Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Latin
Latin
Presentacin
Razones para la realizacin de este curso curso: :
Situacin del estudio de las lenguas clsicas en el actual sistema educativo espaol espaol. . Trascendencia de su conocimiento como paso obligado hacia una formacin filolgica y humanstica posterior. posterior . Necesidad de proporcionar unos conocimientos bsicos a los universitarios que carecen de ellos o necesitan reforzarlos reforzarlos. . Facilitar la posibilidad de acceder al conocimiento del latn a cualquier estudiante interesado a travs de este primer contacto contacto. .
El INDOEUROPEO
Hiptesis cientfica basada en el estudio comparativo de diferentes lenguas antiguas a partir de la Gramtica Histrica.
Ramas: a) Grupo germnico (ingls, alemn, sueco...) b) Grupo griego c) Grupo itlico ( osco-umbro, LATN ) d) Grupo cltico (galo, irlands, bretn) e) Grupo bltico (lituano, letn) f) Grupo asitico (snscrito, antiguo indio, veda, persa, hitita, tocario)
a) Lengua indoeuropea b) Lengua flexiva (fusionante) c) Orden de palabras d) Carencia de artculo e) Carcter fonolgico de la cantidad frente al acento.
sustrato: pueblos mediterrneos (ciprs, higuera, rosa, golondrina, asno...) superestrato: etrusco (trminos del teatro y la adivinacin) adstrato: osco-umbro; griego Su lxico es propio de agricultores. Muy influenciada por el griego como modelo de lengua literaria.
VARIANTES
Etapas (diacrona): Latn arcaico, Latn preclsico, Latn clsico, Latn tardo. Latn medieval, Latn renacentista. Diferentes registros (sincrona) ): literario, familiar, vulgar o coloquial.
ROMA Y CARTAGO
IMPERIO ROMANO
V.V. - EL ALFABETO
23 signos tomados del alfabeto griego de Cumas a travs de los etruscos. Tiene un destacado carcter fonolgico. ABCDEFGHIKLMNOPQRSTV XYZ Las letras X, Y, Z, se introdujeron ms tarde con la finalidad de transcribir nombres griegos. Las letra J y V (letras ramistas) fueron introducidas por el humanista Petrus Ramus.
Pronunciaciones nacionales Pronunciacin eclesistica (-ae; -ti-; ce, ci, cae; ge, gi...) Pronunciacin clsica. Justificacin Casos concretos: - ae, c, v, g, ph, th, ch, qu, gn. Geminadas.
Sistema voclico:
u (posterior) o (posterior)
VIII.- EL ACENTO
Palabras llanas, penltima slaba larga Palabras esdrjulas, penltima slaba breve
O C L U S I V A S
sonoras
ORALES sordas
B
P
D
T
G
C/K
GU
QU
NASALES
Fricativosaspirados
FricativoVibrante
Lateral
R
L
Lengua flexiva: Aquella que indica la funcin, o precisa el significado de los trminos, por medio de morfemas que se aaden a un lexema o tema.
Clases de palabras: o variables: nombre, pronombre y verbo. o invariables: adverbio, preposicin, conjuncin e interjeccin.
Forma y funcin de los casos: Nominativo, Vocativo, Acusativo, Genitivo, Dativo, Ablativo, Instrumental - Sociativo, Locativo.
FLEXIN NOMINAL
3 - temas en consonante (Gn. sing.- is; Gn. pl. um) - temas en - i (Gn. sing.- is; Gn. pl. -ium). 4 temas en - u (Gn. - us) 5 temas en - e (Gn. - ei)
- ae)
Casos especiales:
- Pluralia tantum (angustiae, divitiae, Kalendae, Athenae) - Cambio de significado (littera /litterae; copia / copiae) - Dativo y ablativo plural en -abus (deabus)
V. 1, b.- TEMAS EN a
V. 2, a.- SEGUNDA DECLINACIN TEMAS EN o / - e (- i) Sustantivos y adjetivos (primer tipo). Gnero masculino, femenino (rboles, algunas
en -us (pelagus, vulgus, virus) - pluralia tantum (castra, loci / loca) - Vir - i - Deus (dei / dii; deis / diis / dis)
-i (* (*-i)
// - a (* (*-a)
- os (* (*-ns ns) ) // - a (* (*-a) - orum (* (*-som som) ) / -um (* (*-om om) ) - is (* (*-eis eis) ) - is (* (*eis eis) )
PLURAL
masc. fem. neutro
bona bonum bona bonum bonam bonum bonae boni bonae bono bona bono
boni bonae bona bonos bonas bona bonorum -arum -orum bonis bonis bonis bonis bonis bonis
PLURAL
masc. fem. neutro
N.- pulcher pulchra a V. pulcher pulchra a A. pulchrum um -am am G. pulchr-i i -ae ae D. pulchr-o o Ab. pulchr-o o -ae ae -a a
pulchrum um pulchri i -ae ae -a a pulchrum um -um um pulchros os -as as -a a -i i pulchr-orum orum /-arum arum /-orum orum -o o -o o pulchr-is is pulchr-is is -is is -is is -is is -is is
Sustantivos masculinos, femeninos y neutros. Adjetivos de una, dos y tres terminaciones Temas: en consonante (-um) / en i (-ium) Temas dobles / nombres especiales : vis-vis (vires) iter-itineris Iuppiter /Iovis senex- senis
-s -
-s (is) -
- (e) - (e)
-a -a -a
-um
-em -em/im
-is -i
Abl. Loc.
-e
-e /-i -i (ruri)
-ibus
Gnero animado (masculinos y femeninos) 1) En oclusiva (b, d, g, p, t, c) N. sing: b + s > bs plebs /plebis d+s>s pes /pedis g+s>x rex / regis p + s > ps princeps / principis t+s> s miles / militis c+s>x dux /ducis
N. singular: 2) en sonante (lquida: l, r; nasal: m, n) m + s > ms hiems /hiemis n + s > n / (n) homo /hominis l +s>l consul /consulis r +s>r mater /matris 3) en silbante (s) s +s>s/r vetus / veteris honor / honoris
masculino
SINGULAR femenino
neutro
Nom./Voc
Rex (g-s) Regem Regis Regi Rege Reges Reges Regum Regibus Regibus
Flumen (-) Flumen (-) Fluminis Flumini Flumine Flumina Flumina Fluminum Fluminibus Fluminibus
VI. 3b.- Tercera declinacin. Temas en consonante (Gn. Pl. -um Peculiaridades:
Nombres de flexin especial: Bos-bovis (gn. pl. boum, dat y abl. pl. bobus /bubus) Iter-itineris; Iuppiter-Iovis; senex-senis.
Cambio de declinacin: Vas-vasis (pl. vasa-orum) Nombres griegos: Ac. sing a; -en (aetherem / aethera; Socratem /Socraten) Ac. pl. -as (crateres/ crateras) Gen. os (Thetidis /Thetidos)
Supervivencias: Acusativos: vim, tussim, sitim, Neapolim, turrim, puppim Ablativo singular: Neutros: Neutros : mari, animali animali. . Adjetivos de dos y tres terminaciones: terminaciones: forti forti, , acri acri. . Participios: Participios : -i (empleo como adjetivo) / -e (empleo como sustantivo)
singular
plural
singular
plural
n. ac. g d ab
VI. 4.- TERCERA DECLINACIN (-IS) Cambios semnticos: aedes-is (templo) aedes-ium (casa) parens-ntis (padre o madre) parentes-ium (padres) finis-is (fin, frontera) fines-ium (territorios)) Pluralia tantum: : Alpes-ium; altaria-altarium; fauces-ium; Manes-ium, moenia-ium, Penates-ium
temas en -i
singular plural
n. a. g. d. Ab
singular
Masc / fem. neutro
plural
Masc / fem. neutro
n a g d ab
omnis omnem
omne omne
omnes omnes
omnia omnia
n a g d ab
n a g d ab
n a g d ab
n domus domus a domum (domus) g domus domi (domuum) d domui (domo) domibus ab domo domibus loc domi
domos domorum
n a g d ab
FLEXIN PRONOMINAL
Funciones especficas (morfemtica, enftica, dectica, frica). Relacin con el verbo: persona Desinencias: ac. neutro d / gen. - ius / dat. - i Tendencia a reforzarse (egomet,, me ipsum,, hic)
Dentro del sistema pronominal forman un grupo muy definido. Tienen elementos comunes con el verbo: persona No presentan oposicin de gnero Ofrecen politematismo: sujeto / resto de la funciones; singular / plural El de tercera persona est representado por un reflexivo: carece de nominativo y se halla neutralizada la oposicin singular / plural. .
SINGULAR PLURAL
SINGULAR
PLURAL
N. Tu Ac. Te G. Tui
Vos Vos Vestrum / Vestri Dat Tibi Vobis Abl. Te Vobis / Tecum Vobiscum
III.1.-PRONOMBRES DEMOSTRATIVOS
singular singular
HIC HUNC
HAEC HANC
HOC HOC
ISTE ISTUM
ISTA ISTAM
ISTUD ISTUD
HOC
HOC
ISTO
ISTO
HI HAE HAEC HOS HAS HAEC HORUM HARUM HORUM HIS HIS
III.2.- DEMOSTRATIVOS
SINGULAR
ILLE ILLUM
ILLUD ILLUD
ILLO
ILLO
IS EUM
EA EAM EIUS EI
ID ID
EO
EA
PLURAL
EO
EAE EA EAS EA EARUM EORUM IIS (EIS / IS) IIS (EIS /IS)
ipse
ipsum
ipsi
ipsos
ipsae
ipsas
ipsa
ipsa
ipsorum
ipsarum ipsis
ipsorum
ipsa
ipsum
ipsis
Masc.
PLURAL Fem.
neutro
N.
idem
idem idem
eodem
eadem
eodem
iisdem / eisdem
masc
fem
qui quem
quod quod
qui quos
quae quas
quae quae
quo
qua
SINGULAR
fem neutro masc
PLURAL
fem neutro
N.
quis / qui
quae
quid / quod
qui
quae
quae
Ac. Gn.
Dat.
quem cuius
cui
quam
quod
quos
quas
quae
Abl.
quo
qua
quo
quibus
IV.3.- PRONOMBRES INDEFINIDOS A) Relativo de valor indefinido: Quicumque quaecumque quodcumque B) Compuestos de quis: Ecquis / ecqui, ecquae / ecqua, ecquid / ecquod Quisnam / quinam, quaenam, quidnam / quodnam
quispiam; quisquis; quivis; quilibet; quisque.
FLEXIN VERBAL
1 persona sing. . presente de indicativo: sum / amo (2 persona sing sing. . presente de indicativo: es / amas ) Infinitivo presente: esse / amare 1 persona del sing sing. . pretrito perfecto de indicativo indicativo: : fui / amavi supino: amatum
samahaberegaudicapi-
IMPERATIVO: FORMAS
NOMINALES:
pluscuamperfecto.
VI.- VOCES
DESINENCIAS VOZ ACTIVA -o DESINENCIAS VOZ PASIVA
/-m
-s -t
- mus - tis - nt
Tema de presente
MODO INDICATIVO
* En las conjugaciones en ere (3) / -re (4) / -ere (mixta) se intercala una vocal de unin -e- (i) / -o- (u) entre el tema y la desinencia.
habe - or habe ris / -re habe - tur habe - mur habe - mini habe ntur
audi-or audi-ris/re audi-tur audi-mur audi-mini audi-u-ntur capi-or cape-ris/re capi-tur capi-mur capi-mini capi-u-ntur
ama-ba-nt
habe-ba-nt
reg -e- ba nt
audi -e- ba nt
* En las conjugaciones en ere (3) / -re (4) /-ere (mixta) se intercala una vocal de unin -e- entre el tema y el morfema temporal -ba-.
1 y 2 conjugacin (-are, -ere): Tema de presente + bo,, bi,, bu + desinencias personales (activas y pasivas) ACTIVA ama-bo ama-bi-s ama-bi-t am-bi-mus am-bi-tis ama-bu-nt habe-bo habe-bi-s habe-bi-t hab-bi-mus hab-bi-tis habe-bu-nt PASIVA ama-bor ama-be-ris /re ama-bi-tur am-bi-mur am-bi-mini ama-bu-ntur habe-bor habe-be-ris habe-bi-tur hab-bi-mur hab-bi-mini habe-bu-ntur
ACTIVA
reg-a-r audi-a-r reg-e-ris /re audi-e-ris/ re reg-e-tur audi-e-tur reg-e mur audi-e mur reg-e mini audi-e mini reg-e-ntur audi-e-ntur
PASIVA
Pretrito Imperfecto
eses -se se-m es-se esse-s es-se esse-t es-se esse-mus eses -se se-tis eses -se se-nt
Futuro
es-to es-to
es-te -
es-tote
ama ama-te
habe habete
ama-to habe-to
regi-to
audi-to
ama-tote habe-tote regi-tote ama-nto amaama -tor amaama -ntor habe-nto habehabe -tor habehabe -ntor regu-nto
audi-tote audiu-nto
capicapi -tor -
3 p. pl.
Tema de presente Infinitivo presente: es-se Tema de perfecto Infinitivo perfecto: fu-isse Tema de supino Infinitivo futuro: fut-urum-am-um (esse)/ (fore)
Infinitivo presente - Activo: tema de presente + re - Pasivo: tema de presente + -ri, -i (3 y conjugacin mixta ere): ama-ri, reg-i, cap-i
VIII.c.3.- Tema de presente. Formas nominales. Adjetivos: Participio de presente: Tema de presente + -ntAdjetivo del segundo tipo ama - nt -s / - ntis amans / amantis habe-ns / habe-ntis; rege-ns / rege-ntis, audie-ns /audientis; capie-ns /capie-ntis Gerundivo: Tema de presente + -ndAdjetivo del primer tipo Ama-nd-us-a-um / habendus-a-um / regendus-a-um / audiendus-a-um / capiendus-a-um
Fu-eri Fueri-m FuFu -eri -s FuFu -eri -t FuFu -eri eri-mus FuFu -eri eri-tis FuFu -eri eri-nt
Fu-isse Fuisse-m FuFu - isse isse-s FuFu - isse isse-t FuFu -isse -mus FuFu -isse isse-tis FuFu -isse isse-nt
Supino - 1 (acusativo): amatum - 2 (dativo/ablativo): amatu Participio perfecto (pasado / pasivo), adjetivo del primer tipo amatus tus-a a-um um Participio de futuro (activo), adjetivo del primer tipo amaturus turus-a a-um um
CONSTRUCCIONES PERIFRSTICAS
1. ACTIVA
Participio de futuro + SUM Amaturus- a- um sum / es / est Amaturi-ae-a sumus / estis /sunt Auditurus-a-um sum / es /est Audituri-ae-a sumus /estis /sunt Iudices audituri sunt (estn dispuestos a or / van a or / oirn) 2. PASIVA DE OBLIGACIN Gerundivo + SUM Habendus-a-um sum / es / est Legendi- ae-a sumus / estis /sunt Carmina legenda sunt (los poemas deben ser ledos / se han de leer los poemas / se tiene que leer los poemas / tenemos (tenis, tienen) que leer los poemas)