $or E3an4,lina d, mi$ 3i$ita$ matutina$A ) l,
cont2 0u, al /ar,c,r la $,:ora 5,n8in$ (a+.a di$9rutado d,l
+a:o. Eam+i2n l, (a+l2 d, $u$ u:a$ ) d, la$ /ul4a$. R,$/,cto a
$u ,$tado m,ntalA di;, 0u, /ar,c.a +a$tant, ,$ta+l,C l, (a+.an
,ncantado la$ ro/a$ nu,3a$A (a+.a c(arlado con lo$ 4ato$ ,n
tono a9a+l, ) no $, (a+.a mo$trado ,n a+$oluto (ura:a ni a la
d,9,n$i3a. No $a+.a $i (a+larl, d,l ,$/,lu<nant, $onido 0u,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 35 50 0~ ~
(a+.a o.do ,n la call,. ?l 9in ) al ca+oA 0ui<B no (u+i,$, $ido la
$,:ora 5,n8in$. 1u, la 3,cina d, d,lant, la 0u, lo in$inu.
Sor E3an4,lina al< lo$ o;o$ ) m, mir con 4,$to in,D/r,$i3o.
NHJTI
NHJT 0u2I N+al+uc,2.
NHJ 0u2 mB$I HKu2 ,$ lo 0u, no m, (a$ dic(oI
H?ca$o $a+.a l,,r la m,nt,I Era ,3id,nt, 0u, no t,n.a
,$ca/atoria. L, (a+l2 d,l 4rito ,$/,lu<nant, 0u, (a+.a o.do ,n
la call,A ) a:ad. 0u, no /od.a a$,4urar 0u, lo (u+i,$, ,mitido
la $,:ora 5,n8in$.
NNoA /,ro tam/oco /odr.a$ a$,4urar 0u, no 9u, ,llaA
H3,rdadI G,$cr.+,m, ,$, $onido.
Una 3,< mB$ titu+,2A /u,$ ,ra (arto di9.cil d, d,$cri+irA /,ro
aca+2 com/arBndolo con ,l aullido d, un lo+o.
La (,rmana +a; la 3i$ta (a$ta $u$ nota$A inm3ilA ) cuando
3ol3i a (a+lar $u tono ,ra di$tintoA 4ra3, ) a/a4ado.
NKui,n,$ o),n ,$, $onido no lo ol3idan ;amB$. Lac, 0u, $,
t, (i,l, la $an4r,. 'r,o 0u, $,4uram,nt, $. 9u, la $,:ora 5,n8in$
0ui,n ,miti ,$, 4ritoA ) 0u, ,$ lo 0u, $ol.a llamar$, =,l aullido
d, la ca$a d, tra+a;o>.
NHG, 0u2 $, trataI N/r,4unt2.
No cont,$t ,n$,4uidaA $ino 0u, dio uno$ 4ol/,cito$ con ,l
+ol.4ra9o ,n la m,$aA im/aci,nt,. Era$ ,mitir uno d, $u$
r,$o/lido$A di;o al 9inF
NLa$ c(ica$ d, a(ora no $a+2i$ nada d, nu,$tra (i$toria
r,ci,nt,. O$ lo (an dado todo (,c(oA ,$, ,$ 3u,$tro /ro+l,ma.
E, acom/a:ar2 ,n tu /rDima 3i$itaA ) tam+i2n 3,r2 $i /od,mo$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 35 51 1~ ~
locali<ar al4On docum,nto m2dico o /arro0uial $o+r, la $,:ora
5,n8in$. ?d,lant, con tu in9orm,.
?ca+2 d, r,dactar ,l in9orm, ) aOn tu3, ti,m/o d, la3arm, )
cam+iarm, ant,$ d,l almu,r<o. Ja ,n la m,$aA m, co$t $,4uir
la con3,r$acin. ?0u,l t,rri+l, aullido no /ara+a d, r,$onar ,n
mi m,nt,A al i4ual 0u, la$ /ala+ra$ d, $or E3an4,linaA 0u,
,$/ol,aron mi$ r,cu,rdo$. Gracia$ a ,lla$A m, 3ino a la m,nt,
al4o 0u, mi a+u,lo m, (a+.a contado a:o$ atrB$A $o+r, un
(om+r, al 0u, conoc.a +i,n ) 0u, (a+.a /a$ado 4rand,$
/,nalidad,$. ?0u,l (om+r, $olicit una a)uda ,conmica
t,m/oral al 'on$,;o d, Sa+io$ ,ncar4ado d, a/licar la L,) d,
Po+r,$. E$t, no l, conc,di la a)udaA /,ro a cam+io l, o9r,ci la
/o$i+ilidad d, in4r,$ar ,n una ca$a d, tra+a;oA a lo 0u, ,l
(om+r, cont,$tF =?nt,$ mu,rto>. S, 9u, d, all. ) $, a(orc.
G, ni:aA r,cu,rdo 0u, m, (a+.an $,:alado la ca$a d, tra+a;o
local ,ntr, $u$urro$ t,m,ro$o$. Inclu$o cuando 0u,d d,$i,rtoA
,l ,di9icio /ar,c.a ,3ocar /a3or ) a3,r$in. Lo$ tran$,Ont,$
,3ita+an /a$ar /or a0u,lla call,A o +i,n lo (ac.an /or la ac,ra
o/u,$ta ) $in 3ol3,r ,l ro$tro. ?0u,l t,rror $, m, conta4i
inclu$o a m.A 0u, ,ra una ni:a ) nada $a+.a d, la (i$toria d, la$
ca$a$ d, tra+a;o. Nunca (, /odido ,3itar $,ntir un ,$calo9r.o al
3,r ,$o$ ,di9icio$.
Sor E3an4,lina $ol.a acom/a:arm, a 3,r a la $,:ora 5,n8in$A
) m, 9a$cina+a com/ro+ar cmo $, la$ in4,nia+a /ara (ac,rla
(a+lar. Salta+a a la 3i$ta 0u, r,cordar ,l /a$ado ,ra una +u,na
t,ra/ia /ara ,llaA /u,$ r,3i3.a $u dolor ;unto a una /,r$ona
cari:o$a ) com/r,n$i3a.
El a)untami,nto 9acilit a la (,rmana lo$ 3i,;o$ arc(i3o$ d,l
'on$,;o d, Sa+io$ d, la ca$a d, tra+a;o d, Po/lar. La $,:ora
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 35 52 2~ ~
5,n8in$ (a+.a 3i3ido all. como int,rna ,ntr, 1-16 ) 1-&%.
=Su9ici,nt, /ara 3ol3,r loco a cual0ui,ra>A (a+.a com,ntado $or
E3i, con amar4ura. La+.a in4r,$ado ,n ,l a$ilo /or tratar$, d,
una 3iuda con cinco ni:o$ a $u car4o ) $in m,dio$ d,
$u+$i$t,ncia. ?/ar,c.a d,$crita como una =adulta $ana>. S,4On
a0u,llo$ docum,nto$A la $,:ora 5,n8in$ r,ci+i ,l alta ,n 1-&%A
con ,l o+$,0uio d, una mB0uina d, co$,r 0u, $u/u,$tam,nt, l,
/,rmitir.a 4anar$, la 3ida ) un /atrimonio 0u, a$c,nd.a a
3,inticuatro li+ra$A la totalidad d,l din,ro 0u, (a+.a acumulado
tra$ di,cinu,3, a:o$ ,n la ca$a d, tra+a;o. No (a+.a nin4una
otra m,ncin a lo$ ni:o$.
La in9ormacin 0u, (a+.a ,n a0u,llo$ arc(i3o$ ,ra 9r.a )
,$ca$a. La /ro/ia $,:ora 5,n8in$ $, ,ncar4 d, a/ortar lo$
d,tall,$ 0u, 9alta+an durant, $u$ con3,r$acion,$ con $or E3i,.
?0u. ) allB 9u,ron $ali,ndo a la lu< r,ta<o$ d, $u (i$toriaA 0u,
,lla r,3i3.a con una total au$,ncia d, ,mocin o dramati$moA
como $i la $u)a (u+i,$, $ido una ,Di$t,ncia d, lo mB$ corri,nt,.
M, dio la im/r,$in d, 0u, (a+.a 3i$to ) ,D/,rim,ntado tanto
$u9rimi,nto a lo lar4o d, tanto ti,m/o 0u, (a+.a aca+ado
ac,/tBndolo como al4o in,3ita+l,. Ll,3ar una 3ida 9,li< ,ra al4o
im/,n$a+l, /ara ,lla.
La+.a nacido ,n MillMallA ) como la ma)or.a d, la$ c(ica$ d,
$u ,dadA (a+.a ,ntrado a tra+a;ar ,n una 9B+rica a lo$ tr,c, a:o$A
) a lo$ di,cioc(o $, (a+.a ca$ado con un c(ico d,l +arrio.
?l0uilaron un /i$o d, do$ (a+itacion,$ /or ,ncima d, una
$a$tr,r.a ,n 'omm,rcial RoadA ) a lo lar4o d, lo$ $i4ui,nt,$
di,< a:o$ tu3i,ron $,i$ (i;o$. Entonc,$ $u ;o3,n ,$/o$o
d,$arroll una to$ 0u, no (i<o mB$ 0u, ,m/,orar. S,i$ m,$,$
mB$ tard, ,m/,< a ,$cu/ir $an4r,. =Sim/l,m,nt, $, 9u,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 35 53 3~ ~
con$umi,ndo>A a/unt la $,:ora 5,n8in$ $in ati$+o d, ,mocin.
Er,$ m,$,$ d,$/u2$ ,$ta+a mu,rto.
Por ,ntonc,$ la $,:ora 5,n8in$ ,ra una mu;,r 9u,rt, 0u, no
(a+.a cum/lido aOn lo$ tr,inta a:o$. 'am+i ,l /i$o d, do$
(a+itacion,$ /or una /,0u,:a (a+itacin tra$,ra ,n la 0u, $,
in$tal con $u$ (i;o$. #ol3i a tra+a;ar ,n la 9B+rica d, cami$a$A
dond, (ac.a turno$ d, oc(o d, la ma:ana a $,i$ d, la tard,. Su
(i;o mB$ /,0u,:o $olo t,n.a tr,$ m,$,$A /,ro Ro$i,A la ma)orA )a
(a+.a cum/lido lo$ di,< ) d,; d, ir a la ,$cu,la /ara cuidar d,
$u$ (,rmano$. La $,:ora 5,n8in$ tam+i2n ac,/ta+a ,ncar4o$ d,
co$tura /articular,$A ) a m,nudo /a$a+a +u,na /art, d, la
noc(, d,$/i,rtaA co$i,ndo a la lu< d, la$ 3,la$. Ro$i, a/r,ndi ,l
o9icio ) $, con3irti ,n una +u,na co$tur,ra 0u, a)uda+a a $u
madr,. ?0u,lla$ noc(,$ d, $il,ncio$o tra+a;o 9,m,nino
a/orta+an un /,0u,:o ,Dtra 0u, a/,na$ alcan<a+a /ara dar d,
com,r a la 9amilia tra$ /a4ar ,l al0uil,r.
J ,ntonc,$ la catB$tro9, $, a+ati $o+r, la 9amilia. Nadi,
3,la+a /or la $,4uridad d, la ma0uinaria d, la 9B+ricaA ) la
man4a d,l 3,$tido d, la $,:ora 5,n8in$ 0u,d atra/ada ,n una
ru,da 0u, l, arra$tr ,l +ra<o (acia la$ cuc(illa$ d, la mB0uina.
Ku,d 4ra3,m,nt, (,ridaA /,rdi muc(a $an4r, ) ant,$ d, 0u,
/udi,ran d,t,n,r la mB0uina ,$ta l, $,ccion 3ario$ t,ndon,$.
Su,rt, tu3o d, no /,rd,r ,l +ra<o. No$ ,n$,: una cicatri< d,
0uinc, c,nt.m,tro$ d, lon4itud. Nadi, l, co$i la lac,racin
/or0u, no /od.a co$t,ar$, un m2dico )A $i +i,n aca+
curBndo$,A l, 0u,d una cicatri< anc(aA /ro9unda , irr,4ular.
'omo lo$ t,ndon,$ no $, (a+.an $uturadoA a/,na$ t,n.a 9u,r<a
,n ,l +ra<o. Lo $or/r,nd,nt, ,$ 0u, /udi,ra u$ar la mano
$i0ui,ra.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 35 54 4~ ~
S, mir la cicatri< $in r,3,lar ,mocin al4una.
N?0u,llo 9u, la /untilla Nconclu).
La 9amilia a+andon la (a+itacin ,n la 0u, (a+.a 3i3ido
(a$ta ,ntonc,$ ) (all r,9u4io ,n un $tano $in 3,ntana$ ;unto
al r.o. 'uando la mar,a $u+.aA ) ,n con$,cu,ncia ,l ni3,l d,l
a4uaA la (um,dad $, 9iltra+a /or la$ /ar,d,$ d, ladrillo ) ,l
a4ua $, ,$curr.a /or ,lla$. El ca$,ro /,d.a un c(,l.n a la $,mana
/or $,m,;ant, tu4urioA /,ro $i la madr, no /od.a tra+a;arA Hd,
dnd, $acar.an ,l din,roI
La $,:ora 5,n8in$ $ali a m,ndi4arA /,ro la /olic.a la ,c( d,
la$ call,$ /or con$id,rarla una 3a4a+unda ) una ind,$,a+l,.
Em/,: ,l a+ri4oA ) con ,l din,ro com/r c,rilla$ 0u, 3,ndi
/or la call,. Lo$ +,n,9icio$ d, la 3,nta d, c,rilla$ $u/u$i,ron un
/,0u,:o ali3ioA /,ro no alcan<a+an /ara /a4ar ,l al0uil,r ) dar
d, com,r a lo$ ni:o$.
Poco a /ocoA 9u, ,m/,:ando todo lo 0u, t,n.aF mu,+l,$A olla$A
cac,rola$A /lato$ ) ta<a$A ro/aA $B+ana$ ) mant,l,$. Lo Oltimo d,
lo 0u, $, d,$/r,ndi 9u, la cama ,n la 0u, todo$ dorm.an.
'on$tru) una /lata9orma con ca;a$ d, 9ruta /ara mant,n,rlo$
al,;ado$ d,l $u,lo (Om,doA ) $o+r, ,$ta $, aco$ta+an.
1inalm,nt,A (a$ta la$ manta$ tu3i,ron 0u, ,m/,:arA ) madr, ,
(i;o$ $, acurruca+an /or la$ noc(,$ /ara dar$, calor.
La $,:ora 5,n8in$ $olicit una a)uda ,Dt,rna al 'on$,;o d,
Sa+io$A /,ro ,l /r,$id,nt, d,l con$,;o la tac( d, /,r,<o$a )
(ol4a<anaA ) cuando l,$ (a+l d,l accid,nt, ,n la 9B+rica ) l,$
,n$,: ,l +ra<o d,r,c(oA l, di;,ron 0u, $, d,;ara d,
im/,rtin,ncia$ o aca+ar.a lam,ntBndolo. Lo$ ca+all,ro$
d,+ati,ron ,ntr, $. ) $, o9r,ci,ron /ara arr,+atarl, a do$ d, $u$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 35 55 5~ ~
(i;o$. Ella $, n,4A ) r,4r,$ al $tano dond, la ,$/,ra+an $,i$
+oca$ (am+ri,nta$.
Sin lu< ni m,dio$ /ara cal,ntar$,A con una (um,dad
con$tant,A mo(o ,n la$ /ar,d,$ ) a/,na$ nada 0u, com,rA lo$
ni:o$ ,m/,<aron a ,n9,rmar. La 9amilia $o+r,3i3i ,n
$,m,;ant,$ condicion,$ durant, $,i$ m,$,$ mB$A /,ro la madr,
$,4u.a $in /od,r tra+a;ar. #,ndi ,l /,loA 3,ndi lo$ di,nt,$A
/,ro nunca (a+.a +a$tant,. El +,+2 ,$ta+a cada 3,< mB$
al,tar4adoA ) $u 3ida $, 9u, a/a4ando /oco a /oco. Ella lo
ac(aca+a a una$ =9i,+r,$ 0u, lo con$umi,ron>.
'uando $u (i;o muri no t,n.a din,ro /ara co$t,ar un
,nti,rroA a$. 0u, lo acomod ,n una ca;a d, 9ruta la$trada con
/i,dra$ ) lo d,/o$it ,n ,l r.o.
?0u,l 3ia;, 9urti3o a m,dia noc(, car4ando ,n +ra<o$ a $u
(i;o mu,rto $,:al ,l mom,nto ,n 0u, /or 9in ac,/t la d,rrota
) $u/o 0u, i+a a ocurrir lo in,3ita+l,. Su$ (i;o$ ) ,lla t,ndr.an
0u, in4r,$ar ,n la ca$a d, tra+a;o.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 35 56 6~ ~

L La a c ca as sa a d de e t tr ra a# #a a1 1o o

La L,) d, Po+r,$ d, 18&" 9und ,l $i$t,ma d, la$ ca$a$ d,
tra+a;o. Gic(a l,) $, r,3oc ,n 1-!-A /,ro ,l $i$t,ma /,r3i3i
durant, 3aria$ d2cada$ mB$ /or0u, lo$ int,rno$ no t,n.an
adnd, irA ) lo$ 0u, (a+.an /a$ado muc(o$ a:o$ ,n la
in$titucin (a+.an /,rdido la ca/acidad d, tomar d,ci$ion,$ o
d, cuidar d, $. mi$mo$ ,n ,l mundo ,Dt,rior.
La l,) naci con a9Bn (umanitario ) caritati3oA /u,$ (a$ta
,ntonc,$ lo$ /o+r,$ ) lo$ indi4,nt,$ 3a4a+an d, a0u. /ara allB
$in (allar a+ri4oA ,D/ul$ado$ d, toda$ /art,$A ) 0ui,n,$ lo$
/,r$,4u.an /od.an /,4arl,$ o inclu$o /on,r 9in a $u$ 3ida$
im/un,m,nt,A )a 0u, la l,) lo$ am/ara+a. ? lo$ /o+r,$ d,
$ol,mnidad d, 9inal,$ d,l $i4lo QIQA ,l $i$t,ma d, la$ ca$a$ d,
tra+a;o $, l,$ anto;ar.a ,l /ara.$oF un t,c(o +a;o ,l 0u, co+i;ar$,
/or la$ noc(,$A una cama o l,c(o col,cti3o ,n ,l 0u, dormirA
ro/aA comida Nno a+undant,A /,ro $. $u9ici,nt,NA todo ,llo a
cam+io d, mano d, o+ra. En $u$ comi,n<o$A ,l $i$t,ma d,+i d,
/ar,c,r un acto d, /ura +ondad ) caridad cri$tiana. P,roA como
a m,nudo ocurr, con la$ +u,na$ int,ncion,$A no tard ,n
/,r3,rtir$,.
La $,:ora 5,n8in$ ) $u$ (i;o$ a+andonaron ,l $tano d,+i,ndo
tr,$ $,mana$ d, al0uil,r. El ca$,ro (a+.a am,na<ado con
a<otarl, la ,$/alda $i no l, /a4a+a al d.a $i4ui,nt,A a$. 0u, $,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 35 57 7~ ~
marc(aron a m,dia noc(,. La 9amilia no t,n.a nada 0u, ll,3ar$,
con$i4o. Ni lo$ ni:o$ ni ,lla t,n.an <a/ato$A ) $u$ ro/a$ no ,ran
$ino (ara/o$ 0u, a/,na$ cu+r.an $u$ cu,r/o$ ,$cuBlido$.
Sucio$A (am+ri,nto$ ) t,m+lando d, 9r.oA ,n9ilaron la o$cura
call, dond, $, al<a+a la ca$a d, tra+a;o , (ici,ron $onar la 4ran
cam/ana 0u, la /r,$id.a.
Lo$ ni:o$ no ,$ta+an ,$/,cialm,nt, a+atido$A aOn. G, (,c(oA
todo a0u,llo $, l,$ anto;a+a una ,$/,ci, d, a3,nturaF $alir d,
ca$a ,n /l,na noc(, ) a (urtadilla$A ad,ntrar$, ,n la$ call,$
o$cura$. Su madr, ,ra la Onica 0u, llora+aA /or0u, $olo ,lla
$a+.a la t,rri+l, 3,rdadF 0u, lo$ $,/arar.an ,n cuanto ,ntraran
/or la /u,rta. No tu3o 3alor /ara contBr$,loA ) 3acil ant,$ d,
(ac,r $onar la 9at.dica cam/ana. P,ro $u (i;o mB$ ;o3,nA un ni:o
d, a/,na$ tr,$ a:o$A rom/i a to$,rA a$. 0u, tir d, la cu,rda
con d,ci$in.
El $onido r,$on ,n ,l ,di9icio d, /i,draA ) un (om+r,
d,l4ado d, a$/,cto macil,nto $ali a a+rir.
NHKu2 0ui,r,I N/r,4unt.
N?+ri4oA ) comida /ara lo$ /,0u,:o$.
NE,ndrB 0u, /a$ar a la $ala d, aco4ida. PodrBn dormir all.
(a$ta ma:ana. ? no $,rA claro ,$tBA 0u, $olo ,$t2n d, /a$oC ,n tal
ca$o t,ndrBn 0u, ir al al+,r4u, t,m/oral. La$ta ma:ana no
(a+rB comida.
NNoA no ,$tamo$ d, /a$o Nr,/u$o ,llaA mu) a $u /,$ar.
?0u,lla noc(, no (a+.a nadi, mB$ ,n la $ala d, aco4ida. La
tarima d, mad,ra 0u, (ac.a la$ 3,c,$ d, cama ,$ta+a cu+i,rta
d, /a;a 9r,$ca ) /ar,c.a aco4,dora. S, aco$taron ;unto$ ,n ,l
l,c(o d, (,noA 0u, d,$/r,nd.a un a4rada+l, olorA ) lo$ ni:o$ no
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 35 58 8~ ~
tardaron ,n dormir$,. Solo la madr, /,rman,ci d,$/i,rtaA
a+ra<ada a $u$ (i;o$A (a$ta ,l al+a. E,n.a ,l cora<n roto. Sa+.a
0u, a0u,lla ,ra la Oltima 3,< 0u, dormir.a ;unto a ,llo$.
Lo$ $onido$ 0u, anuncia+an un nu,3o d.a Nruido d, lla3,$A
/u,rta$ 0u, $, a+r.anN $, o),ron muc(o ant,$ d, 0u, nadi, $,
/r,$,ntara ,n la $ala d, aco4idaA c,rrada d,$d, 9u,ra.
1inalm,nt,A ll,4 ,l ama d, lla3,$. Era una mu;,r d, a$/,cto
mB$ r,$u,lto 0u, cru,lA /,ro (a+.a 3i$to d,ma$iado$ indi4,nt,$
/ara d,;ar$, dominar /or la$ ,mocion,$. ?/unt $u$ nom+r,$ )
l,$ ord,n con /oca$ /ala+ra$ 0u, la $i4ui,ran (a$ta ,l
la3ad,roA dond, l,$ (ici,ron d,$nudar$, ) la3ar$, a conci,ncia
con a4ua 9r.a ,n art,$a$ d, /i,dra. Su$ ro/a$A /or llamarla$ d,
al4On modoA 9u,ron d,$,c(ada$A ) l,$ /ro/orcionaron lo$
uni9orm,$ d, la ca$a d, tra+a;o. E$ta+an con9,ccionado$ con
+a$ta $ar4a 4ri$ ) ,n una $ola talla 0u,A ,n 3irtud d,l cort,A
$,r3.a a ca$i cual0ui,r /,r$ona. Eam+i2n l,$ di,ron una $,ri, d,
<a/ato$ d,$/ar,;ado$. No (a+.a ro/a int,riorA /,ro ,$o /oco
im/orta+aA )a 0u, nin4uno d, ,llo$ ,$ta+a aco$tum+rado a
ll,3ar cami$,ta o cal<nA ni $i0ui,ra ,n /l,no in3i,rno. G,$/u2$
l,$ a9,itaron la ca+,<a. ? lo$ c(ico$ l,$ /ar,ci mu) di3,rtidoA )
$,:ala+an a la$ c(ica$ ,ntr, ri$a$A m,ti2ndo$, lo$ /u:o$ ,n la
+oca /ara no rom/,r a r,.r. ? la $,:ora 5,n8in$ no tu3i,ron 0u,
a9,itarla /or0u, (a+.a 3,ndido $u /,lo una$ $,mana$ ant,$. L,
di,ron un 4orro /ara 0u, $, cu+ri,ra ,l crBn,o d,$nudo.
Pr,4unt t.midam,nt, $i /od.an dar al4o d, com,r a lo$
/,0u,:o$A ) l, di;,ron 0u, )a (a+.a /a$ado la (ora d,l
d,$a)unoA /,ro 0u, ,l almu,r<o $, $,r3ir.a a la$ doc,.
Entonc,$ lo$ ll,3aron al d,$/ac(o d,l dir,ctor /ara
$,/ararlo$. Eodo$ t,m.an a0u,l mom,ntoA incluido$ ,l dir,ctor
) ,l ama d, lla3,$A /or lo 0u, llamaron a cuatro int,rno$ d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 35 59 9~ ~
a$/,cto 9ornido /ara 0u, $, ll,3aran a lo$ ni:o$. La $,:ora
5,n8in$ $, (a+.a con3,ncido a $. mi$ma d, 0u, lo$ mB$
/,0u,:o$ no lo /a$ar.an d,ma$iado malA /u,$ ,$tar.an con
Ro$i,A 0u, lo$ (a+.a cuidado mi,ntra$ ,lla tra+a;a+a. P,ro no
9u, a$..
El dir,ctor mir a lo$ ni:o$ mB$ ;3,n,$.
NHEdad,$I Nin0uiri.
NGo$A cuatro ) cinco Ncont,$t la $,:ora 5,n8in$ con un (ilo
d, 3o<.
NLl,3adlo$ al ala in9antil. HJ ,l c(icoA 0u2 ,dad ti,n,I
NNu,3,.
NS, irB con lo$ 3aron,$ d, $u ,dad. HJ la c(icaI N/r,4untA
$,:alando a Ro$i,.
NGi,<.
NLl,3adla al ala d, la$ c(ica$ Nord,n.
#ario$ /ar,$ d, mano$ ruda$ $, /o$aron $o+r, lo$ ni:o$. El
dir,ctor dio m,dia 3u,lta ) $, 9u,. No i+a a 0u,dar$, a
cont,m/lar la ,$c,na.
NLac,d lo 0u, $, o$ ord,na Nord,n a 3o< ,n cu,llo a lo$
a)udant,$ mi,ntra$ $, i+aN. Ja conoc2i$ la$ r,4la$.
La $,:ora 5,n8in$ no 9u, ca/a< d, narrarno$ a $or E3an4,lina
) a m. lo$ d,tall,$ d, la d,$/,dida. Era d,ma$iado t,rri+l, /ara
(a+lar d, ,llo. S, ll,3aron a lo$ ni:o$ a ra$tra$A ,ntr, alarido$A )
a ,lla la condu;,ron a ,m/u;on,$ al ala d, la$ mu;,r,$. O) ,l
llanto d, lo$ ni:o$ ) /u,rta$ c,rrBndo$, d, 4ol/,. J lu,4o lo$
$onido$ c,$aron. Muc(o mB$ tard,A una mu;,r ama+l, 0u,
tra+a;a+a ,n la cocina l, cont 0u, r,corda+a a un ni:o /,0u,:o
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 36 60 0~ ~
0u, llora+a $in c,$ar ) cu)o$ o;o$ nunca $, a/arta+an d, la 4ran
/u,rta d,l ala in9antilA /,ndi,nt, d, cada /,r$ona 0u, ,ntra+a.
No /ronunci una $ola /ala+raA ,Dc,/to =mamB>A d,$d, ,l d.a
0u, ,ntr (a$ta ,l d.a 0u, muri. HS,r.a $u (i;oI Nunca lo $u/oA
/,ro +i,n /od.a $,r.
L, /r,4unt2 a $or E3an4,lina /or a0u,lla co$tum+r, d,
$,/arar a la$ 9amilia$C m, /ar,c.a tan in(umana 0u, m, co$ta+a
cr,,r 0u, 9u,ra ci,rtoA /,ro ,lla m, a$,4ur 0u, a$. ,ra. La
$,/aracin ,ra la /rim,ra norma d, toda$ la$ ca$a$ d, tra+a;o
r,/artida$ a lo lar4o ) anc(o d,l /a.$A ) la 0u, $, a/lica+a d, un
modo mB$ ,$tricto. S, $,/ara+a a marido$ ) mu;,r,$A a /adr,$ ,
(i;o$A a (,rmano$ ) (,rmana$. Por lo 4,n,ralA ;amB$ 3ol3.an a
3,r$,.
Si la $,:ora 5,n8in$ ,ra ,Dc2ntricaA no l, 9alta+an moti3o$.
En ci,rta oca$inA 9ui a 3,rla mB$ tard, d, lo (a+itual. S, m,
(a+.a (,c(o d, noc(,A ) al ,n9ilar ,l /a$a;, 0u, conduc.a a la
/u,rta tra$,ra d, $u (a+itacin o. una 3oc,cilla a/a4adaA
,Dtra:aA ,ntonando una cantin,la. M, a$om2 a la 3,ntana ) 3i a
la $,:ora 5,n8in$ d, rodilla$ ,n ,l $u,loA 9r,4ando. 5unto a ,llaA
una lBm/ara d, ac,it, /ro),cta+a ,n la /ar,d la inm,n$a )
9anta$mal $om+ra d, $u $ilu,ta m,nuda. Eam+i2n 3i un cu+o d,
a4ua ) un c,/illo d, c,rda$ dura$ con ,l 0u, 9rota+a
o+$,$i3am,nt, ,l mi$mo r,cuadro d, $u,loA $in /arar d, r,/,tir
lo 0u, $ona+a como una l,tan.aA $in mo3,r$, d, dond, ,$ta+a.
Llam2 a la /u,rta con $ua3idad ) ,ntr2. Ella ir4ui la ca+,<aA
/,ro no $, 3ol3i.
NHRo$i,I #,n a0u.A ci,lo. 1.;at, ,n ,$to. 1.;at, ,n lo lim/io
0u, ,$tB. El dir,ctor ,$tarB cont,nto cuando 3,a lo r,luci,nt,
0u, (, d,;ado ,l $u,lo.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 36 61 1~ ~
Entonc,$ l,3ant lo$ o;o$ (a$ta $u 4ran $om+ra ,n la /ar,d.
N#,n4a a 3,rloA $,:or dir,ctor. Lim/io como una /at,naA )
lo (, (,c(o )o $olita. Lo (, (,c(o /ara com/lac,rl,A $,:or.
Gic,n 0u, $i lo (a4o m, d,;arB 3,r a mi$ /,0u,:in,$. HPu,doI
HPu,doI G,;, 0u, 3a)a a 3,rlo$A $, lo ru,4oA $olo ,$ta 3,<.
Entonc,$ rom/i a llorarA ) $u cu,r/o diminuto $, d,$/lom
(acia d,lant,. S, 4ol/, la ca+,<a con ,l cu+o ) $olt un
4,mido d, dolor. M, ac,r0u2 a ,lla.
NSo) )oA la ,n9,rm,ra. L, 3,nido a (ac,r la 3i$ita d, la
tard,. HS, ,ncu,ntra +i,nA $,:ora 5,n8in$I
?l< la miradaA /,ro no di;o una $ola /ala+ra. '(a$0u, lo$
la+io$ ) $, m, 0u,d mirando 9i;am,nt, mi,ntra$ la a)uda+a a
incor/orar$, ) la acom/a:a+a (a$ta ,l $illn.
So+r, la m,$a d,$nuda ,$ta+a la comida 0u, la$ dama$ d, la
a$ociacin +,n29ica d, r,/arto d, alim,nto$ l, (a+.a ll,3ado /or
la ma:ana. No la (a+.a tocado.
NHNo l, (a 4u$tado lo 0u, (a+.a /ara com,rI Nl, /r,4unt2A
a$i,ndo ,l /lato.
La $,:ora 5,n8in$ m, co4i la mu:,ca con in$o$/,c(ada
9u,r<a ) a/art mi +ra<o.
NE$ /ara Ro$i, Ndi;o ,ntr, di,nt,$.
'om/ro+2 $u$ con$tant,$ 3ital,$ ) l, (ic, una$ /oca$
/r,4unta$A aun0u, no o+tu3, r,$/u,$ta a nin4una d, ,lla$.
S,4u.a mirBndom, $in /,$ta:,ar ) c(a$0u,ando lo$ la+io$.
En otra oca$inA la ,ncontr2 ri2ndo$, /ara $u$ ad,ntro$
mi,ntra$ ;u4a+a con un ,lB$ticoA 0u, ,$tira+aA $olta+a ) $,
,nro$ca+a ,n lo$ d,do$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 36 62 2~ ~
N?noc(, mi Ro$i, m, tra;o ,$t, ,lB$tico Nm, di;o al 3,rm,
ll,4arN. Mira cmo $, ,$tira. E$ 9u,rt,A d, +u,na calidad. Mi
Ro$i, ,$ una c(ica li$ta. S,4uro 0u, t, con$i4u, un ,lB$tico a ti
tam+i2nA $i 0ui,r,$.
La tal Ro$i, ,m/,<a+a a $acarm, d, mi$ ca$illa$. No (ac.a
4ran co$a /or $u anciana madr,. Un /,da<o d, 4oma ,lB$ticaA
/or Gio$ H?ca$o no $, l, ocurr.a nada m,;orI
P,ro ,ntonc,$ 3i la t,rnura ) la 9,licidad 0u, irradia+a $u
anciano ro$troA ,l amor ) ,l cari:o 0u, d,$tila+a $u 3o<
mi,ntra$ ;u4u,t,a+a con la cinta d, 4oma.
NM, lo dio mi Ro$i,A $. $,:or. Lo co4i /ara m.. E$ una 4ran
c(icaA mi Ro$i,.
El cora<n m, dio un 3u,lco. Kui<B Ro$i, 9u,ra tan $im/l,
como $u madr,A ) la ,$tancia ,n la ca$a d, tra+a;o la (u+i,$,
tra$tornado a ,lla tam+i2n. M, /r,4unt2 cuBnto ti,m/o (a+r.a
/a$ado all.A ) 0u2 (a+r.a ocurrido con $u$ (,rmano$.

La 3ida ,n la ca$a d, tra+a;o ,ra in(umana. Eodo$ lo$
int,rno$ /,rman,c.an ,nc,rrado$ +a;o lla3, ,n $u$ r,$/,cti3a$
d,/,nd,ncia$A 0u, con$i$t.an ,n una $ala d, d.aA un dormitorio
) un /atio. Entr, la$ oc(o d, la noc(, ) la$ $,i$ d, la ma:ana
/,rman,c.an con9inado$ ,n ,l dormitorioA ,n cu)o c,ntro (a+.a
un d,$a4U, o ac,0uia ,n ,l 0u, (ac.an $u$ n,c,$idad,$ durant,
la noc(,. La $ala d, d.a ,ra tam+i2n ,l com,dorA ) $, $,nta+an a
la$ lar4a$ m,$a$ d, tra+a;o /ara com,r. Eoda$ la$ 3,ntana$
0u,da+an /or ,ncima d,l ni3,l d, lo$ o;o$A /ara 0u, nadi,
/udi,ra mirar (acia 9u,raC t,n.an r,/i$a$ ,n /,ndi,nt, /ara 0u,
9u,ra im/o$i+l, ,ncaramar$, ni $,ntar$, ,n ,lla$. El /atio ,ra un
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 36 63 3~ ~
,$/acio cuadrado con $u,lo d, 4ra3aA $in /u,rta$ ni 3,r;a$. EraA
d, (,c(oA una cBrc,l.
La /,na ) la monoton.a (ac.an 0u, lo$ d.a$ $, con9undi,ran
con la$ $,mana$A ) la$ $,mana$ con lo$ m,$,$. La$ mu;,r,$
tra+a;a+an d, $ol a $ol ) l,$ corr,$/ond.an la$ tar,a$ mB$
/,$ada$F (ac,r la colada d, toda la ca$aA 9r,4ar $in d,$can$o N,l
dir,ctor ,ra un o+$,$o d, la lim/i,<aNA cocinar alim,nto$ d,
,$ca$a calidad /ara todo$ lo$ int,rno$A co$,r $aco$A 3,la$ )
,$t,ra$ ) Naca$o la mB$ in$lita d, toda$N cardar ,$to/a. E$ta
tar,a con$i$t.a ,n d,$,nr,dar ) /,inar la$ (,+ra$ d, 3i,;a$
cu,rda$A /or lo 4,n,ral al0uitranada$A 0u, $, r,utili<a+an /ara
cala9at,ar la$ ;untura$ d, la$ ,m+arcacion,$ d, mad,ra. Su,na
9BcilA /,ro no lo ,ra. La cu,rdaA $o+r, todo $i ,$ta+a r,cu+i,rta
d, ac,it,A al0uitrBn o $alitr,A /od.a 3ol3,r$, dura como ,l ac,roA
) d,$,nr,dar $u$ (,+ra$ lac,ra+a la$ mano$ ) (ac.a $an4rar lo$
d,do$.
'on todoA la$ (ora$ d, tra+a;o ,ran m,no$ t,rri+l,$ 0u, la$ d,
d,$can$o. La $,:ora 5,n8in$ $, 3io rod,ada /or un c,nt,nar d,
mu;,r,$ d, toda$ la$ ,dad,$A incluida$ la$ ,nd,+l,$ ) ,n9,rma$.
Muc(a$ d, ,lla$ /ar,c.an loca$ o tra$tornada$. No t,n.an dond,
$,ntar$, al concluir $u$ a4otadora$ tar,a$ 9.$ica$A a no $,r lo$
+anco$ 0u, ocu/a+an la /art, c,ntral d, la $ala d, d.a o ,l $u,lo
d,l /atio. Para /od,r d,$can$arA la$ mu;,r,$ $, $,nta+an ,n un
+anco ,$/alda con ,$/aldaA $o$t,ni2ndo$, mutuam,nt,. No
(a+.a nada 0u, (ac,rA nada 0u, mirar ni ,$cuc(ar. No (a+.a
li+ro$A nada con lo 0u, ,;,rcitar la m,nt,. Muc(a$ d, a0u,lla$
mu;,r,$ $, limita+an a caminar d, a0u. /ara allBA o ,n
int,rmina+l,$ c.rculo$. La ma)or.a (a+la+a $olaA o $,
+alanc,a+a ad,lant, ) atrB$ continuam,nt,. ?l4una$ 4,m.an ,n
3o< altaA o aulla+an ,n m,dio d, la noc(,.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 36 64 4~ ~
=Jo tam+i2n aca+ar2 a$.>A $, di;o la $,:ora 5,n8in$.
Go$ 3,c,$ al d.a la$ $aca+an al /atio /ara 0u, (ici,ran
,;,rcicio durant, m,dia (ora. G,$d, all.A la $,:ora 5,n8in$ o.a
la$ 3oc,$ d, lo$ ni:o$A /,ro lo$ muro$ t,n.an ca$i cinco m,tro$
d, alturaA /or lo 0u, no alcan<a+a a 3,rlo$. Int,nt llamar a $u$
(i;o$ /or $u$ nom+r,$ d, /ilaA /,ro l, ord,naron 0u, d,;ara d,
(ac,rlo o no l, con$,ntir.an 3ol3,r al /atioA a$. 0u, $, 0u,da+a
/,4ada al muro d,l 0u, /ro3,n.an lo$ $onido$A $u$urrando $u$
nom+r,$ ) a4u<ando ,l o.do /ara di$tin4uir $u$ 3oc,$.
=M, /r,4unta+a 0u2 mal (a+.a (,c(o /ara (a+,r aca+ado all..
Llora+a a toda$ (ora$. No $a+.a nada d, mi$ /,0u,:in,$.>

'uando ll,4 la /rima3,ra ) lo$ d.a$ $, (ici,ron mB$ lar4o$ )
cBlido$A ) la 3ida r,+rot con 9u,r<a ,n ,l mundo 0u, ,lla no
alcan<a+a a 3,r mB$ allB d, lo$ muro$ d, la ca$a d, tra+a;oA la
$,:ora 5,n8in$ r,ci+i la noticia d, 0u, ,l mB$ /,0u,:o d, $u$
(i;o$A un 3arn d, tr,$ a:o$A (a+.a mu,rto. Pr,4unt /or 0u2A )
l, di;,ron 0u, $i,m/r, (a+.a $ido un ni:o ,n9,rmi<oA ) 0u,
nadi, (a+.a ,$/,rado 0u, $o+r,3i3i,ra. Pr,4unt $i /od.a
acudir al 9un,ralA ) l, di;,ron 0u, )a lo (a+.an ,nt,rrado.
El /,0u,:o 9u, ,l /rim,ro. La $,:ora 5,n8in$ no 3ol3i a 3,r a
nin4uno d, $u$ (i;o$. ? lo lar4o d, lo$ $i4ui,nt,$ cuatro a:o$A
uno tra$ otroA 9u,ron muri,ndo todo$. In9ormaron a la madr, d,
cada uno d, a0u,llo$ 9all,cimi,nto$A /,ro ;amB$ l, di,ron
nin4una ,D/licacin. No acudi a nin4uno d, lo$ 9un,ral,$. La
Oltima ,n morir 9u, una muc(ac(a d, catorc, a:o$. S, llama+a
Ro$i,.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 36 65 5~ ~

o oc c! !i in na a s su ue er rt te e

E$ +i,n $a+ido 0u,A dond, una /u,rta $, ci,rraA otra $, a+r,.
1r,d (a+.a $u9rido un 4ra3, r,32$ cuando $, (a+.a 3i$to
o+li4ado a r,nunciar a $u /r$/,ro n,4ocio d, codornic,$ )
man<ana$ caram,li<ada$A ) a$/ira+a a ,ncontrar otra
o/ortunidad. E$ta $ur4i 4racia$ a un com,ntario ca$ual d, la
$,:ora @.A 0u, ,ntr ,n la cocina r,n,4andoF
NNo $2 adnd, ir,mo$ a /arar. El tocino $, (a /u,$to /or la$
nu+,$ En mi 3ida (a+.a 3i$to nada i4ual.
1r,d 4ol/, ,l $u,lo con la /alaA l,3antando una nu+, d,
c,ni<a$A ) ,DclamF
N',rdo$ E$o ,$A c,rdo$ Lo (ac.an durant, la 4u,rraA a$.
0u, /u,d, 3ol3,r a (ac,r$,.
La $,:ora @. $, /r,ci/it (acia 2lA ,$co+a ,n mano.
NG,monio d, (om+r,A m, lo ,$tB$ d,;ando todo /,rdido
@landi la ,$co+a ,n $u dir,ccinA di$/u,$ta a atacarA /,ro
1r,d no la 3ioA ni la o) $i0ui,ra. La co4i /or la cintura ) rod
con ,lla ,n c.rculo$A ,u9rico.
NU$t,d lo (a dic(oA 3i,;a ami4aA u$t,d lo (a dic(o No $2
cmo no $, m, (a+.a ocurrido ant,$. ',rdo$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 36 66 6~ ~
1r,d ,mit.a 4ru:ido$ ) toda cla$, d, ruido$ na$al,$A
$u/u,$tam,nt, imitando a un c,rdoA lo 0u, no contri+u.a ,n
a+$oluto a m,;orar $u ima4,n. La $,:ora @. $, <a9 d, $u a+ra<o
) l, ati< ,n ,l /,c(o con ,l ca+o d, la ,$co+a.
NP,da<o d,T N,m/,< a c(illarA /,ro 2l l, r,/lic ,n ,l
mi$mo tono. 'uando do$ coc8n,)$ $, ,n<ar<an ,n una
di$cu$in a 4rito$ ,$ im/o$i+l, ,nt,nd,r 0u2 dic,n.
El d,$a)uno (a+.a concluidoA ) o.mo$ lo$ /a$o$ d, la$
(,rmana$. En cuanto a/ar,ci,ron ,n ,l um+ralA $, aca+ ,l
cam/,onato d, in$ulto$.
Mu) ,mocionadoA 1r,d l,$ cont 0u, $, l, aca+a+a d, ocurrir
una id,a +rillant,. 'riar.a un c,rdo. Pod.a t,n,rlo ,n ,l corral
d, la$ 4allina$A 0u, no l, co$tar.a d,ma$iado tran$9ormar ,n una
/ocil4aA ) ,n tan $olo uno$ m,$,$ lo t,ndr.a a /unto /ara la
matan<aA ) ,ntonc,$ (ar.a $u a4o$to.
Sor 5uli,nn, $, mo$tr ,ncantada con la id,a. ?dora+a a lo$
c,rdo$. S, (a+.a criado ,n una 4ran;a ) domina+a ,l t,ma. L,
di;o a 1r,d 0u, /od.a ll,3ar$, toda$ la$ monda$ ) d,$/,rdicio$
d, San Ramn NonatoA ) l, r,com,nd 0u, r,corri,ra lo$
r,$taurant,$ local,$ /ara /,dirl,$ lo mi$mo. E.midam,nt,A
/r,4unt $i /odr.a ir a 3,r al c,rdo cuando ,$tu3i,ra in$talado
,n ,l 4allin,ro r,con3,rtido.
1r,d no ,ra d, lo$ 0u, $, lo /i,n$an d,ma$iado. En cu,$tin
d, d.a$ t,n.a la /ocil4a a /unto. Goll) ) 2l ;untaron $u$ a(orro$A
) no tardaron ,n com/rar una /,0u,:a criatura ro$ada 0u,
$olta+a uno$ c(illido$ a4udo$. 'uando lo 3ioA $or 5uli,nn, no
,$catim ,lo4io$.
NL,rmo$o c,rdoA 1r,d. E$ un animal $o+,r+io. S, nota /or la
anc(ura ,ntr, la$ ,$cB/ula$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 36 67 7~ ~
L, d,dic una d, $u$ radiant,$ $onri$a$A ) 1r,d $, /u$o d,l
mi$mo color 0u, ,l c,rdo. ?cud.a a la mon;a ,n +u$ca d,
con$,;o $o+r, la$ 4ac(a$ d, $al3ado ) la m,<cla d, c,r,al,$A o
$o+r, la$ $o+ra$ ) d,$/,rdicio$ 0u, l, $umini$tra+an lo$
r,$taurant,$ ) 3,rdul,ro$ local,$. S, l,$ 3,.a a m,nudo
,n9ra$cado$ ,n $,$uda$ con3,r$acion,$A ,n ,l tran$cur$o d, la$
cual,$ 1r,d c(a$0u,a+a la l,n4ua r,/,tidam,nt, o $il+a+a ,ntr,
di,nt,$ mi,ntra$ r,t,n.a al4On d,tall,. La (,rmana tam+i2n lo
ori,nt ,n lo tocant, al (,noA ,l a4ua ) la lim/i,<a d, la /ocil4aA
) no$ d,; a toda$ im/r,$ionada$ con $u$ conocimi,nto$ d, cr.a
/orcina.
?0u,llo$ 9u,ron ti,m/o$ d, 9,li< a;,tr,o /ara 1r,d. Eodo$ lo$
d.a$A durant, ,l d,$a)unoA no$ in9orma+a d, la ,3olucin d,l
animalA 0u, t,n.a un a/,tito 3ora< ) cr,c.a a o;o$ 3i$ta$.
'on9orm, 9u,ron /a$ando la$ $,mana$A (u+o d, d,dicar cada
3,< mB$ ti,m/o ) ,n,r4.a$ a la lim/i,<a d, la /ocil4aA /,ro
dic(a acti3idad r,$ult in$o$/,c(adam,nt, r,nta+l,A /u,$
muc(a$ ca$a$ /o$,.an /,0u,:o$ (u,rto$ tra$,ro$A con t,rr,no
a/,na$ $u9ici,nt, /ara culti3ar una$ cuanta$ 3,rdura$. Lo$
tomat,$ 4o<a+an d, 4ran /o/ularidadA al i4ual 0u, la 3i:aA /or
,Dtra:o 0u, /ar,<caA 0u, $, da+a d, mara3illa ,n Po/lar )
/roduc.a una u3a d, ,Dc,l,nt, calidad. No tard ,n corr,r la
3o<A ) ,l ,$ti2rcol /orcino d, 1r,d ,m/,< a t,n,r una 4ran
d,manda. Ll,4 a la conclu$in d, 0u, lo$ c,rdo$ ,ran un
n,4ocio r,dondoF cuanto mB$ l, da+a d, com,rA mB$
,Dcr,m,nto$ n,4ro$ /roduc.a la c,rdaA ) mB$ din,ro 4ana+a 2l.
En /oca$ $,mana$A la 3,nta d, ,$ti2rcol (a+.a cu+i,rto la
in3,r$in inicial.
Eoda$ ,n San Ramn NonatoA mon;a$ ) /,r$onal $,4lar /or
i4ualA $,nt.amo$ un 4ran int,r2$ /or la marrana ) la$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 36 68 8~ ~
a$/iracion,$ ,conmica$ d, 1r,d. L,.amo$ ,n lo$ diario$ 0u, ,l
/r,cio d, la carn, i+a al al<a ) d,duc.amo$ 0u, 1r,d (a+.a $ido
mu) a$tuto. Sin ,m+ar4oA )a $, $a+, 0u, toda ,m/r,$a ,$tB
$u;,ta al a<ar ) lo$ ca/ric(o$ d,l m,rcadoA ) un +u,n d.a la
d,manda $, d,$/lom. 'oc(ina $u,rt,.
1u, un duro 4ol/,. 1r,d ,$ta+a mu) a+atido. #,n4a dar d,
com,r a la marranaA 3,n4a lim/iar ) ra$trillar la /ocil4aA 3,n4a
(ac,r /lan,$ ) al+,r4ar ,$/,ran<a$A ) d, /ronto ,l animal
a/,na$ 3al.a lo 0u, co$ta+a $acri9icarlo. No ,ra d, ,Dtra:ar 0u,
1r,d )a no caminara $o+r, $u$ /i,rna$ <am+a$ con a0u,lla
,la$ticidad 4atunaA ) 0u, a/,na$ l,3antara ,l /Br/ado d,l o;o
ori,ntado al nord,$t,.

El domin4o ,ra d.a d, 9i,$ta ,n San Ramn Nonato. G,$/u2$
d, la mi$aA no$ r,un.amo$ toda$ ,n la cocina /ara tomar ca92 )
d,4u$tar lo$ /a$t,l,$ 0u, la $,:ora @. (a+.a /r,/arado la
3.$/,ra. 1r,d $, di$/on.a a marc(ar$, cuando $or 5uli,nn, lo
in3it a r,unir$, con no$otra$ ,n torno a la 4ran m,$a )A (u,l4a
d,cirloA $ali a colacin ,l t,ma d, la marrana. 1r,d t,n.a un
/itillo col4ado d, lo$ la+io$A mu$tio.
NHKu2 3o) a (ac,r con la marranaI ?lim,ntarla m, cu,$ta
una 9ortuna ) nadi, m, da nada /or ,lla.
Eoda$ no$ com/ad,cimo$ d, 2lA ) $, o),ron com,ntario$ d,l
ti/o =Ku2 mala /ata> o =E$ una lB$tima>A /,ro $or 5uli,nn,
4uarda+a $il,ncio. S, lo 0u,d mirando 9i;am,nt,.
NPonla a criarA 1r,d Ndi;o al ca+oA ,n tono alto ) claroN.
Pu,d, dart, mB$ c,rdo$. Si,m/r, (a+rB d,manda d, l,c(on,$
$ano$A ) cuando lo$ /r,cio$ $, r,cu/,r,nA al4o 0u, /a$arB ant,$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 36 69 9~ ~
o d,$/u2$A /odrB$ 3,nd,rlo$ +i,n. J no ol3id,$ 0u, una c,rda
ti,n, ,ntr, doc, ) di,cioc(o c,rdito$ ,n cada /arto.
M,nudo con$,;o Sona+a tan o+3io como $,ncilloA /,ro a
nadi, mB$ $, l, (a+r.a ocurrido. 1r,d $, 0u,d +o0uia+i,rto )
d,; ca,r ,l /itillo a la m,$a. Lo r,co4i mi,ntra$ $, ,Dcu$a+a )
lo a/a4 ,n al4oA 0u, /or d,$4raciaA no ,ra un c,nic,roA $ino ,l
m,r,n4u, d, $or E3an4,linaA 0u, $, di$/on.a a /ro+arlo. S, lo
r,/roc( con $u caract,r.$tico 3i4or.
1r,d ,$ta+a a3,r4on<ado ) $, d,$(i<o ,n di$cul/a$. 'o4i ,l
m,r,n4u,A $acudi la$ c,ni<a$A ,Dtra;o la colilla ) $, lo o9r,ci
d, nu,3o a $or E3an4,lina.
NL,c(on,$A ,$a ,$ la $olucin. M, (ar2 criador d, c,rdo$.
S,r2 ,l m,;or criador d, c,rdo$ d, la I$la.
Sor E3an4,lina r,$o/l audi+l,m,nt, ) al,; ,l m,r,n4u, con
una mu,ca d, a$coA /,ro 1r,d no $, /,rcat d, lo uno ni lo otro.
E$ta+a ,n tranc,A ) 9ar9ulla+a $in c,$ar =l,c(on,$A l,c(on,$A
criar2 c,rdo$A ,$o ,$ lo 0u, (ar2A $. $,:or>.
Sor 5uli,nn,A /ra4mBtica ) con$id,radaA l, $ir3i otro
m,r,n4u, a $or E3an4,lina.
NE,ndrB$ 0u, l,,r ,l Manual de cr'a porcinaA 1r,d Ndi;oNA )
+u$cart, un +u,n $,m,ntal. Jo t, ,c(ar2 una manoA $i n,c,$ita$
a)uda /ara ,m/,<ar. Mi (,rmano ,$ 4ran;,roA a$. 0u, /u,do
/,dirl, 0u, m, ,n3., un ,;,m/lar d,l li+ro.
J a$. ,m/,< todo. El Manual de cr'a porcina no tard ,n
ll,4arA ) 1r,d ) $or 5uli,nn, $, 3olcaron ,n $u l,ctura. R,$ulta+a
d,$conc,rtant, 3,rlo int,ntando l,,rA /or0u, t,n.a 0u, $o$t,n,r
la /B4ina 0u, 0u,da+a a la i<0ui,rda d, $u o;o ori,ntado al
$udo,$t, /ara /od,r d,$ci9rar ,l t,Dto. Inclu$o cuando lo4ra+a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 37 70 0~ ~
,n(,+rar una o do$ 9ra$,$A ,l l,n4ua;, d, la cr.a /orcina l, ,ra
d,l todo a;,noA ) no lo (a+r.a con$,4uido $in la a)uda d, $or
5uli,nn,A 0u, l, traduc.a a0u,lla ,Dtra:a ;,ri4on<a a un coc8n,)
int,li4i+l,.
S,l,ccionaron a un +u,n $,m,ntal ) t,l,9on,aron a $u
/ro/i,tarioA con ,l 0u, ll,4aron a un acu,rdoA ) un +u,n d.a
ll,4 una camion,ta /roc,d,nt, d, E$$,D.
Sor 5uli,nn, a/,na$ /od.a r,/rimir la ,mocin. G,; a $or
@,rnad,tt, al mando d, la 'a$aA $, /u$o ,l 3,lo ) la ca/aA $ac
una +icicl,ta d,l co+,rti<o ) $ali (acia la ca$a d, 1r,d.
El 4ran;,ro d, E$$,D ,ra un (om+r, 9ormalA d, co$tum+r,$
/acata$. ?/,na$ $, (a+.a a3,nturado mB$ allB d, lo$ /lBcido$
con9in,$ d, Stra)lin4 StraMl,$$ o Mar8,t Sod+ur). Ku2 (a+r.a
/,n$ado mi,ntra$ $, ad,ntra+a ,n ,l +arrio /ortuario d,
Londr,$ con $u camion,ta d, ca;a d,$cu+i,rtaA ,n la 0u, 3ia;a+a
,l $,m,ntalA ,$ al4o 0u, nunca $a+r,mo$. El animalA con la
ca+,<a a/o)ada a uno d, lo$ lado$ d, la ca;aA 3ia; $ati$9,c(o a
lo lar4o d, 3ario$ 8ilm,tro$ $in $u$citar d,ma$iado int,r2$A
/,ro ,n cuanto ,n9ilaron la$ call,$ mB$ concurrida$ d, Londr,$A
todo cam+i. ? $u /a$o /or Ga4,n(amA @ar8in4A Ea$t LamA
6,$t LamA d, camino (acia 'u+itt EoMn ) la I$la d, P,rro$A ,l
c,rdo ,ra ,l c,ntro d, toda$ la$ mirada$. S, trata+a d, un
animal cor/ul,nto cu)o Onico ,;,rcicio con$i$t.a ,n co/ular. Era
r,lati3am,nt, dcilA /,ro ,n di,< a:o$ nadi, l, (a+.a cortado lo$
colmillo$A /or lo 0u, /ar,c.a mB$ 9,ro< d, lo 0u, ,n r,alidad
,ra.
Mi,ntra$ la camion,ta do+la+a la ,$0uinaA al ca+o d, la call,A
$or 5uli,nn, $, a/,a+a d, la +icicl,ta ) $, r,un.a con 1r,d.
5unto$ r,ci+i,ron al 4ran;,roA 0u, $, lo$ 0u,d mirando d, (ito
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 37 71 1~ ~
,n (itoA $in d,cir /ala+ra. Sor 5uli,nn, $, /u$o d, /untilla$ /ara
a$omar$, a la ca;a d, la camion,ta al ti,m/o 0u, $, ,c(a+a ,l
3,lo (acia atrB$A /u,$ ,l 3i,nto lo ,m/u;a+a (acia lo$ colmillo$
d,l animal.
NO(A ,$ un ,;,m/lar /r,cio$o NmurmurA ,ntu$ia$mada.
El 4ran;,ro la mir ) l, dio una calada a $u /i/a.
NNo m, lo /u,do cr,,r.
Pidi 0u, l, d,;aran 3,r a la (,m+ra. Para acc,d,r al /atio d,
1r,d (a+.a 0u, int,rnar$, ,n un /a$a;, 0u, di$curr.a ,ntr, la$
ca$a$A al ca+o d,l cual $, al<a+a ,l muro 0u, $,/ara+a la
dBr$,na d, la$ 3i3i,nda$. ?l otro lado d, a0u,l muro 9lu.a ,l
EBm,$i$A a$. 0u, ,l 4ran;,ro $, to/ con lo$ inm,n$o$ ca$co$ d,
3ario$ car4u,ro$ tran$oc,Bnico$.
NNo $, lo 3an a cr,,r nunca N9ar9ull mi,ntra$ $, a4ac(a+a
/ara r,co4,r la /i/a ) la$ lla3,$ 0u, $, l, (a+.an ca.do d, la$
mano$.
Lo 4uiaron (a$ta ,l /atio d, 1r,d.
N?(. ,$tBA ) /ar,c, 0u, ti,n, 4ana$ d, ;u,r4a.
N5u,r4a Nr,/lic ,l 4ran;,roN. Pu,$ la ;u,r4a l, co$tarB
una li+raA ,n din,ro contant, ) $onant,.
1r,d conoc.a ,l /r,cio ) t,n.a ,l din,ro li$toA /,ro int,nt
r,4at,ar.
NMadr, d, Gio$A una li+ra /or ,c(ar un /ol3o. E$o ,$ mB$ d,
lo 0u, /id,n muc(a$.
NG, nada $ir3, r,9un9u:arA 1r,d Nl, r,con3ino $or
5uli,nn,N. El /r,cio acordado ,$ una li+raA a$. 0u, )a /u,d, ir
ra$cBndo$, ,l +ol$illo.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 37 72 2~ ~
El 4ran;,ro mir a la mon;a $in $alir d, $u a$om+roA /,ro 1r,d
l, ,ntr,4 ,l din,ro $in r,c(i$tar. El (om+r, $, ,m+ol$ ,l
din,ro ) di;oF
NMu) +i,nA 3amo$ a $acarlo.
P,ro d,l dic(o al (,c(o (a) un tr,c(o.
En torno al animal $, (a+.a con4r,4ado un corro d, curio$o$
0u, cr,c.a /or mom,nto$A /u,$ la$ noticia$ corr.an como
r,4u,ro d, /l3ora ,n la I$la. El 4ran;,ro r,cul con la
camion,ta (a$ta ,l /a$a;,A +a; la ram/a /o$t,rior d, la ca;a )
$alt a $u int,rior /ara (ac,r $alir al c,rdoA /,ro ,$t, no la$ t,n.a
toda$ con$i4o. Lo$ c,rdo$ no 3,n mu) +i,nA ) a a0u,lA
aco$tum+rado a cam/ar a $u$ anc(a$ /or la cam/i:a d, E$$,DA
,l an4o$to /a$a;, d,+i d, anto;Br$,l, la /u,rta d, ,ntrada al
mi$m.$imo in9i,rno.
N#,n4a a0u. ) a)Od,m, Nl, ord,n ,l 4ran;,ro a 1r,d a
3o< ,n cu,llo.
5unto$A ,m/u;aron ) a<otaron al c,rdoA 0u, $, ,n9ur,ci )
/ar,c.a inclu$o t,ntado d, u$ar lo$ colmillo$. El 4,nt.o 0u, $,
(a+.a a4ol/ado ,n la call, contu3o la r,$/iracin ) la$ madr,$
a/artaron a $u$ (i;o$ mi,ntra$ ,l animalA l,nto ) caut,lo$oA
+a;a+a la ram/a $o+r, $u$ diminuta$ /,<u:a$. P,ro ni $i0ui,ra
,ntonc,$ /udi,ron cantar 3ictoria. El /a$a;, ,ra ,$tr,c(o ) ,l
animal ,$tu3o ,n un tri$ d, 0u,dar$, ata$cado. Lo$ do$
(om+r,$ lo ,m/u;a+an d,$d, atrB$ mi,ntra$ $or 5uli,nn,
cru<a+a la ca$a a la carr,raA atra3,$a+a ,l /atio ) $al.a /or la
3,r;a $o$t,ni,ndo un mano;o d, na+o$A con la ,$/,ran<a d, 0u,
lo animara a a3an<ar. S, lo ac,rc al (ocicoA /,ro d, nada
$ir3i.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 37 73 3~ ~
NLo 0u, n,c,$itamo$ Ndi;o 1r,dA 0u, (a+.a t,nido una
id,aN ,$ un (i,rro cand,nt, /ara m,t2r$,lo /or ,l culoA como
(ac,n con lo$ cam,llo$ ,n ,l d,$i,rto /ara con$,4uir 0u, cruc,n
un /u,nt,. Lo$ cam,llo$ ti,n,n muc(o mi,do al a4uaA H$a+,I
N'omo l, m,ta un (i,rro cand,nt, /or ,l culoA l, (ar2 lo
mi$mo a u$t,dA ami4o m.o Nlo am,na< ,l 4ran;,roA ) $i4ui
,m/u;ando.
1inalm,nt,A lo4raron /,r$uadir al animal /ara 0u, r,corri,ra
,l /a$a;, ) ,ntrara ,n ,l /atio d, 1r,d. Lo$ $,4u.a un ,n;am+r,
d, ni:o$A ) muc(o$ otro$ $, ad,ntraron ,n lo$ ;ardin,$ d, la$
ca$a$ 3,cina$ ) $, ,ncaramaron a la$ c,rca$.
El 4ran;,ro ,$ta+a d, mu) mal (umor.
NLa) 0u, ,c(ar a toda ,$ta 4,nt, d, a0u. N$,nt,nciA
r,marcando cada $.la+aN. Lo$ c,rdo$ $on animal,$ t.mido$. No
(arBn nada $i $, $i,nt,n o+$,r3ado$.
Una 3,< mB$A $or 5uli,nn, tom la$ ri,nda$ d, la $ituacin.
La+l a lo$ ni:o$ ,n un tono $,r,no /,ro 9irm,A ) ,$to$ $,
marc(aron tal como (a+.an ll,4ado. Entonc,$ 1r,dA ,l 4ran;,ro
) ,lla ,ntraron ,n la ca$a ) c,rraron la /u,rta. P,ro la mon;a no
/udo r,$i$tir la t,ntacin d, ,$/iar a tra32$ d, la$ cortina$ /ara
com/ro+ar 0u2 tal $, ll,3a+a la marrana con $u =marido>A como
$, ,m/,:a+a ,n llamar al $,m,ntal.
N?)A 1r,dA m, t,mo 0u, ,lla no ,$tB /or la la+orT Mir,A lo
,$tB a/artando. WlA ,n cam+ioA /ar,c, mu) cari:o$oA Hlo 3,I
1r,d $, ac,rc a la 3,ntana ) c(a$0u, lo$ la+io$A
d,$al,ntado.
NNoA a$. no N,Dclam $or 5uli,nn,A r,torci2ndo$, la$
mano$ con ,Da$/,racinN. No ti,n,$ 0u, mord,rl, a tu
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 37 74 4~ ~
marido. ?$. no 3a$ a con$,4uir nada. La ,c(ado a corr,rA 1r,d.
M, t,mo 0u, 0ui<B no lo ac,/t,. HU$t,d 0u2 cr,,I
1r,d no $a+.a 0u2 /,n$ar.
NE$o ,$tB m,;or. @u,na c(ica. Par,c, 0u, )a ,$tB mB$
int,r,$adaA Hlo 3,A 1r,dI H? 0u, ,$ mara3illo$oI
NM, la 3a a matarA ,$o ,$ lo 0u, 3,o )o Nr,/lic 1r,dA
alarmadoN. M.r,loA ,$, ca+rona<o la ,$tB mordi,ndo. Oi4aA )o
no /i,n$o 0u,darm, a0u. d, +ra<o$ cru<ado$A $, lo ad3i,rto. La
matarBA o l, rom/,rB la$ /i,rna$A o al4o /,or. #o) a /on,r 9in a
,$to a(ora mi$mo. E$ una $al3a;ada
Sor 5uli,nn, tu3o 0u, r,9r,narlo.
NEodo ,$to ,$ /,r9,ctam,nt, normal. ?$. lo (ac,n lo$ c,rdo$A
1r,d.
P,ro no r,$ult 9Bcil a/aci4uarlo. La mon;a ) ,l 4ran;,ro
tu3i,ron 0u, unir 9u,r<a$ /ara r,t,n,rlo (a$ta 0u, todo (u+o
concluido.

La$ mon;a$ ,$ta+an r,unida$ ,n la ca/illaA /o$trada$ d,
(ino;o$A r,<ando ,n $il,ncio. La cam/ana aca+a+a d, llamar a
3.$/,ra$ cuando $or 5uli,nn, ll,4 a San Ramn Nonato.
Sonro;ada ) ,Dultant,A r,corri ,l /a$illo a la carr,raA d,;ando a
$u /a$o un ra$tro d, (u,lla$ 3i$co$a$ ) (,dionda$ ,n ,l $u,lo
,m+aldo$ado. ?/r,$uradam,nt,A ocu/ $u lu4ar 9r,nt, al atrilA
r,co+r la com/o$tura ) ,m/,< a l,,rF

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 37 75 5~ ~
L,rmana$A /,rman,c,d at,nta$ ) 3i4ilant,$A /u,$ 3u,$tro
,n,mi4oA ,l d,monioA ac,c(a cual l,n ,n9ur,cidoA +u$cando
una /r,$a a la 0u, d,3orar.
Una o do$ d, la$ mon;a$ /r,$,nt,$ al<aron la 3i$ta ) la
miraron d, $o$la)o. Una$ /oca$ ol9at,aron ,l air, con 4,$to
a/r,n$i3o. Sor 5uli,nn, /ro$i4ui como $i nadaF

#u,$tro ,n,mi4o ru4i ,ntr, lo$ 9,li4r,$,$A ) /ro9an ,l lu4ar
$a4rado.
'ada 3,< ,ran mB$ la$ (,rmana$ 0u, ol9at,a+an
audi+l,m,nt, ) $, mira+an ,ntr, $..

MB$ )o camino al lado d, lo$ /iado$o$.
El $acri$tBn ll,n ,l inc,n$ario con una cantidad inu$ualm,nt,
4,n,ro$a d, inci,n$o ) lo a4it con +r.o.

En mi /ro$/,ridad ll,4u2 a /,n$ar 0u, ;amB$ conoc,r.a la
d,rrota.
El (umo ll,n ,l t,m/lo.

P,ro tOA S,:orA 9ui$t, t,$ti4o d, mi or4ullo ) m, ,n3ia$t, la
d,$4racia /ara darm, una l,ccin d, (umildad.
La+.a un cr,ci,nt, mal,$tar ,ntr, la$ mon;a$. La$ 0u, ,$ta+an
mB$ c,rca d, $or 5uli,nn, $, al,;aron un /oco. G,$/la<ar$,
lat,ralm,nt, d, rodilla$ ) con un (B+ito no d,+, d, $,r tar,a
9Bcil.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 37 76 6~ ~

P,ro m, di$t, la ,$/aldaA ) 0u,d2 at,rradoA ) m, /o$tr2 ant,
tiA S,:or.
El inc,n$ario $, m,c.a 3iol,ntam,nt,A ,D(alando 3a(arada$
d, (umo.

J /roclamar2 ant, ,l S,:or 0u, $o) im/uroA 0u, no $o) di4no
d, (a+itar Su Morada.
La$ mon;a$ ,m/,<aron a to$,r.

J clam2 a lo$ cuatro 3i,nto$F HKu2 /ro3,c(o (a) ,n m.I So)
incom/l,to. G,$c,nd,r2 al S,/ulcro. E$cuc(aA o(A S,:orA )
a/iBdat, d, m.. G,;a 0u, mi 3o< ll,4u, a Eu$ o.do$.
1inalm,nt,A la$ 3.$/,ra$ conclu),ronA /ara ali3io d, todo$.
La$ mon;a$A con lo$ o;o$ ,nro;,cido$A to$i,ndo ) carra$/,andoA
a+andonaron la ca/illa ,n 9ila india.
? $or 5uli,nn, l, co$t lo $u)o r,dimir$, /or (a+,r con3,rtido
la ca/illa ,n una /ocil4aA ) no m, ca+, duda d, 0u, Gio$ la
/,rdon muc(o ant,$ 0u, $u$ (,rmana$.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 37 77 7~ ~

O Or r$ $* *e en ne es s m me es st ti i2 2o os s I I

En lo$ a:o$ cincu,ntaA la /o+lacin a9ricana ) antillana d,
Londr,$ ,ra mu) ,$ca$aA /,ro al i4ual 0u, ,n cual0ui,r otro
/a.$A ,l /u,rto d, la ca/ital $i,m/r, (a+.a $ido un cri$ol d,
cultura$ dond, con9lu.an di$tinta$ nacionalidad,$A l,n4ua$ )
tradicion,$A /or lo 4,n,ral (,rmanada$ ,n la /o+r,<a. El Ea$t
End no 3i3.a a;,no a ,$to$ 9lu;o$ mi4ratorio$A ) a lo lar4o d, lo$
$i4lo$ (a+.a ido a+$or+i,ndo ) di$,minando ca$i toda$ la$ ra<a$.
La (o$/italidad ) la tol,rancia $i,m/r, (a+.an $ido ra$4o$
di$tinti3o$ d, lo$ coc8n,)$A ) $i +i,n ,n un /rim,r mom,nto lo$
9ora$t,ro$ $, to/a+an con una actitud d, d,$con9ian<a ) r,c,loA
,$ta no tarda+a ,n d,$3an,c,r$,.
La ma)or /art, d, lo$ inmi4rant,$ ,ran 3aron,$ ;3,n,$ )
$olt,ro$. ? di9,r,ncia d, la$ mu;,r,$A lo$ (om+r,$ $i,m/r, (an
di$9rutado d, una 4ran autonom.a. En a0u,llo$ ti,m/o$A (a+r.a
$ido /oco m,no$ 0u, im/o$i+l, /ara una ;o3,n $in r,cur$o$
r,corr,r ,l mundo /or $u cu,nta. La$ c(ica$ $, 0u,da+an ,n
ca$a. Por (o$til,$ 0u, 9u,ran la$ circun$tancia$ ,n ,l (o4ar
9amiliarA /or muc(a$ /,nalidad,$ ) /o+r,<a 0u, l,$ tocara
3i3irA /or muc(o 0u, an(,laran $,r li+r,$A ,$ta+an atra/ada$.
G, (,c(oA ,$a $i4u, $i,ndo la r,alidad d, la inm,n$a ma)or.a
d, mu;,r,$ d, ,$t, mundo.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 37 78 8~ ~
Lo$ (om+r,$ $i,m/r, (an $ido mB$ a9ortunado$ ,n ,$,
$,ntidoA ) todo ;o3,n li+r, d, com/romi$oA a $u ll,4ada a una
ti,rra d,$conocidaA $olo +u$ca una co$a ,n cuanto (a ll,nado ,l
,$tma4oF com/a:.a 9,m,nina. La$ 9amilia$ d,l Ea$t End $,
mo$tra+an mu) /rot,ctora$ con $u$ (i;a$ )A (a$ta (ac, /ocoA lo$
,m+ara<o$ al mar4,n d,l matrimonio ,ran una d,$(onra
im/,rdona+l, ) una d,$4racia d, la 0u, la /o+r, c(ica nunca $,
r,cu/,ra+a. No o+$tant,A ocurr.a +a$tant, a m,nudo. Si la c(ica
t,n.a $u,rt,A la madr, $, /on.a d, $u /art, ) cria+a al +,+2. En
oca$ion,$A ,l /adr, d, la criatura $, 3,.a o+li4ado a ca$ar$, con
,llaA /,ro ,$to t,n.a $u cara ) $u cru<A como tu3i,ron oca$in d,
com/ro+ar ,n $u$ /ro/ia$ carn,$ no /oca$ ;3,n,$. Sin
,m+ar4oA /or duro 0u, 9u,ra /ara ,lla$ 3i3ir con ,$, ,$ti4ma
$ocialA a0u,llo$ ,nlac,$ miDto$ $u/on.an una con$tant, in9u$in
d, $an4r, nu,3a Nd, nu,3o$ 4,n,$A dir.amo$ (o)N d, la 0u,
$, +,n,9icia+a toda la comunidad. G, (,c(oA /odr.a ,D/licar la
,n,r4.aA la 3italidad ) ,l in0u,+ranta+l, +u,n (umor d,l 0u,
$i,m/r, (an (,c(o 4ala lo$ coc8n,)$.
Si la$ muc(ac(a$ $olt,ra$ 3i3.an +a;o una 9u,rt, cu$todiaA la$
ca$ada$ 4o<a+an d, un trato mu) di$tinto. Una ;o3,n $olt,ra
0u, $, 0u,dara ,ncinta no /od.a ocultar 0u, no t,n.a maridoA
/,ro una ca$ada /od.a 0u,dar$, ,m+ara<ada d, cual0ui,ra $in
0u, nadi, o$ara contrad,cirla. ? m,nudo (, t,nido la
im/r,$in d, 0u, lo$ (om+r,$ $, ,ncontra+an maniatado$.
La$ta (ac, /ocoA cuando la ci,ncia 4,n2tica (i<o /o$i+l, la$
/ru,+a$ d, /at,rnidadA Hcmo /od.a un (om+r, $a+,r 0u, ,l
(i;o 0u, ll,3a+a $u mu;,r ,n ,l 3i,ntr, ,ra r,alm,nt, $u)oI El
/o+r, no t,n.a mB$ 4arant.a d, $u /at,rnidad 0u, la /ala+ra d,
la mu;,r. ? no $,r 0u, ,$ta 3i3i,ra /oco m,no$ 0u, ,nc,rradaA
no /od.a controlar lo 0u, (ac.a a lo lar4o d,l d.aA mi,ntra$ 2l $,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 37 79 9~ ~
i+a a tra+a;ar. En r,alidadA nada d, todo ,$to t,n.a ma)or
im/ortanciaA /u,$to 0u, la ma)or.a d, lo$ (om+r,$ $,
al,4ra+an d, t,n,r (i;o$A ) $i uno d, ,llo$ aca+a+a criando al
3B$ta4o d, otroA lo mB$ /ro+a+l, ,$ 0u, nunca $, ,nt,rara.
'omo $u,l, d,cir$,A =O;o$ 0u, no 3,nA cora<n 0u, no $i,nt,>.
P,ro H0u2 ocurr.a $i la mu;,r da+a a lu< a un ni:o n,4roI
Lo$ ,a$t ,nd,r$ a/,na$ $i $, (a+.an 3i$to ,n $,m,;ant, +r,t,A
/,ro tra$ la S,4unda Gu,rra Mundial la /o$i+ilidad ,$ta+a a(..

@,lla ,ra una ,ncantadora /,lirro;a d, 3,intid$ a:o$ 0u,
(ac.a ;u$ticia a $u nom+r,. La /Blida /i,lA li4,ram,nt, $al/icada
d, /,ca$A ) lo$ o;o$ d, un a<ul radiant, +a$ta+an /ara 3ol3,r
loco a cual0ui,r (om+r,A ) lo$ ri<o$ d, tono co+ri<o lo ata+an a
,lla /ara $i,m/r,. Eom ,ra ,l mB$ 9,li< ) or4ullo$o d, lo$
;3,n,$ ,$/o$o$ d, Ea$t India Goc8$. La+la+a d, $u mu;,r $in
c,$ar. @,lla /,rt,n,c.a a una d, la$ =m,;or,$> 9amilia$ d, la
<ona Rlo$ ,a$t ,nd,r$ /od.an ll,4ar a $,r t,rri+l,m,nt, cla$i$ta$S
) $, (a+.an ca$ado tra$ cuatro a:o$ d, no3ia<4oA cuando /or 9in
Eom alcan< la /ro$/,ridad $u9ici,nt, /ara mant,n,rla.
El d.a d, la +odaA lo$ /adr,$ d, @,lla tiraron la ca$a /or la
3,ntana. Era $u Onica (i;a ) no r,/araron ,n 4a$to$F un 3,$tido
d, no3ia d, cola int,rmina+l,A $,i$ dama$ d, (onor ) cuatro
/a;,$A 9lor,$ como /ara dar al,r4ia al /ol,n durant, una
$,manaA un coroA r,/i0u, d, cam/ana$A $,rmnT 1u, lo 0u, $,
dic, una +oda /or todo lo alto. J ,$o $olo /ara /r,$umir ant,
lo$ 3,cino$. El +an0u,t, d, +oda$A /or $u /art,A $, (a+.a
conc,+ido /ara d,mo$trar la indi$cuti+l, $u/,rioridad d, la
9amilia a lo$ ami4o$ ) all,4ado$. Una 9lota d, Roll$ Ro)c,A
di,cioc(o ,n totalA tra$lad a lo$ in3itado$ mB$ im/ortant,$ d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 38 80 0~ ~
la i4l,$ia al t,m/lo al0uilado /ara la oca$inA a un 8ilm,tro
,$ca$o d,l /unto d, /artida. Lo$ d,mB$ in3itado$ tu3i,ron 0u,
ir andandoA ) ll,4aron /rim,ro La$ lar4a$ m,$a$ d, ca+all,t,A
3,$tida$ con mant,l,r.a$ +lanca$A /ar,c.an a /unto d,
d,$/lomar$, +a;o ,l /,$o d, la$ 3ianda$F ;amon,$A /a3o$A
9ai$an,$A t,rn,raA /,$cadoA an4uila$A o$tra$A 0u,$o$A ,ncurtido$A
chutneysA ,m/anada$A /udin,$A 4,latina$A cr,ma d, 3ainillaA
natilla$A /a$t,l,$A /onc(, d, 9ruta$ )A claro ,$tBA la tarta d, +oda.
G, (a+,r 3i$to a0u,lla tarta d,$/u2$ d, con$truir la cat,dral d,
Saint PaulA $ir '(ri$to/(,r 6r,n (u+i,$, roto a llorar
d,$con$oladam,nt, E,n.a $i,t, /i$o$ d, alturaA cada uno d, lo$
cual,$ $, $o$t,n.a 4racia$ a una $,ri, d, columna$ d, ,$tilo
clB$icoA ) $, (alla+a /ro9u$am,nt, adornada con torr,$A
+alau$trada$A /orm,nor,$ acanalado$ ) minar,t,$. 'orona+a la
tarta una cO/ula $o+r, la 0u, $, al<a+a una /ar,;a d, no3io$ d,
a$/,cto r,mil4adoA rod,ada d, /,ri0uito$.
Eom $, $,nt.a un /oco incmodo ,ntr, tanto lu;o ) no $a+.a
mu) +i,n 0u2 d,cir /,roA /u,$to 0u, (a+.a /ronunciado la$
/ala+ra$ cla3, N=S.A 0ui,ro>NA a nadi, d, la 9amilia l,
im/orta+a d,ma$iado 0u, no 3ol3i,ra a a+rir la +oca. @,lla
di$9ruta+a di$cr,tam,nt, d, $,r ,l c,ntro d, toda$ la$ mirada$.
No ,ra una c(ica dada a lo$ ,Dc,$o$ ni a llamar la at,ncinA /,ro
$,r ,l moti3o d, tanto d,rroc(, la com/lac.a $o+r,man,ra. Su
madr, $, $,nt.a como /,< ,n ,l a4uaA ) no ca+.a ,n $. d,
or4ullo. No mB$ d, lo 0u, ca+.a ,n ,l c,:ido tra;, d, ta9,tBn
morado. RHPor 0u2 $, 3i$t,n la$ mu;,r,$ d, un modo
in3,ro$.mil /ara la$ +oda$I Uno mira a $u alr,d,dor ) $olo 3, a
mu;,r,$ d, m,diana ,dad ,n9undada$ ,n /r,nda$ 0u, d,+,r.an
(a+,r d,$,c(ado a lo$ tr,intaA t,n$ada$ $o+r, la$ cr,ci,nt,$
/rotu+,rancia$ d, $u$ /o$ad,ra$ o con$tri:2ndol,$ la cinturaA
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 38 81 1~ ~
r,$altando /li,4u,$ d, carn, 0u, (ar.an m,;or ,n cu+rir. J 0u2
d,cir d, lo$ /,inado$ ,$tra9alario$A lo$ $om+r,ro$ rid.culo$ o lo$
<a/ato$ $uicida$.S La madr, d, @,lla ) 3aria$ d, $u$ t.a$ luc.an
$om+r,ro$ con ,l,4ant,$ 3,lo$ 0u, di9iculta+an nota+l,m,nt, la
tar,a d, com,rA /or lo 0u, lo$ l,3anta+an ) $u;,ta+an con
al9il,r,$ ,n lo alto d, la ca+,<aA lo 0u, l,$ da+a un a$/,cto
toda3.a mB$ a+$urdo.
El /adr, d, @,lla aca/ar la at,ncin d, lo$ /r,$,nt,$ durant,
lo$ cuar,nta ) cinco minuto$ 0u, dur $u di$cur$o. S, ,D/la)
(a+lando d, la in9ancia d, @,llaA $u /rim,r di,nt,A $u /rim,ra
/ala+raA $u /rim,r /a$o. Si4ui /,rorando $o+r, $u +rillant,
carr,ra acad2mica ) ,l t.tulo 0u, (a+.an mandado ,nmarcar )
col4ado d, la /ar,d. Sin duda (a+r.a $,4uido 4lo$ando la$
+ondad,$ d, $u (i;aA inclu),ndo ,l t.tulo d, natacin 0u, (a+.a
o+t,nido ) ,l ,Dam,n d, cicli$moA d, no $,r /or0u, la madr, d,
@,lla lo int,rrum/iF
N#amo$A ErnA aca+a d, una 3,<.
?$. 0u, ,l /adr, d, la no3ia 3ol3i $u at,ncin (acia EomA )
l, r,cord lo a9ortunado 0u, ,raA /u,$ @,lla (a+.a t,nido
in9inidad d, /r,t,ndi,nt,$A /,ro 0u, 2l (a+.a con$id,rado 0u,
Eom ,ra ,l m,;or d, todo$A ) 0u, cuidar.a d, $u /,0u,:a
/or0u, ,ra un c(ico tra+a;ador ) r,cordar.a 0u, a 0ui,n
madru4a Gio$ a)udaT ) cuando ,l 4allo cantaA la /olla $,
l,3anta.
Lo$ $,:or,$ aco4i,ron $u$ /ala+ra$ con ri$otada$A mi,ntra$ la$
$,:ora$ 9in4i,ron ,$candali<ar$,.
NM,nudo ,$A (a) 0u, 3,rT N$, di;,ron.
Eom $, ru+ori< ) $onri /or0u, todo$ lo$ d,mB$ $, r,.an.
Era /o$i+l, 0u, no (u+i,$, ,nt,ndido la in$inuacin d, $u
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 38 82 2~ ~
$u,4ro. @,lla no d,$/,4 lo$ o;o$ d,l /latoA /u,$ la /rud,ncia
r,com,nda+a no dar a ,nt,nd,r 0u, ,lla $. lo (a+.a ,nt,ndido.
Era$ la luna d, mi,lA 0u, /a$aron ,n una d, la$ m,;or,$ ca$a$
d, (u2$/,d,$ d, 'lactonA $, in$talaron ,n un /,0u,:o /i$oA
c,rca d, la madr, d, @,lla. 1lo ,$ta+a d,cidida a darl, a $u (i;a
lo m,;orA ) ,n au$,ncia d, la /ar,;a (a+.a mandado in$talar
mo0u,ta ,n ,l /i$o. ? la $a<nA tal,$ lu;o$ ,ran al4o
/rBcticam,nt, d,$conocido ,n ,l Ea$t End. Eom ,$ta+a
9a$cinadoA ) no /ara+a d, 9rotar lo$ /i,$ $o+r, la mo0u,ta /ara
com/ro+ar cmo ,l /,lo cam+ia+a d, dir,ccin. @,lla tam+i2n
,$ta+a ,ncantadaA ) a0u,lla 9u, la /rim,ra d, una lar4a $,ri, d,
ca/ric(o$ dom2$tico$A ,n $u ma)or.a ,n$,r,$ r,lati3am,nt,
mod,rno$ ) nunca 3i$to$ ,n ,l +arrioF un tr,$illo ta/i<adoA
a/li0u,$ ,l2ctrico$A una t,l,3i$inA un t,l29onoA una n,3,raA una
to$tadora ) un (,r3idor d, a4ua ,l2ctrico. Eom lo$ ,ncontra+a
todo$ mu) ori4inal,$A ) $, al,4ra+a d, 0u, $u @,lla $, $inti,ra
tan cmoda d,$,m/,:ando ,l /a/,l d, la /,r9,cta ama d, ca$a.
Wl tu3o 0u, (ac,r cada 3,< mB$ (ora$ ,Dtra /ara /od,r /a4arlo
todoA /,ro ,ra ;o3,n ) $ano ) no l, im/orta+a (ac,rloA mi,ntra$
,lla 9u,ra 9,li<.
Por con$,;o d, $u madr,A @,lla d,cidi t,n,r a $u /rim,r (i;o
con la$ comadrona$ d, la ord,n d, San Ramn Nonato. ?cudi
/untualm,nt, a la$ 3i$ita$ d, control /r,natal d, lo$ mart,$ /or
la tard, ) $, ,ncontra+a ,n /,r9,cto ,$tado d, $alud. E$ta+a d,
a/roDimadam,nt, tr,inta ) do$ $,mana$ cuando 1lo 3ino a
3,rno$ un d.a al anoc(,c,r. Nu,$tra ;ornada la+oral (a+.a
concluidoA /,ro /ar,c.a n,r3io$a.
NE$to) /r,ocu/ada /or @,llaA d, 3,rdad $, lo di4o. La 3,o
mu) a+atida. Jo $, lo notoA ) (a$ta Eom $, (a dado cu,nta. No
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 38 83 3~ ~
(a+laA no mira a nadi,A no (ac, nada. Gic, Eom 0u, muc(o$
d.a$A cuando ll,4a d, tra+a;arA ni $i0ui,ra (a la3ado lo$ /lato$A )
ti,n, la ca$a (,c(a un a$co. ?l4o l, /a$aA $, lo a$,4uro.
L, di;imo$ 0u,A d,$d, ,l /unto d, 3i$ta m2dicoA @,lla ,$ta+a
/,r9,ctam,nt, ) 0u, ,l ,m+ara<o /ro4r,$a+a $,4On lo
,$/,rado. Eam+i2n l, a$,4uramo$ 0u, l, (ar.amo$ una 3i$ita a
domicilio /ara $u tran0uilidad.
@,lla ,$ta+a d,/rimidaA d,$d, lu,4o. #aria$ d, no$otra$ la
3i$itamo$ ) o+$,r3amo$ lo$ mi$mo$ $.ntoma$F al,tar4ami,ntoA
a/at.aA d,$int,r2$. L, conc,rtamo$ una 3i$ita con ,l m2dico d,
ca+,c,ra. 1lo (ac.a cuanto ,$ta+a ,n $u mano /or $acarla d,
a0u,l ,n$imi$mami,ntoA ll,3Bndola a com/rar ro/a d, +,+2 )
un $in9.n d, artilu4io$ 0u, con$id,ra+an n,c,$ario$. Eom ,$ta+a
mu) /r,ocu/ado ) $, d,$3i3.a /or ,lla $i,m/r, 0u, ,$ta+a ,n
ca$aA /,ro tra+a;a+a tanto NmB$ inclu$o 0u, ant,$N /ara /od,r
a9rontar todo$ lo$ 4a$to$ 4,n,rado$ /or la ll,4ada d,l +,+2A 0u,
todo r,ca.a $o+r, 1lo. E$ta $, lo toma+a como la madr,
a+n,4ada ) $ol.cita 0u, ,ra.
@,lla $, /u$o d, /arto a la$ tr,inta ) oc(o $,mana$. S,4On $u$
cBlculo$A ni ant,$ ni d,$/u2$ d, ti,m/o. Su madr, no$ llam
(acia la (ora d,l almu,r<o /ara in9ormarno$ d, 0u, t,n.a
contraccion,$ cada di,< minuto$ ) (a+.a /,rdido ,l ta/n
muco$o. Jo aca+2 d, com,r )A /r,3i,ndo 0u, m, $altar.a la
m,ri,ndaA m, $,r3. do$ racion,$ d, /o$tr,. Una /rim./ara con
contraccion,$ cada di,< minuto$ no ,$ una ,m,r4,ncia.
M, $u+. a la +icicl,ta ) m, diri4. a la ca$a d, @,lla $in la
m,nor /ri$a. 1lo m, ,$ta+a ,$/,rando ,n ,l um+ral. Lac.a una
tard, $ol,adaA /,ro /ar,c.a a9li4ida.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 38 84 4~ ~
NSi4u, i4ualA no (a (a+ido cam+io$A /,ro no ,$to) tran0uila.
?l4o l, /a$a. No /ar,c, ,lla. E$to no ,$ normalA $, lo a$,4uro.
'omo la ma)or.a d, la$ mu;,r,$ d, $u 4,n,racinA 1lo (a+.a
acom/a:ado +a$tant,$ /arto$ a lo lar4o d, $u 3ida ,n calidad
d, comadr,.
Encontr2 a @,lla ,n la $ala d, ,$tarA ,n ,l tr,$illo nu,3oA
(incando la$ u:a$ ,n la ta/ic,r.a. S, d,dica+a a arrancar
/,da<o$ d, r,ll,no. M, mir con air, au$,nt, cuando ,ntr2 ) l,
r,c(inaron lo$ di,nt,$. Si4ui a/r,tBndolo$ durant, al4On
ti,m/o d,$/u2$ d, (a+,r a/artado lo$ o;o$ d, mi /,r$ona. No
di;o una $ola /ala+ra.
NE,n4o 0u, ,Daminart,A @,lla. N,c,$ito $a+,r cuBnto (a$
dilatadoA ) ,n 0u2 /o$tura ,$tB ,l +,+2A ) tam+i2n ,$cuc(ar $u
latido card.aco. HE, 3i,n,$ a la (a+itacinA /or 9a3orI
No $, mo3i. S,4u.a (ur4ando ,n ,l $o9B. 1lo int,nt
con3,nc,rla.
N#,n4aA t,$oroA )a no 0u,da muc(o. Eoda$ t,n,mo$ 0u,
/a$ar /or ,$toA /,ro $, aca+a ,n m,no$ 0u, canta un 4alloA )a
3,rB$. #,n4aA ci,lo. #Bmono$ a la (a+itacin.
Li<o ama4o d, a)udar a $u (i;a a incor/orar$,A /,ro ,$ta la
,m/u; con +ru$0u,dad. 1lo ,$tu3o ,n un tri$ d, /,rd,r ,l
,0uili+rio. G,+.a mo$trarm, 9irm,.
N@,llaA l,3Bntat, a(ora mi$mo ) 3,n conmi4o a la (a+itacin.
E,n4o 0u, ,Daminart,.
'omo una ni:a 0u, r,conoc, la autoridadA m, o+,d,ci $in
r,c(i$tar.
La+.a dilatado ,ntr, do$ ) tr,$ d,do$A la ca+,<a 9,tal ,$ta+a
a+a;oA ,n una /r,$,ntacin ant,rior normalA a lo 0u, $, m,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 38 85 5~ ~
alcan<a+aA ) la +ol$a $,4u.a intacta. El latido 9,tal $, mant,n.a
,$ta+l, ,n ci,nto 3,int, /ul$acion,$. El /ul$o ) la /r,$in
art,rial d, @,lla tam+i2n ,ran normal,$. Eodo /ar,c.a marc(ar
$o+r, ru,da$A a no $,r /or a0u,l ,Dtra:o ,$tado m,ntal 0u, no
ac,rta+a a com/r,nd,r. L, $i4ui,ron r,c(inando lo$ di,nt,$
mi,ntra$ la ,Damina+aA ) a0u,l ruido ,m/,<a+a a $acarm, d,
0uicio.
N#o) a dart, un $,dant,A ) $,r.a m,;or 0u, 4uardara$ cama
durant, una$ (ora$. El /arto $,4uirB /ro4r,$ando mi,ntra$
du,rm,$A ) a$. ,$tarB$ mB$ d,$can$ada /ara lo 0u, 3,ndrB
d,$/u2$.
1lo a$inti ,n $,:al d, a/ro+acin.
Sa0u2 ,l in$trum,ntal d, /arto ) l, /,d. a 1lo 0u, llamara a
San Ramn Nonato cuando $u (i;a tu3i,ra contraccion,$ cada
cinco minuto$A o ant,$ $i (a+.a al4o 0u, la in0ui,tara.
'om/ro+2 con $ati$9accin 0u, (a+.a t,l29ono ,n ,l /i$o. Kui<B
lo n,c,$itBramo$A /,n$2A ,n 3i$ta d,l ,$tado d, @,lla. La /$ico$i$
/u,r/,ral ,$ una com/licacin d,l /arto $umam,nt, rara )
/,li4ro$a 0u, r,0ui,r, una int,r3,ncin m2dica ur4,nt, )
ad,cuada.
El t,l29ono $on $o+r, la$ oc(o d, la noc(,C ,ra EomA
/idi2ndom, 0u, 9u,ra. Ll,4u2 a la ca$a ,n di,< minuto$A ) 9u, 2l
0ui,n $ali a a+rirm,. Par,c.a n,r3io$oA /,ro tam+i2n
ilu$ionado.
N?$. 0u, (a ll,4ado la (ora d, la 3,rdad Ndi;oN. Gio$A
,$/,ro 0u, no l, /a$, nadaA ni a ,lla ni al +,+2. M, mu,ro d,
4ana$ d, 3,r a mi ni:oA H$a+,I E$ al4o ,$/,cial. @,lla ll,3a
al4On ti,m/o alica.daA /,ro $, animarB ,n cuanto lo 3,aA Hno
cr,,I
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 38 86 6~ ~
Entr2 ,n la (a+itacin ,n ,l /r,ci$o in$tant, ,n 0u, @,lla
,m/,<a+a a t,n,r una 9u,rt, contraccin 0u, la (i<o 4,mir d,
dolor. Su madr, l, r,9r,$c la cara con una toalla mo;ada.
E$/,ramo$ a la $i4ui,nt, contraccin contando ,l ti,m/o 0u,
tarda+a ,n ll,4ar. 'inco minuto$. P,n$2 0u, )a no 0u,da+a
d,ma$iado /ara ,l ,D/ul$i3o. Entr, contraccion,$ $, la 3,.a
$o:oli,nta ) al,tar4adaA /,ro no 0u,r.a darl, mB$ $,dant,$ ni
anal42$ico$ $i ,l /arto ,ra inmin,nt,.
NH'mo ,$tBI Nl, /r,4unt2 a 1loA dBndom, uno$ 4ol/,cito$
,n la ca+,<a /ara darl, a ,nt,nd,r a 0u2 m, r,9,r.a.
NNo (a dic(o una $ola /ala+ra d,$d, 0u, $, marc( u$t,d N
cont,$tN. Ni una $ola. Ni $i0ui,ra mira a Eom cuando ll,4a a
ca$aA ) tam/oco l, dic, ni mu. Nada d, nada. Po+r, (om+r,A lo
0u, ti,n, 0u, ,$tar /a$andoT Ndi;oA ll,3Bndo$, la mano al
/,c(o.
'on la $i4ui,nt, contraccinA @,lla rom/i a4ua$. Em/,< a
r,$/irar mB$ d,/ri$a ) co4i la mano d, $u madr,.
NEran0uilaA ci,lo. Ja no 0u,da muc(o.
La contraccin (a+.a /a$adoA /,ro @,lla $,4u.a a9,rrBndo$, a
la mano d, $u madr, con toda$ $u$ 9u,r<a$A lo$ o;o$ tan a+i,rto$
0u, /ar,c.an a /unto d, $al.r$,l, d, la$ r+ita$.
NNo N,Dclam con 3o< 4uturalA ) lu,4oA ,l,3ando mB$ la
3o< con cada r,/,ticinNF NoA noA no PBralo. Ei,n,$ 0u,
/ararlo.
Entonc,$ ,miti uno$ 4,mido$ a4udo$ ) (orri/ilant,$ Rod
,n la cama (aci,ndo a0u,l ruido t,rri+l,A a m,dio camino ,ntr,
un alarido ) una carca;ada. No /od.a $,r un aullido d, dolorA
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 38 87 7~ ~
/or0u, no ,$ta+a t,ni,ndo nin4una contraccin. G,du;, 0u, ,ra
un ata0u, d, (i$t,ria.
NG,+o /,dirl, a Eom 0u, llam, al m2dico cuanto ant,$ N
di;,.
NNo No 0ui,ro 0u, 3,n4an nin4On m2dico ?)A Gio$ m.o
HE$ 0u, no lo ,nti,nd,nI El +,+2 $aldrB n,4ro Eom m, matarB
cuando lo 3,a
No cr,o 0u, 1lo la ,nt,ndi,ra a la /rim,ra. Era tan raro 3,r a
al4ui,n d, ra<a n,4ra ,n ,l Ea$t End 0u, la$ /ala+ra$ d, $u (i;a
no t,n.an nin4On $,ntido /ara ,lla.
@,lla ,$ta+a 9u,ra d, $..
NHE$ 0u, no lo ,nti,nd,$A 3i,;a ,$tO/idaI N3oci9,rA
diri4i2ndo$, a $u madr,N. El +,+2 ,$ n,4ro
E$ta 3,< 1lo lo com/r,ndi. S, a/art d, $u (i;a d, un $alto )
$, la 0u,d mirandoA (orrori<ada.
NHN,4roI S,rB una +roma. Ei,n, 0u, $,rlo. HM, ,$tB$
dici,ndo 0u, ,l +,+2 no ,$ d, EomI
@,lla a$inti.
NS,rB$ <orra HPara ,$o t, (, criadoI HPara 0u2 no$
d,$(onr,$ a tu /adr, ) a m.I
L, /ro/in una +o9,tadaA ) lu,4oA al com/r,nd,r lo 0u, $, l,
3,n.a ,ncimaA a(o4 un 4rito d, (orror.
N?)A Gio$ m.oT N$u$urr /ara $u$ ad,ntro$N. Lo$ d,l clu+
l, (an or4ani<ado una 4ran 9i,$ta $or/r,$a a tu /adr,. E$t, a:o
l, toca $,r /r,$id,nt,A ) lo$ c(ico$ 0u,r.an c,l,+rar como ,$
d,+ido ,l nacimi,nto d, $u /rim,r ni,to. S,rB ,l (a<m,rr,.r d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 38 88 8~ ~
todo Po/larA )a 3,rB$. No 3ol3,rB a l,3antar ca+,<aA nunca l,
d,;arBn /a$ar /B4ina.
S, r,torci la$ mano$ ,n $il,ncio.
NO;alB nunca (u+i,$,$ nacido Nl, 4rit a $u (i;aN. O;alB
t, mu,ra$ a(ora mi$moA tO ) ,$, +a$tardo 0u, ll,3a$ ,n ,l
3i,ntr,
@,lla tu3o otra contraccinA ) 4rit d, dolor.
NPBralo. No d,;,$ 0u, $al4a. Ei,n, 0u, (a+,r al4On modo d,
/ararlo.
NH?(ora m, 3i,n,$ con ,$a$I Nl, r,/lic 1lo a 3o< ,n
cu,lloN. E, matar2 ,n cuanto $al4aA /,ndn
Em/,<aron di$cutir a 4rito$. Eom a/ar,ci ,n la /u,rta con
air, at,rrado. 1lo $, 3ol3i (acia 2l con ,l ro$tro ,nc,ndido /or
la ira.
NLar4o d, a0u. Nl, ord,nN. E$to no ,$ $itio /ara un
(om+r,. #,t, d, una 3,<. #, a dar un /a$,o o al4oA ) no
3u,l3a$ (a$ta ma:ana /or la ma:ana.
Eom $, r,tir al in$tant,. En lo tocant, al /artoA lo$ (om+r,$
,$ta+an aco$tum+rado$ a acatar rd,n,$. Su a/aricin d,+i d,
(ac,r 0u, 1lo 3ol3i,ra ,n $..
NE,n,mo$ 0u, li+rarno$ d, ,$, ni:o Ndi;o con $O+ito
/ra4mati$moN. Nadi, /u,d, $a+,rloA ) Eom m,no$ 0u, nadi,.
En cuanto na<caA m, lo ll,3ar2 ) lo dar2 a un or9anato. Nadi, $,
,nt,rarB.
@,lla l, co4i la mano con o;o$ ,$/,ran<ado$.
NO(A mamBA Hlo (ar.a$I HLar.a$ ,$o /or m.I
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 38 89 9~ ~
La ca+,<a m, da+a 3u,lta$. La$ta ,$, mom,nto m, (a+.a
mant,nido al mar4,nA a+rumada moral ) ,mocionalm,nt, /or
,l 4rit,r.o ) la acalorada di$cu$in ,ntr, madr, , (i;a. P,ro
a0u,llo ,ran /ala+ra$ ma)or,$.
NNo /u,d,n (ac,r al4o a$. Ndi;,N. HKu2 l, dirBn a Eom
cuando ll,4u, a ca$a ma:anaI
NL, dir,mo$ 0u, ,l ni:o (a mu,rto Nr,/u$o 1lo con
9rialdad.
NP,ro ,$o ,$ im/,n$a+l, ,n lo$ ti,m/o$ 0u, corr,n. Nadi,
/u,d, (ac,r d,$a/ar,c,r a un +,+2 3i3o ) anunciar 0u, (a
mu,rtoA como $i tal co$a. Nunca $, $aldr.an con la $u)a. Eom
cr,, 0u, ,$ ,l /adr,A /,dir.a 0u, l, d,;aran 3,r al +,+2A
/r,4untar.a /or 0u2 muri.
NNo /u,d, 3,r al +,+2 Na$,3,r 1loA )a $in tanta
$,4uridadN. Ei,n, 0u, cr,,r 0u, ,$tB mu,rto ) ,nt,rrado.
NE$o ,$ rid.culo Nr,/li0u2N. No ,$tamo$ ,n ,l $i4lo QIQ. Si
)o a$i$to ,l /artoA d,+o r,dactar un in9orm, 0u, ll,4arB a la$
autoridad,$ $anitaria$. E$, +,+2 no /u,d, morir ni d,$a/ar,c,r
$in mB$. ?nt,$ o d,$/u2$A al4ui,n t,ndrB 0u, dar cu,nta d, ,llo.
5u$to ,ntonc,$A @,lla tu3o otra contraccin 0u, o+li4 a
$u$/,nd,r ,l diBlo4o. Lo$ /,n$ami,nto$ +ull.an ,n mi m,nt,. S,
(a+.an 3u,lto loca$A madr, , (i;a /or i4ual. La+.an /,rdido la
ra<n /or com/l,to.
El dolor r,miti. 1lo tam+i2n (a+.a a/ro3,c(ado /ara ra<onar
a toda /ri$a ) (ac,r $u$ /ro/io$ /lan,$.
N@u,noA lo 0u, /od,mo$ (ac,r ,$ 0u, u$t,d $, marc(,. GirB
0u, t,n.a otra /aci,nt, a la 0u, at,nd,r o al4o a$.. Jo /u,do
a$i$tir ,l /artoA ) no t,n4o 0u, (ac,r nin4On /u:,t,ro in9orm,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 39 90 0~ ~
ni ,n3iarlo a la$ autoridad,$. M, ll,3ar2 al +,+2 ,n cuanto
na<caA ) nadi, $a+rB nunca 0u2 9u, d, 2lA $, lo a$,4uro. J Eom
nunca lo 3,rB.
M, co$t $u/,rar la ,$tu/,9accin 0u, m, /rodu;,ron $u$
/ala+ra$.
NNo /u,do (ac,r ,$oA d, nin4una man,ra. So) una
comadrona /ro9,$ionalA 9ormada ) col,4iada. @,lla ,$ mi
/aci,nt,. No /u,do a+andonarla ,n /l,no /artoA ) tam/oco
d,;arla ,n mano$ d, una mu;,r no 9ormada. J d, todo$ modo$
t,n4o 0u, r,dactar un in9orm,. HKu2 l,$ dir.a a la$ mon;a$I
H'mo ;u$ti9icar.a mi$ acto$I
@,lla tu3o otra contraccin.
NO(A /aradlo N4rita+aN. No 0ui,ro 0u, $al4a. G,;adm,
morir. HKu2 dirB EomI M, matarB
NNo t, /r,ocu/,$A t,$oro Nr,/u$o 1lo ,n tono d,$a9iant,N.
Eom nunca lo 3,rB. MamB $, ,ncar4arB d, (ac,rlo d,$a/ar,c,r.
NNo /u,d, (ac,r ,$o N4rit2A al +ord, la (i$t,ria )o
tam+i2nN. Si un +,+2 nac, 3i3oA nadi, /u,d, =(ac,rlo
d,$a/ar,c,r> como $i nada. Si lo int,ntanA t,ndrBn 0u, 32r$,la$
con la /olic.a. S,rBn cul/a+l,$ d, un 4ra3, d,litoA ) no (a+rBn
(,c(o mB$ 0u, ,m/,orar la$ co$a$.
1lo /ar,ci ,ntrar ,n ra<n.
NEntonc,$ (a+rB 0u, darlo ,n ado/cin.
NE$o )a ,$ otra co$a Ndi;,N. P,ro inclu$o a$. (a) 0u,
con$i4nar ,l nacimi,nto d,l +,+2A ) am+o$ /adr,$ ti,n,n 0u,
r,ll,nar ) 9irmar lo$ 9ormulario$ d, ado/cin. Eom cr,, 0u, ,l
+,+2 ,$ $u)o. No /u,d,n ocultBr$,lo ) lu,4o /,dirl, 0u,
con$i,nta darlo ,n ado/cin. 5amB$ acc,d,r.a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 39 91 1~ ~
@,lla ,m/,< a 4ritar d, nu,3o. =Gio$ $antoA $, l, 3a a
di$/arar la /r,$in art,rial N/,n$2N. Si ,$to $i4u, a$.A ,l +,+2
morirB ) la a+u,la aca+arB $ali2ndo$, con la $u)a> Sa0u2 ,l
,$t,to$co/io 9,tal /ara au$cultar ,l latido card.aco d,l +,+2.
@,lla d,+i d, l,,rm, ,l /,n$ami,ntoA /or0u, m, lo a/art con
la mano.
NG2;,lo. Kui,ro 0u, mu,raA Haca$o no lo 3,I
NG,+o llamar al m2dico Ndi;,N. Podr.a /a$ar cual0ui,r
co$aA ) n,c,$ito a)uda.
NNi $, l, ocurra N+ram 1loN. Nadi, /u,d, $a+,rlo. Nada
d, m2dico$. E,n4o 0u, a3,ri4uar ,l modo d, d,$(ac,rm, d,
,$, ni:o.
NNo ,m/,c,mo$ con ,$o otra 3,< N4rit2N. N,c,$ito a un
m2dicoA ) 3o) a llamarlo a(ora mi$mo.
Rauda ) 3,lo<A 1lo $, m, ad,lantA co4i la$ ti;,ra$
0uirOr4ica$ d, la +and,;a ,n la 0u, (a+.a d,;ado ,l in$trum,ntal
d, /artoA $, /r,ci/it a la (a+itacin conti4ua ) cort ,l ca+l,
d,l t,l29ono.
NMu) +i,n N/roclamA mirBndom, con air, triun9alN. La)
una ca+ina al ca+o d, la call,A /u,d, ir a llamar al m2dico.
No m, atr,3.a a (ac,rlo. El ,D/ul$i3o ,ra inmin,nt,. El +,+2
/od.a nac,r ) ,lla$ d,$(ac,r$, d, 2l ,n mi au$,ncia.
@,lla tu3o otra contraccin. Par,c.a ,$tar /u;ando. S,4u.a
llorando a lB4rima 3i3aA /,ro no (a+.a duda d, 0u, ,$ta+a
(aci,ndo 9u,r<a. 1lo ,m/,< a 4,mir.
N'Bll,$, Nord,n2 ,n tono 9r.o ) cortant,N. 'Bll,$, ) $al4a
d, la (a+itacin.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 39 92 2~ ~
Par,c.a d,$conc,rtadaA /,ro $, call.
NSal4a d, ,$ta (a+itacin a(ora mi$mo. E,n4o 0u,
a$,4urarm, d, 0u, ,$, +,+2 nac, $ano ) $al3oA ) no /odr2
(ac,rlo ,$tando u$t,d /r,$,nt,. #B)a$, d, una 3,<.
1lo a(o4 una ,Dclamacin ) a+ri la +oca /ara d,cir al4oA
/,ro $, lo /,n$ do$ 3,c,$ ) $, 9u,A c,rrando la /u,rta d,$/acio
tra$ d, $..
M, 3ol3. (acia @,lla.
NRu,da (a$ta 0u,dart, aco$tada $o+r, ,l lado i<0ui,rdoA )
(a< ,Dactam,nt, lo 0u, t, di4a. El +,+2 ,$tB a /unto d, nac,r )
no 0ui,ro 0u, t,n4a$ un d,$4arro ni una (,morra4iaA a$. 0u,
(a<m, ca$o.
@,lla cola+or dcilm,nt, $in r,c(i$tar. 1u, un /arto /,r9,cto.

Eu3o una (i;a +lanca como la ni,3,A 0u, /or mB$ $,:a$ ,ra ,l
3i3o r,trato d, Eom. S, con3irti ,n la ni:a d, lo$ o;o$ d, $u
/adr, ) la 4ran /a$in d,l a+u,loA 0u, no ca+.a ,n $. d, or4ullo.
La $a+ia a+u,laA /or $u /art,A 4uard /ara $. lo$ $,cr,to$ d,l
/arto.
Jo ,ra la Onica /,r$ona a;,na a la 9amilia 0u, ,$ta+a al tanto
d, todoA ) (a$ta (o) no $, lo (a+.a contado a nadi,.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 39 93 3~ ~

O Or r$ $* *e en ne es s m me es st ti i2 2o os s I II I

Lo$ Smit( ,ran una 9amilia normal ) r,$/,ta+l, d,l Ea$t EndA
9undada $o+r, un matrimonio +i,n a3,nido. ')ril ,ra un
,D/,rim,ntado /rBctico ) Gori$ tra+a;a+a ,n una /,lu0u,r.aA
a(ora 0u, $u$ cinco (i;o$ i+an a la ,$cu,la. #i3.an
(ol4adam,nt,A /,ro cuando ll,4a+a ,l 3,rano $, marc(a+an a
lo$ cam/o$ d, tra+a;o d, P,nt ) /a$a+an 3aria$ $,mana$
co$,c(ando lO/ulo. ?m+o$ (a+.an di$9rutado d, a0u,lla $u,rt,
d, 3acacion,$ r,mun,rada$ d,$d, la in9anciaA ) a(ora ,ran $u$
(i;o$ lo$ 0u, di$9ruta+an d,l air, $ano d,l cam/oA la
camarad,r.a con lo$ d,mB$ ni:o$A lo$ ,$/acio$ a+i,rto$ ,n lo$
0u, /od.an corr,r a $u$ anc(a$ ) la o/ortunidad d, 4anar al4o
d, din,ro $i ll,na+an lo$ c,$to$ d, lO/ulo. ?:o tra$ a:oA la
9amilia $, ,ncontra+a con la$ mi$ma$ /,r$ona$A /roc,d,nt,$ d,
otra$ <ona$ d, Londr,$A ) a:o tra$ a:o $, 9or;a+an nu,3a$
ami$tad,$ ) $, r,9or<a+an otra$.
'ada 9amilia d,+.a ll,3ar con$i4o la cama ,n la 0u, dormir.aA
un (ornillo d, 0u,ro$,no ) todo lo n,c,$ario /ara cocinar. S, l,
a$i4na+a un ,$/acio con$id,rado $u9ici,nt, ,n 9uncin d, $u
tama:oA ,n ca+a:a$ o 4ran,ro$A ,n ,l 0u, r,$id.an durant,
0uinc, d.a$. Eam+i2n (a+.a 0ui,n,$ $, alo;a+an ,n $u$ /ro/ia$
ti,nda$ d, cam/a:a. Lo$ alim,nto$ $, com/ra+an ,n la ti,nda
d, com,$ti+l,$ d, la /ro/ia 4ran;a. Lo$ adulto$ tra+a;a+an todo
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 39 94 4~ ~
,l d.a ,n lo$ cam/o$A r,co4i,ndo lO/uloA ) la ma)or /art, d, lo$
ni:o$ a)uda+a ,n la$ la+or,$ d, co$,c(a. En lo$ a:o$ cincu,nta
(a+.a d,$a/ar,cido ,n +u,na m,dida la /o+r,<a ,Dtr,ma 0u,
(a+.an conocido la$ 4,n,racion,$ ant,rior,$A a$. 0u, /oco$
n,c,$ita+an d, 3,ra$ la$ irri$oria$ /a4a$ a la$ 0u, d,nomina+an
,u9,m.$ticam,nt, =$alario>. Ei,m/o atrB$A lo$ ni:o$ $, 3,.an
o+li4ado$ a tra+a;ar d, $ol a $ol /ara 4anar un /u:ado d,
/,ni0u,$ 0u,A $umado$ a la /a4a d, $u$ /adr,$A /,rmitir.a a la
9amilia $u+$i$tir durant, ,l in3i,rno. E$ mB$A la co$tum+r, d, ir
a r,co4,r lO/ulo (a+.a $al3ado la 3ida d, muc(o$ ni:o$ d,l Ea$t
EndA /u,$to 0u, ,n P,nt toma+an ,l $olA 0u, /r,3,n.a ,l
ra0uiti$mo.
En lo$ a:o$ cincu,nta lo$ ni:o$ ,ran ,n $u ma)or.a li+r,$ d,
;u4ar a $u$ anc(a$A ) $olo cola+ora+an ,n la$ tar,a$ d,l cam/o $i
a$. lo d,$,a+an. En muc(a$ d, a0u,lla$ ,D/lotacion,$ (a+.a un
r.o o arro)o 0u, $, con3,rt.a ,n ,$c,nario /ri3il,4iado d, lo$
;u,4o$ in9antil,$. La$ noc(,$ ,ran ,l mom,nto mB$ ,$/,rado
/or a0u,lla ,9.m,ra comunidad. S, r,un.an ,n torno a la
(o4u,raA canta+anA co0u,t,a+anA com/art.an an2cdota$ ) ,n
4,n,ral 9in4.an 0u, ,ran 4,nt, d,l cam/o ) no con$umado$
ur+anita$.
?nt,$ d, la 4u,rraA lo$ r,co4,dor,$ d, lO/ulo ,ran ,n $u
inm,n$a ma)or.a (a+itant,$ d,l Ea$t EndA 4itano$ )
3a4a+undo$. Era$ la conti,ndaA 0u, tra;o con$i4o una ma)or
mo3ilidad d, la /o+lacin a ,$cala mundialA cada a:o $,
/r,$,nta+a ,n la$ 4ran;a$ 4,nt, d, lo mB$ 3ario/intaA (a$ta 0u,
la m,cani<acin d, la co$,c(a /u$o 9in a a0u,lla acti3idad
anual d, tanto$ londin,n$,$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 39 95 5~ ~
Gori$ ) ')ril $, in$talaron con $u$ (i;o$ ,n la ca+a:a 0u, l,$
(a+.a $ido a$i4nada ) ocu/aron ,l ,$/acio d, $i,t, m,tro$
cuadrado$ di+u;ado a ti<a ,n ,l $u,lo. L,$ /ro/orcionaron un
;,r4n d, /a;a /ara dormir )A ;unto con ,l (ornillo ) un 9arolA
a0u,l $, con$id,ra+a un alo;ami,nto d, lo mB$ cmodo. ?0u,l
a:o (a+.a muc(a 4,nt, nu,3a ,n la 4ran;aA incluida$ 3aria$
9amilia$ antillana$A lo 0u, 9u, toda una $or/r,$a /ara lo$ Smit(.
?l /rinci/io Gori$ $, mo$tra+a di$tant, con lo$ r,ci2n ll,4ado$.
Nunca (a+.a conocido ni (a+lado con una /,r$ona d, ra<a
n,4raA ni muc(o m,no$ dormido +a;o un mi$mo t,c(oA /,ro lo$
ni:o$ ,n$,4uida tra+aron ami$tadA como $u,l, ocurrir. La$
mu;,r,$ ,ran ri$u,:a$ ) ami$to$a$A ) Gori$ no tard ,n d,;ar a
un lado $u$ /r,;uicio$.
G, (,c(oA a0u,lla$ 3acacion,$ $ir3i,ron /ara a+rirl,$ lo$ o;o$
a am+o$A Gori$ ) ')rilA 0u, nunca $, (a+.an /,rcatado d, 0u,
lo$ antillano$ 9u,ran 4,nt, tan di3,rtida. Lo$ (a+itant,$ d,l Ea$t
End ti,n,n 9ama d, $,r al,4r,$A /,ro ,n com/aracin con ,llo$
/ar,c.an $,rio$ ) ,$tirado$. La /ar,;a $, /a$a+a ,l d.a ri,ndoA )
a/,na$ $i acu$a+a ,l duro ,$9u,r<o 9.$ico d, la co$,c(a. Por la
noc(,A can$ada /,ro ,u9ricaA Gori$ a+andona+a ,l cam/o /ara
/r,/arar la c,na d, $u 9amilia ) lu,4o $, un.a a al4uno d, lo$
corro$ 0u, $, 9orma+an ,n torno a la$ (o4u,ra$. ?0u,l a:o
$ona+an m,lod.a$ d,$conocida$. Ella nunca (a+.a o.do lo$
canto$ antillano$A cu)o +,llo lam,nto d,$/,rt /ro9undo$ )
d,$conocido$ an(,lo$ ,n $u cora<n. S, un.a a lo$ coro$ ) a la$
cancion,$ tradicional,$ con un o.do /ara la mO$ica 0u,
i4nora+a /o$,,r. ? ')rilA ,n cam+ioA a0u,lla mO$ica no l,
/ar,c.a nada d,l otro ;u,3,$A ) ni /or todo ,l oro d,l mundo
(u+i,$, o$ado cantarA a$. 0u, $, i+a ,n +u$ca d, otra (o4u,ra )
otra com/a:.a mB$ a9.n a $u$ /ro/io$ 4u$to$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 39 96 6~ ~
El ti,m/o /a$a 3olando cuando uno $, di3i,rt,A ) al 9inali<ar
la 0uinc,na nadi, 0u,r.a marc(ar$,. P,ro $u ,$tancia (a+.a
9inali<adoA ) todo$ a9irmaron 0u, (a+.an $ido la$ m,;or,$
3acacion,$ d, $u$ 3ida$A ) 0u, 3ol3,r.an a 3,r$, ,l a:o
$i4ui,nt,. Lo$ ni:o$ lloraron al d,$/,dir$,.
La rutina d,l tra+a;oA la ,$cu,laA lo$ 3,cino$ ) lo$ cotill,o$
3ol3.a a im/on,r$,A ) /oco a /oco ,l r,cu,rdo d, la$ 3acacion,$
,n P,nt $, i+a d,$di+u;andoA como $i (u+i,$, $ido un $u,:o.
? nadi, $or/r,ndi 0u,A ,n la 9i,$ta d, Na3idadA Gori$
anunciara 0u, 3ol3.a a ,$tar ,m+ara<ada. Solo t,n.a tr,inta )
oc(o a:o$A ) /or ,ntonc,$ cinco (i;o$ no $, con$id,ra+a una
9amilia num,ro$a. ')ril r,ci+i lo$ con$a+ido$ ,lo4io$ a $u
3irilidadA ) todo$ l,$ d,$,aron lo m,;or.
Gori$ $, /u$o d, /arto al al+a. ')ril no$ llam d, camino al
tra+a;o. Ella $, la$ (a+.a arr,4lado /ara d,$/,rtar a lo$ ni:o$ )
,n3iarlo$ a la ,$cu,laA ) una 3,cina (a+.a ido a (ac,rl,
com/a:.a durant, un rato. Jo ll,4u2 (acia la$ nu,3, ) m,dia
d, la ma:ana ) lo ,ncontr2 todo ,n /,r9,cto ,$tado d, r,3i$ta.
La ca$a ,$ta+a lim/ia ) ord,nadaC la cana$tilla d,l +,+2A a
/unto. Eoda$ la$ co$a$ 0u, /,d.amo$ a la (ora d, at,nd,r un
/artoA como a4ua cali,nt,A ;a+nA ,tc2t,raA ,$ta+an li$ta$. Gori$
/ar,c.a tran0uila ) animada. La 3,cina $, marc( cuando
ll,4u2 )oA anunciando 0u, $, /a$ar.a mB$ tard,. El /arto
tran$curri $in com/licacion,$A ) ,3olucion +a$tant, d,/ri$a.
? la$ doc, d,l m,diod.a Gori$ dio a lu< a un 3arn
induda+l,m,nt, n,4ro.
Por $u/u,$toA )o 9ui la /rim,ra ,n 3,rloA ) no $u/, 0u2 d,cirA
ni 0u2 (ac,r. Era$ cortar ,l cordn um+ilicalA lo ,n3ol3. ,n una
toalla ) lo d,;2 ,n la cuna mi,ntra$ $u/,r3i$a+a ,l
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 39 97 7~ ~
alum+rami,nto d, la /lac,ntaA lo 0u, m, dio mar4,n /ara
/lant,arm, $i d,+,r.a d,cir al4oA ) ,n ca$o a9irmati3oA H0u2
d,+,r.a d,cirI Eam+i2n ca+.a la /o$i+ilidad d, ,ntr,4arl, ,l
+,+2 $in mB$ ) d,;ar 0u, lo 3i,ra con $u$ /ro/io$ o;o$. M,
d,cant2 /or ,$ta $,4unda o/cin.
La ,D/ul$in d, la /lac,nta $u,l, tardar ,ntr, 0uinc, ) 3,int,
minuto$A a$. 0u, mi,ntra$ ,$/,rB+amo$ $,ncillam,nt, co4. al
+,+2 ) lo d,;2 ,n +ra<o$ d, Gori$A 0u, no d,$/,4 lo$ la+io$
durant, un +u,n rato.
NE$ /r,cio$o Ndi;o al ca+oN. E$ tan 4ua/o 0u, m, dan
4ana$ d, llorar.
La$ lB4rima$ l, a$omaron a lo$ o;o$ ) l, rodaron /or la$
m,;illa$ ,n $il,ncio. Sollo<a+a /ara $u$ ad,ntro$A a9,rrada al
+,+2.
NO(A 0u2 4ua/o ,$T No ,ra mi int,ncinA /,roT H0u2
/u,do d,cirI HKu2 3o) a (ac,r a(oraI E$ ,l +,+2 mB$ /r,cio$o
0u, (, 3i$to ;amB$.
El llanto l, im/idi $,4uir (a+lando.
Jo ,$ta+a d,$conc,rtada /or a0u,l 4iro in,$/,rado d, lo$
acont,cimi,nto$A /,ro d,+.a (ac,r mi tra+a;o.
N'r,o 0u, la /lac,nta no tardarB ,n $alir. G,;, 0u, 3u,l3a a
/on,r al +,+2 ,n la cunaA $olo /or uno$ minuto$A /ara
a$,4urarno$ d, 0u, ,l /arto aca+a +i,n ) /ara lim/iarla. Ja
(a+lar,mo$ d,$/u2$.
M, d,; co4,r al +,+2A ) ,n di,< minuto$ todo (a+.a aca+ado.
#ol3. a d,;ar al r,ci2n nacido ,n $u$ +ra<o$ ) m, d,di0u2 a
r,co4,r ,n $il,ncio. M, /ar,c.a mB$ /rud,nt, no iniciar una
con3,r$acin. Gori$ $o$tu3o al +,+2 durant, muc(o ti,m/o $in
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 39 98 8~ ~
d,cir /ala+raA +,$BndoloA 9rotando $u carita con la $u)a. L, a$i
una manoA l, do+l ,l +ra<o.
NEi,n, la$ u:a$ +lanca$A H$a+.aI Ndi;o. H?ca$o al+,r4a+a la
,$/,ran<a d, 0u, 9u,ra a cam+iar d, colorIN. HKu2 3o) a
(ac,rI HKu2 /u,do (ac,rA ,n9,rm,raI
Sollo<a+a d, /,na ) an4u$tiaA a+ra<ada al +,+2 con todo ,l
9,r3or ) la /a$in d,l amor mat,rnal. No /od.a articular
/ala+raA $olo 4,mir ) m,c,rlo ,ntr, $u$ +ra<o$.
Jo no /od.a r,$/ond,r a $u /r,4unta. HKu2 i+a a d,cirI
E,rmin2 lo 0u, ,$ta+a (aci,ndo ) ,Damin2 la /lac,ntaA 0u,
,$ta+a intacta.
NM, 4u$tar.a +a:ar al +,+2 ) /,$arloA $i l, /ar,c, +i,n Ndi;,
,ntonc,$.
M, ,ntr,4 a $u (i;o ,n $il,ncio ) no a/art lo$ o;o$ d, m.
mi,ntra$ lo +a:a+aA como $i t,mi,ra 0u, 9u,ra a ll,3Brm,lo.
'r,o 0u,A ,n ,l 9ondoA $a+.a lo 0u, i+a a ocurrir.
P,$2 ) m,d. al r,ci2n nacido. Era 4rand,F cuatro 8ilo$
do$ci,nto$ cincu,ntaA cincu,nta ) $,i$ c,nt.m,tro$ d, ,$taturaA )
/,r9,cto ,n todo$ lo$ $,ntido$. Era o+;,ti3am,nt, (,rmo$o.
E,n.a la /i,l mor,na ) li4,ram,nt, $onro$adaA ) la ca+,<a
r,cu+i,rta d, /,lo o$curo ) ri<ado. La $ua3, d,/r,$in d,l
/u,nt, d, la nari< ) la $,/aracin d, la$ 9o$a$ na$al,$
ac,ntua+an la anc(ura d, la 9r,nt,. Su /i,l ,ra t,r$a ) $ua3,.
NE$ ,l +,+2 mB$ (,rmo$o 0u, (, 3i$to ,n mi 3idaA Gori$ Nl,
di;, al d,3ol32r$,loN. Pu,d, ,$tar or4ullo$a d, 2l.
M, mir con d,$,$/,racin.
NHKu2 3o) a (ac,rI
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~3 39 99 9~ ~
NNo lo $2. G, 3,ra$ 0u, no lo $2. Su marido 3,ndrB d,
tra+a;ar ,$ta noc(, con3,ncido d, 0u, (a t,nido otro ni:o. L,
/,dirB 3,rloA ) no /odrB ocultBr$,lo. No cr,o 0u, d,+a ,$tar
$ola cuando 2l 3u,l3a a ca$a. HPu,d, 3,nir $u madr, a 0u,dar$,
con u$t,dI
NNo. E$o $olo $,r3ir.a /ara ,m/,orar la$ co$a$. ')ril odia a
mi madr,. HNo /u,d, 0u,dar$, u$t,d conmi4oA ,n9,rm,raI
Ei,n, ra<nA m, da mi,do 0u, ')ril 3,a al +,+2.
S, lo ac,rc mB$ a $u /,c(o con un in$tinti3o ad,mBn
/rot,ctor.
NNo cr,o 0u, $,a la /,r$ona mB$ ad,cuada Nr,/u$,N. Solo
$o) una comadrona. Lo id,al $,r.a 0u, /udi,ra 3,nir un
tra+a;ador $ocial. Lo 0u, ,$tB claro ,$ 0u, n,c,$ita a al4ui,n
/ara 0u, lo$ /rot,;a a am+o$.
L, /rom,t. 0u, (ar.a cuanto ,$tu3i,ra ,n mi manoA ) m,
marc(2.
Ima4ino 0u, /a$ar.a una tard, 9,li< con $u +,+2A dormitando
;unto a 2lA a+ra<BndoloA +,$Bndolo ) 9or;ando ,$, 3.nculo
in0u,+ranta+l, 0u, nac, d,l amor mat,rnal ) 0u, ,$ un d,r,c(o
inali,na+l, d, todo r,ci2n nacido. Kui<B intu),ra lo 0u, i+a a
/a$ar ) tratara d, $u/lir toda una 3ida d, a9,cto con la$ caricia$
d, a0u,lla$ /oca$ (ora$. Eal 3,< lo arrullara con lo$ cBntico$
antillano$ 0u, (a+.a a/r,ndido ,n torno a la (o4u,ra d,l
cam/am,nto.
In9orm2 a $or 5uli,nn, d, lo ocurrido ) l, ,D/r,$2 mi$
t,mor,$.
NEi,n,$ ra<n Ndi;oNA d,+,r.a (a+,r al4ui,n /r,$,nt,
cuando ,l marido 3,a al +,+2 /or /rim,ra 3,<. Sin ,m+ar4oA
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 40 00 0~ ~
cr,o 0u, ,$ m,;or 0u, $,a un (om+r,. Eoda$ la$ tra+a;adora$
$ocial,$ d, la <ona $on mu;,r,$. La+lar2 con ,l /Brroco.
Ll,4ado ,l mom,ntoA ,l /Brroco ,n3i a un ;o3,n coad;utor
/ara 0u, acom/a:ara a Gori$ d, la$ cinco d, la tard, ,n
ad,lant,. No acudi 2l ,n /,r$ona /ara no ,c(ar mB$ l,:a al
9u,4o.
S,4On r,lat ,l coad;utorA lo$ (,c(o$ tran$curri,ron tal como
)o ,$/,ra+a. No +i,n 3io al +,+2A ')ril mont ,n cl,ra )A $in
d,cir /ala+raA +landi ,l /u:o ,n dir,ccin a $u ,$/o$a. El
coad;utor im/idi 0u, la 4ol/,araA ) ,ntonc,$ ')ril (i<o ama4o
d, co4,r al +,+2 ) arro;arlo contra la /ar,d. Si no lo (i<o 9u,A
una 3,< mB$A 4racia$ a la int,r3,ncin d,l coad;utor.
NSi ,$t, +a$tardo $, 0u,da ,n la ca$a una $ola noc(,A o$
matar2 a am+o$ N+ramA diri4i2ndo$, a Gori$. El +rillo 9,ro<
d, $u mirada la con3,nci d, 0u, (a+la+a ,n $,rioN. E$/,ra )
3,rB$A <orra.
Una (ora mB$ tard,A ,l coad;utor $, marc( con ,l r,ci2n
nacido ,n un /,0u,:o c,$to d, mim+r, ) una +ol$a d, /a/,l
r,/l,ta d, ro/a d, +,+2. Lo ll,3 a San Ramn NonatoA dond,
lo cuidamo$ (a$ta ,l d.a $i4ui,nt,A cuando in4r,$ ,n un
or9anato. Su madr, ;amB$ 3ol3i a 3,rlo.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 40 01 1~ ~

O Or r$ $* *e en ne es s m me es st ti i2 2o os s I II II I

E,d t,n.a cincu,nta ) oc(o a:o$ cuando $u ,$/o$a muri a
cau$a d, un cBnc,r. ? lo lar4o d, di,cioc(o m,$,$A la cuid con
t,rnura. Para (ac,rlo (u+o d, r,nunciar a $u /u,$to d, tra+a;oA
a$. 0u, durant, la ,n9,rm,dad $u+$i$ti,ron 4racia$ a $u$
a(orro$. Eran un matrimonio 9,li< ) ,$ta+an mu) unido$. No
(a+.an /odido t,n,r (i;o$ ) nin4uno d, lo$ do$ ,ra d,ma$iado
,Dtro3,rtido o $ocia+l,A /or lo 0u, $olo $, t,n.an ,l uno al otro.
Era$ la mu,rt, d, $u ,$/o$aA E,d $, 0u,d mu) $olo. E,n.a
/oco$ ami4o$A ) $u$ com/a:,ro$ d, tra+a;o a/,na$ $,
acorda+an d, 2l. Nunca (a+.a $ido a9icionado a lo$ /u+$ )
clu+,$A ) a $u$ ca$i $,$,nta a:o$ ,ra un /oco tard, /ara ,m/,<ar
a (ac,r 3ida $ocial. S, ,ncar4a+a d, la lim/i,<a d, la ca$aA /,ro
no $, 3,.a con 9u,r<a$ /ara d,$(ac,r$, d, lo$ o+;,to$ /,r$onal,$
d, $u ,$/o$a. S, /r,/ara+a /lato$ $,ncillo$A $al.a a dar lar4o$
/a$,o$A 9r,cu,nta+a ,l cin, ) la +i+liot,ca /O+lica ) ,$cuc(a+a la
radio. Era m,todi$taA ) todo$ lo$ domin4o$ a$i$t.a a mi$a /,roA
$i +i,n int,nt unir$, al c,ntro $ocial d, $u /arro0uiaA no $,
,ncontra+a cmodo ) d,cidi a/untar$, a cla$,$ d, l,ctura
+.+licaA 0u, ,ran mB$ d, $u a4rado.
?l /ar,c,rA ,Di$t, una l,) no ,$crita $,4On la cual un 3iudo
$olitario $i,m/r, ,ncontrarB a una mu;,r 0u, l, +rind, con$u,lo
) a9,cto. Si ti,n, ni:o$ /,0u,:o$A (a) inclu$o mB$ /o$i+ilidad,$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 40 02 2~ ~
d, 0u, $, cum/la dic(a l,) ) 0u, la$ mu;,r,$ (a4an cola /ara
cuidar tanto d, lo$ ni:o$ como d, 2l. En cam+ioA una 3iuda o
di3orciada $olitaria no di$9ruta d, tal,$ 3,nta;a$ natural,$. Si no
$, la r,c(a<a a+i,rtam,nt,A $. $, l, (ac, $,ntir 0u, ,$tB d, mB$.
Por lo 4,n,ralA una 3iuda no ti,n, una cort, d, (om+r,$ a $u
alr,d,dorA d,$3i3i2ndo$, /or o9r,c,rl, amor ) com/a:,ri$mo.
Si ad,mB$ ti,n, (i;o$A lo (a+itual ,$ 0u, ,$to$ (u)an d, ,lla
como d, la /,$t,. E,ndrB 0u, luc(ar con u:a$ ) di,nt,$ /ara
mant,n,r a la 9amilia ) $acar ad,lant, a $u$ (i;o$A ) $al3o rara$
,Dc,/cion,$ d,+,rB tra+a;ar arduam,nt, toda $u 3ida.
6inni, ll,3a+a $ola tanto ti,m/o 0u, )a (a+.a /,rdido la
cu,nta d, lo$ a:o$ tran$currido$ d,$d, 0u, $u ,$/o$oA a la
$a<n un ;o3,n $oldadoA (a+.a mu,rto al /rinci/io d, la 4u,rraA
d,;Bndola $ola con tr,$ (i;o$. La ,Di4ua /,n$in 0u, r,ci+.a d,l
E$tadoA l,;o$ d, com/,n$arla /or la /2rdida d, $u maridoA
a/,na$ $i ll,4a+a /ara /a4ar ,l al0uil,rA a$. 0u, ac,/t un
/u,$to d, d,/,ndi,nta ,n una /a/,l,r.a. La$ ;ornada$ ,ran
lar4a$A d,$d, la$ cinco d, la ma:ana (a$ta la$ cinco ) m,dia d,
la tard,. S, l,3anta+a cada d.a a la$ cuatro ) m,dia d, la
ma:ana /ara +a;ar al 0uio$co ) r,co4,rA cla$i9icarA a/ilar )
,D/on,r lo$ /,ridico$. Su madr, ll,4a+a a la$ oc(o d, la
ma:ana /ara d,$/,rtar a lo$ ni:o$ ) ,n3iarlo$ a la ,$cu,laA lo
0u, $i4ni9ica+a 0u, /a$a+an $olo$ una$ cuatro (ora$ cada d.aA
/,ro ,ra un ri,$4o 0u, d,+.a a$umir. La a+u,la (a+.a $u4,rido
0u, $, 9u,ran todo$ a 3i3ir con ,llaA /,ro 6inni, 3alora+a $u
ind,/,nd,ncia ) $, n,4a+a a (ac,rlo (a$ta 0u,A como ,lla
mi$ma $ol.a d,cirA =ll,4u, ,l d.a ,n 0u, no /u,da mB$>. P,ro
,$, d.a nunca ll,4. 6inni, no ,ra d, la$ 0u, $, rind,n.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 40 03 3~ ~
S, conoci,ron ,n la /a/,l,r.a. Ella lo (a+.a d,$/ac(ado
durant, muc(o$ a:o$A /,ro nunca $, (a+.a 9i;ado ,n 2l ,ntr,
todo$ lo$ d,mB$ cli,nt,$. Solo cuando E,d ,m/,< a d,morar$,
,n la ti,nda mB$ ti,m/o d,l ,$trictam,nt, n,c,$ario /ara
com/rar ,l /,ridicoA ,m/,<aron ,lla ) lo$ d,mB$ ,m/l,ado$ a
int,r,$ar$, /or 2l. Pa4a+a ,l diarioA lu,4o (o;,a+a otroA mira+a
la$ r,3i$ta$ ,D/u,$ta$ ) a 3,c,$ com/ra+a al4una. G, /rontoA
co4.a una c(ocolatinaA la mira+a d,l d,r,c(o ) d,l r,32$A la
3ol3.a a d,;ar ,n $u $itio ) aca+a+a com/rando un /a0u,t, d,
ci4arrillo$ 6ood+in,$.
NE$, 3i,;o $, tra, al4o ,ntr, mano$ N$, d,c.an lo$
d,/,ndi,nt,$.
Un d.aA al 3,r a E,d con una c(ocolatina ,n la manoA 6inni,
$, l, ac,rc ) l, /r,4unt ama+l,m,nt, $i /od.a a)udarlo ,n
al4o.
NNoA ci,lo. No cr,o 0u, /u,da$ a)udarm, ,n nada. ? mi
,$/o$a l, ,ncanta+an ,$ta$ c(ocolatina$A $ol.a com/rBr$,la$. S,
muri ,l a:o /a$ado. Gracia$ /or /r,4untarA ,r,$ mu) ama+l,.
Int,rcam+iaron una mirada $olidariaA d, mutua com/r,n$in.
? /artir d, ,ntonc,$A 6inni, $i,m/r, $, ,ncar4a+a d,
d,$/ac(arl, /,r$onalm,nt,.
NE$ta+a /,n$ando ,n ir al cin, ,$ta noc(, Nl, com,nt 2l un
d.aN. HE, a/,t,c,r.a acom/a:arm,I Si a tu marido no l,
im/ortaA claro ,$tB.
NNo t,n4o marido Nr,/u$o ,llaNA ) $. 0u, m, a/,t,c,.
Una co$a ll,3 a otraA ) al ca+o d, un a:o E,d l, /idi 0u, $,
ca$ara con 2l.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 40 04 4~ ~
6inni, $, lo /,n$ durant, toda una $,mana. Lo$ $,/ara+a
una di9,r,ncia d, ,dad d, mB$ d, 3,int, a:o$A ) lo a/r,cia+a d,
3,ra$A /,ro no ,$ta+a lo 0u, $, dic, ,namorada d, 2l. E,d ,ra
un (om+r, ama+l, ) +u,noA aun0u, no /r,ci$am,nt, un 3olcBn
d, ,mocion,$. 'on$ult a $u madr,A ) ,l r,$ultado d, la$
d,li+,racion,$ 9,m,nina$ 9u, 0u, ac,/t la o9,rta d,
matrimonio.
E,d ,$ta+a ,Dultant,A ) $, ca$aron /or la I4l,$ia m,todi$ta. Wl
no 0u,r.a 3i3ir con $u ;o3,n ,$/o$a ,n la ca$a 0u, (a+.a
com/artido durant, tanto ti,m/o con $u /rim,ra mu;,rA /or lo
0u, r,$cindi ,l contrato d, al0uil,r ) $, in$talaron ,n otra ca$a
ado$ada. 6inni, /udo a+andonar ,l /i$uc(o ,n ,l 0u, (a+.a
criado a $u$ (i;o$A a$. 0u, a(ora t,n.an $olo /ara lo$ do$ a0u,l
ca$,rn 0u, a ,lla $, l, anto;a+a un /alac,t,. ? m,dida 0u,
9u,ron /a$ando la$ $,mana$ ) lo$ m,$,$A $u 9,licidad 9u, ,n
aum,ntoA ) l, di;o a $u madr, 0u, ,$ta+a $,4ura d, (a+,r
tomado la d,ci$in corr,cta.
G, ;o3,nA E,d (a+.a t,nido la /rud,ncia d, contratar un
$,4uro d, ;u+ilacin 0u, 3,nc.a al cum/lir $,$,nta a:o$A /or lo
0u, no t,ndr.a 0u, 3ol3,r a tra+a;ar. 6inni,A /or $u /art,A no
0u,r.a r,nunciar d,l todo a $u /u,$to ,n la /a/,l,r.aC ,$ta+a tan
aco$tum+rada a tra+a;ar d, $ol a $ol 0u, la inacti3idad la
(u+i,$, matado d, a+urrimi,nto. Sin ,m+ar4oA /u,$to 0u, E,d
0u,r.a 0u, /a$a$, mB$ ti,m/o ,n ca$aA acc,di a (ac,r m,dia
;ornada. Ll,3a+an una 3ida mu) 9,li<.
6inni, t,n.a cuar,nta ) cuatro a:o$ cuando d,; d, t,n,r la
r,4la. Gio /or $,ntado 0u, ,ra la m,no/au$ia. S, nota+a un
/oco raraA /,ro $u madr, l, di;o 0u, toda$ la$ mu;,r,$ $,
$,nt.an a$. al /rinci/ioA ) 0u, no d,+.a /r,ocu/ar$,. Si4ui
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 40 05 5~ ~
tra+a;ando ,n la /a/,l,r.a ) 0uit im/ortancia a la$ nBu$,a$
0u, $,nt.a d, 3,< ,n cuando. La$ta $,i$ m,$,$ d,$/u2$ no $,
/,rcat d, 0u, ,$ta+a ,n4ordando a o;o$ 3i$ta$. Pa$ otro m,$A
) E,d not 0u, ,lla t,n.a un +ulto duro ,n ,l 3i,ntr,. Era$ la
,D/,ri,ncia con $u mu;,rA 0u, (a+.a mu,rto d, cBnc,rA lo$
+ulto$ duro$ ,ran /ara 2l 9u,nt, d, 4ran an$i,dad. In$i$ti ,n
0u, 9u,ra al m2dico ) la acom/a: a la con$ulta.
Era$ ,DaminarlaA ,l m2dico conclu) 0u, 6inni, ,$ta+a ,n
a3an<ado ,$tado d, 4,$tacin. La /ar,;a no $al.a d, $u
a$om+ro. 'mo no $, l,$ (a+.a ocurrido una ,D/licacin tan
$,ncilla ,$ al4o im/o$i+l, d, $a+,rA /,ro a$. 9u,A ) am+o$ $,
0u,daron d, una /i,<a al ,nt,rar$,.
No (a+.a muc(o ti,m/o /ara or4ani<ar lo$ /r,/arati3o$.
6inni, r,nunci ,$, mi$mo d.a a $u /u,$to ,n la /a/,l,r.a )
/idi a la$ mon;a$ d, la ord,n d, San Ramn Nonato 0u,
at,ndi,ran ,l /arto. Pr,/araron una (a+itacin
a/r,$uradam,nt, ) com/raron todo lo n,c,$ario /ara ,l +,+2.
Kui<B 9u,ra la ,l,ccin d,l coc(,cito ) d, la$ /,0u,:a$ $B+ana$
+lanca$ lo 0u, a9,ct a E,d d, un modo tan /ro9undo. G, la
noc(, a la ma:anaA a0u,l (om+r, ,ntrado ,n a:o$ ) $umido ,n
la /,r/l,;idad $, con3irti ,n un 9uturo /adr, r,+o$ant, d,
,ntu$ia$mo ) (,nc(ido d, or4ullo. ?/ar,nta+a di,< a:o$
m,no$.
Kuinc, d.a$ mB$ tard,A 6inni, $, /u$o d, /arto. La+.amo$
$olicitado 0u, (u+i,$, un m2dico /r,$,nt,A /or0u, a/,na$
(a+.amo$ /odido (ac,r un $,4uimi,nto d,l ,m+ara<o )
tam+i2n /or0u,A a $u$ cuar,nta ) cinco a:o$A 6inni, ,ra
d,ma$iado ma)or /ara t,n,r un +,+2.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 40 06 6~ ~
E,d (a+.a tomado +u,na nota d, todo lo 0u, .+amo$ a
n,c,$itar ) d, nu,$tra$ r,com,ndacion,$. No /od.a (a+,rlo
/lan,ado d, un modo mB$ m,ticulo$o ) conci,n<udo. L, (a+.a
a$,4urado a la madr, d, 6in 0u, no (ac.a 9alta 0u, ,$tu3i,ra
/r,$,nt,A ) 0u, 2l $, ,ncar4ar.a d, in9ormarla ,n cuanto naci,ra
,l +,+2. S, mol,$t ,n +u$car li+ro$ $o+r, /arto ) /u,riculturaA
0u, no $, can$a+a d, l,,r. 'uando $u mu;,r $, /u$o d, /artoA
no$ llam con 4ran al,4r.a , ilu$inA ,m/a:ada$ tan $olo /or
una /un<ada d, an$i,dad.
El m2dico ) )o ll,4amo$ ca$i al mi$mo ti,m/o. ?ca+a+a d,
,m/,<ar a dilatarA ) (a+.amo$ acordado 0u, )o m, 0u,dar.a
con 6inni, (a$ta ,l 9inal. El m2dico la ,Damin ) di;o 0u, $,
marc(ar.a ) 3ol3,r.a /oco ant,$ d, la$ 3i$ita$ d, la tard, /ara
3alorar $u ,3olucin.
M, $,nt2 di$/u,$ta a ,$/,rar ) o+$,r3ar. L, r,com,nd2 0u,
no $, 0u,dara aco$tadaA $ino 0u, caminara un /oco. E,d la
tom d,l +ra<o ) la acom/a: /or ,l $,nd,ro d,l ;ard.nA ti,rno
) cuidado$o. Ella ,ra mu) ca/a< d, (ac,rlo $olaA /,ro 2l
d,$,a+a ) n,c,$ita+a mo$trar$, /rot,ctorA ol3idando ,l (,c(o
d, 0u,A $olo do$ $,mana$ ant,$A 6inni, $, i+a corri,ndo a la
/a/,l,r.a cada ma:ana. L, $u4,r. 0u, $, di,ra un +a:o. La ca$a
di$/on.a d, la3a+o com/l,toA a$. 0u, E,d cal,nt a4ua ) la
a)ud a m,t,r$, ,n la +a:,ra con $uma d,licad,<a. La la3A la
a)ud a $alir con muc(a /r,caucin ) la 9rot con la toalla. L,
r,com,nd2 0u, comi,ra al4o li4,roA d, modo 0u, ,$cal9 un
(u,3o. No /od.a (a+,r (,c(o mB$.
Ec(2 un 3i$ta<o a $u +i+liot,caA ,n la 0u, (a+.a t.tulo$ como
)l parto natural d, Grantl,) Gic8 R,adA ,l Manual de parter'a d,
Mar4ar,t M)l,$A )l beb! modernoA *-mo ser padres positi$osA La
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 40 07 7~ ~
e$oluci-n del ni.oA Del nacimiento a la adolescencia. No (a+.a duda
d, 0u, (a+.a (,c(o lo$ d,+,r,$.
El m2dico 3ol3i ;u$to ant,$ d, la$ $,i$ d, la tard, ) con$tat
0u, la dinBmica d, /arto a/,na$ (a+.a cam+iado. ?cordamo$
0u,A ,n 3i$ta d, $u ,dadA $i la dilatacin $, alar4a+a mB$ d,
doc, (ora$A (a+r.a 0u, tra$ladar a 6inni, al (o$/ital. Eanto E,d
como ,lla $, mo$traron con9orm,$A aun0u, d,$,a+an 0u, no
9u,ra n,c,$ario.
Entr, la$ nu,3, ) la$ di,< d, la noc(, o+$,r32 un cam+io ,n la
,3olucin d,l /arto. La$ contraccion,$ $, (ici,ron mB$
9r,cu,nt,$ , int,n$a$. La con,ct2 al a/arato d, anal4,$ia 4a$V
air, ) l, /,d. a E,d 0u, t,l,9on,ara al m2dico.
? $u ll,4adaA ,$t, admini$tr a 6inni, un anal42$ico $ua3, )
am+o$ no$ $,ntamo$ a ,$/,rar. E,d tu3o la ama+ilidad d,
/r,4untarno$ $i t,n.amo$ (am+r, o $,d ) $, o9r,ci /ara
/r,/ararno$ al4o d, com,r.
No (u+o 0u, ,$/,rar d,ma$iado. 5u$to d,$/u2$ d, la
m,dianoc(, ,m/,< ,l ,D/ul$i3oA ) al ca+o d, 3,int, minuto$
nac.a ,l +,+2.
Era un 3arn d, ra$4o$ in,0u.3ocam,nt, ,Dtico$.
El m2dico ) )o no$ miramo$A ) lu,4o a la madr,A mudo$ d,
/,r/l,;idad. Nadi, /ronunci una $ola /ala+ra. No (, 3u,lto a
3i3ir un $il,ncio tan incmodo ,n un /arto. Nin4uno d,
no$otro$ $a+rB ;amB$ 0u2 /,n$a+an lo$ d,mB$A /,ro nu,$tra$
r,9l,Dion,$ /or 9u,r<a d,+.an d, 4irar ,n torno a la mi$ma
/r,4untaF =HKu2 d,monio$ dirB E,d cuando lo 3,aI>.
?On 0u,da+a ,l alum+rami,nto d, la /lac,ntaA 0u, $,
d,$arroll ,n m,dio d, un $il,ncio $,/ulcral. Mi,ntra$ ,l
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 40 08 8~ ~
m2dico at,nd.a a la madr,A )o +a:2A ,Damin2 ) /,$2 al r,ci2n
nacido. G,$d, lu,4o ,ra una criatura /r,cio$aA d, /,$o normalA
/i,l li4,ram,nt, to$tada ) $ua3, /,lo ri<ado d, color ca$ta:o.
Un +,+2 d, r,3i$taA $i $, trata+a d, ilu$trar ,l 9ruto d, un cruc,
d, ra<a$. P,ro ,$o no ,ra lo 0u, ,$/,ra+a E,dA /or d,$contado.
',rr2 lo$ o;o$ ,n un 3ano int,nto /or con;urar la ,$c,na 0u, $,
a3,cina+a.
Eodo ,$ta+a li$to ) r,co4ido. La madr, luc.a un cami$n
+lanco 0u, l, da+a un a$/,cto lim/io ) 9r,$co. El +,+2A ,n3u,lto
,n un arrullo d,l mi$mo colorA ,$ta+a adora+l,.
N'r,o 0u, (a ll,4ado ,l mom,nto d, llamar a $u marido N
a3,ntur ,l m2dico.
?0u,lla$ 9u,ron la$ /rim,ra$ /ala+ra$ /ronunciada$ tra$ ,l
/arto.
NS.A aca+,mo$ con ,$to d, una 3,< Ncon3ino 6inni,.
M, 9ui a+a;oA l, anunci2 a E,d 0u, $u ,$/o$a (a+.a t,nido un
3arnA 0u, am+o$ ,$ta+an $ano$ ) $al3o$A ) lo in3it2 a $u+ir.
NUn ni:o N,DclamA ) $, l,3ant d, un +rincoA como $i
9u,ra un ;o3,n<u,lo ) no un (om+r, d, mB$ d, $,$,nta a:o$.
Su+i lo$ ,$calon,$ d, do$ ,n do$A ,ntr ,n la (a+itacin )
a+ra< a $u ,$/o$a ) al +,+2 a la 3,<. Lo$ +,$ a am+o$ ) di;oF
NE$t, ,$ ,l d.a mB$ 9,li< d, mi 3idaA no /odr.a ,$tar mB$
or4ullo$o.
El m2dico ) )o int,rcam+iamo$ una mirada. ?On no $, (a+.a
dado cu,nta.
NNo $a+,$ lo 0u, ,$to $i4ni9ica /ara m.A 6in Nl, di;o a $u
,$/o$aN. HPu,do co4,rloI
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 40 09 9~ ~
Ella $, lo ,ntr,4 ,n $il,ncio.
E,d $, $,nt al +ord, d, la cama ) $o$tu3o al +,+2 con
tor/,<a Ntodo$ lo$ /adr,$ /ar,c,n tor/,$ la /rim,ra 3,< 0u,
co4,n a $u (i;o ,n +ra<o$N. E$crut $u caritaA l, acarici ,l /,lo
) la$ or,;a$. ?+ri ,l arrullo ) cont,m/l $u cu,r/o diminuto.
R,corri con la mano la$ /i,rna$A lo$ +ra<o$A ) l, co4i la
manita. El +,+2 ,m/,< a (ac,r /uc(,ro$ ) llori0u,.
E,d lo mir ,n $il,ncio durant, muc(o rato. ?l ca+oA al< la
3i$ta ) ,$+o< una $onri$a +,at.9ica.
N@u,noA )o no $2 4ran co$a d, +,+2$A /,ro no m, ca+, duda
d, 0u, ,$t, ,$ ,l mB$ 4ua/o d,l mundo Na9irmN. HKu2
nom+r, l, /ondr,mo$A cari:oI
El m2dico ) )o int,rcam+iamo$ una miradaA mudo$ d,
,$tu/,9accin. HEra r,alm,nt, /o$i+l, 0u, no $, (u+i,$,
/,rcatado d, nadaI
NEO d,cid,$A E,dA amor m.o Ncont,$t 6inin,A 0u, (a$ta
,ntonc,$ (a+r.a cont,nido la r,$/iracinA con un $u$/iro 0u,
,$tr,m,ci todo $u cu,r/oN. E$ tu (i;o.
NEn ,$, ca$o l, /ondr,mo$ EdMardA un nom+r, con muc(a
tradicin ,n mi 9amilia. Mi /adr, ) mi a+u,lo tam+i2n $,
llama+an a$.. Mi (i;o E,dA ,$o ,$.
El m2dico ) )o no$ 9uimo$A d,;Bndolo$ ;unto$ ) 9,lic,$.
NE$ /o$i+l, 0u, aOn no $, (a)a dado cu,nta Nm, com,nt
,l m2dicoA )a ,n la call,N. La$ /,r$ona$ d, ra<a n,4ra ti,n,n la
/i,l clara al nac,rA ) $alta a la 3i$ta 0u, ,$t, ni:o $olo ,$ m,dio
n,4roA o inclu$o m,no$ 0u, ,$oA /or0u, /u,d, 0u, $u /adr,
tam+i2n 9u,ra m,$ti<o. P,ro a m,dida 0u, ,l ni:o cr,<ca la
/i4m,ntacin $, irB (aci,ndo mB$ ,3id,nt,A ) ,n al4On
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 41 10 0~ ~
mom,nto E,d $, darB cu,nta d, lo $uc,dido ) ,m/,<arB a (ac,r
/r,4unta$.
El ti,m/o /a$ ) E,d no $, dio cu,ntaA o ,n todo ca$o 9in4i
no (ac,rlo. 6in d,+i d, (a+lar con $u madr, ) la$ d,mB$
mu;,r,$ d, la 9amilia /ara 0u, no com,ntaran nada ,n $u
/r,$,ncia $o+r, ,l a$/,cto d,l ni:oA ) nadi, di;o una $ola
/ala+ra.
?l ca+o d, una$ $,i$ $,mana$A 6in 3ol3i a tra+a;ar m,dia
;ornada ,n la /a/,l,r.a. G, lo$ do$A E,d ,ra ,l 0u, /a$a+a mB$
ti,m/o con ,l +,+2 ) a$umi +u,na /art, d, la r,$/on$a+ilidad
d, criarlo. Lo +a:a+aA l, da+a d, com,r ) lo $aca+a a /a$,ar ,n
,l coc(,citoA mu) u9anoA $aludando a todo$ lo$ conocido$ con
lo$ 0u, $, cru<a+a , in3itBndolo$ a cont,m/lar a =$u (i;o E,d>.
El ni:oA a $u man,raA ,$ta+a i4ual d, or4ullo$o d, $u /adr,.
'amina+a a9,rrado a $u 4ran mano /rot,ctora ) $u$ ,norm,$
o;o$ n,4ro$ lo mira+an con adoracin. En cla$, (a+la+a d, =mi
/a/B> como $i 9u,ra ,l mi$m.$imo r,).
? $u$ ca$i $,t,nta a:o$A E,d no t,n.a ,l m,nor incon3,ni,nt,
,n ,$/,rarlo a la $alida d,l col,4io ,n com/a:.a d, madr,$ a la$
0u, a3,nta;a+a ,n ca$i m,dio $i4lo. Solo do$ o tr,$ ni:o$ n,4ro$
o m,$ti<o$ $al.an corri,ndo d, la ,$cu,la ,n dir,ccin a $u$
madr,$A tam+i2n n,4ra$A /,ro uno d, ,llo$ $, arro;a+a a lo$
+ra<o$ d, E,d al 4rito d, =Pa/B>.
NLolaA (i;o. #Bmono$ a dar un /a$,o /or lo$ mu,ll,$ Nl,
d,c.aA +,$BndoloN. E$ta ma:ana (a ll,4ado un 4ran +arco
al,mBn con tr,$ c(im,n,a$. @arco$ a$. no $, 3,n todo$ lo$ d.a$.
J cuando 3ol3amo$ a ca$a mamB t, t,ndrB /r,/arada la
m,ri,nda.
JA aun a$.A /ar,c.a no dar$, cu,nta.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 41 11 1~ ~
Por $u/u,$toA circula+an rumor,$ ,ntr, lo$ 3,cino$ )
conocido$ d, la /ar,;aA /,ro nin4uno o$a+a (a+lar a+i,rtam,nt,
d, ,llo con E,d.
=No (a) mB$ ci,4o 0u, ,l 0u, no 0ui,r, 3,r>A $, mo9a+an la$
mala$ l,n4ua$. Lo$ d,mB$ a$,nt.an ,ntr, ri$a$F =J 0u, lo
;ur,$>.

Jo t,n4o otra t,or.a.
En la tradicin d, la I4l,$ia ortodoDa ru$a ,Di$t, la 9i4ura d,l
=$anto loco>A 0u, $, a/lica a al4ui,n 0u, $, com/orta como un
in$,n$ato a lo$ o;o$ d,l mundo ) como un $a+io a lo$ o;o$ d,
Gio$.
'r,o 0u,A d,$d, ,l in$tant, ,n 0u, 3io al +,+2 /or /rim,ra
3,<A E,d $u/o 0u, no /od.a $,r (i;o $u)o. G,+i d, $,r un 4ol/,
duro /ara 2lA /,ro control $u$ im/ul$o$ ) r,9l,Dion durant,
un +u,n ratoA mi,ntra$ $o$t,n.a al +,+2. Kui<B /r,3i,ra lo 0u,
i+a a /a$ar.
Kui<B com/r,ndi,ra ,n a0u,l in$tant, 0u, $i o$a+a cu,$tionar
$i0ui,ra la /at,rnidad d,l ni:oA ,$t, ;amB$ $u/,rar.a la
(umillacin d, $,r un +a$tardo ) todo $u 9uturo 0u,dar.a ,n
,ntr,dic(o. Eal 3,< /,n$ara mi,ntra$ $o$t,n.a al +,+2A 0u, la
m,ra in$inuacin d,$tro<ar.a $u 3ida ) l, im/,dir.a alcan<ar la
9,licidad. Kui<B $, di;,ra 0u, una mu;,r ind,/,ndi,nt, )
,n2r4ica como 6inni, no /od.a $,ntir$, $,Dualm,nt, atra.da o
colmada /or 2l. Kui<B una 3o< d, Bn4,l l, $u4iri,ra 0u, (a+.a
/r,4unta$ 0u, ,ra m,;or no 9ormular ni cont,$tar.
?$. 0u, $, d,cant /or la 3.a mB$ in,$/,radaA /,ro tam+i2n la
mB$ $,ncilla. Eli4i $,r ,l loco 0u, no alcan<a a 3,r lo ,3id,nt,.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 41 12 2~ ~

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 41 13 3~ ~

E El l a al lm mu ue er r2 2o o

NNoA 5imm)A ,$ta 3,< no. Mi8, ) tO no 3ai$ a in$talaro$ ,n la
$ala d, cald,ra$ d, San Ramn Nonato. Pu,d, 0u, lo4rara
,n4a:ar a la ,n9,rm,ra ;,9, d,l (o$/italA /,ro no 3o) a (ac,rlo
con $or 5uli,nn,. ?d,mB$A no m, 9.o d, ti. No m, cr,o ni /or un
in$tant, 0u, t,n4Bi$ otra ,m,r4,ncia. M, /ar,c, 0u,
$,ncillam,nt, 0u,r2i$ /r,$umir ant, lo$ c(ico$ d, (a+,r /a$ado
la noc(, ,n un con3,nto
5imm) ) Mi8, /ar,c.an al4o a+atido$. Ll,3a+an un +u,n rato
a+landBndom, con c,r3,<a ) muc(a la+iaA $,4uro$ d, 0u, m,
tra4ar.a una $arta d, m,ntira$ $o+r, una $u/u,$ta mala rac(a
0u, lo$ (a+.a d,;ado $in t,c(o otra 3,<. HG, 3,ra$ ,$/,ra+an
0u, lo$ a)udara a colar$, ,n San Ramn NonatoI La
in4,nuidad d,l 42n,ro ma$culino ,$ ,nt,rn,c,dora.
M, lo (a+.a /a$ado ,$tu/,ndam,nt, a0u,lla noc(,. Salir con
,llo$ $u/on.a un cam+io r,la;ant, ,n la rutina a4otadora d,l
tra+a;o diario. La c,r3,<a m, (a+.a $,ntado +i,nA ) la c(arla
(a+.a $ido animadaA /,ro ,ra (ora d, irm,. E$ta+a mu) l,;o$ d,l
Ea$t EndA lo$ auto+u$,$ ,$ca$,a+an a /artir d, la$ onc, d, la
noc(, ) a la ma:ana $i4ui,nt, t,ndr.a 0u, d,$/,rtarm, a la$
$,i$ ) m,dia /ara ,m/r,nd,r otra lar4a ;ornada d, tra+a;o. M,
l,3ant2A ) ,ntonc,$ $, m, ocurri una id,a. Eam/oco 0u,r.a
,c(ar /or ti,rra toda$ $u$ ilu$ion,$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 41 14 4~ ~
N? dormir noA /,ro Ho$ a/,t,c,r.a 3,nir a almor<ar un
domin4oI N?cc,di,ron al in$tant,A ,ntu$ia$mado$N. G,
acu,rdoA (a+lar2 con $or 5uli,nn, ) )a o$ llamar2 /ara concr,tar
una 9,c(a. ?(ora d,+o irm,.
?l d.a $i4ui,nt, $, lo com,nt2 a $or 5uli,nn,. La+.a o.do
(a+lar d, 5imm) con ant,rioridadA ,l d.a 0u, m, (a+.a +a:ado
,n @ri4(ton a la$ tr,$ d, la madru4ada ) (a+.a ll,4ado al
tra+a;o a la$ di,< d,l d.a $i4ui,nt,. ?cc,di ,n$,4uida a
or4ani<ar un almu,r<o /ara lo$ c(ico$.
NE$ una id,a ,$tu/,nda. Por lo 4,n,ral $olo r,ci+imo$ a
mi$ion,ro$ ;u+ilado$ o /r,dicador,$ d, /a$o. S,rB un /lac,r
t,n,r ,ntr, no$otra$ a un /ar d, ;3,n,$ animado$ ) al,4r,$.
?cordamo$ r,ci+irlo$ al ca+o d, tr,$ $,mana$A /u,$ ,$,
domin4o no t,n.amo$ in3itado$A ) t,l,9on,2 a 5imm) /ara
0u,dar.
NH'r,,$ 0u, la$ mon;a$ ac,/tar.an a uno mB$I ?lan 0ui,r,
3,nir. 'r,, 0u, dar.a /ara un +u,n art.culo.
?lan ,ra /,riodi$ta ) $, 4ana+a la 3ida mod,$tam,nt, con $u
/rim,r tra+a;o ,n 1l,,t Str,,t. P,n$2 0u, $or 5uli,nn, no t,ndr.a
nin4On incon3,ni,nt, ,n /on,r otra $illa a la m,$aA aun0u, m,
/ar,ci /oco /ro+a+l, 0u, ?lan $acara una +u,na (i$toria d,
una $,ncilla comida con la$ mon;a$. P,ro no (a) l.mit,$ a la
ima4inacin d, un ;o3,n r,/ort,roA (a$ta 0u, lo$ a:o$ ) ,l
o9icio aca+an do+l,4Bndola.
La$ c(ica$ ,$ta+an mu) ilu$ionada$ /or la 3i$ita dominical d,
lo$ tr,$ muc(ac(o$. Eoda$ 2ramo$ $olt,ra$ ) a m,nudoA tra$ una
$,mana la+oral 0u, $, no$ (ac.a int,rmina+l,A a/,na$ $i no$
0u,da+a ti,m/o mat,rial /ara r,lacionarno$ con ,l $,Do
o/u,$to. La+.a muc(a ,D/,ctacin.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 41 15 5~ ~
M, di3,rt. ima4inando cmo di$currir.a la comida. HKu2
/,n$ar.an lo$ c(ico$ d, no$otra$I H'mo r,accionar.an ant, la$
mon;a$A ) $o+r, todo ant, $or Mnica 5oanI Eam+i2n $,r.a
int,r,$ant, l,,r ,l =r,/orta;,> d, ?lan.
Por 9in ll,4 ,l domin4o $,:aladoA un d.a cBlido ) radiant,.
?d,mB$A no ,$ta+a /r,3i$to 0u, nin4una d, nu,$tra$ /aci,nt,$
$, /u$i,ra d, /artoA lo 0u, /odr.a (a+,r dado al tra$t, con
nu,$tro$ /lan,$. R,ina+a una 4ran a4itacin ,n la ca$a. G,
(a+,r $a+ido ,l r,3u,lo ) ,l al+oro<o 0u, (a+.an d,$/,rtado ,n
tanto$ cora<on,$ 9,m,nino$A lo$ c(ico$ $, (a+r.an $,ntido
/ro9undam,nt, (ala4ado$. O 0ui<B no. Kui<B (a+r.an /,n$ado
0u, ,ra lo m,no$ 0u, m,r,c.an.
Ll,4aron $o+r, la$ doc, ) m,diaA ;u$to d,$/u2$ d, 0u, la$
(,rmana$ ,ntraran ,n la ca/illa /ara c,l,+rar la t,rcia o r,<o d,l
m,diod.a.
Sal. a r,ci+irlo$. E$ta+an mu) ,l,4ant,$ con $u$ tra;,$ 4ri$,$A
cami$a$ r,ci2n la3ada$ ) <a/ato$ r,luci,nt,$. Nunca lo$ (a+.a
3i$to d, $,m,;ant, 4ui$a un domin4o /or la ma:ana. Ir a com,r
al con3,nto ,ra a toda$ luc,$ una ,D/,ri,ncia nu,3a /ara tan
4,ntil,$ (om+r,$ d, mundo. S, lo$ 3,.a inclu$o un /oco
in$,4uro$.
No$ $aludamo$ con un +,$oA /,ro al4o mB$ 9ormal,$ d, lo
(a+itual. No (u+o a+ra<o$A ni ri$a$A ni la$ +roma$ d, $i,m/r,A
$olo un +,$o r,catado ) la$ cort,$.a$ d, ri4orA un =H'mo
,$tB$I> ) un =HLa+2i$ t,nido un +u,n 3ia;,I>.
M, $,nt. un /oco incmodaA /u,$ ,l art, d, con3,r$ar nunca
$, m, (a dado +i,n. 'onoc,mo$ a la$ /,r$ona$ ,n d,t,rminado$
cont,Dto$A ) ocurr, a m,nudo 0u,A 9u,ra d, ,$, Bm+itoA la$
3,mo$ +a;o una lu< com/l,tam,nt, di$tinta. Jo conoc.a a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 41 16 6~ ~
5imm) d,$d, la in9anciaA /,ro $i,m/r, no$ 3,.amo$ ,n
com/a:.a d, lo$ d,mB$ c(ico$ ,n lo$ /u+$ d, Londr,$. No $a+.a
0u2 d,cirA ) m, 0u,d2 all. d, /i,A como un /a$marot,A
/,n$ando 0u, 0ui<B no (u+i,$, $ido tan +u,na id,a in3itarlo$.
Lo$ c(ico$ tam/oco /ar,c.an $a+,r 0u2 d,cir.
1u, ')nt(ia 0ui,n no$ $ac d,l a/uroA como $i,m/r,A $in $,r
con$ci,nt, d, ,llo ni d, cmo lo (a+.a (,c(o. Gio un /a$o
ad,lant,A ) $u dulc, $onri$a di$i/ la t,n$in ,n ,l actoA
ll,nando ,l am+i,nt, d, calid,<. En cuanto lo$ c(ico$ o),ron $u
3o< $,n$ual ) a0u,lla man,ra $u)a d, arra$trar la$ $.la+a$A $,
rindi,ron a $u$ ,ncanto$.
N#o$otro$ d,+2i$ d, $,r 5imm)A Mi8, ) ?lan. Ku2 +i,nA no
$a+2i$ la ilu$in 0u, no$ (ac.a 0u, 3ini,rai$. HKui2n ,$ 0ui2nI
HLa+.a $ido la man,ra ,n 0u, lo (a+.a dic(oA $u$ 4rand,$ o;o$
ri$u,:o$ o la a9,ctuo$a naturalidad d, $u +i,n3,nidaI Mi$
ami4o$ d,+.an d, conoc,r a ci,nto$ d, c(ica$ mB$ (,rmo$a$ )
con$ci,nt,$ d, $u atracti3oA /,ro /oca$ 3,c,$ N/or no d,cir
nuncaN (a+r.an conocido a una c(ica con $,m,;ant, 3o<.
E$ta+an a+$olutam,nt, 9a$cinado$A ) a3an<aron lo$ tr,$ al
mi$mo ti,m/oA tro/,<ando uno$ con otro$. ')nt(ia $, ,c( a
r,.r. La+.a lo4rado rom/,r ,l (i,lo.
NLa$ (,rmana$ no tardarBn ,n ll,4arA /,ro /a$ad a la cocinaA
0u, tomar,mo$ un ca92 ) c(arlar,mo$ un /oco.
H'a92A n2ctarA am+ro$.aI La $i4ui,ron $in dudarlo. 'ual0ui,r
co$a 0u, /ro/u$i,ra a0u,lla dio$a $,r.a +i,n3,nida. Por $u,rt,
$, (a+.an ol3idado d, m.A ) $u$/ir2 ali3iada. El almu,r<o $,r.a
todo un 2Dito.
La $,:ora @. no /o$,.a ,l ma4n,ti$mo $,Dual ni la in$inuant,
3o< d, ')nt(ia.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 41 17 7~ ~
NNada d, /on,rm, la cocina /,rdida. E,n4o 0u, $,r3ir ,l
almu,r<o.
5imm) l, $onri con $u (a+itual a/lomo.
NG,$cuid,A $,:oraA no ,n$uciar,mo$ nadaA Ha 0u, noA c(ico$I
Ei,n, u$t,d una cocina ma4n.9icaA d,$d, lu,4oA ) (u,l, 0u,
alim,nta HE$ u$t,d la cocin,ra d, tan a/,tito$o$ man;ar,$A
d,du<coI
La $,:ora @. dio un r,$/in4o ) lo mir con r,c,lo. La+.a
criado a uno$ cuanto$ (i;o$ 3aron,$A ) no $, d,;a+a ,n4atu$ar
9Bcilm,nt, /or $u$ (ala4o$.
NE,n,d cuidadoA ,$o ,$ lo Onico 0u, o$ /ido.
NEi,n, u$t,d mi /ala+ra Ndi;o Mi8, $in a/artar lo$ o;o$ d,
')nt(iaA 0u, $, di$/on.a a ll,nar ,l (,r3idor. 'uando a+ri ,l
4ri9oA la$ ca:,r.a$ ,m/,<aron a $acudir$, ) a tra0u,t,arA
(aci,ndo un ruido ,n$ord,c,dor.
NE,n,mo$ una$ ca:,r.a$ al4o ,$candalo$a$ Ndi;o ,ntr,
ri$a$N. P,ro ,n$,4uida $, aco$tum+ra uno.
NJo m, aco$tum+rar.aA d,$d, lu,4o Nr,/u$o Mi8, con
,ntu$ia$mo.
')nt(ia $, ri ) $, ru+ori< l,3,m,nt, mi,ntra$ $, a/arta+a
un m,c(n d, /,lo 0u, l, (a+.a ca.do $o+r, ,l ro$tro.
NP,rm.t,m, Ndi;o Mi8,A mu) cort2$A co4i,ndo ,l (,r3idor )
ll,3Bndolo a lo$ 9o4on,$.
En ,$, mom,nto ll,4 '(umm)A ,n9ra$cada ,n la l,ctura d,
%he %imes.
NE(A c(ica$A H$a+.ai$ 0u, @in8i, @in4(amV@in4(ou$, $, ca$a
/or 9inI M,nudo acont,cimi,nto Su madr, ,$tarB loca d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 41 18 8~ ~
al,4r.a. La /o+r, ,$ta+a con3,ncida d, 0u, $, 0u,dar.a /ara
3,$tir $anto$. #a)a con la 3i,;a @in8i,A ;aA ;a
Entonc,$ al< la 3i$ta ) d,$cu+ri a lo$ c(ico$. S, ru+ori< al
in$tant, )A como im/ul$ada /or un r,$ort,A ,$tir ,l +ra<o 0u,
$o$t,n.a ,l diarioA 0u, $, ,$tr,ll contra ,l a/aradorA dond, la$
ta<a$ ,m/,<aron a tintin,ar ,n /r,cario ,0uili+rio. El diario
arra$tr un /ar d, /lato$A 0u, ca),ron al $u,lo ) 0u,daron
(,c(o$ tri<a$.
La $,:ora @ $, /r,ci/it (acia ,llaA +ramandoF
NP,ro mira 0u, ,r,$ tor/, Sal a(ora mi$mo d, mi cocinaA
mana<a$
Po+r, '(umm) Si,m/r, ocurr.a lo mi$mo. La$ r,union,$
$ocial,$ ,ran una /,$adilla /ara ,llaA $o+r, todo cuando (a+.a
(om+r,$ /r,$,nt,$. S,ncillam,nt, no $a+.a 0u2 d,cirl, a al4ui,n
d,l $,Do o/u,$toA ni cmo com/ortar$,.
Una 3,< mB$A ')nt(ia int,r3ino ;u$to a ti,m/o.
NNo $u9raA $,:ora @. Ndi;oA co4i,ndo la ,$co+a ) ,l
r,co4,dorNA /or $u,rt, ,ra ,l /lato 0u, ,$ta+a a4ri,tado. La+.a
0u, tirarlo d, todo$ modo$.
S, a4ac( ) r,co4i lo$ a:ico$ con d,$tr,<a mi,ntra$ Mi8,
a/ro3,c(a+a /ara cont,m/lar $u /,0u,:o tra$,ro con 4,$to d,
a/ro+acin.
'(umm) $,4u.a /lantada ,n ,l um+ralA mu,rta d,
3,r4U,n<aA inca/a< d, (a+lar. Int,nt2 0u, $, uni,ra a no$otro$ )
$, 0u,dara a tomar una ta<a d, ca92A /,ro $, /u$o ro;a como un
tomat, ) 9ar9ull 0u, d,+.a ir arri+a a la3ar$, la$ mano$ ant,$
d, com,r.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 41 19 9~ ~
Lo$ c(ico$ $, mira+an $in $alir d, $u a$om+ro. Nunca (a+.an
almor<ado ,n un con3,ntoA /,ro lo Oltimo 0u, ,$/,ra+an
,ncontrar ,ra a una 4i4anta 0u, arro;a+a /lato$ a $u /a$o. ?lan
$ac ,l cuad,rno d, nota$ ) 4ara+at, al4o a toda /ri$a.
Son la cam/ana d, la ca/illa )A /oco d,$/u2$A $, o),ron lo$
/a$o$ d, la$ (,rmana$. Sor 5uli,nn, ,ntr ,n la cocina con air,
d,cidido. Era m,nudaA r,4ord,ta ) mat,rnal. Mir a lo$ c(ico$
con 3,rdad,ro cari:o ) alar4 am+a$ mano$ ,n $u dir,ccin.
NL, o.do (a+lar muc(o d, 3o$otro$A ,$ un /lac,r /ara toda$
no$otra$ t,n,ro$ a0u.. La $,:ora @. (a /r,/arado ro$+i9 )
/or,shire puddin"A ) d, /o$tr, (a+rB tarta d, man<ana. E$/,ro
0u, todo $,a d, 3u,$tro a4rado.
Lo$ tr,$ $o9i$ticado$ ) d,$,n3u,lto$ ;3,n,$ cont,$taron como
lo (a+r.an (,c(o $,ndo$ ni:o$ al ac,/tar 4olo$ina$ d, la$ mano$
d, $u t.a /r,9,rida.
Pa$amo$ al com,dor. G,$/u2$ d, 0u, $, +,ndi;,ra la m,$a N
mom,nto ,n 0u, lo$ c(ico$ $, miraron ,ntr, $.A di3,rtido$A )
9ar9ullaron un t.mido =am2n>NA no$ $,ntamo$ a la 4ran m,$a
cuadrada ) la $,:ora @. $ac la camar,ra. Sor 5uli,nn, $,
,ncar4 d, $,r3ir la comidaA como d, co$tum+r,A ) EriDi, d,
r,/artir lo$ /lato$.
?lan ,ra d,$caradam,nt, 4ua/o. E,n.a 9accion,$ /,r9,cta$A
+i,n /ro/orcionada$A la /i,l claraA ,l /,lo ca$ta:o ) ri<adoA o;o$
o$curo$ d, mirada dulc, ) lar4u.$ima$ /,$ta:a$ /or la$ 0u,
matar.a cual0ui,r c(ica. Jo (a+.a coincidido con 2l ,n un /ar d,
oca$ion,$A ) m, (a+.a dado cu,nta d, 0u,A cuando la$ c(ica$
r,3olot,a+an como mo$ca$ a $u alr,d,dorA int,ntando atra,r la
mirada d, $u$ o;o$ al,4r,$A la$ trata+a como ;u4u,t,$ a4rada+l,$
/,ro intra$c,nd,nt,$. S, con$id,ra+a una m,nt, /ri3il,4iada.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 42 20 0~ ~
Era$ ,$tudiar 9ilo$o9.a ,n la Uni3,r$idad d, 'am+rid4,A (a+.a
(,c(o $u)a$ mBDima$ 3ital,$ 0u, (a+.a a/r,ndido ,n lo$ li+ro$A
$in a/,na$ (a+,rla$ 3i3ido ,n carn, /ro/ia. La$ cuita$ ) an$ia$
0u, atorm,ntan a la ma)or.a d, lo$ mortal,$ aOn no (a+.an
(,c(o m,lla ,n ,l ,l,3ad.$imo conc,/to 0u, t,n.a d, $. mi$mo.
Pr,$um.a d, int,li4,ncia aun0u,A /or lo 0u, tu3, oca$in d,
com/ro+arA la $u)a ,ra corr,ctaA /,ro no ,Dc,/cional. G,; ,l
cuad,rno d, nota$ ) ,l lB/i< $o+r, la m,$aA lo 0u, m, /ar,ci
una 4ro$,r.aA /,ro a ?lan l, tra.an $in cuidado ,l d,coroC no ,ra
un m,ro in3itadoA $ino un r,/ort,roA ) d,+.a (ac,r $u tra+a;o.
Lo (a+.an $,ntado ;unto a $or Mnica 5oanA al4o 0u, lo
contraria+aA /ro+a+l,m,nt, /or0u, la 3,.a d,ma$iado ma)or
/ara d,$/,rtar ,l int,r2$ d, $u$ l,ctor,$. Lu+i,$, /r,9,rido
$,ntar$, al lado d, $or @,rnad,tt, ) (a+lar con ,lla d,l im/acto
d,l nu,3o S,r3icio Nacional d, Salud $o+r, la 9orma tradicional
d, ,;,rc,r la m,dicina. P,ro ?lan no ,ra d, lo$ 0u, $, rind,n
9Bcilm,nt,A a$. 0u,A ,l,3ando la 3o<A $, diri4i a $or @,rnad,tt,A
0u, ,$ta+a $,ntada al otro ,Dtr,mo d, la m,$aF
NSi la$ mon;a$ $ir3,n a Gio$A ) ,l E$tado $, (a (,c(o car4o
d,l $,r3icio d, /art,r.a 0u, /r,$tan u$t,d,$A H$, 3,n a(ora
como $,r3idora$ /O+lica$I
La+.a /lan,ado la /r,4unta con maliciaA /u,$ 0u,r.a r,9l,;ar
,n $u r,/orta;, lo inOtil d, la r,li4inA cr,),ndo 0u, ,$o l,
4u$tar.a al r,dactor ;,9,.
Sor @,rnad,tt, $, di$/on.a a $a+or,ar $u /or,shire puddin"A )
la /r,4unta la /ill d,$/r,3,nida. En lo$ di,< $,4undo$ 0u,
tard ,n ,la+orar m,ntalm,nt, una r2/lica ad,cuadaA $or
Mnica 5oan tom la /ala+ra.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 42 21 1~ ~
NEn ,l in$i4ni9icant, di$currir d, nu,$tro in4,nio $, /i,rd, ,l
cordn /lat,ado. El E$tado $ir3, al or+,. El $ir3i,nt, ,$ mB$
$a+io 0u, ,l /roc,$o or4Bnico d, cr,cimi,nto di9,r,nciado /or
la 3,rdad ,n ,l manantial. H?ca$o $, con$id,ra u$t,d uno d, lo$
cuar,nta ) do$ ;u,c,$ d, lo$ mu,rto$I
NH'mo dic,I
?lan /ar d, ma$ticar ) $, 0u,d +o0uia+i,rtoA $o$t,ni,ndo
,l t,n,dor ,n ,l air,.
NE(T #,rBT Kui,ro d,cirT H? 0u2 $, r,9i,r,I
NS, lo ru,4oA ;o3,nA no m, $,:al, con ,$, t,n,dor. G2;,lo ,n
,l /lato Nord,n $or Mnica 5oan ,n tono +ru$coA mirBndolo
con $,3,ridadN. E$tB+amo$ (a+lando $o+r, ,l /a/,l d,l
,$/.ritu li+,rado /or la con9lu,ncia d, lo$ di3,r$o$ c,ntro$A
(a$ta 0u, u$t,d (a com,tido la 4ro$,r.a d, m,t,rm, ,l t,n,dor
,n ,l o.do. P,ro H0u2 mB$ daI #a)amo$ con Gio$A ) ac,/t,mo$
lo inac,/ta+l,. La $,nda 0u, conduc, al r,tiro d, la m,nt, d,+,
r,corr,r$, ,n $olitario. HKu,da al4una /atata a$adaI Una 0u,
,$t2 +landaA a /od,r $,rA ) un /oco mB$ d, $al$aA $i ,$ tan
ama+l,.
Pa$ ,l /lato ) mir /or ,l ra+illo d,l o;o a ?lanA $in r,/rimir
ci,rto d,$d2n. P,ro /ar,c.a di$/u,$ta a r,tomar la con3,r$acin.
NH#, u$t,d $u /a/,l como una 9orma d, $antidad $in
/r,c,d,nt,$A o una ,0ui3al,nt, r,3,lacin d,l uni3,r$oA
tam+i2n $in /r,c,d,nt,$I N/r,4unt ,n tono ,ducado.
Eodo$ lo$ com,n$al,$ mira+an a ?lanA 0u, $, (a+.a 0u,dado
$in /ala+ra$. Jo m, d,$t,rnilla+a /ara mi$ ad,ntro$. ?0u,llo
,ra m,;or d, lo 0u, (a+.a ,$/,rado.
NEn r,alidad no lo $2. No lo (a+.a /,n$ado.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 42 22 2~ ~
NO(A 3amo$A 3amo$. Un ;o3,n tan +rillant, /or 9u,r<a d,+,
con$id,rar ,l im/acto d, $u /,n$ami,nto como ,l ,;,rcicio d, la
,n,r4.a li+,rada /or la$ acti3idad,$ d, $u$ di3,r$o$ c,ntro$. Su
/,n$ami,nto ,$ la 3i+racin d, lo (ori<ontalA la c,ntrali<acin
d, la$ /olaridad,$ ,ntr, lo /o$iti3o ) lo n,4ati3o. No /u,do
cr,,r 0u, no $, (a)a d,t,nido u$t,d a /,n$ar $o+r, $u
/,n$ami,nto. E$ ,l d,+,r d, todo 4ran (om+r, r,9l,Dionar $o+r,
la ,Dc,l,ncia d,l int,l,cto oA /or d,cirlo d, un modo mB$
$,ncilloA $o+r, ,l im/acto auditi3o d, la conci,ncia di3ina
d,ntro d, lo$ l.mit,$ d, la 9ra4m,ntacin. HNo cr,,I
Mi8, r,$o/l ) ')nt(ia l, /ro/in un li4,ro coda<o. EriDi, $,
atra4ant ) arro; una llu3ia d, 4ui$ant,$ al otro lado d, la
m,$a. 5imm) ) )o no$ miramo$ con $,cr,to r,4oci;o. El /o+r,
?lanA con$ci,nt, d, 0u, todo$ lo$ o;o$ ,$ta+an /u,$to$ ,n 2lA
tu3o la 4,ntil,<a d, ru+ori<ar$,.
NKu2 ti,rno. Lo +a$tant, ma)or /ara $a+,rlo todoA ) lo
+a$tant, ;o3,n /ara ru+ori<ar$, Nmurmur $or Mnica 5oan
como $i (a+lara /ara $u$ ad,ntro$A /,ro lo +a$tant, alto /ara
0u, todo$ la o),ranN. S,ncillam,nt, ,ncantador.
Era$ (a+,r$, d,$/ac(ado a 4u$to con ?lanA c,ntr $u at,ncin
,n la /atata a$ada.
NH?l4ui,n 0ui,r, un /oco mB$ d, ro$+i9I N/r,4unt $or
5uli,nn,A diri4i2ndo$, a lo$ com,n$al,$ con una $onri$a
radiant,N. E$to) $,4ura d, 0u, la $,:ora @. ti,n, otro /or,shire
puddin" ,n ,l (orno. Mi8,A $,4uro 0u, $, t, da +i,n trinc(ar la
carn,. HKu2 tal $i t, ,ncar4a$ d, cortar ,l ro$+i9 /ara lo$ 0u,
0ui,ran r,/,tirI
Mi8, co4i ,l cuc(illoA lo a9il con ad,mBn ,l,4ant, ) cort
4,n,ro$a$ lonc(a$ d, ro$+i9. La $,:ora @. $ac otro /or,shire
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 42 23 3~ ~
puddin" (um,ant,. Lo$ c(ico$ (a+.an tra.do 3inoA ) al4ui,n 9u,
/or la$ co/a$. En San Ramn Nonato no t,n.amo$ co$tum+r, d,
+,+,r 3ino durant, ,l almu,r<oA /,ro $or 5uli,nn, di;o 0u,A /or
tratar$, d, una oca$in tan ,$/,cialA /od.amo$ $altarno$ la$
norma$. La$ mon;a$ r,.an como t.mida$ col,4iala$ mi,ntra$
$a+or,a+an ,l 3ino ) murmura+an =MmmA 0u2 d,liciaT E$tB
+u,n.$imoT E,n2i$ 0u, 3ol3,r>.
5imm) ) Mi8, ,$ta+an ,n $u $al$a. La) 0u, r,conoc,r 0u,
d,rroc(a+an ,ncanto ) $a+,r ,$tarA ) ,l almu,r<o 9u, todo un
2Dito. La$ta $or E3an4,lina $, 3,.a r,la;ada ) ri$u,:a ;unto a
5imm)A /,ro lo di9.cil ,ra no r,.r$, con 2lA /,n$2. Solo '(umm)
4uarda+a $il,ncio. No /ar,c.a di$4u$tadaA $olo caut,lo$aA a
$a+i,nda$ d, 0u, ,n cual0ui,r mom,nto /od.a 3olcar una co/a
o tirar una $o/,ra. No o$a+a unir$, a la di3,r$inA /,ro $onr,.a
) /ar,c.a di$9rutar a $u man,ra.
La Onica /,r$ona 0u, no di$9ruta+a ,ra ?lan. G, (,c(oA
/ar,c.a 9urio$o. Sor 5uli,nn, int,nt ,n 3aria$ oca$ion,$ 0u,
int,r3ini,ra ,n la con3,r$acinA ,n 3ano. Una mon;a
nona4,naria lo (a+.a (,c(o 0u,dar ,n rid.culoA ) no /,n$a+a
/,rdonBr$,loA ni a ,lla ni a nin4una d, la$ d,mB$. S,4On m,
contaron d,$/u2$A nunca ll,4 a ,$cri+ir $u r,/orta;,.
'uBl no $,r.a mi an4u$tia cuandoA ,n un mom,nto dadoA a
Mi8, $, l, ocurri contar 0u, 5imm) ) 2l (a+.an 3i3ido durant,
m,$,$ ,n la $ala d, cald,ra$ d, una r,$id,ncia d, ,n9,rm,ra$A )
0u, $u+.an /or a0u,lla /,li4ro$a ,$cal,ra d, inc,ndio$ do$
3,c,$ al d.aA a o$cura$ ) ,n /l,no in3i,rno. Lac.a muc(o 0u,
(a+.a d,;ado d, tra+a;ar ,n ,l (o$/ital ,n cu,$tinA /or lo 0u,
no t,m.a la ,D/ul$inA /,ro m, /r,4unt2 0u2 /,n$ar.an la$
mon;a$ d, mi$ /,cado$. Mir2 d, r,o;o ,l ro$tro d, $or 5uli,nn,A
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 42 24 4~ ~
li4,ram,nt, ,nc,ndido a cau$a d,l 3inoA ) 9u, cuanto +a$t /ara
tran0uili<arm,A /u,$ $, ,c( a r,.r ,n cuanto nu,$tra$ mirada$
$, cru<aron.
N?$umi$t, un 4ran ri,$4o. R,cu,rdo ,l d.a 0u,
$or/r,ndi,ron a un ;o3,n ,n la (a+itacin d, una ,n9,rm,ra ,n
Saint E(oma$. La d,$/idi,ron ,n ,l acto. J ,ra una +u,na
,n9,rm,ra. 1u, una lB$tima. J lu,4oA uno$ m,$,$ mB$ tard,A
,ncontraron a cuatro muc(ac(o$ ,n ,l cuartito d, la lim/i,<aA o
0ui<B 9u,ra ,n ,l la3ad,roA ) nadi, d,$cu+ri ;amB$ 0ui2n lo$
(a+.a d,;ado ,ntrar. M,no$ malA /or0u, $a+, Gio$ cuBnta$
,n9,rm,ra$ (u+i2$,mo$ /,rdido $i lo (u+i,ran a3,ri4uado.
Ocurri ;u$to ant,$ d, la 4u,rraA cuando no /od.amo$
/,rmitirno$ ,l lu;o d, /r,$cindir d, una $ola ,n9,rm,ra
com/,t,nt,.
Ll,4 ,l /o$tr,A ) $or 5uli,nn, $, l,3ant /ara $,r3irlo.
Entonc,$ m, llam la at,ncin un ruido ,Dtra:o /roc,d,nt, d,l
otro ,Dtr,mo d, la m,$aA ) mir2 ,n ,$a dir,ccin. Para mi
a$om+roA d,$cu+r. 0u, ,ra $or E3an4,linaA ) $, r,.a a
mand.+ula +ati,nt, Eanto $, r,.aA 0u, $, atra4ant. Mi,ntra$
,lla to$.a con la $,r3ill,ta /,4ada a lo$ la+io$A 5imm)A todo un
ca+all,roA l, dio uno$ 4ol/,cito$ ,n la ,$/alda ) l, o9r,ci un
3a$o d, a4ua. La mon;a ,n4ull ,l a4ua ) $, r,clin (acia atrB$A
,n;u4Bndo$, lo$ o;o$ ) la nari< mi,ntra$ 9ar9ulla+aA con la
r,$/iracin ,ntr,cortada /or la ri$aF
N?)A Gio$ m.o. E$to ,$ d,ma$iadoT M, r,cu,rda lo$
ti,m/o$ ,n 0u,T ?)A nunca lo ol3idar2T
5imm) l, 4ol/, la ,$/alda con mB$ .m/,tuA lo 0u, al /ar,c,r
la a)ud a r,co+rar la $,r,nidadA /or mB$ 0u, ,l 3,lo $, l,
ca),ra a un lado.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 42 25 5~ ~
Eoda$ ,$tB+amo$ d,cidida$ a a3,ri4uar 0u2 (a+.a d,trB$ d,
a0u,l ata0u, d, ri$a. Nadi, ,n ,l con3,nto (a+.a 3i$to ;amB$ a
$or E3an4,lina d,$t,rnillBndo$, d, a0u,l modoA ) $alta+a a la
3i$ta 0u,A 9u,ra lo 0u, 9u,$,A t,n.a al4o 0u, 3,r con ,n9,rm,ra$
) ;3,n,$ d,l $,Do o/u,$to.
NHKu2 ocurriI 'u2nt,no$lo.
N#amo$A no $, (a4a d, ro4ar.
Sor 5uli,nn, int,rrum/i $u tar,a.
NE$o ,$A (,rmana Nl, di;oA ,m/u:ando ,l cuc(arnN. No
/u,d, d,;arno$ con ,$ta intri4a. HKu2 /a$I 5imm)A $.r3,l, otra
co/a d, 3ino.
P,ro $or E3an4,lina no /od.a o no 0u,r.a contarlo. S, $on la
nari< ) $, ,n;u4 lo$ o;o$. R,$o/lA carra$/, ) r,/rimi una
Oltima carca;adaA /,ro no $olt /r,nda. S, limit a $onr,.r con
/icard.a a todo$ lo$ /r,$,nt,$. #,r a $or E3an4,lina $onri,ndo
,ra al4o inauditoA /,ro 0u, ad,mB$ lo (ici,ra con /icard.a ,ra
todo un acont,cimi,nto
Sor Mnica 5oan (a+.a cont,m/lado a0u,l /,0u,:o
,$/,ctBculo con lo$ o;o$ ,ntornado$ ) un ama4o d, $onri$a ,n
lo$ la+io$. M, /r,4unt2 0u2 ,$tar.a /,n$ando. El a$/,cto d, $or
E3an4,lina no /od.a $,r /,orA con ,l 3,lo torcidoA ,l ro$tro
,nc,ndido ) 4ota$ d, $udor r,$+alando /or todo$ lo$ ori9icio$
/o$i+l,$. E,m. 0u, 9u,ra a (ac,r al4On com,ntario cru,lA ) cr,o
0u, lo mi$mo /,n$ $or E3an4,linaA /u,$ la mir con 4,$to
a/r,n$i3o. P,ro am+a$ no$ ,0ui3ocB+amo$.
Sor Mnica 5oan ,$/,r a 0u, $u ri$a $, a/a4araA ) con un
dominio d,l ti,m/o ,$c2nico /ro/io d, una actri<A r,cit ,n
tono l,nto ) dramBticoF
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 42 26 6~ ~
N=El /a$ado r,cordar2A 3ol3,rB con lo$ a:o$ ) no m,
arr,/,ntir2>.
Li<o una /au$a ,n +u$ca d, ,9,ctoA ) lu,4o $, inclin $o+r, la
m,$aA ac,rcBndo$, a $or E3an4,linaA ) l, 4ui: un o;o. En un
$u$urro t,atral 0u, todo$ alcan<amo$ a o.rA a:adi ,n tono
con9id,ncialF
NNo di4a una $ola /ala+ra mB$A 0u,ridaA ni una mB$. La)
0u, 3,r 0u2 in$i$t,ncia la d, ,$ta 4,nt,. No /aran d, ato$i4arla.
No l,$ d2 ,l 4u$to d, $ati$9ac,r $u 3ana curio$idadA 0u,rida.
Solo lo4rar.a ,n3il,c,r $u$ r,cu,rdo$
Entonc,$ mir a $or E3an4,lina dir,ctam,nt, a lo$ o;o$A )
3ol3i a 4ui:arl, ,l o;o con 4,$to cm/lic, ) a9,ctuo$o. H?ca$o
,ra /o$i+l,I HLo (a+r.a ima4inadoI HLa+r.a $ido un ,9,cto d, la
lu<I HJ $or E3an4,lina l, d,3ol3i ,l 4ui:o o $olo m, lo
/ar,ciI
Sor E3an4,lina nunca no$ lo cont. M, t,mo 0u, $, ll,3 $u
$,cr,to a la tum+aA ,nc,rrado ,n lo mB$ /ro9undo d, $u
cora<n.
La $,:ora @. d,$/l,4a+a todo $u tal,nto cr,ati3o a la (ora d,
/r,/arar lo$ /o$tr,$. Sor Mnica 5oan $, $ir3i do$ racion,$ d,
(,lado con c(ocolat, 9undido ) un /oco d, tarta d, man<ana.
E$ta+a ,n /l,na 9orma.
NR,cu,rdo 0u, ,n ci,rta oca$in ,ncontraron a un ;o3,n ,n
un armario ro/,ro d,l (o$/ital Ku,,n '(arlott,Y$ Ndi;oN.
E$tu3o ,nc,rrado durant, tr,$ (ora$. No (a+r.a /a$ado nadaA )
nadi, $, (a+r.a ,nt,rado d, 0u, ,$ta+a all.A $i no 9u,ra /or0u,
,l mu) ma;ad,ro (a+.a co4ido /r,$tado ,l ca+allo d, $u /adr, )
lo (a+.a d,;ado amarrado a la 3,r;a d,l (o$/ital. S, /u,d,
,$cond,r a un ;o3,n ca+all,ro ,n un armario o inclu$o d,+a;o d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 42 27 7~ ~
la camaA /,ro Hcmo $, (ac,A m, /r,4unto )oA /ara ,$cond,r un
ca+alloI
'on un $o+r,$altoA ca. ,n la cu,nta d, 0u, a0u,llo$ r,cu,rdo$
$, r,monta+an nada m,no$ 0u, a 9inal,$ d,l $i4lo QIQ HKu2
(a+r.a ocurrido ,Dactam,nt,I P,ro ,lla no lo r,corda+a.
NSolo m, acu,rdo d,l ca+allo atado a la 3,r;a.
Ku2 lB$tima La 3ida ,$ tan ,9.m,raA ) ,l /a$ado tan rico. M,
mor.a d, 4ana$ d, $a+,r mB$. Su m,nt, ,$ta+a /,r9,ctam,nt,
lOcida ,n a0u,l mom,ntoA ) a $a+i,nda$ d, 0u, ,$o /od.a
cam+iar $in /r,3io a3i$oA l, /r,4unt2 $i la ,$tricta di$ci/lina )
la$ dura$ r,$triccion,$ a la$ 0u, ,$ta+an $om,tida$ la$
,n9,rm,ra$ d, $u ti,m/o no l, (a+.an /ar,cido un $u/licio.
NEn a+$oluto. G,$/u2$ d, (a+,r 3i3ido limitada ) $om,tida
/or la$ 92rr,a$ norma$ 9amiliar,$A $,r ,n9,rm,ra 9u, /ara m.
$innimo d, li+,rtad ) a3,ntura. ?un0u,A /or d,$contadoA ni
la$ c(ica$ ni lo$ c(ico$ d, mi ti,m/o 4o<B+amo$ d, la
ind,/,nd,ncia 0u, t,n2i$ 3o$otro$. R,cu,rdo ,l ca$o d, mi
/rimo @arn,). Su madr,A mi t.aA t,n.a una criada 9ranc,$a. Un
d.aA a /l,na lu< d,l d.aA 0u,rido$ m.o$A mi t.a $ali a la t,rra<a )
$or/r,ndi a la criada 9ranc,$a $,ntada ,n una $illaA ) a @arn,)
d, rodilla$A /oni2ndol, ,l <a/ato. El <a/ato.
Li<o una /au$a ) mir a $u alr,d,dor.
NNo l, ,$ta+a /oni,ndo la ,na4uaA ni nada /or ,l ,$tilo. Solo
,l <a/ato. S,4On m, contaronA mi t.a $olt un alarido ) $,
d,$ma). La criada 9u, d,$/,dida al in$tant,A ) ,l ,$cBndalo 9u,
tal 0u, la 9amilia d,$/ac( a @arn,) con di,< li+ra$ ) un +ill,t,
d, ida a 'anadB. Nunca mB$ $, $u/o d, 2l.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 42 28 8~ ~
Mi8, in$inu 0u, ir$, a 'anadB ,ra $,4uram,nt, lo m,;or 0u,
l, /od.a (a+,r /a$ado a $u /rimo.
NE$o m, 4u$tar.a cr,,r Nr,/u$o $or Mnica 5oanA
/,n$ati3aN. P,ro ,$ i4ual d, /ro+a+l, 0u, ,l /o+r, @arn,)
muri,ra d, (am+r, o d, al4una ,n9,rm,dad ,n ,l duro in3i,rno
canadi,n$,.
Su$ /ala+ra$ m, di,ron 0u, /,n$ar. L, /,d. 0u, no$ contara
mB$ r,cu,rdo$ ) m, $onri con indul4,ncia.
NNo ,$to) a0u. /ara ,ntr,t,n,ro$A 0u,rida. E$to) a0u. /or la
4racia d, Gio$A d,$d, (ac, no3,nta lar4o$ a:o$. G,ma$iado$
a:o$A d,ma$iado$T
Guard $il,ncio uno$ in$tant,$A ) nadi, o$ (a+lar. ?0u,lla
mu;,r (a+.a 3i$to tanta$ co$a$A (a+.a (,c(o tanta$ co$a$ a lo
lar4o d, $u 3ida En la ;u3,ntud (a+.a luc(ado /or $u
ind,/,nd,nciaA )a ,n la madur,< (a+.a in4r,$ado ,n una ord,n
r,li4io$aA ) con ca$i oc(,nta a:o$ (a+.a ,;,rcido como
,n9,rm,ra ) /art,ra ,n ti,m/o$ d, 4u,rra ,n la <ona /ortuaria
d, Londr,$. HKui2n /od.a i4ualar $,m,;ant, (a<a:a 3italI
'on una ,D/r,$in ,ntr, di3,rtida ) $ocarrona ,n $u$
(,rmo$o$ o;o$A no$ mir uno /or uno a todo$A tan ;3,n,$A tan
9r.3olo$ ) $u/,r9icial,$. E,n.a un codo a/o)ado ,n la m,$aA )
con lo$ d,l4ado$ d,do$ d, la mano $, $o$t,n.a la +ar+illa. Su
/r,$,ncia no$ t,n.a (,c(i<ado$.
NKu2 ;3,n,$ $oi$ todo$ Nca3il con 4,$to r,9l,Di3oN. La
;u3,ntud ,$ la +,lla 9lor t,m/rana d, la /rima3,ra.
Entonc,$ ir4ui la ca+,<a ) alar4 (acia no$otro$ $u$
,locu,nt,$ mano$. S, la 3,.a r,$/land,ci,nt,A l, +rilla+an lo$
o;o$A ) cuando (a+l lo (i<o ,n tono al,4r, ) triun9alF
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 42 29 9~ ~
N?$. 0u,T ='antadA 0u,rido$ m.o$A cantadA ant,$ 0u,
3u,$tro$ /2talo$ $, marc(it,n /ara (ac,r +rotar la$ 9lor,$ d,
otra /rima3,ra.>

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 43 30 0~ ~

3 3S Sm mo o* *4 4

'onc(ita 6arr,n ,$/,ra+a $u 3i42$imo 0uinto (i;o. ? lo lar4o
d,l Oltimo a:o (a+.a 3i$to +a$tant, a la 9amiliaA /u,$ Li<
6arr,n ,ran la modi$ta d, mi$ $u,:o$. E,n.a 3,intid$ a:o$A
,ra la ma)or d, lo$ (i;o$ d, lo$ 6arr,n ) co$.a d,$d, 0u, l,
(a+.an r,4alado $u /rim,ra mu:,ca. S,4On m, contA nunca
(a+.a d,$,ado (ac,r otra co$a. Nada mB$ d,;ar la ,$cu,laA a lo$
catorc, a:o$A $, m,ti d, a/r,ndi<a ,n un tall,r d, alta co$tura
/ara ,l 0u, $,4u.a tra+a;ando. Por lo 4,n,ral no at,nd.a a $u$
cli,nta$ /articular,$ ,n ca$a /or0u,A $,4On d,c.aA no /od.a
/,dir a la$ $,:ora$ 0u, 9u,ran a (ac,r$, la$ /ru,+a$ ,n m,dio
d, $,m,;ant, cao$. P,ro conmi4o (a+.a con9ian<aA ) nin4una d,
la$ do$ t,n.a incon3,ni,nt, ,n 0u, 9u,ra a 3,rla. Era una
,D/,rta ,n $u o9icioA ) durant, muc(o$ a:o$ di$9rut co$i,ndo
/ara m..
La moda $i,m/r, m, (a+.a 9a$cinadoA ) l, d,dica+a no /oco
ti,m/o , int,r2$. Mi$ /r,nda$ ,$ta+an (,c(a$ ,$/,cialm,nt,
/ara m.A ) torc.a ,l 4,$to ant, la ro/a pr0t(1(porter. Lo)
r,$ultar.a ,Dtra:oA /or no d,cir ina$,0ui+l,A mandar (ac,r un
4uardarro/a a m,didaA /,ro ,n lo$ a:o$ cincu,nta todo ,ra
di$tinto. En r,alidad $al.a mB$ a cu,nta 0u, com/rarla (,c(aA )
$, o+t,n.a ro/a d, ,Dc,l,nt, calidad /or muc(o m,no$ d, lo
0u, (u+i,$, co$tado ,n la$ m,;or,$ +outi0u,$. ?d,mB$A ,ra
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 43 31 1~ ~
(a+itual ,ncontrar t,la$ mara3illo$a$ ) a /r,cio$ irri$orio$ ,n lo$
m,rcadillo$. Jo $ol.a di$,:ar mi$ /ro/ia$ /r,nda$A o +i,n
ada/ta+a mod,lo$ a;,no$. 'uando 3i3.a ,n Par.$ a$i$t.a a lo$
d,$9il,$ d, lo$ 4rand,$ modi$to$ 9ranc,$,$F GiorA '(an,lA
Sc(ia/ar,lli. Solo la /r,n$a ) lo$ mu) rico$ /od.an acc,d,r al
/a$, inau4ural d, la t,m/oradaA claro ,$tBA /,ro al ca+o d, do$
o tr,$ $,mana$A /a$ado ,l r,3u,lo d, lo$ /rim,ro$ d.a$A lo$
d,$9il,$ /ro$,4u.anA 0ui<B do$ 3,c,$ /or $,manaA ) cual0ui,ra
/od.a a/untar$,. ? m. m, ,ncanta+a (ac,rloA ) a/ro3,c(a+a
/ara tomar +u,na nota d, la$ no3,dad,$ ) di+u;ar +oc,to$ d,
lo$ mod,lo$ 0u, m,;or m, $,ntar.an /ara lu,4o ,ncar4ar $u
con9,ccin.
Lo di9.cil ,ra dar con una modi$ta 0u, tu3i,ra conocimi,nto$
$u9ici,nt,$ /ara $acar $u$ /ro/io$ /atron,$. Li< ,ra /,r9,cta ,n
,$, $,ntido. No $olo ,nt,nd.a d, /atrona;,A $ino 0u, /o$,.a un
3,rdad,ro $,ntido d,l ,$tilo ) a m,nudo (ac.a atinada$
$u4,r,ncia$ o cam+io$ ,n lo$ di$,:o$ /ara ada/tarlo$ al ti/o d,
t,la o al cort,. Wramo$ mB$ o m,no$ d, la mi$ma ,dadA ) la
nu,$tra ,ra una cola+oracin mu) /lac,nt,ra.
Gurant, una d, a0u,lla$ 3i$ita$A Li< m, cont con una m,dia
$onri$a 0u, $u madr, 3ol3.a a ,$tar ,m+ara<ada. No$
/r,4untamo$ cuBnto$ (i;o$ mB$ t,ndr.a 'onc(ita. Nadi, $a+.a
$u ,dad ,DactaA /,ro l, ,c(B+amo$ uno$ cuar,nta ) do$ a:o$A a$.
0u, aOn /od.a t,n,r otro$ $,i$ u oc(o +,+2$. La+ida cu,nta d,
lo$ ant,c,d,nt,$A a/o$tamo$ /or un total d, tr,inta (i;o$.
'onc(ita $olicit 3ol3,r a /arir ,n ca$a con la$ (,rmana$A )
tam+i2n 0u, la$ 3i$ita$ /r,natal,$ $, (ici,ran a domicilio.
Pu,$to 0u, )o (a+.a at,ndido $u Oltimo /artoA $, m, a$i4n ,l
ca$o. Una 3,< mB$A 'onc(ita ,$ta+a ,n /,r9,cto ,$tado. S, la
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 43 32 2~ ~
3,.a radiant,A ) ,n r,alidad nadi, (u+i,$, dic(o 0u, ,$ta+a
,m+ara<ada (a$ta la $,mana 3,inticuatroA aun0u, d, nu,3o $u$
cBlculo$ ,ran a/roDimado$. Su (i;a mB$ /,0u,:a t,n.a un a:o.
L,n ,$ta+a r,+o$ant, d, al,4r.aA ) /ar,c.a tan ilu$ionado como
$i a0u,l 9u,ra $u $,4undo o t,rc,r (i;o.
Era in3i,rnoA (ac.a muc(o 9r.o ) (,la+a a m,nudo. P,$ado$
nu+arron,$ cu+r.an ,l ci,lo d, la ciudadA r,t,ni,ndo ,l (umo d,
toda$ la$ ,$tu9a$ ) cocina$ d, car+nA d, lo$ tr,n,$ ) motor,$ a
3a/orA a$. como la$ 4ru,$a$ +ocanada$ d, (umo 0u, ,D(ala+an
lo$ 4rand,$ car4u,ro$ tran$oc,Bnico$ )A $o+r, todoA d, la$
9B+rica$A alim,ntada$ ,n $u ma)or.a con car+n. 'omo
r,$ultado d, todo ,lloA $, 9orm una d,n$a cortina d, smo". Lo)
,n d.a ,$ im/o$i+l, (ac,r$, una id,a d, cmo ,ra a0u,llo. El
air, $, 3ol3.a irr,$/ira+l,A maloli,nt, ) d, un com/acto 4ri$
amarill,nto. No $, /od.a 3,r mB$ allB d, un m,tro d, di$tanciaA
inclu$o a /l,na lu< d,l d.a. El trB9ico $, /arali<a+a ca$i /or
com/l,to. La Onica man,ra d, 0u, un 3,(.culo /udi,ra a3an<ar
,ra 0u, un (om+r, lo /r,c,di,ra car4ando do$ /ot,nt,$ luc,$F
una d,lant,A /ara alum+rarl, ,l caminoA ) la otra a $u ,$/aldaA
/ara 0u, ,l 3,(.culo /udi,ra $,4uir $u$ /a$o$. ?0u,llo$
,/i$odio$ d, d,n$a ni,+la ,ran (a+itual,$ ,n lo$ in3i,rno$
londin,n$,$A ) no r,mit.an (a$ta 0u, la /r,$in atmo$92rica
3ol3.a a $u+irA /,rmiti,ndo a$. 0u, ,l (umo r,t,nido $,
di$i/ara.
'onc(ita d,+i d, $alir al /atio tra$,ro /or al4On moti3o. O
+i,n r,$+al ,n ,l (i,loA o +i,n tro/,< con al4o 0u, no alcan<
a 3,r. G,+i d, ca,r ) /a$ar al4On ti,m/o $,micon$ci,nt, ,n ,l
$u,lo d, (ormi4n (,lado. Solo lo$ ni:o$ mB$ /,0u,:o$
,$ta+an ,n ca$a a ,$a (oraA ) ,ran todo$ m,nor,$ d, cinco a:o$.
La ,ncontraron $u$ otro$ (i;o$ al 3ol3,r d, la ,$cu,la. ?l
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 43 33 3~ ~
/ar,c,rA ,$ta+a lo +a$tant, con$ci,nt, /ara arra$trar$, a 4ata$A )
con la a)uda d, lo$ ni:o$A ,l ma)or d, lo$ cual,$ no (a+.a
cum/lido aOn onc, a:o$A 3ol3i ad,ntro. ?l /ar,c,r lo (a+.a
int,ntado ant,$ /,roA c,4ada /or la ni,+laA $, (a+.a arra$trado
,n la dir,ccin o/u,$ta. Era un mila4ro 0u, no (u+i,$, mu,rto
d, 9r.o. Su ,$tado no /r,$a4ia+a nada +u,no. Uno d, lo$ ni:o$
9u, a llamar a un 3,cinoA 0u, la ,n3ol3i ,n manta$ ) l, dio
co:ac cali,nt, r,+a;ado con a4ua. Lo$ (i;o$ ma)or,$ $olo $,
,nt,raron d,l accid,nt, cuando ,m/,<aron a 3ol3,r a ca$aA
/a$ada$ la$ cuatro d, la tard,. L,n ) lo$ c(ico$ d, mB$ ,dad
9u,ron lo$ Oltimo$ ,n ll,4arA /or0u, (a+.an ,$tado tra+a;ando
,n Pni4(t$+rid4, ) l,$ (a+.a ll,3ado do$ (ora$ ) m,dia 3ol3,r a
ca$a.
E$a noc(, 'onc(ita $, /u$o d, /arto.
El t,l29ono $on c,rca d, la$ onc, ) m,diaA ) m, llamaron
/ara at,nd,r la llamadaA /u,$to 0u, ,ra mi ca$o. M, 0u,d2 $in
/ala+ra$A ,n /rim,r lu4ar /or0u, $, trata+a d, un /arto
/r,maturoA ) ,n $,4undo /or la$ condicion,$ m,t,orol4ica$.
H'mo d,monio$ m, la$ i+a a arr,4lar /ara ll,4ar (a$ta
Lim,(ou$,I El 0u, llama+a ,ra uno d, lo$ (i;o$ ma)or,$A 0u,
m, ,D/lic +r,3,m,nt, lo ocurrido.
NHLa+2i$ llamado al m2dicoI N9u, lo /rim,ro 0u, l,
/r,4unt2. S. 0u, lo (a+.an (,c(oA /,ro al /ar,c,r ,$ta+a 9u,raN
. @u,noA t,n2i$ 0u, $,4uir int,ntBndolo Nl, di;,NA /or0u, tu
madr, /u,d, ,$tar ,n9,rma. Si (a $u9rido una conmocin
c,r,+ral ) l, (a +a;ado muc(o la t,m/,raturaA /u,d, 0u,
n,c,$it, tratami,nto m2dicoA al mar4,n d,l ,m+ara<o. #u,l3, a
llamar al m2dico a(ora mi$mo. Pu,d, 0u, l, cu,$t, ll,4arA /,ro
a m. tam+i2n.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 43 34 4~ ~
'ol4u2 ) mir2 /or la 3,ntana. No $, 3,.a a+$olutam,nt, nada.
Gru,$o$ r,molino$ d, ni,+la 4ri$ /ar,c.an c,rcar la$ 3,ntana$A
como $i 0ui$i,ran ,ntrar. S,nt. un ,$calo9r.oA ,n /art, /or la
t,rri+l, $ituacin ,n la 0u, $, ,ncontra+a 'onc(itaA ) ,n /art,
tam+i2n /or0u, (u+i,$, dado cual0ui,r co$a /or no t,n,r 0u,
$alir. La$ $ir,na$ d, lo$ +arco$ amarrado$ ,n ,l mu,ll,
,miti,ron un 4,mido $ordo.
Lac.a tr,$ d.a$ 0u, a/,na$ $al.amo$ a la call,A ) r,<B+amo$
/ara 0u, nin4una d, nu,$tra$ /aci,nt,$ $, /u$i,ra d, /arto
ant,$ d, 0u, a0u,lla ni,+la $, di$i/ara. Era una $ituacin a la
0u, no /od.a ni d,+.a ,n9r,ntarm, $ola.
Su+. a la /lanta ,n la 0u, $, alo;a+an la$ mon;a$ /ara
con$ultar a $or 5uli,nn,. La$ (,rmana$ $, aco$ta+an t,m/ranoA a
la$ nu,3, d, la noc(,A /or0u, $, l,3anta+an a la$ cuatro d, la
ma:ana /ara cum/lir con ,l o9icio di3inoA a$. 0u, a0u,lla ,ra
una (ora d, lo mB$ int,m/,$ti3a /ara ,lla$. No o+$tant,A m,
+a$t llamar $ua3,m,nt, a la /u,rta una 3,< /ara 0u, $or
5uli,nn, $, d,$/,rtara.
NHKui2n ,$I N/r,4unt.
Gi;, mi nom+r, ) 0u, 'onc(ita 6arr,n $, (a+.a /u,$to d,
/arto ant,$ d, ti,m/o.
NGam, un minuto.
?l ca+o d, tr,inta $,4undo$A $or 5uli,nn, $, r,uni conmi4o
,n ,l /a$illoA c,rrando tra$ d, $. la /u,rta d, $u c,lda. S, (a+.a
/u,$to una +ata d, 4ru,$a lana marrn )A /ara mi a$om+roA
ll,3a+a /u,$to ,l 3,lo. =HGormirB con ,$o /u,$toI>A no /ud,
/or m,no$ d, /r,4untarm,. G,+.a d, r,$ultar $umam,nt,
incmodo.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 43 35 5~ ~
P,ro no (a+.a ti,m/o /ara ca3ilar $o+r, ,l (B+ito d, $or
5uli,nn,. L, cont2 ,n /oca$ /ala+ra$ lo 0u, m, (a+.an dic(o /or
t,l29ono.
NLim,(ou$, 0u,da a ca$i cinco 8ilm,tro$ d, a0u. N$,:al
tra$ r,9l,Dionar uno$ in$tant,$N. Podr.a$ /,rd,rt, /or ,l
camino. No ti,n, nin4On $,ntido 0u, )o o cual0ui,ra d, la$
d,mB$ comadrona$ t, acom/a:,mo$A /u,$ do$ /,r$ona$
/u,d,n /,rd,r$, tan 9Bcilm,nt, como una. N,c,$ita$ ,$colta
/olicial. #, a llamar a la /olic.aA ) 0u, Gio$ t, acom/a:,A
0u,rida. R,<ar2 /or 'onc(ita 6arr,n ) $u +,+2.
Sa+,r 0u, $or 5uli,nn, ,$tar.a r,<ando /or no$otro$ tu3o un
,9,cto ,Dtraordinario ,n mi ,$tado d, Bnimo. Eoda la t,n$in )
la an4u$tia $, d,$3an,ci,ron ,n ,l actoA ) m, $,nt. tran0uila )
con9iada. La+.a a/r,ndido a r,$/,tar la 9u,r<a d, la oracin.
HKu2 l, (a+.a $uc,dido a la irr,ducti+l, ;o3,n 0u,A tan $olo un
a:o ant,$A /oco m,no$ 0u, $, (a+.a r,.do d, todo a0u,llo d,
r,<arI

Llam2 a la /olic.a ) l,$ (ic, 3,r 0u, $, trata+a d, una
,m,r4,ncia. M, cont,$taron 0u, la man,ra mB$ $,4ura d, ll,4ar
a Lim,(ou$, $,r.a caminandoA /,ro 0u, ,n +icicl,ta
tardar.amo$ m,no$.
NG, nada $,r3ir.a ,n3iarl, un coc(,A /or0u, no $, 3, nada
mB$ allB d,l ca/A ) t,ndr.a 0u, ir un (om+r, 4uiBndolo a /i,.
L, mandar,mo$ una ,$colta ,n +icicl,ta.
L,$ di;, 0u, ,$tar.a li$ta ,n di,< minuto$. Mi cart,ra d, /arto$
)a ,$ta+a car4ada ) a /unto. Solo /od.a /,n$ar ,n 'onc(ita. No
cr,.a 0u, ,l +,+2 9u,ra a $o+r,3i3ir con c,rca d, 3,intioc(o
$,mana$ d, 4,$tacin. Encontrar ,l co+,rti<o d, la$ +icicl,ta$ ,n
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 43 36 6~ ~
m,dio d, la ni,+la ) car4arla no 9u, tar,a 9BcilA /,ro ,n m,no$
d, di,< minuto$ m, /lant2 ,n la /u,rta d, San Ramn Nonato.
Poco d,$/u2$ ll,4aron do$ /olic.a$A montado$ ,n $,nda$
+icicl,ta$ ,0ui/ada$ con /ot,nt,$ luc,$A d,lant, ) d,trB$A 0u,
alum+ra+an un radio d, c,rca d, do$ m,tro$. Uno d, ,llo$ $,
m, ad,lant ) m, indic 0u, lo $i4ui,ra. El otro /,dal,a+a
;unto a m.A /or ,l lado mB$ c,rcano a la cal<ada. ?3an<amo$ a
una 3,locidad $or/r,nd,nt,A /u,$ la$ call,$ ,$ta+an d,$i,rta$.
#i$to a(oraA ca$i m,dio $i4lo d,$/u2$A /u,d, /ar,c,r a+$urdo
$alir a at,nd,r una ur4,ncia o+$t2trica ,n +icicl,taA a uno$
0uinc, 8ilm,tro$ /or (oraA /,ro ,ntonc,$ no $, m, ocurri una
$olucin m,;orA ) m, t,mo 0u, lo mi$mo $uc,d,r.a (o). HG,
0u2 $ir3, ,l mB$ /ot,nt, coc(, /atrulla ,n condicion,$ d, nula
3i$i+ilidadI
Ll,4amo$ a la ca$a d, lo$ 6arr,n ,n m,no$ d, 0uinc,
minuto$. No /odr.a (a+,rlo (,c(o $ola. Lo$ /olic.a$ di;,ron 0u,
m, ,$/,rar.anA /or $i 3ol3.a a n,c,$itarlo$A ) do$ d, la$ (i;a$ d,l
matrimonio lo$ in3itaron a +a;ar a la cocina /ara tomar una ta<a
d, t2.
Jo $u+. a 3,r a 'onc(ita. Su a$/,cto ,ra t,rri+l,. E$ta+a
/Blida como la c,ra ) t,n.a c,rco$ /Or/ura +a;o lo$ o;o$. La o.
4,mir. L, tom2 la t,m/,raturaA 0u, ,ra d, tr,inta ) nu,3, )
m,dio. ?l /rinci/io no l, ,ncontra+a ,l /ul$oA /,ro al 9inal lo4r2
contar ci,nto 3,int, /ul$acion,$ int,rmit,nt,$. La /r,$in
$an4u.n,a ,ra ca$i im/,rc,/ti+l,. Su r,$/iracin ,ra $u/,r9icial
) ac,l,radaA con una m,dia d, cuar,nta in$/iracion,$ /or
minuto. La o+$,r32 ,n $il,ncio mi,ntra$ t,n.a una int,n$a
contraccin. Una mu,ca d, dolor l, cri$/ ,l ro$tro ) d, $u
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 43 37 7~ ~
4ar4anta +rot un 4,mido a4udo. E,n.a lo$ o;o$ a+i,rto$A /,ro
no cr,o 0u, 3i,ra nada.
L,n la acuna+a ,ntr, $u$ +ra<o$. Su cara d, $u9rimi,nto ,ra d,
la$ 0u, a+landan la$ /i,dra$. L, acaricia+a ,l /,lo ) l, (a+la+a
,n $u$urro$A /or mB$ 0u, 'onc(ita /ar,ci,ra a;,na a todo. Li<
,$ta+a ,n la (a+itacin.
Pr,4unt2 $i (a+.an llamado al m2dico. Lo (a+.an (,c(oA /,ro
aOn no (a+.a r,4r,$ado d, otra 3i$ita. La+.an llamado a otro
m2dicoA 0u, tam+i2n (a+.a $alido a 3,r a un /aci,nt,. ?0u,llo$
d.a$ lo$ $,r3icio$ $anitario$ no da+an a+a$to. El smo" ,ra un
con$umado a$,$ino. L,$ di;, 0u, $olicitar.a un in4r,$o
(o$/italario ,n cuanto 9u,ra /o$i+l,.
NHEan mal ,$tBI N/r,4unt L,n.
E$ a$om+ro$o (a$ta 0u2 /unto /od,mo$ ll,4ar a n,4ar
a0u,llo 0u, no no$ int,r,$a. Para m. ,ra ,3id,nt, 0u, 'onc(ita
/od.a morirA $o+r, todo $i $ur4.an com/licacion,$ durant, ,l
/artoA /,ro L,n ,ra inca/a< d, 3,rlo.
1ui a (a+lar con lo$ a4,nt,$ d, /olic.a. Uno d, ,llo$ m, di;o
0u, llamar.a al (o$/ital. El otro $, ,ncar4 d, int,ntar locali<ar
a al4uno d, lo$ m2dico$ d, ca+,c,ra d,l +arrio ) d,
acom/a:arlo (a$ta la ca$aA $i ,$ 0u, ,ra /o$i+l,. 'mo i+a a
ll,4ar una am+ulancia (a$ta all. ) lu,4o 3ol3,r (a$ta ,l (o$/ital
,ra una /r,4unta /ara la 0u, nadi, t,n.a r,$/u,$ta.
R,4r,$2 con 'onc(ita ) ,m/,c2 a $acar ,l in$trum,ntal d,
/artoA /,n$ando 0u, mu) /o$i+l,m,nt, m, ,n9r,ntar.a $ola a
un /arto /r,maturo con una madr, ,n9,rma ) 0ui<B
mori+unda.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 43 38 8~ ~
G, /rontoA r,cord2 0u, $or 5uli,nn, ,$ta+a r,<ando /or
no$otro$. Una 3,< mB$A ,D/,rim,nt2 un ali3io tr,m,ndo. Mi$
t,mor,$ $, d,$3an,ci,ronA ) la tran0uila c,rt,<a d, 0u, todo
$aldr.a +i,n $,r,n mi m,nt, ) mi cu,r/o. R,cord2 la$ /ala+ra$
d, la madr, 5uliana d, NorMic(F =Eodo $aldrB +i,nA ) todo irB
+i,nA ^ ) toda$ la$ co$a$ $aldrBn +i,n>.
G,+. d, $oltar un 4ran $u$/iro d, ali3ioA /or0u, L,n
/r,4untF
NEntonc,$ cr,, 0u, $, /ondrB +i,nA H3,rdadI
HG,+,r.a d,cirl, 0u, $or 5uli,nn, ,$ta+a r,<ando /or
no$otro$I Par,c.a un d,tall, tri3ialA ca$i irr,l,3ant,. P,ro aun
a$. lo (ic,C t,n.a la $,n$acin d, conoc,rlo lo $u9ici,nt,. L,n no
d,$,c( la id,a.
N@u,noA ra<n d, mB$ /ara /,n$ar 0u, $, /ondrB +i,n.
Par,c.a mB$ animado d, lo 0u, lo (a+.a 3i$to d,$d, 0u, (a+.a
,ntrado ,n la (a+itacin. La+r.a $ido r,com,nda+l, (ac,r un
tacto 3a4inal a 'onc(ita /ara $a+,r cuBnto (a+.a dilatadoA /,ro
no lo4r2 0u, ado/tara la /o$tura ad,cuada. No /,rmit.a 0u,
L,n ni )o la mo3i2ramo$. Li< l, ,D/lic ,n ,$/a:ol lo 0u, $, l,
/,d.aA /,ro no /ar,ci com/r,nd,rlaA ni (i<o ama4o d,
cont,$tarl,. Solo /od.a 3alorar ,l /ro4r,$o d,l /arto /or la
int,n$idad ) 9r,cu,ncia d, la$ contraccion,$A 0u, $, $uc,d.an
cada cinco minuto$A a/roDimadam,nt,. La au$cult2 ,n +u$ca
d,l latido 9,talA /,ro no o. nada.
NHEl +,+2 ,$tB 3i3oA ,ntonc,$I N/r,4unt L,n.
No 0u,r.a cont,$tar con un =no> ta;ant,A a$. 0u, m, $al. /or la
tan4,nt,.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 43 39 9~ ~
NE$ /oco /ro+a+l,. R,cu,rd, 0u, $u ,$/o$a (a /a$ado
muc(o 9r.o (o)A ) (a ,$tado incon$ci,nt,. ?(ora ti,n, 9i,+r,.
Eodo ,$to a9,ctarB al +,+2. No ,ncu,ntro $u latido card.aco.
Uno d, lo$ 4rand,$ /ro+l,ma$ d, lo$ /arto$ /r,maturo$ 0u,
$, /roduc,n ,n la 9a$, d, la 4,$tacin ,n 0u, $, ,ncontra+a
'onc(ita ,$ 0u, ,l 9,to $u,l, ,$tar ,n /o$icin tran$3,r$aA ,$
d,cirA colocado (ori<ontalm,nt, ,n ,l Ot,ro. Lo id,al ,$ 0u, lo$
+,+2$ na<can ca+,<a a+a;o. Un /arto d, nal4a$ ,$ /o$i+l,A /,ro
di9.cil. Un /arto ,n tran$3,r$a o d, (om+ro$ ,$ im/o$i+l,. Por
lo 4,n,ralA la ca+,<a no d,$ci,nd, (acia la /,l3i$ (a$ta la
$,mana tr,inta ) $,i$. Un 9,to d, una$ 3,intioc(o $,mana$ ,$ lo
+a$tant, 4rand, /ara +lo0u,ar com/l,tam,nt, ,l cu,llo d,l
Ot,ro $i la$ contraccion,$ lo ,m/u;an (acia a+a;o ,n /o$icin
tran$3,r$a. Si ,$o ocurr,A la mu,rt, d,l +,+2 ,$ in,3ita+l, $in
int,r3,ncin 0uirOr4ica. Pal/2 ,l Ot,ro /ara tratar d,
d,t,rminar la /o$tura d,l +,+2A /,ro d, nada $ir3i. Un tacto
3a4inal /odr.a (a+,rm, dado al4una /i$taA /,ro no (u+o
man,ra d, /,r$uadir a 'onc(ita /ara 0u, coo/,rara.
Lo Onico 0u, /od.a (ac,r ,ra ,$/,rar. Lo$ minuto$ 0u,
/a$a+an ,ntr, la$ contraccion,$ $, m, (ac.an ,t,rno$. ?(ora
3,n.an cada tr,$ minuto$. Su /ul$o ,ra mB$ ac,l,radoA d, ci,nto
cincu,nta /ul$acion,$ /or minutoA ) la r,$/iracin mB$
$u/,r9icial. La /r,$in $an4u.n,a ,ra im/,rc,/ti+l,. R,c2 /ara
0u, al4ui,n llamara a la /u,rta ) anunciara la ll,4ada d,l
m2dico o d, la am+ulanciaA /,ro no ocurri lo uno ni lo otro. La
ca$a ,$ta+a ,n $il,ncioA $olo $, o.an lo$ d2+il,$ 4,mido$ con lo$
0u, 'onc(ita acom/a:a+a cada nu,3a contraccin.
In,3ita+l,m,nt,A ,$ta$ $, (ici,ron mB$ int,n$a$A ) 9u,
,ntonc,$ cuando ,lla ,m/,< a 4ritar. 5amB$ ,n mi 3idaA ni
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 44 40 0~ ~
ant,$ ni d,$/u2$A (, o.do un $onido mB$ at,rrador. @rota+a d,
lo mB$ /ro9undo d, $u$ torturada$ ,ntra:a$A con una 9u,r<a )
una /ot,ncia d, la$ 0u, nunca la (a+r.a cr,.do ca/a<A ,n 3i$ta
d, $u ,$tado 9,+ril ) $u /o$tracin. '(illa+a $in c,$arA con una
mirada d, /uro t,rror ,n $u$ o;o$A 0u, nada 3,.anA ) lo$ 4rito$
r,$ona+an ,n ol,ada$ 0u, $, ,$tr,lla+an una tra$ otra contra la$
/ar,d,$ ) ,l t,c(o d, la (a+itacin. S, a9,rra+a a $u maridoA lo
ara:a+a con tanta 9u,r<a 0u, lo$ +ra<o$ ) ,l /,c(o d, L,n
,m/,<aron a $an4rar. Wl int,nta+a a+ra<arlaA con$olarlaA /,ro
no (a+.a man,ra (umana d, con$olar a 'onc(ita.
Jo m, $,nt.a im/ot,nt,. No m, atr,3.a a darl, un anal42$ico
/ara ali3iarl, ,l dolor ) tran0uili<arla /or0u, $u /ul$o )
/r,$in $an4u.n,a ,$ta+an mu) alt,rado$A ) t,m.a matarla $i l,
da+a al4On 9Brmaco. M, di;, 0u,A $i (a+.a una /r,$,ntacin
c,9BlicaA 'onc(ita t,n.a /o$i+ilidad,$ d, $o+r,3i3ir al /artoA
/,ro $i ,l +,+2 ,$ta+a ,n tran$3,r$aA morir.a a m,no$ 0u,
ll,4ara una am+ulancia /ronto. No /od.a ac,rcarm, a ,lla /ara
/al/arl, ,l Ot,roA ni $i0ui,ra /ara $u;,tarl, una /i,rnaA /u,$ $,
r,3ol3.a ,n la cama con la 9uria d, un animal ,n;aulado.
La /o+r, Li< /ar,c.a at,rrada. L,nA con amor incondicionalA
$,4u.a tratando d, $o$t,n,rla ,ntr, $u$ +ra<o$ ) con$olarla. Ella
(undi lo$ di,nt,$ ,n $u mano con la $a:a d, un /,rro ra+io$o
) no $olt la /r,$a. Wl no 4ritA /,ro (i<o una mu,ca d, dolor
mi,ntra$ ,l $udor ) la$ lB4rima$ l, +rota+an d, la 9r,nt, ) lo$
o;o$. Ni $i4ui,ra int,nt o+li4arla a a+rir la mand.+ula ni a/art
la mano. ?larmadaA /,n$2 0u, l, cortar.a un t,ndn.
1inalm,nt,A 'onc(ita l, $olt la mano ) $, arro; al otro lado d,
la cama.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 44 41 1~ ~
Entonc,$A d, un modo tan $O+ito como (a+.a ,m/,<adoA todo
aca+. 'onc(ita $olt un alarido ,$calo9riant,A ,m/u; con
toda$ $u$ 9u,r<a$A ) lo ,D/ul$ todo d, 4ol/, Na4ua$A $an4r,A
9,toA /lac,ntaN $o+r, la$ $B+ana$. Lu,4o $, d,; ca,r (acia
atrB$A ,D(au$ta.
No l, ,ncontr2 ,l /ul$o. Eam/oco /ar,c.a r,$/irarA /,ro $.
not2 un latido card.aco a/,na$ /,rc,/ti+l,A a$. 0u, l, au$cult2 ,l
/,c(o. El cora<n lat.a d, 9orma d2+il , irr,4ularA /,ro lat.a. El
9,to ,$ta+a a<ulA ) /ar,c.a in,0u.3ocam,nt, mu,rto. 'o4. una
4ran +at,a m,tBlicaA lo 3ol0u2 todo ,n $u int,rior ) la d,;2 $o+r,
,l tocador.
N?(ora (a) 0u, (ac,rla ,ntrar ,n calor Ndi;,NA ad,mB$ d,
la3arla ) /on,rla cmodaA $i 0u,r,mo$ 0u, t,n4a al4una
/o$i+ilidad d, $o+r,3i3ir. ?)Odam,A Li<. Era, $B+ana$ lim/ia$
) ti+ia$A ) un /ar d, +ot,lla$ d, a4ua cali,nt,. En un mom,nto
,Daminar2 la /lac,nta /ara a$,4urarm, d, 0u, ,$tB ,nt,ra. Lo
id,al $,r.a 0u, +,+i,ra al4o cali,nt,. ?4ua con mi,lA /or
,;,m/lo. J $i l, a:ad,$ una cuc(aradita d, co:acA m,;or aOn. Lo
/rim,ro ,$ tratar ,l $(oc8. J r,c,mo$ /ara 0u, la (,morra4ia no
3a)a a mB$.
L,n $ali /ara dar in$truccion,$ ) tran0uili<ar a la
(orrori<ada 9amiliaA 0u, $, (a+.a con4r,4ado ,n torno a la
/u,rta. Li< ) )o ,m/,<amo$ a $acar la$ $B+ana$ ) toalla$ $ucia$
d, d,+a;o d, 'onc(ita. L,n no tard ,n 3ol3,r con $B+ana$
lim/ia$ ) +ot,lla$ d, a4ua cali,nt,A ) Li< ) )o no$ a/licamo$ a la
tar,a d, acomodar ,l cu,r/o in,rt, d, $u madr,.
L,n d,+i d, ac,rcar$, al tocador. ?tar,ada$ con 'onc(itaA
Li< ) )o l, dB+amo$ la ,$/alda. Entonc,$ o.mo$ un 4rito
a(o4ado.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 44 42 2~ ~
NE$tB 3i3o
NHKu2I N4rit2.
NGi4o 0u, ,$tB 3i3o. El +,+2 ,$tB 3i3o. S, mu,3,
M, /r,ci/it2 (acia ,l tocador ) mir2 ,l $an4uinol,nto r,3olti;o
d, la +at,a. S, mo3.a. La $an4r, $, mo3.aA lit,ralm,nt,. El
cora<n m, dio un 3u,lco. Entonc,$ 3i a la diminuta criatura ,n
m,dio d, a0u,l c(arco d, $an4r,A mo3i,ndo una /i,rn,cilla.
=Gio$ $antoA /odr.a (a+,rlo a(o4ado>A /,n$2.
'on una manoA $a0u2 a a0u,l diminuto $,r d, la +at,a ) lo
/u$, +oca a+a;o. ?/,na$ /,$a+a. L, $o$t,nido a un cac(orrillo
r,ci2n nacido d,l mi$mo tama:o. Lo$ /,n$ami,nto$ $,
a4ol/a+an ,n mi m,nt,.
NLa) 0u, /in<ar ) cortar ,l cordn cuanto ant,$. J lu,4o
(a) 0u, cal,ntarlo.
Era un 3arn.
M, $,nt. tr,m,ndam,nt, cul/a+l,. El cordn d,+,r.a (a+,r$,
/in<ado (ac.a cinco minuto$. ='omo $, mu,ra a(oraA todo $,rB
cul/a m.a>A /,n$2. Jo (a+.a cond,nado a a0u,lla minO$cula
/,r$onita a a(o4ar$, ,n una +at,a ll,na d, $an4r, ) a4ua.
E,ndr.a 0u, (a+,rlo o+$,r3ado con mB$ d,t,nimi,nto. E,ndr.a
0u, (a+,r u$ado la ca+,<a.
P,ro d, nada $,r3.a 9u$ti4ar$,. Pinc2 ,l cordn um+ilical ) lo
cort2. Eo0u2 $u 9rB4il ca;a torBcica. R,$/ira+a. Era un
$u/,r3i3i,nt,. L,n (a+.a cal,ntado una toalla /,0u,:a con una
+ot,lla d, a4ua cali,nt, ) lo ,n3ol3i ,n ,lla. El /,0u,:o mo3i
un /oco la ca+,<a ) lo$ +ra<o$. E$tB+amo$ a$om+rado$ /or la
9u,r<a d, a0u,lla criatura diminuta. Nin4uno d, no$otro$ (a+.a
3i$to ;amB$ a un +,+2 tan /,0u,:o. Un 9,to 0u, nac, do$ m,$,$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 44 43 3~ ~
ant,$ d, ti,m/o $u,l, /,$ar ,n torno a do$ 8ilo$A ) $, l, 3, mu)
/,0u,:o. ?0u,l +,+2 /,$ar.a c,rca d, m,dio 8ilo ) /ar,c.a un
diminuto mu:,co. Su$ ,Dtr,midad,$ ,ran muc(o mB$ /,0u,:a$
0u, mi d,do m,:i0u,A ) $in ,m+ar4o una minO$cula u:a
r,mata+a cada d.4ito. Su ca+,<a ,ra mB$ /,0u,:a 0u, una
/,lota d, /in4V/on4A ) /ar,c.a ,norm, ,n com/aracin con ,l
r,$to d,l cu,r/o. Su traD r,corda+a una ,$/ina d, /,$cado.
E,n.a do$ or,;a$ diminuta$A ) la$ al,ta$ d, la nari< ,ran d,l
tama:o d, una ca+,<a d, al9il,r. 5amB$ (a+.a ima4inado 0u, un
+,+2 d, 3,intioc(o $,mana$ /udi,ra r,$ultar tan ,nt,rn,c,dor.
P,n$2 0u, d,+.a a$/irar la muco$idad 0u, /udi,ra t,n,r ,n la
4ar4antaA /,ro m, (orrori<a+a (ac,rl, da:o. G, todo$ modo$A
cuando co4. la $onda m, di cu,nta d, 0u, ,ra d,ma$iado
4rand, /ara introducirla ,n $u +o0uita. Lu+i,$, $ido como
m,t,r una man4u,ra a /r,$in ,n la 4ar4anta d, un +,+2
nacido a t2rmino. ?$. 0u, m, limit2 a $o$t,n,rlo ca$i +oca a+a;o
con una mano ) a 9rotarl, $ua3,m,nt, la ,$/alda con un d,do.
No t,n.a ,D/,ri,ncia ,n ,l cuidado d, +,+2$ /r,maturo$A ) no
$a+.a 0u2 (ac,r. La intuicin m, d,c.a 0u, (a+.a 0u, /rocurar
mant,n,rlo cali,nt, ) $in ruido$A a $,r /o$i+l, ,n /,num+raA )
alim,ntarlo con 9r,cu,ncia. Ni $i0ui,ra (a+.a una cuna ,n la
(a+itacin. HGnd, /od.amo$ d,;arloI 5u$to ,ntonc,$A 'onc(itaA
0u, ,$ta+a aco$tada ,n $il,ncioA (a+lF
NNi:o. Mi ni:o. HGnd, ,$tB mi ni:oI
No$ miramo$ lo$ uno$ a lo$ otro$. Eodo$ (a+.amo$ dado /or
$,ntado 0u, ,$ta+a $,micon$ci,nt, o dormidaA /,ro ,ra o+3io
0u, $a+.a ,Dactam,nt, 0u2 (a+.a ocurrido ) 0u,r.a 3,r a $u (i;o.
NE,n,mo$ 0u, dBr$,lo. Li<A dil, 0u, ,$ mu) /,0u,:o ) 0u,
t,n,mo$ 0u, tratarlo con muc(o cuidado.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 44 44 4~ ~
Li< l, (a+l a $u madr,A 0u, ,$+o< una $onri$a ) $u$/ir d,
can$ancio. L,n co4i al +,+2 ) $, $,nt ;unto a $u ,$/o$a.
So$tu3o al r,ci2n nacido con una $ola mano /ara ac,rcarlo a $u
cam/o 3i$ual. ?l /rinci/io 'onc(ita t,n.a la mirada au$,nt, )
no cr,o 0u, 3i,ra al +,+2 ni com/r,ndi,ra lo $uc,dido. La+.a
,$/,rado co4,r ,n +ra<o$ a un +,+2 nacido a t2rmino. Li<
3ol3i a (a+larl,.
NEl ni:o ,$ mu) /,0u,:o.
'onc(ita ,ntorn lo$ o;o$A tratando d, ,n9ocar la diminuta
criatura 0u, L,n $o$t,n.a ,n la mano. 'a$i /od.a 3,r $u
,$9u,r<o /or c,ntrar la mirada. Poco a /ocoA $, dio cu,nta d, lo
$uc,didoA ) con una in(alacin +ru$ca alar4 la mano
t,m+loro$a ) toc al +,+2. Entonc,$ $onri ) murmurF
NMi ni:o. Mi 0u,rido ni:o.
J $, 0u,d dormida con la mano a/o)ada $o+r, la d, L,nA )
$o+r, ,l +,+2.
5u$to ,ntonc,$A ll,4 la +ri4ada m3il.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 44 45 5~ ~

L La a # #r ri i* *a ad da a m m ) )i il l

Lo$ (o$/ital,$ mB$ im/ortant,$ d, Londr,$ )A t,n4o
,nt,ndidoA todo$ lo$ (o$/ital,$ r,4ional,$A conta+an con una
unidad m3il d, o+$t,tricia 0u, 9unciona+a como r,9u,r<o d,l
$,r3icio d, /arto domiciliario. ?0u,lla$ +ri4ada$ d,+i,ron d,
$al3ar mil,$ d, 3ida$A /u,$ (a$ta lo$ a:o$ cuar,ntaA cuando no
,Di$t.a nada r,motam,nt, $imilarA una comadrona /od.a
(allar$, $ola ant, cual0ui,r cla$, d, ur4,ncia o+$t2trica N
/r,$,ntacin anmalaA (,morra4iaA /rola/$o d,l cordnA
/lac,nta /r,3iaNA ) lo Onico 0u, /od.a (ac,r ,ra llamar al
m2dico d, ca+,c,ra mB$ c,rcanoA 0u, /od.a t,n,r o no
conocimi,nto$ d, o+$t,tricia.
La +ri4ada m3il d,l (o$/ital d, Londr,$ $, ;acta+a d, no
tardar mB$ d, 3,int, minuto$ ,n at,nd,r cual0ui,r ur4,ncia
o+$t2tricaA $i,m/r, 0u, la ciudad no ,$tu3i,ra $umida ,n una
d,n$a ni,+la tDicaA claro ,$tB. 'uando ,l /olic.a llam al
(o$/ital /ara dar a3i$oA no (a+.a nin4una am+ulancia
di$/oni+l, /ara tra$ladar a la +ri4ada m3il. El smo" cau$a+a
9allo r,$/iratorio a4udo ) mortal a mil,$ d, anciano$ cada a:oA
) todo$ lo$ m2dico$ ) am+ulancia$ (a+.an $alido a at,nd,r ,$o$
ca$o$. 'uando /or 9in r,4r,$ una am+ulancia al (o$/italA ,l
conductorA 0u, ll,3a+a di,ci$2i$ (ora$ tra+a;ando $in /ararA 9u,
,n3iado a ca$a ) (u+o 0u, +u$car a otroA ) /ara colmo la
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 44 46 6~ ~
am+ulancia tu3o 0u, $,4uir a un /olic.a montado ,n +icicl,ta
0u, i+a $,:alando ,l caminoA lo 0u, ,D/lica+a la tardan<a d,
ca$i tr,$ (ora$. No o+$tant,A ,l (o$/ital (a+.a ,n3iado a un
r,$id,nt,A un m2dico int,rno ) una ,n9,rm,ra d,l d,/artam,nto
d, o+$t,tricia.
No (a) do$ $in tr,$A ) al ca+o d, uno$ minuto$ ll,4 tam+i2n
un m2dico d, ca+,c,raA /or $u /ro/io /i,. =@,ndito $,a>A /,n$2.
Par,c.a ,D(au$to. Ll,3a+a tra+a;ando todo ,l d.a ) toda la
noc(,A ) $,4uram,nt, la ma)or /art, d, la noc(, ant,riorA ) $in
,m+ar4o tu3o la /ro9,$ionalidad ) la cort,$.a d, di$cul/ar$,
/or ll,4ar tard,.
Gada la a+undancia d, crit,rio$ m2dico$A $, im/u$o la
n,c,$idad d, c,l,+rar una r,unin /ara com,ntar ,l ca$o )
d,t,rminar ,l m,;or tratami,nto /ara am+o$A madr, , (i;o.
@a;amo$ todo$ a la cocinaA ) l, /,d. a L,n 0u, m, acom/a:ara.
Li< $, 0u,d ;unto a $u madr, ) ,l +,+2. Lo$ do$ conductor,$ d,
la am+ulancia ) lo$ /olic.a$ $, uni,ron a no$otro$C no /od.amo$
/,dirl,$ 0u, ,$/,raran ,n la call,A ) no (a+.a nin4una otra
(a+itacin li+r, ,n la ca$a. Su,A una d, la$ c(ica$ ma)or,$A
/r,/ar t2 /ara todo$.
ED/u$, ,l ca$o ) /r,$,nt2 ,l (i$torial m2dico. Eodo$ lo$
m2dico$ coincidi,ron ,n 0u, tanto la madr, como ,l +,+2
d,+.an tra$ladar$, d, inm,diato al (o$/ital. L,n $, mo$tr
alarmado.
NHEi,n, 0u, ir$,I E$o no l, 4u$tarB. Nunca (a ,$tado 9u,ra
d, ca$aA $, $,ntir.a /,rdida ) a$u$tada. S2 0u, lo (ar.a.
No$otro$ /od,mo$ cuidar d, ,lla. Jo m, 0u,dar2 a0u. ) la$
c(ica$ /u,d,n a)udarm, a ll,3ar la ca$a (a$ta 0u, $u madr, $,
/on4a m,;or.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 44 47 7~ ~
Lo$ m2dico$ $, miraron ,ntr, $. ) $u$/iraronA r,$i4nado$. El
/Bnico al (o$/ital ,ra mu) comOn ,n a0u,llo$ ti,m/o$. Entr,
la$ 4,n,racion,$ d, mB$ ,dadA dic(o t,mor $, d,+.a $o+r, todo
al (,c(o d, 0u, la ma)or.a d, lo$ ,di9icio$ 0u, al+,r4a+an lo$
(o$/ital,$ (a+.an $ido ant,$ ca$a$ d, tra+a;oA mB$ t,mida$ 0u,
la /ro/ia mu,rt,. Lo$ m2dico$ con3ini,ron 0u,A /u,$to 0u,
'onc(ita )a (a+.a dado a lu<A $i,m/r, 0u, no $u4i,ran
com/licacion,$ /o$/arto /odr.a r,ci+ir tratami,nto a domicilio.
Un ciclo d, anti+itico$ ata;ar.a la in9,ccin 0u, ,$ta+a
cau$ando la 9i,+r,. El 4ol/, ,n la ca+,<a 0u, (a+.a /roducido la
conmocin c,r,+ral ) ,l d,lirio $, curar.a con r,/o$o.
Int,ntaron (ac,r 3,r a L,n 0u, 'onc(ita d,$can$ar.a mB$ ,n ,l
(o$/ital 0u, ,n ca$aA rod,ada d, ni:o$A /,ro ,$t, $, n,4 ,n
r,dondoA /or lo 0u, no in$i$ti,ron.
Sin ,m+ar4oA ,l +,+2 ,ra un ca$o di$tinto. Nadi, lo (a+.a
/,$ado aOnA /,ro lo$ /r,$,nt,$ di,ron /or +u,na mi 3aloracin
a/roDimada d, ,ntr, 0uini,nto$ 4ramo$ ) un 8ilo d, /,$o.
Eodo$ o/ina+an 0u, un /r,maturo d, 3,intioc(o $,mana$
a/,na$ ,ra 3ia+l,A ) 0u, un +,+2 con ,$, ti,m/o d, 4,$tacin
d,+.a r,ci+ir tratami,nto (o$/italario con todo$ lo$ ,0ui/o$ )
a3anc,$ t,cnol4ico$ di$/oni+l,$A a$. como lo$ cuidado$ d, lo$
m,;or,$ ,D/,rto$ d,l Bm+ito d, la ,n9,rm,r.a ) la m,dicina
durant, la$ 3,inticuatro (ora$ al d.a. S, $u4iri tra$ladarlo
cuanto ant,$ al (o$/ital Gr,at Ormond Str,,tA ,$/,ciali<ado ,n
/,diatr.a. L,n no /ar,c.a t,n,rla$ toda$ con$i4oA /,ro cuando l,
a$,4uraron 0u, $in ,$o$ cuidado$ ,l +,+2 morir.aA acc,di $in
dudarlo.
Su+imo$ todo$ a la (a+itacin. No $2 0u2 /,n$ar.an a0u,llo$
m2dico$ d, (o$/ital al t,n,r 0u, a+rir$, /a$o ,ntr, lo$
coc(,cito$ d,l /a$illo ) a/artar la colada 0u, ond,a+a $o+r, $u$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 44 48 8~ ~
ca+,<a$ mi,ntra$ $u+.an lo$ ,$calon,$ d, mad,ra. Eam/oco $,
lo /r,4unt2A /,ro $onr,. /ara mi$ ad,ntro$.
'onc(ita ,$ta+a durmi,ndoA ) ,l diminuto +,+2 d,$can$a+a
$o+r, $u /,c(o. Una mano lo cu+r.a con ad,mBn /rot,ctorA
mi,ntra$ la otra )ac.a 9lBcida a un lado d,l cu,r/o. Sonr,.aA ) $u
r,$/iracinA $i +i,n $u/,r9icialA ,ra r,4ular ) mB$ /au$ada. M,
ac,r0u2 a la cama ) l, tom2 ,l /ul$o. Era un /oco mB$ 9u,rt, )
con$tant,A /,ro lo$ latido$ $,4u.an $uc,di2ndo$, mu) d,/ri$a.
'ont2 ci,nto 3,int, /or minutoA lo 0u,A $in ll,4ar a $,r normalA
indica+a m,;or.a. Li< ,$ta+a lim/iando la (a+itacin ,n $il,ncio
) con ,9ici,nciaA ) toda la ,$c,na tran$mit.a una $,n$acin d,
/a<.
El +,+2 /ar,c.a toda3.a mB$ /,0u,:oA a(ora 0u, la mano d,
$u madr, lo cu+r.a /or com/l,to. Solo $, l, 3,.a la ca+,cita. En
r,alidad no /ar,c.a 0u, ,$tu3i,ra 3i3oA aun0u, (a+.a
r,cu/,rado ,l color.
El m2dico r,$id,nt, 0u,r.a ,Daminar a 'onc(ita. L, di;, 0u,
aOn no (a+.a r,3i$ado la /lac,ntaA /u,$ no (a+.a t,nido ti,m/o
d, (ac,rlo ,ntr, ,l alum+rami,nto ) la ll,4ada d, la
am+ulancia. Lo (icimo$ ;unto$C ,$ta+a mu) d,$4arrada.
NE$to no /r,$a4ia nada +u,no NmurmurNA H) dic, u$t,d
0u, $ali todo d, una 3,<I G,+o ,Daminar a la /aci,nt,.
R,tir la$ $B+ana$ /ara ,D/lorar ,l a+dom,n d, 'onc(ita )
3alorar la$ /2rdida$ 3a4inal,$. Ella /ar,c.a incon$ci,nt, ) no $,
mo3i cuando ,l m2dico l, /al/ ,l Ot,ro. Mi,ntra$ lo (ac.aA
,D/ul$ al4o d, $an4r,.
NOtra com/r,$a N/idiA ) diri4i2ndo$, al int,rnoA a:adiNF
Pr,/ar, una in),ccin d, m,dio c,nt.m,tro cO+ico d,
,r4om,trina.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 44 49 9~ ~
El m2dico (undi la a4u;a ,n ,l 4lOt,o d, 'onc(itaA 0u, ni
$i0ui,ra /,$ta:,. Lu,4o 3ol3i a cu+rirla con la$ $B+ana$.
NM, t,mo 0u, /art, d, la /lac,nta $, (a 0u,dado r,t,nida
Nl, di;o a L,nN. Pu,d, 0u, n,c,$it, $,r (o$/itali<ada /ara 0u,
l, (a4an un ra$/ado ut,rino. Solo $,r.an uno$ d.a$A /,ro no
/od,mo$ arri,$4arno$ a 0u, $u9ra una (,morra4ia ,$tando ,n
ca$a. En $u ,$tadoA $,r.a 4ra3.$imo.
#i cmo L,n /alid,c.aA ) tu3o 0u, a/o)ar$, ,n ,l r,$/aldo d,
una $illa /ara no /,rd,r ,l ,0uili+rio.
NSin ,m+ar4o N/ro$i4ui ,l m2dico ,n tono a9a+l,NA /u,d,
0u, ,$o no $,a n,c,$ario. En lo$ /rDimo$ cinco minuto$
$a+r,mo$ $i la in),ccin (a $urtido ,9,cto.
Entonc,$ tom la /r,$in $an4u.n,a d, 'onc(ita.
NNo oi4o nada NanunciA ) lo$ tr,$ m2dico$ int,rcam+iaron
una mirada a/r,n$i3a. L,n ,miti un 4,mido ) $, 3io o+li4ado
a tomar a$i,nto. Su (i;a l, /u$o una mano ,n ,l (om+roA 0u, 2l
,$tr,c(.
No /od.amo$ (ac,r nada $ino ,$/,rar.
NNo ti,n, $,ntido ,Daminar al +,+2 N$,nt,nci ,l m2dico
r,$id,nt,N. Salta a la 3i$ta 0u, ,$tB 3i3oA /,ro nin4uno d,
no$otro$ ,$ /,diatra. La+rB 0u, a4uardar ,l dictam,n d, lo$
,D/,rto$.
Pidi 0u, l, d,;aran llamar al (o$/ital Gr,at Ormond Str,,tA
/,ro no (a+.a nin4On t,l29ono ,n la ca$a. R,n,4 ,ntr, di,nt,$
) /r,4unt dnd, 0u,da+a la ca+ina mB$ c,rcanaA 0u, ,$ta+a a
do$ci,nto$ m,tro$ d, di$tanciaA al otro lado d, la call,. El
$u9rido int,rno 9u, 0ui,n (u+o d, ,n9r,ntar$, a la 9r.a ni,+la )
la$ ac,ra$ (,lada$A /ro3i$to d, un /u:ado d, /,ni0u,$ r,unido$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 45 50 0~ ~
,ntr, todo$ lo$ /r,$,nt,$A /ara llamar al (o$/ital ) (ac,r la$
4,$tion,$ o/ortuna$.
S,4uimo$ ,$/,rando. No (u+o $,:al d, contraccion,$
a+dominal,$. Pa$aron cinco minuto$. ? $u r,4r,$oA ,l int,rno
anunci 0u, ,l (o$/ital Gr,at Ormond Str,,t ,n3iar.a cuanto
ant,$ a un /,diatra ) una ,n9,rm,ra con una incu+adora ) todo
lo n,c,$ario /ara r,co4,r al +,+2A aun0u, la (ora d, ll,4ada
d,/,nd,r.a d, la 3i$i+ilidad.
Pa$aron otro$ cinco minuto$. La+.a un $an4rado 3a4inal
,$ta+l,A /,ro ni una $ola contraccin.
NPr,/ar, otra in),ccin d, m,dio c,nt.m,tro cO+ico N
ord,n ,l m2dico al int,rnoN. La+rB 0u, /on2r$,la /or 3.a
intra3,no$a. La) al4o a(. d,ntro 0u, ti,n, 0u, $alir. Si con ,$to
no lo con$,4uimo$A no$ la t,ndr,mo$ 0u, ll,3ar al (o$/ital /ara
0u, l, (a4an un l,4rado. J $i 3alora u$t,d $u 3idaA d,+, dar $u
con$,ntimi,nto.
L,n $olt un 4,mido ) a$intiA a+rumado.
Jo l, /u$, un torni0u,t, ,n la /art, $u/,rior d,l +ra<o ,
int,nt2 /or todo$ lo$ m,dio$ +u$car una 3,na ,n la 0u, /inc(arA
/,ro ,n 3ano. La /r,$in $an4u.n,a d, 'onc(ita ,ra tan +a;a
0u, ,l r,torno 3,no$o ,ra ca$i im/,rc,/ti+l,. El r,$id,nt,
int,nt locali<ar la 3,na con un /ar d, /inc(a<o$A ) a la t,rc,ra
,ntr $an4r, ,n la ;,rin4uilla. L, in),ct ,l m,dio c,nt.m,tro
cO+ico d, ,r4om,trina ) )o l, a9lo;2 ,l torni0u,t,.
?l ca+o d, un minutoA 'onc(ita (i<o una mu,ca d, dolor )
mo3i la$ /i,rna$. Una 4ran cantidad d, $an4r, ro;a man a
c(orro d, $u 3a4inaA ) lu,4oA a9ortunadam,nt,A l, $i4ui,ron
3ario$ coB4ulo$ 4rand,$ ) d, un color mB$ o$curo. Lu+o una
/au$aA ) lu,4o otra contraccin. El r,$id,nt, a$i ,l 9undu$ )
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 45 51 1~ ~
/r,$ion ,l Ot,ro con 9u,r<a (acia d,ntro ) (acia a+a;o. En ,$,
mom,nto $ali,ron mB$ $an4r, ) 9ra4m,nto$ d, /lac,nta.
'onc(ita /,rman,ci inm3il todo ,l ti,m/oA /,ro m, /ar,ci
3,r 0u, c,rra+a un /oco lo$ d,do$ d, la mano 0u, /rot,4.a al
+,+2.
NPu,d, 0u, )a ,$t2 Nconclu) ,l r,$id,nt,NA /,ro (a+rB
0u, ,$/,rar un /oco mB$ /ara a$,4urarno$.
E$ta+a mB$ r,la;adoA ) ,m/,< a /arlot,ar con todo ,l 0u,
0ui$i,ra ,$cuc(arl, $o+r, la$ ,Dc,l,ncia$ d,l cam/o d, 4ol9 d,
Gr,,nMic(A la ca$a 0u, $, (a+.a com/rado ,n GulMic( ) $u$
3acacion,$ ,n E$cocia.
En lo$ $i4ui,nt,$ di,< minuto$ no (u+o mB$ /2rdida$ ni
contraccion,$. Gracia$ a lo$ a3anc,$ ,n ,l cam/o d, la
o+$t,triciaA 'onc(ita (a+.a $ort,ado ,l /,li4ro d, una
(,morra4ia /o$/artoA /,ro $u ,$tado $,4u.a $i,ndo 4ra3,. E,n.a
la r,$/iracin ) ,l /ul$o ac,l,rado$A la /r,$in $an4u.n,a
+a;.$ima ) $,4u.a 9,+ril. No /ar,c.a con$ci,nt,A aun0u, al t,n,r
lo$ o;o$ c,rrado$ ,ra /o$i+l, 0u, $, (u+i,$, 0u,dado dormidaA
/,$, a lo cual no a/arta+a la mano 0u, $u;,ta+a al +,+2 ) $,
r,$i$t.a con 9irm,<a a cual0ui,r int,nto d, r,tirarlo.
'on di9icultadA Li< ) )o 3ol3imo$ a lim/iar la camaA ) al
m2dico int,rno l, cu/o la in4rata tar,a d, com/ro+ar $i lo$
9ra4m,nto$ d, /lac,nta ,D/ul$ado$ ca$a+an con ,l /,da<o
4rand, alum+rado ,n ,l mom,nto d,l /arto ) m,dir la $an4r,
0u, (a+.amo$ lo4rado r,co4,r.
NLa /lac,nta /ar,c, ,$tar ,nt,raA $,:or Nconclu)A
diri4i2ndo$, al r,$id,nt,NA ) (, contado oc(oci,nto$ cincu,nta
mililitro$ d, $an4r,. Si a ,$o l, a:adimo$ lo$ 0u, (a 3,rtido ,n
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 45 52 2~ ~
la camaA calculo un 3olum,n d, mB$ d, un litro d, $an4r,
/,rdida.
El r,$id,nt, 9ar9ull al4o /ara $u$ ad,ntro$ ) lu,4o anunci
,n 3o< altaF
NN,c,$ita una tran$9u$in cuanto ant,$. Su /r,$in
$an4u.n,a )a ,$ mu) +a;a. HPod,mo$ (ac,rlo a0u.I N/r,4untA
diri4i2ndo$, al m2dico d, ca+,c,ra.
NS.A l, tomar2 una mu,$tra /ara d,t,rminar ,l 4ru/o
$an4u.n,o.
M, /r,4unta+a /or 0u2 ,l m2dico d, 9amilia (a+.a $,4uido
/r,$,nt, durant, todo a0u,l ti,m/oA /udi,ndo (a+,r$,
marc(adoA /,ro ,ntonc,$ lo ,nt,nd.. Sa+.a 0u, $i 'onc(ita $,
0u,da+a ,n ca$aA $,r.a ,l r,$/on$a+l, d,l ca$o ) 0u,r.a t,n,r
/l,no conocimi,nto d, lo$ (,c(o$.
En ,$, mom,nto ll,4 la am+ulancia d,l (o$/ital d, Gr,at
Ormond Str,,t /ara r,co4,r al +,+2.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 45 53 3~ ~

U Un n # #e e# #( ( % %r re em ma at tu ur ro o

E,ni,ndo ,n cu,nta 0u, 9i$4ar ,n la$ 3ida$ a;,na$ ,ra ,l
/a$ati,m/o /r,9,rido d, la$ +u,na$ 4,nt,$ d, Lim,(ou$,A ,ra
una lB$timaA /,n$2A 0u, todo a0u,llo (u+i,$, $uc,dido durant,
un ,/i$odio d, smo". G, (a+,r ocurrido ,n una noc(,
d,$/,;adaA cada mo3imi,nto Nla ll,4ada d, una comadronaA d,
la /olic.aA d, 3ario$ ,0ui/o$ m2dico$ ) am+ulancia$A todo$
/ro3i$to$ d, ,$colta /olicialN (a+r.a $ido o+;,to d, un
minucio$o ,$crutinio ) una /untual r,tran$mi$in. S,m,;ant,
acont,cimi,nto (a+r.a dado 0u, (a+lar ,n ,l +arrio durant,
todo un a:oA cuando m,no$. Sin ,m+ar4oA dada$ la$
circun$tancia$A ni $i0ui,ra ,l 3,cino d, al lado (u+i,$, /odido
3,r la$ do$ am+ulancia$ a/arcada$ 9r,nt, a la ca$a d, lo$
6arr,nA ni a lo$ a4,nt,$ d, /olic.a 0u, ,$tu3i,ron ,ntrando )
$ali,ndo a lo lar4o d, toda la noc(,. Su Onico con$u,lo ,ra
0ui<B 0u, toda la call, $, (a+.a d,$/,rtado con lo$
,$/,lu<nant,$ alarido$ d, 'onc(itaA 0u, duraron c,rca d,
3,int, minuto$.
La /ara9,rnalia ) ,l /,r$onal 0u, $ali d, la $,4unda
am+ulancia ,ran a+rumador,$. Prim,ro ,ntr un m2dico a toda
/ri$aA car4ando una incu+adora. L, $i4ui otro con un
r,$/irador ) una ,n9,rm,ra 0u, car4a+a una ,norm, ca;a. Lo$
Oltimo$ ,n ,ntrar 9u,ron lo$ do$ conductor,$ d, la am+ulancia
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 45 54 4~ ~
) lo$ /olic.a$A car4ando $,nda$ +om+ona$ d, oD.4,no. Eu3i,ron
0u, a+rir$, /a$o con todo a0u,l ,0ui/o ,ntr, lo$ tr,$ coc(,cito$
) la$ do$ ,$cal,ra$ d, mano 0u, o+$taculi<a+an ,l /a$illo. La
ro/a t,ndida d, /ar,d a /ar,d tam/oco 9acilita+a la$ co$a$
/or0u, $, ,nr,da+a con lo$ a/arato$A ) 3aria$ /r,nda$ .ntima$ )
d,licada$A /ro/i,dad d, la$ $,:orita$ d, la ca$aA $, 3i,ron
arra$trada$ ,$cal,ra$ arri+a. Lo$ ni:o$A 0u, (a+.an /a$ado toda
la noc(, l,3antBndo$, ) 3ol3i,ndo a la camaA $, ,ncarama+an a
la +alau$trada d, la ,$cal,ra o ac,c(a+an d,$d, la$ /u,rta$ /ara
no /,rd,r d,tall, d, tan ,Dtra:a /roc,$in.
?l ll,4ar arri+aA ,l /,r$onal m2dico ,ntr ,n la (a+itacinA
mi,ntra$ 0u, lo$ /olic.a$ ) lo$ conductor,$ d, am+ulancia
9u,ron conducido$ a la cocinaA dond, $, $,ntaron con $u$
com/a:,ro$ a tomar una ta<a d, t2. ?un a$.A ,n la (a+itacin d,
matrimonioA 0u, ,ra d, +u,n tama:oA (a+.a a(ora cinco
m2dico$A do$ ,n9,rm,ra$ ) una comadronaA ad,mB$ d, L,n )
Li<. La+.a a/arato$ /or toda$ /art,$. Mi in$trum,ntal d, /arto
$,4u.a d,$/l,4ado $o+r, ,l tocadorA ,l d,l o+$t,tra ,$ta+a $o+r,
la cmodaA ) ,l /,diatra no tu3o mB$ r,m,dio 0u, d,;ar $u$
co$a$ ,n ,l $u,loA tra$ (ac,r$, un (u,co a toda /ri$a.
NNo$otro$ )a no$ 3amo$ Nl, di;o ,l r,$id,nt, a $u col,4aN.
No $a+, cmo m, al,4ro d, 3,rl,. La madr, r,ci+irB
tratami,nto domiciliario. Su,rt, con ,l +,+2.
S, marc(aronA /,ro ,l m2dico d, ca+,c,ra $, 0u,d.
El /,diatra mir al +,+2 ) a(o4 una ,Dclamacin.
NH'r,, 0u, $o+r,3i3irBA $,:orI N/r,4unt ,l ;o3,n m2dico
0u, lo acom/a:a+a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 45 55 5~ ~
NLar,mo$ todo lo /o$i+l, /or 0u, a$. $,aA d,$d, lu,4o N
r,/u$o ,l /,diatraN. Pr,/ar, ,l oD.4,no ) ,l a$/iradorA )
cali,nt, la incu+adora.
El ,0ui/o $, /u$o mano$ a la o+ra.
El /,diatra $, inclin (acia 'onc(ita /ara co4,r al +,+2. Era
im/o$i+l, $a+,r $i ,$ta+a dormida o $,micon$ci,nt,A /,ro lo$
mO$culo$ d, $u +ra<o $, t,n$aron ) $, a9,rr al r,ci2n nacido.
NHS,r.a tan ama+l, d, d,cirl, 0u, m, d,;, co4,r al +,+2I Nl,
/idi ,l /,diatra a L,nN. G,+o ,Daminarlo ant,$ d, ll,3Brm,lo.
L,n ac,rc ,l ro$tro al d, $u ,$/o$a ) l, $u$urr al o.do
mi,ntra$ int,nta+a 0u, a9lo;ara la mano. Por toda r,$/u,$taA
'onc(ita c,rr lo$ d,do$ ,n torno al r,ci2n nacido ) con la otra
mano cu+ri la /rim,ra.
NLi<A t,$oroA dil, a tu madr, 0u, ti,n,n 0u, co4,r al +,+2
/ara ll,3Br$,lo al (o$/ital.
La ;o3,n $acudi $ua3,m,nt, a $u madr,A tratando d,
d,$/,rtarla. 'onc(ita /ar/ad, ) ,ntr,a+ri lo$ o;o$. Li< $,
ac,rc a ,lla ) l, (a+l ,n ,$/a:ol. Nin4uno d, no$otro$ /od.a
$a+,r 0u2 l, d,c.a. 'onc(ita a+ri mB$ lo$ o;o$ ) trat d,
,n9ocar la /,0u,:a criatura 0u, d,$can$a+a $o+r, $u /,c(o.
NNo Ncont,$t al ca+o.
Li< 3ol3i a (a+larl,A ,$ta 3,< ,n un tono mB$ a/r,miant,.
NNo Nr,/iti $u madr,.
Li< lo int,nt /or t,rc,ra 3,<F
NMorirBA morirB
Su$ /ala+ra$ tu3i,ron un ,9,cto 9ulminant,. 'onc(ita a+ri
lo$ o;o$ d, 4ol/, , (i<o un ,$9u,r<o tr,m,ndo /or ,n9ocar lo$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 45 56 6~ ~
ro$tro$ d, toda la 4,nt, a $u alr,d,dor. #io lo$ a/arato$ ) la$
+ata$ +lanca$. 'r,o 0u, $u c,r,+ro ,m+otado lo a$imil todoA )
,ntonc,$ (i<o ama4o d, incor/orar$, ,n la cama. Li< ) L,n la
a)udaron. 'onc(ita no$ mir con /a3orA a/r,t mB$ al +,+2
,ntr, $u$ /,c(o$ ) cru< lo$ +ra<o$ /or ,ncima d, 2l.
NNo Ndi;o. J lo r,/itiA ,l,3ando la 3o<NF No.
NMamBA d,+,$ (ac,rlo Nin$i$ti Li< con t,rnuraN. Si no lo
(ac,$A morirB.
El ro$tro d, 'onc(ita ,ra ,l 3i3o r,trato d, la an4u$tiaA /,ro
$u m,nt, $, (a+.a /u,$to ,n marc(a. 'a$i $, /od.a 3,r cmo
luc(a+a /or dominar $u$ /ro/io$ /,n$ami,nto$. Mi,ntra$ $,
o+li4a+a a ra<onarA a r,cordarA $u;,ta+a al diminuto +,+2 con
9u,r<a ,ntr, $u$ $,no$A ) ,n un mom,nto dado +a; la mirada
(a$ta $u ca+,cita. E$, d,+i d, $,r ,l ,l,m,nto catali<ador 0u,
(i<o 0u, toda$ la$ /i,<a$ d,l rom/,ca+,<a$ co+raran $,ntido al
9in. Ja no /ar,c.a aturdidaA ) una mirada int,n$aA d, 92rr,a
d,t,rminacinA a$om a $u$ inm,n$o$ o;o$ n,4ro$.
Mir a $u alr,d,dor /o$ando lo$ o;o$A 9inalm,nt, d,$/i,rto$ )
lOcido$A ,n todo$ ) cada uno d, lo$ /r,$,nt,$A ) di;o con total
$,4uridadF
NNo. S, 0u,da conmi4o. No morirB. NJ r,/itiA con mB$
2n9a$i$NF No morirB.
Lo$ m2dico$ no $a+.an 0u2 (ac,r. ?/art, d, arrancarl, al
+,+2 d, lo$ +ra<o$ /or la 9u,r<aA al4o 0u, L,n ;amB$ (a+r.a
con$,ntidoA no /od.an (ac,r nada.
NGil, 0u, no /odrB cuidar d,l +,+2 Nl, /idi ,l /,diatra a
Li<N. No di$/on, d, lo$ a/arato$ ni lo$ conocimi,nto$
n,c,$ario$. Gil, 0u, irB al m,;or (o$/ital d, ni:o$ d,l mundoA )
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 45 57 7~ ~
,$tarB ,n mano$ ,D/,rta$. Gil, 0u, no /odrB $o+r,3i3ir $in una
incu+adora.
Li< ,m/,< a (a+larA /,ro L,n la int,rrum/iA d,mo$trando
a$. $u 3,rdad,ra 9u,r<a ) (om+r.a. S, 3ol3i (acia lo$ m2dico$
) la ,n9,rm,ra.
NE$to ,$ cul/a m.aA ) l,$ d,+o una di$cul/a. Jo l,$ (, dic(o
0u, ,l +,+2 /odr.a ir al (o$/ital $in (a+,rlo con$ultado con mi
,$/o$a. No d,+,r.a (a+,rlo (,c(o. En lo 0u, $, r,9i,r, a lo$
ni:o$A ,lla ti,n, la Oltima /ala+raA $i,m/r,. J ,lla no 0ui,r, 0u,
$, lo ll,3,nA )a lo (an 3i$to. ?$. 0u, ,l +,+2 no $, irB a nin4una
/art,. S, 0u,darB a0u. con no$otro$A ) $,rB +auti<adoA ) $i
mu,r,A l, dar,mo$ cri$tiana $,/ultura. P,ro no $, irB d, a0u. $in
,l con$,ntimi,nto d, $u madr,.
Mir a $u ,$/o$aA 0u, l, $onri ) acarici la ca+,<a d,l +,+2.
La+.a com/r,ndido 0u, 2l ,$ta+a d, $u /art,A ) 0u, la
di$cu$in (a+.a ll,4ado a $u 9in. Lo mir con o;o$ amoro$o$A
con9iado$A ) a9irm ,n 3o< 0u,daF
NNo morirB.
NJa lo (an o.do Ndi;o L,n con o/timi$moN. No morirB. Si
mi 'onni, lo dic,A ,$ 0u, no morirB. S, lo /u,do a$,4urar.
J no (u+o mB$ 0u, (a+lar. Lo$ m2dico$ $a+.an 0u, (a+.an
/,rdido la +atalla ) ,m/,<aron a r,co4,r $u ,0ui/o.
L,n tu3o la d,9,r,ncia d, di$cul/ar$, /or $,4unda 3,<A l,$
a4rad,ci la$ mol,$tia$ 0u, $, (a+.an tomado ) r,/iti 0u, todo
(a+.a $ido cul/a $u)a. S, o9r,ci /ara /a4ar ,l d,$/la<ami,nto
d, la am+ulancia ) ,l ti,m/o d, todo ,l /,r$onal $anitario. L,$
o9r,ci una ta<a d, t2 ,n la cocinaA /,ro lo$ m2dico$ r,c(a<aron
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 45 58 8~ ~
ama+l,m,nt, la in3itacin. Entonc,$ L,n $, 3ol3i (acia ,llo$
con una d, $u$ irr,$i$ti+l,$ $onri$a$ ) di;oF
N#amo$A no m, /u,d,n d,cir 0u, no a una ta<a d, t2. L,$
,$/,ra un lar4o 3ia;, d, 3u,ltaA ) a$. ,ntrarBn ,n calor.
Era tan $im/Btico ) ,ncantador 0u, todo$ aca+aron ac,/tando
$u (o$/italidadA /or mB$ 0u, l,$ irritara (a+,r (,c(o ,l 3ia;, ,n
+ald,.
Li< ) 2l a)udaron al ,0ui/o d, /,diatr.a a +a;ar con todo ,l
,0ui/oA ) )o m, 0u,d2 a $ola$ con ,l m2dico d, ca+,c,raA 0u,
a/,na$ (a+.a a+i,rto la +oca a lo lar4o d, la$ Oltima$ tr,$ (ora$A
lo 0u, d,c.a muc(o a $u 9a3or. ?m+o$ $a+.amo$ 0u, nu,$tra
r,$/on$a+ilidad ,ra ,norm,A ) 0u, ni la madr, ni ,l +,+2
,$ta+an 9u,ra d, /,li4ro. El ,$tado d, 'onc(ita )a ,ra 4ra3,A
/,ro a(oraA tra$ (a+,r /,rdido un litro d, $an4r,A ,ra cr.tico.
NLa) 0u, (ac,rl, una tran$9u$in Na9irm ,l m2dicoN. L,
$acado una mu,$tra /ara d,t,rminar ,l 4ru/o $an4u.n,oA ) ,n
cuanto ,l +anco d, $an4r, no$ la /u,da $umini$trarA l, /ondr2
una unidad intra3,no$a. N,c,$itar,mo$ 0u, una ,n9,rm,ra $,
0u,d, con ,lla durant, la tran$9u$in. HPodrBn la$ (,rmana$
,ncar4ar$, d, ,n3iar a al4ui,nI NM, mo$tr2 con3,ncida d,
0u, $.N. #o) a ,m/,<ar )a con ,l tratami,nto anti+iticoA
/or0u, r,$/ira u$ando $olo lo$ l+ulo$ $u/,rior,$. M, 4u$tar.a
au$cultarl, ,l /,c(oA /,ro dudo 0u, m, d,;,A /or ,l +,+2.
E$ta+a ,n lo ci,rto. 'onc(ita no l, d,; au$cultarlaA a$. 0u, ,l
m2dico ll,n una ;,rin4uilla d, /,nicilina ) $, la in),ct ,n ,l
mu$lo.
NLa+rB 0u, /on,rl, una am/olla intramu$cular a lo lar4o d,
$i,t, d.a$A do$ 3,c,$ al d.a Ndi;oA al ti,m/o 0u, lo anota+a ,n ,l
(i$torial ) r,ll,na+a la r,c,ta.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 45 59 9~ ~
NIr2 a a3,ri4uar $u 4ru/o $an4u.n,o. G, mom,ntoA no
/u,do (ac,r muc(o mB$. Si l, $o) $inc,roA ,n9,rm,raA no $2 0u2
(ac,r r,$/,cto al +,+2. M, t,mo 0u, t,ndr2 0u, d,;arlo ,n $u$
mano$. No m, ca+, duda d, 0u, la$ (,rmana$ ti,n,n mB$
,D/,ri,ncia ,n ,$to 0u, )o.
NJ 0u, )o Ncon9,$2N. E$ la /rim,ra 3,< 0u, 3,o a un
/r,maturo.
No$ miramo$ con una mi$ma $,n$acin d, im/ot,nciaA )
lu,4o 2l $, marc(. =@,ndito $,a>A /,n$2. Ll,3a+a $in dormir
d,$d, $a+, Gio$ cuBndoA ,ran ca$i la$ cinco d, la ma:anaA (ac.a
un d.a d, /,rro$ ) $, i+a a ir caminando ,n m,dio d, a0u,lla
,$/,$a ni,+la /ara int,ntar 0u, l, anali<aran la mu,$tra d,
$an4r,. J $,4uro 0u, a la$ nu,3, d, la ma:ana l, tocar.a a+rir
la$ /u,rta$ d, $u con$ulta ) ,m/r,nd,r una lar4a ;ornada d,
tra+a;o.
Jo ,$ta+a tan can$ada 0u, a/,na$ /od.a /,n$ar. M, (a+.a
/a$ado toda la noc(, $,4r,4ando adr,nalinaA ) mi cu,r/o no
/od.a mB$. 'onc(ita dorm.a. No (u+i,$, $a+ido d,cir $i ,l +,+2
,$ta+a 3i3o o mu,rto. Int,nt2 /,n$ar $i /od.a (ac,r al4oA /,ro
mi c,r,+ro $, n,4a+a a ra<onar. HG,+,r.a 3ol3,r a San Ramn
NonatoI H'mo ll,4ar.a (a$ta all.I Lo$ /olic.a$ $, (a+.an
marc(adoA ) no m, 3,.a con 9u,r<a$ /ara montar ,n la +icicl,ta
) ad,ntrarm, $ola ,n la ni,+la.
5u$to ,ntonc,$A Li< ,ntr ,n la (a+itacin con una ta<a d, t2.
N#amo$A $i2nt,$, un ratito ) tm,$, un d,$can$o Nm, di;o.
M, d,;2 ca,r ,n ,l $illn ) m, tom2 la mitad d,l t2. Lo
$i4ui,nt, 0u, r,cu,rdo ,$ 0u, $, (a+.a (,c(o d, d.a. L,n ,$ta+a
,n la (a+itacinA $,ntado al +ord, d, la camaA /,inando a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 46 60 0~ ~
'onc(ita ) $u$urrBndol, /ala+ra$ d, amor. Ella l,$ $onr,.a a
am+o$A al +,+2 ) a $u marido.
NHKu2 talA ,n9,rm,raA m,;orI Nm, /r,4unt L,n al 3,rm,
d,$/i,rtaN. Son la$ di,< d, la ma:anaA ) ,n ,l +ol,t.n (an
dic(o 0u, (o) la ni,+la ,m/,<arB a di$i/ar$,.
Mir2 a 'onc(itaA 0u, ,$ta+a $,ntada ,n la camaA con ,l +,+2
toda3.a acurrucado ,ntr, $u$ $,no$. ?caricia+a $u ca+,cita ) lo
arrulla+a con dul<ura. Par,c.a mu) d2+ilA /,ro ,l tono d, /i,l )
la r,$/iracin (a+.an m,;orado. Por ,ncima d, todoA $u$ o;o$
$,4u.an al,rta ) $, la 3,.a lOcida. No 0u,da+a ni ra$tro d,l
d,lirio /ro3ocado /or la conmocin c,r,+ral.
? /artir d, ,ntonc,$A m,;or rB/idam,nt,. No (a) duda d,
0u, la /,nicilina a)udA /,ro /or $. $ola no (u+i,$, +a$tado
/ara ,D/licar ,l ,$/,ctacular cam+io /or ,l 0u,A ,n una$ /oca$
(ora$A 'onc(ita /a$ d, $,r una mu;,r al +ord, d, la mu,rt,
0u, ni $i0ui,ra r,conoc.a a $u marido /ara con3,rtir$, ,n una
madr, $,r,na ) du,:a d, $. 0u, $a+.a ,Dactam,nt, lo 0u, (ac.a
) /or 0u2.

E,n4o la t,or.a d, 0u, 9u, ,l +,+2 ,l 0u, o+r ,l mila4roA ) d,
0u, ,l mom,nto d, in9l,Din $, /rodu;o cuando ,lla cr,) 0u,
$, lo i+an a arr,+atar. En ,$, in$tant,A $u /od,ro$o in$tinto
mat,rnal $, im/u$o ) l, r,cord 0u, a ,lla l, corr,$/ond.a
/rot,4,rlo ) cuidarlo. No /od.a /,rmitir$, ,l lu;o d, ,$tar
,n9,rma ni au$,nt,. La $u/,r3i3,ncia d, $u (i;o d,/,nd.a d,
,lla.
Si ,l +,+2 (u+i,$, mu,rto al nac,rA o $, lo (u+i,$,n ll,3ado al
(o$/italA ,$to) con3,ncida d, 0u, 'onc(ita tam+i2n (a+r.a
mu,rto. En ,l mundo animal ,$ al4o 9r,cu,nt,. L, o.do (a+lar
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 46 61 1~ ~
d, o3,;a$ o (,m+ra$ d, ,l,9ant, 0u, mu,r,n cuando lo (ac, $u
cr.aA ) 0u, 3i3,n $i ,$ta 3i3,.
Lo$ di$tinto$ 4rado$ d, con$ci,ncia tam+i2n $on al4o
$umam,nt, int,r,$ant,. Era$ (a+,r acom/a:ado a num,ro$o$
/aci,nt,$ mori+undo$ a lo lar4o d, lo$ a:o$A no ,$to) ,n
a+$oluto con3,ncida d, 0u, ,$o 0u, llamamo$ =incon$ci,ncia>
$,a ,l ,$tado d, ,na;,nami,nto total 0u, $, l, atri+u),. La
incon$ci,ncia /u,d, t,n,r muc(o d, lucid,< , intuicin.
'onc(ita /ar,c.a (a+,r /,rdido ,l conocimi,ntoA ) $in ,m+ar4o
$, a9,rr a $u +,+2 cuando ,l /,diatra int,nt co4,rlo. No /od.a
(a+,r 3i$to 0ui2n ,$ta+a ,n la (a+itacinA /u,$ no lo4ra+a 9i;ar
la miradaA ni $a+,r 0u2 d,c.anA /u,$ no ,nt,nd.a in4l2$. No
o+$tant,A d, al4On modoA com/r,ndi 0u, /lan,a+an
arr,+atarl, a $u +,+2A ) luc( con toda$ la$ 9u,r<a$ 0u, l,
0u,da+an. E$o 9u, lo 0u, la cur.
Gou4la$ @ad,rA ,l c2l,+r, a$ d, la a3iacin d, la +atalla d,
In4lat,rraA r,lat una an2cdota $imilar. Era$ un accid,nt, d,
a3in 0u, o+li4 a am/utarl, am+a$ /i,rna$A o) 0u, al4ui,n
d,c.aF =Sil,ncio. La) un ;o3,n /iloto muri2ndo$, ,n ,$a
(a+itacin>. ?0u,lla$ /ala+ra$ l, d,3ol3i,ron la lucid,<A )
/,n$F =HMuri2ndom,A )oI J un cu,rno>. El r,$to ,$ (i$toria.
'onc(ita co4i ,l /latito 0u, (a+.a ;unto a la cama ) ,m/,<
a ,D/rimir$, lo$ /,<on,$A $acando una$ /oca$ 4ota$ d, calo$tro
0u, i+an d,rramBndo$, ,n ,l /lato. Lu,4o co4i una /,0u,:a
cBnula d, cri$tal 0u, una d, $u$ (i;a$ u$a+a /ara d,corar
/a$t,l,$. So$tu3o al /,0u,:o ,n la mano i<0ui,rda )A tra$ (a+,r
introducido una 4ota d, calo$tro ,n la cBnula d, cri$talA $, la
ac,rc a lo$ la+io$. Jo o+$,r3a+a la ,$c,na 9a$cinada. Lo$ la+io$
d,l +,+2 no ,ran mB$ 4rand,$ 0u, un /ar d, /2talo$ d,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 46 62 2~ ~
mar4arita. Una diminuta l,n4ua a$om ,ntr, ,$to$ ) lami ,l
l.0uido. 'onc(ita r,/iti la o/,racin una$ $,i$ u oc(o 3,c,$A )
lu,4o 3ol3i a d,;ar al r,ci2n nacido ,ntr, $u$ /,c(o$.
NLl,3a (aci2ndolo cada m,dia (ora d,$d, la$ $,i$ d, la
ma:ana Nm, in9orm L,nN. Lu,4o $, ,c(an una $i,$t,cita lo$
do$ ) 3u,lta a ,m/,<ar. La dic(o 0u, no $, morirBA ) no $,
morirBA H$a+, u$t,dI Sa+, cmo cuidar d, 2l.
M, a$,4ur2 d, 0u, 'onc(ita no ,$tu3i,ra $an4rando mB$ d,
la cu,nta ) m, marc(2. E,n.a 0u, r,4r,$ar a San Ramn Nonato
/ara in9ormar d, todo lo $uc,dido ) $olicitar 0u, ,n3iaran una
,n9,rm,ra /ara monitori<ar la tran$9u$in. El smo" (a+.a
,m/,<ado a l,3antar$, ) )a ca$i $, di$tin4u.a ,l otro lado d, la
call,. Eu3, la $,n$acin d, 0u, ,l mundo r,nac.a a m,dida 0u,
$, di$i/a+a a0u,lla odio$a ni,+laA ) 3ol3. a ca$a /,dal,ando
tran0uilam,nt,.
Sor 5uli,nn, ,n /,r$ona $, ,ncar4 d, /r,/ararm, un
d,$a)uno con do+l, racin d, +,icon ) (u,3o$ =/ara 0u,
r,/u$i,ra 9u,r<a$>A ) lu,4o $, ll,3 mi in9orm, al com,dor )
$,nt a mi lado mi,ntra$ d,$a)una+a.
NJo tam/oco (, t,nido nunca a mi car4o un +,+2 tan
/r,maturo Ncon9,$NA /,ro $2 d, una (,rmana d, otra ca$a
0u, $. ti,n, ci,rta ,D/,ri,ncia. L, /,dir,mo$ con$,;o. La+rB 0u,
controlar d, c,rca a 'onc(ita /ara a$,4urarno$ d, 0u, no ti,n,
mB$ (,morra4ia$.
Eoda la (i$toria l, /ar,ci a$om+ro$aA ) conclu) a m,dia
3o<F
NKu, $,a lo 0u, Gio$ 0ui,ra.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 46 63 3~ ~
Lu,4o $, 9u, a (ac,r la$ 4,$tion,$ o/ortuna$ /ara 0u, (u+i,ra
una ,n9,rm,ra /r,$,nt, durant, la tran$9u$in.
'onc(ita no /,rdi mB$ $an4r,. Era$ la tran$9u$inA ,l color
r,4r,$ a $u$ m,;illa$A ) tam+i2n a la$ d, L,n. E$ta+a d2+ilA /,ro
,l /,li4ro (a+.a /a$ado. El +,+2 /,rman,c.a /,4ado a ,lla d.a )
noc(,A ) lo alim,nta+a d,l modo 0u, (, d,$crito ant,$ cada
m,dia (oraA a/roDimadam,nt,. Eodo ,l /,r$onal $,4lar ) la$
(,rmana$ d, San Ramn Nonato /a$aron /or la ca$a /ara 3,rlo
con $u$ /ro/io$ o;o$A /u,$ ,ra una ,$c,na d, lo mB$ inu$ual )
$umam,nt, (,rmo$a. ?l cuarto d.a d, 3ida d,l +,+2A lo /,$2 ,n
un /a:u,lo. Lac.a m,dio 8ilo.
?l ca+o d, tr,$ $,mana$A 'onc(ita ,m/,< a l,3antar$,
durant, +r,3,$ /,r.odo$ d, ti,m/o. Jo (a+.a /r,3i$to ,$,
mom,nto ) m, (a+.a /r,4untado 0u2 ocurrir.a con ,l +,+2.
P,ro ,ra ,3id,nt, 0u, ,lla tam+i2n lo (a+.a /r,3i$to ) $a+.a
,Dactam,nt, 0u2 (ac,r. L, /idi a Li< 0u, com/rara ,n ,l tall,r
d, co$tura 3ario$ cort,$ d, la m,;or $,da cruda. 'on la a)uda
d, $u (a+ilido$a (i;a ma)orA con9,ccion una ,$/,ci, d, 9a;a
0u, l, ,n3ol3.a lo$ (om+ro$ ) lo$ /,c(o$A c,:ida /or a+a;o /,ro
(ol4ada /or arri+aA ,n cu)o int,rior tran$/ort al +,+2 durant,
cinco m,$,$A acomodado ,ntr, $u$ $,no$A $in $,/arar$, d, ,lla
,n nin4On mom,nto.
HKui2n $, lo (a+.a ,n$,:adoI Nunca (a$ta ,ntonc,$A ni
d,$/u2$A (, l,.do nada ni o.do (a+lar d, ,$a 9orma d, cuidar a
un +,+2 /r,maturo. HS,r.a /uro in$tinto mat,rnalI
R,montBndom, al d.a d,l /artoA r,cord2 ,l titBnico ,$9u,r<o
m,ntal 0u, 'onc(ita (a+.a (,c(o cuando (a+.an int,ntado
arr,+atarl, al +,+2. Entonc,$ (a+.a t,nido la im/r,$in d, 0u,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 46 64 4~ ~
trata+a d, ra<onarA d, r,$catar al4On r,cu,rdoA ) lu,4o (a+.a
a9irmado con $O+ita claridad ) con3iccinF =No morirB>.
H?ca$o r,corda+a (a+,r 3i$to a al4una cam/,$ina o 4itana
ll,3ando a $u +,+2 /r,maturo d, ,$a 4ui$a cuando no ,ra mB$
0u, una ni:aA ,n ,l $ur d, E$/a:aI HLa+r.a $ido un r,cu,rdo
9u4a< d, a0u,l ti,m/o ca$i ol3idado lo 0u, l, (a+.a dado la
$,4uridad d, 0u, $u (i;o no morir.aI
?:o$ mB$ tard,A mi,ntra$ tra+a;a+a como ,n9,rm,ra ,n ,l
(o$/ital Eli<a+,t( Garr,tt ?nd,r$on d, Eu$tonA m, toc cuidar
a 3ario$ +,+2$ /r,maturo$ con ,l mi$mo ti,m/o d, 4,$tacin )
,l mi$mo /,$o 0u, ,l +,+2 d, 'onc(ita. Eodo$ /,rman,c.an ,n
incu+adora$A ) no r,cu,rdo 0u, nin4uno d, ,llo$ muri,ra. El
/,r$onal d,l (o$/ital $, ,nor4ull,c.a d, la$ ,Dc,l,nt,$ )
mod,rna$ t,cnolo4.a$ 0u, /,rmit.an mant,n,r con 3ida a
a0u,llo$ +,+2$. El m2todo d,l (o$/ital ) ,l d, 'onc(ita $on
/olo$ diam,tralm,nt, o/u,$to$. Lo$ +,+2$ 0u, cr,c,n ,n
incu+adora$ ,$tBn $olo$ noc(, ) d.aA /,rman,c,n
com/l,tam,nt, (ori<ontal,$ $o+r, una $u/,r9ici, 9irm, ) /or lo
4,n,ral +a;o una 9u,rt, iluminacin. Solo lo$ tocan mano$ ,
in$trum,ntal m2dico. Su alim,nto $u,l, $,r l,c(, d, 3aca
ada/tada. El +,+2 d, 'onc(ita nunca ,$tu3o $olo. Gi$9ruta+a
d,l calorA ,l tacto $ua3, ) +landoA ,l olor ) la (um,dad d, la
/i,l d, $u madr,. O.a ,l latido d, $u cora<n ) $u 3o<. E,n.a $u
l,c(, )A /or ,ncima d, todoA $u amor.
Lo) ,n d.a ,$ /o$i+l, 0u, $u d,ci$in d, n,4ar$, a 0u, ,l
+,+2 9u,ra (o$/itali<ado $, in3alidara m,diant, una ord,n
;udicial con ,l ar4um,nto d, 0u, $olo /,r$onal m2dico
,$/,ciali<adoA /ro3i$to d, a3an<ado$ m,dio$ t,cnol4ico$A
/u,d, cuidar ad,cuadam,nt, d, un +,+2 /r,maturo. En lo$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 46 65 5~ ~
a:o$ cincu,nta la$ l,),$ no $, inmi$cu.an tanto ,n la 3ida
9amiliarA ) $, r,$/,ta+a la 3oluntad d, lo$ /adr,$. M, 3,o
o+li4ada a concluir 0u, la m,dicina mod,rna no lo $a+, todo.
'onc(ita tu3o $u,rt,A d, ,$o no (a) duda. La +ru$0u,dad d,l
/arto /udo (a+,r cau$ado da:o$ c,r,+ral,$ al +,+2A /,ro no 9u,
a$.. ?l mar4,n d, ,$oA la $u/,r3i3,ncia d, un +,+2 /r,maturo
$, 3, am,na<ada /or la inmadur,< d, $u$ r4ano$ 3ital,$A $o+r,
todo lo$ /ulmon,$ ) ,l (.4ado. ? lo lar4o d, lo$ /rim,ro$ m,$,$
,l +,+2 d,$arroll una ict,ricia nota+l, ,n mB$ d, una oca$inA
/,ro ,$ta $i,m/r, aca+ c,di,ndo. G,$/u2$ d, 0u, )o
com,ti,ra la irr,$/on$a+ilidad d, d,;arlo tirado ,n una +at,aA
,ra un mila4ro 0u, $u$ /ulmon,$ no ,$tu3i,ran /arcial o
com/l,tam,nt, cola/$ado$ d,$d, ,l mom,nto d,l /arto. El
m2rito no ,$ m.oA d,$d, lu,4o. P,$, a todoA lo ci,rto ,$ 0u,
r,$/ira+a. M, 4u$ta cr,,r 0u, al $o$t,n,rlo +oca a+a;o )
ma$a;,ar $u 9rB4il ,$/alda con ,l d,doA lo a)ud2 a ,m/,<ar. S,
r,com,nd a 'onc(ita 0u, (ici,ra lo mi$mo d,$/u2$ d, cada
tomaA )a 0u,A $i la l,c(, /,n,tra ,n la trB0u,aA un +,+2
/r,maturo no /u,d, to$,r como (ar.a otro nacido a t2rmino.
Eam+i2n l, /ro/orcionaron una $onda na$o4B$trica mu) 9ina )
l, ,n$,:aron a u$arla /ara darl, d, com,r.
?/art, d, ,$oA 0u, ,ra mu) /ocoA ,l +,+2 no r,ci+i
tratami,nto m2dico al4uno. La t,m/,ratura con$tant, d, la /i,l
d, $u madr, mant,n.a ,$ta+l, $u t,m/,ratura cor/oral. E$
/o$i+l, 0u, ,l com/B$ r,4ular d, la r,$/iracin d, ,$ta lo
a)udara a $u/,rar la$ /rim,ra$ $,mana$A 0u, $u,l,n $,r cr.tica$.
E$to) $,4ura d, 0u, $u 9orma d, alim,ntarlo Nll,3Bndol, a lo$
la+io$ una$ 4ota$ d, l,c(, mat,rna a int,r3alo$ 9r,cu,nt,$N ,ra
la ad,cuada. Lo (ac.a inclu$o durant, la noc(,A $,4On m,
contaron. 'onc(ita no $, mol,$ta+a ,n ,$t,rili<ar lo$ ut,n$ilio$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 46 66 6~ ~
0u, u$a+a /ara alim,ntar al +,+2. Gudo inclu$o 0u, (u+i,$,
o.do (a+lar d, ,llo. S, limita+a a la3ar ,l /lato ) la cBnula d,
cri$tal d,$/u2$ d, cada u$oA d,;Bndolo$ li$to$ /ara la $i4ui,nt,
toma. El +,+2 $o+r,3i3i. =O +i,n ,$t, ni:o ,$ un /rodi4io d, la
natural,<aA o +i,n /on,mo$ d,ma$iado 2n9a$i$ ,n la t,cnolo4.a
) lo$ /roc,dimi,nto$>A /,n$2.
La 3i$itamo$ tr,$ 3,c,$ al d.a durant, $,i$ $,mana$A ) lu,4o
do$ 3,c,$ al d.a durant, $,i$ $,mana$ mB$. En a0u,llo$ ti,m/o$
(a+.a un +u,n $,r3icio d, at,ncin domiciliaria. ? lo$ cuatro
m,$,$A ,l +,+2 /,$a+a ca$i tr,$ 8ilo$A $onr,.a ,n r,$/u,$ta a la$
caranto:a$ ) 3ol3.a la ca+,<a. ?lar4a+a $u diminuta manita
/ara co4,r un d,do. Parlot,a+a ) $, r,.a. S,4On m, di;,ronA
a/,na$ llora+a.
? lo lar4o d, a0u,llo$ m,$,$ /o$/artoA m, acord2 3aria$
3,c,$ d, la t,rri+l, noc(, d, $u nacimi,ntoA ) d, la$ /ala+ra$
con la$ 0u, $or 5uli,nn, m, (a+.a d,$/,didoF =Ku, Gio$ t,
acom/a:,A 0u,rida. R,<ar2 /or 'onc(ita 6arr,n ) $u +,+2>.
No $, (a+.a limitado a d,cir 0u, r,<ar.a /or la madr,A )
tam/oco (a+.a dado /or $,ntado 0u, ,l +,+2 nac,r.a mu,rto.
La+.a dic(oA con id2ntico 2n9a$i$A 0u, r,<ar.a /or am+o$. En
r,alidadA r,< /or todo$ no$otro$.

Un +u,n d.aA a m,diado$ d, 3,ranoA (ic, una 3i$ita d, rutina
/ara com/ro+ar la ,3olucin d,l +,+2. Mi,ntra$ +a;a+a /or la
,$cal,raA o. ri$a$ /roc,d,nt,$ d, la cocina. El +,+2 ,$ta+a
aco$tado ,n la cunaA rod,ado /or $u$ (,rmano$. Eodo$ $, r,.an.
M, ll,4 un olor d,licio$o ) 3i a 'onc(itaA $onri,nt, ) /l,tricaA
;unto al (um,ant, cald,ro d, co+r,A /r,/arando m,rm,lada d,
ciru,la$. El cald,ro (,r3.a a +or+oton,$ ) ,lla r,mo3.a $u
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 46 67 7~ ~
cont,nido con un ,norm, cuc(arn d, mad,ra. =Gracia$ a Gio$
0u, tu3o la $a+idur.a ) la /r,$,ncia d, Bnimo d, im/,dir 0u, la
a/artaran d, $u (i;o>A /,n$2. G, (a+,rlo con$,ntidoA ,$to)
$,4ura d, 0u, (u+i,$, mu,rtoA ) con ,lla la 9,licidad d, toda la
9amilia.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 46 68 8~ ~

L La a ) )e e1 1e e2 2

Si +i,n m, r,nd.a 9a$cinada a lo$ ,ncanto$ d, $or Mnica
5oanA no (u+i,$, $a+ido d,cir $i ,$ta+a r,alm,nt, al +ord, d, la
$,nilidad aun0u, m, 9u,ra la 3ida ,n ,llo. No /od.a ,3itar la
$o$/,c(a d, 0u, 0ui<B no$ ,$tu3i,ra mani/ulando a todo$ con
a$tucia /ara /od,r $alir$, con la $u)aA al4o 0u, $i,m/r, (an
(,c(o la$ anciana$ d, todo$ lo$ ti,m/o$. No (a+.a duda d, 0u,
,ra $umam,nt, int,li4,nt,A culta ) ,n al4uno$ $,ntido$ inclu$o
,ruditaA aun0u, a m,nudo r,$ulta+a di9.cil d,$,ntra:ar lo$
con9u$o$ ,ntr,$i;o$ d, $u di$cur$o. En 3i$ta d, $u (i$toria
/,r$onal ) $u m,dio $i4lo d, 3ida al $,r3icio d, Gio$A la
,n9,rm,r.a ) la /art,r.a ,n ,l Ea$t EndA no (a+.a duda d, $u
3ocacin cri$tiana. Sin ,m+ar4oA a 3,c,$ $u conducta ,ra d,
todo m,no$ caritati3a. ? m,nudo $, mo$tra+a ,4o.$ta )
d,$con$id,rada. Lo$ acc,$o$ d, +rillant,< ) d, $,nilidad $,
cru<a+an ,n $u m,nt, como r,lBm/a4o$ ,n una torm,nta. La
+ondad ) la cru,ldad $, da+an d, la manoA lo$ r,cu,rdo$ ) ,l
ol3ido $, ,ntr,m,<cla+an. Lo$ anciano$ $on criatura$
$umam,nt, int,r,$ant,$A ) )o la o+$,r3a+a a m,nudo. H'uBl d,
la$ do$ cara$ d, $or Mnica 5oan $,r.a la 3,rdad,raI No (a+r.a
$a+ido d,cirlo.
Si,m/r, (a+.a $ido ,Dc2ntricaA ,$o ,$ta+a claro. Inclu$o ,n $u
modo d, acudir a la i4l,$ia. Sal.a d, San Ramn NonatoA +a;a+a
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 46 69 9~ ~
/or L,)land Str,,t a /a$o rB/idoA do+la+a la ,$0uina ) cru<a+a
Ea$t India Goc8 Road $in mol,$tar$, $i0ui,ra ,n mirar a
d,r,c(a , i<0ui,rda. Lo$ camion,ro$ /i$a+an a 9ondo ,l /,dal
d,l 9r,noA lo$ n,umBtico$ c(irria+an ) lo$ 3,(.culo$ $, d,t,n.an
,n $,co mi,ntra$ a0u,lla anciana mon;a cru<a+a la call, mB$
concurrida d, Londr,$ con ,l 3,lo ) ,l (B+ito ond,ando a $u
/a$o.
En ci,rta oca$inA un /olic.a montado ,n un ca+allo n,4ro
a<a+ac(, a3an<a+a $in /ri$a /or ,l c,ntro d, la call,. Luc.a un
ma4n.9ico ca$co +lanco ) lar4o$ 4uant,$ d,l mi$mo color 0u, l,
da+an un a$/,cto 3a4am,nt, romBntico ) t,atral. ?3i$t a $or
Mnica 5oan )A /r,3i,ndo lo 0u, i+a a $uc,d,rA (i<o 0u, ,l
ca+allo $, atra3,$ara ,n la cal<adaA l,3ant lo$ +ra<o$
,n4uantado$ /ara d,t,n,r ,l trB9ico ,n am+a$ dir,ccion,$ ,
in3it a la mon;a a cru<ar. Mi,ntra$ lo (ac.aA $or Mnica 5oan $,
3ol3i (acia 2lA ,$crut al ca+allo ) a $u ;in,t, ) di;oA con toda
claridadF =Gracia$A ;o3,nA (a $ido u$t,d mu) ama+l,A /,ro no
d,+, /r,ocu/ar$, /or m.. E$to) /,r9,ctam,nt, a $al3o. Lo$
Bn4,l,$ m, /rot,4,n>. Gic(o lo cualA ,c( la ca+,<a (acia atrB$
) $i4ui a3an<ando a /a$ito$ corto$.
?0u,l incid,nt, (a+.a ocurrido a:o$ ant,$ d, 0u, )o la
conoci,raA /or lo 0u, ,ra ,3id,nt, 0u, $i,m/r, (a+.a $ido
/,culiarA aun0u, 0ui<B la$ rar,<a$ d, $u carBct,r $, (u+i,$,n
3i$to ac,ntuada$ con la ,dad. ? 3,c,$ m, /r,4unta+a $i $u
c2l,+r, ,Dc,ntricidad no $,r.a /ura a9,ctacinA ,l in9antil
r,4oci;o d, aca/arar la at,ncin a;,na. Un +u,n ,;,m/lo d, ,llo
/odr.a $,r ,l incid,nt, con ,l 3iolonc,li$ta. Po+r, (om+r,A d,+i
d, 0u,dar d,$tro<adoA ) ti,m+lo $olo d, /,n$ar ,n cmo $, lo
tomar.a la /iani$ta.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 47 70 0~ ~
La i4l,$ia d, ?ll Saint$A $ituada ,n Ea$t India Goc8 RoadA ,ra
) $i4u, $i,ndo un t,m/lo /r,$ti4io$o 0u, di$9ruta d, una
/o$icin d,$tacada ,n la dic,$i$. 'on$truida ,n ,l ,$tilo clB$ico
d, la R,4,nciaA d, /ro/orcion,$ ,D0ui$ita$A /o$,, un int,rior
0u, ,$ una ;o)a ar0uit,ctnica ) di$9ruta d, una acO$tica
inm,;ora+l,A lo 0u, la con3i,rt, ,n un ,$/acio /ri3il,4iado /ara
la c,l,+racin d, conci,rto$.
El /Brroco $, la$ (a+.a in4,niado /ara /,r$uadir a un 9amo$o
3iolonc,li$ta d, 0u, actuara ,n la i4l,$ia. ? ')nt(ia ) a m. no$
di,ron la noc(, li+r, /ara /od,r a$i$tir al conci,rto. En ,l
Oltimo mom,ntoA $, no$ ocurri 0u, ,$tar.a +i,n ll,3ar a $or
Mnica 5oan con no$otra$. 'ra$o ,rror
Para ,m/,<arA in$i$ti ,n ll,3ar$, $u la+or d, /unto. Ni
')nt(ia ni )o no$ o/u$imo$ a la id,aA como d,+imo$ (ac,rA
/,ro ,$o $olo lo $u/imo$ d,$/u2$. 'uando ll,4amo$ a la i4l,$iaA
0u, ,$ta+a a+arrotadaA $or Mnica 5oan 0ui$o ir a $,ntar$, ,n la
/rim,ra 9ila. En9il ,l /a$illo c,ntral con ,l air, ma;,$tuo$o d,
una 3i,;a dama d, la no+l,<aA mi,ntra$ ')nt(ia ) )o la
$,4u.amo$ ca$i a la carr,raA como $i 9u2ramo$ $u$ donc,lla$. S,
$,nt ,n la +utaca c,ntral d, la /rim,ra 9ilaA ;u$to ,n9r,nt, d, la
$illa 0u, ocu/ar.a ,l $oli$taA ) no$otra$ no$ acomodamo$ ,n lo$
a$i,nto$ conti4uo$A una a cada lado d, la anciana mon;a. Eodo
,l mundo conoc.a a $or Mnica 5oanA ) d,$d, ,l /rim,r
mom,nto m, $,nt. o+$,r3ada , incmoda.
La$ $illa$ ,ran d,ma$iado dura$. Sor Mnica 5oan $, r,mo3.a
) r,<on4a+aA int,ntando acomodar $u tra$,ro (u,$udo ,n lo$
a$i,nto$ d, mad,ra. S, no$ ocurri 0u, /od.a /on,r$, un co;.n
d, lo$ 0u, $, u$a+an /ara r,<ar d, rodilla$A /,ro nadi, $a+.a
dnd, ,$ta+an. Lo$ coad;utor,$ r,+u$caron ,n todo$ lo$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 47 71 1~ ~
armario$ d, la $acri$t.aA ,n 3ano. La /ara9,rnalia litOr4ica
inclu), d, todo m,no$ co;in,$ mullido$. Lo mB$ 0u,
,ncontraron 9u, un cort, d, t,rcio/,lo 0u, (a+.a $o+rado d, la
con9,ccin d, una$ cortina$. Lo do+laron ) lo colocaron +a;o $u$
an4ulo$a$ /o$ad,ra$. Sor Mnica 5oan $u$/ir ) mir al ;o3,n
ad;utorA 0u, ,ra nu,3o ,n ,l /u,$to ) $, d,$3i3.a /or com/lac,r
a lo$ 9,li4r,$,$.
NSi ,$to ,$ lo m,;or 0u, (a /odido con$,4uirA $u/on4o 0u,
(a+rB 0u, r,$i4nar$,.
Su tono d,$a+rido +a$t /ara 0u, $, l, +orrara la $onri$a ,n ,l
acto.
El /Brroco $ali a r,ci+ir al /O+lico ) anunci 0u, durant, la
/au$a $, $,r3ir.a ca92.
NJ a(oraA ,$ /ara m. un 4ran /lac,r dar la +i,n3,nida aT
No /udo aca+ar la 9ra$,.
NHS,r3irBn ca92 d,$ca9,inadoI
El /Brroco $, 0u,d $in /ala+ra$. El 3iolonc,li$taA 0u, t,n.a
un /i, ,n ,l ,$c,narioA $, d,tu3o.
NHG,$ca9,inadoI La 3,rdad ,$ 0u, no lo $2A (,rmana.
NHS,r.a tan ama+l, d, a3,ri4uarloI
NS.A /or $u/u,$toA (,rmana.
Pidi /or $,:a$ a uno d, lo$ ad;utor,$ 0u, 9u,ra a mirar.
Nunca (a+.a 3i$to al /Brroco ,n un mom,nto d, 3acilacin. Era
una ,D/,ri,ncia in$lita.
NHPu,do continuarA (,rmanaI
NS.A /or $u/u,$to Ncont,$t $or Mnica 5oanA ) tu3o ,l
d,tall, d, inclinar la ca+,<a.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 47 72 2~ ~
El /Brroco /r,$,nt al c2l,+r, dOoA 0u, $, inclin ant, ,l
/O+lico. La /iani$ta 9u, a $,ntar$, 9r,nt, a $u in$trum,nto. El
3iolonc,li$ta $, acomod ,n la $illa. El /O+lico a4uarda+a ,n
$il,ncio.
NE$o 0u, ll,3a /u,$to ,$ un +rocadoA 0u,rida$.
Sor Mnica 5oan 3ocali<a+a d, un modo cri$talino )A como (,
dic(o ant,$A la acO$tica d, ?ll Saint$ ,ra ,Dc,l,nt,. ?0u,l
a/art,A 0u, no (u+i,$, /a$ado inad3,rtido ,n una ,$tacin
9,rro3iaria ,n (ora /untaA $, o) ,n todo$ lo$ rincon,$ d, la
i4l,$ia.
NE$ al4o 0u, $ol.amo$ (ac,r a 9inal,$ d,l $i4lo /a$adoF cortar
una$ 3i,;a$ cortina$ )A mal 0u, +i,nA (ac,r un 3,$tido con ,lla$.
M, /r,4unto d, 0ui2n $,r.an ,$a$ cortina$T
La /iani$ta l, lan< una mirada iracundaA /,ro ,l
3iolonc,li$taA 0u, no ,n 3ano ,ra (om+r,A no $, dio /or aludido
) ,m/,< a a9inar $u in$trum,nto. Sor Mnica 5oan no /ara+a
d, mo3,r$, ,n $u a$i,ntoA tratando inOtilm,nt, d, /on,r$,
cmoda.
Sati$9,c(oA ,l 3iolonc,li$ta $onri al /O+lico con a/lomo )
al< ,l arco.
NE$ inOtil. No /u,do ,$tar a$.. N,c,$ito un co;.n ,n la
,$/alda.
El $oli$ta d,; ca,r ,l +ra<o. El /Brroco lan< una mirada
d,$,$/,rada a $u$ ad;utor,$. Una $,:ora 0u, $, (a+.a $,ntado al
9ondo 3ino (acia no$otra$. La+.a ll,3ado con$i4o un
/ro3id,ncial co;.n /ara $u /ro/io u$o 0u, l, c,di
4,n,ro$am,nt,. Sor Mnica 5oan ,$ta+a ,ncantada.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 47 73 3~ ~
NKu2 ama+l, ,$ u$t,d. S, lo a4rad,<co d, cora<n. Mu)
ama+l,.
Ean 4,ntil,$ modal,$ (u+i,$,n /odido ri3ali<ar con lo$ d, la
mi$m.$ima r,ina madr,. Sor Mnica 5oan /al/ ,l co;.n )
d,cidi 0u, $, $,ntar.a $o+r, 2l ) $, colocar.a ,l 9ardo d,
t,rcio/,lo ,n la ,$/alda. ')nt(ia ) ,l /Brroco la a)udaron a
/on,r$, cmodaA mi,ntra$ ,l 3iolonc,li$ta ) la /iani$ta
a4uarda+an ,n $il,ncioA con lo$ o;o$ cla3ado$ ,n $u$ r,$/,cti3o$
in$trum,nto$. Jo m, ,nco4.a ,n mi a$i,ntoA tratando ,n 3ano
d, /a$ar inad3,rtida.
Em/,< ,l r,citalA ) $or Mnica 5oanA cmoda al 9inA $ac $u
la+or d, a4u;a.
E,;,r durant, un conci,rto no ,$ al4o (a+itual. G, (,c(oA
a0u,lla 9u, la /rim,ra ) Onica oca$in ,n la 0u, 3i a al4ui,n
(aci2ndolo. P,ro a $or Mnica 5oan l, tra.a $in cuidado lo 0u,
(ici,ran o d,;aran d, (ac,r lo$ d,mB$. Si,m/r, (ac.a
,Dactam,nt, lo 0u, $, l, anto;a+a. Por lo 4,n,ralA t,;,r tam/oco
$, con$id,ra una ocu/acin ruido$a. G, (,c(oA )o la (a+.a 3i$to
t,;i,ndo ,n a+$oluto $il,ncioA /,ro no 9u, a$. ,n a0u,lla oca$in.
Su la+or ,ra un /atrn d, intrincado di$,:o /ara ,l 0u, $,
n,c,$ita+an tr,$ a4u;a$A 0u, (ac.an un ruido d, mil d,monio$.
S, l, ,$ca/a+an d, la$ mano$ una ) otra 3,<. Eran a4u;a$ d,
ac,roA ) cada 3,< 0u, ca.an r,/i0u,t,a+an con ,$tr2/ito ,n ,l
$u,lo d, mad,ra. ')nt(ia ) )o t,n.amo$ 0u, r,co4,rla$A
d,/,ndi,ndo d, (acia 0u2 lado (u+i,$,n ca.do. En un
mom,nto dadoA la mad,;a d, lana $, /r,ci/it al $u,lo ) rod
/or d,+a;o d, 3aria$ $illa$. ?l4ui,n 0u, ,$ta+a una$ cuatro 9ila$
mB$ atrB$ la d,3ol3i (acia d,lant, d, una /atadaA /,ro ,l (ilo
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 47 74 4~ ~
$, ,nr,d ,n la /ata d, una $illa ) $, t,n$A d,$(aci,ndo 3ario$
/unto$ d, la la+or 0u, $or Mnica 5oan $o$t,n.a ,n la$ mano$.
NMB$ cuidado Nno$ r,4a: ,ntr, di,nt,$ mi,ntra$ ,l
3iolonc,li$ta $, di$/on.a a int,r/r,tar una cad,ncia
,$/,cialm,nt, di9.cil con lo$ o;o$ c,rrado$A totalm,nt, a+$orto.
G, /rontoA a+ri lo$ o;o$ ) una in,$/,rada nota di$cordant,
+rot d, la$ cu,rda$ d, $u 3iolonc,lo al 3,r a $or Mnica 5oan
+u$cando a ti,nta$ $u mad,;a d, lana. No o+$tant,A ,l
3iolonc,li$taA (aci,ndo 4ala d, una 4ran /ro9,$ionalidadA $,
lan< a int,r/r,tar la cad,ncia ) 9inali< ,l mo3imi,nto con
ma,$tr.a.
El mo3imi,nto l,nto (a+.a ,m/,<ado ,n m,dio d, un $il,ncio
totalA /,ro la mad,;a d, lana aOn (a+r.a d, darno$ mB$
di$4u$to$. La /,r$ona 0u, ,$ta+a $,ntada cuatro 9ila$ mB$ atrB$
trat d, li+,rarla ) d,3ol3,rla a $u /ro/i,tariaA ,n 3ano. La
mad,;a rod (acia atrB$ ) 9u, a ,nr,dar$, ,n lo$ /i,$ d, al4ui,n
0u, $, (a+.a $,ntado mB$ (acia ,l 9ondo ) 0u, la r,co4iA
(aci,ndo 0u, ,l (ilo $, t,n$ara d, nu,3o ) d,$(ici,ra 3ario$
/unto$ mB$ d, la a4u;a d, $or Mnica 5oan.
NM, lo ,$tB d,$tro<ando N,$/,t al incauto ,$/,ctador.
La /iani$ta ,$ta+a int,r/r,tando un /a$a;, ,$/,cialm,nt,
,3ocador ) d,licado. ?/art lo$ o;o$ d,l /iano ) lan< una
mirada a$,$ina a la /rim,ra 9ila. Mi,ntra$ $, ac,rca+a la
cad,ncia 9inalA otra a4u;a ca) al $u,lo con ,l con$,cu,nt,
r,/i0u,t,o m,tBlicoA d,$tro<ando ,l conmo3,dor /la:ido d,l
3iolonc,lo ,n lo$ Oltimo$ acord,$ d,l mo3imi,nto.
El /BrrocoA 0u, /ar,c.a a /unto d, /,rd,r lo$ ,$tri+o$A $,
ac,rc a $or Mnica 5oan ) l, /idi ,n $u$urro$ 0u, 4uardara
$il,ncio.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 47 75 5~ ~
NH'mo dic,A /adr,I N/r,4untA ,l,3ando la 3o< como $i
9u,ra $ordaA aun0u, no lo ,raA ni muc(o m,no$. El /Brroco
r,troc,diA (orrori<adoA t,mi,ndo ,m/,orar mB$ la$ co$a$.
El t,rc,r mo3imi,nto ,ra un alle"ro con fuocoA ) ,l dOo lo
int,r/r,t d, un modo mB$ 3i3o ) a/a$ionado d, lo 0u, nunca
(, t,nido oca$in d, ,$cuc(ar.
')nt(ia ) )oA 0u, ll,4ado$ a ,$t, /unto $olo 0u,r.amo$ 0u, $,
no$ tra4ara la ti,rraA contB+amo$ lo$ minuto$ 0u, 9alta+an /ara
,l int,rm,dioA 0u, a/ro3,c(ar.amo$ /ara ll,3arno$ a $or
Mnica 5oan a ca$a. Jo a/r,ta+a lo$ di,nt,$ d, iraA ) /ara mi$
ad,ntro$ 9anta$,a+a con a$,$inar a la anciana mon;a. ')nt(iaA
d, natural mB$ dulc,A $, mo$tra+a /aci,nt, ) com/r,n$i3a. P,ro
lo /,or ,$ta+a /or ll,4ar.
Lo$ mO$ico$ conclu),ron ,l t,rc,r mo3imi,nto d, un modo
+rillant,. 'on ,$tudiado ad,mBnA ,l 3iolonc,li$ta d,$li< ,l arco
(acia arri+a ) l,3ant ,l +ra<o ,n ,l air,A $onri,nt, ) du,:o d,
$..
El /O+lico no tardar.a mB$ d, uno$ $,4undo$ ,n rom/,r a
a/laudirA /,ro 9u, cuanto +a$t /ara 0u, $or Mnica 5oan
(ici,ra $u r,tirada. S, l,3ant con +ru$0u,dad.
NM, du,l, d,ma$iado. No /u,do $o/ortarlo ni un $,4undo
mB$. G,+o irm,.
G,;ando ca,r la$ a4u;a$ a $u alr,d,dorA /a$ /or d,lant, d,
lo$ mO$ico$ )A a la 3i$ta d, todo$A ,n9il ,l /a$illo c,ntral ,n
dir,ccin a la /u,rta.
El /O+lico d, Po/lar a/laudi ,nard,cidoA ,ntr, 3i3a$A
aclamacion,$ ) $il+ido$ d, admiracin. Nin4On mO$ico /od.a
(a+,r d,$,ado una ma)or o3acin. P,ro ,llo$ $a+.anA ) no$otro$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 47 76 6~ ~
$a+.amo$A ) ,llo$ $a+.an 0u, no$otro$ $a+.amo$A 0u, tan
caluro$o a/lau$o no $, d,+.a a ,llo$ ni a $u mO$ica. S,
inclinaron con ri4id,<A una $onri$a d,$4anada ,n ,l ro$troA )
a+andonaron ,l ,$c,nario.
Una ira ci,4a $, a/od,r d, m.. Si,nto un ,norm, r,$/,to /or
lo$ mO$ico$A /u,$ $2 0u, d,trB$ d, cada nota (a) a:o$ d,
,ntr,4aA ) no /od.a /,rdonar a0u,lla Oltima o9,n$a 4ratuitaA
0u, $, m, anto; d,li+,rada. M, $,nt.a ca/a< d, 4ol/,ar a $or
Mnica 5oanA ) d, (ac,rlo con 4ana$A d,lant, d, una$
do$ci,nta$ /,r$ona$. G,+.a d, ,$tar t,m+lando d, ra+iaA /or0u,
')nt(ia $, a$u$t al 3,rm,.
NJa m, la ll,3o )o. EO 0u2dat,A +O$cat, un a$i,nto ,n ,l
9ondo ) di$9ruta d, la $,4unda /art,.
NLo) )a no /u,do di$9rutar d, nada Nma$cull2C mi 3o<
d,+i d, $onar d,$t,m/lada.
')nt(ia $, ,c( a r,.r como $ol.aA con $u ri$a dulc, ) cBlida.
NPor $u/u,$to 0u, /u,d,$. Emat, una ta<a d, ca92. ?(ora
3an a tocar la $onata /ara 3iolonc,lo d, @ra(m$.
R,co4i la$ a4u;a$ d, t,;,rA d,$,nr,d la lana 0u, (a+.a
0u,dado atra/ada ,ntr, la$ /ata$ d, la$ $illa$A lo m,ti todo ,n
la +ol$a d, la+or,$A m, arro; un +,$oA $u$urr =La$ta lu,4o>
) $, 9u, corri,ndo tra$ $or Mnica 5oan.

Gurant, muc(o$ d.a$A o 0ui<B $,mana$A no /ud, diri4ir la
/ala+ra a $or Mnica 5oan. E$ta+a $,4ura d, 0u, $, (a+.a
/ro/u,$to arruinar ,l r,cital ) (umillar a lo$ mO$ico$. R,cord2
$u$ arran0u,$ d, mal 4,nio cuando no $, $al.a con la $u)aA $u$
,n9urru:ami,nto$ cuando la coarta+an )A /or ,ncima d, todoA
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 47 77 7~ ~
$u$ d,$/iadado$ ata0u,$ a $or E3an4,lina. M, con3,nc. d, 0u,
$u a/ar,nt, $,nilidad no ,ra mB$ 0u, un ,la+orado ;u,4o al 0u,
$, ,ntr,4a+a /ara $u /ro/ia di3,r$in. G,cid. 0u, no 0u,r.a
3ol3,r a t,n,r nada 0u, 3,r con ,lla. Pod.a $,r tan alti3a como
$or Mnica 5oan $i m, lo /ro/on.aA ) $i,m/r, 0u, no$
cru<B+amo$ a/arta+a ,l ro$tro $in d,cir /ala+ra.
?l4On ti,m/o d,$/u2$A $in ,m+ar4oA $uc,di al4o 0u, m,
(i<o com/r,nd,r $in lu4ar a duda$ $u 3,rdad,ro ,$tado m,ntal.
Ocurri (acia la$ oc(o ) m,dia d, la ma:ana. La$ (,rmana$ )
,l r,$to d,l /,r$onal (a+.an $alido a (ac,r $u$ 3i$ita$ matutina$.
'(umm) ) )o 2ramo$ la$ Oltima$A ) ,$tB+amo$ a /unto d, $alir
cuando $on ,l t,l29ono.
NHL, llamado a San Ramn NonatoI Sid ,l /,$cad,ro al
a/arato. L, /,n$ado 0u, l,$ 4u$tar.a $a+,r 0u, $or Mnica 5oan
aca+a d, /a$ar /or d,lant, d, la ti,ndaA ,n cami$n. L,
,n3iado a mi c(ico d,trB$ d, ,llaA /ara 0u, no $, (a4a da:o.
'ontu3, la r,$/iracinA (orrori<adaA ) $, lo cont2 a '(umm).
G,;amo$ la$ cart,ra$ tirada$ ,n ,l $u,loA co4imo$ la ca/a d, otra
(,rmana d,l /,rc(,ro ) $alimo$ a toda /ri$a (acia la /,$cad,r.a
d, Sid. En ,9,ctoA la ,ncontramo$ a3an<ando ,n <i4<a4 /or Ea$t
India Goc8 RoadA ) al (i;o d,l /,$cad,ro $i4ui2ndola a ,$ca$o$
m,tro$ d, di$tancia. No ll,3a+a /u,$to mB$ 0u, un cami$n
+lanco d, man4a$ lar4a$ +a;o ,l 0u, $, adi3ina+an $u$ (om+ro$
) codo$ (u,$udo$. Pod.an contar$,A una a unaA toda$ la$
32rt,+ra$ d, $u columna. No $, (a+.a ,c(ado ,ncima una +ataA
i+a d,$cal<a ) $in 3,loA ) ,l 3i,nto <arand,a+a lo$ ralo$
m,c(on,$ d, /,lo cano 0u, 0u,da+an ,n $u ca+,<a. Lac.a una
ma:ana 42lidaA ) lo$ /i,$ d, $or Mnica 5oan ,$ta+an a<ul,$ d,
9r.o ) $an4ra+an. G,$d, atrB$ o+$,r32 a0u,llo$ tri$t,$ /i,$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 47 78 8~ ~
anciano$ 0u, ,ran /uro (u,$oA $in mB$ r,cu+rimi,nto 0u, una
9ina ca/a d, /i,l mot,ada ) a<ulA a3an<ando con
d,t,rminacinA ,m/,:ado$ ,n ll,4ar a un d,$tino 0u, $olo $u
m,nt, ,na;,nada conoc.a.
Sin ,l 3,lo ) ,l (B+itoA r,$ulta+a ca$i irr,conoci+l, )
3a4am,nt, 4rot,$ca. Su$ o;o$ l,4a:o$o$ ) ,nro;,cido$
la4rim,a+an. E,n.a la nari< ,nro;,cidaA ) una 4ota d, mo0uillo
l, col4a+a d, la /unta. El cora<n m, dio un 3u,lcoA )
com/r,nd. lo muc(o 0u, la 0u,r.a.
L, dimo$ alcanc, ) l, (a+lamo$. No$ mir como $i 9u2ramo$
/,r9,cta$ d,$conocida$A ) trat d, a/artarno$.
N?/artao$A 9u,ra d, mi camino. G,+o ll,4ar cuanto ant,$. La
roto a4ua$. E$, +ruto matarB al +,+2. Ja mat al OltimoA lo ;uro.
G,+o ll,4ar cuanto ant,$. 1u,ra d, mi camino.
?3an< uno$ /a$o$ mB$ con a0u,llo$ /i,$ d,$tro<ado$.
'(umm) l, ,c( la cBlida ca/a d, lana $o+r, lo$ (om+ro$A ) )o
m, 0uit2 la co9ia ) $, la cal2 ,n la ca+,<a. ?l ,ntrar ,n calor
/ar,ci 3ol3,r ,n $.. No$ mir con otro$ o;o$ ) no$ r,conoci al
9in. M, ac,r0u2 ,lla ) l, di;,A d,$/acioF
NSor Mnica 5oanA ,$ la (ora d,l d,$a)uno. La $,:ora @. (a
(,c(o 4ac(a$ d, a3,na /ara u$t,dA con mi,l. S, 3an a ,n9riar $i
no 3u,l3, ,n$,4uida.
NGac(a$ d, a3,na 'on mi,l N,Dclam con o;o$ 4olo$o$N.
?(A 0u2 al,4r.a #,n4aA 3Bmono$ d, una 3,<. H? 0u2 ,$/,rBi$I
HLa$ dic(o 4ac(a$ d, a3,naI H'on mi,lI
Gio do$ /a$o$ ) $olt un alarido d, dolor. La$ta ,ntonc,$ no
(a+.a $ido con$ci,nt, d, 0u, t,n.a lo$ /i,$ ll,no$ d, lla4a$
$an4rant,$. M,no$ mal 0u, m, acom/a:a+a '(umm)A ) 0u,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 47 79 9~ ~
,ra tan 4randullona ) 9u,rt,. 'o4i a $or Mnica 5oan ,n
3olanda$A como $i no /,$ara nadaA ) la ll,3 ,n +ra<o$ (a$ta San
Ramn Nonato. No$ $,4u.a un cort,;o d, ni:o$ curio$o$.
?l ll,4arA a3i$amo$ a la $,:ora @.A 0u, $, 0u,d con$t,rnada.
N?)A /o+r,cita m.a. M,t,dla ,n la cama. G,+, d, ,$tar
con4,ladaA la /o+r,. #a a co4,r una n,umon.a. Pondr2 a
cal,ntar un /ar d, +ot,lla$ d, a4uaA ) l, (ar2 4ac(a$ d, a3,naA )
tam+i2n c(ocolat, cali,nt,. S2 0u, l, ,ncanta.
La m,timo$ ,n la cama ) la d,;amo$ ,n la$ $a+ia$ mano$ d, la
$,:ora @. ?m+a$ t,n.amo$ /aci,nt,$ a la$ 0u, at,nd,rA ) no
/od.amo$ 0u,darno$ con ,lla.
?0u,lla ma:ana /a$2 3i$ita como $i ,$tu3i,ra inm,r$a ,n un
$u,:o. G, 3,< ,n cuandoA a lo lar4o d, la 3idaA ,l amor no$ /illa
d,$/r,3,nido$A iluminando rincon,$ o$curo$ d, la m,nt, )
ll,nBndolo$ con $u r,$/landor. G, tard, ,n tard,A no$
,n9r,ntamo$ a una +,ll,<a ) una dic(a 0u, toma al alma /or
$or/r,$a. Mi,ntra$ i+a d, acB /ara allB ,n la +icicl,taA $u/, 0u,
ama+a no $olo a $or Mnica 5oanA $ino a todo lo 0u,
r,/r,$,nta+aF $u r,li4inA $u 3ocacinA $u /ro9,$in monB$ticaA
la$ cam/ana$A la$ con$tant,$ oracion,$ d,ntro d,l con3,ntoA la
0ui,tud ) ,l tra+a;o altrui$ta al $,r3icio d, Gio$. HPod.a $,r N)
al /,n$arlo ca$i m, ca. d, +icicl,taA tal 9u, la im/r,$inNA /od.a
$,r ,l amor a Gio$I

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 48 80 0~ ~

E En n e el l % %r ri in nc ci i% %i io o

Sor Mnica 5oan ,n9,rm d, /ulmon.a. S, 0u,d
/ro9undam,nt, dormida cuando '(umm)A la $,:ora @ ) )o la
d,;amo$ ,n la cama a0u,lla ma:ana in3,rnal ) /,rman,ci
incon$ci,nt, a lo lar4o d, todo ,l d.a. E,n.a 9i,+r,A ,l /ul$o
ac,l,rado ) /al/itant,A la r,$/iracin an(,lo$a. La /,na ) ,l
a+atimi,nto $, adu,:aron d, San Ramn Nonato. La cam/ana
d, la ca/illaA llamando a la oracinA $ona+a como un /la:ido.
Eodo$ cr,.amo$ 0u, morir.a. P,ro no (a+.amo$ t,nido ,n
cu,nta do$ im/ortant,$ 9actor,$F lo$ anti+itico$ ) $u /ro/ia )
9ormida+l, ca/acidad d, r,$i$t,ncia.
Lo) d.a lo$ anti+itico$ $on mon,da corri,nt,A /,ro ,n lo$
a:o$ cincu,nta ,ran al4o r,lati3am,nt, nu,3o. 'on ,l /a$o d,
la$ d2cada$A ,l u$o ) a+u$o d, ,$ta$ $u$tancia$ (a r,ducido $u
,9icaciaA /,ro ,n lo$ a:o$ cincu,nta ,ran r,alm,nt, una
m,dicina mila4ro$a. Sor Mnica 5oan nunca (a+.a n,c,$itado
/,nicilinaA ) la r,accin no $, (i<o ,$/,rar. Un /ar d,
in),ccion,$ +a$taron /ara 0u, l, +a;ara la 9i,+r,A $, r,cu/,rara
,l /ul$o ) $, d,$3an,ci,ra ,l murmullo d, $u /,c(o. ?+ri lo$
o;o$ ) mir alr,d,dor.
NM, /r,4unto 0u2 (ac2i$ toda$ a(. /lantada$. HNo t,n2i$
nada 0u, (ac,rI Su/on4o 0u, o$ (a+2i$ cr,.do 0u, m, 3o) a
morir. Pu,$ ,$tBi$ mu) ,0ui3ocada$. No /i,n$o morirm,. Ja
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 48 81 1~ ~
/od2i$ d,cirl, a la $,:ora @. 0u, tomar2 un (u,3o duro /ara
d,$a)unar.
Su r,$i$t,ncia ) 9ortal,<a 9.$ica $, (i<o ,3id,nt, a lo lar4o d,
la$ $i4ui,nt,$ $,mana$. G, (a+,r ll,3ado una 3ida d, lu;o )
ocio$idadA como $in duda l, (a+r.a /,rmitido $u lina;,
ari$tocrBticoA ,$to) $,4ura d, 0u, (a+r.a mu,rtoA /,$, a la
/,nicilina. Sin ,m+ar4oA una ,Di$t,ncia d,dicada al tra+a;o la
(a+.a con3,rtido ,n una $u/,r3i3i,nt,. Un $im/l, ata0u, d,
n,umon.a no /od.a aca+ar con ,lla. S, r,cu/,r con ra/id,< )
no tard ,n ,m/,<ar a 0u,;ar$, /or t,n,r 0u, 4uardar camaA
al4o ,n lo 0u, ,l m2dico (a+.a (,c(o (inca/i2. 'r,.a t,n,r un
$im/l, r,$9riadoA ) no r,corda+a ,l incid,nt, 0u, la (a+.a (,c(o
ca,r ,n9,rma. No ll,4 a in$ultar al m2dicoA /,ro lo mira+a d,
un modo tal 0u, ni 2l ni nadi, duda+a d, la o/inin 0u, l,
m,r,c.a.
NNo /r,t,ndo com/r,nd,r $u$ docta$ ra<on,$ Nl, di;oNA
/,ro ,l S,:or ,$ nu,$tro 4u.a. HG,+o ,nt,nd,r 0u, /u,do r,ci+ir
3i$ita$I
En ,9,ctoA $or Mnica 5oan /od.a r,ci+ir 3i$ita$ N$i,m/r, 0u,
no la 9ati4aranNA l,,r cuanto 0ui$i,ra N$i,m/r, 0u, no l,
can$ara la 3i$taN ) com,r lo 0u, l, a/,t,ci,ra N$i,m/r, 0u,
no l, $,ntara mal.
Sor Mnica 5oan $, r,co$t ,n la$ almo(ada$A $ati$9,c(a. L,
ll,3aron li+ro$A ) la $,:ora @. r,ci+i ord,n d, com/lac,r todo$
$u$ ca/ric(o$.
La$ (a+itacion,$ d, la$ mon;a$ r,ci+,n ,l nom+r, d, c,lda$A )
no ,n 3anoA /u,$ $on cuarto$ /,0u,:o$A d,$nudo$ ) $,ncillo$A
$in 4rand,$ comodidad,$. Sin ,m+ar4oA d,$d, 0u, (a+.a
a+andonado ,l ,;,rcicio acti3o d, la /art,r.aA $or Mnica 5oan $,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 48 82 2~ ~
la$ (a+.a arr,4lado /ara con$,4uir una c,lda com/arati3am,nt,
,$/acio$aA con mu,+l,$ cmodo$ ) d,tall,$ 0u, la ,m+,ll,c.an )
la con3,rt.an ,n al4o mB$ /ar,cido a una ,l,4ant, alco+a. Por lo
4,n,ralA nin4On l,4o /u,d, acc,d,r a la c,lda d, una mon;aA
/,ro $or Mnica 5oan aca+a+a d, arrancarl, al m2dico /,rmi$o
/ara r,ci+ir 3i$ita$A ) a$. ,m/,< un /,r.odo mu) dic(o$o d, mi
3ida.
I+a a 3,rla todo$ lo$ d.a$A ) ,n cuanto ,ntra+a ,n $u c,lda m,
im+u.a d, una $,n$acin ca$i tan4i+l, d, /a< ) tran0uilidad.
Si,m/r, la ,ncontra+a $,ntada ,n la camaA $in la m,nor $,:al d,
,n9,rm,dad o 9ati4aA ,l 3,lo /,r9,ctam,nt, colocadoA ,l cami$n
+lanco c,rrado (a$ta ,l cu,lloA $u 9ina /i,l a/,r4aminadaA lo$
4rand,$ o;o$ claro$ d, mirada /,n,trant,. Si,m/r, (a+.a li+ro$
d,$/,rdi4ado$ $o+r, la camaA ) t,n.a 3ario$ cuad,rno$ ,n lo$
0u, ,$cri+.a co/io$am,nt, con /ul$o 9irm, ) l,tra cali4rB9ica.
G,$cu+r. 0u, ,ra /o,ti$a. No t,ndr.a 0u, (a+,rm, /illado /or
$or/r,$aA /,ro a$. 9u,. La+.a ,$crito a lo lar4o d, toda $u 3idaA )
,ntr, la$ /B4ina$ d, a0u,llo$ cuad,rno$ 4uarda+a ci,nto$ d,
/o,ma$A al4uno$ d, lo$ cual,$ $, r,monta+an a 9inal,$ d,l $i4lo
QIQ.
La /o,$.a no ,$ mi 9u,rt,A car,<co d, o.do /ara ;u<4arlaA /,ro
m, im/r,$ion $u con$tancia ) l, /r,4unt2 $i /od.a ,c(ar un
3i$ta<o a $u$ cuad,rno$. S, ,nco4i d, (om+ro$.
NLl23at,lo$. No t,n4o $,cr,to$A 0u,rida. No $o) $ino una
c(i$/a ,ntr, la$ llama$ d,l 9u,4o di3ino.
Pa$2 muc(a$ noc(,$ l,),ndo a0u,llo$ 3,r$o$. EratBndo$, d,
la o+ra d, una mon;aA no ,$/,ra+a ,ncontrar mB$ 0u, /o,$.a
r,li4io$aA /,ro m, ,0ui3oca+a. ?+unda+an lo$ /o,ma$
amoro$o$A ) tam+i2n lo$ $at.rico$ o car4ado$ d, (umorF
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 48 83 3~ ~

Pocas cosas hay tan placenteras
como $er a una mosca posada
en mi me2or rinc-n de lectura,
limpi3ndose, la muy aseada.
Las patitas en el entrece2o
enrosca con mucha parsimonia,
como una 4enus ante el espe2o.

O tam+i2nF

? UN? PERR? S?L'LI'L? O@ES?
5l trote $oy sobre las patas
y sobre mis ocho tetillasA
que nada tienen que en$idiar
a las me2ores carretillas.
H6u! ser3 de m' el d'a
que se me hayan des"astado,
perdida su lo7an'a
por haberlas arrastradoI

E$t, ,$ mi /r,9,ridoF

4eo un barco en lontanan7a,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 48 84 4~ ~
frente a la costa serena.
Desconfiad de la bonan7a,
que es un canto de sirena.

Kui<B no $,a /o,$.a con ma)O$cula$A /,ro )o cr,o 0u, ti,n,
$u ,ncantoA aun0u, ,$ /o$i+l, 0u, ,l ,ncanto d, la /ro/ia $or
Mnica 5oan (a)a in9luido ,n mi ;uicio. Encontr2 un /o,ma
d,dicado a $u /adr, 0u, d,c.a muc(o d, $u$ a:o$ d, ;u3,ntudF

8astidioso, hura.o, desabrido pap3A
como un $ie2o crust3ceo que $arado est3.
6u! empecinamiento el tuyo
9iempre a toque de cornetaA
como un actor de operetaA
qu! arrebato el tuyo
H/ ad-nde te lle$a, pap3I
H&o ser3 tiempo perdidoI
/o me encar"o de todoA
di2o el $ie2o consentido.

'on un /adr, tan or4ullo$o ) dominant,A $or Mnica 5oan
d,+i d, luc(ar con u:a$ ) di,nt,$ /ara a9irmar$, ) con0ui$tar
la li+,rtad. Una /,r$onalidad m,no$ 9u,rt, $, (a+r.a d,;ado
a/la$tar.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 48 85 5~ ~
Si,ndo como ,ra ,ntonc,$ una ;o3,n ,n9,rma d, amorA $u$
/o,ma$ amoro$o$ m, ll,4aron al alma ) m, ll,naron lo$ o;o$ d,
lB4rima$.

? UN GIOS GES'ONO'IGO
5 ti te cant!
en los d'as dichosos
y estu$iste cerca de m'.
)n ti pens!
cuando mi amante me bes-
y te not! all'.
:acia ti me $ol$'
cuando nuestro amor muri-
y hall! tu fuer7a.
%e necesit!
en mis a.os de dolor
y al fin te conoc'.

='uando nu,$tro amor muri.> 'mo m, $ona+an a0u,lla$
/ala+ra$T H?ca$o (ac, 9alta $u9rir lo ind,ci+l, /ara conoc,r al
Gio$ d,$conocidoI HKui2nA cuBndoA cuBl $,r.a la (i$toria d, ,$,
amor /,rdido d, $or Mnica 5oanI ?rd.a ,n d,$,o$ d, $a+,rloA
/,ro no m, atr,3.a a /r,4untBr$,lo. H?ca$o (a+.a mu,rtoA o $,
o/on.an $u$ /adr,$ al romanc,I HPor 0u2 ,ra inalcan<a+l,I
H?ca$o )a ,$ta+a ca$adoA o $,ncillam,nt, d,; d, 0u,r,rla ) la
a+andonI M, mor.a d, 4ana$ d, $a+,rloA /,ro $a+.a 0u,
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 48 86 6~ ~
cual0ui,r /r,4unta im/,rtin,nt, r,ci+ir.a /or toda r,$/u,$ta un
com,ntario morda< d, $u l,n4ua 3i/,rina.
La /o,$.a r,li4io$a d, $or Mnica 5oan ,ra
$or/r,nd,nt,m,nt, ,Di4uaA ) /u,$to 0u, 0u,r.a $a+,r mB$
ac,rca d, $u 3ocacin r,li4io$aA l, /r,4unt2 /or ,$, a$/,cto d,
$u o+ra /o2tica. M, cont,$t con ,$to$ 3,r$o$ d, la ;da a una
urna "rie"a d, P,at$F

La belle7a es $erdad y la $erdad belle7a <nada m3s se sabe en
esta tierra, y nada m3s hace falta.
NNo m, /ida$ 0u, d,$,ntra:, ,l 4ran mi$t,rio d, la 3ida. No
$o) mB$ 0u, una (umild, tra+a;adora. Si lo 0u, +u$ca$ ,$
+,ll,<aA l,, lo$ Salmo$A a I$a.a$A a $an 5uan d, la 'ru<. H'mo
i+a mi /o+r, /luma a m,dir$, con $,m,;ant,$ 3,r$o$I Si lo 0u,
+u$ca$ ,$ la 3,rdadA l,, lo$ E3an4,lio$A cuatro +r,3,$ r,trato$
d, Gio$ (,c(o (om+r,. Nada mB$ $, /u,d, a:adir.
E$, d.a /ar,c.a inu$ualm,nt, can$ada )A cuando $, r,co$t ,n
la$ almo(ada$A la lu< in3,rnal 0u, ,ntra+a /or la 3,ntana
ac,ntu $u$ /Blida$ ) ari$tocrBtica$ 9accion,$A ) mi cora<n $,
ll,n d, t,rnura. La+.a ll,4ado a un con3,nto /or ,rrorA $i,ndo
una ;o3,n d,$cr,.da. No m, (a+r.a d,9inido como una at,a
con3,ncida /ara la 0u, toda alu$in a la ,$/iritualidad ,ra un
di$lat,A /,ro $. como una a4n$tica con /ro9unda$ duda$. 5amB$
(a+.a tratado con mon;a$A ) al /rinci/io la$ tom2 un /oco a
+roma. MB$ tard, cam+i mi /,rc,/cinA ) la$ cont,m/l2 con
un a$om+ro ra)ano ,n la incr,dulidadA 0u, 9inalm,nt, $, 3io
r,,m/la<ado /or ,l r,$/,to ) un /ro9undo a9,cto.
HKu2 (a+.a ,m/u;ado a $or Mnica 5oan a a+andonar $u
/ri3il,4iada ,Di$t,ncia /or una 3ida d, /ri3acion,$ ) arduo
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 48 87 7~ ~
tra+a;o ,n la$ +arriada$ mB$ mi$,ra+l,$ d, la <ona /ortuaria d,
Londr,$I =H?ca$o 9u, ,l amor al /r;imoI>A l, /r,4unt2.
NPor $u/u,$to 0u, no Nm, cont,$t con +ru$0u,dadN.
H'mo 3a$ a 0u,r,r a un montn d, 4,nt, i4norant, ) +ruta a
la 0u, ni $i0ui,ra conoc,$I H?ca$o (a) al4ui,n 0u, am, la
inmundicia ) la mi$,riaI HO lo$ /io;o$ ) la$ rata$I HKui2n /u,d,
amar ,l can$ancio a4otadorA ) $,4uir tra+a;ando /,$, a ,lloI
Nadi, /u,d, amar tal,$ co$a$. Uno $olo /u,d, amar a Gio$A ) a
tra32$ d, Wl ll,4ar a amar a lo$ (om+r,$A ,n tanto 0u, $O+dito$
Su)o$.
L, /r,4unt2 cmo (a+.a $,ntido la llamada d, Gio$A 0u2 la
(a+.a (,c(o in4r,$ar ,n un con3,nto. M, cont,$t citando uno$
3,r$o$ d, )l sabueso del cieloA d, 1ranci$ E(om/$on.

:u' de =l, a tra$!s de noches y d'asC
hu' de =l a tra$!s de los arcos de los a.osC
hu' de =l a tra$!s de las sendas tortuosas
de mi propia mente> y en medio de las l3"rimas
me ocult! de =l.

L, /r,4unt2 0u2 $i4ni9ica+a =(u. d, Wl>A ) 9u, la 4ota 0u,
colm ,l 3a$o d, $u /aci,ncia.
NPr,4unta$ ) mB$ /r,4unta$A m, a4ota$ con tu$ /r,4unta$A
(i;a m.a. ?3,r.4ualo /or tu cu,ntaA todo$ t,n,mo$ 0u, (ac,rlo
,n un mom,nto u otro. Nadi, /u,d, dart, la 9,. E$ un don 0u,
$olo Gio$ conc,d,. @u$caA ) ,ncontrarB$. L,, lo$ E3an4,lio$. No
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 48 88 8~ ~
(a) otro modo. No m, a4o+i,$ con tu$ int,rmina+l,$ /r,4unta$.
#, con Gio$A (i;a m.a. Solo 3, con Gio$.
Era o+3io 0u, ,$ta+a can$ada. M, d,$/,d. con un +,$o ) m,
r,tir2 di$cr,tam,nt,.
?0u,lla mul,tilla $u)a =#, con Gio$> $i,m/r, m, (a+.a
intri4ado. G, /rontoA lo 3i con claridad. Era una r,3,lacinF $,
trata+a d, ac,/tar. 'om/r,nd,rlo m, ll,n d, dic(a. G,+.a
ac,/tar la 3idaA ,l mundoA ,l ,$/.rituA a Gio$ o como 0ui,ra 0u,
$, l, llam,A ) todo lo d,mB$ 3,ndr.a $olo. Ll,3a+a a:o$ dando
/alo$ d, ci,4oA ,$9or<Bndom, /or com/r,nd,r o al m,no$
ac,/tar ,l $i4ni9icado d, la 3ida. ?0u,lla$ tr,$ (umild,$
/ala+ra$A =#, con Gio$>A 9u,ron /ara m. ,l /rinci/io d, la 9,.
?0u,lla noc(, ,m/,c2 a l,,r lo$ E3an4,lio$.

J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 48 89 9~ ~

5 5* *r ra ad de ec ci im mi ie en nt to os s

? toda$ la$ ,n9,rm,ra$ ) comadrona$A muc(a$ d, ,lla$
9all,cida$ )aA con la$ 0u, tra+a;2 m,dio $i4lo atrB$.
? E,rri 'oat,$A 0u, a3i3 mi$ r,cu,rdo$.
? 'anon Eon) 6illiam$onA /r,$id,nt, d, E(, 6,llclo$, Eru$t
Eli<a+,t( 1air+airn /or $u Bnimo.
? Pat Sc(oolin4A 0u, tu3o ,l 3alor d, cr,,r ,n mi ori4inal.
? Naomi St,3,n$A /or lo muc(o 0u, m, a)ud con ,l dial,cto
coc8n,).
? Su<anna( LartA 5,nn) 6(it,9i,ldA Golor,$ 'oo8A P,44)
Sa),rA @,tt) LoMn,) ) Rita P,rr).
? todo$ lo$ 0u, m,cano4ra9iaronA l,),ron ) r,3i$aron ,$t,
li+ro.
? la +i+liot,ca ) ,l arc(i3o (i$trico munici/al,$ d, EoM,r
Laml,t$.
?l con$,r3ador d,l I$land Li$tor) Eru$t.
?l arc(i3,ro d, E(, Mu$,um in Goc8land.
?l +i+liot,cario d, Simmon$ ?,ro9ilm$.
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 49 90 0~ ~

6 6i io o* *r ra a/ /$ $a a

+enni/er ,ort! tra+a; como comadrona ,n Londr,$ d,$d,
1-%& a 1-*&A acumulando todo ti/o d, ,D/,ri,ncia$. Lu,4o d,;
$u /ro9,$in /ara d,dicar$, /or com/l,to a la mO$ica )
con3,rtir$, ,n /ro9,$ora d, /iano. El li+ro Llama a la
comadronaA ,$ ,l /rim,ro d, una trilo4.a 0u, 3,ndi un milln
d, co/ia$ ,n Gran @r,ta:a ,n !00*A !008 ) !00-
r,$/,cti3am,nt,. La autora muri ,n ma)o d,l !011 $in /od,r
/artici/ar ,n ,l 2Dito d, la $,ri, d, t,l,3i$inA /roducida /or la
@@'A tam+i2n titulada Llama a la comadronaA +a$ada ,n $u$
li+ro$A ) 0u, ti,n, a #an,$$a R,d4ra3, como una d, $u$
/rota4oni$ta$.



F Fi in n

E.tulo ori4inalF *all the Mid#ife
a !00!A 5,nni9,r 6ort(
Eraduccin d, Rita da 'o$ta Garc.a
Gi$,:o d, la cu+i,rtaF a Orion @oo8$
J Je en nn ni if fe er r W Wo or rt th h L Ll la am ma a a a l la a c co om ma ad dr ro on na a! !


~ ~4 49 91 1~ ~
1oto4ra9.a d, la cu+i,rtaF a @@'
IS@NF -*8V8"V!6"V!1%0V0

4? @ecaria y 9a"itario
Este libro fue distribuido por cortesa de:
Para obtener tu propio acceso a lecturas y libros electrnicos ilimitados GRATIS
hoy mismo, visita:
http://espanol.Free-eBooks.net
Comparte este libro con todos y cada uno de tus amigos de forma automtica,
mediante la seleccin de cualquiera de las opciones de abajo:
Para mostrar tu agradecimiento al autor y ayudar a otros para tener
agradables experiencias de lectura y encontrar informacin valiosa,
estaremos muy agradecidos si
"publicas un comentario para este libro aqu".
INFORMACIN DE LOS DERECHOS DEL AUTOR
Free-eBooks.net respeta la propiedad intelectual de otros. Cuando los propietarios de los derechos de un libro envan su trabajo a Free-eBooks.net, nos estn dando permiso para distribuir dicho
material. A menos que se indique lo contrario en este libro, este permiso no se transmite a los dems. Por lo tanto, la redistribucin de este libro sn el permiso del propietario de los derechos, puede
constituir una infraccin a las leyes de propiedad intelectual. Si usted cree que su trabajo se ha utilizado de una manera que constituya una violacin a los derechos de autor, por favor, siga nuestras
Recomendaciones y Procedimiento de Reclamos de Violacin a Derechos de Autor como se ve en nuestras Condiciones de Servicio aqu:
http://espanol.free-ebooks.net/tos.html

También podría gustarte