Está en la página 1de 16

ÍNDICE GENERa

Págs.

Art. 4.Si son las principales las circunstancias del fin y de la


1materia del acto .. 300

INTRODUCcIÓN A LAS CUESTIONES 8-10.-Del acto de la voluntad y sus


priineip10s motivos 302
I. La voluntad inicial del fin ****
302
2. Mutno influjo del entendimiento y la voluntad 302
La voluntad, causa inpulsora y eficiente ... 308
4 El entendimiento y su moción especificativa .. 3IO
5. El apetito sensitivo mueve, a la voluntad ... ******
313
O. Los principales «1otivos» de la voluntad en su ejercicio .
3I4
CUESTIÓN S.--De la voluntad y de su
objeto... 320
4rt. 1.-Si la voluntad es solainente del bien .. 32I
Art. 2.Si la voluntad quiere sQlo el fin o támbién 10s medios
para el fin ... * * * * ' ° ° * * ° * * * ** "
323
Art. 3 . S i la voluntad puede en el mismo acto moverse al hn
a los mediOs *** 326

CUESTIÓN 9.-Del motivo de la voluntad.. 328


Art. I.Si la voluntad es movida por el entendimiento .. 328
Art. 2.-Si por el apetito sensitivo ...
33T
Art. 3.-Si la voluntad. se mueve a sí iisima. 333
Art. 4.-Si la voluntad es movida por un principio exterior
335
Art. 5.Si por algún cuerpo celeste . 337
Art. 6.Si es sólo por Dios como pri1Cipio exterior ..
340
CCESTION 10.-De qué modo se mueve la voluntad...
343
Art. 1.-Si la voluntad se mueve naturalmente a algo..
Art. 2.-Si la voluntad se nueve necesariamente por su objeto... 34
A rt. 3.-Si la voluntad es movida necesarianente por el apeti- 346
to inferior . .
At. 4.-S1 es 4novida necesariameinte por Dios Como principio 348
exterior
351
INTRODUCCIÓN A LAS cUESTIONES I1-12.-De la truició11 y de la in
tención
. De la fruició1n
35
2. De la intención
33
35
CUESTIÓx 11.-De la fruición ...
Arl. 1.-Si la fruición es acto de la poleicia apetitiva ......
33-
Art. 2.-Si la fruición conviene sólo a la Criatua Tacio1nal o 35-
tambié1 a los aniialeS '**'' ' ' *** ''''

Art. 3.Si la fruición es sólo del úlliino tin .

Art. 4 . S i la fruición es sólo del tu1 ya oseilo ....... 36


36
COESTIÓN 12.De l a intención1..
Art. i.--Si la intenció11 es acto qlel entendimiento o de la VO
3
luntad.
36
VOLUNTAD
MOTIVO DE LA
DEL
1-2 q.9 a.1
quae suinra
| per ea
tile dicta sunt
honesto
el bien útil y ad 3). Nam f et hones.
ya dicho, pues independientes atum
. non sunt species
s o n dos
especies
no
subordinados
uno boni
al aequo divisae, Sed se hahen
sino Dronabent
de bien, puede| ut propter se et
esto la voluntad
otro; y r
sin querer el otro, Unde actus voluntatis in Aterum.
petest ferri sine hoc quod unun
a un0
dirigirse
non e fera.
contrario.
al tur in alterum, sed
m a s n0 con.
verso.

CUEST 1ON 9
artieulos divisa)
(In sex
De motivo voluntatis

voluntad
Del motivo de la
Deinde considerandum est de
tratar del motivo (cf. q.8 in.
Ahora debemos motivo voluntatis
Y a c e r c a de esta
de la voluntad. trod.).
sex.
cuestióninvestigaremos seis cosas: Et circa hoc quaeruntur
es movida Primo: utrum voluntas moves
Primera: si la voluntad t u r a b intellectu.
por el entendimiento.
Secundo: utrum
moveatur a
Segunda: si es
movida por el ape- a p p e t i t u sensitivo.
voluntas ma
tito sensitivo. Tertio: utrumn
Tercera: si la voluntad
se mueve veat seipsam.
ntrunm
moveatur »
a si misma. Quarto:
aliquo exteriori prineipio.
Cuarta: si es movida por un prin-
utrum
moveatur a cot
Quinto:
cipio exterior. pore caelesti.
ce- voluntas mo
Quinta: si por algún cuerpo
Sexto:
utrum
sicut ab
leste. a solo Deo,
Sexta: si es movida sólo por Dios riori principio. ur
como principio exterior

ARTICULO 1
intellectu
Utrum voluntas moveatur ab
entendimiento

Si la voluntad es movida por el


proc
neodnlm o r

primum sio
Diticultades, Parece que la Vo- Ad voluntas

quod
no es movida por el entendi- detur
tur ab intelleetu.
untad
miento.
1, Dicit enim
1. Comentando el texto del salm0:
Con ardor ha deseado mi alma tus per illud PsTIme pr
diçe San Agustín:upivit
tua5"ardu
quitur tara
mandamientos", iu_tificationes

Vuela el entendimiento, pero sigueintellectus, sed l u s a f f

a t
e c t u s

agere".
: s e i m

Hoc
u s

tardo o nulo el afecto; conocemos el| nullu:


bien, pero no nOS agrada obrar'", Mas| nec deleetat
q.6.
aI q.82 a.4 De verit. q.22 a.12; Cont. Gent. 3,26; De
STo HL'S (91qorqz¬b ag) 2:9'u 9'3
sBIN jue3e vsnvo vun ep uoOUOA snoenjeojs!0OdS ponb unp
-uno9s '11oa1q0 011ed xo 4sa ua
-ne pni|e :sua8e uou enbopuenb
'S02OE sOf BOY[OOa| suoSe an^1uaauj enbopuenb ponb
9 onb 'o1efqo jep uojoou 'vpun3os BI '10ajqns a1ed xo 15a unwad
B1ouejod ua o opua.iqo ojoe uo ae3so unton *snoe touoeuua1ap
pand enb 'o1»fns fap uQjdoul sa Blow | pe un1uenb 1a sngoe unsn PA
uwnos9xo pe un^uenb 44o1os
-.Id BI ous.ur jop uOTOBuju1O]0p B!|:onp pe uunjuenb 91uaaour Ing
B.IBd A o10B [ap osn o ojo[o.1alo a T.UBa-1 4931puI 'wniBqu 44piA anboP
: SESOO sop. Bled J01ouuu ojdjou;id 1e|-uenb 1a 'uunqye 44p[a anbopue nb
send 'oxenbex og "ol8eu of o oouejq o|1 4opiA uou anbopuenb 1 'n
TOA TOA OU o 1OA Souepód eis[a Bj Jod| 9e 49P[A anbopuenb sns[A qno!s
ToA
9ou a13e pe
u nguenb
ISV OITOnbe o 0js3 1eoey t o1ueno raPn
'ojo e.tqo ou o 18.IqO B 0JUBno uo| pe un^uenb 'opour ounn esrAA
'oun :eOUOJOd ue IB1s epend vuTB-P pe ejuajod uj asse angju2aur
Tep peTnoBJ Bun sopow sop ep "uejq aeujue s[a enb!e w»qne Je11oId
010 ue 1AS un Jod oujs epezyenjoe| ponb Pnbjre Jod ungoe uf In1
s epand ou B[OuIJOd ej enbiod 'so1efeonpo "ejquoi0d uj 4sa ponb p!
4 n ujua 4o410do :einjd pe P4u
-qo sos.rOAIp v.IBd BIOuAJ0d Uo ?Iso 04|-od ur 1sa. un^uenbuy 'onbire q1e
-uen ue ox20 .xod opaour I s 1enb| .JoAou 4931pus p!mbyre unque4
B]SondseN -u ponb unpueoIp 0apuodsay
ungouw suaaou 4sa ua
'OP[Aou
sejunfoA "unjou uou suaaouu
1010u sa pe}unjoA BI SEUWOpAO TTne
s a un^oall94u! aIAIJAdde,n Ponn
ou 1010ur sa opipusjua aOoe1ade Ol,, euujue ad.. III up '1oIp snud
-osOI!uI Ponb sa eiquoo pos
PEunjoa
BI B Aanu ou 0juajupuaJua [1 'ou
-SuI OT 10J 'Soua.xenb opuena sowBs uajejunjoA 49Aouu
-uad anb B£ '01ua uripueque [e 3aanu uou s ngoajoju o31T °snuunp. op
pEnjOA BI sBU 'zaA B[ B optaouruenb ujua snuI!UI3JUI w n ^ r
10u! 49A0ur seJuntoA paS ung
1010w 'ouSW OI ep 0108dsoL JOS|-ouu 49 su9 Aouu qsa uou uapsn!
apend ou ojdjoujid ous ur un 8 noa dsal uap! "ealO43EIA
uajejunjoa 4aAOUu Sn4oa[]91
-u! ueIga onbau o31I 'tBujue
Peun[OA B[ E SAÐNUur 0juarWIp| ®G» 01q!I UI ngo!p 4n Inuuaa
-ou uou snqinb xa 'inqunpuaso
-uejue 3 o0oduue "ojurB4.O[ JOd 'oJOs SIqou eingojd u! oenb ee
-QTIA a 00Ip uns>s tSAaNurtoo Sou noIS 'Inueujseuu! aBnb Ba pB
ou 'seanqugd set onb rens Te 's®AJIEu| snuraqey sou e} anbopuenb ou
Beu seuojoBiuesaIdaI. seYoNUu aond| -u! :unajgisuos ungjgadde 42A
011gade 1a aAanu ou 'ojafqo [e zauod -our uou oj1q1odde sueysuou9p
-0.1d re 'uoToBu;SUUI BI OJad :OAMISUÐs O14u.3eu! peS oA9IsuSs Inp
-dde aIiqnodde qegsuouep on
0111ede [B uOIOBU;IBUr! B[ Ouuoo o[to-eu3vu! 4noys 'a1!q!gadde SuBIN
-4ade ueq re ®Topugjueseid pejunjoA|-suouap qn uajejunjoa pe 1aqey
BI ue aÁnJup 0]uajuripuajua TNZ
'pB
unjoa BI 3Aanuu ou ojua uipua1ua Te woJeJunjoa
4aAour uou s njoallau! o3i 'sp
o8eni'1ogour ep u9tOour B[ an3js [[a|uoAour urouonou i nijabos siq
-9Ur 1 anbiod '0j0a[0]u! [3 J0d pBjuni|-ouu snotu ejnb :anjalaAor njoa
-OA BI BpJAOu 1es ap Bilapaonsa ou ojs3 sejunjoa !S "J3ssa uou
I02u! qe
YLNAIOA VI aCI OALLOIN TACI 678
VOLUNTAD
MOTIVO DE LA
DEL
1-2 q.9 a.1
un fin, | Motio au tem ipsius shiu
obra por ex agentealiqu Et
como todo agente de esta | proptercu um omne
el principio
agens agat ter finem,
queda dicho, el arte ut su.
del fin, Por eso
como ostensu est (q.1
pra
moción depende con s u
a.2)
cipium huius motionis est Dtin.
mueve
del fin los ne. Et inde est quod
se ocupa
que emplea en
se ars ad
al arte que im- quam pertinet inis, move
impuls0
"el arte de navegar imperio artem ad quam perti
así de-
medios, y c o n s t r u i r navios", id quod est ad finem: "sieut
arte de
pera al el bien en gene bernatoria ars
cía
Aristóteies.
Pero
cons-
imperat
tivae", ut in Il "Physie."navifac.
identifica con el fin, diei
se
ral, que v o l u n t a d . Por tur. Bonum autem in communi
el objeto de la
tituye la v o l u n t a d quod habet rationem finis, et
este aspecto, obiectum voluntatis. Et ideo er
bajo alma
eso, potencias del hac parte voluntas movet alias
las demás
mueve
efecto, usamos de animae ad smoca
actus;
ade-| poten tias
en
a sus actos, y, Porque, utimur enim aliis potentiis eum
queremos.
cuando
ellas
perfecciones de las yolumus. Nam fines et pertet.
más, los fines y tiones omnium aliarum potentia.
están comprenalads,
otras facultades ei oD- rum
comprehenduntur sub o
como bienes
particulares, bajo iecto voluntatis, sicut quaedam
arte
siempre el semper autem
jeto de la voluntad; y u n fin universal|
bona:
particularia
tiene potentia quam per ad
o potencia que, versan| ars vel universalis, movet ad
obrar a las otras que tinetfinis
mueve a potentian
comprendi- artem vel
particulares, agendum
sobre fines finis parties
general el ad quam pertinet
dosbajo el primero; como comun, es laris sub ilio
universali compre
del bien dux exercitus, qu
en jefe, encargadode el ejército, hensus; sicut
commune, st
orden todo bonum
decir, del moviliza a todos los | intendit totius exereitus,ne
ordinem
tiene el mando y de cet ex
*
al frente aliquem
subordinados que están imperio vet su0 uns
dit ordinem
cada batallón. bunis, qui inten
Por el contrario,
el objeto mueve aciei movet, deter
determina la especie del| Sed
obiectum

modum p
en cuanto a c t u m , ad
acto a la m a n e r a de principio for- nando
flo
a quo' in rebus
acción tura irbm
usa l ia
sc, tio specificatur,
la pll
mal por el cual se especifica
Primuu
c o m o la cale- a ormalees c a l o r e .

en las cOsas naturales,


calefactio
autem
ut principium forma quo

como el pri-
facción por el calor. Mas
universale,

Etlde
formal es el ser y la| ens et verum u
mer principio de | est obieetùm intelleintelle
entendimiento,
verdad, objeto del
sleutprem o t i o n i s

este aspecto, la inteli-isto modo


movet voluntatem, .S
ahí que, bajo suu
presen-
gencia m u e v a a la voluntad,
obiectum

ei Sentans
qu.
o n halbetu
tándole su objeto, dic
endu

Ad primum ergo
eeessitata
Soluciones. , 1. La autoridad ale-
ex
illa au Cto n mov
gada n0 prueba que la inteligencia quod intelleoti
moveat
e q u o

necesa- non
no mueva, 8in0 que no mueve quod
Ad secundum dieensine
riamente.
2. Como la imaginación de una
I m a g i n a t i o f o r n m a ev e
sensn
forma sin la apreciación de lo conve-| sicut imaginanicntis
timatione conve
movet appetitum,

niente o nocivo no mueve el apetito e tappetibi


apprehen.

6ensitivo, así tampoco el simple cono- vi,


non mover *
cimiento del objeto no mueve sino vu1m; 1ta n i etulatirus
aprehendido como bueno y deseable. sine ratione ecu
Por eso no es el entendimiento espe- Unde intellece

3 C.2 n.o (BK 194b5); S.TH, lect.4.


DEL MOTIVO DE LA
331 VOLUNTAD 1-2 q.9 a.2

movet, sed intellectus practiens, | culativo, sino el entendimiento prác-


nt dicitar in I I "De anima'" 4.
Tco, el que mueve, según dice Aris-
tóteles.
Ad tertium dicendum quod vo 3. En cuanto al ejercicio, la volun-
Iuntas movet intellectum quan-| tad mueve al entendimient0, porque
tum ad exercitium aeuus u1a | la verdad misma, que es perfección
et ipsum veru m, continetur
qnod esPe
fectio inteilectus, sub iintelectuail,
e c u a , va comprendida,
comprendida, como
como
universali bono ut quoddam bo- |DIen_particular, bajo el bien univer-
num partieulare. Sed quantum a . Fero en cuanto a la especificacióna
ad determinationem actus. quae del acto, que proviene del objeto, es
est ex parte obiecti, intellectus | el entendimiento el que mueve a la
movet voluntatem: qula et p | voluntad, porque el bien conocido es
sumbonum apprehendltur
dum quandam specialem
seen-una
ratio.
forma particular de verdad com-
nem comprehensam sub univer.rendida bajo 1a verdad universal. Es,
sali ratione veri. Et sic patet| Pues, Ppatente "que no es uno mismo
quod non est idem movens et| motor y movido bajo el mismo as-
motum secundum idem. pecto.

ARTICULO 2
Utrum voluntas moveatur ab appetitu,sensitivo*
Si la voluntad es movida por el apetito sensitivo
Ad secundum sic proceditur.Difieultades, Parece que la volun-
Videtur quod voluntas ab
appe- | tad no puede ser movida por el ape-
titu sensitivo moveri non
poss tito sensitivo.
1. "Movens" enim "et agens est 1. "El motor y agente supera en
Draestantius patiente", utAugus | excelencia al paciente", como enseña
tinus dicit, XI "Super Gen. ad San Agustin. Y como el apetito sen-
Y Como el apetito sen-
sensitivus San Agustin.
S
est e d appetitus
inferior voluntate, quae est SitiVO es inferior a la voluntad, tanto
appetitus inteliectivus; sicut sen- Com0 la parte sensible es inferior a
sus est inferior intelleetu. Ergo la intelectual, no puede mover a ésta.
appetitus sensitivus non movet
oluntatem.
2. Praeterea, nulla virtas par 2. Una fuerza particular no pue-
icularis potest facere effectum| de producir efecto universal. Mas el
niversalem. Sed appetitus sen lapetito sensitivo es virtud partiçular,
Vus est virtus partieularis:Va que resuta
resuita de la aprehensión sin-
ya que de la aprehensión
Senc uitur enim particularem
gular de lo0S Luego sentidos, no pue-

noto apprehen sionem. Ergo non el movimiento de la vo-


EScausare motum volunta-| de producir universal Como consi-
q u l est universalis, velut con- | luntad, que es universal de
uens apprehensionem univer.| ouiente al conocimiento
saiem intellectus. l a inteligencia.
"no se
Praeterea, ut probatur in 3. Como dice el Filósofo,
modo que el
vet hysie." 6, movens non mo- da. moción reciproca, de
a quien
ebur ab eo quod movet, ut Sil agente sea movido por aquel
OlO reciproe a. Sed voluntas m u e v e " . Mas, como la voluntad mue-
sensitivum, in. en tanto éste
quant Ppetitum
sensible
sensitivuslve al
apetito
appetitus
ad b.
a.i; De verit. q.22 a.9
. 1 0 a.3; 477 lect.I4.15.
S. TH.,Ig6a27)
C.9 432b26) ; c.Io n.2 (Bk 433a17); (BK , STH.,
lect.To.
K
.

n.2
C.I6. anima 1.3 c.5
34.467; cf, De
O5 n
.9 (Br 257b23); S.TH., lect.Io.
DE LA VOLUNTAD
DEL MOTIVO
1-2 q.9 a.2 332

obedece a la razón, no puede a su vez |


obedit rationi. Ergo appetitns
mover a la voluntad.
sensitivus non movet voluntatem.
el apetito
Sed contra est quod dicitur
Por otra parte, dice el apóstoi San- lac. 1,14:
tiago: "Cada uno es tentado,
atraí- "Unasquisque tentatur
a
concupise entia sua
abstractus
do y halagado por su concupiscen- et illectus".
Non autem abstra-
cia" Mas nadie sería arrastrado por heretur quis a coneupiscentia
l a concupiscencia si' la voluntad no| nisi voluntas eius moveretnr
fuera movida por el apetito sensiti- appetitu , sensitivo, in quo est
vo. sede de la misma, Luego
concupiscentia. Ergo appetitas.
ap sensitivus movet volnntatem.
tito mueve a la voluntad.

Respuesta. Según hemos dicho, lo Respondeo dicendum quod, sic.


ut supra (a.1) dictum est, id
aue es aprehendido com0 bueno y CO
quod apprehenditur sub ratione
veniente mueve a la voluntad en ra-| boni et convenientis, movet vo-
zón de objeto. Mas la percepción de | luntatem
per modum obiecti.
una cosa como buena y convemiente | Quod autem aliquid videatur bo.
depende de dos causas: de la condi-| num et conveniens, ex du obus
Ción del objeto percibido y dej auje-Contingit; scilicet ex conditione
to que lo percibe, pues la eius quod proponitur, et eius cui
convenien-
cia es una relación y, como tal, de-| proponitur. Conveniens
cundum relationem
enim se
dicitur: unde
pende de los dos extremos; así el gus-|ex utroqu e extremorum depen-
Lo en diversas disposiciones no perci-| det. Et inde est quod gustus di-
be
de la o misma manera lo que leversimode dispositus, non eodem
conviene no. Por eso dijo el modo accipit aliquid ut e onve
fo: "Cual es cada uno, tal le
Filoso-niens et ut non conveniens.
el fin". parece 'de, ut Philosophus dicit t
Alhora bien, es evidente que ias
"Ethic." 7, "qualis unusquisque es
dis- talis finis videtur
ei".
posiciones del sujeto son Manifestum est autem quod
inmutadas Cundum passionem appetitus se
*

por las pasiones del


unaapetito;
pasión asi,
la influencia de
bajositivi, immutatur homseCun
juZga e l | quam dispositionem assione
d ali.

hombre conveniente lo
naria que le repug-| dum quod "homo es
fuera de
pasión, aliqua,. videtur slD Tid co
esa
arado le parece bueno conmo al
lo que otro tur extra
sOsegado
sOSEgado encuentra malo. venlens, quod no iaut irato
malo, Y de este Dassionem
existenu nvidetur
modo, por parte del esteidetur bonum,
sensitivo mueve a laobjeto, el apetito quieto, Et quou
per hune
voluntad. parte obiecti, appetitus sensit
se1
Vus movet voluntatem.
Soluciones.
mente es más
1. Lo
exCelente muy ahsoluta-
que Ad primum
bien pue-| simpliciter et seo
e r g o i e e n d u

id quod
esse est
de ser, bajo muy bien pue- | #uod nihil prohibet 1d se pr
secundum
ferior a otro. Y aspecto
un
así la particular, in-| stuntius,
de

si misma quoad igitur simplie


superior al voluntad es en | bilius. Voluntas
vo; pero en
tanto es
apetito semsiti-| ter praestantior est
quam a j
u0ad

una pasion y se somete


dominada por petitus sensit
Sensitivus: sed
tito le a ella, el ane. istum in quo
O m i n a t u r

es
2.
superior. inqu antu m paaet Pa
subiacet pas S
loni,

Los actos praeeminet' appetitus uo


y
hombre versan sobreresoluciones del Ad secundumn dicendum

en este lo e l e e t i o n e s hominu

sentido, el apetitosingular, y»| sunt


Como virtud
actus et
Sensiti.

particular, es muy po- vus sensitivo,


circa
hoc ipso qnod appetitus singetitus. loularis, ha-

1
C.5 n.7 (Bk est virtus p
1114a32); S.Tu.,
lect.13
DEL MOTIVO IDE LA
333 VOLUNTAD 1-2 q.9 a.3

bet magnam virtutem ad noC | derosa para disponer al hombre a ta-


atod per ipsum sic disponat lesotales apreciaciones sobre lo sin-
homo, ut ei aliquid videatur sic
vel aliter ci ea singularia. gular y concreto.
Ad tertium dicendum quod sic- 3. Como dice el
ut Philosophus dieit in
Filósofo, la razón,
0 - en que se enraíza la voluntad, mueve
it."
Iit ratio, in qua est Vouna, | e impera a la
nnerio irascibilem etcupiscible no parte irascible y con-
coneupiseibilem, non quidem con "dominio despot
despotico principatu", sicut mo-| CO, como el amo manda a su escla-
vetur servus a domino; sed "prin- VO, Sino con "poder regio o político',
cipatu regali seu politico", sic- | Como son regidos por el gobernante
ut liberi homines reguntur
a los hombres libres, l0s cuales puedeni
gubernante, qui_tamen possun|desobedecer. Por eso el apetito iras-
contra movere. Unde et irasci-
bilis et concupiscibilis possunt| C1Dle y el coneupiscible pueden rebe-
in contrarium movere ad volun-| 1arse contra la voluntad, la cual nada
tatem. Et sic nihil prohibet vo. | impide que sea movida por ellos.
luntatem aliquando ab eis mo-
veri.

ARTICULO 3
Utrum voluntas moveat seipsam
Si la voluntad se mueve a sí misma
Ad tertium sic proceditur. Vi Dificultades. Parece que la volun-
detur quod voluntas non moveat
seipsam.
tad no se mueve a si misma.
1. Omne enim movens, in 1. Todo el que mueve, en cuamto
quantum huiusmodi, est, in actu: |tal, está en acto, y lo que es movido,
quod autem movetur, est in po- en potencia, pues "moverse es el acto
tentia, nam "motus est
actusdel aue está en potencia en. cuanto
existentis in potentia, inquantum
huiusmodi" °. Sed non est idem in tal". Mas nadie puede estar en acto
potentia et in actu respectu eius- y potenciaa la vez. Por tanto, nadie,
dem. Ergo nihil movet seipsum. |y la voluntad tampoco, puede mover-
Nequee ergo voluntas seipsam se a sí mismo.
movere potest.
2. Praeterea, mobile movetur 2. Un móvil en presencia de su
ad praesentiam moventis. Sed motor siempre se mueve. Mas, estan-
voluntas semper sibi est prae-| do la voluntad siempre presente a si
ens. Si ergo ipsa seipsammo- misma, si a sí misma se moviera,
Veret, semper moveretur. Quod
siempre estaría moviéndose, lo cual
patet esse falsum.
es absurdo.
3. Praeterea, voluntas move-|3.
Se ha dicho que la voluntad es
tur alb intellectu, ut dictum est | movida por la inteligencia. Si, pues,
(a.1). Si igitur voluntas movet la voiuntad a sí misnia se moviera,
seipsam, sequitur quod idem si- tendríamos la misma cosa a la vez
nul moveatur a duobus motori por dos motores, lo que no
in.movida
Dus immediate: quod videtur posible, Por lo tanto, no se mueve
Conveniens. Non ergo voluntas | es
a sí misma.
movet seipsanm,

aDe malo q.6.


C.2 .2 (13K r254b5) ; S.TH., lect.3. ee.2.
ARISTOT., Phys. 3 c.I n.6 (13K 201a1o);S.TIl.,
unpu09s "s1ngon
sug uouojaui uy top BIA B[ Jod 'ojoo
p unguvnb o0A
unjjoroxO
uouojea Unp
sdjos e *}00!q0 B 0.1ad 0jafqo [pp us
ng9Aou UOPIMD ngoojI0qu[
-unoos
uozdi ep[Aou
vsd19s 4 0 "n20oj19u
pos
aq n1eAou sejunjoA opouu uopoo|A B[oUOI.NOIU. B[ Jod B1aUeu en3t
op Bp[Aou sa ou pejunjOA PT
uou pond unpu01P un19104 pv
OAOu uvsdjOs 19duos
ponb nqjnbes
uou opun wvs
IOduos uou
BAenu as oadua.s ou o3enrT *anenuu
-vunjoa Bsdj uj qse
onb s12vqun| B[ 0]uB7 O[ JOd "tu eI[a ua p1sa aidI
unbe ueuy 41na
-0A sngoB pos
:sueseBrd IqI8 9se to[s ou uy [ 1A1anb ep ojoe ns o1ad
ngo odu9s s4vqunjoa *jquozod ' u s i u .s e quOsard axduojs 91s
ponb unpueoIP unpundos Py B pousjod ouo0 'pejunsoA' eT
eUnb SOpour so
43I1Os 4n "wouy pB 4uns
unxoa n0edsei ungou uj BINuoJOd|ap 1our Tep ojoadsai o1oe se B1OuY
op es 41onpar "wou lnA ngoE|-od ap asopuejonpoa 'ug fep 1Oure [a
wnauenbuf peS BJJuOJ0d. u 40 BA ?1SCC '0103dse Oustu
ngoe 4s uepI unpunoas oau|0a OJoE ue
epun
unpuno9s uou Stjunfoa ponb| "ojue4 or Xod '[u 'eptaou sa A 3aaNu
unpu»o!p 031e unujid pv as ou peunjoA ®T T sauoonOS
uouig pE 4Uns eenb ve uunpuejoA SOpau soj ap JOurB Ie eu
pe wesdi9s 40aouu uouis 4qna-S{ur Is t 2aaNu as "ug Top Ioure top
ponb oos ed suqunJoA 1OIIU pniata u> pejunjOA B[ °opou ouisur
IS 4 "unsdjos qOAOu opou doy
3 unuojsnjouoo uouo!4Ius0o 1od seuo snjouoo sB[ ep 0juaTut
pB unuenb 'ungot u! eIJu®40d oI
P 4101npar
un^djoujad| -100uo0 1B 'Ifoap sa "oj03 IB B[Oua1
nsdjos -0d B1 ap eus uu gs t onpar as 'sod
91sous0 ponb oos z»d sn4oo1194
uI ponb ueqne 4s ungsaj[ueJN IOuId SoT ap znj & 0qua[ujoouoo [
s n q q 1 a 3 u uf uwn1doujid 4nojs | o d 'ejou»3|jaqut B[ anb oquajBd s* A
"Sngqgdde uf su!g q9qus osTaL3ITa]UT O ua o doufad e outoo
opour ooy '(2°E °b) 4s un2OIP sa oIqro9jade oI ua uy [O anb oyo!p
4nos pas ungoeIqO s}1equnjoA 3S uI[quueL '023alqo ns so onb ug
S . U g ouoger xo senuo10d|By SB[ B
oAOt q3uIgrodi wue^®gunjOa
| [OP pnjt;a ua se[ouIJ0d S uapsa
vrdns 4n ap ojoYo O4OIP
P s unjo!p (I®) | 1 A 0 u pejunsoa v[
-01s 'ponb unpueo}p 0epuodsoN o0 Jsondso
BLUSU
'1a1anb e asreu
B A a n u as o8ani
unpuojOA pe uvsdjas 919aouu 07 IS 0Js
B46310d uLIogap vlatpnd ou .s qqIsod
uouuou
uou ponbuj A4910quy 40 o9A 2sa| BJTOS ON 'A1Onb ou o JO.1onb gIs3 JaP
.S '40SsSo
sd u 49 sn2oB [ns 4se BujuOP -od ns ue & vus{u js axqos o.U[utop
SBunjoA BInb 4s9 v11uoo posS
dvINO1OA VI AI OALIOIN TAa
335 DEL AMOrivo DE 1LA VOLUNTAD 1-2 q.9 a.4

ARTICULO 4
"

Utrum voluntas ab aliquo exteriori principio


moveatur
Si la voluntad es movida por un principio exterior
Ad
quartum sic proceditur. Vi-| Dificultades. Parece que la volun-
deur quod voluntas non movea- | tad no es movida por principio exte-
tur ab aliquo exteriori.
rior.
1. Motus enim voluntatis est 1. E1 movimiento de la voluntad
voluntarius. Sed de ratione v0-| es voluntario; pero es esencial a este
luntarii est quod sit a principlo|
como también al movimiento natural,
intrinseco, sicut et de ratione na- Lue-
turalis. Non ergo motus volun- proceder de principio intrínseco.
tatis est ab aliquo extrinseco. go no proviene .de ningún principio
extrínseco el movimiento de l a vo-
luntad.
2. Praeterea, voluntas violen- 2. Ya se ha probado que la vo-
Tiam pati non potest, ut supra| luntad no puede sufrir violencia, sien-
ostensum est (q.6 a.4). Sed vio-| do, pues, definido 1lo violento "aquello
lentum est "cuius principium est cuvo principio es exterior", la vOlun-
extra" 10. Ergo voluntas non pot-
tad no puede ser movida por tal prin-
est ab aliquo exteriori moveri.
cipio externo.
3. Praeterea, quod suficienter 3. Lo que es movido suficiente-
movetur ab uno motore, non i n - |mente por un motor, no necesita ser
diget moveri ab alio. Sed volun- movido por otro. Y como la voluntad
tas sufficienter movet seipsam. sí suficiencia,
Non ergo movetur ab aliquo ex- ya se mueve a con no

teriori.
nece_ita de tal principio exterior.

Sed contra, voluntas movetur Por otra parte, queda dicho que el
ab obiecto, ut dietum est (a.1). objeto mueve a la voiuntad; pero este
Sed obiectum voluntatis potest obieto puede ser una cosa exterior,
esse
aliqua exterior res sensui
notest presentada por el sentido; por lo tan-
proposita, Ergo voluntas
ab aliquo exteriori moveri. to, la voluntad puede ser movida por
algo exterior.
Respondeo dicendum quod, se- Respuesta, Según la via de m0
cundum quod voluntas movetur| ción objetiva, es evidente que la vo
abobiecto, manifestum est quod luntad puede ser movida por algo
moveri potest ab aliquo exterio-| exterior. Pero
ri. Sed eo modo quo movetur aun en cuanto al ejer:
yuantu m ad exercitium actus, cicio del acto es necesario admitir lo
adhue necesse est ponere volun- propio. En efecto, todo agente que
tatem ab aliquo principio .exte- pasa alternativamente de la potencia
riori moVeri, Omne enim quod al acto, precisa para esto un princi-
quandoque est agens in actu et| pio motor; pero es un hecho cierto
quandoque in
potentia, indiget
moveri ab aliquo movente, Ma-| due ja yoluntad empieza a querer algo
nifestum est autem quod volun- que antes no querla, y por eso este
tas incipit velle aliquid, cum hoe principio de querer requiere un mo-
prius non vellet. Necesse est er-| tor. Es cierto también, como se dijo,

.105 a.4 .106 a.2; q.111 a.2; infra q.8o a.1; q.109 a.2 ad r; De verit. q.22
a.9 Cont, Gent 3,89; De malo q.6; Quodl. I (1.4 a.2.
0
ARISTOT., Ethic. 3 c.i n.3 (Bk I110a1); S.TH., lect.3.
D:1 MOTiVO DE LA VOLUNTAD
1-2 q.9 a.4 -

mueve a si misima redu-| go quod ab sli


que ella se de | Volendum. Et move
amor del fin al amor
omat
ciéndose del tum est (a.3)
Pero est0 lo realiza ella
m t
o s medios. en-sam, inquantu vet le.
previa u n a as1, eel e
deiiberación; así, vult finem, redur hoe Seh.
fermo que iere sanar comienza | volendum ea quso SeipsMo
pensar cómo puede conseguirlo, y, al| IIoc autem non ad
potest
indagar por
este discurso que el mé-| consilio mediante: te: Ccere
cum enimnem.
resuelve 1lamarl. quis vult nari, incipit im all.
dico puede curarle,
deseó la curación, | quomodo hoc conse cog
Mas no siempre Pos
movido| per alem cogitatio
sino que empezó a quererla
o c quod potest
onem perve
se hubiera determina-|
por algo. Y si
medicum, et hoc vult,sanari per
do a ello por sí misnma, menester es semper sanitatem Sed qula
que lo hubiera hecho mediante otra | lult, necesse est a u actn cu v.
deliberación en virtud de un acto de vello sanari, aliquo maperet
voluntad anterior. Y como no es po- si quidem ipsa moveret se
sible proceder así hasta el infinito, es | ad volendum, seipsam
necesario, para explicar el primer mo- mediante consilio hoc ageret,quoder
oportuisset
vimiento de ia voluntad, acudir al in- ayoluntate praes
Hoc autem non est
procedere in
fiujo de un motor exterior, como Aris | infinitum. Unde
tóteles concluye en un capítulo de su est
necesse
nere quod in primum motum vo.
"Moral a Eudemo". luntatis voluntas prodeat ex ins.
tinctualicuius exterioris moven.
tis, ut Aristoteles concludit in
quodam capitulo "Ethicae Eude
micae" 11.

Soiuciones.
1. Es cierto que el Ad primum ergo dicendun
acto voluntario debe provenir de un quod de ratione voluntarii est
principio interior, pero no se exige quod principium eius sit intra
Sed non oportet quod hoe prm
que éste sea un primer principio no
movido por otro. Y así, el movimien- cipium intrinsecum sit primun
principium non motum ab al
to voluntario tiene, como el movi- Unde nmotus voluntarius efsi n
miento natural, su propio principio beat principium proximum
interno; pero el primer principio de trinsecum, tanmen prineipium pr
ambos es extrínseco, es extra. Sieut et pri
decir, el pri- mum est ab
mer motor de la motus natur
naturaleza. miim principium scilicet n
est ab extra, quod
naturam, quod

2.No basta, para que se dé lo


vio- A d secundum dicendum
iento, que su principio sea r a t l o n e m

CO; se requiere, extrínse- hoe non sufflcit ad it


extra

te además, que "no pres- 1enti, quod addere quou


principium
cooperación el paciente", condición Sed oportet pations" 1, Quod
non

que falta cuando la ferat vim


voluntad es im- contingit, ab
pulsada por el principio
' v o l u n t a s
q u a

dum
exterior, lori ips nam
Esse

pues, aunque
quiere. Sería movida, ella también vult, movetur:
ab alio tamen
Ota.

l e n t u s ,

Foluntu-

Lo
un movimiento violen- notus iste
autem Contrarius motui o
S1 fuera contrario
cual es imposible, a. la voluntad, lo esset contrarius posito esse
ellet ef

ya que equivale a tis, Quod in pro iden


querer y no querer a la quia sic
vez. Dotest: Tum quodvo
3. La non vellet,
voluntad se basta sí
u l ds u t

ma para moverse en su
a mis- Ad tertium
(Wantudicer
m ad aliqula

propia esfe- luntas


quanu
L.7 c.14 1.20-22 (Bk
1 Ci.
ARISTOT., Ic. nt.10.1248a14).
DEL MOTIVO 1DE LA VOLUNTAD
337 1-2 q.9 a.5

fioienter se movet, et in suo or-| ra, es decir, como agente próximo;


aine. s cilicet sicut agens prONI- | pero no puede hacerlo en todos los
mum: sed non potes 5s órdenes y aspectos, como queda de-
movere quantum ad omnia, ut
ostensum est (in e). Unde indi-|*osrado, y, por lo tanto, necesita
get moveri ab alio sicut a primo el impulso de un primer motor.
movente,

ARTICULO 5
Utrum voluntas moveatur a corpore caelesti"
Si la voluntad es movida por algún cuerpo celeste
Ad quintum sic proceditur. Vi- Dificultades, Parece que la volun-
ietur quod voluntas humana al tad es movida por algún cuerpo ce-
corpore caelesti moveatur.
leste.
. Omnes eninm motus varii et 1. Según prueba el Fil6sofo, 10s
multiformes reducuntur, sicut in movimientos variados y multiformaes
causam, in motum uniformem, | se reducen como a causa al mOVl-
qui est motus caeli, u t proba- miento celeste, que es uniforme. Pero
tur VIII "Physic." 13. Sed motus
humani sunt varii et multifor-| e moverse humano es. vario y muiti-
mes, incipientes postquam prius forme y tiene siempre un comienzo;
non fuerant. Ergo reducuntur in | luego _e reduce como a. causa al mo-
motum caeli sicut in causam, | vimiento celeste, que,es naturalmen-
qui est uniformis secundum na- te uniforme.
turam.
2. Praeterea, secundum Au 2 Declara San Agustín que "los
gustinum, in IIL "De Trin." 4, l cuerpos inferiores son movidos por
corpora inferiora moventur per l0s superiores". Pero los movimien-
corpora superiora". Sed motus tos del cuerpo humano causados por
humani corporis, qui causantur
a voluntate, non possent reduci
la voluntad no podrían tener por cau-
in motum caeli sicut in causam, | Sa ei movimiento celeste, si la volun-
nisi etiam voluntas a caelo mo tad no recibiera también das infuen-
veretur. Ergo caelum movet vo-| cias celestes. Luego el cielo mueve
juntatem humanam. la voluntad humana.
. Praeterea, per observatio-| 3. Los astrólogos predicen, por la
nem caelestium corporum astro| observación de los cuerpos celestes,
logi quaedam vera praenuntiant ciertos hechos referentes a los actos
de humanis actibus futuris, qui|
Sunt a voluntate. Quod non es-| humanos movid0S por la voluntad.
set, si corpora caelestia volunta- s t o no serla posible si los cuerpos
tem hominis movere non possent. | celestes no movieran la voluntad hu-
Movetur ergo voluntas humana|mana. Luego de hecho la mueven.
a caelEsti corpore.

Sed contra est quod Damasce- Por otra parto, dice el Damasceno
nus dicit, in II libro 5, quod "eor-
"JOs Cuerpos celestes n0 son cau-
pora caelestia n o n sunt causae que
nostrorum actuum". Essent au-| sa de nuestros actos". Y lo serían de

a.3 De verit.De q.5 a.10 In Matth. 2:


1 I 5 a.4 2-2 q.95 a.5; Sent. 2.15
q.I
malo 16; Periherm. 1
COnt, Gent. 3.85.87; De anima 3 lect.4;
Ethic. 3 lect.I3
lect.14 Compend. theol., C.127.T28,
cl. 1.4 C.14 n.5 (B 223b18) S.Tu., 1lect.23.
149
14 ,.2 (BK 265a27) ; S.TH., lect.19;
6
C.4 ML 42,873.
De fide orth. c.7: MG 94,893.
1-2 q.9 a.5 DEL MOTIVO DE LA
VOLUNTAD 338

ser movida la voluntad, principio de | teni, si


voluntas,principium, a cor-
los actos humanos, por las influencias| norum actuum
quae est huma-

del cielo. poribus caelestibus moveretiur.


Non ergo movetur voluntas a
corporibus caelestibus.
Respuesta. Por la vía de
moción Respondeo dicendum quod eo
del objeto, es evidente que la volun-| modo quo voluntas movetur ab
tad puede ser nmovida de los cuerposxteriori obiecto, manifestum est
celestes, en cuanto que los oDJetos quod voluntas potest moveri a
corporibus caelestibus: inquan-
exteriores, los cuales, percibidos por | tum scilicet
corporamovent
exteriora,
los sentidos, mueven la voluntad y| quae sensul proposita vo-
aun los órganos de la vida sensible, | luntatem, et etiam ipsa organa
reciben la influencia de los movimien- potentiarum sensitivarum, subia-
tos celestes. cent motibus caelestium corpo-
rum.
Y aigunos sostuvi ron que los cuer- Sed eo modo quo voluntas m0
pos celestes pueden también influir| vetur, quantum ad exercitium ac-
directamente en la voluntad humana | tus, ab aliquo exteriori. agente,
según el modo de moción de ejercicio | alhuc quidam posuerunt corpora
que la voluntad recibe de un agente caelestia directe imprimere in vo-
luntatem humanam. Sed hoc
exterior.Esto, sin embargo, es im- est impossibile. "Voluntas" enim,
posible. "La voluntad, dice Aristote-| ut dicitur in I I "De anima" 1,
les, está en la razón", y la razón es "est in ratione". Ratio autem est
facultad del alma no ligada a órgano| potentia animae non alligata or-
corporal, por io que la voluntad es | gano corporali. Unde relinquitur
también inmaterial e incorpórea. | quod voluntas sit potentia omni-
También es verdad evidente que nin-no immaterialis et incorporea.
gún cuerpo puede influir en los seres Manifestum est autem quod nul-
Ium corpus agore potest in rem
inmateriales e incorpóreos, Sino al|
incorpoream,
sed e
conver potius
contrario, ya que éstos están dotados | s0: eo quod res incorporeae et
de virtud operativa más pura y uni| Immaterlales sunt formalioris et
versal que todas las cosas corpora-| unlversaliorls virtutis quam quae-
les. Es, pues, imposible que los cuer-cumgue res corporales. Unde im
pOs celestes actúen pOssibile est quod corpus caeles-
directamente
la inteligencia y la voluntad,-Por eso tte imprimat directe in intellec-
tum aut voluntatem.-Et propter
Aristótei.es, exponiendo Ja opinio1 de| hoc Aristoteles, in libro "De ani-
los que dicen que "tal es la voluntad | ma" ", oplnionem dicentium
quoda
de los hombres cual se la infunde cada | "talls est voluntas in hominibus,
dia el padre de l0s dioses y de los | qualem in diem ducit Pater deo-
hombres", es decir, Júpiter, que sim-um virorumque" 1 (scilicet lupi-
bolizaba todo el cielo, atribuye esta Der quem totum caclum in-
opinión a quienes no admiulan telligunt),
fe. bant attribuit eis qui po1e-
rencia entre el
intelleotunm non differre a
entendimiento y elsensu. Omnes enim vires sensiti-
sentido. En efecto, las facultades sen-| Vle, oum slnt actus organoruma
sitivas que informan órganos corpo- eorporallum, per aceidens moveri
rales pueden indirectamente recibir laOsunt a caelestibus corporibus,
influencia de los movimientos celes- is silicet corporibus quorum
sunt aetus.
tes. al ser movidos los
Cuerpo u Sed quia dictum est (a.2)
ellas actúan. quod
appetitus intelleotivus quodammo-
Y como, según se dijo, el apetto| do movetur
ab appetitu sensitl.

C.9 n.3 (BK 4321b5); S. TI, lect.14.


11 L.3 C.3 n.1 (Bk 427a25): S.TH., lect.4.
1 HOMERUS, Odyss, 18,135-136.
339 DEL MTIVO DE LA VOLUNTAD 1-2 q.9 a.5

vo, fndirecte redundat motus cae-| intelectual recibé una cierta moción
lestium corporum in voluntatem' | del apetito sensitivo, indirectamente
inquantum scilicet per passioes los movimientos celestes redundan en
appetitus sensitivi vOunaela voluntad, al ser ésta movida por las
moveri contingit.
pasiones del apetito sensible.
Ad primum ergo dicendum quod Soluciones. 1. Los movimientos
multiformes motus voluntatis hu- multiformes de la voluntad se redu-
manae reducantur in aliquam| cen a una causa uniforme, pero s u
causam uniformem, quae tanen| perior al entendimiento y voluntad,
est intellectu et voluntate supe-
rior. Quod non potest dici de ali-|ut POr lo tanto, no es cuerpo, sino
quo corpore, sed de aliqua supe-uDsLancia inmaterial superior. Por lo
riori substantia immateriali, Un-| tanto, el movimiento de la voluntad
de non oportet quod motus vo-| no tiene su causa en los cuerpos ce-
luntatis in motum caeli reduca-| lestes.
tur sicut in causam.
Ad secundum dicendum quod 2. Los movimientos del cuerpo hu-
motus corporales humani redil-| mano tienen su causa. en l0S mov1-
cuntur in motum caelestis corpo- | mientos astrales, en tanto estos cuer-
ris sicut in causam,
ipsa dispositio
inquantum
organorum con-
pos celestes producen en los órganos
STua ad motum, est aliqualiter una dispoSicion apta para obrar, o
ex impressione caelestium corpo-| bien por la impresión de estos mismos
rum; et inquantum etiam appe- cuerpos celestes en el apetito sensi-
titus sensitivus commovetur ex tivo, y, por fin, porque el movimiento
impressione caelestium corporum;| de los cuerpos exteriores obedece al
e t ulterius
inquantum corpora ex-de 1os celestes, a cuya
teriera moventur secundum produceióne
tum caelestium corporum, ex
mo-| infuio la voluntad empieza a
querer
guorum occursu voluntas incipit| 0 no querer ago, como al llegar el
aliquid velle vel non velle, sicut| frio comienza uno a querer encender
adveniente frigore incipit aliquis fuego. Pero esta moción de la volun-
velle facere ignem. Sed ista mo-| tad viene del objeto exterior repre-
tio voluntatis est ex parte obiec-| sentado, no de un
ti exterius praesentati: non ex impulso interior.
parte interioris instinctu1s.

ut
Ad tertium dicendum
dictum est (in c
quod,
et 1
sic-
.84
3. Como ya se ha dicho, el apetito
| sensitivo es acto de un órgano cor-
a.6.7), appetitus sensitivus est pora1, Por eso puede suceder que, pOr
actus organi corporalis. Unde ni-
hil prohibet ex impressione cor-| influjo de los cuerpos celestes, algu-
n 0 sean mas propensos a la ira, a la
porum caelestium aliquos esse
habiles ad irascendum vel coneu- | concupiscencia o a otras pasiones; así
piscendum, vel aliquam huiusmo- Como acontece que tantos hombres
di passionem, sieut et ex com- mal inclinados por su complexión na
plexione naturali. Plures autem tural se entreguen a las pasiones, a
hominum sequuntur passiones,| ias que solo l0s sabios resisten. Y de
s o l i sapientes resistunt.as que muchas veces se
t ideo ut in pluribus verifican-ahi proviene obre los
urea quae praenuntiantur de Cumplan los pronósticos
actibus hominum secundum con-| actos humanos, fundados en la obser
s1derationem ecaelestium corpo-| vación de los astros. Nio obstante, se-
Sed tamen, ut Ptolomaeus gún declara Tolomeo en su "Centilo-
dicit in
"Centiloquio" 10, "sapienscio e l sabio
dominatur astris": scllicet se sobrepone a los
quia, astros", porque, resistiendo a las pa-
sistens passlonibus, impedit pe1 los efectoS de esos
Ontatem liberam, et nequa-| siones, frustra

Prop.5. Cf. ALBER. MAGN., In Sent. 2 d.15 a.4


1-2 q.9 a.6 DEL MOTIVO DE LA VOLUNTAD 340

cuerpos celestes por el predominio de| guam motui caelesti subiectanm,


su voluntad libre, en nada subyugada | nusmodi corporum caelestium
effectus.
al movimiento planetario. Vel, ut Augustinus dicit II "Su-
0. como decía San Agusun, "nemos per. Gen. ad litt." "fatendum
de confesar que, cuando los astrolo- | est, quando ab astrologis vera d1-
gos predicen ia verdad, 1o hacen en cuntur, instinctu quodam oceul
virtud de un instinto ocultisimo que, tissimo dici, quem nescientes
hu
inconscientes, reciben las mentes hu-| manae mentes patiuntur. Quod
dlecipiendum homines fit,
manas, y cuando esto es destinado a | Cum ad
Spirituum seductorum operatio
engafiar a los hombres, es obra de est".
espíritus malos y seductores".

ARTICULO 6
Utrum voluntas moveatur a Deo solo sicut ab exteriorr
principio
Si la voluntad es sólo movida por Dios como
principio exterior
Dificultades. Parece que la volun-| Ad sextum sic proceditur. yl-
tad no es sólo movida por Dios como detur quod voluntas non a s
principio exterior. Deo moveatur sicut ab exterior
principio.
1. Natural es que lo inferior natum est
sea Inferius enim
movido por lo superior, como lo son moveri a suo superiori; sicut Co
los cuerpos inferiores por los celes- pora inferiora a corporibus cis
hominis
tes. Mas la voiluntad humana lestibus. Sed voluntas
otros superiores, ademáS de tienehabet aliquid superius post
Dios, que Deum: scilicet
Son losángeles. Luego puede ser mo- | luntas hominis angelum. ErE
vida por el ángel como principio ex-| ut ab exterioripotest movera
prineiplo, ***
terior. ab angelo.
2. El acto de voluntad . Praeterea, actus voluntatis
acto intelectual. Mas la sigue al
puede Ser actualizada
inteligencia
no sólo
sequitur actum intellecuu
por intellectus hominis redu in
eo
N8, $ino también por l0s ángeles suum actum non solum
nedianteiiuminaciones, según dice sed etiam ab angelo per eit
Dionisio. Luego también la nationes, ut Dionysius di
3. Dios no voluntad. | Ergo eadem ratione
voluntus.

del bien,
puede ser causa sino
8. Fraeterea, Deus
on
non est
est
según aquello del Génesis:| Gausa
"Vió Dios todas las
cosas que había illud Gen. bonoriun
isi it Deus
hecho, y eran muy buenas". | 1,31 et erunt

Solo moylera la Si, pues, | euneta quae fecerat, solo De


nunca se voluntad, ésta Valde ergo
a
bona", si
movería
m o v e r e t u r ,

al mal, siendo hominis


que, como dice San asíYOluntas moveretur ad malum:

Agustin,
luntad es la "facultad de la vo- nunquam
| eum tamen
Voluntas sit "qua
ut
vivir bien". pecar 0 de vivitur",
peccatur et
Augustinus dicit ,
recte

I
q15 a.4
De mamo q.106 a.2; q.111 a.2 a.5.9
q.6; Compend. theol. Sent.
43 a.3 verit. q.22
20
2 d.15
4.Tq.r a.3; De
a.3i D
21
C.17: ML 34,278. c.I29.
De cael. hier.
22
Retract. 1.1 c.9:c.4 ML
§2 : MG 3,180.
32,596.
DEL MOTIVO DE LA 1-2 q.9 a.6
341 VOLUNTAD

Sed contra est quod Apostolusi Por otra parte, dice el Apóstol:
t ad Phil. 2,13: Deus est "Dios es el que obra en nosotr os el
aui t
operatur in nobis velle querer
perficere".
y el realizar".

Respondeo dicendum quod mo- Respuesta. El movimiento de la


tus voluntatis est ab
intrnseco, Voluntad, como el natural, procede de
sicut et motus naturalis. Quam- | principio interior. Y aunque un agen-
vis autem rem naturalem p0sslt te puede mover un ser natural sin
aliguidmovere quod non est cau- | ser causa del mismo, sólo puede im
sa naturae rei motae, tamen mo-
tum naturalem c a u s a r e non pot-|pri
movimiento natural en elun

mishmo el que es causa de la natura-


est nisi quod est aliqualiter causa|
naturae. Movetur enim lapis sur-| leza. Un hombre puede, sin haber
sum ab homine, qui naturam Creado la piedra, lanzarla a lo alto
lapidis non causat, sed hic motus contra su tendencia propia, pero s0.
non est lapidi naturalis: natu- | bre su movimiento natural no tiene
ralis autenm motus eius non cau poder sino quien ha creado la natu-
satur nisi ab eo quod causat na-
de la mi_ma. Por eso dice el
turam. Unde dicitur in VIIIaleza
el que produce los cuer-
"Physic." 23 quod generans movetilosoto que
mueve local-
secundum locum gravia' et levia.| por. graves y leves los
Sic ergo
hominem, voluntatem| mente. Así, pues, el hombre, dotado
habentem, contingit moveri ab | de voluntad, puede ser movido por
aliquo qui non est causa eius: otro agente que no lo haya creado;
sed quod motus voluntarius eius pero es imposible que sú movimien-
sit ab aliquo principio extrinsecoI to voluntario proceda
proceda de
de un
un principio
principio
est causa voluntatis, to VoIuntario
quod non
exterior que no sea causa de su vo-
est impossibile.
luntad.
Voluntatis autem c a u s a nihil| Esta causa no puede ser otra que
esse potest quam Deus. Et
aliud
hoc patet dupliciter. Primo qui-| Dios, lo que se evidencia por dos ra-

dem, ex hoc quod voluntas est| zones: primera, por ser la voluntad
potentia animae rationalis, quae potencia del alma racional, la cual
a solo Deo causatur per crea- sólo Dios la produce por creación,
tionem, ut in Primo dictum est la
Como ya se dijo; segunda, porque
q.90 a.2.3). Secundo v e r o ex
-

inscrito el orden al
voluntad leva
hoc patet, quod voluntas habet| bien universal, y por eso s u causa es
rdinem ad universale bonum.| es el Bien universal.
Unde nihil aliud potest esse vo-sólo Dios, que
luntatis causa, nisi ipse Deus,| Todos los demás bienes por partici-
qui est universale bonum. Omne pación son particulares y no pueden
autem aliud bonum per particl eomunicar una tendencia universal;
pationem dicitur, et est quoddam mi la materia prima, en poten-
particularisy asi
cia para todas las tormas, puede ser
culare bonum:
2tem causa non dat inclinatio-|
nec m a - I producida por
un agente particular.
Unde
m universalem, est in potentia
erla prima; quae causari
Omnes formas, potest
ab aliquo particulari agente.

primum ergo dicendum Soluciones. 1. superioridad


La
o d angelus non sic est supra del ángel sobre el hombre no es tal
nnem, quod sit causa volun- de su voluntad, como
atls eius; sicut corpora caeleg=aeles- que sea causa son causa de las
celestes
tia sunt c a u s a formarum natu-| los cuerpos en ellas también
naturales y
rallum, ad formas
quas c o n s e q u u n t u r
tu- imprimen movimientos naturales.
aturales motus corporum na
ralium.
23 lect.8.
. 4 n.7 (Bx 255b3s); S.Til.,
DE LA VOLUNTAD
MoTIvO
1-2 q.9 a.6
DEL 34.2

el entendi+ Ad secundum dlcendum


uod quod
intellectus hominis mo
mueven
2, Los ángeles
través de los objetos, cuyo| angelo ex parte oblecti, quod sibi
miento a
en vir- a n r o l d sibi
conocimiento ellos presentan Proponitur virtute lumi
tnd de la iiluminación angélica. De
l u m i n a c i ó n angenca Enis ad cognoscendum. Et s
tud de la es movida la v0|etlam voluntas ab exteriori
este modo también c o m o tura potest moveri, ut dict
exterior, ictum
luntad por la criatura est (a4).
se dijo. la vcluntad del Ad tertium
dicendum quod
3. Dios muevee
movet hominie
nis,voluntatem
universal, al ob-|Deus
hombre, como motor sicut. universalis motor, ad uni.
ietouniversal de ella, que es el bienversale obiectum voluntatis, quod
el bonum. Et sine hac univer.
nomoreest
Sin esta moción universal homo n o n potest ali.
nada puede querer,
Mas el se| sali motione
hombre
velle. Sed homo per ratio-
determina por la razón
a querer este quid d e t e r m i n a t s e ad volendum
real o apa-|nem
o aquel bien particular, de hoc. Vel illud,
quod est vere bo.
veces Dios mueve
rente; empero, a
Ve apparens bonum.-Sed
algunos a querer interdum specialiter Deus
u n modo especial a tamen
que es sien-movet aliquos ad aliquid deter.
un objeto determinad0,
a loS que mueve por |minate volendum, quod est bo-
pre el bien; como sicut in his quos movet
gTacia, según
más
veremos tarde.
num:
per: gratiam, ut. infra (q.109 a.2)
dicetur.

También podría gustarte