Está en la página 1de 16

ornal DE GALICIA

S U PL E M E N TO D O M I N I C A L 24 D E M A I O D E 2 0 0 9. N Ú M E R O 24

CONTEXTO
06 10 14
A MÁIS FRESCA DE MONTERREI: A AUGA ¿QUE PINTAMOS EN EUROPA? ESTOS LUTHIERS SON GALLEGOS
A comarca ourensá, malia a ser unha das máis calurosas de Galicia, Os sectores clave da economía galega decídense en Bruxelas, pero Dionisio y Anxo Aboal tocan y fabrican
conta cunha das rutas de mananciais máis interesantes ¿coñecemos o papel real que xoga Galicia na Unión Europea? todo tipo de instrumentos tradicionales
VÍTOR NIEVES BERNARD ROUFFIGNAC XAN XIADAS

IMÁGEN CEDIDA POR LA REGIÓN

LA COLZA ADULTERADA: LA
ESTAFA QUE ACABÓ EN MUERTE
Este mes se cumplen 28 años de uno de los envenenamientos más trágicos de la historia de España,
el que provocaron unos empresarios codiciosos y que ya ha causado más de 3.000 muertes
2 CONTEXTO I EN FOCO XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009

HITOS DE UN ENVENENAMIENTO

1 de mayo 21 de mayo de 10 de junio de


Muere Jaime Vaquero 1981 1981
García, de 7 años, en un Se sigue pensando en El Gobierno, que enton-
hospital de Torrejón de una neumonía atípica. ces preside Leopoldo
Ardoz. Se desconoce la Han fallecido ya 14 per- Calvo Sotelo, alerta ofi-
enfermedad que padece. sonas y 1.300 están en- cialemente ante el con-
Su familia presenta los fermas. El ministro de sumo de aceites de pro-
mismos síntomas Sanidad, Jesús Sancho cedencia desconocida y
Rof, menciona a “un bi- vendidos en garrafas de
chito que, si se cae de la cinco litros, sin marca
mesa, se mata”

En 1981, un grupo de aceiteros comercializó aceite de colza para uso humano. Lo


distribuyeron vendedores ambulantes a un precio más bajo del habitual. Aquella
negiligencia dio lugar a una nueva enfermedad que afectó a 20.000 personas, 55 en Galicia.
Las primeras muertes comenzaron en mayo y, 28 años después, ascienden a miles.

LA COLZA, UNA
ESTAFA QUE COSTÓ
3.000 MUERTES
UNHA REPORTAXE DE NATALIA ARIAS FOTO CACHO / EL NORTE DE CASTILLA

Manifestación de los afectados por


el síndrome del aceite de colza en
Valladolid en abril de 1982

Para muchos españoles, el año 1981 quedará colza desnaturalizado con anilina provocó la de que se desconoce cuál fue el tóxico exacto mayo de 1984 de la unidad del Ministerio de
siempre asociado a la frase: “Quieto todo el mayor epidemia alimentaria vivida en España que provocó el mal, se sabe que se generó cuan- Trabajo dedicada a esta afección, se registra-
mundo”; para otros, a una explicación un tan- y dejó 20.000 enfermos y 370 muertes oficia- do los aceiteros sometieron el líquido a altas ron 55 casos, 41 en 34 familias de la provincia
to pintoresca que salió de boca del entonces les, según los datos de las autopsias practica- temperaturas para extraer la anilina. El veneno de Ourense; nueve, en otras cuatro de Ponte-
ministro de Sanidad, Jesús Sancho Rof: “Es un das hasta 1982. Sin embargo, la Coordinadora resultantes era tan potente que los primeros vedra, y cinco más en cuatro familias de Lugo.
bichito que si se cae de la mesa, se mata”. El 1 Nacional de Asociaciones de Afectados estima síntomas aparecían en tan solo 10 días. A Coruña fue la única sin casos.
de mayo de aquel año, mientras miles de tra- que 3.500 personas fallecieron como conse- El compuesto se comercializó a granel y en Durante un año, la confusión fue total. El
bajadores salían aún con miedo a la calle para cuencia de la extraña enfermedad que provo- garrafas de cinco litros, fundamentalmente en país se enfrentaba a una situación sanitaria
celebrar una fiesta prohibida durante décadas, có su consumo. los alrededores de Madrid, donde se encuen- nueva y el Gobierno, que acababa de sobrevivir
decenas de personas acudían a los hospitales Aquella dolencia nueva, surgida de la co- tran la mayor parte de los damnificados, unos a un golpe de Estado, era incapaz de responder
de la meseta con síntomas similares a los de dicia de unos empresarios, afectó a las clases 14.000. Además hubo afectados en las provin- a las preguntas de la oposición. Según aseve-
una neumonía atípica, que no respondían a los más humildes y se propagó a través de la venta cias de Valladolid, donde se detectaron unos ran los expertos de la Unidad del Síndrome de
tratamientos. Uno de los pacientes era Jaime ambulante en mercadillos de un aceite de uso 2.000; Palencia, con 500, y Burgos, donde as- Aceite Tóxico, del Instituto de Salud Carlos III
Vaquero, un niño de la localidad madrileña industrial, procedente de Francia y desviado cendieron a 300. En Galicia, la comarca de O (ISCIII), de Madrid –los únicos expertos en el
de Torrejón de Ardoz, que se convirtió en la para el consumo humano. A pesar de que el Barco de Valdeorras fue la más afectada, un mundo en esta patología– “en menos de un mes,
primera víctima del síndrome del aceite tóxi- proceso de elaboración del producto nunca se camión procedente de León suministraba el hubo 80 muertos y más de 10.000 ingresados;
co (SAT). Moría ese mismo día. El aceite de pudo reproducir de nuevo en un laboratorio y producto cada 15 días. Según el censo del 1 de en estas condiciones, hablar de epidemia era
XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009 EN FOCO I CONTEXTO 3

30 de marzo de 23 de febrero de 28 años después


1987 1999 Aunque las cifras ofi-
Comienza el juicio de Un Real Decreto fija el ciales hablan de 370
la colza en el Auditorio cobro de las indemniza- muertos hasta 1982, las
de la Casa de Campo ciones que van desde las asociaciones han conta-
de Madrid, con 38 em- 150.000 pesetas has- bilizado más de 3.000.
presarios aceiteros en el ta los nueve millones. Casi 200.000 personas
banquillo de los acusa- En la foto, afectados da han sido indemnizadas y
dos, se les enjuicia por in- comarca de O Bardo de otras 200, que no forma-
toxicación masiva Valdeorras reunidos en ban parte del sumario del
asamblea caso, siguen en juicios

SÍNTOMAS
Según el Instituto de Salud Carlos III

1. Descripción de la enfermedad
El síndrome del aceite tóxico se ha
relacionado con el consumo de acei-
te contaminado con anilina desnatu-
ralizada, aunque el tóxico especifico
sigue siendo desconocido. La OMS
describó la enfermedad como in-
curable, aunque con posibilidad de
mejoría.

2. Afectados
Unas 200.000 personas resultaron
afectadas en las primavera de 1981.
Apareció en mujeres más que en
hombres y, sobre todo, en pacientes
de edades comprendidas entre los 30
y los 40 años, que empezaron a sufrir
dolencias impropias de su edad.

3. Fase I
Durante la fase aguda los afectados
presentaban una neumonía atípica,
con infiltraciones en los tejidos y va-
sos que recubren los órganos

4. Fase II
Durante la fase subaguda o interme-
dia aparecieron tromboembolismos,
hipertensión pulmonar (aumento de
la presión en los vasos pulmonares),
calambres y mialgias (dolores mus-
culares) severas.

5. Fase III
En la fase crónica se caracteriza por
hepatopatía (término general para
enfermedad del hígado), escleroder-
mia (significa literalmente piel dura
una obviedad y hablar de enfermedad nueva tonces trabajaba en el Hospital del Rey, fue el afectados, a las explicación del epidemiólogo y se manifiesta a través del endure-
era también obvio”. primero en defender que se trataba de una par- de la Organización Mundial de la Salud (OMS), cimiento y la fibrosis de la piel, y por
La mayor parte de los pacientes aparecieron tida de tomates cultivados en Almería y trata- Richard Doll. Esta institución atribuyó al acei- diferentes formas de afectación de
entre mayo y julio, presentaban una neumonía dos con insecticidas. Poco después, surgió la te adulterado la enfermedad y la bautizó con el algunos órganos internos o vísceras
atípica con tos, dolor torácico y disenea y no tesis de que se trataba de un envenenamiento nombre con el que se conoce hoy día. Además, como el corazón, pulmones, riñones
respondían a los medicamentos. Con esta sin- masivo a través de este fruto con el que se pre- concluyeron que se trataba de una patología y tracto gastrointestinal), hiperten-
tomatología, en un primer momento se pensó tendía encubrir un accidente ocurrido durante distinta, de la que jamás se podría esperar una sión pulmonar y neuropatía (térmi-
en una enfermedad respiratoria e infecciosa. un ensayo de productos de guerra química, en curación, sino solo una aparente mejoría. no general para las afecciones ner-
Aparecía en familias y afectaba especialmen- la base militar de Torrejón de Ardoz. Los médicos que durante 28 años han aten- viosas).
te a gente joven, entre 30 y 40 años. No había El 10 de junio, el Gobierno de Calvo Sotelo dido a estos pacientes dicen que nunca han
casos en neonatos y tampoco se detectaban anunciaba oficialmente que un aceite de pro- vuelto a encontrarse con nada similar, ni han
brotes en centros de trabajo, escuelas o lugares cedencia incierta era el vehículo de la intoxi- tenido constancia de que el SAT haya produ- 6. Evolución
públicos en los que se congregase gente, por lo cación y, a finales de mes, se abría un sumario cido consecuencias sobre los descendientes de Se está realizando seguimiento clí-
que poco a poco se empezó a sospechar que no para juzgar a los responsables del envenena- las víctimas. Lo que queda, dicen, es “mucho nico de los pacientes dentro del sis-
se traba de un contagio por vía aérea. miento, que llegaría al millón de folios. tema público, aunque las unidades
Durante ese período surgieron todo tipo de Los expertos del ISCIII rehúsan hablar de especializadas han desaparecido.
teorías. El doctor Antonio Muro, que por en- todas estas hipótesis y se adhieren, como los Continúa na páxina seguinte >>
4 CONTEXTO I EN FOCO XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009

drama familiar e individual y un shock inolvi-


dable”, además, de personas trasplantadas “de
corazón y pulmón a la vez, unos vivos y otros,
desgraciadamente, no con tanta suerte”; tam-
bién “enfermos con oxígeno domiciliario en
casa y hasta con ventilación mecánica, entre
otras cosas”. De aquel mal recuerdo, señalan,
se valieron muchas crisis vividas con posterio-
ridad, no solo en España. Así, puntualizan, “el
descubrimiento del Síndrome de Eosinofilia
mialgia, aparecido a finales de los años 80 en
Estados Unidos, se nutrió de los conocimien-
tos aportados por el estudio del SAT”.
Según creen, aunque en aquel momento,
todo el mundo dijo que la respuesta política
y de salud pública funcionó mal, “hay que te-
ner en cuenta que tuvimos que enfrentar algo
novedoso y muy grave en un tiempo en el que
no estabamos preparados; en 1981 las infraes-
tructuras sanitarias en temas de salud pública
y de respuesta a este tipo de eventos no estaban
plenamente desarrolladas”. “La respuesta fue
buena: al mes y medio, la enfermedad se paró
bruscamente tras el anuncio de la causa; en
este contexto, ningún sistema sanitario hu-
biera respondido bien”, indican.

Un proceso de doce años


El proceso judicial iniciado a partir de la intoxi- O poeta Lois Pereiro (dereita), con Antón Losada no barrio coruñés do Orzán
cación de 1981 comenzó seis años más tarde en
la Casa de Campo, de Madrid. Transcurrió en-
tre manifestaciones y los primeros expedientes o poeta lois pereiro, daquela estudante en madrid, foi un dos galegos afectados
no se comenzaron a ejecutarse hasta 1999. Se

“Q u e d a d ra m a f a m ilia r,
trasplantados de corazón
O veleno veu coa bombona do butano
O
y pulmón, y enfermos con futuro é por forza alleo a min, unha publicación en galego, impresa en ci- ro, desta volta na inseminación masiva da
ventilación ”, dicen los expertos escribiu, e foino, madia leva. A clostil, “máis underground que un pardal heroína e a SIDA, que mataría alí ao pri-
vida de Lois Pereiro consumírona no metro”, polo dicir co autor d’Os libros meiro galego, Lois Pereiro empeza o seu
prematuramente algúns versos traidores, arden mal, que Rivas e Pereiro fundaran particular vía crucis, primeiro na procura
conoció como el juicio de los aceiteros y sentó unha síndrome xeracional e un ou dous a canda Antón Patiño, Menchu Lamas e dun diagnóstico improbábel nun país que
en el banquillo a 38 empresarios, acusados de ritos de paso verdadeiramente crueis, outros artistas. non quería ver de fronte e logo na lameira
envenenamiento masivo. De ellos, 13 tuvieron pero tamén a colza. O poeta acolleu no burocrática na que acabaría por apañar
penas de cárcel y solo tres ingresaron en pri- seu corpo de 23 anos os síntomas do Quen escolleu a quen? unha pensión. Din os que o coñeceron que
sión. Todos han sido excarcelados. envelenamento e non se separou desa No piso do Paseo de Extremadura que Pe- nunca se recuperou de todo, non só porque
En 1995, se celebró el pleito de los altos car- sombra até o mesmo intre da súa morte reiro compartía con Piedad, Pedro e Couso, o corpo ficou magoado para sempre, senón
gos contra diez alcaldes, concejales y direc- en 1996, aos 38 anos, na habitación 627 da entre outros amigos, todos consumiron o porque a temperá experiencia da enfermi-
tores generales de aduanas. La Fiscalía pidió Residencia Sanitaria da Coruña. Mentres aceite envelenado que lles ofrecera o do bu- dade mudou de vez o signo da súa vida.
el sobreseimiento un año más tarde, pero la os amigos preparaban as necrolóxicas, tano, un tipo de con-
causa se retomó en 1996 en la Audiencia Na- facíase pública a sentenza da colza. Miles fianza que lles subía a
cional. Terminó con la condena por impru- de millóns en indemnizacións como unha bombona até o cuarto Todos, naquel piso do Paseo de Extremadura,
dencia temeraria de uno de ellos (120 euros última ironía macabra dese destino co sen ascensor a cambio
de multa), y del Estado como responsable ci- que el se entendía tan ben. dalgún favor insignifi-
consumiron o aceite envelenado que lle venderan
vil subsidiario. Nacido en 1958 en Monforte de Lemos, cante. Todos detecta- na porta da casa. Todos padeceron os primeiros
Un total de 19.329 personas percibieron in- Lois Pereiro múdase en 1978 a Madrid ron os mesmo sinais síntomas, a rixidez muscular, a fatiga. Só Lois
demnizaciones, que oscilaron entre los 900 logo de rematar o bacharelato no insti- no seu corpo, o mesmo
euros (150.000 pesetas) y los 540.000 (90 mi- tuto Río Cabe. Primeiro, para estudar arfar excesivo ao subir Pereiro regresou a Monforte enfermo.
llones de pesetas) y que la Administración ter- Socioloxía na Universidade León XIII, as escaleiras, a mesma
minó de abonar en 2005. A día de hoy, unas que abandona decontado para regresar rixidez nas extremida-
200 personas siguen en procesos contencioso- á casa familiar e proletarizarse tempo- des. Cruzábanse no corredor, insomnes, Saber agora que foi o que privou aos ami-
administrativos para percibir ayudas porque ralmente como empregado da cristala- e facían quendas na porta do baño para gos da presenza enigmática e fértil de Lois
no llegaron a ser calificados por un forense y ría do seu pai. Aínda que gozaba vendo acougar o corpo en auga fría. Pereiro é pura metafísica. Determinar se
su causa no llegó a formar parte del sumario as súas propias mans lixadas polo tra- Os síntomas pasaron, pero Luisón, como foi a colza ou a SIDA ou as feridas dunha
del juicio. Los que fueron compensados por el ballo, contan, non tardaría en regresar lle chamaban a Luis Ángel Sánchez Pereiro longa adicción, tamén á vida e ao amor e á
Estado –ya que los acusados se declararaon in- aMadrid para aprender inglés, francés os que nunca se lembrarán del como Lois dor, esa cuarta arte, como dicía citando a
solventes–, tampoco quedaron satisfechos con e alemán na Escola Oficial de Idiomas. Pereiro, seguiu enfermo. O que menos co- Martin Walser, é pouco menos que inútil.
las indemnizaciones porque, como comenta, As linguas sempren lle resultaran unha mía, o que máis tempo pasaba fóra da casa, Lois Pereiro publicaría en vida dous libros,
Fernando Lago, portavoz de la Coordinado- gorentosa maneira de viaxar. na filmoteca, devorando filmes de Fassbin- Poemas 1981/1991 e Poesía última de amor
ra Nacional de Asociaciones de Afectados del A través do seu irmán, o actual decano der, ou na rúa, engadindo quilómetros ao e enfermidade, os dous en Edicións Positi-
Síndrome Tóxico, “la coincidencia entre los do Colexio de Xornalistas, Xosé Manuel seu currículo de paseante vocacional, foi o vas, o segundo marcado transversalmente
dictamenes forenses y las unidades médicas Pereiro, e do seu amigo o escritor Ma- máis afectado polo aceite traidor. Con 23 pola certeza da desaparición inminente, e
de valoración de la Seguridad Social fueron in- nuel Rivas, na altura dous estudantes de anos e serias dificultades para calzarse ou logo de morrer aparecerían en Espiral Maior
feriores al 30%; cuando se ejecutó la sentencia Xornalismo que remataban a carreira recoller unha moeda do chan, Lois Pereiro os seus Poemas para unha loia. Nunca se
muchas personas solicitaron una recalifica- ao mesmo tempo que empezaban a tra- regresou a Monforte en 1981. Fora un ano saberá se os seus lectores son devotos da
ción porque lo que en los 80 era una invalidez ballar nos medios galegos, contacta co difícil. Tejero, a colza, a heroína. fábula do poeta maldito ou vítimas deses
total, pasó a ser absoluta años más tarde por círculo de Reimundo Patiño e empeza a De novo no útero monfortino, que se versos seus que doen. Tampouco quen es-
la evolución de la enfermedad”. n participar con eles na revista Loia. Era preparaba máis unha vez para ser pionei- colleu a quen para bailar. I. Martínez n
XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009 EN FOCO I CONTEXTO 5

Gonzalo Vega, presidente da Asociación


de Afectados, xunto con David, afectado
polo aceite

LA MEMORIA DE VALDEORRAS
En esta comarca ourensana se encontraban la mayoría de los afectados gallegos, un total de 43

TEXTO MARCOS SUEIRO FOTO VÍTOR NIEVES

E
n Avión todavía se acuerdan, porque a GONZALO VEGA aceite de oliva para disimular”. Se acumu- varios años y que no tuvo las mismas conse-
pesar de que han pasado muchos años, “La gente se encontró laron importantes cantidades en el actual cuencias para todos. Los cotizantes del Régi-
la colza marcó sus vidas para siem- edificio de los sindicatos, en la capital de la men Agrario recibieron un salario mensual
pre. Este aceite adulterado llegó a Galicia
desamparada por el comarca valdeorresa, y desde este lugar se que le descontaron de la suma total que reco-
en el año 1981, desde la vecina comunidad poder político”, dice iba distribuyendo. gía la sentencia mientras que los cotizantes
de Castilla y León. Penetró en Valdeorras y este afectado Las enfermedades fueron apareciendo del Régimen General fueron indemnizados
fue en esta comarca del oriente ourensano poco a poco y los síntomas eran variados. con cifras que alcanzaron los 25 millones de
donde causó más estragos. La cifra total de El cuadro clínico abarcaba desde los dolo- pesetas de la época.
perjudicados varía, pero Gonzalo Vega, pre- DAVID, GANADERO DE VILARDESILVA res musculares y articulares, a las enferme- Los enfermos quieren olvidar el drama que
sidente de la Asociación Gallega que agrupó “Solo queremos olvidar; dades cardio-respiratorias. El presidente de supuso vivir con la enfermedad. David, un ga-
a los afectados, cifra en 43 los damnificados los afectados echa la vista atrás y recuerda nadero de Vilardesilva, en Rubiá, no quiere
en el conjunto del territorio.
fue muy duro, no sabe cómo tuvieron que andar de un lugar a otro hablar del tema “porque es muy duro y no se
La mayoría de los consumidores del aceite las que pasamos”, buscando el especialista que pudiesen diag- sabe las que pasamos”, se lamenta que desde
de colza adulterado vivían en las aldeas y nú- se lamenta nosticar el síndrome. el año 1981 “no volví a sentirme bien”.
cleos rurales de O Barco, en los municipios La asociación constituida contribuyó a re- Miriam, hija de un afectado de Santigoso,
de Rubiá, Larouco y Petín. También llegó a agrupar todas las reivindicaciones y a dar so- en O Barco, recuerda lo mal que lo pasó su
Tui y a Vilagarcía pero con mucha menos luciones a gente que se encontró “desampa- padre porque asegura “nunca se puso bien” y
incidencia y de forma puntual. rada por el poder político”. La evolución de “sufrió un proceso degenerativo”. El presidente
Los vendedores que trasportaban el líqui- los acontecimientos propició la intervención de los afectados dice que “está todo liquidado”
do infecto en garrafas se desplazaban por del entonces presidente Fernández-Albor y pero aún conserva documentos en un male-
los pueblos más alejados vendiendo el litro de su conselleiro, Hernández Cochón, que tín que guarda la historia de muchas perso-
a precios irrisorios. Gonzalo Vega asegura facilitaron un viaje de recreo en un balneario nas. Hoy ya han perdido el contacto porque
que el aspecto de la botella no merecía “mu- del norte de Lugo a los enfermos. quieren olvidar aunque nunca podrán dejar
cho crédito” y confirma “que ya venía adul- Los juicios comenzaron y las indemniza- de padecer los síntomas de una enfermedad
terado de Francia y le echaban unas gotas de ciones llegaron en un proceso que se alargó que no les abandonará nunca. 
6 CONTEXTO I A RUTA DOS BALNEARIOS XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009

Arriba, antigo balneario de Caldeliñas, hoxe totalmente abandonado. Abaixo, de esquerda a dereita: hotel-balneario de Cabreiroá, un grupo de auguistas refréscase na Fonte do Sapo e dous
traballadores no laboratorio de investigación de Sousas

o fenómeno dos balnearios

A auga no país da auga


A zona máis calorosa de toda Galicia é tamén a máis rica en mananciais. Dende hai máis dun século, a comarca
ourensá de Monterrei é un dos principais produtores de auga envasada, con botellas en estantes de todo o mundo.
unha REPORTAxe de Marcos sueiro foTOS vítor nieves

N
o interior de Ourense brotan os ma- ORIXE mitivas explotacións, os incipientes balnea- que vén de celebrar o seu centenario no 2006 e é
nanciais. Na zona máis calorosa e no O termalismo empezou rios, os primeiros auguistas que se converten a que conta cunha maior produción e un maior
único sitio onde Galicia non tropeza co nos propagandistas dun fenómeno que aínda número de empregados. Pola contra, Fonteno-
mar as entrañas da terra guindan auga cando
na segunda metade do perdura hoxe. va afronta unha pausa e, lonxe de desaparecer,
un escarva. En Monterrei a relación co líqui- século XIX, aínda que o En Verín atópanse as meirandes empresas busca reorientar o seu negocio e converterse
do elemento tórnase especial e o sol non se- seu esplendor foi no XX de auga de toda España e segue a recibir au- nunha referencia da auga con gas.
ca os mananciais que a natureza agasallou de guistas que se refrescan no líquido máis puro. Os datos estatísticos son reveladores da forza
maneira inesgotable. Xa cumpren máis dun O fenómeno adquire unha importante e nova das empresas e da súa importancia no tecido
século as augas que sacian a sede de quen pre- DIMENSIÓN dimensión porque como din os responsables económico e empresarial de Ourense. Ademais
cisa beber, e curan as feridas dos doentes, que A auga está de moda das augas “a auga está de moda e o que empe- da propia produción e das boas condicións na-
se achegan practicar o ritual. zou a decaer volve facerse un espazo nos há- turais do produto a localización dos mananciais
As fontes, os acuíferos, as bolsas situadas
e o que empezou a bitos saudables”. configuran cun particular aspecto a Verín e
baixo a terra expándense pola superficie dun decaer volve de novo A comarca de Monterrei conta na actuali- ó resto da bisbarra. Se ó longo dos anos foron
val chairego e o que parece instalado de xeito a facerse un espazo dade con distintos mananciais que explotan un reclamo para a visita de moitos e distintos
natural adquire valor engadido nos últimos Cabreiroá, Fontenova e Sousas. As compañías turistas, hoxe continúan a ser espazos cáseque
anos. A comarca de Monterrei, co concello consideran estratéxicas estas posicións e hai idílicos e mostra da boa relación entre empre-
de Verín á cabeza, é hoxe un dos principais movementos para recuperar acuíferos aban- sas e desenvolvemento sustentable.
produtores de auga envasada, comparable a donados e abrir novos mercados. Os mananciais localízanse en sitios coidados
países como Suíza e as súas botellas pódense Sousas celebra este ano o seu 150 aniversa- e rodeados, nalgún caso, de natureza exube-
ver en estantes de medio mundo. rio e, cunha produción que alcanza as 15.000 rante e controlada. O máis rechamante é o de
As orixes remóntanse a mediados do século botellas de litro e medio á hora, continúa a súa Cabreiroá, que se alza nunha finca de 72.000
XIX pero é a comezos do XX cando adquiren vocación de expansión en mercados internacio- metros cadrados con 2.000 exemplares de dis-
a súa verdadeira dimensión. Xorden as pri- nais. En situación parecida atópase Cabreiroá tintas árbores e arbustos de 72 especies. No re-
XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009 A RUTA DOS BALNEARIOS I CONTEXTO 7

Á esquerda, planta
de envasado de
Cabreiroá. De arriba
a abaixo: burbulla
central do manancial
de Cabreiroá, que
está protexida
polo edificio do
Quiosco, un edificio
modernista do século
XX; un momento do
envasado da auga
na planta de Sousas
e as botellas, xa
pechadas coa auga
dentro, preparadas e
listas para enviar aos
puntos de venda

cinto atópase o antigo balneario, a factoría e CELEBRACIÓN As augas de Verín son todas da fractura Corga “Son da Coruña –di como excusa para non
o Quiosco, un fornelo que protexe a burbulla Sousas chega ao seu da terra e son as máis fluoradas da península. tragala– e non de Verín, pero os meus fillos si
central do manancial. Trátase dunha edifica- A comarca de Monterrei conta con seis ma- porque xa son de aquí”.
ción modernista de principios do século XX.
150 aniversario, cunha nanciais repartidos nunha superficie de 93,4 Natalia, unha rapaza nova, fai o exercicio de
A escritora Carmen Martín Gaite dicía nun- produción de 15.000 quilómetros cadrados o que a converte na zo- vir paseando dende o centro da vila. Recolle a
ha das súas novelas: “Ao balneario entrábase botellas á hora na máis prolífera en augas de orixe natural de auga nunha botella para beber despois na casa e
por un paseo de castaños de indias, bordeado toda a Península Ibérica. tamén lava o rostro “porque deixa o cute coma
de hortensias e buxo, paralelo ao río, que que- o cristal”. Este efecto, aclara outro usuario, “é
daba á esquerda”. NEGOCIO Os auguistas por causa da seca do sulfuro na pel pero para
Sousas, integrada no casco urbano, tamén Hai movementos para Lonxe quedan as imaxes de bañistas coas súas que se note hai que vir todos os días”.
conserva o quiosco onde se achega a veciñan- vestiduras suntuosas e decimonónicas que se As indicacións e contraindicacións non son
za dende o 15 de xuño ao 15 de setembro para
recuperar acuíferos achegaban tomar as augas e se hospedaban froito da imaxinería popular e están ben do-
tomar as augas e curar as súas doenzas. abandonados e abrir nos hoteis modernistas. En Verín xa non hai cumentadas. Aínda se conservan as análises
Os auguistas tamén se achegaban ata Vila- novos mercados balnearios pero segue a haber auguistas. Ao dirixidas por Santiago Ramón y Cajal coas pro-
za, cando aínda existía, pero agora só queda longo de todo o día é frecuente ver achegarse piedades e os beneficios. Neste caso, os contos
auga derramándose e indo cara o río porque a homes e mulleres con garrafas para recoller non son contos.
o edificio está en ruínas en busca de quen o auga e levala para casa, para lavar as feridas, Os cidadáns reclaman das administracións
levante. mollar as pernas ou refrescar a cara. actuacións urxentes para seguir a potenciar
Outro dos abandonados é o de Caldeliñas. Un dos lugares que maior interese concita é este recurso natural, tan importante na zo-
Pertence ao concello verinense aínda que deixou a Fonte do Sapo. Trátase dunha fonte da que, na. A secretaria xeral de Turismo, Carme Par-
de funcionar no ano 1960. O manancial segue de xeito ininterrompido, brota auga sulfurada do, asegura que non se poden desperdiciar as
a guindar a auga a 24 graos de temperatura. cun cheiro forte e característico, como a ovos oportunidades que xera o ter en Galicia unha
Os veciños do contorno observan con pena o podres. Alí congréganse persoas vidas de dis- auténtica cidade da auga. Neste sentido, ten
edificio en ruínas e de xeito nostálxico lem- tintos puntos. Marisa, por exemplo, vai lavar intención de dinamizar o sector ata conver-
bran a cantidade de xente que non fai tantos os seus eccemas varios días á semana. “A auga telo nun elemento dinamizador máis do tu-
anos ía “tomar as augas”. non a bebo”, recoñece. rismo de interior. n
8 CONTEXTO I FOTOGRAFÍA XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009

A VIDA DUN VETERINARIO NA MONTAÑA OURENSÁ

onde curar unha


vaca é salvalo todo
Manolo Araújo percorre a comarca de Trives superando o mal
tempo e a difícil orografía para atender os animais dos veciños
FOTOS AMADOR LORENZO

A
cámara de Amador Lo- veciños a ilo buscar a cabalo para
renzo detívose nos deta- achegalo á corte.
lles. Como nesa mirada Porque Manolo vive día e noi-
da vaca temorosa agardando po- te para os animais. Pendente do
lo seu destino, ou as mans habili- teléfono, atende as chamadas dos
dosas do veterinario que procura vellos que continúan coas súas pe-
unha úlcera. As mans de Manolo quenas explotacións gandeiras da
Araújo, veterinario que traballa na montaña. Alí onde a maioría da po-
comarca ourensá de Terra de Tri- boación volve co seu taxi de Bar-
ves. Nunha zona galega de tantas celona no verán e onde os rapaces
nas que o rural morre, malia que foxen en canto acaban a escola. Aló
moitos loiten pola supervivencia arriba onde curar unha vaca é sal-
do campo, á parte da súa. valo todo. Salvar unha vida, salvar
Manolo loita contra as enfermi- o leite ou a carne, salvar a econo-
dades, pero tamén contra a lama mía familiar... E por iso sofren uns
dos carreiros, a neve ou as néboas, e outros. Por iso esas mans á ca-
a choiva e o frío, ou calquera outra ra agardando noticias dunha vaca
dificultade que xa ten obrigado aos que é moito máis que iso. n

Este traballo fotográfico


edición do Premio de Fo
apréciase a dureza e gra
do rural máis afastado e
xornada laboral de Mano
que continúa a desenvol
acode ás chamadas dos
da saúde dos campos e d
forma de vida da que out
aínda non o fixeron. E se
‘Manolos’ que traballan
XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009 FOTOGRAFÍA I CONTEXTO 9

o de Amador Lorenzo foi finalista da 7ª


otografía Luís Ksado. Nestas imaxes,
andeza do traballo dun veterinario do rural,
e esquecido. As fotos son só unha parte da
olo Araújo, que quedou inmortalizada, pero
lverse hoxe en día. Cada día e cada noite,
gandeiros e labregos da zona, que dependen
dos seus animais para continuar cunha
tros xa dimitiron. Pero el e os seus clientes
eguen a depender de Manolo, dos centos de
coma el en Galicia.
10 CONTEXTO I GALICIA EN EUROPA XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009

os diputados galegos en Bruxelas fan UN traballo real para que galicia teña un peso específico en europa

EUROPA ¿miramos ou actuamos?


Sectores clave como o agrícola, o gandeiro, o naval ou o textil vense afectados directamente por políticas negociadas
dende Bruxelas, pero ¿sabemos realmente o papel que xoga nesas negociacións? ¿Quen nos representa realmente?
unha REPORTaxE de MARÍA SABARÍS fOTOS Bernard Rouffignac

n
o ano 1992 naceu a Unión Europa tal ANA MIRANDA, CANDIDATA DO BNG non son vinculantes. É ,en definitiva, unha to Europeo de cara a vindeira lexislatura para
e como a coñecemos hoxe. Coa firma “O que existe hoxe en representación civil e onde si están presentes que nos próximos comicios os países podan
do Tratado de Maastricht Europa deu os sectores productivos. O certo é que un dos elixir os seus representantes directamente.
un paso adiante na súa idea de facer unha UE
Bruxelas é a ‘non Galiza’, traballos que levan a cabo consiste en presentar Ademáis, no Tratado de Lisboa recóllese
plenamente integrada . E é neste tratado onde xa que o Estado Español informes que deben apoiar as políticas euro- unha reforma que vai incidir directamente
se recolle por vez primeira a idea da ‘Europa non nos ten en conta” peas que incicen directamente no desenrolo nas rexións. Contémplase un protocolo que
dos pobos’. A Europa da diversidade cultu- das diferentes rexións, pero o feito é que non permitirá asociar os parlamentos nacionais
ral, económica e social que representan as sempre o fan. O Tratado de Lisboa “reforza de ao PE. “Esta medida é fundamental, pero nós
súas rexións. Manifestase por primeira vez SÁNCHEZ PRESEDO, NA LISTA DO PSOE xeito importante este órgano”, segundo ase- pensamos que se debe incluir o Parlamento
a necesidade de que os pobos europeos teñan “O Tratado de gura o candidato as eleccións europeas po- Galego nesa asociación dado que moitas polí-
unha voz en Bruxelas máis aló do Parlamen- lo PSOE, Antolín Sanchéz Presedo. Explica ticas europeas son transpostas directamente
to Europeo.
Lisboa permitirá aos que permitirá ás rexións acceder o Tribunal polo noso parlamento e debe ter unha presen-
Sen embargo, a pesares das claras inten- parlamentos rexionais de Xustixa para denunciar as situacións nas za maior”, asegura Sánchez Presedo.
cións de darlle máis peso as rexións, hoxe en ter presenza no PE” que se consideren agredidas. Esto, segundo
día Galicia “non conta nas institucións euro- Sánchez Presedo, é unha reforma importante PRESENCIA INSTITUCIONAL
peas”, segundo Ana Miranda, candidata do porque permitirá as rexións dar un paso máis A única presenza que os galegos temos co-
BNG ao Parlamento Europeo (PE). Pola con- cara adiante na sua presenza en Europa. mo tal en Bruxelas é da man da Conferencia
D. VARELA, EX EURODIPUTADO DO PP
tra, o ex eurodiputado polo Partido Popular e para Asuntos Relacionados coas Comunida-
vogal da Comisión de Asuntos Europeos do “Galicia si ten O PARLAMENTO, A CASA DOS EUROPEOS des Europeas (CARCE), que depende do Go-
Parlamento Galego, Daniel Varela, pensa que representantes en A única representación real dos galegos en berno español e cuxo obxectivo é preparar
Galicia “está moi ben representada na Unión Bruxelas está no Parlamento Europeo. É aí as reunións dos Consellos de Ministros en
Europea” xa que “ten presenza en tódalas ins- todas as institucións onde Galicia ten representantes que miran temas que afectan directamente as rexións
titucións comunitarias”. da Unión Europea” polos seus intereses. Sen embargo, esta repre- como son a pesca, a agricultura e a gandaría
Para darlle voz a estes pobos, xurdiu no ano sentación é aínda bastante ambigua. España ou a educación. Deste xeito, cando teñen lu-
1994 o Comité das Rexións, espazo no que concorre as eleccións europeas cunha única gar en Bruxelas os Consellos relativos a es-
están representadas estas zonas europeas. A lista e os galegos non temos a oportunidade de tas materias o ministro do Goberno español
realidade é que é un órgano meramente repre- elexir os nosos deputados directamente. Esta está acompañado por un conselleiro dunha
sentativo e de consulta. As súas conclusións reforma está prevista na axenda do Parlamen- das rexións afectadas. Sen embargo, segun-
XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009 GALICIA EN EUROPA I CONTEXTO 11

INSTITUCIONES EUROPEAS
Sede oficial do Parlamento Europeo en COMISIÓN EUROPEA
Estrasburgo, que ademais conta con outras Bruxelas, Estrasburgo e Luxemburgo
dúas sedes en Bruxelas e Luxemburgo

 736 deputados
 Eleccións cada cinco anos
Está presidido na actualidade por
Hans-Gert Pöttering e as súas fun-
cións son as de aprobar as leis da
UE, exercer o control das demais
institucións da Unión e, xunto coa
Comisión, aproba os presupostos.

CONSELLO
Bruxelas e Luxemburgo

 Un ministro por cada estado


 Semestre presidido por Chequia
A presidencia é rotatoria por pe-
riodos de seis meses. As principais
funcións son aprobar as leis e os or-
zamento xunto co Parlamento, coor-
dinar as políticas económicas e defi-
do Ana Miranda, “esta representación non é REPARTO DOS FONDOS ESTRUCTURAIS nir a política exterior da UE.
tal porque concorrimos as reunións sen voz
nin voto, so imos como meros espectadores
e dese xeito a única institución onde Galicia Galicia, rexión prioritaria COMISIÓN EUROPEA
Bruxelas e Luxemburgo

para a Unión Europea


pode incidir é estando presente no PE como
Galicia, defendendo os intereses dos galegos
e non os dun grupo político”. Ademais, en-
gande que “o que existe hoxe en Bruxelas é a

O
‘non Galiza’, xa que o Estado Español non ten s Fondos Estructurais (FEDER, FSE A ampliación a 25 Estados Membros (EE-
presentes as nosas especificidades propias á e Fondo de Cohesión) para o pe- MM), motivou que a situación mudara. Un-
hora de negociar as políticas que afectan di- riodo 2007-2013 están distribui- ha serie de rexións que na Europa dos 15 si se  27 membros, un por estado
rectamente a Galiza”. do entre os países membros cuxa Renta englobaría neste grupo, viu como coa a am-  Mandato por cinco anos
Nacional Bruta (RNB) é inferior o 90% da pliación a 25 o seo PIB superou o umbral do Na actualidade está presidida por
OUTROS ÓRGANOS media da UE. As rexións reciben estes fon- 75%. A estas rexións concédeselles un réximen Durao Barroso e é considerada o
Ademais dos órganos directamente aso- dos atendendo a tres Obxectivos: Conver- especial de saída. Logo vánselle reducir pro- Goberno da UE. Ten como funcións
ciados á Unión Europea, Galicia está pre- xencia, Competitividade e Cooperación gresivamente as axudas, para que teña unha a iniciativa lexislativa, xestionar as
sente en Europa de forma informal a través Territorial. O Fondo de Cohesión recibiu adaptación o seguinte nivel. Este grupo es- políticas e o presuposto da Unión e
da Fundación Galicia Europa, institución para este periodo o 35,7% do total dos pre- pecial é coñecido como phasing-out ou sali- facer cumprir a lexislación.
dependente da Xunta de Galicia e que “é a supostos europeos , o que significa 347,41 da gradual. Benefícianse deste grupo Ceuta,
embaixada dos galegos en Bruxelas”, afi r- miles de millóns de euros. Melilla, Asturias, e Murcia. TRIBUNAL DE XUSTIZA
ma Daniel Varela, quen considera que a im- Luxemburgo
portancia do seu papel segue vixente. “Aín- 1. CONVERXENCIA 2. COMPETITIVIDADE
da que foi creada por Fraga no ano 1988, foi O primeiro Obxectivo, que é onde se O Obxectivo de Competitividade e Emprego  Un xuíz de cada país membro
mantida polos sucesivos gobernos da Xun- atopa Galicia é aplicado as rexións cuxo recibe o 15,95% do orzamento é engloba as  Mandato por seis anos
ta de Galicia”, explica. A súa principal fun- Produto Nacional Bruto (PNB) sexa rexións que deixaron de pertencer ao primeiro É a institución que ten como única
ción e seguir a actualidade das políticas que inferior o 75% da Unión Europea e reci- obxectivo porque o seu PIB é superior a media función dictar as sentenzas sobre
afectan a Galicia e facer informes nos que be o 81,54% dos recursos destinados o do 75%. As rexións pasarón do primeiro ao as materias que se lle plantexan. As
deixan patente como lle afectana Galicia Fondo de Cohesión. Estás rexións son segundo grupo contan tamén cunha axuda máis importantes son as cuestións
esas normas sempre guiados polos intere- as que reciben a maior partida do or- especial de entrada neste obxectivo ata o 2003. prexudiais, recursos por incumpli-
ses dos galegos. Sen embargo, segundo Ana zamento, xa que se entende que son as Esta axuda é coñecida co nome de phasing-in mento, anulación, omisión e para a
Miranda, “a Fundación aínda non cumpriu que maior axuda precisan para poñerse ou aumento progresivo. As rexións españolas reparación de danos.
o seu papel real de representación de Gali- á par do resto de países membros. Aín- beneficiadas por esta axuda son Canarias, Cas-
cia en Europa”. da que o PNB de Galicia xa é superior e tila e León, e a ComunidadeValenciana. TRIBUNAL DE CONTAS
Outros grupos nos que está presente Ga- esa porcentaxe segue a recibir os fondos Luxemburgo
licia son o REGLEG (Asociación das rexións de cohesión porque no momento de 3. COOPERACIÓN TERRITORIAL
europeas con poder administrativo) forma- poñerse en marcha si se atopaba nesa O último Obxectivo está dirixido a aumen-  Un membro por cada estado
do polas rexións que teñen en Europa unha media. A partir do ano 2013 este fondo tar a cooperación transfronteriza entre os di-  Mandato por seis anos
autonomía lexislativa e ten como obxectivo será revisado. Con toda probabilida- ferentes membros da Unión e entre países A principal función do Tribunal é
facer pulo para lograr máis peso en Euro- de Galicia deixará de ser considerada terceiros, así como mellorar a cooperación comprobar que o presuposto da UE
pa. Por último, o CORE (Únión das ofici- una rexión de obxectivo prioritario, co entre países con fronteiras marítimas sepa- é executado de xeito correcto po-
nas rexionais españolas en Bruxelas), que cal os recursos que recibirá diminui- radas por unha distancia máxima de 150 km los EEMM, é dicir, que se gasta e se
se reune cada certo tempo para analizar a rán dunha forma notable. Andalucía, (como é o caso de Galicia en España). Todas rexistran eses gastos legalmente. É
situación das rexións españolas en Bruxe- Castela A Mancha e Extremadura son, as rexións que respondan a estas indicacións un organo independente das demáis
las e facer presión ante políticas que consi- xunto con Galicia, as rexións españolas pódense favorecer destas axudas que supo- institucións.
deren “abusivas” da UE.  situadas neste primeiro obxectivo. ñen un 2,51% do orzamento. 
12 CONTEXTO I GALICIA EN EUROPA XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009

CAMILO NOGUEIRA, EX EURODIPUTADO DOS VERDES/ALIANZA LIBRE EUROPEA


Camilo Nogueira foi eurodiputado entre

“Conseguín que Galicia tivera


os anos 1999 e 2004

un nome na Unión Europea”

C
amilo Nogueira aterrizou en Bruxe- tivo unha grande acollida.
las no ano 1994. Aínda que só estivo Tentei defender os dereitos dos traballado-
unha lexislatura (cinco anos) como res porque é un dos colectivos máis débiles,
eurodiputado traballou a reo por Galicia. loitar en favor das políticas sociais.
“Conseguín darlle un nome en Europa por- Unha importante aportación foi a activa
que tiven intervencións moi activas por participación no intergrupo Nacións sen
Galicia e por os galegos”. Da súa man le- Estado do Parlamento Europeo no que as
váronse a cabo iniciativas senlleiras como rexións tiñan un peso importantísimo. Tras
a creación no Parlamento Europeo dunha a miña marcha pasou a denominarse Inter-
Comisión de Investigación do Prestige. grupo de Linguas Minoritarias, Minorías
Nacionais e Rexións Constitucionais
¿Como ve agora, co paso do tempo, o súa
andaina por Bruselas? ¿Que supuxo para Galicia a entrada na Unión
Intentei responder a un bo proxecto na- Europea?
cional e creo que fi xen un traballo no Par- Foi unha grande oportunidade para os ga-
lamento Europeo non comparable ao feito legos e para o desenvolvemento dos sec-
por outros deputados. Fun un dos membros tores máis desfavorecidos. Sen embargo,
máis activos e un dos que máis interven- Galicia non estivo presente cando se nego-
cións tiven. Traballei principalmente polos ciaron as condicións de entrada na Unión
temas que lle afectaban a Galicia directa- Europea, por eso as políticas comunitarias
mente como son a pesca, a agricultura ou son perxudiciais, porque non se tiveron en
o emprego. Pero, tamén intentei colaborar conta as nosas características específicas.
na denuncia de conflitos internacionais co- Se a negociación fora de outro xeito esta-
mo o foron a Guerra de Irak ou o problema ríamos noutra situación.
de Palestina. Loitei por e para Galicia e os Moitos nacionalistas consideran a Europa
galegos pero creo que o meu traballo non como o enemigo cando en moitas ocasións
foi suficientemente coñecido. o enemigo e o propio estado.

¿Cal foi o fito máis importante que logrou ¿Cal é a situación real do galego en Europa?
no seu traballo de eurodiputado? Eu falei sempre en galego nas miñas inter- CAMILO NOGUEIRA ¿Que mudou tras o nacemento da Unión
Propiciei a creación da Comisión de Inves- vencións no Parlamento Europeo , xa que “Falei sempre en galego Europea ?
tigación do Prestige o cal foi un fito impor- o portugués é un dos idiomas oficiais da A creación dun espazo común europeo foi
tante porque se puido levar ata Bruselas o Unión Europea e aproveiteime dese feito
nas miñas intervencións no un feito histórico e positivo para evitar
problema que se estaba a suceder en Galicia. para falar na miña lingua. A pesares dal- PE, amparándome en que guerras e para estar presente no mundo
Ademais, impulsei grupos de traballo que gún ataque nunca tiven ningún atranco e o portugués é unha lingua de hoxe sen un afán militarista.
tiñan como obxectivo a aprobación de leis non me preocuparon eses ataques. O pro- Ademais, a economía respirou cando tivo
que impedisen que algo semellante volve- blema é que mentres o Estado español non oficial” espazo europeo pero, pola contra, os sec-
se a ocorrer. Intentei levar ata Bruxelas a recoñeza ao galego como unha lingua ofi- tores máis afectados polas políticas euro-
desesperación dos galegos cunha exposi- cial do Estado, non poderá ser considerada peas, a pesar das axudas, sairon adiante
ción de fotos do desastre do Prestixe, que como tal en Europa. pola súa propia forza. 

DANIEL VARELA, EX EURODIPUTADO DO PARTIDO POPULAR 19942009

“A Comisión de Pesca do PE existe grazas o traballo dos galegos”

D
aniel Varela garda un moi bo recor- DANIEL VARELA Galicia si está representada en Europa e No caso de que entre en vigor, ¿en qué afec-
do do seu paso polo Parlamento Eu- “O PE ten previsto modificar ten unha importante embaixada que é e a tará a Galicia o Tratado de Lisboa?
ropeo “é unha experiencia única xa Fundación Galicia Europa que representa os En primeiro lugar amplía un pouco máis
que permite ver como se toman as gran-
a lei electoral para que países intereses dos galegos en Bruselas. Ademais as competencias do Comité das Rexións,
des decisión que afectan tanto a Galicia, como España se dividan en está representada no Comité das Rexións xa que a partires da súa entrada en vigor
como a España e o mundo”. No seu paso varias circunscripcións,” e no Consello, pero sen dúbida a gran re- as rexións poderán acudir ao Tribunal de
por Bruxelas foi presidente da Comisión presentación está no Parlamento porque Xustiza para resolver os seus problemas
de Pesca no ano 2002 e vicepresidente da é a institución que é elexida directamente xurídicos, cousa que ata o de agora non
Comisión de Comercio Internacional no todas as institucións da Unión Europea. polos cidadáns. se podía facer.
ano 2007. Ademais foi sempre un activo Un exemplo desta presenza é que grazas o O Parlamento tamén terá unha represen-
membro da Comisión de Pesca onde defen- pulo dos deputados galegos o Parlamento Esa elección, no caso de España non é aínda tación maior das rexións e daráselle máis
deu os intereses dos galegos neste sector. Europeo conta cunha Comisión de Pesca, directa o haber unha circunscrición única, relevancia os Parlamentos rexionais para
Na actualidade aínda segue lidado a UE, que ata ese momento era tan só una subco- ¿cambiará eso algún día? que ‘coparticipen’ na elaboración das nor-
xa que é voceiro da Comisión de Asuntos misión que dependía da Comisión de Agri- De feito, existe unha proposta do Parla- mas da UE. O principio de subsidiaridade
Europeos doParlamento de Galicia. cultura. Ese feito foi moi importante para mento Europeo para que os Estados Mem- faise máis presente tras o Tratado de Lis-
os intereses de Galicia, xa que a partires bros teñan diferentes circunscrición que boa nas rexións e permitirá ter competen-
¿Que papel xoga Galicia en Europa? dese momento os problemas coa pesca, un se adecuen as súas realidades rexionais ou cias directamente aplicables en Galicia.
Xoga un papel moi importante polo seu pe- sector clave para Galicia, puideron ser tra- federais. Está previsto que está proposta se De feito a Comisión de Asuntos Europeos
so político e polos seus sectores, que son tados con autonomía. debata na próxima lexislatura e se modifi- do Parlamento Galego é o organo autonó-
fundamentais no conxunto da UE. que de cara as próximas eleccións para os mico encargado de debatir os asuntos de-
Os galegos temos un rol moi importante Moitas veces dise que Galicia non ten unha galegos podamos elixir directamente aos batidos na UE que teñen unha incidencia
en Bruselas, xa que estamos presentes en representación real en Europa, ¿e certo? nosos representantes. nas políticas galegas. 
XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009 GALICIA EN EUROPA I CONTEXTO 13

COMO VOTAMOS OS EUROPEOS?


Voto obrigatorio
ANO DE NÚMERO DE DÍA DOS CIRCUNS- Membros fundadores
Teñen
T como moeda o euro
PAÍS ENTRADA HABITANTES ESCANOS COMICIOS CRIPCIÓN
1. ALEMANIA 1957 82.200.200 99 7 ÚNICA
2. AUSTRIA 1995 8.327.200 17 7 ÚNICA
3. BÉLGICA 1957 10.660.800 22 7 4
4. BULGARIA 2007 7.605.100 17 PENDENTE ÚNICA
5. CHIPRE 2005 796.399 6 6 ÚNICA
6. DINAMARCA 1973 5.505.995 13 7 ÚNICA
7. ESLOVAQUIA 2005 5.398.800 13 6 ÚNICA
8. ESLOVENIA 2005 2.022.600 7 7 ÚNICA
9. ESPAÑA 1986 45.257.700 50 7 ÚNICA
10. ESTONIA 2005 1.342.000 6 7 ÚNICA
11. FINLANDIA 1995 5.296.800 13 7 ÚNICA
12. FRANCIA 1957 63.779.100 72 7 8 En Austria,
a maioría de idade
13. GRECIA 1981 11.216.700 22 7 ÚNICA para votar é aos 16 anos
14. HOLANDA 1957 16.402.000 25 4 ÚNICA
15. HUNGRÍA 2005 10.046.300 22 7 ÚNICA
16. IRLANDA 1973 4.414.800 12 5 ÚNICA
17. ITALIA 1957 59.578.400 72 6e7 5
18. LETONIA 2005 2.265.000 8 6 ÚNICA
19. LITUANIA 2005 3.365.000 12 7 ÚNICA
20. LUXEMBURGO 1957 482.200 6 7 ÚNICA
21. MALTA 2005 410.500 5 6 ÚNICA
22. POLONIA 2005 37.996.200 50 7 13
23. PORTUGAL 1986 10.633.000 22 7 ÚNICA
24. REINO UNIDO 1973 61.270.300 72 4 12 Doc.: María Sabarís
25. REP. CHECA 2005 10.345.900 22 5e6 ÚNICA Info: María Rubal
26. RUMANÍA 2007 21.423.400 33 7 ÚNICA
27. SUECIA 1995 9.181.700 18 7 ÚNICA
TOTAL: 496.924.094

A UNIÓN EUROPEA ENFRÓNTASE óS COMICIOS ELECTORAIS SUMIDA NUNHA CRISE INSTITUCIONAL E DE VALORES

MAPA PARA NOn PERDERSE NO 7-x


Os máis de 375 millóns de ciudadanos de UE votarán sen un único marco electoral que englobe os 27 Estados Membros

TEXTO M.s. INFOGRAFÍA MARÍA RUBAL

M
assimo e Laura son dous rapaces ELECCIÓN DA COMISIÓN ma. O que si é común e o destino dos seus que debe presentar no PE ao seu candida-
de 18 anos que están chamados É o Consello quen votos: o Parlamento Europeo (PE). Ata o to. Unha vez que é aprobado polos novos
a elixir o novo Parlamento Euro- de agora, o PE estaba composto por 785 deputados, o xa presidente da Comisión,
peo. Pero a pesar de que os dous son cida-
propón no Parlamento membros pero a partires destas eleccións xunto co Consello, presenta de novo no
dáns da Unión Europea e comparten un a composición da nova o número reducese ata os 736 debido á re- Parlamento a lista definitiva con todos os
chan común, o seu voto será ben distin- Comisión Europea forma feita do Tratado de Niza despois da comisarios. O Parlamento debe aceptar
to. Massimo vive en Milán, na rexión da entrada de Bulgaría e Rumania na UE, no en bloque a Comisión por maioría cuali-
Lombardía italiana, e votará entre os días ano 2007. Tras esta modificación, España ficada. Se o PE rexeita á Comisión, o Con-
6 e 7 os candidatos da súa rexión, xa que RETO POR DIANTE pasa de 54 deputados a 50, pero se o Tra- sello deberá presentar un novo candida-
as listas italianas están divididas en cinco A situación de crise tado de Lisboa sae adiante volverá aos 54 to. Unha vez que o novo ‘Goberno’ da UE
circunscripcións e son listas abertas. Eso e o número total de europarlamentarios vote a andar darase por pechado o proce-
si, deberá votar porque no seu país o voto
obriga as novas quedará en 754. Na actualidade na Cámara so electoral.
e obrigatorio. Pola outra banda, Laura, de institución a traballar a comunitaria conviven oito grupos políticos: Pódese dicir que estas eleccións son cla-
Pontevedra, non poderá elixir ao candi- reo a partires do 7-X o Partido Popular Europeo e dos Demó- ves para o futuro da Unión Europea, xa
dato da súa rexión, xa que en España pre- cratas europeos (278 escaños), o Partido que a Comisión debe presentar nos vindei-
séntase unha lista común e pechada, na dos Socialistas europeos (216), a Alianza ros meses un plan alternativo para sacar
que non existe posibilidade de elección. dos Demócratas e Liberales por Europa adiante o Tratado Lisboa, e saír da crise
Sen embargo, ela podera ir a votar ou non (103), Unión pola Europa das Nacións (44), institucional na que se atopa. Ademais, a
porque o voto no seu país non é obrigato- Grupo dos Verdes/Alianza Libre Europea situación económica global que afecta a
rio e terá facelo o día 7 de xuño. (42), Esquerda Unitaria Europea (41), Gru- prácticamente todos os países obriga a fa-
O primeiro paso que os cidadáns euro- po Identidade, Tradición e Soberanía (23) cer un esforzo extra baseado na reforma ou
peos han de dar para elixir os seus repre- e grupo independiente (13). implementación de políticas estructurais.
sentantes en Europa é ben distinto. Nin Unha vez que o novo parlamento co- Éstas, deberán ter como obxectivo axudar
en todos os países se vota o mesmo día, meza a andar é o turno de elixir os mem- a dinamizar a economía e a crear un mer-
nin todos teñen o mesmo tipo de listas, bros da Comisión Europea. O encargado cado laboral europeo que permita mini-
nin en todos a idade de votación é a mes- de nomear á nova Comisión é o Consello, mizar as elevadas cifras de parados. n
14 CONTEXTO I EN PRIMERA PERSONA XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009

LUTHIERS DEL SIGLO XXI EMBAJADORES DE LA MEMORIA

EL DÍSCOLO SENTIDO DE LO AUTÉNTICO


Dionisio y Anxo Aboal, padre e hijo, tocan y fabrican todo tipo de instrumentos tradicionales y medievales gallegos
UN REPORTAJE DE VÍCTOR SARIEGO FOTO XAN XIADAS

L
os Aboal son de los pocos que en Ga-
licia, y fuera de ella, tocan y fabrican
el charrasco, la charrasca y la cha-
rrasqueta, instrumentos gallegos de per-
cusión en los que se blande un palo con
sonajas de metal. Cada cierto tiempo su
casa taller, palacio de tesoros musicales,
recibe la visita de embajadores de la me-
moria perdida que encuentran, en estos
dos afortunados recuperadores de la pa-
tina del tiempo, la complicidad necesaria,
revestida de pasión, esfuerzo, nostalgia,
sacrificio y orgullo patrio, para retar a la
historia, al olvido y a la superación de tó-
picos y estereotipos con los que recuperar
la bien entendida tradición, el folklore y la
identificación de lo propio. Dotados del
atrevimiento, la rebeldía y la osadía que re-
presenta para muchos retar a la ignorancia
atrevida que mete en el mismo saco el ridí-
culo y la identificación de lo popular, no lo
populista, lo gallego, con lo paleto.
Los últimos en probar su sabiduría, sus
conocimientos y experiencia, un grupo de
portugueses al que le había llegado la refe-
rencia de que alguien en Galicia fabrica y
repara uno de los eslabones perdidos de la
cadena de instrumentos medievales celtas,
lo que en el país vecino se llama Penico de
Jazz, denominado así porque se constru-
ye con un penico, una bacinilla como caja
de resonancia, muy similar al charrasco,
aunque éste, como descubrieron en gru-
po, más moderno.
En su tarjeta de presentación, sin nom-
bres, figura la leyenda agrupación folklórica Padre e hijo tocando el charrasco y la
Os Alegres. Taller de Artesanía y su direc- charrasqueta, respectivamente
ción, en Mourente, parroquia de Ponteve-
dra, donde la curiosidad por descubrir lo
que se dice de estos “magníficos personajes”
se hace esperar para pasar de lo urbano a
lo más valorado de lo rural: tranquilidad,
paisaje, tradición, amistad, gastronomía…
Otro mundo, como el que representa, una
vez que se conoce, dicho taller. musicales y de baile” especifica Dionisio, TIEMPOS PASADOS a la espalda”, soportando, en ocasiones, “el
Allí se afana Dionisio, armado con un pues no venden a comercios ni particula- “Soportábamos el pitorreo y el desprecio de los que se reían
soplete, a lo que toca esa tarde, templar fe- res, porque entre otras cosas “esto no es por que vestíamos el traje regional”.
rreñas (o sonajas), los pequeños discos de un negocio, hay que hacerlo con entrega,
pitorreo y el desprecio Él representa la segunda generación de
metal de pandeiras y pandeiretas, que para cariño y convencimiento”, afi rma. de los que se reían por esta historia en la familia. Y la tercera, por
que “suenen bien” explica, “hay que afi nar Conscientes, además, de que “es una he- el traje regional” fortuna, recupera el testigo de esa heren-
después de construirlas” y comprobarlas, rencia que hay que cuidar, mimar y trans- cia. Anxo y su primo Francisco Hermida
una a una, para asegurarse de que emitan mitir” lo que les lleva paralelamente al des- pisan fuerte. Pero para todo ello se nece-
el buen sonido que únicamente los años, la cubrimiento, el estudio, la investigación HERENCIA MUSICAL sita coraje y mucha pasión, pues como co-
sensibilidad, la experiencia y el amor por del folklore gallego que además divulgan “Muchos artesanos no mentan todos “muchos de los que constru-
lo que se hace otorgan. con Os Alegres donde se canta, baila e in- yen instrumentos antiguos o recuperan su
Y así con todo, aquí no hay artes mayo- terpreta con gaitas, bombos y otros el es-
enseñan, no transmiten estudio y su investigación, no comparten
res o menores. Se requiere de la misma pa- píritu de Galicia. La agrupación musical la lo que saben. Todo se los descubrimientos. Muchos artesanos
ciencia y dedicación en general. fundó el padre de Dionisio, Alejo Aboal, muere con ellos” no enseñan, no transmiten lo que saben.
Padre e hijo trabajan rodeados de lo que, en el año 1939 para darle forma a este real Todo se muere con ellos”.
a ojos profanos, pueden parecer trastos, es al sentimiento. Tanto Dionisio como Anxo no tienen
decir, herramientas, maderas, pieles, me- Atrás quedaron odiseas como la de aque- reparo en compartir su quehacer y buscar
tales… Allí se fabrican y reparan bombos, llos los viajes en bicicleta “por que no había apoyo, divulgación y escuela de un arte
tamboriles, pandeiros, bodhráns, tarraño- ni para el tren”, comenta Dionisio, quien que corre el riesgo de diluirse, olvidarse,
las, gaitas… “todo por encargo, para grupos añade que “encima íbamos con el bombo despreciarse. 
XORNAL DE GALICIA 24 de MAIO de 2009 OPINIÓN I CONTEXTO 15

proyectos solidarios. Dudo de si la información será tan tra identidad: el idioma. Corremos serio riesgo de que quede
RE VIR AVOLTA S real como la definición de “eslabón perdido” que se dio del como pieza de museo y, lo que es más doloroso, en nombre
esqueleto fosilizado de un mono-lemur con 47 millones de una malinterpretada libertad. Libertad de elegir lengua
de años de antigüedad encontrado por un grupo de cientí- para el estudio de nuestros escolares y ahora para acceder a
ficos. Por lo visto, no es tal el hallazgo paleontológico, fue un trabajo en la Administración. Pero la libertad de elección
una exageración para que se le prestase más atención. Pero del gallego se verá cercenada por su poca presencia en la edu-
María M. Val no acabo de entender esa búsqueda cación, y la libertad pa-
maria.val@xornaldegalicia.com
incansable del eslabón que uniría al Es difícil entender la búsqueda incansable del ra que te atiendan en
hombre con el resto del reino ani- esta lengua se queda-
mal; a veces solo falta con mirar al- famoso eslabón; basta con mirar alrededor
Eslabones perdidos rá en poco menos que
rededor para comprender que per- para comprender que perdido, perdido, no está en una triste situación.
dido, perdido, no está. En Italia, uno Las propuestas de Fei-
por primera vez en años, no llovió en la ascensión. es el jefe. Pero hay más. Tantos que jóo bien podrían ser
Llámenme rara, pero veo en esta señal, en la posibilidad al a veces más que un eslabón hallamos verdaderas cadenas otros eslabones perdidos, como el decreto de los ‘superde-
fin de subirse a la noria de la Alameda sin que un reguero en las que es más fácil reconocer similitudes hacia el lado legados’, que han pasado de ‘super’ a poco definidos, y de
de agua deje marca en los culos bienpensantes, una eviden- más animal, menos racional. Me vienen a la cabeza, con baratos, a no tan ahorrativos... Y entre tanta confusión y
cia positiva, como la de esos “brotes verdes” en la economía perdón de lo presunto, los protagonistas del ‘caso Gürtel’, tan mala economía, Zapatero planificó como Dios, es decir,
que observó la ministra Elena Salgado. Aunque puede que sin ir más lejos la saga de los Galeote, con Camps pisándole jugó al despiste, de forma que llevamos ya días distraídos
la señal divina venga a significar lo contrario: “Disfrutad los talones y Trillo echando balones fuera con el juicio per- de los agujeros de nuestros bolsillos debatiendo si es bueno
del sol y la verbena unos días que las penurias aún no han dido del Yak-42. Si el PP no gana las elecciones europeas, o no que nuestras hijas puedan abortar sin consultarnos.
pasado”. Si ese es el mensaje, Dios juega al despiste, aunque que le eche la culpa a los eslabones perdidos porque ya es Pero estábamos en que el sol de la Ascensión era un buen
leo en alguna web una información que me reconforta an- complicado no ir por delante con la que está cayendo y las síntoma. Y yo, como Rosendo, que actuó en la fiesta santia-
te esta duda: un grupo de ricos, del tipo Bill Gates, Warren tristes medidas que se están aplicando. guesa, canto la letra de Duele pensar: “Hágase en nosotros
Buffet, George Soros, Oprah Winfrey, David Rockefeller En Galicia me da que estamos a punto de perder nuestro vuestra voluntad, lo hemos decidido por unanimidad, vál-
y Ted Turner, se han unido para donar dinero y planificar eslabón más preciado, el que más nos reconforta con nues- game santa democracia”. l

Algunos de su equipo piensan que fue una gestor en áreas económicas del gobierno
L atit ud me di a 42º 35’ N. pun to y com a
niña que se le atravesó en el tartán. más poderoso del mundo, referida en es-
ZP lleva un año con lesiones serias. Ma- te caso a sus compañeros de profesión, era
riano piensa que ahora es su momento. En tan elocuente como lo fue la del académico
la competición galaica, su segundo consi- canadiense Laurence Peter, quien definió
gue buenos resultados, frente al equivalen- al economista como aquel que te dirá ma-
José Vicente Domínguez te de ZP. Dos meses después coinciden los Lito García Abad ñana por qué lo que predijo ayer no se ha
opinion@xornaldegalicia.com
jovidomar@hotmail.com dos rivales en una prueba en el ‘Estadio de la cumplido hoy.
Nación’. José Luís vuelve a ganar pero Ma- Hace uno días asistí a una conferencia de

Mariano: un buen riano no se rinde. Es tozudo, le va la marcha


y le gusta dejarse querer.
Sobre Pankaj Ghemawat, profesor de Harvard,
para comprobar, entre otras cosas, si su
Se acerca una prueba internacional eu-
paraolímpico ropea en abierto, mientras las condiciones
climáticas empeoran y no parecen favore-
economistas respuesta a la crisis valía por dos, cuestión
para mí tan misteriosa como desentrañar
la afirmación de Fiedler. Quería compro-
El mister del equipo en el que partici- cer al larguirucho. Aún así, renqueante y Fiedler, subsecretario con Nixon, pu- bar, así mismo, que la redefinición de los
paba un tal José Luis, dejó hacer. Convenci- todo, la crítica le ve con cierta ventaja sobre so en duda la fiabilidad de los economistas conceptos es una estrategia tan fructífera
do de la victoria de Bono, hizo unas pruebas Mariano, a quién le falla el equipo por un como magos en el arte de su conocimiento como la propia invención de los mecanis-
preliminares que llamó primarias, para ver asunto de vestimenta. ¡Hombre, decide tú cuando un día dijo que si preguntabas al- mos que los articulan, cosa en la que sobre-
a quién debía poner en primera línea de sa- eso de los trajes! –le dicen los más allegados go a cinco economistas, obtendrías cinco sale el indio tras matizar el significado del
lida. Contra pronóstico, ganó ese tal J.L.R. y también los que quieren que se esnafre de respuestas diferentes, seis si uno de ellos término ‘globalización’. Para esta segun-
Zapatero. una vez- Bueno, bueno, después de la prueba fue a Harvard. La opinión de un profesio- da cuestión he obtenido, como esperaba,
El día de la carrera Mariano salió primero, – responde con aparente firmeza – nal como él, que desempeñó un papel de una respuesta positiva. Para la primera,
mientras Zapatero todavía calentaba. Ma- Mariano llega a sobre el valor de cada contestación de un
riano no miraba para José Luis. Sus compe- la meta con la len- profesor de la acreditada universidad nor-
tidores eran otros. Allí estaban el aspirante gua tan dilatada, que bo e x en eroso teamericana, también: nadie como ellos
Gallardón y el huidizo Rato que podían ce- parece que no le ca- sabe utilizar los principios más asenta-
rrarle el paso. Pero su mister, poco dado a be en la boca. A ZP dos para dejarte abiertas dos puertas (y
las primarias, había impartido instruccio- le aplican oxígeno más) por las que poder dar rienda suelta
nes y los otros dos que corrían con la misma con una mascarilla a tus dudas.
camiseta, debían hacerse a un lado. procedente de la UE Posiblemente en estos días cada lector
También contra todo pronóstico, la zan- y sobrevive. Maria- habrá conseguido no cinco sino una vein-
cada del larguirucho ZP fue mayor y llegó no, erre que erre, se tena de respuestas y opiniones diferentes
primero. Mariano buscaba justificación para sigue preparando en sobre las nuevas medidas para resolver la
su derrota. Se decía a sí mismo que no po- otro estadio en don- crisis aportadas por el Gobierno Zapatero,
día ser, mientras su crédito bajaba. No, no de corre más que na- tras las que se adivina a Miguel Sebastián
podía ser mérito de aquel ZP. die. Con la mirada como telonero de un sainete en la mejor
- Seguro que fue por culpa fue del ame- busca a su rival José tradición del teatro español.
ricano y su torpe estrategia que me dejó la Luis pero no lo en- La sensación final que nos ha quedado,
pista obstruída. ¿A quién se le ocurre entre- cuentra. Todavía no al día siguiente de la sesión plenaria, es que
narse en las Azores! – Razonaba el incrédu- es consciente de que las medidas de ayer de Zapatero no eran
lo Mariano – Ante las broncas de su mister, sus nuevos competi- lo que todos esperábamos hoy: tenemos
(a quien últimamente no entendía pues le dores se entrenan pa- diecisiete mercados en la piel de toro; las
hablaba en inglés), respondía que le había ra los juegos parao- soluciones de pandereta, por mucho or-
pillado desprevenido. límpicos. Mientras, denador que incluyan, acaban en fiesta
Y así, mientras José Luis se consolida den- un corredor vetera- verbenera cuando no hay un modelo edu-
tro de su grupo, a Mariano le conceden otra no, bajito, con bigo- cativo que las sustente; es mejor impro-
oportunidad. Se prepara a fondo pero…De te, cejijunto y cara de visar que definir actuaciones, y lo que es
nuevo Zapatero le gana con holgura. Maria- mala leche, hace es- peor, tenemos una clase política que es la
no se va pero se queda. Se justifica dicien- tiramientos cerca de mejor definición de las aseveraciones de
do que perdió por un economista chosco. las pistas de ZP. l ANTÓN LEZCANO Fiedler y Peter. l
Xornal de Galicia SSUUPPLLEEM
MEEN
NTO
TO DDO
EML IDNOI C
MAI N
L GO 10 D E N
24OVDIE M
MBARI O
E D E 2 0 0 9.
8 . N Ú M E R O 24
00
Director: Jose Luis Gómez Coordinadores: María Val e Xabier R. Blanco Maquetación: María Sabarís Redacción: Rúa Galileo Galilei, 4B Polígono Industrial A Grela. 15008 A Coruña Teléfono: 981100 650 contexto@xornaldegalicia.com

INTERNACIONAL

Perú aprueba una ley que autoriza a cualquier ciudadano que vea cometer un delito a
detener al autor. Los críticos creen que se convertirá en un instrumento para venganzas

CIUDADANOS Y POLICÍAS
XULIO RÍOS.
Director do IGADI

CORRUPCIÓN
O vídeo do asasinado Rodrigo Ro-
senberg converteuse nunha autenti-
UN REPORTAJE DE ABEL GILBERT FOTO MINISTERIO DEL INTERIOR DE PERÚ ca bomba política en Guatemala. A
acusación directa e póstuma contra
o Presidente da República, a súa dona

L
os peruanos se sienten inseguros. e o secretario privado da Presidencia,
Según una encuesta de la Univer- entre outros, provocou un gran im-
sidad de Lima, el 75,8% de los en- pacto en todo o mundo.
trevistados creen que hay más delitos Internet desempeñou un papel de-
que antes. Y entonces, el Congreso na- terminante para evitar o ocultamen-
cional no tuvo mejor idea que convertir to desta realidade dramática que en
a los civiles en una suerte de policías Guatemala pode chegar a abalar se-
vocacionales. Con 56 votos a favor y riamente a feble institucionalidade
20 en contra, el Parlamento aprobó la do país, sempre pendente dun fío. A
denominada ley del arresto ciudadano. gravidade e a complexidade do caso,
La norma modifica dos artículos del que afecta a máis vítimas, e a implica-
código penal y permite a una persona ción na investigación da Comisión In-
detener a otra y llevarla a la policía si ternacional en contra da Impunidade
la encuentra cometiendo un delito. El
presidente de la Comisión de Justicia
del Congreso, Juan Carlos Eguren, ase- Conxura ou non, que
guró que la ley, que ya estaba en vigor se faga xustiza é o que
a modo de prueba en algunos centros importa, evitando novos
urbanos (Tacna, Moquegua y Arequi-
pa), comenzará a regir en todo el país episodios de impunidade
el 1 de julio. Abogados y especialistas
tratan ahora de impedir que sea pro- en Guatemala da ONU poden axudar
mulgada por el presidente Alan Gar- ao esclarecemento dos feitos. Cabe
cía. Lo más amable que dicen de la ley imaxinar que a firmeza e rotundida-
es que se trata de un dislate de grandes de que o finado Rosenberg amosa na
proporciones. filmación estean validadas con datos
El ex director de la Policía Nacional Luis precisos que acrediten a responsabi-
Montoya dijo en cambio que la nueva ley lidade xudicial dos acusados sen lu-
permitirá reducir las elevadas cifras de gar a equívocos. O avogado asasinado,
hurtos callejeros. “Los delitos menores supostamente descubriu o sistema de
son los que generan la sensación de inse- corrupción e de branqueo de diñeiro
guridad”, afirmó. La Policía seguirá haciendo su trabajo de BanRural, unha sociedade bancaria
pero con la ayuda extra de la gente ligada á muller do presidente.
“CON LAS MANOS EN LA MASA” Ademais da extraordinaria liber-
El viceministro de Justicia, Erasmo Reyna, dade con que actúan os sicarios en
subrayó que el arresto ciudadano pretende Guatemala, compre destacar a situa-
que los peruanos se conviertan en «parte ción de debilidade en que se atopa o
activa» de la solución de un problema y ser tan solo un sospechoso. Y este parece ser dadano retiene a otro por más tiempo o le goberno de Colom fronte a estas acu-
no en el problema mismo. Por eso acla- uno de los aspectos más criticados de la ley: causa una lesión “puede ser denunciado por sacións, circunstancia agravada pola
ró que la ley no invita a que la gente «sal- no faltan los que temen que se convierta en secuestro o por atentar contra la integri- súa reacción inadecuada tanto no ton,
ga de cacería en busca de delincuentes». un involuntario instrumento de venganzas dad física”. como na forma e no contido.
Reyna precisó que una persona debe ser o resentimientos entre las personas. “Imagi- O esclarecemento é condición sine
encontrada «con las manos en la masa» nemos que un individuo le tenga cólera a otro EL LADO BUENO qua non para recuperar a normalidade,
para ser detenida. El ladrón no puede ser y lo indique como autor del robo sin haberlo La ministra de Justicia, Rosario Fernández, chegando ata o fondo duns feitos no
encerrado en el baño de una casa parti- sido, y en vista de esa acusación se le detie- pidió a los impugnadores “que vean el lado que tampouco cabe descartar a pre-
cular ni agredido por el captor: debe ser ne”, conjeturó el penalista Mario Amoretti. bueno” de la ley. “El Estado no está pidiendo senza de intereses inconfesados liga-
inmediatamente llevado a la policía. A su A su criterio, la norma puede constituir un que el ciudadano sustituya a la policía”, se- dos mesmo á dereita máis conservado-
vez, los agentes de seguridad tienen que verdadero peligro para la libertad personal ñaló. En pleno debate, un centenar de per- ra do país, seica conxurada para frear
proceder con celeridad. No sea que el de- y la presunción de inocencia. sonas, integrantes del Comité de Lucha de os programas sociais do presidente,
lincuente quede libre en el acto y vaya a En declaraciones al diario limeño El Co- la Corrupción y la Injusticia Valentía Po- acusado de social-populismo.
buscar a su acusador para ajustar cuen- mercio, Gabriel Prado, del Instituto para la pular, llegó hasta la casa de la ministra del A percepción social é de repudio xe-
tas. Según la Asociación Pro Seguridad Seguridad Ciudadana, estimó que la ley puede Interior, Mercedes Cabanillas, en el distrito ralizado, non tanto pola entidade do
Ciudadana (Aprosec), la prueba piloto de ser un bumerán para los ciudadanos. Suena limeño de La Molina, para reclamarle me- denunciado, feito lamentablamente
la ley en el interior del país permitió de- descabellado que el protagonista de un robo didas más drásticas contra la inseguridad común, como polo impactante anun-
tener a 168 delincuentes sin heridos que se rinda ante la sola evidencia de ser descu- en el norte de la capital peruana. “Más po- cio previo da propia morte, deixan-
lamentar. bierto y acepte ser llevado a una comisaría. licías”, le pidieron. do entrever a presenza de moitas cir-
El constitucionalista Francisco Eguigu- “Un delincuente es una persona que ha pasado Cabanillas acaba de destituir a un alto cunstancias extraordinarias arredor
ren consideró que esos son los casos excep- el límite de la norma social y probablemente jefe policial, el general Percy Rivera Paiva, desta situación.
cionales en los que el arresto ciudadano porte un arma, sea de fuego o cortante. Las por un “inexplicable” tráfico de armas. Ri- Conxura ou non, que se faga xus-
puede ser «positivo». En esas situaciones no consecuencias pueden ser peores para quien vera es acusado a su vez de haber prohibido tiza é o que importa, evitando novos
actúa el crimen organizado. Pero previno pretenda capturarlo”, dijo. a sus subalternos que realicen operaciones episodios de impunidade. 
de que el delincuente capturado no puede Prado advirtió asimismo de que si un ciu- antidrogas. 

También podría gustarte