Está en la página 1de 10

23/1/2015

EnlaUACMsematerializatodo1siglodeluchasuniversitarias:HugoAboites

contralinea.info
http://contralinea.info/archivorevista/index.php/2014/07/02/enlauacmsematerializa
todo1siglodeluchasuniversitariashugoaboites/

EnlaUACMsematerializatodo1siglodeluchas
universitarias:HugoAboites
Autor:FlorGoche/@flor_contra

ElnuevorectordelaUniversidadAutnomadelaCiudaddeMxicoesun
acadmicoconvencidodelaeducacinpblica,laicaygratuita.Susposiciones
vanacontracorrientedetodalapolticaeducativaquesehadesarrolladoen
Mxicodesdeladcadade1980.FueasesordelConsejoGeneraldeHuelga
queen19992000detuvolaimposicindecuotasenlaUNAM,delasluchasen
contradelaevaluacinestandarizadaydelmovimientodeestudiantes
rechazados.Haapoyadolasmanifestacionesendefensadelnormalismoylas
movilizacionesdelaCoordinadoraNacionaldeTrabajadoresdelaEducacin.
Esdecir,hahechotodolonecesarioparanoserrector.Sinembargo,asus70
aos,loes.Entresusobjetivos,fortalecerelproyectooriginaldelaUACM,
hacerlacrecer,ampliarsumatrcula,extenderlaalaCiudad.Antestendrque
lidiarconunainstitucinquenoacabadeconsolidarse

Cumplidoslos70aosdeedad,VicenteHugoAboitesAguilaresdesignadorectordelaUniversidad
AutnomadelaCiudaddeMxico(UACM)paraelperiodo20142018.Paraelcasodeotrasuniversidades,
elrectoreseljefenato.EnlaUACMestanslounadministrador,unrepresentantelegal,unafigura
contempladaenunartculotransitorio,asegura.
Yaentradoenelcargo,lamanolistaparafirmarundocumentorelativoalaoperacindelaUniversidadque
representa,HugoAboites,doctoreneducacinporlaUniversidaddeHarvard,semuestracontentoy
agradecidoconsunombramiento.AseguraqueesprivilegioestarenlaUACMestarausentesera,en
cambio,comoperderseungranacontecimientohistrico.
CmoseconjuntaronlosgrupospolticosdelaUACMparaqueustedpudierallegaralaRectora
universitaria?selepregunta.
http://contralinea.info/archivorevista/index.php/2014/07/02/enlauacmsematerializatodo1siglodeluchasuniversitariashugoaboites/

1/10

23/1/2015

EnlaUACMsematerializatodo1siglodeluchasuniversitarias:HugoAboites

Yosoyelprimersorprendido.Yohehecho,casitodalavidaadulta,todolonecesarioparanoserrector.Y
ahloparadjicoesqueesoterminasiendounfactorparaqueyosearector
Desdeunamodestaconstruccindetresniveles,sededelaRectorauniversitaria,HugoAboiteshablasin
reservadelalaborquehastaelmomentohadesempeado:estarafavordecausasestudiantilesyen
defensadelaeducacinpblicay,enconsecuencia,brindarlesapoyo.Eselcaso,porejemplo,delConsejo
GeneraldeHuelga,lasluchasencontradelaevaluacinestandarizada,elmovimientodeestudiantes
rechazados,lasmanifestacionesendefensadelnormalismoylasmovilizacionesdelaCoordinadora
NacionaldeTrabajadoresdelaEducacin.
Alfinal,dice,lagenteapreciestatrayectoria,hechoqueinfluyensurecientenombramiento.Su
productividadacadmicaentemasdeeducacinsuperiorhabrainfluidoentrelossectoresmenos
militantesqueintegranlaUACMyaquieneslesinteresaba,sobretodo,tenercomorectoraunapersona
conseriedadacadmica,infiere.
AdecirdeHugoAboites,autordellibroLamedidadeunanacin.Losprimerosaosdelaevaluacinen
Mxico:Historiadepoderyresistencia(19822012),otrosfactorespudieronpesarentrelosindividuosy
gruposqueleotorgaronsuvoto:queseregistraronslodoscandidatos(unfactornomuyagradable)y
quelesexternoalaUACM,porloquenoseleasociaconningunodelosgruposyaconformadosal
interiordeesacasadeestudios.Quiztambininfluyquealos70aostieneunomscaraderectorque
siestunomsjoven,comentasonrienteeltambinlicenciadoenfilosofa.

Msquealefectodeunapersonaenconcreto,paraelexsecretariogeneraldelSindicatoIndependientede
TrabajadoresdelaUniversidadAutnomaMetropolitana,sudesignacincomorectoresproductodel
esfuerzodeliberadodevariosgruposqueantesnohabancoincididomuchoperoqueahoraseunieron
entornoalfortalecimientodelaUACM,hechohistricamenteimportanteparaestainstitucineducativa.
Observaalgntipodeoposicinhaciasurectoradoyproyectos?
Haygruposmuycrticos.Yohehabladoyaconellos.Leshedichodoscosas:primero,quetienenlams
absolutalibertaddeexpresiny,segundo,quetodaadministracinnecesitaquelacritiquenporqueesuna
http://contralinea.info/archivorevista/index.php/2014/07/02/enlauacmsematerializatodo1siglodeluchasuniversitariashugoaboites/

2/10

23/1/2015

EnlaUACMsematerializatodo1siglodeluchasuniversitarias:HugoAboites

maneradetenerunreferenterespectodequseesthaciendobienymal.Puragentequedicequetodo
estbiennoesunbuenacompaamientoaunaadministracin.
Creoquelosgruposconquemeheentrevistadosonpensantes.Perosnotoquehayalgunaspersonas
quetienenunasposicionesque,dirayo,sonunpoquitomsvisceralesqueposicionespolticasnoesun
grupoconstituido,sonpersonasespecficasqueasfueraotrapersonarector,tambintendranlamisma
postura.
YdesdeelpuntodevistadelproyectodelaUACM,identificaaalgngrupoquequierahacerdeesta
Universidadunproyectosimilaraldeotras?
Nohayungrupoorganizadodeliberadamenteentornoaeso.Loqueshaysoncolegasacadmicosy
estudiantesquequisieranveraqureflejadoloqueocurreenotrasuniversidades:darprioridada
instalacionesdeportivas,tenerpremios,quehubieraexamendeseleccinoquehubieracuotas.Shay
gentequepiensaeso:quedeberamossermsnormalesenelsentidodemsacomodadosaeso.
Elpasado9demayo,elTercerConsejoUniversitario,mximorganodegobiernodelaUACM,sesion
durantemsde10horasconelobjetivodedesignaraunnuevorector.HugoAboites,quienhace4aos
contendiporelmismocargo,obtuvolamayoracalificadaenlasegundarondadevotaciones:27votosa
favor,9encontra,3abstenciones.
Apartirdesuformacin,susconocimientosyexperiencia,qupuedeaportaralproyectoUACM?sele
preguntaalactualrector.
Unavisindecontextodelaeducacinsuperiorqueayudearevaloraresteproyectoyaplantear
orientacionesquepuedenpermitirlequeafloretodoomuchomsdesupotencial.

http://contralinea.info/archivorevista/index.php/2014/07/02/enlauacmsematerializatodo1siglodeluchasuniversitariashugoaboites/

3/10

23/1/2015

EnlaUACMsematerializatodo1siglodeluchasuniversitarias:HugoAboites

RespectodesumotivacinparaocuparlaRectora
universitaria,HugoAboitescomentaqueessemejantea
ladelaprimeravez,cuandoungrupodeestudiantesy
profesoresmostraronpreocupacinporlacandidatura
deEstherOrozcoOrozco,pueseraevidentelacercana
destaconMarceloEbrard,entoncesjefedegobierno
delDistritoFederal.Enestaocasinlapreocupaciniba
enelsentidodequeloquesehabaavanzadode
estabilidadydenormalizacindelavidauniversitaria
[durantelaadministracindeEnriqueDussel]seechara
atrs.
HugoAboitesquiso,indudable,serpartedelaUACM.Y
esque,asegura,setratadeunproyectoinditoe
interesantepuestoquematerializatodo1siglode
luchasuniversitarias:desdelade1929paraevitarque
elpresidentedelaRepblicanombraraelrectordela
UniversidadNacionalAutnomadeMxico,hastalade
1999enlaqueelConsejoGeneraldeHuelgapugnpor
gratuidad,democraciaymayorlibertaddeaccesoala
mximacasadeestudiosdepas.
El26deabrilde2001,pordecretooficial,secrela
UACM.Casi4aosdespusobtuvosuautonoma.Su
carcterpblico,elingresoirrestricto,lanoexclusin,la
flexibilidadyelapoyoaquienesmslonecesitanson
partedelosprincipiosquerigenformalmenteaesacasa
deestudios.Tambinlacaracterizalapeculiar
composicindesusrganosdegobiernoqueapuntaalahorizontalidad.
Adiferenciadelgruesodelasinstitucionesdeeducacinsuperiorenelpas,seanpblicasoprivadas,en
estaUniversidadelmecanismodeingresoestudiantilesporsorteoynoporexamendeseleccinalos
alumnosnoselescobrancuotasdeinscripcin,colegiaturas,materialesousodeequipoeinstalaciones.

http://contralinea.info/archivorevista/index.php/2014/07/02/enlauacmsematerializatodo1siglodeluchasuniversitariashugoaboites/

4/10

23/1/2015

EnlaUACMsematerializatodo1siglodeluchasuniversitarias:HugoAboites

FortaleceralaUACM
HugoAboitesrespondesintitubeo:laapuestadesurectoradoeselfortalecimientodelaUACM.Fortalecer
significacrecimiento,ampliacin,extensinydifusin:hacercreceralaUniversidad,ampliarsumatrcula,
extenderlaalaCiudad,difundirsupropuesta.
Enestesentido,elrectorcomentaqueseprevlaconstruccindeunplanteluniversitarioenMilpaAlta,
iniciativadeloscomunerosdelazona,quienesestndispuestosacederunterrenode10milmetros
cuadradosparatalfin.UnComitAcadmicoyadiscutesobrelaspeculiaridadesdeeseplantel.Setrata,
detalla,deunauniversidadnotradicionalquebuscarresponderalasnecesidadeseducativasdeesa
comunidadquenoestotalmenteruralniurbana.
Seala,porotrolado,queaunquelaUACMcuentaconlaCoordinacindeDifusinyExtensin
Universitaria,pocosehahechoenestesegundorubro.Porello,sugestinimpulsarelproyectode
universidadextendidaqueconsisteenlacreacindecentrosuniversitariosencadaunadelas16
delegacionesqueintegranlaCiudad,mismosqueofrecernactividadesculturalesyartsticas.
Enresumen,laapuestaesconvertiralaUACMenpatrimoniodelaCiudad,comentaeldoctoren
educacin.Yesque,justifica,pocasciudadesenelmundotienenelprivilegiodetenerunauniversidad
cuyavocacinymisinfundamentalsealapropiaciudad.
HugoAboitesrefierediversostemasdeatencinenarasdecumplimentarelobjetivotrazado.Unodestos
aterrizaenterminarlaconstruccindeunedificioenelplantelSanLorenzoTezoncoydeunauditorioenel
plantelCuautepec,mismosque,alestaramedioedificar,representanunaprdidadedineroparala
institucin.
RespectodelquehacersustantivodelaUniversidad,latareaconsiste,enprimerainstancia,enresolverel
problemadelegresoestudiantil(hastaahoraslosehantituladoentre450y460alumnos)atravsde
ampliarlasvasdetitulacin,pueshastaelmomentolanicaposibleeslatesis.Prcticasprofesionales,
http://contralinea.info/archivorevista/index.php/2014/07/02/enlauacmsematerializatodo1siglodeluchasuniversitariashugoaboites/

5/10

23/1/2015

EnlaUACMsematerializatodo1siglodeluchasuniversitarias:HugoAboites

artculocientficoeinnovacionestecnolgicas,
cientficasysocialesfiguranentrelasopciones
contempladasenunnuevoreglamentodeegresoque
yasediscuteenelConsejoUniversitario.
Entrelasprioridadesdelanuevaadministracindestaca
laelaboracindeunplanintegraldedesarrolloydel
estatutodelpersonalacadmicoyadministrativo,
mismosdelosquecarecelainstitucin.Tambin,el
rediseodeltabuladordesalarios,yaqueelexistente
estmuydesorganizado,algradodequehaygente
quehacelomismoyqueganasalariosradicalmente
muydistintos.
HugoAboitescomentaquesugestinimpulsarla
creacinderevistaselectrnicasparacadagrupoquelo
solicite,ascomodesitioselectrnicosparacadarea
deinvestigacin.
Escucharyescucharunayotravezeslapremisa
bajolacualpretendeconducirsurectorado.En
congruenciaconello,HugoAboiteshavisitadoyatodas
lassedesdelaUACMyestablecido,as,comunicacin
directaconlascomunidades.Comenta,asimismo,que
suequipodetrabajoestarintegradoporpersonasde
distintosgrupos,comounesfuerzodeliberadopor
demostrarquespodemostrabajarjuntos,quesse
puedellegaraalianzasproductivasinstitucionalmente
hablando.
Conqusectoresdelacomunidadsehareunidoy
culessonlosprincipalestemasdepreocupacinquele
hanmanifestado?selepregunta.
Lapreocupacindependedecadaplantel.Hay
cuestionesespecficasencadaplantel,perohay
tambinpreocupacionescomunes.
Lasreunionessellevanacabodeformaamplia:una
especiedeasambleaconestudiantes,profesores,
trabajadoresadministrativos,tcnicosymanuales.Yo
digoalgunaspalabras,luegoseabreunarondade
preguntasysevancontestando.
Entrelostemasdepreocupacincomndestacan,
segnrefiereHugoAboites,lafaltadepersonal
acadmico,delaboratorios,ydetcnicosyprofesores
queauxilienlasprcticasdelaboratorio.Ademsde
ciertoscasosdeviolenciaregistradosenlosplanteles
universitarios,enespecficoenCuautepec.
Conqupersonas,organizacionesoinstituciones
prevestableceralianzaslaUACM?
http://contralinea.info/archivorevista/index.php/2014/07/02/enlauacmsematerializatodo1siglodeluchasuniversitariashugoaboites/

6/10

23/1/2015

EnlaUACMsematerializatodo1siglodeluchasuniversitarias:HugoAboites

Msquealianzasseranrelaciones.Yatenemosunarelacincondistintasuniversidadesqueporser
alternativastienenproblemasdereconocimiento.YlaUACM,conunagenerosidadobligada,lesdacobijo
alrevalidarlessusestudios.YuniversidadescomolaUnisur(UniversidaddelosPueblosdelSur),en
Guerrero,peronoeslanica.

Maltratopresupuestal
EltemadelpresupuestoesfundamentalsielpropsitoesfortaleceralaUACM.Noobstante,HugoAboites
consideraquenohaysuficienteparaelritmoyelgradodecrecimientoquehalogradoestacasade
estudios.Elrectoruniversitariohabla,incluso,demaltratopresupuestal,puestoquelainversinanualpor
alumnoesde70milpesos,mientrasqueenotrasinstitucioneseducativasesde110mily115milpesos.
TienealgunapropuestadepresupuestoparapresentaralaAsambleaLegislativadelDistritoFederalel
prximoao?selepregunta.
Laempezamosaelaborarenagostooseptiembre[prximos].
QupresupuestonecesitalaUACMparallevaracabosulaborcondignidad?
Tomandoelpuntodereferenciaexterno,porlomenos100milpesosporalumno.seesunreferente.El
otroeslaLeydelaUACM,queestablece3.4salariosmnimosgeneralesanualesvigentesenelDistrito
Federalporcadaestudiante.Otropuntodereferenciaseranuniversidadesquetienenunincrementode
matrculaigualomenorqueelnuestroyquerecibenmsrecursos.Yunoms,elanalizarlademandaque
tenemos,elcrecimientodelamatrcula,yhacerunaproyeccindecuntodineronoscostaraesto.
HugoAboitescuentaque,posteriorasueleccin,sereuniconHctorSerrano,secretariodeGobiernodel
DistritoFederal,paraabordartemascomoeldelasbecasestudiantiles,laconstruccindeunplantel
universitarioenMilpaAltayeltrasladodelaRectorauniversitariaaElParin,inmuebleubicadoenel
CentroHistricodeCoyoacn.Adecirdeldoctoreneducacin,larespuestadelfuncionariofuepositivay
elencuentrocordial.
RespectodeElParin,precisaqueelobjetivodelamudanzaesdejardepagarlos600milpesosque
cuestalarentamensualenlaactualsededelaRectorauniversitaria.Diceadems,que,encasodeser
satisfechasupeticin,dichoinmueblefungira,alapar,comocentrodedifusinculturalconintensa
actividad.
Encuentraunnimoadecuadoentrelosgobernantesparapoderllevaracabolosproyectostrazados,
entreelloseltemapresupuestal?
Msqueelnimo,yocreoqueelcontextoelectoralopolticocambiaradicalmentedelaopasadoa
2015.Esdecir,steseraunpresupuestoenlavsperadeunprocesoelectoralmuyincierto,inclusoparael
PRD[PartidodelaRevolucinDemocrtica].Entoncesahhayunadecisinquetienenquetomarlos
asamblestas:Cmoquierenpresentarseenelterrenodelaeducacinsuperiorfrentealosvotantes?
ComounpartidoquealientaelquehayaunlugarparasushijosenlaCiudaddeMxicoocomounpartido
quepichicatealosrecursosparalanicauniversidaddelaCiudaddeMxico?
Nifinanciamientoprivado,niautogenerado,nivacuotas.Estonoestentrelosplanesdelactualrector.
Explicaquesugestinsemantendralmargendelasgrandesempresas,quienesbuscanquelos
posgradosyprogramasdeinvestigacinseanfavorablesasusinversiones.Tambinrechazala
mercantilizacindelosprocesoseducativospuestoqueponenenriesgoelverdaderosentidodela
Universidad:paraquseproduceelconocimiento:paravenderlooparamejorarlavidadeloshabitantes?
CulseralaestrategiaparacrecersincomprometerelproyectoeducativodelaUACMque,por
esencia,escontrarioalapolticaeducativanacional?
http://contralinea.info/archivorevista/index.php/2014/07/02/enlauacmsematerializatodo1siglodeluchasuniversitariashugoaboites/

7/10

23/1/2015

EnlaUACMsematerializatodo1siglodeluchasuniversitarias:HugoAboites

Laestrategiaesmoversedemaneramuycautelosa,
peroalmismotiempomuyfirmeenestospuentesen
dondetienequetranscurrirlarelacinentrela
UniversidadyelEstado,porejemplo,elfinanciamiento.
Esdecir,somosrespetuososperoexigimosun
financiamientosuficiente.Enloqueserefiereala
intervencinpolticadealgngobiernotambin:con
buenasmaneras,perodecimosno.
Loquenopodemoshacerescolocarnosenuna
posicindehipersensibilidadqueresulte
contraproducente:queunhechoqueesburocrtico
enteramenteyquenotieneningnfondoointencin
poltica,lointerpretemoscomounaagresinala
Universidad.
Comopartedelaestrategiadefortalecimiento
institucional,HugoAboitesbuscarincorporarala
UACMalaAsociacinNacionaldeUniversidadese
InstitucionesdeEducacinSuperior(ANUIES).Estoen
arasdeplantearsolicitudesdefinanciamientounificadas
odeintroducirenesembitodiscusionesquenose
danenlaeducacinsuperior.Refierequesihastala
fechanosehaconcretadolaadhesinalaANUIESes
porquelaUACMnocubreantodoslosrequisitospara
ello,talescomocontarconunestatutodelpersonal
acadmico.

http://contralinea.info/archivorevista/index.php/2014/07/02/enlauacmsematerializatodo1siglodeluchasuniversitariashugoaboites/

8/10

23/1/2015

EnlaUACMsematerializatodo1siglodeluchasuniversitarias:HugoAboites

UACM:devueltaalanormalidad
El4demarzode2013,EstherOrozcoOrozco,entoncesrectoradelaUACM,fuerevocadadesucargopor
violacionesgravesalalegislacinuniversitariayalosacuerdosdelConsejoUniversitario,entreotras
causasderesponsabilidad.Tresdasdespus,elTercerConsejoUniversitarionombraEnriqueDussel
AmbrosinicomoencargadointerinodelaRectora.
Conello,laUniversidadcreadahace13aospusofinalmsimportanteyprolongadoconflictodesu
historia.Unconflictoque,talcomolohareconocidolapropiainstitucin,implicunagravecrisis.
Hoy,trascurridos14meses,unnuevopersonajeasumelabatutadeestacasadeestudios.Setratade
HugoAboites,quienantessedesempecomoprofesorinvestigadordelDepartamentodeEducaciny
ComunicacindelaUniversidadAutnomaMetropolitana.
Adecirdeldoctoreneducacin,laUACMharecobradosunormalidad:Lamaquinariainstitucionalest
funcionandoconsupropiodinamismoveoalgunasreasdeproblema,perotambinveoestaotrapartede
muchavitalidadenlaUniversidad,manifiesta.
LaadministracindeEnriqueDussellogrresolvertodoslosconflictosquesegeneraronconEsther
Orozco?selepregunta.
No.Todavatenemosactosdeviolencia.AcabadeocurrirunoenCuautepec,estrechamenteligadocon
losdosgrandesbandosquesehicieronenesemomento.
A13aosdeoperacin,esnecesarioajustarelproyecto?LarespuestadeHugoAboitesesafirmativa.
Precisaqueesimportanterevisarelsistemadecertificacindelosalumnosporqueenmomentosparece
queesunaredundanciatenerdosevaluaciones.Yesque,explica,ademsdelaevaluacinporpartedel
titulardelcurso,losconocimientosylascompetenciasbsicasdelalumnopasanporelescrutiniodeun
ComitdeCertificacin.
Otrodelosajustes,adecirdelactualrector,tienequeverconlaplantadocente.Estoporqueaunquehay
profesoresqueestnmuycomprometidosconeltrabajoacadmicoyconelquehacercientfico,no
necesariamenteloestnconelmodeloeducativodelaUACM.Enconsecuencia,dice,debenretomarselos
cursosdeintroduccinaestemodelo,mismosquesehandejadodeimpartir,ascomoestablecercriterios
dedictaminacinparaelingresoquetomenencuentalarelacinquepuedetenerunacadmicoconun
proyectodeestanaturaleza.
SevacunlaUACMdeunaproblemticacomolaquesevividuranteelrectoradodeEstherOrozco,
esdecir,noobservaustedahoraoenelfuturounnuevointentodelasautoridadesdelDistritoFederalpor
tratardecontrolaraestaUniversidad?
No,no,absolutamente.Noobservonada.Creoqueelconflictodejleccionesparatodomundo.Yyo
creoqueestanuevaadministracindelgobiernodelaCiudadquerecibielconflictosacenseanzasmuy
clarasdeeso.Nostratanconmuchorespeto.Nonospidencosasquepuedanlastimarlaautonomao
cosasporelestilo.
Paraelnuevorectoruniversitario,elcuartoenlahistoriadeestajovenUniversidad,esimperativodejar
atrselimportantegradodeensimismamientoquegenerelconflictoencuestin.Desprendersetambin
deesaculturapresidencialistareflejadaenlatendenciadeveralrectorcomoelquepuederesolverlo
todo.sta,advierte,vacadecontenidolosprocesoshorizontalesquehayaniveldecadaplantel:Loque
ocurreesquesevahaciaarriba,yeldearribatienequebajarloquepodrahabersedadodirectay
horizontalmente.

http://contralinea.info/archivorevista/index.php/2014/07/02/enlauacmsematerializatodo1siglodeluchasuniversitariashugoaboites/

9/10

23/1/2015

EnlaUACMsematerializatodo1siglodeluchasuniversitarias:HugoAboites

Contralnea392/29deJunioal05deJulio

Subir
Contralnea
MxicoDF

http://contralinea.info/archivorevista/index.php/2014/07/02/enlauacmsematerializatodo1siglodeluchasuniversitariashugoaboites/

10/10

También podría gustarte