Está en la página 1de 156

Metodo Colectivo

COmo iniciar
una banda infantil
MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

© 2015 Método Colectivo. Cómo iniciar una banda infantil. Bogotá,D.C. - Colombia
ISBN Obra Independiente Versión Digital No. 978-958-46-7480-7

Todos los derechos reservados.


Queda prohibido copiar, reproducir, distribuir, publicar, transmitir, difundir,
o en cualquier modo explotar cualquier parte de esta obra sin la autorización
previa del autor.

AUTOR:
César Augusto Cano Arteaga

REVISIÓN DE TEXTOS:
Rogelio Arturo Castro

DISEÑO DE CARÁTULA Y
DIAGRAMACIÓN:
Carol Yasmin Barrero Aldana
yasmin.editorial@gmail.com - Cel.: 310 3085337

Impreso en:
Imprenta Salesiana del Niño Jesús
Bogotá - Colombia
Printed in Bogotá - Colombia
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Contenido
Presentación.....................................................................................................................................................4
Introducción.....................................................................................................................................................5
Agradecimientos.............................................................................................................................................6
Selección de estudiantes................................................................................................................................7
¿A que edad se puede empezar a interpretar un instrumento del formato banda?..........................8
¿Está mejor dotado físicamente para un instrumento en particular?...................................................9
Mis estudiantes en tan solo 9 pasos podrán empezar a interpretar su primera obra musical...... 11
PASO 1
Calentamiento corporal y ejercicios de postura............................................................................................... 12
PASO 2
Ejercicios de respiración............................................................................................................................................ 13
PASO 3
Vibración de labios...................................................................................................................................................... 14
PASO 4
Elección del Instrumento.......................................................................................................................................... 15
PASO 5
Lenguaje musical......................................................................................................................................................... 17
PASO 6
Lenguaje musical - solfeo.......................................................................................................................................... 27
PASO 7
Ensamble y desensamble del instrumento, cuidados básicos y preventivos........................................ 30
PASO 8
Ejercicios con boquilla (vientos) primeros sonidos con aire (a) primeros sonidos con
articulación- lengua (l); ejercicios con baquetas (percusión); ejercicios con pizzicato
(cuerdas).......................................................................................................................................................................... 32
PASO 9
Mis primeros sonidos................................................................................................................................................. 37
EJERCICIOS PRELIMINARES 1...................................................................................................................... 64
MONTAJE DE LA PRIMERA OBRA: CUMBIA DOREMIFASOL.................................................................. 68
EJERCICIOS PRELIMINARES 2...................................................................................................................... 79
MONTAJE DE LA SEGUNDA OBRA: ¡QUE NOTA ES LA BANDA!
PASEO VALLENATO....................................................................................................................................... 87
EJERCICIOS PRELIMINARES 3...................................................................................................................... 97
MONTAJE DE LA TERCERA OBRA: ESCALANDO ANDO - SON............................................................. 102
EJERCICIOS PRELIMINARES 4.................................................................................................................... 113
MONTAJE DE LA CUARTA OBRA: PORRO DODO................................................................................... 118
EJERCICIOS PRELIMINARES 5.................................................................................................................... 130
MONTAJE DE LA QUINTA OBRA: ¡LO LOGRAMOS! - TAMBORA........................................................... 135
Bibliografía.................................................................................................................................................. 151

3
4 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Presentación
C olombia se caracteriza por su diversidad cultural y una de las manifestaciones con mayor arraigo,
visibilización y cobertura son las bandas, que sobre todo en las últimas décadas se han converti-
do en eje de construcción social en cerca de 400 municipios con procesos formativos relacionados a
la práctica bandística que en palabras de algunos de los beneficiarios, “son tan importantes como el
mismo aire”, todo esto, porque son un medio para que miles de niños alejen por un instante de sus
pensamientos, el horror de la guerra, el maltrato familiar, la pobreza, el hambre y tantas situaciones
nefastas que no son ajenas a nuestra realidad.
Es importante mencionar, que en la mayoría de los casos, el maestro de Banda - Escuela (formador),
cumple un papel más social que musical, por esta razón se entiende el innegable nivel de responsa-
bilidad social colateral que posee cada maestro y sobre todo que una buena orientación desde las
bases, será el éxito formativo y uno de los factores claves e influyentes en gran medida para el pro-
yecto de vida de cada niño, niña o joven vinculado a este proceso.
Pasarán algunos años y los “hijos musicales” de aquellos maestros, agradecerán incansablemente el
camino trazado con una visión futurista; muestra de esto son las actuales Bandas-Escuelas, que en
compañía del Ministerio de Cultura (Programa Nacional de Música), programas Departamentales, al-
caldías, Asociaciones, corporaciones y/o fundaciones de padres de familia, sector privado, etc. están
logrando que la música sea el medio para formar en nuestros niños, mejores seres humanos, más
sensibles y más sociales.
Esta propuesta de formación procesual es un método, una vivencia, un punto de vista, que se ha ve-
nido gestando desde hace ya 15 años y que mediante la investigación In situ rigurosa y sistemática,
se logra plasmar en un documento que no tiene otra finalidad más que servir de guía para aquellos
profesionales de la educación musical que inician procesos formativos enfocados en este tipo de
agrupación y que desean consolidar en sus estudiantes las habilidades técnicas y los hábitos que
permitan un desarrollo musical adecuado, eficiente y efectivo. En el proceso de construcción e im-
plementación participaron los proyectos bandísticos de: Génova Quindío, Marsella Risaralda, Pailitas
Cesar (Fundación Acordes de Paz) y el colegio Salesiano Juan del Rizzo de Bogotá, además de un
gran número de maestros especialistas en los diferentes instrumentos del formato Banda.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Introducción
E ste método nace con el propósito de apoyar y motivar los procesos iniciales de las Bandas-Escuelas,
teniendo en cuenta el gran número de este tipo de agrupaciones que tiene nuestro país y consi-
derando que en un número representativo de estos procesos, el director es el responsable de todas
las labores inherentes a la agrupación (formador, tallerista, arreglista, compositor, gestor, psicólogo,
luthier, secretario, etc.), lo cual es una condición que se ha presentado por necesidad del oficio y des-
conocimiento de las instituciones pero que a través de la historia, ha forjado en el día a día la realidad
de nuestro Movimiento bandístico nacional. Gracias a iniciativas como esta, que buscan poco a poco
reivindicar el oficio del Director – formador con nuevas y mejores herramientas, la visión de la banda
empieza a cambiar de rumbo: “Todo tiene un comienzo”.
Es de destacar el aporte de los métodos que han llegado de otros países, pero también es importante
reconocer que nuestra cultura y nuestras músicas poseen elementos que permiten el desarrollo de
nuestra propia metodología. Esto a razón de comprender el nivel de asimilación, arraigo y fortaleci-
miento de los legados culturales que puede generar la música de lo cotidiano y lo foráneo frente a
procesos diseñados para el relanzamiento de nuestro folclor en los procesos iniciales de formación.
Esta propuesta está basada en que los niños desde que deciden hacer parte de la banda, pueden en muy
corto tiempo mostrar su talento, materializado en la práctica de conjunto, por esto el objetivo final es en-
samblar las cinco pequeñas piezas musicales que están escritas especialmente para este método en nivel
0.5 hasta llegar al nivel 0.9 en formato básico y/o Sinfónico, el estudiante con tan solo tocar los primeros
cinco sonidos ya puede hacer parte del montaje de una pequeña pieza musical y el director en muy corto
tiempo puede mostrar a su comunidad su proyecto de banda en un atractivo nivel inicial. Es importante
mencionar que lo ideal es que antes exista un trabajo de Iniciación musical (semillero, pre-banda). De no
ser así, se han buscado diferentes estrategias para que el método se pueda implementar.
Las cinco obras escritas son piezas de ritmos colombianos del Caribe, que motivan la práctica inicial es-
pecialmente por su riqueza rítmica y el positivo impacto sonoro que estos aires generan en el público.
Los elementos propuestos con relación a las cinco piezas musicales en cuanto a nivel (grados de difi-
cultad) tienen una mirada nacional, basada en mi experiencia y posteriormente validada con el trabajo
realizado por el maestro Victoriano Valencia Rincón en su documento “Contexto colombiano- grados
de dificultad para banda”1.
El profesor tendrá a la mano solo aquellos elementos que necesita seguir paso a paso desde los conte-
nidos cognitivos hasta la práctica y tener PACIENCIA, PERSEVERANCIA, CONSTANCIA, RIGUROSIDAD y
sobre todo PASIÓN.

1. GRADOS DE DIFICULTAD EN REPERTORIOS BANDISTICOS, UNA PROPUESTA PARA EL CONTEXTO COLOMBIANO, Victoriano Valencia ,2010.

5
6 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Agradecimientos
E n primer lugar a nuestro padre creador y María Auxiliadora madre guía, a mi familia, mi hija Melis-
sa y “mi Carol”, a mis hijos músicos de los procesos de Génova Quindío, Marsella Risaralda, Pailitas
Cesar, Colegio Salesiano Juan del Rizzo de Bogotá, quienes han confiado en mí, al Ministerio de
cultura (Programa Nacional de Música) y un sinnúmero de maestros que me han guiado y me han
permitido soñar, a todos los colegas y amigos que han avalado esta propuesta en cabeza de Neftalí
Alonso Loaiza, Rogelio Castro, Julián Londoño, Carlos F. López, Juan Carlos Natera, Julio Escarpetta,
Guillermo Ramírez, y los que en futuro lo apliquen, a la Fundación “Acordes de Paz” de Pailitas Cesar
quienes me dieron un gran impulso y en especial a los niños que al interpretar una de estas cancio-
nes, finalizan con una sonrisa y entonan con emoción ¡Lo logramos!.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Selección de estudiantes
E s importante que antes de iniciar a tocar un instrumento del formato banda, se haya realizado un
proceso de iniciación (prebanda-semilleros), que realmente nos garantizará niños y niñas con un
nivel de aprestamiento adecuado para la práctica instrumental de carácter académico.
Para una acertada selección del grupo, como maestro, debo tener en cuenta lo siguiente:
1. Voluntad por parte del estudiante (no puede estar “obligado” en el proceso).
2. Acompañamiento permanente y explícito por parte del padre de familia o en su defecto el acu-
diente responsable.
3. Buen desarrollo rítmico. Para este aspecto existen miles de ejercicios para detectar que un estu-
diante posee buen desarrollo rítmico, en esta propuesta se recomiendan los siguientes:
JUEGO DEL PÉNDULO: Poner un pie delante del otro, empezar a balancear (adelante, atrás) el cuer-
po suavemente y realizar preguntas simples, por ejemplo: nombre, edad, deporte, color preferido,
etc. Es importante mencionar que el movimiento del cuerpo tanto del profesor como del estudiante
nunca se detiene y se debe marcar claramente el pulso.
IMITACIÓN RÍTMICA: El profesor con sus palmas realiza una serie de golpes y el estudiante debe
responder igual. Ejemplo:

Se puede utilizar varias partes del cuerpo (pies, boca, palmas, etc.) o también se pueden utilizar
Nota instrumentos de percusión, si se dispone de ellos.

Seleccionado el grupo y en tan solo 9 pasos lograremos ensamblar la primera obra.

7
8 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

¿A que edad se puede empezar a interpretar


un instrumento del formato banda?
L os científicos han descubierto fases de desarrollo en las que los niños aprenden determinadas
habilidades de forma especialmente rápida: la motricidad, el lenguaje, la música… estas etapas
sensibles se llaman ventanas neuronales y se van cerrando una vez pase la edad óptima, así, la mejor
época para aprender a tocar un instrumento se sitúa entre los tres y diez años, aunque esto no quiere
decir que al iniciar en una edad más avanzada, no se pueda lograr un desarrollo importante.
Según esta referencia, se puede inferir entonces que cualquier niña o niño entre las edades pro-
puestas podría interpretar un instrumento de viento, además sería en primera instancia el querer de
los padres de familia, pero según la experiencia de muchos maestros directores-formadores y en
particular la experiencia del autor, se ha comprobado que existen aspectos tanto físicos como psico-
lógicos a tener en consideración:
1. Que los niños han desarrollado previamente un proceso de iniciación musical (prebanda-semi-
lleros).
2. Que la mayoría de los dientes de los niños, en especial los incisivos, estén definitivamente en su
lugar, esto nos lleva a deducir que un niño a partir de los siete u ocho años solucionaría lo rela-
cionado a la embocadura (para los vientos).
3. En el caso de los clarinetes, flauta traversa, oboe y fagot revisar que los dedos alcancen a tapar
los orificios.
De acuerdo a las experiencias exitosas conocidas, se pueden recomendar dos rangos de edades que
han dado buen resultado:
1. A partir de los ocho años, más o menos grado escolar tercero.
2. A partir de los once o doce años, más o menos grado escolar sexto, segundo semestre grado
quinto.
La diferencia entre ambos grupos básicamente es por resultados inmediatos y permanencia en el
proceso, es decir, el segundo grupo avanzará más rápido en su proceso y en el primer grupo se ga-
rantiza mayor permanencia por razones de escolaridad (3 años más), sobre todo en el caso donde
los procesos de banda son dependientes de Instituciones Educativas (bandas escolares).
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

¿Está mejor dotado físicamente para


un instrumento en particular?
“…Tienes unas manos enormes; haremos de ella una gran trombonista”, “tienes unos labios promi-
nentes y eres grande; haremos de ti un gran tubista”, “sus labios son delgados; será un gran cornista”,”
eres el más chiquitín; te asignaré el flautín”, etc., son algunos ejemplos, a veces llevados al extremo,
de lo que se suele oír. Sin embargo, a priori, no hay ninguna razón que justifique forzar a un niño a
que elija un instrumento en lugar de otro en función de algún rasgo dominante, sea físico o psicoló-
gico.
Una mano larga puede ser rápida y alcanzar posiciones distantes, en tanto que una mano corta pue-
de mediante el ejercicio y el crecimiento de desarrollo natural, llegar a lograr esas posiciones alejadas
(en el caso del trombón) y añadido a esto tener en cuenta las estrategias metodológicas del profesor
como sujetar una cuerdita a la funda del trombón para alcanzar las posicionen 6 y 7 o en caso ex-
tremo adaptar los repertorios o seleccionarlos de acuerdo al nivel para no incluir dichas posiciones,
estas solo por mencionar algunas de muchas posibilidades.
Ante todo, lo importante y lo que será determinante será la pasión, la fuerza de voluntad y la moti-
vación.

9
10 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Mis estudiantes en
tan solo 9 pasos
Podrán empezar a
Interpretar
su Primera
obra musical

11
12 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

CALENTAMIENTO CORPORAL
Y EJERCICIOS DE POSTURA
“Una correcta postura es la que permite que haya una eficiente respiración, por ende calidad sonora
al momento de interpretar un instrumento musical”.
OBJETIVO: Generar conciencia de la importancia que tiene la preparación de nuestro cuerpo antes
de recibir el instrumento, a su vez, asimilar los pasos conscientes de una correcta postura.
Para el calentamiento corporal existen infinidad de ejercicios, a manera de ejemplo propongo los
siguientes:

Actividad ★★
★★
Rotación de tobillos.
Movimiento de hombros en círculos hacia adelante y atrás.
★★ Rotación de cabeza.
★★ Abrir y cerrar manos.
★★ Estirar boca utilizando las vocales.

Ejercicios de postura:
★★ Sentarse en una silla sin brazos (butaca) con los pies totalmente en
el suelo.
Actividad ★★ Columna recta (SIN TENSIÓN).
★★ Mirada al frente, sin estirar la cabeza o caída hacia adelante.
★★ Hombros relajados (NO LEVANTAR).
★★ Cuerpo totalmente relajado.
★★ Realizar todo lo contrario a los pasos anteriormente propuestos (a
manera de estrategia de exclusiones).

Fig.1. Integrante Escuela de


música Pailitas-Cesar
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Evaluación
Verifique individualmente que sus estudiantes realicen un correcto
calentamiento corporal y tengan consciencia acerca de una correcta
postura, Figura 1.

EJERCICIOS DE RESPIRACIÓN

“Respirar: el acto de inhalar y exhalar aire.”


OBJETIVO: Vivenciar y comprender que el proceso de la respiración es algo básico y elemental que,
sin pensar, realizamos todo el tiempo para vivir. Este proceso es muy importante realizarlo con total
consciencia para optimizar la energía y obtener como resultado una excelente interpretación del
instrumento musical, ya que un factor primordial para el sonido es el aire.
Considero que este paso es vital para el proceso del estudiante y se debe invertir el tiempo que
Nota sea necesario para lograr el objetivo.

★★ Juego imaginario: Regala a cada estudiante una bomba de fiesta

Actividad imaginaria, pídele que le describa su color, forma y textura, poste-


riormente pídeles que la lleven a su boca y la “coman” para que fi-
nalmente repose en su estómago para toda la vida.
★★ Juego: “Aunque decirlo es una locura, funciona”, proponer a cada es-
tudiante que llenen sus pies con mucho aire.
★★ Tomar aire libremente (por boca y nariz) y llenar la bomba de fiesta
(que reposa en el estómago) posteriormente exhalando con una
“tssssss” lo cual ayuda a sentir el foco de la columna de aire.
★★ Tomar aire libremente (por boca y nariz) expulsarlo para sostener un papelito colocado en
la pared sin utilizar “tssssss” (Fig. 3.), indicar a los estudiantes que ubiquen un punto en el
centro de su papelito y allí direccionen el aire simplemente soplando. (Cinco repeticiones)
★★ Realizar las secuencias que se encuentran a continuación (fig. 2) aparece en la cartilla del
estudiante como guía 1.

13
14 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Fig.2. Ejercicio CONTEO INHALAR EXHALAR


A 2 2 2
B 2 2 4
C 2 2 6
D 2 4 2
E 2 4 4

Ejercicio CONTEO INHALAR RETENER EXHALAR


A 2 2 2 2
B 2 2 4 2
C 2 2 6 1
D 2 4 2 8
E 2 4 4 4

INHALAR INHALAR INHALAR


Ejercicio CONTEO EXHALAR
RETENER RETENER RETENER
A 2 2-2 2-2 2-2 6
B 2 2-1 2-1 2-1 8
C 2 3-1 3-1 3-1 2

Fig. 3. Integrantes Banda


Escuela Pailitas-Cesar

Evaluación
Verifique que los estudiantes estén realizando un proceso consiente de la respi-
ración. Verifique que cada estudiante realiza una exhalación mínimo de 10 se-
gundos en un solo soplo. El levantar hombros exageradamente es un síntoma
de un proceso inadecuado.

VIBRACIÓN DE LABIOS
OBJETIVO: Preparar y ejercitar los labios de los estudiantes, que serán los encargados junto con el
aire de producir la vibración, posteriormente al tener contacto con la boquilla se producirá el primer
sonido.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

En este paso nos empezamos a dar cuenta de quienes pueden ser grandes candida-
Nota
tos a diferentes instrumentos especialmente de la familia de los metales.

★★ Juego del caballo: Contamos la historia del caballito que llega


Actividad cansado del trajín del viaje de la finca al pueblo y sintiéndose
fatigado lo que hace es relinchar. Posteriormente todos imitan el
relincho del caballo (relajando totalmente los labios).
★★ Juego de la moto: imaginariamente tomamos una moto y empe-
zamos acelerar en diferentes velocidades, en algunos momentos

realizamos el sonido de la moto cuando al encender se nos apaga y en otras ocasiones logra-
mos altas velocidades.
★★ Juego del panal de abejas: imaginariamente abrimos las alas y comenzamos a volar hasta
integrarnos a un gran panal de abejas logrando producir el sonido de miles de ellas.
★★ Exploración con elementos del entorno: entregamos a los estudiantes pitillos, cono del pa-
pel higiénico, botellas de plástico y otras que permitan la producción de sonido.

Evaluación
Verifique que sus estudiantes hayan logrado vibrar sus labios desde un pun-
to mínimo a máximo de vibración.

ELECCIÓN DEL INSTRUMENTO


OBJETIVO: Llegar a un acuerdo mutuo entre estudiante, padre de familia y profesor para la elección
del instrumento.
Para la elección del instrumento se hace necesaria la exploración de las boquillas, baquetas (sonido
del redoblante) y cuerdas (pizzicato en las cuerdas del contrabajo).
Consideraciones técnicas para la exploración de las diferentes boquillas, baquetas y cuerdas:
METALES (trompeta, trompa)
★★ Tomarse con la mano contraria a la que ejecuta el movimiento de llaves o pistones (ejemplo:
boquilla para trompeta, se toma con la mano izquierda) con los dedos pulgar e índice desde la
punta, sin realizar presión hacia la boca.
METALES (trombones, eufonios, tuba)
★★ Tomarse con la mano contraria a la que ejecuta el movimiento de llaves o pistones (ejemplo: bo-
quilla para trombón, se toma con la mano izquierda) con los dedos pulgar e índice desde la pun-

15
16 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR
ta, sin realizar presión hacia la boca, luego ubico la boquilla tomando como referencia el labio
inferior realizo un pequeño giro dando como resultado que el otro borde de la boquilla queda
muy cerca de la nariz. Es importante recordar que el labio superior es quien realmente realiza la
vibración, el labio inferior nos sirve como apoyo.
MADERAS
★★ Lengüeta de una sola caña (clarinete, saxofón) poner los dientes en la parte superior de la boqui-
lla y el labio inferior cubriendo levemente los dientes.
★★ Lengüeta de doble caña (oboe, fagot) cubrir con ambos labios la doble caña hasta lograr produ-
cir sin mayor esfuerzo un sonido.
★★ Para el caso de la flauta se recomienda poner la cabeza de la misma en el mentón del estudiante
con total relajación (no sonreír).

Se recomienda que las cañas sean de numeración pequeña (blandas, hasta 2 1/2).
Nota

PERCUSIÓN
Actividad ★★ Agarre de las baquetas en forma de pinza (dedos índice y pulgar de
ambas manos) los demás dedos acompañan la madera de la baqueta
sin ninguna presión (no dejar los dedos levantados).
CUERDAS
★★ Con los dedos 1 y 2 (índice y medio) de la mano derecha pellizco las
cuerdas del contrabajo.
★★ Presentar los diferentes instrumentos que conforman las tres familias de la Banda (maderas,
metales y percusión), si es el caso cuerdas (contrabajo). Es importante en principio sensibili-
zar en los instrumentos del formato que tengo en mi banda.
★★ Recursos a utilizar: Banda titular, videos (hoy en día y gracias a la informática tenemos acceso
en la web a encontrar lo que se está proponiendo), importante tener los referentes apropiados.
★★ Exploración por las diferentes boquillas tanto metales como cañas e instrumentos de percu-
sión y cuerdas (contrabajo). “todos los estudiantes deben hacer la experimentación en las tres
familias.
★★ “Filtro natural” clasificación voluntaria de los estudiantes de acuerdo a las habilidades desa-
rrolladas durante el proceso de experimentación.
★★ Distribución de los instrumentos de acuerdo al formato, cantidad etc.

Evaluación
Concertar definitivamente con el estudiante la designación del instrumento
y verificar que posee destrezas para la práctica de dicho instrumento.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

LENGUAJE MUSICAL
ELEMENTOS TEÓRICOS
OBJETIVO: Identificar los elementos teóricos necesarios para la práctica instrumental, reflejados
en los primeros ejercicios y posterior montaje de la primera obra.

Todas las guías del estudiante aparecen después del siguiente cuadro de actividades.
Nota

★★ Explicación: el pentagrama, para qué se utiliza, número de líneas y


Actividad espacios.
★★ Explicación: qué es un sistema.
★★ Desarrollo guía 2 A: dibujar la clave que le corresponde de acuer-
do a su respectivo instrumento (sol en segunda y fa en cuarta línea).
★★ Desarrollo guía 2B: dibujar la clave neutral.
★★ Explicación: (dibujo en el tablero) nombre de las figuras musicales
necesarias con sus respectivos silencios.
★★ Desarrollo guía 3: nombre de las figuras musicales.
★★ Explicación: duración de las figuras musicales necesarias, pensadas en la unidad de tiempo
negra.
★★ Desarrollo guía 4: duración de las figuras musicales.
★★ Explicación: Elementos teóricos (línea divisoria, barra final, compás)
★★ Desarrollo guía 5: Elementos teóricos (línea divisoria, barra final, compás)
★★ Explicación: pulso, acento y compás (4/4= C), se debe asociar la letra C con 4 pulsos en cada
compás.
★★ Desarrollo guía 6: Pulso, acento y compás de C (4/4).
★★ Dictado: el profesor realiza un conteo de 4 tiempos para avisar el inicio, luego da golpes
(pulsos) en un instrumento de percusión (tambor) y algunos de estos golpes los realiza
con mayor énfasis (acento), esto para los ejercicios 1 y 2.
★★ Para el ejercicio 3 el profesor dará los acentos a propósito cada 4 pulsos.
★★ Explicación: para qué sirve el fraccionario 4/4 (C) tomando como ejemplo el ejercicio 3.
★★ Explicación: (dibujo en el tablero) símbolos complementarios.
★★ Desarrollo guía 7: símbolos complementarios.
★★ Explicación: signos de repetición: Ritornello o repetición, casillas de repetición; compases de
espera, letras de indicación.
★★ Desarrollo guía 8: signos de repetición.

17
18 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Guía 2A
Objetivo: Reconocer por medio del dibujo la clave que corresponde a su instrumento.

Actividad
Dibujar la clave de fa en cuarta línea (según instrumento), siguiendo
fielmente los pasos propuestos.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Actividad
Dibujar la clave de sol en cuarta línea (según instrumento), siguiendo
fielmente los pasos propuestos.

Evaluación
Verifique que el estudiante reconozca y dibuje su respectiva clave,
identificando de que línea parte la gráfica.

19
20 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Guía 2B
Objetivo: Reconocer por medio del dibujo la clave neutral.

Actividad
Dibujar la clave neutral, siguiendo fielmente los pasos propuestos.

Evaluación
Verifique que el estudiante reconozca y dibuje la clave neutral.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Guía 3
Objetivo: Reconocer las figuras musicales (propuestas) con sus respectivos silencios.

Actividad
Escriba al frente de cada figura musical su respectivo nombre.

Evaluación
Verifique que el estudiante reconoce las diferentes figuras musicales
con sus respectivos silencios.

21
22 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Guía 4
Objetivo: Reconocer el valor numérico (de duración “en tiempos” o “en pulsos”) de las figuras pen-
sando como unidad de tiempo (o pulso) la negra.

Actividad
Escriba al frente de cada figura su respectivo valor numérico medi-
do en tiempos.

Evaluación
Verifique que el estudiante reconoce los diferentes valores expresa-
dos en tiempos de las figuras musicales con sus respectivos silencios.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Guía 5
Objetivo: Reconocer los elementos teóricos: Línea divisoria, barra final y compás.

Actividad
★★ Colorear cada compás con un color diferente.
★★ Ubique sobre las líneas verticales el número de compases que
tiene cada sistema.

Evaluación
★★ Verifique que el estudiante reconoce los elementos teóricos: Línea
divisoria, barra final y compás.

23
24 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Guía 6
OBJETIVO: Comprender el concepto de pulso, acento y compás.

Actividad ★★ Dictado: El estudiante deberá subrayar los sonidos donde escuche


el mayor esfuerzo (acento) ejercicios 1 y 2 (Fig. 4.), antes el profesor
realiza un conteo hasta cuatro.
★★ Dictado: Para el ejercicio 3 (Fig.4) el profesor a propósito realiza los
acentos cada cuatro pulsos.
★★ Para el ejercicio 3 (Fig.4) el estudiante deberá escribir las líneas di-
visorias antes de empezar cada acento.
★★ Explicación: para qué sirve el fraccionario 4/4 (C) tomando como
ejemplo el ejercicio 3(Fig.4).

Figura 4

Evaluación
Verifique que el estudiante reconoce el concepto de pulso, acento y
compás.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Guía 7
OBJETIVO: Identificación visual de otros símbolos complementarios.

Actividad
★★ Explicación: Dibuje en el tablero los símbolos y mencione su nom-
bre.
★★ El estudiante deberá asociar con una línea la palabra y el símbolo.

♯ DESDE EL SIGNO

♭ SIGNO

♮ BECUADRADO

BEMOL

D.S SOSTENIDO

Fine o Fin FINAL

, DE VOLVERSE AL SIGNO Y SEGUIR

D.C DE VOLVERSE EL COMIENZO

D.S y sigue RESPIRO

Evaluación
Verifique que el estudiante reconoce los símbolos complementarios pro-
puestos.

25
26 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Guía 8
OBJETIVO: Identificación visual de los signos de repetición, compases de espera y letras de indica-
ción.

★★ Explicación: Escriba en el tablero los signos de repetición, compases


Actividad de espera y letras de indicación que aparecen en el ejemplo de la
Figura 5, mencione su función.
★★ El estudiante enumerará todos los compases. (tenga en cuenta los 3
compases de espera.)
★★ El estudiante responderá las preguntas enunciadas con relación al
ejemplo propuesto Fig. 5.

Figura 5

1. ¿Del compás número 5 a cuál compás debo devolverme? _______________________________


2. ¿Cuándo voy a saltar a la segunda casilla cuál compás debo obviar? _______________________
3. ¿En cuál compás está ubicada la letra de indicación B? __________________________________
4. ¿En el compás número 6 que me indica el número grande 3?_____________________________
5. ¿En cuál compás está el signo final? __________________________________________________
6. ¿En cuál compás está ubicado el símbolo Signo? _______________________________________

Evaluación
Verifique que el estudiante identifica los signos de repetición, compases de
espera y letras de indicación.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

LENGUAJE MUSICAL - SOLFEO


OBJETIVO: Vivenciar y comprender la lectura necesaria (solfeo) que se implementará en la prác-
tica instrumental y se verá reflejada en los primeros ejercicios y posterior montaje de la primera
obra.
El solfeo gira en torno a la unidad de pulso = negra y se utilizarán las figuras redonda, blanca,
Nota negra con sus respectivos silencios y las dos corcheas.

Actividad ★★ Juego de la sirena (ambulancia): Imaginar que acaba de llegar nues-


tra amadísima selección de fútbol en una gran caravana y solo se es-
cucha el sonido de muchas ambulancias “imitadas por los estudian-
tes”, algunas se escuchan a lo lejos y otras muy cerca, (el objetivo es
la motivación al canto, que en el momento 5 de la propuesta del
entendimiento del solfeo se hace necesario.
★★ Proceso de enseñanza de la lectura: Desarrollo de la guía 9 siguiendo
los cinco momentos que están propuestos a continuación.

Ejercicios de lectura: * cfr. pag siguiente

CINCO MOMENTOS PARA LOGRAR


EL ENTENDIMIENTO DEL SOLFEO
Antes de empezar los ejercicios el estudiante debe siempre llevar el pulso con una de sus manos
Nota en la región femoral (muslos) y el profesor marcarlo en un instrumento de percusión menor.

1. Pronunciar el nombre asignado a las células rítmicas:

Pez Shi Ca sa diin

1,2 doooon 1,2,3,4

27
28 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Ejemplo

* Lenguaje musical
Solfeo-ejercicios 1.

1- „ œ œ œ œ œ Œ œ Œ œ Œ œ œ Œ œ Œ œ œ œ œ œ

2- „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ

3- „ œ œ ˙ œœœœœ Œ œœœœœ œ œ œœ ” œ Œ œœœ

4- „ œ œ œ œ œ œ w ˙ Œ œ ∑ œ œ œ œ œ œ

5- „ ˙ Œ œ ∑ ˙ œ œ ” œ Œ Œ œ ˙

Œ
6- „ ˙ œ œ ∑ œ œ œ œ œ Œ œ œ ˙ ” œ œ Œ
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA
2. Pronunciar todo el ejercicio con la sílaba “da” con excepción de los silencios que se cuen-
tan mentalmente.

Ejemplo:

3. Pronunciar todo el ejercicio con el nombre de alguno de los sonidos de la escala diatóni-
ca natural (do, re, mi, fa, sol, la, sí) con excepción de los silencios que se siguen contando
mentalmente.

Ejemplo:

4. Realizar el ejercicio con las palmas de las manos (aplaudir), el profesor debe llevar el pulso
con un instrumento de percusión que todos puedan escuchar. Los silencios se siguen lle-
vando en la mente.

Ejemplo:

5. Cantar la pentatónica mayor (do, re, mi, sol, la) con la sílaba “Lu” y contar los silencios en la mente
(no pronunciarlos).

“Músico que no canta no encanta”


Ejemplo:

29
30 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Evaluación
Verifique que el estudiante está en condiciones de leer (rítmicamente)
una partitura con figura unidad de tiempo = negra, utilizando las dife-
rentes combinaciones entre las figuras musicales redonda, blanca, negra
con sus respectivos silencios y las dos corcheas.

ENSAMBLE Y DESENSAMBLE
DEL INSTRUMENTO, CUIDADOS
BÁSICOS Y PRE VENTI VOS.
OBJETIVO: Diferenciar, ensamblar y desensamblar las partes básicas que conforman cada instru-
mento musical, a su vez conocer del mantenimiento básico y preventivo del mismo.
Conocedores de los costos tan elevados de un buen instrumental para una banda, se hace necesa-
rio del cuidado del mismo, que nos garantizará mayor durabilidad en el tiempo y más aún cuando
Nota
un instrumento es utilizado hasta por tres y cuatro estudiantes.

Recomendación:
El Ministerio de Cultura de Colombia, ha implementado las cartillas guías de iniciación, que pueden
acompañar este proceso, lo que propongo simplemente son las herramientas elementales.

★★ Explicación: Partes básicas de cada instrumento (Fig.6)


Actividad ★★ Desarrollo guía 10: reconocimiento visual de las partes de cada ins-
trumento.
★★ Explicación: Materiales básicos permanentes de limpieza, uso de
cada elemento.
★★ Desarrollo guía 10: Dejar como tarea para la próxima clase, los mate-
riales permanentes de limpieza.
★★ Explicación: Ensamble y desensamble completo de cada instrumento.
★★ Desarrollo guía 10: Realizar un simulacro para la limpieza de cada instrumento.

Figura 6
PARTES BÁSICAS DE CADA INSTRUMENTO:
INSTRUMENTO PARTES BÁSICAS

FLAUTA Cabeza, cuerpo, pie.


OBOE Caña, cuerpo superior, cuerpo inferior, campana.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Caña, tudel, cuerpo central tenor, cuerpo central bajo, sección


FAGOT
final, campana.
Caña, Boquilla, abrazadera, tapa-boquilla, barrilete, cuerpo
CLARINETE SOPRANO
superior, cuerpo intermedio, campana.
CLARINETE BAJO Caña, Boquilla, abrazadera, tudel, cuerpo, campana.
Caña, Boquilla, abrazadera, tapa-boquilla, tudel, cordel, cuerpo
SAXOFONES
general.
TROMPA Boquilla, cuerpo general, campana, llaves, bomba de desagüe.
TROMPETA Boquilla, cuerpo general, pistones, bomba de desagüe.
Boquilla, cuerpo general, Funda y vara, Bomba de afinación,
TROMBÓN
llave de desagüe.
Boquilla, cuerpo general, pistones y/o llaves, bomba de des-
EUFONIO
agüe.
TUBA Boquilla, cuerpo general, pistones y/o llaves, llave de desagüe.
CONTRABAJO Cuerpo general, Clavija, mástil, cuerdas, puente, efe, cordal.
ARCO CONTRABAJO Tornillo, nuez, vara, cerdas.
TAMBOR (REDOBLANTE) Cuerpo general, Parche, aro, palanca del entorchado, entorchado.

MATERIALES BÁSICOS PERMANENTES DE LIMPIEZA


En primera instancia es recomendable tener los elementos que venden las casas musicales, cuando
esto no es posible por diferentes circunstancias se puede optar por las siguientes opciones:
Kit personal (maderas y bronces).
★★ 1 Paño suave (dulce abrigo también llamado bayetilla) para realizar el brillo externo al instru-
mento.
★★ 1 Paño (tela de pañal o bayetilla) para la humedad interna del instrumento, en el caso de las
maderas este debe estar sujeto a un cordón para poder pasar de un lado al otro.
★★ 1 frasco pequeño con alcohol para el lavado de las boquillas.
★★ 1 recipiente con crema de cacao (evitar sustancias que se deriven del petróleo) para los corchos
de unión de las diferentes partes del instrumento.
Kit personal (percusión).
★★ 1 Paño suave (dulce abrigo también llamado bayetilla) para realizar el brillo externo al instru-
mento.
Kit personal (cuerdas-Contrabajo)
★★ Paño suave (dulce abrigo también llamado bayetilla) para realizar el brillo externo al instrumen-
to.
★★ 1 Paño suave (dulce abrigo también llamado bayetilla) para la limpieza de las cuerdas.

31
32 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

ENSAMBLE Y DESENSAMBLE DEL INSTRUMENTO


En general, existen varias formas de ubicar y quitar las partes básicas para cada instrumento, en este
caso “el orden de los factores no altera el producto”, pero si debemos de tener en cuenta lo siguiente:
★★ Repetir incansablemente a los estudiantes que debe realizar solamente los pasos que se les van
enseñando, nunca hacer procedimientos desconocidos.
★★ Antes de abrir el estuche del instrumento, ponerlo en un espacio plano y revisar que la parte
superior sea la correcta.
★★ Realizar la fuerza suficiente para el ensamble y desensamble.
★★ Nunca hacer fuerza desmedida a las mismas.
★★ Aplicar grasa a las partes de unión.
★★ Empezar a unir partes teniendo en cuenta de no hacer presión a las llaves (en el caso de las ma-
deras).
★★ Las partes se deben unir siempre en rotación (y siempre hacia el mismo lado).
★★ Dejar siempre las partes dentro del estuche.
★★ Lo más importante dejar con muy buena higiene el instrumento.

Evaluación
Verifique que cada estudiante es consiente del cuidado y mantenimiento
básico preventivo de su instrumento, además del ensamble y desensam-
ble de las partes básicas que conforman cada instrumento musical.

EJERCICIOS CON BOQUILLA ( VIENTOS) PRIMEROS SONIDOS CON AIRE (A)


PRIMEROS SONIDOS CON ARTICULACIÓN- LENGUA (L); EJERCICIOS
CON BAQUE TAS (PERCUSIÓN); EJERCICIOS CON PIZZICATO (CUERDAS)
OBJETIVO: Desarrollar destrezas técnicas con bases sólidas, preparando los músculos y partes del
cuerpo donde se concentra gran energía para la producción del sonido.
Para esta actividad existen algunas excepciones donde no solo se trabaja con la boquilla del instru-
mento (vientos), estas son:

Actividad
★★ Clarinetes: Boquilla y barrilete Saxofones: Boquilla y tudel
★★ Para el caso del oboe y fagot trabajar en primera instancia con la caña.
★★ Para el caso de la Flauta trabajar con la cabeza de la misma.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

★★ Realizar los ejercicios de calentamiento corporal. Paso 1


★★ Realizar los ejercicios de respiración. Paso 2
★★ Vientos, metales: realizar los ejercicios de vibración de labios Paso 3.
★★ Percusión y cuerdas: (Preparación de manos) movimientos de rotación y estiramiento
ascendentes y descendentes de las muñecas de las manos.
★★ Ubicación de la boquilla en la boca de cada estudiante, recordar paso 4.
Aire (A): “no utilizar la lengua, solo aire”.
Nota: el profesor debe contar hasta cuatro, en el tercer y cuarto pulso el estudiante debe estar
tomando el aire.
★★ Vientos metales: Cada estudiante debe tener en sus manos la boquilla, recordar las recomen-
daciones paso 4, realizar vibración de labios (abeja) y llevar la boquilla a la boca (se producirá
un sonido aleatoriamente, en comienzo no interesa cual) y de nuevo quitarla pero continuar
soplando, de nuevo llevar la boquilla a los labios (hacer esto varias veces con una sola respira-
ción, hasta que no haya más aire). Realizar este ejercicio las veces que sea necesario sin que se
produzca fatiga ni mareo.
★★ Vientos maderas: enseñar a poner la caña en sus respectivas boquillas, sobretodo como man-
tenerla en buen estado cuando las introduzco en el portacañas y cuando la sujeto con la abra-
zadera. Tomar la boquilla con la mano derecha y/o caña, llevarla a la boca sin ninguna tensión,
soplar sin inflar mejillas o “cachetes” y se producirá el sonido. Recordar las recomendaciones del
paso 4. Realizar este ejercicio las veces que sea necesario, sin que se produzca fatiga ni mareo.
★★ Percusión:
JJ Ubicación: cada estudiante debe tener un tambor (si son redoblantes bajar palanca de las
cuerdas o “entorchado”) y proteger el parche con una paño. Con una de las baquetas la ubico
en el ombligo del estudiante en forma horizontal al tambor y corroboro que exista más o
menos una cuarta de distancia entre mi mano y éste (el ejercicio puede hacerse sentado o
de pie pero siempre conservando el principio mencionado).
JJ Agarre de la baqueta: En principio debo buscar el centro de equilibrio de las baquetas utili-
zando la “Pinza” (dedos pulgar e índice de ambas manos) hasta lograr que estas no se balan-
ceen ni hacia adelante ni atrás, luego de encontrar dicho equilibrio tomo ambas baquetas
y las llevo al tambor ubicando las manos con la palma hacia abajo y formando un triángulo
con la punta de ambas baquetas.
JJ Posición inicial: Subo las muñecas de ambas manos y comienzo libremente a producir el
sonido mediante golpes alternados (intercalando las manos).
JJ Debo estar muy atento a que el movimiento sea de muñeca y no de antebrazo, además que
el golpe sea completo (muñeca arriba, golpeo y vuelvo a subir la muñeca).
★★ Cuerdas: Con los dedos 1 y 2 (índice y medio de la mano derecha) el estudiante realizará los
primeros sonidos (pizzicato) con cuerda al aire (cuerda por cuerda libremente).
Articulación- Lengua (L)
★★ Juego: Imaginar que estoy en el campo y a mi alrededor hay muchos árboles que producen la
deliciosa fruta guayaba, son tan exquisitas que me antojo de una, cuando me la estoy comiendo
siento muchas pepitas en mi boca y empiezo a expulsarlas una por una con ayuda de mi lengua
y con mucha fuerza (en esta actividad pueden participar todos los estudiantes).
★★ Vientos metales: Produzco el sonido con aire (A) y separo con mí lengua las veces que desee,
este ejercicio se realiza en un solo soplo.

33
34 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

★★ Vientos maderas: Produzco el sonido con aire (A) y separo con mí lengua las veces que desee,
este ejercicio se realiza en un solo impulso del aire o “soplo”.
JJ Debo tener en cuenta que el contacto con la caña para la articulación del sonido se produce
con el inicio del lomo de la lengua y no con la punta. Las experiencias nos enseñan que algu-
nos estudiantes lo realizan solo con la punta de la lengua, lo que puede ocasionar sangrado.
★★ Desarrollo guía 11.

EJERCICIOS CON BOQUILLA


Sonido aleatorio pero mantener siempre el mismo.
A= aire L= lengua
q=60
, A
, A
,A ,A
1- ã c
1 2 3

4
w ∑ w ∑ w ∑ w

, , , ,
A L L L A L L L A L L L A L L L
2- ã
1 2 3 4
∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ

, , ,
A L , A L A L A L
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
3- ã ∑ ∑ ∑ ∑
1 2 3 4

, A L
, A , A L , A

4- ã
1 2 3 4
∑ ˙ ˙ ∑ w ∑ ˙ ˙ ∑ w

, ,
, A L L A L L , A L L A L L

5- ã ∑
1 2 3 4 œ œ ˙ ∑ œ œ ˙ ∑ œ œ ˙ ∑ œ œ ˙

, ,
A L L , A L L , A L L A L L

6- ã ∑
1 2 3 4 ˙ œ œ ∑ ˙ œ œ ∑ ˙ œ œ ∑ ˙ œ œ

, A L L
, A L L
, A L L L
, A L L L

7- ã
1 2 3 4
∑ œ œ ˙ ∑ ˙ œ œ ∑ œ œ œ œ ˙ œ œ w
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

EJERCICIOS CON BAQUETAS


d= derecha i= izquierda
Mantener constantemente el conteo hasta terminar el ejercicio.
q= 60

un-y dos-y tres-y cua-y

ãc
un-y dos-y tres-y cua-y un-y dos-y tres-y cua-y ..................

1- ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ
d d d d i i i i d d d d i i i i

un-y dos-y tres-y cua-y .......................

2- ã ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ
i i i i d d d d i i i i d d d d

un-y dos-y tres-y cua-y

3- ã ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ
d d d d d d d d i i i i i i i i d d d d

un-y dos-y tres-y cua-y

4- ã ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ
i i i i i i i i d d d d d d d d i i i i

un-y dos-y tres-y cua-y

5- ã ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ
d d d d i i i i d d d d i i i i d d d d

un-y dos-y tres-y cua-y

6- ã ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ
i i i i d d d d i i i i d d d d i i i i

un-y dos-y tres-y cua-y

7- ã ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ
d d i i i i d d d d i i d d i i

35
36 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

EJERCICIOS CON PIZZICATO


Al terminar todos los ejercicios con la cuerda 1, realizo el mismo proceso con las tres restantes.

q=60
pizz.

1- ã c
1 2 3

4
w ∑ w ∑ w ∑ w

pizz.

2- ã
1 2 3 4
∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙

pizz.
1 2 3 4
3- ã ∑ ˙ ˙ ∑ w ∑ ˙ ˙ ∑ w

pizz.
1 2 3 4
4- ã ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ

pizz.

5- ã
1 2 3 4
∑ œ œ ˙ ∑ œ œ ˙ ∑ œ œ ˙ ∑ œ œ ˙

pizz.

6- ã ∑
1 2 3 4 ˙ œ œ ∑ ˙ œ œ ∑ ˙ œ œ ∑ ˙ œ œ

pizz.

7- ã
1 2 3 4
∑ œ œ ˙ ∑ ˙ œ œ ∑ œ œ œ œ ˙ œ œ w

Evaluación
Verifique que el estudiante realiza conscientemente los ejercicios de boqui-
lla, baquetas y pizzicato, utilizando todos los pasos anteriores, incluyendo
la utilización correcta de la lengua (en el caso de los vientos), el agarre de las
baquetas (percusión).
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MIS PRIMEROS SONIDOS


OBJETIVO: Interpretar y reconocer en el pentagrama los primeros cinco sonidos de la escala real
de Bb, utilizando un conjunto de consideraciones en la estructuración musical (elementos técni-
cos y rítmicos) necesarios para el montaje de la primera obra.

Recomendación:
El Ministerio de Cultura de Colombia ha implementado las cartillas guías de iniciación, que pueden
acompañar el proceso con relación a la posición de las manos y agarre del instrumento, lo que pro-
pongo simplemente son las herramientas elementales.
★★ Realizar por acumulación los pasos (1, 2, 3, 7 y 8).

Actividad ★★ Explicación: Posición de las manos para el agarre en cada instrumento.


Para tener en cuenta:
a- Posición del cuerpo:
El cuerpo del estudiante debe estar perpendicular, con la mirada al
frente y los pies totalmente en el suelo, “el instrumento debe ir hacia
el estudiante, no el estudiante buscando el instrumento”.
b- Puntos de apoyo:
Flauta: mentón, primera falange dedo índice mano izquierda y pulgar mano derecha, en algu-
nos momentos el meñique de la mano derecha (de acuerdo a la posición empleada).
Oboe: pulgar mano derecha, un poco los labios. Los dedos meñiques deben reposar sobre las
llaves.
Clarinetes: dientes superiores en boquilla, pulgar mano derecha, opcional cordel. Los dedos
meñiques deben reposar sobre las llaves (meñique mano izquierda llave 2, meñique mano
derecha llave 4).
Fagot: cordel, pulgar mano derecha, un poco los labios. Los dedos meñiques deben reposar
sobre las llaves.
Saxofones: cordel, dientes superiores, pulgar mano derecha. Los dedos meñiques deben re-
posar sobre las llaves.
Corno: meñique mano izquierda en apoya- dedo, dedos índice, medio y anular sobre las lla-
ves, pulgar sobre la llave cambio de corno, mano derecha en el interior de la campana rozán-
dola con los nudillos de los dedos.
Trompeta: mano izquierda, dedo medio en gancho de la bomba 3, pulgar en gancho de la
bomba 1, mano derecha, dedo meñique sobre el gancho (no agarrar).
Trombón: mano derecha, dedos índice, medio y pulgar agarre en el puente de soporte de la

37
38 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

funda. Mano izquierda dedo índice sobre el encaje de la boquilla, los demás dedos agarre en
el puente del soporte de la vara. Recordar que la mano izquierda tiene como función soportar
gran parte del peso del instrumento.
Eufonio: mano derecha dedo pulgar en el anillo de agarre, dedo índice, medio y anular sobre
los pistones y/o llaves, mano izquierda agarre sobre las bombas, opcional una corra que atra-
viese diagonal en el cuerpo del estudiante buscando que el peso del instrumento se reparta,
(no permitir mala postura).
Tuba: mano derecha dedo pulgar en el anillo de agarre, dedo índice, medio y anular sobre los
pistones y/o llaves, mano izquierda agarre sobre las bombas, opcional una corra que pase dia-
gonal en el cuerpo del estudiante buscando que el peso del instrumento se reparta, en otros
casos conseguir un soporte especialmente para el instrumento, (no permitir mala postura).
Contrabajo: Por su gran altura, se recomienda tocar de pie, apoyado en el suelo sobre un
vástago ajustable y sostenido por el cuerpo y la rodilla izquierda del ejecutante.
Percusión (baquetas): En principio debo buscar el centro de equilibrio de las baquetas utili-
zando la “Pinza” (dedos pulgar e índice de ambas manos) hasta lograr que estas no se balan-
ceen ni hacia adelante ni atrás, luego de encontrar dicho equilibrio tomo ambas baquetas y
las llevo al tambor ubicando las manos con la palma hacia abajo y formando un triángulo con
la punta de ambas baquetas.
★★ Primeros cinco sonidos (imitación) ver (fig. 7.), (empezar en todos los casos con el sonido F
real e ir descendiendo hasta llegar al sonido Bb real), en el caso de los metales, si por algún
motivo el primer sonido que suena es el Bb (quinta abajo), seguir insistiendo con ayuda de la
flexibilidad y mayor cantidad de aire para encontrar el F real.
Los pasos a seguir son:
JJ Cada estudiante debe escuchar el sonido.
JJ Cada estudiante debe cantar el sonido.
JJ Los estudiantes que interpretan instrumentos de la familia de los metales deben realizar
vibración de labios con el respectivo sonido.
★★ Explicación: Posición de las manos para el agarre en cada instrumento y ubicación de los de-
dos para cada sonido.
★★ Ejecución de los primeros sonidos (mediante el aire, no lengua).
★★ Cada estudiante debe ubicar en el pentagrama los sonidos interpretados.
★★ Explicación: a partir de la tercera línea las plicas de las figuras musicales se ubican hacia abajo.
(en ambas claves), ver (fig.8).
★★ Explicación: grupo de dos corcheas es igual a un solo grupo de cuatro corcheas (para la per-
cusión) ver (fig.9).
★★ Desarrollo de la guía 12: Ubicación de los sonidos interpretados en el pentagrama. ver (fig.
10), ejemplo del estudiante de clarinete.
★★ Desarrollo de la guía 13: Mis primeros sonidos-Sección I. ver (fig. 11) score.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Figura.7. Primeros sonidos por imitación

Figura 8

Figura 9

39
40 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Figura10. Ejemplo del Clarinete.

Figura 11. SCORE- MIS PRIMEROS SONIDOS


Cfr. Página siguiente
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Score
MIS PRIMEROS SONIDOS

1 q= 60
, wA , , ,w
w w
Flute &c ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Flauta
,w , , ,w
w w
Oboe &c ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Oboe

,w , , ,w
Bassoon
?c ∑ ∑ w ∑ w ∑ ∑
Fagot

, , , ,
Clarinete in B b &c ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑
-Clarinete en Si b
Bass B b-BajoSi b
,w , , ,w
w w
Alto Sax &c ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Saxofón alto
,w , , ,w
w w
Tenor Sax &c ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Saxofón tenor

,w , , ,w
w w
Baritone Sax &c ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Saxofón Baritono

, A
, , ,
&c ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w w w w
Horn in F
Trompa

, , , ,
Trumpet in B b &c ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑
Trompeta

,w , , ,w
Trombone
?c ∑ ∑ w ∑ w ∑ ∑
Trombón

,w , , ,w
Baritone (B.C.)
?c ∑ ∑ w ∑ w ∑ ∑
Baritono B.C

, , , ,
Baritone (T.C.) &c ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑
Baritono (T.C)

?c , , , ,
∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Tuba
Tuba w w w w
pizz.

Double Bass
?c ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑
Contrabajo
I=Indice I I I

„ c ∑
un-y dos-y tres-y cua-y...........

Percussion œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ


Percusión- tambor
d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d
Siempre con conteo y el tambor sin entorchado

41
42 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

2 MIS PRIMEROS SONIDOS.


, A
, ,b w ,b w
bw bw
2

Fl. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
, , ,b w ,b w
∑ bw ∑ bw ∑ ∑ ∑
Ob. &
, , , ,
Bsn.
? ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑

, , , ,
B b Clar. B b- & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑
B b Bs.Clar

, , , ,
Eb A. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑
, , ,w ,w
w w
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

, , , ,
Eb B. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
A

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
bw bw bw bw
F Hn.

, , , ,
B b Tpt. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
Tbn.
? ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑

, , , ,
Euph. B.C
? ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑

, , , ,
Euph. T.C & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

? , , , ,
∑ ∑ ∑ ∑ ∑
bw bw bw bw
Tuba

D.B.
? ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑
M=Medio M M M

Perc. „ ∑ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ


i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MIS PRIMEROS SONIDOS. 3


,
3
, A
, , w
Fl. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ ∑

, , , , w
Ob. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ ∑

? , , , ,
Bsn. ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
& ∑ w ∑ ∑ w ∑ w ∑
B b Clar. B b-
B b Bs.Clar
w
, , , ,
Eb A. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , , w
∑ w ∑ w ∑ w ∑ ∑
Bb T. Sax. &

, , , ,
Eb B. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
A

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w w w w
F Hn.

, , , ,
& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
B b Tpt.
w w w w

? , , , ,
Tbn. ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
Euph. B.C
? ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
& ∑ w ∑ ∑ w ∑ w ∑
Euph. T.C
w

? , , , ,
∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w w w w
Tuba

D.B.
? ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑
I I I I

Perc. „ ∑ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ


d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d

43
44 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

4 MIS PRIMEROS SONIDOS.


, , , ,
4 A

Fl. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
Ob. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

? , , , ,
Bsn. ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
B b Clar. B b-
B b Bs.Clar w w w w
, , , ,
Eb A. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
Bb T. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
Eb B. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
A

F Hn. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w w w w
, , , ,
& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
B b Tpt.
w w w w

? , , , ,
Tbn. ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

? , , , ,
Euph. B.C ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Euph. T.C
w w w w

? , , , ,
∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w w w w
Tuba

D.B.
? ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑
M M M M

Perc. „ ∑ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ


i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MIS PRIMEROS SONIDOS. 5


5
, A
, , ,
Fl. & ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑

, , , ,
Ob. & ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑ bw ∑

, , , ,
? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Bsn. bw bw bw bw

, , , ,
B b Clar. B b- & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
B b Bs.Clar w w w w
, , , ,
Eb A. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑
, , , ,
Bb T. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
Eb B. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , ,
A

F Hn. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w w w w
, , , ,
B b Tpt. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w w w w
, , , ,
? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Tbn. bw bw bw bw

, , , ,
? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Euph. B.C bw bw bw bw

, , , ,
& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w w w w
Euph. T.C

? , , , ,
Tuba ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
bw bw bw bw
? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
D.B. bw bw bw bw
I I I I

Perc. „ ∑ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ


Diestro lo realiza con la mano izquerda
Zurdo lo realiza con la mano derecha

45
46 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

6 MIS PRIMEROS SONIDOS.


6
, A
, , ,b w ,w
Fl. & ∑ bw ∑ w ∑ w ∑ ∑ ∑

, , , ,b w ,w
Ob. & ∑ bw ∑ w ∑ w ∑ ∑ ∑

? ∑ , ∑
,
w ∑
,
w ∑
,
bw ∑
,w

Bsn. bw

, , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ ∑
w
∑ w ∑ w ∑ w ∑
B b Bs.Clar w
, , , , ,w
Eb A. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑ ∑

, , , ,w ,w
w w w
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

, , , , ,w
Eb B. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑ ∑

, , , , ,
A

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w bw w
F Hn.
w w
, , , , ,
B b Tpt. & ∑ ∑
w

w
∑ w ∑ w ∑
w
? ∑ , ∑
,
w ∑
,
w ∑
,
bw ∑
,w

Tbn. bw

? ∑ , ∑
,
w ∑
,
w ∑
,
bw ∑
,w

Euph. B.C bw

, , , , ,
& ∑ ∑
w
∑ w ∑ w ∑ w ∑
w
Euph. T.C

? ∑ , ∑
,

,

,

,

Tuba
w w bw w
bw
? ∑ ∑ w ∑ w ∑ bw ∑ w ∑
D.B. bw
I M I M I

Perc. „ ∑ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ


d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MIS PRIMEROS SONIDOS. 7


7
,w A
, , , ,
bw w w
Fl. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ bw ∑

,w , , , ,
bw w w
Ob. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ bw ∑

,
Bsn.
? ∑ ,w ∑ bw ∑
,
w ∑
,
w ∑
,
bw ∑

, , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ w ∑ w ∑ w ∑
w
∑ ∑
B b Bs.Clar w
,w , , , ,
Eb A. Sax. & ∑ ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑
,w , , , ,
w w w w
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

,w , , , ,
Eb B. Sax. & ∑ ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , , ,
A

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w bw w
F Hn.
w w
, , , , ,
B b Tpt. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑
w
∑ ∑
w
,
? ∑ ,w ∑ bw ∑
,
w ∑
,
w ∑
,

Tbn. bw
,
? ∑ ,w ∑ bw ∑
,
w ∑
,
w ∑
,

Euph. B.C bw

, , , , ,
& ∑ w ∑ w ∑ w ∑
w
∑ ∑
w
Euph. T.C

? ∑ , ∑
,

,

,

,

Tuba
w bw w w bw
? ∑ w ∑ bw ∑ w ∑ w ∑ ∑
D.B. bw
M I M I M

Perc. „ ∑ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ


i i d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i dd i i dd

47
48 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

8 MIS PRIMEROS SONIDOS.


8
, , , , ,
˙ ˙
A L

˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙
Fl. & ∑ b˙ ˙ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

, , , , ,
˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙
Ob. & ∑ b˙ ˙ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
, , , , ,
? ∑ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
Bsn. b˙ ˙

, , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ ∑
˙ ˙

˙ ˙
∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
B b Bs.Clar ˙ ˙
, , , , ,
& ∑ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
Eb A. Sax. ˙ ˙

, , , , ,
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Bb T. Sax. & ∑ ˙ ˙ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
, , , , ,
Eb B. Sax. & ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑

, , , , ,
A L

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙
F Hn.
˙ ˙ ˙ ˙
, , , , ,
B b Tpt. & ∑ ∑
˙ ˙

˙ ˙
∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙
, , , , ,
? ∑ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
Tbn. b˙ ˙
, , , , ,
? ∑ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
Euph. B.C b˙ ˙

, , , , ,
& ∑ ∑
˙ ˙

˙ ˙
∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙
Euph. T.C

? ∑ , ∑
,

,

,

,

Tuba
˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙
b˙ ˙
? ∑ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
D.B. b˙ ˙
I M I M I M I M I M

Perc. „ ∑ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ


d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MIS PRIMEROS SONIDOS.


9 ,A L , , , ,
9
˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Fl. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ b˙ ˙ ∑
, , , ,
˙ ˙ ,
b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Ob. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ b˙ ˙ ∑
, , , ,
,
? ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ∑
Bsn. b˙ ˙
, , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙

˙ ˙
∑ ∑
B b Bs.Clar ˙ ˙
, , , ,
,
Eb A. Sax. & ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
, , , , ,
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
, , , ,
,
Eb B. Sax. & ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑

, A L
, , , ,
& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙
F Hn.

, ˙ ˙ ˙ ˙
, , , ,
B b Tpt. & ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙

˙ ˙
∑ ∑
˙ ˙
, , , ,
,
? ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ∑
Tbn. b˙ ˙
, , , ,
,
? ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ∑
Euph. B.C b˙ ˙
, , , , ,
& ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙
∑ ∑
˙ ˙
Euph. T.C

, , , , ,
? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Tuba
˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙
? ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ∑
D.B. b˙ ˙
M I M I M IM M I M I

Perc. „ ∑ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ


i i d d i iddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i ddi i dd i i d d i i dd i i dd

49
50 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

10 MIS PRIMEROS SONIDOS.


, A L L L
, , , ,œ œ œ œ
œœœœ bœ œ œ œ
10

Fl. & ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ ∑ ∑ ∑

, , , , ,œ œ œ œ
œœœœ œœœœ bœ œ œ œ
Ob. & ∑ bœ œ œ œ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
, ,
, , ,œ œ œ œ
? ∑ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ ∑
Bsn. bœ œ œ œ
, , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ ∑
œœœœ
∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑
B b Bs.Clar œœœœ
, ,
, , ,œ œ œ œ
Eb A. Sax. & ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑
, , , , ,œ œ œ œ
œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
, ,
, , ,œ œ œ œ
Eb B. Sax. & ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑

, , , , ,
A L L L

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
œœœœ bœ œ œ œ œœœœ
F Hn.
œœœœ œœœœ
, , , , ,
B b Tpt. & ∑ ∑
œœœœ

œœœœ
∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑
œœœœ
, ,
, , ,œ œ œ œ
? ∑ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ ∑
Tbn. bœ œ œ œ
, ,
, , ,œ œ œ œ
? ∑ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ ∑
Euph. B.C bœ œ œ œ
, , , , ,
& ∑ ∑
œœœœ

œœœœ
∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑
œœœœ
Euph. T.C

, , , , ,
? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Tuba
bœ œ œ œ œœœœ œœœœ bœ œ œ œ œœœœ

? ∑ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑


D.B. bœ œ œ œ
I M I M I M I M I M I M I M I M I M I M

Perc. „ ∑ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ
d i d d i d i i d i d d i d i i d i d d i d i i d i d d i d i i d i d d i d i i
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MIS PRIMEROS SONIDOS. 11


, , , , ,
œœœœ
A L L L
bœ œ œ œ
11
œœœœ œœœœ
Fl. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ bœ œ œ œ ∑
, , , , ,
œœœœ bœ œ œ œ œœœœ œœœœ
Ob. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ bœ œ œ œ ∑

, , , ,
? ∑ œœœœ ,
Bsn. ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑
, , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑
œœœœ
∑ ∑
B b Bs.Clar œœœœ
, , ,
, ,
Eb A. Sax. & ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑
, , , ,
œœœœ œœœœ œœœœ ,
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑

, , , ,
œœœœ ,
Eb B. Sax. & ∑ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑

, , , , ,
& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
œœœœ bœ œ œ œ œœœœ
F Hn.
œœœœ œœœœ
, , , , ,
B b Tpt. & ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑
œœœœ

œœœœ
∑ ∑
œœœœ
, , , ,
? ∑ œœœœ ,
Tbn. ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑

, , ,
, ,
? ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑
Euph. B.C bœ œ œ œ
, , , , ,
& ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑
œœœœ
∑ ∑
œœœœ
Euph. T.C

, , , , ,
? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Tuba
œœœœ bœ œ œ œ œœœœ œœœœ bœ œ œ œ
? ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑
D.B. bœ œ œ œ
M I M I M I M I M I M I M I M I M I M I

Perc. „ ∑ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ
i d i i d i d d i d i i d i d d i d i i d i d d i d i i d i d d i d i i d i d d

51
52 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

12 MIS PRIMEROS SONIDOS.


,w , , , , ,
12 A

w bw w w
Fl. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ bw ∑

,w , , , , ,
w bw w w
Ob. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ bw ∑

? ∑ ,w , , , , ,
Bsn. ∑ w ∑ bw ∑ w ∑ w ∑ bw ∑

, , , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ w ∑ w ∑ w ∑
w
∑ w ∑ ∑
B b Bs.Clar w
,w , , , , ,
Eb A. Sax. & ∑ ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑
,w , , , , ,
w w w w w
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

,w , , , , ,
Eb B. Sax. & ∑ ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑ w ∑

, , , , , ,
A

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w w bw w
F Hn.
w w
, , , , , ,
B b Tpt. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑
w
∑ w ∑ ∑
w
? ∑ ,w , , , , ,
Tbn. ∑ w ∑ bw ∑ w ∑ w ∑ bw ∑

? ∑ ,w , , , , ,
Euph. B.C ∑ w ∑ bw ∑ w ∑ w ∑ bw ∑

, , , , , ,
& ∑ w ∑ w ∑ w ∑
w
∑ w ∑ ∑
w
Euph. T.C

? ∑ , ∑
,

,

,

,

,

Tuba
w w bw w w bw
? ∑ w ∑ w ∑ bw ∑ w ∑ w ∑ ∑
D.B. bw
ambosdedos=IM IM IM IM IM IM


Rebote

Rebote Rebote Rebote Rebote Rebote
Perc. œœœœ w œœœœ w œœœœ w œœœœ w œœœœ w œœœœ w
d i d i d d i d i d d i d i d d i d i d d i d i d d i d i d
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MIS PRIMEROS SONIDOS.


,
13
, , , , , w
A

w bw w
13

Fl. & ∑ bw ∑ ∑ w ∑ ∑ ∑ ∑

, , , , ,
, w bw w w
Ob. & ∑ bw ∑ ∑ w ∑ ∑ ∑ ∑

, ,
Bsn.
? ∑ ,bw ∑
,
w ∑
,
w ∑ bw ∑
,
w ∑ w ∑

, , , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ ∑ w ∑
w
∑ w ∑ w ∑ w ∑
B b Bs.Clar w
, , , , , ,
w w
Eb A. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ ∑ w ∑ ∑
, , , , ,
, w w w w
w w
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

, , , , , ,
w w
Eb B. Sax. & ∑ w ∑ w ∑ w ∑ ∑ w ∑ ∑

, , , , , ,
A

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
w bw w w
F Hn.
w w
, , , , , ,
B b Tpt. & ∑ ∑
w

w
∑ w ∑
w
∑ w ∑
w
, ,
? ∑ , ∑
,
w ∑
,
w ∑ bw ∑
,
w ∑ w ∑
Tbn. bw
, ,
? ∑ , ∑
,
w ∑
,
w ∑ bw ∑
,
w ∑ w ∑
Euph. B.C bw

, , , , , ,
& ∑ ∑ w ∑
w
∑ w ∑ w ∑ w ∑
w
Euph. T.C

? ∑ , ∑
,

,

,

,

,

Tuba
w w bw w w
bw
? ∑ ∑ w ∑ w ∑ bw ∑ w ∑ w ∑
D.B. bw
IM IM IM IM IM IM


Rebote Rebote Rebote Rebote

Rebote Rebote
Perc. œœœœ w œœœœ w œœœœ w œœœœ w œœœœ w œœœœ w
i d i d i i d i d i i d i d i i d i d i i d i d i i d i d i

53
54 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

14 MIS PRIMEROS SONIDOS.


, , , , , ,
˙ ˙
14 A L

˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙
Fl. & ∑ b˙ ˙ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
, , , , ,
, b˙ ˙ ˙ ˙
Ob. & ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ∑ ˙ ˙ ∑ ∑
, , , ,
, ,
? ∑ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
Bsn. b˙ ˙
, , , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ ∑
˙ ˙

˙ ˙
∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙
∑ ˙ ˙ ∑
B b Bs.Clar ˙ ˙
, , ,
, , ,
Eb A. Sax. & ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
, , , , ,
, ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
, , , ,
, ,
Eb B. Sax. & ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑

, , , , , ,
A L

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
F Hn.
˙ ˙ ˙ ˙
, , , , ,
,
B b Tpt. & ∑ ∑
˙ ˙

˙ ˙
∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙
∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙
, , , ,
, ,
? ∑ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
Tbn. b˙ ˙
, , , ,
, ,
? ∑ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
Euph. B.C b˙ ˙
, , , , ,
,
& ∑ ∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙
∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙
Euph. T.C

, ,
? ∑ , ∑
,

,
∑ ∑
,
∑ ∑
Tuba
b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

? ∑ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
D.B. b˙ ˙
IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM

„ ∑
Rebote Rebote Rebote Rebote Rebote Rebote
Perc. œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w
did ididi d d id i di d i d d id i did i d did ididi d d id i did i d d id i did i d
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MIS PRIMEROS SONIDOS. 15


15
, , , , , ,
˙ ˙
A L

˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Fl. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ b˙ ˙ ∑
, , , , , ,
˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Ob. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ b˙ ˙ ∑

, , , ,
? ∑ ˙ ˙ , ,
Bsn. ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑
, , , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙
∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙

˙ ˙
∑ ∑
B b Bs.Clar ˙ ˙
, , ,
, , ,
Eb A. Sax. & ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
, , , , , ,
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

, , , ,
˙ ˙ , ,
Eb B. Sax. & ∑ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑

, , , , , ,
A L

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙
F Hn.
˙ ˙ ˙ ˙
, , , , , ,
B b Tpt. & ∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙
∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙

˙ ˙
∑ ∑
˙ ˙
, , , ,
? ∑ ˙ ˙ , ,
Tbn. ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑

, , , ,
? ∑ ˙ ˙ , ,
Euph. B.C ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑
, , , , , ,
& ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑
˙ ˙
∑ ˙ ˙ ∑ ∑
˙ ˙
Euph. T.C

? ∑ , ∑
,

,

,

,

,

Tuba
˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙
? ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ∑ ∑
D.B. b˙ ˙
IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM


Rebote Rebote Rebote Rebote Rebote Rebote
Perc. „ œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w
i di did i d i i di did i d i idi didid i idi did id i idi did id i idi didid i

55
56 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

16 MIS PRIMEROS SONIDOS.


, , , , , ,
œœœœ
16 AL LL

œœœœ œœœœ bœ œ œ œ œœœœ


Fl. & ∑ bœ œ œ œ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

, , , , , ,
œœœœ œœœœ bœ œ œ œ œœœœ œœœœ
Ob. & ∑ bœ œ œ œ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
, , , ,
? ∑ , , œœœœ
Bsn. bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ ∑

, , , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ ∑
œœœœ

œœœœ
∑ œœœœ ∑
œœœœ
∑ œœœœ ∑
B b Bs.Clar œœœœ
, , ,
, , , œœœœ
Eb A. Sax. & ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑
, , , , ,
, œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ
Bb T. Sax. & ∑ œœœœ ∑ ∑ œœœœ ∑ ∑ ∑ ∑
, , , ,
, , œœœœ
Eb B. Sax. & ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑

, , , , , ,
AL LL

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
œœœœ bœ œ œ œ œœœœ œœœœ
F Hn.
œœœœ œœœœ
, , , , , ,
B b Tpt. & ∑ ∑
œœœœ

œœœœ
∑ œœœœ ∑
œœœœ
∑ œœœœ ∑
œœœœ
, , , ,
? ∑ , , œœœœ
Tbn. bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ ∑
, , ,
? ∑ , , ,
∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑
Euph. B.C bœ œ œ œ

, , , , , ,
& ∑ ∑ œœœœ ∑
œœœœ
∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑
œœœœ
Euph. T.C

,
? ∑ , ∑
,

,

,

,
∑ ∑
Tuba
bœ œ œ œ œœœœ œœœœ bœ œ œ œ œœœœ œœœœ

? ∑ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑


D.B. bœ œ œ œ
I M I M I M I M I M I M I M I M I M I M I M I M

„ ∑
Rebote Rebote Rebote Rebote Rebote Rebote
Perc. w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ
d idi ididd i diddid i i d idi ididd i diddid i i d idi ididd i diddid i i
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MIS PRIMEROS SONIDOS.


,
17
17
, , , , ,
œœœœ
AL L L

œœœœ bœ œ œ œ œœœœ œœœœ


Fl. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ bœ œ œ œ ∑
, , , , ,
œœœœ œœœœ bœ œ œ œ œœœœ ,
Ob. & ∑ ∑ ∑ ∑ œœœœ ∑ ∑ bœ œ œ œ ∑
, , ,
, , ,
? ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑
Bsn. bœ œ œ œ
, , , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ œœœœ ∑
œœœœ
∑ œœœœ ∑
œœœœ

œœœœ
∑ ∑
B b Bs.Clar œœœœ
, , ,
, , ,
& ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑
Eb A. Sax. œœœœ
, , , , ,
œœœœ œœœœ ,
œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
, , , ,
, ,
& ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑
Eb B. Sax. œœœœ
, , , , , ,
A LLL

& ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
œœœœ œœœœ bœ œ œ œ œœœœ
F Hn.
œœœœ œœœœ
, , , , , ,
B b Tpt. & ∑ œœœœ ∑
œœœœ
∑ œœœœ ∑
œœœœ

œœœœ
∑ ∑
œœœœ
, , , ,
, ,
? ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑
Tbn. bœ œ œ œ
, , ,
, , ,
? ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑
Euph. B.C bœ œ œ œ
, , , , , ,
& ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑
œœœœ
∑ œœœœ ∑ ∑
œœœœ
Euph. T.C

, , , , , ,
? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
Tuba
œœœœ œœœœ bœ œ œ œ œœœœ œœœœ bœ œ œ œ
? ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ bœ œ œ œ ∑ œœœœ ∑ œœœœ ∑ ∑
D.B. bœ œ œ œ
M I M I M I M I M I M I M I M I M I M I M I M I

„ ∑
Rebote Rebote Rebote Rebote Rebote Rebote
Perc. w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ w œœœœœœœœ
i didd idi i d i d i i d i dd i didd idi i d i d i i d i dd i didd idi i d idi ididd

57
58 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

18 MIS PRIMEROS SONIDOS.


,
A L
,
A L
,Aw ,w , ,
bw bw
18

Fl. & ∑ bw w w ∑ w w bw ∑

, , ,w ,w , ,
∑ bw w w bw ∑ bw w w bw ∑
Ob. &

? ∑ , , ,w ,w , ,
Bsn. bw w w bw ∑ bw w w bw ∑

, , , , , ,
& ∑ w w w ∑ w w w ∑
B b Clar. B b-
B b Bs.Clar w w w w
, , ,w ,w , ,
Eb A. Sax. & ∑ w w w w ∑ w w w w ∑

, , ,w ,w , ,
w w w w w w w w
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑

, , ,w ,w , ,
Eb B. Sax. & ∑ w w w w ∑ w w w w ∑

, , , , , ,
A L A L A

& ∑ ∑ ∑
w bw w w bw w
F Hn.
w w w w
, , , , , ,
& ∑ w w w ∑ w w w ∑
B b Tpt.
w w w w
? ∑ , , ,w ,w , ,
Tbn. bw w w bw ∑ bw w w bw ∑

? ∑ , , ,w ,w , ,
Euph. B.C bw w w bw ∑ bw w w bw ∑

, , , , , ,
& ∑ w w w ∑ w w w ∑
Euph. T.C
w w w w
? ∑ , , , , , ,
∑ ∑
Tuba
w w bw w w bw w w
bw bw
? ∑ w w bw w ∑ w bw w w ∑
D.B. bw bw
IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM


Rebote Rebote Rebote Rebote Rebote

Rebote Rebote Rebote Rebote Rebote
Perc. w w w w w œœœ œœœœ œ w w w w w œœœœœ œœœ
d i d i d i i d d i i d d i d i d i d d i i d d i i
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MIS PRIMEROS SONIDOS. 19


,
, , b˙ ˙ , ˙ ˙ b˙ ˙ , ˙ ˙ ,
19
˙ ˙
A L L L A L L L A L

˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Fl. & ∑ b˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑
,
,
˙ ˙
,
˙ ˙ b˙ ˙ , ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ , ˙ ˙ ˙ ˙
,
Ob. & ∑ b˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ∑
, , , ,
? ∑ ,˙ ˙ ˙ ˙ ,
Bsn. b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ∑

, , , , , ,
B b Clar. B b- & ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

B b Bs.Clar ˙ ˙ ˙ ˙
, , , ,
,˙ ˙ ˙ ˙ ,
Eb A. Sax. & ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑
,
,
˙ ˙ ˙ ˙
,
˙ ˙ ˙ ˙ ,˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ,˙ ˙ ˙ ˙ ,˙ ˙
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑
, , , ,
,˙ ˙ ˙ ˙ ,
Eb B. Sax. & ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑

, , , , , ,
& ∑ ∑ ∑
˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙
F Hn.
˙ L˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
,
A L L
,
A L L L
,
A L , , ,
B b Tpt. & ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

˙ ˙ ˙ ˙
, , , ,
? ∑ ,˙ ˙ ˙ ˙ ,
Tbn. b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ∑
, , , ,
? ∑ ,˙ ˙ ˙ ˙ ,
Euph. B.C b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ∑ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ∑

, , , , , ,
& ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

˙ ˙ ˙ ˙
Euph. T.C

? ∑ , , , , , ,
∑ ∑
Tuba
b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙
? ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑
D.B. b˙ ˙ b˙ ˙
IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM IM
similar.......... Rebote similar..........

Rebote

Perc. „ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œœœœœœœœ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œœœœœœœœ


d i d i d i d i d i dd i i dd i i d i d i d i d i d i dd i i dd i i

59
60 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

20 MIS PRIMEROS SONIDOS.


, œ œ œ œ b œ œ œ œ, œ œ œ œ ,œ œ œ œ
, b œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ ,b œ œ œ œ
AL L L L L L L
20

Fl. & ∑ b œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ ∑

, , œ œ œ œ b œ œ œ œ, œ œ œ œ ,œ œ œ œ
∑ b œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ b œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ ,b œ œ œ œ ∑
Ob. &
, , , ,œ œ œ œ , ,
? ∑
Bsn. bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ ∑ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ ∑

, , , , , ,
& ∑ œœœœ ∑ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ ∑
œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ
B b Clar. B b-
B b Bs.Clar œœœœ
, , , œœœœ ,œ œ œ œ , ,
Eb A. Sax. & ∑ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ ∑ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ ∑
, ,œ œ œ œ
, ,
œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ
Bb T. Sax. & ∑ ∑ ∑
, , , œœœœ ,œ œ œ œ , ,
Eb B. Sax. & ∑ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ ∑ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ ∑

, , , , , ,
AL L L L L L L

& ∑ ∑ ∑
œœœœ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ
F Hn.
œœœœ
, , , , , ,
& ∑ œœœœ ∑ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ ∑
œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ
B b Tpt.
œœœœ
, , , œœœœ ,œ œ œ œ , ,
? ∑
Tbn. bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ ∑ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ ∑
, , , ,œ œ œ œ , ,
? ∑
Euph. B.C bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ ∑ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ ∑

, , , , , ,
& ∑ œœœœ ∑ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ ∑
œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ œœœœ
Euph. T.C

? ∑ , , ,

, , ,

bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ
Tuba

? ∑ œœœœ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
D.B. bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ ∑ bœ œ œ œ ∑
IMIMIMIM IM IMIM IM IM IMIM IM IMIMIMIM IM IMIM IM IM IMIM IM IMIMIMIM IM IMIM IM IM IMIM IM IMIMIMIM


Rebote.................................. Rebote.............................

Perc. „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœœœ


d i d i d i d i d i d i d i d i d i d i ddi iddi i d i d i d i d i d i d i d i d i d i d i ddi i ddi i
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MIS PRIMEROS SONIDOS. 21


21
, , ˙ b˙ , ,
w w œ bœ œ œ
A L L L L AL L L L A LLL L

Fl. & ∑ b˙ ˙ ˙ b˙ ∑ ˙ ˙ bw ∑ bœ œ œbœ bw

, ˙ b˙ ,
Fine
, w , w œ bœ œ œ bw
Ob. & ∑ b˙ ˙ ˙ b˙ ∑ ˙ ˙ bw ∑ bœ œ œbœ
, ,˙ , ,
? ∑ w w œ bœ œ œ bw
Bsn. b˙ ˙ ˙ b˙ ∑ b˙ ˙ ˙ bw ∑ bœ œ œbœ

, , , ,
& ∑ w ∑ ˙ ˙ ∑ w œ œœœ w
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œœœ œ
B b Clar. B b-
B b Bs.Clar w
, ,˙ , ,
w w œ œœœ w
Eb A. Sax. & ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ˙ w ∑ œœœ œ

, ,˙ ˙ , œœ œ w ,
w œ œœœ w
Bb T. Sax. & ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ w ∑ œ

, ,˙ , ,
w w œ œœœ w
Eb B. Sax. & ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑ ˙ ˙ ˙ w ∑ œœœ œ

, , , ,
A L L L L A LL L L A L LL L

& ∑ ∑ ∑
w ˙ b˙ w œ bœ œ œ
˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ œ œ œbœ
F Hn.
w w
, , , ,
& ∑ w ∑ ˙ ˙ ∑ w œ œœœ
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œœœ œ
B b Tpt.
w w
, ,˙ , ,
? ∑ w w œ bœ œ œ bw
Tbn. b˙ ˙ ˙ b˙ ∑ b˙ ˙ ˙ bw ∑ bœ œ œbœ
, ,˙ , ,
? ∑ w w œ bœ œ œ bw
Euph. B.C b˙ ˙ ˙ b˙ ∑ b˙ ˙ ˙ bw ∑ bœ œ œbœ

, , , ,
& ∑ w ∑ ˙ ˙ ∑ w œ œœœ
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w œœœ œ w
Euph. T.C

? ∑ , ∑
,

, ,
w ˙ b˙ w œ bœ œ œ
b˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ bw bœ œ œbœ
Tuba
bw
? ∑ w ˙ b˙ w œ bœ œ œ bw
D.B. b˙ ˙ ˙ b˙ ∑ ˙ ˙ bw ∑ bœ œ œbœ
I M I M IM I M I M IM I M I M IM I M I M IM
Rebote........... Rebote...........

Perc. „ ∑ w ˙ ˙ œ œ œ œ œœœœœœœœ w ˙ ˙ œ œ œ œ œœœœœœœœ w ˙ ˙ œ œ œ œ œœœœœœœœ

Evaluación
Verifique que el estudiante Interpreta y reconoce los primeros cinco sonidos
de la escala real de Bb, con el conjunto de consideraciones técnicas y rítmicas
propuestas.

61
62 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Consideraciones especiales 1
Para el montaje de la primera obra
Objetivo: Reconocer e interpretar, elementos necesarios teóricos- técnicos (ejercicios preliminares
1), para el posterior montaje de la primera obra.

★★ Enseñanza: El estudiante En el Nivel tímbrico aspecto registro, debe


Actividad interpretar el sonido La bemol real con su respectivo instrumento.
Ver (Fig. 12).
Exclusivamente para: Tuba, Contrabajo, Eufonio, Fagot y Saxofón
Barítono. (Guía especial 1A)
★★ Enseñanza: El estudiante debe ubicar en el pentagrama el sonido
interpretado. Ver (Fig. 12).
★★ Enseñanza: El estudiante En el Nivel tímbrico aspecto registro, debe ubicar el sonido Mi na-
tural real con su respectivo instrumento. Ver (Fig. 13).
Exclusivamente para: Trombón. (Guía especial 1B)
★★ Enseñanza: El estudiante debe ubicar en el pentagrama el sonido interpretado. Ver (Fig.
13).
★★ Enseñanza: El estudiante de percusión debe reconocer las convenciones para la interpreta-
ción de los instrumentos que se utilizarán en el montaje de la obra No. 1 (Plato suspendido,
conga, redoblante si es el caso tambora).
Nota: cada percusionista debe interpretar todos los instrumentos propuestos de percusión.
★★ CONVENCIONES PARA PLATILLO SUSPENDIDO
CÓDIGO TÍMBRICA-DENOMINACIÓN
+ Golpe con baqueta en el platillo, la otra mano no permite la Vibración (cerrado).
O Golpe con baqueta en el platillo (Abierto).
★★ CONVENCIONES PARA CONGA
★★ CÓDIGO TÍMBRICA-DENOMINACIÓN
C (Cerrado). Golpe con la mano en el centro del parche.( golpeo el parche y no
Levanto la mano.
A (Abierto). Golpe con la palma de la mano en el borde del tambor (golpeo
y Levanto inmediatamente la mano.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

★★ CONVENCIONES PARA REDOBLANTE SIN ENTORCHADO O TAMBORA.


CÓDIGO TÍMBRICA-DENOMINACIÓN

Golpe con baqueta en aro o madera

Golpe con baqueta en parche


★★ Enseñanza: El estudiante de percusión debe reconocer el símbolo de repetición de compás.
Ver (fig. 14).
★★ Desarrollo de la guía 14: Ejercicios preliminares 1. Ver (fig. 15) Score.
★★ Desarrollo de la guía 15: Montaje de la primera obra. Ver (Fig.16) Score.

Figura 12

Figura 13

Figura 14

Figura 15. Ejercicios preliminares


Cfr. Página siguiente

63
64 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Score
EJERCICIOS PRELIMINARES 1
q= 90

,
1
, , , b˙ w
Flute & c b˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ Œ œ ∑
,
Flauta
, , , b˙ w
Oboe & c b˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ Œ œ ∑
,
oboe (opcional)

?c , , , w
Bassoon b˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ b˙ Œ œ ∑
,
Fagot(opcional)
, , ,
Clarinet in B b-Clar Bj &c Œ
˙
Œ
œ ˙
Œ
œ ˙ Œ œ w ∑
˙ œ
,
Clarinete-
, , , w
˙ Œ œ
Clar Bajo (opcional)
Alto Sax &c ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ∑
Saxofón contralto
, , , , w
˙
Tenor Sax &c ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ Œ œ ∑
,
Saxofón tenor
, , , w
Baritone Sax &c ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ∑
Saxofón Baritono(opcional)
, , , ,
&c Œ Œ Œ Œ ∑
˙ œ b˙ œ w
Horn in F
˙ ˙ œ
, œ ,
Trompa(opcional)
, ,
Trumpet in B b &c Œ
˙
Œ
œ ˙
Œ œ ˙ Œ œ w ∑
˙ œ
,
trompeta

?c , , , w
Trombone b˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ b˙ Œ œ ∑
,
Trombón
, , ,
&c Œ
˙
Œ
œ ˙
Œ œ ˙ Œ œ w ∑
˙ œ
Baritone (T.C.)

, , , ,
Barítono C.T

?c Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ b˙ Œ œ w ∑
Baritone (B.C.) b˙
, , , ,
Barítono C.B

?c Œ Œ Œ Œ ∑
Tuba
˙ œ ˙ œ b˙ œ w
Tuba b˙ œ
?c Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ b˙ Œ œ w ∑
Double Bass b˙
Contrabajo (opcional)

d d d d d d d d similar

Percussion
Percusión 1(Plato susp)
„ c œo œo œo œo œ+ œ+ œ+ œ+ œo œo œo œo œ+ œ+ œ+ œ+ œo œo œo œo ∑
d d d d i i i i d d d d i i i i d d d d

Percussion
Percusión 2 (conga pequeña)
„ c œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑
A A A A similar

d d d d i i i i d d d d i i i i d d d d

Percussion
Percusión 3 (conga grande)
„ c œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑
A A A A similar

i i i i d d d d i i i i d d d d i i i i

Percussion
percusión 4( Redoblante sin entorchado
„ c œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑
o Tambora) Aro o madera.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

2
EJERCICIOS PRELIMINARES 1.
,
2
˙ œ œ b˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ
Fl. & bw ∑
˙ œ œ ,
b˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ bw ∑
Ob. &
? ˙ œ œ ,
Bsn.
b˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ bw ∑
,
& ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ∑
B b Cl.
˙ œ œ w
,
A. Sx. & ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ w ∑
˙ œ œ ,
˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ w ∑
T. Sx. &
,
B. Sx. & ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ w ∑
,
& ∑
˙ œ œ b˙ œ œ ˙ œ œ
Hn.

, ˙ œ œ w
& ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ∑
B b Tpt.
˙ œ œ w
? ˙ œ œ ,
Tbn.
b˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ bw ∑
,
& ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ∑
Bar.
˙ œ œ w
? ˙ œ œ ,
Bar.
b˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ bw ∑

? ,

Tuba
˙ œ œ b˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ bw
? ˙ œ œ b˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ∑
D.B. bw
d d similar

Perc.1 „ œ+ œo ” œ+ œo ” œ+ œo ” œ+ œo ” œ+ œo ” ∑
d i d i similar

Perc.2 „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑
A A A A similar

d d d d i i i i d d d d i i i i d d d d

Perc.3 „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑
C C C C similar

i i i i i i i i d d d d d d d d i i i i i i i i d d d d d d d d i i i i i i i i

Perc.4 „ œœœœœœœœ œœ œœœœ œœ œœœœœœœœ œœœœœœœœ œœ œœœœ œœ ∑


Aro o madera.

65
66 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

3 EJERCICIOS PRELIMINARES 1. 3
, , , bœ , w
Fl. & bœ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ ∑
, , œ , œ bœ , œ w
Ob. & bœ Œ Œ œ œ Œ Œ œ Œ Œ Œ Œ ∑

? , , , , w
Bsn. bœ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ bœ Œ Œ œ ∑
, , , ,
& Œ Œ Œ Œ
œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ w ∑
B b Cl.
œ œ œ œ
, , , , w
A. Sx. & œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ ∑
, œ , œ œ , œ œ , œ w
T. Sx. & œ Œ Œ œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ ∑
, , , , w
B. Sx. & œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ ∑
, , , ,
& Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ ∑
œ œ bœ œ w
Hn.
œ œ œ
, œ , , ,
& Œ Œ Œ Œ Œ Œ œ Œ Œ œ w ∑
B b Tpt.
œ œ œ œ œ œ
? , , , , w
Tbn. bœ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ bœ Œ Œ œ ∑
, , , ,
& Œ Œ Œ Œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ w ∑
Bar.
œ œ œ œ
? , , , , w
Bar. bœ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ bœ Œ Œ œ ∑

? , , , ,
Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ ∑
Tuba
œ œ œ œ bœ œ w
bœ œ
? Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ bœ Œ Œ œ w ∑
D.B. bœ
d d d similar

Perc.1 „ œ+ œo œ+ Œ œ+ œo œ+ Œ œ+ œo œ+ Œ œ+ œo œ+ Œ œ+ œo œ+ Œ ∑
i d i d similar

Perc.2 „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑
C A C A similar

d i d similar

Perc.3 „ œ œ œ Œ œ œ œ Œ œ œ œ Œ œ œ œ Œ œ œ œ Œ ∑
C A A similar

i d d i d i d i d d i d i d i d d

Perc.4 „ œ œ œ ” œ œ œ œ œ œ œ ” œ œ œ œ œ œ œ ” ∑
Aro o madera. Parche Aro o madera. Parche Aro o madera.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA
4
EJERCICIOS PRELIMINARES 1.
,œœ œ , , ,
4
bw Œ bœ œ Œ œ w Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ
Fl. &ΠΠbw
,œœ œ bw , , ,
Œ bœ œ Œ œ
Fine

Ob. &Œ Œ w Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ bw

? Œ, œ œ Œ œ bw
,
Œ bœ œ Œ œ w
,
Œ œœŒ œ w
,
Œ œœŒ œ
Bsn. bw
, , , ,
B b Cl. & Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ w Œ
œœŒ œ w
Œ Œ
œœ œ w
, , , ,
A. Sx. & Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ w
,œœ œ w , , ,
T. Sx. &Œ Œ Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ w
, , , ,
B. Sx. & Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ w
, , , ,
&Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ
œœ œ bw bœ œ œ w œœ œ
Hn.
w œœ œ w
, , , ,
B b Tpt. & Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ w
Œ œ Œ
œ œ w
Œ Œ
œœ œ w
? Œ, œ œ Œ œ bw
,
Œ bœ œ Œ œ w
,
Œ œœŒ œ w
,
Œ œœŒ œ
Tbn. bw
, , , ,
& Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ w Œ œ Œ
œ œ w
Œ Œ
œœ œ w
Bar.

? Œ, œ œ Œ œ bw
,
Œ bœ œ Œ œ w
,
Œ œœŒ œ w
,
Œ œœŒ œ
Bar. bw
? Œ, Œ Œ
,
Œ Œ
,
Œ Œ
,
Œ
Tuba
œœ œ bw bœ œ œ w œœ œ w œœ œ bw
? Œ œœŒ œ bw Œ bœ œ Œ œ w Œ œœŒ œ w Œ œœŒ œ
D.B. bw
d d d d similar

Perc.1 „ œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo œ+ œo
d d similar

Perc.2 „ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ
A A similar

d i d i d i d i d i d i similar

Perc.3 „ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ œœœœœœœœ


C A A C C AA C C AA C similar

i dd i dd i dd i d

Perc.4 „ œ œ œœ œœ œ œœœ œ œ œ œœ œœ œ œœœ œ œ œ œœ œœ œ œœœ œ œ œ œœ œœ œ œœœ œ


Aro o madera. Parche

Evaluación
Verificar que los estudiantes interpreten y reconozcan en el pentagrama
los nuevos elementos teóricos- técnicos (ejercicios preliminares 1), esto
permitirá el feliz montaje de la primera obra.

67
68 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

MONTAJE DE
L A PRIMERA OBRA:
CUMBIA
DOREMIFASOL

Figura 16 SCORE- CUMBIA DOREMIFASOL


CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Score
Formato básico y/o Sinfónico "CUMBIA DOREMIFASOL"
Alcance- nivel 0.5
OBRA Nro.1 César Augusto Cano Arteaga
Allegro q=120
, , ,
Flute & c bw bw bw bw bw bw
Flauta
F , œ , , œ
c bw œ w
Oboe & bw b˙ Œ b˙ Œ b˙ Œ
oboe( opcional)
F , , ,
Bassoon
?c w w bw bw w w
Fagot( opcional)
F , , ,
& c Œ w Œ Œ
Clarinet in B b-Clar Bj
w ˙ œ ˙ œ w ˙ œ
F , , ,
Clarinete-

w w
Clar Bajo(opcional)

&c w w
Alto Sax
w w
F , , ,
Saxofón contralto

Tenor Sax & w


c w w w w w
Saxofón tenor
F , , ,
Baritone Sax c
& w w w w w w
F , , ,
Saxofón Baritono (opcional)

&c
w w bw bw w w
Horn in F

F
Trompa (opcional)
, , ,
Trumpet in B b &c Œ
œ w Œ
œ w Œ
œ
w ˙ ˙ ˙
F ,
trompeta

?c w , ,
Trombone w bw bw w w
Trombón
F , , ,
Baritone (T.C.) c
& w w w w w w
Barítono C.T
F , , ,
Baritone (B.C.)
?c w w bw bw w w
Barítono C.B
F , , ,
Tuba
?c
Tuba
F bw bw bw bw bw bw
? c pizz.
Double Bass bw bw bw bw bw bw
F+
Contrabajo (opcional)

o +œ œo
Percussion 1 „ c œ œ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
F d d
Percusión 1
( Plato susp ó Maracas)
d d

Percussion 2 „ c Œ œ Œ œ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
F A
Percusión 2
(conga pequeña)
A
Percussion 3 „ c Œ œ Œ œ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
F
Percusión 3
(Conga grande) X= aro redoblante o

c x Œ Œ
madera de la tambora

Percussion 4 „ x ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
F di
Percusión 4
(Redoblante o Tambora)
di

Obra con carácter pedagógico que hace parte del método "Cómo iniciar una banda(infantil)"

69
70 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

2 "CUMBIA DOREMIFASOL
, , ,
Fl. & bw bw bw bw bw b˙ Œ œ

bw , , ,
Ob. & b˙ Œ œ w w w ˙ Œ bœ
, , ,
Bsn.
? bw bw w w w ˙ ”
, , ,
& w Œ w w w Œ
B b Cl.
˙ œ ˙ œ
, , ,
w w w w w ˙ Œ
A. Sx. & œ
, , ,
T. Sx. & w w w w w ˙ Œ œ
, ,
B. Sx. & w w w w w ˙ ”
, ,
& ”
bw bw w w w ˙
Hn.

, ,
& w Œ w w w ”
B b Tpt.
˙ œ ˙
? bw , ,
Tbn.
bw w w w ˙ ”
, ,
Bar. & w w w w w ˙ ”
, ,
Bar.
? bw bw w w w ˙ ”

? , , ,
Tuba ”
bw bw bw bw bw b˙
? ”
D.B. bw bw bw bw bw b˙

Perc 1 „ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘

Perc 2 „ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘

Perc 3 „ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
parche

Perc 4 „ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ x Œ x œ
di i d
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

"CUMBIA DOREMIFASOL 3
%˙ , , , ,
A
œ œ .. œ b œ œ œ
B

& .. Œ bœ ˙ Œ bœ bœ œ ˙ Œ b œ .. ˙ Œ bœ
1. 2.

Fl.

˙ , , œ œ , ,
Ob. & .. Œ bœ ˙ Œ bœ bœ œ ˙ Œ b œ .. ˙ Œ bœ .. œ b œ œ œ
, , ,
? .. ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ .. b ˙ œ œ .. b ˙ ˙
Bsn. b˙ b˙
, , , ,
B b Cl. & .. ˙ Œ œ ˙ Œ œ œ œ œ ˙ Œ ..
˙ Œ .. œ œ
œ œ
œ œ œ
, , , ,
A. Sx. & .. ˙ Œ œ ˙ Œ œ œ œ œ œ ˙ Œ œ .. ˙ Œ œ .. ˙ œ œ
˙ , , œ œ , , œ œ œ œ
T. Sx. & .. Œ œ ˙ Œ œ œ œ ˙ Œ œ .. ˙ Œ œ ..
, , ,
B. Sx. & .. ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ .. ˙ œ œ .. ˙ ˙
, ,
& .. Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ .. Œ Œ .. ”
œœ œ œœ œ œœ œ œœ œ œœ œ ˙
Hn.

, ,
B b Tpt. & .. Œ œœ
Œ
œ
Œ Œ Œ
œœ
Œ
œ
ΠΠ.. ΠΠ..
œ œ
œœ œ œœ œ œœ œ ˙
Tbn.
? .. Œ , œ œ Œ œ Œ œœŒ œ
,
Œ œœŒ œ Œ œ œ Œ œ .. Œ œ œ Œ œ .. ˙ N˙
, , ,
& .. ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ
..
œ œ
..
˙
˙ ˙ ˙ ˙
Bar.
, , ,
? .. ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ .. b ˙ œ œ .. b ˙ ˙
Bar. b˙ b˙
? .. , , ,
.. ..
Tuba
˙ œ œ b˙ œ œ ˙ œ œ b˙ œ œ b˙ œ œ b˙ ˙
? .. ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ .
œ œ . b˙ œ œ .. b ˙ ˙
D.B. b˙ b˙
+ œo +œ œo .. +œ œo +œ œo
Perc 1 „ .. œ ‘ ‘ ‘ .. ‘

Perc 2 „ .. Œ œ Œ œ ‘ ‘ ‘ .. ‘ .. Œ œ Œ œ

„ .. œ œ œ œ œ œ œ œ .. .. œ œ œ œ œ œ œ œ
C A A C CA A C

Perc 3 ‘ ‘ ‘ ∑

„ .. y y y y y œ .. y y y y œ .. y
d i d i d i d i d i d i d i d i

Perc 4 yyy yy y y y y œ y yy y yy yyy yy


i d d i d d i d d i d i d d i d d i d d i d i d d i d i d d i d d

71
72 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

4 "CUMBIA DOREMIFASOL
, bœ œ œ bœ œ œ œ , œ œ , œ œ ,
Œ œ .. b œ œ œ Œ œ
C

& ˙ Œ Œ b œ .. Œ
1. 2.

Fl.

, œ œ bœ œ œ œ , œ œ œ œ ,
Ob. & ˙ Œ bœ Œ b œ .. Œ œ .. b œ Œ œ œ Œ œ
, , ,
? ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ .. b ˙ Œ œ .. b œ Œ Œ {œ
Bsn. b˙ bœ Œ Œ œ
, , , ,
& ˙ Œ œ œ œ œ œ Œ .. œ Œ .. œ Œ œ œ œ œ Œ
B b Cl.
œ œ œ œ œ œ
, , , ,
A. Sx. & ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ Œ œ .. ˙ Œ œ .. œ Œ œ œ œ œ Œ œ
, œ œ œ œ , œ œ , ,
T. Sx. & ˙ Œ œ œ œ Œ œ .. Œ œ .. œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ
, , ,
B. Sx. & ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ .. ˙ Œ œ .. œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ
, , , ,
& ” Œ Œ ” .. Œ .. Œ Œ Œ Œ
˙ œœ œ ˙ ˙ œ bœ œ œ œ
Hn.
, , , ,
& ˙ Œ .. Œ œ .. œ Œ Œ œ Œ Œ œ
B b Tpt.
œ œ œ œ œ œ ˙ œ ˙ œ
? b˙ , , ,
Tbn. ” Œ bœ œ Œ œ ˙ ” .. ˙ Œ œ .. b œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ
, , , ,
& ˙ .. Œ .. Œ Œ Œ Œ
Bar.
œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ bœ {œ œ œ
, , , ,
? ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ .. b ˙ Œ œ .. b œ Œ Œ {œ
Bar. b˙ bœ Œ Œ œ

? , , , ,
.. Œ .. Œ Œ Œ Œ
Tuba
˙ œ œ ˙ œ œ b˙ , œ œ b˙ œ bœ œ
, bœ {œ
? ˙ œ œ ˙ œ œ .
œ œ . b˙ Œ œ .. b œ Œ Œ {œ
D.B. b˙ bœ Œ Œ œ

Perc 1 „ ‘ ‘ ‘ .. ‘ .. +œ œo +œ œo ‘

Perc 2 „ ‘ ‘ ‘ .. ‘ .. Œ œ Œ œ ‘

Perc 3 „ ‘ ‘ ‘ .. ‘ .. œ œ œ œ œ œ œ œ ‘

y y y y œ .. y y y y œ .. y
d i d i d i d i

Perc 4 „ y y y y œ y y y y y y y y y y y y y y y œ
i d d i d i d d i d d i d d i d i d d i d i d d i d d i d d i d
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

"CUMBIA DOREMIFASOL 5
œ œ , ,
bœ Œ œ œ Œ œ .. œ œ Œ b œ
D
bw bw
1. 2.

Fl. & D.S. al Fine

œ œ , œ , œ
Ob. &
bœ Œ œ œ Œ .. œ œ Œ b œ bw b˙ Œ
, ,
? w w
Bsn. bœ Œ Œ {œ bœ Œ Œ œ .. b œ œ ”
, ,
& œ Œ Œ . Œ Œ
B b Cl. œ œ œ œ œ . œ œ œ w ˙ œ
, ,
& œ Œ œ œ œ œ Œ œ .. œ œ Œ w w
A. Sx. œ
œ Œ , œ ,
T. Sx. & œ Œ Œ œ Œ .. œ œ Œ œ w w
, ,
B. Sx. & œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ .. œ œ ” w w
, ,
& Œ Œ Œ Œ .. ”
bœ œ œ œ œ œ w w
Hn.

, ,
B b Tpt. & œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ .. œ œ ” Œ œ
w ˙
? bœ Œ , ,
Tbn. Œ œ œ Œ Œ œ .. œ œ ” w w
, ,
& Œ Œ Œ Œ .. ” w w
bœ {œ œ œ œ œ
Bar.

, ,
? w w
Bar. bœ Œ Œ {œ bœ Œ Œ œ .. b œ œ ”
? , ,
Tuba Œ Œ Œ Œ .. ”
bœ {œ bœ œ bœ œ bw bw
?
D.B. bœ Œ Œ {œ bœ Œ Œ œ .. b œ œ ” bw bw

Perc 1 „ ‘ ‘ .. +œ œo ” +œ œo +œ œo

Perc 2 „ ‘ ‘ .. œ œ ” Œ œ Œ œ ‘

Perc 3 „ ‘ ‘ .. x x ” Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ

Perc 4 „ y y y y y y y y y y œ .. xœ xœ Œ œ x Œ x Œ x Œ x Œ
i d d i d d i d d i d di di di di

73
74 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

6 "CUMBIA DOREMIFASOL
, , ,
Fl. & bw bw bw bw bw bw bw

bw , w , bw ,
Ob. & b˙ Œ œ b˙ Œ œ b˙ Œ œ w
, , ,
Bsn.
? bw bw w w bw bw w
, , ,
& w Œ w Œ w Œ
B b Cl.
˙ œ ˙ œ ˙ œ w
, , ,
w w w w w w w
A. Sx. &
, , ,
T. Sx. & w w w w w w w
, , ,
B. Sx. & w w w w w w w
, , ,
&
bw bw w w bw bw w
Hn.

, , ,
& w Œ w Œ w Œ
B b Tpt.
˙ œ ˙ œ ˙ œ w
? bw , , ,
Tbn.
bw w w bw bw w
, , ,
Bar. & w w w w w w w
, , ,
Bar.
? bw bw w w bw bw w

? , , ,
Tuba
bw bw bw bw bw bw bw
?
D.B. bw bw bw bw bw bw bw

Perc 1 „ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘

Perc 2 „ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘

Perc 3 „ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ

Perc 4 „ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ
di di di di di di di di di di di di di di
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

"CUMBIA DOREMIFASOL 7
, , ˙ , , bœ œ œ œ œ
Œ bœ ˙ Œ bœ
E
Fl. & bw bw b˙ Œ œ Œ bœ Œ
, , ˙ , , bœ œ œ œ Œ bœ œ Œ
Fine

Ob. & w w ˙ Œ bœ Œ bœ ˙ Œ bœ
, , ,
? w w ˙ ” ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ Œ œ bœ Œ
Bsn. b˙
, , , ,
& w w Œ ˙ Œ œ Œ œ œ œ œ Œ œ œ Œ
B b Cl.
˙ œ ˙ œ
, , , ,
A. Sx. & w w ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ œ œ œ œ Œ œ œ Œ
, , ˙ , , œ œ œ œ
T. Sx. & w w ˙ Œ œ Œ œ ˙ Œ œ Œ œ œ Œ
, ,
& w w ” ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ Œ œ œ Œ
B. Sx. ˙ ˙
, , ,
& ” Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ
w w ˙ œœ œ œœ œ œœ œ œ œ
Hn.

, , ,
& w w ˙ ” Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ
B b Tpt.
œœ œ œœ œ œœ œ œ œ
Tbn.
? w, w ˙ ”
,
Œ œœŒ œ Œ œœŒ œ
,
Œ œœŒ œ Œ bœ œ Œ
, ,
& w w ˙ ” ˙ Œ œ Œ
Bar.
œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ œ
, ,
? w w ˙ ” ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ Œ œ bœ Œ
Bar. b˙
? , , ,
” Œ Œ
Tuba
bw bw b˙ ˙ œ œ b˙ œ œ ˙ œ œ œ bœ
? ” ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ Œ œ bœ Œ
D.B. bw bw b˙ b˙
+œ œo +œ œo Œ œo +œ Œ
Perc 1 „ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘

Perc 2 „ ‘ ‘ ‘ Œ œ Œ œ ‘ ‘ Œ œ œ Œ

Perc 3 „ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ œœœœœœœœ ‘ ‘ Œ œ œ Œ

x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x œ y y y y y y Œ xœ xœ Œ
d i d i d i d i

Perc 4 „ y yyy yy y yyy œ


di di di di di i d i d d i d d i d d i d i d d i d d

75
76 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Consideraciones especiales 2
para el montaje de la segunda obra.
Objetivo: Reconocer e interpretar, los elementos necesarios teóricos- técnicos (ejercicios prelimina-
res 2), para el posterior montaje de la segunda obra.

★★ Explicación: Escribir en el tablero la célula rítmica nueva, ver (fig.17.),


Actividad socializar la duración de esta en un pulso.
★★ Explicación: Escribir en el tablero la igualdad en escritura de los gru-
pos de cuatro corcheas, ver (Fig. 18).
★★ Explicación: Escribir en el tablero la igualdad en escritura de, dos cor-
cheas silencio de corchea y corchea, ver (Fig. 19).

★★ Proceso de enseñanza de la lectura: Desarrollo de la guía 16 (Lenguaje musical, solfeo-ejerci-


cios 2) ver (Fig.20), siguiendo los cinco momentos que están propuestos en el paso 6 y tenien-
do en cuenta la célula rítmica nueva, ver (Fig. 17).
★★ Explicación: Ligadura de expresión “frase” (dos sonidos diferentes).ver (Fig.21).
★★ Enseñanza: El estudiante de percusión debe reconocer las convenciones nuevas para la in-
terpretación de los instrumentos que se utilizarán en el montaje de la obra No. 2 (Güiro o
Guacharaca, conga o caja vallenata y bombo).
★★ CONVENCIONES PARA GÜIRO O GUACHARACA
CÓDIGO TÍMBRICA-DENOMINACIÓN
↓=! Movimiento Descendente(con el golpeador “trinche” se
Desliza por el cuerpo del instrumento).
↑ = ¡ Movimiento Ascendente(con el golpeador “trinche” se
Desliza por el cuerpo del instrumento).
★★ CONVENCIONES PARA CONGA O CAJA VALLENATA.
CÓDIGO TÍMBRICA-DENOMINACIÓN
C (Cerrado). Golpe con la mano en el centro del parche.( golpeo el parche y no
Levanto la mano.
A (Abierto). Golpe con la palma de la mano en el borde del tambor (golpeo y
Levanto inmediatamente la mano.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Q (Quemado Cerrado). Golpe con la mano en el centro del parche sin levantar,
La mano que queda libre debe estar apoyada en el centro del parche.
★★ CONVENCIONES PARA BOMBO
CÓDIGO TÍMBRICA-DENOMINACIÓN
+ (Apagado). Golpe-presión de la mano libre en el parche
Opuesto para interrumpir la vibración.
O (Percusión normal). Golpe con el golpeador “porra” en el parche.
X (Golpe tapado o apoyado). Percusión con el golpeador en el
Parche mientras la mano libre impide la vibración oprimiendo el
Parche opuesto.
★★ Enseñanza: Ubicar en el pentagrama el sonido nuevo (sol Real). Ver (Fig.22). Guía especial 2.
★★ Desarrollo de la guía 17: Ejercicios preliminares 2. Ver (fig. 23) Score.
★★ Desarrollo de la guía 18: Montaje de la segunda obra. Ver (Fig.24) Score.

Figura 17

Figura 18

Figura 19

77
78 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Figura 20

Figura 21

Figura 22

Figura 23
Cfr. Página siguiente
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Score
EJERCICIOS PRELIMINARES 2
Moderato q=80-100
1
w
Sonido nuevo ,˙ ˙ ,œ œ œ œ ,œ œ œ œ œ œ œ œ w
Flute &c ∑ ∑ ∑
,˙ ,œ œ œ œ ,œ œ œ œ œ œ œ œ w
Flauta
w ˙
Oboe &c ∑ ∑ ∑
,˙ ,œ œ œ œ ,œ œ œ œ œ œ œ œ w
oboe (opcional)

Bassoon
?c w ∑ ˙ ∑ ∑
, , ,
Fagot(opcional)

Clarinet in B b-Clar Bj &c w ∑ ˙ ˙ ∑ œ œ œ œ ∑ œœœœœœœœ w


,˙ ,œ œ œ œ ,œ œ œ œ œ œ œ œ w
Clarinete-

w ˙
Clar Bajo (opcional)
Alto Sax &c ∑ ∑ ∑
Saxofón contralto
w ,˙ ˙ ,œ œ œ œ ,œ œ œ œ œ œ œ œ w
Tenor Sax &c ∑ ∑ ∑
,˙ ,œ œ œ œ
Saxofón tenor

w ˙ ,œ œ œ œ œ œ œ œ w
Baritone Sax &c ∑ ∑ ∑
Saxofón Baritono(opcional)
Sonido nuevo
, , ,
Horn in F &c w ∑
˙ ˙

œ œ œ œ

œœœœœœœœ w
, , ,
Trompa(opcional)

Trumpet in B b &c w ∑ ˙ ˙ ∑ œ œ œ œ ∑ œœœœœœœœ w


,˙ ,œ œ œ œ ,œ œ œ œ œ œ œ œ w
trompeta

Trombone
?c w ∑ ˙ ∑ ∑
, , ,
Trombón

Baritone (T.C.) &c w ∑ ˙ ˙ ∑ œ œ œ œ ∑ œœœœœœœœ w


,˙ ,œ œ œ œ ,œ œ œ œ œ œ œ œ w
Barítono C.T

Baritone (B.C.)
?c w ∑ ˙ ∑ ∑
, , ,
Barítono C.B

?c ∑ ∑ ∑
Tuba
Tuba
w ˙ ˙ œ œ œ œ œœœœœœœœ w

Double Bass
? c wpizz. ∑ ˙ ˙ ∑ œ œ œ œ ∑ œœœœœœœœ w
Contrabajo (opcional)
! ! ! ! ¡ ¡ ¡ ¡ similar
Percussion
Percusión 1( Güiro o Guacharaca)
„ c œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

d d d d i i d d similar
Percussion
Percusión 2 (conga )
„ c œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
Q Q Q Q A A A A similar

Percussion „ c œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
Percusión 3(Bombo)
+ x + x + o + o similar

79
80 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

2
EJERCICIOS PRELIMINARES 2
, , ,
2

˙ œ œ œ œ b˙ œ œ œ bœ ˙ bœ œ œ œ ˙
Fl. & bœ œ œ œ ” ” ” ”
, , ˙ , bœ œ œ œ ˙
Ob. & bœ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ b˙ ” œ œ œ bœ ” ”
,
? , ˙ , ˙
Bsn. bœ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ b˙ ” œ œ œ bœ ” bœ œ œ œ ”
, , ,
& ˙ ” ˙ ” œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ˙ ”
B b Cl.
œ œ œ œ œ œ œ œ
,
, ˙ , ˙
A. Sx. & œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ” œ œ œ œ ”
, ˙ , ˙ , œ œ œ œ ˙
˙ œ œ œ œ œ œ œ œ
T. Sx. & œ œ œ œ ” ” ” ”
, , ˙ , ˙
B. Sx. & œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ” œ œ œ œ ”
, , ,
& ” ” ” ”
Hn.
˙ œ œ œ œ b˙ œ œ œ bœ ˙ bœ œ œ œ ˙
œ œ œ œ , , ,
& ˙ ” ˙ ”
œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ˙ ”
B b Tpt.
œ œ œ œ œ œ œ œ
,
? , ˙ , ˙
Tbn. bœ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ b˙ ” œ œ œ bœ ” bœ œ œ œ ”
, , ,
& ˙ ” ˙ ”
œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ˙ ”
Bar.
œ œ œ œ œ œ œ œ
,
? , ˙ , ˙
Bar. bœ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ b˙ ” œ œ œ bœ ” bœ œ œ œ ”

? , , ,
” ” ” ˙ ”
Tuba
bœ œ œ œ ˙ œ œ œ œ b˙ œ œ œ bœ ˙ bœ œ œ œ
? ˙ bœ œ œ œ ˙
D.B. bœ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ b˙ ” œ œ œ bœ ” ”

! ! ¡ ! similar
Perc.1 „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

d i d d similar

Perc.2 „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
A C Q Q similar

+ x x x similar
Perc.3 „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

EJERCICIOS PRELIMINARES 2 3
, , , ,
3
œ œ œ œ b˙ œ œ œ bœ ˙ bœ œ œ œ ˙ œ œ œ œ bw
Fl. & ” ” ”
, , ,
Ob. &
œ œ œ œ b˙
” œ œ œ bœ ˙ ” bœ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ bw ,
,
? œ œ œ œ b˙ , œ œ œ bœ ˙ , ,
Bsn. ” ” bœ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ bw
, , , ,
& œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ˙ ”
B b Cl.
œ œ œ œ w
,
œ œ œ œ , œ œ œ œ ˙ , ,
A. Sx. & ˙ ” ” œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ w
œ œ œ œ , œ œ œ œ ˙ , , ,
˙ ” ” œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ w
T. Sx. &
,
œ œ œ œ , œ œ œ œ ˙ , ,
B. Sx. & ˙ ” ” œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ w
, , , ,
& œ œ œ ” ” ”
œ b˙ œ œ œ bœ ˙ bœ œ œ œ ˙ œ œ œ œ
Hn.

, , , w,
& œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ˙ ”
B b Tpt.
œ œ œ œ w
,
? œ œ œ œ b˙ , œ œ œ bœ ˙ , ,
Tbn. ” ” bœ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ bw
, , , ,
& œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ ˙ ”
Bar.
œ œ œ œ w
,
? œ œ œ œ b˙ , œ œ œ bœ ˙ , ,
Bar. ” ” bœ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ bw

? , , , ,
œ œ œ œ b˙ ” ” ”
Tuba
œ œ œ bœ ˙ bœ œ œ œ ˙ œ œ œ œ bw
D.B.
? œ œ œ œ b˙ ” œ œ œ bœ ˙ ” bœ œ œ œ ˙ ” œ œ œ œ bw
! ¡ !¡ similar

Perc.1 „ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ œœŒ

i d d i similar
Perc.2 „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
CQ Q A

+ x x o +x similar
Perc.3 „ œ œ œ œ œœŒ ” œ œ œ œ œœŒ ” œ œ œ œ œœŒ ” œ œ œ œ œœŒ ”

81
82 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

4
4
,
EJERCICIOS PRELIMINARES 2
, , ,
œ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ bœ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ œ œ w
Fl. & b œ ‰ Jœ Œ œ J J J J ‰J Œ
, , , ,
œ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ bœ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ œ œ w
& b œ ‰ Jœ Œ œ J J J J ‰J Œ
,
Ob.

jΠ, , ,
? j bœ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ w
Bsn. bœ ‰ œ Œ œ œ ‰ œ œ œ ‰œ Œ œ
J J J J
, , , ,
‰ jŒ j jŒ j jŒ
& ‰ jŒ œ ‰œ Œ œ ‰
œ œ œ œ ‰œ Œ œ ‰
œ œ œ w
B b Cl.
œ œ œ œ œ , œ
j , , ,
j œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ w
A. Sx. & œ ‰œ Œ œ œ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ
J J J J
, , , ,
œ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ œ œ œ œ œ w
T. Sx. & œ ‰ Jœ Œ œ J J J ‰J Œ ‰J Œ
, , ,
j jŒ , œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ w
& œ ‰œ Œ œ œ ‰ œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ J
B. Sx.
J J J
, , , ,
& ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ
Hn.
œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ w
œ œ œ œ œ , œ , ,
jΠj jΠ,
‰ jŒ ‰ jŒ j
B b Tpt. &
œ œ œ œ œ , œ œ ‰œ Œ œ ‰
œ œ œ œ ‰œ Œ œ ‰
œ œ œ w
j , , ,
? j bœ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ w
Tbn. bœ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ
J J J J
, , , ,
j jΠj j
& ‰ jŒ ‰ jŒ
œ ‰œ Œ œ

œ œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ w
Bar.
œ œ œ œ œ , œ
j , , ,
? j bœ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ w
Bar. bœ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ
J J J J
, , , ,
? ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ
Tuba
œ œ , œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ w
bœ œ œ
? j j bœ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ w
D.B. bœ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ
J J J J
! ! ¡ similar

Perc.1 „ œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ”

d i d d i d d i d i d d i d d i
Perc.2 „ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ
A C Q Q C Q Q A A C Q Q C Q Q A

j j j j j j j
+ x x similar
Perc.3 „ œœ‰œ ” œœ‰œ ” œœ‰œ ” œœ‰œ ” œœ‰œ ” œœ‰œ ” œœ‰œ ”
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

, EJERCICIOS PRELIMINARES 2 5
œ œ œ bœ œ œ œ ‰ œJ Œ œ œ ‰ œ Œ, œ bœ ‰ œ Œ œ œ ‰ œ Œ ,
œ œ ‰ œ Œ œ bœ ‰ œ Œ œ
Fl. & ‰J Œ ‰J Œ J J J J J
,
œ œ œ bœ œ œ œ ‰ œJ Œ œ œ ‰ œ Œ, œ b œ ‰ œ Œ œ œ ‰ œ Œ, œ œ ‰ œJ Œ œ b œ ‰ œ Œ œ
& ‰J Œ ‰J Œ J J J J
,
Ob.

, ,
? œ ‰ œ Œ œ bœ ‰ œ Œ j
Bsn. J J
œ œ ‰ œJ Œ œ œ ‰ œ Œ œ
J
bœ ‰ œ Œ œ œ ‰ œ Œ
J œ œ ‰ œJ Œ œ b œ ‰ œj Œ œ
, , ,
j j j jŒ
B b Cl. & œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰ œ Œ œ œ ‰ œj Œ œ ‰
œ œ œ œ œ ‰ j Œ ‰ jŒ
œ œ œ œ œ
‰ jŒ
œ œ
,
œ œ œ œ ‰ œ Œ, œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ œ
,
œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œj j
A. Sx. & ‰J Œ J J J J œ œ ‰ œJ Œ œ œ ‰œ Œ œ
œ œ œ œ œ , œ œ ‰ œJ Œ œ œ ‰ œ Œ, œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œ
,
& ‰J Œ ‰J Œ J J œ œ ‰ œJ Œ œ œ ‰œ Œ œ
T. Sx. J J
,
œ œ œ œ ‰ œ Œ, ,
œ œ ‰ œJ Œ œ œ ‰ œ Œ œ œ ‰œ Œ œ œ ‰œ Œj j
B. Sx. & ‰J Œ J J J œ œ ‰ œJ Œ œ œ ‰œ Œ œ
, , ,
& œ ‰ œj Œ œ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ
bœ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ
Hn.

, , , œ œ œ
j j jŒ j jŒ ‰ jŒ
& œ ‰ œ Œ œ ‰
œ œ Œ ‰
œ œ œ œ œ œ œ ‰ Œ ‰
œ œ œ œ œ ‰ j Œ ‰ jŒ
B b Tpt.
, œ œ œ œ œ œ œ
? œ ‰ œ Œ œ b œ ‰ œ Œ, ,
œ œ ‰ œJ Œ œ œ ‰ œ Œ œ j
bœ ‰ œ Œ œ œ ‰ œ Œ œ œ ‰ œJ Œ œ b œ ‰ œj Œ œ
Tbn. J J J J
j , , ,

& œ ‰ œ Œ œ œ ‰ œj Œ œ œ ‰ œ œ ‰
œ œ œ
j Œ ‰ jŒ
œ œ œ œ œ ‰ j Œ ‰ jŒ
œ œ œ œ
‰ jŒ
, œ œ œ
Bar.

? œ ‰ œ Œ œ b œ ‰ œ Œ, ,
œ œ ‰ œJ Œ œ œ ‰ œ Œ œ j
bœ ‰ œ Œ œ œ ‰ œ Œ œ œ ‰ œJ Œ œ b œ ‰ œj Œ œ
Bar. J J J J
? ‰ jŒ , , ,
‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ
œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ
Tuba

? œ ‰ œ Œ œ bœ ‰ œ Œ
J œ œ ‰ œJ Œ œ œ ‰ œ Œ œ b œ ‰ œ Œ œ œ ‰ œj Œ œ œ ‰ œ Œ œ b œ ‰ œj Œ œ
D.B.
J J J J
! ! ¡ ! similar

Perc.1 „ œ œœ œ Œ œ œœ œ Œ œ œœ œ Œ œ œœ œ Œ œ œœ œ Œ œ œœ œ Œ œ œœ œ Œ œ œœ œ Œ

di dd similar
Perc.2 „ œœœœ ” œœœœ ” œœœœ ” œœœœ ” œœœœ ” œœœœ ” œœœœ ” œœœœ ”
A C QQ similar

+ x x x o similar
Perc.3 „ œ œ Œ œ Œ œ ˙ œ œ Œ œ Œ œ ˙ œ œ Œ œ Œ œ ˙ œ œ œ œ Œ œ ˙

83
84 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

6
5
, , , ,
EJERCICIOS PRELIMINARES 2
, ,
˙ ˙ b˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙
& b˙ b˙ bw
A A L

Fl.

, , , , ,
˙ b˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ b˙ , ˙
& b˙ ˙ ˙ b˙ bw
A A L

Ob.

, , , ,
?
A
, ˙ ˙ ˙ ,
˙ b˙ ˙ b˙ ˙ b˙ ˙
L

b˙ ˙ ˙ b˙ bw
A
Bsn.

, , , , , , A

˙
A

& ˙ ˙
L
B b Cl.
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
, , , ,
A
, ˙ ˙ ˙ ,
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
L

& ˙ ˙ ˙ ˙ w
A
A. Sx.

, , , , ,
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ , ˙
& ˙ ˙ ˙ ˙ w
A A L

T. Sx.

, , , , , ,
˙ ˙ ˙
A

˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
L

& ˙ ˙ ˙ ˙ w
A
B. Sx.

, , , , , ,
&
A

˙
A

˙ ˙
L

˙ b˙ ˙ b˙ ˙ b˙ ˙
Hn.
˙ , ˙ , , , , ˙ ˙ w
, A

˙
A

& ˙ ˙
L
B b Tpt.
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
, , , ,
?
A
, ˙ ˙ ˙ ,
˙ b˙ ˙ b˙ ˙ b˙ ˙
L

b˙ ˙ ˙ b˙ bw
A
Tbn.

, , , , , , A

˙
A

& ˙ ˙
L
Bar.
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
, , , ,
?
A
, ˙ ˙ ˙ ,
˙ b˙ ˙ b˙ ˙ b˙ ˙
L

b˙ ˙ ˙ b˙ bw
A
Bar.

, , , , , ,
? A

˙
A

˙ ˙
L

˙ ˙ b˙ ˙ b˙ ˙ b˙ ˙ ˙
Tuba
b A˙ b˙ bLw
? ˙ b˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙
b˙ ˙ ˙ b˙ bw
A
D.B.

! ! ¡ ! ! ¡ similar

Perc.1 „ œ œœœ œœ ∑ œ œœœ œœ ∑ œ œœœ œœ ∑ œ œœœ œœ ∑

i ddi similar
Perc.2 „ œœœœ” œœœœ” œœœœ” œœœœ” œœœœ” œœœœ” œœœœ” œœœœ”
CQQA similar

+x x x x o similar
Perc.3 „ œœ‰œŒ œ Œ œ ˙ œœ‰œŒ œ Œ œ ˙ œœ‰œŒ œ Œ œ ˙ œœ‰œŒ œ Œ œ ˙
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

,
EJERCICIOS PRELIMINARES 2 7
, , , œ œ b˙, , ,
6

œ bœ ˙ œ œ b˙ bœ œ ˙ bœ œ ˙
& bœ œ ˙ œ œ b˙
A L
Fl.

, ,
œ L ,
˙ œ bœ ˙
,
œ œ b˙ bœ œ ˙ œ œ b˙, bœ œ ˙ , œ œ b˙ ,
b œ
A
Ob. &
, , ,
, , œ œ b˙, ,
? œ bœ ˙ œ œ b˙ bœ œ ˙ bœ œ ˙
A

bœ œ ˙ œ œ b˙
L

Bsn.

, , , , , , ,
œ œ ˙
A

& œ œ ˙ œ œ ˙
L
B b Cl.
œ œ ˙, œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙
, , ,
œ œ ˙
,
œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙, œ œ ˙
,
A

œ œ œ ˙
L

A. Sx. & œ ˙
, ,
œ L˙ , œ œ ˙
,
œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙, œ œ ˙, œ œ ˙,
œ
A

T. Sx. &
, , , ,
œ œ ˙
,
œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙, œ œ ˙
,
A

& œ œ ˙ œ œ ˙
L

B. Sx.

, , , , , , ,
& A
œ œ b ˙, bœ œ ˙ , œ œ b˙
L

œ œ ˙, œ b œ ˙, bœ œ ˙ œ œ ˙
Hn.

, , ,
œ œ ˙
A
& œ œ ˙ œ œ ˙
L
B b Tpt.
œ œ ˙, œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙
, , ,
? œ bœ ˙
,
œ œ b˙ bœ œ ˙ œ œ b˙, bœ œ ˙
,
A

œ œ œ b˙
L

Tbn. bœ ˙
L , , , , , , ,
œ œ ˙
A
& œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙
œ
Bar.
, , , ,
? œ bœ ˙
,
œ œ b˙ bœ œ ˙ œ œ b˙, bœ œ ˙
,
A

bœ œ ˙ œ œ b˙
L

Bar.

? , , , , , , ,
bœ œ ˙
A

œ œ b˙ œ œ b˙
L

b Aœ œ L˙ œ bœ ˙ bœ œ ˙ œ œ b˙
Tuba

D.B.
?
bœ œ ˙ œ bœ ˙ œ œ b˙ bœ œ ˙ œ œ b˙ bœ œ ˙ œ œ b˙

! ! ¡ ! ! ¡ ! ! ¡ similar

Perc.1 „ œ œœœ œœ œ œœ” œ œœœ œœ œ œœ” œ œœœ œœ œ œœ” œ œœœ œœ

d idd i ddi similar


Perc.2 „ œœœœ” œœœœ” œœœœ” œœœœ” œœœœ” œœœœ” œœœœ”
ACQQ CQQA similar

j j j j j j j
+x x xx similar
Perc.3 „ œœ‰œ‰œ œ œœ‰œ‰œ œ œœ‰œ‰œ œ œœ‰œ‰œ œ œœ‰œ‰œ œ œœ‰œ‰œ œ œœ‰œ‰œ œ

85
86 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR
8
7 EJERCICIOS PRELIMINARES 2
œ œ bœ œ ” œ œbœ ” bœ œ œ ” œ bœ œ œ œbœ ” bœ œ œ ” œ œbœ ”
& bœ œ ” ”
A L
Fl.

œ bœ œ ” œ œbœ ” bœ œ œ ” œ bœ œ œ œbœ ” bœ œ œ ”
& bœ œ œ ” ” œ œbœ ”
A L
Ob.

? œ bœ œ ” œ œbœ ” bœ œ œ ” œ bœ œ ” œ œbœ ” bœ œ œ ”
A

bœ œ œ ” œ œbœ ”
L

Bsn.

” ” ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” ”
A
& œ œœ
L
B b Cl.
œ œœ œ œœ œ œœ

œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ”
A

& œ œœ ” œ œœ ”
L

A. Sx.

œ œ œL ”
A
œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ

œ œœ
” œ œœ ” œ œœ ”
T. Sx. &

œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ”
A

& œ œœ ” œ œœ ”
L

B. Sx.

& ” ” ” ” ” ” ” ”
œ œbœ bœ œ œ œ bœ œ œ œbœ
A L

œ œ œL œ bœ œ bœ œ œ œ œœ
Hn.

” ”
œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ”
& ”
A
B b Tpt.
œ œœ œ œœ œ œœ
? œ bœ œ ” œ œbœ ” bœ œ œ ” œ bœ œ ” œ œbœ ” bœ œ œ ”
A

bœ œ œ ” œ œbœ ”
L

Tbn.

& ” ”
œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ” œ œœ ”
A L
Bar.
œ œœ œ œœ
? œ bœ œ ” œ œbœ ” bœ œ œ ” œ bœ œ ” œ œbœ ” bœ œ œ ”
A

bœ œ œ ” œ œbœ ”
L

Bar.

? ” ” ” ” ” ” ” ”
œ œbœ bœ œ œ œ bœ œ œ œbœ
A L

œ œ œ bœ œ bœ œ œ œ œbœ
Tuba
bAœ L
D.B.
? œœ ”
bœ œ bœ œ ” œ œbœ ” bœ œ œ ” œ bœ œ ” œ œbœ ” bœ œ œ ” œ œbœ ”

! !¡ ! ! ¡ similar
Perc.1 „ œ œœœ œœ œ œœœ œœ œ œœœ œœ œ œœœ œœ œ œœœ œœ œ œœœ œœ œ œœœ œœ œ œœœ œœ

d i d d id d i similar
Perc.2 „ œ œ œœœœ œœ œ œ œœœœ œœ œ œ œœœœ œœ œ œ œœœœ œœ œ œ œœœœ œœ œ œ œœœœ œœ œ œ œœœœ œœ œ œ œœœœ œœ
ACQQCQQA similar

j j j j j j j j
+x x x o similar
Perc.3 „ œ œ ‰œ‰œ œ œ œ ‰œ‰œ œ œ œ ‰œ‰œ œ œ œ ‰œ‰ œ œ œ œ ‰œ‰œ œ œ œ ‰œ‰œ œ œ œ ‰œ‰œ œ œ œ ‰œ‰œ œ

Evaluación
Verificar que los estudiantes interpreten y reconozcan en el pentagrama los
nuevos elementos teóricos- técnicos (ejercicios preliminares 2), esto permi-
tirá el feliz montaje de la Segunda obra.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MONTAJE DE
L A SEGUNDA OBRA:
¡QUE NOTA ES
L A BANDA!
PASEO VALL E NATO

Figura 24. Score ¡Que nota es la Banda!-Paseo Vallenato

87
88 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Score ¡QUE NOTA ES LA BANDA!


Formato básico y/o Sinfónico
Alcance- nivel 0.6
"Paseo Vallenato" César Augusto Cano Arteaga
OBRA Nro.2
,
Moderato q =105 A

&c ∑ ∑ .. ∑ ” Œ œ œ bœ œ œ œ œ bœ ” ..
1.

Flute

,F œ
Flauta

Oboe &c ∑ ∑ .. ∑ ” Œ œ bœ œ œ œ œ bœ ” ..
,Fœ
oboe (opcional)

Bassoon
?c œ œ œ œ œ œ œ Œ, ,
.. b œ ‰ Jœ Œ œ œ
bœ ‰ J Œ œ
,
‰ Jœ Œ œ
,
b œ ‰ Jœ Œ œ ..
F
Fagot(opcional)
,
&c ∑ ∑ .. ∑ ” Œ œ œ œ ” ..
Clarinet in B b-Clar Bj
œ œ œ œ œ
F
Clarinete-
, ,
Œ œ œ .. œ œ œ œœ œ Œ œ œ ..
Clar Bajo (opcional)
Alto Sax &c ∑ ” œ œ ” ∑ ”
Saxofón contralto
F
, œœœ œœ œ ,
Tenor Sax &c ∑ ” Œ œ œ .. œ œ ” ∑ ” Œ œ œ ..
Saxofón tenor
F
&c œ œ œ œ œ œ œ Œ , .. œ ‰ œ , œ , œ ,œ ,
Baritone Sax JŒ œ ‰ Jœ Œ œ œ ‰ JŒ œ ‰ Jœ Œ œ ..
F
Saxofón Baritono(opcional)
, , , ,
&c Π.. ΠΠΠΠΠΠΠΠ..
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœ œœ œ œ œ œ œœ œœ œ œ
Horn in F

F
Trompa(opcional)
, ,
&c ∑ ” Œ . ” ∑ ” Œ ..
Trumpet in B b
œ œ . œœœ œœ œ œ œ œ œ
trompeta
F ,
Trombone
?c œ œ œ œ œ œ œ Œ .. Œ œ œ Œ œ œ Œ, œ œ Œ œ œ Œ , œ œ Œ œ œ Œ , œ œ Œ œ œ ..
F
Trombón
, , , , ,
c
& œ œ œ œ œ œ œ Œ .. ‰ œj Œ œ ‰ œj Œ œ ‰ œj Œ œ ‰ œj Œ œ ..
Baritone (T.C.)
œ œ œ œ
F
œ œ œ Œ, , , , ,
Barítono C.T

?c œ œ œ œ .. b œ ‰ Jœ Œ œ
Baritone (B.C.) b œ ‰ Jœ Œ œ œ ‰ Jœ Œ œ b œ ‰ Jœ Œ œ ..
F , , , , ,
Barítono C.B

?c Œ .. ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ‰ jŒ ..
Tuba
œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ bœ œ œ œ œ œ bœ œ œ
F pizz.
Tuba

?c œ œ œ œ œ œ œ Œ .. b œ ‰ Jœ Œ œ œ œ œ ‰ Jœ Œ œ œ œ ..
Double Bass bœ ‰ J Œ bœ ‰ J Œ
F
Contrabajo (opcional)

Percussion 1 „ c ∑ ∑ .. œ œ œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ ..
F did d i dd i
Percusión 1( Güiro- Guacharaca) ! ! ¡ ! ! ¡

Percussion 2 „ c ∑ ∑ .. œ œ œ œ œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ ..
FA C Q Q C Q Q A
Percusión 2 (conga)

Percussion 3 „ c ∑ ∑ .. œ œ ‰ œ ‰ œj œ ‘ ‘ ‘ ..
F+x x x o
Percusión 3(Bombo)

Obra con carácter pedagógico que hace parte del método "Cómo iniciar una banda(infantil)"
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

¡QUE NOTA ES LA BANDA!


2
,œ œ Œ Œ , œ œ œ œ bœ œ œ b œ Œ , œ .. œ œ œ b œ œ ,
B
œ œ œ
& œ bœ Œ .. b œ bœ œ Œ œ œ
2. 1. 2.

Fl.

Ob. & œ bœ Œ
œ .. b œ
œ œ
œ œ Œ Œ , œ œ œ œ bœ œ œ b œ Œ , œ .. œ œ œ b œ œ ,
bœ œ Œ œ œ

? œ ,œ ,
.. b œ Œ Œ œ
,
œ Œ Œ œ œ ‰ œJ Œ b œ
,
Œ œ .. œ ‰ œJ Œ b œ
Bsn. bœ ‰ J Œ b˙ bœ œ ”
, , ,
& œ Œ œ .. œ œ œ Œ Œ Œ œ .. œ œ œ œ Œ
B b Cl.
œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
, ,
A. Sx. & ∑ .. œ Œ Œ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ ” .. œ œ œ œ œ œ œ Œ œ œ
, œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ ” œ œœ œ œ ,
T. Sx. & ∑ .. œ Œ Œ œ .. œ œ Œ œ œ
, , , ,
B. Sx. & œ ‰ œJ Œ œ .. œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ ‰ œJ Œ œ ˙ Œ œ .. œ ‰ œJ Œ œ œ œ ”
, , , , , ,
& Œ Œ .. Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ .. Œ Œ ”
œœ œœ bœ œ œ œœœ bœ œ œœ ˙ œ bœ œ œ œ œ œ
Hn.

, ,
∑ .. œ Œ Œ œ .. œ œ œ œ
œ Œ Œ œ œ œœ œ œ ”
& œ œ ”
B b Tpt.
œ œ œ
Tbn.
? Œ , œ œ Œ œ œ .. Œ, œ œ œ Œ ,
Œ œœœ Œ Œ œœ
,
Œ œœ ˙
, ,
Œ œ .. Œ œ œ Œ œ œ œ œ ”
, , , ,
& ‰ œj Œ œ .. œ Œ Œ œ
œ
ΠΠj
œ œ ‰œ Œ œ Œ œ .. œ ‰ œj Œ œ ”
œ ˙ œ œ
Bar.

? œ ,œ ,
.. b œ Œ Œ œ
,
œ Œ Œ œ œ ‰ œJ Œ b œ
,
Œ œ .. œ ‰ œJ Œ b œ
Bar. bœ ‰ J Œ b˙ bœ œ ”
? , , , ,
‰ jŒ .. Œ Œ Œ Œ ‰ jŒ Œ . ‰ jŒ ”
Tuba
œ œ bœ œ œ œ œ œ bœ œ . œ œ bœ
bœ b˙ bœ œ
?
D.B. b œ ‰ Jœ Œ œ .. b œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ ‰ œJ Œ b œ b˙ Œ œ .. œ ‰ œJ Œ b œ bœ œ ”

Perc.1 „ ‘ .. œ œ œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ .. ‘ œ œ ”
! ! ¡ ! ! ¡ ! !
d i

.. œ œ œ œ œ œ œ œ ..
d i d d i d d i

Perc.2 „ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ œ œ ”
A C Q Q C Q Q A A A

Perc. 3 „ ‘ .. œ œ ‰ œ ‰ œj œ ‘ ‘ ‘ .. ‘ œ œ ”
+ x x x o + o

89
90 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

¡QUE NOTA ES LA BANDA!


3
, œ
C
œ œ œ bœ œ œ œ
cantar 1ra.vez, tocar 2da.vez.

Œ œ
œ
Fl. & .. bw bw ∑ bœ œ œ bœ

œ œ œ bœ œ œ œda , œ
Œ œ
œ
& .. bw bw ∑ œ bœ
- -
œ
que no taes la ban

Ob. bœ

? .. , œ œ œ bœ œ œ œ
∑ œ ”
- -
œ bœ
que no taes la ban da

Bsn. bw bw bœ œ
,
& .. œ œ œ œ œ œ ∑ Œ œ œ
que no - taes la ban - da

B b Cl. œ œ œ
w w œ œ œ
,
& .. œ œ œ œ œ œ Œ œ œ
∑ œ œ
- -
œ
que no taes la ban da

A. Sx. w w œ œ œ

œ œœ œœ œ œda , œ
Œ œ
œ œ
& .. w w ∑ œ œ
- -
œ
que no taes la ban

T. Sx.

, œ œ œ œ œ œ
& .. w ∑ œ œ ”
- -
œ
que no taes la ban da

B. Sx. w œ œ œ

& .. ∑ ∑ ”
que no - taes la ban - da

œ œ œ bœ œ œ œ œ
Hn.
w œ œ œ bœ

& .. ∑ œ œ œ œ œ œ ∑ ”
- -
œ
que no taes la ban da

B b Tpt. œ œ
w œ œ œ

? .. , œ œ œ bœ œ œ œ
∑ œ ”
- -
œ bœ
que no taes la ban da

Tbn. bw bw bœ œ
,
& .. ∑ ”
que no - taes la ban - da

œ œ œ œ œ œ œ œ œ
w w œ œ œ
Bar.

? .. , œ œ œ bœ œ œ œ
∑ œ ”
- -
œ bœ
que no taes la ban da

Bar. bw bw bœ œ

? .. ,
∑ ”
que no - taes la ban - da

Tuba
œ œ œ bœ œ œ œ bœ œ œ
bw bw bœ œ
? .. œ œ œ bœ œ œ ∑ œ bœ œ œda ”
- -

bw bw
que no taes la ban

D.B. bœ œ

j
solo 2da vez

„ .. œœ‰ œ œ ” x Œ
que no - taes la ban - da

Perc.1 ∑ ∑ ∑ œ ∑
! ! ¡ ! !

j
triangulo

„ .. œœœœ‰ œ œ
d i d d i d

Perc.2 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
A C Q Q A A

„ .. ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
solo 1ra.vez
Perc. 3
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

¡QUE NOTA ES LA BANDA!


4
, , œ b œ Œ , œ ..
D

œ b œ Œ œ œ .. œ b œ Œ œ œ œ œ œ
bœ œ œ œ .. b œ Œ Œ œ œ œ œ bœ œ
1. 2. 1.

Fl. &

Ob. &
bœ œ œ œ œ b œ Œ , œ œ .. œ b œ Œ œ .. b œ
œ œ œ œ ,
Œ Œ œ œ œ œ bœ œ œ b œ Œ , œ ..

? œ ‰œŒ œ œ , œ .. ,
‰ Jœ Œ œ
,
.. b œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ ‰ œJ Œ bœ
,
Œ œ ..
Bsn. J bœ ‰ J Œ bœ b˙
, , ,
& œ œ œ œ Œ .. Œ œ .. œ œ œ Œ Œ Œ œ ..
B b Cl.
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ
, , ,
A. Sx. & œ œ œ œ œ œ Œ œ œ .. œ œ ” .. œ Œ Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ” ..

œ œ œ œ œ œ Œ, œ œ . œ , œ œ, œ œ œ œ œ œ
T. Sx. & . œ ” .. œ Œ Œ œ œ œ œ ” ..
, , , ,
B. Sx. & œ ‰ œJ Œ œœ ‰ œJ Œ œ .. œ ‰ œJ Œ œ .. œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ ‰ œJ Œ œ ˙ Œ œ ..
, , , , , ,
& ΠΠΠΠ.. ΠΠ.. ΠΠΠΠΠΠΠ..
œœ œœ œœ œ œ œœ œœ bœ œ œ œœœ b œ œ œœ ˙ œ
Hn.

, , , ,
& Œ œœ Œ œœ Œ Œ .. Œ Œ .. Œ Œ œ ..
œ Œ Œ œ œ œœ œ œ

œœ œ œ œ
B b Tpt.
œœ œ œ œœ
, , , , , ,
Tbn.
? Œ œœ Œ œœ Œ œœ Œ œ œ .. Œ œ œ Œ œ œ .. Œ œ œ œ Œ Œ œ œ œ Œ Œ œ œ Œ œ œ ˙ Œ œ ..

j , , , ,
& œ ‰œŒ œ ‰ œj Œ œ .. ‰ œj Œ œ .. œ Œ Œ œ Œ Œ j ..
œ œ ‰œ Œ œ
Œ œ
Bar.
œ œ œ ˙
? œ ‰œŒ œ , , , ,
Bar. J b œ ‰ Jœ Œ œ .. b œ ‰ Jœ Œ œ .. b œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ ‰ œJ Œ b œ b˙ Œ œ ..

? , , , ,
‰ jŒ ‰ jŒ .. ‰ jŒ .. Œ Œ Œ Œ ‰ jŒ Œ .
Tuba
œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ bœ œ .
bœ bœ b˙
? œ ‰œŒ œ œ œ , ,
D.B. J bœ ‰ J Œ .. b œ ‰ Jœ Œ œ .. b œ Œ Œ œ œ Œ Œ œ œ ‰ œJ Œ b œ b˙ Œ œ ..

Perc.1 „ œ œœ œ œœ ‘ .. ‘ .. ‘ ‘ ‘ ‘ ..
! ! ¡ ! ! ¡

.. .. ..
d i d d i d d i

Perc.2 „ œœœœ œœ œœ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
j
A C Q Q C Q Q A

Perc. 3 „ œœ‰ œ ‰œ œ ‘ .. ‘ .. ‘ ‘ ‘ ‘ ..
+ x x x o

91
92 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

¡QUE NOTA ES LA BANDA!


5
, , œ , œ
E
œ2. œ œ b œ œ .. Œ œ œ ” œ œ bœ œ w
Fl. &
œ œ ” Œ œ Œ œ œ bœ Œ

œ œ œ bœ œ , , œ œ bœ œ œ bœ Œ, œ w
Ob. & œ œ ” .. Œ œ œ ” Œ œœŒ œ
, œ œ œ ”, , œ
Bsn.
? œ ‰ œ Œ bœ
J bœ œ Œ œ .. œ œ œ Œ œ w
b˙ ” ‰ œJ Œ œ
, , ,
.. Œ œ
œ œ ” œ”
&œ œœ œ œ Œ œ œŒ œ œ œ œ œ Œ œ w
B b Cl.
œ œ
, , œ œ œ œ ,
A. Sx. &œ œœ œ œ œ œ ” .. Œ œ œ” Œ œ œŒ œ œ œ Œ œ w
œ œœ œ œ , œ œœ , œ œ œœ , œ œ œ œ œ œ œ ”,
T. Sx. & œ œ Œ œ .. Œ Œ w
, , œ œ œ ”, , œ
B. Sx. & œ ‰ œJ Œ œ œ œ Œ œ .. œ œ œ Œ œ w
˙ ” ‰ œJ Œ œ
, , , , ,
&Œ Œ Œ .. Œ ” ” Œ Œ
Hn.
bœ œ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œœ w œœ œœ
, , ˙ ,
&œ œœ œ œ ” .. Œ œ œ ” Œ œœ” w Œ œ œ œœŒ
B b Tpt.
œ œ ˙ œ
? Œ, œ œ Œ œ œ œ œ Œ œ ,
.. œ œ œ Œ œ œ œ œ ”, w ”
,
Œ œœŒ œœ
Tbn. b˙
, , ,
j
&œ ‰œ Œ œ Œ œ .. œ œ œ Œ œ œœ” w ” œ ‰ œj Œ
Bar.
œ œ œ ˙ œ
, œ œ œ ”, , œ
Bar.
? œ ‰ œ Œ bœ
J bœ œ Œ œ .. œ œ œ Œ œ w
b˙ ” ‰ œJ Œ œ

? , , , ,
‰ jŒ Œ .. Œ ” ” œ ‰ œj Œ
Tuba
œ œ bœ œ œ œœ œ œ œœ w œ
bœ œ b˙
? œ ‰ œ Œ bœ œ ‰ œJ Œ
D.B. J bœ œ Œ œ .. œ œ œ Œ œ œ œœ” w
b˙ ” œ

Perc.1 „ ‘ œ œ ” .. Œ y Œ y
palmas
‘ ‘ ‘ œ œœœ œœ
! ! ! ! ¡ ! ! ¡

.. Œ ø Œ ø
palmas

œ œ ”
d i d d i d d i

œœœœœœœœ
d i

Perc.2 „ ‘ ‘ ‘ ‘

.. Πx Πx j
œ œ ” œœ‰œ‰œœ
A A palmas A C Q Q C Q Q A

Perc. 3 „ ‘ ‘ ‘ ‘
+ o + x x x o
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

¡QUE NOTA ES LA BANDA!


6
, œ bœ œ œ œ bœ ” ,
bw .. œ b œ œ œ œ b œ œ œ œ b œ œ œ bœ œ ‰ ø ø ø bœ Œ ”
1. 2.

Fl. &
, œ bœ œ œ œ ,
.. œ b œ œ œ œ b œ œ œ œ b œ
Fine
bw bœ ” œ œ bœ œ ‰ ø ø ø bœ Œ ”
¡hay hom - be!

Ob. &
,
? bœ ‰ œ Œ, œ œ bœ œ œ œ , w w œ bœ
b œ Œ œ .. œ œ bœ œ ‰ ø ø ø bœ Œ ”
¡hay hom - be!

Bsn.
J
, ,
œ œ œ œ œ œ ” .. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ Œ ”
¡ay hom - be!

B b Cl. & w œ œ œ œ‰ø ø ø


, œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
& w œ ” .. ∑ œ œ‰ø ø ø œ Œ ”
¡ay hom - be!

A. Sx.

, œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ‰ø ø ø œ Œ ”
& w Œ .. ∑
¡ay hom - be!

T. Sx.

, ,
& œ ‰ œJ Œ œ œ œ œ œ œ œ Œ , œ .. w w œ œ œ œ
œ œ‰ø ø ø œ Œ ”
¡ay hom - be!

B. Sx.

, ,
& Œ œœ Œ œœ Œ .. ∑ Œ ”
¡ay hom - be!

Hn.
œ bœ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ bœ œ œ ‰
, œ œ ¡ayø hom
ø - be!
ø œ
B b Tpt. & œ œœ Œ œ œ œ œ œ œ œ ” .. œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ œ œ‰ø ø ø œ Œ ”
,
? Œ, œ œ Œ œ œ œ bœ œ œ œ , w w œ bœ œ œ
b œ Œ œ .. bœ œ ‰ ø ø ø bœ Œ ”
¡ay hom - be!

Tbn.

, , ,
& œ ‰ œj Œ œ œ œ œ œ œ œ Œ œ .. w Œ ”
¡ay hom - be!

w œ œ œ œ œ œ‰ø ø ø œ
Bar.

,
? bœ ‰ œ Œ, œ œ b œ œ œ œ b œ Œ , œ .. w w œ bœ œ œ bœ œ ‰ ø ø ø bœ Œ ”
¡ay hom - be!

Bar.
J
? , , ,
‰ jŒ Œ .. Œ ”
¡ay hom - be!

Tuba
bœ œ œ œ bœ œ œ œ bœ œ w w œ bœ œ œ ‰
bœ œ ø ø ø bœ
? bœ ‰ œ Œ œ œ b œ œ œ œ b œ Œ œ .. w w œ bœ œ œ bœ œ ø ø ø bœ Œ ”

¡ay hom - be!
D.B.
J
¡ay hom - be!

Perc.1 „ ‘ ‘ œ œ ” .. œ Œ ” ∑ œ œœœ œœ œ œ‰x x x œ Œ ”


! ! ! ! ! ¡ ! ! ¡ ! ! Ay hom - be !

.. œ Œ ”
d i d d i d d i

œ œ ” œœœœœœ œœ œ œ‰ø ø ø œ Œ ”
d i d d
Perc.2 „ ‘ ‘ ∑
j
A A A A C Q Q C Q Q A A A ¡ay hom - be! A

Perc. 3 „ ‘ ‘ œ œ ” .. œ Œ ” ∑ œœ‰œ‰œ œ œ œ‰x x x œ Œ ”


+ o o + x x x o o o ¡ay hom - be! o

93
94 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Consideraciones especiales 3
para el montaje de la tercera obra
Objetivo: Reconocer e interpretar, los elementos necesarios teóricos- técnicos (ejercicios prelimina-
res 3), para el posterior montaje de la tercera obra.

★★ Explicación: Escribir en el tablero la célula rítmica nueva, ver (fig.25),


Actividad socializar la duración de esta en un pulso.
★★ Explicación: Escribir en el tablero la igualdad en escritura de, corchea
silencio de corchea, corchea y silencio de corchea, ver (Fig.26).
★★ Proceso de enseñanza de la lectura: Desarrollo de la guía 19 (Lenguaje
musical, solfeo-ejercicios 3) ver (Fig.27), siguiendo los cinco momen-
tos que están propuestos en el paso 6 y teniendo en cuenta la célula
rítmica nueva, ver (Fig.25).
★★ Explicación: Ligadura de expresión “frase” entre tres y cuatro sonidos. Ver (Fig.28).
★★ Explicación: Armadura (las alteraciones aparecerán inmediatamente después de la respectiva
clave) con excepción de: clarinete soprano y bajo, saxofón tenor, trompeta, barítono C.T. ver
(Fig.29)
★★ Enseñanza: Ubicar en el pentagrama el sonido nuevo (La Real). Ver (Fig.30). Guía especial 3.
★★ Desarrollo de la guía 20: Ejercicios preliminares 3. Ver (fig. 31) Score.
★★ Desarrollo de la guía 21: Montaje de la tercera obra. Ver (Fig.32) Score.

Figura 25
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Figura 26

Figura 27

Figura 28

95
96 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Figura 29

Figura 30

Figura 31. Score. Ejercicios preliminares


Cfr. Página siguiente
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Score EJERCICIOS PRELIMINARES 3


Moderato q=90

b w œœ œœ ,˙ ˙ œ œ œ œ ,œ œ œ œ œ œ œ œ ,œœœœœœœœ œ œ œ œ
1 sonido nuevo

Flute &b c J‰ J‰ J‰ J‰ J‰ J‰ J‰ J‰
Flauta

b w œœ œœ ,˙
J‰ J‰
˙ œ œ œ œ ,œ œ œ œ œ œ œ œ ,œœœœœœœœ œ œ œ œ
J‰ J‰ J‰ J‰ J‰ J‰
Oboe &b c
oboe (opcional)

? b c w œ œ ‰ œ œ ‰, ˙ ˙ œ œ ‰ œ œ ‰ , œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ ‰, œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ ‰
Bassoon b J J J J J J J J
Fagot(opcional)

, , ,
Clarinet in B b-Clar Bj & c j‰ j‰ j‰ j‰ j‰ j‰ j‰ j‰
Clarinete- w œœ œ œ ˙ ˙ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œœœœœœœœ œ œ œ œ
# w œ œ ‰œ œ ,˙ ˙ œ œ ‰œ œ ,œ œ œ œ œ œ ‰œ œ ,œœœœœœœœ œ œ ‰œ œ‰
Clar Bajo (opcional)

Alto Sax & c J J‰ J J‰ J J‰ J J


Saxofón contralto
w œœ œœ ,˙ ˙ œ œ œ œ ,œ œ œ œ œ œ œ œ ,œœœœœœœœ œ œ œ œ
c J‰ J‰ J‰ J‰ J‰ J‰ J‰ J‰
Tenor Sax &
Saxofón tenor

# w œ œ ‰ œ œ ‰, ˙ ˙ œ œ ‰ œ œ ‰ , œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ ‰, œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ ‰
Baritone Sax & c J J J J J J J J
Saxofón Baritono(opcional)

, , ,
j‰ j‰ j‰ j‰ j‰ j‰ j j
Horn in F
Trompa(opcional)
&b c w œœ œœ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œ ‰œ œ ‰
, , ,
& c w œ œ ‰œ œ ‰ ˙ ˙ œ œ ‰œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ ‰œ œ ‰ œœœœœœœœ œ œ ‰œ œ ‰
Trumpet in B b
trompeta J J J J J J J J
? b c w œ œ ‰ œ œ ‰, ˙ ˙ œ œ ‰ œ œ ‰ , œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ ‰, œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ ‰
Trombone b J J J J J J J J
Trombón

, , ,
& c w œ œ ‰œ œ ‰ ˙ ˙ œ œ ‰œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ ‰œ œ ‰ œœœœœœœœ œ œ ‰œ œ ‰
Baritone (T.C.)
Barítono C.T J J J J J J J J

? b c w œ œ ‰ œ œ ‰, ˙ ˙ œ œ ‰ œ œ ‰ , œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ ‰, œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ ‰
Baritone (B.C.) b J J J J J J J J
Barítono C.B

? b c j j , j j , j j , j j
Tuba
Tuba
b w œ œ ‰œ œ ‰ ˙ ˙ œ œ ‰œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ ‰œ œ ‰ œœœœœœœœ œ œ ‰œ œ ‰

? b c w œ œ ‰œ œ ‰ ˙
J J
˙ œ œ ‰œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ ‰œ œ ‰ œœœœœœœœ œ œ ‰œ œ ‰
J J J J J J
Double Bass b
Contrabajo (opcional)
d i d d i d d d i d d i d d
Percussion „ c œ œ œ œ ∑ œ œ œ Œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ Œ ∑
Percusión 1(conga)

A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q

97
98 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

2
EJERCICIOS PRELIMINARES 3

, , ,
w ˙
2
b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Fl. &b ˙ ˙ ˙ w

, , ,
b ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Ob. &b ˙ ˙ ˙ w

, , ,
? b ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙
Bsn. b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
, , ,
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
B b Cl.
˙ ˙ w ˙ ˙ w
, , ,
# ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
A. Sx. & ˙ ˙ ˙ w
, , ,
˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
T. Sx. &
, , ,
# ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
B. Sx. & ˙ ˙ ˙ w
, , ,
&b ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ ˙
Hn.
˙ ˙ ˙ w
, , ,
& ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙
B b Tpt.
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
, , ,
? bb ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙
Tbn. ˙ ˙ ˙ ˙ w
, , ,
& ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙
Bar.
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
, , ,
? bb ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙
Bar. ˙ ˙ ˙ ˙ w

? bb , , ,
˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ ˙
Tuba
˙ w
? bb ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙
D.B. ˙ ˙ ˙ ˙ w
d i d d i d d similar
Perc.1 „ œ œ œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ œ Œ
A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

EJERCICIOS PRELIMINARES 3 3

b ‰œœœœ œ , œ , œœœ , œ , w
‰œœœ Œ
A L L L A L L L A L L L A L

w ‰ œœœ œ w
3
Fl. & b ‰ œ œ w

b ‰œœœœ œ , œ , , œ , w
Ob. & b w ‰ œœœ œ w ‰œœœœ œ w ‰œœœ Œ

? b ‰œœœœ œ , , , , w
Bsn. b w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ Œ

, , ,
& ∑ ∑ ‰œœœ ‰œœ ‰ œœœ Œ
B b Cl.
œ œ w œœ œ w œ w
# ‰œœœœ œ , , , , w
A. Sx. & w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ Œ

œœœœ œ , œœœ , œ , œœ , w
‰ w ‰ œ œ w ‰ œœœ œ w ‰œœ Œ
T. Sx. &
# ‰œœœœ œ , , , , w
B. Sx. & w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ Œ

, , , ,
A L L L A L L L A L L L A L

&b ‰œ ‰
œœœœ œ
‰ ‰
œ
Œ
w
œœœ œ w œœœœ œ œœœ
Hn.
w w
, , , ,
& ‰œœœœ œ w
‰œœœ ‰œœ ‰ œœœ Œ w
B b Tpt.
œ œ w œœ œ w œ
? b ‰œœœœ œ , , , , w
Tbn. b w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ Œ

, , , ,
& ‰œœœœ œ ‰œœœ ‰œœ ‰ œœœ Œ w
Bar.
w œ œ w œœ œ w œ
? bb ‰ œ œ œ œ œ , , , , w
Bar. w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ Œ

? bb ‰ , , , ,
œœœœ œ ‰œ ‰ ‰ œ Œ w
Tuba
w œœœ œ w œœœœ œ w œ œ œ

? bb ‰ œ œ œ œ œ , w
D.B. w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ œ w ‰œœœœ Œ

di d d i d d similar
Perc.1 „ œœœœ” œœœ ” œœœœ” œœœ ” œœœœ” œœœ ” œœœœ” œœœ ”
A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q

99
100 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

4
EJERCICIOS PRELIMINARES 3

b œ œ Œ œ œ ,œ œ œ˙ œ ,œ œ œ ˙ ,
4
œ œ œ œ œ
‰ œ œ ˙
œ
A L A L L

Œ ‰ ‰ œ œ
Fl. &b

b œ œ Œ œ œ ,œ œ
‰ œ ˙ œ œ œ œ ‰
,œ œ œ ˙ œ œ œ œ ,
‰ œ œ œ ˙
Ob. &b Œ

? b œ œ Œ œ œ Œ , , ,
‰ œ œ ˙
œ œ œ
Bsn. b
œ œ ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ ˙

, ,
B b Cl. & Œ Œ ∑ ∑ ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ ˙
œ œ œ œ

# œ œ Œ œ œ Œ , , ,
A. Sx. & ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ ˙

œ œ œ œ ,œ œ œ˙ œ œ œ œ ,œ œ œ ˙ œ œ œ œ ,œ œ œ ˙
T. Sx. & Œ Œ ‰ ‰ ‰

# œ œ Œ œ œ Œ , , ,
‰ œ œ ˙
œ œ œ
B. Sx. &
œ œ ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ ˙
, , ,
&b œ œ Œ œ œ Œ
‰ œ
œ œ˙ œ œ œ œ

œ œ œ˙ œ œ

œ œ œ ˙
œ œ
Hn.

, , ,
A L A L L

B b Tpt. & œ œ Œ œ œ Œ ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ ˙

? bb œ œ Œ œ œ Œ ,œ , ,
Tbn. ‰ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ ˙
, , ,
& œ œ Œ œ œ Œ ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ
Bar.
œ ˙

? bb œ œ Œ œ œ Œ , , ,
‰ œ œ ˙
œ œ œ
Bar.
œ œ ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ ˙

? bb , , ,
Tuba œ œ Œ œ œ Œ ‰ œ œ
œ ˙ œ œ œ œ
‰ œ œ
œ ˙ œ œ œ œ

œ œ œ ˙

D.B.
? bb œ œ Œ œ œ Œ œ
‰ œ œ ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ ˙
d i d d i d d similar
Perc.1 „ œ œ œ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ œ œ œ ∑
A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

EJERCICIOS PRELIMINARES 3 5

b œ œ œ , ,
Fl. &b
œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ w
Fine

b œ œ œ , ,
Ob. &b
œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ w

? bb œ œ , ,
Bsn.
œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ w

, ,
& œ œ œ œ ‰œ œ œ œ ‰
B b Cl.
œ ˙ œ œ œœœ˙ œ œ œ œ w

# œ , ,
A. Sx. & œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ w

œ œ , ,
T. Sx. &
œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ w

# œ , ,
B. Sx. & œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ w
, ,
&b ‰ ‰
œ œ œ œ œœœ˙ œ œ œœœ˙ œ
Hn.
œ œ œ œ œ w
, ,
& œ œ œ œ ‰œ œ œ œ ‰œ œ œ
B b Tpt.
œ ˙ œ œ œ ˙ œ œ œ w
? bb œ œ , ,
Tbn.
œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ w
, ,
& œ œ ‰œ œ œ ‰œ
Bar.
œ œ œ ˙ œ œ œ œœ˙ œ œ œ œ w
? bb œ œ , ,
Bar.
œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ w

? bb , ,
‰ ‰
Tuba
œ œ œ œ œœœ˙ œ œ œ œ œœœ˙ œ œ
œ œ w
? bb œ œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ ‰œœœ˙ œ œ œ œ
D.B. w

Perc.1 „ œœœœœœœ œœœœœœœ œœœœœœœ œœœœœœœ œœœœœœœ œœœœœœœ


A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q A C Q Q A Q Q

Evaluación
Verificar que los estudiantes interpreten y reconozcan en el pentagrama los
nuevos elementos teóricos- técnicos (ejercicios preliminares 3), esto permiti-
rá el feliz montaje de la tercera obra.

101
102 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

MONTAJE DE
L A TERCERA OBRA:
ESCAL ANDO ANDO
SON

Fig.32. Score. ESCALANDO ANDO. SON


CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Score

Formato básico y/o Sinfónico


ESCALANDO ANDO.
Alcance- nivel 0.7 SON César Augusto Cano Arteaga

OBRA Nro.3
œ , ,
Moderato q=90
b œ œ
J ‰
œ œ
J ‰
œ œ
J ‰
œ
J ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰
Flute &b c J J J J
Flauta
F
b œ œ œ œ œ œ œ œ , ,
&b c J ‰ J ‰ J ‰ J ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰
Oboe
J J J J
oboe (opcional)
F
? b c œ œ œ œ œ œ œ œ ‰, œ j j j j ,
Bassoon b J ‰ J ‰ J ‰ J œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰
F
Fagot(opcional)

j j j j , ,
Clarinet in B b-Clar Bj & c œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ j‰ j‰ j‰ j‰
œ œ œ œ œ œ œ œ
Clarinete-
F
Clar Bajo (opcional)
# œ œ œ œ œ œ œ œ , j j j j ,
Alto Sax & c J ‰ J ‰ J ‰ J ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰
F
Saxofón contralto

œ œ œ œ œ œ œ œ , ,
Tenor Sax & c J ‰ J ‰ J ‰ J ‰ œ œ
J ‰
œ œ ‰
J
œ œ ‰ œ
J
œ ‰
J
Saxofón tenor
F
# œ œ œ œ œ œ œ œ , j j j j ,
Baritone Sax & c J ‰ J ‰ J ‰ J ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰
F
Saxofón Baritono(opcional)

, ,
&b c œ j‰ j‰ j‰ j‰ j‰ j‰ j‰ j‰
œ œ œ œ œ œ œ
Horn in F
Trompa(opcional)
F œ œ œ œ œ œ œ œ
j j j j , ,
Trumpet in B b & c œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ
j‰
œ œ
j‰
œ œ
j‰
œ œ
j‰
trompeta
F
? b c œ œ œ œ œ œ œ œ , j j j j ,
Trombone b J ‰ J ‰ J ‰ J ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰
F
Trombón

j j j j , ,
Baritone (T.C.) & c œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ
j‰
œ œ
j‰
œ œ
j‰
œ œ
j‰
Barítono C.T
F
? b c œ œ œ œ œ œ œ œ , j j j j ,
Baritone (B.C.) b J ‰ J ‰ J ‰ J ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰
F
Barítono C.B

? b c , ,
b j‰ j‰ j‰ j‰ j‰ j‰ j‰ j‰
Tuba
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
pizz. F
Tuba

? b c œ œ œ œ œ œ œ œ j‰ j j‰ j
Double Bass b J ‰ J ‰ J ‰ J ‰ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ ‰
F
Contrabajo (opcional)

Percussion „ c ∑ ∑ ∑ ∑
Percusión 1( Güiro-Guacharaca)

Percussion „ c ∑ ∑ ∑ ∑
Percusión 2 (conga)

Percussion „ c ∑ ∑ ∑ ∑
Percusión 3(Bombo)

Obra con carácter pedagógico que hace parte del método "Cómo iniciar una banda(infantil)"

103
104 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

2
ESCALANDO ANDO.

b œ œ œ œ , œ œ œ œ ˙ ,
œ ˙
Fl. &b J ‰ J ‰ Œ ”

b œ œ œ œ , œ œ œ œ ˙ ,
œ ˙
Ob. &b J ‰ J ‰ Œ ”

? b œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰, ”
Bsn. b J J J J w ˙

j j , ,
B b Cl. & œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ œ œ ˙ Œ
œ ˙

# œ œ ‰ œ œ ‰, œ œ œ œ ˙ Œ
,
œ ˙ Œ
,
œ œ
A. Sx. & J J
œ œ œ œ , œ œ œ œ ˙ , œ ˙ , œ œ
T. Sx. & J ‰ J ‰ Œ Œ

# œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰, w ”
B. Sx. & J J J J ˙
,
&b œ j ‰ j ‰ j ‰ j ‰ ”
œ œ œ œ œ œ œ w ˙
Hn.

j j , ,
B b Tpt. & œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ œ œ ˙ Œ
œ ˙
Œ
œ œ
? b œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰, w ˙ ”
Tbn. b J J J J
j j j j ,
Bar. & œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ w ˙ ”

? b œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰, w ˙ ”
Bar. b J J J J

? b ,
b œ j ‰ j ‰ j ‰ j ‰ ”
Tuba
œ œ œ œ œ œ œ
w ˙
? b œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰ œ œ ‰
w ˙ ”
D.B. b J J J J

Perc.1 „ ∑ ∑ ∑ ∑

Perc.2 „ ∑ ∑ ∑ ∑

Perc.3 „ ∑ ∑ ∑ ∑
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

ESCALANDO ANDO. 3

b% , , ˙ œ œ
& b .. ‰ œ ‰ ‰ J
œ œ œ ‰ œ ‰ œ ‰ Jœ œ ˙ ” .. ˙ Œ œ
1. 2.

Fl.

b , , ˙ œ œ
& b .. ‰ ‰ œ ‰ œJ œ
Ob.
œ ‰ œ ‰ œ ‰ Jœ œ ˙ ” .. ˙ Œ œ

? b .. œ , œ , œ , , œ , œ
Bsn. b Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ .. œ Œ Œ
, , ,
& .. ‰ ‰ j ‰ ‰ j ˙ œ œ ” .. Œ œ
œ ‰ œ œ œ œ ‰ œ œ œ ˙ ˙
B b Cl.

# .œ œ œ , , ,
A. Sx. & . œ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ ‰ œ œ .. ‰ œ œ œ œ Œ
, œ œ œ ‰, œ œ œ œ ‰ œ œ . œ œ œ œ
.. œ œ œ œ œ œ œ ‰,œ ‰ œ œ œ œ œ œ
. ‰ Œ
T. Sx. &
# . , œ , œ , , œ , œ
B. Sx. & .œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ œ Œ Œ .. œ Œ Œ

& b .. Œ ” Œ ” Œ
œ œ
” Œ ” .. Œ Œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ
Hn.

, , , j ,
.. ‰ œ œ ‰ œ œ œ œ ‰ œ œ .. ‰ œ œ œ œ ‰ œ
B b Tpt. & œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ

œ œ ” œ œ ” œ œ ” ,
Tbn.
? b .. Œ
b Œ Œ Œ œ œ ” .. Œ œ œ Œ œ

,
& .. Œ ” Œ ” Œ ” Œ ” .. Œ Œ œ
Bar.
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
? b .. Œ , œ
Bar. b œ œ ” Œ œ œ ” Œ œ œ ” Œ œ œ ” .. Œ œ œ Œ

? b .. , , , , ,
b Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ .. Œ Œ
Tuba
œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ
? b .. œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ .. œ Œ Œ œ
D.B. b œ œ œ

Perc.1 „ .. œ œ œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ .. ‘
F
! ! ¡ ! ! ¡

.. œ œ œ œ œ œ œ ..
d i d d i d d

Perc.2 „ ‘ ‘ ‘ ‘
F
A C Q Q A Q Q

Perc.3 „ .. œ œ ‰ œ ‰ œj œ ‘ ‘ ‘ .. ‘
F
+ x x x o

105
106 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

4
ESCALANDO ANDO.

,  ,
œ œ œ œ œ 1.œ œ œ œ œ œ , œ œœ œ
B
b œ œœœ œ œ œ œ Œ œ .. œ
œ œ ”
& b ..
2.

Fl.

, ,
b œ œœœ œ œ œ œœ œ œ œ œœ œ œ , œ œœ œ œ œ ”
Ob. & b .. œ œ œ Œ œ .. œ

? b .. ˙ , , , , ,
Bsn. b ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ .. ˙ ‰ Jœ œ œ œ ”
, , ,
.. œ œ œ œ œ Œ .
B b Cl. & œ œ œœ œ œ œ œœ œ œ œœœ œ . œ œ œœ œ œ œ ”
# . ‰œ‰œ˙ , , , ,
A. Sx. & . ‰œ‰ œ˙ ‰œ‰ œ˙ œ œœœ” .. ‰ œ ‰ œ ˙ ˙ Œ œ œ
, , , , œ
T. Sx. & .. ‰ œ ‰ œ ˙ ‰œ‰ œ˙ ‰œ‰ œ˙ œ œœœ” .. ‰ œ ‰ œ ˙ ˙ Œ œ

# .˙ , , , , ,
B. Sx. & . ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ .. ˙ ‰ Jœ œ œ œ ”
, , , , ,
& b .. ˙ ‰ j ‰ j ‰ j ‰ j .. ‰ j ”
D.S. al Coda
Hn.
œœ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ
, , ,
& .. œ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œœ œ Œ œ .. œ œ œ œ œ ˙ Œ œ œ
B b Tpt.
˙
? b .. ˙ , , , , ,
Tbn. b ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ .. ˙ ‰ Jœ œ œ œ ”
, , , , ,
& .. ˙ ‰ œj œ ˙ ‰ œj œ ˙ ‰ œj œ ‰ œj œ .. ˙ ‰ œj œ œ œ ”
Bar.
˙
? b .. ˙ , , , , ,
Bar. b ‰ œJ œ ˙ ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ .. ˙ ‰ Jœ œ œ œ ”

? b .. , , , , ,
b ˙ ‰ œj œ ‰ j ‰ j ‰ j .. ‰ j ”
Tuba
˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ
? b .. ˙ ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ ˙ ‰ Jœ œ .. ˙ ‰ Jœ œ œ œ ”
D.B. b

Perc.1 „ .. œ œ œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ .. ‘ œ œ ”
! ! ¡ ! ! ¡ ! !
d i d d i d d

Perc.2 „ .. œ œ œ œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ .. ‘ œ œ ”
A C Q Q A Q Q A A

Perc.3 „ .. œ œ ‰ œ ‰ œj œ ‘ ‘ ‘ .. ‘ œ œ ”
+ x x x o O O
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

ESCALANDO ANDO. 5

b œ œ œ œ œ œ œ œ C
Fl. &b Œ ∑ ∑ ∑ ∑

b œ œ œ œ œ œ œ œ
Ob. &b Œ ∑ ∑ ∑ ∑

? b ˙ ,
‰ œ œ Œ ˙ œ œ ˙ œ œ, ˙ ˙ ,
Bsn. b J œ œ œ œ œ œ œ

B b Cl. & œ œ œ œ œ œ œ œ Œ ∑ ∑ ∑ ∑

# ‰, œ ‰ œ ˙ œ œ œ Œ ∑ ∑ ∑ ∑
A. Sx. &
,
T. Sx. & ‰ œ ‰ œ ˙ œ œ œ Œ ∑ ∑ ∑ ∑

# , ˙ œ œ ˙ œ œ, ˙ ˙ ,
B. Sx. & ˙ ‰ œJ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ
,
&b ‰ j Œ ∑ ∑ ∑ ∑
˙ œ œ œ œ œ
Hn.

B b Tpt. & œ œ œ œ œ œ œ œ Œ ∑ ∑ ∑ ∑

? b ˙ , ˙ œ œ ˙ œ œ, ˙ ˙ ,
Tbn. b ‰ Jœ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ
, , ,
& ˙ ‰ œj œ œ œ œ Œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙
œ œ œ œ
Bar.

? b ˙ , œ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ, ˙ ˙ ,
Bar. b ‰ Jœ œ Œ œ œ œ œ

? b , , ,
b ˙ ‰ j Œ œ œ œ œ
œ œ ˙ ˙ ˙ ˙
œ œ œ œ
Tuba
œ œ œ
? b ˙ ‰ Jœ œ Œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙
D.B. b œ œ œ œ œ œ œ

Perc.1 „ ‘ œ œ œ œ œ Œ ∑ ∑ ∑ ∑
! ¡ ! ¡ !

Perc.2 „ ‘ œ œ œ œ œ Œ ∑ ∑ ∑ ∑
A A A A A

Perc.3 „ ‘ œ œ œ œ œ Œ ∑ ∑ ∑ ∑
O O O O O

107
108 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

6
ESCALANDO ANDO.

œ œ œ ˙ œ œ œ ˙ , œ œ œ ˙
D
b œ œ œ ˙
Fl. &b ‰ ‰ ‰ ‰

b œ œ œ ˙ œ œ œ ˙ , œ œ œ ˙ œ œ œ ˙
Ob. &b ‰ ‰ ‰ ‰

œ œ , ˙ ˙ ,
? b ˙ œ ˙ œ œ œ œ œ
Bsn. b
,
‰ œ ‰ œ ‰ œ ‰ œ
B b Cl. & œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙
# ∑ ∑ ∑ ∑
A. Sx. &

T. Sx. & ∑ ∑ ∑ ∑

# ˙ œ œ , ˙ ˙ ,
œ ˙ œ œ œ œ œ
B. Sx. &

Hn. &b ∑ ∑ ∑ ∑

B b Tpt. & ∑ ∑ ∑ ∑

œ œ , ˙ ˙ ,
? b ˙ œ ˙ œ
œ œ œ œ
Tbn. b
, ,
& ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ ˙ œ
œ œ
Bar.

œ œ , ˙ ˙ ,
? b ˙ œ ˙ œ
œ œ œ œ
Bar. b

? b , ,
b ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙
œ œ
Tuba
œ œ
? b ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙
D.B. b œ œ œ œ

Perc.1 „ œ œ œ œ œ œ ‘ ‘ ‘
! ! ¡ ! ! ¡

Perc.2 „ ∑ ∑ ∑ ∑

Perc.3 „ ∑ ∑ ∑ ∑
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

ESCALANDO ANDO. 7

œ œ œ ˙ œ œ œ ˙ , œ œ œ ˙
E
b œ œ œ ˙
Fl. &b ‰ ‰ ‰ ‰

b œ œ œ ˙ œ œ œ ˙ , œ œ œ ˙ œ œ œ ˙
Ob. &b ‰ ‰ ‰ ‰

œ œ , ˙ ˙ ,
? b ˙ œ ˙ œ
œ œ œ œ
Bsn. b
,
& ‰ œ ‰ œ ‰ œ œ œ ˙ ‰ œ œ œ ˙
B b Cl.
œ œ ˙ œ œ ˙
# œ œ Œ , ,
A. Sx. & œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ

, ,
T. Sx. & œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ

# ˙ œ œ , ˙ ˙ ,
œ ˙ œ œ œ
B. Sx. & œ œ
, ,
&b Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ
Hn.
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

B b Tpt. & œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ

œ œ , ˙ ˙ ,
? b ˙ œ ˙ œ
œ œ œ œ
Tbn. b
, ,
& ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙
Bar.
œ œ œ œ
œ œ , ˙ ˙ ,
? b ˙ œ ˙ œ
œ œ œ œ
Bar. b

? b , ,
b ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙
œ œ
Tuba
œ œ
? b ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙
D.B. b œ œ œ œ

Perc.1 „ ‘ ‘ ‘ ‘
d i d d i d d

Perc.2 „ œ œ œ œ œ œ œ ‘ ‘ ‘
A C Q Q A Q Q

Perc.3 „ ∑ ∑ ∑ ∑

109
110 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

8
ESCALANDO ANDO.

œ œ œ ˙ œ œ œ ˙ œ
F
b œ œ œ œ œ ‰ œ ”
Fl. &b ‰ ‰

b œ œ œ ˙ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ ‰ œ ”
Ob. &b ‰ ‰

œ œ ,
? b ˙ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ ”
Bsn. b

‰ œ ‰ œ ”
B b Cl. & œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ ‰ œ
# œ œ Œ , œ œ œ œ
A. Sx. & œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ ‰ œ ”

, œ œ œ œ
T. Sx. & œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ ‰ œ ”

# ˙ œ œ ,
œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ ”
B. Sx. &
, Fine

&b œ œ Œ œ œ
Œ
œ œ
Œ
œ œ
Œ
œ ‰

œ œ
Hn.
œ œ œ œ
j j
B b Tpt. & œ œ œ ‰ œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ

œ œ ,
? b ˙ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ ”
Tbn. b
,
& ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ ”
œ œ œ ‰ œ
Bar.

œ œ ,
? b ˙ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ ”
Bar. b

? b ,
b ˙ œ œ ‰ ”
Tuba
œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ
? b ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ
D.B. b œ œ œ œ ‰ œ ”

Perc.1 „ ‘ ‘ ‘ œ œ ‰ œ ”
! ! !

Perc.2 „ ‘ ‘ ‘ œ œ ‰ œ ”
j
œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ œ ‰ œ ”
A A A

Perc.3 „ ‘ ‘
+ x x x o o o o
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Consideraciones especiales 4
para el montaje de la cuarta obra
Objetivo: Reconocer e interpretar, los elementos necesarios teóricos- técnicos (ejercicios prelimina-
res 4), para el posterior montaje de la cuarta obra.
★★ Enseñanza: Ubicar en el pentagrama el sonido nuevo (Si bemol real,
Actividad octava). Ver (Fig.33). (Guía especial 4A)
Enseñanza: El estudiante En el Nivel tímbrico aspecto registro, debe
interpretar el sonido Si natural real con su respectivo instrumento. Ver
(Fig.34).
★★ Exclusivamente para: oboe, clarinete soprano y bajo, saxofón baríto-
no, fagot, Eufonio, tuba y contrabajo. (Guía especial 4B)
★★ Enseñanza: El estudiante En el Nivel tímbrico aspecto registro, debe ubicar en el pentagrama
el sonido Si natural real. Ver (Fig. 34). Solo para los instrumentos mencionados en el ítem
anterior.
★★ Enseñanza: El estudiante de percusión debe reconocer las convenciones para la interpreta-
ción del instrumento nuevo que se utilizará en el montaje de la obra No. 4 (redoblante con
entorchado).
★★ CONVENCIONES PARA REDOBLANTE
CÓDIGO TÍMBRICA-DENOMINACIÓN

Paliteo (stick on stick). Percusión sobre baqueta que reposa
Sobre el parche.

Redoble de baqueta. Percusión permitiendo que la baqueta
Rebote sobre el parche.
★★ Desarrollo de la guía 22: Ejercicios preliminares 4. Ver (fig.35) Score.
★★ Desarrollo de la guía 23: Montaje de la cuarta obra. Ver (Fig36.) Score.

111
112 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Figura 33

Figura 34

Fig.35. Score. Ejercicios preliminares


Cfr. Página Siguiente
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Score
EJERCICIOS PRELIMINARES 4
Moderato q= 110

w ,œ‰œ œ œ œ ˙ ˙ , œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ


1
b ‰ ‰ ‰ ‰
Flute &b c
,œ‰œ œ œ œ ˙ , œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ
Flauta
w ˙
b ‰ ‰ ‰ ‰
Oboe &b c
,œ œ œ œ œ ˙ , œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ
oboe (opcional)

? b c w ‰
‰ ˙
‰ ‰ ‰
Bassoon b
, , , ,
Fagot(opcional)

Clarinet in B b-Clar Bj & c ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰


w œ œœœœ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœœœ œ œœ œ œ
,œ œ œ œ œ ˙ , œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ
Clarinete-
w ˙
# ‰ ‰
Clar Bajo (opcional)

Alto Sax & c ‰ ‰ ‰


, œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ
Saxofón contralto
w ,œ‰œ œ œ œ ˙ ˙
Tenor Sax & c ‰ ‰ ‰ ‰
, œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ
Saxofón tenor

w ,œ œ œ œ œ ˙ ˙
# ‰
Baritone Sax & c ‰ ‰ ‰ ‰
, ,
Saxofón Baritono(opcional)
, ,
Horn in F &b c w ‰œ‰œ œ œ œ ˙ ˙ ‰œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ ‰œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰œ ‰œ œ œ œ
,
Trompa(opcional)
, , ,
Trumpet in B b & c w ‰œ‰œ œ œ œ ˙ ˙ ‰œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ ‰œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰œ ‰œ œ œ œ
,œ œ œ œ œ ˙ , œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ
trompeta

? b c w ‰ ‰
˙
‰ ‰ ‰ ‰
Trombone b
, , , ,
Trombón

Baritone (T.C.) & c w ‰œ‰œ œ œ œ ˙ ˙ ‰œ ‰œ œ œ œ œ œ œ œ ‰œ ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰œ ‰œ œ œ œ


,œ œ œ œ œ ˙ , œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,œ‰œ œ œ œ
Barítono C.T

? b c w ‰
‰ ˙
‰ ‰ ‰
Baritone (B.C.) b
Barítono C.B
, , , ,
? b c w ‰œ‰œ œ œ œ ˙ ˙ ‰œ ‰œ œ œ œ œ œ œ œ ‰œ ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰œ ‰œ œ œ œ
Tuba b
Tuba

? b c w ‰
œ‰œ œ œ œ ˙ ˙

œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ

œ‰œ œ œ œ œœ œœœœ œœ œ‰œ œ œ œ

Double Bass b
Contrabajo (opcional)
d i d i similar
Percussion „ c œ œ@ œ œ@ ∑ œ œ@ œ œ@ ∑ œ œ@ œ œ@ ∑ œ œ@ œ œ@ ∑
Percusión 1(redoblante)

d d i d

Percussion „ c œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ œ œ ∑
Percusión 2 (Bombo)

O O + O O O + O O O + O O O + O

113
114 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

2
EJERCICIOS PRELIMINARES 4

, ,
2
, ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Fl. &b ˙ ˙
, , ,
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
b ˙ ˙ ˙ ˙
Ob. &b ˙ ˙
, , ,
? b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Bsn. b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
, , ,
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
B b Cl.
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
, , ,
# ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
A. Sx. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
, ,
, ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
T. Sx. &
, ,
# , ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
B. Sx. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
, , ,
&b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ ˙
Hn.
˙ ˙ , ˙ ˙
, ,
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
B b Tpt.
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
, ,
? b ˙ , ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Tbn. b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
, , ,
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Bar.
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
, , ,
? b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Bar. b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
, , ,
? b ˙ ˙
b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ ˙
Tuba
˙ ˙
? b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
D.B. b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
di d i di d similar
Perc.1 „ œ œ@ œ œ ” œœœ ” œ œ@ œ œ ” œœœ ” œ œ@ œ œ ” œœœ ” œ œ@ œ œ ” œœœ ”

Perc.2 „ œ œ ” œœœ ” œ œ ” œœœ ” œ œ ” œœœ ” œ œ ” œœœ ”


o o + o o o o + o o o o + o o o o + o o
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

3
EJERCICIOS PRELIMINARES 4
3
œ œœ œ
b b ‰ œ ‰ œ œ œ ,‰ œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, ‰
Fl. &

b , , œ œ œ œ , œ ‰œ œ œ ,œ ‰œ œ œ , œ ‰œ œ œ , œ ‰œ œ œ ,œ ‰œ œ œ
Ob. & b ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰
,
? b ‰ œ ‰ œ œ œ ,‰ œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ
Bsn. b
, , , , , , ,
& ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰ ‰ ‰
œ œœ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ‰œ œ œ
B b Cl.

, ,
# , , , œ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ
A. Sx. & ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰ ‰
, œ œ œ œ , œ ‰œ œ œ , œ ‰œ œ œ ,œ ‰œ œ œ , œ ‰œ œ œ , œ ‰œ œ œ ,œ ‰œ œ œ
T. Sx. & ‰ œ ‰ œ œ œ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰

, , , , ,
# ‰ ‰ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ
B. Sx. & œ œœ œ
, , , , , , ,
& b ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰œ‰ ‰œ‰œ œ œ
‰ ‰ ‰ ‰ ‰ œ œœ œ œœ œ
œ œœ œ œ œœ œ œ œœ œ œ œœ œ œ œœ œ
Hn.

, , , , , , ,
B b Tpt. & ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ
,
? b ‰ œ ‰ œ œ œ ,‰ œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ
Tbn. b
, , , , , , ,
‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ
& œ‰œ œ œ œ‰œ œ œ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
Bar.

, ,
? b ‰ œ ‰ œ œ œ ,‰ œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ ‰, œ ‰ œ œ œ
Bar. b
, , , , , , ,
? b ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ œ‰œ œ œ
b ‰ ‰œ œ œ œ‰œ œ œ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ
Tuba
œ œœ œ
? b ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ ‰œ‰œ œ œ
D.B. b
did idid similar
Perc.1 „ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ

Perc.2 „ œ œ œœœ œ œ œœœ œ œ œœœ œ œ œœœ œ œ œœœ œ œ œœœ œ œ œœœ œ œ œœœ


o o + o o o o + o o o o + o o o o + o o o o + o o o o + o o o o + o o o o + o o

115
116 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

4
EJERCICIOS PRELIMINARES 4
4
b œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ w
Fl. &b œ œ œ œ

b œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ w
Ob. &b œ œ œ œ
,
? b œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ w
Bsn. b œ œ œ œ œ œ œ œ

, ,
& œ œ œ œ œ œ œ œ ∑
B b Cl.
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ w
, ,
#
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ w
A. Sx. &
œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ w
œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ
T. Sx. &
,
# œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ w
B. Sx. & œ œ œ œ
, , ,
&b œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ w
œ œ œ œ œ œ œ œ
Hn.
œ œ œ œ
, , ,
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ w
B b Tpt.
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
,
? b œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ w
Tbn. b œ œ œ œ œ œ œ œ
, , ,
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ w
Bar.
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
,
? b œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ w
Bar. b œ œ œ œ œ œ œ œ

, , ,
? b œ œ œ œ w
b œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ
Tuba

? b œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ w
D.B. b œ œ œ œ œ œ œ œ
d i d d i d d i d d i d similar
Perc.1 „ œ@ œ@ œø œø Œ œ@ œø Œ œ@ œ@ œø Œ œ@ œ@ œø Œ œ@ œ@ œø œø Œ œ@ œø Œ œ@ œ@ œø Œ œ@ œ@ œø Œ

Perc.2 „ œ œ ” œ Œ œ Œ œ œ œ Œ œ Œ œ Œ œ œ ” œ Œ œ Œ œ œ œ Œ œ Œ œ Œ
+ o o o + x x o o + o o o + x x o o
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

5
EJERCICIOS PRELIMINARES 4

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ, œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,
œ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ œ œ
bb ‰ ‰
5

Fl. & ‰ ‰ ‰ ‰ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ, œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,
œ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ œ œ
bb ‰ ‰
Fine

Ob. & ‰ ‰ ‰ ‰ œ œ œ
, , ,
? b ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
Bsn. b
, , ,
& ‰ ‰ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
B b Cl.

,
# ‰ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ, ‰ œ ‰ œ œ ,
œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
A. Sx. &
œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ,
‰ œœ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ
‰œ‰
œœ
T. Sx. & ‰ ‰ ‰ ‰
,
# ‰ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ, ‰ œ ‰ œ œ ,
œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
B. Sx. &
, , ,
& b ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ ‰ ‰

œ œ œ œ œœ œœ œ
Hn.

, œœ œœ œ
, ,
B b Tpt. & ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œœ œœ œ
, ,
? b ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ , ‰ œ‰œ œ œ œ œ œœ œœ œ
Tbn. b
, , ,
& ‰ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ
œ œ ‰ ‰
œœ œœ œ
Bar.

, ,
? b ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ , ‰ œ‰œ œ œ œ œ œœ œœ œ
Bar. b
, , ,
? b ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ ‰ ‰
b œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ ‰ ‰
œ œ œ œ œœ œœ œ œœ œœ œ
Tuba

œ
? b ‰ ‰ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
D.B. b ‰ ‰ ‰ œ œ œ ‰ œ‰œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

j j j j
didd id di d d i d similar
Perc.1 „ œ@œ@œø œø ‰œ@ œø œ@ œ@ œø œ@œ@œø œ@œ@œø œø ‰œ@ œø œ@ œ@ œø œ@œ@œ œ@œ@œø œø ‰œ@ œ
ø ø
œ@ œ@ œø œ@œ@œø œ@œ@œø œø ‰œ@ œø œ@ œ@ œø œ@œ@œø

Perc.2 „ œœŒ œ œ œ œœ œ œ œœŒ œ œ œ œœ œ œ œœŒ œ œ œ œœ œ œ œœŒ œ œ œ œœ œ œ


+o o o + x x o o +o o o + x x o o +o o o + x x o o +o o o + x x o o

Evaluación
Verificar que los estudiantes interpreten y reconozcan en el pentagrama
los nuevos elementos teóricos- técnicos (ejercicios preliminares 4), esto
permitirá el feliz montaje de la cuarta obra.

117
118 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

MONTAJE DE
L A CUARTA OBRA:
PORRO DODO

Figura 36. Score. PORRO DODO


CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Score
PORRO DODO.
Formato básico y/o Sinfónico
Alcance- nivel 0.8 OBRA Nro.4
César Augusto Cano Arteaga

b œ w , œ œ œ œ
Moderatoq=90- 110
œ œ
Flute &b c Œ ” ”
Flauta
F ,
b b c œ Œ ” w ” œ œ œ œ œ œ
Oboe &
oboe (opcional)

? bb c , œ , œ
Bassoon œ Œ ” w ˙ Œ ˙ Œ
Fagot(opcional)
F
& c Œ ” ” œ œ
Clarinet in B b-Clar Bj
œ w œ œ œ œ
F , ,
Clarinete-
# c œ œ w ‰ œ ‰ œ œ œ œ w
Clar Bajo (opcional)
Alto Sax & ‰ œ ‰ œ œ
Saxofón contralto
F , ,
œ œ w œ ‰ œ œ œ œ w
Tenor Sax & c ‰ œ ‰ œ œ ‰
Saxofón tenor
F , ,
# c œ œ
Baritone Sax & œ Œ ” w ˙ Œ ˙ Œ
Saxofón Baritono(opcional)
F
& b c œ Œ ” w Œ œ Œ œ Œ Œ
Horn in F
œ œ
Trompa(opcional)
F , ,
Trumpet in B b & c ‰ œ ‰ œ œ œ œ w ‰ œ ‰ œ
œ œ œ w
trompeta
F
Trombone
? bb c œ Œ ” w Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ
F
Trombón
, ,
& c Œ ” Œ œ Œ œ
Baritone (T.C.)
œ w ˙ ˙
F , ,
Barítono C.T

? bb c Œ ” Œ œ ˙ Œ œ
Baritone (B.C.) œ w ˙
Barítono C.B
F , ,
? bb c Œ ” Œ Œ
Tuba
Tuba œ w ˙ œ ˙ œ
? bb c F Œ ” Œ œ ˙ Œ œ
Double Bass œ w ˙
Contrabajo (opcional)
F
Percussion „ c œ Œ ” œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
F
Percusión 1( Plato susp)

+ o + o o o + o + o o +

Percussion „ c œ Œ ” œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ
Fd
Percusión 2 (Redoblante)

d i d i d i d i d i d d i d i d i d

Percussion „ c œ Œ ” œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
Fo
Percusión 3(Bombo)

o o o o o o + o o o o + o o

Obra con carácter pedagógico que hace parte del método "Cómo iniciar una banda(infantil)"

119
120 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

2 Porro DODO.
w , œ œ œ1. œ œ œ . œ œ œ œ
b ‰ J
2.

Fl. &b ∑ ” .
, œ œ œ œ œ œ
b ∑ ˙ n˙ A˙ œ œ œ œ .. ‰ J
Ob. &b
, , œ
Bsn.
? b ˙
b Œ œ ˙ Œ ˙ n˙ A˙ Œ œ ..
œ ‰ œj œ œ

∑ . ‰ j
B b Cl. & ˙ #˙ N˙ œ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ
# , ,
œ œ w ‰ œ ‰ œ œ œ œ w .. œ ‰ Jœ œ œ
A. Sx. & ‰ œ ‰ œ œ
, ,
œ œ w œ ‰ œ œ œ œ w œ œ œ œ
T. Sx. & ‰ œ ‰ œ œ ‰ .. ‰ J

# , , œ
B. Sx. & ˙ Œ œ ˙ Œ ˙ #˙ N˙ Œ œ ..
œ ‰ œj œ œ

Hn. &b Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ ˙ ˙ Œ œ Œ œ .. œ ‰ œj œ œ
, ,
B b Tpt. & ‰ œ ‰ œ œ œ œ w ‰ œ ‰ œ œ
œ œ w
.. œ ‰ œj œ œ

? b Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ ˙ ˙ Œ œ Œ œ .. œ ‰ œ œ œ
Tbn. b J
, ,
& ˙
Œ œ ˙
Œ œ ˙ N˙
Œ œ .. ‰ j
#˙ œ œ œ œ
Bar.

, , œ
Bar.
? b ˙
b Œ œ ˙ Œ ˙ n˙ A˙ Œ œ ..
œ ‰ œj œ œ

? b , , ,
Œ Œ Œ . ‰ j
Tuba b
˙ œ ˙ œ ˙ A˙ œ .
n˙ œ œ œ œ
, œ
D.B.
? b ˙
b Œ œ ˙ Œ ˙ n˙ A˙ Œ œ ..
œ ‰ œj œ œ

Perc.1 „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .. œ ‰ œj œ œ

‰ œj œ
o o + o + o o + o o + o + o o + o + o +

Perc 2. „ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ .. œ œ
d i d i d i d d i d i d i d d i d i d i d d i d i d i d d i d i

Perc 3. „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .. œ ‰ œj œ œ
o o + o o o o + o o o o + o o o o + o o o x o o
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Porro DODO. 3
œ
A
, œ ,
Fl.
b
& b .. ∑ ‰ œ œ ‰ Jœ œ ∑ ‰ œ œ ‰ Jœ œ ..

b , œ œ œ œ , œ œ œ œ
Ob. & b .. ∑ ‰ œ ‰ J ∑ ‰ œ ‰ J ..

? b .. ‰, œ œ œ œ œ w
,
‰ œ œ œ œ œ w ..
Bsn. b
, ,
& .. ∑ ‰
œ œ œ
‰ j ∑ ‰ œ ‰ œj œ ..
œ œ œ œ
B b Cl.

# . ‰, œ œ œ ,
‰ œ œ œ œ w ..
A. Sx. & . œ œ w œ
, w ,œ œ œ œ œ w
T. Sx. & .. ‰ œ œ œ œ œ ‰ ..

# . ‰ ,œ œ œ ,
‰ œ œ œ œ w ..
B. Sx. & . œ œ w œ

Hn. & b .. ˙ ” Œ œ Œ œ ˙ ” Œ œ Œ œ ..

B b Tpt. & .. ∑ ∑ ∑ ∑ ..

? b .. ˙ ” Œ œ Œ œ ˙ ” Œ œ Œ œ ..
Tbn. b
, ,
& .. Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ ..
Bar.
˙ ˙ ˙ ˙
? b .. ˙ œ , œ œ , œ
Bar. b Œ ˙ Œ ˙ Œ ˙ Œ ..

? b .. , ,
b ΠΠΠΠ..
Tuba
˙ œ ˙ œ ˙ œ ˙ œ

? b .. ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ Œ œ ..
D.B. b ˙

Perc.1 „ .. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ..
o o + o + o o + o o + o + o o +

Perc 2. „ .. œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ ..

.. œ ..
d i d i d i d d i d i d i d d i d i d i d d i d i d i d

Perc 3. „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
o o + o o o o + o o o o + o o o o + o o

121
122 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

4 Porro DODO.
,œ œ œ ,œ œ œ œ œ . œ2. œ œ œ œJ œ
B
b œ œ
& b .. ∑ ‰ ‰ J ∑ ‰ ‰ J ‰
1.

Fl. .
, œ , œ
b
& b .. ∑ ‰ œ œ ‰ œJ œ ∑ ‰ œ œ ‰ œJ œ .. œ œ œ œ ‰ œ œ
Ob.
J

? b .. ‰, œ œ œ œ œ w
,
‰œœœœ œ w .. œ œ œ œ ‰ œj œ
Bsn. b
, ,
& .. ∑ ‰ œœ ‰ j ∑ ‰ œ ‰ œj œ .. œ œ œ œ ‰ œj œ
œ œ œ œ œ
B b Cl.

# . ‰ ,œ œ œ ,
‰œœœœ w .. œ œ œ œ ‰ œj œ
A. Sx. & . œ œ w œ
, w ,œ œ œ œ œ w
T. Sx. & .. ‰ œ œ œ œ œ ‰ .. œ œ œ œ ‰ œJ œ

# . ‰ ,œ œ œ ,
‰œœœœ w .. œ œ œ œ ‰ œj œ
& . œ œ w œ
D.C. al Fine
B. Sx.

j
Hn. & b .. ˙ ” Œ œ
Œ
œ ˙
” Œ œ Œ œ .. œ œ œ œ ‰ œ œ
, ,
& .. ˙ œ œ ‰ œ ‰ œ œœ œ ˙ œ œ ‰ œ ‰ œ œ œ œ .. œ œ œ œ ‰ œ œ
B b Tpt.
J
? b .. ˙ ” Œ œ Œ œ ˙ ” Œ œ Œ œ .. œ œ œ œ ‰ œ œ
Tbn. b J
, ,
& .. Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ .. œ œ œ œ ‰ œj œ
Bar.
˙ ˙ ˙ ˙
, œ , œ
Bar.
? b .. ˙
b Œ œ ˙ Œ ˙ Œ œ ˙ Œ .. œ œ œ œ ‰ œj œ

? b .. , ,
Œ Œ Œ Œ . ‰ j
Tuba b œ ˙ œ ˙ œ œ .
˙ ˙ œ œ œ œ œ œ
? b .. ˙ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ .. j
D.B. b ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ

Perc.1 „ .. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .. œ œ œ œ œ œ œ

j
o o + o + o o + o o + o + o o +

Perc 2. „ .. œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ œ œ@ œ œ œ œ œ .. œ œ œ œ ‰ œ œ

j
d i d i d i d d i d i d i d d i d i d i d d i d i d i d d i d i d i

Perc 3. „ .. œ œ œœœ œ œ œœ œ œ œ œœœ œ œ œ œ œ .. ‰ œ œ œ œ Œ


o o + o o o o + o o o o + o o o o + o o + + o +
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Porro DODO. 5
, ,
C
b œ œ œ œ œ œ œ ‰ œJ ”
œ œ œ œ œ œ
‰ Jœ ”
Fl. &b œ

b œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,
Ob. &b œ ‰ œJ ” œ ‰ Jœ ”

Bsn.
? bb ∑ ∑ ∑ ∑

, ,
& œ œ œ œ œ œ ‰ œj ” œ œ œ œ œ œ ‰ œj ”
B b Cl.
œ œ
# œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
& œ ‰ œJ ” œ ‰ œ ”
A. Sx.
J
œ œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
T. Sx. &
œ ‰ J ” œ ‰ Jœ ”

# œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
& œ ‰ œJ ” œ ‰ œ ”
B. Sx.
J

Hn. &b ∑ ∑ ∑ ∑

B b Tpt. & ∑ ∑ ∑ ∑

Tbn.
? bb ∑ ∑ ∑ ∑

Bar. & ∑ ∑ ∑ ∑

Bar.
? bb ∑ ∑ ∑ ∑

Tuba
? bb ∑ ∑ ∑ ∑

D.B.
? bb ∑ ∑ ∑ ∑
palmas

Perc.1 „ Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x
palmas

Perc 2. „ Œ ø Œ ø Œ ø Œ ø Œ ø Œ ø Œ ø Œ ø
palmas

Perc 3. „ Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x

123
124 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

6 Porro DODO.
, ,
D
b œ œ œ œ œ œ œ ‰ œJ ”
œ œ œ œ œ œ
œ ‰ Jœ ”
Fl. &b

b œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,
Ob. &b œ ‰ œJ ” œ ‰ Jœ ”

? b ∑ ∑ ∑ ∑
Bsn. b
, ,
& œ œ œ œ œ œ ‰ œj ” œ œ œ œ œ œ ‰
œ
j ”
B b Cl.
œ œ
# œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
& œ ‰ œ ” œ ‰ œ ”
A. Sx.
J J
œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
T. Sx. &
œ ‰ œJ ” œ ‰ Jœ ”

# œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
& œ ‰ œJ ” œ ‰ œ ”
B. Sx.
J
, ,
Hn. &b Œ œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
B b Tpt. & ∑ ∑ ∑ ∑
, ,
? b Œ œ œ œ œ œ œ œ œ
Tbn. b Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ
, ,
& Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ
Bar.
œ œ œ œ œ œ œ œ
, ,
? b Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ
Bar. b

? b ∑ ∑ ∑ ∑
Tuba b
? b ∑ ∑ ∑ ∑
D.B. b

Perc.1 „ Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x

Perc 2. „ Œ ø Œ ø Œ ø Œ ø Œ ø Œ ø Œ ø Œ ø

Perc 3. „ Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x Œ x
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Porro DODO. 7

, ,
E
b œ œ œ œ œ œ œ ‰ œJ ”
œ œ œ œ œ œ
‰ œJ ”
Fl. & b .. œ ..

b œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,
Ob. & b .. œ ‰ œJ ” œ ‰ œJ ” ..

, ,
? b .. ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ ..
Bsn. b

, ,
& .. œ œ œ œ œ œ ‰ œj ” œ œ œ œ œ œ ‰ œj ” ..
B b Cl.
œ œ
# .œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
& . œ ‰ œJ ” œ ‰ œ ” ..
A. Sx.
J
œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
T. Sx. & .. œ ‰ œJ ” œ ‰ œJ ” ..

# .œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
& . œ ‰ œJ ” œ ‰ œ ” ..
B. Sx.
J
,
Hn. & b .. Œ œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
..

B b Tpt. & .. ∑ ∑ ∑ ∑ ..

? b .. Œ œ œ œ œ , œ œ œ œ
Tbn. b ΠΠΠΠΠΠΠ..
, ,
& .. ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ ..
Bar.
œ
, ,
? b .. ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ
Bar. b œ ..

, ,
? b .. ˙ ˙ ..
b œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ
Tuba

? b .. ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ ..
D.B. b

Perc.1 „ .. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ..

.. œ@ œ@ œ œ ‰ œ@j œ j
+ o + o + o + o + o + o + o + o

„ ø ø ø œ@ œ@ œ œ@ œ@ œø œ@ œ@ œø œø ‰ œ@ œø œ@ œ@ œ œ@ œ@ œø ..
Perc 2.
ø ø
d i d d i d d i d d i d d i d d i d d i d d i d

Perc 3. „ .. œ œ Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ œ ..
+ x o o + x x o o + x o o + x x o o

125
126 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

8 Porro DODO.
, ,
F
b œ œ œ œ œ œ œ ‰ œJ ”
œ œ œ œ œ œ ‰ œJ ” .. œ œ œ œ
& b .. œ
1. 2.

Fl.

b œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ,
Ob. & b .. œ ‰ œJ ” œ ‰ œJ ” .. œ œ œ œ

, ,
Bsn.
? b b .. ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ .. œ œ œ œ

, ,
& .. œ œ œ œ œ œ ‰ œj ” œ œ œ œ œ œ ‰ œj ” ..
œ œ œ œ œ
B b Cl.
œ
# .œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
& . œ ‰ œJ ” œ ‰ œ ” .. œ œ œ œ
A. Sx.
J
œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
T. Sx. & .. œ ‰ œJ ” œ ‰ œJ ” .. œ œ œ œ

# .œ œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ œ ,
& . œ ‰ œ ” œ ‰ œ ” .. œ œ œ œ
B. Sx.
J J
,
& b .. Œ œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
Œ
œ
..
œ œ œ œ
Hn.

& .. œ ‰ ˙ ” œ œ ‰ œ œ ” ..
œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ
B b Tpt.
œ
? b b .. Œ œ œ œ œ , œ œ œ œ
Tbn. Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ .. œ œ œ œ
, ,
.. ˙ œ œ œ œ œ ˙ .
Bar. & ˙ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ
, ,
? b b .. ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ
Bar. œ .. œ œ œ œ

, ,
? b b .. ˙ ˙ ..
œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
Tuba

D.B.
? b b .. ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ .. œ œ œ œ

Perc.1 „ .. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .. œ Œ ”

.. œ@ œ@ œ œ ‰ œ@j œ œ@ œ@ œ œ@ œ@ œø
j
œ@ œ@ œø œø ‰ œ@ œø œ@ œ@ œ œ@ œ@ œø .. œ Œ ”
+ o + o + o + o + o + o + o + o +

Perc 2. „ ø ø ø ø ø
.. œ œ Œ œ œ Œ œ .. œ Œ ”
d i d d i d d i d d i d d i d d i d d i d d i d d

Perc 3. „ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
+ x o o + x x o o + x o o + x x o o o
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Porro DODO. 9
˙ ˙ œ œ œ ‰ œ œ
b œ Œ ∑
œ
Œ
Fl. &b
˙ ˙ œ œ œ ‰ œ œ
b œ Œ ∑ œ Œ
Ob. &b

? b œ ˙ œ ˙ œ œ œ ‰ œ œ
Bsn. b Œ ∑ Œ

& œ ˙ Œ ∑ œ ˙ Œ
œ œ ‰ œ œ
B b Cl.
œ
# œ ˙ œ ˙ œ œ œ ‰ œ œ
A. Sx. & Œ ∑ Œ

œ ˙ œ ˙ œ œ œ ‰ œ œ
T. Sx. & Œ ∑ Œ
Fine

# œ ˙ œ ˙ œ œ œ ‰ œ œ
B. Sx. & Œ ∑ Œ

&b Œ ∑ œ œ ‰ œ œ Œ
Hn.
œ ˙ œ ˙ œ

B b Tpt. & œ ˙ Œ ∑ œ ˙ œ œ œ ‰ œ œ Œ

? b œ ˙ œ ˙ œ œ œ ‰ œ œ
Tbn. b Œ ∑ Œ

Bar. & œ ˙ Œ ∑ œ ˙ œ œ œ ‰ œ œ Œ

? b œ ˙ œ ˙ œ œ œ ‰ œ œ
Bar. b Œ ∑ Œ

? b Œ ∑ œ œ ‰ œ œ Œ
Tuba b œ ˙ œ ˙ œ

? b œ ˙ œ ˙ œ œ œ ‰ œ œ
D.B. b Œ ∑ Œ
solo

Perc.1 „ ∑ œ œ œ œ ∑ œ œ ‰ œ œ Œ
solo

@œ œ@ œ œ ‰ œ@j œ œ œ ‰ œ œ Œ
+ o + o o o o +

Perc 2. „ ∑ ø ø ø ∑
solo

œ œ ‰ œ œ Œ
d i d d i d d i d i

Perc 3. „ ∑ œ œ œ œ œ ∑
+ x x o o o o + x

127
128 MÉTODO
COLECTIVO COMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Consideraciones especiales 5
para el montaje de la quinta obra
Objetivo: Reconocer e interpretar, los elementos necesarios teóricos- técnicos (ejercicios prelimina-
res 5), para el posterior montaje de la quinta obra.

Actividad ★★ Enseñanza: El estudiante En el Nivel tímbrico aspecto registro, debe


interpretar el sonido Re bemol real con su respectivo instrumento. Ver
(Fig.37).
Exclusivamente para: saxofón tenor, saxofón barítono, fagot, tuba y
contrabajo. (Guía especial 5A)
★★ Enseñanza: El estudiante En el Nivel tímbrico aspecto registro, debe
ubicar en el pentagrama el sonido Re bemol real. Ver (Fig. 37). Solo
para los instrumentos mencionados en el ítem anterior.
★★ Enseñanza: El estudiante En el Nivel tímbrico aspecto registro, debe interpretar el sonido La
bemol real con su respectivo instrumento. Ver (Fig.38).
Exclusivamente para: Trombón. (Guía especial 5C).
★★ Enseñanza: El estudiante En el Nivel tímbrico aspecto registro, debe ubicar en el pentagra-
ma el sonido La bemol real. Ver (Fig. 38). Solo para el instrumento mencionado en el ítem
anterior.
★★ Enseñanza: El estudiante En el Nivel tímbrico aspecto registro, debe interpretar el sonido Fa
sostenido real con su respectivo instrumento. Ver (Fig.39).
Exclusivamente para: saxofón tenor, Eufonio, contrabajo, tuba, fagot, saxofón barítono, saxo-
fón alto, oboe, flauta, clarinete. (Guía especial 5B).
★★ Enseñanza: El estudiante En el Nivel tímbrico aspecto registro, debe ubicar en el pentagrama
el sonido Fa sostenido real. Ver (Fig. 39). Solo para los instrumentos mencionados en el ítem
anterior.
★★ Desarrollo de la guía 24: Ejercicios preliminares 5. Ver (fig.40) Score.
★★ Desarrollo de la guía 25: Montaje de la quinta obra. Ver (Fig. 41.) Score.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Figura 37

Figura 38

Figura 39

Figura 40 Score. Ejercicios preliminares


Cfr. Página siguiente

129
130 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Score EJERCICIOS PRELIMINARES 5.


, ,
, œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ
1 Allegro q=120
b œ œ
&b c œ œ œ œ œ œ œ ˙
,
Flute

, ,
œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ
Flauta

b b c œ œ œ œ œ œœ œ œ ˙
Oboe &
oboe (opcional)
, , ,
Bassoon
? bb c œ œ œ
œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ ˙
Fagot(opcional)
, ,
,
& c œ œ œ œ œœ œ ∑ œ œ œ Œ Œ œ œ œ œ
Clarinet in B b-Clar Bj
œ œ œ œ œ œœ œ œ œ , ˙
, , œ œ œ
Clarinete-
#
& c œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ
Clar Bajo (opcional)
˙
,
Alto Sax
, ,
œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ
Saxofón contralto

c œ œ œ œ œ œœ œ œ ˙
Tenor Sax &
Saxofón tenor
, ,
# , œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ
Baritone Sax & c œ œ œ œ œ œœ œ œ ˙
, ,
Saxofón Baritono(opcional)
,
&b c
œ œ œ œ œ œ œ œ, œœ œ œ œ œ œ œ, œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
Horn in F
Trompa(opcional)
, ˙
Trumpet in B b & c œ œ œ
œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ ˙
, ,
, œ
trompeta

? bb c œ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ
Trombone œ œ œœ œ ˙
Trombón
, , ,
& c
œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ
˙
Baritone (T.C.)
Barítono C.T
, œ , ,
? bb c œ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ
Baritone (B.C.) œ œ œœ œ ˙
Barítono C.B
, , ,
? bb c œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ
Tuba
Tuba ˙
œ œ œ œ œ œ
Double Bass
? bb c œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ ˙
Contrabajo (opcional)
d id i d similar
Percussion „ c œ œ œ ‰ œj œ ∑
j
œ œ œ‰œ œ ∑
j
œ œ œ‰œ œ ∑
j
œ œ œ‰œ œ ∑
Percusión 1(conga)

A C Q C A A C Q C A A C Q C A A C Q C A

Percussion „ c œ ø ø ‰ œj œ ∑ j
œ ø ø ‰œ œ ∑ j
œ ø ø ‰œ œ ∑ j
œ ø ø ‰œ œ ∑
Percusión 2 (redoblante sin
entorchado o
Tambora) d i d i d d i d i d d i d i d d i d i d
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

2
EJERCICIOS PRELIMINARES 5
2
, , , , ˙ w
b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Fl. &b ˙
, , , , ˙ w
b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Ob. &b ˙
, , , , ˙ w
? b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Bsn. b ˙
, , , ,
B b Cl. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ w
# , , , , ˙ w
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
A. Sx. & ˙ ˙
, , , , ˙ w
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙
T. Sx. &

# , , , , ˙ w
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
B. Sx. & ˙
, , , ,
&b ˙ ˙ ˙ ˙ w
˙ ˙ ˙ ˙
Hn.
˙ ˙
, , , ,
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
B b Tpt.
˙ ˙ ˙ ˙
, , , , ˙ w
? b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Tbn. b ˙
, , , ,
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
Bar.
˙ ˙ ˙ ˙
, , , , ˙ w
? b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Bar. b
, , , ,
? b w
b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙
Tuba
˙
? b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
D.B. b ˙ ˙ ˙
i d i d d i similar
Perc.1 „ œ œ ‰ œ œ œ œ ∑ œ œ ‰ œ œ œ œ ∑ œ œ ‰ œ œ œ œ ∑
C Q A A A A C Q A A A A C Q A A A A

Perc. 2 „ ø ø ‰ œ œ œ œ ∑ ø ø ‰ œ œ œ œ ∑ ø ø ‰ œ œ œ œ ∑
i d i d d i i d i d d i i d i d d i

131
132 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

EJERCICIOS PRELIMINARES 5 3
3
˙ , ˙ , , ,
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Fl. & bb ˙ ˙ w
˙ , ˙ , , ,
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Ob. & bb ˙ ˙ w
, , , ,
? b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Bsn. b w
, , , ,
B b Cl. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ w
# ˙ , ˙ , , ,
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
A. Sx. & ˙ w
˙ , ˙ , , ,
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
T. Sx. &

# ˙ , ˙ , , ,
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
B. Sx. & ˙ w
, , , ,
&b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙
Hn.

, ˙ w
, , ,
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
B b Tpt.
˙ ˙ w
, , , ,
? b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
Tbn. b
, , , ,
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Bar.
˙ ˙ w
, , , ,
? b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
Bar. b
, , , ,
? b ˙
b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙
Tuba
w
? b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
D.B. b
d i d i d i d i d d i similar
j j
Perc.1 „ œ œ œ ‰ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ ∑ œ œ œ ‰ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ ∑
A C Q C A C Q A A A A A C Q C A C Q A A A A

j j
Perc. 2 „ œ ø ø ‰ œ œ ø ø ‰ œ œ œ œ ∑ œ ø ø ‰ œ œ ø ø ‰ œ œ œ œ ∑
d i d i d i d i d d i d i d i d i d i d d i
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

4
EJERCICIOS PRELIMINARES 5

, œœ‰œ œœ ‰œ
œ œ ‰ œ ”, œœ ‰œ ,
4
b œœ ‰œ” œœ‰œ” œœ‰œ
Fl. &b œœ‰œ” ” ” ” ”

, œ œ ‰ œ ”, œœ‰œ œœ ‰œ , œœ‰œ œœ ‰œ
b œœ ‰œ” œœ‰œ”
Ob. &b œœ‰œ” ” ” ” ”

? b œœ‰œ” , , œœ‰œ” œœ ‰œ”, œœ‰œ œœ ‰œ


Bsn. b œœ ‰œ” œœ‰œ” œœ ‰œ” ” ”

, , ,
& ” ” ” œœ ‰œ” œœ‰œ” œœ ‰œ” ” ”
B b Cl.
œœ‰œ œœ ‰œ œœ‰œ œœ‰œ œœ ‰œ
# , , œœ‰œ” œœ ‰œ”, œœ‰œ œœ ‰œ
A. Sx. & œœ‰œ” œœ ‰œ” œœ‰œ” œœ ‰œ” ” ”
œœ ‰œ , œœ‰œ œœ ‰œ
œœ‰œ” œ œ ‰ œ ”, œœ‰œ” œ œ ‰ œ ”, œœ‰œ
” ” ” ”
T. Sx. &

# , , œœ‰œ” œœ ‰œ”, œœ‰œ œœ ‰œ


B. Sx. & œœ‰œ” œœ ‰œ” œœ‰œ” œœ ‰œ” ” ”

, , ,
&b ‰ ” ‰ ” ‰ ” œœ ‰œ

œœ‰œ

œœ ‰œ
” œœ‰œ” œœ ‰œ”
œœ œ
Hn.
œœ œ œœ œ
, , ,
” ” œœ ‰œ”
B b Tpt. & œœ‰œ œœ ‰œ œœ‰œ” ‰
œœ œ ” œœ‰œ” œœ ‰œ” œœ‰œ”

? b œœ‰œ” , , œœ‰œ” œœ ‰œ”, œœ‰œ” œœ ‰œ


Tbn. b œœ ‰œ” œœ‰œ” œœ ‰œ” ”
, , ,
” ” ” œœ ‰œ” œœ‰œ” œœ ‰œ” œœ‰œ” œœ ‰œ”
Bar. & œœ‰œ œœ ‰œ œœ‰œ

? b œœ‰œ” , , œœ‰œ” œœ ‰œ”, œœ‰œ œœ ‰œ


Bar. b œœ ‰œ” œœ‰œ” œœ ‰œ” ” ”

? b , , ,
” ” ” ” ” œœ ‰œ” œœ‰œ” œœ ‰œ”
Tuba b ‰
œœ œ

œœ œ œœ‰œ œœ ‰œ œœ‰œ
? b œœ‰œ” œœ ‰œ” œœ‰œ” œœ ‰œ” œœ‰œ œœ ‰œ
D.B. b œœ ‰œ” œœ‰œ” ” ”

‰ œj œ ” ‰ œj œ ” ‰ œj œ ” ‰ œj œ ”
id i d id similar
Perc.1 „ œœœœ” œœœœ” œœœœ” œœœœ”
C A C Q C Q C A C Q C Q C A C Q C Q C A C Q C Q

Perc. 2 „ ø œ‰œ” ø œ ” ø œ‰œ” ø œ ” ø œ‰œ” ø œ ” ø œ‰œ” ø œ ”


i d d i d i d d i d i d d i d i d d i d

133
134 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

EJERCICIOS PRELIMINARES 5 5

œ‰œ œ , œ œ œ , œ œ œ , œ
5

Fl.
b
&b ‰ Œ ‰œ‰œŒ œ ‰ ‰ Œ ‰œ‰œŒ œ ‰ ‰ Œ ‰œ‰œŒ œ ‰ ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ
œ‰œ œ œ , œ œ œ , œ œ œ ,
Ob. &b ‰
b Œ ‰ ‰œŒ œ ‰ ‰ Œ ‰œ‰œŒ œ ‰ ‰ Œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ
,
? b ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ , ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ, ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ
Bsn. b
, , ,
& ‰ ‰ Œ
œ ‰ œ Œ œ ‰ Œ ‰ ‰œ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰ ‰ Œ
Œ
B b Cl.

œ œ œ ‰
œ œ œ œ œ œ œ
,
# œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ , ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ, ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ ‰ Œ
A. Sx. & ‰ œ œ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ
œ‰œ œ , œ‰œ œ , œ‰œ œ , œ‰œ œ
‰ ‰œŒ œ ‰
œ
T. Sx. & ‰ Œ Œ ‰œ‰œŒ œ ‰ Œ ‰œ‰œŒ œ ‰ Œ ‰œ‰œŒ œ
,
# ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ , ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ, ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ ‰ Œ
B. Sx. & œ œ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ
, , , Fine

& b ‰œ‰œŒ œ ‰ ‰ Œ ‰œ‰ Œ


œ œ
‰ Œ ‰ ‰ Œ ‰ Œ ‰ Œ ‰ Œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ‰œ
‰ œ‰œ œ ‰
Hn.
œ œ œ œ
, , ,
B b Tpt. & ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ
‰œ‰œŒ œ ‰ Œ
œ‰œ œ
,
? b ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ , ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ, ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ
Tbn. b
, , ,
‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ ‰ Œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰
Bar. & œ œ œ œ‰œ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ
Œ
œ
‰œ‰œŒ œ ‰ Œ
œ‰œ œ
,
? b ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ , ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ, ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ
Bar. b

? b ‰œ‰œŒ œ ‰ , , ,
b Œ ‰ œ ‰œŒ œ ‰ Œ ‰ ‰ Œ ‰ Œ ‰ ‰ Œ ‰ Œ
œ‰œ œ œ‰œ œ œ œ œ œ‰œ œ œ œ œ œ‰œ œ
Tuba

? b ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ ‰œ‰œŒ œ


D.B. b
id i d i d similar
j j j j j j j j
Perc.1 „ œ œ œ œ ‰œ œ œ œ œ œ ‰œ œ œ œ œ œ ‰œ œ œ œ œ œ ‰œ œ œ œ œ œ ‰œ œ œ œ œ œ ‰œ œ œ œ œ œ ‰œ œ œ œ œ œ ‰œ œ
C A C Q C Q C A C Q C Q C A C Q C Q C A C Q C Q C A C Q C Q C A C Q C Q C A C Q C Q C A C Q C Q

Perc. 2 „ ø œ‰œø œ ø œ‰œø œ ø œ‰œø œ ø œ‰œø œ ø œ‰œø œ ø œ‰œø œ ø œ‰œø œ ø œ‰œø œ


i d d i d i d d i d i d d i d i d d i d i d d i d i d d i d i d d i d i d d i d

Evaluación
Verificar que los estudiantes interpreten y reconozcan en el pentagrama
los nuevos elementos teóricos- técnicos (ejercicios preliminares 5), esto
permitirá el feliz montaje de la quinta obra.
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

MONTAJE DE
L A QUINTA OBRA:
¡LO LOGRAMOS!
TAMBORA.

Figura 41. Score. ¡LO LOGRAMOS!

135
136 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

Score ¡LO LOGRAMOS!


Formato básico y/o Sinfónico
Alcance- nivel 0.9 TAMBORA
César Augusto Cano Arteaga
Allegro q=120 OBRA Nro.5
Opcional h=90

b
palmas

Flute &b c Œ ø Œ ø ‘ ‘ ‘
Flauta

b
palmas

Oboe &b c Œ ø Œ ø ‘ ‘ ‘
oboe (opcional)

? b c Œ ø
palmas
ø
Bassoon b Œ ‘ ‘ ‘
Fagot(opcional)

, ,
& c œ ‰ j ” œ œ ‰ j ”
Clarinet in B b-Clar Bj
œ œ œ œ œ œ œ œ œ
F
Clarinete-

, ,
# ‰ œj ”
Clar Bajo (opcional)
œ œ
Alto Sax & c œ œ œ œ œ ‰ œ ”
J
œ œ œ
F
Saxofón contralto

œ œ œ œ , œ œ ,
Tenor Sax & c œ ‰ œJ ” œ œ œ ‰ œJ ”
Saxofón tenor
F
# ø
palmas
ø
Baritone Sax & c Œ Œ ‘ ‘ ‘
Saxofón Baritono(opcional)
palmas

Horn in F &b c Œ ø Œ ø ‘ ‘ ‘
Trompa(opcional)

ø ø
palmas

Trumpet in B b & c Œ Œ ‘ ‘ ‘
trompeta

? b c Œ ø
palmas
ø
Trombone b Œ ‘ ‘ ‘
Trombón

ø ø
palmas

Baritone (T.C.) & c Œ Œ ‘ ‘ ‘


Barítono C.T

? b c Œ ø
palmas
ø
Baritone (B.C.) b Œ ‘ ‘ ‘
Barítono C.B

? b c Œ
palmas

Tuba b ø Œ ø ‘ ‘ ‘
Tuba

? b c Œ ø
palmas
ø
Double Bass b Œ ‘ ‘ ‘
Contrabajo (opcional)

c Œ Œ
palmas

Percussion
Percusión 1( Plato susp ó Maracas)
„ x x ‘ ‘ ‘
palmas

Percussion „ c Œ ø Œ ø ‘ ‘ ‘
Percusión 2 (conga pequeña)
palmas

Percussion „ c Œ x Œ x ‘ ‘ ‘
Percusión 3 (Redoblante o tambora)

Obra con carácter pedagógico que hace parte del método "Cómo iniciar una banda(infantil)"
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

2
¡LO LOGRAMOS!

b
Fl. &b ‘ ‘ ‘ ‘

b
Ob. &b ‘ ‘ ‘ ‘

? b
Bsn. b ‘ ‘ ‘ ‘

‰ j ”, œ ‰ œj ”
,
B b Cl. & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

# œ , œ œ œ ,
œ œ œ ‰ œ œ œ
J ”
& œ ‰ œ ”
A. Sx.
J
œ œ œ œ œ , œ œ œ œ œ ,
T. Sx. &
œ ‰ J ” ‰ Jœ ”

#
B. Sx. & ‘ ‘ ‘ ‘

Hn. &b ‘ ‘ ‘ ‘

B b Tpt. & ‘ ‘ ‘ ‘

? b ‘ ‘ ‘ ‘
Tbn. b

Bar. & ‘ ‘ ‘ ‘

? b ‘ ‘ ‘ ‘
Bar. b

? b ‘ ‘ ‘ ‘
Tuba b

? b ‘ ‘ ‘ ‘
D.B. b

Perc.1 „ ‘ ‘ ‘ ‘

Perc.2 „ ‘ ‘ ‘ ‘

Perc.3 „ ‘ ‘ ‘ ‘

137
138 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

3
¡LO LOGRAMOS!

, ,
A
b œ œ
Fl. &b œ œ œ œ œ ‰ Jœ ” œ œ œ ‰ œJ ”
F
b œ œ œ œ , œ œ ,
Ob. &b œ ‰ Jœ ” œ œ œ ‰ œJ ”
F
? b ∑ w ˙ b˙ w
Bsn. b
F
, ,
& œ œ œ œ ‰ œj ” œ œ œ œ œ ‰ j ”
B b Cl.
œ œ
, ,
#
& œ œ œ œ œ ‰ œ ” œ œ œ œ œ ‰ œj ”
A. Sx.
J

∑ w ˙ b˙ w
T. Sx. &

# ∑ ˙ b˙
B. Sx. & w w
F
Hn. &b ∑ ∑ ∑ ∑

B b Tpt. & ∑ ∑ ∑ ∑

? b w ˙ b˙ w
Tbn. b ∑
F
Bar. & ∑ w ˙ ˙ w
F
? b ∑ w ˙ ˙ w
Bar. b
F
? b ∑
b
˙ b˙ w
Tuba
w
F
? b ∑ w ˙ b˙ w
D.B. b
F
d d d d

Perc.1 „ ∑ F
œ œ œ œ ‘ ‘
+ o + o

Perc.2 „ ∑ ∑ ∑ ∑

Perc.3 „ ∑ ∑ ∑ ∑
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

4
¡LO LOGRAMOS!

b œ œ œ œ , œ œ œ œ ,
Fl. &b œ ‰ œJ ” œ œ ‰ J ”
b œ œ œ œ , œ œ œ œ ”,
Ob. &b œ ‰ œJ ” œ œ ‰ J

? b ∑ w ˙ ˙ ”
Bsn. b ˙
, ,
& œ œ œ œ ‰ œj ” œ œ œ œ œ ‰ j ”
B b Cl.
œ œ
# , œ œ œ ,
A. Sx. & œ œ œ œ œ ‰ œ ”
J
œ œ ‰ œ ”
J
w ˙ #˙ “˙
T. Sx. & ∑ ”

# ∑ w ˙ ”
B. Sx. & ˙ ˙

Hn. &b ∑ ∑ ∑ ∑

B b Tpt. & ∑ ∑ ∑ ∑

? bb w ˙ ˙ ˙
Tbn. ∑ ”

Bar. & ∑ w ˙ #˙ “˙ ”

Bar.
? bb ∑ ∑ ∑ ∑

? bb ∑ ”
Tuba
w ˙ ˙ ˙
D.B.
? bb ∑ w ˙ ˙ ˙ ”

Perc.1 „ ‘ ‘ ‘ ‘

Perc.2 „ ∑ ∑ ∑ ∑

Perc.3 „ ∑ ∑ ∑ ∑

139
140 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

5
¡LO LOGRAMOS!
B

b b .%œ œ œ œ œ ‰ œJ ”
, œ œ œ œ œ ‰ Jœ ”
,
Fl. & .

b , œ œ ,
Ob. & b .. œ œ œ œ œ ‰ œJ ” œ œ œ ‰ Jœ ”

? b b .. œ , œ
Bsn. œ Œ ” œ Œ Œ ” œ Œ œ Œ Œ

, ,
& ..
œ œ œ œ ‰ œj ” œ œ œ œ œ ‰ j ”
B b Cl.
œ œ
# . , ,
& .œ œ œ œ œ ‰ œ ” œ œ œ œ œ ‰ œj ”
A. Sx.
J
, œ œ ,
T. Sx. & .. œ œ œ œ œ ‰ œJ ” œ œ œ ‰ Jœ ”

# . œ , œ
B. Sx. & .œ Œ ” œ Œ Œ ” œ Œ œ Œ Œ

,
Hn. & b .. œ Œ ” œ Œ Œ œ ” œ Œ œ Œ Œ œ
, ,
& ..
œ œ œ œ ‰ œj ” œ œ œ œ œ ‰ j ”
B b Tpt.
œ œ
F
? b b .. œ œ œ , œ œ œ
Tbn. Œ ” Œ Œ ” Œ Œ Œ

,
& .. Œ ” Œ Œ œ ” Œ Œ Œ œ
Bar.
œ œ œ œ

? b b .. œ , œ
Bar. œ Œ ” œ Œ Œ ” œ Œ œ Œ Œ

? b b .. ,
Œ ” Œ Œ ” Œ Œ Œ
Tuba
œ œ œ œ œ œ

? b b .. Œ ” Œ Œ œ ” Œ œ Œ Œ œ
D.B. œ œ œ

Perc.1 „ .. œ Œ ” œ Œ Œ œ œ œ œ œ ‘
+ + + + o + o

j
d i d i d i d i d i d d i

.. œ
d

Perc.2 „ Œ ” œ Œ Œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ
F
A A A A C Q C A C Q A A A A

Perc.3 „ .. œ Œ ” œ Œ Œ œ œ x x ‰ œj œ x x ‰ œ œ œ œ
Fd d i d i d i d i d i d d i
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

6
¡LO LOGRAMOS!

b œ œ œ œ , œ œ œ ,
Fl. &b œ ‰ Jœ ” œ œ ‰ Jœ ” ..

b œ œ œ œ , œ œ œ ,
Ob. &b œ ‰ Jœ ” œ œ ‰ Jœ ” ..

? b ”, œ Œ œ Œ Œ œ ”
,
œ Œ œ Œ Œ œ ..
Bsn. b
, ,
‰ œj ” ‰ j ..
B b Cl. & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ”
# œ , œ œ œ
& œ œ œ œ ‰ Jœ ” œ œ ‰ œ ” ..
A. Sx.
J
œ œ œ œ , œ œ œ
T. Sx. &
œ ‰ Jœ ” œ œ ‰ Jœ ” ..

# ”, Œ Œ Œ œ ”
,
Œ Œ Œ œ ..
B. Sx. & œ œ œ œ
, ,
&b ” Œ Œ Œ ” Œ œ Œ Œ œ ..
Hn.
œ œ œ œ
, ,
& œ œ œ œ ‰ œj ” œ œ œ œ œ ‰ œj ” ..
B b Tpt.
œ

? b ”, œ Œ œ Œ Œ œ ”
, œ Œ
œ
Œ Œ
œ
..
Tbn. b
, ,
& ” Œ Œ Œ œ ” Œ Œ Œ œ ..
Bar.
œ œ œ œ
? b ”, œ Œ œ Œ Œ œ ”
,
œ Œ œ Œ Œ œ ..
Bar. b

? b ”, Œ Œ Œ ”
,
ΠΠΠ..
b œ œ
œ œ œ
Tuba
œ
? b ” œ Œ œ Œ Œ œ ” œ Œ œ Œ Œ œ ..
D.B. b

Perc.1 „ ‘ ‘ ‘ ‘ ..

j j
Perc.2 „ œ œ œ ‰ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ ..
A C Q C A C Q A A A A A C Q C A C Q A A A A

Perc.3 „ œ x x ‰ œj œ x x ‰ œ œ œ œ œ x x ‰ œj œ x x ‰ œ œ œ œ ..
d i d i d i d i d d i d i d i d i d i d d i

141
142 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

7
¡LO LOGRAMOS!

, ,
C
b œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ
Fl. & b .. œ œ ‰ œ œ ‰ œ ”
J
‰ Jœ ” ..

b œ œ œ , œ œ ‰ œ œ œ œ ,
Ob. & b .. œ ‰ œ œ ‰ œ ”
J ‰ Jœ ” ..

? b .. œ œ , œ œ ,
Bsn. b œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ ..

, ,
& .. ‰ j ” œ œ ‰ œ œ œ ‰ œj ” ..
B b Cl.
œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ

# . ‰, œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ,
‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..
A. Sx. & .
, ,
T. Sx. & .. ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..

# . ‰, œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ
,
‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..
B. Sx. & .
, ,
Hn. & b .. ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰
œ
Œ
œ
‰ œ ‰
œ
Œ
œ
‰ œ ‰ œ Œ œ ..

B b Tpt. & .. ∑ ∑ ∑ ∑ ..

Tbn.
? b b .. ‰, œ ‰ œ Œ œ
‰ œ ‰
œ
Œ
œ ,
‰ œ ‰
œ
Œ
œ

œ ‰ œ
Œ
œ
..

, ,
& .. Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ ..
Bar.
œ œ œ œ
? b b .. œ œ œ , œ œ ,
Bar. Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ ..

? b b .. , ,
ΠΠΠΠΠΠΠΠ..
Tuba
œ œ œ œ œ œ œ œ

D.B.
? b b .. œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ ..

Perc.1 „ .. œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ ..
+ o + o

.. œ œ œ œ ‰ œj œ
i d i d i d

Perc.2 „ ‘ ‘ ‘ ..

.. x œ ‰ œ x ..
C A C Q C Q

Perc.3 „ œ ‘ ‘ ‘
i d d i d
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

8
¡LO LOGRAMOS!

, ,
D
b œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ
& b .. ‰ œ ” ‰ Jœ ” ..
1.

Fl.
J

b œ œ œ , œ œ ‰ œ œ œ œ ,
Ob. & b .. œ ‰ œ œ ‰ œ ”
J ‰ Jœ ” ..

? b .. œ œ œ , œ œ ,
Bsn. b Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ ..

, ,
& .. ‰ j ” œ œ ‰ œ œ œ ‰ œj ” ..
B b Cl.
œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ

# . ‰, œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ,
‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..
A. Sx. & .

, ,
T. Sx. & .. ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..

# . ‰, œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ
,
‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..
B. Sx. & .

, ,
Hn. & b .. ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰
œ ‰ œ
Œ œ ‰
œ ‰ œ
Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..

, ,
& ..
œ œ ‰ œ œ œ œ ‰ j ” œ œ ‰ œ œ œ œ ‰ œj ” ..
B b Tpt.
œ
? b .. ‰, œ ‰ œ Œ œ
‰ œ ‰ œ Œ œ ‰
, œ ‰ œ
Œ œ ‰
œ ‰ œ
Œ
œ
..
Tbn. b

, ,
& .. Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ ..
Bar.
œ œ œ œ
? b .. œ œ œ , œ œ ,
Bar. b Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ ..

? b .. , ,
b ΠΠΠΠΠΠΠΠ..
Tuba
œ œ œ œ œ œ œ œ
? b .. œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ Œ œ Œ ..
D.B. b œ

Perc.1 „ .. œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ ..
+ o + o

.. œ œ œ œ ‰ œj œ
i d i d i d

Perc.2 „ ‘ ‘ ‘ ..

.. x œ ‰ œ x ..
C A C Q C Q

Perc.3 „ œ ‘ ‘ ‘
i d d i d

143
144 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

9
¡LO LOGRAMOS!

E
b œ œ ‰ œ œ œ w .. ‰ œJ ”
&b
2. cantar
œ œ œ œ œ
Fl.

tam - - - bo - ra

b œ œ ‰ œ œ
bo ra tam

Ob. &b œ w .. œ œ œ œ œ ‰ œJ ”
tam - - - bo - ra

? b œ œ
bo ra tam

b Œ Œ w .. œ œ œ œ œ ‰ œ ”
Bsn.
J
tam - bo - ra tam - bo - ra

& œ œ ‰ œ œ .. ‰ œj ”
B b Cl.
œ w œ œ œ œ œ

#
tam - bo - ra tam - bo - ra

œ ‰ œ Œ œ w ..
A. Sx. & ‰ œ œ œ œ œ ‰ œ
J

tam - bo - ra tam - bo - ra

T. Sx. & ‰ œ ‰ œ Œ œ w .. œ œ œ œ œ ‰ œJ ”

#
tam - bo - ra tam - bo - ra

w
B. Sx. & ‰ œ ‰ œ Œ œ .. œ œ œ œ œ ‰ œ
J

tam - bo - ra tam - bo - ra

..
D.S. al Fine
Hn. &b ‰ œ ‰ œ Œ œ w ‰ j ”
œ œ œ œ œ œ
tam - - - bo - ra

.. ‰ œj ”
bo ra tam

B b Tpt. & œ œ ‰ œ œ œ w œ œ œ œ œ

? b ‰ œ ‰ œ Œ œ w
tam - bo - ra tam - bo - ra

b .. œ œ œ œ œ ‰ œ ”
Tbn.
J
tam - bo - ra tam - bo - ra

& Œ œ Œ .. ‰ œj ”
Bar.
œ w œ œ œ œ œ
tam - - - bo - ra

? b œ œ
bo ra tam

b Œ Œ w .. œ œ œ œ œ ‰ œ ”
Bar.
J
tam - bo - ra tam - bo - ra

? b Œ Œ .. ‰ j ”
b œ
œ
Tuba
w œ
tam -
œ
bo -
œ
ra
œ
tam -
œ
bo -
œ
ra

? b œ Œ œ Œ w .. ‰ ”
D.B. b œ œ œ œ œ œ
J
tam - - - bo - ra

.. œ
bo ra tam

Perc.1 „ ‘ œ œ œ œ Œ ” œ Œ Œ œ
+ o + o + + +

.. œ
d i d i

Perc.2 „ ‘ œ œ œ œ Œ ” œ Œ Œ œ
A A A A A A A

Perc.3 „ ‘ œ œ œ œ .. œ Œ ” œ Œ Œ œ
d i d i d d i
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

10
¡LO LOGRAMOS!

b œ œ œ œ œ œ ‰ œJ ” œ œ œ œ œ ..
Fl. &b œ œ œ ‰ œJ ” œ ‰ œ
J
es - un rit - moa - le - gre que can - to con mial - ma por - que mee - na - mo - ra

b œ œ œ œ œ œ ‰ œJ ” œ œ œ œ œ ..
&b ‰ œJ ” ‰
œ œ œ œ œ
Ob. J

‰ œj ”
- - - le - gre - mial - ma - que mee - - mo -

? bb
es un rit moa que can to con por na ra

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œJ ” œ œ œ œ œ ‰ œ ..
Bsn.
J
- - - le - gre - mial - ma - que mee - - mo -

‰ œj ”
es un rit moa que can to con por na ra

B b Cl. & œ œ ‰ j” œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ j ..
œ œ œ œ œ œ

# ‰ œj ”
es - un rit - moa - le - gre que can - to con mial - ma por - que mee - na - mo - ra

& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œJ ” œ œ œ œ œ ‰ œ ..
A. Sx.
J

œ œ œ œ
- - - le - gre - mial - ma - que mee - - mo -
œ œ œ œ œ œ œ œ
es un rit moa que can to con por na ra

T. Sx. &
œ œ œ ‰J” œ œ ‰J” ‰ œ
J ..

# ‰ œj ”
es - un rit - moa - le - gre que can - to con mial - ma por - que mee - na - mo - ra

& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œJ ” œ œ œ œ œ ‰ œ ..
B. Sx.
J
es - un rit - moa - le - gre que can - to con mial - ma por - que mee - na - mo - ra

&b ‰ j” ‰ j” ‰ j ..
œ œ œ œ
Hn.
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
es - un rit - moa - le - gre que can - to con mial - ma por - que mee - na - mo - ra

B b Tpt. & œ œ œ œ œ
‰ j” œ œ œ œ ‰ œj ” œ œ œ œ œ ‰ œ
j ..
œ œ

‰ œj ”
es - un rit - moa - le - gre que can - to con mial - ma por - que mee - na - mo - ra

? bb œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œJ ” œ œ œ œ œ ‰ œ ..
Tbn.
J

‰ œj ”
- - - le - gre - mial - ma - que mee - - mo -

..
es un rit moa que can to con por na ra

& œ œ ‰ j” œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ j
Bar.
œ œ œ œ œ œ

j
es - un rit - moa - le - gre que can - to con mial - ma por - que mee - na - mo - ra

? bb œ œ œ œ œ ‰ œ ” œ œ œ œ œ ‰ œJ ” œ œ œ œ œ ‰ œ ..
Bar.
J
es - un rit - moa - le - gre que can - to con mial - ma por - que mee - na - mo - ra

? bb ‰ j” ‰ j” ‰ j ..
Tuba
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ
? bb j
es - un rit - moa - le - gre que can - to con mial - ma por - que mee - na - mo - ra

œ œ œ œ œ ‰ œ ” œ œ œ œ œ ‰J”
œ œ œ œ œ œ ‰ œ ..
D.B.
J
es - un rit - moa - le - gre que can - to con mial - ma por - que mee - na - mo - ra

Perc.1 „ œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ..
+ o + o

j j j
i d i d d i similar

œ œ ‰ œ œ œ œ ..
d i d i d

Perc.2 „ œ œœ‰œœ œœ‰œœ œœ œ œœ‰œœ œœ‰œœ œœ œ œœ‰œœ


A C Q C A C Q A A A A A C Q C A C Q A A A A A C Q C A C Q A A A A

j x x ‰ œ œ œ œ œ x x ‰ œj œ x x ‰ œ œ œ œ œ x x ‰ œj œ x x ‰ œ œ œ œ ..
Perc.3 „ œ x x‰œœ
d i d i d i d i d d i d i d i d i d i d d i d i d i d i d i d d i

145
146 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

11
¡LO LOGRAMOS!

, ,
F
b œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ
Fl. & b .. ‰ œ ”
J ‰ Jœ ” ..

b œ œ , œ œ ‰ œ œ œ œ ,
Ob. & b .. œ œ ‰ œ œ ‰ œJ ” ‰ Jœ ” ..

? b .. œ œ œ , œ œ ,
Bsn. b Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ ..

, ,
& .. ‰ j ” œ œ ‰ œ œ œ ‰ œj ” ..
B b Cl.
œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ

# . ‰, œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ,
‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..
A. Sx. & .

, ,
T. Sx. & .. ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..

# . ‰, œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ
,
‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..
B. Sx. & .
, ,
Hn. & b .. ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰
œ
Œ
œ
‰ œ ‰
œ
Œ
œ
‰ œ ‰ œ Œ œ ..

B b Tpt. & .. ∑ ∑ ∑ ∑ ..

? b .. ‰, œ ‰ œ Œ œ
‰ œ ‰
œ
Œ
œ ,
‰ œ ‰
œ
Œ
œ

œ ‰ œ
Œ
œ
..
Tbn. b
, ,
& .. Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ ..
Bar.
œ œ œ œ
? b .. œ œ œ , œ œ ,
Bar. b Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ ..

? b .. , ,
b ΠΠΠΠΠΠΠΠ..
Tuba
œ œ œ œ œ œ œ œ
? b .. œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ ..
D.B. b

Perc.1 „ .. œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ ..
+ o + o

.. œ œ œ œ ‰ œj œ
i d i d i d

Perc.2 „ ‘ ‘ ‘ ..
C A C Q C Q

Perc.3 „ .. x œ ‰ œ x œ ‘ ‘ ‘ ..
i d d i d
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA
12
¡LO LOGRAMOS!

, ,
G
b œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ
& b .. œ œ ‰ œ œ ‰ œ ” ‰ Jœ ” ..
1.

Fl.
J

b œ œ œ , œ œ ‰ œ œ œ œ ,
Ob. & b .. œ ‰ œ œ ‰ œ ”
J
‰ Jœ ” ..

? b .. œ œ , œ œ ,
Bsn. b œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ ..

, ,
& .. ‰ j ” œ œ ‰ œ œ œ ‰ j ” ..
B b Cl.
œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ

# . ‰, œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ,
‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..
A. Sx. & .

, ,
T. Sx. & .. ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..

# . ‰, œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ
,
‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..
B. Sx. & .
, ,
Hn. & b .. ‰ œ ‰ œ Œ œ ‰ œ ‰
œ
Œ
œ
‰ œ ‰
œ
Œ
œ
‰ œ ‰ œ Œ œ ..

, ,
.. ‰ j ” œ œ ‰ œ œ ‰ j ..
B b Tpt. & œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ ”

Tbn.
? b b .. ‰, œ ‰ œ Œ œ
‰ œ ‰ œ Œ œ ,
‰ œ ‰ œ Œ œ ‰
œ ‰ œ
Œ
œ
..

, ,
& .. Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ ..
Bar.
œ œ œ œ
? b b .. œ œ œ , œ œ ,
Bar. Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ ..

? b b .. , ,
ΠΠΠΠΠΠΠΠ..
Tuba
œ œ œ œ œ œ
œ œ
? b .. œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ Œ œ Œ ..
D.B. b œ

Perc.1 „ .. œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ ..
+ o + o

.. œ œ œ œ ‰ œj œ
i d i d i d

Perc.2 „ ‘ ‘ ‘ ..
C A C Q C Q

Perc.3 „ .. x œ ‰ œ x œ ‘ ‘ ‘ ..
i d d i d

147
148 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

13
¡LO LOGRAMOS!
, œ œ œ‰ œ œ , œ œ œ ‰ œ œ
H
b œœ‰ œœ œ w .. Œ Œ ‰ Œ Œ Œ ‰ Œ ..
&b
2.

Fl.

, œ œ , œ
‰ œ ‰ Œ
œ œ Œ œ ‰ œ ‰ Œ
b œœ‰ œœ œ .. Œ Œ œ œ .
Ob. &b w Π.

œ Œ , œ ,
Bsn.
? b œ
b Œ w .. ˙ Œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ..

, ,
œœ‰ œœ œ .. Œ Œ ‰ œ ‰ œŒ œ Œ œ Œ œ ‰ œ ‰ Œ .
B b Cl. & w œ œ œ œ .

# ‰ œ ‰ œŒ œ w , œ œ ,
A. Sx. & .. Œ Œ ‰ œ ‰ œŒ œ Œ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..

, ,
T. Sx. & ‰ œ ‰ œŒ œ w .. Œ œ Œ œ ‰ œ ‰ œŒ œ Œ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ ..

# ‰ œ ‰ œŒ œ w , œ ,
B. Sx. & .. ˙ Œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ..

Hn. &b ‰ œ ‰ œ Œ œ w .. ∑ ∑ ∑ ∑ ..

B b Tpt. & œœ‰ œœ œ .. ∑ ∑ ∑ ∑ ..


w
? b ‰ œ ‰ œŒ œ w , œ ,
Tbn. b .. ˙ Œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ..

, ,
& Œ œ Œ .. Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ ..
Bar.
œ w ˙ ˙ ˙ ˙
œ Œ , œ ,
Bar.
? b œ
b Œ w .. ˙ Œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ..

? b , ,
ΠΠ.. ΠΠΠΠ.
Tuba b
œ œ w ˙ œ ˙ œ ˙ œ ˙ œ .
? b œ Œ œ Œ .. ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ Œ œ ..
D.B. b w ˙

Perc.1 „ ‘ œ œ œ œ .. œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ ..
+ o + o + o + o

.. œ œ œ œ ‰ œj œ
d i d i i d i d i d

Perc.2 „ ‘ œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ ..
A A A A C A C Q C Q

Perc.3 „ ‘ œ œ œ œ .. x œ ‰ œ x œ ‘ ‘ ‘ ..
d i d i i d d i d
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

14
¡LO LOGRAMOS!

, œ œ œ ‰ œ œ , œ œ œ ‰ œ œ
I
b
& b .. Œ Œ ‰ Œ Œ Œ ‰ Œ .. ∑
1. 2.

Fl.

, œ œ , œ
‰ œ ‰
b œ œ œ œ ‰ œ Œ œ
Ob. & b .. Œ Œ Œ Œ Œ ‰ .. ∑

? b .. ˙ , œ œ , œ œ
Bsn. b Œ ˙ Œ ˙ Œ ˙ Œ .. ∑

, ,
& .. Œ Œ ‰ œ ‰ œ Œ œ Œ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ .. ∑
B b Cl.
œ œ œ

# . Œ, œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ Œ
, œ
Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ .. ∑
A. Sx. & .

, ,
T. Sx. & .. Œ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ Œ œ Œ œ ‰ œ ‰ œ Œ œ .. ∑

# . , œ œ , œ œ
B. Sx. & .˙ Œ ˙ Œ ˙ Œ ˙ Œ .. ∑

,
Hn. & b .. œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ Œ .. ∑

,
B b Tpt. & .. œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ Œ .. ∑

? b .. ˙ , œ œ , œ œ
Tbn. b Œ ˙ Œ ˙ Œ ˙ Œ .. ∑

, ,
& .. Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ .. ∑
Bar.
˙ ˙ ˙ ˙
? b .. ˙ , œ œ , œ œ
Bar. b Œ ˙ Œ ˙ Œ ˙ Œ .. ∑

? b .. , ,
b Œ Œ Œ Œ .. ∑
Tuba
œ ˙ œ ˙ œ œ
˙ ˙
? b .. ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ ˙ Œ œ .. ∑
D.B. b

Perc.1 „ .. œ œ œ œ ‘ ‘ ‘ .. ∑
+ o + o

.. œ œ œ œ ‰ œj œ
i d i d i d

Perc.2 „ ‘ ‘ ‘ .. ∑
C A C Q C Q

Perc.3 „ .. x œ ‰ œ x œ ‘ ‘ ‘ .. ∑
i d d i d

149
150 MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

15
¡LO LOGRAMOS!
w œ œ ‰ œ œ
J
b w #w ø ø ø ø Œ
Fl. &b Œ ø ø ”

w #w w
bb
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeee

Ob. & œ œ ‰ œ œ ø ø ø ø Œ Œ ø ø ”
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeee

? b w #w w
Bsn. b œ œ ‰ œ œ ø ø ø ø Œ Œ ø ø ”
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

& #w ø ø ø ø Œ Œ ø ø ”
B b Cl. w w œ œ ‰ œ œ
# w w
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

#w œ œ ‰ œ œ
ø ø ø ø Œ Œ ”
A. Sx. & ø ø
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

w w w œ œ ‰ œ œ ø ø ø ø Œ Œ ø ø ”
T. Sx. &

# w
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

#w w œ œ ‰ œ œ ø ø ø ø Œ Œ ”
B. Sx. & ø ø
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

&b w œ œ ‰ œ œ ø ø ø ø Œ Œ ”
Fine
Hn. w w ø ø
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

B b Tpt. & w w w œ œ ‰ œ œ ø ø ø ø Œ Œ ø ø ”

? b w w w œ œ ‰ œ œ ø ø ø ø ø ø
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

Tbn. b Œ Œ ”
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

& w #w w ø ø ø ø Œ Œ ø ø ”
œ œ ‰ œ œ
Bar.

ø ø ø ø ø ø
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

? b w #w w
Bar. b œ œ ‰ œ œ Œ Œ ”

? b
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

Tuba b w #w w ‰ ø ø ø ø Œ Œ ø ø ”
œ œ œ œ
ø ø ø ø ø ø
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

? b w #w w œ œ ‰ œ œ Œ Œ ”
D.B. b
lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

Perc.1 „ œ œ œ œ ‘ ‘ œ œ ‰ œ œ x x x x Œ Œ x x Œ ”
+ o + o o o o o lo lo - gra - mos pa' jueeeeeee

j
i d i d i d d i d i

Perc.2 „ œ œ œ œ ‰ œ œ ‘ ‘ œ œ ‰ œ œ ø ø ø ø Œ Œ ø ø ”
C A C Q C Q A A A A lo lo - gra - mos pa´ - jueeeeeeee

Perc.3 „ x œ ‰ œ x œ ‘ ‘ œ œ ‰ œ œ x x x x Œ Œ x x Œ ”
i d d i d d i d i lo lo - gra - mos pa' jueeeeeeee
CÉSAR AUGUSTO CANO ARTEAGA

Bibliografía
★★ Alianza Atlas. ( 1982). Atlas de Música 1. Madrid: Alianza Editorial, S.A.
★★ Alianza Atlas. (1992). Atlas de Música 2. Madrid: Alianza Editorial, S.A.
★★ Lara, M. O. (2004). Introducción a la Pedagogía Vocal para Coros Infantiles. Bogotá D.C: Ministe-
rio de Cultura.
★★ Piston, W. (1984). Orquestación. Madrid: Real Musical. Editores.
★★ Rincón, V. V. (2004). Pitos y Tambores. Bogotá D.C: Ministerio de Cultura.
★★ Rojas, C. (2004). Música llanera. Bogotá D.C: Ministerio de Cultura.
★★ Ros,M.A. Romero,M.B. Moreno, M.A.(1993).Lenguaje musical 1.Valencia: PILES, editorial de
música,S.A.
★★ Suzuki, S. (1969). Hacia la Música por Amor. New York: Exposition Press, inc.

151
MÉTODO
COLECTIVO CÓMO INICIAR UNA BANDA “INFANTIL” / CARTILLA-GUIA DEL PROFESOR

También podría gustarte