Está en la página 1de 10

QUECHUMARA

CURSO AIMARA
NIVEL BASICO

Yatichiri: Serapio Quinto Machaca


ARUNTASIÑANI (WARURT´A)
Saludémonos (Canción)

Kamisaraki jilata, kamisaraki


kamisaraki kullaka, kamisaraki
Waliki jilata
waliki kullaka
Kamisaraki, kamisaraki, kamisaraki.

2
APARATO FONADOR

3
ARUNTASIÑANI DIALOGUEMOS

A.- ¿Aski urukipana kullaka/jilata? ¿Buen día hermana/jilata?


B.- Aski urukipana kullaka/jilata. Buen día hermana/jilata.
A.- ¿Kamisaraki? ¿Cómo estás?
B.- Waliki. Bien.
A.- ¿Kawkirusa sarañani? ¿Dónde vamos a ir?
B.- Qhaturu. A la feria.
A.- ¿Jumaxa uywanitati? ¿Tú tienes animales?
B.- Jisa, mä phisinitwa Sí, tengo un gato.
A.- ¿Kawkinkisa phisimaxa? ¿Dónde está tu gato?
B.- Anujaxa utajankaskiwa Mi perro está en mi casa.
A.- ¿Phisimaxa kuna saminisa? ¿De qué color es tu gato?
B.- Janq’umpi ch’iyarampi saminiwa. Es de color blanco y negro.
A.- ¿Jumaxa kuna luriritasa? ¿Cuál es tu ocupación?
B.- Nayaxa yatichiritwa. Yo soy profesor/profesora.
A.- ¿Kuna manq’sa munta? ¿Qué comida quieres?
B.- Nayaxa kaltu muntha. Yo quiero sopa. 4
Trabalenguas Aimaras (Laxra chinjanaka)

T’awra t’axsirixa, El que lava la lana,


t’axsata t’awra la lana lavada
t’ist’asa t’ist’asa desatando desatando
t’axsatayna. todo había lavado.

Kanka kankirinakaxa Los que hacen el asado


kankäwina kanka jaqinakataki, para los que comen el asado,
kankanaka kankapxatayna. habían preparado el asado.

Q?ara q’aranakaxa, Los curtidores de cuero,


q’ara q’ara jaqinakata a las personas sin pellejo
q’ara q’arsupxatayna. habían despellejado.

5
NORMAS BASICAS DE ESCRITURA
1.- En el idioma aymara hay 26 consonantes. Ejemplos:
Ch Chawlla Pescado Chh Chhala Trueque
Chikata Mitad Chhijchhi Granizo
Chupika Rojo Chhuxu Orina
Ch’ Ch’ama Fuerza J Jawira Río
Ch’islli Grasoso Jilata Hermano
Ch’usa Vacío Junt’u Caliente
K Kayu Pie Kh Khaya Aquel (lla)
Kilaña Mezclar Khituña Raspar
Kupi Derecha Khuchi Chancho
6
K’ K’ana Trenza L Laka Boca
K’iwcha Hígado Lip’ichi Cuero
K’uti Pulga Luli Picaflor
LL Llakita Triste M Maya Uno
Llint’a Jetón Mirä Por favor
Lluku Bozal Muxsa Dulce
N Nasa Nariz Ñ Ñatuña Amasar
Nina Fuego Ñiq’i Barro
Nukhuña Empujar Ñuñu Ubre/seno
P Paya Dos Ph Phayaña Cocinar
Pichaña Barrer Phisqa Cinco
Pusi Cuatro Phusaña Soplar
7
P’ P’ari Chúcaro Q Qala Piedra
P’iqi Cabeza Qinaya Nube
P’usuta Hinchado Quri Oro
Qh Qhana Claridad Q’ Q’añu Sucio
Qhilla Ceniza Q’ipi Bulto
Qhuna Piedra para moler Q’urawa Honda
R Ratuki Rápido S Sataña Sembrar
Rixiña Raspar Sillu Uña
Runkaña Reñir Susuña Cernir
T Tama Rebaño Th Thaki Camino
Tisi Erecto Thixiña Freir
Tunka Diez Thutha Polilla

8
T’ T’awra Lana X Laxra Lengua
T’iri Cicatriz Jaxu Picante
T’usu Pantorrilla T’uxu Ventana
W Warmi Mujer Y Yapu Chacra
Wila Sangre Yisu Yeso
Wulatura Cometa Yuqa Hijo

9
!Yuspajara¡

También podría gustarte