Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Presentación Workshop - Infancia en Antigua Roma y Otros Pueblos Antigüedad
Presentación Workshop - Infancia en Antigua Roma y Otros Pueblos Antigüedad
Epitafios en función de la edad vivida y no desde la fecha de nacimiento: Pupillo, Daniela. 2010. “L'età, il
dolore, il tempo: riflessioni sulle morti premature nelle iscrizioni funerarie romane”, en Ostraka: rivista di
antichità, XIX, n° 1/2, pp. 187-192, esp. p. 188.
Lo incompleto de la inscripción: Levison, W. (1898). Die Beurkundung des Civilstandes im Altertum. Ein Beitrag
zur Geschichte der Bevölkerungsstatistik [Inaugural-Dissertation zur Erlangung der Doctorwürde bei der Hohen
Philosophischen Fakultät der Rheinischen Friedrich-Wilhelms]. Universitäts-Buchdruckerei von Carl Georgi, p. 82.
CIL 10.1942 = LIKelsey 225; Latium et
Campania / Regio I. Ca. 1-50 d.C.
Inscripciones y su función comunicativa: Sartori, Antonio. 2009. “La comunicazione epigrafica e l’epigrafia
comunicata”, en Sylloge Epigraphica Barcinonensis (SEBarc) 7, pp. 63-73, esp. p. 66.
Comunicación de la gente corriente: Sanders, Gabriel. 1977. “Les inscriptions latines païennes et chrétiennes:
symbiose ou métabolisme?”, en Revue de l'Université de Bruxelles, n° 1, pp. 44-64, esp. pp. 44-45; Harris, William.
1989. Ancient Literacy, London, Harvard University Press, p. 222.
Análisis del discurso en torno a la muerte: Heynderickx, Priscilla y Dieltjens, Sylvain. 2021. “If Cemeteries
Could Talk . . . A Discourse- Analytical Analysis of Epitaphs”, en OMEGA - Journal of Death and Dying, vol.
83, n° 4, pp. 944-957, esp. p. 947
1. Las palabras, muerte infantil.
Problemas médicos:
CIL 02.4314 (p. 973) = CIL 02-14.1281 = CLE 1279 = ILS 5299 = AE 1972.283: “[…] enfermedades ardientes
quemaron mis entrañas, que los médicos no pudieron vencer”
Petron. Sat. 47.1-3: “Perdónenme, amigos; hace ya muchos días que no me responde el vientre. Y los médicos no
se entienden […]”.
Alta mortalidad por enfermedades: Koloski-Ostrow, Ann. 2015. The Archaeology of Sanitation in Roman Italy:
Toilets, Sewers, and Water Systems, Chapel Hill, University of North Carolina Press, p. 89.
Malaria: Hippoc. Epid. 1.10; Draycott, Jane. 2011. Approaching to healing in Roman Egypt, University of
Nottingham, Tesis para optar al grado de PhD, p. 209; Sallares, Robert. 2002. Malaria and Rome: A History of
Malaria in the Ancient Italy, New York, Oxford University Press, p. 223, n. 52 citando a Galeno 7.468K; 11.23K
Visión no positiva a infantes y niños muertos: Virg. Aen. 6.426-429; Tert. De Anim. 56; Sen. De Ira 1.15.2; Plut.
Cons. Apol. 23 D; Plut. Cons. Ux. 612A; Sen. Ep. 99.6; Sen. Controv. 4.1; Cic. Fam. 9.20.3; Cic. Tusc. 1.39.93;
Sen. Helv. 16.1; Cumont, Franz. 1949. Lux Perpetua, Paris, Librairie Orientaliste Paul Geuthner, pp. 327-328;
Bacqué, Marie-Frédérique et al. 2018. “Mort périnatale et d’un jeune enfant. Histoire des rites et des
pratiquesfunéraires en Europe issus de l’expression affective et sociale du deuil.Première partie: de la Préhistoire
aux Lumières”, en Neuropsychiatrie de l’enfance et de l’adolescence, Vol. 66, p. 243; Jobbé-Duval, Émile. 1924.
Les morts malfaisants «larvae, lemures» d’apres le droit et les croyances populaires des Romains, Paris, Libraire
Sirey.
2. La muerte y la cercanía a los infantes y niños
Cuestionamiento a visión no positiva:
Dasen, Véronique. 2010. “Archéologie funéraire et histoire de l’enfance dans l’Antiquité: nouveaux enjeux,
nouvelles perspectives”, en Guimier-Sorberts, Anne-Marie y Morizot, Yvette (eds.). L’Enfant et la mort dans
l’Antiquité I Nouvelles recherches dans les nécropoles grecques: Le signalement des tombes d’enfants, Paris,
De Boccard
Laes, Christian. 2011. Children in the Roman Empire: Outsiders Within, Cambridge, Cambridge University
Press
Carroll, Maureen. 2018. Infancy and Earliest Childhood in the Roman World. ‘A Fragment of Time’, Oxford,
Oxford University Press
Epitafios como consuelo y sentir de los vivos frente a muertos: Arnaud, Pascal. 2010. “Le vocabulaire
romain de l’affection dans les sphères du public et du privé aux trois premiers siècles de l’ère chrétienne”, en
Noesis, Vol. 16
Necesidad de conmemorar:
Nielsen, Hanne S. 1999. “Interpreting Epithets in Roman Epitaphs”, en Rawson, Beryl & Weaver, Paul (eds.).
The Roman Family in Italy: Status, Sentiment, Space, Oxford, Clarendon Press
Infantes y niños conmemorados a pesar de su juventud:
Dasen, Véronique. 2010. “Archéologie funéraire et histoire de l’enfance” (cit.)
AE 2005.213c = RPAA-2005/06-457
CIL 06.13148 (p. 3512) = CIL 06.30553.1 = AE 1995.103: filio melle dulciori.
Inrap-08-10-2019-2: delicatis
Delicia: Bruun, Christer. 1996. “A Temple of Mater Matuta in the Regio Sexta of Rome”.
Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 112, p. 222.
CIL 02.1235 = CILA-02-01.77 = CLE 1316: He vivido poco, pero mientras viví, fui dulce
para mis padres […].
Existencia de la niñez: Wiedemann, Thomas. 1989: Adults and children in the Roman
Empire. New Haven-London, Yale University Press, pp.146-153; Néraudau, J.-P. (1984):
Être enfant à Rome. Paris, Societé d’Éditions Les Belles Letres, pp.290-307
Emociones en lazos familiares: Curchin, Leonard. 2000-2001. “The Roman family: recent
interpretations”, en Zephyrus, 53-54, pp. 535-550, esp. 539.
Pais 1305 = CLE + 145 = CLE 1539:
Dulzura como inocencia: Ciliberto, F. y Mainardis, F. (2005). “Mani alzate, mains levées, erhobene Hände. A
proposito di un sarcofago della collezione di Francesco di Toppo”. N. Sanader, A. Rendić-Miočević (eds.). Religija
i mit kao poticaj rimskoj provincijalnoj plastici: akti VIII. Međunarodnog kolokvija o problemima rimskog
provincijalnog umjetničkog stvaralaštva, Zagreb, 5.-8. V. 2003. Zagreb, Golden marketing-Tehnička knjiga, p.183
CIL 08.16572 = CLE +1607 = CLE 2185: Aquí está ella. Vivió más dulce que una rosa (1 año).
CIL 02.5478 (p. 1049) = CLE 1158 = AE 2005.+715: Así la que fuera mi hija es ceniza ahora (11 años).
CLE 2267 = AE 2014.+781: [niña más dulce, arrancada no menos repentinamente] como la compañera de Dis; ...
después de que se la llevaron de repente (9 años).
CIL 13.7113 = CLE 216: al tiempo que la rosa floreció, enseguida se marchitó (medio año y ocho días).
CIL 11.5667 (p. 1392) = CLE 1314: la querida nietecilla de Virusio, la cual, apenas había ya cumplido los tres
años de vida, cuando fue arrancada, tan tierna, del seno de su padre y de su madre, así como de su abuela.
CIL 11.4311 (p. 1366) = CLE 457 (p. 855): mira por qué clase de azar se me ha arrancado la respiración de la
boca (9 años).