Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
6. TEXTOS
LATN I
EL VERBO LATINO V
PRESENTE
MA
DE
IN
IMPERFECTO
FEC
INDICATIVO
e-o
i-s
i-t
i-mus
i-tis
e-u-nt
(voy)
i-ba-m
i-ba-s
i-ba-t
i-ba-mus
i-ba-tis
i-ba-nt
(iba...)
IMPERATIVO
i
(ve)
ite (id)
TUM
FUTURO
IMPERFECTO
SIS
PERFECTO
TE
MA
DE
PLUSCUAMPERFECTO
PERFECFUTURO
TO.
PERFECTO
Ibo
Ibis
Ibit
Ibimus
Ibitis
Ibunt
(ir)
ii / ivi
iisti
iit
iimus
iistis
ierunt
(fui)
i(v)eram
i(v)eras
i(v)erat
i(v)eramus
i(v)eratis
i(v)erant
(haba ido)
I(v)ero
i(v)eris
i(v)erit
i(v)erimus
i(v)eritis
i(v)erint
(habr ido)
ito (ve)
ito(vaya)
SUBJUNTIVO
e-a-m
e-a-s
e-a-t
e-amus
e-a-tis
e-a-nt
(vaya)
i-re-m
i-re-s
i-re-t
i-re-mus
i-re-tis
i-re-nt
(fuera, fuese,
ira..
PARTICIPIO
i-re
iens, euntis
(ir)
itote (id)
eunto
(vayan)
INFINITIVO
iturus, -a, um
(haber de ir)
i(v)erim
i(v)eris
i(v)erit
i(v)erimus
i(v)eritis
i(v)erint
(haya ido)
i(v)issem
i(v)isses
i(v)isset
i(v)issemus
i(v)issetis
i(v)issent
(hubiera ido)
Itus, -a,-um
i(v) isse
(haber ido)
(ido)
LATN I
EL VERBO LATINO V
Nom./ Voc.
Acus.
PLURAL
Neutro
Masculino/femenino
Neutro
Iens
Euntes
Euntia
Iens
Euntem
Gen.
Euntis
Dat.
Eunti
Abl.
Eunte
Euntium
Euntibus
Al igual que el verbo sum, eo tiene muchos compuestos que conjugan como el verbo simple:
-abeo, abire, abii, abitum (marcharse, alejarse)
-adeo, adire, adii, aditum (ir a)
-circumeo, circumire, circumii, circumitum (rodear)
-coeo, coire, coii, coitum (ir juntos, reunirse)
-exeo, exire, exii, exitum (salir)
-ineo, inire, inii, initum (entrar, empezar)
-pereo, perire, perii, peritum (perecer)
-transeo, transire, transii, transitum (atravesar, casar)
...
En los tiempos de perfecto, -ii- puede contraerse en i-: redisti por rediisti
Adems, los verbos queo (poder) y nequeo (no poder) se conjugan como eo.
LATN I
EL VERBO LATINO V
2. FIO, FIS, FIERI, FACTUS SUM (llegar a ser, convertirse en, hacerse...;
acontecer, ocurrir)
El verbo fio es de la 4 conj., irregular tan slo por las formas que adoptan
-el infinitivo de presente, fieri, y
-el pretrito imperfecto de subjuntivo, fierem.
-Es defectivo de tema de perfecto, por lo que para el tema de perfecto se sirve del participio del
verbo facio: factus sum, facta erat ya que pas a usarse como pasiva del verbo facio.
SIS
TE
PRESENTE
MA
DE
IMPERFECTO
IN
FEC
TUM
FUTURO
IMPERFECTO
INDICATIVO
Fi-o
Fi-s
Fi-t
Fi-mus
Fi-tis
Fi-u-nt
Fi-e-ba-m
Fi-e-ba-s
Fi-e-ba-t
Fi-e-ba-mus
Fi-e-ba-tis
Fi-e-ba-nt
Fi-a-m
Fi-e-s
Fi-e-t
Fi-e-mus
Fi-e-tis
Fi-e-nt
IMPERATIVO
Fi
Fite
Fito
Fito
SUBJUNTIVO
Fi-a-m
Fi-a-s
Fi-a-t
Fi-a-mus
Fi-a-tis
Fi-a-nt
Fi-ere-m
Fi-ere-s
Fi-ere-t
Fi-ere-mus
Fi-ere-tis
Fi-ere-nt
INFINITIVO
Fi-eri
Fitote
Fiunto
Sintcticamente, suele construir con complemento predicativo de sujeto. Adems, la 3 p.sg. puede
tener valor impersonal: fit acaece, sucede...
LATN I
EL VERBO LATINO V
Volo
Vis
PRETE
SENTE Vult
Volumus
Vultis
MA
Volunt
Volebam
DE
Volebas
IMPER- Volebat
FECTO Volebamus
IN
Volebatis
volebant
FEC
Volam
FUTUR Voles
TUM O
Volet
IMPER- Volemus
FECTO Voletis
volent
SIS
INDICATIVO
Nolo
Non vis
Non vult
Nolumus
Non vultis
Nolunt
Nolebam
Nolebas
Nolebat
Nolebamus
Nolebatis
nolebant
Nolam
Noles
Nolet
Nolemus
Noletis
nolent
Malo
Mavis
Mavult
Malumus
Mavultis
Malunt
Malebam
Malebas
Malebat
Malebamus
Malebatis
malebant
Molam
Moles
Molet
Molemus
Moletis
molent
Velim
Velis
Velit
Velimus
Velitis
Velint
Vellem
Velles
Vellet
Vellemus
Velletis
Vellent
SUBJUNTIVO
INFIN.
Nolim
Malim
Nolis
Malis
Nolit
Malit
Velle
Nolimus Malimus Nolle
Nolitis
Malitis
Malle
Nolint
Malint
Nollem
Mallem
Nolles
Malles
Mallet
Nollet
Nollemus Mallemus
Nolletis Malletis
Nollent
Mallent
Nolo es el resultado de contraer ne con volo, y malo es el resultado de magis volo > magz volo >
mavolo > malo.
Los temas de perfecto son regulares.
No tienen voz pasiva ni imperativo, excepto nolo: noli, nolite (no quieras, no queris), nolito,
nolitote, nolunto (no quieras, no quiera, no queris, no quieran).
Nolo + infinitivo se utiliza para dar rdenes negativas: noli facere = no quieras hacer > no
hagas.
Para suavizar el indicativo, en latn, como en castellano, se utiliza el presente de subjuntivo velim,
quisiera: velim facias / velim ut facias = quisiera que hicieras...
Malo, por su significado comparativo, puede llevar, adems de su OD, un segundo trmino de la
compaaracin introducido casi siempre por quam: malo hoc quam illud = prefiero esto que
aquello
LATN I
EL VERBO LATINO V
SIS
TE
MA
DE
IN
FEC
TUM
INDICATIVO IMPERATIVO
Fer-o
PREFer-s
Fer
SENTE
Fer-t
Fer-i-mus
Fer-tis
Fer-te
Fer-u-nt
Fer-e-ba-m
Fer-e-ba-s
IMPERFer-e-ba-t
FECTO
Fer-e-ba-mus
Fer-e-ba-tis
Fer-e-ba-nt
Fer-a-m
Fer-e-s
Fer-to
FUTURO
IMPERFer-e-t
Fer-to
FECTO
Fer-e-mus
Fer-e-tis
Fer-tote
Fer-e-nt
Fer-u-nto
SUBJUNTIVO
Fer-a-m
Fer-a-s
Fer-a-t
Fer-a-mus
Fer-a-tis
Fer-a-nt
Fer-re-m
Fer-re-s
Fer-re-t
Fer-re-mus
Fer-re-tis
Fer-re-nt
INFINITIVO
Ferre
PARTICIPIO
Ferens, -ntis
(Inf. pres.pas:
Ferri)
Laturus, -a,
-um
PRESENTE
INDICATIVO
Fer-or
Ferris/ Ferre
Fer-tur
Fer-i-mur
Fer-i-mini
Fer-u-ntur
Los tiempos derivados del perfecto se forman, de manera regular, sobre tul-i, que perteneca a otro
verbo. Igual ocurre con las formas derivadas del tema de supino lat-um.
Los compuestos de fero se conjugan como l; muchos presentan asimilaciones consonnticas de la
consonante final del preverbio:
-af-fero, af-ferre, at-tuli, al-latum (aportar)
-au-fero, au-ferre, abs-tuli, ab-latum (quitar, sacar)
LATN I
EL VERBO LATINO V
LATN I
EL VERBO LATINO V
SIS
TE
MA
DE
IN
FEC
TUM
INDICATIVO
Ed-o
Ed-i-s / es
PRESENTE Ed-it / est
Ed-imus
Ed-itis / estis
Ed-unt
Ed-e-ba-m
Ed-e-ba-s
IMPER- Ed-e-ba-t
FECTO Ed-e-ba-mus
Ed-e-ba-tis
Ed-e-ba-nt
Ed-a-m
FUTUR Ed-e-s
O
Ed-e-t
IMPER- Ed-e-mus
FECTO Ed-e-tis
Ed-e-nt
IMPERATIVO
SUBJUNTIVO
Ed-i-m / Ed-a-m
Ed-i-s / Ed-a-s
Ed-i-t / Ed-a-t
Ed-i-mus/ Ed-a-mus
Ed-i-tis / Ed-a-tis
Ed-i-nt / Ed-a-nt
Ed-e-re-m /essem
Ed-e-re-s / esses
Ed-e-re-t / esset
Ed-e-re-mus/ essemus
Ed-e-re-tis / essetis
Ed-e-re-nt / essent
Ed-e / es
Ed-ite / es-te
Edere / esse
Ed-ito / esto
Ed-ito / esto
Ed-itote
estote
Ed-unto
INFINITIVO
LATN I
EL VERBO LATINO V
6. TEXTOS
-Deinde [...] sine metu coniuncti eunt. (Sal. Bell.Iug. CVI, 1)
- Atque ego, patres conscripti, quoniam eo miseriarum venturus eram, vellem potius ob mea quam ob
maiorum meorum beneficia posse me a vobis auxilium petere, ac maxume deberi mihi beneficia a
populo Romano, quibus non egerem (Sal. Bell.Iug. XIV, 3)
-proximis Nonis, cum in hortos D. Bruti auguris commentandi causa, ut adsolet, venissemus,
tu non adfuisti, qui diligentissime semper illum diem et illud munus solitus esses obire. (Cic. De
Am. 7)
- Numidae tantummodo remorati, dum in elephantis auxilium putant, postquam eos impeditos ramis
arborum atque ita disiectos circumveniri vident, fugam faciunt, ac plerique abiectis armis collis aut
noctis, quae iam aderat, auxilio integri abeunt. (Sal. Bellum Iug, 53)
-Nam ubi se flagitiis dedecorauere turpissimi viri, bonorum praemia ereptum eunt. (Sal. Bellum Iug,
85)
- Nam Bocchus nuntios ad eum saepe miserat: velle populi Romani amicitiam; ne quid ab se hostile
timeret. (Sal. Bellum Iug, 88)
- alterum ex providentia timorem, alterum ex audacia temeritatem afferre plerumque solet. (Sal.
Bellum Iug, 7)
- Quibus vellem satis cognita esset nostra sententia. (Cic, De officiis, II, 7)
-Est autem etiam vehementer utile iis, qui honeste posse multum volunt. (Cic, De officiis, II, 64)
-Nimirum enim inops ille, si bonus est vir, etiam si referre gratiam non potest, habere certe potest.
(Cic, De officiis, II, 69)
-Danda etiam opera est, ne, quod apud maiores nostros saepe fiebat propter aerarii tenuitatem
assiduitatemque bellorum, tributum sit conferendum, idque ne eveniat multo ante erit providendum.
Sin quae necessitas huius muneris alicui rei publicae obvenerit (malo enim quam nostrae ominari
neque tamen de nostra, sed de omni re publica disputo), danda erit opera, ut omnes intellegant, si
salvi esse velint, necessitati esse parendum ((Cic, De officiis, II, 74)
LATN I
EL VERBO LATINO V