 Introduction

 The offer
 Industry analysis
 Players
 Key functions
 Market mixes
 Future challenges
 "લોકો સંસ્થા અથવા કમ્પ્યુટર સાથે વાતચીત કરવા નથી
માંગતા તેઓ વાસ્તવવક, જીવંત પ્રવતભાવ, જવાબદાર
વ્યવિ સાથે વાત કરવા માગે છે જે સાંભળશે અને સંતોષ
મેળવવામાં મદદ કરશે. "

_The Michelson,

State farm insurance

ભારતીય વીમા ઉદ્યોગ, અત્યારથી અવસ્તત્વમાં આવી
ત્યારથી, પવલલક સેક્ટર, ભારતીય લાઇફ ઇન્શ્યોરન્શસ
કોપોરેશન (એલઆઇસી) અને જનરલ ઇન્શ્યૉરન્શસ
કોપોરેશન ઓફ ઇવન્શિયન (જીઆઇસી) એ જીવન અને
વબન-જીવન વીમામાં અગ્રણી ખેલાિીઓ છે .
વવશાળ વીમો સંભવવત ટે પ કરવા અને લાંબા ગાળાના
બચતને પ્રોત્સાહન આપવા, જાહેર ક્ષેત્રની કં પનીઓના
પુનરર ચના અને પુન: રચના માટે ના સુધારા અને ખાનગી
ખેલાિીઓને સેક્ટર ખોલવા માટે સમયની જરૂર છે .
2000 માં, સરકારે આ ક્ષેત્રને ઉદાર બનાવવાનો
વનણરય કયો અને વૈવિક દબાણમાં પ્રવેશ કરીને
વવદે શી કં પનીઓને ભારતીય વીમા બજારમાં
પ્રવેશવાની મંજૂરી આપી. તેણે વીમા વબઝનેસમાં
વવદે શી ઇવિટી ભાગીદારીને 49 ટકા સુધી મંજૂરી
આપી હતી
.
વીમા ભાવવ જોખમો સામે હેજ છે આ રીતે જીવન વીમા
વીમા કં પની અને ગ્રાહક (વીમાધારક / અ્યોિર ) વચ્ચેનું
એક કરાર છે , જો ગ્રાહક નીવત ખરીદી કયાર પછી
કોન્શટરાક્ટની મુદત પૂરી થાય છે . પછી લાભાથીને વીમા રકમ
મળે છે
 સંપવિ, સ્વાસ્્ય વગેર ે માટે સમાન છે . વષર 1666 માં રેવગંગ
આગએ લંિનના મોટા ભાગનો નાશ કયો ત્યારે
વવભાવનાનો પ્રારં ભ થયો હતો. લંિનની પ્રખ્યાત વીમા
કં પની લૉઈિની કોફી હાઉસમાં કલ્પના કરવામાં આવી
હતી. વીમા-જીવન, દવરયાઇ, આગ વગેરન ે ી વવભાવના -
ઉદ્યોગસાહવસક ઇચ્છા તેમજ જોખમી વેપારનું સંચાલન.
બે પ્રકારના વીમા છે :
જીવન: લોકોના જીવન વીમો
વબન-જીવન અથવા સામાન્શય વીમો: જેમાં
ચોરી, તૂટફૂટ, અવનિ, દવરયાઇ, ભૂકંપ,
અકસ્માત અને આરોનય સામેના
ગુણધમોનો વીમો શામેલ છે
.
 બે પ્રકારનાં વીમા વચ્ચે કે ટલાક મૂળભૂત તફાવત છે . આ
તફાવત સવવરસ ઓફર વિઝાઇન, સેનમેન્શટેશન, ટાગેવટં ગ,
પોઝીશનીંગ, માકે વટં ગ, પ્રાઇવસંગ, કોમ્પયુવનકે શન વગેરમ
ે ાં
પ્રચંિ અસરો ધરાવે છે . આ તફાવતો છે :

જીવન વીમામાં ચૂકવવામાં આવતી વપ્રમીયમ બહુ મુખી

જરૂવરયાત સંતોષે છે : બચત, રોકાણ, જોખમો. નોન-
લાઇફ ઇન્શ્યોરન્શસ વપ્રમીયમ મોટે ભાગે મોટે ભાગે જોખમ
ઉદ્દભવે છે .

નીવત શુદ્ધ જોખમ આધાવરત છે , જેને ટમર વીમો પણ

કહેવાય છે . બાદમાંના વકસ્સામાં ખાતરીપૂવરક પવરપિતા
પર કોઈ વળતર મળતું નથી અને પ્રીવમયમ નોંધપાત્ર રીતે
ઓછું છે . તેનાથી વવપરીત, વબન-જીવન વીમામાં કોઈ
વળતર નથી. વીમાધારક માત્ર જોખમ માટે આવરી
લેવામાં આવે છે .


શરૂઆતમાં, વીમો એક ઉચ્ચ સલાહ અને સેવા ઘટક સાથે

જવટલ ઉત્પાદન તરીકે જોવામાં આવતો હતો. ખરીદદારોએ
સામ ચહેરો પરસ્પર વિયા પસંદ કરી અને બ્રાન્શિ નામો અને
વવિસનીયતા પર એક ઉચ્ચ પ્રીવમયમ મૂકવામાં.
જેમ જેમ ઉત્પાદનો સરળ બને છે અને જાગરૂકતા વધી જાય
છે , તેઓ ઓફ-ધ-શેલ્ફ કોમોવિટી પ્રોિક્્સ બની જાય છે .
સેલસર દૂ રસ્થ ચેનલો જેમ કે ટે વલફોન અથવા િાયરેક્ટ મેઇલ
પર ખસેિવામાં આવ્યા છે . વીમા વવવવધ મધ્યસ્થીઓ દ્વારા
વેચવામાં આવે છે , માત્ર વીમા કં પનીઓ દ્વારા જરૂરી નથી
આ વલણ પ્રોિક્ટ-સવવરસ સાતત્યમાં વધુ વધારો દશારવે છે
અને કી ઘટક વવતરણ હશે તે દશારવે છે
 The insurance industry is divided
into
INSURANCE
INDUSTRY

LIFE NON-LIFE
 Structure of the insurance industry
 Life insurance
 Existing structure
MINISTRY OF LIC AGENTS
FINANACE

BROKERS CONSUMERS

NEW
IRDA ENTRANTS
AGENTS
 Actuaries

Ministry of subsidiarie Agents

GIC
finance s

consumer

Surveyor

 બન્નેમાં, પૂવર-રાષ્ટ્રીયકરણ અને રાષ્ટ્રીયકરણના સમય પછી,
ફિ એજન્શટ જ ભારતીય વીમા બજારમાં કાયરરત હતા. હવે,
સરકારે દલાલોને વીમા અવધવનયમ, 1 9 38 માં સુધારો
કરવાને આધીન કયાર છે . કોઈ બ્રોકર કોઈ ચોક્કસ વીમા
કં પની સાથે જોિાયેલ નથી. તે તમામ કં પનીઓના
ઉત્પાદનો વેચી શકે છે અને તેથી, ગ્રાહકનો તેનો વવકલ્પ
વનષ્પક્ષ હશે. ઉપરાંત, બ્રોકરને પૉવલસી ધારકોને સેવા
આપવા માટે વધુ કુ શળતા અને વધુ સારા માળખામાં
રહેવાની ધારણા છે . આમ, બ્રોકરોની રજૂ આત
પૉવલસીધારકોને લાભ થશે.

ભારતના વીમા ઉદ્યોગમાાં રૂ.
400 અબજનો બબઝનેસ છે , અને બેબ્કાં ગ
સેવાઓ સાથે મળીને લગભગ 7%
ભારતના જીડીપીમાાં ઉમેર ે છે . એકાં દર
પ્રીબમયમ સાંગ્રહ જીડીપીના આશર ે 2%
છે અને દર વર્ષે 15% -20% વધે છે .
ભારતમાાં બવશ્વમાાં સૌથી વધુ સાંખ્ યામાાં
જીવન વીમા પૉબલસી છે અને
એલઆઇસી સાથે કુ લ અદ્રશ્ય ભાંડોળ
જીડીપીના લગભગ 8% છે ..
 એલઆઇસી રૂ. 6,128 વબવલયનનો વેપાર અને રૂ. 1,540
વબવલયન, 31 માચર, 2000 ના રોજ પૂરા થયેલા વષર
દરવમયાન 100 વમવલયનથી વધુની નીવતઓ અમલમાં છે .
એલઆઇસી ભારતમાં 2,000 થી વધુ શાખાઓ ધરાવે છે
અને દે શમાં આશરે 800,000 એજન્શટ છે .
 ભારતમાં નોન-લાઇફ ઇન્શ્યોરન્શસ અત્યાર સુધી જીઆઇસી
અને તેના ચાર પેટાકં પનીઓ દ્વારા આપવામાં આવી હતી.
ન્શયૂ ઇવન્શિયા એ્યુરન્શસ, ઓવરએન્શટલ ઇન્શ્યોરન્શસ, નેશનલ
ઇન્શ્યોરન્શસ અને યુનાઇટે િ ઇવન્શિયા એ્યોરન્શસ
 The Tata Group  AIG
 ICICI  Prudential
 HDFC  Standard life
 SPIC  MetLife
 ILFS  Cigna
 Max India  New York life
 20th century  Canada life
 Vysya bank  ING
 Cholamandalam  Axa
 SBI  Alliance capital/Cardiff
 IDBI  Principal
 Bajaj  Allianz
 પ્રત્યેકવીમા કં પની પાસે નીચેની કી
કાયારત્મક હશે જે આંતવરક અને બાહ્યમાં
વવભાવજત કરી શકાય છે :
 સંસ્થામાં આંતવરક: -
 વીમાકરણ
 દાવા વ્યવસ્થાપન
 રોકાણ
 સંસ્થામાં બાહ્ય: -
 ગ્રાહક સંચાલન
 વવતરણ ચેનલ
 ભારતીય વીમા ઉદ્યોગમાં પવલલક-સેક્ટર બંને
કં પનીઓમાં કવિન સ્પધાર છે , જે બજારના
લગભગ 98 ટકા વહસ્સો ધરાવે છે અને અન્શય
ખાનગી વીમા કં પનીમાંથી પણ છે .
 સ્પધારમાં ઉત્પાદન / સેવાના જીવનમાં ચાર
તબક્કા સ્પામ કહેવામાં આવી શકે છે . સ્ટે જ
ખાતેની કં પનીએ પ્રવેશ માટે અવરોધોનો
સામનો કરવો પિે છે , કારણ કે ઘણી મંજૂરીઓ
અને માપદં િની સ્થાપના કરી શકાય તે પહેલાં
તેને પૂણર કરવાની જરૂર છે
 સ્ટે જ II માં, કુ શળતા અને આવ્યક કૌશલ્યોની
અછતને કારણે તેને કાયરરત અંતરાયોનો સામનો
કરવો પિે છે . કાયરક્ષમ વિવસ્ટર લ યુશન નેટવકર ની
અછતને કારણે કં પનીને જાહેર ક્ષેત્રથી સ્પધાર થઈ
શકે છે . અહીં માકે વટં ગ અને વવતરણના સંદભરમાં
કુ શળતામાં દુ લરભ સંસાધનો છે
 સ્ટે જ III એ આદશર છે જ્ાં કં પની અન્શય સ્વયં
વીમા કં પનીઓના ફોમરથી સખત સ્પધાર કરે છે ,
ઉત્પાદનો લગભગ સમાન છે .
 સ્ટે જ IV માં, આ સ્પધાર બ્રાન્શિ જાગૃવત અને
વફાદારી બનાવવાના સંદભરમાં છે
These four stages may be represented as:-
SCARCE RESORCE
 વકં મત
 જીવન વીમા યોજના હેિળ પ્રીવમયમ દર નક્કી કરવા માટે
વપરાતા ત્રણ મુખ્ ય પવરબળો મૃત્યુદર, ખચર અને વ્યાજ છે .
આમાંના કોઈપણ પવરબળોમાં નોંધપાત્ર ફે રફારો સામાન્શય
રીતે પ્રીવમયમ રે્સના પુનરાવતરનની જરૂર છે .
 પ્રોત્સાહન અને વવતરણ
 જ્ારે કં પનીઓ પ્રોિક્ટ ઇનોવેશનમાં સફળ રહી છે ,
તેમાંના મોટા ભાગના હજી પણ વવતરણ ચેનલના યોનય
વમશ્રણ સાથે ઝઘિા થાય છે :
 a. બ્રાંિ ઇવિટીના વનમારણ માટે મહિમ બજારવહસ્સો
કબજે કરવો.
 બી. મજબૂત અને અસરકારક ગ્રાહક સંબંધો બનાવવો.
 સી. ખચર અસરકારક ગ્રાહક સેવા
જ્ારે બૅન્શિ-અપ સલાહકાર અથવા એજન્શટોની
પરં પરાગત ચેનલ મુખ્ ય વવતરણ ચૅનલ હશે,
વીમાદાતાને ગ્રાહકોને આ પ્રોિક્ટ પહોંચાિવા
માટે ની નવી પદ્ધવત શોધવી જોઈએ અને
શોધવી જોઈએ. કોપોરેટ એજન્શસી, બ્રોકરેજ,
ઇ-ઇન્શ્યોરન્શસ, સહકારી મંિળીઓ અને
પંચાયત કે ટલીક ચેનલો છે , જે વીમા કં પનીઓ
દ્વારા યોનય માકે ટ સેગમેન્શ્સ સુધી પહોંચી
શકાય છે .
.
 વીમોમાં સંબોધવામાં આવનારી
મુખ્ ય મુદ્દાઓ એફઓએસ મેનજ ે મેન્શટ
ઉચ્ચ ઉત્સાહ, પ્રેરણા અભાવ અને
ઉત્પાદન જ્ઞાન છે .આ સતત પ્રશ્નો,
અસરકારકતા સાથે જોિાયેલી ઇનામ
વસસ્ટમ્પસ અને કારવકદી પરામશર દ્વારા
આ મુદ્દાઓને અસરકારક રીતે હાથ
ધરવામાં આવે છે ..
 Stage 1

insurer Customer
 Stage 2

insurer A

Insurer B Customer

Configures Customer

Insurer C package

Insurer D
 Stage 3

New product configured based on customer needs

Insurer A

A.M.C B New product customer

Bank C
1. એકત્રીકરણ અને પોટર લ: - દા.ત. ઇન્શસ્વાબ અને
િોટવસ્મથ
2. નાણાકીય પોટર લ: - દા.ત. ચાલ્સર િેબ, યાહુ ફાયનાન્શસ
3. વીમા બજારમાં વવવવધ ખેલાિીઓ વવતરણની વવવવધ
ચેનલો અપનાવે છે .
4. સીધી વીમા કં પનીઓ: - િાયરેક્ટલાઇન, વજઆકો
િાયરેક્ટ
5. ઇલેક્ટર ોવનક ચેનલ્સનો ઉપયોગ કરતા પરં પરાગત
વીમાદાતા: - દા.ત. aigdirect.com, ઝુ વરચ સીધી
6. "એક સ્ટોપ શોપ" નાણાકીય સેવાઓ: - વસટીગ્રુપ, જીઇ
ફાઇનાવન્શશયલ નેટવકર
વીમા ઉદ્યોગના ખાનગીકરણ સાથે, સરકારે એક
બોલ્િ પગલું આગળ વધ્યું છે . લાભ મેનીફોલ્િ
હોઈ શકે છે .
ખાનગી કં પનીઓને સેક્ટર ખોલવાનું ઝિપી
સ્પધાર, નવીનીકરણ અને ઉત્પાદનમાં વવવવધતા
હશે. તે વીમાને સેવા તરીકે ખરીદવાની
જરૂવરયાત અંગે વધુ જાગરૂકતા પેદા કરશે અને
માત્ર કર મુવિ માટે નહીં, જે હાલમાં કરવામાં
આવે છે .
સંભવવત ખાનગી પ્રવેશકો ગ્રાહક સેવા, ગવત
અને સુગમતાના ક્ષેત્રોમાં સ્કોર કરવાની અપેક્ષા
રાખી શકે છે .
 નવી વવતરણ અને માકે વટં ગ ચેનલોની
શોધખોળ તરફ દોરી જશે.
 આવા અંિરવિર બાયરોને ટે પ કરીને, નવા
પ્રવેશદ્વારો વીમા બજારને વવસ્તૃત કરી શકે છે .
 સ્વાસ્્ય વીમો એ મહાન સંભાવના ધરાવતું એક
સેગમેન્શટ છે જે ટે પ કરી શકાય છે કારણ કે
હાલના ભારતીય ઉત્પાદનો અપૂરતા છે .
 તીવ્ર સ્પધારને કારણે વીમા વપ્રમીયમમાં ઘટાિો
થઈ શકે છે , આમ ગ્રાહકને ફાયદો થાય છે .