[EL GRAN LIBRO DE IFA]INTRODUCCION
Este ejemplar de la colecciin TRATADO ENCICLOPEDICO DE IFA. Nos muestra
en sus paginas casi todos los ceremoniales de If que deberd saber un Babalawo en sus
primeros atlos de estudio, Los cuales estan concentrados y en una forma en que les sera
fc su comprensi6n.
Los ceremoniales de Iff constituyen un valiosos documento que van a suplir las
necesidades prioritarias de los sacerdotes de Ifi en el proceso de aprendizaje cotidiano y a
Ja vez, ensancharé el conocimiento a aquellos que son estudiosos en el ifismo y fieles
seguidores de ORUNMILA.
Con este libro no pretendo establecer reglas ni pardmetros de Ifé, ni establecer lineas de
conducta, pero si pretendo establecer una guia de estudio, la cual nunca ha existido y le
sea de ayuda a los nuevos sacerdotes de Ifa, a los cuales ORUNMILA les da 7 afios en su
aprendizaje inicial (WORI BOGBE). Como también tratar de buscar la organizacién de
nuestra religién en cuanto a sus ceremoniales, ya que si otras religiones estdin organizadas
Y tienen sus guias de estudio, debemos pensar en no ser una religion desorganizada
(BABA EJIOGBE).
Por otra parte, considero que este ejemplar es una importante contribueién al
conocimiento de nuestras raives africanas, que fueron transmitigndose de generacién por
un sistema oral y hoy lo hemos plasmado en un Gran Libro.
Experando sea esta expresion literaria un gran aporte de organizaci6n, comprensi6n y
sabiduria a todos aquellos hermanos que la necesitan para un mejor tratamiento a los
fenémenos que azocan a la humanidad, y seamos capaces de reducirlos y dar vida mas
prospera para el mundo
ELautor
Solo la desgracia y la fatalidad
Puede ser reparada por él
Pues es el Rey de las grandes posibilidades
Su sabidurta es infinita
Asi como su poder contra el mal
Ajusta la fuerza del mundo.
= ,Quign es? “ORUNMILAY —
IFA LADEREZO INICIAL,
ORUNMILA
ORUNMILA ELERI IPIN,
IBIKEJI OLORDUMARE,
A-JE-IU OOGUN
OBIRIT, A-PLIO-IKU-DA
OLUWA MI, A-TO-IBA-JAYE,
ORO ABIKU JIGBO
OLUWA MI, AJIKI,
OGEGE A-GB AYEGUN
ODUDU TINDU ORI EMERE;
A TUN ORI TI-KO SUNWON SHE
A-MO-IKU
OLOWA AIYERE
AGIRI ILE LLOGBON
OLUWA MI; LLOGBEN
OLUWA MI; AMOIMOTAN
AKO MOO TAN KOSHE
ABA MO TAN IBA SHE KE
‘Traduceién:
ORUNMILA, testigo del destino
Segundo de Dios.
Eres més eficaz que la medicina
Tis, Ia 6rbita inmensa
Que aleja el dia de la muerte
Misseftor todopoderoso, sélvame.
Espiritu misterioso que luché con la muerte.
El primer deber es saludarte en la mafiana
El equilibrio que ajusta la fuerza del mundo.
Tuarte, cuyo esfuerzo es reconstruitlo la
Criatura de la mala fortuna.
Reparador de la desgracia y la fatalidad
EL que sabe la inmortalidad
Sefior, Rey de las grandes posibilidades
Perfecto en la casa de la sabiduria
Mi Seiior infinito en conocimiento
Por no conocerte bien somos iniitiles
Oh, si pudigramos y te conociéramos bien
Todo sera bueno para nosotros.CAPITULO I
1, MO-JUBA (Yo rindo homenaje)
Antes de presentar este capitulo, quisiera hacer alguna explicacién sobre el significado y
la utilizacién, en el sistema de adivinacién OSHA-IFA en Cuba, de la palabra MO-
JUBA.
El significado de este vocablo Yoruba en nuestro idioma es el siguiente: Rendir
homenaj
Rendir
ntregarse
Homenaje = celebracién de algiin acto en honor de una o varias personas.
Reafirmando estas palabras extraidas de nuestro diccionario de lengua espaftola, MO-
JUBA no es mas que: entregarnos o rendirles honores a las deidades Superiores, como a
‘nuestros antepasados tanto de sangre como religiosos ¢ invocarlos para que nos
acompafien en algiin ritual que vamos a realizar, buscando firmeza en ellos.
En nuestra préctica diaria de todo acto de indole religioso o ritual, es utilizada la MO-
JUBA. Como podemos ver, ¢s el principal ritual y de més préctica dentro del sistema de
adivinacion OSHA-IFA.
Esta MO-JUBA puede tener variaciones segiin Ia casa religiosa, pero en su eseneia es
muy parecida
La MO-JUBA que a continuacién daremos es un ejemplo, el cual esté amparado por su
traduccién en nuestro idioma, pues nos dara a conocer lo que estamos invocando, ya que
en algunos casos el oficiante no sabe a lo que se esti refiriendo pues la ha aprendido de
‘memoria a través de repeticién.
MO-JUBA (REZO INICIAL)
MO-IUBA AGBA OLOFIN
MO-JUBA AGBA LODE
MO-JUBA AGBA IRAWO
MO-JUBA OSHUPA
MO-IUBA AGERE.
MO-JUBA IRUNMOLE OJU KOTUN
MO-JUBA IGRAMOLE OJU KOSI
MO-JUBA OLORUN, AKOKO I RFRE
OLORUN TI MRE LOKE, FRU WA AIYE
KT OLOFIN, ERU WA AIYE MO FOJU,
GBA OLORUN
OMI TUTO, ONA TUTO, ILE TUTO, OWO TUTO
OMO TUTO, TUTO ARIKU BARAWA
OMI FUN EGUN, OMI FUN ILE, OMI FUN OLORUN
AGRE J] OLORDUMARE GBOGRO ARA ONU.IGBA E. LONI (Nombre y apellido familiares de sangre Ej: abuelos, padres, ete.)
IGBA F. LONI (Nombre, apellidos y Odu da Ifa de Babalawos muertos de su rama o
familias y otras importantes.)
IGBA E. LONI (lyaloshas, Babaloshas, nombre y apellidos y nombres de Santo)
ASHE, GROGBO AWO OTOKU, IYALOSH OTOKU, BARAI OSHA
OTOKU, OMOKEKERE OTOKU, GROGRO EGUN ILE
GROGRO EGUN ARA, GROGRO EGUN TI MRF LAIYE
TI MRE LESE OLORDUMARE
OTUN OWO, ORA OSI NI LOWO SHE
ASHE BABA, ASHE YEYE, ASHE OLOFIN, ASHE OLORDUMARE
ASHE OLORUN, ASHE OLUO SIGUAJU (Nombre, Apellido y Odu)
ASHE OTUBONA (Nombre, apellido y Odu) ASHE APETEVI (Nombre , apellido y
Odu, ASHE LORI MI, ASHE LOWO MIL.
ASHE GBOGBO AWO, IYALOSHA, BABALOSHA, IWORO KOVA ILE
ASHE ASHEDA TI NKO ODU IFA GBOGBO ALYE
ASHE ADORDA TI NKO GBOGBO AGBA NI MORAN
ASHE EBO, ASHE TO, ASHE AIKU BABAWA
IGBA (SANTO) EMI OMO ODU (X) AWO ORUNMILA.
Traduceién
Yo rindo homenaje al Gran Otofin
Yo rindo homenaje al Gran Espacio
Yo rindo homenaje a las estrellas
Yo rindo homenaje a la Luna
Yo rindo homenaje a la tierra
Yo rindo homenaje a las 400 deidades que veo a mi derecha
Yo rindo homenaje a las 200 deidades que veo a mi izquierda
Yo rindo homenaje al sol y por el tiempo le ruego al Sol cuando esté en las montafas.
Los esclavos vienen al Mundo a saludar a Olofin
Yo contemplo y recibo al Sol
Agua fresca, camino fresco, manos freseas, inteligencia fresea, fresca la salud de nuestro
padre (mayor).
‘Agua para el muerto, agua para el suelo, agua para el Sol, nosotros acompatiamos y
levantamos a Dios y todos los difuntos familiares.
Te saludo hoy (familiares de sangre)
Te saludo hoy (Babalawos muertos)
Te saludo hoy (Santeras y Santeros muertos)
Facultad de todos los adivinos muertos, santeras muertas, santeros muertos, niflos
muertos, todos los muertos de la casa, todos los muertos familiares, todos los muertos de
In tierra y viven al pie de Dios.
La mano derecha es quien agarra, la izquierda es la que trabajaFacultad de mi Padre, facultad de mi Madre, facultad de Olofin, facultad del Creador,
facultad del Sol, facultad del mayor de los adivinos (nombre, apellido y Odu), facultad de
quien con sus ojos cuida el eamino.
Facultad de quien invoca la simiente de If
Facultad de mi cabeza, facultad de mis manos, facultad de todos los adivinos, las
santeras, santeros y de Ia gente quienes vienen a la casa,
Facultad de Asheda, quien ensefia las figuras de Ifa a todo el mundo,
Facultad de Akoda, quein enseié a todos los mayores el conocimiento.
Facultad para sacrificar, facultad para dirigir, facultad para la salud del Padre Nuestr.
Saludo (Santo) Yo, hijo del Signo, adivino de Orunmila
2. OSHE BILE
OSHE BILE ODU IRE OBI AWO
ADIATOTO ADIFAPUN ALAKETA
OSHE VILE ODU IRE OBI AWO
ADIATOTO ADIFAFUN ALADESISI
OSHE BILE ODU IRE OBI AWO
ADIATOTO ADIFAFUN ALAKETU
OBI ATANU KO MA JE ALADETA
OBI ATANU KO MA JE ALADESISI
OBI ATANU DO MA JE ALAKESISI
OWO MI ALA EBE OBI IFA OWO.
ILE MO OKU O, A PE YE
Figura bendecida secreto del coco de Adiatoto, lo que fue profetizado por Ifa para:
ALAKETA, ALAKESISI, ALAKETU,
Al coco derramamos para qu eoenstantemente coma Alaketa, Aladesisi, Alakett,
manos vana rogarle al coco de Ifa con las manos.
Tierra, yo te saludo, nosotros convocamos para preguntar.
1.3. PRESIGNACION
Para presignar o presentar a las personas, se le tocar las siguientes partes del cuerpo:
Cabeza —__________________ aGoor!
Enlanuea AGO IPAKO
En la garganta AGO OFUN
Hombro derecho LAPA OTUN
Hombro izquierdo LAPA OSI
El vientre OLU YUN
Rodilla derecha ITAN BORUKU
Rodilla izquierda ITAN BORUKU LODE
Pie derecho _ELESE KAN
Pié izquierdo ———————__——_ELESE MEI
Mano derecha —_______________ OWO OTUN
Mano izquierda —_____________ oWO OSIARIKU BABWA (Se le presentaré en la parte de arriba de las manos)
1.4, SALUDOS
Retiro de la casa: ONARE O
‘Traduceién:
La bendicién del camino
Caneién general : OSHE MINI HE
‘Traduceién
Mi trabajo est bien,
- MOFORIBLE IFA
= MOFORIBLAE OLUWO SIGUAIU
- MOFORIBLE OYUBONA
‘Traduceién:
Yo pongo mi cabeza y toco el suelo de If.
Yo pongo mi cabeza y toco el suelo al adivino mayor.
Yo pongo mi cabeza y toco el suelo a quién con sus ojos cuida el camino.
Contesta ef Oluwo mayor al levantar el ahijado:
BOBO TU ASHE,
‘Traduecién
Te cubro con toda la facultad,
= saludo a Orunmila en ejecucién:
ORUNMILA IBORU
ORUNMILA IBOYE
ORUNMILA IBOSHESHE
Los sacrificios son ofrecidos.
Los saerificios son satisfact
Los sacrificios son realizados.1,5, SALUDO CUMPLE ANOS DE OSHA
La misma MO-JUBA, eliminando a los muertos.
IGBA (BI santo correspondiente) EMI OMO ODU (fulano de tal) MBO TO LO SI ILE
IYALOSHA O BABALOSHA.
IYO LONI EJUN (afios correspondientes) IBUJOKO OSA SARA TWOR. IKU UMLO,
ARUN UNLO, OFO UNLO (todos los osobos) NI IRE AIKU, IRE OMA (todos los ire)
MOFORIBALE (Santos).
Yo, hijo del Odu de Ifa, vengo a la casa de al Santera/o (nombre y apellidos), que en el
dia de hoy tantos afios de asentar Santo celebra con la gente, para que la muerte, la
enfermedad, la perdida, ete... se vaya y venga Ia salud, la inteligencia, et.
1.6. LOS CUATRO PUNTOS DEL TABLERO
‘ORORI OPON CABEZA DEL TABLERO
ELESE OPON PIES DEL TABLERO
OTUN OPON DERECHA DEL TABLERO
OSI OPON senses IZQUIERDA DEL TABLERO.
ATENA BAYE soon Lav eseritura toca ligeramente el centro
1,7. PRESENTACION A LOS PUNTOS CARDINALES AL COCO
ATIKUOJO Y saludo al dia
ATI WO ORUN Y saludo al Sol
IRE LODE Bendicién del Espacio.
AGBO ORUN TI Nosotros escuchamos la voz.
OMIYI De aquel quien habla girando.
1.8. REZO Y SUYERE PARA ENCENDER LA VELA
OJUANLIROSO
REZO:AWO IKU KU
AWO ITANA,
MAFUN ASHE
‘Traduccion:
Adivino de la oscuridad
Adivino de la claridad
Constantemente dan facultad.
SUYERE:
ORISAH AWO IKU KUORISHA AWO IKU KU
(Santo) ITANA
LOBI MIKA ORI INA.
‘ORISHA AWO IKU KU
‘Traduceién:
El santo adivino de la oscuridad
(santo) con la vela
en lo alto yo alrededor de la cabeza alumbro
1.9. PARA CONTAR DESDE EL UNO HASTA EL VEINTE.
OKAN UNO.
MEYI —_[bos|
[META RES
METNO CUATRO.
MARO CINCO
MEPA SEIS
[MEYE SIETE
MEYO OCHO
MESAN, NUEVE
MEGUA [DIEZ
MEONLA| [ONCE
MEYILA DOCE
METANLA | TRECE
MERINLA CATORCE
MARUNLA| QUINCE
MEDI DILOGUN [DIEZ Y SEIS
MEYELA DIEZY SIETE
MEYOLA DIEZ OCHO
MESANLA DIEZ Y NUEVE
[OOGUN VEINTE
1.10. IBRE DE LOS MESES DEL ANO
‘OSHU EPELE ENERO
‘OSHU SERE FEBRERO
OSHU ERENA MARZO
(OSHU YGBE ABRIL
(OSHU ERIBL MAYO -
[OSHU OKUDO JUNIO
OSHU OGEMO JUNIO
‘OSHU OGUN JULIO
OSHU OWEWE ‘AGOSTO
OSHU OWARA ‘OCTUBRE
‘OSHU BELU NOVIEMBRE
‘OSHU OKPE DICIEMBRE10.11, DIAS DE LA SEMANA
Lunes:
Martes:
Miércoles:
Jueves:
Viernes:
Sabado:
Domingo:
OYO-AYE
OYE-Y SEGUN
OYE-RIRU-EYORU,
OYE-ASEE DAIYE,
OYE-ETI
OYO-ABAMETA
OYO-AIKU
El dia del éxito financiero,
El dia de la vietoria,
Dia de la confesién.
El dia de la nueva creacién,
El dia de la contrariedad,
El dia de tres resoluciones.
El dia de la mortalidad,CAPITULO IL
2. GENERALIDADES DE LA MATANZA
2.1. ORDEN DE LA MATANTZA
ler, ESHU (ELEGBARA), OGUN, OSHOSI, OSUN,
2do. OBATALA,
310. OJA
4to. AGAJU
Sto. OSHUN
610. SHANGO Y YEMAYA
NOTA: El angel de la guarda siempre comera ditimo
Cuando coma Oya, se sacara del cuarto de Santo, para que puedan comer
YEMAYA y SHANGO.
2.2 ANIMALES QUE PUEDE COMER CADA SANTO
Los Guerreros pueden comer:
Chivo, pollén, gallo, palomas (excepto ELEGBA), guineo (excepto ELEGBA),
codornices
OBATALA:
Chiva, gallina blanca, paloma, codorniz, guineo.
OIA
Chiva, gallina, guinea, paloma, codorniz,
OSHUN:
Chivo capén, gallina amarilla, pavo real, paloma, eodorniz, guineos.
AGAJU:
Chivo, pollo, guineo, paloma, codorniz.
NOTA: a este santo se le echa vino seco y no agua,
SHANGO:
Carnero, jicotea, gallo, guineo, codorniz.
YEMAYA
Carnero, pato, gallo, ganso, codomniz, paloma, guineo.2.3 ORDEN DE JERARGUIA DE LOS ANIMALES
Carnero ABO
Camera AGUTAN
Chivo OUNKO
Chiva EURE
Jicotea AYAPA,
Ganso AGBE
Pavo real TOLO TOLO
Pato PEPEIYE (KUEKUEYE)
Gallo AKUKO
Pollin OSIADIE
Gallina ADIE
Paloma EYELE
Guineo BTU
Codorniz. APARO.
2.4 PARTES DE LOS ANIMALES
ALA Parte que cubre el estémago
ELESEKAN ELESE MEJI Patas.
IGATA IGAYA Costillas
GEGE AIYA Aguja
GEGEIRU Rabo
ODOKI, OKOFA, OKAN Higado, rifion, corazén
IDA OTUN, IDA OSI ABOYUN las faldas y centro de barriga.
AJABALA IKU ARUN Centro de la barriga.
EPON ME3I testiculos.
KUN MUNIKUN ASHE Cuello,
ABO IRE O Cuero.
2.5 SUYERES DE LA MATANZA_
pa: YANKIYAN YANKIYAN IKU OLORUN
CORO: BARA YANKIYAN YANKIYAN OLORUN
BARA YANKIYAN
OBA: YA WESE IKU OLORUN
CORO: BARA YA WESE YA WESE OLORUN
BARA YA WESE,
OBA: OGUN SHORO SHORO.
CORO: EYE BALE KAROOBA’ (Santo) DEKUN
CORO: ERAN EKUN NJE
OBA: EJE SI MOYURE
CORO: EBI AMA EJE SI MOYURE EBI AMA.
OBA: EJE LORO EIE LORO
coro: EJE EJE LORO EJE
OBA: IRUNMOLE EJE IRUNMOLE EJE
CORO: EJE IRUNMOLE EJE EJE
2.6 ECHAR AGUA
OBA: IRO KO ISO. OWO
CORO: IRO ERO KO ISO ERO.
OBA: ERO KO ISO EROKO MA
CORO: IRO ERO KO ISO ERO
2.7 ECHAR MIEL DE ABEJA
OBA: BARA [LA WE ONIO.
BARA ILA WE ONIO
ODU MAMA LA WE ONO.
BARA TILA WE ONIO.
CORO: BARA ILA WE ONIO
BARA ILA WE ONO
OKU MAM LA WE ONIO.
BARA ILA WE ONIO
2.8 SACAR PLUMAS,
OBA: OGBE ROSUN NTELE ATIDE KUN ATIDE JA
ORUNMILA HURUN HURUN MOLE PIN (KUIN)
coro: HURUN MOLE KUIN HURUN
2.9. ECHAR PLUMA
OBA: BOBO BO MI
CORO: E RA BOBO BO MI EJE.TRADUCCION SUYERE DI
A MATANZA
Con paso firme e! muerto va al cielo
‘Tocar el cuerpo y con paso firme va al cielo
Esta satisfecho de lavarse los pies,
El muerto va al cielo,
OGUN esti apurado
La sangre toca el suelo, cae y se derrama
(Santo) desgarra y come
el tigre come el animal
la sangre va a tomar con voracidad
continua con hambre y la sangre va a tomar con voracidad
la sangre va a caer
sangre para las 400 deidades
el deja caer como gotas con las manos
el deja caer como gotas constantemente
tocamos el cuerpo y nosotros estamos lavando el cuerpo
¥y nosotros estamos lavando con miel la imagen
estamos constantemente lavando con mie!
OGBE ROSO camina sobre la Tierra
Y llega a cortar en pedazos
Y llega a desgarrar
ORUNMILA con las plumas limpia el piso para terminar
Con las plumas limpio el piso para terminar
Cubriendo y cubriéndome
La carne euibrimos y cubro yo la sangre.
2.10, SUYERE PARA CORTAR LA CABEZA, (animales de 4 patas)
OBA: O GEGE NIRE O
CORO: LERI AGO GE.
O GEGE NI REO
LERI AGO GE,
OBA: OMA OBE LERIO
CORO: AKURA KUTAN
OMA OBE LERI O
A KURA KUTAN
‘Traduccién
El cortar para bendecir
La cabeza con permiso cortamos
El continua con el cuchillo en la cabeza
Aquel que mata el cuerpo y con la muerteEl continua con el cuchillo en la cabeza
Quien mata el cuerpo con la cabeza termina
2.11 LEVANTAR
ANIMAL DEL SUELO (Retirada)
KU MINI
IKU MI ERAN,
Traduceién:
EI muerto yo cargo
Del muerto yo la carne
2.12, BAILAR LA CABEZA
ATORIA TOBE,
ATOWAO.
AFAI MA LERIO
AFARIMA LERIO
A DEDE RE MO NI
A DEDE RE MONI A DEDE RE
ERELI (Animal) FUMI (santo)
A DEDE RE MONI A DEDE RE
SUYERE:
TETE LERIO BA TOWA O
‘TETE LERIO WA FUMI
‘Traduccién
Nosotros colocamos la cabeza
Nosotros la colocamos, nosotros
Estamos colocando OH
Nosotros exhibimos la cabeza
Constantemente la cabeza OH
Aquel que constantemente cortamos
Tyo estoy, aquel que complaciente
Cortamos ta cabeza del (animal)
(Santo) aprisa la cabeza el toca y saborea
aprisa la cabeza el toca
y me offece.2.13, SAZONAR LA CABEZA
OBA: EPO MA LERO
EPO MA LERO
CORO: AJALA EPO MA LERO
OBA: IYO MA LERO
TYO MA LERO
CORO: AJALA TYO MA LERO
NOTA: en el caso de Obatala, la chiva se sazona con cascarilla manteca de cacao.
OBA: ORI MA LERO.
ORI MA LERO
CORO: AJALA ORI MA LERO.
OBA: EFUN MA LERO
EFUN MA LERO
CORO: AJALA EFUN MA LERO
Traduceién:
Corojo constantemente untamos al espiritu de la cabeza
Sal constantemente untamos al espiritu de la cabeza,
2.14, CORO AL CUCHILLO.
Después de hacer Ia matanza, se realiza una ceremonia que es darle coco al cuchillo, que
se prepara de la siguiente forma
Se tomara un plato, donde se pondran los siguientes ingredientes:
BIA Pescado ahumado
EKU Jutia ahumada
AWADO INA Maiz tostado
ORI ‘manteca de corojo
EFUN casearilla
orl aguardiente
ONI mie! de abejas
ERAN KEKE pedazos de carne de los KUNMU NIKUASHE,
OBI coco
EKOO AKARA tamal o PanATITAN ILEKUN basura y tierra del frente de la casa
ODOKI GBOGBO ERANKO —_pedacitos de higados de todos los animales
cocinados.
Se tomaran los cuchillos que trabajaron en la matanza, se limpiardn y se les untard EPO.
Estos cuchillos se colocardn frente a OGUN y se cubriran con los ingredientes del plato.
Se tomard una ETU (guineo), la cual se le presentard a todos los que participaron en el
Santo, tocéndole la frente y en forma circular alrededor de la cabeza, en sentido contrario
a las manecillas del reloj, con el siguiente Suyere:
SUYERE: OBA: ORISHA FI FETU
CORO: ARAGOGO
ORISHA FI FETU
NOTA: A los hijos de Elegba no se le haré esto.
Traducei
Al santo pone con la guinea
‘Al cuerpo agudamente,
Después de ejecutado esto, se matara la guinea y se le dard sngre a todos los santos y a
los cuchillos.
Posteriormente se le dard Obi Omi Tuto al euchillo (OBE) y a OGUN, dandole cuenta de
los animales que se le mataron a los distintos Santos, nombre del Lyawo y los padrinos
que le asentaron Osha.
Después se le cantardn varios eantos a Ogun.
SUYERES:
MORI YEYE YEYE
MORI YEYE YEYEO.
OGUN ALAGUEDE
AWA NILEO OGUN MARIWO
AWA NILEO OGUN MARIWO.
OGUN FOMODE ENNATERE,
MARIWO OGUN DE BAMBA
OGUN ARERE ILE BOMBO LOKUA
OGUN GUANILE OGUN GUALONA
ILE BOMBO LOKUA ARE
AWA NILE AWA NILE KOMANSHE IYAWO AWA NILE
OGUN ARERE KOMANSHE IYAWO
OGUN SHIBIRIKI KOMANSHE IYAWO.OGUN MEIJI MEJI KOMANSHE IYAWO
E? ANFEREYO OGUN ARERE ANFEREYO
OGUN MEJI MEJI ANFEREYO
IBA SHEKE SHEKE MO FO OGUN
IBA SHEKE SHEKE MO FO OGUN
IBA SHEKE SHEKE MO FO OGUN
EI Que esta cantando bailard el cuchillo,
Después, con todo lo que esti en el suelo, se hara un paquete y se limpiaré a todos los
participantes del Santo, excepto los hijos de Elegba. Esto se har& desde el fondo de la
casa hasta el portal, con el siguiente suyere:
AGO ORIA LA KASHU
Después, se llevar para una manigua.
2.15. CANTO (SUYERE) PARA MATAR LA JICOTEA (AYAPA)
AYAPA LO DA PARA REO.
AYAPA LO DA PARA REO.
AYAPA LU OSANYIN
AYAPA LO DA PARA REO
AWUN LO DA PARA REO
AWUN LO DA PARA REO
AYAPA O LU OSANYIN
AYAPA LO DA PARA REO.
AYAPA, AYAPA
‘A la jicotea van a romper
Golpeanido el euerpo y cortando
La jicotea el golpea para OSANYIN
A la tortuga va a romper
Golpeando el cuerpo y cortando
La jicotea el golpe para OSANYIN
2.16. REZOS A ORUNMILA
REZO1
ORUNMILA APA LOSIYAN ONA WEDE ODUDUWA
APUANI EMBOROTI ORUNMILA ISOTA
KAKA FOWOTIKUN AFAITI BAYE EWATITUN AWO
ORUNMILA AWO ELERI IPIN BARABA NIREGUN
AGEDEGEYO OMO LOYEKUN ORUNMILA ISOTAREZO2
ORUNMILA ELERI IPIN IBE KEJI OLORDUMARE
ONI TUMO AGBEDEGBEYO APA LOSIYAN
WI ODUDUWA SHE ISHE MINI
ORUNMILA SHOMO SHOMO-
Traduceién rezo 2
ORUNMILA, testigo final (testimonio final)
Segundo de Dios, quien enciende todos los idiomas
Quien dice adivinanzas en las controversias
Dice ODUDUWA facultad a mi trabajo
ORUNMILA cuida de sus hijos
Rezo a ORUNMILA para inicial el dia.
ORUNMILA ELERIIPIN
IBIKEJI OLORDUMARE
A JE JU OOGUN
OBIRITI APIO IKU DA
OLUWA MI ATOIBA JAYE
ORO ABIKU JIGBO
OLUWA MI AIIKI
OGEGE AGB AYE GUN
ODUDU TINDU ORI EMERE
A TUN ORI TIKO SUNWON SHE,
AMOIKU
OLOWA AIYERE
AGIRI ILE LLOGBON
OLUWA MI AMOIMOTAN
AKO MOO TAN KOSHE
ABA MO TAN IBA SHE KE
‘Traduecion
ORUNMILA, testigo del destino
Segundo de OLORDUMARE
Eres més eficaz que la medicina
Ta la Srbita inmensa
Que aleja el dia de ta muerte
Mi seitor, todopoderoso, sélvame
Espiritu misteriosos que luché con la uerte
El primer deber es saludarte en la mafiana
El equilibrio que ajusta la fuerza del mundo
Tu arte, cuyo esfuerzo es reconstruirlo la criatura
De la mala fortuna
Reparador de la deseracia y la fatalidad
EL que sabe la inmortalidad
Seftor rey de las grandes posibilidades
Perfecto en a casa de la sabiduria
Miseftor infinito en conocimientoPor no conocerte bien somos initiles
Oh, si pudigramos conocerte bien
Todo seria bueno para nosotros,
El sacerdote de Iff debera comenzar el dia con este rezo, pues en el se encuentra Ia
relacién literal y perspectiva entre su voz y su espiritu guardin ORUNMILA.
2.17, EL COCO (OBL.
su significado es el siguiente:
0 Quien
BI- pregunta
Por lo cual, OBI significa: QUIEN PREGUNTA
El coco es regido por el dios OSHUPA (La luna), dios de la Adivinacién.
Los Odu que intervienen en el, son
OSHE BILE ~ nacimiento como adivino.
OTURA JUANI ~ fue donde OBI se Hlené de orgullo y fue maldecido por OLOFIN a
rodar por el suelo.
BABA EFIOGBE — vino al mundo y se comunieé con el Angel de su Guarda, a través de
IMPORT.
EL Coco, en su sistema de adivinacién regular usada en Cuba, tiene 5 posiciones que a
continuacion se la reflejamos. No es sistema de adivinacién para consulta, sino para
preguntar.
OKANA OYEKU — Quien pregunta al muerto.
ALABIN Paz (tranquilidad)
EJEIFE 2 felicidades (dos son los que estin de acuerdo)
ETA AWO 3 secretos (tres estn contemplando)
OKANNA | camino (uno es el que castiga)
OKANA YEKU: es la mayor entre las 5 posiciones del coco en jerarquia. En esta
posicién se puede interrogar al muerto. Es signo del mal augurio, amenaza algo malo,
Esta letra esté fuera de los secretos de OSHE BILE. No es una respuesta negativa,
solamente indica la presencia de un muerto, malo 0 bueno.
OKANA: es Ia segunda letra del coco en jerarquia, regida por ALAKETU, hijo primero
de OSHE BILE y es el que tiene el poder de la muerte, Su respuesta es negativa e indica{que los acontecimientos no son buenos y Hama la atencién al consultante de que algo
falta 0 se esté haciendo mal.
ETA AWO: es la cuarta letra del coco en jerarquia y esté regida por ALAKESISI, el
tercer hijo de OSHE BILE y es el que tiene el poder del bien y el mal. Su respuesta
puede indicar que todo esta bien o mal, no es confiable, es amigo personal de Eshu. Su
respuesta es favorable cuando se le pregunta a Eshu para malo, con esta letra hay que
realizar otra tirada para saber la realidad (KINISHE) que quiere.
ALAIFA: la quinta y altima letra del coco y est regida por ADIATOTO, hijo adoptivo
de OSHE BILE, el cual tienen el poder de la bendicién. Vive en EJIOGBE, representa la
‘guerra y Ia paz, no es muy confiable, pues después de la risa, viene el lanto.
OKANA YEKU Luna Nueva
OKANA, Gebiosa Negativa
EJEIFE, Cuarto Menguante
ETAWO, Geiosa Positiva
ALAIFA Luna LlenaCAPITULO IIL
OMI TUTO A ORUNMIL
Debo aclarar que, en el caso de la Deidad ORUNMILA, ¢ I datle OBI OMI TUTO debe
estar representado por dos Awos 0 Babalawos, representado por el mayor que se pondré
cen el lado derecho y el menor en el lado izquierdo, ya cada uno tiraré 4 pedazos de OB}
(coco), que serin colocados en platos
Jer paso:
se situard la sopera de ORUNMILA sobre su tablero en el piso y se colocard de frente a
la salida del sol. Ya colocado en el piso, se pondran los siguientes elemento, | estera, 2
platos o eandelabros para colocar las velas, 2 platos donde se situariin los cocos, una
moneda de plata, I jieara con agua,
La forma de colocar cada cosa se vera en el siguiente diagrama.
Vela Vela
ORUNMILA
Sobre tablero
Plato Pato
4 ia de coco 4 e de coco
O° 9° Moneda
on one de plata
O
Jicara con aguaAWO, AWO.
MENOR Estera MAYOR
do paso:
‘a cuando todo esté preparado, el Awo mayor, que estar arrodillado en el lado derecho,
ymard las dos velas apagadas y se las cruzard en los brazos y rezara OJUANI IROSO.
Traduccién
REZO. AWO IKU KU, ‘Adivino de la oscuridad
AWO ITANA, ‘Adivino De la claridad
MA FUN ASHE, Constantemente dan facultad.
Después de esta operacién el Awo mayor prendera las velas, con el siguiente suyere
(canto):
SUYERE: ORISHA AWOIKU KU
ORISHA AWO IKU KU
ORUNMILA ITANA MEIL
LOBI MI KA ORINA
ORISHA AWO IKUKU,
‘Traduceién:
Santo adivino de la oscuridad
ORUNMILA con dos velas
En Io alto yo alrededor de la cabeza ilumino
Santo adivino de la oscuridad
Coro: OSHEMINIE, dira lo mismo.
Ser paso:
se destapa a ORUNMILA, dandole 3 golpes diciendo “AGO” y se procedera por el Awo
mayor a llamarlo con el siguiente Suyere:
SUYERE: — IFA JLORUNMILA
BIOLO LODO esta palabra se va sustituyendo LOJA, LODE,
LOKE.
CORO: KIOWALEO
Traduceion:
23If despierta a ORUNMILA,,
Si Ud. fue al campo___- Plaza, eaceria, loma ete,
Deberi venir a la casa
Podran los cocos en el piso y el mayor tirard la moneda en el suelo, sondndola, y
comenzar a MO-JUBA (vet 1.1 MO-IUBA), TERMINADO DE mo-jubar o rendirle
homenaje a las Deidades superiores y antepasados, se le hari el rezo a ORUNMILA (ver
2.16 Rezo a ORUNMILA), Posteriormente el mayor le dard cuenta a ORUNMILA quién
le est dando el OBI OMI TUTO y en compania de quien, y le dara conocimiento de lo
que se va a hacer.
to paso:
el Aw6 mayor dird entonces OSHE BILE y el menor lo reatizaré (ver 1.2 OSHE BILE).
Debo aclarar que antes de rezar OSHE BILE, el menor rezaré lo siguiente:
REZO:OGBE DI KAKA OGBE DI LELE ADIFAYOKO BARABANIREGUN
ADIFAFUN OSHUN, ADIFAFUN OGUN OBINI, OGBE SA YEYE MATEO AFEFE
LO SALU OBOLODE AWALODA LO IKIN.
Después de realizar el OSHE BILE, los Awoses levantarain los cocos con la mano
derecha y los pasarin sobre ORUNMILA. y el mayor de los Awoses cantar
SUYERE: — SHOR KIDE ORUNMILA
OBI MO FIYE,
‘Traduceién:
pirate y paérate, ORUNMILA
El coco yo giro para preguntar.
El coro contestaré:, | SHORO DIDE
OBI MO FIYE
Después se realiza esta misma operacién pero con los cocos en la mano izquierda.
A continuacién, se tomardn dos cocos en cada mano y extendiéndolas hacia arriba, tanto
el Awo mayor como el menor y a la voz del mayor, que dita
OLORDUMARE OBI MO FIYE.
CORO: SHORO DIDE OBI MO FIYE
OLOFIN OBI MO FIYE
CORO: SHORO DIDE OBI MO FIYE
OLORUN OBI MO FIYE
Como podrin ver, se le estard dando cuenta a las principales deidades que viven en el
cielo.
4Despuigs se tomardn los cocos en cada mano y tocando o dando golpes suaves en el piso,
y ala voz del mayor de los Awoses:
OGERE OBI MO FIYE
coro: SHORO DIDE OBI MO FIYE
ODUDUWA OBI MO FIYE,
CORO: SHORO DIDE OBI MO FIYE
ORISHOKO OBI MO FIYE
CORO: SHORO DIDE OBI MO FIYE
Aqui se le da cuentas a las deidades principales de la Tierra,
Despugs se tocaran todas las partes del OPON IFA (tablero):
ELERI OPON OBI MO FIYE.
coro: SHORO DIDE OBI MO FIYE
ELESE OPON OBI MO FIYE
coro: SHOR DIDE OBI MO FIYE
OTUN OPON OBI MO FIYE
coro: SHORO DIDE OBI MO FIYE
OSI OPON OBI MO FIYE
coro: SHORO DIDE OBI MO FIYE
ITA MERIN OBI MO FIYE
CORO: SHORO DIDE OBI MO FIYE
Sto paso:
se colocarin los cocos en el piso y el mayor dirt
‘Traduceién
ILE MO OKO Tierra, yo te saludo
APEYE Nosotros convocamos para preguntar
6t0 paso:
se levantarin los cocos y se presentan o presignan (ver 1.3 presignacion) y después de
presentado se intercambian dos pedazos de coco entre los awoses oficiantes.Después, se presentardn los cocos a los puntos cardinales (ver 1.7). ya presentados los
coos a los puntos cardinales, se dir tres veces OBI A ORUNMILA y se tiraré hacia
delante.
El coco de ORUNMILA se hara de un solo tiro, buscando e! mensaje que dice. En caso
que de OGUNDA MEII, se diré el siguiente Suyere’
SUYERE: OYU DEDE AWARA WARARIF
OBI MODUPUE ORUNMILA YEYETA.
OYU DEDE AWARA WARARIFE
OBI MODUPUE ORUNMILA YEYETA
Y Se procede a cantar:
SUYERE: ORULA MA BORU
ORULA MA IBOJE
ORULA MA IBOSHESE
Traduceién:
ORUNMILA constantemente los sacrificios fueron ofrecidos.
ORUNMILA constantemente los sacrificios fueron realizados,
ORUNMILA constantemente los sacrificios fueron satisfactorios.
OLOWO MA BOUR
OLUWO MA IBOJE OLUWO( mayor de los adivinos)
OLUWO MA IBOSHESHE
OIUBONA MA BORU,
OJUBONA MA IBOIE, OJUBONA (quien mira y guia el camino)
OJUBONA MA IBOSESHE
APETEVI MA BORU
APETEVI MA IBOJE APETEVI (quien llama la simiente de if)
APETEVI MA IBOSHESHE,
AMOSUN MA BORU
AMOSUN MA IBOJE AMOSUN (conoce los suefios)
AMOSUN MA IBOSHESE,
AMORO MA BORU
AMORO MA IBOJE AMOSUN (conoce las palabras)
AMORO MA IBOSHESHE
APE MA BORU
APE MA IBOJE, APE (quien llama)
APE MA IBOSHESHE
Después, el mayor dira:
%6‘Traduccién
Figura o signo
esclavo de la clave
OSHUN yo te veo
Madre
Du
CORO: EURALE
OSHUN MORI
CORO: YEYO
IYAYAN
coro: ERUALE,
OBANLA
coro: ERUALE,
Después se reza:
MO WA ALYE, MO WA GUN, AWA NI YE
ILE KOBU, YE GBE MI IRE, ORUNMILA
IBORU, IBOYA, IBOSHESHE
CAPITULO IV
LA GEONOLOGIA DE IFA
4.1, LOS 16 APOSTOLES PRINCIPALES.
hay 16 apéstoles principales (Olodus) de ORUNMILA y de ellos en su combinacién
salen 240 Omoluos 0 hijos de estos Olodus.
A continuacién deseribimos el orden de antigtiedad de los 16 Reyes u Olodus.
1. EJOGBE u OGBE MEJI
2. OYEKU MEJI
3. IWORI MEJI
4, ODIMEJI
5. IROSO MEI
6. OJUANI MEJI
7. OBARA MEIJI
8. OKANA MEII
9. OGUND MEI
10, OSA MEIJI
IL.IKA MEJL
12, OTUPON MEI
13, OTURA MEII
14, IRETE MEI
15, OSHE MEJI
16, OFUN MEIJI
n4.2, ORDEN SENORIAL O DE ANTIGUEDAD DE LOS 256 ODU.
1H
I
I
I
Wi
4,ODI MEII
1, ENOGBE 8. OKANA METI 15.0SHE MEII
nm | it Tt
1 mW Ta
in 1 tt
1 1 Tat
2. OYEKU 9. OGUNDA MEII 16, OFUN MEI
1 i 7 ii
a= 7 tI
1 ry i
1 Ta} i
3.1WORI MEI 10.0SA MESI 17. OGBE YEKU
11.IKA MEJL 18, OGBE IWORT
1 m1
Lt 11
1 i
A Ww
285.IROSO MEI 12. OTRUPON MEI 19. OGBE
opt
it ii Lt
rt Ht LI
ia r1 i
ni Wt WT
6, OJUANI MEIL 13, OTURA MEJI 20, OGBE
IROSO
a_i ri] ct
nt a_i Lt
Ld 1 i
rt on nt
7. OBARA MEII 14, IRETE MEI 21. OGBE
OJUANI
1 Tt m1
i rt mT
a_i a a
WW Lt cl
22. OGBE OBARA 29. OGBE IRETE, 36. OYEKU
OJUANI
im it ia
Wd Lt Wt
nt 11 1
1 rt Li
23, OGBE KANA 30. OGBE OSHE 37. OYEKU
OBARA
mt im Li
wi mt Wt
mt TW it
it im 1
24, OGBE OGUNDA,
OKANA
31. OGBE FUN 38. OYEKU
nt 1
[ 1 1
1 1
m1 ri
2»25. OGBE OSA, 32. OYEKU OGBE 39. OVEKU OGUNDA.
11 ca ca
ri ro co
rt] ci or
ian ci 1
26. OGBE IKA 33. OVEKU IWORL 40. OYEKU OSA
1 7 Lor)
ri ta Li
it ci Lit
wt is ci
27. OGBE OTRUPON 34. OYEKU ODI 41, OYEKU IKA.
ot Ta TL
Wt mt Lib
tot it MI
Wt ri | 1
28. OGBE OTURA 35. OYEKU IROSO 42, OYEKU OTRUPON
1 HL
i Mt
1 cl
Lil i
50. IWORI IROSO 57. IWORI OTRUPON
ri it
Ti Lit
md it
Li L aT
51. IWORL OJUANL 58. IWORI OTURA.
Tt tht it
ri wt LT
it Li_ 11
mi] Lu ci
3045, OYEKU OSHE 52. IWORI OBARA, 59, IWORTIRETE
i ci Ti
iu mt 1
ti mt ia
ian wi 1
46, OYEKU OFUN 53. IWORI OKANA, 60. IWORI OSHE,
ai] ii iit
ru wt m1
an wt i
Li iam} it
47. WORI OGBE, 54, IWORI OWUNDA 61, IWORI OFUN
ii i
rt tl
rt i
ma it
48, IWORI OYEKU, 55. IWORI OSA 62. ODI OGBE
11 “ti
1 rt
wt [141
1 ri
49, IWORI ODI 56. IWORIIKA 63. ODI OYEKU.
to iu | ia
mt ian Wt
nt i Tam
ti nT 1
64, ODI IWORT 71 ODLIKA 78, IROSO OYEKU
m1 11 wT
i 1 mT
1 1 Wi
mrt) wt 1
3165. ODI IROSO.
72. ODI OTRUPON,
79. IROSO IWORI
TI it iT
1 ui Lt
WW ri Li
tt wd ru
80, IROSO ODI
wt im rt
it ru | 1
Li ri a
rm im 1
81. IROSO OJUNI
TI i mt
iit 1 mt
ui wi ia
td 1 Lt
68, OKI OKANA, 75, ODI OSHE, 82. IROSO OBARA
it r
1 nt
Ti i
rt mt 11
69. ODL OGUNDA 76. ODL OFUN 83. IROSO OKANA
I
I
IL
1
70. ODI OSA
1
77, IROSO OGBE
mM
fi
1
ia
84, IROSO OGUNDA85, IROSO OSA 92, OIVANI OGBE 99, OJUANI OGUNDA.
mt iii
i tl —|
1 i
Tu mu wt
86. IROSO IKA 93. OIUANI OYEKU 100, OJUANI OSA
mt ii it
ot i ti
i mt | rt
ut mt mW
87. IROSO OTRUPON 94, IWORIIWORI 101, OJUANIIKA
iT it iin
it ru | wi
1 [1 an
i ot ct
88. IROSO OTURA 95. OJUANI ODI 102, OJUANI OTRUPON
iat Ti
wt ni
in| (1
Lt a4
89. IROSO IRETE 96.. OJUANIIROSO 103. OFUANT OTURA
11 Ti
Ld Ii
wt 1
ni ut |
90, IROSO OSHE, 97. OJUANI OBARA, 104, OJUANHIRETE
1 ia
mit ri
Wo C1
11 i
391. IROSO OFUN,
98. OJUANI OKANA
105, OJUANI OSHE
(at ni Li
Lt ni iam
ni mt tu
Lt rd it
106, OJUANI OFUN
113, BARA OKANA,
120, OBARA OSHE,
TW it i
LI uit Wt
mt wt Li
Ld tai wt
107. OBARA OGBE
114, OBARA OGUNDA
121. OBARA OFUN
i mm wt
iL i 1
1 ri i
ul Ci ri
108. BARA OYEKU, 115, OBARA OSA 122. OKANA OGBE,
mit it ii
aa Lt i
i Tu ia
1 ci m1
109. OBARA IWORI 116. OBARA IKA 123, OKANA OYEKU
i ii ii
i il Ta
iu ai 1
rit Sw wt
110. OBARA ODI
117, OBARA OTRUPON
124, OKANA IWORT
Lt Wi 1
[aa nu Li
wu Li LI
ri 1 1111, OBARA IROSO 118, OBARA OTURA. 125, OKANA ODI
cm (17 ae
i iW aT
iii 1 a
oi ri TI
112. OBARA OJUANI 119. OBARA IRETE 126. OKANA IROSO
mt Ll Ta
Wi 1 TU
It [imi in
rn ul 1d
127. OKANA QJUAN! 134. OKANA IRETE
ii Ti
| Ta
i ii
1
LI
128, OKANA OBARA. 135, OKANA OSHE,
141. OGUNDA IROSO.
11
WI
142, OGUNDA OJUANI
ii Ti am
_ Wi mt
1 tu 1
1 at Li
129, OKANA OGUNDA
136. OKANA FUN
143, OGUNDA OBARA
Li iti T
ct ri ii
Ti ii 11
i m 1
130. OKANA OSA 137, OGUNDA OGBE 144, OGUNDA OKANA
it i
Tit mM
Li tt I
ia 1 Li
35131. OKANA IKA, 138. OGUNDA OYEKU
145, OGUNDA OSA,
iil m1
i) wt i
ri wt 11
m1 mt Ta
146, OGUNDA IKA
132, OKANA OTRUPON 139, OGUNDA IWORT.
133. OKANA OTURA 140. OGUNDA ODI
i nt nit
1 ra rt
io ri 1
Wd a it
147, OGUNDA OTRUPON
im it 1
1 nt 1
LI 11 Lt
cI Li 1
148, OGUNDA OTURA 155, OSA ODI 162. OSA OTRUPON
Tt aa
Wt m1
Lt wt
LI tL
149, OGUNDA IRETE 156, OSA IROSO.
150, OGUNDA OSHE 157. OSA OJUANI
1H
iim)
36151, OGUNDA FUN 158. OSA OBARA 165. OSA SHE
fot Ti rm |
[ ct 11 iT
nt nt 1
Li nd 1
152, OSA OGBE 159. OSA OKANA 166. OSA FUN,
Li
I
L
tt
ian
153, OSA YEKU
160. OSA OGUNDA
i
TI
ia
ul
167. IKA OGBE
nu Ti Tt
nt rt i
it i ri
nt m1 Li
154. OSA [WORI 161, OSA IKA 168, IKA OYEKU,
it 11
ia Wl
mt i
wt wit
176. IKA OSA 183. OTROPUN
OYEKU
1 ma 1
im m i
ii ii 1
i iil 1
170, IKA ODI 177. IKA OTRUPON 184. OTRUPON
TWORI
Li i ii
m1 1 ct
ii | ii im
Tt Ww Tam
37171, IKA IROSO.
178. IKA OTURA
185. OTRUPON
opr
Lit ri ia
ri wt 1
i i Li
aa ctl i
172. IKA OJUANI 179. IKA IRETE 186, OTRUPON
IROSO
i ci Tt
1 rt a
1 ati wt
cu 1 wit
173. IKA OBARA 180, IKA OSHE, 187. OTRUPON
OJUANT
Ti ri ii
ut wt 1
itl Lt i
ni 1 Li
174, IKA OKANA. 181. IKA FUN 188. OTRUPON
OBARA
ii a 1
11 im 1
uu mu 1
ri ri a
175. IKA OGUNDA 182, OTRUPON OGRE 189. OTRUPON
OKANA
i ia ii
cr ii 1
im it nt
Tt 1 Lit
190. OTRUPON OGUNDA 197. OTURA OGBE 204. OTURA,
OKANA
ci
a 1
an 1
mi) i
38191, OTRUPON OSA 198, OTURA YEKU 205, OTURA
OGUNDA
car a7
Li i
rt wt
Lt mt
192, OTRUPON IKA, 199. OTURA IWORI 206, OTURA
OSA
i in
iti i ui
it Tt rT
mn | “tt 1
193. OTRUPON OTURA 200. OTURA ODI 207. OTURA
IKA
Ti im
ci Lit
rl ra
1 1
194, OTRUPON IRETE 201. OTURA IROSO 208. OTURA
TRUPON
Ti [ 1d m1
rit 1 TT
wt 1 WW
a1 an It
195, OTRUPON OSHE 202, OTURA OJUANI 209. OTURA
IRETE
im m1
Wi m_it
I Lt
1 rt
196. OTRUPON OFUN 203, OTURA OBARA 210, OTURA
OSHE
(ii Tt
tt Wi
nt 11
Lil nt
39211, OTURA FUN
218. IRETE OBARA,
225. IRETE
OSHE
Tt TI TW
Li ut wt
uu Ta) Li
ia 1 wt
212. IRETE OGBE, 219, IRETE OKANA 226. IRETE
OFUN
rt it wt
rt a 1d
in| ia 1
rt ct i
213. IRETE OYEKU 220. IRETE OGUNDA 227. OSHE
OGRE
mt 1 i
Wt im La
ni i
1 1
214, IRETE IWORI 221. IRETE OSA 228. OSHE
YEKU
1. |
rt wt
i L 1
m1 1
215. IRETE ODI 222, IRETE IKA 229, OSHE,
1WORI
mi | 1
tI it
i i
m1 ia
216. IRETE IROSO 223. IRETE OTRUPON 230. OSHE ODI
m1 ct
nt ni
iil a
1 Li
40217. IRETE OJUANI
224, IRETE OTURA 231, OSHE
IROSO
—_] TI
it Li
ri 1
rl Wi
232. OSHE JUANI 239, OSHE OTURA 246. OFUN
IROSO
(at an Ti
wu Wt um
C1 1 1
Li i 1
233.0SHEOBARA 240. OSHE IRETE 247. OFUN
ONUANI
i i 1
on il 11
1 wt Lt
1 Li cI
234, OSHE OKANA 241. OSHE FUN 248. OFUN
OBARA
f(a Wd Li
Wt i wT
11 1 1
cn) ii 11
235, OSHE OGUNDA 242. OFUN OGBE 249. OFUN
OKANA
rt Ti (ait
ai 1 ira
vt 1 a
1 oa ri
236. OSHE OSA 243, OFUN YEKU 250, OFUN
OGUNDA
wi
11
nit
iT
4
ri
TI
1
mt237. OSHE IKA
244, OFUN IWORI 251. OFUN
OSA
a 1
td TI
1 ee
a Tat
238, OSHE OTRUPON
245, OFUN ODI 252, OPUN
IKA
it
WW
TI
i Ti
i ct
I
WH
11
53. OFUN OTRUPON, 254, OFUN OTURA 255. OFUN
IRETE
] Lil i
wt Tr
1 a_i
rt I
256, OFUN SHE
Li
iL
m1
4.3. CAPITULO DE LOS IRESES Y LOS OSOBOS,
IRE ARIKU O AIKU
2. IRE ASHEGUN OTA
3. URE BUYOKO
4, IRE SUSU
5. IRE OSHA WARIN OYA
6, IRE AYE
7. IREFUARA
8, IRE LASHERE
9, IRE TOYADE EDI
10, IREITA META YAGADA.
IL IRE KOKONI FUYE,
Bien Por n haber muerto, no ver la muerte.
Bien por vencimiento de dificultadas o enemigos.
Bien de asentamiento (en la casa, trabajo, en Ia vida,
cn latierra etc.)
Bien de mejoria poco a poco de posi
situacién,
Bien por piedra de Santo.
Bien por dinero,
Bien por la tierra, mientras mas se le de comida a la
tierra, mds bien tendrd,
Bien Por la providencia. Las cuatro esquinas.
Bien por la calle.
Bien por Ia esquina se le da de comer a las cuatro
esquinas.
Bien por los animales (tenerlos). Tienen que hacer
EBO,
ion, salud,
213
14,
Is.
16,
1,
18,
19.
20.
21
22,
23,
24.
2s.
26.
21
28,
29.
30.
31
32,
33.
34,
35,
36.
37.
38.
39,
40.
4l
42
4B
44,
45,
46.
47.
48,
49.
50.
SL
IRE EGUN MEYINLAYE Bien por los cuatro vientos. Hay que ver EGUN,
OSHA, ORUNMILA, es quein lo trae y ver que quiere.
IRE TONTI IBI Bien por el coco a EGUN. Ver que quiere.
KONTONIUKU Un muerto quita a otro.
IRE OTOKUN Un Bien que vienen de repente.
IRE ASENIO. SAWIWO. Un bien de obediencia a los Santos,
IRE OSHA LARISHE Bien por la voz de un Santo (recibitlo y darle de
comer 4 patas)
IRE OYETE BILARI Bien por Oya (darle coco)
IRE OTONOWA Bien que siempre hay que hacer Santo
IRE ARIYA KOOSHA Bien por fiesta de Santo.
IRE ELESE KIRIN INELU Bien por viaje, preguntar si YANKOKO, se est
asegurado.
IRE ABILONA Bien por los camino abierto, de la persona, darle de
comer a Eshu y a la calle.
IRE ILE SHOTOTO WENWE —_ Bien por tener casa y comida, pero falta amor.
IRE ARUN Bien por estar enfermo, este Ire NACIO EN ODI
MEIL
IRE AYE IKU Suerte de anular la muerte,
IRE ALO OYE Bien por la inteligencia
IRE OMA Bien de inteligencia,
IRE ONIYE. Bien por la memoria,
IRE ISHOWO Bien por el comercio.
IRE FISHI TIRE Lo mismo esta bien que mal.
IRE DE WUANTOOLOKUN Una suerte o bien que le viene por el mar.
IRE BETANS Bien por la bondad,
IRE BALBAYE, Bien por el aire.
IRE IRE NISIDENI Bien pero malo.
TRE ALEJERE Bien que esté en el campo.
IRE ALEYO Bien de suerte por el dia.
IRE AYERE, Bien de suerte por la noche.
IRE OSHON KELATU Bien por un resguardo.
IRE SILEMU Bien por ser inmune al peligro.
IRE IRE AVILA LAFIA Bien por el camino de la felicidad.
IRE ADEDE ORDEN Bien por la libertad.
IRE IRE AWESEL Bien por la inteligencia y la obed
IRE ADEDE WA Bien poco a poco.
IRE IKU Bien por la muerte.
IRE ELEDAD AWANTOLOKUN _ Bien de suerte completa.
IRE AARE YUNODI Bien por dar fin a los chismes,
IRE AYE Bien De prosperidad,
IRE SIGUAJU Bien Completo de todo.
IRE OMO Bien por un hijo.
IRE OSHINSHIN, Bien por el trabajo.
|. IRE OBINI Bien por una mujer.
osoBO
IKU SUAYON muerte de repente,
837.
38
39,
40,
41
2
48.
44
IKU ADO
IKU OTONOWA,
IKU LESE OSHE, ORISHE, EGUN
Orishas, Muerto.
IKU OSOKU
IKU RO
IKU NUIKU
TKU XIMU LULE,
IKU LESE ELEDA
IKU LOWO OTEARAYE
IKU LOWO IKA ARAYE,
IKU LOWO EGUN
IKU LOWO OKUNI/OBINI
IKU FITIBO.
IKU INTORI SHEPE
ARUN EDIMO
. ARUN NA.
ARUN DI
ARUN TIKU SARA
ARUN LESE OSHA
ARUN LESE ALALEYO ANUGBO
ARUN ELIOSA,
AIYAN
AMALA BUDU
AKOBA
ARULYE
EYO
IKA ARAYE
IGBAMBADA
ADAGUROJIONA
IBERU
IPONSU
OPA LAYE
| OMU,
ONIIBERU
ONILARA,
justicia
‘AVIAL,
social, pasién,
TIYATIYA
DALE
OFO
ONA
BANGULA
TIYA THA
EGBA
Ja muerte detris.
Ja muerte por el medio circundante,
la muerte por desobediencia al Santo.
la muerte por suicidio,
Ta muerte por accidente,
la muerte segura
la muerte por colapso.
Ja muerte por su yo ORI
a muerte por conspiracién.
Ja muerte por brujeria,
la muerte por un muerte
Ja muerte por hombre o mujer.
la muerte inesperada
la muerte por maldicién
la enfermedad incurable.
la enfermedad instalada.
la enfermedad congénita.
la enfermedad 0 malestar indefinido,
la enfermedad pro un santo.
la enfermedad por un santo.
enfermedad por desobediencia,
la ansiedad
Jas murmuraciones,
embrollo.
susto.
discusion,
maldad.
revés en la fortuna,
catistrofe en el juego.
miedo,
miseria
problema de justicia
celos.
nerviosismo
pérdida de la libertad con respecto a la
Pérdida de Ia libertad con respecto a la mora,
Broca,
Traicion.
perdida,
azote
brujeria
broma
pardlisis
“410,
12.
13.
14,
15,
16,
17,
18,
RELACION DE LAS HIERBAS DE IFA Y CANTOS PARA HACER OSATI
EWE ATIPONLA
EWE PAPISAME
EWE ODUNDUN
EWE PEREGUN
EWE ARABA
EWE ODON
EWE TETENIIFA
EWE TETE
EWE TETELEGU
EWE AKIOYO
EWE OGUMA,
EWE YENTOKO
EWE OBANYOKO,
EWE ONIYOKO
EWE ALUKERESE
EWE ALIKPAIYU,
EWE OKIKAN
EWE YEYE
CAPITULO V
45
Toston.
Verdolaga.
Prodigiosa o siempre viva.
Balloneta.
Ceiba.
Alamo.
Bleo blanco finito
Bleo blanco corriente
Bleo morado.
Albahaca mondoguera,
Maravilla
Coralillo.
Aguinaldo morado
Coralillo.
iedra
Caimito.
Jobo.
ciruela amarila69. EWE ORORO
70. EWE GLEN GLEN
71. EWE OMINI
72. EWE BANA,
73. EWE ONIBARA
74, EWE BUYE
75, EWE YANTEN
5.2. HIERBAS DE CADA SANTO
ELEGBA
Corojo Rabo de zorra
Zarrafran Mastuerzo
Pendejera Perejil
Yaya Espartillo
Calta brava Jobo matienzo
Ateja Pariso
Helecho macho Sargazo
Mejorana Albahaca
Rompe saraguey Campana morada
Algarrobo Intamoreal
Caimitillo Gringa
Cardo santo
Lengua de mujer
Bbano carboner
Aceitero aji de chile
OGUN
Aroma
Acana
Poma
Flor de muerto
Uva caleta
Hierba mora
Abrojo amarillo
Vicaria
Lengua de vaca
Aji guaguao
Ocalete
Alamo macho
Naranja agria
Aguacate
Aji de china
Guisazo de baracoa
Sabeleccién,
OSHOSI
cordén de San Francisco
‘guenguere
berro
algarrobo
‘meloncillo
granada,
Bleo blanco Aguinaldo morado
Macio Guisaso de baracoa
Grama de caballo Sabaleccion
Lechera Romerillo
Reseda Alacrancillo
Yamao Curujey
Anamu guarina
Cafia de aziicar
Salvadera
Aguacate
Picapica
Guira
Hierba brujaHelecho hembra
OBATALA
Paraiso
Mejorana
Chirimotla
Yantén
Zapatico de la reina
OYA
Perejil
Ate
Culantro
Caimito morado
SHANGO
Algarrobo
Brusella
Jaguey
Genario
Trebol
Atiponta
Yagruma
Masorquilla
Palma
Cordobin
YEMAYA.
Berbena
Belladona
Guasima
Malanga
OSHUN
Embelezo
‘campana blanca
canutillo blanco
toronja
mango macho
hiierba de anis
mamey colorado
apastillo
ajinjible
corojo
hierba hedionda
alamao
mangle colorado
pindn de botija
canistel
hierba buena
gimbombo
salvadera
peonia,
aji dulce
iruela
aguacate
paraguita
Guama
lengua de vaca
flor de mérmol
flor de agua
pifién de botitla
sauco blanco
cuparey
yagruma
cordoban
grengua
malba
malbate
guacalote
mar pacifico.
siguaralla
canutillo morado
jobo
‘aguacate
canutillo,
flor de agua azul
echuguilla
cucaracha
48Resedad
Alacrancillo rosado
Platanillo de cuba
Calabaza
Mamey colorado,
Embelezo
Pomarrosa
Maravilla amarilla
Girasol
Albahaca
AGAYU
Ceiba
Mabati
Curujey
Alamo
Peonia
AZOJUANO (Sin Lizaro)
Apio
Aroma
Cardén
Albahaca morada
Vinagritlo
JIMAGUAS (IBEYES)
Chirimotta
Zapote
Guayaba
Naranja
Platanillo
ORUNMILA
‘Mamey santo domingo
Maravilla
Mano de San Francisco
Pina de rat6n,
abre camino flor de agua
hhimo macho anon
boton de oro flor de muerto
almécigo cetraja
culantrillo de pozo marilope
cundiamor guacamaya francesa
guama de costa Jaboncillo
hierba de la vieja no me olvides
romeritlo zapote
sauco hierba de la niia
toronjil cerraja
peregun colonia
ciguaralla abre camino
pitahulla sacosaco
aration salvadera
vergonzosa cupido
caisimon pendejera
cundiamor manto
estropajo apasote
hierba de la vieja zarzaparcilla
zarzapartilla mamey santo domingo
rompe zaraguey canistel
guanabana aiion
mango pila
mamoncillo todas las frutas.
cohollo de mariwo
aceitunillo,
aguinaldo morado
5.3, SUYERES DE OSANYIN (OSAIN)
I. KURU KURU BEKE
MARIWO OZAIN
MARIWOYE MARIWO
IRETE UNTENDI
92. OZAIN KUKURU KUKURU
TIBIRI TIBIRI LAVONISBERA
IRETE UNTENDI
3. OZAIN KUKURU KUKURU GANGAN
OZAIN OBONIBOSHE GANGAN
4, ATIKPONLA IFA BURU
ATOKPONLA IFA BURU,
IFA OMO IFA AWO IFA ILE.
ATIKPONLA IFA BURU,
5. OYIKI OYIKI OTALOMIO
OYIKI OYIKI OTALOMIO.
OGBE SHE
OGBE BI
OTIKI YIKI AGBADO AWO OKUMA
OYIKI OYIKI OTALOMIO
IRETE YERO
6. EWE IRE BELODO EXE IRE BELODO
ABEROKO OMO EWE EWE IREBELODO —_ IWORI BOKA
7. BAN SEI SEMI
OZAIN LOMI LOMI BARA
OWIWI AGA YEROKO.
OWIWI AGBA TEWIWL
8. BOROKITI LAGBA TEREPO
BOROKITI LAGBA TEREPO
OPOPOLINO AGBA ELESE.
BOROKITI LAGBA TEREPO
9. ABERO ABERO MA
ABERO ABERO MA
BOBALINO OLUWO OZAIN
ABERO ABERO MA MOWE
10, AWEDUN ABORA MAI
AWEDUN BORA MAI
BOBALINO OLUWO OZAIN
AWEDUN BERA MA MOWE,
11, BABA IPONMODE.
BABA IPONMODE
BOBALINO OLUWO OZAIN
BABA IPONMODE MOWE.
12. IYA IPONMODE
IYA IPONMODE
BOBALINO OLUWO OZAIN
OGBE UNLE
OSI SHE
IRETE UNTENDI
IRETE UNTENDI
IRETE UNTENDI
30IYA IPONMODE MOWE IRETE UNTENDI
13. OZAIN AWE DADARA MADAO
OZAIN AWE DADARA MADAO.
OZAIN ADAMIWO OZAIN ADAMAWO
AWE DADARA MADAO OSHE PAURE,
14, AGBE MASI BOLOYO
AGBE MASI BOLOYO
BANTI OKEYO MARSIBOLOYU MANSIBOLOLO, OGUNDA FUN
15, ASHE AWO, ORI AWO, INSHE AWO
MOYUKAYO MANA OZAIN OGBE FUN
16. OBARA BOGBE IBODE
OBARA BOGBE IBODE
OZAIN MORAYE MORAYE.
OBARA BOGBE IBODE OBARA BOGBE,
17. EWE IKOKO, EWE IKOKO.
GUERE GUERE OMO LERI ORUMILA.
EWE IKOKO. BABA EJIOGBE,
18, EWE TOMODE, EWE TOMODE
GUERE GUERE OMO LERI ORUNMILA
EWE TOMODE OSA RETE
19, EWE PANDIOMON, EWE PANDIOMON
ADIFAFUN ORUNMILA EWE PANDIOMON OTRUPON MEYI
20. EWE AYO, EWE AYO
AYEWE FUN FIFUN
EWE AYO. OSHE MIWO
21. OZAIN SESE NILEO SES
OZAIN SESE NILEO SESE
ALAIKEKE SESE
OZAIN SESE NILEO SESE OSHE YEKU
22, OYU ORO, OYU ORO
BOGBO AWONI OZAIN
OYU ORO OTURA NIKO
23.SHAWERE KUEKUE FUMIWAO_
SHAWERE KUEKUE FUMIWAO.
ASHE OZAIN EWE
SHAWERE KUEKEU FUMIWAO, OTURA NIKO
24, EWE TETE LAMISAYE
EKUMA LAWA EWE OKUMA
sl(asi todas las hierbas)
25. EWE TETE LAMISAYE
EWE OYEYE OKIKAN
OMOKAN ORO AWO EWE OYEYE
26, ERI SEMI LA ISORO EGAN
ERI SEMI LA ISORO EGAN
EYE IBI LAYA ANI KINMBO
TANI LAKOSHA LOLYU
ERI SAMI LA ISORO EGAN
27. EWE ODARA, EWE ODARA
EWE OZAIN IFA LA OMA.
EWE ODARA
28, EWE ODUNDUN SHEKE
EWE ODUNDUN SHEKE
BORO BORO SHEKE SHEKE BORO
(Empezando Por ELEGBA hasta ORUNMILA)
29. KUYE KUYE ESE FA
KUYE KUYE EWE FA
30, EWE FIN, EWE FA
OMO ALAWO KIKATE
31, EWE OTUORO TOMI
TOMINEYEO TOMI
EWE ASHIBATA TOMI
TOMINIYEO TOMI
32, MOYUN EWE MOSARAO
MOTUN EWE MOSARAO.
EWE LOBIMI, EWE LOYAMI
MOYUN EWE MOSARAO
NITA NITA NITA AWO
NITA NITA NITA AWO
IBA KIBAN KAMA IRE ODUN
NITANITA NITA AWO
34, OZAIN DEMU PARADIDEO.
OZAIN DEMU PARADIDEO
OZAIN DEMU PARADIDEO
OZAIN DEMU PARADIDEO
35. BODOMI BODOLA
OZAIN BODOLA ODOLA KINTA
3
OTRUPON KANA
OYEKUN BATRUPON
IKA BEMI
IWORI OBERE
OFUN SHE
OBARA KASIKA
OBARA KASIKA
OGUNDA TRUPON
OJUANI BOKA
OGUNDA MASA
OGUNDA MASA
OYEKUN BARATRUPON36.
38
40,
41
42.
4B
44,
45,
46.
EWE NILADIDEO, EWE NILADIDE
AWO POKO SHA OZAIN DE MALE
EWE NILADIDE OTURA MEYI
OMODE KUYOFE, EWE SESE SESEFA
OMODE BUYOKO, OMODE KAYOSUN
OMODE KOGOFA BARABA ODI BARA
TANI LAGBA DIBARO
TANI LAGBA DIBARO
DIGBARO AYA PORO ESHIN
TANI LAGBA DIBARO OKANA MEYI
SOTUTO TARAWEYEYE,
SOTUTO TARAWEYEYE
BABA DOGUN, BABA DOMA.
SOTUTO TARAWEYEYE, OSHE BILE
MOFE ASHE LASHE AWO
MOFE ASHE LASHE AWO
OYUORO KOGUMINI
MOFE ASHE LASHE AWO OGBE FUN
OZAIN TENTE LONILE
OZAIN TENTE LONILE
ATEBO LONILEO
MOFE AME LASHE AWO. IWORI BOFUN
OZAIN SHIWIRI KU! KUL
OZAIN SHIWIRI KUI KUI
AUN FOREMILAE,
ENI AUN OBI AUN
OZAIN SHIWIRI KUI KUL OGBE TUMAKO
OZAIN SHIWIRI KUL
OZAIN SHIWIRI KUL
EWE EFA EWE EYE
OZAIN SHIWIRI KUI KUL OGBE TUMAKO
EWE OZAIN SHEBO, EWE OZAIN SHEBO
ASHE OZAIN ASHE BONIGBE
EWE OZAIN SHEBO OGUNDA KA
LEKE LEKE ODO, LEKE LEKE ODO
LEKE KUMBELORI IGUI OGBE BARA
LEKE LEKE ODO OGUNDA BARA
OZAIN TENTE MONI TENTE
OZAIN TENTE MONI TENTE
YAMA EDUN DOSHEDUN
IGUI ABERE ORUN
347,
48,
49,
50.
Sl.
52
53.
54,
56.
56.
37.
58.
OZAIN TENTE MERI TENTE
MOKUETI BARO.
OROMINI OZAIN
MOKUETI BARO.
OROMINO EWE,
OZAIN NANA KINI MAWE,
OZAIN NANA KINI MAWE
ELEYO ALBRIO, ELEYO, ELEYO
OZAIN NANA KINI MAWE
SHIRIRI WANWA
SHIRIRI WANWA
AWO NAMEUO, OZAIN KIMEYO.
ISHEWOLA ISHEWOLA.
SHEWOLA WLENI SHOKUTA
OZAIN BOMBO.
OZAIN BOMBO OZAIN BOMBO.
SHEWOLA ELENI SHOKUTA
OZAIN BOMBO,
OZAIN BAKUEPEMI, OZAIN BOMBO.
ELENU SHOKOTA, OZAIN BOMBO
OZAIN AYEGUNI. OZAIN BOMBO
ELENU SHOKOTA, OZAIN BOMBO
AGBADO, AGBADO, OZAIN MOLOSHINSHIN,
KOSILE SHINSHIN OLU ORO.
MAMURA MOFIYE
OZAIN MAMURA AGBALODE
OZAIN BOWO NIKOKO.
OZIN BOWO NIKOKO
WALASHE MEYI SOKUTA
OZAIN BOWO NIKOKO.
OKO INLE YOMI
AGBONA MEY! YOMI
OSHINSHIN ILE YOMI
OZAIN BAKUBEYA MAYOROBA
OKO INLE YOMI
TANI KINI OKAMI
IKAMI BABA OZAIN
KINI WOLOKUA,
Py
OGUNDA YEKU
OGUNDA TETURA
OGBE WENE,
ODI OGUNDA
OGBE DI
ASHE BARA
OSHE BARA
OSHE BARA
OJUANI BOKA
OGBE TUA
ITRETE YERO
IRETE YERO
IRETE YERO59.
60,
61
62
64,
65.
66.
67.
68.
69.
70.
1
OZAIN EWEWENI LAMUSIYE
OZAIN EWEWENI LAMUSIYE,
‘OZAIN SHEWELW WELE WELE CUNGUN
OZAIN SHEWELE WELE WELE AKUKO
PON MAROKO AREREWAO.
PON MAROKO AREREO
OZAIN WERI WIRI OBA EWE
OZAIN WERI WIRI OBA EWE
OZAIN ELEYE OZAIN ELEYE
OBA EWE AWO FUNIYE
OZAIN ELEYE
| OZAIN BANKODO, OZAIN BANKOKO
KUENKORO EWE ISHE ORUN
OZAIN ELEYE
OZAIN BANKOKO, OZAIN BANKOKO
EWE EWE EWOSI
OZAIN YOYOBI
OZAIN YOYOBI, OZAIN YOYOBI
EWE EWE EWOSI
OBASHE SA EWE, OZAIN MANWA
OZAIN EWEDUN EWEDUN
KOMA INA, OZAIN EWEDUN
OZAIN KUEN KUEN, OZAIN KUEN KUEN,
OMO AWO AWOMOSHEBO
OZAIN KUEN KUEN
BABA OZAIN MOWA NI LOWO.
BABA OZAIN MOWA NI LOWO,
KINI KINI EYIOSHE
BABA OZAIN KINI MOWA NI LOWO
OBEREKETE OBEREKETEWA,
OBEREKETE OBEREKETEWA,
OZAIN OLORI EWE
OBEREKETE OBE!
ETEWA
OZAIN BABA 000 OZAIN BABA 000,
OZAIN ELEMASHE OBA EWE
OZAIN BABA 000
OZAIN KILODE, OZAIN KILODE
OGUNDA KA
BABA EJIGBE
OKANA TRUPON
OKANA TRUPON
OGBE TUA
OSA LOFOREYO
OTRUPON DI
OSHE LEZO
OBARA SHE
OSHE TRUPON
OBARA RETE
IWORI YEKU