Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
6.2
NOCIONES PREVIAS
Conjunto de valores admisibles de una variable
(CVA)
Se denomina conjunto de valores admisibles de una variable en una
expresión E(x), al conjunto de números reales para el cual la expresión
E(x) esta definida, es decir, si a es un valor admisible de E(x), E(a) es un
número real.
Ejemplos:
1. Si: E x = sen x + x 3 ; CVA = xϵℝ
Ejemplos
1. ∀xϵℝ: x + 1 2 = x 2 + 2x + 1
x3 − 1
2. ∀xϵℝ − 1 : = x2 + x + 1
x−1
3. ∀xϵℝ: sen2 x + cos 2 x = 1
π cos 5x
4. ∀xϵℝ − 2n + 1 , nϵℤ ∶ = 2cos 4x − 2 cos 2x + 1
2 cos(x)
IDENTIDAD TRIGONOMÉTRICA (𝐈𝐓)
Una identidad trigonométrica es una igualdad en las que intervienen las
razones trigonométricas, las cuales se verifican para todo valor
admisible de la variable angular.
1 IT de un arco simple
Clasificación
2 IT de arcos compuestos
1. Identidades Fundamentales
Se llaman así porque a partir de estas identidades se derivan muchas
otras, estas se clasifican en:
✓ Problemas de simplificación
✓ Problemas demostrativos.
✓ Problemas de condición.
✓ Problemas de eliminación de la variable angular.
✓ Problemas gráficos
Aplicación 01 RESOLUCIÓN
Si tan 𝜃 = 5, calcule el Dividimos entre cos(𝜃)
valor de C 𝑠𝑒𝑛 𝜃
+
𝑐𝑜𝑠 𝜃
cos(𝜃) cos(𝜃) tan(𝜃) + 1
sen θ + cos(θ) C= =
𝐶= sen 𝜃 𝑐𝑜𝑠 𝜃 tan(𝜃) − 1
sen θ − cos(θ) −
cos(𝜃) cos(𝜃)
Reemplazamos tan 𝜃 = 5 en C
A) 1/2 D) 2
5+1 6
C= =
B) 1 E) 5/2 5−1 4
C) 3/2 3
∴𝐶=
2
CLAVE: C
Aplicación 02 RESOLUCIÓN
Simplifique: Aplicamos diferencia de cuadrados
𝐻 = csc 4 𝑥 − cot 4 𝑥 − 2 cot 2 (𝑥) 𝐻 = csc 2 𝑥 + cot 2 𝑥 csc 2 𝑥 − cot 2 𝑥 − 2 cot 2 (𝑥)
Reemplazamos en H.
A) 1 D) 2 𝐻 = csc 2 𝑥 + cot 2 𝑥 1 − 2 cot 2 (𝑥)
1
⟹ sen4 x + cos 4 x = 1 − 𝟐sen2 x cos 2 (x) 𝐋𝐐𝐐𝐃
2 2 1 1
2 2
1 1 sen x + cos (x)
𝟒. sec x + csc (x) = + = = ∙
2 2
cos (x) sen (x) 2 2
cos x sen (x) cos (x) sen2 (x)
2
2
(1 + sen x + cos(x))2 = 1 + sen x + cos 2 (x) + 2 1 + sen x cos x
2(1 + sen x )
⟹ (1 + sen x + cos(x))2 = 2(1 + sen(x))(1 + cos(x)) 𝐋𝐐𝐐𝐃
2 2
𝟓. 𝟐 1 − sen x − cos x = 1 − sen x − cos x
2 2
1 − sen x − cos x = 1 − sen x + cos 2 (x) − 2 1 − sen x cos x
2(1 − sen x )
a b
11. Si asen(x) + bcos(x) = a2 + b 2 ⟹ sen(x) = y cos(x) =
a2 +b2 a2 +b2
cos x 1 ∓ sen x
12. (tan(x) + cot(x))2 − tan(x) − cot(x) 2 =4 14. =
1 ± sen(x) cos(x)
13. (sen(x) + cos(x))2 + sen(x) − cos(x) 2
=2 sen x 1 ∓ cos x
15. =
1 ± cos(x) sen(x)
Aplicación 05 RESOLUCIÓN
A partir de la condición: Del dato:
sec 𝑥 + tan 𝑥 = 7 sec 𝑥 + tan 𝑥 = 7 … … 𝐼
Calcule el valor de cos(𝑥) 1
⇒ sec 𝑥 − tan 𝑥 = … … . (𝐼𝐼)
7
Sumamos (I) y (II)
A) 13/25 D) 14/25
1 50
2 sec 𝑥 = 7 + =
B) 24/25 E) 11/25 7 7
25
sec 𝑥 =
C) 7/25 7
7
∴ cos 𝑥 =
25
CLAVE: C
Aplicación 06 RESOLUCIÓN
Simplifique la expresión K Usando la identidad auxiliar:
∴ K = sec(x)
CLAVE: D
Aplicación 07 RESOLUCIÓN
Usando la identidad auxiliar:
1
Sea: cos 𝑥 = 1 + 𝑠𝑒𝑛 𝑥 − cos 𝑥 2
= 2(1 + 𝑠𝑒𝑛(𝑥))(1 − cos(𝑥))
3
Calcule el valor de N
Reemplazando en N:
2
1 + sen x − cos x
N= 2(1 + 𝑠𝑒𝑛(𝑥)(1 − cos(𝑥))
1 + sen(x) N=
1 + 𝑠𝑒𝑛(𝑥)
A) 2/3 D) 3/5
N = 2(1 − cos(𝑥))
B) 4/3 E) 5/4 1
N=2 1−
3
C) 5/3
4
N=
3 CLAVE: B
Aplicación 08 RESOLUCIÓN tan 𝜃 + cot(𝜃)
M = cot 𝜃 − sec 𝜃 csc(𝜃)
Sea: 12 + 5 cot 𝜃 = 13csc(𝜃) M = cot 𝜃 − (tan 𝜃 + cot(𝜃))
Calcule: M = −tan(𝜃)
M = cot 𝜃 − sec 𝜃 csc(𝜃) Del dato: 𝑚𝑢𝑙𝑡𝑖𝑝𝑙𝑖𝑐𝑎𝑚𝑜𝑠 𝑝𝑜𝑟 𝑠𝑒𝑛(𝜃)
cos θ 1
12 + 5 ∙ = 13 ∙
sen θ sen(θ)
A) − 5/12 D) − 13/5
12𝑠𝑒𝑛 𝜃 + 5 cos 𝜃 = 13
B) − 12/13 E) − 5/13
𝑆𝑖 𝑎sen 𝜃 + 𝑏𝑐𝑜𝑠 𝜃 ∧ 𝑎2 + 𝑏 2 = 𝑐 2
𝑎 𝑏 a
C) − 12/5 ⇒ sen 𝜃 = , cos 𝜃 = , tan 𝜃 =
𝑐 𝑐 b
12 12
⇒ tan 𝜃 = ∴𝑀=− CLAVE: C
5 5
PROBLEMAS
PROBLEMA 01 RESOLUCIÓN
Simplifique: Pasando a senos y cosenos:
1
3 1 − sec x 1 + cos(x) 3 1− (1 + cos x )
cos x
N=
1 − csc x (1 + sen x ) 1
1− (1 + sen x )
sen x
sen2 (x)
C) tan(x) 3
sen3 (x)
cos(x) 3
= tan(x)
N= 2
= 3
cos (x) cos (x)
sen(x)
CLAVE: C
PROBLEMA 02 RESOLUCIÓN
sen4 (x)
Simplifique: 4 + sen4 x − tan4 x . sen4 (x)
cos (x)
E=
sen2 (x)
− sen2 (x)
tan4 x + sen4 x − tan4 x sen4 (x) sen2 (x)
2
cos (x)
tan x + sen(x) tan x − sen(x) sen4 x . sec 4 x + 1 − tan4 (x)
E=
sen2 x . sec 2 x − 1 1
A) − 3 B) − 2 C) 2 D) 3 E) ± 3
RESOLUCIÓN
Sea la expresión pedida:
sen x sen(x)
k = 2 cos x + sen x tan(x) ⟹ k = 2 cos x +
cos(x)
2 2 2
1 + cos (x)
2 cos (x) + sen x
k= ⟹ k= ⟹ k = sec(x) + cos x
cos(x) cos(x)
k = se c x + cos x 2
⟹ k = sec 2 x + 2 sec x cos x + cos 2 (x)
1
k = 1 + tan2 x + 2 + cos 2 (x) ⟹ k = 3 ∴ k = ±3 CLAVE: E
6
PROBLEMA 04
Sea: 5 cos x + 2 = 3 tan2 (x) , calcule el valor de:
9 tan6 (x) − 3 tan4 x − 8 tan2(x)
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
RESOLUCIÓN
De la condición dada: 5 cos x + 2 = 3 tan2 (x) ⟹ 5 cos x = 3 tan2 x − 2
⟹ 5 cos x sec x = (3 tan2 x − 2) sec x
1
Elevamos al cuadrado: 5 = 3 tan2 x − 2 2 (sec 2 (x))
5 = 9 tan4 x − 12 tan2 x + 4 (tan2 x + 1)
Efectuamos: 5 = 9 tan6 (x) − 12 tan4 x + 4 tan2 x + 9 tan4 x − 12 tan2 x + 4
∴ 1 = 9 tan6 (x) − 3 tan4 x − 8 tan2 x CLAVE: A
PROBLEMA 05
Elimine x a partir de las condiciones A) 2n = m(m − 1) D) 2m = n(m2 − 1)
C) 2n = m2 (m − 1) E) 2m = n(m2 + 1)
sen x + cos x = m … … … . 1
sec(x) + csc(x) = n ……………….(2) B) 2n = m m + 1
RESOLUCIÓN 1 1
De la condición 2 : sec(x) + csc(x) = n ⟹ + =n
cos(x) sen(x)
m
⟹ sen x + cos x = n ∙ sen x cos(x) ⟹ sen x cos(x) =
n
m 2m
2sen x cos(x) =
n
Sumamos 1:
2 2
2m 2
2m + n
sen x + cos (x) + 2sen x cos x = + 1 ⟹ sen x + cos x =
n n
2
2m + n 2 −1) = 2m
Reemplazamos (1): m = ∴ n(m CLAVE: D
n
RESOLUCIÓN B
PROBLEMA 06
De la figura, calcule el Sea BC=a 𝜃 𝜃
mínimo valor de cot 𝑥
B
𝜃 𝜃 a D
asen2 𝜃
D
x 𝜃
A 𝐸
atan(𝜃) C 𝑎𝑠𝑒𝑛 𝜃 cos(𝜃)
x
A C De la figura sombreada:
2 2 C) 2 atan 𝜃 + asen 𝜃 cos(𝜃)
A) B) cot 𝑥 =
4 2 asen2 (𝜃)
D) 2 2 E) 3 2
atan 𝜃 + asen 𝜃 cos(𝜃) Pero:
cot 𝑥 =
asen2 (𝜃) tan 𝜃 + 2cot(𝜃)
≥ tan 𝜃 2 cot 𝜃
tan 𝜃 sen 𝜃 cos(𝜃) 2
cot 𝑥 = 2 + cot(𝑥)
sen (𝜃) sen2 (𝜃) ⇒ ≥ 2
2
cos 𝜃 ⇒ cot 𝑥 ≥ 2 2
cot 𝑥 = tan 𝜃 csc 2 (𝜃) +
𝑠𝑒𝑛(𝜃)
∴ cot 𝑥 𝑀𝐼𝑁 =2 2
cot 𝑥 = tan 𝜃 (1 + cot 2 𝜃 ) + cot(𝜃)
cot 𝑥 = tan 𝜃 + cot 𝜃 + cot(𝜃) CLAVE: D
cot 𝑥 = tan 𝜃 + 2cot(𝜃)
PROBLEMA 07 RESOLUCIÓN
Elimine la variable “x” a partir De la condición:
de la siguiente condición. a b a
= ⇒ tan x = … … . . (1)
sen x cos x b
a b c
= = b c 𝑐
sen x cos x csc x = ⇒ sec 𝑥 csc 𝑥 = … … … … (2)
cos x csc x 𝑏
c
A) a2 + b2 = ac De (2) : tan x + cot x =
b
B) a + b2 = bc Reemplazando (1):
C) a2 + c 2 = ab a b c
+ = ⇒ a2 + b2 = ac
D)a2 + b2 = ab b a b
E) a2 + c 2 = cb
CLAVE: A
PROBLEMA 08
tan3 (x) cot 3 (x)
Sea: tan(x) + cot(x) = 5 ; calcule +
1 + tan (x) 1 + cot 2 (x)
2
RESOLUCIÓN
En la expresión pedida:
tan3 (x) cot 3 (x) sen3 x cos 3 (x)
k= + ⟹k= +
2
1 + tan (x) 1 + cot (x)2 cos (x) sec (x) sen3 (x) csc 2 (x)
3 2
23
Reemplazando en k: k=
5
PROBLEMA 09
¿Para qué valor de m la expresión:sen4 x 1 + msen2 x + cos4 x 1 + mcos2 x
es independiente de x?
RESOLUCIÓN
Sea: M = sen4 x 1 + msen2 x + cos4 x 1 + mcos2 x
Tenemos : M = sen4 x + cos4 x + m sen6 x + cos6 x
1 − 2sen2 x cos2 x 1 − 3sen2 x cos2 x
M = 1 + m − 2 + 3m sen2 x cos2 x
Luego para que sea independiente de x:
2
2 + 3m = 0 ⇒ m = − CLAVE: C
3
PROBLEMA 10
Sea 4 cot 𝑥 + 5 csc 𝑥 = 3 ; calcule: sec 𝑥 − tan(𝑥)
A) − 2 B) − 3/2 C) − 1 D) − 1/2 E) 1
RESOLUCIÓN 3 4
⇒ sen 𝑥 = ∧ cos 𝑥 = −
De la condición ∶ 4 cot 𝑥 + 5 csc 𝑥 = 3 5 5
cos 𝑥 1 3 5
4∙ +5∙ =3 ∴ tan 𝑥 = − ∧ sec 𝑥 = −
sen 𝑥 sen(𝑥) 4 4
4 cos 𝑥 + 5 = 3sen(𝑥) Piden calcular: M = sec 𝑥 − tan(𝑥)
3sen 𝑥 − 4 cos 𝑥 = 5
5 3 1
𝑆𝑖 𝑎sen 𝜃 + 𝑏𝑐𝑜𝑠 𝜃 ∧ 𝑎2 + 𝑏 2 = 𝑐 2 𝑀=− − − =−
4 4 2
𝑎 𝑏
⇒ sen 𝜃 = , cos 𝜃 =
𝑐 𝑐 CLAVE: D
PROBLEMA 11
Dada la identidad trigonométrica, para un ángulo agudo:
1/k
csc x cot x + sec x tan x = tan x + cot x
Calcule valor de k
A) 1/3 B) 2/3 C) 4/3 D) 3/2 E) 3
RESOLUCIÓN
Colocamos la condición dada (lado izquierdo) en términos de seno y
coseno: 1
1 cos x 1 sen x sen2 x + cos 2 x
I= × + × ⟹I=
sen x sen(x) cos x cos(x) sen x cos(x) sen x cos(x)
3
1 2 3 3
I= ⟹ I = sec x csc(x) 2 ⟹ I = tan x + cot(x) 2
sen x cos x
3 1 1 3 2
Luego: tan x + cot(x) 2 = tan x + cot(x) k ⟹ = ∴ k= CLAVE: B
k 2 3
PROBLEMA 12
Siendo: sen x − cos(x) = 1/3 A) 0,5 B) 0,75
3
1 + sen x 1 − cos x + csc x C) 1 D) 1,5
Calcule: 8
3 E) 2
2 1 − sen x 1 + cos x + csc(x)
RESOLUCIÓN 1
𝐢𝐢) 𝟏 − sen x + cos x = − + 𝟏
En la condición dada: 3 2
1 2
𝐢) 𝟏 + sen x − cos x = + 𝟏 ⟹ 2
1 − sen x + cos x =
3 2 3
4
⟹ 1 + sen x − cos x 2
= 4
3 2 1 − sen x 1 + cos x =
16 9
2 1 + sen x 1 − cos x = 3 1
9 ⟹ 1 − sen x 1 + cos x =
3 1 2 1 3
⟹ 1 + sen x 1 − cos x = 3 + csc(x)
8 3 Piden: k = ∴k=1
1
3 + csc(x) CLAVE: C
PROBLEMA 13
Elimine la variable angular x de las expresiones:
sen(x) + cos(x) = a … … (1) cot(x) − tan(x) = b … … (2)
2 2
A) b + 4 a − 1 2 = 4 B) b + 4 a + 1 = 2 C) b − 2 a + 1 =4
D) b + 2 a − 1 2 = 2 E) a2 b + 4 = 2
RESOLUCIÓN 1
2 ⟹ sen2 x + cos 2 (x) + 2sen x cos(x) = a
De (1): sen x + cos x =a
a−1 2 2
sen x cos x = ⟹ csc x sec(x) = ⟹ tan x + cot x = … … (3)
2 a−1 a−1
Recordemos la identidad auxiliar: cot x + tan x 2 − cot x − tan x 2 = 4
Reemplazamos (2) y (3):
2
2 2 4 2
− b =4 ⟹ 2
=4+b ∴ 4= 4+b a−1
a−1 a−1 CLAVE: A
PROBLEMA 14 RESOLUCIÓN
Si
π
<x<π y Desarrollando la condición de problema
2
tan2 x − 4 cot 2 x + cos2 x = 4 + 1
tan2 x − 4 cot 2 x + cos2 x =5
tan2 x + cos2 x − 1 = 4 + 4 cot 2 (x)
1
tan2 x ⋅ sen2
x =4∙
sen2 (x)
A) − 2 B) − 1/2 C) 1/2 tan2 x ⋅ sen4 x = 4
D) 2 E) 4
sen2 (x) tan x = ±2
π
Como 2 < x < π sen2 x tan x = −2
CLAVE: A
PROBLEMA 15 RESOLUCIÓN
sec 4 x + tan4 (x) 4
Sabiendo que: En la condición: =
sec 6 x − tan6 (x) 5
sec4 x +tan4 (x) 4 1 + 2sec 2 (x)tan2 (x) 4 1
= = 2 2
⇒ sec (x) tan x =
sec6 x −tan6 (x) 5 2 2
1 + 3sec (x)tan (x) 5 2