Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Cartilla Alfaradio OEI
Cartilla Alfaradio OEI
Un Ministerio en la Comunidad
“Yo, sí puedo”
Versión Radio
CARTILLA
La Cartilla de Alfabetización por Radio fue elaborada bajo la asesoría del Instituto
Pedagógico y Latinoamericano y Caribeño de Cuba, y se puso en marcha en
Matagalpa, Nicaragua en el año 2003, con el esfuerzo y compromiso del Cro. Salvador Mendoza
Castillo in memoriam y el de su señora Madre Doña Amanda Castillo Amador, quien ha
seguido con el empeño de caminar con pasos firmes hacia las aspiraciones de hombres
y mujeres nicaragüenses de encontrar la luz y la libertad en la gran puerta de la Cultura
Universal.
Agradecimientos:
Dibujos:
Carlos Vargas Gutiérrez
Ilustración de Créditos:
Mariángel Escobar Ramírez
Fuente de Financiamiento
AECID-OEI
Ejercicios de Aprestamiento
Ejercicios de Aprestamiento
Ejercicio No. 1
2 9
7 1
0 6
4
8
5 3
Números del 0 al 9
1
3
5
Ejercicio No. 2
19 11
10
1713 15
18
16
12 14
Números del 10 al 19
1
10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19
3
+ =
+ =
+ =
+ =
4
5
10 _____ _____ _____ _____ 15,
16 _____ _____ 19
Ejercicio No. 3
21 27
25 22 30 20
23 26 29 28
24
Números del 20 al 30
1
20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30
3
+ =
10
5
11
Ejercicio No. 4
REPASO
Números del 0 al 30
1
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
1 0 2 0 3 0
2
12
3
13
5
2
7
4
3
1
9
14
7
15
Ejercicio No. 5
HONDURAS
NICARAGUA
Océano
Atlántico
Océano
Pacífico
COSTA RICA
1-a-A a-A
1
N i c a r a g u a está en América Central.
1 1 1
Ni
c a
1
r a
1
gua
1
16
2
3
Arturo cama capote cara
4
A a
A A
a a
a A
17
Ejercicio No. 6
2-e-E e-E
1
Esteban come e l o t e .
2 2
e
2 l o
t e
2 2
18
3
escudo escuela establo
E e
E E
e e
e E
19
Ejercicio No. 7
3-i-I i-I
1
Mi familia visita la i g l e s i a .
3 2 3 1
i
3 g l e
sia
2
3
20
3
piña pinol
pipián pito
lima
i I
i i
I I
I i
21
Ejercicio No. 8
4-o-O o-O
1
Orlando vive en o m e t e p e .
4 2 2 2
o
4 m e
te
2 pe
22
3
ojo anillo
ajo pollo
pomada
O O
o O
o o
O o
23
Ejercicio No. 9
5-u-U .
1
C u i d e m o s el cultivo del maíz.
5 3 2 4
Cui
5 de
m o s
2
24
3
mula mucho
luna ruta
U u
U u
u U
u U
25
Ejercicio No. 10
REPASO
a-e-i-o-u
1
a e i o u
1 2 3 4 5
2
Piña Mula
26
3
a _____ i _____ u
4
a u
e o
i e
o a
u i
5
27
Ejercicio No. 11
6-l-L l-L
1
Azul es un l i b r o escrito por Darío.
6 3 4
li
6 b r o
28
3
la - le - li - lo - lu
al - el - il - ol - ul
29
5
a l a o l a
L u l a L e o L i l a
E u a i o
e
e
30
Ejercicio No. 12
7-r-R- 8-rr- .
1
Sara r e c o rr e el río Rama.
7 2 4 8 2
r7 e c o
r r e
8
2
3
ra - re - ri - ro - ru
era - are - ere - oro - oru
31
4
5
ar - er - ir - or - ur
arra - arre - orri - orro - urru
6
ra - lo ________
li - ra ________
lo - ro ________
32
Ejercicio No. 13
9-f-F - .
1
En mi país se produce ca f é .
1 9 2
ca
f9 é
33
3
fa - fe - fi - fo - fu
34
5
fa - fe - fi - fo - fu
fino feliz
6
fi-la _____ Ru-fo ______
fe-o _____ ri-fa ______
fue-ra _____ fo-rro ______
7
_________
_________
_________
35
Ejercicio No. 14
Combinación fr
1
Seamos f r a t e r n o s siempre.
9 7 1 2 7 4
fra
ter
n o s
2
36
3
4
frota fresa
frazada frijol
fruto
37
5
fr _______ fr _______
fr _______ fr _______
fr _______
6
_____ír _____ile ____o
fre fra frí
7
__________ __________
38
Ejercicio No. 15
REPASO
l - r - rr - f - fr
1
la le li lo lu al el il ol ul
ra re ri ro ru arra erre irri orro urru
ar er ir or ur ara ere iri oro uru
fa fe fi fo fu fra fre fri fro fru
lo - ro _____ ri - fa _____
fa - ro _____
39
3
f ila f irma
gorra Sara
Irma alto
__________ __________
40
5
frío __________
freír __________
ralo __________
forro __________
7
____________
____________
____________
41
Ejercicio No. 16
co
10 c o
10
2
42
3
ca ac
co oc
cu uc
43
5
______lala ______to
(cu-ca) (ac-uc)
fo______ ______ra
(co-cu) (cu-uc)
______la ro______
(co-oc) (ca-uc)
44
7
__________ __________
__________
_____________________
45
Ejercicio No. 17
46
4
47
6
li lia _______
Ce ce _______
48
8
______________
______________
______________
49
Ejercicio No. 18
11-m-M .
1
La me s a está llena de moscas.
11 2 1
me
11 s a
50
3
ma - me - mi - mo - mu
am - em - im - om - um
4
5
mano sumo mesa misa
51
6
____________
____________
____________
7
_______la _______ra
(me-mu) (ma-mi)
lo_______
(ma-me)
52
9
(mesa-mamá)
Mi _______ me ama.
10
a ro _______
E ma _______
mu mo _______
53
Ejercicio No. 19
12-v-V .
1
Violeta v a c u n a a su vecina.
12 1 10 5 1
va
12 c u
na
2
54
3
va - ve - vi - vo - vu
av - ev - iv - ov - uv
4
5
vaca ____ vela ____ vivo ____
55
6
Ri____ra vi_____
(va-ve) (uv-va)
_____ría
(va-vi)
7
leve ______
vuelve ______
ave ______
8
________________________
56
Ejercicio No. 20
REPASO
c - cr - m - v
1
ca-co-cu-ce-ci ac-ec-ic-oc-uc
cra-cre-cri-cro-cru
ma-me-mi-mo-mu am-em-im-om-um
va-ve-vi-vo-vu av-ev-iv-ov-uv
2
cre ca ______
va va ______
cue ma ______
57
3
mueve ___________
lava ___________
cero ___________
cueva ___________
4
_______ _______
_______ _______
5
(creció, vive, loma)
El río ______.
Lola ______ cerca.
Veo la ______.
58
6
lia fa mi ve ra Ri
co mar ve vuel
7
comer ____________
cur va ____________
muro ____________
vale ____________
59
Ejercicio No. 21
13 -t-T .
1
Tomasa lava los t o m a t e s .
13 4 11 1 13 2
to
13 m a
tes
2 13
60
3
ta - te - ti - to - tu
61
5
ta mal _________
ta to _________
co co _________
Ri ta _________
6
toma su té Estela
______________________
62
Ejercicio No. 22
Combinación tr
1
Trina t r ab a j a en la cartilla.
13 7 1 1 1
tra ba
ja
63
3
4
trueno trece trigo
trago cuatro
64
5
mo tra tre ca
co tru to tra
6
frutas Memo trae
________________________
7
_________ _________
_________ _________
65
Ejercicio No. 23
14-s-S .
1
Debemos eliminar la ba s u r a .
1 14 5 7 1
b a
14s u r a
66
3
sa - se - si - so - su
as - es - is - os - us
67
5
__________________________
r ica La es sopa
__________________________
68
7
8
16 diecisiete
7 seis
6 dieciséis
17 siete
3 tres
69
Ejercicio No. 24
15-p-P .
1
Pedro siembra p a p a s .
15 1 15 1 14
pa
15 p a s
15
2
70
3
pa - pe - pi - po - pu
ap - ep - ip - op - up
71
5
Pepe mapa puma
peso piso upa
6
pala Pepe usa la
________________________
potro corre El
________________________
7
72
Ejercicio No. 25
REPASO
t - tr - s - p
1
ta-te-ti-to-tu tra-tre-tri-tro-tru
sa-se-si-so-su as-es-is-os-us
pa-pe-pi-po-pu ap-ep-ip-op-up
2
ma as cio su
mal ta te tis
pa tri te tris
73
3
(tacos-perro)
4
tres: ___ seis: ____ trece: ____
cuatro: ____ siete: ____
74
5
pato ____ pelota ____
________________________
75
Ejercicio No. 26
Combinaciones pr - pl
1
Mario se p r o t e g e de las p l aga s .
15 7 4 13 2 2 15 6 1 1 14
2
pro
te
ge
pra - pre - pri - pro - pru
76
3
pla
gas
77
5
6
(pr - pl)
_____ ecio _____ uma
_____ imo _____ omo
78
Ejercicio No. 27
16-q-Q .
1
Evitemos la q u e ma de los bosques.
16 5 2 11 1
que
16 ma
79
3
que - qui
80
5
(que - qui)
bosque dique quiere
te que pa to quie
81
Ejercicio No. 28
17-d-D .
1
Limpiando evitamos el d engue .
17 2 5 2
den
17 gue
2
82
3
da - de - di - do - du
ad- ed- id- od- ud
83
5
de lor ______
do do ______
duer rio ______
dia me ______
6
_________________________
84
Ejercicio No. 29
Combinación dr
1
La ma d r e asea a sus hijos.
11 1 17 7 2
ma
dre
2
85
3
4
(dra - dre - dri - dro - dru)
86
5
pie_____ cua_______
(dro-dra) (dro-dri)
______ma Pe________
(dru-dra) (dra-dro)
__________________________
87
Ejercicio No. 30
REPASO
pr - pl - q - d - dr
1
pra - pre - pri - pro - pru
pla - ple - pli - plo - plu
dra - dre - dri - dro - dru
da - de - di - do - du
que - qui
2
(dra - pra - que - ple - de)
piedra prado parque
repleto queque poder
88
3
quema-arado-dedo-querer-propio
q a o d c q s p
u r m e d u p r
e a n d o e t o
m d p o m r q p
a o s t q e o i
p h u m o r n o
4
(prepara - queso - quieto)
89
5
da du
ma plu
ma da
6
________ ________
________ ________
________
90
Ejercicio No. 31
18-b-B .
1
Los á r bo l e s purifican el aire.
1 7 18 4 6 2 14
ár
bo
18 les
2
91
3
ba - be - bi - bo - bu
ab - eb - ib - ob - ub
92
5
(ba - be - bi - bo - bu)
bebe abierto
__________________________
7
beso: ________
basura: ________
bate: ________
93
Ejercicio No. 32
Combinaciones br - bl
1
B l anca abona la s i emb r a .
18 6 1 10 1 14 3 2 11 18 7 1
2
siem
bra
bra - bre - bri - bro - bru
94
3
Blan 4
ca
- ble
bla - bli - blo - blu
5
95
6
br bl
____oma ca____e
_____isa ta____a
so____e ____usa
7
_________ _________
_________
96
Ejercicio No. 33
19-y-Y .
1
No d e s t r u y a los bosques.
17 2 14 13 4 5 19 1
des
tru
ya
19
2
97
3
ya - ye - yi - yo - yu
98
5
(ya - yo)
payaso Masaya
papaya ayote
6
ye ca _______
yu ma _______
yar so _______
ye da _______
_______ _______
_______
99
Ejercicio No. 34
20-h-H .
1
El h u mo contamina el medio.
20 5 11 4
hu
20 mo
2
100
3
ha - he - hi - ho - hu
101
5
(ho - hi - he - hu)
huevo hierba
le hu lo hi mohu
bla ha re heda
102
7
hombre El hilo el corta
________________________
___________ ___________
___________
103
Ejercicio No. 35
REPASO
b - br - bl - y - h
1
ba-be-bi-bo-bu ab-eb-ib-ob-ub
bra-bre-bri-bro-bru bla-ble-bli-blo-blu
ya-ye-yi-yo-yu ha-he-hi-ho-hu
2
ba sa ______
bri so ______
hue se ______
104
3
hiedra ___________
bloque ___________
sobre ___________
Yalí ___________
4
________ ________
________ ________
___________ ___________
___________
105
Ejercicio No. 36
21-n-N .
1
Nuestra f a u n a es variada.
9 1 5 21 1
fau
na
21
2
106
3
na - ne - ni - no - nu
an - en - in - on - un
107
5
Noel cinco
naba no re nomo
ta ca nas tavenna
108
7
panal _____ antes _____
centro _____ nunca _____
uno _____ nueve _____
once _____
8
20 veintiséis
24 treinta
27 veinte
26 veinticuatro
29 veintisiete
30 veintinueve
109
Ejercicio No. 37
22-ch-Ch .
1
El ch i l ama t e es frondoso.
22 3 6 1 11 1 13 2
chi
22 la
ma
te 2
110
3
111
5
(chi-cha-che-cho)
le che ______
te cho ______
chi cha ______
pe cho ______
7
(charcos - chilote - remolacha)
23-j-J .
1
La a be j a produce miel.
1 18 2 23 1
a
be
ja
23
2
113
3
ja - je - ji - jo - ju
114
5
(jo - ja - ji)
jocote jinete
6
jícara _____ tijera _____
115
7
tejas ___________
jarro ___________
hijo ___________
ceja ___________
caja ___________
_________________________
116
Ejercicio No. 39
24-ñ-Ñ .
1
No hagamos l eña de los árboles.
6 2 24 1
le
ña
24
117
3
ña - ñe - ñi - ño - ñu
118
5
(ña-ñe-ñi-ño-ñu)
pequeñito cañuto
6
reto _____ ca_____da
(ñi-ño) (ñi-ña)
To_____to le______
(ñe-ñi) (ñi-ña)
119
7
La niña se limpia las uñas.
___________ ___________
___________ ___________
120
Ejercicio No. 40
REPASO
c - ch -j - ñ
1
na-ne-ni-no-nu an-en-in-on-un
cha-che-chi-cho-chu
ja - je - ji - jo - ju
ña-ñe-ñi-ño-ñu
2
___ coyo ma____te ___cote
(chi-cho) (chi-che) (ja-jo)
121
3
José es piñatas
Nohelia hace es rica
La anona cariñoso
1.___________________________________
2.___________________________________
3.___________________________________
122
5
___________ ___________
___________ ___________
___________
6
veintiuno ___________
veintidós ___________
veintitrés ___________
veinticinco ___________
123
Ejercicio No. 41
25-g-G .
1
Los gemelos bailan la g i gan t ona .
25 3 25 1 21 13 4 21 1
gi
25 gan
25 to
2 na
124
3
ga - go - gu
ge - gi
4
ga - go - gu ge - gi
gelatina girasol
125
5
6
____rrobo _____la pe____
(ga-ge) (gu-go) (ga-gi)
126
7
8
___________ ___________
___________ ___________
127
Ejercicio No. 42
Gui güe
ller güen
mo se
2
(gue - gui) (güe - güi)
guitarra güirila
juguete nicaragüense
128
3
4
güichate neo gui
gue si do guin
129
5
Nicaragüita
__________________
Palacagüina
__________________
guiso __________________
chagüite __________________
130
Ejercicio No. 43
Combinación gr
1
Los nicaragüenses somos a l eg r e s .
1 6 2 25 7 2 14
a
le
gres
2
gra - gre - gri - gro - gru
131
3
4
(gr)
____ama a____ada
____uta ____ito
132
5
La fiesta tiene grasa
El atol un logro
1._______________________________________
2._______________________________________
3._______________________________________
4._______________________________________
6
(gr)
_______ _______ _______
_______ _______
133
Ejercicio No. 44
26-x-X .
1
El lago Xolotlán es e x t en s o .
2 26 13 2 21 14 4
ex
26 ten
so
2
134
3
xa - xe - xi - xo - xu
ax - ex - ix - ox - ux
135
5
éxito texto tórax
auxilio examen
6
ta____ ane____ ____tra
(ix-xi) (ex-xo) (ex-ux)
má____mo
(xi-ix)
___________ ___________
136
Ejercicio No. 45
REPASO
g-gue-gui-güe-güi-gr-x
1
ga - go - gu - ge - gi
gue - gui - güe - güi
gra - gre - gri - gro - gru
xa - xe - xi - xo - xu
ax - ex - ix - ox - ux
2
con cia _____
gra to _____
tex go _____
137
3
4
(güirilas - cigüeña)
La _________ es grande.
138
Ejercicio No. 46
27-ll-Ll .
1
La ll u v i a da colorido a nuestro paisaje.
27 5 12 3 1
llu
27 via
2
139
3
140
5
llanura ___________
pollo ___________
gallina ___________
llano ___________
te lla bo lla o ri
lle ca pi ce llo
141
7
8
___________ ___________
___________ ___________
___________
142
Ejercicio No. 47
28-z-Z .
1
El guardabarranco se distingue
por su belleza
b e ll e z a .
18 2 27 2 28 1
be
lle
za
2 28
143
3
za - ze - zi - zo - zu
az - ez - iz - oz - uz
144
5
zopilote zapato
cabeza diez
6
po za __________
zo zo __________
145
7
146
Ejercicio No. 48
29-k-K .
1
En K u ka l aya se cosecha malanga.
29 5 29 1 6 1 19 1
Ku
29 ka
29 la
ya
2
147
3
ka - ke - ki - ko - ku
148
5
___________ ___________
___________
149
7
8
amor ____________________
___________________________
felicidad _________________
___________________________
150
Ejercicio No. 49
30-w-W .
1
El W a s pu k es un río caudaloso.
30 1 14 15 5 29
Was
30 puk
2
151
3
wa - we - wi - wo - wu
152
5
153
7
8
Redacte un mensaje sobre el tema que desee.
___________________________
___________________________
___________________________
154
Ejercicio No. 50
REPASO
ll - z - k - w
1
lla - lle - lli - llo - llu
za - ze - zi - zo - zu
ka - ke - ki - ko - ku
wa- we- wi- wo- wu
2
_____rri_____ ______via
(zo-za) (lle-llo) (lla-llu)
_______lo _______no
(ke-ki) (llo-lla)
155
3
(za)
ca dor
na
te
_____________________________
_____________________________
156
5
pozo
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
157
Ejercicio No. 51
Repaso final - 1
1
2
basura ________ agua _________
recordemos _________________
limpia ________ siempre ______
158
3
Recojamos la basura hay microbios.
En la basura y enterrémosla.
El agua para tomarla nos enferman.
Los microbios hay que hervirla.
1- ________________________________________
2- ________________________________________
3- ________________________________________
4- ________________________________________
4
leer ______________________________________
árboles ___________________________________
____________ ____________
159
Ejercicio No. 52
Repaso final - 2
1
2
hogar, salud, felicidad, limpieza, aseo.
t a s h o g a r o s
m s r o g t i o n a
f e l i c i d a d l
F o g s a n o o u u
n l i m p i e z a d
160
3
salud _____________________________________
higene ___________________________________
seo a var la
nar se pei
se ñar ba
5
____________ ____________ ____________
____________ ____________
161
Ejercicio No. 53
Repaso final - 3
1
162
3
co te jo ma te to
ne chi la no ca mi
4
güe güi
163
5
guineo ___________________________________
güirila ____________________________________
__________________________________________
__________________________________________
164
Ejercicio No. 54
Repaso final - 4
1
_______rila _________quisque
(güi-qui) (que-que)
165
3
_____________ tapizca el maíz.
4
______ La leche materna es el mejor
alimento para el bebé.
166
5
____________ ____________
167
Ejercicio No. 55
Repaso final - 5
1
2
naturales _________________
flora _________________
bellezas _________________
168
3
Nicaragua
__________________________________________
__________________________________________
esperanzas
__________________________________________
__________________________________________
____________ ____________
____________ ____________
169
5
Mi nombre es ____________________________.
tengo ______ años.
Vivo en la comunidad ____________________.
Con el Programa Nuevas Esperanzas
aprendí a _______________ y _______________.
6
Mensaje: _________________________________
__________________________________________
__________________________________________
170
Alfabetización por Radio con el método
“Yo, sí puedo”
Nicaragua
1Aa 11 M m 21 N n
2Ee 12 V v 22 Ch ch
3Ii 13 T t 23 J j
4Oo 14 S s 24 Ñ ñ
5Uu 15 P p 25 G g
6Ll 16 Q q 26 X x
7r 17 D d 27 Ll ll
8 R rr 18 B b 28 Z z
9Ff 19 Y y 29 K k
10 C c 20 H h 30 W w
171
Indice
172