Explora Libros electrónicos
Categorías
Explora Audiolibros
Categorías
Explora Revistas
Categorías
Explora Documentos
Categorías
Inicio > Enlaces > Bibliografa > Libro de visitas 11 Ocelotl (3-ago-2007)
Lecciones
1. El idioma nhuatl
2. Los dialectos del nhuatl
3. La escritura del nhuatl
4. Cdices
5. Los sustantivos
6. Los pronombres I
. El verbo I !clases"
#. El ad$etivo
%. El adverbio
1&. El verbo II !tiempos"
Textos
1. Los cinco soles
2. El 'ol ( la Luna
3. El hombre ( el ma)*
4. +uit*ilopochtli
5. ,u-urios ( abusiones
6. ./0ico 1enochtitlan
. 2resa-ios de la Con3uista
#. Enviados de .otecuh*oma
%. ,4liccin de .otecuh*oma
1&. La ciudadad sitiada
11. 5a*anilli
12. 6ican mopohua
13. El pueblo
14. La escuela
15. In totah*tin
Artculos
1. 7acismo ( odio
2. La traduccin honesta
3. 89ialecto o idioma:
4. Identidad nacional
5. Indio e ind)-ena
Glosarios
1. 6huatl ;<= Espa>ol
2. 2alabras en nhuatl
3. 6ombres 2ropios
4. 6ahuatl en espa>ol
Apndices
1. 9ioses
1. 6huatl en la escuela
Ohuilnamiquiliztli
Los dioses se mudan en el
Sol y la Luna
1. Mitoa in oc yohuayan, in ayamo
tona, in ayamo tlathui, quilmach,
mocentlalique, mononotzque in
teteo in umpa Teotihuacan,
quitoque, quimolhuique:
1. Dicen que cuando an es de noche,
cuando an no sale el Sol, cuando no
amanece, dizque se juntaron en uno, se
convocaron los dioses all en
Teotihuacan, dijeron, se dijeron unos a
otros:
Tla !i hualhuian, teteo", #aquin
tlatquiz, aquin tlamamaz in tonaz,
in tlathuiz$
%enid ac, dioses, #qui"n tomar el
tra&ajo, qui"n se echar a cuestas el
hacer salir el sol, el hacer amanecer$
'. (uh niman ye ic yehuatl uncan
ontlatoa, onmi!quetza in
Tecuciztecatl, quito:
'. ) lue*o por cierto por all ha&la
aquel, se presenta delante
Tecuciztecatl, dijo:
Teteto", ca nehuatl niyez. +Dioses, yo ten*o que ser,
-. .cceppa quitoque in teteu: -. /na vez ms dijeron los dioses:
#(quin occe$ #0ui"n otro ms$
1. 2iman ye ic nepanotl mota,
quimottitia, quimolhuia:
1. 3ue*o por esto juntos, se ponen a ver,
se miran unos a otros, se dicen:
#0uen onyez hi, quen tonyezque$ #45mo ha de ser esto$ #45mo seremos
nosotros$
6. (yac motlapaloya, in occe
onmi!quetzaz7 zan muchi tlacatl
momauhtiaya, tzinquetzaya. (uh
amo onnezticatca in ce tlacatl.
6. 2adie se atrev8a para presentarse
como otro ms: s5lo todas las personas
ten8an miedo, retroced8an. ) no se
esta&a presentando delante de otra
persona.
9. 2anahuatzin uncan tehuan
tlacacticatca in nenonotzalo: niman
ic yehuatl connotzque in teteo,
quilhuique:
9. 2anahuatzin all8 junto a ellos esta&a
oyendo lo que se determina&a: lue*o
pues a este llamaron los dioses, le
dijeron:
Tehuatl tiyez, 2anahuatz". T tienes que ser, 2anahuatzin.
:. 2iman quicuitihuetz in tlatolli,
quipaccaceli, quito:
:. 3ue*o "l vino en tomar la orden, la
reci&i5 de &uena *ana, dijo:
4a ye cualli, teteo",
oannechmocnelilique.
;st &ien, dioses, vosotros me ha&"is
hecho una *racia.
<. 2iman ic compehualtique in ye
tlamacehua, mozauhque
nahuiilhuitl ome!tin in
Tecuciztecatl.
<. (l punto, pues, comenzaron a hacer
penitencia, ayunaron cuatro d8as am&os,
"l y Tecuciztecatl.
=. (uh niman no icuac motlali in
tletl, ye tlatla in uncan tlecuilco,
quitocayotia in tlecuilli teute!calli.
=. ;n se*uida por consi*uiente se
encendi5 >ue*o, ya arde all en el >o*5n,
y el >o*5n ten8a el nom&re de ?roca
divina@.
1A. (uh in yehuatl Tecuciztecatl in 1A. (hora &ien, aquello con que
ipan tlamacehuaya muchi tlazotli:
in iac!oyauh, quetzalli7 in
izacatapayol, teocuitlatl7 in ihuitz,
chalchihuitl7 in ictlaezhuilli
tlaezzotilli, tapachtli, auh in icopal,
huel yeh in copalli.
Tecuciztecatl hac8a penitencia, todo
precioso: sus ramas de a&eto, plumas de
quetzal7 sus &olas de *rama, oro7 sus
espinas, jades7 sus cosas
ensan*rentadas, sus san*ramientos,
coral, y su incienso un muy &uen
incienso.
11. (uh in 2anahuatzin in iac!oyauh
mochiuh zan zacatl !o!ouhqui,
aca!o!ouhqui, eein tlalpilli,
tlacuitlalpilli, nepan chicunahui ye
muchi7 auh in izacatapayotl, zan
yeh in ocozacatl7 auh in ihuitz, zan
ye no yeh imehuitztli auh in ic
quezhuiaya huel yeh in iezzo, auh in
icopal, zan yeh in inanahuauh
concocolehuya.
11. Bero por lo que toca a 2anahuatzin,
sus ramas de a&eto se redujeron a caCas
verdes, caCas tiernas, en manojos,
*avillas, diversas atadas, todas ellas
nueve, y sus &olas de *rama, solo DeranE
hoja seca de pino, y sus espinas no
DeranE sino verdaderas espinas de a*ave
y lo que se san*ra&a &ien DeraE en verdad
su san*re, y su incienso, no ms que la
raedura de sus lla*as de que esta&a
doliente.
1'. Fn ome!tin hin cecentetl
intepeuh mochiuh, in umpa
ontlamaceuhtinenca nauhyohual
Dmitoa yin a!can tetepe tzacualli:
itzacual tonatiuh, ihuan itzacual
metztliE, auh in ontzonquiz
nauhyohual in tlamacehualiz, niman
quitlatlazato, quimamayahuito in
imac!oyauh ihuan ye muchi ipan
otlamaceuhque. Fn hin mochiuh ye
in neehualco, icuac in yehualyohua
tlacotizque, teotizque.
1'. ( cada uno de estos se le hizo su
monte, en donde estuvieron haciendo
penitencia cuatro noches Ddicen, por
cierto, ahora a estos montes,
?pirmidesG: la pirmide del sol y la
pirmide de la lunaE. ) cuando aca&5 el
Dt"rminoE de cuatro noches, de hacer
penitencia, lue*o echaron por el suelo,
arrojaron sus ramas de a&eto y todo
aquello con que ha&8an hecho
penitencia. ;sto se hizo en el t"rmino de
levantar la penitencia, cuando ya
anochece para ponerse a su o>icio, para
hacerse dioses.
1-. (uh in icuac ye on aci
yohualnepantla, niman ye ic
quintlamamaca, quinchichihua,
1-. ) cuando lle*a la media noche lue*o
pues les reparten, les atav8an, les
en*alanan: a Tecuciztecatl le dieron su
quincencahua: in Tecuciztecatl
quimacaque iaztacon mimiltic ihuan
i!icol7 auh in 2anahuatzin, zan
amatl, inic contzonilpique
concuailpique, itoca iamatzon,
ihuan iamaneapanal, ihuan
iamama!tli.
morri5n de plumas de *arza, c5nico, y su
chaleco7 pero a 2anahuatl s5lo papel:
aquello con que liaron su ca&eza se
llama su ca&ellera de papel, y su tiara
de papel y su &ra*uero de papel.
11. (uh in ye yuhquin in ohuelacic
yohualnepantla, in muchintin teteu
quiyahualotimomanque in tlecuilli,
in motenehua teute!calli, in uncan
nahuiilhuitl otlatlac tletl, nenecoc
motecpanque7 auh nepantla
quimonmanque quimonquetzque in
ome!tin hi motenehua in
Tecuciztecatl ihuan 2anahuatzin,
qui!namictimoquetzque in tlecuilli.
11. ) as8 pues, cuando hu&o lle*ado la
media noche, todos los dioses se
pusieron a rodear el >o*5n, el llamado
@roca divina@, en el cual por cuatro d8as
ha&8a ardido el >ue*o, de uno y otro lado
se pusieron en >ila, y en medio
colocaron, hicieron poner de pie a los
dos llamados Tecuciztecatl y
2anahuatzin7 los pusieron vuelta la cara,
parados con la cara hacia el >o*5n.
16. (uh niman ye ic tlatoa in teteu,
quilhuique in Tecuciztecatl:
16. (l punto pues mandan los dioses,
dijeron a Tecuciztecatl:
+. tlacuele, Tecuciztecatl", !on
huetzi, !on momayahui in tleco,
;a pues, Tecuciztecatl, "chate,
arr5jate al >ue*o.
19. 2iman ye ic yauh momayahuiz
in tleco. (uh in itech acito
totonillotl, in amo i!namiquiztli, in
amo yecoliztli, amo ihiyohuiliztli,
inic cenca huel o!o!otlac tlecuilli,
ohuelhualantimotlali,
ohuelmotlatlali in tletl. Fc zan
ommi!mauhtito, onmotilquetzato,
hualtzinquiz, hualtzinilot. )e
noceppa yauh tlayehecoz i!quich
caana ic momotla, quimomaca in
tletl.
19. (l punto va a arrojarse al >ue*o.
Bero, cuando a "l lle*5 el ardor, que
DeraE insoporta&le, insu>ri&le,
intolera&le, como que mucho ha&8a
estado ardiendo el >o*5n, se ha&8a hecho
un >ue*o a&rasador, se ha&8a hecho un
*ran mont5n de &rasas, no hizo ms que
sentir miedo a su vista, pararse a medio
camino, retroceder y volver atrs. /na
vez ms >ue a intentar arrojarse,
poniendo todas sus >uerzas, para
lanzarse con 8mpetu, para dar consi*o en
el >ue*o.
1:. (uh zan ahuel motlapalo, in ye
no itech onaci totonqui, zan ahual
tzinquiza, hualtzincholoa, amo
ontlayecoa: ulnappa, tlaelnappa in
yuh quichiuh in moyeheco, zan
niman ahuel onmomayauh in tleco:
ca zan ye uncan tlatenehualli in
napan. (uh in ontlaqui!ti nappa7
niman ye ic yeh contzatzilia in
2anahuatzin, quilhuique in teteu:
1:. Sin em&ar*o, no pudo atreverse: no
&ien alcanz5 a lle*ar a "l el ardor, no
pudo ms que retroceder, echarse a
huir: no era para su>rirlo. Hasta cuatro
veces hizo otro tanto y no su>ri5, sino
que no pudo echarse al >ue*o. S5lo que
all8 era el mandato de cuatro veces. )
por tanto, ha&8a intentado cuatro veces:
lue*o por esto *ritan a 2anahuatzin y le
dijeron los dioses:
.c tehuatl, occuel tehuatl.
+2anahuatz", mayecuel,
(un t, an para &ien t, 2anahuatzin,
+ea pues,
1<. (uh in 2anahuatzin zan cen in
hualmotlapalo, quihualcentlami,
quihuallancua in iyollo,
huali!tetenmotzolo7 amo tle ic
mi!mauhti, amo mo quequetz, amo
motilquetz, amo tzinquiz7 zan
niman onmotlaztihuetz,
onmomayauhtihuetz in tleco, zan ic
cenya7 niman ye ic tlatla,
cuecuepoca, tzotzoyoca in inacayo.
1<. (hora &ien, 2anahuatzin de una vez
>ue a atreverse, se hizo violencia,
es>orz5 su coraz5n, cerr5 los ojos por no
tener miedo7 por nada se amedrent5, no
se par5 en la carrera, no retrocedi5, sino
que al punto se dej5 caer, se >ue a
arrojar al >ue*o de una vez: al punto,
pues, ya arde, chisporrotea y chilla Den
el >ue*oE su carne.
1=. (uh in icuac oquittac
Tecuciztecatl in ye tlatla quinicuac
zan tepan ipan onmomayauh, niman
ye no ic tlatla.
1=. Bues as8 que vio Tecuciztecatl que ya
ard8a, al momento tam&i"n "l se arroj5
en "l, con lo cual al punto ard8a.
'A. (uh in yuh conitoa, quilmach,
niman no ic onehuac in cuauhtli,
quimontoquili, onmotlaztihuetz in
tleco, onmotlecomayauh, oc
yehuatl nohuellalac ipampan ihuiyo
cuichehuac, cuichectic.
'A. ) se*n dicen, dizque tam&i"n entr5
el I*uila, los si*ui5 ella, por cuya causa
su plumaje es oscuro y requemado.
'1. (uh zan ontlatzacui in oc"lotl,
aocmo cenca huellala in tletl
huetzito, ic za motlecuicuilo,
motletlecuicuilo, motlechichino,
aocmo cenca huellalac, ipampan
zan cuicuiltic, motlilchachapani,
motlilchachapatz.
'1. F*ualmente se meti5 el Ti*re, aun no
mucho se quem5 cuando cay5 en el
>ue*o, con "l s5lo se chamusc5, se pint5
con el >ue*o, se medio quem5, del todo
&ien no se quem5, por lo cual s5lo
manchado, manchado de tinta,
manchado o salpicado.
''. (uh in ye yuhqui in ome!tin
onmomamayauhque tleco, inicuac
ye otlatlaque. 2iman ic
quichi!timotecaque in teteu in
campa yeh quizaquiuh in
2anahuatzin in achto onhuetz tleco
inic tonaz, inic tlathui.
''. (hora &ien, as8 que am&os se
hu&ieron echado al >ue*o,
inmediatamente se quemaron del todo.
3ue*o se pusieron a esperar los dioses
por d5nde ha&8a de salir 2anahuatzin, el
que primeramente se ech5 al >ue*o,
para ser sol y para amanecer.
'-. Fnicuac ye huecauhtica onoque
mochi!ca onoque teteu, niman ye ic
pehua in tlachichilihui nohuiyanpa
tlayahuallo in tlahuizcalli in
tlatlahuilotl. Fn yuh conitoa
nimanye ic motlancuaquetza in
teteu inic quichiezque in campa yeh
quizaquiuh Tonatiuh omochiuh,
nohuiyanpa tlachizque, ahuicpa
tlachiemomalacachotinemi. (hcan
huel centeti! in intlatol in
innemachiliz, atle ihuelyaca in
quitoque.
'-. 4uando ya hu&o pasado lar*o
tiempo, cuando los dioses hu&ieron
estado esperando, lue*o comienza a
ponerse rojo, por todas partes rodea la
aurora, la claridad de la luz. Se*n
dicen, lue*o se arrodillan los dioses para
esperar por d5nde ha de salir el que se
ha&8a hecho sol7 hacia todas partes
>ijaron los ojos, hacia DellasE >ija&an los
ojos dando vuelta alrededor. ;n parte
al*una se puso de acuerdo su pala&ra, su
pensamiento, nada &ien >ijo lo que
dijeron.
'1. 4equintin momatque ca
Mictlampa in quizaquiuh, ic umpan
itztimomanque7 cequintin
4ihuatlampa, cequintin Huitztlampa
itztimomanque, nohuiyanpa
motemachique ipampa in zan
tlayahualo tlatlahuillotl. (uh in
cequitin huel umpa itztimomanque
'1. (l*unos opinaron que del norte ha&8a
de salir, por lo cual hacia all estuvieron
mirando7 al*unos que del poniente,
al*unos que del sur7 hacia all
estuvieron mirando7 por todas partes
opinaron Dque saldr8aE por raz5n de que
la claridad rodeada esta&a. Bero al*unos
&ien estuvieron viendo hacia el oriente,
in tlauhcopa, quitoque: dijeron:
4a yeh umpa hin, yeh uncan hin in
quizaquiuh Tonatiuh.
Bor cierto que por aqu8, por all8 ha de
salir el sol.
'6. )ehuantin huel neltic in itlatol
in umpa tlachi!que in umpa
mapiloque. )uh quitoa yehuantin in
umpa tlachi!que 0uetzalcoatl, ic
ontetl itoca ;h"catl, ihuan Totec,
anozo (nahuatl itecu, ihuan
TlatlahuicTezcatlipoca, no
yehuantin in motenehua Mimi!coa,
in amo zan tlapoaltin, ihuan cihua
nahuin: Tiacapan, Teicu,
Tlacoyehua, Jocoyotl.
'6. Muy verdadera D>ueE la pala&ra de los
que all estuvieron viendo, de los que
all seCalaron con el dedo. (s8 se llaman
aquellos que hacia all estuvieron
mirando: 0uetzalcoatl, que por otro
nom&re, es ;h"catl, y Totec, o sea
(nahuatlitecu D?el seCor del anilloGE, y
Tezcatlipoca el rojo, como tam&i"n los
llamados ?Serpientes de 2u&e, @que no
tienen nmero, y cuatro mujeres:
Tiacapan D?2uestra hermana mayorGE,
Teicu, Tlacoyehua y Jocoyotl D?la que
si*ue7 la de en medio, la menorGE.
'9. (uh inicuac oquizaco in
omomanaco Tonatiuh, yuhquin
tlapalli monenecuilotimani, amo
huel i!namico, tei!mimicti, cenca
tlane!tia, motonameyotia, in
itonameyo nohuiyampa
aacitimoquetz, auh in itonalmiyo
nohuiyampa cacalac.
'9. ) cuando vino a salir el sol, cuando
se present5 delante, como pintado de
rojo, se estuvo contoneando de un lado a
otro, no era posi&le verle cara a cara, le
morti>ica&a a uno los ojos, mucho
&rilla&a, lanza&a rayos de luz DyE su
irradiaci5n >ue a lle*ar a todas partes, su
calor entr5 a todas partes.
':. (uh zatepan quizaco in
Tecuciztecatl quihualtocatia zan ye
no umpa in tlauhcopa itloc
onmomanaco in Tonatiuh7 auh in
yuh onhuetz que tleco, zan no yuh
hualquizque, hualmotocatiaque.
':. ;n se*uida vino a salir Tecuciztecatl
DqueE lo i&a si*uiendo en el mismo punto
del oriente junto a aquel se present5
que era el sol: tal como cay5 en el
>ue*o, de i*ual manera salieron, se
>ueron si*uiendo.
'<. (uh in yuh conitoa tlatlanonotza
tezazazanilhuia, zan neneuhqui in
itlachieliz mochiuh, inic
'<. (hora &ien, se*n cuentan los que
re>ieren y narran ha&lillas a la *ente, se
hizo i*ual su luz con que resplandec8an7
tlane!tiaya7 inicuac oquimittaque
teteu in zan neneuhqui in
itlachieliz, niman ye noceppa ic
nennotzalo, quitoque:
cuando los vieron los dioses que era i*ual
su luz lue*o al punto de nuevo se hizo
reuni5n DyE dijeron:
#0uen yez que hin, teteuh"$ #4ui!
ontei!tin ontlatocazque, ontei!ti
yuh tlane!tizque$
#45mo ser$, #45mo esto$ Dioses,
#(caso am&os han de ir uno en pos de
otro$ #(m&os han de lucir y &rillar
i*ualmente$
'=. (uh in tetu muchintin
huallatzontecque quitoque:
'=. ) todos los dioses dieron su >allo,
dijeron:
)uh yez hin, yuh muchihuaz hin. (s8 ser esto, as8 se har esto.
-A. 2iman ic ce tlacatl
omotlalotiquiz in teteu, ic
coni!huihuihuitequito in tochin in
yehuatl Tecuciztecatl, ic
coni!popoloque ic coni!comictique
in yuhqui a!can ic tlachie.
-A. 3ue*o una persona de los dioses sali5
corriendo, hiri5 la cara con un conejo a
aquel Tecuciztecatl, con lo cual le
estra*5 la cara, le hiri5 en la cara, tal
como hasta ahora se ve.
-1. (uh in ye yuhqui inicuac ye
omomanaco ontei!tin, ye no cueleh
ahuel olini, ahuel otlatoca, zan
momanque, motetenmanque.
-1. (hora &ien, as8 que am&os se
presentaron, tampoco pod8an moverse,
no pod8an se*uir su marcha, sino que
s5lo estuvieron en pie, se mantuvieron
en >irme.
-'. Fc ye noceppa quitoque in
teteu:
-'. Bor tanto, de nuevo dijeron los
dioses:
#0uen tinemizque$ (mo olini in
Tonatiuh. #4ui!
tiquinnelotinemizque in macehualti:
auh in hin ma toca mozcalti, ma
timuchintin timiquican$
#45mo hemos de vivir, no se mueve el
sol$ #Hemos de vivir acaso mezclados con
los ple&eyos Dhom&resE$ (ntes &ien, por
nuestra o&ra resuciten y medren, aun
cuando todos nosotros muramos.
--. 2iman ic yeh itequiuh in
;h"catl, ye quimiquita in teteu.
--. (l punto hizo su o>icio ;h"catl Del
vientoE y da muerte a los dioses. Bero,
(uh in yuh conitoa, J5lotl amo
miquitlania.
se*n dicen, J5lotl no quer8a morir.
-1. 0uimilhui in teteu: -1. Dijo a los dioses:
Macamo nimiqui, teteuh". +2o muera yo, oh dioses,
-6. Fc cenca chocaya, huel
i!popozahuac i!cuatolpopozahuac.
(uh in yeh itech onaci Miquiztli, zan
tei!pampa yehuac, cholo, toctitlan
calactihuetz, ipan omi!euh ic
mocueptihuetz in tochtli ome mani,
ma!altic in quitocayotia millaca
!olotl.
-6. Bor esto mucho llora&a, &ien se le
hincharon los ojos, se le hincharon los
prpados. Bero lle*5 hasta "l la Muerte y
no hizo ms que huir ante ella, se
ausent5, entre caCas de ma8z verde se
>ue a meter, tom5 el aspecto, se
convirti5 en caCa que en dos permanece,
cuyo nom&re DesE do&le, ?do&le
la&rador@Dnr. ;l 1o. E.
-9. (uh in uncan ittoc in toctitlan,
ye noceppa tei!pampa yehuac, ye
no cuele metitlan calactihuetz, no
ic onmocueptihuetz in metl ome
mani in itoca me!olotl. )e noceppa
ittoc ye no cuele atlan calactihuetz
a!olotl mocuepato ye huel umpa
canato inic conmictique.
-9. Bero all8 entre las caCas >ue visto.
.tra vez ante su cara huy5, y &ien se >ue
a meter entre los ma*ueyes, se convirti5
tam&i"n en ma*uey que dos permanece,
cuyo nom&re es ?ma*uey do&leG.
Tam&i"n otra vez >ue visto. .tra vez
&ien se >ue a meter en el a*ua, se
convirti5 en ajolote Dam&lystomaE:
empero all8 lo co*ieron, con lo cual le
dieron muerte.
-:. (uh quitoa in manel muchintin
teteu onmicque, zannel amo huel ic
olim, amo huel ic otlatocac in teutl
tonatiuh ic itequiuh onmochiuh
H"catl, moquetz in H"catl, cenca
molhui, totocac in ehecac, quin
yehuatl huel colini, niman ye ic
otlatoca.
-:. ) dicen que aunque todos los dioses
ha&8an muerto, sin em&ar*o no pudo
moverse, no pudo se*uir su marcha el
dios para hacer su o>icio. ;h"catl, se
par5 el viento, mucho empuj5, hizo
8mpetu con viento, DyE en se*uida pudo
moverse y lue*o ya por esto va si*uiendo
su marcha.
-<. (uh in ic icaiac ye otlatoca, zan -<. ) cuando ya "l va si*uiendo su
umpa oninocauh in meztli7
quinicuac in ocalaquito icalaquian
Tonatiuh, ye no cuele ic hualehuac
in meztli: ic umpa mopatilique,
motlallotilique inic ce ceppa
hualquiza7 tlacemilhuiltia in
Tonatiuh, auh in meztli yohual
tequitl quitlaza, ce yohual quitlaza,
yohualtequi.
marcha, all se qued5 la 3una7 cuando
sali5 su salida el sol tam&i"n le >ue
si*uiendo la luna: con lo cual all8 se
apartaron, hicieron di>erente derrotero
cada vez que van a salir: dura todo el d8a
el sol, pero la luna de noche hace su
o>icio, cada noche pone su car*o, de
noche tra&aja.
-=. Fc oncan hin neci mitoa ca
yehuatl Tonatiuh yezquia in meztli
Tecuciztecatl intla ye achto
onhuetzini tleco, ipampa ca yehuatl
achto mi!quetz inic muchi tlazotli
ipan tlamaceuh.
-=. De ah8 aparece esto que se dice que
aquel la luna Tecuciztecatl hu&iera sido
el sol si primero se hu&iera echado al
>ue*o, por la raz5n de que "l primero se
present5 DyE todo precioso con lo que
hizo penitencia.
1A. 2ican tlami inin nenonotzalli
zazanilli in ye huecauh ic
tlatlanonotzaya huehuetque in
impiel catca.
1A. (qu8 aca&a este mito, >&ula que
hace lar*o tiempo narra&an los viejos
que eran sus *uardianes.
Origen :
Cdice Florentino , li&ro %FF , cap8tulo '
Cdice Matritense de Real Palacio , >olio 191 v y si*uiente
Nhuatl : Baleo*ra>8a de (n*el Mar8a K(LFM(), en Llave del nhuatl
Espaol : Trad. de (n*el Mar8a K(LFM(), en Llave del nhuatl