Está en la página 1de 146
Varo y gestion de politicas publicas = Joan Subirats Peter Knoepfel Corinne Larrue Fréd Joan Subirats, Peter Knoepfel, Corinne Larrue, Frédéric dn o exigen- olvidar las dificultades concre- =n prdctica lo que se ha decidido las para por conjuntamente y Espatia, as y dimensiones de ans contextos de sus gobernanza, pa ANALISIS ¥ GESTION DE POLITICAS PUBLICAS tudiosos de las pol 38 los problemas contemporéneos AD omsites RTT seoignd seaiyjod ap uoisad A si: vooutgnd {0598 pp sewioya1 & sono

e}URNO $e] ap 2134 “Ip axqyj ansonu u> sowouodasd anb eausodstod 2 ‘opnuss 299 Ug ‘PEpITED ap -pd uoioassiuraipe vy 9p euolsejord uonses eT “seuioIu eDURIDUE A wloualayoo & jeqox8 exnradsiod wun waqu op seren $9 ‘seongnd 1nd seonyfod se] ap uproenyra Hf 0 |p asopupipune ea oo0d e020 ‘sopeatid & soorignd saioqpe 2siu2 souorooea1ut se ua ayuaumoar eiouvt 2p queus 98 an souauigusy sou! tugjo seoriqnd seoystod sns £ sauo1 ‘sanoodsiad eun ap pyre spur ay oud ‘sesoloyut wapuayap anb (s2 so axdurots ou anbune) auodns 28 souamnb ‘SopBatid saxojoe 50] & ‘ozeld 03:0] A soqesound outa sopezuieranres $9s9s0%u{ 39pt9) +op wagap aquaureasandns sauaynb ‘soayiqned s31012° $0 1982489 Ue "S9fe} OWOD SOPIULJEp SoAHDa}On seuIa;GoId ap UOIEN|OS u NoONGOMENT [8 uptonquiwoo ns 2p ojnSue fo apsep sane & souotonynst! sypeUO;HU=KH SI 2p upjo0e B suztous anb eoifoy w| sopuardaioo £ niguosap ep sand wien OS “oagensfarumpe-oo {00 8 otuazags of ua “toap 59 Teuorona SU! faa OUIOD Ws OPENS [BJ2PUNIUS cusjuasaudar s9uoronINsu! 1d amb son1309)9 $01 -SIX9 SBANRNSIUTUPE SOUOIOUZTUBIO N S9UOLONI!ISUT SB] UI noua B50q ‘aigos euonyut ns op upiouny uo ‘oxmnstuTpe-oonsed wu fe wre SPE ‘wiaupul ep X opeisy re seyaudiequt auodoxd seajand seontjod op SIStIPa® fel SOVARKA A SOOMTENM SIOLDY ERIN SENOIDOWABINI SVT SISTTYRY NA “onmared oo sisipue un :soorand seimatqoud ep sours) ua sisygue un ‘sopeand & Sco suodoad 2s anb seaqgnd seanyod op sigue fap sopeproupadso 5° ‘seofignd sauor0oe se] 3p PepIl ap worade sopaWaUTEpUN reuorni0d =qguansos o pepmnumuoo ¥L & Bozaya B ‘pep: soqueSousayu soe “exsenclsar 2p ostou 3" -oxd op waa ‘sourmuosaid oj nbs oM0> “oresou0 So)s9 9p sauoypuoasanur Sef ap & ye9098 U9 OAN Ssvorena SvoUFIOs 3a NOLLSAD.ASISTIYNY or 2 ANALISISY GESTION DEOLIFICAS PORLICAS. ‘cuenta que sus productos seri evaluados de manera explicita y plural en funcién itibuci6n a la soluci6n de los problemas publi nente y p ministraiiva desde una légica mis politica. Al analizar una it cen funcién de sus productos y, consecuentemente, afrontarlo desde la perspec- tiva de la legitimidad poltica, Por tanto, la vision sobre Is gestidn de los recursas piilioes presente en iene por objetivo la mejora de los resultados y Yos efectos de las po- trata de incorporar asimismo los es- calidad de las politicas pu- incorpora cada vez mids el estudio comparado de su realizacién efectiva en jones y administraciones pablicas. Lo que se ha ido conociendo ‘como benchmarking, es decir esa constante capacidad de comparar entre pol cas y servicios desarrollados en distintos contextos politicos y administra tes contextos, y ello muchas veces per- mite evidenciar costes y ventajas de una determinada accién publica. Asi, surgen formas de competencia indirecta entre las entidades pablicas a cuyo cargo esté Jaimplementacién de las politicas publ Se aprovecha, en esta linea, jgacién comparativa, El principio ge- dems, al poner de relieve las similitudes y diferencias de los efectos que una misma politica ineRopuCciN 3 publica puede per tener al implementarse por diferentes entidades paibicas, ello ‘que diversas administraciones compartan sus experiencias y en- Fiquezean sus procesos de aprendizaje. Este valor agregado de los estudios com parativos es particularmente interesante en los sistemas politicos de tipo federal, {que acaban siendo verdaderos slaboratorios de politicas piblicas», al aplicarse normas y medidas de cardcter general en distintos contextos y sistemas poll tico-administrativos. Objetivas cientificos y précticos Desde una perspectiva cientifica, el andlisis de politicas piblicas se sus- tenta en diversas disciplinas de las ciencias sociales. La parte I de este libro pre senta brevemente los fundamentos teGricos de nuestra perspectiva. Recordemos ue el andlisis de desde la perspectiva de ign de las diversas est ‘cuenta las estructuras ;rocesos institucionales en los que se sustenta la le- i bien diferenciamos entre las distntas paliticas pablicas que un Estado desarrolla, politicas que a su vez pueden tratarse teniendo en cuenta de manera diferenc les y concretas diseminadas en el tiempo y el espacio, pero concretamente observables en la realidad, el andlisis debe reconstruir el proceso de una politica pablica viéndola como un conjunto de decisiones tomadas y de acciones emprendidas por una serie de actores, tanto piblicos como privados, orientadas hacia la solucién de un problema pliblico claramente delimitado. El ‘objetivo de este proceso analitica de redefiniciéa consiste en juzgar la pertinen- I eficacia y la eficiencia de I situaci6a social que se considera problem: cerla tanto us analista profesional, como un cde una ONG. El objetivo es, su coherencia y su puesta en préctica, A través de la acumulacién de resultados de investigaciones y procesos de ‘evaluacién, los analistas y los demas actores que usen estos métodos de pueden poner al descubierto cionamiento de las entidedes pi ico-adim fen cuenta esta perspectiva analitica para identificar mejor el grado de innovacién y el alcance de diversas oped ssc} 50/9 onp99I00 (eM seas ‘Sayan sengsed 2p supe fp soun se mos are wpundos ‘ofPPow onson ez opetorooaos sou anb ‘couoadsa ooLi9a) Care [ap uEWasaud B] ¥ Opuarpaoaud ‘odwuED aIsa tla SOD ‘saued sesvoarp ua emjanas9 95 enum a1UDS=44 ff ‘sopeonde seouand 9p sopenmsou soyqisod so} ap sisi fo otro soaqereduuico soradse seaygpd seaquiod se 2p oouyduia {2 tied somauodaud mbe anb oppout eon gard svood 2p uous28 2p soraiowo0 sour Donan SINIPLD IE °S ooytand ewalqaud jap U9 oid sonuusip soy ap jaa #0 fn so uoo opronse 2¢q ‘uopoesediiod ap oclue> tang un uDeELO st omoncownt ‘nb sourapuanta sand oun auasaud jo ue 02 woo quouurepnaziod sme epeo 2p sotdoud sorxaquoo So| ap wouatnosd yet 98 enb sojduuola soj sopon owour ind 2p uopascud soy2souod s3u01% (eoqugsouss ssypue) sos 089 ua ypoursep a anb Kswanand Seon a ueziyyn 96 onb souo|suoMp Sey -ompeendiuos syspp w ap vmDL IS eagensyuqupe-conyjod pepyyeou vj seziyeue ered (sou0ped ysoAU 90390 40d | ye soxdoud 304 104) sop “ampap sooyRUDD {9 0 wioauIp upIpEALDEGO Bf 9p seIUIPEOALd sOyduaLD sojdnjpursesn opusraud as sosmo soy ua ousoo yenueus 2189 ua OMe, TeuotoeIado amrourezep eas sand 18 op suronbso jo anb e e8ygo ‘uouodxa so} as nb sooupar soydzauoo so ‘soi 9p 0 sefouy sofeqen ap spaen 8 “conopud uo sou0d cegap senterpnise ss anb { ‘opeioisop & exaerouao ap satosajaid teas saxon sojanb ap oyoou po sepouopsauedo sonaralga woo sistpun un ap vx 2S “1 sepeIo. -rpadsa oop ‘sonar je ‘tap anb sour sourewiasand anb wsandoxd wy -wouRd0URIG ‘dopoetdooar our eu ooodum ma ‘oysquupoys9 uo souarsIKo soxdaoudD & sOIKONUT “poudo sof ap feRID8 OpeIse FP auoqDNIORAY anb upYoNqLIUOO wun IH S2 OM Ofeq en onjsonuopnuss oso ur spared op ozoumr uas8 un wo seDxignd seonytod Sel op ‘orpmiso Te BpeoIpap "wsoxoUuu SPU Z9A BpRD OLTTUD PeprunNoO wuR op aed ap aims renew ais anb sourapsoooy “euayeUr vl u2 sauoKaand Seno e O1Dad Sou eago exisonu tems sourespsinb ‘uorsonpaxu awuasaud Wy sn|pUuOD BAe enyfiao sisygee ap ofaporr up. upd wey os onb ssaiodny seun3ye seuonsena owes snnuad apand sourred anb tf 9p eansodsind v7 ‘owauepung ap antares o jeimundon aqaUIEAys20x9 UPISTA svouyod su uo 0 soxnensape somos $0] uo orgUIED apand os ‘teu tise 2q (0129 ase orsendnsaty opt ‘owo> sazoyotue seppuaundxs woo oz 2§ ‘ofduafa sod ‘owto9) Os1NO U9 SEUMOJAL sorta SYOLIFIOG NOUSED & SISTIYNV v1 ANALISIS Y GESTION DE FOLITICAS POBLICAS politicas pablicas, se analizan, de manera sucesiva, los procesos de incorporacién Jicos en la agenda, de programacién y decision de las accio- mentacién de dichas acciones y de evaluacign de las poli ticas piblicas. Parte I El marco teérico el marco te6- s pablicas que fn esta primera parte presentamos, de manera esa rico general en el que se inscribe el modelo de andlisis de serd detallado en la segunda y tercera partes del ‘seonand seo} -jnsau so] ap wooenqeAo vf uo Bnu99 95 “uted 1 40d “2 soap send ap syne [2 uo sonqiiog soNaIapP Sey “TT enw 989 equoysns a8 anb fo Wo oo,oedso coupes coreut fp souodxa “awawuoyaysod ‘ened seongnd seatod ap sisipue op soqeuopipen seancse soy aquouonpunbso woye soUIEI, 8 98 $89 sy 1waj9s onb of ap un so seorqnd -ss0p [op BIO sg (OT-6861 “Srus0HL £ Kupyy) «pepay '$0] 3p up]298 Bap oxpnass ja» UD aI svoyjgnd seonyjod ap sistpue Jo uo seougoy seansadsrad se Toimidea 0 ANALISIS Y GESTION DEFOLITICAS POBLICAS 1.1.1. BL ANALISIS DE POLITICAS POBLICAS ¥ LAS TEORIAS DEL ESTADO Por su part, Jobert y Muller sitdan su obra L’E cesencia de lop nar el vacfo hoy existente entre las investigaciones sobre polticasy las reflexio~ nes més generales sobre el Estado en ln sociedad contempordnes» (Jobert y ‘Molter, 1987:67). Este enfoque, que podria calificarse de europeo,* enmarca di- ‘erentes escuclas de pensamiento que Mény y Thoenig (198967) clasifican segin tres «modelos te6ricaso + El primer modelo se situa en una tado como una especie de «vent de demandas sociales. Las pol serfan respuestas alas ‘mandas sociales que deberian analizarse desde una Iogica de opt ida de las decisiones colectivas y de ractonali procesos de toma de decisiones como de la conducta luralista y concibe al se atenderfan toda suerte de problema piblicoa resolver. No obstante, sebemes que también en e! deporte pueden existr problemas piblices importantes el doping, a co- puede derivarse no tanto de la falta de caracterizacidn como problema de tales situaciones, como de los bloqueos o acciones corporativas o pri= vvadas q ratan de controlar ese sector y evitarasilaactuacién de los po- jo modelo de interpretacién gira en torno a la idea del Estado strumento al servicio de una clase social (enfoque neomarxists), ‘ode grupos especiticos (cnfoque neomanagerial ELMARCOTEORICO 21 tiva, ef andlisis dele accion de los poderes publicos permitiria evidenciar Ja poca autonomia dei Estado respecto a los intereses capitalists ylo frente alos actores de onganizaciones no piblicas. Simplificando, diria- ros que desde esta perspectva, la politica de salud (por ejemplo), ten dria mucho que ver con los intereses de las empresas farmacéuticas. A de esta perspectiva, un problema socal se convierteen un prablema pilblico sobre todo, cuando esto comesponde alos inereses de las clases (ccondmicamente) dominantes. La v managerial de este se ‘gundo modelo parte de una interpret 3 pero remplaza el con- ‘cept de clases dominantes por el de + Bl tercer modelo pone e acento en la distribucion de parcelas de poder entre los actoes yen as interacciones entre los mismos, analizando lare- presentaciny la organizacién de los diferentes intereses sectoriales ode Jas distntas categoria de actores(erifoque neocorporatvist), 0 ena zando las organizaciones y reglas institucionales que enmarcan tales interacciones (enfoque neoin: )- Segtin el enfoque neocor- porativista, los servidores piblicos estén en gran medida 0 aomoBeusyy onan MOND OPHIR] op [eIUDUIEpUN ‘waa ‘soongnd soppezs so] 2p suai op anbomua |p owautyed ound) ta 2p onmnd un apsop 0 ",axeiBsnyy X souday ‘owt conguonzeiou vista 9p cand un opsap wos 26 "BINED ‘so anb repeyas age “sosped san. -tnnoey& sorso8au ap sense ua + 9p catew [9 uo sopeztjs sofeqes -u9 K sejapuco sauojoe ap SEUSS 0 s210120-sou fp ua esoson pou & 21201) 20d anutnpedioud vroueig uo sopewasuio1— s0211q s2uotsozue810 $0} op s080}91206 Sap Sofaqen so ‘aed wun sod eas ssyeue ep od o0p ap oI ap sosBDaud $0 -coap 0 «squpporpaxd> 2924 “0s89 NS wo “pod se oquaqureuojouny oxo ‘oou9Soraiy aqwauienandayy &ofe\lutoo onnenstunUps ‘Uunsis tm oA oUFS‘ooAuA HOI" UR OUOD OU EA OpEISy fe BIAPISUOD ‘ab “eanoodsiod wo ap owonwifuns jp voreoreu ‘seasondo aisaUrEOIpe SOUOIS -t00 uo owantuestad ap soanoso v soma,oauayod‘SO10 SqUSIIP SOW empe seg -nd seonyjod ap sistgue jap soxdaou0s syediouu so] ap opouNsap 156 ODL @ conpaonnvi7s {285 oped pune seucysts 2p woo: 2p upRayde ua sasoHOHd wOHENg Te 9 SOU SO| 9p O4pRUSD fo 9p sisyue Jap OjouTsep > UsIquIE oz {WoQpHrT “(eepemay pEprEUOEI® wap oxdzouoD a axw9A) eDyaDd 01d 50] ap SSTPUE fo DEY O panos uy "voqnd woe 8 ap BIND Bl eIOF=AU ap Ue som119 nd satostoap 30] £ soomgioga sodnud so] anu ofoyyyp un sooajquise jp peroqiyap elouEU ap wEquDENG SofagEN StS fedpund fo ong onb “qesofeueu> susumpunpd se] ‘ean29I00 uorsoe Bf ap Bap Bj 2p eSoIO1905 inafe & uoIne|aULIO} 2p sosaaoud So 9p O4 sejjouresap gosnq wiauuid eur] (0Z:c661 ‘Suosseg “\) Sefanose sapumesB sop ua ‘equosd nus gypratp 2s «soqeau Souyqoud so} @BUDISO BINTOID” BI ‘que us, passe Jowa"| ap serons pesnu ayy Samu YOrTHn NOIDOY V1 AC OLAGIAYNOONN 734 NOONE VT TTT ‘SYOMTapM SYDLIFTON 3a NOLISHO X SIsTIYNY z 4 ANALISIS Y GESTION DF POLITICAS PURLICAS al centrarse en la descripciGn de las formas de funciona jones administrativas, estudiando, de manera més ticularmente a las polticas de descentralizacion de los pode pafia han abundado los estudios de Ciencia de la Ad > oMoo sean seaqyfod ap ssENE FZ {Po vorrgnd eonsod | ap ore es yoo zag azomb asf anb 2X ‘ojopous ord a coragaL owe -oxd onsonu nied ayreyodun upiquisy so uojaenyeno 2p eanoadsiod P7 o810}008 “1p wepond reradoouao esta op ovund ja apsap optreno ure “eaneonda spun wand un woo ojuszm2u0D © stuaprowio9 atuaulpeiouad so eanenjera Bondo Bs ‘sowoisouo soduea wo ssuorpen eA uaBooas onb salt -vouudis sofeqen opucoyiqnd opr uo as owspUIsy “Buo|2areE & eK9S ‘ou oo 2a ep SrA kag p auemouepeg sezinqisia spuataad anb uptoenyeag ap vssounig pepornog ‘amuauroimatony ‘soadauna sopeamonsiso Sopuos SOpEI SO} 2p “ojdutala sod ‘a isodsp op uoipeznmeSv0 ¥ 8 eoapago uprouade ns ‘uplpezsTEUOISS] ‘owaTU|AOW Un OpuEULLOIED opr By 95 “BURL U 8 JPA, & “S661 K 9661 “OUP 25994 x9 “pFofontoaP 5] uo “osngouy “2 eonmsuoo ap sopeatid pret so] 09 “Sopapision 1M 5B] ua off wo opuefegen sooyruaiD fey -upIsajoud wrapepIeA wun 1 opriaauoo wy 26 seoiyqnd seanstod op worsened 8 "ezINS WAL “wf 0 oo1de7 ‘ue 99 Soy eywdsg Uo A (ggg) 7e18 mNEMSSNG, 2" (C66) SIHUDYY 9p BURL U9 “(E56 I) WEAN, 6 15905 EID souiopod Soprun sopeisa Ue sopezeasofeqas so] ata ‘ugnsano msa-e opeorpOp wy 95 Soadouna “auaReIUOINa SpE 5 soueououm sate SOyDRY. "Uys! ap eu ap os200K! fo ayo svortapa SyOLIPIO4za NOUSHO A SISTIYNY x 28 ANALISI Y GESTION DE POLITICAS PUBLICAS Kaufmann y Wolimann# (con quienes estuvo asociado Peter Knoepfel). Los tr bajos de ese grupo se apoyaban, evidentemente, en los trabajos anglosajones re 10 subrayar Ia importancia de ue creemos que de esta ‘analitico comin aplicable a diferentes o que constituye de hecho uno de los objet bbajos comparativas avanzamos en la defi palses y regimenes vos de este trabajo. ‘La perspectiva adoptada se caracteriza principalmeate por el hecho de que pblica desde el angulo especifico de su ida la arena en la que los actores tan en un émbito determinado; sttuciones en el comportamiento de los ac- tores mencionados y en los resultados sustanciales de la accién pablica (cuando la primera generacién de andlisis de politicas pablices més bien (que permite una mejor combi sis de politics publicas y las aportaciones de la gestién >. a pesar de las influencias tedricas mencionadas, creemos {que podemos distinguir nuestra aproximacién de otras conientes contempo- rineas de investigaci6n, as * el neoweberianismo, que supone que los actores buroe contenido de las poiticas pblicas euyaresponsabil dad les correspond; 1 neomarxismo, que si bien de manera j tado trata de imidad secundaria a través de politicas pablicas que ‘cuenten con el beneplicito de actores relevantes, tiende a reducir el rol de imos a un acto de dominacidn de clase social; siendo el Estado 'S poco més que instramentos de poder y de represion con: sa minoria de actores dominantes, cuando mas bien se cons- rea om itd ed sas Unio yen Bape de ieccin ets: ie Pars, 195; Boh. BLMARCOTEORICO 2» tata ls existencia de mrgenes de maniobra signifieaivos en la toma de gran nimero de datos empirices ponen de relieve el fuerte cardcterreduccionista de esta reo © el neocorporativismo, que sugiere que el aparato p ha sido 159q -toroedope 0 orqures ap saqanda: tt sauoqpe Sof (opuoaraqur Jogey uexpod 0) & ‘uppoejauiog exdaud vy aiqos uomaro8ou wun op -ajqziou wempansysoaid seayoodiso separ se89 -21 2p ody (2 upiquie& a1ey 28 onb 2p e>yqnd {owe opsumurayep un anb oscooe fe exo sau eIou2N seoqjoadsa sejfai seis ‘epeurunorap wonod eun e seped a1 (sow) se7 "samaTTA sofeuoronansuy sean: se[ & soqnayisgo soj eitana ue sot upoqop "Bua, 95 0 0qRo v BA} ta (‘99 ‘uoPsezqueai ‘somuatupadoud ucnjout anb soanesado s too 9s eannadsiad wnsonu ‘op ntas aise ug searigpd seonrjod our onsonu 9p sapepuase soqaula[s so] soursiuasaxd aud wp systygue yo wred soavpo se] meueg -onraumeoniduno soy -axduioo uepend £ soxdaouoo sns sezyfeuorsesado ap secede> we2s sauopesTs9Aut so] anb ap anied & aduais ‘sepeyesas eX se{ owoo seyuaiionyp wey SaqUO{Lt youresap sooupor sopeyrsod ap comege oxiue un ap woud sse1pdy so] 9p ooze yo uD ‘epiquo sup sapod op jpadsat uoo ajqisod ouoige spt oj asiouorteR ap uw ap opppout S189 S89 ap wronbpeno ap somaHTION -oxd sjsagdiy set Sepor® muoige aruouuayd auoneUT 2s worseunvaide BusoRUt ‘(exaig wiaueu ap mbe sepeuasasd) seouga1 sted suyso ap wunduru Jeuorpipucou wroweu ap sous sou ot ‘2102 on ‘onb ap sod y s¥oTtapa SYDILFTOSG NOLUSED A SISTIYNY 0 32 ANALISIS ¥ GESTION DEFOLITICAS PUBLICA Grima Las claves del anise de politics pablcas e desarroltar el conjunto de relaciones posibles entre is en una politica publica determinada, vamos @ .{eudles son los diferentes tipas de recursos que uiren el contenido y en el proceso de una po- |, qué teglasinstitucionales, tanto generales como es- juego de los actores tan grado de conformidad del acto ad- fan como finalidad garantizar A lo largo de ese period, el término «pol mera, integrar en un solo conjunto las di LASCLAVES PARA EL ANALISIS 3 pore ott, los innumerables actos de aplicacién generados por la puesta en pric: tica de las citadas norms. Durante este primer perfodo, la blicas pretendia explicar lo que se vino 2 denominar como «dé prictica»: ;por qué en un lugar 0 émbito determinado uns ley se Ja letra, mientras que la misma le jas publicas para la consecucién de sus propios fines. En la préct tigaciones que se realizaron mostraron que las organizaciones y sus repre- pios intereses. Pero las investigaciones ‘autoncmia variaba de manera important lad de que govan los diferentes tipos de actores con re lacién alos recursos de politicas publicas, asi como el rol crucial que juegan las adiminitracién, poder judicial) en ese esce- pectiva fuertemente implantada en las ciencias ecot nla sociologia, seaont ap epaedl ap orund [2 wanysu0 souBuIGoTxO} 59j uppepestap 2 { euequn peprTeURIL By “oIuorqure ofpout {9P wooaiord ap eonsfod wun uasntonuysa soayigpd sarapod soy anb opueaoa od uageae ses00 Seay ax} "eryaure> 30d sucdsueN fp wo (89) BBIoU ap UNS 0 (a feqnsnpu woroonpoad vod epesoua’ axe [ap uorDeuTETKOD FT ‘ofoqEN surat | eyed anb seprpacr sewor ® < os|was9p 2p 0 W O LeINWISUT 8 OpeIs 8 WEIDUT! Sopea|dLIDSOp so; od epesznt reI20s pepyeas ] 9p uot ppp visondsa ef sand wmasaudagg‘Tenoureuraqn’ epuods P| uo (e1 owloD OpI2oU -ooau oovand euwoiqoud un op uoronjosau ef e eunce earjgnd wonytod wpoy, sajmpos seunayqoad smysondsaz omoo seoqapd seoqyiod sey “1 seotjggd seanyjod se corusdeg, 36 ANALSIS v GESTION DEFOLITICAS POBLICAS derespeste, impotencia para realmente modifica la conduct de tado-ventaniila que responde de manera igualitaria y automatica a todas Jas «. (L's661 Senontoy) 2 anb & sepemsansis sowO!IDRIOIHF OO soongnd seuroqqoud 9 od epeunoqueo yasa wangpd “Bruoov, {Au9p4 ‘9:¢961 ‘Seu «opep jeuoMLIN oYsedsa uM U9. PE -01008 8 ap jeuoioes ouqure um ua sopewourewsogn 0 seoqgnd sopepuon -te sees oun ap oxdoxd uppoe ap suresfoud un sa wangpd eamyjod Ray + :sowomd}s se] soumato “odoronsado spun 9 v MOEN SPU vf AP ‘ysy-souojoruyop sese ap seunte zepuover sourspod ‘oijduve we opeistf un siomp svornapa syonrioa a NpLLS39 A 0 ANAUISIS Y GESTION DE POLITICAS PUBLICAS que forman parte de la gestin Vo. Por tanto, nuestra definicign se apica minadas «sustantivas» (Bussmann et al., 1998) as tienen como obje- jones estatales (Quermonne, tela solucidn de un problema so- 2.3, Blementos constitutivos de una politica pablica En la definicién que proponemos, pueden distinguirse diversos elementos ‘constitativos de una politica publics, 4@)sotucién de un problema piiblico: una politica pdblica pretende resol vor un problema sacial reconocido politicamente como piibico. La defi nicién propuesta supone pues el reconocimiento de un problema, es decir, Ja existencia de una situaciGn de insatisfacciGn social, caya soluci6n re ‘Sin embargo, algunos problemas que sido objeto de polficas piblieas pueden reiniegrarse en la esfera pri- vada 0 social y desaparecer por tanto de la agenda >) existencia de grupos-objetivo en el origen de un problema pabli ‘oda politic piblica busca modificaru orientar la conducta de grupos poblacién especiicos (target groups, © grupos-objetivo), ya sea de ma- nera directa © actuando sobre el entorno de tales actores, E} emodelo de causalidad (véanse las secciones 3.3 y 3.4), presupone la coherencia de Ja politica publica, y conduce a Ia ider de los grupos-objetivo de sa politica, es decir, los grupos soctales cuyo comportamiient, se su ‘pone, general problema que se trata de resolver. Una politica debe iden Lificar os «objetivose o colectivas que deberin cambiar su conducta para ue el aie sea més limpio, para que mejore la seguridad o se redwzca el pro, De no ser asi, estarfamos més ante una declaracion de buenas in- tenciones que ante une auténtica politica, {LAS CLAVES PARA ELANALISIS 4a ©) una coherencia al menos intencional: una politica publica que quiera implementarse, presupone una cierta base conceptual de partda, De al- de «una teoria del cambio social» (Mény y Thoenig 85, sy las actividades que se ta fala deeoherencia se ms de na coincidencia so ocasional de medidas que se los mismos grupos objetivo pero que de hecho no estn rel cloned i en la propia voluntad del legislacor Ese ese caso, pore 0o, dela politica energéica cuando se ntodicen medidas pare oh engi mientras que por cto ldo yl mismo tempo, se aumenta de los protuctosenergéicos por razovespuramentefscales. Si no meeanismo de desincentivo del consumo, no podemos rar las medidas fiscales como ‘un conjunto de acciones que rebasan el nivel de la decision tinica 0 especie, pero que no llegan a ser de cardcter muy amplio o genético. Ui to de una aveva po: Iitica piiblica si es seguida de una legistaciGn en la materia y que tal Ie- sislacion acabe aplicdndose de manera concreta «© programa de intervenciones: este conjunto de decisionesy de aciones debe, ademas, contenerdecsiones ms o menos concretas individu ada (ecisiones relatives al programa y as aplicacion, Per atenc6n, sise trata de un tnico programs de intervencicn gue no tiene ci en cra aciones, no deberiamos consderarto como na politica pi bla, sno un producto ene cts dels elementos consiutves de un politic pica (capitulo 9.3). A papel clave de los actores piblicos: este conjunto de decisiones y de acciones s6lo pod consierarse como una poltiea pablica| ‘en que quienes as toman y las evan a cabo lo hagan desde su concicién {de actores pabilicos. O dicho de otra manera, es neceserio que se trate de actores integrados en el sistema politico-administrativo o bien de actores privados que posean fa lgitimidad necesaria para decidir actuar en base ey, (svenorne stro sent sonpae eprogd en ne epians ‘som 9 moron MR A ssaosoip ap eno0 a POH oped: un ap somaya + wongd ood oun ‘oo a8 sad atoanpene> seas ap soummgpsues sore, © SISTIYNV8 YAW SHAD SVT ys anb eoyiggl worouasrunupe tun 9p “dura od “ose Sa[alioy souoystoep op sepeyedtoar nisuoo wapand ojps Sauoisi29p-0U S189 ouodns Borgnd vonyjod ean ap uoToRULDp wasent josau © conand euoqqard f9 ueutfino ‘auodns ae ‘a ‘upraonpoud gf suodns eongnd ronriod wun ssoyouzoy suy9e ap waUapSTED (F ‘SeusayuE uoUIOLSS xdso1 ap & souorsioap ap uopcooid (jevarquse UpNSAB op Seu! ‘vortapa SYOIFTO# 24 NOLSGD A SISTTYNY ‘lqpansex souorstoap japowsandoud Aviouaiogs wansedsiod vis, 2340p ou swonjod sof ap poiowanoas “Sst sug 20408 aonb BURIED 9864 “FE gpd wonstod wun ap cosas yo wo sepeuioy 14 ¥s9 v auodos un owsoo spl send astan Gp “ uo9 Ug!oea UD uRUOIOUA vontand vanyfod eun 9p of 1a pz Ip enon of woo fer 2180] 2p woroenyeas wey wBUO[ord 9s & seuiaygoud SO} 9p OWN Died ued en op ope a ecu Soman syORLITOL4 NOLISAD K SISrTYNY ' s 5 i F § z 5 3 a s 5 8 gee i 5 gosks : a eb ae 33 i 2 Segzege 4 3 Benes E 5 «FEGERS ed TORRE ‘Tibia 1 Secon de una plies pica SECUNIA ime iw Sia ae Tia THRANOLOGIA [Seinen dex po [ns cnlnagns] Foraclony sesso) Inpsneanclon dos | Bramais SS PS tomas Get pograndela pl | police CONTENIDO Surgimisto de on pr | Selec to) de | Deis oetcmodno | Apeain & ls var] Doane lonyou bene protien | cols Genesee | Hefei pin Persp protons | Eaguemade fom | Define denotes | Acinss de rage | Baan de aoa Setmodro cue! | lustones apni | wdninneaion © ge | Seicicnone dee: Deincin det problema pron yaopates" | Gelaimpemenucin® | areas tee us = idenicasén dro | Respuesta de lox poe repel a pS a eas poses rerpdbcraice pte. | Peder ete a Represtncln de pro: | met queseeconce uc hs sca tees tiene tn der tod ne | loo mean pons ti Demands e acl po Selina inte ce red cn asvcrmies [Ciao se be. wmode | Cates son on cts] scores aan | (Se an ated ado | sonmerhan noo na CUESTIONAMIENTOs [foncinea Gat pro- | qu han Hevao al Go-| popnas yar: | Sncnes et Gaboney |S ancien SERTCNAMIENTOS Tee Blemo a aun ate] pope dl Coty del aanenct | Stee = poste! Sifatemeto? {Oat pce ane pre ferme Stsslacone? _I Fao saps a0)» lay oa 8 ‘uorpewourn|d 4819 on wo sents seu o OTR] AHP o wto}ga MIP APE, pus fa serofaw aud sopesead sepioay & sis yeue souonsona 2p ‘sedeya se 3p Bun wpeD uo “UpFD2|AULOS B] ‘2p upreodco 8 2p ‘pn ap sopoputs 0] £ sor so ‘sedna doe {cage ouodsuen op eonytod e129 saseq se ua Soxquteo Woon anb oundoxze un 9p uppesidae wy uco upeisodo of or iou9 “od |= up.ouyppare| B>osoudanb raja au BaN 9 UDIOE ‘BL BAUOD [wOIpeL uOrDsodo) UOTE 2p wurerBoud un opuend ‘ojduite sod -osadod o opot ap o81e| of PUDIDEL -uauieonss 9p Soqtouo ap eISURISR B| upoesePISUED a seUEO HL ({ 1 $0] ap uoeaidow ao SISTIYNV 7A YAVA SAAD SVT 2]as0M 0 suis oMtaxe pase coodure eno 0) Buaygoxd fap soup v2 & oxnafgo-sodnB So 9p sionpoo 3p soxquivo ap sours uo Wars eYDIp ap $r29p9 so} & Sope|Ms2s SO -BLLLD}Ep spupjaid —torfand wonyfod wun ap eauMAsYO OUDD HOA ~Ue SouIRpIsUED SO:180U an— UpFDOM|DAD ap 9s SIKU] + ‘Co¥ ‘sepipout ap wancejes uoreorRe vf ‘upronoafa upiquey wus un sa wis *(sandino ap uo!9np ‘oud) aszeitaumua ploqap anb sey 8 seiaiouco seuormemts sey & eonjod ef cansnfe & ‘onyyy 2p sousesau 2p eouarsixa ef ap seygey souripod upiquie Indy ‘uonsano uo euua|qoud jo Je4josau ered woiopid ua aszouod upraqop anb sosaooud £ sowouinsut Spe oxo pe op pou sOUUK 0 JOKWU Ua. iOtonILFp ‘soot|gnd SoI0}D ‘uptomuyjap Bun ‘opon ame ‘suodns nono jamynUsof ap ase F] “(oot fo apa) scorn sass 50] 9p au sod soueygox so, 2p apadso wun omoo ‘oi od 6: pond epoote ey 8 osu sopepos sok -u ap scquowaardsepuEuop sori se uD op eusDRoNd 269 "oa -squnupe conned eulass fp sonstoop so} sap aud sod eno Uo aur 2s nb # spuodsauno nozyod vpuaS0 9] 0 uprouodionu 9p 2505]. « = ‘upjoniodoour sq sooyqnd sorsrros soxdoud -suoo»(21) Bun 2p atnp oonjtod omoruneen ns 8 euajqord un ap esua 1 ogapd eogod eun eous8 yeroos varaygaxd apo} ou JP9sOp UNTONIS By wH9s anb of yemoe worEMs Bj aNUe jqaud un aBins anb ayqworTHUEPE UOOBIsHESUT EURO BioUaRD BUN “EANDO}OD PLpISeD nuevos problemas no previstos, Prognmacin 4) La perspectiva cictica no permite ir més alli del andlisissecuencial eim- pide, sobre todo, considerar el caso de los inoompletos. Por ejempto, para comprender la politica en materia de dro 28 es importante disociar los ciclos e ider 3s diferentes pilares fen los que se basa la poltica: represién, prevenciGn, apoyo para la su pervivencia (en relacién con el sida), distribucidn de modicamentos (me tadona), control médico (Moore, 1976), nm Kata Pan coin son Laan Kie y Baio M985 Port eine adam ami omainty foamed 6) soatvofgo soy apuoyap anb sosaraquy 2 saioyea so» ojscsay eum peprasout anb ‘oaraqua wadap080up ‘s2i0i -oge tun “epeatid wsouduo son tan “ofdto[a aod “uetioguoo onb) sonpinp so1re ono "(22 opeapadso ipod wn ‘opeancp tn “onstaR un) onp ip un ov sou sp oideouon ao N09 098 9p oxk2ouED (AIP OPEL ani osszcoa 59 ‘sopeayd K soared S810} 2p sopey Ms soy NeARUEIE KUERNUCD SO ojopour ansonu souasnsysuoo an soafgo sopediouud toi pasa souozes sessaamp od onb ‘sopeited & sootgnd ‘setoie sex0az2]1D ‘anna sepeadal& sepemonutsa sSu0;9e.IK] Se] ap OpRIFISX SaUOTE 9p K SHO ap 2p opeuapeus oyunfuoo un owoo seorqnd seonsyed se] sowopuaTt -seoujgnd seanyjod soy ap sazoroe soy comydeg, sue sisypue oYp‘YorJand wonyqod eum ap sede sel ap fessoAsuE woo asmeoqdwoo aqap sab wopsinay o wo(BpBypad equagwrextoy ean “ioUsI3}a4 7p 1NSUOD SOHIOSOU Em sofeIBOASOP & sefeRUDA sns eILaND UD pu svortand SVOLIFIO4Ia NOUSAD A SISTTYNY os 2 ANALISIS Y GESTION DE POLITICAS PUBLICAS {que persigue. No podemas por tanto incorporar como actor a un , si constatamos las divisiones intemnas sobre el problema y las soluciones a adop- concejales o servicios municipales. ra concepcisn de actor se inspira en la de Parsons. Segtin este autor, pra analizar una acciGn sociales necesario llegar hasta la unidad minima que re- que Parsons denomina «ani-act». Este «acto elemental» es lie vvado a cabo por, al menos, un actor en busca de un objetivo (o sea, un estado, futuro y deseable de Las cosas lacia el que orienta su accicn), a través de distin- tos medios (Bourricaud, 1977:31). As, la nocién de actor haréalusign, segtin el 1pos de individuos, oa una organizacién, ima en funcién de las ideas compartidas o del interés eomtin que us miembros. «Sin u social se considera un actor desde str, pertenece a un campo social control de los acont cia de sus intereses y de sus posiblidades de accié, ni, a poster de que encarnara “el sentido de la hisoria” 0 el “movimiento social, o porque va en la “produccién social” (Sergrestin, 1985:59). «Obtiene ese es- fe su comportamiento coniribuye a estructurar ese campo. No es robiema de conciencia, de lucidez o ce identficacion:; es una simple ide hecho, Lo 4h iduo 0 grupo social i ica piblica se consid efinicién del concepto de actor tan amplia como la que aqui propo- ‘nemos, tiene fa veataja de propiciar que el analista tenga en cuenta a todos fos in- dividuos y grupos sociales a quienes concierne un problema colectivo especifico, As, esta perspectiva integra el hecho de que no todos los actores piblicos y pri jenen de una manera lependerd, entre otras cosas, de 10 tereses, de su capacidad para movi- LAS CLAVES PARAELANALISIS 33 piricos» propuesto por Friedberg, rechazamos ta distincidn que hacen diversos autores entre «agentes» mis bien pasivos, cuyo comportamiento lo determina e| sistema en el que se muev jerdaderas» es deci, actives y auténo: mos respecto a su dades concretas durante una 0 varias fases del proceso de intervencién pba, De hecho, la pasividad de un actor —sea ésta voluntaria, fru de la carencia de recursos o provocada por el hecho de no haber tomado aiin conciencia de deter- ‘minadas consecuencias de le poltica— constituye un factor explicative de por a fase de su puesta en prictica; yasea jociaciones can los responsables de la implemientacién caso de los productoresforestales, que slo se manifestaron ent des forétso ‘cuando se oponen a politicas de deserol 1¥ de creacién de infraestructaras), 0 llegando atratar de paralizar en mento unas obras, bloqueando las méquinas, agotados ya todos los cursos egales.. Si el analista s6lo toma en consideracién Ia actuacisn de los actores mis activos y emprendedores, y considera a los grupos pasivos como «no sctores>, fasume entonces el riesgo de ocultar o de no tener en cuenta ciertos faciores ex- tenido final de una politica publica determinada. iesgo de que los analistsadopten a veces una sta del juego de actores, no considerando suficien lemente los efectos inducidos gens dad de ciertos grupos so- ciales 0 de actores politico-admini dos en el problema col puede haber sido buscada Es evidente que porla aproximacion uonar & ‘eapoadsiod ns seysnfear 2 ue i}g0 9} so:10 so] ap sey aoe sus 9p sopedionue ou seisuonaasuco se] anbod soanago ‘ap ziquito apand “uo!00 8 wpeIDMU Za Bu aIvaLaYOD { eos "IE "rae ap Soanafgo SNS BURP OVE un anb FeRAIgAY OPRISRUAD SO ON + (96-Ss:LU61 “Bs0qpouy & sow015)jse _siacayqens9 apand ronan eanyod Bun ap 10% -Yo10 ue soougrsty 8340} Sof ap osad yp i} BpeD ap ood Js¥ “UNISON Uo eID9s od fep © ONpLATPUL ap ‘gesdo1g v| 2p uapuadep anbrod opor 21qos *s9qdgjmUu Uos JojDe un ap seuOIaEA 7 BURT PEPIANIO por LNW e}OnpLOD 9p UPIDETATE v] souO}9e sts ap SOpIonpt a iF is teas ou anbune ‘sauo}son & souorstap seidoud sns ap sejouanoasUD0 (souojsajuvo seno 8 ouoxy ‘ond 1 & jem epauasoxd ns 1209) “opezuene pepo ap seuossod se} inuep asta) pepumw: pte afesuau ns 9p ooreut “ojdafa 4d) oftaras ns 9p uprouedes xwasop $0] 9p vps 2p Fe ‘tapand soueuorouny wal ‘corer p uo san; 0] ap seanpuoe se mNdOL ap see ‘so repuooas anmeodt 9 -(mjpuoni94 ‘FofO}ON® Peplyevo se] zeiofour ap ueven anb oduan ou ss SISTIYNY 2 WANA SGAVIONSVT -rad pepan ns ap uproezqmpreus ¥] J0d ojos sopesnont ‘sojeuotsex ayuae}25 ‘woymusis ou oy 9) sows soy ap “Tp w TPUOHPS ‘8661 “TE 19 UaBUE TIONS ‘E66 i uDIBIIp SauoHaDe se anb BAIS ‘uprewo}g0eas ova} Jo Ue S210 sod epuaSsoua ap souorerats ‘sopemmeu sayonsgie “IKqouraypy, ap seafont pxqUa9 Bf ap 2qUapI208 [p) SOLIaTYD sorpeduy op oseo fa ua opus aquuurenonued so auquinpaaou! ap WUC? e (60E-10€:0661 ‘PneoH sowauugtay so] anb uauodns onl sopeaud & soonqnd sazoroe soj 2p swionpuca sey A souots Arora wate 2p “vojaquog) «souye ojquayay sono ‘oust oj 50 9ub of 0 ‘Stony 9 mioggyo aud so, opsedso un ap onsen sod ‘eagoweu 9p vaSieu o:doud ns asduots auan aoroe un anb sei70 ug “UprpeuBise op sody somo w 0 [o1 un w “UOT, gun v osuionpay apond ow so}e un ap Lanpudo Bf SOseo SOS SOPOI Le TRIODESUR in olNod 0 (pg6t ‘eurEINO]) FOUONSIY wdeNe Eun ‘Sioqpatig & s9:2019) wuoptod: -59 (91-0661 O(a) «feuo!genIDe»Ja}aeD ap wuranbso un sexdope [y - “7 “wong vom un op ronopid uo eon < soradope wopean9g Bf ua smu BuO} ap ted “soHPsDo9u SO=INO “2150 9 ‘on soqeuioysuoroez neo &soyxuogu sod sonpraTpar eg svortaga svouipiod aa NoUSaD A sSrayN +s 56 ANALISIS¥ GESTION De POLITICAS PUBLICAS p. Lo que en determinado momento se considerata un medio, se jerte en objetivo 0 viceversa. + Aungue en ocasiones parezca errtico, el comportamiento de los actores tiene mn sentido que el analista deberdtratar de descirar. Los I rites y las oportunidades que se plantean en una situacin determinads pueden ayudar a explicaracttudes e iniciativas de los actores que apa- remtemente se alefan de sus estrategias les. Cada actor adapta st ‘comportamiento para poder participar en el proceso de uns politica pi blica y ser reconocido socialmente por los otros actores im dad), ante la perspeetiva dé tes energéticas no renovabl Olas extratias coaliciones Aistintos que proves e evitar restricciones de consumo doméstico en el érea metropolitan de Barcelona en el afio 2008, © Dos aspectos complementarios caracterizan el «instinto estratégico» de ‘un actor (segiin la expresion de Crozier y Friedberg). Por un lado, su po- oe margen de bead es det, su capacded de ate interes (juego indirecto sobre el fas gunancias a corto plazo y los beneficios de una inversién a largo plazo, Jo-cual puede inclinarle a actar © j2 ua sonbsoq 2p soutjaydoud 80] anb ise opuat -noo se syedsg uo anb seu nour eponde oreaypurs ‘aur spur iowa op osresaidyo uesoipnd anb fo uo oxont oun reato op ULB 2 sanodsuen 9p eons w 9p o1petso fe Wo eonpuarss eon ap soumnjomt v sopepucine st] & cpuoronpuo] ‘1 eso owoN jap pFoSOdo w| (eyes Uo AY PO BUR] 1p ADAL*E2IS We 90g few) SeURIROUDy SexmonNSEgAL ap HOFPONASTIOD } 2p sto fo wo ssu0}8 sopauTauap ap axed ap uptosodo suans Cu] « souiodap ap sauunottond “seis!8oI00) sazorse SonaNtt 9p Wo!seIOdso2NFe 6 SISHYNV VENA SUAVTDSVT woo ‘1xx o/s J9p So} Soy UD YeUOIDEN oo¥BoFOUPIH UeIg JP WOO UHL] -91 up oj LOD jo soy fe BURA UD woKBOjOIpIY BonETOd v] wo OpHON ‘ered yeuod uprsasdai ap eurayqoxt ax -ap ofap wap ‘ap ounstoo fo opuena :wnajqoud jap wOrodaatad Bf uo EOWPRL CIE UN « sio9 sopeworsejalses9 wapand 0] 9p ofsedso jo ua seu0308 9p SoIguED 2p SOK 807 “paoupury wow op anb POU 9s © pour ssgns opond soqe20] & ‘NBUIWNOP 2849404 pond wut oo ns ua oood weyqUueD SeO1EQ Jog “sooygpd somoiasos sounds & jmpururejaoonim sodmbs op sez ‘out ‘Q soonnsceuy soionpord ap somwotsqeseprp urs -epose‘stiopeanase‘eoignd pntes op sopowos‘epeaud o torgnd pepordaxd ppt 2p soayeo aupar eaygpd payes ap oryted ey 2p oso 29s onb o up eusjuouosSe eusnput sos1941p ue sazoioe ofnpour ‘ojduna. “oes «ns» 2e}G04% ‘vonyjod eso op (eimade op opei8 £ upton ‘a JEI:A0 opueyuoHu © uoraeRLIONU! a oe sonand ¥ ofpedso 989 ¥ 059008 2 20d ‘{ up}sod ns snpzed ou uo fe _svorapa seORIyTO¥.Ia NOLISAO K ISTIYNY 8 60 ANALISISY GESTION DE POLITICAS POBLICAS sfera del derecho privado, el Estado se sustrac mpone el respeto alos principios de la actuaciGn administrativa (por ejem necesidad de una base ke recho publico que lari ‘mas las organizaciones que llevan a cabo funciones piblicas usando las vis que offece e} derecho privado, Se trata, por ejemplo, de organizaciones que generen bienes o servicios para Ia poblacion o las empresas en los sectores de la energia (EDR, Energie de Vouest Suisse isportes (SNCF, Aena, CFF-SA), 0 ida (bajo formas de concertos entre administrci6n y dos). En un dmbito mas local, algunas sociedades proveen servi (empresas de incineracién de residuos domésticos, servicios ‘agua, etc), de transports (sociedades locales de transportes 0 de po viviendas, empresas concesionarias, etc. 0 de muchos otros tipos (actividades dejan de intervenit en calidad de poder publ iatales» que se efectdan en este marco seguirn siendo pol icasy la administracidn actuaré en ella en tanto que actor pblico. No obstanie, al salir del ambito del derecho pdblico, se genera un problema 4 contol politico en relacién con las actuacioncs de los poderes pbicos. Las de- cisiones administrativas tegidas por el derecho plibico pueden, en principio, ser hjeto de debates pariamestaros especficos,aungue sean competencis del Eje- cutivo, En cambio, los actos de aut ciente para defi Periodo de liberalizacion, de des biicos, ¢ incluso de privat mn aetor como piiblico o como privado, particularmente en un de prestacién privada de servicios pa- /ers0s servicios piblicos (como los casos it licados en el juego de poder, Ia frontera entre ‘actores piiblicas y privados es un elemento importante para la elaboracis estrategias. Frente a un problema social aun no asumido por el Estado, los troduccién de una nueva poli la puesta en prictica de (is 0 menos costosa a nivel p scorporativa> o «privadan, acordada con otros actores implicados en Los ejemplos de politicas de este tipo son numerosos. Podemos mencionar: LAS CLAVES PARA ELANALISIS 6 © a poltica salarial (contratos co! 3s (centificacién a wavs de las ‘+ as convenciones acordadas con el sector bancario destinadas al control 4e fondos potencialmente relacionados com el lavado de dinero el fraude fiscal las interacciones internas y externas de manera precisi Merecen subrayarse algunas dimensiones de esta ‘Mtio-administrativo, asi como de fos actores pilblioes q ‘mentos fundamentales: ciedad y sobre os ciudadanos (monopolio de la violencia legitima segin Max Weber) + Las organizaciones administrativas del sistema politico administrativo constituyen un centro de gravedad importante y relativamente indepen: dliente (en relacién, por eemplo, con los gobiernos y partamentos) en el ‘conjunto de las instituciones de un Estado, piiblico (por ejemplo, cionados con los «estudios de impacto sobre el medio ambiente», procesos de consulta interministeriales antes de presentar nuevos pro- [euroureusoqn# foros an ‘uopoeumonss & uptonmpsuos B wo Upiquia uedioged sopeaid s210570 S07, SOAWARSE SRIOIDY SOT “EEE “anejepe sew ppeyiap woueut 9p sowtantosip anb seszanIp sayeuo%M, -200ud sejBar & seimanuns9 se Se ab oj ua eunoy of ey dure spur wsouEUI 9p '& “md exe 9p soto, ° SISMYNY TYAN SBAVTOSYT ‘oe soning seg p00 Rd ne) RAND Bp EAD pen EPA Ig cond ns op worn wo eyaue cs onnansTupe oof opsorae © opeurEnED ‘trade fo ase9a ‘vay) -noas eoqgnd eons ean 80 ipuadap 124 2p soqpnossouope7i08800 + soan -euisiuupe-consjod seioie ap jostoo jp ofeq use opus & axes “op *sopoies 9p sesaudu ‘sousoye op sufe>:sepenLd soUOIDEZTIRELO + eis ees $9 9p sapeparoes 0 ‘SepUa1AIA ap uptoonSuOD 2p o oUIpUODD HO !DOUE -oxd 9p so}220] Sopepojsos -ypaaud & wpm eOUCde op soUoIaEZIIEIO + ‘soygmur somo ama ‘souendorze so} uejonuao enb seibuatie -21 2p (soo1jgnd) satuo so ‘sopepiszaaiu se ap oseo ja sofa“ [A oguouoie ear wan ap wez08 anb & Aa] 10d sopeaio 500 :seuo} sesianp ansoxat vopond sojseisoered sovopenstANUpY sey “e661 RIRIEWN “L861 “wHEULA (oyerascnind 0) «seorgndes quauueroUs8 saro12e sorse y fees anbune ‘oypey ap wooouayied ‘seansdouaid srs ap ay wun wofap Opes] [9 ‘nb soj ua sopeatid saxonve sound v onb zejeuos anreoduy so ‘o8sequia UIs) ‘somlauieytas < sagot to sepmuyjap uouo% onb sesioaud seu su varsyx@ vofsoesorat ap odp peo tied smustaremIae 49] 2p Sovak yom S¥OUFIO# 24 NOLSHO A SISTIYNY o oa ANALISIS Y GESTION DE POLIFICAS POBLICAS prohibicién de trabajar de noche, subvencién agricola, limites de velocidad en ca raciOn consideran que a través d solverse 0 mejorar. Los beneficiarios finales tupen, a quienes el problema colectivo afecta directamente,suftiendo sus efectos negat rat, como resultado de la ejecucién eficar. de la mayor grado y de acuerdo con los objetives de la politica en cuestién, de la mo- Aificacién en la conducta de los grupos-objetivo. Casi siempre fos componea este grupo de actores son més numerasos y di * Los grupos-objetivo de la politica ambiental acostumbran a ser los cau santes de contaminacidn o polucionadores (industrials, atesanos, agri cultores...) cuyas emisiones contaminantes se busca redui Jos afectados son quienes ya no pueden comercializar sus tecnologias contaminants os consumidores que en algunos casos deberdn pagar algo més por determinados productos, {LAS CLAVES PARA EL ANALISIS 6 © Los grapos-objetivo de la pottica agricola son, de acuerdo cor mula utlizada en la mayorfa de los palses europeos, los agricultores ‘cuyos productos estin subvencionados; los beneficiarios finales son los consumidores que disfratan de precios mas bajo; los beneficiados son las industrias agroalimentatias, y 1os afectados son los ecologistas que ven el medioambiente degradarse debido a las pricticas agrieolas imensivas, los agricultores a pequefia escala cuya produccién no esté subvencio- nada, as{ como los terceros pafses que importan productos que compiten de manera artificial con su produceiGn domestica debido al dumping que representa Ia subvencién que reciben los agricuttores europeos por sus producciones. © Los grupos-objetivo de la politica de lucha contra el paro son las em- ‘esas que deben contratar; los beneficiarios finales son los desemplea- dos susceptibles de ser contratados; Ios beneficiados son las agencias 0 empresas de empleo que intervienen como intermediarios en el mercado dc trabajo, y los afectados son aquellos que ven sus ingresoslimitados por tas alzas ea los impuestos que financian, al menos parcialmente, [as me didas de lucha contra el desempleo. No siempre es fil defi ntas eategorfas de actores. Tal definici6n depende de Ia perspectiva en Ia que nos ubiquemos. En el marco de una misroa politica pblica pueden aparever conflicts (entre los propios acrores) en c aladefinicién precisa de los grupos-objetivo y de los beneficiaris de la politica piiblica, 3s Brupos-objetivo y 10s ben tres polos de este ti impacts indirectamente ‘eros afectados o beneficiados) se ubican en la peiferia de esos tres polos (véase grifico 5) Ain de (reonstru ‘como una construcciGn teGrica cuya coherencia y racionalidad esté en cuestiso, 2) puede considerar una politica como una construccidn tebrica, ya que in a wna representacién a priori de las medidas a implementa, de la conducta de los actores, del proceso a seguir y de los efectos que van a producirse en la ‘aap4x2 grnsa1 out ‘anb o foo) (261 un uodeut ef wa “eas up sopensg tg *erotas ‘phpes ap euiayqoud un ousoo aszeanueyd oood uadapofo1p& saqenxasouog) «sou 2p sod» sopeure, ‘oypnuu ajueznp osndns psuoTUL upramOKGKD Bun ap sco ie soronpoud op uprronpasdaxq jnouBe soy ap sosai8ut soy augos souotouangns $8] 9p so1s0}9 soj to otuourTzrouase equsug 2s Ujoopse roHIOd Bf sm odion oft eyseunp ooruptoy ony anb («eurajgaud ap uototuLFp» 0) PEstED ‘ojspou fy ‘sopeared: “Teuenpur 9 vonspwop uoYseumEHOD B 2p ‘op 2iqos ‘opet|usox 21 ajqeiod ene pp peprpeo ¥] wa o1amINap fo enb opaenwouun re fqes9 UOTE upure}Sar epot ap uoBreu fe ssouoquew oduran oyoniu ayveINp uoreIBoy “uesT donb souseziqus03 So] ap sonprsar woo svauetiagns sende sey weUTLNEIOD anb Saxo} -2pod so] 9p reuorouny etouapuodap esa soxjosare yelbos eurpygoud fap oArafgo -sodnu8 so{ aquoue;nonued nur < ‘sopeaud saiIoe so] ayuomyered uoonpoxd ‘0 uepoatueo ont seuoreuosut ap opnuatu ® apuadep opeisy fo ‘oyrEsso} wed ‘ong ‘sopeaypour ueasop 1S ‘oust jop uaflins anb soaninojo seuraygoud Sof 2p € pebos oigume jap sojoap 80} {$220} upe-oorifod sapepuoine se} anb onset ‘ournpea sopeasosqo Jo exed Sofgista aMaUHPIO} os ou 'soUEATINTYOL 5019p seronpuon se & Ld 9 ow s5e ‘9p tmoTUns9 #7 ‘Se>{sIUDD SetsroNONIUOD so|qnroUiNUUE op OrefGo opuats UeNsIS (eoueyd jop wimyesadura 2 2p onuzuraiouy ‘oropeusonut o1oya ‘ansauso1 oUozO 9 SISTIYNV 2 VV SSA SVT odanue sououipuay rouny [-{“Oo|duzasap JOP s9Pe PIP UODBDIEE STD 19050 ype spasiedit aad eopod fede ‘Auuoay sian ewes eed Sepa ‘ined tied wn op smiopeso| pase sp ORSURA TG SOOUYID vor S¥OUIFTO43G NOSED & SISTTYNY a ANALISIS Y GESTION DE POLITICAS POBLICAS decisionesy las acciones de los grupos-objetivo designados, de manera que vayan cando-manipulando smbolos e informacion (por lizaci6n, programas de formacién). La eficacia de cada una de las formas de acc estates, o su combinacin ara a solucin de un problema coectvo,de- nde, entre otras cosas, del pertinnciaprictica de la hiptesis ebehaviorsta» ©.de cambio de conducta en la que sesustenta. En la politica de reduc de i idenes de circulacin, se ha sapuesto que el elemento central era rmodificar la conduct de aqu 4s reacios @ cumplir con las normas de circulacin, para ello se ha introducide el llamado «camet por pun algunos paises, pefriendo esta opci6n a otras medias altemativas que so al disefio de la careteras. En la lucha contra la drogodependencia, los instrumentos de acciGn que ios ae- tores privados y pablicos escojan puede cambiar sensiblemente en funcidn de que se percibaa se debe someter reduccin de dafios», como enfermos a os que se debe failitar apoyo médica _yfavorecer su reinsercin social. El Estado est de alguna manera cbligado aan- ticipar las reacciones posibles de los grupos-objetivo sobre los que se focaliza, si desea moficar la condicta de Tos mismos de una forma mds 0 menos previ sible. ‘Ain de que esta previsin sea po los grupos-objtivo pero tambien desde lade los ‘grupos terceros. Podriamos decir que, en la Ja ejecucién se deleguen en organizaciones paraestataes o privadas. Son plo de eto, la ayuda a los enfermos de! sida en Espafia, la ad ‘cuotasHcteas en la ma dos bancarios en Suiza, 0 el apoyo psicol6gico y material a las personas sin do- ‘micilio fijo en Francia, Postular que una politica piblica reposa en un modelo causal (es decir, en LAS CLAVES PARA EL ANALISIS e ‘minacién de uta clase siempre nuevas condiciones-marco efectos inducidos pueden acabar influyendo en los proce ‘Ademés, dado que toda politica pica interviene en la definicisn Jaciones entre los tres grupos de actores i secamente redistributivo. De hecho, la politica publica genera en todos los casos tun cambio en las atribuciones materiales y simbslicas de las que gozan los dife- rentes actores, imponiendo costes (inducidos por los cambios de conduct) alos _grupos-objetivo previstos, y otorgando ventajas (relacionadas con la mejora de su situacién personal) 2 los beneficiarios finales de la accién piibica. Al con- individuos y los grupos Hasta aqui hemos ergumentado que las p ‘er un problema coletvo y en consecuencia cial al que éste responde. Para hacer srapos-objetivo cuya forma de hacer (0 cuya pasvided) es un de les causas t, de conformidad con la hipétesis de intervencién ‘concebida polfticamente, determinados instramentos y procedimientos que ge- neren de manera efectiva cambi hecho, el modelo causal de una 1nexo entre los beneficiarios de la acciGn publica y los actores p ‘rativos no tiene por qué darse necesariamente asi en realidad ( el Capitulo 7) s08 ns ‘upponpoxd Ns OWIOD se ts“(epenunuoo souou o sei) “eoygd vonyjad euin ap saxon sauoyoe sound op oouood ‘aud ns mq seo seangod ap sosmoay too deiqtre ‘suasuoo ja oduton jp ‘seaugnd seimoninsaexgu se "Uo !e71 ‘eaorpezrmeio wp10e) owoD seus Ua) eu £ soongpee SosiBAIp 9} -ossad & soomtupto99 sosinoas ‘eoueur op £ ofdiouud jo apsop ‘wasnt ‘ounfuao nso Soy Sop? ‘auodstp anb ap sosanaat $07 ‘ofA FP Uo OgED B BADT] 9S TU FaxD 3s OM HOTA jod eum ‘oyooy ac “evan eonyfod wun ap sere soma soso SBIORA ss ano Wo YatuON 9s an amnBasuoo ap seen wed UeziTN SOpEA sud & soonagd sazooe soy an sosanoau Soy sourarenasaid omc sosinoas so] vomsdey n ANALISSY GESTION DEFOLITICAS POBLICAS ,depende de muchos factores y n gurarse desde l6gicas estrctamente eficientistas. de los diferentes recursos puede variar de una politica a -cambian algunos de los recursos de las que disponen o que afin de alcanzar sus objetivos. Este intercambio de recursos dificarse sensiblemente. derecho que se otorgs vando de ello a otros, echo, Se trata pues di aque dispone cada act ida del mismo (exch validad versus no-rivalidad en su consumo) se establecen en las reglas ionales especificas de una politica publica, En este punto, el analista debe cestionarse acerca del caréeterpibico o privado de un recurso especifico y de S08 de los que disponen los diferentes acto 608 y Jos socislogos de la organizacién, di- la obligatoriedad y la legitimidad (Bemoux, 1985:161); para los economistas, estos recursos se preseatan en términos de tr: bajo, capital (natural yamificial) y organizacidn; para los juristas, los recursos se in en términos de derecho de intervenci6n, de participacién en la toma de sis de poltcas pt blicos y privados| formulacia yejecucin dela poficas pa versa fuentes entre las que destacan las clasificaciones desrrl «pte (197) y Croziery Friedberg (1997), sf como las de Klok (1995), Dente y Farer (1995) y Padicleu (1982), Estos recursos se encuentran repartidos de ma- era desigual ene fs actores prticipantes en las diversas etapes del ciclo de una de que en su mayoria, dado su caricter de benes publi a todos. Por efempio, sun cuando a prior el reeurso smente a disposicin de os atorespaltico-administr que los actores p- rrante el proceso de juridico» est £2, Wea Sete (19:17 tiene Kreel(1995y 1997, LAS CLAVES PARAL ANALISIS B para ese actor también un recurso de accién squematiza los dfere dj abirta Ia posbilidad de que existan ot derrelieve o explictado, No pretendemos agui hacer una presentacién exhaustiva de cada uno de estos diez recursos (generalmente escasos) y de su contribucién particular las politicas pblicas, sino que intentaremos subrayar algunas de sus caractersticasdiferenciales Gasrico 6. Visi de conju dels diferenesrecuroe de poaics pblicas Gestién dts recursos (Grotacetn, combinscgn y 4.1.1, ELDERECHO 0 EL «RECURSO JURIDICOH Al comparartos con los otros recursos, los recursos de earcter juriico, sue sidos desde el derecho, se distinguen por estar principalmente (aunque no ex- clusivamente) a disposicién de ‘administrativos pueden ser cuestionados e incluso. ios por las decisiones peuoNEN 210g 89 ‘ua np ajoog * ide ap sejanaso sns & on up opezyania wai € ope} ‘annua oxau jo “opuUsy Uy “soolyoads9 ugtowNo, 09 by uosta jap vayfoadseuproeuosw{ se>iand sens ap worONpUOD | sere musaoad up}oeoue A109 Up]xaUDD eSUaHU Safad SO} SOPO3 UL & sapuosayoud 9] 109 Bau 2p ‘SOpISLIP sos: odsuen ‘a8souo ‘oquoiqure orpous ‘ouegin ojfousesop) vq eroodso ap opatd oaye un woo seOn Od ap O58d J9 U9 OPOI axqO8— EID toqpayy £ s9yz015 “soIo%De sOssos uayuranypas ap sopeproedea se| 2p vorouny ua psa ‘soaneijeno 0 soatrenueno soup to owe] aquasaud “osmoau ase SONVRNH SOSINORD 801 OTWNORES TE TTP (someopanu sojenieao uorqueydur 2s anb soy uo soxdiorumut sot 10d sepruaigo seuotpestedutoo se ‘oxdware iowa Bap o1qui® je ua 0 (sopewaye oid sonprsar 2p onomueien 2p seuo}epasut 2p 1Jep So} sesuaxdwioo ered sopeaso Soayjaadse Sopuo} od) requarqumorpew ongqury [2 Ue wuEdsy 0 wiowELY Ua asteale5q0 59 9p soxdwaly “(Ssgor:g661 “118 Jajdaotry) Kaj m| U9 se iso ou Sauorpestaduuoo Sopa anb ap zea 8 off ‘o|gand fap OUO}LLDY Pa SISTTYNY TE VaR SENS [pp sotvoponaid sossaxad so}o9 so} susan 12 oureuedoc] fap eared Jod (a ‘seuONEP SUMIONISOENS ep eidiuoo) souorpersad apf seueiauour sau01oes 9180; anb ozs oxdioxunus oyonbod ‘pOqY $9181, 2p oseo fp any 265, seNIRU Om ap odtuED un ap pEpIEUTKaAd ef sod Ope “oyseo opin 20spod 1 rezOpUy eed Sei SUE SHOES -uadion uore make 36 ‘eqns wa ooyppn{ OaIeU Pp SeDUD!UDP JK9U UOIOBULALICO wa 9p PEPISPAU W UED OFIJUOD ) o4satap 2p operso yop seidosd 59 ana seasonduuy ‘oyoatap [pp uo tug & pepypnf & eanenstawupe eonpad e od (L661 004) -ps axombox oypovap ye anb wexopistoo sas ‘oupypos» & «ayprp> ‘qosauas sous oumyd un us, “eprsouy auger -oydars 0 eyeyuo w S309 sent ey 1d uppuaaroy Bop sonquIE sonunsip so] to BAssaoxo WOLoeINoUTEYSa4 uo 23 jp dois 0p sasred ‘| ue axed ue £) ose [Bio 299 pepo ns ap axed euang seoUc) opand oysaiop [g "eansmeapeo BisuetL souraautysp sof 8 JeAo ‘viouondosu00 Uo 'K UOHEINOUTE ‘opuaype4 seqese apand eaneuuiou pepisuap Bassnox9 wun 0: ‘up, ofede ap peproaieo ns op and opioid exsnge o waisusqul opeIseuI9p WSULL 9p wzin 28 opareno anb ws *opea> ns ap 082 19pxed apond aysaunp [> ‘sown { upyeonpaxdas ap popyanioe eun asain (soratoueuiy 0 sapenexunpaooud ‘sajeuoyszztue8i0) Sosa 21 sano 80] 9p upin29pe8 ¥y owtoo (oxnalgo-sodtul 89} ap wionpuod & soxmafgo 9p upHLP) opR -oaryjod worper joo anib wf “‘eoqjand ]2a1 $0} 9p opunfion upe SoyeungEn 5Oy op Jp uo oyuesopuodaxd 2281) un edno0 oysaiop svortapa SYOLFIONZANOUSAO 4 SISTIYNY ca 6 ANALISISY GESTION DE POLITICAS PUBLICAS de formacién de tales escuelas tiene un alto grado :mayoria de los profesores son miembros activos de la adi pala, centros como e! Instituto Nacional de Administracién Publica o los centros similares de las comunidades aut6nomas tratan de ejercer esa labor de reciclaje - contribuyendo a ello también la incorporacién de materias espe bficas en los programas de estudios de las carreras de Ciencias Poiticas, Socio- logfa, y, en algunos casos, Economia, Derecho, Ciencias Ambientales o Ciencias de la Comunicacién, o le creaciGn de posgrados especializados. En el caso de Suiza, se han creado diversos cursos universitaios y no universitario, como los programas de as escuelas politéenicasfederales que esponden a a necesidad de profesionalizacién de las politicas pablicas nacionales. ‘De manera general, podemos subrayar que las politicas pablicas han dado ‘ugar a 1a creacién de profesiones y trayectorias formativas y profesionales es- 108 de ellos relizados en Francia 1999) insisten en los efectos politicos tiene sobre las po- : cerrazon, falta de transparencia y control democritico debiddos 2 la tecnificacién defensiva, riesgo de «coleguisma» y rotacién de miembros de gros de este re todo resientemente, ya que hasta existencia de rotaciones de altos cargos de la administracin y el sector privado, en ambos senties, lo que sin Guda plan- tea problemas de transparencia y del régimen de incompatibilidades (Bena, 1999; Villoria, 2000) Los recursos humanos juegan un rol cada vez.mas importante, también en caso de los actores privados, dado que muchas veces pueden verse en la ne- cesidad de pronuncarse acerca de proyectos nomativos 0 reglamentaros, pa nes, informes et, con plazas sumamente cortos. Esta situacién explica por qué, incluso las organizaciones de tamafio medio, mantienen en su seno grupos de especialistas encargados de seguir de manera continua determ- lias. Este es el caso en Espaia de grupos como Depans 0 ue han ido contando con la colaboracién de expertos ‘que les asesoran en los litigios que mantenen ante diversas inicitivs pblias © privates. El caso més emblemtco es seguramente el dela Fundaci6n por la Nueva Cultura dei Agua, formas por academicos y expertos, que jug6 un papel lave en el conflict surgido con el intento de poner en préctca el Plan Hidro\é- ional, y que sigue manteniendo un notable protagonismo en los temas Vinculados al politica de! agua En términos de itercambio de recursos, el deficit de personal ode califica én especfica del misto, puede atemuarse a través dela «compra» de compe- tenciasespecfics en el exterior de la administackén. As, tanto Ia administracica {LAS CLAVES PARA EL ANALISIS ” ‘como otros actores pueden encargarinformes 0 estudios a cor de investigacion tanto privados como piblicos. Esta prictc Ilarse debido fundamentalmente a los procesos de reduccida de personal de la auiministracin que afectan, de manera ms 0 menos sensible, su dotacion de re ‘cursos humanos generando repercusiones en la prestaciGn de una serie de politi- as pablicas. 4.1.3. EL DINERO 0 LOS «RECURSOS BCONOMICOS» Este recurso es sin lugar a dudas uno de fos mis evidentes para cualquier ‘observador de las decisiones publicas. Su m tringe al caso de las politicas distributivas o redistributivas, sino que también se uiliza cuando se trata de politicas regulativas 0 constitucionales. De hecho, es iieros que permitan pagar los salarios del personal, Jos locales 0 el equipo de oficina o informatico.¥ ello vale tanto para lo act ouisourcing,edquiriendo fuers de fa, de ands, de produccién, de asesoramiento 0 cido por empresas privadas, gubinetes de estudio, gra pos univesitarios de invest gacin, organizaciones sociales, laboratorcs tc. Fi nalmente, algunas se valen de diversos incentivos que se ologan a personas privadus 0 coletividades pblicas a fin de conseguir que edecuen su conducia a objetivo deseado. Esta préctica es partcularmente ‘rises descentralizados de tipo federal: as, cerca del 60% del presupuesto dela Confederacién Suiza lo constisuyen st 5 (que revsten a forma de con- tibuciones financiers oindemnizaciones) que se otorgan a diversas entidades @ cambio del ejecucisn de politica pblicas de cardter federal en funcién. ‘mado sfederalismo cooperatvon). Esta prctica tiende adesarellase también en Francia, pas més centralizado, através de la conclusion de contrat eae entes piblios (sobre todo el Estado y as inttuciones descentralizadas: Contato del Plan Estado Regién, Contratos de Cindad, et.) (Gaudin, fi habituales en un sistema como el esp iene un alto nivel de descentralizacin, Un ejemplo claro de ello es e uso de las subvenciones y ayuda a (y desde) gobiemos autonmicos, ‘yuntamionts yentidades sociales para la implementacién de pois sociales. todas as razones ctadas, a dotacin en recurss Fnancieros de los ac- cualquier otto servicio. ue sin ser for- lador. Desde nuestra perspectiva, este tipo de beriafigurar en el programa ce actuacién ala polfica piblicafijado por el parlament sos de los actores piblicos de- -administrativo correspondiente ‘embargo, frecuentemente enexo yuoreasosqo ‘saueyL S9AU 9p SOUIETIO seoqed ap o498 bun uostxa ‘sep sonsont S109p 2p BWHO} 2p 90s300x1 SO} 2p BOK rand sas0198 oj 2p uoI® -u2Aiut ep peproade> | ua S0aIspq sonuauio[S ap cu $9 ojuDMULDOUOD “sSOAILINDOD SOSUNDEE® S10 NOIDYRAORN VT “PTF ~orgnd vongfod un ap saioyse soy w uas24fu09 coasted Jopod & wiouonyjut spurt “sopeaid sie sor 2m en -axqaoud s pique ‘requ “wou ug -stizjaute ap pa sop anb sprony (2 sod 21 uspoar gsuad 9s onb & SiStIYNY Tv SaATOSYE ‘qurupurjs09 ogode un 2p wowezos ‘es -qns sajeuoqueo £ sayeuo!eU SeI01aLIE9 928:9P2JUOD ¥| sod sepEUO!DUDA od wun ap oAnofgo) 9p BuLLOs B 40d spur asresaroquy © exqUIMYsO9E O1t -suren ‘sepecieinadso sejano89‘Sope 28 ef an so] v2 sigue sopeua9 So ap pe pu 2 ‘aso wppaus gub uo seSznf ered omwoxd opetsewap $e Lupoury wo eongad vomsfod apeo eed 20i-po wou ap sepiDa|qeIs sopeNusN| sefapoueay sepnmed 10d omoo jst “uppoesaxd ap sorenuod sod voerduas as wutar sys jeu anb uouadoud soygpel woHs9g wAsNN Yap SaIosUDp sof ‘arTaUIeRTa!S vdnsaud wuss 259 9p 22p18u y opteanuD opr toy seoand sezueN sa sosronicl solualayp setresondnsaid sepnued ap sowamenotd 803 anqluoo ayuuiod quoureres& (faetuodx tsoueu ap optoronpomut ‘uppeoqtpour epor ziouewaigos uexinoutp ‘owo ¥ oLrrsondasaxd ojrdeo un 2p sepqued serquies op pupygpsodusysseno wf < (enweunyd exooeeung woroeoeUEld ‘wun 9p uproaroqeya

wat ye ered 0 ‘ggg ‘stegag wos reIMBY “6661 1 ppydaouryy osue94) sojetsedso serouapn 1824 op afeueowure o omonumeren 2p seiueld ap woIoeZTIe90| 2p “UNISUO) FALE 2p sau} 2p "searaures 9p uotronnstoo 9p ose so) vo o}duzafs sod) jewoiqureorpaut 9 euduraes anb “(O10 ‘sonp -suanaayy spur anb osinoat fo $9 asp anb s1b9p ® SOURUOAANE SON (CCLLEL sppxdoouyy) vorjgnd uoruaasoiut 9p sorasoueo sossoaud so} uD opetsa [2P eoneoMap pepmumN oj F] BZIOJa 0 osactetUCD 9p 19984 “sted oXode> ap sosinaar » opeaipap opeued -owap ovfeyns jo ojos js od euoratodoud 2p peidea un erode ezueiquos ap sosinoau ap od a9 $9 Ja soroiyioo ap uorsuede 2| s20xcud osuasuco ap vpouasne FY ejonied 1s unas tauodsip ou 0 uapand sazorae soy an op Osanoar Un $9 OSUEUO) ssraNVLINOD 3c SOSMMOEAP S01 0 OSNESNOD TY “TP “(0661 “18 wosine) sosneau us awoueanepr sopezesed aude £ worsauuogur ap yoeuojsten ap odn a ‘susioyoo yeu opsnpoud un {eau asbg 2p sapeplun Se “ONO FE OIAINS UN 9p attKuoNURISLOO ‘8 SISMIYNV TS YAW SEAT SVT jaipadxo sou Soy anb sB1A9 9p ay Bp RSaN apuoraid as onb Sov oanafgo-sodn sx ‘Opwze04 0 [esoAseN SPU 2.DIED Op 3p -2ou evo wed ewvano vo JauorvBuquiaso99 9 ‘oMISTNSY“soqUaIpA & seUO!9 seid rap oo ctmtppn an suse =p pees nur upPoeIoMPOs ap POFFO BM w aq sepezinrese{ aruouoyony suo.oez “30 se] € opmzzexuoas 1 anvondaiy sy Zan peo S ious o| OPE) EC seoygad sean se) ap woxsgud a wsond & uproeuresfoud oj 9p elouaseq09 py eongumsts tower nu op uaonuese anb sojezoxsn sau UN} ap Upson osaoxe ua sezinbreof feu sy eIDUBU! 3¢]W!DURI2909 2p soquaeo seanensunupe souoioesad serou98 e eaqumsooe anb of “orU20p -2d9 50] op cwuomremen jo seycoUFaN UapuN som $= ‘SPUAPY SOU ‘pepn9 So ueo onsanp owerIco wo uso anb'& aseq ap ofegen o wees ab soumorouny 50] ap pepriqesuodsar op opmns fo sezhoe;o 8 apg waINbIPOL 2 vanjous9 vu anb opessourp Wey 5 _p2fsooujo ‘ezing wo) sauofeos9 OOUD & san aumKo oqUOMAEIOUS UapIAIP 28 S09 gpd sauonoe soy 8 ueioqye-anb sojeno}2ezquei0 sapepmun sopedioutid se] (200g ‘opeAes “own soIDHAIDS 9p upErseId rep auduas ou seaneztuedio souo!seE anb jemnqey sq “ou01g8 oxanu fe Uo 9p aptiadap sosvo sovyanuy uo & ‘onRnaofey ‘opis wey sejaueraduico sns 9p is oge> w uoureiouaS WeA9) 1 manssa Seo 8 oN aN seo NO 5 =p Sa 4 auoToeURND ‘oUlIEN 3 & SOLARA SBUO[OseAaM 3p UD to sod) cogpd 10095 fp soeuoHtM sczionys sapta st “oy 9p sad y "sup 8 ouorpesod sap eprfeo ey van 0] wo BEE wei wun opuomay vequoe vor|qnd wonFjod wun ap ScAtawe{U sosmNoNs SOT “(00 em-mTea) onRUTEO;RM 2 sau & sosaooxd ss sEMOCZ -queto sopods so] sofau sed sepestad seotupucmresouonens tape sand 78 U9 & FRNUIO UOTORNISTUTLUPR Bf Wo SOTUSTUBEYO SOSIAAIp HOeaID 98 EIUAOU SOU “ude 1 eh'9661 uma) ano! PENG YamENp sopra Or 22}28 Sogo worean 28 an (aoe TIED, op TPA; DUN of Otoko IEZTUBIIO ap SOPeZITENUAD SOIOLALAS SOUNSTE “EzINg UY “BOUTIOds BIsU ‘nu wun 2p asus 2s rxlapdwonyod wpe anb ensantop noua ey Svortapa SVOLIFIO4 Id NOLSHO 4 SISTIYNY zw 84 ANAUSISY GESTION DEFOLITICAS POBLICAS {que participan en el proceso de implementacién de una politica. Pero ello no de- produecisn de tos El procedimiento administrativo clisico no preveia derechos de participa ign espeetticos para las personas involucradas. Los principios generales que sige os proses smite Jimitaban a gerantizar alos admi- acordaba una especie de tiempo, estos derechos de participacién* fueron ganado fuerza y durante los aiios ochenta se extendieron a los beneficiarios finales (sobre todo en los émbi- tos de desarrollo urbeno, planificacién de grandes infraestructuras, prorecciGn. proteccién del consumiidor; véase Kno- {gaciones administrativas), 0 las avalanchas de recursos ante los tribunales ‘adminisrativos que acababan complicando mucho las fases posteriores de la implemeatacién, El consenso es un recurso importante que permite economizar ottos recur: 80s (especialmente el derecho, el dinero 0 el tiempo) y, en este sentido, debe ser objeto de una atencisn particular. La p as que se dieron en fs aos setenta en algunos lugares de Europa, nos mues~ ‘una «cultura del consenso> requiere una cierta continuidad en el tiempo, terés por una préetica politico-administrativa tol variables- y, Finalmente, la garar insttuciones involucradas a fin de que las es signa noe ten bn preven umes LAS CLAVES PARA ELANALISIS 85 no dependan en extrema del compromisa individual de uno u otra actor 1993; véanse reflexiones similares para Espatia en Font, 2001 yen Su birats, 2007). Existen ejemplos recientes en nizacional que refuerce el recurso con ese ha buseado crear un modelo orga: ws0. En Suiza se crearon «grupos de con- iduos_nucleares, fuerzas usién pre: 0 como las nes denominadas «Bianco», creadas en apicacién de l ley sobre los tras- partes interiores (1982) para los casos de grandes infraesiructuras viaris y fe rroviarias. En Espafa, en os afos novents¢ incios de siglo algunas experiencias fodo ea temas de infraestracturas locales (Pinc- para temas de aplicaci6n de la Directiva Buropea del Agua, véase Espluga-Subirats, 2008) 4.1:7, EL TIEMPO 0 10S «RECURSOS CRONOLOGICOSS olatilidad> durante el cic ‘puesta en marcha de una politica «toma su tiempos. Es. {yl ensefianza de los innumerables procesos de comuni sn cada Vez ms tempo. Cabe tam! surgo temporal tiene més bien una connotaci polftico-administrativa (cfalta de tiempo»). Todo ello subraya el carder ins: pensable de este recurso en toda politica pablica, En efecto, los participantes de smpre de un cierto epresupuest colo de Kyoto) 0 de de aplicacin se def empresas). Y es precisamente este acuerdo sobre los tiempos» de aplicacién lo {gue permitiéalcanzar acuerdos. Muchas veces los problemas més graves surgen ds en la determingcibn de los plazos de cumplimiento para realizar cieras mo: ficaciones que en a propia sprobacién de la norma. Es somprendente que tanto ‘nivel cientifico como politico esta cuestin se aborde escasamente, a pesar de que los problemas de (falta de) tiempo figu wente en todos fos infos- ‘mes gubemamentales y pariamentarios, con objeto esencial de un gran nimero de conflictos en la ejecucin de nuev. 7 ‘amos tan acostumbrados al hecho de que las odo as anb sai0}pe So} uoo souorpercof.at ap uyoreur te eisand vf rtd SoUeSe0 -2rueos sopeuTuLIanp se8n} o owtawoUr un vo-anb ‘conguogu! wuresBoxd un ap o [es eum op souodstp ou j2‘ouisimisy (sueaL0 Man U2 oduion operseUIaP 208% ‘on ouuinao oysoq ap owoo ‘up2eiy un ap epeday| eunadal w sod sowuiSeut 2p upiquity eed wewoy “se sowopu p}eotunUsOD Bf emNOAIe as nb jp UD eB ymuad onb uoronpoud 1ep uesomnb sa] Oar fe ap soroe soy sonpod -reuipgod ered souresa0 is SISTTYNY ELVA SBAVTO SVT 12 cla & JON) owsnu fa 40d sepeonucs anuouucroaunpsesorduio wo OpeISE IP | “eRoyDO soye so] 2p soxdiouud ap y woo wazon “sorjand pepatdad ap so orsedsa aise opureno fewtosqure 18 Opziapystoo ons un # osanoe pp coNgNA esa ‘owos aoarode opinuas aso Ur “ug un op JopEnstERpe 0 Ome 1nd pepriue vo opeisg (2 anb ap oseo a uo OUSHL Jap Ost TE Np SoUaUE 0 Spl eroNeN ap Jeuodu! H1Ed O o ‘you uppoonunsHoD ap (0 of un @ Bio wun aps payin 9p sung so] ost Sap s9ye1 onfuod v9s wi ‘sopeaud so} op sojqSuer souaig ap on uwouods¢p onb iu Osuna) TE, ooygnd 0198 jo ered soqrewodua} serouanoastc sou} v oj] wpod sop! B59 9p Uo!BZIEAY BaND}2 F] ‘ozeAd OBre| [ap BANeG -szed vj eiweno ua opuotual‘epemsou eioueul ap aszesn aqap "TeDIye o yeanTEn ‘opead 0 oongyd 228 eX ‘oseasa osinaa1 opor ‘s]qua}SOS O[jousESap -mysod jw opsonoe 9¢]“opeIse fp UOlaDe ap sosaNEas So} OPO IP 214 vy ua 32009 ty al sowiapod osuasuoo ap o oot 1s wa8q Soper se “S94 uuonsod vj woo svaygnd ne jo aun an OOH Jo EHS qLIOSOp eproqe 9s onb uoo wou ry Sosaroana 901 3a STHINALSOS NOLISHO W130 OWONR TY “TZ socanzen so] 9p ups eT “Zp -ttud ‘seoq}qnd seonod sepeuna9p 2p woranoefe 8] exed araeuruioyap 9s apand 6 SISTIYNY VANE SBAVIDSV ‘ezsany 2] suanoa ap ¥zeUeULE Bf0s Bf ‘osUAstO Yo ezayaud 7294 epor ‘ey oer to opezttn Good ossnes Un 82 fe pul opeyasas fo wuasaudas vougnd eonyjod e 20d opronpoud yeuio} Oe ‘soprzyipn sosinoad ap uppeUgUICD B unas seamoaya SOUAUL 0 SPAT ‘UpJoUDAIDIUT 9p SEULIOG SeNO Se wind UPIGIIE) OP|A SO 2 eojdwoo sod eunarap ou eqgnd uppuoasoar eum ap nxdoud exo -sied 9 ‘oB1oqwa tig “soArentuTOD { SoaTMBoo Sosinoa 50] yIrBaLA LA upysensiod | ua epeseq eanoadsied ef € oxourp osincel fe oO ayUaK -oqanaaiy spur yrefeqen wopeanuaody spar eapoadstad 7 ‘oxpalap os1no louud pauses 9s eopeyndax eanoodsid e| ‘erouew wo Ssesinoat Sof ap ano 1 oun op osm jo eaqtadv YEA upe-oowyjod upfoenise ap wureifoud {2 ua auawyesaUa8 Sop UoIDUaNsOIU! ap SoIpout SO] 9p up!LOpes RT oFpNdsa jaf oun ey sod opmasiod seno anu ‘uorouny wo upIs9 seer 0 “watson “e1opeapaon] open at 9p Bano] wos SosINoAL SOS ap ‘souojoow sns aqua v seaayt tied uosuts 2s sopeatid & sooriqnd S210 sof anb sej 2p searud seyatew ap oanoe un yse weyuasaideu sosunoo4 9p voiSopenso ule un ' pu] so199j9 $0] 2p & Sopensay 90[ 9p worsENfeAo wu ‘AOsaH B OAND2|OO BLUD|G svortapa SYDUFIOXaa NOILSBD A SISTTYNY +6 96 ANALISIS ¥ GESTION POLITICAS POBLICAS ras informales y los valores personales de los individuos determinan su com- portatniento politico. En su versin ms radical, li son determinantes en la formaciéa de ls preferencias idividuales sino que cons- una manera de resolver los dilemas de la acciGn colestiva (por ejemplo sn de los presupuestos y las po- ia creaci6n de grupos de interés partir de los afios 1980, asistimos al surgimiento de una nueva corriente in que trata de integrar las ideas del public choice y ls del anali- sis de instieuciones politicas. Esa reorientaciGn pretende un desarrollo acumula- tivo de los conocimientos en ciencia politica. Mientras que los partidarios det formales e informales, adopta conductas politcas que se adecuan alas expectativas difica de manera incremental mediante sus propias decisiones y doatender esta multicausalidad, el analista debe tener en cuenta simulténeamente Jas conductas individuals y las estructuras o reglas institucionales. LASCLAVES PARA ELANALISIS on 5.1.2. DERINICIONES DE LAS REGLAS INSTITUCIONALES (0 INSTITUCIONES)” En ci momento en el que nos encontramos de desarrollo de esta aproxima- cin teérica, sin una perspetivateérica ya consoidada, deberiamos referimos a lel concepto de instiuuciones y de ls reg! las hipétesis que proponen acerca de Ia significacign que guia sus acciones individuals. Asf, las convenciones sociales predefinen el rol de los actores al tiempo'que contribuyen ala ac- ‘walizaciOn de la lopitimidad de las organizaciones tales como norm: Desde el campo de la economia, en cam inscriben en una perspectiva de cdl ‘voluntarios entre los individuos. Esto disminur la incertidumbve inherente 2 toda decisiGn colectiva dada lain ormacidn imperfecta y las capacidades cognitivas limitadas de los acto- esta incertidumbre prescindiendo de un marco ia costes de transacci6n demasiado elevados. En duos negocian libremente cirtasreglas formales iden relacién con el comportamiento de resultados de la acisn colectiva 6) Las reglas institucionales como estructuras estatales: Los historiado- tes, por su parte, ANALSIS ¥ GESTION DE POLIFICAS PEIRLICAS 455) e899. (ed EW ts FE ast AN ap E224 PPEREDY HIG ‘yH0;en) [ap & 049 ama yp srepous 801 w 53) “vay! EMA] “ofelornyHsuT FOES (ou) oy saye9 ered spe pened rape Gen “top seoq04 sovorninsu 9] & so} tbo sel anus rua 9p zap) “bu eigpepion #1 8 cpadsat pOpaRSIUY Lwopeampoade of 2p sea sowing aponpan & soy sen “amdooues wjauosyoo & pEPLEE sermonss9 sey wana us ei) Supt ap soy eestnip amgute> S308 sop & epranoe 69 09K LOD 220 801008 Uo eps 020) ‘ppeuyaide of 2p sey song seiouews sqeuocomnae! eo asso sopfonp 082434 8012) [Se sionpas & umjpow oe enscn8 #01 3 Seuasyand se) ope oui [90 sige w awtapn euronews om) ‘nga op sopepmnode ‘opeuwisj9p cquouou una "USD ‘uj sepaoioaut suotpepsto9 sein sts onb ep sss 8 sopezqes O79} Un ‘ope shew saeuoto aay esse ssjisod coves an | epuanys) 2p ospeno assau un uaydope Fteaoromineeh ofqum yo sen “stn foie sof tata opunus ep anb ups 1] woke s9}ovo}mse ser sy sous 9 ssa. Sy» suptaia sojuotoaeuy ses soanqung voy wf sajeuorneu ease 989 Uayouesop 9 euBer sey comune tooo & sod “sonpitpr ed sopoNP ‘u(t sojeorontv 6/8 [Boome Cosanumyoun uO; ANITS soa {spp you) ansepuadap one ‘wouoppaos 38 ssumyamine 9 sonpia EL 7 pau feat) ‘anuopuodop & ayunpuadapa aya _sonpletp ime ipaeoseuojoneup “roe page) ansopsdop ge, Joyeaorsmyisuy seas se 20 ‘ooptojounytdo ovaveie ‘ppa09 | 2 9] 2p sopensa so 2p popinmistaaad fu sue zoned ye sapeprMP uy soxMoodee | UEZED amb & 3) “oe So aun senson see eponuysousrunpoasopione esos) ay sp ouoy op suate ov osooej wauyppaid ‘ sasoge so anna Jape 2p sao. se 2p ofan ace anb ‘ony wos pp ses “ous so sepesnssut seaman smut ou seupnseaeeio(up smvartiparony ‘suomi 9] 9p pO pepreaioy e| ueznuesed & voor “an =p souguj 50] 9p 9p 50 34) op sa: So ap SBantuBo> spepioede> se usps a a 194 son 909 ta eqeioeentsou "seat 89 ssreaoppeyneuy seis set 9p epee upped. (061) "wH0N Noss1)_ wom “(a6 OSEAN, (e551) RaDHoN @ BaNENA (EEG) Tee us (9861) LH “(361 'T 1 8UeHG, (661) RF w ODS C161 OBEY LF [Pod “(6B61) HOF HN seaoye soyedoutaa ‘owoyy> ap waged) oquguer Cepesmnuys eapoadsiad) oust ‘epeanyno wapoadsiod) oro.205 smpnoea juego entre los actores. Las reglasinstitucionales de un régimen demo- crdtico reflejan as as telaciones de poder existentes entre los grupos s0- ciales y garantizan algunos de ellos un acceso pivi 1 y 1s resultados sustantivos de las actividades estatales, lo que sf ofre- de toma de decisiones y de implementaciOn de las polticas. Si bien las reglas institucionales no determinan per se la participacién de los acto- {quently) de 10s econommistas. Para esta escuela, las reglas institucional afectan las preferencias y Ia identidad de los indivi ‘smsquuoypeaentont suman wr 9p oondguts OFPORD Hz FER ‘eamente, estos las uilizan, desde un punto de ‘hacer valer sus intereses, Si dejamos de lado las diferencias entre las tres escuelas neoinstituciona- lists, presentadas aqui de manera esquemeética, podemos detectar que sus auto res més representativos coinciden al menas en tres puntos (véase por ejemplo Lowndes, 1996). En primer lugar, todas las corrientes de investigacion definen E i 5 4 5 5 4 : 2 2 é z & 4 5S | : 5 8 i 2 3 e 4a ejemplo en relacion tacionales formales ein- cia que ambas pueda ue una administracién tolere Ia falta de res- peto a su reglamentacion por mosivos culturales (por ejemplo, en Espatia la to- Jerancia que se ha ido manteniendo en temas como el exceso de velocidad o el de politics pablicas debe integra esta doble dimensién y uso del alcohol hasta hace bien poco; en el caso suizo, la aplicacién laxa de lanor- sativa federal sobre politica linguistica en algunos cantones de habla francesa; ‘oenel caso frances, de cienas reglamentaciones en teritorios particulares como North, 1990:4). Un patlamentario puede votar de manera diferente a a posicisn ‘oficial de su partido debido e razones éticas personales ( al sborto), También puede ocut centre elias y far o limita la participacién los actores. smuestran los trabajos empiricos de la escuela individuos y de los grupas (por ejemplo, el derecho a preseatar una| legislativa popular o un referendum facultativo, el derecho 2 ser escuch proceso administrativo, ete). De la mis mitra eficacia de las politicas piblicas (pore ras y procedimientos que pueden tener sobre las conductas | 10 ANALISISY GESTION DEFOLITICAS POBLICAS voca el federalismo de ejecucién durante la etapa de implementacién de las po- la realidad social (por ejemplo, reconocer a las organizaciones de proteccién del ie el derecho a interponer recursos basindose en razones de inte- el otorgar el derecho de voto a kas mujer y de los derechos democriticos,tentativas de reform del gobierno y del parla ‘mento; o en el caso de ls regimenes de gestiGa del agua, crecientes competii- es por el recurso, ver Costjt-Font-Subiats, 2004), Aungue no podamos nar determinada forma institucional por encima de otra segiin Brandl, 1987; Weimer, 1995 y Godin, 1996) Finalmente, afladiremos que hay consenso en la necesidad de interpretar las conducta politicas como accionesestratégicas guiadas por normas sociales. En enel plano ‘como en el plano institucional (bound ra- que tienen un objetivo concreto y tenden forjar una identidad social y un reconocimiento por parte «de un grupo o una organizacién. Como: Norgaard (1996) a través de su lay, los actores politicos reaccionan de manera in- determinarse si una insttucisn influye sobre un comportamiento individual am. pliando te informacién y los conocimientos a disposicién de los actores en una LAS CLAVES PARA ELANALISIS 101 perspectiva de transformacién institucional (comportamicnto est sugiriendo un comportamiento compatible con las norma soci _na perspectiva de cohesi6n y de socializacin. El peso relativo d _mecenismos parece tener importanci no sélo para explica las decisiones y ac- ciones individuales, sino también les transformaciones institucionales. A este respecto, Lowndes (1996:195), por ejemplo, sugiere que algunas acciones es- tratégicas son decisivas para generar un car ortamientos guiados por las normas sociales jonales en vigor. ‘Cuando se analiza empiticamente una politica pilblica especific, hay que tener én cuanta (al mens) tres dimensiones en relaciéa con as reg ‘anb sejjanbe 2 ajourconpuioie ueupaty OU S20voLj SPU S2UO!D Bun op Btoeoya w kiofour 2p aYeoutzjos w a1 se1j0 Hoo Bouapuedopow! SuOqUELE SoU jouawuonoaiy onb ap oydoq [2 40d wzsonyor sauotoeot pout sej amb ajuansayy souatn ea 2q9p 26 ‘saquo81A sojeuorMIBsUH sB/Fox Se] ap seyueIUDANSD SON -0999 90] opiqa,‘afezipuaude ap { uptoridepe ap sosacoxd sen sound > uaonp 21 sopeuotonn 22 50] nb uewigns ($89916861) U2SIO A YE ‘sepid souoronjos wo owaimeuesa0oU 9419p agejSap a489 OND LHS serenotomnsusisondse st 4 ses sepusuop sea uppeno9pe wan 13 12 ap wasng U9 “sauain souojoe soundye ap «Ugo tap» wy ud was eC wurUO 9g *s ‘sed outos semndod wopoeion wun ‘ojdurof9 sod) max se uestionusa anb Se seus $e py ‘omg mig “soretpaumn MEHRs soqsuOIDAANSHY sOIqUIED So} AQUOIL ‘3IS09 ‘upuu wrexaqquco ou seuoromnsut se] ap UOroeUUOSTED B| S900 wAQEY OW £ SEDAN SSOUOILD Uf ‘79 “wioopfad wolseuLIOsUE op up;oent $2005 sypaeusp se = s9pundsas sp sefp uapond uo} 10> osnppl 0 “SuopeagRIs S}9]9 80 SY “PEP _uRse00 uBHOINN|Ox9 Ou sorUOS seam $9 & sanyo ST i «edoung ap soja soypnur wo sows Tut 2p piopuadap sews: 870 9p oIN9 [I “Joo! INST UpYoMUO,SUEN ap 90829 0s sodn sopeunmUaRp ap eared upise “oud uerru si03e 99] ‘0894 ‘ozejd 081» opueoonoxd uegeae anb seysyraud ou sejneansasuo: sur se[801 2p uorgearo vl ap cnuowout [9 UD s9:0}98 SO} ap SaPBITU! SALON ome preamp voromnsar eun 10 un B aoapago uojoean ns anb £01 SISTIYRY ELA SEND SV vor SvOLIPIOa a NDLESGD A SISFIYNY zou 104 ANALIISV OESTIGN DEYOLITICAS PUBLICAS Ger, 1994:133; 0 Jos cambios en cadena que pueden prod descentralizado como el suizo oel espafiol, cvando un cant caso suizo, la construccién de una Europa politica; oen el caso de las autonomias espatiolas [os problemas derivados de! ingreso de Espana en fa Unitn Europea y Jaafectacién de sus competencias originarias) yio la evolucin de su entorno fi- ‘mudializacién, Ia globalizacicn de la eco- ‘manera lineal que tales elementos es necesatio recurtir alos dos tipos de argument ios precedentemente. 1 tema de las transformaciones inst jonalistas hacen a los seguidores del publ ido de que estos ttimos defin sulta oportuno distinguiranaliticamente los diferent ionales y explicar enseguida, en qué medida tales reglas institucionales constituyen en si mismas barreras a su propia reforma o a ia de las otras institu- ciones; qué impacto extemo influye sobre qué reforma institucional, et, Entendemos que las reglas institucionales son un factor que afecta la con- ducta de los actores y, en consecuenc 7 blicas. Paralelamente, ‘considerarse como algo interesante considerar el peso de los ipos de transformaciones ‘que evoluciona, También nos parece jos sustantives de la acei6n pilblica, {LAS CLAVES PARA ELANALISIS 105 ‘iu que representa la conducta de los actores 5.2. La operacionalizacién del concepto de reglas| iconales Llegatios a este punto, pretendemos operacionalizar el concepto de reglas onales a fin de facilitar la investigaciGn empirica. Para hacerlo, propo ‘nemps la combinacién de dos perspectivas: la primera (inspirada en las ciencias fons; la segunda (inspira en la nueva economi tiene como objetivo fundamental ubicar los di versostipos de reglas que los ac- ‘bres negocian entre si, muchas veces de forma voluntaria, pera gestionar sus {nteracciones. Al combinar ambas perspectivas estamos sugiriendo que las re- lasinsi como oportunidades para gen de maniobra de los actores. Otrs, pore! contaro, les proporcionan nuevas posibilidades de paticipar y de influir en la elaboraci6n ylo en la ejecucicn de ‘eterminada politi piblica 5.2.1, LA JRRARQULA DE LAS INSTITUCIONES: DE LOS PRINCIFIOS (CONSTITUCIONALES A LA ACCION CONCRETA Con el lema «Bringing the State Back In» (Evans et al., 1985), las teorias conocidas como «estatocéntricas» definen las organizacio judi- cial y ejecutivas como actores autdnomos que persiguen sus propios objetivos como esiructuras heredadas del pasado que fijan de manera estable las reglas ae {ntereses sociales (Skocpol, 1985:28; Weir-Skocpol, 2 qué medida ls regs insttaionaesformales (por ejemplo el hecho de ser un los intereses de un grupo organizado (véuse el capitulo |) Contrariamente a estas dos posiciones, reconacemos en el sistema polltico-ad- ‘ministrative un rol proactive en la dk ojo (souaut 0) spu sas sexisau apand anb 2an zpor ‘soowsaadse sopronse so} 9p ap opera je euo!oueU sowapod soyfa aim Sopeurea soxnou sod [pp souopse sounde 9p wamdeu ey 9p 0 epouasoyoo ap sett |qoud 28904 |p too sauojoae & sauo}siaap sas ‘anb upizan ap no}8ipy wun 10d Sep} uwor2oe ej 2p couroodso opruan ‘sojqistaaud & sazwmdar ‘owund ous wisey uwos svorIgnd SouOFOUAKAD ‘nb eznuereé (eno 0} ‘onnensturuipe oxpaiop (9p sordiouud sopuelf sop vateduioo ap vomnbiesaf woroe8ajap e| opuztodsau seauey sns ueynoof9 ns @ weseg 2s sopeutnoy sopeuoronynsuy sejfax Seis “(.g61 “uUTEUUDN) (SODKapE sasopod op sepisaat pwougine & aqqesuads spe sosinoas ap “ean ppp faded jo “eroueay uo wongndoy 2 ‘9p ammaprsaid Jop A onsquty oud fap soantoadsax sojor so ‘wzINg Uo OUIDIqOS wor SISMYNW IS YAW SAAVIDSVT -manuyso anb s9younop seuuou seuns pe oM00 js“ sepuaraoo “onou pad fp UPHSOdtIOD od cormrumomty | orfupty mapoamet pepe |p ‘Sonu sodaw memo eg bax ag o8anf uo sasaroyy so} & eutojqoud un wypage sauainb w napd seonyfod se sopuctue weg yur 2p & sopentid sa1 eproedeo 2 ap wuz03 et an soups ofa aso v4 sepenuvhio Soen3 0, ‘ongyp omtoo eppse & svortsna syoitrt04 3a NOLISaO 2 SISTIYNY sor 108 ANALISIS Y GESTION DE POLITICAS POBLICAS s relaciones entre el Esta interpretaciéa de las reg ‘en el argumento de que cuanto més elevado sea el nivel de decsi serd el émbito de ecci6n, y que cuanto menos directa es la relacin de estas reglas pablica. De hecho, esas proceso histérico de acamulacicn y sedimentacidn de las, del Estado. Asf, su operatvidad se da en téminos dees ‘muctuas preenistentes en el interior de las cuales toda politica piblica deberé en- ‘contrar (0 creat) su espacio, Ello es asf sobre todo en pafses con tradiciones constitucionales de solidez y continuidad, 5.2.2. LAS TENSIONES ENTRE LAS POLIFICAS INSTITUCIONALES YY LAS REGLAS INSTITUCIONALES ESPECIFICAS DE LAS POLITICAS PUBLICAS 1a claboraciéa y ta transformacién de las seglas insttucionales genersles (reglas constitucionaies y regles reguladoras de las organizaciones adtninistrati- vas , véase el grifico 7) son objeto de politicas alas que denominamos como ins- ionales que rigen los acuerdos \ticas pablicas sus- junto de decisiones y acciones publicas qu ‘mejorar el funcionamiento del aparatoestatal ciernen al gobierno y rar un marco de condiciones apto entre las cuales ocupa un lugar privilegiado la gestiGn de politicas piblicas sus tantivas. Dalo|o emer a pltcasinatulonaesinfiyen nla defini ya LAS CLAVES PARA ELANALISIS 109 cho —bases legales, derecho de —. Por cuando alguna de las dos partes entiende invadido su campo competencial. Asimismo, en Francia, as colectividades locales deben respetar Jas reglas deatribucion de competenc des, aceptar un control posterior de parte de los servicios estatales, etc. Aun en el caso de que las reglas ionales generales obstaculicen el buen funcionamiento de una politica p= ca detemminade, en caso de conflico, Ia justicia sar la que deberd corregir las reglas institucionales son numerosos. Un ejemplo seria la frecuente divisicn en rmontos menores de una cierta parte de las cmtatas piblicas afin de evitar que se deban celebrar concursos entre los diversos competidores y asignar as direc. tamente el encargo. Este fend hecho, al observar algunas J lucha contra el trfico de las potiticas de inmigrac cconvencidos de que, para el buen funcionamiento de la politica, se requieren re alas instiucionaies especficas que podrian llegar @ oponerse a las reglas gene- rales si fuera necesario, Ello leva. a que se argumente, por ejemplo, a necesidad de mievos instrumentos administrativos, nuevos recursos, 0 acuerdos de actores (pibticos y privados) incompatibles con el principio de la imparcialided de la fFuncién piblica o con los riesgos inducidos por no se est muchas veces en situacién de asegurar un respeto 80 de las cexigencins dl principio del Estado de derecho en materia de bases legales pre- cisas, 0 de establecer con clatidad las responsabilidades de! sector piblico y pri vado. clones ene ls reglasinstuconales generals yas roglas expecta spo Iiticas pablicas sustantivas no pasan desapercibides; se manifiestan ba) de tensiones entre los servci istrativos a cargo de las politicas cionafes (por ejemplo, los servicios juidios, de finanzas o de personal) y los (.z1:¢661 “18 P woHsQ) eepeato soxnuodut ap eIMONNSD B BPE s2IqIS -1xaid Spur Sof wH195 sojsed 9 souo}oe gn sopaxd apond wSTPUE PS OpAETD seouoine sq Japuaidus v souopoe se & sowedus So ueo UDIPEIH uD «S08 -09 2s ouipo ‘wouodstp onb ep uorosuLoput ap oda jp Yopuaidwio uopond saiore sof anb upizoe ap sepeplfepour se] eoynuapr wisieue fp ‘sayjoadse eroueus 2qy ue Sopeisaua> upisa outon & ‘sosinDaE £ ‘use sojuadionsed 9nb eBsoau wystyeue fo 1 Oprenge un 2p empnutso e| opueZTeUy> “Sead ap OM nd & sopeayd sw0I0e 80] an eoUTUBIS of u>Ig spUI ONS 801 $2] SUPO} UDIBIIPISUOD joven Bf “epenaape faLOrNIIU! roRupe-conyfod oprenoe jf ‘sopeajduiasop so] ap uoipeotsteo ap wey wv awvatupedioutsd agap 2s cox -rasop fo [ena e] unas fesneo sisrodny wy] v soweuins Sou i ‘ojdurafo 0g "BE -nd conjjod eun ap ojpio yop samtopaoaid sosey sof ontreNp SupeUIO SOUOIS!IAP se] 9p wapaoord & seyoy}dusuos sejfax seas9 wpouaNDaKg uOD “erund & FI9I9U00 erpubU ap asia\fosau epand ewajgord ope ja anb wird spyresao0u wos sopeu ‘2 ound (9 ope ange sexdope aqop eistene 1 (dr-wox0g) «aque ofege 2p» {pss eur ap apoooud seoqand seonsod so ua uaxnyg ab sqeuoramigstr sef8ar se eaeuorserado & rongtopr ered sourvzinn be anb wanoedsiod who © AWNODN ASN OMEN IY HOIDV FAL ‘SFTYNOIOALSNI SVTORM SVTEC VOUT, “£'7'S soyesioysunn &soyesouo8 spt sowon oid ap eyonbar ou ‘sapepuynaad sus aseq up opuzosnq Bs BATES onytod wpm anb pepmumifay ap «sngd> aso s soueyundaud soxeppod ‘08mg -te tig etwawabut eiauew ap erznpeud 9s oy aabunw ‘oqunfun> Us v9 Ope 1p 2 sears seansod so 2p ooromnsu ed pana seams se ost ‘souo1Dous se] sexo agisod pas ou ayuauoygeqosd SoU0ze SE Sy SPU UOISHDA as wo BABeRNOSaAE -2¥ woenowop vf efion0 onb (eum) eoupU® woroeu9] wy AOD ‘cae Jod “req oN “ofc sod “ensueo 0 upyoeu2ouo> “upped anrad ap sousruRSSuL 2p eutioy uo eupunoas worseuBo| 2p Ie} 2869 As ua ‘NpuIsoid wepond anb sewip89j ue unas onb seanueses Seonsfod ogc © xno fq\sod sovaut soared in SISTYAV Ta VAN SBA ST 72a Bpwo “ORO UT UOroRHUD| AUN ap SOW SO] ap ONQUE fo WO (O-TpoIUnE [> ‘ep exepunoas pepmazn 9] ap awuazaio peprsaaet wun aesaudxe ScmvaTCAIAOU ‘0189 sopor anb sourepsv0 tapod ap seougytod seioysa op aed rox seowapd seoryod se ap uprexdoude oun ap 0 sejounus seundye ap soxasoiut sof ¥ O1ed Pepapos 2 ap uoroeion (Bap S| 2p soURDEpAD so] sepEsIcI SOUOIPESaNd Sel ap alu e us Sbonod se] 9p up Pena 2] 2p sda soaENSIUNIPE seuoisemse 594 op 26%} 2] u2 Sopeaud & soorgnd sezoIwe so) as1u9 2565 “ouyo uppoRiona 9p se>qUUIP se] ap osindl ns vaqioax soHLO}R 5 eIoUOND “oxquimo ua “Coy ‘22 “aquaroyo syus vorjgad uovowsstutUpe wun ap wgyonaasuoD 1 udoureuraqn ews op cwaneuotouns wang [9 “eamosoxdr voes00UL $9] 9p odoud e0 08000 2p sopeous8 se(far yooBauat ap osaooud ais “aULIOUOTEY "uppepoBou ap opfyo wo pique opurutatoo uekea 2s ‘soxo1e so eed pep smuodo & softomqo wosapstco opesed fo ua ab ‘speoto8 souoromnsu se ab Jp presaqfuco auaura}qaqosd ‘oyu9pIA0 SPU 294 yppD So WHUDISTKD Vind ‘OUELLON -3} a1 ‘uppeoqspoul ap sO HEP. SEAR See SUAIS|as KSOpeAMONIS SOD pq Sasey Se] Ua ab SENAY "UOPDENTBAE-2p A tOPNoafD ‘Uap eed 98 anb epipout vj w9 o1gueo fe soHSIS lormansua Buypey Coyod wun ‘sououayue ear ey won I pan anb vipeayE ap epIpiRd 99 uo}peBtygo B| uo s2oUOTI om 9s & asiauoduy m0] ou eanueisns onrjod wan op soqueURUOp sauoIoe op pep ruioo vj anb vf ua wsieAt Upvemns Bf asneIUesaad apond upigure‘oBzequIa MIS “sosyed sound u> upper uu op eusieu uo 0 sestowainue saUOrE;s!Ral Sth -qjjod Se] ap soanmensturupe-conyjod sopzenge soj we sopmunar sooriqnd sauojoe S¥OTTRM SYOHFTOSIA NDLISHD X SISTIYNY ont jemen a esios actores y potencialmente a algunos otras (Ostrom, 1990:53ss) Ej establecimiento 0 la negociacién de estas «reglas de uso» es un proceso ding- rico cuya evoluciéa depende fuertemente tuaciOn presente 0 pasada. Al interesarse en los casos particulares de fa 38 asi tres categorfas para clasificar las reglas insttucionales icas publicas especificas: fijan el acceso alos recursos de las politicas pal Parte IIL nen, con qué recursos ¥ en base a qué reglas Comenzamos, en el ca de andlisis empiricos desde ins variables dependientes (0 3s cambios’ de eomportamiento de ‘como de fos efectos obtenidos en tt roblema (resultados observables en el grupo de be- neficiarios finales). Estos seis productos se anali sgulo de sus dimensiones sus actores pico yprvados, los recursos movilizadosy as reglsinsttcionales (generaes y especificas) de una poitic pica sojadouud sede amen op uorouny ua eotKqnd| -ouresp jp soweiardion ‘jue ap spued “(yz o1m un ap ofppp fp oxdzouas (2 sourewora ‘SoH -odo ua snows iv -Fo1KGpd Wo!Doe 2] 2p SofeHOY ar Sof 9p wzoqeamaeN Bf swtouTEseUd Ieotguapr‘ouTesoooU Se ‘ooMMUD OIpMISS sun vajqroride ooneue ojapous un us siseipdqeyau es9sera12U09 9p UE Y erated evomminsuy foamos jo & seztyrour uapand anb sosmoax so] sod ypRouaNY ul aqourejaup "eronpuod as £ sa10128 2p UOIOE|aISUED Bf MEHIIE ‘SOA poids sopepos souatigu9y so 1090 se ‘sequarpuadepult SO}QeZEA SET + ‘onb senuonur -sjod se1 ap soronpoad saiuasayyp 8 2p ( -sns) coygoads> opmuoquon £ 20% ‘auarpuadap oqqeuea vy uoXminsuod ‘weoI|dxe w Soye0s SOUDLUDLDS SOT] + sajuomis wow 1 9p sistygue op soRgeETA sezisonu sMaNSIp © taay sou eApoodsiod wis ‘(uonsono uo worotaasor ap ong fap serdoud) soyjondse & (oogyod worst jap peyOTS onroqueHOUNy fe SoHDIURDUOD) sorocour® s>}DUOTORINSU spj8a1 0] 40d § uauodstp anb ap sosmmonr fo] fod sepelouanypu UDA 9 ser>npuOD sekno sopoud « soongnd sazcivo anna sepnedat SoU} -at anb sauoj9e & seuostonp ap ownftco un oto eax eanjod eum Sowa, -audio‘soysondxa of stsyue jo exad soap sonuo[9 $0] Wo SOUDpURSEEL sononpoud sas £ eoygnd eaqyod eun ap oP Ig “19 sisypue ap ofspowr fg] somnydecy 6 ANALISIS Y GESTION DE POLETICAS POBLICAS la implementacion del programa politico-ad a través de planes de accicn y de los actos formales que tesulten de nalmente, (4) Ia evaluacion de los efectos generados (impacto). El grifico 8 presenta los seis productos de una politica pblica en Funcién de estas etapas. (Gwirico 8. Eapasy products do una politica pblice (Postado n® 1) ois { | taeey a ce Deo, y sce tdo, el mareooame dade que ee pr del «perimetron del problema pablico a reso ida, por parte de los actores piblicos, de las ea de las formas de intervencisn previstas.. 3 i = : : 3 a zg i ‘ministracién central como del resto de gobiemnos y administraciones p= blicas, necesarias para la implementacién de Ia olf + El acuerdo de actuacién politico-administrativo (APA) tencias, las responsabilidades y los principales recursos de los actores pblicos para la implementacién del programa politico-administratvo. a las compe- EL MODELO DE ANALISIS a7 + Losplanes de accién encl espacio geog lecen las prioridades de implementacion mo en el tiempo. + Los actos de implementacién (outputs) incluyen todas las actividades y Jas decisiones administrativas de aplicaci6n, incliso las eventuales deci- siones de los tibunales administrative pos de Ios efectos de las politicas pans pe ‘como un producto que en sf mismo es frecuentemen ccatenacidn ~inds 0 menos consciente por parte de los diferentes aciores- de de cisiones especificas. La decisiGn de ver el APA como un producto nos parece portinente y justificable ya que, por lo general este acuerdo de implementacion scacostumibra a concretar a niveestertitor varia sensiblemente de un ralmente ven la formacicn enel hecho de que cad uno de estos seis productos se define, si rmultdneamente, desde un punto de blema»?) y desde un punto de vist i al Cajqueé actores, en base a qué reglas y con que recursos se avanzaré en Ja soluci6n de! problema’ te, es necesario subrayar que esta que da lugar aeste producto consiste en la designactén de las autoridades po- Be eee sen uep anb auquinpnisout ap seuo7 & sauois 29 £ sojenprapar sefnpuco se] ap aiuemurep auiauTe Doped YU fl $9 ow eoqgnd wowoe e|anb axons opemsod opunas a1s9“loManansU0O 1 eu ® ses0101300 Sepa S| ap sop Sp UOHAUaWWH ap soseooxd gaa opond “jenna ossooud p eoypdtaon (earrasiy 2 9p stag 9) HOI 15 onb o| ‘ene ap feworgure papaTD argos OMS OD:DUREIP[P S910 uoo seunoo veqeiigo orsodsa pe wadouna eAeULOL Raat “ewan fo opezyodououreyqay anausjeuoipen anb sao198 9p UPD [pp osto jo ug sosouqu ns 0 sojqesoany (JanH09 9p souosorpuKd & SUIDUDAGNS ra aidwiatg “SeAm0a) vy seznueres sede sey op eun Epes u9 ua saiuejuasordar sas { soured saiqgoy 9p 50] dos oysadsau ye sootdhn soxdwafs ase} sey ered sonumpunge sosinoal ~8} we2s say anb oBon! [ap seffou seun‘aaep upporsod eum assesno0ud Ley -o}pe so sajuno sey angen od se 9p uoronuuestoud ap 151.9 voysnjou ap sasey sey > ose fp UD ayUauLERORURd ep 2s of SeeNOI 2 asopupfonpen seqkoe apa cis 'sose SoM! ty ‘soEPaINP A SEP SOSAITUL ss 1B 20084 end ssunoatap souo}oouIOD (sexaNK) HORE & SpPUOLIMINSUL seria (sen) que ‘sak sono Loo SBUD}HFHOD (SEAONU) Ip SHAE #0 sojos pond soyercounes2ozon sey stone an sexnoqa (oust pp soared -259p 0) conyfod ord jp ua sauo}e soon Jocame uopond eda wpe “sawuapavaid sea v somypudsout 09 souotooe & seuojstap ‘sau prUYNp se EU OsnfoU! 0 seaYPOUE esnIe -aaqure ex opp spxen y (2, u opayusog) upusano uo odora 7 2p opqusR09 2p 40104 wand oponoydio wo 2S ou uo nb sossn204 $0} 2p & Sana8t4 mms s0y804 0 ap 282498 “Sodor9 Sey 3p mun op ua Kapond voqgnd a sopo.onoau s2x0109 so an sourenso en opm das sojeuormygsur 9 soanmersns sorusuiap So| augos sasoyae so] ap oBanf 1 “Z'9 “(ovanone 9 ‘sotonpuadpu saqeuea)rongnd vopsfod wus eun 2p sawapaoaid sede Sev0}0e se &sauoIstop se 0d sopee puodap ajgouea) eax wun ap sareu0;n SURBIs opeymsod soured oso ‘saxqyed (29 “pepianseonat-ou 2 Papye8oq 2 oo soja onsstunupe oYpaiop [op soKouLd sepa So} 219 ‘o}dwafe 104) conpinourap ofan! pp se|821 se ap oradso fo auoduy an | ‘oseonxd jap soxdaxd suo; uoo 0 “(uoloensuUpe Bun ap sofBUOTRRATERELO en SSTyNVag oRCOWS seonoyad se] oygpour erad 0 fay 2un zestaor ered sopeynouyp ‘oyu sod) way -ensjunupe-oonfod vpsiaut ap SOUaLIDUDS $0 UoD ‘FEEOD Swz}O anb 29 olpay [2 ‘aquapIAa eAasas OWN u/s aonpoud as anb ua seu saqUDIOIp 1d eurqoud owoo eeaqounop® a8 0 evznaureD» 96 9pm Spu & Botgu9pt 26 jo!00s wunajqaid un sopeno SO] 9p s3ARH # sosaooud Soy SOKOEpIOGE ojmydes aise ua ‘aruaurotuamsisue “«ooyand ewayqaud> ap oxfaouca [p SOUL -tsn opaeno sourtaar sou gnb 2 sezieue a1uevodust jue sod sy -co1|gnd ooo ‘awaueonod opruyjop euojqoud un saa fosad ap peprfeay v] GOD sax0IDe SosteA ‘ogeo # sepenatt soUO}Stoap & seuo|aae ap oqunuoo un Jod sepRALOY UFISS seongnd seanyjod sey'z onde (9 us sourewasaid anb uray v| undog eoqod epuode 2] ua upismouy Lojnude GESTION DEFOLITICAS PUBLICAS Es por ello que queremos subrayar la necesidad de un andlisis(re) cons tiuctivista de los problemas publicos (7.1). A partir de abi, y de acuerdo con ta estructura propuesta en paginas anteriores, procederemtos a dfinir de manera ge acral el concepto de «problema piblico» y su operacionalizacién (7.2) Para ter- 3s de inclusiOn de los problemas en la agenda legias de los actores involucradas, sus recursos y ss que enmarcan esta primera etapa (7.3). ‘Toda realidad social debe, pues, aprehenderse como una construccisn histrica, ubicada en el tiempo y el espacio. Y, por lo tanto, en buena parte dependend de la constelacién de personas afectadas por el problema, o de aquéllas cuyo com- portamento se id con raz6n 0 ertneamente, como origen del mismo. oxnensturupe-consjod ofsedso un ap oves jp Le UarEqap 28 “LADD PEP2!BOS B| dp souvur fp uo uaBins anb zan wun ‘anb us epipaus of wo S2re}o0s semuD;qoud so ap woroeduoyord wun wees: rqoud soy ‘sone aso upag eons od eisianouiuoa 2p sorafgo ua yg seumygord uo oy Uwauatauoo 28 s9[2}008 semtajqoxd 90] sopor ox anb Opa oud & asayeqoos seuaygosd> antuo aquowere onBunsip (1361 NOIDINKERT NS Vv SOUNEHEETS Z09T ad YENEONA TY “TTL ‘wor{qgd konsjod wun op oronposd sowud 959 roo(ad) BI LeHIOBS ap uy. B sompuTus jenooesado &arayap e sowarapacoud ‘asnonnsuon() ‘9p pepiszoou ef opeonsnf soway anb zon eur 9p vonytows Uo! ouap se ai 0} exnpadsiod oun (Lopnparg 0 aeeg) oonagd euayqoad op vonyted uppIENE eT “CL “agfon|os ns ap sopesseous soon Jo; SAqAIayTP So} aN1uD wO!SeUIpIOOD ap seALB|GOud SOY OLNOD je EaHQD 1u0289p ‘BouoNOsUON U2 oxs29}00 wut jap 2p soja sos!AIp oo wD We axouRé& upoeI8 UH 9p Sono AED et SIsMYNV30 OTHGON 7H ‘eur so 2p ontaruezeydsop 2 -nydsop oduran jo uoo apand Be ‘upns08 ns ap pepiigesuc ‘Sosouaiue seauy| se] U2 opefeuas souray own ‘onb za epor ‘seul “pv Cap 3 sloop oust & oppoapatd op oduna op Samar xpaus jp wopsoayaud ap ewso}gaid owioo oprpuoito cwso9 ‘eagnd pays ap wutO;g aud un owoa one ons J0s apond eouysoUNE upPEUTUTE}UOD ef ‘oxdrafa sod) ‘up}ouaAroIU! ap sa10}ES SOUEA w aULa;DNOD FOS waKGOUd UN “ILAMLIRIUOE) ope ty 2IqUsuedsax uoPEASHUANIPE Bf =p fet uy 4od & (Souquuarur sns ap oun epeo 2p jeuois into) sangoy (2 od opeutuurarapaid so; jet solu ¥| wurSuo anb coxjand wura;qoud fe s20U04 upjonumerZoud bap 08:00 & ps0 2 spp op ond cotun ow -ojoipen seiouaiaduco ap ‘rouPisunauD wpe Uo aszep wpand ‘nb wred seayde e sopesoduia) sozejd so] axgos wyaro409 syut spou wun z opuizsoge ps2 sorsandns 0] 2p oun3 ‘osm un opueooaoad opr ty ‘ordope as ojuauour ns ua onb enquire uo} ‘co ensonwap ozerequio fap uopdnsrai ej 2p worseInBau B| a1qos BonLIpfod ef ‘eyedsg ug “esoaaoya & wonytod 2p oiquie> un seaoxaud agop aquaurpeuioH (S249 24 SOxaMU 2p owUaILU;2OU0D [a o soano(Go sop 50} 2p uo!aeyaxdroyut i ue orgs © oplap “ew! Jol) Joxfoat © BUDIREN PP UOT “Spat ey mre arson we 359 anb Zn nen /sonaest S1gUD SEND 809 Sa land up.oe ope ap avounpuny ox 0 ap off sano Je I0 ap sepennomp se) 1d) Sootiqnd saiopod so] op urea worsuDA rand uoruido vy xezqinou ered ‘oneps sa1o1oe oyooe ‘oveqe: 9p ownsuoo jo peptindos | axgos 0 popes dnb soatiedou soa so] “pay jaan ones “ew |gord Jap selouarasuod se} wp as anb eroUEHIOd Wap Opell fe aroyar 98 upIsuoUIp wis9 :Pu2}goud jap poptsuam 77 (2 jana wonayqoud un 9p eq 1s BUELL 9p UEIDIP 98 18 019 uproeyeudioquy eun s9oau0Ae5 eHIGQp OI “OUR! ‘souoistaunp se] anb sepeyas sousgap upiquie ‘euaeu ua menu 9p samy pua8 ap sea so} wa us JaHIED ap SouoIsUaLANP HOD (8 -oremnqure roma woyouane ef ap wo20Woxd ‘oj dala Jod) soxnumsns sowed ‘epeutwuarap ap saxorowad soj anb opep ysanoud un admpysuos ooryqnd wurayqosd 3p edt wan uprqure sowagtaans 9p Bur epED an ey uD wD 2 osouuodoud uorornun SISIIYNV Ha SITYNOIDVEEMO SANOISNIHIA SVT “TTL, svortapa SYOLIFIOM a NOLISaO 4 SISTIYNY ver 136 ANALISISY GESTION DE POLITICAS PUBLICAS cientes», mientras que el analfabetismo, la inseguridad publica, la ines ‘abilidad de precios al consumidor o el desempleo de Jas personas no in embargo, x diferencia de lo que ccurria, sgimiento y consolidacién del Estado de bienestar, a falmente nuevos. En nuestros dias, la mayoria de las biicas consisten en cortecciones y ‘que © bien fracasé (pareialmente), retos no previstos o bien que apunta a la integracién de diversas politicas blicas impactos sibitos extenos plo, un accidente grave en I rista, una huelga salvaje que paral de situaciones los poderes pu- blicos aportan (cas) instantdneamente una respuesta al problema social {que de manera repentina se ha vuelto patente para tod contextos abren una «ventana de oportunidad» (se Kingdon, 1984) a los sectores sociales que desean «te ‘matear» desde su propia perspectiva esa situacién probl por tanto, tatan de promover una determinada soluciéa particular) para responder a esa crisis. Ejemplos percibidos como urgentes puedien ser el de las vacas locas, el Sida, las crisis petroleras de 1973 y 1979, los accdentes nacleaes de Three Mile Island en 1979 y de Teherno Ja lista de los problemas percibidos como no-urgentes poddemos citar la Aegradacisn progresiva del paisaje 0 el aumento continuo de las enfer: medades c ares debidas al esrés (profesional) y ala higiene de vida (alimentacién, tabaco, alcohol), Estas cuatro dimensiones no tienen por qué considerarse como exhaustivas para operacionalizar y comparar los diversos probl soysondns) oagal ‘bead sowouodaud sonosou anb este s1s31 2p seoupar sauotoisodoxd se) onb jen seouboye sng “oBequa Wig epEIUOU epee wagon pram eos oda un wiodiaou! «jst eUo¥sH> Buy “(@86861 “2U0NS) «eonpUE|GOHE so semis used omoe Ow4 -aede £'Souoppezzueio a sonpyaspuy sano op up>e o# Sa Soxau So wound exouew ap sexlaoe e eqTysO>" Ot 3 sop soso “EIDUBUL BUST] OP J OpEparT NSB OsUDSUOD 1x01 (pub p scorer sas uesoKoxd ab sundya ap ages ua smo4g0xd 08109 ‘9p 26mm] 2p sean wsad “esope}uap|ooe» O50] 18 onn2{00 euiaygord 250 9p saqgestod ‘nb sodnu8 80] ‘ouesquoo j9 40 lupootu> sesmes uaa 5p wos ajuomnearyod ‘pfonysuen wun ap spawn # ep “Ystnaid wos ou os29 a}s9 up seutA ‘un opuois ondts vuipjgoad jp usm souintsodop 0 «soumordords 98 $0) Sn s1pap sowreupog "eae ort SISTYNV29 OTHGON 'S¥OTISDM SYOLITTONSANOUSED KSISTTYNY Be 140 ANALISISY GESTION DE POLITICAS POBLICAS ‘Tabla 4: Relaciones entre le estructarasign de un problema ylsesratgiaspoliteas DESDE UN PUNTO DE VISTA NORMATIVO Confit con is norms» var | Consens com las norms y vax DESDE UNPUNTO | leresqueimplica ct problemaa | lores que implica el peeblemaa DE VISTA COGNITIVO | resolver resolver Desconocimiento dela | Problema no exeucarado (> | Problema parcaiment extrac nataralea misma dl . problema a resolver Por ejemplo la cha conta fs ela droga, taba in- Problems exructurdo (> ete gla asa en Ia replant. |i) ‘el problema m resolver Ft Apia de hei ype 159556 co erent ico-administrativo) representa la ehistoria causal» o enarraciGn» que imponerse como la més plausible conforme a fo que se sabe {otal consenso politico, al menos el acuerdo de uns: mayorfa sustancial de los ac- {ores involucrados, Ea los parrafos si discutiremos algunas de las modalidades de in- clusién de un problema pat agenda politica. Tales propasiciones iden- tifican diversos actores que, al movilizar y combinar distintos recursos, se convieren en emprendedores, precursores -incluso «propietarios»~ del debate acerca de un problema publico determinado, ELMODELO DE ANALISIS Mt "73.2. PROCESOS: ACTORES, RECURSOS E INSTITUCIONES MOVILIZADOS Las investigaciones acerca de la inclusion de los problemas sociales en la ). No disponemos de una teorfa global que permita explicar la consttucion yy la definicién de ta agenda Jas oportunidades que fos «impulsores» {de debate acerca de un problema social tienen de acceder a ella. En cambio, un gran ovimero de trabajos proponen: parciales, cada una de los cuales des be un proceso particular de inc la agenda, Sin pretender ser exhaus- presentaremos continuacién cinco procesos prototfpicas de agenda setting (véase Garuad, 1990; Landry et al., 1998) La «Mediatizacién» Quienes proponen el modelo denominado de la mediatizacicn sean sdoterminante que los media (fundamentalmente la prensa escrita, radi sida, ¢ intemet) y los insttutos de encuestas (por ejemplo, las encuestas regu lares acerca de ios problemas que la poblacién considera como pri tienen en fa conversion en issue o tema de interés social una determinada ‘opinidn pilica, Esio incita los actores pablicos, tratar de (rejapropiarse de esos temas de discusicn actuales y bate politico que les permita hacer valer sentarse con un per provocar una minitormenta politica con movilizacién inusitada de recursos, ac~ {ores e insttuciones. En este tipo de procesos, los principales recursos movilizados por los acto- res (privados) son, evidentemente, Ia informacién y fas estructuras de comuni- ccacién, Por ot lado, el recurso tiempo también reviste importancia, dado que el ‘momento que se elige para dar a conocer a la opinidn pablica un determinado pro- blema social también seré decisivo para su inclusién en la agenda politica, sobre todo si el problema se presenta como nuevo y ut ralelamente, podemos suponer que pocas reglas insttucionales pueden limitar 0, por el contiario, fa- as eoged map ap ojapo [9 8toH9 onan op sete se uo opera -.0199}9 mroustoduio> o «oaryod vxsafo» 2 opuniodioour opt uey anb "wadoung upe -wofo sod ‘s9 (8, JeuoroeuON ParHe HOH jared vonpurojqoud eun ap Pane ajuouEE sey 2 ap osto [Uo ‘on avowujouy souaKesg |ACUD Bf ap ojapoUs fe crsadsar oD “ UpIDeZ ‘2p uofoeTuaUINAIsUB] UD aTSSLOD OARoAGO fe ‘oaWIONT YacuUd UM Ue "BARWZI mips sey # Bf ‘nb uensoauop 01 Sof sen} suid uo uassnoau (sopeaud) 28 aquouremuonoay tuuatap s2 sopeis0s pepranoe oj anb auodins e eupreambe “sepejnorue aivourerep soqeioos supuctap ‘ eysandsau outo9 eunyonuns9 os vousjod vpwase vy aub swsipdny | ap re eousarce paporanup> 0 euprooaipsopi? PT ‘epeznuesed ayueuy 1w02 wequato sos aut jpsu0D uptsaudxo 9p peaqt BBP Saf an uoR.eu f> 2 So] 9p UIULAP ap 19pod fa & Up! P| JaDaL0N vor S¥OLIFION 30 NOSED A ISTTYNY wr iat ANALISIS GESTION DEFOLITICAS PUBLICAS por los principales partidos competidores. Este modelo tiene diversas subva- riantes que dependen del earicter dela confrontacisn entre los partidos, sea ésta de cariz ideologico (situacisn de competenc 3. segiin Downs 1957 y 1986) o que se base en la enn ‘cuales un part ci6n, asunto ternatizado por ise europoos; el problema del desempleo. partidos de izquierda, o los problemas ambientales, eematizados por los partidos cecologistas, son ejemplos de esta segunda opcidn. Lo cierto es que estas teorias cen general se desarrollaron para explicar el proceso de inclusién en la agenda en labora un programa evar a eabo con el apayo de una mayoria 1992; Pétry, 1995). Los recursos movilizados por los partidos politicos incluyen generalmente organizaciéa (apa- icion gu- Entre las roglasinsttucionales que los partidos politics pueden user para hacer valer sus posiciones ideolégicas, posemos citar el reconocimiento consti- tucional de los partidos, Jos trumentos de democracia directa (iniciativa po- reglas electorales ( se tomaré en cuenta mis: un partido no gubernamental ste que un problema incluido en la agenda por \demas, es importante sefialar uc la reglas pro- pias del federalismo o las leyes referidas a la descentralizacin influyen parcial- ‘mente en la organizacién interna de los partidos politicos (por ejemplo, ta divergencia entre la postura de un partido de étmbito estaaly las posiciones de sus organizaciones a escala cantonal en Suiza o de lad autdnonia en Es- palla, como hemos visto recientemente con el tema de la financiacién autoné- ‘mica o con la gesticn del agua, «Anticipacin interne I modelo denominado de «anticipacién interna» (Garraud, 1990) otorga un peso decisivo en la consttucién de la agenda polftica a los actores adminis- trativos y ales autoridades pibicas, Dado que estos actores esti a cargo de la ELMODELO DEANALISIS| as implementacién de las polticas vigentes, de acuerdo a este modelo, serfan estos actores los que estarian en mejor posicidn para identificar los desajustes entre las acciones estatales que se van levando a cabo y los problemas soc resueltos. Efectivamente, os informes de evaluacién acerca de los efectos de -lemente un soporte informative esencial para antic- -ntes pero que ain no se han abordado. En vos estén en buena posicién para proponer ylo nuevas estrategias de intervencisn, Para ios partidarios de este mod inémica interna propia al subsistema po- litico-administrativo se ve particularmente reforzada en la situaciones en las que 36 actors privades,apropindose y (re)éefiniendo el problema ver. AI hacerlo, esos actores piblios se garantizaa también un dad, pudiendo preservare incluso amplir su émbivo de compe- tencias y recursos (humanos, financiers, de informacion, ee. ‘La puesta en marcha, por parte de los organisms vincul biica, de une campaiia en materia de tabaguismo y alco sudolescentes, asf como la prohibicién de la publicidad para tals productos cons ttuyen un ejemplo de lanzariento de una nueva politica (ver para el caso de Es- pata, lo consttuyeel problema dela seguridad vial, aprovechando momentos especialmer titucionales que fijan los procedimientos de toma nte como soportes procedimentales alas activi- ddades de las antoridades publicas. Tales por ejemplo el caso de la posibilidad de instituir una comisién de expertos extemos para analizar los datos de un pro: blema social determinado, ola posibilidad de organizar un (pre)praceso (infor- {que no poseea necesariainente algunos actores privados, sot ‘mos no estén organizados como grupo de presién. En este blicos gozan potencialmente de un margen de maniobr ‘us propios intereses (y para desarrllar politicas piblicas) «Acci6n corporativsta silenciosa» ntras que el modelo de la movilizacis liad paiblca de tos grupos de presi (eueves) movinnien- cel modelo de fa accién corporat rata de destacar el rol mas discreto que algunos grupos de interés tienen en laagencs politica Al de- fender sus propios intereses(frecuentemente particulates y @ corto plizo), estos actores, muy bien organizados y poseedores de redes de influencia, busean un ac- | orgie cto ges CON) FORD Be Ym | azlez pyap les lepjess|e UU TARE Ga] 2 S/F, [Se ike] 3s fe] 2 LEE] ¢ RE Hu sia EEE] RY a] GEL og ESL ay a) ah & BEg|EP F E] FR) Blea] iy "7H : ales = 7 5 SE] F 8 gejee # * ge] fs fale gE : ek ai) fe Po WG Hy a 3| 8 eae e-pelee | @l el el ee) 3s Fees A idei ls? + fe] df ittels? atl 4 Bese 2 Hz alk Hy Ms ee et) 3 g eH] Bel aye 5 = fel G i 3 z afl & - F 2 ‘ounenstqupe ops fp os ‘onyod epaste ew sooqnd seaygead 5] 9p ups 8 3p Soya Uae SAIIEHEA 25 EARL, soouydwo sorpnisoseziear ered asiesapsoo uaqap anb So\geuBa so] 9p souns fe uosaadat ¢ v1qe m SoUOIoEIEMIOD 9p od 59 reHDe} ap UY Y ‘soot seua|goud sot 9p Uooyap ap ossooud Jo amtmanp sauoIssTOD seUE “soy red seusmen taganjuapand soo fd saiojse so & (sosonim sodni8 so, sopeu 1g souetoyouaq 80] ‘oAnalgo-sodnUS 80] 109p s9) s9rer90s sod 80] nb so] sod p‘Sopmuquioo fe ‘orgare> joxd wa 2p pen | aydus09 -o8 eloueur 9p opriuasard sowoy mba anb sojpowt coup soy ap ound NODVEWUNOD VT YAW SOREL “CEL ‘ontetioe ap oxsond tay ase o1pedso opeuorouont jo undago anb S210. 20 Wa wrygnd wonsfod wy ap oss fe 1992908 9p yuna wepend ‘sopesarany uprqurey ‘sa1oI>e MNO 2] Bey soUO|DOR K sauOIS}op shs SepOL EIUEUIO e ueA sopeoyydum sau Soy ab osnjout ouodns & wy sowapag ‘operud upysaxl ap sodnul soy & seayand sop epurone sei anu souojpeRo8OU S| 3p OpHIEWLOD fp A wzopEmNFEE BU LENNY ‘anb se] soqeutioju sou Se uorg sp Hos ‘awwouIE2139] “BLODMINSU AMY 219 ‘sep (opersewap) seoipyaf sauO!INfOs =} sau s2ajosarv euajgoxd jap wa120e uorseUt Qt URIDS SOSINOAY SO] 29 HOKE 2 2p uorodope vj ap omourour pp uo ofode ns ouweo “ jtsoused woroes)smuupe eum ‘Hop Sa) UpIoDe 9p pa Fp zayjqnd woroezew}qasd-ou wap orgie w “200uj0 91 ais9 2nb wa BpIPoU Of uw wo/seid 2p odtul un woo (eioieiq eeu op sepo8ls auRSAIaNI RyNSAH EAN ito» sosinaa 0] anbJoptzna sowapod seoncica ‘Seong « sopeatdsa,108 souoyo anita soxqueaiont so] uezijonio ousano}p 99 souO}e. Sa, ‘(oupdeg uo upiquies ‘wp\nD9)o BANsMpUE Bf ap orpNTsD [P BAEK “6861 ‘apse ap oi avedig uo POEM EUNSNDA| mop oseD FEE “D007 “sgnbea>) soppouc sy Sj uos seq seo KUSEDRUISHOO Bap 408 [9p spyoeus “eon eunsnpue 401098 pp "foouB 1108 Pp ose ST sojeepouind osopeaid 1018 ssioxp 19 etal» 2 ecoIepa tatag ~aeu soyyod spepfome & sacorenstunupe sete anb mensontzoponb (¢66t “soupy & souinumeg) sooujdua sorprso to owoo jee “sasianesodioooat set ‘02 SB] Ud ‘sexo anu “esoday OjApOUT VIS “EONSTOd wrstananUOD o ayEqap ap cral “4 as 0 PPR 2p SOAS sOfPau Sot eqNBSO as o}sudsoMbqEMO ‘YOM SYOLIJTO¥'Ja NOLS K sISrIyNY sr M48 ANALISIS Y GESTION DE POLITICAS PUBLICAS acerca de la inclusién en ls agenda, Esta tabla también propone, en calidad de hi- pétesis, los principales recursos y reglasinstitucionales que los actores movil ‘an pasa imponer su «historia causaly respectiva, | considerar las diferentes variables expuestas en este cuadro, resulta evi- dente que un estudio deta proceso de inclusién en la agenda politica de un problema piblico debe inclur al menos tres etapas: 1, un andlisis de los actores involucradis: ; Quignes son los actvistas-em- prendedores, «propietarios» y/o depositarios legitimos del problema? {{Cudl es la historia causal que se propone? , Qué historias causales pro- Duestas por los otros aetores compiten con ella? tun analisis de los provesos de tematizncién: ;Qué recurscs ¥ qué reglas| institucionales son utilizados por quién y con qué nivel de éxito, para ‘geogréfico y temporal del) problema se define finalmente? |Al considerar de manera simultinea estas dimensiones sustantivas e inst se facilita la comprensin y Ia interpretacién globales del proceso de ) y otto son simplemente marginals o apartados del debate ELMODELODE ANALISIS a9 hipétesisdivergentes. Baumgartner y Jones (1993) sugieren que los problemas pblicos y la polticas piblicas que se desarrolan para davies respuesta no siem- pre evolucionan de modo incremental. Periods cortas de cambios radicales se intercalan con largos perfodos de adaptaciones marginales, actores. Por tanto, podtfamos decir que cada configuracion de setores refleja une definicién particular de cada retoo tema, lo que nos invita a no considerar ambos elementos de forma separada: un eam cambio en el sistema de actores y viceversa. Por todo: is se aplica partcularmente al proceso de «ecolo- cen Francia como a nivel europeo (véase tovio una especie de ya esedimentados», Como también sugiere Lascoures (1996:334), ningun problema pblico se te uptsnosp 2) & ueifesuoo 2 soup sua. S07 =yuouroqyéua 5 wapand Waly & Wd ‘So}oNpad sop sof anb uo owsoutoW fo ua ox 3 eontod eon 2p uproenesSord op edeo vy onb souopasiag (6 ojaydde> asean) soronpoud sas X uppentouroydun ey 2p wo URLANOSTp as sofEuy SopRUL ‘dors of upiogte 28 apuop uo ojmdeo id saquaiadusos seorignd sensu sey eoqqnd wonyfed e] ap ‘oanaigo- | an "OHDeS 9p ‘2 2A ‘ojamip oxou un se opuataoyq 2199 ‘sopo sopouuof so} 50} 9p eartenstummpE uoroonpoud ev croadse1 S011 -o1e8)]90 £ sestoaid sououi 0 spui~ souoroearput ep uorsenize ap euresford a1, 1d | ap sorpoturanuy sore suyp(aid) upiguse) ‘98 anb so v sayrcos sodnuf sa -Son sourarext20 Bioge anb soy uo safeUoIs!29p SouUDHD S| sopeHD:ED ‘ewvano we sowiazewor anb 89] s9jeuoTDetado soroodse so}s9 aUBUEEIAIOUOD WINS mmausa|qepnpu jeuarpesado pain eo sg ong upoae ap send epepepose| {UDI ap sonarus sy ‘Soanalgo Soj uenuatsss on soorpumnt saseq se uot a8 at yo 1 uoisaop ap oayoadso omtounou tm ap REN Ag mod Lugwooniz ap vusSeud 2 s9 void wore eum ap uoPreuresFoxd ap wle9 | 3p of Banoo ns sein ose wed asioaiuone upiagap ab sootgoadso sopiance so] os sory A “eHEUS oyu soureszagep up!oenjze 2p somatugued au apsap ‘wousted eso wousgid us auod ow a3g05 a7egap Fp ofr fp ‘ome ‘59 "uoISNOSIP ap aitgo Food 1 ap ouuanse Jo a somasaud sa1019e SOUNSIp so} ap sauoraised & saKoIada9 “Woo ‘eA MEMIOHE ow up, sean Se| ap upistoop ap ey e eos anb o| uo sourentiq seonignd seonyfod ua uoisioap £ uprovureoug goimydeg, -tongnd voryiod 2 equanaus 2s ojop pnb uo exp AURAL 9p 209 ynuaplaqep oronpoud jap coujdwa pare opon ‘sy 3098 fer ® Uptosod per & ossmoay ‘wuapzoaid ojos antenp sope>ydeawvaureascons se so] 9p uPEvaUIpOS >] 9p (ewauiezed) wan anb soyevoromnsur scwuauDpp $0 URIqUIE OUN02 “pepyfaydmoo soseur eum aramnbpe esnea oppo anbseeIs409 SowapOd -pd eonypod e} 2p 0796 oon aso aneinc (oongnd wun}goud fp OU pal 1099 $2) ‘oH Je 10d ‘Ko OO 9p soUo190q soos stsnodiy sou ouroay) apn ue -oud jap uotowztew> eiawd w ayseang|‘oxnsajoo afezipuaxde op sosoooud £ sou -ojoonanl s9[dnyput © opuotpacoxd ‘oduan ja ua «osed e osed> aémansuco as 9p sowing ‘uprsjo400 uy 1 © uomanpoud Bf B-aseq ua SSUO}SUAAqRS pS souuaagns ap ojnuupo un e oftpuod “eonapd ‘ouyfod b] ap uorneiwewnpes vj 2p ojdutafa jo x10 soutapod ‘orpadsar | frat] ap osad [> ‘YOM SVOLIFTOXSA NOHISAO A SISTTYNY ost 132 ANALISISY GESTION DE POLITICAS POBLICAS elementos consttutivos de cada uno de estos dos pares de una politica pélica. Tal como hicimos en el caso del producto edefnicién patica del problema i blico>, queremos poner un énfasis paniculr en operacionalizar las dimensiones props del PPA (8.1) y del APA (8.2) fin de faciltar la posterior aplicacin em: pirica de ales concepts. En Ia parte final del capitulo, procederemas 2 identifi politica pibica (8.3) 8.1, Las decisiones en Politcas Péblicas. El programa de actwacion politico-administrativo (Fase o producto n.” 2) La fase 0 producto «programa de actuacién politico-admini (PPA) incorpora el conjunto de normas y actos reglamentarios™ un signficativo despliegue reglamentaric), mas 0 menos sea laesfera de gobiemo que se ocupe de ello) y més 0 menos coherentes (ade- ‘cuaci6n interna de los elementos consti i tiene pues los objetivas a alcanzar, asf como los derechos y obligaciones impuestos os grupos-objtivo, Consecuentemente estas disposiciones consttayen la fuente 4 ei primera de una poltca pica (Moor, 193s y 308s. Estas se componen, desde un punto de vista formal, de Sobre todo eyes, decetosyacuerdos admincaivs,erdenes de mpm cia y directrices administrativas, los cuales se adoptan a diferentes niveles tucionales(véase el grafic PPA incluye el conjunto de tales di legates esructuraas, generalmente, en diferentes niveles 0 estratos. Desc un punto de vista material Jas disposiciones de un PPA comprenden jetivos normativos de Ia soluciéa prevista para resolver el problema; la de- in de los grupos-objetivo y su papel en la realizacicn de la politica piblica (hipétesis causal); los medios disponibles para tal efecto (hipétesis de interven. EL MODELO DEANAUISS Is3 oni Regan ease los principios de la organizacién administrativa necesaria para ién de la politica piblica. Este conjunto de decisiones, denomi néricamente como «norms juridicas», contiene normas de orden abstracto, disposiciones organizacionales y procedimentales. También podemos rqufas normativas diversas, las cuales deben iden- nicio del andlisis empirico, Una vez listados esos actos le y reglamentarios diversos es posible proceder a su interpretacién segin el modelo ‘que a continuacién proponemos, de modo que puedan distinguirse de manera ex- plfcita los elementos constituivos de un PPA. Es importante sefalar que el and lisis de las decisiones concemientes alos cinco elementos consitutivos del PPA. ‘que a continuacisn presentamos, normalmente s6lo puede llevarse a cabo en base s formales, decretos, rde- ientificables en el material normativo, el procedimiento mas simple consiste en partir deestas directivas y Grdenes para posteriormente «subit» hacia el nivel de co oy ae a ae20 29 S104 99 KTS sp ofp ot pang o4camp CURING ea NB KN HERA “OF 92 ‘operpou en ‘said um ap ‘epeaqrmbe vpn 2p pepyfe> tun 9p BRUINS Bap eaIEoe 9p SOUP od oussaro7 sopedso sows ap oyjouesap ap Ketouast2.9p sav0prpUD Se AHOLD 19 ous ‘Sauce aye souofoasoxd e890 uo ajtsuCD OU ‘Sopp UoD SOUTER =p upeavoysten wo sepfoaiony sou souoEas se # fod USI anb suo -275189] se] ap oxBAKGO [q oyREITaseMT auauTRNGOd ouNKD epEsEpIsuOD PEpHEaL e {RL UEN 9p TEFEN OADoH op anb &“esodsoow eAAALON | anb SOAR SOY BINS -2auoo a wate 9 =p an BX £9 0] wyond Soxnafao so] sezaoTe OU Ke 4d yoaxd un uoo SepuatAKA 9p aivapuMS HBO BUM ap OUI una so on onnofgo 1 "We FU Seiad Sapo SA}HHxO saLO|SOAST soe ‘autsogio Dos aplenty 2 (}pow > Ou ‘seaneasTUAUPS aeUrEDINS SAUOEN -saud ronpaid wa asisuoo ou earand von wan ap axralGo [2 “UO! ap BRD] ws "opranae acs SEASIDE SOPEIANLE Seo Seppe se UaquDSaP nb Sat -opeoypl So doo asupunguod uaqap ou sou Sa (eREDL ap Sa}opeO!PUL [BH -0s pepe ue seureZoxl so 2p spay 30] 8 ouataas wey a sropeD!pU! ap ‘ upppam ap sapepran ap upDeUTIL=.p e Waa sre2UD SOA NACo BOT ov & sous! apioumEE|p OSuRs ap SEATRASTUAPS SUA) 1 sewuow wa aquauresnjox9 ols 9s sasou09 soanatyo sy 'os2004d spe JEN9 oP ‘ered uanstva sapeprunuodo sy os soianuoo sy o1uenD go Se ‘0U 0 amaunEA 99 WOUEZ PAK: *soanafgo so] 2p sais so] ueyRUAO§ os oTUEMIEIAOUGO SPL oHUEN) “(98 "epeAd Bin ered opp [pened aseq otwoo euosiad 20d afgengey sited -oxd un ‘o dala sod) sojqzinsaur £ sopeoigeena ‘soyai0U0D Sp S810] 9p VULO 2] wnidope soxnalgo soy anf ‘oyrenuad jp sod 'sourenoous *(seamenstaRpe Sea ‘nb soyridxe soveuto sew soanetqo soun 9p UO!oTuIEp B aXRYOUT Yel PPE) sonnafgo soy ss sisnivnvad o@0H stats poor come) (667861 au eoouy en) Ya Un sp soxnransuo son “Va 2p sod sosianyp 2p uptowuasax xvsauioo Yad 19 opee}29 ofpaysa un ppuaxdua yuarNeAUOD Se SONILALESNOD SOLNAWETE OOND (¥) OnLWALSINDNAY-COLIFIOa NOIIYNIDY 3a VAYEOOE TE T'S syornand SYOJITIO4 za NOHSaO XSISFIYNY rs 136 ANALISISY GESTION DE POLINICAS PURLICAS Los elementos evaluativos ‘Los PPA de las polftcas que operan con objetivos relativamente conoretos(y illo est asociado normalmente con elevads requerimientos tSenicos), incluyen indicaciones acerca del tipo de datos que deben abtenerse a fin de de de realizaci6n de los objetivos. Dichas tales como el periodo y tas téenicas a emplear (con especi pretase. Encontramos ejemplos de ello en la police ambiental (Gor eet definicion de los miétodos de enlisis qumicos aefectuarolos trolarelrespeto ates minim: ; si algui pleo por causas ajenas a su desempefio, entonces puede beneficiarse de las prestaciones del seguro de desempleom; «si una empresa crea un empleo en un lugar determinado, entonces puede heneficiarse de tal exenciGn fiscal» Enel marco de la Nueva Gestion Publice, frecuentemente se argumenta que la gestidn de las politicas publicas se ve restringida en exceso por cléusulas condi- cionales muy detalladas y que, en cambio, muchas veces ests mismas poliicas cx le de la actuaciGn de los poderes p icas piblicas (Knoepfel, 1996:158s). Utilizames aqut e termino «elemento operacional» dado que define (las ‘modalidades de) la accisn sobre -objelivo, condiciGn sine gua non para Examinemos aqui las cuatro principal 42. Veae Low, 1972, Morand (1 seve det mao ce sein ety Maan -neysi80j se) an oper 0Seu U2) upioeiuau lod opwarpeaueosep opesiuaou09s9} (qeesoered uot sopod un afnqu as souainb e (~‘souojoe epyrqesuodsas 0 sauojongue af so1go “pio0s & eayeuguede ‘sopepnua) satoise SOLIDI 2p Sop upiquu smuyop uopond euresBoud fap somuous “oxdwala sod ‘sose9 so} ~fupe soroiias Soj & sapupuome se] weUisap Yad J2P soUOHSEdsIp sey sosanoas & oampuspurupo-oonyod ugioomo0 2p opsanoy sayepos sod sopeunu:app v sowayodiy soypaiop unquw'o souo.e8y90 souodany ayuuod vovjgntuotouanson 0] opuena oper aug ‘sre quSUIEDPS SEB9] S954 seu se|nonse 29ap Jopesta 9 “ouzaLap ap opasa jop soudiouud so] opuamsis | uoroquaUto;dut wl ap supedieous sopepuoine se] v sse opuelap ‘soBes uoIg ‘anuaueuins soowom sarepupiss opus out “Up! -uaazai 2p orelgo upies enb seunsnpuy sej opuerawnua ‘oxdurfo sod) eya15u00 ‘opiiuos fa ua seisondoid ap pmanintr sourenuooeo aqua.ox wumein ef 9 “Ope co 20g “(s0anetg0 50] Jez op ose a Ua HpHpL0E UO.DUENgNS) JOpEANLAD -aroda ap pepyopour wun ‘opeun eX (oj StS JeSEqD 9p OSeD jP U9 SHO] 085 op wats Hf & soyDaIop ap uoIoNgUNE By) sOpEMNas dn aP PF un ana upssepose aun so omsuoo fa ‘ojdwaf9 od "URUIQUE -28 anb outs ‘Souegpxs amauta wos ou o4>O4.] BANE wo om opers uo o1uoueuessoou wenuanouD 2s ou anb «sopeapr-sedn> op ~t9s ono wo aadminstoo setoa.o caren sexe an ap Saa|9SUC> SOMIOg 219 ‘oy wis seuosvad ered anagye un ap upssoNLR ‘sq wo.se|god ee sopuasas £ souaig ap UPA ap uA BUN tum JouOdosd sowDpod + ost sisrynvaaoTscON zo santo sup ous [9 eGo Byony ‘ORG sod) vo}apM pages ap se ‘opps ja ua wea anb seionpuce xeidope ap oo 2p UB UNRIRULOAIL ap SEIBOIENISD ap anIIS 26 wassERA HAE] « ‘soarnnqunstpax soioayase1Soj ap j2Jauat 2pand algo owoo & (upYouaAgas ‘TeDstf UploRAeIBS;, owaqandusnouy 9p ose us (eu eum ‘opto se) upfoues eon opuodsat09anb 8 (29 pn) fsoue8 wrpego warp -ap.p ‘oMdurfo sod) pepianoe eun 2p upprezsqeas vj wred yeroua ousted \(ugloezy|e.oseIu09 ap osuuad un “upHpeo|dy9 ap osmused un “oy -wafo sod) uoriqiyoud epeutroyap wun zuas0sq0 06 Ueqnutied anb sope pezuoITe sosyuuad 2p oruomuNEsLOH0 [> “axnnstco “oyduaa un 9p 9028 uoroiqmjaud B] uaknjout soateiedo soqustt pou etsa‘oprias ans ug Sent sms asrevadsar ou ap 2p oiqo J2s uepand anb soyzaiap sosienyp 2p upon, eBl|go Ua ‘sauOIDIQIHoud wo UsLeg 28 BIOEINIDL BIA ET « ‘SyDTUap S¥OHIFTO4aM NOLESaO X SISTTYNY ast 160 ANALISIS¥ GESTION DE POLITICAS PUBLICAS ), Esta situacidn es particularmente evidente fuertemente descentralizada qu Tas comunidades autSnomas. far, se data ‘mas de descentralizacion de 1982 y 1987. En el interior de una sola politica piblica, pueden as ‘embargo, con la pretensidn de uniformizar los espacios regi iva la insttucion y el tipo de servicios ad toriamente deberd segui jo en Suiza, por ejemplo, esarrollo urbano, de salud piblica, de medio ambiente cn la de lucka contra el desempleo; en Espaiia son jones sobre el nivel de concrecién excesiva que, segin {as comunidades aurénomas,despliegan las leyes de bases, y el caso de la llamada «dey de la dependencia» (Ley para la Promocién de la Autonoma Personal y de ign a Personas en Situacién de Dependencia, del 2006), de hecho estable- fuertes vinculaciones con comunidades autGnornas y municipios para su des- n en recursos (Financieros, humanos ¥ otras) se decide de jomento de fa aprobacién del mentacién de le (nueva) politica publica. Este ha si creacién de multitud de Agencias especializadas en materia de proteccidn am: biental, de agua, de seguridad o de desarrollo regional o local, por poner sé al- ‘gunos ejemplos. La designaci6a de organizaciones administrativas pertenecientes a diferen- tes niveles de toma de di mal a esa fragmentac bles en el proceso de implementacién de los objetivos del PPA y, por tanto, dis- ‘minuir sensiblemente el alcance de sus partcularmente bien adaptados puede cuestién de manera més répida en dete rar que se resuelva el problema en inadas regiones o comunidades aut6: ELMODELO DEANALISS 61 tomas guber- rencia temporal que trasposicién de directivas europeas, oes asimismo evi- se detectan en aimplementacién de temas Ja dependencia» o en el caso de la puesta cen marcha de la asignatura de «Edueacin para la Ciudadania» para et curso 2008-2009, La implementaci6n de toda politica publica es costosa. Yello es cierto no séloenel caso de as poltcas que operan a través de prestaciones Financiers (in- centvos aa investigacin, constraccin de l ed decareteras) sino para cu quiero a. Es necesario poner a dsposicién de los actoes de la politica pilbica al menos et recurso «personal» o simplemente los locales para albergar Jos nuevos deganos administra ss infraestructura y comunicaci6n) Suiza, cuando el PPA n seneralmente tiene un tratami tacion presupuestaria que el Estado otorga a las col tacidn global para el funcionamiento y para equipo, pincipalmeats). En Espaia toda nueva politica decidida desde fa administracion central acostumbra a con- llevar tensiones sobre la financiaciOn de los nuevos servicios a implementa, ya «que en muchas ocasiones se ercibe que os costes 3s de las comunidades autSnomas y gobier idez con que se delegan seguir niveles de 1 enunciados por el PPI Elementos procedimentales Los servicios administrativos y ls autoridades que intervienen en el marco 4e ls polticas deben hacerlo respetando ciertas formas especiicas de interac- in tanto entre ellos como en stato con los grupos-obetvo, los grupos be- neficiarios y los representantes de ambos. Estén obligados a respetar las ‘sq “OALeSURUpE onoMIpoDOAM pe 19pm 98 w seusauay 9p & safes SUBIVUEA SO 9p “OALISfGo-sodnuB SO] 9p ONDE [PP 98 opto OPO 2zGos ‘aTeq—p-9p CFO Uos OpNUDLT B‘OMTREIUOD [940A "WOHE tun 2uodianuy¢ oysarep jap 120 ap sodius op sowweqnasaudo: nsmmnupe Sopepuoyne sey anb ‘uoymud ‘syroupeuty uonsono wo wonspod e] ap uopeyuourD|dant ej red wuesa9 -5u wp}oeuuopUEB| vpo} UDTeNsTURUpE B 9p UPfIsodsIp v uesuod oAnafgo-sod 2p uotoatsaid 27 ‘soranie sod so} o sojeuus sovreroyauaq so|‘ontalqo-sodrud or sismrynvad OTBGONE 40|‘on0 sod seognd sopepuome se ‘ope un sod ‘ona ou ap owanupaoord jd opionoy jap sua ea 28 sujfar sas “Sosanoos #10 ‘ofeq Jouarxe je uo uepiseiatuy anb sossoxp soamessiUUpe SOISELTS 198 BJOZDLU BUN UD ays!sUOD OU YAY UA 9p WumIDNAISD FT 2 ‘SaJBULOY SoIdE sof ap BIUTOUD 0 osUoD un e qoRUpoo.AK f>p U9: sauore $0] nb se] © -2id uppoe ap sewn: ‘1p (9 a1q0s 01 ‘oygatap ap owt pp"! svordod S¥oLurIO a NOLISGD A SISTTYNY let ANALISISY OESTION DEFOLITICAS FOBLICAS del problema sobre ef cual el PPA preten 3s denominar «inter-pol ‘Unanlisis del PPA en base a terior permite identificar las cor por ejemplo entre los objetivos fijados y los elementos operativos, o entre los Objetivos fijados y los recursos asignados a los actores publicos del APA. Estas incoherencias pueden influir directamente sobre la calidad y la cantidad de out- blica. En tales casos, hablamos de «<éficit de implementa- rogramado> (Knoepfel y Weidner, 1982:92) los cuales no se pueden imputar alos responsable ico elementos descritos en el punto an- jociones entre fos elementos constitutivos, (APA) de implementacicn mal planteado o winadaptadom, d objetivos y las prest Expat, Ya que se elanzany orecaen sobre APA de implementc\n no prepare dos para ello, Ast, por ejemplo, en los inicios de la implementacién de la direc: las emisiones de CO, perjudiciales para la capa de ozone ’va ozone»), a implementaciéa se hacia: it fivos (APA) que se habfan ido utilizando para las polticas las industeas. Sin embargo, a directive 6n de tales APA para conseguir generar ie en aglomeraciones urbanas. tayen otra explicacién posible de los défi cite implementacion (pre)programados. Este tipo de xerrores» de programacién proceden de la identificacién inexacta de la condueta de un grupo social como la causa det 1 piblico a resolver, dado que la conducta en cuestion es slo Percialmente, o incluso en ninguna medida, responsable d Generalmente resulta diftel para los decisores politicos estimar hasta qué punto los objetivos que formulan pueden efectivamente alcanzarse a través de los elementos operativos propuestos. Ello se debe parcialmente al hecho de que Ia :mayoria de los debates acerca de las medias previstas en funcién de la hipste- sis de intervencién no abordan con detalle la via administrativa previst, sino que se centran en el «grado de intervencionismo> desde perspectives ideolégicas ramente téenico. Los procedimientos juices de normalizacién propies de ELMODELO DE ANALISIS 6s Jas zonas urbanas con fuerte densidad de actividades de este tipo de emisiones ‘También pueden constatarse algunas contradieciones programsticas simi- les entre los recursos attibuidos a las actores péblicos de un acuerdo de actua- de una politica piblica. Los costes que conlleva la implementacion de una poli- tica van en aumento debido a la profesionalizacicn cada vex. mayor y a la ere- ciente exigencia de las autoridades en lo que respecta al equipamienio téenico. sunas decisiones esenciales para la efectividad de las politicas pablieas se i bastante lejos de los actores centrales de los programas en cuestiGn. Los nos tienen poca conciencia de las repercusiones de tales decisiones sobre implementaciGn y la evaluacion d reglamentados. El analista de politicas publicas no puede ignorar esta dimensi Juridico-normativa. En la préctica, con frecuen objetivos, una decisién reglamentaria contradictoria, ley 0 una decision legistativa en oposicién a la Constiucién) puede mo: jcarse a través de una decisidn emitida por un tribunal administrativo 0 cons rales tendentes a ayudar a empresas han ido siendo anuladas debi ‘compatitilidad con as normas europeas en el Ambito de la concurre cvitar una competencia desleal en el mercado comtin europea). En se han debatido mucho iltimamente las ayudas de regiones o municipios pare {ue ciertas compafias aéreas de bajo coste operaran desde sus aeropucrt. BI examen de Ia coherencia y la fegalidad del material normative de une politica piblice puede Hevarse a cabo tanto antes como después de qué la deci- Vdd 801 © sourests “eas 6 (Gs Tn a oy ory ‘opmnap i oxgmnerrene-conrod msg ‘ore puns one openp nt wed upemae ap munis p OOUID wt ssrlynvaa OBOH paide 9p uaSreur un wefop sopen juype B] 30d ogeo B SepeAdT] SeotgnA seaTTfod se] op O52D [> fod eurstu eun wae ‘asrejousap uopand 'S0se9 ap uoronyosaye| ered sazeynoiTed Sop 220] Se}oURISUnDHT Se] UOIDErOPISUOD UD TEU Yo OPUENTDRS‘9}QRIOp IS woo eaqomeu 9p taser un uopeiuourdun 9p wa ene 9p aud ueus) “onnadsonay o (oan -soud s9}9y169 un UD} apond uourex9 oYpIp oy 35 fe Ug “suuO} 9s waRIFOd UDIS svortana s¥yDHIFTOaG NOMLSS9 A SISTIYNY 991 168 ANALISIS Y GESTION DE POLITICAS POBLICAS GGnirico 15. Reparto tipo dels competence Francia y Espa eras. gobierno en Siz, SULA, one Sin, ac Lar, ae (15) PPA y esferas de gobierno (PPA centralizados versus descentralizados) Ladistribucién de las decisiones de onden ivoyy reglamentario entre Jas diferentes esferas pottico-administratv ‘objeto orientar la imple- ‘mentaciGn, y puede in pais 2 otro. En algunos casos Ia parte esencial que en algtin otro la 4s cinco elementos del PPA a Tos niveles central, regional yh «elemento para el que no exista una disposicién legisativa nacional, regional (0 in- peo FAs scene Lap indie ‘eli de gestions allen ims quence maf cs ean FERS Ineo para desi. Fore Keel ae Vr 29:10) “eouopmyysut ‘z| ap mnbresafe| ap easnoe 1 ootypi8 a axes) opeadope way seounod sop nb sj anb Yad PP soAnuerss soqvauiafa saiuar2yip so| seoyde Bpond yay je and 1002 wun gsrexodo aqop an se] ‘soqmuorfor sorajalae“Sopetso uoouanad sai0i0e soysiC ‘und grenrdooo appopiaa dun osout Up anno (sqemaureredap Sauo}oaiip & SOWa ‘supyo) Seanensturupe sauoioeznaeBi0 ‘spezfanu20 spl sosfed So] 9p OS [9 UD ‘SOPEZtTIIUODSOD "UL; epypeus WIN 1 sopemzouoasap ‘ojo soto ‘sopezyesiuoosap sesod 50] u> syed nus osnpu 2 sayeuotfa ‘Seas sai "wouRAL Ya 80 =e} satne sno ap oysdx9 opsonoe fp UpIseD0 epeD ua TANG OL ‘red ‘iagap ts *eouaradusoo ns op wos omb soqunse soj Soper 9p wal90e 25:9 ~amuoid eed aquaraduioo so oysoy oq] “ctusquneuojauny ns U2 ¥RLOUOHTe BHD! 9p —sonrjenstunupe-coyjod soso edn eainbupraf uproeuipiogns ns 2p woo “sopuei8 souout 0 spur sear upprasuy ns 9p ower sod p— auodstp jewautaya pepyun epoy, oun op aygesuadsipui 2 prunes seuosied ap eit ORUISO Bum Jed uyAp aS 3809 is apancl ou “Busou peprousdout ot ns wpep ‘anb pepmun ‘euaiss un 9p upra.e ap vu PepIUN BB SOULE SON -(Z€°E) Sootfand saxon soy uos yay $0} 2p seyertawioe SapeprN Se] ‘epezifeue Borgnd wonrtod SOIURSIP Soj onto (wanioead 0 vanououd ‘eAuiau o vantsod) wai ~pioco wun sprumod woqap seySau seis ‘uowsano ue cHIqUIE [9 auqos senuoe wed seoyjoacse seuoppuny ap upionguie B| ueiBar anb ‘soyeuog 9 sofeuLo§ ‘sope JROULA Ya [P ‘04RD 9q| ORSON JargUOo suOIIOR ap UoPONpoId x9 96 an ouis*SoatTand SMI} tod woFSeme ap OPN UN, ‘anb sopeaud sau01de £0] S0p0h 8 2f ‘sntoureassnppxe eiBaqu1 ou canensuwpe SOAMALUSNOD SOUNEIETE “Wa “T'7'S ui SISHYNYaC O1HGOW EE ‘sepeoyiduty seazrenstamupe sapepiun se] ap yauoroezns ef-s 2 equ up9s98 ef ould jst “Uo eIUOUIo| duo] 9p oft v sapepuoINe ‘| seuodstp uopand anb soj 9p 01a ‘souewnyso1stauEUL Sosinga) ap UORURISE {| '(Sopeato oqouronuoinar o sowuarstaaid SOA ENSURE SOIDIAH9s & eI eoyyjod waa] ‘ofdunof9 204 ‘opt sojeuuioy seiousiedusoo vasa} 98 optreno ‘oj duofo sod “oseo jo ups aisq ouy uoRoeWwaUNo| deur =p owaWoU ns ‘ve seumuaureyfar 4 s9pe8o} souo}Isodsip sers9 “uonbyIpout osm; 9 “u=IAIDUOD —(¢9 ojmjdeo ase9n) saxo}se sound e 2p or2axtpuy oFanf[e sopiqop- SBUOISIoO seaantt anb ojqisod so ‘oBsequis wig “(1'g oxajdeo asupa) cagmnstuUpE-oopyod burafoud jop jaamu & wowos 2s swausyerouod ‘sameredauco alos 80} & sapeptiontes ‘un 9 wraiouoo worDeDqde as soj staWEUN HeUOIDeFar OMe 10d anb K upREwaUTD 2p oftto @ upise ‘nb sojeversaered £ soorfgnd souoise ap opeumannise oyunfce [2 wuasaidas wong twos sopeny? g(ommaquuroayeu0: TUTEAEIGaP) OajosU nS ap aOUEDAE [> 24905 sgnanued Brouenyzr eum worl Ya [9p Sowa} somua:aytp So} anuD SeIoUEP -tadaproiu! ang)? :opuejundaid soueyeaso soy “PUSH By 9p SOleUL SOLID “youag 80} 2p sasaz9qut Sof 9p uo 2] 2p uoroewoujdun A yg SOY uo sound 0) 9 Vaid $0] s81edut09 je sot id | augos ‘oqousyed Ju RS 9p Ende UOISTOSIP: uted opond ‘saruasoyip souorfau o sasjed smbe anb oydaouoo yap wore ide eT “sopfonpay aitourpeayy s013299 $0] 2p & Uo!>e) -uewajdus 2 ap pepyeo e| epypauy soft ua uauRURap an SO} 396 Se}UIRO Op ‘aye ‘uapand sozuewoya sep onb op zesad v ‘ouepunces spray un URNOSnS 21UoUE eauaS s2jesuaunpanoud & soyeuo!zeztuei0 seuonsano se] -(sonqiesado soqtow -sodns8 so} aiqos eoigjoadso {sod “ue spun ‘K sezsyeau B sue viouepuadapromy gun eymsod anb yeiaua? spur effar wun aiduuis &| ap opeynsas wos saruapanaid sauoroisodaud { souo;easosq0 St] svorvapa syonyfI04 44 NOUSGD 4 SISTIYNY ont m. ANALISIS GESTION DE FOLITICAS POBLICAS 8.2.2. DIMENSIONES OPERATIVAS DEL ANALISIS| is comparativo de los acuerdos politico-admi imos varias dimensiones dnternas ~que permi propio APA- y dimensiones externas ~que ayuda acerca de las eredes de acci6n pifblica» resumido por Clivaz 1998, Le Gales y Tatcher, 1995), jenen notable influencia en los productos intermedios y finales de la politica pablica El miimero y tipo de actores: APA mono o plural En Ja prctica se pueden identificar APA aamultiactores» y APA compucs- para poder constr poseer una cierta siones del exterior. ‘Ademés de identificar alos actoresimplicados en la implementacién de una politica pablica, es importante distinguir entre los que son parte de un organismo poblica. Todo pa dad de lo resulta dela mpemenacen rece indicar que el grado de L MODELO DEANALISIS| 173 de un PPA por parte de un APA mix y privados, es menor que el de ‘mado exclusivamente por actores pi sel caso de la educaciOn o la sanidad publica agentes tanto plblicas como privades, y que comporta prablemas de gestin, ins. s decir, compuesto por actores pablicos al tipos de pobiacignacogidao en cuanto las prestaci as Ese exe caso en spat, dels pol que cuentan para su ores privados (eolegios y escue iativa metcanti o de earéctrreligioso), y que en r6 ‘econémico forman parte de la red educativa de provisisn pl ‘mos anteriormente, el control sobre la forma de implementar la poitica por parte de estos actores privados se toma més compleja y menos previsible, Lo mismo ‘curre en el caso de la sanidad publica, campo en el que tltimamente se estin tales como las politicas ambientales o las politicas econdmicas y sociales, ten- den a apoyarse en APA dotados de un gran niimero de actors, 1 grado de coordinacion horizontal: APA integrado versus fragmentado Entre [os APA multiactorales, normalmente distinguimos APA integrados y APA fragmentados horizontalmente. La fragmentacién politico. trativa no resulta automiéticamente de una estructura compleja que incluya un gran nii- mero de actores. Su manifestacién més frecuentees la ausencia de coordinacion (horizontal) sustantiva, debido habitualmente al hecho que los actores pertenez~ can a organizaciones administrativas 0 a «medios regionales»* divergentes, in cluso opuestos, debido a sus tarcas primarias respectivas y a los ine iden. Tal fragmentacion puede Ta contaminacién at sruccién de carreteras nacionales), ‘Una caracteristica importante de los APA no-coordinados es que sus acto- res clave no tienen voluntad de coordinarseo,, plicitas de no-cooperacidn. Ademis de las divergencias que pueden presentarse entre fos actores en el plano de los valores, de las funciones y de los abjetivos per- seguidos, frecuentemente son sus «clientelas» privadas las que se oponen a la 4 ceca dees concept soko, rt, po pl, gery Dienberger (1992) | | I ‘sordioruner < seuoupne sopeprunta uel 9p WeBieu o[QeIOH us LaRUOD an Of ‘581005 SOITAIBS 2p Bf 2p pepytes:antun vo0d vj so cunoa “(ousaigo8ome ns ap 21 2B 3p sopepruny {ty "Wotton wpouazayoo ap opei8 ajqciou un wonstod wise © wep *(eiuofog Bidar ‘isg) vadoune uproeynorse op vorapuip exloud & “ouoyuat fo oporg saute ‘00 wos anb opeios2joud ap sodiang 2p ¥VO0 Sey anb ap sesod UN 9p oper ig “souuaL wep as ‘vumdsy ug (Jeno [Puous uoroeuasarday wun ap 2901 fon 9 ‘etoutag uo jnTongure vo 8p ost ‘ojdwafo sod) oxrenn0o of soursaeiadsa ‘io. 9 “ops ‘sp nut Yay ensoous soUepod sopezienuan sasyed ud “omar ug (ped & fedoweo “jesapay safest soy a¢nout anb opezinbueraf owaureye «oat ‘pe odson» omepepIDA un weULIO #g ‘seartgod seanod sey 9p erouo8 spur esoueu ag 1 Boon, “ueuncy Yog6r 79 “HED Feuo}osE sopeftHa} 9 40d aquoweront SopEDsap soe Squaia|p spac _2iftwoo seus woo sepepuounsuwmed 0 (666 mq) sops9p9f seonyfod $2139 esueoue wud s9[¥00jsatooe souor ap peproedeo v soyitats sak hu ¥ 280 9 "uESantHOp OED w sepEAD||SeONANM sea; ap UorEoUduit 9p valave sauopeBnsonuy seunayy‘sazouodns sap 50 od sepewo sou 21d Sauo1sio9p se uoromIap|suOD Us aU afd b]se1depw uapond soje30}, pd vonstod ¥ ap uotoeywaw He Anus Bwouoine saa ap douodsyp IS opeziwore owooasieoyere9 opand AV un ‘opmnuco [2 Jog “upemowaydt 3p sey pique outs Seueaae(sar 4 Seats] serousradiuoo so uae aqrourejos ou sopeuO|U Satomi “Sur spuap se & [ett opeis [8 operfaqat our pmoyie9 9s Va Uf -OUN>NY -08 ap seiayso sauazayip se[ ap So}iDs 60 & sepepo ‘Wo}oeurp1009 ap ope fe seDtjMHDpY otESAOaU SD Yay BOL ( (6661 "2 ‘Zone ‘sTEIINS-OFajED 9661 “ENQNE-maMADHOE “ZONE TCDA wonjod & eonrod ap-oyonu ees fear Depranoaps edna vWD sesioAIp se[ ap su sisrryvaa oTaaon 7a Srouaseud uoo ‘seansjod 10d upraeusp1oco ap saferonttaoqut sofostoo “ousaigo8 ap seiajs9 onda oanmnadwoo & reioTQ Jo}0BI9 9p souOID 9} Noo & opmnpurfy sand wurisis un Se “(-“seonod sod upioett 9 s2uorsnutoo: 220Es69 op uumuuREed wrap) ows jap iotoeana ap sousiuezouu Soy ap atodsip ou asad Boudoe 9s ConmoUCINe SUISTS fa eed Uy sopezypenuaesap & sopentaouoosep ‘soyenus9 savoir so] anud uppoeofou 9p. sSUOrae| “1 | 99 Rano spur uproezqTeso}mNsUE ZAM v Ba|fanb Of AWOL UOLoe ‘ORE UUproov ap euunsop eum ap uoroonpoud eB qx2 eno o| opeisy 9 4od wpezmuezes yeonr9% up!eUIp1000 op oped edad os eumrss 25g ‘ono sod ‘opersg fap so1UALNs Sof & Ope UN. 21 S2peptandayoo Se ap so1Da(9sajuaF utp 80] anua soprenoe & soxquiaqut 9p sts un ta eesodat onb (9,6 ‘uorUaID ‘9761 Budo, 91Z019) EpeansD uOID “nad ap opearuocep ofapow un uo =nracajenoR pes; ueqEseq 35 opezsfeatios “$20 X opanusouoosop ‘euorpeu spam 80} an SouOIDER Se ee Uy ‘1142 ostosto9 un op auunroary epanbsng vy) Pas seoryod se] 29—~sordonmur { soucauo ap ayred sod oroeruaW MBUIWOP LOS OWS UproeNaUapdN ap OWSIE:9pa) Jo sans ap oxdfouud [9 ue wpeseg saIOLayUY SojeAmH Soj ap Bariapo Noo sonunsip =youyeunoy sy sopediouud ispataere9 san} 29504 ous f 204) soanenstunupe $0] aud aHISI¥9 feDIIOA FeUEPIONO ap OpRIB [AP LoFoUTY uD YAY Un Jez¥TeUe Soupod UIQUIET, op mzjwoKD sostan opaBorus Yay soottM4 uppooupto0d ap ope? fy ‘ope, ELON VAY Op siuouryesouD® woucdsIp wunjonsiseesyu no owaruredinbs 88] 2nb spp poid) upromomidus 2p sopeuuoy some 01 9 Sopwwaquod so] uo sauO}DOIpeLTHOD OZUOY souO;seMaUIZEAy 9p odn o18e “eID 00 ug “oT wed woujoodsa wpzes wun us ojmouopUEGE WEESOp OM (TEE Uuonsana 9 eargnd vans Bf op o1sedse fe uaosuattad anb sa1oqe So} ‘tf#. 9p sesod V "Yay oxen un ua So‘IA8 «sh» ap UORIRSUT¥ @£ UOLOBUTpICOD SOTTO SVOLITOM Ia NOLISED.xSISrTYNY pet 176 ANALISI ¥ GESTION DE POLITICAS PUBLICAS ‘luencia y el poder- de los actores litario y los APA en los que pred central puede ocuparia tanto un actor nacional como un actor regional el cual es- tard en posibilidad de imponer, desde esta situacién privilegiada, su punto de vista de manera unilateral, Sin embargo, la presencia de un actor dominante (que ppodriamos denominar central) no se mi una simple sumisién de los otros actares (a los que llamarfamas perifér existe la amenaza de una intervenciGn unilateral por parte del actor central do- militares ols elativas a cuestiones energéicas, general cisponen de un APA con un alto grado de centralidad vertical; mientras que agué- las para las que fos retos fundamentales son de cardctr espacial tales como las politicas de infreestructra,disponen de APA con una fuerte centralidad hor- zontal. Por oro lado, las politica cuyos retos son de cater més territorial dis- ponen de una cetraidad vertical menor que se combina, ene caso de que sean sumamente sectoials, con una centralided horizontal también débi El grado de politizacién: APA politzado versus buroeratico nominados «politicos» (por ejemplo, los n parlamento, del gobierno, asf como de organizaciones o comisiones de exper- tos) cuyo comportamiento difiere de Ia condueta de los actores burocrstioos, ‘que, al menos en apariencia, es més técnica. Podriamos anticipar que, gene- prudencia, dado que esta dimensién, se basa, en mayor medida que las euatro precedentes, en los hechos mis que en el derecho. Ademis, se encuentra some- ELMODELD DEANALISIS in tida a variaciones diacrénicas en ocasiones extremadamente ripidas y ci Este cardcter imprevisible se debe simplemente al Esevidente, asimismo, que la relevancia pil Ins condiciones para que de manera precipitada y sin demasiadas competencias reales, se creara un Ministerio dela Vivienda en el afio 2004, recuperando ast un departamento que habia desaparecid Ademés, el que en el interior del APA dorninen los actores politicos 0, por ‘actores burocraticos, depende también de la ebiograffa» de las 8. Las evicjas» politicas poseen una cierta rutina burocrética, (por ejemplo, el caso de Ie bajo a 35 horas en Francia; la legalizacién de! matrimonio ent en Espa), Ademés de las cinco dimensiones que acabamos de abordar, es necesario considerar otras dos dimensiones, en este caso extemas a los APA. Estas se re- ficren alas retaciones que un APA mantiene con los actores pliblicos y privados de su entomo social que no estén directamente involucrados en Is politica publica en cuestion, Elcontexto que fijan las otras polticas pilblicas: hhomogeneidad versus heterogencidad I margen de maniobra del APA de la politica piblica que se estéanali- le de manera importante del contexto qu que de manera exclusiva. pa- icas. Conviene pues examinsr icionales que regu- yenel cual evolu- cionan los actores de fos APA de las diferentes politcas pfblicas es homogeéneo ‘ohicterogéneo (véanse los grificos 17 y 18). Silos principales actores del APA perteneven a diversos ministerios 0 de- partamentos, o bien a diferentes unidades en el interior de un mismo ministerio (oficinas 0 servicios administrativos), entonces el contexto puede considerarse ‘como heterogéneo. Por ef contratio, un grado elevado de homogeneidad presu- pone que tales actores pertenecen en su totalidad a un mismo minister, incluso -sea1oojos souout o spur J98 uapand anb 19 “WAY BP sootignd s2101 “08 £0 doo uoiovoTURWOD 9p SOUOIpLCO $e] JETJNUPY agp este “een ~asueo ue ‘oppaumu pos CusoNUs ns uaénINsHO anb SOT K a9 ap S128 50 aun sounjooeaiy Se 2p pepsin | apmur Yay un ap umiads 2p OPE sopo.ssa snsian souoign Yay :oanuado ap oposs jz “(E66 “BUN;DOY KJomway4 sod ogg atuaLUOULA SEP eno ‘sstfeuoforynsuIGOU souO}SeBNSOAL Se] 3p SOPENMSAL SO 9D) SOI? od soptonpod see soy op & sear seonyod set 9p YAY S01 wuss UId20 -uoo ] axqos epouonqyur ean Orbe} ap ‘waBs0d ‘elo ap soureqene an coneIBOINAD uaa an ap soasmmynsuoo soya Soy ‘watraI09 OUGO FENprATpA] eIOUEW ap ‘ea sopeapisuo “earjqnd varied upeurauatop wed zeou9 Yay un ap upEsdo0 aco 2] aed soso oat Un 25 ‘oLenUO9 jp odo Vary Un 2p owoRuEUOUNS © uppemesur | reoqIp o «sompsoy> zeynsa3 vapand seyfe S2pe, ‘289 STEP EDAD |dul 2p 0 DANES] OUSHEOPOY (8 ‘ao8A ouNa.g08 ap wu “ogoatap ap opese [9 ou0o s9qe1 “syed un 2p soysouod sopeu0 8s a8 ‘sto $0] ap BOK 2{ uo “Vay 60 9p worowuO]UOD BI onb ros suBUOdAN So ‘OUND 104 ‘elo. S0n0® &seatoadzad Sex0 Sees SeOnITOd so] 9p oduseo f2 optoNgs ‘op! uey jams offoesap ap seaqupp se] ap upioezodout | sodwen sown 66k yamog: 466.8 ENN REINER 2661 "NORG SEN Ly 19 $0] uo anb ovo so onbume ‘oaupSounoy FeuofomInSutCFXATUOD tn 3p SEPRIOP cis aquauneronss "esa ap Seon se outco 156 sepoouBe seoRgOd SE “anvarqure ompaur & entaqcaedinba "AI Uoooaroid“pepunas ap sazoise so] » wana ajuauyjeuorrpen sapera SO yS9fesM -2u s2g0a3129 Se esIU00 By>N] 2p seons fod Bj wo soUrEnuODue so caUpEorRay ‘ongenisqomupe osxanoo un ap sopeiop ya a Sentan9ay) sp sours so] “ayo0 £ eons soe sy ua sysroua & seomuipu0oo seo} se] ap UOEMIOdLOOU | oD pntes ap seonod se uo eyedsa wa opuauunoo any opfoared oBy ap sodeo SOND 2ps9p BPARosIp opus auoIA wuoUDEay 9 OptEND SOUP SOLAN SO] U9 ‘pis 8 &'Soxond «soya “sounueo 9p soso1HS8u1 SO Jod BPwUTUOp aIuaMHTEAD -adso any eg vo ende 2p eousfod | soue sown 2p o838| 0 8 ‘anb aitepi6= sq ‘oamensturupe ouwip un wo erpuan uy arqeou wun ap wez08 anb SOUaIKa safastoo oo 0 (se[ondt>) soaisjoadsa Saeto0s Sodru woo “SUOSTAp 0 SOM aysiu sopeuruncrap uo antersjaxd teaver ap cauanea as anb UDISoeIAHaE ‘ap sopeuoraipen sapar wa “euosiad rep ontaquremppat ap & Teno|sayoud wrasse 9p ‘souupunuop sody wa “(smiqey “«odtana ap musdsa» s2uolonpen ua epueNday LoD 2onpen 28 onxaitoD opt ‘aston onneaniape opaIa) BI OOD ‘auforang onsNIpS OMIT “LL O9UYED ext Sistiynvaa oTaUON syoTtand SYOTAFTOLA NOLISID A SISTIYNY aut 180 ANALISIS Y GESTION DE POLITICAS PUBLICAS otro lado, alga clara entre los actores piblicas y EJ entomo social de los APA esté compuesto por grupos de interés y acto- res individuales, los cvales, por regla general, represenian a los grupos-objetivo asi como a los beneficiarios finales y eventualmente a los grupos terceros 0 al resto de grupos implicados (reunidos en el espacio de la politica pillica anali- ada). Las interacciones entre los actores del APA y estos actores «externose son 3s. Se estructuran através de un conju sus productes se frmulan Las polities cuyos productos no pueden ser objeto de un recurso juriico ante una cote federal o administratva son ejemplos de APA cerrado. Tales a menu e caso de las poiticas «técnica 0 csensibles» (por ejemplo, las pol- de infreestrcturas de los aos setentay 0 its diferentes poltcas de seguridad milita). Encontramos ejemplos de APA patcialmente abier.os en la politica de desarrollo urbano de los aos 70 ios exclusivamente alos grupos- eatécter cerrado con respecto a dadanos en general urban de fos aos noventa, asf como ma época, son abietas y estén dotadas 8.3. Procesos: aetores, recursos ¢ instituciones movilizados La programacién de una politica piblica se lleva generalmente a cabo en base a un procedimiento formal. De hecho, el proceso legislativo es claramente fo que el de la inclusién jn que presentamos a ELMODELO DE ANALISIS 181 ‘como su margen de maniobra institucional resultan sumamente dependientes de Jos regimenes (internacionales. Sin embargo, la movilizacién de tal 0 cual re- curso por parte de los diferentes actores, retunidos en diversas coaliciones, puede variar de manera importante y, en consecuencia, ener una gran influencia sobre los resultados del proceso de toma de decisiones (es decir los productos PPA y APA). En este sent las mociones patlamentarias, etc). Subrayemos, sin embargo, que para considerar adecuadamente las arenas decisori en las que se programan las po IMticas piblicas, es necesario (y cada vez con mayor frecuencia) incluir también de manera explicta el nivel europeofcormunitaro, ap ~seanenstunupe & sojwaueuagn’ sopepuonne sey ap ated sod- eeu -affas uyoea w a6njouT ou uoFoMyAP BO “eouondestoD Uy “Reng Bopyod tu ap sonyalgo 80] 2p viasouao upoonqoas ny © uapuat ‘upPou oud ap ase 2) 011 ‘nb sosso0ud 9p onmfuoD 9 Oud Up!DEoAI Aa | SOURPUBL SEIU sudo at 9 pp asp ow soupIRRP an UNDA 1 md uorstoop wun ap efns onb oxmenseart -pe-comyjad osecoid opor uoroeouray dur e ua eqof8ua “(Oger ‘WosMTY wa. peta] Run ap upLaNoale ap SopeprAnce se sepor eu sep ese dy ap up} vv uauina Savofeso(fue saxo SO nen 9s an 2p seotod 0 sanensizmape seBUDD op seands9 se] OK sed UNGes BUD souaut 0 sp awe wun ap ez 9s oun a9 nb opep vag ented wun ap jp espaud eiouew ap Yep ouVsa0eU Se Uojoeruomo|du ¥ 9p BPPIENE “6 (6.6) t59 2p oseouy 0 on39 9p soto} So eo1gpL ap uy & zoned ey a sopeoidur aon ap sodn sayuasaqi so] awe seuoDeTaL se sourarouruexa uo netuouta|du ap sooidn soszoaud soundye 9p SHUR FP 59 em 8 ‘oumyp 20d {y'6) SoatvensruTuape soronpoxd so (¢'6) uolooe 2p soe} SO} soy yeuojperedo wate 3p SOW, 2p uy @ sazo}pe anua uprooeterty w]e) ,eue [eoUase So “ede wIs9 UO “ejay © sopeiayouag) souvioza} sodnul soy & sojeulysoure>1ouDq So] “Dana ot "ya¥ pp Sona noe of 6 BERD eI AIK ed BP ‘sy eg “Seunstr Se] ap saotreu 9p wzanbut& pepyfaydumco Bwfayarsofew nb > aquawia\qaqad so seoygpd seonjod se op uorseyouDput&| ap ISHUE If seayjgnd seonyjod sey ap uororuowayduat & eomnde A pesar de orentacin parc politica pablca, 1s actoressiguen con frecuencia estrategias diferentes en cada ‘una de ells (Kaufmann, 1983: 32). De hecho, en toda politica poblica, eualguiera «que eae sistem institucional de pats o del insitucion piblicadescentralzada en la que se desarolle, puede idntficarse la etapa diferenciada dela ejecuciGn wormas legals y replamertarias que regulan la interven- acerca a Tas nocién de en practica 0 de ejecucién que generalmente se utilizan ene lenguaje co de las administraciones pablicas. Sn embargo, debvemes sefalar ant fase no es meramente automética o simplemente in tracién. La implementacién tal como la acabamos de definir no incluye exclu vvamente la proxiucsién de todo Yy que son necesarios para Ivar a cabo dichas actividades de ejecucisn, Nos re- ferimos alos planes de accién, dado que estos fijan prioridades en el tiempo, en cl espacio y entre los grupos sociales para ta aplicacién del PPA.* Efectivamente, ‘una vez.que estan disponibles estructuras, recursos y procedimientos de coordi- nacion cnt actores piblionsy privads, el siguiente paso de toda politica pblica debe ser el establecimiento de los mecanismos adecuados para que se produzca el cambio postulado, En resumen, definimas ta implementacién como el conjunto de decisiones vy acciones: + llevadas a cabo por actores piblicos, parzestateles y privados que for- ‘man parte del Acuerda de actuacién Politico-Administrativo (APA); cenmarcadas por un Programa de actuacién Politico-Administrativo (a tra- és islativas y reglamentarias mas o me s espectficas ala politica en cuestion, ¥ cin de crear, influenciar o controlar: 1. leconstitucién de una «red de acci6n ptblica» (en el sentido de la ex cap el poets de evanbaje de elementos ger ean esesico impacts pojramaon EL MODELO DEANALISS 185 entre la administracion formalmente competente (APA), otros servi vos implicados, los grupos-objetivo, los beneficitios fi les y los grupos terceros, . 1a concepcin de una «et lanes de accin (prod zados del problema cieme a su distribu ia de implementacién bajo laf ‘que fengan en cuenta los andliss a ‘organiza de manera cada més formal a través de ejercicios de planificscién codificades (por ejem- plo, plan de tratamiento de residuos conforme a ls ley de 1992 en Fran- cia, planes de proteccién de espacios naturales conforme a la directiva Natura 2000 en Espafa, «planes de medidas» contra la contaminacién atmosférica de 1985 en Suiza), y 3. las decisiones (0 Jos rabajas previos 2 as misma) y acciones conesetas, yyasean generales oindividuales, que se destinan directamente als gru- ppas-objetivo (ouputs: productos y/o prestaciones administratives; pro- ucto 5), por ejemplo, as autorizaciones administrativas para la explotacién de instalaciones industriales, Conforme a esta definicin de la «implementaci politica publica en cualquier sistema politico, los tres tificadas eas precedentes, pe institucional de fa implementacion de u ‘manera se toman en cuenta los dos puntos que a contimuacion mencionamos. Por un lado, el proceso de implementacién sdlo se da por terminado tras a pproduccién de decisiones y acciones directamente destinadas a Ios grupos-obje- tivo identificados (outputs) Ello implica que dicho proceso se earacteriza siem- ‘re por las interacciones entre actores pifblieas y privados. Estos intercambios ‘acostumbran a generar negociaciones en las que, en ocasiones, organizaciones no ‘gubernament intereses y posiciones de I 168 conereto y bien elaborado, la implementaci6n. El que nuestra definicién limite expicitamente el rol del PPA a un marco de referencia (esencial pero no exhaustivo) obedece a nuestra intencin de subrayar que las ‘normas legislativas y reglamentarias contenidas en el mismo constituyen, en re- Jacién con la implementaci6n, un conjunto mds 0 menos pertinente de areglas del ego» que distribuyen las posiciones y los recursos de fs diferentes actores in Uorouaarat peppede> ey “(WAV e a1se001 of ua £°g ofrusdeD e asEA) sopesoze sojepoos sod so} soaryensrunmpe sous so j9nd aioe so] © wow ‘(Waa [2 swatpiodsaues 9569A) souO}DeISt#9} sofe) wo SopemTutIgepaud SOR rouBuY seiowalapsue 80089 uptouAsaa ap SOM Payia08ep 0 sofenluaD 2} ‘ib ap eigoytem 9p uorew fp 20g ‘Sand SeOAOA 5 3p ef 2 ot ered un 2p em sine onary on 0 9p sues 0) stowed p v7» -osuawip oneno sawainis sb) o 0159950] 9p soysnpoud $01 2p 9p operan wey (£24 "6L6I "PKIOO A seoniod sauorspoap se] ap vonDpuC ue msand b] ve WolsenstUNUpE BB TEINS & wat poppies tif eun esondns 10d egep uopadoouns ene eB RSA ap ovoUMUT NHB Un WensaMUH OwD “zIURSOW ‘eannoafo atowemd uofuy eun owoo uprpeawayd saiopepsi32]90j ap wanted “snd op soupy 04 "up exouoydut op S01 psp ‘o8rEqUI WIS ‘anb oisandins sod wep ‘ony sod so “pur g[us“onbsonpafo s0[9p ug )ouaxmnut 2p Sones 3] ap caEEION pening du to soto pENSIp op 81993} BAR © opol 23908) sopai somop SE] oma pri» ea Op awe “Uy 9 uD «esp» omeo seNTMOUSP A OpRDA wy 9s anb UPEDWBLSoN souopad souoponjoso & ugiovinowayduy e ap «toSp> FLOR, C6 (qeuoronapst ermouose ptre|qe4 anrounotian sone A somaqunpacoud ‘sopou souput fe 0 ours ostuge *areiBonut proqnp ‘vas onb exon od njand rommod wu -sexanu antaunea,dico orggnd poe 2p sopar & souojoe xpmtBt0 on sod an K 0139 apsapo wai seeub rested boomgd se) 2 404 owsondard dou: -eqgp109ay 109) sar tienen asimismo influencia, frente a le intervencién piblica y pueden amplir o reducir su margen de maniobra durante las negociacio- es propias de le fase de 6 definidas Dor eventos externos, modificaciones del contexto ecansimico y social, perturbaciones de carécter coyuntural, etc. © intervienen independiente fa voluntad de ls actores 4) {que levaban a cabo una politica de ahorro de energfa y de ional de esos recursos en frente a grupos-cbjetivo que mestraban tuna cierta reticenci tal postura.Asimismo, la posici6n de los actores va- riard al compara ce manera sincrénica y en funcién de las variables de- nnominadas

También podría gustarte