Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Curso de Euskera Principiante
Curso de Euskera Principiante
com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
1 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
SARRERA (ITRODUCCIO)
La idea de este curso surgi de varias conversaciones entre amig@s de la cuadrilla y de
fuera de la cuadrilla. Muchos/as de estos/as confesaban predisposicin por aprender euskera,
pero muchos/as por limitaciones de tiempo alegaban dificultades. Visto esto, empez a
buscar, por simple curosidad, en internet cursos de euskara y no v nada as.
Esta es una versin revisada, y en la seccin loturak de la web se han incluido nuevos y muy
interesantes enlaces relativos al euskera y a la cultura vasca, en Euskal Herria y en el
Mundo. Adems contaremos con una revista en formato blog en
www.aprendereuskera.com/blog y un libro de visitas que puede ser usado como foro de
debate o punto de encuentro de personas de diferentes pases interesadas en la cultura vasca.
Os animo a practicar euskera, a sabiendas que al principio meteremos la pata (como el autor
cuando empez a atreverse a hablar en euskera), pero es as como se aprende.
Puede que en el curso falte alguna cosilla concreta, pero, es bastante til para iniciarse, y
llegar a poder leer ya hablar en euskera con normalidad, de todos modos cuanto ms se
practica un idioma ms se aprende, y mejor se habla, por tanto es cada cual el que tiene que
ir poniendo de su parte.
Recomendara hacer una leccin cada semana (bueno sera cada ms tiempo en funcin del
tiempo que cada uno pueda invertir), a partir de la leccin 15 un estudiante podra leer
muchos textos o entender bastantes cosas en la tele. Tambin estara bien cada X lecciones
repasar lo visto para no olvidar. Aprender un idioma no es una carrera, y no consiste en
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
2 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
acabar cuanto antes, sino acabar bien, por tanto, que a nadie le importe volver atrs para
repasar, adems es recomendable.
Algunas lecciones, sobre todo las primeras, han resultado ms largas que el resto, as que
supongo que requerirn un poco ms de tiempo.
Para aprender euskara tambin son muy utiles los euskaltegis, como AEK, HABE, u otros
independientes, en ellos se ensea a fondo haciendo que el alumno adquiera prctica. AEK,
en concreto, es toda una institucin popular para la enseanza y difusin del euskera y su
cultura, as que s teneis oportunidad, no lo dudeis.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
3 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
AURKIBIDEA (IDICE)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
1. GAIA (1 LECCI)
En ortografia, no existen ni acentos, ni diresis, ni las siguientes letras: c, , q, v, w, y.
Tmpoco se escriben las dos eles (ll).
Se lee como se escribe, las letras son igual que en castellano, excepto para las siguientes;
Euskara
Castellano
tz,tx,ts
izan (ser)
-ilVOCAL+i+VOCAL
in
mina (dolor)
Ejemplo
joan (ir)
makila (bastn)
garraio (transporte),
arratoia (rata)
Yo
T
El/ella
Nosotros/as
Vosotros/as
Ellos/as
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
OR
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
IZA (ser)
TRADUCCIO
yo soy
t ers
l/ella es
nosotros/as somos
vosotros/as sois
ellos/as son
ADITZA
NAIZ
ZARA
DA
GARA
ZARETE
DIRA
Observamos que en plural se pone una "k" al final de la palabra ikaslea (estudiante), para
crear plurales en euskara se aade siempre una "k".
Ademas, si buscaramos esta palbra en el diccionario, encontraramos ikasle, sin "a" al final,
esta "a" es el artculo y simpre lo pondremos en sustantivos (en relidad hay casos en los que
no se usa, pero para nuestro euskara coloquial de estudiante recin iniciado lo pondremos
siempre sin que nadie nos diga nada).
Para acabar esta 1 leccin, ya de por s un poco densa, entraremos con algunas expresiones
cotidianas:
EUSKARA
Egun on!
Arratsalde on!
Gabon! / Gau on!
Eskerrik asko!
Mila ezker!
Ez horregaitik!
Agur!
Gero arte!
Ikusi arte!
Bihar arte!
Kaixo!
On egin!
CASTELLAO
Buenos das
Buenas tardes
Buenas noches
Muchas gracias
Mil gracias
De nada
Adios
Hasta luego
Hasta la vista
Haste maana
Hola
Que aproveche
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
6 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Feliz ao nuevo
qu tal?
bien, y t?
yo tambin bien.
2. GAIA
En euskara las oraciones interrogativas se construyen segn el esquema:
GALDEGAIA+VERBO+SUJETO+"?"
El sujeto no es obligatorio.
Galdegaia es la palabra que nos indica el tipo de pregunta que hacemos, o nos hacen, por
ejemplo, NOR significa "quien", NORTZUK significa "quienes", NON significa "donde",
NONGOA "de donde" si es una persona, NONGOAK "de donde" cuando preguntamos por
varias personas....As decimos:
EUSKARA
Nor zara zu?
Nor da hura?
Nortzuk dira haiek?
Nortzuk zarete zuek?
Nor da?
CASTELLAO
Quien ers t?
Quien es l/ella?
Quienes son ellos/as?
Quienes sois vosotros/as?
Quien es?
Para preguntas que se contestan con un s o un no, las interrogativas se construyen como
afirmativas, por ejemplo;
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
7 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
EUSKARA
Zu Pablo zara?
CASTELLAO
t ers Pablo?
Marta es de Viana?
Zuek Labastidakoak
zarete?
vosotros/as sois de
Labastida?
RESPUESTAS POSIBLES
-Bai, ni Pablo naiz (si, yo soy Pablo)
- Ez, ni ez naiz Pablo, ni Alberto naiz (no,
yo no soy Pablo, yo soy Alberto)
-Bai, Marta Bianakoa da.
- Ez, Marta ez da Bianakoa, Marta
Lodosakoa da.
-Bai, gu Labastidakoak gara.
-Ez, gu ez gara Labastidakoak, gu
Oiongoak gara.
En la ltima respuesta, para decir que somos de Oyn, como Oion acaba en "n" no ponemos
la terminacion (atzizki) -koak, sino -goak, que significa lo mismo pero se pone cuando
el lugar acaba en -n. As para decir que somos de IruN, decimos "gu IruNgoak gara", de
Larraun, "Larraungoak",...
CASTELLAO
No soy pescador, yo soy panadero/a.
El/ella no es transportista, el/ella es tendero/a
Yo no soy Natalia, yo soy Nuria
Hemos visto algunos oficios, por lo que aprovechamos para, acabando esta leccin, como se
construyen las palabras para los oficios,
En euskara, "denda" significa tienda, aadiendo el atzizki (sufijo)
-ari tenemos "dendari" (tendero); tambin sabemos que "taberna" significa bar, as que
aadiendo de nuevo -ari tenemos "tabernari" (tabernero, o barman); de "kanta" (cantar)
tenemos "kantari".
En otros casos "garraio" (transporte), que en castellano se pronuncia "garrallo", ponemos
-lari hacienos "garraiolari" (transportista).
Lo que hemos visto es la regla general para oficios, pero hay excepciones, como de
"arrantza" (pesca) hacer "arrantzale" (pescador), esto ya se explicar ms adelante (aunque
diremos ahora que la terminacin -zale significa "aficionado a", o "que le gusta el/la" pesca).
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
8 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Como ariketa (ejercio) para este tema, propongo traducir los siguientes textos;
-Egun on!, ni Gonzalo naiz, eta zu?
-Kaixo, ni Laura naiz, eta Iruakoa naiz, eta zu, nongoa zara zu?
-ni Barakaldokoa naiz, agur Laura!
-Agur Gonzalo!
-Arratsalde on! ni David naiz, eta zuek, nortzuk zarete?
-Arratsalde on, gu Almudena eta Ana gara, eta Burlatakoak gara, eta zu, nongoa zara zu?
-ni Tafallakoa naiz.
-Agur David.
-Agur.
-Kaixo, ni Ana naiz, eta zu, zu garraiolaria zara?
-Ez, ni ez naiz garraiolaria, ni postaria ( el cartero) naiz.
-Barkatu (perdn), zu Alfredo zara?
-Bai, ni Alfredo naiz.
-agur Alfredo.
-agur Ana.
3.GAIA
En euskara hay pocos verbos que se declinen como el IZAN, ya veremos luego el porqu,
pero uno de esos pocos es el EGON (estar), adems es muy usado, as que lo veremos;
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
EGO
NAGO
ZAUDE
DAGO
GAUDE
ZAUDETE
DAUDE
CASTELLAO
yo estoy
t ests
l/ella est
nosotros/as estamos
vosotros/as estais
el/ella estn
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
9 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
EUSKARA
CASTELLAO
Non zaude?
Donde ests?
Azkoitian nago.
Estoy en Azkoitia.
Non dago Nerbioi-Ibaizabal
Donde est el ro Nervin-Ibaizabal?
ibaia?
Nerbioi-Ibaizabal Bilbon dago
El Nervin-Ibaizabal est en Bilbao
Non dago Wally?
Donde est Wally?
Wally ez dago.
Wally no est.
non daude behiak?
Donde estn las vacas?
Behiak mendietan daude.
Las vacas estan en las montaas.
Non ostia zaudete?
Donde ostias estais?
Tragu bat harTZEN gaude.
Estamos tomaNDO un trago.
Iruan, tragu bat hartzen gaude.
Estamos en Irua, tomando un trago.
Iruako Jarauta kalean tragu bat
Estamos en la calle Jarauta de Irua tomando un trago.
hartzen gaude
kaixo, zer moduz zaude?
Hola, qu tal ests?
ni ondo, eta zu?
Yo bien, y t?
ni ondo ere bai, agur
Yo bien tambin, adios.
ACCIO
quitar -tu y poner -tzen
-n
-si
POR EJEMPLO=ADIBIDEZ
harTU->harTZEN,
begiraTU (mirar) ->begiraTZEN
egoN->egoTEN
izan->izaten
jan (comer)->jaten
edan (veber)->edaten
jausi (caer)->jausten
ikusi (ver)->ikusten
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
4. GAIA
Otro de los poqusimos verbos que se conjugan es el JOAN (ir), el galdegaia es el NORA (a
donde? para indicar a donde se pone el atzizki -ra (-era, si el sitio acaba en consonante, por
tanto, tal y como suceda con NON, Paris->ParisERA, Madril->MadrilERA), y -etara si es
ms de un sitio.
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
JOA
NOA
ZOAZ
DOA
GOAZ
ZOAZTE
DOAZ
CASTELLAO
yo voy
t vas
l/ella va
nosotros/as vamos
vosotros/as vais
ellos/as van
Ejemplos:
EUSKARA
ni Bilbora noa.
nora goaz?
Bianara goaz
nora zoazte?
Iruara goaz berriro.
Iruara, tragu bat hartzera goaz
CASTELLAO
Yo voy a Bilbao.
Dnde vamos?
Vamos a Viana
Dnde vais?
Vamos a Irua de nuevo/otra vez.
a Irua, vamos a tomar un trago
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
11 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
tragu bat harTZERA, significa "a tomar un trago", las reglas para construir asi la palabras es
coger el -ten o -tzen de la leccin anterior, quitarle la -n y ponerle el -ra, no tiene ms
secretos.
El ltimo verbo que os conjugo es el ETORRI (venir), el galdegaia es el NONDIK, para
indicar de donde se pone el atzizki -tik (-etik si el sitio acaba en consonante, Paris>ParisETIK), y -etatik si es mas de un sitio (mendiETATIK significa DE LOS montes).
EUSKARA
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
NATOR
ZATOZ
DATOR
GATOZ
ZATOZTE
DATOZ
CASTELLAO
yo vengo
tu vienes
el viene
nosotros/as venimos
vosotros/as venis
ellos/ellas vienen
Ejemplos;
EUSKARA
ni Donostiatik nator
nondik zatoz?
nondik datoz umeak?
umeak Parisetik datoz
nondik dator dirua?
dirua bankuetatik dator
tragu bat hartzetik nator
etxetik nator
eskolatik dator
CASTELLAO
yo vengo de San Sebastian
de donde vienes?
de donde vienen los/as nios/as?
los/as nios/as vienen de Paris
de donde viene el dinero?
el dinero viene de los bancos
vengo de tomar un trago
vengo de casa
viene de la escuela
Ariketa;
-kaixo Jose Miguel, nondik zatoz?
-Tuteratik nator.
-eta nora zoaz?
-Portugaletera noa.
-nora zoaz orain (ahora)?
-orain kalera noa, ama.
-eta nondik zatoz?
-komunetik (komuna=vater/servicio) nator, agur ama
Jose Luis pelikula bat hartzera doa
Jose Luis peilkula bat hartzetik dator
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
12 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
5.GAIA
Los adjetivos posesivos tanto en euskara como en castellano pueden funcionar como tales
(mi coche, mis coches, tu casa, su perro...), o cambiar a pronombres posesivos (el mo, los
mos, el/la tuyo/a, los/as tuyos/as,...)
EUSK.
CAST.
EUSK.
CAST.
EUSK.
CAST.
NIRE kotxea
ZURE
txakurra
BERE katuak
GURE
liburua
ZUEN
paperrak
HAIEN
kutxa
mi coche
tu perro
NIREA
ZUREA
el/la mo/a
el/la tuyo/a
NIREAK
ZUREAK
los/as mos/as
los/as tuyos/as
sus gatos
nuestro
libro
vuestros
papeleS
su caja
(de ellos)
BEREA
GUREA
el/la suyo/a
BEREAK
el/la
GUREAK
nuestro/a
el/la vuestro/a ZUENAK
los/as suyos/as
los/as
nuestros/as
los/as
vuestros/as
los/as
suyos/as
ZUENA
HAIENA
Nos parecen fciles los posesivos, ya que si es MI "algo", ponemos NIRE "algo"; si es EL MIO
ponemos una -A detrs (NIREA), y si es LOS MIOS (en plural), ponemos -AK detrs
(NIREAK).
Lo mismo para 1, 2 y 3 persona del singular y del plural, y como adems el euskara no tiene
genero (masculino, femenino) nos ponemos contentos porque resulta ser ms fcil de lo que en
principio nos pareca.
El galdegaia es NORENA (de quien), NORENAK (de quien) si preguntamos por varias
cosas.
Si en vez de decir el mio, o los tuyos, o los suyos, queremos decir los de Miguel, o
los de Inma, ponemos al nombre el atzizki -rena (-renak si son cosas plurales), y quitamos
la -r- al atzizki (-ena) si el nombre acaba en consonante, o si el dueo de ese algo es
plural.
Adibideak (ejemplos);
EUSKARA
Jose Manuel nire kotxean dator
nire aita lanean dago
ba (pues) nirea etxean dago
gure liburuak lodiak dira
CASTELLAO
Jose Manuel viene en mi coche
Mi padre est en el trabajo.
pues el mo est en casa
nuestros libros son gordos
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
13 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Ariketa:
-ire kotxea gorria(rojo) da, eta zurea?
-irea berriz(en cambio) grisa (gris) da.
-orena da arkatza (el lpiz)?
-Arkatza Jose Mariarena da.
-Eta nirea non dago?
-Zurea mahaian (mahaia=mesa) dago
-on dago gure txakurra (perro) ?
-Gure txakurra kalean dago.
6. GAIA
En esta leccin veremos los indicativos de lugar.
EUSKARA
Aurrean
Atzean
Gainean
Azpian
Ondoan
Ezkerran
Eskuinean
CASTELLAO
Delante
Detrs
Encima
debajo
al lado
a la izquierda (ezkerra=izquierda)
a la derecha (eskuina=derecha)
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
14 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
T ests a mi derecha
Nos fijamos en que en todas las oraciones hemos usado el EGON, y que todos los
indicativos de lugar acaban en -n, casualidad?, pues no, los indicativos de lugar tambin se
pueden usar con otras terminaciones ya vistas, por ejemplo:
EUSKARA
Mahai gaineKO koadernoa urdina da
Mahai azpiKO katua zuria da
Mahai ondoKO txakurra doverman bat da
Nire ondoKO txoria oria da
Zure buru gaineKO txapela beltza da
zure ezkerreKOA Miguel da
Nire eskumaKO pertsona zu zara
Gure ondoKOA Ana da
Gure ondoKO neska Ana da
Gure ondoKOAK Marta eta Ana dira
Gure ondoKO neskak Marta eta Ana dira
Mara zure ondoRA doa
Alex eta Miguel bere ondoRA doaz
CASTELLAO
el cuaderno DE encima de la mesa es azul
el gato DE debajo es blanco
El perro DE al lado de la mesa es un doverman
El pjaro DE mi lado es amarillo
La boina DE encima de tu cabeza es negra
EL DE tu izquierda es Miguel
La persona DE mi izquierda ers t
LA DE al lado nuestro es Ana
La chica DE al lado nuestro es Ana
LAS DE al lado nuestro son Marta y Ana
Las chicas DE al lado nuestro son Marta y Ana
Mara va A tu lado
Alex y Miguel vienen A su lado
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
15 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Hemos usado los atzizki's -ra y -tik para indicar procedencia y destino, tambin usado -ko
para referirnos al lugar en que se encuentra algo (mahai gaineKO koadernoa); -koa para
decir EL/LA DE "algn sitio" (mahai gaineKOA urdina da->EL DE encima de la mesa es
azul); y-koak para LOS/LAS DE "algn sitio" (gure ondoKOAK lagunak dira->LOS/LAS
DE al lado nuestro son amigos/as).
Ariketa;
-ortzuk dira zure ondokoak?
-ire ondokoak Alex eta Mara dira.
-on zaudete?
-Buckingham Palace aurrean gaude
-Zinean zaude?
-ez, ondoko dendan nago
7. GAIA
Los demostrativos en euskara son:
EUSKARA
Hau
Hori
Hura
Hauek
Horiek
Haiek
CASTELLAO
esto,este/a
eso,ese/a
aquello,aquel/lla
estos/as
esos/as
aquellos/as
Vemos que "aquello","aquel", y "aquella" (hura) coincide con el pronombre personal "l",
"ella" (hura), el "hura" se usa mas como pronombre personal (el/ella) que como
demostrativo (aquel, aquello, aquella), no obstante, y aunque en poca medida, puede ser
usado tambim como demostrativo. Lo mismo ocurre con haiek.
Veamos algunos ejemplos:
EUSKARA
-Zer da hau?
-Hau arkatz bat da
-Norena da arkatz hau?
CASTELLAO
-qu es esto?
-esto es un lpiz
-de quin es este lpiz?
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
16 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
-este lpiz es mo
-DE QUE COLOR es este jersey?
Observamos que el plural lo lleva el demostrativo (mutil horiek), en euskara, a diferencia del
castellano, no hay que poner plural en ambos (esoS chicoS ), por tanto en euskara nunca
diriamos "mutilAK horieK".
Lo mismo con "neska gazte horiek", que jamas sera "neskaK gazteaK horieK",
Como ariketa intentaremos traducir las siguientes frases:
-orena da karpeta (carpeta) hau?
-karpeta hau Davidena da.
-or da neska hori?
-eska hori Mara da.
-eta mutil hura?
-Mutil hura Juan da.
-Kamioi hau Miguelena da.
-Txakur horiek kalean daude.
8. GAIA
En este gaia (leccin) estudiaremos los nmeros. Veamos primeramente los nmeros del 1 al
20:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
bat
bi
hiru
lau
bost
sei
zazpi
zortzi
bederatzi
11 hamaika
12 hamabi
13 hamahiru
14 hamalau
15 hamabost
16 hamasei
17 hamazazpi
18 hamazortzi
19 hemeretzi
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
17 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
10 hamar
20 hogei
El galdegile ez "zenbat" (cuantos/as, cuanto). Con "bat" y "bi" se pueden aadir sustantivos
tanto a la izqierda como a la derecha (ver ejmplos), pero con nmeros mayores, si se aaden
sustantivos ser, siempre al la derecha del nmero. Ejemplos:
EUSKARA
-Zenbat zarete?
-Zenbat pertsona zarete?
-hamabi gara.
-hamabiAK gara
-hamabi pertona gara.
-hamabi pertsonaK gara.
-zenbat katu daude?
-Zazpi katu daude.
-Zenbat katu dira zureak?
-nireak, lau katu dira.
-ba, beste hiruAK Angelenak dira.
-bai, hiru katu horiek Angelenak dira.
-zenbat da bi gehi hiru?
CASTELLAO
-Cuantos/as sois?
-Cuantas personas sois?
-Somos doce.
-Somos LOS/LAS doce.
-Somos doce personas.
-Somos LAS doce personas
-cuantos gatos hay?
-Estan 7 gatos.
-Cuantos gatos son tuyos?
-mos, son 4 gatos.
-pues, LOS otros trs son de Angel.
-si, esos trs gatos son de Angel.
-cuanto es dos ms trs?
En euskara, como en francs con los nmeros entre 60 y 99, o en tramos del alemn, se usan
multiplos de 20, esto es, para decir 34 diremos "veinte y catorce". Estos nmeros mayores
son:
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
18 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
20 hogei
21 hogei ta bat
22 hogei ta bi
23 hogei ta hiru
24 hogei ta lau
25 hogei ta bost
26 hogei ta sei
27 hogei ta zazpi
28 hogei ta zortzi
29 hogei ta bederatzi
40 berrogei
41 berrogei ta bat
42 berrogei ta bi
43
44
45
46
47
48
49 berrogei ta
bederatzi
30 hogei ta HAMAR 50 berrogei ta
HAMAR
31 hogei ta
51 berrogei ta
HAMAIKA
HAMAIKA
32 hogei ta
52
HAMABI
33 hogei ta
53
HAMAHIRU
34 hogei ta
54
HAMALAU
35 hogei ta
55 berrogei ta
HAMABOST
HAMABOST
36 hogei ta
56
HAMASEI
37 hogei ta
57
HAMAZAZPI
38 hogei ta
58
HAMAZORTZI
39 hogei ta
59 berrogei ta
HEMERETZI
HEMERETZI
60 hirurogei
61 hirurogei ta bat
62 hirurogei ta bi
63
64
65
66
67
68
69 hirurogei ta
bederatzi
70 hirorogei ta
HAMAR
71 hirurogei ta
HAMAIKA
72
80 laurogei
81 laurogei ta bat
82 laurogei ta bi
83 laurogei ta hiru
84
85
86
87
88
89 laurogei ta bederatzi
90 laurogei ta HAMAR
91 laurogei ta
HAMAIKA
92
73
93
74
94
75
95
76
77
96 laurogei ta
HAMASEI
97
78
98
79 hirurogei ta
HEMERETZI
99 laurogei ta
HEMERETZI
Se usa "ta" (diminutivo de "eta", que significa "y" en castellano) para unir nmeros. Ahora
vemos los nmeros de centenas, millares y millones (para unir milares con centenas no se usa
"ta", pasa lo mismo en la union de millones con miles);
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
19 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
100 ehun
200 berrehun
300 hirurehun
400 laurehun
500 bostehun
600 seirehun
700 zazpirehun
800 zortzirehun
900 bederatzirehun
1000 mila
2000 bi mila
3000 hiru mila
4000 lau mila
5000 bost mila
6000 sei mila
7000 zazpi mila
8000 zortzi mila
9000 bederatzi mila
10000 hamar mila
11000 hamaika mila
Oharra (nota): en fontica, cuando una palabra acaba en -n y la siguiente empieza en t-, la tse pronuncia como "d", as, aunque escribamos "berrehun ta hamaika", pronuciaremos "ehun
Da hamaika". Esto no solosucede con los nmeros, sino que vale en general, por ejemplo
"jaun ta jabe" (amo y seor) lo pronunciamos como "jaun Da jabe". Esta composicin de
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
20 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
CASTELLAO
-qu piso es? (qu nmero de piso es?)
-Es el cuarto piso.
-cunto es la revita?
-la revista son 250 pesetas.
Ariketa:
-zenbat da haragia (la carne)?
-haragia 1725 da/dira.
-haragia hamar euro ta hogei ta hamabost ehuneko dira.
-zenbat da etxea?
-etxea ehun ta berrogei ta hamasei mila zazpirehun ta hirurogei ta hemeretzi euro dira.
-Zenbatgarren kurtsoan zaude?
-seigarren kutsoan nago.
9. GAIA
En esta leccin abordaremos los didtintivos de lazo dentro de la familia. Veamos pues los
ms comunes:
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
21 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
EUSKARA
aita
ama
gurasoak
semea
alaba
semealabak
umeak
anaia
neba
arreba
ahizpa
aitite
amama
iloba
osaba
izeko
loba
lehengusu
lehengusina
gizona
jauna
senarra
emakumea
andrea
emaztea
ezkongaiak
neska
CASTELLAO
ADIBIDEAK
padre/papa/apa
Nire aita
madre/mama/ama
zure ama
padre y madre
nire gurasoak
hijo
Aitorren semeak
hija
bere alaba
hijos e hijas (en general) bere semealabak
hijos e hijas (engeneral) bere umeak
hermano (de chico)
Miguelen anaia
hermano (de chica)
Anaren neba
hermana (de chico)
Miguelen arreba
hermana (de chica)
Anaren ahizpa
abuelo
bere aitite Valentin da
abuela
bere amama Rosa M da
nieto, nieta
to
ta
sobrino, sobrina
primo
prima
hombre
seor
marido
mujer
seora
esposa
novios (formales, para casarse)
chica, novia (sin casarse,
nire neska
de chavales)
mutila
chico, novio (sin
zure mutila
casarse, de chavalas)
suhia
nuero
errain
nuera
aitaginarreba suegro
amaginarreba suegra
kuinatu
cuado, cuada
aitabitxi
padrino
amabitxi
madrina
senide
familiar
familia
familia
sendi
familia (los que viven en la misma casa)
EJEMPLOS
mi padre
tu madre
mis padres
los hijos de Aitor
su hija
sus hijos (hijas e hijos)
sus cros (hijos e hijas)
el hermano de Miguel
el hermano de Ana
la hermana de Miguel
la hermana de Ana
su abuelo es Valentin
su abuela es Rosa M
mi novia
tu novio
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
22 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Adibideak;
EUSKARA
CASTELLAO
-Nire aitaren anaia eta nire amaren El hermano de mi padre, y el hermano de mi madre son
neba nire osabak dira.
mis tos
-nire aitaren arrebak eta nire amaren La hermana de mi padre, y la hermana de mi madre
ahizpak nire izekoak dira.
son mis tas
-nire aitaren aita nire aitite da.
El padre de mi padre es mi abuelo
-nire amaren aita nire aitite da
El padre de mi madre es mi abuelo
-Sofiaren neba (NO "ANAIA") da
Es el hermano de Sofia
-Pedroren anaia (NO "NEBA") da
Es el hermano de Pedro.
-Hura Pedroren anaia da
l es el hermano de Pedro.
-nire osabaren alaba nire lehengusina La hija de mi to es mi prima
da
-nire osabaren semea nire
El hijo de mi to es mi primo
lehengusua da
-nire neskaren aita dator
Viene el padre de mi novia
-zure mutilaren ama dator
Viene la madre de tu novio
Ariketa:
-or da zure lehengusuaren arreba?
-nire lehengusuaren arreba nire lehhengusina da.
-eta lehengusuren anaia?
-nire lehengusua da ere (tambin)
-benetan? (de verdad?)
-bai, eta nire izekoaren semea da ere
-eta zure lehengusinaren ahizpa?
-nire lehengusina
-eta zure lehengusinaren neba?
-nire lehengusua
10. GAIA
Ahora veremos como construir formas verbales usando solo el IZAN (ya visto) como aditz
laguntzaile (verbo auxiliar). Veamos como conjugar los verbos ZORABIATU (marear(se)),
JAUSI (caer(se)), igo(subir), jeitsi (bajar), iritsi (llegar), IRTEN (salir);
EUSKARA
zorabiatu naiz
zorabiaTZEN naiz
zorabiaTZEN ARI naiz
zorabiatuKO naiz
jausi zara
CASTELLAO
me he mareado
(pasado reciente)
me mareo
(presente simple)
me ESTOY mareaNDO
(presente continuo)
me mareaR
(futuro)
te has caido
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
23 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
jausTEN zara
jausTEN ARI zara
jausiKO zara
igo da
igoTZEN da
igoTZEN ARI da
igoKO da
jeitsi gara
jeisTEN gara
jeisTEN ARI gara
jeitsiKO gara
iritsi zarete
irisTEN zarete
irisTEN ARI zarete
iritsiKO zarete
irten dira
irteTEN dira
irteTEN ARI dira
irtenGO dira
te caes
te ESTS cayeNDO
te caeRs
ha subido
sube
EST subieNDO
subiR
hemos bajado
llegamos
ESTAMOS llegaNDO
llegaREmos
habeis llegado
llegais
ESTAIS llegaNDO
llegareis
han salido
salen
ESTN salieNDO
saldRn
La introduccion de -T(Z)EN ARI conforma el gerundio, y es mejor usar esta forma que la ya
vista de -T(Z)EN EGON (en realidad esta ltima es incorrecta aunque puede oirse). As
preferiremos decir "zorabiatzen ari naiz" que "zorabiatzen nago".
Para los verbos que admiten conjugacin (ya vistos) no usamos -TEN+ izan, sino que los
conjugamos. Por tanto en vez de decir "joaten naiz", conjugamos el JOAN y decimos "noa"
(lo mismo para todas las personas en el JOAN, ETORRI y EGON).
Encontramos que segn la terminacin de cada verbo se pone -TEN o -TZEN. Para
conjugar el futuro aadimos -KO en todos los verbos, menos en los que acaban en -N, en los
cuales aadimos - GO.
En los que acaban en -TU (zorabiaTU), o en -DU (konponDU=arreglar(se), quitamos -TU
o -DU y ponemos -TZEN (zorabiaTZEN, konponTZEN).
Los que acaban en -I (jausI, ikusI (ikusi=ver)), quitamos la -i y ponemos -TEN (jausTEN,
ikusTEN).
Como caso particular del anterior, tenemos los verbos acabados en -TSI o -TZI (jeiTSI,
iriTSI, irenTZI (tragar), idaTZI (escribir)). En estos pasamos la S o Z delante, y ponemos TEN, quedndonos -STEN o -ZTEN (jeiSTEN, iriSTEN, irenZTEN, idaZTEN)
Si acaban en -N (irteN, egiN (hacer), joaN) quitamos la -N y pon mos -TEN (irteTEN,
egiTEN, joaTEN)
Cuadro resumen;
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
24 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
GEHITU
(aadir)
-TU, -DU
-TZEN
-KO
-I
-TEN
-KO
-TSI/-TZI
-TEN
-KO
-N
-TEN
-GO
ADIBIDEAK
zorabiaTU-->zorabiaTZEN
zorabituKO
konponDU-->konponTZEN
konponduKO
jausI-->jausTEN
jausiKO
ikusI-->ikusTEN
ikusiKO
jeiTSI-->jeiSTEN
jeitsiKO
idaTZI-->idaZTEN
idatziKO
egiN-->egiTEN
eginGO
joaN-->joaTEN
joanGO
Poniendo delante del aditz laguntzaile un BA- hacemos un condicional (es como imponer un
SI condicional). El BA- con verbos conjugables tambin puede valer, segn la frase, como el
YA del castellano (BAnago=ya estoy, BAnoa=ya voy, BAdago=ya est).
Diciendo el verbo tal cual (sin aditz laguntzaile, ni sin atzizki construimos el imperativo, y
este imperativo vale para segunda persona del singular y del plural.
Etorri!=ven!,venid!
irentsi=traga!,tragalo!,tragalos!,tragala!,tragalas!,tragad!,tragadlo!,tragadlos!,
tragadla!,tragadlas!
irten!=sal!, salid!
Adibideak;
EUSKARA
-Zer egiten ari zara?
-dendara sarTZEN ARI naiz
-Atarrabiara joango naiz
-Atarrabiara BAzoaz, ni Falcesera joango
naiz.
-zorabiatzen BAzara, ni ez naiz joango.
-zorabiatu BAzara, ni ez naiz joango
-non egon zara?
-San Adrianen egon naiz.
CASTELLAO
-Qu ests haciendo?
-ESTOY entraNDO a la tienda.
-Ir a Villaba.
-SI vas a Villaba, yo ir a Falces
-SI te mareas, yo no ir
-SI te has mareado, yo no ir
-donde has estado?
-he estado en San Adrian
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
25 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
-irentsi pilula!
-irentsi pilulak!
-etorri orain Bilbora!
-banago Bilbon.
-traga(d) la pastilla!.
-traga(d) las pastillas!
-ven ahora a Bilbao!
-ya estoy en Bilbao.
Ariketa:
-Zer egiten ari zara?
-Telebista ikusten ari naiz, eta zu?
-ni Gorbeia mendia (el monte Gorbea) igotzen ari naiz.
-Murchantera iritsi naiz
-ba (pues) ni Cintruenigora joango naiz, eta gero (despus) Tuterara.
-orian zorabiatzen naiz, eta zu?
-ni ez naiz norian zorabiatzen, ni itsasontzian (en el barco) zorabiatzen naiz.
Oharra: itsaso=mar (el nombre Mar tambin es Itsaso en euskara), y ontzi=recipiente, vaso;
itsasontzi es la suma de ambos. Tambien espaziontzi=nave espacial.
11. GAIA
Hasta ahora hemos conocido verbos a los que no le podemos preguntar "qu?" es decir no
tienen lo que en castellano se llama objeto o complemento directo. Por ejemplo,
"zorabiatzen naiz" (me mareo), no podemos preguntar "QU me mareo?", y podemos
contestar que no mareo nada, soy yo quien se marea ("yo" es el sujeto, que aunque omitido
es implicito por el verbo). Lo mismo pasa con "iritsi gara", QU venimos?", no venimos
nada.
En las frases con complemento directo, podemos preguntar "qu?", por ejemplo "veo el
libro", preguntamos "qu vs?", y podemos contestar "veo el libro", lo mismo si decimos
"lo veo" o "veo", en estas, aunque el objeto directo est omitido podemos preguntar "qu
vs?", y contestar "veo algo" (lo que quiera que vea).
Estos verbos en los que podemos preguntar qu? se llaman transitivos, y para conjugarlos
no usaremos el IZAN, sino que usaremos el UKAN, y para indicar los pronombres
personales (el sujeto de la oracin) aadiremos -K en singular, o sustituiremos -AK al final
por -EK en plural.
En el objeto directo distinguiremos entre singular y plural (yo veo el libro, yo veo los libros)
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
26 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
UKA
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
SIGULARRA
dut
duzu
du
dugu
duzue
dute
NIK
ZUK
HARK
GUK
ZUEK
HAIEK
PLURALA
Ditut
Dituzu
Ditu
Ditugu
Dituzue
Dituzte
D(IT)U
T
ZU
---GU
ZUE
TE
La forma de conjugar los verbos transitivos (con objeto) es como la de los intransitivos (sin
objeto), con la nica excepcin del presente continuo (-T(Z)EN ARI), en los cuales
seguiremos usando el IZAN, por eso en la leccin anterior hemos podido preguntar "zer
egiten ari zara?" (qu ests haciendo?), pero no podiamos preguntar "qu haces?".
EUSKARA
nik egin dut
nik egin dut ohea
nik egin ditut
nik egiTEN dut
nik egiTEN ditut
nik egiTEN ARI naiz
nik eginGO dut
nik eginGO ditut
zuk kotxeAK ikusi dITuzu
erlojua ekarri dut
haiek telebista ikusiko dute
haiek telebista ikusten ari dira
haiek telebista begiratu dute
haiek irratia entzun dute
JuanEK liburuak ekarri ditu
MartaK liburuak ekarri ditu
CASTELLAO
yo (lo) he hecho
yo he hecho la cama
yo (los) he hecho
yo (lo) hago
yo (los) hago
yo lo estoy hacieNDO
yo los estoy haciendo
yo lo haR
yo los har
t has visto LOS cocheS
he traido el reloj
Ellos vern la tele
Ellos estn viendo la tele
Ellos han mirado la tele
Ellos han oido la radio
Juan ha traido los libros
Marta ha traido los libros
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
27 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
En castellano cuando en vez de algo, el objeto directo es alguien en castellano ponemos "a" delante
del nombre, esto no ha de confundirnos, y tendremos que difrenciar el sujeto (Miguel) del objeto
directo(Jose o Jos, ambos valen en castellano).
Ariketa:
-kirola (deporte ) egiten duzu?
-ez, ez dut kirola egiten, eta zuk?
-nik bai, nik kirola egiten dut.
-Egunkaria (el peridico) erosiko (erosi=comprar) duzu?
-bai, erosiko dut.
-ze egunkaria erosten duzu?
-edozein (cualquiera) erosten dut
-pesetetan ordaintzen (ordaindu=pagar) duzu?
-ez, eurotan ordaintzen dut.
12. GAIA
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
28 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Anteriormente hemos conjugado algunos verbos intransitivos (EGON, ETORRI eta JOAN). Esto
tambin se puede hacer con algunos transitivos, de ellos el ms importante es el EDUKI (tener).
ORK
nik
zuk
hark
guk
zuek
haiek
EUSKARA
SIGULARRA
daukat
daukazu
dauka
daukagu
daukazue
daukate
CASTELLAO
PLURALA
dauzkat
dauzkazu
dauzka
dauzkagu
dauzkazue
dauzkate
ORK
nik
zuk
hark
guk
EUSKARA
SIGULARRA
dakit
dakizu
daki
dakigu
PLURALA
dakizkit
dakizkizu
dakizki
dakizkigu
yo (lo/a, los/as) s
t (lo/a, los/as) sabes
l/ella (lo/a, los/as) sabe
nosotros/as (lo/a, los/as) sabemos
zuek
dakizue
dakizkizue
haiek
dakite
dakizkite
CASTELLAO
EDUKI:
nik
zuk
hark
guk
zuek
haiek
DAU(Z)KA
JAKI:
T
ZU
--GU
ZUE
TE
nik
zuk
hark
guk
zuek
haiek
DAKI(ZKI)
T
ZU
--GU
ZUE
TE
Adibideak:
EUSKERA
nik ez daukat motorra
nik ez dauzkat motorrak
haiek orria daukate
haiek orriaK dauZkate
zure izena badakit
zuen izenaK badakiZKIt
CASTELLAO
yo no tengo la moto
yo no tengo las motos
ellos/as tienen la hoja
ellos/as tienen LAS hojas
ya s tu nombre
ya s vuestros nombres
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
29 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
ez dakit
gehitzen daki
nola joaten daki
igeri egiten dakigu
Kotxe honek irratia dauka
Beroki horrek poltsikoak dauzka
horrek poltsikoak dauzka
jaka hark poltsikoak dauzka
hauek ondo dakite
horiek kotxe daukate
furgoneta haiek gurpilak dauzkate
no s
(l/ella) sabe sumar
sabe como ir
sabemos nadar
este coche tiene radio
ese abrigo tiene bolsillos
ese/a tiene bolsillos
aquella chamarra tiene bolsillos
estos/as lo saben bien
esos/as tienen coche
aquellas furgonetas tienen ruedas
En los ltimos ejemplos hemos visto los demostrativos cuando actuando como sujeto con verbos
transitivos;
hau--->honek
hori--->horrek
hura--->hark
Los plurales se quedan como estan (hauek, horiek, haiek).
Ariketa:
-dirua (dinero) daukat.
-bai?, zenbat diru daukazu?
-hamazazpi euro eta berrogei ta hamar ehuneko dauzkat.
-badakizu gidatzen (gidatu=conducir) ?
-gidatzen badakizu?
-gidatzen dakizu?
-bai, badakit gidatzen
-bai, gidatzen badakit.
-bai, gidatzen dakit
Oharra: cualquiera de las preguntas y respuestas estan bien dichas, y el orden de los factores no
altera el producto. La nica diferencia entre significados est en el BA- (que unas tienen y otras
no).
13. GAIA
Gai honetan NOR-NORI aditz laguntzailea ikusiko dugu, aditz hau erabiltzen da (se usa): se usa
cuando a algo o a alguien (nori="a quien") le pasa algo (que lo indicaremos con el verbo principal),
y hay tambien un objeto directo. Primero formularemos el verbo, y luego veremos ejemplos para
clarificar:
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
30 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
OR--->ORI
OR-ORI
SIGULARREA
PLURALEA
ni----->niri
zu----->zuri
hura-->hari
gu----->guri
zuek--->zuei
haiek-->haiei
ZAIT
ZAIZU
ZAIO
ZAIGU
ZAIZUE
ZAIE
ZAIZKIT
ZAIZKIZU
ZAIZKIO
ZAIZKIGU
ZAIZKIZUE
ZAIZKIE
ZAI (ZKI)
T
ZU
O
GU
ZUE
E
Para formar el "a quien" en los nombres, se les aade -I si ababan en consonante, y -RI si acaban en
vocal.
Ejemplos:
EUSKARA
pilota jausi da
Pilota jausi zait
PilotaK jausi zaiZKIt
-Nori galdu zaio giltza?
-Zuri galdu zaizu.
-DaviDI galdu zaio.
-AnaRI galdu zaio.
-Nork galdu du giltza?
-Zuk galdu duzu.
-Davidek galdu du.
-Nori galdu zaiZKIo giltzaK?
-guri galdu zaiZKIgu
gutuna heldu zait
gutuna helduKO zait
gutuna helTZEN zait
kirola egiTEA gustazen zaizu?
bai, kirola egitea gustazen zait
mendira joatea gustazen zaie
CASTELLAO
La pelota se ha caido
Se me ha caido la pelota
Se me haN caido laS pelotaS
-A quin se le ha perdido la llave?
-A t se te ha perdido.
-A DaviD se le ha perdido.
-A AnA se le ha perdido
-Quin ha perdido la llave?
-T la has perdido.
-David la has perdido.
-A quin se le haN perdido laS llaveS?
-A nosotros se nos haN perdido.
La carta me ha llegado
La carta me llegar
La carta me llega
te guta hacer deporte?
si, me gusta hacer deporte
les gusta ir al monte
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
31 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Ariketak:
-hilerokoa (menstruacin) etorri zait
-liburua ez zaie galdu (perder).
-Burua joaten zaie.
14. GAIA
Gai honetan, azken (ltimo) aditz laguntzailea ikusiko dugu, aditz hau NOR-NORI-NORK da
(quien/que -- a quien -- quien(sujeto de la oracin) ). Lehen idatziko dugu, eta gero (y despus)
adibideak irakurriko ditugu (leeremos). Aqu hay un "objeto directo" (nor), un "a quien" (nori), y
un "quien" (nork, el sujeto de la frase). Si el objeto directo es plural valdr con aadir -ZKI, como
en el NOR-NORI, ya visto.
ORI
ORK
NIK
OR-ORI-ORK
IRI
ZURI
HARI
GURI
ZUEI
HAIEI
----
di(zki)zut
di(zki)ot
-------
di(zki)zuet
di(zki)et
ZUK
di(zki)dazu
------
di(zki)ozu
di(zki)guzu
-------
di(zki)ezu
HARK
di(zki)t
di(zki)zu
di(zki)o
di(zki)gu
di(zki)zue
di(zki)e
GUK
----
di(zki)zugu
di(zki)ogu
------
di(zki)zuegu
di(zki)egu
ZUEK
di(zki)dazue
------
di(zki)ozue
di(zki)guzue
------
di(zki)ezue
HAIEK
di(zki)date
di(zki)zute
di(zki)ote
di(zki)gute
di(zki)zuete
di(zki)ete
No exite posibilidad de unir nik-niri (no tiene sentido, ya que yo a mi no me puedo dar nada), lo
mismo con zuk-zuri, nik-guri, zuk-zuei, guk-niri, zuek-zuri, guk-guri, y zuek-zuei.
Nos fijamos en los aspectos comunes entre miembros de una misma fila, y una misma columna.
Vemos como caso particular, que NIRI, con HARK acaba en -t, y en el resto, al aadir otras
terminaciones, pasa a ser -DA-. La tabla resumen sera:
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
32 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
ZER/OR
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
DI (ZKI)
ORI
T/DA
ZU
O
GU
ZUE
E
ORK
T
ZU
-GU
ZUE
TE
Adibideak:
EUSKARA
-Zer ematen didazu?
-nik zuri liburua ematen dizut
-nik zuri liburuaK ematen diZKIzut
-nik zuri ez dizut ezer ematen
haiek niri orria eman didate
haiek niri orria ematen didate
haiek niri orria emango didate
haiek niri orriak emango dizkidate
nik txanpona ekarri dut
nik zuri txanpona ekarri dizut
mutilak lorea eraman du
mutilak neskari lorea eraman dio
ni igo naiz
niri bola igo zait
nik poltsa igo dut
nik zuri poltsa igo dizut
CASTELLAO
-Qu me das?
-Yo a t te doy el libro.
-Yo a t te doy loS libroS.
-yo a t no te doy nada
ellos a m me han dado la hoja
ellos a m me dan la hoja
ellos a m me darn la hoja
ellos a m me darn las hojas
yo he traido la moneda
yo a t te he traido la moneda
El chico ha llevado la flor
El chico a la chica le ha llevado la flor
yo he subido
a m se me ha subido la bola
yo he subido la bolsa
yo a t te he subido la bolsa
Ariketa:
zuek niri zapia (pauelo) emango didazue
zuek niri zapiak emango dizkidazue
guk haiei pilota botatzen (bota=tirar) diegu
zuek Lorenari ipuina (ipuin=cuento) eramaten diozue
15. GAIA
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
33 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Gai honetan, AHAL , BEHAR eta NAHI aditzak erabiliko ditugu (usaremos). Aditz hauei IZAN
aditza gehitzen zaie (se les aade), denboraREN ARABERA (denbora=tiempo, -REN
ARABERA=segn el/la,...denboraREN ARABERA=SEGN EL tiempo).
Los trs (ahal, behar y nahi) se ponen siempre despus del verbo principal ( joan, ekarri, eman....)
AHAL = PODER (ahal, ahal izan, ahal izango)
BEHAR = TEER QUE / HABER DE (behar, behar izan, beharko)
AHI = QUERER (nahi, nahi izan, nahiko)
El NAHI se usa con UKAN en lugar de IZAN
Adibideak:
EUSKARA
joan ahal naiz
joan behar naiz
joan nahi DUT
jausi ahal zait
jausi behar zait
jausi nahi zait
ekarri ahal dut
ekarri behar dut
ekarri nahi dut
ekarri ahal dizut
ekarri behar dizut
ekarri nahi dizut
ekarri ahal didazu?
ekarri behar didazu?
ekarri nahi didazu?
nor etorri ahal da?
nor etorri behar da?
norK etorri nahi DU?
ni joan ahal naiz
ni joan behar naiz
niK joan nahi DUT
ni joan ahal izan naiz
ni joan behar izan naiz
niK joan nahi izan DUT
ni joan ahal izango naiz
ni joan beharko naiz
niK joan nahiko DUT
CASTELLAO
puedo ir
tengo que ir / he de ir
quiero ir
se me puede caer
se me tiene que caer / se me ha de caer
se me quiere caer
lo puedo traer
lo tengo que traer
lo quiero traer
te lo puedo traer
te lo tengo que traer
te lo quiero traer
me lo puedes traer?
me lo tienes que traer?
me lo quiers traer?
quin puede venir?
quin tiene que venir?
quin quiere venir?
yo puedo ir (me)
yo tengo que ir (me)
yo quiero ir (me)
yo he podido ir (me)
yo he tenido que ir (me)
yo he querido ir / irme
yo podr ir (me)
yo tendr que ir (me)
yo querr ir /irme
Ariketa:
-Donostiara joan behar naiz
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
34 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
16. GAIA
Hemen NOR-NORK aditza ikusiko dugu (UKAN NOR-NORK-aren zatia (parte) da). Este ser el
ltimo aditz lauguntzaile que conjuguemos. El NOR nos dice el "objeto directo" de la frase, y el
NORK el sujeto de la misma.
NORK ORI
NIK
OR-ORK
I
ZU
--zaitut
HURA
dut
GU
---
ZUEK
zaituztet
HAIEK
ditut
ZUK
nauzu
---
duzu
gaituzu
---
dituzu
HARK
nau
zaitu
du
gaitu
zaituzte
ditu
GUK
---
zaitugu
dugu
---
zaituztegu
ditugu
ZUEK
nauzue
---
duzue
gaituzue
---
dituzue
HAIEK
naute
zaituzte
dute
gaituzte
zaituztete
dituzte
Mirando lo que tienen en comn miembros de una misma fila o columna podemos hacer una tabla
(la nica parte irregular es cuando el sujeto es "haiek", que aade -zte al final de la palabra si esta
acaba en -tu-, o aade -te en caso contrario).
OR- ORK
OR
ni
nau
zu
zaitu
hura
du
gu
gaitu
zuek
zaituzte
haiek
ditu
ORK
t
zu
-gu
zue
-zte/-te
Adibideak:
EUSKARA
zuk ni lasaitu nauzu
ekarri nauzu
zuk Carlos ekarri duzu
CASTELLAO
tu a m me has tranquilizado
me has traido (a m)
tu has traido a Carlos
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
35 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Los verbos gorroto (odiar) y maite (amar) son especiales, y no necesitan aadir -ten/-tzen para
conjugarse en presente simple.
Ariketa:
etxera eraman ahal nauzu?
bai, etxera eraman ahal zaitut
Tafallatik ekarri zaituztet, eta ez nauzue maite
maite bazaitu, Parisera eramango duzu
17. GAIA
Orain (ahora) aditz laguntzaile guztiak berriro (de nuevo) ikusiko ditugu, guztiak (todos)
gogoratzea (recordar) garrantzitsua (importante) da. Taulak (las tablas) hauek dira:
IZA (ser)
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
NAIZ
ZARA
DA
GARA
ZARETE
DIRA
(vosotros/as sois)
OR--->ORI
OR-ORI
SIGULARREA
PLURALEA
ni----->niri
zu----->zuri
hura-->hari
ZAIT
ZAIZU
ZAIO
ZAIZKIT
ZAIZKIZU
ZAIZKIO
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
36 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
gu----->guri
zuek--->zuei
haiek-->haiei
ZAIGU
ZAIZUE
ZAIE
ZAIZKIGU
ZAIZKIZUE
ZAIZKIE
OR-ORK
NORK ORI
NIK
I
---
ZU
zaitut
HURA
dut
GU
---
ZUEK
zaituztet
HAIEK
ditut
ZUK
nauzu
---
duzu
gaituzu
---
dituzu
HARK
nau
zaitu
du
gaitu
zaituzte
ditu
GUK
---
zaitugu
dugu
---
zaituztegu
ditugu
ZUEK
nauzue
---
duzue
gaituzue
---
dituzue
HAIEK
naute
zaituzte
dute
gaituzte
zaituztete
dituzte
ORI
ORK
NIK
OR-ORI-ORK
IRI
ZURI
HARI
GURI
ZUEI
HAIEI
----
di(zki)zut
di(zki)ot
-------
di(zki)zuet
di(zki)et
ZUK
di(zki)dazu
------
di(zki)ozu
di(zki)guzu
-------
di(zki)ezu
HARK
di(zki)t
di(zki)zu
di(zki)o
di(zki)gu
di(zki)zue
di(zki)e
GUK
----
di(zki)zugu
di(zki)ogu
------
di(zki)zuegu
di(zki)egu
ZUEK
di(zki)dazue
------
di(zki)ozue
di(zki)guzue
------
di(zki)ezue
HAIEK
di(zki)date
di(zki)zute
di(zki)ote
di(zki)gute
di(zki)zuete
di(zki)ete
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
37 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Merece la pena repasar lo visto hasta ahora, ya no se vern mas verbos, sino tan solo algunos de
los ya vistos en pasado, ya que en futuro no se conjuga ningun verbo. Conociendo todo lo visto
sabremos bastante, y podremos hacer el ejercicio de leer testos del peridico, libros, ... o oir lo que
dicen en la tele o en la radio.
18. GAIA
Orain datak (fechas) ikasiko ditugu:
EUSKARA
eguna
astea
Astelehena
Asteartea
Asteazkena
Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
herenegun
atzo
gaur
bihar
etzi
urtea
ihaz
aurten
hilabete
hila
Urtarrila
Otsaila
Martxoa
Apirila
Maiatza
Ekaina
Uztaila
Abuztua
Iraila
Urria
Azaroa
Abendua
CASTELLAO
da
semana
Lunes
Martes
Miercoles
Jueves
Viernes
Sabado
Domingo
antesdeayer
ayer
hoy
maana
pasadomaana
ao
"el ao pasado"
"este ao"
mes
"este mes"
Enero
Febrero
Marzo
Abril
Mayo
Junio
Julio
Agosto
Setiembre
Octubre
Noviembre
Diciembre
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
38 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Adibideak:
EUSKARA
-Zer egun da gaur?
-Gaur ostirala da.
-ostirala, bai, baina data?
-2002-ko Otsailaren 21-a "bi mila ta
biko otsailaren hogei ta bata"
-Noiz da zure urtebetetzea?
-Irailaren 27-an
"Irailaren hogeita zazpian"
-Noiz zoaz klasera?
-Astelehenetik Ostegunera
-Noiz daukazu azterketa?
-Hilaren 27-an.
-NoizEAN BEHIN dator Natxo?
-Bi urteAN BEHIN dator.
-UrteAN BEHIN dator.
-Hiru hilean behin dator.
-NoizERO dator Natxo?
-AsteRO dator.
-Egunero dator.
-Hilero dator.
-Urtero dator.
-Noiz hartzen dituzu oporrak?
-Abustuaren hamabian.
CASTELLAO
-Qu da es hoy?
-Hoy es viernes.
-viernes, s, pero la fecha?
-21 de Febrero del 2002
-Cuando es tu cumpleaos?
-El 27 de Setiembre
-Cuando vas clase?
-De Lunes a Jueves
-Cuando tienes el examen?
-El 27 de "este mes".
-CADA CUANTO viene Natxo?
-Viene cada dos aos.
-Viene una vez al ao
-Viene cada trs meses
-CADA CUANTO viene Natxo?
-Viene CADA semana. /Vienes TODAS las semanas.
(semanalmente)
-Veiene CADA da / Viene a diario/Viene todos los das
-Viene CADA mes./Viene mensualmente./Viene todos
los meses.
-Viene CADA ao./Viene anualmente
./Viene todos los aos.
-Cuando coges (las) vacaciones?
-El doce de Agosto
Vemos que "noizero" y "noizean behin" siginifican lo mismo (cada cuanto). Con "noizean behin" se
puede contestar 1,2,3,... y una unidad de tiempo (una vez al ao, cada 2 meses, cada tres das,...).
Con noizero, solo contestamos cada "unidad de tiempo" (egunero, hilero, urtero)
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
39 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
1:00
2:00
3:00
4:00
5:00
6:00
7:00
8:00
9:00
10:00
11:00
12:00
1:05
2:10
3:15
4:20
5:25
5:30
6:30
6:35
6:40
6:45
6:50
6:55
EUSKARA
Ordu batak dira
Ordu biak dira
Hirurak dira
Laurak dira
Bostak dira
Seirak dira
Zazpirak dira
Zortziak dira
Bederatziak dira
Hamarrak dira
Hamaikak dira
Hamabiak dira
Ordu batak eta bost dira
Ordu biak eta hamar dira
Hirurak eta LAURDEN
Laurak eta hogei dira
Bostak eta hoegei ta bost dira
Bost eta ERDIAK dira
Sei ta ERDIAK dira
zazpiak hogei ta bost GUTXIAGO dira
zazpiak hogei gutxiago dira
zazpiak LAURDEN gutxiago dira
zazpiak hamar gutxiago dira
zazpiak bost gutxiago dira
CASTELLAO
Son la una
Son las dos
Son las trs
Son las cuatro
Son las cinco
Son las seis
Son las siete
Son las ocho
Son las nueve
Son las diez
Son las once
Son las doce
Son la una y cinco
Son las dos y diez
Son las trs y CUARTO
Son las cutaro y veinte
Son las cinco y veinticinco
Son las cinco y MEDIA
Son las seis y MEDIA
Son las siete menos veinticinco
Son las siete menos veinte
Son las siete menos CUARTO
Son las siete menos diez
Son las siete menos cinco
Ikusten duguNEZ (COMO vemos) ordu guztietan (en todes las horas) ipintzen da (ipini=poner) (r)ak, eta gainera (adems), cuando son "la una" o "las dos" ponemos "ordu" delante. Esto es as en
todas meno a"y media" que decimos "eta erdiAK". Cuando es "las once Y diez" decimos "hamikak
ETA hamar", cuando son "las once MENOS diez", en cambio, decimos "hamaikak hamar
GUTXIAGO". Adems "cuarto"="laurden".
Adibidez (por ejemplo);
EUSKARA
-Zer ordu da?
-Hamarrak eta hogei dira.
-Goizeko hamarrak eta hogei dira.
CASTELLAO
-Qu hora es?
-son las 10 y 20.
-Son las 10 y 20 de la maana. (goiz=maana (parte
del da))
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
40 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Ariketak (ejercicios);
-oiz da zure urtebetzea?
-Abenduaren 15-an
-Urtarrilaren 27-an
-Abenduaren 24-an
-Zer ordutan etorriko zara?
-ordu batak laurden gutxiagotan.
-oizean behin pasatzen da autobusa?
-hogei minutuan behin.
-Aurreko (anterior) autobusa duela bost minutu joan da.
-oiz egon zara Barakaldon?
-Atzo.
-Eta Santurtzin?
-Herenegun.
-Eta Portugaleten?
-Gaur egon naiz Portugaleten.
-Eta noiz egongo zara Sestaon?
-Bihar.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
41 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
19. GAIA
Orain konparaketak (konparaketa=comparacin) ikasiko ditugu. En las oraciones, primero
ponemos la persona / cosa sujeto, y seguido la otra persona/cosa de referencia con la que la
comparamos.
EUSKARA
-Miguel altua da.
-Miguel Francisco BAINO altuAGOA da.
-Miguel ez da Francisco BAINO altuAGOA.
-Miguel Francico BEZAIN altua da.
-Emma Silvia baino bajuagoa da.
-EMMA ETA ANA Silvia baino
bajuagoAK dira.
-Emma ANA ETA SILVIA baino
bajuagoa da.
-Emma bajuENA da.
-Inaurria erlea bezain trebea da
-zu ordenagailua baino trebeagoa zara.
-ordenagailua zu baino tentelagoa da.
-Ordenagailua tentelENA da.
-Hegazkina motorra baino azkarragoa da
-Artza otsoa baino haundiagoa da.
-Otsoa artza baino txikiagoa da.
-Sagua txikiena da.
-Sugea otsoa baino argalagoa da.
-Artza sugea baino lodiagoa da.
-Artza lodiEGI da.
-Sugea argalEGI da.
-guztietatik sagua txikiena da
CASTELLAO
-Miguel es alto.
-Miguel es MAS alto QUE Francisco. (altu=alto)
-Miguel no es MAS alto QUE Francisco.
-Miguel es TAN alto COMO Francisco.
-Emma es ms baja que Silvia.
-EMMA Y ANA son ms bajas que
Silvia
-Emma es ms baja que ANA Y
SILVIA.
-Emma es LA MAS baja.
-La hormiga (inaurria) es tan lista
como la abeja(erlea)
-T eres mas listo que el ordenador.
-El ordenador es ms tonto que t.
-El ordenador es EL MAS tonto.
-El avin es ms rapido que la moto.
-El oso es ms grande que el lobo.
-El lobo es ms pequeo que el oso.
-El ratn es EL MAS pequeo.
-La serpiente es ms delgada que el lobo.
-El oso es ms gordo que la culebra.
-El oso es DEMASIADO gordo.
-La culebra es DEMASIADO delgada.
-De todos, el ratn es el ms pequeo.
Ariketak:
-or da Altuena?
-Ruben altuena da.
-eta bajuena?
-Fede bajuena da.
-Balea (ballena) lodiena da.
-balea lodiegi da.
-Gepardoa koala baino azkarragoa da
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
42 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
20. GAIA
Gai honetan IZAN aditzaren iragana (iragana=pasado) ikasiko dugu:
IZA
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
nintzen
zinen
zen
ginen
zineten
ziren
CASTELLAO
yo
era
t
eras
l/ella
era
nosotros/as eramos
vosotros/as erais
ellos/a
s eran
IZA lehenaldia
(pasado)
ni ikaslea naiz
ni zorabiatu naiz
ni zorabiatzen naiz
ni zorabiatzen ari naiz
ni zorabiatuko naiz
ni tabernaria nintzen
ni zorabiatu nintzen
ni zorabiatzen nintzen
ni zorabiatzen ari nintzen
ni zorabiatuko nintzen
yo soy estudiante
yo me he mareado
yo me mareo
yo me estoy mareando
yo me marear
yo era barman
yo me mare
yo me mareaba
yo me estaba mareando (casi no usada)
yo me mareara
Aditz guztiak, IZAN eta besteak, iraganan beti (siempre) -N batez (por una -N) amaitzen dira.
Adibideak:
EUSKARA
zu Bermeora joan zinen
zu Tafallatik ibiltzen zinen
hura eskaileratik jaisten ari zen
gu Baltierrara heldu ginen
zuek Peraltara heltzen zineten
haiek Sangotzara heltzen ari ziran
CASTELLAO
T fuiste a Bermeo
T andabas por Tafalla
l/ella estaba bajando por la escalera
nosotros/as llegamos a Valtierra
vosotros/as llegabais a Peralta
Ellos/as estaban llegando a Sangesa
Ariketak:
-Martxelo mendira igo zen?
-Ez, Martxelo ez zen mendira igo, Martxelo Ebrora joan zen.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
43 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
21. GAIA
Oraingo gaian UKAN (NOR-NORK) ikastea tokatzen zaigu:
UKA
SIGULARREA
nik
nuen
zuk
zenuen
hark
zuen
guk
genuen
zuek
zenuten
haiek
zuten
PLURALEA
nituen
zenituen
zituen
genituen
zenituzten
zituzten
n
zen
z
gen
zen
z
(it)
u
u
u
u
u(z)t
u(z)t
EN
CASTELLAO
Yo he conocido a Angel
Yo conozco a Angel
Yo conocer a Angel
Yo conoc a Angel
Yo conoca a Angel
Yo conocera a Angel
T trajiste el libro
T trajiste LOS libroS
l/ella vea la pelcula
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
44 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Ariketa:
-ork egin zuen afaria (afari=cena)?
-Josek afaria egin zuen.
-Eta patatak, nork egin zituen patatak?
-Josek ere (ere=tambin) egin zituen.
-ork ikusten zuen Osasuna-Athletic partidua?
-Guztiok (todos nosotros) ikusten genuen.
-Zenbat gol sartu zituzten?
-bederatzi gol sartu zituzten.
-Zenbat gol sartu zuen Osasunak?
-Osasunak bost gol sartu zituen, eta amaitu bost-lau amaitu zen.
-Haiek atzo partiduko sarrerak (sarrera=entrada) erosi (erosi=comprar) zituzten.
22. GAIA
Orain NOR-NORI ikasiko dugu:
ORI
niri
zuri
hari
guri
zuei
haiei
OR-ORI
SIGULARREA
zitzaidan
zitzaizun
zitzaion
zitzaigun
zitzaizuen
zitzaien
PLURALEA
zitzaizkidan
zitzaizkizun
zitzaizkion
zitzaizkigun
zitzaizkizuen
zitzaizkien
ORI
niri
zuri
hari
guri
zuei
haiei
OR-ORI
sing/plur
ZITZAI
(ZKI)
DA
ZU
O
GU
ZUE
E
N
N
N
N
N
N
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
45 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Adibideak:
EUSKARA
niri gutuna heldu zait
niri gutunak heldu zaizkit
niri gutuna heltzen zait
niri butuna helduko zait
miri gutuna heldu zitzaidan
niri gutunak heldu zitzaizkidan
niri gutuna heltzen zitzaidan
niri gutunak heltzen zitzaizkidan
niri gutuna helduko zitzaidan
niri gutunak helduko zitzaizkidan
Hari giltzak jausi zitzaizkion
zuri prakak jausten zitzaizkizun
autobusa joan zitzaidan
karneta galdu zitzaion
lorontzia apurtu zitzaizuen
lorontzia apurtu zenuten
hari hilerokoa etorri zitzaion
guri txakurra etorri zitzaigun
CASTELLAO
a m me ha llegado la carta
a m me han llegado las cartas
a m me llega la carta
a m me llegar la carta
a m me lleg la carta
a m me llegaron las cartas
a m me llegaba la carta
a m me llegaban las cartan
a m me llegara la carta
a m me llegaran las cartas
a l/ella se le cayeron las llaves
a t se te caan los pantalones.
se me fue el autobus
se le perdi el carn
se os rompi el jarrn
rompisteis el jarrn
a ella le vino la menstruacin
a nosotros/as nos vino el perro
Ariketa:
-Kontzertuko sarrerak galdu zitzaizkizuen?
-ez, ez zitzaizkigun galdu, baina garbigailuan (garbigailu=lavadora) busti (busti=mojar)
zitzaizkigun.
-niri Mario etorri zitzaidan.
-guri neska guztiak hurbiltzen (hurbildu=acercar) zitazizkigun.
- ba guri, Durangoko jaietan (jai=fiesta), herriko (herri=pueblo) lagunak etortzen zitzaizkigun.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
46 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
23. GAIA
Eta bakarrik (bakarrik=solamente) NOR-NORI-NORK iraganan faltatzen zaigu:
OR-ORI-ORK
IRI
ZURI
HARI
NIK
--nizun
nion
nizkizun
nizkion
ZUK
zenidan
--zenion
zenizkidan
zenizkion
HARK zidan
zizun
zion
zizkidan
zizkizun
zizkion
GUK --genizun
genion
genizkizun
genizkion
ZUEK zenidaten
--zenioten
zenizkidaten
zenizkioten
HAIEK zidaten
zizuten
zioten
zizkidaten
zizkizuten
zizkioten
GURI
--zenigun
zenizkigun
zigun
zizkigun
--zeniguten
zenizkiguten
ziguten
zizkiguten
ZUEI
nizuen
nizkizuen
---
HAIEI
nien
nizkien
zenien
zenizkien
zien
zizkien
genien
genizkien
zenieten
zenizkieten
zieten
zizkieten
zizuen
zizkizuen
genizuen
genizkizuen
--zizueten
zizkizueten
Iraganan eraikitzeko (eraiki=construir) lehenengo ipinten da NORK, gero ZER (sing/plur), eta
azkenik (finalmente) NORI. Eskema ondokoa izan ahal da:
ORK
ni
zeni
zi
geni
zeni___te
zi___te
nik
zuk
hark
guk
zuek
haiek
ZER(sing/plur)
(ZKI)
ORI
da
zu
o
gu
zue
e
Nabaritzen dugu (nabari=notar), en pasado primero se dice "quien" (sujeto), y despus "a quien"
(NORI), es decir, al revs que en el presente (orainaldia).
Adibideak:
EUSKARA
-nik zuri liburua eman dizut.
-nik zuri liburua eman nizun.
-nik zuri liburuak eman nizkizun
-nik liburuak ematen nizkizun.
-nik liburuak emango nizkizun.
-haiek kotxea ikusi zizuten.
CASTELLAO
-Yo a t te he dado el libro.
-yo a t te d el libro.
-Yo a t te d los libros.
-yo te daba los libros.
-yo te dara los libros.
-ellos/as et vieron el coche.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
47 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
-T me dijiste la verdad.
-Pero el/ella me dijo mentiras.
-l/la amigo/a a Kike le di el telefono.
-Las chicas les dieron el numero de telefono a los
chicos.
-Las chicas les dieron los numeros de telfono a los
chicos.
-nos trajistes el libro.
-Te llevamos una botella de vino.
Ariketak:
-Zer ekarri zenigun?
-Lore bat (lorea=flor) ekarri genizun.
-kotxea lapurtu (lapurtu=robar) zioten.
-ora eramaten zigun botila?
-Sukaldera (sukalde=cocina) eramaten zizuen.
24. GAIA
Iraganan ere "AHAL", "BEHAR" eta "NAHI" erabili ahal ditugu. Orainaldian bezala (como en
presente), "behar" eta "nahi" hitzekin (hitza=palabra) ez dira erabiltzen IZAN aditzak (naiz-nintzen,
zara-zinen, da-zen, gara-ginen, zarete-zineten, dira-ziren).
Adibideak;
EUSKARA
joan nahi dut
joan nahi nuen
joan ahal nintzen
argia piztu nahi zenuen
argia piztu nahiko zenuen
argia piztu ahal zenuen
argia piztu ahal izango zenuen
argia piztu behar zenuen
argia piztu beharko zenuen
gutuna heldu behar zitzaidan
gutuna heldu ahal zitzaidan
Hark niri gutuna bialdu behar zidan
gutuna bialdu nahi zidan
gutuna bialdu ahal zidan
CASTELLAO
quiero ir
quera ir
poda ir
queras encender la luz (piztu=encender) (argia=luz)
querras encender la luz
podas encender la luz
podras encender la luz
tenas que encender la luz
debas encender la luz
tendras que encender la luz
me tena que llegar la carta
me poda llegar la carta
l/ella a m me tena que enviar la carta
me quera enviar la carta (bialdu=enviar)
me poda enviar la carta
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
48 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Iraganan ez dira erabiltzen "behar izan", "ahal izan" eta "nahi izan" formulak.
Ariketa:
-Telebista itzali (itzali=apagar) ahal zenuen?
-Bai, itzali ahal nuen
-Irratia (irrati=radio) ekarri behar zenidan.
-Irratia ekarri beharko zenidan.
- irratia entzun (entzun=oir) ahal nuen.
25.GAIA
EGON aditza lehenaldian konjugatuko dugu:
ni
zu
hura
gu
zuek
EGO
nengoen
zeunden
zegoen
geunden
zeundeten
haiek
zeuden
ORK
nik
zuk
hark
guk
zuek
haiek
EDUKI
SIGULARREA
PLURALEA
neukan
neuzkan
zeneukan
zeneuzkan
zeukan
zeuzkan
geneukan
geneuzkan
zeneukaten
zeneuzkaten
zeukaten
zeuzkaten
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
sing/plur
nik
zuk
hark
guk
zuek
haiek
n
zen
z
gen
zen___te
z___te
euka/euzka
N
N
N
N
N
N
Adibideak:
EUSKARA
ni ondo nengoen
zu Buuelen zeunden
bera Ribaforadan zegoen
Gu Milagron geunden
zuek lanean zeundeten
haiek egongelan zeuden
nik kutxa neukan
nik kutxak neuzkan
zuek klabelinak zeneuzkaten
haiek torloju bat zeukaten
CASTELLAO
yo estaba bien
t estabas en Buuel
l/ella estaba en Ribaforada
Nosotros/as estabamos en Milagro
Vosotros/as estabais en el trabajo
Ellos/as estaban en la sala (egongela=sala de estar)
yo tena la caja (kutxa=caja)
yo tena las cajas
vosotros tenais los claveles (klabelina=clavel)
ellos/as tenan un tornillo (torloju=tornillo)
Ariketa:
-ork zeukan giltza?
-Marcosek zekan giltza.
-OR zegoen kalean? (kale=calle)
-kalean MIKEL zegoen.
-O zegoen Mikel?
-Mikel KALEA zegoen.
-ORK zeuzkan apunteak? (apunte=apunte)
-IRATIK apunteak zeuzkan
-ZER zeuzkan Iratik?
-Iratik APUTEAK zeuzkan.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
50 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
26. GAIA
Veamos como se construyen algunas palabras:
egin=hacer
Muchos verbos se construyen aadiendo EGIN a una palabra;
EUSKARA
hitz egin
txisa egin
kaka egin
txistu egin
lan egin
CASTELLAO
hablar (hitz=palabra)
mear (txis=pis=meada)
cagar (kaka=cagada,mierda)
silbar (txistu=silbido, silbo)
trabajar (lan=trabajo)
kide=compaero/a
A muchas palabras se les puede aadir el sufijo -kide/-ide que significa "compaero/a de".
Adibideak;
EUSKARA
lankide
klasekide
ikaskide
bidaide
oheide
CASTELLANO
Compaero/a de trabajo (lan=trabajo)
Compaero/a de clase (klase=clase)
Compaero/a de estudios (ikasi=estudiar)
Compaero/a de viaje (bidaia=viaje)
Compaero/a de cama (ohea=cama)
zalea=aficinado/a
Aadiendo el sufijo -zalea a algunas palabras formamos otras que indican "aficinado a".
Adibideak;
EUSKARA
mendizale
zinezale
futbolzale
euskalzale
pilotazale
neskazale
gonazale
kirolzale
irratizale
CASTELLAO
"aficionado/a a la montaa"
"aficionado/a al cine" (cinfilo)
"aficionado/a al futbol"
"aficionado/a lo vasco" (cultura, lengua,...)
"aficionado/a a la pelota" (pelota vasca)
"aficionado/a a las mujeres" (mujeriego)
"aficionado a las faldas" (gona=falda)(mujeriego)
"aficionado/a al deporte"
"aficionado/a a la radio" (radioaficionado)
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Poniendo el sufijo -ari/-lari tenemos, ms que nada, profesiones ("el que hace algo").
EUSKARA
kantari
abeslari
bertsolari
aizkolari
gidari
CASTELLAO
cantante (el que canta) (kantatu=cantar)
cantante (el que canta) (abestu=cantar)
"el que hace versos" (bertso=verso)
"el que esta con la aizkora" (aizkora=hacha)
conductor (el que conduce) (gidatu=conducir)
-tasun.
Con el sufijo -TASU indicamos cualidad de algo. adibideak;
EUSKARA
elkartasuna
anaitasuna
lasaitasuna
batasuna
txikitasuna
CASTELLAO
soliradidad, "caracter de juntarse entre gente" (elkartu=juntarse gente)
hermandad, hermanacin (anaia=hermano)
tranquilidad (lasai=tranquilo)
unin, unidad (bat=uno)
pequeez, insgnificancia (txikia=pequeo/a)
-pena.
Con este sufijo indicamos el nombre de una accin.
EUSKARA
elkarpena
itzulpena
garaipena
ikuspena
oroitzapena
CASTELLAO
juntamiento / unin
traduccion (itzuli=traducir)
victoria (garaitu=vencer, superar)
visin (ikusi=ver)
recuerdo (oroitu=recordar)
-garri
Con el sufijo -GARRI indicamos "propensin a", o "digno de". Adibidez;
EUSKARA
ikusgarria
miresgarria
sugarria
CASTELLAO
"digno de ser visto"
"digno de admiracin" (admirable) (mirestu=admirar)
"propenso a arder" (sua=fuego)
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
52 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
27. GAIA
Orain hitz erabilgarri (erabili=tilizar; erabilgarria=til, utilizable) batzuk ikusiko ditugu:
GORPUTZA
EUSKARA CASTELL.
burua
cabeza
bekokia
frente
bekaina
ceja
betile
pestaa
ezpainak
labios
kokotsa
barbilla
lepoa
cuello
ilea
pelo
begia
ojo
sudurra
nariz
belarria
oreja
ahoa
boca
bularra
pecho
sorbalda
hombro
bizkarra
espalda
ditia
teta
ditiburu
pezn
zila
ombligo
besoa
brazo
ukondo
codo
eskuturra
mueca
eskua
mano
atzamarra
dedo
atzazala
ua
hanka
pierna
belauna
rodilla
oina
pie
behatzak
dedos del pie
zakila
pene
barrabilak
testculos
alua
vagina
gerria
cintura
ipurdia
culo
sabela
tripa
JATZIAK
EUSKARA
soineko
gona
prakak
alkondara
galtzerdiak
jaka
gerrikoa
bularretakoa
zapatak
botak
gorbata
soingainekoa
eskularruak
jertsea
bainujantzia
txapela
kapela
txanoa
bikinia
amantala
zapia
galtzontziloak
kuleroak
betaurrekoak
txandala
belarritakoak
eraztuna
eskuturrekoa
idunekoa
CASTELL.
vestido
falda
pantalones
camisa
calcetines
chaqueta
cinturn
sujetador
zapatos
botas
corbata
abrigo
guantes
jersey
trajebao
boina
sombrero
gorro
bikini
delantal
pauelo
calzonzillos
bragas
gafas
chandal
pendientes
anillo
pulsera
ETXEA
EUSKARA
sukaldea
egongela
logela
komuna
teilatu
horma
solairu
igongailua
sutegia
txorroa
sukaltarria
garbigailua
labea
aulkia
mikrouhinak
leihoa
mahaia
hozkailua
plater-ikuzgailua
platera
azpila
edalontzia
sardeska
goilara
labana
lapikoa
zartagina
kazola
ipitza
ehogailua
katilua
garbikaria
lisakina
Hitz guzti hauek erabilgarriak (de utilidad) izan ahal dira. Adibidez:
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
53 / 91. orrialdea
CASTELL.
cocina
sala
habitacin
vater
tejado
pared
piso
ascensor
fuego
grifo
lavabo
lavadora
horno
silla
microndas
ventana
mesa
frigorfico
lavavajillas
plato
fuente
vaso
tenedor
cuchara
cuchillo
olla
sarten
cazuela
estropajo
cafetera
taza
detergente
plancha
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
EUSKARA
-Nola jantzi da Arkaitz?
-Zer jantzi du Arkaitzek?
-Arkaitzek alkondara gorria eta
fraka beltzak jantzi ditu.
-Ama! nire logelara noa...
-Ez, etorri orain sukaldera!
CASTELLAO
Como se ha vestido Arkaitz?
Qu se ha puesto/vestido Arkaitz?
Arkaitz se ha puesto la camisa roja
y los pantalones negros.
Ama! me voy a mi cuarto...
no!, ven ahora a la cocina!
Para decir me duele la tripa se dice "tripako mina daukat" (tengo dolor de tripa), dolor de cabeza
sera "buruko mina daukat" (tengo dolor de cabeza). Para decir "me pica algo" decimos: "sudurrean
azkure daukat" (tengo picor en la nariz), o tambin, por ejemplo "ipurdian azkure daukat" (tengo
picor en el culo).
28. GAIA
Orain UKAN osatuko (osatu=completar, formar, componer) dugu NOR-NORK aditzarekin
iraganean.
ORK
NIK
ZUK
HARK
GUK
ZUEK
HAIEK
I
--ninduzun
ninduen
--ninduzuen
ninduten
OR-ORK
ZU
HURA
zintudan
nuen
--zenuen
zintuen
zuen
zintugun
genuen
--zenuten
zintuzten
zuten
GU
--ginduzun
ginduen
--ginduzuen
ginduzten
ZUEK
zintuztedan
--zintuzten
zintuztegun
--zintuzteten
HAIEK
nituen
zenituen
zituen
genituen
zenituzten
zituzten
Adibideak:
EUSKARA
-Haiek ni eraman ninduten
-haiek Felix eraman zuten.
nik hartu zintudan
zuk maite ninduzun
CASTELLAO
-Ellos/as me llevaron a m.
-Ellos/as llevaron a Felix.
yo te cog
t me queras
Los ms usados son los vistos antes (nuen/nituen, zenuen/zenituen,...). Pero bueno, pueden ser
oidos, y est bien saberlos.
Ariketa:
-ork maite zintuen?
-Rafak maite ninduen.
-eta ni, nork maite ninduen?
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
54 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
29. GAIA
Aditz guztien taulak iraganean berrikusiko ditugu;
IZA
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
ORK
NIK
ZUK
HARK
GUK
ZUEK
HAIEK
I
--ninduzun
ninduen
--ninduzuen
ninduten
CASTELLAO
yo era
t eras
l/ella era
nosotros/as eramos
vosotros/as erais
ellos/as eran
nintzen
zinen
zen
ginen
zineten
ziren
OR-ORK
ZU
HURA
zintudan
nuen
--zenuen
zintuen
zuen
zintugun
genuen
--zenuten
zintuzten
zuten
ORI
niri
zuri
hari
guri
zuei
haiei
GU
--ginduzun
ginduen
--ginduzuen
ginduzten
OR-ORI
SIGULARREA
zitzaidan
zitzaizun
zitzaion
zitzaigun
zitzaizuen
zitzaien
ZUEK
zintuztedan
--zintuzten
zintuztegun
--zintuzteten
PLURALEA
zitzaizkidan
zitzaizkizun
zitzaizkion
zitzaizkigun
zitzaizkizuen
zitzaizkien
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
55 / 91. orrialdea
HAIEK
nituen
zenituen
zituen
genituen
zenituzten
zituzten
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
OR-ORI-ORK
IRI
ZURI
HARI
NIK
--nizun
nion
nizkizun
nizkion
ZUK
zenidan
--zenion
zenizkidan
zenizkion
HARK zidan
zizun
zion
zizkidan
zizkizun
zizkion
GUK --genizun
genion
genizkizun
genizkion
ZUEK zenidaten
--zenioten
zenizkidaten
zenizkioten
HAIEK zidaten
zizuten
zioten
zizkidaten
zizkizuten
zizkioten
GURI
---
ZUEI
nizuen
nizkizuen
---
zenigun
zenizkigun
zigun
zizkigun
--zeniguten
zenizkiguten
ziguten
zizkiguten
zizuen
zizkizuen
genizuen
genizkizuen
--zizueten
zizkizueten
HAIEI
nien
nizkien
zenien
zenizkien
zien
zizkien
genien
genizkien
zenieten
zenizkieten
zieten
zizkieten
30. GAIA
Ahora estudiaremos que pasa cuando preguntamos "zer?" (para que, por ejemplo, nos repitan algo
que no hemos oido), o cuando preguntamos "zergaitik" (por qu?).
ZER?
Aadimos la terminacin -ela/-la en el aditz laguntzaile (izan, nor-nori, nor-nork/ukan, o nor-norinork).
ZERGAITIK?
Aadimos -elako/-lako en el aditz laguntzaile.
Las normas para aadir son:
ACABA E...
-A (sustituir por -ela,
o -elako)
-E (aadir -la, o -lako)
-U (aadir -ela,
o -elako)
-T (quitar -t, y poner
-dala, o -dalako)
EJEMPLO
zara, da, dira
ZER?
zarela, dela, direla
ZERGAITIK?
zarelako, delako, direlako
zarete, duzue
duzu, du
zaretela, duzuela
duzuela, duela
zaretelako, duzuelako
duzuelako, duelako
dudala, zaidala,
didala
dudalako,zaidalako
didalako
nuela, zidala
duelako, zidalako
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
56 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Cuando Preguntamos "zer?" sobre una pregunta que ya nos han hecho, ponemos la palabra "ea"
(ea=a ver si...), y el aditz laguntzaile queda tal cual como lo ya comentado pero sustituyendo -la
por -n, y si es pasado, dejandolo tal cual.
Adibideak;
EUSKARA
-Zergaitik ez zinen etorri?
-kotxea apurtu zitzaidalako.
-Zergaitik ez zara etorri?
-Kotxea apurtu zaidalako
Zergaitik ematen dute klase?
Irakasleak etorri direlako.
-Irakasleak etorri dira.
-Zer?
-Irakasleak etorri direla.
-Irakasleak ez dira etorri.
-zer?
-Irakasleak ez direla etorri.
-Irakasleak etorri dira?
-zer?
-Ea irakasleak etorri diren
-Irakasleak etorri ziren?
-Zer?
-ea irakasleak etorri ziren.
esan didate Paco gaixo dagoELA
esan didate Marata sendatu dELA
Badakit Marta sendatu dELA
Banekien sendatu zeLA
Iruditzen zait gaizki dagoELA
ni joan nintzen gaizki nengoELAKO
joango naiz nahi duDALAKO
esan zidan joango zeLA nahi zueLAKO
Galdetu zizun EA norena zen kotxea
galdetu dizu EA norena dEN kotxea
CASTELLAO
-por qu no viniste?
-Porque se me estrope el coche.
-por qu no has venido?
-Porque se me ha roto el coche.
-Por qu dan clase?
-Por que han venido l@s profesores/as.
-Han venido los/las profesores/as.
-qu?
-Que los/as profesores/as han venido.
-Los profesores no han venido.
-qu?
-Que los profesores no han venido.
-han venido los/as profesores/as?
-Qu?
-Que a ver si han venido los/as profesores/as
-Vinieron los/as profesores/as?
-Qu?
-que a ver si vinieron los/as profesores/as.
Me han dicho QUE Paco est enfermo.
me han dicho QUE Marta se ha curado.
ya s QUE Marta se ha curado
ya saba QUE se cur
me parece QUE est mal
me fu PORQUE estaba mal
me ir PORQUE quiero
me dijo QUE se ira PORQUE quera
te pregunt A VER de quien era el coche
te ha preguntado A VER de quien es el coche
Noizbait (alguna vez) "ADITZ LAGUNTZAILE + ETA" ikusten badugu, esto ser como
PORQUE. Adibidez;
EUSKARA
Kenduko dut gaizki dago ETA
joaten da haserretu da ETA
badakit ikusi dut ETA
banekien ikusi nuen ETA
CASTELLAO
Lo voy a quitar PORQUE esta mal
Se va PORQUE se ha enfadado
ya lo s PORQUE lo he visto
ya lo saba PORQUE lo v
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
57 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Ariketa:
-Zergaitik haserretu zara?
-jaramona (jaramon=atencin, caso) egiten ez didazulako.
-zer?
-jaramona ez didazula egiten!!!!
-Zer esan dizu?
-esan dit Bilbao Bizkaiko hiriburua dela...
-jajajjajajaja, benetan? eta zer gehiago (gehiago=mas) esan dizu?
-Iruea afarroako hiriburua dela.
-Zergaitik igo zen mendira?
-Asteburua (asteburu=fin de semana) mendian igaro (igaro=pasar (el tiempo)) nahi zuelako.
31. GAIA
Orain -ZKERO=-Z GERO ikusiko dugu. Se pueden usar los dos indistintamente ya que significan
lo mismo ("EN CASO DE"). Adibideak;
EUSKARA
Manuel etorriZKERO ni joango naiz
Manuel etorrZ GERO ni joango naiz
Etxera joanEZKERO lo egingo dut
Zuk ekarriZ GERO, poztuko da
Zuk ekarriZ GERO, poztuko zen
Hark ekarriZKERO, zu ixildu
CASTELLAO
EN CASO DE venir MAnuel, yo me ir
EN CASO DE venir Manuel, yo me ir
EN CASO DE ir a casa, dormir
EN CASO DE traerlo t, se alegrar
EN CASO DE traerlo t, se alegrara
EN CASO DE traerlo l/ella, t callat
Ariketa;
-ik goilara hartuZKERO, zu zikinduko (zikindu=ensuciar) zaitut
-Zure telefono zenbakia jakinEZKERO, laister (laister=pronto, enseguida) deituko (deitu=llamar)
nizun.
32. GAIA
Lehen (antes) erabili dugu AHAL + ADITZ LAGUNTZAILE, baina IZAN eta UKAN aditzekin
bakarrik beste era (era=modo, forma) bat ikasiko dugu.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
58 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
IZA
naiteke
zaitezke
daiteke
gaitezke
zaitezkete
daitezke
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
ORK
UKA
SIGULARREA
PLURALEA
nik
zuk
hark
guk
zuek
haiek
dezaket
dezakezu
dezake
dezakegu
dezakezue
dezakete
ditzaket
ditzakezu
ditzake
ditzakegu
ditzakezue
ditzakete
SIG / PLUR
EZA / ITZA
PERTSOA
KE
T
ZU
---GU
ZUE
TE
EUSKARA
komunera joan naiteke?
komunera joan ahal naiz?
CASTELLAO
puedo ir al vater?
puedo ir al vater?
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
59 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Vemos que significa lo mismo que AHAL + ADITZ LAGUNTZAILE, adems si el verbo principal
(p. ej. "ibili", "sartu") acaba en -i o en -tu, podemos quitar la -i o la -tu, o dejar el verbo con
terminacin en -i o en -tu, es indiferente.
Ariketak;
-on egon daiteke Wally?
-Wally futbol zelaian (zelai=campo) egon daiteke
-Zer egin dezake Wallyk?
-Wallyk gol bat sar dezake.
-gol bat ez, Wallyk gol asko (asko=mucho/a, muchos/as) sar ditzake.
-Zuk golak sartu ditzakezu.
33. GAIA
Oraingo atalean "agintera" (agintera=imperativo) ikasiko dugu.
Para verbos sin objeto directo (IZAN) usamos:
zu
zuek
ADITZA+ zaitez
ADITZA + zaitezte
SIG
ADITZA + ezazu
ADITZA + ezazue
Para el NOR-NORI-NORK;
ORK
IRI
ZUK
ZUEK
-idazu
-izkidazu
-idazue
-izkidazue
PLUR
ADITZA + itzazu
ADITZA + irzazue
HARI
GURI
HAIEI
-iozu
-izkiozu
-iozue
-izkiozue
-iguzu
-izkiguzu
-iguzue
-izkiguzue
-iezu
-izkiezu
-iezue
-izkiezue
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
(PLUR)SIG
niri
hari
guri
haiei
-(IZK)I
ORI
da
o
gu
e
Adibideak;
EUSKARA
Eskolara joan zaitez!
Eskolara joan zaitezte!
etorri zaitez!
etorri!
ekar ezazu liburua
ekar itzazu liburuak
ekar ezazue liburua
ekar idazu liburua
ekar izkadazu liburuak
eraman iozu bere tabakoa
eraman iozue bere tabakoa
eraman iezue haien tabakoa
eraman izkiezue haien gauzak
eman iezu pilota
ema iezu pilota
CASTELLAO
vete a la escuela!
iros a la escuela!
ven!
ven!/venid!
trae el libro
trae los libros
traed el libro
traeme el libro
traeme los libros
lleval su tabaco
llevadle su tabaco (vosotr@s a l/ella)
llevadle su tabaco (vosotr@s a ell@s)
llevadles sus cosas (vosotr@s a ell@s)
dales la pelota
dales la pelota
Cuando el verbo acaba en -i, se puede quitar la -i o no quitarla, indiferentemente. Por ejemplo
EKARRI -> EKAR (ekarri=traer), IKUSI -> IKUS (ver). Lo mismo con los verbos que acaban en
-n, por ejemplo, EMAN -> EMA cuando el imperativo es NOR-NORI- NORK
Beno, ikusi dugunez, agintera egiteko modu bat baino gehiago daude (bueno, como hemos visto,
hay ms de un modo para hacer el imperativo). Modu hauek ondokoak dira;
EUSKARA
joan!
joan zaitez!
ekarri liburua!
ekarri ezazu liburua!
ekarri liburuak!
ekarri itzazu liburuak!
ekarri idazu liburua!
ekarri izkidazu liburuak!
CASTELLAO
vete! / iros!
vete!
trae/traed (me/le/nos/les) el libro!
trae el libro!
trae/traed (me/le/nos/les) los libros!
trae los libros!
traeme el libro
traeme los libros
Cuando nos preguntan ZER despus de haber dicho algo en imperativo, ponemos al verbo el
atzizki -teko/-tzeko, y no aadimos nada.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
61 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Adibideak:
EUSKARA
-ekarri liburua!
-zer?
-liburua ekartzeko!.
-ema idazu liburu hori!
-zer?
-liburu hori ekartzeko!
CASTELLAO
-trae el libro
-qu?
-Que traigas el libro!
-dame ese libro!
-qu?
-que traigas ese libro!
Agintera, ikusi dugu, baina gauza bat mesedez (mesedez=por favor) eskatzeko (eskatu=pedir),
geroaldia (tiempo en futuro) erabiliko dugu;
EUSKARA
ekarriko didazu, mesedez, liburua?
CASTELLAO
me traes, por favor, el libro?(aunque "me traeras"
es futuro en castellano, se traduce como presente)
traes, por favor, el libro?
me dices, por favor, tu nombre?
34. GAIA
Gai honetan, erlatibozko esaldiak (frases de relativo) ikasiko ditugu.
Erlatiboko esaldiak egiteko, aditz laguntzaileei -N atxikitzen diegu (atxikitu=aadir, pegar,
adherir).
Aditz laguntzailea -A batekin amaitzen bada, -A kentzen dugu, eta -EN ipintzen dugu.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
62 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Iraganean (iragana=lehenaldia=pasado) izaten bada ez dugu ezer egiten, aditz guztiak -N batekin
amaitzen direlako.Adibideak;
da--> den
gara-->garen
dira-->diren
dut-->dudan
dit-->didan
ginen-->ginen
zidan-->zidan
duzu-->duzun
Adibideak;
EUSKARA
Zorabiatu deN mutila Marcos da
gustatzen zaizuN neska ez da etorri
gustatzen zitzaizun neska etorri da
nor da gustatzen zaizun neska?
Bilbora joan zen laguna kokolo bat da
Bilbora etorri nahi zuen neska bere ahizpa da
Bilbora etorri nahi duen neskak ikusi nau
Bilbora etorri nahi duten neskek ikusi naute
Bilbora etorri nahi duten neskak beltzaranak
dira
Bilbora etorri nahi duenak ikusi nau
Bilbora etorri nahi dutenek ikusi naute
Bilbora etorri nahi duea beltzarana da
Bilbora etorri nahi dutenak ilegorriak dira
Oparia eman didan laguna Andoni da
Oparia eman zidan laguna Andoni da
CASTELLAO
El chico QUE se ha mareado, es Marcos.
la chica que te gusta no ha venido
la chica que te gustaba ha venido
quien es la chica que te gusta?
el/la amig@ que no vino a Bilbao es un/a tontuelo/a
La chica que quera venir a Bilbao es su hermana
La chica que quiere venir a Bilbao me ha visto
Las chicas que quieren venir a Bilbao me han visto
Las chicas que quieren venir a Bilbao son morenas
El/la que quiere venir a Bilbao me ha visto
Los/las que quieren venir a Bilbao me han visto
El/la que quiere venir a Bilbao es moreno/a
Los/as que quieren venir a Bilbao son pelirroj@s
El amigo que me ha dado el regalo es Andoni
El amigo que me di el regalo es Andoni
Adibideak;
-Gustatzen zaion mutila nire auzokoa (auzo=barrio, auzokoa=vecino) da.
-non dago Fernandok eman dizun erlojua (erloju=reloj)?
-Fernandok eman didan erlojua mahai gainean dago.
-non dago ekarri nizun argazkia (argazki=foto) ?
-Ekarri zenidan argazkia nire poltsikoan (poltsiko=bolsillo) dago.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
63 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
35. GAIA
Orain tokatzen zaigun aditza BALDINTZA (baldintza=condicin, condicional) da. Baldintzako
esaldi bat egiteko bi denborak (denbora=tiempo) erabiltzen ditugu, BALDINTZA eta ONDORIOA
(ondorio=consecuencia). Lehenik (lehenik=primeramente) IZAN aditza ikusiko dugu (baldintza eta
ondorioko eran).
Cuando hay aditz laguntzaile, a este se le aade -ko/-go, como en futuro. La BALDINTZA es la
condicin previa que se ha de cumplir, para tener como efecto la ONDORIO que es la
consecuencia o efecto.
OR
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
IZA
BALDITZA
banintza
bazina
balitza
bagina
bazinate
balira
ODORIOA
nintzateke
zinateke
litzateke
ginateke
zinatekete
lirateke
Adibideak;
EUSKARA
Ni alkatea banintza hau Robustiano kalea
litzateke.
Arinago helduko balitza ni poztuko nintzateke
CASTELLAO
Si yo fuese alcalde, esta sera la calle Robustiano
Adibideak;
-Gernikara joango banintza, Genikako Arbolara joango nintzateke.
-Harekin egongo banintza, Legutiora joango ginateke.
- Gaztelugatxeko Jon Deunan egongo balira, ondo egongo lirateke.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
64 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
36. GAIA
Baldintza eta ondorioa ikusiko dugu UKAN aditzarekin;
ORK
BALDITZA
ODORIO
nik
banu
banitu
bazinu
bazenitu
balu
balitu
bagenu
bagenitu
bazenute
bazenituzke
balute
balituzke
nuke
nituzke
zenuke
zenituzke
luke
lituzke
genuke
genituzke
zenukete
zenituzkete
lukete
lituzkete
zuk
hark
guk
zuek
haiek
Bai baldintzak, bai ondorioak (bien el baldintza, bien el ondorio) iraganeko antza (antza=parecido)
daukate.
NOR-NORI aditza baldintzan;
ORI
niri
zuri
hari
guri
zuei
haiei
BALDITZA
balitzait
balitzaizkit
balitzaizu
balitzaizkizu
balitzaio
balitzaizkio
balitzaigu
balitzaikigu
balitzaizue
balitzaizkizue
balitzaie
balitzaizkie
ODORIO
litzaidake
litzaizkidake
litzaizuke
litzaizkizuke
litzaioke
litzaizkioke
litzaiguke
litzaizkiguke
litzaizueke
litzaizkizueke
litzaieke
litzaizkieke
Taulak;
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
65 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
ORI
niri
zuri
hari
guri
zuei
haiei
BALDITZA
t
zu
o
balitzai (zki)
gu
zue
e
ODORIOA
da
zu
o
litzai (zki)
KE
gu
zue
e
Adibideak;
EUSKARA
-Zer egingo zenuke giltzak lurrera jausiko
balitzaizkizuke?
CASTELLAO
-qu haras si te cayesen las llaves al suelo?
Adibideak;
-Txakurra azkarrago joango balitza, ihes egingo (ihes egin=escapar) litzaizueke.
-Zer egingo zenuke txakurra ihes egingo balitzaigu?
-Txakurra ihes egingo balitzaizueke, nik harrapatuko (harrapatu=coger, atrapar) nuke.
37. GAIA
Azkenik (azkenik=finalmente) NOR-NORI-NORK aditzaren "baldintza" eta "ondorioa" ikusiko
dugu.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
66 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
ORI
ORK
IRI
NIK
----ZUK
bazenit
bazenizkit
HARK
balit
balizkit
GUK
----ZUEK
bazenidate
bazenizkidate
HAIEK
balidate
balizkidate
ZURI
banizu
banizkizu
----balizu
balizkizu
bagenizu
bagenizkizu
----balizute
balizkizute
BALDITZA
HARI
GURI
banio
--banizkio
--bazenio
bazenigu
bazenizkio
bazenizkigu
balio
baligu
balizkio
balizkigu
bagenio
--bagenizkio
--bazeniote
bazenigute
bazenizkiote bazenizkigute
baliote
baligute
balizkiote
balizkigute
ZUEI
banizue
banixkizue
----balizue
balizkizu
bagenizue
bagenizkizue
----balizuete
balizkizuete
HAIEI
banie
banizkie
bazenie
bazenizkie
balie
balizkie
bagenie
bagenizkie
bazeniete
bazenizkiete
baliete
balizkiete
BA
ZER/OR (sing/plur)
(ZKI)
ORI
t/d
zu
o
gu
zue
e
NORI
IRI
NORK
NIK
----ZUK zenidake
zenizkidake
HARK lidake
lizkidake
GUK ----ZUEK zenidakete
zenizkidakete
HAIEK lidakete
lizkidakete
ODORIOA
ZURI
nizuke
nizkizuke
----lizuke
lizkizuke
genizuke
genizkizueke
----lizukete
lizkizukete
HARI
GURI
ZUEI
HAIEI
nioke
nizkioke
zenioke
zenizkioke
lioke
lizkioke
genioke
genizkioke
zeniokete
zenizkiokete
liokete
lizkiokete
----zeniguke
zenizkiguk
liguke
lizkiguke
----zenigukete
zenizkigukete
ligukete
lizkigukete
nizueke
nizkizueke
----lizueke
lizkizueke
genizueke
genizkizueke
----lizuekete
lizkizuekete
nieke
nizkieke
zenieke
zenizkieke
lieke
lizkieke
genieke
genizkieke
zeniekete
zenizkiekete
liekete
lizkiekete
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
67 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Taula eskamatikoa;
ORK
ni
zeni
li
geni
zeni___te
li___te
OR (sing/plur)
ORI
da
zu
o
gu
zue
e
(ZKI)
KE
Taula hau eta aurrekoa (aurrekoa=anterior) oso (oso=muy) antzekoak (antzeko=parecido/a) dira.
Adibideak;
EUSKARA
Gutuna emango bazenidake nik
Jesusi emango nioke
Egia esango bazenigute gozokiak emango
genizkizueke
Gertatu dena esango bazenioke, diskoak
ekarriko lizkizuke
CASTELLAO
Si me diese la carta, yo se la dara a Jess
Si nos dijeseis la verdad, os dariamos los
caramelos
Si le dijeses lo que ha sucedido, te traera los
discos
Adibideak;
-Zer emango zenidake edalontzioa emango banizu?
-Edalontzia emango bazenit nik gatzontzia emango nizuke
-Haiek guri hiztegia (hiztegi=diccionario) ekarriko baligute, guk haiei hormirudiak
(hormirudi=poster, horma=pared, irudi=imagen) eramango genizkioke.
38. GAIA
Gai honetan BALDINTZA eta ONDORIOA berrikusiko (berri=nuevo.Noticia) (ikusi=ver)
(berrikusi=repasar) ditugu;
Izan aditza;
OR
ni
zu
hura
gu
zuek
haiek
IZA
BALDITZA
banintza
bazina
balitza
bagina
bazinate
balira
ODORIOA
nintzateke
zinateke
litzateke
ginateke
zinatekete
lirateke
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
68 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
BALDITZA
ODORIO
nik
banu
banitu
bazinu
bazenitu
balu
balitu
bagenu
bagenitu
bazenute
bazenituzke
balute
balituzke
nuke
nituzke
zenuke
zenituzke
luke
lituzke
genuke
genituzke
zenukete
zenituzkete
lukete
lituzkete
zuk
hark
guk
zuek
haiek
NOR-NORI aditza;
ORI
niri
zuri
hari
guri
zuei
haiei
BALDITZA
balitzait
balitzaizkit
balitzaizu
balitzaizkizu
balitzaio
balitzaizkio
balitzaigu
balitzaikigu
balitzaizue
balitzaizkizue
balitzaie
balitzaizkie
ODORIO
litzaidake
litzaizkidake
litzaizuke
litzaizkizuke
litzaioke
litzaizkioke
litzaiguke
litzaizkiguke
litzaizueke
litzaizkizueke
litzaieke
litzaizkieke
Taula;
ORI
niri
zuri
hari
guri
zuei
haiei
BALDITZA
t
zu
o
balitzai (zki)
gu
zue
e
ODORIOA
da
zu
o
litzai (zki)
KE
gu
zue
e
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
69 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
NOR-NORI-NORK aditza;
ORI
ORK
NIK
ZUK
HARK
GUK
ZUEK
HAIEK
IRI
----bazenit
bazenizkit
balit
balizkit
----bazenidate
bazenizkidate
balidate
balizkidate
ZURI
banizu
banizkizu
----balizu
balizkizu
bagenizu
bagenizkizu
----balizute
balizkizute
ORK
ni
zeni
li
geni
zeni___te
li___te
BA
NORI
IRI
NORK
NIK
----ZUK zenidake
zenizkidake
HARK lidake
lizkidake
GUK ----ZUEK zenidakete
zenizkidakete
HAIEK lidakete
lizkidakete
ODORIOA
ZURI
nizuke
nizkizuke
----lizuke
lizkizuke
genizuke
genizkizueke
----lizukete
lizkizukete
BALDITZA
HARI
GURI
banio
--banizkio
--bazenio
bazenigu
bazenizkio
bazenizkigu
balio
baligu
balizkio
balizkigu
bagenio
--bagenizkio
--bazeniote
bazenigute
bazenizkiote bazenizkigute
baliote
baligute
balizkiote
balizkigute
ZUEI
banizue
banixkizue
----balizue
balizkizu
bagenizue
bagenizkizue
----balizuete
balizkizuete
HAIEI
banie
banizkie
bazenie
bazenizkie
balie
balizkie
bagenie
bagenizkie
bazeniete
bazenizkiete
baliete
balizkiete
HARI
GURI
ZUEI
HAIEI
nioke
nizkioke
zenioke
zenizkioke
lioke
lizkioke
genioke
genizkioke
zeniokete
zenizkiokete
liokete
lizkiokete
----zeniguke
zenizkiguk
liguke
lizkiguke
----zenigukete
zenizkigukete
ligukete
lizkigukete
nizueke
nizkizueke
----lizueke
lizkizueke
genizueke
genizkizueke
----lizuekete
lizkizuekete
nieke
nizkieke
zenieke
zenizkieke
lieke
lizkieke
genieke
genizkieke
zeniekete
zenizkiekete
liekete
lizkiekete
Taula eskamatikoa;
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
70 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
ORK
ni
zeni
li
geni
zeni___te
li___te
OR (sing/plur)
(ZKI)
ORI
da
zu
o
gu
zue
e
KE
39. GAIA
El timo tiempo verbal que veremos es el subjuntivo, y solo para el IZAN y el UKAN, es el
siguiente;
IZA
naitezan
zaitezan
dadin
gaitezan
zaiteztezan
daitezan
NI
ZU
HURA
GU
ZUEK
HAIEK
Y para el UKAN;
UKA
ORK
NIK
ZUK
HARK
GUK
ZUEK
HAIEK
SIG
dezadan
dezazun
dezan
dezagun
dezazuen
dezaten
PLUR
ditzadan
ditzazun
ditzan
ditzagun
ditzazuen
ditzaten
OR (SIG/PLUR)
DEZA/DITZA
ORK
da
zu
--gu
zue
te
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
71 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Este modo temporal en castellano se usara en casos como "para que seamos", "que seamos",
"seamos" cuando decimos "gaitezan".Veamos como se usa este tiempo con algunos ejemplos;
EUSKARA
joan gaitezan Corellara
etor daitezan menditik
egin duzuna ikus dezagun
argazkiak ikus ditzaten
Gelditzeko esan digu hitz egin dezagun
Ekarri gaitu aspertu gaitezan
ekarri gaitu hitz egin dezagun
hitz egin dezagun
CASTELLAO
vayamos a Corella
que vengan del monte
veamos lo que has hecho
que vean las fotos
nos ha dicho que nos quedemos para que hablemos
nos ha traido para que nos aburramos
nos ha traido para que hablemos
hablemos
Ikusten dugu, ahaleran bezala (bezala=como), -i batekin amaitzen diren aditzetan, -i kentzen
dugula.
Salbuespen (salbuespen=excepcin) modura (a modo de), "joan gaitezan" esan beharrean (esan
beharrean=en lugar de decir) "goazen" esaten dugu. Beraz (beraz=por tanto), GOAZE=JOA
GAITEZA, eta "joan gaitezan" txarto (txarto=mal) dago.
Ariketa;
Pelikula ikus dezagun
Pelikulak ikus ditzagun
goazen Tafallara!
Azkar etorri daitezan
40. GAIA
Gai honetan, eta hurrengoetan (hurrengo=siguiente), ikastaroan zehar (-an zehar=a lo largo de)
aparte utzi (aparte utzi=dejar aparte) ditugun kontu (kontu=asunto) batzuk (batzuk=algun@s)
ikusiko ditugu.
Nola estan da euskaraz "cansado"? Ba galdera hau erantzuteko (erantzun=responder), "-ta"
erabiltzen dugula esango dugu.
Adibidez;
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
72 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
ADITZA
Nekatu
jaitsi
lo egi
izutu
itxi
OLA?
nekatuta
jaitsita
lo eginda
izututa
itxita
CASTELLAO
cansar
levantar
dormir
asustar
cerrar
COMO?
cansado/a
levantado/a
dormido/a
asustado/a
cerrado/a
ORA
hona
horra
ODIK
hemendik
hortik
OGOA
hemengoa
horkoa
CASTELLAO
aqu, a aqu, de aqu, de aqu
all, a all, de all, de all
Usamos "nondik" cuando hay movimiento, por ejemplo, "hortik nator"="vengo de all". En cambio,
usamos "nongoa" para indicar "de donde" es algo o alguien, por ejemplo "nongoa da Sara?"="de
donde es Sara?
BEZALA = COMO
MODUA = MODURA = A MODO DE
Adibidez;
EUSKARA
txakur modura igeri egiten du
txakurrek bezala igeri egiten du
txakurrak bezala jaten du
zapia txano modura jarri du
CASTELLAO
nada "a modo de" perro
nada como (lo hacen) los perros
come como los perros (jan=comer)
Se ha puesto el pauelo a modo de gorro
CASTELLAO
EN VEZ DE venir con nosotros,
han ido a Gazteiz
EN VEZ DE darme a m el libro,
se lo han dado a los/as otros/as
EN VEZ DE decirme lo que me has dicho tendras que
decir la verdad
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
73 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
41. GAIA
Aditz laguntzailari -EZ gehituz gero, erderazko (erdera=lengua castellana, castellano) "COMO"
lorztzen (lortu=conseguir) dugu.
Adibidez;
EUSKARA
berandu etorri zareteNEZ, ez
duzue afalduko
hain lotsatia denez, ez du ezer esango
azterketa gaizki egin zuenez,
ez du gaindituko
CASTELLAO
COMO habeis venido tarde, no
cenareis
COMO es tan vergonzos/a, no dir nada
COMO hizo mal examen, no va lo va a aprobar
Aditz laguntzailari -ENEAN gehituz gero, erderazko "CUANDO" lortzen dugu. Baina iraganean LA gehitzen da. Adibidez;
EUSKARA
heltzen direNEAN esaiezu
heltzen direnean nik esango diet
heltzen zireLA Fede joan zen
esan zidatela flipatu nintzen
eman niola zabaldu zuen
CASTELLAO
CUANDO llegen diselo
CUANDO lleguen yo se lo dir
CUANDO llegaron Fede se fue
CUANDO me lo dijeron flip
CUANDO se lo d lo abri
CASTELLAO
no se si vendrn
ya s que han venido
ya s que no han venido
no se si han venido
no se si vinieron
no me dijo que vendra
no mencion que era verdad
no voy a decir quien tiene que hacerlo
no voy a decir quien no tiene que hacerlo
voy a decir quien tiene que hacerlo
voy a decir quien no tien que hacerlo
Azkenik, esango dugu esaldi konpasutuetan, bakarrik behin batean ipini daitekela aditz
laguntzailea.
Aditzaren denbora (denbora=tiempo) azken aditzaren aditz laguntzaileak esaten digu.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
74 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Adibidez;
EUSKARA
Etxera joan, armarioa zabaldu, prakak ipini
eta berriro kalera joan nintzen
bapatean baloiari eman eta gola sartu zuen
oraintxe bertan etxera joan eta
zure diskoa ekarriko dizut
Orain telefonoa hartu eta deitzen diot
CASTELLAO
Fu a casa, abr el armario, me puse los
pantalones y fu de nuevo a la calle
Derrepente le di al baln y meti gol
Ahora mismo voy a casa y te traigo tu disco
Ahora cojo el telefono y le llamo
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
75 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
2. IKASGAIA
1. -Egun on!, ni Gonzalo naiz, eta zu?
Buenos das!, yo soy Gonzalo, y t?
2. -Kaixo, ni Laura naiz, eta Iruakoa naiz, eta zu, nongoa zara zu?
-Hola, yo soy Laura, y soy de Iruea, u t, de dnde eres t?
3. -ni Barakaldokoa naiz, agur Laura!
Yo soy de Barakaldo, adis Laura!
4. -Agur Gonzalo!
Adios Gonzalo
5. -Arratsalde on! ni David naiz, eta zuek, nortzuk zarete?
Buenas tardes! Yo soy David, y vosotros, Quines sois?
6. -Arratsalde on, gu Almudena eta Ana gara, eta Burlatakoak gara, eta zu, nongoa
zara zu?
Buenas tardes, nosotras somos Almudena y Ana, y somos de Burlada, y t, de
dnde eres t?
7. -ni Tafallakoa naiz.
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
76 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Yo soy de Tafalla
8. -Agur David.
Adios David
9. -Agur.
Adios
10. -Kaixo, ni Ana naiz, eta zu, zu garraiolaria zara?
Hola, yo soy Ana, y t, t eres transportista?
11. -Ez, ni ez naiz garraiolaria, ni postaria ( el cartero) naiz.
No, yo no soy transportista, yo soy cartero.
12. -Barkatu (perdn), zu Alfredo zara?
Perdn, t eres Alfredo?
13. -Bai, ni Alfredo naiz.
S, yo soy Alfredo
14. -agur Alfredo.
Adios Alfredo
15. -agur Ana.
Adios Ana
3. IKASGAIA
1. -Kaixo Rafa, non dago David?
Hola Rafa, donde est David?
2. -Rafa Ansoainen dago, eta gu berriz (en cambio) Iruean gaude.
Rafa esta en Ansoain, y nosotros, en cambio, estamos en Iruea
3. -Bai, gu Iruean, Gaztelu Plazan paseatzen (pasear) gaude
S, nosotros en Iruea, estamos paseando en la Plaza Castillo
4. -non dago China?
Donde est China?
5. -China Asian dago.
China est en Asia.
6. -eta Roldan, non dago Roldan?
Y Roldan, Dnde est Roldan?
7. -Roldan Laosen dago.
Roldan est en Laos
8. -non gaude?
Dnde estamos?
9. -Bilboko Kafe Antzokian gaude.
Estamos en el Kafe Antzoki (Cafe Teatro) de Bilbao
10. -Bilboko Kafe Antzokian gaude?
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
77 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
4. IKASGAIA
1. -kaixo Jose Miguel, nondik zatoz?
Hola Jos Miguel, de dnde vienes?
2. -Tuteratik nator.
Vengo de Tudela
3. -eta nora zoaz?
Y a dnde vas?
4. -Portugaletera noa.
Voy a Portugalete
5. -nora zoaz orain (ahora)?
y a dnde vas ahora?
6. -orain kalera noa, ama.
Ahora voy a la calle, mama
7. -eta nondik zatoz?
y de dnde vienes?
8. -komunetik (komuna=vater/servicio) nator, agur ama
Vengo del servicio, adis mama
9. Jose Luis pelikula bat hartzera doa
Jos Luis va a coger/tomar una pelcula
10. Jose Luis pelikula bat hartzetik dator
Jos Luis viene de coger/tomar una pelcula
5. IKASGAIA
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
78 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
6. IKASGAIA
7. IKASGAIA
1. -Norena da karpeta (carpeta) hau?
De quin es esta carpeta?
2. -karpeta hau Davidena da.
Esta carpeta es de David
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
79 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
8. IKASGAIA
1. -zenbat da haragia (la carne)?
Cunto es/cuesta la carne?
2. -haragia 1725 da/dira
La carne cuesta/es 1725
3. -haragia hamar euro ta hogei ta hamabost ehuneko dira.
La carne es/cuesta 10,35
4. -zenbat da etxea?
Cunto es/cuesta la casa?
5. -etxea ehun ta berrogei ta hamasei mila zazpirehun ta hirurogei ta hemeretzi euro
dira.
La casa es/cuesta 56.769
6. -Zenbatgarren kurtsoan zaude?
En qu curso ests?
7. -seigarren kutsoan nago.
Estoy en sexto curso
9. IKASGAIA
1. -Nor da zure lehengusuaren arreba?
Quin es la hermana de tu primo?
2. -nire lehengusuaren arreba nire lehengusina da.
La hermana de mi primo es mi prima
3. -eta lehengusuaren anaia?
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
80 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Y el hermano de tu primo?
4. -nire lehengusua da ere (tambin)
Es mi primo tambin.
5. -benetan? (de verdad?)
De verdad?
6. -bai, eta nire izekoaren semea da ere
Si, y es el hijo de mi ta tambin
7. -eta zure lehengusinaren ahizpa?
Y la hermana de tu prima?
8. -nire lehengusina
Mi prima
9. -eta zure lehengusinaren neba?
Y el hermano de tu prima?
10. -nire lehengusua
Mi primo
10. IKASGAIA
1. -Zer egiten ari zara?
Qu ests haciendo?
2. -Telebista ikusten ari naiz, eta zu?
Estoy viendo la TV, y t?
3. -ni Gorbeia mendia (el monte Gorbea) igotzen ari naiz.
Yo estoy subiendo el monte Gorbea
4. -Murchantera iritsi naiz
He subido a Murchante
5. -ba (pues) ni Zentronikora joango naiz, eta gero (despus) Tuterara.
Pues yo ir a Cintruenigo, y despus a Tudela
6. -Norian zorabiatzen naiz, eta zu?
Me mareo en la noria, y t?
7. -ni ez naiz norian zorabiatzen, ni itsasontzian (en el barco) zorabiatzen naiz.
Yo no me mareo en la noria, yo me mareo en el barco
11. IKASGAIA
1. -kirola (deporte ) egiten duzu?
Haces deporte?
2. -ez, ez dut kirola egiten, eta zuk?
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
81 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
12. IKASGAIA
1. -dirua (dinero) daukat.
Tengo dinero
2. -bai?, zenbat diru daukazu?
S? Cuanto dinero tienes?
3. -hamazazpi euro eta berrogei ta hamar ehuneko dauzkat.
Tengo 17 euros y 50 cntimos
4. -badakizu gidatzen (gidatu=conducir)?
Sabes conducir?
5. -gidatzen badakizu?
Sabes conducir?
6. -gidatzen dakizu?
Sabes conducir?
7. -bai, badakit gidatzen
Si, s conducir
8. -bai, gidatzen badakit.
Si, s conducir
9. -bai, gidatzen dakit
Si, s conducir
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
82 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
13. IKASGAIA
1. -hilerokoa (menstruacin) etorri zait
Me ha venido la mesntruacin
2. -liburua ez zaie galdu (perder).
No se les ha perdido el libro
3. -Burua joaten zaie.
Se les va la cabeza
14. IKASGAIA
1. zuek niri zapia (pauelo) emango didazue
Vosotros a m me dareis el pauelo
2. zuek niri zapiak emango dizkidazue
Vosotros a m me dareis los pauelos
3. guk haiei pilota botatzen (bota=tirar) diegu
Nosotros a ellos les tiramos la pelota
4. zuek Lorenari ipuina (ipuin=cuento) eramaten diozue
Vosotros a Lorena le llevais el cuento
15.
IKASGAIA
16.
IRAKASGAIA
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
18. IKASGAIA
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
16.
19. IKASGAIA
1. -Nor da Altuena?
Quin es el ms alto?
2. -Ruben altuena da.
Ruben es el ms alto
3. -eta bajuena?
Y el ms bajo?
4. -Fede bajuena da.
Fede es el ms bajo
5. -Balea (ballena) lodiena da
La ballena es la ms gorda
6. -balea lodiegi da.
La ballena es demasiado gorda
7. -Gepardoa koala baino azkarragoa da
El guepardo es ms rpido que el koala
20. IKASGAIA
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
85 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
21.
IKASGAIA
22.
IKASGAIA
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
23.
IKASGAIA
24. IKASGAIA
25. IKASGAIA
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
28.
IKASGAIA
30.
IKASGAIA
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
Qu te ha dicho?
6. -esan dit Bilbo Bizkaiko hiriburua dela...
Me ha dicho que Bilbao es la capital de Vizcaya.
7. -jajajjajajaja, benetan? eta zer gehiago (gehiago=mas) esan dizu?
jajajjajajaja, de verdad? Y qu ms te ha dicho?
8. -Iruea Nafarroako hiriburua dela.
Que Pamplona es la capital de Navarra
9. -Zergaitik igo zen mendira?
Por qu subi al monte?
10.
-Asteburua (asteburu=fin de semana) mendian igaro (igaro=pasar (el tiempo)) nahi
zuelako.
Porque quera pasar el fin de semana en el monte.
31.
IKASGAIA
32.
IKASGAIA
33.
IKASGAIA
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
89 / 91. orrialdea
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
34.
IKASGAIA
35.
IKASGAIA
Curso www.aprendereuskera.com
Revista www.aprendereuskera.com/blog
gorkaioseba@hotmail.com
36.
IKASGAIA
37.
IKASGAIA
39.
IKASGAIA
Gorka Ioseba Bakero Curso de Euskara Euskara Euskara jalgi hadi Plazara
91 / 91. orrialdea