Está en la página 1de 7

EL PAPEL

DEL PERSONAL DE SALUD ANTE


LA VIOLENCIA CONTRA LAS MUJERES
DEFINICIÓN
La Organización de las Naciones Unidas (ONU) reconoce como “violencia
contra la mujer” todo acto de violencia que tenga, o pueda tener como
resultado un daño o sufrimiento físico, sexual o psicológico para la mujer,
así como las amenazas de tales actos, la coacción o la privación de la
libertad, tanto si se producen en la vida pública o en la privada.

(ONU: Declaración sobre la Eliminación de la Violencia contra la mujer. Viena 1993)

TIPOS DE VIOLENCIA

Física: Pellizcos, empujones, bofetadas, patadas... que pueden producir abortos, lesiones
externas e internas, incluso la muerte.

Psicológica: Gritos, humillaciones, críticas exageradas en público, lenguaje soez, insultos,


amenazas, culpabilizaciones, aislamiento social…

Sexual: Relaciones sexuales forzadas, abuso, violación, incluída la violación marital.

Económica: Control absoluto de los ingresos, participación nula o limitada de la mujer en


los bienes comunes, impago de pensiones alimentacias...

¿A quién afecta?

- De todas las edades


- De todas las clases sociales
MUJERES - De todos los niveles culturales
Son especialmente vulnerables las mujeres
inmigrantes y las mujeres con discapacidad

Cualquier mujer, simplemente por ser mujer,


Edición: 1ª. Diciembre 2010
puede ser víctima de maltrato
Edita: Departamento de Sanidad y Consumo. Gobierno Vasco
Depósito Legal:
INDICADORES DE SOSPECHA DURANTE LA CONSULTA PREVENCIÓN
Según la actitud de la mujer Según las características de las
• Temerosa, evasiva, incómoda, nerviosa… lesiones EXISTE CONSENSO en
• Hematomas o contusiones en zonas ACONSEJAR a las y los
• Triste, desmotivada, desilusionada…
sospechosas (cara, cabeza, cara interna de profesionales estar alerta
• Retraída, evita mirar a la cara… brazos o muslos…). frente a situaciones de
• Falta de cuidado personal. • Rotura de tímpano (lesión típica). riesgo, indicios o síntomas
• Vestimenta que puede indicar intención • Lesiones en genitales.
de violencia de género.
de ocultar lesiones.
• Retraso en la demanda de atención a las
• Estado de ansiedad, angustia o lesiones.
irritabilidad.
• Incongruencia entre tipo de lesión y
ENTREVISTA CLÍNICA ANTE SOSPECHA O RIESGO
• Sentimiento de culpa. explicación de la causa. Cómo realizar la entrevista • ¿Cómo se siente tratada en casa?
• Autoestima baja. • Lesiones por defensa (cara interna del • Ver a la mujer sola, asegurando la • ¿Ha sentido alguna vez que no la tratan
• Justifica las lesiones o les quita antebrazo). confidencialidad. bien?
importancia. • Lesiones en diferentes estadios de • Entrevista reposada, con calma, sin prisas. • ¿Ha sufrido alguna vez insultos,
• Si la pareja está presente: temerosa en curación = violencia de largo tiempo de desprecio, humillaciones o algún tipo de
evolución. • Observar las actitudes y el estado
las respuestas, busca constantemente su agresión?
emocional (a través del lenguaje verbal y
aprobación… • Lesiones durante el embarazo en no verbal). • ¿Ha sido violentada o agredida física o
genitales, abdomen y mamas. sexualmente?
• Facilitar la expresión de sentimientos.
• ¿Cómo trata su pareja a sus hijos e hijas?
• Abordar directamente el tema de la
Según la actitud de la pareja violencia. • ¿Se siente segura? ¿Ha sentido miedo?
• Solicita estar presente toda la visita. • Creer a la mujer. • ¿Controla su pareja sus salidas?
• Excesivamente preocupado o solícito con • Mostrar interés y respeto. • ¿Le controla su pareja el dinero?
ella.
• Adoptar una actitud empática. • ¿Le amenaza su pareja alguna vez? ¿Tiene
• Muy controlador, siempre contesta armas en casa?
él o, por el contrario, despreocupado,
despectivo o intentando banalizar los • ¿Conoce alguien su situación?
Preguntas facilitadoras
hechos. • ¿Cree que puede contárselo a alguien de
• ¿Cómo van las cosas en su familia? la familia, a alguna amiga…?
• A veces, colérico u hostil con ella o con
las y los profesionales. • ¿Tiene algún problema con su pareja o • ¿Cree que puede esperar su apoyo o ayuda?
con los hijos o hijas?
• Si se ve en una situación de peligro, ¿hay
• ¿Cómo son las relaciones con su pareja? alguien en quien pueda confiar? ¿Cuenta
¿Cómo resuelven sus diferencias? con algún lugar para refugiarse?
JOKABIDEA contacto
900 840 111 112
Dirección de Atención a las Víctimas de Violencia de Género Teléfonos de
Indarkeria jasan dezakeela susmoa Indarkeria jasan dezakeela susmoa Servicio de Atención telefónica 24 horas multilingüe de la Ertzaintza
hartzen zaion emakumea hartzen zaion emakumea Únicamente cuando exista maltrato psicológico, sin maltrato físico. 2.
Baina, indarkeria jasaten duenik Indarkeria jasaten duena onartzen duena, Cuando exista maltrato físico acompañado de psicológico se utilizará este código. 1.
onartzen ez duena, eta bere bizitza baina, bere bizitza arriskuan jartzeko adinakoa
tratos de cónyuge.
arriskuan jartzeko adinakoa ez dena: ez dena, eta salaketarik jarri nahi ez duena: V61.11. Asesoramiento a víctimas de malos
Historia klinikoan jaso Historia klinikoan erregistratu V15.42. Historia de malos tratos emocionales.
Hitzordua eman segimendua egiteko Segimendurako hitzordua eman V15.41. Historia de Malos tratos físicos.
+ Gizarte zerbitzuetara jo haren berri Lesio-partea egin
izatera + Gizarte zerbitzuekin harremanetan jarri
Casos detectados anteriormente
personas adultas. (no incluidos en anteriores, p.e.: económico)
Indarkeria jasan dezakeela susmoa Indarkeria-seinaleak dituen emakumea 995.85. Otros Malos tratos y abandonos de Otros tipos de maltrato
hartzen zaion emakumea Indarkeria jasaten duela onartzen duena,
Indarkeria jasan duela onartzen duena, bere bere segurtasuna arriskuan jartzeko adinakoa
995.83. Violaciones a personas adultas. Maltrato sexual
segurtasuna arriskuan jartzeko adinakoa dena, eta salaketa jarri nahi duena: a personas adultas.
dena, eta salaketarik jarri nahi ez duena: Historia klinikoan erregistratu
995.82. Malos tratos psicológico/emocionales Maltrato psicológico2
Historia klinikoan erregistratu Lesioen partea egin
995.81. Malos tratos físicos a personas adultas. Maltrato físico1
Lesioen partea egin Indarkeriaren kontrako epaitegira edo CIE9 Casos nuevos
Indarkeriaren kontrako epaitegira bidali guardiako Codificación
+ Segimendua egiteko hitzordua eman Epaitegira bideratu, gizarte zerbitzuekin
harremanetan jarri + Citar para seguimiento
+ Segimendua egiteko hitzordua eman Poner en contacto con Servicios Sociales
+ Citar para seguimiento
Kodifikazioa o a la Ertzaintza
Derivar a juzgado de violencia o de guardia

Enviar a juzgado de violencia
Kasu berriak: GNS9 Elaborar parte de lesiones Elaborar parte de lesiones
Tratu txar fisikoa1 995.81. Helduei tratu txar fisikoak ematea. Registrar en historia clínica Registrar en historia clínica
Tratu txar psikologikoa2 995.82. Helduei tratu txar psikologikoak/ denuncia: formalizar denuncia:
emozionalak ematea. en su integridad física y quiere formalizar riesgo en su integridad física y no quiere
Tratu txar sexuala 995.83. Helduak bortxatzea. Reconoce sufrir violencia, presenta riesgo Reconoce sufrir violencia, presenta
Beste tratu txar mota batzuk 995.85. Helduen kontrako beste tratu txar batzuk
(aurrekoetan sartu gabekoak, esate baterako: eta abandonatzeak.
Mujer que muestra signos de violencia Mujer que muestra signos de sospecha
ekonomikoa) + Poner en contacto con Servicios Sociales
Aurretik atzemandako kasuak Elaborar parte de lesiones
V15.41. Tratu txar fisikoen historia Citar para seguimiento + Indagar en Servicios Sociales
V15.42. Tratu txar emozionalen historia Registrar en historia clínica Citar para seguimiento
V61.11. Ezkontidearengandik tratu txarrak jasan Registrar en historia clínica
dituztenei aholku ematea
denuncia:
riesgo para su vida, y no quiere formalizar riesgo para su vida:
1. Tratu txar fisikoa psikologikoarekin batera ematen denean kode hau erabiliko da. Reconoce sufrir violencia y no presenta No reconoce sufrir violencia y no presenta
2. Tratu txar psikologikoa bakarrik ematen denean, tratu txar fisikorik gabe.
Mujer que muestra signos de sospecha Mujer que muestra signos de sospecha
Ertzaintza Genero Indarkeriaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritzaren telefono
Harremanerako bidezko arreta-zerbitzu eleaniztuna, eguneko 24 orduetan
telefonoak 112 ACTUACIÓN
900 840 111
KONTSULTAN AGER DAITEZKEN SUSMO-ADIERAZLEAK PREBENTZIOA
Emakumearen jarreraren Lesioen ezaugarrien araberakoak
araberakoak • Hematomak edo kontusioak ditu EXISTE CONSENSO en
• Beldurtuta, iheskor, deseroso, urduri… gorputzeko atal susmagarrietan ACONSEJAR a las y los
(aurpegian, buruan, besoen edo izterren profesionales estar alerta
• Triste, interesa galduta, ilusioa galduta…
barnealdeetan…). frente a situaciones de
• Lotsatuta, ez du aurpegira begiratzen…
• Tinpanoa hautsita du (ohiko lesioa). riesgo, indicios o síntomas
• Ez du bere burua zaintzen. de violencia de género.
• Lesioak genitaletan.
• Janzkerak lesioak ezkutatu nahia adieraz
• Lesioak artatzeko eskaera atzeratu egin
dezake.
du.
• Antsietate-egoera, larritasuna edo ELKARRIZKETA KLINIKOA, SUSMO EDO ARRISKUEN AURREAN
• Kongruentziarik ez dago lesio-motaren
suminkortasuna.
eta nola gertatu den adierazteko
Elkarrizketa nola egin • Etxean nola tratatzen zaituztela uste duzu?
• Erruduntasun-sentimendua. emandako azalpenaren artean.
• Emakumearekin bakarrik bildu, eta • Sentitu duzu inoiz ez zaituztela ondo
• Autoestimu gutxi. • Defentsa-lesioak (besaurrearen tratatzen?
konfidentzialtasuna bermatu.
barnealdean) ageri ditu.
• Lesioak justifikatzen ditu edo garrantzia • Patxadaz elkarrizketatu, lasai, presarik • Iraindu, mespretxatu, apaldu zaituzte edo
kentzen die. • Sendatze-faseetan lesioak jasan ditu = erasorik jasan izan duzu inoiz?
gabe.
denbora askoan jasandako indarkeria.
• Bikotea aurrean badago: beldurrez • Begiratu jarrerei eta egoera emozionalari • Behartu edo eraso zaituzte fisikoki edo
erantzuten die galderei, haren onarpena • Haurdunaldian, lesioak genitaletan, (hitzezko lengoaiari eta ez hitzezkoari sexualki?
behar du uneoro… sabelaldean eta bularretan. erreparatuta). • Nola tratatzen ditu zure bikotekideak zure
• Erraztu sentimenduak adieraztea. seme-alabak?
Bikotearen jarreraren araberakoak • Zuzenean heldu indarkeria gaiari. • Seguru sentitzen zara? Beldurrik sentitu
• Aurrean egotea eskatzen du bisitak duzu?
• Sinetsi emakumeak esaten duena.
iraungo duen denboran. • Irteerak kontrolatzen dizkizu bikotekideak?
• Azaldu interesa eta errespetua.
• Emakumearenganako neurriz gaineko • Kontrolatzen dizu dirua?
• Izan enpatia.
kezka edo ardura erakusten du.
• Mehatxatu zaitu inoiz? Badu armarik
• Oso kontrolatzaile ageri da, beti berak etxean?
erantzuten du, edo, bestela, oso Elkarrizketa errazten duten galderak • Inork badu zure egoeraren berri?
axolagabe ageri da, mespretxuzko jarrera
• Zer moduz zuen etxean? • Senideren bati, lagunen bati konta
du edo gertaerak hutsal bihurtzen
saiatzen da. • Baduzu arazorik zure bikotekidearekin diezaiokezula uste duzu?
edo seme-alabekin? • Lagunduko dizula uste duzu?
• Zenbaitetan emakumearekiko edo
profesionalekiko oso haserre edo haien • Zer harreman-mota duzu zure • Zeure burua arriskuan ikusten baduzu,
kontra ageri da. bikotekidearekin? Nola konpontzen baduzu nortaz fidatu? Baduzu non
dituzue zuen arteko desadostasunak? babestu?
DEFINIZIOA
Nazio Batuen Erakundeak (NBE) “emakumeen kontrako indarkeria” dela onartu
du emakumeari kalte edo sufrimendu fisikoa, sexuala edo psikologikoa eragiten
dion indarkeria-ekintza oro, bai eta ekintza horiek jasango dituztela mehatxu
egitea, derrigortzea edo askatasun-gabetzea ere, bizitza publikoan gertatu zein
pribatuan izan.
(NBE: Emakumeen aurkako Indarkeria Desagerrarazteko Adierazpena. Viena 1993)
INDARKERIA-MOTAK
Fisikoa: atximurkadak, bultzadak, belarrondokoak, ostikadak... Abortuak, kanpo- eta barne-
lesioak eta heriotza eragin ditzakete.
Psikologikoa: oihuak, apalkuntzak, neurriz gaineko kritikak jendaurrean, hitz itsusiak,
irainak, mehatxuak, erru-leporatzeak, gizartetik bakartzea
Sexuala: sexu-harreman behartuak, abusua, bortxaketa, ezkon-bortxaketa barne.
Ekonomikoa: diru-sarrerak erabat kontrolatuta izatea, emakumeak ondasun komunetan
parte hartzerik ez izatea edo parte hartze mugatua edukitzea, elikadura-pentsioak ez
ordaintzea…
Nori eragiten dio?
- Adin guztietakoei
- Gizarte-klase guztietakoei
EMAKUMEEI - Kultura-maila guztietakoei
Emakume etorkinak eta minusbaliatuak dira
bereziki babesgabeenak.
Edozein emakume, emakume izate hutsagatik,
tratu txarren biktima izan daiteke
Argitalpena: 1.a, 2010eko abendua
Argitaratzailea: Osasun eta kontsumo Saila. Eusko Jaurlaritza
Lege-gordailua:
OSASUN-LANGILEEN ZEREGINA
EMAKUMEEN KONTRAKO INDARKERIA
KASUETAN

También podría gustarte