Está en la página 1de 28

1. I!ICHO II 1!AAJO Y 1!

AAJO
AG!COIA: IA A^OMAIA
II CO^1!A1O I 1!AAJO
AG!A!IO
1.1. Iu tvudIcIonuI veIvuctuvIedud
deI ovdenunIento IubovuI LucIu
Iu veguIucIn deI tvubuJo ugvIcoIu
I
I frnlnjo ngrnrIo os oI nns nnfIguo do
fodos Ios frnlnjos (Ios rInoros
honnIdos vIvIoron do In rocoIoccIon
y In cnzn hnsfn oI surgInIonfo do In ngrIcuIfu-
rn y oI nsforoo on oI ^ooIfIco); sIn onlnrgo,
In ncfIvIdnd InlornI ngrnrIn, nI fuo oI dofo-
nnnfo do In nnrIcIon hIsforIcn do osn rnnn
doI ordonnnIonfo jurdIco quo hoy conoconos
cono orocho doI 1rnlnjo, nI hn norocIdo
nuncn unn nfoncIon roforonfo or nrfo doI
IogIsIndor.
Isfo rofrnso on In IIogndn do Ins nornns
InlornIos nI nundo cnnosIno hny quo Inu-
fnrIo n dos rnzonos fundnnonfnIos:
Prinero. In consoIIdncIon do In IndusfrIn
y oI socfor sorvIcIos cono nnlIfos nnfurnIos
do: n) oI dosIIoguo InsfIfucIonnI doI orocho
doI 1rnlnjo, y l) oI dosnrroIIo nornnfIvo doI
confrnfo do frnlnjo. Is solrndnnonfo conocI-
do quo oI orocho doI 1rnlnjo surgIo cono
unn soIucIon do onorgoncIn nrn un rolIo-
nn concrofo: In cuecIion cociol orIgInndn or
oI nnquInIsno y or In conconfrncIon nnsIvn
do olroros on Ins fnlrIcns on fIonos do In
!ovoIucIon IndusfrInI
1
. II dosnnnfoInnIonfo
doI nodo do roduccIon gronInI y nrfosnno,
con In gonornIIzncIon do Ins fnlrIcns y In dIvI-
sIon focnIcn doI frnlnjo, hIcIoron nocosnrIn
unn nuovn ordonncIon doI sIsfonn roducfI-
vo. Cono fodn conconfrncIon hunnnn, Ins
IndusfrIns ndquIrIoron unn dInonsIon coIoc-
fIvn y so convIrfIoron on confros do roforoncIn
socInI n nuy dIvorsos nIvoIos, nI fIono quo
263
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
Catedrtlco de Derecho del 1raba|o y de la Segu-
rldad Soclal de la Unlversldad de Murcla.
II confrnfo do frnlnjo
on In ngrIcuIfurn y su roIncIon
con ofros sIsfonns do oxIofncIon
ngrnrIn
IA!S1I^O CAVAS MA!1^IZ*
1
Como ha preclsado MAk1lN VALVLkDL, A.. Leglsla-
clon laboral y relaclones de traba|o en la agrlcultura, en
VV.AA.. |as |e|ac|ooes |aoo|a|es j |a |eo|gao|zac|o oe|
s|stena |oouct|.o, ed. preparada por l. Durn Lopez,
Cordoba, 1983, pgs. 229-230, se dlria que el leglsla-
dor espaol ue lel, en un prlmer momento, a la vlslon
del Derecho del 1raba|o como leglslaclon lndustrlal o
leglslaclon de brlcas, para sltuarse luego, apresurada-
mente, una vez generallzadas las normas a todas las
ramas de producclon, en la perspectlva (abstracta, en el
sentldo peyoratlvo del trmlno) del Derecho del 1raba|o
como Derecho de las relaclones lndustrlales.
so hIzo nfonfo In InsufIcIoncIn do unn olrn
IogIsInfIvn roocundn fnn soIo or oI honlro
IndIvIdunInonfo consIdorndo. o nh quo Ins
rInorns Ioyos socInIos so ocunrnn fnnfo
soIo, o on su nnyor nrfo, do Ios rolIonns
Innfondos or oI frnlnjo IndusfrInI. In dofI-
nIfIvn, fuoron Ios rolIonns urlnnos fIcos
do In IndusfrInIIzncIon Ios dosoncndonnnfos
doI rInor InforvoncIonIsno osfnfnI on In
roguIncIon doI norcndo do frnlnjo: oI oxodo
cnnosIno n Ins cIudndos, dondo nnrocnn
Ins nuovns orsocfIvns do ocuncIon; In nn-
rIcIon do unn nuovn cInso, oI roIofnrIndo
IndusfrInI, dIforoncIndo do Ins donns or sus
nodos do oxIsfoncIn y do frnlnjo; Ins osInns
condIcIonos InlornIos cnrncforsfIcns do In
rInorn fnso do In IndusfrInIIzncIon, unIdo n
In InsnIulrIdnd doI nodIo urlnno y do In
vIvIondn; oI hocho do quo on nuosfro ns In
!ovoIucIon IndusfrInI no IIognso nI cnno
hnsfn nuy nvnnzndo oI sIgIo XIX o yn onfrndo
oI sIgIo XX, on quo conIonzn fnnfo oI uso do
Ios forfIIIznnfos nrfIfIcInIos, In conconfrncIon
fInnncIorn y Ins cnIfnIIzncIonos, cono oI
onIoo do nnquInnrIn on un roorforIo cndn
voz nnyor do fnonns y cuIfIvos... dofornInn-
ron In orIonfncIon roforonfononfo urlnnn y
fnlrII do Ins rInorns Ioyos InlornIos. Ins
Ioyos socInIos fuoron, on su gonornfrIz, Ioyos
IndusfrInIos, y soIo osforIornonfo y con grnn
dIfIcuIfnd fuoron nnIInndo su rndIo do
nccIon n nnnIfosfncIonos InlornIos nsonfndns
on ofros osconnrIos roducfIvos. II orocho
doI 1rnlnjo surgIo gonornInonfo cono un
orocho do y nrn In fnlrIcn o oI fnIIor, do y
nrn un coIocfIvo dofornInndo: Ios olroros
IndusfrInIos; o IncIuso on oI rosonfo, cunndo
oI orocho doI 1rnlnjo roguIn con nnIIfud oI
hocho socInI doI frnlnjo quo so rosfn on con-
dIcIonos do njonIdnd y doondoncIn on cunI-
quIor ncfIvIdnd hunnnn (ngrnrIn, IndusfrInI,
norcnnfII...), In fornuIncIon do vnrIos roco-
fos jurdIco-InlornIos soIo uodo onfondorso
dosdo nquoIIn sInguInr orsocfIvn. So uodo
hnlInr, uos, do un cIorfo oIvIdo doI frnln-
jndor ngrcoIn y doI frnlnjo cnnosIno or
nrfo do nuosfro IogIsIndor socInI. A docIr vor-
dnd, sorn yn nuy onfrndo oI sIgIo XX cunndo
oI IogIsIndor roulIIcnno conIonco n dnr nIgu-
nns nuosfrns do roocuncIon or Ins condI-
cIonos InlornIos y Ins nocosIdndos do rofoc-
cIon socInI do Ios cnnosInos osnnoIos
2
.
SegunJo. In ofrn rnzon quo oxIIcn oI
rofrnso con oI quo so rodujo In IIogndn doI
orocho doI 1rnlnjo n Ins oxIofncIonos ngrn-
rIns hny quo luscnrIn on In hIsforIcn dolIII-
dnd doI novInIonfo olroro on oI nodIo rusfI-
co. Ios novInIonfos cnnosInos do rofosfn,
conconfrndos lnsIcnnonfo on oI sur onInsu-
Inr, hnn sIdo osncIndos on oI fIono, do unn
oscnsn cohosIon orgnnIznfIvn, grnn rndIcnII-
dnd y ufoIsno on sus InnfonnIonfos,
dogonornndo n nonudo on nccIonos fronfnIos
nuy vIoIonfns quo nfrnjoron solro Ios jornn-
Ioros nns rorosIonos quo concosIonos on oI
ordon socInI
3
. In Ins rogIonos do nnyor ofor-
vosconcIn rovoIucIonnrIn, oI lnjo nIvoI cuIfu-
rnI do Ios lrncoros y su onorno doondoncIn
ocononIcn do Ios roIofnrIos; su InhnlIIIdnd
nrn olfonor concosIonos InlornIos lnsIcns n
frnvos do In fncfIcn nornnI do Ios sIndIcnfos,
quo orn In huoIgn; In orosIon do Ins cInsos
donInnnfos; Ins dIfIcuIfndos do conunIcncIon
onfro uolIos y Iugnros do frnlnjo nuy dIs-
fnnfos; In dIvorsIdnd do Inforosos ongondrndn
or In nuIfIIIcIdnd do sIsfonns do fononcIn y
dIsfrufo do In fIorrn y or Ins roIns suldIvI-
sIonos donfro doI roIofnrIndo rurnI; oI con-
fIIcfo InsoIulIo onfro nIgunns do Ins roIvIndI-
cncIonos Innfondns fundnnonfnInonfo, In
ofIcIon do ronrfo do In fIorrn y In rocInnn-
cIon doI dorocho n In ososIon osfnlIo doI suo-
Io frnlnjndo y Ios nns rocIndos o Irronun-
cInlIos rIncIIos lurguosos solro oI sncro-
ESTu00S
264
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
2
Me he ocupado extensamente del tema en CAVAS
MAk1lNLZ, l.. La regulaclon del traba|o agricola en el
proceso de emergencla, ormaclon y desarrollo del
Derecho Lspaol del 1raba|o, en ke.|sta |saoo|a oe
|e|ec|o oe| !|aoao, Clvltas, nums. 53 (pgs. 333 y ss. )
y 54 (pgs. 521 y ss).
3
Cr. SACAkDC LNCCLCHLA, }.A.. La contrataclon
colectlva en la agrlcultura, en VV.AA.. La |oo|ent|ca
|aoo|a| eo |a ag||cu|tu|a, dlr. por C. ayon Chacon y }.A.
Sagardoy engoechea, Ld. C.L.U., Madrld, 1974, pgs.
230 y slgs.
snnfo dorocho do roIodnd... osfo cunuIo do
cIrcunsfnncIns Iovnnfnron lnrrorns cnsI
InsnIvnlIos n In fornncIon do conIIcIonos
nnInnnonfo orgnnIzndns y oornfIvns
onfro Ios olroros doI cnno. In fIn, do fodns
Ins fondoncIns sIndIcnIIsfns roIncIonndns con
In IrInorn InfornncIonnI, fuo In nnnrquIsfn
In unIcn quo on rIncIIo nrrnIgo con fIrnozn
on Ins zonns ngrnrIns doI sur. In cnnlIo, oI
dIscurso soco y fro y oI fnInnfo rncIonnIIsfn
doI socInIIsno fnrdnron nns fIono on cnInr
onfro Ins cInsos cnnosInns quo Ins oxhorfn-
cIonos snIvfIcns do Ios nnnrquIsfns. In osfo
sonfIdo, fuoron In InfrnnsIgoncIn y oxfronIs-
no do Ios osfuIndos nnnrquIsfns, con su
dofonsn olsfInndn doI oljofIvo do In coIocfIvI-
zncIon do Ios nodIos do roduccIon; su con-
fInnzn cnsI oxcIusIvn on In nccIon rovoIucIonn-
rIn, con su Inrgn socuoIn do forrorIsno, huoI-
gns, quonn do cosochns y corfIjos, ocuncIon
vIoIonfn do fIorrns y ofros grnvos dIsfurlIos,
ns cono su dosrocIo nlsoIufo hncIn cunI-
quIor fIo do coInlorncIon con oI Isfndo, Ios
quo dIoron n Ins nuforIdndos confrnIos y Iocn-
Ios oI rofoxfo nocosnrIo nrn dosoncndonnr
unn forocsInn nccIon rorosIvn quo InIdIo n
In osfro oI dosnrroIIo ncfIco y rogrosIvo
doI orocho doI 1rnlnjo on oI nodIo rurnI.
As Ins cosns, uodo consfnfnrso cono on In
cunn nIsnn doI orocho doI 1rnlnjo conon-
znron n frngunrso Inorfnnfos dIforoncIns
onfro oI frnlnjo ngrnrIo y oI frnlnjo urlnno,
dIforoncIns quo, con oI frnnscurrIr doI fIono
y In roIn ovoIucIon (socInI, ocononIcn y jur-
dIcn) do Ios sIsfonns do roIncIonos IndusfrIn-
Ios, so convorfIrnn on nufonfIcns consfnnfos
hIsforIcns.
2. SO!I IA ISIICIAIIA
II CO^1!A1O I 1!AAJO
AG!A!IO Y I S! O!I^ACI^
J!!ICA
II frnlnjo cnnosIno rosonfn unos rnsgos
nuy sInguInros, quo dorIvnn do Ins osocInIos
cnrncforsfIcns doI socfor do ncfIvIdnd on quo
oI nIsno so rosfn, fundnnonfnInonfo In
osfncIonnIIdnd, In vnrInlIIIdnd do Ios cuIfIvos,
Ins focnIcns do oxIofncIon y Ios fncforos
cIInnfIcos, quo rovocnn unn ncusndn fono-
rnIIdnd y dIsconfInuIdnd do Ins nocosIdndos
do nnno do olrn, dIforoncInndoIo do ofros
frnlnjos quo so ronIIznn on In IndusfrIn y on
oI socfor sorvIcIos
4
. Ior oIIo, oI frnlnjo ngrco-
In cnroco hnlIfunInonfo do In confInuIdnd y
In roguInrIdnd doI frnlnjo urlnno, y oIIo
oxIIcn quo oI norcndo do frnlnjo ngrcoIn son
un norcndo InlornI dIforoncIndo. In oI cnn-
o, solro fodo on Ins rogIonos do nonocuIfIvo,
n orodos do grnn ncfIvIdnd, corrosondIon-
fos n Ins sIonlrns, oscnrdns o rocoIoccIonos,
sucodon ofros on Ios quo oI frnlnjo oscnson.
Ior oI confrnrIo, on Ins rogIonos con nIfornnn-
cIn do cuIfIvos horfcoIns y frufcoIns, con
sucosIon o concurroncIn do cnnnnns quo
roquIoron unn dodIcncIon InfonsIvn, In oforfn
do onIoo fonororo osfn nns ronrfIdn n Io
Inrgo doI nno. osdo Iuogo quo fnnlIon on oI
socfor ngroocunrIo oxIsfon rofosIonos u ofI-
cIos quo so ojorcon do fornn osfnlIo, nrn
nfondor nocosIdndos fIjns y consfnnfos do In
orgnnIzncIon roducfIvn (cnsoros, nsforos,
vIgIInnfos, focnIcos y ndnInIsfrnfIvos), oro
osfo fIo do frnlnjos fIono unn IncIdoncIn
nInorIfnrIn on oI socfor.
1odns osfns ocuIInrIdndos hnn InfIuIdo, o
IncIdon fodnvn odorosnnonfo, on oI nodo
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
265
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
4
Desde el punto de vlsta de los requerlmlentos de
mano de obra, el mercado de traba|o en la agrlcultura
presenta las slgulentes caracteristlcas derlvadas de la
naturaleza de las actlvldades agrarlas.
lluctuaclones estaclonales acusadas.
Varlaclones slgnllcatlvas segun producclones y
cultlvos.
Varlaclones muy notables segun las ormas y tcnl-
cas de explotaclon.
lncertldumbre o lmprevlslbllldad de las neceslda-
des de mano de obra que se derlva del actor cll-
matologlco o meteorologlco.
Necesldades decreclentes de mano de obra.
Cr. a este respecto MAk1lN VALVLkDL, A.. Mercado
de traba|o agricola y leglslaclon soclal en el medlo rural,
en !enas |aoo|a|es, num. 2 (1985), pgs. 22-23.
cono so dosonvuoIvon Ins roIncIonos do frnln-
jo on Ins oxIofncIonos rurnIos. Ahorn lIon,
osns nrfIcuInrIdndos, sIondo nuy roIovnn-
fos, no hnn IIovndo nI IogIsIndor n cnIIfIcnr oI
confrnfo do frnlnjo ngrnrIo cono roIncIon
InlornI osocInI. In ofocfo, In roIncIon do frn-
lnjo ngrnrIo, nI os unn do Ins roIncIonos oso-
cInIos nonInndns cono fnIos on oI nrfcuIo 2
I1, nI hnsfn oI rosonfo Io hn sIdo roconocIdo
oso cnrncfor on Ioy dIsfInfn. Ior oxfrnno quo
rosuIfo, nuncn on In hIsforIn do In IogIsIncIon
InlornI osnnoIn In roIncIon do frnlnjo nsnIn-
rIndo on In ngrIcuIfurn hn sIdo consIdorndn
osocInI; nI sIquIorn on In Ioy do !oIncIonos
InlornIos do 8 nlrII 19?6, quo s cnIIfIco do
oso nodo, onfro ofros, oI frnlnjo on oI nnr, on
In nnvogncIon noron o oI nrondIznjo on In
nrfosnnn. Y oIIo n osnr do quo osfn fuorn do
dIscusIon oI nrfIcuInrIsno doI frnlnjo ngrn-
rIo, y do quo osfo rosonfn nns nrfIcuInrIdn-
dos quo nIgunns do Ins roIncIonos InlornIos do
cnrncfor osocInI quo osfnn ns roconocIdns on
oI nrfcuIo 2 I1.
Ior fnnfo, oI confrnfo do frnlnjo ngrnrIo so
confIgurn on In ncfunIIdnd cono unn nodnII-
dnd o vnrInnfo doI gonoro confrnfo do frnlnjo
o, sI so rofIoro, cono unn roIncIon InlornI
conun con ocuIInrIdndos, or nns quo, dos-
do oI unfo do vIsfn nnforInI, uodn conco-
funrso cono roIncIon osocInI. Adonns, osfn
cnfogorn Infogrn n su voz fnnfns sulosocIos
confrncfunIos cono oljofos dIforoncIndos
ndnIfon Ins ncfIvIdndos ngrnrIns.
AI no hnlor olfonIdo oI sfnfus IognI do
roIncIon osocInI, In roIncIon IndIvIdunI do
frnlnjo ngrnrIo no hn rocIlIdo unn dIscIIInn
nrfIcuInr nodInnfo !onI ocrofo nrolndo
or oI GolIorno, cono s hn ocurrIdo con Ins
roIncIonos InlornIos osocInIos onuncIndns on
oI nrfcuIo 2 I1. In oI sIsfonn InlornI
osnnoI, n snIvo oI fononono do In roguIncIon
rofosIonnI, quo onnnn do In ofosfnd nornn-
fIvn roconocIdn on oI nrfcuIo 3? do In CI n Ios
InforIocuforos socInIos, y quo so royocfn
solro nuy dIvorsos socforos do In ocononn,
no oxIsfo on oI Inno jurdIco osIfIvo, n dIfo-
roncIn do Io quo ocurro on ofros ordonnnIon-
fos, un corpuc o conjunfo unIfnrIo do nornns
lnsndo on InsfIfufos y rIncIIos ocuIInros
quo roguIo o ce cIonIe Ins roIncIonos do frnln-
jo doondIonfo y or cuonfn njonn on In ncfI-
vIdnd ngrnrIn. In fornInos gonornIos, Ios frn-
lnjndoros doI cnno fIonon roconocIdos Ios
nIsnos dorochos y gnrnnfns quo oI rosfo do
frnlnjndoros. II orocho Conun doI 1rnlnjo,
doI quo oI vIgonfo 1oxfo !ofundIdo do In Ioy
doI Isfnfufo do Ios 1rnlnjndoros, nrolndo
or !onI ocrofo IogIsInfIvo 1/1995, do 24 do
nnrzo, consfIfuyo su oxononfo nornnfIvo
nns doscoIInnfo, dIscIIInn Ins rosfncIonos
InlornIos quo so dosonvuoIvon on condIcIonos
do njonIdnd y doondoncIn cunIquIorn quo son
In cInso do ncfIvIdnd quo Ios frnlnjndoros ron-
IIcon, nnnunI o InfoIocfunI, on In IndusfrIn,
on In ngrIcuIfurn o on oI socfor sorvIcIos, sIn
quo hnyn nnrocIdo hnsfn oI nononfo un
osfnfufo InlornI osocfIco, nrnIoIo n Ios
nrolndos on 1980 y 1995, quo roguIo nufono-
nnnonfo Ins condIcIonos do frnlnjo on oI
nodIo rurnI.
As Ins cosns, In dIvorsIfIcncIon nornnfIvn
doI frnlnjo cnnosIno so concrofn or osocI-
fIcncIon o suorncIon do In IogIsIncIon InlornI
conun, sIguIondo In nufn gonornI quo nI
ofocfo so olsorvn on oI orocho doI 1rnlnjo,
osfo os, on vIrfud do Io osfnlIocIdo on nornns
socforInIos (convonIos coIocfIvos ngroocun-
rIos; Inudo ArlIfrnI nrn oI Socfor doI Cnno
IAC
5
; on oI nsndo, !ogInnonfncIonos y
Ordonnnzns do 1rnlnjo on oI Cnno) on
cunnfo quo ndnfnn, Infogrnn y/o nojornn on
su nnlIfo Ins soIucIonos InlornIos conunos.
IxcocIonnInonfo, nquoIIn dIvorsIfIcncIon so
hn Insfrunonfndo nodInnfo nornns rogIn-
nonfnrIns osfnfnIos, dIcfndns nrn ordonnr
nsocfos o condIcIonos do frnlnjo sInguInros;
oro sIn quo, on nIngun cnso, fnIos osocInII-
ESTu00S
266
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
5
Laudo Arbltral de 6 de octubre de 2000 (CL n'
286, de 29 de novlembre de 2000), dlctado por kCDkl-
CULZ DL LA CkCLLA CAMCAN, en el conllcto derlvado
del proceso de negoclaclon para la sustltuclon de la
Crdenanza de 1raba|o en el Campo, de 9 de |ullo de
1975. Ln lo suceslvo se clta como LAC.
dndos lnsfon n confIgurnr un nnrco roguInfI-
vo nufonono, quo suongn rufurn do In unI-
dnd fornnI y sIsfonnfIcn doI orocho doI 1rn-
lnjo.
Ior Io donns, In osocInIIdnd rofosIonnI o
nnforInI doI frnlnjo ngrnrIo oljofo doI confrn-
fo, sI lIon uodo gonornr osocInIIdndos sus-
fnnfIvns on Ins nornns socforInIos o, ncfunI-
nonfo, or oxcocIon, on Ins nornns osfnfnIos
rogInnonfnrIns (v. gr., on nnforIn do jornn-
dn), no nfocfn on cnnlIo n In cnusn doI nogo-
cIo, quo sIguo sIondo cnnlInrIn y rndIcn, nrn
oI frnlnjndor, on In olfoncIon do unn ronuno-
rncIon, y nrn In onrosn on In olfoncIon doI
corrosondIonfo sorvIcIo, hncIondo suyos Ios
rosuIfndos o frufos doI nIsno. In nnfurnIozn
connufnfIvn doI confrnfo InlornI quodn ns
fIrnononfo rovnIIdndn, sIn quo lnsfo n dos-
vIrfunr osfn sIgnIfIcncIon oI hocho do quo on
Ins conunIdndos rurnIos so rncfIquon, con
dIvorsn InfonsIdnd, fornuIns do Inforosn-
nIonfo do Ios frnlnjndoros on Ios rosuIfndos
ocononIcos do Ins onrosns, nodInnfo oI
osfnlIocInIonfo do nodnIIdndos rofrIlufIvns
quo nsIgnnn nI frnlnjndor unn nrfo do Ios
frufos o roducfos cosochndos (v.gr., on In
nodnIIdnd do cuIfIvo n In nrfo), uos os ovI-
donfo quo on fnIos suuosfos oI frnlnjndor no
so consfIfuyo on socIo doI onrosnrIo, frnfnn-
doso on osfos cnsos do gonuInos sIsfonns do
ronunorncIon rovIsfos y roguIndos or oI
ordonnnIonfo InlornI. Ios roquIsIfos oxIgIdos
or osfo nrn cnrncforIznr unn roIncIon do
frnlnjo cono jurdIco-InlornI sonofIdn n In
roguIncIon doI orocho doI 1rnlnjo (rosfn-
cIon orsonnI, voIunfnrIodnd, doondoncIn,
njonIdnd y rofrIlucIon), dIsfInguIondoIn do
ofrns rosfncIonos do sorvIcIos do cnrncfor
cIvII o norcnnfII, son sIonro Ios nIsnos y
hnn do confrnsfnrso do IgunI nnnorn Indo-
ondIonfononfo doI socfor ocononIco n quo
orfonozcn oI onrosnrIo confrnfnnfo or
rnzon do su ncfIvIdnd rofosIonnI.
Ios orfIIos nrfIcuInros o fIcos doI frn-
lnjo ngrcoIn no nfIornn on In IogIsIncIon Inlo-
rnI gonornI sIno on In roguIncIon socforInI. ^o
oxIsfo on nuosfro orocho doI 1rnlnjo unn
roguIncIon osocInI, nufononn y dIforoncIn-
dn, doI confrnfo do frnlnjo on In ngrIcuIfurn.
In gonornIIdnd do Ios confrnfos do frnlnjo
concorfndos nrn rosfnr sorvIcIos on unn
oxIofncIon ngrnrIn so rIgon or oI orocho
conun do In confrnfncIon InlornI, osfo os, or
oI I1, nornns do dosnrroIIo y concordnnfos,
quo osoon un nnlIfo do nIIcncIon gonornI,
osfo os, rIgon on fodos Ios socforos ocononIcos
y on fodns Ins onrosns quo onIonn frnlnjn-
doros nsnInrIndos, sIn nns osocInIIdndos,
ncfunInonfo, quo Ins rovIsfns on oI !onI
ocrofo 1561/1995, do 21 do sofIonlro,
solro nnIIncIonos y roduccIonos do In jornn-
dn ordInnrIn con roIncIon n dofornInndns fno-
nns o frnlnjos, y, ndonns, or su nornnfIvn
socforInI osocfIcn. Ioro osfns nornns consfI-
fuyon fnn soIo nodIfIcncIonos nrcInIos, no
susfnncInIos, do In dIscIIInn InlornI conun,
Inuosfns or In osocInIIdnd ocononIcn do
In ncfIvIdnd roducfIvn ngrnrIn.
osdo Iuogo, no uodo onIfIrso quo oI
orocho doI 1rnlnjo hn roorcIonndo hIsfo-
rIcnnonfo, con InfonsIdnd vnrInlIo y rosocfo
do dIvorsos lIoquos o conjunfos nornnfIvos,
un frnfnnIonfo dIsnr n Ios frnlnjndoros
ngrcoIns, con oI rosuIfndo nrn osfos do unn
rofoccIon jurdIcn do oor condIcIon quo In
dIsfrufndn or Ios frnlnjndoros do In Indus-
frIn y do Ios sorvIcIos. SIn onlnrgo, In fon-
doncIn donInnnfo n nrfIr do In ronuIgn-
cIon doI rInor Isfnfufo do Ios 1rnlnjndoros
so orIonfn n consoguIr In unIfIcncIon u hono-
gonoIzncIon do Ins condIcIonos InlornIos on
cunIosquIorn ncfIvIdndos, nodInnfo In cono-
xIon onfro Ins dIvorsns ronIIdndos ocononIcns
y oI Infonfo do rncIonnIIzncIon doI norcndo do
frnlnjo on su gIolnIIdnd. o hocho, hnn dosn-
nrocIdo doI ordonnnIonfo luonn nrfo do Ins
dIforoncIncIonos jurdIco-osIfIvns quo
durnnfo nnos hulIoron do ndocor Ios frnln-
jndoros doI cnno, on nnforIn do odnd nrn oI
nccoso nI frnlnjo, rocnrIodnd on oI onIoo,
rofoccIon InsfIfucIonnI do Ios crodIfos snIn-
rInIos, nrfIcIncIon do Ios frnlnjndoros on
Ios orgnnos do rorosonfncIon rofosIonnI,
onfro ofrns cuosfIonos solrosnIIonfos. o osfo
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
26?
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
nodo, y vnIgn In cIfn n ffuIo do ojonIo, un
Inorfnnfo Iogro doI Isfnfufo do 1980 fuo In
unIfIcncIon nornnfIvn fnn nocosnrIn do Ios
dIsfInfos suuosfos do confrnfncIon or fIon-
o dofornInndo, sIn oIvIdnr oI confrnfo do
frnlnjo do Ios fIjos dIsconfInuos, osfnlIocIon-
do nI rosocfo unn roguIncIon noduInr y
sIncrofIcn, Io lnsfnnfo oInsfIcn cono nrn
conrondor on oIIn In oxfrnordInnrIn dIvorsI-
dnd do sIfuncIonos socforInIos. In nrfIcuInr,
dolo noncIonnrso cono dnfo Inforosnnfo In
onIsIon on oI I1 do In susfrnccIon nrIorsfI-
cn doI frnlnjo ngrcoIn do cnnnnn o fono-
rndn nI InsfIfufo do In fIjozn dIsconfInun quo
In Ioy do !oIncIonos InlornIos consngro on
su dIsosIcIon ndIcIonnI sofInn.
Iuodo hnlInrso, uos, nuy cInrnnonfo
dosdo oI I1 do 1980, do unn fornnI unIfornI-
dnd do rogInon jurdIco do Ios frnlnjndoros
do Ins dIsfInfns rnnns do ncfIvIdnd; on oI In-
no do In IogIsIncIon osfnfnI, oxIsfo unn hono-
IogncIon Ionn onfro oI confrnfo do frnlnjo
ngrcoIn y oI confrnfo do frnlnjo quo so dosn-
rroIIn on In IndusfrIn y on oI socfor sorvIcIos.
1odos sus rocofos nnrocon rodncfndos con
un nIcnnco gonornI, sIn quo so rovonn rogIns
osocInIos nrn fIos sInguInros do frnlnjo, nI
on oI cnno nI on ofros socforos roducfIvos.
Ior oI confrnrIo, hn sIdo on oI cnno do In
rofoccIon socInI dondo oI frnlnjo cnnosIno
hn sIdo oljofo do unn nns dofonIdn nfoncIon
IogIsInfIvn, cooxIsfIondo con oI !ogInon
GonornI quo fufoIn n Ios frnlnjndoros nsnIn-
rIndos do In IndusfrIn y Ios sorvIcIos un !ogI-
non IsocInI AgrnrIo, roguIndo or sus ro-
Ins nornns, quo hnsfn oI nno 2008 oncun-
drnln fnnfo n frnlnjndoros nsnInrIndos cono
nufononos y quo ncfunInonfo soIo Infogrn n
frnlnjndoros or cuonfn njonn.
In nIIcncIon do Io dIsuosfo on oI nrfcuIo
3 I1, Ios dorochos y olIIgncIonos concornIon-
fos n In roIncIon InlornI ngrnrIn so roguInn:
n) or Ins dIsosIcIonos IognIos y rogInnonfn-
rIns doI Isfndo; l) or Ios convonIos coIocfIvos
doI cnno; c) or In voIunfnd do Ins nrfos,
nnnIfosfndn on oI confrnfo do frnlnjo ngrn-
rIo, sIondo su oljofo IcIfo y sIn quo on nIngun
cnso uodnn osfnlIocorso on orjuIcIo doI frn-
lnjndor condIcIonos nonos fnvornlIos o con-
frnrIns n Ins dIsosIcIonos IognIos y convon-
cIonnIos nnfos oxrosndns; y d) or Ios usos y
cosfunlros IocnIos y rofosIonnIos.
Ahorn lIon, In unIfornIdnd do rogInon
jurdIco do Ios frnlnjndoros do Ins dIsfInfns
rnnns do ncfIvIdnd uodo consoguIrso
nodInnfo rogIns quo ooron ofocfIvnnonfo
cono dononInndor conun do Ios dIsfInfos
socforos, oro rodncfndns con In nocosnrIn
InorsonnIIdnd o fIoxIlIIIdnd quo ornIfn oI
conodo oncnjo on Ins nIsnns do In nnIIn
cnsusfIcn do ronIIdndos roducfIvns, o or
vn do gonornIIzncIon do rogIns dIsonndns on
funcIon do Ins nocosIdndos do un socfor dofor-
nInndo.
osnforfunndnnonfo, osfo uIfIno os Io quo
hn sucodIdo con In oInlorncIon doI I1,
nuchos do cuyos rocofos, roforIdos fnnfo nI
rogInon do In roIncIon IndIvIdunI doI frnlnjo
cono do Ins condIcIonos InlornIos coIocfIvns,
so hnn fornuIndo fonnndo cono nodoIo oI
fIo do frnlnjo urlnno do cnrncfor fIjo quo fIo-
no Iugnr on unIdndos roducfIvns do rnzonn-
lIo o nodIn oxfonsIon; os docIr, osfnn concolI-
dos y fornuIndos dosdo In ofIcn doI orocho
doI 1rnlnjo onfondIdo cono orocho do Ins
roIncIonos IndusfrInIos, on In sIgnIfIcncIon
nns osfrIcfnnonfo ocononIcn doI fornIno, y
no cono oI orocho do Ins roIncIonos Inlorn-
Ios on fodn In vnrIodnd y oxfonsIon do Ins nIs-
nns, sIn quo Ins nunorosns rofornns quo hnn
nfocfndo n dIcho corpuc IogIsInfIvo on sus
froInfn nnos do oxIsfoncIn hnynn hocho ofrn
cosn quo nconfunr osn fondoncIn. IIIo hn ro-
vocndo quo so suscIfon grnvos rolIonns do
InndnfncIon do In IogIsIncIon InlornI conun
n Ins cIrcunsfnncIns nrfIcuInros doI frnlnjo
on In ngrIcuIfurn. Is oI cnso do In ronocIon
rofosIonnI y ocononIcn on oI frnlnjo, oI rogI-
non jurdIco do cIorfns susonsIonos do Inrgn
durncIon y do Ins oxcodoncIns InsfIfufos
fodos oIIos quo rosuonon unn vIncuIncIon
InlornI osfnlIo o rnzonnlIononfo Inrgn, or Io
quo hnn do rosuIfnr oscnsnnonfo oornfIvos
ESTu00S
26B
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
on un nodIo cono oI ngrcoIn con nluIfndo
rodonInIo do frnlnjndoros ovonfunIos, o,
onfro ofrns, oI rogInon nIIcnlIo n In roro-
sonfncIon coIocfIvn doI orsonnI InlornI on In
onrosn y In dudosn ofocfIvIdnd on Ins oxIo-
fncIonos ngrnrIns do nlundnnfos rovIsIonos
IognIos quo rovon In InforvoncIon, nrfIcIn-
cIon o coInlorncIon, on nnyor o nonor nodI-
dn, do Ios rorosonfnnfos do Ios frnlnjndoros,
or InoxIsfoncIn do osfos.
II rosuIfndo hn sIdo, con donnsIndn fro-
cuoncIn, In InornonlIIIdnd doI socfor rI-
nnrIo rosocfo n In InInnfncIon do unos gru-
os nornnfIvos concolIdos n osnIdns do Ins
cIrcunsfnncIns do hocho quo oornn IndofocfI-
lIononfo solro Ins roIncIonos do frnlnjo on In
ngrIcuIfurn (ovonfunIIdnd do Ins confrnfncIo-
nos; oscIIncIon nuy ncusndn do Ins nocosIdn-
dos do nnno do olrn or InornfIvos osfncIo-
nnIos do In roIn ncfIvIdnd ngrnrIn; rodonI-
nIo do oquonns oxIofncIonos do dInonsIon
InlornI nnInn; dIsorsIon doI hnlIfnf ru-
rnI...). o nh quo hnynnos Innfondo In con-
vonIoncIn do oInlornr unn roguIncIon osoc-
fIcn quo confonIo, nrn dIvorsos nsocfos o
lIoquos do nnforIns, Ios orfIIos fIcos o sIn-
guInros doI frnlnjo ngrcoIn.
o cunIquIor nodo, oI IogIsIndor do 1980
yn fuo conscIonfo do In InconvonIoncIn do for-
znr In nIIcncIon do nIgunns rovIsIonos osfn-
fufnrIns on dofornInndos nnlIfos rofosIo-
nnIos, dIforoncIndos or unn rolIonnfIcn
sInguInr quo Ios nIojn doI nrndIgnn confrnc-
funI consIdorndo nI nrfIcuInr su roguIncIon.
Ior Io quo nI frnlnjo ngrcoIn Inforosn, oI nr-
fcuIo 34. 5 I1 nuforIznln nI GolIorno nrn
osfnlIocor nnIIncIonos o IInIfncIonos do In
jornndn do frnlnjo. In osfo sonfIdo, oI !onI
ocrofo 2001/1983, do 28 do juIIo, solro rogu-
IncIon do In jornndn do frnlnjo, jornndns oso-
cInIos y doscnnsos, nnrfo dorognr, onfro
ofrns, In Ioy do Jornndn MnxInn IognI do
1931 dogrndndn n nornn rogInnonfnrIn or
oI I1, confonIo, onfro ofrns, nnIIncIonos
(nrfs. 12 y 13) y roduccIonos (nrf. 32) do In jor-
nndn ordInnrIn do frnlnjo on dofornInndns
fnonns y rofosIonos ngrcoIns, roguIncIon
quo on grnn nodIdn ordurn on oI vIgonfo !
1561/1995, do 21 do sofIonlro, roguIndor do
Ins jornndns osocInIos do frnlnjo.
AsInIsno, oI nufor doI I1, fnnfo do 1980
cono do 1995, fuo conscIonfo do In Inndocun-
cIon doI rogInon confonIdo on su 1fuIo II n
dIforonfos socforos, n cuyo ofocfo rovIo un
rogInnonfo do ndnfncIon doI cIfndo 1fuIo.
In osfo sonfIdo, nroco osocInInonfo IndIcn-
do quo oI GolIorno ongn on rncfIcn In hnlI-
IIfncIon quo Io confIoro In dIsosIcIon fInnI
forcorn doI I1
6
y dIcfo unn nornnfIvn oso-
cInI do ndnfncIon do Ins rogIns doI 1fuIo II
solro dorochos do rorosonfncIon coIocfIvn do
Ios frnlnjndoros on In onrosn n Ios condIcIo-
nnnIonfos nrfIcuInros doI nodIo onrosn-
rInI rusfIco, rocodIondo nI nodo cono yn Io
hn hocho nrn Ios socforos do In nnrInn nor-
cnnfo y oscn on oI nnr
?
.
3. II^1IA II CO^1!A1O
I 1!AAJO AG!A!IO
3.1. PIunteunIento
^o oxIsfo n nIvoI foorIco-dognnfIco un con-
cofo jurdIco, roIo y nufonono, do confrnfo
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
269
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
6
Ln ella se establece lo slgulente. Ll Coblerno, pre-
vlas las consultas que consldere oportunas a las asocla-
clones empresarlales y organlzaclones slndlcales, dlctar
las normas necesarlas para la apllcaclon del 1itulo ll de
la presente Ley en aquellas empresas perteneclentes a
sectores de actlvldad en las que sea relevante el numero
de traba|adores no l|os o el de traba|adores menores de
dleclocho aos, asi como a los colectlvos en los que, por
la naturaleza de sus actlvldades, se ocaslone una movlll-
dad permanente, una acusada dlsperslon o unos despla-
zamlentos de localldad, llgados al e|erclclo normal de
sus actlvldades, y en los que concurran otras clrcunstan-
clas que hagan aconse|able su lncluslon en el mblto de
apllcaclon del 1itulo ll cltado. Ln todo caso, dlchas nor-
mas respetarn el contenldo bslco de esos procedl-
mlentos de representaclon en la empresa.
7
v|o. arts. 15-20 del kD 1844/1994, de 9 de sep-
tlembre, que aprueba el keglamento de elecclones a
organos de representaclon de los traba|adores en la
empresa.
do frnlnjo ngrnrIo, dIsfInfo doI concofo gono-
rIco o conun do confrnfo do frnlnjo osfnlIocI-
do on In nornnfIvn confrncfunI gonornI. IIIo
os IogIco, uos no hny dIforoncIn fornnI nIgu-
nn onfro oI confrnfo do frnlnjo coIolrndo on
Ins oxIofncIonos ngrnrIns y Ios confrnfos do
frnlnjo quo so concIorfnn on In IndusfrIn y on
oI socfor sorvIcIos.
Hochn osfn rocIsIon, y ngrnrIznndo In
dofInIcIon do confrnfo do frnlnjo InIcIfn on
oI nrfcuIo 1.1 I1, oI confrnfo do frnlnjo
ngrcoIn o ngrnrIo uodo sor cnrncforIzndo
cono oI ncuordo do voIunfndos or cuyn vIr-
fud unn orsonn fsIcn (oI frnlnjndor) so con-
ronofo n rosfnr sus sorvIcIos rofrIluIdos,
nnnunIos o InfoIocfunIos, or cuonfn y lnjo In
doondoncIn ofrn orsonn (onIondor o
onrosnrIo), fIfuInr do In oxIofncIon ngrnrIn
on In quo oI frnlnjo so rosfn
8
. II hocho, per ce
confIngonfo, do quo In rosfncIon doI frnlnjn-
dor so fncIIIfo on oI nnlIfo do unn orgnnIzn-
cIon roducfIvn ngrnrIn, donfro doI crcuIo
orgnnIznfIvo, rocfor y dIscIIInnrIo do un
onrosnrIo ngrcoIn, nnrfo do IdonfIfIcnr In
roIncIon do frnlnjo cnnosIno nrn dIforon-
cInrIn nornnfIvnnonfo on oI Inno do In
roguIncIon socforInI do ofrns confrnfncIonos
InlornIos roforIdns n Ios socforos IndusfrInI y
do Ios sorvIcIos, no dofornInn nIngun fIo do
sInguInrIdnd osfrucfurnI quo InIIquo nrn
Ins roIncIonos InlornIos ngrnrIns nufncIonos
on In fIIcIdnd do Ios oIononfos conunos o
rnsgos confIgurndoros doI gonoro confrnfo do
frnlnjo.
In fnnfo quo ncfo o ncuordo do voIunfn-
dos, In rIncInI vIrfunIIdnd doI confrnfo do
frnlnjo on In ngrIcuIfurn os In do rovocnr con
su coIolrncIon oI nncInIonfo do unn roIncIon
jurdIco-InlornI onfro Ios ncfnnfos. Ichn
roIncIon, dosdo oI nononfo quo so consfIfuyo
nrn sorvIr do Insfrunonfo nornnI nI dosn-
rroIIo do unn ncfIvIdnd ngrnrIn, rocIlo fnn-
lIon do oIIn, nccIdonfnInonfo, In Inronfn do
ngrnrIodnd.
Ior fnnfo, on oI nodoIo nornnfIvo vIgonfo,
Ins roIncIonos InlornIos on In ngrIcuIfurn
consfIfuyon, on su InfInIfn nnyorn, roIncIo-
nos conunos, soIo oxcocIonnInonfo oso-
cInIos v.gr., oI goronfo o dIrocfor do unn
oxIofncIon ngrnrIn y, on un nunoro nuy
consIdornlIo, Infogrndo or oI lIoquo do con-
frnfos doI orsonnI olroro quo ncfun dIrocfn-
nonfo solro Ios cuIfIvos o oI gnnndo y or osfn
rnzon so hnIIn nns InfIuIdo or Ios rosu-
uosfos nnfurnIos do In ncfIvIdnd cnnosInn,
oncundrnlIos on oso ofro gruo do roIncIonos
quo docfrInnInonfo so hn dndo on cnIIfIcnr
cono roIncIonos InlornIos conunos con ocu-
IInrIdndos.
In osfo onsnyo do onuncIncIon do un con-
cofo do confrnfo do frnlnjo ngrnrIo quo nos
honos rouosfo, dolonos dIsfInguIr dos
gruos do oIononfos, suljofIvos y oljofIvos.
So nnnIIznn soguIdnnonfo.
3.2. Ienentos subJetIvos
3.2.1. 1l enprecorio ogricolo
Is onrosnrIo ngrcoIn In orsonn fsIcn,
jurdIcn o coIocfIvn sIn orsonnIIdnd, fIfuInr
do unn oxIofncIon ngrcoIn, forosfnI o ocun-
rIn, quo confrnfn Ios sorvIcIos orsonnIos do
uno o nns frnlnjndoros nrn In ojocucIon on
su onrosn y or su cuonfn do Inloros do
dIvorsn ndoIo, fIcnnonfo ngrnrIns o no,
lnjo su dIroccIon y doondoncIn, n cnnlIo do
un snInrIo
9
.
ESTu00S
2?0
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
8
Ll art. 5 de la CC1C establecia lo slgulente. Se
entender por contrato de traba|o cualqulera que sea su
denomlnaclon, aquel por vlrtud del cual una o varlas
personas se obllgan a prestar un servlclo de los com-
prendldos en esta Crdenanza a uno o varlos patronos o
empresarlos y ba|o su dependencla, medlante remune-
raclon, sea la que uere la clase o orma de ella...
9
Ll art. 8 de la Crdenanza Ceneral de 1raba|o en el
Campo de 1975 conslderaba empresarlos o patronos a
las personas naturales o |uridlcas tltulares de la explota-
clon agrarla donde el traba|o se preste. Lsta delnlclon
In docfrInn ngrnrIsfn oxIgo quo oI onro-
snrIo ngrcoIn, ndonns do su dodIcncIon n unn
ncfIvIdnd ocononIcn roducfIvn cono fIfuInr
do unn oxIofncIon ngrnrIn, con nsuncIon doI
rIosgo do su oxIfo o frncnso ocononIco y sufrn-
gnndo fodos Ios gnsfos quo do In nIsnn so
dorIvon, cunIn con oI roquIsIfo do rofosIo-
nnIIdnd, os docIr, quo dIrIjn y orgnnIco In
onrosn con unn dodIcncIon rofosIonnI
10
.
In cnnlIo, Ins nornns InlornIos y do Sogu-
rIdnd SocInI no hnn fonIdo on cuonfn osfo uIfI-
no roquIsIfo, uos oIIo hnlrn suuosfo rodu-
cIr hnsfn InIfos InsoorfnlIos In osfInncIon,
nns nnIIn y ondorndn, doI onrosnrIo-
onIondor cono sujofo do unn roIncIon do frn-
lnjo, quo so dosonvuoIvo on oI confoxfo do
unn oxIofncIon ngrnrIn, con IndoondoncIn
do quo osfn so nnnIfIosfo o no roducfo do
unn ncfIvIdnd confInundn, hnlIfunI o rofo-
ronfo do nquoI.
3.2.2. 1l IroIojoJor ogricolo. concepIo
, cupuecIoc ecpecificoc
^o oxIsfo un concofo jurdIco nufonono
do frnlnjndor ngrcoIn or cuonfn njonn, oI
cunI coIncIdo susfnncInInonfo con oI ncofn-
do or oI orocho conun do In confrnfncIon
InlornI, sIondo Io dofornInnnfo n ofocfos do
IncIusIon on oI nnlIfo orsonnI do Ins nornns
socforInIos quo roguInn Ins condIcIonos do
frnlnjo on oI cnno (IAC, convonIos coIocfI-
vos ngroocunrIos) In rosfncIon do sorvIcIos
do cunIquIor cInso or cuonfn y lnjo In doon-
doncIn do un onrosnrIo cuyn ncfIvIdnd
norozcn In consIdorncIon do ngrnrIn, fIcn o
per reloIionen.
Ior fnnfo, y nrfIondo do In dofInIcIon quo
honos dndo do onrosnrIo ngrcoIn, odonos
dofInIr nI frnlnjndor ngrcoIn cono In orsonn
fsIcn quo, IndoondIonfononfo do su ncfIvI-
dnd, so olIIgn n frnlnjnr or cuonfn y lnjo In
doondoncIn doI fIfuInr do unn oxIofncIon
ngrcoIn, forosfnI o ocunrIn, n cnnlIo do unn
ronunorncIon.
Aunquo no ronIIcon Inloros roInnonfo
ngrnrIns, von roguIndns sus condIcIonos do
frnlnjo or Ios convonIos coIocfIvos doI cnn-
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
2?1
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
debia completarse con lo dlspuesto en el art. 5 de la pro-
pla CC1C, que no de|aba lugar a dudas sobre la carac-
terlzaclon exacta del empresarlo agricola como acree-
dor respecto de los servlclos retrlbuldos de una o varlas
personas que se obllgan a traba|ar para l y ba|o su
dependencla por vlrtud del contrato de traba|o celebra-
do.
A los eectos de encuadramlento en el kglmen
Lspeclal Agrarlo de la Segurldad Soclal, se consldera
empresarlo a toda persona, natural o |uridlca, publlca o
prlvada, que sea tltular de una explotaclon agrarla. Ln
cualquler caso se reputar empresarlo a qulen ocupe
traba|adores por cuenta a|ena en labores agrarlas (art.
7' del D. 3772/1972). Con las salvedades oportunas,
tngase en cuenta tambln la delnlclon contenlda en el
art. 2'.4 de la Ley 19/1995, de 4 |ullo, sobre modernlza-
clon de las explotaclones agrarlas, modllcado por la
dlsp. adlc. 29 de la Ley 50/1998, de 30 de dlclembre.
1ltular de la explotaclon. la persona islca o |uridlca que
e|erce la actlvldad agrarla organlzando los blenes y
derechos lntegrantes de la explotaclon con crlterlos
empresarlales y asumlendo los rlesgos y responsablllda-
des clvll, soclal y lscal que puedan derlvarse de la ges-
tlon de la explotaclon.
10
Ultlmamente se ha puesto de manllesto que el
crlterlo de proeslonalldad, en su sentldo de permanen-
cla, habltualldad o contlnuldad en el e|erclclo de una
actlvldad agrarla puede ser lncompatlble con el muy
extendldo enomeno de la agrlcultura a tlempo parclal,
partlcularmente entre los pequeos empresarlos agrico-
las, que comprende tanto la llamada agrlcultura
hobby, que se da en explotaclones medlas y supone
que proeslonales de otros campos comparten su actlvl-
dad normal con la agricola, como la propla part-tlme
armlng, que exlste cuando los tltulares de pequeas y
medlanas explotaclones agrarlas o algunos de sus aml-
llares ocupan solo parte de su tlempo en la agrlcultura,
obtenlendo una parte conslderable de sus rentas
medlante el desempeo de otras actlvldades, como tra-
ba|adores autonomos o asalarlados, en la lndustrla o en
el sector servlclos.
Sobre el tema exlste abundante blbllograia. v|o.,
entre otros. LASCC VlZCAlNC, C.. La agrlcultura a tlem-
po parclal en Lspaa. su valoraclon, en ke.|sta oe |stu-
o|os ^g|a||os, num. 106, 1979, pp. 101 y ss., SANNAkLLLl,
A.. lart-tlme agrlcolo, en ke.|sta oe |e|ec|o ^g|a||o,
num. 1, 1988, pp. 86 y ss., DUlCUk, .. |a s|tuat|oo u||-
o|que oe |ag||cu|teu| a tens a|t|e|, esancon, 1980.
o oI orsonnI do ofIcIos cInsIcos confrnfndo
dIrocfnnonfo or oI onrosnrIo nrn oI sor-
vIcIo unIco y oxcIusIvo do In onrosn ngrco-
In (cocInoros, nIlnnIIos, cnrInforos, nocnnI-
cos, conducforos, gunrnIcIonoros, ofc.)
11
, ns
cono oI orsonnI ndnInIsfrnfIvo, focnIco y
sulnIforno. osdo Iuogo, quodnn oxcIuIdos
Ios frnlnjndoros onunorndos on oI nnrfndo
3 doI nrfcuIo 1 doI I1 (cuIfIvndoros orso-
nnIos y dIrocfos; coInlorndoros fnnIIInros;
InforcnnlIos nnIsfosos do sorvIcIos on oI
cnno...); nIgunos convonIos coIocfIvos
docInrnn fnnlIon oxcIuIdo nI orsonnI do
nIfn dIroccIon
12
.
Ior Io donns, os IndIforonfo In dodIcncIon
rodonInnnfononfo nnnunI o InfoIocfunI doI
frnlnjndor, ns cono su ndscrIcIon rofosIo-
nnI o osorndIcn nI socfor ngrcoIn. In cnn-
lIo, In IogIsIncIon solro SogurIdnd SocInI
ngrnrIn IIovn n cnlo unn osocIfIcncIon ros-
frIcfIvn, n ofocfos do IncIusIon on oI !ogInon
IsocInI AgrnrIo, doI coIocfIvo do frnlnjndo-
ros ngrcoIns or cuonfn njonn quo von rogu-
Indns sus condIcIonos do frnlnjo or oI IAC
y/o or In nogocIncIon coIocfIvn doI socfor.
In osfo socfor dolo fonorso rosonfo quo
su nnlIfo do nIIcncIon funcIonnI y orsonnI
no coIncIdo on In roIncIon InlornI y on In roIn-
cIon do SogurIdnd SocInI. ^o hny quo confun-
dIr oI nnlIfo do nIIcncIon do Ios convonIos
coIocfIvos ngroocunrIos con oI cnno do nII-
cncIon doI !ogInon IsocInI AgrnrIo do In
SogurIdnd SocInI (!IASS), uos dIchos nnlI-
fos osfnn dofInIdos do fornn dIsfInfn on sus
rosocfIvns roguIncIonos. Icho con ofrns
nInlrns, nrn quo un frnlnjndor von roguIn-
dn su roIncIon InlornI or oI convonIo ngrnrIo
quo corrosondn o, on su dofocfo, or oI IAC,
lnsfn con quo ronIIco cunIquIor ncfIvIdnd nI
sorvIcIo do unn oxIofncIon ngrcoIn, forosfnI
o ocunrIn, o on oorncIonos do frnnsfornn-
cIon/nnnIuIncIon conIononfnrIns do In
ncfIvIdnd ngrnrIn rIncInI. In cnnlIo, nrn
quo un frnlnjndor or cuonfn njonn rosuIfo
oncundrndo on oI !IASS os nocosnrIo quo so
dodIquo, con hnlIfunIIdnd y cono nodIo fun-
dnnonfnI do vIdn, rocIsnnonfo, n In ronIIzn-
cIon do Ins Inloros ngrnrIns dofInIdns cono
fnIos on Ios nrfs. 8, 9 y 10 doI ocrofo
3??2/19?2, do 23 do dIcIonlro, quo nruoln
oI !ogInnonfo GonornI doI !ogInon IsocInI
AgrnrIo do In SogurIdnd SocInI. AI vonIr dofI-
nIdo on funcIon do un crIforIo do rofosIonnII-
dnd nuy osfrIcfo, oI cnno do nIIcncIon do
osfo rogInon osocInI no coIncIdo con oI do In
roguIncIon socforInI ngrnrIn. Isfo os, oI
!IASS oxuIsn do su nnlIfo suljofIvo n vor-
dndoros sujofos doI confrnfo do frnlnjo ngrn-
rIo. In cnnlIo, cunIquIor frnlnjndor quo
rosfo sus sorvIcIos on unn oxIofncIon ngrn-
rIn, or cuonfn y lnjo Ins ordonos do su fIfu-
Inr, cnorn on oI nnlIfo do nIIcncIon doI
corrosondIonfo convonIo doI cnno, nunquo
dIchn ncfIvIdnd no rorosonfo su nodIo fun-
dnnonfnI do vIdn.
Ior uIfIno, oxIsfon fros suuosfos osocfI-
cos do frnlnjndoros ngrcoIns quo norocon
osocInI frnfnnIonfo or quodnr oxcIuIdos do
In confrnfncIon InlornI.
IrInoro. Loc foniliorec Jel culIiioJor.
osdo oI unfo do vIsfn roducfIvo y osfnds-
fIco, so consfnfn quo In onrosn rIvndn, IIo-
vndn orsonnInonfo or oI fIfuInr y su fnnI-
IIn, os hIsforIcnnonfo In lnso do In ngrIcuIfu-
rn occIdonfnI y, nrfIcuInrnonfo, oI nodoIo
rodonInnnfo on In ngrIcuIfurn osnnoIn.
As, oI frnlnjo ngrcoIn, forosfnI y ocunrIo hn
sIdo y confInun sIondo oI nnlIfo dondo so
dosnrroIIn oI frnlnjo do orsonns vIncuIndns
nI fIfuInr do In oxIofncIon or Inzos conyugn-
ESTu00S
2?2
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
11
No obstante, y con ruptura del prlnclplo de unl-
dad de empresa, el Convenlo Colectlvo para el sector
agropecuarlo de La klo|a (CLk de 22 dlclembre 2008)
prescrlbe en su art. 20 que los olclos no tradlclonales,
tales como Metalurglcos, Llectrlclstas, Mecnlcos, Car-
plnteros, Alballes, lanaderos, Coclneros, etc., se
reglrn, a eectos economlcos y de delnlclon de su cate-
goria, por su Convenlo de rama.
12
La excluslon estaba ya presente en el art. 3' de la
CC1C/1975. La relteran, p. e|., el Convenlo Colectlvo
de 1raba|o en el campo de Almeria, art. 5' (C Almeria
17 septlembre 2007) y el Convenlo Colectlvo para Agro-
pecuarlos de 1oledo, art. 3' (C 1oledo 15 novlembre
2007).
Ios o do nronfosco
13
. !osuIfn nuy hnlIfunI
on In ngrIcuIfurn quo oI cuIfIvo do Ins
oquonns y nodInnns oxIofncIonos so ronIIco
or Ios nIonlros do In conunIdnd fnnIIInr,
nrfIcInndo do osfo nodo on In nnrchn doI
nogocIo conun, quo rovoo n su susfonfo y
nodIo do vIdn. Ahorn lIon, on oI Inno jurdI-
co-InlornI, oI nrfcuIo 1.3.o) doI I1 oxcIuyo do
su nnlIfo do nIIcncIon n Ios frnlnjos do
fnnIIInros, snIvo quo so donuosfro In condI-
cIon do nsnInrIndos do quIonos Ios IIovnn n
cnlo
14
. So frnfn do unn rosuncIon iuric Ion-
Iun, dosfruIlIo nodInnfo ruoln on confrn-
rIo do In InlornIIdnd do Ios sorvIcIos, cnrgn do
In ruoln quo corrosondo nI frnlnjndor.
Sogundo. Loc inIerconIioc Je ceriicioc
onicIococ en el conpo. In oI nodIo rurnI fIo-
no osocInI IncIdoncIn In oxcIusIon quo ronIIzn
oI nrfcuIo 1.3.d) I1 (Ios frnlnjos ronIIzndos n
ffuIo do nnIsfnd, lonovoIoncIn o luonn
vocIndnd), or fnIfnr oI roquIsIfo do ronuno-
rncIon do Ios sorvIcIos rosfndos y, or ondo,
oI oninuc oIligonJi fnnfo on quIon Ios rocIlo
cono on quIon Ios rosfn. Ahorn lIon, on osfo
sonfIdo, hny quo dIforoncInr onfro Ios frnln-
jos quo so rosfnn or nnIsfnd o lonovoIon-
cIn, sIn osornr confrnrosfncIon do nIngun
fIo, do nquoIIos ofros sorvIcIos ngrcoIns quo
uodon rosondor n ncfos consuofudInnrIos
onfro Ios vocInos, oquonos ngrIcuIforos, quo
rIgon on cIorfns zonns rurnIos (sorvIcIos do
fornn-oon o fornn-jornnI). In osfos uIfInos
cnsos, oI nuxIIIo quo so rosfn nI vocIno roo-
sn solro In oxocfnfIvn do quo so rocIlIrnn doI
nIsno, sI os quo no so hnn rocIlIdo yn, cono
confrnrosfncIon, con dIsfInfos grndos do
ovonfunIIdnd, rosfncIonos sInIInros
15
. In
fodos Ios cnsos, so nfondorn n Io quo dIson-
gnn Ins cosfunlros IocnIos
16
.
1orcoro. Loc culIiioJorec perconolec ,
JirecIoc. SIn osfnr IIgndos or un confrnfo do
frnlnjo, osfos cuIfIvndoros frnlnjnn on rogI-
non do nufo-orgnnIzncIon o IndoondoncIn;
no so Infogrnn on In oxIofncIon do un forcoro,
or Io quo hncon suyn, orIgInnrInnonfo, In
ufIIIdnd nfrInonInI do su frnlnjo y nsunon
Ios rIosgos quo conorfn su ncfIvIdnd. In
cnrncforsfIcn rIncInI doI frnlnjo nufonono
ngrnrIo os quo Ios lIonos olfonIdos, IndIvI-
dunInonfo o on rogInon do conunIdnd fnnI-
IInr, orfonocon dosdo oI rInor nononfo nI
roducfor, nI fnIfnr unn rovIn cosIon n forco-
ro do Ios rosuIfndos ocononIcos do In rosfn-
cIon, or olrn doI confrnfo.
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
2?3
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
13
La Ley 49/1981, de 24 de dlclembre, reguladora
del Lstatuto de la Lxplotaclon lamlllar Agrarla y de los
Agrlcultores }ovenes, regula la sltuaclon de los amlllares
colaboradores del agrlcultor que aporten, medlante
acuerdo escrlto, con dedlcaclon prlnclpal, su traba|o a la
explotaclon. De esta orma, es poslble que la aportaclon
de traba|o de los mlembros de la amllla, a la que pue-
den sumarse aportaclones lnancleras, transclendan el
plano puramente ctlco y se lnstrumenten medlante un
contrato que se tlpllca y nomlna como acuerdo de
colaboraclon, en una de cuyas partes se sltua el empre-
sarlo agricola.
14
No obstante, la Ley 20/2007, de 11 de |ullo, del
Lstatuto del 1raba|o Autonomo, prev en su Dlsposlclon
Adlclonal 10 que los traba|adores autonomos podrn
contratar, como traba|adores por cuenta a|ena, a los
hl|os menores de trelnta aos, aunque convlvan con l.
Ln este caso, del mblto de la acclon protectora dlspen-
sada a los amlllares contratados quedar exclulda la
cobertura por desempleo.
15
MAk1lN VALVLkDL, A.. La especlalldad del rglmen
agrarlo de la Segurldad Soclal, c|t., pg. 1236, nota 12,
orece la slgulente tlpologia de lntercamblos agricolas,
deblda a lCUCHL. a) lntercamblo de traba|o por traba|o,
b) lntercamblo de traba|o por prstamo de anlmales o
materlales de explotaclon, c) lntercamblo de traba|o por
dlsrute temporal de una parcela de terreno.
Muy lnteresante es la construcclon en la doctrlna lta-
llana sobre la naturaleza, modalldades, contenldo y liml-
tes del scamblo dl mano dopera o dl servlzl ln agrlcol-
tura, cuya legalldad vlene conlrmada por el art. 2139
del Cod. Clv. y en el art. 10 de la Ley num. 83, de 11 de
marzo de 1970, sobre collocamento agrlcolo, excep-
tundolo de sus prevlslones y remltlendo su regulaclon a
los usos y costumbres locales. v|o. MACNC, l.. Dlrltto
Agrarlo del Lavoro, Mllano, 1984, pgs. 72 y ss., del mls-
mo autor, Scamblo dl mano dopera e dl servlzl, en ||
||||tto oe| |a.o|o, l, 1982, pgs. 397 y ss.
16
v|o. M.N. MCkLNC VlDA, }.L. MCNLkLC lLkLZ, M.
CAkClA VALVLkDL, }.A. lLkNANDLZ AVlLLS. || t|aoao eo |a
ag||cu|tu|a. |stuo|o |ct|co oe| s|stena oe |otecc|o
|aoo|a| j oe Segu||oao Soc|a|, Cranada, Comares, 2005,
pg. 46.
3.3. Ienentos obJetIvos
In dIforoncIn onfro oI confrnfo do frnlnjo
ngrnrIo y oI quo so dosnrroIIn on ofros nnlI-
fos roducfIvos rndIcn on quo nquoI fIono or
oljofo ronIIznr olrns o sorvIcIos ngrcoIns
nrn oI fIfuInr do unn oxIofncIon ngrnrIn.
3.3.1. Aocion Je exploIocion ogrorio
In onrosn ngrnrIn, sIondo cono In Indus-
frInI o norcnnfII unn unIdnd do roduccIon
ocononIcn, so dIsfInguo do oIIns or In sIngu-
Inr nnfurnIozn do In ncfIvIdnd quo dosnrroIIn
y do Ios lIonos quo roduco: olfoncIon do ro-
ducfos ngrcoIns, forosfnIos o ocunrIos y/o
sulsIdInrInnonfo rInorn oInlorncIon do
roducfos do In cosochn roIn; fronfo n In
ncfIvIdnd rIncInI do frnnsfornncIon do In
nnforIn rInn njonn on roducfos nnnufnc-
furndos (onrosn IndusfrInI) o do nodIncIon
on oI norcndo (onrosn conorcInI o norcnn-
fII).
SI or onrosn ngrnrIn onfondonos unn
ronIIdnd orgnnIcn conIojn quo so orIgo on
confro do InufncIon do nornns y roIncIonos
jurdIcns do nuy dIvorso ordon: cIvIIos, fIscn-
Ios, norcnnfIIos,... oro fnnlIon jurdIco-
InlornIos cunndo nIcnnzn unns cIorfns dInon-
sIonos, In oxIofncIon ngrnrIn vondrn n
consfIfuIr In unIdnd focnIco-roducfIvn rI-
nnrIn con orgnnIzncIon osocfIcn, os docIr, oI
confro do frnlnjo ngrcoIn, gnnndoro o foros-
fnI (iiJ. nrf. 1.5 I1).
In Ioy 19/1995, do 4 do juIIo, solro nodor-
nIzncIon do Ins oxIofncIonos ngrnrIns,
onfIondo or oxIofncIon ngrnrIn oI conjunfo
do lIonos y dorochos orgnnIzndos onrosn-
rInInonfo or su fIfuInr on oI ojorcIcIo do In
ncfIvIdnd ngrnrIn, rInordInInonfo con fInos
do norcndo, y quo consfIfuyo on s nIsnn unn
unIdnd focnIco-ocononIcn (nrf. 2.2).
In oxIofncIon ngrnrIn fIono su sodo fsIcn
on In fIncn o fundo, y son sus oIononfos: Ios
lIonos InnuolIos do nnfurnIozn rusfIcn y
cunIosquIorn ofros quo son oljofo do nrovo-
chnnIonfo ngrnrIo ornnnonfo; In vIvIondn
con doondoncIns ngrnrIns; Ins consfruccIo-
nos o InsfnIncIonos ngrnrIns, IncIuso do nnfu-
rnIozn IndusfrInI, y Ios gnnndos, nnquInns y
noros, Infogrndos on In oxIofncIon y nfocfos
n In nIsnn, cuyo nrovochnnIonfo y ufIIIzn-
cIon corrosondon n su fIfuInr on rogInon do
roIodnd, nrrondnnIonfo, dorochos do uso y
dIsfrufo o IncIuso or norn foIornncIn do su
duono; ns cono fodos Ios dorochos y olIIgn-
cIonos quo uodnn corrosondor n su fIfuInr y
so hnIIon ndscrIfos n In oxIofncIon (nrf. 2.4
Ioy 19/1995, do 4 juIIo, solro nodornIzncIon
do Ins oxIofncIonos ngrnrIns).
3.3.2. Aocion Je ocIiiiJoJ ogrorio
ndo quo In vordndorn osocInIIdnd doI
confrnfo do frnlnjo ngrnrIo rndIcn, rocIsn-
nonfo, on su roguIncIon socforInI, hnlrn quo
conrolnr Io quo osfn onfIondo or Inloros
ngrcoIns.
In nuchns ocnsIonos, oI nnlIfo funcIonnI
quo corrosondn n In nnfIgun !ogInnonfn-
cIon u Ordonnnzn hn oxorInonfndo frnns-
fornncIonos con oI nso doI fIono, do fornn
quo dIsfInfns ncfIvIdndos IdonfIfIcnn nhorn
dIvorsos socforos consfIfuIdos cono unIdndos
do nogocIncIon roIns. ^o hn sIdo oso oI cnso
doI socfor ngroocunrIo, dondo oI nnlIfo fun-
cIonnI do In OG1C, oso n su nnIIfud, so
nnnfIono on oI Inudo do 2000 y on In nnyor
nrfo do Ios convonIos ngroocunrIos rovIn-
cInIos y nufononIcos. Con fodo, nIgunos
ncuordos hnn oxfondIdo su nIIcncIon nns
nIIn doI nnlIfo funcIonnI InIcInInonfo ncofn-
do or In Ordonnnzn, IncIuyondo ncfIvIdndos
quo on nIgunos cnsos yn vIonon roguIndns or
ofros convonIos (. oj., nnnIuIndo, onvnsn-
do, onnquofndo y conorcInIIzncIon do ro-
ducfos ngrnrIos; cnfncIon y dIsfrIlucIon do
nguns nrn rIogo; jnrdInorn), udIondo suscI-
fnrso rolIonns do concurroncIn onfro convo-
nIos quo hnlrnn do frnfnrso, IIogndo oI cnso,
nIIcnndo Io dIsuosfo on oI nrf. 84 doI I1.
-567,15
2?4
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
IgunInonfo, oI Acuordo ^ncIonnI solro Ior-
nncIon IrofosIonnI ConfInun on oI Socfor do
AcfIvIdndos AgrcoIns, IorosfnIos y Iocun-
rIns IncIuyo In InnfncIon y oI nnnfonInIonfo
do jnrdInos, nrquos y zonns vordos; oI nIquI-
Ior do nnquInnrIn y oquIo ngrnrIo, ns cono
In cnfncIon y dIsfrIlucIon do nguns nrn rIo-
gos.
AI IgunI quo dIsusIorn oI nrf. 1 do In
OG1C, oI nrf. 2 doI IAC osfnlIoco quo sus
rovIsIonos so nIIcnrnn n Ins onrosns ngr-
coIns, forosfnIos y ocunrIns y n sus frnlnjn-
doros. Adonns do osfns ncfIvIdndos osoncInI-
nonfo roducfIvns, so rogIrnn fnnlIon or oI
Ins IndusfrIns conIononfnrIns do Ins ncfIvI-
dndos ngrnrIns y sus frnlnjndoros, fnIos cono
Ins do oInlorncIon do vIno, ncoIfo o quoso In
onuncIncIon os urnnonfo ojonIIfIcnfIvn,
ns cono Ins do rInorn frnnsfornncIon do Ios
frufos o roducfos ngrnrIos con roducfos do
In cosochn o gnnndorn roIn, sIonro quo no
consfIfuynn unn oxIofncIon IndoondIonfo
do In roduccIon y fongnn un cnrncfor con-
IononfnrIo donfro do In onrosn. II cnrnc-
for conIononfnrIo do In ncfIvIdnd frnnsfor-
nndorn nnrcn In doIInIfncIon onfro oI nnlI-
fo funcIonnI doI socfor ngroocunrIo y oI ngro-
nIInonfnrIo.
Isfn doIInIfncIon doI nnlIfo funcIonnI do
nIIcncIon do In OG1C y doI IAC sugIoro unn
nocIon nnIIn do Io ngrnrIo-InlornI, conron-
sIvn do In ncfIvIdnd consIsfonfo on oI dosnrro-
IIo do un cIcIo lIoIogIco, vogofnI o nnInnI, IIgn-
do dIrocfn o nodInfnnonfo nI dIsfrufo do Ins
fuorzns y do Ios rocursos nnfurnIos nrn In
olfoncIon do frufos o roducfos dosfInndos nI
consuno, lIon on su osfndo rInIfIvo o rovIn
unn o nns frnnsfornncIonos. Ioro fnnlIon
cnlo IncIuIr donfro do In ncfIvIdnd ngrnrIn
ofrns fnrons, or ojonIo: n) Ins do nojorn do
Ios rocosos do cuIfIvo y Ins ronIIzndns or oI
ngrIcuIfor, con sus roIos frnlnjndoros, fon-
donfos n In orgnnIzncIon y funcIonnnIonfo do
In oxIofncIon cnnosInn norfurn do znnjns,
oxcnvncIon do ozos o gnIorns, rofIrndn o dos-
fruccIon do onns u ofros olsfncuIos quo InI-
dnn o hngnn dIfcII Ins rosfnnfos Inloros...;
l) Ins do conorcInIIzncIon y dIsfrIlucIon quo
hngnn Ios Inlrndoros o gnnndoros con Ios ro-
ducfos do sus cosochns o gnnndos, sIonro quo
In InorfnncIn do osfns oorncIonos no rovo-
quo In nnrIcIon do un osfnlIocInIonfo Indo-
ondIonfo, cuyn nnfurnIozn norcnnfII no so
vorn nIforndn or oI hocho do quo oI gonoro n
In vonfn, nI or nnyor o nI dofnIIo, osfuvIorn
consfIfuIdo on oxcIusIvn or roducfos do In
cosochn roIn; c) Ins do nInnconnnIonfo y
frnnsorfo do Ios frufos donfro do In oxIofn-
cIon ngrnrIn, ns cono oI frnsIndo do Ios ro-
ducfos con nodIos roIos hnsfn Ios Iugnros do
ncoIo, vonfn o ncondIcIonnnIonfo; d) on fIn,
Ins do frnnsfornncIon IndusfrInI do Ios roduc-
fos ngrnrIos, cunndo so don Ins condIcIonos quo
oxIgo oI IncIso sogundo doI nrf. 2. 1 doI IAC.
In cnnlIo, fnnfo oI nrf. 8 cono Ins oxco-
cIonos confonIdns on Ios nrfs. 9 y 10 doI
ocrofo 3??2/19?2 nrocon confrnr In consI-
dorncIon do Inlor ngrnrIn on In nns InnodIn-
fn y dIrocfnnonfo vIncuIndn n In oxIofncIon
do osncIos rusfIcos nrn In olfoncIon do ro-
ducfos do osfn nnfurnIozn, nIonfrns quo
solro ofrns ncfIvIdndos conoxns o conIo-
nonfnrIns do Ins onInonfononfo roducfI-
vns, do frnnsfornncIon, conorcInIIzncIon y
dIsfrIlucIon, o IncIuso solro cIorfns ncfIvIdn-
dos fnn cInrnnonfo ocunrIns cono Ins grnn-
jns y osfnlIocInIonfos nnnIogos, oorn con
nIgunn corroccIon jurIsrudoncInI In ro-
suncIon on fnvor do su consIdorncIon cono
frnlnjos IndusfrInIos. In docfrInn hn nro-
cIndo on osfn concofuncIon osfrIcfn do Io
ngrnrIo un rosIduo do In consIdorncIon do In
SogurIdnd SocInI do sogundo ordon, nrn ncfI-
vIdndos rInIfIvnnonfo orgnnIzndns, do
oscnso nIvoI do ronfns, y rofocforn do coIocfI-
vos rofosIonnIos do nuy lnjn cnncIdnd con-
frIlufIvn
1?
. osdo osfo unfo do vIsfn, no
rosuIfnrn cohoronfo Incorornr nquoIIns ncfI-
vIdndos ngrnrIns quo hoy or hoy orfonocon
nI socfor nns IndusfrInIIzndo doI cnno
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
2?5
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
17
ALCNSC CLLA, M.. Los prlnclplos cardlnales de la
Segurldad Soclal Agrarla, en VV.AA.. |a |oo|ent|ca
|aoo|a| oe |a ag||cu|tu|a, clt., pg. 275.
(gnnndorn IndoondIonfo, onrosns do sor-
vIcIos ngrnrIos, ncfIvIdndos do nnnIuIncIon,
frnnsfornncIon y dIsfrIlucIon do roducfos
ngrcoIns) y quo oscnnn n Ios condIcIonn-
nIonfos ocuIInros (focnIcos, socInIos, ocono-
nIcos...) do In ngrIcuIfurn frndIcIonnI, Io quo
jusfIfIcn su nuInfInn sogrogncIon doI !IA
(un ojonIo rocIonfo Io fononos on oI sulsoc-
for doI onnquofndo doI Infnno) nrn nno-
xIonnrIns nI !ogInon GonornI.
Ior su nrfo, oI nrf. 2.1 do In Ioy 19/1995,
do 4 do juIIo, roufn ncfIvIdnd ngrnrIn oI con-
junfo do frnlnjos quo so roquIoro nrn In
olfoncIon do roducfos ngrcoIns, gnnndoros
y forosfnIos; nnndIondo on un sogundo
nrrnfo quo n ofocfos do osfn Ioy y do Ins
dIsosIcIonos corrosondIonfos n In ndscrI-
cIon nI !ogInon IsocInI AgrnrIo do In Sogu-
rIdnd SocInI, so consIdornrn cono ncfIvIdnd
ngrnrIn In vonfn dIrocfn or nrfo doI ngrIcuI-
for do In roduccIon roIn sIn frnnsfornn-
cIon, donfro do Ios oIononfos quo Infogron In
oxIofncIon, on norcndos nunIcInIos o on
Iugnros quo no sonn osfnlIocInIonfos conor-
cInIos ornnnonfos. AsInIsno, oI nrf. 2.5 do
osfn Ioy consIdorn ncfIvIdndos conIonon-
fnrIns doI ngrIcuIfor rofosIonnI, onfro ofrns,
Ins do frnnsfornncIon y vonfn dIrocfn do Ios
roducfos do su oxIofncIon y Ins roIncIonn-
dns con In consorvncIon doI osncIo nnfurnI y
rofoccIon doI nodIo nnlIonfo, nI IgunI quo
Ins fursfIcns, cInogofIcns y nrfosnnnIos ronII-
zndns con su oxIofncIon.
4. SIS1IMAS I IXIIO1ACI^
AG!A!IA AI1I!^A1IVOS
AI CO^1!A1O I 1!AAJO
AG!A!IO
4.1. Ios contvutos ugvuvIos. ReIevencIu
esecIuI u Iu uuvcevIu vustIcu
(cIvII y IubovuI)
4.1.1. 1Jeoc generolec
Ins roIncIonos do frnlnjo nsnInrIndo convI-
von on In ncfIvIdnd ocononIcn ngrnrIn con
unn vnrIodnd oxfrnordInnrIn do roIncIonos
socInIos, nncIdns IgunInonfo nI nnnro do In
oxIorncIon rurnI, yn son nodInnfo In consfI-
fucIon do vncuIos socIofnrIos, nsocInfIvos o
nrcInrIos (v. gr., cooornfIvns, SA1s, nnr-
corns) o do nnfurnIozn connufnfIvn (v. gr.,
nrrondnnIonfos rusfIcos). Infro oIIns rovIs-
fon sInguInr InorfnncIn Ios dononInndos
confrnfos ngrnrIos.
Ios confrnfos ngrnrIos, on cunnfo quo
onon on nnrchn In oxIofncIon do Ios rocur-
sos nnfurnIos nrn su nrovochnnIonfo ngr-
coIn, forosfnI o ocunrIo, or nodIo do orso-
nn dIsfInfn nI roIofnrIo do In fIncn, gonornn
y, nI roIo fIono, dIscIIInnn oI conocIdo
confIIcfo onfro roIofnrIo osfnfIco y onro-
snrIo dInnnIco
18
. Ior In coIolrncIon do osfo
fIo do confrnfos, oI roIofnrIo rusfIco quo
no rouno In nocosnrIn cnncIdnd focnIcn,
fInnncIorn, o, sInIononfo, rofIoro no nsu-
nIr In fnron do gosfIon onrosnrInI o osfn
dIsuosfo n connrfIr oso osfuorzo con ofrn
orsonn, codo fonornInonfo oI uso y dIsfrufo
do unn o vnrIns fIncns nrn su nrovochnnIon-
fo ngrcoIn, forosfnI o gnnndoro, rosorvnndoso
n cnnlIo oI dorocho n orcIlIr un cnnon o ron-
fn, o convInIondo con oI cosIonnrIo oI ronrfo
oquIfnfIvo do Ios roducfos quo so olfongnn do
In oxIofncIon. o osfo nodo, oI duono doI
InnuolIo ono Ios nodIos nrn quo In fIorrn
uodo cunIIr In funcIon socInI quo Io os ro-
In, nI fIono quo oI cosIonnrIo so consfIfuyo
on vordndoro onrosnrIo (onrosnrIo ronI).
In cunnfo fnI, oI cuIfIvndor or cunIquIor
ffuIo do In oxIofncIon ngrnrIn nsuno Ios
rIosgos do onrosn; orgnnIzn y dIrIgo Ins nuI-
fIIos Inloros quo roquIoron oI dosnrroIIo do
Ins Innfns y In crInnzn y cuIdndo do Ios nnI-
nnIos; sufrngn Ios gnsfos n quo fnIos oorn-
cIonos dnn Iugnr; confrnfn In nnno do olrn
nocosnrIn; on fIn, n oI so Inufnn jurdIcn-
nonfo Ios rosuIfndos do In ncfIvIdnd do oxIo-
-567,15
2?6
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
18
ALLAklN MAkClAL, A.. ,AHA?D )CH=HE, Madrld,
1965, pg. 621.
fncIon, orcIlIondo Ios lonofIcIos y soorfnn-
do Ins ordIdns.
!nn do Ins ocuIInrIdndos nns solrosn-
IIonfos doI frnlnjo ngrcoIn os In IurnIIdnd do
Ins roIncIonos confrncfunIos quo Io fIonon on
su lnso. As, onfro oI fIo do frnlnjo or cuon-
fn njonn donInnnfo on Ins grnndos oxIofn-
cIonos y oI frnlnjo or cuonfn roIn nrn-
dIgnnfIco do Ins oquonns unIdndos do cuIfI-
vo, oxIsfo unn vnrIodnd fornIdnlIo do fornu-
Ins nIxfns o InfornodIns, rosocfo do Ins cun-
Ios In dIsfIncIon onfro nnlns nodnIIdndos do
rosfncIon doI frnlnjo consfIfuyo n nonudo
unn Inlor nuy conIojn. o ofro Indo, In
olIncIon ncfIvn ngrnrIn so rosIsfo cono nIn-
gunn ofrn n In sonrncIon do sus nIonlros on
cnfogorns jurdIcns osfnlIos, sIondo frocuon-
fo quo un nIsno frnlnjndor nnrozcn, sucosI-
vn o sInuIfnnonnonfo, on oI nIsno orodo
ngrcoIn, cono frnlnjndor or cuonfn roIn y
cono frnlnjndor or cuonfn njonn nI sorvIcIo
do uno o vnrIos onrosnrIos, conjugnndo
nnlns fncofns do su ncfIvIdnd.
Ioro, on rIgor, Ins unIcns roIncIonos con-
frncfunIos fIcns y oxcIusIvns doI socfor rI-
nnrIo son Ios confrnfos ngrnrIos, or cuyn
coIolrncIon Ins nrfos conronofon, no In
ncfIvIdnd do frnlnjo orsonnI doI cuIfIvndor,
sIno su ncfIvIdnd do onrosn, royocfndn nI
dIsfrufo y nrovochnnIonfo nodInnfo rocIo
o cofIfuInrIdnd do Ios frufos do unn oxIofn-
cIon ngrcoIn, forosfnI o ocunrIn. MIonfrns
quo or In coIolrncIon doI confrnfo do frnlnjo
oI frnlnjndor so vIncuIn n unn onrosn roo-
xIsfonfo, oI confrnfo ngrnrIo sIrvo nI osfnlIo-
cInIonfo o cosIon consfIfufIvn do unn onro-
sn ngrnrIn, cuyn gosfIon nsuno oI cuIfIvndor
cosIonnrIo do In fIncn, corrIondo con oI rIosgo
doI osfuorzo roducfIvo quo nIIcn solro In rec
frucIifero do un forcoro. In cnnlIo, In ngrn-
rIodnd on oI confrnfo do frnlnjo os cunIIdnd
oxfrnsocn o nccIdonfnI, no susfnncInI; no
nfocfn n su nnfurnIozn sI lnsfn n convorfIrIo
on un fIo nufonono, dIsfInfo doI nrquofIo
confrncfunI conun do frnlnjo doondIonfo y
or cuonfn njonn.
In Ios confrnfos ngrnrIos, n dIforoncIn do
Io quo ocurro on In confrnfncIon InlornI, oI
Inforos dIrocfnnonfo conronofIdo no os oI
frnlnjo orsonnI doI cuIfIvndor (nrrondnfnrIo,
nnrcoro, onfIfoufn, consnfnrIo...), sIno su
ncfIvIdnd do onrosn; on dofInIfIvn, Io quo so
conronofo os oI dosfIno ngrcoIn, forosfnI,
ocunrIo o nIxfo ronIIzndo conforno n Ins
rogIns do In luonn focnIcn ngrnrIn, oro no ns
Ins oorncIonos nnforInIos do oxIofncIon,
quo uodo ronIIznrIns oI cosIonnrIo orsonnI-
nonfo o vnIIondoso do ofros.
o onfro fodos Ios confrnfos ngrnrIos
(nrrondnnIonfos rusfIcos, consos, foros, onfI-
fousIs...), oI quo nns nfInIdnd y, or Io nIs-
no, nnyoros dIfIcuIfndos do dosIIndo ro-
sonfn con oI confrnfo do frnlnjo os In nnr-
corn ngrnrIn
19
.
Sogun oI nrf. 28.1 do In Ioy 49/2003, do 26
do novIonlro, do ArrondnnIonfos !usfIcos
(IA!), or oI confrnfo do nnrcorn, oI fIfuInr
do unn fIncn o do unn oxIofncIon codo fono-
rnInonfo su uso y dIsfrufo o oI do nIguno do
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
2??
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
19
Ll art. 5' de la Ley 49/2003 establece que no
tendrn la conslderaclon de arrendamlentos rustlcos
los contratos de recolecclon de cosechas a camblo de
una parte de los productos, nl, en general, los de reall-
zaclon de alguna aena agricola claramente lndlvlduall-
zada, aunque se retrlbuya o compense con una partlcl-
paclon en los productos o con algun aprovechamlento
slngular. Se trata de una norma heredada de la
LAk/1980, cuyo articulo 5' replte llteralmente. La exclu-
slon del concepto de arrendamlento rustlco es clara, y
por ende lnnecesarla, porque no exlste aqui ceslon tem-
poral de una o varlas lncas para su explotaclon a cam-
blo de una renta. 1ampoco enca|a el supuesto en la lgu-
ra de la aparceria, segun la delnlclon del art. 28 LAk.
Lstamos ante genulnos arrendamlentos de obra o de ser-
vlclos, que pueden llegar a ser laborales sl concurren en
ellos las notas que determlna la exlstencla de un contra-
to de traba|o ex. art. 1'.1 L1. De hecho, los comentarls-
tas expllcaron la lntroducclon de esta norma en la
LAk/1980 como una reacclon del leglslador ante el
temor del raude de ley en la utlllzaclon del contrato de
arrendamlento rustlco para encubrlr verdaderas relaclo-
nes laborales. v|o. ACUNDLZ lLkNANDLZ, A.. Coneota||os
a |a |ej oe ^||eooan|eotos kst|cos, Cranada, 1987,
pg. 31.
sus nrovochnnIonfos, ns cono oI do Ios oIo-
nonfos do In oxIofncIon, gnnndo, nnquInn-
rIn o cnIfnI cIrcuInnfo, convInIondo con oI
cosIonnrIo nnrcoro on ronrfIrso Ios roduc-
fos or nrfos nIcuofns on roorcIon n sus
rosocfIvns norfncIonos
20
.
In roguIncIon on nnforIn do nnrcorns
InfroducIdn or In Ioy 83/1980, do 31 do
dIcIonlro, do ArrondnnIonfos !usfIcos vIno
n onrnrocor In dIsfIncIon onfro oI gonuIno
nnrcoro cIvII y oI frnlnjndor ngrcoIn ronu-
norndo n In nrfo. AI IgunI quo su rodoco-
sorn, In Ioy do ArrondnnIonfos !usfIcos do
2003 confonIn unn sorIo do fIgurns quo cnlo
sIfunr n nodIo cnnIno onfro In nnrcorn cIvII
roInnonfo dIchn, rogIdn or In IogIsIncIon
ngrnrIn, y oI confrnfo do frnlnjo, roguIndo or
In IogIsIncIon InlornI:
n) Anrcoros n quIonos, or ncfo oxroso
IncIuIdo on oI confrnfo, so Ios nIIcn, ndonns
do In IogIsIncIon nrrondnfIcIn, In IogIsIncIon
do frnlnjo y do SogurIdnd SocInI (nrf. 102. 2
IA!/1980; nrf. 28.2 IA!/2003 ). ^o hny dudn
do quo In nnfurnIozn doI confrnfo confInun
sIondo cIvII nrcInrIn, doondIondo In nodIdn
do nIIcncIon do Ins nornns InlornIos do Io
quo Ins nrfos hnynn convonIdo.
l) Anrcoros quo norfnn oxcIusIvnnonfo
su frnlnjo orsonnI y, on su cnso, unn nrfo
doI cnIfnI do oxIofncIon y doI cnIfnI cIrcu-
Innfo quo no suoro oI 10 or cIonfo doI vnIor
fofnI (nrf. 108 IA!/1980; nrf. 30 IA!/2003).
In nnlos cnsos, oI nnrcoro cuonfn con In
gnrnnfn doI snInrIo nnIno quo corrosondn
nI fIono do su ncfIvIdnd quo dodIquo nI cuI-
fIvo do Ins fIncns oljofo doI confrnfo y so
rogIrn, on gonornI, or Io dIsuosfo on Ins
nornns InlornIos y do SogurIdnd SocInI nrn
Ios frnlnjndoros or cuonfn njonn
21
.
In nnrcorn so hn cnIIfIcndo cono nrron-
dnnIonfo InlornI do sorvIcIos, on In nodIdn
on quo oI nnrcoro so IInIfo n norfnr su frn-
lnjo y ncfuo lnjo In dIroccIon doI concodonfo
do In fIorrn, uos In ronunorncIon or nrs
cuofn no dosnnfurnIIzn oI confrnfo do frnln-
jo. ^o cnlo oxcIuIr, on ofocfo, quo oI confrnfo
do nnrcorn uodn sor ufIIIzndo on frnudo do
Ioy, nrn onculrIr un gonuIno confrnfo do frn-
lnjo
22
. Y os quo, on ocnsIonos, rosuIfnrn dIfcII
oIucIdnr sI nos hnIInnos nnfo un confrnfo do
frnlnjo rofrIluIdo n In nrfo o nnfo un confrn-
fo cIvII nrcInrIo. Ior ojonIo, cunndo un ro-
IofnrIo codo sus fIorrns, yn ronrndns, n
dIvorsos cuIfIvndoros nrn quo cuIfIvon un
dofornInndo roducfo, orcIlIondo unn nrfo
do Io rocoIocfndo on cononsncIon or su frn-
lnjo, y ronIIznndoso fodns Ins fnrons lnjo In
suorvIsIon dIrocfn doI codonfo. Ho nqu unn
sIfuncIon fIcnnonfo InlornI quo n nonudo
so hn Infonfndo dIsfrnznr cono nnrcorn
nrn rohuIr Ins cnrgns y olIIgncIonos Inuos-
ESTu00S
2?B
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
20
Ln la nueva LAk se suprlme la exlgencla de que el
cedente aporte al menos el 25 por 100 del valor total del
ganado, maqulnarla y capltal clrculante, que establecia
el art. 102.1 de la Ley 83/1980, de 30 de dlclembre, de
Arrendamlentos kustlcos (LAk/1980), se suprlme, asl-
mlsmo, la lgura del arrendamlento parclarlo que lnstl-
tuyo el art. 101 LAk/1980, como lgura hibrlda entre el
slmple arrendamlento y la aparceria, caracterlzado por-
que el cedente no aportaba, adems de la tlerra, el
ganado, la maqulnarla y el capltal clrculante, o lo hacia
en proporclon lnerlor al 25 por 100 de tales elementos.
Ln la regulaclon vlgente, por tanto, este supuesto tam-
bln dar lugar a una aparceria.
21
llel a su orlentaclon desreguladora, la LAk/2003
no hace menclon a un supuesto de aparceria que si
recogia expresamente la LAk/1980 en su art. 110, el de
los aparceros que dedlcan su traba|o personal al cultlvo
de una tlerra preparada y labrada por el cedente, por
tlempo lnerlor a un ao. 1ambln en este caso el apar-
cero tenia garantlzado el salarlo minlmo, y, adems, el
derecho a que el cedente se lo antlclpase semanalmen-
te, a cuenta de lo que le correspondlera en la llqulda-
clon lnal.
22
ulen se llmlta a aportar su traba|o y actua ba|o la
dlrecclon del propletarlo de la tlerra no es aparcero slno
traba|ador por cuenta a|ena. No es relevante el pago del
salarlo medlante partlclpaclon en los rutos, pues este
pacto no desnaturallza la causa del contrato de traba|o.
Asi, p. e|., la SAl }an de 18 de dlclembre de 2000 con-
sldero que no hubo aparceria nl arrendamlento parcla-
rlo, slno arrendamlento de obra o servlclos (laboral),
porque lo que las partes pactaron ue la recoglda de la
aceltuna a qulnce pesetas el kllo.
fns or In IogIsIncIon InlornI y do SogurIdnd
SocInI.
SIn onlnrgo, croonos quo oxIsfon sufI-
cIonfos oIononfos on In roIn IA! nrn
rochnznr quo In ncfIvIdnd rofosIonnI doI
nnrcoro doln sulsunIrso nufonnfIcnnonfo
on oI osquonn do un confrnfo cnnlInrIo cono
oI do frnlnjo, uos Ins cnrncforsfIcns do uno y
ofro dIfIoron susfnncInInonfo. Son nuIfIIos
Ins dIforoncIns onfro In rosfncIon InlornI do
sorvIcIos y In nnrcorn, udIondo dosfncnrso
cono rIncInIos: 1. In In nnrcorn In rofrI-
lucIon no os fIjn, sIno nIonforIn, fnnfo nrn oI
codonfo cono nrn oI nnrcoro; no hny snInrIo
quo nlono oI nfrono do su nfrInonIo, sIno
rofrIlucIon on frufos quo, unn voz sonrndos,
orfonocon on conun n codonfo y nnrcoro
pro inJiiico hnsfn oI nononfo fInnI do In nr-
fIcIon
23
. 2. In dIroccIon do In oxIofncIon y In
dofornInncIon doI fIo do cuIfIvo no so nfrIlu-
yon nI duono, sIno quo cnlo ncfo on cunIquIor
sonfIdo, y on dofocfo doI nIsno hny quo osfnr n
In cosfunlro doI Iugnr (nrf 29 IA!/2003); do
dondo surgo quo no oxIsfo doondoncIn doI
nnrcoro rosocfo doI codonfo. 3. II nnrcoro
nsuno junfo nI codonfo Ios rIosgos roInfIvos n
In ronIIzncIon o no doI lonofIcIo osorndo
(rIosgos nofooroIogIcos, do Ingns, do cndns
do rocIos do Ios roducfos.), Io quo no suco-
do on oI confrnfo do frnlnjo
24
. 4. II nnrcoro
no soIo uodo norfnr frnlnjo, sIno quo fnn-
lIon uodo norfnr cnIfnI no InnovIIIzndo.
5. II orfII nsocInfIvo do In nnrcorn no so
IInIfn n In fIfuInrIdnd conjunfn do nnlos con-
frnfnnfos solro Ios rosuIfndos doI cuIfIvo,
sIno quo frnscIondo n In nsuncIon connrfIdn
or codonfo y nnrcoro do Ins ordIdns y gns-
fos quo rosuIfon do In oxIofncIon, gnsfos quo
on unn roIncIon InlornI corron sIonro n cnr-
go doI onIondor. 6. II nnrcoro no fIono
dorocho nI snInrIo, sIno nI uso y dIsfrufo do
unn fIncn o oxIofncIon
25
.
Ion nIrndo, do Ios rocofos nrrIln frnns-
crIfos fnnoco uodo coIogIrso quo Ios nnr-
coros frnlnjon sIonro or cuonfn y lnjo Ins
ordonos doI codonfo. So frnfnrn nns lIon,
cono oI suuosfo do Ios socIos frnlnjndoros,
do unn roIncIon ulIcndn n nodIo cnnIno onfro
oI frnlnjo nufonono o or cuonfn roIn y oI
frnlnjo or cuonfn njonn. SI nIgun sonfIdo fIo-
no hnlInr do InlornIIzncIon rosocfo do
fnIos fIgurns no os or roforoncIn n In cnIIfIcn-
cIon focnIco-jurdIcn doI confrnfo, quo sIguo
sIondo do nnrcorn, nI doI nnrcoro, quo no
dojn do sor frnlnjndor nufonono (cuIfIvndor
orsonnI y dIrocfo), sIno or roforoncIn nI
rogInon do fufoIn jurdIcn quo rocodo nII-
cnr on osfns sIfuncIonos nrcInrIns, confI-
gurnndoso nrn Ins nIsnns un osfnfufo nIx-
fo, cIvII-InlornI, quo gnrnnfIco n Ios nnrcoros
sInguInros do frnlnjo unn rofoccIon cunIIfI-
cndn on norIfo n sus osocInIos condIcIonos
socIo-ocononIcns y rofosIonnIos.
Ior ofrn nrfo, In nusoncIn do Ins nofns do
njonIdnd y doondoncIn no os olIco nrn
IncIuIr n osfo coIocfIvo on In osforn do ncfun-
cIon doI ordonnnIonfo InlornI, sIquIorn nr-
cInInonfo, fodn voz quo, cono so snlo, In dIs-
osIcIon fInnI rInorn doI I1 rovo In oxIs-
foncIn do fornns do frnlnjo nufonono n Ins
quo oxrosnnonfo, or dIsosIcIon IognI, so
Ios uodon IrrndInr nornns o InsfIfufos quo
fornon nrfo do dIcho socfor doI ordonnnIon-
fo. 1nI os Io quo hnlrn hocho In Ioy do Arron-
dnnIonfos !usfIcos con roIncIon n osfos sIn-
guInros nnrcoros.
In osfo sonfIdo, convIono rocIsnr quo In
Ioy 20/200? doI Isfnfufo doI 1rnlnjo Aufono-
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
2?9
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
23
Asi, claramente, conorme al art. 113 LAk/1980,
con menor clarldad, conorme a la LAk/2003. Ln este
sentldo, CMLZ LAlLAZA, M.C.. |a aa|ce||a ag||co|a eo
|a |ej oe ^||eooan|eotos kst|cos. |ueotes j cooceto
|ega|, Madrld, 1ecnos, 1988, pg. 228.
24
CLLMLN1L ML1LCkC, M.. Articulo 30. Apllcaclon
de la normatlva laboral y de Segurldad Soclal, en |ej oe
^||eooan|eotos kst|cos., clt., pgs. 786 y 787.
25
lara una exposlclon ms detenlda de estas y otras
dlerenclas, remlto a ml estudlo Ll contrato de apar-
ceria laboral agrarla. concepto y naturaleza |uridlca,
^g||cu|tu|a j Soc|eoao, num. 75, abrll-|unlo 1995, pgs.
184-188.
no (II1A) InsfIfuyo un rogInon rofosIonnI
osocfIco nIIcnlIo nI coIocfIvo do frnlnjndo-
ros nufononos ocononIcnnonfo doondIon-
fos
26
, condIcIon osfn (In do 1!AI) quo uodo
corrosondor n Ios nnrcoros, dosdo oI unfo y
horn on quo oI nrfcuIo 11 do In II1A nfrIlu-
yo dIchn consIdorncIon n quIonos ronIIznn
unn ncfIvIdnd ocononIcn o rofosIonnI n ffu-
Io IucrnfIvo y do fornn hnlIfunI, orsonnI,
dIrocfn y rodonInnnfo nrn unn orsonn
fsIcn o jurdIcn, dononInndn cIIonfo, doI quo
doondon ocononIcnnonfo or orcIlIr do oI,
nI nonos, oI ?5 or cIonfo do sus Ingrosos or
rondInIonfos do frnlnjo y do ncfIvIdndos
ocononIcns o rofosIonnIos, sIonro y cunndo
so don Ins condIcIonos IInIfnfIvns rovIsfns on
oI nrfcuIo 11.2 II1A: 1) no fonor n su cnrgo
frnlnjndoros or cuonfn njonn; 2) no confrnfnr
o sulconfrnfnr nrfo o fodn In ncfIvIdnd con
forcoros; 3) no ojocufnr su ncfIvIdnd do nnnorn
IndIforoncIndn con Ios frnlnjndoros quo ros-
fon sorvIcIos lnjo cunIquIor nodnIIdnd do
confrnfncIon InlornI or cuonfn doI cIIonfo; 4)
dIsonor do Infrnosfrucfurn roducfIvn y
nnforInI roIos, nocosnrIos nrn oI ojorcIcIo
do In ncfIvIdnd o IndoondIonfos do Ios do su
cIIonfo, cunndo on dIchn ncfIvIdnd sonn roIo-
vnnfos ocononIcnnonfo; 5) dosnrroIInr In
ncfIvIdnd con crIforIos orgnnIznfIvos roIos,
sIn orjuIcIo do Ins IndIcncIonos focnIcns quo
udIoso rocIlIr do su cIIonfo.
o ofro Indo, onfondonos quo no dolo
nIcnnznr nI nnrcoro cIvII In oxcIusIon doI
nnlIfo suljofIvo do nIIcncIon doI nrfIcuInr
rogInon jurdIco-rofosIonnI rovIsfo nrn Ins
roIncIonos cIvIIos o norcnnfIIos oxIsfonfos
onfro Ios 1!AIs y sus cIIonfos quo confon-
In oI nrfcuIo 11.3 II1A, conforno nI cunI
quodnrnn fuorn do dIcho nnlIfo Ios rofosIo-
nnIos quo ojorznn su rofosIon conjunfnnonfo
con ofros on rogInon socIofnrIo o lnjo cunI-
quIor fornn jurdIcn ndnIfIdn on dorocho. In
rInor Iugnr, orquo dndn In IIlorfnd do nc-
fos onfro codonfo y nnrcoro quo consngrn In
ncfunI IA!, on In quo no so IncIuyo un roco-
fo sInIInr nI nrfcuIo 113 IA!/1980 quo osfn-
lIocn In coroIodnd do Ios frufos o roducfos
sonrndos, nndn InodIrn n dIchos sujofos
convonIr quo In fIfuInrIdnd do Ios frufos
corrosondIorn nfogrnnonfo nI fIfuInr do In
fIncn y quo osfo fuvIorn quo cononsnr dos-
uos nI nnrcoro con unn nrfo nIcuofn do Ios
nIsnos, on In roorcIon quo hulIornn ncfn-
do, do nodo quo sI dIchn nrfIcIncIon suorn
oI ?5 or 100 do Ios Ingrosos fofnIos olfonIdos
or nnrcoro or rondInIonfos do frnlnjo y do
ncfIvIdndos ocononIcns o rofosIonnIos,
ndquIrIrn In condIcIon do 1!AI rosocfo
doI duono do In oxIofncIon. In sogundo
Iugnr, orquo n osnr do quo oI nrfcuIo 15?9
doI CodIgo CIvII osnnoI osfnlIoco quo oI
nrrondnnIonfo or nnrcorn so rogIrn or Ins
dIsosIcIonos roInfIvns nI confrnfo do socIo-
dnd, In docfrInn ngrnrIsfn onfIondo quo oI
confrnfo do nnrcorn rusfIcn os un confrnfo
nrcInrIo; cnrncfor nrcInrIo quo, sI lIon dofn
do unn cIorfn vosfo nsocInfIvn nI confrnfo,
uos nnlns nrfos nrfIcInn doI rosuIfndo
rosoro o ndvorso do In ncfIvIdnd IIovndn n
cnlo or unn do oIIns, no ornIfo hnlInr do
socIodnd, uos no hny fondo conun, nI fInnII-
dnd conun, nI lonofIcIos o ordIdns conunos,
y Ios confrnfnnfos no gosfIonnn cono socIos
2?
.
Isfn os In dIforoncIn onfro In oporcerio en
cenIiJo ecIricIo, consIsfonfo on unn sInIo
cosIon nnforInI do In fIncn nconnnndn do un
convonIo solro ronrfo do cuofn y on In quo oI
fIfuInr uodo ornnnocor on unn osIcIon
nsIvn on oI InforvnIo fonornI quo nodIn
onfro In concorfncIon doI confrnfo y In IIquIdn-
cIon y ndjudIcncIon or cuofns do Ios roducfos
(y oIIo, n snIvo do Io ncfndo onfro Ins nrfos n
roosIfo do Ins fncuIfndos do confroI quo
udIorn rosorvnrso oI codonfo nrn sor ojorcI-
dns on oI nforIn), y In oporcerio ococioIiio
roguIndn on oI nrfcuIo 32 do In IA!/2003, quo
ESTu00S
2B0
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
26
slcamente, aunque no excluslvamente, dlcho
rglmen proeslonal aparece recogldo en el Capitulo lll
del 1itulo ll de la LL1A.
27
CLLMLN1L MLCkC, M.. Articulo 28. Contrato de
aparceria, en lASUAU LlANC, M.. Ley de Arrendamlen-
tos kustlcos (Comentarlos doctrlnales y ormularlos
prctlcos), 1homson-Aranzadl, 2004, pgs. 757-758.
os nquoIIn on In quo dos o nns orsonns nor-
fnn o onon on conun oI uso y dIsfrufo do fIn-
cns, cnIfnI, frnlnjo y ofros oIononfos do ro-
duccIon, con In fInnIIdnd do consfIfuIr unn
oxIofncIon ngrcoIn, gnnndorn o forosfnI, o do
ngrnndnrIn, ncordnndo ronrfIrso oI lonofIcIo
quo olfongnn roorcIonnInonfo n sus nor-
fncIonos.
Cnlo rocordnr quo oI nnrcoro do frnlnjo nI
quo so rofIoro oI nrf. 30 IA!/2003 so IInIfn n
norfnr su frnlnjo orsonnI, y cnso do norfnr
fnnlIon cnIfnI, Io hnco on orconfnjo Info-
rIor nI 10 or cIonfo doI vnIor fofnI, or Io quo
su doondoncIn ocononIcn doI fIfuInr do In
oxIofncIon ngrnrIn os nnnIfIosfn. SIn onlnr-
go, croonos InnocosnrIn In nIIcncIon do Io
dIsuosfo nrn Ios 1!AIs on In II1A n osfo
coIocfIvo, fodn voz quo yn rocIlon sufIcIonfo
rofoccIon nI dIsonor nquoI rocofo quo
osfns nnrcorns so rogIrnn, ndonns do or
Ins rogIns roIns do osfo fIo do confrnfo, on
gonornI, or Io osfnlIocIdo on In IogIsIncIon
InlornI y do SogurIdnd SocInI. SI ncnso,
ndquIoro sonfIdo In nIIcncIon doI osocfIco
rogInon dIsonndo nrn Ios 1!AIs on oI
CnfuIo III doI 1fuIo II do In II1A rosocfo
do Ios nnrcoros con ncfo do InlornIIzncIon
con nrrogIo n Io dIsuosfo on oI nrf. 28.2
IA!/2003, nI oljofo do quo In voIunfnd do Ins
nrfos no uodn dojnr sIn ofocfo nIguno do Ios
dorochos o gnrnnfns quo In II1A nfrIluyo nI
coIocfIvo do Ios 1!AIs.
4.1.2. Lo precuncion Je no loIoroliJoJ
Jel conIroIo Je oporcerio
oIInIfndo Io quo son oI confrnfo do nnr-
corn on oI nunoro 1 doI nrfcuIo 28 IA!/2003,
oI nunoro 2 do osfo nIsno rocofo, con Idon-
fIcn rodnccIon n In quo dIo In IA!/1980 n su
nrfcuIo 102.2, osfnlIoco unn rosuncIon do
no oxIsfoncIn do roIncIon InlornI nIgunn onfro
oI codonfo y oI nnrcoro, oro, n confInuncIon,
dIsono quo nodInnfo ncfo oxroso uodo
dosfruIrso osn rosuncIon, cronndo onfro Ins
nrfos osn roIncIon InlornI, on cuyo cnso so
nIIcnrn, ndonns do In IogIsIncIon nrrondnfI-
cIn, In IogIsIncIon corrosondIonfo, osfo os,
In IogIsIncIon InlornI y do In SogurIdnd SocInI.
Hn sIdo hIsforIcnnonfo frocuonfo on oI
cnno osnnoI In concorfncIon do roIncIonos
InlornIos onfro fIfuInros do oxIofncIonos
ngrnrIns y frnlnjndoros, on Ins quo In rofrIlu-
cIon doI olroro ngrcoIn no consIsfn on dInoro
sIno on ngos on osocIo, nornnInonfo
nodInnfo onfrogn do unn nrfo do Ios roIos
roducfos consoguIdos or oI frnlnjndor cono
nodIo do cnnlIo. In dIforoncIn onfro osfn
fIgurn y oI confrnfo do nnrcorn os, nI nonos
foorIcnnonfo, lIon cInrn: oI frnlnjndor fIono
nsogurndo oI orcIlo do un snInrIo or su frn-
lnjo, n snIvo do cunIquIor confIngoncIn, y fnn-
fo dn quo oI nIsno consIsfn on dInoro o on
unos roducfos quo so onfrognn on consIdorn-
cIon n su vnIor do norcndo
28
. ocfrInn y jurIs-
rudoncIn hnn roofIdo hnsfn In sncIodnd quo
oI osfnlIocInIonfo do unn cInusuIn do Inforo-
snnIonfo o fornuIn rofrIlufIvn consIsfonfo
on unn nrfIcIncIon on Ios rosuIfndos do In
ncfIvIdnd onrosnrInI, nrn nndn nIforn oI
osquonn sInnIngnnfIco doI confrnfo do frnln-
jo. Ironfo n osfo, oI nnrcoro (nodIoro, nnso-
voro.) nsuno dIrocfnnonfo Ios rIosgos do In
oxIofncIon, ncofnndo In ovonfunIIdnd do
olfonor unn gnnnncIn nuIn y onfrognndo nI
codonfo soInnonfo unn cuofn do Ios roducfos
IquIdos quo uodnn IIognr n oxIsfIr.
In nnforIn do nnrcorn sIonro consfI-
fuyo nofIvo do roocuncIon oI hocho do quo
In nIsnn sIrvIorn do fnndorn n unn roIncIon
nnforInInonfo InlornI, InIdIondo do osfn
fornn nI nnrcoro, gonuIno frnlnjndor, oI
nccoso n Ios lonofIcIos rovIsfos on In IogIsIn-
cIon InlornI y do SogurIdnd SocInI (gnrnnfn
do snInrIo nnIno, jornndn IInIfndn, rosfn-
cIonos socInIos nns nnIIns.). Isfn roocu-
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
2B1
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
28
A1ALLLk l kUlZ, L.. Articulo 28. Comentarlo, en
Coneota||os a |a |ej oe ^||eooan|eotos kst|cos. |ej
40/2003, oe 26 oe oo.|eno|e, oe ^||eooan|eotos kst|-
cos, noo|||caoa o| |a |ej 26/2005, oe 30 oe oo.|eno|e,
dlrlgldos por kaael allarin Hernndez y Maria Dolores
Ms adia, Madrld, 1ecnos, 2006, pg. 611.
ncIon or ovIfnr oI frnudo so nnforInIIzo on
oI Iroyocfo do Ioy do ArrondnnIonfos !usfI-
cos do 19?8, quo docn on oI nrrnfo 2 do su
nrfcuIo 101: SI oI confrnfo osfnlIocIorn
onfro Ins nrfos unn roIncIon InlornI, so nII-
cnrn, ndonns, In IogIsIncIon corrosondIon-
fo. Isfo nrfcuIo nsnrn n sor osforIornon-
fo oI 102 y, n su nso or oI Sonndo, fuo oljofo
do In onnIondn nun 101 (rosonfndn or
Iorror IrofIfos, doI Gruo do In !nIon do
Confro onocrnfIco), quo Inforosnln unn
vorsIon doI nrrnfo onfornnonfo coIncIdonfo
con In quo quodnrn fInnInonfo on In Ioy, y
quo so hn frnnscrIfo nns nrrIln.
In roguIncIon confonIdn on oI nrf. 102.2
IA!/1980 y on oI nrf. 28.2 IA!/2003 os focnI-
cnnonfo rorolnlIo or vnrIns rnzonos.
Son dos Ins cuosfIonos quo fnIos rocofos
suscIfnn: n) oI osfnlIocInIonfo do unn ro-
suncIon do InoxIsfoncIn do roIncIon InlornI
onfro codonfo y nnrcoro, y l) In osIlIIIdnd
do quo, nodInnfo ncfo oxroso, so consfI-
fuyn onfro Ins nrfos unn roIncIon do osn cIn-
so, rovocnndo In nIIcncIon do su nornnfIvn
roguIndorn.
Ior Io quo rosocfn n In rInorn do Ins
cuosfIonos Innfondns, dolo docIrso quo oI
nrfcuIo 28.2 IA!/2003 no rofIgurn unn vor-
dndorn y roIn rosuncIon do oxfrn-Inlorn-
IIdnd doI confrnfo do nnrcorn, uos, unn
voz consfnfndos fodos Ios oIononfos quo con-
forno n In IogIsIncIon nrrondnfIcIn confIgurnn
oI fIo cono confrnfo cIvII nrcInrIo (fundn-
nonfnInonfo, In cosIon doI goco y dIsfrufo do
unn fIncn rusfIcn n forcoro Insfrunonfndn nI
fIn do In oxIofncIon ngrnrIn, con ncfo do
ronrfo do frufos sogun In roorcIon convo-
nIdn) y quo osfnn sufIcIonfononfo IndIcndos
on oI nsorfo lnso do In rosuncIon, In roIncIon
sorn yn cIvII nrcInrIn, sIn nocosIdnd do rocu-
rrIr nI InsfIfufo rosunfIvo. Ixrosndo do
ofrn nnnorn, no fIono sonfIdo quo oI IogIsIn-
dor do or suuosfo quo oI confrnfo os do
nnrcorn, sogun In dofInIcIon quo doI nIsno
ofroco oI nrfcuIo 28. 1, nrn, InnodInfnnon-
fo, rosunIr quo oso nIsno confrnfo, rocIsn-
nonfo or sor do nnrcorn no nIlorgn, cosn
olvIn, unn roIncIon InlornI.
In ronIIdnd, Io quo oI nufor do In IA!, con
dofocfuosn focnIcn jurdIcn, hn quorIdo sogu-
rnnonfo oxrosnr os, rInoro, quo oI confrnfo
do nnrcorn no uodo nI dolo confundIrso
con un confrnfo do frnlnjo n In nrfo, y,
sogundo, quo cunndo Ins nrfos suscrIlon un
confrnfo nI quo ofIquofnn cono do nnrcorn
so rosuno quo no olrnn on frnudo do Ioy, os
docIr, quo no orsIguon onculrIr unn roIncIon
do frnlnjo doondIonfo y or cuonfn njonn,
oro quo or Io nIsno, y cono fnI rosuncIon,
odrn dosvIrfunrso or cunIquIorn do Ios
nodIos do ruoln ndnIfIdos on orocho.
II roIo IncIso rInoro doI nnrfndo quo
cononfnnos osfnlIoco In osIlIIIdnd do quo
nodInnfo ncfo, quo conforno nI IncIso
sogundo dolo sor oxroso, so dosfruyn In ro-
suncIon do no InlornIIdnd.
ndo quo, ovIdonfononfo, no hnco fnIfn
ncfo oxroso nrn rovocnr oI nncInIonfo do
unn roIncIon jurdIco-InlornI y In nIIcncIon
nufonnfIcn doI lIoquo nornnfIvo quo In dIscI-
IInn cunndo do hocho concurron fodos Ios
roquIsIfos doI nrfcuIo 1. 1 doI I1, Io unIco
quo cnlo rogunfnrso n In vIsfn doI nrfcuIo
28.2 IA!/2003 os Io sIguIonfo: nsfnrn, con
fundnnonfo on dIcho rocofo, In soIn voIun-
fnd do Ins nrfos, sIn ofro confroI oljofIvo,
nrn consfIfuIr onfro oIIns unn roIncIon jur-
dIco-InlornI, nunquo no so don Ins nofns quo
IognInonfo confIgurnn oI frnlnjo oljofo do
osfo fIo do roIncIon. osdo Iuogo, hnlIondo-
so coIolrndo un confrnfo do nnrcorn quo
rounn Ios cnrncforos doscrIfos on oI nrfcuIo
28.1 IA!, dIfcIInonfo odrn fonor ofIcncIn oI
ncfo quo rofondn osfnlIocor on su sono unn
roIncIon InlornI fIcn, convIvIonfo con In cIvII
nrcInrIn. A osfo rosocfo, cnlo rocordnr quo
In nnfurnIozn do un ncfo o confrnfo no vIono
dofornInndn or In cnIIfIcncIon quo hnynn
fonIdo n lIon oforgnrIo Ins nrfos, uos osfn
dolo hncorso nfondIondo n su ronI confonIdo,
n In frnscondoncIn do sus consocuoncIns y nI
sIgnIfIcndo y nIcnnco do Ins olIIgncIonos quo
ESTu00S
2B2
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
confIono. Io docn cInrnnonfo oI nrfcuIo 103
do In IA!/1980: ^o ordornn su nnfurnIozn
Ios confrnfos n quo so rofIoro oI nrfcuIo 102,
nunquo concurrn on oIIos nIgunn do Ins cIr-
cunsfnncIns sIguIonfos: 1". !ocIlIr do Ins nr-
fos unn dononInncIon dIsfInfn do In do nnr-
corn.... Ior nucho quo codonfo y nnrcoro
convongnn on osfnlIocor unn roIncIon Inlo-
rnI, In nIsnn dolorn consIdornrso InoxIsfonfo
sI no cunIo Ios roquIsIfos Infrnsocos oxIgI-
dos or In nornnfIvn corrosondIonfo, quo
son do vor con cnrncfor gonornI on oI nrfcuIo
1.1 doI vIgonfo foxfo rofundIdo do In Ioy doI
Isfnfufo do Ios 1rnlnjndoros (! IogIsInfIvo
1/1995, do 24 do nnrzo), dondo so osfnlIoco Io
sIguIonfo: In rosonfo Ioy sorn do nIIcn-
cIon n Ios frnlnjndoros quo voIunfnrInnonfo
rosfon sus sorvIcIos rofrIluIdos or cuonfn
njonn y donfro doI nnlIfo do orgnnIzncIon y
dIroccIon do ofrn orsonn, fsIcn, jurdIcn o
conunIdnd do lIonos, dononInndn onIon-
dor o onrosnrIo. Ins nofns do doondoncIn
y njonIdnd son, uos, osoncInIos nrn oforgnr
cnrncfor InlornI n unn dofornInndn roIncIon
cuyo oljofo son In rosfncIon do sorvIcIos
rofrIluIdos. Ior fnnfo, su concurroncIn sorn
fnnlIon roquIsIfo cine quo non nrn rocono-
cor nquoI cnrncfor n In roIncIon ncfndn onfro
codonfo y nnrcoro.
Ahorn lIon, nrfIondo do quo osfnnos nnfo
un vordndoro confrnfo cIvII do nnrcorn uo-
don codonfo y nnrcoro convonIr In nIIcncIon
n su confrnfo do In IogIsIncIon InlornI corros-
ondIonfo 1nnlIon on osfo cnso In rosuosfn
hnlrn do sor, on rIncIIo, nognfIvn, fnnfo
orquo, on gonornI, In ofIcncIn do cunIquIor
ncfo doondo do quo so don Ios roquIsIfos oxI-
gIdos or In IogIsIncIon rosocfIvn nrn quo un
dofornInndo suuosfo do hocho quodo IncIuI-
do on su nnlIfo do nIIcncIon, cono orquo, on
nrfIcuInr, In dIsosIcIon fInnI rInorn doI I1
osfnlIoco quo oI frnlnjo ronIIzndo or cuonfn
roIn unIcnnonfo odrn osfnr sonofIdo n In
IogIsIncIon InlornI on nquoIIos nsocfos quo
or rocofo IognI so dIsongn oxrosnnonfo.
SIn onlnrgo, os on osfo rocIso sonfIdo quo
fnnfo In IA! do 1980 cono In do 2003 hnn
vonIdo n nodnIIznr nrn Ins ncfIvIdndos ngrn-
rIns oI nIcnnco do Io rovIsfo on In dIsosIcIon
fInnI 1" doI I1, ornIfIondo quo, ndonns do
In roguIncIon osocfIcn doI confrnfo ngrnrIo,
codonfo y nnrcoro uodnn convonIr In nIIcn-
cIon n su confrnfo do nornns y condIcIonos
fonndns do In IogIsIncIon InlornI, ncfunndo
or doIogncIon doI IogIsIndor. In osfo cnso,
rocIsn un socfor do In docfrInn, In nodIdn do
In nIIcncIon do Ins nornns InlornIos In
dnrn Io ncfndo, uosfo quo, do un Indo, In
nIIcncIon no dorIvn do In nnfurnIozn doI con-
frnfo, quo sIguo sIondo unn nnrcorn, sIno do
In voIunfnd do Ins nrfos y, do ofrn, nos hnIIn-
nos nnfo unn fIgurn hlrIdn, orquo ndonns
do Ins nornns solro In nnrcorn hny quo
nIIcnr Ins InlornIos
29
. Inrn ofro socfor doc-
frInnI, osfn nnonnIn osIlIIIdnd quo lrIndn
oI nrfcuIo 102. 2 ( y onfIondo quo osfo os
IgunInonfo nIIcnlIo nI ncfunI nrf. 28.2
IA!/2003) consfIfuyo un suuosfo do sunI-
sIon convonIdn nodInnfo In quo, or ngrogn-
cIon, oI confonIdo doI confrnfo cIvII do nnr-
corn rocIlo dIsosIcIonos do dorocho nocosn-
rIo dIcfndns or In IogIsIncIon do frnlnjo, dIs-
osIcIonos quo or ofrn nrfo y nfonIdos n su
nnfurnIozn vIncuInnfo, sIfunn nI codonfo do
In fIorrn on osIcIon do onrosnrIo o ncroodor
do frnlnjo, y nI nnrcoro, on In do frnlnjndor
or cuonfn njonn
30
.
AsInIsno, convIono rocIsnr quo osfn osI-
lIIIdnd so rosorvn n Ins nnrcorns on Ins quo
In nIIcncIon do Ins nornns InlornIos no oo-
rn dIrocfnnonfo, or InornfIvo IognI, cono
sucodo on Ios fIos roguIndos or oI nrf. 30
IA!/2003.
ConcIuInos, or fnnfo, quo on oI suuosfo
doI nrfcuIo 28.2 IA!/2003 osfnnos nnfo un
gonuIno confrnfo do nnrcorn cIvII, rogIdo
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
2B3
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
29
ClL-kCLLS y ClL DLLCADC, }.M.. Coneota||os
|ct|cos a |a |ej oe ^||eooan|eotos |st|cos, Madrld,
Clvltas, 1992, pg. 102.
30
CAkClA ALLLAN, }.. Ll contrato de aparceria labo-
ral agrarla, ke.|sta |saoo|a oe |e|ec|o oe| !|aoao,
num. 20, 1984, pg. 513.
or Ins fuonfos rovIsfns on oI nrf. 29 IA! y,
cunndo nodIo ncfo oxroso, fnnlIon, o
ndonns, or In IogIsIncIon InlornI, on nquo-
IIos nsocfos quo Ins nrfos hnynn dIsuosfo.
Cono os olvIo, osfn soIucIon Innfon on In
rncfIcn nunorosos rolIonns InforrofnfI-
vos, dorIvndos do In InosIlIIIdnd do nIIcnr
conjunfnnonfo nnlns nornnfIvns on nquo-
IIos nsocfos o nnforIns quo ofrocon roguIn-
cIonos nnnIfIosfnnonfo InconnfIlIos, sIn
quo In IA! hnyn osfnlIocIdo on cnso do con-
fIIcfo In roforoncIn nIIcnfIvn do unn nornn-
fIvn InlornI o cIvII solro In ofrn. As Ins
cosns: Ios frufos o roducfos olfonIdos,
sornn conunos dosdo su sonrncIon o orfo-
nocornn nI roIofnrIo AIIcnronos oI rogI-
non dIscIIInnrIo do In nornnfIvn InlornI n
quIon no uodo sor dosodIdo o, . oj., snncIo-
nndo con susonsIon do onIoo y suoIdo or-
quo sIguo on oI confro do frnlnjo cono nnr-
coro, os docIr, cono co-onrosnrIo II fIo do
cuIfIvo, Io dofornInnrn sIonro oI roIofn-
rIo o odrn convonIrso con oI nnrcoro
!ogIrnn Ins cnusns do oxfIncIon doI confrnfo
do nnrcorn o Ins doI nrfcuIo 49 y concor-
dnnfos doI I1 Iodrn convorfIrso osfn roIn-
cIon nIxfn, nnrcoro-InlornI, on nrrondn-
nIonfo rusfIco In oI cnso do quo so suscIfon
IIfIgIos onfro Ios confrnfnnfos, quo jurIsdIc-
cIon dolo conocor, In cIvII sogun oI nrfcuIo 33
do In IA!/2003 o In socInI conforno n In
III, ofc. Mns cono In nIIcncIon do In nor-
nnfIvn InlornI rovIono doI ncfo y no do In
nnfurnIozn do In roIncIon, In nodIdn concrofn
do su nIIcncIon, cono so oxuso nns nrrIln,
vondrn dndn or Io ncfndo, y ncnso son or
oIIo quo oI rocofo no so ronIfo on gonornI n
In IogIsIncIon InlornI, sIno n In IogIsIncIon
corrosondIonfo; osfo os, In corrosondIonfo
n Io ncfndo
31
.
4.1.3. Aplicocion o cierIoc oporcerioc
Je lo nornoIiio loIorol
, Je SeguriJoJ Sociol. lo oporcerio
loIorol
A. II nrfcuIo 30 IA!/2003 cono
oxcocIon n Io dIsuosfo
on oI nrfcuIo 28.2 IA!/2003
Cono quodo dIcho nns nrrIln, oI nrfcuIo 30
IA!/2003, rocogIondo Io fIjndo on oI nrfcuIo
108 IA!/1980, gnrnnfIzn n cIorfos nnrcoros
nquoIIos quo soIo norfon su frnlnjo orso-
nnI y, on su cnso, unn nrfo doI cnIfnI do
oxIofncIon y doI cnIfnI cIrcuInnfo quo no
suoro oI 10 or 100 doI fofnI oI snInrIo nnI-
no quo corrosondn nI fIono do ncfIvIdnd quo
dodIquo nI cuIfIvo do In fIncn y osfnlIoco In
nIIcncIon n fnIos confrnfos do nnrcorn do Io
dIsuosfo on In IogIsIncIon InlornI y do SogurI-
dnd SocInI. ^o olsfnnfo, nnlos rocofos so
dIforoncInn, rInoro, on quo oI nrfcuIo 30
IA!/2003 IncIuyo unn ronIsIon n ofro roco-
fo doI nIsno cuoro IognI, oI nrfcuIo 28.2, quo
no osfnln on oI nrfcuIo 108 IA!/1980; sogun-
do, oI nrfcuIo 30 IA!/2003 frnfn conjunfn-
nonfo Ios dos suuosfos quo oI nrfcuIo 108
IA!/1980 roguInln on nnrfndos sonrndos;
y forcoro, oI nrfcuIo 30 IA!/2003 yn no osfn-
lIoco quo oI nnrcoro odrn oxIgIr oI ngo
sonnnnI doI snInrIo.
IIfornInonfo, oI nrfcuIo 30 IA!/2003 so
confIgurn cono unn oxcocIon n Io dIsuosfo
on oI nnrfndo 2 doI nrfcuIo 28. Cnlrn on-
snr onfoncos quo oI nrfcuIo 30 IA!/2003 vIo-
no n osfnlIocor oI cnrncfor InlornI do nquoIIos
confrnfos quo Ins nrfos cnIIfIcnn do nnr-
corn, oro on Ios quo oI nnrcoro norfn soIo
su frnlnjo orsonnI o unn nrfo doI cnIfnI no
InnovIIIzndo on cnnfIdnd IrroIovnnfo. o
hocho, con roIncIon n Ios suuosfos roguIndos
on Ios nrfcuIos 108 y 110 do In nnforIor IA!,
un socfor do In docfrInn InlornIIsfn so nro-
suro n nfIrnnr, frns In ronuIgncIon do dIchn
Ioy, quo In nIsnn hnln InfroducIdo In quo,
con fodn roIodnd, uodo y dolo dononInnr-
so nnrcorn InlornI, InfogrnndoIn on oI ordo-
-567,15
2B4
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
31
Cr. lLkAL1A DL LA CAMAkA, }-L.. Sobre la dlicll
apllcaclon de la leglslaclon laboral a la aparceria en la
Ley de Arrendamlentos kustlcos, en VV.AA., !|aoao
suoo|o|oaoo j t|aoao autoono eo |a oe||n|tac|o oe
||oote|as oe| |e|ec|o oe| !|aoao. |stuo|os eo |oneoae
a| |o|eso| los Cao|eza |azo, ed. preparada por }esus
Cruz Vlllalon, Madrld, 1ecnos, 1999, pg. 365.
nnnIonfo do frnlnjo or cuonfn njonn, sI lIon
con rnsgos roIos, y con fodn rolnlIIIdnd
onnnrcnlIo onfro Ins roIncIonos InlornIos do
cnrncfor osocInI quo rovIono oI nrfcuIo 2 doI
Isfnfufo do Ios 1rnlnjndoros
32
. In IInnndn
InlornIIzncIon Inuosfn fuo cnIIfIcndn or In
docfrInn y In jurIsrudoncIn cono confrnfncIon
InlornI
33
, roIncIon do frnlnjo ngrcoIn n In nr-
fo, cunIIondo dIsfInguIr onfro nquoIIos nufo-
ros quo rofornn osfn cnIIfIcncIon soInnonfo n
Ios cnsos confonIndos on Ios nrfcuIos 108 y
110 do In IA! y Ios quo ndnIfnn quo, on cunI-
quIor cnso, cunndo Ins norfncIonos doI nnr-
coro suornrnn oI 10, orn osIlIo ncfo Inlo-
rnI suoruosfo nI cIvII lnsIco
34
.
SIn onlnrgo, croonos quo oI IogIsIndor no
hn quorIdo IIognr fnn Iojos. II nrfcuIo 30
IA!/2003, quo no os nns quo frnsunfo y
rofundIcIon do Ios nrrnfos 1 y 2 doI nrfcuIo
108 IA!/1980, Io quo vIono n osfnlIocor os
unn rogIn InornfIvn, quo no ndnIfo dorogn-
cIonos or In voIunfnd do Ios nrfIcuInros, do
nodo quo In nIIcncIon do In nornnfIvn Inlo-
rnI y do SogurIdnd SocInI n Ins nnrcorns quo
rounnn Ins cnrncforsfIcns osfnlIocIdns on
dIcho rocofo so roducIrn ope legic, sIn
nocosIdnd do ncfo oxroso, y sIn quo osfo
uodn dojnr sIn ofocfo dIchn nIIcncIon. Isfn-
ronos, or fnnfo, nnfo nnrcorns InlornIIzn-
dns or nInIsforIo do In Ioy, oro sIn quo oIIo
nfocfo n In cnIIfIcncIon jurdIcn do In nnr-
corn, quo confInun sIondo un confrnfo cIvII o,
n Io suno, nIxfo
35
. SI cunndo so ncfn oI cnrnc-
for InlornI do In roIncIon, on ronIIdnd, oI con-
frnfo no dojn do sor do nnrcorn nI dojnn do
nIIcnrso sus rogIns (cfr. nrf. 28.2 IA!/2003),
con nnyor nofIvo osfnronos IgunInonfo nnfo
unn nnrcorn y so nIIcnrnn Ins rogIns ro-
Ins do osfn on oI suuosfo do hocho doI nrf-
cuIo 30. Y os or oIIo quo no so nIIcn, sIn nns,
In IogIsIncIon InlornI y do SogurIdnd SocInI,
sIno soIo gonornI. SI oI IogIsIndor hulIorn
quorIdo oxcIuIr Ins nornns do In IA!, In
rodnccIon doI rocofo hnlrn sIdo ofrn
36
; y
fnnoco uodo consIdornrso quo oI rocofo
hnyn vonIdo n cronr unn roIncIon InlornI
osocInI, uos nrn oIIo fondrn quo hnlorso
nfrIluIdo oxrosnnonfo oI cnIIfIcnfIvo do
osocInI n dIchn roIncIon, y In IA! no Io hn
hocho. II roosIfo doI IogIsIndor, fnnfo do
1980 cono do 2003, no hn sIdo In do IncIuIr
osfns nnrcorns on oI nnlIfo do nIIcncIon
doI orocho doI 1rnlnjo, sIno unIcnnonfo
concodor n cIorfos nnrcoros cnrncforIzndos
or su nnyor dolIIIdnd ocononIcn unn ro-
foccIon ndIcIonnI, nodInnfo In oxfonsIon do In
gnrnnfn do un snInrIo nnIno y In nIIcncIon,
on gonornI, do In IogIsIncIon InlornI y do
SogurIdnd SocInI.
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
2B5
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
32
CAkClA ALLLAN, }.. Ll contrato de aparceria labo-
ral agrarla, c|t., pg. 503.
33
ALCNSC CLLA, M. y CASAS AAMCNDL, M. L.. Dere-
cho del 1raba|o, 13 ed., Madrld,1994, pg. 149, MCN-
1CA MLLCAk, A.. |e|ec|o oe| !|aoao, 15 ed., Madrld,
1994, pg. 529, DlLCULZ CULkVC, C.. |ecc|ooes oe |e|e-
c|o oe| !|aoao, 3 ed., Madrld, 1991, pg. 71, ALCNSC
CAkClA, M.. Cu|so oe |e|ec|o oe| !|aoao, 10 ed., ar-
celona, 1987, pgs. 322-323. Aslmlsmo, la S. del 1C1 de
30 septlembre 1986 (Ar. 8579) vlno a declarar que lor
lmperatlvo del precepto (del art. 108 LAk) se consldera
relaclon laboral esta aparceria, al no aportar el aparcero
ms que su traba|o personal. Apartndose de esta call-
lcaclon, lLkNANDLZ DCMlNCULZ, }.}.. Aparceria agricola
y poder de dlrecclon en el contexto de relaclones labo-
rales, Actualldad Laboral, num. 21, pg. 276, sostendr
que estamos en presencla de contratos mlxtos (no pues
contratos laborales puros, nl tampoco aparcerias, aun-
que est sometldo al rglmen de ambos) sobre todo en
el supuesto del art. 108.
34
CAkClA ALLLAN, }.. Ll contrato de aparceria labo-
ral agrarla, c|t., pg. 513.
35
Aunque sta es la poslclon domlnante en la doc-
trlna clvlllsta, tambln nos encontramos con autores que
sostlenen el surglmlento de una relaclon laboral en el
supuesto regulado por el art. 30 LAk/2003. Asi, para
A1ALLLk l kUlZ, c|t., pg. 634, sl la relaclon laboral se
caracterlza por las notas de dependencla y a|enldad, y el
articulo 28.2 presume la lnexlstencla de esa relaclon en
el seno del contrato de aparceria, entonces la excepclon
del articulo 30 conslstlr preclsamente en la contempla-
clon |u||s et oe |u|e de una relaclon laboral con todas y
cada una de las notas que le son proplas.
36
CLLMLN1L ML1LCkC, M.. Articulo 30. Apllcaclon
de la normatlva laboral y de Segurldad Soclal, en |ej oe
^||eooan|eotos kst|cos, clt., pg. 788.
Is ovIdonfo quo oI IogIsIndor, oso n Io
crfIco do luonn nrfo do sus fornuIncIonos,
hn rofondIdo ovIfnr con osfn roguIncIon nIx-
fn quo, nI nnnro doI confrnfo do nnrcorn,
so colIjon sIfuncIonos do grnvo InjusfIcIn nrn
oI quo frnlnjn In fIorrn, dIsundIondo n Ios ro-
IofnrIos quo rofondnn Inonor In ncofn-
cIon do sus rodIos nodInnfo fornuIns cIvIIos
nrcInrIns con oI unIco y sodIconfo roosIfo
do osquIvnr oI cunIInIonfo do Ins cnrgns y
olIIgncIonos quo hnlrnn do soorfnr do cons-
fIfuIrso oI iniIio on onrosnrIos InlornIos.
. In gnrnnfn do un snInrIo nnIno
In gnrnnfn do un snInrIo nnIno nI nnr-
coro quo soIo norfo su frnlnjo orsonnI y, on
su cnso, unn nrfo doI cnIfnI do oxIofncIon y
doI cnIfnI cIrcuInnfo quo no suoro oI 10 or
100 doI fofnI, no rosonfn donnsIndns dIfIcuI-
fndos rncfIcns, nns nIIn do dofornInnr sI so
frnfn doI snInrIo nnIno InforrofosIonnI o oI
nojorndo do convonIo no IncIIno or Io uIfI-
no, y do osfnlIocor unn corrosondoncIn
onfro oI snInrIo y oI fIono dodIcndo nI cuIfI-
vo
3?
. In ncfunI IA! hn surInIdo In oxIgoncIn,
confonIdn on Ios nrfs. 108.3 y 110.2 IA!/1980,
do quo oI nlono doI snInrIo so ofocfunso sonn-
nnInonfo, or Io quo hnlrn do nIIcnrso In
orIodIcIdnd do nlono nonsunI, snIvo quo so
ncfo ofrn InforIor, rovIsfn on oI nrfcuIo 29.1
I1, y fodo oIIo n cuonfn do Io quo corrosondn
nI nnrcoro on In IIquIdncIon fInnI.
Is Inorfnnfo dosfncnr quo fnnfo In
IA!/1980 cono In vIgonfo hnn fonIdo luon
cuIdndo n In horn do rocIsnr quo oso snInrIo
nnIno nlonnlIo nI nnrcoro no sorn oI gIolnI
sIno soIo oI corrosondIonfo nI fIono ofocfI-
vnnonfo dodIcndo nI cuIfIvo do Ins fIncns oljo-
fo doI confrnfo. Surgo ns, on Ios cnsos do IIo-
vnnzn do vnrIns oxIofncIonos, oI rolIonn do
In cunnfIfIcncIon oxncfn doI fIono InvorfIdo
on frnlnjnr on unn concrofn oxIofncIon, quo
rosuIfnrn dIfcII on nquoIIos suuosfos (on In
rncfIcn nnyorIfnrIos) on Ios quo oI codonfo no
osfo hnlIfunInonfo rosonfo nI dIsongn do
nodIos do confroI ndocundos, Io quo Indudn-
lIononfo sorn fuonfo do IIfIgIosIdnd
38
.
In gnrnnfn doI snInrIo nnIno quo In Ioy
concodo nI nnrcoro vIono n dosnnfurnIIznr In
nnrcorn, orquo Io quo dIsfInguo n osfn doI
confrnfo do nrrondnnIonfo rusfIco y doI con-
frnfo do frnlnjo os In nIonforIodnd doI rosuIfn-
do nrn nnlns nrfos, nIonfrns quo on osfn
sIfuncIon, nunquo no dosnnroco oI ronrfo
nIcuofn do Ios roducfos, nI fonor gnrnnfIzndn
oI nnrcoro unn cnnfIdnd fIjn, oI rosuIfndo soIo
os roInnonfo nIonforIo nrn oI codonfo
39
.
C. AIIcncIon do In IogIsIncIon InlornI
y do In SogurIdnd SocInI
In ronIsIon n osfo socfor nornnfIvo suo-
no quo oI nnrcoro goznrn do unos dorochos
rocogIdos on In IogIsIncIon InlornI y do Sogu-
rIdnd SocInI, oro sIn quo oIIo sIgnIfIquo quo
Ins nnrcorns doI nrf. 30 IA!/2003 nfrnIgnn
solro oIIns In nIIcncIon do fodn In nornnfIvn
InlornI on lIoquo y do fornn IndIscrInInndn.
Anfos lIon, In ronIsIon quo oI nrfcuIo 30
hnco nI cunIInIonfo, en generol, do Io dIs-
uosfo on In IogIsIncIon InlornI y do SogurI-
dnd SocInI dolo Inforrofnrso cono In InoxIs-
foncIn on In Ioy do unn soIoccIon nrIorsfIcn
ESTu00S
2B6
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
37
CLLMLN1L ML1LCkC, M., c|t., pg. 788.
38
A1ALLLk l kUlZ, L., c|t., pg. 631.
39
lor tanto, sl la unlca aportaclon del aparcero es su
traba|o o, adems, capltal de explotaclon y/o clrculante
por valor no superlor al 10 del valor total, habr que
valorlzar su aportaclon y expresarlo medlante una rac-
clon que se consldere proporclonalmente representatl-
va de su contrlbuclon a la producclon global obtenlda.
Una vez l|ada esa racclon, habr que estar a la mlsma
para el reparto de los productos y la contrlbuclon a los
gastos generales, slempre y cuando el liquldo neto partl-
ble supere la cuantia del salarlo minlmo que correspon-
da en el contrato concreto, sl no la supera, entonces el
cedente habr de abonar de su parte lo que alte hasta
ese minlmo, y el aparcero no tendr que contrlbulr en
absoluto a los gastos y prdldas. Cr. A1ALLLk l kUlZ, L.,
c|t., pg. 631.
do Ios rocofos InlornIos quo dolnn nIIcnr-
so.
ConsocuoncIn do osfn InrognncIon jurdI-
co-InlornI quo rocIlo In osIcIon doI nnrcoro
on oI confrnfo do nnrcorn InlornI os In nII-
cncIon conjunfn do rogIns cIvIIos y InlornIos.
II onfrocruznnIonfo do dos nornnfIvns hIsfo-
rIcn y funcIonnInonfo fnn dIsnros no os do
fncII conjuncIon; do nh quo Ios rolIonns quo
fnIos confrnfos hnn do rosonfnr on In rncfI-
cn sonn sIonro vIdrIosos, dolIondo rosoIvor-
so on cndn cnso nodInnfo In grnduncIon y
dIvorsIfIcncIon doI rogInon do fufoIn jurdIcn
quo corrosondo dIsonsnr n osfos frnlnjndo-
ros do nnnorn quo, rofogIondoIos ndocundn-
nonfo, no so dosvIrfuon Ios rnsgos IdonfIfn-
rIos doI fIo nogocInI ngrnrIo quo dIscIIInn oI
onfrnnndo do dorochos y olIIgncIonos onfro
Ins nrfos do In roIncIon. O, dIcho do ofro
nodo, hnlrn do dofornInnrso on quo nnlIfos
In nIIcncIon doI orocho doI 1rnlnjo no os
connfIlIo con oI dIsono o InsfrunonfnIIdnd
do Ins nnrcorns.
In osfo sonfIdo, y on roIncIon con In Sogu-
rIdnd SocInI, no nrocon oxIsfIr dudns rnzo-
nnlIos on cunnfo n quo, cono oI nnrcoro yn
osfn Infogrndo on oI !ogInon IsocInI do
1rnlnjndoros Aufononos (sIsfonn osocInI
ngrnrIo) cono frnlnjndor or cuonfn roIn,
oI nnrcoro InlornI dolorn fIgurnr on oI !ogI-
non IsocInI AgrnrIo cono frnlnjndor or
cuonfn njonn y codonfo cono onrosnrIo.
Ioro on Io quo hnco n In nIIcncIon do nor-
nns InlornIos, cono oI confrnfo sIguo sIondo
do nnrcorn, no cnlrn nIIcnr Ins nornns
InlornIos confrnrIns n su nnfurnIozn
40
. Y os
quo, ns cono Ios dorochos quo fIuyon dIrocfn-
nonfo do In roIncIon IndIvIdunI do frnlnjo (no
dIscrInInncIon, InfogrIdnd fsIcn y snIud Inlo-
rnI, dIgnIdnd o InfInIdnd.) no Innfonn
donnsIndos rolIonns on roIncIon con oI nnr-
coro, no ocurro Io nIsno con Ios dorochos
socInIos do sIgnIfIcncIon coIocfIvn, uos oI
dorocho fundnnonfnI do huoIgn (nrf. 28.2 CI)
no so oxfIondo n quIonos nunquo on sonfIdo
nnIIo sonn frnlnjndoros, no son frnlnjndoros
or cuonfn njonn IIgndos or un confrnfo do
frnlnjo rofrIluIdo (S1C 11/1981, do 8 nlrII);
In IIlorfnd sIndIcnI (nrf. 28.1 CI) Ios ornIfo,
sIonro quo no fongnn nsnInrIndos n su sorvI-
cIo, nfIIInrso n orgnnIzncIonos sIndIcnIos oxIs-
fonfos, oro no fundnr sIndIcnfos osocfIcn-
nonfo dIrIgIdos n fufoInr sus Inforosos (nrf.
3.1 IOIS); su nrfIcIncIon on In onrosn
(nrf. 129.2 CI) no odrn oncnuznrso n frnvos
do Ios orgnnos unIfnrIos roguIndos on oI 1fuIo
II doI I1; In nogocIncIon coIocfIvn hnlrn do
dIscurrIr or cnucos dIvorsos do Ios doIInondos
or oI IogIsIndor (1fuIo III I1) o IncIuso do Ios
dIsonndos consfIfucIonnInonfo, or no dnrso
In InroscIndIlIo lIoInrIdnd; cuosfIon dIsfIn-
fn sorn quo uodnn IIognr n ncuordos concrofos
con Ios codonfos do Ins fIncns ncfunndo n
frnvos do osocfIcns orgnnIzncIonos confon-
Indns or oI ConvonIo 141 OI1
41
y, frns In Ioy
20/200?, doI Isfnfufo doI 1rnlnjo Aufonono, n
frnvos do Ios dononInndos ncuordos do
Inforos rofosIonnI nrn Ios nnrcoros quo
fongnn In consIdorncIon do frnlnjndoros nufo-
nonos ocononIcnnonfo doondIonfos.
AsInIsno, so hnn consIdorndo InconnfI-
lIos con oI osfnfufo doI nnrcoro Ins rovIsIo-
nos InlornIos solro fIono do frnlnjo, novn-
cIonos confrncfunIos o odoros onrosnrInIos
do dIroccIon y snncIon
42
.
1nnlIon hn suscIfndo confrovorsIn In
cuosfIon roInfIvn n In oxfIncIon doI confrnfo y
n In jurIsdIccIon conofonfo.
Con roIncIon n In rInorn, yn honos uosfo
do nnnIfIosfo quo Ins cnusns oxfInfIvns doI
confrnfo do nnrcorn oncuonfrnn su oquIvn-
IoncIn on Ins doI nrfcuIo 49 I1, con dos snIvo-
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
2B?
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
41
lLkAL1A DL LA CAMAkA, }.L.. Sobre la dlicll apllca-
clon., c|t., pg. 374.
42
SLMlLkL NAVAkkC, A.V.. voz aparceria laboral,
c|t., pg. 489.
40
SLMlLkL NAVAkkC, A.V.. voz aparceria laboral, en
|oc|c|oeo|a lu||o|ca |s|ca, vol. l, Madrld, 1995, pg.
489.
dndos fundnnonfnIos: In ocIon concodIdn nI
nnrcoro do confInunr cono nrrondnfnrIo
(nrfs. 109.4 y 119 IA!/1980) y In sucosIon, n In
nuorfo o InvnIIdoz doI nnrcoro, do Ios fnnI-
IInros quo vInIornn cooornndo con oI on In
oxIofncIon (nrf. 11?.2 IA!/1980). In cuosfIon
yn no so Innfon on roIncIon con In convorsIon
do In nnrcorn on nrrondnnIonfo; y fnnoco
on roIncIon con In sucosIon on oI confrnfo sI so
consIdorn, cono hn hocho cIorfn jurIsrudon-
cIn rosocfo doI nrrondnnIonfo, y nun nroco
nns jusfIfIcndo on roIncIon con In nnrcorn,
quo In roIncIon onfro codonfo y nnrcoro os
orsonnIsInn y quo, consocuonfononfo, In
nuorfo doI nnrcoro dofornInn su oxfIncIon
43
.
Ior uIfIno, on nnforIn do jurIsdIccIon, snIvo
In IndIscufIlIo conofoncIn do Ios frIlunnIos
InlornIos nrn conocor do Ios IoIfos do SogurI-
dnd SocInI quo nfocfnn n Ios nnrcoros, no oxIs-
fo lnso IognI nrn dofondor osn nIsnn cono-
foncIn on Ios IIfIgIos solro nIIcncIon do nornns
InlornIos surgIdos onfro roIofnrIos y nnrco-
ros, nI no oxIsfIr confrnfo do frnlnjo quo ornI-
fn nfrIluIr dIchn conofoncIn n Ios orgnnos do
In jurIsdIccIon socInI; osfos sornn conofonfos,
sIn onlnrgo, nrn conocor Ios IIfIgIos quo uo-
dnn nfocfnr n Ios nnrcoros quo rovIsfnn In con-
dIcIon do 1!AI rosocfo do un concrofo
codonfo, or nIIcncIon do Io dIsuosfo on oI
nrfcuIo 2.) III.
4.2. Iu veIucIn deI socIo-tvubuJudov
en Ius cooevutIvus de exIotucIn
conunItuvIu de Iu tIevvu
II confrnfo do frnlnjo ngrcoIn so dIsfInguo
osfrucfurnInonfo do un conondIo do fornu-
Ins socIofnrIns on Ins quo In norfncIon nI fon-
do conun do fodos o nrfo do Ios nsocIndos
consIsfo on unn olIIgncIon orsonnI do hncor.
Infro osfos vncuIos do nnfurnIozn fIcn-
nonfo socIofnrIn o nsocInfIvn, Ios quo ofrocon
nnyoros unfos do confncfo con In roIncIon
InlornI ngrnrIn son, do un Indo, In roIncIon
cIvII do nnrcorn rusfIcn, yn oxnnInndn, y In
roIncIon jurdIcn do Ios socIos frnlnjndoros do
CooornfIvns do IxIofncIon ConunIfnrIn do
In 1Iorrn, do ofro.
SIn onlnrgo, nI IgunI quo ocurro con In
nnrcorn InlornI, oI oxnnon do In dIscIIInn
confonIdn on Ios nrfcuIos 94 n 9? do In Ioy
2?/1999, do 16 do juIIo, GonornI do CooornfI-
vns (on ndoInnfo, IGC) ornIfo concIuIr quo oI
socIo frnlnjndor do CooornfIvns do IxIofn-
cIon ConunIfnrIn do In 1Iorrn no os frnlnjndor
on sonfIdo jurdIco-InlornI, or fnIfnr on su
ncfIvIdnd cooornfIvIzndn do rosfncIon do sor-
vIcIos Ins nofns do njonIdnd y doondoncIn. Ior
Io donns, n osfn concIusIon so nccodo dosdo oI
nononfo quo oI nrf. 95.2 do In IGC docInrn
nIIcnlIos n osfos socIos Ins nornns osfnlIocI-
dns on In nIsnn nrn Ios socIos frnlnjndoros
do Ins cooornfIvns do frnlnjo nsocIndo, rosoc-
fo do Ios cunIos oI nrf. 80.1 do In IGC rocInnn
sIn concosIon n In dudn quo In roIncIon quo Ios
vIncuIn con In CooornfIvn os socIofnrIn.
4.3. Ius envesus de sevvIcIos ugvIcoIus
y eI Ienneno de Iu IntegvucIn
vevtIcuI ugvuvIu
Ior ofro Indo, In crIsIs doI nodoIo do ngrI-
cuIfurn frndIcIonnI y In ovoIucIon do Ins dIfo-
ronfos fornns do orgnnIzncIon doI frnlnjo on
Ins oxIofncIonos ngrnrIns hnn gonorndo unn
vnrIodnd InconfonIlIo do sIfuncIonos nuovns
quo so roconducon n frnvos doI confrnfo cIvII
do ojocucIon do olrn o, on su cnso, do confrn-
fos nfIcos nuy roxInos n osfo. ^os roforI-
nos, on concrofo, n dos nnnIfosfncIonos
ngroIndusfrInIos doI fononono conocIdo on oI
Iongunjo do Ios hochos ocononIcos cono dos-
confrnIIzncIon roducfIvn:
4.3.1. o un Indo, In sIfuncIon do nquoIIns
oxIofncIonos on Ins quo nrfo do Ins fnrons
doI cIcIo do roduccIon ngrnrIn snIon do In
conofoncIn y confroI do In onrosn cuIfIvn-
dorn nrn sor ronIIzndns or un forcoro, n
cnnlIo do un rocIo cIorfo (ogriculIuro
ESTu00S
2BB
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
43
CLLMLN1L ML1LCkC, M.. Articulo 30., en |ej oe
^||eooan|eotos kst|cos, clt., pg. 790.
JecocIiioJo)
44
. So frnfn do unn osIlIIIdnd
nuy nnfIgun, con In quo, orIgInnrInnonfo, so
suIn oI dofIcIf do Infrnosfrucfurns, uos so
frnfnln do quo In onrosn do sorvIcIos nor-
fnrn solro fodo nnquInnrIn (cosochndorns-
frIIIndorns; vondInIndorns, ofc.)
45
. In dolIII-
dnd fInnncIorn do Ins oquonns oxIofncIonos
fnnIIInros y In nocnnIzncIon InfogrnI do Ios
cuIfIvos, quo n nrfIr do In docndn do Ios
sosonfn hnn oxorInonfndo unn rnIdn ovo-
IucIon focnoIogIcn, hnn dofornInndo quo soIo
unn oquonn nrfo do Ins oxIofncIonos
hnynn odIdo Incorornr n su cnIfnI fIjo Ios
oquIos nns cosfosos, vIondoso Ins rosfnnfos
olIIgndns n confrnfnr Ios sorvIcIos do onro-
sns nuxIIInros. Isfns onrosns, con nnquInn-
rIn y frnlnjndoros roIos, ronIIznn unn
nnIIn gnnn do oorncIonos on fodn In goo-
grnfn osnnoIn: rocoIoccIon, odn, rIogo, frn-
fnnIonfos fIfosnnIfnrIos, forosfnIos, rofurn-
cIon do forronos, rovoncIon y oxfIncIon do
IncondIos, y ofrns nuIfIIos y conIojns fno-
nns. 1ocnIcnnonfo, Ios frnlnjndoros do osfns
onrosns do sorvIcIos no son ngrcoIns, nI so
rIgon or Ios convonIos coIocfIvos doI cnno.
o nh fnnlIon quo oI nrf. 4.1.1 doI ocrofo
3??2/19?2, do 23 dIcIonlro, oxcIuyn doI !IA
n Ios nocnnIcos y conducforos do vohcuIos y
nnquInnrIn cuyos roIofnrIos nrrIondon sus
sorvIcIos nrn Inloros ngroocunrIns sIn sor
fIfuInros do unn oxIofncIon o cunndo sIondo-
Io no Ios ufIIIcon on In nIsnn.
II Insfrunonfo jurdIco quo soorfn Ins
roIncIonos confrncfunIos doI ngrIcuIfor con
osfns onrosns ngrnrIns do sorvIcIos no os
ofro quo In confrnfn o sulconfrnfn, dIscIIInn-
dn on In orlIfn InlornI or oI nrf. 42 doI I1,
quo osfnlIoco unn sorIo do cnufoIns y doloros
confrncfunIos n cnrgo do In onrosn rIncInI
nrn rofogor Ios Inforosos do Ios frnlnjndo-
ros do In onrosn confrnfIsfn.
Ofrns vocos, cunndo In fnron o fnso doI cIcIo
roducfIvo oljofo do dosconfrnIIzncIon uodo
sor ronIIzndn or unn soIn orsonn (oscnrdn-
dor, frncforIsfn, funIgndor, ofc.), Io quo so
concIorfn os un confrnfo cIvII do nrrondn-
nIonfo do olrn.
4.3.2. o ofro Indo, cnlo roforIrso n In
sIfuncIon n quo so IIogn cunndo Ins roIncIonos
confrncfunIos doI ngrIcuIfor con Ins IndusfrIns
frnnsfornndorns o onfIdndos do conorcInIIzn-
cIon do roducfos ngrnrIos culron fnnfo oI
sunInIsfro do sonIIIns, crns do nnInnIos,
Ionsos, forfIIIznnfos, ofc., cono In IndIcncIon
do Ios nofodos do cuIfIvo y In rococIon do Ios
roducfos on lrufo (inIegrocion ierIicol ogro-
rio)
46
. o ncuordo con osfo nodoIo, so rogIsfrn
unn ordIdn cndn voz nnyor do nufononn y
cnncIdnd do docIsIon doI fIfuInr do In oxIofn-
cIon, fodn voz quo, on luonn nodIdn, so Io sus-
frno oI confroI focnIco doI rocoso roducfIvo.
A nonudo, frnlnjo y fIorrn son Ins unIcns con-
frIlucIonos nnforInIos doI ngrIcuIfor-gnnndo-
ro Infogrndo. Ioro osfn dovnIuncIon doI roI
onrosnrInI no IIogn hnsfn oI oxfrono do con-
vorfIr nI ngrIcuIfor Infogrndo on un frnlnjndor
doondIonfo y or cuonfn njonn.
OlvInnonfo, Ios frnlnjndoros nI sorvIcIo
do In onrosn Infogrndorn, IncIuIdo oI orso-
nnI do fnlrIcn quo osfn on confncfo dIrocfo con
Ios cuIfIvos, no son focnIcnnonfo frnlnjndo-
ros ngrcoIns nI sus condIcIonos do frnlnjo so
rIgon or Ios convonIos ngroocunrIos.
FAuSTh0 CAVAS MARThEZ
2B9
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
44
AkNLL1L ALLCkL, L.. Modos de producclon en la
agrlcultura espaola, 4ALEIJ= @A -IJK@EI )CH 5?E=AI,
num. 137 (1986), pg. 440.
45
lor e|emplo, la CM 3 ebrero 1949 excluia del
rglmen agrarlo las actlvldades de recolecclon y manl-
pulado de la naran|a eectuadas por empresas de
comerclallzaclon, asi como la recolecclon de esparto
por cuenta de empresa o patrono no tltular de la lnca.
46
LANCkLC, A.. Anllsls de la lntegraclon vertlcal en
Lspaa, )CHE?KJKH= O 5?EA@=@, num. 9 (1978), pgs.
188 y ss.
ESTu00S
290
RVISTA I MINISTRIO TRABAJO INMIGRACION B3
RSUMN A osnr do quo oI frnlnjo ngrcoIn rosonfn unos rnsgos nuy sInguInros, quo dorIvnn do Ins
osocInIos cnrncforsfIcns ocononIcns y roducfIvns doI socfor rInnrIo, oI IogIsIndor
osnnoI nuncn hn nfrIluIdo In consIdorncIon do osocInI n In roIncIon InlornI ngrnrIn, quo
no nsn ns do sor unn vnrInnfo o nodnIIdnd doI confrnfo do frnlnjo conun con ocuIInrI-
dndos. Adonns, In vorsnfIIIdnd doI frnlnjo ngrcoIn dofornInn quo oI nIsno uodn ros-
fnrso nI nnnro do nuIfIIos fIgurns confrncfunIos. In oI rosonfo onsnyo so nlordn In doII-
nIfncIon concofunI doI confrnfo do frnlnjo ngrnrIo y so frnznn sus fronforns con ofros con-
frnfos y sIsfonns do oxIofncIon uosfos nI sorvIcIo do In roduccIon ngrnrIn (confrnfos
ngrnrIos, cooornfIvIsno, ngrIcuIfurn dosncfIvndn o Infogrndn.).

También podría gustarte