Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Gramática Latina - Dr. Luciano Abeille
Gramática Latina - Dr. Luciano Abeille
GRAMTICA
LATINA
AUMENTADA
UNA
FRASEOLOGA
JURDICA
LATINA
POREL
LIBERA
LOS
LIBROS
BUENOS AIRES
LIBRERAPRUDENTHNOS.MOETZELYCIA.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
GRAMTICA
LATINA
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
GRAMTICA LATINA
PRIMERA PARTE
NOCIONES PRELIMINARES
1. Alfabeto. El latn se escribe con los
mismos caracteres que el idiomanacional.
El alfabeto latino consta de veinticinco letras : A,
B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, O, P, Q,
R, S, T, U, V, X, Y, Z.
Sin embargo, en la poca de Cicern no existan
la j ni la u. La z y la v eran alternativamente vocales
y consonantes ; v. gr. : INIVRIA, injuria; VERBVM.
Los caracteres j y z no se encuentran sino en las
palabras latinas de origen griego; v. gr. : pyramis,
zephyrus.
Los romanos tenian solamente las maysculas.
2. Vocales. Las vocales son seis : a, e, i, o,
M, y. Pueden ser breves largas.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
^EJ^
^^^^
. D - mi - nus
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
MORFOLOGIA
CAPITULO I
Del sustantivo y del adjetivo Declinaciones.
OBSERVACIN. Los antiguos no hacan distincin
entre el sustantivo y el adjetivo, porque consideraban estos dos vocablos bajo el punto de vista de la
morfologa; los modernos hacen la distincin, porque los consideran bajo el punto de vista de la sintaxis.
Estudiaremos simultneamente las declinaciones
de los sustantivos y de los adjetivos, porque este
estudio ofrece mayor facilidad.
9. Casos. Son las diferentes terminaciones
que toman el sustantivo y el adjetivo.
En latn hay seis casos :
El nominativo, que indica el sujeto.
El vocativo, que indica la persona la cosa
quien se dirige la palabra.
El acusativo, que indica el objeto de la accin del
verbo.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Hay cinco declinaciones. Las tres primeras se componen de sustantivos y de adjetivos; la cuarta y la
quinta no tienen ms que sustantivos.
Las declinaciones se distinguen por medio del
genitivo singular, que hace :
ae
i
is
US
ei
en la primera declinacin
segunda
tercera
cuarta
quinta
PRIMERA DECLINACIN
14. La primera declinacin se compone:
1 De sustantivos femeninos masculinos en a
(los masculinos son poco numerosos);
2 De adjetivos femeninos en a:
SINGULAR
Sustantivos femeninos masculinos
N o m . Vi a
Voc. Vi a
Acus. Vi am
Gen. Viae
Dat. Vi ae
Abl. Vi a
la va
va
a la va
de la va
a, para la via
con, de, en, por,
sin, sobre la via
Adjetivos femeninos
Bon a buena
Bon a
Bon am
Bonae
Bon ae
Bon a
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
N o m . Viae
Voc. Vi ae
Acus. Vi as
Gen. Vi arum
D at. Vi is
Abl. Vi is
las vas
vas
a las vas
de las vas
a, para las vas
con, de, en, por,
sin, sabre las vas
Bon ae buenas
Bon ae
Bon as
Bon arum
Bon is
Bon is
15. Los nombres de ciudad de la primera declinacin que son del singular,
tienen un locativo
EJERCICIO II
Analizar:
Terram
ncolas
Stellas
Nautarum
Violarum
Poetam
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
EJERCICIO III
Nova nueva
EJERCICIO IV
Traducir:
Sobre la tierra
Oh,
marineros!
Para los poetas
Sin violetas
De los habitantes
A la vida
SEGUNDA DECLINACIN
17. La segunda declinacin se compone :
1 De sustantivos masculinos femeninos en us,
yac sustantivos neutros en um. (Los sustantivos femeninos son, en su mayor parte, nombres de rboles,
de ciudades de pases.)
2 De adjetivos masculinos en us y de adjetivos
neutros en um.
SINGULAR
Sustantivos masculinos femeninos
Nom.
D o m i n US el
Voe.
Domin e
Aus.
D o m i n um
Gen.
Dat.
Abl.
Domin 0
Domin i
Domin 0
dueo
Adjetivos masculinos
B o n US
Bon e
Bon num
Bon i
Bon 0
Bon 0
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
buern
PLURAL
Nom.
Voe.
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
Domin
Domin
Domin
Domin
Domin
Domin
i los dueos
i
os
orum
is
is
Bon i
Bon i
Bon os
Bon orum
Bon is
Bon is
buenos
EJERCICIO VI
Tacitas silencioso
EJERCICIO
VII
Analizar :
Popule (m.)
Agnorum
Discpulos
Amice
Lupum
Servoram
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
EJERCICIO Vili
Traducir :
Oh, amigo !
Oh, pueblos !
Sin el pueblo
De los a l u m n o s
A l pueblo
Para el esclavo
A los esclavos
SINGULAR
Sustantivos masculinos
Nom.
Voc.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
Puer
Puer
Puer
Puer
Puer
Puer
Adjetivos masculinos
el nio
um
i
o
o
Liber
Liber
Liber um
Liber i
Liber o
Liber o
libi
PLURAL
Nom.
Voc.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
Puer
Puer
Puer
Puer
Puer
Puer
i
los nios Liber i
i
Liber i
Liber os
os
Liber orum
orum
Liber is
is
Liber is
is
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
libn
Nom.
Voc.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
Liber
Liber
Libr um
Libr i
Libr 0
Libr 0
Adjetivos masculinos
el libro
Pulcher
Pulcher
Pulchr um
Pulchr i
Pulchr 0
Pnlchr 0
hen
PLURAL
Nom.
Voc.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl
hern
Libr i
los libros Pulchr i
Pulchr i
Libr i
Pulchr os
Libr os
Pulchr orum
Librorum
Pulchr is
Libr is
Libr is
Pulchr is
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
EJERCICIO IX
Aper
eljahal
Magister el maestro
negro
AEger
enfermo
Sacer sagrado
EJERCICIO X
Analizar
Soceri
Magistrorum
Agri s
Genero
Virum
Apros
EJERCICIO XI
Traducir;
i o suegro !
A los maestros
A los varones
i O campos !
Del campo
Con el maestro
Del varn
Del jabal
D o los suegros
En los campos
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Nom.
Voe.
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
Tempi
Tempi
Tempi
Tempi
Tempi
Tempi
Adjetivos neutros
um
um
um
i
0
0
el templo
Bon
Bon
Bon
Bon
Bon
Bon
um
um
um
i
0
0
bu
PLURAL
Nom.
Voe.
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
Tempi a
lostemplosBon a
Tempi a
Bon a
Tempi a
Bon a
Tempi orum
Bon orum
Tempi is
Bon is
Tempi is
Bon is
bue
Tectum el techo
Bellum la guerra
Officium
Documentum la prueba
Scutum el
el deber
escudo
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
EJERCICIO XIII
Declinar el neutro de los adjetivos propuestos en los ejercicios 3, 6, 9.
EJERCICIO
XIV
Analizar :
Doni
Bellorum
Documentis
Scuti
i O bella!
Officii
EJERCICIO
XV
Traducir :
En los documentos
Oh, deberes!
Sobre el techo
Los regalos
De los escudos
Con el escudo
Sustantivos
Masculinos y femeninos
Nom.
Voe.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
Adjetivos
Masculinos y femeninos
Nom.
Voe.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
(I)
Host
Host
Host
Host
Host
Host
es los enemigos
es
es
ium
ibus
ibus
Vase apndice
Util
Util
Util
Util
Util
Util
140 y siguientes.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Obsrvese que la nica diferencia entre la declinacin de los sustantivos y adjetivos en is, consiste en
el ablativo singular, que es regularmente en e para
los sustantivos, en ; para los adjetivos.
EJERCICIO XVI
Declinar como hostis :
Civis (m.) el ciudadano
Ovis (f.) la oveja
Testis (m.) el testigo
Dulcis dulce
EJERCICIO XVII
Analizar :
Civium
Classibus
Piscem
Ove
Testi
Vallium
EJERCICIO XVIII
Traducir :
Al ciudadano
De las ovejas
En la flota
En los valles
Para los peces
Para la escuadra
SINGULAR
Sustantivos neutros
Nom.
Voc.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
Cubil e (n.)
Cubil e
Cubil e
Cubil is
Cubil i
Cubil i
Adjetivos neutros
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
til
PLURAL
Nom.
Voe.
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
Cubil ia loslechos
Cubil ia
Cubil ia
Cubil ium
Cubil ibus
Cubil ibus
Util ia
Util ia
Util ia
Util ium
Util ibus
Util ibus
tiles
EJERCICIO XIX
Praesepe
el establo
Adjetivos
Masculinos, femeninos y neutros
Nom.
Voc.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
Imber
Imbr em
Imbr is
Imbr i
Imbr e
PLURAL
Nom.
Voc.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
Imbr
Imbr
Imbr
Imbr
Imbr
es
es
ium
ibus
ibus
EJERCICIO XX
Declinar como acer :
Celeber
Celebris
celebre
Terrester
terrestris
terrestre
clebre,
terrestre
Silvester
silvestris
silvestre
silvestre
concurrido
25. Algunos sustantivos, femeninos en su generalidad, hacen el nominativo y el vocativo singular en es; v. gr. : caedes matanza, vulpes zorro
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Adjetivos
Masculinos, femeninos y neutros
(I)
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
Prudent em (m f.)prudens(n.)
Prudent is (id.)
Prudent i (id.)
Prudent i prudent e(m.f. n.)
Victor em
Victor is
Victor i
Victor e
PLURAL
Los nombres en or son masculinos, exceptundose arbor rbol, soror hermana, uxor esposa, que
son femeninos ; ador flor de harina, aequor llanura,
mar, cor (gen. cordis) corazn, marmor mrmol,
que son neutros.
EJERCICIO XXI
Declinar como victor
Sermo (onis) conversacin
Miles (litis) oWfl/o
Virgo (ginis) virgen
Consul (lis) cnsul
Mulier (ris) mujer
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Dives
(vitis) rico
EJERCICIO XXII
Analizar:
Consulum
Pedem
Militibus
Gurgiti
Virgine
Legibus
EJERCICIO XXIII
Traducir
De los soldados
Para los cnsules
En el abismo
28.
De las leyes
Con los pies
Para el dolor
-Sustantivos neutros.
PLURAL
SINGULAR
Nom.
Voe.
Corpus el cuerpo
Corpus
Aus. Corpus
Gen. Corpor is
Dat. Corpor i
Abl. Corpora
Corpor a
Corpor a
Corpora
Corpor um
Corpor ibus
Corpor ibus
EJERCICIO XXIV
Declinar como corpus
Littus (oris) orilla
Fulgur (uris) relmpago
Flumen (minis) rio
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
CUARTA DECLINACIN
29. La cuarta declinacin se compone de sustantivos masculinos femeninos en us, y de algunos
sustantivos neutros en u.
SINGULAR
Sustantivos
Masculinos femeninos
Nom.
Voe.
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
Sustantivos neutros
Exereit us el ejrcito
Exereit us
Exereit um
Exereit us
Exereit ui
Exereit u
Corn
Corn
Corn
Corn
Corn
Corn
u el cuerno
u
u
u y cornos (i)
u
u
PLURAL
Nom.
Voe.
Aeus.
Gen.
Dat.
Abl.
Exereit
Exereit
Exereit
Exereit
Exereit
Exereit
(I) Cornus es usado por Lucano (VIL 217) y muy a menudo por
Plinio.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Vera asador
EJERCICIO XXVI
Analizar :
Cursuum
Manibus
Curruu
Socraum
Equitatu
Metu
EJERCICIO xxvn
Traducir:
En el carro
De las carreras
De la suegra
En las manos
Para la caballera
El el canto
QUINTA DECLINACIN
30. La quinta declinacin se compone de un
reducido nmero de sustantivos en es, que son todos
femeninos, excepto dies que es masculino y femenino en singular, y solamente masculino en plural.
Su compuesto meridies, es masculino y nunca se
usa en plural.
SINGULAR
Nom.
Voe.
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
Di
Di
Di
Di
Di
Di
es el da
es
em
ei
ei
e
PLURAL
Di
Di
Di
Di
Di
Di
es los das
es
es
erum
ebus
ebus
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
ejrcito
Effigies
imagen
Progenies raza
Facies cara
Spes
Segnities pereza
esperanza
EJERCICIO XXIX
Analizar:
Rerum
Spei
Efgiem
Aciei
Rebus
Progenie
EJERCICIO XXX
Traducir :
De las cosas
A la cara
Para el ejrcito
Con la pereza
En las cosas
De la raza
Nom.
Vcc.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
respublica
respublica
rempublicam
reipublicae
reipublicae
republica
Nombre neutro
jusjurandum
jusjurandum
jusjurandum
jurisjurandi
jurijurando
jurejurando
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
CAPITULO
II
Del adjetivo.
34. Hemos visto que los adjetivos se dividen
endos clases.
1 La primera clase se compone de los adjetivos,
cuyo masculino y neutro siguen la segunda declinacin, y cuyo femenino sigue la primera.
Bonus, bona, honum. Pulcher, pulchra, pulchrum.
SINGULAR
M;osculino
Nom.
Voe.
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
Bon
Bon
Bon
Bon
Bon
Bon
Femenino
us
e
um
i
0
0
Bon a
Bon a
Bon am
Bonae
Bonae
Bon a
Neutro
Bon
Bon
Bon
Bon
Bon
Bon
um
um
um
i
0
0
PLURAL
Nom.
Voe.
Aus.
Bon i
Bon i
Bon os
Bonae
Bonae
Bon as
Bon a
Bon a
Bon a
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Gen.
Dat.
Abl.
Bon orum
Bon is
Bon is
Bon arum
Bon is
Bon is
Bon orum
Bon is
Bon is
- Acer,
acris,
acre.
Prudens,
prudenti s.
Nom.
Voc.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
Util is (m. y.
Util is
Util em
Util i
f.)
Acus. Util es
f.)
Util e (n.)
Util e
Util e
3 gneros
Util ia (n.)
Util ia
Util ia
3gneros
NOTA.
^El alumno debe estudiar en la sintaxis las reglas de apocicin ( 187), de concordancia del adjetivo con el sustantivo ( 188),
de rgimen de un sustantivo ( 192 y sig.) y hacer los ejercicios correspondientes.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Comparativo.
36. El comparativo se forma, aadiendo al
caso que termina en /'. or para el masculino y el
femenino, us para el neutro; v. gr. : clarus ilustre,
(gen.) clari; comp. clarior; Flix, (gen.) felicis,
(dat.) felici; comp., felicior.
SINGULAR
Masculino,
Nom.
Voe.
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
femenino
Neutro
Clarior ms ilustre
Clarior
Clariorem
Clarioris
Clariori
Clariore
Clarius ms ilustre
Clarius
Clarius
Clarioris
Clariori
Clariore
PLURAL
Nom.
Voe.
Aeus.
Gen.
Dat.
Abl.
Superlativo.
37. El superlativo se forma, aadiendo el caso
que termina en /:
ssimus para el masculino
SSima para el femenino
ssimum para el neutro
c\anssimusfe\icissimus
canssima, iekissima
c\anssimum,e\icissimum
bona,
bonum.
rimum;
v.
facilior
difficilior
similior
dissimilior
gracilior
humilier
aciUimus, a, um
iic'limus, a, um
vaillimus, a, um
dissimil/rMs, a, um
graciUimus, a, um
humlimus, a, um
maledicentior
Beneficus benfico
henecentior
Benevolus benvolo
benevole//or
maledice//ii/mus, a, um
benecentissimus, a, um
benevolewto/mus, a, um
de las desinencias del comparativo y del superlatitivo, las suplen, anteponiendo al positivo el adverbio
magis para el comparativo ; y el adverbio maxime
parael superlativo, v. gr.: magis idoneus, ms idneo;
maxime idoneus, muy idneo.
42. Algunos adjetivos tienen un comparativo
y un superlativo muy irregulares :
Positivo
Bonus bueno
Malus malo
Magnus grande
Parvus pequeo
Multi muchos
Comparativo
Superlativo
melior
pejor
major
minor
plures
optimus
pessimus
maximus
minimus
plurimi
el genitivo plurium.
EJERCICIO XXXI
Formar el comparativo y el superlativo de los
siguientes adjetivos :
Miser, a, um,
desgraciado
Munificus, a, um generoso
Prudens, tis
Fortis, e
Perspicuus, a, um
evidente
Altus, a, um alto
Necessarius, a, um,
Arduus, a, um
escarpado
Callidus, a, um astuto
necesario
Adjetivos numerales.
43. En latn, hay tres clases de adjetivos numerales los cardinales, los ordinales y los distributivos.
44. Los tres primeros adjetivos cardinales se
declinan, siendo indeclinables los dems, hasta cien
inclusivamente.
IUnus, Una, Unum.
Masculino
Nom. Unus
Acus. Unum
Gen. Unius (m. f. n.)
Dat.
Un
(id.)
Abl.
Uno
Femenino
Neutro
Una
Unam
Unum
Unum
Una
Uno
Unus significa tambin solo, nico. En este sentido tiene un vocativo une, una, unum ; y un plural,
uni, una; una, que se declina como o/, owae, oa;
V. gr. : unus homo, un solo hombre ; uni Athenienses,
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
solos los atenienses. Se usa tambin con los sustantivos plurales que carecen de singular: v. gr. : unae
litterae, una carta; una castra, un campamento,
2 Duo, Duae, Duo.
Masculino
Nom.
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
Duo
Duos Duo
Duorum
Duobus
Duobus.
Femenino
Duae
Duas
Duarum
Duabus
Duabus
Neutro
Duo
Duo
Duorum
Duobus
Duobus
Nom. Tres
Acus. Tres
Gen. Trium (m. f. n.)
Dat.
Tribus (m. f. n.)
Abl.
Tribus (m. f. n.)
Neutro
Tria
Tria
45. Centeni y las dems centenas, hasta nongenti, se declinan como boni, bonae, bona.
Los dos ltimos adjetivos de cada decena se forman por sustraccin ; v. gr. : duodeviginti, dieciocho
(dos de veinte); undeviginti diecinueve (uno de
veinte) ; duodetriginta veinte y ocho (dos de treinta);
undetriginta, veinte y nueve (uno de treinta), etc.
Mille en singulares: 1 adjetivo indeclinable;
V. gr. : cum mille militibus, con mil soldados; 2 se
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
usa tambin como nombre colectivo que significa millar; V. gr. : mille militum misit, mand mil soldados.
Miliaen plural, es un sustantivo neutro de la tercera declinacin, que se declina como cubilia y
significa millares; v. gr. : cum quatuor milibus militum, con cuatro mil soldados (con cuatro millares
de soldados).
46. Los adjetivos ordinales sirven para expresar el orden, las fechas, las horas ; v. gr. : Alexander tertius, Alejandro III; anno millesimo octingentesimo nonagsimo sexto, en el ao 1896 ; quinta
hora, son las cinco.
47. Los adjetivos distributivos terminan todos
en ni,, me, na, excepto singuli. Estn siempre en
plural y se declinan como boni, borne, bona. Sin embargo, el genitivo plural es irregular; v. gr. : bini,
binum (genitivo masculino y neutro), binum
binarum (genitivo femenino).
Los distributivos se usan en vez de los cardinales
que carecen de singular: en este caso, singuli se
reemplaza por uni, y terni por trini; v. gr. : una castra,
un campamento; bina castra, dos campamentos;
trina castra, tres campamentos.
OBSERVACIN. En el siguiente cuadro, damos a conocer los
adverbios numerales, porque creemos que no deben separarse de los
adjetivos cardinales, de los cuales se derivan.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
BJA ARGENTINA
48.BIBLIOTECA
CUADROJURIDICA
DE LOS
ADJETIVOS
Copia Privada para uso Didctico y Cientfico
s
ADJETIVOS
AKBIGA.
CARDINALES
ORDINALES
unu!*, a, u m .
d u o , S, 0.
1res, tria.
quatuor.
quinqu.
sex.
septem.
octo.
novem.
p r i m u s , a, u m .
seciindus, a, u m .
tertiufe, a u m .
qiiarlus, etc.
qui 11 tus.
sextus.
Septimus,
ocfavus.
nonus.
decom.
uiidecim.
12.
duodecim.
(
i3. indocim
(
I ' . . qiiatuordecim
l o . qnjidecim
(
iCi.
^cdccim
(
(
* 7 sepcmdecim
i 8 . deceui et ocio (
i'.)- deeeiu et u o v e m (
d e c i m u s , a, u m .
undecimns.
duudecimus.
decern et tres).
terlius (a, u m ) d e c i m u s (a, u m ) .
decern et q u a t u o r ) . q u a r t u s d e c i m u s .
decemetquiiiquc). quintus decimus.
decern et sex).
sextus d e c i m u s .
decern et septeii). Septimus d e c i m u s .
duodeviginli).
octaviis decimus ( duodevicosimus).
undeviginti).
nonus d r e i m u s ( undevicesimus).
I.
2.
3.
4.
5.
().
8.
9IO.
II.
ao.
viginli.
3o.
4o.
5o.
(io.
70.
80.
00.
Iriyinla.
quadraginta.
([iiinqiiagiijla.
se.xaginta.
^epluagiula.
oclo^inta.
luinaguita.
t o o . . ceufnm.
eeiiliini cl Hiius (i) coiitum m i u s ) .
d u c e n t i , ai, a.
3oo. trecenti, , a.
'lOO.
qiiadringeiiti, e, a.
5 o o . q n m g e n t i , ie, a.
f>oo. sexcenti, :e, a.
700. sejjlingenti, a, a.
Soo o c t i u g e n t i , ie, a.
( ) 0 0 . nuiigi-nii, ;e, a.
101.
200.
1
2
5
IO
100
00
I 000
ADJITIVOS
NUMERALES
000
000
000
000
000
000
000
!
;
vicf'simus, a, u m .
n n u s et Mccsimus (6 v i c e s i m u s u n u s ) .
Iricesimiis.
([iiadrag<'Siiuts.
quinquagesiimis.
sexiigf.'simns.
sepluagesimus.
oclogesimiis.
iionagesimus.
ccjilcsimus, a, u m .
cenie^imus p n m u s .
ducenteslmus.
trecenti s i m u s .
quad ri 11 gen tesi m us.
qniiigiulesimus.
sexcentesiinus.
seplingenfesimus.
octiiigentcsimus.
Longentesimus.
millesimus, a, u m .
mile.
iluo milia.
bis millesimus.
(juiiupie milia.
q u i n q u i e s millesimus.
decern milia.
decies millesimus.
c e n t u m milia.
centies millesimus.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
quingcnla milia.
q u i n g e n t i e s millesimus.
d. cies cfutena milia.
mlllies millesimus.
BJA NUMERALES
- BIBLIOTECA JURIDICA ARGENTINA
Y DE LOS ADVERBIOS
jtpJETIVOS DISTRIBUTIVOS
ADJETIVOS AOVERBIALKS
NOTACIN
UOMA.N'A
singiil') 8, a.
biiu, . a.
terni ( trini), a?, a.
qaterni, etc.
quint.
seni. .
septeni.
octoni.
noveni.
semel.
bis.
ter.
qnater.
quinqLiies.
sexies.
septies.
octies.
novies.
dni, SB, a.
undeni.
duodeni.
temi dni.
qaterni dni.
quini dni.
seni dni.
septeni dni.
octoni dni ( duodeviceni).
noveni dni ( undcviceni).
decies.
iiiidecies.
diiodecios.
''
terdecies ( tredeci(s).
quaterdecies ( quattuordecies).
quinquiesdecies ((') quindecies).
sexiesdi'cies ( sedeles).
septiesdecies.
diiodevicies { o d i e s decies).
uiidevicies ( novies decies).
XI.
XII.
XIII.
XIV.
XV.
XVI.
XVII.
XVIII.
XIX.
viceni, ae, a.
viceni singuli.
Iriceni.
quadrageni.
quinquageni.
sexageni.
septuageni.
octogeni.
nonageni.
vicies.
semel et vicies.
tricies.
quadragves.
quinqiiagies.
sc.vagies.
sepluagies.
octogies.
nonagies.
XX.
XXI.
XXX.
XL.
L.
LX.
LXX.
LXXX.
XG.
centeni, m, a.
centeni singnli.
duceni.
treceni.
qnadringeni.
quingeni.
sexceni.
scptingeni.
octingeni.
nongoni.
centics.
semel et centics.
ducnties.
trecentios.
qiiadringenties.
qiiingi nties.
sevcenties.
scpliiigcntvcs.
octingenlies.
nongenties.
G.
GI.
CG.
CCG.
GGGG.
D If).
DG l'jc.
DCG lar.c.
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIH.
IX.
1
singula iilia.
mil lies.
bina milia.
bis millies.
quina milia.
q u i n q u i e s millies.
dena milia.
decies millies.
centena milia,
centies millies.
quin gena-milia. http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
qiiingenties millies.
decies centena milia.
decies centies millies.
DGGG o IDCCC.
DGGGG 0 GM.
M 0 cl:,.
MM cl[, cl;i.
loo.
celo").
cccl:)3L).
loaoo.
CCCCIOODO.
CAPITULO
III
Del pronombre.
I. Pronombres personales.
49. Estos pronombres son :
1 PRIMERA PERSONA
SINGULAR
PLURAL
Nom.
Acus.
Gen.
Ego
Me
Mei
yo
me, a m
ck m
Dat.
Abl.
Mihi a, para m
Me con, etc. m
Nom.
Voe.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
Tu t
Tu
Te
Tui
Tibi
Te
PERSONA
Vestrum Vestri
Vobis
Vobis
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Nostrum y vestrum se usan cuando estn precedidos de un partitivo ; v. gr. : quis nostrum, quin de
nosotros. Nostri y vestri tienen significacin colectiva : V. gr. : Miserere nostri, ten piedad de nosotros.
3 TERCERA PERSONA
PERSONA
PERSONA
TERCERA
PERSONA
Nom.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
Is, ea, id
Eum, eam, id
Ejus (m. f. n.)
Ei (m. f. n.)
Eo, ea, eo
PLURAL
li, eoe, ea
Eos, eas, ea
Eorum, earum. eorum
lis eis (m. f. n.)
lis eis (m. f. n.)
Nom.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
PLURAL
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
SINGULAR
Nom.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
ello
mismo.
Nom. Ipse, ipsa, ipsum.
Acus. Ipsum, ipsam, ipsum.
En los dems casos se declina como Ule.
5 Idem, eadem, idem. El mismo,
la misma,
lo
mismo.
Hace el acusativo eumdem, eamdem, idem. Excepto
idem (y no isdem iddem), las formas de este pronombre son las ,de is, ea, id, a las cuales se agrega
la partcula idem.
V. P r o n o m b r e s relativos.
53. 1 Qui, quae, quod. Que, cual, quien.
SINGULAR
Nom.
Acus.
PLURAL
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Gen.
Dat.
Abl.
VII. P r o n o m b r e s
indefinidos.
alguno.
quidquam
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
CAPITULO IV
Del verbo.
59. Voces. Existen en latn tres voces : la
voz activa, la voz pasiva, y la voz deponente.
60. Modos. Hay tres modos personales: el
indicativo, el subjuntivo y el imperativo ; y cuatro
modos impersonales : el infinitivo, el participio, el
gerundio y el supino.
61. Tiempos. El verbo latino tiene seis
tiempos : el presente, el imperfecto, el pretrito perfecto, el pluscuamperfecto, el futuro y el futuro
anterior.
Estos tiempos existen solamente, en el indicativo,
de una manera completa. El subjuntivo carece de
forma especial para el futuro.
El imperativo no posee ms que un solo tiempo.
OBSERVACIN. Antes de principiarlas conjugaciones regulares, es indispensable estudiar el verbo
irregular esse.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
62.
Del verbo
SUBJUNTIVO
INDICATIVO
Yo soy
Yo sea
sim
sis
sit
simus
sitis
sint
PRESENTE.
( P.
IMPERFECTO,
yo era
er
s. er
er
er
P. er
er
am
as
at
amus
atis
ant
es
es
es
es
es
es
ta
fu
fu
fu
fu
fu
Yo haya sido
erim
cris
erit
erimus
erilis
erint
FT. IMPERF.
PRETE:
p . GUAM.
Yo haba sido
fu eram
S. fu eras
fu erat
PKR.<
fu eramus
P. fu eralis
fu crant
FUTURO ANT.
Yo habr sido
fu ero
S. ' fu eris
fu erit
fu erimus
P. [ fu eritis
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
fu erint
es esto
I s t
esto sea l
este estoto sed vosotros
sunto sean ei/os
INFINITIVO
PRESEKIE
esse ser
PRETRITO
AKTERR
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
(Vase ago.)
62.
INDICATIVO
i o soy
{ sum
- S.
es
\
( est
PRESENTE.
(
sumus
\ P . < estis
( sunt
Yo era
er am
[ S. < er as
1
( er at
IMPERFECTO.
.<
1
er a m u s
( P . < er atis
( er ant
Del verbo
SUBJLMIVO
Yo sea
sim
sis
sit
simus
sitis
sint
es
es
es
es
es
es
fu
fu
fu
fu
fu
fu
Yo haya sido
eri m
cris
crit
crimus
eritis
erint
Yo ser
cr 0
( S. < er is
\
( er it
F U T . I.MPERF, .<
>
1
er i n m s
( P . } er itis
( er unt
Yo he, hube sido, fui
fu i
S. % fu isti
PRETE. PERE. .<
^ .
j
fu i m u s
\ P . j fu istis
( fu e r u n t o fu ero
Yo haba sido
i fu e r a m
S. 1 fu eras
P. CUAM. PER.
( 1"
i
lu
' P . < fu
( fu
'''*'
eramus
erats
erant
Yo
fu
fu
fu
fu
fu
fu
hubiera, habra,
issem
isses
isset
issemus
issetis
issent
Yo habr sido
fu cri)
S. < fu eris
EUTURO ANT. .
' ^^ " ^
I http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
( t u erimtis
' P . ! fu eritis
( fu erint
hubiese sido
IMPERATIVO
a" p . es o esto s t
\ 3" p. esto sea l
( 2^ p. este o estote sed vosotros
' \ ?>'^ p. sunlo sean ellos
INFINITIVO
PRESilNrH
esse ser
PKKTKRITO
am, um
FLTVRO AXTRIR
PARTICIPIO
FITTUKO
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
(Vase 296.)
EJERCICIO XXXII
Declinar como el verbo simple los siguientes compuestos de sum :
abes
ades
dees
inters
obes
praees
superes
Absum
Adsum
Desum
Intersum
Obsum
Praesum
Supersum
ab fui
adfui
defui
interfui
obfui
praefui
superfui
abesse
adesse
deesse
interesse
obesse
praeesse
superesse
Estar ausente
Estar presente
Faltar
Intervenir
Daar
Presidir, mandar
Sobrar, sobrevivir
(Vase 103)
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
voz
ACTIVA
ere
La 3"
re
La 4'
ire
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
INDICATIVO
Yo orno
; am 0
, S. < am as
\
{ am at
PRESENTE. ..
.<
i
L am amus
V P. ^ am atis
( am ant
Yo amaba
I am abam
i s . ) am abas
1
' am abat
IMPERFECTO.
.<
J
t am
\ P. <.am
(am
Yo amar
am
1 S. < am
'
' am
'
F U T . IMPERF. .
abamus
abatis
abant
c u AM.
FUTURO
em
es
et
emus
etis
ent
abo
abis
abit
, .
1
am abimus
( P. s am abitis
( am abunt
-< Yo he, hube amado, am
amav i
S. < amav isti
1
f amav it
PRETE. P E R F . .<
Yo ame
am
am
am
am
am
am
1
i amav imus
( P. \ amav islis
[ere
( amav crunt d amav
Yo haba amarlo
amav eram
( S. < amav eras
( amav erat
PER.
i amav eramus
P. ! amai' eratis
( amav erant
amav
amav
amav
amav
amav
amav
Yo haya amado
erim
eris
erit
erimus
eritis
erint
y habr amador
amav ero
S. amav ens
amav erit
* S l ; . .<
amav erimus
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
P. amav erilis
amav erint
AMARE,
amar
INFINITIVO
IMPERATIVO
S
p
la'
\ 3'
'. 2"
I
3"
p. am a o am ato ama t
p. am ato ame l
p. am ate am atete amad
vosotros
p. am anto amen ellos
PRESEME
am are amar
PRETERITO
ASTERIOR
am
am
am
am
andum amar
andi de amar
ando para amar
ando amando
SUPINO (a)
( I ) Vase 3oo.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
( j ) Vase ^
INDICATIVO
Yo aviso
mon
S
mon
mon
mon
mon
mon
PRESENTE.
IMPERFECTO.
F U T . IMPERF.
SUBJUNTIVO
mon
mon
mon
mon
mon
mon
Yo avisaba
mon
mon
mon
mon
mon
mon
ebam
ebas
bat
ebamus
ebatis
ebant
Yo avisar
mon
Si ^ mon
mon
mon
\ mon
mon
ebo
ebis
ebit
ebimus
ebitis
ebunt
S.
PRT. P E R F .
[ere
menu erunt menu
p . CUAM.
FUTURO
Yo avise
earn
eas
eat
earaus
eatis
eant
eo
es
et
emus
etis
ent
Yo habla avisado
monu eram
[ S. ^ monu eras
' monu erat
PER.
monu eramus
monu eratis
monu erant
monu
monu
monu
monu
monu
monu
Yo haya avisado
eri m
eris
erit
erimus
eritis
erint
Yo habr avisado
monu ero
1 S
monu eris
monu erit
ANT.
monu erimus
monu eritis
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
monu erint
MONERE, avisar
I?^FTMTIVO
IMPERATIVO
t
(
(
P. <
(
PRESENTE
'
PRESENTF,
endum avisar
ondi de avisar
cn para avisar
endo crisando
SUPINO
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
67.
Tercera conjugacin
INDICATIVO
SUBJUi\TIVO
Yo lea
leg
leg
leg
leg
leg
leg
PRESENTE.
IMPERFECTO.
FUT. IMPERE.
PRETE.
ebara
ebas
bat
ebamus
chatis
ebant
Yo leer
leg
S. leg
leg
leg
leg
leg
am
es
et
emus
etis
ent
GUAM.
FUTURO
Yo lea
leg
leg
! leg
leg
leg
leg
Yo haba ledo
leg eram
leg eras
leg erat
PRR
leg eramus
leg eratis
leg erant
leg
leg
leg
leg
leg
leg
leg
leg
leg
leg
leg
leg
am
as
at
amus
alis
ant
Yo leyera, leera, leyese
erem
eres
eret
eremus
erelis
erenl
Yo haya leido
erm
eris
erit
erimus
eritis
erint
Yo habr leido
leg ero
leg eris
leg erit
ANT,
leg erimus
P . \ leg eritis
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
leg erint
Copia
LEGERE,leer
,;
i'
'
r ,
P.
"
IMPERATIVO
(
(
,
\
(
INFINITIVO
PRESENTE
1',
FUTURO
->< - ^
ANIEEIOR
leg
leg
leg
leg
endum leer
endi de leer
endo para leer
endo leyendo
|UPINO
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
68.
Cuarta conjugacin
INDICATIVO
SUBJUNTIVO
Yo oigo
! aud io
S. aud is
)
' a\id it
PKflSCNTE.
.<
, .
J
aud
' P. < aud
' aud
Yo ola
, aud
( S. ! aud
1
f aud
IMPIIHFECTO.
,<
>
Yo oiga
inuis
itis
iunt
iebam
iebas
iebat
, . ,
i
[ aud lebamus
' P. < aud iebatis
' aud iebant
)
1
\
l U T . IMPERF. .<
,.
ol
i
isti
it
1
audiv imus
( P. } audiv islis
[ere
( audiv ouint t audiv
Yo haba odo
i audiv eram
S. < audiv eras
1
( audiv erat
P. CUAM. PER,<
>
,.
J
audiv
' P. < audiv
( audiv
Yo habr odo
audiv
S. ? audiv
\
( audiv
FUTURO A>'T. .'^
iam
ias
iat
iamus
iatis
iant
aud
aud
aud
aud
aud
aud
Yo oir
aud iam
S. < aud es
f aud ict
)
, .
1 aud lemus
P. 3 aud ietis
( aud ieiit
aud
aud
aud
aud
aud
aud
J-
eramus
eratis
erant
audiv
audiv
audiv
audiv
audiv
audiv
Yo haya odo
erim
oris
erit
cri mus
eritis
erint
ero
eris
erit
1
i audiv enmus
( P. ; audiv eritis
( audiv erint
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
AU DIRE,or
Copia Privada para uso Didctico y Cientfico
{_
IMPERATIVO
IXFIMTIVO
PRESENTE
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
I. Presente de indicativo.
73. Del presente de indicativo se forman :
1 El imperfecto de indicativo, cambiando o en
abam en la primera, eo en ebam en la segunda, o en
ebam en las dos ltimas.
2 El futuro imperfecto, cambiando o en abo en
la primera, eo en ebo en la segunda, o en am en las
dos ltimas.
3 El presente de subjuntivo, cambiando o en em
en la primera, o en am en las otras tres.
4 El participio presente, cambiando o en ans en
la primera, eo en ens en la segunda, o en ens en las
dos ltimas.
5 El gerundio, cambiando o en andum en la primera, eo en endum en la segunda, o en endum en las
dos ltimas.
II. Pretrito de indicativo.
74. Del pretrito se forman :
1 El pluscuamperfecto de indicativo, cambiando
/' en eram.
2 El futuro anterior, cambiando /' en ero.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
APOCOPADO
EJERCICIO XXXIII
Conjugar:
1" Conj. Laudare
alabar
Probare
Habere
tener
Debere
Eligere
elegir
Colligere
Erudire
instruir
aprobar
deber
Munire
Clamare gritar
Merere
reunir
fortificar
merecer
Minuere
Punire
disminuir
castigar
Dom, as,
Juvo, as.
Do, das.
Sto, stas.
Veto, as,
domui.
juvi.
dedi.
steti.
vetui.
2
domitum.
jutum.
datum.
statum.
vetitum.
SEGUNDA
Video, es,
vidi,
Deleo, es,
delevi,
Moveo, es, movi,
Jubeo, es,
jussi,
Suadeo, es, suasi,
domare domar
juvare ayudar
dare dar
stare estar en pi
vetare vedar
CONJUGACIN
visum,
deletum,
motum,
jussum,
suasum,
videre ver
delere destruir
movere mover
j ubere mandar
suadere aconsejar
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
3.
Duco, is.
Dico, is.
Ago, is,
Colo, is.
J u n g o , is
Flecto, is,
Parco, is.
Mitto, is.
Vivo, is.
Cedo, is.
Cano, is.
Spemo, is.
Scribo, is.
Reddo, is.
Rego, is.
Vinco, is.
TERCERA CONJUGACIN
duxi.
dixi.
ductum.
dictum.
actum.
egi,
cultum.
cohii.
junxi. junctum.
flexi,
flectum,
peperei. parsum.
misi.
missum, .
vixi.
victum.
cessum.
cessi.
cecini. cantum.
sprevi. spretum.
scripsi. scriptum.
reddidi. redditum.
rexi.
rectum.
victum.
vici.
ducere conducir
dicere decir
agere hacer
colere cultivar
j ungere juntar
flectere doblegar
parcere perdonar
mittere enviar
vivere vivir
cedere rendirse
cancre cantar
spemere despreciar
scribere escribir
reddere devolver
regere regir
vincere vencer
Haurio, is.
Sentio, is.
Vincio. is.
Venio, is.
Aperio, is.
CUARTA
hausi.
sensi.
vinxi.
veni.
aperui.
CONJUGACIN
haustum.
sensum.
vinctum.
ventum.
apertum.
haurire sacar
sentire sentir
vincire atar
venire venir
aperire abrir
(Vase 69.)
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
v o z PASIVA
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
INDICATIVO
PRESENTE.
Yo soy amado
am or
f S. J am ans are
)
f am atur
.<
>
_
i
f am amur
( P. ? am aaiini
( am antur
Yo era amado
am abar
S. am abaris abare
1
f am abatur
IMPERFECTO. -<
>
abamur
\J P. fJ am
am abamini
( am abantur
FUT.
am
am
am
am
am
am
Yo sea amado
er
eris ere
etur
emur
emini
entur
Yo
am
am
am
am
am
am
am
am
am
am
am
am
Yo seri amado
am abor
S. < am aberis abere
1
( am abilur
IMPERF. .<
)
, .
i
am abimur
( P. ^ am abimini
( am abuntur
fui amado
atus (a, um) sum
atus - - es
atus - - cest
.. ,
s
ati (, a) sumus
ati - - estis
ati - - sunt
amado
atus (a, um) eram
atus - - eras
atus - - erat
.- V
i\ P. < am
am ali
ati (ae,
eramus
- -a) eratis
( am ati - - erant
FUTURO
IMPERATIVO
S t amado
: 3* p. am are am ator
3" p. am ator
3' p. am amini
3* p. am antor
INFINITIVO
PRESENTE
PRFTRITO
am atus, a, um amado
ADJETIVO VERBAL ( i )
am andus, a, um que ha de ser
amado (que es menester amar)
2-
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
( I ) Vae 90.
INDICATIVO
Yo soy avisado
( mon eor
S. < mon cris o ere
1
f mon etur
PRESENTE. . .\
1
1 mon emur
[ P. 1 mon emini
' mon entur
Yo era avisado
1 mon ebar
[ S. ) mon ebaris ebare
1
' mon ebatu
IMPERFECTO. .<
fj P. < mon
mon ebamnr
ebamini
' mon ebantur
FUT. IMPF-RF.
mon
mon
mon
mon
mon
mon
Yo sea avisado
ear
earis eare
eatur
eamur
eamini
eantur
Yo ser avisado
, mon ebor
/ S. mon eberis ebere
1
' mon ebitur
.<
1 i
mon cbimur
f P. < mon ebimini
( mon ebuntur
, ^^^
j^j ^^^ ^^ ^ ^ ^ ^ ^
estis
sunt
mon
mon
mon
mon
mon
mon
) ^^^
^^ ^^^ ^^ ^ ^ j ^ ^ ^
- erunt
"
MONERI, seravisado
Copia Privada
C
f,
( 3 ' p.
1 3 p.
p ( 3" p.
' 1 3 p .
IMPERATIVO
S t avisado
mon ere, etor
mon etor
mon emini
mon entor
INFINITIVO
PRESENTE
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Tercera conjugacin
SUBJUNTIVO
i INDICATIVO
IMPfBFECTO.
FUT. IMPERF.
leg
leg
leg
leg
leg
leg
Yo era ledo
( leg ebar
S. < leg ebaris ebare
( leg ebatur
i
i 1^8 ebamur
r P. < leg ebamini
' leg ebantur
Ko ser ledo
I leg ar
S. < leg eris ere
( leg etur
I I leg emur
! l e g prtAir^i
IP ( leg; emini
eiitur
FUTURO
Yo soy ledo
I leg or
^ S. < leg eris d ere
)
( leg tur
leg imur
P. < leg imini
( l e g untur
lee
lee
leo
lee
lee
lee
Copia
LEGI, ser ledo
>:
, ~
,q {
(
p i
' (
IMPERATIVO
2' p.
3= p.
2* p .
3 p .
S ili ledo
le^ ere itor
leg itor
leg irainl
leg untor
INFINITIVO
PRESENTE
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
INDICATIVO
Yo soy odo
aud ior
S. < aud iris o ire
1
f aud itur
PRESENTE. . .<
1
aud imur
\ P- \ aud imini
( aud iunlur
IMPERFECTO.
Yo era odo
aud iebar
S. < aud iebaris d iebare
1
( aud iebatur
.<
,
j -
i
aud lebamur ( P. < aud iebamini
( aud iebantur
aud
aud
aud
aud
aud
aud
Yo sea odo
iar
iaris o iare
iatur
iamur
iamini
iantur
yo ser odo
. aud iar
f S. ] aud ierisd iere
1
' aud ietur .
FUT. IMPERF. .<
j .
lemur
'J P. < aud
aud iemini
( aud ientur
Yo he sido, hube sido, fui odo
1 aud itus (a, um) sum
S. < aud itus - - es
,
1 ( aud itus - - est
PRETE. PERE. .<
j /
i
aud iti (ae, a) sumus
' P. j aud iti - - estis
' aud iti - - sunt
Yo haba sido odo
aud itus (a, um) eram
S. 1 aud itus - - eras
1
1 aud itus - - eral
P. CUAM. PER.<
j -.. /
aud iti
iti (ae,
eramus
\1 P. <1 aud
- -a) eratis
( aud iti - - erant
FUTURO
aud
aud
aud
aud
aud
aud
-?
AUDIRI, serCopia
odo Privada para uso Didctico y Cientfico
IMPERATIVO
S t odo
i 3" p . aud ire itor
S. ?3ap. aud itor
aud imini
p.
h p. aud iunior
INFINITIVO
PRESENTE
haber de ser
PARTICIPIO
PRETRITO
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
v o z DEPONENTE
92. Los verbos deponentes tienen forma pasiva y significacin activa. Unos son transitivos y
otros intransitivos.
Su conjugacin es idntica la conjugacin de
los verbos pasivos, con la diferencia que tienen adems un participio presente, un participio futuro, un
supino y un gerundio.
La voz deponente tiene un participio de pretrito,
cuyo sentido es activo; v. gr. : imitatus habiendo
imitado ; pollicitus habiendo prometido.
Tambin posee un adjetivo verbal que tiene significacin pasiva; v. gr. : imitandus que ha de ser imitado ; pollicendus que ha de ser prometido.
Esta forma es la nica, de las formas deponentes,
que tiene significacin pasiva.
En la voz deponente, el adj etivo verbal no se encuentra sino en los verbos transitivos.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
INDICATIVO
Yo imite
Ko imito
imit er
imit eris, etc.
i imit or
PRESENTE.
. A
Yo imitaba
{ imit abar
IMPERFECTO.
.5
i,
irait arer
imit areris, etc.
Yo haya imitado
Yo haba imitado
^
Yo hubiera imitado
Yo habr imitado
( imit alus (a, um) ero
;
.
{ imit atus(a,um)eris,etc.
EJERCICIO
Conjugar :
Mirari admirar
Comitari acompaar
Hortari exhortar
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
IMIT ARI,imitar
IMPERATIVO
imitare ator imita t
INFINITIVO
prs, imit ari imitar
prt, imit atum, am, um esse d fuisse
haber imitado
fut. imit aturum, am, um esse haber de
, imitar
fui. ant. imit aturum, am, um fuisse
haber debido imitar
PARTICIPIO
prs, imit ans, antis imitando
prt, imit atus, a, um habiendo imitado
fut. imit aturus, a, um que ha de imitar
GERUNDIO
jen.
dat.
acus.
abl,
imit
imit
imit
imit
andi de imitar
ando
andum
ando
SUPINO
imit atum imitar (para imitar)
imit ata 4 imitar
ADJETIVO VERBAL
imit andus, a, um que ha de ser imitado
- (que es menester imitar)
Lacriman llorar
Venerari respetar
Venari cazar
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
INDICATIVO
SUBJUNTIVO
Yo prometo
Yo prometa
pollic ear
. pollic earis, etc.
( pollic cor
PRESENTS, i n -
Yo prometa
pollic erer
pollic ereris, etc.
i pollic ebar
IMPERFECTO.
.5 "^ , i -
Yo haya prometido
Yo he prometido
1 pollic itus (a, um) sum
( potile itus (a, um) es, etc.
Yo hubiera prometido
Yo haba prometido
i pollic itus (a, um) eram
( pollic itus (a, um) eras.etc.
Yo habr prometido
FUTURO ANT.
Conjugar :
Misereri tener piedad
EJERCICIO
Mereri merecer
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Vereri temer
POLLICERI,
prometer
INFINITIVO
IMPERATIVO
PARTICIPIO
prs, pollic ens, entis prometiendo
prt, pollic ilus, a, um habiendo prometido
ful. pollic iturus, a, um gue ha de
prometer
GERUNDIO
gen.
dat.
acus.
abl.
pollic
pollic
pollic
pollic
endi de prometer
endo
endum
endo
SUPINO
ADJETIVO VERBAL
Mederi curar
Tueri guardar
Fateri confesar
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
INDICATIVO
SUBJUNTIVO
Yo sigo
Yo siga
sequ ar
sequ aris, etc.
( secfu or
PRESENTE. .
.J
Yo segua
sequ erer
sequ creris, etc.
( sequ ebar
IMPERFECTO.
.<
'
Yo lie seguido
( sec utus (a, um) sum
PRE*!"
\ '
Yo haba seguido
t sec utus (a, um) eram
( sec utus (a, um) eras, etc.
Yo habr seguido
( sec utus (a, um) ero
,
> '
<
.
( seo utus(a, um)eris, etc.
FUTURO ANT. .]
Conjugar :
Reverti volver
EJERCICIO
Loquor hablar
Ulcisci vengar
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
SEQUI,
seguir
IMPERATIVO
INFINITIVO
PARTICIPIO
prs, sequ ens, entis siguiendo
prt, sec utus, a, um habiendo seguido
fut. ' sec uturus, a, um que ha de seguir
GERUNDIO
gen.
dat.
acus.
abl.
sequ
sequ
sequ
sequ
endi de seguir
endo
endum
endo
SUPINO
XXXVII
Fru gozar
Nasci nacer
Amplecti abrazar
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
SUBJUNTIVO
Yo alabo
Yo alabe
( bland ior
PRESENTE.
. .J 1.1
bland iar
bland iaris, etc.
Yo alababa
bland irer
bland ireris, etc.
( bland iebar
IMPERFECTO. .< , ,
j u
Yo haya alabado
Yo haba alabado
Yo hubiera alabado
Yo habr alabado
i bland lusCa,um)ero
j - , >
<
.
( bland itu5(a,um)eris,etc.
FUTURO ANT. . ! i ,
Conjugar :
Experiri experimentar
EJERCICIO
Ardiri empezar
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Largiri dar
BLANDIR!,
alabar
INFINIIVO
IMPERATIVO
PARTICIPIO
prs. bland iens, entis alabando
prt. bland itus, a, um habiendo alabado
fut. bland iturus, a, um que ha de
alabar
GERUNDIO
\
gen.
dal.
aus
abl.
bland
bland
bland
bland
iendl de alabar
iendo
iendum
iemlo
SUPINO
XXXVIII
Metiri medir
Partiri dividir
Mentiri mentir
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
97. Existen tambin verbos deponentes de la tercera conjugacin que terminan en ior; v. gr. : patior
yo sufro ; aggredior yo ataco ; etc. Se conjugan como
captor.
VERBOS SEMIDEPONENTES
ausus sum,
gavisussum,
solitus sum,
fisussum,
audere atreverse
gauderealegrarse
solere 5o/er
derefarse
VERBOS INCOATIVOS
crevi,
quievi,
suevi,
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Floreso, is,
florai,
Maturesco, is maturai,
Inveterasco,is, inveteravi,
Juvenesco, is, (carece)
VERBOS
FRECUENTATIVOS
DESIDERATIVOS
101. Expresan una necesidad, un deseo, concluyen en urio y pertenecen a la cuarta conjugacin;
V. gr. : scripturio, tengo deseo de escribir; esurio,
tengo ganas de comer.
102. Los verbos irregulares son aqullos que
no siguen en todo, la formacin de los tiempos primitivos.
Los verbos defectivos son aqullos que carecen
de ciertos tiempos.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
103. POSSE,
INDICATIVO
SUBJUNTIVO
pos
1
pos sitn
pos sis, etc.
p o t OS
pot
pos
pot
pos
PKESEKTE.
est
sumus
estis
Sunt
pot eram
pot eras, etc.
IMPERFECTO.
poder
pos sem
pos ses, etc.
i pot ero
'^ .
f pot ens, etc.
FUT. IMPEBF. . !
( pot ui
pot uisti, etc.
pot uerim
pot ueris, etc.
FUTURO ANT
pot uissem
pot uisses, etc.
( pot uero
pot ueris, etc.
INFINITIVO
prs, pos se
Possum es compuesto de sum y del antiguo adj etivo potis capaz , apocopado en pot delante de
una vocal y en pos delante de una s.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
PRODESSE,
ser til
INDICATIVO
pro
prod
prod
pro
prod
pro
SUBJUNTIVO
pro sim
pro sis, etc.
sum
es
est
sumus
es'tis
sunt
prod eram
prod eras, etc.
prod essem
prod esses, etc.
prod ero
prod eris, etc.
pro fui
pro fuistl, etc.
pro fuerim
pro fueris, etc.
pro fuerara
pro fueras, etc.
pro fuissem
pro fuisses, etc.
pro fuero
pro fueris, etc.
INFINITIVO
prs, prod esse
104.Ferre:
INDICATIVO
PRESENTE. .
/
1
)
\
/
\
IMPERFECTO.
( fer ebam
( fer ebas, etc.
FUT. rMPERF
( fer am
( fer es, etc.
FUTURO ANT
fer o
fer s
fer t
fer imus
fer tis
fer unt
SUBJUNTIVO
fer am
fer as, etc.
fer rem
fer res, etc.
i tul i
( tul isti, etc.
tul eri m
tul eris, etc.
I tul eram
1 tul eras, etc.
tul issem
tul isses, etc.
( tul ero
I tul eris, etc.
LLEVAR,
(voz activa)
IMPERATIVO
fer
fer
fer
fer
0 fer to
to
te d fer tote
unto
INFINITIVO
prs, fer re
prel. tu] isse
fut, la turum (am, um) esse
fut. ant. la turum (am, um) fuisse
PARTICIPIO
prs, fer ens, entis
prt, la turus, a, um
GERUNDIO
fer'end i
fer endo
fer endum
fer endo
SUPINO
la tum
la tu
105.Ferri: SER
SUBJUNTIVO
INDICATIVO
PRESESTE.
1
fer
fer
fer
fer
fer
fer
IMPERFECTO.
FUT.IMPEBF
or
ris
tur
imur
imini
untur
fer ar
fer aris, etc.
fer ebar
fer ebaris, etc.
fer rer
fer reris, etc.
fer ar
fer eris, etc.
\ la tus sum
la tus sim
la tus sis, etc.
la tus eram
i la tus eras, etc.
FUTURO ANT
la tus essem
la'tus esses, etc
lat us ero
lat us eris, etc.
EJERCICIO
fers,
fers,
fers,
fers.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
obtuli,
attuli,
abstuli,
distuli.
IMPERATIVO
fer
fer
fer
fer
re fer tor
tor
imini
untor
INFINITIVO
prs, fer ri
prt, la tum (am, um) esse fuisse
fut. la tum iri
PARTICIPIO
prt, la tus, a, um
ADJETIVO VERBAL
fer endus, a, um
XXXIX
oblatum,
allatum,
ab latum,
dilatum,
offerre ofrecer
aferre traer
aufferre guitar
diferre diferir
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
. <
voi
vi
vul
voi
vul
vol
IMPERFECTO.
. <
vol ebam
vol ebas, etc.
PRESENTE.
FVT. IMPEKF. . \
FUTURO A.NT. . j
SUBJUNTIVO
0
s
t
umus
tis
uni
vel im
vel is, etc
vel lem
vel les, etc.
vol am
vol es, etc.
vol ui
vol uisti, etc.
vol uerim
vol ueris, etc.
vol ueram
vol ueras, etc.
vol uissem
vol uisses, ^tc.
vol ucro
vol ueris, etc.
INFINITIVO
PARTICIPIO
prs, vel le
prt, voi uisse
Malle : PREFERIR
SUBJUNTIVO
INDICATIVO
mal
mav
mavul
mal
mavul
mal
mal im
mal is, etc.
0
is
t
umus
tis
unt
mal ebam
mal ebas, etc.
mal lem
mal les, etc.
mal am
mal es, etc.
mal ui
mal uisti, etc.
mal uerim
mal ueris, etc..
mal ueram
mal ueras, etc.
mal uissem
mal uisses, etc.
mal nero
mal ueris, etc.
INFINITIVO
prs, mal le
prt, mal uisse
107.
INDICATIVO
SUBJUNTIVO
0
vis
vult
umus
vultis
unt
noi i m
noi is, etc.
PRESENTE . . . <
noi
non
non
noi
non
noi
IMPEHFECTO.
noi ebam
noi ebas, etc.
noi lem
noi les, etc.
. j
FUT. IMPERE. . i
FUTURO ANT. .
noi am
noi es, etc.
noi ui
noi uisti etc.
noi uerim
noi ueris, etc.
npl ueram
noi ueras, etc.
noi uissem
noi uisses, etc.
noi uero
noi ueris, etc.
no querer
IMPERATIVO
noi
noi
noi
noi
i noi ito
ito
ite noi itote
unto
INFINITIVO
prs, noi le
prt, noi uisse
PARTICIPIO
prs, noi ens, entis
SUBJUNTIVO
INDICATIVO
e O
iS
i t
i mus
i lis
e unt
e am
o as, etc.
( i bam
( i bas, ete.
1 rem
i res, etc.
PRESENTE. .
l.MPERFECTO
108.
( ibo
l U T . IMPERE. .
(
PKET
FUTURO ANT. .
. ,
I bis.
etc.
(
i
(
1 VI o 1 1
. , . , . . , .
i Visti O 1 i s t i ,
1 vcrara
i veras, etc.
etc.
1 ven m
i veris, etc.
1 vissem
i visses, etc.
( i veris, etc.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
IRE, ir.
IMPERATIVO
i
i
i
e
i to
to
te ri i tote
unto
INFINITIVO
prs, i re
prel. i visse
fai. i turum (am, um) esse
fut. ant. i turum (am, um) fuisse
PARTICIPIO
prs, i ens , e untis
fut. i turus, a, um
GERUNDIO
e
e
e
0
undi
undo
undum
undo
SUPINO
i turn
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
109.
SUBJUNTIVO
INDICATIVO
PRESENTS.
IMPERFECTO.
FUT. IMPERI
1
fi 0
i s
fi t
fi mus
fi tis
fi unt
fi ebam
( fi ebas, etc.
fi am
fi es, etc.
fi am
fi as, etc.
fi erem
fi eres, etc.
llegar a ser
IMPERATIVO
fi fi to
fito
fi te fi tote
... fi unto
INFINITIVO
prs, fi eri
prel. fac turn (am^ um) esse fuisse
ful. fac turn iri
PARTICIPIO
prt, fac tus, a, um
ADJETIVO VERBAL
fac iendus, a, um
radical, es decir, aquellos que son formados de verbos, como calefacio yo caliento , assuefacio yo
acostumbro ; hacen^/o en la voz, pasiva. Los que
cambian a en /, es decir, aquellos que son formados
con preposiciones como efficio yo ejecuto , se
conjugan en la voz pasiva como accipior: existen
escasas excepciones.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
no.
Edere, COMER
INDICATIVO
PRESENTE
edo
edis es
edit 0 est
edimus
editis 0 cstis
edunt
IMPERFECTO
edebam
edebas, etc.
FUTURO
edam
edes, etc.
SUBJUNTIVO
PRESENTE
edam
edas
edat
edamus
edatis
edant
IMPERFECTO
e d e r e m essem
ederes esses
ederet o esset
edere m u s d essemus
ederetis essetis
e d e r e n t 6 esscnt
INFINITIVO
i PRESENTE
IMPERATIVO
ede 0 es, edito o esto
edito eslo
edite este, editole o estote
edunto
edere esse
PARTICIPIO
PRESENTE
e d e n s , edentis
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
m e m i n i , isti
momineram
meminero
IMPERATIVO
m e m e n t o , tote
pretrito. .
plus. cuam.
INFINITIVO. . [ pretrito.
( pretrito.
PARTICIPIO. } Juturo.
yo
odi, isti
oderam
oder
(carece)
oderim
odissem
meminerim
meminissem
meminisse
odisse
(carece)
(carece)
osus (en
osurus
Fan, HABLAR
IMPERATIVO
fare
INFINITIVO
fatur
fari
PARTICIPIO
FUTUHO IMPERFECTO
fabor, fabitur
PRESENTE
fans, fan ti S
PRETRITO
PRkTKRITO
fatus sum
GERUNDIO
fandi , fando
'atus eram
dio;
SUPINO
fa tu
los com[puestos)
COEPI,
yo
c p i , isti
cperam
cpero
(carece)
(carece)
cperim
cpisscm
novenni o norim
novissem
cpisse
cptus ,
cpturus
carece)
carece)
114.
Inquam, DIGO YO
LNuic.vnvo
/ aio
1 ais
1 ait
PRESENTE. . .<;
\ aiunt
/ aiebam
1 aiebas
1 aicbat
I.MPERFECTO. .< . 1
aiebamus
1\ aiebatis
\ aicbant
INDICATIVO
1
\
PRESENTE . . ./
i
'
inquara
inauis
inquit
- ^ .
inquimus
inquiiis
inquiunt
t inqiiiebat
IMPEKEECTO. .! ^ i
,
1 inquiebant
S inquies
FUTURO. . . . .
' .
[ inquiet
SUBJUNTIVO
1 aias
1 aiat
PRESENTE. . ./
1 inquii
PRETRITO. . .< inquisii
f inquit
IMPERATIVO
i ai ant
PARTICIPIO
inquito
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
VERBOS IMPERSONALES
)
f
, ,
> p.'enitet
1 '^
]
,
i.vu'ERFECTO. . | m e pajnilebat
ARREPIENTO
SUBJUNTIVO
m e paeniteal
m e paniterct
m e paenitueril
m e paeniluissel
INFINITIVO
ires. pnitere
prt, paenituisse
PARTICIPIO
prs, paenitens
GERUNDIO
pajnitendi
paeni tendo
pnitendum
ADJETIVO VERBAL
paenitendus, a, um
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
IMPERSONALES
PASIVOS
117. Los verbos personales empleados impersonalmente, toman la forma pasiva ; v. gr. : Dicitur,
se dice ; narratur, se cuQnia;pugnatur, se combate ;
itur, seva.
En los tiempos compuestos, estos verbos toman
el gnero neutro : v. gr. : Pugnatum est, se ha combatido.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
CAPITULO V
Del adverbio
118. Hay tres clases de adverbios: 1 de modo:
2 de tiempo; 3 de lugar.
1 ADVERBIOS DE MODO
Docte doctamente
Vere verdaderamente
Perfecto perfectamente
Perpetuo perpetuamente
Certo ciertamente
Primum por primera vez
Solum solamente
Utiliter tilmente
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Felix feliz
Acer vivo
Prudens prudente
Constans constante
Fliciter felizmente
Acter vivamente
Prudenter prudentemente
Constanter constantemente
Raptim apresuradamente
Sensim poco a poco
Ita asi, s
Imo ms aun
Etiam aun
Sane por cierto
Quidem en verdad Profecto seguramente
Negacin :
Non no
Neququam de ningn
modo
Haud no
Haudquaquam de ningn modo
Minime de ningn 'Q...C!^iQvanisiquiera
modo
121.
Principales adverbios.
CUESTIN
CUESTIN
UBI
QUO
ubi dnde
hic aqu
illic all (donde l esta)
islic all (donde ests)
ibi all
unde
hinc
illinc
istinc
inde
quo
hue
illuc
isluc
eo
dnde
aqui
alii
all
alli
CUESTIN
CUESTIN
UNDE
QUA
de dnde
de aqu
de all
de all
de all
qua
bac
ijlac
islac
ea
3 ADVERBIOS DE
por
por
por
por
por
dnde
aqu
all
all
all
TIEMPO
Principales adverbios
122.
Nunc ahora
Nuper recin
Mox pronto
Jam ya
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Tum entonces
Tunc
Nondum no todava
ADVERBIO
Heri ayer
Hodie hoy
Cras maana
COMPARATIVO Y SUPERLATIVO
Doctius ms doctamente
Prudentius ms prudentemente
Fortius ms valientemente
El superlativo del adverbio, se forma mecnicamente del superlativo del adjetivo, cambiando us
en e.
Doctissimus
Prudentissimus
Fortissimus
Doctissime
Prudentissime
Fortissime
124. En sus grados de comparacin, los adverbios ofrecen las mismas particularidades que los
adjetivos de los cuales se derivan :
Facilis
Bonus
Melior
Optimus
Facillime
Bene
Melius
Optime
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
diutius
saepius
diutissime
saepissime
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
CAPITULO VI
De la preposicin
127. Entre las
preposiciones latinas,
unas
preposiciones
1 DE
ACUSATIVO
Ad a, hacia, hasta
Apud cerca de, en casa de
Ante ante, antes
Cis, citra de este lado de
Circum, circa alrededor de
Contra, adversus, erga contra, para con
Extrafuera de
Infra debajo de
nter entre
Intra dentro de
Juxtajunto a
Ob por causa de
Penes en poder de
Per por, por medio de, a
travs, durante
Pone, post detrs de, despus de
Praeter excepto, contrariamente a, mas all de
Propter a causa de, cerca
de
Secundum segn, en favor
de
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Supra sobre
Ultra ms all de
Versus versum hacia (Se
2 DE
A, ab por, desde
Absque 5/
Cum con
Coram en presencia de
De de, acerca de
E, ex de
^
pospone a su complemento).
ABLATIVO
Subter
Super
bajo, debajo
sobre
Estas preposiciones rigen acusativo, cuando indican movimiento ; y ablativo, cuando no indican movimiento.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
CAPITULO
VII
De la conjuncin interjeccin.
DE
COORDINACIN
SUBORDINACIN
Si si (condicional)
An, utrum si (interrogativo)
Sin si, por el contrario
Quin, quominus que...no
Quia, quod, quoniam porque
Si minus, sin aliter sino
Nisi, ni a menos que
Sive, seu sea que
Ut, sicut, velut, ceu como
Quasi, perinde ac si como si
Quamvis, licet, etsi aunque
Ut, quo (delante de un comparativo) afin de que
Ne (ut non) por temor de que
Dum mientras que
Quum, quandoquidem puesto que
Quum, quando cuando
Donee hasta que
Dum, quoad en tanto que
Ubi, simul ac desde que
Antequam, priusquam antes que
Postquam despus que
Adeo. ... ut a tal punto que
Utpote, cuatenus en tanto que
D e la interjeccin.
129. Las principales interjecciones son :
De dolor
De alegria
Hei! Heu!
0! Evax!
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
De amenaza
De indignacin
De sorpresa
Para llamar
Para animar
Para imponer silencio
Hei! Vae!
Proh! He!
Vah ! Hui !
O!
Eia!
St...!
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
APNDICE
PRIMERA D E C L I N A C I N
130. Genitivo singular en as. Este genitivo, que se halla en los autores anteriores al siglo
de Cicern, se ha conservado en las expresiones
pater familias, padre de familia; mater familias,
madre de familia; filius familias, hijo de familia;
porque las usaban los jurisconsultos. Hace tambin
paterfamiliae, etc.
131. Genitivo plural en um. Los poetas
suelen contraer el genitivo plural de algunos nombres ; V. gr. : drachmum, en vez de drachmarum,
Dardanidum en vez de Dardanidarum; caelicolum en
vez de caelicolarum, Grajugenum en vez de Grajugenarum.
132. Dativo y ablativo plural en abus.
Algunos sustantivos femeninos como dea,filia, tienen
dos dativos y dos ablativos plurales : deis y deabus.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
SEGUNDA DECLINACIN
134. Genitivo singular: contraccin en /'.
Los sustantivos en ius ium, pueden contraerse en /';
V. gr. : gladius, gladii di: auxilium, auxilii li;
Mercurius, Mercurii ri.
135. Genitivo plural: contraccin en um.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
TERCERA DECLINACIN
140. Genitivo plural: Exceptiones. Algunos
sustantivos parisilbicos hacen, por excepcin, el
genitivo plural en um :
Pater (m.), tris el padre
Frater (m.), el hermano
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
tis
y optimates.
Obsrvese que los nombres griegos que tienen
antes de la terminacin del genitivo : nc, ng,
nt:
neis
se
porque han
calcar
raue,palus
pantano.
Los adjetivos en is, e, hacen el genitivo plural en
ium: levi s, e.
Los adjetivos de una sola terminacin, hacen el
genitivo plural en ium, cuando es larga la slaba que
precede la final: v. gr. : prudens,
entis; felix,
licis.
Lo hacen en um, en el caso contrario ; v. gr. : memor, orum. Sin embargo versicolor
lo hace en um,
y simplex en ium.
141. Plurales neutros en a. L o s adjetivos,
cuyo nominativo singular neutro no termina en um,
hacen el nominativo plural en ia. Sin embargo, lo
hacen en a: vetus anciano, uber frtil, hopes hospitalario.
Por lo general, los adjetivos que se declinan como
vetus no se usan en el plural neutro. Se encuentra,
sin embargo, ubera en el latn arcaico. Los poetas
emplean hospita y el dativo y ablativo plural de
varios de estos adjetivos.
142. Acusativo singular. Los imparisilbicos y la generalidad de los parisilbicos hacen el
acusativo singular en em. Sin embargo, la terminahttp://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
148. Algunos
sustantivos
son
enteramente
irregulares, como :
Bos (m. y f.) buey, vaca; gen. bovis, etc. Nom. voe.
acus. pi. boves; gen. boum; dat. abl. bubus y bobus.
Caro (f.) carne; gen. carnis, etctera.
Senex (m.) anciano; gen. senis ; acus. senem, etctera.
Nix (f.) nieve; gen. nivis; gen. pl. nivium.
Sanguis (m.) sangre ; gen. sanguinis.
Vis (f.) fuerza; gen. vis (dat. carece); acus. vim; abl.
vi. Nom. voe. acus. pi. vires; gen. virium; dat. abl. viribus.
Jupiter (m.) Jpiter; gen. Jovis, etctera.
CUARTA DECLINACIN
149. Dativo y ablativo plural en ubus. L o s
nombres siguientes hacen el dativo y ablativo plural
en ubus : Acus aguja ; arcus arco ; lacus lago ; pecus
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
PLURAL
litteras cartas
copiae tropas
frumenta trigo (planta)
Rostra Rostra
aedescasa
fines territorio
panes partido poltico
defectivos,
que
son
Domus, us hace el ablativo singular domo, el acusativo plural domos, el genitivo plural domorum
domuum. Adems, tiene una forma domi que significa : en casa, y es antiguo locativo.
Vas, vasis vaso, sigue la tercera declinacin en
el singular, y la segunda en el plural: vasa,
vaso-
rum.
Jugerum,
rum,
ribus.
Requies, ts descanso, hace el acusativo requiem y
el ablativo requi.
154. N o m b r e s heterogneos. Son aqullos
que tienen diferentes gneros en el singular y en
plural; v. gr. :
Locus, i lugar, masculino en singular ; en plural
loci (m.) y loca, orum (n.).
Frenum,
freni
(m.) y frena
Balneum,
(n.).
i (n.) bao; en
\ura\baineae,arum{.)
termas.
155. Hay
tambin adjetivos
formas ; v. gr. :
Inermus,
imbecillus.
a, um imbecillis, e dbil.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
NOMBRES GRECO-LATINOS
PRIMERA DECLINACIN
157. Hay en latn, un cierto nmero de nombres propios y comunes, derivados del griego que
conservan, en parte en totalidad, su declinacin
griega.
En la primera declinacin se encuentran nombres
propios en as, y nombres comunes en es.
Nom.
Voe.
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
Anaxgoras (m.)
Anaxagora
Anaxagoran y am
Anaxagorae
Anaxagorae
Anaxagora
Cometes (m.)
Comete
Cometen y cometam
Cometae
Cometae
Comete y cometa
Orpheus (m.)
Gen.
Orpheu
Dat.
Orphea y Orpheum Abl.
TERCERA
Orpheos y Orphei
Orphei y Orpheo
Orpheo
DECLINACIN
de origen griego,
que
siguen esta declinacin, se reducen tres tipos principales y se distinguen de los dems vocablos, especialmente por la terminacin del acusativo de ambos
nmeros.
1 Los nombres neutros griegos e n ^ a , gen. ^aTog
hacen en latn ma, gen. matis, y se declinan regularmente; V. gr. : Poema, matis.
Sin embargo, el
2 Nom.
Voc.
Acus.
Gen.
Dat.
Abl.
Poesis (f.)
Poesis
'
Poesin y poesim
Poeseos y poesis
Poesi
Poesi
3"Heros(m.)
Heros
Ileroa y heroem
Heris
Heroi
Hroe
PLURAL
Nom.
Voc.
Poeses
Poeses
Heroes
Heroes
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Aus.
Gen.
Dat.
Abl.
Poeses
Poeseon j poesium
Poesibus
Poesibus-
Heroas y heroes
Heroum
Heroibus
Heroibus
carecen de
plural.
NOTA. Nos parece intil y contraproducente el entrar en pormenores acerca de los nombres greco-lalinos, puesto que estos pormenores requieren el conocimiento do la lengua griega. En cuanto su
declinacin, los buenos diccionarios la sealan.
COMPARATIVO Y SUPERLATIVO
160. A los comparativos y superlativos muy
irregulares, hay que agregar :
Multum
Multus
Frugi (ind.) honrado,
sobrio
Plus, uris
(carece)
Frugalior
Plurimum
Plurimus
Frugalissimus
161. Los siguientes comparativos y superlativos carecen de positivo lo tienen muy poco
usado:
Interior interior
Exterior exterior
Citerior citerior
Ulterior ulterior
Prior precedente
Intimus intimo
Extremus extremo, ltimo
(carece)
Ultimus, extremo, ltimo
Primus primero
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
PRONOMBRES
165. Partcula met y formas duplicadas.
Para insistir sobre la idea :
1 Se agrega la partcula invariable met a varios
casos de ego. tu, se; v. gr. : Egomet, mihimet, nosmet, tibimet, suimet, sibimet.
Tambin se dice: egometipse, semetipsum. nosmetipsi.
Se encuentran las formas duplicadas, mme, tute,
tete, sese.
Meus y tuus reciben igualmente la partcula met.
166. S\x]o pte. Se agrega los ablativos
suo y sua, para dar mayor intensidad la idea ; v.
gr. : suopte ingenio por su propio talento; suapte manu
con su propia mano.
167. Partcula ce y c. En la poca clsica,
se agregaba ce a las formas del pronombre hic que
acaban en s, para designar un objeto con particular
insistencia; v. gr. : Hujusce hominis.
Antes de la poca clsica, la partcula ce c, se
aada a otras formas; v. gr. : Horunce, horunc.
En el latn popular se encuentran algunos casos
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
174. Qui adjetivo exclamativo. El adjetivo interrogativo se usa con el sentido exclamativo.
En este caso, hace siempre el nominativo qui, quae,
quod; v. gr. : qui nitor! qu esplendor! quae insania!
qu locura! quod gaudium!
qu alegra!
VERBO
176. T e r c e r a p e r s o n a del p l u r a l del pretrito de indicativo. Hasta Augusto, se usa la terminacin unt con preferencia la terminacin e,
aunque se lea la segunda en las inscripciones. En
los textos de leyes de la poca de los Gracos, se halla
slo la forma unt, que perteneca la lengua de la
gente culta, y especialmente la lengua oficial. Predomina igualmente en Cicern y Csar. Pero Salustio. Tilo Livio y Tcito, prefieren la forma en re.
Autores contemporneos de Quintiliano proponan,
que se usara la forma re como un dual. Quintiliano
dice, que la forma re, se us para evitar la aspereza.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
FORMAS ARCAICAS
177. El infinitivo presente pasivo terminaba
en ier, rier, en la poca arcaica. Se hallan 336
ejemplos en los autores ms antiguos, en los lextos
de leyes, y aun en algunos escritores de la poca
imperial. Plauto usa este infinitivo 187 veces, Lucrecio 46, Virgilio 6. Despus de Sila, esta forma
desapareci de la lengua hablada, y no se us como
arcasmo, sino para dar ms solemnidad al perodo.
He aqu las formas usadas por Virgilio: accingier,
dominarier, defendier, admittier, farier, immiscerier.
178. En lugar de la forma endus, se halla
tambin una antigua forma undus, como adjetivo
verbal.
179. Algunos verbos deponentes tienen un imperativo singular en mino; v. gr. : Progredimmo.
VERBOS DEFECTIVOS
180. De algunos verbos quedaron solamente
algunas formas :
Quaeso te ruego, quaesumus te rogamos.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
ADVERBIOS
181. Los adverbios en um como prim um, plurimum, etc., y los comparativos adverbiales en ius
como doctius, minus, etc., son antiguos acusativos
del gnero neutro.
182. Los adverbios en o como subito, raro,
son antiguos ablativos del gnero neutro.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
183. Los adverbios hic, illic, istic, son antiguos locativos de pronombres. A veces, el mismo
adverbio significa el tiempo el lugar; v. gr. : hic
entonces , aqu .
PREPOSICIN
184. Causa y gratia, ablativos de dos sustantivos, desempean el papel de la preposicin. Rigen
entonces el genitivo y se posponen su complemento ; V. gr. : avaritiae causa por avaricia ; hominarum gratia por amor los hombres .
Causa se construye tambin con un pronombre
posesivo; v. gr. : mea causa por m, causa de m.
CONJUNCIN
185. Una misma conjuncin puede tener distintos significados; v. gr. : dum significa mientras
que y con tal que .
186. Algunas palabras son, al mismo tiempo,
adverbios y conjunciones; v. gr. : ut es adverbio
cuando significa como ; y conjuncin, cuando
significa a fin de que .
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
SEGUNDA PARTE
S I N T A X I S
CAPITULO I
Concordancia.
187. Aposicin. I. Dos ms sustantivos
en aposicin, se ponen en el mismo caso.
V. gr. : Horacio poeta. Horatius poeta.
1. El sustantivo en aposicin puede ser de distinto gnero y nmero.
V. gr. : Los aborgenes, raza salvaje. Aborigines,
agreste genus.
3. La preposicin /e, entre un sustantivo comn
como ciudad, ro, etc., y un sustantivo propio geogrfico, no se expresa en latn, y los dos sustantivos
se ponen en el mismo caso.
V. gr. : La ciudad (de) Roma. Urbs Roma.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
civitas,
aposicin.
V. gr. : Troya, plaza fuerte clebre. Troja, oppidum celebre.
VOCABULARIO
Cicern Cicero,
Cnsul consul,
onis (m.)
triunviro triumvir,
is (m.)
Antonio Antonius,
ris (m.)
Lpido Lepidus,
Y el
Octavio Octavius,
Orador orator,
Virgilio Virgilius,
Alejandro Alexander,
rey rex, regis
Platn Plato,
ii (m.)
dri (m.)
ii (m.)
i (m.)
ii (m.)
(m.)
Cartago Carthago,
onis (m.)
f&oo philosophus,
Mario Marius,
(m.)
viri (m.)
ii (m.)
destruida deletus,
inis (f.)
a, um.
EJERCICIO XLI
Cicern cnsul y orador. El poeta Virgilio. Alejandro rey. Platn
filsofo.
EJERCICIO XLII
A u g u s t u s imperator. Caesar consul. Ciceroni oratori. Poetae Virgilio. Darius rex. Cimbri Teutonique, gentes barbara. Parnassus, Pindus. Helicon, montes celebres.
188.
certus.
2. Si el adjetivo se refiere a dos varios sustantivos del mismo gnero, se pone en plural y en el
mismo gnero de estos sustantivos.
V. gr. : El padre y el hijo buenos. Pater
etfilius
boni.
3. Si los sustantivos son de diferentes gneros y
designan seres racionales, animales, el adjetivo se
pone en masculino plural, si uno de los sustantivos
es masculino.
V. gr. : El padre y la madre dignos : Pater et
mater
digni.
contraria.
Verefortis.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
189. Relativo y antecedente. El pronombre relativo qui, quae, quod, concuerda en gnero y
nmero, con su antecedente.
Respecto ala concordancia del pronombre relativo,
con su antecedente, rigen las mismas reglas de concordancia del sustantivo y adjetivo.
V. gr. : El amigo que... Amicus
qui
VOCABULARIO
Mes M H M X is
docto doctus, a, um
(m.)
prximo/?roxzmM5, a, um
lobo lupus,
zorro \ulpes.
blanca albus, a, um
astuto astutus,
techo tectum,
juego ludus,
i (n.)
patsmo paternus,
a, um
i (m.)
is (f.)
a, um
i (m.)
n o c i v o nocens,
entis
Licurgo Lycurgus,
guerra helium,
i (n.)
i (m.)
legislador legislator,
oris (m.)
peste pestis,
is (f.)
griego graecus, a, um
terrible terribilis,
maestro magister,
sabio sapiens,
entis
valiente fortis,
discpulo discipulus,
tri (m.)
i (m.)
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
EJERCICIO XLIII
El mes prximo. La oveja blanca. El techo paterno. Soln y Licurgo legisladores griegos. El maestro y el discpulo doctos. El lobo
y el zorro astutos. Eljuego y el ocio nocivos. La guerra y la peste terribles. El verdadero ('vere^ sabio. El falso (falso) valiente.
EJERCICIO XLIV
Labores ardui. Nubes spissae. Edificia firma. Canis et lupus inimici.
Mondacium etveritas contraria. Terra, aqua, aer, ignis mixta in chao.
Falso fortis et vere fortis.
VOCABULARIO
Hermoso decorus, a, um
proteger tueor, eris, eri
vergonzoso turpis, e
perjudicar noceo, es, ere
difcil difficilis, e
mandar impero, as, are
fcil facilis, e
obedecer obedio, is, ire
penoso arduus, a, um
aprender disco, is, ere
agradable jucundus, a, um
saber scio, is, ire.
EJERCICIO XLV
Es hermoso proteger. Es vergonzoso perjudicar. Es difcil mandar
y fcil obedecer. Es penoso aprender y agradable saber.
EJERCICIO XLVI
Grave est mendicare et turpe furari. Gloriosum est vincere, sed
gloriosius parcere. Pulchrum est fateri culpam, pulchrius corrigere.
Bene de republica mereri, gloriosum est. Miserrimum est timere. Dolorem aut extimescere aut non ferre turpe est.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
CAPITULO
II
Vum.am.eiofimiamentum,
ndole indoles, is (i.)
i (n,)
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
notablepraeclarus, a, um
tiempo tempus, oris (n.)
hablar loquor, eris, i
premio praemHm, ii (n.)
caballeriza stabulum, i (n.)
EJERCICIO XLVII
Las estrellas del firmamento. El valor de los ciudadanos. El libro
del discpulo. Discpulo de buena ndole. Catilina de Roma, era de
origen ilustre y de mala ndole. Soln de Grecia (Graecus) era un
hombre de una justiciaf7Hajnotable. El tiempo de hablar, de
leer un libro y de recibir un premio. La caballeriza de mrmol y el
collar de piedras preciosas del caballo de Calgula.
EJERCICIO XLVIII
Omnis ars est imitatio naturae. Varia sunt hominum judicia. Vita
rustica parcimoniae, diligentiae, justitiae magistra est. Legendi semper
occasio est, audiendi non semper. Solon, vir praeclarajustitia.Catilina
erat civis romanus ortu nobili, magna vi animiet corporis, sed indole
mala pravaque.
plenus,
promptus,
pronto
para, etc.
V. gr. : Alcibades era apto para todo. Alcibiades
erat ad omnes res aptus (Vase 300).
199. Rigen ablativo :
1 Los adjetivos dignus, indignus, contentus.
V. gr. : El error humano es digno de perdn. Venia
dignus est humanus error.
2 Generalmente rigen ablativo, los adjetivos que
significan abundancia, privacin, como dives, egens.
V. gr. : Privado de razn. Animo egens.
Tambin rigen genitivo ( 196, iv). Muchos adjetivos que expresan privacin rigen ablativo con la
preposicin ab.
VOCABULARIO
Gloria gloria,
ae (f.)
EpminondsEpaminondas,
ae
ocio otium,
ii (n.)
(m.)
msica musica,
arquitectura architectura,
ae (f.)
orador orator,
Demstenes Demosthenes,
palabra oratio,
igual par,
onis (f.)
ris
Numa Numa,
avaro avarus, a, um
Rmulo Romulus,
dinero pecunia,
pblicopublicus,
ae (f.)
a, um (f.)
acostumbrado assuetus,
a, um
ae
oris (m.)
ae (m.)
i (m.)
nocivo noxius, a, um
Augusto Augustus,
i (m.)
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
is (m.)
EJERCICIO XLIX
Alcibades era vido de gloria. Epaminondas fue hbil en la msica.
Las bestias estn desprovistas (expertes) de razn y de palabra. Galba
era avaro del dinero pblico. Los cartagineses estaban acostumbrados a
las delicias y al ocio de Cpua. Los griegos y los romanos eran hbiles
en la arquitectura. Cicern orador romano, es igual Demstenes,
orador griego. Numa no fue semejante a Rmulo. El vicio es nocivo
pralos hombres. Augusto, emperador romano, fue digno del imperio
del mundo. El sabio est siempre contento de la fortuna. Cesar era
propenso a la clemencia. Los atenienses estaban dotados de una gran
sagacidad de espritu. Los tiranos eran propensos a la crueldad.
EJERCICIO L
Timotheus re militaris fuit peritus. Galba pecuniae alienae non appetens, suae parcus, publicae avarus fuit. Rex apum ceteris dissimilis
est. Cicero oralor romanus, par est Demostheni oratori giaeco. Labor
est utilis mnibus hominibus. Homo natus est ad justitiam. Athenienses praediti erant magna ingenii acie. Vir bonus, dignus est omnibus fortunaemuneribus. Corpus Catilinae patiens fuit inediae, algoris
et vigiliae.
La misma construccin tiene lugar con los pronombres interrogativos, cuando tienen el significado
partitivo.
V. gr. : Quis nostrum.
VOCABULARIO
astuto callidus, a, um
Scrates Socrates, is (m.)
insigne insignis, e
griegos graeci, orum
zorro vulpes, is (f)
juezjudex, dicis (m.)
ntegro integer, ra, run
EJERCICIO
LI
Soln era ms sabio que sus contemporneos. El pan es ms necesario que la carne. El len es ms fuerte que el buey. Anbal era ms
astuto que Escipin : El ms sabio de ambos, era Escipin, el ms as
tuto era Anbal. Scrates era el ms insigne de los griegos. Soln fue
el ms sabio de sus contemporneos. Cicern fue el ms elocuente de
las oradores romanos. El zorro es el ms astuto de todos los animales.
Los jueces ms ntegros son los mejores.
EJERCICIO
LII
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
213. Interdicere alicui aliqua re. Con interdicere, el nombre de persona se pone en dativo
y el nombre de cosa en ablativo.
V. gr.: Prohibir algo a alguien. Interdicere alicui
aliqua re.
De ah, la clebre frmula de destierro. Aqua et
igni alicui interdicere.
VI. Rgimen indirecto de los verbos transitivos
y neutros.
214. Graeci tribuebant honores athletis. E l
rgimen indirecto de los verbos transitivos se pone
en dativo.
V. gr. : Los griegos tributaban honores los atletas. Graeci tribuebant honores athletis.
215. Anaxgoras docuit Peri el em artem regendi. I. Varios verbos transitivos se construyen
con dos acusativos: el de persona y el de cosa. El
ms usado es docere ensear .
V. gr. : Anaxgoras ense a Pericles el arte de
gobernar. Anaxgoras docuit Periclem
artem regendi.
2. Se construyen igualmente con dos acusativos,
principalmente cuando uno de los regmenes es un
pronombre neutro, los, verbos poseer, rogare, orare.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Multare
exsilio.
pecunia.
se pone en
de
conjuratione
Catilinae.
222. M i l i t e s , mementotevirtutis. Meminisse
acordarse, rige indiferentemente genitivo acusativo. Oblivisci, rige genitivo acusativo cuando su
rgimen es un nombre de cosa; pero slo rige genitivo si el rgimen es un nombre de persona.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
EJERCICIO LUI
Augusto tena amigos. La tierra da los alimentos al hombre... Mecenas favoreci Virgilio y Horacio. El hombre que carece de carcter,
carece de todo. Scrates ense la filosofa Platn. Cicern libr
Roma de un gran peligro. Cicern fue avisado de la conjuracin de
Catilina. Una gran calamidad amenazaba la Grecia. Milcades fue acusado de traicin. Aristides fue condenado al destierro, Milcades una
multa, Scrates muerte. Las leyes amenazan con prisin los malos
ciudadanos. Escipin mandaba el ejrcito romano. La madre de Daro
se acord de Alejandro y no se olvid de sus beneficios.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
EJERCICIO LIV
Ignis aurum probat, res adversae hominem probant. Litterarum
studium alit juventutem oblectatque senectutem. Porsenna admiratus
est Mucii Scevolae fortitudinem. Omnes probi prosequebantur Ciceronem eisulantem, praeclarumque reditum ei poUicebantur. Mors
imminet omnibus hominibus. Alcibades nulla corporis animique dote
carebat. Cicero consul omnibus officii muneribus functus est. Varro
nuntiavit senatui cladem Romanorum. Cadmus litteras Graecos edocuit.
Id patrem non celavi. Lacedaemonii consilium a Persarum rege petierunt. Oblitus est officii. Beneficiorum meminisse debemus.
improbar,
intelligor.
V. gr. : La idea de Catn fue aprobada por Cicern.
Catonis sententia Ciceroni probata est.
me avergenzo ; me paenitet,
me
miserear.
Augustus
Alexandrum
incipere,
etc., se
del singular,
y el
incepit
laborare.
reipublicae.
vestra.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
nostrum,
suum.
']\\^tojusus,
a, um
patricio,patricius,
conspirar conjuro,
ii (m.)
as, are
delicias deliciae,
arum
mandar impero,
as, are
Tito Titus,
prudencia prudentia,
i (m.)
Galo Gallus,
i (m.)
honor honor,
oris (m.)
seguridad securitas,
conocer cognosco,
proyecto consilium,
Jerjes Xerxes,
someter suhigo,
atis (f.)
is, ere (a.)
ii (n.)
ae (f.)
is (ni.)
is, ere (a.)
eris, i.
EJERCICIO LV
Aristides el Justo fue condenado al destierro por los Atenienses.
Anbal fue vencido por la envidia de sus conciudadanos.
La ley fue
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
alumnos.
EJERCICIO LVI
Leges a victoribus dicuntur, accipiuntur a victis. Duae urbes potentissimae, Carthago atque Numantia, a Scipione sunt deletae. Gibus et
potus desiderio condiuntur. Dolores vetustate mitigantur. Me non
solum pudet stultitia; meae, sed etiam paenitet. Interest omnium recte
facer. Interest ad decus et ad laudem civitatis. Quid nostra refert
victum esse Antoninum? Imbecilli animi est superstitio. Gujusvis
hominis est errare, nullius, nisi insipientis, in errore perseverare.
Tuum est scribere. Multis non duce tantum, opus est, sed adjutore et
coactore. Lacedaemonii Agesilaumbellatum in Asiam miserunt.
CUESTIN UNDE
4 CUESTIN QUA
245. Evaserat porta Capena. 1. El nombre de lugar por donde se pasa, se pone en ablativo
sin preposicin.
V. gr. : Se haba escapado por la puerta Capena.
Evaserat porta Capena.
Viajar por tierra. Terra iter facer.
2. Aveces, se usa tambin el acusativo conper.
V. gr. : Febidas pas por Tebas. Phaebidas iter
fecit per Thebas.
OBSERVACIONES
247. In magna domo habitat; in domo Ciceronis. Domus y rus, construidos con un adjetivo
un rgimen en genitivo, piden preposicin.
V. gr. : Vive en una gran casa. Habitat in magna
domo.
En la casa de Cicern, in domo Ciceronis.
En un campo agradable, in rure amaeno.
Puede decirse igualmente bien :
In domo mea, tua, etc., domi meae, tuae.
In domo Ciceronis domi Ciceronis.
In domum meam, tuam, etc., domum meam,
tuam, etc.
In domum Ciceronis domum Ciceronis.
Ex domo mea, tua domo mea, tua.
Ex domo Ciceronis domo Ciceronis.
VOCABULARIO
EJERCICIO LVII
La secta de Pitgoras floreci en Italia. Vivi en Cartago, ciudad
clebre, en Roma y en Corinto. Anbal volvi Cartago, ciudad
clebre. Csar sali para Galia. Daro volvi de Europa Asia. El
padre de Tarquinio sali de Corinto. El cnsul pas por la va Apia.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
EJERCICIO LVIII
In Africa sita est Carthago. Hercules Tyri colitur. Procumbit humi
bos. Servuluminurbem misit. Plato Tarentum venit et Locros. Darius,
quum ex Europa in Asiam rediissset, ciassem comparavit. Timoleon
Corintho arcessivit colonos. Quum Tullius rure redierit eum ad te
mittam. Iter per agros et loca sola facit. Alexander equo per Babylonem vectus est. Lupus quidam urbe incolumis evaserat porta Capena.
Milites Albae constiterunt in urbe opportuna. Alcibades educatus est
in domo Periclis.
francs gallicus, a, um
empez condita fuit
independencia libertas, atis (f)
fue nombrado creatus est
armar armo, as, avi, are
EJERCICIO LIX
La repblica francesa empez el ao mil setecientos noventa y dos,
y nuestra independencia, el ao mil ochocientos diez. Platn vivi
ochenta y un ao. Sinartocles fue nombrado rey la edad de ochenta
aos, y rein siete aos. Hace tres das que est ausente. Haca diez
aos que haba muerto. En treinta das los Atenienses armaron ciento
diez naves. Artajerjes muri la edad de ochenta y seis aos. Los
treinta tiranos mataron muchos Atenienses en ocho meses.
EJERCICIO LX
Anno ab Urbe condita trecentesimo septuagsimo sptimo, orta est
magna contentio Inter patres et plebeios. Tredecim annos Alexander
regnavit. Punico bello duodecimum annum Italia urebatur. Imperium
Asiati cum ab Assyrustranslatum estad Modos, abbine annisnongentis
quatuor. Saturni stella triginta fere annis cursum suum conficit.
2 El instrumento.
V. gr. : Herir con el hacha. Percutere securi.
3 La manera.
V. gr. : Aventajar en valor. Antecedere virtute.
4 El origen.
V. gr. : Nacido de padres libres. Lbersparentbus
natus.
5 El precio.
V. gr.: Compraren ochenta talentos. Mercan ocognta talents.
6 La parte.
V. gr. : Agarrar por las orejas. Aprehender auricuts.
T La materia (coa e ex)...
V. gr. : Una estatua de mrmol. Statuae mrmore.
(Vase 194.)
254. Murus quindecim pedes altus. I Con
los adjetivos/awgM^, latus, altus, el nombre que expresa la extensin, se pone en acusativo sin preposicin.
V. gr. : Un muro de quince pies de alto. Murus
quindecim pedes altus.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
VOCABULARIO
EJERCICIO LXI
Pirro, muri herido por una piedra. Atenagoras recibi (caesus est)
azotes. talo compr un cuadro en cien talentos. Anibal superaba
Escipin en astucia y Escipin superaba Anbal en sabidura. El ejrcito muri de la peste. Los hombres pelean con las manos, los perros
con los dientes, las aves con el pico. Agtocles, rey de Siciha hijo
(natus) de un ollero, usaba copas de arcilla y de oro. Antioco abri
un foso de seis codos. La Helvecia se extenda en longitud doscientos
cuarenta mil pasos; en latitud, ciento ochenta. Las tropas de Ariovistodistaban de las nuestras de veinticuatro mil pasos. Los griegos hacan,
veces, el mes ms largo de un da dos.
EJERCICIO LXII
Manlius Torquatus securi filium percussit. Ariobarzanes opera mea
vivit, regnat. Xerxesvictusestmagis Consilio Themistoclis quam armis
Graeciae. Prebende me auriculis. Viginti talentis unam orationem
Isocrates vendidit.
Varsalia Pharsalicus, a, um
prepararse se comparare (a.)
acordar concedo, is, ssi, sum dere
(a.)
concluir ico, is, ici, ictum, icere
(a.)
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
tranquilidad tranquiHitas,
(f\
provincia provca, ae (f.)
QueroneaChaeroea,ae(f.)
atis
EJERCICIO LXIII
Dada la batalla de Farsalia, Catn se prepar la muerte. Despus
de haber librado la Sicilia, Timolen acord la paz los cartagineses.
Concluido el tratado, se retir. Despus de haber pacificado la regin,
muri. Despus de haber formado un ejrcito, el sucesor de esle insigne varn march contra los rebeldes. Habindoles derrotado, restableci la tranquilidad en esta provincia. Despus de haber vencido
los atenienses en Queronea, Filipo march contra los otros enemigos.
EJERCICIO LXIV
Troja a Graecis expugnala, AEneas in Italiam venit. Victis Atheniensibus, Philippus victoria non superbiit Hac re palam facta, Poeni miserunt duas naves. Asdrubale imperatore suffecto, Annibal omni equitatui praefuit. Id factum est Caesare consule.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
TERCERA PARTE
SINTAXIS
DE LAS PROPOSICIONES
SUBORDINADAS
1. Proposition infinitiva.
257. N o n sentis tua Consilia patere. Despus de los verbos decir, creer, sentir, asegurar,
pretender, saber, etc., la conjuncin que, indica
la proposicin subordinada. En el latn clsico (I),
no se halla ninguna palabra equivalente este que.
Despus de los verbos anteriormente citados, el latn
usa un giro de frase especial, sea ia. proposicin
infinitiva que consiste en poner el verbo en infinitivo y el sujeto en acusativo.
V.gr. : No sientes que tus designios estn patentes ? Non sentis tua Consilia patere ?
(t) El latn popular, en vez de scio te fiere, deca : scio quod fies.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
deportasse
intelligo.
Pensar cogitare
desear appeto, is, ere (a.)
placer voluptas, atis (f.)
ciego caecus, a, um
nombre nomen, inis (n.)
inmortal immortalis (e.)
deponer deponere
sitiar obsideo, es, sedi, sessum
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
EJERCICIO LXV
Piensa que tu enemigo puede llegar ser tu amigo. Epicuro ensea
que todo animal desea el placer y odia el dolor. La historia cuenta que
Alejandro tom la ciudad de Tiro. Se dice que Homero fue ciego. Creo
que el nombre de Scrates ser inmortal. Daro pensaba que los atenienses depondran las armas. Creo que Anbal hubiera sitiado Roma,
si hubiese podido. Alejandro crea que los escitas huiran. Licurgo
pensaba que los lacedemonios habran siempre obedecido sus leyes.
Alejandro esperaba someter el orbe. Creo que Anbal supera todos
los generales de la antigedad.
EJERCICIO LXVI
Fateor insitam esse nobis corporis nostri caritatem. Sentimus calere
ignem, nivem esse albam, dulce mel. Orpheum poetam docet Aristteles nunquam fuisse. Lacedremonii scripserant Pausaniae, nisi domum
reverteretur, se capitis eum damnaturos esse. Hujus me constantiae
puto fore ut nunquam paeniteat. Jurat se, nisi victorem, in castra non
reversurum.
268.
nectutem ferat. Despus de los verbos que significan admirarse, indignarse, alegrase, afligirse,
etc.,
ferat.
EJERCICIO LXVn
Despus de la muerte de Lisandro, se encontr un discurso, en el
cual aconsejaba los lacedemonios que abolieran el poder real. Os
aconsejo y siempre os aconsejar quedefendais al dbil contra el fuerte.
Filipo tema que Focio no aceptase los regalos que le haba hecho. Los
romanos temieron que Anbal entrara Roma. Tened cuidado en no
escuchar los discursos de los aduladores. Yo disuadir siempre al orador, de tomar una causa superior sus fuerzas. La muerte que continuamente nos amenaza, no impide al sabio que se ocupe de su patria,
de su familia, de sus amigos. Cicern agradeci Csar por haber
llamado Marcelo del destierro. Bruto no se avergonz de matar
Csar su protector.
EJERCICIO LXVm
Themistocles persuasit populo, ut pecunia publica classis centum
navium aedificaretur. Timebam ne evenirent ea quae acciderunt. Vehttp://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
reor ne non fortunae tuae sufficere possis. Rebus terrenis multa externa
possunt obsistere, quominus perficiantur. Cato mirabatur quod non
rideret aruspex, aruspicem quum vidisset.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
4. Proposicin condicional.
273. Si vocem haberes, nulla prior ales
foret. La conjuncin si indica la proposicin
condicional.
1. Tanto en la proposicin condicional como en
la proposicin consecutiva, el verbo se pone en subjuntivo, si hay duda sobre la existencia del hecho.
V. gr. : Si tuvieses voz, ninguna ave te superara.
Si vocem haberes, nulla prior ales foret.
2. Se usa tambin el subjuntivo en ambas proposiciones, si se trata de un hecho que no est an
realizado
V. gr. : Antioco, si hubiera querido seguirlos consejos de Anbal, hubiese peleado ms
cerca del Tiber. Antiochus, si parere
voluisset consiliis Annibalis, propius liberi dimicasset.
Se emplea generalmente nisi, si la proposicin
condicional es negativa.
Ntese que la proposicin, que es lgicamente la
consecuencia de la proposicin condicional, puede
estar la primera. Nulla prior ales foret, si vocem
haberes. Por lo cual, el nombre de proposicin
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
EJERCICIO LXIX
Despus de haber estudiado mucho, llegars ser sabio. Despus de
haber formado un grand ejrcito, Jerjes crea que reducira fcilmente
la Grecia bajo (m, acus.) su poder. Los romanos nada emprendan
antes de consultar los augurios. Cuando Anbal enfermo era llevado
en litera, mat al pretor Centenio. Platn dijo un da un esclavo:
Te pegara si no dominara mi ira . Miln escribi Cicern : Si
hubieras pronunciado el discurso que me mandas, no comera excelentes ostras en Marsella. Si me perdona aceptar su regalo. Demstenes tena menos valor que elocuencia Si vienes maana, te esperar.
Tantos hombres como enemigos. Salieron tales como haban entrado.
Los enemigos son los mismos que antes. La poesa de Virgilio esotra
que la de Horacio.
EJERCICIO LXX
Haec quum Alcibades moliretur, peteretque a Pharnabazo ut ad
regem mitteretur, eodem tempore Critias ceterique tyranni Atheniensium certos nomines ad Lysandrum in Asiam miserunt, qui cum
certiorem facerent, riisi Alcibiadem sustulisset, nihil earum rerum fore
ratum, quas ipseAthenis constituisset; quare, si suas res gestas manere
vellet, illum perscqueretur.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
facias.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
2. En imperfecto
de subjuntivo, si el verbo de la
3. INTERROGACIN INDIRECTA
285. En la interrogacin indirecta, es decir,
cuando se pregunta, se ignora, se duda, etc., el
conjuntivo colocado entre dos verbos, requiere el
verbo subordinado en subjuntivo.
V. gr. : Dime qu hora es. Die mihi quota hora
sit.
No s cul de los dos ha sido ms elocuente. Neseio uter fuerit eloquentior.
Quisiera saber si tienes con qu pagarme.
Seire vehm an habeas unde mihi solvas.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
CUARTA
PARTE
1. Sustantivo.
286. Los sustantivos que indican posicin, dimensin, etc.. se traducen en latn por los adjetivos
correspondientes; v. gr. :
Lo alto del rbol
El pie de la pared
La punta de los dedos
El interior de la casa
El intervalo de un da
Al principio de la primavera
En la mitad del verano
Al fin del invierno
Summa arbor
Imusmurus
Extremi digiti
Domus interior
Dies interjecta
Vere primo
Media aestate
Extrema hieme
2. Adjetivo.
288. Los adjetivos calificativos se ponen en
comparativo en latin, cuando hay una comparacin
sobreentendida entre dos personas dos cosas;
V. gr. : Catn el antiguo. Catn elj oven. Cato major,
Cato minor. El alto, el bajo
^.gito.AEgyptussuperior, inferior. El primero, el segundo, si se trata
de dos solamente se dice prior, posterior.
289. El uso del adjetivo posesivo suus, sua,
suum, es menos extenso que nuestro adjetivo correspondiente. Suus se usa:
1. Cuando el posesor es sujeto de la proposicin ;
V. gr. : Alejandro mat su amigo. Alexander amicum suum inter emit.
2. Cuando el posesor es rgimen directo indirecto
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
3. Pronombre.
291. I. Nuestro pronombre reflexivo de la tercera persona, corresponde al pronombre reflexivo
latino de la tercera persona sui, sibi, se; v. gr. : los
filsofos buscan todos los bienes dentro de s. Philosophi omnia bono, a sepetunt.
2. Cuando se trata de la persona que desempea
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
en la proposicin el papel del sujeto, nuestro pronombre l, de la tercera persona, se traduce por
el reflexivo latino sui, sibi, se; v. gr. : Temistocles
hizo grandes promesas al dueo de la nave, si le salvaba. Themistocles domino navis multapollicitus est,
si se conservasset. Germanicus contuvo las legiones
que le ofrecan el imperio. Germanicus legiones sibi
imperium deferentes compescuit.
3. La reciprocidad se expresa en latin de tres maneras : 1 con se precedido de inter; v. gr. : se aman
reciprocamente, nter se amant; 2 Con alius, ahum;
V. gr. : uno ama al otro. Alius ahum amai; 3 Con
invicem (poco correcto) ; v. gr. : Invicem amant.
292. Pulchrior estphilosophiaPlatonis quam
Epicurii philosophia.El de, la de, etc., seguidos de un rgimen no deben traducirse por hic Ule :
es preciso repetir elsustantivo ; v. gr. : lafilosofade
Platn es ms hermosa que la de Epicuro. Pulchrior
estphilosophia Platonis quam Epicurii philosophia.
Sin embargo, cuando el sustantivo est en el
mismo caso, puede sobreentenderse delante de uno
de los genitivos ; v. gr. : Pulchrior est Platonis quam
Epicurii philosophia.
293. Antiqui scriptures quibus studetis,
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Claris sententiis
abundant. H e m o s dicho ( 189)
4. Verbo.
296. Se expresa el pronombre sujeto del verbo,
cuando la frase indica contraste, cuando se quiere
insistir sobre la idea del sujeto ; v. gr: : t ries y yo
lloro. Tu rides, ego fleo.
291. Interrogacin directa. 1 Cuando se
interroga sin negacin, se pone en latin num delante de la primera palabra, ne despus de la
segunda ; v. gr. : ? has leido los poemas de Homero?
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
persona, se expresa con el imperativo ; v. gr. : cambia de intencin, Catilina; olvida matanzas incendios ; prosigue tus empresas; sal de la ciudad; vete.
Muta mentem, Catilina; caedis atque incendiorum
ohliviscere, perge quo coepisti, egredere ex urbe,
proficiscere.
2. En la primera y tercera persona, una orden se
expresa con el presente de subjuntivo ; v. gr. : amemos la patria. Patriam amemus. Que salga. Proficiscatur.
3. La tercera persona no se halla sino en los textos
de leyes; v. gr. : que la salvacin pblica sea la ley
suprema. Salus publica suprema lex esto.
4. El imperativo puede ser parafreseado con cura
ut,fac ut,fac, velim: etc. ; v. gr. : procura que haya
pila en el bao. In balneo,fac ut sil labrum.
suple por el subjuntivo en voz activa, con la preposicin quum; v. gr. : favorecido de la fortuna,
venci. Quum fortuna ei favisset, vicit. Nern, perseguido por los soldados, se dio la muerte. Nero,
quum ipsum militespersequerentur, sihi mortem intulit.
3. El participio de pretrito se emplea con mucha
elegancia, para expresar sustantivos pocos usados en
latn; v. gr. : el rey indignado con el asesinato de
su embajador y con el asilo dado al homicida, mand
una carta, cuya lectura caus gran temor los habitantes. Rex, legatum occisum interfectoremque receptum indigne ferens, misit litteras quae recitatae
magnum incolis terrorem infecerunt.
307. Infinitivo histrico. El infinitivo histrico se usa, en vez del imperfecto de indicativo en
una narracin que consta de varios imperfectos para
dar ms movimiento al perodo ; v. gr. :
Los nuestros resistan valerosamente, y no daban
golpe en vano; cualquier parte del campamento
que pareca correr peligro por falta de defensores,
acudan con prontitud para socorrerla. Nostri fortiter repugnare, eque ullum frustra telum mittere; ut
quaeque pars castrorum nudata defensorihus premi videbatur, eo occurrere etauxiliumferre.
Separados
de sus compaeros, unos huan, otros
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
5. Adverbio.
308. Adverbios de cantidad. I. Delante
de un nombre de cosa que no se cuenta : quantum,
parum, multum, minus, plus, tantum, satis, nimis
nimium aquae.
II. Delante de un nombre de cosa que no se
cuenta, pero que puede decirse grande: quantus,
parvus, magnas, minor, major, tantus, satis magnus,
nimis magnus amor.
III. Delante de un nombre plural de cosas que se
cuentan : quot quam multi, pauci, multi, pauciores,
plures, tot tam multi, satis multi, nimis multi libri.
IV. Delante de un adjetivo un adverbio : quam
ut parum, multam, minus, magis, tam, satis, nimis
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
309. Lo ms, lo menos posible. Para indicar el ms alto grado posible, en un adjetivo
adverbio, se pone quam, delante del superlativo de
superioridad inferioridad; v. gr. : es lo ms elocuente posible. Est quam eloquentssimus. Se diriji
hacia la Galia lo ms rpidamente posible. Quam celerrime Galliam petivit.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
I. EL SUSTANTIVO
1 EL CONCRETO EN VEZ DEL ABSTRACTO (1)
Durante el consulado de
Cicerone consule.
Cicern.
Despus del consulado de
Cicern.
Antes de la fundacin de
AnteRomamconita.m.
Roma.
2 PERFRASIS PARA EVITAR LA EXPRESIN ABSTRACTA
Despus de la derrota de
Delium.
Despus de numerosos actos
de crueldad.
La presencia de tu hermano ser til.
tuum
5 USO DE SUSTANTIVOS
Odia civium.
Potestates magistratuum.
Adolescentium familiaritates.
PARA DAR MAS PRECISIN
A LA IDEA
Apoyarse contra un r-
boi.
Formarse.
Conmover su padre.
Corregir alguien.
Defender alguien.
Animum excolere.
Patris animum movere.
Mores alicujus corrigere.
Causam alicujus defendere.
II.
EL ADJETIVO
1 ADJETIVO LATINO EN
LUGAR DE UN SUSTANTIVO
Civilis clamor.
danos.
La impopularidad del dic-
Dictatoria invidia.
tador.
La enseanza dada los
Doctrina puerilis.
nios.
Gorgias de Leontium.
Gorgias Leontinus.
Temstocles de Atenas.
Themistocles Atheniensis.
Un vaso de oro.
Vas aureum.
La batalla de Maratn.
Pugna Marathonia.
2 ADJETIVO
Laeti pareamus.
trs.
Dos legiones combatan
separadamente.
Se fue precipitadamente.
Diversaeduaelegionesproeliahanlur.
Praeceps abiit.
El dolorhttp://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
fsico.
Corporis dolor.
Estudios literarios.
La verdad histrica.
El terror general.
Revoluciones polticas.
Una larga experiencia.
Studium litterarum.
Historias fides.
Terror omnium.
Rerum publicarum eversiones.
Multarum rerum usus.
por medio de la
conjuncin ET.
Testigo ocular.
Enseanza metdica.
Sabia moderacin.
Talento oratorio.
Fidelidad escrupulosa.
Audacia insensata.
Poder violento.
EL PRONOMBRE
in.
PRONOMBRE
QUE
PERO EQUIVALE
Spectator et testis.
Ratio et doctrina.
Moderatio et sapientia.
Oratio et facultas.
Re ligio et fides.
Furor et audacia.
Vis et potentia.
CONCUERDA
CON
UN G E N I T I V O
UN
SUSTANTIVO,
RGIMEN
DE
ESTE
SUSTANTIVO.
Laadmiracinporaquellas
cosas.
Muchos han seguido pro-
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
cedimientos de estilo
semejantes a estos.
El olvido de este hecho.
IV.
1
EL
ACTIVO
HACE,
PERO
EL VERBO
EXPRESANDO,
NO
s LA ACCIN
QUE
MEDIO
DE
REEMPLAZAR
LA
ACCIN
SE MANDA
QUE
SE
HACER
PASIVO
CIERTOS VERBOS Y P A R T I C U L A R M E N T E
QUE
FALTA A
LOS VERBOS
DEPONENTES.
Se admira mucho un
orador abundante.
Odio los Romanos y
soy odiado de ellos.
Ser temido y odiado.
Ser olvidado.
Sersospechado.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
DOS VERBOS LATINOS UNIDOS POR et, ac, que, REEMPLAZANDO UN VERBO Y UN ADVERBIO
Separar violentamente.
Ejrcito completamente de-
Divellere ac distrahere.
Fusus fugatusque exercitus.
rrotado.
Negar enrgicamente.
Rejicere et aspernari.
Cupere et optare.
Interdicere atque imperare.
Commotus perturbatusque.
Debo confesar.
Fateor.
Debo obedecer.
Pareo.
Eloquar an sileam?
PODER
No lo puedo soportar.
Non fero.
Quid
No
puedo
ocultarte
mi
error.
No puedo impedirme de
faciat?
non
dissimulaverim.
Non possum non loqui.
hablar.
SABER
Ha sabido conmoverme.
Me movit.
afecto.http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
ciliarat.
QUERER
Quiero olvidar.
Si queremos hablar francamente.
V.
MANERA
Obliviscor.
Si veruni dicimus.
EL ADVERBIO
DE T R A D U C I R
que,
como,
DESPUS
DE
ms,
tanto, ETC.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
PROSODIA
la desinencia en presente de indicativo y en el imperativo de la 3" conjugacin : legtis, legmur, legmini, legto, legtor, legtote; delante de la desinencia del futuro en el verbo sum y en las dos
primeras conjugaciones : ermus, ertis, amabmus,
monebmini (La terminacin mini tiene siempre la
penltima breve).
Es dudosa en la T y 2" persona plural del futuro
anterior y del pretrito de subjuntivo: fuermus,
lger tis.
O radical y caracterstica es larga. Es breve : en
fore y forem.
U radical y caracterstica es larga. Es breve : en
la radical de f titaras y delante de la desinencia de la
primera persona plural : smus, etc., volmus, nolmus, malmus.
5. Pretrito y tiempos derivados.
13. I. La primera slaba del pretrito con duplicacin es siempre breve : cecini, pposci, ccurri.
2. La slaba que sigue la duplicacin es siempre
breve delante de una sola consonante ; tetigi, didici
(excepto cecidi de caedo).
14. Los pretritos dislabos tienen la primera
slaba larga : veni, vidi, vcL (excepto bbi, dodi,
fidi, scdi. siedi, tli).
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
e Homo
Rego
Lego
Tgo
Suspcor
VOGO
Sedeo
Sono
Sro
Micer
Slips, stpis
hmanus
rex, regis, regula
lex, lgis
tgula
suspcio
vox, vocis
sedes, sedare, sido
persona
semen
macero
stpendium
ambitus, ambtio
dcax
dux, dcis
fdes, delis, perfdus
pciscor
sopor
lbare, lbefacio
lucerna
mlestus
8. Composicin.
18. Por lo general, las slabas radicales conservan su cantidad en la composicin : caedo da inhttp://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
ARTE METRICA
Espondeo, mntni
^ - Yambo, dm
^ w Pirriquio. pede
- ^ Troqueo coreo, rm
DE TRES SLABAS
- ^
^ ^^^^
- -- w-
Dctilo, carmina
Anapesto, pietas
Tribraco, nima
Moloso. eirnm
Crtico, nobili
DE CUATRO SLABAS
- ^ ^ - Coriambo, xanims
^ - - ^ Antipasto, recurvare
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Si no hay ms que una cesura, debe estar colocada en el tercer pie ; v. gr. :
3
4
\ bes ren | vare do | lrm
2. Del pentmetro.
24. El verso pentmetro consta de cinco pies
(Ttevre cinco iez^wpie) y se divide en dos hemistiquios
(r.fjii ariyiov medio verso). Cada hemistiquio consta de
dos pies y medio. El primer hemistiquio tiene dos
pies completos, dctilos espondeos indiferentemente, y un medio pie largo, seguido de una cesura.
El segundo hemistiquio est formado con dos dctilos obligatorios y un medio pie largo breve indiferentemente ; V. gr. :
1
Te sequar
l con
jax
xs lilis
xsl
Qulquld
lenta
hum
scrlhcrr
versus
rat
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
prenombre.
Horatius
nombre de familia
Flaccus
sobrenombre
L. Lucius
M. Marcus
M. Manius
Mam. Mamercus
N. Numerius
P. Publius
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Q. Quintus
Ser. Servius
Sex. Sextus
S. Sp. Supurius
T. Titus
Ti. Tiberius
E\eo,digitus0,01 Smetros ;
B\pa\mo,palmus=0.0\7metros
Las medidas ms grandes que el pie, eran :
Elcodo,CM/YM5'=0,44metros;
Elpaso,passus = 1,479metros.
Una milla romana, se compona de mil pasos =
1478,5 4metros.
7. Para los lquidos, las medidas ms usuales
eran :
Elsestario,5'extorzM5'=0,5471itros;
Elcongio,cog/M5'=3,2831itros;
Laurna,Mra=12,13 litros.
Para los slidos se usaba el modio , modius,
quevaladiecisissestarios=8,7521itros.
III CALENDARIO
8. Los romanos designaban los aos con los
nombres de los cnsules.
Su era, despus de haber empezado, primero,
desde la dedicacin del Capitolio; despus, desde la
expulsin de los reyes ; empez definitivamente desde
la fundacin de Roma, es decir, segn Varro, en el
mes de Abril del 3"' ao de la Vf Olimpiada (753
antes de C ) .
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Quinctilis
Sextilis
September
October
November
December
Ms tarde, Quinctilis fue llamado Julius, en honor de Julio Csar, y Sextilis fue llamada Augustus, en honor de Augusto :
Quinctilis, el quinto mes, Sextilis, el sexto mes,
eran as llamados, porque antiguamente, el ao romano empezaba el primero de Marzo.
10. Cada mes tena tres das principales, llamados : Kalendae, Calendas ; Nonae, Nonas; Idus,
Idus.
Las calendas eran el 1 del mes.
Las nonas eran el 5 el 7.
Los idus eran el 13 el 15.
Las nonas caan el 1: en Marzo, Mayo, Julio y
Octubre ; caan el 5 en los otros meses. Los idus
caan el 15: en Marzo, Mayo, Julio y Octubre (7 + 8);
en los otros meses caan el 13 (5 + 8).
11. I. Las fechas se contaban hacia atrs, segn estas tres divisiones del mes, incluyendo en el
cmputo, el da que serva de punto de salida, as
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
.2 =
-5
o S
MARTIUS
( M A J U S , JL'LIUS
OCTUBERJ
JANUARIUS
(AUGUSTUS ,
DECEMBER)
APRILI.(jUNIUS,
SliPTEMBER,
31
3J
30
r
a
3
4
5
6
7
8
9
10
11
la
.3
ih
i5
i6
KALE.XDIS
VI
\ ante NoV
f
nas
IV
{.(ante diem
III
)
Nonas)
Priclie Xonas
NoNis
VIII '
VII J
Y
\ ante Idus
IV
\
III
'
Priclie Idus
Il)iBfS
III
f ^"-
Pridie Idus
Pridie Idus
IDIBUS
IDIBUS
XVIII\
XVII
f
XVI
s
XVI
XV 1
XIX
XVIII
XVII
XVI
XV J
XIV
XIII (
XII '
-s
VII
VI
13
VI
3i
14.
/ 1
-
N O N IS
\
VUI
j
VII i
(> a. iId.
j
^^
aid.
\
IV \
j
111
IDIBUS
37
28
29
IV
3o m
IV
III
P r i d i e Idus
VII \ g
in
VIII
1
VII
(> a. ,Id.
j
V
YI
IV
1
;
III
VIII 1
i
^
^
r
N O N IS
26
IV
JNONIS
VIII
VII
yV I
20
20
21
22
KALENDIS
KALENDIS
P r i d i e Nonas
23
24
2 8 et 2 9
XVII
XVI 1
XV
XIV
XIII
XI 1
XI
X
IX
17
18
KALE\DIS
IV
FEBRUARIUS
NOVEMBER)
s
2
BP
::
XV j s
XIV j g
XIII / =
XII
r
XII
s
f
J
XI
t
X I 4
XI
'
XI
> -S
' "^
1 r
1
VII ' ^
VI
V
<
IV
HI
/
P r i d . Kal. MarIV ; 1
tias
III
P r i d i e Kal. (del (Vase 12, 2
siguiente mes)
III)
IX * l -5
VIII 1 g
IV
III
<
IX
VIII
VII
VI
V
XIV
XIII
IX / g
VIII I ^
I V
( 1
\ -1
i4
' 0
El da estaba divi-
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
EQUINOCCIO DE PRIMAVERA
Primer da de primavera
7
8
5'
6'
10
11
EQUINOCCIO DE OTOO
Primer da de otoo
l
ir
12'
3
4
5
Fin del da : 6 p. m.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
DE
VERANO
Primer da de verano
5,42'",3o'
3"
6,58
4"
8,13"^,30'
5"
9,29
6"
10,44'",30'
La T hora empezaba las doce
8"
1,15'",30'
]
9"
10"
ir
12"
2,31
3,46'",30'
5,2"
6,17'",30'
DE INVIERNO
Primer da de invierno
s,:?"" ,30'
3"
4a
5"
6"
9a
10"
11"
12"
9,2
9,46" ,30^
10,31
11,15'",30'
doce
12,44 ,30'
1,29
P.m.
2 , 1 3 " ,30'
5,28
3,42-" ,30'
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
-MATRIMONIO.-
-DIVORCIO.
Desposar su
alguien.
hija
con
Casarse (hablando de la
mujer).
al-
-TESTAMENTO.-
-HERENCIA.
(dis, vortere),
El repudium
en vez de
repudium.
riamente del marido del novio. Se usaba la siguiente frmula : condltione tua non utar.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Testamentum
subjicere
supponere.
Testamentum
irritum
fa-
cere rumpere.
Testamento
aliquid
ca-
ve re.
Pecuniam alicui legare.
Aliquem
heredem
testa-
aliquid
acci-
Suponer un testamento,
producir un falso testamento.
Anular, revocar un testamento.
Prescribir algo en el testamento.
Legar dinero alguien.
Indicar, por testamento,
alguien como su heredero.
Ser heredero de alguien.
Heredar algo.
pere.
Hereditatem adire, cernere.
Hres ex asse (ex dodrante, ex triente).
Exheres paternorum
bo-
norum.
Aliquem
exheredem
scri-
bere.
Heres suus.
Heredero natural
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
-COMERCIO.
Negotiatores.
Homines negotii gerentes.
Negotii bene gerentes.
Negotium obire, exsequi.
Negotium (rem) conficere
absolvere.
Negotia habere.
Mercaturam facer.
Contrahere rem (negotium) cum aliquo.
Quaestum facer.
Parva, vili pretto bene
emere.
Magno male emere.
Pretium alicui reisiatuere
constituere.
Tribuere aliquid alicui
rei.
Comerciantes.
Buenos comerciantes.
Ocuparse de un negocio
terminar un negocio.
Concluir un negocio.
Tener negocios.
Hacer comercio.
Entrar en relaciones comerciales con alguien.
Hacer ganancias.
Comprar barato.
Comprar caro.
Fijar el precio de algo .
Conceder
algo.
un
valor
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
-DINERO.
Mucho dinero.
Ingentes sumas de dinero.
Poco dinero.
Dinero al contado.
Piata sellada.
Plata labrada.
Piezas falsas, adulteradas, moneda falsa.
Emplear dinero en algo.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Pecuniajacet otiosa.
Pecuniam mutuari sumere mutuamahaliquo.
Pecuniam alicui mutuam
dare.
Pecuniam creditam solvere.
No solvendo esse.
Nummus jactatur.
Versur am facer.
Argentariam dissolvere.
Argentariam facer.
Codex tabulae ; ratio
excepti et expensi.
Rationesputare cum aliquo.
El dinero no produce in
teres alguno.
Pedir dinero prestado
alguien.
Prestar dinero alguien.
Devolver el dinero prestado.
Ser insolvente.
El curso del dinero varia.
Hacer un emprstito.
Liquidar.
Tener una casa bancaria.
El libro de cuentas ; El
debe y el haber.
Arreglar la cuenta con
alguien.
Ratio acceptorum et da- La cuenta de las entratorum (accepti et exdas y de los gastos.
pensi).
Rationem alicujus rei red- Rendir cuentas.
dere.
Rationem alicujus rei reposcere aliquem ab
Pedir cuenta de algo
aliquo.
alguien.
Rationem ab aliquo repetere de
aliqua re.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Trenles usarse.
Quincunx.
Quincunces usarse.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Perpetuum fenus.
Fenus renovatum.
Anatocismus.
Fenusiniquissimum; grande ; grave.
Usura menstrua.
-GANANCIA.
Lucrum facer
(contr.
damnumfacer) ex aligna re.
Debitar is qui debet.
Creditor is cui debeo.
Fides concidit.
Fidem derogare alicui.
Fides aliquem deflcere
coepit.
Fides (de foro) sublata
est.
Laborare de pecunia.
Insumma difflcultate nummaria versari.
Inters simple.
Inters compuesto.
Inters exorbitante.
Inters mensual.
-CREDITO.
-DEUDA.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Tener deudas.
No tener deudas.
Ser apremiado por las
deudas.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
-CIUDADANIA.-
-CONDICION.
Conceder la ciudadana
alguien.
Hacerse ciudadano de
otro Estado.
Un nombre nuevo ; de
nobleza reciente.
De nacimiento obscuro.
De la ms nfima extraccin.
De condicin ecuestre.
de
-LEY.
Legem, rogationem
promulgare.
Llevar al conocimiento
del pueblo, por medio
de un cartel pblico,
durante tres mercados,
una proposicin de ley
Legemferre simpl./erre
adpopulum ut...
Lex perfertur.
- Legem antiguare (contr.
accipere, jubere).
Legem sciscere.
Legem jubere.
Legem sancire.
La 1^ est adoptada.
Rechazar un proyecto de
ley.
Votar en favor de una
ley.
Ratificar una ley (hablando del pueblo).
Dar una ley el valor
legal (hablando del
pueblo y del Senado).
Establecer algo por medio de una ley.
Reemplazar una ley antigua por una nueva.
Abrogar una ley.
Hacer oposicin una ley
(hablando del derecho
de intercessio de los
tribunos).
Llevar una ley al conocimiento del pueblo.
Publicar un edicto .
Grabar una ley en el
bronce.
Ratificar una ley, declararla vlida.
Una ley es vlida.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
A lege discedere.
Suivis legibus.
Lex jubet, velat.
In lege scriptum est simplemente e^...
Sententia, voluntas legis.
Leges scribere, condere, facer,
constituere.
Legum scriptor, conditor, inventor.
El legislador.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Inpatriam redire.
A liquem (inpatriam) restituere.
Ante actarum (praeteritarum) rerum ohlivio
simplemente ohlivio.
Omnem memoriam discordiarum sempiterna oblivione delere.
-RENTAS.-
Amnistia.
-IMPUESTOS.-
Vectigalia redimere,
conducere, locare.
Vectigalia exercere.
Vectigalia exigere (acerbe).
Pecuniam coger a civitatibus.
Vectigalia, tributa pendere.
Immunis (tributorum).
Immunitatem omnium rerum habere.
-COLONIAS.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
lO.-
-DERECHO Y JUSTICIA.
Jus dicere.
Jus
suumpersequi.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Judicio praeesse.
Mantener su derecho.
Invocar la ley contra alguien, perseguir alguien conformemente
la ley.
Obrar para con alguien
con todo el rigor de
su derecho (el derecho
estricto en todo su rigor es una soberana
injusticia).
Demandar alguien ante
el tribunal.
Demandar alguien (para
un da sealado).
Comparecer ante el tribunal.
Aceptar el debate.
Ante los jueces.
Tener la administracin
de lajusticia.
Juzgar (hablando del pretor en los asuntos criminales).
Ser presidente del tribunal.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Quaestiones perpetuae.
Aliquem in integrum
res-
titue re.
1 Responder
(jus, de
jure).
2 Caver e (injure).
3 Agere.
AEquum judicem
se alieni
praebere.
Ex aequo et bono.
Ratio
judiciorum.
AEquajuris
Justitium
cere.
descriptio.
indicere edi-
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
suspender el curso de
lajusticia.
Reabrirlos tribunales.
Reducir el derecho un
sistema.
Justitium remitiere.
Jus ad artem redigere.
-SUMARIO.-
11.-
-TE8TIMOMO.-
-CUESTION
DE
TORMENTO.
Levantar un sumario.
Quasrere aliquid de aliqua re.
Quaestionem habere de ali- Levantar un sumario a
quo; de aliqua re
alguien, sobre algo.
in aliquem.
Quaestioni praeesse.
Dirigir el sumario.
Quaesitor.
Eljuez de instruccin.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Incognita causa.
Deprehendere aliquem in
manifesto scelere.
Testis gravis.
Testis locuples.
Testis incorruptus atque
integer.
A liquem testemalicujus rei
(in aliquid) citare.
Aliquem testem adhihere.
Aliquo teste uti.
Aliquem testem dare,
edere, proferre,
producere.
Testem prodire (in aliquem).
Testimonium dicere pro
aliquo, in aliquem.
Pro testimonio dicere.
Testihus teneri, convictum esse.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
12,-
-PLEITO.-
Causa privata.
Causapublica.
Causam alicujus agere
(apud judicem) .
Causam dicere, orare,
defendere.
Causam optimam habere.
Patronus (causae).
-DEFENSA.
Causa civil.
Causa criminal.
Dirigir el pleito de alguien (hablando del
procurador).
Abogar, defender una
causa.
Tener una excelente causa.
El abogado, el defensor.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
-ACUSACION.-
Perder el pleito.
-SENTENCIA.
Accusatio.
Actio, petitio.
Nomen alicujus dferre
(apud praetorem).
Referre ia reos aliquem.
Demanda criminal.
Demanda civil.
Acusar alguien.
Judices rejicere.
Crimina diluere dissolvere.
Accusare aliquem rei capitalis.
Inscribir alguien en la
lista de acusacin.
crimen capital.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
14CULPABILIDAD.
In culpa esse.
Ser culpable.
Culpa alicujus rei est in Alguien es culpable de
aliquo.
algo.
Culpa carere vacare.
Extra culpam esse ; abesse No ser culpable.
a culpa.
Prope abesse a culpa.
No estar lejos de ser culAffinem esse
culpae.
pable.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
-CASTIGO .-
-ABSOLUCIN.
16
COMICIOS
Crucificar alguien.
POPULARIDAD
PARTIDO
POLTICO.
Concilium convocare.
Advocare concionem popul, populum
ad concionem.
Concilium indicere.
in \
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
En la asamblea.
http://bibliotecajuridicaargentina.blogspot.com
Gratiosus. Gratiosum
esse.
Plebi se insinuare.
Gratiam, favorem populi quaerere, captare.
Studium ac favorem populi aucupari.
Gratiam, opes consequi.
Opes augere.
Popularidad.
ser popular.
Hacerse popular.
Buscar la popularidad.
Conseguir la popularidad.
Aumentar su popularidad.