Sabatier. Bibliorum Sacrorum Latinae Versiones Antiguae: Seu, Vetus Italica. 1743. Volume 1.

vs^^Y,,
^**^
4lr#
'B'.
'
"^
^^
%
\ff.
G.2.li.'o%.
PRINCETON,
N.
J.
DtTisio
^Ci^..
Stction
.Vw0.5>
V,
IJH
.4^'
g^
i
^f^.
u-w
'^
>;|
^^mî
^
V
Digitized by the Internet Archive

in
2010 with funding from
Princeton Theological Seminary Library
http://www.archive.org/details/bibliorumsacroru01saba
BIBLIORUM
SACRORUM
LATINS VERSIONES AKTIQUjE.
1-i
vj\d
La1~^V^
BIBLIORUM
SACRORUM
S
LATINS VERSIONES ANTIQUtE,

E
VETUS ITALICA,
E T
Cceterae
qusecunque
in
Codicibus MfT. &: aniiquorum

potuerunt
libris
rcperiri
Quse cum Vulgata Latina
,
&
cum Textu Grêco comparantur.
AGGEDUNT
Prgefationes
,
Obfervationes
ac Notse, Indexque novus ad

,
Vulgata m
Benedict
e rcgione
editam
Opera
idemque
locupletillimus.
Ordinis Sanî
&
flttdio
D.
PETRI SABATIER
Saniii
Congregatione
Mauri.
TOMUS PRIMUS.
R E M
Apud
Bibliopolam
,
S,
Regis
REGINALDUM FLORENTAIN,
M.
Typographum
fub figno Bibliorum aureorum.
D C
C.
,
CUM APPROBATIONE
\.-
X L I 1 1= ET PRU-'llEGlO REGIS.
J- tlu \ n?ier iiulp
lyî
CELSISSIMO
AURELIANENSIUM
D U C
Uas
I.
tibi delict as,
Princeps
Caf
Junt
tucs
Celsissime
tee
offerimus.
delici<Jd
nhnirum
facra Scripture, quarum no^
vam ham
lucem emittlmm.
dulcius ex
ipfis
Ediitonem, Celsi-
TUDINI Quanquam
TuM
has
die atam
in
cceleftes
aquas
fontihus bib as y Hebratca
&
Gnsca
volvendo exemplaria; Latinam tamen Scripturarum

Tom.
I.
interpretationejn offerre
non veremur ^ eamque gra-
tarn
<if
accepwn
,
t'thi
fore fperamus,
,
Latinam
ati,
tem Hlam dico
qua
ut
cum
Hierofiyjiio
;
loquar
nafcentis Ecclcfice fidem roboravit

dei noftra maglflris olim fuit in ufu
qu(S prifcis fi-
qua
in Chrifto
nos genuere ;
quam
,
deificeps Latif^ce Ecdefids Patres,

,
ac Scriptores
Tertullia?2us
alii
Cyprianus , Amhrofius ,
Gregorii Alagni tem-
Auguftinus ,
&
ad ufque
pora
five
ad confirmanda
fidei
dogmata, five ad
tradenda
morum pracepta
;
adhibuere,
,
Hac funt
quibus
vi-
ta verba
hcec viîricia
fimt arma
tot aji-
nis Catholic a res fletit , quibus de errorum ac vitio-
rum
que
??ionflris
toties
,
triumphavit.
His Tertullianus
,
contra
Marcionem
Valentmum
Fraxeam
aliaf-
veritatis pefles feliciter pugnavit.
His magnus
Auguflinus
viHricem Chrifli gratia?n a Pelagiavindicavit

,
norum
ftas
,
telis
his
Manichaos
Donati-
Ariafios
innumerofique alios fanioris do[^rince
adverfarios debellavit.
clefiia
His
in quam
ar7nis
Ec-
Latina Patres ac Dolores, fua

fidei confijinarunt
,
fiinguli
atate,
dogmata
his verbis
officia
monwi prado-
cepta tradidere
cuerunt.
&
pietatis
Chrijlia?ws
Hctc tarn praclara anna , quibus fides noftra

fceculis defenfa eft,
fcriptis
,
tot
&
illibata ftetit, e
,
SS. Patrum
in
tanquam ex armamentario
;
quo hinc
Inde Jparfa erant , eruimus

Chriftiani , quot ?nillia
in coelum funt recepti
hcec vita
verba , quibus
fex
,
prioribtis Ecclefia faculis
fide imbuti fuerunty excer-
pfimus^ totaque fmiul collecia (^falton qiwtquot

reperire ) in lucem
Itcuit
proferbnm
&
tuh meritts ac
homri
Princeps Celsissime, dtcamm. Di-
gna
profe5io tarn antiqua, tarn veneranda Scriptura-
Maximi Fr'mcipis nomine injignita prodlret. Tu verb Princ eps Celsissime, quhn Regio fanguivirtutihus donifque cceleflihus
rum
mterpretatio , quce
,
,
7ie
&
externa dignitatum
ilia fihi
pompa
lo?ige
nohilior,
Ctit
dignus eras cujus
nome?i prcefcriberet.
hcec
his
enim vero potius facrata

tur ,
oracula co?2fecraren'
unis gaudet
quam
Principi
qm
,
&
delec-
tatur Divinis
litteris
quas diu no6iuque manihus

vitde tota ratio
animoque verfat ; cujus
ad
Scriptu-
rarum prcecepta tam accurate

Hide prohihent
,
exigitur, ut quidquid
;
cautus horrefcat
quidquid prceciejjet
piunt
dicere
impiger exfequatur.
;
mihi fas
,
plura
nee Principis
modefiia
,
ipfaque
efl
ohflarent
;
jujfai
Non
,
Reges atavos
quihus
,
editus
fihi
,
7ion
Heroas
ftirpi
qui rebus prêclare geflis
&
c^ fu(S
nunquam intermorituram gloriam

commemorarem,
tihi
cojnpara-
runt; non aliena atque externa, quamvis domeflica
& fplendidijjima faâ

dicerem origine
Chrifto trahis
tia tueri
, ,
De hac
,
una
quê fola
cur<^ eft
,
qua?n e
innoce?i^
cujus ifjtegritatem
morum
& ornare
nunquam non
ftudes, nullo 7ion

,
invigilas 'tempore.
tatis
,
Ilia re fie fa5ia
ilia
opera pie;
ilia
referrem recondita gratics dona

te
illam
pietatem, qua operanti in
Domino honorem
&
gloriam tribuens
quidquid honi in
te confipexeris.
/icceptum refers
72ullam
tihi
ut nullam
tpfi
fuhtrahas parte??i
,
vindkes.
;
Tanta humilhati
,
tantde ce-
dendum
Tint
:
modeflic-e
utctmque ferent
qui /lac lege-
credo eqttidem plurimos tnique laturos a
me
pratermijja fuijfe tarn pr^xclara virtutum exempla^
quihus accendi virtutis amor in
aim
pojfeu
Nee tamen
tes.
tnterea laiehunt tarn extmtde virtu-re6le
H(C enim
,
faBa
quoctmque ftudio ahf
condantur
humamfque confpeElibm fuhtrahanmr^ non magis latere in Viro Principe quhn fuh axe
,
cceli
radii folis pojfmit.

;
Omnium
in
iflam lucem
converfi funt ocuU

ore celehrantur.
hcec
virtutum exempla
omnium
eft; hdec
Hdcc pauper, cujus pater

adjutor
,
07phanus
cui
Cdecus
h^c
;
vidua
cujus
,
vin-
dex
h^c
eft
,
cui oculus
hcsc claudus
cui ba-
cuius
'
pradicare non cepibunt.
At
liceat nobis faltem,
Princeps Celsissime,
litteris
tuum
in fovendis
&
excitandis bonis
fla7ios,
grans ftudium laudare.
Lice at nobis tuayn in
ne ingrati videamur , humanitatem pr^dicare ; qui , cum totus in omnes affluas benignitate , Jingularem
nobis
exhibuifti.
,
Tu
enim primus
iftud tibi
opus
nuncupari
in tuo apparere
nomine
permififti
Tu
ad
illud
promovendum non tantum

es
,
patrocinio
Typographum dignatus
fecifti
,
fed
ipfi
etiam benigne
eumque
igitur,
beneficiis cumulafti.
Tuis
Princeps Celsissime,
s his
cceptum
aufpiciis, tua
abfolutum liberalitate , tua dignum piefruere

deliciis
,
late
opus accipe
quibus unis
p'wm
dele6latur pe5lus
erajifli.
quo quamlihet rerum
terre-
narum curam
Utinatn his longo fruaris tem,
pore , tuumque facris pr^fixum paginis nomen
ad
facrarum leBionem Scripturarum

tuo omnes difcant exemplo
res fuos
efl
,
alios pelliciat
&
fas
ad has Divinas
leges
aliis
mo-
vitamque totam componere.
Hcec
exoptare.
Tibi vero
.
'
PrinCEPS Celsissime
\
, '
quid exad /^^^'f.

1.
-p.
gr.
Thesd. n. 6. 'd
optem
tamen
quidve defiderem
id
omnia habes.
Opto
opta-
tibi
quod olim piijjimus Prceful piijjijno

opto
nihil
tibi
hatPriricipi,
pietatis
tibi
,
etiam atque etiam incrementa

dedit praeflantius.
qua
Dominus
tibi
Det
incrementa y det
;
confummatam perfeveran,
tiam
ac
demum
poftquam Tibi
litteris
bonis
omnibus, regno, ipfique Chriftiano orbi diu vixerisy

vitam longam beatd claudat aternitate,
catur
,
Hcec pre-
hddc vovet
CELSITUDINIS TUM
Humillimus
7. 1.
&
obfequentifllmus fervus
Fr. P.
Sab ATI
ER.
P
I.
iE
F
A
AT O
I
illuxit,
Eioquia
GENERALIS.
I^^^^î^^PH O
s
Q. 11
M Evangelii lumen Gentibus
Duina
Grsecique ac Latini ab Apoftolis in Chnfti dodri- ^^^'JZZ^fu'X na, fingulari Dei beneficio , funt inftituti ; turn '* '^^' ^*^""''"''
necefle fuit ut Eloquia Divina
fiaerant credita Judoeis,
* Rum.
,
quae folis
hadenus
Gentibus quoque, Graecis

ut
ac Latinis crederentur
n.
&
ipfi
* focii radicis
&
f"monem ^^** ^"" ^"'"
"""J
ptuti.
17.
pinguedinis olivae fierent.

facrae
ex Hebraeo in Graecum
r
T
, ,
Graeco
qui non
in
Hinc brevi Scripturge ProptereaeiHeLatinum fermonem verfse f Grxc"o'în*'La'ri*

Graece
1
Latina . qui 1^ non mil Latine noverant. Haud equidem me latet jam antea ohm aliquam exftitifTe Scripturarum interpretationem, quae Septuaginta Interpretum verfio appellatur , quaeque notillima celeberrima eft. Verum praeterquam quod ilia interpretatio non totam atque integram Scripturam , fed partem duntaxat aliquam Scripturae compledlebatur ; certe
}
funt
ut Graeca polTent legere

V
nifi
TT
&
&
in Chriftiana fide inftituendas mifll funt Apoftoli , prodiere Scripturarum interpretationes , quae totas Scripturas feu Graeco feu Latino lermone redditas exhiberent. Turn vero fimul cum Evangelii luce prodiit , aut paulo poft , aut aliquanto , fi mavis
nifi
non
poftquam ad Gentes
eft ingens numerus codicum , qui Scripturas Graece Latineque redditas continebant , ut ad Graecorum Latinorumque hauflus illae in vitam aeternam falientes aquae decurrerent. II. Verfiones omnes Graecas incredibili olim labore Origenes, &fin-
tempore fubfecutus
incoiiigencJisva-
gulari induftria,
magnoque
:
Ecclefiae,
dequaoptime meritus
eft
com- "i'bJ"udfc
j^J^"*
Ecdel
'"'f
-modo
lis
collegit
& vulgavit
Latinas vero qui colligeret , tarn multis faecu-
^""
eft nemo. Bene tamen de Ecclefia, ut ego quidem opinor, meriturus, quifquis idem incoUigendis Latinis facrae Scripturae interpretationibus praeftitifTet, quod in Graecis praeftitit Origenes ; magnum
inventus
fuiflet
certe operae pretium
fuifTet.
Quamvis enim fingularum
interpretatio-
num non idem fit meritum

primigenius textus
intelligantur
,
, nee tanta etiam omnium audtoritas , ut ipfis pofthabendus; tamen quo pleniiis facrae Scripturae plurimiim juvat , ut cum Auguftino loquar , imerpretum
fit
, ;
ii
.
P R
;
iE
AT
O.
Ett;
muita muiti
preatioL'ibus'fcri-
adeoque utilem navaturus eft operam, quifquis fuamin colligendis undequaque Scripturse verfionibus impendent. quod priufquam exfequaIII. Ad id nos hodie opus aggredimur iûf , HonnuUa circa varias interpretationes in hac Praefatione explicanumerofitas
;
p eint, nobis
men de eodcm
gumento iilef c aou
ta- j.g ar-
anitTius cft.
.
Equidcm de
i..
fingulis
penitus
licet.
littens Icriplere , bus , GrsGCis , ac Latinis , tarn ^' rj J r r J' J'1 I" vere, ur li de eodem argumento Icriplerim quidpiam, timendi locus mini fit, ne nihil aliud quam adum egifTe me, operamque abufum meam, imo Ut ut fit, aliorum fcripta Audorum compilafTe , plures fint diduri. dare libuerit , dabunt ; mihi quam rem vitio accufabunt qui volent , profedo de antiquis Scripturarum interpretationibus , quas nunc primum undequaque coUedas, e tenebns erutas in lucem emitto, Idere penitus non licet. De Grsecis tamen (llebo, nifi li paucis dixero de LXX.
'
o, facrarum Litterarum interpretationi,.p.p ol-- manda& muIta multi

1
&
&
Interpretum verfione neque enim de iis difputare noftri eft inftituti. Quid in hac PrsI V. Haec autem funt, de quibus in hac Praefatione agemus. Tribus ilia in quarum prima dicluri fumus de antiquarum interdum Mdpimusr conftabit partibus pretationum utilitate , quas paucis ita commendabimus , ut fua falva fit inveftigabimus plurefne prioribus Ectextui primigenio prserogativa
; ;
:
temporibus exftiterint verfiones , a diverfis profedlae interpretibus an una tantiim eademque primum fuerit , cujus varia deinde exempla a variis confedta fuerint librariis, qui pro arbitratu fuo addiderint , detraxerint, mutaverint, emendaverint. De celeberrima agemus interpretatione, quam S. Auguftinus appellat Italam ^ alii Communem^ alii aliis nominibus hujus interpretationis aetatem atque originem inveftigabimus, notas atque charaderes, propriofque, ut ita dicam, colores, quibus pofHsec quidem in prima Prsefationis parte. fit dignofci, aflignabimus. V. In fecunda , indicabimus fontes , ex quibus , quam nunc damus , veterum Verfionem antiquam haufimus hi funt manu exarati codices, Patrum, Audlorumque Ecclefiafticorum fcripta; MilTalia, ut aiunt; Brealia quaelibet monumenta , in quibus veteris interpretationis viaria ,
clefiae
:
&
&
fragmenta
ciiis
& lacinias reperimus. Equidemde codicibus manu exaratis par;
differemus
quandoquidem in
prasviis
admonitionibus, ubi de his di-
quos codices ad fingulos libros in concendi locus eft, etiam dicimus ; quam bonae notae folemus infilium adhibuerimus , cujus aevi fint illi,
&
&
dicate.
De
Patribus veto
Audoribufve
Ecclefiafticis
& fcriptis eorum,
e quibus antiquae interpretationis verficulos exfcripfimus,fiifius difputabimus. I. In tertia demum Praefationis parte, quid ab aliis ad recuperandam antiquam Scripturarum interpretationem ; quid a nobis in hac editione fit praeftitum i qua ratione ex tot variis monimentis corpus Biblicum confecerimus ; quo ordine , qua methodo fit edendum , explicabimus.
Hsec
exfequemur. Aha vero bene multa parcimus fcientes , ne inanem volumini molem adpraetermittimus , damus i difputando v. g. de canone Scripturarum ab Ecclefia recepto de numero ac divifione librorum facrOrum , aliifque id genus , de qui,
quam
brevilTime poterimus
&
bus nulius pene fcriptor Ecclefiafticus, nulius non difputat Scripturae inaha bene multa praetermittimus quippe hue terpres ; hsc , inquam , materiam, rerumque multarum , de quibus ahi plemus difputarunt, far-
&
raginem invehere non
eft
animus.
. ; ,
yE
AT
O.
Ill
PARS PR M
I
A.
PRIMUS.
interpret ationum'
titilitas.
,
Commendatur variarum Scripmra
Vll.
Ai<:iuii.
'''
^ Upervacaneum
C3
interprStationes
morbis
(^cilis
fuerit
,
pluribus
commendare
failiim
eft
, ^
varias Scripturae
Scripttira Jacra
quarum ope
iit
''^'^^^'^
H^'-"'
p.^H'r
humananim voluntatum fubvenhur
ab
\
una lingua profeinnotefceret Gentibta

ill||d
chr.atp.
'
îa
per varias imcrpretum lingnas longe lateque diûfa
ii.'
ad fdlutem' :
tationum
namque
exirtimatio eft, quani utile
fit,
quod
jiti-'<j}.
Gentibus vamrum scriquseque ea ipfa eft , de qua potilTimum hie agitur. ^ZuJnîiiiT' , Scilicet, ad pleniorem Scripture facrae cognitionem comparandam, plurimum conferunt varisc interpretationes , ut pluribus probat Auguftinus feq. fiquando enim ignotum verbum, 1. 2. de Dodr. Chrift. cap. 5. aut ignota locutio inter legendum occurrit , idque ex alienis Unguis proficifcitur ; non rantuni a iinguarum peritis , aut ab ipfis linguis , fed a variis interpretationibus fimul collatis , hauTlendam repetendainque ignoti verbi ignota^ve locutionis cognitionem docet S. Doctor Namque
faluris caufa
exftitit.
Varum
alia eft Scripturae facroe interpre-
utilitas
&
-^'.14!
'^'^'^
ignotum verbum
inquit
,
facit harere leSlorem
aut ignota locutio. Qiiê
fi
qu^renda funt ab earum Iinguarum hominibus , ex alienis Unguis veniunt otium eft (^ ingenium , edifcend^ , aut plurium interaut eadem lingiue , ft
aut
&
freturn confulenda
collatio
eft.....
Plurimum
htc quoque juvat

,
interpretum
nui-'tiiitatem inter-
merofttas collatis codicibus in[pela atque difcuftâ
VIII. Ne
iiobis kedi
;
quis
...
putet, dum autem *

1
&c. variarum Scriptural

A
pretatioiium utilitatem
ejus
commendamus ,
..^,.
,
facra?
textus primigenii prseltantiam a mendando

"^^
n*v
inter-
pretaiionum cora,
non
quid de utroque fentiamus cum Auguftino nee tantum ad mentem led & ipluis quoque verbis declarandum. In libro 2. de Dodr. Chr. de fignis \'erbirque Scripturae de ignotis & obfcuris lo, ,
^^tg^î^l^J^^.
impedimentis , quae leclori moram afFerre folent , late diiTerit S. Dodor , docet qure fint harum remedia difficultatum quE diicipiina; , quGC icientiae , quibus fignorum verborumque ignorantia pofiit removeri. Duo ad id pr^cipue requirit i". Linguarum peritiam j 2. Variarum opem mterpretationum , quae fimul collatae mutuum fibi praeftant auxilium , atque obfcuris aliquando locis afferunt lucem ; monet vero ut codices , e quibus petuntur interpretationes, emendati adhibeantur. 1. ciuidem Iinguarum, praefertim Hebr^xa; Gra^cê,
cutionibus
aiiifque
&
&
peritiam defiderat, ut
'>
A,!^,i!>..
obicura Scripturae loca, quoad ignota figna , intelligantur luadetque ut qui in iis explicandis laborant , adeant tos, qui linguas callent ; aut addilcant ipli, ft otiuni ftippetat, 8c idoneum adfit ingenium Contra ignota ftgna propria magnum remedium c/?,
difficilia
:
&
"'
ma'r.
Chr. cap.
iiiqi-ît ,
Iinguarum
cognitio.
,
Et
Latin^v quidem
lingua
homines
quos
jiunc
inftruendos fufcepimiis
duabus
,
aliis
habent
ttir
,
Hebrad
fcilicet
Gracd ,
ad Scrtpturarum divinarum cognitionem opus ut ad exemplaria pracedentia recurra,
//
qUiVn dubitationem attulerit Latinorum interpretum infinita v.irietjs. Igi-
^?y?.
tur varia; interpretationes
Scripturarum id efficiunt
faciant ut
iis
ut neceiFaria
:
lit
linguarum peritia
tates
nedum
non egeamus
Propter
dii-eifi-
ût diftum
Tsin. 1.
eft
.^
interpretum .îllarum linguarum
eft cognitio necejfaria.

,
Ablit Recuncndum
textum
aal
igitur ut
dum commendamus varias Scripture
interpretationes
textus pri<
primigc-
nium
ojm
Loccr-
,: ,
iv
frftationcs
inter
iE
F
,
AT
O.
Si-
migcnii prserogativam Isedamus
imo ftatuimus cum Auguftino.

ut loquitur
quando enim interpretationes inter fe diffident , fi quis n lapfus interpres Rierit ex ambigiw lingua piwccdentis ,
guftinus ibid. cap. ii. qua alia rationc
,
error irrepferit
Au-
niii
ad iplam originem textum-
que primigenium revertamur, motse componentur controverfiae inter interpretes , quorum alii aliter intelligunt , fuamque tuentur fententiam ? qua via afTecui licebit, qusenam interpretatio pofthabitis aliis,
,
Sed quoniam ^ infit laudatus Aug. ubi lupra cap. 17^. qua fit ipfa fententia , quam plures interpretes pro fua quifque facilitate atque pidicio conantur eloqiii , non apparet , nifi in ea lingua infpiciatur quam inter,
lit
admittenda
&
fretantur
do[liffimus
cb"
;
plerumque a fenfu auHoris devius aherrat interpres , fi non fit atit linguarum illarum , ex quibus in Latinam Scriptura perefl ;
venit
petenda$cogniiio
;
aut habenda interpretationes eorum

fnfficiunt
,
qui fe verbis ni-
mis objlrinxerunt
aliorum
,
non quia
fed
tit
ex
eis
Veritas
vel error detegatur
qui non magis verba

textils
quam
fententias
interpretando fequi maluerunt.
varia ejufdein
prec'ationes
coUa-
lEelilTe videamur, de interpretationum utilitate dicere. I X. Praeter linguarum primigeniarum Hebrseae Grsecas peritiam vult Augullinus in conlilium adhiberi varias a variis confeclas fcriptori-
Kaec de
primigenii prxftantia, ne hanc cuiquam
dixifTe fat eft.
Jam
licet
&
ftran''iiiqulndo'
''^-
Licet enim per fe non fufficiant , illarum tamen ope aliquando cdhtingit obfcuriores Scripturae fententias lUuftrari quod fcribit , atque etiam appofitione exemplorum probat Auguftinus Qjia quidem res^ inquit, de Latinis interpretationibus verba iîCitns^plusad^'^s ScriptursE intcrpretationes.
'>
^zuji.
".
juvit intelligentiam
quam impedivit ,
fi
modo
legentes nonfint negligentes.
Nam non-
\i"n.
nullas obfcuriores fententias plurium codicum
Ifaia prophet iS unus interpres ait ^
fape manifeftavit infpeBio , ficut illiid Et domefticos feminis tui ne delpexeris ;^/?5
fibimet invicem adteflatus
'7*
autem
eft^
ait
Et carnem tuam ne delpexeris. Uterque

alter
namque
ex
altera exponitur
;
Item illud ejufd. Ifaia propheta ,

^
ifi
cre-
dideritis,
non
intelligetis
alius interpretatus eft

fit ,
nifi
Nifi credideritis,
non per-
manebitis.
legantur
,
Qjî^ horiim verba fecutus

efl.
exemplaria lingua pracedentis

aliquid infmuatur ,fcienter
incertum
:
Sed tamen
enim
it
e:>i
utroque
magnum
legenttbus
difficile
efl
a diverfos a fe interpretes fieri ^ ut non fe aliqua
vicinitate contingant.
piiiiiraum juvant
jviJ^l"'ioc'uri^nis
ccgnitionem.
Et cap. 15. Hormn qtioque interpretum ^ qui verbis tenanon eft inutilis ad explanandarn fape fententiam. ciiis inhaferunt , X. Liuguarum peritia , quod jam animadvertimus , ad ignoti verbi atquc ignotsG locutionis , quae in Scripturis occurrunt , cognitionem eruendam ncceflaria cft ; verumad id longe utiliflimas elTe varias interpretatioVltirimum ^ inquit, dillerens de his verbis, LUmc nes , auftor eft Auguftinus
collatio
:
locurionibufque ignotis
Maximus
ha-
hic
j
quoque juvat interpretum
numerofitas
collatis
'^'
codicibus infpecia atque difcujfa

c(i
tantum
abfit falfitas.
I.
Sed
,
dum
varias
Scripturse interpretationes
commendat Aucodices
adlii-
dcicdus.'"'^''"'"
guftinus
non quofcunque harum

;
interpretationum
bendos , fed eos Imgulari diligentia quserendos monet , qui puri, atque ita proiequitur Nam codicibus emendandis priemendati funt
:
&
Utm
"
''"'*
,
mitus
debet invigilare folertia eorum
qui Scripturas
divinas
nojj'e
defiderant
ut emendatis non
venientes.
emendati cedant
ex
tino
duntaxat
interpretationis
genere
Nihil neceffe
eft ut pluribus
commendare
varias Scrioturee fa-
laboremus. Quantse fint utilitatis oftendunt fatis hxc pauciora quae diximus , feu potius exfcriplurius ab Auguftino , e cuius libris plura licebat excerpere. Tantum referam Briani Waltoni verba, quibus interpretationum Latinarum commoda oc utilitates mire
crse interpretationes
'
Prohg.
p/^^/,
celebrat Sc extollit
a Licet , inquit , verfionibus fontium pr^rogativas
P
non concedamus
,
iE
FAT
O.
,
,
V
pracfcrtim antiquautilitatem
, ,
mukiplicem tamen vcrlionum
cc
rum
,
& quae
Ecclefiae primis Ixculis in ufu erant
caucus
efl qui non videt. Veriiones enim velum detrahunt ut in Sanclum cc fandorum introfpiciamus corticem frangunt ut nucleum latentem
; ,
eruere poffimus
re poffit
,
lapidem de fontis ore tollunt, ut aquas quis hauritarn pro feipfo , quam pro gregibus iuis. Verfionum etiam
;
cc
<c
turn inter fe
turn
cum
textu
primxvo
collatio
apud prifcam Ecclefiam obtinuerunt

ratione
, earum praefertim , quae optima funt media , tum

,
cognationis
cum
linguis originalibus
tum
usus
quibus verus in obfcuris locis ienfus elici , ledio ge- cc , nuina in dubiis vel depravatis reflitui poflit cc Pritterea textus, verfiones , prêfertim antique, mutuas fibi fuppetias ferunt nam ut
per Ecclefiam
:
& audoritatis & &

occurrunt
(c
veriio texium explicat

corrigit
i
fie
textus verfionem
cbm mend^j
fie
cc cc
& ut textus
caufis fieri
verfionibus audloritatem confert,
verfiones anti-
Cumque ex fcribarum incuria , quin in minutis quibufdam codices , fi-equenter defirripti varient ; unde melius l];abiliri poteil: vera ledtio , quam ex antiquorum exemplarium , verfionum collatione ? Tandem confenfiis harmonia tot verfionum , diverfis temporibus faapud genres tantis terras marifque intervallis difiantes , quafi clarum , vox Dei eft , de coelo teilificantis fe horum librorum audorem elTe qui contra omnem huius mundi potentiam eos mirabiliter confervat. Praeclaram itaque operam navarunt viri dodifllmi , qui in hoc laborarunt , ut facra haec myfteriorum divinorum fcrinia , Regis fummi de falute humani generis ac hsereditate sterna diplomata , ex optimorum
qu3e de textus integritate teftantur.
aliifque
cc cc cc cc cc cc cc cc
non
polTit
&
&
&
cc cc cc
cc cc
codicum collatione recognita

injuria
,
&
a fitu, vel fqualore

,
quem temporum
vel ex
aliis caufis
contraxerunt , vindicata
pura
& incorrupta
non
fit
pofteris tranfmitterent. w
utilitare.
Faucis
Hadenus de variarum Scripturae v^fionum nunc de LXX. Virorum interpretatione dicamus.

interpretationibus Graecis dicere noftri
DeGracaixx.
^"'
lioner""""
XII.
inftituti
,
Quanquam de
^t'gli.
ne ; ; vero cum Latinse interpretationes antiquae ad banc verfionem fint a nobis expendendae, ex qua eas etiam efle confedas audor eft Auguftinus Ex
:
verbum tamen hie addam de Septuaginta Interpretum verfiofamofior namque eft , quam ut de ea penitus liceat filere maxima
Civ.D..
fi-'^'C
LA A.
interpretatione
.^
inquit, etiam
in
Latinara
Imguam mterpretatum
tanta eft
efl ^
Aiii?
'Z\\]\qiiod Latina ecclefia tenent.

*
Verfionis autem
ut
ilia
,
iftius
prse aliis
,
omnibus
interpretationibus Graecis
, ,
quae longe pauciores funt
doritas, tanta excellentia

ilia
una
fuerit
auolim ab Ecclefia recepta,
quam
Latinae
tionibL'
pTSat!"
una
fit
apud Graecos
in ufu
;
&
nullo pene ordine habeantur

Hiidem.
imo
ut etiam plures
,
quidem tam frequenti , ut caeterae apud Graecos an

ignorent.
ulla alia
rint
,
fit
Grseca interpretatio praeter ipfam
inquit Auguft.
&
Nam
in
cum fue-
alii
interpretes
,
qui
,
ex Hebnea lingua
Gracam
;
facra dla Eloqaia tranjlulenmt

ilia eft
ficut Aqiiila
Symmachus
Theodotion
ficut
audor non apparet , (^ ob hoc fine nomine inetiam , terpretii ^ Qiiinta Editio nimcupatur i hanc tamen qine LXX. eft^ tanquam fola ejfet , fic recepit Ecclefia i eaqiie iituntiir Graci popnli Chriftiani , qiioram plerique , utrum alia jit aliqiia ^ ignorant. Ex hac L XX. interpretatione etiam
interpretatio
cujiis
Latinam linguam interpretatum eft ^ quod ecclefia: Latins tenent. XIII. Sed quanti fecerit , quo in pretio ipfe hanc interpretationem habuerit Auguftinus , ab ipfo juvat audire. In fecundo de Doctrina Chrift. libro , cap. 14. ubi varias interpretationes Latinas comi.
in
.
codkes
tar.
ad
veriionts
Lxx"imerpretum
"P'^"'^^"'^''*
^=-
mendat
pouquam
'
i.
que
emendandos
Auguftinus.
dixit
piurimum juvare interpretum numerolita- docec
,,
vi
tern
,
P
collaris codicibus
/E
FA
C.
;
infpedam atque difcuiTam
poftquam admo-
nuit codicibus emenciandis primitus invigilare debere folertiam eorum interpretaqui Scripturas divinas noffe defiderant j ad Grxcam
LXX.
tionem emendandos
tinis qiiibiislibet
codices Latinos indubitanter pronunciat Laemendmdis , inquit , Gr^ci adhibeantur , m quibus SeptuaelT'e
:
,iii.z.
a_'"z-,'.
ginta Interpretiim ^ quod cd vetus Tefiamenttim adtinet^ excellit ancloritas
'?
Latini ergo
tit
diccre
ca^peram
codices
,
veteris
Teji.vmenti
potijjimiim
,
[i necejfe
faerit
Gr^corum
audoritate emendandi junt

ejfe
(^ eorum
qui
ghita ejfentôre uno interpretati
perhibentur.
Haec
,
fufficiant
cim fsptuade Sepcua-
pturarum interpretes
ginta Interpretum verfione. adeat etiam eos

',
Qui plura volet

,
adeat recentiores Scriifta

, ,
qui de
aliifque Grsecis
interpretationibus late difputarunt.
qux varise eiTe nes Latinas revertimur ; , Latinas interpretationes , iint tantum diverfa a diverfis exiftimantur confeda librariis unius ejuidemque interpretationis exempla , in quibus librarii pro fuo arbitratu addiderint , detraxerint , mutaverint.
=__
nos omiflis paucis inveftigaturi , an

Flis
ad interpretatio-
1.
An
Augudini vcba de variis inicrpretibus
Latini;
^'^'
una prhnhus
exftiterit
verfo Latina
an
varitt
a varlis confeda
interpretibus.
XIV." T
a/ V
,
Arias olim fuifTe Scripturas facrse interpretationes, quas vaVii
... intcrpretes elaboravennt
II-
,
:
verbis tarn apertis docet
1-
Aum-iciy.lt'p'.
hememms"'^^
guftinus
ut dubitare nemini pene liceat

verterunt
^
Qui Scripturas ex Hebnea

}
lingua
m Cracam
modo.
inquit, numerari poQunt
Latini autem interpretes nullo

venit codex
,
Ut enim
cuique ptimis fidei temporibus in
manus
Gracus ^
"*
(Jj jg"
aliqtianttdum facultatts fibi utriiifque lingua habere videbatiir
auj'iis eft
interpretari.
Vehementius tamen non eft urgendum iftud Au2:u{lini teftimonium neque exiftimandum , quot varii occurrebant olim Scripturas interpretationum codices , quorum
alii
ab
aliis
dillidebant, tot fliide varias Scriptu:
rarum
difcrepantia:
nimirum plerumque non tarn diverfos interpretes , quam diverfos , arpuunt librarios , eofdemque aut ofcitantes aur audaciores qui inter defcribendum unani eandemque Scripturarum interpretationem , iuo
interpretationes
,
a diverfis elaboratas interpretibus
hae
finguli arbitratu vel negligentia

varis
flint
plurima mutaverint.
Varias autcm diicrepantefque efle unius interpretationis lequamvis ab uno elaborata fit interprete , nemini mirum videsaiiTuTmm , tioncs, j-[ debet quandoquidem vel ipfius primigenii Scripturarum textus diverfas aliquando elTe leftiones , concors omnium tarn Catholicorum quam Heterodoxorum eft opinio. Quis enim vero neiciat variantes dari lediones in ipfo textu Hebraico vfeteris , & Graeco novi Teftamenti, cum hoc teftentur, ut verbis Waltoni utar, tot varietates ex Idem non i) codicibus Mir. & impreffis a viris dodifiimis annotatse. w Bellarminus. tantum fatetur, fed & pluribus confirmat Admits variis X V L Ncc cft quod meticulofi quidam , atque in rebus criticis
tex'I'ec-
X V.
clioucs
nmf'ieaiombur,
nihil
earum !xdi-
tur
auaomas.
peregrini , vereantur vetfaudifque antiquis exemplaribus hofpites , diicrepantes aliquando effe leclioj^^ ' dum varias textus primigenii O .f ,. n nes contenaimus , Scnoturae lacrae auctontas Isedatur , noltraque va-
&
&
n-ll
cillet fides.
Wakonus tam
vellit
,
enim iile metus eft , vanufque fcrupulus , quem tam fidei Catliolicte confentaneis rationibus conut Catholicce communionis theologum audire mihi videar.
Inanis
firmis,
, ,
P
iTaiim.
."'j.
ct
iE
AT
O.
vii
Sed praeter ea , inqiiit, quae ex viris dodlifTimis jam citavimus, & hxc addenda duximus , vanum efTe iftorum metum , & utilitates nonfper- cc multum enim tacit nendas habere variarum ledionum coUedlionem veram ledionem turn confervandam , turn reftituendam ejufque ad
; ,
re6lam intelligentiam.
nibus
Codicum innumerorum
conlenfus mirus in
om-
cc
veritatem divinam mul- a , , turn confirmat, Deique curam Ipecialem circa hos libros demonftrat ; cc
quae Religionis fubftantiam fpedtant
negligentiae
oui
hominum
, ;
ignorantiae
at
oC temeritati
infligi
permilit
,
cunm
<c cc
quafi llringere in levioribus
vulnera lethalia
lalutaria do-
Prseterca notandum eil darl media gmata corrumpendo, non fivit certa, quibus vera ledio,cum codices dilcrepant, ftabiliri poteft fcilicet analoria fidei, antiquorum fcripta & commentaria , antiquse verliones , codicum antiquorum collatio , maxime vero ipfa Scriptura , m qua antecedentium & coni'equentium conlideratio , & locorum parallelorum & fimilium obiervatio , m.ultum ad veram ledionem conferunt. Nam ilia
;
cc cc
cc
cc c<
cc
cc
ledio
lelis
quce
cum
,
antecedentibus
&
confequentibus
,
&
cum
aliis
locis paral-
conientit
&
analogise fidei confona eft

,
vel
cum
bonx
notje
cc cc
cc cc cc
Patrum Ecclefiae fcriptis corroboracodicibus concordat tur , procul dubio pro vera & genuina habenda eft. Si vero , his omnibus penficulatis , adhuc ledio dubia maneat , liberum efto cuiquam judicium non enim poteft efle alicujus momenti ilia varietas, utramlibet elegeris ; utraque enim vera efTe poteft. Ex his liquet quam inanis eorum metus fit , qui verentur ne Scripturje audloritas laedatur , ii varias ac
antiquis
:
& ex
difcrepantes elTe
nonnunquam
textus primigenii
leftiones agnofcamus.
Unkus
eft scri-
Sed ne pluribus ledorem morer , atque ut eo reyertar , unQuamvis textds primigenii de fum profedus ; en quo rem deduco difcrepent inter fe aliquando lediones , variifque diffideant verbis . ' r. ..1 _, atque etiam lententns , unum tamen eundemque prniiigenumi eile textum
: '
f. .
XVII.
p^mll^niusTli^^L ?.iw"ando vari^ nnc lectiones an non fariier ui.am

:
conftat
rum
quidni igitur pariter unam eandemque primum fuifTe Scripturainterpretationem dixerimus , quamvis variai in codicibus occur:
pmrlum'^Terfio"''^
L'"i''f-'.'
rant difcrepantiae
pantiae
1.
..^1
quae varias interpretationes
^
,
11 varus elaooratas in-
quamvis
plurinTe
fuerim inter fedir-
terpretibus, fignificare videantur?*

,
Nimirum
;
variae
illae
,
forfitan difcre- "elT"'"

* variarum le-
aut ab ofcitantium negligentia librariqrum
aut ab audacium
temeritate eruditulorum funt protedae bendo hanc interpretationem , verba

quae minus intellexere
runt.
,
quorum
,
alii
fomniculose
;
deicri-'"'"""'^''^*'*
&
fententias vitiarunt
alii
vero
aut
mendola putarunt
arbitratu fuo
mutave-
exicribendum primigenium Scripturae textum , cujus vel litterulam mutare nefas efle debuerat , contigit ; quanto maCerte
li
id inter
gis contingere
potuit in exfcribenda
interpretatione
cujus
cum non
quanta textus primigenii , minori adhuc cura , eruditulis , qui mutare minorique religione eft defcripta a librariis , addere , detrahere , glofTulas inferere , religioni non habuerunt 7 AUera XVIII. Praeterea variarum poteft efle alia ledionum origo , ea- purior ipftquc 1c" I'l "o erudituli , oicitantia, leaionumvariarum J'1' r que purior atque utiuor. oicut enim librarii OL origo. temeritate primigeniam translationem nonnunquam vitiarunt ? ita eruditi , fiquando primum dormitafle agnoverunt interpretem , quod talli humanum , 8c a nemine nemini non contingit , cum errare alienum fit , quae minus rede verfa erant , caftigarunt , & verbis fententiifve obfcuris lucem dedere. Hinc fadum eft, ut qux variae vitanta eflet audoritas
&
'
'>
&
&
dentur
jnis
efle
variis
elaboratae
nihil-
fcriptoribus
Scripturarum
interpre-
tationes, aliud forfitan
exempla
Tom.
I.
hnt , quam varia ejufdem interpretatiopro librariorum neghgentia , ignorantia , ac temeritate ,

ci
, ;
viii
P R
yE
FAT
;
O.
Hinc forfan Hieronymus tot exhnplaria pene , qiiot codices icripfit quae tamen paulo inflatius Icripta funt , pro more S. Docloris ( dicere mihi liceat ) in augendo minuendove nonnihil intemperantioris hinc , cum idem Hieronymus nofed
&
eruditorum caftigatione difcrepantia.
novi Teftamenti interpretationem , idque a pluribus reprehenderetur , S. Dodtor malevolis , qui fe , fuamque rodebant carpebant verlionem , iis refpondit verbis , quibus non tarn a fe novam Scripturse interpretationem elaboratam , quam veterem emendatam , a maculis vitiifque , quibus laborabat , expurgatam fiiiffe figniflcavit. Hinc demum Auguftino , qui nihil inepte , nihil nifi rede
adornafTet
vam
&
&
fcribit, fcribere forfitan licuit
Latinos interpretes niimerari non

i
hanc conjeduram vehementius hie non urgeo erit eodem argumento fufius dicam , ad calcem hujufce primae partis. Jam ad fe nos vocat famofa Scripturse interpretatio , quae ab Auguftino Itala appellatur de qua pluribus nobis eft difTerendum.
;
Verurn pofthac , ut de
pojfe.
III.
,
De
Quanta oiim
fuit
celeberrima interpretatione Latina
qua
olim
eft
;
Itala fuit appellata.
X. ^''^
,
nb'âuaomarapudLaunos.
V^
fi
;
Ucmadmodum
tatio
,
apud Grsecos
ipfam
,
Scripturarum interpreita fua eft
cujus cxcellit audotitas

,
Latinis, cui
cjetcras
quae hierint praeter

ilia
pofthabuere.
Ifta
nos
i\
eft
Itala
apud Graecos
,
eft Septaaginta Imerprettim verfio.
apud LatiSed
fiiit
utriufque interpretationis par
aut faltem
non rnultum
difpar
quondam
audoritas
certe fortuna
longe
diflimilis eft.
Suam nam-
que Graeci fmgulari diligentia fervavere , hodieque tota atque integra luce fruitur ; Itala vero , quae apud Latinos palmam habuit ohm , aut exftinda eft aut exftindse ftmilis , hadenus dehtuit in Mff. codicibus
,
hinc inde difperfis in forulis bibliothecarum ; ut vix fpes fit earn aliintegram in lucem revocatum iri. Fuere etenim viri doquando totam di , qui LXX. Interpretum verfioni revocandae in lucem , fuam certatim impenderunt operam revocata eft , prodiit ; nee femel , fed iterum atemendatior famofa ilia LXX. viroque iterum , feipfa femper audior
&
&
rum interpretatio fed & cseterse quoque interpretationes Gr^cae, nempe Symmachi, Aquilx, Theodotionis, plurimaque aliarum fragmenta luci reddita funt. Negledse vero Latinae omnes interpretationes, eaque ipfa, quam tanto in pretio habuit Auguftmus , cui caeteras efle pofthaben:
Eadem
pofiea a-
vu'peaeSmer'""
inquam , negleda eft vetus ilia interpretatio , poftquam novam adornavit Hieronymus , five veterem hanc emendavit tantamque nova fibi audoritatem conciliavit , & adeo veteri anteftare ca;pit, vetus vero in dies obfolefcere & excidere ; ut tandem pene
das pronunciat. Ita
,
intenerit tota
aut interire vifa

,
fit
atque
interiiffet
nifi
fingulari Pro-
videntiae beneficio
fragio temporis
Hanc
hinc inde
ad
in venerandis fervata monimentis , erepta nauintegra , nos perveniflet , fi minus tota fofpes
&
l',epa'^Ji"eTft an,:
quoad plutimas , randis hifce monimentis hinc inde difperfam quxrere

filteiTi
prseftantiflimafque fui partes.
Hanc
,
in
vene,
,
&
extrahere
atque ex extradis
&
,
colled:is
quae diflipatae erant
partibus reparare
sed ad primigeniam
dTi poffe "rrpe-
animus eft. At quamvis iicc laboti , ncc curis , nee vigihis pepercerimus , huic tamen Italae verfioni , quse jam olim Hieronymi & Auguftini temporibus vitiata dopravata, 6c pluribus afperfa erat maculis , primigeniam puritatem,
quantum
fieri
poteft
&
corpus
Bibhcum
efficere
iE
AT
O.
ix
nativumque reddi poO'e nitorem defperamus. Quis enim vero id fperare aufus fit , & qui id fieri pofTit ? quandoquidem , ut fiia ipfi integritas , nativufi.jue redderetur nitor , tantlim ad Apoftolorum tempora non foret recurrendum. Sat igitur erit , nee plura tas eft fperarc 11 earn, qualis & quanta in MlT. codicibus, & SS. Patrum Latinorum voluminibus exftat, exhibuerimus id quidem pollicemur. Quod priufquam exfequamur , Italae interpretationis quae fit setas , quae notae , qui chara:
deres, quibus ab
aliis poffit
fecerni, juvat explorare.

De
ejus
Longinquse certe fit vetuilatis necefie eft ilia interpretatio, quae vel ab ipfis Augullini temporibus longe antiquillima erat , quam m luos Latini ufiis adhibere foliti erant , priufiquam Hieronymus novam Scripturae interpretationem adornaret.
XX.
amiqui-
"Jdm."
Ab
ipfis Ecclefiae
incunabulis ex
LXX.
Interpretum verfione confediam fuifie interpretationem Latinam , quae apud Latinos principem obtinuit locum , quaeque ea eft ipfa , quam reflituendam aggredimur , plurimorum opinio ell i quamvis ik. quo tempore , a quo fit fada definiri vix ac ne vix pofTit. cc Cum ab initio cc Petitdidier , Diflertatione decima nafi;entis Ecclefiae , inquit Matth. in Script. S. Graeca verfio Septuaginta Interpretum , quae jam diu cc apud GrKCOS audloritatem adepta erat , per totum Orientem in omnibus ecclefiis obtinuerit , hinc tadum eil , ut cum Latini de Scripturse cc verfione fiais procuranda cogitarunt , illam in fuam linguam converte- cc rint , eo confilio , ut in eadem Scriptur ledioiie univerfa Ecclefia concc veniret. Licet autem temporis procefTu verfiones Latinae pene infinitse c< prodierint, una tamen inter alias, quam Auguftinus It alum ^ Hierony- cc mus Vulgatam^ Gregorius Veterem nuncuparunt, quamque omnium pri- cc mam fijifle merito fiifpicamur , principem locum obtinuit. Hanc fiib cc Apoftolorum temporibus elaboratam multi opinantur , nee fine aliquo cc flindamento , ne Latina Ecclefia Scripturarum thefauro tandiu privare- cc tur. At quo demum tempore , a quo fada fit , certo definiri nulla- cc
&
Matth. Pe""^"''"
&
tenus poteft.
3>
ea interpretatione pluribus etiam difputat Sixtus Senenfis Bibliot. S. lib. 8. p. 721. ac i". quidem de Graecis interpretationibus
haec praemittit
:
XXI. De
sixms sencnCs.
Prima Graeca Editio veteris Tefl. qua pnmum ufa eft cc Ecclefia, fiiit duorum & LXX. Interpretum verfio. Secunda, Aquilse cc Pontici , annis pene 1 20. pofl Chriflum edita. Tertia , Symmachi Sa- cc maritani , anno 1 90. humanae falutis condita. Quarta , Theodotionis cc Ephefii , amio 200. a Chrifli ortu elaborata. Quinta , una cum plerif- cc que Hebraicis Graecis voluminibus in Hierico in doliis inventa efl cc ab Origene qui etiam non multo pofl aliam quandam translationem cc reperit in littore Adiaco in Nicopoli , eodem modo in doliis occulta- cc tam , eamque Editionem Sextam appellavit. Septima poft omnes iflas Editio quaedam Graeca inventa efl banc Ifidorus 1. 6. Etymol. putat f ab ipfomet Origene inventam, quae Ko/t-ji a Graecis, hoc efl. Commit- c* nis & Vulgata dicta eft ; ab aliquibus vero Ka^tavoi; , vel Aa)c/*ca vocata eft, eo quod a Luciano M. edita crederetur , de qua in ep. ad Sunniam & Fretelam ita Hieronymus fcribit Breviter illud admoneo ut fciatis aliam ejfe Editionem , quam Origenes Eufebnis Cafarienfis Ko/wi/^ id eft Communem ap- cc
cc
&
pellant^
&a
&
plerifque nunc Aaziafog dicituri aliam Septuaginta Interpretum^ qu^s

Koivn
cc
reperitur in
Hexaplis codiabus
autem
eft ;
ifta
pro
locis
&
temporibus
in
pro
voluntate fcrtptorum veterum coir apt a editio

pli^
ea autem ^
qua babetur
Hex aInin-

'^
ipâ eft ^
qua
in
eruditorum
libris
incorrupt a
& rmmaculata
LXX.
tfrpretum trandatio refervatur.
His praemilHs de Graecis Scripturarum
X
terpretationibus
>j
,
PRiEFATIO.
de Latinis
ita
pergit Sixtus
&c
Pod
has duae
;
aliae
Latifci-
nx
Editiones veteris Teftamenti in Ecclefia Latina fuerunt

,
;
nova
w
3'
licet
ac vetus. Vetus
quidem Vulgata
Ko.i-,?
,
Communis edicionis
nomen
ac-
cepit
turn quia nullum certum haberet
audorem
turn quia
non de
Hebreeo fonte, led de
vel de
LXX.
interpretatione itimpta elTet,
Auguftinus 1. i8. de Civir. Dei , Hieronymus in praef. cujus ledione ufa eft Ecclefia longe ante tempora ; Hieronymi , Sc etiam multo port ufque ad tempora Gregoni P. Nova vero abHieronymo, non de Grxco , fed de Hebraica verirate in Lati-
quemadmodum
&
Evang. teftantur
num eloquium verfa ell , qua Ecclefia ab ipfis Gregorii temporibus una cum veteri Editione ufa eft. 3> De tradudionibus autem novi Teftamenti quod Graece , fed interdum Hebrai'cis phrafibus fcriptum fiiilTe conftat , certum earum numerum fcire non poflumus. Illas tamen fuilTe multas indicat Hieronymus in praew fat. IV. Evang. inter alias vero innuit fuiffe Editionem quandam veteJi rem jam dudum ante ipfum in Ecclefia vulgatam quae cum a dormitan>5 tibus librariis progreffu temporum corrupta eflet , Hieronymus earn juffu 53 Damali P. facta multorum Grsecortim exemplarium collatione , cor rexit emendavitque , & ad Grsecam veritatem reftituit qua Hieronymi caftigatione, vel potius editione, Ecclefia Romana a temporibus Divi Hieronymi ufque in banc diem perpetuo ufa eft. arouiiis. XXII. Sed Baronium audiamus, qui ad annum Chrifti 221. n. 41. multis prsemiffis de Origene , & ingenti Hexaplorum opere, necnon de principe omnium LXX. interpretatione pcftea de variis ipforum Graecis editionibus , de Latinis etiam interpretationibus hsec habet Cse33 terum etfi omnium conftat fententia editionem LXX. diclam eife Com)i mtinem^ tamen S. Hieronymus tradit eam baud fimplicem , fed triplici >3 editione fuilfe toto orbe diveriam De his enim tribus hêc idem haJ5 bet aieronyvaMS Alexandria ^gyptus in LXX. ftiis Hefychium laudat
,
5:)
&
Vr^f.-.
>5
auEioremi Conjiantmopolis ufque Antiochiam Luciani martyris exempluria probat i'^f^'Z^','
>j
i} >j
media
inter
has provincict Palaflinos codices legunt

i
Eufebius
& P amphilus vulgaverunt

:h.'Xc'\^^Q,
quos ab Origene elaborates
totiijque or bis
,
hac inter fetrifaria variet ate

.4*.

J)

>j
ob triplicem communem LXX. editionem, dum fuam quiique propriam commendaret , non leves inter fe conflarentur feditiones , ob eamque caufam faepe veritatem Hebraicam, vel alias a profanis editas translationes conmlendi pateret occafio. His igitur & aliis rationibus permotum fe fuiffe dicit S. Hieronymus ut Hebrai'cam quoque editionem in Latinum converteret. Ciim vero
compugnat
fed accidit
ut
a multis fibi adverfantibus temerariae novitatis
eo nomine
perinde ac
argueretur eo confilib fuam ederet, utaboleret LXX. translationem ^ ipfe Ikpius conatus eft inftituti fui reddere rationem , atque animi confi53 lium aperire, inter alia, cum adversus Rulinum , fic fcribit ôe ,
fi
&
Advtrf.
^'/'
K inquit
3J
contra
LXX.
fenex
,
Interpretes aliquid fiim locutus
qiios
ante annos plurimos
diligentijjime
emendatos
^
mea
linguae fiudiojis dedi ?
Tarn
flultiis
eram , ut qua a
> 3
pueritia didici
oblivifci
vellem
> ....
LXX.
Interpretum
opportune
fibi vifus eft

:
Caufatus etiam depravationem ex Hebrai'cis iontibus de.,
ducere veritatem. Nam fic fuperius ait Si L XX. Interpretum pura (Ij ut ab eis in Grcecum verfa eft^ editio permaneret i fuperfue me , mi Chromati , Epifco poriim fandijjime , impelleres ut tibi Hcbraa volumina Latino fermone transferrem: quod emm femel aures hominum occupaverat (^ nafcentis EccleficS roboraverat
,
j>
fidem
jujium erat nojiro
[ilentio
comprobari.
,
Nunc
ilia
verb cum pre varietate regio-
num
diverfa ferantur exemplaria
&
germana
ix antiqua
translatio corrupta
P
fit atqtie
Pv
iE
AT
O.
fit
xi
violata
nojlri arbitrii
putas ant ex plurikts judkare quid
verum
cc
.44.
S. Hieronymus fuilTe reperitur , qui ex Hebraeo fonte deduxerit in Latinum alveum. Quifnam autem ex Graecis editio- (c aquas nibus id ante praeftiterit , majoribus etiam incertum fuit. Nam cum plu- cc res ilierint , nee numero diftindi , vel tempore ; quinam illi eiTent , ut cc
Primus itaque
lih.z.
a,r!flfc.
temponbus
Auguftinus affirmat, obfcurum remanfit Ut enim ^ in manus venit codex Gracus , <iT aliquantulum
:
ait, ciiique primis fidei

facultatis fibmet titriuf-
cc
cc cc
*'
que lingua
intelligetitiam
habere videbatiir
^
adjuvit ^ aufus eft interpretari : qua quidem res plus quam impedivit^fi modd legem es non fint negligentes. Inter omnes
cc
cc
autem veteres Latinas interpretationes LXX. Italam , nempe Romanam , praaftitifTe caeteris , quod verborum tenacior eflet , & felicius exprimeret fententiae perfpicuitatem , idem S. Auguftinus affirmat. Accidit autem ut ob illam priorem verfionem Latinam , pofterior a S. Hie-
cc cc
cc
ronymo
tradita fperneretur
cum
videlicet Occidentalis Ecclefia anti-
cc cc
cc
cc
quitatem excolere confueta , novos fonos exhorrefcens, illam Hieronymi primo auduu refpueret , quod ficut a majoribus acceptge fidei , ita verborum efTet pariter tenacilTima ; donee paulatim , quaenam qualifve labore perfped:a , atque pia , pura , eflet , omnium eruditorum ftudio
&
&
cc
c
cc
vera, finceraque comperta, magno labore tandem fummaque laude fueNam ipfe S. Augurit in Eccleftam introduda , veteri non explofa. flinus , qui ea de re obniti Hieronymo vifus crat, ejus (ludium poftea laudare coepit Sed quantumcunque opus laudatum fiierit, nequaquara tamen prseferendum putavit antiquae illi LXX. editioni. XXIII. Addam hie Briani Waltoni teftimonium, in cujus prsefatioerudite tradanne 8c prolegomenis ad Biblia polyglotta, multa fcite frcUg. tur. En ipfius verba cc Quod ad verfiones Latinas attinet , multae olim ^'"'^' erant ex Graeco fadae, ita ut vix numerari poflent , telle Augullino
&
cc
cc
waiwnus.
&
,
cc cc
Inter reliquas
Itala
tamen unam
prae reliquis
commendat
quae Vulgata
&ii
cc
dida
eft, quae in verbis erat caeteris
cum
Vulgata antiquiorem
&
lêteris
magis perlpicua. Hanc vero, nomen his temporibus nada lit , reliquis Latinis
cc
cc
cc
efle necefle eft.
Cumque
Latina ecclefia fine verlione Lati-
na nunquam fiaerit , verifimile eft hanc primam fuifle Latinam verfionem ex Grasco fadam Apoftolorum temporibus , vel non multo poll: , aliis , ab aliquo Apoftone dicam cum Baronio, Bonfi-erio, Serario , lorum difcipulo fadam , ab ipfis primis Ecclefiae fiindatonbus vifam , approbatam. jj XXIV. MiUii fententia eft, quamvis cum Waltono , quern laudat, Tr.^f.m exiftimet Ecclefiam Latinam fine verfione Latina Scripturarum elTe non GrJ'p!
cc
cc
&
cc
cc
&
&
Miiiius*
i77-
, fed poft annorum complurium intervallum deliberatum de translationibus Bibhorum inufum publicum conficiendis. cc Ipfam hznc Italam ^ inquit , cum apud Latinos, aufpiciis, ut omnino credibile eft, ecclefiae Romanae prodierit, vix
potuifle
non
ftatim
tamen
,
a fufcepta fide Chrifti
cc cc cc
&
certe eft ut editam cenfeamus antetempora Pii P. Erat

lus gente, turn
quidem
is
cum Ita-
&
Latinorum primus
ipfienim Pontifices hucufquefe-
cc
cc
re Graeci fiierant qui diutiias paulo, per annos dicoquindecim, Ecclefiae ) res adminiftraret : neque abfimile veri eft ab ipfo demum procuratam
fuifle hanc verfionem , aut faltem aliquam ejus partem. Vereor ne cui non fatis firma videatur haec viri dodi ratio , atque etiam ne nimium confidenter , ne dicam temere , aflerat Pium Pontificem e Latinis primum , caeterofque hue ufque pene Graecos iuifle Pontifices , qui fedem Petri occuparent. Sed nemini mirum videri debet , fi in re obfcura , ni-
cc
mium
conjeduris vir dodus indulferit.

Tom.
I.
Concedam
iibenter,
fortaflTis
non
xii
nifi pofl:
iE
AT
&
I
,
O.
de admittenda
in
plurimorum annorum intervallum

:
ufum pu-
blicum aliqua prae cseteris Bibliorum translatione habitam luifTe delibeante Pii Pontificis tempora, rationem at ante earn deliberationem , Scripturarum interpretationem, qua Romani prae cseteris uterenfiiifle tur , qusecunque ilia fuerit , quocunque infignita nomine, five Itala^ five alio appellaretur nomine , nemo certe negaverit. Itaque fi qua, Pio Pontifice, habita eft deliberatio de translationibus Bibliorum, baud certe habita eft de conficiendis translationibus, quae. jam pridem confediae, rechiis fcripfiflet Millius delibein ufu publico erant. Melius igitur ratum fuiife ( fi tandem deliberatum eft ) de una aliqua ex multis deli-
&
&
&
genda Scripture interpretatione, quê, poftbabitis aliis , in ufum publicum admitteretur hancque interpretationem , non recens conteclam fed tunc primum , quamvis jam antea in ufu efTet , folemni Romano;
rum iummique Pontificis judicio comprobatam prodiifle atque hinc illi deinceps Itala nomen fuille, quodab Italis haec interpretatio approbata, & in uium publicum poftbabitis aliis omnibus , eifet admifla. Exemplo
,
,
Vulgata noltra, quae profeclo exftabat, priufquam folemni Ecclefiae judicio in fynodo Tridentina approbatione , fola , quam fequi deberent, omnibus proponeretur. Quid liceat affirXXV. Quid ergo demum circa antiquam interpretati(fnem ftatucnmare ciica ^latem in n antiquE inierpre- dum alt ? quidve cx his omniDus virorum doctorum teltimomis , quae ^ tatioius. jj^j-gj prolixa fatis , retulimus, de veteri interpretatione, ejufque state colligendum? Nimirum una vox omnium eft, inter varias interpretationes Latinas unam fiiifle prae caeteris infignem , quae variis eft appellata nominibus , ab aliis vetus Vulgata^ ab aliis Communis^ ab aliis Itala : banc interpretationem e Grseca L X X. Interpretum verfione , quae fummo in pretio, fola in ufu apud Graecos fuit, verbum de verbo fuifle expreffam , ut in eadem Scripturae ledione univerfa Ecclefia conveniret , ne Latina Ecclefia fcripturarum tbefauro diutius pirivaretur a quo autem elaborata fuerit incompertum efle. Itaque fi roges cujus fit aevi antiqua Scripturarum interpretatio longe eft antiquiftima , Apoftolorum temporibus vicina fi audorem latet. Cui refponfum iftud minus arriferit, quaerat doctiores. Nobis certe, neque fcriptoribus qui
elTe poteft
&
,-1
&
',
&
rem
Quibus
finua
indiciis
coflQt diijnofci
iftam diligentiflime rimati funt, licuit

Ao;e vcro
<-'
.
efle doctioribus.
.
an-
iiuerpieta-
pretationem
"-
inquies, qua nunc mibi ratione conftabit inter^ ,^ lucem emittis, iplam eile antiquam interpretatio, nem , quae prifcis Ecclefiae temporibus in ufu fiiit , & quae Itala eft appellata ? Quibus enim vero indiciis , quibus fignis, quibus coloribus lecerni ilia poftit ab aliis interpretationibus, fi plures fint ? Quis Italamôtiiis quam aliam quamlibet fuperefle affirmare aufus fit ? , XXVII. Nonlevis, fateor , difficukas; nee facilis ad expediendum nodus ille eft fed hujus modi tamen nodus , qui folvi poftit. Sunt namque indicia , funt notae , funt proprii , ut ita dicam , hujus antiquae
,
.
XXVI.
quam
' ,
.i
in
interpretationis colores
ut cognofci fua Iponte poflit.
Haec igitur
tibi
erunt figna atque indicia quibus illam iecernas.

Dupiexdosan'tionfs
XXVIII. Primo quidem vetus intcrpretatio

praeferendam quod
fcu I?^/^, caeteris prse-
"
magis perfpicua fit, , erriS- ^^^1 ipfai'nque caeteris " & verborum tenacior , pronunciat Auguftinus his verbis /?z ipfis inter- i- zpretationibus \idX2i cat eris pVi^feratur ; nam efl verborum tenacior^ cum perjpi- chr.\'. cuitate fentenfia. Duplex fingularifque ilia eft dos veteris interpretatio- H'^ "' nis Prae caeteris aliis perfpicua eft, & verborum tenacior. Itaque quam Scripturarum interpretationem hac duplici.dote gaudentem , quae nimirum
fententiis
: :
,,
P R
fiierit
iE
AT
O.
;
Xlll
verborum tenacior
,
cum
tibi
perfpicuitate fententias, repereris
hanc
effe
veterem
feu Italam
utmm
tici
talis ilia fit,
quam
in
Jam vero experire lucem emittimus. En priores verficuli Canconrtare dcbebit.

S.
Deuteronomii ex Mf. codice

,
ccelum
1^ loquar
ficiit
& audiat
eJr
,
terra verba
Michaelis in Lotaringia i, Attende ex ore meo. 2. Exjpedetur Jicut plu:
vja adpronunciatio
mea ,
defcendant ficut ros verba mea ; ficut imber ftiper gra^.
fidelis
& nix fuper fenum. centiam Deo 4. Dem & non m

men
^
Quia nomen Domini

ejus
,
,
invocavi
noflro.
eji
vera opera
,"
eo iniquitas
jujitis
Porro haec, fi cum Grseco ^ &:c. vix una aut altera vocula differre inter fe deprehendes fie enim Graece legimus i. neo'c^;^* e5i'i\ <^ AaAoW* ^ etxni-ra yii U âdbn^&co uq Jstoc to ^;7Hp-3?5'/!<5t f/ , ^ i-jf-Qt^n-m ui; jn'tisi'wi CK <^^/iu/^tiq f^.a, 7..
ei jilii
maculati : generatio prava
& perverfa
:
&
& omnes
date maghifi:
viiV ejus judicia
Dcus
rectus
Dominus. ^. Peccaverunt non
edit.
Rom.
:
conferas
'
Jpamg
fiff,
to. fti/H^Tti fx\s'
cLcrd
hjuS^?
its-'
aûgtv t
(C
ceai vi^nvg
tifûv.
'fki
,
^Pfrov.
3. ''Oti tc ovoto, i'p'â
Kt/g/ iMU-Mtra.'
TTucn^
<tf
Jbn
n%vct
fjLtyt'Xuiaujuluj
tS
,
Qioi
chc
4.
Qiog
aAndiva
,
dimf
J.
(S
cJo)
iy.
twnf
y-S^Teig'
Qecg
Tnôi;
^tvici
'c^v aJi'/ia' J'lV.'zloc,
ot/o?
Kt/'s/oc.
'HâOTOcraf
ourrrS
/ji.Ci>iJ.r\-ni:
cuoXla,
J)e?pafj.ixivii.
Si quae
tamen
all-
cubi fonti Grjeco diflimilia occurrunt, id non aliunde venit fepilTime, quam ex diveifitate Mfs. Grascorum. Exempli gratia , in verfione antiqua libri Efther, quam eruimus ex Mf. codice Sangermanenfi , fie
habetur ad cap. in. ff.

vit
i.
,
2.
:5.
rex Artaxerxes
Aman
(ir
pri^tuUt
Et faSium efl pofl luec verba ^ eum , cb" prima fella fecit eum
,
glorificainter
om-
nes arnicas fuos.
Et omnes ^
:
qui in atrio
adorabant
Aman
fic
enim prace-
perat rex
fieri
erant in atrio
Et locuti funt ^ qui JUardochaus autem non adorabat eum. regis , JVIardochao , dicentes : Qiiare non audis qua a rege di:
cuntur ?
In Grseco vero
<co^7iKUV>iv ourrrS'
ojuTT/^.
mto
wSS
l^d^^^v
(iauiMvc
'A/?'^ê/?^ni;'A/j'.av
cv T?
is
at/'A'T,
ovtî
cv
yb 'zp^crijuîv 6 âaiXdjg Tmnija^'

ti7 cu/^.n
;
d 3 MafJo^7og
'szFâîivvi
Kotj sAo.'Af/fra;' 0/
tQ
â.crfy\iCi]?
ra
M-afdh^'ia' Mofifo^hy
11
-sxâKoJft? TO
vOT iS ûaiMcog î^jwâ
Ita
cx cditione
LXX. Lambert!
Bos, Franequerge 1709. Porro editor in notis inferioribus diverfas ex variis locis petitas , quae optime refpondent textui noftro verbi gratia , ad hxc priora verba , Mitk q toiTS , obfervat apud Ong. legi , UiTo. 3 m pnV-tpiS SCra- apud vet. al. Ka) i')4vno fjt^ Svg >^6yyi i^Jrs?- fubinde ad feqq. ^ vâc^v dunv , &c. notat alias legi , i. eViTpse aufubjicit ledtiones
:
ToV
<p'iXa>y ^S itjr^denique monet apud Orig. obelo configi vocativum UAfJ'o-^'ii. Quse omnia mire confirmant antiquam noftram Eftheris verfionem , textus Graeci efle tenaciorem , ideoque effe Latinam verfionem olim ufurpa>
i:
ihicAv oLOTov 5-^vov
cumf VTn^vo) -^" (
Orig.
iTiuvco
Tcrtviuiv
fit)'
tam in Ecclefia. Plura exempla ex aliis libris petita hue afferre poffem, quibus convenientia Mis. nofirorum antiquae verfionis Latinse
cum
in notis
'
fed haec ipfa melius multo infpicientur ; quas confulat diligens ledor. , XXIX. Non tantlim autem certam nobis regulam tradit Augu- ipreAugudinus ftinus, qua veterem dignofcamus interpretationem j veriim etiam ipfe dlJnofalûfêTuj ' verCo, inftar reguls efle poteft. Cixm enim ceteris interpretationibus Lati- "" nis Italam efle praeferendam pronunciet , hanc S. Doclor interpretatio_
textu Graeco conftaret
nem
exillimandus eft, ut quidquid ex , defcriptum ex Itala habendum fit ; nifi eum dixerimus Auguftinum qui meliora videret , probaret , aliifque proponeret ; ipfe deteriora fequeretur. Jam vero fi conftabit
cseteris
ita praetuliflie
omnibus
Scriptura facra in ejus fcriptis occurrit
( conftare
autem debet
quidquid ex variis Auguftini operibus defcri-
, ,
xiv
P
,
iE
AT
O.
aut faltem partem maximam , efTe pretiofa antique interprefragmenta i quanta vel ex hoc uno fonte pars veteris hujufce Verfionis ad nos manavit , hodieque falva nobis eft ? Frequentiori Dcindc frcquentiori verficulorum diftindione vetus interi etiam diltini-ri-oP -hi prctatio aD aliis iecernitur. a V erluum namque diltnicho , ut ait Maraione verf.cufcimT at^qul '' tianaeus nofter , ab antique sevo ufurpata in libris Sacris , quaeque in interpretario. Editione vulgata ante Hieronymum obtinebat , copiofior fuit caete ris omnibus divifionibus , tarn antiquis , quam hodiernis. Hac di>j ftindione verfuum partiti olim Pfalmi , duplo majorem habuere nu>3 merum verficulorum , vel interdum triplo majorem quam nunc ha, 53 bent in Vulgata noftra Latina. Hujus copiofifTimae divifionis memi nit Hieronymus procem. in 1. i6. comment, in Ifai. ad Euftoch. lo quens de odo xiii. Pfalmi verfibus ab Apoftolo citatis in ep. ad ) Romanos. w O^lo verfus , inquit , qui leguntur in ecclefiis , in He-
pfimus
tationis
XXX. .....^
J'^hg.
t'".
'
''.
&
hrdico non habentur
tertii
decimi Pfalmi^ Apojiolm tifurpavit fcribens

eft ,
ad Ro-
manos
rtim.
( 5
13.)
Sepulcrum patens
, ,
&c. non
eft
timor
Dei
ante oculos eo-
Jam vero totidem
noftro Mf. Sangermanenfi
eodemque ordine decurrunt annorum plus mille quo

;
in
Pfalterio
Pfalterio ve-
terem interpretationem Latinam , e Graeco Ko/i-Jf proxime derivatam contineri credimus. Praeterea Pfalmus cxviii. Beati immaculati ^ viginti duos habet verfus fub unaquaque littera alphabeti Hebraici fic de aliis. Haec verficulorum copia recte animadvertitur in fine perantiqui Mf, codicis S. German! a Pratis n. 31. ubi catalogum plerorumque librorum utriufque Teftamenti fcriptor fubjunxit , adnotans e regione numerum verfuum uniufcujufque liori juxta divifionem antiquam , quae divifio copiofiffima eft in hoc manufcripto. Exempli gratia, libro Genefis tribuuntur ibid, ft- 4500. Exodo , 3700. Levitico, 2800. Numeris , '^(>')0' Deuteronomio , 3300 Matthaeo Epiftolae ad Romanos, 1040 2600. Marco, 1600 ad Philemonem , 50. quae ultima epiftoU viginti quinque tantiim verfus habet in Vulgata noftra. Qui ab HieroXXXI. Prsetcr libros , qui canone Hebraeo continentur praeter '1 nymo nee emenJJ-JLaiini eos quos u. Hieronymus aut emendavit , aut Latme reddidit, aiii nee dati i?b"i!"otiMMbTiH f'^'^'^ nonnulli libri , perinde Sacri , quibus etiam Vulgata noftra convetsris imcrpreta{j-^t. De his certc libris nulla debet effe controverfia , nee ullum pouoms reliqiuas.
;
&
t"^
telt eile
nrrJUdubium
Cum
quin
,
toti
venerandae
lint veteris interpretationis

,
^ \reh-
quiae.
enim
a canone Hebraeo exulent
nee in Hieronymiana
verfione appareant
quae ante
non
alio
ex fonte,
quam
e veteri interpretatione,
;
adeofiiit in ufu, manare ad nos potuerunt que veterem nobis illi libri interpretationem exhibent. Hujus generis funt, Sapitntia^ Ecclefiafticus ^ Baruch , Epiftola Jeremia , duo Machabaorum libri. His nunc omnibus libris perinde Sacris hodierna Vulgata concc Qui namque in ftat ea ( Vulgata ) libri continentur , ut a ma- uh,3) joribus noftris quafi per manus traditum nobis eft , partim ex S. ^'l/^J Hieronymi translatione , vel emendatione fufcepti funt partim re-^'*''"w tenti ex antiquiflima quadam editione Latina , quam S. Hieronymus 55 Communem 8c Vulgatam , S. Auguftinus Italam , S. Gregorius veterem jj Translationem appellat. w simiiiorertGrxXXXII. Cum vetus intetprctatio , eM Itala ^ non ex Hebraeo, quamHebrxo ve- fed c Gracca L X X. verfione Latine fit reddita; Graecae interpretation!, n.^shxcimerpre,a^^ ^^^ Ratine eft rcddita fimilior effe debet ; ita ut, fi quae fit difcrepantia inter Hebraeum &. Graecum , fi quid defu in uno , quod in al-
Hieronymum
&
>:>
P
tero reperiatur
,
;
R.
yE
AT
O.
,
XV
fi quid detraclum , fi quid additum fi quid immutatum fi quid exuberans ( funt autem bene multa hujus c?;eneris quse Hieronymus pafTmi obiervat ) Grseci textus , non autem Hebnci dif,
crepantias repraefentare debeat vetus interpretatio
atqui
&
iilud erit
fignum , quo
liber Efther
'"
,
in
hoc noftro opere internofcas Italam. In exemplum fit quern variis translatoribus vitiatum in Edirione vulgata
Libriim
Efther
,
p/.;agnofcebat Hieronymus.
ba prejjius
inquit
varus translatoribm
^
conftat eê vitiatum ; quern ego de archivis

tranfiuli.
Hebnvonim
relevans
verbitm e veriiide
Qtiem Ubnim
qu<.v
,
Editio vulgata laciniofis hinc

^
verborum
folitum
'
fmibus trahit ^ addens ea

eft
ex tempore did poterant

,
cJr
audiri
; ficv.t
v.ti
fcholaribus difciplinis
fumpto themate
vel
ille
excogitare quibus verbis
potiiit ,
Hasc fline fcribendo quafi ante oculos habuilFe codices, ex quibus antiquam libri Efther interpretationem Latinam eruimus , videtur Hieronymus uc enini Martianaei verbis utar , tot tantaque in his addita leguntur , quse ex
qui
injuriam
pajjlis
eft
qui injiiriam fecit.
cc
tempore
nius
his
, ,
dici poterant
&
audiri
ut vix ea conjeduris alTequi potuifTe-
nifi
adhuc
',
fcripta nobis luperefTent in praediclis Mfl^.
Infuper
notat S.
Dodor Mardochxi fomnium
in Editione vulgata princi-
ejufdem vero fomnii declarationem poll finem fe repeomnia quae obfervat, ita apte conveniunt codicibus nodris, fimulque codices noftri ita fonti Grjeco refpondent, ut in dubium revocari nullatenus poflit quin Italam reprsefentent.
pium
:
libri fuiiTe
riffe
quse, ficut
& caetera pene
X X X I I L Vel ipfae macule , quibus afperfî fuit Hieronymi tempore vetus interpretatio , polTunt efle indicio, equidem minus honorifico , fed tamen indicio , quo dignofcatur. Audire juvat S. Hieronymum de his macuhs diflerentem in epiftola ad Chromatium ; a quo , ut novam ex Hebraeo Scripturarum interpretationem elaboraret,
_
N^vis
^"''''''"'
ipHs di-
rogatus
inquit , pura , ut ab eis in , permaneret /fuperflue me mpelleres ^ ut Hebrâ tibi volumina Latino [ermone transferrem. Quod enim femel aures homimim occupaverat , nafcentis Ecclefta roboraverat fidem juftum erat noftro filentio com^
flierat
:
Si Septuaginta Interpretiim
^
&
Gracum
verfa
eft
editio
&
probari.
Nunc
ilia
verb
cum pro
varietate regionum
& germana
put as
dere^
,
diverfa ferantur exemplaria^
antiquaque translatio corrupta

fit ^
fit ,
atque vwlata
noftri arbitrii
aut e pluribiis judicare quid veriim
am
novum opus
in veteri opere cti-
&c. Caterum memini ednionem LXX. Translatorum olim de Gr^co emendatam tribuiffe me noftris ; nee inimicum debere exiftimari eorum quos in con, ventu fratrum femper ediffero. Ft quod nunc Verba dierum interpretatus fum^
idcirco feci
ftifa
^
ut
,
mextricabiles moras
& filvam
,
nominum^ qua fcriptorum con,

,
funt vitio
fenfiiumque barbariem
apertius
&
per verfuum cola digere-
rem.
Et
praef. in Paralip.
ad
Domnionem
&
Rogatianum
Libere
vobis loquor^ ita in Gracis dj" Latinis codicibus hie
nominum
ut non tam
con]ela ar, bitrandum ft. Nee hoc L XX. Interpretibus qui Spiritu fanllo plem , ea , quie vera fuerunt^ tranftulerant ; fed fcriptorum culpa afcribendum^ dum de emen-
Hebraa quam Barbara quadam
& Sarmatica nomina

}
liber vitiofus eft ^
datis inemendata fcriptitant
& fape
tria
nomina ^fubtraclis
appellationes
^
medio fyllabis în
unum vocabulum cogunt;

duo vel
tria
vel e regione
vocabula dividunt. Sed

,
figura eorum , quadam narrantur hiftorict , de quibus Regnorum libro dicitur : Nonne ecce haec fcripta funt in libro Verborum dierum regum Juda ? qua utiqiie in noftris codicibus non habentur. Vel ipfis ergo naevis antiqua interpretatio patebit. Porro haec noftra , quam vulin
que exiftimant ^ fed urbes que , fub tnterpretatione
&
& ipfa & regiones^ &
unum nomen ^
fait us
propter latitudinemfuam, in
^
non homines^ ut pleriobli-
& provincias fonant; &

&
Tqvi. I,
xvi
,
II
iE
AT
,
C.
gamus verfio pafTim hujufce modi nsevos & maculas pra^fert, quarum tamen macularum hic non proferemus exempla , ne lectori têdium afferamus cui etiam digito monftrare vitia fupeiHuum eft , quae per fe fatis
j
,.
Dignofcitur etiam additaniciuis qu^ in Hebia:j
patent.
non legumur.
funerque funt indicia, ut vetus Scriv r pturarum vcrlio dignolcatur nuUis tamen certius dignolcitur , quam additamcntis , quae cum nee in Hebraso , nee in HieronymianK verTalia profctflo
fatis
:
XXXIV.
r-
tr
11-
]
quae
iionis codicibus antiquioribus legantur, nonnifi a
LXX.
Interpretibus
,
ad quorum Graecam interpretationem Latine reddita eft hala atque ab ipfamet hala manarunt. Nimirum L XX. Interpretes , ut ait Hiero-
nymus
nibiis
prsei. in Paralip.
in fua verfione Graeca vel oh decoris gratiam

,
vel ob Sptrittis fanli aufioritatem plura addiderunt
in
Hebrais
voliimi-
duobus prioribus Regum , Vulgata noftra plurimos exhibet verficulos , qui in Hebrseo defiderantur , quos etiam fruftra quseiieris in Hieronymiana verdone quolque adeo quae ante Hieronymi Ktatem in necefTe eft ab antiqua interpretatione inde in Vulgatse hodiernce conufu fuerit , ad nos ufque manafle , textum fuiffe relatos. Nee vero fmgula liaec additamenta exhibet nova interpretatio , ieu Vulgata hodierna j fiquidem , prseter ea quae continet, alia bene multa in codicibus manu exaratis ad oram rejecla , aliquando etiam textui immixta reperimus. Nos fingula , tarn ea qux in Vulgata noftra defunt , quam quae exftant , ftudiose collegimus eaque partim in textum veterem retulimus , partim ad notas rejecimus.
non
legumur.
Sic
in libris
&
&
veteiis interpre-
XXXV.
tranftulit,
"iverTs
'i''"'-
vef."Teft!^'^ditamentis,
Vetcrem dixi interpretationem fecerni &; dignofci maxime qua nee in Hebrseo , nee in libris quos Hieronymus aut autemendavit,reperiuntur. Hieronymi epiftolae feu prsefatio-
nis
qua, quid in vertendis aut emendandis Sacris libris praeftiterit, narrat, verba diligenter funt expendenda. De libro Tobiae, quem Latine
,
in
reddiderat, differens S.
alloquitur
:
Dodor,
his verbis
Chromatium
& Heliodorum
Feci fatis defiiiobis^
Exigitis ut librum
lum traham
derio veflro
librum utique Tobia^ quem

his
,
Chaldao fennone confcriptum , ad Latinum flyHebrai de catalogo divinarum Scriptumemorant

,
rarum fecantes ,
qui hagiographa
nos
ijla
manciparunt.
^
Arguunt dr fuum canonem Latims auribus

difplicere judicio
,
Hebraorum
ftudia
^ imputant
injliti
contra
transferre :fed melius efe judicans

jujjionibus defervire^
,
Pharijkorum
^ Epifcoporum
,
,
ut potui.
Et
quia
vicina
eft
Chaldaorum
lingua fermoni Hebraico

;
utriufqtie
lingua peritijjimum
ille
loquacem reperiens
verbis exprejjit
In libro Judith,
unius diei laborem arripui

accito notario
, ,
<^ quidquid
1.
milii
Hebrdicis
hoc ego
fermonibus Latinis expofui.
XXXVI. De
Hebraos
fcriptus
,
libro Judith
prsef. in
eundem
haec fcribit
Apud
liber
Judith inter hagiographa legitur
inter hiftorias computatur.
Chaldao tamen fermone conSed quia hum librum [ynodus iSiicana in nu,
mero S. Scripturarum legitur computajfe

Bioni
;
acqmevi
poftulationi veftra
^
imo exalucubra-
&
fepofitis occupationibus
quibtis
vehementer arclabar
huic
unam
tiunculam dedi ^magis fenfum e fenfu^
rum codicum varietatem

in verbis
vitiojijfimam
Chaldais invenire potui ^

intelligas, S.
;
quam ex verba verbum transferers. Multoqua intelligentid integrd , Latinis exprejji. Ex quibus poftremis Hieamputavi ; fola ea
fidi interpretis
,
ronymi verbis
Dodorem non
more, verChal-
bum
verbo
reddidiflTe
fed facrum iftud
volumen
quod
in fonte
daico copiofius fiiifle videtur , in quandam veluti epitomen contraxiffe , iis duntaxat Latine expreflis , qua intelligentid integrd in verbis Chaldaicis invenire potuit. Neque etiam forfan a vero aberraveris, fi idem dixeris de
libro Tobiae
,
ad quem vertendum
unius diei laborem fe arnpuijfe fcribit
Hie-
P
ronymus
;
K.
iE
F A
O.
xvii
quod quidem temporis fpatium ad hujufmodi opus conficiendum videri poflit anguftius. Quicquid lit, in Grxco, quale nunc exftat,
uterque liber longe prolixior ell, utpote torlan Chaldaico tonte manans, verbum verbo majori fide redditus. XXXVII. Contra vero hbrum Efther variis tramlatoribus vitiatum ^ dicit fe de Hebraico fonte verbum e verbo exprejfiits tranfluliê : quern libriim , inquit , Edhio vulgata laciniofis June inde verborum finibus trahic , addans ea qua
&
lo Ubro Efther.
ex tempore did poterant ^

riarn, fecit.
(b" audiv'i ; ficut

iiti
folitum
^
eft
fcholanbus
difciplinis^
fumpto
ut-
themate ^ excoghare quibus verbis
potuit
qui injur iam pajfus
eft^ vel quiinju-
Non moror banc
S.
Dodoris obfervationem accommodari
cunque polTe libris Tobiae & Judith e Grseco communi derivatis. De libro Efther agimus , certumque eft plurima in ejus verfione antiqua exftitifle, quae in Hebraeo non invenerat Hieronymus. Qjia habentur in Hebrô^
infit
poll
1^.
-^.
cap. x. plena fide exprejji

,
hac
auteni
qua [eqiiuntm\
litteris
fcripta
:
reperi in Editione vulgata
qua Gracorum
lingua ix
,
continentur
(Ij
interim poft finem libri hoc capitulum ferebatur
quod juxta confuetudinem nof-
tram obelo
id
eft
veru
:
pranotavimus.
Et
(
infra cap. xi. ha;c habet

in Editione
ad {om-
nium Mardochsei
ne
:
Hoc
:
quoque principium erat
vulgata
& in
fi-
hucufque procemium
qua fequuntur
^
nempe
epiftola Artaxerxae re-
eft in vohimine : Jit diripuerunt bona , vel fubftantias eorum qua in fola vulgata Editione reperimus. Sic nonnulla alia admonet fandlus Dodor Vulgatse noftrse inlerta fuilTe lub finem hujus libri. XXXVIII. Circa libri Job veterem interpretationem , hjec ab Hieronymo difcimus Caterum apud Latinos , ante earn translationem , quam fub
gis ) in eo loco pofita erant
ubi fcriptiim
&
in libro Job.
afterifcis
(^
obelis
nuper edidimus^ feptingenti ferme

,
aut oîngenti verfus dejiint
ut decurtatus (Jj laceratus

beat.
corrofufque liber
,
foeditatem fui public} legentibus pra,
Et
infira
Audiant
inquit
canes mei
idcirco
me
in
hoc volumine laboraffe^
non ut interpretationem antiquam reprehenderem

ra
flint
,
aut omijfa
aut certe fcriptorum
vitio
; fed ut ea , qua in ilia aut obfcudepravata , manifeftiora noftrd in-
terpretatione fierent.
Ex hoc Hieronymi
fijilTe
teftimonio colligimus librum Job

,
mutilum
hiic
in antiqua verfione
plufquam leptingentis verfibus

,
quod
& in alia praefatione confirmat S. Dodor

apud Latinos jacebat
in ftejrore
^
his verbis
Beatum Job^
^
qui ad-
&
in
vermibus fcatebat errorum
integrum im-
maculatumque gaudete.
Quomodo
; ita
enim poft probationem atque vifioriam^ duplilingua noftra

,
cia funt ei iiniverfa reddita
ego
ut auda&er loquar
feci
eum habere qua amiferat. Haec Hieronymus de antiqua verfione Latina libri Job. Sed notandus maxime in hac interpretatione veteri verfias 4. capitis xiv. quern Auguftinus his verbis reddit lib. 20. de Civitate Dei
cap.
XX VI. Nemo mundus a

,
fordef nee infans^
ciijus eft
vita unius diei fiper ter-
ram. lifdem pariter verbis

plures
facere
alii.
vel prope iifdem hunc verfum reddunt
compoteft
In Hebraeo autem
&
Vulgata noftra
:
ita legitur
Quis
mundum de immundo
conceptum femine
nonne tu
qui folus es ?
,
XXXIX.
fint veteris
NuUus pene Scripturarum liber eft in quo plures fiiperinterpretationis reliquiae quam in Pfalmorum libro qui qui, ;
in libro pfaimo-
rum.
dem liber femel & iterum ad Graecorum exemplarium fidem ab Hieronymo fiiit olim emendatus. Duplicis hujus corredlionis a fe elaboratae meminit ipfe fandus Dodor his verbis Pfalterium Roma dudum pofitiis
:
emendaveram
te
c^ juxta
L XX.
Interpretes
licet ctirfim
magna tamen ex par,
correxeram.
Quod
,
quia rurfum videtis fcriptorum vitio depravatum

valere
,
plufque
antiquum errorem
dam
novali fcijfum
quam novam emendationem jam arvum exerceam , (^
me
cogitis ut veluti
quo-
obliquis fulcis renafcentes
fpinas
Kviii
eradic-em
ifle dfj'iidat
,
P R
wide
conftieta
/E
AT
I
,
C.
tarn
frafutione commoneo
ifiiuj'modi
vos
quibm forte labor

,
quam
^
eos
qui exemplaria
habere volnerint
tit
qtu-e di-
cum cur a ij' diligentui tranfcribantur. Licet autem poflerioribus Hieronymi curis multa fmt immutata in Pfalterio , plura tamen intada permanfere , hodieque manent fuperfunt ita ut Pfalterium , <ûod in hodierno efl ufu , idem pene fit ac illud vetus , quo ante Hieligenter emeiidavi
&
',
ronymum
reliquias
'^.
utebatur Ecclefia.
node defiderat
legimus
editio.
:
9. ita
^
Si quis hujus veteris Pfalterii veil;iG;ia has e multis pauciores accipiat In Pfalmo v. ^ Dirige m confpeulu tuo viam meam : quae verba nee LXX.
:
&
habent
fola
tens
inquit
Koirri
eft
giittur
^ nee Theodotio^ fed In Pfalmo xiii. odo verficulos, nimirum , Sepulcrum paeorum , &c. non eft timor Dei ante oculos eorum , pariter ha-
Hieronymus
nee Aquila^ nee Symrnachus
bebat fola vulgata Editio

tia traflatores
tcs in
ideoque obfervat idem

effe in
S.
Dodtor omnes Gra^
has verfculos veru annotare atque praterire
liquido confiten-
Hebrdico non haberi^ nee

,
LXX.
Inter pretibus
fed
in
Editione
vulgata
quit
Grace
Komi dicitnr.
Notanda infuper
.
a veteribus admiila
ledio Pfalmi xvi. f. 14. faturati funt fuillam ^ ye\ porcina , reliquerunt qua fuperfuerant parvulis fuis i item xxi. f 22. Et a cornibus unieornuorum humilitatem mearni f. 24. univerfum femen Jacob magnifieate eum : in queni pofteriorem verfum admonet Hieronymus epift. ad Sunniam Sc Fretelam , tibicunqite in Graeo fcriptiim eft glorificate , Latinum interpretem magnifieate tranftulijfe. Rurfus Pfal. xxin. f. 5. Et poculum tuum inebrians ^ quam praclanim eft I Sunnia Fretela pariter legebant calix tuus ; non mens , ut L X X. Hebraicum , omnes Interpretes , tefi;e Hieronynio j qui ait hunc in Ko/nl errorem obtinuifle climque Latini codices haberent in Pfal. xxx. f. 2'^. Ego dtxi in pavore meo ; fatetur idem Sandus fe , amotis his verbis , in pavore meo , refi:ituifre juxta Grsecum inexceû mentis mea. Item Pfal. xxxvii. f. j. habebat Pfalterium vetus, Qiwniam iniquitates mea fuperpofuerunt caput menmi f. vero 6. Computrueriint ^ (Jj deterioraverunt cicatrices mea. S. Auguftmus in Retrad. plerorumcjue codicum audoritate approbans banc vulgatam Pfal. XLiii. f". 22. ledlionem, Qiioniam propter te morte affieimttr tot a die i aliam, quamali-
&
&
&
&
&
cubi repererat,
Cutholica
, iibi
rejicit
his verbis:/?; eo libro

,
qui
eft
de moribus Ecclefia
pofui teftimonium
in
quo
legittir
,
die
&c.
^
mendofitas noftri codicis
me
fefellit
Propter te afficimur tota , minus memorem Scripturarum ,

alii
in quibus
nondum
Propter
().
aftiietus
eram.
Nam
ejufdem interpretationis
te
codices
non
tuis
habent
te afficnnur i
XLiv. f.
eburneis;
ubi
fie
;
fed ^ Propter legebatur, Murra ,

erroris notat
morte afficimur. In Pfil.
autem
^
&
gutta^
&
caffia
a veftimentis
,
a gravibus eburneis
Qjiia
Hieronymus
eburneis
:
haec verba
a gravibus
:
pro eifque reponit, domibus

,
& erroris
^
caufam detegens
inquit
in
Graeo
^
fcriptiim
"^ eft ,
;
jSapiav i^Kpavnv&'v
qtiidam Latinorum ^
ob verbi ambiguitatem
z ^r3.Yihusinterpretati funt.Sed haec fufficiant veteris
Pfalmorum
tniibroProveibiurum.
interpretationis
confulat.
in
exempla
qui plura volec
librum ipfum
& notas noflras
duobus primis Regum libris , quod jam a nobis eft obfervatum , ita in libro Proverbiorum plurimi ex antiqua interpretatione Latina defcripti funt verliculi. Additamenta quae dam, inquit Martianaeus , tom. i. novae edit. Hieron. col. 9^8. n. a. )3 in contextum Vulgata; noftrte Latinae derivata funt a L X X. Senioruni
XL. Quemadmodum
&
jWnterpretatione hsec longe poft setatem Hieronymi inferta funt }} Hebraicse translationi. Et infra col. 945. n. a. In id genus addita mentoium cuiiofms attendentes, veram eorum deprehendimus ori-
P R
glnem
in antiquo
.E
FA T
O.
xix
fcriptcy?e , qui fequentem adtexuit admo- tc nitionem ad finem praelationis in libros Salomonis , editte ab Hierony- mo, cum haec volumina primum recenuiit ad Grcecos codices LXX. cc Translatorum , obelis afterifcis opus omne diftinguens. Ideo de de Hebrwo , inquit Anonymus Graco , pr^fatiunctda utraque in hoc , libro pramiffa eft , qum nonnulla de Graco , ob Muminationem fem/ls , (^ k-
anonymo
&
&
&
genus adificationem
funt.
53
vel
infer t a
Hebraic a tramlationi
vel extrinfecus jiincla
cc
Porro adfcititias illas fententias, cum in Vulgata nortra fervatas, tum ad margines quorumdam Mfs. codicum repofitas, in veterem textum noftrum , vel certe in notas fubjedas retulniius ; cseteras e veterum Patrum fcriptis deprompfimus.
XL
I.
In libro Ecclefiadx
eft
Graecos
cidit fol
elaborata
in
cujus antiqua interpretatio ad codices , has nobis hujus verfionis reliquias fuppeditavit
,
in ubro Ecckfiaf'*"
Hieronymus
commentario
fcilicet
cap.
i.
ad locum fuum ducit : Pro eo quod , inquit , vulgatam Editio, nem fequentes ^ pofuimus ad locum fuum ducit, in Hebr/eo habet ^ foeph. Et t- i^- -H"^?"*: diftentionem malam dedit Deus film hominmn ^ ut diftenobfervat verbum Hebrseum anian Aquilam , LXX. & in ea Theodotionem 7rse<cr7rao>'.oV fimiliter tranftulifle quod ait in diftentionem exprefTifTe Latinum interpretem Symmachum vero ^cA/^r id eft
dantur
, , ,
;
&
f.
5.
Oritur jol
&
oc-
Item cap. 11. f. 2. Rifui dixi amentiam ^ hxc hzbet Uhi nos amentiam legimus , in Hebrao habet molal ; quod Aquila TtAamcr.v id eft errorem i Symm. ôfvQov, hoc eft t\im\x\i\.\m ^ interpretati funt : ^. vero <.
occupationem.
:
Feci mihi hortos

fatur
&
pomaria
:
plantavi in
illis
,
idem
S.
Dodor
;
Plantantur arbores
lignum omne fruliferum (ic non omnes fruHifera , ut in

eft
Latinis codicibus habemus
fed omnis frulus^ hoc defis in notis plura hujufce verfionis indicia.
dwerfarum frugum.
Vi-
In Cantico Canticorum iftas ex interpretatione veteri dein camico Canfcriptas voces, atque fententias obfervabis. Cap. i. f. 1. Ofculetur me"""""'' ab ofculis^ vel ofculo oris fui : f. 2. Unguentum exinanitum eft nomen tuum : decora. Cap. viii. f. 5. Qiia f. 4. Fufca fum^ eft h^c ^ qua afcendit dealbata> Item pafTim occurnt yox frater fraternus ^ fratrueUs vel ^ confobnntis , pro voce dilecius } ficut capillatura^ vel capdlamentum ^ loco
XLII.
&
&
Alia infuper multa in ipfomet libro cuivis obfervare licebit quern pene totum ex Ambrofio eruimus.
capilli.
geminos iVlachabjeo- i" sap entii Eccleliaili'ci BaJeremi^, totos at-fuctr'^ ruch, & Machab. que integros exftare in Vulgata noftra ex antiqua interpretatione, jam '"'"'' obfervavimus, idque communi omnium eruditorum fententia conftat. X L I v. In Ifai^ prophetia his antiquam verfionem Latinam fen- in prophetia ^^^ tenths 8c vocibus dignofces. Cap. i. tV ^g'ôvit bos pojfeffbrem fuum afinus prafepium domini fui. Ambrofius in Luc. 2. col. 1296. a. legit quidem prafepe ^ fed addit, imo prsefepium dixerim^ ficut fcripfit qui tranftulit ; nihil enim apud me diftat in verba quod non diftjt in fenfu. Ibi, dem f. 6. Non eft malagma imponere : ita haud dubie ferebat antiqua verfio Latina, ut Hieronymus his verbis atteftatur in hunc Vulgatx locum ex Hebraeo , Non eft circumligata } pro quo L XX. tranftulerunt , Non eft malagma imponere. Idem dixerim de t- 18. ejufdem cap. i. Sifuerintde1 1.
,
XL1
Sapientiae
&
Eccleliaftici
necnon
&
rum
libros, una
cum
prophetia Baruch,
&
epiftola
Ifaise.
&
liia veftra ut
phocnicium}
cum
plerique antiqui
,
conftanter legant phccniinquit
cium^ Hilarius videhcet, Cyprianus

tius,
Ambrofius, Auguftinus, Fulgen,
&
ahi.
fer
LXX.
Tom.
I.
Cap. n. f. 6. Pro Philifthiim ahenigenas mterpretati funti ficut
Hieronymus , yiwg
^. 16. pro Tharfis, quod
XX
R
i foli
iE
AT
C.
Ibidem f.
cujus fpiritus
omnes Jimilker tranfliilerum

in naribiis ejus
LX(j^. mare interpretati [tint. 22. hxc Vulgatae hodierncc verba, Ojiiefcite ergo ab homine ^
eft
^
quia excelfus reputatus
eft ipfe^
in veteri verfione aberant

:
quod etiam obfervac
&
eft.
in
his verbis Hieronymus Hoc pratermifere LXX. Gracis exemplarikis ab Origene fub afteriftas de editwne Aqnil^ additum Cap. VI. f. 4. Et levatum eft limen ex voce ^ qua ^ &c. Ubi ^ inquic
S.
idem
co
Doetor
epill:.
:
ad Damafum,
in
Latino elevatum legimus^

iitroque
in
Grapo-
lublatLim
ponitiir
fed quia verbi ambiguitas
modo
interpretari
teft^ noftri
elevatum
conftlii
interpretati funt pro Ablato.
Notanda vero maxime

Etvocabitur nomen
,
veneris noftri interpretationis lectio cap. ix. y. 6.

ejus
teni
,
Magni
ejus
^
adducam enim pacem fuper principes pro his de Vuigata hodierna , Et vocabitur nomen
nuncius
:
,
(^ fanita-
rabilis^ conftliarius^ Dtiis
/orto, pater futuri frculi^ princeps pads.

Introit.
7^.
ni fufFragatur MifTale
Rom. ad
Mife
Sed
^ AdmiP. ledioNativ. fa vent etiam
ejus
plures e Patribus Latinis,apud quos hmiliter, ficut

terp. tacita relinquitur
&
:
apud
LXX.
In-
Chnllii divinitas.
telliis
in primis eft
hu-
julce ledionis laudatus
Hieronymus, qui etiam quid de hoc

,
LXX.
Interpretum
appellandus
filentio
fentiat
his
effe
verbis
exprimit
jeftate perterntos
ftt
,
LXX.
ij"
reor non
aufos de puero dicere^

,
cater a; fed pro his fex nominibus pofnijje

conftlii
Nomiiinm maquod aperte Deus quod in Hebrdico

principes^
non habetur^
nitatem ejus.
Magni
angelum;
&
:
Adducam pacem fuper
& fa-
Sexcenta
alia
hujus
modi
figna verfionis antique in
mentem
veniunt, quae confulto omittimus f. I. qui ita legitur in Hebrseo ,
ex cap. xlv. petitum, Vuigata hodierna Hac dicit Do& minus chrifto meo Cyro. Manifeftum eft Latinam verfionem antiquam non Cyro , fed Domino habuilfei neque enim aliter legifTe conftat Tertullianum , Novatianum, Cyprianum, Tichonium, Vigilium Tapfenfem^ caeteros antiquos fcriptores. Hinc Hieronymus in hunc locum , Scio^ inquit, in hoc capitulo^ non folum Latinorum ^ fed Gracorum plurimos ve:
unum addam
&
hementer err are
exiftimantium fcriptiim ejfe^ Sic dicit

^
Domino
injeremia.
neque enim Kupia

,
Dominus Chrifto meo quod Dominum fonat j fed Cyro dicitur ^ qui
attinet, obfervat
Hebraic} appellatur Chores
regi Perfarum.
XLV. Ad
fat.
JcreiTiiam
quod
Hieronymus
in
prse-"-
hunc prophetam , fe vifonum ordinem apud Cntcos Latinos omninb confufum , ad priftinam ftdem correxiffe fed praetermifiife libriim Banich^ qui nee in Hebrao legitur ^ êc habetur : & revera hodie in Vuigata noftra exftat liber ifte ex ea interpretatione, quae tum recepta erat, ut jam diin
?
&
ximus.
Alia multa in fequentibus prolert S. Docftor indicia, quibus feait
V. g. cap. 11. y. 6. ubi Vuigata noftra Pro homine , LXX. filium hominis interpretati funt*: quod invicte probat hunc verfum, his verbis expreffum, NeCap. xxxi. que commoratus eft tbi films hominis ^ ad veterem illam pertinere. ^. 2, ubi Vuigata noftra habet, Invenit gratiamin deferto populus i antiquam Ridicule Latini colectionem , Inveni lupinum in deferto^ his verbis rejicit dices in hoc loco ^ ambiguitate verbi Graci^pro calido, lupinos interpretati funt: Gracum enim S^pfj.ov, utrumqtte figmficat ^ quod<îpfum non habetur inHebrao: quae etiam repetit in haec verba Ifaise cap. lxv. quafi calidtm in deferto invent Ifrael^ &c. Item fupra cap. xxiii. f. 18. ex Hebraeo , Qius enim afVbi nos ^ inquit idem Hieron. interpretati fumus in fuit in confilio Domini > LXX. Theodo-> in Hebrdico fcriptiim eft bafod confilio Domini, interpretati funt. Et revera Ambrofius, tio fubftantiam , //I'e fubfiftentiam
cerni facile poteft hsec vetus verfio.
legit, neque habitavit homo
^
: :
&
&
Vigilius Tapf.
Vidor
Vit.
& Viclor
Africanus , hanc veterem ledionem
'
P
tta
II
iE
AT
:
O.
xxf
habenr, verfum ilium his verbis efferentcs Quoniam qnis fletit in [ubflanDummi ? Infinitus fim li pleraqiic id genus teftimonia perfcqui , pene ad flitietatcm ingerere perfeverem. Nee vero pauciora occurrent caeteris prophetis , quae utililis, commodiufin Ezechiele, Daniele, que in iplis infpicientur notis. XL VI. Nunc de novi Teftamenti antiqua interpretatione paucis di- DcnovoXtdanoras, quae veterem cujufque libri in- "'"""^ Sed priufquam indicia cam. terpretationem lecernunt, alTignem, operoe pretium eiTe arbitrur Hieronynii verba referre , quibus fandus Dodor differit de nova interpretatione, quam elaborandam, feu" potius de veteri, quam ad fidem exemplariorum codicum emendandam, jubente Damafo, aggreditur. Nn- Hieronj-mi verviim opus facer e me cogis ex veteri i lit poft exemplar ia Scriptitrartm toto or be dif- ve'-frMn^^pKil!
&
&
&
'
perfa^
qtiafi
qiiidam arbiter fedeam;
& quia
inter fe variant^
qua
fint illa^
qua cum
""".quanicn-.en-
Pius labor ^ fed periculofa prafumptu) manus volumen ajfumpferit^ (b' a faliva quam femel tmbibit viderit difcrepure quod leîtat , non fiatim erumpat in vocem , me falfarium , me clamitans ejje facrilegum , qui audeam aliqiiid in veteribus libris addere , mutare
Craca
confentiant veritate^ decernam.

ciim in
Quis enim
corrigere ?
Adversus quam invidiam duplex

es
,
caiifa
me
confolatur
quod (^ tu^ qui

etiam maledicoeft
fummus facerdos
refpondeant
Veritas
eft
fieri
jubes
iy verum non
ejfe
quod variat
rtim tefiimonio comprobatiir.
Si enim Latinis exemplaribus fides

,
adlubenda
Stn autem
quibus ? tot cnira funt exer/iplaria pene

pliiribus
,
quot codices.
quarenda de
cur non
ad Gracam
,
originem revertentes
ea
qua vel a
rigimus?
vitiofis interpretibas
,
male reddita
vel a prafimptoribus imperitis emen,
data perverfius
vel a librariis dormitantibtis ant addita funt

;
am
mutata cor-
Et poft pauca Hac prafens prafatiuncula pollicetur quatuor tantiim codicum' Gracorum emendata collatione fed veterum ; qua ne Evangelia ^
^
multiim a leîonis Latina confuetudine difcreparent
ita
,
calamo temperavimus
reliqua
ut
his tantiim
qua fenfum videbantur mutare
,
:
correflis
manere pate-
remur^ ut fuerant.
^rror inolevit
,
Denique
in
hsec obfervat
Magnus
hie in noftris
,
codmbus
,
dum quod
^
eadem
; vel
re alius Evangelifta plus dixit
in alio
quia
ille
minus putaverint
qui
addiderunt
dum eundem fenfum

,
alius aliter expreftit ^
ad ejus exemplum cateros qitoque aftimaverit emendandos. Unde accidit ^ ut apud nos mifta fint omnia ^ in Marco plura Luca atque Matthai ; rurfum in Matthao plura Johannis Marci^ in cateris reliqnorum qua aliis propria fint , inveniantur. X L V 1 1. Plurima in his S. Dodoris verbis funt perpendenda. Primo quidem in eorum numero exemplarium, quje inter fe difcrepabant, fuere quEedam aliis magis fincera ; ea autem ahis erant finceriora, Hieronymi judicio, quse Gr^co magis erant confentanea, ut diferte fignicat S. Doctor, cum ait, id fibi onus impofitum , ut arbiter fedeat ^ inter difcrepantia Latinse interpretationis Scripturarum exemplaria, decernat qua fint ilia , qua cum Graca confentiant veritate. At vero ilia Latins interpretationis exemplaria , qu;x cum Graeca confentiunt verita}
tmum
quatuor primum legerat
& &
&
Hieron.
'
verba
^''P'"'^''
Juniur.
&
caeteris
puram putam Zrj//awz reprxfentant, quam anteponendam , utpote verborum tenaciorem , pronunciat Auguftinus. Deinde in diverfis hifce exemplaribus multa equidem erant,
te, ipfa funt exemplaria, quae
vitiofis interpretibus
^
vel a
male reddita
vel a prafumptoribus imperitis emendata
perverfius
vel a librariis dormitamibiis aut addita
am
mutata.
Hk
macule,
quibus afperla erat, Hieronymi aetata, vetus Scripturarum interpretatio , adeo impedimento non funt quominus noftra aerate dignolcatur, ut etiam plurimum ad eam fecernendam conducant. CcCterum haud taks has fuifle maculas exiftimandum, ut iis penitus foedaretur vetus inter-
xxii
P
;
:
R
,
/E
AT
a
,
O.
fe
pretatio
liquifle
rent
,
quando quidem vel ipfe intada ne muhum ^ inquit ,

calamo temperavimus
ut his
,
teftatur
Hieronymus,
plurimare-
lecfionis
Latiiuv confuetndine difcrepa-
ita
tantim
correclis^ reliqua
manere pateremitr
ut filer ant.
;
mi verba, quibus menda
&
maculas
qua fenfum videbuntur mutare , Itaque tarn haec Hieronyea, quibus Latinarum quam
&
interpretationum numerum dum ea urgere vehementius.

vcrerisintcrprc'"
amplificat,
debemus interpretari
mollilis, ne-
novo Teftf"''
Nuiic quafdam ex innumeris, vetcris a Hova intcrpretationc difcrepaiitias hie fubjicio. In Evangelic Matthaei exemplo erunt ife : Cap. I. y. 2^. in Vulgata hodierna legitur, Ecce virgo in liter o habebitim
XLVIII.
antiqua autem
concipiet^
ita
ftinus, Vigilius Tapfenfis ,
legerunt olnn Irenseus, Cyprianus, Ambrofius, AuguLeo Magnus, Maximus Taurin. &c. in utero
vel
accipiet.
Cap.
ii.
hem J udaa ^h Grxco

gitur.
TOc 'lacTala?;
f. 5. interpretatio vetus ferebat, in Bethlenon J lida ^ quod in Vulgata hodierna le-
in Matth. 2. torn. 4. col. 9. a. fimiliter legit in BethPutamus enm^ ta hie librariorum errorem elTe admonet lehem J uda a inquit, ab EvangeliJIa primum editttm, ficiit in ipfo Hebrdico legimus^ Jiidct^ non Jiidaa. Cap. V. verfum 7. Beati mifericordes ^ quoniamipfn miferebitiir Deus^
Hieronymus
;
ex
Itala veri;one prodiille coUigitur ex Hilario , Ambrofio, Auguftino , Chromatio Aquileienfi , Audore operis imperfecli , S. Valeriano , & aliis item & verfum 22. ejuldem capitis, Omnn qui irafatur fratri fuo fine caii:
fa^ e Graeco , u-lc 6 ofpyiiô/dôt; nJ' dStX(f(p dunl iiyJr nam plenque Patres antiqui, Irenseus videlicet, Cyprianus, Hilarius, Philaftrius, Auguftinus, S. Paulinus, Auclor operis imperfecti , Gregorius M. pariter addunt
fine caiifa. in abfconfo
,
Cap.
reddet
vi. verfus 4.
tibi in
Et pater tiius ^ qui videt in abfcondho^ vel palam , ad eandem pertinet verfionem , tefte Au-
guftmo, qui
lib. 2.
de ierm.
ejfe
Dom.
in
monte,
ait, multa Latina exemplafiint

^
ria fic habere i fed quia încît^ in
Gracis ^ qua priora
non invenimus pa-
lam ,
-^7n]J[ac7i
: in Graeco tamen hodierno eft, Item y. II. Vulgata vetus legebat, Pe?w oy^ triim qitotidianum da nobis hodiei & ita legifTe conftat TertuUianum, Cyprianum, Ambrofium, Auguftinum, Chromatium, Sedulium. Prseter hos Hieronymus, lib. 2. in epift. ad Titum, diferte afTerit fectindum Latinos interpretes fcriptum efTe, Panem noftrum quotidianum ; fed melius in Graco fiaberi^ Panem noftrum jVâOTOf, id efl pracipuum^ egregium^ peculiarem : panem diSium^ quod fuper Qtiidam^ inquit, i'minnDv exiftimant poft pauca Qiiod nos fuperlubftantialem exprefin Matth. comm. omnes imct^ fit : Obfervanda in his Marci Evangelii verfimus^ in Graco habelur tTUHcncv. iii. f. Et circiimfpiciens eos cum indignabis antiqua interpretatio cap. J. Et extione fuper emortua illorum corda^ dixit homini : Extende manum tuam. altera : pro quibus in Vulgata legimanus ei , ficiit reftituta efl tendi ,
non putavimus hinc

mi
ov
aliquid dijferendum
m"
(fcLvipa.
&
&
&
&
mus
cit
Et
circiimfpiciens eos
homini
flC
&
reftituta
:
cum ira^ contriflatus fuper cacitate cordis eorum^ dieft manus tlli : qux magis concinunt cum Graeco,
cfu>^v'ZB-ijuô( iyn
ubi
habetur
Ticf^^Jiai;
Kcu TneiSî-âjuSôi; cwtui; fur opyrt;,

TZjD
gjoV^ TOC
ttju^, ?\iyit
Cap. X. verfus ij. in Vulgata noftra , Prociirrens qiiidam , genuflexo ante eum , rogabat eum. Cap. XII. f. 42. ubi Vulgata habet , Vidua una pauper mifit duo minuItem in verfione veteri verfus ta } ferebat vetus verfio , mifit ara duo. ic. cap. xiii. Qtii in fuperioribus ^ non defcendat ^ ita in Vulgata noftra Caeteris percurrendis noexprimitur , Et qui fuper tedum , ne defcendat.
vi Foederis libris fuperfedeo
:
7m^xm Cyivc cci aMw^'P Ecce qtiidam adgeniculans dicebat ^ his redditur verbis
dv^^rwa)
)u "ûiyt-nfafiH
^>i'
pauca namque hsec
lufficere arbitror, ut
P R
iE
AT
O.
:
xxlii
de veterls a nova interpretatione difcrepantiis judicare sequus ledor polTit. Sed haec melius in ipfo opere difcutientur quid enim aliud Vulgata noftra, e veteris regione edita ; quid fufiores notae, utrique verfioni fubditae offerunt , nifi perpetuas hujufmodi diverfitates V HuJus XLIX. Dixi maculas, quibus afperfa erat vetus interpretatio, adeo macul* interpret, ad earn \! rr r r non elle impedimento quominus dignolcatur , ut etiam ad earn lecer- difcernendan> manendam conducant. Id quidem arguunt verba ifta verficuli quinti in "'"^ ""'*"'""'* capite fecundo Matthxi, in Bethlehem Judaa : haec, inquam , verba, in fecernunt antiquam quibus mendum eft, ut placet Hieronymo, fimul cum Graeca veritate earn verborum tenaciorem, interpretationem, confentientem oftendunt ; fiquidem in Graeco legitur -n?? 'lac/^/a? , quod cum veteri interprete verbum verbo reddes Jtidâi non Jiida ^ ut in Vul
'J
&
& &
gata legitur.
Mendum quidem
ejl ,
iftud contendit elTe
Hieronymus
,
Li-
brariorum hie error
inquit
,
in
Matth.
2.
t.
4. col. 9. a. putamtis enim

legimtis
:
ab Evangelifta primum
editiim
ficut in ipfo
Hebrdico
Judae , non Judsse.
Hieronymo adentior, & errorem elTe concedo veruntamen error eft, quo vetus interpretatio dignofcitur, & cum Graeco textumagis efle conlentanea demonftratur.
Nihil itaque necefle eft nos congerendis anti-
Quas enim e multis quae interpretationis difcrepantiis diutius immorari. hue inveximus , abunde mfficiunt , ut probetur plurima etiamnum fuperefle vel ex folis Patribus indicia
,
& notas
quibus haec antiqua inter-
pretatio fecerni pofllt.
L.
Reliquum jam, idque unum videtur,
ut
eorum,
fi
qui fint, fcru-
pulos convellamus, qui talibus indiciis antiquam agnofcere interpretationem recufant. Sed antea operae pretium fadurus mihi videor , fi ftri6lim collegia fub afpedlum fuBjiciam, quae hadenus prolixe fatis de veteri interpretatione
fumus prolecuti.
FusJ haftenus
coifeaa"fuhi'idi!i^-
LI.
Ecclefia Latina vel ab ipfis incunabulis, Scripturas facras Lati-
ne redditas penes fe habuiife credenda eft , ne diutius Scripturae thefauro privaretur.

i ;
Quis primam omnium interpretationem audor emife-'"'^"''^'^^^'^""' rit an fub ipfis Apouolorum temporibus, an aliquanto ferius an facros unus omnes libros Latine reddiderit interpres an autem alios alii diverfis temporibus , & aliquot faltem annorum intervallo verterint quoadufque libri omnes iacri Latine redderentur ; an fua fingulis ecclefiis propriaque fuerit interpretatio an una communis omnibus , com, muni omnium ufu recepta priorum Ecclefiae temporum obfcuritas , cer; ; ;
fio
non finit. Verum five unica primum fuerit Scripturarum verLatina , qua fine vix uUo unquam tempore Latinam Ecclefiam fuifle crediderim ; five plures deinde fuerint Ecclefia, quam penes eft fumma audoritas , jus Scripturarum interpretationes probandi aut reprobandi , unam prae caeteris ufu frequentiori olim , vel proximo ab Apoftolis
to definire
',
&
nuUo pene ordine haberentur. Haec eft ilia interpretatio, quam propterea Commimem paflim fcriptores antiqui appellant. Nifi enim ea in omnium ufu fuiflTet , ut quid
tempore,
ita
confecravit, ut aliae,
fi
quae fuerint,
Plena forfitan eft ilia longe quas vetus interpres, do, cente Paulo , Romse audierat , aut audita ab aliis acceperat , acceptaque fuae inferuit interpretationi. Quid enim? an credibile eft Paulum, qui
fûlgata
,
ut quid Communis appellaretur
antiquiftima interpretatio verbis
&
fententiis
gentium omnium ore loquebatur , cum Romae verfaretur (manfit autem. biennio , pradtcans regnum Dei , docens qute funt de Domino Jefu Chrifto cum omm fiducia^ fine prohtbttione. Ad. Apoft. xxviii. 50. 31) quid, inquam ? an credibile eft Paulum toto biennio de regno Dei & Jefu Chri-
&
Tom.
I.
xxiv
fto difputantem in
PRiEFATIC.
Urbe
,
lingua , quos inter verlocutum, cum facrarum Scripturarum verba proferret ? fin autem Romanorum lingua , Romanis verba faciens, facras Scripturas eft interpretatus Dociior gentium an Romani , quorum fidem eximiam toto orbe commendatam fuide fcribit Paulus, divina ha;c verba excidere & interire palTi funt ? Hsec ilia ipla ell interpretatio , quam nos recuperare , 6c revocare in lucem conati fumus, nee modo conati , fed etiam recuperavimus , & revocavimus fi mmlis totam atque integram, & quanta olim fiiit, faltem quanta nuncinfand:orum Patrum fcriptis , aliifque exftat monumentis. L II. Regulas propofuimus , notas, figna atque indicia aflignavimus, quibus dignofci facile polFit , an ea, quam in lucem emittimus , vetus ilia
non
hic
Romanorum
,
fabatur, quibus audientibus differebat
',
fit
interpretatio, quse
Hieronymi
judicio
nafcenth Ecclsju-e fidem robora-
Auguftinus Italam appellat. His regulis , his indiciis iplam eile antiquam interpretationem , five Italam^ qualis Hieronymi Auguftini tempore exftabat , quo fcilicet nonnihil nativi nitoris amiferat, quibuidam afperfa erat maculis, conftare videtur ; quidquid reclament nonnulli, qui his fignis atque indiciis antiquam interpretationem agnolcere recufant , atque etiam pofTe dignofci negant. L 1 1 1. Sed jam ad refellenda ipforum argumenta , ad vindicandam Italam^ aggrediamur. Neque enim difTimulare Veterem verfionem, feu fas eft plurima eiTe , gravia ilia quidem , quje contra eam poftint objici , in quam proclivior fum fententiam , quam initio hujus primse
vh ,
&
quam
&
&
&
&
&
&
prsetationis partis
licitus.
Argumenta
,
jam
fi
leviter attigi
plura ad calcem
me
di(5lurum pol-
qui-
L I V.
fuit
{jjg
veriônem^'no'ft
vix alia, inquiunt, apud Latinos in honore ufu interpretatio Scripturarum , prster eam veterem , quae Itala a noScilicet,
&
impugnatur
opi-
pQ^j-
Auguftinum appellatur
quorfum tanta Latinorum codicum

qusenam
quid Damallis id Hieronymo deinter tot varia exemplaria effent ea, quae cum Grxca confentirent veritate, decerneret ? Ut quid Damafo Hieronymus refpondiffet, tot apud Latinos fuilTe exemplaria, quot codices ? Si Latinis exemplarihis , inquit , fides eft habenda , refpondeant , quibus ? tot enim fiunt exemplaria pene , quot codices. Certe fi una ufu ftiilTet interpretatio Scripturarum , neque Datunc in honore mafiis Hieronymo quam impofuit , provinciam impoiuiflet i neque Hieronymo his reipondere verbis licuiffet. Refpondit tamen. Ubi ergo tum erat famola ilia interoretatio, fola in ufu? an tanta potuit effe inter varios unius ejufdemque Scripturarum interpretationis codices difcrepantia, ut vel ipfe Romanus pontifex haereret, atque ignoperegrinus Romae raret qmbus .fides effet habenda? An ita hofpes fincera elFent Italê fiiit Damafus, ut eum.lateret, quaenam germana exemplaria , illius nimirum interpretationis , quse fola in ufu apud Latinos , maxime apud Romanos femper liierat , atque etiamnum efle debebat ? LV. Praeterea , inquiunt, fi una eademque exftitit interpretatio in
vel ipla in
difcrepantia
?
Urbe
Ut
dit negotii, ut arbiter lederet,
&
&
& &
Latma tam frequenti ufu confecrata ut cseterae fi quae iiierint, nuUo ordine haberentur ut quid alii aliis verbis Scripturas laudant SS. Patres ac Dodores ? Unius profedo ejufdemque interpretationis eadem funt verba quae fi interpretatio fola a Patribus Hiit
Ecclefia
, ,
, ;
',
ufurpata
iifdem debuit verbis ufurpari

aliis
ut quid ergo aliis Cypriaaliis
nus verbis,
TertulHanus, ahis Auguftinus,
Ambrofius,
inter
P R
laudandas
tell
TE
,
I-
AT
?
O.
XXV
Scn'ptiirse fcntcntias
utuntur
ea
L VI. Atquc hxc dcmuni Iiint argiimcnta , quibiis ea impugnari poNon vereor ut quis opinio in quam me die proclivioreni dixi. me dilfimulaHe eorumque vim i\ quam habent , quo ea facilius
, ,
,
folverem
aut iblvifTe
viderer
extenuafTe accufet.
Ad
ea jam fol-
ad vetcrem interpretationcm ab his tclis vindicandam agtantum id neque enim contrarias mihi rationes afpernor quam maximc paucis licuerit, quoniam brevis ede cupio, expediam. L V 1 1. Prima veniat in medium difficultas , petita ex exemplarium Quamlibet grave, firmumque videatur iftud argumendifcrepantia. tum fpeciem tamcn lirmitatis potiiis, quam iplam habere firmitatem, ego afTcrere nihil dubitem idque vel inde patet, quod paribus quoque argumentis conficeretur, neque hodiernam Vulgatam nortram, efle earn Scripturae interpretationem , quae longo tot faeculorum ufu in Ecclefia probata fuerat ad ufque Tridentina^ fynodi tempora ; quae quidem lynodus eam gravi decreto authenticam declaravit. Si enim ingens numerus diicrepantium inter fe exemplarium , quae facraruni Scripturarum interpretationem Latinam repraefentabant , priufquam novam elaboraret Hieronymus, fatis fit, ut ea fuifle una negetur verfio quae fola diuturno ufu in Ecclefia probata effet, ac confecrata fi, ob iftam multitudinem , ac difcrepantiam , dignofci certo non poexemplarium tuilfe , nee recuperari veterem illam interpretationem contendatur i cuilibet alteri amrmare licebit , neque etiam fecerni potuifTe Vulgatam hodiernam in tanta , non modo codicum , fed etiam interpretationum multitudine , & difcrepantia, quantam fuide concilii Tridentini tempore, ipfi aud:ores lunt editores Romani, cûorum verba editioni Sixtanae praefixa hic fubjicio. (c In multis magnifque beneficiis , quae per facram Tridentinam fynodum Ecclefiae liiae Deus coptulit id inprimis
venda
&
:
gredior
Rcfeiiimr
[^^"^
pru
"2""-
cc cc
cc cc cc
numerandum
rarinn
videtur
quod
inter
tot
hatinas editiones divinariim Scriptu-
qua longo tot factdorum ufu m Ecclefia , , probata fuerat^ graviffimo decreto authenticam declaravit. Nam ut illud omittamus , quod ex recentibus editionibus , non paucae ad hsedetortae videbantur , ipia certe tanta refes...... confirmandas licenter verfionum varietas , atque diverfitas , magnam in Ecclefia Dei confiifionem parere potuilfet. Jam enim hac nortra aetate illud fere evequod S. Hieronymus tempore fuo accidilTe teftatus eft, nifle conrtat tot fcilicet ftiiU'e exemplaria , quot codices , cum unufquifque pro arbitrio fuo adderet, vel detraheret. Hujus autem veteris ac vulgatx editionis tanta femper fuit audontas , tamque excellens praellantia , ut eam cateris omnibus Latinis eduionibiis long} anteferendam ejfe apud sequos judices
folam veterem ac vulgatam
,
cc
cc cc
cc
cc
cc cc
cc
cc
c<
in
dubium revocari non

Hieronymi
poffet.
ut a majoribus noftris quafi

S.
Qui namque in ea libri continentur per manus traditum nobis eft, partim ex
vel emendatione
editione Latina
,
cc cc
translatione
fufcepti
funt
partim
retenti ex antiquiflima
quadam
quam
S.
Hieronymus
cc
cc
cc
Vulgatam^ S. Auguftinus Italam ^ S. Gregorius Veterem translationem appellat. Et poll pauca. cc Quia tamen in tanta re nulla poteft effe nimia diligentia ; codices Mil. complures , vetuftiores, lummi Pontificis jufTu conquifiti , atque in Urbem advecli funt Et Pius IV turn lacrarum litterarum , tum variarum linguarum peritiffimis viris eam provinciam demandavit , ut vulgatam editionem
Communem
&
&
&
cc
ct
cc cc
Latinam
braicis
,
adhibitis antiquiftimis codicibus Mfl^ infpedis
Grsecifque
Bibliorum fontibus
',
coniultis
quoque He- denique veterum
xxvi
PRiEFATIO.
'

w Patrum commentariis , accuratiffime caftigarent. L V 1 1 1. Ex his cditorum Romanorum verbis manifeftum eft. quiddicrnamregeri nor J fl r-left quidquid in quid in noltram lententiam circa antiquam Scripturae interpretationem utriufque enim fors rSgitu"'^' ingeritur, regeri pofTe in Vulgatam hodiernam eadem, par conditio, fimilis fortuna. Utraque longo ac diuturno ufu probata, ac confecrata ; utraque, contradis maculis, nonnihil foedata; utriufque innumeri , difcrepantefque codices Jam enim hac noflra atate^
inVuigawmho,
'
inquiunt editores
tempore fuo
accidiffe
Romani ,
teflatus
illud fere eveniffe conflat^

tot fcilicet fnijfe
,
quod S. Hieronymus
,
eft ,
exemplaria
qtiot
,
codices
cum
umifqnifqtie pro arbitrio fiio

,
adderet
vel detraheret.
;
Demum
ne quid
defideretur
fuum habuit HieronymLun

facrarum
dicihus
litterariira
^ ,
uterque Damafus , cujus ftudio opera maculae funt detrad:ae,nativus redditus nitor^ nifi quod plures habuerit Pius IV. qui turn
utraque fuuni
habuit
Damafum
&
&
turn
variarum linguarum
editionem
peritijfimis
^
viris
earn provin-
ciam demandavit
ut vulgatam
Latinam
adhibitis
antiquijjmis
;
co-
MjJ. injpelis quoque Hebraicis , Gracifqiie Bibliorum fontibus th deniqu^ veterum Patrum commentariis , accuratijfime caftigarent.
profec5t6
:
conful-
Nemini
apte cadat
manca videbitur ilia comparatio nemo non advertit quam } adeoque quam merito dixerim , regeri in Vulgatam pofle
Enim vero fi vix alia, prseter Vulgatam Latinam , in Occidentali Ecclefia , quam late patet , interpretatio Scnpturarum obtinebat ad ufque Pii IV. tempora ; quorfum tanta ubique, vel in ipfa Urbe, non tantum codicum Latinorum, fed
, ut timendi locus fuerit, ne tanta diverfitate confuilo pareretur in Ecclefia , ipfaque turbaretur ? Si tanta hujus interpretationis audoritas femper fuit, tamque excellens prseftantia, ut
qucecunque nobis objiciuntur.
&
interpretum multitudo
ipli ca;teras
aubium non
pofthabendas efife verfiones apud aequos judices revocari in pofTit.; quid necefle fuit , ut banc tantse audoritatis ,
&
tarn excellentis prseftantiae
Vulgatam Latinam denuo emendandi
6c
inutramqueni-
ad Grxca, Hebraicaque exemplaria caftigandi provinciam viris linguarum peritiftimis demandaret alter Damafus. Nonne his peritillimis viris hcuit iifdem verbis Pio IV. refpondere, quibus olim Damafo Hieronymus refponderat? Qua ratione enim viri dodi , quibus hsec a Pio IV. impofita eft provincia germanum Vulgatae noftrae con, textum , in tanta codicum , interpretationumque multitudine , quanta ab Hieronymo ad Tridentinae fynodi tempora exftitit , exftabat dignofcere potuerunt ? Quid plura ? nonne qusecunque funt nobis objeda , haec poflunt urgeri ? L I X. Jam vcro fl haec momenta nihil habent virium , quo confi-
&
advI!ii"bmniobjeiâ.
Scripturae interpretationem, quam toi inter alias gravilTimo decreto authenticam declaravit facrofanda fynodus Tridentina, eam ipfam non efle interpretationem quse longo tot faeculorum ufu in , Ecclefia probata fuerat ; ut quid iifdem conficeretur inter varia exemciatur
eam
diverfofque codices nee dignofci , nee revocari in lucem po, longe antiquillimam illam Scripturae verfionem, quae in honore apud Latinos erat , priufquam Hieronymus novam elaboraret ? FaceflTant ergo , omnemque deponant fcrupulum qui ob tantam exem, plarium codicumque multitudinem , dilcrepantiam , quantam fuifTe olim putant, revocari in lucem polTe antiquam Scripturarum interpretationem negant. Hanc tantam varietatum multitudinem ( ut cum a editoribus noftris operum Divi Auguftini loquamur ) minime difEte mur j fed minorem efle nequivifle contendimus. Quifquis in evolventuiffe
plaria
&
, : ;
PR^FATIO.
dis Mfs. vel
xxvii
nequaquam a paginarum numerus , va- a rietatum five bonarum five malarum multitudine non vincatur ; in c< hujufinodi fcriptis codicibus , non fecus ac quandoque in editis gravia quaedam occurrere, non modo qua a librariis ^ ut Hieronymi ver- cc bis utamur , d^rmitantibm , atit addita funt , aut mutata i fed etiam ^ pra- ct ftmptoribm imperhis emendata perverfius. Lucas Brugenfis, qui Tola col- cc
is
mediocrem laborem impendent,

,
ignorare
poterit rara inveniri exemplaria

,
in quibus
&
legit
Romanse corredionis
,
in Bibliis Editionis vulgatae
juflii
Sixti
V.
cc
cc <c
recognitis
loca infigniora
horum plufquam ducenta
in folo Pfalterio
Quis vero inde colligat, aut codicibus, ad quos fadta eft ea correclio , Vulgatam minime contineri ; aut Vulgatam ipfam quse , noftris in Bibliis hodie circumfertur, in qua tot obfervantur diverfitates, non eandem, quse erat concilii Tridentini tempore , exiftiannotavit.
cc cc cc
&
varietatum multitudinem , five in Ope igirur reguScripturarum minime diffiteamur ; lurdigîX!'* , imo etiamfi tam multas olim Scripturarum fuiffe interpretationes ut 'vocaii in luccm numerari non pollent , tam muita exemplaria, ut codicum numerum preudo. sequaret numerus interpretationum , exadis rigide Hieronymi aliquanAuguftini verbis, concederemus ; nihilominus tamen unam fuilfe diu inter alias contendimus interpretationem , quae caeteris prxftuit ; quse
codicibus
five in interpretationibus
mandam ? L X. Quamvis autem tantam
&
honore , & ufu frequentiori tuit cui aliae omnes funt pofthabitx ; quae etiamnum , fi minus tota , faltem quanta exftat in antiquis monimentis , Patrumque fcriptis , revocari in lucem , atque dignofci ope regularum , quas propofuimus , polTit quemadmodum dignofci potuic Vulgata noftra in fuTuli , ne dicam in majore codicum exemplanumQue multitudine ; inter quae , ipfa , Ecclefis ufu probata , ac veluti conlecrata eminebat , & integra ad nos , non tamen fine mendis perin
; ;
venit.
qui ex multitudine, difcrepantia codicum, contra antiquae interpretationis vindices inftauratores , tam firmum fibi videntur elicere argumentum , quid inde poflit confici. Quae ve-
LXI. Videant nunc
&
&
to
fint
harum difcrepantiarum caufe

,
&
,
qui
fieri
potuerit
ut unius
ejufdemque
codices
2.
interpretationis Scripturarum, varii
&
his
difcrepantes efient
nihil necefTe eft hie
expHcare
cum de
Hunc locum adeat ledor, fi I J. & 1 8. non vacat. LXI I. Alterum argumentum poteramus contemnere, & labore refponfionis penitus fuperfedere mhilominus illud quoque refellemus. Si una, inquiunt, eademque ofim fuifiet in ufu interpretatio Scripture , nee praeter iftam alise ulle exftitifTent aut faltem in ufu fiiilfent
n.
jam dixerimus . vacat ; nobis eadem

Rewiimr
t. ar-
dicere
g""^"""-
nulla deberet occurrere difcrepantia in Patnbus, qui Scripturas laudant nimirum, fi una, eademque omnibus fuit interpretatio, ex uno fonte eandem haurire aquam debuerunt. Ut quid ergo aliis Tertullianus
ahis Cyprianus,
aliis
Ambrofius, atque
alii aliis
verbis Scripturas lau-
dant
munita nobis eft via ad hujus difficultatis enodationem ; quae etiam fuperiori refponfione expedita , explanata videri Quae enim caufa eft , cur varii difcrepantefque fint Scriptupotuit. rarum codices ; eadem caufa eft cur fandi Patres in laudandis Scripturis non confentiant aliquando , atque etiam ipfi fibi non femper In primis juvat obfervare jnon adeo urgendam , verbifque conftent.
LXIIL Jam
cur
in isudanais
s
&
non con-
f^^lf^^^' inter Jum
ss.
p atres.
Tom.
I,
xxviii
P' R. 4^
AT
O.
ampliiicandam hanc efle difficultatem ; quandoquidem fandi Partes, alii ab aliis, aut ipfi a femetiplis in laudandis Scripturis tantopere ;nQn Latini namque Patres , xlim facras Scripturas proferunt y iifdifildenc dem eas fententiis verbifque, aut iifdem, aut pene iifdeni folent proferre,
:
&
tia.
magna
inter eos felixque ut

fere
tem,
& levis
Deinde
plurimum eft concordantia rara auTemper, quandocunque aliqua intercedit , difcrepan',
quilibet Pater fibi fatis conilat,
&
quam femel
laud^vit
Scripturas lententiam, hanc in aliis deinceps libris, fiquando opus eft,
No.i
propterei
"i"-
iifdem plerumque conftanter verbis laudat. .;;;,?_ L X I V. Scd iteamur quod res eft,verifque concedamus.' Inlaur
dandis Scripturis interdum non adeo omnes , finguli fecum Patres, coufentiunt , ut nou aliquando alii ab aliis diftideant , 6l alias alii fententias, alia
alii
scdptmamm
&
tcrpretaiiones.
verba adhibeant.
Hanc varietatem minime
diffitti-;;
aliquando enim difcrepat a Tertulliano Cyprianus , a Cypriano alii ab aliis. Auguftinus, ab Auguftino Hieronymus, An vero propfuifle Scripturarum interpretationes , quibus Patres vite-, terea diverfas *ComrariaEian-rentur , dixerimus ? * Ita exiftimat clariflimus Jofephus Blanchinus,.
:
mur
&
coriudrîi.4'o!
presbyter Congregationis Oratorii Romani, to. i. nuper edito Findiciarum canonicurum Scripturarum , pag. x x v 1 1. qui poftquam nonnulla
Hilani Pictaviednfts in medium adduxit, teftimonia, quibus plurimos Scripturarum interpretes &L translator es ^ quo -quidem nomine utitur Hilarius, adeoque plurimas interpretationes fuifle docent , ita profequicur cc Varietas ergo ledionum , quae in operibus veterura Latinorum Patrum deprehenditur, non unam eandemque, led. varias ac plane diverfas Latinas verfiones prodit , quas ufurpari. de-
Hieronymi
Auguftini
preliendimus a Tertulliano, Cypriano, Hilario, aliifque. S. Auguftinuiij Hipponenfem, 6c Ambrofium Mediolanenfem, epifcopos, J?^/i?j?2 fuiria Miror haec poftrema verba viro doclo J) fecutos dubitari minime poteft., * Varietas leaio- excidiiTc quibus prima impugnari queunt. * Etenim fi varietas ledtio, maii fida jium -^^ laudaudis Sctipturis ^ GujE in veterum Patrum .fcriptis deT regula, qua vane^ ^ ^ ^ j r TT C tas interpretatio- preheiiditur ptoclit iiott unaiTi eandemque luiUe Scripturarum inter-. , """' p^.gj3^^JQj-jgj-[-j ^ feJ varias, fic plane diverfas, quibus ufi iunt TertuUianus ,, Am;brofip, Cyprianus , Hilarius ; cum eadem varietas in Auguftino Ambrofium noiij reperiatur, necefTe eft ut fequatur, aut Auguftinum eandem fecutos fuifle interpretationem , aut varietatem lectionum male fe dam effe regulam, qua varietas interpretationum deprehendatur. Poftiêmum nobis magis arridet c clarilf. Blanchino concedentes , dubitari Ambrofium jVIedigiaminime pofle S. Auguftinum Hipponenfem , alios vetef.eS nenfem, epifcopos , Irakm fuifle fecutos ; ipfam quoque
,

&
&
'>
&
&
vix alia ledionum vanetasi.^ Auguftino deprehenditur , fas efle contendere quam in Ambrofio Inio idem clariftlmus Blanchinus , cjuamvis vanas interarbitramur. Hilario deprehendille fcripretationes fe in Tertulliano , Cypriano , horum quoque tamen Patrum teftimonia occurrere , fi quis ,in pferit
Patres fec,utos
luifiê
,
in
quorum
fcriptis
&
&
')
Italam intueatur,
Italam
audor
p.
eft
In.
.earn fi tibi
intuearis
,
inquit, ubi ledbti;

qitafi
commendat
ccix. maxirne
,
occiirrent
&
lucebiint pit-,
raque SS. Patrum interpretationis ") Cypriani

dentii^&ic.
ije vatiarum
tejimonia
^
prafertim Irenai
Latina loqmr
aiitiquijjim^
Hilarii Pitlav. Luciferi Calar. Zenonis Feron.

,,..j
Qau,"_
îi.;-.
"
,v.t::<â
k-
LXV.
Quid ctgo
,
varietas
ilia
ledionum prodit
Scilicet
var ios
aine" quid Tandem
difcrepantcfquc unius ejufdemque interpretationis codices habuifl"e antiquos Patrcs
infendum.
Tertullianum
Gyprianum, Hilarium,.&;
alios, in, quj-
;,
P R
bus
a.
iE
AT
olini
I
,
O.
ut hodie
,
XXIX
iiuiuiiKra ex eo-
ilia
occurrit vaiietais.
Non enim
prselo exibant libri unius exemplaria , omnino liniilia i led plura plunbus , peneque lingula a iingulis defcripta librariis erant , iilque aliquando ofcitantibus, laepe temerariis , qui mutare quae minus intelligebant, gloffulis illuilirare , melilis dixerim , obfcurare , aut aliter reddere fatis non habueie religioni. Latini autcm Patres, qui Groec'e per-
dem
inde ac Latine norant , cum hsec librariorum menda inter legendum offenderent, ea emendare fuo quifque calamo 5 exacta ad Graecum mterpretatione Latina, folebant. Hmc Auguftinus, ad pleniorem Scri-
pturarum fcientiam
fervmic
linguanim illarum
ex
:
cjuikis
in
Latinam Scrintura
cognicionem docet hmc jubet S. Doctor , uc , lii. 2. ad Latinos codices emendandos Grseci adhibeantur Latinis ^ inquit quibuslibet emmdandh Gr^sci adhibeantur. Neque etiam negaverim Latinos chufl. Patres aliquando interprecum vice fundos fuifTe , ea quse ipHs minus bene reddita funt viia , aliter interpretatos fuiflfe , quam prse fe ferrent
petendam
elle
'
&
Hinc illae diicrepantiae, quae occurrunt fed hujufmodi tamen difcrepantiae , ut reipfa SS. Patres una & eadem Scripturarum interpretatione ufos fuifle , 8c difcrepantes tantlim codices hacodices, quibus utebantur.
;
buifle agnofcas.
LXVL
mi
liint,
Ppftremo nobis SS. Patrum, niaxime Auguftini

5
audlof itas opponitur.
Scilicet ille interpretes Latinos

ille
numerari pofle negat

aflerit.
vero tot Latina

,
efTe
Hierony, adeo multi exemplaria, quot
&
Refdiimr j.ar-
S""""'""-
codices diferte
Ex
quibus
non unam ,
Cl.
fed plurimas fuilfe Scri-
pturarum interpretationes
fequitur.
LXVn.
ohm
in
Equidem
arbitror
cum
fatis
V.
Phil.
diciarum Blanch, p. :58l..cc
non
attente
Gabelho, to. 1. FinHieronymi atque Augurti-

'>
Urgearurii-
^"
itt^flmo
ni aucioritatem urgere multos

Lcclelia luille
qui N. T. Latinas verfiones plurimas a
'i'""^"'"
cet ejus'auac-
arbitrantur.
Do
tamen manus
&
plurimos
prifcis EcclefiK temporibus, Latine reddendis, quae Graeca exllabant Scripturarum exemplaria operam impendilTe fuam, Augullini audoritate
""''
addudus,
infignem
cior
fateor.
fuifle
At idem
S.
Dodor audor
efl,
unam
prse cjeteris
eft
verfionem ; eam omnibus praeferendam , quod tenafit cum ferjpicuitate fententice ^ docet. verborum Hanc profedo fecutus alii bene multi Patres fecuti funt ; hsec S. Auguftinus ; hanc
&
&
in ufu frequentiori verfiri debuit interpretatib
qui
ijioc liftum eft
quod contendimus.
, atque verfata eft ; atIrritum ergo telum, quod con-
dodoris magiftri verba me. pene addidum jurare dixerim. LXVIIL Quod Hierony mum fpedat,S. Dodoris verba vehemen- Urgeri mmen vetius urgeri nec^poflûnt, nee debent ; quod fateatur necefle eft, quifquis j^'n^^TneâXn^ animadverterit Hieronymum de novi Teftamenti codicibus verba facere "'"^"y^ ^^â. De novo nimc^ inquit, TeJiamenlo loquor^ &c. Quis autem dixerit tantam fuifle interpretationum multitudinem , ut numerus exemplarium exa^quar$t numerum codicum ? Ufquene adeo turbatum Riiflct in Ecclefia tantane unquam luit confuiio , ut nuUi codices novi Teftamenti confentirent? Ergone Chriftiani , qui his tcmporibus tanto ftudio iacras verfabant Scnpturas , tam diverfis utebantur codicibus , ut alii aliter legerent, alii aliter interpretarentur; nuUufque inter eos vel ipfa Urbe, novi Teftamenti Scripturis eflet confenfus V Ecin. ipfius legendis quis id aflerere aufus lit? Concedendum eft igitur Hieronymi verba, quEe ultra hdem , numerum & diicrepantias facrorum exemplarium ampliftc&nt , ardioxibus cuxumfcnbenda canceUis, benigneque int^lligenda j
:
tra nos cuditur ex verbis Auguftini, in cujus tanti
&
&
XXX
P R
iE
AT
C.
nee tarn de variis difcrepantibufque interpretationibus , quas varii elaboraverant imerpretes, quam de multiplicibus efle accipienda mendis^
qua; in varies unius ejufdemque interpretationis codices irrepferant , offupinitate librariorum , necnon 6c temeritate eruditulorum citantia
&
qui inter defcribendos legendofve facros codices addiderant , detraxerant,mutaverant. Atque ita fi benigne Hieronymi verba intelligantur, ex his duntaxac efficietur , ejus getate pluribus vitiis mendifque antiquam interpretationem laborafTe ; non vero earn aut exftindam, auc cum tanta confiifam , ut ab his aliarum interpretationum multitudine permixtam hic appello vires dodos, antiquitatis amandifcerni non poflit. Teftes
&
quicunque revocandis in lucem veterum Patrum fcriptis impendunt operam,primnumque ipfis reddere nitorem novis editionibus laborant. Quam multis antiquge editiones maculis afperfse erant ! quot vitiis, quot erroribus , quot mendis laborabant veterum fcripta , priufquam nbvis an propterea interiiffe , nee pofle dignofci, revocuris emendarentur cari in kicem fcripta ilia , tot afperfa maculis , exiftimarunt viri doAi 7 LXIX. Sed quid externorum oppofitione exemplorum opus eft?
tes
,
!
ipfe
fit
exemplo divus Hieronymus.

;
S.
Dodor
Pfalterium
ciim
Ro-
ma; verfaretur, magna ex parte ad Grgecae Septuaginta Interpretum veridem tamen Pfalterium non ita longo poft fionis fidem emendaverat tempore , nempe ipfa Hieronymi aetate , adeo depravatum erat fcripto^rum vitio , ut emendando & expurgando iterum Pfalterio manum adPaulae coadus fit. Pfalterium Rom^ dttdum movere, precibus Euftochii pofaus emendaveram ^ inquit, Euftochium & Paulam alloquens in epiftola juxta L XX. Interpretes , licet curfim , magna tamen ex uti ique infcripta ,
,
&
&
quia riirfum videtis fcriptorum vitio depravatum , plufque fane amiquum errorem^ quam novam emendalionem valere i me cogitis ut veluti quooMiquis fulcis renafcentes fpinas dam novali fcijfum jam anjum exeruam eradicem. Depravatum erat Pfalterium, cum iilud, pofitus Romae, Hieronymus juxta L X X. Interpretes magna ex parte emendavit nee du-
correxeram.
Quod
&
bium quin
Urbe, variique hujus depravati Pfalterii codices refpondere Hieronymo licuifTet , tot elTe xemplaria quot codices , fi quis ei hanc emendandi Pfalterii provinciam impofuiffet , nee eam ipfe fponte cepiffet. Nunc ergo ab adverplures in
;
circumierrentur
&
forfitan
fariis
require
repraefentarent
tarn ante
an varii hujus Pfalterii codices diverfas interpretationes Non opinor certe ; fed diverfi erant duntaxat unius
,
ejufdemque interpretationis
ni ita intelligamus verba
Tarn revoori
in
fed depravatae vitie fcriptorum , codices

quae vehementiiis urgentur
?
primam, quam ante fecundam corredionem Hieronymi. Quidilia

,
LXX.
x_QY:tn\
Certc
fi
quis pcrftarc in hac fententia veht, &: contendat,
inMra!qufm po' aut intcriiffe, aut tuit Gr;Eca LXX.
cum tam
,
multis
aliis
cenfufam
aliis
& permixtam
peflit
;
effe
vefi
intcrpretationem
ut fecerni ab
non
idem etiam ,
audoritate , & rigide exadis Hieronymi verbis Itare velit , neceile eit concedat, ne ipfam quidem Septuaginta Interpretum Graecam verfionem revocari in lucem , & ab aliis Graecis interpretationibus pofTe fecerni J quippe cujus verfienis , ut fcribit Hieronymus in epiftola Chromatio
infcripta ,
p?-o
varietate regionum diverfa ferantur exemplar ia^

fit
& germana
;
ilia
antiquaque tramlatio corrupta
atque violata.
Etenim
fi
pro varietate refi
gionum diverfa
funt Graecae interpretationis

j
LXX.
,
exernplaria
ut
haec
antiqua interpretatio corrupta violataque traria fcifTus , hac varietate compugnet

'>
fi
orbis ipfe ftudia in
conlaudat
fcilicet
Hieronymi ver-
bis
utar
Alexandria
&
^gyptus
in
Septuaginta fuis HeJ^chinm
P R
AT
;
O-
xxxi
auHorem : Corijlantinopolis ufqiie Antiochiam Lucuini martyris exemplaria proi?at : media inter has provincial PaLeflinos codices legitnt^ qnos ab Origene elahoratos Eiifebiiis
&
Pamphiltis vulgaverunt
Si totus,
totiifqtie orbis
hac inter fe trifaria
inquam , orbis circa Graeca exemplaria difTidet , cujus erit tantas lites componere ? Ecquis judex & arbiter fedebit , ut fecernat quxnam inter diverfa , qua; pro varietate regionum circumferuntur,fincera & germana LXX. Interpretum exemplaria (int habenda ? quis ea , tot aliis permixta , dignofcat extradaque e multivarietate compugnat.
;
nos Hieronymi verbis prorfus abutuntur. momenta urgent vehementius, ut niultis momentis revocari in lucem, Nobis interea licebit aflerere, in tanta codicum varietate antiquam interpretationem Latinam ditudine
,
digito monftrare poflit
Expediant
fefe
inde qui
talia in
&
&
gnofci non pofle contendunt ; nobis, inquam , interea licebit afferere, tarn recuperari earn polTe, fi minus totam, faltem partem aliquam, quam recuperata ell Graeca interpretatio LXX. cujus recuperari potuit , pro varietate regionum, diverfa circumferebantur exemplaria. LXXl. Sed forfan nimis multa de hac quseftione , cujus arbitrium
&
Dials qui de
fifj^"^ hujm
unicuique permittimus, dummodo nobis concedatur , penitus non interiilTe antiquam interpretationem Scripturarum , nee adeo eam elTe oblitteratam , ut non aliqux faltem fuperfint reliquiae , exftindam
u"
em
uno
,
^^^"^,5-"^^^;
&
conceiro
nobis unicui-
que permiui mui

arbitrium.
etiamnum revocari in lucem polTint. Caeterum fi quis erit ita morofus , ut ne id quidem velit concedere fi quis pertinaciter conqucc
;
inter Itala nulla ratione fecerni pollit
olim Scripturarum interpretationes , quas ; faftidienfque quafcunque ad banc dignofcendam regulas conllituimus, eam, quae in hac editione Antique Verfionis nomine a nobis cohoneflatur , tam elfe aliam quamcunque ex anfi cui , intiquis interpretationibus , quam ipfam Italam propugnet
tenderit
,
plurimas
exftitilfe
quam , ita videbitur fuo ut libet faftidio obfequatur. Neminem cogimus in noftram concedere fententiam tantlim exoratos volumus om,
:
nes, quorum fefe auribus conftitutae a nobis regulae non probarint, ouid in operis fronte promiferimus , advertant. Tum vero five Itdla
lit
,
five Itala
fionis
non fit , quae Itala nobis vifa eft , & quam Antique Vernomine donavimus five poftit , five non poffit ab aliis fecerni five
',
demum
plures exftiterint interpretationes feu una

;
negledis
aliis
in ufu
honore fiierit nihilominus nollris nos promiflis tecilTe fatis, & qutecunque in operis fronte polliciti fumus, exfecutos fuilfe intelligent. Cum enim non tantum eam, quae Itala effe nobis vifa eft, fed caeteras omnes interpretationes quafcunque licuit reperire , reprsefentet hsec Bibliorum editio Italam certe , fi minus ab aliis fejundam , faltem ipfis permixtam exhibet. 1 1. His refponfis dilutum confutatumque videri debet recens qui fuilfe aliquam Scripturarum internuperi fcriptoris commentum
&
LXX
casieyi de voce
''"''
""'^"'""''
negat , atque in ea inveftiganda inanem Benedidinos operam impendere , fcnbere non eft veritus. Nupero fcriptori Casleyo nomen eft.* Is in Catalago
pretationem
quae olim Itala ab Auguftino fuerit appellata
iVIir.
bibliothecae Londinenfis
effe
quern'
anno 17^4.
:
in
lucem emifit, de,
pravata
fententia
haec contendit Auguftini verba

;
In interpretationibus atitem
Latinis Itala ceteris praferatur

:
nam
eft
tenacior verborum
:
cum
perfpicuitate
ficque
legendum
, ,
effe
exiftimat
In interpretationibus atitem
La-
tinis ilia ceteris
praferatur
levis, exiguique laboris
Res eft profedo operae qua eft tenacior^ &LC. contra hujufmodi corredorem , melius dixej
rim adulteratorem
verba Auguftini defendere ^
quandoquidem
k
in
om-
Tm.
2.
xxxii
P R
manu
:
iE
,
AT
O.
nibus
quotquot noftri in adornanda operum S. Dodoris editione adhibuere, J/^^'/j, & nam; non vero ilia ^ & qua leguntur adeoque fniftra Casleyus contra omnium MlT. fidem, novam inducere lectionem conatur. Inanem profecto Benedicftini impenderenc operam, fi pluribus refellere iilud commentum laborarent; quapropter
exaratis codicibus
huic labori fuperfedebimus.

Beiuicyi dc la^"'^''
cTum.""'^"'
.^
haverbis etiam bere fcribit Bentleyum , ego hic Bentleyi aucloritate interpretationibus antiquis , inanem non q^q oftendam in inveftigandis Equidem vir doclus , qui de nobis optime Benediclinorum operam. dum viveret , fuit in ea fententia , in qua eurn fuilTe Icribit eft meritus At proCasleyus, idque datis litteris ad unum e noftris iignificavit. fruftraneus Benediclinorum labor ipfi non eft vifus , ut pterea adeo eum longe fore utilifllmum exiftimaverit , atque etiam ut propolitum Quid vero moror ejus verba reterre? maturarent, calcar addiderit. In his ego omnibus Italkam , fi forte reperirem , aliquando inveftialiorum opinione commotus ; fed diutwrna exa gavi, Millii noftri, 53 minatione id foliim confecutus fum , ut de invenienda illa,quam caftiNee 53 gandam fibi recepit Hieronymus, verfione jam pridem defperem. inftituto opere gnav'iter 33 tamen ideo hsec dico , ut ibdales veftros ab perficiendo dehortari velim j quin ipfe, ut inaturent propofitum , cal53 conlilio , re , &; pofTem , addere vellem j paratus eis 53 car eis , fi
,
LXXIII. Veruntamen quandoquidem
Casleyus audlorem
fe
&
&
&
&
53 >3
opera
editio
opitulari.
;
Neque enim
aut oberit veftra mese, aut veftrae
mea
33
53
>i
altera alteri & lucem & dignitatem impertiet. w Aiiis ad nos litteris Bendeyus , poftquam pluribus fuam circa idem Auguftini teftimonium fententiam confirmavit , ita demum claudit Vos vero , utcunque de his judicatis , incceptum opus epiitolam ftrenue exfequimini nihil enim de veftrae editionis utilitate pretioque decedet, five unius Itala ^Cwe variaruminterpretationum Asi^'^ca protulifTe videatur. w Nunc indicandi fontes, ex quibus variarum interpretationum fragmen-
immo
datis
ta haufimus.
PARS SECUNDA.
Indicantur fontes
,
ex quibus antiquum Scripture interpretationem haufimus.

funt
LXXIV. T T
laudantur.
manu
fcripta
exarati codices Scripturarum

,
&
SS. Pa-
trum
in
quibus facrse
Scripture
iis
frequenre^r
Puriores hi funt fontes,
quam
ut in
afTerendis
&
,
de-
fendendis operam impendere noftiam necefTe fit. aftignabimus ; atque initium ducimus a codicibus
Hos manu
ergo tantum
exaratis
de
quibus tamen paucis dicemus

nibus.
pluribus diduri in pri^viis admonitio-
PRIMUS.
manu
exaratis.
De
Pauciadmodum
"iqua^nlicusm^
Krprei.exhibeam.
codicibus
LXXV. \ D
i^q^^^xx
rcvocandas in lucem veteres Scripturae interpretatio,
codicum manu exararequircbantur. Utinam varia ilia Scripturarum exempla, quae tam
ante
l\ "cs
omnia lux
ipfa fidefque
PRiEFATlOmulta olim
fiiere
,
xxxiii
feu plurium interpretationum
feu unius fuerint inter-
pretationis exemplaria, adiverfis confeda librariis, ad nos perveniflcnt,

id nobis tantum negotii daretur, ut atque collatis exemplaribus , antiquse illi interpretationi , quam revoc^tf in lucem aggredimur , primigeniani puSed heu ritatem, nativumque decorem redderemus. ex innumeris codicibus, qui omnium olim manibus verfibantur , vix aliquot, illi quidem non hujus primsevae antiquitatis , fed ex aliis defcripti antiquioribus , in maximarum , celefcerrimarumque bibliothecarum forulis Imo vix e fexcentis unum reperias , faltem delitefcentes fuperfunt. veteris Teilamenti, qui, baud equidem dixerim antiquam interpretationem totam atque integram reprsefentet , fed qui quafdam lacinias fragmenta exhibeat. Bibiiorh-c* in LXXVI. Primum itaque ftudium noftrum fuit, bibliothecas luftra- iuit)us //"11' aifeivan\ r \ U PI re, li minus omnes , laltem celeberrimas ? nee Galhcas tantum, ledmr. etiam exteras, aut per nos, aut amicorum ope. Plurima antiquae verfionis fragmenta accurate defcripta, ad nos tranfmifla funt ex Mff. Vaticanis , Oxonieniibus, Cantabrigienfibus, &c. At nuUibi lautior meffis fuit, quam in bibliothecis Parifienfibus , maxime in Regia, quae nobis femper patuit. Plurima etiam mutuati fumus ex MAT. bibliothecse Colbertinse, Sorbonicse, Claromontanse, Sangermanenfis noftrse, &c. * Fas * Ex hu paud ""^"ê'fit dicere, pauci funt in his bibliothecis codices qui nos fugerint, fi qui , EfTet hie locus quofcunque in confilium adhibuimus codices, fugere. longo ordine numerandi , &: de lingulis uberius dicendi ; cujus nimirum aevi fint, quam probatse fidei , quam bonae not^, aliaque id genus. Id quidem ageremus ; verum , cum in prjeviis admonilionibus haec fimus profecuturi , ubi quid ad fingulos quofcûe libros , feu fingulorum partem aliquam rellituendam pra^ftiterimus , commemorare ne-
aut faltem pars aliqua. ex his omnibus colledis
Utinam
&
&
cefTe erit
ha:c
eadem fummatim
hie perflringere fat efle debet.
potilfimum in codicibus requiruntur , antiquitas , Eomm antiquinoftrorum setatem fpecles , longinqux certe vetuftatis [i^^^^^'^^'Haud tamert ego meos tantse dixerim anfidem , optimae funt notse. tiquitatis codices, quants fuos effe cenfet vir Cl. Jofephus Blanchinus; Jofepiii Bianchi-
L X X V 1 1. Duo
fides.
&
Si
',
nuncupatoria p. v. quod vix ^ ac ne vix quidem quafi lucere vtfi funt non pauci IV.V. S' ^/. ^ faculi codices AJjf. divinarum Scripturarum ; qui , cum juxta regulam S. Auguftmi , tenaciores verborum fint cum perfpicuitate fententia , antiquam Latinam Italam mirific} reprafentaut. Si fexti, quinti , imo quarti fceculi codices nadtus ell Jofephus Blanchinus, merito fcribit id fibi contigifle, quod vtx^ ac ne vix quidem fperandum erat. Felicem profed:6 virum docui, ut fcribit in
erat
epill:,
uLlx^gge'iai'"'
'*"^'
fperandum
oceiirrere
&
&
dlum
qui tarn longinquae vetuftatis codices reperit , fi tamen tarn vetuftos reperit Nobis, fatemur, effe non licuit perinde felicibus j fed neque ulli alteri haclenus licuilTe arbitramur. Non enim quifquam ad
,
!
hanc diem quarti fseculi codicem Latinum reperilTe vifus elt id vel dodiuimi Blanchini audoritate fas eft confirmare quippe qui cap. IV. p. 40. praefationis , ubi de codicum Hebrseorum , Grxcorum , &; Latinorum antiquitate dilputat, Latinis codicibus antiquioribus non-, nifi mille annos concedit , his verbis Summa igitur fit hiijus capitis Latina demum antique <^ vulgatct editionis , quam Italam quoque nuncupaverat ohm S. Auguftinus , ad oclavum circiter jaculum referri oportet. Codex II. Sin autem duntaxat ad odavum circiter fasculum vepfalmorum Pfalmorum fp T r tultiliima Latina; antique interpreiationis exempla reierri oportere ceimani
:
ipfius
'>
LXXVI
noRrr
fancti
auiio-*
r\_-
xxxiv
rum
1000.
plus
P
.,
,
iE
AT
O.
quam
codices
certe fuppetunt huius veiTionis , nobis T quiDus nemo alter le antiquiores habere glorian poliit. In, ter exemplaria namque, quorum ope antiquam verfionem in lucem revocavimus , nonnuUa iuiit , quae annos plufquam mille fibi vindicant.
cenft't
,.
doctifTimus Blanchinus
p^..
111-rr
ille
Exemplo
<iex,
cis
effe
potell in veteri Teflamento infignis

ufus
ell:
Pfaimorum co-
Hujus codiantiquitatem hmul c pretium indicant fatis membranse purpura violacea tindse, litterx argenteae unciales, quibus eft exaratus. Tales habere codices ditiorum olim erat , non vero eorum tjuibus res eilet angufta domi. Hinc Hieronymus Habeam qui volunt veteres libros^ vel in mtmhrarm parpureis aiiro argentoqtie defcnptos , vel uncialibm , ut vulgb
S.
quo olim
Germanus,
Parifienfis antilles.
&
Vr.if.m
aiiint ^litteris
pkrcs ejufdem, aut pene c- j juidem antiquita- ^^l
Alii
ônera magis exarata^quam codices^ &:c.
ejufdem antiquitatis codices , antiquam interpretatio"' nem reparandam verliivimus. Alios etiam paulo, alios longe recentiores adhibuimus. Alii annorum nonnifi fexcentorum , alii feptingentorum, Omnes optima: alii oftingentoruiTi , alii nongentorum occurrere. * Singuli autem quofoptimse funt CaiiicaTil co'dici- cuuque adhibuimus, cujuicunque aevi fint, certiflimse fidei "otc quod ante Omnia in codicibus MIT. requiritur. Hie vero mihi fcmiarBianchinm! in animum lubit, quod evolvendo jam laudati opus Blanchini fcriptum reperi de Latinis libris, qui inconfiderate fitis ^ ut fcribit vir. dod:us, baud fcio an ipfe fatis confiderate, in Galliis dicuntur fcripti ad veteris translatioI
,
XX
X.
Alios ejufdcm
^
aut pene
T1
(T.
lacrse
/-
r-
'
bcripturx
"
maxime novi
eltamenti
&
tiis
5) 35 33
3) 33 ss
exemplum^^ ab optimis quidem viris^ fed non fatis eruditis. cc Volebam equidem, inquit, alloquens Gabellium , epift. ad eund. incunabula pene Ita^
aliarumque Latinarum veriionum hie tibi oftendere fed quoniam hoc argument! genus , quod fiiit a nonnullis aut ignoratum , auc pene reliclum , epiftolarem non patitur brevitatem , longa difTertatione in prolegomenis tomi ii. illuftrandum conftitui. In quo tanto magis eft mihi elaborandum , quod multi Latini libri , inconfiderate fatis
lica
33
33
33 33
ad veteris translationis exemplum , ab optifatis eruditis. Mandate autem nunc litteris cogitationes omnes , hominis effet intemperanter abutentis otio atque patientia tua. 33 Hsec Blanchinus ; quem ad mandandas litteris cogitationes fuas reftridiorem fuiflfe aegre fero , pene cum viro dodo expoftularem. Has nimirum fi litteris mandaffet , nofcerem quae viro dodo caufa fiierit haec fcribendi , quibus Gallicanorum codicum fides in fufpicionem adducitur ; fimulque noftros defendendi codices , oftendendi certifllma: eos fidei elfe, notseque optima copia daretur. Ego vero interea alfeveranter definio, codicum, quos ad revocandam in lucem antiquam Scripturarum interpretationem adhibui , fufpedam efle fidem non poflTe J fi fufpedi funt hi codices , iis demum fufpeclos
in Galliis dicuntur fcripti
mis quidem
viris
fed
non
&
&
&
&
effe unis
qui in rebus
criticis
hofpites funt
&
peregrini.
Hxc
obiter
dixilfe fat eft; plura forfan
cogitationes fuas
litteris
dicemus, poftquam dodiflimus Blanchinus mandaverit, fi codicum noftrorum fidem, quod
quidem non veremur, oppugnarit.
P R
iE
AT
I
O.
XXXV
I.
De
SS. Patrum
fcriptjs
quibm Scriptures fragmenta , [en

excerpfimus.
verficiilos
LXXX.
I
etiam fingulari providentia per tempora r ^ per loca, eximios doctores , qui Divinos hos hbros interpretarentur qui Prophetarum , Apoftolorum , Evangeliftarum litteras docerent deiHnavit, procuravit. Unde ergo potiiis Scripturse verborum Latina interpretatio quaerenda nobis eil, quam ab his Divinitus in Ecclefia
tranrtiilit, fed
OJo
O Umma
fua
Deus bonitate non folum Divina ad nos
Latina scriprur*
t-^--iit
''""P''^''".t."
leiu'a in piimis i
ss.
Pambus.
deftinatis interpretibus ? Unde, inquam, potius interpretatio Scripturarum repetenda, quam ab his, quibus Scripturarum facrarum datam efle per Spiritum iandum inteUigentiam conftat ? a quibus etiam & earn elle repetendam Ti-identina lynodus definivit ? quorum confenfio in
interpretatione Scripturae, tam firmum eft concordem veterum Patrum expofitionem

necefTe
fit?
I.
veritatis
argumentum,ut qui
errorem labatur
Qotnpfe.ioha.
'"='"'' p"'"']?'''''
rejecerit, in
Patrum fcriptis longiorem nimiamque impendifTe operam caufetur. QpH Ii qui caulabuntur, irntumque laborem clamitabunt, hi ferme erunt aut iniqui rerum seftimatores, aut qui nefcient, quo in pretio puriflimi illi traditionis fontes habendi fint. Etiamfi quafcunque Scripturaigitur in verfandis SS.
LXXX
Nemo
nos
moram
poliiifre,
rum
particulas ex illorum fcriptis recuperaffe nos juxta antiquam interpretationem exiftimamus, non forent antiquae interpretationis particulse; nee irritus, nee poenitendus nofter effet labor. Etiamfi Auguftinus
effe fecutum conftat i an vero mihabere deberemus Scripturarum fententias quibus , vidrici gratis Pelagiana perfidia fuccubuit, quibus contriti funt Manichaei, fubadi Donatiftae, totque ahae peftes exftindae funt. Ego certe comparatus , ut quamvis nullum Scripturarum apicem ita fum animo
Italam
non
fuiffet
fecutus
quam eum
nor! in pretio
illas
nullam litterulam , nifi afflante Spiritu fanclo , calamumque regente fcriptam , adeoque nullam Scripturarum particulam effe , quae non omnimoda veneratione digna fit, exiftimem ; illas tamen prae ceteris amem lis praecipue deleder, quibus de portis inferi Ecclefia, de errore Veritas Illi mihi praecipue verficuli in Apoftohs arrident triumphavit. quibus , contra Pelagium Julianumque Ecclefiae fides eft defenfa. ab Auguftino
Nulla:
me tam
percutiunt fententi
dogmata
a Patribus funt confirmata.
quam illae Unde vero
quibus fidei noftr^ has fententias potius,
ex SS. Patrum fcriptis , fi antiqua interpretatio requiratur , cjitraxiflemus ? LXXXII. Dicant ergo, qui volent, fruftra nos in antiquorum Pa-
quam
Ex
his ilcet
non
trum
fcriptis Italam quaeliilTe.
fcriptis
Patrum haufimiis
r^ quamcunque tandem fecuti fuennt internretationem, Divinas illas fententias, quibus catholica res tot annis ftetit, quibus Ecclefia de tot erroribus, errorumquemagiftris triumphaIn his ergo nos fcriptis fruftra Latinam qusefierimus interpretavit. tionem,quae inter antiquas interpretationes, fi plures fiierint , primatum habuerit ? Ecquis hujuimodi laborem poenitendum dixerit ? Certe fi
r rr ex iplorum Icnptis extraxiile,
r
i
ItaU particulas effe negent , quas in dabunt tamen , aut certe dare cogentur nos
Si
^
!;,t;fnon^n^^t
'^"^
propterea fo-
'^^ labor noller.
Jtala
a Patribus minim'e fuit ufurpata

Tom.
I.
fi
alibi
c|uam in tot ac tanto1
xxxvi
P R
,
iE
AT
O.
fcriptis
rum
de,
fcnptis interpretum
nee in tarn praeclaris
appareat
Ti
pro-
ied:6 tanti
non
effe
debet.
Hanc ubicunque
, ,
fit
quaerat qui velit ,

fit
aliun-
quam
e traditionis fontibus
eximiifque interpretibus
repetenda:
hanc contentus reperifTe , qua: SS. Patribus in ufu fuerit. Ad illos veniamus, ac primum ftatuamus, qua ratione haec Scripturae fragmenta , feu verficulos ufurpaverint ; an ex prsefentibus infpediifque libris exfcripferint Patres ; an eos , prout inter fcribendum fefe menti obtulere , laudaverint. iiufieft r,o(re, L XI 1 1. Ncmo non intelligit quanti interfit noffe, qua ratione Pacres scripturam laudati a Patribus fuerint Scripturse veriiculi qui in ipforum libris pafllm , occurrunt i an ex prsefentibus infpedlifque Scripturarum codicibus eos a^n ad memJria codicum fidem. exfcripferint ; an ex memoria , & prout inter fcribendum menti occurrere , protulerint. Si primum enim , magni ; fi fecundum , exigui pene nullius funt momenti SS. Patrum fcnpta ad reftituendam veterem interpretationem. In ea tamen fententia, qua tantopere & SS. Patrum auAoritati in recuperanda veteri interpretatione detrahitur, & ex qua nortrum in evolvendis eorum fcriptis irritum & otiofum effe laborem
libens labori fuperfedebo
ego huic
XX
&
videretur, fcriptores nonnuUos
& quidem eruditionis laude

efto Daniel
,
infignes effe
video.
Danieiis Hdnfii
L XXXIV.
jj^j.
Unus
illis
inftar
omnium
Heinfms, cujus hgec
"P"""-
verba , proleg.
w doftus, ufitatum
3}
verba fpedient , voces alias reponant. w Et infra pag. 1 7. Porro quemadmodum ple5> rique e magnis illis viris, accuratiiis quam noftrum plerique, facras me moriae mandarunt litteras ; ita fieri vix poterat , quin cum , ipfo non >j infpedio codice, adducerent locos, more humano aberrarent, aut inviti M laberentur ut hinc manifeftum fiat, quanto cum periculo conjunclum >3 fit ex au(5toritate eorum quidquam aut mutari , aut receptam leclionem in dubium vocari. w johamiis Feiii. LXXXV. Heinfium fequitur Johannes Fellus Oxonienfis epifcopus. Satis luperque temporis , inquit apud Millium , infumptum eft Bi5) blicis verfionibus conferendis , multo magis corrogandis citationibus SS. 53 Patrum qui quidem ipfi lacras Scripturas neglectiiis ex memoria , , >i ad fenfum fere, non autem ad exemplarium fuorum fidem allegarunt. jac.Miiiii. Haec Fcllus , cui repugnat Millius, a quo his refellitur verbis, cc Hsec enim , ait ifte , erat praepropera illius ( Felli ) opinio juxta cum aliis viris eruditis , qui cum apud veteres loca S. codicis a vulgato noftro textu diverse haud raro prolata videant , illico led:ionibus lUorum pa rum tribuendum arbitrantur. I. Neutrum falli cenfet Johannes Clericus , fed ipfe ab johannis cierici, utroque difcedens, ambarum fententiarum quoddam quafi medium, utrinque redactum , amplexus , ita difputat epiftola ad Junium Opinianum. Nee Fellus , inquit , nee Millius prorfus fallebantur negari enim poteft , i". quin fsepe- Patres , praefertim antiquiores ex memoria 5) non 2. quia pro verbis Scripturae facrse protulerint 53 Scripturam laudannt ; interpretationem fic fententiam , quam iis inelTe putabant j3 interdum 53 3". multa primo intuitu pofie haberi pro minus accuratis citationibus, J3 aut fallente memoria prolatis quae revera deprompta erant ex codicibus. , Primum rem >3 Unde ergo, inquies, ejufmodi citationes fecernemus ? >3 ftylum probe confiderabimus, quae fi dilTentiant a doclrina ftylo Scri>3 ptorum facrorum,a nobis rejicientur qualia funt qusedam, qure antiqui ,
:
vir , inquit Patribus ) ut intenti rebus, fenfum potius, quam neque vero praetermittant alicjuid , aut addant , fed
(
in Exercit. facras
pag. 6.
Non
raro
&
&
&
LXXXV
&
&
IE F
AT
Q.
xxxvu
cc
codices nonnulli habent tx fuppofititiis libris. Secundo citationcs conferemus cum antiquis mterpretibus libris, a quibus omnibus fi diflentiant , merito a nobis rejicientur ; vix enim , ac ne vix quidcm potcd fieri , ut unus fcriptor proferat ex libris fuis locum prorfus aliter ac alii pofl: eum in una ecclefia, aut in pluribus fcripferunt, qui ante uno confenfu ejus loci verba eodem modo recitant. Quod fi accedat audoritas prifcorum omnium librorum interpretumque, confumantium ledionem veterum Scriptorum , quis dubitare fuftineat quin ea , quae contraria afferentur, fmt vaciUantis memoriae lapfus , aut interpretationes, non lediones quae ex codicibus manarint. Quod fi e contrario plures
&
a
(c
&
&
a
a
(c
cc
re
fcriptores
codices
aut interpretes confpirent

cefpitaffe.
nemo
fi
,
fijmniet
eorum a
cc
omnium memoriam eodem modo

ventur,led:iones veteres
Hsec
accurate obfer-
rum, non minus
& vera;, e fcriptis Patrum praefertim antiquiohaurientur & confirmabuntur, quam ex codicibus manu
Hadenus Johannes Clericus plurima fiant non inepte quidem,fed
cc
exaratis qui fiiperfiant.
in quibus, quae
mea
eft fententia,
dicfta.
appofite
fatis
ac
ss.Patre-^no--
prudenter
Heinfii
LXXXVII. Ut
enim ego
ipfe
quod verum
,
&
Felli fententia abfi:edam longius
dicam, licet ab fatebor tamen nonnunquam

eft
"aTum^L'ieXr
^"
SS. Patres Scripturae facrae fententias ex
memoria
referre
diffuse dicla
^""^
^^'"r
contrahere aliquando , interdum contrada latius uberius explicare , loco, tempori, perfi)nse, conlifio , aliifve circumftantiis congruit. prout
&
^"'
Sua etiam, ut ita dicam, faciunt aliquoties Scripturae verba, &, ut aiunt quod abundat in corde , in lingua perfonat , quamvis prae oculis non adfint libri. * Verum ut id in orationibus pro tempore data occafio-
&
* in
aiiis
renins
quae ad informandos mores pertinent , conne habitis , , tigilje concedam.; innumera alia, prje iftis paucioribus, quae etiam proaliifve fcriptis
ru^'ue'^Todicfbus
'^"'^^''t'
pterea nos parcius, vixque in conlilium adhibuimus,
volumina funt SS.
Patrum,
quibus Scripturae verba ex prxfentibus infpeclifque codicibus ad exemplarium fidem accurate defcripferunt. laudarunt , Id ufque adeo conftare arbitror,ut afferere non verear , non modo fiepe faepius, majore ex parte laudatas a SS. Patribus, fed plerumque paffim
in
&
&
&
fcriptoribus antiquis Scripturae fententias
Scripturarum verba, ex ipfifmet codicibus Latinis, feu inte^retationibus, qua; in ufu

,
ipfiftima
effe
frequentiori ea aetata erant, accurate

fi
fummaque
eadem
fide defcripta.
Hinc
fsepe
qua; eft aliquando difcrepantia
, ,
fi
quae varietas,
quod quidem
contingit, hsec
tribus
,
eadem
difcrepantia
afiis
,
haec
varietas, aut in
illius Patris
aliis
Pa-
atque etiam in
;
quandoque ejufdem
tradatibus
vel faltem pene fimili Graeci codicis lectione confirmatur. Quod quidem plurimorum appofitione exemplorum oftendere mihi effet facillimum.
occurrit
aut fimillima
I. Quamvis igitur inficias non eam , SS. Patres ex memoria aliquando, ut in orationibus, quas pro tempore, data occafione ad populum habuerunt , Scripturae verba protuliffe fixum tamen , ratumque effe habendum contendo, quafcunque in aliis libris circa fidem facras proferunt fententias, ad prasfentium infpedorumque codicum fidem defcriptas effe. Quid enim? an credibile eft, SS. Dgclores allegaffe iacras Scripturas uegletliiis ex memoria , ut Fello placet , quando eas,ad confirmanda adversus haereticos fidei dogmata, adhibent ? Pru-
LXXXVII
Atque
n"3"J.la'
in primis
&
fiderdor
2'
*^'^''^'"'
dentiores certe fuere SS.
Dodores, quam
;
ut
uUam
,
calumniandi occafioneceffa-
nem
fponte malevolis darent
diligentiamque potius in laudandis ad-
versus fidei hoftes Scripturis adhibuere
nimiam
quam omifere
xxxviii
riam.
^
,
AT
O.
,
NecefTaria autem adhibenda hsec erat cautio
rent eloquia ad exemplarium
modo emendatifllmorum,
& fed &
Divina proferquidem emendatifllmorum fidem nee eorum codicum, qui Scripturse exhiut
',
berent interpretationem , quae communi omnium confenfu firma rataque Quod ni feciffent, prohaberetur, cui nemo repugnare aufus effet. memoria facras Scripturas profecto vix ac ne vix efFugifTent , negleflius ex
&
vacillat aliferendo, ut lapfu memoriae, quae , licet tenacifluTia , labitur quando , alia pro aliis verba laudarent , adeoque reprehendendi ob-
&
&
treclandi fidei hollibus occafionem darent.

Nequehisadv^r-
L X X X I X. Frulba
,
quis objecerit verba fandi Cypriani rationem
itbroidver^LirJu-reddentis
dios.
qua ex Scripturis lacris adversus Judxos librum elaboravit. Non enim hxc verba, fi rede intelligantur , nobis adverfantur , nee conEt quidem ficut petifti ha a nobis fermo compojitus trarium probant. ut qiumium mediocris memona qua fcriberem ^ non eopia latiore dijfunderem ^ fed
, ,
ftiggerebat
excerptis capitiiUs
,
& annexis
ita
necejjaria qtutque colugerem.
Con-
trarium, inquam
non probant, nee adverfantur nobis hacc Cypriani

funt incelligenda
,
verba
Latino
quae
quidem baud
Doctor ,
,
ac
veluti
his figni-
fieare velit S.
fe in eo libro teftimonia Scripturse
non
e codiee
,
defcripfiffe
fed prout fcribenti abfque copia facri codicis

fcribat
oc-
currere.
Cyprianus,fe in eo libro, qui totus ex: colledis Scripturje fententiis eft conflatus , tantum collegiile , quantum
;
Quamvis enim
mediocris memoria fuggerebat
has tamen fententias , nullo adhibito eodice

aiTerit
unius Ribfidio memorise

Quo
tis
non
a le prolatas.
Tcnfu intei-
li<;eni!a S.
Dofto
verba
X C. Qua ergo rum. CUm divus

brum adversus
pturis licebat
rationc intelligenda funt Cypriani verba? Ifta nimi,
Cypnanus ad feribendum hunc de quo agitur, liJudaeos animum appulit,non quseeunque ex facns Scriexcerpere contra Judaeos teftimoniaj fed ea tantum qux fug,
gerebat memoria^ feu quse olim legerat
&
quGe altius infixa memoriae,
Nee vero ablque ulla facri proferre fatis habuit. Scripture protulit fententias fed ut qusequse menti codicis copia, has Itaque priinter feribendum oeeurrit, hane e eodice faero exeerpht. fuggerebat S. Dodori facros libros , feu loea , unde memoria
hseferant tenacius
,
;
mum
erueret adversus Judaeos teftimonia
deinde haee eadem teftimonia ad
codicis fidem accurate d^fcripta libro
Teilimoniorum
veriiis
,
inferebat.
Sed
ne cui perperam , priani verba videar
&
;
argutiiis
quam
interpretari fandi
a
Cy-
haec
Cypriano
legifTe
,
affingi quivis
eadem iterum fubjieio, ut nihil Poftquam Cyprianus intelligat.

;
me
,
alienuni
fe feripfit eol-
quantum mediocris memoria fuggerebat
ita
profequitur
excerptis
capitulis
&c. quibus eerte verbis f gnificat fe exeerpfifie eaUnde vero excerpi queunt capitula , , nifi e hbro vel eodice ? Ecquis enim unquam e memoria exeerptas dixerit Scripture fententias ? Quaeeunque igitur inter feribendum adversus Judaeos Scripturse capitula Cypriano memoria fuggerebat , hsec eadem S. Dodor ad fidem codicis , e codiee excerpta libro inferebat. His generatim praemiflis de ratione , qua SS. Patres facrae Scriptural verfieulos in fuis paflim libris laudanti nunc de finguiis Patribus, e quorum fcnptis has eafdem Scripture fentenuas excerplimus, dicendum eft.
annexis
,
&
pitula
qujE memoria fuggerebat.
&
, ^
PRiEFATIO.
xxxix
III.
Patriim
,
De
fwgiilis
ex ordine Patrihts
fcriptifque
quibm Scriptiira fra-
gment a
feu verfwulos excerpfmus.

fcripta
XCI.
fibi
T
i
Nter fandos Patres, quorum
inde fententias noftro inferendas operi,
evolvimus, ut fparfashinc coUigeremus , primum
irensEKs.
locum, iervata temporum ratione , vindicat Irenaeus. Qui licet ortu Graecus fit, & quamvis etiam Latinorum Patrum duntaxat, non autem Graecorum exemplaria verfare nolhi fit inilituti , inter Latinos tamen a nobis numerari debuit quandoquidem S. Dodoris fcripta ad nos nonnifi Latina pervenere , fi primum excipias librum , qui pene totus eft in Epiphanio, & alia aliorum librorum in aliis Patribus de;
fcripta fragmenta
feu Latine fcripferit
feu quae Graece
primum
fcri-
pferat
interierint
fed antequam
interirent, Latine fuiflfent reddita.

Crscene.anLa"""^
Graacene,an Latine libros quinque adversus haerefes fcripferit Irenaeus , eruditi certant. Dubitat Erafmus Latine tamen fcripfifTe Irenxum potiiis arbitratur, quamvis pcritior ipfi fuHIe videatur Lugdunenfis praeful Grseci fermonis. Ipfe Irenaeus huic eruditorum controverfiae quandam veluti occafionem praebuit his verbis quibus tenuem , atque exilem dicendi rationem excufat ; quae nonnuUi perperam inter;
XCIL
"'^
'''"'
pretantur, ac veluti fignificare velit S. Praeful, fe, cum inter barbaros verfaretur , aliena lingua fuiHe ufum. Non autem exquires a nobis , qui apud Celtas commoramur , in barbarum fermonem plerumque vacamus , era-
&
artem , quam non didicimus , neque vim confcriptoris , quam non affetlavimus^ neque ornamentumverborum ^ neque fuadelam ^ quam nefcimusi fed fimpliciter idiotic} ea^ qua tibi cum dileflione fcripta funt ^ cum diledione percipias. <ij vere^ Orationis pigmenta, munditiam,& ornamenta neglexiffe Irenaeum, ac
tionis
&
floccifecide ex his confequitur verbis , atque etiam forfan
fi
placet
At jprofedo inde minus rede colligas eum Latine, non autem Graece fcripfifle i maxime vero cum his temporibus, ea adhuc aetate, Graeca lingua , perinde atque Latina Lugduni , & in aliis pluribus Galliarum civitatibus vulgo ufurpata publiceque ufitata
plebeio fermone
fiiine.
ufum
&
foret , ut pluribus oftendit dodiffimus nofter Antonius Rivet
Hifi. Litter.
pag. 11%.
i. ^ Eflat des lettres dans les Gaules^ tom. Itaque laudatis Irenaeus verbis fignificat duntaxat, fe, cum inter Gallos verfaretur, non limatum ornatum , fed rude fimplex fecutum fuiffe dicendi genus, quamvis Cceterum non alieno, fed proprio, qui Grxcus erat, ipfis notus ac familiaris Lugdunenfibus ^
la
(fj fuiv.
de
France ^
il. fiecle de I'Eglife
&
&
&
fermone fcnberet. Ni verba Irenaei fic intellexeris, ineptam effe prorliis hanc quam adhibet excufationem ftyli, neceffe eft fatearis. Sed quid ego haec nequicquam revolvo, cum Graece fcriptos ab Irenseo fuilTe libros adversus haerefes, tam manifeftis pateat indiciis idque tarn firmis probarint argumentis viri dodifllmi , hos inter MafTuetus nofter, ut mirum fit aliquos adhuc effe fi tamen fint , qui ea de re dubitent. Qui
;
,
plura volet
adeat fcriptores
qui
argumentum
iftud pertradarunt
Sc
COS
poft
maxime qui Irenaei opera diverfis temporibus vulgarunt. Erafmum, Gallafius, Grinaeus, Fevardentius Grabius, prxcipue
,
Hi
lunt
vero MafTuetus, qui uberius de ea quaeftione dilputat

naei lib. ubi expenfis fedulo
tis
, ,
differt. 2. in Ire-
atque difcuftis utriuique fententi^
ita
pronunciat
I.
Erit forte qui
me
diutius in his,
momenquamâr fit,
Tom.
ki
3)
.e
aT
c.
immoratum efTe conqueratur , cum jam communior fit inter eruditos fententia, Irenscum Grsce fcripliire. Sed cum plures oiTendamus viros Grsece & Latine dodifllmos , qui id adhuc in dubium vocant oper^
,
53 53 53
53
An
ipfiiis
irenaei
"^^"^
iaKipleaô.
*
tior
Ea ncc ami, nee recenGregorii M.
quior
remporibuj.
pretium villim eft quseftionem paulo accuratius pertraclare , ut vel exivel faltem ledor , penmerentur , qui fuperefle videbantur , fcrupuli fitatis sequa lance utriufque partis rationibus, iis calculum adjicere tutus poflit , quas ponderoliores elTe perfpexerit. 33 In banc ego fponte viri dodti, quo etiam magiftro ufus fum , fententiam concedo. XCIII. Alia iterum cft inter eruditos controverfia, circa Irenaei librorum interpretationem. Sunt qui ipfum fui interpretem luille IreFevardentius, eum Latine reddinaeum exiftimant, ut PoiTevinus, diffe , quae primum Grsece fcripferat i in quam fententiam videtur proSed quse probant Irenaeum Grjece fcripfifle , eadem pendere Huetius. pene momenta convincunt eum Latine non reddidilTe quae Greece fcriDeinde tam inculta, tam agreftis, tarn horrida &: barbara eft haec plk. interpretatio,ut dici nequeat elaborata Irenaei aetata ; qua quidem aetata, etfi incorrupta Latini fermonis non eflet integritas, pars faltem adhuc maxima priftinae elegantias fupererat. * Haec igitur interpre^ A .. ^, .^ ^1 itatio nonnili poltquam mtegntas Latim lermonis tota interut, ejulque nitor penitus in barbariem verfus eft, coniecla eft, nee multo antiquior Etenim fi horriGregorii Magni temporibus , neque etiam recentior. dus interpretationis illius ftylus earn Gregorii Magni aetate anciquiorem haberi non fmit ; multo quoque recentiorem non efTe , ex laudaquippe tis in hac interpretatione Scripturarum veriiculis conficitur
;
&
&
'-'
qui verficuli ex vateri interpretatione, feu Itala^ quse poft Crregorium

efTe in
ufu
&
honora
defiit,
plerumqua funt
defcripti.
Neque enim
eos rudis
didit
;
imperitus interpres e Graeco Irenaei textu ad verbum redfed a Latins Italicae verfionis codice defcripfit , five ut imperitiae
,
&
Quiinraiaura"v"acuiire"x haiicr veriiofcripiirimc.
confuleret, fiva ^t labori parceret. X CI V. Id animadvertit Millius, ncc tacuit.
Irenaei vetus inter-
" P^^^ Latinus , inquit , proleg. in N. T. Gr. n. 1^59. in citationibus Scriptursc non textum Irenaeanum reddidit , fed Italicv verfionis ? ejul53 que interpolate, Latine repofuit. 53 Ciim igitur Irenaei interpres ex Latino codice veteris interpretationis Scripturarum verficulos defcripferit , quod pluribus exemplis planum manifeftumque eft , inftar Patris Latini efTe nobis debuit Irenaeus , atque eofdem verficulos repetere,
&
Id quidem cum pluribus oftendere ex ejus fcriptis libuit excerpere. exemplis libeat , cum ex veteri , tum ex novo Teftamento , unum dunSic lib. j. c. xx viii. n. ^. verfus altarum a multis proferam. taxat Ka; aiivi-AxiTiv b &i:\ II. Gen. apud Irenaeum Graece legitur 2. capitis
&
<r
rjuifct
TH
r 7K ipya cum a
Ita
iTiu'iniTi,
y^
zcmTiaua^v 6 0-oj or r vuma.
ipyov wimf.
vero vetus
ille
interpres Latine
eum
^ reddidit Et
t>7
:
"Stiz,
inLv-itin
confiim-
mavit Dens die fexto omnia opera fua qua ftat ^ requievit in die feptimo ah omnioperibus fiiis qua fecit ; addita nimirum voce omnia ^ quje a Grseco textu bus
abeft
i
&
omiflb infuper poft requievit^ verbo
Da;
repetitoque in fine
qua fecit i ex ea baud dubie interpretatione , qua Adimantus eft ufus apud Auguftinum, tom. 8. col. 112. b. Et confummavit Deus die fexto omnia opera fua qua fecit , (^ in die feptimo requievit ab eifdem omnibus operibus qua fecerat ; quse ultima verba Auguftinus ipfa 1. 4. da Genef ad litt. prorfus fimiliter ac vetus interpres retert,^^ omnibus operibus fuis qua
fecit.
Vin
&
aliud a
novo Teftamento exemplum
quo planum
fiat
Irenaei, interpretem Scripturs verficulos
ex Latino codice veteris inter-
P R
pretationis
defcripfilTe
?
tE
AT
i.
O.
xxi.
:
xli
n. 2.
ita
Irenseus lib.
cap.
ex Evaniyi
gelic
fy.i?â> p..a.7p,'i(i& quae pariter ab antiquiori verfione prodiifle Colbertinus codex indicat , Putejlis baptifmum baptizari^ quern ego baptizari habeo?
Plura referre fupervacaneum fuerit.
Latinos inter Patres antiquitate dodrina fpedatifUmus eft innocentias Chriftianorum defenlor, morum maTertullianus, prifcorum
gifter, fidei vindex.
XC V.
&
Tenuiiiar.u!.
Felix,
li
tarn praeclaris initiis
extrema congruifTcnt
ejus fcriptis verficulos
Floruit circa
annum 200.
Quamvis plurimos ex
tamen
*
Scripturaa excerpferimus, vix
definire licet,
quo Latino codice,

QuararioncScri-
Cum fcriptor ille acerrimi qua, fi mavis , interpretatione fit ufus. una eademque ration e vehementiffimique fit ingenii,non sequabiliter fcribit ; fed vehementis fecutus ingenii impetus , non fe verbis , fed fibi verba fubjicit, ad nullius codicis fidem addidtus plerumque defcribere videtur, quas laudat Scripturas fententias. Alias neglediiis, alias ex memoria , alias ad fenfum , verba referre parum follicitus , profert ; nonnuUas pluribus , quafdam paucioribus verbis effert ; plures immutat. Verba etiam fibi uni propria , nee ulli alii fcriptori exaudita adhibet. Sed de his melius in notis, ubi exfcriptos e TertuUiani libris verficulos Interea quae fit aliorum ienScripturse interpofuimus , ledor judicabit. tentia de laudatis a TertuUiano Scripturse verficulis , praetermittendum
&
fu"pveri(r"'""'
&
non
arbitror.
XCVL
Cenfet Pamelius
cujus ftudio
&
labore TertuUiani opera

,
Qua
^'^'
ufus
fit
ver-
prodiere in lucem , una
quo etiam quafdam Scripturse fententias exfcripfimus ; cenfet , inquam , Pamelius , utrumque fcriptorem in proferendis Scripturis a fecutum fuiffe editionem LXX. Interpretum in veteri Teftamento , & tam in illo quam in novo Teftamento fua propria ex Graeco translatione ufum. w Longe alia eft Millii opinio, cui fi fides, proleg. in N. T. Gr. adduda a TertuUiano loca attentius paulo conlideranti , nihil certius, quam quod in
e
eis
cum
libro Novatiani de Trinitate

<:
ad
Italicam fere
femper refpexerit.
fe
Hoc cum
in aliis ejus fcriptis

in libro
obfervare liceat, tum vero magis in

^
*
pofterioribus,
maxime autem
habebat Italics exemplar ? Haud quid de caeteris ejus partibus con- , , jedare liceat ex Evangelii kucse codice , quo ufus eft in lib. 4. adversus Marcionem, c. j. ly. 21. Ita Millius. XCVIL Tertullianum fequitur Cyprianus,clariftimum Ecclefiae Afri- cj-pmnus. canae lumen. Carthaginenfis praeful anno 248. aut 249. creatus,fuam fedem eximia pietate, fingulari morum innocentia , gravitate dodrina illuftravit. Nee Africae modo , fed toti terrarum orbi praeclaris
de Pudicitia.
Quale vero penes

certe
parum maculatum
inquit
fi
&
excellentiffimi ingenii foeturis profuit
&
inclaruit.
S. Prsefulis fcripta
innumeris utriufque Teftamenti fententiis, quae de pleno pedore manabant, funt afperla. Sed prse caeteris tres Tejiimonionim libri, cum epiftola ad Fortunatum de exhortatione Martyrii, iis abundant. Laudando Scripturae verba fibi conftat Cyprianus, nee ea ex memoria,fed ad codicis fidem laudat. Quae contra dici polTunt ex ipfo Cypriano , jam diluimus. Cum aliis Latinis Patribus,praefertim Ambrofio Augufti-
&
no , non ita concinit , ut non aliquando , & quidem plurimum difcrepet. At cum Ladantio, Lucifero Calar. atque in primis cum Latinis codicibusiVUf. magis confentit, ut cernere eft in libro Tobia;, qui, quantum ad vetus Teftamentum exemplo efle poteft , quam bene Cyprianus cum
,
xlii
AT
O.
manu exaratis conveniat, Hunc adeat lecflor librum , quern integrum ex duobus codicibus venerandae antiquitatis bibliothecarum Regias 6c Sangermanenfis exhibemus. Quantum autem ad novum Teftamentum , haec habet Millius proleg. in N. T. Graecum Ex citatis a Cypriano S. textus locis abunde conftat Italicam , quam unam fere in urn ei fuiffe ex allatis ab ipfo N. Teftamenti pericopis manifeftum eft 5J temporis tractu magis magifque fuifle interpolatam. a Quod quidem
codicibus
:
j:>
ultro concefTerim.
laaantius.
XCV
1 1 1.
Laclantius
quo non
feptem Inftitutionum libros, quarto

confcripfit. Sin'gulari pietate conditi
;
alter e Patribus Latinis facundior , Ecclefise fseculo, ante annum 327.
, pluribus Scripturarum verficulis quos fi legas, &: cum variis Latinorum Patrum teftimoniis conferas , hos ex antiqua interpretatione exfcriptos efTe verficulos, 5c Laiftantium Cypriani veftigiis potifTimum inliftere animad-
&
referti iunt hi libri
vertes.
Exemplo
I
efle
pofTunt in
lib. 2.
Regum
ff.
5. 12.
15. 14. 16.
cap. VII.
Juvencus.
M
verfibus
fcripferic,
licet
non
tameii
fuit
negiioendrnT
X. Juvcncus prcsbytcr , patria Hifpanus , circa annum Chrifti ^30. floruit, cc Hiftoriam Evangelicam, ut Icribit Cave, maxime fecundum S. Matthaei duclum, quatuor libris verfu heroico complexus eft, fermone quidem fimplici, nee fatis uberi vena, animo tamen candido, & qui facra tradantem decet , pio , caftoque , Evangeliftam ftricbo pede fecutus. w * Quamvis huiufmodi fcribendi genus auclor ille fit amplexus, in quo aliquid, quod noltro laveat conlilio, reperiri poile, vix forfan infanire pluribus videbitur is, qui antiquam ^P^^ ^^^^ apparcat Scripturarum interpretationem in poetae carminibus quaefierit ; quaedam tamen in noftris ad Matthaeum notis ex Juvenco exfcripfimus , nee immerito. Etenim licet fruftra quis antiquam Scripturse verfionem in verlibus Juvenci ad verbum quselierit , funt tamen vel in his verfibus indicia , funt elocutiones , funt verba vocefque , ex quibus fas eft conjicere, quem codicem Scripturae prae oculis habuerit Juvencus,ut hiftoriam Evangelicam verfu heroico complederetur neceffe fiquidem eft, habuent aliquem Evangelu codicem, quifquis demum ille merit codex. Quid fi igitur in Juvenci carminibus ilia appareant indicia, hae fint elocutiones, haC verba, quibus planum manifeftumque fit Juvencum in confcribenda verfibus hiftoria Evangelica, Latino codice veteris interpretationis ufum fuifle ? Atqui ita eft certe , cum pluribus id confirmare libeat exemplis,unum duntaxat aflumo ex cap. xx. Matth. In eo capite poft haec verba f. 28. Sicut Filius hominh non venit miniftrari ^ fed miniflrare ^ (fT dare auimam fujm redemptionem pro muhis; haec fequuntur in JVlf. Colbertino , ut in aliis exemplaribus veteris interpretationis quae quidem defiderantur in Vulgata hodierna Evangelii juxta Matthaeum lôs autem qtia'>
XC
&
&
&
',
ritis
de
pufillo crefcere
^&
(^
rogati
ad ccenam
de majore minor ( 1. minores ) ejfe. Intrantes autem ^ 7iolite recumbere in locis eminenttoribus , ne fort} clarior te
fuperveniat ; <^ accedens qui
ad icenam
vocavit te^ dicat
tibi :
Adhnc deorfnm
accede
(b"
confundaris.
Si autem recubueris in loco inferior! , <b fupervenerit
ad ccenam vocavit : Accede adhuc fuperius : (tr ejit tibi uttlius. Juyencus autem, cum ad confcribendam verfibus hiftoriam Evangelicam , codicem Matthaei fecundum veterem interpretationem haberet j hunc fecutus codicem , quidquid in veteri interpretatione lehumilwr
te
,
dicat tibi qui te
gitur
carminibus Latinis
fic
reddidit
fic
Hommis
Obfequio
foltis
natus
cimâ
minifb-at
propria pia munera gefians
P R
Pro
multifqiie
iE
AT
O.
xliii
animam
l/ipfi ,
fretiofo [anguine ponit.
At
Et
vos ex minimis
Jic e
opii>us
tranjcendere vultis
ftimmis
comprendkis imos.
^ , ,
Si vos qiiifque vocat
can^
convivia ponens
Cornibus
in ftimmis
:
devitet ponere
membra
Qiiifque fapit
veniet forfun
nobilis alter
,
Tnrpiter eximio cogetur cedere cornti
Qtiem tumor
Sin contentus
inflati cordis
per fiimma locarat.

,
erit
mediocria prendere ccena

ji
Inferiorque dehinc
max
conviva fubibit
Ad
Hkc
potiora pudens tranfibit flrata thororum.
Juvenci carmina manifefto efTe argumento debcnt poetam in confcribenda Evangelica hiftoria ufum fuide codice Latino, plane noftro Timili , quique veterem interpretationem reprsefentaret. C. Julius Firmicus Maternus, qui circa annum ^40. claruit, ConrtanConftante Auguftis , quibus etiam librum de errore profanarum tio religionum nuncupavit , qual'dam nobis exhibuic Scripturse fententias.
prolecfto
Julius Firmicus.
&
Scriptor
ille
frequentius
cum Cypnano
,
concinit, ut Deut. cap. xiii.
&c. Interdum cum Hilario & antiquis codicibus manu exaratis. CI. Longe vero plura antiquae interpretationis fragmenta nobis llibminiftravit Lucifer Calaritanus in variis quos confcripfit , libris , Pro S. Athanafio ; De regibus apoflaticis j De non conveniendo cum /lareticis ; De non parcendo delinqiientibus in Deum } Quod moriendum fit pro Dei filio.
,
Lucifer Caiati-
"'"""
In laudandis Scripture verbis fibi Graeco textu hodierno vix difcrepat. Cum Tertulliano concinit aliquando, interdum cum Auguftino, Ambrofio ; fed quod quidem ante omnia juvat obf^rvare ; in Tobiae Judith libris , quos ope Mil. codicum, variorum quidem optimae notae recuperavimus, tanta eft Xententiarum Scripture , quae in libris Luciferi occurrunt, convenientia, tanta fimilitudo, ut nullam pene reperias difcrepantiam , tantum ovum ab ovo non facilius difcernas.
fatis conftati a
Floruit Lucifer circa
annum 354.
&
&
/>
&
&
CI I.
Hilarius PicT:avienfis epifcopus, noftrarum decus luxque fplen-
Hi'a-ius
Piaa-
dodrina, admirabili fidei ardore veritatis defendendae ftudio nobilitavit ; commentaria in Pfalmos, in Evangelium Matthaei , Libros x 11. de Trinitate , aliaque prseclara ingenii monimenta reliquit , in quibus plurima antiquse interpretationis fragmenta reperimus.
didiflima Galliarum, quas pietate
&
''"""
^p"'^"^'"'
&
* Ai-
ea fententia nonnullos, ut Pfalmos, non tam elTe Hilarii , quam Origenis foetum , nee tam auclorem hujus operis , quam interpretem elFe Hilarium quae fi vera eflet fententia , fruftra quisfiflemus in eo commentario antiqu<im interpretationem. Verum ut concedamus nonnihil auxilii ad opus iftud conficiendum ab Origene mutuatum fuiffe Hilarium, tam multa e luo penu addidit S. Prscful, mutavit , circumcidit , emendavit , ut verus hujus commentarii audor , non vero interEt certe primo negari nequit, quin Latinum codipres fit habendus. cem exponendum fufceperit, ut cum * Cuftantio nollro loquar, viro, fi
later fuiffe in
cm.
arbitrarentur
Equidem non me commentarium

:
interprefne,
an
in
' mentafi-f'^^Pf^^ fuels
"'
zTX""" qui J alter, in rebus criticis peritifTimo

î"T'J'
î-^'<^^""i î
prudentiflimo fuerunt explicanda, quae Origenesnon attigit.
&
ac proinde quxDeinde ad opus
iftud conliciendum , non modo aliorum fcripta audorum verfavit , led familiarium quoque fuorum, aliorumque virorum dodtiorum fententiam, vel prcelenti fermone, vel litteris , ut ipfe teftatur Hilarius, exploravit.
Tom.
I.
, ,
xllv
P R
iE
FAT
O-
Demum
fecutus
varios codices turn Graecos, turn Latinos adhibuit in confdium ; ita tamen ut, fi quae occurrerit difcrepantia, LXX. feniorum verfionem
Tit ; qu9s tantse apud earn audontatis erat, ut ab ea difcedere nemini tutum efTe exiftimaret. Quis jam vero dixerit Pidavienfem antirtitem commentarii in Pfalmos non aucftorem , fed interpretem elTe ? Sed hanc opinionem tarn firmis argumentis evertit nofter Cuftantius
ut pluribus earn impugnare nihil necelTe
fit.
Hujus ,
fi
velit
adibit
ledor admonitionem n. 13. &c.

simiiirer&comgdi'um
in
hunc
Hilarii
commentarium pag. clxxii.
CIV. De
comiTientario Hilarii in Evangelium juxta Matthseum

fuit, ac
Matthr
eadem nonnullorum
his Cuftantii verbis refellere latis efle debet

>}
53
de commentario in Pfalmos fententia ; quam Non defunt qui pu:
Pti-
tent Hiiarium ut in Pfalmos
ita
&
hic in
Matthaeum Scripture
fenfus
neque hujus commentarii cum lucu3) brationibus iis quas ex Ongene in Matthseum habemus , frequens ad, 5) modum occurrit confenfio. Hoc vero maxime ab iis diffentit, quod 3) rara in rerum enarratarum probationem Scripturarum adducantur telliw monia nufquam etiam latius divagatur oratio, fed prope femper fer3) mo concifus, & paucis compledens multa; quod ab Origeniana dicendi S3 ratione procul abeft. 33 In eo commentario, vel,fi mavis, in eo tradlaex Origene
fuilTe
mutuatum
j]
fed
Eiufd.iibcixii.
5' >3 >J
tu, ut aliquot habent Mff. codices, Matthsei verficulos profert Hilarius ex codice Latino , qui tarn prope accedit ad noftrum codicem Colbertinum , ad cujus fidem Evangelium Matthsei juxta antiquam interpretationem vulgavimus , ut gemellus frater elfe videatur. Id maxime geminis patet additamentis , qux in eo occurrunt codice , alterum poll verfum 28. capitis xx. alterum vero poll: verfum 41. capitis xxiv. CV. Commentarios in Matthseum proxime fequuntur in novifllma editione libri xii. de Trinitate. * Quam autem Hilarius e Scripturis hauferat fidem , Scripturis ibidem explicat , primum quidem Propheticis,
*
-s'l'. ^'^'
c.'
tum Evangelicis
qiiibus
ac
demum
,
Apoilolicis
33
quod
&
innuit ipfe,
inopes^
Dei auxilium implorans

inquit
,
& petens
lib. i. n.
,
ea
egemus precahimur
&
^7. ^8.
Nosqiudem
in
fcrutandis Prop/ietarum tuorum

^
Apoflolorumque
diflis
ftudnim peiuicax afferemus
cb"
omnes obferata intelligentia
adit us pulfabimtts
Exfpeâmiis ergo
,
ut trepidi hujus cotpti exordia incites^
dr profeclu
lici
accrefcente confirmes
^
& ad confortium
alio
vel Prop/ietalis
vel Apoflo-
fpiritus voces
,
ut
dkla eorum non
quam
ipfi locuti
funt fenfu apprehen-
damus
verborumque proprietates
iifdetn
rerum
fignificationibus
exfequamuf.
Et
fane veteris utriufque Teftamenti interpretationis fegnienta, in his duodecim de Trinitate libris occurrere, quae accuratilFime exfcripfimus, uti quae alii ejufdem S. Dodloris tradiatus exhibent. Etfi autem fatis fibi conuare videatur, ut Deut. x. 12. 15. Pfal. 68. ff. 2. Pial. 158. -f. 9. item in Ifai. i. tf. 11. 12. 15. 17. alibi ; imo 5. cum aliis Patribus , maxime cum Cypriano, Lucifero Calaritano , & Ambrofio convenire ; ab his tamen interdum nonnihil difcedit , ut non plane conftet quo potiffimum codice Latino ufus liierit Hilarius. C I. S. Zeuo cpifcopus Veroncnfis , de quo Ambrofius ep. 5. ad s. zenoveron. epifcopus. Syagrium , medio fseculo v. floruit , ut probant dodiflimi Ballerinii fraSaltem jam vita fundlus erat,ut animadtres, Veronenfes presbyteri. Vertunt viri clanllimi, quo tempore ad Syagrium fcripfit Mediolanenfis Cum praeful , quippe qui in ea epiftola Zenonem fandts memorise vocat. Icriptor ille nonnifi fermones,quodfcriptorum genus confilio atque infliluto noftro minus idoneum praetermittere folemus , fcripferit i pnmo
quam plurima
&
&
&
&
iE
AT
O.
xlv
quidem hos dedignati fumus fermones. Veriim poftquam nova ad nos Zenonis editio pervenit, dodiirimorum munificentia fratrum, qui unum e noftris hx)C praeclaro munere donarunt i limulatque hos fermones revolvimus , turn plures antiquas interpretationis lacinias videntes mirati fumus quas diligenter excerptas , in aliarum numerum retulimus. At cum ferilis ad nos pervenerit haec editio , quofdam verficulos fuis apponere locis non licuit ; fed his locum ad calcem operis in appendice Olent certe plurimum antiquam interpretationem Scripturadabimus.
,
quos e Zenonis fermonibus exfcripGmus , verficuli ; quorum Ladantio ita concinit , ut pars maxima cum exfcriptis e Cypriano idemque omnibus codex fuiHe videatur. pene unus CVII. Phoebadius Agennenfis epifcopus , ortu Gallus , provincia , Exrtat ejus liber conut videtur, Aquitanus, claruit circiter anno 559. tra Arianos, qui plura nobis antiquae verlionis teftimonia contulit, eaque non ex memoria ab audlore prolata , fed attente excerpta ab ipfis facrarum litterarum paginis , Itudioseque defcripta , ut quilque judicare
rum
hi
&
phcebadius Agen^"''''
facile
potent.
I.
annum ^70. pleriamque magni momenti Scripturae tragmenta Pauca admodum , nee e nonnuUis ejus fcriptis , torn, i v. Bibliot. Patrum editis , eruimus. CIX. Ambrofius ex Italia oriundus,in Galliis natus,vir confularis, in Auxentii locum Mediolanenlis epifcopus circa annum ^7^. creatus Admirabili fanditate , eximiaque dodrina Latinam ecclefiajn deeft.
Vi(5lorinus natione Afer, obiifle creditur circa
CVII
viaorinus.
Ambrofim,
coravit.
didurus, ab his incipiam libris, i hx quibus quo pado Deus fex dierum intervallo fuis conftantem partibus pretisoffido'rainimundum elaboraverit , populo Mediolanenfi explicat. Ipfi praeivifle , "^ ^"'"^"^ ^^' jam antea de eodem argumento Origenem , Hippolytum , ac Bafilium fcripfifTe , auclor eft Hieronymu'^ in epiftola ad Pammachium. Quid ab Origene, quidve ab Hippolyto mutuatus fit Ambrofius, cum utriufque opus intenerit , non novimus. Verum cum Bafilii ad nos perveinteger fuperfit tradatus, facile eft explorare, nerit, hodieque totus quid inde in fuum tranftulerit Ambrofius. cc A Bafilio vero , inquiunt noviftimi editores Ambrofii praevia in hos libros admonitione , ut eum cc quam plurima fumpliffe haudquaquam inficiamur , ita ferviliter illius ct opera imitatum effe , aut quafi tralatoris officio fundhim pernegamus. Enim vero etfi frequenter illius infiftit veftigiis, ab eis tamen fsepe faepius recedit , quippe qui addat, adimat, tranfponat , imo nee religioni ducat contraria fentire Bafilio, quern etiam interdum, tacito licet nomine, non leviter perftringit. Abfit ergo ut exiftimemus in his libris Mediolanenfem epifcopum Caefarienfis prsefulis duntaxat interpretem fiiille. CXI. Ne quis autem putet eodem ordine, quo fermones, habendos Hos & pisrofque efle hos Ambrofii libros, adeoque fruftra in iis quaefitas a nobis fuiife diverfoquofermoS.
ex. De prxcipuis
Dodoris
fcriptis
He.^:.-<emf.
&
&
antiquae interpretationis reliquias
audire juvat a S. Dodoris
operum
""ha'biimus""*"
Ambrofianus hie fetus fermonibus conftat, quibus S. Do6tor populo Mediolanenfi rerum creationem expofuit. Hos notarium aliquem ex ore dicentis exce- cc piffe arbitrantur nonnuUi at certe Ambrofius jam pronunciatos ftylo cc adftrinxit , ac in eam , qua circumferuntur , tradatus formam concinna- c< ad Sabinum cc vit ; ipfemet enim Orontiano diacono , ad quem ficut epifcopum hoc idem opus mifit , fcribens , Hexaemeron fuum fefe exa- cc
editoribus, qua ratione opus iftud fuerit elaboratum.
:
&
ralfe fignificat.
Eandem rem
in aliis
quoque
libris iple
faditabat
ne-
cc
xlvi
3> j> 3i
P R
iE
AT
&
C.
ut obfequeretur vo-
fibi ne imponi poilet a librariis. j> Quamvis igicur in his Ambrolius Hbris, opera lex dierum Mediolaneniibus civibus exponar, baud tamen habendi ilint inftar fermonuni , in quibus Scripturse fententias, prout inter diflerendum occurrere , laudaverit aut certe fi inftar fermonum habeantur , conceden-
que dubium illi hoc ideo ufu venire, luntati, CLtterorumque ChriRianorum
amicorum
utilicati
confuleret,
&
',
dum
eft
eos
domi redditos
,
fuiiTe
incudi, tantaque elaboratos dihgenria,
efle debeat dubium , quin ex praefenti codice Nee vero quse hie obfervamus circa Hexaemeron iftud duntaxat opus, verum alios etiam plerofque fpedtant Ambrofii libros nempe de Paradifi; de Cain^ & Abdi de iVoe, & air a; de Abraham i
ut nulla fuipicio
nullum
Scripturas laudarir.
de Ifaac ^
Dr
& anima; de Bono mortis; de Elia^ &

Sivc Ambrofii
,
jejtinio ;
de Tubiaj
fecundam
fetus
fine
Davidis apologiami dc tradatum de Sacramentis.

rccunda D.t-
CXI I.
five
cujufvis
alterius fcriptoris
t^jcum 2"-....""'"''
poftreiiia haec
duo
;
fcripta, fecunda
nimirum Davidts
apologia^
&
trada-
Excerptarum ex
rte
fementiarum
certant namque inter fe eruditi, alii hos Ambrofio adimunt alii fed quicunque tandem fit librorum de Sacramentis audor, five Venerius, five alius quifpiam Ambrofii difcipulus, qui non multo poft ipfum Mediolanenfi eccleiije prsefuerit certe antiquior quam Albertino vifum eft, fcriptor ille eft, ut qui in laudandis lacris Scripturis Vulgatam noftram non fequuur. CXI 1 1. Mirum quantam ex his Ambrofii libris, atque etiam ex iplius littcris , iacrotum vcrliculorum turbam excerpierimus , oc quam
tus de Sacramentis
&
libros vindicant,
',
magna pieruniqiie j-jgj^g cum cextu (jr*co

cojivcniauia.
jn exeiTipluiTi caput ô.
Grssca intcrptetatione Latini ifti conveniant verficuli. Sit 1 Exodi , ex quo Ambrofius in epiftola ad Juftum, quge feptima eft, quinque defcribit verliculos.
^
cum
Ex Ambr.
12.
Irorum
Ij'ra'el
epift.
ad Juftum.
Ex
12.
Grseci contextus capite xxx.

'EaV xdSti? tsV
iv
Cum acceperis computationem fiin vifitatione ipfortim^
av?^.o}i(;ôv
-^^j
uiZf
dafiua
'ic-ejîjA
tn
i7n(Tv.o'srr\
lw?fi\
JhcmiTiv
hunt fingnli
redemptionem
anima
'Uawô^ Aiirgjt
i'^cu
wc
\vyjic,
kcnS
Kiye^'oi, <t
Domino ,
&
non
erit in his
ruina in vi-
b/ hi-nlz
Trman
cv rn
'fha-notsrv
hu^^.
^
fitatione eorum.
15. Et hoc eft quod dabunt , qilOt{pilot per ambulant viptationem ^ didrachmi dimidiam partem , quod
eft
13. Ko/ tSto
ssic
0*
Jâ-aaiVy
omi 61"^-
7ivfiucapTutT,^vo'^crKi'îv,iviljuia-uTsd)ti-^-;i-
fecun-
dum didrachmum
didrachmum
chmi
, :
fanclum
viginti oboli
^ > qôm)
^^
'
Jy
!=
JiS^^-xy-ov to
"^
'ij
a,}ior
iiy.oat
to c/iS'es'Xf^^'''
W'^'^ "^
J)S^^-
dimidia autem pars didra-
ua-pos^ Kueica.
Domino. 14. Omnis qui intrav erit

illatio
vifitare
14. nS?
4'"
-
'si^^Twpivofô? ik; t g^Vxs^
viginti annis ib"
fupra
dabunt
illatio-
^^
i'lzoanrig
f7mya>
Jioaaa/
iy,v
usr
nem Domino.
15. Qiii dives
qui pauper
eft
^
"Poeti-
Kt/ata.
eft ^
non
adjiciet
15. 'O
'?>
vî^, i
ts-e$^^î'
Tnvdjuf-
non minor abitur a dimi-
cw
>
i?^T7ovn'<ni ')>m iS r/xicnuc iS
Ji-
dia parte didrachmi^

oblationem
cum
cceperint
dare
ani-
<^<^~/j^*'
'^'?
=^^0'="
li<j(po^v KveAce,
t'/^^''-
Domino
accipies
,
exorare pro
^'AstVacaa;
me2 t^
A)/4ii to
î^x'^"
mabus
16.
filiis
fuis.
Et
pecuniam
illationis
^^'
Kai
dpyveiov
(^
ttk;
iiafo^g
='/?
Ift-ael
c!r
dabis illam in opus ta-
"^'^
't
'j'U)v 'lijes^riK ,
âmic, ku-w
<t
to
bernacuU
teftimonii^
&
erit filiis Ifrael
Kd-^-9y>v
'j'o'k;
w? mmîg-K 7/
y-ap-weJn,
kou
,
to??
legitimum memoriale in confpeû
Domi-
'lo-eîiA fj-vn^ôavvov I'cara Ki/eis
e?/A^',
exorare pro animis
veftris,
ruiQcij
?ne2
4â;î'
^/^^"^
P
II.
Pv
yE
F
^.
AT
4,
j.
I
6.
xlvii
i.
Vide etiam Genef. xxii. ff.

III.
T
Cantic, Cantic. capp.
&c.
&
-1
alibi
paffim.
aliis
1-
quam cum Grascis nLXX. Incerpretibus, concordantia qualis emm & quanta cum iltis,taAugullinus in eodem lis & tanta cum illis confenlio. Exemplum appono
Patribus,
o
CXI V. Nee minor Ambrofii cum
Ma.ia
iaicm
ii
-.^r-.^
cum
""'
lau.lj.:
SJ.
pat.ibus
fui-.ca-
cap.
XXX. Exodi,
ita pariter
verfum
,
12. laudat
Si acceperis compuiationem
filiorum
Ifrael in vifitatione eortim
<^ dabunt
in
fingitli
redemptionem
Domino ^ exemplis
libeat.
& non
,
erit
in
eis
rtiina
vifitatione
eortim.
animd fua Plunbus oilendere
quanta
fit
in laudandis Scripturis
,
Ambrofii
cum
aliis
Patribus
confenfio
nihil necefle eft
cum
id pafTim in notis leclori obfervare

Non tamen
'lihiJr^c
negaverim tamen aliquando ab iifdem Patribus imo a feipfo difcrepare Ambrofium. Nee enim femper cum ipfis confentit, nee ipfe femper iifdem verbis Scripturae fententias laudat quod quidem Natalis Alexander in hiftoria Ecclefiaftica animadvertit. Verlim id non ut plurimum enim 6c concinit aliis Patribus, & ita frequenter contingit Ambrofius i quafque laudat Scripturae fententias , has ipfe fibi conftat ex praefenti codice vulgo defcribit. Tantiim nonnullas ex memoria, Quin imo comm.enaut e Grseco Latine reddit. fed parcius laudat
,
C X V. Non
&
&
c'u,'cuac
'^""P""
tatione in Pf.
118. ut
cum
noviflimis editoribus loquar
variis Scripturae verfionibus fentiat, candide in
medium
quid de ft profert, docet-

,
cc
potiiTimum valuifle LXX. Senum interpretationem. Nihilominus tamen libentiiis ipfemet utebatur exemplari alia fubinde confu- f' fuo Graeco, quamvis etiam minime negligerec lere. V. g. in hujus Pfalmi f. 28. Stillavit anima mea pra tisdio ^ Ali-
que tunc temporis
in Ecclelia
&
qui codices
dijfonant.
inquit
/z.'Z/êwf.dormitavit, quia
,
c.fJragei/
(^
sVa^si:
duabus
,
Interis
Potiiit mterpres
vel antiquarius fcriptor hic falli
w^dlûv
donnire
Et infra ad f. 6j. Priufqtiam humiliarer ^ ego deli qui ^ &c. hsec obfervat Alia editio habet : Priufquam humiiiarer, ego nefcivi unde putant aliqni quod hominis anima hoc dicat : PriuCquam humiiiarer , ut Sed in hoc liitum corporis introirem^ tua ^ qua non legeram^ mandaca nefcivi.
eft; Tdîiv^ftillare.
:
quia
nior
L XX.
Jdeo
Virorum fententias magis fequitur Ecclejia
cfr hic
fenfus
eft
pla-
accipiamus humiiiarer ita dilum^ eb quod peccato videatur hii-
miliatus.
CXVI.
gemini
Inter Ambrofii opera

;
praeter
germanos
Divinitate ,
S.
Docloris fetus,
Deoreîiuioie.
flint fpurii
de quibus mihi paucis dicendum.

i
Primus
eft liber perpam'acuibu"'
de fide orthodoxa contra Arianos

alter, cui Ambrofiaftro
aliks
de
fiiii
&
confubftantialitate :
nomen, commentariunl eft in xiii. priores Apoftoli epiftolas. In varias fententias circa horum librorum auclores fcinduntur eruditi. * Fuere qui primum Gregorio Nazianzeno poft Auguftinum afnngerent verum hunc Patre Latino natum, plurima non probant tantum , led etiam perluadent quod nimirum non modo ver,
:
*De
prime, cui
timius, quid fen-
citetur ( verba funt editorum , Ambrofii ) fed etiam quod ibidem c. vi. haec legantur Ratio qiiadam^ qua apud Gracos nuncupatur /^joq- 6c item alia ilia Et hoc eft quod Graci ofôHoiov appellant , id eft^ cum uno aliud ipfum : qux certe nifi Latini icnAlii aliis hunc librum fcriptoribus adptoris verba eflfe non poflunt. clarilTimi viri, Herfcribunt ; Chifletius VigUio Tapfenfi ; dodlifiimi mannus, &: Quefnellus , Gregorio Eliberitano praefuli , ille in Ambrofii vita, is in appendice Leonis operum. C X V 1 1. Non magis inter dodos convenit circa Ambrofiaftnm : comitem de mums tamen illorum eit lenteniia , qui hunc librum Hiiario tvomans omen. o Tom. I.
lio
vetus
quam
Italicam
vocitant
illic
&
iiro,
,^ ,
xlvill
ecclefise
PRiEFATIO.
diacono tribuunt.
alius
Is eft
tani luctuofo fchifmati adhsefifTet,
Lii.er
cum Luciferi Calariapud Hieronymum egregie vapulavit.

Hilarius, qui
'^.
Qri^ph^
'
* EideiTi Hikrio
quoque
:
adlcribitur liber ad calcem torn.
part. i.
"
p'"L,i,',!^
ferus
Cur fpurios hos non pratcer- r
operum Auguftini editus is liber eft OiiajUonum veieris (ir novi Teflamenti cui propterea locum hic damus. Noftrum non eft eruditorum lites componcrc & qui veri horum fint audlores operum affirmare. * Quidquid
,
mi;tendos duxeri- lit
oc
-ii
ilia
controvcriia ,
,
cum
7r -iiT r Icriptores nil ex Italics vcrlioms contextu,
ubicunque fas eft reperire , inveftigamus , facras Scrihos prsetermittendos non elFe arbitrati fumus. Itaque ex his libris plurimas excepimus fententias , quarum partem aliquam hie ad Ipeciem fubjicimus. Rom. i. f. 15. ubi Vulgata habet. Nolo autem vos ignorare^ fratres^ See. in Ambrofiaftro legimus, ut in JVKT. duobus, Regio 6l Sangerm. Non autem arbitror ignorare vos^ fratres. Et f. 15. It a qiiod in me piomptum eft cir vobis^ &c. ex Vulgata noftra ; Ambrofiafter pariter cum Mir. noftris, item cum Ambrofio , Sedulio, habet Itaque ( al. ita^ quod in me eft ^ promptiis fum vobis^ &c. idem obfervare eft cap. 1 1. f 8. alibi paflim. Quod attinet ad librum Qjiaftionum veteris dj novi Teftamenti^yidc Gen. iv. 6. 7. Ifaise iv. i. 2.4.LIV. i. Jerem. xxxi. :î. ^2. Matth. XV. 5. ep. i. Johan. 11. i. 2. &c. Ex libro autem, cui de fide orthodoxd titulus, paucos admodum excerpfimus Scripturas verficulos, quos fimiliter in noftris inlpicere notis, comniodius comparare licebit. s. Hieronymus. C X V I II. Nunc fefe offert Hieronymus , vir caieftis , judicio Erafmi , ^t-fl. d!" omnium Chriftianorum fine controverfia longe turn dociijfimus ^ turn facundififi-^''^'^ mus. Equidem vix eft ullus alter Latinos inter Patres , qui cum Hieronymo de eloquentia nullum enim eruditione poffit contendere ftudiorumfcientiarumque genus eft, in quo noafuerit diligentilTime verfa* Qu;,m bene de tus. * PrEccipue vcro facris litteris operam dedit, totufque in illis abditus, alios modo libros facros emendabat, modo alios Latine reddebat. Primlim Graecam LXX. interpretationem, in quam plurima irrepferant menda , adhibitis probatiflimse notse exemplaribus , expurgatam Latine edidit. Novum deinde Teftamentum , rogante Damafo , GraeC3e fidei reddidit. Demum,cum aetate jam provedior efTet, ad omnes veteris Teftamenti libros , quotquot in canone Hebraeorum habentur ex Hebraeo fonte in linguam Latinam vertendos eft aggredus quibus etiam libros Judith PraeTobia; ex Chaldea lingua verfos addidit. claros hofce Hieronymi labores , quibus tam bene de Ecclefia meritus eft, five emendando , five Latine reddendo facras Scripturas, fummatim hic &. leviter- attigiffe fat eft ; quandoquidem uberiiis atque opportunius in preeviis admonitionibus, quid in fingulis libris praeftiterit S. Dodlor, licebit exponere. nobis Quantam .CXIX. Non tantum autem in expurgando, Latineque reddendo ; fed tulerinc opem pie'11 r n C etiam in cxponendo, commentaruique illuitrando lacro contextu , egreraqueejurfaipta. giani navavit operam Hieronymus > aliaque bene multa in lucem emific Quae quidem teftifcripta, innumeris Scripturarum referta teftimoniis. monia cum ex Latina interpretatione ad Graecam verfionem LXX. exadla laudarit S. Doctor , haec nos omnia , aut faltem quam plurima in opus noftrum retulimus. Ilia vero prae cseteris excerpfimus, quae in
cujus reliquias
""^'
pturas laudent
&
&
&
&
1.
&
'
tiis.
&
his occurrunt libris,
quos ab Hieronymo ante
fuilfe
elaborates conftat,
In his fiquidem ex Hebrseo Scripturas facras Latine reddiderit. fcriptis juxta verfionem LXX. ad quam concinnata eft antiqua interpretatio , Scripturam laudat Hieronymus quod hic ego tam manifeftis In lib; i. oftendere queam indiciis , ferme ut nemini dubitare liceat.
:
quam
; ,
r
Reg. cap. XXII.
^84.
(If
^j!'.
11
7i'
1'
A iM
o.
:
xiix
l8. ita vcrdciiluni luinc in cpirt. ad
Mnrcellam an.
oatdil in
illu
Ep/iud
&
T/ia-iip/iini^
laudat HicTOiiynuis
El ionvtrfus^ inijuit
^
Scriptiira, Duca; Syttis ^'Wuitijtcavii ipje fictrclola Domini

ejuiiiqui'
(/y
Uw
HcbrLCO Icgitur, ocloginia cjuintnrenios ; Concinit [lebnto Vulgata noftra, in qua It-gitur, odof^mtu cjutnqut: qtw. verum in Cir;.x?C() iia Icgimus, -rtiiKomxi k, mv-n atJefi trecentus dj" qiiinque T/rov, qiicmadniotiiini in Hieronymi epiftola ad MarccUam. Eccui jam
viros
five, inquit, ut in
diibiiun
fill'
lecutum
in
qucat, Hitronyminn Grcecam libris, quos ante elaboravit ,

\
LXX.
quam
intcrprctaticjncni tuific
Scripturas ex Hebraeo
Latino rcddcrct
Totani libri F.cclciiadici Latinain intcrpretationem hinc inde c^mmcmKii m * difperlam ex comnientario Hiert)nynii in Jibruni ilium extraximus, fuu- Pfcph^'."'" que linguU)S loco veriiculos rcftituendo , librum integrum exhibemus. Quid lit autcm de ea verlione fentiendum, qui fcire velit, adeat nollram in hunc librum prxviam admonitionem. Adeat etiam admonitiones in Prophctas, turn majores,tum minores quam nobis opem tulerit Hieronymus ad revocandam veterem Prophetarum verlionem Latinam docebunt. Ad calcem commcntarii in Ifaiam edita eft a Martianaso EpiOoia ^f.^rr*I. nollro ad Damaium epiftola de Seraphim ix Calculo ^ quae epiftola ab^""*^
:
CXX.
CXX
Hieronymo anno ^80. aut ^81. non modo ante eft fcripta, quam facros libros ex Hebnvo Latins redderet, led etiam antequam eos ad Graecorum exemplarium fidcm emendaret. Adeoque nullum nobis eft dubium quin Scripturse verficuli, quotquot hiEC exhibet epiftola, ex La,
tino
codice antiqua3 interpretationis Imt defcripti.

;
Subjecta in notis
fibi fatis
fidem facient exempla

re
quas
li
percurret nota^ lector, &.
confta,
Hieronymum
&
cum
aliis
Patribus fcnptoribulque anciquis
cum
VigilioTaplenli maxime, concinere animadvertet. Sit in fpeciem y. ^. quem ^ta noftra exhibet Vulgata Et dixi : Va mihi^ qiua taciii^ quia virpollntus labtis ego [urn. Hieronymus vero legit Et dixi: ego ^ qiioniam compundus fum. Ita panter Vigilius Tapfenlis, Ammifer
capitis VI. liaix,
: :
brolius
Oroiius.
Evangelium Matthaci, nullam nobis antiqux interpretationis partem ad iftud Evangelium , quamvis illud pene totum compledatur , luppeditavit. Nee mirum, quandoquidem illud opus circa annum Chrifti ^98. elaboratuni eft,poftquam Evangeliorum libros, jubente Damafo, correxerat atque emendaverat
in
CXXn.
Commentarius Hieronymi
commenaiijia
^''^"
quam
corre^lionem
,
li
pofthabita veteri interpretatione

qucc in eo
iecutus
fit
:lle
ipfe qui correxerat
nemini mirum videri debet.

,
Verum
aliud efCe de-
bet judicium de variis veteris 1 eftamenti
commentano
oc-
currunt, fententiis, verfioni Graecse LXX. plurimum confentaneis, a Vulgata noftra dilcrepantibus i quaique adeo in nollris inferendas efle notis duximus. CXXIIl. Commentarius in epiftolam ad Galatas, qui quidcm totam lianc epiftolam reprceientat, veterem olere nobis vilus eft interpretationem ; idque etiam, opinor, ledori videbitur, ft excerptos ex eo commentario, noftrilque iubjedos in notis Scripturx verliculos infpexerit. Idem pene de ceteris alas Hieronymi commentariis in novum Tefta-
&
lafpiiLadGa*"**'
'*
mcntum
las eft alferere.
CXX IV.
mum
elt.
Qux contra pofTent obiici, occupare bive emm ab Hieronymo laudatas m ilUs
(Sc
dilTolvere facilli-
scivunmr qat
commentarus, ab
dilTi-
Itala difcrepantes elfe Scripturje iententias
contenderis, 6w plane
, ,
P
;
^
,
AT
O.
effe
miles
five contra
objeceris
eas
Vulgatae noftras confentaneas
Quamvis enim Italam in pleutrumqvie nullo negotio diflTolvi poteft. Teftamenti fecutus fit Hieronymus , heri rifque commentariis novi poteft Lit ab Itala difcrepent aliquando , quas laudat Scripturae fententias fiquidem varii difcrepantefque fiiere olim hujus interpretationis
;
codices.
Deinde
li
vir
dodus
funt
,
cum
;
linguas percalleret
;
fi
quae minus
,
bene reddita
davit
;
ipfi vifa
ea aliter reddidit
fi
fi
quae corrupta
,
emenillae
quse
autem confenfio cum vulgata verfione, quae etiam objicitur, adeo non debet movere. Cum enim interpretatio Latina novi Teftamenti, tam antiqua, quam nova, ex eodem fonte Grxco manet , tanta inter utramque efle non debet Eccui enim mirum videatur , fi diicrepantia , fed potius confonantia. gemini ex eodem manantes fonte rivuli , non diverfas , fed fimiles ac pene eafdem volvant aquas ? Itaque etfi concedam Hieronymum alidifcrepantiae,
ita
omina quse non
reftituit
quae
addita
Ilia
detraxit
hinc
pajlim occurrunt.
EjusepiftoiK,
reiiqui Ubii.
a commentariis novi Teftamenti, Vulgata noftra non multum diflldere ; nihilominus tamen Italam in plunbus , fi commentanum in Matthaeum excipias , fecutus fuilTe videHactenus de Hieronymi commentariis. tur. & V. Quod ejus epiftolas fpedat ; etfi nullas pene praetermiferij^^^jg^ -j^ jlg tamen evolvendis quae ab anno ^65. ad annum 380. fcri,
quando ab
Itala
difcrepare
in
&
CXX
mse erant, quo
tempore nondum S. Dodor novam interpretatiopem fuerat aggrelTus, operam majorem impendimus. Idem a nobis prjeftitum eft in caeteris S. Dodoris fcriptis,ftve ante,ftve poft ejus interpretafcilicet
tiones elaboratis.
,
Ruffinm.
Hi funt libri contra J ovinianim Dialogi contra Luciferiahabita eadem quam in epiftolis hacontra Pelagianos , in quibus nos buimus, temporum ratione , antiquae verfionis fragmenta inveftigavimus atque etiam reperimus repertaque noftris affuimus noti?. Sed de Hieronymo fatis multa diximus. CXX VI. Ruffinus Aquilcienfis presbyter, Hieronymo coaetaneus,
, , , ,
;
ejufque
didionibus
primlim amicitia famofus
inimicitiis
vero poftea famofior,

,
qusedam nobis antiquae
interpretationis fragmenta
,
in libris de Bene-
P atriarcharum
Alia
alii
ad Paulinum
&
Expofmone [ymboli ad Lauren-
tium epifcopum fuppeditavit.

fcriptores antiqui, quos fdppcditarunt Patres, Hi funt, longior fim , per nomina appellabo. [uT'ernommabic cgo duntaxat , ne presbyter, appeiiaii. Optatus Milevitanus , S. Pacianus Barcinonenfis , Fauftinus Fauftus presbyteri, Julius HilaGr.udentms Brixienfts , Marcellinus
Varii Patres ac
C X X V 1 1.
&
&
Quafdam ex fingulis hifce Tichonius , S. Paulinus , Philaftrius. fcriptoribus ItaU , ut credere fas eft , particulas defcnpfimus , quas aut in notas , aut in ipfum quandoque contextum , ut lacunae aliqux explerion
,
rentur
s.Auguftinus.
retulimus.
Prseclara
Hieronymum, & Auguftinum, una eademque felix setas tulit. De Hieronymo jam diximus, Tantum dodorem quifquis nommavit, de Auguftino nunc dicendum. neque enim ulla major & plenior , quam Auguftini nolaudavit fatis * Ad revocandam in lucem antiquam Scriptura Plus ceteris ad men , kus arte poteft. revocandaminiu^^ intcrpretationem , non modo nobis unus omnium inftar Patrum fed & omnium, qui fuperfunt, inftar jfuit manu exaratorum codicum.
CXXVIII.
duo EcclefiK
fidera,
tit.
Nullus quippe alter

in opere toto
,
eft inter
SS. Patres, cujus fcripta tot veteris inter:
pretationis afperfa fint fententiis
animadvertet ledor cujus nulla non decies repetitum Auguftini nomen pagina
id
quidem
fatis
, ,
P
exhibebir.
iE
eft
AT
O.
li
Neque etiam iiUus

quantam
codex manu exaratus, qui tantam
Itahe
Pra;terea quod partem repraelentet , ma jus eft,ri qua fuperell hodie antiquse pars interpretationis, fi ea alirepraefentat Auguftinus.
cubi exftat
ftat.
nuUibi
certilis
quam
;
in Auguftini fcriptis earn exftare
con-
Denique antiqua: interpretationis

aut
fi
:
reliquias
quotquot iuperfunt,
,
aut iple fuppeditat Auguftinus

diciis
quae alicubi lint
quibus eas in-
In ipjis interpretationihiis Itala c^cognofcamus , docet hac regula nam eft verborum enactor cum perjpicuitate fententia. Itateris praferatur } que quidquid ltalt:e reperimus , id pene totum Auguftino acceptum re.ierre , five ex ejus fcriptis excerptum , five ipfo monftrante reperuim debemus. Hinc facile eft intelligere quantum aurea fand:i Doctoris fcripta evolvendi ftudium fuerit nobis, quibus dulcis lautiliimae fpes
i
mems
erat.
Sunt tamen nonnuUa Auguftini fcripta, ex quibus Scri-- spar>rsr.icnia pturae lententias extrahendi cura nobis aut nulla, aut non tanta tuir. x., Hujus generis funt lermones j aliaque nonnulla opera, in quibus Sen,.^ ,^
h";;.
.,'
,,
CXXIX.
pturarum emendationem Hieronymi iteratam fecutus fuifTe vider.Lir quod quidem prsEcipue eft intelligendum de facris Evangeliorum iibris,
,
'^""^S'"'"--
quorum correchionem fuo probavit Auguftinus judicio Non parvus Deo gratias agimus de opere tno cumulavit
:
hifque laudibus
quo Evangelium
,
ex Grace
interpret attis es ;
quia pene in ommbiis nulla
olfenfio eft
ciim Scri-
pturam Gracam
conttderimus.
Unde ft
,
quiftquam veteri faljitati contentiofus fa,
verity prolatis collatifque codicibus
vel docetur facillime

quis
tarn
vel refellttur.
Et
utili
fi
qui^dam rariftima
facile ignofcat
,
memo
movent
durus
fufticit ?
eft
qui labori tarn
non
cui
vicem laudts referre non
Longe vero aliud effe debet judicium de veteris Teftamenquos Latine reddidit Hieronymus. Adeo enim harx ftatim non probavit adhibuitve Auguftinus, ut eam etiam interpretarionem ' .o r quod, ut ne iplum lateret Hieronymum reprehenderit & momordent datis ad eum litteris circa annum 40^. fignificavit his verbis Epô fane te mallem Gracas potius canonical nobis interpretari Scripturas ^ qna: Septnal^\'i"'' '<soPer durum erit enim , ft tua interpretatio per ginta Interpretum perhtbenttir.
ti
CXXX.
in laudandis
v,
iibris,
r.
:cndI,Tm/l.remp'^''/"'*"'''"/''*"
pet iecuius
c;t.
'>
r;,-;?.
multas eccleftas frequentiiis cceperit

clefta diftonabimt i
libro
,
leSlitari
quod a Greeds
in eo
ecclej'is
^
L.alino' ec-
maxtme quia
facile contraditior convincitur
Graco pruhto
,
id
,
eft ,
lingua; notifftma.
Qiiifquis autem
,
turn
eft
aliqiio infolito
permotus fuertt
&
,
quod ex Triebmo translavix aut nun-
falft
crimen intenderit
quam ad Hebraa
teftimoma pervenietur
,
quibus defendatur objeSlum.
Quod ft
quis ferat >
etiam perventum fuerit
tot
Latinas
Hue
rum
accedit
quia etiam confulti

,
Gracas auciorltates damnari Hebrai pojjunt aliud refpondere ;

(ij
ut tu folus
neceffarius videaris
ft
qtci
etiam ipfos
poftis
convmcere
fed tamen quo yadice mr~

,
potueris
invenire
unde etiam nobis videtur
aliquando te quoipie in
litteris
,
tionnullis falli potuiffe.

collatis
Et vide
hoc quale ft in emendari.
eis
qu,^ non pof'unt
ufitatarum
linguarum
teftimoniis
.Haiflenus
Auguftinus
cum ita fenferit de interpretatione Hieronymiana, credo equideni neminem fore , qui hanc ab Auguftino ufurpatam fiiilfe fibi polilt finqui
Excipiendus tamen Speculi liber, anno 427. editus, in quo Hieronymianam fequitur interpretationem quod cum praeter Auguftini confuetudinem fit, vifum eft editoribus reddendam elTe rationem, quam Cum enim, inquiunt editores noftri,ad vulgi ufum iftud fic edunt pium opus compararet S. Dodor , eo noluit nifi faciliores intelledu praeceptiones comprehendi. Quo etiam confilio addudum credimus, ut verfione uteretur , non ex Grseco LXX. quam fequi folebat fed ex Hegere.
: :
cc
cc
cc cc
Tom.
i.
, ,
lii
P
,
iE
AT
O.
ilia
braeo
>j
quod hanc demum
comperiflet
elTe
multis
in locis
pla-
niorem.
Hieronymi
inter-
CXXXI.
taiTi ,
Licet autcm Auguftinus
novam ab Hieronymo
, ;
elabora-
prctatiunem ex^
minus probarit ipfi tamen H<;brseo c'tioni emendandis antiqui Fa^deris diiplicuit, quam idem S. Dodor in Grj-cum n'"LXX*'*"" p.jfthabuit Augu- ad exemplana Grxca libris operam impendit imo fuafit, laudavit. {ii.ms horcabatur, cum inde a nova eum Hinc ad iltud opus fufcipiendum interpretatione conaretur abducere,in laudata jam 71. ad Hieronymum epiftola. Qua quidem in epillola emendationem libri Job ad Graecum LXX. Hexaplare, ut aiunt, cum afterilcis 8c obelis,non autem commune, laudat, limulque fignificat Auguftinus , fe huic emendationi libri /0^, novam pollhabere editionem ex Hebraeo Didicimus ^ inquit,/o(^ ex Hebrao a te interpretatum , cum jam quandam haberemus interpretationem tuam
vcteris Tcftamenti interpretationem
;
&
ejufdem prophets ex Grteco eloquio verfam in Latimim

tajii
ubi tamen after ifcis no-
autem qua in Graco in defunt ; Hebnto funt , in Hebrao non funt ^ tarn mirabili diligentia ^ ut quibufdam in inveniuntur^ locis ad verba ftngula fingulas ftellas videamus , fignificantes eadem verba effe in Hebrao^ in Graco autem non effe. Porro in hac pofteriori interpretatione ^ qua verfa eft ex Hebrao , non eadem verborum fides occurrit , nee parum turbat cogitantem , &c. CXXXI I. Hsec abs re non erat referre, ut intelligeretur quid de HieMij qua ex diah ronymi laboribus in vertendis, emendandifque Scnpturarum libris tr\"oirJnt arûroenqua: in
obehfcis
&
&
Graco
ris
obviam
itui,
Auguftinus fimulque Ut nonnullis quae inde contra nos peti poiTunt Nimirum erunt forfan qui dicant Auguiliargumentis obviam iretur. minus novae Hieronymi ex Hebraeo interpretationi , falnum Italam^ fi tem emendationi Scripturarum cum veteris tum novi Teftamenti poftQuis enim crediderit Scripturarum emendationem, quam ut habuifle. aggrederetur , auclor Hieronymo fiiit Auguftinus; quam deinde,poftquam perfeda eft , idem laudibus cumulavit ; ecquis , inquam , credifj^ît
'>
derit
hanc Scripturae corredionem, pofthabita Itald^ non fuifTe ufurpatam ab Auguftino ? Verum quifquis ita dilputat , meminifle debet , id quod a nobis non femel eft obfervatum , nempe antiquam interpretationem, feu Italam ^ Auguftini & Hieronymi tempore pluribus fuifTe Has ut abftergeret maculas , emendatis maculis afperfam & vitiatam. exemplaria unde primum manarat ilia interpretatio , facris ad Graeca Hsec ultro concodicibus, audor quidem Hieronymo fuit Auguftinus. atque ut concedamus etiam Hieronymi emendationem alicedimus quando fecutum fuilfe Auguftinum , nihilominus tamen eum Italam femtantum maculas per prae caeteris prseferre ac laudare contendimus quae in eam temporis vetuftate irrepferant , eradit ope codicum , vel ad Graeca exemplaria emendat ; aut ab Hieronymo emendatam lauNeque enim vel in novi Teftamenti libris, dat , idque etiam parcius.
, ;
:
&
ne in ipfis quidem Evangeliis, quorum emendationem probavit laufed ab ea faepe difcedit quod pluribus davitque , femper eam fequitur Itaque Italam fequitur Auguftiexemplis oftendere in promptu foret. minus confentit aliquando cum codicibus manu exaratis fi nus ; etiamfi certilTimis conftaret argumentis eam effe Italam , quae in codicibus exhibetur, certioribus adhuc conftare debet eam nobis in Augufti;
:
&
ni fcriptis repraefentari.
Nifi forfan
addamus, quod quidem verum
eft,
eam effe Italam puriorem, quae in Auguftini fcriptis, quam quae in codicibus hodiernis exhibetur ; ut pote ex codicibus hauftam longe antiquioribus, atque emendatioribus
,
quam
qui hodie fuperfunt.
Nec
P R
latam
/E
AT
,
O.
liii
gratis id a nobis afTertum videri
debet
quandoquidem non modo
Ita-
lam cseteris Scripturae interpretationibus ab Auguftino conllanter prse-
ab ipfo adhibitam diligentiam , ut quam emendatillimi eflent codices quibus uteretur , oftendimus. C X X X 1 1 1. Jam vero his de Auguftini fcriptis generatim prxmiffis , de unoquoque fingulatim , faltem de prsecipuis libris aut tractatibus , fervato novae editionis ordine , dicamus. geminis de Genefi contra Mankhceos libris quos AuCXXXIV. In '^ 1' \ r r TT" guitinus quatuor ante Icriplit annos,quam nova Hieronymi prodiret interpretatio,plurimas antiquae Genefeos interpretationis e GrEeco LXX. repenmus fententias. Hae , ut verum fatear , nonnihil difcrepant ab iildem lententiis, quas ex aliis libris de Genefi ad litteram exfcripfimus
fuiffe
j
verumetiam
lummam
singula rfcenfen'^'"^""" "'

'"ra!
Quas noHs
fuf-
/-1-
fccerint ]iaLt re i-
qi.iasdu. .^k;/?,?
^^'te^
i"'-
'I'f
'tomi f.
quae licet difcrepantia non alia

eife poteft,
quam verborum
fit
argumento tamen
fuilTe
laltem aliquando Auguftinum diverfis ullim
codicibus
aliquot etiam ex iifdem libris, novi Teftamenti verficulos defcripfimus.
Plurima nobis veteris interpretationis fragmcnta , duo de moribtis EcManichônim libri , anno ^89. editi ; pauciora liber de vera Religione ^ an. ^90. pauciflima vero caeteri pnoris hujus tomi tradatus fupclefiê (b"
peditarunt.
Qui proxime fequitur operum Auguftini tomus, nil pra?- Qua. item in ir. ^''''^'' Dodoris continet in quibus plures utriufque Teltamenci ftoTs.^'" juxta antiquam interpretationem fententiae occurrerunt. Quae Vulgatse noftrse plane fimiles erant , in his falcem non mifimus quafcunque autem difcrepantes reperimus, maxime veteris Teflamenti fententias, atque inter has defcribendum, conllare fibi Audiligenter exicriplimus guftinum non femel animadvertere licuit.
ter litteras S.
;
:
CXXXV.
In totis Auguftini operibus nullibi lautior meflls fuit, in m. tomo uuquam in y. tomo. Et vero lautilTima iUic effe debuit, fiquidem pj^. ^^_^'^'^'^''' "^ ^frofque Auguftini tradatus in Scripturam tomus ille compledicur. Ad hos a Conftat apud jeouos re- Novor'^mElibros ita praefantur novillimi editores rum xftimatores , Auguftinum ad intelligentiam novi Teftamenti fub- iah.iZ\lm^'^
I.
:
CXXXV
ad quam omnes Latinae editiones conditse funt, inftrudum fuiffe ut probant varise lediones ex Graecis fontibus deduclae , quas Vir fandus in locis dubiis aut mendofis adhibuit Quod attinet ad vetus Teftamentum in eo exponendo Vir fandus prse oculis habuit verfionem LXX. Interpretum, quae fola tunc in audoritate erat jam inde ab Apoftolorum temporibus Porro Graecus contextus LXX. ab eo receptus, ille ipfe eft, quem recenfuit Nobilius, cujus plaraeque variantes ex Auguftmo lediones oriuntur ex editionum vitiis, quae fubfidio veterum librorum in hac editione fuftulimus. Eam autern interpretationem credimus illam elTe, quam ipfe Uftatam appeilat,
fidio Graecae linguae,
fatis
; ,
cc
cc
c<
Hieronymus Veterem & Viilgatam^ eandem tortafle, quam ceteris prjefert Auguftinus, nempe Italam ab ipfo laudatam in lib. 2. de Dodrina Chriftiana Denique fi noftram in recenfendis ipfis Auguftini hbris operam commemorare juvat , fumma cum ubique cura & fide turn maxime ubi in facro textu mutandum aliquid vel tantillum fuit agen,
,
u
o
cc
duximus. Quapropter ciim in nonnullis Scripturae teftimoniis varietatem apud Auguftinum deprehendet ledor , atque unam eandemque fententiam non conftanter a nobis in integrum ubique , fed certis quibufdam in locis reftitutam ; id minime tribuet negligentiae, aut temeeffe
dum
c< cc
ritati,
fed religioni,
&
fincerse fidei noftrae.
Nam ea in
re fecuti
fumus
cc
cc
veterum codicum fidem,
ficubi
quid vel caftigandum erat, vel retinen-
Kv
:
AT
O.
dum ne , fi pro arbitrio unam eandemque fententiam , quam aliqcando corrigendam eire docebant melioris nota^ codices , in aliis locis diver fam ablque luffragio codicum iimilker emendart-mus excideret non le vis, qui ex variis Auguilini fcriptis percipitur Irudus, nempe ut ex va>j riantibus ejus leclionibus argumenta deducantur turn ad refliituendam w Bibliorum, quse modo in Ecclefia leguntur, integritatem, turn ad eorum i) audontatem llabiliendam. w Non ab re fuit, opinor, hsec^ quamvis prolixe fatis, referre editorum verba, quorum editionem ad conquiren',
das
U4.,ieDr!i;:-
&
inveftigandas in Auguilini operibus Scripturae fententias fecuti
liimus.
in limine tertii tomi offerunt fefe quatuor de quos merito cum editoribus appellaveris Cla, îj/ie artem rela interpretandi ratwnis ^ cûam adhibuit Auguftinus. PriailuiwtiLnem"^'^'^ mam huic S. Doftor operi manum , circa annum 397. fub anno vero 426. poftremam adhibuit. Plurima nobis ex utroqueTeftamento, maxime ex Apoftoli epiilolis fragmenta Scripturarum , quK quidem omnia antiquam olent interpretationem , luppeditat. Et liquando in his libris interpretationem Hieronymi, pofhhabita communi ex LXX. fequitur Auguflinus, lectorem monet quod, ut exemplum apponam, cernere eft in hbro 4. ubi laudaturus verba Amos ex Hieronymiana verfione,
ver.Tem'''pi'erum-
C XXX VI I.
Primo
libri
ôclrma Clmfluma
hxc prxmittit
Non
^
aiitem [ecimdiim
LXX.
Interpret es
qui etiam
ipfi
divi-
no Spirit ti interpretatt
ob hoc aliter vtdentiir nonnulla dixi[fe^ ut
fenfum fcrtitandum magis admoneretur leôris
Latinum eloquium presbytero Hieronymo

translata funt.
fed [icut utriufque lingua perito

intentio
ad fpiritalem ex Hebrao in
,
interpre'tante
Poftquam hxc
prcemilit Auguftinus, profert
verba Pro-
phetae, Vulgatse noftrae fuTiinima : ex quibus conficitur, quotiefcunqueScripturas laudat, non aliam ab eo ulurpari Scripturae interpretationem,
quam antiquam
rem
in
,
ex Graeco LXX. Ut quid enim commonetaceret ledtoprophets Amos verba laudari non fecundum LXX. interpretationem , ex qua antiqua verfio Latina manavit fed fictit ex Hebrao
a fe
;
Latinum eloquium presbytero Hieronymo
interpretante translata funt
Ut
quid,
inquam
, hanc praemitteret admonitionem Auguftinus , nifi quia lolebat juxta antiquam interpretationem, ad Grsecum LXX. elaboratam, laudare Scripturce verba quae hic prster confuetudinem , laudat licut
',
ex Hebraeo
Patribus
in
terea infignes
Latinum eloquium ab Hieronymo funt translata ? Prsedifcrepantiae a Vulgata noftra, contra vero magna cum
MfT. confenfio, oftendunt Scripturae verliculos, qui
& codicibus
in 4. de Doftrina Chriftiana libris occurrunt, juxta
antiquam interpreta-
tionem laudatos ab Auguftino

cap. VI
11.
fiaifle.
Exempla
11
requiras, adito
Tobiam
29.
Rom.
ff. 2
In
nej;
lihris Je Ge.aiitieram ^
ff. 8. 9. 10. Ezech. xxxvi. ff. 23. 24. 25. 26. 27. 28. VIII. ff. 28 9. IL Cor. vi. :59. L Cor. vi. ff. i 10. XI. ff. 16 -ô.
C X X X V I IL
elaboratus
,
Libcr de Genefi ad litteram
imperfeclus^ circa
annum
593.
nimirum cafcribit.quas laudat pitls ad ufquc vctficulum 26. nobis fuppeditavir. Librum hunc alii duo*"''"" decim fequuntur de Genef ad litteram^ quos ab anno 401. cceptos, non lia'sT"*
totum pene Genefeos caput primum, ab
initio
In his S. Do(5lor libris Scriptu41 j. abfolvit Auguftinus. pro more ex codice Latino defcribit ; quod liquido patet ex Auguilini Poftquam enim adnotationibus in verlum ij. cap. fecundi Genefeos. libro 8. c. X. col. 231. e. haec laudavit verba, Et pofuit eim in paradifo ^ ut operaretur cuftodiret ; pluribus deinde interjedis , ita dillerit col.
nifi circa an.
ras
&
232.
g.
Sed
neqtie Scriptura dixit
Ut
operaretur
&
cujlodiret
paradifum} dixit
P
autem
,
R
,
:
iE
:
F'
AT
eft :
I
:
O.
Quanquam
fi
iv
de Groeco
, ,
Ut
ad
operaretur
&
:
ciiflodiret
turn addit
dili-
gentius
verbiim exprimatur
cuftodire
ita
fcriptum
Et
;
pofuit eiim in paradifo
ope-
rari eiim
&
,
exinde
eft
Sed utrum iffum Iwminem

,
pofuit operart
hoc
enim
rt
,
fenfit qui interpretatm

eft
ut operaretur
an eundem paradifum operaj
id
ut
homo paradifum operaretur
ambigtie fonat
(^ videtur magis
Hae ^ Operaretur paradifum ^ fed ^ in paradifo. profedlo adnotationes manifefto lunt argumento, non e Graeco Latine
exigere locutio^ ut non dicatur
redditos
fed e codice Latino defcriptos ab Augullino fuiffe
cuftodiret^ dat Scripturse verficulos ; adeo ut prima ledio ut operaretur vera ac germana veteris interpretis ledio fit habenda, e Latino codice defcripta ; quam quidem ledionem cum Graeco collatam exponit Au-' Hsec , inquam , verba baud interpretantis , fed exponentis guilinus. Scnpturas, quas ex Latino defcripfit codice, verba funt. CXXXIX. Libros de Genefiexcipiunt libri feptemLoa/^/o?7?/w,totidem, ,
&
quos
lau'
scptcmiibrii.(h,4i<,-
que Qucfftionum in Heptateuchum , id elt in Genelim Exodum , Leviticum demque '"""' Numeros, Deuteronomium, Jofue, & Judices. Ex variis Auguflini fcriptis, vix ulla funt in quibus tam lauta fefe obtulerit mefiis, quam in iftis^ quos jam fenior circa annum 419. edidit. Libro Locutionum fuus hunc
ipfe au(5lor titulum prsefixit
proprietates
,
:
Locutiones Scripturarum^ quê videntur feciindum

,
Hebrdtca vel Graca. OmifTis locutionibus Hebraicis, qux noftri non erant inftituti , Grsecas tantlim, feu potius locutiones Grasco fonte manantes excerpfimus. Id unum circa has locutiones vocari poteft in dubium ; an eas Auguftinus ipfe e Grseco Latine reddiderit, ut ex quibufdam locis, lis tamen pauquis
idtomata
Grace vocantur
lingua
v*:.
cioribus, confici pofTe videtur
longe plura fuadent. das Scripturas in his libris familiaria multi Latini habent ; Qtiod fcriptum eft
aperte
fatis
an e codice Latino defcripferit quod , Hsec namque Auguftini verba , ipfi inter laudan;
Qtwd
in
habent Latini codices
Quod
&c.
quibufdam Latinis codicibus
oftendunt, has Scripturae fententias non ab ipfo Latine redditas Auguftmo,fed e codice Latino fuiffe defcriptas. Quapropter laudatos plerofque in his libris verficulos, anticpae interpretationis reliquias
efle rati, eas aut in
ipfum contextum adexplendas lacunas retulimus,aut

inferiori
ad notas margini
adnotationes
,
fubjedas rejecimus.
Quin
& ipfae
Auguflini
,
fi
quoque
notis
fuam
quae ad noilrum pertinere inflitutum vifae funt fortitse funt fedem.

effe
in his
CXL. Idem
chum , quem
qua
rent
debet judicium de
legendo
libris
Quaflionum in Heptateu:
sin-uUrh ejm in
ciTurdîigemiaf'"
his Auguftinus verbis exorditur

, ,
appeliantur canonica
& cum
certe
Cum
,
Scripturas fandas
aliis
codicibus fecundihn
L XX.
inter-
pretationem conferendo percurreremus , placuit eas qiiaftiones

ftilo
qua in mentem veni-
alligare.
Omittenda
non erant
haec Auguftini verba
quibus fingularis
in Latinis codicibus
fummaque cum Grgeca interpretatione LXX. conferendis diNee vero dubium effe debet ullum , quin codex ille ligentia apparet. Latinus, in quo Scripturas meditabatur S. Dodor, quem codicem cum Latinis codicibus & cum ipfa etiam verfione Septuaginta conferre foillius in
Scripturis legendis animi intentio,
litus erat
codex
eflet
emendatiftimus
&
qui Scripturse interpretatio-
Latinarum omnium, fi modo pliu-es elfent,foAuguflino familiariflima. ret praeftantiffima , Sed unum & alterum apponamus exemplum , ut nemini liceat ignorare , qua dihgentia
repraefentaret, quae
nem
&
Latinos codices
quit
cum
,
Latinis codicibus, atque
tatione contulerit Auguftinus.

,
cum Ad Gen. xlvii.
Septuaginta interpre31.
Quod habent ^
a
in-
Latini codices Tom. I.
Et adoravit fuper caput virgje ejus , nonnuUi
codices
^: ,, ,
Ivi
P
,
iE
AT
:
O.
emendatius habent
lua;
five in
^ Adoravit fuper caput virgae fus, vel in capite virâe cacumine , vel fuper cacumen fallit eos emm verbum Gr tecum ^ quod eifdem htiern jcribitur ^ five Ejus ^ fve Sua. Item {up. ad Gen. xxvii. Qj'-od habent Latini codices^ Expavit autem Ifaac pavore magno val?? de , Gt'iêci habent.^ 'eêth 5 1'= h^mv (/.iyixm (7!p6S'Qsi. Rurfum ad Gen. XXV. 27. ita primo Latine contextum refert J acob autem erat homo [implex
:
habitans domtim
turn addit
plicem
interpret ati punt.

ipji cultros
Quod Gvivce dicitur Demuni ad Jofue v. 2.

:
0.7^0.701; ,
hoc Latini lim-
Dixit Dominus adjefum:

:
Fac tibi
de petra acutos
continue) addit
vel
de petra acuta.
Verum
haec in notis melius
&
ficut habet Gracus , , opportunius legentur
quam
Parci.'..^
fenex, iu-
HTeWn^Weriio"^*'-
priufquam hinc difcedam , obfervabo ; ri^rnp^ Hietonymi interpretationem ex Hebrxo nonnunquam ab Augullino ufurpari. Exempli caufa, poftquam libro v. Quseft. 20. retulit uknnos duos capitis xiv. Deuteron. verficulos e verfione antiqua juxta LXX. ita prolequitur Sed in ea interpretatwne , qua efi ex Hebrao^ Ait enim : Anno tertio feparabis , &c. Sin apertius hoc difiintlum reperimus. autem Auguftinus jam lenex , Hieronymi interpretationem , quo tempore in honore & in ufu elTe coeperat ilia interpretatio , parcilis ufurpa,
:
hie a me referrentur. CXLI. Unum duntaxat
vit, fed e Grjeco
Quandoque tantlim adhibuit,
&
contuiit
cum
Latina verfione,
jn AnitiMhmiHs
i
;<-*
ejuidem leeft
cucus
hujus
11-
bii correciionem.
LXX. exprefla j certe in libris , quos antea in lucem emilit, antique interpretationi Latinae Hieronymianam , vix dum ufitatam poimabuifTe exiftimandus eft. CXLI I. Interpretatio tamen, quam in libro Annotationum in Job fecu^^^ cft Auguftmus , tam difcrepat a Vulgata noftra , ita veto concinit ' O ' O r cum interprctationc Latina ad Grsecum LXX. elaborata, quam emencum afterifcis obelis vulgavit Hierony mus , ut nemini dubitadavit , re liceat , quin Latinam interpretationem libri Job, ab Hieronymo emendatam adhibuerit Auguftinus. Equidem ilia interpretatio ita Auguftino arridebat , ut non aliam in vertendis libris facris operam ab Hieronymo impendi optaret , quam quae ab ipfo in libro Job impenfa fuerat. De vertendis^ inquit epift. 28. ad Hieron. in Latinam linguam [anlis Utteris
_
_ _
&
&
canonicis labor are te nollem ,

hitis
,
quid inter
modu quo Job hanc tuam <^ L XX. quorum

7iiji
eo
interpretatus es
eji
ut [ignis adhi,
gravijjima au^loritas
:
inter'
fretatwnem
in
dijiet
appareat.
Et
defunt
epift.
71
addit
ubt ajlerifcis notajli

in
qua
in
Jriebrao funt ^ (^ in
Graco
tam
; obelifcts
autem qua
,
Graco
inveniuntur ^
&
gula jmgulas
ad verba fin^ Hebrao , in GraIn eo igitur Annotationum libro , Latinam Scripturae co autem non effe. interpretationem e Graeco LXX. manantem , & ab Hieronymo emendatam laudafle Auguftinum conftare debet. Tanta enim utriufque in* terpretationis concordantia eft , ut nonnifi una eademque effe poffit nee movere debent leviffimae quaedam difcrepantiae , quibus fine vix ullum reperies codicem. Quin imo plures in eo occurrere deberent opere, quod ipfe olim aud:or, * tam mendofum fe comperifTe fcribit, ut
Hebrao non
Junt^
mirabili diligentia
fignificantes
ut quibufdam in
locis
Jlellas
videamus ,
eadem verba
ejje in
^H'
e.
emendare non
here
.,
poffet^ nee a fe editum dici vellet
nifi
quia fciret fratres id ha-
nad.
*^*
quorum
1 1.
Jiudio non potuit denegari.
s/iw
liber.
CoiTimentaria in vetus Teftamentum claudit 5"^^^// liber quem Auguftinus circa annum 427. edidit. Cum unicum ftudium noftrum
fit
CXLI
in inveftiganda interpretatione Latina
fuit
elaborata
quae ad Graecum LXX. olim , Auguftinus autem in eo libro verfione utatur , non ex
fequi fokbat , fed ex
Graco
LXX.
quam
Hebrao^ ut poftrerai editores ob-
r
fervant
;
/E
AT
O.
Ivii
pene
nihil ex
hoc opere defcripfimus.

Quatucr-^rr.
Leve etiam modicumque ell quod fuppeditarunt hbri de Collatis namque his Auguftini Hbris cum Evangeliftanm. vXcovfenfu eadem efTe vifa efl: ; quod gata noftra , utraque interpretatio una
CXLIV.
Zm^^îC'^''''^"'
&
tamen de unis accipiendum efl Evangehis , quorum Augullinus interpretationem ab Hieronymo adornatam fie adhibuit, ut nihilominus alios
Scriptur?e libros
,
tarn ipfius novi,
quam
veteris Teflamenti
juxta an-
tiquam LXX. interpretationem lauaant. Hinc quamvis nullas Evangeliorum ex eo libro , plurimas tamen Aduum Apoflolorum , necnon Epillolarum& Apocalypfis fententias a Vulgata noftra diicrepantes repermius, nee pra'termifimus. V. Libri duo de jermone Domini in monte^ quos cum presbyter anno ^9:5. aut ^94. fcripfit Auguftinus, totum hunc nobis praebuere effet fermonem juxta antiquam interpretationem , quam mire olent , ut fubjedta in notis exempla percurrenti conftabit. VI. Tradatus cxxiv. feu fermones in S. Johannis Evangeium,habiti iub annum 412. veletiam ienus, nimirum 416. totum Johannis Evangelium continent. At non auhm afTerere in his tracflatibus ex Itala interpretatione defcriptas fuiffe ab Auguftino, quafcunque lauLevis namque rara eft Vulgadat Johannis Evangelii fententias. verfionem Latinam , quam in his libris fequitur noftram inter tam De Johannis Evangelio loquor quod enim Auguftinus, difcrepantia. plerofque novi, non fecus ac veteris Teftamenti libros omnes fpealios
&
CXL
Duo
<tr
f,rmmi
"'"'"""""'""
CXL
Traciatuscxxiv.
&
&
d:at, antiqua profed;6 verfione in his laudandis ufus eft Auguftinus, cu-
adeo plurima in notis fragmenta defcripfimus. C X L V 1 1. His tradlatibus aiii decern fuccedunt in epiftolam i Johan- Aiii x. in epid. '''*'*"""" nis ad Parthos, fcripti , ut videtur , circa annum Chrifti 416. Tota vero quidem juxta antiquam interin iis exftat prima Johannis epiftola, Quapropter hanc , limulque ahas bene multas utriufque pretationem. Teftamenti fententias a Vulgata noftra difcrepantes excerpfimus. VIIL Proximo fequitur in editione nova Expofaio quarumdam txpt.f,ihâtuin. Hie liber Auguftini adhue presby- tî.^XItlZ'" propofitionum ex epiftola ad Romanos. fcribit, letus eft, anno circiter ^94. editus. teri, ut ipfe Auguftinus
jus
.
&
CXL
Ciiin presbyter adhuc ejj'em^ inquit
1.
^
i.
Retradb.
c.
2^.
contigit ut apiid Car-:
thaînem inter
nos ^ qui jimul eramus
ad Romanos
epiftola legeretur
& qu^dam
cum , ftcut poteram , refponderem , voluerunt fcri, bi potius qua dicebam^ quam [me litteris fundi : ubi cum eis obtemperarem ^ liber In eo opere , fi quos difcrepantes unus acceffit fuperioribus optifculis meis. a Vulgata noftra Scripturae verfieulos reperimus , eos noftris inferendos
interrogabar a fratribus
quibus
notis carpfimus
non tamen admodum multos.
Nee mirum
cum
ne-
Sangermanenfis magnoipfi duo noftri codices MlT. Regius Vulgata noftra diftideant. pere a IX. Idem elTe debet judicium, ut ego reor, de geminis fubfe- uem Erfrjin^ Hi funt iTrum^d^Rom. & quentibus libris, circa idem tempus ab Auguftino elaborates. ad Gal. inferipti, unus quidem, Epftol^ ad Romanos inchoata expofitio ; alter vero,
Guidem
&
CXL
Epiftola
adGalatas
e.
expojitionis liber unus.
De
;
ifto fcribit
Retrad:.
priori
24. Poft hunc librum expofui ejujdem Apoftoli

,
Auguftinus lib. i. epiftolam adGalatas
non carptim
id
eft
aliqua pratermtttens
Epiftola quoque vero, in eodem libro Retrad. c. ad Galatas , expofitionem fufceperam ; fed hiijus operis , fi ad Romanos , ficut perftcei-etur , plures libri erant futitri , quorum unum in foil difputatione ipftus falutationis abfolvi , ab initio fcilicet , ufque ad illud ubi ait : Gratia vobis fax
:
fed continuanter , 25. haec habet
&
totam.
De
&
Iviii
P R
:
iE
AT
O.
a Deo^ &c. Totum Apoftoli contextum , quantus eft, ex his excerpfimus Augullini libris totam tamen atque integram , quod ibi tota non Cum codicibus exftaret, epillolam ad Galatas exfcribere non licuit. noflris, Regio fcilicet, Sangermanenfi ut plurimlim concinit S. Au-
&
guftinus
gulis
Tomus
quandoque tamen
Varias
illas
difcrepat fatis , ut diverfo fuiffe ufus codice
videri poflit.
omnes
leftiones defcripfimus ,
fuumque
fin-
locum
in fubjediis
,
margini inferiori notis, dedmius.
Hadlenus de
Auguilini
IV.
Icriptis
qua^ tertio
i-i
tomo
continentur.
Comnientarii in Pfalmos.
, eximia t-v Ue commentanorum norumce mento non conditum jj eft pronunciandum comparate ad Hebraeum textum hodiernum, neque etiam ad Hieronymianum quando Auguftinus LXX. Interpretes , qui J5 forte Hebraûm exemplar aeque, vel etiam magis emendatum habuere, >) fequendos fibi propofuit. Nefcius eft nemo quantum audloritatis eorum >5 traduclioni jam inde a primis temporibus Deus voluerit efle in Ecclefia 5) quantum exiftimationis ei pepererint Apoftoli , illam in novi Teftamenti 53 paginis conlignantes ; quantum denique teftimoniorum ipfi protulerint 5J eildem verbis quibus in eorumdem Interpretum leguntur pialterio. , Nulla profecco efle poteft controveriia , utrum Latinam interpretationem ex Hebrseo, an e Gr^co LXX. fecutus fit Auguftinus imo nee lis uUa efle debet, an Latina interpretatio lonte Graeco manans, quam eum fecutum efle conftat , fit ilia vetus , feu communis verfio , ufu frequentiori recepta , eaque a duplici correclione Hieronymi libera an vero nova ilia , quam ad fidem Graecorum exemplarium idem elaboravit Hieronymus. Cum enim hos tradatus plebis gratia ediderit Auguftinus , & ftatuerit pfalmorum hunc librum explanare per fermones qui froferrentur in populis ; non aliam certe pfalmorum Latinam interpretationem adhibuille exiflimandus eft , aut exiftimari poteft , quam quse communior eflet , 6c notior populis , ad quos habendi fermones eranr. Adhibuit igitur Auguftinus in pfalmis exponendis Latinam e Graeco interpretationem, quae in ufu frequentiori, faltem apud Afros verfabatur. Haec autem interpretatio, non modo a Vulgata noftra frequenter, fed interdum etiam a veteribus pfalteriis, tam excufis, quam manu exaratis difcrepat. Singulas hafce difcrepantias noftris permixtas notis ad pfalmos , plurimas quoque in caeterorum notis librorum reperies. Abundant namque hi Auguftini.in pfalmos tradatus verficulis utriufque TeftaQuotiefcunque tamen aut nulmenti, quos fumma cura exicripfimus. la, aut levis fuit a Vulgata noftra verficulorum illorum difcrepantia ; fiquando etiam laudati ex memoria vifi funt , aut jam aliunde adducli j hos, ne inanem volumini molem adderemus , praetermifimus. Ha;c monuiile fat eft , ut intelligatur par nobis fuiffe ftudium utiiia quaerendi , fupervacanea refecandi , nihilque ex iftis admillum , ut ex illis omif..
CL. Ouartus ^.
praeclarum divi Auguilini opus in Pfalmos
pietate exhibet,
"I
',
&
fum
fom,
nes
nihil,
V. Sermo-
Haec eadem dicla funto de caeteris Auguftini fermonibus, quos quintus exhibet tomus. Antiquam verfionem Latinam in his , pro monos, pro noftro , quicquid e re noftra fuit, re, fequitur Auguftinus i
CL L
&
defcriplimus.
Tom.
circâ
VI. varii
CLIL
Plurima hie
fefe offerunt opufcula, quae
Auguftinus ad tradenda
:
morei P" " j^^j-^^j^
ptaeccpta
fctipfit.
Longum
foret ire per fingula
tantum dice-
mus fummatim Auguftinum fibi
conftare fatis , atque utriufque Foederis interpretationem in laudandis Seripturis adhibere ; quoad nos antiquam caetens prgeftitum a nobis fuiffe i autem , idem in iftis iibns , atque
P R
/E
,
AT
O.
novo qiiam ex
,
lix
antiqucp interpretationis Latinae reliquias, tarn ex
veteri
Teftamento diligenter qua'litas & fcdulo collcdas miiram quod noftn clfet initituti.
,
nihiltjuc
mxtcr-
CLIII. Variis opufculis, viginti duo fuccedunt libri deCivitate Dei Tom.vi-.Lihri ^'"'"' eximium divini opus Augudini quod couperat anno circiter 412. wcc'd!,]' ante annum 426. ad umbilicum perduxit. Quantam hi nobis libri fen'''
tentiarum, e Scripturis ab Auguftino defcriptarum, mefTem luppcditarunt Si cui vero fit dubium an AugulHnus interpretationem Latijiam ex Hebraeo, an e Grseco Septuaginta in his (fecutus Hbris fuerit, ipfum audiat Augurtinum de utraque dillerentem Hb. 18. c. 42. col. ?2C. c. atque urri palma lit danda his defmicntcm verbis Ex hac ^ inquit, LXX. interpret at wne etiam in Latinam Imguam mterpretatim eft quod ecdefia Latins
!
:
tenent
quamvis non defuerit

qui non
temporibus nuftrn presbyter Hterunymus

,
dotlijf.mtn
ex Gr^sco
fed ex Hebiwo
in multis
in
homo , Latinum eloquium eafdein
Scriptiiras converterit.
ejfe
Sed
ejus tarn litteratum
laborem quamvis Judcsi fateantur

errafe contendant i tamen ecdefia
veracem
LXX.
verb Interpretes
hominum aiiloritati neminemjudicant praferendiim. Quis credat aliam ab Augullino ufurpatam tuilTe interpretationem , quam eam ipfiim veriionem, quam cseteris pracferendam tam aperto S. Doifloris judicio pronunciat ? At quamvis verfionem e Gra^co conftanter prxtulerit eam tamen quae ab Hieronymo ad primariam fcaturiginem , nempe
Chrifti tot
ad Hebrseum erat confeda, aliquando laudat fie, ut exemplum apponam, lib. 22. c. 29. pollquam haec e quarto Regum capitis v. ^. 26.
:
retulit juxta antiquam interpretationem , Nonne cor metim iit tecum^ quando converfus eft vir de curru [uo m obviam tibi p proxime addit ita ex Hebrseo interpretatum effe presbyterum Hieronymum Nonne cor meum in praftenti erat ^ quando reverfus eft homo de curru [uo in occur fum tui > Veriim fiquando Hieronymianam ex Hebraeo interpretationem, quo plenius nonnuUas exponat Scripture fententias , adhibet Aupufimus quanquam tamen parcius ; ita adhibet , ut tacile intelligas eam preeter confi.ietudinem ab Augullino laudari ipfamque pofthaberi verfioni e
verba
Gra-'co,
quam tum
in his
de Civitate Dei, turn in
aliis
plerifque libris
Icqui folitus eft S.
Dodor.
S.
Tres operum Auguftini fuperfunt tomi ; qui, quos contra varias hsrefes fcripfit libros , maxime compleduntur.
vis nulla
CLI V.
Dodor Tom. vm. ir. Quam- ^,"/hx"'ies''i&r
evolvere gratilTimum nobis fuerit , majori tamen adhuc nefcio qua dulcedine perfufi fumus , ilia evolvendo opera , quse poftremis continentur tomis. Eximia nimirum ilia funt fcripta, viclriciaque arma, quibus deienla eft fides noftra , de tot erroribus triumphavit Ecclelia. Itaque in iftis voluminibus verfandis , non tantlim ut in aliis , lautiilimae copia meilis recreati iumus ; fed etiam infuper mire obledati fumus longo ordine defcribendo Scripturarum verficulos , quibus fidei noftrse olim ab Auguftino confirmata funt dogmata. Qua fingulos cura defcripferimus , noftrafque in notas retulerimus facile intelligitur, nee quidquam dicendum fuperat ; eadem
non
tanti Docftoris fcripta verlare
&
&
namque
via
eadem
ratione
&
eadem methodo
,
atque in
aliis libris
antiquae interpretationis reliquias inveftigavimus
Sc exfcripfimus.
Laudatos ab ha-
CLV.
rit
-1
Mirabitur forfan lector,
cum
in notis noftris permixtas vide-
quas hseretici laudarunt Scripturarum fententias , aliis fententiis , Teriicuiorqu^n^. , quas SS. Patres fuppeditarunt. Nonne vero ficer Scriptor, pfalmi "" ^'^f'^''^"'' ^^ inde quidL C l\ r J r^ verba, quibus bervatorem noltrum e lummo templo dare le prsecipitem, quam pencuii. impellebat fatanas, in facrum Eyangelii textura retulit? Quid ergo pe''''^
^
Tum.
I.
,, ,
k
riculi,
turae verficulos
PR^FATIO.
&
depravatas, quas laudant Scripturae particulas
cautio fuit necefTaria
conrtat
Prseterea
quidve incommodi effe poteft, fi in noftras referamus notas Scriquos turn apud Auguftinum , turn in propriis operi, I us laudant Fauftus, Fortunatus, Adimantus, Manichaei ; Parmenianus, Donatifta ; Julianus, CEelellius, Pelagiani; alii; fi modo ab his non
fuifTe
,
Ubet <ie
, etiam eft adhibita. Umiau C L V I. PriufquaiTi de Auguftini fcriptis dicendi finem faciam , monendus eft eruditus kdlor , ut fincerum Auguftini tecum habitum a nobis fuilfe librum de Unitate Ecdefia ^ &c bene muka etiam ex eo antiqusc verfionis fragmenta Genefis , Judicum , Ifaiae , Adluum Apoftolorum , Epiftolarum , &c. fuilTe defcripta. Quamvis enim Auguftino concordi judicio non adfcribunt eruditi potior tamen , firmioribufque niti momentis vifa nobis eft fententia , quee hunc ipfi librum
;
quxcunque
varia moniimenrtoiiam '""
vmdicat, quam quae adimit. C L V 1 1. Huc revocabimus monumcnta varia ad Donatiftarum hicirciter ^co. ad ann. 411. edita perdn'eL- ftoriam fpcdantia , ab anno Chrifti ad calcem novae editionis operum Optati Milevitani , quae ftudio viri clariftimi Ludovici Elix Dupin prodiere. Plurimas inde antiquae interpretationis reliquias, maxime vero ex geftis CoUationis Carthaginenfis , Catholicos inter & Donatiftas Honorii Caefaris juffu habkae
defcripftmus.
audori^
inccrti
C LV 1 1
effe,
1.
In appendicc
geimm""D<i,iai,fiam.
^*^^^^ liber contra
Auguftini exftat incerti auFulgentium Donatiftam. Nee S. Auguftini fetum

S.
operum
nee tanto
Dodore dignum opus
cenfent Theologi Lovanienfes;
tamen audlor, ipfis antiquus videtur fcriptor fiulTe , qui concilium CarthaginenFe adversus Cecilianum viderit. Librum hunc primo neglexeram j at poftea infpiciendo propilis , animadverti plurimas in eo efTe antiquae reliquias interpretationis , dignas quibus locum in noftris
cujus
daremus
Alii
notis.
X. Mitto plures alios Patres , quos eadem tulit aetas , Phila\l'l scripmra'ium ftfJum Brixieniem , Paulinum Noise epilcopum , Flefychium SalonitaveHionis fragmen. num , Chromatium Aquileienfem, Paulum Orofium, Marium Merca' ta luf pediiarunt. n-in r torem , Faftidium Bnttannorum epilcopum , Maximum Taunneniem Capreolum , Petrum Chryfologum , Caelium Sedulium , Eucherium Lugdunenfem, Valerianum Cemelienfem , Leonem Magnum , Audlorem libri de vocatione Gentium , Prcedeftinatum , Profperum Aquitanum Audorem libri de Fromijfwnibus ^ Rufticum Cardinalem, Arnobium juniorem , Ruricium Lemovicenfem , Vigilium Tapfenfem , Vidorem Vitenfem , Cerealem epifcopum Africanum , Avitum Viennenfem. Hos appellare fatis efle ducimus. Timendi enim locus efTe poteft, ne fi de fingulis dicere velimus , otio abuti intemperanter videamur faftidium afFeramus ledori , quern penes eft notas percurrere, quae quid finguli praeftiterint edocebunt. K^ciorOperhim. C L X. Dc Auclore Operis imperfeî in Matthc-eiim ^ paucis , annuente ^"" ledore dicam. '" Opus illud Chryfoftomo affinxere nonnulli , fed in, 'tot Ariani namque fcriptoris fetum hunc eiTe conftat, eumque faljuria. adfcriptum fuifTe Conftantinopolitano praefuli , non modo Ariana s6
ejufdem xI

CL
&
&
lues , qua laborat , fed ipfe ftilus etiam plurimum difcrepans a Chryfoftomo , tam aperte oftendunt , ut mirum fit Riifle aliquos , quibus adeo nullus fuerit nafus , ut hunc Chryfoftomo librum affingerent. Quifquis autem fcriptor ille fit, cujus nomen latet, Latinus certe fcriptor eft , qui quas in eo laudat opere Scripturae fententias , e codice
P
P'oUg.
yE
AT
O.
Ixi
^'
l\
10 ^'^-
Latino defcribit ; imo , ut cum Millio loquar , in opere hoc fe componit Itaque plurimos nobis veteris arque novi ad verfionem veterem Italicam. verficulos , juxta antiquam interpretationem luppeditavir. Teftamenti CLXI. In verfandis Patrum fexii faeculi operibus, non inanem im-
sexti f*cuii Pa.
pendimus operam.
,
Quamvis enim Hieronymiana
interpretatio
,
jam
dudum primas ferre atque in ufu & honore effe coepiflet non ita tamen eo tempore prifcas interpretationis delapfa erat audoritas, ut non
Hinc plures adhuc reliquiae in hujus fseculi fcrialiquando ufurparetur. Plurimas ex utroque Tellamento apud Fulgentium Rufptis occurrunt. penfem epifcopum reperimus ; nonnuUas apud Ennodium Ticinenfem. Multas Proverbiorum Caflianus ; longe plures utnulque Teftamenti , maxime vero Pfalmorum fententias , Cafliodorus quaidam S. BeneQuid memorem Caefarium Areladidus in regula fua fuppeditavit. tenfem , Facundum Hermianenfem , Primaluun , Junilium , aliolque nonnullos, qui plurimos finguli, alii plures, alii pauciores nobis Scripturae verficulos juxta antiquam verfionem prasbuerunt. His omiffis, ad Grego'>
q^" ^nobTs''''cmm '"'" fuppîias.
rium
Magnum vemamus.
1.
ad Gregorii Cregoiius ^"'* Magni aetatem , qua vetus Scripturae interpretatio Latina penitus exoProfrj. levit Hujus fummi Pontificis aufpiciis, ut Millii ver- pervenimus. , utar, translatio Hieronymi ex Hebrso , eximium quemdam ade- cc Gr,r<'bis
Peragratis fex prioribus Ecclefiae fseculis
,
CLX1
Ma-
o. 1016.
^^
^^ gradum
audoritatis.
Initio raros invenit fautores.
Augufti-
cc cc cc cc
nus, aliique, qui Italicae translationi per
omnem
verebantur ne Hieronymianae ufus , alterius Verum fionis, ad quam fada erat, audoritatem omnem convelleret. meliora tandem edodii , ipfam amplexi funt Pvufinus ( quod mirere ) comm. in Ofee , Auguftinus , aliique deinceps Patres Latini. Ita tamen banc receperunt , ut nequaquam Italicam veterem abjiciendam audoritatis gradu Utraque fere apud ipfos pari honoris duxerint. incedebat , modo hac , modo ilia , prouc e re videbatur , allegata, Hieronymianae folius , quod video , kquaces Philippus presbyter Salonius , Claudianus Mamertus , Alcimus Avitus , Pomerius , Juftus Orutriufque promifcue cseteri fcriptores ecgeliitanus ; Italicae Faflidius clefiaftici ( nefcio an omnes ) agmine longo , ab Auguflino ad Gregorium Magnum. Hie autem plurimuni aucfloritatis adjecit Hieronymianae verfioni. Haec de Gregorio Millius. Et fane, five hujus pontiHcis, feu cujufcunque alterius aufpiciis translatio Hieronymi dominari coeperit, tarn late dominabatur , eratque in vifu Gregorii tempore, ut lultrando verlando opera hujus pontihcis, non aliam pene in 11s ab iplo ulurpatam Scripturae interpretationem, quam Vulgatam hodiernam deSpes equidem erat lautse meflis in libris Moralium ^ prehenderimus. ad revocandam in lucem antiquam libri Job interpretationem Latinam. Spem banc Gregorii ipfius verba in epiftola Leandro infcripta fecerant Ncrvam tramlationem diQero ; fed cum probatwnis catifa exigit , nunc novum , nunc veterem per teflimonia ajfumo , ut quia fedes Apoflolica , cui Deo
vitam aflueti fiierant, illius , adeoque tuv o' ver-
cc
cc
cc
&
cc cc cc
cc
cc
cc
ejus Saipta, imo

fediort'""naiic'!8
&
vix
contuiere
auôre prafideo
,
,
utraque utitur
met quoque labor fiudii ex utraque fulciatur.
Gregorii verba fumn in his Moralium libris confilium , fpem nobis fecerant , laudatas promifcue a Gregorio Magno, modo novae , modo antiquae interpretaVix enim tionis fententias nos effe reperturos i fed fpes irrita fiiit. his quoque liac ne vix quidem antiquae interpretationis veftigia in bris reperimus.
Haec
inquam
&
interpretandi rationem explicantis
; ,
Ixii
iE
AT
&
O.
Auaor
iibri
-/f
y/n. Af, !>;/.!,
scotul.
''
"
"'
Pauclora adhuc fcfe obtulere in fcriptoribus Gregorio Apparent tamen nonnulli Scripturae verficuli juxta antiquam.interpretarionem, in libro de xltt. Manfwnibus ; cujus libri, tamRabano antiquior non eft habenedi Ambrolio affidi, auctor , Beda Apparent in fcriptis quibufdam Bedae ipfius, qui veterem Italidus.
recentioribus.
CLXIII.
&
cam chat ex occafione ^ ut loquitur Millius, prolegom. in N. T. Gr. n. Apparent demum in explanatione Sedulii Scoti in epiftolas S. 1 022. Cum igitur vetus interpretatio LatiPauli ; at quam ran apparent in ufu efle na Scripturae, Gregorii Magni setate penitus exoleverit,
!
&
defierit
fruftra earn in ejus fcriptis, &C in fcriptoribus ipfo recentiori-
crteri femes,
Quapropter haec nobis fuit in evolvendis Patrum bus quaefilTemus. hie etiam de iis dicendi finis efto. operibus , laboris meia ; CLXIV. Supetcft Ut alios quol^dam monftremus fontes , e quibus e
&
ve'tnb rdf uhs" hauiimus.
Etenim praeter mapartem aliquam veteris interpretationis haufimus. volumina , alios quoque evol1^^ exaratos codices , praeter SS. Patrum
vimus
viaria,
libros,
in quibus Ipes luit aliquas verfionis antiquae reliquias
reperiri polTe.
lie
Libri
illi
lunt, MilTalia
ut aiunt
Leclionaria
Bre-
enim appellant ; in primis autem MilTale Mozarabicum. His adde Ada fmcera Martyrum, eximium noftri Ruinarti opus; Analeda Mabillonii, Mifcellanea Baluzii ; Anecdota, feu colledionem MarIn his verfandis inanem profedo non impentenii aliaque id genus. dimus operam. Jam vero quantam ex iis omnibus monumentis antiquse interpretationis partem recuperaverimus, in podrema hujus nofti-as praefationis parte, & qua ratione fit edenda, explicabunus.
PARS TERTIA.
Quid
ab aim ad revocandam
in
lucem antiqiiam Scripturarum interpretationera
Latinam
quid pojiremd
editione
[it
nobis
,
in
hac
nova
Bibliorum
praflitum
explicatur.
PRIMUS.
,'
Virorum DoBorum^ qui
in
eodem^ quod nos ingredimur ^ curricula defudarunt^
laborer commemorantttr
&
laus debita redditur.
reque ipfa querendi locus ? J rL" r reddiiur qui prifit, non eandem operam ruille a viris dodis impenlam "m^LaXar in- circa Latinas Scripturarum interpretationes, quae circa Gr^cas in lucem rerpretationes ^s* revocandas impcnfa eft; non ita tamen ifti omnes labori fuperfederunt, Admovere certe plures ut nuUus manum admovme exiftmiandus lit.
Debit!
IIS
lavis
/^^ CLXV. B B Uamvis '-"^^^
V^
,-
conquefti fuerimus 7 r
rr
fuam fingulis laudem , fmgulorum commemorando idque fatemur, Nefas quippe arbitramur prseterire viros infignes labores, dabimus. qui piis vigiliis , dodoque labore optime de Ecclefia meriti funt nee adeo ipfi nos amamus , ut debitam iis adimamus laudem , quo nobis indebitam vindicemus. Licet enim inchoaflfe fie adumbrafle potius , quam abfolviffe opus, quod mohmur, cujus ahi alia fragmenta edidere, videri
:
&
poffint
laus
tamen
ipfis
maxima debetur quod primi

,
iftud ingrefll
fuerint curriculum, in
eoque
feliciter
defudannt,
licet
totum non perfie
currerint; iaudandique funt plurimlim, quodprseiverijit,
adperficien-
P R
dum
fis,
iE
AT
,
O-
Ixiu
quod imperfedum reliquere , viam monftraverint. CLXVI. Primus ante omnes fefe ofFert Flaminius Nobilius, Lucenid
Primus a.itc.mnesactricdirur Fia<biUus.
vir in rebus cnticis ac
theologicis
&
in facris litteris verfatifTi- ^TamfN
mus, qui prjeclaram navavit operam in edendis Bibliis, nomine circumferuntur , & quorum Nobiluis pars magna
confdium revocandi
Patres ante
in
quae Sixti
riiit.
V.
Is iniit
lucem antiquam interpretationem , quam B. Gregorii tempora privatim puMiceque ad fidei dodrtnam ,
Latini
moref'
interpretationem legendi integrant^ ut ipfe icribit, magno doiii ac pii homines dejiderio afficiebantur. Laudanda fane viri dodii humanitas , qui tam pia defideria , pio non minus labore explere Ipfum interea audire juvat de ilia antiqua interpretatioaggreflus ell.
que fonnandos adhibuif[ent i
Vr^f.in
'
quam
" '""
ne dicentem, quid in ea reftituenda prsslliterit exponentem. Va- cc rietati Grsecarum editionum fucceffit longe major Latinarum varietas. cc Nam quemadmodum fcribit S. Auguftinus 1. 2. de Dodrina Chr. ut Latina lingua habere vide- cc quifque aliquid fibi facultatis in Graeca batiir, ita fimul ac Graecus codex in manus venilTet, aufus eft interpre- cc
&
&
tari.
Idem tamen Italam interpretationem
caeteris
,
perfpicuitate fententiae borum tenacior effet quam faepe S. Hieronymus Vulgatam vocat S. Gregorius Veterem^ ut qualis fuit Communis ilia apud Graecos talis ha;c Vulgata apud Latinos
, ,
cum
anteponit, quse verquae fortalle ea fuit,
cc
ct cc
cc
nimirum Itala ipfa, qua fedes Apoftolica uteretur, nonnihil tamen pro locorum & temporum varietate, 6c pro voluntate fcriptorum Hanc S. Hieronymus emendavit, fed quantum aut fibi per immutata.
eflet,
cc
cc
cc cc cc cc
cc
codices Graecos licere ( etenim multa adeo depravata judicabat, ut corrigi pofTe defperaret ) aut fatis elTe ad ufum Ecclefiae putavitj &. ea
quae ex Hebraico erant addita , libenter retinuit.
Hujus editionis
( nihil
nunc de novo Teftamento dicimus
integrum corpus
,
non
exftat.
Partes multse ex plerifque libris
quod fciamus , , cum apud caeteros Lati-
cc
cc cc cc
ct
nos Patres habentur, turn apud S. Hieronymum in commentariis atque Ex eadem Pfalterium, quomodo fere a S. Hieronymo eft aliis libris. emendatum, in hodierna quoque Vulgata remanfit quare diftinguitur non modo a Pfalterio S. Hieronymi , quod ille ex Hebrseo, ut cxtera, tranftulerat; fed etiam a veteri, Romano, quod ifta duo aut ex aliis editionibus effent, aut ex hac eadem nondum k S. Hieronymo emenEx eadem remanferunt partes quaedam Efther data. Danielis , prophetia Baruch, epiftola Jeremiae, libri Machabaeorum, ex non canonicis Sapientiae vero Ecclefiaftici interpretatio, tertius &. quartus Efdrae.
:
&
cc cc cc cc
cc
&
&
quae in vulgatis Bibliis exftat, ita vetus eft, ut ea
non modo
S.
Augufti-
cc
cc cc cc cc cc cc cc cc
S. Ambrofius, nus in Speculo, fed Lucifer Calaritanus, S. CypriaAt idem S. Auguftinus in aliis alii vetufti fcriptores utantur. nus, S. Hieronymus ( quod fuis locis conftabit ) longe puriore libris, emendatiore funt uli ; quse aut ex alia editione fuit , aut ab eodem S. Hieronymo fuerat reftituta. In caeteris vero partibus Vulgata qua nunc
&
&
& &
&
utimur,
Hieronymi ex Hebraico , quam B. Gregoquae quamvis optima fit, ac juftiftimis de caufis rius novam appellavit edita, fummamque habeat aucloritatem , magno tamen dodi ac pii hoeft interpretatio S.
;
mines defiderio afficiebantur, illam etiam, quam Latini Patres ante B. Gregorii tempora privatim publiceque ad fidei dodrinam , morefque formandos , adhibuiffent , integram legendi ; fine qua praeclarae illorum ex lucubrationes vix , aut ne vix quidem percipi interdum poffent, quarum pulchritudinem qua eae faepenumero fententiae elicerentur, efficacitatem vel ipfe S. Hieronymus admiratur, quaeque ad animos ho-
cc
cc cc
cc
&
&
cc
cc
Tom.
I.
Ixiv
9)
jj
)i
iE
AT
O-
minum permovendos atque inflammandos maximam vim haberent Quod autem ad Latinam interpretationem pertinet, diligenter operam
dedimus, ut quae
recitantur, eas
ipfius S.
Scnpturee partes a Latinis Patribus alicubi

ipfis
jj
>5
3:
eodem modo atque ab
funt recitatas, nifi aut illo;
rum
inter fe,aut noftri exemplaris varietas obftaret,
liquis quas recitatas
quantum
>5 J5
res ipfa
poneremus in renon invenimus, eadem verba, eafdem locutiones, ferret, retnieremus. Prorfus autem, ubi nobis inte-
ingenue profitemur incultam nos illam fecutos interpretandi rationem, in qua verbum verbo redditur , paulo durioris conflrudio nis reprehenfionem parum veritos. Etenim animadvertebamus banc >j ipiam interpretandi rationem ipfos LXX. conftantiflime tenuiffe banc, yi qui inter Latinos tenuerunt, lummopere a Patribus, ac potiflimum S. Auguftino, laudatos videbamus. Judicium Morini CLXVII. Hadcnus Nobilius, cuius eximium laborem omni qua potelt cloquentia ac venere commendat icriptor inlignis Johannes Mocpere. rinus , Congreg. Orat. presbyter , prsefat. in edit. Gr. LXX. Siifcimagni asftimanda eft Flaminii Nobilii e Graeco in 55 pienda , inquit , Non enim verbis fuis, linguam Latinam editionis LXX. translatio
fuit,
;
grum
&
))
nifi
cum
ahter
fieri
non potuit , earn
expreffit
fe
fed undequaque
w
jj
leilis
ii
}>
}j
dexterrime conciliavit contexuit. Itaque ut alter Êfculapius, non Hippolyti membra difcerpta fed Italse, atque antiquiflimEe Romanse translationis, nonnunquam Hieronymianse, quam de LXX. recudit elaboravit , partes laceras, hinc atque hinc mille in locis latitantes, vario follicito labore deprehendit, in unum corpus iterum coegit, eique vitam, priftinumque decorem reftituit. Oculis catholicis dignum opus, dignumque ecclefia Romana confilium , quae novitates omnes averfatur , antiquiflimorum Patrum veftigia femper infequitur, w
antiquorum fragmentis , ea inter
& &
col-
&
&
&
Nobilius non
C L X V IL
1
Egregiis his laudibus libenter afTentior,
quanquam
hsec
Jnflatius commemorata poffint viden. Quamvis enim Nobilii opus, c^ni MatthaEO Petitdidier loquar, propter immenfum laborem leduLatinam, quam n veriionem w laiTique quaiTi in evolvendis Patribus impendit operam, laudem aeltico'^cis"'va*t'i- mationem eruditorum mereatur, non eft tamen exiftimandum illud vet^rcm Vulgatam eo modo, quo tempore Patrum exftitit, nobis omnino verbo redder^" cuiavic. 3j repraefentare. w Haud , inquam , exiftimandum eft Vulgatam veterem qualis olim exftitit, a Nobilio Riiffe reftitutam id vel paulullim attendenti manifeftum fit. In primis enim vir do<flus ne quidem unum e codicibus manu exaratis, quibus ilia vetus interpretatio continetur, adhi"mtuereTte"
pietadonem
^
.
J-nil-
li
D^mr
'
&
buit in confilium.
Tantum id animo videtur intendifle , ut verfionem GraecamLXX. qualem exhibet codex Vaticanus, verbum verbo redderet. Siquando a Patribus Latinis ufurpata Scnpturae teftimonia cum
Graeco conveniebant, ea Nobilius in concinnanda fua interpretatione Latina adhibuit ; fin minus , quse aptiora funt vifa , fuo arbitratu fupplevit. Ifta namque viri dodli fuit methodus , ut ex ipfo difcimus In hac interpretatione Latina, inquit, diligenter operam dedimus, ut quae ipfius S. Scripturse partes a Latinis Patribus alicubi recitantur, eas eodem modo, atque ab ipfis funt recitatae, nifi aut illorum inter fe , aut noftri exemplaris varietas obftaret retineremus. Quae Poftrema Nobilii verba manifefto effe indicio debent, virum dodtum non tarn curafie antiquam interpretationem a Patribus ufurpatam ad verbum reftituere,quam Grsecum exemplar, fidi interpretis vice fiingendo , verbum verbo reddere i quippe qui laudatas a SS. Patribus Scripturae fententias
:
P R
CLXIX.
Hieron.
col.
iE
AT
O.
Ixv
nonnifi eas, qa?e Gr?eco exemplari erant confentaneae, exfcripferit, negledis c|U33 difficlebant, atque ab ipfo codice Grseco erant diverfa?.
Obieivat prseterea Martianaeus nofter
torn. 2. novse edir.

(.c
Non faii.
p.jri
manam LXX.
turn fluere
Latinis obfervationibus, quibus Ro674. in Grgecis uTueôTtl' Senioruni editionem Nobilius illuftravit, totum lutulen- fl^"'" ^"^^'
&
Hieronymum.
Nam
in recitandis hujus
Dodoris verbis
cc .
; hincque tadum , ut infinitos notis fuis criticis errores afperferit , cum de corruptilTimis libris variantes recitet plerixmque lediones. m Quod autem de Hieronyriio obfervat Martianjeus, idem quoque licuerit obfervare circa alios plurimos Patres, quorum fcripta longe emendatiora prodiere, quam Nobilii tem-
fidem Mariano Vktorio habuit Nobilius
cc
poribus prodierant.
CLXX. Verum,
cufTaque
fuiffe
ut
concedamus diligenter
Nobilio evoluta ex-
Quij
""'^
in eji.^
cdi-
SS. Patruni Icripta, atque ex collecftis
undequaque
anti',
^' '"""'*
quorum fragmentis rell:itutam utcunque fuiffe ab eo antiquam verfionem eft tamen adhuc quod in eo opere, circa excerptas e Patribus fentenNimirum in tota interpretatione Latina nullibi fignitias , defideres. ficat Nobilius, ne quidem ad oram libri, quo ex tradatu vel libro eximo ipfa filet Patrum fcrifcripferit , quse adhibet Patrum teftimonia ptorumque nomina prasterquam in notis in quibus vix aliud quid:
prxter variantes lediones Grsecas caeterorum interpre, alias e Patribus turn Graecis turn Latum atque editionum, necnon Pauciores tamen funt , quas e Patribus Latinis excertinis excerptas. pfit; nee decimam noftrarum partem efficient, quod quidem citra jadan-
quam' reperias
&
tiam dixerim ,
fi
cum
noftris eas contuleris.
Demum circa novum Tefta-
mentum ( quae Scripturae pars, cum Patribus fuerit in ufu frequentiffimo, immenfa teftinioniorum ex antiquis fcriptoribus erutorum copia
illuftrari
nil aliud
potuerat, atque etiam debuerat, ut etiam a nobis illuftrata eft ) Nobilius quam textum reprasfentat.
CLXXL
tationis
Quamvis
igitur incredibili
immenfoque labore antiquam
Quid aiiomm u"'^'"i"""-
Scripturae interpretationem reftituere conatus fuerit Nobilius, plurima
tamen aliorum
labori reliquit
manu
,
exaratos codices
maxime vero , quod antiquae interprenon adhibuerit, qui tamen ante omnia
c< Textus namque hujus verfionis,ut merito obfervat non tantum inveftigandus eft ex fragmentis ejus , quae occurrunt in monumentis Patrum Latinorum , fed etiam ex manufcriptis exemplaribus, maxime translationis Italicae, qualis jam incedebat ante cafti- gationem Hieronymi. w CLXXIL Intadam hanc a Nobilio provinciam, inter eruditos ce- Quid
adhibendi erant.
Millius
pofi
eum
quorum alii aliam hujus antiquae interpretationis partem 1 ope Mff. codicum in lucem revocarunt. Hos inter Johannes Martiaqui praeter libros Job naeus nofter non parum laudis eft adeptus Pfalmorum, quos cum afterifcis & obelis edidit tomo primo novae operum S. Hieronymi editionis, Evangelium quoque Matthaei cum epiftola Jacobi, ex duobus probatiffimae notae codicibus vulgavit anno i 695. Plurimos quoque alios Scripturae libros vulgare in animum induxerat, imo & vulgaturum fe pollicitus fiaerat fed heu nimium morantem ex tranfverfo incurrens mors, ante virum eruditum abftulit, quam proj_
ncsMartianus,
&
miffis
fidem faceret.
CLXX in.
in edendis
infigni
Thomas Hearnius
,
adibus Apoftolorum codice erutam, adhibuit.
diligentiam fingularem induftriam juxta antiquam interpretationem ex

Prodiit
ille liber
&
Tiiomit Hear-
Oxonii anno 171
5.
Ixvi
P R
,
iE
AT
litteris
:
O.
exemplorum pau-
majufculis feu quadratis

reperire poflis
TabsrStapu'.eniis.
ut
aium ,
fed earn
citatem excudendam curavit vir doftus,ut rara appareant, vixque alibi

,
quam
in
maximis
bibliothecis.
C L X X I V. Scd ante hsec , habita temporum ratione, referre debueram Pfilterium quintuplex editum Parifiis in noftro Sangermanenfi monafterio
, 3
,
anno i 508. cura doctiflimi Fabri Stapulenfis necnon idem integrum , juxta editionem Romanam & Gallicam cum Canticis, anno 168^. editum Romae opera Joiephi Mariae Cari presbyterii qui etiam capitula Bibliorum anriqua Latine fecundiim interpretationem LXX. ex manu exaratis codicibus ibidem vulgavit anno 1688. inter quse repericarcUnaiis Tho- tut proplietia Baruch, ex veteri codice Mf. defcripta Pfalterium quoque vulgatum Romae an. 1697. ab Eminentillimo CardinaliThomafio, cum Canticis pluribus , juxta verfionem Italicam. AHaabaiiiserfira CLXXV. Mitto alia nonnuUa antiquae verfionis fragmenta , quas '"" diverfis tempotibus litteratorum iludio , vel data occafione , ad calcem ftagmema''."
jofephus Maria
: '
librorum
vel privatim fuere excufa
cujus generis funt Pfalteriorum
antiquorum complurium, cum editorum,tum manufcriptorum varietates infi'gniores , editae a noftris initio tomi quarti novae editionis operum S. Augufcini. Item variae quatuor Evangeliorum lediones , quas ex JVIflT- vetenbus ad calcem lui in Evangelia commentarii Abbas clarifliSic etiam Ecclefiaftes, mus do(fl:ifrmius Augurtinus Calmet adjecit. qui ab illuftriffimo &: dodilTimo Meldenfi epifcopo ex commentario S. Hieronymi erutus, notis illuftratus , vulgatufque eft Parifiis anno 169^. cum aliis Sapientialibus libris. Nemo non intelligit dodillimi Meldenfis epifcopi nomine , non alium a me fignificari quam magnum , imo maximum BofTuetium, Nefas certe fuiffet hie praetermittere tantum antiftitem, Galliarum decus &ornamentum, qui praeclaris operibus tarn bene de Ecckfia meritus eft, ut inter Patres ipfe numerari, & Ecclefiae Quam vis enim non multum in ifto defudarit Pater appellari pofllt. curriculo, tanti effe debet quidquid a tam eximio Scriptore profedum
&
eft, ut nulla
tam
I.
excellentis ingenii foetura, utlibet parva,
non
fit
grato
animo fufcipienda,
jcfcphus Elan-
&
honorifice
memoranda.
Poftremus omnium, fed omnibus longe felicius, quod etiamnum ccdTm ''cunicuio"' p^ce omnium dixerim , in eodem curriculo defudavit , fe!icii.sdea.davir, Affliclus vir jgfyj.^j Jofeplius Blanchiuus Oratorii Romani presbyter. 1 & etiamnum delu.^ ^ ij-n'o dat. puumius, nec eruduione mnius quam pietate conipicuus, maledicns oC qui funt fecuti, peftimorum conviciis, quibus Calvinus Lutherufque, magiftrorum deteriores difcipuli, noftram Vulgatam Latinam infedanconfcindunt , maxime vero cum facrilegum Belli Papalis librum tur
.
.
CLXXV
ly
&
&
jp.fl.
&
legidet, decrevit adornare vindicias facroriim Bibliorum vulgata Latime

nis
:
editio-
fed gnaviter inftahs operi, primum jam emifit tomum , qui ipfe fere omnium primus , verba aucloris funt , jacit fundamenta novi adificii pro vindiciis canonicarum Scripturarum vulgata Latina editionis;
nec decrevit
modo,
iM.
dj"
anecdota facrorum Bibliorum fragmenta
colligit
iuxta
Gracam Vulgatam ,
dr Hexaplarem , Latinam antiquam Italam , duplicemque 5. Hieronymi translaEt hsec quidem contitionem , ex codicibus etiam quatuordecim faculorum. net primus Romanis typis emiflus anno 1740. tomus ; quem alii deinde fequentur, quibus fufceptum opus in fex partes diftribuendum
ejus
Totius operis diftribu-j^
Prima pars , non pauca Hexaplorum fragmenta antehac Secunda, veteris Teftamenti libros, a S. Hiero nymo ex Origeniano LXX. Interpretum exemplari in Latinum fermow nem translatos. Tertia , uberem ledionum variarum fdvam , ejf Mff.
abfolvetut.
cc
inedita compledetur.
P R
AT
O.
ixvii
libris optimse notse decerptam quibus reflituetur priftinae integritati , canon Hebrseus, feu veteris Teftamenti verfio, a Cl. Martianaeo Tub tc titulo Bibliothecae Divinae S. Hieronymi evulgata. Qiiarta, complures utriufque Foederis libros fecundum Italam verfionem. Quinta, veteris cc Teftamenti libros a S. Hieronymo e Chaldaico in Latinum fermonem converfos. Sexta demum , vindicias canonis facrarum Scripturarum quern , Tridentina fynodus fcflione IV. celebrata die viii. menlis Aprilis anno Domini m. d. xlvi. condidit, & afferuit. CLXXVII. Multa profefto praeclara, ut cernere eft, promittic conrema in hu"'""* vir dodus nee tamen uilum nobis debet efle dubium, quin immenfo ^""'^"" opere , quod aggreditur, feliciter abfoluto, fidem fuam fit liberaturus, promiffis faclurus fatis quandoquidem ex eo, quod prodiit, volumine, de caeteris conjedluram facere, atque adeo fperare rede fas eft. Praeter Divinam Hieronymi Bibliothecam, & Pialterium duplex cum Canticis juxta Graecam Vulgatam , Latinam Italam verlionem ; praeter variorum fragmenta librorum j praeter fpecimina manu exaratorum codicum triginta, quorum charaderes in aere incifos repraefentat, plurima Primo in limine fefe offert epiftola Emialia tomus ille compleditur. nentiftimo Cardinali Quirino,in cujus nomine liber apparet, infcripta. Praepofitam banc operi epiftolam hiftorica fequitur praefatio de veteris Teftamenti textu originali , antiquis codicibus , & verfionibus Graecis ac Latinis ; his accedit appendix aliquot familiarium epiftolarum , in
&
&
&
quibus methodus totius editionis defcribitur.
vero noverit, nee cntici, nee judicis partes me hie agere ; fed fi quas agerem , non alias fane quam praeconis , opus atque audorem laudibus eumulando, agerem. Nihil enim mihi propofitum minus eft , Sc a me nihil magis alienum , quam ut de cujufquam gloria deteram. Quanto ergo minus ex prava aemulatione detraherem laudibus viri dodiflimi, qui piis dodifque vigiliis opus elaboravit, quo non aliud hadenus hujufmodi magis perfedum, majori elaboratum diligentia ? Qui cum ad revocandam in lucem antiquam interpretationem animum appulit , quid ad tantaa molis opus abfolvendum requirebatur, vidit, &, aut jam exfeeutus eft, aut exfequi in animo habet ? Qui pretiofas famofa^ hujus interpretationis reliquias , non tantum in fandorum Patrum feriptis inveftigandas , fed ab iplis prorfus repetendas fontibus exiftimavit, atque etiam repetiit, eonquifitis undequaque, quos
re lententia, ille
CLXXVII r
.
I.
Si quis forte requirat quae noftra

^
11
^.
....
fit
de Blanchini ope\
chilli
Noftra de Bianopere ieatenda.
&
adhiberet in confilium
codicibus
perfieiat
',
longinquas
antiquitatis
&
probatilTmiae notae
Qui demum
nihil videtur praetermififle,
quo fufeeptum opus
cui
& abfolvendo
par eft certe, vir laboris patiens, antiquita-
tis amans, in fandorum Patrum ledione verfatus, facrarum Scripturarum mire ftudiofus , & in Rempublicam chriftianam egregie animatus , cu-
jus
annalium abfolvendorum
fuse
Pontifiee
maximo Clemente
deereto Congregationis, probante olim XII. impofita eft ipfi provmcia ? Haec eft
,
utinam faftigium imVellem tamen alium vir dodifflmus fuiffet feeutus ordinem pofuiffet. nimirum, ut fingulos ex ordine libros, feu quaecunque fmgulorum fragmenta juxta antiquam interpretationem reperit, edidiflet vellem, inquam, ut fi quas antiquas interpretationis reliquias Genefeos, five in codicibus manu exaratis, five in aliis monimentis ; ut primum iftas, Aliter viro ac deinceps alias aliorum, fervata librorum ferie, emififfet. nee tamen duclariflimo vifum eft, & Pialterium ceteris premifit
noftra de tanto viro fententia ejufque opere
cui
:
:
Ttm.
I.
'
Ixviii
P R
eft,
AT
O.
bium mihi
suam licet redJamus operiUlaiithini
quin habeat quo id egerit fundamento, atque Pfakerium

alios vulgaverit.
auyo cedroqiw
n
dignum, ante
i
huaera
nof-
i"cTdi'"ium"opus
a..aiiuamus.
Fortc quis mirabitur , cum tarn multa de Blanchino ^ ^ w \ cjulquc opetc hononfice prxdicavenm , non minus tamen mterea eanQuid enim^ ^^^^ ^ *^^ Scripturarum interpretationem in valgus emitti. inquict, fi qua-'cunque ad recuperandam revocandamque in lucem Italam requiruntur, vidit Blanchinus fi ea etiam magna ex parte ita eft exfe;
C L X X I X.
cutus, ut de caetero bene Iperare liceat, ut quid eidem
moves
que
',
quid
fers in
Idvam
ligna
aut
li
manus open adjam admoveras , quidni in-
& pofitum in expedito refponfum. Unus itemtomus, leu totum vetus Teftamentum e prcelo exierat , ipfique praelo novum jam pene ante maturum erat, quam Blanchini opus ad nos perveniret. Poftquam autem pervenit, iiludque evolvimus , viri dodi iingularem diligentiam , quibus erat digna , laudibus cumulavimus ( neque enim is j(um,qui obtred:atione alienae fcientiae famam velim aucupari ) nee tamen idcirco noftri nos laboris poenituit, aut debuit pccnitere dignum enim luce eft opus, quod in lucem emittunus. Nee veto hoc arroganter dictum exiftimari velim nam cum multos in verfandis SS. Patrum fcriptis, ut inde extraherem qucecunque veteris interpretationis reliquiae occurrerent , annos coniumpferim ; cum tam multarum forulos Dibliothecarum excufferim, ut manu exaratos codices^ fi qui delitelcerent , adhibendos in confilium inveftigarem plurimofque , repererim ; non fum arrogans, ni fallor, ft tot annorum opus, tam improbo diuturnoque labore , tot vigiliis elaboratum , tantis quoque fumptibus abfolutum, luce dignum efle dixerim, nee perdendum exiftimaverim. Plura dicere non finunt mores mei ; neque etiam a viro recoepto defiftis 1 Sed facile
alter
:
:
ligiofo
quidquam
alienius
efife
poteft
quam
de
fe ftiifque
laboribus ali-
quid gloriolius praedicare. Sed aliorum iftud efto judicium. ro interim quid in hac editione prseftiterim explicabo.
Ego ve-
I.
Quid
in hac editione a nobis
ftt
prseftitum.
i
Qua
via antiqua interpretdtionis reliquias invefiigaverhnus
quota pars veteris
hujus verfionis recuperatai qua ratione ex tot

conquifitis
fit
,
corpus Biblicum confecerimus

,
varm fragmentis ^ undequaque quo demum ordine , qua methodo
edendum
explicatur.
C L X X X. /^ Um
primum ad recuperandam
V>vocandam
tationem animum appuli , duam laboriofam lufciperem provinciami quam plenum laftidii nioleftiarum, quam denique ingratum opus aggrederer, intellexi. Nee dubitavi fore plerofque , qui infanam hanc molitionem judicarent, Quid enim? a me majus opus fufcipi arbitrarentur, quam poflTet effici. Qui promiflTor lUe lidem libeut referam , quae mihi videbar audire rabit ? Qua via ad interpretationem Scripturse , quae cum ipfa pene ApoftoHcis faltem proxima temporibus , pervenata eft Ecclefia ,
atque e tenebris rein lucem antiquam Scripturarum interprequantum negotii mihi daretur , quam ar,
&
&
&
&
niet
Qua
fit
arte
inter
tam multas
interpretationes
nam
nempe Itala, quam fe promittit & raturum? Qua methodo dignofcet & fecernet codices Mfli
ea antiqua,
augurabit quaefperat recupequi Italam,
, ; ,
P R
ab
iis
AL
AT
?
OItala verfio
j
Ixix
qui aliam exhibcnt verlionem
H;ec
Augudini
&:
Hieronymi tcniporibus, pluribus jam maculis alperla era: quo pacto fbrdes deterget? Giegorii Pontificis maximi ^tate penitus exolevic & inde ad haec ufque tempora in oblivione jacuit ; quibus igitur earn" vefligiis explorabit & inveftigabit? Haec equidem, aliaque horum fiquin imo milia nonnihil movebant, nee tamen ab uicepto deiliri improbo labore non vincatur , operi manum certus nihil efle , quod admovi, audacior forian quam prudentior admovi tamen, & demum Divine tretus auxilio perfeci. Nunc qua ratione perfecerim ( quantum fcilicet perficere licuit ) exponendum. C L X X X I. Ante omnia bibliochecarum , 11 minus omnium , I'altem
i
:
Qua vbantiqua:
"l'\ûiT"invct\i-
exterarum fcrinia famofillimarum , nee Gallicarum modo , fed nobis eiTe revolvenda duximus ; atque etiam aut ipfi per nos , aut delitefquoquo modo oblitteratam amicorum ope revolvimus ,
&
s^"""-
&
&
centem Italam invelligavinius. Plurima enim Italae fragmcnta

perimus,
Nee
sevi
cafTus labor
irritave
fpes
tuit.
in codicibus
undequaque
quaefitis
re-
&
excerpfimus.
Gujus
,
fmt hi codices
,
in confilium
adhibuimus
quam
probatse fidei
;
manu exarati quos quam bonae notae ni,
hil necelFe eft pluribus
exponere
iiquidem jam
de his diximus
&
plura etiam in pra^viis admonitionibus dicturi fumus. Deinde SS. Patrum , fcriptorumque Ecclefiafticorum
CLXXXII.
,
opera omnia
fummo
ftudio evolvimus
Latinorum
fcilicet
Patrum
maxime , qui ante Hieronymum vixere, ab Hieronymo Gregorii Magni tempora, quibus vetus Vulgata penitus exolevit. ad Mirum quam multa undique fefe obtulerint antiquae interpretationis fragmcnta. Jam yero fi immenfam hanc ledionum filvam , quam evolexcutiendo SS. Patrum volumina congefllmus , addas iis tam vendo fragmentis, quae ex MlT. codicibus defcriphmus, imo libris intemultis gris , vix quidquam erit quod in hac parte a nobis exigi aut defiderari
illorum
&
&
&
quea
Unum
,
erat circa laudatas in SS.

, ,
lententias
quas excerpfimus
aiunt nonnulli
Patrum libris Scripturarum quod nobis nonnihil negotii faceflebat

fine codice
fi
nempe quod
hos verficulos
Scripturarum
foret
,
& ex
memoria laudatos
a Patribus fuilTe.
Quod
verum
plu-
rimum
certe aud:oritati Patrum ad reftituendam interpretationem antiquam detraheretur. Sed hunc fcrupulum in fecunda praefationis parte , ubi de eo argumento difputavimus , fic eximere & evellere conatus fum , ut neminem efle , cujus animo adhuc infidcat , exiftimem. Nunc dicamus , quanta ex his monumentis antiqua interpretatio a nofit
bis
reftituta luci.
CL XX XI II.
telligit
Ex
his
quae hadenus praefati fumus, quilibet in-
Quota pars hun"bfs

'"
quo veterem Scripturarum , interpretationem totam ate|ue integram recuperaremus ; adeoque , fi recuperari tota polllt , etiam fuilFe recuperatam. Id equidem erat in At licet felicem fitis , & quo , ut opinor , vix cuiquam felivotis. ciorem fperare licet , exitum habuennt conatus noftri non tamen toNee mirum, ta vetus interpretatio, quanta olim fuit , recuperata eft. cum nullus lip codex manu exaratus , qui hanc verfionem , tam longo tempore oblitteratam , nunc integram compledatur imo , cum paunihil a nobis fuifle praetermiflum
;
:
ru^"aa
ciores fint hujus verfionis codices
e paucioribus pauciilimi funt
qui
U;num aut alterum Scripturae librum exhibeant integrum , li novi TeNee licuit ex SS. Patrum Icriptis luigula fupquam\is enim plunplere , qua^ in codicibus manu exaratis deerant
ftamenti libros excipias.
:
Ixx
P
tamen
AT
O.
ma
fint veteris interpretationis
nulli
funt Scripturarum libri
fragmenta in antiquorum fcriptis , nonquorum vix ipfum nomen apud ,
SS. Patres reperias.

singuii Scripture
libri
CLXXX
r-
leteruumr.
acculet,
V. in quails &
I
Itaquc RC quis noftris nos minora promiflls prgeftare quanta vetus mterpretatio a nobis lit recuperata
-vl-r
'>
quanta in lucem fit emittenda, fingulorum enumeratione librorum juvat hic fi.ibjicere. Primo quidem omnes Pentateuchi libros , necnon Jofue, Judicum,& Ruth, atque Regum quatuor , nonnifi ex colledis veterum Patrum ledionibus conficere licuit hinc in his Hbris multa
deefle
Genrf.s.
,
facilis
nimium
eft conjeclura.
Exodus,
Leviticus.
Numcri.
Deuteronomium.
Jofue.
Judicei.
Ruth,
Quatuor
libri
Liber Genefis integer utcunque eft recuperatus , confectus maxime ex Auguftini, Hieronymi, Ambrofii libris. Exodus^ etfi plunbus iui partibus truncatus, non ita tamen mutilus,ut non multis conftet, quas Auguftinus, Ambrofius , aliique Patres fuppeditarunt. Idem pene dicere fas eft de Levitico^ cujus diverfas partes in Cypriano, Lucifero Calaritano, Auguftino , Hefychio Salonitano, ahis Patribus reperimus. Plura defunt in Numeris^ quorum tamen nonnulla capita ex Auguftino au6lore hbri de xLii. manfiombiii integra fatis reftituimus. Multo pauciora defiderantur in Deuteronomio^ ad quern librum reparandum magno nobis adjumento fuere TertuUianus , Lucifer Calaritanus , Ambrofius , Auguftinus , ahique fcriptores. Precatio Moyfis cap. IX. petita eft ex Breviario Mozarabico ; Canticum totum cap. xxxii. ex Mf. S. Michaelis, aliis longe antiquiflimis codicibus. In conquirenda fibri /o/e veteri interpretatione, minus fehciter laboravimus qusedam tamen fragmenta prxbuere Cyprianus, Auguftinus, afii j fed nullus plura, quam Lucifer Calaritanus, maxime cap. vii. In lihris J udkum Ruth fatis multa ex Auguftino, qusedam etiam ex Lucifero Calaritano, Ambrofio, aliis mutuati fumus. C L X X X V'l I Libri quatuor Regum plus minus integri ex iifdem pro-
CLXXXV.
&
&
&
&
CLXXXVL
&
&
&
&
Regum.
diere fontibus
I.
fed Lucifer prae ceteris
opem
tulit
ut cernere eft lib.
XV. XVI. XIX. &c. Plures etiam horum verficulos librorum, feu additamenta exfcripfimus ex variis Hieronymianse interpretationis codicibus antiquis , qui ilia vel permixta textui fecunda manu , vel ad oram libri defcripta exhibent. Plurima etiam ex Vulgata
capp.
III.
IV. V.
noftra
baud equidem
in
ipfam ex Hebraeo derivata
veteri verfione Latina, quje ante
Hieronymum
in
LXX. honore erat. De

,
fed ex
feu
his
Libri Paraiipom.
& Efdrae.
additamentis operse pretium fiierit legere quae infra not. ad i. Reg. c. v. f. 6. ex Martiangeo noftro retulimus. CLXXXVIII. Quod libros ParaUpomeHon Efdra fpedat, non
&
alii
funt ulli Scripturarum libri,

;
quorum vetus
oblitterata
adeo quippe excidit
&
interiit
interpretatio magis fit pene tota, ut vix reliquiae
fiaperfint, paucifiTimique
Tobia, Judith,
Efther.
admodum horum verficuli in SS. Patrum voluContra vero qui fubfequuntur libri Tobice ^ Judith^ & Ejlhev iutegerrimi prodeunt ex variis antiquiftimis & optimae notae codicibus, de quibus praeviae admonitiones fingulis praefixae libris funt
minibus appareant.
^
legends.
Job,
CLXXXIX.
obelis,
Librum Job talem proferimus,

typi deerant
i
qualis eft editus a
Mar-
tianaeo noftro tom. i.edit.
Hieronymianae, detradis tantlim
afterifcis
&
quorum
ea tamen adhibita cautione, ut diftindi
alio excufi charadere , dignofcantur verficuli illi , quos in Hexaplis Origenes ex Theodotionis Graeca interpretatione addidit , quique in La-
&
tina veteri deerant.
P
CXC.
tE
AT
O.
XXI
Pfaiterium.
Pfaherium totum atque integrum, nullaque fui parte mutilum, a variis Hieronymi caftigationibus liberum, reprEefentamus e longinquae vetuftatis codice Sangermanenfi, litteris uncialibus exarato, cui alia pluri-
ex SS. Patrum commentariis extrada adjunximus Pfalteria, de quibus in admonitione previa dilTerinius. Hue redeunt Camica pene omnia, quae quamvis fuum finfrula locum in vaA i ... ^ r r riis Scripturarum libfris iortita teneant , leorlum nobis plurmii cc anti-
ma, cum
e veteribus codicibus, turn
...
Il-'o
v^niaSciifiura-
runiCaiuKa.
quifflmi codices exhibuere.
CXCI.
Proverbta Salomonis
cum
in
ufu frequenti Patribus fuerint,ad
Proverbia sate'""""
veterem illorum verfionem reftituendam , lautillnnae copia meffis recreati fumus , Icripta Patrum evolvendo. Ecclefiaflen totum ex Hieronymi commentario exfcripfimus. Idem jam olim ex eodem fonte prodiit liber cura illuftnffimi Meldenfis epifcopi, quern tamen aliquid nollro
reliquiiTe labori prsevia docebit
Eiefiafies.
admonitio. C antic urn C antic orumSalomo- camkum cami"'^""" integrum unus nobis fuppeditavit Ambrofius permixtas nis pene totum aliis particulas reperies. tamen quafdam ex Auguftino , Hieronymo,
&
&
Ecclejiaftici non alia eft antiC X C 1 1. Librorum autem Sapientia qua interpretatio, quam Vulgata hodierna, quse tales eos exhibet, quales olim exftitere , ut fas ell colligere ex Latinorum Patrum tellimoniis, In iis quoque noquae in notis m.argini inferiori fuppofitis referuntur.
&
sapien-.ia ?<
'''''"*'^'*''"'
Ec-
plurimas lediones varias ex antiquis codicibus defcriptas fubjecimus i non tamen diverfam nee ciifcrepantem arId unum duntaxat movere guunt interpretationem. negotium fatis
que licet fint multae fatis,
&
cefTere potell
rint
quod harum lectionum maximam partem exulare
jufTe-
V. dementis Vltl. pontificum audoritate recognofcerentur. & Verlim non modo nullas id genus varias lecliones retulimus in contextum , fed ne quidem ad oram libri appofuimus tantum eas ad marginem inferiorem rejecimus, ut fpecimen aliquod veterum codicum daremus qua quidem in re abfit ut aliquid a nobis fit peccatum contra quam prohibuit Apoftolica fedes , his verbis, fi editoribus Romanis fi;
:
Romani
correclores,
cum fummorum
Biblia facra vulgatx Editionis Sixti
Sicut Apoilolica fedes, inquiunt in prxfatione, induflriam eo- qui concordantias locorum, varias lediones & alia cc id genus in aliis editionibus inferuerunt ita quoque non prohibet, quin cc alio genere charaderis in hac ipfa Vaticana editione ejufmodi adjumen- tc ta , pro fludioforum commoditate atque utilitate in pofterum adjician- tur; ita tamen, ut lediones variae ad marginem ipfius textus minime cc annotentur. w Nihil , inquam , a nobis contra hanc Apoftolicae fedis interdidtionem efl: peccatum quandoquidem varias lediones ad oram , feu marginem textus minime annotavimus ; fed tantum ad notas margin! interior! fuppofitas , fpecimen aliquod veterum codicum dandi causa, rejecimus. Prasterea corredionum Romanarum ad Editionem vulgatam deledum, audore Francifco Lucat Brugenfi, in fine cujuP cunque libri edidimus, queis cautius curabitur ut ne quis imperitus variis hujufmodi ledionibus praeter voluntatem noftram abutatur. CXCI 1 1. Quae vero nos hie circa libros Sapientis Ecclefiaftici Prophetia diximus, ad prophetiam Bartich librofque Machabôrum^ quorum etiam 'hlbKomm." verfio antiqua, non alia eft a Vulgata noftra , pofiunt atque etiam debent accommodari. Varias quoque ledliones JMn. codicum in notis fubjedes
:
rum non damnat,
&
Ba'^*'
cimus.
CXC
mus.
V. Supereft
I.
ut de majoribus minoribufque Prophetis dicafeliciter fatis,
niias. F.zechid.
Quod
Tom.
majores fpedat, Ifaiam dc Ezechielem
opinor,
Ixxii
P R
AT
C.
Plurima Terrecuperavimus , excuflis diligenter SS. Patrum fcriptis. alii plurima j at tullianus, plurima Cyprianus , plurima Ambrofius ,
&
jeremias&Daniel.
nullus plura fuppeditavit quam Hieronymus in commentario in Ifaiam & Ezechielem. Hinc plena fatis atque Integra a nobis in lucem facri urriufque Vatis prophetia emittitur. Jeremi^ verb necnon '&C Danielis trequentiores namque &. majores propheticc minus mtegrse prodeunt
;
in utraque funt lacunae, quas explere,
quamcunque
Prophetii
Ba-
lum
'libri'
I'.^Ma-
du'^'iT inler
?ew-
rio,
Patrum fcriptis, veriandifque codicibus manu ligentiam,non licuit. CXCV. Citca prophetiam Bcmich necnon tredecim priora libri primi Machabaorim capita, unum eft, quod monitum leclorem volumus. ^^ ^^^ri libti in eorum funt numero , ut jam animadvertimus , quorum Vetus interpretatio ad nos illibata pervenit, quseque etiam in Vulgata
^
evolvendis SS. exaratis adhibuerimus diin
noftra fervata eft
fed alteram prseterea ejufdem prophetise interpreta-
tionem in nonnullis antiquis codicibus, alteram item horum i 5. capitum in uno pervetufto Sangermanenfi codice, ambas quidem in multis a Vulgata difcrepantes reperimus. Verum utra utri efTet in his libris Nullum quippe dubium elFe pofthabenda ne minimum dubitavimus. major eft auftontas , eaque ipfa debuit, quin ilia interpretatio, cujus quam Vulgata exhibet, alteri eiTet anteponenda. Hinc tyîs majoribus , quibus excufa eft verfio antiqua , earn excudendam curavimus i ejus tamen aemulam e regione, feu, ut aiunt, Italico editam charadeDe hac alia horum librorum interpretatione quid re collocavimus. conjedura auguremur, infpicere licet in admonitione libris Machabseo-
rum
DuodecimminotesPropheci.
praefixa.
I.
CXCV
^^^^^
Dcmum
quod ad duodecim
minores Prophetas attinet,
ho-
Sed ^^^^^^ omnium nobis interpretationem Hieronymus reftituit. de his legenda in primis admonitio praevia in Prophetas, ubi de textu Latino fecundum LXX. quem in fuis paflim commentariis adhibet Hieronymus difputavimus. Hadenus de veteris Teftamenti libris quos De novi autem Teftamenti libris opportunior erit tunc emittimus. Satis eft in antecefTum dicendi locus, cum eos in lucem emittemus. mutilos , fed totos atque integros monere nuHa fui parte dicere
,
&
tam exPatribus,quam ex manu

menti libros recuperates
Quo
ordine
exaratis codicibus, fingulos novi Tefta-
fiiifle.
CXC VII.
Habcs jam ledor quels ex monumentis antiquam recu-
Ih co'nfcaumTorpus BibUcum eda-
quanta a nobis fir repetaverlmus Scripturarum interpretationem , Nunc qua methodo recuneratam edamus , quo ordme tot ^^pgj.^^^^ varios textus ad conhciendum corpus Biblicum duponamus, accipe. Hie uiiiverfi operis ordo, hsec erit difpofitio. VII I. Vulgatae antique textus partem paging occupabit infigniorem, tum, ft textus ille "e MIT. codicibus prodeat, in tronte marginis cujufque exterioris indicabitur codex , five unicus , ft ve multiplex ; regione uniufcufi vero e veterum Patrum teftimoniis conficiatur , e
&
CXC
iufque verftcuh notabitur in eadem margine fcriptoris nomen, necnon Si tamen plures verficuli, ac etiam pagina. liber, tradatus, caput
&
uno eodemque audore exprimantur, locus femel dunUt autem diftaxat ftgnilicabitur , e regione fcihcet prioris yerficuh. inter & veterem , uno intuitu crimen ^ quod intereft Vulgatam novam confpiciatur e regione verftonis antiquae, versus marginem interiorem, Vulgata hodierna minoribus charadenbus apte collocabitur, ita ut finDenique guli Vulgatce utnufque verficuli fibi invicem relpondeant.
capita integra ex
;
P R
in
/E
AT
O.
Ixxiii
ora inferiori tot fubjicientur notae , quot erunt verficuli Vulgatae His autem fudoribus notis infcrentur germana utriufque fuperpofiti.
veterum Patrum tellimonia, vel
fimiles
codicum M(I!
;
Ijci
Grncca deInfuper his
mum cum
anguftias
Latinis
omnino
diligentillime comparabuntnr.
monita plurimorum fronti pracmittentur librorum m quibus, fi quae vifa funt uberiorem pollulare difputationem , quam ut intra notarum
commode
latis
pod'ent elucidari
explicabuntur.
Ad
extre-
mum claudetur opus indice totius Scripturae locupletidimo. CXCIX. Quod partes Typographi attinet, nihil ab ipfo
mifTum
luit
praeter-
a Typographo
nee fumptui , nee la- [^^^\ qureân, Unde Tpes elTe poteft nihil morofifTimos quidquam de- "'"j"* p'<"iifet ebori pepercit. feu charaderum elegantiam, leu charlideraturos, aut reprehenfuros Interea eruditos quofque, ts nitorem fpedes. bonarum litterarum cultores obfecramus , ut li manufcriptos quofdam codices apud fe habeant , aut in bibliothecis , vel ubiubi delitefcere noverint , in quibus antique Vulgatae fragmenta nonnulla reperiantur, nobifcum communicare non graventur. CC. Calumniari autem fi quis velit quod Vulgatam tiovam appellemus Maievoiomm caeam Scripturse interpretationem , qua; a Tndentinae Synodi Patnbus [^""' "''^'"' '' vulgata edttio appellatur ; calumniari, inquam, fi feflione IV. vetm quis velit, ac veluti facro(and:a2 Synodo refragari velimus; ille meminerit hanc eandem a Pontifice magno novum luifTe appellatam atque idem norit novam a nobis appellari Vulgatam noftram, quamvis vetus fit, longoque ac diuturno ulu probata, ut earn ab hac antiqtia verfione, qux olim in Ecclefia Latina , priufquam ex Hebraeo facros libros Lahonore erat, fecernamus. Ablit ut tine redderet Hieronymus, in ufu vel tantillum ab hujus Concilii mente defledamus. Verum quae fit mens hujus Concilii Tridentini explorare juvat. Manifellum ell:, ut cum Pr/:,>; Auguftini operum editoribus noftris loquar. , a Concilio nihil aliud per cc """ ^' Vulgatam intelligi verfionem, nifi earn cjua legi confuevit in Ecclefia Catlio- cc licai cujus tametii plurimas partes Hieronymus tranflulerit ex Hebrseo, quemadmodum fola tellimonia ex hac ipfa ab Auguftino lib. 4. de c< 6. Qusell:. Dodrina Chrift. cap. Vli. iterum lib. 5. lib. 7. Locutio- a num in Heptateuchum petita abunde probant , eo tamen Concilii tem- centum annos numerabat, optimo pore, quo jam plus quam mille jure antiqua dici poterat ; perinde atque Ifidori Hifpalenfis jetate jam fîilgata nomen erat adepta , cum ea editione omnes Ecclefiae ufque-
editio
;
;
quo elcgantifTima prodiret
&
&
&
&
&
&
Caeterum non fine gravi hallucinatione crederet cc quaque utebantur. quifpiam idem in Tridentina Synodo & apud veteres per Vulgata vocem fignificari. In Synodo ea vox integram utriufque Foederis Scfi- pturam Latine redditam & noftris contentam in Bibliis denotat cum apud Hieronymum epift. ad Sun. & Fret. Grascam quandam veteris Teftamenti verfionem fignet epiftola veto loi. ad Pammachium verfionem ira vocatam , cum ea nollrae opponeretur. Nihil ergo a nobis peccatur, quod abfit, contra decretum Concilii Tridentini, quo fta,
;*
tuit
ut ipfa vetus
&
vulgata Editio^ qiuv longo
tot
facidorum ufu
in
ipfa
nos quoeft longo ufu in Ecclefia proque Vulgatam hodiernam veterem effe , batam,eamque un'^m pro authentica habendam contendimus. Veriim quamvis vetus fit , cûamvis longo diuturnoque ufu probata , earn tamen appellari mvam a nobis polfe exiibmaîmus, ut fecerneretur ab lUa
Ecclefia probata
pro aiithentica haberetur.
Uno
verbo
ipfi
&
longe antiquiftima interpretatione
quse ante
Hieronymum
erat in ufu.
Ixxiv
ApptUationis du-
P R
tE
AT
O.
Quifquls CTgo nos reprehenderit 5c accufaverit, idem accureprehcndet Gregorium Magnum , quern auclorem habemus. viTmcrpTmtionh fabit Sc '^ "^"^" ^^ utraque enim interpretatione verba faciens in epiftola Leandro inriltM Novum tramlationem ^ fcripta, aliam appellat Novam , aliam Veterem. inquit, diêro : fed cum frobatwnh caufa exigh ^ nunc novam, 7iunc veterem per teftimonia aQumo , ut quia fedes Apoftolica , cui Deo auiJore yrafideo , utraque utitur
,
CCI.
mei quoque labor fludii ex utraque fulciattir.

!
Quam
belle
haec
Ad rem noftram fa6la fcriptaque videntur. Gregorii verba- congruunt En translatio Latina duplex , vetus 8c nova : haec recens ab Hieronymo ex Hebraso adornata , quseque jam,ri non ubique , faltem apud fedem Apoftolicam public'e obtinebat illai vetus e Grseco translata, fola nem:
pe ante Hieronymum paflim ufurpata in Ecclefia Lajcina. Utramque admittit S. Gregorius , quia utraque promifcue utebatur tunc ecclefia Romana fiquidem nondum jam ita prsevaluerat nova Hieronymi trans;
latio, ut veceri penitus omifla, altera fuerit ei fubllituta

setate.
S.
Docloris
Quia tamen
partes plurimse de veteri Italica fervatae funt in
praecipuae , de Hieronymi Dodoris anvero emendatione fiierunt petitx, ideo placuit unam vulgatam Editionem appeleffedam , veterem ex utraque conflatam late, cc Hujus autem veteris ac vulgatx Editionis , inquiunt editores Romani , tanta femper fiiit aucloritas , tamque excellens praeftantia , ut jj earn caeteris omnibus Latinis editionibus longe anteferendam effe, apud
Vulgata noftra,
caeterae
&
tiquiflimi translatione vel
&
&
>3
sequos judices in
bri
bis
w w
dubium revocari non poflTet. Qui namque in ea licontinentur , ut a majonbus noftris quaii per manus traditum noeft, partim ex S. Hieronymi -translatione, vel emendatione fufce')
partim retenti ex antiquillima quadam editione Latina, quam Vulgatam ^S. Auguftinus Italam ^ S. GregoS. Hieronymus Communem Ac de veteris quidem hujus , five rius Veterem translationem appellat. Italae editionis finceritate atque praeftantia, praeclarum S. Auguftini tefti)3 monium exftat in fecundo libro de Doctnna Chnftiana,ubi Latinis om>j nibus editionibus quae tum plurimae circumferebantur , Italam praefe, >j rendam cenfuit De S. vero Hieronymo multa exftant veterum Paji trum egregia teftimonia. Eum enim S. Auguftinus hominem dodillij) mum , ac trium linguarnm peritiftimum vocat , atque ejus translationem Eun>3 ipforum quoque Hebraeorum teftimonio veracem elTe confirmat. j) dem S. Gregorius ita prsedicat, ut ejus translationem, quam novam ap pellat, ex Hebraeo eloquio cundla verms transfudiffe dicat ; atque idQuare non 33 circo digniflimam elfe, cui fides in omnibus habeatur dodorem maximum , at>3 immerito Catholica Ecclefia S. Hieronymum 5) que ad Scripturas facras interpretandas divinitus excitatum ita celebrat, J) ut jam difficile non fit illorum omnium damnare judicium , qui vel tarn Docloris lucubrationibus non acquiefcunt, vel etiam meliora , >3 eximii Caeterum ne tarn fidelis j3 aut certe paria praeftare fe pofTe confidunt. ulla ex parte corrumperetur, eadem facrofanda Synodus j3 translatio
pti funt
&
Tridentina illud decreto fuo fapienter adjecit, ut haec ipfa vetus 5c vul3 gata Editio emendatiffime, quoad 'fieri poffet , imprimeretur. 33 C C IL Nobis igitur qui hanc uttamquc interpretationcm Latinam, Hac dupiici apcum antiquiotem e Graeco , tum Hieronymianam ex Hebraeo diftinguere nobts non omnino
j3
I'cu't.
cogimur, quo aptiori mo.do fecernere licuit, quam diveriis impofitis nominibus, banc nimirum appellando antiquum^ quse reipfi antiquior eft; aliam vero novam ^ quae tametfi ipfa vetus fit, altera tamen eft recendicenda tamen erant tior ? Sed nimis forfan multa de his diximus
:
, ,
P R
ut malevolis
tE
FA
,
O.
Ixxv
obviam
iretur, iplifcjue calumniandi anfa proecludcretur.

praefari
CC
1 1 1.
Tandem
dcfinam
,
poftc|uani
virorum doclurum, qui

:
virorum doflo.
amicam mihi navarunt operam
officia
commcmoravero
qu(jd ni ra-
rum
officia
com-
mcmoiaiiiui.
cerem, ingratus merito audireni. Primus (ed ofFert vigilantiffimus bibliothecae Regiae Cuftos , omnibus lludiolis fcmper (jbvius. Notior eft dodis omnibus, dodiffimus ipi'e Dominus Sallier, quam ut eum ex nomine appellari , aut ejus eruditionem a me commendari opcjrteat. Singularem viri clariffimi, in omnem humanitatis gratiam facli,nullo non tempore bonitatem in omnia intentam & accindam fum expertus. Regium, cui praêft , thelaurum referavit nee modo uti permifit , exaratos manu codices, quos vellem , ad nutum benigna manu fuppeditavit verum etiam omni in me abfentem perinde atque prsefentem imo nonnunquam infcium, officio certavit pro quibus gratiam rcferre quantam debeo , dignafque grates perfolvere, meae profeclo non efTe
;
&
opis fateor.
CCI V. Commemorandus proxime venit Dominus L'Eveque de Pouilli,
quem
qui non norit
is
in
Republica
litteraria
hofpes
fit
& peregrinus
Nobis vero notior eft vir dodifiimus, non tantum eruditionis &: dodrinae fama fed virtutibus, quas propiiis licet intueri ob necefTitudmem , quae nobis cum illo intercedit. Praeclara funt illius in nos merita, utilemque nobis commodavit operam , & prudenti confilio
necefle eft.
;
fgepe juvit.
CCV. Vellem hic ego cundis qui fuppetias mihi contulere,in primis autem fingularum prsefedis bibliothecarum , quotquot etiam per litteras adii , gratum animum fignificare quid fmguli prseftitermt refe, rendo. Quam multi per nomina mihi elTent appellandi Ut enim Parifienfes CKterafque Gallicanas prsetermirtam bibliothecas , Rccriam Colbertinam, Sorbonicam, Claromontanam , Rhemenfem, &c. exte!
ras
quoque, Romanas nempe

fuit
&
Anglicanas
maxime commemorem.
praefedi , quidquid e re nofperhumaniter nobis communicarunt ; librofque nonnuUi integros , etiam propriis fumptibus , ea defcriptos cura , cui parem nulquam invenias , ad nos tranfmifere. Quis viris hujulmodi doclis tarn humaniter , tarn liberahter opem ferentibus , tantam retulerit gratiam , aut referre poffit, quanta referri debet? I. Neque vero hie te taciturn relinquam dilediffime fodalis, noftri confors laboris, Carole Ballard, qui dunffimam banc una mecum provinciam cepifti ; qui tarn bonam mihi , tarn utilem , menda corrigendo , qui ingratus plenufque faftidii labor eft , operam navafti. Tu me haerentem monitis confdiis fxpe juvifti , ingenuis monbus officiofaque fedulitate recreafti , a^rumnas laboris depulifti. FuilTem line te, amantiffime fodalis, faepe laftidia fubiilTent ; iuiifem fine te, tanto oneri fuiilem impar , nee tam omnibus numeris perfedum opus iftud
tra
Harum namque omnium bibUothecarum
&
CCV
&
prodiret.
Faxit
Deus
ut nofter ifte qualifcunque labor in utilitatem Ecclefia?

,
quod unum
in votis eft
cedat.
Tom.
I.
Permijfio R, P. Vicarii Gencralis Congregationis S.
Mauri.
Vicarius Generalis Congregationis S. Mauri , Ordinis S. BeFacultatcm concedimus chariflmio Fratri noftro Domiio Petro Saeatier Presbytero Monaclio ejufdem Congregationis , in lucem edendi librum , cui titiilus eft Bibltoriim facrorum Latiiu vercompolitum rtudto ejufdem Domni Petri Sabatier coUeftum a viro Jiones, &c. opera
Prater
:
NOs
RENATUS LANEAU,
&
nediiSi
&
clariflimo
Domino S
a l l
E R
Bibliotliecs Regioe Cuftode
Profeflbre
& & Cenloie Regio

litteras
&
juffu illuftnirimi
Sigillorum Gallia: Cuftodis examinatum

fcriptas
,
&
,
approbatum.
In
quorum fidem has

fubfcribi
,
&
figillo
orficii
noftri
munitas
,
h Secretario noftro
mandavimus.
manu propria fubDatum Pariliis in
Monafterio
feptimi.
S.
Germani i
Pratis
die
duodecima menfis Febmarii

Fr.
anni millelimi feptingentefmii trigelimi
RENATUS LANEAU,
De
Fr.
J.
Vicarius Generalis.
,
manilato R. P. Vicarii Generalis
Franciscus Deltille,
Secretarius.
AP PROB Alio.
EGo
cum
infra fcriptus
,
julTu illuftriffimi Gallia:
Sigillorum Cuftodis, legi librum,
ciii
titulus
croriim L.iriiu verjiones antique,

doftrina: Chriftian.t principiis.
&c. & fidem facio nihil i me in co compertum quod non confentiat Datum Pariliis oftava die Januarii anno millefimo feptingentelimo
,
Eibliorum ft-
trigefimo feptimo,
SALLIER.
PRIVILEGE DU
LOUIS,
&
ROI.
Navarre
PAR I. A Grace de Dieu, Roi de France et de :Anos amez feaux Confeillers les Gens tenans nos Cours de Parlement , Maitres des Requetes ordinaires de notre Hotel, Grand Confeil , Pievot de Paris, Baillis, Se'ne'chaux, leurs Lieutenans Civils, autres nos Jufticiers qu'il apartiendra Sa l u t. Notre bien ame Flore ntai n, notre feul Im-
&
Regnauld
primeur ordinaire Libraire k Reims , Nous ayant fait remontrer qu'il fouhaiteroit imprimer , imprimer, donner au Public un Ouvrage, qui a pour titre, BtbUorum facrorum Latir\ verfiones s'il Nous plaifoi: lui accorder nos Lettres de Privilege fur ce neceffaires, ofFrant pour cet efet primer ou faire imprimer en bon papier beaux carafteres , fuivant la feiiille imprimê,
&
ou
de
faire
&
antique,
I'im-
&
&
attachê
pour raodele fous le Contrefcel des Prefentes. A ces Causes, voulant trailer favorablement ledic Expofant , Nous lui avons permis & permettons par ces Prefentes d'imprimer, ou faire imprimer ledit Ouvrage ci-deflus Ipecifie, en un ou plulieurs volumes, conjointement ou feparement, autant de fcis que bon lui feniblera, fur papier & caradteres conformes ^ ladite feiiille imprimee, attache'e fous notre-
&
&
dit Contrefcel, de le vendre, faire vendre debiter par tout notre Royaume pendant le terns de douze annees confecutives , i compter du jour de la date defdites Prefentes. Faifons defenfes a toutet fortes de perfonnes de quelque qualite & condition qu'elles foient, d'en introduire d'impreflion etrangere dans aucun lieu de notre obeiflance comme aulTi k tons Imprimeurs , Libraires autres , d'imprimer faire imprimer, vendre, faire vendre, debiter ni contrefaire ledit Ouvrage ci-deffus expof^, en tout ni en
;
&
&
&
partie
gement de
, corredion, chande traduition etrangere ou autrement , fans la permiffion exprefle par ecrit dudit Expofant, ou de ceux qui auront droit de lui; a peine de confifcation des Exemplaires contrefpits, de fix mille livres d'amende concre chacun des contrevenans, dont un tiers i Nous> un tiers a I'HotelDieu de Paris, I'autre tiers audit Expofant, de tous de'pens, dommages int^rets. la charge que ces Prefentes feront enregiftrees tout au long fur le Regiftre de la Communaute des Imprimeurs Libraires de Paris dans trois mois de la date d'icelles Que I'impreiTion de cet Ouvrage fera faite dans notre Royaume, non ailleurs Et que I'lmpetrant fe conforraera en tout aux Rdglemens de la Librairie, notamment ii celui du \o Avril 1725 Et qu'avant que de I'expoler en vente, le Manufcrit ou Imprime qui aura fervi decopieal'Impredion dudit Ouvrage, fera remis dans le meme at ou I'Aprobation y aura e'te donnee, fes mains de notre tres cher iia\ Chevalier le Sieur C H A u v e L i N , Garde des Sceaux de France , Com,
ni
d'en faire aucuns extraits, fous quelque pretexte que ce foit, d'augmentation
titre
,
meme
&
&
&
&
&
&
&
mandeur de nosOrdres;Et qu'il en fera enfuite remis deux Exemplaires dans notre Bibliotheque publique, un dans ceile de notre Chateau du Louvre & un dans celle de notredit tres cher & feal Chevalier le Sieur Chauvelin, Garde des Sceaux de France, Commandeur de nos Ordres Le tout a peine de nuUite des Prefentes. Du contenu defquelles vous mandons & enjoignons de faire jouir I'Expofant ou fes Ayanscaufe, pleinement & paifiblement, fans fouffrir qu'il leur foit fait aucun trouble ou empechement. Voulons que la Copie defdites Prefentes, qui fera imprimee tout au long au commencement ou a la fin dudit Ouvrage, foit tenue pour duement fignifiee & qu'aux Copies coUationees par I'un de nos amez & fe'aus Confeillers & Secretaires foi foit ajoutee comme a I'Original. Commandons au premier notre Huifller ou Sergent de faire pour I'execution d'icelles tous Aftes requis & neceflaires fans demander autre permidion, & rionobftant clameur de Haro, Charte Normande, & Lettres a ce contraires Car tel est notre ! LAI SIR. Donntfes a Verfailles le quinzieme jour de Fevrier, fan de grace mil fept cens trente-fept, & de notre Regne le vingt-deuxieme. Signe par le Roi en fon Confeil. Et plus bas, jigne S a n s o n , vec paraphe; a- fcellees du grand Sceau de cire jaiiiie.
,
:
Regiftre fur
j{i%. folio
le
le
Regiftre
',S$. conforincnient
IX. de U Chambre Royale des Libraires aux anciens Reglemens, confirmez. par celui du
Signe
,
&
2.8
Imprimeurs de Paris, n. fevrier 1715. AParis,

I
dix-huit Fevrier mil fept cens trente-fept,
G.
MART N
Sindic.
, :
P
'
R
,
vE
,
F A T
ROMANA
qu.e
O
, ,
DE EDITIONE
N
rnitltis
VULGATiE.
Lib, i. de
'>
niagnifque hcncficiis
fiicram Tricicntinam
' fii.i
Deus
conttdit
,
Synodum Ecclejix id in pritnis numcmn'

,
per Jlianis communitcr recipi ac probari affirmat quod Jit in verbis clarior qt vcracior in j'ententiis. Sophronius quoque ,vir eruditiffimus
Div.
dtim viditur
quod inter tot Latinas editio- fancli Hieronymi translationem non Latinis '^^'^^nes Divifiarum Scripturarum foUm iiete- modo, fed etiam Gr^cis valde probari ani' rcm ac 'uulgdtaw quA longo tot fxculorum mat^vertens tanti earn fecit ut Pfaltcrium ufuin Ecclejia probata flurat graviffimo De- (-; Prophet as ex Hieronymi v erfone in Grce,
creto Authentic Atn declaravit.
Nam
tit
illud
cum
omittamiis
quod ex rccc7itihus editionihus non pnucA ad hsrefes hujus temporis confirmandas licenter detort& videhantur : ipfa certe tanta verfionum -v. ir let as at que dAverJitas
,
fectiti
magtiam
potuijjct.
Pr;cf.
ill
in Ecclcjia
Dei confufionem parere
frmone tranftulerit. Porro qui funt viri docliffimi Remigius Beda Rabanus Haymo Anfhnus Petrus Damiani Richardus Hugo Bernardus Rupertus, Petrus Lombardus Alexander Albertus, Thomas, Boftaventura a^tcrique omeleganti
, ,
Jam enim
,
re eve?iiffe conftat
hacnofirn tate illud fequod pinclus hlieronymiis

,
nes
qui his nongentis annis in Ecclefa

,
flo-
rucrunt
fancli Hieronymi verfone ita jiint

,
Joiue.
fcynpore fuo accidijfe tefiattis efl tot fcilicet fiiijfe exemplaria , quot codices ; cit/n unufquif-
ufi , ut caters
qux pene in-numcrabiles erant

,
quafi lapjic de manibus Theologorum

obfoleverint.
penitus
que pro arbitrio Juo adderet vel detraherct. Hujus autem veteris ac vulgatx Edition: s tanta
Quare non immerito Catholica, Ecclefa ,fan&um Hieronymum DoElorem ma-
femper fmt aucioritas

,
tamque excelleus
ejfe
ximum
jam
atque ad Script uras facras interpre,
pr^flantia
ut earn ceteris omnibus Latinis

longe
tandas divinitus excitatum

difficile
,
ita celehrat
ut
editionihus
antcferendam
apud
poffet.
non ft illorum omnium damnaqui vel tarn eximii Dacloris lu,
mquos judices in dubium revocari non
re judicium
'namque in ea Libri continent ur ( ut h majoribns nofiris quaji per manus traditum

nobis
cfi
,
Qui
cubrationibus non acquiefcunt

liora
,
vel etiam me-
partim ex fancli Hieronymi trans,
prxflare fe pojf confiditnt. Cmterum ne tamfidelis translatio tarn

, ,
aut
ccrt'c
paria
latione
vel emcndatione fufcepti fttnt ; par-
que in omnes partes EcclefiA

ria
,
utilis
vel
i?iju,
tim retenti ex antiquijjlma quadam editione

S.Hier. Latino.
^' '*''"
Jf.
,
quam
fanttus Hteronymus
,
CommuIta-
>^cm 0-
Vulgatam fanEtus Augujlinus
temporum vel imprejforum incur ia vel temere emendantium audacia ulla ex parte corrumpcretur eadem facrofancla Synodus
,
^_(^y^lam, fancius Gregorius Veterem translatiolib.
2.de figm appellat.
Ac
de Veteris quidem hujus,

atque prAJlan-
Tridentina illud Decreto fuo fapienter adjecit ut h,u ipfa vetus ac vulgata Editio emen,
Chrift c
imprimeretur : eamjine facilitate (y- approS.Greg, batione Superiorum excudere. Ouo Decreto ^'^ ^^' Eatinis o?nnibus cditionibus qu tunc fmul typographorum temcritati ac licentix modicac'. ad Leandr. plurimin circumfcrebdntur , Italam prxferendum impofuit ; Paforum Eccttfjt, in tanV ^' '" dam cenfuit quod cffct ut ipfe loquitur ver- to bono quam diligentiffime retincndo ly- confi^^
datijjirne
,
It/tLe editionis Jinceritate
quoad
fieri pofft
ij.
tia,prclarum fancfi Auguftini teflimonium cxjlat in fecundo Libro de Docfrina Chrijlia< ,
neque
ulli liceret
ubifup.
borum tenacior cum perfpicuitate ftntentiin. fervando vigilantiam atque induflriam exE)e fancio vera Hieronjmo mult a exjlant ve- citavit. Et quamvis infgnium Academiaterum Patrum egregia teflimonia : eum enim rum Theologi in Editione vulgata prijlino fuo W\>.\%. fa7ic{HS Augujlinus homincm docfijjimum ac nitori refituenda magna cum laude laboravedeCivit. ly^^^ ljg((^yjfffi peritiffimitm t'ocat ; atque rint ; quia tamen in tanta re nulla poteft ejfe ejus translationem ipforum quoque Hebrjionimia diligentia ; codices manufcripti cc?n4}, rum teftimonio 'veraccm cfjc conjirmat. Eun- plures (y vetuflores Summi Pontificis jujfu
S.
Au?.
Lib. 20.
Mor. 14. translationem,
dem pinclus Gregorius ita prêdicat ut ejus quam novam appellat ex He, ,
conqtiifti
,
atque in
Vrbem advecli
erant ; (^
demtim quoniam exfecutio generalium Conciliorum

,
brxo eloquio cuncla vcrius transjudijfe dicat
0- ipft Scripturarum integritas ac
atque idcirco dignifftmam

Lib. 6.
effe
cui fides in
Etym.
c,
pertinerc cognofcitur : idco Pius IF. PontiHieronymianam t'crfionem c.tteris fex Maximus pro fua in omnes Ecclefijt partmnibus anteponit eamque ab ecclcjiis Chri- tes incredibili vigilantia lellijfimis aliquot
nibus habeatur. Sanclus autem IJidorus

fig
jfi
omnon
puritas ad cur am Apoflolicx Sedis potijjimuni

,
iî-g
, , ,
'
Ixxviii
fan&,t Rom.mx Eccleji CardiKitlihiis, aliifquc turn Sacrarum titter arum turn 'uari.^ritm lingu.irum pcritijjimis viris , earn frovmciant
,
dcm.indavtt
ut 'vulgataru editioncm Lati-
nam
adhibitis antiaitijfiniis codicibus

,
mxnu-
immutata relifta funt : faciendum effc ad oftcnjionem popular um vitandam fancius l-iieronymus non femel admonuit ; turn quod facile fieii pojje crcdendum eft ut major es noftri qui ex
debafitur
,
confilto
turn quod ita
^.^^q^_^\
Suniar.i
fcriptis
quoque Hehr,ucis Gracifque Bihliorum fontihiis ; confultis dcnique I'eteinfpeifis
^ Greets Latia fecerunt meliorum ^ cmendatiorum librorum

Hebr<tis
,
, ,
Pr'Jfat^
copiam^^^'^Z-
hahuc-
^'
c
rum Fiitrum
com;7ie>2t.triis
accur.ttiffime ca-
Jligarcnt. Quod itidem inftitutum Fius V. frofecutus ejl. I'eriim Convent urn ilium, oh
rint quam li qui poft illorum xtatem ad nos pervensrunt y qui fortaffe , tarn longo tempore identidem defcrihendo miniis puri atque integri ev.ifcn'.nt
varias gravijjimajque Sedis Apojhlicx occufationes jamdudum intermiffitm Sixtus I ,

,
quia facrx Congregationi Amplijfimorum C.irdinalium

:
turn deriique ,
diziina providentia
evocattis
,
ad fttmmum Sacerdotium
,
aliifque eruditiffimis viris
ad hoc opus a Sede

,
ardefitijfimo jiudio revocavit
Apoftolica delectis propofttum noyi fitit
no-
opus tAndem confectum typis mandari
jujjit.
vum
ejfct excufum cr tit in lucem idem Pontif ex operam dmet ttnimad-vertens non pauca in pier a Bibliapra~ li z'itio irrepftffe qua iterata diligentia tndigere viderentitr tottim opus fub tncudem revocandum cenfnit atque dcerevit. Id vera
,
Quod chm jam

tmitteretur
,
aliquam editionem cudere vcl antiquum Interprclcm ulla ex parte corrigcre vel emcndare ; fed ipfam veterem ac vulgatam Editionem Latinam a mendis veterum librariorum necnon pravarum emend.ttiontim er, ,
,
roribus repurgatam, fu priftinx integritati ac puritati, quoad ejus fieri potuit , reftituere ;
turn morte pr. event us pr.tflare -non potuijfet
Gregorius
deam
ejus
qui poft Urbani J/ 11. duodierum Pontificatum Sixto fuccejferat

exfectttus , perjicere ag,
XIV.
animi intentionem
;
eaque reftittita, ut quam emendatiQ-.me imprimeretur juxta Concilii tecumcnici Decretum pro v/ribus operam dare. Porro in hac Editione nihil non canonicum nihil adfciti,
gre(fus eft
ampliffimis aliquot Cardinalibus

,
tium
tus
nihil
extraneum apponere vifum

,
eft :
aliifque doclijjimis viris

t.ttis.
ad hoc iterum depuqui fllifuccejjit

,
atque ea canfa fuit
ctir
,
Liber tertius
(y-
quarli-
Sed
eo
quoque
(jr
In-
Efdra
,
tnfcripti
qi-os inter
Canonicos
IX. hreviffimo tempore de hac luce fubtraclis ; tandem fub initium Pontific.-itus Clcmentis Vlll. qui nunc Ecclejix univerfe
nocentio
gubernacula tenet
intenderat
,
opus
in
quod Sixtus V.
efl.
Deo bene juvante perfecfum

,
Accipe igitur Chriftiane Leclor codem Clemente Summo Pontifice annuente , ex P ati-
tana Typographia, veterem ac vulgatam faquanta fieri potuit cr4t Scripture Editionem diligentia cafiigatam : quam quidemficut om,
Synodus non annumeravit ipfa etiam Aiana(fe regis Or alio qua neque Hebraice neque Grace quidem exftat neque in manufcriptis antiquiorihus invenitur neque pars efl ulliusQanonici libri, extra Canonic X Scripture fcriem pofttafint : (y- nulla ad marginem concordantia ( qua pofthae inihi apponi non prohibentur ) nulla nota ,
bros facra Tridentina
,
nulla varia leciiones null.t dcnique pr.ifatio,
nes
nulla argument a ad librorum initia con-
nibus numeris abfoltttam
pro
,
humana
ceteris
imbe-
fpiciantur.
Sed
fi'cut
Apoftolica Sedes indti,
cillitate affirmare difficile eft
it a
omni-
bus
qua ad hanc ufque diem prodierunt emendatiorem purioremque e(fe minim'e duhitandum. Et vera quamvis in hac Biblio, , ,
ftriam eorum -non damnat qui concordantias locorum, varias leffiones pr.efitiones fancli
,
Hieronymi qt
,
alia id
genus in
aliis editioni,
bus inferuerunt ; ita quoque non prohibet

alio
qtiin-
rum
recognitione
in codicibus manufcriptis
,
genere characleris in hac ipfa ]'aticana
Hcbrais Grcifque fontibus
(j- ipfis
,
Patrum commentariis
conferendis
;
veterum non mecon-
diocre (ludium adhibitum fuerit
in hac ta-
editione ejufmodi adjumenta ,pro ftudioforum commoditate atque utilitate in pofterum adut leciiones varia ad jiciantur ; ita tamen
, ,
men pcrvulgata. Le&ione ^ftcttt nonnulla

fulto mutata.
,
marginem
ipftus
Textus minimi annotentur.
it a
etiam alia qua mutanda vi,
, ,
Ixx IX
DE CANONICIS SCRIPTURIS
DECRETUM
SESSIONE QUARTA.
&
,
EX CONCILIO TRIDENTINO,
cEcumenica geTridenrina Synodus , in Spirkii fando legitime congregata , pra;lidencibus in ea eiidem tribus Apoftolicise Sedis Legacis , hoc fibi perpetuo ante ocuneralis
los
SAcROSANCTA
Amos Abdias, Jonas Michasas Nahum Habacuc Sophonias , Aggaeus , Zacharias Malachias Duo Machab^to, ,
,
proponens
ut iublatis erroribus
pu-
ritas ipia Evangelii in Ecclefiaconiervetur,
primus, & iecundus. Teftamenti novi Quatuor Evangelia, lecundumMattheeum, Marcum, Lucam, & Joannem Aftus Apoilolorum a Luca Evangelifta'
rum
Et
infra
conlcripti
Quatuordecim
Epiftolas Pauli
Sacrorum vero librorum Indicem huic Decreto adicribendum ceniliit , ne cui dubitatio fuboriri poffit , quinam lint , qui ab ipfa Synodo iliicipiuntur. Sunt vero infrafcripti
:
Teftamcnti veteris
Quinque
Moyli , id eft , Genclis , Exodus , Leviticus , Numeri , Deutcronomium Joiue , Judicum , Ruth Quatuor Regum Duo Pa;
ad Corinad Galatas , ad Ephelios , ad f hilippenies , ad Coloffenies , duje ad Theflalonicenfes dua; ad Timotheum , ad Titum , ad Pliilemonem , ad Hcbrsos Petri Apoftoli duce Joannis Apoftoli tres Jacobi Apoftoli una Juda; Apoftoli una Apocalypiis Joannis Apoftoli. Si quis auApoftolii
,
Ad Romanes, dus
thios
&
iecundus ralipomenon Efdra; primus , qui dicitur Nehemias Tobias , Judith Efthcr, Job, Plalterium Davidicum cen: :
&
tem
libros ipios intcgros

,
cum omnibus
iuis
partibus
prout in Ecclefia Catholica legi confueverunt , in vcteri vulgata Latina
&
,
tum quinquaginta Pialmorum

Ecclellaftes
,
Parabolae
editione habentur
pro
lacris
&
,
canonicis
Canticum canticorum , Sa,
non
fit.
luiceperit
&
traditiones pr:edidaS
pientia
Ecclefiafticus
,
Ilaias
,
Jeremias
:
Icicns
& prudcas
contempicrit
anathema
cum Baruch
Ezechiel
,
Daniel
,
Duode-
cim Prophets minores
id eft
Ofca , Joel
Tom.
I.
,, ,
Ixxx
>:x
V i V V' * * x X &S
'^
XsX
?*: 5,;
:^
?i:
i;
?i:
^* i'
x x x I' x V x X V I; x x
HIERONYMI
PROLO.GUS GALEATUS.
VI
nem
G
r
NT
8c diias litteras elTe
rorum quoque lingua
&
apud Hebisos , SyChald*orum teftatur

:
verbia
quae Hebracsc
magna ex
parte confinis eft
nam
,
&
ipli viînti
duo elemenia habeni eodem fono

,
qira illi iVvi/'D Misle,ideft Parabolas appellant. Quartus, Ecclcliaften, id eft nVnip Coheleth. Quintus , Caniicum canticoium , quem litulo "llu; n^lTiX?" Sir haffirim prsnotant.
,
fed diverts
cbaraderibus.
Samaritan! eiiam Pcntateufiguris tantiim
Sextus
eft
,
VîJT
Daniel.
chum Moyfi
totidem
litteri^ fcriptitant
&
Septimus
DiDin inai
lignificantius
:
Ceitumque eft Efdram fciibam, legifque doiSfcrem , poftcaptam Jerofolymam Sc inftauratioapicibus difcrepantes.
dierum
ftorije
quod
poifumus appellate
Dibre haiamim , id eft Verba Chronicon totius divir.se hiqui liber apud nos Paralipome,
templi fub Zorobabel

:
alias
litteras reperitFe
quibus
nunc utimur ciim ad illud ufque tempus iidem Samatitasiorumfc Hebrorum characleres fuerint. In libro quoque Numerorum , hzc eadem fupputatio , i'ub Levitarum ac facerdotum cenfu , myftice oftenditur. Et nomen Domini letragrammaton , in quibufdam Grscis voluminibus , uljue hodie antiquis exprelTum litieris invenimus. Sed & pfalmi, trigelimus fextus , & centelimus decimus , & centefimus undecimus , & centelimus decimus oclavus , &cenquanquam diverfo fcritefimus quadragefimus quartus banrur merro, tamen ejul'dem numeri texuntur alphabeSalomonis to. Ec Jeremis lamentationes , Si. oratio ejus quoque in fine proverbia, ab eo loco in quo ait, Mulie, :
non primus & lecuadus infcribitur. Octavus , t>ilIJ7 El'dras qui & ipfe
;
(imiliter
apud Grae-
cos 5c Latinos in duos libros divilus eft.
Nonus, ir.DiS
Efthcr.
*
;
Atque ita fiunt pariter Veteris legis libri vigintiduo id oft, Moyli quinque, flc Prophetarum o6to , Hagiographo-
rumnovem. Quanquam
noth
,
nonnullij-lljlpl
r^llûthSc Ci-
Hagiographa fcriptitent , & hos libros imfuo patent numero lupputandos ac per hoc elfe prifcas legis libros vigintiquatuof quos iub numero vigintiquatuor feniorum ,
infer
: :
Apocalyplis Joannis inducit adorantes

fuas proftratis vultibus offetentes
;
Agnum
& coronas
,
ftantibus
coram quatuor
anima'.ibus
oculaiis ante
,
iifdem alphabetis vel incilionibus fupputantur. Porro quinque litterae duplices apud HebrjEos funt, Caph , Mem , Nun , Pe , Sade aliter enim fcribuntur per has pvincipia medietatefque verborum , ali-
lem fortem
quis inveniet
futurum refpicientibus
dlus
erat
,
,
& retro id eft in prsreritum & in & indefeifa voce clamantibus San, ,
fanclus
, ,
fanClus
Dominus Deus omnipotens

eft.
qui
ter fines.
Unde & quinque

,
a plerifque
libri
duplices fti-
Samuel Melachim , Dibre haiamim , Efdtas Jeremias , cum Cinoth , id eft , lameniatioaibu's fuis. Quomodo igiiiu: vigimiduo elementa funt , per qus fcribimus Hebraice omne quod loquimur , & eorum initiis vox humana comprchenditur ita vigintiduo volumina fupputantur, quibus quafi litteris & exordiis in Dei dodtrina,
mantur
tenera adhuc
&
lactens viri jufti eruditur infantia.

:
Primus apud eos liber , vocatur rTHi'KIl Berclithj quem nos Genefim dictmus. Secundus , rTlO^^ nVsi Veelle femoth qui Exodus
:
vocatur. Tertius , t^lpil Vaiicra , id Quartus., ~|3T11 Vaiedabber ,
eft Leviticus.
Hicprologus , Scripturarum quafi galeatum principium , omnibus libris quos de Hebrifo vertimus in Latinum , convenire potefl ut fcire valeamus , quidquid extra hos eft , inter apocrypha elfe ponendum. Igitur Sapientia quae vulgo ialomonis inlcribitur, & Jefu filii Syrach liber & Judith & Tobias , & Paftor , non funt in canone. Machabasorum primum librum , Hebraicura rcperi. Secundus, Grascus eft quod ex ipfa quoqiie phiali probari poteft. Quae cum ita fe habeant, obfecrQ.te Lelor , ne laborem meum , reprehenfionem exiftimes antiquorum. In templo Dei often unufquilque quod poteft '.alii aurum, argentum, & lapides pietiofos alii byft'um & purpuram & coccum offerunt & hyacinthum t nobilcum bene agitur , fi obrulerimus pelles <Sc ca pi arum pilos. Et tamen Apoftclus contemptibiliora ncftra luagis
:
& qui eft
&qui venturus
quAi Numeros vocamus.

haddebarim
,
necelfaria judical.
Unde
Sc tota ilia
tabernaculi pulchri-
Quintus,
CDnann nVj<
appellant.
Elle
qui
Deu-
teronomium prarnotatur. Hi funt quinque libri Moyfi

ra, id eft
quos proprie
mlH Tho:
Legem
,
Secundum
ab Jefu
filio
Prophetarum ordinem faciunt & incipiunc Nave qui apud eos \^3 \2 J?iflni Jofue ben
:
Nun
dicitur.
,
Deinde fubtexunt C3''aW Sophetim id eft Judicum Ubrum. Et in eundem compingunt Ruth quia in diebus Judicum facia ejus narratur hiftoria. Tertius fequitur VsiDtV Samuel , quem nos Regum piinium 6c fecundum dicimus, Quartus , nzi'iDVa Melachim , id eft Regum , qui ter:
tio
& quarto Regum volumine continetur. Meliufquc muito eft cjijbo Melachim , id
id
eft
eft
Regum
dicere.
quam J-II^VoD Mamlachot,
Regnorum
regna
,
Non enim multarum

Ifraelitici
gentium
defcribit
fed unius
populi
eft
qui tribubus
duodecim continetur.
tudo , & per iingulas fpecies , Ecclcfiê prselentis tuturaeque diftinctio , peliibus tegiiur & ciliciis , ardoremque folis&injutiam imbrium ea qus viliora funt prohibenr. Lege ergo primum , Samuel , & Melachim meum meum inquam , meum. Quidquid enim crebrius veriendo, emendando follicitius didicimus & tenemus , noftrum eft. Er cjmintellcxetis quodantea nekiebas, velinterpretem me ftimato , i! gratus es ; vel Paiaphraften , fi ingraquanquam mihi omnino confcius non ijm , mutalTe tus me quippiam de HcbraVca vetitate. Certe fi incredulus es , lege Gratcos codices, & Latinos, Sc confer cum lis opufculis qutT nuper emendavimus & uiîcunque dilcrepare inter le videris , interrraa quemlibct Hebraeorum cui magis accommodate debeas fidem & fi noftra firmaveric puto quod eum non xftimci conje^lbjem , ut in ecdem loco mecum iimi'.iter divinarit. Sed & vos famulas Chrifti rogo (qux Domini difcumbentis pretiofiftima fidei myrrlia ungitis caput , qua: nequaquam Salvato-emquKtitis in
:
&
&
Quintus,
Sextus
,
r~liyiy' Ifaias, ri^DTi Jeremias.

,
Septimus
VsiJim
liber
Ezechiel.
:
duodecim Prophetarum qui apud illos rocatur "WVi; nn There afar. Tertius ordo , Hagiographa poflidet. Et primus liber incipit a ai^H Job. Secundus a in David quem quinque incifionibus & uno pfalmorum volumine comprehendunr. ProTertius eft rnoVty Salomon , tres libros habens
Oclavus
,
:
fepulchro , qtiibus jam ad Patrem Chriftus afcendit ) uc contra larranres canes, qui adversura me rabido ore defaeviunt, & circumeunt civitaten; , atque in eo fe doftos arbiiraniur , fi aliis deiiahant , orationum vcftrarum clypeos opponatis. Ego fciens humilitarem meam, iUius femper fententise recordabur Dixi, cuftodiam vias meas , ut Pfalm. non delinq'.-am in lingua inea. Pofui orimeo cuftodiam, 58. cum confiileter peccatur adversum me. Obmutui,& hu:
miliatus
fum
&
filui
a bonis.
HIE RO NYMU S PAULINO.
F Rater
tulit
Ambrofius
ma
mihi munufcula perferens, defidei

,
ferebant.
Ve 1 onim
ilia
neceffitudo eft, Sc Chrifti gluti-
fimul
&
fuaviftimas litteras, quje a principio amijc vececis amiciiia: prs-
no copubra
feniia lantoni
itiatum
fidem probats jam
yjam non utiliias rei familiaris, non prjecorporum , non fubdola & palpans adulaiio
, ; ;
,,, ,:
HIERONYMUS PAULINO.
fed Dei timor
liant.
,
Ixxxi
ful;
&
Legimus in novos adille populos , niaria ttanfiU'e , quos ex libris noverant, coram qiinquc viderent. thagoras Mcmphiticos vaies , lie Plato iEgyptum
viiicias
Divinarum Scripturarum ftudia conciveteribus hifloriis quoldam luftralle pru:
Ita
enim apud eos legimus
Qui aurcm dodi fuerinr,
ut eos
Sic
gebunt quali fplendor firmamenti a t]ui ad jullitiam erudiunt multos, quali ftellx- in perpetuas acictnitates. Cur
> Ncmpe quia leScripturarum fanclarum erat armarium. Pharildci Itiipent in doflrina Domini mitantur in Petro & Joanne
&
;
PyAr-
dicitur Paulus Apuftolus vas e'ceiionis
gis
&
jic', 'lar.
(?.
chiiam Tareminum, eanique Oram
Italia:, qiijc
quondam
ut qui
&
magna Gia;ciadicebatur
Atheuis magifter erat
,
laboriolidime pciagravit
,
cujulque dottrinam Acudemiae gymi'^fi^ perfoiiabant , fietet percgrinus atque dilmaleiis aliena verecundi difccic, qu.mi iua imcipulus pudenter iugerere. Denique dum litteras quali toto fiigienres orbe oerfequitur , captu a piratic 5c vcnundatus , ctiam tyianno ctudeiiffimo paruit , captivus , viuctus , & fervus
&. potens
:
quoraodo legem fciant , cum litteras non didiceiint. Quidquid enim aliis exercitatio , & quotidiana in lege meditatio ttibuere folet
,
//:,...,,
e^
illis
hoc Spiritus fantlus fuggerebat,

eft, .g-oJ/AKXToi.
&
>',;
erant juxta
quod fcriptum
"Duodecim
annos Salyator impleverat , & in tenipio fenes de qusftionibus legis interrogans, magis docet dum prudenter inforte rufticum Petrum , rufticum dicimus quorum uterque dicere poterai , Etii imperitus fetmonc, non tamen fcientia. Joannes rufticus , pifcator, indoaus?& unde ilia vox obfecro , In piincipio erat Verbum , & Vcrbum erat apud Dcum , & Deus erat Verbum ? Myoi enim Gtascc multa fignificat nam & ver-
I,,,, z.
terrogat.
Nili
tamen quiaphilofophus , major emcntc fe fuit. Ad Ticum Livium lacleo eloquentije fonte m.anautem , de ultimii Hifpanijs Galliarumque fiuibus quoldam venille r.obiles legimus & quos ad conteiBplationcm lui Koma non tra:
Joannem
z.Cm.
Jc,,,,, i.
r.
11.
Act. 9I.
Co)
I
Habuit ilia tas inauditum omnibus fx'culis, celebrandinr.que miraculum , ut utbem tantam ingreffi , aliud excia urbem qustelent. Apollonius, five ille magus, ut vclgus loquitur, five philolophus , ut Pythaguiici tradunt , intravit Perfas, pertranlivit Caucalum , Albanos, Scytbas , Mallage& ad extictas , opuleniiffima Indioe regna peaetravit mum , latiflimo Phifon amne tranlmillo , petvenit ad Brachmanas , ut Hiarclum in throno lcdenti:m aureo , & de Tantali fonte potantem , inter paucos dilcipulos, de natura , de motibus iiderum , ac dictum curlu audiret docentem. Inde per iElamitas , Babylonios , Chaldjeos, Medos , Aifyrios , Parthos , Syros , Phccnices , Atabes , Pal*ftinos , reverftis Alexandriam , perrexit jEthiopiam , ut famolilTimam Solis menfam videret in Gymnofophifias , faiiulo. Invenit ille virubique quod dilceret , & iemper proficiens , femper fe meliorfieret. Scriplit fuper hoc plcnillime o6to voluminibus Philoitratu5. Quid loquar de faeculi homiiiibus, cum Apoftolus Paulus , vas eletlionii & magifter Gentium , qui de confcientia tanti in le hofpitis loquebaiur , An experimentum quêritisejus , qui in me loquitur Chrulus ?
xerat
,
unius
hominis fiuna petduxit.
bum
rei
,
fupputatio , , &. caufa uniufcujufque funt lingiila qua; fubliftunt quae univerfa rede intelligimus in Chiifto. Hoc doclus Plato nefcivit
,
eft
&
ratio
&
per
quam
V.
AUi.,: i. If.imi zp.
hoc Demofthenes eloquens ignoravit. Perdam , inquit , fapientiam fapientium, & piudtntiam ptudentium reprobabo. Vera lapientia perdet falbm fapientiam; & quan-
i.Or.
i.Cer.
i.
i.
quam
ftuliitia
fapientiam autenr non fsculi hujus , nee principum iKcuIi iftius , qua; deftruitur ; led loquitur Dti fapientiam in myfterio abfconditam , quam prsedeftinavit Deus ante iKcula. Dei fapien:
fapientiam
prsdicationis in truce loquitur inter perfectos
fit,
tamen Paulus
tia
Chriftus
eft.
Chriftus enim
Dei virtus
&
:
Dei faCohjj: z.
&
Ha;c lapientia in myfterio abfcondita eft de qua noni Pfalmi titulus prasnotatur , Pro occultis filii , in quo funt oranes thefauri lapientia; fcientiae Dei abfconditi. Et qui in myfterio abfconditus erat , pra;deftir.atus eft anpientia.
&
&
prsdeftinatus autem prarfiguratus in Lece Prophetis. Unde Propheta: appellabantur Videntes quia videbant eum, quem ca;ieri non videbant. Abraham
te fsecula
:
&
&
&
Je.m.
?..
vidit
diem ejus,
&. lijtatus eft.
Apetiebantur
cccli
,
Ezeinquit
Gal.
pofl: Damafcum Arabiamque luftratam afcendetit Jerofolymam ut videret Petrum & manferit apud eum diebus quindecim? Hoc enim myflerio hcbdomadis Si. ogdoadis,
, ,
,
uh.i.
iij
7.
chieli, qui popiilo peccatori claufi eraut.
Revela
David , oculos meos , & conliderabomirabilia dc lege tua. Lex enim fpiritualis eft, & revelatione opus eft , ut intelac revelata facie Dei gloiiam contemplemuv. Liber in Apocalypli feptem figHJis fignatus oftenditur quem fi dede'is homini fcienti litteras ut legat, refpondebii tiligatur
,
:
I'J.ilt,,.
Hum.
Gn/. 2
futurus gentium prscdicator inftruendus erat.
Rurfumque
2. Cor. 5.
Apoi.il. J.
Ij.tias
Tito , export annos quatuordccim , alTumpto Earnaba pofuerit Apoftolis Evangelium , ne forte in vacuum ciitreret , aut cucurriifet. Habet enim nefcio quid latentis cce^yilxi
&
2y.
bi
Non
,
,
pollum
,
vivi vox
&
fignatus eft enim. Quanti hodie putant
JpOCllI. J.
in aures dilcipuli
fufa
fortius fonat.
Unde
&
/tlchines
de autloris ore transcum Khodi exula-
fe nolfe littetas
tenent fignatuinlibrum, nee apcrirepof-
funr
nifi
ille
referaverit qui habet

claudit
;
ret,
III.
Demofthenis oratio , quam adversiis euro habuerat , mirantibus cuncHs atque laudantibus , fufpirans ait. Quid li ipfam audilfetis belliam , fua verba refonantem ? H.ec non dico , quod fit in me aliquid tale,
legeretur
ilia
&
clavem David; qui
? In Actibus Apoftolorura fanctns Eunuchus , immo vir ( fie enim eum Scriptura cogntniinat ) cum legeret Ifaiam prophetam, interrogatus a Philippo , Putafne intelligis , qux le,
aperit
&
nemo
claudit
& nemo aperit
quod
vel poUis a
,
me
audire
vcl velis difcere
fed
quod
gis
refpondit
Quomodo
Alor. 3.
polfum
nifi aliquis
difcendi ftudium etiam abfque nobis per fe fine do(51ore laudabiprobari debear. Ingenium docile, le eft. Non quid invenias , fed quid quacras confideramus.
ardor tuus
&
me
docue-
&
Mollis cera,
plafta:
elle poteft.
& ad
ceifent
formandum manus tamen

:
facilis
etiam
fi
artificii
&
Ego ( ut deme loquar interim; nee fanftior fum hoc Eunucho, nee ftudiofior, qui de Êthiopia , id eft de extremis mundi finibus , venit ad templum , reliquit aulam
rit ?
regiam
virtute totum eft quidquid
tantus amator legis divin.vque fcientia: fuit ut etiam in vehiculo legeret Litteras facras. Et tamen ciim
:
&
Paulus Apoftolus ad pedes Gamalielis legem Prophetas didiciflc fe gloriatur , ut armatus fpiritalibus telis , poftea diceret confidenter, Arma noftrct; z. Cor,
Moyii
&
,
librum teneret, lingua volveret
10.
militij:
non
carnalia funt
fed potentia
Deo
advetsus fcientiam Dei , captivantes omnem intLlle(5lum ad obediendum Chrifto, parati fubjugare omnem inobedientiam. Ad Timotheum hortatur ad fcribit ab infantia facris litteris eruditum, 3ftudium lectionis , ne ijegligat gratiam qus data fit ei per I. Tim, impofitionem manus presbyterii, Tito pr^cipit ut inter cas4tetas virtutes epifcopi , quem brevi ietmone depinxit , T, I. fcientiam quoque in eo eligat Scripturarum, Obtinentem, inquit , eum , qui fecundiim dodtinam eft, fidelem fermonem ut potens fit exhortari in doctrina fana , & contradicentes revincere. Sancla quipperufticitas folum fibi proIV. deft & quantum xdificat ex vitae metito Ecclefiam Chtifti , tantum nocet li deftruentibus non refiftar. Malachias A^.i. propheta , immo per Aggceum Dominus , Interroga , ait
fe
ftionem munirionum , titudinem extoUentem
confilia deftrucntes,
&
ad defiruomnera al-
&
&
verba Domini cogitatione conciperet pcrfonaret , ignorabar eum quem in libro nefciens venerabatur. Venit Philippus , oftendit ei Jefum , qui claulus latebat in littera. O mira doiloris virtus eadem hora credit Eunuchus , baptizatur, & fidelis & faniftus fadus eft ; ac magifter de difcipulo, plus in deferto fonte Ecclefis , qu.am in aurato fynagogs templo
,
&
labiis
reperit.
Hxc
mc
peiftrida funt breviter
&
(ncque enim
)
epiftolaiis anguftia evagati longius patiebatur
ut intel-
ligeres re in Scriptuiis factis fine pra:vi<j&
monftranre femitam non pod'e ingredi. Taceo de grammatici^, rhetoribus, philofophis, geometris , dialefticis , muficis , aftronomis , aftrologis , medicis , quorum fcientia mortalibus vel
utilillima eft, Sc in
tres
VI.
partes fcinditur, to fîy/â, tbk
ê'Sosf.oi',
tHi
i/Liiripiav.
non tam lingua, cEmentarii , labti metallorum

narii
Ad minores artes veniam, & qua quiim manu adminillrantur. Agricoisc

,
lignorumque
ca;fores
la-
quoque,
lem
&
csieri qui variam fupelleclivilia opufcula fabricantur , abfque doitore efte

,
Sc fullones
&
Deitter,
$1-
tantum facerdotis officium eft interrogatum refpondere de Lege. Et in Deuteronomio legimus Interroga pattern tuum , & annuntiabit tibi feniotcs tuos & dicent tibi. In Pfalmo quoque ccntefimo decimoo61afacerdotes legem
:
in
non poffunt quod cupiunt. Quod medicorum

tunt medici
:
eft
promit-
tratlanr fabtilia fabri
fola fcriptuiarum ars
grinationis
Da/;. 1 1,
Cantabiles mihi erant juftificationes tuse in loco petemex. Et in defcriptione jufti viti, cum eum David atboti vitje, qux eft in paradifo , comparatet, inhot intulit. In lege Domini volunter csteras virtutes tas ejus , in lege ejus meditabitur die ac nofte. Daniel
,
vo
&
&
in fine facratiftimx vilionis ait
juftos fulgere ficut Hellas
eft , quam fibi paftim omnes vindicant. Scribimus indofti doftique poemata paftim. Hanc garrula anus , banc delirus fenex , hanc fophifta vcrbofus , hanc univerfi prasfumunt , laccrant , docent antequam difcant. Alii addudlo fupercilio , grandia verba trutinantes , inter mulierculafi de facris Littetis philofophantur. Alii diftunt, pro pudor , ne pnrum hoc fit, -quaa feminis , quod viros doceant darn facilitate verborum, immo audacia , ediiferunt aliis
:
&
&
intelligentes
id eft
doftos
,
quail firniamentum.
Vides
jufti-
quantum
inter fe diftent
,
jufta rufticitas,
& doda
tia ? Alii ftellis
alii coclo
Hebtaicam vetiiaiem
uti
comparantur. Quanquam juxta unique de crudiiis poftii intelligi.
ipli non intellisunr. Taceo de mei fimilibus , qui fi ad Scripturas lanflas poft fafculares littetas venerint , & fermone compofito aures populi mulferint , quidquid dixerint , hoc legem Dei putant nee fcire dignaniur quid
quod
forte
;,
Ixxxii
Prophets,
HIERONYMU
tjuid Apoftoli fenferint, fed
:
PAULINO.
:
ad fenfum fuum incongrua aptant [eliimonia quali grandc fit, & non vitiofillimuni docendi genus, depravare fentemias , & ad voluntatem fuam , Scripturam trahererepiignantem. Quali non legeiimus Homcrocentoiias , c Virgiliucentonas ac non lie etiam Maroneni fine Chrido podimus dicere Chriftianum , quia laipferit : Jam redit & virgo , redeunc Saturnia regna Jam nova progenies ccelo demitNate mejc tiiur alto. Et Patrem loqueniem ad Filium vires mea magna potentia lolus. Et pole verba Salvaro: : :
ris in
cruce
bat. Puerilia funt
cere
quod
Talia pcrflabat memorans , fixufque manecirculatorum ludo limilia , dohxc , immo , ut cum ftum.acho loquar , ne ignores
:
&
hoc quidem
VII.
Giv.r/fj.
Icire
quod
nelcias.
mundi, de exordio
Videlicet manifeftiUlma ell Genefis, in qua de creatura geneiis humani , de divilione terra:,
'Exodus,
de confulione linguaiura & gentium, ufque ad exitum fcribitur Hebiscurum. Patet Exodus cum decern plagis , cum decalogo , cum
myfticis divinilque prsceptis. In promptu ell Leviticus liber
,
Jacob femper a:mulum , hada percutit fpiritali. Jonas coluniba pulcherrima , naufragio fuo pafTionem Jatas, Domini prsefigurans , mundum ad pirnitentiam revocat & fub nomine Ninivc GentiLats (alutem nunciat. Mich.i:as de Morafthi coheres Chrilli , vallationem an- Michâs. obfidionem ponit contra earn nuntiat filia: laironis , quia maxiliam perculVerit judicis Ilraiil. Nahum confolator orbis increp^t civitatem fanguinum , jâhutn. poll everfionem illius loquiiui , Ecce fuper monies pedes evangelizantis , & annuntiantis pacem, ligidus , flat fuper cullodiam Hnbaciic, Habacuc luclator fortis fuam , & figit gradum fuper munitionem , ut Chriilum in dicar , Operuit cfflos gloria ejus, cruce contemplecur , & laudis ejus plena ell terra. Splendor ejus ut lux erit , cornua in manibus ejus ibi abfcondita eft forritudo ejus. SoplioSophonias fpeculator , arcauorum Dei cognitor autiijs. dit clamorem a Porta pifcium , & ejulatum a Secunda , contritionem a coUibus. Indicit quoque ululatum habitatoribus Pila: , quia conticuit omnis populus Cbanaan , dif,
&
&
&
&
&
&
Leviticus.
in
quo iingula
facrificia,
perierunt univeili qui involuti erant argento. Agg.eus fellivus Sc lEtus , qui feminavit in lacrymis
in
ut
Aî^mis,
immo
humeri,
lingulse
pene fyllabs
&
veftes
Aaron
& totus
or-
do Leviticus fpirant cceleflia facramenta. Numeri veto, nonne totius arithmetica: , & prophetias Balaam , & quadraginta duatum per eiemum manJionum
myfteria continent
*
gaudio nieteret ; dellruclum templum adificat , Deumque patrem inducit loquentem, Adhuc unum modicum, & ego commovebo ca'lum terram , & mare, & aridam , & movebo omnes genres , & veaiet deiideratus conîs
&
gentibus.
Dititeronomittm.
Oeuteronomium quoque fecunda lex , & Evangelic3E legis prjcfiguratio , nusne lie ea habet qu priora iUnt , uc tanien nova lint omnia de veteribus ? Huculque Moyfes,
I.Cor, 14.
,
hucufque Penrateuchus
quibus quinque verbis lo-
qui fe velle Apoftolus in Ecclelia gloriaiur. Job exemplar patieniis , quK non mylleria fuo fermone compleclitur ? Profa incipii, verfu labiiur, pedeftri fermone finitur : omnelque leges Dialectics, propofuione , airumptione , confirmatione , concluiione decerminat. Singula in eo verba , plena funt lenlibus. Et ( ut de csteris lileam ) refurrec'tionem corporum lie prophetai , ut
Zacharias memor Domini fui , multiplex in propheiia , Jefum veftibus lordidis induium , fie lapidem oculorum feptem i candelabrumque aureum cum rotidem lucernis quot oculis ; duas quoque olivas a finiftris lampadis cerut poft equos nigros , rufos , albos , Sc vanit fie dexitis rios fie dilfipatas quadtigas ex Ephiaim , fie equum de Jerufalem , pauperem regera vaticinetur fie praedicet , fedentem fuper puilum filium afinas fubjugalis. Malachias aperic fie in fine omnium propKetarum , de abjectione Ifrael , & vocatiune Gentium , Non eft mihi ,
:
Zachari.is,
M.i/.ichitis.
hftit fi'"' Jif"<

"iîi-je,
nuUus de ea vel manifeflius, vel cautiiis fcripferit. Scio , inquit, quod redemptor mens vivit, & in noviflimo die & rurfum circumdabor pelle de terra furrefturus fum mea, & in carne mea videbo Deum , quem vifurus lum ego ipfe, Sc oculi mei coufpefturi funt , & non alius. Repofita efl hsc fpes mea in (inu meo. Veniam ad Jefum Nave , qui typum Domini non fotranlit Jordalum gertis , verum etiam nomine prsefert nem , hoftium regna lubvertit, dividit terrain vidori populo , & per fingulas urbes, viculos, montes , flumina ,
:
voluntas in vobis , dicit Dominus exercituum , muniis non fufcipiam de manu veftra. Ab ortu enim foils ufque ad occalum, magnum eft nomen meum in Genait
:
&
tibus
&!.
in
meo
oblatio
,
omni loco munda.

,
,
lacrificatur
fie
oftertur
nomini
,
[faiam
Jeiemiam
Ezechielem
vel exponere
Si
Danielem
quis
IJaias.
poteft vel intelligere
primus non propheiiam mihi videtur texere , fed Evangelium. Secundus virgam nuceam , fie oUam fuccenfam a hcie Jeremias.
?
Quorum
aquilonis
Sc
pardum
fpoliatuia
luis
coloribus
Sc
quaEtecliiel,
torrentes, atque confinia

fpiritualia
Ecclefije coelellilque
_
.
Jerufalem
lih.Jtidic.
Ruth.
Ifii.
16.
te
regna deicribit. In Judicumlibro , quotprincipes populi Ruth Moabitis , Ifaijc explet vaticinium
terric
,
, ,
totfignrse funt.
dicentis
aonum Domine Dominatorem ad montem filis Sion.

He".
I. 'a
, Emitde petra deleiti
druplex divetfis metris nedlit alphabetum, Tertius principia fie finem tantis habet obfcuritatibus involuta, ut apud Hebrôs ifts partes cum exordio Geiiefeos ante annos tiiginra non legantur. Quartus vero , qui Sc extremus inter quatuor prophe
tas
,
Ditniel,
f
temporum
confcius
Sc totius
mundi
tptMs-o:p ,
lapi-
U.
veterem legem abolitam monftrat. Porro in Sadoc atque David, novi facerdotii , novique imperii facramenta teftatur.
Samuel
in Heli
mortuo,
&
occifo Saul,
Rf ?.
III. ii !''
Melachim , id eft tertius & quartus Regum liber , a Salomone ufque ad Jcchoniam , & a Jeroboam filio Nabat ufque ad Ofee qui duclus eft in AllVrios , regnum Juda & regnum defcribit Ifracl. Si hiftoriam refpicias , verba
fimpiicia funt
:
prsecifum de monte fine manibus , fie regna omnia fubvertentem , claro fermone pronunciat. David Simonides nofter, Pindarus , Sc Alcsus , Flaccus quoque , Catullus , atque Serenus , Chriftum lyra perfonat , fie in dccachordo pfalterio , ab inferis excitat refur-
dem
Daz'iil.
fi
,
in litieris
fenfum latentem infpexeris
EcclefiE paucitas
&
,
ha:reiicorum coniia Eccleliam bella

in unius voluminis anguftias coarliiiera
,
gentem, Salomon pacificus fie amabilis Domini , mores corrigit, naturam docet , Eccleliam jungit fie Chriftum, faniSarumque nuptiarum dulce canit epithalamium. Efther in Eccleliac typo , populum liberal de periculo
Sc
J^rPverh,
Ecehf. Canttc,
Efther.
narranrur.
interfeclo
,
Aman
qui
interpretatur iniquitas
mitiit in pofteros.
ell
partes
Duodecim prophet,E
ftati
,
convivii
fiH
fie
diem celebrem
liber, id
,
Ofee.
quamfonet in Ofee crebro nominar Ephraim

raulto aliud
,
prsfigurant. Samariam , Jofeph

, ,
Paralipomenon
,
inftrumenti
fi
veteris eVi7o-
Partili-
lantus ac
talis eft
ut abfque illo
Jezrahel
&
uxorejn
f jrnicariam
&
fornicationis filios
&
Joel.
adulteram cubiculo claul'am mariti , multo tempore federe viduam , & fub velle lugubri , viri ad fe reditum prsllolari. Joel filius Phatuel defcribit terram duodecim tribuum ,
eruca, biuchc, lucufta
Sc
,
ptuiarum fibi voluerit arrogare , fingula quippe nomina juntlurafque verborum

mid'ae in
quis fcientiam fcri- po,n,non feipfum irridear. Per
rubigine vaftante
,
confumptam
iri
pod evernonem
priotis populi
eft'ufum
,
Spiritum
fauclura fuper fervos Dei viginti credentiura nomina
& anciUas id efr fuper centum & eftufum iri in coenaculo

, ,
ASer. I.
Sion.
Qui centum
vigintl
paulatim
Aines.
& per incrementa furgentes

, ,
ab uno ufque ad quindecim quindecim graduum ,
numerum efficiunt, qui in Amos pallor & rullicus
pfalterio myfticc continentur.
8c prster, ranguntur hiftotia: , fie innumerabiles explicantur Evangelii quseftiones. Epras. Efdras fie Nehemias , adjutor videlicet , fie confolator a Domino, in unum volumen coarttantur, inftaurant tem- Nfieplum , muros exftruunt civitatis omnifque ilia lutba po- mias. puli tedeuntis in patriam , fie defcriptio facerdotum , Levitatum , Ifraelis, profelytorum, ac per fingulas familias murorum ac lurrium opera divila , aliud in cortice prseferunt , aliud retinent in medulla. Cernis me Scripturarum
Regum
libris
&
ruborum mora dillringens
araore raptum
paucis verbis explicari non potefl. Quis enim digne exGazs , Typrimat tria aut quatuor fcelera Damafci , Moab ; in feptifiliorum Ammon Idumjcse , li , Ifracl ? Hie loquitur ad vacotlavo gradu Judjt roo ruituram cas pinoûes , qua: funt in Samaria; monte,
&
&
& tamen non , exceftill'e modum epiftola: , implelfequod volui. Audivimus tanium ,quid nolfe , quid cupere debeamus, ut fie nos quoque poftimus dicere Con:
rfalm.
& &
&
&
&
cupivit anima
mea
,
defiderare juftificationes luas in

illud
omni 118.
&
tempore. Cacteium
Socraticum impletur in nobis
&
domum majotem minoremque

rem
vel
locufl*
,
tellatur. Ipfe cernit ficto-
Hoc tantiim fcio quod nefcio. Tangam Sc novum breviter Teftamenrum.

Matthsus, Marcus, Lucas,
Sl
&
flantem Dominura fuper

,
murum
;
litum
Joannes, quadiiga Do-
Ahiliits,
uncinum pomorum, attrahentem non famem fupplicia peccatoribus , & famem in terram panis , nee litim aqua: , fed audiendi verhum Dei. Abdias , qui interpretatur fervus Dei, pertonat contra Edom fanguineum terrenumque hominem fiatris quoque
adamantinum
&
mini , fie verum Cherubim , quod interpretatur fcientiae }iiaretts, Lmas. multiiudo, per totum corpus oculati funt, fcintilla: emicant, difcurrunt fulgura , pedes habent reftos , Sc in fu- Joannes. blime lendentes, teiga pennata fie ubique volitantia, te- Ex.ec. I. nent
fc
mutuo ,
libique perplexi funt
>
& quaii
iota io rota
) :
PR^FATIONES
volvuniur
Paiiltis
,
S.
HIERONYMI.
ptsefero
, ,
Jxxxiii
Mnll'/j.
Si
pergunt quociinque eos
flatus Spiiitus faiidli
me
mus
pcrduxerit.
tenti datur
fcribit
magiftium lenuens, cumiiem fpondeo. PepuUanti apetitur, querens invenit. Difca,
I.Ui.
7. li.
Paulus Apoftolus ad feptem
ecclefias
odlava
ponitur.
in letris
te
quuium kicntia
,
iiubis pei leveret
in ca"lo.
enim ad Hebr^cos
plerilque extra
mimerum
Timoiheum
inllruit
acTitum
tivo famulo deprecatur. quam pauca fctibere.

/clus
Apc,".c!.
, 6c i'iiileniunetn pro fugiSuper quo melius taccre puto ,
Aclus Apollolotum nudam quidem foiiaie videntur

ftoriam
eft
ill
,
hit\o-
& nafceniis
Tcriptorcm
Ecclefi.e iiifantiam texcre

elle
fed
li
1.
Or. verimus
eorum Lucam
medicum
cujus laus
EvanJelio, animadvertetTius paiiter omnia verba iilius , anima; languentis elfe medicinam. Jacobus, Petrus , Joannes, Judf.s, feptem epiftolas
I'elrnl.
ediderunt
tarn myfticas
:
quam
fucciniitas
,
Jcafni;<. riiec ac
longas
breves in verbis
breves pa, lungas ia fenieniiis

;
&
ut rarus fit, qui
non
in
earum leftione
ca:cutiar.
ba.
Apocalypfis Jcannis, roc habet facramenta , quot verParum dixi , & pro merito voluminis laus onuiis in-
manibus excipiam & (ut incpte aliquid , ac de Hermagoijt tumiJitaie eriuiiam ) quidquid quxiieris , cecum Icire conabor. Habes hie anianiiftunum tui fiaiiem Eulebium , qui litteratum rup.rum mihi gratiam duplicavit, refcrens honeftatem moinm tuoruni , conteniptum la-'culi , fidem amiciii.je , amoreni Chrifti. Nam ptudentiam & eluquii venullatem etiam abique illo ipla cpiftola pr<cferebat. Feftina quxiu te , & haereniis in iaio naviculie funcm magis pi.ecide, quam lolve. Nemo rcnuntiaturus fjeculo bene puteft vendere quae contempfit uc venderet. Quidquid in fumptus de tuo tuleris, pro lucro Computa. Antiquum didum eft, Avaro tam decft quod habet, quam quod non habet. Credenii lotus mundus diviiiarum eft infidelis autcm etiam obolo indiget. Sic viObviis
, ,
:
VIII.
ferior eft. In verbis lingulis multipliccs latent intelligentijE.
Oro
re,
frater charilTime,
inter liKC vivere
ifta
Nonne libi medirari , nihil aliud nolVe, nihil quarrcre. videtur jam hie in terris regni cceleftis habitaculum ? Nolo offendaris in Sciipturis Ian(flis fimplicirate
liiate
,
nihil habentes , Sc omnia polTidentes. Vic\us dc vellitus du'itiae Chriftianoium lunt. ii habes in potcftate rem tuam, vende li nun habes , projice. TuU Icnii tunicam, & pallium lelinqucnduin eft. icilicet nift tu ,
,
:
vamus
tanquam
2. Cor.
&
quafi vi-
verborum, qux vel

,
vitiu interptetuni, vel
deindu-
ftria lie prolata funt
ut rufticam concionem facilius in-
diem de die trahens , caute 6c pede, teutim tuas pollelliunculas vendidciis , non habet Chriftus unde alat pauperes fuos, Tutum Deo dcdii, qui feiplumobtulit. Apoftuli navem tamum & retia reliquerunt.
femper rectallinans
&
una eadumque fententia aliter ductus, aliter audiret indoftus. Non fum tam peiulans, & hcbes, ut hsEC me nolfe pollicear , & eorum fruclus capeie quoflruerent,
in
,
&
Vidua duo
li
aîa millt in
divitiis.
Facile
gazcph)hcium contemnit omnia , qui
&
fe
M.iuh. 4.
pra:ferrur Croc-
Marc. 12.
Lui. 21.
femper cogiiat
elfe
mcriturum.
rum
radices
itt
coelo fixs funt
fed velle fateor. Sedenti
S.
PRiEFATIO HIERONYMI PRESBYTERI

IN
PENTATEUCHUM MOYSI AD DESIDERIUM.

I
D.i.9.
DE
tinarn
mei defideratas accepi epiftolas , qui futurorum , cum Uaniele for.titus eft numen , obfecrantis , ut translatum in Lalinguam de Hebrô fermonePentateuchum noftros
DER
1 1
num
quodam
prjefagio
fidei non vulgarent. Et nefcio quis primus auflor feptuaginta cellulas Alexandriaemendacio fuo exftiuxetit quibus divili eadem fcriptitarint cum Ariftsas ejufdem Ptolemaci i/7ref aorais-ii; , multo poft tempore Jofephus ,
;
&
iS-
rum auribus traderem. Periculofum opus certc , & obtrequi me alferunt in ilatorum meorum latratibus patens Septuaginta Interpretum fuggillatiunem nova pro vetericum bus cudere, ita ingenium quali vinum probantes ego faepiffime teftatus fim , me pro virili portione in tabernaculo Dei offerre qus poftim , nee opes alterius alio: :
nihil rale retuletint

tulilfe fcribant
,
fed in una balilica congregates , connon prophetalfe. Aliud eft enim vatem ,
;
aliud eft elfe interpieiem

h!c eruditio 8c
ibi bpitiius
,
vcntuva praedicit
Origenis me {ludium provocavit, qui editioni antiqux translaiionem Theodotionis mifcuit, afterifco, & obelo opus omne diftinguens dum aut elucefcere facit qua; mi nils ante fueconfodit , maxime rant i aut fuperflua quKque jugulat
rum paupertate
focdari.
Quod
ut
auderem
ea qua: intelligit transferc. Nifi forii putandus eft Tullius , (Economicum Xenophontis , 6c Platonis Protagoram , Demofthenis pro Ctefiphonte orationem , afflatus rhetorico fpirim tranf-
verborum copia
&
&
de eildem libris per Sepruaginia Interper Apoftolos Spiritus fanclus teftimonia texuit ut quod illi tacuerunt , hi fcriptum efte mentiti fint. Quid igitur ? damnamus veteres ? Minimc, Sed poft
tulilfe.
Aut
aliter
pretes
,
:
aliter
& Apoftolorum audoritas promulgamulta de veteriTeftamcnto legimus , quae ut eft illud , Ex iEgyin noftris codicibus non habentur pto vocavi filium meum &, Quoniam Nazarûs vocabitur & , Videbunt in quem compunxerunc & , Flumina de ventre ejus fluent aquje viv:e :& , Quae necoculus vidit, nee auris audivit , nee in cor huminis alcenderunr , qua: pras& multa alia quae proprium paravit Deusdiligentibus fe (^(;KTa7,adefiderant. Interrogemus ergo eosubi haec fcripia lint & cum dicere non poiuerint , de libris Hebraicis 0/"f.n, proferamus. Primum teftimonium eft in Ofee, fecundum Zacharia, quartum in Proverbiis , 7/.i:. II, in Ifaia , tertium in Zac. It. quintum aeque in Ifaia. Quod multi ignorantes , apocryProv.lZ phorum deliramenta fetlantur & Hiberas nsnias libris Ifai. 64, authenticis prsferunt. Caufas erroris non eft meum expoue Ptonere. Judxi prudenti fadum dicunt elfe confilio lemaeus unius Dei cultor , etiam apud Hebraeos duplicem divinitatem deprehenderet. Quod maxime idcirco faciebanc , quia in Platonis dogma cadere videbatur. Denique ubicunque facramentum aliquid Scriptura teftatur de Paquae Evangeliftarum
vit. In quibus
: :
: : :
priorum ftudia , In domo Domini quod poifumus ramus. Uli interpretati lunt ante adventum Chrifti ,
nelciebant
:
labo-
& quod
, dubiis protulere fententiis nos veto poft paflloScrefurreclionemejus, non ram prophetiam quam hiftoriamfcribimus aliter enim audita, aliter vifa narrantur :
nem
quod melius
tur aemule
,
intelligimus
melius
:
& pioferimus.
non damno
,
Audi
igi-
obtreftator aulculta
;
non rep:e-
los praefero.
fed confidenier cuniSlis illis ApoiloPer iftorum os mihi Chriftus fonat , quos ante Propheias inter fpiritalia charifmaia poliros lego in quibus ultimum pene gradum Interpretes tenent. Quid li;
hendo Septuaginta
vore torqueris? quid imperitorum animos contra

citas ? Sicubi
me
con-
in
tranilatione tibi videor errare, interroga
Hebraeos , diverfarum urbium magiftros confute. Quod illi habent de Chrifto , tui codices non habent. Aliud eft (i contra fe poftea ab Apoftolis ufurpata teftimonia probaverunt , & emendatiora funt exemplaria Latina quam Grsca , & Graeca qu.im Hebraica. Verum ha:c contra invidos. Nunc te precor Defideri chariffime, ut me, quia tantum
opus fubire
libri
,
rte
&
Filio
&
Spiriru fandlo
;
aut
omnino tacuerunt
ut
&
aut aliter interpretati funt regi fatisfacerent , arca-
nibus juves
in
&
, & a Genefi exordium capere , oratioquo pollim codem fpiritu quo fcripti funt Laiinum eos transferre lermonem.
fecifti
:
EJUSDEM
TAndem
finite
IN JOSUE PR^FATIO.
eorum nominum
,
Pentateucho Moyfi , velut grandi fcead Jefum filium Nave manum mittamus , quem Hebrzi ]1J ^2 yif ini id eft Jofue filium Nun, vocant & ad Judicum librum, quem !iirit^ltf/ appellant ad Ruth quoque St. Efther , quos eifdem nominibus efferunt. Monemufqueletoiem ut filvam Hebrainore liberati
:
&
ligens fcriptor confervet
diftincliones per membra divifas , diiilius ftunofter labor, : ne
&
,
&
dium
fciat
licur
quod facpe teftatus fum, me non in reprehenlinnem veterum nova cudere , fed pro virili pane offerre amici mei criminantur
pereat. Et
ut in primis
linguae
meas hominibus
quos tanien noftra delefiani
T9m.
I.
,, ,
Ixxxiv
PRytFATIONES
&
:
S.
HIERONYMI.
&
',
ut pro GrKCorum câ7^}ô7; , qux Sc fumptu labore ma>imo indigent, editionem noftram habeant, Et ficubi in antiquoruni voluminum lectiune dubiiarint , haec illis coaferentes , invenianc quod requirunt maxime ciim apud
nihil extra
Latinos tot (int exemplaiia , quot codices Sc unufquifque pro aibitrio fuo vel addiderit vel fubrraxerit quod
;
& mihi non difplicet , reLipiendum putani cur ea qux Tub afterifcis & obelis vel addita funi vel ampuiata , legunt , & negligunt ? Quare Danielem juxta Theodoiionis translaiionem , ecclefias iufceperunt ? Cur Origenem mirancur , 3c Eufebium Pamphili , cunftas edidones (imiliter dilierentantiim interpretatio placet, quae
tes ?
ci
vilum
,
eft
&
utique non poffit
verum
e(!e
quod
dif-
Aut
quje
tiiit
ftultitia, poftqur.ni
?
vera dixerint, pro-
fonar.
Unde
korpius
Jî/w, 49.
&
ii
vulnere contra nos infurgere fanclium opus venenata caipere lingua, vel
cellet arcuatu
ferre quae
falla
iunt
Unde autem
in
novo Teftamento
fufcipiens,
placet
vel
conremnens
li
difplicet
me-
minerirque illorum verluum , Os mum abundavit malitia , lingua tua concinnabat dolos. Sedens adversiis fratrem fuum loquebaris , adversiis filium matris tu^ ponebas
&
&
fcandalum
ero
haec fecifli
:
&
racui.
Exiftimafti iniquequod
tui llmilis
arguam
le,
&
ftaruam contra
faciem
probate poterunt aiVumpta teftirronia , qu2e in iibris vcleribus nun habentur? Hjec ditimus , ne omnino calumniantibus lacere videamur. Caeteriim poft laitilx Pau'.se dormitionem, cujus vita virtutis exemplum eft, Sc hos libros quos Euftochio vitgini Chrifti ntgarenon potui ; decrevimus dum fpiritus hos legit anus , Propheiarum explanationi incumbere , omiirum jam diu opus, quaii
&
tuam. Qua enim audientis vel legentis utilitas eft , nos laborando fudare , & alios detrahendo laborare ? dolere Judxos quod calumL.iandi eis & irridendi Chriftianos (it ablata occalio & Eccleii^ homines id defpicere immo la, ,
quodam
rabilis
-,
poftliminio
repetere
pracferiim
cum
Sc adnii-
fanctulque vir Pammachius , hoc idem lirteris fiagiret nos ad pattiam feftinantes , mortiferos fuenaiuni cantus furda debeamus aure tranfire.
&
cerate
unde advetfarii torqueantur
Quod
fi
vetus eis
PR^FATIONEM EJUSDEM
,
S.
HIERONYMI IN LIBROS REGUM

,
fupra ref erics idea in principio pojitam Infcrihitur autem , Frologus Cnleatus.
auid lihrorum facrorum ordincm continidt.
E JV
DEM
IN
LI
BRUM P J R J L I P
eis in Gra:;
F R JE F A T
:
SIcum
Septuaginta Interpretum
verfa eft
,
me , Chromati epifcoporum faiK^îfTimearquedocînuTie , impelleres ut Hebr.ya ribi volumina Latino fermone trausferrem. Quod enim femel aures hominum occupaverat , & nafceniis Ecclelijc tohoraverat fidem , juftum erat eiiam noltro (ileiuio cotnprobari. Nunc veto ciim pro varieiate
etiitio
, pura & ut ab pcrmaneret , fuperflue
genere interpretandi , bftendens ilia de Evangelic , Ex Matth. iEgypto vocavi filium meum & , Quoniam Nazarxus 2. vocabitur &, Videbunt in quem compunxciunt :& il- Jc.w.jg. lud Apoftoli, QuEe oculus non vidit , necaujis audivi; , i. Cor, nee in cor hominis afcendctunt, qua: pracparavit Deus z.
diligentibus ilium
Iibris
:
c<cteraque his fimilia
in
Hebrxorum
inveniri. Certe Apolloli

:
&
,
Evangclifta? Septuagiita
, & germana ilia antiquaque translaiio corrupta (it, atque violata ; noftiiarbicrii puias, aut e plutibus judicaie quid verum (it, aut novum opus in vereri opere cudere , iiludeiuibufque Judajis , cornicum , ut dicitur , oculos configere. Alexandria & iEgyptus in Septuaginta fuis Hefycliium laudac auttorem. Conflantiiiopulis ufque Anciochiam, Luciani
tegionum diverfa ferlntur cxemplaria
Interpretes noverant
Inierpretibus
fie unde eis haec i\ux in Sepiuaiînta nun habentur ? Chtirtus Dominus nujlcr
Joannem, Qui
utriulque Teftamenti conditor credit, inquit
in in
Evangelio fecundiim
me,
licut
dicit Scii-
Jcin, 7,
tnartyris exemplaria probat. Medi.E inter has
provincias
Pala:rtinos codices legunt
febius
&
quos ab Origene celebrates EuPamphilus vulgaverunt lotufque otbis hac ini

:
ter fe trifaria varietate
compugnat, Et
certe
Origenesnon
folum exempla compoiuit quaruor editionum , e regiono iiuiûla verba delcribens , ut unus dilFentiens , (latim ca;teris inter fe conlentientibus arguatur : fed, quod majoris audacise ell, in editione Septuaginta Theodotionis editionem milcuit , afterifcis defignans qusc minus fuerant virgulis qux ex fuperfluo videbantur appolica. Si igi-
&
pufl aliis licuit non tenere quod femel lufceperant ; Septuaginta cellulas , qu3e vulgo line au6tore jalan[ur, Cngulas cellulas aperuete, hocque in eccleliis legitur quod Septuaginta nefcierunt ; cur me non fufcfpiant Latini mei qui inviolata editione veteri ita novara condidi , ut laborem meum Hebriis , &, quod his majus efl , Aportolis aucloribus comprobem ? Scripfi nuper librum de optimo tur
&
ptura, flumina de ventre ejus fluent aquae vivar. Utique fcripium eft, quod balvator Iciiptum elfe teftaiur. Ubi (criptum eft ? Septuaginta non habcnt apocrypha nefcit Ecclelia. Ad Hebraeus igitur revettendum eft , unde Dominus loquitur, & dilcipuli exempla pia:fumunt. Ha;c pace veterum Icquor , & obtieilatoribus meis tantum leIpondeo, qui canino dente me rodunt, in publico detrahentes , & legenies in angulis , iidem accul'atores 5c defenfoies , cum in aliis probent quod in me reprobant : quali vittus vitium non in rebus fit, fed cum autSore mutetur. CEteriim memini , editionem Septuaginta Translatoium, olim de Giaeco emendatam tribuilfe me noftris nee inimicum debere exiftiniaii eorum , quos in conventu fratrum femper edilfero. Et quod nunc îD^n 1^;n ,
:
&
&
&
Verba dierum , interpietatus fum idcitco feci , ut moras , & filvam nominum , quE fcriptorunr confufa funt vitio, feniuumque baibariem, aperiius & per verfuum cola digererem, mihimeiipfi & meis juxta Ifmeniam canens , Ji aures furd* funt ceterorum.
id eft
:
inextricablies
AD DOMNIONEM ET RO GATIANUM IN FUND EM

,
Frsfuio
ejtifdem.
QUomodo
Gtacorum hiftorias magis intelligunt , qui Athenas videtint ; & tertium Virgilii librum , qui a Troade per Leucaten , 5c Actoceraunia , ad Siciliam , & inde ad oftia Tiberis navigaverint ita fantSam Scripiuram lucidius intuebitur , qui Judasam oculis contemplatus fit , & autiquarum utbium memorias , locorumque vel eadem vocabula, vel mutata cognoverit. Unde & nobis curjE fuit , cum eruditillimis Hebrsoium hunc laborem fubite ut circumiremus provinciam, quam univerfae Chri;
dum
fir.
fantSo pleni
Nee hoc Septuaginta Inteipretibus , qui Spiriiu , ea qus vera fuerunt tranftulerant , fed fcri:
afcribendum, dum de emendatis inemen& fspe tria nomina, fubtradis e medio fyllabis , ii\ unum vocabuium cogunt , vel eregione unum nomen , propter latitudinem fuam , in duo vel tiia vocabula dividunr. Sed & ipfje appellaciones, non homines , uc
ptorum
culpje
data fctipiltant
fti
Eccltfi* fonant. Fateor
enim
mi Domnion
&
Roga-
tiane
chatiflimi
nunquam me
in
divinis voluminibus
, nee habuiife opinionem meam etiam de qulbus fciie me arbittabar , interrogate me folitum quanto magis de his fuper quibus anceps cram? Denique cum a me nuper litteris flagitalTetis, uc vobis librum Paralipomenon Latino fermone ttansferrem , de Tiberiade quemdam legis Doc'lorem , qui apud He& contuli cum brzos admirationi habebatur , all'umpli eo a veitice, ut aiunt , ufque ad extremum unguem :& fie confirmatus , aufus fum facere quod jubebatis. Libere enim vobis loquor, ita in Grsecis Latinis codicibus hie
propriis viribus credidiife
led ea
plerique exiftimant , fed urbes , 8c regiones , faltus , oblique lub intetpretatione provincias fonant, figura eorum , qusdam narrantur hiftoiije de quibus in regnorum libro dicitur , Nonne ecce h*c fcripia funr in libro Verborum dierum regum Juda Quae utique in noftris codicibus non habentur. Hoc pnmum fciendum , quod apud
&
&
&
&
'.
Hebrsos
vocatus,
pter
liber
Paralipomenon
CD^D^n
,
lin
,
id eft
unus fit & apud illos Vetba dierum qui pro:

;
magnitudinem
,
apud nos
divifus eft
,
quod
noniuilli
etiam in Bruto
Ciceronis dialogo
faciuni, ut
fit
eum
in
&
nominum liber vitiofus eft ut non tarn Hebrsa quam Barbara quxdam , & Saitnatica nomina conjeiÛ atbitian,
Deinde etiam illud attendendum , quod frequenter nomina , non vocabula hominum , fed rerum ut dixi (ignifican[ias fonant. Ad extremum quod omnis eruditio Scripturarum in hoc continetut :& hiftori* qua: vel prxtetmilfe
tres partes fecent
ciim unus a fuo auitore
editus.
funt in fuit locis, vel petflriftae leviter, hlc per
qusdam
,,, ,
FR^FATIONES
verborum compendia explitencur. Orationum iuque veflrarum adjutus auxilio,
nii(i
S.
HIERONYMI.
>
:
Ixxxv
radiarc in hoc
,
cunqiie eri;o afteiifcos, id eft ftellas
libruni
ber.evolis
placiru-
lumine videiitis
Latinis codicibus
ibi Itiatis
de Hcbrso additum
voquod in
iranf-
rum
canien invidis dilpliciturum elfe non ambigo.
Opti-
non habetur. Obi
vi;r6 obelus
ma enim
fique,
quasque
ut ait Plinius
Si quis
,
maliint contemnere ple-
quam
difcere.
in liac iiuerpretatiuiie
vo-
virga, praepoliia eft, illic fignatur quid Septuagiiita Interprctcs addiderint , vel ob decuris graiiam ,
verfa
fcilicei
luerit aliquid
reprehendere
confcientiam recolat , nis ; & tunc noftro laboii,
Hebraeos , ft. am vidcat ordinem t<?Ktumque Icrmoiiiterrogec

fi
vel ob Spiritus fanfti au<5luri(atcm
licet
in HebiJcis
vu-
luminibus non leg&tur.
potuerit
detrahac.
Ubi-
EJUS DEM
UTram
AD DOMNIONEM
(J:
:
ET
ROGATIANUM, IN ESDRAM,
Pt\tf.tt!o.
Nehemi.iim
difficilius (It , facere quod pofcitis , an neganam neque vubis aliquid impere, necdura ftatui rantibus abnuere , lententi* eft & magniiudo oneris impofui ita cervices piemit, ut ante fub talce ruendum lit,
niam Nazaraeus vocabitur
meum
alia
,
&
Videbunt
in
& , Ex iEgypto vocavi filiuro quem compunxerunt multaque

:
quK
latiori
:
operi rcfervamus
&
qusetite
fcripta fint his
cumque proferre non potuerit, vos
ab eo ubi legite de
quain levandum. Accedunt ad hoc invidoi um lludia ; qui & infcribimus , reprehendendum putant terdura contra fe coiikiemia repugnanie , publice laceiant quod occuite legunt , in tantum ut clamaie compellar , ik
omne quod
exemplatibus qu<e nuper 3. nobis edita , maledicotum quotidie linguis confodiuntur. Sed ut ad compendium ve-
j__
Domine, libera animam meam a labiis iniquis , pA;,n. dicere lingua dolofa. Tertius annus eft quod feraper Iciibitis atque refcribitis , ut Efdr* librum & Efther , vobis de Hebrxo transferam quaii non habearis Graeca & Latina
:
&a
quod illaturus fum , aequillimum eft. Edidi quod non habetur in GrEEco, aut aliier habetur quam a me verfum eft ? Quid interpretem laniant ? inter,
niam
certe
aliquid
volumina
aut quidquid illud eft quod a nobis vertitur,
omnibus confpuendum fit. Fruftia autem quidam ni:i , neque aliud fatigando niii odium qujcrere, extremx dementiae eft. Itaque obfecro vos mi
non
ftatim ab
ut ait
rogent Hebraeos & iplis auctoribus , translatiuni meae vel arrogent vel derogent fidem. Porro aliud eft, fi claufis , quod dicitur , oculis mihi volunt maledicere, & non imitantur GiEcorum ftudium ac benevolentiam , qui poft Septuaginta Translatores , jam Chrifti Evangclio cotufcante , JudjEos & Hebionitas legis veteiis interpretes ,
:
Aquilam videlicet
&
Symmachum,
&
Theodotionem
Rogatian; chariftimi , ut ptivata lecîone content!, libros non efferatis in publicum, nee faftidiofis
cibos ingeratis
:
Domnion
&
&
curiose legunt
8c
per Origenis laboiem in hexaplis,
vitetifque
eorum
luperci'.ium
qui judi-
dedicarunt. Quanto magis Laiini grati ell'e deberent, tjuod exfultantem cernerent Gtseciam a fe aliquid
eccleliis
ipfi facere nihil noverunt. Si quibus noftia non difplicent his tribuatis exemplar ; admonentes ut Hehrjea nomina , quorum grandis in hoc volumine copia eft, diftindê per intervalla tranfcribant. Nihil enim proderit emendall'e librum , nili emendatio , librariorum diligeniia , confervetur. Nee quemquam moveat quod unus a nobis liber editus eft : nee apocryphorum tertii cSc quarti lomniis de-
care tantum de aliis , qui autem fratrum (unt
&
&
Prinvim enim magnorum fumptuum eft & in, exemplaria polTe habeie omnia ;deinde etiam qui habuerint, & Hebrjei fermonis ignari funt, magis errabunt, ignorantes quis e muliis veriiisdixerit. Quod etiam fapientirtlmo cuidam nuper apud Graccos accidit , ut interdum Scripiura; fenfum relinquens , uniufcujufque interpretis fequeretur errorcm. Nos autem qui Hebrasae linmutuati
'<
finitJE difficultatis
gue faltem
parvam habemus fcientiam,

,
&
in
Latinus nobis
noftra
apud Hebraeos EfdrE Nehemijeque fermones in unum volumen coarftantur 8c qua; non habenlur apud illos , nee de viginiiquatuor fenibus funt procul abjicienda. Si quis autem Sepiuaginta vobis oppofuelecletur
:
quia
&
utcunque fetmo non deeft

judicare, 8c ea
8c
de
aliis
,
magis polTumus
lingua
quE
ipfi intelligimus
rit
Interpretes,
quorum exemplaria
;
varietas ipfa lacerara
& inverfa demonftrat

:
nee poteft uiique verum afTeri quod diverfum eft mittire eum ad PZvangelia in quibus multa ptjnuntur quali de veteii Teftamento , qu?e apud Septuaginta luterpretes non habentur , velut illud , Quo:
promere. Itaque licet hydra fibilet , viftorque Sinon incendia jaclet nunquam meum, juvante Chrifto , filebit eloquium etiam prscifa lingua balbutiet. Leganc qui volunt qui nolunt abjiciant. Eventilent apices, litteras calumnientur magis veftra charirate provocabor ad ftudium , quam illorum detracîone 8c odio deterrebor.
: : : :
EJVSDEM AD CHROMATIUM ET ELIODORUM IN TOBIAM

Prxfatio.
non defino exaftionis veftra? inftantiam exienim ut librum Chaldaeo fermone confcriptum ad Latinum ftylum iraham ; librum utique Tobiae , quem Hebrii de catalogo divinarum Scripturarum fecantes , his quae hagiographa memorani , manciparunr. Feci fatis defiderio veftro , non tamen meo ftudio. Arguunt 8c nos Hebrasurum ftudia 8c imputant nobis , contra fuum ca:
MIrari
gitis
jufHonibus de&rvire, inftiti ut potui. Et quia vicina eft Chaldxorum lingua fermoni Hebraico i utriufque lingu* peritillimum loquacem reperiens , unius diei laborem arripui quidquid ille mihi Hebraicis verbis expreflit, hoc ego accito notario, fermonibus Latinis expofui. Oratio nibus veftris mercedem hujus operis compenfabo , cum
;
&
graium vobis didicero, me, quod jubere

compleife.
eftis
dignati
nonem
dicans
Latinis auribus ifta transferre. Sed melius elfe ju-
Pharifieorum
difplicere judicio,
&
Epifcoporum
EJUSDEM PRjEFATIO IN LIBRUM JUDITH.
A
nem
Pud
Hebraeos liber Judith inter hagiographa legitur
ferens.
cujus aucloritas ad roboranda ilia quae in contentioveniunt , minus idonea judicatur. Chaldô tamen ler-
puiavi
daeis
Multorum codicum varieratem viiiofiflimam amfola ea , qui intelligentia Integra in verbis Chal-
inone confcriptus , inter hiftorias computatur. Sed quia hunc librum fynodus Nicsna in numero fanclarum Scripturarum legitur computalfe , acquievi poftulationi veftrae , iramo exadioni Sc fepofitis occupationibus , quibus vehementer arcftabar , huic unam lucubratiunculam dedi , magis fenfum e fenfu , quam ex verbo verbum trans:
inveniie potui, Latinis cxprefli. Accipite Judith vicaftitatis exemplum , 8c triumphali laude perpetuis earn praeconiis declarate. Hanc enim non folum feminis, fed 8^ viris imitabilem dedit , qui caftitatis ejus remunerator , virtutem ei talem tribuit , ut inviclum omnibus ho-
duam,
minibus vinceret,
8c
infuperabilem fuperaret.
EJUSDEM IN LIBRUM ESTHER PRMFATIO.

Librum
:
Efther variis translatoribus conftat
eflfe
vitia-
tum quem ego de archivis Hebrjcorum relevans verbum e verbo expreflius tranftuli. Quem librum editio vulgata, laciniofis hinc inde verborum finibus trahii, addens ea quae ex tempore dici potetant , Se. audiri ; ficut folitum eft fcholaribui difciplinis , fumpto thcmate , exco-
gitare quibus verbis uti potuit qui injuriam palfus eft , vel Euftochium , qui injuriam fecit. Vos autem b Paula quoniam 8c bibliothecas Hebraeoruin ftuduiftis intrare,8c interpretum certamina comprobaftis , tenentes Efther He-
braicum librum
afpicite
;
ut poftitis agnofcere
per fingula verba noftram translationem me nihil etiam augmen,
, ,
Ixxxvi
PR^FATIONES
fed fidcli
S.
non
HIERONYMI.
poffunt. Rurfuin
,
teftimonio limpliciter, (icuc in talle addendo , Hebrasu habetur , hilloriam Hebraicam Laiin* liiigus tradidille. Ncc aft'ectamus laudcs hominum , nee vituperalioncs expavefcimus.
in libro Eflher alf habetumex
mi-
Deo
er.im placere curanies

:
minas
nio ufque ad Teih litteiam fecimus diveilis in lucis, volentes Icilicet Sepiuaginta Intetpreiuni ordincm per hoc indnuare ftudiofc> ledori. Nos enim juxra morem Hebrai-
Pfilm. Ji,
Gtliit. I.
qiioniam Deus didipac hcmiiium peuiius non timeinus & Seofia eotum qui hominibus placere dcliderant cundum Apoftolum , Qui ejuimodi fuiit, iervi Chrifti efle
:
cum
ordinem profequi etiam in beptuaginta editione
maluimus.
EjVSDEM in LIBRUM JOB PB.^FATJO.

per fingulos Scripiurx divina? libros adverfaqui uuerpretationem riurum refpondere ma'edidis iream, reprehenlionera S^-ptuaginia Inierpretum criminaiuur ;<]uali non & apud Gr^cus Aquila , Symmachus , & Theudono, vel verbum evcibo, vel ienlurae fenfu , velex urruquecommixrum , & medie temperaium genus translationis exprell'erint ; & omnia veieris Inftrumend volumina Oriênes obelis afterilcilque diftinxerir , quos vel addiros vel de Theodotione fumpios , rranslaiioni antiqus inleruit prubans defuiire quod additum eft. Difcant igitur obtre-
COgor
currentes
6c alios
&
propter linguae idiotra

,
crebro recipienres
,
non eartimdem fyllabaruni fed eutumdem temporum. Interdum quoque rhythmus ipfe dulcis & tinquod merrici magis nulus fertur numeris pedum folutis quam limplex lector intelligunr. A lupradicô autem veriu ufque ad finem libri parvum comma quod remanet ,
pedes
:
profa oraiione coniexitur.

luin
tri
,
Quod
ii
cui videiur intredu-
tl;atores
mei recipere
in roto
quod
in partibus lufcepe-
runt, aur incerpretationem meam cum allerilcis luis radere. Neque enim fieri poreft , ut quos plura iniermiline fufceperinr, non eofdem eriam in quihuldam erralle taleanrur
,
prscipue in Job
,
cui
li
ea
dita funr
fubtraxeris, pars
maxima
qu lub afterifcis adhoc derruncabitur

:
&
duntaxac apud Gra;cus, Csererum apud Latinos , ante eam translationem , quam fub afieiilcis & obelis nuper edidijnus, feptingenti ferme aut oftingenti verfus defunt ; ut
decurtatus Sc laceraius corrofufque liber , fajditatem lui publice leêntibus prehear. Ha:c autem translatio nullum de veieribus fequitur interpretem fed ex ipfo Hebraico ,
;
Arabicoque fermone , & interdum Syro , nunc verba , fenfus , nunc limul utrumque refonabit. Obliquus etiam apud Hebrseos totus liber feitur Sc lubricus & Grsci rherores vocant , !%ii,ut'iOKfM; , dum qui
;
nunc enim quod

aliud
ut fi velis anguillam vel murenu'am loquitur, aliud agit ftriclis tenere manibus , quanto fortius prelleris , tanto titiiis elabitur. Memini me ob intelligentiam hujus volunii:
, & in morem nofHacci , Gtzcique I'indati , Sc Alca:i , & Sapphus , vel Plalierinm , vel Lamenrationes Jetemia; , vel omnia ferme Scripturarum cantica comprehendi i legat Philonem, Jofephum, Ofigenein, Cxfanenfem Eufebmm , & eorum teflimonio me verum dicere comprobabir. Audiant quapiopter canes mei , idcirco me in hoc volumine laburafle , non ut interpretationem antiquara reprehenderem led ut ea quae in ilia auc oblcura lunt, aut omilla , aut ceite (criprorum vitio depravata , manifeftiora noftra interpretatione fierent Ut qui Hebrseorum fermcaiem ex parte didicimus , & in Latino pene ab iplis cunabulis inter Grammaiicos & rhetores & philofophos detriti fumus. Quod fi apud Grascos , poft Scptuaginta editionem , jam Chrifti Evangeliocorufcante, Judajus Aquila , 8c Symmachus ac Theodotio, Judaizantes hseretici , funr recepti qui mulia myfteria Salvaroris fubdola interpretatione celarinu , Sc tamcn iir ii^7rM7; habentur apud eccleiias , explanantur ab ecdeliafticis viiis quanto magis ego Chriftianus , & de parentibus Chriflianis natus , & vexillum crucis in mea fronte portans , cujus ftudium fuit omilfa repetere , depravata corrigere, &. lacramenta Ecclefio: pu-
nietra fcilicet elfe
apud Hebiajos
&
Lyddjeum quemdam prjecepiorem , qui apud Heprimus habeti putabarur , non parvis redemill'e cummis cujus dochiiia an aliquid profecerim nelcio hoc unum fcio , non poruiiie me inierpretari , nili quod
nis
,
ro
&
fideli
aperire fermone
vel a faftidiofis
vel a
ma-
bra:os
lignis le^toribus
lunt veteres
non debeo reprobaii ? Habeant qui volibros , vel in membranis purpureis auro ar:
'
Jel/.
42,
ante intellexeram. A priiicipio itaque voluminis, ufque ad verba Job, apud Hebrjeos profa oraiio eft. Porro a verbis Job , in quibus ait , Pereat dies in qua natus fum , nox in qua diclum efl , Conceptus eft homo ufque ad eum locum , ubi ante finem voluminis fctiptum eft , Idcirco ipl'e me rep.ehendo, & ago pccnitentiam in favilla hexametri verfus hint , daitylo fpondeoque cinere
&
gentoque delcripios , vel uncialibus , ut vulgo aiunt, litdummodo miteris onera magis exarara , quam codices hi, meifque permiiiant pauperes habere fchedulas , & iioii tam pulchros codices, quam emendatos. Utraque autem editio, & Septuaginia juxta Gr^cos , & mea juxta Hebraios, in Latinum meo labore translata eft. Eligat unufquifque quod vult : 6c Audiofum me magis, quam male-
&
volum prober.
ALIA EJVSDEM PRyEFATIO.

comaut fifcellam junco texerem aut SIplicarem ut in fudore vultus mei palmarum panem, comederem
,
folia
& vermibus
fcatebat errorum, integrum
immaculatumque
:
ventris opus foUicira mente penraftarcm ; nuUus morderet,nemo reprehenderet. Nunc autem quia juxta fententiam Salvatoris , volo opcrari cibum qui non perir & antiquam divinorum voluminum viam fentibus virgultilque purgare error mihi geminus-inHigitur corrector viliorum , falfarius dicor Sc errores non auferre , led fereut etiam conre. Tanta eft enim vetuftatis confuetudo
, \
;
&
gaudete. Quomodo enim poft probationem atque vidto^ riam , duplida lunt ei univerfa reddita ita ego in lingua noftra , ur audacler loquar , feci eum habere qua: amiunumquemque leiftorem folita ferat. Igitur vos , in principiis librorum eadem prxfatione commoneo , femper annedlens , rogo , ut ubicunque prfficedentes virgulas videriiis, fciatis ea quae fubjecla lunt, in Hebraicis
&
&
&
fdTa plerifque vitia pbceanr ; dum magis pulciiros habere volunt codices , qu.Tm emendatos. Quapropter , 6
fratres dileftiffimi
,
,
fcrit
unicum
calathis
,
nobilitaiis
& humilitatis
exem-
plar
pro
fiabello
fportellifque, munufculis
mo;
nachorum , fpiritalia haec 3c manfura dona fufcipite ac beatum Job, qui adhuc apud Latinos jacebat in ftercore ,
voluminibus non haberi. Porro ubi ftella; imago prjetullermone noftro addita funr necnon , ex Hebrxo in quas haberi videbantur, Sc ita corrupta erant , ut Si. ilia fenfum legentibus tollerent, orantibus vobis magno labomagis utile quid ex otio meo eccleliis Chrire correxi fti venturum ratus , quam ex aliorura negotio.
:
1
EJVSDEM IN
PSaltetium Romx dudum
PS ALT E
:
IV M
Q^VOD
,
ECV NDV M
Scptuagi/ita editiofiL in correxit

politus emendaram & juxta Septuaginta Interpretes , licet curfim , magna tamen ex parte correxeram. Quod quia rurfum videtis , 6 Paula 6c Euftochium, fcriptorum vitio depravatum , plufque anti-
Prxfutio.
quum
cogitis
errorem
,
,
ut veluti
quam novam emendationem valere me quodam novali , fcilfum jam arvum exer;
ceam
6c obliquis fulcis
elfe dicentes
,
renafcentes fpinas eradicem

pullulat
,
se-
quum
vos
,
ut
quod crebro male
crebriiis
Unde confueta prsfatione commoneo tam quibus forte labor ifte del'udat , quam eos qui exemplaria iftiufmodi habere voluetint, ut qujc diligenter emendavi, cum cura 6c diligeatia uanlccibancur, Noiec libi
fuccidatur.
unufquifque vel jacentem lineam, vel radiantia figna; id eft obelos, vel afterifcos. Er ubicunque viderit virgulam priEcedentem , ab ea ufque ad duo pun(5ta quae impreftimus , fciat in Septuaginta Translatoribus plus haberi. Ubi autem perfpexerir ftellae llmilitudinem , de Hebrsis voluminibus additum noverit aeque ufque ad duo pundta , juxta Theodotionis duntaxat editionem , qui limplicitato fetmonis a Septuaginta Interpretibus non difcordat. Hjcc ergo Sc vobis 6c ftudiofo cuique fecilfe me fciens , non ambigo multos fore , qui vel invidia , vel fupercilio malint contemnerc videri prsclara , quam difcere 6c de lurbulento
:
magis livo
quam de
puiiftimo foiite potate.
PRyEFATIONES
S,
HIERONYMI.
LlB.IiOS
Ixxxvit
EJVSDEM FK^FATIO IN
JUng;itc:piflijla,quos jtini;u facerdntiiim immo cliarta nou ilividat quus Chiilli ncvtit amor. Cummentaiios
:
SALOMONIS.
:
in
Olee
:
Amos, Zach^riam
pt
nocaiios nolh'os
Malacliiani
qiios polciii',
fcripfiUl'mli liciiillet
valctiictine.
Mitiitis I'ulatia
fum-
pimim
&
lihraiim (urteiuatis, ut voliis
p*otillimuni
t'lequeii".
no(hum deludtM inticiiium. Et ecce ex latere mrba diverfa pofteimum qnali aut scqiium lit
t
mc vobis cfuricntibus , aliis laliorarc aut in ratione daii accepti , cuiquam prater \m , olinoxius (im. Itaquc lon;
&
priurem , Hebraicum rcperi; non Ecclcfiafticum ,ut4pud Latinos, fed Parabolas prjrnotatum , cui juiidti erani Ecclefiaftcs & Caniicum canticorum ut limiliiudinctn Salomonis , non lolum libroriim numcro , fed ctiam matetiirum gciiere coa-quaret. Sccundus apud Hcliraros nulquam eft, quin & ipic ftiius , Gjajcam cloqucniiam redotct tc nonnulli fcriptotum veterum hunc die Judi P|-.ilonis affirmant. Sicut ergo Judith, & Tobia: , & Machahjcorum
:
libros legit
quidem
retipit
plciiii
,
:
Ecclclia
fed eos inter canonicas Scritedi-
ga Xinutaiiune fradlus , nc pcnitus hoc anno rciiLfrem , & apud vos mutus eO'em, ttidui opus tiumini vellro coniccruvi
,
pturas
non
Ik
&
hlc duu vclumina legal ad
iiitfrprciatic.Hem vi;!clicet trium iTiilomoiiis volui-iel)r,*i
iiiinum, iVlfD. quas tio Provcibia vocal

Latini'
I'arabulas, vuiuata
>
auicmedi,
nVnIp
filii
quern Gr^tc
:
Lccleliafl'-'n
non ad auiloritatem Ecclcliafticorum doj;maium confiimandam. Si cui fane Scpiuaginta Interpreium magis cdiiio placet habet earn a nobis olim emcndaiara. Neque enim nova lie cudimus , ut Vetera deftruaficationem
,
Oinciunatorcm pollunuis ditcie
quod
tur
in noflra lintnia vertirur
&
Pan eretos Jefu

,
rDllttTI IliW , Cânticum caniicorum. Ferhirach libcr, & alius pieudcpiinfcribitur.
graphus
qui Sapicntia Salomoais
Quotum
mus. Ft tanicn ciimdiligentiffime legerit fciat magis noftra fcripta inielligi , quje non in tettiuni vas transfula coacucrini , led ftatim de prslo puriUim* commoaidata tell* fuum faporem fervaverint.
,
AD FAVLAM ET EUSTOCHIUM IN TRANSLATIONEM

IfaLi
ex Hebrdica vcritate. D E M
E
iiniile
PR
lent to
,
AC
f
,
^f
0.
verfibus viderit NEmo cmn Propheras apud Hebra:os metro
elle defcriptos,
,
:
morum
qui ftimuhnte invidia, Sciens ergo
eos exiftimet habere de Pfalmis
ligari
& aiiquid
fed
quod confequi non va-
defpiciuiir.
:
&
operibus Sakmonis
quod
manum &
,
UeinoUhene & Tullio folet fieri , ut per cola fcribantur commata , qui utique profa, & nun veriibus confcriplerunt. Nos quoque uti'itati legen'.ium providentes , inierin
cor
ut
in flamraam mitnihilominus hoc a faftidiolis lectoribus prequoniodo Gtsci poft Septuaginta Translatores
&
prudens
&
Aquilam & Symmachum & Theodotioneralegunt , vel ob ftudium doclrinf luas , vel ut Septuaginta magis ex ccllatione eoruni intelligant
res
:
pretatiunem novam , novo fcribendi gencre diftinximus. Ac primiim de Ifaia fciendum, quod in leimone luo difertus (it ;quippeut virnobilis & urbane eK.quentia^, nee habeas quidquam in eloquio rufticitaii adniiftum. Unde
accidie, ut
lie
&
ifti
faltem
unum
poft prio-
habere digncntur interpretem. Legant ptius , poftea defpiciant nc videantur , non ex judicio , fed ex odii
;
&
pisiumpiioneignotata damnare. Prophetavitautem

in
:
Ifaias
prx
cetetis
fiorem fermoi.is ejus, translaiio
non potuerit confervare. Delude eiiam hoc adjiciendum, quod non tarn propheta dicendus lit, quam evangelifia.
Chrifti Ecclefijcque myiteria ad liquiprofecutus eft , ur non putes eum de futuro vaticinari , fed de prarteritis hiftoriam texere. Unde conjicio noluiiVetunc temporis Septuaginta Interpretes fidei fuse facramenta perfpicue Ethiiicis prodere ne fanttum canibus , Sc margaiitas porcis darent qux > cum banc editionem legeriiis , ab illis animadvertetis abfcondita. Nee
Ita
enim univerla
dum
ignore quanti laboris fit Prophetas intelligere nee facile quempiam polfe judicaredeinteipretatione, niii intellexenos quoque patere morlibus pluririt antequam legerit
:
Jerulalem , 6c in Judsea , necdum decem tribubus ia capiivitatem duttis ac de utroque regno, nunc commiftim , nunc feparatim texir oraculum. Et cijm interdum ad prarlentem relpiciat hiftoriam , pert Babylonia captivitatem reditum pcpuli lignificet in Jud>cam tamen cmnis ejus cuia de vocatione Gentium, & adventu Chrifti eft. Quera quanto plus amatis , 6 Paula & Euftochium , tanto magis ab eo petite , ut pro obtreclatione pr^femi qua me iiidelinenter smuli lar.iant, iplemihi metcericm reftituat in futuro qui fcit me ob hoc in peregrinse linguae eruditione fudall'e, ne Judêi de fallitate bcriptiu-arum^êccleliis ejus diutius infukarenc.
&
EJUSDEM IN JEREMIAM FRjEFATIO.

JEremias propheta
,
cui hie prologus fcribitur

Ifaia
fermone
aliis
:
quidem apud Hebra;os
&
,
Ofee
& quibufdam
Fuit
prophetis videturelfe rufticior, fed fenlibus par eft quippequi eodem fpiritu prophetaverit. Porro lunplicitas eloquii
,
a loco ei in
,
quo natus
eft
accidit.
enim Ana-
qui eft ufque hodie viculus , tribus abJerofolymis diftans millibus, iacerdos ex facerdotibus , in matris
thothites
&
virginirate fua evangelicum virum utero fancîficatus Chrifti Ecclefiae dedicans. Hie vaticinari exurluseft puer
:
& &
rii
captivitatem urbis atque Judâc , non foliirn fpiritu , fed oculis carnis intuitus eft. Jam decern tribus ifrael AITy:
in Medos tranftulerant jam terras earum, Gentium polTidebant. Unde in Juda tantum , &
coloniiE
in
jamin prophetavit:& civitatis fusruinasquadruplici plan xit alphabeto , quod nos menfurae metri veriibufque reddidimus. I'lajterea crdinem vilionum , qui apud Graecos & Latinos omnino contufus eft , ad priftinam fidem correximus. Librum autem Baruch norarii ejus , qui apud Hebra;os nee legitur nee haberur , pritermilimus pro his omnibus maledicta ab ajmulis piseftolantes, quibus me necell'e eft per lingula opufcula reipondere. Ec hoc patior quia vos me cogitii. Cjeterum ad compendium mali , reCtius fuerat modum furori eorum filentio meo ponere , quam quotidie novi aiiquid fcriptiianiem , invidorum infaniam provocare.
:
;
Ben-
EJVSDEM IN EZECHIELEM FR.^FATIO.

propheta cum Joachin rege Juda captivus duBabylonem ibique lis qui cum eo captivi fuerant, prophetavit, poenitentibus quod ad Jeremije Vaticinium feultro adverfaiiis tradidilfent , & viderenr adhuc urbem Jerofolymam ftare , quam ille cafurani elfe prxdixerat. Trigelimo autem setatis Cux anno, & captivitatisquinto , exorfuseft adconcaptivosloqui. Et eodem tempore, licet pofterior , hie in Chaldjea , Jeremias in Judica prophetaverunr. Sermo ejus nee faris diferius , nee admodum rufticus eft fed ex utroque medie temperatus. SaCerdos ipfe fuit , Ikut Jeremias : ptincipia voluminis
EZechiel
ctus eft in
finem magnis habens obfcuritatibus involuta. Sed & vulgata ejus editio non multum diftat ab Hebraico. Unde non talis miror quid cauf* exftiterit , ut fi eofdem in univerlis libris
habemus interpretes
:
in aliis
eadem
in aliii
hunc juxra transladiverfa tranftulerint. Legite igitur commata tionem nofttam quoniam per cola fcriptus
&
&
&
&
manifeftiorem legentibus fenfum tribuit. Si autem amici mei & hunc fubfannaverint ; dicite eis quod nemo ecs compellat ut fciibant. Sed vereor ne illud eis eveniat quod Gnce lignificantiiis dicitur , ut vucentur f a7t>cr/e jji , quod
eft
,
mauducantes faunas.
Tom.
/,
Hi
Ixxxviii
PR^FATIONES
S.
HIERONYMT.
EJUSDEM IN DANIELEM FRjEFATlO.

DAnielem
Domini
prophetam juxta Septuagima Interpretes , non legunt , uientes Theodotionis eilitione & hcc cur acciderit nelcio. Siveenim quia lermo Chaldaicas ell & qui'mfdam propiietaiibus
ialvatori^ Ecclelias
:
a lentifco , in lentem te comminuat angelus pereas vel non lentc pereas aut lentus , id eft Hexibilis duraris ad mortem live aliud quid ad arboris nomen conveniens.
:
: ;
&
a noftto eluquio dik repat
ts ealdem nomine e'jrum ab
nolueruiit Sepiuaginca Interprelingua iiueas in ttansladone fervare live lub

,
;
alio nelcio
quo nou
:
(atis
Chaldacam
lin-
guam
ftiieiir
ftiente
editus eft liber

:
live aliud quid caufae
ex-
hoc unum affirmare poHum , quod multum a vericate difcoidet, & redlo judicio repudiatus fir.
ignorans
Danielem maxime & Eldram , Heled Chaldso fermone confcripros & unam Jeremijc ptricopen Job qucque zum Atabica lingua pluiimam habere focietaiem. Denique & ego adolef-
Sciendum quippe
eft,
Delude tantum fuilfe otii tribus pueris cavillabatur , ut ill camino seftuaniis incendii metro luderent & per ordinem ad laudem Dei omnia elementa provocarent aui quod miraculum , divinaeque afpirationis indicium, vel draconem inierfeclum ofta picis , vel facerdotum Bells machinas dcprchenfas qus magis prudentla folertis viri quam prophetali elfent Ipirltu perpetrata? Ciim veto ad Habacuc veniier, & de Judaea in Chalda-am raptum dilcopho:
braicis qiiidcm lirteris
rum
Iccflcaret
qusercbat
exemplum
ubi legilVetriUs in toto
centulus
toricos
,
cam me
poft (juindUani c Tullii leclijnem ac rtores thein lingua: hu)us piftrinum recluliirem
:
&
multo fudore, raultoque tempore vix coepilfem anhelantia rtririentiaque verba refonare , & quali per cryptam ambulans , rarum del'uper lumen alpicerem, impcgl novilTinie in Danielem #c tanto tsdio affectus fum , ut delperatione fublta omnem laborem veieiem voluerim contemneie. Verum adhonante me quodam Hebrô , Scillud mihi crebriiis in fua lin;;ua ingerenie. Labor improbus om:
Tcftamento quemquam lanctoium gravi voialfe corpore , & in puncto horze tanta terrarum fpatia [ranfiU'e , cul cum quidam e noftris fails ad loquendum prcmptulus , Ezechielem adduxifl'et in medium & diceret eum deChalda;a in Juda;am fuilfe translatum derllit homlnem, & ex ipfo volumine demonftravii Ezechielem in fpiritu fe vidilfe tranlpoliium. Denique & Apoftolum noftium, videlicet ut erudirum virum & qui legem ab Hebraeis didicilfet, non fuilfe auium affirmare le raptum in corpore ,
veterl
,
:
nia vincit
ccspi
&
qui mihi videbar Iciolus
inter
Hebr>eos
verum fatear, uftjue ad pr?Cieiuem diem magis polfum fermonem Chaldaicum legere 8c intelligere , quam lonare. Hec idrurlis elTe dilcipulus Chaldaicus.
Et ut
circo refero
ut dlTicultaiem vobis Danielis oftenderem
apud HeSi j:os nee Sulanna: habet hiftoriam , nee hyranum rrium pueroium, nee Belis draconilque fabulas: quas
qui
nos, quia in toro orbedifperfae lunt , veiu antepcfito , eafne videremur apud impeiique juûlante, fubjecimus tos magnam partem voluminis detruncalfe. Audii'i ego quemdam de p;sceptoribu5 Judiorum , cum Sufannse derideret hiftoriam , & a Grjeco nefcio quo eam diceret ciTe conficlam illud opponere quod Origeni quoque Africa: :
nus oppofuit, etymologias has dni t? î'vk Xsjai , Ji Vo T? Trpi'vK 7rpi']'a:i, de GrÊco fermone defcendere. Cujus rei nos intelligentiam noftris hanc polfumus dare Uc verbi gratia , dicamus de arbore ilice dixiife eum , ilico
:
corpore, five extra corpus , nelcio, fed dixiife , 2. Cor# Deus felt. His & talibus argumentis apocryphas in lib.-o 11. EccleliJe fabulas arguebar. Super qua le ledtoris aibitiio judicium derelinqueus , illud admoneo , non haberi Danielem apud Hebrjeos inter prophetas , fed inter eos qui hagiographa confcripferunt. In tres fiquidem partes omnis ab eis Scriptuia dividitur in legem, in prophetas, & in hagiographa, id eft quinque , & ofto , & in undecim libros de quo non eft hujus temporis dillcrcre. Quae autem ex hoc propheta , immo conria hunc iibrum. Porphyrins ohjlclat teftes funt Methodius , Eufebius , & Apollinarius qui mukis verfuum miliibus ejus velanije refpondentes , nelcio an curiofo lectori fatisfecerint. Unde cbfecro vos 6 Paula & Euftcchium , fundaiis pro me ad Dominum preces ut quandiu in h')C corpufculo fum , fcribam aliquid gratum vobis, utile Ecclefi.E , dignum pofteris. Prsfentium quippe judiciis oblatrantium non fails moveor qui in utramque partem , aut amore labuutur , auc
Sivc in
; :
: :
odio.
EJUSDEM
NOn
eft
,
IN
XII.
PROPHETAS PR^.FAT10.
omnibus dicere hoc tantum vos 5 Paula & Euftochium admonitas volo , unum Iibrum elfe duodecim Propheiarum & Ofee fynchronon Ifais Malachiam vero Aggsi & Zachatiae fuid'e temporibus. In quibus autem tcmpus non
: :
:
eft
,
b.fo;
,
ibi legitur
idem ordo duodecim Prophetarum apud Hequi eft apud nos. Unde fecundiim id quod hie quoque difpoiid funt. Ofee commaticus
,
&
quail per fenteniias loquens
Joel planus in prin-
, habent prop ietates luas quem Eidram fciibam, legilque doitorem , HebrEi auiumant. Et quia longum eft nunc de
cipils,in fine obfcurior. Et ufque ad Malachiam

finguli
:
prsfertur in litulo ; fub illis eos regibus prophetalfe , fub quibus Sc hi qui ante eos habent liiulos prophetaverunt.
EJUSDEM IN EIANGELISTAS AD DAMASUM PR^FATIO.

veterl NOvum o-us me facere cogis exdifperfa toto
plaria Sc
:
ut poft
,
ipturarum
:
orbe
quali
arbiter
fedeam & quia inter fe variant , qiue fint cumGiacca confentiant ve;itare,decerram. Pius labor
pe.iculola prjffumptio
,
exemquidam ilia quE

,
led
judicare de ceteris, ipfum ab
om-
nibus iudicandura
fenis
jam mundum ad
pfeiit,
inltia rettahere
,
mutate linguam , & canefcentem parvulorum. Quis enim

ciim in
doClus pariter vel indoclus
manus volumen alfum-
&
a faliva
quam
femel imbibit, vidcrit difcrepare
quod lectitat; non ftatim erumpat in vocera, me falfarium , me clamitans eUe facrilcgum , qui audeam aliquid
addere, mutare , corrigere ? Adversiis quam invidiam duplex caufa me confolatur quod & tu & verum non elTe qui fumnius facerdos es , fieri jubes quod variar , etiam maledicorum teftimonio comprobatur. refpoiiSi enim Laiinis exemplaribus fides ell adhibenda deanr quibus tot enim funt exemplaria pcne quot codices. cur non ad Sin autem Veritas eft qujerenda de pluribus Grscam originem reverientes , ea qu.e vel a viiiofis interpredbus male reddita, vel a pratlumptotibus imperitis emendata pervetliiis , vel a librariis dormiiantibus aut addita funt, aut mutata, cortigimus ? Neque vero ego de quod a SeptuagintaSenioribus veieti difputo Teftamento in Grxcam linguam versum , tertio gradu ad nos ufque pervenii. Non qusro quid Aquila , quid Symmachus fapiant, quare Theododon inter novos Sc vetetes medius incedat. Sit ilia vera interpretado quam Apoftoli probaverunt. De novo nunc loquor Teftamento quod Giaccum
in veteribus libris
: ;
:
non dubium eft, excepto Apoftolo Matthaco, qui primus in Judsea evangelium C h r i s T i Hebraicis litieris edidit. Hoc certe cum in noftto fetmone dilcoidat , 6c uno de fonie quaein diverfos rivulorum tramires ducit rendum eft. Pijetermitio eos codices, quos a Luciano Sc Hefychio nuncupaios, paucorum hominum allerii perverquibus utique nee in toto veteii Inftiumenfa conteniio to poft Septuagima Interpretes emendate quid licuit , nee in novo profuit emendalfe cum multatum gentium Unguis Scriptura ante translata, doceat falfa elle qu.T addielTe,
:
: :
ta funt.
Igitur h,sc praefens prsefaiiuncula polliceiur
qua-
tuonanitini Evangelia , quotum ordo eft ifte , Matth*us, Marcus , Lucas , Joannes codicum GrEecorum emendata collatione , fed veterum , quae ne multiim a leilionis Lati:
ne
confuetudine difcreparent
ita
calamo tempeiavimus
ut his taniiim qus fenlum videlianiur mutare coriecUs , reliqua raanere paieremur ut fuerant. Canones quoque , quos Eufebius Csfarienfis epifcopus Alexandtinus fecutus
Ammonium
co habentur
, ,
in decern
numeros ordinavit
iicui in
Gr*-
expreffimus. Quod li quis de curiofis voluerii nolfe, qu.e in Evangeliis , vel eadem , vel vicina, vel fola lint , eorum diftinflione cognofcet. Magnus liquidcm
hie in noftris codicibus error inolevii, dum quod in eadem re alius Evangelifta plus dixit, in alio quia minus
puraverint
addiderunt. Vel
dum eundem
e
aliter exprelTit, ille qui
unum
fenlum alius quatuor primum legerat,
ad ejus exemplum ca;teros quoque exiftimaverit cmendando. Unde accidie ut apud nos mixta Gut omnia ,
&
, ,
, , ,
PR^FATIONES
in
S.
rum
,
HIERONYMI,
,
Ixxxix
Marco
pliira
Liicx atquc Marthj;i. Riirfum in

M^'ici
,
Matihio
(|u.5;
annotabis
&
cum
plura Joaiiiiis
&
&
in cartcii-. leliqiioru"!
aliis
&
line ni<jra
IK.
piuptia funt
(ulijei-U luiii
fcies
,
, ,
iuvciiiantiir.
Cum
it.ujuccanoncs
,
cunfufioiii>. crrorc rul^huo
&
qui limilia unuiiiim

ic^^ciis
teperics
loca lu
,
ad volumina fingulorepcriis niiincris quos ante fj^navcra quibus vel cadcm vel vklna duerunt.
fcicris, recurrcj
quxqiic rcflitucs. In caiioiie piimo concDrdant quaiiiur , Mjtihicus, Maicus , Lncai , Joannes. In fccundo t.e<, Muttliaius , Marcus, Lucas. Intertio Ires , Maitlnu; , Lucas , Juannei. hi quarto tres , Matthxus , Marcus , Joannes. In quinco duo , Matrharus > Luliiiûlis fua
&
Sciendum tamcii ne quis ij;narum ex (imiliiudiiic numerorum error involvat, quod ficubi in fubnocatione canonum dirtindorum in canone quolibet trts Lvangclift* bis
,
ter vel quaicr
aut etiam ampliiis
eundcm numerum per

quartus c contrarlo
,
ordinem
liabiicrini
:
annoiatum
id tres
illi
&
difctcpantes
verfi
duo, Matihxus , Maitus. In Icpiimo duo, Joannts. In octavo duo, Lucas, Maicus. In nono duo, Lucas, Joannes. In dccimo , propiia quique quLC nun habentur in aliis , cdidcruni. Sinjûlis veru T.vanêliis , ab unu incipiirns ufque ad fiiicm librorum , difpar Humerus accrefcit. Hie nijîc; coloic dclciipius , fi;!i fi; habet alium ex minio dikolorcm numeium, qui ad deccm ufque proctdens , indicac prior numerus in quo litcaiione requirendus. C im crjô apiTr! ludicc, verbi gratia , illud live illud capitulum leire volueris cujus canonis lit,
cas.
In fexio
,
quartus toties
eo loco femel dixerinc, in corpore voluminis fui ponai, quoiies diin
quod
Mattlia;us
Humeri
in ejus
canone
poiiti (laut
contra prsedi^to-
lum numcroruni continuatas limilitudines. Item fi in uno quulibet eorum aut eiiam duobus idem in canone numerus bis, ter,
iie
coliocatus
eiit,
& quater, aut eo amplijs reperiattir & difparcs inveniantur in cattcris

illius
inordidulîum
llatim ex
fubjetto
principia, in quibus
demque
llacim
numeio doceberis , & recuricns ad canonum art diftinda congeries, eocanuneex titulu fiontis invento iilum quern
,
illorumve canonis numerus voluniinc feniel dldum cffe oftendit , alter alterius eorum toties uno atque eodera (eiifu loquanrur, quoties prstulcrint in numerorum annotationc dlibniiam. Et hoc in omnium novem canonum
bis terque
his in
non
quin id quod tepc[itum ab
cullatione fervabitur.
piia (inguloium
tra
quarrebas
numerum
,
,
ejufdem Evangeliitaf qui

invenies
,
&
ipie
ex
iniciipcione ii^naiur
lum
tramiiibus iufpetis
, atque e visino cEeteroquos numerus e regione habeant >
fto
Cxterum in decimo f quoniam prcrlantummodocontinentur nou poteft conid compatatio elle quod fulum ell. Opto ut in Chtivaleas , & meminetis mei Papa beatifllme.
)
EJUS DEM EX
PAulus
Aportolus
,
:
CATALOGO SCRIPTORUM ECCLESIASTICORUM.

,
qui ante Saulus
extra
numerum
mihi
affuit
,
&
duodecim Apoftolorum , de tribu Benjamin & oppido JudsK Gifchalis fuit quo a Roraanis capco, cum parentibus lui.> Tarlum Cilicia; comniigravit , aquibus obiludia le'J'is miil'us Jerofolyma , a Gamaliel viro doClillimu, cuius Lucas nieminit , erudiius eft. Ciim autem inteifuiifet acceptis a Ponniice tcnipli neci niartyris Stephani , epiftolis, ad perfequendos eos qui Chrillo cicdideiant,
plcretur
&
confortavit me , ut per audirent omnes Genies

:
me
prEdicatio
liberatus
&
comfum de
ManileftilTime leunem propter crudeiitatem , Nerciiem fignificans. Et in fequentibus , Liberatus fum de ore leonis. Et ftatim, Liberavit me Dominus ab omni
ore leonis.
operemalo,
&
&
lalvavit
meinregnum
fuumca-Iefte, quod
Damalcum
pergeret
revelationecompuKus adfidem,quac
in Adlibus Apoilolorum fciibitur, in vas eledionis de per-
Cumquepiimum ad prjcdicationem Proconful Cypri credidiiret, ab eo, quod eumChrifti fidei fubegerat , fortitus eft nonicn Paulus : Sc juniSto llbi Harnaba , multis urbibus peragratis , revertenfque Jerofolymam , a Petro , Jacoboque & Joanne, Gentium Apoftolus ordinatur. Et quia in Actibus Apoftolorum pleninime de ejus convei fatione Icriptum eft , hoc tantiim dicam , quod port paftionem Domini vigelimoquinto anno, id eft fecundo Neronis , eo tempote quo Feftus procurator Judjes fucceillt Felici i Roniam vinclus
fecutore translatus
eft.
ejus Scra;ius Paulus
imminere martyrium. Nam& in eadem epiftola praemii'erat. Ego enim jam immolor Sc tempus refolutionis mcEE inftat. Hie ergo decimuquarto Neronis anno , eodem die quo Petrus , Roms pro Chriilo capite truncatus, fepultufque eft in via Oftienfi, anno poft paflionem Domini trigefimofeptimo. Scripfit autem novem ad feptem Ecclelias epiftulas, ad Romanes unam ad Corinthios duas , ad Galatas unam , ad Ephefios unam, ad Philippenfes unam ad Collollenfes unam , ad Thelfalonicenfes duas. Praeterea ad difcipulos fuos Timotheo duas , Tito unam, Philemoni unam. Epiftola autem quae fertur ad Hebr;eos , non ejus creditur , profcilicet pij:leus fibi lentiret
, ,
pter
ftili
fermunil'que diftantiam
,
fed vel Barnaba: juxta

:
mittitur
siis
&
biennium
in libera
manens cuftodia
,
adverScien-
Judicos
deadventu
in
Chrirti quotidie difputavit.
prima latisfactione ( iiecdum Neronis impeiio roborato , nee in tanta erumpente fcelera , quanta de eo narrant hiftoria? Paulum a Nerone dimifl'ura , ut FvanE;elium Chrifti in Occidents quoque partibus prsdicarer, ficut ipfe (cribir in fecunda epiftola ad Timotheum ( eo tempore quo 8c pailus eft , de vinculis diflat epiftolam ) In prima mea latisfaitione nemo mihi affuit, led omnes
)
dum autem
TertuUianum vel Luc<e Evangelifta: juxta quofdam vel Cltmentis Romana; poflea Ecclelia; Epifcopi , quem aiunt lententias Pauli proprio ordinalfe 9c ornafle fermone vel certe quia Paulus fcribebat ad Hebraeos, & propter invidiam fui apud eos nominis , titulum in principio falutationis amputaverat, fciipferat ut Hebta;us Hebraeis Hebrai:
ce
id
eft-
fuo eloquio difertid'ime

in
ut ea
qus eloquentet
verterentur in
fcripca fuerant
Hebrso
eloquentiiis
,
me
dereliquerunt
non
eis
impucetur.
Dominus autem
quod a ceteris Pauli epirtolis difcrepare videatur. Legunt quidam &ad Laodicenfes , fed ab omnibus expluditur.
,
Gr.i-cum
&
banc caufam
effe
EJVSDEM EX CATALOGO SCRIPTORUM ECCLESIASTICORUM.

JAcobus
Juftus
;
qui
appellatur frater
,
Domini
cognomento
Jofeph , ex alia uxore ; ut autem mihi vidciur ,.Mari3e foroiis matris Doinini , cujus Joannes in libto luo meminit , filius , poft paftionem Domini, ilatim ab Apoftolis Jerofolymorum Epifcopus ordinatus , unam tantiim Icriplit epiftolam, qu^ de feptem catholicis eft qu* 8c ipla ab alio quodam fub nomine ejus ediia alferitur licet paulatim tempore prccedenteobtinuerit au6loritatem. Egefippus vicinus Apoftolicorum teniporum , in quinto commentarii.>rum libro de Jacobo narrans , ait , Sufcepit Eccleliani Jerololymaf , poft Apoftolos^ fracer Domini Jacobus , ci-ignomento Juftus multi liquidem Jacobi vocabantur. Hie de utero matris fandlus fuit, vinum Sc Ikeram non bibir , carneni nullam comedit, nunquam attonlus eft , nee unCûs unguenro , nee ulus balneo huic foli licitum erat ingredi Sancla fanftotum fiquidem veftibus laneis non uiebatur , fed lineis
ut nonnulli exiftimant
: :
filius , de genere Sacerdotali , accepta occafione MfX/a,-, concilium congregavit , 8c corapellens publico Jacobum ut Chriftum Dei filium dcnegaret , contradicentem lapidari jullic qui cum pra;cipitatus de pinna templi , conliaCîs cruiibus adhuc femivivus tendons ad corlum maniis diceret, Domine ignofce eis quod enim faciunt, nelciunc fullonis fufte quo uda vtftimenta extorqueti folent, incerebro percuifus intetiit, Tradit item Jofephus, tantar eum fani5îtatis fuiii'e , 8c celebritatis in populo, ut propter ejus necem , creditum fit lubverfam elfe Jerofolymam. Hie eft de quo Paulus Apoftolus fcribit ad Galatas, Alium autern Apoftolorum vidi neminem , rifi Jacrbum fratrem Domini. Et Apoftolorum fuper hoc cre:
Anani
iolufque
ingrediebatur templum fixis genibus , pro populo deprecabatur , in tintum ut camelorum dutitiem itaxilfe ejus genua ctederentur. Dicit & alia multa , qua;
:
&
Sed Sc Jofephus in vigelimo libro Clemens in feptimo u'c'u-rra-iiu-t mortuo Fcfto , qui Juda;am retjebat , milium a Nerone effe fuccellbrem ejus Albinum qui ciim necdum ad provineft.
,
enumerate longum
Antiquitatum
referi
&
iam perveniiret
Ananus
inquit
Pontifex adolefcens
briiis arta teftantur. Evangelium quoque quod appellatur fecundum Hebrsos , 8c a me nuper in Gra;cum Latinumque fermonem translatum eft , quo 8c Origenes faepe uiitur , poft refurreclionem Salvatoris retert Dominus autem ciim dediftet findonem fervo facerdotis , ivit ad Jacobum , 8c apparuit ei. Jutaverat enim Jacobus fe non comefturuni panem ab ilia hora , qua biberar calicem Domini , donee videret eum refurgentem a mottuis. Rurfufque poft paululum , Afferre, ait Dominus , menfam & panem. Srarimque additur , Tulit panem , & benedixit , ac fregit 8c dedit Jaccbo Jufto , 8c dixit ei , Frater mi , conicde panem tuum , quia refurtexit Filius homiais a dor:
Ixxxx
mientibus.
PR^FATIONES
,
S.
HIERONYMI.
&
ultimam Hadriani no-
defiam
Triginta itaque annos Jerofolymis rexit Ecid eft ufque ad feptimum Neronis annum, cjux,
tulum ufque ad obfidionem Titi

tid'imum habuit. conditum putant
Quidam
:
enolliis in
ta templura
ubi
&
prsecipitatus fuerat
fepultus ell.
Ti-
fed falfa
Monte oliveii eum eorum opinio eft.
EJUSDEM EX CATALOGO SCRIPTORUM ECCLESIASTICORUM.

Petrus filius Jonse, provinciae Galilacae , vico Bethfaida, frater Andrea; Apoftoli , & piincep? Apoflol rum , poft epikopatum Antiochenfis EcclelTat, &pra;dicationeni difperlionis eorum qui de circumcilione creEididerant, in Ponto , Galatia, Cappadocia , Afia,
Simon
cifigeretur ut
catholicae
elFe
Dominus
;
fuus. Scripfit duas epiftoias
quae
nominantur
,
quaium fecunda,
a plerifque ejus
negatur
,
proprer
ftiii
cum
,
&
Evangelium juxta Marcum
priore diflonantiam. Sed qui auditor ejus inter-
&
&
lecundo Claudii anno ad expugnandum Simonera permit , ibique viginiiquinque annis cathedram facerdotalem tenuit , ufque ad ukimum annum afSxus cruNeronis , id eft decimumquartum. A quo el, martyrio coronatus eft , capice ad terram verfo , & in
thynia
,
Magum Romam
hujus diciiur. Libri autem , e quibus unus Afborumejus infcribitur , alius Evangelii , tertius prscdicationis , quartus Apocalypfis , quintus judicii , inter apocryphas icripturas reputantur. Sepultus Rom2 in Vaticano
pres fuit
&
juxta
viam triumpfialem
totius
utbis venerations ce-
lebratur.
fublime pedibus elevatis
airerens fe
indignum
ut
fie
cru-
EJUSDEM EX CATALOGO SCRIPTORUM ECCLESIASTICORUM.

Judas
frater Jacobi
,
,
parvam quidem
quse de feptem
rejicitur
ruit
,
tamen aucloritatem vetuftate jam

fanftas Scripturas computatur.
&
ufu
catholicis eft
epiftolam teliquit. Et quia de libro Euocli

,
& inter
me-
qui apocryphus eft , in ea alfumic ceftimonium
a plerifque
,,, ,,
ADMONITIO
PRiORES
ttt
IN
,
GENE SIM,
feqq.
, ,
,
& qiiofdam Libros

quhiqueS. Scripture
libri fccundum
-vacant,
II.
,
cum fix
aliis
fubfequcntibus
,
IV. Regum,
trum fcriptis tem ex parte complcClantur

Jiippeditarttnt nobis
,
Paralipomcnon, 0- Efd>\i deficientihus nimirum Mji. codicibus

:
antiquam verjioncm feu Pentateuchus, Judicum cr Huth ncc non profcruntur h tiahis ex I'ariis Latinorum Fa'vidilicet Jofue
,
qui hofce libros vel mtegros , vel fal-
excipicnda tamen Cunt Cantica qu.edam qux Mfi. nonnulli ficut (^ vcrjiculi plurcs in Libris IV. Regum p.tjjlm dijpminati qua.
, ,
omnia, quantulacunquc Jint
accurate dcferipta
fuis locis infcruimus.

,
Ad
Patres, vel antiques Scriptorcs quod attinet ;
tonfuluerimus ad Grcgorium
Magnum
illos fiepe
jufmodi
libris
adhibuimus
cum Latinos omncs vel pene omnes, horum multos in conficiendis his ^- aliis hupr^tfcrendo vel qui antiquiores effent vel quorum
ufque
,
fcripta plura
^ ampliora nobis facri

, ,
conte.Ktiis
fragmenta fufficerent.
,
At
ex omnibus vete,
ribus Scriptoribus
tulit
neji
,
vix ullus ad Textum nojlrum injlriiendum

tomo
3.
^ adornandum
plus con-
qukm Augujtinus maxime

litt. libri
noviffimx editionis
ubi habentur libri de Ge,
Locutionum qt Qjt.tftionum in Heptateuchum, Annotatio7ies in Job (^c. a Tertulliano Cypriano Lucifero, Hilario, Ambrojio, Hieronymo, ^f. de quibus omnibus fmgulatim dijfcrimus in Prsfatione generali. Hujus tamen loci eft nonnulla dicere de libra Quxftionum Hebraicarum in Gcncjim, auciore Hierony7no quo in opere fententias bene mult as libri Genefeos juxta verftoncm Latin am antiquam x LXX. (quod autumamus) S. Doclor retulit quafque omnes fumnii curd dccerptas eidem libra 7ioftro annectendas duximus. Erunt forfan qui addubitcnt de fragmentorum illorum ponder e q" luBoritate ac ft non tute ac certo ad antiquam verftonem libri Genefeos reftituendam (^ complendam adhibcri valeant. Fatebor quod res eft ; paululum in his (jj' ipfe h.ifitavi : id imprimis follicitabat gr angebat quid in locis quihufiam Hieronymus dum refert unum aut alterum illius Scriptur<e verjiculum proxime addit : Pro eo quod nos pofiiimus in Hebrso ita fcriptum eft , (^c. vel, Ubi nos poiiiimiis &grcEce dicitury/f in Hebrso habet ita, c^c. At illud potifjimiim premcbat quod habet idem Hieronymus ad Genefts cap. 30. '^'^. 19. zo. ubi poft allata de more hujus Scripturê verba: Et concepit adhuc Lia , peperit filiiim fextum Jacob Sc dixit Lia Dotavit me Deus dote bona ex hoc tempore habitabit meciim vir mens, &i.c. ftatim fubjung:t : Ubi nos pofiiimus Habitabit mecum & LXX. interpretati Hint Dtliget me : in Hebrajo habet
Plura. etiam mutuati fumus
, ,
ad
&
jez,buleni.
Floe autem ft ita eft inquieham ut Hieronymus eo loci 0- aliis ftmilibus verftonem Latinam veterem fecunditm LXX. exhibeat quo paclo proxime addit Ubi nos pofiiimus? ac ft ipf verba fuperiora de Grco in Latinum interpretatus fuerit. Nonne aptiiis fubftinxiffet : Ubi nos legimus, vel quidpi.tmftmile? Prxterea ft idem fr.igmentum peti, ,
tum
ejfet
ex antiqua
verfto?ie
tefte
,
Latina, quomodo ibidem legeretur

,
Habitabit
mecum,
,
ubi
LXX.
LXX.,
bant.
re
ipfa
Hieronymo
ferebant
Diliget
me Kum Hieronymus
?
bene ftbi
conftitiffet
Interprctcs ipftfmet
LXX.
,
Interprctibus objiciendo
,
(jr
comparando? Hoc inquarn

gj-
ft-
cut (^ alia qu.edam id genus injicicbant fcrupulum
Q' in dubit.itionem nonnullam adduceperfpicua diu h.tre-
Veriim perpenfts omnibus

licuit.
qt examinatis
in re fatis clara
non diffitear indicata fupcrius teftimonia apud Hieronymum, nonnihil habere difficultatis, non tamen judicandum ejji exiftimo de toto opcrc ex ill is ambiguis qt paucis admodum cum fuppetant alia aperta (^ majore numcro qu.c ambigui-
non
Enim
vera
etft
tatem folvunt.
Hieronymum hoc in opere totumpene Genefeos percurrere librum vulgo adhibere verftonem Latinam e.x LXX. Interprettbus. 1. Huic interpretationi Latinam aliam inter dum fubjungere ex Hcbrxo , aliquando etiam f.v Aquila, Symmacho (yc. 3. Allata primnm una vel altera verftculo Latinjt verftonis /?,
Ac prima quidem
conftat
,
(^ in eodem recenfendo
fed r.tro admodum pofuimus, quod fupra fufpiciopofiiimus, vel Ubi nos ni locum d.ibat : quinimo multo freqnentius , qt pa^tm ad comj/.tr.itionem int}itucnd.im adjungere ifta : Pro eo quod legimus fupra; vel Ubi nos legimus i vel, Ubi nos habemus > vel, Ubi nunc dicitur ; vel. Hoc quod IVic poiitum eft ; iv/ Pro eo quod in nof-
cundiim
LXX. fpe
quidem
:
ut dixi
adjungere alteram ex Hebr.eo

,
interponere hoc dicium
Quod nos
tris
codicibus fcriptum
eft
vel
in
Pro
tali
verba relato fupra, in
Hebno
habet; vel,
Mul*
to
alius in
Hebrxo, quam
LXX.
Interpretibus (rclatis fupra) fenfus eft, cr ft' ^^ ^^''^
multis.
Tern. I.
;, ,,
At
nulla ex loco lihri ejufdcm magis liquet id quod contendimus
quam ex
avcrtt
Fr^fatlcfte
,
ipjiufrrict
Hieronymi in hunc I'lhrum

fie n. trr.it
:
ubi fancius Doctor
mcntcm fuam
(^- totiitn
conjUium
reddere
Studii noftri erit, vel eoL-um qui de libris Hebraicis varia fufpicanmr,
errores refellere, vel ea

;
qu2 in Latinis & Grxcis codicibus fcatere videntur , auftoritati luce en mologias quoque icrum , nominum , atque regioniuii , qux in noftro fermone
,
non
relbnant
vernacular lingux explanare ratione.
Dcifide fiquuntur
ifia
plane aurea
Et quo facilius emendatio cognolcatur, ipla primum, at apud nos funt tehimonia , proponemus5 &: ex collarione eorum qux fequuntur , quid in illis aut minus, aut plus, aut aliter
fit,
indicabimus.
Neque verb,
tnqtut
LXX. Interpretum,
ut invidi latrant, errores ar-
guimus , nee noftrum laborem , illorum reprehenfionem putamus , &c. His autem "jcrbis mtinifefte apparct h^c duo pot'lfrmum intendijfe Hicronymum : i. Lt Hcbra'ico contextui
fuam
aucforitatcm,
a nomitdlts tabcfaclatam,
,
reflhueret.
i.
ac imprimis
LXX.
,
kcc non Latin as ab ipja derivatas, ad
Ut interpret/itioncs Gnecas, HebrMim tanqu.im ad fontem

, ,
tcxtum primigenium exa&as emendaret quod ut facilius prxflct S. Doctor ilia ipfa ut pr oculis erant utriufquc Scripture teftimonia profert in medium ut ex collatione , inquit eorum, quid in illis aut minus, aut plus, aut aliter ejfct,jignifcaret. Hoc ctiam do fie cxfequitur S. Pater in confequcntibus ubi context its utriufquc fragment a paffsm (jr/eeundiim Hehrmim ^fecundtim LXX. latine exhibet, pojfponcndo unum alteri. Sentential tamen ex LXX. prolatx freque7itiorcs fu?zt qtiam qu ex Hcbr.<:o translat/i funt qua autem adduniur ex Aquila (^ Symmacho aut ex aliis codicibus Latinis rarijp.mx. Quod fpeclat ad fententias aut fragmenta petita- e Grxco LXX. cunEix ilia accurate tranfcripta operi nojlro ady.'.ngcre nil dubitai'imus rati fcilicet ipfa fi ncn fmgula faltem plurima, (jr 'vulgo eo modo adhibit a fuiffe ab Hieronymo, cujufmodi habebantur in.
, , ,
ipfius codicibus.
Grscis
Non idem tamcn affirmatum velim de tefiimoniis latine prolatis vel ex Hebrxo AquiU qt Symmachi tranflationihui cum enim ut ait A'lartian.tus nofler
,
vel
Not.
verfio Genefis Latina, ad fonteiji Hebracum exeditum librum Hebraicariim Quxft. in Genefim, -non mirum ji ilia teftimonia.^ ex Hebrxo chat a, tunc latine rcddita fucrint ab Hieronymo , cum alia nulla ipfi prsfto effet interpretatio Latina ejufdem Hieronymi verftone necdum exSi enim prius adornata fiiffet illud ipfum pr.iftitiffet S. DoBor in hoc libra Qtiafftante. tionum Hebr.iicarum, quod ipje pr.tflare non dubitavit in comment ariis fuis fiiper Prophetas, ubi pariter adhibet utrumque contextum latine, fecund.iim Heir. turn ty- fecunditm LXX. (y ad ilium primum exprimcndum tttitur "jerftone Latina qu.tm eliicubraverat qu ipfffima eft Vulgata noftra : pro altera vera textu illam ipfam u furpat verfionem qu tunc ufurpabatur in Ecclefta Latina ut probabitur infra. Non negaverim tamen nonnulla refrrri in libra Quxftionum Hebraic arum teftimonia feu potiiis verba etiam fecu' diim verfionem LXX. qua latine tunc reddita fuerint ab Hieronymo ipfi : fed prxterqukm qusd ifia minits mult a funt ex quibus de aliis mtilto pltiribus judicium feratur, dicendum his in locis S. DoSiorem conferre voluijfe Latinam verfionem fuorum cod.tcum cum textu GrCo fui temporis. Conjeciuram noflram ducimus ex eo quod ait Hieronymus non femel textum primigeniumGr,xcum fruftra qu.trendum cjfe qualis nimirum vigebat tempore Apoftolorum , nee alium fupereffe prxter eum quo utebatur Ecclefta eo ipfi tempore qua fcribebat. Reftat igitur ut concludamus teftimonia ilia latine pajjim adhibita in libra Quxft. Hcbr. ex verftone LXX. plerumque mutub fumpta fuiffe ab Hieronymo ex codicibus Latinis quos ad fontem Hebraicum exaclos emendare volebat non vera ilia eadcm ab ipfi extemplo latine fuiffe tr-inslata quod inutile _(jr fupervacaneum ipfifuifftt. Nobis etiam hac in re ajjt'jitiri videtur eruditus Au5ior Quxftionum Hieronymianarum nedum arguamur nos de propria ftomacho fecifft conjeffur.im ; ille inquam, Auclor Quxft. 1 3.^. 437. dif-
prolix, in
hunc
lib. col.
559.
Hieronymi
j)reira, fex annis edita flierit pofl
^
,
fer ens de libra Quxft. Heir aic arum Hieronymi
ait : Quxftiones illas fi diligentiiis confideremus , inveniemus aliud nihil elTe , priter collationem non admodum accuratam verfionis Latinx cum texm Hebraico, & verllonibus Grxcis, de quibus luam, Judxorumque fententiam fubinde profert Hieronymus. Ut non ncgmm, inquit, utile hoc efle opus, optandumque ut in uni\erfum Vetus Teftamentum limile haberemus, prxlertim propter annquarum verfionum fragmenta. Etfupra Quxft. 4. pag. 10. ad hoc GincJ'. z. f. 1. Et confummavit Dens in die lexto, ab Hieronymo in t a lihri fui adhibit ::n> id obfrvat I'tr doclus : Sic ergo habet, ad hxc verba veteris Latinx verlionis ex LXX. Interpreribus Et confummavit Deus ^c. Jam vera quod diximus fipra de libra Quxftionum Hihratcarum, idem quoque .iffirmari Qu.iftionum libris in Heptateuchum mapoffe exiflimamus de Auguftini Locutionum xime vera de libris Locutionum qui nimiriim libri Locutiones illas Scripture continent
,
ut ait Auguftintts ipfe,
qux \identur fecundum
proprietates
feu idioipata linguae Hebraicje
Vel
rum
Hi autem fcptem libri nee non alii totidem Quxflionum magnam fententiafeu leiiio7ium turbam ad reflituendiim imprimis Htptateuchum noflrum contulerunt : at dc his jhut de aliis plurimis Patrum Latinorum fcriptis a[ltim eft k nolus fupra
Grxcx.
,
,
Pritfatione generali
qu.e confulenda.
,
Xjnum
lihris
,
hie fupcreft
fcilicet
notandum vel potius deplorandum in primis hifce Scriptttra anticiuA lacunarum tllarum frequentia, qttas explere non licuit : id Jane non conti-
git culpa, noftra, fed
fine
codicum penurid, qui nobis defuerunt maxime his in locis non immo qt Reipublico litter arix, detrimento. Ouamvis efiam antiquorum Patrum fcripta ceteris hujus Interprctationis lecfionibus fmt rcfrta
Mf.
magna
Vcrfionis ant:qu no[}r^,
Scriptur.e libri , maxime hiftorici , quos vulgo ah ipfis citatos fruftra Paralipomenon duo - Efdr^ ex quibus vix paucos verficulos decerptos reperias. At in Genefi, Exodo, 0^ h'umeris plurima admodum exftant pauciora difiderantur in Deuteronomio , fed multa paffim in Levitico ,ftciit (y- in libris fcqq. Jofue, Judium (; Ruth. Idem pene affirmandum de libris Regurn quatuor maxime de Jtcundo, in quo lacunx frequentiorcs. Paucijjim.t quoque fuperfunt ut dixi de Paralipomenon duo-
>ionnulli
tamen funt
,
exquifieris
v. g.
deftendum magis quam perfequendum. Detrimenta ifta qucdam modo refarcientur ex adjunifa a, nobis verftone Vulgata, qu integra hie, nee alia fui parte minuta, vel deeurtata prodibit, quod utile
,
hus, "vix quidquam de Efdr fecundo nihil prorfus de primo. Tantu jaUurii flagitium damni hie nos fruftra quxfterimus
,
(jr
eommodum
ettivis ,five doiio
ftve indoclo
nedttm grave
^ onaofum
futurum
effe
eon-
fidimus.
7m.
/.
Aij
*CAPITULA
Ex
I.
LIBPvI GENESIS.
presb.
codd.
S.
Pauli,
& Orat. edita a Jof. Maria Caro & torn. I. nov. edit. Hieron.
f.ift^t eft.
Romae
688.
r\ E
i'.
die prima, in quo lux
cap. i.
XXIV.
rum.
Statuit
c. g.
Dmninus diluvium minim}

,
futtt-
jL/ II. De
6.
t.
I.
!.
,
t. 8.
die fei
undo
in quo cocUim
failum
ejl.
c.
i.
XXV. De tribus ftliis Noe

(jr
Sent
Cljam c^Japheth
i
de ipfo ubi inebri.ttus
eft.
c. 9. s-.
8.
Dc die tevtio in quo terra eJ- mare. c. i. t. 9. XXVI. De generationibus Noe, (ir filiariim ejus, IV. De die qtutrto in quo ful cJ- luna, (^ ficlU. C. O. Tt. I. c. I. t. 14. XXVII. De commixtione'^ lingunrum. c. la.-fr. 52; v. De die quiino in quo ' repentia in mari c' vo- XXVIII. De generationibus Thare patris AbraIII.
, ,
Litilia
ca.il.
c.
i,
-gr.
2.0.
*>
ham.
C.
I.
)('.
17.
:
die jexto, in quo quîdrupedia ct- ferpen(y bcjii( , (jr omnia pecora cr repentia , (^ homo. c. I. -(r. 14. VII. De die feptimo in quo requievit omni opere
tes
,
, , ,
VI.
De
XXIX.
Dixit Dominus ad Abraham

j!'.
Exi de terra
tua. c. li.
J.
XXX.
" Vifus eft Domintis Deus Abrahn ad locum Sichem. c. 11. . 7.
confiimmato
Deus.
c.
1. f-.
i.
,
XXXI.
qiufaHafunt,
Pramijftanes
Abrahi, ^~ femini
ejus.
c.
VIII.
De
c.
"^
hoc libra in quo univerpt

1.
15. *. 14.
dicit.
*. 4.
^
XXXII. Pugnaverunt
dat Dominus Adm. cr mulieri
c. j.
reges quattior adversus quin,
IX. Ubi prxccptum

ejus.
c.
que
ci~
ceperimt Loth
p c.
^ omnem equitatum Sodo<l
1. *. 9.
morum.
t.
i. z.
14. t. i.
X. Ubi [eduxit ferpens mulierem.

,
XXXIII.
eum
c.
,
Viftns eft
ei
Dominus
:
Abrahd
eric
^ benedixit
dedit eifii.
XI. Ubi inierrogantur de nanfgrejfu. c. 5. *. 10. XII. Educuntur de paradifo nefnmant de ligna vit(t.
(y dixit
jj-.
Peregrinum
femen tuum.
cJ-
15.
1.
13.
eft
C.
^.
J',
i ?.
XXXIV.
Fifus
Dominus Abrahn
,
XIII. Natifunt Ad/c Filii Cain XIV. Ci; fff/V/t ' fratrem. c.
& Abel
4.
^s-.
c. 4.
1.
1.
gnum
circumcifionis
5- de Ifaac.
c.
,
17. <.
8.
XXXV.
XV. Adit natus eft Serb pro Abel. c. 4. t. 15. XVI. De ^ gcnerationibns hoininiim. c. 5. K'. i.
XVII.
c. 5.
Fifus eft Dominus Abrabit dere Sodomitas. c 18. t. i.
cum
irct
per-
XXXVI.
XXXVII.
Fenerunt
'
Angeli
19.
ir.
^
in
1.
Sadomis
cJ
manfc'-
^Hof/j placuit
V. 1
I.
Dfo, (y trdnftuliteum Deus.

uxores
filii
runt apiid Loth.

evertit
c.
XVIII. Acceperunr fibi

^"
Dei, cr
illi
iratus
eft
Deus.
'
c. 6. -.
1.
;
Pluit Dominus fttlphur ty ignem (^ Sodomam. c. 19. t. 24. XXXVIII. Locutus eft Dominus ad Abimelcch pro
,
XIX.
Noe
placuit
Deo
cj-
prtcepit
Deus
tit
Sarra.
c.
io.
1!'.
i.
faceret arc am.
c. 6.
eft
*. 9.
in arc am, q' factum
eft
XXXIX.
ter ejus
,
Sarra peperit
"
ftliiim
I.
ci-
vocavit
eum pa-
XX.
XXI.
-Ef ingrejfus
c.
Noe
7.
Ifaac. c. II. t.
diluvium,
7. .
XL. Dixit
,
Sarra ad Abraham
Projice ancillam,
^ A-femoratus
ilia
eft
Dominus Noe
eft
ci-
eoru? qui
&
C.
filium ejus. c. 2 I. t. 10.
cum
ea
,
erant
dr jiccata
aqua.
^
c. 8.
*. i.
XLI. Jttraverunt invicem Abraham 6" Abimelech.

il. t. li.
XXII. Anno fexcentejimo

ipfe
,
(y uno
exivit
Noe
de ar-
cr qui cum ipfa erant. c. 8. '. i 5. XXIII. Benedixit Dominus Ne'e, cr filios ejus.
9.
c.
XLII. Deus tentavit Abraham in Ifaac.'' c. n.#^. i, XLIII. Defiincta eft Sarra (jr emit locum Abrabant
,
I.
ad fepulcium ab Ephron.
c. 1 j. ]?. i.
N O T vE.
*
reni
Quo
ex fonte prodierint
;
facile eft deiiiiire
Latinam, feu ad novam tianslationem Hieroiiynii ex Hebri-o , li quidem (ingula in utramque quadrate faiis apte videntur. Si
tainen uitiufque compatatio fiat cum his capitulis , pliu-a forte in illis repetientur qu magis fapiant vet. Italicatn
non ita Icilicet utrum adornata tueiiut ad ve:eItalicam Vcilionem ex LXX. an vero
hsec Vetera capitula
,
S Dee Detti, al. Dffmino addit , (;J de Mathrifile J^ tine. " Detts , al. Dominus.
'
Deniirtus
ed. nov. Hicr,
Noe
placuit Deo. Ita
Aug.
inf. c. 6.
f.
9-
Gr. rS
QsS
quamnovamVerlioneinex Hebt,to. Coiifiilenda potinlmum capitula V. VIII. XVI. XIX. XXXVUi. LVII. LVIII. LX. LXXIII. LXXV.
* Repetnta
fj volatilia ,3].
K,
cutn Deo amhitlavit. svvphi;Qs No^j. Vulg. Noe ^ Memoraitis,3i. recordatiif. Ambr. infr. c. 8. ??. I. fmorfmt. Gr. aVr/iKi'tS-ii. Vulg. rectrdntus. Et uno exivit , nov. ed. Hier. 2/ '""> vitje Noe exiit de
'
area
ipje
qtii
erant cutn
eo.
:
LingnartttHy edit. nov. Hier. addit
^ tttrre confijto..
rept.itit:.-.
CJ tialaf.lia.
I.
nil ,'l^de getieratiombits Setn.
Gr. ;/5^Ta
'aslsivd.
,
Vulg.
reptile
b QHaJriifedia
^ voLttilc.
20.
&c.
Ita Aiigiill. inir. c. i.
T=7/> a-Jro JVa , ifwi-ri , j. ,9-;/Ji'a Kj ri xtwh J, ifTiri. Vulg. I. 24. z^.jiimenta, reptiliiX, ^^ kcflias
t. 24. Gr. k -Trdrrct. rcc
" Edit. nov. Hier. Ubi vifu! ejl Abrx Sichem. Qitoniodo in .'Egypto pojito titlit Fharao S.trai in tixoremjibi. Edit. nov. fîer. De promijjtotie Abr.i , ^Jentzni ejus,
, edit. nov. Hier. addit ^ Melchijedech Abra decimas. 1 Abrahit , edit. nov. Hier. conftanter , Abut , & in fine addit ^ gennit ei Agar llmaelem, ^ Angelt, edit. nov. Hier. duo angeli. ^ Sulphur, edit, nova Hier. ignem , 'i^ fulphitr de coelo , fj
i^
jumenta
<=
P Sodomoriim
emne
,
reptile.
obtttltt
De
hoc lihra
r.f , ve\failiirx.
ftini generaiiciie!
Auguft. infr. c. 2. t. 4. Bic eji liter creaGr. At tii (S/S^c? -,itkioii- at in Vulg. Jflx : edit. nov. Hieron. port verbum, dun ,
ii'
addit "
bet
:
i^
,
lie qti.ttiior
fiiimiTiibits.
Dm
al. licdit :
edit.
nov. Hier. hoc
capitul. ita exhi-
evertit
'
De btmime
,
pajitn in p,xradifi> ;
cttttiiii
nlii
prxceptttm Jat
Da-
Sodomam , "^ Jtltie Loth conceperrent de patre juo. Sana , Gr. conftanter , Xipfct. , edit, vero nov. Hier.
,
mintts AdiV
^
^ de tnuliere formcita de
.
iinimatittbits
cofla ejus.
Adatn
jmpojjtit numi/ias
Sara
cum Vulg.
,
hic
& infra.
:
:
Edit, nov. H'lcr fyati-e7n fttttm. f De gctieral.hominimi, Gr. c. 5. f. I. /3iac?
-/'rs'cf
M iliber
nov. Hier. Sara , & in fine fubdit J^ in Berfabt-e locutus ejl Angclus Domini ad Agar. ^ hi Ifaac , edit. nov. Hier. addit gj de generationibus
" Sarra edit.
Auguft. infr. gemratitinti AJ.rm,

tf uot;ji.
til/er nati-jitatis
hsminnm. Vulg.
Nachor,
:, ,
XLIV.
(ir
Pncep'it
'
Bomhitis fcrvo
c.
profeclits ejl
LXIII.
De generationibus
Efa'u. c. 5.
c.
*.
i.
itdduxit Rebeccam.
XLV.
24. f. 1. Vixit Jbrahiim annis centum feptttaginta

'
LXIV. De
principtbus Ej'aii.
;$. *. 15.
,
LXV. ûi
regnaverunt in
c.
^,(,.
Edom
1.
priufquam
ejfct
tjuinque.
*
Domint's /fuac, /tgyptum cr ha:
rex in Ifrael.
t.
XLVI. Generationes Ijmahel. "^c. 15. k-. n. XLVII. ^ Generationes If.iac. c. is. -. ly.
LXVI. Dejofeph, & de fomniis ejus. c. 57. t. 2. LXVIl. Ubi miJJ'us ejl in puteum c,- dijlraclus ejl 4
,
XL VIII.
liitiivit
Facf.teftf.ui'eSfCirvifuseJl
ci
:
Jfm.'.clitis.
c.
7.
i;-.
7.
cr dixit
Noli defcendere
,
in
LXVIII. Dejuda
erat vidua,
c.
ejr
Tbamar
i.
uxore fibi ejus
quit,
in Ceraris
c. 2.6.
iibt
femin/ivit
'
a- invenit
38.
i*-.
centupltim.
f. t,
,
LXIX.
XLIX.
(y-
Seiiuit /faac
cr ienedixit Jacob pro Efiii

itt
LXX. De his
Dejofeph. cy uxore ' Putapbare. c. 39. ij-. i, qui in carcercfomnia viderunt , (y inc. .ô.
,
nefcivit. c. zy. t. 1.
terpretavit e a Jofepb.
,
t.
1.
t. Dimifit
aac Jacob filium Jiium If

c.
irct in
Ale-
LXXI. Somnium
fcph.
^ c.
Pharaonis
1.
quod interpretavit Jo'
fopotamiani.
28.
!(.
i.
î.
ir.
LI. Fidit Jacob vifnm>

earn,
cir
c?'
Dominus
,
locutits ejl
ad
LXXII. Ubi
mifit
Jacob filios fuos in jEgyptuyn

,
^
uf-
bcnedixit etim.
in
c.
18. f. 10.
cognovit eos Jofepb

filias
cj-
unnm
,
ex
ipfis
reclufn
LU. Fenit Jacob

ban fibi
fietit
Orientem
29. t.
(j accepit
La,^
ttxores. c.
i.
,
que dmn veniret frater ejus Uenjamin. C. 42. f. i. LXXIII. ' Piivalu it fames er vencrunt ad eum cum
LIII. Peperit Lia. Jacob viro fuofilios qiiatmr
cr
Benjamin; 0- mandavit patri fuo venire' ad

43. *.
I.
C-. c.
a partii.
c.
29.
^*'.
51.
il V. Rachel
dedit Jacob ancillam
fuam
i.
,
Bahm
cr
ei
LXXIV.
Fifus
ejl
Dominus Jacob
&
dixit
ill:
peperit ei duos filios. c. 50. t.
LV. Et Lia
i
dedit
s ei
ancillam
fuam
cr peperit
q;'
flios duosl o'ipfa peperit filios duos,

o. *. 9.
"^
Dinar,!, c.
46. t. 3. LXXV. " Cum jcptH.igtnta quinque animabU's intra' vit Jacob in jtyyptum. c. 46. t. 27.
Defcende
in .'ligyptum. c.
tXXVl.
jiatuit
Fenn obviam Jofc^)
ifrael patri fuo.
LVI.
30.
Alemoratus
;
Jofepb
ci~
Deus Rachel, <j?cum Laban de ovibus

ejl
:
peperit ei
variis. c.
46. t. 28.
LXXVII. Nunciavit Joj'cph Pharaoni

nit pater ejus. c.
qiicniam ve-
5f-.
12.
^ Revertere in teriatn
46.
if-.
1.
,
LVII.
'
Dixit Deus Jacob

:
LXXVin.
in
patris tui
^ confecutus
c. c.
ejl
earn
Laban
ubi invene-
runt invicem fibi.

'
31.*.
;.
Dixit Ph.naojofpb ut ehgeret terram, qua babttaret pater ejus. c. 47. y. 5. LXXIX. Habttavit Ifrael in ^gjpto (y- dixit flia
,
LVIII. Fidit Jacob ad fratrem fuum. "
cafira
Dei, dr
i.
inifit
nuncios
52. t.
fuo Jofepb ne fepeliret eum illic. Y Fi.xh autent Jacob annos centum quadr agint a feptem c.47. t. 27^
,
.
LIX.
"
Fenit Jacob in civitatem Sicbimormn

c.
ubi
LXXX.
LXXXI.
Et
infirmattis
ejl
Jacob
c,-
bcnedixit filioi
occiderunt filii ejus omnes inbabitantes propter

rtam.
5
Di-
Jofepb alternis manibus.
;.
t. 18.
:
c. 48. *. i. Focavit Jacob omnes filios fuos ,^dixit

,
eis
iX. Dixit Dominus ad Jacob

Bethel.
c.
Afcende
in
locum
qiu Ventura efent in novijfimis diebus

tus
ejl.
'^
cJr
define(^
55.
i.
,
LXI. Fifus ejl Dominus ipft Jacob (^benedixiteum cognominavitque eum Ifrael. c. 55. t. 6. LXII. Ubi peperit Rachel Benjamin dr mortua ejl
,
LXXXII.
rent
c. 49. ir. I. Fixitjojeph ^^ annos centum ^decern

,
adjiiravit fratres fuos
fecum
ojja ejus in
cum vijitarentur terram fuam. c. jo.

ut
toiler
if.
22,
(^ de generationibus Jacob,
p c.
s-
Expliciunt Capitula.
No T^.
* Al. deeft
,
Dominus , cujus loco

Rebeccam
,
edit.
Abraham
Sc poft
addit
^
^
nov. Hicr. ponit Abraham Cethinam
Gr. Kai ^S'^y'laxuC
ei'i,
duxit tixorem.
Edit. nov. Hier. addit in fine , obiit. ' Al. Hx gencratimcs If-mncl : edit. nov. Hier.
tterattonibui IJma^l
,
35. f. I. ficut in Grace, in quo , ff.otCnfii f/s -toctogtoc Ba^S-ia. Vidg. veto, ajcende Eaithel, edit. nov. Hier. addit in fine ^5 abjecit
infr. c.
:
Afcende in locum Bethel
&c. Vulg. : ita Aug.
tr.wjivitqiie
in. Sec.
fie
De gt-
omnia
idola.
:
obitit ejus.
P Edit. nov. Hier. hie fubdit

1 Edit. nov. Hier.
*
'
f^ obitu Ifaac p.itris ejus.
Edit. nov. Hier. De generationibus Ifaac , al. Hie geiteratioJies , ^c. = El invenit , s\. fecit : edit. nov. Hier. fimiliter , fecit , fed poft centnplnm fubjungit , C? j'travit cum Abimelech. ( El jletii, edit. nov. Hier. cejfavil. g Dedit ei, edit. nov. Hier. dtdit Jacob, pauloque poft JJ fep. ei duos filioi ; ^^ de Mandragoris ; ^ tpfa peperit , ^c. ^ Memorattts, al. recordattts : edit. nov. Hier. memoratut
,
diftrailiis
Ijmatlnis.
FleTf-p/î'^.
:
Edit. nov. Hier. Pntiphare.Gr.

Jofepb
,
edit.
nov. Hier. fubjungit

,
î Jatlus ejl
Domi'
quo
,
nus term yEgypti

^
(f^s
^ nati
:
Invaluit James
funt ei duo jilit. o'^nmt e Graec. e. 43.
"]^.
i.
in
ejl
Dominus ;
*
fiibinde delet
ei,
& poft flatuit, fubdit

:
Jacob,
Edit. nov. Hicr. Dixit

3. e
Dominus ad Jacob.
fimiliter
^ Revertere in terram patris tut

infr. c. 51.
Tf'.
habet Ambrof.
Vulg. veto , inte-rim fa>->tes omnem ter* ram vebementer premebal : edit. nov.Hiei. addit '^ vene* runt ad Jofepb f.ures Jui cnm Benjamin , &e. " Cum jeptuag. quinque : ita Hier. infr. c. 46. It. 17. fic etiam in Graec. s/SAo^hxwthcti' ts- loco hujus cipituii , edit. nov. Hier. habet Nomina fliorum Ifrael qui ingreJH ftmt
ht^l^ iyi^L'Qsv in
:
:
Graec.'AOTsrrpf'jK e/'5Tiif7HV -rf x7/i3'5 5t.
in j.gyptum.
Vulg. Revert, in terram patrum tuorum. ' Vidit Jac. cafira Dei : fimiliter Ambrof. infr. c. 51. t. I. una cum Gr. ubi fie, eJJ'e yrafn/^^chm Qiv, qus verba abfunt a Vulg. Edit. nov. Hier. addit in fine luHatus eft cum An:
" Edit. nov. Hier. Vbi venit Jofipb oiviam Ifraeli. Edit. nov. Hier. Et -vixit Jacob annis. ^ Edit. nov. Hier. Infirmatus Jacob benedixit , Sec. ^^ Et defuncltis eft : edit. nov. Hier, C/ defunilus ,fui!it
y
""
i$ fepullHS
eft
in terra fua.
,
feh. " Et venit Jacob
''^
Annos, edit. nov. Hier. annis, pauldque poft
iiim
Sec,
Cc etiam Aug.
infr. c. JJ.Tf'. i8.
vijitarentur a
Domino ,
tollerent
Sic,
O B SE R
VA
T 10.
Vulgatam verfionem Latinam , minutioribus ty pis pofthac editam, nullas adjungimus notas, quod nobis nunquam propofitum Quia tamen Vulgatae editiofuit, nee etiam ad rem noftram facit. fuis , quantum licebit , abfoiutam prjclo nem accuratam , & numeris committere intendimus , qualis nimirum Sixti V. Pontiiicis Maximi
]Ux1u
AD
mus
recogmra atque edita

ii
^
eft
operae pretium faduros
nos duxi-
Romana
coirecliouts in Latinis hifce BiMiis

^
recognith
loca infigniora
obCervata
&
pr^f.ni Fontificis juffu

a Fra?icifco Ltica Bru-
dcnuo
aiifla
genfi^ ecdeji^ cathedralis
AudomaToj:oUtana theologo
altera
& Decano
deintegro
va-
pervulgaremus i fubjundlo etiam
UMlo^
continente alias leclionum
netates in eijdem Etblm Latinis ex vetuflis
Mfs. exemplarikis coUeâs ab eo-
accedat dem Theologo , qmbus fojfit , fi Summi Fontificis auJioritas. Ne autem hujufmodi corrediones , & variantes lediones , Nocarum noftrarum , Verfioni antiquae fubjedarum ordinem ac feriem interturbarent , illas ad calcem cujufque libri edendas rejecimus ; quemadmodum 8c ipfae editx funt ad calcem Bibliorum facrorum cum fcholiis Joannis Marianae & Emanuelis Sa , Societatis Jefu facerdotum, Antuerpiae, ex officina Plantiniana, anno 1624. De his autem Vide Prsefat. gen.
perfeclior reddi feiiciter coepta correlio
,
GENESIS.
CAPUT
Ail. 14. r
.
LIBER
P
MU
M.
VuiATA NOVA. *^ -^^^^^S N principio creavit Deus

terrain. coelum 1. Terra autem erat inanis &vacua,& tenebrs
Versio AXTIQUA.
14.
2.4.
17.
&
lum
principio fecit teiTam.
Deus coe* Ex
Aug.
i.
i.
&
Gen. ad
litt. t.
i.p,
2..
tf. 51.
<5.i?J.J.
fibilis
Terra autem erat invi- V "' "7- "^* incompollta, te--'"^^*
&
&
EccU. 18.
1.
erant fuper faciem abyffi

:
&
Spiritus
Dei fereeft
bamr
5
.
fuper aquas.
lux.
:
Dixitque Deus
Fiat lux. Et fafta
4. Et vidit Deus lucem
quod
eilet
bona
&
214.
nebrae erant (iiper abyflum Spiritus Dei fuperferebatur mper aquam. 3. Et dixiTDeus: Fiat lux. Et fada eft lux. di\i4. Et vidit Deus lucem , quia bona eft
&
&
NoT^
tb.
I.
AD VerSI ONEM ANTIQUAM.

t.
sic
iterum Auguftiii.
e.
1.
li.conf.
1. col.
ra
i.de Gen. contr. Manich. to. j. col. 647. f. & I. de Gen. impeif. to. 5. col. 94. c. & 1. 3. de civit. Dei, to, 7. col. 100. b. Tertullianus vcro 1. de Bapt. c. 5. p. 588. b. In primordio Jiat Dens ca-liim c. 416. tm;iiii. at. !. contr. Hermog. pag. 411.
ii8. d.
lib.
&
col.
nihil. Et 1. quacft. Hebraic, to. t. erat inane , Et Spiritus Dei frebatitr Jiiper a508. port verba tiojlrts codicibits /criptittn Pra qitod quas, hxc addit eft: ferebatur, in Hebr. hab. Incubabar, confovebat. Amlib. 2. brof. 1. 5. Hexa. col. 1 3. f. 14. e. 16. c. 17. e. 1. de myft. col. Ab. col. 217.3. de Cain 527. d.dc
: ;
autem
&
&
&
&
a. b. 417. b. c. 418. b. legit. In frinafio ficit , &c. Similiter vet. Irenxi Interpres 1. i. contr. ii.er. p. 86. e. ii6. b.
J.
2.
de Spir.
S. col.
634.
a.
Terra .tutem erat

,
imijib.^
Hieronym. quaeft. col. 795. f. Ambrolius 1. I. Hexa. col. 9. e. 1. 16. e. 17. e. ij. f. & 1. de apol. Dav. col. 729. e. a. in Luc. col. 1509. e. 1314. d. & 1. z. de Spir. S. col. 654. a. Sic etiam Viclorin. Afric. ad Cand. p. 172. Faufrin. presb. 1. contr. Arian. col. 658. a. Euclier. Lugd. q. in Gen. p. 859. h. Auclor. q. Vet. T. ap. Aug. to. 5. q. 106. & 111. col. loi. d. f. 150. e. AuiSor 1. de proHilarius
1.
I.
de Tiin.
J07.
^^ Spiritus Dei fiiperfcreb.nur flip, aquas. Itidem Vittor Vitt. I. j. de per-
incompof.
tenebr.s erant fitper ahyjfinn
Hebr.
to. i. col.
c.
fec. Afiic. p.
I.
40. b. excepto verbo
ferehaiur.
Optat.
&
contr. Donat. p. 80. c. 81. a. cu.ni Cafliod. in Pf. 109. p. 378. b. Et Spiritus Dei Juperferehat"r fup. aquas Philaftr. Btix. 1. de hj;ref. p. 71^. b. jiipe-ferebatur ftip.
J.
milT. part. i. ap. Prol'p. p. 91. c. 8c Vittor Vit. perfecut. Afric. p. 40. b. Gr.ec. sV cipyn ivdIv:!v
1.
>
5.
de
&c.
t. z. Auguft. infra col. IIJ. f. legit, in fine, Jttftr aquas. Eadem rurfus habet quj: fupra , 1. I. de Gen.
1. 8. de civit. contr. Manich. to. i. col. 647. f. 648. f. Sic etiam quxft. 154. in Gen. Dei, to. 7. col. zoo. b.
aquam. Fulgent. 1. pro fide Cath. p. 541. & Auci. qui-ft. Vet. T. q. 41. col. 54. g. Spiritus Dci ferebatur juper aquas.hz infra q. 106. ex utroq; T. mix:ira,col. ici. d. optime cum AuguH:. Terra autem erat iniijtb. (5 inccnip y tenebrx erant fuper abyffum, 55 Spir, Dei upc-fereha'ur fuper aquam. Similiter apud Greg. M. I. 18. in Job. c. 14.
,
Dum
cy.oToi
terra ejjet invifih.

c^s
^
v
inccmp.
hi'
Jum
k,
tenebrx ejjentjuper
xKurX'-.tLsuK^c;,
j. Kf
&
.
ahyjjum. Graec. 'H
a:fJ!T&<;,
)
=Va
3.
Mf. Oxon.
? /iraiD
ni; dpuiK,
n.=i-/<ce
to.
3. col.
411.
a.
&
1.
,
de Gen. imp.
col.
quod
Bapt.
ppjita
ijiias
legit, ferebattir
c.
,
y)ro Juperferelativ
96. e. Tertul.
nili
I;
de
3. p.
388. b. Terra autem n-at tnvijib. 'i^ incomtenehra erant Jnper aiiyJfufHt '^ Spir. Dei JHper a-
e.
ferehaiur.
Sed
1.
contr.
Heimog.
p.
417.
c.
418. b.
Terra atttem erat invijtb. rndis. 8c infr. p. 419. b. 4Z0. Et tenehr.e eratit inp. ab^jj'. [^ Sptrtt. Dei jiiper aa. b.
qitas ferehaiur. At 1. de Bapt. c. 4. p. 388. c. StiperzeC' lahtiir piper aquas. Hilar, in Pf. 113. col. 399. d. Et tenebrx erant flip, abyjyitm , Spiyittis Dei fiiperferebatnr
Ita rurfum Aug. I. I. de Gen. to. I. col. 6^0. de Gen. imp. to. 3. col. ^g. d. & in Pf. 7. to. 4. col. 59. a. Concinunt vet. lien. Interpr. I. 4. p. z6<).e. Ambrof. 1. i. Hexa. col. 19. d. f. 21. d. & 1. 4. de fide, col. 5'32. e. & 1. 2. de Spir. S. col. 66z. f. V'iclrorin. Afric. 1. de princip.diei , col. Z93. a. Gaud. Brix. fer. 14. b. Ita quop. 966. e. & Auct. q. Vet. T. q. 3. col. 44. que in Graeco. Apud. Tertul. I. contr. Piax. p. 849. a.
it.
&
I.
flip. .iqiLxnt.
Hieron. in
Ifai.
40.
,
to.
5. col.
efl :
307.
e.
principio GenefeoSt inquit, ubi jcriptitni
crat invilibilii, fc incompoiita
M;tr; tro/iK/frf(
Terra autem ; Tei-
, lux , poft verbum ,faila eft. t. 4. Sic eriam idem Auguft. 1. r. de Gen. to. i.col. 650. a. 51. b. & I. de Gen" imp. to. 3. col. 100. c. d. JQI, e. iicut I. II, de ciyit, Dei, to. 7. col, i86, c.f, nili
deefl
8
E* Aug
I.
it.
LIBER GENESIS.
VeRSIO ant
1(JU a.
divifit
Cap.
lucem 4
I.
VuiGATA NOVA.
tenebris.
,
\.'^ fit
ii8,
Deus
inter
lucem,
:
&
tenebras.
dcGen.
a.liit.t.
coi.
'
t vocavit Dcus lucem, diem; ^ yQCjvit nodem &. fada elt velpera,
elt
& tenebras & fadum
5.
Appellavitque lucem diem

:
&
tenebras
,
noftem
unus.
faitumque
eft
vefpere
&
manfe
dies
mane,
6.
:
dies iinus.
Ht dixit Deus
aquarum
&
lit
Fiat firmamentum in medio di\idens inter aquam &: aquam ;

:
6. Dixit quoqueDeus: Fiat firmamentum medio aquarum & dividat aquas ab aquis.
:
in
&
lie elt fad'u'.m.
7.
inter
inter
8.
Et fecit Deus firmamentum , & divifit Deus aquam , qux erat inft-a firmamentum , & aquam , qux erat fuper firmamentum. Et voca\it Deus firmamentum , coelum
:
7.
Et
qu.-E
fecit
Deus firmamentum,
fijb
divifitque ahis qua; e- Jeft ita.

,
quas
erant
firmamento
ab
rant fuper firmamentum. t fa(2:um

8.
Jeretn,
Vocavitque Deus firmamentum

vefpere
ccelum
10.
:
12.
15.
&: vidit Deus quia
bonum
mane,
:
elt.
Et fada
eft vef-
& faiftum eft

9.
& mane
:
51.
dies fecundus.
pera,
& fadum
eft
dies le-undus.
Dixit vero Dcus
in
Congregetur aqua, qux fub 9. Et dixit Deus coelo elt, in congregationeni unam , & appareat arida. Et fadum elt lie. Et congi-egara elt aqua, qux fub coelo elt , in congregationem unam,
Congregentur aqus
:
P/. 148.
qua; fub cceIo funt,
locum unum
&appa-
4-
reat arida. Et faftum eft ita.
&
apparuit arida. conEt vocavit Deus aridam ,Terram ; I o. vidit Deus gregationes aquarum vocavit Mare quia bonum eit.
&
10. Et vocavit Deus aridam,
Terram ,con-
Pf. 31.
' ?5-
&
gregationefque aquarum appellavit Maria.

vidit
Et 7.88.12.
^-
Deus qu6d
efiet
bonum.
NoTyE AD VerSIONEM ANTIQUAM.

quod paulo pod, pro
.
iiviftt, leg. feparavit., cui leiîoni fa-
vec Tertul. 1. cont; Marc. p. 64%. c. 649. a. dicens : tenebras JeparMto prounncuu.i ejl. Cypr. de Inter tacem cone. Carthag. p. 555. a. Et "jtdit Deus Imim q-n.i hona
ipfiim quod in primordio fecerat. ) Similiter Ambrof. I. 2. Hexa. col. 50. b. fed infra col. 51. d. 52. c. addit Et tiidit Deus quia bonum. Ita quoque in Graeco j, uStr t-jsnTt icTrcpct ^ ^ t-jUiTo xâJ fo5 oTi Kit>î.' deinde,
(
:
jc,
eft: i^ Jivi/it inter
liicein^ teml/nu. Ambrof.

,
I.
I.
Hexa.
tene-
col.
br.rs
:
20.
Et difcrevit inter lucem
inter
:
lucem
Deinde inverfo ordine addic Et vidit Dens lucent quia bond eft : at 1. 4. de fide , col. j;z. e. pod haec Et facia eft lux, recte fequuntur Et vidit Deus lucem quia , &c. & 1. 4. Hexa. col. 6j, f. Separavit Deiis inter lucem ac tenebras .ViAosin. Afiic. 1. de priiicip. diei , col. 295. d. Et fos to ^w;, divijit lucem a tenelrts, Gra?c. Ktci iiJ iv JVi KKSo't* i, S'lcx'^ficiv i so; iva /iiar -ri foixos , J, was êoc^ T? cjcoTb';. il. <j. Ita conftanter Aug. cum Grico, 1. i. de Gen. to. I. col. 6yi. b. e. &1. de Gen. imp. to. 5. col. 102. a. f. 105. a. & in Pf. 7. to. 4. col. 39. a. & 1. to. de civil. Dei , to. 7. col. 277. d. & I. u col. 286. c. At 1. contr. Adim. to. 8. col. iii. loco faHa eft vtfpera , \tg.
:
:
Auguft. infra ,col. 140. b. legit Congregentur a4. 1 74. e. addit , in colledionem unam , pauloque poft, col. 159. b. Et congregata eft aqua in congrcgationes fuas. At 1. I. de Gen. contr. Manich. to. i. col. dj2. b. Et dixit Deus : Cengregetur aqua , qux eft fub ccclo , iit lie
if. 9.
:
qux,
&
1.
congreg.ittonem
unam,
^ appareat
arida
^ Jic fadum eft,
aqua, qux eratjub cc^lo, in congregat. ttnavi^ 1. vero de Gen. imp. to. }. col. loy. b. {;) apparuit arida. Et dixit Deus : Congregentur aqux , qux fub cah ut lup. i Jic ftdiim eft. Paulo poll autem : funt, in congreg Congregetur aqua , qux jub cirlo eft. Et poll pauca I'eftea, inquit , quod dicitur : Et congregata eft aqtia in congregat. unam , & appar. arida , non fuperfiria additum videatur ,
Et congregata
eft
faiHum eft vefpere. Cui confcntiunt Iren. !. J. p. 520. d. Ambrof. 1. I. Hexa. col. 21. b. c. & 1. 4. col. (Sj. f. Ec Caffiod. in Pf. 70. p. 2;(S. c. Auft. veio quaeft. ap. Aug. Et appellavit Deus luto. 5. q. 107. col. 104. d. legit cem, diem; ^ tenebras appellavit, noilem: ^factum eft vefpe:
(ic fatlum eft. Ita rurfus 1. i. contr. rfjrtH; f//et, adverf. legis, to. 8. col. 557. c. Congregentur aqux in cengregat. Sec. fed omittit , qux fub carlo junt. Paulo autem poll in lingul. Congregetur aqua. Iiidem 1. 12. confelf.
c'umjam
&
to. I. col.
tul.
1.
219.
f.
fed addit
0^. fy?yr(^_^Vn;tim('nf(?.
Ter-
re
Etjtt divipo inter, &c. eadem ir. 6. Auguil. infra legit turfus habec 1. de Gen. imp. to. 5. col. 105. e. 104. c. e. praeter voculam , aqux , loco aquarum. Alfentiunt Hi:
^ mane dies ttnns.
Hermog. p. 419. a. Congregetur aqua in con* gregationem unam , 'i^ videatur arida. S. Eucher. qusell. in Gen. p. 840. b. Separentur aqux in congregationem unam ,
contr. 2? appareat arida. Hilarius in Pf. 118. col. 298. f. Et pareat nr;(/ii. Ambrof. 1. 3. Hexa. col. ^y. h. Congregetur aqua , qux fub ccclo eft , in congregationem unam , i^ appareat arida. Et fatliim
lariiis 1.
4.
de Trin.
col. SjiS. e.
1.
&
inPf. 115. ccl. 599.

to. i. col.
e. ac Fauftin. presb.
contr. Arian.col. 6\i. e. Ita rur(5
fum Augud. 1. I. de Gen. contr. Manich. f. ponit vocem aqux , fed loco dividens ,
J i.
inquit
leg.
is!
/>' ^''^''
I. 2. Hexa. col. 24. a. b. c. Et fio , ut fup. Ambrofius vero dixit Dens : Fiat frmam. inter medi.tm aquam, "i^ Jit dijceraquam; ''^factum eftjic. Et infr. col. nens inter aquam
ClamatDei vox, eft fie. Et poll pauca appareat arida. Mox ita Et Congregetur aqua , itcrum Scriptura dicit : Congregata eft aqua in congregat, nam, C< apparuit arida. Turn addit Qûid opus fuit iter.tre , nifi occiirrendnm quxftionibus JudicaJJet propheta? Rurcongregata eft, fus infra, col. 57. a. Congregetur aqua ,
:
ZC.
f.
29.
f.
Eiat
frmam.
inter
medium aqux,
col. 26. e.
tiens inter
aquam
aquam.
&
^ Jit difcerr^ iiSarci'
In media aqtix,
^ Jit
mam
difcernens inter aquas.
G^xc
:
fV f.ihv
Qjta erat fuper firf. 7. Idem Augufl. infra legit qua erat fubfinnamcnte.dcl. i. deGen.to. I. col, 6fi. f. (ic Et fecit Deus firmam. CJ divijit Deus inter aquam , qux eft fup. firmam. y inter aquam quit eft fubfirviamento, ut fup. At 1. deGen. imp. to. 5. col. 105. e. 104. c. e. Et fecit Deus firm. (^ divijit inter aquam , qux erat fub firmamento , 2J inter aquam, qux erat fiip'-a firmam, Tertull. 1. contra Prax. p. 849. a. Et fecit Deus firmam. & Et feparavit inter a1. contr. Hermog. p. 418. a. addit qiiam , qux erat infra firmamentum , 2j qux piper firmamentum. Hilar. 1. 4. de Trin. p. 8?6.e. cum Fauftino presb. 1. contr. Arian. p. 6;8. e. f. Et fcit Deus firmam. divijit Deus per medium aqux. Ambrul. vero 1. 2. Hexa. col. 26. a. Et difcrevit Deus inter medium aqux , qux erat fub firmamento , 5 inter medium aqux , qux erat fuper fir: ,
:
Et col. 38. b. c. d. f.Colligatur aqua in collellionem unam, Et poll plura col. 41. b. ison prxtertmus, in(\nn, quia aliqui nee in Hebrxo putant ejfe , nee in cxteris interpretationibus, quia congregata ell aqua in colleftiones fuas , & appaiuit arida , & vocavit Deus , &c. Ciim enim dixerit Dcus , quiit faclum ell lie ,fatis effe putant vocem operatoris ad cctebratx operationis indicium. Sed quia in aliis quoque cre.iturif
repetitum operationis, hahet J^ dcfinitionem prxeeptionis , vel indicium vel ejfeiium , idea nos non putamus abfurdum id quod perhtbetlir additum , etiamji cxteris interpretilus vel
Veritas doceatur fnppetere
tiosi
,
vel audo'itas.
Multa enim non cadjnnila crmperitjitcxx,
a LXX.viris llehra'icx
leilioni add-.ta JJ
tnus,
Tcu
Gr. Kai
eiVe^
oo;. Si'vff;^^MTw to uSwp to

,
jc,
T?
a'pecri, j/5
cvvetyt^ym ftiar
TO
vJ'Cttp
o'yhiTii h i,npx'
lif-X^M
!-y;ri7
TO
itTU'Z'
K. CVnt)(j.ii
TO VITCilKXTU tH
z^vpa.
ei'i
tvrxy:i}'/cei;
xuro-'if
h.
otf^^v h
mamentum , qua: Grco congruunt. t- 8. Eidem rurfus leguntur apud Auguil.
1. i. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. <5ji. f. 652. a. & 1. de Gen. imp. to. 5. col. 104. f. g. loy. b. Termllianus 1. contr. Hermog. p. 418, b, Etvtcavit Dchs firimttn. cxium
Ita rurius habet Auguft. turn 1. I. de Gen. to.i 652. b. turn 1. de Gen. imp. to. 5. col. loj. e. f. cong'cgjtiocongregationem aqux , loco, praeter hoc , nes aquarum. Ambrof. I. ?. Hexa. col. 41. b. Et vocavit collediones aquarum vocavit maDeus aridam , ten-am ;
t.
lo.
I. col.
ria
ria.
&
fup. col. 38. d. Congregationes
aquarum
vocavit
ma-
etiam Hieion. quaeft. Hebraic, to. 2. col. 508. Ambrofius ver loco cit, col, 41, b. addit: viiit Dent
Sic
LIBER GENESIS.
VULGATA
I z
.
Cap.
S 1
I.
NOVA.
rr.
VER
O
:
IQU
A.
r.x
Germinet terra herbam virentem & tacienteni I'emen , lignum pomuerum faeiens fraitum juxta genus fuum cu|us femen in iemetipfo lit fuper ttrrram. t faftum ell ita.
Et
air
:
&
Er dixit Deiis Geiminet terra herbam pibiili , tcicntcm femen feciindum renus , lecundum iimilitiidincm , lignum trlidiferum fa-
&
&
G<-.
Aug. i. cid. un.
2.
.
ie
j.
"' ^'\P-^-
'
ciens friiclum
lie.
cujiis
femen
lit
in ipib
fecundum
eft
limilinidinem fuam fuper terram.

II. t promlit terra herbam virentem
ciens fruftum
,
t factum
&
facientem femen )UMa genus fuum, lignumque fa,
1:1. Et produxit terra herbam pabuli, femen habentem fecundum genus, & leL'Undlim limili-
&
habens unumquodque femen-
tem fecundum fpeciem fuam. t vidit Deus qu6d eifet bonum. I J. tfaftum eft vefpere & mane, dies tertins.
14. Dixit autem Deus
Fiant luminai'ia in
firmamento
7-
cceli
&
dividant diem ac noiffcem

,
6c lint in figna
& tempora &
dies
&
annos
tudinem & lignum fruftiterum faciens fructum cujus femen ejus in eo lit fecundumgenus fuper terram. Et vidit Deus quia bonum ell. 15. Et facta eft vefpera, & fadum eft mane, dies tertius. 4. Et dixit Deus Fiant luminaria in firmamento coeli , ut luceant fuper terram , in inchoationem diei & noclis , & ut dividant inter diem nodem , & lint in ligna , &: tempora , in
; 1
:
&
dies
1 5
.
&
&
in annos.
flnt in
Ut
luceant Ln firmamento coeli
&
illu-
15.
li,
Et
minent terram.
Et fa&ura
eft ita.
ut luceant fuper terram.

A
fplendorem in firmamento coeEt fadiun eft Ik.
NoT.E AD VeRSIONEM
qni.i iuHKiw.
NT IQU AM.
Apud
Terrul.
:
priora nntiim leguntur lea quoque in Gr^c. in
contr. Hermoa;. p. 419. a. 1 'jcci'jh Dens arid.im , Terram.

1.
quo
j
feq.
J/'/aToi/ ;Vot^'; ta^(j5a?,
iVe^
Ki tx cu^^ffîy.ra. so;, or; Y.a.ô;.
-ruiif
col.ijy. e. pro^rrmwffjlegicîroJucat Sc f 10 fereiitem , -ponh , Jemithiiiiem. Item 1. J. col. 185. a. hab. herbam fii J eminantt m j emen , &c. At 1.
S. II. Auguft.
.,
infr.
efl vefper , &c. t. 14. Idem Auguft. lib. de Gen. imp. to. 3. col. 9^*,' d. Et dixit Deus : Fiant lamin. infirmam. cirli , ut luceant fup. terram , {5 dividant inter notlem fj diem , Jint >r. Jiglut , fj temp. (5 dies , nnnos. Similiter habet infr. col.
5. col.
106. e. Et fadum
106.
e. prsEter
,
hie
Inter
diem
temporibiis
de Gen. to. i. p. Cji. e. 6c I. deGeii. imp. to. 5. col. ioy. f. g. i06. b. lie: f iiixit Deus :Germ:net ter. herb, f.-tbnli firetitem jem. fec.jltnm geurts , ^ /imilititii, ^ /;1.
gfittm jruilif. fac. Jrttil.
crtJMS
fuam Jimilitiid.
^ Jic
efl
failnm.
Jemerj Jit in Je jecundUm bitniliter Hilarius in Pf.
118. col. 298. f. Gi-rmtnet terra herbam pabuU Jeminantem femen fecnndtim fuum genus, Tertull. vero 1. contr. Hermog. p. 417. 419. Z.Trttticet terra herbam fwni jemiuan-
1259. g. Etjint in Jignis ut annis. At 1. I. de Gen. contr. Manich. to. i. col. 653. b. Et dixit Deus : FianC Jidera infirmam. ccrli , Jic ut luceant fup. terram , dividant inter diem fj noilem , IS tempora , J'"' mjigna , J5
lemporibus
,
c. 6c in Pf.
{J 1 diebus, 109. to. 4. col.
noilem , {5 Jint injignis annis. Sic etiam col. 107.
i" diebus
^ in
gj in dies , (^ in annos. c lib. 1 5. confelf. to. I. col. 233. d. Fiant luminaria infirmam, cwli , "i^ luceant fup. teiranu
tem femen fecttndltm genus , f^ fccuJldjim jimilitud, li^ gnttm fruitttofum ficiens frnûm ycujus fe?nen in ipfo in ji-
Ambrof. 1. 5. Hcxa..ct-)!. 42. f. Gerrmnet terra herbam f^ni femin.ms femen fee. genus., lignum frucliferuni faeielii frisdum Jec. genus., cttpts femen fuum ut ipfo, Itidem 1. I. col. 7. b. ufque ad vocem .,fit~ ^^m , nifi quod poft I. genus ^ Siddit: Et fecundinnjtmiejl
milttndinemt'i^ fuinm
/jc.
etiam ii.decivit. Dei, to. 7. c. 19. col. 286. d. verba , in inchoationem diei {^ nollts , qu oniittit ; delet etiam ifta Et Jint in Jigna tempora. Sec, at lib. 12. c. 1 5. col. 3 1 3. g. habet , in Jigna tempora. Sec. lib. JJ I. Locut. to. 3. col. 325:. a. pofl hoc , dividant , Gra:co preffiiis adhicrens legit , inter medium diei, g; inter medium ncilis. Vicionn. Aiec 1. de princip. diei, p. 293.6. legit: Fiant duo luminaria in firm.im. cwli , Jic ut luceant
lib.
prieter
&
iitnd. licut
rails femen
rit
etiam
,
1.
3. col.
,
45'. a.
Verum
c-Tri'if'.y
infra ,col. 49.

,
a. pro feminans fenun

nili forte
nefcio cur fcriptum habeat

,
f'pi-
vocem Grxc.
Latine pinxe-
ex qua imperitus fcriba fecerit , fpirans. Id obfervat Muretus variar. lett. 1. I.e. 2. Utuntitr y inquit intcrdum Lattni fcriptores Griis quibujd.tm vocibns eaf~
yêiron
,
.,
fuper terram inchoatione diei noUit, ita ut dividant inter diem JJ noilem; ^^ Jint in Jigna , dies , JJ tempora , annos, Ambrof. vero , 1. 4. Hex. to. i. col. 64. c, Fi.int lumitMria infirmam. ca'li ad illuminationem terr.i ; Sc in-
fra
terram
tjue
Latinis t.ime Utteris natant
qtiod qui
non auim.id-
, fieile in errrrem incidunt. 'Dt^niquc Ambrof. ibid, col. 60. non legit, herbam fccni , utfup.fed herbitm tîren-
i'ertunt
tem , ut in Vulg. In Grseco iic Kai iiin/ 0;cV B?arV5aTW H 7H B'^TC.y\W X^f^^ 'j1T^~ifiCV C-TTip/iiX KXTX 7r'l'0^ K^ y.xT c'juo;3THT ( in Mf. quodam deell , gj ax^' t,uo;&TTa ) ^
:
Fi.mt luminaria ad illuminationem fuper inter diem gj noilem: col. 67. c, Et Jint in Jigna t5 in tempora , 71. f. addit in dies -^ in annos. Hilar. I. 12. de Trin. col. 1129. b. Et fine ill Jigna, annos. Tertul. I. 2. adv. Marc. p. f^ tempora, 644. c. habet Erunt enim in tempora , f^ menfes , an,
col.
,
6^,
f.
qnx dtfcernant
:
&
'û}-(i n.xp'Tvifxav
'Trai^v
KXf>yroy
k^
,
i?
to Qirsp^x. eivta iv
xutu
v.x~
TX
7=fo; Ti TH? 7m;"

,
5cc,
111
Mf. / lez,
y.xTa. 7/c j de,
0-
Leo Mag. fer. 26. p. 82. e. cum Vulgata confentir , nili quod poll vocem call , addit Et Uucant fuper >, (icut etiam And. qu.eft. apiid Aug. to. 3. q., 107. col. 104. e. Jam vero li hxc omnia quantumvis diflinos.
,
/tiO/OTHTa sV( TH^

ir.
&c.
milia
12.
Aug.
infra lib. y. col. 184. g. Tt prrduxit terra
herb, pabuli (Vel herbam firni) Jemmautem ( Mf. conftanter Jeminans) femen fezundiim genus fee. Jimilitud. ^ lignum cuius femen fuum tn fe Jecltndum f-:tciuofumJ.tc:ens genus, &c. lib. I. de Gen. contr. Manich. to. i. col. ^^2. e. Et ejeeit terra herb, pahuU jerentem femen fee. fuum genus., lignum frltcliferum ftciens fru^nmêujus fenien ejl sn fe fecundum fuam /imilitudinem fecundiim fuum genus tiidit , &c. & lib. de Gen. ad lit. imp. to. fuper ttrr.mi , 3. col. 106, b. c. Et dedit terra herbam pabuli , ferentem lignum fudif... cujus femen in femen fee. genus fuum fe fecundiim fuam Jimilitud. Turn addit Et iterum dicit : Vidit Deus quia bonum eft, Tertul. contr. Hermog. p. 417, a. 419. a. legit Et produxit terra hci b.im firni feminaniem femen fecundum genus , lignum jiudunj um faciens J'ruetiim cujus femen in ipfo in Jimilicudinem : &p. 418. a. addit Et vidit Deus quia bonum, Ambrof. 1. dc Parad. c. 10. to. I. col. i6j. f. Et vidit Deus quia bonum ej}. Gr.
cum Gracco comparenttu , vix ab ipfo videbuntur difcrepare,mod6 attendantur diverfsc Mif. Gr.corum leetiones , enim veto li fuas habeint Latini ,ut fupra vifum
eft, fuas pariter
&
.,
, confule edit. LXX. anni 1709. Lamberto Boz annotatis ; ex iis qtiam mire, tot varije Latinorum Patrum fcripturae confirmantiu- Sic enim in textu Gr. legitur KaJ shrcv ec5' 7sj'H^nTCi.'Caj' ipci'fi^ps^ eV t ^ff f&'ua-i tp iipxtif f.'? ^xu C'.v eirt T!:5 y/c , r-e J tx^'^pi^si/ Vtr ecix/utccr rat; w/if/ia?
& Grseci
cum
variis ledtionibus a
jc.
fisCfiv iv,c untro!;, 4.

ft,
.';
srojcaK
e.;
cvfis7x
j.
i'<;
x/^^?
, .
f/5
n'^/â5
.,
.,
Kxi
s^!i);7xsj' M 711
fii',Txvy,\/
yji^r'e cirsTp^y cinp.ux

-ttgi^v
hktx
y
7fic?,
Hj Xotfl
o/ô;OTHTa
iv^v/ Kx^l/.tr^v
1
-Axpirw
jc,
& TO G7r//3-
f hixvT^q, Veriim ad voces, e/? ipxuciv iir'i t; 7ii;,notatur Mf.Cott. habere (impliciter, ifcwou ^ve, yrie, , Alexandr. aurem addit apx^'f th? itjw;'^*?, k. tu^ iuhto^ , k^ JiX^ccpi^fir. Oxon. habet cum edit. Compl. i^Ve ikueh' eVI ths 7r;,ifta veto , j, ipx^" t; -iifiifxc,, &c. defunt inêdd. Compl. & Aid. Purro ex priori led. E;'i ifeam s~\ th? 711;, five cum Mf. Cort. ipxv'in' tw; 711'; bene redditur Ambrolii letlio utraque , ad illuminationem J'upcr terram , feu, ad illumin.xtioiicm terr.e. Ex alia Oxon. uê e^xlvstv iitl confirmatur ilia Auguftini & aliorum , ut luTiii 7i;i ceant fuper terram ; ex additis veto in Mf. Alex. KaJ ipyjiy
:
Jt,
fix xvTi!
xocAo).
]f.
to, I,
=i> xvru /.XTX 7/t&5 s'/i tv? yv,^' (ISev 0eo5 I'ti Clem. cod. loco 2. kt 75*0?, ponit , !ta9'oôioTT:<. 15. Sic iterum Aug. 1. de Gen. contr. Manich. col. 652. e. lib. autera dc Gen, ad lit, imp. iv,
TKmifxi, &c. firmatur
leclio turn Auguftini,
tum Viiftoris
Afric. In inchoationem diei
noclis,
cvl,
V. ly. similiter idem Auguft. 1. de Gen. imp. to. 3. wC, e, 107. f, nee nonl. i, de Gen. contr. Manicli.
Tom.
I,
, ,
.io
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
;
Cap.
I.
V U LG ATA
16. FecitqueDeus
NOVA."
lu-
S.V
.%.
/.
J. rff
Ccti.aiiiiii.t. j.;>.
I. cil.
140.
e.
c.
144
I,
J. 14;.
14c/.
152.
f.
lu1 6. Et fecit Deiis duo liiminaria magna minare majus in inchoationem diei, & luminale minus in inchoationem noclis , & ftelLis. 7. Et poiliit ea Deus in tirmamento coeli ur luceant lliper terram, iS. & ut lint in inchoationem diei , & noctenebras. Et tis , & ut di\idant inter lucem ,
1
duo luminaria magna:

;
mlnare majus
nus
,
ut prieflet diei
:
&
luminare mi-
ut prseflet nofti
&
ftellas.
17. Et pofuit eas in firmamento cceli, ut lucerent fuper terram

18.
rent
fet
&
praell'ent diei
ac
nofti
&
divide-
&
vidit
1
Deus quia bonum

Et
eft.
, Sc
9.
fac\a eft velpera
fiidiun eft
mane
lucem ac tenebras. Et vidit Deus quod efbonum. manS , dies 19. Et faftum eft vefpere
&
Deus Edncant aqux reprilia anivolatilia fuper terram , levivarum , cundum tirmanfentum coeli. Et faclum eft lie. omne zi. Et fecit Deus cetos magnos , eduxerunt aqux leanimal reptilium cundum genus eorum , ts: omne volanle pennatiun fecimdum genus. Et vidit Deus , quia
:
dies quartus. ô." Et dixit
quartus.
10. Dixit etiam Deus

tile
marum
&
anima
1
.
viventis
cceli.
&
volatile fuper
Producant aqus repterram
fub firraamento
2.
&
nem
Creavitque Deus cete grandia , animam viventem atque motabilera
&
,
om-
produxerant aqu^ in fpecies fuas , latile fecundum genus fuum. Et vidit Deus quod
elTet
&
quam omne vo-
bona
lunt.
bonum.
eis
,
22. Et benedixit ea Deus , dicens : Crefcite, miiltiplicamini, &: replete aquas in marij <5c volatilia
&
li. BenedLxitque
dicens
Crefcite,
:
multiplicamim
&
&
replete aquas maris
avef-
muiriplicentur fuper terram.
que multiplicentur fuper terram.
NoT^
to. I. col.
AD Versionem antiquam.
,
6^
,
;. b. nifi
quod hoc ultimo loco
pro ut in-
team
tiim
citer
:
Jic eji f.uJic ut luce.int , pauloque p jll , lib. vera 1 1, de civic. Dei to. 7. col. 2.86. d. verleoic
fum integrum
habec
:
omittit.
Leo Mag.
fer.
25. p. 8z. e. fimpli-
aqut repentiit animarum : Et dixit Deus : Producant livarum ^ -jolaiiha zolantia fuper terram , per jirmamtntum cifH , i^futum eji Jic. Ambrof. I. j. Hexa. col. 79. e. Producant atjyê rcpr:l:a animarum -viventium fecundiim gea. fie
i\''latilia z'olantia fuper terrain , fecundiim frmamentumcwh. Eadem lepetit infra, col. 9y. 96. a. <Sc 98. d. nill quod pro fecnndhm firmamentum, fonh ,fecus fr-
terr.tm.
Et /hit in firmaniemo cali ,<it inceant Jnper Gr. Kx: i;:eiou i.'i fxuiif i'r tm SifiiijM-n.... uî ,
nuSti^
&c. ut in textu Lar. t. 16. Eadem rurfus habet Auguft. I. i. de Gen. contr. Manich. to. i. col. 655. b. c. omilfa voce maqna , cujus loco ponit , m.yits ^ mintti. Paulo tamen poft feat Dens duo liimiii. liimiiiiwe legit limpliciter tmtpii it inchtmiionem , &c. at 1. de Gen. imp. to. 3. co!. 107. 2. legit f ' /ffif Deits duo Ir'.mitiaiia , ttimiriare ma:
additque iterum , fecundiim genus , fic. cum hac tamen inverlione vocum : fnper terram , fecundum genus , fecus frmanuntum call , 1. 2. Hexa. col. 30. c. habet , vclatilia circa firmamentum cali. At. 1. de Incarn. col. 726. a. fie : Producant aqtta repen-
m.imentum
cceli ,
militer
& col.
108.
&
tia
animarum viventtitm
^ -volatilia f(?ATii/f;;iimiliter l.dc
jus
initinm diei
fielLts
Idem
mimes, initiltm nciiis , ; cui leflioni fuffiagaiur Tichon. reg. 5. p. 61. a. Auguft. 1. 2. de Gen. ad lit. to. 3. col. 145. e. ob,
t^ lunjin.tre
eleem.
fervat tiim ,
I'er
nam
incho.ithnem noclis, non intelligi, fii/i principaGraciim veriiim , inquit , hoc tnagis indic.it ,
efl
J57. f. 538. a prafter haec,-:'hoc addito , fecundiim frmamentum cali. Ac 1. 3. de factam. col. 361. d. Cmpliciter habet : Prodnctnt aqnie animantia.Opâ.t. I.5. contr. Donat. p. 80.
jejun. c. 4. col.
lar.tia fuper
&
terram
c. 81. a. Educ.tnt atjua natantia
volatilia. Caffiod. in Pf,

repttlia
cum
col.
dicliim
df/J::
Attamea
1.
ii.de
civit.
Dei
to. 7.
:
Et 286. d. legilFe videtur dfi-/jc;,iic enim habet feat Dens dno Itimi. magna i luminare majns , in frinciInntin. minus in principia noiiis, &c. Monent pi.t , diei , lamen Editores noftii , hoc & altero Auguitini loco , Mlf. plures ferre , in principio , non in principia. Aucl. quscft.
80. p. 277. viv.irum.
c, ut fup.
Producant aqua
animarum
ap. Aug. to.
Luminare
107. col. 103. a. 104. e. legit q. lOiS. lumin. minus in majus in inchoationem diei ,
3.
&
incho.tticnem noclis. In Gr.
lie
Keel
eVciVrey
;s; rf;
fXî
Sua
f:i:^.-fxi -rii
fiiyim' toV
(f^^sypx rlr
fi;yx> S'?
Tt.
17.
at
Idem ûg.
c.
1.
col.
653.
:
ram
1. i. deGen. ccntr. Manich. to. i. Et pofuit illas Deus.... fie ut iuce.tntjiip. terde Gen. imp. to. 3. col. 108. b. conftanter ut
lib. 1 1. de fup. Et pofuit ilia Deus.... ut luceant , cc. civit. Dei ,10.7. col. 286. d. f. Et pofuit ilia Deus Kai s^st: f t^; 0:5;... ws" iucere fup. terram. Gr.
&
fiutiiv
7 &c. utrum veto legendum fit ilia , vel illas , e Gr,2co erui non poteft , cum vox , ccvn; utrique raafculino , five^jsisTTfa:; , live d^spa;, persque conveniat.
,
^53.
to. i. col. Aug. 1. I. Gen. imp. to. 3. col. 108. d. difli1. de Et prsjint diei {J (ac) ncili y dividant inmiliter habet ter dkm 55 noliem &c. at 1. 1 1. de civit. Dei to. 7. col, 1 prxeffe diei ^ noili , 18(5. d. 1. ad vetbum e Graeco di'uidr/e , { H, feparare) inter lucem '^ tenebras-,Scc.Gr. Ktti ifX-" ''^^ eVoi; Ji Ta; hosts; , i Jiayj^flZ^n/ i>i.,u.!sy T? fjirl^;, ^ a;x ^/cov t^ c;toTir?, j. , &c. f. 19. Itidem Aug. I. i. de Gen. contr. Manich. col. 6^%. c. & 1. de Gen. imp. col. 108. d. cum Gr. i*. 10. Ita in Grxco ad verbum , excepto uno n-jro/usm, annexo voci -TriT-H.-i, volatilia. Idem Aug. 1. i. de Gen. contr. Manich. to. i. col. 654. c. &1. deGen. imp. co.
Tf. 18. c.
deGen.
contr. Manich.
&
f. 21. Eadem repetit Auguft. infra , col. iji. e. nili quod pro omne animal reptilium , habet omnem animam animalinm reptilium. Similiter 1. de Gen. imp. co. 3. col. Et fecit Deus cetos magnos, 1 10. e. g. paucis mutatis omnem animam animalinm repentium , qft.e ejecerunt aqu/t fecund, genus eor. ^ omne t'ohtt. pennatnm Jccund. genus fuum ; i^ vidit Deus quia bcnnm ej}. Item 1. i. de Gen. contr. Manich. col. 6T4. c. Et fecit Deus cetos mag. Jj omnem animam animalinm , ^5 repentium , qua ejecerunt aqnx fecundiim unius cujujque genus , ^ omne genus volatile pennatnm , fecundiim genus ; 1^ vidit Dens quia bona funt. Tertull. 1. contr. Hermog. p. 417. a. Et fecit Deus cetos magnos , ^ omnem animam animalinm repentium > qnx produxernnt .tqnxjecundkm genus ipjcrum , & fup. p. 414. b. Et vidit Deus quia bona. Similiter Ambr. I. deElia & jejun. col. 5:37. f. Etvidit Deus quia bona. Auft. quift. apud. Aug. co. 3. q. 106. col. 103. b. t vidit ss; ra x-hth t(c Deus quia bona funt. Gr. Ka! gVsi'wcei' /i5>a,^ toss:/ iri/X"' ?'''=" ifitnm > k s;'7Vf Txii/aTx y-CTx 7='iii auT^x (codd.Clem. & Vatic, xctri tc -//:; dvT^v ) i. -TTccv -TrsTS.'fsV -r'/spuTzi kxtk 7fi'05* ^ n^tr fo^,
:
OT.'
xaA.
,
f. 22. Aug. infra

plic.tmini
I. ,
col. 1J5. c. poft
verbiun
miilti-
habet
implete aquas maris,
Eadem
reponic
de Gen. contr. Manich. to. i. col. 6^4. c. 661. a.& de Gen. imp. to. 3. col. no. g. in. a. & in Pf. 66. to. 4. col. 663. b. cum hac voce maris, Ambr. veto I. I. deElia&jejim. col. 537. f. J38. de Incarn. col. 726. rea. Et benedixit ea dicens : Crefcite Q muttiplic.tmini , plete aqnas , qu.z funt in m.iri ; ^" volatilia multiplicentur
I.
1.
&
fuper
ff> ;-.;.
similiter habet Tertul.
1.
contr.
Hermog. p.
5. col. Io2. e.
no.
d. legit
Et dixit Detts
, ,
Ejiciant a-
qux
ter
reptilia
,
per terrain
1. ,
animarum viv.xrum fub firmamento ccoli

5. col.
^ ijolattlia 'Vol.Mitia fu^ fie ficlnm Similiej}.
I. 1. adv. Marc. p. 64S. b. 2i benedixit ea Deus : b. addit : crefcite t.intiim Z5 muliiplic.imini : lib. vero de
414.
&
anima
ficite.
z. Locut. to.
;2y. a. addit
verbum
-jolan-
iia
to.
(sd \cgn
I
.
col.
,
ejiciant
Item 1. 15. conf, f fccundiim frmamentum. 234. b. habet volamia , fed pto educant , vel fctibit , producant , licuc 1. I. de Gen. contr.
p. 490. c. 491. a. crefcite, i^ in multitudinem proAucl. quseft.apud. Aug. to. 3. q. 127.C0I. 138. d. Et benedixit ilia Deus , crefcite fj muttiplicamini fuper terram, Gr. Kai v>ôyMcsr ai^rd a so? , Mym' 'Au^ctvsQs ,
y-.
&
Mi't/iEw?
*,
-Tt^vpckxTs
Manich,
col.
661.
b, Tertul.
1.
contr.
Hermog.
p.
417.
( al,
711 if Ta7; 6<(wc({ )
Ta v/cctx ir tcc~.^ iaît^cxii i t vstsiis Tr^xtws'wwcn/ sVi
. :
LIBER
V U LG ATA
1
5
.
GEIsÊSIS.
V
,
Cap.
E R
eft
s
I
t
A N T
I
TT
n
ij
NOVA.
A.
eft
t factum
eft
vefpere
&
m.ine
dies
25. Er fida
vefpera, &:
\dum
mane,
<]uintus.
mam viventem in genere

lia
,
14. Dixit quoque Deus luo
Producat terra ani,
dies quinnis. i_|. Et dixit
^^"- "''
Ew),,^/. j. d, '"' ?
''^/,'*
jutnenta,
&
repti-
& beftias
tern fecundum
fpecies fuas.
Fac-
tumque
eft ita.
15. EtTecit Deus beftias terrs juxta fpecies fuas, jumenta, omne reptile terntin gene-
&
&
re fuo.
Et
vitiit
Deus quud
eifct
bonum
Deus: Educat terra animam vi-^- ' "'; genus quadrupedia, & reptilia, 'J'"*^' beftias tcrrx recundum genus , & pecora fecundum genus. Et faftum eft fie. ^5. Ettecit Deus beftias terrx' fecundum genus, Sc pecora fecundum genus, & omnia reptilia terr.^ fecundum genus. Et vidit Deus quia
vam fecundum
"
'^
'
A
-
bona
//.J.I.
funt.
:
26.
&
&
ait
Faciamuj hominem ad imagi:
9.6.
nem
&
,
fimilitudinem noftram
volacilibus cceli
,
,
& pra;lit pjlcibus

,
c n.7.
I.
maris
& beftiis
urJverfjEin
Et dixit Deus Faciamus hominem ad imafimilitudinem noftram Scdominecuivolatilium cocli , omnium pifcium maris ,
26.
ginem
&
&
&
Col.
que terra
terra.
omnique
reptili
quod movetur
pecorum ,
Sz
omnis terras
&
omniym reptilium
5,
10.
."^.tf
.
2,
17. Et creavit Deus
fuam : lum & feminam creavit

17- 1.
hominem ad imaglnem ad imaginem Dei creavit Ulum , mafcueos.
repentium fuper terram. 27. Et fecit Deus hominem ; ad imaginem Dei

fecit
eum malculum
:
tSc
feminam
fecit eos.
NoTiE AD Version EM antiquam.

im; 7h?. Aug.
fi"foti.i
trefcits Ij tmiltiplicamini-,
col. ill. b. ad verba , impUtCt obfcrvat 77/ ift eatletn n^que acljii:em benctiiilionU veniii ^feqHitnr enim
1.
de Gen. imp.
nill
quod pro
loco
y
dominetur-, ponit Augufl:. haheat fotejiatem ,
&
rej/tilnim
repentium
legit
: f.
repentium
1.
prtfit
leu reptthnm
to.
qna
i. col.
reprint
(hniliter
inquic
^ -volatilia mHltipUcEntitr fuper

;
:
:
teiratn.
Non dixit
Et po/l pauca obfer vat fequi in texcu Et f.idtim ejijic ; en verba (hiomoda tino die potuei-unt iniplcre aqttai marts , mltlticonciper-e plicari fttper terratn 7 Ita enim fabjitngititr : Et iic fat5lum
Mnlijplk.miirii fuper terram
Manich. Taciamns
contr.
til.
655.
^
6^6.
a.
qua rfde Gen. Et dixit Dens .

i.
,
habeat potefiatem pifcium ;w.im

,
vola"
eft, ante ziefperx ailventitm,

j.ttla
ejl
Et infra
relatis ]iis verbis
^
,
omnis terra omniitm reptilium qu.^ fuper terram repunt. Et quasft. haheat po~ 155. in Gen. to. 5. col. 41*5. b. Taciixmns tejtatem pifiutn omnium pecorum qttis: funt fuper
coeU
,
^ omnium pecorum ^ Jerarttm ^ ^
zefpera
:
adjungit
didit
.f
fladm , Ij ftilitm cjl ntaue did qttintits , Hic pajlqiiam dixit: Etiic fatlum eft , tion fib'
^
Jicflti fclet
exfecutionem
qtiaji iterltm Jailajittt

ejl
:
âm
!tt:ii jitperiJis
dtditm erat
.t
nee tllftd dtdltm
Et
vidit
Deus quia bonum eft
jam enim
res ipfa placnerat....
nihil hie itaqne repetititm

fiatirnqtiE fttbjedtim
ejl , niji
q'tud ait
de vefpera
^ man^.
factum eft lie ; Quo ex fontehanc

:
Sc
periodum
bu:
in
,
^fidum
f/?yiV,mutuatus fuerit Augoftinus,
me
fugit:faci!<:
li
crediderim banc ab ipfo relatam ex antecedentiquidem hic vel in Hebraro , vel in Grxco , vel
fcriptis
, ,
Pactum
vel alibi
apud ipfum Au Juftmum non

T^.
verba , ^ i-j^nro i-ru!i, notantur virgiiia ^ in Hexaplis Orig. y*. 25. Ita conftanter Auguft. turn 1. i. de Gen. conrr, Manich. col. 6J4. d. turn 1. de Gen. imp. to. j. col. iii.e. nee aliter in Graeco. if. 24. Idem Aug.!. i. deGen.contr. Manich. to. i. Col. 654. f. f dixit Derts : Ejiciat ( infr. col. 661. a. prt}d'tcatj terra antmam "'iuam fectlnditm rtmtni qtiodqite genuSy qtiadrupedum , ^ ferpeilium , 2/ lefttariim terrx , i3 Jic efi fadiim : & 1. de Gen. imp. to. 5. col. iii. g. Et dixit Deits : Ejiciat ter>a aitimam t'ivam fecnnditm j ittim gewts , qnadrnpedum , ^j ferpentium , ^ befliaritm terras fecnndiim genus , t5 pecora Jecitndiim genus , fadtim ejl Jic Teriul. I. contr. Hetmog. p. 417. a. 419. a. Et dixit
fupra
20.
tiêc
invenitur
immo &
autem 15. de civit. Dei , to. 7. col. 559. f. Dominetur pijcium volatilium cal: , i^ omnimn repentium qu^ repunt fuper terram : & traft. 8. in I. Joh. to. 5. col. 880. d. ^ habeat poteflate7n pifcjum cceli ^ omnium pecoritm qux repunt Juper tenam. Vetus Itenxi Interp. 1. 3. p. 210. c. 5c 1. 4. p. 255. c. 6c 1. 5. p. 295. a. Faciamus hotnincm ad imag. ^^ftmtlitud. nojiram i 3.1 \m 5". p. 512. h. faciamus hom.Jec/tndion imaginem Jimilitud. nojiram. Tertul. !. de refur. earn, p. y68. b, c. &l2. adv. Marc. p. 645'. b. 6c contr. Prax. p. 848. c. & I., de Pudicir. p. 1009. b, Tactamns hominem ad imag. yi"milit. noflram. Item I. de anima , p. 491. a. ubi addit , pr^fint pijcihns -maris. Similiter habet Cypr. 1. de hab. virg. p. 178. a. Faciamus horn, ad imaginem Jimilit^ noftram. Item Hilar, in Pf. 118. col. 299. a. d. 6cl. 5. de Trin. col. 822. a. 857. e. 858. a. ficut Ambr.l. 3. Hexa. col. 45. c. 1 \o. e. & 1. de fug, (xc. col. 421. f. alibi
terram. Lib.
fcribit
:
&
pafTIm
horn,
I. col.
at
1.
6.
Hexa.
col. i^-j.
f.
128.
b. fie
Taciatnits
VtiltS
Prodticat terra
animam
,
--jivcntem
al.
Z'ivam) fec/tnbcjlias terrx fe-
di'.m
genus , quadntpedia cundiim genus ipj'ornni. (

c.
repent:a
al.
deeft ipforiim,)
refert
:
Ambrof.
1.
C.
Hexa.
2. col. 114.
,
f.
Vrndncat terra
animam
-jiiientem
feiundiini gemts
1. de Parad. c. 9. col. Onadrupedes , ferpcn^ tes , ^ beftias terrx , pecora fecitndJim genus , omnia lepiitia ; deinde fie i5 f'"' E>eus , &c. omilfj periodo ,
quoC
rurfum
16^. b. addit veto priori loco
^ ^
ad imaginem noflram fimilitud. noflram : & in Pf. 74^. c. legic y fecundum imaginem noflram ^ Jimi^ litud. noflram : lib. vero I. offic. col. 55". f. 7^6. a. Facia7HUS hominem ad imaginem noflram , ^ fecundum Jimilittidinem > additque , haheat poteflatcm pijcium maris , omnium repentium fuper volatilium cccli , pecorntn , dotmnahuntur , vtX principal terram :3c in Pf. 118. dicit turn habebunt. Hieron. ep. ad. Cypr. to. 2. col. ^95". b. Epift. ad Damaf. to. 3. col. 525. a. Faciamus horn, ad imag. Jimilit. noflram. Itidem Fulgent. I. de Trin. p. 5^1. Philaft. Brix. de Hseref. p. 708. f. 715.3. Fauftin. Presb, contr. Arian, p. 658. f. Vigil. Tapf. contr. Varimad. p. 758. a. Au6l. 1. de prjcdidt. apud Profp. p. i.
&
c.
I.
col, 91. c.
&
Junil. Afric.
I.
5. c.
19. to. 10. Bibl.
^
in
PP.
p. 547. g. Sic
fadam
aliis
eft Jic.
Monent autem
ibid. Editores noftri
, ,
haec
to. 5. q.
45, col,
etiam Auct. qua^ft. vet. Tefi:. apud Aug. Et dommey8. e. qui pau!6 poft addit
:
ita haberi in pluribus
&
,
potioribus Mfs. Ambrofii

beftias terrx
tnr pifcium maris
volatilium
ca-li ,
totius terr.ei3.t
vero
ficut in edict.
Et
pecora fecnnditm genu!
^
,
Rom. edit, fccundiim genus fadum eft fie. In Gr. Kai eiV=i
'/^v
Qji^.a.r
fecnnditm genus , ad genus : in qux etiam fola, addit

repentia terrx
:
0oV
,
'ESa7>=Tia
j,
v,
ya'-A''tiT;
KXTK
>
ysrot;'
liTêtwoJ ct.
ts^TTSTa,
6H/>i'ce
7; xara
'jsr^' K^sysvsTi irt^-^.
fed Mf.
Oxon.
ysnt;
cj
poft verba,
fipiX
tm; 7w;
addit
TfTpx o/a tm;
7-.1;,
, j, ri jctti^h Jtara Compl. ^ tx utavvi ,
irctyrx
tx
itoutx
tx
ipTts-
TX
to.
TH4 TMa Z(tT -jint? duT(jt.
rurfum Aug. 1, i. de Gen. conti. Manich. 654. f. (5jj. a. prater vocem repentia , pro reptilia : at 1. de Gen.-imp. to. 5. col. 1 12. b. legic/er/icniia , non repentia , pauloqiie poft Et vidii Deus quia bonum eft ; reliqua ut fup. Ambrof. 1. 6. Hexa. col. 1 14. f. Et j'ccit Deas beftias terrx , ^ omnia pecora ad genus , J^ cmni.% repentia terrx ad genus , y zidit Deus quia bona. Gr. Ki fônfcey Oej; tx U'.p'.x t^ vi'i? zxtx "/s^c^ , k to. y.Tmw rc'.T'j. ~,iyc^ vTi'V Mf. Alex, deeft ai>Tw ) j, -TriiyTX ( in
V. 2y.
I.
Ita
105. c. Et haheat proteflatem juperfunt fuper terram. Vicloiin. Afr. 1. de principio diei , p. 294. a. 6c I. 3. adv. Arium p. 278. e. 28^. a. habet ut iup. Faciamits hom.ad imag. ^ Jitnilitud^ noflram. At 1, I. adv, Arium , legit ^ juxta imaginem , 6cc& p. 2 5'9. b. fecundiim imaginem noflram y ^ Jecundum^militudinem. Au&., op, imp, in Matth, horn, 42. p. 181. bkxT e.'fecundum imaginem ^ /imilitud. noflram. Gr y.oycc v\f.4sripor.y i h^ xet8' hfJ.Qi:i3i'Hv' i dp'^srcAjGccy toj/ i'Û'Cl'v tv*5 rwv XTHt'syf ( Mi. rf irsTtiVQyv t^ \sf>^v^ ^ 6a/^cii$,
infra, q. 106. col.
omnia
qu.c fatla
col.
Clem. irtknow rm Kriy-uy ) , ^ ^cn? th; TWK ep'7riTct>y twj' ^p-Troyra'v siri tv<; 7?.
t,
J,
Jtj
7?
TTccyTcur
27. Similiter habet Tertul, 1. contr, Hermog, p. Prax. p. 848. c. Et fecit Deus homtminem , ad imaginem Dei fecit ilium : at 1. de refurr. earn, p. y68. b. Et finxit Deus /j(7m/fm , pauloque poft :
if.
418.
a. b, 3c contr.
i/).7--T
),'.
-m;
7ji;
y.xrx
7;'j':?"
?cj
îJsy d
1.
e&?
zC.
Eadem
To-.n.
leguiitur infra
6. col.
dV/ xa^K. 198. g. Z02.b.
Et fecit hominem Deus , id utique quod finxit , ad imaginem Del fecit ilium : & 1. de pudic. p. 1009. b. Et fecit hojninem Deus y ad imaginem ^ fimi!itud:nem Det Jecit illum^ Cteii pluies AugulUniano cextui alVentiunt , nempe No-^
Bij
LIBER GENESIS.
Versio ANTIQUA
:
Cap.
I.
VuLGATA NOVA.
Crefcite,
,
T.x
Aug.
I.
J, t.
''
Ctn, ad
l.cci,
lilt.
3'
Ulis Deus & alt Ciefcl& multiplicamini & replete terram & iubjicite earn namiiii ejus Sc principamini pilciiim maris & & dominamini pifcibus maris & vovoladlium cceli,&: omnium pecoriim,& omnis latilibus coeli, & univerils animantibus qus
&
i8. Et benedixit eos Deus dicens implete terram miiltiplicamini ,
iS. Benedixitque
&
M.ut,
19.4.
&
domi-
te
bf. 8.
teiTx , terram.
&
omniLun repdliiim repenrium
fupiir
movencur fuper terram.

29. Dixltque Deus Ecce dedi vobis omnein herbam affcrentem femen fuper terram & univerfa ligna qu* habent in femetipfis fementem
:
zi). Et dixit Deus: Ecce dedi vobis omne pabulum ieminale , leminailS femen quod eft luper omnem terram & omne lignum , quod liabet in
;
fe
fructum feminis
:
feminalis
vobis
erit
ad
generis fui, ut fmt vobis in efcam
hif- Si
efcam
;o.
&
omnibus
beftiis terra:,
latilibus coeli,
ram, quod habet in l"e Ipiritum vita;, & omne pabidum viride in efcam. Et factum eft lie. 31. Et \idit Deus omnia qux fecit & ecce bona valde. Et facta eft vefpera, & fattum eft
5
& omni reptili
& omnibus vorepemi fuper ter-
30.
ra,
&
in
cunftis animantibus terr
omnique
in ter-
volucri coeli,
& univerfis
eft
qax moventur
&
.
quibus
anima vivens, ut habeant

:
ad vefcendum. Et faftum eft ita. Viditque Deus cunfta qua fecerat 5 1

erant valde bona. Et faftum
eft
&
cctit
vefpere
&
ma- 59.21.
Mar. 7,
mane , dies
vatian.
1.
fextUS.
n^, dies fextus.
NotjE ad Versionem antiquam.

de Trin. p. 1047. a. Hilar. I. 4. de Trin. col. 858. e. Ambrof. in Pfal. i. col. 745. c. Viclorin. Afr. 1. de principio diei , p. 294. a. Hieron. ep. ad Cypr. to. 2. col. (Spj. b. Ambroliaft. p. 273. a. Faiiftiii. Presb. contr. Arian. p. 658. g. Auftor quxft. vet. Teft. q. zi. & 45.
Fulg. concr. Fab. ftag. 21. p. iSoy.a. j8. g. Sic etiam Philaft. Brix. de Hseref. p. 712. g. nifiquid loco,
col. 49. 5.
erit vobis ad efcam ; at. 1. 4. contr. Julian, 617, d. Ecce dedi vobis omne firnumjativum feminans femen y quod ejl fup. omnem terram ^ omne lignum , quod habet in je udum jeminis fuivi , vobis erit in efcam. Tertul. 1. adv. Pfych. p. 983. b. Ecce dedi vobis omne foEnum femenlivum j'eminans jcmen , quod eji fuper mne lignum quod habet in j emetipj jruclum feterram ;
feminalis
quod
to. 10. col.
'->
&
Dei , &c. legit , ad imaginem fitam fecit enm. Vigil. Tapf. 1. contr. Vaiimad. p. 7J0. f. Ut fecit Dens hominem ad ini.^gitJem ftiam , Gr. Ka* Voi'hcek d 0o? tIv k^(.u-TTcv , iia'' iiaovK e? sVo/wfi' aVrot' , &c. ut in textu Aug. ^. 28. ludem Aug. infra 1. 6. col. 198. c. uno excepto , C) habete potejiatem , loco principiimini. Item col. 202. b.
{id ijihi^.
minis fementivi
ptincip. diei
,
vobis erit in efcam. Viftorin. Afr.
I.
de
p. 294. a.
non fantim habet

de viduis
,
fed
pabw
vo,
lam ad
ej'c.xm.
Ambrof.
1.
to.
2. col.
187. b.
erit
<S7rof>ifôr
Omne
ciTi'ifov
lignum^ quod habet in fejruûs feminis jativiy
his in ejcam.
Gr
tS\s JsJ'oiiCcc
sVit'
u^w'TTavra. ^cfiTcy
C7r//3yUa,
sirouoi
-Trcf.yi;
th?
,
VJit;*
Kj
yrav 'ûmh
Clefcite
pifcium
r.xm. Ita
muliiplicamiiii Jj replete
"i^
habete poteftatem
i'X.-i ^"
iocvTca Kctp'ôf cxefûaTcc cwopijjM
v^7y s^cit c/^ i3/5-
omnittm
repetitiftm ijrta reputit
Juper
ter*
f
tt
quoque 1. 14. de civit. Dei, to. 7. col. 572. e. l/enedixtt em Dens dicens : Crefcite ^ miihiplic. JJ imple,
terram
dominamini
6J7.
b.
uich. to.
cite (5
r. col.
ejus. At 1. i. deGen. contr. Mat benedixil eos Deus dicens .Cref-
replete terram : poll multiplic. ij generate , Habete poiefl.Uem pijciiim maris , fj volatilium cceti , i^ repentittm omnium qux repunt fuper terram. Vetus multiplicamini. irenjei Inrerp. 1, 4. col. 240. b. Crefcite
&
pauca
Similiter habet Tettul.
adv. Marc. p. 950. b. c. & 1. 1. de pudicit. p. 1009. c. fed de exhort, cart. p. 941. b. 1. de Monog. p. 954. b. ItghtCreJcite^^redundate, HiI.
i.
In Aid. & Compl. deed itacvi, ante riTi 7175. f. 30. Idem Auguft. 1. 4. contr. Julian, ro. 10. col, 617. d. Et omnibus bejiiis term , Jj omnib. volatilib. cah , emniferpenti repenti juper terram quod habet in fe animam vit.s , ^ emne fccnum viride in efcam , &c. Ita quoque in Grsco ad verbum , niil excipias unum , ipirirS pro j'erpenti , melius reptili , ut fup. Ml. Oxon. loco i'X"' habet itnw ^whi; , fpiritum vit , ut ^(iiw; , animam vit.t , etiam fupra. Ambrof. 1. de viduis to. 2. col. 187. b. fie : omnibus avibus , omnibus ferpettti' Et omnibus beftiis ,
(>.
&
tus fuper terram. t. 51. Sic iterum Auguft.

col.
lar, in Pf.
66. col. 185. e. Crefcite 2j multiplicamini , dominamini ejus. Gaud. Brix. fer, 8. p. replete terram ,
de Noe & Area , col. 265. f. oyj. f. implete. Ambrof. ff( benedixit eis dicens : Crefcite , ^ multiplicamini ,
I
plete terram
pifces
lib. 2.
dominant, ejus
'^ potcftatem habete juper
maris
Ci fol-^'l"'
de Abrah.
,
,
reptjlia 1 cS befltas terrx , col. 528. f. 529. z.Crefcite''^ multiplic.

:
&
^ replete terram ^ dominamini in earn ^ imperate pifcitus m.tris ^ volatilibus ^ omnibus pecoribus ^ emni terra ^ omnibus ferpentibus qui fuper terr.xm. At lib.
,
ctrli
de
mm; &
verbum.
If.
Elia Scjejun.col. JJ7. b. legit

I.
,
Dominamini
pifcirim
de Parad.
col.
168. b.
,
cium maris
^ volatilium cocii ^
repetit infra
1.
habete poteftatem pifomnium repentium qux
1. 11. de civit. Dei, to. 7. ufque ad vocem , valde ; at 1. i. de Gen. contr. Manich. to. i. col. 658. a. legit : Et viditDeus omnia quxcunque fecit , effe bona valde. Ambrof. I. de Farad, col. i6j. f. ViditDeus omnia qux fecit : '^ ecce erant bona valde. Itidem Vigil. Tapf. I. 5. de Trin. detrafto veibo erant. Ita quoque habet Fulgent. 1. I. ad Monim. c. 18. p. 14. Gaudentius veto Brix. 1. de Machab. p. 967. b. Et erant valde bona. Philaftr. Brix. 1. de Hacref. p. 710. a. Ecce enim omnia valde erant bona. S. Eucher. qurft. iit Gen. p. 840. c. Et vidit Deus quia bona funt valde. Anon. fer. i. append, to. J. Aug. col. 3. a. f vidit Deuf qux fecit, ^ ecce bona valde. S. Petr. Chryfol. fer. 89. 96. p. 915. e. 920. d. Et vidit Deus omnia quxcunqut
289.
e.
&
repunt juper terram. Grsc. texcui Augulliniano favet ad

29.
fecit
Afer
1.
fj ecce valde bona. Ita de princip. diei , p.

,
quoque
in
Gr^co. Viftorin.
:
Eadem
:
6. col. 202. b. 228. a.

,
vefpere
(^
mane
dies
294. a. addir fextus, Gr, bis ponit
Etfidum
ejl
,
xai r/itite
raeter hsec
Et omne lignum friiiliferum
quod habet
ut fup, in textu.
CAPUT
Versio antiqu a.
Fx Aug.
Je Gen. ad
J. .
;;.
II.
VlTICATA NOVA.
I.
lit.
4.
t.
'p'^ confummata
funt coclum
&
terra
&
i.TGitur perfe&i
funt coeli
& terra & omnii

,
I. col.
e.
162.
c.
1J9. 166. f.
'
173- s-
S04.
J_/omnis omatus eorum. 2. Et confummavit Deus in die fexto opera & requievit Deus in die feptimo fuj qujg fecit -I- -' ;i-- -"~"U..e r,,;^ ^, c^^;^ ab omnibus operibus fuis qux fecit
:
Ac ornatus
2.
eorum. Complevitque Deus

fecerat
:
die
feptimo
opus
5'14-
Exoil.
fuumquod
&
requievit die feptimo ab 20.
11.
univerfo opere *^
quod patrarat. ^
'/
Dfin.j.
^
'*'
NoT;E AD Versionem antiquam

I. Eadem turfus habet Auguft. infra 1. 6. col. 204 b. Si excipiattir , compojiito iltoriim , loco omatus eorum. Vet. Irena;ilnterp. 1. 5. c. 28. p. 527. legit ut fup. Et omnis omatus );." nee aliter in confummata funt.,...
Deus in
17.
Crxco.
jf . 2.
Auguft, infra confiantet habet
t confummtrnt
die fexto. Sec. & 1. 22. de civit. Dei, c. 30. to. 701. f. addit Et requievit Deus diejeptima , &.c. ut fup. Vetus Iren. Interpt.l. J. de H.eref. p. 327. Etconjtimrequievit mavit Deus diej'exto omnia opei a fua quxjecit ; in die feptimo ab omnibus opeiibus juis qux fecit. Adimantus ap. Auguil, to, 8, col. lll. b. t confummavit Diks
col.
:
'
^'
: :
LIBER GENESIS.
VU
5.
F,t
Cap. II.
V
r.
I'.
LC A T A
NOVA.
;
A N T
QU
bcncdixit diei
:
fcptimo
Sc
fanftifica-
5.
Kr bcncdixit Deus diem fcprimiim,

;
&
:
fan- T' Aug.
I.
4. r; y.
Tit ilhmi
quia
in ipCo ceilavcrat
ab omui opcrc
tuo quod cicavit Uciis ut Faccrct.

4.
Iftxfuntgenerationcs
,
crtii fecit
&
terra-, quaii-
eiim qui.i in iplb rcquievit ab omnibus opetibus luis qu.v in^boavit Deus facete. Uic ell liber crearuix coeli &l renx cum /|.
fliiic.'ivir
/ieGtn. adlitt.t. 3, f. I. iol. IJ9. t.
lilJ.lt)o./.lf)6.
^.197..!. /.6.1517,
do
creata funt
in die
:
quo
Uomiiius Ueus
fadus
5.
ell dies, ieeit
Ueus caelum
,
&
terram
fiipcr
caelum
<i.
& tenam
:
in terra,
Et omnc virgukum apii antequam oriretur omnemque lierbam regionis priufquam
terram, He
Ktomnc viridc agri omnc focniim

:
anrcqiiam effet
agri,
germinaret
teirani
6.
non
,
eniin
pluerat
Dominus Deus
tum
&.
c(t
non enim
pluerat
antequam exorhiper terram Deus;

;
fupcr terram
& homo
non erat qui operaretur

irrigans uni-
homo non
6.
erat qui operaretur terram
Sed fons afcendebat e terra,

Forniavit igitur
Fons aurcm adfccndcbat de
terra
&
irri.
verfam fuperficiem terrs.

7.
gabar
7.
omnem t'aeiem
lit (inxit
teirx.
Dominus Deus hominem

faciem ejus fpirain
Deus hominem puheremdc

,
terra,
I. Cai-
dc limo terrs, cukim vitB, &

venteiu.
& infpiravit in
faftus eft
&
infufflavit in
homo
aniniam
vi-
tus ell
homo
taciem ejus llatum viti in animam îventem.
& fac-
in Hie fcptimo reomnix opera f11,1 ijns fecit ; quievtt ab cifiiem omtiibus opetibus qax fecerat. Hieron. guxll. Hcbr. to. 1. p. 509. a. Et cotfiimmavit Deus 1
die fexto ate fexto opera fira qttj; fecit
:
NoTiC AD VersIONEM ANTIQUAM. coJ. G61,. A. habet Et tunc finxit Deus hominem de ^ dc cimo ^ infitfjlavit 8ce. m textu. At
fie
:
li-
ierr.e ,
lit
1.
i 5.
\\h\
pro die jexta
inquic
p.
in ilebrxo habet dtcm fipiimum. Teitul. 1. contr. 425. a. Septima die reqnievit ab operibiis.
Hermog.
Ambrof.
Kpifi. 44. to. 1. col. 978. r. Kequievit ab otttnibtts operiiits fun in die feptima. Gr. textui Auguftin. congruit , nil!
&c. fC. J. Eadem referiuitur ab Auguft. 1. 22. dc civit. Dei , c. 30. to. 7. col. 701. f. excepto , in eo , pro ipfo. Tra quoque \\\ Gra:co ad verbum. Hue redeunt quae Tertul. habct, 1. contr. Jud. c. 4. p. 157. c. Dicnnt Jitdici , inquir , qrtod a primordio Jandzfcavcit Derts d:em
,
)c.
quod in iplo deed CompI, habetur
Dens in
port reqiiievit
led in ed.
xarsâucfj'
eo^
si-
tjj
Dei , cap. 24. to. 7. col. 545. c. d. ita legit EtjormaDeus hominem puhjerem de terra ; dcindc lie pergit : Quod quidam plantus interpretandlim putantes , dixerunt : Et finxit Deus hominem de limo terra: ; quoni.imfuperiits didumfierat : Fons autem afcendebat dc terra , & irrigabat , &c. lit ex hoc limus mtelligendus vtderetur , humore Vbi enim hoc diilum efl , con~ Jcilicet , terraque concretus. tinuii Jeqi'^tiir : Et formavit Deus hominem pulvetem de terta , /icut Graci codices habent , iinde in Latinam lin* gu.tmfcriptura ifta convcrfa ejl. Et I. 7. de Gen. ad litt. col. f.ivit vel fiifflavit 211. g. ut fequentia veiba confirmet Tsonnulli enim codiin fic. ejus /latum I'it.e , haec addit ces idirar fpiravit x/f/ infpiravit in faciem ejus ; fed .-iim
vit.
Z'it
;
fepttm:im
reqniefcendo in eo ab omnzbns operibrtsjtds qrtx
Grceci habcant
/le^Joiicj/
non dubitatur
cit.
Havit
z'el
luJBacol.
41. col. 235, f. Et reqiiievit Deus in Hie feptima ab omnibus opnibus fuis , qux inchoaijit facere. Gaud. Brix. fer. 10, p. 959. e. Et henedixit Deus diem Jeptimum , fanUiftcavit euin i quia in eo rcquievit ab
fecit. Hilar, in Pf.
vit
ejfe
dicendum.
e.
Attamen loco
terra
,
de
civit.
:
Dei,
346.5.
utrumque admittere videtur dicens

fj infiiffavit
,
Et fnxit
Deus
ritiim
horn,
pulverem de
:
Jive infpiravit
in faciem ejus fpiritum v:t.c.

,
Ad hanc autem voccm, fpi,
omnibus operihus fuis , qiix cirperat Deus facere. Hie eji liber t. 4. Augnft. infra, col. i3i. e. habet terrx , &c. fed poft pauca creatur.v , i-el failttrx cali palTim, hie ej} liber creatiira ceeli, &c. utin textu. Item 1. 1. de Gen. contr. Manich. to. i. col. 663. d. legit Hie eft terrx , ciim fadus effet dies , quo feliber cre.xturx cttli cit Dens cerium 'l^ terram : Sc co\. 66 J. t. Fadus ejl ergo terram. Ambrof. vero dies , quo die fecit Deus cxhtm teiLuc. I J. to. I. col. 1464. e. Hie dies generationis ctrli r.t , cum ftda funt ; qua die fecit Deus caelum^ terram. Gr, AliVh h' ApAo? 7E./osa';i^/;aitf j 71:? , ots 7=')t3* hec; ry/ i-f-cc'/ijy K, rw 711:'. In ed. f-i^pot eVo/nce KtjpiiJi Aid. 'V/j-ETo ini!f , quae le6iio polleriorem Auguftini Icftionem confirmat. In ed, Compl. & Mf. Oxon. deefl
:
hxc habet Ntjw ait Grêcus xv~vfix yjed im-/y quod nomen in creaiitra , quam in creatore feqttenttiis legitttr :
vocabnAttaEt men quifl. 9. in Gen. to. 3. col. 381. g. legit ipfe infuff.ivit Deus in faciem ejus fpiritum vit.c i licut&l. 2. de Gen. contr. Manich. to. I. col. 668. e. 669. b. ubi loco in fuiem ejus , habet in enm 1 & in fine conflanter , animam viventem , non viv.im. Gr. ô^ca^. Tertul. !. de relur. cam. p. y63. b. Et fnxit Deus hominem limum de terra , ficlus efl bom infiifp.ivit in fidem ejus f.itum vil.t , Alio etiam modo cuin {id cfi limus) in animam vivam. Auguft. legitl. contr. Hermog. p. 418. a. b. Et finxit Deus horn, de limo terrx , .iff.rvit in faciem ejus fatum vitx , &c. ut fup. & infra p. 419. c. Fecit Deus hoin. de terra , JS afjl.iz'it in fxc.ejusfatum, &c. at 1. i. contr. Marc. p. 628. c. ht fecit hominem Deus limum de terra i femper autem vocem , vivam in fine retinet , iicut 1. 2. p. 647. a. b. ubi tamen & inter fragm. p. 927. c. non affavit , auc infiifjlavit , iti favit limpliciter ponit , nee ncn 1. d anima , p. 490. c. Vet. Itenxi Intetp. paululum diftert a
Itnde nonnulli etiam Latini propter dijjferentiam
,
hoc
lum
non fpiritum , fed fiatiim ixppell.tre malueruut.
vox,
1?.
jtf'pio?
iicLit
in Lat.
5. Similiter liahet Aug. infra, col. 190. f. praetcr afiUquam exoriretitr i n:>n enim pluerat Dens ftp. terram ^ ficc erat homo qui ^ dec. at infra col. 196. g. coniianter leiît , exortum ejl ; pauloque poll addit , ut loco pra;nee erat homo , &c. col. ve ced. ttoti enim pluerat Deus antequam exoriretur. Eadeni ro 184. d. 199. a. legit profert idem Auguft. 1. 2. contr. Manich. to. i. col. 663. d. hoc dilTimili modo Et omnia 'viridia agri , antequam ejfent fitpcr terram ^ omne p.tbuli'.m agri , antequam ger~ ruinaret ; nondum enim pluerat Deus juper teir.tm , nee erat homo qui operaretur ttiea. At infra, col. 665. i. Et omne viride agri , antequam ejfent &c. & lib. Locut. to. 3. col. jzy. b. ad hoc , f> homo non erat operari terram , obfervat Latinos codices habere , qui operaretur terram. Vet. NonJum enim Irenari Interp. 1. 3. c. 21. p. 218. a. habet pluerat Deus , ^ homo non er.it operatus terram. Ambrof. in Luc. ly. to. 2. col. 1464. e. legit, Et omne vinde agri & 1. de Noc & Area c. 24. col. 264. a. alludens dicic; N(jn fnif pluvia (uper terram , nee homo terram operahatur. Gr.Kai âv ^^^fo^' a7f?^/)3 Ty 7f)5â;;Vi -nT^ 75/^, ^ Ta'jTrc yi^fnr eiyp^ Tpo ry ai-iCTSaa:;* V yap slsf:^,;/ =o; f'Ti Tr -yii/ e^7a^sâi CTwr. Mf. Alex, ip~ ^ ai-CpwTo^ yx
ha'C
fuperioribus
fcilicet
1.
y. c.
1$. p. 311. e.
terra
,
ubi
fie legit
Etfump/it Dominus limumde
Tfi'
)xt,;S!M TOT
yf.
711".
6. Itidem
I. col.
nich. to.
cul.
Aug. 663.
infra d.
8c
1.
&
de Gen. contr. Ma13. de civit. Dei , to. 7,

I.
2.
4. c. 20. p. 255. b. & I. y. c. 7. p. 500. d. fie habet Et plafmavit Deus hominem , limum terrx accipiens , (J infufflavit inficiem ejus fiatum vitx , '^ fail us eft homo in animam viventem i feuutl.2. c. 54. p. 169. b. in animam vivam. Item Rufin. in expof. fymb. Accipiens Deus limum terrx , pLifnuiit hominem. Ph\h(b. Brix. I. de Hjcref. p. fl.ifmavit 713.3. Et accepit Dominus terram de limo , hominem quern fecit. Hilar, in Pf. 1 1 8. col. 299. e. Et accepit Deus pul-jeremde terra, i^ finxit hominem , pauloque pofl addit Et infpiravit in eiim /pintum vitx , ^Jadus ejl Similiter Ambrof, in Pf. lie. homo in antmam viz'entem. col. I09i.e. Accepit Deus pulverem de terra , ^plafmavit hominem. At feqq. locis pofteiiorem AugufUni lectionetn admittit , nempe I. de Noe & Area , c. 24. col. 264. a. De limo terrx finxit Dens bomir^n , J5 in266. b. ubi lie fuhis ejl leir^ in fufflavit in ficiem ejus fpiritum vitx
y plafmavit bcminem.
At I.
anim.im viventem.
34J. d. nee aliter in Grjfco.
If". 7. Ita Aug. e Grco , verbum pro vcrbo. Sic eciam iterum legit infra , 1. 7. col. zn. e , prjjter verbum , /?.<//"(, pro infuffl.ivit T^tco\. 213.3. fnfflai-it , Ge. in fine animaiKiiv.tm : lib. vero 1, de Gen, cunir, Manich, 10, 1,
1524. d. f.ic.ejusflatumviix! at in Pf. 118.

r.ivit in
Similiter in Luc. 2. Finxit Deus torn, de limo terrx
^ & 22. col.

,
509.
f.
<j infnfflav. in
col. 1091. d. Infpiearn Deus fpiritn.n vitx , ^fi3us ejl btmt in anim. viventem , quam vocem fpiritum pariter admittit , 1. de
bono mott,
e, 9, col.
405, d, Hieion, vero in
L"!!,
57,
to. 3,
14
LIBER GENESIS.
VER
S
1
A N T
O U A
Cap. VU
11.
LG A T A
K O V A."
:
Ei ^ng.
g,
..
tie
I.
6.
lit.
Gttt.
ad
Et plantavit Dens paradifiim in Eden ad Orientem poliiit ibi nomiiiem quem finxeS.
:
8.
Plantaveiat autem Dominus Dens paiain
&
difum voluptatU A principio
quo pofuit ho-
t. 3.
p. i.iW. 199. rar. --r-l.f. 2.z8. d.
9. Et ejecit Dens adhiic de terra omne ligniim pillcliriUTl ad afpedlim , & bonum ad elcam & lignum vita; in medio paradi[i,& ligniim fcientii dignofcendi bonum & malum. 10. Fkimen autem exiit de Eden, quod irrigabat paradifum , ^Sc inde diviium ell in quatUOr
:
minem quem foimaverac. 9. Produxitque Dominus Deus de humo omne lignum pulchrum vifu , & ad vefcendum
lignum etiam vita; in medio paradili , lignumque fcientia; boni mali. 10. Et fluvius egrediebatur de loco volnptatis ad iirigandum paiadilum, qui inde dividitur
fuave
:
&
partes.
I I
.
in
quatuor capita.
:
Ex
his uni
nomen
eft
Pllifon
hoc
eft
eft
quod rum:
1
ciroiit
totam terram Evilath , ubi

terrx
illius
au-
11. Nomen uni Phifon omnem terrani Hevilath ubi

,
ipfe eft qui circuit
f-ali.
nafcinu-
aurum
efl
:
^4' 5 J.
z.
Aurum autem
bonum
5c ibi
t aurum
t nomen
terri- illius
optimum
ibi
Carbunculus , lapis praiinUS. 13. Et nomen flumini lecundo Geon; hoc eft quod circuit totam tcrram /Ethiopix. 14. Flumen autena tcrtium Tigris ; hoc eft quod flait contra AHVrios. Flumen autem quartum Euphrates. 15. Et fiimplit Dominus Deus hominem quem fecit , pofuit eum in paradiio , ut operaretur
eft
&
invenitur bdellium,
1
&
lapis onychinus.
3.
fluvii
fecundi
Gehon
,
ipfe eft
qui circumit
14.
omnem terram jttliiopia;. Nomen vero fluminis teitii Tygris

Euphrates.
ipfe vadit contra Aflyrios.

tus
,
Huvius autem quar-
ipfe eft
i?.
pofuit
tur
&
Tuhtergo Dominus Deus hominem, & eum in paradifo voluptatis , ut operare-^

cuftodiret ilium
:
&; cuftodiret
&
NoTyE AD Versionem antiquam.

frills ellhomd p. 4i5.f. Infiiffavit Dcii! fiaium vitx , manim.vivetnem. Vigil. Tapf. 1. 12. de Tiin..j). 526. b. Inffir.ivn Donnnn! Ill Jluiem Ad.t iiifpinitKiifm iika i
Gr. Ka\
j/; cfaci
fMus
de
ejl
bet /piutvit,
bomo in amm, -jivcniem ; ai fup. Avit.Vienn, ep, i. p. 4, b.

^t
p. 524. a.
Fecit
hahorn.
Dens
Qili in h vtis 7~? xar î/'xc 'c'f*-" pfMif j, ts î/asc -in? t,(J!ti t> nUtf TrxfctSucn, i, ts ûMr ri uJ ;iai -iywsîr y.a?.i ^ -jirnvfi. if. 10. Idem Auguft. 1. 2. de Gen. contr. Manich. to. I. col. 665. e. Flnme autem prodteb.tt ex Eden ^ ^ tritgLiLtt pn'
i'ifitiTiiMi c
i;
,
xa-xoV j/j
Umo
terra
:
itifpifivutt
.^
ln.c,
ut in Vulg. paulo vero
radzfitm
brof.
1.
.,
qitod inde dtviditttr in qtt,ititor partes.

to. 1. col.
Apud Am;
animam vnj:. Aufi:. quseft. Vet. & N. Tcil. apud Auguft. to. 3. q. 3. p. 143. e. Infpir.tvit Deus in faciem ejus fpiritnmvitj: ; at infra , p.
flip, legit
Infiijjla-jit
Dens
fpiritiim in
de Parad.
146.
c. i
Jo. a.
hsec leguntur
144. b. fubdit
ient
,
Frequenter tamen aliqui codites non fic ha-
; fed infufflavit Detis in faciem ^Jailus eft homo in anim. viventetn, J?. 8. Similiter habet Auguft. infia 1. 8. ccl. 225. c. exteptoverbo ,J?i-;t , pro /i;ii-.if; & port pliura , col. 227. Deus paradifum in deliciis {hoc eft enim in f. PLv/tta'-jit quemjinxerat ; S<.\. z. de "Eden ) ad onentem , i^pojuit Gen. contr. Manich. to. i. col. 663. e. Et tunc plantavit Eden, ad o>i quem finxe; at : & 1. 3. de Deus parad. doiflr. chr. ro. 3. col. 62. d. Et plant.n-tt Dominus Deus quem formavit : & Lociu, p.trad. in Eden , ad orientem
quia infpiravit Deus

i
ejus fpiritumvit.e
tons procedit ex Eden , qui rig.n paradifum dizidiiiiy hie Jons in quatuor itiitia : in Pf. 35. col. 774. c. ifta : Htc eft torrens voluptatis , quem in Genefi leginius , fontem qui ahluit paradtjiim , g; di-jiditur in quatuor finminit, Apud Hieron. in Uai. j8. to. 3. p. 433. f. Eons egrediebatur^
&
imgahat omnem faciem paradiji , pro quo, inquit , in Uebr.Hortus leg:tur. vid. fup. y-. 6. In Gr. lie flora/^c; Jl sa-^rtftiuerai i^ EJs/x yr^^ric^sir to/ âca/siccp" eauiiv
:
cl:ficfiZ,iTCU
s.'s
r/occtfa; a'fp/a';.
t. n. Rurfum Auguft. 1. 2. de Gen. contr. Manich. col. 663.6. ômen uni Phifon i hoc eft qucd circuit tot.tm terram EvtLuh ; iti eft aurum. Ambrof. I.de Farad, to. i.
col.ijo.b.
circuit
5. to. 5. col. 525. b.
iem.
Tum
addit
1.
Iren. Interp.
vit.
y. c.
Pl.vitavitDeus parad. fecundum orten^ Latini Imhent , ad Orientem. Vet. c. Et plantavit Deus parad. J. p. 298.
Nomen eft tint Phifon i omnem terram Evilath , fiU

7jy. d.
:
fupl. fonii
eft
aurum.
qua:ft.
Ifai.
in Pf.
i. col.
lie
Apud
Hieron.
:
hic eft qui Vid. etiam Hebr. to. 2.

) i 3.
p. 509. b.
Nomen uni
Phifon
& in
to. 3.
,
p.
eft
in Eden contra orientem,

Similiter
:
Ambrol.
1.
hom. quem pLiJmade Parad. to. i. col. 145. a. expajttit ibi
152. d.
rn;'
Jftc
eft
qui circumit
omnem terram Evila

îcccy Jtc?
itii
aurum. In Gr. 'Oioôs tus.i,

-jHi-
y.VjUccv ireicxv
ceptis his
Denique Hieron. qiisft.Hebr. to. 2. p. 509. a. Et plantavit DomiPro his vero , tins Deus farad, in Eden contra orientem.
(ecitndum orientem
finxit.
quem
'Hfiâr eVfT ifsV/
to yjv^/,m.
contra
orientem
notat in
Kebrso haberi
ab exordio.
y.ijfx(;
0o? ( Mf. Alex, cum ed. Compl. Gr. Kal irpuiiviiv Geo;^ irxpxS'Wieiv sv 't Jj/i kt afKToAa;* ^ sUto
oV eVârte.
Nonnulla diftimilia habet idem Auguft. 1. 2. de Manich. to. i, col. 663. e. ubi lie Et produxit adhuc Dens de terra omne lignum formoj jim ad afpectnm,'^ honn-m ad ejatm ; ^ lignum vit.i: plant.ivit in med. parad. lignum Jcientj.^ boni ^ mali : Sc\. 3. de doCtr. chr. to. 3, co]. 62. d.e. Et produxit Deus adhuc de terra omne lignum lignum vit.e in med. p.trad. fpeciofnm, ^ bonum in ejcam , ^^ lign.fcientiê boni i^ mali. Porro haec ultima verba pro variis codicibus varialie notat Aug. Locut. 6. de Gen. to.
Tf. 9.
Gen.
contr.
32j.b. c. Quod habent , inquit , mnlti Latini co(AVf.f :& lignum fciendi bonum & malum-L'f/ lignum fcientis boni & mali , vel lignum fciendi boni mali , Jj Ji
^. col.
5*. 12. Reftc Auguft. e Grjcco ; eadem profert 1. 2. de Gen. contr. Manich. col. 663. e. Nil! quod pro bonum legit optimum , ( Gr. y.xMr , ) deletque ^ , ante ibi , quod etiam deeft in Mfs. quibufd. Grxcis. Apud Hieron. in Ifai. I 3. to. 3. p. 1 52. d. Et aurun; terr.e illius optimum i ^ ibi eft c.trbunculus ^ lapis prajinits ; at qiutft. Hcbr, to. 2. p. 509. b. ubi eft carbunculus , &c. Apud Ambiof. Terr.c autem illius attntm 1. de Parad. to. i. col. lyo. b.iic bonum eft , ubi efl carbunc. dec. ut fupr. f. I 5- Idem Auguft. 1. 2. de Gen. contr. Manich. col. 663. f. Et nomen fecundi fluminis , Gean ; hoc circuit totamterram .f.thiopi.z. Ambr. vero 1. de Parad. to. i. colEt nomen fecundo , Geon ; hic eft qui circuit I yo. b. lie omnem ^^thiopiam. In Gr. Kaj o.&yUot tw -a-oTa/^w tw JfyTjfw Tsa?*' iJto; xkxxm -iri'.u mv 'ivt A:'t;o;7.'a;. t/>i'tc;. Top.?' ^tc; ^. 14. Gr. Ki tot,5; irfz.^
0'
ircpsva/.ctrc;
xaTsiaiT/ 'Acci./)twv
&
Ei-Yf wtu;.
Mf. Alex,
cum
ed.
Compb
riTaor:^ Js tctô$ habet limpliciter
ûa furit
ali.t:
varietates de hac reinterpretum
Gr.sctis habet
Et lignum ad fciendum cognofcibile boni & mali , quad non magis certnm Jenfum altiief'cio ittritm loctitionisjit , queminjinuet. Idem Aug. 1. de nat. boni , to. 8- col. 510. Arborem vetitam dicit iic appellatam , dignofcentix d. honi^m.ili. Novatian. apud Tertul. p. 1035. a. vocar arborem fcientia boni 55 1.1/1. Hilar, in Pf. i. n. 9. col. 20. Cum dixerit , omne Ugnura f'pecie pulchrum $5 "'^ Uibdit lignum efitm bonnm, produilumfuijje :iLG'^\i\atoit vit.e ^ lignnmjciendi bom mali a Deo fi'.:jje expnjitum. Ambrof. 1. de Parad. to. i. col. 147. d. ita legit Produxit Deus lignum fpeciofum ad afpfilnm ^ bonum ad ef'ctm , iignitm vti.t in paradifo , î lignum fienti.e bini 2? it.tli,
Tcpw-'/îyî. Unde Auguft. 1. 2. contr. Manich. col. 665. f. Et flumen lertium, Tigris ; hoc eft quod vadit contra AJJjrios ; ^flumen quartum dicitur Euphrates. Similiter Ambrol. 1. de Parad. col. lyo. b. if/yHwjrM to(.'m , Tigris ; hic eft qui vadit contra Aljyrios ; ^ flumen quartutn eft Eitpbr.ties : &c in Pf. i. col. 7jy. d. huciUudens , dicit f/? tS Tyivjjyazii/fj Ajfjrios prxterjlitens 1 eft ^ Enpbiates in Eabyloniam ten'
dens,
7^. Ij".
Similiter habet
idem Auguft.
1.
2.
de Gen, contr,
itt
Manich.
col.
col.
,
663.
f.
pr.vter feqq.
:
Quem
1.
feterat
ope-
raretur ibi
^ cuftodiret eum
, ,
fed
,
3.
de dodir. chr.
, ,
to. 3.
62.
f.
locoyft.j-,*r
aut fecit
ponit
finxit.
Hariini
r.ota:
etiam
yocum
uiopeyaittur i^ cnftodiisl
ambigmun
: :
LIBER GENESIS.
VULCATA NOVA.
i6
paradili
Cap. II. Versio antiquA.
^5
:
Prscepitqiie ei dicciis
Ex omni
igno
6.
comcdc:
Ab omni cam
:
Et prxccpit Dominus Dens Adx dicctr; Ex Aug. 1. 8. ligno,quod clt in paradifo , cdes ad cf- Cm. ad Ittt.
I.
t.
/. 155.
e.
25(5.
17. Deligno autcm fcienti.c bonl iJcmali ne comcdas in quocuncjuc eiiim die coinedciis ex
:
Dc ligno autcm cojnofccndi bonum & malum, non manducabitis dc illo qua die au17.
:
.d.c.
CO , morte morieris. 18. Dixit quoque Dominus Deus
tcm
:
cdcritis
ab co, mortc moricmini.

eft
;
Non
ei
efl
bonum
1
elFe
hominem
llbi.
foluin
faciamus
adju-
toriiim iimile
9.
18. Et dixit Dominus Deus: Non bonum hominem clfe folum faciamus ei adjutorium cundum iplum.
le-
Foimatis igitur
Dominus Deus de
,
Iiu-
19.
Et
iinxit
mo cunftis animantibus ten\T,& univerlis volatilibus

cceli
,
tias agri, &;

ia
Deus adhuc dc terra omne?. bcfomnia volatilia coeli & adduxit il;
adduxit eaad
:
Adam
ut viderec quid
ad
Adam
ut videret quid vocaret
ilia
&
yocarct ea
omne enim quod vocavit Adam

,
anima; viventis
ipfura ell
nomcnejus.
omne quodcimque vocavit illud Adam anirmm vivam, hoc eft nomen ejus.
NoT;E AD VeRSIONEM ANTIQUA M.

lib.
citato
de Gen. ad
:
lit.
col.
151. g.
his verbis
Nnjiie
edes.
Auft. verol. de
prscdidi:.
apud Profp.
c. J.
p. 95. b.
û'^lf
Scriptiira dixit
Ut
operaretm'
&
tullodiret paradiliim;
Oiianijiiiim ji de
it.t
Ex omni
eV
T(ii
ligno paradiji edetis.
Gr
diro
Tra^Ts;
dixit .tiitem
ut operaretur
& &
cullodiret.
,
Grieco dHigentths .zd verbttm exprinuitur
jcrtiititm
ejl
poluit cum Etaccepit Dominus Deus horn, quem fctit , cuftodire. Scd ui;!:m ipjum in paradilb operari eum , hominem fojnit opnari ; hoc eiiim {enfit qm iiiterpretatits eji , art etttidsm paradijnm operari , id efl , ttt hout operaretur mo par.idiJHi l>per.trettlr , amb:gite jonat ; g? videtitr magi! fxigcre hcntiif , ttt non dicatjtr , fpcraretrtr paradtjittn , jed
:
&
iap.ir.tdifo.
Ambiguum
de Farad,
to.
lollit ipl'e lib. ftip.

tit
cuiur. Manich. ciim legat,
operaretitr iti,
de Gen. ciifiodiret aim.

cit.
wapaj eico /Spwoe/ fnyy,, f. 17. Paululum dilTimilia habet idem Augufl. 1.2. de Gen. conrr. Manich. to. i. col. 665. f. De ligno autem jcientix boni '^ matt non edetis ab eo , qua die enim edsritis ab illo y morte moriemtni : & infra , coi. 671. c. Qjia die ait* tern manditcavcritis , morte moricmini : at 1. I 5. de civit. Dei > c. 12. to. 7. col. 555. g. Ouacttiique die ederitis ex eo morte mariemini : 6c Infra , col. 554. g. 545. a. Qu'f die ederitis , &c. Itaquuque lib. 16. c. 27. col. 440. d. Sc 1. i.depecc. mer. to. 10. col. 5. a. Vet. Irenxi Incerpres ,
,
155. e. 1J4. b. lie habet politit eitm in EtappreheriditDciishotni/iemt qnemjcctt , Vocem autem Dominiti , p.jyadi'o , oper.tyi ^^ citflodiye,
Ambrof.
1.
i. col.
Ambrolius , additam illam vult Niillomoda , col. 154. b. c. qitod ab tpfo divini libri bitjtis inquit , "^lacare arbitror exordio ufqite ad bttnc locum , tiitfqiiam pojititm ejl , Dominus Deus ^fed tantiimmodv , Deus ; 7mnc vero itbi ad ita Scriptiira locttta ejl : Et /itmp/it Dominus id vetitttm ejl
quam non
1.
exprimit
iiic
Augufl.
8.
dc Gen.ad
litt.
3. p. 320. priori Augufliniano textui favet , icriJ. c. 2 bens A ligno autem cognojundi bonum ^ malum , ab eo tier manducabitis ; qua autem die mandttcaveritis ab eo , morte In qua die manducabitis moricmini ; infra , p. 521. a. ex eo , &c. Hoc autem lignum , TeriiJ. 1. de vel. virg. c. 10. p. 51 J. a. &adv. Plych. p. 985.a.appellat, arborem agni1.
:
&
tionis boni \J
mali
&
1.
2.
adv. Marc.
p.
64 J.
:
a. b.
1.
addit
Qua
quod
die
autem
I.
ederitis
, f.
morte mortemini. Ambrof.
rad, to.
col.
1J4.
boni
Detts horn
re ;
^ pojttit eiltn in parad. operari eitm

col.
i^ cnjlodi'
efl jcienti.z
^
(
&infra
Z5J.
e. Srtmf/tt ergo
DominrcsDeiis horn
boc
ejl
nianducaveritts ex eo
170. e. legit mail , non edetis. al. mcnducabitis ) moite moriemini
&
de FaDe ligno autem , Qita die autem

558.
c.
^ pof. enm inparad. operari

ciijlodire
eitm
operari in ea
z.
Eadem
uno
tiix
,
repetit
I.
,
de
f,o
elee.
&
jej. c. 4. col.
excepto
enm.)
Hieron. qusft. Hebr.
to.
p. J09. b.
comedctis
to. 2. p.
edetis.
Similiter habet Hieron. ep.

;
ad
Etfttmpfit Dominus Dens horn. 55 pojnit enm in parad. voliiptati; ; turn iubdit per banc vocem vslnptatis a LXX. red-
Cypr,
boni
697.C. fed in lingulari De ligno autem Jcienmali non comedes. In quocunqite enim die gujlamorte morieris
:
ditum Uden. Et vero Tftvff^c^. nempeKrt(sVe

K, ipv},x-Asr/.
in
Grxco eiiamnum
legitur
'6v
vox
veris de eo
-C.
5c qua:ft.
ki^'/jjoô
jo^Tot-acCpwTrc;'
sTrAace,
In quacnnque autem die comedcris ex
Hebr. to. 2. p. J09. eo &c. Ticnonius

-y
Mf. Oxon. pro sVâtiE , habet eVoin. Edit, vero Aid. omittit ni xpuf ;. f. 16. Eadem refert infra Auguft. col. 158.6.* 242. f. excepto ultimo , efcii edes , pro edes ad efcam. Similia leît 1. 2.deGen.contr. Manich. to. i.col. 665. f. prxter kec edes ad efcam. In quibuldam Mis. fcrip.v omni ligno
:
reg. J. pag. 62. a. in plurali ut fup. Qua die gujlaveritis ex arbore , morte moriemini. Anoi'.. de pr<dict. Dei , apud
Profp.
boni
c. 2. p.
95. b.
iic legit
De
l-.gno
autem dignofcentix
ederitis
,
^ mali nan
edetis ex eo.
Qua die autem
mo7-te
mariemini. Similiter habet alter Anon, append. Aug. to. y. fer. 1. col. I. b. niii quod port vocem mali, aOdit , quod Auclor ejl in medio paradiji : demto ex eo , poft edetis.
ipfemet commemorat lib. i.Locut. , Oiiod habent , inquir , Latini codices ; Ex omni ligno , quod efl in paradifo, cfcae edes ; non , in paradifo efcas , dijlijigttendnm ejl , jed elcas edes , nam , efca edes , did admittit Latina loctttio , qitoniam pro dativo cafie Graco , abLitrjrim in hujn(mpdi loctttionibus jolent pofiere. Aut certe ordo verboritm ejl : Ex omni ligno efce.
lum olim
ejcxedes
vero Qusft. Vet.

to. 3. col.
&
N. Tefl. apud eund. Autuft.

ligno
:
q.
127.
to. 3. col. 32J. c.
140. g.
,
De
autem
iinde
dignojcitur
bonum
C;
malum
0
TV
edetis ex eo
,
& fup. q.
jc,
6. col.
4 J.
OrtiT die mandttcaveritis
morte moriemini.
itzvv.f.rjt!
,
f. addit In Gr. 'Atto
J= TV
duTis'
JI
l;,'j>v
yiioj^j/.iiv
KccMy
is
(payees
cii:
'V 'V^/'?
?7T -^ otury
Gavarw
ccTic^.ayu^s,
Vet. Iten. Interp.
1.
f.
c.
20. p. 517. b.
:
Sic
habet
,
Ab
omni
320.
c.ibis
ligno paradiji ejcas manducabitis

c,
,
at infra
,
c.
23. p.
Ab omni
{
ligno
quod
ejl
in paraJijo
1.
ejcam
,
mandn496.b.
id.
manducabitis.) Tertul.
edetis.
de anima
p.
Ex omni ligno
de Parad. c. 5. to. i. col. iff pyM:epit Domintts Dens Ad.c dicens : Ex omni I J4. f. ligno , qtiod ejl in paradijo ad efcam , edes. Deinde quxrit cur hie Deus iingulariter dixerit , edes ; tibi autem de ligno
1.
Ambrof.
Jcientia boni
^ mali
pluralitcr
noti edetis
dixerit
,
quam
f. 18. ItidemAuguft. fup. 1. 6. col. 199. g. immutato ordine , non ejl bonum effe hominem folum , faciamus nil-, &c. Ita quoque 1.2.de Gen. conrr. Manich. to. pro Jecundiim I. col. 663. f. Siexcipias mnivn , /imileyibi Kca ipfum. Apud Tertul. 1. de Monog. p. 952. b. iic efl bonum homini folum eum ejfe , Ja<.iamus adiutoriuin illi, Ambrof. vero tuml. de Parad. to. i. col. iSj. e. i66. f. tuml. I. offic. to. 2. col. 56. a. cum Auguft. Now cji hoiium ejje hominem jolum , faciamus ei adjutor. Jimile fihi : &1. de inftit. virg. to. 2. col. 254. e. Eaciamus ei adjuto-
vocum
-,
qUififtionem
non otiotam
quod ejl in farad, edetis ad efcam , ubi duo accurate notanda , priXno verbum edetis plurali numero expreifum , quod tamen fupra Iingulariter diclumcontendebat; fccundo illud , ad efcam , poftpofitum verbo edetis , quod fup. rcferebat ad lignum. Auguft. 1. S.iup. cit. de Gen. ad litt. col. 258.6.
J70.
e. teftatur ipfe
:
Tamen infra c. Deum dixilTe Ex omni ligno

putat.
12. col.
rium fecundiim fe. Auct. 1. de praedicl. Dei , ap. Profp. c. I. p. 92. c. Et dixit Deus : tôn ejl bonum Jolum hominem ejjr ,
fici.imlis ei
rium.
adjutorium jimile Gr. Kal i~e -ivpu.:,
illi
3.\.fimilem
st/'
illi
confiliar
Qsi"
xoxoi- ilmi Tor
to-
f. 19.
Eadem
retulerat fupta Auguft.

:
I.
6. col.
199. g.
(detis
, Deum dixiHe , cfcj edes , non dixilfe , quoad alteram , vide fup. locum libri Locut. ex ipfo citat. Hieron. ep. ad Cypr. to. 2. p. 697. c. lesit dc omni ligno quod ejl in paradij'o , comedes. Anon, vero apud Augu!l. append, to. E.x omni ligJ. fer. i. col. i. in plurali no , quod ejl in p.tr.idifi , edetis. AuCl. quseft. Vet. & N. Tert. ap. Aug. 10. 5. q. 127. col. 140. g. Ex omni ligno , quodejlin payadi'oadcfcar.i t edes. Gaud. Brix. fer. 10. p.
limiliter oblervat
;
950. g. Ab omni f, ultnligni
quod ejl
in paradifo
ad ejcam
Et omne qnoJcunqiie illud vocavit sV^xaxfes!' Gr. Kai -^Sr Adam hoc nomen ejl illius d.vro 'A/iu Tsxo o.c/i/i ivToi ( Mf. Alex, dvn ) rellquaadverbum, utinLat. Plurimiim vero abfunt quae habet idem Aus;. I. 2. de Gen.contr. Manich. to. i. col. 66%.(. en verba Et quicciinque fiiixer.u Deus ex omni gmne pecoex tmni genere rum , e; ex omni genere bejli-irnm agri , 'jolatilium 'jolanlium fiib carlo , perduxit ea ad Adam , ut videret quid ea 'jocarei ; ^ quod vocafit ea omnia Adam ammam 'jn.wi , boc ejl nomen ejus.
his tantiim immutatis
.
, ,
i6
Ex Aug.
f.
I.
ciil.
LIBER GENESIS.
VeRSIO ANTIQUA.
Et vocavit
,
Cap.
II.
VULGATA
pecoJO. Appellavitque
cunita aiiimantia
,
nova;
nominibus
coeli
1.
9.
10.
?
Adam nomina omnibus
Adam
fui?
,
diGtn.adlitt.t.
ribus
75-
"
245,
'
beftiis
omnibus volntilibus cocli , Ipfi autem Adam non agii

:
&
&
eft
omnibus
inventus
&univerfa volatUia
:
&
omnes
2.1.
beftias terra;
fimilis ejus.
Ada; vero
noii mveniebatui:
adjutor fimilis
ii
.
ei.
adjutor
Et immifit Deus ecftafim in Adam, & obdormi\-it, 6c acccpiriinam coUarum eius,&: adloco ejus. implevit carnem 2z. Et xditicavit Dominus Deus coftam quam accepit de Adam , in mulieiem & adduxiteam ad Adam. 25. Et dixit Adam Hoc nunc,os ex oflibus hxc vocabitur caro de came mea meis, mutier, quoniam ex \iro fuo lumpta eft. -4. Et propter hoc relinquet homo patrcm conglutinabitiu- iLxori lux &; erunt marrem ,
:
:
Immifit ergo
:
in
Adam
11. Et
Dominus Deiis foporetn cumque obdormilfet tulit unam de

,
coftis ejus
& replevin carnem

a;dificavit
pro ea.
coftam,'
Dominus Deus
,
quam
1
3
tulerat
de
Adam
in
muUerem
& addu-
xit earn
.
&
fibus meis
&
Hoc nunc , OS ex of- I. Cot, 11.9. ha;c vocabide carne mea T-ph, J. tur Virago, quoruam de viro fumpta eft. 311 4. Quamobr^m relinquet homo patrem fuum, Matti,
:
ad Adam. Dixitque Adam

,
& caro
&
duo
in carne una.
^5. Et erant nudi ambo,
Adam & NOT.E AD

ipfi
mulier ejus
erunt 19. y. & matrem , & adha:rebit uxori fu Mar, duo in carne una. ij. Erat autem uterque nudus 5 Adam fcili- ^'^^
:
&
VerSIONEM ANT QUA M.

1.
6. 16.
'^.
io.
a.
Eadem quoque
nili
leguntur fup.
!pj:'
apud Aug.
6.
autem Adam , fcribit , Adx a. In Gr. t5 i = , pro Qusetiam antecedunt in eodem ii'uo/ci; duTU. 'AJ'a.fi Graeco optime conveniunr cum Lat. At longe diftant ab ipfoqujc lc2;ere pergit Auguft. 1. i. contr. Manich. to. i. Etfojlhsc -jocavit Adam nomicol. 6(55. f. 654. c. ubi fie o omnium pecmiim , i$ omnium avium cali , {^ omnium hoc efl iejliaram agr: : ^fcciendinn quad vocavit ea Adam Ip/i autem Adx nomen earnm ztfqtte in hodierniim diem. tiondum fiii'. adjiitorium Ji'mile illi. Apud Ambrof. I. de Farad, to. i. col. 167. b. (ic Impofuit Adam nomina omniinspecoiilms C? omnibus befliis agri. Adx atitcm non eft incol.
200.
quod pro
ttxtsm;
&
in fine, Jimilts
Dei , ap. Profp. p. 92. c. banc vocem ,ytff?.H';t ufurpai pro xdificavit. K; c^y.t.Sl^ 0o; TJiv irhivf'ccv vie =';\ao=i' d-iro tv &c. ut in Laf. fiw.ev Mf. Alex, ac edit. Compl. ferunt , xoi/ c^xtsK ct-'f/o; a Qil;, Aid. fimpliciter, Ki'p.c;.
pro
(/f.
Aucl.
1.
de
,
prasd.
>
V". 25. Eadem etiam apud Augufl. infra col. 2^5. C. niiiexcipias voculam de, pro ex, aiiK viro Juo. Eadem quoita in que 1.2. de Gen. contr. Manich. to. i. col. 664. d.
&
Gtoeco ad verbum. Pofteriori tamen loco Augufl. poll Et h.tc erit mihi adjutorium : verbum jumpta eft , addit qua: alibi nufquam reperias. Tertul. 1. de anima , p. 482. b. de refur. earn. p. 569. a. limiliter habet Hoc nunc , os ex ojpibus meis , t^ caro ex carne mea. Ita quoque 1. de vel.
:
&
venttis
Similiter I. I. Offic. to. z. col. adjutor Jimilis illi. Non eft inventus , See. Apud Tertul. 1. de 5. b. ab his vel. virg.c. J. p. 3 11. a. Omnibus atismalihiis Adam nomi:
a. & 1. de anima , p. 487. b. detraijla Addit etiam: Voc.xbitur mulier , quoniam ex viro fuo fumpta eft , feuuc l.de vel. virg. p. 512. h.Qûiadf
virg, c. J. p.
,
1 1
vocula
7i;inc.
na
inipojjtit.
viro fuofumptacft. Hilar, in

H(7C
Pf
38. col. J 18. b. ut fupra
t. 21. Non fibi conftat Auguft. nam fiipra 1.6. col. Et injccit Deus mentis alienationem ftiper 200. a.legerat
:
fumf/it linam de coftis ejus ,2; '"'y im^lcvit carnem in locam ejus. Lib. veto 2. contr. Manich. TO. 1. col. 664. c. Et immijit Deus foporem in Adam , 2) ebdormivit , fumpjit Dens unam de coftis ejus , S5 "nplevit
,
Mam
1$ obdormivit
nunc , OS ex ojjibtts meis , ^ caro de carne mea. Ambrof. de : Os 1. de inlbt. virg. to. 2. col. 2j8. b. Dixit Adam ojpbus meis , {J caro de carne mea : hxc vocab. mulier quO'
ioctim ejus came.

ecftafim
y
Quod autem
:
vocat Auguft./ii^m""", feu

,
1. de anima p. In ilium , inquic , Deus amen487. b. amentiam dicit tiam immifit ; at infia p. 498. b. 499. a. tum foporem ,
(cu mentis alienationem. Tertul.
Ille jons , inquit , generis Adam turn ecftafim appellat poll pauca ante ebibit Joporem , qu\m jitiit tjuietem : in promordio Jomnus cum ecftaji dedicatus i '^ mijtt /ic Dens ecftafim in Adam , fj cbdormivit. Ambrof. 1. de PaobEt immijit Deus foporem in Adam , Tad, col. c.
:
&
16'J.
hidem in Pfal. i.Sc 37. col. tiiamde viro fuo fumpta eft. Hoc nunc os. Lib. vero 2. ill 743. d. Z%6. e. praster hoc Luc. col. I 5 10. b. Os de offibus meis , ^ caro de carne mea : hxc vocab. mulier , quoni.tm de vim Juo adjiimpta eft. Hieron. qujeft. Hebr. to. 2. p. 509. c. Hoc nunc , os ex ofquon.exviro fumpta eft , abfque vocula Ykc. Tura fihus addit cumEucheiio Lugd. quaell. in Gen. p. 840. c. No in Latino fon.ire cur mulier appelletur , videri in Grxco quia ex viro Jumpta Jit. Opdme lonat apud Fulgent, ep. 3. c. 4. p.' 165. c.ubi fic: Dixitque Ad.mi : Hoc nunc, os ex caro de carne mea : hxc vocabitur virago , ojjtbus meis , quoniam de viro fumpta eft. Similiter apud Aucl. de praed.
;
titapetiodo
i 509. f. IJIO. a. eadem repeEt dormiz-it , Z3 jumpjit unam cojreplevit carnem ejus ; qua; ultima verlam de latere ejus , ba fic exhibeiit Mfs. XI. alii veto partim , replevit earn tame y partim ctim edit, replevit locum ejus carne. Kieron. Et mijit Dominus quacft. Hebr. to. 2. col. 509. c. legit Deus ecftafim in Adam, ^J dormivit. Fulgent, verb ep. 5.
ditrmivit.
EtinLuc.
,
2. col.
;
Dei ad
9. p.
calc. Profp. p. 92. c. nee
non apud Gaud.
Brix. fer.
fic
pergit
ambo cum Fulgentio & V'ulgata concordant , nili quod addunt vocem (uo , port viro. t. 24. Idem Auguft. fupra I. 6. col. 198. f. legit : Propter hoc relinquet homo pair, fuum , y matrem , 2) '"jungetur uxori jiix , ^ erunt duo { Mk. prope omnes , am'
95'fi.
d. qui
c. 4. p. 16 J. c. Immtjit Dominus Dens foporem in Adam , replevit aimijue obdormijfet , tulit unam de coftis ejus ,
(arnem pro ea. Aucl. Immijit Deus foporem
1.
de ptoed. Dei ap. Profp. p. 91.
c.
in
Adam,
Zi obdormivit
.,
^^ fumpjit
nnam de coftis
cit
ejus.
Dominus foporem
coftis
4e
Tsei-
ejus,
^
&
Btix. fer. 9. p. 9^6. d. Et injeAd.tm , obdorm. fumpfit ttn.tm fupplevit carnem inloco ejus. Gr. KI sWâin
Gaud.
:; itLsaw gVi ToK 'A/a^

T^'\>
fj.lity
irîvp'^y at/ry
jj
,
In ed. Aid.
Kt'p'î
0so;
utcwoe* ^ s Aatf capza kit' aur?. port swiiccMr , ciu leclioni fa,
Kj
aveT^npiJOs
vcnt Hieron.
Fulg. fupra.
lib. 9. col. 256. e. exceppro conjungctur. Lib. vero 2. de Gen. contr. Manich. to. l. col. 664. d. adjungetur ; csererautintextu, ubi deell /h>m , poil patrem : & infr. col. 672. e. nee iron qusll. in Jud. to. 3. col. 620. c. 1-ropterea relinquet homo patrem J^ matrem, 2) adhxrehit nxeItidem Ambrof. in Pf. erunt duoincarne una. ri fu , 39. to. I. col. 8(Si. e. nili quod habet , propter hoc , loco propterea. Sic etiam ep. 76. col. 1086. a. & in Luc. 16. col. I471.f prseter voculam ambo, ^ro duo ; ita quoque 1. I. offic. to. 2. col. 4J. a. cum voce ambo ; fed lib. de vid.col. 210. e. retinet, duo. NuUo autem in loco ad-
bo
in carne una.
,
Similiter infr.
,
to
verbo
adhxrebit
if. 22. Similner habet Auguft. fupra 1. 6- col. 200. a. lib. veto 2. de Gen, cxcepto verbo fumpjit , pro accepit contr. Manich. to. i. col. 664. c. paulb dilfimiliuS Etformavit Deus coftam, quam accepit ab Adam, in mulierem i adduxit illam ad Adam , ut videret quid earn vocaret , quae pollrema veiba , r<t videret , Sec. alibi non leguntur apud Aug. nee apud alios , nee eiiam in Graeco. Ambrof. in Luc. 2. col. I 3 10. a. Et icdiftcavit Dominus Deus coftam , qiuxm Eadem reponit , 1. de Pafumpjit ab Adam , in mulierem. rad. col. 167. d. proeter voculam de , pro ab. Vide etiam 1. de inftit. virg. to. 2. col. I.de Ahr.c. 6. col. 501. a.
',
dit
fuum
id patrem.
Eodem modo
legit Junil.
Afr.l.y.
c. 19. to. 10. p.
347. cumAutl. 1. depricd. Deiap. Profp. p. 92. c. Tertul. verb 1. de vel. virg. c. y. p. 3 10. c. 3 1 1, Propterea ( si. propter hoc ) relinquet homo patrem a. lie erunt duo tt> conglutinabitiir mulieri jux ; matrem , 1. de anima , p. 487. b. prater carnem unam. Similiter verbum, agglutinabittir , vel ut fup. p. 482. b. adgluti:
&
naiit
fe
uxori Jux. At conflanier
ram
locis
fuprad. quiim
I.
M.
2j8. b.Ncc ablimili modo Fulgent, ep. 5. c.4. p. 165. c. T.t adif.cavis Dom. Deus coftam , quam titlerat de Adam , in ittxl. j5 adduxit , &c. cui accinit Gaud. Brix. fer. 9. p. <f^6. d, Niii quod habet , fumpjit , prg tf.lir.t: , Si. ab
.,
p. 9 J2. b. habet , duo in carnem unam. Similiterin Gr.' ErsKSf ryry y.K.rccTîi'êt m^.f>uiri<; tIv irariocc Viy TiV :)Tso , ij '3'/)0W0MM^>i5eTi '^/s5? tmk '^vva.1)i.x avin' In Mf. Alex, ac edit. Aid. i. icwToi 01 Svo eiV lipr.a. ftUr.
de Monog.
it..
Ti!
yrjyct.x]
dvrv, ut in Lat.
't. 25.
I.
Idem Auguil. 1. 2. de Gen. contr. Manich. to. col. 6^4. d. nee non 1. 14. de ciyit. Dei, c, 17. to, 7,
. .
, ,
LIBER GENESIS.
VULGATA NOVA. CCt & uxor ejus & non eiubefcebanr.
:
Cap. III. Vr.RSIO ANTIQUA.
&
Ailitm (^nirilin
non
pildcb.lt illos.
NotjE ad Vers ion em antiquam.

col.
tjiii
3<t8,
f.
legit:
Et entnt
anil>D niiJi
p. iicj.d. Eiitnt enimiitrii/ue miJi
^ (incanfnuiUbamur,
k^
^^ftoncrmfiiridekintur.
Eadcm
qiioqiie rofot Lucif.
Gr. Kai
j,
iToai- oi
/Jo
î-^fsi
ti 'AJdfi
-jutii
Uuii'
Cal. L i. pro ij. Athan. p. iiz. b. pister unam panic, nf , poiitam ante ^Wijm. Vet. Iiena:i Iiuerp. 1. 3. c. ii.
t'x
r,'^vnin<i.
CAPUT
VULGATA NOVA.
I. OEd &
III.
ERSIO ANTIQUA.
Terpens erat callidior cuiiftis
ani-
Dominus Deus. Qui dixit ad mulierem Cur pti-cepit vobis Deus titnoa comederetisde omni Hgno paradili ?
terrs qu.sfecerat
:
Omantibus
i.C.^t'PP^s autem eiat pnidenriirimus omnium Ix Au^. t. n. <f belriarum qux Hint fuper terram , quas fe- Cen.adlitl. t, 3, p. I. col, cit Dominus Deus. Et dixit Terpens mulieri 27J. jgg, Quid quia dixit Deus Non edetis ab omni li- 289.
: :
gno
z.
paradifi
Cuirefponditmulier
,
De Ftuftu lignorum
:
2.
Et
ell:
dixit
mulier ferpenti
,
frudu
eft in
,
ligni
qax
3
funtin paradifo
vefcimur
,
quod
3
in paradifo
dixit
De
',
fruftu vero ligni

pr.tcepic nobis
,
paradifi
quod eft in medio Deus ne cotnec'eremus

fortfe
:
De fruftii
,
edemus autem ligni , quod
medio
neque
paradifi
moriamur. l.Ccr. Ne4. Dixit autem Terpens ad mulierem XI. J. quaqiiam morte moriemini.
&. ne tangeremus illud
ne
tangetis illud,
4.
Deus, non edetis ex eo nc moriamini.

:
Et
dixit ferpens mulieri
Non
morte mo-
riemini.
5.
Scit
enim Deus quod

fcientes
in
quocunque die co:
mederitis ex eo ,
tis ficut dii
,
aperientur oculi veftri
& erieflet li-
ducaveritis de
ritis
6.
Vidit igitur
bonum &. malum. muUer qu6d bonum
6.
Sciebatenim Deus, quoniam qua die maneo , aperientur x'cbis oculi etanquarn dii , icientes bonum malum. Et vidit mulier quia bonum lignum ad
:
&
&
NoTiE AD Versione.m
ff. I.
A NT
eft
QUAM
y
Eadem
repetit Auguft. ibid. col. 275. d. 289. a.

:
lignoy
quod
in paradijo
edemus,
Gr, Kcu
si-ttcv
h'
-yvm
hoc levi difcrimine qitx erattt fuper terram , tâas Jecerat Dominus. At in Gr. TiTc eVi th; 7i7; , a'!' eVo/tjê reliqua Grseca optimc quadrant, li excipias unura , ^1) 9a7HT? , Tie ediitis , pro non edetis, Nonnulla diilimilia habet idem Augu/t. i. 2. de Gen. contr. Manich. to. i. col. 664. e. ubi iic Serpens autem erat japientior omnium befitarum y qu.e erant {tip. terr, tjuas fecerat Dominus Deus. Et dixit ferpens ad mulierem : Quare dixit Deus , ne edatis ah emnilignOy qttod eji in paradijo ? Atl. i, Locut. to, 5. col.
:
if'
cum
Tw o^si* 'A-ro jta^TTi^ T? ^f';iy Ty wttpceJ e'lâ (puy^^t^x. In Ml. Alex. 'Ava ira.Toqi^jM n. Sec. t. 3, Aug. 1.2, deGen, contr, Manich, to. I, col, 654, e,
quod eft in medio paradifi y dixit De/is , ne moriamur. Vet, Irenxi , Interp, 1, J. c, 23. p. 320. d. priori le6Honi favet , his verbis A frutln autem ligni , quod eft in medio p.tradifo , dixit Deus : Ex eo non mandltcabitis y neque tetigeritts y ne moriamini, Lucif. Cal. 1. 2. pro S. Athan. p. 211, h, Defruiltt autem ligni , quod eft in medio p.iradifi , dixit Deus : Kon manducabitis ex eo y Jid ncc tangetis eum , ne moriamini, Itidem, Ambrof, l,de Farad, to, i,col, 170. d.e. hoc excepto , neque tangetis exeOyCol, lyi.b. d. ex eo quidquam ^ loco , fed nee tangetis eum. Itarurfum col. 170. f. 171.3. nili quod pro moriamint , ponit , morte moriamini $c col, Ij8. c, 173,0, legit, in medio paradijo: 3.1 lib, i. de Jacob & vit. beat, to. i, 001,446, f, iic Defiuttu aittem ligni, quod eft in medio paradi/i y non edetis y neque tangetis llliid , ne moriamini, Gr, 'Aê cf? T?xa/>7rv t^ i^v^y , sV..eV Qsoy , Ou tpayi^s kit' cct/TH , (fCy T^ -TTcepccS'iUif , stirev
Afrultualttem
f edanius
,
ligni
Jed neque tanganiHs
Serpens erat prttdentijjhnus omnium befliaJZJ. d. legit In Latttii habent ; turn addit > quod , inquii , multi Grt&cojcriptum efl , cji/pplrccTo^ , ( Librariorum incuriA pro cai'ppivssciT.'f; y ) non 6o'pij)rxTcq, Au( Ita fcripilmus ex guftino Ota jipoi sVars; , vel oiijipoTaTo; , Mfs. omnium fide ,
:
rum
licet novifiimi noftri Editores BB. cum aliis edict, fpreta eorimdemMfs.auftoritate pofuerint in textu juxta LXX. ^povt^'^rxTcq' ) ûfppuy autem temperans dicitur , licut ccrpot; yfapiens , & fp^.i/Ln.;; yprudens , qu^ triaeodem recidunteoloci. Obfervat enim Aiiguft. 1. ii.de Gen. ad lit. col, 275. d. Tranjlato -verba dtdmn ejje prudenciffi,
mus
vel
/iittt
pUtres
t.tti/ii codices
habent
lapientiiTimus,
non propriOy quoin bonum accipi jolet yfapientia , vel Dcty vel Angelorum y vel anim.e rationalis abujione quippe nomtnis itafaptentia dicitur in tnalo
tlltia
,
quemadmodum
in bono af-
nnde nonnulli
locutionts
, ,
ujum Lntinx
transferentes
ad , 0 verhttm , fed potius jententiam aflntioyem omnibus beftiis ijlum /erpentem ,

,
Jiclit
in plerifque codicibus
quam japientiorem
dicere maliterunt.
Apud
Lucif. Cal.
1.
2.
pro S, Athan. p, 212- h, Sapiemior dicirur. Similiter apud Hieron, qujeft. Hebr. to, 2. p. Jio, a. Serpens autem et at
Japientior cunilis
befliis fuper terram , licet in Ifai, 27, to, 3, Sed apud Ambrof. I. p, 227. b. legatur , prudennjjimiis. deParad.to. i.col. 169, b, 170, d. 173. c. ut fup. Serpens autem erat fapie/tttor omnium bepiarum qux erant ( an-
Mfs, qu.e repunt ) fuper terr.tm , quas fecit DoEt dixit Jerpens mulieri : Q^tid utique dixit Dens ne edatis ab omni ligno , quod eft in paradifo ? Item in Luc, 4, col. 1350. d, Et dixit ferpens mulieri : Qîd utique dixit Deus y ne edatis ab omni ligno : at infra in cap. y. col. I 559. Qjtid utique dixit Deus : Nolite mandttcare ex
tiq. aliquot
7ninus Detts.
Î) a-^Hc&e CCUT^y iV ^M Vo&cJtTf. f. 4, Ita Aug. e Grsco , ficut etiam 1, z. de Gen. contr. Manich. co\. 664. e, 681, e,&inPf, 29, to, 4. col, 141. d. Similiter habet Ambrof, 1. de Parad. col, 174. c. cum Anon, append, Aug. to. J. col. 2. a. Ita quoque vet. Iren. Interp. 1. 5". c. 23. p. 320. e. Non morte moriemini. Lucifer vero Cal. 1.2, pro S. Athan, p. 213,3. Et dixit jerp. mulieri , non moriemini , abfque morte. If. y. Ita rurfum.\ug. infra , col. 289. b. practer feqq. Adaperientur vobis oc. Jj eritis ficut dii , cognofcentes bonum, Iteml. 2. de Gen. contr. Manich. to. i. col. 664. e. &c. Scieb.tt enim Deus , quia qua die manducav. ex illo , aperien-. tur oculi veftri , êritis ficut dii yj'cientes , &c. St mfra , col. 63 I.e. Sciebat enim Dens , quoni.tm qua die ederitis , aperientur oculi veftri : atinPf. 7, to, 4, col, 32, b. fie : eritis tanquarn dii: Manducate , aperientur vobis ocuti ,
trVf
i$ eritis tanquarn dii : 1. 3. de lib, arb, to. i, col. 640. c. Guftate , 55 eritis ficut dii. Vet. Irensi Interp. 1. 5. c. 23, p, 320, e. fuftraSc in Pf. 29. col. 141. d. Guftate
y
&
gaiur Auguflino
dii
2.
ciim legat
eo
Sciebat
enim Deus
y
quoniam
Vet.Irenaji Interp.l. J, c, 23. p,520,c. Ouid ittiquei^ al. itaque ) dixit Deus , ne manducaveritis ab omni tigno paradifi? Lucif. Cal.Jloco cit, (hiid quia dixit Dominus Deus , ne edatis ex omni ligno , quod eft in para(n//;î>
.'
qua die manducav, ex
aperientur oculi veftri
^ eritis ficut
difo ?
malum, Itidem apud Lucif. Cal. 1. y fcientes bonum pro S. Athan. p. 21 3. a, prster unum , qnaciinque 'die ^ pro qua die, Ambrof. I, de Parad, to, i. col, 174. c. d. Scit DeuSy quia quacunque die manducav, ex eo , adaperien,
t. 2. Idem Aug. 1. 1. de Gen, contr. Manich. to. i. col. 664, elegit Et dixit mulier ad Jerpentem : Ex omni ligno quod eft in p.tradijit , edemus. Vet. Irenasi Interp, I, y, c, 2 3, Ab omni ligno paradifi manducabimus. Anibr. p. 320. d. 1. de Parad, to, i, col, i j8, c. 170, d. e. Et dixit mulier ferpenti: Ex omni ligno paradifi manducabimus. Lucif, Cal. l.l.proS. Athan. p, ill, h. Et dixit mul.ferp, Exomni
:
tur oculi veftri
'i^
eritis
ficut dii
J'iienies
&c.
Similiter
Auft. op.imp.inMatth. p. 178. cEteriUs ficut dii y fciena./ iiîpa fi-jxrt tes y Sec, Gr. "H/s( -/if 0sa?,_ 5ti
o'
r,
ciit
durS
6.
,
,
StatoiX^viitTU
Sec.
vnm
el s'f Sa^ô; , j,
s3f ; 6:i
1.
7;i'a'^>:c.Tf;
t.
Mulia
diffimilia
apudeund. Auguft,
z.deGen.
:
contr. Manich. to. i, col, 66'{, e.
En veiba
f1
viii%
Tom.
I.
, ;
Id
K.t
LIBER GENESIS.
Vessioantiqua.
Cap. III.
VuiGATA nova!
ciecoriim Ang. /.11. Ye efcam , Sc quia placet ociilis videre , Ccn.adUit. 1. 5.;.. eft cognofcere : lumens de frudu ejus , edit col. zjj. 289. jgjjj ^,.Q ^^Q fecum, edemnt. iyj. agnove, 7. Et aperti lunt oculi runt quia nudi erant , 8c confuetunt folia fici
&
&
gnum ad vefcendum,
tuque dele&abile
:
& pulchium oculls & tulit defiucha illius

,
, ,
afpec-
&co-
'ccl:,
&
medit
7.
deditque viro fuo
qui comedit.
:
*J- 5?*
amborum
&
t aperti funt oculi amborum

,
cumque
'
'
cognovilTent fe efTe nudos
confueruiu folia ficus,
&; fecerunt iibi campeftria. Dei deam8. Et audierunt voccm Domini abfcondebulantis in paradifo ad vefperam , runt le Adam mulier ejus a facie Domini Dei in medio ligni paradili. dixit 9. Et vocavit Dominus Deus Adam,
& fecerunt fibi perizomata.

8.
Et
cum
in
audifTent
vocem Domini Dei de,
&
ambulantis
paradifo ad auram port meridiem
&
abfcoiidit fe
Adam
&
uxor ejus k
facie
Domini
,
Dei
in
&
9.
xit ei
:
medio ligni paradifi. Vocavitque Dominus Deus
Adam
5c di-
mi:Ubies>
I
Ubi
Qui
es
>
o.
Et
dixit ei
Vocem tuam
:
bulantis in paiadifo
& abfcondi
& timui
audivi deamquia nudus fum ,
10.
fo
di
:
ait:
Vocem tuam
audivi in paradiefl'em
,
& timui
eo quod nudus
&
abfcon-
me.
:
me.
11. Cui dixit
elfes, nifi
11. Et dixit illi Quis nunciavit tibi quia nudus es, nifialigno quod pra:cepetam tibi tantiim ne ex eo manducares, ab eo edirti ? 12. Et dixit Adam Mulier , quam dedifti mecum, hsc mihi dedit de ligno, edi.
:
nudus
Quis enim indicavit tibi quod quod ex ligno de quo pra;cepe:
ram
tibi
ne comederes
comedifti ?
:
li. Dixitque
Adam
&
mihi fociam
dedit mihi de ligno
Mulier, quam dedifti , &, comedi.
NoTiE AD Versionem antiquam.

fnulier
octtlis
ijuict honum ad videndnm
,
tignoilh
lignum in efcam ^ quiti ^ ES^nnfcendnm ^'^ fnmpjit frit^t'.m de ^ mauducazfit ^ dedzt vito jtio ^ accepit Aefi
,
hcffiriin
ejl
1 1 56. d. Vocem deambulantis in paradifo Adam audivit, Anibrof. l.de Parad. to. 1. col. 175. c. Et audieritntvocem Domini Dei deambulantis in paradijo ad vefperam ; quae ite-
Dei , to. 7. c. 17. col. 569. a. Vidit mntier quia bonnm lignum in efcam ^ quia placet cculis ad videndttm i & 1, 1 1, de Gen. ad lit. col. 189. d. Vtditijne honum ad ejcam , i^ decorum ad afpeclum : 1. I. denupt. & concup. to. 10. col. 285. a.addit; Sitmens deJj-uUil ejus , edit , ede~ dedit viro fuo fecum , runt. Ainbrof. 1. de Parad. to. i. col. 174.6. it vidit mulier quia honum ejl lignum ad manducandum , quia gratitm ocitlis ttd videndum ^ ^ fpeciofitmejl ad intttenditm, Accipiem de Jiitilu ejus , manditcavit , Et port pauca dedit viro fuo Jimul , manducaverunt ambo. Item fup. col. ijS.e. Manducaverunt amh. S. Paulin. ep. 30. p. 291. a. Vidit mulier arborem , quia bona ad tnanducandum grata erat oculis ad videndum. Gaud. Brix. de Machab. Et vidit mulier jiitilum ligni quia grants efi ad p. 967. b. manducavtt , afpedum ^^ dttlcis ad efcam ; ^ accepit , dedit virofuo. Philaitr. Biix. I. de Hasref. p. 716. f. Vidit
,
dam
^2
mandueavit
at
I.
14,
de
civit.
rum
to.
refert in PI. 59. col. 8i5j. d. e. additis his
Ahfcondc^
ritntfe
Domini. Denique Hieron. quart. Hebr. 2. p. 510. piolatis iifdem : Et audierunt vocem Domini
ambo
a facie
&
^
-,
^
,
^ ^
Dei ambulantis in paradijo ad vefperam ; fubdit In plerifque codicibus Latinorttni pro eo quod bic pojuimus ad vefperam , port meridiem habet ; quia to j eMycy iGrxcum fer~ monem .id verbum transferre non pojfumus. Tf. 9. Ita conftanter Auguft. 1. 2. de Gen. contr. Manich. col. 664. f. nifi quod geniinat vocem Ad.im , fcribendo , Ad.%m iibi es ? Concinunt Lucif. Cal. Bibl. PP. to. 4. col. 182. f. Tertul.1.2. contr. Marc. p. 6J5. c. 714. b. 3c contr. Pfych. p. 984. b. Ambrof. in PI". 36. & 39. col. 787. a. 86j. d. & 1. de Parad. col. 176. f. Nee non Eucher. quasft. in Gen. p. 840. g. Similiter habet Hilar, in Pf. i. 119. col. 26. b. 372. c. portpofita voce Ad,im , hoc modo, Ubi es Adam 1 lie etiam Tertul. contr. Ptax. p. Sji. b. At in Gr. ut fup. ÂJci/^ -r? it ; al. lamen , sJ^tsy V;
&
oculis fuis arborem
^ frtt^lum ejus
manum
ûm^
jc,
quia bona afpeilu
Tw
n?
Si\
al. uTTiy
ctfTW Kuptcz
fly s/;
fuavis
tlSsy H
viftt ;
extendens
'oTi
guflavit
ii^
&c.
,
Or. Kal
or/
J,
If.
10. Auguft. infra, col. 291. f.Rf/JiM;rf fr^(;j4(Aii;
IV
-/um
xctîy to
,
^fx'Siv
j,
/jfro/
mlq c'pâ?'ô7<; i/sTy

ti-TTo
jj
y
upciôy sV/
(pctye'
rn
KaTa;o:iffoti'
jc,
âCycâ
du-ni';
T?
7.
c.
K.tip-7n/
duT^
e/ojiiE
tw
dySpl
fiiT
wtm;,
#.
to. 7.
^ ifpccycy ( al. sfa.-jsy, ) Eadem refert idem Augufl.
1.
14. de civit.
Dei
17. col. 569. b. Sed addit , pro campeftria , quofdamlnterpretes pofuilfe , y'ntac7oi7<! , quam vocem ufurtratl. 7. in
pat ipfe
Job.
to.
Gen. contr, Manich. to. l apertifunt oculi eoritm
i. col. 6154.
,
!. 1. de 3J1. a. ficut f. ubi hoc modo legit: tunc fcierunt quia nudi erant ;
j. col.
&
^ J umpj erunt Jibi folia jici
, 'i^ fecerunt Jibi fuccinôria , velutinfr. col. 678. b. prêcinitoria. Lib. etiam i. Locut. to. j.col. 52 J. d. habet ut iup. Aperti funt oculi eorum , noil amborum ; iicut etiam 1. II. de Gen. ad. lit. col. 290. a. At vocem rt7Hî?r; , retinet 1. i. de nupt. concup. to. Similiter liabetAmbrof. 1. de Parad. col. JO. col. 285. a. t aperti Junt oculi eoritm f cognove158. e.& 174. f. runt qitiidnudi ejjent : infra , col. 17J. a. addit Et af-
cem tuam audivi in paradijo , &c. omillo verbo , deambuLintts : atl. 2. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 665. a. legit : Et dixit ille : Vocem tuam audivi , Domine , in par.tdijo , timui , 2) abfcondi me , quia nudus fum. Lucif Cal. Bibl. PP. to. 4. col. 182. f. Et dixit: Vocem tuam audivi ^ Domiabjconne , in paradijo > ^ timui , quoniam nudus fum , dime. Similiter habet Ambrof. 1. de Jofeph. c. J. to. i. In Gr. lie col. 493.3. deleto , Domine. Kcti stirev dvTtH' Tm; 9a'VH5 cy wa^x irspiirxTifyToi; sy tw irapxSiUci , ^ jpc/ojf'^vy y %Tt yviJ.yeti; itî t Kjsupujiw al. Kai st-TTsy 'AJ x/.i' Th5 ipcartif , &c. al. Kot) ilirr Ttii, Sec. fubinde in Mf. Oxon.
deeft
vox
-TrspiiraT^yTi^.
&
&
fuerunt folia
fici'is ,
(5 fecerunt Jibi fuccindoria.
Item
S.
Petr. Chryfol. fer. 106. to. 7. p. 929.6. Et cogiiovernnt conjuerunt Jolia fci , ûia nudifunt 1 fecerunt Jibifuc-
ctndoria.
Vox
apud
01'
promilf.
et'nmfuciiniloria admittitur ab Aufl. 1. de Profp. part. 2.C.9. col. 155.C. In Gr. Ka.1
t- II. Idem Auguft. 1. 2. de Gen. contr. Manich. col. 664. f. Et dixit Dominus Deus : Qrtis nunci.ivit tibi , quiet nudus es , ( infr. col. 67 J. a. quod nudus effes ) niji quia ab ex illajola non infr. ne ) ilia arbore de qua dixeram tibi manducares-, ex ilia manducafli? Lucif. Cal. Bibl. PP. to, 4. col. 182. f. Et dixit illi Deus : Ouis tibi indicavit , quiet nudus es niJi de ligno de quo pr.'iêperam tibi , de hoc Jolo ne manducares , f-v eo manducafli ? Similiter Ambrof. 1. de Parad. to. I. col. 173. c. Alt Deus ad Adam : Qîis tibi indicavit quoniam nudus es , niJi de ligno a quo prxceperam tibi ab hoc Jolo ne manducares , manducajli 1 Gr. K( iiicey t-Tw
, ( ,
îHco/^^Gncai'
J
c^GttAôj
Tuy Suo (Mr. Oxon. dvruiy

Hjspfx-^ccy ^y'-'Act Cfxw;
,
rm
J'vo)
;o's* Ti'g xy%\Tiii'hi oo;oTi yf/î-o?
fi",
,
iyycticxy
'cTiytj/jiy(i}-^<icty'
gVoiMdai'
fvfTEfAK^HK
CO/
TyVy
,
ô'^y (UM
fxyuy
xtt'
jx^ xtto tv ^t/^y is auTy \pxyt^ \ In
s'ai^To?;
ir^piû/xcncc,
Mf. Alex, deeft

t.
so?
port sjVsv uvtc^,
idem Auguft. infra , col. 291. a.d. nempe verbum iiji/.iKt , loco deambulantis ; Sc paulopoft ifta , a facie Domini in medio ligno quod cfl in paradifo. Lib. vero 2. de Gen. contr. Manich. Et cinn audifj'ent vocem Domini to. I. col. 664. f. ita legit
jt. 8.
Nonnulla
diffimilia habet
deambulantts in paradijo ad vefperam , abfcondeyunt Je Adami^ mulier ejus ab ante ffciem Domini Dei ^ ad illam ari'orem qux erat in medio paradifo i led Gr. priori textui confonat ad verbum. Vet. Iren. Interp. 1. y. c. 17. p. 515. d. habet : Audivit enim Adam vocem Djmini Dei. Tertul. contr. Prax. p. 8yi. c. ait Dium in p.iradifo ad fefperam denmbiilajji. Item Hilar. 1. 11. de Ttiii, col.
:
de civit. Dei pro de ligno. Et vero 1. citato de Gen. ad lit. col, 292. elegit , d /:^?;(j ; at I. 14. de civit. Dei , col. 364. a. omilfo , de ligno , legit : manducaMulier quam dedifii mecitm , ipfa mihi dedit , vi. Lib. veto 2. de Gen. contr. Manich. to. i. col. 664. f. Et dixit Adam : Mulier quam dedifii mihi , dedit itt lie ederem , ^manducavj. Lucif Cal. Bibl. PP. Lugd. to. 4. col. 182. f. Et dixit Adam: Mulier qu.im dedijii , ipfa mihi dedit de ligno , 2? manducavi. Gr. Kal iiTriy i 'AJx/ii' 'H yvifi i\y ij iti)ii /.iiT I'fii , UTH f<0( I'/cjicj Vo T?^',\y, g
12. similiter habet
1.
idem Aug.
,
14.
to. 7. col.
366.
c. pr3eter
unum
a ligno
(<fx-/m.
LIBER GENESIS.
V U L G A T A NOVA.
Et dixit Dominus Dcus ad mu'iierem Serpens de'Quare hoc fecifti ? Qua; refpondit
T ;.
:
:
Cap.
II
"^9
Ve RSIO AliTIQUA. Quid 13. Er dixit Dominus Dcus mulieri hoc feciiri? Et dixit muUer Serpens leduxitme,
:
:
^x Jtfig.t.n/ie
G'-
"'"'"
i-F-
cepit
me
& cornedi.
ait
,
14. Et
fecifti
hoc
Dominus Deus ad ferpentem Quia malediftus es inter omnia aniiiiantia

:
6: mandiicavi. T |. Et dixit
cifti
Dominus Deus
ferpenti
Qiua
/./. 91./^?.
le-
&
&
belliasterr.-E
fuper peitus
mum gradic/is
(S;
terram comedes cundis diebas viKe tus.

t?.
Inimioitias
hoc , malcdidus tu ab omnibus pecotibuSj omnibus beftiis, qux Hint fuper terram Hiper pcdus tuum & ventiem tuum ambulabisi
&: ab
:
ponam
fenien
inter te
:
&
mulicrcm
&i terram cdes omnes dies vita: tux. Et inimicitias ponam inter te I <;.
& inter rtiuejus

:
lemeii tuuin
&
illius
ipfa conteret ca-
lierem^&
16.
inter
femen tuum
ciixit
:
&
femen
ipfi
put tuum,
16.
&
,
til
inlidiaberis calcaneo ejus.

:
tibi fervabit
.r-
caput.
& tufervabis e|us calcaneiim.

jMultiplicans miiltiplica:
Muiieri quoqiie dixit

tuas
,
Mukiplicabo
:
Et mulieri
Tumnas
1.
& conceptus
Rib
viri
:
tuos
in
,
dolore paiS;
Cor. ries rtlios
&
poteftate eris
iple
do-
*4- 54-
nlinabitur rai.
T -.
nias, cSc gemituni tuum intrilHtiis paries tiiios,& ad virum tuum converfio tua, iple tui dominabitur.
bo
triftitias
&
Ada? vero dixit

,
Quia
audifti
,
vocem uxopr.-Ece-
7.
Adx autem
tux
,
dixit
Quia
audifti
,
vocem mu-
rib tua:
&
comedifti de ligno
ex quo
lieris
I
&
edifti
de ligno
de quo prxcepe-
NoT^
Tf'.
AD VEp. S
ON
EM AN
IQU AM.
;
t?. Iti Ariguft. e Graeco. Sic iterura 1. z. de Gen. contr. Manich. to. i. col. 664. f. deleta voce , Dominus ,
5 inter
femen ejus
ipfe
tnitm oifertialit cnptit
tu ejus
quaeedam dcellineditr. Gr. Aid. & Compl. Lucifer. Cal. t pro S. Athan. Bibl. PP. Lugd. to.4. p. iSi.f. lejit dixit Dcrn !n:cl!C!: : Ouiil lac fecijli? Et dixit ninher : Str:
Auguttino favet Ambrof. I. de fug. te f;ec. c. 7. col. 454. ubiiic: Et inimicitias ponam inter inter mulierem , femen tuum , g? femen mulieris i ipft tihi obfervahit ciput, tu illius calctneum. Hicion. qusll.
ohfei'Ml'is cali.jneuir..
^ ^
:
,
fetii pcrfnajit
habei Ambrof. i.deEliadc jcj. ro. i.c.4. col. JjS.d. Scrpim fsrfii.tjit nuhi , &c. atl.de Parad. col. 177. e. Serpens deccpit m; , &c.
mihi
,
'^ maTidrfcavi. Similiter
Hebr.
to. 2. p. 5 10. b.
Ipfe fervabit caput
tutim
J^ ( Jer-
'jabis ejus calcaiieum
&
I^
in Ifai. j8. to. 3. p.
cbferViibis caput ejus
&
1.
de
inllit. virg. to. 2. col.

Ireii.
2 J J. e. Serpens tr.idaxit 25. p. 222. a.

\i-^ccru^:- //?.
me
Ezech. 47. p. 10J5.

fervabit
45'. p.
ob fervabit tibi a..Trtejus cbj'crvabis caput

ille
454. e. calcdneum :
,
& in
ipje 'b-
fed vet.
if. 14.
Interp.
I.
5. c.
'c'fui;
cum Auguil.
, (i
tuum cahaneum. Au6t. op. imp.
in Maith. horn.
iSerpCflsJeditxit me.
Gr. 'O
Hue omnia
,
iimiliter
,
habentur in Grrco
quae a
cul.
tollas
ii'ier
192.3. Eccr pono inimi'-itias inter te ^^^ mulierem, femen tuum , ij femen illius. S. Gregor. 1. 2. in
vocem
delet
tiitim
port
dixit
zanrem
;
Grsco
f.
abcH:.
Eadem
initio
refert Augu/t. lib. fup. citato
292.
nili
:
quod
verbum
I.
:
pauloqiie port legit
0>?/.) Jecifti
tn cilJob. c. 35. p. 16. h. Ipfi tuum ebfervabit caput , c/tneum ejus. Tertul.l.dehab. m'ld.c. 7. p.2y9. a. legilfc videiur , calcabii. Gr. Kal s'xV*' '"'=" ^'^ ^-'"' '* &
i/i.
(
de Gen. contr. Manicli. to. i. col. 6i5 J lie hahet Et dixit Dom. Deus j'e-.penti : Quiet hoc fecifii , frutlediclres tft .tb omni pecore-, omni genere bejit.trum : pechre terram m.inducabis omnibus diebus vita ventre repes , tu.c. Vet. Iren. Interp. I. 3. c. 23. p. 221. c. EtdixitDeus ferpenti : Ojioniam fectjli boc , maledtftus tu ab omnibus pecoi-ibus ^ ab omnibus bejliis temc. At Cypr. i. 2. Telilm. p. 238. c. Tunc dixit Deus ad ferpentem : Ouia tu hoc fecijli , mialediilus tu ab omni genere bejliarum terrts : peBo'.e tuo i^ ventre rcpes , C? erit tibi terra cibus in imnibus diebus vitx tux. Lucif. Cal. Bibl. PP. Lugd. to. 4. col. 182. g. Quit lu fecifli hoc , m.zledidus tu ab omnibus pecudibus > rj ab omvennibus befliis terr.e , tjit.e junt jitper terram ; juperpeHus
tu hoc: at
2.
ed.
/iUw T? cxffia7o; Vtii;* kto? ( Compl. -nifi-.u ) -/.ifaw/ ij ci

,
al.
ivro
cii^TiifiiJst
T)iffe,'5 -biii -îtf-
t. 16. Vix quicquam Grsco fimilius. Eadem refert idem Auguft. I. ij.dctivit. Dei , c. 7. to. 7. col. 386. d.
e.
At.
lib. 2.
deGen.
contr. Manich. to.
i.
col.fifiy.b. (ic
habet : Et mulieri dixit : Muliiplicans multiplicabo dohres in dolaribus paries flios tuos , i^ ad tuos ^fuTpiria tua , infr. tirum tuum converfio tua , 2? '"' "" dominabitur :
&
erit tibi converfio 676. f. In doLribiis paries filios , ad virum tuum, i^ ipfe tui dominabitur. Tertul. 1. de hab. mul. c. I. p. 257. b. In di,loribiis i^ anxietatibus paries,
col.
treni
tuum
I.
repes
terram edes omnibus diebus

c. 7. to. i. col.
terr.t
:
vit.e
tua.
Ambrof.
pctius
defug. (xc.
453.
col.
f.
Malcdittus
b. Super
ad -jirnm tuum converfio tua, dehab. virg. p. l8o.b. &lib.

titia paries filios
,
'i5'
ille
dominabitur tui. Cypr.

c.
3.
Teftim.p. 315.
;
Mulii-
lu ah omnibus pecoribus
&
infia
434.
plicans multiplicabo iriflaias tua<,

tui dominabitur.
c.
^ gemitus tuos ^ in trif-
tuum ventrern anibulabis , terram edcs omnes dies vita tua. Lib. vero dc Parad. col. 179.3. Supra peilus Tuum., rj in utero tuo .-imbulabis-, terram m.tnduc.ibis omnibus diebus vit.ctua : at. I. i. de Pcenit. to. 2. col. 408.3.
tuum , i^ ipfe C? e;it converfio tua ad virum Ambrof. 1. deinflit. virg. to. 2- col. 2J5'. In triftilia paries filios , l^ ad virum converfio tua, '^ ipfi
274.3.
tilidrmiiiabi-.ur. Ambroliaft. p. 159. e.
Ad virum
legit,
cum Cypr. 1
to. 1.
-p.
,
tibi terra cibus.
S.
Hieron.
qui'ft,
Heht.
^10. h.o.dh3:c: fuper petlus

notz\.,ventrcm a
lie
tuum^
ventrern
tuum ambulabis
turn fuifle
;
LXX.
Interpreribus addi
dominabitur. Hieron. quxfb. Hcl)r. in Gen. to. 2. habet cum Cypr. Multiplicans mulgemiius tuos. ( In edit Compl. tiplicaba trijlitias tuas
tuum
converfio tua
ipfe tui
tleinde
pergit
Eerr.tm manducabis. Aut.

:
s-s."K7^'^;. )
Epift.
autem ad Euftoch.
to. 4. p. 5J. a.
cum
quxil. Vet.
peHus
t^
Supra Ted. q. 31. col. J2. b. cum Lucifero ventrern tuum repes , ^ terram edes omnibus diebus
Tertul. hi doloribus
Tit. to. 4. p. 427. e.
verfio tu.i
,
^ in anxiei.ttibus paries.
Et in ep. ad
cum Ambroiiaft. Ad virum tuum con-
vii-ztux.
Item
Au(5t. op.
imp. in Match, horn. 4y. p. 192.

jupcr pe[lus
a. Super ventrcm
tuum
^
93.
tuum
I.
repes
ter
itul, i5 ipfe tui dominabitur. Similiter in C3f Baluz. to. 2. p. 3 14. b. Ad virum tuum erit converfio ina ,
ram
manduc.ibi: omnibus diebus tuis. Au6b.

3, col.
de
pracd. ap.
^ ipfe
titiis
I.
dominabitur
tui.
'.
Profp.part. i.e.
diebus vita tua.
Tf.
c.
Terram manducabis omnibus

contr.
10. col. to. c. fie

paries filios
In Hypognoft. apud Aug. hb. 2. Mulieri autem dixit Deus : Multi-
plicans multiplicabo marores tuos
IJ.
te
Idem Auguft.l. 2.de Gen.

legit
:
Manich.
to. I.
Sec.
tuum ; in trif, (5 gemilum ut in textu Auguft. Philaftr. Erix.

:
tol.
66 J. a
2/
:
Etinijniciti.tm
;
inter
lius
1. I.
mulierem
^ inter femen
ipft
tuum objervithit
(mfr. inimicitias ) ponam tuum , ^ inter Jemen ilcaput , tu ejus calcaneum : &
^
:
dices
Locut. to. 3. col. 32<5. a.dicit Quodhabent multi co: Inimiciiiam ponam inter te& mulierem; Graci hain medio mulieris ; quod locutionis hent , in medio tui in ejl hocl in co quod (equitur , In medio feminis tui , medio feminis ejus. Vet. Iren;ei Interp. 1. 4. c. 40. p. 287. inter d. Et inimiciti.tm ponam inter te '^ inter mulierem ,
In dolore p.trturies filios. Aufl. quisft. Vet. B Replens repleba Tefl. q. 127. col. 141. b. legit gemitum tuum ; in trifliiia p.tries filios , Sec. arumnas tuas Replens replebo mwrores tuos , &c. ut in textu ; at infra Multiplicans S. Petrus Chryfol. fer. 44. to. 7. p.88o. b.
deHsref.
Nov.
&
multiplicabo
trijlitias
tuas
Xi g'mitus tuos
inlrijlitia'ii ge-'
i.
mitu panes filios.

col.
Aud. l.dePrad.
ap. Piofp. part.
c.
4.
^
,
femen tuum
fiit,
''^
^ interJemen mulieris
:
ipje
tuum
calcabit caI.
Multiplicans multiplicabo gemiius (^ dalores tuos : in Injliiia paries filios. Sedul. Hibern. in i.Cor. 14.^.^47. tua ad vi; urn tuum , g. Sub viri poteftate eris , Jj erit reverfio
3. e.
tuobjervabis calcaneum ejus.

ipje
Eadem
,
repetit infr.
^ ipfe tui dominabitur.

t.
17.
5.C. 2I.p. 318. a. praeterhjcc

ir.rn ejus
;
Inter
Jemen tuum
^j fe-
tuum
objervabit caput
tu objcrvabis ejus
cem
cr/!:,
m.ilediila
taleaiieum.
inimiciliam inter
Item Cypr. I. 2. Teftim. p. 288. c. Et ponam te mulierem , inter femen ejus ; ipje
e Graeco , nifi quod in ipfo ante vo"* ". '""'additur , a-r" vtS >> quod omittit fup. Auguffinus. Nonuulla variant apud
Vix melius
,
ipfum
I.
I.
deGen.
66j.
tuum
flhjervahit caput
^ tu obfervabis calcaneum ejus.
Si-
lib. 2. col.
b. <?77. 3. ubi fie
contr. Manich. to. i. col. 653. b. Et tunc dixit Deus ad

:
&
jniliiet
habet Lucif. Cal. Bibl. PP. to. 4. p. 182. g. Et inimiciliam ponam inter te 2i miiliertm , i^ inter femen tuam ,
Adam:
Ouiaaudijli vocem mulieris tua
manducifli di
ligno,de quo praceperam tibi ex ilhftlo ne ederes,maledida terra
Tom.
I.
I]
&
2&
r* Aug.
I.
col.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
de eo folo
:
Cap. III.
VULGATA
peram
tibi
,
:
NOVA.
,
/.IT. ^' r.im tibi

t. }.
Gca.aii lilt.
P-
in operibiis tuis
dies vitx tuae.
18.
edere , maledifta terra in trillitiis edes illam omnes

tibi
non
ne comederes
in laboribus
maledifta terra in
opere tuo
diebus vits
8.
comedes ex ea cunAi
,
275.
e.
tucc.
Spinas
agri.
& tribulos germinabit

faciei
,&
edes
Spinas
& tribulos germinabit tibi & coterrs.

,
foenum
19.
medes herbam
in terram ex in terram ibis.
In fiidore
Jonec convertaris
tux edes panem tuum , qua Tumptus es

mulieris fux.
19. In fudore vultus tui vefceris pane

revertaris in terram de
vis es
,
donee
qua fumptus es
quia pul-
quia terra es, 20. Et vocavit

:
&
& in pulverem reverteris.
Adam nomen
io. t vocavit
Tita quoniam hxc eft: mater omnium viventium. :i Et fecit Dominus Deus Adam &c mulieri
I
.
va
ri
Adam nomen uxorisfu,-E, Heeoquod mater efTetcunaorumviventium Fecit quoque Dominus Deus Ads & uxo 1
. ,
ejus tunicas pelliceas , &: induit eos Ecce Adam fac2.2. Et dixit Dominus Deus tus eft tanquam unus ex nobis , in cognofcendo
:
:
ejus tunicas pelliceas
& induit eos

:
11. Etait
forte
Ecce
Adam
,
quafi unus
ex nobi
faftuseft, fciens
bonum & malum dat manum lliam ,

:
& &
nunc ne aiiquando extenlumat de ligno vitx , &c
ligno
& malum nunc ergo ne mittat manum fuam & fumat etiam d vita, &coinedat, & vivat in sternum.
bonum
edat ,
& vivat
,
in aeternum.
o ;(
{ al.
tibi
in omnibus operibus tuis
NoTiS AD Versionem antiquam. Augaft. to. 10. 2. col. lO.c. ^ in ^ gemitit

trijlitiii
)
ttto
1.
Germinahit
tih:
^ edes fcetrib. pariet
deeft
tuo
manditcalis
dixtt
vel edes
1.
ttisvita tux. Et in
col,
Hypognoft.
:
2.
omnibns dicapud Auguft. to. 10.

ex ea
num
tibi
,
Jc,
agri.
1.
Aut^, vero
I. c. J. p.
lib.
de promilf.
fie
&
prxd. Dei ap.
Profp.
94. c.
(
habet
Spinas
10. c. Et
,
Adx
,
tux
i^ mariducajlt de ligno-t
Ottoni.ttnaudiflivocem mulieris de quo praceperani tibi de hoc folo

in operibus tuts
;
trijlitia
^ gemitit
ciyfif.
edes p.tbulum agri tui. edit,
Gr. *Axai') oat 3 kj
Ea^
Tp.ôhai; a./a.T^Mi
Compl,
ajfCcnMi h tiT
'ne m.iriditcares
iit.tndicabis
5.
m.tlcdida
tetr.t
in mwroribtts
tpcty^ Tov
^^pTov TH
ex ill.i omnibus diebus vitx tux, Apud. Cypr. Teftim. p. 520. b. Tunc dixit Dominus ad Adam : Quia exaudijii voceni iixoris tnx , ;5 manducajli ex ilia arbore , de qua jola prxceperam tibi ne raanducares , maleditla terra erit in omnibus ope-tbus ttiis i in tujlitia gemitu edes ex ea omnibHS diebus vitx tux. Icidem 1. de up. eleem. p. ajo. c. exceptis his Quia audtjli vocem muLeris, oic etiam Hilar, habet in Pi', j i. col. 74. f. Qj^tia audijii vocem mulieris tux : dL in Pf. 66. col. i 37. d. 188. a. fie perJ9. Malediila terra in operibus tuis i in doloribus edes earn git omnibus diebus vitx tux. Ambrof. 1. de fide reliu". to, 2. col, Quoniam audtjli vocem uxoris tux , 1 144. a. legit manducajh de ligno , de quo prxceperam ttbt ab cojolo ne manduca!.
t. 19.
Similiter habet
i.
idem Auguft.
653.
imp.
b.
1. i.
& 2.
de Gen.
contr. Manich. to.
col.
66^.
b.
praecer. feqq.
In Judore vultus tui edes
donee revertaris in terram., de
&
&
res
m.iledida terra in operibus tuis

ejus in
:
in trijiitia manduc.lbis
jruditm
iiabet
:
omnibus diebus vitx tux : at in Pr.45,col, 9i7,c. omnibus operibus tuis : 8c l.de Parad.to. i.col.180. In triflitta manducabis eam omnes dies vitx tua, b. addit Au(5l. qusft. Vet. Sc N.Teft. ap. Auguft. to. 3. q. 127. col. 141. f. Qjtoniam audijli vocem mulieris tux., edijii de Ugno y de quo prxceperam tibi ne ederes ex eo i maledicla terra in operibui tuis , in mtrroribus tuis edes ex ea omnibus diebusvitxtux, AucV. I, de promi.r. & prêd. Dei ap, Profp. part. I c. J. col. 94. c. Adx autem dixit Deus : Quoftiam audijli vocem tnuUeris tux ptujquam me , ^ tetigijli de arbore de qua Jola prxceperam tibi ne rnanducares ex ea ^ manducajli i maladiila terra in operibus tuis ; fpinas , (5cc. Solus nempe ex Latinis Patribus Graccum reddidit , I in-
to. 10, col. 1331. a. 6c Jufue , to. 3. col. 591. f. excepto imo undo , pro de qua. Sic etiam in Pf. 7. to. 4. col. 31. c. fed infra In labore manducabis panem tuum col. 57. e. ita exorditur Vet. Irenaei Imerp. 1. J. c. 16. col. 312. d. In Judore vultus tui manducabis panem tuum y quoadulque convertaris ia terram , exquajumptus es.Cypr. 1. de op. & eleem. p. 2jo. c. &1. 3. Teftim. p. 320. b. Jn Judore vultus tui edes patient tuum , donee revertaris in terram de qua fumptus es , See. Ambrof. de fide rciur. col. 1 144. a. Cum Judore vultus tui manducabis panem tuum , donee -revertaris in terram de qu.t adjumpttts es : at infra legit , in _/(/(?, licut in Luc. I. to, 1. col. i264.a.Reliqua \et6,terra es,^ in terram ii;y,paftim legit ut fupra. Sic etiam Tertul. l.de refur, earn. p. j68. c. J73. a. nee non Hilar, in Pf.'66. Sc 142. col. 188. a. Jjo. b. Vide euam Ambrof. in Pfal. to. i. col, 755:. a. 1009.6. 1053.C. similiter habet Hieron. in Ifai. 3. to. j. col. 31. f. In Judore vultus tui comedes panem tuum, donee
, 1.
qua
&c. Iiidem
6. op.
quasft. 24. in
revertaris in terram de
2. col.
qua jitmptus es
es, Z$ in
& in ep.
ibis
ad Cypr.
:
to.
698.3. ut lup. Terra
terram
at in Ecclef.
to, 2. col.
I.
.,
2. ap.
736. b. Non ibis , icdreverteris. In Hypognoft. Auguft. to. 10. col. 10. c. In fudore vultus tuiedes
donee revertaris in terrain de qtta
p.inem
tuum ,
es
,
Jumptus
es >
quia terra
^ in terram ibis.
ctf
Tsr/a^Mc
al.
00/
ri-TH fxoiH
p.v.
^:iys7r
eiir'
kvt^
'erpaysi;
feu
cum
k'kt
^
'f
aTr'aV-r?, abfque fâys!, ut legit fup. Autor.
quacft.
dttcabis
prxd. ap. Profp. I. , pro edes , &
Itidem Am5l. 1. de promiif. i.e. 5. p. 94. c. excepto verbo 7.1quoniam , pro quia. Similiter in Gr.
pctj^^
quae verba , five ccTt' ai/rf , deerant in Latinis codd, tempore nempe com.memorat S. DoiVor 1. i. Lucut. col. 326. b. his verbis Quod habcnt multi
Vet.
& N. Teft.
,
five
kV
U f>ri
yviy
Ty" TT/socctjVy
ew; t^
ttTtcs-ps'^cti c
g/5
ipa-/'!
Auguftini. Id
to. 3. part,
i,
:
Latini codices
^ if? sVm'P?^;* ot; y si , , t'i 7n/ a.TsMij'î). turn ir. 20. Augufj. inf. col. 294. a. Et ipfe Adam vocavit nomen mulieris fux , Vitam , quoniam ijta ejl mater
TMC
Quia audifti vocem mulieris tuj; , & edifti de ligno de quo prjscepeianr tibi de eo folo non edere Grxci habent , edifti de ligno dc quo prxceperam tibi , eo folo non edere ex eo Alii autem Interpretes Grxci habent , manducafti , vel edifti ttt ita Jit Jenj'us fecundUm ipfos : Quia audijli
: :
:
omnium viventium
<S<Sy. b.
8cl. 2.
Gen. contr. Manich.
to. i. col.
Et tunc
Adam impojuit nomen uxori fux.
Vita
qttix
mater
b.
ejl
omnium vivorum.
:
Quam autem Auguft.
conftanter
vocem mulieris tux

eojolo non edere
,
:
i^ edijii de ligno
edijii.
de quo prxceperam tibi

to. 2. p.
licet
ex eo
Hieron. quift. Hebr.

terra in operibus tuis
,
J 10.
c.
addit
,
Maledida
Mfs.
plures fcrant
in opere tuo. Audi. op. imp. in Matth. horn. 16. p. 85. b. Malediila terra in operibus tuis. Eucher. Lugd. quaeft.in Gen. p. 840. h. in operibus fuis.
, hanc Tertul. 1. de vel. viig. c. y. p. 511. Eva , inquit , cognominatur perfonali nominat Evam jamvocabulo fi enim Eva mater viventiutn ejl , &c. Vide etiam 1. de refur. cam. p. J(58. c. &1. de coron. mil. c. 7. p. 290.C. iibi t'i> conftanter appellatur. At Hieron. quasft. Et voHebr. to. 2. col. Jio. c. Auguftino fa vet fcribens cavit Adam nomen uxoris fux , Vitam , quia ipfa ejl mater omniutnviventium. Similiter in Gr. Kcc't cicx^^csr'AJ uju to
appellat 1';!
^. 18. Eadcm profert Auguft. fupra 1. 3. col. IJJ. f. & , col. 29 5. g. uno excepto, pariet , vel edet , pro germinabit. Lib. vero i. de Gen. contr. Manich. to. I. col,
infia
c'yc/ucc
T; yfva.xo? at-Ty
Zww
,
ot/ /whth^
irctrTCiiy Ttîv ôjctwj'.
Mf. Alex. OT/ a^TH ^hth/j &c, t. 21. Similiterhabet Auguft. infra,
col.
2.
6$ 3.
b. legit
fpinas e; tribulos
infr.
,
ejiciet tibi
^ edes pabulum
a. ptacter
1.
vocem Adx
Manich.
pro Adam.
Sic
etiam
1.
294. b.practer de Gen. contr.
agritui: fie etiam veibum germinabit
lib. 2. col.
,
66j.b. 677.
ejiciet
:
vi:\ p.iriet
loco
&
6. op.
imp.
torn.
10. col. 1331. a. /jimW

1.
ifjcii
W. Cypr. de op.
b. Spinas
& eleem. p. 250. c. &

bulos ejiciet tibi
,
3.
Teftim. p. 320.
rn-
665. b. Et tunc fecit Dominus Deus Ada 1. de relur, earn. p. y68. c. Tunicas pelliceas memorat , ficut & Ambrof. 1. de Elia , J^ jejun.c, 4. col, JjS.e, Gr. Ki I'trolwi tw 'AJa^, &c.
to. i. col.
(5 induit tllos. Tertul.
'^ edes
pabulum agri. Hilar,
in Pf. 6(5. col.
ut in Lat,
Tf.
l88.a. Spinas^ tribulos generabit tibi. Aui5t. qusft. Vet. N. Teft. ap. Auguft. to. 3. q. 127. col. 141. (. Spinas tribulos germinabit tibi. Similiter Ambrof. 1. de fide refur. to. 2. col. 1 144. a. additis hit Et edes pabulum agri.
:
22.
Eadem
nili
quod
omittit voces
exhibet Auguft. infra , col, 294. c. d.e. Dominus , ante Deus , fuam, poft:
&
manum.
c.
Lib. vero 2.de
Gen. cont. Manich.
to. i.col.
66^.
Item in
col. 180.
Pf. 43. to. i.col. 917. c.^fnn;>/.i/i;i;atl.deParad, f. iLtndutal/is fonum agri, Hypognoil, ap.
678. d, f. difiimilia hab. Et dixit : Ecce Adamfatlus ejl tanquam unus ex nobis ad Jcientiam cognoj'cendi bonum ttialum : {^ tunc neforrigertt matntm fuam Adam ad arbt^
&
LIBER GENESIS.
VULGATA NOVA.
fo voluptatis
futnptus
eft.
Cap. IV. Versio antiqua.
21
25. Et emifiteum Dominus Deus dc paracfioperarenir terrain , de qua , ut
Et dimifit ilium Dominus Deus de pan- j^ ^^^ j2 ; difo voluptatis operari terram, ex qua lumptus Cf. lJ'i',.îl'.
.
eft.
14. Ejecitque
Adam
& col locavit ante

&
para-
flammeura glaiiTum voluptatis Cherubim , dium atque verfatilem , ad cuftodiendam viam

Lgnivitse.
&
24. Et ejecit Adam,& collocavit cum contra paradifum voluptatis ; & ordinavit Cherubim ,
f.
I.
col.
17 J./,
194-
flammeam romphxam , qux

viam
ligni vitx.
vertitur
culto-
dire
rimvittt
fameret Jthi inde
NoTiE AD Versionem antiqua m. ^ cieret f^ viveret in atet- Gen.contr, Manich.col.66f .c. pauliim diflimiliter
,
: ,
'Dimifit
num. Grxc,
Alex.
i.
priori textui favec
JCl'^/c;
/Li:i
0i?
9xv>i
,
wv
vms
,
sJCTjiV*]
Ki fr^jv o 0=o;" ( Mf, i^ -/ivur.Ks^v yx>o/ 'I/^ ÂSa/^ TH. x^^P^ duT^ j âjSri Tro tv û^y
^Hosra;
'
TH5
î-'i!5
5j
jtj
E.'^
~ T'y
a.'ct'j'cc.
"
Tertul.
'
' 1.
2,
eumDomirmsDeits de fAradifo fii.ivitAtis ût oêri^retur tn~ ram, de qua"^ jttmptus jmrat. Vix melius e Grseco , nifl excipias verbum coU ^^^. 24. /orawf, proquoin Or. KaTw'x/CE/. Hieron. quaeft. Hebr. to.
1 1, a. melius Et ejecit Adam , ti hahttave fecit paradifum voluptatis , 'i^ fiatuit ( Gr. sra^! ) Chernhim , fammeam Tomphjtam , <ju 'Vertitur , ad cufio-* diendamviam ligni vtta, Ec in Sophon. 2- to. ^. col, \66'J* d Statuit Cherubim ^ fammeitm gladtum, qttt vertitur, ad cujlodiendam , &c. Augufl;. I. 2. de Gen. contr. Manicli, to. I. col. 665. c. paulo liberiiis Et ejedus fras de para.* difo , nioratus ejl contra paradifumvoluptatts : (^ Cherubim ^
contr. Mare. p. 654. a. 1. contr. Prax. p. 848. c. legit cum Auguft. Ecce Adamfaclus eji tanquam units ex nobis.
&
2. col. J
cmitra
de refur. earn. p. 595. a. pr;Etei hoc , qu.ifi Ambrof. 1. de Elia&jej.c. 4. col. 558. d. at 1. de Parad. col. 1^7.3. Ecce Aiiamftilus ejl tanquam unus nojlriim ; & infra , col. 168. d. Ecce Adam
Sic
1.
edam
Knits.
Similiter habec
faults
eft
tanquam
ttntis
:
ex nobis
vel ut ferunt Mfs. tres
malum , itt fciat bonitm Ecce Ad.tmjailus es unus ex nobts

1.
Mt jcias honum
Tf".
5.
Sic in
malum. Grsco ad verbum. Auguil. vero
2.
de
^ illam flammeam fameam ad cujiodiendam viam arboris
qtt,s
verfatur
pfljttit
Deus
vttx.
CAPUT
VuLGATA
f,
IV.
Versio antiqua.
NOVA.
He,
A Dam
Â-vam
:
vero cognovit uxorem fuam

:
qu.T concepit
&
peperit
Cam
autem cognovit Evam mulierem -fuam, qux concepit & peperit Cain,
dixit: Acquifivi
Dam
Ambrof
'
i.
i.
dt
'
& ^'"" ^
^'''
f-
^*'''
'
dicens
i.
hominemper Deum. Rurfumque peperit fratrem

PolTedi
hominem
per
:
Deum.
ejus Abel.
z.
Et adjecit parere Abel
&
fadus
eft
Abel
ifeV. 185./. 187.
Fuit autem Abel paftor ovium,

}.
& Cain agricola.
paftor
3
ovium
Cam
autem operabatur terram.
ret
Hf/r. II,
Faftum eft autem poft mulcos dies utotFerCain de fruftibus terr munera Domino. Abel quoque obtulitdeprimogenitisgregis
:
Et factum eft poft dies obtuiit

iacrificium
Cam
de fruc-
tucif. Caiar.
1.
1.
tu
tern
:
Domino.
p'o s. Athan. /.
4.
& de adipibus eorum & reipexit ad Abel & ad munera ejus Ad Cain vero & ad munera
fui,
,
Dominus
,
4. Et Abel obtuiit & ipfe de primitiis ovium fuarum refpexit Deus luper Abel,&fupermu-
'î-
'
185. j.
&
nera
non
5.
,
ejus.
illius
refpexit
iratufque elt Cain vehementer
& coniratus
cidit vultus ejus.
fuperfacrificia ejus, non Super Cain vero, refpexit &; contriftatus eft Cain valde , concidit vultus ejus.
:
&
&
6. ts
?
Dixitque Dominus ad eum

i"
Quare
:
6.
Et dixit Dominus Deus ad Cain

es?
fi
Quare
Aug.
1. c.
& cur concidit facies tua
trifcis faiflus
fin autem 7. Nonne fi bene egeris, recipies male, ftatiminforibus peccatum aderit ? led fub te erit appetitus ejus, &tu dominabetis illius.
7.
Nonne
,
concidit vultus tuus? rectcofferas, rede autem non di?

;
& quare
1^. di
7.
s.
vidas , peccarti
ejus
&
Quiefce ad te cnim converlio "^- Oei i^-i-ftu dominaberis illius.

A NT
,
7.
NotjE ad Versione M
quod loco ,qu,t toncepitl^ peperit , in ipfo legitur , Kcu '.vh^tt^^'^x frez;. Ac in Mf. Alex. Kalow/zap: iî-ny.iv. Similiter apud Hieron.
)?.
QU A
M.
-rZy ^sctToiy
I.
Optime Ambrof. ex Gracco
nili
p;;? kut"^.
Hoc autem,
nufquam
k. cItto
dinZv
^ de adi"
ejus
,
pibus earum
y,''.
Et concepit J5 peperit Cain ; {^ dixit : Acqiti/ivi 1 five pojjedi hominem per Deum. Item apud Auguft. 1. ly. de civit. Dei, to. 7. col. 596.3. 599. e. Acquifivi hominem per Deum. Au6b. vero qiiaeft. Vet. &
quseft.
to. 2. col. y
1
Hebr.
1, a.
gitur
di'Tii.
apud Latinos. y. Sic eft in Gracco , nifi quod loco vultus at in edit. Compl. to , Tw TTôcwVw KVTii'
legitur
le-
ttô'cwtov
Hieron. qusft. Hebr. to.

,
2. col. yi i. a.
habet
cum
N. Ted. ap. Aug. to. 5. q. 8 1, col. 76. e. hominem per Deum, Gr. 'i.<cT/',u\u.
-if.
legit
Procreavi
fuper facrificia ejus non refpexit ; contriflatus ejl Cain valde. Tertul. contr. Jud. in munera ejus nan refpexit, c. y. p. I 38. b. In Cain autem, Ambrof ill Pf. 4y. 118. p. 952. c. 1187. d. Super Cain
Lucifero
,
Super Cain autem
&
2.
Auguft.
1.
I.
LocUt. to.
5. col.
526.
c.
Et appofuit
parere fratrem ejus Abel. Lucif. Cal. Bibl.
PP. to. 4. col. 182. h. 183.3. Faclus efl Abel pajlor ovium ; Cain autem tratoperans terr.tm. Ambrof. 1. I. Hexa. col. i 5. f. Er at autem Cain pperaritts terra. Gr. Ka( 'TtpO'SE^tiy.s riy.ur toi*
t/f/ô^
atT? TO/
AjSeA
Kocir
J's
Hf
f/jyaô'^sf-o?
th^
de Cain & Ab.c. 7. col. I9y.f. /_/7irttim eflpofl dies obtuiit Cain exfrudibtts terrx munus Domino. Hue etiam redeunt qua; Tertul. habet 1. contr. Jud.c. y. p. 138. b. Major natti Cain de frudii terrx obtuiit mitnera Deo. In Gr. lie. Kal e7e,STo fn^' vjxi^t; HreyK^ Kciiy aVa Tw/ y-ctf/irur tm; 7^5; Gi/oi'ai' tw Kvf'ui. f. 4. Tertul. 1. adv. Jud. c. y. p. 138. b. Minor vero flius Abel de fruHit ovium fuarum , ( fupl. obtuiit. ) turn addic Refpexit Deus in Abel , ^ in munera ejus. Ambrof. inPf.4y. & 118. col. 932. c. Ii87.d. Refpexit Deus fuper munera Abel. Hieron. quxfl. Hebr. to. 2. col. yii. a. Et refpexit Deus fuper Abel , '^ fuper munera ejus. Vigil. Tapf. 1. contr. Varim. p. 7yo. h. Refpexit Deus in Abel , fuper munera ejus. In Gr. fie KctJ 'Asx i(V;-/y.c i, doTO? TO Tj}/ 3"pi;TCT0it&JK TCtf "Trp'MaTUlV cluT^ X. OtVo TaTc Siifjii iuTxf J, iTtilJsi o; fVi'Apf?, j, MttXi; juTi'.
3.
Ambrof.
l.T.
autem munera noil refpexit. VMgil.Tapf. 1. contr. Varimad. 750. h. Super Cain autem ^^ munera ejus non refpexit : quse vox , munera , exprimitur Greece per hanc f^vcixi^ , quam Lucifer & Hieron. optime reddunt êr facrificia ; inMf. Clem. proraT; tfOi'a;; legitur , to?*; /a'/jc/;. t.6. Graeco quid (imilius ? Coneinic Auguft. I. ly. de Et dixit civit. Dei , e. 7. to. 7. col. 584. f. 38y. e. ubi lie Dominus ad Cain : Qiiare trijiis failus es , ( vel contrijlatus
p.
&
"
contr. Jud. c. y. ; ) C? quare concidit facies tua ? Tertul. 1. p. 138. b. Et dixit Deus ad Cain : Quare concidit vultus
qusft. Hebr. to. 2. col. y i r. b. nili Dominus. Auclor. qua!ft. Vet. , Teft. q. y. col.4y. a. Ouid contrijlatus es , i^ ut quid concidit vultus tuus ? Auft. Lib. de voeat. Gent. 1. 2. e. ij. vultus p. 24. a. Ut quid trijlis faclus es ? ut quid concidit
tuus ?
Iddem Hieron.
,
quod pro Deus
feribic
tuus ?
tc.
7. Eadem verba refert ver. Irenaei Interpres , 1. 4. 18. p. 2yo. d. e. detraftj tantiim vocnla enim , auite voconverfio.
cem
Esdem quoque
I.
hsbet Hieron. quaeft. Hebr.

:
to. 2. col.
yi
b. abfqiie
nifi
enim
loco
,
eui accinir Auift. qua;ft.

te
Vet. Teft. q. y.
quod
ad
:
converfio ejus
ponit
apud te
can~jerfi'o ejus ;
dcindei'ic
tu dominaberis ejus,
Aua. eiiam
lib.
d vocat. Cent.
1.
z. c. i j. p. 14. a. ccxtui
, ,
22
C.7,
/.
LIBER GENESIS.
Veksio antiqua.
8.
Cap. IV.
VuLGATA NOVA.
Dlxitque Cain
ai)
r.._
fm
S.
Alba.
ceJ,
Et dixit Cain ad Abel fratrcm fuiim:Enmus in cainpum. Et fadum elt , dim ellent ipli in campo , infurrexit Cain fuper Abel tiatrem
8.
Abel
fratreni
fuum
,
Egrediamurforas.
terfecit
Cumque
client in
agro
,
con-
furrexkCain adverfus fratiem fuum Abel
eum. 9. t dixit Deus ad Cain: Ubi eft frater tuus? JE-t dixit; Neicio Numqiiid cuftos fratris mci limi ego? o. Et dixit Deus Quid fecifti hoc ? vox fanoccidit
: 1
:
fmun,
&
& in1
Sap. 10.
$
eum.
ait
?
9.
Dominus ad Cain
:
Ubi eft Abel fra:
Malt,
5-
ter tuus
Fratris mei llun
Qui refpondit ego ?
Nefcio
Num cuftos
?
55-
I. Jc.i.
3. 12.
:
10. JDLxitque ad
eum
Quid
fecifti
vox far
ludu
i.
guinis fratris tui clamat ad

JIng.
I.
t.
me
de
terra.
guinis fratris tui clamat ad

1 1
.
mc de
terra.
,
12. esntr,
8.
1 1
Tauj}.
zji.i, riiit
Et nunc maiediclus tu a terra , qux apeOS fuum excipere fonguincm fratris tui de
tua.
Nunc
de
igitur malediifliis eris fuper terram
(\ux aperuit os
tris tui
fuum
tua.
&
fiifcepit
fanguinem fra-
432,./-
manu
12.
manu
Quoniam
operaberis terram
&
non ad-
II.
Cum
operatiis fucris earn
non dabit
tibi
NoT^
Auguftin.congruitad verbum
i). (ic
.
AD Version EM antiqua
,
m.
,
1.
teetiim eyitcotiverjio ejus, Tercul.

iftd.ii ,
hoc tamen excepto contr. Jud. c. y. p.

^
ad
58.
in
hi'c
ri
,
Oitoniamji redequidemcfferas
p^ccafl:
,
cfi r^tlt nutt^tit dt,
campnm. Et quacft. Hebr. in Gen. to. i. col. J tl. c. ad Et dixit Cain ad Abelfratrem fuum : notat fubaudiea qux loquittus ejl Dominus. Tum pergit fuperjiuum
: :
qttrefce
tid tc
ejiim
converjio ejus
ttl
Jominaberis ejus. Similiter apud Ambrof. 1. de Incarn. to. a. C0I.705.C. d. 705. b. 706. a. alibi paffitn Si relle offi-
&
rtis
rtiU atttcm non dividas

,
peccajli
1.
ijtiiejf.e.
Accinunt
1 3.
alii
plures
3.
nempe Gregor. Mag.

I.
3.
in
Job
c.
col.
8z.
& in Ezech.
i.
horn. 11. col. iz8fi. a.
PP. to. 6. col. 4y. g. 8j3.a. & Felix III. in epifl. ap. euiidem , p. 779.d. Epiftola veto 14. t. 4. Concil. col. 1091.
rin.Bibl.
tu. 2. p.
Maximus TauFacundus Herm. ap. Sirm.

to. i.
c.
ha-
dividas , peccnfli. S. PauJ^ rciii )iii. ep. 24. p. IJ2. a. Si rciie diligts Tion r<tte dn'idas , feccajfi. Lucif. Cal. Bibl. PP. to. 4. col. 182. h. 185. a.
bet
:
.SV
lecii jffcrns
nm
,^
Qji.ve non rede

I.
obtrt'-fli
.'
Peccafti
qnzefce.
:
Philaftr. Eiix.
de Hpcref. col. 719. h. Pecctfti tua , 2i ' <7'" dnininabcris. Aiifl.

part.
'jas
,
? qiiiefce
!.
,
ad
te
convirfio
I.
c. 6. col. r)^.
ttl
a. Peccajli
de promilf. ap. Profp. qiiiefcc ; ad te ccnverjio

.
^
,
dominaberis ejus.
S'e
(Uit
In
,
Gr
Ovr. eat ifiSi vrpcmi
i'cV'^m;
opGo;;
/i;*)i;
iVâprf^
iiciTxatco/*
t/:o5 cs
il
dvTi,i^cv .fi^mivn. Porro Hieron. loco fup. cit. quaeft. Hebr. obfervat. longe alium elfe fenfum textus Hebraici & LXX. Translatorum allatis r.empe verbis LatiBis qua: fupra remlimus ex LXX. fubjunclilque his ex Hebra:o Ante fores pcccatnm tuum Jedebit , ^ ad te focietas "ejus; poft pauca lubdit Quod aiitem in LXX. Interpret!ius fecit errorem , illudefl, quia Peccîixmi, id ejl, Attath, in Hebr.vo generis majculini ejl , in Graco feminini. Et qui interpretatifunt , majcultno tUud , tu erat Hebrxo , genere
a-TTos-fcfii
: :
:
quod in Samaritanorum , ^ nojlro iiclumzne rtpetitur : Tranfeamus in campum. A\is;a{l. Locut. 14. deGen.to. 3. col. 326. c. addit cum Lucif. F.t factum ejl , dnm ejpnt campo , infitrrexit Ca'in fuper Abel ^ ^ occidit eum. Tertul. 1. contr. Jud. c. J. p. i 38. b. Et tunc dixit Ti>. 9. Jefus ad Cain : Ubi ejl Abel fraier tuus ? Et dixit : Nefcio : nnmqttid cujlos fratris meijum ego 7 Victor Tun. ap. Ambr. col. J92. d. Et dixit Dominus ad Cain : Ubi ejl ft.ucr tuns ? Et dixit Cain : Nefcio i numquid , &c. ut fup. Vet. Iren.ei Interp. 1. 5. c. 22. p. 221. a. eadem legit ab hac voce , nefcio. Similiter Ambrof. 1. de Parad. c. 14. col. 177. f. liêfcio i numquid ego cujlos fatrts mei film ? Item !. 2. cJe Cain & Ab. c. 9.C0I. 219.C. Nefcio; mimquid cujlss fratris met egofum ? Et in Pf. 35. col. 769. e. Numquid ego cujlot fumjratris mei ? Apud Hilar, in Pf. 1 19. col. 572. c. hcc pauca Vbiefi fraier tuns ? ap. Hieron. ep. ad Uamaf. to. 2. col. J64. a. Ubi ejl Abel frater tuus 1 pauloquc poft : lêfcio i nttmquid cnjlos fratris mei fitm ? Itidem infra , col. J6j. b. abfque pronom. ego. Aiiguft. vero 1. 12. contr.
ergo
ejl
Fault, to. 8. col. 251.

tris
f.
habet
NJy/Wfjrl7(K/?My'^yrl^
mei ? Gr. Kai

)
cra-s
Ktf'^5
"5
I'tjî
Mf. Alex,
;
{iirif a
E05
Tfo;
jwi
Ka'iV.
O?
eVi' A')Ja
fiv
a/0^0'50
sycu
;
j,
jits
,Ou
yiyaimu'
rpumi,
t? J e^rpi
; (fmi aiiêtni Tf, 10. Gr. Kdi ii-ne t?, &c. utintextu Lucif. In Mf. Alex. KctJ iTttsv a so';,
Kvpioc; fi ireTtoivntn;
& in edit. Compl, T/

militer habet Tertul.
ei
sVo/nca; Tyro
1.
ut fup.
i
apud
Lucif. SiP.t
m
,
tr.tnjhilerum.
tcs
Reclequidem, inquies , li LXX. Interprevocem Hebrscam Attath , vel hhattath peccatum , quae
,
Dens
contr. Jud. c. y. p. Vox fanguinis fratris tui clamat

:
38. b.
dixit
ad me de
1.
terra ^
c.
omiffis his
quidfecijh hoc
>
Vet. Irenaei Interp.
y.
14.
eft mafculini generis
ifta
Gracca cîafT.'a reddidilfent
tuncenim pronomen mafculinum^Vrr, cteaifet. Veriim quia vox c(.uxprU non exprelfa eft a LXX. fed tantum Aorift. 2. \uctfTn non videtur quomodo mafculinum dun obfcuritatem afferre potuerir. Refponfum in promptu eft ut apta lit Hieronymi obfervario, necelfe non eft ut vox iftitnict prolata fuerit a LXX. Sat illis elfe debuit quod , fubaudita voce djuapTia pronomen fequens , quod in Hebrso mafculinum eft , relative ad mafculinum vltMii , pet hoc mafculinum , dun non vero per fcmininum Vth; exprelferint. Porro ipfum illud eft quod iplls coniigilfe videtur. Enimveio pro
quse eft feminini
,
p. 510. b. fimpliciter ; I'm fanguinis fratn; tui clamat ad me. Eadem refert Hilar, in PI. 118. 140. col. 552. f,
&
loco
cli'-nii,
errorem
5J4.
c.
Eadem
&
Ambrof.
1.
I.deCain
& Ab.
to. i. col.
200. f 218. i. 219. e. 220. d. At in Pf. 118. col. 121 1. b. I. 2. de Cain Ab. col. 220. b. de terra , licut addit fed abfque, ad me. Denique 1. I.deAbr.c.6. col. 298. f. & in Luc. I. col. 1280. b. Non legit 'vox fanguinis , led ,
:
&
&
fangiiis fratris tui

col.
tlamaiadme.
:
Viflor.
Tun. apud Ambr.

Ifai.
J92.
e.
hoc
modo Quid fecijli
? Ecce vox fanguinis

2fi.
fratris tui clamat

to. 3. col.
22 J.
d. 226. b.
ad me de ten a. Item Hieron. in cum Auft.l. de promilf.
&
prscd.
Attath
i.
e.
peccatum
male legerunt
hhatatha
peccajli
cum autem pronomen

Hebraeo , per feu peccatum
it'âcprc^,
rtct
,
fubfequens mafculini elfet generis in
relat. fcilicet
,
ad vocem mafculinam hhaitalh , patum perpenfo verbo hhattatha , feu

,
quod male fcripferant, fubauditaque voce , d/j.appronomen fequens Hebraeo mafculino refpondens , male reddiderunt per iftud dun , unde nata obfcuritas. Non etiam unus auflor fuit Hieronymus hujus explicationis , qua nimirum pronomen ejus ad peccatum referretur. Enimveru Ambrof I. 2. de Gain & Ab. t. 7. to. i.col. Z17. 1. hunc locum eodem modo cxponit Ideo autem , in:
i. c. 6. col. 9^. c. Voxfanguinis fratris tui clamat ad me de terra. Optat. vero I. 7. contr. Donat. p. I lo.c. Eccejanguti fratris tui clamat ad me de terra. Itidem AutV. quaeft. Vet. N. Teft. ap. Aug. to. 5. q. 68. col. 6^. f. detratla vocula , ffcf. Auguftinus denique 1. 12. contr. Fauft. to. 8. col. 2 5 1 f. legit ut fup. Dicit Deus ad Cain : Quid fecijli ? Vox fanguinis fratris tui clamat ad me de ter-
ap. Profp. part.
&
quit, ait
Jius ad
tjuod a
te
quoniam non babes quod excufes ; culp.e ipccnverjio ejl ; 6c poft pauca \n te revertitur crimen
quiefce,
:
Adimantus apud Aug. to. 8. col. II J. c, d. : lie etiam prxter hoc 2) dixit Dominus. ir. n. Tertul. I. contr. Jud. c. J. p. 138. b. Propter quod maledida terra , qUiî aperuit os fuum ad excipiendunt I. de refur. earn. p. 576. b. AJafanguinem fratrit tui : ledida (terra ) qux haujerit jauptincm. Hieron. in Ezech.
ra
:
&
te carpit
in
te
retorquetur improbitas tua

lie
:
tu prin;
teps esillius.
Deinde
Bene ait
ejl
Tu
princeps es ilUus
,
etenini
impietas mater
quadam
deliclorum
6cc.
Vid.
887- d. non ablimili modo Maledtda terra , haujit fxnguincm fratris tui : 3c fuum , Qitx aperuit os fuum , in Ifai. 26. col. 22J. d. 226. b. lie ut fit fciperet fanguinem fratris tut de manu tua. Adimantus
27. to.
3. col.
:
qu.c aperuit os
Martianxi noftri Not. in hunc Hieron. loc. to. 2. col. 511. b. f. 8. Ad vcrbum e Grco , nifi excipias unum eamas , pro quo , S ii>Sici>}.Ley , melius tranfeamus. Eadem narrac Et tunc diXertul. 1, contr. Jud. c. J. p. I 38. b. fcribens xit Cam ad Abelfr.iticni fuum : Eamus in campum : ^ abiit cum eo illic , {^ iiiterfecit eum. Similiter Ambrof. I. 2. de Cain Ab. c. 8. to. i. col. 218. a. Eamus in campum, Jiieron. vero cp, ad D^maf to, 1, col. j6y. b. TianjeamHS
:
Nunc maap. Aug. ro.8. col. iij.c.d.paulo diftimilitis ledidus ens ii facie terra-, qua abforbitit , recepit fanguinem fratris tui ex c^de mantis tuM. Ambrol. vero 1. i. de inter^
:
pell.
Job.
c. 8.
:
to.
I. col. 635'.
,
f.
vix difcedit ab Auguft.

os
ita fcribens
Maledidus a terra
Ti'i';
qux aperuit
tua.
fuum acciir
pere janguiJiem fratris tui de
manu
'^
Gr.
Kct.\
sVixa-
TpaTc; cy aVo
Sec. ur fup.
7n;
ex*^^
ro^ Vth;
1.
i s^cccâ; to.
&
t, 11.
Simiiitei habet
Ambrof.
i.
deioterpeU, Job. c.
LIBER GENESIS.
Iruftus fuos
;
VULGATA NOVA. vagus & profugus eiis fupcr terratn.

;
Cap. IV. VerSIO AN'TIQUA

fuam dare
tibi
:
^5
jicict virtiitem
gemens
:
&
treTertul. adv. ]ud^
mens ens
I
; .
in terra.
iniquitas
Major Dixitque Cain ad Dominum mea , quim ut veniam merear.
turn
in
14. Eccee)icis
me
hodie i facie terrx
&i
Et elixir Cain ad Dominum Majiis delic meum quam ut remirtatur mihi. 14. Si ejicis me hodie a facie terrx-, & a facie
15.
, ,
'
S-
'
i^- *
facietuaabfcondar,
terra
:
& ero vagus & profugus

me
,
tua abfcondar
& ero gemens &

omnis
:
tremens fupcr
^"g- contr.Fan/i, ' '^-'-S. iji.^.
oinnis igitur qui invenerit
occidet
terram
det me.
15.
&; erit,
ei
qui invenerit
(ic
me
:
occi-
me.
I f
.
Dixitque
Pofuitque
ei
Dominus Nequaquam ita fiet:

:
Et dixit
Dominus Non
fed
omnis
Uieron.
cp.
ad
fed omnis qui Occident Cain

tur.
feptuplum punie,
Dominus Cain lignum

omnis qui
in
ut non
interficeret eura
1
invenillet
eum.
,
Egreflulque Cain a facie

terra
Domini
habi-
tavit profugus
ad orientalera plagam
qui occiderit Cain, feptem vindidas exfolvet. Da^n. 1.1.^61. c. "' ^' Hoc eft: (iirnum quod pofuit Dominus in Cain , S "^ ' ne occideret eum omnis qui invenillet eum. j/ habitavit in terra Naid 16 iHncn. y*/?. heh. t. 2. Jiz. a,
&
Eden.
concepit
Cognovit autem Cain uxorem fuam, qua^ a;dificavit ci&peperit Henoch , vitatem , vocavitque nomen ejus ex nomine filii
I
7.
17.
Et cognovit Cain uxorem fuam,
&
cipiens peperit
tern in
Enoch
filii
&
con- Aug. erat xdilicans civita- ' 'J1^7
&
de
dv.Dei,
7t
nomine
fui
Enoch.
' 8. .
fui
Henoch.
18. Porro
nuit
Henoch
genuit Irad,
Maviael
& Maviael genuit
Mathufael
& Irad ge&

,
18
Mathufael genuit Lamech,
Jiug. ihid,
17.
400. a.
Mathufael genuit Lamech. Qui accepit duas uxores , nomen uni Ada, 1 9
19.
Et fumpfit
fibi
I.amech duas uxores , nofecunda: Sella.

:
& nomen alteri Sella.

10. Genuitque ii. Et nomen 21.
Sella
men
Jabel, qui fuit pater haipfe fuit
uni
Ada,
&:
nomen
Ada
bitantium in tentoriis, atque paftorum.

fratris ejus
Jubal
Et peperit Ada Jobel hie erat pater habitantium in tabernaculis pecuariorum. 11. Et nomen fratris ejus Jubal: liic fuit qui
zo.
pater canentium cithara
& organo.
,
quoque genuit TubalcaLi
qui fuit
oftendit pfilterium citharam. zi. Sella autem peperit &: ipfa

jErarius, &; malleator
&
malleator
&
faber in cunflra opera aris

,
& ferri.
xramenti
&
Thobel , & erat ferri. Soror

usmti.injoii,
Soror vero Tubalcain

1 }
.
Noema.
autem Thobel, Noema.
Sells
Dixitque Lamech uxoribus fuis Ads Audita vocem meam uxores Lamech
&
,
zi
Audite verba
ribus percipite verba
aufcultate
fermonem meum
quoniam occidi
vi-
vulnus
meum , &
mea uxores Lamecli,aumea quia virum occidi in ju\enem in livorem meum.

:
'
5-
'55?
rum
in
vulnus
meum ,
& adolefcentulum m livo-
rem meum.
NoT^
8. to. I. col.
AD Vers iONEM ANTIQUAM.

:
61^.
f.
Ottotiiam opernheris terram
qus
ite-
rumponit
his
;
19. col. 171. d. additis tre~ Et non angcbit virtiitem Jtiam dare tibi ; gemens
1.
deNoe&
Area
c.
if( erisfuper terram. Itidem
I.
2.
de Cain
& Ab.
c. 9. col.
azo.c, 'Nan attgchit virttttem fuam darettbi i feu ut in Mfs. uibus , non audebat virtiitem fuam , Sec. Tertul. 1. contr. Gemens 'i^ tremens erisfuper Jud. c. J. p. IjS.b. addit terram. In Gr, lie "Or; ( ed. Compl. or/ ) />>'? '^"'' ~l^^ ^ ^ "HfoSlMei n,- '"ji^vr ivTvi SSiul Mr ;ttm K,Tfifiuni icn Vi TH^ ttTs. Adimantus ap. Auguft. to. 8. col, Iiy.c. d. alludcns dicit Te entm oper.tri necejp eji terram , quafleriles
: : :
tibijiudus dahit,
T^. I ^. Gr. Kl errf Ka'iV Tpo5 Kvfi'.oi toc Qsov' (Mf. Alex, ac ed. Compl. del. :'r) Mei'â;^ m nhtcc ;uy t^ xps^vvxi^s. Vox autem, Afrix, utrumque lignificat , caajam y Sc crimen , feu culpam : Cajtfam tamen pletique Patres retinent, Ambrof. ftilicet, 1. 2. de Cain & Ab. c. 9. to. i. col. 221.
a. c. legit
Major caufa mea
ef}
qrtam ut dimittatur mihi.
^fmf! ; reliqua ad verbum ut in texm Augufljn. Philaftr. Bfix. de Haeref. col. 720. b. Et erit , omnis qui invenerit me iuterfctet me. Tf I y. Ita Hieron. ex edit. LXX. ufque ad verbum exfolvet , utipfe monet loco eii. Reliqua defcriplimus ex Auctore quaeft. Vet. Teft. Hacc autem verba Omnis qui occiderit Cain ,jeptem vindidas exjoivet , rurfum profert Hieron. 1. quart. Hebr. in Gen. to. 2. col. yii. f.iicutetiam Damafusep. 17. Cone. to. I. col. y8o. b. nee non Auguft. 1. 12. contr. Fauft. to. 8. col. 2 Ambrof. veto I. 2. de 3 5. b. Cain & Ab. e. 10. eol. 221. e. legit Omnis qui occiderit Cam , fepties vindidam exfolvet. Philaftr. Brix. de Haref. eol. 720. c. Omnis qui occid. Cain , feptem vmdtctas perfol' vet. knSt. Qu3cft. Vet. Teft. citatus fup. ad marg. Tônjftc : itaque omnis qui Occident Cam , Jeptem vindidas exfolvet, &c. Gr. Kai siVeK aurw KvpiD<; 0Osj Ou^ i-TCtj* wcc^ fitTtoxTei'â; KaiV , 7r/a inJiiCt^/^^ya -TTa/jaAf'osi* ^ Ksto Kvpic^ o^ OM/z'Tof TW KaiV , ry /.t ci^?>u^ duTsv itocna. tov svfis.
:
Hieron. ep. ad Damaf.

ejl
,
564. a. Major mea caufa qu.im ut dimittar. Ita rurfus qiiift. 8. ad Algaf. to. 4. Major culpa col. 200. f. at ep. ad Damaf. col. yfij. b. fie mea ejl , qujm ut dimittar. Philaftr. Bcix. de Hiref. col. 720. b. Major caufa eft Ji dtmijfus fuero, Auguft. 1. 12.
to. 2. col.
:
Tt.
16.
Nee
plura exhibet S. Hieron. Obfervat

,
tamen
,
ibid.
dici.
OtiodLXX. Naid
tranftulerunt
in Hebr.co
Nod
contr. Fault, to. 8. col. 2 52. g. Major eft caufa mea , deinde omilTisintermediis , fubdit :Ji ejicis me, &c. Audi, quf ft.
Eadem profert Eucher. Lugd. quxft. in Gen. col. 840. h. cum eodem additamento. In Gr. vetfus integer lie i. mxhcj legitur 'S.'Bi>.hi Jl Kaii iIttI w/tKu-Trii tv QiS
: ,
7
,
Nai/
y.ar5vx^rt '/=//.
Exiit autem Cain a ftcie

contra
,
Vet. Teft. ap. Aug. to. mea reltnqutme , ( Mfs.

if".
5. q. y. col.
4y. b. Major caufa
eft
Dei
^
,
habitavit in terra
Naid
;
reltnqtie.
14. ItainGraeco,
,
verbum pro verbo. In Mf. tamen
17. Similia ficans civitatem ,

if.
Grscum
habet
nil!
Edem. qurd port hoc , ndit&i
Alex, ac edit. Aid. loco

tx/3aÊ^5,
s}ipme:(
fi ejicis
exftac
;;'
oVoVTi
Tf.
unde Tertul. 1. contr. Jud.c. y.p. 158. b. legit: me hodie facie terij: , ^ a facie tua abfcondar i ^ ero gemens ^ tremens fuper tetram ; ^ omnis qui invenerit me , occidet. Item Ambrof. 1. 2. de Cain 5c Ab.c. 9. col. 221. a. c. Si dtrelmques me hodie, a facie tua abjcondam me ; omnis qui invenerit me, occidet me : atep. 57. col. 957. e. lie Abfcondam me , ^ ero gemens , ^ tremens (uper terram ; ^^
Etejicies
.i
:
addit Kai sTccvo/attcs tmi' Tc^/f eVi &c. Et nominavit civitatem in nomine , &c. 18. InGt. Mcti>;<:ii>.!t iton Mathuftel.
,
tt.
verbo.
19. 10.
Eadem
in Grasco leguntur
verbum pro
'Itpa^* yTc;ir Tf. 21. Gr. Kai Src/na ru a'/sj^w ivrv iXTxJ s:{,aj; , ScQ. ut in Lat. Ambrof. 1. i. Hexa. eol. 14. a. De eo qui Jubal didus eft : hie eiat pater qui dcmonftravi
,
pjalterium
& cith.irarn.
J's
._
erit
omnis qui
&c. ut fup. Autl. veto

terr.e
;
qujeft.
Vet. Teft.
hodie a facie
,
f. 22. Gr. SsMa

peperit Thobel
durvi eVfuj to
cprr
,
j,
ir eew-
q. 5.
apud Aug.
to. 3. col. 45'. b. Si ejtcis
me
tua
^ a ftcie
me
hodie a
men^ fuper
ejicis
terr.tm
abfcondam me i erit , emnis qui

to. 2. col.
,
ero
,
gemens
^ ^
tre~
foxcVo; x^'''' X'^''"^' *"^- "' '" ^^'' malleator , fiber sris , JJ erat
;
'^'"''
'""""
f5 iff'
ScQ.
Sec.
ut in textu,
Hieron. ep. ad Damaf.
faae
terra
564. a. fie habet : Ecce et i^ a ftcie tua abfcondar ,
5?. 25. Idem Hieron. ep. ad Damaf to. 2. col. 564. f. jtive Quia virum occidi in vulnere meo , J6y. a.habet neinin lnore mio. Similiter Auct. qusfft. Vet, Tell, q. 6.
, :
^4
fp.
LIBER GENESIS.
Vkrsio antiqua.
de Cain , de
:
Cap.
V. VuLGATA
NOVA."
:
ad
T>am.
1.
1. S^S.
Quoniam fepries îndicabitur " Lamech aiitem feptiiagies fepties.

2\.
24. SeptuplumultiodabiturdeCa'in raech veio feptuagies fepties.

2
5
.
de La*
a 5. Cognovit Adam iixorem luam Evam nominavit noconcepit , peperit filiiim , e. J. }J(S. 4-/ men lUius Seth , dicens Suicicavit enim mihi Dens femen aliud pro Abel , quern occiditCain. Aug. ihiJ, c 18, nominavit no2.6. Et Seth natus eft filius , 400, d. men ejus Enos liic fpera\it invocare nomen Domini Dei.
Aug.
I. I J.
deciv.
I>ri,c.S.l. 7- 387.
/.
&
&
&
Cognovit ijuoque adhuc
Adam uxorem
fuam
Setli
,
& peperit filiuin

:
vocavitque
dicens
,
.
Pofuit mihi
nomen ejus Deus femen aliud pro

filius
, quem vocanomen Domini
Abel
16
quern occidit Cain.
&
Sed
:
& Seth natus eft
vitEnos
Ifteccepit invocare
NotjE ad Versionem antiqua M.

ap. Aug. ro. 3. col. 45. d. Occidi virnm in livore meo , jnvsnem in vnlnere meo. In Gr, 'An^care /ua th? ^wch^ 71^tarjts; Aajusx .sVwTicat&e fiH ry; ^07!?;* oTi olt-J pec aVsXTe/j-os
tf. 24. Itidem in Grsco praeter verbum , ex/e/ixhto!; , Huic leftioni favet vindicatiim ejl , pro vindicabilur. Terml.l. de orat.c. 8. p. 181. c. dicens In Gene/i de Cain
;
feciitiisfitiffel
If.
ait ejfe futuriim.
zy. Sitnilia
Gr^cum liaber
yuyct'Ax
,
nifi
excipias ifta ."Byvta

,
as 'A//< Ei^Kv TMv
Vrv
3 Jt,
oi/Mct/aycflc
fTexe*- vio^*
^ i-n-un'/.ixrj- .... Myiia

,
Jepties
de
Lamechautem
feptuagies fepties hia lepiil.itaej}.
Similirtr Hilar, in Matth, col.

C.i>'n
701. h.Sohend.i
efl
,incjuit ,;>er
pcetm infeplttplum conjiituta

f.fqtte
fed in Lantech Jupeft
plicium
ad feptuagies
,
JJ fepties
:
conftitutum. Auit.
:
qiisft. Vet. Teft. q. 6. col. 45. e. aperte

vind:c.it!!n: eft
Dixit
de
Cain
&c. Idem Augufl. infra , col. 596. b. pto nomina'jii , legit appellavit , ad verbum e Graeco cognominaz'it. Hier. quxft. Hebr. in Gen. to. 2. col. yiz.a. Et vocaiit nomen ejus Seth i fufcitavit entm mihi Deus femen aliud pro , &c. ut iup, t. 26. Similiter habet , Hieron. qusft. Hebr. to. 2. col. y 1 2. a. Lt -jocavit nomen ejus Enos ; hie (peravit invocare nomen Domint Dei. Item Ambrof. I. de Parad. to. i. col. i yt, c. Enos , qui fperavit invocare nomen Dom. Dei. In Gr.
s'âitVuK,
,
'
quajijamjatlum
:
& paujo flip, de Lamech

poft
alltem feptuagies fepties
its
nempe
Lamech
ei
qui hoc
VT05
H>.7ricer s'jruci?.s7âi
&c. ut
flip.
CAPUT
Versio antiqua.
Aug.
liv.
t.
,
V.
I.
ly.
c.
de
t.
i.T Tic liber
Dei
II.
hominum. Qua die fecit Jrl-Deus Adam , ad imaginem Dei fecit Ulum.
nativitatis
2.
VuLGATA NOVA. generationis Adam. T Tic X Xqua creavit Deus hominem ad

eft liber
,
In die
fimilicu-
Sap, ti
7- 404' g'
dinem Dei
fecit ilium.
23-
Mafculum
:
dixit illos
&
& feminam fecit illos, & benecognominavit nomen eorum AAdam

ducenti&
ti-iginta
z.
Mafculum
:
& feminam
Adam
creaviteos
& be,
Ecclim
nedixitillis
&
vocavic
nomen eorum Adam

centum
in
17. 1.
Sifp. I.
dam , qua
Hilar, de Sjnod,
3.
die fecit illos.
die
quo
}
.
creati funt.
Vixit autem
annis:
Vixit autem
triginta annis
Xl^l.a.
fecundum effigiem fuam , & fecundum limilitudinem fuam , & cognominavit nomen
& genuit
Qtiicft.
&
genuit ad imaginem
&
limilitudinem
fuam,
vocavitque
nomen ejus
dies
:
Seth.
ejus Seth.
Hieron,
4.
Fuerunt autem dies Adam, poftquam genuit

:
4.
Et fafti funt
Et faftum
,
Adam
poftquam genuit
filios
Heir,
1.
1. Jii. *
Sedi , feptingenti anni
& genuit
filios
& mias.
Seth, odtingenti anni

5
.
genuitque
&
filias.
I.
eft
omne tempus quod
vixit
eft.
Adam
'Aug.
eiv.
I.
,
anni nongenti triginta ,
& mortuus
I J.
<.
de
IJ.
6.
Dei
3j6. t.f.
nos , 7
8.
&
Vixit autem Seth quinque genuit Enos. filias. geniut filios
&
ducentos an-
&
Vixit quoque Seth centum quinque armis genuit Enos.

6.
7
.
&
&
tingentis feptem annis
Vixitque Seth poftquam genuit Enos , ocgenuitque filios , filias.
Et fiierunt omnes dies Seth duodecim mortuus eft. nongenti anni ,
&
&
&
e
omnes rum duodecim annorum ,

8.
Et
h&i
funt
dies
Seth nongentoeft.
& mortuus
,
NoT^
V. V.
I.
AD Versionem antiqua m.
dicens
:
Adverbum
Graeco,
,
primoplafU
Ad.e fcilicet
,
nativitate
nfqite
ad
prstcr unum , to oVo/â cti>r^ loco nomefi ecrttm ; at in Mf. Alex, to occâ dur^y, Augufl:. lococit.c. 17. col. 599- f. conrtamer legic , nonien eorum. Similiter Hieron. qujert. Hebr. to. 2. col. JI2. b. Virum^
I-
Icidem Greece
dzluvmm
Seth.
anni Junt 2257. qui per generationes /ingulai fideliter comprobantur anno 2 ô. genuit
failttm
J?. 4, Ira Hieron. ufque ad vocem attni : reliqua adduntur ex Auguft. I. i j. de civic. Dei , c. 8. col. 587. c. omnia autem cum Gr. conveniunt, nil! quod ôfi Adam legitur , a<; s^Has, ^1^ vixit ; fed in Mf, Coc. deeft , 5 s^vce , fequiturin Gr. yUETct to ysymGat o-vrh rlv S"', pojl-
fnb Noe
mtilierem fecit
col.
eos
^ benedixit eos
legic
,
vocavzt
nomen eornm
Adam, Hieronymo
841.
3.
accinic Eucher.
Lugd.
eis :
quaeft. in
Gen.
a. nifi
quod
^benedixit
at in
Gr. su-
InGrsBCo fie "E^h /e 'AJif^ Tpicin-ovTO. ^ //oci'/ivvvis y.xMf, Alex, i'ux.y.an-.a. k. T/iiaxccTot ) tw êViJKo'waCE, TO. THC iV/ai- duT^ Kf K<X.Ta THJ- ilKOitX. UUTif &c.ut in Lat. Hieron. quxft. Hebr. in Gen, to. z. col. 512.
If".
:
wV/a
jt,
\ox clurov , non reddicur ab Quia in ducentis erraveraty confeqitenter hie pofuit feptingentos , cum in Hebi\eo hie hit' beatur , cditigentos ^Jupra centum. Idemnotac S. Auguft,
qrtam
ip/e
genuit Seth
:
quae
Hieronymo
fubdit S.
Dodlor
b. Vixit aittem
tid
imaginem
Adam ducefttos ^ nigznta aunos ^ genuit ^ Jimilttndtnem Jttam ^ z/ocaz-it fiomen ejus
, i
:
!. 15".
de
,
civil.
(
Dei
c.
)
10. to. 7. col. 589. c. Pofteaquam ,

,
inquic, ettm
noflris
verjitatis
Seth
genuit
Jeptwgentos vixijje legitur in

atqite tta in tttrijqtte
Sciendum qiidd ujquead diluvinm , nbi in nfljhis codicibtis dttcentorttm , ^ qttod excitntt annoitimt genutjje qtiis dicitur , in }ieb)\eo habeat , centum annos , reliqieos qitijeqitttntur. Idemobfervat Auguft. 1. ly. de ciSeth.
Turn addu
oSingentos vero in
illis ,
uni~
jumjna
concordat.
vit.
10. to. 7, col. 389. C. his verbis Inter Hehrxos t5 nojhos codices deipfa timneio anjiorum nonnnlla -videtnr effe dtftantia y quod igrioro qtta ratione Jtt failrtm
Dei,
c.
ir. 6. itidem Graece. Augufl:. loco cit. addit: Velfecundiim Heirxos , quinque centum atmos : fupra c, lo. col. 589. c. Deinde ^ inquit , per confequentes generationcs anteqtiam gignatur qui g'gni cojutuemoratur , minus vixijje
&
apttd Hebraos pater ejus inveTiitur centum annos
Ham
ipfe
homo primus
ejl
Adam
antequam gigneret flium autem centum

fe dicit
^qm
appellatus
betur.
Seth
ducentos triginta annos vixijp reperitur

in Hebrîs
triginta perhi,
i Jed pojh quamejl genitus ide7n ipfe , centum mimtfquam in Hebr.ets 1 mde numeri uni' inveniuntur in nrflrts : atque tta hitic
incodicibm
noflris
I'erfitasconfonat. Similiter Julius Hilario

col. 574. ait
1^. 7.
:
Bibl.
PP.
/
to.
^,
Qaod autem
hie
ignorare
;
infra c. 15.
Seth lo^. genuit Enos.
col. 592. c.
expUcare tentat
vid, infr.
,
Idem coniirmac
Julius Hilario
Bibl.
PP.
Notam ad t. 25. co. 6. col. y^.
Sic eft in Grjeco.
t>
8.
Ih Cr, Ki r/f'Qno
,^ /ailrfifm
&c, uc inLac#
LIBER GENESIS.
VuLCATA
9. Vixit vero Buit Cainan,
Cap. V.
Net.
45
NOVA.
Veksio ANTIQUA.
&
gei^)^.
Enos nonaginta annis,
9. 10. 12. 15. lb. 21. Fide
ULGATA NOVA.
i
o.
,
Port cujus ortum vixit oftingentis quindecim
17.
Et
fafti
funt
omnes
,
dies Malaleel oitingenu
annis
1
&
genuit
filios
&
eft.
tilias.
nonaginta quinque anni

18.
& mortuus eft.
1.
Faftique funt omnes dies Enos nongenti quin-
Vixitque Jared centum fexaginta duobus annis,
queanni,
I i
.
& mortuus
& genuit Henoch.

,
Vixit quoque Cainan feptuaginta annis
&
&
9.
Et vixit Jared poftquam genuitHenoch , oftin-
genuit Malaleel.
gentis annis,
& genuit
,
tilios
&(ilias.
Et vixit Cainan poftquam genuit Malaleel oftingentis quadraginta annis , genuitque tilios
1
5.
10. Et
ginta
i
I
fafti funt
omnes
dies Jared nongenti fexa-
duo anni
.
& mortuus eft.

vixit fexaginta
filias.
Porro Henoch
quinque annis
ecli,
14. Etfafti funt

cern anni
1 5
. ,
omnes
eft.
dies
Cainan nongenti de-
& genuit Mathufalam.

2.
& mortuus
Et ambulavit Henoch
,
cum Deo
&
44. ifi. Hci. II. vixit , poft,
Vixit autem Malaleel fexaginta quinque annis,
quam
tilios
genuit Mathufalam
uccentis annis
& genuit
5-
& genuit Jared.

16. Et vixit Malaleel poftquam genuit Jared,
oitingentis triginta annis
:
&
3
.
tilias.
Etfafti funt
omnes
dies Henocti necenti fexa-
& genuit
tilios
&
tilias.
ginta quinque anni.
Vulcata
1 4.
nova.
24.
lit.
Versio ahtiqua.
Et complacLiit Enoch Deo,
Ambulavitque cum Deo,& non apparuit
&
non
eft
C;;r. Tf/i/m./.
*
j,
quia
tulit
eum
Deus.
inventus
25.
poftmodum
quia
Deus ilium
tranftu- i^^-
15. Vixit quoqae Mathufala centum oftoginta feptem annis

,
& genuit Lamech.

&
ta
mech ,
nuit
z 7.
i6. Et vixit Mathufala, poftquam genuit Lagefeptingentis odoginta duobis annis ,

tilios
Et vixit Mathuflila annis centum fexaginfeptem, genuit Lamecia. z6. Et vixit Matiaufila, poftquam genuit Lamech , annos oclingentos duos , genuit filios
Hieron,
qt<fi,
&
Hehr,
to, 1.
Jil.i-i
&
tilias.
&
omnes
,
&
filias.
Et
facti funt
dies
Mathufala noneft.
genti fexaginta novem anni
& mortuus
27. Et fuerunt omnes dies Mathufalae quos vixit, anni nongenti fexaginta novem , mortuus
&
eft.
NoTiE AD VeRSIONEM ANTIQUA

V". 9. Ju!. Hilar. Bibl.
M.
fitpra
PP.
to. 6. col. 574.
habet
Enos
fntjje convincitur.
diiius
y
Cum
autem
^6^* annis
vixijfe Jtt
nnno
"t*
i<)0. geniiit Ciiinatn^
Gr. Kal
s^nosi' '*':* 5
Jth sKccTor
10.
1.
& feqq.
:
tUHS
efl y
,
addit
morAuguil. loc. cit. port hoc * Atqne ita deinceps quontm anni commemo-
dubium efl 14. enin annos vzxijje pofl ddiivium, Et quemodo verum efl , quadotlu tant'um animx in area Jalvit fada: funt 1 Reflat ergo nt quomodo in pler:jque , ita ^ :n hoe
?mtli
Jit error in numero. Siquidem l^ in hebrjets i^ Samarisanorutn librts ita Jaiptum reperi : Et vixit Mathujala 1 87, an^
nis , &,c, ut in Vulg. A die ergo nativttatis MathujaLz , /que ad dietn ortus Noe , /f anni ^6^. Ihs adde 600. annos No'e y quia in (exceutejitno vitJi ejus anno fatlum efl dt* iuvium : atque tta fit ut 969. vit,x fux Mathujala mortuus Jit y eo anno quo capit eJJe diluvium. Similiter Auguft. !. 1 5,
rantnr
flip. cap. JUia/qne genutjp reticentitr : 10, col. 387. c, ScriptHta divina y inquit , tthi '^ nmneitim annortim , quos illi homines vixerttnt , conimemorat , ita conclndtt , nt didtt deillo de quo loqtiebatur : Et gen /tit flios
necjllios
&
^filias
i
,
anni
ir.
tot
^ ftteritnt omnes dies ^ mortuus

efl,
,
illitts ,
vet Hints
quos vixit
12. Jul.Hilario
p.
'i,y4.
Cainam anno 170. genuit

Ep/o^nxofTa
jt^
de
f.
civit.
Dei
c,
10. to, 7. col. 589.
f.
hunc nodum foU
M.alelehel^
*,
Gr.
K,ai e^^^s Kcciccv
sx.ctTo^
eth*
vit;
maxime vero cap.
II. col. 590. b.

:
&
c.
13, col. 593,
sy=yrwt Toy Maxe?.eHA.

"t.
15. Jul, Hilario, ubi [wp. Malelehei atmo 16$. genuit
Jaretb.
Gr. Kal
s Ph^:'
MccAeAtHA Tr/fxc
c,
e^tJx.oj'Ta
gxaroi'
quo poftremo loco ita dilleiit Rurjus movet cur in odava generatione ante quam de Mathujalem najceretur Lamech , aim apud Hebiwos Icgantur centum odogintaduo anni , v:ginti
T^. 18.
Jul. Hilario ubi fup.

KacJ e?Hcey
'let/): J'
lEnocb.
Gr.
t/'o
fc,f7f;H5e Tov 'E/i.^*
S.
Aug,
I.
anno i6z. genuit ^ eîDtofTct stm k, gVaxaV ly. de civit. Dei , to. 7,
Jaretb
mtnUs inveniuntnr in codicibus noflris y ubt pottiis adds , pofl gcvitum Lamech complendam reflituuntur ad fummam , qitx in codicibus utrijque non difcrepat
centumjolcnt
('959. J
fed qnomodolibet iflud accipiatur
rede fieri
col. 589. e. notat codices dijcrepare.

ir-
in fexta generations
nujquam ntrofque
tbttjatam.
ii. Jul. Hilar, ubi Tup, Enocb anno 16^. genuit MaGr. Ka'i e^ncsi' 'Ei-wp^^ TeVre ^ s^HXccra ^ sVot14.
Tf.
Eadem
to
rurfus habet Cypr.
1.
de Mortal,
p.
zjy,
c. Y)f:xKt
cei
unumy piacuit y^to
complacuit. Gr. Kal ev^ps^ny
nullomodo dubttaverim , ut cinn diverjum aliquid in utrifque codicibus inveuitur , quandoquidem ad fidem rerum gej~ tarum utrumqne ejJe non potefl verum , ei lingua potiiis ire^ datur y undo efl in aliam per hit erpretes fada tranfiatio. i\ain uno Latino , in quibufdam etiam cedicibuj (Sracis tribus , 0 etiam Syro inter fe confentientzbus y inventus efl Ma~ thttfalem (ex annis ante diluviumfuijje dej'rtndu<. idem pari-
'Eya<yi
Qico' Kîsx svpiCKSTo
or; ^ctsChzei' duToy
ler obfervatquicft. 2, in
tionemy\n<\VL\iy
Gen,
to, 5. col.
^So.b, Banc qn^f-
0eo;. Hieron. ep. ad Damaf, to. 2. col, 565. c. Etnoninveniehatur y quia traufltilit ilium Deus. Ambr. 1, de Elia
jejun. C.22. to.
I, col.
plurium codicum
niendojjias pcperit.^jn Joliim

,
&
quippe jn
cioiibus
llebr.cis aliter
invenitur
verum etiam in LXX. in,
562. c, hue alludens dicxi: Enoch raptus ad ctrlum eft. Item Auguft, 1. ly, de civit Dei , c. 10. col. J89. e. hi feptima , inquit , ( generatione ) ubi ille qui natus ejiEnocb y non mortuus y (ed quad Deo placueritytranjlatus ejje narratur i eadem dtffouantia efl qux in ftiferiortbus qutnque de centum annis yantequam gigneret eumy qui ibi commemoratus efl,Jil:um ; atque ita in jumma Jimtlis confonantia : vixit enim annoSy anteqttam transjiy retur yjecun-'
terpretatione.
y
Mathufalam
in codicibus paucioribus
fed vera'
Jex annos ante diluvium reperitur fuiffe defundus, Julius Hilario, Bibl, PP. to. 6. col. 374. hoc erratum ita corIgitur , inquit Mathufalatn vixit anrigendum credit
:
dhm
utrojque codices,
ifV".
25, 26. 17.

,
CCCLXV. Ad hc Hieron,
loco
cit.
TamofaquitjiiOy
y
Lamech ; '^^ pofl hoc vixtt annos 787. /if enim divinxScripturx fides vera demonflrat y qux Matkujalam ante diluvium ^ vixijfey^ mortuum effe narravit. Jam vero i\ cuiioiiiis infpicias unde manaverit error , an ex Judccis , an ex LXX. Inierp. neuuis illorum tribuendus ell , JiAuguftino fides , ait enim lib, ry, de civit. Dei c. 1 3.
nos 182. ^Jic genuit
,
inquit
^ difputatione omnium Ecclcjiarum ventilata
quod
pojl
ejjet
col, 392.
f.
Abjit
tit
pru dens quil'piam vcl Jud.tos cujujli'
juxia diltgentem fttpputattone?n , quatuordecnn annos diluvium Mathufala vixtjfe referatur. Etcnim cum
bet peiver fit axis atque malitix
tantum
potuijje credat in codi^
Mathufala annorum 167. genuit Laniecb. Kurfum Lamech fum ejfet annorum iZB. genuit Noe. EAfiutit Jimul ujque ad diem nativitatis Kocynnni vita Mathujal> ISS' Sexcenteji'mo autem anno vitiV "So'e diluviutnfatJum eji. Ac per hoc habita fupputatione per partes >955. anno MathufaU , dtluviam
lateque dtfperfis ; vel LXX, Hlos memorahiles viros , hoc de invidenda gentibus verttatt unum cor.imuntcaffe conjilium. Credibiliuj e^go quts dixerit ,
cihitstammulus
^ tamlange
cumprimifm de
bihliotheca Ptolemxi defiribi ifla cffperunt , tunc aliquid tale fieri pctuijp in codice uno , fcilicet primi$tis inde defcript ; ttfide jam iattits <manartt , ubi (omit
Tm.
/.
: : :
26
V E RS
Fide Not.
Ker. Ji?-"I
LIBER GNEESIS.
A N T
I
Cap. V.
QU
A.
VuiGATA
duobus annis ,
NOVA.
:
i8. Vixit autem Lamech centum ofliogmta
&
genuit filium
uU
/up.
iQ. Et
ttiftitia ,
vocavitnomen
ejus
Noe,
dicens
Ifte
reqiiiefcere
jimbr. di Not
&
nos faciet ab operibus noftris, & a a terra ciii maledixi: Dominus Deus.
29. vocavitque nomen ejus confolabitur nos ab operibus
Noe
dicens Ifte
:
&
laboribus
ma-
nuum
nus.
noftrarum , in terra cui makdixic Domi'.
Arcitc, I. iiy.ii.
VuLGATA NOVA.
JO. Vixltque
Lamech
poftquam genuit
,
Noe
filios
feptuaginta feptem anni
quingentis nonaginta quinque annis

filias.
& genuit
&
cum quingentorum
^Japheth.
eflet
mortuus eft. NoS vero annorum, genuit Sem, Cham,
&
}i
Etfaiti funtomnes dies
Lamech,
feptingenti
NoTiE AD VerSIONEM ANTIQUAM.

ilia
Ec hoc , inquit , in ^nsflune di vita Maibufahm non ahfurdKm iji Jufpicari, Idem judical de annis cenmm , quibus differebant fupra
qnidtm
acciiere etiam feriptoris error.
time
tern
, id eft , in annis Lamech filii Mathnfalem , patris anNoe .,fumma univerjitatis difcrepat , fed non plurim'um ;
Crxci ab Hebrasis
Hehrsi!
,
Ilia diverjitas
inquit
mimerorum
,
in noftris
viginti enim JJ qnaltior annos plus vixiffe in Hebrîs , qnim anteijuam gigneret codicibus invenitttr.
Nam
aliterfe hahemitim in codicibiis Grxcis
Lntinis
aliter in
,
.,
ftium
uH
non
efl ifla
de centum annis priiis additis
^
nee
foftea detraSis ,per lot generaiiones lominuata (arilitas malitixJtidxorHtn , nee diligentia ^ vel pritdentia LXX,
In^
terpretum
fed feriptoris trihuattir
errors
qiii
de hibliotheca
Noe , fex minus hahct in HetrMS qrtiim in noftris i poflea vero quam eum genuit trigtnta amplws in eijdem quam in noftris ; undefex illis detrailis , reftant viginti quatuor , ut diHum eft. Tf. 29. Ambr. loc. cit. Hie faciet nos rtquiefctre ahoperi,
qui I'ocatns
efl
CupradiHi regis codicem defcrihenditm primus accepit. t. 18. Jul.Hilarioubifup. col. 574. fie habet
bus
:
1^4
ofTif
triftitia
Lamtth
07/cM-
â
Nm5
Môii'
&c. ut fup. OyTcs
Gr.
Koti eVo'j'OjUace to
J'louxTcujaet
H/<a5
okto Tar
anno 188. genuit Noe, Gr. KJ

jtflCTa.
)Cf
e^Mce
Ai^^x
'^'r^
J-
de
EXaTO/ th,Jc, f7f'ft'H(Jei' i//3f. Ad haCcAuguft. 1. I J. civit. Dei , c. 10. to. 7. col. jSj. g. Infola nona genera-
CAPUT
Versio antiqua.
Aag.
/.
VI.
VuLGATA
I.
NOVA.
homines multipHcarl
procrealTent
de civ. Dei
c.
IJ.
23.
(.
7.
ET
fadliun eft
nes multi
fieri
poftquam coeperunt homi nat fuper terrain , &. filix nat
/Ûmque
V/ fuper
2.
coepiffent
terram ,
&
filias
Videntes autem angeliDei filias hominum, quia bonx funt , fumpferunt fibi uxores ex omnibus, quas elegerant.
5.
videntes
,
filii
Dei
filias
hominum quod
ef-
fent pulchrs
acceperunt
fibi
uxores ex omni-
bus, quas elegerant.
Et dixit Dominus Deus

:
Non permanebit
fpiritus
ter
meus in hominibus Ms in aeternum , propquod caro iunt erunt autem dieseorum cen-
Non permanebit fpiritns Dixitque Deus 3 meus in homine in aternum , quia caro eft emntque dies illius centum viginti annorum.
: :
NotjE ad Versionem ANTIQUAM.

t.
I.
Gr. Ki
iyhm wUa ip^cttTo,

1.
militer habet Tertul.
factum
eft
clim cirpijfent
eis.
&c. ut in Lat. SiEt homines plures fieri fuper terram , i^
fos corpore
bonos vocare.
:
de
vel. virg. c. 7. p. 312. a.
Mf.
Floriac.fie
ejfent
pulchrx
3.
Vid. Laclant. 1. 11. c. 14. In autem filii De: filias hominum quoi acceperunt fibi eas ah omnibus quas etepVidentes
fili.t n,it.e
funt
runt.
,
t.
2.
Videntes
autem
&c.
Quod obfervat
Nobilius
ifta
apud Auguftinum conjungi cum fupeiioribus , detraflra vocula , autem omnino falfum eft , Mfs. omnibus faveniion 'I/o'.ts; /= v:a\ li stxi? In Grsco fie bus.
,
:
Eadem exftant Gra:ce , prsrer hoc , /1 to drtt oafna;, propter quod ipjicarnes Junt. Aug. ibid. 1. 20. In hominibus iftis , quoniam car c. 21. col.<5o2. e. habet funt , abfque hoc , in aternum : fimiliter quxft. I 34. ia
Ttr,
duni
&c. Ut in Lat. In Mf. veto Alex. 'I/oVte; /s d T? 0s? ut legebat AugufV. vox autem , angeli , non ita angufte hlc accipienda eft ac fi homines non fuiffent , banc nempe ita explicat Auguft. loc. cit. col. 408. b. c. Spirttu Deifuerantfadi angeli Dei 2$ filii Dei ; fed decliiiando ad infer iota , iominerdicnntllr nomine natiirs , non tXX. qtiidem Interpretes i^ angelos gratis ; Sc poft pauca Deidixerunt iftos , '^ filios Dei ; quod quidem non omnes codices habent , nam quidam ni/i filios Dei non h.ihent. Idem obfervat qusft. 2. in Gen. to. 5. col. 380. b. c. Ouxritur ,
xxKii
sW
iitysmi
3. col. 411. a. delet, in xtermim, fed legit, quod carnes Junt, fecundum meliotis nota: Mfs, fie etiam qu.Eft. JJ. in Exod. col. 438. c. Non permanebit in quoni.tm carnes junt , abfque iftis hominibus fpiritus meus , hoc in ate;num : & vero in Mf. Oxon. ac edit. Aid. deeft legit Si'; to^ alStoL. Tertul. etiaml. de refur. earn. p. 570. a.
Gen.
to.
propter
Hon
meus
manehit fpiritus meus in hominibus
iftis
quia caro funt
at lib.
in
de Monogam.
iftis
f.
p. 951. c. Non permanebit fpiritut hominibus in avum , eo quod caro Jint. Hilar, in
Pf. 64.C0I. 1(53.
Et
inquit
quemadmodnm
potuerint angrli cumfiliabus homi-
meus
in
hominibus
iftis
Grxci quamvis nonnulli 2? Latini concumbere non angelos habeant , fed filios Dei; quos quidam ad folvendam iflam qusftionem , juftos homines fuiffe credidetunt , qui potuerunt etiam angelorum nomine nuncripari.
num
codices
Pf. J J. col. 1 14. a. manebit. Ambrof in

col.
Deus : Non permanebit fpiritut quoniam caro Junt : fimiliter in excepto verbo , babitabit , loco perdixit
,
Similiter
Ambrof.
in
Pf
118.
col.
lOII. d.
Qui autem,
inquit , ciim ejfent angeli Dei , hoc eft xiitx prohitate angeloQui ergo cum angeli viderentur , rum imitantes gratiam capti funt decore femineo. Auct. etiaml. de fing. cleric, ap.
in Luc. 9. Pf 118. col. 101 i.e. 1406. d. Dominus Deus dixit : Non permanebit J'piritns meus in hominibus iftis in aternum , propter quod caro funt in Pf. 38. col. 8j6. a. Non permanebit in bis fpiritus meus in xtermtm , quoniam c.irnes funt : at 1. de exhort, virg. to. 2. col. 296. a. delet in aternum, Sc h^hst caro , non carnes : 1. 6. Hexa. c. (5. eol. 127.6. nee non lib. dc
&
&
Cypr. p. 532. Angelos vocat

gelos
:
Novimus
inquit
an-
cumfeminis ctcidijfe. Tertul. vero 1. de vel. virg. c. 7. Confpicati autem filii Dei filias homip. 312. a. fie legit num quod pulchrx ejfent , acceperunt Jibi uxores ex omnibus quas elegerunt. Item Hieron. quxft. Hebr. to. 2. col. 513. b. Videntes autem filii Dei filias hominum quia bonx funt. Vox autem Gr. y.aâl', per banc alterutram reddi poteft , vApulchrx, ve\bonx. Id ipfum fignificat Auguft. 1. ij'. de civit. Dei , e. 23. col. 407. (. Bonas , inquit , id eft , fulchtas i tonfuetudo qmppe Striptur hiijiis efl cnamfpecit'
eel. 945. d. c , c. 2. eol. 3 J7. c. ac ep. 39. quidem, in sternum, fed legit , quoniam carnes funt : fimiliter I, de Noe & Area, c. 3. eol. 250. b. &l.de myft. col. 327. e. nil! quod delet vocem iftis , poft hominiat in Pf 118. coL Il68.flegit, in his hominibus , bus deinde , quoniam carnes funt , ut (up. & in eundem Pf col. Erunt dies eornm anni centum viginti. J 020. b. addit 5. b. c. Et dixit Hieron. quacft, Hebr. in Gen. to. 2. eol. Dominus Deus : Non permanebit fpiritus meus in hominibus erunt dies torum iftii in (Sternum , jw sarms funt i fed
Ifaac
& & anima
alibi, toUit
LIBER GENESIS.
VuLCATA
4.
Cap.
I.
1
NOVA.
fiipcr teiraiTi in dietil 11
V
4.
E R
A N T
Q U A.
Gigantes autem erant
bus
Lllis:
poftquam enim
iiigreffi fuiit
,
Dei ad
Gig,intes autem erant fiiper terram in die- ^nif. Iibifup.cci, bus illis. Kt poll illiid , cum intrarent filii Dei 4"7-/x.
filiashominum, illrcque genuounc

tentes i feculo viri famoli.
5
.
ifli
funt po-
Videns autein Deus quod multa malitia hoelTet in terra

,
minum
& cunfta
cogitatio cordis
,
intenta efFet ad
malum omni tempore
ênerabant libi , illi erant ad filias hominiim , gigantes a (xculo homines nominati. Jhi. 5. Videns Dominus Deus, quia mulriplicatoe funt malitii liominum fuper terram , omnis 40 J. f. quiique cogitat in corcie fuo diligentcr fuper ma-
&
24.
</,
&
6.
terra,
poeniruit
eum quod hominem

,
feciflet
lu
Et taftus dolore cordis intrinfecus
ligna omnes dies 6. Et cogitavit Deus quia fecit recogitavit per terram ,
hominem
fufe-
&
In/
21.
J. 19.
7.
Delebo, inquit
,
hominem, quern
:
creavi,
,
7. ci
,
Et
dixit
Deus Deleam hominem,qiiem

:
4 facie terra;
fecifle eos.
ab liomine ufque ad animantia

poenitet
Matt. reptili ufque ad volucres cceli
emm me
ab homine ufque ad pecus , a reprilibus ulque ad volatilia coeli , quia iratus

a facie terra:
,
&
fiim
vert invenit
quoniam
feci eos.
8.
Noe
H:e
gratiam coram Domino.
Icdi.
9.
funt generationes
Noe
Noe
vir juf,
44-
7-
tus atque perfeftus fuit
in generationibus fuis
tione fua
Noe vir juftus atque perfeQus , Deo placuit.
in genera-
tJiirtn. ^Hxji.
Hei,
to.
i.
JIJ.
e.
cum Deo
pheth.
1 1
.
ambulavit.
filios
,
10. Et genuit tres
Sem , Cham
&
,
Ja-
Corrupta eft autem terra coram Deo

eft iniquicate.
&
repleta
1
1
(
Cumque
vidifTet
Deus terram effe corrup-
II. Corrupta eft autem terra coram Deo , impleta eft iniquitate. 12 quoniam corrupit omnis caro viam
&
Ambr,
Nflif
to.
I.
, c.
J^
J.
i^
h.
Area
251.
HjUr.
iSi.f.
in Pf. 64.
tam
omnis quippe caro corruperat viam fuam fuper terram , Finis univerfse carnis vedixit ad Nog I } repleta eft terra iniquitate i facie nit coram me ego difperdam eos cum terra. eorum ,
.
: :
ejus
nis venit ante
Dominus Deus ait Tempus omnis homime, quia repleta eft terra iniqui:
Ambr. de Noe
J.
to, I.
f,
151.
b. i.
&
tatibus fuis
14.. Fac igitur tibi arcam ex lignis quadratis: nidos facies in ea , bituminabis earn intus foris bitumine. Et facies arcam trecentorum cubitorum 1 5. longxtudine, quinquaginta cubitorum laiitu-
14. Fac
tibi
arcam delignislivigatis
manintrin-
Amhr. Hex.
I.
I.
6. to,
h.
fmnculasin area facies,

fecus
& bitumine linies
&
&
col.
141.
a
,
& extrinfecus.
Trecentorum cubito,
de i\oi (5 Arci
f.
6. ijj, J. i}4
15. Et fic facies earn rum erit longitudo area
quinquaginta cubito-
&
NoTX
AD Versionem
502. a.
A N T
Q U A M.
,
centtim viginti anni : at in Ifai. 40. in ep. ad Gal. I. 5. to. 4, col. 500. f. toilit hoc-, tt arernum , retine-que vocem , carries , licut etiam Auft. op. imp. in Auclor veto 1. de vocat. Matth. horn. Jo. p. 213. a. Gene. 1, 2. c. 10. p. 2J.e. deletquidem , in ateinttm , fed
to. 5. col.
&
Deus
Deleam hominem
qrtemfeci
a facie terra. Similiter
habet, caro. Similiter Autl. quieft. Vet.Teft. q. 41. Sc 106.

col. yy. a. 3c 101. e. legit : Non pcrmafiebit fpiritm metis in hominibtts ijiis , quia jttnt caro : 8c paulo pofl : Propterea
Sc infra , col. 144. c. quiajnnt caro., antti illornm centum viginti. Item apud Eucher. Lugd. quafi. in Gen. p. 841. a. Erttnt dies eorum centum vtgintianniAn Mf. Floriac. lie Ettnnc dixit Deus: Non pej-manebit fpiritus meres in tjlii horninihns in xternrtm > propter quod Jint caro. i?. 4. Vix dilTimiliter legit Hieron. quatfl. Hebr. in Gen. to. 2. col. yi^.c. Gigantes autem erant juper terram in dtebus illis ; pnjl hxc qrtomodo ingrediebantur filii Dei ad
^tiod Jint caro
habet Auft. quicfl. Vet. Tefl. q. 41. col. 55. a. &c. fed deleam omnia ab homine ufque ad pec-us. Ambrof. veru 1. de Noeflc Area, c. 4. col. 2^1. d. Ab homine uj que ad pectts t^ a reptili ufque ad volatilia cirli delebo : & paulo fup. Poflea habes , inquit , quia irattts Dominus eft. Auc^. 1. ad Novatian. haerer. ap. Cypr. p. 456. Perdain hominem , quern feci , a facie tervx , ab homine ufque ad pecus , ^ i reptili ufque ad volatilia cwlt. )f . 9. Gr. Nwf ctyhfi'ji'm^ J Uxic^ , Ttf^sic; uy iv tjI 7ek6i)6
't.
eft
;
II. Itidem Graece , nili quod port verbum iterum ponitur 7, terra.
11
impleta
t.
12. Sic
efl:
,
in
Grsco ad verbum. Apud Ambr.

col. 2 52. c. Corrupit
I.
de
Noe 6c Area c. y. fuam i turn addit

Alii habent
ttVT^
't.
s'rtt
,
Carnetn
hie
omnis caro viam pojuit pro homine terreno ,

:
Jilias horninurn
crtlo
(^ generabant eis
:
illi
er.tnt
gigantes a ja~
,
in quo c.vnis illecelra
homines nominati
nee
alicer in
c^c,
Grdeco
nili
o't
excipias
,
viam ejus inquit , viam ipfitts

7n;.
fic
;
corruperit
,
&
poll pauca
Tiii
hoc
eft ,
Dei. Gr.
e/o
haec
pauca
'
Ka.] ix^T i)Luvo
civ
;
sic^Tcpsvoyro
uiot
&c,
THi;
quxledio magis Augtiftinofavet
fubinde , pro iyitmcxr dvTcTi; , uti legit Hieron. Ml. Alex, habet, syVYurta.v s'kvTo"?, cui letlioiii fufftagatur AugufUiius. Apud Ambrof. I. de Noe Arca.c. 4. col. 150.3. piiora tannim verba kguntur Gigantes autem erant in terra in diebrts illts. J?. 5. Gr.iia incipit, '\J wv /s, videns autem i reliqua
5.
In Gr.
Kal
iT-ti
Kt'/uo;
so; t HSi"
h 7w
Ka.fo; TTXVTo^
xt'a;
aVC/jojVtf MKf/ fâ-rioi'

,
^b* 'on etamiSh

:
xî-
aV
avruy
&c. Et dixit Dom. Dens Noe

coram me
,
Tempus omeft
&
nis hominis venit
quia terra impleta
iniquitate
ahipfis.
ut in Lat. ad verbum.
tian, h*Eret. ap.
Eadem memorat
Aui5t.
1.
ad Nova-
nus Deus
riim.
ir. 6.
p. 456. his verbis : Et vidit Domiredund.tre nequittas hott:inurn juper terram , (^
Cypr.
^tiad omnes in
malum
recordarentur a principio dierum JuosVeEiûh'S
InGr. Kal
ejl ,
so;
to.
\.
//kh'Sm.
Ad
Quod
quE
Augiift. Locut. 14.
deGen.
col. 526. c.
Jcriptum
qujbufdam Latints codicibus : Ec poenituit , &c. tn Gr,tco mnerntrtr , Jfs^cnvu quod magis , recogitavit , quain pccnituit .,Jignificare perbibctur , quod
inquit
,
rn
verbum ettam nonnulli Latint codices
habent. Tertul.
,
1.
contr. Prax. p. 85 1. b. legille videiur ptrnituit Ptrnitens ( Deus ) quod komtneinjecrjfet.

i^.
cum
dicat
7. Nil
Grxco
fimilius
praetcr
verbum
iratus
fum
pro quo, eiiivfiihm tpa^riituit me ; at in Mfs. Alex. & Cott. legitur , l^vûhw , excandut , feu iraius jum , ut vertic Auguft. Item pofui , deleam , aiictoritate Manufcriptorum , licet editt. ferant, delebo , juxtaGr. 'A77aAii-\lD*enimvero idem Augull. Locut. 14.de Gen. to. 5. col. J25. c. Et dixit obfetvac , in qmhufdam Lalinis codicibus fciibi
:
t. 14. Itidem in Groeco prseter vocem , rii. jcEiTo'r additam \ttho facies , cujus loco , nempe kXcjto. Ambrof. in ea , feu ut 1. de Noe , c. 6. col. 2 5 5. d. Nidos fapoiiit cies in area ; & veto edit. Compl. habet , sV dvyvi , Aid. xctT^ Till' y.iCan'Jv. Ad h^c Augufl. Locut. iy.de Gen. to. 5. col. 526. d. Qjiod habent , inc{\xst Latirii codicet plurimt : Nidos facies in arcam ; 1 Latina tocutio Jit , non in arcam , fed in area ; Grsci nee in arcam , r.cc in area , habent ; fed , nidos facies arcam quod intelligititr ut ipfa area nidiejj'ent. Deinde .Ambrof. 1. de Noe* .\rca, fcripferac c. 6. col. 254. a. pro, bituminabis earn, quod fupra , legit: illinies eam bitumine. Hieron. quarrt. Hebr. fac tibi arcam in Gen. to. 2. col. yi4. a. limiliter habet de lignis quadratis ; cui accinit Augufl. in Pi. 86. col. 920. De lignis quadratis .cdificita eft ana. Item Aucl. f. dicens F.^c tibi arcam de 7. legit 1. de promiir. ap. Profp.l. i. c. tricameraiam facies arcam t S bitUfitzHabis lignis quadratis
, , , , ;
:
intrinfecus
^ extrinfecus.
sic
t. ly.
Ambrof. l.de Noe

1,
,
& Area
:
c. 7. col.
:
254. e.
tJ
Lib. vero 6. Hexa.col. 14
c.ita incipit
Et
fcfacies ar5rr;<.;r
cam
ut in Grseco
quod
lie
pergit
Tf.axcci/
Tom.
I.
Dij
2%
'Jtmhef. hi flip,
col.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
,
Cap. VI.
latitudo
dine
& txiginta
cubitoriim altitudine,
mm
lius.
VuiGATA NOVA. & triginta cubitorura aldtudo

, ,
il-
155. i34.f.i57.f.
f.
141.
c.
1 6. Colligens facies arcam , in cubito confiimmabis earn a fiimmo oftium vero facies ex tranU erib infeiiora autem arcx bicamerata
: :
&
16. Feneftram in area facies
&
in cubito
&
confummabis fummitatem ejus area pones ex latere deorfum

:
oftium autem ccenacula

,
&
tricamerata facies.
AtiB.
I.
triftega facies in ea.

I
duprmifs.
1.
1
.
7,
D, ap.Frofp.
c.y.p.^^.d.
10.59.
c.
ram
&
Ecce attducam diluvium aquae fuper terinterficiam omnem carnem , in qua eft
7
,
ram
ritus
fpiritus vit2 fub coelo: ^"''';'^^^''';^morientur.

140.
.J.
Quscunque funt in
terra,
Ecce ego adducam aquas diluvii fuper teromnem carnem , in qua fpivitue eft fubter coelum Univerfaqusinter.
ut interficiam
ra funt
confumentur.
:
^g^
Statuam teftamentum
meum
ad te
Tertai. Je Mottcg.
'9
^^ omnibus
in
beftiis
9j.t.
duo induces
cuius
arcam , ut vivant tecum
ex omni carne , maf-
Ponamque fcedus meum tecum &ingrearcam tu, tilii tui , uxor tua , uxores filiorum tuorum , tecum. 19. Et ex cunftis animantibus univerf^ carnis bina induces in arcam, utvivant tecum maf18.
dieris
&
&
& &
femina erunt.
culini fexus
& feminini.
volucribus juxta genus
2.0. De animalibus volatilibus fecundiim genus, de omnibus ferpcnribus terrx lecundum genus ipforum duo ex omnibus introibunt ad te , malculus femina.
:
10.
De
in
jumentis
genere fuo,
:
fuum & de & ex omni reptili terra

,
fecundum genus fuum

dientur tecum
,
bina de omnibus ingre-
&
ut poflint vivete,
VuLGATA
II. Tolles igitur tecum ex omnibus
efcis
;
NOVA.
11. Fecit igitur
quae
Nog omnia, qus
prsceperat
illi
mandi podunt
tarn tibi
&
comportabis apud te
&
erunc
Deus.
quam
illis
incibum.
NoTiE AD VeRSIONEM
/iHXo; TiT; xiEin-?,
i,
A N T
Q U A M.
,
Ttivrmmra jtvx^^v to
ai/TiiV
nsi-rnc,
K)
rfii1.
legit
cum Vulg.
Fenfftram ficies in area
C? '"
ct'l>ito
cen-
xofra
iiHy_iai'i
to
ii-i/Oi
Grajca
lie
reddit Autl.
:
de
praed. ap. Profp.
1.
i. c.
7. Etjicjaciei earn
i
Treientorum
cttbitoriwt erit livigitndo circx

titiido
;
,
qitiiiquagintii cttbitorjtm la-
g; triginta ciibitortim attittiHo ip/iits.

fTvT^.
In ed. Compl.
deeft
'i^,l6.
Gr. 'ET;ff^ra7Wf
hxtx'/x.x
xoniê;^ TiV
)t{ctiTot'' jj e/;
^M^yy
xuryy'
jnmmabis earn; ofltum tiutemarcx pones ex Iniere. f. 17. Gr, 'Ryu Js ij^ tirayoi tov xaTaJtî/oôV , Lf/up eVi tiiV jwv KaTa^GeT/ja/ xacaj' ffa^ ^ 00a aV eVi th^ Hgo autem ecce induco diluvium , aquam viTi; , te jektu'c;;. fuper terram ^ utdifperdam omnem carnem ^ omnia qua Jiterint fuper terram-t morientur, Ined.Compl, non legitur
,
evvTsMcîi; a'uTHf ccynhsy' thk

7r>.xyiciiy
Js kv^xv ^^^ hiCc^tm Tomse^; ex

h,
eirayzc
yf".
fed jVaôj.
J i^'pîfpx
rptu^po^px
'^-o/mue/;
18.
Gr. Kai
th'iim
thc
/(ChVw
,
fix fitri c?,

ot
,
Mf. ve-
Compl. tollit , th; kiCojtv, port EJpai-, cum Anibrolio, quieiiaml.deNoe, c.8. col. ijfi.d. legit Oftium ex adverfo facies , non ex tranfverfo , ut fup. Mfs. tamen duo htc etiam retinent , ex tranfverfo. Id ipfum monet Auguft. Locur. 16. de Gen. to. 5. col. 316. d. Ouod babent , inquit ,
Edit.
:
to Alex, fupra.
"^.
cum
edit. Aid. fert
TCfii;
ut
AmbroCus
ccno
19. Gr^....
>
Km
tto 'jtcutuv raiv ûpioiy

-Trccyriiiv
ij
Ta,
6n; capaoi
/vo i vo
ccTri
f/octÊj;
e/;
thk
xjCwtok
flerique codices
facies
;
oftium arcae a latere

Jic
nonnulti ha-
bent
ex tranfverfo
dtiitiir
,
enim voluerunt
,
interpretari
quod
J.
Grxce
sx.
1.
fr.ayicny.
Item, quxft. 6. in Gen. to.

c. i(5. col.
col. }8i.c.
&
ij.decivit Dei
,
41
1.
;
a.addit
faltem ex
Injeriora bicamerata
tricamerata facies earn
editt. utrobique ferunt , ea , non eam i & nonnuUi Mfs. habent bicameratam ^ triquaeft. Hebr. in Gen. to. 2. col. Colligens ftcies arcam t ^ in crtbito confum514. a. legit fnabis eamdefuper. Item apud Rufin, 1, i. debened, Patr. Area bicamerata t^ tricamerata fieri jubetur. p. ^. b. 14. b. Auift. vero I. depromiir.ap. Profp. 1. i. c. 7. p. 9J. c. d.
codd. Mfs.
nam
,
pofteriori loco
cameratam. Hieron. etiam

:
Et ab omnibus tefcexi/n, &c. ut in Lat. ^ ab omni carne , duo duo ab omnibus induces in arcam, utnuirtas tecum , &c. T^, 10. Gr. 'Aô iTXVTuv Tuv ofveoiv ruv "Treretyoiy xarcc d-TTO TacTOJ/ 7^CC5 , , aVo TTitfTa'V TWf iCJwUV XttTOt 7EI'C5 , TC^y ipimcaV TCtiV E^jPTTOfTCOl' i'TTl Tl^q yVi^ V-XTX "yiVC^ XOTUV , J uo /fo TTO 'TTxyrw ikihwcavrxi Trpo; c^y TpstpsSfxt ^(tcc Ab omnibus avtbtts volatilibus fecundu.n c^ , xpc^y i}.v. genus y ab omnibus pecoribus fecundum genus ^ ab omni" bus reptilibus repentihts fuper terram fecunditm genus eO" rm , duo duo ab ommbus ingredientitr ad te ^ ut nutriantur tecum ^ mafcjilus ^femina,
"tx Tfs'f >i; jitsTx
tiis ,
>tj jt,
.,
CAPUT
Versio antiqua.
Amhr.
N...
d.
Hilar, in Pf. 140.
to.
VII.
VuiGATA
1
.
NOVA.
:
I.
de
i.TT^T
dicit
Dominus.... Intra
,
:
f. 1 1.
Z4I. a.
i2mus tua in arcam qi te vidi juftum coquia ram me in generatione irta. z. A pecoribus autem mundis induces ad te
feptem
tu,& omnis do'
Dominus ad eum Ingredere Hth. 1 1, I -/ tu & omnis domus tua in arcam te 7z.Petr, enim vidi juftum coram me in generatione hac.
, ,
:
T"^ Ixitque
Ex omnibus animantibus mundis toUe

:
'' fep- *'
%i7.h.c.
na
& feptem, & & bina.
a pecoribus immundis bi-
tena
& feptena,
mantibus veto immundis duo
mafculum Scfeminam de ani& duo , mafculum

coeli feptena
:
& feminam.
Sed & de volatilibus na , mafculum & feminam
per faciem univerfie
'Aiig. Locttt.
terr.-E.
& fepte-
ut falvetur
femen fu-
17.
5-
i^?'"-
^ Adhuc enim feptem dies luvium aqus fuper terram
ego inducam
di-
& delebo omnem

ad
Sec. ut in
& port dies feptem ego , pluam fuper terram quadraginta diebus & quadra4.
Adhuc enim
N o TjE
V.
I.
Versionem
A N T
QU
a M.
Gr. Kal
eT-rre
Kn'fio;
eo? xfo? HSs,
allegi martdat ex
tat. ad verbiun.
Gr. 'Ato /e Tuy HTUfcoK TtK xxBafw iki-jxye i-Jslx, XfKy ij 6iwj" a-ro /e tm yclwaiy tui la x6af!K , Jk'o Sua xf-it i, kmv. Tertul. 1. de Monog.
fi. z.
E
iTfic,
i-rtlx
mafculo 2? femina : uno 55 """ Auit. quj:ft. Vet. Teft. q. 7. col. 46. c. De mundis JJ immundis indue tecum in arcam, "i. 4. Ita nonnulti Latini codices habent , ut monet Augufl. ibid, turn fubdit : In Grxco invenitur : Ego inducam
f J'P'Sji**f'
Eidem forma
ianmi
^feptena tx
bints
fl\i\iimtuêiieiiim:Critcaloeutioênitiviimcafumhabet,
, ,
LIBER GENESIS.
gnita
VuLC ATA NOVA. noftibus & delebo omnem fubHantiam

:
Cap. VII. Versio ANTIQUA.

facie terra:.
29
Amtv. de
Sff'e^ c,
refurredionem carnis a
5.
illi
<]uam
;. ei
feci
de fuperficie
terra?.
15. 245.11.14^..
Fecit ergo
Noe omnia,
qu.T mandavcrat
Dominus. 6. Eratque fexcentorum annorum quando diinundaverunt fuper terram.

filii
,
Et fecit Noe omnia, quxcunque Dominus Deus, fic fecit.

VtdeNot.
IngtefTus eft Noe iLxores filiorum ejus.
pra:cepit
Aitji.Lmm. i3.
luvii aqu:E
M.itf,
4. 5Z.
L11C.17,
7. Et ingreflus eft Noe & & uxores fiUorumejus cum eo
ejus,
uxor ejus
in
arcam, propter
7 uxor
&
&
filii
ejus
&
ejus
Ambr,
tie Ntfir, f
II. z;9.f.
aquas
8. dis
,
diluvii.
i6.
I.
Petr,
De
animantibus quoque mundis

, ,
& immun
}.
10.
& de volucribus & ex

duo
,
omni quod move-
tur fuper terram
8. Et a volatilibus mundis , & a volatilibuS immundis , & a pecoribus mundis , & a pecO' o ribus immundis, & ab omnibus ferpcntibus in
i 1
Aug.
Cen,
ijaxft. 8.
in
r.
tc,
J,
j8l.
terra
9.
&
duo
ingrcfla funt ad
femiiia
,
N06
in ar-
9.
duo duo intraverunt ad Noe
in
arcam,
cam
mafculus
&
ficut
prcTCeperat
mafculus
10
II.
& &
femina
aqua
diluvii fafta eft fuper terram.
I.
Dominus Noe.
10.
11.
Cumque
Anno
tranfifTent
feptem dies, aqus
Aug. de
ly.
to.
civ.
Dei
diluvii inundaverunt fuper terram.
7.
c.
14,
fexcentefimo vita
cundo, feptimodecimo die

nes fontesabyffi
Noe,menfefemenfis rupti funt om,
magnx,
& catarafta coeli aperV
394. Sexcentefimo anno in vita Noe , fecundi rupti Amhr. de Ute menfis , feptima vicefima menlis , cataradx coeli a- 14. 147. e. funt omnes fontes abyfli ,
d.
&
&
c,
&
ts funt
perta: funt.
u L C A T A
NOVA.
Sem,
II.
diebus
& facia eft pluvia fuper & quadraginta noftibus.

illius
terram quadraginta
&
Cham,
&
Japheth,
filii
ejus
,
&
Noc
,
tres
uxores filiorum ejus
cum
eis
in
uxor illius, arcam
13, In articulo diei
ingreflus eft
&
VULGATA
14.
ipfi
NOVA.
1
Versio antiqua.
4.
&
omne animal fecundum genus
Cuum, univerfaque jumenta in genere fuo, & omne quod movetur fuper terram in genere fuo, cunftumque volatile fecundum genus fuum , univerfs aves, omnefque volucres , bina ingrefli funt ad Noe in arcam 1 5 bina ex omni came in qua erat fpiritus vits.
. ,
nia pecora
& omnes beflii fecundum genus & omfecundum genus & omne repens
, ,
Aug.
0. 3.
Locttt,
c.
to.
317.
quod movetur fuper terram fecundum genus & omne volatile fecundum genus
1 5
&
carne
16
16. Et qux ingrefla funt mafculus & femina ex omni carne introienint , ficut pr.xceperat & inclufit eum Dominus deforis. ei Deus I 7. Faftumque eft diluvium quadraginta die,
:
intrarunt ad Noe in arcam , bina ab in quo eft fpiritus viti. claulit Dominus a foris arcam.
omni
Amhr. de ICoe ,
i;. 248. J.
C4
&
bus fuper terram
&
multiplicatje funt aquas,
& &
omnia
Uid. 7. Et faclum'eft diluvium quadra^nta diebus, 44.*. quadraginta noftibus.
c,
13. cct,
clevaverunt arcam in fublime k terra.
V
1
U L G A T A
NOVA.
8.
Vehementer enim inundaverunt

:
&
opertique funt omnes montes excelfi fub univerfo

ccelo.
repleverunt in fuperficie terra
porro area ferebatur

terra;!!
fuper aquas.
19.
io. Quindecim cubitis

:
altior
fuit
aqua
fuper
Et aqux prsvaluerunt nimis fuper
montes, quos operuerat.
NoTiE AD VeRSIONEM
0 accujhtivunt , lit fi hoc in Lalinam exprimamas , ita diCiUftr Adhjtc enim feptem dierttm irlditcam plaviatn fuper
:
A N T
-TTl
QU
in
A M.
7~C
repentihus fuper terram i at in Mfs. Alex.
&
Cot, t
\
SpiTililiV TCliV f
TM? 7M?.
terram
inquic
;
,
& infra Locut.

Uelebo
:
omnem
fitjcitationem
19. col. 327, b. Qjirid fcnpmm ef} non creatiottem dttl.ini ,

eji ,
If. 9.
Ita
quoque
Grxco.
e Gtdcco.
,
"t.
Tf.
10.
Ad verbum
fjotttttdttm cj}
dya^ctciv
enim Grjice fcriptnm

, ,
tjtiod
no-
11,
Optime Auguflinus ex Gra;co
ufque ad hoc
men
tis
,
etiam refiirreHionii ajjidue ponitttr

ciim ppjfet s'^xyci^ccciz diet
,
; fcripttirU
0:1
Gra,
rtt
fltjcitntio Jit
lie
ctVaoj;
Quae autem fequuntur ex Ambroiio , 55 ziice/ima menjis. cum Graeco pariter concinunt , nili quod ante hoc , J5 rupti
refiirretlio
E^.iraraoi?.
Apud LXX.
integer verfus extm' y)^y

,
funt
Grjecum hab.
cccpijfe
rii vfiipa
tcwlf
,
deinde
sffiiv
,
ftat
'
:
Et( ya,p
M/uspo^f eTrla. syti
=Voe>w ueroy eV*
ear, &c. Ambrolius etiam
infi-a
col.
,
2y;.d.
dicit
di-
T;o5paxo^7a TO VajHfta ,
ir. y.
v/:iipct^ k. TSC^ctpxicoifl
x vuk7x^*
7r5t1?
k^
e'âMi-ôi icolv
71I?*
luvium
menjis.
fecando menfe anni
Jeptima
vicefima
l-TCrAwOC CtTTQ TTfOOWTTtf

,
TH5
lo Mf.
Alex. Tw; ySi
abfque , tmmc;. Ita in Grjeco , prxter hoc ultimum

Ita
Jic fecit
quod
abeft.
tamen
loctttto
legilFe conftat
Auguftinum
eft :
in
luo codice ciim dicat ibid.
Qîod fcriptnm
, ,
Et
fecit
t. 14. Similia Grsccum habet , nifi quod loco , tS "'"^ genus , fert , Kal Ta ipnm -Ttili^tlt xa/x omnis avis vcl.uilis j'ecundiim genus fuum : lini don at in Mf. Alex, defunt , Spnm , & dun , ficut apud Auguft.
volatile fecundiim
,
Noe
lie
fecit
ejijimilis ei
qttod in cojidttione
cre.ttitr.t ,
pojle.xqttam dicitttr
&
iic
eft
factum
additur
& fecit
Deus.
Air.brof.
:
c. fimpliciier liabet
1. de Noe & Area , c. 15. col. 245. Et fecit omniaNoe, qua mandavit ei
Dominus Dens. "tt. 6. 7. Hi duo verfus defunt in Mf.Gr. Cot. quae autem pofui ex Ambrolio ex ipliufmet dittis confeci lie enim habet loc. cic. Hie ordoftttt ingredtentiitm-, tttprimo ipfe ingrederetur , t^ filii ejus ; deinde ejus uxor , ^ ttxores fho~ rum ejus. Gr. Er;ii> Je N^f k, oi, &c. ut in Lat. fr. 8. Itidetn Grsce , nifiexcipiashaec ultima ,yrrfM(/,
:
Aid. quoque edit, delet , op=o^. Tf. I J. Ita in GrsEco prxier feqq. J'u'o fva , <tf-'' J imv , duo duo , mafculus ^femina , loco Una. Ad hxe autem , in quo eji J'piritiis vitji , Auguft. ait N rrfirtur, n.%m in quo , nifi genus Juhaudi.ts , id efl , in quo genere ; qua , fun at dicenium , yi< fi , carne , jubaudircmus , in folus interpres Symmachus dixit. ^ , , v
:
t. 16. Gr.... Kct'i sKMieiKi'piei; iSecCnuuCartrsiaUr aW?, eJ claiifit Dominus Deus arcam dejiristjus. iia7x/ci<T;:f cwh'T r/tf f. 17. Gr. Ka! o/'sto &C, feci i) T5f XS'T! tXTOV ,
o'
iui in terra
pro quibus habeiur
ru^r sp-îvlv^f
eVi tî
50
Aug. de aniiH.
4.
to.
t
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
Cap.
VII. Vulgata
eft
,
nova;
omnis caro quae moveSap. 10. 4Eccli, 39. 18.
I. feir,
10.407.
d.
Et mortua eft omnis caro quae movebatur fuper terram, volatilium , pecorum, & jumenrorum , ferarum , &c omnis Terpens , qui mo\etur fuper terram & omnis homo ,
21.
tr. Confumptaque
batur fuper terram
,
volucrum.animantium.bef-
&
tiaium omniumque reptiliura,
qus
reptant fuper
terram
univerfi
homines
vitae eft
Idem de
/.
I
civ.
Dei
j.^f. 14. to. 7t3E , ^'^'^" 347 '
id. Loittt. 22.

5.
/(7.
5i7.</.
omnia quicunque liabent Ipiritum vi& omnis qui erat luper ariciam , mortuus eft. 25. Et deleta eft omnis fufcitatio , qux erat fuper faciem omnis terra; , ab homine ufque ad pecudem , & repenrium , & volatilium coeli 5c
Z2.
:
&
ii.
in terra
&
,
cunfta in quibus fpiraculura

funt.
J.
10.
mornia
z^. Et delevit
fuper terram
reptile
,
omnem
fubftantiam
qus
erat
ab homine ufque ad pecus , tam quam volucrescceli deleta funt de ter:
Amh
de Xs'f,
(V.
c.
15. 150.
Aug.qu.zfl. II. in
derelidus eft Noe folus in area cum iis , qui ciun ipfo erant. :!4. Etexalt.ua eft aqua fuper terram centum
deleta lunt de terra
:
&
&
ra
remanfit autem folus
Noe
&
qui
cum eo
centum
erant in area.
14.
Obtinueruntque aqus
terram
Cen.
to.
3.
381. a.
quinquaginta
dies.
quinquaginta diebus.
NoT/E AD Versionem
Tf".
A N T
Q U A M.
^nA;'4'S ''ici
II. Grsce
It,
vix
dilTimilia,
-yv,^
,
nempe , Kai
Tersj^'a't'
,
a-s-sEa/s -jtx-
^. 23. Gr. Kai

^STSjmi' T?
fiorci
i^'f
to aVaj^fôt
hk eVt t/jo-
ca
ffao^ Jtjci^ÊiH eVi
ra^
twk
k.
t'mv x/nruiry
ocK?'
J, Eîrtsi'yucai'
-TTtiy spwrrQ/ x/^f^cfPOK , flee, "at in La-t. Et mortua eft omnis caro , fîl movetur fup. lerr.im , voialiliitm, pecornm , hefli,Trltm , omile reptile quod movetttri &c. Aucl. quad. Vet. Teft. q. 41. col. JJ. a. c. hsec habet : 'Et mortit.i eft omnis caro in aqua , qua erat fpiritiis "jttje. 't, 22. Auguft. lococit.de civit. Dei, habet, (Jmw /y^, Gr. ira-'TX o'â deinde ^-^si -ttjoiV ^cuh;, ad quod Auguft. Non GriScns -mv^x , fed ir.r.'i dixit , ad vetbum , ibid, fatttm : raox in Gra:co , Ka^Tcar ? &c. ut in Lat. at in edit. Aid. legitur , kxI xa; 0; yv , uti Augufl. fupra.
j^ T:t}y M/;/i)c*
to
,
tiT;
7;.
j,
x.aTi>,e!ip^,n
NwE
, J,
'
fisT
dvii
s'r
t/I xjCu-ra.
In edit. Aid. loco,

,
Kxl
ut
!glI'^!l4f
tf ^f/rat
ejcilat
sîj^j/^Si,
,
deleta
apud Aug.
& infra pro EgxÊiynoaf

:
eft
in
Mf. Alex.
'^*i'-.
f. 24. Ira in Grxco : Ambrof. 1. de Noe Area , c. Centum quinquaginta diebus 17. col. 2J2. e, iimiliter ait infu/tonem aqriarum , feu ui ir.fra , col. 25 3. d. >/? fuijfe
xijje
&
diluvium.
CAPUT
Amhr. deôe
to. I. c. 16.
VIII.
VuL G ATA
,
Versio antiqua. i."\^ Emor fiiit Dominus Noe,&

l\l_sc jumentorum r c Ipintum iuper terram ,&
,.
befliarum
Ijo./.
xî,j,
celiavit aqua.
& indiuit rr
Dominus
Keren,
hehr.
to.
::
LIBER GEN ESIS.

VuiGATA
&
8.
Cap. VIII.
î
eum , donee ficcalUenn. nhi/up,
NOVA.
,
Versio antiqua.
do7.
non revertebatur t- qui egrediebatur , nee ficcarencur aquE fuper teiram.

Emifit
fi
& egrefTus
non
rediit
ad
quoque columbam port eum
utvi-
rentur aquae de terra. Fide Not. 8

5
deret
9.
jam
,
ceffaffent
aqus
fuper faciem terra;.
Qu cum
non
invenilTet ubi requiefceret
pes ejus
reverfa eft ad
eum
in
arcam
:
aqux
e-
&
& extendit
eam
manum
fuam, accepit eam,
Jiag.
' 5.
Umr.
14,
indu-xit
ad femetipfum in arcam.
3^7
nim erant fuper univerfam terram extenditque apprehenfam intulit in arcam. , 10. Expedtatis autem ukri feptem diebus aliis , rurfum dimifit columbam ex area. 1 1. At ilia venit ad eum ad vefperam , por-
manum
&
10
.
Fide Not.
tans
ramum diva
ergo
virentibus
foliis
in
ore fuo:
intellexit
Nog quod
cefFalTent
aqua fuper
1 1 Regrefla eft igitur columba ad vefperam , habens folium o\ex ramum in ore luo &: cognovit Noe quia defecit aqua a terra.
Amk. de
'9'
&
Nue , c, 1-156.*./.
terram.
ii. Expeftavitque nihilominus feptem alios

dies
ultri
:
12
plius.
& emifit columbam

ad eum.
.
&
in
Hon
appofuit reverti ad
eum am'
Aug. Ucut. ij,

?
qua non
eft
reverfa
317./-
Igitur fexcentefimo primo anno , primo 1 5 menfe , prima die menfis imminutx funt aqu^ fuper terram: aperiensNoeteftum arcs, afpexit , viditque quod exficcata eifet fuperficies terra. 14. Menfe I'ecundo, feptimo& vigefimodie
,
15
primo
&
fexcentefimo anno
vitae
Amhr.deKte,
e,
Noe, primo
terrs
tit
:
&
&
die menfis imminuta aqua a facie ^-o.zyZ.c.y; '''' ^^ '' denuda\'it Noe tectum arcse , adver-
55 <.
&
quod aqua omnis recelfiU'et. 14. In fecundo autem menfe

,
feptima
& vitui
/
menfis, arefada
1 5
1
eft terra.
cefima die menfis

15.
1
ficcata terra.
tui
&
I
eft autem Deus ad Noe , dicens Egredere de area , tu uxor tua , fijii uxores filiorum tuorum tecum.
Locutus
Et
dixit
&
,
Dominus Deus ad Noe:

,
6.
Exi de area
tu
& uxor tua &

,
filii
Uul.
21. ijp.
7.
Cunda
,
animantia qua funt apud te
ex
omni came
tarn in volatilibus
,
qu^m
in beftiis
&
Slip. I,
univerfis reptilibus
,
qua
reptant fuper ter-
ram
1
educ tecum
& ingredimini
ergo
fuper terrain
S.
Infr, 9.
crefcite
8
,
&
multiplieamini luper earn.

eft
Egrelius
Nog
&
filii
ejus
uxor
18.
Et exivit ipfe,
ejus.
illius
& uxores filiorum ejus,

&
qua
&
uxor
ejus
&
filii,
&
cum
eo.
uxores fiiioriun
reptilia
omnia animantia, jumenta , , fecundum genus fuum , egrefla funt de area.

19. Sed
reptant fuper terram
&
NoT^ AD VerSIONEM
prooyjio fcriptum effe in liehixo,feneftram. Similiter
brof.
1.
A N T
Q U A M.
area.
Am-
emifit
columbam ex
In Mf.
Oxon. ac
edit.
Compl,
deNoe
&
Area
dragtma
die! aperttijfe
17. col. zJ2. f. ait Pofl qtinojlium arcis jaudttm lôe. Oftium
c.
:
deeft
il.
vox
\tifa.c, ,
poft
iirla..
n.
>
Id quod
ramum
i
hic appellat
Ambrof. ibidem
252.
:
etiam ponit infra , col. 253. e.paulo veto ipo(l,fenejlram i Mf. Oxon. T'.i,' l-.vfx/. V. 7. Sic etiam in Gnco , prster unum ur/ (> , quod abefl ; loco veto , donee Jiccareniiir aqiis , &c. exllat in (ingulari
retitr
,
infra
ramulitm
dicit
at fup. c. 17. col.
f.
feribit
Pojl feptem dies dimijfam
sa'? T^' i,vfa,Awc/.L

,
to
iv'/w/> a-Tri th'<;
7m5" dottec Jicca-
Auguft, Locut, 25. de Gen. to. 3. col. f dimifit corvum videre ji cejJUvit aqua ; 327. c. lie habet exiettsreverflts non ej} , donee Jiccavit aqnci a terra. Hunc legendi modum confirmat Mi. Alex, in quo iic Kai
aqua
5cc.
:
Similiter Tertul. dimijfam ex area tian. hsret. ap. tantem fuo ore olivx folium. Auguft.L0cur.24.de Gen. to. fnrcttlum in 3. eol. 327. e. Hiii-fâi , inquit , oUva folia ore juo. In Gr. lie Kai oiy^s'ps'^s -n-poi dvTO'^ Trsps^tpoi
., :
cum ramo cliva. 1. de Bapt. c. 8. p. 589. c. ait Columbam Audi. 1. ad Nova, '^ cumolea reiierjatu. Cypr. p. 436. Receptjfe eam ( Noe ) parcolumbam
revertijfe
ij
TO
tit
TTf 5? iiiiripxv
,
ctTfVfiê TO/ xo/)axa,
-Vti
ij
ur
si K^n.a-TraoCii' to ijj (ap,
Jt,
e'^sa-
Vtii'?
Jc,
57/01
ux^ ^f MOf eActi'a^ xa^^c? I/ tw s-ojuari Nê, oTi XEXooraxe &c. ui Cu^. Et rever~
,
Cot
M
f.
in; f!-!fiv
, :
&(.<:
Similiter habet edit. Aid. t iSui

1.
timy.'^Tuy.i
8cc.
Ambrof.
de Noe
Sc
Area
e.
17. col.
252.
col.
aic
254.
,
c.
dtmijpim cmt'iim non reverti/fe 6c infra, d. quxreas , qtiare non regrejptm dixerit corquaji vero pojleajit regrcfAug. ubi fup.non inde feqiii ; led banc locuii
ad eum columba ad vejperam , ^ habebat folium olex , cognovit Noe quia cejfavit feftllcam in ore juo i &e. V. 12. Itidem Grace. Ambrof. etiam 1. de Noe & Area, c. 17. col. Pofl Jeptem dies dimijfam (colum2J2. f. ait
vttm
donee Jiccaret aqua
terra
bam
non
revertijfe.
fit!, fubdit
cum
:
rionem ufitatam elfe Scripturse divinac. Rurfum Ambrof. Qî^v eji inquit , locittio tjla , nt dieeret : Dopofl pauea e necfcearet aqua terra t non terra ab aqua? Mox ille qittdem iifiis loquendt etiam hoc habere conjuevit. Vid. etiam Hilarium in PI. 14(5. col. ySo.f. t. 8. Tertul. 1. de Bapt, c. 8. p. %Zg. c. liis alludens
, /t
:
dieit
Columbam dimijfam ex area.
t. 13. Verfus totus non confiat , niliex propriis Ampaulifper immuiatis ; ita nempc Ambrof. , narrat cap. 20. col. 2j8. c. Jn primo J'excentef, anno vits Noe , primo die menfi! , imminutam aqitam dicit a facie term S Etdenudavit Noe teclttm area iupctLVSid ^ pauloquepoit e. 17. col. 252. f. addit , advertijfe Noe quod aqua omnis recejfijfet ; ex quibus verfum integrum confeeimus ut fup. In GrjECO exftat hoe modo Kai iyevno sr tu eVJ j, |a:ibrofii diftis
i^. 9.
ut in
Kal iarsivKi; thv '^^Tpac , f'>Csi' av-rw Lat. t extendem manum , accepit eam , Stc. Ad
cit.
,
Gr
Sec.
hsec
Auguft. loco
Quod fcriptum
eam
,
efl ,
inquit
C< extendit
manum fuam
terea
accepit
in
Hebraam pitto, quia ^ qua miilta invenimu! Hebrîs

(iifficeret
:
&c. Locittio eji , qitam propPunica linguaftmiliariljima efl,

verbi! confonantia
,
/Ma tv No^s Tuy reyw TH? JtfCwTV H/ s-TTiiWs* 5; e/cTe/ oti e{^sMirs to CSecp aVo TTôocairfc tS"; y>ii' Et fallum efl in v.no 2? fexcentefimo
ciorw sVei
,
eV t?i
^01
Ty Ncf e
t\s
TTpurv ^(n/o^
fiwot;
eêMire tI vTeup diro rai yv^'
h,
KirenccfyU'^?
anno
in vita
;
Noe
primi menfis
una menfi!
defecit
aquS
nam
Mique
Et extendit
manum
gyi' 0 adderei
fuam. Mf. etiam Alex, cum edit. Aid. & Compl. habet , T\ x^^f^- fT?. Ambrof. I. de Noe & Area , c. 17. col. Dimijpim columbam reverttjp va252. f. alludens ait cuam. Iterum poft S^. 10. Ambrof. ubi fup. eol. 252. f. feribit In Gr, Kai iiri^^cvy srt feptem diet dimijfam columbam.
: :
viquod fcer.it , dit quia defecit aqua a facie term. In Mf. vero Cot. ac /.tmh, na menfis , (leut in edit. Compl. defunt , |Uia Mf Alex, li/ sVoi'hS! , quodfecit ; qua! omnia non legifle videtur Ambroiius. 'E/ /s tS S'cvrifii nn>?. 14. Graced fie mutatur ordo 5'a/' tk y/oc. 7iT,e'J"c^n t\ s'gwfa/Cn
a terra
^ denudavit Noe teiiitm arcx
li
J,
t.
5^.
nfispx; sit /a
etsf'y.t;
irahiv EâoreVe/Ae th' irspiêpa.^

,
in.
tm^
1$. Grse. addit i Myjt , 16. Sic in Gricco ad verbum.

Koti
dicens ,
ad vocem
2Jir.
wSarJ', ^^
c'lim
fuflinuijpi adhiic feptem dies alios
nirfus
t- 18. Gr.
t'^Ws
NJ
tun
wn, s
ti'
w)
, ,
?2
Fulg.
'Moriiin.
I.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
Et
acdificavit
Cap.
10.
VI
VULGATA
NOVAT
altare
I
19
ad
2.0.
Noe
altare
Deo
&
accepit
dis
yf.dificavit
autem Noe
Domino
&
c. 5.
CS/j^. 54.658
ab omnibus ab omnibus pecoribus mundis , obtulit hoftiam iiiper alvolatilibus mundis,
&
tollens
,
de cunftis pecoribus
& volucribus
mun-
&
obtulit holocaulta fuper altare.
tare
Deo.
2 1.
tatis
,
Amhr,
S. col.
/.
z. de Sp.
.1.
647.
hem
dc Nc'c
c.
Domintis odorem fuavitaDominus Dcus Recogitans , non adjidam maledicere tenam propter opera homizi. Et odoratus eft
,
Odoratufque
eft
tis
&
,
di.xit
& ait
Nequaquam
:
propter homines fenfus

ni cordis in
Dominus odorem fuaviuitr4 maledicam terra: enim & cogitatio humaJ-
Snp. S,
il. z6i.h. z6l "

*. 1(5$. c.
num
quia permanet cor hominis diligenter funon ergo adjiciam adliuc per mala a juventute percutere omnem carnem ficut feci. meflis, 22. Omnibus diebus terrae , femen
:
non tem
igitur
malum pronafuntabadolefcentiafua: dtri percutiara omnem animam viven,
*!</.
licut feci.
''
&
n.
frigus
Cundis diebus terr^
fementis
,
frigus
&
a:i1:us,
hiems
& xftas
avn.
die 6c nofte
non
& a^s, alias & hiems

I
nox
& meflls, & dies non

,
requiefcent.
requiefcent.
ad N o T jE A D Versionem
avn
,
A N T
Q U A M.
i)
a' ymct'iin rSt
ju^T
*. 10. EademGraccumexhibet, prater pauca

fcilicec
,
.^
Kvpiu
loco ti'? o^czap-rwifc, pro D, port i. altare abfque Deo in fine. Mf. Alex, habet , liutia^fi" Tu jw deletque f/;, ante h^:.icap-n-u)sir. Similiter Ambrof. l.'de Noe& Area, c. 21. col. 160. f. i6i.a. legit: Et
&
hoftiam
edificavit
iits
Nae aram Dea mundis , y 't'l'lit

fit
, ,
(^ fiimp/tt a bejiits
Jj a -jatatili-
h/ilscaiift.j,
Subinde rationem af:
fert cur fcriptum
Domino
fed Deo.
,
nempe
1t.
fup. citato
Deo , & non dic1;um fit loco Fulgent, utrumque admittit habet Deo , & 1. conir. Fab. habet
sdificavtt
Domino.
II. Idem Ambrof. infra , col. ifii. d. fie habet : i^Qji adjiciam ultra maledtcere tervj: , propter opera hominum : N(7 adjtciam maledtcere terrx , propter pecSi. poft pauca
:
tata
hominum , quia permanet fenfus hominis diligenter fuper mala a juventute : & infra , col. i6l. a. Non adjiciam Non percutere omnem carnem : & fup. col. 26 1, b. addit
:
ergo adbnc percnteret
omnem
tcrramjicitt fecit
omnibus
die-
Ex quibus duobus pofterioribus locis , ultimam periodum confeci , Non ergo adjiciam , &c. In Gr. vix ditfimile quid Ambrofio en verba Kai ucppmh Kvbus terra.
: :
pjo?
QiU
o(,|
t/'w/i'a?'
5.
erTTE
Ki^V'S
,
Of' icfoSMtii
fGf wTTiji''
oTi
ETi
xaTctpxSdSrM
h
tw yw
7rpO(&n5w
Q'-h /lawnSEiV /la rk efyx rar

sV/jUgô.-^
eyKEircci
J'ldi'oix
fe
TV asQpwTry
yi-
gVi
Ta
/
TrovMpa fKveoTHTc; aurv*

cif/.x.
,
Z,a!ict.t ,
t; Traraâi ira-
xaSco? iiToMix.
:
Deinde
pofita interpunc,
tione
fie
legitur
Ilaoa; ri? itV^f'S tm^ 7m?

,
&c. quae
Ambrof. conjungere videtur cum fuperioribus
ficut
euam
Augufl. infra. In Mf. Alex, omittitur , kt? , pod (SotkIn Oxon. deeft!', pofl 2. irfoStmo) , ficut in, it edit. Compl. ante irariiâi. Apud Tertul. 1. 1. contr. Marc, p. 6J2. hoc legitur : Holocaufta Noe odoratus efl ( Deus ) lihenter. Itemapud Novatian. 1. de Trin. p. 1054.3.0/ratus efl Deus odorem bona fragrantix. Similiter habet Hieron. in Ezech. 5. to. 5. p. 755. prxter imum I>07niMr , pro Deus : infra , in cap. 44. col. 1050. f. Ab infantia cor hominis nppojitum eji ad malitiam, Auguit. vero , quseft. 15". in Gen. to. 5. col. 5811 e. ha?c habet Dominus dicit : Not adjiciam adhuc maledicere fuper terram propter opera bomi^ num quia appojita ejl mens hominis ad maligna a juventU' te : non adjiciam ergo adhuc percutere omnem carnem vivam.^ quemadmodum feci, Mox ita -E/ deinde adjungit : Qittt Jecttndiim largitatem bonitatis fu donat hominibns iftdignifm Rurfus Locut. 26. de Gen. to. 5. col. 527. f. Et non adji^ ciam adhuc maledicere fuper terram : 8c Locut. 27. Et noo adjici.tm percutere omnem carnem vivam. a. 22. Ad verbum e Gracco , prjcter hoc , hiems Jj ver ; cui etiam lecafias , pro quo , 6//: 0; j, ictf , xflas tioni favere videtur Ambrof. in confequentibus , ciim dicac ibid. Annus ex contrariis ducitur , vere , autiimno , itjlate , hyeme : dc infra , col, 265. a. Corpus nofhum tanqitam vere hoc eji a'ere , cibo p.tfcitur naturali ; :/>, autem Gnuco nemine ver Latino dicitur. Vox autem ifta , olip , librari incuria facile potuit feribi pro sap, maxime cumhanc vocem Mfs. codd. partim Latinis , partim confulis cara^leribus ibidem exhibeaot. Vid. Not. noftrorum BB. io hunc locum.
Ti?.
&
.t
.t
CAPUT
Versio antiqua.
Amh
{J
.
IX.
VuLGATA
I
.
NOVA.
Noe
,
/.
de
Ana ,(.14.153
filios ejus, No i i.TJ^Tbenedixit Dominus Noe remultiplicamini , ; L-j dicens Crefcite ,

:
&
T3
i
Enedixitque Deus
:
&
&
J3 dixit ad eos & replete terram.

.
Crefcite
& ejus. Et Sup. t. & multiplicamini ** 8.17.

filiis
plete terram
2.
beftiis terrx
Uid. 154. (.16 J.
& tremor erit omnibus omnibus avibus coeli , & in omnibus qux mo\entur fuper terram , & in omnibus pifcibus maris eriint vobis 3. Omnia reptilia, qux funt viva, in efcam ficut olera pabuli dedi vobis omnia.
Et timor \efter
,
&
dominamini
ejus.
Et terror vefter ac tremor
fit
fuper cunfta
&
animalia terra,
&
fuper omnes volucres coeli,
cum
univerfis
qua moventur
fuper terram
omt,
nes pilces maris manui veftra traditi funt.

5.
Et omne
in
:
vobis
Sap. quod movetur vivit, erit , cibum quali olera virentia tradidi vobis *9-
&
omnia.
Tertul.
adv.
4.
Verum carnem
in fanguine
anims
fuas
non
4. Excepto
quod carnem cum fanguine non
Jerem,
i7' '4*
Tfich.p.^Zi.b.
S.
edetis.
5. Etenim veftrum fanguinem animartun veftrarum exquiram ilium de manu omnium beftia-
comedetis.
hen.
I.
J. c.
14. ilO.t'
Sanguinem enim animarum veftrarum ref de quiram de manu cunilarum beftiarum

.
:
&
N o T jE A D Version ad
Kctl ivnt-zwe o'5o;.... Gr. exceptis his Et benedixit Deus , &c. dixit eis , crefcite , &c. if. I. Faucis tantiim difcrepat Ambrof. a Grasco , ubi ô'Co? Cfi^^v eVai sVI -âcj roig iypt^.i T/)oVi5 5; fie: Kal
f. I.
A N T
QU
A M.
Ita in
i.
ihsr auTc?;- Av'iir;Sli
omnis viventis : Erunt , inqnit , -uobis in efcam t , velut olera fceni dedi vobis univerfa. Item 1. deanima ,p. 495. b. Ecce dedi vobis omnia in ejcam , tanquam olera ftrni.
m.tris
TH? 7?, eVl -^TKlTa

;ti>cf^?ra
T*
TTiTS/ci T?v'ptV,
Kj
cVl -^CCiTCC TCC
Sic etiam Lucif. Cal. p. 185.3. Siciit olera fcem dedi vobis omnia. Similiter AuiS. 1. contr. Judaeos , apud Cypr.p.j75. Omnes res cibus vobis , quaji pabulum olernm , excepta carne
In quibufNobilio , Kai ôc; t'ôî' ^ TpafW, ut legit Ambr. Vid. etiam Terml. infra , Not. ad
i-^wctt;
,
eVI âtra;
,
n^
Sec.
in fanguine vitx.
dam
libris Graecis
tefle
.feq.
^.
To-K
,
5.
vfj.Xr
Gr. habet in fingulan

;Va'
sf's
l^p^fSir'
itii
^ctâ^yat
Ambrofio autem favet Tertul. 1. Enumerata fubjedione omnium ubi fie narrat Urrtff ^vthnliHmfglfi ^ mvmtinr intnr ,
;
ipim^v sV/ &c, ut in Lat. contr. Pfych. p. 985. b.

Kc,!
'yrcfi
.
')(Jtpr\s
bcftiarttm
Gr. Non addit fux , ad vocem animx ; caetera l!'. 4. quadrant. Similiter habet Avnbrof. Non manducabis carnem in fanguine. Item Lucif. Cal. Bibl. PP. to. 4. col. 185. fanguinem a. Prxier ( f. Prsterea , Gr. xaw ) carnem a/lima non edetis. t. y. Eadera Grcum exhibet ad verbum , nifi quod transfert hoc , exquir.im ilium , poll vocem befliarum :
^ pijcinm
at in Mfs. Alex. Si Coit,
iic
legitui
twc 4"?;"' "V*'
, ,
'
LIBER GENESIS.
VOLGATA
, ,
NOVA.
Cap. IX. Versio antiqua.
5f
ytuguft.
Mult,
2(5.
p.
^/""-
*'''
o 3
jy'
& & ingredimini fuper teriam, & implete earn. & ad 8. Hac quoque dixit Deus ad Noe
,
fratris ejus requiKu homims de manu viri ram animam hominis. 6- Quicunque effaderit humanum fanguinem ad imaginem quippe Dei fundetur fanguis illius faftus eft homo. multiplicamini , 7. Vos autem crefcite
,
;
&
rum
mam
6.
de manu hominis fratris exqiiiram anihominis. Qui effuderit fangllinem hominis, pro fan:
&
quxp. \6.
J.
'"'j"'-'-
j8i. /1
Hilar
Triu.
col.
A
IT.
guine ejus effundetiu- anima ejus
quia ad imagi-
nem
7
8
8 59.
Dei
feci
hominem.
Crefcite
dixit
& mulriplicamini.,
&adfiliosejus.,
Amhr,
1004.
e.
ep.
U-^
dt
fi-
Dominus ad Noe,
Arrioi. jun,
lios ejus
cum eo
Deo
9.
trine
t.
& femini \'eit:ro poft vos & cum femine veftro poft vos 10. & omni animae, quae 10. & ad omnem animam viventem, qux eft vobifcum, tam in volucribus quam in jumentis &
pecudibus terrs cunftis, quas egrefTa funt de area,
Ecce ego ftatuam paftum meum vobifcum
Ecce
e2;o excito
teftamenmm meum vobis,

vivit
8. f.
*'J-/
vobifcum
& univerfis
Jfa.
1 1
.
beftiis
terrs.
Statuam paifhim
meum vobifcum
& nedi-
I r
S4-
Non
terram.
erit
diluvium
ut corrumpat
quaquam
luvii
,
ultra interficietur
erit
omnis caro aquis
nem
12
cm-
^">!>r-
^"- '
. i. d, 17. 169, *.
neque
deinceps diluvium diflipans ter-
rain.
II.
Dixitque Deus
inter
,
Hoc
in
fignum fcederis
Hoc fignum
inter
teftamenti
quod do
viventem
piternas
I j
.
:
me
eft
& vos & ad omnem

,
animam
nam
vam
me
& vos, & omnem
quod ego po-
Aug.
'
Umi.
19.
animam
yi-
qui
vobifcum
generationes fem-
i^7-i- (S " P/. d/. /, 4. 674.

3-
d,
Arcum meum ponam

inter
in
nubibus
c erit
fignum foederis
14.
1 5
me
& inter terram.

nubibus coelum, appa:
licli.
Cumque obduxero
meus
in
43. 12.
rebit arcus
.
nubibus
& recordabor
fcederis
mei vobifcum,
:
cum omni anima
vivente qu<f carnem vegetat

diluvii
& &
Arciun meum ponam in nube , 1 fignum teftamenti sterni inter me & inter ram. Et erit cum innubilavero nubes fupeir 1 4. ram , parebit arcus meus in nube
3
&
-^'*'erit ''^9ter- *7-
'''
Nf
c.
>
tereft
Arnth. jan. de
15.
inter
& memor ero teftamenti mei quod me & vos, & omnem animam vivam
,
^" '""*>
"
^- 1'
non erunt ultra aqui fam carnem.
ad delendum univer-
u 1 G
,
ATA NOVA.
videbo ilium 16. Eritque arcus in nubibus , recordabor foederis fempiterni , quod padtum eft inter
&
&
7
,
Dixitque Deus ad
deris
quod
conftitui inter
Noe Hoc erit fignum foe- me & omnem carnem fuper

:
Deum
qu2
& omnem animam

fuper terram
viventem
univerfa: carnis
terram.
eft
V U LG AT
18. Erant ergo
filii
Nov
A.
1
Versio antiqua.
8
.
Noe,
qui egrefli funt de
Et
:
erant
filii
I
Noe , qui egrefti funt

,
de area
Uieron,
quxff,
NoT/E AD Versionem
jK^MTMUw, fX
le(Slioni
:
A N T
Q U A M.
eft ,
Hekr. J14. *.
jêipo; TajfTcny
tuiv iyf'tuv tn^MTviilca
&c. Huic
cens ^tiiram de mantbus omnium befiiarnm , ex/jHtram animam iominis. Tertul. vero 1. de refur. cam. p. J77. b. Qriimiam vejlrum janguinem exqniram de ommbitt hcfliis , de fnanu hominis , de manu fratris exquiram eum. Auguft. Locut. 28. de Gen. to. 5. col. J27. f. legit Etenim fan-
18;. a. diEtentm vejlrttm fangittnem atiimarltm vefirarttm exto. 4. col.
favet Lucif. Cal. Bibl.
PP.
fed emfhafis eft , id eft , exagges quod is qui effuderit fanguinem hominis , ifje quaji janguis effundetur j quod em ei pofteri' Jf talis erifiat : Sc infra , col. 268. d. Mo'vet eliam flerofqut quoddixerit , ad imaginem Dei fecit hominem , 2> "<"' ^''
ratio faila iierborum
eo
dat
Non
erravit locutio
xerit
Tf'.
J^.
ad imaginem meam. Gr. 'Tfiuiil duîviQi J, nT.viôtiSti Sec. 8. Gr. Ki uirev so; tw Na T075 JiO??
7.
Jtj
dfT}/
^ninem vejirttm animarum vej}rar:tm i ciimjujficerett inquic, ant fanguinem vejlrtim , a:it fanguinem animarum vejlrarum. Ambrof. 1. de Noe & Area , c. 16. col. 267. c. Ete-
if. 9.
Gr. Ki
tS'i iy!a
drl^w/ji
&e. ut in Lat. ad verf-^^'
bum.
Xr. 10. Gr. Kl irdsn 4''/<.? ^'"'V omni anima viventi vobifcum , &c. "t.
nim vejlrum fangitinem

de omnibus
bejliis
,
(^ animarttm vejlrarum extjttiram
de
:
manu
^V'^'
*'
^*
homtnisfratris
at lib. 2.
de
Abrah. col. 540. e. legic Tie manibus omnium befiiarnm : 1. de Noe, c. 26. col. 267. d. Sanguinem homims dt tnanu fratris ejus exquiram. In. Mf. Oxon. ac edit. Compl.
&
II.
,
Gr
3cc.
Kaiif'x =t/ 5"/ jtaTax^f 5^0?
u;cra7o?, )-
,
TOfphupoa
Et non ultra era diluvium aqua

:
t cor-
rttmfat
1^.
&c,
Hoc fignum
teft'
>?".
6. Gr.
'O
inx.^tiiv
,
xijux
ifhpu-Trî
,
arrJ
xy
/^to?
&c. ut fup. Lucif. Cal. fanguinem homims , fro fanguine homims effunJetur, quia ad imaginem Dei feci hominem. Ambrof. 1. de Noe& Area , c. 26. col. 2(58. c. Qui effuderit fang, hominis , fro fanguine hominis ejus ef
')t;^:/CiisjTa(
dvn
iVi eV Ejxon
fie habet quod ego ponam inter medium turn addit , quod eft , inter me vos :
12. Auguft. Locut. 29.

,
menti
meum
veftrnm i
^
:
&
Eibl.
PP. to.4.
col.
185.3.
Qui
effuderit
habent
ter
inquit
inter
Latini codices
inter
me
5c
in Pf. 67. Quod vos , vel , in-
me ,
,
cuntur
Grxco
eoj'
animam vivam , J^yf qua ibi tatia dimedium meum & veflrum invenitur irt quod eft dva. ^/ooc. LXX. lie T?to to cvjj.uav Tife
,
:
& omnem
fundetur. Vet.
Ireii. Iiiterp.
,
fitndet fanguinem hominis
1. j.c. 14. p. 510. b. Qiei effro fanguine ejus effitndetitr. In

^
(/(Cmxh^,
wccoi^^
e7&j J'tJoijui
oti'oc
fiidoy
e'jttfcf
jj o/ituy ,
if
dvci ûe-
edit. Compl. wti vy ai)uTO$ oLvhfia-m to Txr qux ledlio Cotelerio placet , autumat
cIutv sK^vîics-
enira ita Grae-
&c. #. 15. Arnob. Jun. de Deo trino arcum meum in nubibus cceli : Gr. To
4^X"^
^w'ch;
col.
to'ô^
2iy. f. Ponam ^y Ti'6Hy/ sf Tn

*>
debere in edit. Rom. ut legatur , a^Ti rS dun/ !/.xvhwsr:ii , fupplendo , to a'^wot , quod agnofcitur a Cedreno , p. 258. edit. Bafil. nee non ab ^renico , editt. Erafmi , Gallaf. Feuard. ac Hieronymo
diftingui
,
cum
rerptfî^
jcj
s^xt
/'5
CMêroi- J'lcc^mv;
* ^/ooc e/uS
th$ 7;
.'^KTo;
&
Arcum meumfono me ^ terram.

^. 14. Gr.
in nube
^ erit infignum teftamenti inter

Kxl t^m
1'
fimiliter
iv
iS
nvtcifiw
us
ys/pi-
ad Sophon.
dumaxat quemadmodum habelur fup. in ed. Compl. & apudChryfoft. hom. 27. in Gen. & veroinSynodoS. Patricii canon. 6. ita lei;itur Quiefi.
17. vel
to'
>; eVi tmk 7MJ' , o'^ptMCfTa/ to Toôf f T ÊfeAH. Ml. Alex, ac edit. Compl. addunt fiH , poft to'Joj , cum Ambrolio. fir. I Itidem Grxce , nili quod ante , omnem , repetiJ.
Jiiderit
janguinem innocentem
:
fanguis ifjius effundetar
& apud Hilar, fupta

Tom.
tur
inter
feu
Va îioc.
,
effundetur anima ejus.

,
hanc explicationem admittit

J.
Ambtof. eriam cum verbis fupra relaiis ad-
t.
18. In GrsEco
,
hay
nili
J's
er.tnt
autem
j,,
leliqua concordant
juoddeeft,
, pro f^ erant 1 ante Japhttb,
54
Amir,
t.
lie
LIBER GENESIS.
pater erat
area
,
Cap. IX.
V!ti
Versio antiqua. Sem,Cham,& Japheth: Cham autem

Chanaan.
19.
Ifti tres
Vulgata NOVA.
Sem , Cham
,
& Japheth
porro
Cham
ipî
8. z/o. i.
fe eft pater
Chanaan.
erant
filii
Noe.
19. Tres ifti filii funt Noe: ab his diffeminatum eft omne genus hominum fuper uni..
verfani terram
&
M;</.
f.
15. 271.
20.
Et coepit
Noe homo
agricola efle terra:,
2.0.
Coepitque
Noe
vir agricola exercere ter
*.
&
plantavit \'ineam.
ram,
&
.
.
plantavit vineam.
eft
,
md.
\.
%yi. d.
c.
^H_j.</rfi/.r>,
\6.
2.; 7.
isoe
nuinebriatiis eft, 21. Etbibit de vino, datus eft in dome liia. 22. Et vidit Cham, pater Chanaan, nudatio-
&
&
Bibenfque vinum inebriatus
&
nu
datus in tabernaculo fuo

1 1
Quod cum
vidiffet
Cham
pater Chanaan,
,
Ambr. de
c.
nem
25
patris
verenda
fcilicet patris fui efle
nudata
nuntiavis
30. 275.
f.
274
duobus
fratribus fuis foras.
d.
Sem& Japheth impoftierunt

fuper
tum
fum,
md.
zji.tt.c.
humeros fuos,
&
veftimenperrexerunt retror-
At vero Sem
fuerunt humeris fuis,
Amhr.
j7. 951.
t.
1.
ef.
non vioperuerunt nudum patrem , derunt nudationem ejus. co24. Et fobrius fadus eft Noe a vino , gnovit omnia qua: fecit ei filius junior. ^5. Et dixit MalediQus Cham,lervus domef-
&
&
& Japheth pallium impo& incedentes retrorfum ,

fui
:
operuerunt verenda patris
faciefque eorun
averfe erant,
diciflet
1
5 .
& patris virilia non viderunt.

Noe ex
vino,
&
14. Evigilans autem
cum
di-
qus
ait
:
fecerat ei filius fuus
minor
,
Malediftus Chanaan
fervus fervo
f.
ticus erit fratribus fuis.
rum
erit fratribus fuis.
A>hr. [de
e.
Nê.
26.
Et
ait
Benedidus Dominus Deus

fervus ejus.
Sem
51.
t.
I.
27;./.
c.
&
erit
Chanaan
Ihd. 176.
27. Dilatet
Dominus Japheth,
Chanaan
mibus Sem ,
U,d.c.ii.i76.e.
& fiat
28. Vixit
29.
autem Noe
annis.
habitet in dofervus ejus. poft diluvium trecentis

dies
Benediftus Dominus Deus Chanaan fervus ejus. 17. Dilatet Deus Japheth, & habitet in tabernaculis Sem fitque Chanaan fervus ejus. i 8. Vixit autem Noe poft diluvium trecentis
i6.
,
Dixitque
Sem
fit
& quinquaginta
Bierm.
Heir.
t.
quinquaginta annis.
jtufl.
1,
Et fadi funt omnes
Noe,
nongenti
19. Et impleti funt omnes dies ejus nongento.
2. yi4.
quinquaginta anni
rum quinquaginta annorum
& mortuus
eit.
NOT
*. 19. Gr.
yiae.
j^.
iE
,
AD VeRSIONEM
Tres hi funt filii
cit.
A N T
Q U A M.
Tfcrs
l%U!m
t//ol
HZt
:
col.
271.
10. Ita Graccc ad b. non habet

f.
verbum
:
Ambrof. tamen loco
Xarxif In Mf tamen Oxon. htc & t. feq. conftanter Xa/ti non Xa/a/ , limiliter habet edit. Aid. Xa^ 710:?;, Mf. Alex. TTcc'i; ivn. in edit. novifUraa Ambrof. ponitur virgula
qu
infra
dicit
i$ plantavit vineam, fed de his Qjiid eft qaodjiiftiis frimhm vineam flaii-
tai ? fupplevimus.
*. 21. Eadem plane in Grasco. Pofleriora vero, Jj midatnseft. Sec. eruiaex Auguftino. Ambrolius memorat, Etji ntidatiir, indomo tamen nndaturjtia. loco cit. dicens inehriatin eft , cum AmAuguft. etiam ubi fup. habec ,
:
brofio.
fr.
22. Ita Grace, haber
:.
addit quoque Vt?, ad vocem,

clrny-,i:>,e
patris; deinde feqq. Koti t j>6ai;
m;
/wiv a/f*ibid.
xvtS fuis fans

co!;
f'i,(ji.
Et
egrejfns
anmintiavit dunhlis fralHbiis
ait
nempe deridendi gratia ; Ambrof. enim Cham , uudatiim patrem videiis. magis quam t. i;. Verendum ne Ambrolius hic fenfum Qtiid ipfa verba exprimat , maxime cum ita exordiatur
,
:
Kidet
igtttir
tis
&c. Sed dubitatio TorJ^ Japheth impofitertint , fan tollitur , ex his quae ipfifmet ScripturK verbis a fe relaIta Littera evidentem fietntis exprejjitaffeiltmi.
tft
quod Sem
addit:
tamen
'ini-rm
TO.
in Graeco legimus
Kai âgcVrf?
2ii^_
'laj e6 to
eam toUit , ita le, fed Ambrofiaft. col. 274. f. Maledi3us puer Ch.tnaam ,Jervus fr'jorum eritfiatribusfuis. Et veto pro eo quod apud LXX. legitur-:?!-!?;, &c. Aquila habet Ji:^s? J^/.m , Ccut c'ksIui; sâi tlT; etiam Theodoretus qusfl. J7. Hilar, in Pf. i 54. coL 476. f. Malediclum Chanaan , iuquit , ejJeGenefis docet , JJ effs fervum fratrum fuorum. Hieron. in Sophon. i. to. ;. col. 1652. a. Maledtttus Chanaan puer , famulus erit fratrum fuorum. Item Auguft. 1. 16. decivit. Dei, c. i.to.7. coL. 413. f. Maledidus Chanaan puer famulus erit fratribus fuis. Vide etiam Ambrof. 1. 1. de bened. Patr. c. i. col. Jl?.b. , i'. 16. ItainGrseeo, praeter hoc , iraT? oiVe/m; dvn , ejus : at in Mf. Alex, ac puer domefticus ejus , \oco , fervus edit. Aid. nee non apud Theodoret. quaeft. J7. fimpliciter, abfquevoce , ciW7n;. Similiter habet Auguft. 1. 16. vxTg de civit. Dei , c. I. col. 414. d. Benedidus Dominus Deus Sem ; erit Chanaan puer illius. Auft. op. imp. in Matth. horn. 37. p. Ij8. a. Benediiius filius meus Sem ; dilatet,
poft
Cham
:
gendo
,^'-niUm ( Mf. Alex, cum edit. Aid. ^zr/Enjiaf ) sVi Sun vura. dv1^v , j, sVope^Êncar oTTi^c'pxyctt'; , J- oyffZ?r7fo; yv-^cti ( edit. Compl. hmn-^cct ) rtir yi'iuiucit
&c.
ivlu.v'
5j
to
-Tifiocu-TToy
u'jt
dvlm
oVj^S-oâfw^
J,
ryy
')vfii"^'Stv
tk
ntcUfU dvlSr
uj'w.
Btftimentes
Sem'^ Japhetvefiimen-
impofiiermit fuper duos humeros fuos , J5 perrexerunt retrorjum 1 JJ coopertierunt nuditatem patris fui : i faciem
tum
sorum retroifum
Hue
ritnt
uuditalem patris fui non viderunt. pariter ledeunt quae habet idem Ambrof. 1. de Tob. c.
, er^
20.C0I. fil6.
,
e.
Hot
veftitu filii
Noe pudenda
patris operue-
vejlimentum , "^ retrorfum Symm. t\!v fergentes , ne vtderent viriUa patris. Aquila x%iifio<;urm ,i-^- turpitudinem , ponunt, 1^. 22. loco tHii
accipientes fuper hutneros
&
yv/ityoidir.
It.
24.
Non eodem
apud Ambrof. fed prima pars uno
cenore verfus totus hic exprimitur ea, alteia alteroloco ;
que de caufa Ambrof. omilfo, {^ , inte cognovit, repetit nomenNoe; at ego juxta Gra:c. delete Noe, addidi conjunctionem copulativ. <^, Gr. etiam addit , iu'i? ad vocem filius i CKtera quadrant ad verbum , nili excipias primiun, gêVn-le /f, pro quo Ambrof. ponit , ^ fohrius failus eft : tm(poi autem ad verbum , evigilo, a nvfoi fobrius fum , viManifeftiim eft ex gilo i unde Ambrof. loco cit. addit tbrietate , interctdente fomno , fobrios fieri homines : & epift.
, ,
:
so; ^S 'lajsB , i. v.ct'nvmeila T? Xin , 5. -yftMlcn Xa-actK Tra"? aV7?. In aliis lib. Grcis licut apud Chryfoft. & Theodoret. legitur : X'/u. Deinde in Mf. Cotton. Kai isca i/ ToT; euM'c^fixii Xayaxr. Similiterhabent Hieron. quieft.Hebf. in Gen. to. Eucher. quxft. in Gen. col. 841. b. Di/a-. 2. col. Ji4.b. Sem. Item tet Deus Japheth , i^ hiibttct in tabernaciilis Philaftr. Brix. de haeref. col. 717.6. Dil.net Dominus Jahabitet in tabernaculis Sem. Au6t. op. imp. ia phet , inMatth. horn. 37. p. I j8. a. Dilatet Deus Japhet , habitabit in tabernaculo Sem. Auguft. vero , 1. 16. de civit, habitet i Dei , c. I. col. 414. d. Lutificet Deus Japhet , domibus Sem. Item Ambrof ep. J5. to. 2. col. 100 J. b. In cuLxtificet Deus Japhet in domibus Sem : at infra , ait jus domibus dilatetur J.iphet ; obfervant tamen hic ediiores noftri BB. pro dilatetur , quod habet Rom. edit, cum Mfs. multo pluribus , veterem edit.cum uno vel altero Mf.
Tt.
27. Gr. nâ7i/iai

oo(S
0'
!r
To7?
&
exhibere
Uietiir J.tphet.
jj.io. 2.C0I. looj. a. ait

tifecertt filius
x'!^//.>/
Noe
intellexit
qii-t
fuus junior. t. 2J. Sic Ambrof. Maledulns Cham , Mfs. omnium fide, licst Rom. sdil. ejufdem fetat Chmaam , juxia Cr.
t. 28. Ambrof haec ait: Poft diluvium Noe dicitur vivixit autem Noe poft dilw xijje , &c. ex quibus confeci vium , &c. ut in Grasco , niii quod habet , e'/h rpidtioiiec At Hieton. !nnMo>7ai , annos trecentos quinquaginta. quaeft. Hebr. to. 2. col. J14. c. Ambrofio favet , dicens ; Eccepoft diluvium trecentis quinquaginta annis vixit Noe. It. 29. Itidem Gticci; , addito in fine , ^ i-aiHtmr 5^ mortuus eft.
:
, , :
LIBER GENESIS.
Cap.
X.
iS
CAPUT
VULGATA NOVA.
I.
X.
V
,
E R
N'
Q U
A.
Pur. I.
X. J.
lii
T_T JTl Cham & Japhetli

-T.
,
funt gcnerationes filiorum Not:

:
Sem,
P'id. A'of.
nadcjue
fuiit eis fi-
port 'diluvium.
I.
Filii
Japheth
Goiner
&
Magog
,
& Ma,
:.
Filii
Japheth
dai,
3
& Javan, & Thubal, &

Porro
Filii
filii
:
^ôfoch,
Gomer Afcenez
:
& Thiras. & & Riphath &
Javan,
5.
&
Filii
Gomer , & Magog , & Madai, Thubal, & Mofoch, & Thiras. Gomer Afchenez , &: Riphath , &
:
llieron,
ij'inji,
hehr.
I.
1.
J14.C,
Ibid,
p;.
Thogorma.
4.
Thogarma.
autem Javan
Dodanini.
divife
flint
Elifa
&
Tharfis
4.
Filii
Javan
Elifa
&
Tharfis
Cethim
&
Aug. de
'
Cetthim
{
.
&
,
Ab his
luis
infuli gentium in regio-
Dodanim. 5. Ex his fegregati

tribiibus fuis
,
funt infulx
fuis.
nJbus
unufquifque fecunduin linguam luam

fuis.
,
ra Ilia, unuiiquifcjue iecundiim
gentium in terlinguam luam , in

Phuth,
civ.
}.
Dei \
.
jg^^
^^^"""-
7.
&
familias fuas in nationibus
&m
:
gentibus
autem Cham Chanaan. Phuth , Saba , 7. Filii Chus

6.
Filii
Chus
& Mefraim &

,
6.
Filii
Cham: Chus,
Chus Saba
Filii
&
& Chanaan.
& Hevila &
,
& Mefraim, &

,
i-'^fl
Sabatha
:
& Regma, &
Sabatacha.
Filii
Regma Saba
:
& &
7.
Filii
& ^Cvila
:
Sabatha,
,
Regma ,
f
''
^^-
'
^'
J'J- *
Sabathaca.
8.
Regma
Saba
&
Dadan.
^- ^'
'
Oadan. 8. Porro Chus genuit Nerarod

fe potens in terra 9.
,
ipfe ccepit ef-
Chus autem genuit Nebroth
hie coepit efTe '
c ' tv.
'
Dei
gigas fuper terram"; '^
!'^-
'
^
' 7-
&
crat robuftus venator

:
coram Domino.
9.
mc
1
erat gigas venator contra

:
T^ Dommum 4l6.
417. a. '
Ob
hoc exivit proverbium Quali Nemrod robuftus venator coram Domino. 10. Fuit autem principium regni ejus Baby-
Deum. Propter hoc
dicunt Sicut Nebroth gigas
km,
& Aiach, & Achad, & Chalanne, in terra

De
terra ilia egreffus eft AfTur,
venator contra Dominum. 10. Et fadum eft initium regni ejus Babylon, Orech, Archad, Chalanne, in terra Sennaar.
&
Sennaar.
II.
cavit Niniven,
1
&
plateascivitatis,
inter
hsc
eft civitas
Refen quoque magna,
& adifi& Chale. Niniven & Chale

:
11
De
terra ilia exiit Aflur
niven,
12.
& Robooth
a N T
I
civitatem
lach
Et Dafem inter hsc civitas mama.
& idificavit Ni& Chalach. medium Ninives & Cha,

,
NotjE ad Version em
Gr.abhis incipit Nme, &c. adqiue Aiiguft.
Tf. I.
Q u A M.
:
Ai;7a; Ji a! V-Wei; refpiciens , 1. 16. decivit.

:
:
tw
iJiw
c. 5. to. 7. col.
416.
f.
dicit
Geiierationss ergo flioritm
Dei, Noe
, &c. ^. 2. Paulum immutanmr notnina in Grseco , nempe pro Goriier, le gitur, Taîp, Ma/o[ pro Madai., ^laivccy, pro Java ( in Mf. tamen Alex. Ma/ai 5 'Itai/ ) deinde o=\ fro Thuhal, Qtfxi, fToTliiras, Prsrerea oclavus Teptem port: 'luivxr , qui tamen aliis fuperaddimr , fcilicet 'Etna
dfitjceps ijttiteudx
tUja
ut
apud Hieronymum
lie
in edit.
Compl. dee/I
nee librarias hic inciuit inlimulandus eft, faltem Hieronymianus , cum S. Dodor ibidem dicat Japhthfilio Ne'e , nati funt feftem fihi. Contra Auguft. 1. 16. de civit. Dei, Cirptx funt commemora) i gcncrationes a C. 5. col. 415. f. ait
:
:
mifiim^ flio
ijnivocatus
efi
Japhet
ctljus flii oda nomijiati
SotCazaSa, pro SaCaOaza, quos omnes (ic memorat Auguft. 1. i6.de civit. Dei , c. 5. col. 416. f dicens Vilii atttem Cham , hoc eft , mcdii flii Noe , quatuor , nepotcs quinqueex nno ejus filio ; prouepotes duo , ex nepole tino ; fit eortiui jumma undecim ; qiiibus enumeratis reditiir tanquam ad caput , dicitur : Chits autem , 3:c. ir. 8. Ita in Graeco , prseter unum , NsC/id'/ , pro Nebroth. Edit. Compl. fcribit , NEÊfiJ/'. Hieron. qusft. Hebr. to. 2. col. 516. a. Nemrod cum caet. de Vulg. Auguft. vero quaeft. 18. in Gen. to. 5. col. 581. g. legit: Nembroth y additoutfup. Hic co-pit ejfe gigas fttper terram. Ambrof. iimiliter , I. de Noe, c. 34. col. 278. a. b. fcribit Nembroth, S. Paulin. ep. p. Nebroth. t. 9. Sic in Gr. ad verbum. Eadem repeat Auguft Locut. ;o. de Gen. to. 5. col. 528. a. ufque ad vocem ,
.,
funt ; & infra, col. 4 1 8.e. Ciimfilti Jafhet oilo emimerentur , ex duobus eorttm tantum fiUi natt commemcra-iUtr Ka/ i/iol Ta^sf , 'A%a/a^ , i'F/faS, -f. 5. InGr. lie i. Qapyx/xx. In ed. Compl, Qtyuf/Jtci. Vid. Auguft. infra
:
Deum ; fed addit Domino Deo quia

:
Incertttm
eft
uulim
,
pojjit accipi
coram
,
i^Jic folet intelligi quod Gnec^dicititr
'ErafJ.c/'
&
:
1.
16.
de
civit.
Dei
c. 4. col.
419.
e.
QiioJ
adjf-.4.
1^. 4.
funt
,
non intelligentes , inquit , nonnitUt ambigtto Gr.co decepti contra Dominum , fed ante , nt non interpretarentur ,
'Po/io;.
Ki7o/
Gr. Kal uiit 'Iaâ)' 'E^jci ^ a/J^ji? , Kt*7,'3/, Mf. Cott. pro Ka'/.o/, habet , KUiti edit. Compl. c. 55. col. al. XircUtsi/i. Ambr. 1. de Noc& Area
, ,
Dominum
'Eyoj/.oi:
quippe,
&
^ ante ^ contra
,
,/ignijic.tt
tfts
poft pauca
a. b.
Sic ergo intelligendus

1.
eft :
Gigas
venator
34. col.
contra
Dominum. Ambrof.
de
Noe&Arca,
e,
Ij6.
fup.
THJit.
f.
De generaiime Japhet
;
inquit
Rhodiis. Hicron. ubi
178.
& epill.
Kuplv,
55:. to.
2. col.
looj. d. Sicut Nembiotb
Dodanim, Rhodti
LXX. Interpretes tranfiuleHos omnes Auguft. memorat , !. i5. de civir. Dei

ita
tnim
gigas venator ante

jicut Nebioth
Deum, S. Paulin. ep. 9. p. 4J. cum Aug. contra Dominum, In Mf. Oxon. 'Etavl.or
c. }. col.
Z.
416. f. dicens Japhetfihi oBt nomwati /t a?pntes autem jcptemde duobus jiliis ejus' ; tref ex
:
It.
0ebj non
TP. 10.
,
tttio,
: fiurit itaqite omnes qttindccim : qnindeiim de Japhet, Nil Grsco limilius , delendo fuam , poft linTf. J. guam ; ita nempe limpUciter , y.xjoc -/h'tjots'saj' nee multiim differunt quit habet Hieron. quaft. Hebr. to. 2. col. ^ly.a. Ab his divijx junt infulx nalionttm in terris Jttis ; fir fecttnditm linguam juam , l^ cognationem Ju,tm ,
( )?. 5. ) qitatitor
,
ex aitero
&
infra
col.
418.
b.
Itidem GrieS , nifi quod habetur , y.x\ , ante 'OpsV Sc.'Afxi'f. In Mf. tamen Con. deeft , y.a.} ante 'Ofi;x' in eodem edam legitur'Ajâ/, non'Apx^-^- Similiter apud Hieron. qusft. Hebr. to. 2. eol. Ji(S. a. Et fuit caput regni ipjius Babel , (^ Aracb , C? Achad , ^ Cl,ilanne in terra Senna.tr,
gentem fttam.
col.
Ad
h.ec
Ambrof.
:
1.
de
Noe
&
276.
f.
refpiciens, dicit
De generatione
/s Xa,*
hUffni/i
,
Area , c. 55. Japhet Rhodus^

j,
alix injulx fttm riationttm,
#.
OsJ"
6. In
J,
Gr.
limiliter
'Tiol
X?
Mrcftti'v,
Xamit. In Mf. Cott.

,
in edit.
Compl.
eivit.
ilEopa5i'/<
utrobique
<t>i/?.
Dei
col.
416.
f.
Villi
autem
Apud Auguft. 1. 16. de Cham quatuor.

,
1^.7. Optime de Grjsco , nili quod ibi poft utrumque, additur , /s , antem , ante SaCa'.a , flc 'Pf/Zâ ponitur , zal. Deinde variant nomina pro variis Mis. al. enim leg. 2:Ga, non ilaCa Mf. Cott. 'Et'/?a? , pro 'tvixi, Alex. 'Ptixfttc, fTo'Viyfti , uterque demum ,
Grsco , practer levia , nempe 'Aspro AJfur , N-rtt;', feu cum Alex. i<.;a;', loco Ninivett ; item 'Po^jCai'f) , pro Robooth , Mf. Alcr"Poa)o'{ al, 'Poa'3|U. Hieron. quaelt.Hebr. col. JiS. b. legit eum Auguft. Df terra ilia exiit Alfur , iS itdific. N:vivent , Robooth civit. Similiter Eucher. Lugd. quift. in Gen. eol. 841. c. excepio uno , Rooboth , pro Robooth. Niniz'en autem Rooboth civittitem non putemus , inquit Hieron. fup. duas ejfe nrbes : fed quia Rooboth plated interprept.ueas tantur , ita legendum eft : Et dificavit Niniven ,
ft.
II. Similiter in
(!v'f ,
al. 'Aif'fj
&
ym
&
civitatis.
t. 12. Sieetiamin Gr. prster feqq. Kx)

55
-n-i-Aaoi,
.
pro
die.
X<-"
Dafem i Mf tamen Alex, cum Cott. fcribit AatfV Compl. Ciciw.fi , fubinde in eodem Gr. Ki " //
Tom.
I.
ij
s^
Hitni:.
pixjl.
LIBER GENESIS.
Versio ANTIQUA.
Et Mefraim genuit Ludim,
Cap.
X.
,
VuLGATA NOVA.
Anamim,
quibus e-
15.
&
:
Hfbr.
t.
1,
616.
h.
&
Laabim,
14.
& Nephniim
, ,
mim
&
Phetrofim
grelVi flint Pliiliftiim

1
& Chafloim e & Caplitorim.

,
genuit Ludim & Ana& Laabim Nephtuim de quibus e14. & Phetrufim & Chafluim grefli funt Philifthiim & Caphtorim.
1
5 .
At vero Mefraim
, ,
5.
Et Chanaan genuit Sidona piimogenitum

,
& Chett3Eum, & Amomum & Gerge16. & Jebufaeum fium, & Aracxum & Sinaeum 7. & Evxum & Samarrxum & Ama18. & Aradium
fiium,
1
genitum fuum
Chanaan autem genuit Sidonera primoHetha;um , Amorrhaum, Gerge16. & Jebufa;um,

1 5
.
&
fsum,
17.
18.
Heva;um , & Aracium Sinaeum, & Aradium, Samar.tum, &AmathaEum:

:
thsEum
Uii. 517. .
& port ha^c difleminati funt populi Chananseorum.

I
Et fuit terminus Chananxorum a Sidone, donee veniasin Gerara ufque ad Gazam , pergen19.
9.
<L
Faftique funt termini Chanaan venienti-
bus
Sidone Geraram ufque
tibus
Sodomam ,
,
& Gomorram & Adamam &

,
,
grediaris
Sodomam
,
&
Gazam donee inGomorrham , & Ada,
Seboim
ufque ad Life.
mam &
,
Seboim ufque Lefa.

funt
fihi
in tribubus fuis , fecundum Aug. t, 16. deciv, io. Hi filii Del, c 5.418.'. linguas fuas , in regionibus luis , in gentibus
Cham
io.
linguis
fuis.
,
Hi
Cham
,
in
cognationibus
,
&
& generationibus
De Sem quoque
Heber
Filii
,
,
terrifque
& & gentibus

,
fuis.
Ihid.
417.
t.
2 1 . Et Sem natus eft etiam ipfi, patri filiorum Heber, fratri Japhet majori.
2.2.
omnium
II.
filiorum
nati funt
patre
omnium
I.
l.Par,
17.
firatre
:
JJieron.
qntjl.
Filii
,
Sem Elam
:
&
AlTur,
&
Arphaxad,
11.
Heir.
b.
I.
i.
J17. a.
& Lud &

.23.
Aram.
& Lud &

1?.
Filii
Sem Aram.
Japheth majore. JEhm Affur , Arphaxad
&
&
,
Filii
Aram :Us,&Ul,&Gether,&Mes.
,
Aram
Us,
&
Hul
&
Gether,
&
Mes.
14.
I.
An^. it civ. Dei 24. Arphaxat genuit Cainan 16. c. 5.417.5. Sala , Sala genuit Heber.
Idem
t.
Cainan genuit
:
At vero Arphaxad
genuit Sale, de
quo
ortus eft Heber.
5, qiltsfi,
^s-
Et Hebernati funt
,
filii
duo
nomen unius
eft terra
:
19. in Gen. 585. a.

Hierofi.
qit.vjl.
Phalech
quia in diebus ejus divifa
&
Natique funt Heber filii duo nomen uni 1 5 Phaleg, eoquod in diebus ejus divifa fit terra:
. ;
Kehr. I. z. <;iy. b. Hieran, ibid, c.
nomen
fratris ejus Jeftan.
& nomen fratris

,
ejus Jeftan.
26. Jeftan genuit
Helmodad
quod
&
Saleph
&
joris
,
16. Qui Jedan genuit Elmodad,
& Saleph
,'
NoT^ AD Versione.m ant

>aX
'
QU A M
,
^ '"'"' fedium
Chtilach
inter
medium
non
quod
in
geminat Auguft. t. 1 5. Piget hacc & fequentia nomina proferre ex Hieronymo , apud quem totidem multum difl'erunt a Graeco itanempe ibi legitur Kal MfOfaJv lyeiiKi ; An/iti^ , g T; HipixM}^ , K. ni'S-n/nilieifj. j, ; AagieJy. Hieron. Tii Anj'ielfi, 5, magisacceditadedit. Compl. in qua iic
: ;
Hebrailmui. cit. Et Sem natus

ejl
omnibus Grscis reperitur Ordo quippe -verborum ejl ,

ejl
tefte
Heber etiam
eft
ip/i
id
efi
Nobilio viderur Auguft. loco ipji Sem natus ,
Juorum i aC proinde frater major iplius Japheth. Deinde Auguft. quxft. 14. in Gen. to. 5. col. 585. f. quxrit quare jcriptum fit : Sem erat pater omnium filiorum Heber , cum invematar
Heber
,
qui Sem pater
omnium
filiorum
Aat&ulu , j, tk NsfitKEi'^. Auguft. -rii AiniafiLi'ifi j, Mejraim 1. Ii5.de civit. Dei, c. 5. col. 418. d. hxchabec genuit eoi , qui dictintm Ludieim , J^ eodem moda extern: icjqiie ad feptem gentei : Vide etiam intra ad Tf. 14.
,
-riq
Heber quintus a Sem filto Noe. Nodum folvit lib. fup. cit. Sem ergo patriarcham intelligi votuit de civit Dei , dicens omnium, qui de ftirpe ejus exlrrti pint, quos commemoratttrus
:
eft
five
Jmt fill:
exorti.
five ntpotes
jive pronepotes
"i^
deinceps
,
t. 14. InGr. fie Kai Tt5 Tix'lfM-jyiilfi, i, ts? Xx-î^vm'l/x oUt sîJ^St i>uM;i;ifi, j.tJ? raftcf;sif;, feucumMf. Alex. Xaficficijx. Hue redeum qua: Auguft. habet lib. 16. de civit. Dei, c. 5. col. 417. d. Rediiur ad ahum filium Ch.im , qui vccabatiir Mefraim , fj commemornntur quos ge:
indidem
illo
Nan fane iftum Heber genuit Sem
fed
ab
Ntf uttque quintus in progenitorum jerie reperitur nifi quia verum eft quod fruftra ipfe primus eft nominatus traditur , ex illo Hebrxos ejji cognominatos , tanquam Hebtreos.
Jed nationes feptem i {J Jefexia-, velul de Jexto flic gens {ommemoratur exiijje , qui tippe!l.iturPhiliftiim:Sc Locut 51. de Gen. to. 5. col. 518.
nuit
, ,
nm tanquamfitiguli homines
"t.
21.
,
KotiVaV
poft
Eadem leguntur Grace Aram quem Cainan

, ,
fuperaddito uno
,
hie omitdt Hieron.
a.
hanc locutionem notat

,
fujjiceiet
inquit
Alex, ac edit.
qu=e
Unde exitt inde Unde exiii Philiftitm ; Compl. fie legitur , 'O^si'
:
Philifliim
cum
&
vero in Mf.
ix-uin,
iiîf.i
vox
iniiisv
abeft a ceteris.
Mf. Alex, fed hunc agnovilfe vi<; detur Auguft. 1. 16. de civit. Dei , c. 5. col. 418. a. his Igiiur flii Sem prihs fex nominantur : porro non verbis fex numeralfet , fed quinque,fi luftuliU'et Cainan. Item fup. col. 417. f. diclt , Sem inter alios filios genuiffe Arphadeeft etiam
Kaii-ai', in
:
i,-ror XelIJ. Gr. y.ma.a.y J; yhmi Tir Xiûtcc Ticrw- ad quae Auguft. 1. i6.de civit. Dei, c. 5. col. 417. d. Ixertim , inquit , ad Chanaan rediiur, in quafilia malcdiiius
ir.
xat.
't .
i
Gr. 'AfJâô:/. 25. In Gr. fie
l-Ucix-
ejl
Cham ^ quos genuit undecim nominantm hk & infra ufque ad Tf. 19,
,
ut yidere eft
Compl.
de
&
KaltJioi 'Afa/U' OJ'^, ^. Oi)'> ,jt, Fa?;^, In Ml'. Alex, loco Oif^ , legitur , co';, in edd. Aid. ci's. Item in Mf. Alex. laUp. Auguft. 1. 16.
:
i!.
16. Itidem Graece.
Dei , c. Sem, nempe Aram

civit.
,
5. col.
,
418.
a.
Ex uno
inquit
filiorum
i
nati funt quatuor nepotes ejus.
Tf. 17.
Gr. Kai Gr. Kai
toj
i.ua.m
j, -rlv
'AfmtCm
j,
tok 'Asei
If.
'A/.f aâ/
Tf. 18.
24. Itidem Grace , nifi ante Kximr , ficut ,
quod habetur
,
ante
&
J;
autem
poft X.x^ci.
:
rof ÂpxJîov
toV Xx/aafxioy
j,
oi-
'Aâ6i'
T^.
Sec.
19. Gr.
in
non
valdediffimiliter
k,
Kai
l-iU^1o
rk
o/j.oc
Toiv.... soj; s?.6eTc
d^ Tefafa,
edit.
Taâf
)
soi; ^hhiiv
,
ew;
XoJ o~
,
fiur
Bt faBi funt fnes Chanan.eorum a Sidone , donee -veniatur ad Gerara , CaX.an , donee veniatur HJque ad Sodomam , ^ Gomorrham , Adama y ^Seboim, ufque adDaja, Hue accedunt qua: haDeinde bet Auguft. 1. id. de civil. Dei ,c. 5. col. 417. d. ufque ad quos fnes pervenerint , commemoratis quibufdam fivitatihus , dicitur : ac per hoc fliis nepotibufqtie computatis , de progenie Cham triginta unus geniti vejeruntur, Eadem 1^. 20. ha in Graeco eft, verbum pro verbo. riufushabet idem Auguft. I. 5. de do6lr. chrift.to. 5. col.
XtCtelr Eoi;
Compl. deeft Aaci, in
ult. i'a?
j,
Tcynopf a;
'AJ'afii
i,
Compl. Aasa.
517. b. ita legit Arphii' Heber , pratermilfo Cainan, ut fupra t- 22. Mf. tamen Alex, qui eodem 1^. 22. deleverat Kau.xi, hk ilium admittit. Auguft. quoque ubi fup. Itemqtte col. 418. a. textum a feallatum confirmat, dicens alter filiorum Sem ( Arphaxat ) genuit ejus nepotem ( Cainan ) atque ex illo itidem pronepos { Sala ; natus eft ; atqut
Hieron.
quaeft.
Hebr.
to.
2. col.
xad genuit
Sela
C) Sela genuit
inde abnepos
56. Vid.
qui
eft
Heber
additur etiam Cainan, Luc. 5.
Commentar. D. Calmer in Gen. to. i.p. 29;. Tt. 2y. Ita Aug. ufque ad vocem , /fna. Hieron. vero Ex Heber nati funt quaeft. Hebr. to. 2. cnl. 517. b. habet duo filii : nomen uni Phaleg quia , &c. ut fup. Gr. Kxi rCD "E^sp f7''^H-HCar J ijo v'tct' ayo/xx tw crl $^7,
:
iCz.
f.
&c. ut in Lat. excepta voce dJ i>.fS , fratri , loco non tma. Auguft. fratiis. Mf. Alex, fcribit , (tax/)! eadem memorat 1. 16. de civit. Dei , c. 5. col. 418. b.
cTi
, ,
*
3,
T^.
21, In Gr, Kal
IrTiAfw 'If (8
tw Sv^ h^^^^^^ dvlui 'Jtctlpi hoc autem , li ntllani, ma7\i fiii'Qmi\

'
cap. lo. col. 424. d.
f. 16, la Gr.
haec tantiim variant
'Imlir Jt
,,
LIBER GENESIS.
Vu
&
1 7.
Cat XI. ip.
^7
La ATA NOVA.
Afermoth
, , ,
Veksio antiqua.
,
Afannoth , Jare
18.
& Jare
&
19.
ti,
filii
& Aduram & Uzal & Decia & Ebal & Abimael Saba & Opliir & Hevila, & Jobab omiies
,
Uznl, 2y. cSc Adiiiam, ^8. Kbal, Abimael, Scba,

if-
&
Dccla,
z(j.
Ophir, Lvila,
<5c
Jobab
Jeftan.
50. Et fadta eft habitatio
eorum de MefTa peroiientalem.
gentibus ufque Sepliar

)
montem
in
I.
Ifti
,
filii
Sem, fecumlum cognationes,

,
&
linguas
)
& regiones
famili.'j
gentibus
fuis.
1.
Ha;
Noe
juxta populos
&
natio-
nes fuas. diluvium.
Ab
his divifa funt gentes in terra port
^'t'- if^.Jedv. 3 1. Hi filii Sem,in tribubusfuisjfecundum linguas luas, in regionibiis fuis- , & in gentibus lliis. ^" ' J- ' 7* ^2. Hx tribus tiliorum Noe fecundiim gene- '^ rationes eorum, fecundum gentes eorum. Ab his dilperlx funt infulx gentium lliper teriam poll: diluvium.
&
I
NoTjE ad Versionem
Mf. vcio Alex, cum H, 'Ixpax* ^ Toy Sap^roO edit. Compl. fcribit XaMf, noii 2)is' item Compl, 'Asctpxfiwi non Safî'C. Aeicxi. Edit. Tf. zj. Gr. Ka/ "O/oppi , j, Ai'ChX , Compl. pro 'O/op/ia, fcribit, to 'O/op'pa^. a Mf. 'A;^:a;A ^. z8. Gr. Ki EuaA j, SaSa" autem Alex. & ab edit. Aid. abed , Evix, feu t-hal , ut
2a><0
,
, ,
it,
A N T
Q U A M.
quem
cim
,
admifit Auguft. ut offendimus fup. ad f^. ii. Hieron. verolococic. numerat tredecim filiui Jeilan , Tredc
inquit
,
Imrui getitium pofieriora
rioniinti
invenire non turn
potiti,
't .
zp. Gr. KoA O0ipi\p

;
jt,
Ei/'f(>
Kf
'iuC-oX'
it,
addit
guft.
-TToti'Te;
vto/
itiol
'lsx.rclv
,
:
OTHnei hi flii JeHafi.
Au-
1.
i6.de
civic.
,
Dei
ejl
,
c.
Jti
Hieron. Nee etiam ilium f i.r/ adminilfe vidctur Auguft.cumlib. i(S. decivit. Dei , c. 5. col. 418. b. duodecim tantiim filios Jei.'>an numeret , li autem retineretur ibat , non duodecim numeiandi ei fuilfent , fed tredecim : ciim enim dixilfet a Jeilan genitos duodecim filtm , continuoaddit Ac per hoc jinnt omnes progeniti de Sent , viginti Jeptem t quos quidem li niimerabis ab -FAirn , prime filio Sem, ufque ad Jo^-ii, ultimo filio /fAiw , totidem 17. invenies , etiam fublato Ebal , modo reiineas Cn'inan ,
fcribit
:
filios fie
refumic
dicens
,
cul.4i8. b. cunftos Noe fumma igitur onmes progertiti

5.
,
de tribits jiliis
ta
Noe
,
id
qitindectm de Japhet
trigin-
nnus deCham
)?.
"jiginti jeptem
de
Sem
>
JiutM Jeptuaginta
tres,
rurfus habet Augiift. I.5. de doiSr. chrift. nee aliter in Gra;to. "tf. 32. Sic iterum Auguft. 1. 5. de dofVr. chr. col. 6i.f. verbum pro verbo. Eadem quoque in Grêc^j ad verbum, excepto uno t^ , port generatiories eorum , quod deefl.
51.
Eadem
6z.
f.
to, }. col.
CAPUT XL
Vu
Sap. 10.
I G
AT
labii
NOVA.
unius ,
Rat autem terra

I
i.
/
& fermonum
i.T^
::.
VeRSIO ANTIQUA. T erat omnis terra labium unum &

,
vox
eorundem.
I
J/Una omnibus.
,
Aug. Dei ,
I.
16, de civ,
5.
.
c.
7.
a.
Cumque proficifcerentur de oriente, invenerunt campum in terra Sennaar & habitaverunt

in eo.
1
.
DLxitque alter ad proximum fuum
Venite
Et \ctumeft, ciimmoverent ipfi ab oriente , invenerunt campum in terra Sennaar , habitaverunt ibi. Et dixit homo proximo fuo Venite , facia3
&
418. g. 419. 410. c.f.
& coquamus eos igni. Habue- mus lateres & coquamus illos igni. runtque lateres pro faxis & bitumen pro ca;menillis lateres in lapidem & bitumen
faciamus lateres,
to:
,
,
Et
&di
funt
illis
erat lu-
tum
:
& dixerunt Venite, faciamus nobis civitatem & turrim, cujus culmen pertingat ad ccEJum
4.
:
& celebremus nomen

mur
5
.
xdificemus nobif4. .& dixerunt : Venite, metipfis civitatem , turrem, cujus caput erit uf-
&
&
noftrum antequam divida-
in univerfas terras.
Defcendlt autem Dominus ut videret civi-
tatem
6.
& turrim quam sdilicabant Adam & dixit Ecce unus eft populu's & unum
,
filii
,
labium omnibus
defiftent
coeperuntque hoc facere, nee

fuis
,
que ad coelum ficiamus notlrum nomen antequam diipergamur in faciem omnis terrx. Et delcendit Dominus \idere ci\itatem turrem , quam xdifica\'erunt filii hominum dixit Dominus Deus Ecce, genus unum, 6. labium unum omnium hoc inchoiverunt
:
)-.
&
&
&
&
k cogitationibus
donee eas opere
facere
compleant.
7.
Venite igitur, defcendamus, Scconfiinda-
nunc non deficient ex illis omnia , qux , conati fuerint facere. defcendentes confiandamus ibj 7- Venite ,
&
&
&
NoT AD Versionem
rurfum Auguft. non femel , 1. 5. de dodlr.chr. t. col. 61. {. 63. a. fie etiam Locut. 51. in Gen. to. 5. col. J28. a.&quseft. io. in Gen. col. 385. a. ufque ad tinam i omnia autem cum Grjeco congruunt. #.2. Itidem Graece, nifi excipias vocem , Xiyxip, fcriptamabfqueduplici , ! ; in Mf. tamen Alex. Swiaip,
I. Ita
A N T
Q U A M.
Nocandum eciam hoc
,
Gr.
f'a;
>ipctti.
noflnim
nemm ,
quod pofuimus fupra ex Aug. non iic legi in edit, noviif. fed , nobis nomen ; cum aucem illic moneanc edicores noftri
in Mfs. fcribi
damduximus
ut fup. apud -Aug.
Graeco , exceptis his , Itfaflifunt illis lateres , pro quibus , Ka! iy^rm iuru; ttaiVEo? , Jj fadus ejl illis later. Auguft. Locut. 53. de Gen. to. 3. col. Et facli fitnt illis lateres pro lapide : obfervat ta$28. b.
*. 3.
Ad verbum e
nojirttm nomen , hanc letStionem prxterenne cants auftoricaci decraherecur. In Gr. tamen eft , facrc?; oVc/^ , nobis ipjis noitien. Hieron. in Vtntte , xdifiiemus Ifai. 9. to. 3. col. 88. c. fimilirer habet tun-im , '^ faciamits nobis nomen anteqtlatn di/pergamur. Eadem quoque refert Ambrof. v. J. Optime e Graeco adijicareni , pro 1. de fide , c. J. col. 590. b. practer uuum ,
, ,
: :
xdifc.fjerunt.
If.
men Gra?cum
dit
:
Qjtod ft dicereti'.r t locutio miTiiis intelligeretttr. Ex hoc facile crederem in verlione Italica olim fcriptum fuilfe , pro lapide, nifi Auguft. lib. cit. de civic. Dei legillet,
in lapidem.
if. 4.
habere Latine
(^ faili jittit
in l.ipidem
fed ad-
6. In Gr.
K,
Gr. wVo/c/^MCac. hsc tantum variant

np^ccyro
ôiMCOJ,....
Kx)
f':^
iT-tti
Knp.*
'l/a
TfcrTO
ct^' eturxr
'rrttrrx
0;
Nil
Grsco
fimilius
,
edit,
tamen Aid. habet

to. 3. col.
detrailo, jj, poft venite ; J'iCts nal at Aug. Locut. 34.de

,
:
ovtuv auTot. Aud. l.depromill". pare. i.e. 8. apud Profp. col. 98,3, fie habet Ecce labium unum tjt omni ttrrjc ; -J hot ccrptrant f.tcere ; i^ nunc non deficient ab (is omnia quxcunqut
aV i-TT^hu'Tcu TTciuy. In
Mf. Alex, ac
edit. Aid,
aggrejjifuntf.tcere.
Gen.
tatem
y turrim
528. b. legit: Venite, xdifictmus nobis civicujus caput erit ufque ad cwlutn. Similiter
,
iit
deeft
t. 7. Itidem Grarce , excepta voce ultima fui , quae ac in Mf. Cott. exftac , tv xamiio ocdtv. Rurlum ;
ia
qusft. 11. in Gen. col. 585. b. uno excepto
calum.
AuguA, quft, II,
Gen.
to. 3, col.
38}. c,
lie legit :
5
Ang.l.\6. dc
civ.
LIBER GENESIS.
Versio ANTIQUA.
mus
8.
ibi
Cap.
XL
NOVA.
ut
V
quifque
U L G ATA eorum
,
1), ^.5.^.419,.!,
linguam eorum , ut non audiant unufquifque vocem proximi llii.

8.
liiiguam
non audiat unufillo
vocem proximi
ita diviiit
,
fui.
Et dilpedit eos
Dominus
inde fuper fociem
Atque
eos
Dominus ex
loco
civi-
Uid.
4.
c.
10.
414.
omnis terra , & celFaN erunt xdificantes civitatem & turrem. illius 9. Propter hoc appellamm eft nomen Confufio , quia ibi COnfildit Dominus labia omnis terra & inde difperlit illos Dominus Deus iuper faciem omnis terrac. 10. Et hx generationes Sem: Sem filius cen:
in univerfas terras
& ceffaverunt sdificare
tatem.
Et idcirco vocatum eft nomen ejus Babel, confufum eft labium univerfE terri inde difperfit eos Dominus fuper faciemcunftarum
9.
quia
ibi
&
I.
regionum,
10.
Hs
funt generationes
Sem
Sem
erat
Par.
41 J.
a.
tum annorum ciam genuit Arphaxat , feaindo anno poft diluvium. Et vixit Sem poftquam o;enuit Arphaxat 1 fiUas genuit filios quingentos aiinos
1
:
centum annorum quando genuit Arphaxad , bien- 1.17.

nio poft diluvium.
1
1.
Vixitque Sem poftquam genuit Arphaxad,

:
&
&
&
quingentis annis
&
genuit
filios
&
filias.
mortuus
Aug. in Gen,
38}.rf.
îixfl.
te,
eft.
15.
I,
iz.
Et erat Arphaxad annorum

genuit
cenmm
ui-
II. Porro
annis
Arphaxad
vixit triginta
quinque
3,^.
^ta quinque cum

1
.
Chaman.
,&
genuit Sale.
3 Et vbdt Arphaxad , poftquam genuit Chainan , annos quadrmgentos
I}.
le
,
Vixitque Arphaxad poftquam genuit Sa:
trecentis tribus annis
&
genuit
filios
&
fi-
lias.
VuLGATA NOVA
4 Heber.
Sale quoque vixit triginta annis
,
& genuit
genuit Sarug.
1
1
.
Vixit quoque Reu poftquam genuit Sarug , du-
15. Vixitque Sale poftquam genuit Heber, quafilias. genuit filios dringentis tribus annis
:
centis
2.
feptem annis
.
& genuit
filios
&
filias.
&
&
Vixit ver6 Sarug triginta annis ,
&
genuit
16.
Vixit autem Heber triginta quatuor annis,
&
Nachor.
1
3
.
genuit Phaleg.
1
Vixitque
Sarug poftquam genuit Nachor

genuit
filios
7.
Et
vLxit
Heber poftquam genuit Phaleg qua,

:
ducentis annis
&
&
filias.
dringentis triginta annis

1
& genuit
filios
&
filias.
,
24.
Vixit autem
Nachor
viginti
novem
annis,
&
fi-
8.
Vixit quoque Phaleg triginta annis
& genuit
Reu
,
genuit Thare.
2
5
.
Reu.
1.
Vixitque Nachor poftquam genuit Thare
Par
9.
Vixitque Phaleg poftquam genuit

annis
:
du-
centum decern
lias.
& novem annis & genuit

:
filios
&
I. ly.
centis
novem
& genuit
Reu
filios
&
filias.
Vixit autem
triginta
duobus annis,
&
Versio ANTIQUA.
Aug. uli /up,
j84.f.
Vulgatanova.
16. Vixitque Thare feptuaginta annis,
, ,
26.
Cum
eflet
Tharra annorum feptua^ta,

,
&ge-
genuit
Abraham ,
,
nuit Abram & Nachor & & Nachor & Arran. NoTjE ad VeRSIONEM ANTIQUA M.
Aran.
I. Par, 1.18.
J'f.
4.
X.
:
Veiiite-,
defcenJamtis
cenfundamm ibi
Iingii.vn eertim
1.
,
nc
andiat unufquifque 'jocem prsximi . Ambrof.

col. J68.C.
de
fide, c. J.
,
&deSpir.
S.col.tfzj. e. Veiiite
defiend.imus
(^ confundamus linguas eorum. Edic. Aid. limiliter habet , Ti/itMceciiivrui , non thk -/âuoocAccinunt Vigil. Tapf. Auft. qusft. Vet. Teft. q. 1. contr. Varimad. p. 7 58. b.
&
Novauanus vero 1. deXrin. p. 1047. b. lie 4J. col. j8. g. confunJamus illic Venite , Jj mui- defcend.mms , habet ipfirumlingtt.is. Auct. 1. de promiir. part. i.e. 8. ap.Profp. , p. 98. a. nee non Fulg. 1. de Trin. p. 5?i.a. Venite deftend.tmiis , (5 cmfundamus ibi lingual torum.
:
Auguil. vero *. 1 ;. Ita Grsecum habet ad verbum -jel/icutin Crxct pofthanc vocem , ûaJringentes , addit invinimMS , ,ini treuntos. Edit. Rom. conftanter hab. jT Til f(ty.Kt<t , Mf. Alex, cum edit. Compl. 7;7faoo. Reliqus Tf.eucTo., edit. .Md. fola , Tfia/.o5. Tf.oxin-a. generationes recenfac ab hoc verfu 1 3. ad If. i5. vix niemoranrui a Patribus Lannis , prsterquam abAuguflino, qui iUas omnes fie perfequicur , 1. 16. decivit. Dei , c. 10. Generatienum contextio Jtc exfequitur cxtecol. 424. e.
:
ros
dicens quotcqilifque anr.o 'jitx
fux
filittm gentierit
aS
jf, 8.
jf-.
9.
Ad verbum e Grxco. Eadem prorfus in Graeco

;
excepta voce
jiS.col.
Deus
quatdeeft poilDominKJ
ftat
in Mfs. tamen Alex.&Cott. exi
iflum generatienum trdinem pertinentem , qui perlendil ad Abraham ; j quit anncs peftmodum vixerit , intimans eum Sed nos , inquit, Et poft pauca filios filiafque genuijje. f diutilis quam opus efl , immoremur , non qnot annas qutf:
Kupini i Qik- Hilar. inPf. , i confnfarum liKguarnm hominibas

lonftn,
if. 10.
491.
e. dicit,
qne in
ifla
generationum ferie vixerit

,
Jed quoto anno vitt
numupatam
ejfe
Baby-
fix
gentierit filiiim
hoc crdine
ponimus.
Notant noviir.editores BB. ad hunc Auguftini locum Cc legi in edict. Sem filius Hne centum erat annorum, In Gr. lie in Mfs. vero ejufdem omitti , Noe & erat. ''^^ h/i./yii Kui cwra! cu yirii'.ii Shm- S "' "i" "'^5 TO 'Afâ^ttV > &c. ut in Lat. at in Mf. Alex, edamnum SnV' 2i!^ i/'/c; eTm itxrlv Vte &e. fimpliciter legitur
; :
t. 10. Seciindo igiiur centum annorum , genuit Aipbaxat. -f. 11. Arpbax.it autem cilm ejJet centum triginta quinque annorum , genuit Cainan. ]f . I 3. Qjii dim eJpt centum tri-
memorandum tantiimmedi anno poft dilwviiim Sem ,
cam
ejjet
ginta
genuit Sail.
C
I
Tt.
14. Porrt etiam ipje Sala totidem
annorum tum vero

autem
50. ^
erat
^ triginta t^
,
quando genuit Heber. t. 16. Cenquatuor agebat annos Heber , cum ge-
Hanc vet. librorum varieiatem tiZi. abfque , y-oj 1?/ , obfervat Auguft. ipfe Locut. jj. deGen.to. 3. col. 528. c. Qtiod quidnni Latini codtces ha-bent : Sem filius his verbis Noe erat annorum centum , ciim genuit Arphaxad ; Grjci babent : Sem filius centum annorum , ciim genuit Arphabi ellipfis efl , inquit , quia decft , erat ; fed quad xat
; :
&
Tt.li. Ipjt eft terra. centum triginta , ^ genuit Sagau. genuit Seriicb. If. 20. Pt Ragau centum triginta , dues , t- 22. Pt Seruch centum triginta , ii genuit Hachor. Tf. 24. Et Nachor feptuaginta novem , ( Gr. sx.aTcK eCJ o,uvlififToarysx) Ctf genuit Thara. t. 16. Tktra autem fepttianuit Phalech
in cujus diehtis divifl
vixit
Ph.ilech
nan habent
fi.
filius
Noe
fed
filius
,
taniiim
nofalocutio
efl.
ginta
bulo
II. Similiter Gr. habet
nifi
excipias
unum
l^v.!"
'
'Af-
âêV, pro Arphaxat. InGr.nonomninofirtuliter if-, 12.
Deus , miitato vocae? genuit Abr.tm , quern peftea nominavit Abraham. Quje omnia apte relpondent Grarco, fi excipias annos Nachor , ut notavimus fup.
,
,
Kai
kffci.-
nomina Pia/ffi
SlThara, quse
ita
fcribuntur
il)a:->,
& &
a/
'jixtt
sV.ctTO'
Tp.cticorrot-n-sVTf
eth,
priiis
5. 7J'*Mie
to KxiV.
,
Arphaxad centum
Eterat,
a.
,
triginta quinque annus
^.-11
C.iinan.
tji :
Attamen Auguft.
ace.
dixerat
Qucd fcriptnm
Item
dicit
1.
:
16.
4iy.
Narrando
de tivit. Dei , c. 10. col. Arphaxat autem c'lwt ejpt 13^.
Qiifx. Mf. Alex. Qifci. Hue etiam redeunt qus narrat Auft. 1. de promifT. part. i.e. 10. ap.Profp. p.99. a. ftmine Sem filii Noe , natus eft Heber , cujus fiiit filius PhaPhaleg ginuit Reu ; Reu genuit Seruch ; Seruch geleg nuit Nachor ; Nachor genuit Thare ; Thare genuit Abr.tm,
't.
antifriim
genuit Cuinan,
i6, Gr, Ki J^l's
Qxpfn
e/C|'x,T
f-ni
i-,si-
LIBER GENESIS.
17.
VUIGATA NOVA. Hx funt autem generationes Thare:Tha,
XI. Versio antiqua.

Cap.
:
re genuit Abrara
Nachor ,
eft
& Aran.
ante
in
Porro Aran
genuit Lot.
1 8.
Mortuufque
Aran
fus
Thare patrem
faum ,
in terra natiritatis
Ur Chaldsorum.
funt generationes Thara; Thara ge- Jlttg.i, iCdeciv, 27. nuit Abram, Nachor, Aran. Et Aran ge- *", 1.12. 428. d. nuit Lot. .28. Et mortuus eft Aran coram Thara patre fuo , in terra in qua natus eft , in regione Chalcla:orum.
Hx
&
&
res
ris
19. Duxerunt autem Abram : nomen uxoris Abram , Sarai
& Nachor uxo& nonien uxo:
29. Et fumpferunt Abram res nomen miilieris Abram

:
& Nachor fibi uxo,
Sara
& nomen
Aug.
to.
5.
Nachor, Melcha filia Aran, patris Melchx &patris Jefchi. }o. Erat autem Sarai fterilis , nee habebat liberos.
Jtf.
mulieris
chae
,
Nachor, Melcha
pater Jefcse.
filia
Aran, pater Mel-
&
.
30.
Et erat Sara
fterilis ,
&
non
generabat.
locitt. iS,
c.
528.
14.
3 1.
Tulit itaque Thare
Abram
filii filii
filium
fuum,
Et fumpfit Thara
Abram
filium
& Lot filium

^^^
de
(\iam
,
Aran,
,
filium
fui,
fui
,
Nebem.
'"
Jttdith
uxorem Abram.
& Sarai nu- Lot & eduxit eos rum

Chanaan
ibi.
:
Aran, filium filii llii, & iuam , uxorem Abram filii fui , &
filium
fuum , & Saram nuedwxit

ibi.
Idem lib. 16. de civ. Dei , c. I J.
il- 428./.
Ur ChaldsEOrum
} z.
ut irent in terram
los de regione
Chaldaeorum ,
ire in
terram CliaUid.
c.
veneruntque ufque Hai-an ,
& habitaverunt
naan
32.
&
venit in
Charram ,
&
habitavit
J. 6. AS. 7. 2.
Et
faftl funt dies
Thare ducentorum quin-
que annorum ,
& mortuus eft in Haran.
&
Et fuerunt dies Tharx in Charra quinque ducenti armi , mortuus eft in Charra.
14.
419
&
d. 450.1/.
N O TyE
I'm! tIv
ERSIONEM ant:
Sarai
;
Et vixit Tharra feptiiagrnuit Abram , &c. non Abraham , ut nogintit antics , lavic fup. Aug.l. 1(5. de civit. De!,col. 424. e. V- 27. Gr. Aurxi Js ai y=>'scsii Qxppx' at'ppa ^ ra> 'hffii 'Affi', &c. Ml". Alex, fcribit , i'fac. edit.
"Atfan
Sec. ut in Lat.
Q UA M. y nomen uxoris Nachor

inquit
Mehha filia Aran

,
pater
autem Melch.t,
Tt.
ipfe eft pater Jefhe.
;o. Auguft. hanc

pojfet Jujficcre
,
Locutionem notat
,
jtj
hat; ciim
^ non genera^ erat Sara fterilis. SimieTEXKcô/ci.
"t.
Compl.
T?.
tollit"/!
port aiTai
,
cum
Auguil:.
llterlnGr.Kxi hi- 2apa ^5?^ "f. 11. Gr. conftanter habet

TA.ira
,
v'k
,
af'p'a,
,
28. Ita in GraEco

,
nifi
quod conftanter
:
fcribimr
&
Aran
fiibinde
Tnfiv^.mm
'Af fir, pro nt irent , pro ire ;
&
& ap'pa , abfque in , pod terra, Hieron. quaeft. Hebr. to. 2. col. J17. c. lie legit Et mortuus eft Aran ante fatremjtium in terra , qua natus eft , in regione Ckaldxorum, Obfervat hie Nobilius faepe in Sciiptura, ante, valere idem quod coram ; in Gr. sVcd'ttio/. t. 29. Eadem Grxcum exhibet , nifi quod pro gemina voce mulieris , bis ponit , xif yvraixi mulieri , conftanierque fcribit , 'Af'fit , non Aran ; deinde (Ic , Ka) jraxiip MxX^> ^'^'^f>il> 'li%i- Supplevi autem hoc , ^3fr Mf/c4 2? /"'"''' ^^y^'* > de his qua: Auguft. verbis fupelioribusaddit ibid. Jfte Aran pater Metchx fuit , ^ pater
'Af'pii
,
pauloque pod , Kal {<>.ic> 'ioi^ Xaffx/ ^ venemnt uiqite ad Charran , loco , ^ -venit in , &c. caetera concordant ad verbum. In edit. Aid. xaljA?,ÔTn;( ,ut ap. Aug. fup. inCompl. HAbi-, rum fequitur , uKmai^ b.tbita'verunt. if". 5^. Gr. Kal sysôiro Trctoai ctt wîpai ocpâ h yn Xa^pav /iaxco/a TSKre =th" Jj VsGct^s ctppa iv Xapftocv, At Mf. Alex, fcribit , Qdfx non Qxffx deletque vocem ,
, , ,
,
TTx'JXi y
ante
y/nspxi
Compl. delet, qua:ft. in Gen. to.
& 7 ante iraoai, & Aid.

, ,
Xappxv.
:
Edit,
eriam
7)1'
cum Aug.
iijxit
qui etiam
3. col.
jSj.g.
,
dicit
juis omnibus manjit in Charran

.,
Tharra cum annos dncentos
Jefca
qux
Jefca creditur ipfa ejje etiani
Sara uxor Abrah.i,

:
Et fumpHieron. quacfl. Hebr. to. 2. col. J 17. f. fie legit Nachcrjibi uxores : nomen uxoris Abram , ferunt Abram
quinque in Charran mortuus eft : Sc infra, col. 504. a. Eueriint an?ii vitx Tharra ducenti quinque in Charran.
CAPUT
Vulgata nova.
ja.^.y
I
.
XII.
Versio antiqua.
dixit
,
T^
1 -*
2.
Ixit
autem Dominus ad Abram Egredere de terra tua , de cognatione tua ,

:
i.T?T
tris tui,
Dominus ad Abram
Exi de terra
Aut.
hi
fup.
&
tua
& de
dicam
domo
patris tui,
&
veni in terram
quam
&
&
de cognatione tua, vade in terram quam
&de domo
tibi
pa- 4i9-s-4ii-^-'-f'
demonlh'a-
rnonftrabo
tibi.
vero.
te in gentera
Faciamque
tibi
,
magnam &bene, ,
& magnificabo
tibi,
nomen tuum
tibi
,
erifque
2.' Et faciam te in gentem magnam, & benedicam te , &. magnificabo nomen tuiuTi , & eris
benediftus.
Inf. 18.
3
Benedicam benedicentibus
& maledi-
18.
12,
cam maledicentibus
atque in te benedicen-
benedidus. Et benedicam benedicentes te , maledi3 cam maledicentes te , benedicentur i n x e

.
&
&
7-
tur univerfa cognationes terra:.
omnes
legit
I.
tribus terrx.
NoTiE ad Versi onem antiquam.

rurfus habet Augufl:. ufque ad hoc , ^ i/ade , &c. nifi quod fcribit Abraham , non Abram ; lie eriam quacft. in Gen. to. }. col. 585. g. St. feqq. fed male ; nam 1. cit. de civitat. Dei , conftanter legit , Abram. Cyprian. 1. I.Teftim. p. 281. b. Et dixit Dominus Dens ad Abraham :
f.
i.
I.
similiter in
Grico. Eadem
78}.
b.
1.
deXrin.
to. 8. col.
Exi de terra tua , ^ de cognat. tua , ^ de domflpatris tut , âde in illam terram , qnam tibi oftendero. Anibrof, in Luc. J. to. I. I}I(5. c. Exi de terra tua , fj de cognat. tua , de domo patrts ttti , ^ vade in terram , quaiyi tibi rnonftrabo. Vide eriam 1. 1. & 2.de Abr.c. i. &2.col. 282. d. 314. a. 1. de fug. face. c. 2. col. 419. e. Similiter Aut. quaeft. Vet. Sc N.Teft. apud Aug. to. 5. q. 109. col 107. a. Exi de
Eteris in gentem grandetn multam. Rurfum Ambr* 2.de Abr. c. i. col. 314. e. Benedicam te , ^ faci,jm te in gentem magnam. ir. 5. Concinit Ambrof. 1. 3. in Luc. col. 1316. c. ad verbum. Sic eriam in Graeco prafter unum, v.x'ixpxcafj.xi matedicam , tranflatum port maledicentes te. Junil. Afric. ut fup. BenediI. J. de part. div. leg. c. 21. col. 547. h. cam benedicentes te , ^ maledicam maledic. te. Cyprian, vero 1. I. Tefiim.p. 28i.b. r benedicam qui te benedi.reritii^ maledicam qui te maledixerit : ^ benedicentur in te pmiies tri^
:
bus
rit
terrê.
:
Eadem memorat
;
Hilar, in Pf. 118. col. 3.49.

dixit
;
f.
&
his verbis
Abrahs quoque Dominus

adverfabar.
,
Qui
,
te
maledixe-
malcdiilus erit
de cognatione tua, i^ de dor,io patris tui. Aucl. op. imp. in Matrh. horn. I. p. 12. e. Exi de terra tua, i^ de togn. tua , 'jeni in terram , quam tibi dtmonftraho. Itidem
tetra tua,
^ tntmtcus ero inimicis tuis ^ adzerfanTurn addit

.
tihus tibi
Si Abrah.t inimici
De
inimici j'tint
quales nobis
efje oportet ?
At horum
qut
modo
infra
hom. 41.
p. 17 j; a. excepto
uno , demonftravero. Gr.
V aV Co/ Tei'^v.
I. Teftim. p. Ambrof.l. 3. in Luc. col. i]i6.c. Itaquoquein CraKO, Junil. vero A&ic. 1. j. depart, div. leg.c. 21.
S- 2. Eademreferuntad verbum Cypr.l.

b. 8c
teferuntur ab Hilario , vix ullum vefiiglum reperias in toto Genefeos libro quare fufpicor hi:nc verfum ex memoria recitatum faille ab Hilario , parum ex Genefi , parrini ex Exodo priora fcilicet verba Qui te maledixerit , &c.
: :
i8l>
ex Genefi 12.
;.
pofteriora vero
fie
g; inimicus ero
Exod. 2}. XI. ubi
habentur
Si ftceritis
, &c. ex omnia quxcnn
, ;
40
Ve R
Aug.
civ.Uei,
I, c.
LIBER GENESIS
S
I
Cap. XII."
O
,
A N T
QU
A.
4.
ei
Vu
EgrefTus
:
L G
AT A NOVA.
Abiam
ficut
:
i6. d( 14. p.
4J0.
.1.
451. g.
quemadmodum locutus Abram efl; illi Dominus, & abiit cum eo Lot jutem erat quinque & feptuaginta annorum cum
/j..
Et
exiit
Abram
eft
itaque
prsceperat
Gi. j:
hieron.
centr.
hehU.
139. Abr.
tt.
10.
4. p. z.
,
i.
/.
Amh
c.
ex Ghana. Et fumpflt Abraham Saram llXOrem fuam , omnem aniSc Lot filium fratris lili mam, quafcunque poflederat in Charram
exiit
5.
8. Dominus, & ivit cum eo Lot feptuagmta Heh.ll, quinque annonim erat Abram cum egrederetur s. deHaran. & Lot filium 5. Tulitque Sarai uxorem fuam
,
&
fratrisfui,
univerfamque fubfântiamquampofêanimas quasfecerant inHaran

"'
:
derant
egreffi
""
,
""
Z.
de
&
&
1. col. Jifi.
funt ut irent in terram Chanaan.
Cumquc
venilTent in
eam
:
Amir.
I.
i.^jz.
Je Ahr. p.
Et perambulavit Abraham terram zZif. ad locum Sychem,ad quercum altam

^-
tifque
Taig.frngm.^t.
<mii. lah. p.
fizji.
J. ei
:
dixit Et vifus cft Dominus Deus Abrac, Semini tuo dabo terram iftam. Et adificavit
&
Abram terram ufquead locum Sichem , ufque ad convallem illuftrem Chanana:us autem tunc erat in terra. Dominus Abram , 7. Apparuit autem dixit ei Semini tuo dabo terram hanc. Qui sdi6.
pertranfivit
&
ibi
Abram
8.
altare
Uem.fragm. ;i, J4. /1. 6x9.658.

'
Et
,
recelVit
,
inde in
Domino , qui vifus eft ei. montem contra orienftatuit ibi
tem Bethel
Bethel
tabernaculum iiium fecundiim mare Agge , contra orienaedificavit ibi altare
&
tem
'Amir.
t.
&
Et
Domino Deo
,
&
Domino qui apparuerat ei. t inde tranfgrediens ad montem, qui erat contra orientem Bethel , tetendit ibi tabernaculum fuum ab occidente habens Bethel , ab oficavit ibi altare
,
i8.
4-
8.
z6.
&
34- 4-
riente
Hai
a;diticavit
quoque
ibi altare
invoca\it in
z. de
nomine Domini Dei
9.
abilt
Abram
&
demoratus
qui vifus ell. eft in defov def-
& invocavit nomen ejus.

9.
Domino ,
pro-
Perrexitque
Abram vadens,
& ultri
:
Ahr.c.^^.%lZ.d.
Hiernn.
qttsji.
ferto.
10.
grediens ad meridiem.
Et famcs fida
eft:
fuper terram
o.
Fafta
eft
hebr. }i8.
h.
cendit
z.
Abraham
in
.gyptum
que Abram
in
autem fames in terra defcenditvEgyptum ut peregrinaretur ibi

,
Amhr.
Ahr.
t.
f.
I.
de
pravaluerat enim fames

1 1
.
in
terra.
4. cd. 519.
Cumque prope
:
effet
ut ingredereturjlgyp:
tum
fis
dixit Sarai uxori
fus
Novi quod pulchra
mulier
1
At!g, lotitt. 37,
i.
Erit ergo
illius
cum
hsc
te \iderint iEg}'ptii , dicent
1.
:
*'
3.
ji8.
f.
quia uxor
13-
funt
Uxor
.
& quod cum viderint te jEgyptii, difturi iplms eft: & interticient me & te
,
,
refervabunt.
Vide Not.
1 3
Die ergo
obfecro te
quod
foror
mea
Inf. 10.
N o T^ AD Versionem antiquam.
que dixere vohis
,
II.
Junil.
iyjif>iv<su
to'^; ep^Pôr?
o!<
jtj
a^T:)iimîti
adifcavit Deo
qui apparuit
1
.
ei.
quoque
Afric.
1.
^,
ipfafuntab Hilariolaiinereddita at ilia non Abrah^ dicta iunt , fed Ilraeiidco populo. Ki tTrcpsuh K^fo-n , i^ ivit Tt. 4. Gr. ita incipit Ahram ; reliqua ut ia Latino , nil! cxcipias vocem ultimam , Xa/>pa/ pro CA.irr.i. Similiter Ambr.l. 2. de Abr, c. 2. COi. 283.3. 3I5.b. "Exiit Abraham quenhldmi>di{m locutus efl ti Dominus , ^ exivit cum eo Lot. Et infra Abrah.im fepTci; !iiTix.t:fi<m( -oi, quae
'
; :
de
habet, femini tuo dabo terram hanc if. 8. Pauca tantum variant Grsce , nempe hsec KaT* ct'aTcâg , loco contra orientem , melius in , vel ad orientem ;
part, di v. leg. c. 2
;
;\ Boj^.ma xaTa taVacoay , ^- 'Ayyai attrcc , In B.ithel ad mare , Angx ad orientem ; reliqua quadrant, nifi quod delunt voces, Deo Dei, cum feq. qui
fubinde
ifta
avccT^yâ.:;
&
tuaginta
qitinqtte
annorum
dejcrtbitur exijfe de Ch.trra.
Hebr. to i. col. Ji8. a. Erat autem Abram Jepttt.tginta quinque annorum , quatido egrrjfns efl tx Charra : & tontraHelvid. to. 4, col. 139. b. Abraham mutemerat annorum'/^. citm exiret de Charra. fr. J. Gr. Kit) tVaSf/'ASfot^Siifai', &c. ut fup. in Lat. k, -Trxocu H^sK7HCavT9 fjt Xafpciv , ^ {ubinde lie |'^X"'' > f îiVtocac Toper/^Hj'ai e/? 7H' Xtivctxy. In Mf. Cott. ac edit. Compl. J) ^^6e. Quibus alludens Ambr. I. 2. de Abr. c. 2. col. 316. a.dicit. haevajit ( Abram ) ut fttmeret uxorem
Item Hieron.
qujeft.
Ed. tamen Aid. addit tw rîpÂyri duToi y fed poil vocem Kvptoi Domiuo , non Domini. Ambr.l. i. de Abr. Et recejjit inde in montem c. 2. col. 284. a. iimiliter habet contra orientem Bethel : pauloque poft Ideo , inquit , non in vallibus , fed in monte tabernaculum Jibi toc.ivtt.... ^ inve* cavit nomen Domini. Eadt.n repetit 1. 2. c. 3. col. 317. e,
vifus
eft.
:
Recejjit inde in
montem
,
contra orientem Bethel ; fed poft

,
addit
.*
Meriti) pojitit, contra orientem Bethleem

in
pauca dcmus enim
Dei dtcitur Bethleem
qua natus
eft
Clniftus....
Non
dixity
contra Bethleem, fed tabernaculum ipjum Bethleem appellavit ;
Jiiatn
nepotem
lie
(^
omnem animam
quafcttnque pojfederat
Videeriam fup. 1. i. c. 2. col. 283. b. Eadem memorantiu ab Auguft. 1. 16. decivit. Dei, c. 18. col. 433. a. EgreJJits ergo Abraham de Charra, 75. cum Lot flto fratris , ^ Sara conjuge anno atatts fu.i ferrexit in terram Chanaan , ^ pervenit ttjque ad Sichem.
in Charram.
quoque
318. c. Iterum adificavit aram , tS/ invocavit Domini Hoc adjecit fuperioribus. Auguflinus etiaml. i6.de civit. Dei, c. 19. col. 43 3. b. alludens dicit: Dcinde adifcatoibi altari , ^ invocato Deo , Abraham profet~
infra
,
&
col.
in nomine
lus
eft ,
Sec.
tln'rf>sv"ACpa/.i
, ,
1^.9. Gr. Kai

/fvisv
iv rri epvfio)
'jropsvâ^ sspXTCirs^
if. 6. Hunc tum proferimus
verfura ex Atnbrofii loco duplici defcrip:
in
primo
fcilicet col.
283.
f.
:
fie
legitur
Et abiit Ahram, profeHus caftrameta* lus eft in deferto. Hieron. qusft. Hebr. to. 2. col. 518. c. Et proficifcens Abram , abiit in defertum. Augufl. 1. 16. de
civit.
Egrejpts perambulavit tei*am ujque ad Sichem

col. 316. d.
in altero
Dei
c.
19. col. 455. b.
Abraham projeilus
eft
inde
Et perambulavit Abraham ufque ad locum Siehem, ad quercum aliam. Pofteriorem fervavimus , addita Kal /lujsuzev tantiira voce, terram, ex altero. In Gr. fie
;
^ habitavit in eremo.
Tf.
10. Pergit Ambrof.ibid. 3i8.e.hocmodo;74fovjiafn
dicitur defcendijje in
jEgyptum
lit
affttgeretur ;
& col.
319.
''
K^fOttl
TM)- -yVV tt^
TO ^HZO; CtUTH?
TiV
S fvy Tvv t/4w?>vl' , &c. in longitudinem ipjius tijque

In edit. Aid. deeft
e.'?
Û^J l^ =V( Et perambulavit Abram terrain

f i'^
TV TOTTV
ad locum Sichem
tvy
altam.
Cott.
Tt.
7w
ficut in
, ad queixum Compl. & Mf.
b.fed ut defcenderet in /iigyptumfames coegit : & port pauca : Defcendit in j.gyptttm....jic tamen dejcendtt , ut qu.%Ji adven ad lempus incolere videatur. Similiter Augull. 1. 16. de
TO ^MJtC^ fTH?.
famis
I.
7.
Eadem
rurfus habet Fulg.
2.
ad Monim.
c. 3.
p. 29. a.
Abrahx
fragm.34. contr. Fab. p,638.exceptis vocibus Abram. Gr. Kal a-pOw , loco Abrx Similiter Ki/pio? TM "AS/!tt, , &c. uc in Latino textu. habet Auguftin. 1. z. deTrin. to. 8. col. 783. c. Et vifus dixit Hit ; Semtnt tuo dabo terram eft Dominus Abrah<e , ^ hanc : quae iterum refert 1. 16. de civit. Dei , c. 18. to. 7. col. 433.3. prxter verbum apparuit , fto vifus eft. Ambrof. 1. 2. de Abr. c. 3. col. ;i6 f. Continuo apparuit illi Deus deinde lie Nttfquam fuperirts babes, quod vijus effet illi Deus ; & 1. i. c. 2. col. 284. a. 317. c. Apparuit illi dixit : Sejnini tu dabo ttrtam ham, Et uram fiiminns ,
&c
&
Abraham
&
19 col. 453. b. Atqite inde ire in jEgyptmn , Kci e'/sVet compulfus eft , &c. In Gr. fie Kj KXTiCa A^pctfi e,*; A'i-yuitl^v xa/ioixvfoai Mf.i.at; sifi th; vm;" inu , J't( sn'Xi/Ssf ^05 ;Vi tvi yii. El faila eft fames defcendit Abram in jEgyptum ,ut peregrtna* fjtper terram ;
civic.
Dei
c.
neceJTttate
'
quia inv.tluitfames fuper terram. *. 12. Eadem rurfum habet Auguft. quaeft. 26. in Gen. col. 38 J. d. nee aliter in Gricco, praecer unum ssh, eft, addiretur ibt
,
tum voci
C
/e
fv
deinde Gr. lie pergit Kal aVcx7i?o/ ^ . Et Occident me , te autem fervabunt. oTt dVsAfpii dura eifj.1 , cTri-s aV Tt. 13. Gr. Ei'TTov ifK ^vcsrxi h 4^X" /*^ si'Sjc;' cy. Die /tio( T/mrn; J'ldcs,
illius
;
:
Tspi-TTniiiCoyTai.
*.;
ergo
quia foror ejus urn
ut bene mihijit propter
te :
I,
^ vivtt
de
cujti
animit
men f rotter
te .
Ad qu
ailudentXenul,
LIBER GENESIS.
VuICATA
ds
:
Cap.
XIL
41
NOVA.
Ver 5iU ANXrnUAi

anima
14.
lit
bene
fit
mihi propter te,

tui.
&
vivat
mea ob gratiam
turn
14. Ciim kaque ingreflus eOet Abram ^gypvidcrunt vSgyptii nnilierem c)uod diet ,
nirais.
in
/Egyptum,
1
Fa(flumeftailtcm,nnrimut intfavit AbratTl videiltCb yl;:gyptii mulieiX'm quia ,
Aiig.iti.'li.tî
'"
''
^-
' S-
jSji
pulchra
fpeciola erat valde

,
M.
in
t nunciaverunt principes Pharaoni
&
:
5.
laud averunt earn apudillum:
&
fublata ell mulier
laudaveriint
xeriint
1
Et viderunt earn Principes Pharaonis, eam apud I'liaraonem introdu:
&
Hinhn.
^tiffi,
&
^''"'"i.ii'i.h.
domum
16.
Pharaoiiis
vert)
Abram
ei
bene
ufi funt
,
propter illam
,
fueiuntque
famuhc,
& boves & afini & fervi & & afina;, & cameli.
oves
eam in domiim Pharaonis. Et Abram bene fecit propter eam fuernnt ei o\es, armenta, allni, lervi ancillx , muli , cameli.
6.
:
& &
&
&
&
&
7.
Flagellavit
autem Dominus Pharaonem
17.
Atflixit
plagis maximis,
&
autem Dominus Pharao
ifflifta-
Amk.
ie
AhrJ,
domum
ejus, propter Sarai
tionibus magnis
I
&
ixvilVimis
& domum ejus, &

:
"' i-i84-'
uxorem Abram.
18. Vocavitque Pharao
Abram,
mihi
?
&
dixit ei
noii
Quidnam
dicafti
eft
hoc quod
fecifti
quare
iii-
quod uxor tua eflet ? 19, Quam ob caufam dixifti elTe fororera tuam, ut toUerem eam mihi in uxorem ? Nunc
jgitur ecce
conjux tua
accipe
eam
& vade.
viris
,
propter Saram uxorem Abrx. . Pharao vocavit Abraham , ait Quid hoc fecilU mihi ? quare non dixitli mihi quia uxor tua eft ? 9. Sed dixifti mihi quia foroi' tua eft ; fum pferam eam mihi uxorem. Et nunc ecce mulieii tua ante te, accipe, recurre hinc
1
ihd. jgy.
k.
'-i. c.4. 310. i
&
&
10.
Pr.-Ecepitque
Pharao
liiper
Abram
2.0
J'ide
Not.
& deduxerunt
qu:e habebat.
eum ,
&
uxorem
illius
&
omnia
NoT>E AD Versionem
fetnin. c. z. p.
A N T
QU A
K.
1.
pertimitit
^
&
Abraham fmorem metitittis Saram ,

165. b. dicit
:
in iixoris fii.t fpecie
Mt-ai51i<aume(re. Similiter Auguft.

c. 19. col.
i5.
de
civic.
Dei
jalittem coiititmelia
455. d. graviter afRiclum

,
elfe
Pliaraonem, pau-
ndemit. Similiter Anibr. 1. i. de Abr. c. z. col. 284. b. Advertehat inintam ftxorts pitdicittam fore , Jibufjte conptgis
fnlcfii-itttdincmpericTiitjJlttHrani
'.
loque port addit
afflidmnibus magitis.
, ,
montttt uxorem
ut Jororem
,
t. 18. Abraham ,
Abrahani
,
Sic
habet Ambrolius
loco
cit.
Pharao vocavit
,
55 argûit
Sec.
eum
dtcetn
:
Sec. vel ut infra
Ait ad
ait:
,
fe diceret
if.
i.e. 4. col. 519. c. dixit Sar^ uxorem ejus diceret ,Jed jororem apptUaret.
:
infr.
1.
lie
Je
14. lea Gr, habet
nili
quod addit
, ci^'l't?',
kkt?
undc pofui I'h.irao vocavit Abraham , ^ &c.utfup. InGr.fic: KmW; Je *afi tw Aptt/^
'
^r-
ad mit-
?rff Ti TBTo
f Tj-o/n-.a;
ij.01
iVj
in
,
iierem. Edir. vero
Compl.
delet
cum
aTryysi/.cii; fio:
:
Aiig;ull,
NeC
Vocans autem Pharao
Abram
dixit
&c. ut fup. reliqua optime leddit

,
omittendum Auguft. qujcft. z6. liêre Abraham , non Ab-am; fed Locut. 58. to ;. col. 528. d. iiahet Qnoii ait
:
Scriptura
tu,ii
;
TaHitm
eji
cum addit ^fujlficeret : Statim autem
autem, (iatimut iiitraviiAb .vnin^fgyput mtravtt Abram,
Auguft. Locut 59. de Gen. to. j. col. 528. d. iiis verbis ; hoc fectjii mihi , quia iiou aiiiiuiictafii mihi quia uxor , tua eft ? fed addit dim fujficeret , non aanunciafti. Et ip/um annunciafti , inquit , more Scrtftiirarum ditlum
Quid
1. I. de Abr. c. 2. col. 284. e. Vt viderunt illam j^gyptii , admirati quod fpeciofa ejjet valde. In Gr*c. conftanter , tapx-J, per omnes cafus ; If-. 1 5. caetera optime conveniunt. Ambr. 1. z. de Abr. c. 4. col 319. d. eo refpiciens, dicit -.Unde videntei eam .'Egyptit...,
&c. Ambiol.
eft
JiatnLatini habeitt plerique

..'/1.*
/-.
non
dixifti.
.-
induxcrunt ad tyr.-inmtm : flc fup. I. I.e. Z. col. Z84. e. Jliduxeruiit illam ad regem juum. V. 1(5. Ita Greece, praeter feqq. tv exfi'f'^-'Tt ,beiie uji fuut , loco bene fecit , A*^'X' > vituli , loco armenta , zal vfilmni , [^ muli ; edit, veto Aid. dclec xal , cum Hieron. Apud Ambr. 1. i. de Abr. c. z. col. 284. e. hxc leguntiu ; Et cum Abrah.tm bene egerunt ( jEgyptii ) tanquam f-atrem ejus , qu.epl.icuijfet regi , honorantes. 0=oCTo^ ^xpcc^M irxf:,uo7';f.iiyct>.oi4 T^. T/. Gr. KaJ HTasst'
&
t. 19. Ambi. 1. 2. de Abr. col. 520. a. toliit mihi, pod / O* -,.., _/! _ f. , & eam , poft fumpferam ; cetera ut fup. Riirfunl infra habet Ecce mulierem tuam ante te , accipe , J5' recurre. Gr. 'Imri' siVa; , oti dj ct-fn /.iv sV/r ; j hxCor duriiy s'âi,Tw 7t/,arza. KtDi U'i H ~/un a harTi en , i^xCuiv ccTroTf!-^!. Ut quid dixifti quia foror mea eft ? fump/i eam mihimei uxorem. Et nunc ecce uxor tua cor.tm te accipietis recede. t. 20. Gr. fie pergic Kctl inTut.cno 'iafcc^ a..S-fiiSi
dixifti
:
y
,
7rEfi"Afa/, i)^7rfo-Tf>(4w
jrai-ra.
wtI ,
J5
i. -xij
-fv;ou/.a
civn
Jm
, ,
h/
utw* Et
fy
pr.ccepit Ph.tr ao viris

,
de
Jj
Abram
ui
comitantes dimiiterent
eum
uxorem
ejus
omnia qux~
^ 7ro;Hpo??
lus
6cc. ut in Lat.
Ad verbum,
Inqui/ivit, feu mfeila'
ex^ninavit Deus Phar.tonem inquijittonibus, feu tormentis magnis m.ilis , &c. Ambr, 1. 2. de Abr. c. 7. col.
eft , aiit
cunqueerantei. Quibus intendens Atabr. ubi fup. col. 520. e. ait Et mifit alumnos fuos ( Pharao ) ut elimin.irent nc longi propellerem ne recurjumficeret meos fines : 1. I c. 2. col. Z85. c. Uxorem non fotiim marito reddidit , verunl etiam projecatores dedit , qui deductrenteum.
:
&
joz.
dicit,
Pharaonem
qu.iftionibus ab omtiipotinte
Deo gra~
CAPUT
VuIGATA
f
.
II L
NOVA.
.f:gypto, ipfe
,
Vb R
&
I
.
S I
A N Tl
QUA.
A
1.
Scendit ergo
ejus
,
Abram de
jl\. uxor
& omnia qua: habebat & Lot
Xêjus,
T afcendit Abram "P
cum eo, ad Auftralem plagam.
&
omnia
ex yEg^-pto , ipfe qua; illius erant,
cum eo,
:i.
& uxor mero. qn^K, & Loth ^h.,nGen.,'tt

'' /..ji8.
'
& argenti,
I?-.
Erat autem dives valde in pofleflione auri
& N O T yE AD Versionem
ailrum
2.
in defertum. Erat autem Abram dives valde in pecore argento , auro.
&
A N T
Q U A M.
cum
eo
Itidem in GrsEco eft, praeter hoc, / /s , rt/icndit autem, loco âfcendit. Similiter apud Auguft. Locut. 40. to. 5. col. 528. d. Afcendit autem Abr.im dc .Eppto ipje i^ uxor ejus , omnia ejus , Lot cum eo in defertum. Ambr.l. z. de Abr. c. J. col. 521 a. his alludens , dicit; Dijiejjit itaque Abr.jham , inde habens feium uxorem J'uam
I.
proprii dicitur afcendijjl-
quod habebat exanilne

;
/!ciii
argentnm
Q omnis fupellex
:
ac per hoc inteUigilur
, omnia retulit. 2. Gr. AZfX/A. Kf TTX^Clof 'r-piJpct. X.'/nrlCI , Sic. uc _ In Lac. Abraham autem er.u dives valde pecortbus Sec. ,
Saram ;
t.
& infra
de /Egyptofccum
a
,
, qiix vocaiur Gr.ue Zfc^yjux xx?' 5Mf;4,;. Ambr. 1. de Abr. c. 5. col. 321. c. habet: Er.u ( Abraham ) dives valde i pauloque poft Erat autem dives pecortbus , argent IS auro : ac inha , col. 522. e. ad f. J. dicit Non habektt Abrah.im autem ( Lot) argentum.... >ion habebat aurum
:
hie tocutio
Edic.
Compl. it
col.
iCJinr,!
G^n.
528. d. ad
nmem Abram
inpecoribns. Auguft. Locut. 40. de hoec verba ir. fuperioris ; Afcendit
auri Ipeciem habere meruit J^ pojji.lere. Fulgent. 1. 2. ad Moriim. c. 5. p. 29. b. fie legic Abram autem erat onuflus valde pecortbus , fj argento auro , quod leclionem He;
braicam fapic. Enim vcro Hieron. loco

(</
55 Lot
cum
eo
&c. addit; Nee t.imen

'
Abiam
potiierit exietis
Torn. I.
cit. quserens, <?(?.? de jigylto fmjje diva vaid(i
4*
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
5
.
Cap. XIII.
VU
meridie
rat
L G A TA
eft
NOVA.
iter
,
3. Et abiit unde venerat in defertum , ufque Tuig. I. 1. ai Bethel, ad locum ubi flierat tabernacukim ejus Momm.c. i-f.i^- prius, inter Bethel inter Agge: * in4. in locum ubi altare fecerat initio , vocaverat ibi Abram nomen Dei. Et Lor qui fimul ambulabat cum Abram , 5 Amh. I. 1. rf' 'Ahr. c. 5. 5"-/- erant eves, boves, tabernacula. J25. d. 6. Et non capiebat illos terra , habitare fi-
Reverfufque
in Detliel
,
per
quo venerat
ufque ad locum ubi prius
fi.xe-
&
tabernaculum inter Bethel

4. in loco altaris
& Hai
&
quod
feceiat prius,
& invo,
Sup. i,
cavit ibi
5
.
nomen Domini.
7-
Sed
&
:
Lot qui erat

, ,
cum Abram
fuerunt
&
&
greges oviuni
6.
& armenta & tabernacula.

eorum multa,
Jnf. jtf,
Nee
poterat eos capere terra, ut habitaerat quippe fubftantia
Uid. 186. f.
5-
mul
7.
rent fimul
&
Et fada
eft rixa inter
nequibant habitare communiter.

.
^Hg. tcCHt. 41.

ti. }.
paftores
pecorum A-
518.
e.
bram,& pecorum Lot

8.
Unde & fafta eft rixa inter paftores gregun 7 Abram & Lot. Eo autem tempore Chananaui &
Pherezarus habitabant in terra
ilia.
:
Uilren. cent. Htl'

viii,
to.
Dixit autem
4. p. 2.
I.
xa inter
me &
,
Abraham ad Lot Non fit rite , & inter paftores meos & pal:
8.
Dixit ergo
Abram ad Lot Ne qu2fo
fit
jurgium inter
paftores tuos
9.
,
:
me
& te, & inter paftores

enim fumus.
:
meos
&
139..
Amhr.
fiir. (. J.
tores tuos
1.
lie
285./.
quia homines nos fratres iiimus. 9. Nonne ecce tota terra ante te eft? difcede a me fi tu in finiftram , ego in dexteram ; vel fi tu in dexteram, ego in finilbam.
:
fratres
Ecce univerfa terra coram te eft recede 3 fi ad finiftram ieris ego dexteram tenebo fi tu dexteram elegeris , ego ad finiftram pergam.
me
obfecro
:
Uid. 527. a.
I.
2. C.6.
10.
Et levant Lot oculos,
& afpexit ornnem

tur
10. Elevatis itaque Lot oculis, vidit
omnem
c.
Hinim.
vid.
tp.
csnt. Hei-
regionem Jordanis , qux irrigabauir , priufquam everteret Deus Sodomam & Gomorrham , licut paradifus Dei , & terra iEgypti , ulque diim venias Zothopa. Et elegit fibi Lot regionem Jordanis , & 1
1 .
circa regionem Jordanis, qua; univerfa irrigaba-
Gomorrham
1 1
.
anrequam fubverteret Dominus Sodomam , ficut paradifus Domini , ficut
&
&
.(Eg)-ptus venientibus in Segor.
Elegitque
fibi
Lot regionem circa Jorda:
4.
/>.
2.
elevavit
Lot ab oriente
ftio.
&
dilcelTerunt unuf-
nem,
& receffit ab oriente

fratre fuo.
divillque funt alteru-
*39'*
quifque a fratre
X3.
trum k
li.
Fi4. Net.
Abram
,
habitavit in terra
Chanaan
Lot
vero moratus
eft in
oppidis, quce erant circa Jor-
danem
.Ami-.
I.
& habitavit in Sodomis.

Homines autem Sodomite
peffimi erant
1.
ie
13.
Homines
id fol-ji ilia
in
Sodomis fxn erant,

,
5c pec-
J.
Air.
c,
6, (cl, 527.
N o T :E AD Version EM ANTIQUAM.
addit
ti
,
tithraicn viritau
eft ,
in
qua
Jcrihitiir
Abram
f.
f
gravis vehementer , hoc enim pondere gra'jabatitr.

5. Ita
âfi/i
otfij fo.,
gfp-
Hieron.
Bethel
,
it legiire aic in edit.
LXX. nempe ufque

,
ad vocem
eft ;
pro quibus
inquic
in lieh-îo Jcr:p-
vocat , quibus , inquit , inter fe rixaniibus , eo mode dif^ cordtam vtt.iverunt , &c. t. 8. Eademrurfus habet Ambr. 1. 2.de Abr.c. 6. col. 524. e. & 525, c. prxter unum, 5^ inter tc. Mite confentiimt cum Ambr. H;eiunymus& Auguliinus. Hie nempe ad ver-
Abut itinere /ito per Fulgent. 1. 2. ad Monim. c. 5.

:
aiiftriim tifqiie Bethel.
Item
bum
1.
1.
6. de civit.
Dei
c.
20. to. 7. col. 455.
e.
Ille
mi
p. 29. b. ex LXX. E ahitt iinde vener.it in dejeriiim iifqrie Bethel , Sec. utin textu. Hieron. paido {up._^legerat r ahiit unde venit , &c. Gr.
contr. Helvid. to. 4. part. 2. col. t 59. a. ni(i quod ponit omnes , loco homines. Auguft. Locut. 42. de Gen. to. 5. col. 528. f. Ouoniam homines Jratres nos Jumus i
euam
Ka!
To'^TV
sVofi>'En i'.!
,
ii^'s.' !i'
Ti!
EfKô/ f';
BocU^
iî TK
Ahram dixit ad Lot. Gr.

fiiX"
d.cc
,?;.
Eitte
i'
,
^f "ACfa/i tu Aa'r. M;i r

''"' '"''
Ba.^n^, j: d-ct f.'J'.cr 'A~,'jx>. Et sz'it unde vener.it in dejertum ufque ad Bethel , ttfque ad lointer <nm , uhi erat tahern.ic. ejus prius , inter Bethel , Jingx. Ambrof. 1. 2. de Abr.c. J. col. ?21. e. his alludens,
K
K
a.ya.
f.t^cov
''"^ 1"-'' -f'^
& ^'
ov
'
^'j"-""
("J'
>
fihir
Tuy
-TTCifisrcor
art
eii^ûiTst
aSs^/pn ec^;
dicit
li
induciturrediiffe Ahrah.im
hcc
eft,
in Bethel,
1.
nnde
in
jEgyptum defcenderat. Dei , c. 20. col. 45 ? ^-
Similiter Augiift.
^'''"ji ii'tur
16.
de
civit.
t- 9. Eadem profert Auguft. 1. 16. de civ. Dei , c. 20 45 ;. e. ad veibum ; ficut Ambrof. iterum 1. 1. de Abr. C.6. col. 52J.C. 5215. f. paucisexceptis. Ubi autem Ambr.
col.
Abraham
ex .gyf-
legit
</f iff
,
mm.
J
Auguft. conflanter
</fA.(i-.ii.
Griecc
omnia
to in
locum unde venerat , &c. ^ toy TOTTCf TV ?u5/afwpfV > i i-Toivc^r fVs? Tf. 4. Gr. E:"^ eVfxa^fCaT: eV^r'A^px^ tI oVc,a Tif Kupia' Try afX^y , invocavit Ad locum altaris quod feceiat ibi a principio , In ed. Compl. deeft , inu, port ibi Abram nomen Domini.
K.,
Cmilia
i!
nifi
.';
exeipias
ii,.i
,
hxc
E/
ei"
.'?
ip:fipi.,iyu>
e/; Sii,m.'
/j
ill
lyci
I.
ni
apis-ifi.
c. 5. col.
:
no
Tf.
J.
,
Ambrof.
infra
,
col. 52}. b. c.
habec
qui am'
286. f. nonomniEt levavit oculos Lot , regionem Jordanis , quia tota rigabatur . J^ elegit irriguam Xêrat ficut paradijus Dei. Gr. Kai iwafx; AaV tit; iiptaX^V?_KT^ , STTEr/s TSfKl' Tn\ ITi f'.X^' fCy^ TV 'I'.fJ U.,>! , OTt
f.
10.
Ambr.l.
,
de Abr.
libi
conftat
ita
nempe habet
hulabat
if. 6.
abfqueyimrf/
Grxc, Ki AoJT
toI'
ci/^xcpebo.ttSi'W,
'TTo.'jOL
iiy
-Trc'/.^c^yy -Tpo
,
TV KKTas-p;*!*'
'ror
Qs^y^XoScf^tz
i^
6cc. ut in Lat.
Itidem Grsce. Addit Ambrof. ibid. Quia nimitim Auguft. 1. 16. de civit. Dei , c. 20. col. 455. d. Divttes quipj/e faî erant , paftorefque multos pecorum habere ctFperant. In Gr.' Ot; v; ra t/Trap^ci-Ta duTiuy -^cMa >
divites erant.
tv e? . J; t5 7" Ar/t:-:ri>i, j'a? hU7i c.'sZo'r'.pa. Et levans Lot oculos fuos , afpexit omnem regionem circa Jordanem , quia omnts erat irrigua ,
Xifi:>ffcc
oJ!
d th/ic'/c/m;
anlequam dijus Dei

Zogora.
everteret
,
i^ Jicut terra
Deus Sodoma ^ Gomorrha , fcut paraAgypti , Jque dlim ventat ilt
8cc.
Quoniam erant (offeJUonel eorummulti.
7. Auûft. fie habet loco cit. ( facia eft rixa inter medium paftorum pecorttm Abram , &c. c Gr.'A /.ikcr
If.
t-
II. Similiter habet
Ambr.
1.
2.
de Abr. c.^. col.327.
Tm
Elegit Jibi Lot.

f'X'-^f'-'
Gr. Kai
ii.fy-ii.a.To
ixo-rS
Aut
tZw rir
-rrf-
tw^ x7jikwV t^ A/>a,&c. Sed cum moneat ibid. S. Doctor , Latinos codices pene omnes ncn tranftulilfe ift.im locutionem, fed ita iocutos , ( conjuetudo noftra habet ; idciryroi^siuv
'
ri'Iiflxyi' J, oi-!Trf; Awt Vo aVaTO^M , J, /i;omnem regionem ciry_ceii:SiMy.r, &c. ut fupr. Et elegit Jibi Lot ca Jordanem , Ci abiit Let ab oriente , $J Jep.v.ui funt ,
co pofui in textu Inter paftores , &c. loco Inter mediumpajlorum ; quod autem addit Auguil. Et pecorum Loth , fie habetur in Gr. Kai ava/U5C0)' tw -Tra/êycMiytTctiy Kl^/itiy tij Aoit* quam locutionem ( itiur medium ) nobis deinceps , inquit Auguil. notare non placuit , ipla eft enim per omnia in Grca fcrtptura , ubi tale nliquid dicitur. Ambr.l. 2. de Abr.
;
&c. t. 12. Deficientibus h5c Patribut Lat. ita fupplemus deGraeco "Apa^ /s xaTuxMffei' ey 711 Xarctxy' A'jit Ji
:
XXTcJy.vêy ey rroMt
T^y
'7CZ^.XJ^fC4>y
I.
=OXMfWCS>'
u
,
XoSzfJ.'î't.
Ad
rent
quae refpiciens Auguft.

f.
453.
dicit
.-
Ci<mngo
2)
digreffi ejjent
c. 6. col.
523.
f.
rum aiitmantium
p.iftoês
quoQiii igitur paftores , inquit , /int , qun rixa inter paftores Ahr.thx , {J i"'<r
Abraham
effet
Lot
,
21. col. fefaratimque habitaJ^ Abraham in terra Chanaan , Lot
i6.de
civit.
,
Dei
c.
autem
in Sodomis
Sec.
Lot.... cujus pecoTis paflores Jint

,
conjideremtts
,
paftjres
inquit
jum^ntorum
Dei,
c.
jumenta autem
JTlft. 1. i.G.
de
tiyit.
l6,w\. 435.6.
Pafti/res
&c. Aupecurum
t- 1 5- Gr. Oi J'= ar'.fvym cf ir So/cfi!.'; tnrypi if duxfTotM r'a/Tlay TV 0;s ?i;'/pa. Eadem fie reddir Hieron. qusft. Hebr, in Gen, to, 1. col. 519. a. Et -jiri So-
),
LIBER GENESIS.
Vu
1
Cap<
IT.
41
valdc.
tGATA NOVA.
Domino
:
Versio antiqua.
catoies in confpeclii
,
& peccatores coram

4.
Sup. II. divifus eft
nimis.
Domini
Dixicque Dominus ad
Abram
poflquam
a
i8.
4-
loco
,
.
in
ab eo Lot Leva occulos tuos, 6c vide quo nunc es , ad aquilonem meri-
&
z6.
diem
1 5
ad orientem
&
occidenteni.
,
Onmem
terram
quam
confpicis
tibi
da-
Dent.
54- 4-
bo
&
:
femini tuo ufque in fempiteraum.
16. Faciamque femen
rs
fi
,
quis
terra;
I
7.
tuum licut pulverem terpotdt hominum numerare pulverem femen quoque tuum numerare poterit. perambula terram in longitudiSurge ,
/'1. L i. d, Et dixit Dcus aii Abram , poftqium rccefKel'picc oculis tuis,&: vide a ^*'- '-y' 528. r. fit Lot ab iilo loco, in quo nunc tw cs , ad afiiciim, Sc aquilonem , &: orientem , & mare. 5. Quia oniuem terram, quam tu vidcs , tibi Aua^.de dv.Vei, ' "J- '-î- "> 7. dabo e..M, & iemini tuo ulque in liculum. 16. Lt faciam femen tuum tanquam arenam^'^-i!' 454- ' terra: fi poteft aliquis dinumerare arenam ter-
14.
ra:
& femen tuum

Siu'gens
,
dinumerabitur.
&
17.
ne
& in
8.
latitudine lua
quia
tibi
daturus turn
nem
ejus
&
earn.
&
:
perambula terram in longitudiin latitudinem quia tibi dabo cam

;
iemini tuo in a:ternum.

18
Fide Not.
i.
ji,i,^_
c,
j^
jii,^_
i>
'
/_ '
Movens igitur tabernaculum fuum Abram, venit & habitavit juxta convallem Mambre, qua; eft in Hebron sediticavitque ibi akare Do1
7. 525.
mino,
NoT^
;
AD VersionE M
,
A K T
Q U A M.
fctcttli
domorum mali , ^ feccMores in confpeihi Dei vehementer. Turn addit Siiferfiiic hie tn LXX hitapretibm aililiuim ejl in conlpecû Dei Jiqitiiiem Sodomornm coloui apitil homi,
tenernus initium Juttiri

COS
a Jine prajentis ordiri
nihii
movebit.
t. 16.
col,
Ita Grj;ce
b. lie
:
nes
tn.xli
f.
i^ peccatores etwnt, 14. birailia in Grseco

,
J25.
habet.
prscter
hoc
>
Si ili
{i-jt!
nam
't.
m.tris
fi potejl
ad verbum. Hilar, veto in Pf ij8. Lt j.tciam jemen tuum t.tti quam are* quis enumerare arenam maris , ita
dixit atttem Deits
loco (^ dtxit Deits. Vex. Iren. Interp. Re/pice /Hrjttm oaths , 1. 5. c, 52. col. J5r. d. lie liabet Z'tde a loco hoc , uhi nittic ttt es , ad afjlliiotiem afritttm , orientem mare. Auguft. verb turn quxft. z8.
:
Jemen tuum dinumerabittir.

17.
Opdnie Auguft. de Graeco ultima vero

:
2< fi'
in
Gen.
to. 5. col. 58(5. a.
tuml. i<S.de
civic.
,:
Dei,
c.
21.
455. g- Refpiciens octiiis ttiis , vide loco , in qito Tiitnc tn es ad aqiiiloTiem ^^ africnm , &c. ut lupr. nee male fecundjm Mfs. Cotton. & Oxon. nee non edit. Compl. in
to. 7. col.
,
quibus loco, aj?4" ^ Hieron. qusfl. Hebr. in Gen.

"^
>
legitur, aVa&E^J/o;;
'H e.
:
to. 2. col.
J19.
es
b. lie
,
Lfz'ij
eciths
titos
^ mde a
,
loco
in
quo
tit
ncm
ad anjlrttm
:
i^
ad
orientetn
nunc ad
ild aijnilo-
m.tre.
Itidem
Catliod. in Pi. 106. p. 566. b. nifiquod addit in fine, quad ejl occajns vero Hieron. lup. monet , mare jcmper pro
&
occidente fin Scriptuiis) poni.

if'.
I J.
Eadem
to. 5. col. 58(5. a.
refert idem Augiift. quscft. i3. in Gen. qusetiamita leguntur Grsece. Vet. Iren.
mini ttto in internum , oniilfa ab Augufiino , fupplevimus ex Ambrof. juxta idem Grace, in quo lie habentur, Kcti tS 07r/p^Ti' cv e.? to;- a/iVa Jemini ttto in Jacillum. la MiT. tamen Cott. & Oxon defunt haee ultima verba , ficut apud Auguft. Idem Ambrof priota fie habet Surge, Jj pf" ambula terram in longitudmem , in latitudinem i quirt tibi dabo earn , '^Jernini , Sec. ut fupr. at infra d. tn lotlgitu.' dinem ejus , latitudinem. Item Auguft. qujell. 28. iit Gen. to 5. eol. iZ6. ti. Surge , '^^ perambula terram inlon^ latitudine , quia t:bi dabo earn. Vet. Iren* gitudine ejus , Interp. 1. J*, c, 52. eol. 551. d. Sitrgens ingredere terram i longitudinem ejus , in latitud. quia tibi dabo earn : nee addit feqq. ^ (emini ttto , &c. E6 ipedtare videntUr , quaS refert Aucl. op. imp. in Matth. hom. 41. p. 175.3. Et
,
omnem
dabo earn
Interp.
terram.^
1.
y. c. 52. col.
fiif'-nmn.
quam ttt vides., Ambr. 1. 2. de Abr.

quantum
vides
^
Qnoiti.tm omnem 551. d. lie habet tthi dabo , femini ttto ulque in jenf
:
terram , quamcitnqite tetigeris pedibtts tiiis , tibi jemini tito in xternum : ^'o[X\xui edam referri y
e. 7. col.
tibi
528.
earn.,
c.
Qnia om-
ad t. I J. y. 18.
fupr.
Silent hic Patres Lat.
'
In Graeco vero
Ttapx
16.
fie
Ka!
nem
terram.,
daho
^ jemini tuo
dircox.wai'Sag
ACpa/x
sVta';' jcotTwy.nce
tu/ J pur tu/

civic.
,
^
in Atternum. Itidem Hilar, in Pf. 158. col. J25. b. prater unum , quam tit , pro quantum : fie etiam Hieron. qu^ft.
Kt'f/'j).
Hue redeont
,
ifta
Auguftini
I.
de
Dei
ejl
519. b. fed omittit, in sternum. Ad quod Augufi. ubi fup. Potejl , inquit , movere nonnttllos /i , ufque in faeeulum , intclligatit , in aeternum :Ji atttem in fecaluni , hoc loco fie accipiant , qticmaJmodttm fideliter
Hebr.
in
Gen.
to. 2. col.
c.
vit
21. col. 454. e. Hoc relponio prcimijjiorns accepts
migra^
id
.^
Abiaham
i^ manfit in alio ejitjdem tcrr,i Ijco

,
juxta querctim Mâmbrx
qitx erat
Chebron.
CAPUT
VuLGATA
I.
XIV.
Versio antiqua.
Aftiun
eft
NOVA.
tempore, ut AmJ- raphel rex Sennaar ,,& Arioch rexPonci, Chodorlahomor rex Elamitarum, & Thadal rex Gentium,
T^ Aftum eft autem in illo
&
-F Sennaar.
z
autem
in
regno Amarphal regis

tc,
Aug. Ucut. 45
5.
528./.
i.
inirent
bellum contra Bara regem SodomoBerfa regem
Sc rex Bale
hxc
eft
Segor.
Hieron.
quajt,
J 19.*.
rum
& contra
Gomorrhs
& con-
Hth .1,
2.
tra Sennaab
regem Adams, & contra Semeber regem Seboim , contraque regem Bals , ipfa eft
Segor.
;
.
Omnes
nunc
eft
hi convenerunt in vallem Silveftrem,
5.
Omnes
eft
hi confenferunt
apud vallem Sal-
mare falls. 4. Duodecim enim annis fervierant Chodorlahomor , & tertio decimo anno recederunt ab co, J. Igitur quartodecirao anno venit Chodorhiqu.-E
fam , hoc
mare
falls.
5.
hom or,
&
reges qui erant
cum eo
percuflerunt-
mor
Quarto decimo aUtem annO ChodoUogO-' &; reges qui cum eo , & conciderunt giganM.
port hoc , qui cum eo : Unde , inquit Aujûil. lo' a qnibiifdam Latinis etiam additum cjl , erant. In
j.
Ai,g.lo;ut./i^ 5. jiS.^.
N0T.E AD VeRSIONEM ANTIQUA

fr.
I.
Ita in Grajco.
erant
^ct'Si).io-'C,
^.
2.
Gr
Ba/otV'
Kcti ÊTflt Sfyit&Cop
^^^Gcj;!^
pa:tMaii;
cturn sVi
;
X:0'.''p*
Et cum Symobor rege
eo cit. Gr. lie 'i.v Ss

y^/nip
,
rS
Seboim
X'.
^ rege Bal.tc
loeo jalis.
ImcijI Segor.
,
0!
p!tmil<; fitT
)
ricaf'cuitJ duii (
-x-citm its:
v^'.s
Xo/swoArapstfo,
,
Mf
Alex, cutn edit. Aid.
5.
,
Itidem Gracce
nifiexcipias
voeem
,
ult.
TO/ Aar,
,
/.isV :'T?.
xaTfXotiaJ' 7lr; 'jr/tottt^ t-;5 sr
folium
It,
a
,
Kxpyxlr
Mf Alex, cum edit. Compl. 'Aâpxi Kaf.a.'v

dt/Tt::;-
J. Port
Chodcllogomtr
J,
fupplendum
venit
ficut
iim 'Î'f ,
tii
'OMuoiM tK{
ir
XcuS
Tom.
ij
, ,
44
HieioM.
qiixfl.
c,
LIBER GENESIS.
Aftaroth-Carnaim
eis
,
Cap.
in
XIV.
NOVA.
,
tes in
Hchr. 519.
cum
qiiam
4y, 6.
Ver SIO ANTIQUA. & genres fortes fimiil & Ominxos in Save civitate, ante,
VULGATA
que Raphaim
eis
,
Aftarothcarnaim
& Zuzlni cum
& Emim in Save Cariathaim &

,
Sodomam
Aug.
519.
<!.
teciit.
&
ChoiTxos qui
per\enirent, in montibiis Seir
6.
Chorraros L montibus Seir, ufquead
Campeftria Pliaran
qtixfl.
c.
qui
,
:
eft in folitudine.
Biertm,
Hlhr. J 17.
519.
Et revertentes venemnt ad fontem judicii hxc eft Cades & perciiflerunt omneir. regionem Amalecitaiiim , & Amorrxorum i'edentem in Afalbnthamar. diiexerunt contra eos aciem ad bel8
7.
:
7.
Reverfique Tunc
Mifphat, ipfa eft Cades regionem Amalecitarum
& venerunr ad fontem & percuITerunt omneni & Amorrhsum qui ha &
bitabat in Arafonthamar.
8. t egrefli funt, rex Sodomorum, rex Gomorrha; rexque Adama: , & rex Seboim, nee non &j-ex Bala; , quo; eft Segor : direxerunt aciem contra eos in valle Silveftri
,
&
lum
in valle Salinariim
&
V
9.
fcilicet
,
u L G A T A
NOVA.
I
adversus Chodorlahomor regem ElanniAmraphel reThadal regem Gentium gem Sennaar, Arioch regem Ponti quatuor reges
o.
Vallis autera Silveftris habebat puteos fnultos
tarum
&
&
;
bituminis.
Itaque rex
Sodomorum
ibi
&
terga verterunt , cecideruntque

rant, fugerunt ad
& Gomorrh.T & qui remanfe-
adversiis quinque.
montem.
Versio antiqua.
I r
.
VulGATA NOVA.
Sodomo
Abra-
Et tulerunt
omnem
equitatum
iiim
Amhr.
Air.
A.
c.
I.
&
Gomorrhse
etiam Lot, filium
fratris
omnem fubftantiam Sodomorum & Gomorrhs & univerfa qua ad cibum pertinent & abierunt
1 1
.
Tulerunt autem
1,
de
12. Ceperiint
li.
nee non
&
,
Lot
&
fubftantiam ejus,fi-
7.
col.
550. hac
1 ;
.
&
difcefTernnt
lium
fratris
.
Abram
qui habitabat in Sodomis.
Aug,
5 9- .
Ad\'eniens aiitem
Lffcui.
^C.
eorum ,
qui evaferunt
i
I ;
Et ecce unus qui evaferat , nunciavit Aqui habitabat in convaile Manibre

fratris
quidim, nunciavit Abram transfluviali ipfe autem liabitabat ad quercum Mambre Amorrliis , fratris Efchol , & fratris Aunan qui erant con;
bramHebrao,
Amonhî,
Efcol,
&
fratris
Aner
hiC'
nim pepigerant fcedus cum Abram.

14.
licet
jiu-ati
Micron, com. Hel^
vid.
to.
1
4.
f.
z.
Abram. Ciirn autem vus duftus eft Lot

4.
audiiTet Abr.oliam , qitia captifrater fuus , numeravit \"er-
Quod cum
audiftet
,
Abram captum vide,
Lot fratrem luuni
numeravit expedites ver-
139.
to. 2.
*.
Iderii qiL^ji.
Hebr.
2.
J20.
I.
i.
Amir.
Air.
c.
de
7.
30, d.
naculos iuos trecentos decern oclo cutus eft eos ufque Dan. percLillit eos, perfecutus Choba, quae eft ad dexteram Damala.
1
&
& perfeeft
naculos fuos trecentos decem

tus eft ufque
& oito & perfecu:
Dan.
fuper eos nofte per:
&
&
ufque
1 5
Et
divifis fociis, irrult
cufTitque eos,
&
perfecutus
eft
eos ufque
Hoba,
JJieron. cont. Ihl'
vid.
u, 4,
3p, i.
Et reduxit omnem equitatum Lot fratrem fuum revocavit rum,

16.
Sodomo-
&
hevam Damafci. Reduxitque omnem fubftantiam, & Lot fratrem fuum cum fubftantiaillius, mulieres quoque populum.
qux
1
eft-ad
6.
&
NotjE ad Versionem antiqua m.

S.xvn ) ti? -itomi' ex quibus apparet Hieronymum legilTe fecundiim Mf. Alex, ac edit. Aid. & Compl. Qu3c autem addit in fine, autcqiiam Sodomam ferveiiiient , abfunt a textu facro & a LXX. f. 6. Hie eciam fecundiim Auguft. fubaiiditnr , erant. Tt. 7. ItaGrjece, exceptis his, Ki xa^sxsi}.'' wi.-rm
( edit.
sr Tit; a.^yjivra.;
Compl. 'O/uixaim
qui erant conjuraii Abrahx.

j'uimus tranlitoii
,
Mox addit
Pre
eji
eo
in Bebrtto Jcriptum
Ibri
quod nos poenim , hoc
rraniitor exprimitur. Qtiod autem ait : Apud quercum Mambre Amorraî , snetiiis in Jlebrao legimus : Apud quercum Mamre Amorr2i,yi.ivs Efchol , f5 fratris, iioti Aunan , ut
'A^kmW
k^
tv^ 'A/ôppa.V; ry; jtaTO/ZirrTa?,
&c. it conciderunt oynnes priftc:pes Anmlec , '^ Amorr^:os habitames , &c. loco , i$ ferciiffmint , &c. i^. 8. Gr. Kl -7aêTX^T" ai/roT; ,'; -raMf^w ;: tji' xo;xxj/ rri a^fxyf, ^t ivjirttxertitit aciem cotitra eos in helhim
in untie falja. V". II. Gr. 'E\aSct' /f
To/ôppcc^
,
THt' iV-Toj' jraca/
ny
So/c'/â-K
,
k,
Ceperiifit ajitem eqnitntitm
omnem
qui erat
c. 7. col.
&c.
Hue redeunt
a. ///;
ritnt
i
330. qttatitor reges , qui de quinqtte regibns trimnphaveaddttxerrtnt equitatum Sodomoriitn totum.
<f
qujc narrat
Ambr. !.
2.
de Abr.
it.
12. Gr. "ihtt&Qt

,
Tof
AcsT
&c. ut fupr.
,
praeter
tranfiulerunt , fed Aner , &c. ^, [4. In Gr. fie 'Aityffa; /s "Af , , or/ vîc}mtwfiE/iins ni /iiV; oi'no-/;;?; Tcei Atir a'/s^y/i/?; dun dvTV TCiKxcrj/t; //xa ^ oxtoj' k. y.arsJ'IciXsy cV.'sc Vtw/ s'a-; Acer. In edit. Complet. decil , oV/cw ctvruj^ Mf. etiam Alex, cum edit. Aid. loco dfi^pJ'vi , fratris fitius , haquae tria idem frater. Mf. Oxon. ai4''5 bet aVsjfij? fignificanteu loci id confirmatHieron. loc. citat. ut enim prober contra Helvid. coguationi Jraires eos vocari , qui funt de una familia ; exemplum petit ex hoc loco Genefeos , ubi Lot frater Abrahs appellatut , licet frater ejus non fuerit, fed tantiim fratris ejus filius. Ambrof. 1. i. de Abr.c. 3. col. 287. hue alludens , dicit Que complete
:
LXX.
VOcem"Af,M
T^.
loco Air.^hit.
:
Abram
:
nnmer.rz'it fervulos fuos vernaculos

,
^ cum
trecentis
:
13. Similia in Grarco

eft
guit Auguft. Ordo

evaferunt.,
enim
h?carinquit Adveniens eorum , qui

Oi/(:Kr7M ^^^-^.TfiJ
"i^
decem !^ oBo viris adeptus viiloriam

2. c. 7. col.
3
tiberavit nepotem
trecentos
& 1,
30. d.
Numeravit Abram
:
decem
^ oJa
quidam Amorrhisjratris Efchol

:
fratris
Aunan
qtti erant conjur.uiynunciavit Abram transflui'jali ; ipje
autem
h.tbitabat
ad quercum
:
turn addit
Hoc byperbaton
:
objcitrius
ft etiam
per ellip/in
cum enim didum ejjii

diiliim
eft ,
Qiiidam Amor,
Idem narrat Auguft. 1. ii5. de civit. Dei , Deinde ab hoflibus , qui So22. col. 434. f. his verbis domis irruerant , ciim quinque reges adverfis quatuor bellum gererent , {J viSis Sodomitis , etiam Lot captus ejjet , liberaveinaculosfuos.
c.
'j!t
rliis fratiis
Aunan , non
quid fatris
jed
iiiietli-
eum Abiabam
additclis J'eciim in prxliutn trecentis decern
gitur filius.
:
Item qusft. 29. in Gen.
to. 3. col.
;
386. d.
oilo ve^-n.tculis fuis.
ad hxc / nunciavit Abrah.i transfluviali , ait Transfluvialem Abraham appellatum etiam Gr.^ca exejupLiria fatis indicant :fed cur ita appellatus Jit , /m'c videtur caufa , quod ex Mefopotamia veniens , tranjito flttmine Euphrate , fedes tr.msfuvialis appellatus efl conflititit in terra Chanaau , ex ea regione ttnde venerat. In Gr. -TrspxTi] , tranjitori. Simi-
Tf. 15. Ita in Graeco , prater unum , sr pirfpa, ad Jiniflram , loco ad dexteram ; attamen Ambrof. infra coiiftanter legit , ad dexteram : Jpfa , inquit , ad dexteram U.i-
mafci pulchre
Jiniflram.
ejje
dicitur
; ,tgni
enim ad dexteram,
btedi
ai
liter
habetHieron. qusfl.Hebr. in Gen.
to. 2. col. 5'20.a.
Et quzfttger.u , nunciavit Abram tranjitori ; ipfe vero jedebat ad quercum Mambre Amorrhsi.fratris Efchol '^ fratris Annan,
TV aTVfs4bet Ai/TTof
:
? Awt to/ a.J'sy^Tli^^^ civX. l5. Gr. Ki T;Vpj4' "oiTOt va vrrccfX"''''^ > ^^- Edit. Aid. haMf. veto Oxon. Ac^r i/.w tk aVs,\KifiMfior Revo?, Ambrof. 1. 1. de Abr. c. 7. col. } jo. f, fimiUter :
,
,,
LIBER GENESIS.
VULCATA
,
Cap.
XIV.
1
4S
Q U
A.
NOVA.
17..
1;
.N
ty. Egreflus eft autem rex Sodonioium in occiurum ejus poftquain reverfuscft i c;edcChoreguiii qui cum co ciaiit in vailo <1orlahomor ,
Vide Not.
&
Save, qua;
Ikli.
eft valiis regis.
".
'
8.
At vcro
Meicliireclecli rex
Salem
piofe-
18.
I.
reus paneni
tilliini
& vinuni,
crat
eiiiin lacciclos iJui al-
ncm
&
Et Mclcliifedecli rex Snlcm protulir pa. viniim ; & ipfc f.iccrdos Dei cxcclli
:
lUtrou.
Ilil/r, Id.
1,
5iO. *.
19. benedixit ei,
& ait
Benediftus
Abram
:
Deo
excelfo
qui creavit cceluni
&
tcnam
,
19. Et benedixit Abi-am,& dixit Bcnedidiis Abraham Deo fiimmOjqiu creavit cocliim & ter-
Cjfr.
I.
i'lUr.
I.
1 .tp. 3. II. de
rain.
Trm.
col. t
114.
r.
20.
ciinas
i
1 .
& benediftus
in
Deus excelfus
tuis funt.
quo prote-
;:o
fide Not.
gente, hoftcs
manibUs
Et deditei de-
ex omnibus.
Dixit autem rex Sodomorura ad
tibi.
Abram
21.
Rex Sodomoriim
:
exivit
,
obviam Abrx,
Amirr.
1.
2.
Jt
Da
rnihianimas, costera tolle
&: dixit
tibi.
Da
mihi iiomines
cquos autem fume
Abr.
c.
Z. 5
3'-;
1 1
Qui refpondit
ei
Levo manum meam ad

cceli
Dominum Deum excelfum polleHorem

terra:
i
3
.
&
,
2.1. Et dixit Abram ad regem Sodomorum: Extcndo manum meam ad Deum altillimum , qid creavit coelum & terram
Aug.
to. 3.
Loi,1.
47.
329
caligc-B,
quod I filo fubtegminis ufque ad corrigiam non accipiam ex omnibus qua; tua funt ne
23.
ti,
(i a fparro ufque ad corrigiam calceamenaccipiam de omnibus tuis
dicas
Ego
ditavi
Abram
,
i^.
exceptis his, qua; comederunt jLivenes
& partibus virorum Elcol & Mambre

,
^4
ride Not.
qui venerunt mecuni

ifti
Aner,
accipient partes fuas.
NotjE
cxvit
adVersionem
,
A N T
QUA
M.
ulrumqiii enim intelUgi
tmwem
iijuitattim
Sodomorum
#.
i Sc'iaka.
col.
JJI.b.
^
dedevit ei fnbjlanti,t fnx deiimas

poteft
,
j'nbj}.uitiam
quoque recrpil. ^Tf. ly. Sub finem hujus

,
iv TO Ts/i'oi' Tuif lix6i>.;o}V
qux Hieron.
:
hsc habentiu- in Gr. T?to ep. ad Evang. to.

eft
f^ jiixta Ueln aiciim ^J pixl.t I.XX. Inurpietes , qnod 'pfe accepeyit dcam.ts Jpoliorum,'^ Al):;ih,e dede;!t deamas
ftihj},imi.e fitx
2. col. J74. b. lie reddit
ex Hebraeo H.tc
,
valiis regis
five
inquit
tit
LXX.
uanftulernnt
campus.
5.
^
Et Mel-
, q:i,jiiqii,wi Apoftoltn in epifioLt fu,% ad Hetrnos apertiff.me defniat , 0?; Abr.iham fufcepiffe a Mehhifsdech decimas diviti,triim ejus , fed de fpoliis hojliiim partem
Tf.
18. Similiter habet Cypr. ep.
(5
p. 105. a.
accepijfe pontificem.
Salem protulit piijiem ^ I'lTitim. I ta quoque ill Gr. prxrer unum , etf^ris; , panes ; fubinde lie ijc J i Ufnv^ t^ 0.=? TsTiiil/i's-f. Ambr. 1. i. de Abr. c. 3. col. 288. a. Erat eiiim facerdcs JUmmi Dei. Similiter Tertul. contr. Jud. c. 2. p. 1 16. b. Dei fiimmi. Item Julius Firm. 1. de errore prof, relig, Melehijedeeh rex Salem y Jaeerdos frtmmi Dei rever' teiiti Abrahx ciimpane '^ vino , benediilionis obtnlit gratiam. Augufl.l. 16. decivit. Dei, c. 22. col. 434. f. Beiiedittas ejl a hiiUhijedecb , qui erat facerdos Dei excelji, X. 19. Hieron. qujEfl. Hebr. in Gen. to. 2. col. 5'20. c, Et benedixit ei , Gr. Kaj svô-jucs tIv "ACpa/u' edit. Compl. pro'ASfa.w , habet , auny yifhyjctSa' feq. vero y dixit , addidi de GrjEco , ubi v.a.\ eTwir reliqua excerpta ex Hilario
thijedeeh rex
:
-,
t. %i. Sacrum contextum h?c exhibere videtur Ambrode fuo addere ; lie enim loquitur , nee quidquam Qiiid eft quod ait : Rex , inquit , Sodomorum exivit obvi.im Abr.e , &e. Grsc. tamen fimpliciter habet EIttc J's par>asv^ 'S.aJ o^m t^c^" A /;/< Ac? ôj t^s ciy/fnf^, iiiy J^ 'itiray >= i3=au7u. Dixit autem rex Sodomorum ad Abram; Da mihi homines , equitatum aniem fume tibi. t. 22. Ita ferunt Latini codices, tefte Auguftinc Grsce , hxc tantum variant EiVe /:sy.TiiS.... irfli Kvfia'
fius
: :
:
Tay joV- led Mfs. Alex.
& Cotton, cum edit. Compl. de1.
lent Kvf.a. Vet. Iren. Interp.
3. c. y. p. 2 3 5. b. limiliter
concinuntcumeodemGrscco , nili excipias vocem , Ahaham, pro qua conftanter , A/>/<. Ambr. 1. i. de Abr. c. 3. col. 288. a. Et Melchifedich benedixit : & 1. I. Hex. col. Bcmdiilns Abram n Deo fummo , qui Jail ccc5. b. addic
'
Extendam manum meam ad Deum attijjimum , qui conftituit ccclum ^ terram. Ambrof. 1. I. Hex. col. c. c. Extendam manum meam ad Deum jummum , qui fecit , &c.
hab.
utfup.
ii
litm
terram.
;
Tt.
20. In Gr. fub finem hoc legitur

,
Kf
':Sc,}Xiy
durS
Vo -TravTi^y Et dedit ei Abram ( vel ipji Abram ) decimam de omnibus ; ubi vox V'tw aeque poteft referri \ el ad Melchifedech , vel ad ipfum Abram ambiguum enim elle poteft utrum Abram dedeiit decimas Mclchifedecho, an vero Abram ab ipfo acceperit ; Grace, priori magis favet , Vulg. pofteriori Ambrof. 1. i. de Abr. c. 3. col. 287. f. 288. a. priorem fententiam confirmare videtur, dicens Chti vincit , non debet Jibi arrogare vitloriam , fed dejerre Deo. Hoc Abraham docct , qui triiimpbo faults
"ACpccf^ (TEKaTui,
:
: :
Mox Aug. ib. Qj<od habeni quidam Latini codices : ufque ad, Sccfijelln intcrpretem , quad Grscns habet ',~afTiV , quodLaline , fdum intelligitiir , iit ifta Scripturarum locutio Jit : Extendo manum meam ad.... qui creazit cerium 'l^ terram I Ji accipiam de omnibus tuis. Ambr.]. i. de Abr. c. 3. col. 288.C. his alludens, ait :0//oWi; (/;;-// ,i^,-fJ?.
5.
a fparto
gem Sodomorum : Nihil fnmam abs (f & I. 2. c. 8. col. 3 1 .f. 3 Ideo Abraham dicit : Nihil fumam ab omnibus niis. Auouft.
.'
1.
Ifl.
de
civit.
Dei
,
c.
22. col. 434.
f.
Vithriam fectt regi,
tns Sodomorum
cui viierat
,
nihilque fpoliorum auferre voluit
cum
rex
obtulijjet,
î^-^cftai
Gr.
i.!
diro CTrae^r/y
ru'V cccy
,
'ia>q
ffffiyccuTiTpcS
^Vc/n/Warc;
Tf.
tto
-Triyrijiy
&c.
IImii'
24. Ita de Gr. deficientibus Patribus Lat.

01 yscc'.'icy.ci ,
iv
httmilijr
non fuperbior. Sacrifieittm deniqiie oblliht , de^ cimas dedit ; ideoqiie ei Melchifedech benedixit : vid. etiam infr. I. 2.C. 8. col. 351. e. Similiter Hieron. qusft. Hebr.
eft
,
Eâyoc
CctTK?
Ji^th^ f4iplJ c^ to^j cii/f>ujyr^y
ccuTcpsU'.
/ii'.T
fV?
if"
,
Mt-i'.irai fUf'.J^ct.
Pr.tter ca
qua
in
Gen.
to. 2. col.
ihifedcch vitlori
tarn ipjitts
rit
,
,
57 3. c. Ncc eft minim Abraham obviam proccjje: it

ejus
,
,
,
inquit ,// Metin rejtdionem
virorum qui meciim una profeili funt..,. hi fument porlionem. Quo redeunt quae Ambrof. ait, 1. i. de Abr. e. 3. col. 288. c. Sane lis , qui fe5^ forticnem
comederunt jiivenes
qnam pngnatoritm
Scd addit
:
panes vinmnqtie protiile-
cum fuiffent
in
adjumenlnm
^fortajje fociati
p.jrtem
emolw
(^ benedixeril ei
^ decimas pr.edx atqiie vitlori.t acceSivc

,
menii tribiiendam adfrit liinquam mei cedcm laboris.
perit
ah
eo.
qnod habitur ambigniim
ipfe
CAPUT
VULGATA NOVA.
XV.
Versioantiqua.
iixc verba,
T T Is itaque tranfaftis
JLimi
f.
I.
y
faftus eft
fermo Do-
Port
ad
c.
fidum
,
efl:
verbum Domini
:
Abram
in vifu
dicens
Noli timere
-^^-
Amk. t. t. ' 5- 88.
de
d.
JNOTyE AD
Ita in
VerSIONEM ANTIQUAM.
,
JJ2, b,
Graco,
praeter
1.
unum
I'-'faj^.'â
clypeo
1.
frotego
loco proiigam, Aucl,
depromill". ap. Profp,
i,
II. p. 99. d. e. fichab. F.iHus eft fermo Domini ad Ahraham per vijiim , ditcns : iSolitimcre, Atraham , ego tepre-
46
Aalde.
Ihtreii,
}ltbr. ta.
gii.ffl.
(.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
te
,
Cap.
XV.
NOVA,"
,
,
VULGATA
erit
Abram , ego protegam

z.
merces tua multa
Noli timere Abram ego proteftor tuus fum merces tua magna nimis.
1
.
:
&
Dixitque
:
Abraham
ci;o
Domine Deus,
:
quid
Ala-
2.510.
dabis mihi
3.
&
vado
:
fine liberis
<5c
tilius
fee vcrnaculx mea:, hie Damafciis Ehezer.
Et dixit
;
Abram
men
^0.
I. 1.
6c Alius
*
\ernaculx
Ecce milii non dedilH I'emex hxres meus erit.
Dixitque Abram Domine Deus quid dabis ego vadam abfque liberis & films procuratoris domus mex , ifte Damafcus Eliezer. Addiditque Abram Mihi autem non dedif5 ti femen & ecce vernaculus meus , hseres meus
,
mihi
erit.
ap. Vroff.
99. d.
Aug. I. i6.dtcrj. Dei, c. l6. 458. f.

hieren. in ep.ad
Statimque fermo Domini ad erit hxres tuus hie led qui exiet de hxres tuus.
4:
eum
te
,
Non
4.
Statimque fermo Domini faSus

:
eft
ad eum,
ille erit
dicens
Non
erit hie ha:res tuus
fed qui egredie-
Eduxit aurem
eum
:
foras ,
& dixit ei
Afpice
Cal.
I.
1.^
to.
4.
aj4.
a.
I.
in coelum , &: numera ftellas rare eas. Lt ait iLli Sie erit
ei
, ii
poteris dinume-
lemen tuum.
hiredem. Eduxitque eum foras, ait illi Sufpice ccehmi numera ftellas, fi potes. Et dixit ei : Sic erit lemen tuum.
tur de utero tuo, ipfum habebis
<;
&
&
&
Rtm. 4;
1
8.
Amhr. ic Ahr. i.c.%. 555. a.
6. Et credidit Abram Deo , reputatum eft ad juftitiam. Aug.t. x6.-deciv. Ego Deus qui te edu7. Ait autem ad ilium Dei,c. 24.455./. xi de regione Chaldxorum , Ut dem tibi terram banc , ut hxres lis ejus. Ibid. 456. c. 8. Dixit autem: Dominator Domine, feeundum quid f;iam ,quia hxres ejus ero :
:
&
6.
Credidit
Abram Deo,
;
reputatum
eft illi
A^m. 4,
3-
ad
juftitiam.
Ego Dominus qui eduxi 7. Dixitque ad eum te(JeUrChalda;orum,utdaremtibiterramiftani,
G.i/.
3.
6. '
Ijc, 2,
& poflideres earn.

8.
2}.
,
At ille ait Domine Deus unde fcire poflum,

:
quod
poflefturus fim earn
4?y.
p.ijlini.
^. 2;i/.i
mam, &
10.
ilia
illi Deus Aeeipe milii juvencam triSume inquit, mi9. Et relpondens Dominus capram trimam,&arietem trimum, & hi vaccam triennem & capram trimam & arietem annorum trium turturem quoque & coturtiuem, & columbam.
9.
Dixit
Accepir autem illi hxc omnia, divillt media, &: poliiit ea contra faeiem alterum
:
&
lumbam. 10. Qui
tollens
univerfa
hsc,
divifit
ea per
Jerem,
medium,
pofuit
:
&
utrafque partes contra fe akrinfecus 54divifit.
2.
alteri
a\'es
autem non
divillt.
ayes autem non
NoT.C AD Ve RSIONEM ANTIQUA

teg!) :
M.
merces
c.
/.J i>2iili,t erit
vnlde. Auguft.
,
1.
i6. de civit.
:
Dei
fncli'.in
15. col. 45 J. c. hue lelpicicns ejl verbutn Domini .id Ahjham

,
dicic
Ltiam
:
,
tiinc
ei
iti
vijn
qui cum
^T0teclianet>:
r.iercedemque pôr.ntteret
v.rA/t-
ntultam
&c.
Tichcn. reg.
ir.
2..
;. co!. J4. e. Merces tua mtiltiteji. Hjec verba , Di.xiique Abraham , praetermilfa ab Hieronymo , luppediiat Auct. I. de praed. ap. Profp. 1. i. Domtne qtitd dabis c. II. p. 99. d. e. qui etiam addit Tnihi ? fgo e}itmJHm ab;que liberis, ^^ Jilius pr^Kpofitus domtti
; ,
TTtex
hic
288.
Ti
fjlct
e.f.
cScl.
Damafctts Uiex.er, Ambr. I. i. de Abr, c. 3. col, 2.C.8. col. ;55.a. Otiid mihi dabis? ego .tiitem
.
dimittor fine jitiis
Gr.
Ae-'/Si
cf=
"AC^fZ/n'
Ae'c:TOTa Kof:s
Ci}ijsi^
't
i'/M^^'i
uPTChucfixi cm/.v'.i*
ojs
ix.
uto^
MaêJt
col.45y.c. Illi promiffum eft , incûit y femen innumertitile, non Jicnt .irena terrx , jedjtcut ftelLe culi. If. 6. Sic iterum Ambr.l. I. de Abr.c. 8.C0I. 307. f. cui accinunc Vi6lorin, Afr. 1. 3. adv. Arium , col. 279. g. Fulgent. 1. 3. de verit. prsd. c. 4. p. 484. Auclor quacft. Vet". & N. Teft. col. 127.6. Caffiod. in Pf. 12. p. 48. b. & Sedul. Scot, in ep. ad Rom. col. 507. e. TertuUianus veto 1. de pat. c. 6. p. 200. c. lie habet Abrah.tm Deo ciedidit, j juftiii^ deputatus abilh eft. Cyfc. epill. 63. p. loy. b. Et credidit Abram Deo y ^ deputatum ejl et ad juftitiam. Similiter Hilar. 1.9. deTrin. col. io26.e. Auguft. 1. i6.dc civit. Dei , c. 24. col. 436. c. & Auft. 1. de pried, ap. Profp. 1. I.e. II. p. 99. d. e. In Gr. K,\ iirlieum ij
:
s^z-j'.Stv
duTU
,
.5
Tf. 5.
litty
Kai
li-rnt' ACfx/.f'E-!ri:J X-
iy.:',
sJ'oi-Aai
1.
is
d/)(q7e;-i'5
^y
y.>n^c(:^;i',5; /^s.
Ambrof.
i.
cwifde Abr.
f,
f;j.
7. similiter in
&e. Gr.
,
nifi
excipias
verbum ultimum, xm,
f ecc.uJf'ca.
h.sredit.ire
vel in h.ereditatcin
loco
nr b.res Jis
288. e. f. Qjîa mihi Jemen ngn dcdijli-, uern.uftlits meus mthi h.tres erit. Similiter habet Aucl.l. de pr.Kd.ap. Profp. 1. I.e. II. p. 99. d, e. Sedulius autem in ep. ad Rom. col. 507. e. Ojtoniam non dedijii mihi femen , hic vernaculus meus h.-eredit.ibtt me. Auguft. 1. 16. de civit. Dei, c.
c. 3. col.
25. col. 455.
c.
alludens, dicit
Ille
de pojicntate fpllicittis
qnemdam
dixit.
Eliei..er
vernaculum fuitm fiuurum Jibi hjtredem

1.
V. 4. Ambrof. hxres tuus hic , fed

Autl.
1.
i.
de Abr.
c. 3. col.
te
,
288.
ille
e.
f.
No?/ erit
erit,
.titer
qui exierit de
hares tuus
Mfs.Cott. & Oxon. habent ,x^v^c(o,Ml^f:ai Vtu'v. Hier. Ega quosft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 521. a. ut fupra Deus y qui eduxi te de regione Chaldxoritm. Ambrol. veto 1. 2. de Abr. c. 8. col. 3 3 3. c. Ego fitm Dominus Deus tuus , qui eduxi te de terra Chaldxorum yitt darem tibi teiram banc , ut hxres effes ejus, Aufl. 1. de pr3:d. ap. Profp. 1. i.e. 12. p. 100. a. Egojltm , qui eduxi te de terra Ch.il4,iorum , ut darem tibi terr.im banc , ^ pojjideres earn, ft. 8. Addidi auiem , e Gr. v.ire /.=. Ambrof. 1, 1. de Abr. c. 8. col. 3 3 3. d. fic habet Ouomodo intelligam , qui.T
:
de praed. ap. Prufp, prxter ilia, quie ex ipfo pofuiir.us in textu , habet feqq. Ncn erit h:L hares tuus ; fed qui egredietur de utero tuo , ipjum habebis bxredem. In Gr. fic Kai yCi); ipwivi Kfpi!^ i'/smo -Trpc^ avroy , T.jîtca* Ou HT.Vft^jTfulJM'Û OS ^T05 J ctM 05 C edit. Aid. Mc; ) ^îMvîTXl i'A. cv y ^To; y.x/3oî^H5;i ce. Quo fpedlant qux Auguft. dicit Cantmuique illi 1. 16. de civit. Dei , c. 23. col. 455. c. fromiffus ejl hjtres , non ille vernaculus , fed qui de ipfo Abr.i;
h.eres ejus
fum
& infra
col. 3 37. a. XJnde cognoj canty qui,i

1
bxres ero
terr.z hitjus ?
Gr. A/oTroTa: Kupts
nalcc t/
7/co'flo-
Gr. EraE J a'l/TU" Aa'fis ftca , &c. ut in textu col. 3 3 3. e. Dixit autem illi 1. 2. de Abr. c. 8 c.tpram triDominus Deus : Sutne mihi vitulum trimum titrtttrem , ^ columbam. Itiarietem trimum , mam y dem infra , col. 3 34. b. Vitulum , ^ capr.im 1^ arietem :
jf . 9.
Lat. Ambrof.
^
,
h.tm fjter.it exiturus.
T.
J.
Similia
c. 8. col.
f.
Gricum exhibet ;
: :
de Abr.
c. 8. col. 307.
nee diflenrit Ambr. 1.2. t.duxit cum foras : 1. i. 533. b. ubi fic Dixit ei Dominus : Refpice in cteaddit
c.ipr.i paulo vero port addit Vitulus Jeniinea dicuntur i at vero aries mafcHlunt quoddam animal eft y Sc infra :
'.
&
C.iro noftra vitnla

KTTo
eft
Gr.eci
oitTii/,
J cc/itnv
dixerunt vitttlam
lum
1.
'i^
nitmera flellas
Ji poteris
Jic erit
2. c. 8. col. 3 3 3. b. Refpice in cxlum , dixit : Sic erit femen potes numerare ;
femen tuum & ^ numera jlellaSyJi

:
tuum.
Similiter
Aufl.l. deprjed.ap.Profp.l.
foras
K? ait illi : Sufpice in dixit teris nuitier.neeas ,
,
I.
p. 99, d. Hdaxitjue
,
eum
ft po-
&e. &C0I. 358.C. Defceaderunt aves fupra divija corpora vitulx , caprx , Sec, Au61. op, imp. in Matth. hom. I. p. 12. c. Accipe vaccam triennem. Auguft. quacrt. 47. in Exod. to. 5. col. 454. e. eadem memorat his verbis Dicit enim Deus ad Abraham , cum faitunt
T? iz,SS<tiVs
:
cwlum
:
%^
,
numna ftellas
ejjet
illud facrificium de vacca trima

,
^ capra
J5 ariete
(^
Sic erit
cp. ad Rojn. col. 507. e. Et dixit nitmera ftellas y Ji pot uer IS dijiumer.ire eas ; ,id cerium y nit.ideiim : Sic erit , &c. Fulgent. 1. 3.deverii. praed. c. tmmera ftellas y Ji potes di4. p. 484. Refpice in cerium y numn.ire eas ; tS dixit : Sicent , &c. Aui5l. quart. Vet.
&c. Sedul. Scot, in Dominus.id cum : Rcfptce
turture
Sciendo jcias , &c, coiumba Tt. 10. Itidem Graece. Hieron. vero qusrft. Hebr. in Gen. col. 521. a. legir Et pofuit ea contra faeiem invicem , aves vero non divifit. Hefych. 1. i.inLevii. c. i. col. 57,
j;^
:
e.
Accepit Jtbi h.ec otntiiay^^ divifit ea per

y
medium
altrinft'
&
N.
Tell. ap.
;
Aug.
to. 5.q.
117. col. 127.6. Si potes nnme1.
f/irceas
Jic erit
Jemen tuum, Augvift.
16, de ciyit. Dei
Eorurde Abr. c. 8. col. 333. e. dicens contra Jaeient Poft imimlttionem divija Junt aaimalia ,
cus
fe
^ contra
expojuit
aves autem non divijit,
demnieminir Ambr.l.
1,
LIBER GENESIS.
VuioATANOVA.
Defcenderuntque volucres fuper cadavers
11.
2.
Cap.
XV.
A N T
I
47
f)
Vrusio
divifa erant,
U A
Ag.i.,6.dtci'j.
Et defcenderimt aves fupra corpora, qux
& abigebat eas Abrani.

II. Cfimque
fol occuiTiberet
,
&
confcdit
illis
Abram.
irruit
i>,
fii-
f.
24. 455.
fopor
irruit fu-
Circa
ei.
folis
,
autem occafum, pavor

ecce timor tcncbroliis
:
^ "Z-
per
Abram
.
&
horror magnus
&
:
tenebrofus in-
per
Abram
&
magnus
vafit eiim.
uicidit
M. 7.
C*
Diftumque eft ad cum Scito prxnofcens ) quod peregrinum futurum fit femen tuum in terra non lua, & (ubjicicnc eos fervituti, & affligcnt
quadringentis anni.
cui fervituri funt, 14. Veruntamen gentem ego judicabo & port h^c egredientur cum magna fubftantia. Tu autem ibis ad patres tuos in pace j 1 f
,
:
13. Ht dilum eft ad Abram Sciendo fcies ^ quia pcregrinum erit fcmcn tuum ill terra non propria, in iervitutcm redigent eos, affligcnt eos quadringentis annis. Gentem autem, cui fervierint , judicnbo 1^.. ego poll haec veto exibunt hue cum liipellefLili multa.
&
&
fepultus in feneftute bona.
16.
Generatione autem
quarta
revertentur
15. Tu autem ibis ad patres tuos cum pace^ nutritus in fenefta bona. 16. Qliarta vero generatione convertent ft
necdum enim completa; funt iniquitates Amorrha;orum ufque ad prafens tempus.

hue
:
hue
Cum
ergo occubuiffet
fol
facta eft caligo
nondum enim impleta funt peccata Amorrhsorum ufque adhuc 17. Ciim autem jam fol erat ad occafum , fafla
:
tenebrofa,
& apparuit clibanus

illo
fumans,
illas.
&
lam-
eft
fl
imma
& ecce fornax
pas ignis tranfiens inter divifiones

18. In
,
pades ignis
la ilia.
quae pertranfierunt per
fumabunda , & 1ammedia divi-
Sttf. iz.
7.
15.
Dominus foedus cum Abram dicens Semini tuo dabo terram hanc a liuvio Agyptj ufque ad fiuvium magnum Eudie pepigit
:
In die ilia difpofuit Dominus Deus teftaad Abram , dicens Semini tuo do.bo terram hanc a flumine yEgypti ufque ad flumerl
18.
mentum
Deut. phraten,
magnum Euphratem,
Cedmonaos,
19.
S4-41. P.ir.
19. CinEos,& Cenezxos,
Cenxos ,
6c
Cenezsos,
& Cedmonxos^
9. 26.
I. FKCg,
NotjE ad VersIonem antiquam.

aherritrum fcjita, Gr. K! eBhuo' ai/Ta anrnpocdnra aMif3\0li ,
4.11.
gent eos
,
&
&c.
rendum
eft,
nocebunt tanquam per
illis
ad
qudiritigeiitos afinos refeeos
tot
annos
1^. 1 1.
Hue redeunt
:
quae
Ambrof.
J
!.
2.
de Abr.
c. 8. col.
Jed referendifunt qumgenti
anm ad
id
habuennt in fervitute ; quod dztium eft : Pe*
3 58. c. dicit
Ams defceniieruittjupra
:
divtfa corprn vitiiU,
capix
atque arietis
& fup. col.
55. d. Di-jijit
Aham
:
ccr-
regrinum eric femen tuiun in terra non propria ut hyperbaton bic intelligatur, ordo verhorum Jit : Sciendo icias,
: Sc col. e. fj confcdit tllis Abvuham. 5 5 5. Hier. ver6,qu3:ft. Hebr.in Gen. col. 5'2I.a. Iichabec Dej(cndcrunt autem vclitcres fuper cadavera , ^^ juper divijiones tarum ; (Sjedit cum eis Aham nee male , nam in Gr. lie KaTf'^H /? opvex ;V; to. caifixrct. f ttj t SiyjiTQfJLviJ.cf.Ta. afTo?? ( al. xal TO. J iyjTZfj.vfj.a.Tcc ) avTm , j, ofÊKaf-jciEc
fora.,''^ confedit illis
quia peregrinum erit in terra non propria , quadringentis annis illud autem interpo/itum intelligitur : Et in fervitutem redigent eos , nocebunt illis ; ita ut ad qua:
&
dringentos annos
ifta
interpojhio non pertineat.
Vid. plura
37.4o.cuiti
bid.
& col. 434. e.
vide etiam
infr. ILxod. 12.
Nods.
I. de mundi durat. Gentem autem cui fervierint , ego Judicabo, Ita qiioque in Gr. Aucl. vero quaeft. Vet. TelL quxft. 8. col. 46. f. hab. Ego autem liberaho eos. Junil. Afric. 1. y. dp partib. div. leg. c. 21. col. 347. h. addit f cxient inde cum pr<ep.tratio?ie magna. Gr. Ms-ra Ji TatTrct s^sAjt/ce^-
"ACpct/.i.
fivijvjx
,
AtinMf. Oxon.
al. Six'^To/j^'iivTx
,
exftat, tVi to.
/iôtoqUae leftionem Ambrolii c AuoceficiTx
1^.
14. Similiter hab. Julius Hilar.
col. 574. g.
ûftini confirmant.
iterum refert Auguft. quacft, 50. in Gen. prster vocem tenibro;iis , quam delet. Ambrof. vero I. 2. de Abr. c. 9. col. 5 59. c. lie legit Salis ecce timor tUitgnui cccafu , excejpts cecidit juper eum i
Tf.
II.
Eadem
to. 5. col. 386. e.
^
Tf.
tenehrojns incubuitjtiper
hvojus horror
eum
i
Scinh^
col.
540.
a.
Tefie~
If.
Ambr.
(
I.
2.
de Abr.
)
c. 9. col.
Hieron. qu^ft. Hebr. in , Gen. col. 521. c. Ad occajttm autem folis, ecflajts cectdtt Juper Abram. Gr. flepi Js liîV J kc/^h^ s)ts'cti(; eVfVeoe tw "Afatltt i efi.
^pttfi.
t
^ magnit
ibts
adparemes
c.
oA.p.itres
tuos
cum
paiC
341. d. Tn autem nutritus in fe,
neilute bona.
div. leg.
iJ>s
ôo; CKoTCifo? jW!7a;
sTcrTr^Trlit
cIut^'
qu
Latinam Auguftini trandanonem mire confirmant. t. I 5. Eadem profert idem Aug. qiia:(l:. 47. in Exod.
col.
Similiter habet Jmiil. Afric. 1. J. de partibi 21. col. 348. a. In Gr. lie 2i/ Je aVf^si/c ( ed. Compl. ircfctjCi] ) irplg tv; irctr/pcf; CH gV sipmn ( Mii Alex.ê?' e/)miti? ) râêi^ sV 71^/1 naû. Tf . 16. Itidem Gracce , nill excipias hoc i aVorfo^MWTaU
:
454.
e.
456.
e,
paucis mutatis
licietido Jcias
cfnia
in fervi' feregriniim eritfetneti tuttm in terra non propria ; nocebttnt illis quadrtngentos annos, ttitem redigent eos ,
ilhid , in liidemcol. 454. g. practer hoc , fciendojcias , terra non fun. At Locut. 48. de Gen. col. 529. d. legit fciendo fcies , notatque hanc locutioncm , Scrtpturarum elfe iiJitatiJjUmam j fed Graecos hibeie , Jciens fcies , quod pene tantumdem efl. Similiter hab.Tich. reg. J. col. 60. g. Sciens fcies y quia pcregrinum erit femen tuum in terra nonfua ; doniinahuntur eorum , affigent eos annis quadringentis Item Julius Hilario de mundi durat. col. 574. g. Saens tuum in terra non fcies , quomodo peregrinum erit femen doniinabuntur eoram in fervitntem redtgentur , fita ; annis quadringentis. Sic etiam hab. Junil. Afric. 1. J. de Peregrinum erit femen partib. div, leg. c. 21. col. 347. h. tuum in terra nonfua. Au6h quaeft. Vei. Tert. q. 8. col. fervitio oppriment 46. f. Peregrinum erit jemeit tuum ; eos. Ambrof. veto 1. 2. de Abr. c. 9. col. 359. f. Sciendo fcies , quiid peregrinum eritjemen tuum in terra non fua ; ^^ nocebttnt eis , ;5 bumiliahunt eos fervitio opprimentur , Gr. Koti /py/En Tcpl^ "ACpaja' Vivcîannis quadringentis. yiuv 7)'wc>i oTi..... eV 7)) vV I'J la , ^ /y^woi^tsi' ayrtJ; , ^, xXiaGVciv dvTî; , jj TaTTeifcwclfOi*' xutî; t('i pccucoix eVn. Hacc autem , xal Ta-7rs/j':t'(Ji^3/c ccvtî; , a folo Ambrolio reddita funt iflud vero , Tilfn-ilma. etm , obfervat Auguft. qujeft. 47. in Exod. col. 436. f. non fie accipiendum efjc^ tanqu.imin ilia durijjima fervitute quadringentos annos Dci populus fuerit Na enim , inqiiit > quod ail : In fervitutem redi:
&
pro convertent fe hue. Hieron. qusft. 521. b. Generatione aulei.i quart revertentur hue. Ambr. 1. 2. de Abr. c. 9. col. 342. a. Ouarta autem general, revertentur. Tichon. reg; y. col. 61. h. )-evertctur hue. Autt quaefl. Vet. Teft. qua:ft. 8. col. 46. f, Et quarta generatione exient inde. Auct. I. de vit. chr. append. Aug. to. 6. col. 186. b. Nondum repleta funt peccata Amorrkxorum ufque adhuc. Ambroliaft. col. 66. d. Kon /unt completa peccata , &c. Ut fup. Gr. iicu -/if ~e^.'V/"i'iT( 0.1..... eu^ T>s (i^f. t. 17. similiter Ambr. 1. 2. de Abr. c. 9. col. 345. e; Cum jam fol effet ad occafum , fl.tmmajacla eft , Zi ecce fornax fumigabunda , ^ lampades ignis , qu.e pcrtranjierunt per media divifa ilia. Ita quoque in Gr. nili quod initio exftat, 6"fi J; fine , ccix ;;cct' twv J r^CTCfU^/XCCTClir T'cTwr, , dc per medium divijionumiftarum. Edit. Compl. pro iirii /^, hab./-.Tei /h vWm , ficut Auguft. & Ambr. liipra. 'At. 18. Gr. 'Et TT, VJ.ttf'U =)C;II)1 Kvf.iQ^ /), Jiccimm , ^=7^;;' , &c. ut in textu Lat. Eadem iterum refert idem Auguft. qua:ft. 21. in Jol'ue, to. 3. col. 589.6. praeter hoc , funien magnum , fiumen Euphr.item. 'similiter habentvet. Iren. Interp. I. J. c. 52. p. J 52. a. & Ambr. 1. 2. de Abr. c. 10. col. 344. c. Semini tuo dabo terram hanc , flumine Xg'jpti uj'qui ad flumen magnum EuphraiiJ'e,
rtentrtr
hue
Hebr. in Gen.
to. 2. col.
,\
tem.
t. 19.
e. praeter
Ita
hoc
rurfum Auguft. quasft. 21. in Jofue, col. 589 at in Gr. Kf//MiK5 , Ut fup , Cetmonxos i
iutcxtu.
, : ,
48
'Aiig.t.i6.ilt!iv.
LIBER GENESIS.
Versioantiqua.
Cap.
XVI.
&
,
Vulgatanova.
Rapha'im,
jo.
io.
z\.
&
Chetxos
&:
Phvrefxos ,
&
&
&
Hethôs,
Pheiezaos, Raphalni
J>i,
*.
c.
14.
4s5.
quoque,
& Gergelxos & Jeburxos.

,
& Amorrhxos,<ScChananxos,&Eva:os,
n.
Amorrhôs
&
Chanansos ,
&
Ger-
gefsos, Scjebufeos.
NoTyE AD VeRSIONEM ANTIQUAM.

Jf. 20. Siciterum Augufl. quaeft. ii.in Jof. col. 589.^. exceptouno , CenhMs , e Gr. XtT^*!-;.
if. 11. Gr.co,
ludem Auguftin. quid.
21. in Jofue
ciiia
CAPUT XV
Versio antiqua.
1.
I.
Vuigata
nova.
T Gitur X
Sarai
:
libei'os
uxor Abram , non genueraC , fed habens ancillam /Egyptiam no-
mine Agar,
.Amir.
I.
\.
de
c.
'Ah.
c,
4. 150.
Ecce conclufit me Dixit Sara ad Abram intra ergo ad ancil, ut non pariam 1am meam, ut filios facias ex ilia
2.
:
Dominus
1. dixit marito fuo Ecce conclufit me Dominus, ne parerera ingredere ad ancillam meam
: ;
ii
forte laltem
ex
ilia
fufcipiam
filios.
Cumqueille
acquiefceret deprecanti
3. Et apprehendit Sarra , lucor Abram, Agar Aug. I. l6.Jfciv. annos , c. 34. w. 7. jEg)'ptiam ancillam fuam , poll: decern quam habitaverat Abram in terra Chanaan
:
3.
tulitAgar jEgyptiam ancillam faam,poft
annos decern
qu^m
habitare coeperant in terra

viro
&
Chanaan
4.
& dediteam
ingreiTus
fuouxorem.
dedit earn
Abram
^'iro ilio ipfi
oxorem.
fe videns, defpexit
eft: ad eam. At ilia concepifle dominam fuam. Inique agis con5. Dixitque Sarai ad Abram tra me ego dedi ancillam meam in linum tuum,
: :
Qui
Amhr.
I.
I.
ie
Ah,
c,
4. ZJI.jC
Tnjuriam accipio ex te c. Et dicit ad eum eÔ dedi ancillam meam in linum ttium ubi an: :
tem
ca
:
videt COnceptlim elfe judicet DetlS inter
Ipreta llim
te-
coram ab
anciltibi
quae videns
judicet
6.
me &
quod conceperit defpeftui me habet Dominus inter me & te.

,
6.
Di>it
autem Abtam ad Saram: Ecce
Cui refpondens
Abram
-.
Ecce,
air, ancilla
la tua in manibiis mis , utere ea placuerit. Et afflixit earn Sara ,

ejus. 7.
quomodo
tua in
manu
tua
eft
utere ea ut libet. Affligente
&
fiigit
a facie
igitur earn Sarai, ftigam iniit.
tem aqux
8.
Et invenit eam angelus Domim fuper fonin deferto , ad'fontem in via Sur.
7.
Cumque
inveniffet
eam
,
angelus
qoi
eft in
Domini
via Sur
juxta fontem
ill
aqus
in folitudine
deferto
8.
A
Et
facie
Sars domins
mex
ego fu-
gio.
9.
Wlm.
41.
n.
deTriti.if.
dbcit
angelus
Domini ad Agar
dominam
10.
tuamj'iSc humilia te fub

dixit ei
Redi ad manibus ejus.

:
ad illam Agar ancilla Sarai, unde quo vadis ? quo: refpondit A facie Sarai dominx mex ego fugio. Reverte 9. Dixitque ei angelus Domini re ad dominam tuam , & humiliare fub mana
dixit
:
venis
&
illius.
Domini Multiplicans multiplicabo femen tuum, &: non dinumerabiEt

angelus
:
10. Et rurfum
Multiplicans, inquit
,
multi-
plicabo femen
multitudine.
tuum
&
non nuraerabitur pr
ait, concepifti,
tui'
Uiercn.
<]n.iji.
II
a multitudine. vocavit
Hth
10. 2.
511.
c.
exaudivit
nomen ejus Ifmael Deus humilitatem meam.
&
quia
11.
paries
Ac
deinceps
:
Ecce,
&
filium
vocabifque nomen ejus Ifmael
hier.
I.
2. inef.
Ii. Ifte erit rufticanus
ad Gal.
to.
4. ly^.
Hie erit ferus homo 1 homo , manus ejus fu Version EM antiqua.m. NoTiE AD A D
.
eu quod audierit Dominus affiiftionem tuam. 1 , manus ejus contra
t-
2.
Rurfum Ambrof.
1.
i.
de Abr.
c.
lo. col. 346. b.
Concliijttme Dcmiiiiis , nt nun fariam , intra ergo ad 5^ flitim fiaes ex ilU. Hieion. veio quxft. Hebr. in Gen. Ecce coiuUiJii me Domtnit; , ut non pariam i col. 521. b.
ittgredere ergo
ad ancHlam meam
lit
baheam flios ex
ea.
Sic
Dixit atttem Abram ad Saram repoTf. tf. Haec verba fuimus de Gracco ; quorum loco , Ambrof. habet ; Sed Abraham vir moderatns fj pnidens : Ecce , inquit , ancill tua , &c. reliqua cum Graeco congruunt. Tf. 7. Gr. E^fs Js ivTW, &c. Invenit autem eam , Sec,
:
.,
etiam inGr. nili excipias verbum , i.a Tszzs-iro.xVct/iKi , nt fiUosfaciam; at in aliis vet. lib. legiair , iVa teXio-ciiis;;! at filios facias , quod fecuii funt Ambrof. Jo. Chryf. &
,
utin textu Lat.

if. 8.
Ambrof.
:
ha:c anteponit
,
Inierroganii angelo qu,

loco,
tret
refpondit
il'TTiv
A facie Sar.t &c. quorum

crr/ysôi
Gr. habet
Xscpaci;^
Philo.
jt'.
Kcti
5.
dvTn
Kuf,,^'
'
A'/xp
-ttciiJ icni'
Gr.
ita incipic
Sara , nee addit infra habet Mf. Alex, cum

clant
Kai â?ca Xxpz , frmens Kal port Chanaan , quod tamen , editt. Aid. cCompl. csetera concor: ,
&c. ut in Lat, Et
Sarie
,
dixit
ei
angelns Doinini
?
:
:
Agar
ajicilln
,
iinde venis ?
^
,
quo vadis
{J dixit
facie Sane
ad verbum.
to.
deGen.
uxorem. F.6 Sara ipfa marito ancitU fiix potejhtleni dederal. col. 291. e. ex ?.. ir. <. Gr. Era-E ji S.ipx vfci' ACfotfi' AiixJûa;
icSâ,
idem Auguft. Locut. 49. 5. col. Jip.d. Et ded:t eam Alramz'iro Jrto ipji fpectant qux dicit Ambr. 1. i.deAbr. c. 4.
Similiter habet
&c.
Ji
'i-Tih-ja^pl iX-'
>
'l'<''fti^>
s'ltiiTiW a'fTii?
&c.
urin Lat. Auguft. Locut. Jo. de Geri. to. ?. col. 329. d. Ciim aiitem -vidit fe conceptiim habere , fp-.eta fitm coram ilia
luin addit
;
Gnzci hahcut hoc

,
toco
payt:iipinm
fpreta
illf.d
,
ijitod
Latina
,
linpia non hahet
hoc
eft
.'J
?ca
fed taiiijaam
,
/1 dicerett'.r
videns autem
ijiiafi
fe
conceptum habere
,
lum coram
ilia,
folcecifmus fonat
efl ,
fie
etiam per
Uiclnm
USm
pio quo nss dicimiis
partie:fmm q:isd videns.
avn ayyixi Kup!i- A-^r'j^pxpt&c. ut fup. Ambr. 1. i de Abr. c. 4. col. 292. b. Angellts dixit illi : Rez'ertere ad dominam tttatn ^ humilia tejuh manihns ejus : mel. humtUarejub , &c. it. 10. Hieron. 1. 2. in ep. ad Gal. to. 4. col. 279. c. Multiplicans multiplicabo jemen tuum , ^ tion numerabititr pyx multitudine, lea quoque in Grasco. Kai xaC.5 to oVcûa Vt? 'Ic/âifA ct: Tf". II. Gr Et vocabis nomen ejus eVvix^-;; K:'/;(o; Ts-i TOi-Trwccfiu ctr. Edit. Ifmael , quia exaitdivit Dominus humilitatem tuam. Compl. 'iryy.iC'.v o'Ec;. t. 11. Eadem iterum refert idem Hieron. qusft.Hebr.
it.
9. Gr. Era-e il
'
6;
TaTE.'i mEii7i
LIBER
Vu
omnes,
nacula.
fc
I.
G
:
I-:
NES
h
S.
Cap.
V
1;
XVII,
s
I
'49
2
G A TA
N o
V A
A N T
A.'
niamis
omnium
contra cinn
(i^'ct
&
rci;ii)iiciiiilvcrlonimfrarrum fuomiii
t.ibcr-
per omnes , contra C.icieni

I'llf-
&
m.iniis
on-iiiiuin
omnium
fiipcr
cum
&
ihi-r.d, Ttiii.^, 841. i.e.
fiatium fuorum lubU.iqui loqiicbatur
i; Vocavit autcm
batiir acl
nomcn Domini
qui
IiK|iic-
I?.
F.t
:
VOC.l\
it
nomcn Domini
([lli
cam
Tu
liic
IJcus ([ui viililH
mc.
Dixit
fccum
'Jll
Dcus
alpcxilU nic
enim
Profoito
vidi portciiora viilciitis nie.
VuLGATA
h,j:
NOVA.
ejus Ifmacl.
24.
i_|.
I'ldptcrca nppcllavit piitciim

iS:
ilium,
inter
Puteum
nomen
16.
vivcntis
viilcntis
mc.
Jpll-
dl
Cades
&
Baiail.
1
O&oginta & fex annnrum do pcperit ci Agar Ifmaelem.
crat
Abram
quan-
J.
I'cperitqne
Agar Abrx
filiiim
qui
vocavit
NoTyE AD ViCRSlONEM ANTIQUAM.

inCen.
m/i
;
to. 1. Col.
Jii.
il.
exccptis his
,
//n ;(
rffy?;f/<j
,
A-
if.
<b)o;
15.
Cr. Kai fxa'soe

iviJ
t? ???>{
t/i? avT/;r Xi)
nc-c diffimilia
,
Gr. habet
,
nili
excipias
ummi
xari
fit
Set.
HfUiivQ/
veijiii
fuiem
loco coiitiajiickiii.
CAPUT
VULGATA NOVA.
novem announi cd'c coeperac, apparuit ei Dominus Kgo Deus omnipotens amdi'iitquc ad cum
XVII.
VERSIO ANTIQUA.
effer
p;
1.
Oflciuani veMo non.aginta ik
i./'Ûm
.mnorum
non.-igint.i
&
novem,
:
J,f-.l.
V-/apparuit ci Dominus , 6c dixit ilii Lgo fum Deus: place in conrpectu meo, &efto line
querela.
z.
bula coram
me
&
eflo pertisftus.
inter
Ponamque Rcdus meum
me
& te, &

paftum
Lt
ponam teflamentum meum

,
inrcr
multiplicabo te vcbementer nimis. pronus in faciem. 5. Cecidit Abram

A.
inter te
5.
&
me
&
implcbo
te v.ikie.
Dixitque
ei
Deus
Ego ium
&
Hall.
144.
meiini
tecum
erifque pater raultarum gentium.
iO.
4,
5
Kom.
7-
Nee
ultra vocabitur
:
nomen tuum Abram
fed aiipellaberis
Abr.aham quia patrem multarum

te crefcere
gentium
6.
conftitui te.
Et prociciit Abram in faciem fuam. Et locutus ell: illi Deus, dicens Et ego , ecCE teftamentum meum tecuin , &: ens pater multitudinis gentium. 5. Et non appcllabituv .idhuc nomen nu'm Abram fed ent nomen tuum Abraham quia patrem multarum gentium poliii te.
4.
: :
Faciamque
te
veliementl{Tim&,
te
&
6.
ponam
7.
ingentibus, regefque ex
egiedientur.
&
_
Etaiige.tm te valde,&; reges ex te e.xibunt.
ponam
te in
gentes,
t ftatuam paftum
foedere fempiterno
te.
meum
te
in
:
inter
me
&
te,
7.
Et ftatuam tellamentum
meum
inter
&
fuis
inter
,
femen tuum poft
generationibus
ut fim
Deus tuus,
&
feminis tui pod:

8.
Daboque
,
tibi
& femini tuo terram peregriterramChanaaninpolleirio-
nationistuiE,
omnem
nem
ster nam
eroque Deus eorum.
femen tuum poll te in genera tiones eorum, in teltamentum xternum :'ut Irm nbi Deus , & femini tuo poft re. 8. Et dabo tibi & lemini tUO poft te ternm, in qua incolaes, omnem terram Chanaan in poffellloncm xternam , & ero iUis Deus.
inter te,
inter
&
me&
N0T.E AD Version EM
, : ,
p
Ang.l.i6.icciv. Dti , c. i6. t. 7.
458.^.;^;.
LIBER GENESIS
Versio antiqua.
:
Cap.
9.
XVII.
Deus ad Abraham Et tu erfemen tuum poft paftum meum ,
;
VULGATA NOVA.
Dixit iterum
Ail.
},
Tu aiitem tef9- Et dixit Deus ad Abraliam tamemum meiim conlcrvabis,& femen tuum poft
te in generationes fms.
10.
go
cuftotUes
&
8.
te in generationibus fuis.
Et hoc
eft
teftamentiim quod confervabis
inter femen tuum poft vos , inter me CircLuncidetur omne te in generationes fuas
:
&
&
Hoc eft paftum meum quod obfervabitis me & vos & femen tuum po!t te Circumcidetur ex vobis omne mafculinum
10.
inter
,
: :
veftrum mafculinum 1 & circumcidemini carnem prxputii veftri erit in (ignum teftamenti inter me & vos. Et pucr odo dierum circumcidenu: , vef1 2. trum omne mafculinum in progenies veftras Verna cuius, & emptitius ab omni nlio alieno , qui ''' - " non eft de femine tuo, circumcilione circumcide emptitius domus tux , tur , vernaculus erit teftamentum meiun in carne veftra 15. in teftamentum xternum. 14. Et qui non fiierit circumcifus mafculus, qui non circumcidetur carnem prxputii fui oflavo die , interibit anima ilia de genere ejus quia tefta1
1. in
&
circumcidetis carnem prsputii veftri,
&
ut
fit
1
1.
vos. fignum fcederis inter me Infans ofto dierum circumcidetur
&
^'"''
in
vo:
'''
bis
tam vernaculus
j^j.^
omne mafculinum in quam

,
generationibus veftris
3-
emptitius circumcide-
Luc.
'
'
'"
"
& quicunque non fuerit

5
de
ftirpe veftra
&
&
eritque
paftum
meum
in carne veftra
in
fcedus sternum.
14. Mafculus, cujus prxputii caro circumcifa
non
:
fuerit, delebitur
anima
ilia
de populo
fuo
quia paftum meum irritum fecit.
mentum meum
dillipavit.

ft Kt/Tc"; f.'{ soV. Mf. Alex, cum edit. AIJ. c Augufi. i/To7; 0o;. Obfervat fup. Aug. /tternum, 4 naftris iiiterpret,iri , ijitodGr.tci appcllam , d.j/r-r , quod ii Jttciih ierijed noil pint auji , inquit , Lanni he dicere , vatttm eft
ficcut.ire.,.,
cftlo
veftras
quod habet Auguft. fubinde ôH progenies quod delet Aug. caeteia quadrant xai ad verbum. Non diftimulabo tamen in editt. Auguft. pto altcno , Icribi , alienigena ! fed cum Mfs. codd. feranc ,
bis.,
loco veftrum,
,
additur
fxctitariii qittppe dicitnttir mltlta

,
qua
in hoc fx;
alieno
Jtc Agnnttir
ut brevt
et'..\m
tempore
,
triinjeatit
ttfqite
a/w/.cf
ciim in
ter
aittem quod dkitnr^ mtt non hubet jinem

JAC'tli tenditttr Jinem.
aut
in hujtti tu
hanc leftionera prasferendam duxi , maxime Grco , legatiu^ , ttwnfii^s non Mo^J>.y. Similihabet idem Aug. Locut. J4, de Gen. to. 5. col. J29.f.
,
,
conjervabii ; at ediit. Aid. & ad verbum J.aivîiiii^ Compl. delent , cJ, cum Auguft. tundem locum citat S. Dodlor , Locut. 55. de Gen. to. }. col. $29. f. ut lupra ,
,
t.
9.
Ad verbumeGr.
nifi
quod
ibi
additur
cv
abfque , fed loco, in generationes Juas , icribit , in progetiiesjua<, Gr. ; ra.iyt,sii atrw. Lib. veto contr.Adim. Teftamentum meitm cuftodi , to. 8. col. I 54. b. c. lie legit JS femen tuum , quod erit poft te ; deinde hoc omilfo, in Hoc eft teftagenerationes fuas , cum edit. Compl. addit mentum y Sec. At vereor ne hie S. Pater, vel citet ex memoria , fenl'um magis quacrendo quam verba , vel potiiis textum refetat qualiter ab Adimanto , quern confutabat, prolatus fuerai id maxime patet ex his , quse addit Auguft.
';
;
Et puer otto dierum circumcidetur , omne ma;culinum , fed ablque vobts , aut veftrum. Ambrof. epift. 72. col. 1076. f. iic habet Infans oilo dierum circttmcidetur vobis , omne tnaf' cuhnum in progenies veftras : vernaculus domus ttta , ^ pecuniA emptui y ab omni filio altertus , qui non eft ex femine Et erit teftamentuo, circumctjione circumcidetur : mox ita tum , &c. non repetitis his , vernaculus domus tux y emptitius , quae eciam abfunt a Mf. Alex, ac editt. Aid. 8c
:
:
Compl. In eifdem tamen

cv
,
i.
loco legitui,
<i/xc7!h!;th5 c/y./a;
j,
ap7i f ilnTo;
Adim.
feu
potii'is
apud Ambrof. Aug. vero contr. Adimantus ipfe apud Auguft. to. 8, col,
,
(icut
Otlavo autem die circumcidetis omnes 154. b. c. ita legit cotiip,ira~ mafculos in gente veftra , ut etiam dominatltm
:
Sum
circumcidatis
,
,
;
prater alienigenam.
Deinde
[
omiftis inI
iJac omnia 'jerha
inquit
Veteris Teftamenti
n(
eis
de
Non Teftamenio adverfeiur , preponii Adimantus. Adimantus hie infimulatu: fall! ab Auguft. ut infra n.
col.
I
Novo tamen
3.
jj. d. Ambrofius epift. yi. col. 1076. b.
lie
habet
fervabis
Et dixit Deus ad Abraham : Tu autem teftamentum meum obtuum poft te , in progenies eorum. , tu 'i^ femen Et dixit DomiSedul. Scot. inep.adRom. col. joi.b. c. nns ad Abraham : Tu autem teftam. meitm fervabis > ^ otnne genus tuum poft te , in generationes fuas.
Tf.
10. Itidem in
Similiter
:
Gt^co
fed abfque
mentum.
lis
Ambrof.
epift.
ante teftaeft , 71. col. 1076. b. nonnul-
Ethoc eftteftajn. meum quod objervabis inter ms femen tuum peft te in progenies eorum : circumcil^ vos , detur veftrum omne majcultnum. Obfervandum apud Auguft. fupra addi pronom. meum ^ ad teftamentum; fed in editt. tantiim , renitentibus Mfs. & LXX. Lib. veto contr. Hoc eft teftam. Adim. to. 8. col. 154. b.c. Aug. habet meum , quod fervabis inter me te ^ '^ femen tuum , omifhuic leclioni favent quidam Grjcci , apud quos lis aliis yii cy, cv,Kj7l c-r/pâ ci^ {Jt^-ra. c/, abfque feqq. s.'? t;
mutatis
Et hoc erit teftamentum , fed heu quam diffimilia iUa , & Graceo , & ipii Auguftino Sedul. Scor. ia ep. ad Rom. col. jo i b. c. utrique propius accedit, dicendo: Et puer oHavo die circumcidetur in vobis , omnis maj cuius in pecunta eniptus , ah generationibus veftris : vernaculus omnibus filiis alienigenartim , {5 ?"' '""' 'ft ex femine tuo circumcidetur. Et erit y Sec. If. 13. Similiter habet Ambrof. I. 1. de Abr. c. 11. col. 349. e. & ep. 72. p. 1076. f. una cum Grscco. Sedul. vero Et erit teft.tmentam Scot. in ep. ad Rom. col. 501. elegit Mafculus qui nor tnettmfuper cirnem veftram ; deinde iic fuerit , omiftis his , in teftamentum xternum. Item ap. Aug. Et hoc erit teftamentum 1. conir. Adim. to. 8. col. i 34. b. c. omnis mafculus , &e. in gente veftra ; deinde , X. 14. Rurfus Auguft. 1. 2. de nupt. & eoncup. to. lO. Mafculus qui non circumcidetur carnem col. 313. a. legit prapatii fui odava die , difperiet anima ejus de genere fuo i quia. Sec. ut fup. Similiter Ambrof. 1. 2. de Abr. c. II. col. 350. a. c. Chti non jtterit circumcifus mafculus , ^ qui non circumciderit carnem prjiputii fui odavo die , interibit anitermediis
addit
7;f=a5 dvrioi. Sedul.
quoque Scot,
eft
in ep.
ad Rom.
;
col.
ma
quod difpoftti inter me Circttmcidetur vos ; deinde , omifTis intermediis , addit omne mafcuUnumveftrum ; qux poftrema etiam habet vet. Iren. Interp. 1. 4. e. 16. p. 245. a. "t. II. ItaGraeee. Ambrof. vero epift. 72. col. 1075. f.
JO
I.
b. c. legit
Et hoc
teftam.
ilia de genere fuo , quia teftam. meum interrupit. At ep. 72. col. 107(5. f. fie habet Et incircumcifus mafculus , qui prxpfttii fui odava die , exterminanon circumciderit c.lrnem bitur anima ilia de generatione ilia , quia teftamentum meum Gr. Kai tt-^sptrfiinc^ apofy , 05 v icefnTtranjgrejpts eft.
:
;UHîi'iSTa(
TMv cupaa
TiJ
eôAeEp5i/^nCTa/
SiiîX-iJcca.
H "^t'X eVfi'^w sk
tQ
&
Sedul. Scot, in ep. ad
Rom.
col.
Et circumcidetis carnem
prxptttii veftri
joi. b.c. lichabent erit injigno tefta,

:
menti inter me vos. Itidem vet. Iren. Interp. 1. 4. c. 16. at in Gr. conftanter ir;p. 246. a. omilfo tamen , J5 erit fntiv^.v.iStc , circumcidemini , (icut infra, j, 'Vw 'Ji m/nuw erit in fignum , Mf. Alex, folus , ir cttfislci. Eadem diverse legunnir apud Auguft. 1. contr. Adim. to. 8. col. i 54. b.
.-
Fulgenr. epift. 17. ad Petr. Diac. p. 303. Mafculus qui non Jitertt circumcifus carne prxpuiii fui otlavo die , exterminabitur anima ilia de populo fuo , quia teftam. meum tranjgreffus eft. Sedul. Scorin ep. ad Rom. col. Joi. b. e. Mafculus qui non fuerit cir7/ifS a't'TM!, oTi
c. ubi lie
Omne majcuiinum
circumctdes
carne prxplttii
i
cumcifus in carne praputii fui die otlava , exterminabitur ille de genere fuo , quia teftam. meum di{^pavit. Auguil. vero 1. contr.Adim. vel poiius Adimantus ipfe, to. 8. col. 134.
b. c,
ipjorum
^ Jtt hoc /ignum
teftamenti inter
retulit verba quoniam diftimilia funt illorum, Auguft. vix alium , ut jam dixi , hoc pofteriori loco, ciediderim ufurpatum fuifTe contextum ab Augulbno , prxtcr ilium , quem Adimantus adhibuetat. a. 12, In Gr. poft I. circumcidetur , addictir iJyKn', vo-
me ^ vos qus fupra
quae
futtm
Et omnis mafculus qui non circumcidet praputium perdet animam fitam , de media plebe , quia teftam, meum dijfolvit. In Mf. Oxon. pro e'x tv 7=>if^ aii^TiT^ 'egitur , sH M?' cui leftioni favent Adimantus , Se Fulgen,
,
tius fupra.
LIBER GENESIS.
VutGATA
1 ?
.
Cap.
V
i:
XVII.
S
I
51
A
. :
NOVA.
:
A N T
Q U
Dixit c|iioque Deus ad AbraJMrn

Saiai
,
Saiai
5.
Et
dixit
Deus ad Abraham
axoiem tuam non vocabis

1
led Saraiii.
non
fi-
appellabitur
ejus.
nomen
ejus Sara
Sara uxor ma Aii^.l. fed Sarra erit Uci r.

,
16, At (IV,
iiS.
t,
7.
nomen
6. Et benedicamei,
&
,
ex
ilia
dabo
tibi
lium cui benedidurus fum

'& rcges
eritque in natioiies,
populorum
orier.tur
ex eo.
fiiam
,
17. Cecidit
Abraham in faciem
:
&
rifit,
16. Benedicam aiitcm iilam , dabo tibi ex ea filium, benedicam ilium , erit in nationes, regcs gentium ex eo eiunt. 17. Et procidit Abraham fuper faciem fun ,
&
&
& &
dicens in corde fuo

.filius ?
r^Jtafne centcnaiio nafcetur

?
& rifit, &. dixit in animo fiio,diccns
& Sara nonagcnaiia paiiet

Dixitque ad
te.
8.
Deum
Utinam
:
Ifniael vi-
mihi centum annoshabenti nafccnirlilius; &. fi Sarra annorum Nonaginta pariet? 18. Dixit autem Abraham ad Deum Ifmael
:
Si
vat coram
In/ 18.
10.
>9'
Et
ait
Deus ad Abraham
,
Sara uxor tua fempi-
pariet tibi filium
vocabifque nomen ejus Ifaac,

illi
tS ii. z.
& conftiluam paftuni meum

ternum
,
hie vivat in conl'pcftu tuo. Ita,ecce 19. Dixit autem Deus ad Abraham Sarra uxor tua pariet tibi filium, vocabis no:
&
in foedus
& femini
ejus port
eum.
io. Super Ifmae'l quoque exaudivi te ecce , benedicam ei, muitiplicabo eum augebo
:
&
&
duodecim duces generabit , & faciam ilium in gentem magnam. 21. Paftum vero meum ftatuam ad Ifaac quern pariet tibi Sara tempore ifto in anno altero.
valde
:
men ejus I(aac , llatuam telb.mcntum meum ad ilium in teftamentum xternum, elle iili Deus, femini ejus port ilium. 2.0. De Ifmael autem ecce exaudi\i te:ecce, benedixi eum, ampliabo ilium, muitiplicabo ilium valde duodecim gentes generabit,
&
&
&
&
&:
ftatuam ad quern pariet tibi Sarra in tempore hoc ad annum fcquentem.
dabo ilium in gentem magnam. zu Teftamentum autem meum

,
Kiac
VULGATA
1 1.
NOVA.
viris
Cumque
finltus elTet
fermo loquentis cum eo,

filium
emerat, cundos mares ex omnibus
domus fax
afcendit Deus ab
Abraham.
&
fuum
,
circumcidit carncm prajputii

,
eorum
ftatiin in ipfa
ij. Tulit autem
Abraham Ifmael
fus
:
die
ficut
prsceperat
ei
Deus.
& omnes vernaculos domus

I J.
univerfofque quos
Not;e AD Versionem
ItidemGraccc, fublata vocula fed , ante Sima in Mf. tatnen Alex, eft ctMa Sa'f'/*. Nee ciiiandum quod in editt. Auguft. legatur Sura:, p o Sini , & Sara, pro Sarra , cum Mfs. codd. & dsecum conftanter feranc , Sam , Sarra. Hanc le6lionem confirmat Ambrol. 1. 2. de Abr.
Hieron.
A N T
quaeft.
QU
,
A M.
Hebr. in Gen. to. 2. col. J22. d. Et cecidit Abraham jupcrjaciemjnam, ^rifiti '^ dixit in corde juo : St
centenario nafceturfilius
^ Sara
nonagenaria pariet 7
&
1,
&
3,
c.
i I
col.
a. dicens
Siirx
una additttr
dicititr
litiera
,
hoc
,
efl,
^ ^ Ji Sara nonaginta annorum p.iriet 7

dito verbo
, >,iycjcv
,
contr. Pclag. to.4.col. 541. b. Cecidit Ah. injaciemj'uam, rijitque ; dixit in niente jua : Si centenario nafcetur filius ,
ha quoque
,
in
T, ut vtJcaretitr Sarra
eji
,
Sarra etiim
cif'X^
sju\i
hoc
dicens, poft hoc, mente jua
ut ftip.
Gr. adap.
potcfiai
mea
vei principatiti met

,
iTiitiitrti ,
vel regis
Auguft.
if.
Sara Greece
dicttiir
etf.'xy^ct
Lathie
qttx rcgat.
Hieron,
:
18. Similiter Hieron.

f.
1.
2. in ep.
:
ad Gal.
ijmael
to. 4. col.
tamen
contr. Pelag. to. 4. col. J41. b. legit Sarai uxor tna jionvocabitiir ultra Sarai i jtd Sara erit nomen ejus.
1.
5.
279.
Abraham aiitem dixit ad Deum

:
ifle
vivat in
conjpetlti tuo
&
1.
5.
:
to. 2. col. Xib. veto qujeft. J22. c. ait Arrant qui pritant primlim Saram per untim , r , fcriptam
:
Hebr. in Gen.
xitque Abr. ad
Deum
contr. Pelag. to. 4. col. 541. b. DiIjmael vivat Item Hilar, in , Qcc.
fiiiffe
pojlea ei altcritni, r,
addttnm
,
^^ qjiia
apnd
Pf. yi. col. 77. c. cumAmbr. 1. i.de Abr. c. 4. col. 294. d. Et dixit : Ijmael hicviiat in confpeclu tuo : 1. 2. c. 11,
&
Grûos centenariits mtmerits

'ineptias
ftifpicantitr
:
ejl
rnriltas [tipcr
nomine ejus
col.
;^2.a. Ijmael vivat
hie in cmijp. tuo.
Gr.
'Icj^ccih
tr;;
cum utujue , mcunnne volant ei I'OcahitUtm tommtttatum , non Grcam , jed \iehram deheat habere rationem , dim ipfttm nomen }JehrarcttmJit ; nemo autem in altera lingua quempiam vocans etyntologiMn voSarai igitfir primum zrocata cli per iahttli fitmit fx altera.
fin
res
iod
,
(ithlato igitttr
iod
:d
efl
elemento
he littera , qii.e per a , Icgitnr , (J vocata ejl Sara. Caitfa autem :ta nomints immutati , hxc ejl, qitod antea dicehatnr , princeps mea , itnim taniinn d^mns mater
addita
efl
familix.
afX^'"-
Poflea "jero dicitur abiolute
princeps
:
id
ej} ,
Jignanterqiie non ut in Gr.cco legimu!

;
Et dixit
Deus ad Abraham
ejus Sarai
i
in
Sarai uxor tua non vocabitur nomen Hebrxo babetitr : Non vocabis nomen ejus Sarai,
e Grjcco.
to. 2. col.
&c.
T^.
16.
Ad verbum
Similiter
habet Hieron.
tibi
qu3cft.
Hebr. in Gen.
y22.c. Dabo
,
lium
^ benedicam
Sic
;
ei ,
^ erit in gentes ^ reges popttlorf.m

to. 4. col.
,
ex ea fi-
encntexeo. prater ifta

erttnt.
etiam 1. 5. contr. Pelag. Et reges gentium ex ipjo eritnt

to. }. col.
541. b.
illo
leu
cum Auguft.
19. Eadem leguntur Grace. Sic etiam apud Hilar, I. en verba deTrin. col. 841. d. e. paucis exceptis Et dixit Deus ad Abraham : Ecce Sara uxor tua p.triet filium tibi, ^ vocabis nomen ejus Ij'aac i ^ patuam tej}am. meum ad il~ jhnini ejus pofi ilium. Similiter lum in trj}am. aternnm , habet Hieron. 1. 2. in ep. ad Gal. to. 4. col. 279. f. pra:ter Et Deus refpondit ad eum : ha : & 1. 5. contr. Pelag. ifta to. 5. col. 541. b. Cui refpondit Deus : Etiam , ecce Sara, 6cc. ut fup. ufquc idfl.ttuam. Gra:ci tamen quidam toUunt, Nai, Ita , cum Hilar, ante vocem ecce , & a Mf. Alex, nee non ab edit. Compl. abcft , slrcci clurQ 0;o'? ejje illi Deus , vet n( yim ejus Deus , ut fup. ab eodem Hilar. & Hieron. Ambrolius 1. 2. de Abr. c. II. col. 5J2. b. legit Dominns ait : Etiam , ecce Sarra itxor tua pariet iibifilium ; turn adEtiam , cum dicit , confirmat promijja , &c. dit gx.iuTt. 20. Ad verbum e Gr. additouno , , pc'ft divite. Hilar. 1. 4. deTrin. col. 841. d.e. liabet De Ijmael autem ex.tudivi te , ^ benedixi ei, amplificabo eum valde :
Tf.
4.
qusft. 52. in Gen.
587.
c.
Rcges gentium ex
duodecim gentes generabit

infra
autem
gentem magnam : , ^ dabo eum multiplic.tbo eum, ( Mf, rabenedixi ci ,
if. 17. Rurfus Auguft. Locut. JJ. de Gen. to. ;. col. 329. g. habet, paucis mutatis Et procidit Abraham in f.isiem , dixit in animo Juo , dicens : Si mihi centum annos habenti nafcetur , Ji Sara annorum nonaginta pariet ? At
:
^
,
1.
16. de civic.
Dei
c. 52. to. 7. col.

, 'i^
44J.
c.
Si
mihianno?
r:tm centum najcetitr films
JiS.trra
annorum ô. pariet
Lib. veto i. contr. adverfar. leg. to. 8. col. j88. f. ut fup. Si mihi centum annos habenti nafcetur films ? Ambrof. 1. 2.
etiam pro exaudivi te i fed in editt. tantiim , reniientibus codd. Mfs. Ambrofius 1. 2. deAbr.c. 1 1. col. 55'2. b. De Ifmael autem exaudivi te. Hieron. 1. 2. in cp. ad Gal. to. 4. col. 279. f. ecce benedixi eum , gj De Ifm.ul autem ecce exaudi-ji te , multipHcabo ilium vehemetiter , iucdecim augebo eum ,
Carnut. .tmpliabo,
,
men
alii
apud Auguft. fupra
amplificabo
nonnulli amplificabo. , Jicut , audivs
Sic
te
gentes, &c.ut (up.

li?^.
de Abr.
filius
,
i.col. 351. e. f. Et cecidit ftcicm Abraham , l^rijiti '^ dixit in corde fuo : St centum annorttm nafcetur
c.
i
21. Itidem in Gr. nifi excipias ultima verba: ilqnr
y-ctipof
nTcy
=V
TW
cVitiuTU
tw
e'tZ/jw
Mf. Oxon.
Tw ^sv-
Sarra ô. annorum pariet 7 3c 1. I. c. 4. col. Si mihi centum annorum nafcetur filius , i^ Ji 194. d. Sara 90. annorum paritt ? infra , col. j f 2. a. Si centenarit nxfceiiir films , {^ nonagenaria pariet ? Similiter habec
t^
/('
&
T^pu , in tempus hoc in anno altero. Hieron. 1.2. in epift. ad Gal. to. 4. col. 279. f. lie habet Teftamentum autem meum jlatuam ad IJ'aae , quern generabit tibi Sara in tempore ifto ,
:
anno venture,
TQtn. I.
Gij
p
Vltin.lecit. ;6.
- 5-
LIBER GENESIS.
Versioantiqua.
Abrnlmm aurem
nonajiinta ciim circiimcifuseft carnem prxputii fiii.
erat
Cap.
14.
XVIII.
Vulgatanova;
erat anncv
54.
annorum
Abraham nonaginta & novem
519- i-
novem ,
rum, quando circumcidit
camem
pra;puta fui.
Vulgatanova.
25. Etifmaelfiliustredeclmannosimpleverattempore circumcinonis
16.
fu,T.
filiiis
ejus.
Eadem
die circumcifus eft
& Abraham & Ifmacl NoTA AD Versionem antiquam.
^7- Et omnes viri domusillius, tam vernaculi, alienigens , paricer circumcifi funt. quam emptkii
*. 24.
Ita
ill
Grzco
verbum pro verbo. Quae autem fequumur de
Ifmaelis circumcifione
abfunt ab edit. Aldina,
CAPUT
Versio ANTIQUA.
Jlil^. tie Tritt. I.
XVIII.
VUXGATA
I.
NOVA.
Dominus
in
I.
;.
f.
8.
Zc6.g.
cftit.
XT Ifus eft autem Deus ad ilicem Mam. V i'edenti ad ollium tabernaculi fui me.
ei
bi-e
Pparuit autem
ei
convalle
JJei.lH
J~\. Mambre
fedenti in oftio tabernaculi fui *
ridie.
Atif^. I. 2.
in ipfo fervore diei.
2.
Refpidens autem
oculis fuis, \idit,
&
ec-
Maxim,
t.
8.
yi6.
videns, procu..-<>_ "" curtit in obviam illis ab oftio tabernaculi lui , adoravit fuper terram. Domine, fi inveni gratiam ante 3. Et dixit
ce tresvin ftabant iliper
:
'
eum
&
&
Cunique elevaflet oculos, apparuerunt ei prope eum qros cum vic;liet, cucurrit in occurfum eorum de oftiO tabernacuh,
tres viri ftantes
:
& adoravit
J.
in
terram.
:
te
& refrigerate
5.
ne prjstereas fer\aim tuum lavem pedes veftros 4. lum itur nunc aqua , &
,
:
CuUs
fub arbore.
:
Domine, fi inveni gratiam in ne tranfeas fervum tuum lavate pe 4. led afferam pauxillum aqus , requiefcite fub arbore. des veftros ,
Et dixit
,
tuis
&
&
tea tranfibitis in
Et llunam panem , & manducate , & pof\iam veftram propter quod declinaftis ad fervum veftrum
6.
Ponamque buccellam
,
panis
:
& confortate
:
cor veftiTJm
chnaftis
poftea tranfibitis
idcirco enim de-
ad fervum veflrum. Qui dixerunt Fac

es.
ut locutus
Amhr.
I.
I.
di
c.
Et
,
feftinavit
Abraham
ei
:
in tabernaculum ad
,
6.
feltmavit
,
Abraham
ei
:
in
tabernaculum ad
,
Mr.
c. 5.
196.
Saram
&
dixit
leftina
&
COnfperge
tres
_
Saram
7.
dixitque
Accelera
tria fata
hmils
menfuras fimilaginis ,
Aug. Locut. ^7.
I.
&
tac tub ineri.ia.
commiice,&
fac fubcmericios panes.
5.
;29.^.
I.
Jlr,il?r.
I.
de
Cii,f. Idem
Abr.
c.
8.
1.
198.*.
I.
7. Et in bo\'es adcucurrir Abraham ,& accepit vitulum unum tenerum & bonum , &; dedit puero iSc feftina\it facere eum.
:
Ipfe vero ad
inde vitulum tenerrimum
armentum cucurrit,& tulit & optimum deditque

,
puero
8.
qui feftinavit
&
coxit ilium.
de
manducaverunt
illi
Abraham autem
Tulit quoque butyrum
& lac, &

eis
:
vitulum
y.
197. d.
ftabat fub arbore.

9. Dixit autem ad ilium :Ubi eft Sara uxor tua? Ecce in tabernaculo. qui refpondit , <Sc dixit
:
quem
9.
coxerat,
&
pofuit
coram
ip(e
vero
ftabat juxta eos
fub arbore.
Cumque
eft
eft.
comedilTent, dixerunt ad
?
eum:
in
Ubi
Sara uxor tua
ille
refpondit
Ecce
tabernaculo
NoT.E AD Versionem antiquam.

tI.
Idem Augurt.
1.
16.
de
:
civit.
Dei
c.
29. legit
Novatian. de Ahrahji vilum Deremapnd Tiin. p. 1048. a. ait limiliter qilereum Mambre , fedente tpfe ad nflium tabernaml! fu: meridie. Ambr. 1. I de Cain & Ab. c. 8. col. 1 97. e. Ciim 'jicol. J'lis effet Deu! Atrah.c ad iluem Mambre : &; 1. I in Luc. 1174. b. Jppa-Hit Dens Abrah.t ad ilicem Mamlire .Vig.Tn-pL
'Deti! appi^riiit
Ahah.e ad
qiterciim
Mamhe.
l.tvem, &c. ut fup. Ambrof. I. r. 587. e. Sumatur aqua , laventttr pedes de Abr.c. 5. col. 296. b. Sumatur aqua , vejlri , 'i^ refrigerate fub arbore. Anecdot. Matten. to. 5. p.
4. b. Accipe aqu.tm
.,
^* l.tventltr pedes vejlri

2. contr.
vejlri.
tefrtgeratt
fub arborem ifiam. Vigil. Tapf. I. Ajjeratur aqua , t$ laventur pedes

TO Js^Jftor.
Arium
&
Sab.
Gr.
Avic'-.vtcmi
Ji
1.
2. contt. Aiium&.Sab. Viinieft Deiis AbrahxadqueicHm Mambre, Gr-'Qitii J ; ecvlu o&eii TTpli n J fu'i r^ hlx/iCpr<
,
t.
1.
$.
Similiter habet
idem Auguft. qusft.

Sic
:
34. in
Gen-
y.etU<^^yii ai'Ti^
&C. Ut fup.
col. 58". e.
I.
Eifumam panem, U manducate.
etiam Ambr.
V.
2.
ap. Auguft.
SimiliiGr^cum exhibet. Eadem iterum leguntur c. 29. to. 7. col. 442. c. 1. 16. de civit. Dei ,
,
tis ,
de Abr. c. 5. col. 296. b. fed addit Et pift hxc tr.injiepropter quod dedinajlis ad fervum vejlrum. Gr. Kai a'-
ab hoc , J5 ecce tamen retinet
fed abfque praep. in

quacft. 5;.
ante
ob'jiain
quam
m
,
Gen.
J^
to. 3. col.
587. d. ubi
1. i. de Abraham ,
eadem
Cain
dens
tertio
refert
ab hoc
197.
Hits
1.
videns.
Ambrof.
& Ab. c. 8. col. cutis Juts ,'jidit ^

, ,
e. lie
habet
Refpiciens
i, (fxyiSe , i ,7 Ti/o :Taf;.i/c!^" 5,'; ni ccp"!>y , oVcc o/ôfv,i svsKfv s'^XMVa7s '^ph T^y 7rar/a t'ô^y , &c. Tt. 6. Vix melius e Grjcco , nil! quod ibi legitur , 27Subcifdt , non Saram. Prastetea obfervat Ambrof. ibid.
^ti/xxi
ecce tres viri jl.ibant
fuper eiim
col.
:
,
occurrit
obviam
ad
i.
ofliutn tabernaculi jui
^ vi^ adoEt a. ilium :
nericia
Grtcci
l^y-firplct
dici
hoc
ejl ,
abfcondita.
:
ravit fnper terram : at refpiciens ocults , vtdtt ,
295. J. ecce tres viri jl.tbant Jecus
de Abr.c.
obviam
,
quift. Hebr.to. 2.C0I. J2}. a. hsc habet na , tres menfuras farina JimiU commtfce.
Hieton. Et dixit ei: Eejli1;
f. 7. Ambr. ubi fup.

'
Cucttrrit.
Gr. Kal
ri; ôas
,
^ chm vtdtjjet illos
cucttrrit
tlltf.
Similiter in edit.
iJfci,jitv
ii
ACf>ai/.i
i;
hccCir TraAw /icXafioiixowsK
^....,
iu%-^ , non iV'^V limpliciter. Apud Vigil. Aid. Keel Tapf. 1. 2. contr. Aiium 5c Sab. A pextt , {J ecce ires viri procidens, adoravit. fletcrum ante ipfum , t- ?. sic iterum legit Auguft. quaeft. 3 5. in Gen. to. 5. col. 587. d. Sic etiam Ambiol.l. I.de CainSc Ab. c. 8. col. I. I. de Abi. c. y. col. 296. b. excepto uno , ne 197. e. pr.sterieris , quod iterum habet , 1. 2. offic. to. 2. col. 95. c. At hic non fervum habet , led pucrnm. Fulgent. 1. pto fide cath. p. 54Q. ait , Abraham uai ex tribus angclis di-
Um
irxxy^- t?
TTCfHCa;
au/o.
&
ibid. Ad , , ^ manducatiir... bonus vitnlus... tener.... deinde : jej.c. manducaverunt tin, &c. ut fup. item 1. deElia J. col. 5 39. f. Abraham , inquit , immoLikat vitulum , butyrum tac etiam angetis bofpittbus exhihebat. Vigil. Tapf. 1. 2.
t.
8.
Ambrof
carnam
vitnlus immolatnr
eum
lacle
&
contr.
Aiium&
,
runt
ipje vert) jlab.tt
Sab. Appofuii eis menftm , i$ manducaveante ipfos fub arhoie. Gr. 'EâCs Js
fc,
^cvlupav
xilTe
Dominator Domine. Vigil. Tapf. 1. 2. contr. Arium Sab. Si inveni grati.im in con peû tuo , ne tranjieris fervum tuum. In Gr. Ei apxtCpt^v yapiv ivcivT^^v cy , /^h .Ta/>fAbi; fir -TTCL^J a cv Mf. Cott. JVAo^ CK. If . 4. sic iterum Auguft. qusft. 54. in Gen. to. j. sol.
,
,
&
avloXi,
j,
TO jUi%apiO(' eVo/jfie K, yx^x , Efaôf k7o; /s irxfusmti dii7'Ti
Jc,
irxp^lax-s/
uira
to ftV-
col.
1^.9. Similiter hab. Auguft. 1. 2. contr. Maxim, to. 8. 757. a. Ubi ejl Sara uxor tua 7 Concinit Sedul. Scot, in
ep. ad
Rom.
col.
jii.
f.
Sc addic
llh rejponJit
la later'
Snp.
, :
H
AH^.quxji. 59.1 Gen. te. J. }88. t.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
autem non ,
Cap. ap.
X
I
.
XVIII.
VuLGATA
NOVA.
,
Defcendens ergo videbo, fi fecundum clamorem ipforum venicntem ad me, conlummanii.

tiir
:
Defcendam
,
& videbo
fe
qui venit ad
ita
,
me opere
compleverint
utrum clamorent an non eft

;
fi
iit
fciam.
ut fciam.
Jdtm
I.
1. ctnt.
2z. Et converfi inde \iri, venerunt in
Maxim,
c.
t,
S.
757'
Abraham autem num.
erat
adhuc ftans ante

:
Sodoma Domi-
11.
Converteruntque
;
inde,
&
abierunc
Sodomam
Domino.
Abraham vero adhuc

ait
:
ftabat
coram
Ne fimul 3. Et appropians Abraham dixit perdas jullum ciim impio (5c erit juftus tanquam
;
15. Et appropinquans
Nunquid perdes
juftum
cum impio
impiiis i
/ncn. ap. Troff,
I.
2.^.
Si flierint quinquaginta jufti in civitate, per?
24. Si fuerint quinquaginta

peribunt fimuI
?
jufti in
civitate,
i.iU pTxd.
c.
16.
des illos
non
remittes
lOZ. J.
Hi/.ic.
tie
omnem locum causa 11;
& non parces

,
loco
ilii
?
,
propter
Trill. 4.
844.
f.
lorum quinquaginta juftorum ?.... 25. NuUo modo tu flicics hoc verbum , occidere juftum cum impio & erit juftus licut imncquaquam qui judicas omnem terram pius
:
quinquaginta juftos
1
\
.
fi
fuerint in
eo
Abfit a te
ut
rem hanc
facias
&
occi-
das juftum
cum
impio, fiatque juftus ficut impius,

:
non
ell
hoc tuum
facies
qui judicas
omnem
:
terrain,
facies ho^' judicium.
nequaquam
:
judicium hoc.
in J, 841
<'
26. Et dixit Dominus Si invenero in Sodomis quinquaginta juftos in civitate , remittam orani loco propter illos.
i6. Dixitque Dominus ad eum Si invenero Sodomis quinquaginta juftos in medio civitatis, dimittam omni loco propter eos. 17. Refpondenfque Abraham , ait Quia feitiel coepi , loquar ad Dominum meum, cum fun
:
pulvis
Ari^. Zocut. 60.
J.
t,
&
cinis.
28 10
ibi
Et dixit: Quia non perdam, fiinrenequadraginta quinque.
330.0.
fi minus quinquaginta juftis, quinque fuerint ? delebis , propter quadraginta quinque, univerfam urbem ? Kt ait Non delebo, fl
:
18. Quid
invenero
ibi
quadraginta quinque.
:
19. Rurfumque locutus eft ad -eum Sin autem quadraginta ibi inventi fuerint quid facies ?
,
Ait
Kiersn,
ijutcft.
50.
Et
dixit
Nunquid
eft,
Domine,
fi
lofi
)o.
Non percutiam propter quadraginta. Ne quadb, inquit, indigneris, Domine,

:
JJeh.
to.
1.
tcl.
quar?
loquar
Quid
:
fi
ibi inventi fuerint triginta ?

, fi
JJ$.K
Reipondit
3
Non
:
faciam
invenero
ibi triginta.
Quia femel , minum meum Quid

1.
ait, coepi, loquar

fi
ad
Do-
ibi
inventi fuerint viginti ?
Alt
Aug. toeut. 61.
tcl.
Non
1
.
interficiam propter viginti.

irafcaris,
fi
^ 2....
Nunquid, DomJne,
,
fi
loquarh... Si decern
Obfecro , inquit , ne
:
Domine
fi
330.
ij.
h.
ibi
40.
in
invenero
parcam
luiiverlae civitati.
loquar adhuc femel
Quid
inventi fuerint ibi
Attg.
decern
Et
I
dmt Non delebo

:
propter decern.
Ge,t,
3.
j8j,^.
NoT. AD Versionem
Auft. 1. dc prad. ap. Profp. part. i. c. \6. p. loz. c. Clamor SodomoTitm ^ Gomonhxorum miiltipltc.itns tfi , J^ peccaui torum valde nimia. Au(5l. 1. de vi:a chr. append. Aug. to. 6. Chmor Sodomortim ^ Gomorrhôrttm repletus ffl y i^ peccatil
inJHJius ?
petcntt
,
A N T
QU A
1.
M.
tOTum magna 'vehementer repleta futtt. Anon, ferm. 5". append. Aua;. to. y. col. 11. e. Clamor Sndomorum ^ Gsmorcol.
adme. Sic etiam Auguft. iple , in Job. to. 3. 6j4- b. Ambrolius ver6, 1. I. de Abr. c. 6. col. 298. Gomorrha impUtus efi. d. ut Tup. Clamor Sodomcrum
rh.tafcendii
c. 6. col. 298. f. Abrah nejimul perderet juflos tanquam iniquos , 5cc. !f. 24. Similiter liabecAmbr.l. i.deAbr. c. 6. col. 298. f. Si fuerint quinquaginta juflt in civitate , perdes illos ? Ita quoque in Gr. deinde lie yV ci'vcs:i; -TrdrTX lor to'tto- sifKir iSt nsnMatTit. S'ly.x'io ; &c. pro quibus Anonym, fupra ponit , non remittes omnem locum causa illorum , &c. ac in Mf. Rem. omni loco caufam illorum.
Ambrof.
i.
de Abr.
*.
25.
hoc
Eadem
mutatis
,
rurfus habet Hilar, infra

fcilicet
:
I. (
y.col. 8(52.
Gr
tcl
Kpaf-/
S,<ii o/j.-jit
Vo/jafpxi -Tn-xiiiutTxi Tfic;
(is ,K)
,
.[iafTMi av-ru
fii-):c>.aj
epj fa. In Mf.
Cott. deeft
tô;
facies)
if.
II. Siciterum legit AuguJl.l. 2. contr. Maximin.to.
S. col. 7 37. e. ufque ad verbum , conjiimmaniur , cujus loco habct, coiifiimmant. Tctml. 1. 2. contr. Marc. p. 6J4. b. legit : Defcendens "jideho , Ji fecundlim clamorem pervenien^
Mf. quid. verbum , ttt Bccidas juflnyn cum impio i ^ erii piflus tanquam impius : nulla modo , qui judicas terram , Gr, MvJ a/ioii Cf ttoimê? ch; ( cd. facies hoc judicium. iiTrtiiiehcit Compl. delet , cC , Ic uf ) to fi,ux. tto , i y.firu irafUxm fini a'ceC; ( Compl. delet , )
c. paucis
Nn//o modo Jaetes
(.XV
TH/ THf
oy TOfHCe;?
Xp.'oiK ;
ttmad me confument if verinon
agnofeam. At Hilar. 1. 9. deTrin.col. ioi6. b. Defiend.im ergo (5 'jideho , Ji fecundum clamorem eorum confummantitr ; qwjd Ji non , ut fciam.
,
Tf.
26. Gr. EiVf /e

th^
jrif'ir ,
Ku'p.s^'
J,
^Bxy uctv
rle
h
//
/ixajfl/
.'
elpU'ji oVm^
'TseciTX
toTrov
[/Tif>
Ac
I.
in Mf. Alex, sxr cufui s\

to't-o /1'
/;Ka;V;
^hcw xai'Ta toV

i.
;
adduni , ad me veniemem , & duo ferunt, conitimmabmitiir. Ambrof. turn 1. i. de Abr.

Mfs. tamen
c. 6. col. tres
poftfucwm
ktk
ut fupra
apud
Hilar. Ambrofius vero
de Abr.
tatem
,
198.
e. tuinl.
,
j.defide
to. z. col.
J90. b. legit
6. col. 299. a. alludens, dicit Ji fuerint in ea quinquaginta jufti

c.
Nun perdam
,
civi-
i^ totum
locum
Defcendam
venientem
itaqiie
ttr
z'ideam fecundrtm clamorem illorum
fervabo.
adme ^ Ji confummabuntitr i Jin autem , uifciam. Hieron. inZach. 8. to. 5. col. jyyi.a. Defcendens ergo -jidebo , Jij'.ixta clamorem eorum , qui z'enit ad me , compleant ; fin autem non , ut fciam. Auft. 1. de promilf. ap. Profp. Defcendens videbo ^Ji clamorem part. I. c. 16. p. lOl.c. 4tHi venttad me , confummaverint , (Mf. I. conjnmmabunt i) .^non. denique , lertn. j. append. fin autem, ut fciam. Aug. to. y. col. 12. e. Defcendierg^T utviderem ^Jifermoqui venit ad me , flpere compleattfr (infr. completus Jit i) an non efi ita , nt fci.tm. Gr. KaraCa; yf o^J/oÔi > it Kccrai tm*' Kfixvyiie
28. Gr..,. Kctl sTTEf' Ou /xii a7ô^/flal , &c. ut in Lar. Cott. i'ri ir, fecundiim quos legit Aug. quia non perdam i addit t2imQn Juperfiuutn videti , quia : Et :deo , inquit , in codictbits nonnullis Latinis non Icgitur.
T^.
at in Mfs. Alex.
&
t. 30. Ita in Graeco , detraito verbo Hieronymo. Tf. 32. Grxc. Kal tra-f Mn' ti Kufii I'xr
eft ,
telle
euam
;
â!^tic^
in Tag
ivTOav
TM^ tpÔfiivm TTpo; /US, cuyTt^VeTA.'
(Symm.
ETTf-
TfMCs TO ipfr- ) 6/' /f /iifi'tayrc^. V". 22. Gr. Kal x-ro-fts-^ctmi; fxeTSfx, &c. ut in Lat. #. 23. Sic etiam in Graeco. Nee dilTimilia ilia qux habet Aufl.l.de promilf. ap. Profp. 1. I. c. 16. p. 102. d. Nf
tirdas pariter jufiiim
TU/ S'sux. El dixit: Nunquid , Domine , Ji loquar adhuc femel? Jiti autem inventi fuerint :bi deccm ? t^ dixit : -Nert t.^menjiibi inveperdam propter decem. Auguft. ubi iup. niantur , parco. Hue etiam tedeunt ifta Ambrolii , I. i. de
Abr.
tate
c. 6. col.
^ refpcnjionum vicem, etiamji

,
Et Jic per crdincm mterrogationum , deccm juftos invenerit in ciz'i* tamen propter paticorum juftitiam^ ifnpunitatem tttt ô* 299.
a.
cum impi
Ci 'rit Jttfius qiiernado
pitlo premitsit.
LIBER GENESIS.
VutGATANOVA.
'j).
i
Cap.
X I X.
:
VERSIOANTrOUA.'
3^.
in
^J
Aug.
^''"'I.
Abiitque Domimis, poftquani ccfTavitlo:
Abiit aiitcm Dominiis poftquam ccfTavir

&c
ad Abraham
&
i.
J,
"Z,
ille
revedus
ell
locum
um.
loquens ad Abraham ad locum fiium.
Abraham
rc\crlub eft
'
2.
72^.
NoTA AD Versionem antiquam.

*.
. CO.
55.
Eadem
rcfcrt
idem Augurt.
1.
z. contr.
Maximiii.
. ,
Gr.
'AC
7?i5. R. col. '716' d. 8.
hue hcC
modo
; :
Aliiit atttetn Atfltt aiitrm
Dflinmur DomniiK
ut nt
'
^^^.-rr-.leu "5 avreVffjf'' t,>
>
Jl i Ku'fitt; , Arnrfiirt 4"^'Ut f"P
u<;
fVai/'caxo >~a>.wi
ra
i..,.:
</f/iVf /ojr/ n</ >1ir.
(^
Abraham
regtrjfiis cfi in locitm
Jiai
CAPUT
VULCATA NOVA.
. "1
XIX.
VerSIO
h
T Eneruntquc duo angeli Sodomam vefV pere & fedente Lot in foribus civitatis.
,
Vel
Quiciim
vidifl'et
eos, furrexit,&ivitobviameis
in
Q U A. duo angeli in Sodomis V vcfpere Loth autcm ledebat ad portam Sodomorum. Et cum vidiHet ec s Loth , furrexit
I
A N T
i.
"TT Enerunt
aiitem
Aug.
784- '/.
ibid,
col,
adoravitque pronus
terram
in ob\'iam
illis ,
&
adora\it in faciem fuper
ter-
ram,
2.
& dixit
,
domum pueri
veftros
&
Obfecro , domini, declinate in manete ibi lavate pedes , manfe proficifcemini in viam veftram.
:
2.
& dixit
Ecce, domini, declinate in

in platea
veftri
&
domum
6.
pueri VCftri
manebimus.
Ambr. de Abr, f I. 1.299../.
Qui
mus.
di.xerunt
Minime, fed
illos
in platea
manebi-
cum
oppido ut diverterent ad fecit convivium , coxit azyraa 8c comederunt. 4. Prius autem quam irentcubitum, viii civitatis vallaverunt domum k puero ufque ad fenem , omnis populus limul. Vocaveruntque Lot, dixerant ei Ubi f funt viri qui introierunt ad te noifte ! educ illos hue , ut cognofcamus eos,
}.
:
Compulit
Vide Net.
ingrelfifque
:
domum illius
&
A.
Viri
autcm civitaris Sodomorum
dederunt domum ab infante ufque ad fenem totUS populus pariter.

5
circiim-
&
EduC
foras viros
Ut
COnCUmbamuS
CLUTl
eis.
I.
Jiieren, in Ifa. i, J. 58. b.
VuLGATANOVA.
6. Egreflus
ad eos Lot, poll tergum occludens
of-
7.
Nolice
qusfo
firatres
mei, nolite malum hoc
tium
ait
facere.
VULGATA
:
NOVA.
, :
VerSIO ANTIQUA.
8. Sunt mihi duse fiUi, quae non cognovemnt virum producam illas ad \'os , & utunini eis quomodo placuerit vobis , tantum in vii-os illos nc facialis iniquum , propterea quia intra\'erunt fub teftum tignorum meorum.
Aiig. conf.
d.ic.
8. Habeoduas filias, qus necdum cognoveeducam eas ad vos & abutimini runt virum
eis ficut
hil
meil'
t.
vobis placuerit
dummodo
viris iflis ni-
6.
ad Conftnt, 458. ..
mali faciatis, quia ingreffi funt fub
umbra cul-
minis mei.
illuc. Et rurfus advena nunquid ut judices ? te ergo ipfum magis quam hos affligemus. Vimque faciebant Lot vehementiflimS : jamque prope erat ut elfringerent fores.
9.
At
illi
dixerunt
Recede
ut
IngrelTus es, inquiunt
i. Vttr.
2.8.
10. Et ecce miferunt
manum
viri,
&
intro-
10. 11.
Fide Not.
duxerunt ad
citate
fe
,
Lot
clauferuntque odium.
11. Et eos
qui foris erant, percufferunt exita ut of-
Viros vcro
qui erant ad oftium
domus
Aug.
qu-tfl.
3.
i minimo ufque ad maximum, tium invenire non poflent.
45.
pei'CufTerunt cxcitate
iGtn.l,
389./.
NoT;G AD Versionem antiqitam.

irerumAuguft.l.z. contr. Maximin.ro. 8. col. 7i7- d. g. 758. a. Veneriint autem .liio ang. in SoJmia ad vefperam i Lot vero \edebat jttxta portam Sodomor. 1'idens antem Lot , furrexit in olniiam illis, âderavttinficiem in terram. Similiter in Gr. ^HjEov /= u'q S,oJofix soWTtxfa.T^w irvm/ XoJ'oficir- I'j oir J] AaT, i^cirh ( Mf. f?
Tf. I.
Sic
Compl. jrpsc^vn) Uttck; i ?,ao? aâ. tîyays duni TTfii mxi/i'ta eunit^Mîit t. J. Gr
uvrG~^.
f. 8. Eadem exftanr in Gr. ad verbum , addito , // aH( , port yiiw , loco tamen , propterea quia , hab. cj"
fi'tEKSf,
mei. i/n.tm oi c.tufam
Alex.
&
Compl.
1.
a^/rti
.';
tw
x/JOCtoVw
:
fvri
tvi^
7m'.
'c^'f.
e. legit
Rurfum
:
loco , Aucrull. quaeft. 42. in

diiie fili^t
,
,
&
tedum , Gen. to.
oit/xi-ci. e.
5. col.
^So.
Ambrof.
tem
i . de Abr. c. 6. col. 299. d. legit Veneriint anduo in Sodomam ad -jefperam ; deinde lie Sedebat Lot ad portam : turn , exjrinexit obi'tam illis , ^ adora-jit in faciem fuper (fir.im. Hilar. 1. 4. deTrin. col. 844. d. ft lit vidit Lot , exjurrexit obviam illis , Jj ador.K'it tnf.uiem
Sunt mibi
illas
qux nondtim
illis
,
.tttgeli
producam
in
ad
-jos
utimini
noz'erant viros , qnomodo pLxcuerit vo-
in terram.
t. 2. Hilar. 1. 4. de Trin. col. 844. d. Tt dixit : Ecce domini, divertite in domum pueri veftri. Itidem Anguft. 1. 2. deTrin. to. 8. col. 784. f. at 1. 16. decivit.Dei , c. 29. to. 7. col. 442. d. legit , declinate, e Gr. E')oiM';aTf fubinde in eodem Gr. xaTaM/'so/tsv , divertemus , pro m.tnetimus.
Tf".
;.
illos divertere.
>^.
Ambrof. Li.de Abr. c. 6. col. 299. e. t Gr. Kal zaxtS/aiaTo dt/ni Sec.
,
coigit
4.
Gr
Ti)!'
Oi' t-ZfE;
Tw;
7ôê&J;
ci
^.oJ'ofj.TrxJ -Tce(
iniquum. Hieton. quart:. J25. c. Icce du^xfilii mex , qux non cognoverunt virum : unde Ambrof. 1. i. de Abr. col. 300. a. ait Offeieb.it fanilus tot filtarumpudorem. i^. 10. Gr. 'Ej(T.,aiT; /s 0/ i^J fi^ ri? x^'f"? ^'* iri-.ntm tm AcIt Ttfli sauni i.'i toy cMy , Sic qux .\mbt:. 1. i.de Abr. c. 6. col. 500. b. memorar , dicens: Hoffitum manibus rezwcitus ejifanSus Lot in domum. f. II. Ita in Grseco , excepto uno , si acfosia , in f<citate ; at in Mf. Alex, ac edit. Aid. deeft , eV. Obfervat etiam ibid. Auguft. Grsccos habere , a'cf a;:i'a quod magis , dici pojjet , avidentia , qux facial net inquit , /tgntfcai , vtderi , non omnia , fed quod non opus eft. âm mei ito m/Kfet
bis, taittiim in viros iftos ne facialis
Gen.
:
to. 2. col.
fHAVKhuiiu
oixiw TO flwiVx 65 KfiiQi/TefH
edit,
queimdo (otnirunt
dcficere
qmcreiido ojlium
fi tali
nant
5^
L V
E R
S
I
BE
Pv
I
GENESIS.
QU
A.
1
Cap.
XIX.
U L C A TA
A N T
V
1.
NOVA.
:
1
Jtiig. I.
1.
tmi.
t.
i.
,
Maximin.
7j8. d.
8.
neri
Sunt tibi hie geDixeriinr viri ad Loth aut tilii , aut tilix r aut fi quis tibi alius eft in
:
civitate
Biemn.
ijinrjl.
Hebr.t.i. 51;.
Jiinil. AJric.
tie p.irtii.
I. riii-.
*
1.
kg.
cduc de loco hoc quoniam perdimus nos locum hunc, quia 1 3. exaltatus eft clamor eorum ante Dominum , milit nos Dominus conterere eum. 4. Et locutus ell ad generos fuos , qui acccperant filias ejus Surgite, cxite ex hoc loco : quia conteret Dominus civitatem
,
:
&
Habes hic quempiam morum ? geneium , aut filios , aut filias , omnes , qui tui funt educ de urbe hac 15. delebimus enim locum iftum , eo quod increverit clamor eorum coram Dumino qui luifit nos ut perdamus illos.
Dixerunt autem ad Lot
14.
Egreffus itaque Lot
locutus
filias
:
eft
ad
gedi-
&
neros fuos qui accepturi erant

xit
:
ejuj,
&
Surgite, egredimini de loco ifto
quia dclebit
quafi
c.
11. p. 548. i.
Dominus civitatem banc. Et

ludens loqui.
1 5
.
vifus eft eis
Cumque
:
elTet
manj
:
cogebant eum an,
geli
dicentes
filias
Surge , tollc uxorem tuam

ne
Hi
duas
quas habes
& tu
pariter pereas
in fceiere civitatis.
Atig.l. l6.de civ,
j6
Et tenuenmt angeli
manum
ejus
& maejus,
16.
DiflTimulante illo,
apprehenderunt mafilia-
Dei,
c.
15.
;.
7,
uxoris ejus , &: in eo quod parceret

17.
,
num
maaus duarum Dominus ipfi.
lili.iriuTi
num
rum
ejus,
&
:
manum
ejus, eo
duarum quod paiceret Dominus illi.

uxoris, ac
eft mox , ut eau>;erunt ilium fodixerunt ; Salvam fac animam tuam ne refpexeris retro , nee fteteris in tota regione in monte falviun te fac , nequando comprehenda-
Et factum
17. Eduxeruntque
eum,
:
&
pofuerunt extra
Sab. loj
ras
&
civitatem
ibique locuti funt ad

noli
eum
:
dicentes
6.
Salva animam tuam
refpicere
poft ter-
gum
nee
ftes in
omni
circa regione
fed in
mon-
ris.
te falvum te fac, ne
S.
& tu
fimul pereas.
:
Aug.
qtixp.
44
Dixit autem Lotli ad illos
Oro, Domine,
mi,
18.
Dixitque Lot ad eos
Quajfo, Domine
inGen.t.]. 385.5 340. a.
te
19. quia invenit puertuus milericordiam ante magnificafti juftitiam tuam quam ficis , &:
9.
quia invenit ferrus tuus gratiam coram

magnificafti mifericordiam
,
te,
cifti
&
in
in
me
ut \'ivat
anima mea
fum
dant
lalvus fieri in
monte ,
moriar.
ego autem non pofne forte comprenen-
mecum
,
ut falvares
falvari
:
tuam quam feanimam meam nee pof,
fum
monte
ne foite apprehendat
me
me mala ,
&
malum
& moriar
&
eft
,
10. Eft civitas h-EC juxta, ad

fugere, parva,
falvabor in ea
:
quam
pofTura
nunquid non
in
modica
Itlem.
1.
&
es.
viVet
1. cent,
t.
Maxijuifi.
8.
7j8./;
21 Et dixit ei Ecce miratus fum faciemtuam, fuper verbum hoc , ne everterem civitatem de qua locutus es. non enim 2.Z. Feftina ergo,ut falvus fis ibi potero facere verbum , donee tuillointroeas
. :
Dixitque ad
anima mea ? eum Ecce etiam

:
hoc
fuf-
&
cepi preces tuas , ut non fubvertam
urbem pro
Sap, lalj
qua locutus
i 1.
Tichon,
rtg.
7,
25
Sol exortus
eft
fuper terram,5c
Loth intra-
falvare ibi quia non potero quidquam donee ingrediaris illuc. Idcir CO vocatum eft nomen urbis illius Segor Lot in15. Sol egrefTus eft fuper terram ,
Feftina,
:
&
facere
6.
&
67.
i,
vit in Segor.
greflTus eft
Segor.
morrham
24. Et pluit Dominus fuper fulphur &: ignem a
Sodomam &; GoDomino de coe-
14. Igitur Dominus pluit fuper
Sodomam
&
Deati
Gomorrham
carlo:
fulphur
&
ignem k Domino de 29.23.

Jp.
I
5.

txcitnit pncHJji ,nt
Jerem^
JO. 40. ne forte compreEzecht
.v-rii
ii,'ji
fequirur
emnine nihil vidcrem. Etvero inGr. Kal Tra/isADtuca/ ^ht^^te^ thk 8jpi'. Eorundem memiiiit Ambrof. I. i.de Abr. c. 6. col. 300, b. dicens Perciijferttnt autem ilhs augeli cacitate , k/ ^ ojiiitm domus , aitod aperire citpiehant , non reperirent. f. II. Ira quoque in Grjcco , addito uno , Jt, ntitfm , verbo dixerunt. Vide fis Ambrof. I. i. de Abr. c.6.
:
circa regione
hendaris.
; fed in monte falvum te fac , In Gr. Kal s'-z/fSTo hi/kh Eîr/a-zsi'
16. 49.
Ta Wiaoi
Tf.
,/nii
<f f
5-fl5
fV
Tao>l
tJj irs/nx^'poi'
ei^
to Ofo?
c&j^lf,
Ofe. II, 8.
col. ;oo. c.
ir.
1 5.
,
Amos 4 i6.de civit. Dei c. II. 29. col. 442. d. &1. 2. contr. Maximin. to. 8. col. 738. e. lKr.17, at lib. 2. de Trin. to. 8. col. 78 J. a. legit , Rogo , Domine 28.
18.
Ita
etiam idem Augurt.
1.
re
eum
f.
Optime de Graco, nili excipias hoc ult. conterepro quo , EXT/>i'-vj>ai uthk , exterere , vel ad exte,
Gr. Ac/4a; Kupie.
]iid. I,
^.
guft.
19.
1.
Oriia invenit
ante ff,] Ita rurfus habet
reud.im earn
dit
fupple
civitalern.
,
16.
de
civit.
14. Itidem Graecc
prater
unum
ix.Tf!Cet
dtfper-
Maximin.
col.
to. 8. col.
Dei , c. 29. col. 442. d. & 1. 2. contr. 738. e. & 1. 2. de Trinit. to. 8.
ita
Au- 7-
^to
cotitetet.
T^v
em.
â^Zf'^f
c. 6. col.
Gr. addit leJ-.^sJe ysHiAêiv iixvTicv e7-?,qux memorat Ambrof. 1. i. de Abr. 500. d. dicens Sed vifum efl tllis qjtod derideret
: :
785.
a.
Grace
f'^f,
primum,
iirnSoLr
fvp^,',
fubinde
TTo/eTc
eV
al. f(?
Ê,
&
quod ficis Juper me , pro qttamfaeis in mc : poft pauca , co' Jutwcâi , non potero , loco
t.i6. \n Grxco frimum Kx'i i-rapix^may , deindeut fupra in Lat. Aquila, pro sra.f.ax^via.v ^tttrhati fityit , habet , '.sMiios, ctinllatKs eft i cui letlioni favetAmbr. 1. i. de Abr. c. 6. col. 500. d. dicens Et tamen adhrtc mor,ib,nHr
:
tot
lit
itt pet-ftt.tderet
,
generis ftiis
^ pene
,
non
ejfet projeillis
0 poffiim ; in ceteris magna Concordia. T^. 2 1 Et dixit ei .] Haec verba de Hieronymo funt, quafrt. Ecce admiratus Hcbr. in Gen. to. 2. col. 525. c. qui addit fum idem tuam. Auguft. vero , 1. 16. de civit. Dei , c. 29, col. 442. d. conflantcr, mir.ttus fitm , Mfs. au(5toribus licet tarn hk , quam 1. contr. Maximin. Editt. ibidem
. :
f
,
e-j.iderct
,
niji iirgentihtts
angelts
tenemibtts m.l-
ferant
cu-tt:,/
,
miferattis Juni. In
jt-
Gr
,
'IS'i sâufAa'ia. ov
to :rfo-
nusejits
egredi coaitus ejpt.
sVi
TW
,
pv.âri TlrVw
t. 17. Eademrurfushabet Auguft.l. 2. contr. Maximin. 738. e. ab his Jali/amfac ammam : at lib. 2. de Trin. to. 8. col. 785. a. iic legit t fidrim eft poftto. 8. ccl.
,
:
etiam in verbo hoc

>?.
irciyicxi -Trp^yjua,
t? (Um xatTOcrf /4*' j ^^' ut non evert.tm , &c. ut fup.

t>s
22. Gr. îfivccr ye
em?
t^
,
sVSfTi'
qitam editxerunt eos for.ts

Jtitim
:
,
,
dixerunt
Snlv.tns jalva nniin,ini

:
soje
CO s'jCE.^big eV.s?,
quam
yxp ^vv.c^ôct if cssVsr,&c. In Mf. Cotton, leilionem confirmat Auguft.

cu^.mai inu'
ne refpexeris retro
,
neejne ftes in h,ic nniz'erfa regione

,
If".
5. Ita in
eft.
Graeco
prater
mium , ^>.isr
;
egrejfiis eft
in niontem vade
Similiter
^5 ibi falvaberis
ne forte eomprebend.tris.
pro exortus
T^.
Ambrof. epift. 29. col. 909. e. hab. Salvans fatva nnim.im tit.trn. Item Hieron. epift, 18. ad Euftoch. to. 4.
,
24.
Ita
PP. Lat. magno confenfu

1.
fcilicet
1.
Iren. feu
vet. ejus interp.
3.
c.6. p. 180. c.Teitul.
contr. Prax.
pare. 2. gol. 27. d, Jvf rejpexerts retro
nee fteteris in atnni
p. 849. b, Novatian.l,
deTtin.
p, 1043. b,
Cypr.
1.
5.
,,
LIBER GENESIS.
VricATANOvA.. & fubvertit civitates has & omnem ciri ca regionem, univerfos habitatoics lubium, &
5
. ,
Cap.
XIX.
57
Vipl.Tapf. cent. Vayim. ;i'i. e.
Veusioantiqua.
^5.
&
eveitk civit.UCS iUas
cunfta teriie virentia.

Luc. 17.
in
16. Refpicienfqueuxor ejus poll ft, verfa

ftatuam
1 7.
lalis.
,
eft
.2.6
Fide Aet.
Sup. 18
terat prius
Abraham autem confiugens mane ubiftecum Domino, 18. intuinis ell Sodomam & Gomorrham &
,
-S
fi
& ccce afccndebat flamma de

Cum
terra qua-
Himn.
Hfir.
(.
jhsJI.
univetfam terram regionis
illius
viditque afcen-
vapor fornacis.
2.
J25.
c
7.
dentem
favillam de terra quail fornacis
fumum.
COntereret DeUS omnes civitateS 2<) in circuitu , commemoratus eft Deus Abrahar , emilit Loth e medio ilibverfionis , cum fub\'eiteret Deus ci\itates , in quibus inhabitabat in
Tkhon.
<57- *
19. Ciim enim fubverteret Deus civitates regionisilhus.recordatus Abrah.-e, liberavitLotde

Jabverfione urbium in quibus habitaverat.
rig.
&
eis
LotdeSegor, & manfit in monte, dux quoque fiha; ejus cum eo ( Umuerat
30. Afcenditque
30.
Loth. Et afcendit Loth de Segor
&
fedit
in
Hinm.
W"'"^-
ijiixfi,
monte,
&
dux
tilix
ejus
CUm CO
(timuit eioim
'"Gj".
>
i.
enim manere
fe,
in
Segor)
ejus
&
raanfit in fpelunca ip-
ledere in Segor)
"
:
'
J^'-J-
&
dus
filia:
cum
eo.
;i. Dixitque major ad

ter fenex ell
,
minorem
Pater nofterra
& nullus virorum remanfit in

morem
qui poffit ingredi ad nos juxta

terr.i^.
univerfa;
W;. Pater 51. Dixit autem major ad minorem nofter feilior eft , ncmo eft Tuper terram qui **? * intret ad nOS Ut oportet onini tcrrx.
/.
4.
^.
ji.
'.
&
}i. Veni, inebriemuseum vino,dormiamufque cum eo , ut fervare poflimus ex patre nollro
32.
Sc
Veni , potionemus patrem noftrum vino dormiamus cum eo , Ut ftlfcitemus de patre

Et intravit major nata ,& dormivit
femen.
noftro femen.
33
Dederunt itaque patri fuo bibere vinum t ingreffa ell major, dormivitque noiSe ilia cum patre at ille non fenfit, nee quando accu5
5.
Cum
dOE-
Uid.iCZ.i.
patre luo
node ilia
miret
ilia,
&
& non
fcivit
Lot CUm
Cum
furgeret.
buit
filia
nee quando furrexit.
rem
54. Altera quoque die dixit major ad minoEcce dormivi heri cum patre meo, demus
:
dormies cum vinum etiam hac nodle, eo, ut falvemus femen de patre nollro. ilia nofte patri fuo biDederunt etiam , 5 bete vinum , ingreffaque minor filia, dormivit
ei bibere
.
&
&
5 5
&
non
fcivit
dim dormiffet feCUm,
nec
Hid. 169. a,
ciim
furrexiffet.
cum eo
cubuerit
&
vel
ne tunc quidem
fenfit
quando con-,.i.._.
quando
ilia
furrexerit.
36. Conceperunt ergo

fuo.
dus
filis
Lot de patre
no-
36.
Et COnceperunt dux
filix
Lot de
,
patre
Kerm.
^'I"-
ijusfl.
fuo.
,
'
5H-
"
37. Peperitquc major filium
& voeavit
37.
Et
geniiit
primogenita filium
&
voca-
NoTiE AD
Versionem antiquam.
mfimn
,
Teftim. p. 515. b. Hilar.I. 4.deTrin.col.84Z.e.g4y. b. alibi i PhiUllr. B.ix. de hxref. p. 71J. d. Vigil.Tapf. l.contr. Vaiim. p. 728. e. 758. b. Nonnulli lie voces inDamimts pluit , ut Hilar. Alii , Piiiit Dnmiims vernint , iDomino , ut Philaftr. Vigil. Tapf. Ambrof. 1. i. de fide, col. 448. c. e. Quidam , j^ncm 5' ///;A/(r, utiren. Novatian. Vigil. Tapl. Alii, de ccelo uDomino , ut Cypr. Fulgent, vero , 1. deTiin. p. 551. iic habet Pliiit Dominttsi Domino fiiper Sedom.%m gj Goniorrh.tm Jiilphiir 7gnem
&
I'fiti^v
0ik tS
,
ut flip. ap. Aiiguft. addito
'ACfauM' * /gaWj-frtf , &c. AcuV , inline. Eo Ipeaano
quae Ambrof. dicit,

pnt.vveiiiiit
,
&
1. i. de Abr. c. (5. col. 500. f. Fti:.i Lot non vicina regionis , fed totiiis orbis fiiilj'e exci-
iU?n.
)?. 50. Auguft.quaeft. 46. in Gen. to. /l/cendu aiiiem Lot dc Segor., '^ Jidel'.it
j. col.
&
m monie &
590. b. c. poft ;
pauca
g
,
iDomiao.AmhtoCiali.coLioe.f.LtpliiitDominmJrilpkiir ignem Jilper Sodomam ^ Gomorrham a Deo de ca-lo. Gr. Ka.1 Kvpioi 5f?5!P_EVi XUi^na. i, I'afuffa ter j, î7/>
tmmitenitn hahtare iu Segor. Gr. 'AieCm /= A:.jt c\ Xiiyo'f i- skk'hto eV tw ipn mrk , ar f>oe'tii -yup xaxoa, V Xxyc^f , Sec. In Mf. Alex. deeH , xink ,
:
poll
ft.
ijait.
Ji. Grace. ETVe /e

<"!
tj
-yrp^cZvT.'pa.
-Tiple,
rm
riuTspat-
*. 2 J. Gr. Kai xaT<s-/>E4e Ttt? ttoxej; Ti;'7a?, &c. Eo pariter fpeaant quJE narrat Augull. 1. 16. de eivit. Dei,
t. 50. col.
V t.
editt.
>
KciSMei xoth Tif 7?.
}Z.
j,
Gr. Atupc,'
k,' n^lltio.'i.iir
,
onci.
xo/.u.i^wek
44;.
b. his verbis
Liier.uo de Sodomis Lot
veniente ignco imbrt de
cwh
:
lota illaregio
^
(^ tmpix ch'it.itis in
,
, ,
e'faiasKixfiit
5.
h
f.
&c. ut
,
in Lac. Mfs. 2. lien, eura
feruut fimiliter
col.
^ fiifcitcmns.
,
Ambrof.
,
1.
,
i.
de
tinerem verja
T^.
ej}.
26.
,
GiXC2
,
ifta
Kat
,
e/^
1.
Abr.
c.
(5.
500.
501. a. hue refpiciens
dicir
fiiias
i-neCfs-^tif
1}
yoiv fry
t
de
re-
Lot, ne
iitttm
rent.
-j^.
,
genrts dcjiceret httm.inttm
patermtm
petiijje
concur
tTrkai
ij
JT/iiih siM\
c.
</.m<;
ita
c.
reddit Auguft.
16.
,
ut femen generationis hiimanx de p.ure Jito In
rejitjctta-
civit.
Dei
50. col.
445.
Uxor Lot ubi
re/pexit
manfit , înfilemconverja. Item Optat. I. ;. contr. Donat. p. 66. z. Lot, inquit, ^^ n.xorem e/ms , ( Mf. i. iilc addu, Moiajfadon) : qit.t pojl fe aitendens, in jlatuamfalis
miitata
eft.
jj;.
Graeco
j.
Kai
eV
->[(;
li
-wpteivTsfX koi-
fivhf /liiU
u'x i,J-i
tS koimAci,
edit.
Vtok
,
dyxs^mai
col.
Mf. veroAlex. cum

Iren. favet.
:
Aid.
aWw
I.
j.
i eV tS amrwa/,
,
qua: le6tio textui

Ita
Ambrof
i.
de Abr.
c.
6.
t. 8.
de Graeco ad verbum.
coniererct.]
Vide Auguft. fupra
301. a. alludens ,aic

35. Graee
Inebri.uus enim -jim.qiiid gcrtm
f- ^Sir.
nejiieb.tl.
Tkhon. la editt. dim conieret fedapertomendo, inGr.enim eVtw 5V.Tf/4ai,lieutinfra

29.
ir
Cum
t.
,
KaJ
riSn
eV
ra
xcif.m^Z'ai
iurlt
Tw
y.ctTx;fi-\x:,
pro quo iidem editt. ferunt
ciirn
fiib-
Mf. Alex, dv'lw ) ^ dm/ma.,. Hieron. qua:ft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 124.3. Et nejcivit dim dormtffet ctim eo , t5
(
*fr(fr. Auguft. qus(l.4y.iu
Gen.
,
recordatii!
eft
Dciis Jbr.iktm
390. b. legit; exemit Lot de medio Jiibcol. 5 50. b.
to. 3. col.
dim
fiirrextffetab eo.
Tlr.
36. Sic etiam in Graseo.

eVekei'
'
'jtrjionis.
Item Locut. 62. de Gen.

,
tverleret
Dominiis civitates
in
ijiiiblis
addit h,tbtlab.tt meis.
Cum
Gr.
TKt
t. 37. Gr. Kai
-Trp^sCvT^fx
vm
H hine? tj
onptx a'l/f Mt-'afi, ?.h>"-' 'Ex
t?
-wcUpa^ ttn'^vfci; -yrxjip
Xi
I'liiili iv
ru
sulp'rifdi
toV <d:ii
iiiiMi t
tto'ae.?
Mw;/w
t'ws Tifj M/j,tp'i
lipiifxi.
Et
Tm.
1.
peperit finiorflium ,
:: ,
5
V.rTtn.
piffl.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
nomen
8.
Cap.
:
XX.
NOVA'T
Moabitarum ufquc
'
VuiGATA
men ejus Moab
in
,
vir
ejus^
Moab
ifte eft
pater
Moabitarum
ipfe eft pater
Ueir.
i.
t.
2. Ji4. ".
urqiie in
banc diem. ^ ipfa peperit filium Et minor
praefentem diem.
5
&
& yocavit
mei:
8.
Minor quoque peperit

,
filium,
&
vocavit
:
nomen
ejus
Ammon,
id eft, filius gei-seris
ipfe eft pater filiorum
Ammon
.-Depntre mto :ifte paler
.
nomen ejus Ammon , id eft filius populi mei eft pater Ammonitarum ufque hodie.
ipfe
NoTiE AD Versionem antiquam

fg mca-jii nenita ejus
Mcah dians
,
ejl
in Hibrnt
filitis papiili
mei
priorcm leiSionem prituli,

:
Moabuimim
t.
ptpiil!
tifijue
:ii
hnditrtitim d;em.
tju eft
LXX.
Ita
enim ferunt
'E-rix.1
Je
j,
ysu-ripx
58. Tihiii genera
ma.] Hieion.
in rexru
:
habet
films
Ammon qriafi mei : led cum in confequeniihus dicat Ciufi nominit redditiir , filius generis mei , Jive , lit melius
CAPUT
Versio
I
XX.
VULGATA
.
AN T
qU
A,
NOVA.
in
Vtd. Not.
"P
1
Rofeiftus inde
Abraham
inter
terram auftra:
lem , habitavit
Cades 8c Sur
&
pe-
regrinanis eft in Geraris.

'
-tng. queji. 48. in

J.
Cm. t.
590.
f.
1. Dixit autem Abraham de Sara uxore fua Soror mea eft timuit enim dicere Uxor mei eft ne forte occiderent eum \iridvitatis propt^-r i':
Di.xitque de Sara
uxore fua Soror mea eft.

:
Mifit ergo Ablmelech rex Gerarx
& tulit earn.
1am
Amhr.
J.
I.
de
Ecce tu morieris propter muliereni..
..
J.hr.c.-J. 101. f.
hsEC
autem commoratiir cum
viro.
nium nofte
liereni
Venit autem Deus ad Abimelecli per fomait illi En morieris propter mu, quamtulifti habet enim virum.
&
jinihi>fi.^fi.izi.f.
4
perdes
5
?
Domine, nunquid gentem
ignorantei-
4. Abimelecli vero
non
tetigerat
eam ,
Domine
terficies
nuni gentem ignorantem

ipfe dLxit mihi
& ait & juftam inmea

eft
:
?
:
Fide Nor.
Nonne
:
Soror
&
ipfa ait
mei ,
Amhr.
Ahr,
C. I.
I.
di
6
cifti
Et ego cognoN'i quoniam pure corde
fe-
6.
mens eft ? in fimplicitate cordis & niunditia raanuum mearnm , feci hoc. Dixitque ad eum Deus t ego fcio quod
Frater
:
7. 301. b.
hoc
Sc^peperci tibi ut
propter hoc
AuR.
It.i,
up.
imp, in
I,
H/ittb. hem,
p,
& falvus eris tu, & domus tua.
non Quoniam
peccares in me, fnm pafliis te tangere illam. propheta eft &, orabit prote,
non
:
iimplici
corde
,
feceris
&
ideo cuftodivi te ne
peccares in
7.
me & non dimifi ut tangeres eam. Nunc ergo redde viro fuouxorem, quia
eft
:
propheta
& orabit pro te &

,
vives
ii
autem
nolueris reddere, fcito
quod morte
morieris tu,
& omnia qua: tua funt.

VtriGATA NOVA.
8. Statlmque de nofte confurgens cavit onines fervos fuos
:
Abimelech
voviri
turn grande
&
locutus eft univerfa ver-
10.
? qus non debuifti facere, fecifli nobis." Rurfumque expoftulans, ait Quid vidifti, u
:
ba ha;c
valde.
in auribus
eorum, timueruntque omnes
9. Vocavit autem Abimelech etiam Abraham , Quid feciftt nobis? quid peccavimus in te, dixit ei
:
&
hoc faceres ? 1 1 Refpondit Abraham Cogitavi mecum, dicens interfiForlitan non eft timor Dei in loco ifto
. : :
&
cient
me
propter uxorem
meam
quia induxifti fuper
& fuper regnum meum peccaVersio ANTIQUA.

me
eft
Aiig.l. iS.deciti,
i;.
etenim vere foror mea

matre..
de patre
fed
in
II. alias autem

patris
Dei
c.
rf.
JO.
t,
7,
non de
mei ,
VtriGATA NOVA. & verS foror mea ft, matris mex & duxi earn & non
filia
Suf.ix',
i j.
filia
443.
uxorem.
NotjE AD Versionem. antiquam.

V^. 1.
rfV''5' c. 30. col.
rafiaxitesi' w Gr. fub finem habt 'AEfaa/U quofpeflant ifta Auguftini, I. iS. de civit.Dei,
443.
regem
fecerat
civitatis
,
hide nirfus Abiahamfecit in Geraris apitd jEgyptode ccnjuge illitis Abimelech , ijiiod
c.
Kvpic, i'^rti trnvr i, J'Uum âTrcu';: ferdes? Grace f. J. In Gr. (Ic 'Ouy. avlh M" '^^" > <'J'-^9'< A"" ^'sU &c. quo fpeitant ilia Ambrofii , 1. i. de Abr. col. joi. b. Clim prxtenderet Abimelech quid uxorem alseiiam ejji ignora^
:
eiqne
imaBa Jimiliter reddita

Gracco
,
ef>.
verit
quamfororern
,
effe
vir ipfe
flam
dixirit
refpondit ei
excepta voce , SapV"; > prjeponiuxor ; fed ab alitur etiam in , ijiiia , vocibus foror , quot codd. Gr. abeft iVi- fub finem quoque adduntur
t.
1.
Ita in
Dominus
&c. ut
Tf. feq.
&
t.6.
legit
:
Auguft.qu3Eft. Jz. inDeuteton.to. 3.C0I. 57^. f. Scioquia in mundo corde fecifti hoc : tum infr. qusft.
lit/
Sii'/i|'w
,
morat
quacAmbr, I. I. de Abr. c. 7.C0I. 501. nam Tematur Sara pttdicitia dicens

;
f.
meAbi~
melech in Hxoretn Jihi eatn jumpjerat. #. J. Sic pergit Ambrof. tt dixit ei in noUe Dens : 'Ecce tu morieris , &c. ut fup. Similiter habet Aug. quaeft. 49. in
propterea peperci tibi, ne peccares in me: J J. col. J77. gat quaeft. 49. in Gen. col. 590. d. e. hab. cum Ambrof. gj Kdyu lyiat Ctxc peperci tibi , ut non peccares iti me. iVi cr nniupS xap/ia eTToimetj; tsto , i, sjisuxîm 'H tu ti\t
c-nafTsTf
OS
s/'
e'/ur
fVtxot
ryn
sV.
dipK.i ti
^Sai k^
Gen.
to.
a
5. col.
390, d. e.
Ecct tu nwrieris.
tktiAhr
0to;
&c.ut in Lat. i/p/ ijuatn accepijli ; ifta vero efl cohabitans viro. t, 4. Similiter Auft. quift. Vet. & N. Teft.ap. Aug. ^0, J. quaeA. 67. col.tfj. b. HunjHid geaum igneranitm
:
yvictcc , j. u-rrsr , 'AOfiheX ' 'J'^'" tumaddit h; ixaCti' u7n // sV' "HHXi/za
3-f J5
Gr. Kcci
2j
5?.
7. Ita in
Grzco
,
domus tua
vives.
pro
eft , exceprishis Et falvus tristu quibus fimpliciter hab. Kai Jn>i

:
>
t. II.
Similiter habet
1. col. J14. b. Etenim vere foror muirr . Nee alitsf io Gtsco.
Hieron. quxft. Hebr. in Gen. to,' mea ejt de pain, fed mntii
:,
, 9
LIBER GENESIS.
VULGATA
inf. II.
Cap.
XXI.
ibi
T9
a,,,^.
3.
NOVA.
me Deus
de do1
:
Versio antiqua,
In omni loco, ubi intraverimus
15. Poftqiiam autem eduxic
Um.
C\.
mo patris
facies
mei, dixi ad earn

:
tj.
mecum
dices
In
Hanc mifericordiam omni loco, ad qucm iiigiedie-
ii'i.b.
mur ,
quod
frater tuus fim.
&
boves 1^. Tulit igitur Abimelecli oves ancillas , dedit Abraham reddifervos
&
&
&
14
Vul. Not.
ditque
illi
Saram uxorem lliam,
VuLGATA NOVA.
If.
tibi
&
ait
Terra coram vobis
eft
ubicunque
fratri
tuo
hoc
te
erit tibi in
,
placuerit habita.
:
nes qui tecum funt
&
velamen oculorum ad omquocunque perrexerii uie

;
16. Sara autem dixit
Ecce mille argenteos dedi
mentoque
deprehenfam.
VuLGATA
17. Orante autem
NOVA.
fanavit
Versio antiqua.
Deus
17. 18. Fide Not.
Abraham,
Abimelech
rerunt
1
C<c
uxorem, ancillafqueejus, &pepeenim Dominus
8. concluferat
omnem vulvam
^
domus Abimelech propter Saram uxorem Abrabx.
'
NoT^ AD VerSIONEM ANTIQUA M.

Tif.
15.
Grsc
;'<;
Tri/l XTO-^m
cv saV s^nh^ci/an iHiT
^ intpetravit.
>c,
Pepoii enrm(^
:
tixnr ej/i!
itncilii
ejus,
,
&c. ad omnem haim

)?.
qiioctinque ingrejji fiierimtii iltitc.

ifs
quits ante concluferat Deiis frcpter

,
Suram uxorem Ahaha

'
14. Grsec.'EâS;
'hCi/iiMX X"'
Ji J' fxy/xu
i,
^/)oa7
fco
^^'J
cc/.s
TW yvvnaa
c. 7. col.
dv7S.
dul^ XdpT^ 'ACpccccf^' if Horum meminic Ambrof. 1. i. de

d-TTiS'CL'iiei'
pro qiiibus in Grxco nfo-u'JTo J; Af^fxi/^ rrpii tsV so^ , /ao"7o sc; t^/ 'A(^>e;^ , h^ Ti\^ -/uyciâix tx.vT'^
jt,
tizs Trai/Zcua;?
at??-
i;
?Tsmy.
wfs'x.Miije
'itf/.n
Abr.
302.
e.
dicens
,
Statim 'jocavit
Abraham
Sec.
if.
fi-itTfat
i8. "Or:
ir
cvy>:>.flo>^
Kufia;
llxorem
juam
ei
reddidit
pretio fe tpfe
multavit
.,
rS
Ma
'AQ/j.;mx>
i'ij:ît m^rxf SaffKS th? nutuMi
ilir. 17. 18.
Abr.
c.
7. col. 302. e.
Hucredeunt qu. Ambrof. iiarrat , I. i.de Airaham pro to ( Abimelech ) rogavit
'ACpxxfi.
CAPUT
VUXGATA
Sup. 17.
19.
i8.
I.
XXI.
dixit
:
NOVA.
ficut
"TT Ifitavit autem
Dominus Saram
pro-
10. 2. Gat. 4. fua tempore >

He!,. II.
& implevit quse locutus eft. Concepitque & peperit tiiium in fenedute
miferat
:
Versio antiqua. T Dominus vifitavit Sai-am ficut T7
&
quo pradixerat
ei
Deus.
JH/ fecit Deus Sarx ficut locutus eft. 2.. tt concepit peperit Sara Abrahac filium in feneclute ilia, in tempore, ficut locutus eft
Hilar, l. 4. de 7". cai. 842. e.
& &
^^*-
" *
illi
Dominus.
II.
5.
V
Vocavitque Abraham nomen
ei
filii
U L G a T a
fui,
NOVA.
4.
rat ei
quem
& circumcidit
Deus,
eum
oiftavo die
ficut prx-cepe-
Sup. 17. lo.

hiatth. I. 2.
genuit
Sara, Ifaac
VulGATA NOVA.
5.
Versio ANTIQUA.
5.
cfim centum efletannorum
hacquippesemihi Deus
Genitus
eft
autem
:
Abralia: filius Ifaac, ciim

"
Amir.
^*'-
1.
i.
de
tate patris, natus eft Ifaac.
effet
fecit
6. Dixitque Sara
Rifum
quicunque audierit, corridebit mihi.
annorum centum. Rifum mihi fecit Demi6. Dixit & Sara nus quicunque enim audierit, congrarulabitur
:
'
'
7- "' 3' J-
mihi.
Rurfumque ait Quis auditurum crederet Abraham quod Sara laftaret fihum quem peperit ei jam feni ?
7.
:
7.
Et
dixit Sara
Quis annuntiabit Abrahx,

?
quoniam ladet intantm Sara

8
8.
Crevit igitur puer
,&
abladtatus
eft
fecit-
fecit
autem Abraham cocnam magnam

eft liaac iilius ejus.
que Abraham grande convivium

nis ejus.
in die ablaftatio-
qua die abladatus

9.
9.
Ciimque
vidiftet
tix ludentem
cum
Ifaac
Sara filium Agar j^gypfilio fuo, dixit ad Abra-
peperit
dixit
ham
V.
icem
Lac.
vidit Sara filium Agar jEgyptix , quem Abrahx , ludentem cum Ifaac filio fuo & ad Abraham
Et
Hieroii.
Hc^''- -
e/Hajt,
J*4- *
NotjC A D Version EM AD
I.
A N T
Q U A M.
In Gr. conftanter
Saff'a
>
loco Saram
& Sarx
Tt. 7.
Kf'f/o;,
Dominus
KJ
ct
non Deus
cetera congruunc
cum
lailet
In Grsco deeft Sara , poft dixit ; fubinde pro habetur Ciwct^ji, /.ifliW ,& in fine conftanter 2af/i,
non
z. Graec.
-rlv accipov ,
,
Sara,
^.
TO y^faq , e/'; Aid. addunt

1^.
waCyca , srexe tw 'A/)aa^ vtw f/5 &c. ut in Lar. Mf. Alex, ac edit.
port etze
,
Xi'ffo.
cum Hilario.
verba ciiare videtur ex memoria , fic enim habentur Grsece Kaj 'Al^fxifi ( Mf. Alexand. A^pKKit /; ) r/.oLlov iTuv t winLO. i'/^viTO a.v7u 'l5)t Et Abraham , yel Abraham autem erat centum vili aVy.
J.
Ambrof.
til-
ha;c
Kxt eVc/Mcef 'AC/âa^ /o^"'' jW^7^Mf , &c. T^. 8. Gr ut in Lat. Et fecit Abr. couvivium magnum. Hilar, in Pfal. I 50. col. 44 5. f. legit, fff?;.?;, cum Ambr. Abladaio, inquir, IJaac-, accepimus Abraham fecijfe cwnam. At Auguft. quaîtjo. in Gen. to. 3. col. 390. e. hab. epulum : Or.trmir ,
inquit
die
,
cur
Abraham
nee die quo
tiattts eft ei filtits

eft ,
nee
quo circumcifus
If. 9.
eji ,
fed
die
quo ablailatus
epulum
annorum
't.
ciimfatliis
eji ei Ifa.tc
filius ejus.
fecerit.
6. ConcinicHieron.
comment,
in
Mich.
4. to. 3. col.
lJ28.a. Nee ciiam differt Augiift. 1. 16. decivit. Dei , c. 50. col. 445. f. nili quod fro congratulabitnr , habet congaudebu , in Gr. cuyxxpcTTcii. Auguft, ctiam fcribit Sarra , in Crxco , dvrt J; Sapfct,
In Grxc. 'IJ^cx /5 Sa'pV , cum vidijjet nutem fubinde lie ,o5o/)to, qui fadus eft , \oco quem peperit ; caeteia quadrant. Obfervai ibid.Hieron. h.i:c verba , cum Jfa.u filtoftto , non haberi in Hebraco. Apud AmSrtii.i;
brof.
1.
1,
de Abr,
c.
7. col, JO 3. d.
(ic
f'idtt
amilLeJiliiint
Tom.
I.
ij
6o
Amir.
I.
LIBER GENESIS.
Versioantiqua.
Ejice anciU.im, &c filium ejus
:
Cap.
XXI.
NOVA."
VuLGATA
non enim
llaac.
10. Ejice ancillam hanc
I. Je
10.
,&
filium ejus
non
Gal. 4;
50<
Ah.
ioi.il.
hceres erit filius ancilla;

II
^-
cum
filio
meo
:
enim
I 1
erit lixres filius ancilla

.
Anib.ibi.l.ioi.1.
Fide Not, Dixit auteiTi

,
Dcus Abrilix
Non
fit
ciurum
:
1.
Dure accepit Cui dixit Deus
cum filio meo Ifaac. hoc Abraham pro filio fuo.

:
Non
tibi
videatur afpe:
ante te de puero
& de ancilla
Saia , autii niam in Uaac vocabitur tibi lemen. Filiiun autem ancilla; hujus in ma2;nam AHg.i.i6.deciv. 1 3. Dei, c. 32. t. 7. gentem taci.im ilium, quia femcn tiauneit.
dixerit
tibi
que
omnia quxcunvocem ejus quo:
rum
fuper puero,
tibi
&
,
fuper ancilla tua
omnia
quia in
qua? dixerit
Sara
tibi
audi vocem ejus
Ifaac vocabitur
1 5
.
femen. faciam
in
Rem. gi
Sed
,
& &
,
filium ancills
gentem
7-
magnam
14.
lens
quia femen
tuum
eft.
444- * Aug.
I t/iLtft.
^.
Suncxit autem
^
yj.
fjj;
paiies
5j;
utrem
,
,f,G.n.,.i.i9i.a.
p^^-^j^. j^^
hiimcros
& fumpaqux & dedit Agar & im& puctum & dimilit ilAbraham mane ,
, , ,
'
'^
Surrexit itaque
Abraham mane,
,
&
tol-
panem
abiidet
.
utrem aqua;
impofuit fcapuls
dimifit earn.
e|us, tradiditque
puerum
&
Qux
1am
B;v/. pLtji,
cum
Dcfecit autem aqua de utre, fub unam abictem.
difcelTit
,
errabat in folitudine Berfabee.
J4.
15.
&
projccit
1 5
iSi.tl.
puerum
1
abjecit
Cumque confumpta eflet aqua in utre puerum fubter unam arborum , qua; ibi
Et
abiit, feditque k regione procul
:
erant.
6.
Et
&; federe coepit contra ilium

:
6.
quan-
longe quantum arcus mittit ; dixit enim Non videbo mortem filii mei fedit contra eum. Exclamans autem puer , ploravit. 17. Et exaudivit Deus vocem pueri de loco vocavit Angelus Dei Agar de ccelo ubi erat dixit ei Quid eit Agar ? noli timere exaudivit enim Deus vocem filii tui de loco in quo
:
&
&
&
:
tum poteH arcus jacere; dixit enim Non videbo morientem puerum & fedens contra , levavlc vocem luam & flevit. Exaudivit autem Deus vocem pueri vo1 7 cavitque Angelus Dei Agar de ccelo, dicens ; exaudivit eniin Quid agis Agar ? noli timere Deus vocem pueri de loco in quo eft.
:
eft.
18.
Surge,
:
&
accipe
puerum,
&
,
tene ilium
18.
illius
:
Surge,
tolle
puerum,
&
tene
manum
Aug.
r.
leciit.
64,
in manu tua in ilium. 19. Et aperiut
magnam enim gentem

Deus
ociilos ejus
faciam
quia in gentem
magnam
faciam eum.
quae
& vidit Deus

in
19. Aperuitque oculos ejus Deus
vi-;
3.
3}0.*.
NoT^
J.
AD Version EMANTIQUAM.
xara tjii' spvjucr itara unde Auguil. ibid. col. 392.3. Agar enim de Abrah.z domo expulja cum filio , jttxta puteum jura^ tionis errabat. Hieron. autem & Auguil, ubi lup. non credunt IfmaHem jam adolefcentem matris fedijji cervicibus, PoJuitergOy inquit Hieron. Abraham panes ^ tttrem fttpe-r humert'.m Agar ; ^ hocfailo , dedit puerum matri hoc eft , iit manus ejus tradidit commendavit ^ ^ ita emi/it e do7no. Similiter Auguft. loco cit. Dedii Abraham matri ejus panes J5 utrem t qua ilia impojuit in humeros fuos. Cum autem ad' jttnjum i^ diclum eft 5c puerum ; fubandimus , dedit ,
:
Item apud Auguft. fer. 3. htdentem cum filio fuo Ifaac. col. 10. e. it foBttm efl cum ludtret ljm,%el , J^ J/.i.Jir , to.
viHil
Gtxco
'A7re?.6Koa Js sV>afaTO
TO fppixp Ty
op)ty*
Id
luiUntei.
J/.wc.
Ap. Tichou. reg.
5.C0I. JJ.h. Ludiliat
Jfmail
cum
10.
1. z. deAbr. c. iterum legit Ambrof. 35.col.9ii. d. Ita quoque epill. 77. col. 1089. e. prxterimum , e.xpelh , pro ejice ; lie etiam inPf. 43.C0I. 9io.b. &l.de Ifaac, c. i. col. 3yy. c. Au-
V.
Eadem
f.
&
10. col. 545.
&
epift.
-y
guftinus autem
turn fer.
i<j
tum
quaefl:.
52. in Gen. to.
3. col.
390.
f.
5. to. J. col.
10. g. conftanter legit, Ejice aucilUtm
Caud.
filium ejus i non enim hsres erit , &c. at fup. Concinit Brix. 1. de Machab. col. 967. h. Solus Hieron. quxfl. Hebr.- in Gen. to. 2. col. J24. c. port ejice , hab. ancill.-.m hanc cum filio fuo ; reliqua ut fup. Sed 1. 2. in ep.
additque , '^filium ejus ; non enim hxreditabit fihus ancill.t , &c. ut fup. Apud Junil. Afric.l. J. de part. div. leg. c. 21. col. 347. h. 'Ejice nnallam hanc ^ filium ejus ; ncn enim hxres erit films In Grxc. KJ fiV; tu 'ACpcca./^. ancilU cum filio lihers.
ad Gal.
to. 4. col.
282.
f. tollit ,
hanc
qui panes ^^ utrem dederat ; non in humeros impofuit^ Hjec etiam explicatio confirmatur his quae leguniur infra, accipe puerum y <^ tene illumin manutuay V". 18. Surge 1 &c. al. tene manum ejus. Ex quo ntantfeftum eft , inquic Hieron. infra , eum qui tenetur , non ojteri matri fttijfe , fett comitem.
'EnCan
jUH
rw/
ttcciJ
mw
f'iO?
-rai'Tm,
Ji
Tof uioi
delet
t/T<*
ci;
jap
fiV
XMiporO^H0(
TV?
-;j-//.'cXli;
TOJj'JiK tîlC,
TH
OI}i
'Icait.
Sed
edit.
Compl. rxdlw
fie
(icut
Mf. Alex.
pvi/jx
TJ7n?. if. II. Grasc.
t. ly. ItidemGrsce. Apud Hieron. qujeft. Hebr. to. 2. 525. a. fie ; projecit puerum Jubter abietem. If. \6. Hieron.quaeft. Hebr. to. 2. col. Jzy.a. flif fedtt de contra longe , quaji jadu Jagittx , dixit enim : Non videbo mortem parvuli mei i ^ fedit contra eum. Exclam.wit puer, 'i^ flevit. Similiter hab. Auguft. ubi fup. J?et7! pKfr.
col.
:
pergit
vtfl
Stv.'.plr
Je ifxiM to
:
Sfo-
Gr. ATreA^yca /e
^QT^w'
iv-okwro a.Tr^va.vri dvr^ /xitycpo^cy
ucs] roi^v
/.lit
Jpx imtVov 'ACfaifi

de Abr.
ir.
col.
,
t? CiS mlv' quae Ambrof. 1. I. Durum hoc 'jifum 305. d.exprimit , dicens
ut ejueret filium ftiuin.
eiVs 7/)
Ou
^H
liTw Toi' to/arox Ty TraiJln
Airahit erat
12.
Eadem
funtin Gr. verbumpro verbo.
Eadem:
que itetum refert Ambrof epift. 35. col. 921. e. ab his Omnia quxcunque tibi dixerit Sarra , audi vocem ejus , quomam , &c. at 1. de inftitut. virg. to. 2. col. 2 j6. f. fcribit Audi Sarai uxorem tu.im : lib. vero 2. de Abr. c. y. col. 321. a, Audi Saram uxorem tuam : 3c infr. c. 9. col. 340. b. nee non epifl:. 72. col. 1077. b. addit la Ifaac erit femen
;
tibi femen. Side civit. Dei , c. 32. col. 444. b. fer. 2. to. 5. col. J. d. Hieron. quoque 1. 2. in ep. ad Gal. to. 4. col. 28 3. a. legit cum Ambrof. Non durum Jit coram ancilla : omnia qua dixerit tibi Sara , &c. ut te de puero
nKj. Ambroliaft.ut fup. Inlfaacvocahitur

1.
Mf. Cotton, aysix>.au'jsy quam leitionem confirmat Hieron. o'mEP Js J, exeeptis his iimnws Js, ft'. 17. Similiter in Gracco , exaudivit autem ; & port pauca //!) ôy , ?Vaxiaoe -/ccp..., Ty ircuj'in ( Mf. Alex, addit , cy ) ry. iQ rain cv iV/i'. Ne pueri (tui) de loco tibi efl. Hitimeas , exaudivit enim 1 exaudivit Doinilar. 1. 4. de Trin. col. 841. f. 843.3. nus Deus vocem pueri , ttbi erat ; ^ vocavit angelus Dei Agar de cirlo , ^ dixit ei : Quid eft Agar ? noli timere ; exaudivit enim Deus vocem pueri de toco, in quo eft. Mfs. tamen
ai'ctSoHcay J's ro Tat/iot' e/ât'Osc.
At
in
militer Auguft.
1(5.
&
tres initio ferunt
exaudivit, , ^ andivit : editt. veto , ^5 ecce Hieron. quasft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 525, a. Etaiidivit Deus vocem pueri de loco ubi erat ; fj dixit angelus Dei ad
Ag.ir de cxlo.
Tf.
fup.
filium ; 13. Gr. ita incipic : Kal ny i,';o? Ji , fed reliqua ut in Lat. ad verbum. Similiter Hieron. quasft.
"if.
18. Hieron. quaeft. Hebr. in
Gen. col. 525.

Hilar.
tetie
1.
c.
Surge,
ejus :
,
gi tolle
puerum
tene
manum
ejus.
4.
de Trin.
col.
843.
a. Surge,
^ accipe puerum, ^
Ita
manum
Hebr. in Gen. to. 2. col. J2J. b. Sed in gentem magnam faciam. Ita inGr.co, exceptis his __ if. 14.
eiôc u/m; to fcxij
,
i^ filium
ancilU tux
in gentem enim
magnam faciam eum.

Kai KpuTnay r^ yjtpi
quoque
,
in Grajco
tene
exeeptis his
:
ca avro
manic
Kki
sV/Snxfi' sV) tok
tua ilium
in edit,
tamen Compl.
&apud
Chryfoft. horn.
m ^ impojuit fuper
^
humeru?}t ejus pue-
rum. Similiter Hieronym.quscft. Hebr. to. 2. col. J24. c. Et fumpjit panes , ^ utrem aqux ; y dedit Agar , pontns fufer huineruiii ejus
,
ijp.irvulum;
diinijit earn.
Sequitur
Hieron. fupra. 46. ycfirmay tiT; X-'f ^ "'"'^' "' Hilar. Vid. Not. ad t. 14. fup. Similiter in Gracco, praeter vocem Deus , quE if-. 19. deeft port vidit cui autem addatiu hie , Deus , ab Auguft,
:
&
LIBER GENESIS.
VuLGATA NOVA.
Jens
Cap.
XXI.
Versio aniiqua;
,
puteum aqu;r
abiit
& implevit utrem

V
Je-
puteum aqux vivs
dirque puero bibere, u

I.
G A T A
NOVA.
1 1
10. Et fult
cum eo
qui crevit
& moratus eft in loilli
lituciine, faftulcjue eft juvenis fagittaiius.
Habitavitqua in deferto Pharan mater fua uxorem de terra vEgypti.

.
&
accepit
VuLGATA
11.
NOVA.
,
Versio
zi.
xit
A N T
(i^
A.
-^^- ?'"/? fT-
Eodem tempore dixit Abimelech & Pliicol princeps exercitus ejus, ad Abraham Deus tecum eft in univerlis qu^ agis. Jura ergo per Deum ne noceas milii & 1
:
autem ill tempore illo, & diAbimelech, & Ochozarh pronubus ejus, Sc
ell
Fadum
'"^"''-
5 .
Phiciiol princeps exercims ejus tk terra quam iiiiiabitalli in ea. ^3
? ?9'v?' "'""" htbr. I. 2. ji^. I,.
pofteris meis
S:ip.
ftii'pique
mes
,
fed juxta miferi,
Aug. Locul. Cj,
20.
cordiam
in
quam
feci tibi
facies mihi
&
terr^
> ?
qua verfatus
es advena.
VULGATA NOVA.
Ego jurabo. 14. DLxitque Abraham 25. Et increpavit Abimelech propter puteum
:
aqux quem
vi abftulerant fervi ejus.
i6. Refponditque Abimelech Nefcivi quis fecehanc rem fed tu non indicafti mihi, ego no audivi prster hodie.
:
rit
&
&
Vuigata nova.
1 7. Tulit itaque
Versio antiqua.
,
Abraham oves
& boves &

ambo
fcedus.
2.y
& difpoiuerunt ambo teftamentiim.

5.
(f<J.
dedit Abimelech
percuiTeruntque
550,
..
V
18. Et
finn.
ftatuit
u L c A T a
NOVA.
1 9.
Abraham feptem agnas gregis feor-
Cui dixit Ablmelecii

,
Quid
fibi
.'
volunt feptem
agna; ifti
quas ftare
fecifti
leorfum
VurcATA
}o.
: :
NOVA.
,
Versio antiqua.
50. Et dixit Septem oves has accipies a me ut lint in teftimomum mihi, quia ego fodi puteum iftum.
: :
At ille Septem, inquit, agnas accipies de manu mea ut fmt mihi in teilimonium quoniam ego
5
ir,.
li'h-.
t.
^,,^/?.
2.
52;.
i.
fodi
puteum
iftum.
eft
1.
Idcirco vocatus
locus
ille
Berfabee
1 .
Ideo cognomina\it
:
nomen
loci illius,
Pu-
quia
ibi
uterque juravit.
Surrexit autem Abimelech,
,
teus juramenti
quia ibijuraverunt ambo.
32. Et inierunt fcedus pro puteo juramenti.

3 5
.
& Phicol prin-
33
Fide Not.
ceps exercitus ejus
reverfique funt in terram
Palsftinorum.
in Berfabee
eterni.
,
& invocavit ibi
Abraham vero plantavit nemus nomen Domini Dei
54. Et
fliit
colonus terrs Palasftinorum diei-um..
Et habita\it Abraham in terra Philiflino-
Jfoi. yi;. (,
bus multis.
NoT^
me
aic
fiigic
:
AD Versionem
to. 3. col.
a N T
Q U a M.
,
ipfe
enim quart, yy. in Gen.

,
392. b.
ipfe
ejl
futetis
qiiimapertis octtlis vidit Agar,
J?.
Tf".
22.
IceminGrsco.
;
y6. col. 392. c. Pntciimjuramenii, inquit , Ahimeltch (^ Abrae Gr. fpiap o'îtic^J'" Iti enim ham juraz'erunt. Vid. feq. Not.
dicit
;
at infra quxft.
23. i;(ifna,] fcribendum terne
nam
in Gr. (ic:
J?. 35.
T? t- 27. Iddem in Gixco. ^. 50. Gr. Kct\ ii-n^v 'ACfacif^/Ort xa^ sV?* K^vdSct; >ii-y!i,&c. ut in Lat. In ed. Compl. deed' AZpax/u- quas autem hic ijz/f/ appellat Hieron. agtias infra melius nominaagnas quoque vocac Auguft. quaeft. j6. in Gen. li dicit
:
Dfzy,
col.
Gr. Ka.\ ^TuTiuiisr'ACpa.cti^ oif'^fOiv s'^] lu pp'txri &c. Hucredeunt ifta Auguft. quscfl. j(S. in Gen. 392. c. OuiCri pateji inquit, (jucmoda ad puteum jma.,
menti agium plaiita-vcrat

ceperat hatred ttatem
^
Ahahamy/t
i>t
terra lUa
rion
ac^
uec jpattum pedis
t'ltelhgitur attte:rt
fpatium circa puteutn ad iHud emptiouis patlrtm pcrtinere , ; quo fuerant ngnx jeptem data , quando Abtmelech '^ Abraham
Jibi ettam juraz'erllut,
Tt'.
to. J.col. 392. d.
^:i nTo ivmiiux'ji &c. ut in Lar. Quod autem hie Hieron. vocat , Puteum jityamenti , Auguft, quiil. jy. in Gen. col. 391. g. 392. a. Puteum jurationis
1^.
31. Gr.
54.
Gr. nf iixussi'
Te
'Aifaa/i cr
T>i
7 tw ^cMs-iîft
CAPUT
VuLGATA
Itldith,
XXII.
Versio anti qua.
Tfadum
eft
,
nova.
I.
I.
/^
2.
Us
illi
poftquam gefta funt, tentavit Deus

,
8. 22.
V.^ Abraham & dixit

ille
:
ad
:
eum
Abraham. At
*7.
refpondit
Abraham Adfum.
:
Ait
Tolle filium tuum unigenitum

Ifaac
,
JH/ Abraham braham. Et ille 2. Et dixit ei
PJ*
pofthxc verba,
:
:
tentavit
Deus
Aug.
^,1.
t.
i.
3.
Jt
i.
& dixit ad eum
Abraliam, A-
z.
807.
quem
diligis ,
&
vade
in
terram
vifio-
quem
diligis
Ecce ego. Accipe filium tuum dileif.um llaac , vade in terram excelfam
dixit
:
&
NotjE ad Versionem antiqua.m

If.
I.
Similiter habet
dixit
Ambrof.
:
1.
i.
,
504. b.e. Etfatlumeftprli hxc verba
Abraham , quoque in Grseco , pratter unum , siVek g dixit , pro refpondit tile. Item Audt. 1. de proJ, milT. ap. Profp. part. i. c. 17. col. 105. b. Tcntatit Deus Abraham , dicens ; Abraham, Abraham ; {5 dixit : Ecce ego. Cypr. quoque , 1. j. Teftim. p. 309. b. Et tentavit Bens
,
ham
^
,
ad eum
de Abr. c. 8. col. Deus teutavit AbraAhaham : deinde ,
Abraham
Tf. 2.
(icut
iterum Auguft. quajft. J/,
in
Gen.
to.
3,
col. 592. A. 8c ferm. 2. to. j. col. 6. b.
refpondit
ille :
Ecce ego. lia
Optimc c Gra;co, fi excipias feqq. Et dixit ei .-Acquem ddigis quem tibi dixero ; pro quibus Kal 0/ M-/a'^"-5"*" ^^ ^" ^'' stTTo.'. Ambr. 1. i. fi-77E* Aaf Accipe deAbr.c. 8. col. 304. d.c. 50 J. a.lesii Et dixit jilium tuum amariiijjimum , quem diUxijIi , Ijaac , fj vade
cipe
: :
':
in terram txcclfam
ij
offeas mihi ilium, holocaujliim in
;,
, : :
,,
62.
LIBER GENESIS.
Ve
R
S I
Cap.
-.
XXIL
ANTIQUA.
holocaulllim fuper linum
:
VULGATANOVA. V U L G AT A
nis
&
197.
t,
offer
eum
ibi in
mondrail qiiem
tibi dixero.
Exfurgens Amhr. I. I. Jc C.iVw (^ All. c. 8. adhibllit fecum duos
llravit afinam fliam Ilaacillilim iuiim: pueros , Et concidens ligna ad holocauftiim , lurgens abiit, \-enit ad lociun , quem dixerat ei Deus , die
mane,
&
&
eum in holocaufhim fuper unum montium quem monftravero tibi. 5. Igitur Abraham de nofte confurgens ftraducens fecum duos juvenes , vit afmum fuum
atque
ibi offeres
,
:
&
Ifaac filium fuum

in
&
Amir.
I.
gna
holocauftum,
abiit
Ciimque concidiDet liad locum quem pr:eelevatii oculis
tertia.
I
ceperat ei Deus.
de
c.
4.
Et
:
refpiciens
Abialiam oculis
:
\idit
locum
:
Ah.
Jij.
c.
8. JOJ.
a longe
5.
4. Die autem locum procul

:
tertio
vidit
505. J07. a.
b. fij.
ait pueris fuis
Sedete hie
cum
afina
,
ego
5.
di^dtque ad pueios fuos

alino
:
Expeftate hie
properantes
autem & puer pertranfibimus ufque
illuc
& cum
cum
ego &: puer
illuc ul'que
adoraverimus , re\eitemur ad vos. impo6. Accepit autem ligna holocaulti , ignem iple in manu fuit liaac filio fuo accepit
&
&
&
machiram
7. dixit
poftquam adoraverimus , revertemur ad vos. 6. Tulit quoque llona holocaufti , impofuit luper ifaac tilkmi fuum ipfe vero portabat gladium. Cumque duo perin manibus ignem
&
&
gerent fimul
patrem fuum autem Lcce ignis & ligna ubi eft ovis in holocauftum ? 8. Refpondit & Abraham Deus providebit fibi ovem ad holocauftum, fili
autem
dixit
:
Ifaac ad Abraliam
7.
dixit Ifaac patri fuo

-.
Pater mi.
inquit
,
At
ille
Pater.
Qui
Quid
\"is fili ?
di:dt
refpondit
ligna
:
Quid
eft
^ is tili ?
Ecce ,
igcis
&
viAima holocaufti ? 8. Dixit autem Abraham Deus providebit fibi viftimam holocaufti, fili mi. Pergebant erubi
:
go
pariter
9.
&
Aim. 1. 16.
T>tit
c.
&: xdificavir ibi
aram
& impofuit ligna

fliii
&
in
venerunt ad locum
quem
,
oftenderat ei
colligatis
manibus ac pedibus llaac

in
lui,
Lmpollut
it civ.
t.
eum
aram
ftiper ligna.
quo sdificavit alcare & defuper ligna compofurt cumque alligaflet Ifaac filium fuum,
Deus,
:
pofuit
eum
in altare
fuper ftruem lignorum.

]ac,
i,',
ji.
7.
444-/"
Et extendit Abraham mannm fuam , fumere macha;ram, ut ocaJcret filium fuum. Et voca\it ilium angelus Domini de coe1 Abraham. iUe autem dbdt Ecce lo , &; di:dr
10.
1
.
10. Extenditque manuii-,&arripuit gladium,
ut immolaret filium fuum.

1 1
.
zi.
Et ecce angelus Domini de coelo clama;
vit, dicens
Abraham , Abraham. Qui refpondit;
Adfum.
NoT^
nno montium
lans
, ,
tftiem tibi dixero ,
AD VeP. SIONEM ANTIQUA M. & infra probe iibi conf- ponit -Tra.îpiav farvulus ; Mf.
,
ait
'
ôit fatit putuvit dixijfe

,
filium
mijitngtt
:
amantifrimum
gtiod ait
:
quem
dilexifti
:
Ifaac.
,
Deinde
Quid
ejl
Quem dilexifti
:
non dixit
Quem
diligis 7 Sc
Oêres mibi hohcattjlum in uno montiitm quem , &c.Auuft. Locut. 67. deGen. to. 5. col. 3 50. c. cor\fcanaccipe jiliiim t:ttim dileilftm , Gr. ct/XTytTo' ler habet vocula autem , e'xs?, ihi t addita in Cr . 'poix d.svsyKs dvTor , offer ettm , deeft inMf. Cotton, ut fup. apud Ambr. qui etiamfemper legit , offeres mihi , abfque feq. ?; pr*epofitio tamen , i.': , exftat^ in Grsco , led abfque mihi qiios , port moniirim , licet Tub finem conftanter , mPatres Lat. fingularem numetura retineant cum edit. Aid. in qua non , xy , fed c/ , lege , b. Cyprian. 1. 3. Teftltn. p. 309. b. fie habet : Et dixit ad ilium : Aecipejiiium tuuat
port pauca
:
tamen Alex. rraJkr , , Ambrof. infr. conftanter puer ; fed addit , pertran/ttimus viam , Gr. ut fup. /is^ti/coyufta si-; aiSi. Tf. 6. Gr.' Eax^! Js 'ACpctx,u ra. &c. ut in Lat. fubinde fic ;/ (Tf /êrcc ;^?pa4 k. to vrvp k th/ , &c. Ml. veto Alex. JAaCs Si i, to jnip //.stx X-^f^ > & ''''' > ^*^- ^'^ alluHoc li" ditTertul. 1. contr. Jud, c. 13. p. 147. a. dicens gnum/ibi^ IJaacfilius Abr.thê ad facrificium ipfe portabat t cumjtbi eitm Deus hoftt.tmfitr: prxcepiffet. Similiter Auguft. 1. 16. de civit. Dei, c. 52. to. 7. col. 444. e. Ijaac /ibi hgna ad viclitna tocitm , quibus fuerat impanenJus , ipje por~
, : :
&
&
tavit.
unicum (Symm.
ôcoj' cy
quem
diligis
Ifaac
':jade
in
terramaltam-t imponens ilium vnnm ex montihus , de quo tibi

in
ibi in /jchcaicjium hsfliam

diiceyo.
in
Hieron.
Gen.
to. I. col.
51J.C. Et dixit
ei
ttaim unigenitum (Aquil. Toy jwcvcvs/i^ ) offer ilium ibi in bulocanflum i^ z'ade in terram excelfam ; fuper unum de montibus , quem ego dicam tils. Auct. 1. de prcmilT. ap. Profp. part. i.e. 17. col. jo'^.h. it Dominns : Af.ipe filium tttum unigenitum , quem ddigis ^ Ifaac , "i^ -va-^
qua;ft. Hebr. Deus : Telle filium quem diligis IjaaCy
f. 7. Port vocem fili , addidi , dixit autem , e Grxc. / e , cujus loco Ambrof. hab. addidtt ifaac dicens > deinde ap. Ambrof. deeft , ignis , quam vocem fupplevi esc ipfomet epift. 8. col. 783. c. ubi legit , ecce ignis eJ ligna ; deinde iic , ubi hojlia ? Grcec. lextui priori ccngruit , excepashis; Sl n-.n, Ti sr/ teVkk ; at ille dixit : Quid ejl
eiVf
fili ?
If.
8.
liter
Abraham
,
'AZpxiijx
Ambrof. narrando , dieit Rfîm//j rffn.'jKf yfmipro quibus Grxc. habet , fiTrs /t , dixit autem Abraham , deinde loco prcz-idebit ,
:
/impiiciter i^^rcu
vilvbit
reliqua ut fupra. Rurfus

legit
Amfibi
.,
brof. epift.
8. col.
783.
c.
de in terram excelfam
^ offer
ibi ettm
holocaufium fuper
unrtm montium
fi. 3.
, ,
quem
tibi dixero.
, nempe feqq. 'Arya; / aax^x^ ^ ^/J-'^Â ^t^â siVji- &c. In Mf. Cotton. dec(l,'AEfot/i , eVc(J^^'.l^ pro -yrapfâCs Ts , exftat , ^ -z-afsVaCs. Ambroiius non reticuit nomen Abrahs , cum ibidem dicat : Abraham filium fuum ad betocauflum juffus offeire , non pojl dies, Kt
Grseee
pauca
,
dilTimilia
/f
'AZfxy.,u
-â^.-AaCe
&
additque , facrificium , fili , at in Gr. iTfooaTo f/5 oxtTi>Ci7 , t/xô/ , ut in textu Lat. Tf , 9. Grxcfic pergit : UcpsvUtTS? Ji ccy.^'jTepii a^tcc 0c;' quo tcdeunt c/ iLTTs/ ciUTCo HA'ci'sVi TO/ TO-TTOi iftaquae Ambrof. ibid, ait Tenit Abraham ad locum facrifi,
:
Deus providebit abfque hoc , ovem in ;

:
cio
pr^dejitnatitm
turn addit
^ adificaiit
ibi. Sec. quas
Cain veto
obtuli!
I.
Jed exjurgens m.iae

c. 8. col.
flra'JTt
&c.
lit
fup. Lib.
de Abr.
foliim fequenti die , i^ fumpjit Jecutn duos pttercs

cidit ligna
505. b. Exfurgens autem, n:n jed etiam diluculo , firaz-it ajinamfuam :

,
habentur Grscc , nil! quod poft vocem , ibi , addilur , 'AZpxifi, ocpro collig.uis manibusac pcd:bus,3cc.iK, cvfiTccJ l:a.<; 'I'.xi-/. tov v.l/ kut^ , cum ligaffet Ifaac filium fuum. In Mf. Cott. deeft vox 'Afa," addit Ambrof.
fimiliter
lêd:t filio jnanibus fuis vincula pater.
Ifaac filium
juum ,
:
^ con-
pcuca addit Veiiit autem ad locum , quem dixit illi Deus , die tertio. Hieron, col. J2S. a. Et abiit in locKm , qusft. Hebr. in Gen. to. 2. ûeni dixit ei Deus , tn die tertia. 0>;5ie CCVTH, If. 4. Gr. Kai sixifr^cti... IS Tc-o lita.fa';!/. Mf. tamen Alex, cum edit. Aid. deiet evT?. & Compl. fcribit , i~o naxfiUv , cum Ambrof. Simi-
ad
bolocaujliim. Et port
liter
habet Augull:. Locut. 68.
deGen.
eJ-jnv
to. 3. col.
330.
c.
refpiciens
If. 5.
Abraham oculis.
(ic
Gr.
hab. initio
Kx\
tii/n, ia csceiis
magna concoidia ,
nifi
'AZp-xiu tcT; -ttch:)/ quod loco , puir ,
T. lo. Idem Auguft. 1. 3.deTrin. to.S.col. 807. c. fic Extendens autem Abraham manum juam ,jut}ipj:t gla?*dium , occidere filium Juum, At in Gr. Kxi sijTi.yey &c. îir Tvy îax^îpzv , oââ. Tf. II. Itidem Grsce , nifi quod geminatur , AZpxin-, 'ACpxiu. Sic etiam apud eundem Auguft. 1. 3. de Trin. to. 8. col. 807. c. Etvoc.ivit ilium angelus Domini de arlo Abr.tham , Abraham : ^ dixit : Ecce ego. In Mf. J5 dixit ei: Alex, ac edit. Compl. limiliter Kati sj~sy dvru. Item apud Cypr. 1. 2.Teftim. p. 28fi. a.& lib. 3.p. 311.C. Etzocavit eum angelus Domini de ctrlo , ^ dixit illi : Abraham , Jihaham : tile autem dixit : Ecte ego. Ambrof, 1. i. de
legit
; ,
' :
: ,
LIBER GENESIS.
VUICATANOVA.
fupei-
Cap.
dixit
:
XXII.
injidas
<5?
VeRSIOANTIQUA.
ii.
Non extendas manum Warn puerum, neque facias illlquidquam nunc cognovi quod times Deum-,8c non pepei-ciftiuni12. Dixitqueei:
:
Et
Non
maniim
tnnrn
:
fii-
Jig.i.
j6.de
civ.
geiiito filio
tao propter me.
15. levavit
Abraham
ociflos fuos
vidirque
pod
filio.
tei'gura arieteni inter \>epres h.-erentem cor^
nibus, quern aflumens obtulit holocauftum pro

14. Appellavitque
per piierum, neque ficias ilJj quidqiiam nunc ^^''>'-. 51.^.444. cnim Icivi quia times Deum tu, non peper--^' cifti filio tuo dilefto propter me. 13. Rcfpiciens Abraham oculis fuis vidit; Jag.i.f.jijnn, ecce aries unus tenebatiir in arbore Sabech corni- 1. 8. 807. c bus 5 abiit Abraham , accepit arietem ,
&
&
&
&
obtulit
eum holocaulhim pro
&
Ifaac filio fuo.
nomen
loci illius,
:
Domi-
14.
illius,
nus videt.
Unde
videbit.
ufque hodie dicitur
In monte
Et cognominavit Abraham nomen loci Dominus vidit. U t dicant hodie , quodin

vilus eft.
fe-
Dominus
montc Dominus
Domini Abradicit
1
15. Vocavit autem Angelus
5.
Et voc.wit Angelus Domini Abraham
Ak^.
I.
iS. deciVt J2.

/.
ham
104. 9.
Eccli.
fecundo de ccelo , dicens 16. Per memetipfum juravi ,

fecifti
cundo de coelo , dicens

Dominus
lilio
:
D",
:
C.
7,
quia
banc rem ,
&
:
non peperafti
tuo
unigenito propter
me
44.11. I. Mac.
a. 52.
bcnedicam
tibi,
,
tuum
I.
ficut ftellas coeli
& niultiplicabo fcmen & velut arenam qua:; eft

fementuum portas
ini
Luc.
in littore
maris
poiTidebit
73Hei. 6.
}. 17.
micorum fuorum,
Per memctipium juravi , dicit Dominus 445- propter quod feciiti verbum hoc , non pepercifti filio tuo dileto propter me 17. nifi benedicens benedicamte, multiplicans mnltiplicabo femen tuum ficut ftellascoeli, tanquam arenam qua: eft juxta labium maris hxreditate poflldebit femen tuum civitates adverioriorum
16.
&
&
& &

Abr.
c. 8. col.
507. a.
ft
dixit angelus
Ahrnhnm
Abra'
f.
col.
II.
joy.c.d.
ci
Eademiterum refercAuguft. 1. J.de Trin.to.8. Ticrfrtc prarrer icqq. Etdixit : Nr injidas

;
f.uijs
y8. in Tttm ,
til
,
gno'J!, qiiiidiimeas
cogfioi'!.,
tuDeiim: & fer. 2. to. J. col. 7. e. Nnwc quoniam tu times Deritn : at lib. cit. de civit. Dei In Gr. Kxl eiVf M11 sTia,Mi; ccnllanter , nunc fcivi.
TU/
quxft. , &c. 592. f. ê injiaas mamim jn jme~ modi/ emm cognovi , qiioniam trtitfas Drum ne/jrte in Pr. ifi. to. 4. col. 2J7. d. N/fwc co&c. ut fup.
qnidqiiam
nunc enim cognovi quia
&
Bt vocavit Airah.im nomen loci illius, Dominus vidicmt hodie , In monte Dominus videt. Et addit Pro eo tjuod hie habet , videt , in IIebi.ioJcriptum eji , videbimr. In Gr. KaJ tKaic^sv 'AQpcta/u to Kvpict; tt/tv ,
d.
fie
,
:
det
fit
net u-TTwsi c/^tpiiy
ec
Gen.
to. 5. col.
f.
col.
J.
Sic eciam
TW cpet Kc'pic; ct:Ûu idem Auguft. turn qvixft.
5:9.
in
Gen.
&
395. a. tuml. 5. de Trin. to.8. col. 808. a. excepta voce , iterttm , pro jecitndo , Gr. j toisptv. Tf . i5. Similia Grace, exhibet ; eademque iterum Auguft.
I.
X-^P^
,
'^^
-"^^
'^'^
:raiJ ccp.ir
/Hit
f'jt
-TToiifji]!;
yuy
7a/>
s7)'w/
In Teflim. p. it dtxit i Noli imponere 28(5. a. & lib. 3. p. 511. c. legit mannm tiiam /per puerum , neque feceris Hit qtiidquam nunc cnim cognovi., quoni.un times Deum tuttm , ^ non peperoT/
yoCr cu
Ttif
ESK, ^
01'
f^jiiw, ut in Lat,
1.
Mf. Alex.
ir. fcEii
TO
w. Cyprian.
:
2.
deimir. Ecd. to. 9. col. 344. f. excepto uno , amanpro diletlo ; item Locut. 69. de Gen. to. 3. col. 3 50. c. ^quicft. j9.inGen. col. 393. a, habet : Fer memetipPer me fumjitravi; atl. 3. de Trin. to. 8. col.8c8.a.fic juravi , dicit Dominus : pro eo quad J'ecijli verbum hoc ,
tijjimo
,
:
non pep. fit. tuo

ita (ibi conftat
fie
diletlo propter
me. In iequentibus locis
non
Auguft. nempe fer. 307. to. 5. col. 1244. e. hab. Per memetipjum juro , dtcit Dominus : quia obatt'
ciflj filio
tuo dileclijp.mo
Gr. ci-^cmmi
propter me. Faullin.
dijli
vocem
:
meam
^ tion pepcrcijii
fil.
tuo diletlo propter me.
presb.
in
1.
contr. Arian. col. 64?. a.
Nf
injicms
mamtm tuam
Similiter in PI.
obaudifli
ne facias ill: q'udquam : nunc enim cognovi , puerum , suia times Deum tuutn , '^ non peperctfii fit. tuo dileiilo propter me. Itidem Hi.ar. 1. 9. de 1 .in. ccl. 1026. d. at in Pf. I.n. 19. col. 26. c. legit Qjria times Dominttm Deum
:
30. to. 4. col. IJ9. c. ab hoc , quoniam at inPI. 109. col. 1240. g. legit cum Caiiiod. in
Hi
&c.ut
N(7?i injicias
Ambrof. 1. I. de Abr. c. 8.C0I. 507. b. manum in puerum , neque Jeceris et quidqnam :

fup.
^
nunc
jil.
emm
cognovi
quia timeas
Dsum tuum
:
^ nonpepercijli
2. col.
tuo dilechljimo propter
y quia Fulgent, ftagm. y. contr. Fabian, p. y8f. Nunc cognovi qitoniam times Deum., not* pepercifli filio tuo propter me. S. Valerian, horn. 18. ap.
2iy.e. Nunc Jcio
de virg. to. quia amas Dominum Deitm tuttm

at lib.
me
eund. Pfal. p. 379. c. Vivo ego , dicit Dom. quoniam aU' dijli vocem me.im , nonpep. fil. tuo propter me. Cafliod. taPer mtmetiphtm juravim men in Pf. i)^. p. }20. c. habet InCoUat. Carthag. append, ad Optat. p. 392. c. fie Per me juravi , dicit Dominus .'propter quod feciftl verbum hoc ^ y non pepercijli filio tuo amantijjhno propter me, Hieron. in Amos 8. to. 3. col. 1441.6. Per memetipjum jur.ivi , dicit
Dom.jjniafectjii
verbum
hoc
tlon pepercijtiflio tao charifi.
nonpcpercifiiunico
filio tuo.
/imo
Sirin. to. I. p.
Jujjicit
'f.
687. quod agnovi ,
c.
qi'.iid
Ne
injicias
manus
to.
in
puerum
diligis
Dominum Deum tuum.

Gen.
2. col.
nee addit , propter me : in Aid. etiam edit, deeft * //' ific. Audt. veto 1. de promiC ap. Profp. 1. i. c. i8. col. 105. e. legit ; Per memetiplum juriivi , dicit Dom propter quod non pepercijii filio tuo diletlijjimo propter tne, Ambrofius, I. 2. de fide , col. 48 5. f. Per me ipjum juravi,
;
15. Hieron.quieft. Hebr. in
526. b.
Gr.
Koc'^'
^â.VT\s
uiij.f.ot.
If
dit
elev.tvit
Abraham ocnlos
,
juos
t^ ecce aries pofl terguin ejus

:
Tf.
17. Ita Graece
tenebatur in Z'irgulto Sabech cornibus fuis

:
Qitibufdam
,
terpretati ejfe
LXX,
m hoc dnntax.it loco ^ Theodotio qui ipfum nomen Sabech

, ,
:
port pauca admeliiis videntur ;>i,
&
pro quo Auguft. niji, Nobil.

:
ad verbum, excepto primo , fiiv i certe. At Auguft. Locut. S9,

ti
de Gen. to. 3. col. 350. c. conftanter legit, niJi benedi' tens , &c. tum addit ac Ji diceret : Q^tod benedicens benedicam te i ant nullo verbo addito Jimpliciter : Benedicens be~ nedicam te , 2; multiplicans niultiplicabo leme'n tuum. Et 1.
pofuerunt
iicentes
fumAuguft.
Qti.mdo eum Ambrof. veto

rejpiciens
Invirgnlto Sabecb cornibus Juis.Kui1. Tfi.de civit. Dei , c. 52. col. 444. e. ait : vidit Abraham , cornihus in frtttice teneb.Uur.
1.
i.
de Abr.
;
c. 8. col,
Abr,thatn vidit
:
ecc8
hab. Et aries units hxrens in vir~

507.
c. fie
? qua ratione Jnjpenjum ? qua caufa carriibus fnfpenjum? Tertul. 1. contr. Jud. c. i 3. p. 147. a. his alludens , dicit : IJaac cum hgno refervatum , .niele oblata in vepre cornibtts h.irente. Maxim, eriam. Taurin. col. 24. g. Vidit Abraham , inquit , tuietem inter vepres hxrentem cornibtts. \ii\iix, in Matth. col. 656. a. Abrahx , pojlnlato ad kojiiam Ifaac , noti defuit aries ad iilimam. In Gr. fie Kai aiK^s4''! 'ACfei, toTj
gulto
turn addit
Ona
ratione arittem
de unit. Eccl. to. 9, col. 344. f. lie Nifi benedicens bencdicam te , ^ implendo implebo femen tuum t.tnquam fiellas cieli, ^ t.znquam aren.im qu.t [ecus oram maris efl , ^ h.veditata Itidem in pajjidebit femen tuum civitates adverjarioritm. Collat. Carth. ap. Optat. col. 392. c. yiXKi h.trediiatem ,
:
pro hicredit.-ite. Rurfum Auguft. in Pf. 109. to. 4. col, împlendo implebo 1240. g. legit NiJi benedicens ficut fiellas cctli , î^ ficut arenam qus ej} ad l.ibium maris. Similiter in Pf. 30. to. 4. col. 1 59. c. fed abfque prima voQu.t eft, td labium. Item fer. ce , nif, oraiffb etiam hoc
:
2;!'.
x/!ji)',ii.
TM
y.^fKTief
i,
eVcfei/'fx
tit;
'AZâift
,
i,
eWCe
tli
307. to. y. col. 1244. e. tollit , ttiji , ac pnterea verbum implendo ; cjctera ut fup. in Pf. I 30. at Locut. 70. de Gen. Etmuliiplito. 5. col. 350. d. prioremleftionemretinet
:
&c.utinLat, *. 14. Idem Auguft. tumqujcft. j8. in Gen. to. j.co!. 392. f. mm I. 16. de civit. Dei , c. 52. col. 444. g. legit t vocavit Ahaham nomen loci illius , Dominus vidit ; ut dicant hodie : In tnonte Dominus apparujt. I [idem Ambrof. 1. i.de Abr.c. 8. col. 307. e. prastcr unum , Dominus videt, pro vidit. Hieron. qustft. Hebr, in Cen. to, 1, col. ;i6.
.:ii;7/.fK KfToi'
o?oxa/>7ra'C(/
fementuum : & epift.93. to. 2. col. 243. e.habet ficeritjemen tuum ficut ftell.tcccli , ^^ ficut .iren.t maris :(eA infra , qu eft ad Oram m.iris : demum ferm. cut ftel3.10. J.col.9.b. chic habet -.facio femen tuum
cans mnltiplicabo
:
las cirli,
y arenam m.iris
e'
obtinebit femen tuumcivit.uef
adverf, riorum. Hilar, in Pf.
legit ut (up. i 38. col. 523. c. N//f bsnedutns bemdicum tibi, iS mitliiflicins multifUiah*
, :
, ,
M
Au^.
I.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
Cap. V
18.
XX1
U
1.
,
1.*
G ATA
NOVA.
in
feitiine
ifi.ii.a;'.
18.
& BENEDicENTUR
if!
fcniiile
tuo
om-
& SENEBicENTUR
Reverfus
eft
,
tuo
Slip,
3^-
'
7-
nes genres terra:, quia obaudifti.vocem meaiti
omnes genres terrs quia

1
obedifti voci mea".
3-
tj: i8.i8.
44J
JJierm. qif^!!Hcbr. t. z. 526. '
9.
Abraham ad pueros
fuos
ibi.
Itfr.
ZO.
abieruntque Berfabee fimul
& habitavit
4-
20
tuo. zi.
ejus,
Ecce peperit
Et nunciaverunt Abraham, dicentes Mekha <5c ipfa iilios Nachor fratri

:
lo. His ita geftis, nunciatum eft Abrahx 44.25. quod Melcha quoque genuillet tilios NachorfraM. 5,
tri
J17.
fup
i
I
.
5.
Vs primogenitum
ejus
&
,
Buz fratrem
6c Cafed.
V U L G A T A
Hus primogenitum ,
patrem Syrorum
& Buz fratrem ejus
& Camuel patrem Syrorum

.
V
i 1
& Camuel NOV A.

genuit
1 4-
&
Cafed
&
Azau
Pheldas
quoque
&
iftos
Melcha
Nachor
iMius
,
fratri
Jedlaph
i j. ac Bathuel, de
Concubina vero
Abrahi. nomine Roma , peperit

6c
quo nata
eft
Rebecca
ofto
Tabee,
& Gaham, &

col. 80. d.
Tahas,
Maacha.
NotjE ad Versionem ANTIQUA

femen ttium Jicitt
<-.iiH
M.
fiellas ctrli
.,
^ Jiciit nrejuim
.,
ijria efl
ad oPi'.
eundem
maiis, Itidem Cafliod. in Pf. 109. p. 579.

p.
c.
&. in
excepto ^bemdUam te : i\c etiam in Pi. ii. Hieron. veroin Amos 8. J. 46. b.&in Pf. iio.p. ;8i.c. nntllipli'to. 5. col. I44I.e. Bejiedicens beriedicam tibi j
67.
218.
a.
^citns miiltiplicaba te qiuiji flellni cirti

eft
^ ^ /icut arefiam
105. d. J femine tiio btnedinnim omnes gentes : cuiaeeinuni Gelaf. Cone. to. 4. col. 1254- * Aucl. qiijcft. N.Teft.ap. Aug. to. 3. col. 62. d. S. Leo ferm. 23. p.7J. f. Apud Tertul. l.deearn. chr. p. 555. b.
&
&
t infemine
cian. ep.
y.e
in Imcri maris. Auci. 1. de promilT. ap. Profp. 1. I.e. 18. ccl. 105. e. concinit ad verhum cum Vulgata , nili quod fub finem habet civilities , non fnrtas. Tertul. 1. 5.
p..
contr. Marc.
18.
8o2.c. iimpliciter
ctrla.
Etjaciamjivien
1.
mum
titnq:tAm ftellas in
S'.
henedictniur omnes naliones. ApudS.Pa%i^.a. Benedicentnr in te onims tribiis ternt. Apud. Junil.Afr.l. 2. depart, div. leg. c. 22. col. 348. g. In te ^Jeniine tito betiedteentitr omnes gentei, Jf. 20. In Gr. lie Kal dmyysM iS 'Ap;< , &c. ut in Lat. Reifte Auguft. Lociit. 71. de Gen. to. 3. col. 350. d. i'r nunci.UHm eft Abrah.t dicentes : additque cum conftietu^
3. col.
: ;
mo
de unit. Eccl. to. c.col. 544. f. nee alitor in CoUat. Carihag. ap. Optat. p. 592. c. nee ctiam in Gra.'CO. Sic etiam denuo apud Auguft. ierm. 3. to. ^. col. 9. b. c. piaster hoc , eif quod exuudifti. BeneGr, a/&' ci;- u'^^x.yccc?. Tichon. reg. 5. col. y^. d. lie dzcentnr in te omnes gentes terrx , pro eo qrtifd audifti vocem non pcperc:j}i , &e.utlup. '^. 1 6. Ambrof. 1. i. lueam, de Abr. e. 8. col- 308. a. i benedicemnr infemine ttto omnes
:
Eadem iterum refert Auguft.
do lotjuendi habeat
qiixll. 60. in
Nuncttiveyiifit Abr.th.e dicentes

col. 393. c. ait
:
undc
Gen.
Niinciavertmt Abraha
natos ejjejilios Melcha,

Tt. 21. In Gr. ToK Ou^ jrptaioTCA.w , i^tav BaJ^, &c. ut in Lat. Addit Hieron. infra : Natiis eft de Melcha , quern LXX.Bauttransferrevoluer lint. Item Auguft. qusft.
Bm
^
:
gentes terr^
pliciter
, qnonian: aiidifti z'ocein meam : at in Pf. i. IimBenedicentnr :n te omnes gentes. Ambroliaft. ap.
do. in Gen. col. 393. c. ait Inter n.ttos jilios MeUh.t , nomin.ttur Ch.imuel pater Syrorum :a.ddiu Hieron. fup. ig Oijed , pro quo in Gr. j, to/ XctldS.
;
CAPUT
Versio ANTIQUA.
I
XXIII.
VUIGATA NOT A.
I.
Fide Not.
TTIxit autem
Sara centum viginti feptem
V
iHieron.
qiitft.
annis.
Kehr.
t.
2.
I.
t.
Aug.
2.
J27. com.
a. eft
cft Sara in civitate Arboc , qux hxc eft Chebron , in terra Chanaan venit autem Abraliam plangere Saram & luge2-
Et mortua
1.
Et mortua
in terra
eft in civitate
Arbee, qua: eH
in valle,
Hebron,
Chanaan
earn.
venitque
Abraham
ut plangeret
& fleret
filios
Maxtm.
/
8.
693.
j-p
Aug. locul. 72.

/. 3.
.5- Et furrexit
Abraham
mortuo fuo,
&
di-
Cumque
furrexiifet
ab
officio fiineris,
:
\odate
330.
1.
e.
xitmus Heth
4.
cutus eft ad
Heth ,
dicens
J'ig.
1,
t.
com.
8.
Pere2;rinus
&
advena fum ego vobifcum
4.
Advena fum
&
peregrinus apud vos

,
Maximin.
date crgo inihi poffeflionem
monumenti ,
ubi fe-
mihi jus fepuichri vobifcum
ut
fepeham mordicentes
93-/
peliam mortuum meum. Refponderunt autem filii Heth ad Abraham 5 dicentes Ablit hoc , domine. 6. Audi nunc Ck nos , rex a Deo ni es in nobis
:
tuum meum.
5
.
Refponderunt
filii
Heth ,
6.
in eleftis
monumentis
noftris lepeli
mortuum
Now
612.
nos
Audi nos, domine, princeps Dei es apud in eleciis fepulchris noftris fepeli mortuum
I
NotjE ad Versionem
GrKC. 'Fo/ÊTO Js î'li SapV^;, ETH EKBTO/ fiXsoiET/i' ad quod intenden? Auguft. 1. 16. de civit. Dei I'oft hxc Sarra mortua eft centejimo c. 32. col. 445.b. dicit Xi vicejlmo Jeftimo itnno vit.tfiijt. Item Ambrof. 1. r. de Abr. c. 9. col. 508. c. Locus qui Jequitur t habet mortem itxoris ,
A N T
,
QUa
;
M.
atquasft. 49. in Jnd. to. 5. col. .i mortuo, abfqueyiii;. Item
^.
I.
t'l
dixit
f.
a mortua ftia
iimpliciter hab. /nr^raj

1.
Ambr.
mortuo
Tots
i.
de Abr.
c. 9. col.
308.
c.
Et furrexit Abr. i
f.ith'
&
cvr
quidem in
ji/H^/c
edit.
jj
Compl. deeft dvii.

n^c; syi^ si/M
,
Tf. 4.
ywoj
Gr.
riapoixo;
ra/ie'n-i'J
i
vfôir'
fittum marili , fepultur officiuin. ^ccffx, non S.ira ; rcliqua T^. 2. In Gr. conftanter , quadrant. Obfervat autem Hieron. ibid. Hoc quod hic po/i-
Toe lii(.pr fxM RTT inv. Tertul. 1. derefurr. earn. p. J75. b. Date ergo mihi humaho mortuam meam. foJJeOionem fepuichri vobifcum ,
j^c^v
.
Ta^y ^&'
fa-vj-w
tnm
eft
quas eft in valle

:
Grxc.
aotûf^ccTi
in aitthenticis
,
non habcti nomen quoque civitatis , Arboc Inlim a JcribentihtS legem ibufque corruptum elfe.
(odicibiis
pau-
At Auguft. Loeut. 72. deCen. to. 5. col. 530. e. conftanter Et fepeliam mortuum meum : Quod non neuiro tinquk,
:
iSeqtie
tnim putandnm
^h.tre atqiie
inquit
,
corrupte
^
:
LXX. nomen civitatis Hebraa baraliter qnam in Jtto dicitttr , tranftu,

:
iijfe ;
if.
Arboc enim nihil omnittojigtiificat ^ &c. Et dixit Jiliis Heth 3. Ita in Gr. exceptis his
Ktit ilittv 'A^poLct/u t;?? uic7^ -S*
,
nnn
loco ficlegitur
quoXet ,
genere diijtim Crteca , fed majculino fcriptma demonftrat. Vid. fup. Not. ad t- 3. & infra Aug. Loeut. 6^. de Exod. col. 345. d. ^syovrê,. Mh Tf. y. Gr. ^ hirs^fi^vzav Je u wcJ Xet iVfii. Ambrof. etiam in Pf. 47. col. 939. e. legit , Chet ,
qu.xfi corpus morttitim
non
Heth,
; ,
T^tym- Et dixit
Abraham f His Chet dicens. Auguft. loco Et furrexit cir. contr. Maximin. priura verba fie habet Abr. de fiipra mortem ejus ; at Locutionem 72. de Gen. prêiuli Et furrexit Abr. a mortuo Juo ^ mîxinii: cum zA~ dit Aug, turn ibid. tiKn Locut. 69, de Exodo , col. 34J. d.
: :
reliqua "Azyccj- Js vfûr 6. Gr. incipit hoe modo ut in Lat. nili quod loco , prohibet te a momtm. juo ut fepelias , &c. habet Oi' ^h >Lc'M.'^^( to juivfîlcy ciuTb- chro
"t.
:
0?
T?
ta'4ai
fefelienJum
&c. Prohibebit monumemiim jiittm a te , ad Sk. Hieron, quft, Hebr, iv, I, col, 527, c.
LIBER GENESIS
VU
:
Cap.
XXIII.
65
Aug. uin.juf.
I.
G A
NOVA.
iLium
7.
VeR3I0 antiqua.
memo
noftriim prohiber re a momifno, ut fepelias mortuum nium ibi. Surgcns autem Abraham, adoravit plebcm
tuum nullufquc te prohibere poteritquin in monumento e]us fepelias niortuum niiim. 7. Surrcxit Abraham, & adoravit populum
terrae
,
nemo enim
tilios
videlicet HetJi
filiomm Heth.
V
8. dixitque ad
eo';
;
u L c A T A
NOVA.
VULGATA NOVA. ^. Quod cum audifTet
, ,
Si placet
,
peliam mortuum
meum
animx vcftra; ut feaudite me, 6c iiitcrcedite

,
tuum tuum.
Versio antiqua.
16.
pro
in
me apud Ephron
filium Scot
9. ut det mihi
fpeluncam duplicem
liii
:
quam habet
Er audivit A,
Umcn.
(jujft.
extrema parte agri

o.
pecunia dignii tradat ea:n

fepulcliri.
in
mihi coram vobis

I
Abraham appendit pecuniam quam Ephron poftulaverat

,
braham Ephron
appendit
&
,
"'*' i^7- *
in puirell'ioiiem
Abraham
argentum
.
Habitabat autem Ephron
medio fiHorum
audientibus
fi-
Ephron
riblis
Heth. Rel'ponditque Ephron ad Abraham cunftis audieiitibus qui ingrediebantur portam civitatis ilUus ,
dicens
1
:
liisHeth, quadringentos
ficlos argenti probata monetE publica;.
qilodloCUtUS
e(t in aiV..
fihorum Hedl.
fed tu maita fiat, domlne mi quod loquor Agrum trado tibi & fpcluncam quae in eo eft prsfentibus filiis populi mei fe1.
,
Nequaquam
VuiGATA NOV A.
1
gis auicuita
7.
Confirmatufque
fpelunca
eft
ager
,
quondam
Epiironis
,
in
quo
erat fpelunca duplex

,
refpiciens
Mambre tam
in
pell
II. Adoravit
I
mortuum tuum. Abraham coram populo

Et locutus
,
ipfe,
terra".
:
quam
& omncs arbores ejus

,
,
cunc-
tis
terminis ejus per circuitum
5.
eft
ad Ephron circumftante plebe

:
18. Abrah.-E in pofleHionem
videntibus
filiis
Heth,
Quaefo
ut auth.io
,
ilifcipe earn
&
Dabo pecuniam pro agro he lepeliam mortuum meum in eo.

Ephron
:
:
me
&
cunftis qui intrabant
portam
civitatis illius.
19.
Atque
eft
ita fepelivit
Abraham Saram uxorem

,
14. Refpoiiditque
1 5.
fuam
,
in fpelunca agri duplici
qu.-p
refpiciebat
MamH-l!-^7-
Domine mi, audi me

ficlis
:
Terra
:
quam
>
poftulas,
in-
bre.
llxc
Hebron
in
eft
terra
Chanaan.
quadringentis
ter
argenti valet
iftud eft
pietium
10. Et confirmatus
in eo,
ager,
me
&
& antrum quod erat

filiis
te
fed
quantum
eft
hoc
fepeli
morS
I
Abralis in pofleffionem monumenti i
Heth.
N O T^ AD V E R
priora verba
nobis
:
O N E
TcT?
M AN T
TU X=T.
Q U A M.
fie
reddit
Audi no!
Domine
rex
,1
Deo
tit
es
Vic7<;
ter ap.
hi!.
ehdo fepulcbro nojlro fcpcl: tnortuiint tnitm. SimiliAmbrof. in PI. 47. col. 9 59. c. Kf j: a Deo tu e< noObfer vat autem Hieron. fup. Prt rege , frincipem hain
Heht'jeo.
beri
it!
f.j. IdemAuguft.
d.fic
:
quxft. 61. in
cthttm
,
Gen.
to. ;. col.
595.
71T; ,
llxjuvgem LiHtem Ah,
adoravit populum terrx.
t. 16. Itidem Grace , excepco uno, X/t, pro Hetb, Oblervat autem ibid. Hieron. In Heh-^tt primum namen f/Ki Icribi , Uphron i feeunditm Ephran. Eo parirer fpectantifta Ambrolii 1. i. de Abr. c. 9. col. jo8. d. Feftinavit pro loco jepiilchri pretiiim jolvere , eitm gratis Jaretur. Item Auguftini Tunc emit agrum Ahaham , in qui fepdivst
, ,
:
Gracce. 'A/as'is /s
'A;?oi.x,
TrfKiA-viwe
tu
>.au t?;
jtxorem.
CAPUT XXIV.
VuLGATA
I.
NOVA.
,
VER
Fide Not.
s I
ANTIQUA.
Cj
xerat
1.
inf. 47.
T7* Rat autem Abraham fenex dierumque multorum Dorainus in cundtis benedi:
&
ei.
Dixitque ad fervum feniorem domu5

:
fua?
Pone manum tuam
fub femore
meo
ji*g. /.1 de civ.

.
qu' prx-erat omnibus qua; habebat
Pone raanum
35 445-
''
9.
tuam
3
.
fubter femur
meum
,
ut adjurem te per Doininum

,
Deum
:
cceli
&
terrx
ut non accipias
uxorem
filio
meo de filia-
& Dominum terrx, ut non lumas

uxorem de
liliabus
eis
I
:
&
adjurabo te per
bus Chanansorum,
inter
quos habito
Dominum Deum coeli filio meo Ilaac Chananxorum cum quibus

,
eô habito in
Idem Zt! '" r4t

i3
JO
NoT. AD Version
fl'.
A N T
QUA
M.
I.
Ambrof.
:
1.
ciens, ait
tiebuit
Senrierat
i. de Abr. Abraham :
uxorem
proi'idere filio.
9. col. 508. e. eo refpiitaqne quod bom eft pains , In Gr. (ic Kai ACfui/j. vit
c.
: '
femore meo. Ferrand. Diac. ep. ad Anatol. n. ;. p. Mitte manum tn.^m fubfemur meum. Gr. =; t::/
Tor
;;'fO,
|US-.
184.
C-ri
H?^W, &CC. y-. 2. Hscjinrecedunt in Grace Kxl iT^nr 'Afifci^ Tw ir<t:J'i ^"TV TU iro!ci/T/f ra; c/x/a;; dvn to> /"Xoit; Tci'Tci Tar a'uT?. 05,&c. ut in Lat. Item apud .'\uguft. loco cit. Ut autem illam duceret ( Rebeccam ) qii.inda ab
!rf>S<sCuT$p:^ -TTpii&itîWj i
:
T.
r.t ;
3 ?o. e.
Similiter idem Aug. Locur. 75. de Gea. to. 3, Et adjurabo teper Dominum Deum cteli, Deum ter'^ fed addit Gr.tci non babent., per , fed., Adjurabo DomiJ.
^
,
num Deum
ait
:
cceli :
ScqtxsR. 6z. in Gen.
to. 5. col.
i<r//
395.
e.
Sic eilm adjurat per

ten.!.
:
Dominum Deum
eJH! patrein Mejopotanii.nn feivu! mijpi!

di.rit
J^
Domi-
eft
eidem
fer'jo
&c.ut (up. Itemquseft. 62. in Gen. to. 5. col. 59 J. e. Abraham , inquit , tubet puero fuo , ut niantim fuam ponat fub eju! femore. Similiter in Pf. 44. to.
: ,
Abraham
Pone
4. col. 588. a.
& contr.
Secundin.
to. 8. col.
5'4^
e.
Pone
femore meo; cui accinunt Avit. Vienn. ep. 1. p. 16. b. ac Auct. 1. de promilf. ap. Prol'p. part. i. c. i9.cul. i04.d.Cyprianus edaml. j.Teftim.p. }i;.b. his
alludens, dicit
:
manum tuam Jub
Mittii puerum fuitm
Abraham
de fe-
vnne fuo accipi.u Rebeccam filio ejui J/.i.ic. Item Ambrof. I. l.de Abr. c. 9. col. 508. e. Etvocarit puerum feniorem domns fi<.t , J5 dixit ei irtt , &c. & infra , col. 509. a. imentus eft de /eryulis fenior conftridus ut fiiraret ,
Hieron. etiim ep. ad Princip. to. i. col. 686. a. Et adjurabo te per Dom. Deum coeli. At Auguft. in Pf. 44. to. 4. col. j88. a. habet Et/ic jura. Item 1. concr. Secundin. to. 8. col. 543. e. Et jura per Deum. Similiter Ferrand. Diac. ep. ad AnatoKcol. 184. Et jura per Deum ccrli. A%itu5 qtioque V'ien.ep. i.col. 16. b. Et jura mihi per Dominum culi , quod non accipias uxorem filio meo defiliabus Chanaan. Item Auftor 1. de promilf. ap. Prolp. -"art. I. c. 19. col. IC4.d. Et jura per Deum carti , qnia n:n acciptes uxorem film meo ex filiabus terr.i bajus , ram 'j-itbrii ep habito. In Gr. lie : Katl i^zfiuS 5 Ki::si rh 0Mr t ifxrv i. TOY Qt'w TH )>?, Iree /U" â'^JS 7'''? '^ vtS fa
legit
:
num
'licciit
.tVo T^'r ^V)XT=pa'r Ti^r Xara/flt;a'', ^5
&'r râ* 6 'Vai
sV
mitleret
manum
fub fenijir domini tui. Hieron. epill. ad
a'lTo;?.
Xis'.""
Pnncip.
to. 1. col.
686.
I.
a. legit
Pone
manum tuam
fuper
edit. Aid. non ?^jfiu, fed ?cfIn Mf. Cott. quam leflionem confirmat Auguft. ipfe Locut. 78,
&
Tom.
66
LIBER GENESIS.
V
f'ide
Cap.
4. fed
XXIV.
nova.
filio
S I
O A N T
QU
A.
Vulgata
ad terram
Not.
ire
&
:
cognationem
Si noluerit
ficifcaris,
5
& inde accipias uxorem

terram banc
,
,
meam promeu Ilaac.
in terram de
Amhy.
Air.
c.
tie
Nequaiado noluerit miilier qua exifti inde ?

Attende
tibi
,
mccum.,
5.
Refpondit fervus
in
mulier venire
mecum
filium
nunquid reducere debeo
tuum ad locum
I.
I.
6..
ne revoces filium
meum
6. DLxitque
Abraham
illuc.
de quo tu egrellus es ? Cave nequando redu:
9. 50J./.
illo.
cas filium
meum
,
& de terra in qua natus iiim qui locutus ell mihi & juravit dicens Tibi dabo terram banc & femini tuo ipfe mitpit
7.
Dominus Deus
de
cocli,
&
, ,
Deus terrx acce,
7.
Dominus Deus
mei
eft
coeli
qui tulit
me de domo
,
:
me
domo
patris
mei
patris
&
de terra
,
nativitatis me.-e
qui loSemijii
cutus
mihi
& juravit
:
mihi
dicens
5;. 12.
7. 13.15.
Inf.
tuo dabo terram banc ipfe mittet Angelum fuum
tet
Angelum fuum antete, &accipies uxorem inde

:
iilio
meo
coram
te,
& accipies
:
inde
uxorem
filio
meo
16.
5.
8.
quod
fi
noluerit
tecum
venire mulier in ter-
ram banc, purus

Aug. Iccut. 78.
t.
eris a
juramento hoc
autem mulier noluerit fequi te non teneberis juramento filium meum tantum ne redu8. fin
,
cas illuc.
9.
Et pofuit puer
manum
fuam fub femore
9. Pofuit
ergo fervus
fui
,
manum
illi
fub femore
A-
5.
J50./.
Abrahae ,
10.
& juravit
ei
de verbo hoc.
braham domini
hoc.
1
&
juravit
fuper fermonc
Aug. 1. 16. di era. Vet, c. 15. t. 7,

418. f.
Er accepit puer decern camelos de camelis domini fui , & de omnibus bonis domini lui Te-
o.
Tulitque decem camelos de grege domini

abiit
,
fui
&
,
ex omnibus bonis ejus portans
fe-
cum
& exlurgens profeftus eft in Mefopotamiam

VU
L G A T A
cum
profeftufque perreiit in
Mefopotamiam ad
in civitatem Nachor.
urbem Nachor.
NOVA.
I
1 1
Cumque camelos
fecilTet
accumbere extra
oppidum juxta puteum aqu.-e vefpere , tempore quo folent mulieres egredi ad hauriendam aquam,
dixit:
obfecro
Domine Deus domini mei Abraliam occurre, mihi hodie, & fac mifcritordiam cum domino meo Abraham.
z.
,
,
Versio antiqua.
Aag.
i'm
Vuioata
I } litE
.
nova.
,
qii/tfi. 1
51.
1 3.
Ecce ego
fto fuper
fontem
aquae
Ecce ego
fto
prope fontem aqu

civitatis
fi-
Gtn. 410.
i'
habitatorum hujus
4. Igitur puella
cui
:
egredientur ad
hauriendam aquam.
Aug.
gtixjl.
3.
65.
14
wG^B.t.
595./
quoad
adaquabo camelos tiios, ru, ufque bibere delinent

Bibe
&
&
ego dixero Inchna hy;
driam tuam ut bibam

quin
&
ilia
refponderit
:
Bibe
&
5
.
camelis tuis
dabo potum
:
ipfa eft, quara
prsparafti fervo tuo Ifaac
& per hoc intelligam

cum domino meo.
compleverac
Bathuel
,
qu^d
Amir.
I.
feceris mifericordiam
I.
Je
occurrit ei Rebecca
habens hydriam
Necdum
intra fe verba
,
&
filii
Ah.
'..<).
b. J 10.
fuper
humerum
virgo autem erat fpeciofa valde
ecce Rebecca egrediebatur
filia
Melcha; uxoris Nachor

Aug. Lieut. 79.
1 6.
fratris
Abraham habens
vij-go erat
hydriam in fcapula fua 16. puella decora nimis , virgoque pulcherri-
NotjE A D Versions m ad
de Gen. col. 3 50. f. ubi pofVquam retuUt hate verba verEyg9 lo' fils 9. r juravit et de verba hoc ; condiiuo addit cutis ejl i]ua Aixerat Abrah.tm ( jf". J. ) adjuro te ; ac Ji diMamfejl,tvit itaje dixtjjet : ptra mthi : & pod pauca adjuro tc , tanquam diceret : jura mihi. Ambrof, xiffe liahit.ib.it dicic 1. I. de Abr. c. 9. col. 508. e. his alludens eiutem ( Abraham iti terris Chananxoritm , ex quo genere Icgitjmam fuccejjiofiem fihi tjujere fugiehat : &c infra , col. 309. b, Ccnfhtrixit autem eum , f de Jemine Chanannoruni uxorem arceOiret domino juo, f. 4. Grace. 'Am' h t('$ tm' yity /UV , ^ /-/ekimGw' , irofuv: :
.,
A N T
)t
Q U A M.
7VT?
fAa/
miht.
fi!
T;
Mi
iyim^.m
j,
0;
afita' /na
accepit
me
8.
de terra qua natus
Jum
qtu , qui jttraz it
Sed in terrttmmeam y ubi n.rtus fiim , ibts ^ ad ty.sT^{y. tribum meam ; jumes uxorem f.lio meo Iftac inde. Qujc Ambrof. 1. i. de Abr. c. 9. col. 308. e. refpiciens , ait f
^
:
dixit ei
lit tret
in
Charran
:
juniori domino juo
^ de proximis Juii ttxorem peteret & infra col. 309. e. Ahrah.im in,
Auguft. Locut. 78. de Gen. to. 5. col. 3 Jo. f. tecum , purus eris a juramento hoc Gr. 'E^ /= ^H t/;\)) m 'yvv^ Trcpeui^yat f^STCt ca tit; rvy '/n Tat'Tiii- , xa?f 0; sen diyl t? o/iz fi\i. Mf. Alex, cum Aid. edit, ifxtt tk'tk ut fup. Edit, vero Compl. o'fxK fiH nn. If. 9. Hieron. quacft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 527. d. Et pofuit fervus majtum fitam Jub J'emjye Abiaha domini Jut , juravit ei fuper verbo hoc. Ita quoqiie in Grxco , nili excipiatur vox , iraii , puer , loco Jerviis , &hoc , irifl , de , pro J'uper. t. 10. Vix quidquam Grseco fimilius Ambrof. etiam I. Et Jurgcns puer projinas eJl I. de Abr. c.9. col. 310. b. legit in Mejopotamiatn. Gr. Kat dyXsU'; i-nofujln , ad verbum , E.t
t.
Si nolucr:t mttlier venire
Jitrgens perrexit.
quit , proxim.tm qfixjivit dare jilto ftio. Similiter Cypr. 1. 3. 'Teftim. p. 313. b. Mtttit puertim fuum ut de Jemine fuo
ttecipiat
^. 13. Grace.
ut in Lat.
1!'^.
'Ui iyu
tVuxct,
&c. Ecee
ego
fleti ,
&c.
Rebeecam filio ejus
IJa.xc.
Ain5l.
:
mill, ap. Profp. p. 104. d. habet

illi
denique 1. dc proJed ex trtbu mea accipies

:
14. Augufl.
:
morat , dicens
t.t
confequentia verba meantecedenna Qitiiyendum quo dijfcyant auguyaticnes itlici'

,
&
uxorem. H-wi /; -^fli avy. Priora hc habenmr in Grace 'TTocT^ , ^nVoTe TOTl &c. dixit autem ad eum puer : Nequanfub finem lie a.7orf!-|c tok vm di, &c.ut fup. si'5 iw TM/ , ohv , &c. Eevocabojilium tuum in terram , tinde , 6cc.utfup. quorum loco Ambr. 1. i. de Abr. c. 9. col. 309. Deinde interyog.itus ,ji nollet venire mulier , utrtimf. dicit 7iam eo Jilittm domini Jni duceret. t.6- Similiter Auguft. Locut. 77. de Gen. to. 3. col. 350.e. Adtettde tibi ne revoces Jiitum meum illitc, Ita quo(jue in Grjcco.
if,
,
ab tllapetitione Jigni
qutt petivit Jtyvui Abrahte
ut
ei
&
Deus pjienderet ipfam ejpjuturam uxorem domini fui Ifaac , a qua ciim petivtjjit ut bihutt , diceretur illi Bibe JJ tu , &c. utlup. Gr. n/f ev , 5, t5 nxfuihii en ismu , ecj; sv -TCa-ViOi/TOLl -TllrîQCli , &C, Kal ('/ij 'PcS/xy.a eJJeto/i su'eto... e'x!" It. I J. Grace TH^ vSf'lct.y s-TTi T^y eîJ.'M 't'Ti'?. In Ml. Oxon. ac edit. Ald:
V. 7. Ctca mire concordant
his
tamen excepiis
habens /7, ott/TH?, Et ecce Rebecca egrediebatur driamjuper bumeros funs. t. 16. Similiter Ambrof. 1. I. deAbr.c. 9. col. 310. b. viigo autem , qu.im vir non cogno~ c. ytygo fpeciofa valde verat : dcjisndil .iittem adfiitem , 'i iniplc-.it 1-j.iyiam , yj deefl
, ,
LIBER GENESIS.
VuLGATANOVA.
ma,
I
Cap.
XXIV.
earn
:
67
/mh.
i- i'iC.
VeRSIOANTIQUA.
autem ad
Pauxilluni
&
7.
Incognita viio
defcenderat
,
vir
non cognoverat
defcendens ad fontem ,
deifa.
c.
fontem,
& irapleverat hydriam

Occurritque
ei I'ervus
,
:
acrevertebatur.
ait
:
implcvit hydriam,
&
alccndit.
t>.
&
aqu.-Emihiadbibendumpra^be de hydriatua. ceBibe, doniine mi 18. Qu-c refpondit leriteique depofuit hydriam fuper ulnam fuam
:
l8
ftdelSiot.
& dedit
19.
bant.
ei
potum.
ille bibiflet
,
Cumque
adjecit
Quin
&
re-
camelis mis hauriara
aquam, donee
in
cunfti bi-
10. Eatundenfque hydriam

currit ad
canalibus
:
20
& adaquavit OmnCS
Camclos
CJLIS.
Amhr.
Jil"'.
I.
i.
</
puteum
ut haurii-et
aquam
&
hauftam
'
c
a,
9.
jio.
r.
omnibus camelis dedit. Ipfe autem contemplabatur cam tacitus 1 1 fcire volens utrvim profperum iter I'uum feciliet
.
in.
Dominus
2 1.
an non.
:ii
,
Poftquara autem biberunt cameli, protulit

,
accepit inaures aureas finp;iilariim drach,
vir inaures aureas
appendentes
ficlos
duos
& marum & dlMS Vllias dedit in ITUnuS CJUS

aurecrum pondlis eai-um.
^3
Fide Not.
dcccm
armilias totidem
pondo ficlorum decem. 15. Dixitque ad eam Cuius es filia

:
indica
mihi
eft
in
dorao patris
tui locus
ad manen-
dum?
VULOATA
ch.-B
NOVA.
eft
14. Quse refpondit Filia fum quern peperit ipfi Nachor. ,

:
Bathuelis
filii
Mel-
plurimum dum.
apud nos ,
& locus
fpatlofus
ad manen-
Et addidit
dicens
Palearum quoque
& fceni
VULGATA
16. Indinavir
fe
NOVA.
VeRSIO ANTIQUA.
Domi-
homo,
&
adoravit
z6
adoravit
DominOt.
.
Aug. IccHf. 8o.

3.
num
Benedidus Dominus Deus dominl mei Abraham qui non abftulit mifericordiam refto itineiX veritatem fuam i domino raeo , re me perduxit in domum fratris domini mei.
27. dicens
: ,
351.. I.
81.
2j
ritatem a
quoniam non
dereliquit ]'uftiriani& ve-
dominO meO
h,m Loan. W.
&
2.S.
Cucurrit itaque puella,
& nunciavit in do-
:i8.
Et
ciirrenspuella, nunciavit in
domum ma-
/' i"""- 8i,
mum
matris fu
omnia qua; audierat.
tlis fujE
VULCATA
19. Habebat autem Rebecca fratrem nomine Laban , qui feftinus egreflus eft ad hominem , ubi erat
fens.
NOVA.
locutus
eft
Hec
) I
mihi
,
homo
:
bat juxta camelos

.
&
venit ad virum prope fontem aquir

:
,
:
qui fta-
dixitque ad
eum
Ingredere, benediifle Do-
30.
Cumque
vidlffet inaures
&
armilias ui mani-
mini
cur foris ftas? prseparavi
domum,
Q U
A.
,
&
locum
bus fororis fui,
&
audilTet cunfta verba reterentis
camelis.
VuiGATA
3 i.
,
NOVA.
:
VeRSIO
ac deftra5
A N T
Et introduxit eum in hofpitium fcnum vit camelos deditque paleas
Sc
aquam
qili
&
& aquam
bus virorum
lavare pedibllS CUm CO Grant.
ipfillS
& pcdi-
Jtem Lcmr, 83
*"'
ad lavandos pedes
rant
ejus
&
virorum qui vene-
cum
ait
:
eo.
eft in
,
5 J.
Et appofitus
confpeftu ejus panis.
Qui
Non comedam
ei
:
33
Fide Not.
meos. Refpondit
donee loquar fermones Loquere.
VuLGATA
3
NOVA.
j6. Et peperit Sara uxor domini mei filium domiin fene<5tute fua , deditque illi omnia qu^t ha-
4.
At
ille
Servus
inquit
Dominus benedixit j^. magnificacufque eft. dedit

:
&
Abraham fum domino meo valde

:
allnos.
,
&
ei
oves
& boves
,
ar-
no meo
buerat.
gentum
&
autura, fervos
&
ancillas
camelos
&
NoTiEADVERSIONEMANTIQUAM.
Gr. 'H /f TapÂc; {fy xaAif rri o-^s: 6ô//)a* âp&sco; h' oî'p UK =7c&j cti/TH)'' xaracCaâ Ss eyri tmc 77Hyw , iirmci tw viflcii Wb;, j, i4Zv. In Mf. Cott. ac edit. Compl. deeft. KKTiT; pod ulflou. Auguftiiius etiam
aftendit. ^
,
V. 23. In Gr.
7th/>
to'tc;
,
/ic
Kal ewnpuTuCiy
fioi ,
ccut^^
fiVf
0i/cy
tiVc;
ii^ri'
ef;
dmyyttôy
si eV/
^/jc? Tty iraj^t

1.
rS
xaTaAi/oa;.
Quae
ita
exprimit Ambr.
ea
,
i.de
hcjpi^
Abr. c.9.
tio
,
col. 510. c.
El jint/iv!:
:
al>
Ji
hens
ejjit
fup. obfervat Graccos non habere , CDgncverat vit , quod , inquic , uideiur \ inconjequem.
{ed ccgno-
^ ciijus effet filit.

z6. Ita in Gra;co
DfossziiVmss
Tf.
tm Kvflw addit Au-
t.
18.
Ambr.
1.
i.
de Abr.
c. 9. col.
310.
c.
Ut dedit
guft. Nohz! u/iiatitm eftdicere,

if.
Kal iiiiriistt dvrit , Et potavit eum , , Gr. &c. t. 20. Gr. Kal v<^p!utxTo Wia.? Tcaf xct/iimoii;. f 22. Hieron. quseft.Hebr. inGen. to. 2. col. 527. d. Et tiilit vir innmem auream , didrachmum pondiis ejus. Gr.'E>af> arip'ji-Troi; itie-ria. Xf'-S. aVa J/)aX/w o^zb;, Jifo 4fM"t fVl Tai; ji Jsxx yjvoSt mvi x-'f^ dtiTvi KVTur/. Mf. Oxon. non habet , J-faxnit , iei JlJfXXH" >
. ,
puero hihire
27. Gricc. ab his incipit

Sec.
,
Adoravit Dominum. Kl u-mf Ev>.oyimi Kl-
p,55j
Subinde
un &c.
vn.
t^. 'f.
iyxariM-^! -rm /.icci/rn ut in Lat. In. Mf. Alex, ac edit. Aid. deeft ,
fie
:
li;
h'k
28. Itidem Craccc. 'iSuimt 32. Grace

Ka.1
i,
vJuf
yi'-âSx'
&c. ut la
Lat.
* ?? Grace.
fiittr
irxfiiMiv iureii frt; .?-/?>, znj
al. tfiVfXA""'.
QJ
ii\\
fxyio ,i-xi ri
Mm!
I*e
^x
p'i!>tT(t
^Kj&c,
Tom.
I.
ij
, r
68
Axg. ./ujp. 6^.
no'.w.. 5.5514.
-,7
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
Non
:
Cap.
XXIV.
NOVA.
,
VULQATA
57. Et adjuravit
^-Chaiunioriim,
liimes uxoicm filio meo a filubus inter qiios ego habiro ia terra
Non
accipies
,
eonim
-;.
nan.Torum
me ilominus meus dicens : uxorem tilio meo de tiliabus Cliain quorum terra habito
:
fcJ in
domum p.itris
mei
ibis,
& in tribiim
inJe.
58. led ad
domum
patris
mei perges
filio
&
:
dc
me.im ,
&
fumes uxorem
tilio
meo
cognatione mea accipies uxorem

59. ego vero refpondi
noluerit venire
meo domino meo: Quid

?
(i
mecum
muiier
At<^. Incu,. Z^.

* 5-
.(o
55'-
''
mittet angelum
Dominus cui pLtciii iuum tecum
ante ipiiim, ipfc
40. Dominus, ait, in cujus confpedu amdirigrt bulo , mittet angelum iuum tecum , viam tuam accipiefque tixorem filio meo de co-
&
gnatione
41,
inCtu.
1.5. 354.''.
Tunc innocens
eris a
juramento meo.
de donio patris mei. mea 41. Innocens eris a malediftione mea, cum veneris ad propinquos meos , non dederint
&
&
tibi,
IVtTcn. can. Jj-
42
fi
isn.l. i.r.4. 175.

yJljrrotl,
t]'f.t[i^
tu dirigis \iain
4-;.
Domine Deus domini mei Abraham meam per quam ego ingredior
,
xi
41. Veni ergo hodie ad fontem aquE, &: dlDomine Deus domini mei Abraham , fi dire:
Iltlr.
t.
2. 518. J.
As^.
f.
Lociit, Z6.
J.
J51.*.
filix ecce ego fto fuper fontem aqux; hominum civitatis egredientiir ad hauriendam aquam , erit \'irgo, cui ego dixero Da mihi bibere paululum zqux de hydria tua camelis tuis dicet mihi Et tu bibe, 44.. hauriam hxc muiier eft quam paravit Dominus
&
&
qua nunc ambulo virgo, fontem aquse qua egredietur ad hauriendam aquam , audierit ^ me Da mihi pauxillum aqua; ad bibendumes
xifli
viam
meam
in
45. ecce
fto juxta
&
hydria tua
&
&
44.
tuis
& dixerit
:
mihi
Et tu bibe
&
cameli
hauriam
filio
ipfa eft muiier
quam
prsparavit
famulo fuo Ilaac
Dominus
domini mei.
VULGATA
45
ruit
Dumque
:
h-ec tacitus
mecum
, ,
vol verem
appain
turn.
NOVA. Bibi, &

refpondit
adaquavit camelos.
,
Rebecca veniens cum hydria

defccnditque ad fontem
:
quam
portabat
47. Interrogavique earn
&
dixl
Cujus es
,
filia ?
fcapula
&
haufit
aquam.
Qus
&
hint Lecut. S/'
Et aio ad earn Da mihi paululum bibere. 46. Qua; feftinans depofuit hydriam de humero, camelis tuis tribuam podixit mihi Et tu bibe ,
:
quern peperit ei
Nachor , Melcha. Sufpendi itaque inaures ad

Filia Bathuelis
filu
fum
ornandam faciem
ejus.
ejus
&
armillas pofui in manibos
&
Versio antiqua.
48 Et benedi.xi
VULCATA NOVA.
48. Pronufque adoravi Dominum , benedicens Domino Deo domini mei Abraham, qui perduxit
Dominum Deum domini
SSI.'.
mei Abraham
me redo
itinere, ut
fumerem
filram fraais
domini mei
/uj,
in Gcii.
qn.tfl.
I.
filio ejus.
66.
r.
5.
594.
ad
in
juftiriam 49. Si ergo facitis mifericordiam , renuntiate mihi, ut redeam dominum
&
49. Quamobremfi
ritatem
aliud placet,
facitis
mifericordiam
;
& ve*
meum
cum domino meo,
indicate mihi
Idem
.3.
3
Loctit.
88.
dextram
aut riniftram.
&
hoc
dicite
autem mihi, ut vadam ad

fin
51..
Ak^. (JU.TJl. 57. 51. Ecce fuGen. t, 5. 354. f. recurre,
Rebecca inconfpectu mo, accipiens uxorfilii domini tui, quemadmoduni locutus eft Dominus.
&
lit
dexteram , five ad liniftram. Bathuel 50. Refponderuntque Laban Domino egreflus eft fermo non poflumus extra placitum ejus quidquam aliud loqui tecum. 51. En Rebecca coram te eft , tolle eam , fit uxor filii domini tui, ficut loproficifcere , cutus eft Dominus.
&
&
&
NoT.E AD Versionem antiqua

quo redeunt
ifla
m.
AmbroHi
1.
manducavit ptier qttdm mandatitm Domini exfeqneretilr. xi/f/c; t. 57. Ita primiim in Grseco Kal I'fU'A ni verbis HH , iiim , Ou hain , &c. quse Augufl. leddit his Servus Abrahx , narram qiixfibi m.ziid.itafiier.tnt a domino &c. verba autem fng , dicit titmfibi dixtp : Non Jumes , fcqq. optiine concinunt cum Grsco , fi excipias unum inter qitoi , pro quo , '. 0'? , in qiiibiis.
Non
prill!
de Abr. c. 9. col. 51 1. c. Abrahx app.yiinm /ibi panem ,

i.
:
mihi paululum aijua , ut tiia. AiiguH:. vero Locut. 8(5. de Gen. to. ut fup. Clim verba fua , inquit , n.maret
xm>
,id
eam
Da
Ulam
fer'jiis
:
lii
hydria
5. col.
551. b.
Airraha
,
o.c dixit acceffitrlis
ad fontem
,
zta narrat'tt
Kt
erit ziirge,
cut eto dixero
:
:
Da mihi
'li i
Iptine ptijilltim aqiij: de hydria faa.
In Gi.eco
)t-
(ic
I'/i FVOJ
sf^'sma
i-iri
mt; ttv/vi ti uJ ami;
a/ iv-jZTefiii T^y K^hfJ-Ttuy -nî; wiMoig tATcpet/iyTCtt dy^' eV' "' Ta/> ts"? , >' ky f'l'^ f'^ru , ttaTmt ft; w~cai iiS'jsf'
J,
f. 58. Nil Grajco limilius. If. 40. Gr. habet , Kt//c5

liqua ut fup. in Lat.
il.
Q'.k
sen
Dominus Deus
fJSi'
re-
tui; u'J plcu; c fiixfoy liS'oif. Mf. vero Cotr. pro IjUr/ttc, hab. t'sHxa, deinde Mf. Alex. sVl tw -mr/Ky , pro =VJ ni ipfe quam edit. Aid. eêx.i/'cc/7rn-ii!i , pauluque poll: tarn fub finem idem Alex, cum Cotr. TKi , pro fXTs/iEuoKTai ,
ex.
&
41. Grc. Tot.

a-TT
:
kSm?
to tk; pa?
i^'y.a
fie
invertit voces
,
ô't'ooV
fite
/uiKpo/ vJ'ccp
fit
tu; ciffidt;
w
Quidam poft if a? p.v rurfus Ad haec Augufl. fup. Quod
, ,
.
qu3c kfliones variae, textds Hieron. limiles niirccon-
6^5
labim
T?
j,
ifxa/JX fa. ^
firmanr.
refponderit
adduiit
,
diri
,
n
,
OfXK),u fiU.
inquit
L.ttini codices
n.trranu
Jnvo
Air.th.t
qux
jihi mandaiierat dominus ejus
mento meo
didto
tu::i.
, ;
vel
juracione
Tunc innocens eris mea , Grxci hahcnt :

;
a juraa male-
44. Hieron. 1. I. contr. Jovin. to. 4. col. 175. f. Tt camelis tuts hauriam : hxc erit Et in bite , uxor , qtt.im pneparawt Domiitus filio domini met. Similiter
ir.
:
Grsce
yvyri
liV
prrter teqq. Keel siVii
fto:
v^fiuwuur
tivtv
i.
meo
o/iz:;
tnim
dicitttr , jnr,%tio
ifx.
maledic3.
Tw
i/Ttf hsfiXTiyrt
ICGCxx.
If.
48. Itidem
Qmci.
,
*-.4X. Melius Auguft. Locut. 85. de Gen. to.
col.
JJI.b.
in earn.
St tttprofperas
viamme.tm
/ tvv
qua
eô tiiinc ingredior

tjii'-
Gr
e/
ivciaii t'M iô/
fa ,it
1.
^y-^
-.tc-
t. 49. GrKc. addit , vfir^ , vos , ad verbum facitis , pofl dominum nicttm ; ficut hoc , u i \ fi .fin atttcm non reliqua optime quadrant. In Mf. tamen Alex, deeli , f! Jl
lj.it.
f.vo/aa: it fTH.
Mf. Alex.
175.
f.
r/u
:
voftlv'ofiXl
r.
s'.t"
v.ur'.'r.
In
Oxon.
tic ,
.TTxyytimTi nî
i
ii
Jifui, iV.rfS-y"
r, vocem, filii
,
t.
45. DifTimiliter habet

,
idem Hieron.
Ecce
concr. 3ufletero fup,

,
*<=
Tf . J I.
via. 10.4. col.
en verba
dum
Vix melius
uiS,/ili.
Cisco
priEter
pro
fcHiim nqitx
vitô y.v egrtdtitur ut hiariat aqii.tm
'^ dt-
qua
tw
, : ,
LIBER GENESIS.
VU
5 1.
Cap.
XXIV.
S
1
69
U A.
L C
AT
NOVA.
puM
Abraliam, proac
dit
E H
O A N X
'i
Quod
cfim audiffct
cldens adoravit in
5
;
.
tenam Doiniiium.
,
Piolatifque vaiis argenteis , ,& aurcis

,
53
vafa aiirea,
&
argentea,
&
veftem de-
Anibr,
I.
I.
J,
vertibus
dedit ea Rebecct- pro muiicre
fracii-
Rebecccc
Ah
bus quoque ejus
& matri
,
dona obtulk.
VuLCATA NOVA.
J 4.
Init<?
ibi.
convtvio
vefcentes pariter 6c bibcntes

,
proficifcetiir.
manferunt
Dimittite
J J.
Surgen^ autem man^

,
locutus
eft
puer
56. Nolite, ait,

rexit
me
retinere, quia
Dominus
di-
me
ut
vadam ad dominuni mcum.

fratres ejus
viam
meam
dimittite
me utpergam ad domi-
Refponderuntquc
neat pueila faltcm decern dies apud nos,
& mater Ma& poflei

:
mun
meuni.
VULGATA NOVA.
J 7.
VerSIO ANTiqUA,
,
Et dixerunt
Vocemus
puellara
& quae-
57
58. Fide
Not.
ramus
58.
ipfius voluntatein.
Cumque vocata veniffet , fcifcitati funt: cum homineifto? Qua: ait Vadam. & nutricem illius 5 9. Dimiferunt ergo eam fervuraque Abraham , & comites e;us
Vis
ire
:
5q.
Et dimiferunt Rebeccam forotem

, ,
fmm,
Himr..
^^^''-
^nxH.
& iiibftantiam ejus & fei'vum Abraham & viros

qui
'
^- Ji!- *
60. imprecantes profpera

dicentes
lia
,
:
forori
Cux
atque
niil-
Soror noftra es
crelcas in mille
&
poflideat
femen tuum portas iniraicorum
cum eo erant 60 Soror noftra es , efto in millia millium , hxrediiatem obtineat femtn tuum dvitates adverfariorum.
Aug. quxf. 6Z
'
&
3-
594- 1-
fuoruni.
61.
(is
Igitur
,
Rebecca
&
puellje illius,
;
afcen-
camelis
fecute funt virum
qui feftinus re-
vertebatur ad dominuin fuum.
6i,
Eo autem tempore deambu'abat

dvicit
Ifaac
eft
62
Et ipfe habitabat in terra
auftri.
}iierort,
ijuafli
per viam qu/2

Sup. 16. Viventis
ad Puteum
:
cujiis
nomen
Hfir.M.Jlg.*.
&
videntis
habitabat eniin in terra
40.
auftrali
Ci 5
.
& egreflus fuerat ad meditandum in agro

jam die CLimque
:
65.
&
egrefTus eft Ifaac exerceri in
campo.
inclinata
elevafTet oculos
vidit
ad vefperam
camelos venientes procul.

64. Rebecca quoque, confpeifto Ifaac, defcendit de camelo
,
:
65.
Ipfe
& ait ad puerum

operuit
fe.
Quis
eft
>
ille
homo qui
ei
65
&
tulit
theriftrum,& operuit
fe.
Hi'iTOB.
^Hx/it
renit pereft
,
agrum in occurfum nobis
Dixitque
dominus mens. At
ilia tollens cito
pal-
lium
NoTjG AD Versionem
55. InGrzcoprimiim, KaJ iifn-f/.a.e, i Traif, ^ proferetts puer i celiqua utiii Lat. Grsecum tameii addit ttiopx eiij)t5 Tw ct/fXftw ai^TH5 , ^ TV, ^MTpi auTJi;, qude AmTf.
:
A N T
,
Q U A M.
,
nam
bono
ijiiidam
garruliiatem
fed
quajt verbofiratem
,
Km
qiiantUmnd Latinum
invenittir
,
eloqu:7impcrtiT:et
,
I'ix attt
qua in nun*
quam
ut dixi
in Scripturis plerumque in
brof.
memorat
his verbis
Honoraniur atttem
Jj
pmenteS
bono dicitlir
dioJiiRme
^ z'idetur mibi Jignificare animi affetlnm ,fl^l:
tniineribttSt
J7. 58. Grc. Kxf'fiw/mt nv rx'J'a, j, ip'^nca/ntv TO s"o',a afT5. Kal ey.tt?.oac tmj' *Ve/;tza>' , i^ ci-jtx/ cii'Tn* Uopeviii] /usrz ry x.^p'^-Tra -rvVe ; h Jf siVe* flcpeucojua;. Eorumdem meminlt Ambrof. 1. i. de Abr. c. 9. col. 311. e.
fit'.
aliqmd cogitamis cum deleilatione cfgitationis , tiiji Item h^cc verba Grxea niehits intelltguut. Quod auiem nit : Et egtelTus eft Hieron. fup. hic habet ut exerceretur in campo , quod Grxce dicitur , a'yc?;^)taltud jenmtnt qui
oai,
in Ilebrxo legitilr
,
Et egrjfui
vefpera.
ejl
h'aac
ut lequeretur
Confulttuy ptwlLi nan de fponjalibits fed jam defponftitu viro de profedionis confnhtttr die ; nee immerito diliUienem non adtulit , jure etcnim properart debuit ad madicens
:
in ag!-o
incUnante
jam
Utiiufque interpre:atio-
nem
rita/n,
T^.
confirmat S. Arabrolius in Pf. 118. f. 27. col. 10 1 5. 'jel liallucinari , ; aô>f%M5a/, vulgo aj}in;atttr , c;/;.%fvel yplufquiim oportet laliquid Icqiti. Etpuftpauca
a. dicens
:
59. Grace. Kctl
e'î-rrt^-^tcv
'YtC^'x-Ketv
tmk
,
k, J,
rcc
%i'a
vel balhicinatio
videtltr long.t qu.tdani effe mcdita'io,

:
V'TTCLpôvrat
CO TV.
afTn^
toc ttouJcc tv 'A^pacxfi
TV$
fîsT
(^ morofa
quxdam
mentit intentio
,
a q:'o ncrt long

F.t
abeji exer-
citium
,
:
vel animi Exivit in

,
vel corporis.
infra
ad hunc Gecef.
:
60. Ita primunl Grace : Ka! iv').iyext'TtSex.>txy,i) yr^, pro quibus Auguft. ibid. Rebecca dixerrtnt Jra' tres ejus priificifcenti ; reliqua probe coiiveniunt cum Grxco,
)?.
prretf
ii
excipias
millium.
vocem , mtllttim pro qua Apud Ambrof, 1. de Ifaac , c.

,
/^vpixJ
col.
5
uj,-
decern
f.
;.
j8.
lie
Efto in millia
rum
civitates.
millinm Gr. Kal
^ femen tuum ptfjjideat

;caT(j)y.s/ sV
adverfaria,
campnm Ifaac , addit : Gr.uiis dixit , Latinui , deambulare , vel exerceri Rebecca videns patrtarcka.... exi' parabantur nuptix veniebat divit in campum , diffundens acrimoniam Jhx mentis Item 1. de verfis utiqite cogitationibus exercebat animum. Ifaac, c. I. col. ;y6. a. Jp!e eft mitis , iuquit , qui velocum
ei<!'o>^'.%n-,ai
v.M:povz^wxT</> tc otte/j^k ck
5cc.
niente Rebecca
c. 5. col.
exivit in
T^.
6z. Graec
ivrlt; iTs
rn
7J1'
tJJ tt/jo;
AiCec.
;j8. d. de
campum abahenare & Infra Elevabat r.r.iDavid loquens , ait

: :
Terra aujlri
, Geraram Jignat , refte Hieron. #. 6%. Grace. Ki ii^\Aker 'Icawit eiS't,M%^KX: t'( to xtJ'/o/ TO -Trpli; Tei'ah;. Edit. Compl. habec , <V tw tsJ'lu, Similiter Auguft. quaeft. 69. in Gen. to. 3. eol. 59^. a. le-
mam faamficut
habent
,
Ifaac in
campo
vel abalitnahat
vel, uialii
git
Et
,
exitt Ifaac exerceri in
campo meridie
,
ti^ti ,
proptie
deambulabat. fxo ciJ'iiM%icu , Symm. hab, .\a' AiTcot* , Aquila , o/^tîtcai. >.aC?sa to ^^pi7^r , ftpiiU'-iTe. n' /5 t- 6j. Gra:c eti.ii>t Tberiflrum , tefte Hieronymo , pallium dicittu- genus
,
iignilicat
pomeridianum tempus
, ,
id
ell: ,
vet tionam bo~
nunc
ram
vcl ante folis occajum

exerceri
y
ut Hieron. ibid, notat.
verbo autem
ita dilferit
Auguft. fupra
De Qui
quo mulicres provincix illius vclanc. ait: tiir. UndeTertul. 1. de eoron. mil. c. 4. p. 189Rebecca, confpeth procul fponfo, veUmen in-j.tjit. Item Am'pr.
Ar.ibici veftimenti
.,
I'erbiim de hac re
Gracum
nejciunt
exercitalionem corporis
1.
I.
de Abr.
pHtant : Scripium eji Grxce , a/o>%mi' dJcf's'^fTr , vera fid animi exercitationem pertinet , fi-pe z'itio drpriiatur ; more tamen Scriptrtrarum plerumijue in bono potiitur. Turn
ad fponl'um ; & infr.1 Cumvetucum tnterr.-gafet ret Rebecca , vidit haac deamb'tUntem ! H quiscljit , ccgn-.to qund ipeefflt , aiiduceretur uxor , dtjCSHvehe-etur camelo
,
c. 9. col.
511.
c. his alludeiis
dicit
:
Cum
veniebat
addic
tro
ifto
verba
jaidam
interpret, liifunt , exercitacio*
dii
'^ caput jHiim tbnubcre capit.
70
66. Servus autem
vit Ifaac.
LIBER GENESIS.
Vu
,
Cap.
fus,
XX V.I
uxorem
:
L G A T A
,
cuniflra
q\ix gefferac
naira-
inatris
&
accepit earn
& in tsntiimdiac-'
lexit earn, uc
in
dolorem, qui ex morteraatris ejus
67.
Qui introduxit earn
tabernaculum Sara;
ciderat, temperaret.
CAPUT XXV.
Versio antiqua.
Ah^. I. jS.^'cii'' Dei, c. 54. t. 7. 448..
Hieron.
qil.tjl.
Vulgata nova.
A
Jlx.
z.
Djiciens
autem Abraham
,
fumpfit uxo-
rem ,
cui
Vihr.
1.
1.
518.
c.
& Jecfan, & Madan, & Madian & Jesboc, & Sue. & Madian, & Jesboc, & Sue. Etfilii 5. Jecfan quoque genuit Saba, & Dadan. Fi3. Et Jecfan genuit Saba, & Dadan. Dadan lijerunt Allunm & Latuiim , & Dadan flierunt Afurim &. LatuTim & Laomim.
5c peperit
1. qu.T peperit ei
,
nomen Cethura ei Zamram & Jecfin ,
& Madan
-A
lii
Braham verb
ne Ceturam
:
aliara duxic
uxorem nomi!
i. P.ir,
5^.
Zamram,
Loomini.
4.
Etfilii Madi.in
.Tephar
:
&: Aphcr', &:

lii liiii
E-
4.
noch ,
Atig.l. iS.il'civ,
& Abida
6c
Aledea omiies
Ceturx.
Opher,
5.
At veto ex Madian ortus eft Epha & & Henoch, & Abida, & Eldaa omnes
,
:
hi fihi Cetura;.
5.
,
Dedit autem
Ifaac filiofuo
Abraham omnem cenfum

dedit
Deditque Abrah.im cunfta qus pofledefiliis
Vet, 448.
c.
34.
7.
fuum
6.
rat, Ifaac
a.
&
filiis
concubinarum fuarum
Abra-
6.
autem concubinarum
ab Ifaac
,
largltus eft
filio
mu-
ham
dationes, dimillt cos ab Uaac filio ilio, adhuc fe vivo , ad orientem in terram orientis. Fide Not. J
Hurcii. in Sspion,
I.
t.
&
nera,
& feparavit eos

ipfe viveret
fuo
dum
adhuc
7.
Fuerunt autem dies
ad plagam orientalem. vita; Abraha , centum

eft in
feptuaginta quinque anni.

8.
,
Et deficiens mortuus
efl
Abraham
:
in fenec-
8.
Et deficiens mortuus
,
feneftute
:
bona
c. d. J. ifi+J.
tute
eft
bona , Icnex , & plenus dierum ad populum fuum.
6c appoiitus
pro'.'eft.sque .ttatis
&
plenus dierum
congre-
gacufque
eft
ad populum luum.
V
9. t fepelierunt
U L G A T A
filii
NOVA.
II.
filio
tis
eum
qus
Ifaac
& Ifmael
:
fui in
filli
Et poft
videntis.
obitum
illius
benedixit Deus Ifaac
fpelunca duplici
fixa eft in
agro Ephron
ibi
ejus, qui habitabat juxta puteura
nomine Viven-
Seor Heth.-ci
10.
fe
,
h regione
Mambre
Heth
fepultus eft ip-
&
li.
quem emerat i
tilils
&
Sara uxor ejus.
quem
peperit
HcB funt generationes Ifmael filii Abrahs, ei Agar yEgyptia , famula Sars
:
Versio antiqua.
f.
VULGATANOVA.
I
Auj^. lociit. 89. 5. 33i-'<Jiieren.

qttisfl
13.
Hxc
funt
nomina
filiorum Ifmael fecunlis lis
;.
& ha;c
,
nomina
filiorum ejus in vocabuj.
dum nomina ;iencrationum eorum. Fnmogenitus

Ifmaelis Nabaioth,
6c generationibus fuis. Primogenitus Ifmag-
&
Cedar
Bth.t.
1.
J15.
c.
Nabaioth fam
14, 15.
phis
,
deinde Cedar
& Adbeel & Mab,
p^
1.
15.
14
15
& Duma
6c
Tiieman
&
Cedema.
Hadar, & Cedma.
Mafma quoque, & Duma, & Maffa , & Thema , & Jethur & Na,
N O TvE
:
AD Versionem ant:
xal
ii-iTi':xnr
,
Q U A M.
:
f. 1. Itidem Grsce. Ita rurfum ap. Auguft. qu^ft. 70. in Gen. to. 3. col. 395. b. prater iioc , nonunc Ceth:iram , pro aii ncmeri , Sec. Apud Hieron. quJcfl.Hebr. to. z. col. yi?. c. fie Et adjcctt Abriibam , 2/ "cirpit uxorem , J^ "'"f
eju;
,
t. 7- Sequunttir in Gra;co TB? ^f'Ks'AEpaifl oca eiJhosk,

quae
Ta~7a /s
ra.
eVn M^fpa
Edi"
ix.a.lii iCJ'i/iH/.m'/'cc-TftTi
de
ifta
civit.
Cetura. Gr. Xi-rlvfiX.

2.
cidii ejj[t
narrando ita exprimit Auguft. 1. 16. Dei , c. 34. col. 448. c. Et mortuus eft Abraham , annmum centum feptuaginta qtiitiqf.e : vox tamen
,
^.
In Gracco
'
Etej:*
J? dv-ra to/ Z5,Cf ac

,
K^
tov
qninq:te
8.
abeft a Mfs. Auguft.

:
'let,it ( edit.
Jka
( al.
Ccmpl. 'Imcij, Mf. Cott. 'leji/ ) j, to Maed. Aid. Ma/ct Mf. Cott. Ma/i' ) j, TSf Hai ii.fi
,
Ma/w
3.
K, T31'
) 5.
TM 'U'Am,
ij -rot
XaiL Mfs. Alex.

) )
&
Cott. Smi/e.
Grscco ad verbum at qusft. Hebr. to. 2. hab. idem Hieron. Et mortuus eft Abraham in jenedute bona , fcncx i^ plenus , i^ coUeilus eft ad populum fuum : turn addit Mali tn LXX. Inierpretibiis addituni eft :
t.
Ita in
b. iic
col.
yzp.
f.
(la,
Grace. 'Ie^ki'( Mf.Cott.'Is^^r
J^s
syirmcnoi Xx-
& deficiens
Abraliam mortuus
imiiiinui.
(
eft
quia non convenit Ah>\t-
A/k.
Mf. Cott. AaJdy.
Tiol J's
Ae/k 'Ac-
CKfieiV
7StH>,
h-i'f-
(
K)
Cott. viol /s Ax.J'xi iyintis '?aMfs. Alex. NaSosi!^, Xj'AnfU/i, )ij Aajva-Afi , , Aaoo,
,
&
K,
A jjs.'p , j, i-rux . T.ol Te Ma/iafi Ttfaf , ir. 4. Gr. 'ASf./a ^ Mf. Cott. 'ASipi, al. 'KtJi., ) j, 'E^/a-/,
>:-
tamen in edit. Vulgata & refpondetHebrô.) Deinde Hieronymus Illud quoque quod inCranot pofuimus : In feaedute bona fenex 5: plenus Similiter Ambrof. cis codicihus poiiitur : Ilenus dierum. Abraham, celcbratis filii 1. I. de Abr. c. 9. col. 312. e. ait
h.t defi-eie \^
Eft
jrajT?^ tToj iioav

't. J.
vm
Xfr/Kfct?.
1.
,
J44.
e.
Eadem iterum refert Augufl. necdinimilia Gtscum habet

v7rcif,-yj>rl a.
,
de pat.
nifi
y
to. 6. col.
,
excipias ifta
mel, Hieron. quaeft. Hebr. in Gen. col. J29. a. ( dedit Abraham univerJa qux habuit haac. it. 6. Similia Grsc. habet. Eodemque modo iterum legit A.uguft. l.depat. to. (5. col. J44.e. ufque ad vocem , Jita , nifi quod loco dat;ones , ponit mmiera , e Grseco ,
Tcavla, Tcc
loco pm?iem cenfum
bona feneclute complevijfe d:es. longuva .elate, Item 1. de bon. movt. c. 8. col. 404. d. Abraham , inquit , mortuus eft iiifenetlute bona : & in Pf. 36. col. 804. c. De Abraham didum eft quid nulritus ejjet in jeneilute bona, t. 1 5. Eadem iterum legit Auguft. qujeft. 71. in Gen.
nuptiit
,
to.
col.
3.
col. 39 J.
J29.
,
fuis
Jg
Hieron. vero qusft. Hebr. in Gen. to. 2. nomina filiorum Ifmael in nominihu! in generationibus fuis. Gr. Km tuvIx to. o'rofix'/cc
2,.
c. iic :.Ef h.tc
Tur
y.cCT'i-ifictloi.
K,
HnUt^d
T^Tf.
Taiy y;r;uir dvli' UfcahTMci 'icfiam jj K.i/ p. Similiter Hilar, in Pf. 119. col. 57(5. a.
/o'jMa7a.
Similiter loco cit.

to. 3. col.
de
civit.
f.
qusefl.
70.inGen.
;9J.
phon. I. to. 3. col. 1645. ^- '^S" ' in Gen. to. 2. col. 520. a. (ic liabet
TtJiri'.m
,
Dei , col. 448. b. Sc Hieion. veto in So"'""'' qiisft. Hebr.
ait. Cedar Ifmael fiijje filium.
14
siiir a!
16. Gr.
tl.oi
KaiAt,
SoiS
reddit
lie
,
ii&xi/iir
i/.x
g,KE//!a.
-/.eOi.
OuTol
ai'7:~
'l:fix\ih
kfymlii,
;
^':f
fil:i
Filiis ,iiium caiicubi-
quse Hieron. fup.
dicens
Duodecim
, f;
iju:is habttit
,
dcdii miinera
,
{J d:mijit cot
ah Ifaac
trienta-
fliifue
Itm.
ciini
adhuc viveret
in oriente
ad terram
naftuntur Ifmaeli , ah uno ex his Cedar
e quibiis primogenitus fait

ill
Nabaioth
I'he-
dcferto
CJ
Duma
alia regio
man ad
auftriim
i^
Cedema ad
orientalem plagam dicitHr.
LIBER GENESIS.
16.
caftella
Ifti
Cap.
XXV.
71
VULG ATA NOVA. funt Ifmaelis & hxc noinir.a per

tilii
:
VeRSIOANTIQUA.
& oppida
Et fadi
corum
duoclecim piincipes
tribuuiu fuarum.
17.
triginta
flint
anni vita; Ifmaelis centum
17.
Hi
flint
anni vitx Ifmacl ccntiim
trieintri
lUerofi.
I.
inSophon,
feptem , dcticienfque moituus el} , appofitus ad populum fuum. 1?. Habitavit autem ab Heviia ufque Sur ,
qu.E
relpicit
&
feptem , & dcficicns moitULlS clV , iSc ctt appolitllS ad êniis liiiim. iS contra facicm omnium fratrum fuonim
habitavit
iJ4J-f-''-
Jlieron.
qu.rjf.
jigyptmn
introeuntibiis Ailyrios:
fuib'
lleir.t. 2.
J2y.<.
coram
cunftis fratribus
obiit.
filii
19. Ha; quoque funt generationes Ifaac
Abraham: Abraham gcmiit Ifaac: io. qui cum quadraginta effet annorum , duxit uxorem Rebeccam hUam Dathuciis Syri de
Mefopotamia
ii.
,
zo
lixorem.
accepit
Rebeccam
,
filiam Bathuel Syri

Iibi
Aug.
'.
I.ocul.
90,
de Mefopotamia
^1
<5i
fororem Laban Syri
in
5-
551-'-
fororem Laban.
eft
Deprecatufqtie
,
liaac
:
Dominum pro
qui exaudivic
COIlcepit
Rebccca
ILXOr
ejllS.
Hirroti.
qu^jl.
uxore fua
eo quod
eflet fterihs
Ueir.t.
z.
550. a.
eum
&
:
dedit conceptum Rebecce.

in
iz. Sed collidcbantur

qua; ait
fuit
utero ejus parvuli

,
22
?
Si fic
mihi fliturum erat, ut quid mihi
Aisil.
I.
de
pmJ,
20,
Si lie
mihi futiuum erat

?
quid necefle
concipere
Perrexitque ut confuleret
Do-
hoc Abiit autem Kaac cum ea interrogate Dominum.

J13.
apud Pro 'p. p. loy,

a. pari, I.
c.
minum.
Run.
10.
9.
z}.
in
utero tuo,
,
de.irur
Qui refpondens alt Du;c gentes funt & duo popuU ex ventre tuo divipopulufquc popuUim fuperabit , & ma, :
Et
dixit
Dominus Rebeccx Dui KDtes

:
in
Cypr.
I,
I,
Tepim,
jor ferviet minori.
14. Jam tempus pariendi advenerat, gemini in utero ejus reperti funt.
i
55
.
& ecce
,
utero tuo liint, duo populi de ^'entre Uio di\'idennir , &. populus populum lliperabit, &. major ferviet minori. z^ & ei erant gcmini in Utero ejus.
j:
&
280.
c.
Aug. Locut. 91,

I.
i-
iii.e,
qn.ejl,
Qui prior
egrefi'us eft
rufus erat
:
& toeft
Et egreffus
eft
primuS rubeUS
tOtUS ficut
Hieron,
tus in
morem
pellis hifpidus
vocritumque
pclfis pilofus
Hebr.
t.
2.
Sio.b,
M.U!b nomenejusEfaii. Protinus alter egrediens, planI. z.
tam
fraCris
tenebat
manu
&
idcirco ai3pcllavit
eum
Jacob.
i6. Sexagenarius erat Ifaac quando nati funt

ci parvuli,
26
T'ide
Not.
NoT^
ir.
AD Version EM antiquaji.
,
17. Optimo
, Ik.
Grseco, geminata voce anni
nempe
ante vilx
it.
foH feptem.
Hebr. to. 2. col. yjo. a.relaiis his verbis quafi ex Hebrio , ^ movebantar jilii ejus in ea addit iVo motione iAJf. /n,
:
/e Kiro EtîVar sii^ 2^/) , h fV/ tLocri ^rpacciTTor Ar/i/V/K ;m? i>U7r -Trp'.^ 'hi'vfiliq' tmri Trpixiro', Sec. ut in Lat. Hierun. ubi fupra fic habec Et haiit.iventnt ab Lvita ufqueSiir, ijn.teft comr.tfaciem jtg'/pii
:
18. Gr. KaT&ixHiE
terpretei poiTieyrtnt
cCKif^Tjiy
i^
ej}
.^
itidehant ^Jive caUitta^
venicmibits in Ajfjrioi
in conjputii oiv.niiitnjratrum cecidtt.

:
Hxc autem ex
tremo
hiijits
Hebraeo
,
capituli
jiixta
addit Hieion. Q^fd autem exLXX. legtmns : contra faciem
omnium
T?.
fiatrum iuoium habitavic ; veriits eji tlhid quod nos pojiiimits : Cor.tm omnibus fratrtbns /ttis occubitit.
20. Hjec antecedunt in
,
Gixco
TKf Mo/Toi
ijttadraginta,
cTs f^J[5,&c.
"H> Si Icaiz sVac hrat aitiem Ijaac annorum

:
quando accepity &c. ul in Lat. niii quod additur Zvflxi , Sjtrix , ad vocera, AXfjp/JiiMHj;.!, Mf. tamenAlex. delet, 2t>/>a? , cum Augurt. Itaprimum Greece 'EZ-'ero /= 'Iâaic Kt-p/v 7r=pJ TS", 21.
:
etiam legimus in Gr. 'Ei/ifra'? </e Ta 9ra;J.a ' civ^n liwi <f/" E/ iVco ,00; /<;mi yin^cu, iJa t/ ^01 t?to ; =Vc/>ek'Ek J; vuieSai vafi Kufiv. T^. 1 5. Cypiiano accinit ad verbum Tertul. 1. contr. Jud. c. I. p. 1 55. cum Anon.apud Marten. Anecdut. to. j. col. 10. b. Sic etiam habet Auguft. tum qusft. 75. in Gen. to. 5. col. 7,^6. A. tum I. 16. de civit. Dei , c. 55. col. 448. e. excepto uno, yfprtriiinrr, pro dividemttr^ inGr. Jira;n'eoi'Ta .cumcjeteiis ut in Lat. RurfusAuguft. fer.y. to. j.col. lo.{.\\iiem3.\\uiens ,an'- Dtdtimeji ei uDomtno quod duo populi in utero ejus confltgeyent , ^ du.z gentes ; ^ quia niaSic
ham.
jor jsrviet 7mnori. Vet. Iten. Interp.l. 4.C. 21. col. 2j8. b. lie legit Duo prpuU in utero tttt ^ ^^ dux gentes in zcntrt
:
'P j-S/jiK*?
0;d';
,
TK
vcia/ô^ a^'Ty, oTi 5-f7f Hv*

in Lat. prajter
^VHJtfo;
/s auTti
utero
,
deinde ut
unum
:
iv '/rp/, in
additiim verbo conceptt. Auguft. 1. 16. de civit. Dei, c. ?y. col. 448. d. iifdem ailudit, diccns OVm ill: ( Ifaac ) Deum roganti , ut pareret uxor ejus , qux ftcrilis erat , conceffijjit Dominus quod petebat , atq-te haberet ilia conceptum , &c.
Similiter
Ambrol.
1.
de Ifaac
:
c. 4. col.
161.
{.
I'artus ejus
;
inquit, avide requirehat

tiiftta
concepit
autem Rebecca
:
^ patien1225,
nodum
fierilitatis abjolvit
Sc in Vt. 118. col.
h.tredes A. Rogntus eji Dominus ab Ifaac ut daret ei de Rebecca uxore Jua hxattdtvit eum , ^concepit Re~
populum fuperabit ^ m.yor jerziet minori Ambrol. in Pf. 8. cot. 1225. d. Dit^t: gentes in utero tuo funt , ^5 duo populi ab utero tuo feparahttitur , populus , Sec. iitfup. & I. i. de Cain & Ab. c. i. col. 184. Du,t gentes in utero tuo funt {5 duo pnuli di d. i8j. c. ventre tuo extbunt. Aucl. 1. de promill". ap. Prolp. part. i. c.20.co\. 10^. a. Duo populi in utero tuo funt , ^ du.t plebes de ventre luo prodibunt ^ populus populum luperaiit , &c. ut fup. Junil. Afric. 1. 2. de part. div. leg. c. 21. ccl. 548. Populus populum pracedet , ^ major jerviet minori, a. Vid. edam Hieron. ep. ad. Damaf. to. 2. qul>. 3, col.
ttto i
^^ populrts
Similiter
5^9. b.
24. ItidemGr^ce. 25. InGracco 'E^maSe^Te TrpajTOToxo^Trf/^yaKH^'oAc?, wcf J if-a J cl'.vc, &c. qu<E oprime congruunt cum Latino,
)?.
iP".
1
becca.
Tif".
22. Priora
ifta
legunturapud
,
Anonymum
C//mrtK-
gemtni gejiiebant in utero ejus : tlla rf^rt* y^rf J ( fupple rf/x/t , ) &c. ut lup. Similiter Auguft. 1. 16. de civit. Dei , c. 55. col. 448. d. Gejiiebant gemtni adhuc in utero ejus incliiji. Item qufft. 72. in Gen. to. 5. col. 596. b. De Rebecca fcriptum eji , quia venit intertern concepijjet
Rebecca
Addit quoque Hieronym. Ubi nos

hebrjco habet
feir
,
,
, ,
yitijlum ^pojuimus
/icut
in
,
fcir
ttnde
, e]}
Efaii
^ alibi
edam
legimus
id
efl ,
pilolus
ditlus. Sequitur
in Gr.ecc:
roâre
Dominum
.,
citm gejlirent ptterperia in utero ejus

f.
Be
fetm. y. to. y. col. 30.

tcro luilarentur
cum
paraphrali
:Cum
,
etiam in -
^ tadium mater paieretur
quia impelte-
fierilitat
Meliirs mihi erat ^ ait : Qjtid mihi Jic J qu.im ut h.ec paterer, Ambrof. 1. de liaac, c. 4, col. 162.. i. Abiityinquhy interrcgare Dominum ^ quia ex/ultabant infantes utero ejus : in Pf. 118. col. 1215. d.
bantitr vijcera ejus
&
Et rogavit
Dominum
ciim ja.i.irej'e
parvuli videremtir in utero ejus,
( Mli. quid, luil.tri J'e ) Hieron, denique qujeft.
Vt? , 'H:a^* cogn^minavit autem Auguft. fer. 4. to. y. col, 17. e. h.tc hz* ttntim pilojum , alterum bet Genuit tnater ambos /ilios lenein. Vid. etiam , 1. 16. de civit. Dei , Col, 448. b. X. 26. In Grxco fup. Ki /iTa -n''. tj^P^-f*' a/s;^^5i ecvri n ' ^îp avrv firft?v/ii/.i(ni tm; T/efiv.i Hâ:-* ^ f ita;iC to oi-Ojua aVr^, 'laxij'is' 'Icetcvc Js / fxa." f:;wxot/oc, 'in sTsxsy mrii 'Pes'z-:a. E6 fpectant qu Auguft. ait fer. col. 25. b. Tunc enim diJus e]} JufpLintator , quan4. to.
iirajyo/nxn
j) to
,
o.6/â
tiomen ejus
:
Efaii.
dotiLwufratris fninafcemis ptdsm tenutt.lmaeûxA.lll,
J.
: ,
72
J.Hg. LdCMt. 51.
t.
LIBER GENESIS
Versioantiqua.
: :
Cap.
i 7.
XXV.
adultis
,
Vulgatanova.
Quibus
faftus eft
:
5.
551..
16. Jeii-J.
,
Creverunt autem jiivenes erat Efiii homO fciens venari, agrelHs Jacob autem homo lini2.J.
EfaU vlr gnarus

yir
venandi,
&
homo
agricola
Jacob auteln
,'lj. /.
plex
habitans
domum.
,
fmiplex habitabat
in tabernaculis.
Ihi
c.
57.
t.
VULGATA NOVA.
18. Ifaac amabat Efau
illiiis
eo quod de venationibus
19. Coxit autem Jacob pulmentum

veniilet
ad qucra cum
vefceretur
& Rebecca diligebat Jacob. Versioantiqua.

:
Efau de agro
lafTus,
Vulgatanova.
50.
ait:
Werun. ijii.tft Urh.t. 2. J 50.*.
50.
&
dixit
Eiaii
Jacob
Da mihi
gllftum dc
eft
Da mlhide
fum.
coftione hac rufa, quia
j4r'^. Loctti.
f.
9;,
codionerubea ilia, quia deficio. Proptcrca voCatum eft nomen ejus Edom. Vende milli hodie pi'imogenita tua milli. 51
ji
Ut quid
oppido
lafliis
Quam
:
ob caufam vocatum
jfî^^
nomen
ejus
Edom. Vende mihi primogenl-
?i. Cuidixit Jacob
,j. ,5,
-AiJ. I,
5.
551./.
I.
tatua.
An:by. acC.iin
I.e.
<^.
mihi prirnatUS 5
51.
Illerefpondit:
?
:
En morior, quid mihi proei
Io8.<^. f.
derunt primogenita
J3
54..
ride Not,
Jura ergo mihi. Juravit ji. Ait Jacob Efau , vendidit primogenita.
&
54. Et
dit
,
fic
,
accepto pane
;
& lentis edulio
conie-
& bibit & abiit

UehrXi
parvipendens quud primo-
genita vendidifTet.
NoTjE Ad Version' em antiquam.

in
Gen.
if.
to. 3. col.
408.
a. Gcn-.tit
en
Ifaac ciim
ejjet
amio-
fnlvitm
1?.
lingiii
Jidom
:
dicitiir.
rumjex.^.giiua.
51. Ita primiim Giafce
ET-Tf
Jj
:
'la-niiZ
Optimc e Grsco, adtiito, J^ , poftîfwnw. Ad hanc autem vocem, /;>]!/, Augoft. loco cit. de civir. Dei,
27.
'AW^fs
E/ltii
:
^c;,*cc.ut in Lat. Item

,
apud Auguft.
ibid.
tw 'Hca~ynmiaJ
Add'n
Hcc
fioflri
qttidam inteypyetati funt

u-7riâ^!,:,tfjuis ej}.,,
line dolo
Î'f
fl(fff;,
fine do]o,y/:'<'limplei,_/i':r/)j.';i'.'S, fine fii;T:ione,(/zai-
&c. & in fine Jic eniin , inquit , Augufl. in Pf. 46. to. 4. col. 410. g. eadem memorar, dicens Sims tit dem tibi ,da mihi pnVenJe mihi
h.tbent codices Or^ci.
:
ttiyîjttod cfl
Grace
debts hoyniiiisjinedch)
f.
titogentta trta
8c (cr.
t^.
to. 5. col.
16, c.
eiVci'
Da
taihi pyoî-
Similitcr quaeft. 74. in

dicitiiy
,
Gen.
,
to 5. col. 596.
Qiiod Gy.tce
una
tiia
^ dah tibi tentem quam cexi,

fic
:
xvM^ci
,
.,
hec
Laiiniyl'impWcem, inteypyetalifnnt
fieri
^. jz. In Grsco
-jitft^vrj^ctt
Kxl
'HsaiT' 'I/'
Jrpuircrc.uct i
preprie
autem
,
c^ta-v^c;
,
fidlts
ufide aliqni Latitii hi,
Ti7.iVTu.v
jc,
ira ti j:i
Ta.vTX ra
/7 quo
teypyetes
fine do\o
imeypycta'i furit
ditemes
Eyat Jacob
fin;
Bene inquit, in dome , juxta Mf. Cott. 6c Aldin. edit, quse hab. oUSr i) oUix , loco ciy.-er ttxixr , quod alii ferunt. AugufV. tamen ibid, textum habitatis doLat. refert ut iup. Jacob autem homo /implex
doh hahitans
in dome.
fpetlant ifta Hilarii in PI'. 118. col. 550. f. Emit e::im Jaccb primogenna Ejaii , qux fihi tile tar.quam moyiturns
itmtilict exiftimavit.
tjf.
33. 34.
Grsc.
fic
pergit
Kctl ilicev
uvtS
'Ixy.t^C'
.,
"OfAocoy, ôt cii^f/jot*
a'^soft'
ct^/w iirÂ^la /s
'Hfla:/
xac
mum:
ax fer. 4.10. 5. col. 18. a. c. alludens
dicit
frJt
zrnatoy i Jacob autem fine dole conveyjabatuy in dome. Greg. M. Moral. 1. J. c. 11. col. 147. c. ad hoc Vulgatsc , habitabat in tabeynaculis , addit . vel ficiit in
ille agrejlis
Tfi''o/c';cja tu 'laniuE. 'laxtoE Ae fAwKe tm Hîi/ i.flot , &c. quibus omnibus intendens Augull. 1. xJ i-i,ux a>cf Pii.iMin/ ifi. de civit. Dei ,c. 37. to. 7. col.448. a. dicit
,
:
alia tranjlatione iicitiir

Tf.
habitabat domi. Graeco , nifi quod loco horum , da mihi guftum de ceBione yiibea , Grscce legimr , yivai fit a-j i\'lJ.(ir'.q viff'i , 3.d veib\im,guflaie ftc me de pulinento
,
majoris tyamfrnditur in minorem ex paBo gj placiio inter Ulos , ei quod ientkulam , quern ctbum miney para-jerat
30.
Vix melius
majay immodeyatiiis concupivit
eoque pretie pyimegenita juit

:
fioyi
col,
>
juyatione inteypojita
-jendidit
item
fer. 4.
to. j.
16. c. vendidit pyimogenita
Jua mimri,
rufo
quod idem
valet.
Rttbyiim
autem
inquit
five
CAPUT
V
Aug. I. j6.de civ. Vci , c. 56. t. 7.
<Jf7. . b.
c.
I
.
XXVI.
VU
I
.
S I
A N T
QU
A.
L G
AT A NOVA.
,
d.
TJ* Afta eft autem fames fuper terram , prsteiIT famem qux prius fada elt in tempore Abiaii^ abiit autem iliac ad Abimelech regem Phi:
V^
/'^\ Rta autem fame fuper terram

abiit Ifaac
poft earn
(terilitatem qua: acciderat in diebus

,
A-
braham
ad Abimelech regem Palif-
liltinorum in Geraia. dixit 2. Appaiiiit autem illi Dominus , Noli delcendeie in jEgypmm , habita autem in
&
tinorum in Gerara. i. Apparuitque

cendas
dixero
in
tibi.
ei
Dominus,
& alt Ne def:
if.gyptum, fed quiefce
in terra,
quam
,
terra,
3.
quam
tibi dixero.
ero tecum, femini tuo dabo ombenedicam te tibi enim nem terram banc, ftatuam jiu-amentum meum
Et incolc in terra
:
liac,
&
&
j.
Et peregrinare
tibi
:
&
&
benedicam
tibi
,
verfas regiones has
in ea, eroque tecum enim femini tuo dabo unicomplens juramentum quod
&
Sup-. 1 i,-
&
7- '5- '8.
quod
4.
juravi
Abrahx
patri tuo.
las
&
tes
Et multiplicabo femen tuum tanquam fteldabo femini tuo omnem terram banc cceli BENEDicEsxuRin feminc tuo omnes gen:
fpopondi Abraham patri tuo. 4. Et multiplicabo femen tuum

coeli
:
ficut ftellas
&
daboque
pofteris tuis univerfas regiones

in
Sup. iij
3-
has
r&BENEDiCENTL'K
A N T
,
femine tuo omnes
tern
Eadem rurfum
Aug.
le
,
gentes terr^
NoT AD Versionem
habet Auguft. turn quart. 7J. in 597. a. turn 1. de unit.Eccl. to. 9. C0I.34J. ante , loco pyiiis. Similiter in c. d. excepta vocula , Grarco 'Eye.e^ <A.f >;;s; siri th; 7; , y/^P-^ "^^ JîfiV r^ Oxen, cum edit. Compl. icf^Ti-. irpihfQi ( Mfs. Cott.
Tir.
Q U A M.
I.
Gen.
to. 3. col.
&
f'e) 0; sy/^j/c if
tw
eVcpfi/6>f
/e
1.
Caiîhie^ ttu^/fiEi/^
to. 9. col. 545. d, prater iila , iiicojusjiiyandum tecum , loco ;ut amentum meum at 1. 4. contr. Crefcon. to. 9. col. 521. b. ;ttinet juyamentum meum. Collat. Carthag. ap. Optat. coK 392. a. jusjiiyandum meum. Tichon. reg. 5. col. 54. d. fin.iuier benedicam te ; tiii enim ^ femini tuo habet Eyo tecum ,
lib.
de unit. Eccl.
pro habita
:
&
&c. ui fup. f. 1. Sic iterum

col.
dabo teryam banc

legit Aua;uft.
^ Q ftaluamjuyationemmeam
verbum pro verbo
,
quamjuaficut
34y.
i
c. ni(i
excipias
unum
,
de unit. Eccl. to. 9. (^ appayuit , pro appayuit
fi Abyaha
jf . 4.
jruft.
p.ityi
tuo,
,
Ira Grsec. habet,

1.
&
tibi
Au-
fiutem
at in
Gr. w^'m
<(=
&c. ut
m Latino.
quoqiie rcfcrt idem
denuo,
,
de
unit. Eccl. to. 9. col. 34J. d.

,
hoc tamcn
,
t-
5.
Nil
Grco
tiiuilius.
f adem
excepto
ampliabo
pro multiplicabo
nee nun
LIBER GENESIS
VulGATA
9:lp.
Cap.
XXVI.
75
Ah.;_.i.
NOVA.
VeRSIO ANTIQUA.
&
&
5. pro CO quod obaiidivit Abraham pater tuns voccin meam, & cullodivit praxepta mea, 5<
l8,
f.
i8. 11.
18.
Inf. l2.
cuftodierit pra:cepta
CO quod obedierit Abraham voci met', tercmomandata niea,
,f;.j,av.
yi-.
1.
&
i>",'c.
''
7,
nias legefque feivaverit.
jiiandata
mea
1 .
& jiilliticationcs mcas, & legitima "^7-
4.
mea.
6. Manfit itaque Ifaac in Geraris. 6.
1
Fide Not.
VULCATA NOVA.
7.
Qui cum
interiogaretui"
;
viiis loci iUius

:
fupcr
tua
lit
cur mentitus es earn foror^m tuam eflc

;
Ref.
>
uxore fua , refpondit Sorer mea eft timuerat enim confiteri quud libi elFet fociata conjugio , reputans ne
fort^ interticerent
8.
pondit
Timui ne morerer propter earn. 10. Dixitque Abimelech Quare impofuifti nobis
:
eum propter
illius
pulchritudinem.
,
potuit coire quifpiam de populo
cum uxore
tua
Cumque
pertraiiliflent dies plurimi
& ibidem
&
jnduxeras fuper nos grande peccatum.
Prscepitqui
niorarctur, profpiciens Abimelech rex Pala;ftinorm
per feneftram,
re fua.
vidit
eum jocantcm cum Rebecca uxo:
omni populo, ditens 11. Qui tetjgerit

morietur.
liominis
hujus
uxorem, morte
g. Et accerfito eo, ait
Perl'picuum
eft
quod uxor
VuLGATA NOVA.
II. Sevit autem Ifaac
in ipfo
in terra ilia,
:
Versio antiqua.
& invenit
ei
12.
veiiit
anno centuplum
Et locupletatus
eft
benedixitque
Uo-
Seminavit autem Ifaac in reira ilia, inin anno illo centuplum hordei bcnedixit
:
&
JJunn.
^'^*''-
jut/i.
'
* J 50- *.
ninus.
1 3
.
autem eum Dominus.

eft
^"S-
l""!'-
76.
homo
&
ibat pro-
15.
Et exaltatus
eft
homo, &pi-ocedens major "'^^''''

faftus eft valde.
Cciens atque fuccrefcens, donee
magnus vehe-
fiebat,
quoad ufque magnus
menter efFedus
VutGATA
torum
armen14. habuit quoque pofTertiones ovium familis plurimum. Ob hoc invidentes ei ,
NOVA.
1
&
humo
C.
ill
&
tantum
nobis,
ut ipfe Abimelech diceret ad Ifaac
Paheftini,
1 5.
Recede k
,
quoniam potentior nobis
faihis es
lius
Abraham,
omnes puteos quos foderant fervi patils ilillo tempore obftruxerunt, implentes
valde.
VUXGATA
17. Et
8.
ille
NOVA.
ibi
,
Ver
18
ANTIQUA.
difcedens, ut veniret ad torren-
lem GerarK , habitaretque

1
17. Et abiit inde Ifaac, rarum , & habitavit ibi

:
& venit in vallem Ge<
>.
iMr.
t.
7;,^?,
2. 5 50. i.
rurfum fodit
alios
puteos
quos foderant
illo
Fide Not.
fervi patris fui
Abraham,
& quos,
:
niortuo,
olim obftruxerant Philifthiim appellavitque eos eifdem nominibus quibus ante pater vocaverat. repererunt 1 9. Foderuntque in Torrente ,
&
:
19.
aquam vivam.
zo. Sed
& invenerunt ibi puteum aqux vivas.

Noftra
eft
Et foderunt pueri Ifaac in
valle
Gerarum,
H/f.
ibid
& ibi jurgium fuit paftorum Gerars

putei
,
adversus paftores Ifaac, dicentium
zo. Et litem fecerunt paftores Gerarum cum partoribus Ifaac vocavit nomen ejus, In-
&
Amhr.i.diifa.c,
^.cii. 363. *..
aqua
quam ob rem nomen

,
ex eo quod
juftitiam
acciderat
vocavit Calumniam.
NOT
addito ad daho. Sic iteruiti Auguft. 9. col, 511. b. cum hi^ , AmpUabo
minitjto.,
lar.
;E
I.
AD VeRSIONEM
Contr. Crefcon. to.
A N T
Q U A M.
id
eft
,
plum xftimatum
ijuitrir
vicilo/ (Uctc/xi'ior.,
liiibo
tibi
^fe'
& benedixit
ei
Dominus.
dim 'I" f'-
&c. led port /crr.im , toUic /aic. Iridcm in ColCarthag. col. 392. a. retenta tamea voce , hanc, fed pro feq. in Jhmne , legitur, in nmii/ie. Apud Auguft. 1. i. contr. epift. Parm.fo. 9. col. 12. d. coiiftamer ft ienedicentur in J'emifie ttfo , &c. ut fup. Apud Tichon. reg. 3, Et muliipiiiabo Jemcn titttm Jicjtt col. 54. d. iTmpliciter Jemitit liio omnes gefilcs tejr-f. fleiLjs ctrli , 'c^ ii>iho tibi ,
: :
t- 13. Iiidem Graece , praeter unum , iyiye% , faBut ep,frof.ebat. Apud Hieron. fupra . ( magnus /afltis eft vtr. ii ambiiiabat vadens , magnificatus , donee magnus
fieret
vehementer.
t. 17. Optime e Gra?co , vallem Gerarum pro quibus

,
It.
y.
Grace.
'Ai'S'iiK
uTTiiiciiCit
1.
'ACfuoiu
&c. ut in
d.
lat.
Iterumque Augull.
deunit. Eccl,
to. 9. col. 545'.
J'ro his qitx obaitdivtt
Abraham
pater tutts vocem
meam
legitima mea : fervavit pracepta mea , jnfiitias meas , 1. I. contr. ep. Farm. to. 9. col. 12. d. Frten ijtiod aiidi-
&
&
excipias ifta Ej venit in Kal nalhucsr s, fafxYii Gerarorum. Obfervat Hieron. ibid, pro valle torreniem habeti in Hebrsco unde ; conftac hie & in feqq. apud Hieronymum vix alium adhiberi texnifi
:
Tefidpcii
Jj divertit in v.tlle
,
tum
prjcter
ilium qui eft fecundiim
LXX.
-* '?
THuJa'/oi;,
'"^/colic: KaiiriM>'UD.ix. oifvii -ri (ffiula a. c^pvût o/Trarif; 'AC/>ot:t^ t? Trajp'.i kV'?' ij
vit
Abraham pater
3. col.
:
ttttis
vocem meam. Similiter habet Tichon.
teg.
meam
%ef
392, a. lie vocem
54. d. e. Collar, vero Carthag. ap. Optat. col. Pro hoc ijiita ohandivit Abraham pater tints
, i^ fervavit friccepta legitima mea.
mea
Jnjlitias
meas
c; <l)i;Ms-iEi| fiila tc d-oimsTii' ACpxift tsV itajipx ai.7? , &c. Quo redeunc ifta Ambrolii , 1. de Ifaac , e. 4. col. 563. a. d. Tedit autem puteos Ifaac-, flurimos quidem , quos fiderat pater ejus , (5 repleverant
lyei^pa^cy^ a.i//i
illos
,pop mortem Abrahs patris
tllilis
alienigenx.
II. Quae omittuntur hie a Patribus Lat. 'tir. 6 coinmcmorantur ab Auguft. 1. 16. de civit. Dei , c. 36.
col.
447.
c. his verbis
,
Timtiit fane etiam ipfe peticiiliim de
#. 19. Similiter in Grjcco ;monet etiam ibid. Hieron. pro valle , fcriptum elfe ( in Hebra;o ) torrentem. Apud Arabrof. I. de Ifaae , c. 4. to. i.col. 3(55. a. hate habentur :
fttlcbritttdtrie conjttgis
tjitgd pater
,
cum
habitaret inter aticllos

dtcej-et
,
fccitqtic
;
Pra
ceteris fadit hos puteos

ibi
unum
;
in convalle
ttt
earn
(ororem
taceret
:
ttxorem
erat
tttim
ei
profinqita paterno
,
^ materno (anguine
y invenit
':To/jueKf;
puteum aqus vivx Kai

fis7cc
qu<e
Gerarum: Hieronymi fcriptus'/iKaVi/

;
Jed etiam ipfa
ram optime confirmant.

f. 10. Gr.
r^pxpuv
ffi;^/oa;7o
(
ah
quod uxor ejus ejjet , manjit intalJa, Tt. 12. Hsec verba ufque ad bettedixtt , ex Hieronymo, leguntur fimiliter Grsce , ficut & reliqua ex Auguftino , nili excipias irtud , centttplitm hordei , pro quo ejcaVorft/niietitgenis
cogîito
fchol.
oi
tZv
,
iro-.f-tsye^y
'IcaaV deindelic
effe
jiis-
xo> /s^ dv'Jitiv uyou TO vj'atp
dicentes fitam
;
aquam
quo,
rum
qt'.a/i
(
loco Ambrof. habet
twsxy
Kpiîn'
ad verbum
centitpU.ans hordertm
addit
,
Eo quod aq:iam propriam vindicabant Grxc. addit

.
:
Jibi eius putei Ka.' sxa>flax
Hieron. ibid. Melius piito illitd ejje quod {^ Aqtiila quoque tranfltilit : Et invenit
habetiir in Hebr-to in
aimo
illo
centu-
Mf. Alex. sxa'xEO? ) to oVoâ rifpsa'î in Mf, Alex, fpixhi intln.
'A//, &c,
Tm,
i.
, ,
,,
74
llierm,
ijnxfl.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
Cap.
1
1 .
XXVI.
NOVA.
:
VuLGATA
:
21
cati flint
&
Bchr.
t.
1.
J} I.
.1.
alterfodeiunt piiteiim alteram etiam lliper eo , Sc voca\ it nomen ejus
&
Foderunt autem
& alium & pio iUo quoeum,

Inimititias.
,
que
rixati lunt, appellavitque
liiimicitix.
Amk.
4-
lie
Ifn. c,
565-/
Fulg.
I. c.
1,
aii
Et foderunt piiteum aliiim , Scnonlitigaeis vocavit nomen ejus , LatituDiiatavit Dominus nobis , iSc auxit nos llide per terram. 2. 3 Aicendit autem inde ad puteum Juramenti
zi vciunt
li. Profeftus inde fodit alium puteum
pro
cum
&
quo non contenderunt

ejus
,
itaque voca;
Latitudo
dicens
Nunc diiatavit
fuper terram.
illo
nomen nos Domiit
nus
1
&
; .
fecit crefcere
Afcendit autem ex
ei
loco
in
in
BevfaBee,
Mtttim.
4. 30. b.
Dominus in ilia node, & dixit ei Ego fum Deus Abraham patris tui , ne & benedicam te, & timeas, tecum enim ium multiplicabo femen tuum propter Abraham pa24.
&
:
viilis eft ei
14. ubi apparuit

dicens
:
Dominus
:
ipfa nofte,
,
Ego fum Deus Abraham

quia ego tecum fum
patris tui
noli
tibi
timere
6c
benedicam
multiplicabo femen
tuum propter fervum

ibi
trem tuum.
25. Et edifica\'it ibi Ifaac altare
:
meum Abraham.
&
invocavit
1 f
Itaque redificavit
altare
&
invocata
:
in
Vierm.
nomine Domiiii
,
Jll.tfl.
z6. Et Abimelech ivit ad cum de Geraris Ochozath pronubus ejus, c Pliichol princeps
litis ejus.
&
rai-
nomine Domini, extendittabernacukim pra;cepitque fervis fuis ut foderent puteum. 26 Ad quern locum cum venifl'ent de Geraris, Abimelech , PliiOchozath amicus illius ,
.
&
&
col
dux militum,
1 7.
locutus
eft eis
Ifaac
,
Quid
veniflis
ad me,
?
hominem quem
Aug,
t.
odilîs
& expuliftis k vobis

:
Leciil.
94.
77,
i8
5.
551. y;
q-.ixfi.
Aug.
cum
Videntes vidimus quia eft Fiat exfecratio inter nos,
Dominus te& inter te,&
18. Qui refponderunt
Vidimus tecum
:
eflTe
Dominum,
tum
cut
inter
&
nos
idcirco nos dLximus

,
Sit
juramen-
inGen.t.
597.?. Idem LscHt, JJ,

3.
difponemus tecum teftamentum, 29. ne facias nobifcum malum
&
:
ineamus fcedus
fi-
ig. ut non facias nobis quidquam mali,
tuorum attigimus , nee fecimus quod te Isderet fed cum pace dimllimus auftum benedidione Domini.
nos
nihil
&
V
}
U L G A T A
NOVA.
)
Fecit ergo eis convlvium
&
poll cibum
&
I.
furgentes
mane
juraverunt
potum
fitque eos Ifaac pacifice in
fibi mutuo locum fuum.
dimi-
Versio antiqua.
Hinoit,
Jitlir, f,
V U L G A T A NOVA.
51.
quitji.
52
Et venerunt pueri Ifaac,& nunciaverunt
Ecce autem venerunt
in
ipfo die fervi
1. ^51. t. ei
de puteo
quem
foderunt,
& cfixerunt
ei
Non
Ifaac
annuntiantes ei de puteo
:
quem foderant,
:
invenimus aquam. 35. Et vocavit nomen ejus, Juramentum
Invenimus aquam. appellaviteum, Abundantiam 8c 5 nomen urbi impolltum eft Berfabee, ufque in prafentem diem.
atque dicentes
3.
Unde
VuiGATA NOVA.
54. Efaaveri quadragenarlus duxit uxores, JuBafemaih tiliam Elon dith tiliam Beeri Hethx'i ,
; 5
.
qus amba;
offenderant
anlmum
Ifaac
& Re-
h,f,
17,
&
becca;.
45-
ejufdem loci
NoT^
^. 21.
J63.
AD
Versionem antiquam
,
Horum meminit Ambrof.

;
!.
de Ifaac
c. 4. col.
ejl
b. e. dicens
Et/oijt
illi
iilitim
d'.Jceptatia ,'i$ impofiiit

a/ii/^f ff='af 'iTefoy
pittiim , tn qao orta tiomin , InhnicitiM. Gr*c

ij
ovc^x .0% , 1^. 21. Sic pergit Ambrof. 1. de Ifaac , c. 4. col. 16%. pajlores b < fidit tertium ( puteum ) :ii quo lis milLi inter vocavit eum , Laiitndinem. In Grseco iic... {ommijfa eft ;
TO
hf'inth Si E^9p;a.
-Ttfi
ensiVf
j,
swanmiOE
zath pronubo , in Hebmo fcrihi , collegium amiccrtim ejus, Vid. qua: notavi fupra ad 't. 17. erat , ve! If. 28. Itidem Grace , praeter unum , mV , fuit , loco eft pro xpx veru apud Auguft. legicur , execratto , td eft , inquit , juratio , qux maledidis obftnngit , qua accidant ei , qui pejeraverit : & Locut. 9 J. Quod Lati:
ni hahent
tspvi.( iffixf
ilspnf
if i'i
iiâxUatvla
,
ir^fi at/7?"
ij
s-mcuio/ixis
TO Sicfix aV?? , &c. ut in Lat.

1^.
i-ufvyj-ifia
>i-)uy'
Aio7i
w> eVôctwe ,
teftam. ne facias , ^c. : Et difponemus tecum tanquam diceretur : ut pacifcaris non facere nobilcuro malum. t. 29. Grace. M wciai , &c. ut in Lat.
Tt.
32. Sic habetur in

Sic
LXX.
Interpretibus
:
telle
Hiero-
25. Similiter habet idem Fulgent, fragm. 34. contr. Fab. p. 639. a. nee aliier in Grarco. contr. il. 24. Eadem iterum refert Fulgent, fragm. 34. Fab. p. 639, a. Eaque fuTiiliter exllant Grxce, detrafta vocola ei , pod dixit. lildem alludit Ambrof. I. de Ifaac, c. 4. col. 364. a. dicens Utiimiis eft pnteiis juramenti , i
:
nymo.
TccUli;
K,
autem hodie
('i'f'H--'
ibid, legitur
'Uxin
'Oi'X
x-JTvyyll^xy duTlS' Vifl

ciJctip.
Kai -Trxfxyircfiir!,! of t? rpfixloi ci oipv^xr

Ijaac ,
,
imxv
Et advenientes pueri
:
nunciaverunt
Jcriptiim
ei
^ dixerunt
3. col.
Non
ace.
fie
:
qusft. 78. in Gen. to.

eft
,
397. g.
Apud Auguft. dutd eft quoi

(tec.
quo
ei viftis eft
2) henedixit
ro. 7. col.
Deus , {^ ait ei : No/r timere ; tecum enim fum eum. Auguft. vero 1. i6.de civit. Dei , c. %6.
: :
quod cum venijjcnt pueri IJaac , non invenimus aquam , Fodimus puteuin ,
^
:
Jj dixijjjnt : ai infra
447. e. cum Fulgentio legit , paucis exceptis gg fum Deui Abraham patris tui , vali timere : tecum enim muitiÛcabo jemen tuum propter y fum. Et benedixi te t &c. ut fup. In edit. Aid. suM-)ma Qs , at in aliis conftan-
potius
Qjianquam alii Interpretes pueros Ifaac tnventam aquam nunciajje dixeruni. Et quidem in edit. Comp. etiamnum legitur Kai shxr xvlS' Ei'ptfiir ablque neCTatione , quam etiam negationem in Hebrao non legi E contrario , inquit in Hebrxo , auilor eft Hieronymus
addit
:
ter
,
Tf-.
iuu^yQtt)
ce.
cut interpretationi Aquila confemit

gnificat
,
,
,
At in 2J. Sic iierum Fulgent, fragm. 34. p. 639. a. loco 1 nomine , legitur , to Graeco deeft , Jjaac ,
qu.E invenerint
,
aquam
:
^ Symmachus hoc /1^ propterea appellaius

,
&
Jit puteus ipfe

col. 363. b.
Saturitas.
txfxx
nomen.
2(5.
,
habet ut fupra
,-
f.
Ita Grascc
ad verbum
nifi
quod huic
,
s-filnyni;
tniliti.!
Itts
additur
th? futx/îc't ai/7?
'fX'" id eft, princeps

,
virtutis ejus.
ejus.
,
Vox etiam,
vel copiis.
txenittt
Hieron. infra legit , princeps exerci/t'fa.tt;; aliquando accipitur pro Monet quoque ibid, Hieron, pru Ocho-
non invenit in eo aquam non invenit , legitur , etenim invenit. t. 33. Sic Hieron. poft LXX.
etiajiinum legitur
lic,
:
Ambrof. vero 1. de Ifaac . c. 4. Eodit ^ puteum juramenti , H in Mfs. tamen duobus loco ,
sVaAscs to
,
oi'c,wa ai^/if ,
In Mf. etiam Alex, Ofxo;. In Va-
autem
xati
Asoec Vto
"Ofxos
fevst Ambrof. 1.
LIBER GENESIS,
de Kaac , c. 4. col. 365. b. dicens F.t vocavit earn pttcciim juramtnti. Similiter Auguft. quxft. 78. in Gen. Co. 3. cul.
:
Cap.
XXVII.
,
NoTA AD VeRSIONEM ANTiyUAM.

597. g. AfpiUavit emidem piiittim Jfuac
75
Juramentum.
CAPUT
VULCATA NOVA.
I
.
XXVII.
VersIO ANTIQUA.
I
Q O
I.
Enuit autem ifaac

ejus,
&
caligaverunt oculi
:
Efaii filium
non poteiat vocavitque fuum majorem , dixit ei Fili mi ?
& videre
:
& vocavit filium fuum fenioiem Efaii &

,
Au^. locut. 95,
dixit
&
Qui refpondit
Adfum.
:
Cui pater
Vides
inquit,
quod fenuerim
& ignorem diem mortis

}.
mes.
Sume arma
etjredere foras:
tua phaietram , arcum , cumquevenatualiquid apprehen,
&
&
3.
& arcum, &L exi

nationcm.
5.
Nunc ergo fume vas tuiim , pharetiMmque , ill campum , & venare mihi ve-
hem Local, ^y. 2^98. 351.^. J}1,
deris,
VUIGATA NOVA.
4. fac mihi inde
pulmentum
:
ficut velle
me
nofti,
Quod cum
audiflet
Rebecca,
&
llle abiiffet
in
& affer ut comedam & benedicat tibi aniina mea antequam moriar.
agrum
ut juflionem patris impleret
VuLGATANOVA.
6. dixit filio fuo Jacob loquentem cum Efau fratre 7. Affer mihi de venatione tua,& fac cibos benedicam tibi coram Domino t comedam ,
:
VERSIOiNXIQUA,
6
7. Vide Not,
Audivi patrem tuum dicentem ei tuo ,
&
&
qntequam moriar.
8.
Nunc ergo
fili
mi, acquiefce
,
confiliis
meis
8.
NunC ergO
fili ,
audi
me
Aug.
17....
fer. 4. col,
9.
& pergens ad gregem

cum
intuleris,
affer
mihi duos hce,
9.
&
vade ad oves,&;iume milii duos hoedos
dos optimos, ut faciam

quibus libenter vefcitur
e.^ eis
efcas patri tuo
tenei'OS,
& bonos
Aug, Locut, 99.
10. quas
& comederit
bene-
10
11
Fide Not. ^dS/- 9.
dicat tibi priufquam moriatur.
II. Cui iUe refpondit

ter
Nofti quod Efaii fra-
Ecce
13
Efaii frater
14. Vide Not.
meus
vlr pilofus,
meus homo pilofus

11.
fi
attreitaverit
ego lenis me pater meus, Scfenferit,

fit
,
&
&
Hieron,
quxjf.
ego fum
iz
vit levis.
Bil/r.t.x.cot. J 31.
timeo ne putet
me
fibi
voluifle illudere,
&
in-
ducam
fuper
me malediitionem pro benediftione.
VuiGATA
i?J
tio,
after
fili
NOVA.
14.
Ad quem mater
:
In
me
fit,
ait, iftamaledic-
Abiit
&
attulit
deditque matri.
illius,
Paravic
mi tantfim audi vocem raeam, qux dixi.
& pergens
ilia
cibos, ficut velle noverat patrem
VuiGATA
NOVA.
15.
VeRSIO ANTIQUA.
Et fumpfit Rebecca veftimenta
Efaii
filii
J. Et veftibus Efaii valde bonis, quas apud
hieron.
qu.fff.
NoTjE ad VeRSIONEM ANTIQUA M.

"i^.
Hell.
t.
I. J31. ^.
I.
Ira
primum
in Graeco
c'l
'E>'ce7o <^l
iJ.il a,
ro
y\fp<i-
i,
CTOiH'ow aV?!?;
:
iA'so/aalx
tw
-Trctjpi ci/
&;?
iptJ^^T'
dein-
K iipi<^?-tjyiwa.y o^Ga^ôJ a'f?? t? opacj&c, Ut in Latino. Quae relpiciens Auguft.l. i6.de civit. Dei Sinefcit IJaac , ejrtjijiie oiulis per c. 57. col. 448. b. dicit feneHam vijin attfertur. Item fer. 4. to. y. col. i j. e. ]a7n
Qki
ro/'Ucccc/.,
:
de
Kat
sVo/'o;e
-TTfi
-yrani)
Qn
'âlplci, K (payiTxi oV^j; u\ofhQyt ce rS^ Ktsoharur du%r. Eadem Auguft. iterum
;
ru
jenuentt
ctttlis,
dicitnttir calzgajfe ociilt Ijani
&
infra
col. l5.
narrat fer. 4. to. J. col. 17. b. dicens Et Jedit illi coiijlliitm ut iret , ajferretqite dnos hfsdos de proxrmo grege , faceret illos mater , fjuenuldinodnm deleHabatiir pater ejus
g. Benedkere
it.
'volehat
majorem filium Ijaac
jeticx caliginojis
ig mandticaret
henedicerei filium fuum
mitmrem
abjentc
majore.
5.
Itidem Gracce. Apud Ambrof. 1. de fug. fee. c. f. Carpe arcum fjj fagittam. 't't. 6. 7. Horum multa refert Auguft. ferm. 4. to. J. col. 17. a. quae , quoniam recitata videntur ab ipfo ex memoria , ut alia plura defumpta ex fermonibus , facro contexcui net^lere piguit:ne tamen ilia penitus amitlerentur , ipla & horum limilia notis plerumque inferenda duximus. Sic itaque Augull:. habet loco fupra cic. Egc ipfit audivi patrem tuum dicentem fralri tuo .Vaite ,''^ ajfer mihi ttenationem f utmanducem^t t5 benedicat te anima ?}iea ante8. col. 457.
&
'Hcau d tlJ'i^(po'(; /un nf, Addit Hieron. ibid. Ubi nos Pih/um legimus , in tlehrxo fcriptum efl , Seir. Augurt. eadem refert fer. 4. to. J. col. 17. b. fed memoriter , ut videtur , Tcrater mens , inquit , pilofus efl ego autem
if".
11.
In Grseco
fie
"Es-ff
J'a.nui, iyj>
As
lip îTo(.
letiis
fum. Vide plura
ibid.
tir. iz. 15. 14. Deficienre textu Lat. ita fupplemus
de
Gr. MhVo7e 4"'"?"'"'

xantffioiSy ,
sItts
j,
."^
f vr'
raTHp
k,
sQafini
im/riw
.
tlulS k'j
sVa'ô)
siJ.a,vrn
ri
^mlifo.!
r:v
sx (vt'îUr
As
kvtcc v
fiii^TVp' 'Etc' j.<s
nctTccpct
Tî^'.'V jiiovav s'-ttu'
guammoriar.
affer
Similiter
Ambrof. ep.
8. col.
785. f
]'ade
x>i'ioy/itiTii;j>!iyKi,ij'aop!vfiiii;;isyA.sfii>i.r[opsviii<;Jes>.xCi,i,
mihi de venatiotie tua , ut matidricem. Grxc. veto fie : J/e , ( Mf. Alex, i'/f g'^w ) ita^Qet xy ircilpo^ oa â^yi-yc;
5T/J05
j(j
Hcay
/.ioi
Tof AEAipof
c\i ,
xsyoilc;' ''Eysjaov
fâi
iiipciv j
Toim-iy
/E6jUa7
'tvcc
(pccy^y ev?.oywa) os iyctvlm
Kupi^
w/jo TiJ aOTotu?!?!' |e.

if.
yid. Auguft. ferm. 4.

oir VIS
&
,
y. Sec.
8.
Gr. Hvy
ut
annoiy pcv
5 etooi'mosv iiîiVsf afTBsWcyuaTa, &c. Quse omnia Augull. commemorat fer. 4. to. y. col 17. b. his verbis Ne contingat me ^ ^ compalpet pater meus intelligat , quia ego fum Jacob , ^ adguiram non benediciio' audi Vade , fill nem jid maleditlionem. Dixit mater Perrexit , i$ adtulit duoS me ;malediiiio tuafuper me Jit
Vs^jie T>i/Kii7fi'*
:
.,
.,
ir. 9. Idem Augufl. quaefl. 117. in Gen. to. 3. col. 406. f. Curre ad oves , '^ accipe mihi duos hirdos. Similiter Hieron. ep. ad Damaf. to. z. col. ^6$. b. Wule ad gregem , accipe mihi mde duos hccdos. In Graeco lie Kai in^piu'iili
:
hcrdos ;fath
1^.
fum
'i^
appojuit patri fuo.

'Ps;io(iit
,
ij.
Gr. Kai /aff^â
-riy
ro.Mi
a't/Ti; sV
'Hew
(STK TtpiCxTct., f'x'Hinmix.uUv SCatflifv^ KTraf.ii
i, >i.<if,ii'
tu o.xa, s'ysAi'Q'.y &c. Quae autem ibi Hieron. vejlimenta vocat, Ambrofius 1, i.dejacob, c. X. col. 46i.e.pilani dicit.
viS clutk th -rcpssûTspi ti
,
hxm
y -âp
Tern. 1.
ij
y6
Eitrm, uli fuf. fui majoris,
LIBER GENESIS.
Versioantiqua.
qux
erant defiderabiiia valde
Cap.
fe
XXVII.
Vulgatanova;
,
apud
fe
habebat domi
induic
eum
domi
I
VuLGATA
nuda protexit.
NOVA.
1
e.'pelliculafque hoedorura circumdedit manibus ,
7.
Deditquepulmentum ,
& panes
quos coxerat,
&
AiiH.
apttJ
I'-r^
I.
colli
tradidit.
Vers 10 antiqua.
ii
Vulgata
tll fill ?
nova.
:
pmJ,
Et
dicit
Pater
At
ille
Qiiis es
18. Quibus
illatis
dixit
p. p' I. c.
refpondit
Audio.
Quis
:
ai,
(ol.
iCj.tl.
19
Ego fum
es
primogenitLlS tUUS Efaii
feci
19. Dixitque Jacob
Patermi ? At ille fili mi ? Ego fum piimogenitus

es tu
Ccut loCUtUS
mini
tuusEfaU
-.
iêci
ficut prscepifti roihi
furge, fede,
& comede de
anima
tua.
venatione raea
ut benedicat mUii
Anibr. dtfug. fee,

t. 8.
20
fili
:
Quid
eft
hoc quod
tarn cito invenifti

tradidit
io. Rurfumque Ifaac ad filium fuum
Quo
457-
<'
mi (Refpondit Jacob :) Quod nus Deus tUUS in manUS meaS.
Domi-
mi Qui refpondit Voluntas Dei fiiit ut cito occurreret mihi quod volebam. i 1 Dixitque Ifaac Accede hue ut tangatn te fili mi , & probem utrum tu fis filius meus Efaii,
modo, inquit.tam
:
cito invenire potuifti,
fili
an non.
IJem
X.
(,
dr J.icob,
j2i
I.
Voxquidem, vox Jacob manus autem,

;
i. Acceffit
^''''^
ille
ad patrem,
,
&
palpate eo
:
1.
4^2.
<t.
manus
^,
Elau.
yide Kot.
ifaac
Vox quidem vox J acob eft

eum
,
fed
ma-
nus, manus funt Elaii. 3' Et non cognovit
quia pilofs
manus
fimilitudinem majoris espreflerant.
Benedicens
ergo
Aug.fer
aa. a,
h.
illi,
:
4-
' !
24
Tu
es filius
meus
Efaii
Ego.
14. ait Ego fum.

15.
Tu
ille
till
:
es filius
meus Efau
Refpondit:
manducabo Appone mihi, 25. Et dixit benedicat te anima de venatione tua , tili ,
:
&
At
,
Affer mihi, inquit, cibos de vepa,
&
tione tua
mi
ut benedicat tibi anima mea.
lYlgj
Quos cum
vinum
:
oblatos comediflet, obtulit ei eciaja
26
Aug,
iiid.
Vide Not,
hi
quo haufto, i6. dixit ad euro; Accede ad me,

,
& da mi-
ofculum
fili
mi.
ratus eft
'Aiig.l. iS. deck',
ofculatUS eft eum, &odobenedixit eum , dixit Ecce odor fiiii mci ficut odor agri pleni , quern benediNUt Dominus. de uberJ18. Et det tibi Deus de rore coeli ,
2.7.
Et
:
acceflit,
&
odorcm
veftis ejus,
&
&
Dei,
4481
<.
e>
57.
J.
f.
7<
tate terrs
& multitudinem frumenti &

flohm
,
&
ofculatus eft eum. Statim17. Acceflit, que ut fenfit veftimentomm illius fragrantiam, benedicens illi , ait ; Ecce odor filu mei llcut odof agri pleni , cui benedixit Dominus. de pinguei 8. Det tibi Deus de rore cceli ,
&
vini,
dine
tern
abundantiam frumenti
& & vini.

p.uer
NoT.E AD Version EM antiqua m.

juxta Gi2C.
frotulit
1.
,
lUm
inquit
Iccltfs typa 'Rfircca
nas
i$ accedat
:
ad patrem. Majsrem
iju.n-it
y deJit filio jtinicri fl-i.im veteris Teftamrnti.
Item
norem benedixit
cetat in -joce
,
&
^ mi-
fupra col. 17.
de
inft.
l.im illam
viig. to. i. col. 171. c. Et tu ergo fume ftoiifjf indue te , f5 hujufrntdi efiilas adfer ad
iATTi Si'-UxJif'
tetigit ,
Qriia non ilium ngnofinzenit pilos , quia pellibus hicdirHm

c.
:
patrem.
fer. J. to. col. 31. m.ner biachia ejus J. b. t Jic ilium benedixit pater , palpans iraihia ip/iiis , {J
circttmdtder.tt
&
V. i8.
A?
:
u-TTii-'IAi f'va- T.'; f'(û
inveniens hirfutiim.
Tt.
rUm
tit
dixit
.'
autem
Pater
ille t/ero
dixit
E:ce ego
Quis
fili
lilts
meus
Ipfe Ifaac ad Jacob : T 24. lia Auguil. habet Efaii ? RefpcnJii Jacob : go. In Gr. Ki ehrt'
:
^, 19. Grac. 'EyHHnau i irfxIaTcxoi Qi ice-ntmet , &c. ut in Lat. If. 20. Hxc'primo leguntur Gr. Efj-5 /s 'liaax tb wa Unde miratiis duri , quibus refpondent ifta Ambroiii
:
St
il d vili /a 'HcotJio Ji uireit. i$. In Grjeco , pto appone
'i-icc.^
,
legitur
irg^citctyi i
affer,
fater
tvfii
Jixit
,
,
ait : reliqua Graeca lie
habentur
T/ tkts
,
tx''
benedicat , /a irroyvQii , nt benedicat: pro cjeteia quadrant ad verbum. Auguft. addit in fine,anK?'"" mcriar , ex anteced. t- 7.
&
T;it;o
A=
f.-s-;.'
'
JrxfsS'^-M; KJp.oS
"
c
ille
t- l6. Ambrof.
alludens
,
I.
de
inftit.
virg. to. 2. c. 16. col.
27T.
im/TiM na.
:
Qîd
hoe quad cito inzenifH
6 fili 7 at
dicit
it dicat
tibi :
Accede ad
tuns coram me, Ambrof. de Cam& Ab. c. 8. col. 198. elegit ut fup. Qiiid ejl hoc quod tam ctti, in-jenifti , fili ? J^ ille refpondit Quod tradidit Dominus Deus tuus in manus meas & infra
Quod tiadidit Dominus Deas

1.
tamen
i.
C. 9. col. 199.
f.
Queniam
tradidit ea
manus
Qiiid
col.
me.is.
eft
tr.idiiiit ,
a. Item epift. 8. to. 2. quod tam cito inzenifli , fill ? qui dixit : Ouod &c. Ut fup. Vide etiam 1. de iaftitut. virg.
Dominus Deus col. 78 J. e. 785.
itt
ferm. 4. to. J. col. 22. a. addiz : Gr. i-i\-C" f" ' S) {"''M' H- t=xto. t- 27. Gr. prime loco fie habet : Kai 717, ifl^r.Qcri ig accedens ofculntus efl ; fubinde loco veftis , -rci/ 'ixulicar , vefiimentorum ; cxiera concordant. Ambrof. euam 1. 2. de Jac. c. 2. to. r. col. 462. a. hab. Et odoratus ejl odorem
_
Auguft. Admo-je mihi ofculum,

,
me
filia.
271. d.
:
t. 22. Itidem in Grarco. Hieron. quoque ep. ad Da1 quidem , -vox Jacob ejl , maf. to. 2. col. yfip. a. legit &c. ut fup. fed in Mil", quibufdam lie Vex bxc , vox Jacob ejl ; in aiiis , Vox, vox Jacob ejl. _
:
Tf.
23. In
Gtxco ik
Ket! cJx srriyrca dvTor
rn xsfES'K'-rf ui ai XfTf E5
X.
uAo'7H(!?K
ivtoi.
,
Quo
, yQelt yif 'H ,a^ tJ k/eai? </?? Aal^fra.* fpeiSant ilia Augutlini , 1. 16.
de
civit.
,
Dei
c. 37. col.
illo
448.
b.
Vtilt hentdicere
filium
I. de fiig. fsc. c. 8. col. 457. e. vejHmentorum ejus : Ecce odor filii mei t.tnquam odor agri pltni , quern benedixit Dominus. Vid. eriam 1. 1. de Jac. c. i. col. 4J9. f.& 1. de inftit. virg. to. 2. I. de Ifaac, c. 5. col. 370. e. col. 271. d. 1. de ob. Valent. col. 1 192. e. Vet. Iren. Interp. legit fimiliter : Ecce odor filii mei qu.iji odor api fleni , quern benedixit Deus. ItemCypr. 1. i. Teftim. col. zil.h. Ecce odor filii mei , Jicut odor agii pleni , quern henedixit Dominus. Accinunt Hilar, in PI. 121. col. 588. e. Auguft. 1. 1(5. de civit Dei , c. 57. to. 7. col. 448. c. d, Et Auftor. 1. de promilf. part. i. c. 2r. col 106. a. mil
&
&
&
majnem
minorem , pro fratre viajoie qui erat pilofus , fe p.tternis manibus fupponentem , bcedinis Jibi pcllicujis coaptatis. Vid. etiam fer. 4. to. y. sol. io. e, ubi fig ; CtnJiUum dtt ut actipM ille fellts bedipro
nefciens beiiedicit
quod
Gr.
Hilar, in fine iiabet

Kvpioi;.
Deus
alii
duo , Dominus
e
,
t. 28.
totmtcs
,
Ita in
Grico ad verbum
,
excepta voce una
pnguedine
pto
tihsrtate.
Idem AusuTt, feim.
LIBER GENESIS.
VULGATA NOVA.
adoreritte tri19. Et ferviant tibi populi, incurveiibus efto dominus fratrum tuorum,
:
Cap.
XXVII.
gcntes ,
fr.uris tui
,
77
Aug,
ulit flip.
Versio antiqua.
29
cipes
.
&
Et
:
fei-viant tibi
&
tur ante te
bi,
fit ille
tilii
matris
:
tu.-e
qui maledixerit
ti-
maledidus
& qui benedixerit tibi, be- &

:
6c adorabunt qui maledixerit te, makdiclus fc tilii patris tui qui benedixerit te, benetUdiis.
:
& fierc dominus
& atiorcnt te piin-
nedidionibus repleatur.
JO. Vix Ifaac fermonem impleverat fo Jacob foras , venit Efaii
} I
.
& egref-
30
Fide Not.
coftofque de venatione cibos

;
tri, dicens
tione
5
filii
intulit paSurge pater mi, comede de venaut benedicat mihi anima tua. tui
&
Exfurgat pater mens, 51 venatione filii liii ut benedicat

:
&
me
manducet de anima tua.

ille
:
Amn.
I. i.
it prtj,
ft,
Vei , ap. Profp,

II. IO(J.,I,
t.
1.
Dixitque
:
illi
Ifaac
tilius
Quis enim es tu
Qui
:
refpondit 53.
ultra
igitur
tulit
Ego fum
tuusprimogenitus Elau.
fum
Quis es tu? 32. Dixit Ifaac Efaii filius tuus major.

33.
eri:!;o
Et
Ego
-'.S'./fr.
f.
J,
II.
c.
quim
mihi
?
,
Expavit Ifaac ftupore vehementi Sc credi poteft , admirans , ait : Quis

qui
Quis
ille eft
&
dudum captam venationeni atcomedi ex omnibus priufquAni tu
Expavit autem Ifaac pavore magnovalde... venatus eft milii venationem , intulit milii, manduca\i ab omnibus anrequam tu venires? benedixi eum, fit benedidus.
&
&
&
'^?. 'jujft.
lilotit.
80.
\6.de civ,
57.
t.
&
i>''.
1.
7,
venires
benedixique ei,
&
442- .
4'
erit
benediftus.
-
34. Anditis Efaii fermonibuspatris, irrugiit lamore magno confternatus , ait Benedic mihi pater mi. etiam Venit germanus tuus fraudulen} J. Qui ait ter, accepit benedidionem tuam. Juft^ vocatum eft 36. At ille fubjunxit nomen e)us Jacob fupplantavit enim me en alnunc pri'iiogsnita mea ante tulit, ^^^^ ^''^ S. If. fecundo fuuripuit benedidionem meam. RurJ J, fumque ad pacrem Kunquid non refervafti, ait, 6c mihi benedidionem )7. Refpondit ifaac Dominum tuum ilium
:
&
&
&
autem, ut audivit Efaii verba ^"?- ''' , exclamavit voce magna, dixit '5- " * Benedic &: me, pater 35. Et dixit illi \ eiiit fiater tuus cum dolo , accepit beneditlionem tuam. Jufte vocatum eft nomen 36. Et dixit Liaii Aug.fer. 25.*. ejus Jacob fupplantax it enim me jam bis
34. - .
eft
Faftum
Ifiac patris
illi ,
&
J.
&
'
&
&
4.
(.
J.
primogenita
mea
accepit.
e.
''lir.de fiig.Jgo
2.417./:
.'
37.
Refpondit autem Ifaac,
& dixit ad ilium:

,
Aug.fer.^.l.^.
NotjE A D Versionem ANTIQUAJI. ad

4- to.
carli
y. col.
11,
,
f. fie
legit
Lt diMt
^
tibi
Dominus
de rare
ter
&
infra
col. 20.
f.
J'enit
major
:
^ dicit
Fcce patsr
Jrumenti vini. Edit, etiam CompI, pro /w'n , det , habet J'cLQeiy dabit , & Ms. Alex, ad vocem n'pccyy , ctvli , addit .'ji^.c, defuptr , ut fupra. Vetus Iren. luterp. 1. J. a c. 55. p. 551. d. legit :Df tibi De'is de rare cali , Jertilitate terrx , mitUititdimm trttici ^ "vmi, Cypr. 1. i, ,i fertiTeftim. p. 281. b. it dn tiht Dens de tore cali ,
dejitrfum
multitildznc'in
ab uhrrtate terrx
m.induca ;Jicut Et dicit I'ater

:
jiiff.flimibi, feci
&
ferm. y. col. 31. c.
manduca , Jicut voluifli. , Tt. 32. Similiter hab. idem Auguft. fer. 4. col. 20. f. Dicit ille Quis es tu ! Re/pondit : Ego fum filius tuus major Efaii. In Gr. Kai fiVsv cIvtcS 'icaa-i irctTap dvn"
:
Ti? tl^lû
'HOCCL,
!).
<A.=
liitif
'Eyca
lifii
i/'io's
jrfiTo7cxc4
litate
terra
:nitltit:tdiiiem
1.
frttnunti
^
,
vini
olei,
Itidem Aud.
106. a.
de promill. ap. Prolp. part. i. c. 21. p. Tertul. vero i. ;. contr. Marc. p. <58o. c. Det
,
dices
c.y
Expavit
,
33. Auguft.ibid. Qjiod halent , inquit , LatinicoJjc. Gr.ici kabent ,'S.^ss' Js 'Uxxn snâ,
<!r.oSvpx'
fxcycc>.vy
Nunc
etiain ita legitur in
omnibus
tibi Detis de rare cccli
^^ de opimitate tervii
1.
quam vocem
de
inftit.
epimitalem conftanter adhibet. Ambroi".

c. 16. to. z. col.
vifg.
,
additurque , Kal b^-tti- t/;, &c. ut in Lat. verbum pro verbo ; luco tamen , yi( henediilus , habeiur emo-/Gr,icis
erit ; 3.1 in Ms. Alex, non; j-a/ , fed Augu/I. fer. 4. to. y. col. 2;. a. b. iifdem alludit , dicens Relpondcns autem Ifaac , dixit ad Ej'aii : Quis ergo venatus e]l mihi venationem , ^5 intulit mihi ? benedidus Jit : fup. col. 20. f. Et quis ejl ille .1 quo jam
/KeVo?
171. d. Det
.
tibi
Dens
,i
rore ca-li dejiiper

1.
=(
benedidus
%$
lib
nbertate ttrix ahtndattliam. Junil. Afric.
2.
de part,
ES"
ut fup.
divin. leg. c. 2 1 col. 348. a. Dalit t:hi Dens de rare ccili , de pingucdine terra plenitttdiriem /rrtmenti i^ vini. Nota in edit. Compl. deefle Kai poll vocem terra. If. 29. Apte ad Grsscum , niii hoc excipias , qui benedixerit , pro quo , i J'l uhr/ui , qui autem , &c. Idem Augufl:. ferm. 4. to. 5. col. 22. f. g. lie habet it fervient tibi gentes , eris dontinus fratris tui , ndont'
manducavi
ler
& ^
benedixi
eft
eum
J. co!.
31. c. Qtiis
cam ,
b. lie
g
I.
? ^ benedidus erit. Item autem jam qui adtulit mihi ef
Audor
manducavi , {5 benedixi ilium ? de promilf. ap. Profp. part. i.

ejl
,
2? benedidus ejl.
c. 21. col. io5. mihi , intulit
bunt
i. I.
te flit patris tui

te ,
g; qui benedixerit
te principes
qui maledixerit te , maledidrif erit ; benedidus erit. Similiter hab. Cypr.

fibi gentes
,
haber ; ( quis priujquMt tu introires
qui venatus
ff,
efl
benedixi ilium ?
benedidus
Teftim. p. 2S1, h. Et /ervient

,
^
;
eris
domin'ts fratris tui
,Zi adirabunt adorabunt te
filii patris tui
yni
J^ qui te maledixerit , ent malediilns ; 2? te benedixerit , henediilas. Vet. ûtem Iren. Interp. 1.
:
&
t. 34. Itidem Gratce , hoc addito , 5, viKfii cipi.S'fet, amara valde , ad vocem , magna, nee non </;?, nunc ,
T^.
35".
poft benedic.
5. c. 55. p. 552. d. ut liipra f ferviant tibi gentes , adorent te principes , ejlo ( Gr. yim ) dominus fratris tui
^
;
&c.
ut in
Gr. EiVf /= Vtw "'.>?{.' (t/f^ô^cy Lat. Rede Ambrof. 1. 2. de Jae. c.
?.ctC?,
3. col.
i^ adorabunt te filti patris tui : qui maledicet te , maledidus trit ; S5 qui benedicet te , benedidus erit. Aud. 1. de prcmiiT.ap. Profp. part. I. c. 21. col. 106. a. E< ferviant tibi
gentes
,
462. c. Ait Ifaac : Erater tuus veniens cum dolo , accepit he.nedidionem tuam. Auguft. vero fer. 4. to. 5. eoL 18. c.
conftanter
tu.tm.
,
Venit frater tuus
cum
dolo
^
^
abjh'iit hcnedid
adorabunt
te (
Ms. Alex, cum
edit.
Compl.
Item Tichon reg.

1^ accepit benedid.
3(5.
3. col.
7rpM-A.vnQv:i ) principes , eris dominus fratris tui , (^ adorabunt te filii patris tui ; JJ qui le benedixerit , erit l/enedidns ; qui te maledixerit , ent -.naleditlus. Ambrof. 1. de
inftit. virg. to. 2. col.
^
e.
promilf. ap. Profp. part. i. c.

dolo
,
jy. e. cum Aud. 1. de 21. Venit farcr tuns cum
tuam,
271.
:
Qui
,
maledixerit tibi, maleerit.
ditlus erit ;
't.
^ qui beriedixei
hi Gr.
iic
it te
benedidus
50.
Kal lysnTo unci to
ircti!cc(Sj
IcotxA gi/>o7V(T 'laxwC TO/ Viiv aVrfa'" k. s'/ivsrOf ctj<; ccr cîfACff l)CijC JO 'H^.cw dj s>-pl; ocdt? w^^sk a~o t/'; tiif 5. Qiiibus alludens Ambrof. 1. 2. de Jacob , col. 462.
b. ait
ierat
Celebr.ua benedidione
pojlea I'enior fiater advcnit.

3
prjcter hoc , iSîSiu, Jecundo jam , pro jam bis ; at in Ms. Alex, ac edit. Aid. !iJn j iu7sfit -icU, in Compl. limpliciter, IJ surspor , abfque t?to , nee ufpiam additur nomen Ejttii , poft dixit. Similiter habet Hieron. quxd. Hebr. tu. 2. eul. J31. d. Et dixit Efaii: Jufte voc.UHin ejl nomen ejus, Jacob ; jupplantavit enim nu ecce jecundo i fubru -raT^.' xutSinde Gr.tc. addit Kcsi' u-?rcv 'H.sw
if.
Eadem
ecce
legiuitur Gra:ce
Tspoy T?7o
&
Similiter Auguft. ferm.
J. to. j. cuf.
i.e. Venit
tile
qui
Ovx
Mlffhit
i^'.>-l-7ni ftc:
suMylxt -zcinp^kn
;
cum Mf. Oxon.

Augu/lini
,
u-î-
ad venationem , apporians quod pater JuJJerat. 1?. 31. InGrjeco primum Ka. siEiOiKCf "^ dvrof
;
Qoi iC^.oyU
quo fpedant
ifta
ferm. y.
iJ'ic-
fiCLTciy
ii.
/rpy.v.eyy.e t&j -Tra^p
TU, &c.
Ut in Lat.
:
^ ci-jrf tm rcc/Jfl' 'Ayx^v~ Eadem memorat Auguft. ferm. 4.

ctfT?
,
to. y. col. 31. d. Cum ille diceret : Kunquid fiiiita funt benedidiones ? Benedic i^ me. dixit ad f. 57. Priora ifta Refpondit autem If.tac ,
:
<oI. 18. e, dicens
Venit ille feri
i2 ff^ri qiiodjtijit pit'
ilium
cum
poftremis
tili aiiicm
juidfaciam
fill ?
&c.
;,
78
JhI.
LIBER GENESIS.
,
:
Cap.
conftitui
,
XXVIL
fi-atres
Tirmic.
errore prDjliti. retig,

c.
Versioantiqua. dt Dominiim tuiim feci ilium & omnes fratres ejus feci lerVOS tritico & vino COnfirmavi ilium tibi
;
Vui.gatanova7 & omnes ejus fervimtl

:
illm
,
fubjugavi
tibi
frumento
,
&
vino
ftabilivi
eum
19. f. 171.^.
&
autcm quid ficiom ,

38.
fili
:
Amhr,
178. J.
tie
parati,
Et
dixit Eflil
una benediftio
ribi eft
Aug.fer.^.t.f.
me,
pater.
Cum
ad patrem fuum Nunquid pater ? benedic tamen , ftrangulatUS diet Ilaac
&
mi , ulna quid faciam ? 38. Cui EfaU Num unam , inquit tantum benediftionem babes , pater mihi quoque obfecro
poft
fili
: , .>
hsc
ut benedicas.
Cumque
ejulatu
magno
:
fleret,
Jieifi
1 1.
59. Relpondit autem Ifaac, a fertilitate terrx erit habitatio tua
&
,
;lit illi
Ecce
& a rore coeli
59. motus Ifaac, dixit ad eum In pinguedine terr* , in rore coeli defuper
&
20.
defuper.
Amhr.
. Z.
ep.
c.
77*
40. Et fuper gladium

fratri
:
tuum
_
vives,
1090.
ruo erit autem cum depofueris juglim illius a collo tuo.

ad
& fervies & foh'eris
40.
fratri
erit
benediftio tua. Vives in gladio,

;
&
Hiersn.
ep.
Appropinquent dies p.l(llonis parris mei at mterficiam Jacob firatrem meum.

^r
J(59.
c.
tempufque veniet , cum excutias folvas jugum ejus de cervicibus tuis. 41. Oderat ergo femper Efau Jacob pro benediftione qua benedixerat ei pater dixitque in corde fuo Venient dies luftus patris mei, Abd. 10. occidam Jacob fratrem meum.
tuo fervies
&
&
li
42
vide Not,
tens
41. Nunciata funt h^c Rebeccse qua mitvocans Jacob filium fuum, dixit ad eum
:
&
Ecce Elau
Amhr.
t.
frater tuus
minatur ut occidat
te.
de fug, fee,
43
exfurgenS filgein
MefopOtamiam
43. Nunc ergo,
fili
mi, audi vocem
4. 426. h.
&
Fide Not.
confurgens fuge ad Laban fratrem

:
meam , meum in
,
Haran
44
Ibid.
44. habitabifque
nee requiefcat furor
cum eo
dies paucos
do-
fratris tui,
417.
*,
45
mittam ad
te
&
accerfiam te inde
45.
& ceffet indignatio ejus, oblivifcamrque

:
'
eorum qux fecifti in eum poftea mittam & adducam te inde hue cur utroque orbabor filio in uno die ? 46. Dixitque Rebecca ad Ifaac Ta;det me Sup.i6, vlts mes propter filias Heth fi acceperit Ja- 55. cob uxorem de Itirpe hujus terrs, nolo vivere.
,
: :
Not* ad Versionem antiquam.

intermedia ex Julio f irmico ira enim fe habec cuniâ Graeco non parum (imilia 'Icotax , ejVs to) H:ay* E/ aipoy cturor 'A-ETCJipfGEl; /s 5r-cW' Qn, i, yriiTcc; ni a/ 5x9b; atT? xs'eo.hkh dvrS e/xsTa; , -Jirw Kj ciVw iivfi ^ xvliv' col /g t. tsii.vcu) Tsxcy; Au2;uft. loco cit. iic habet Vomintim ilium taum feci , omnes fra!res ejus fervirti! illi : Sckr. ^. co\. Ji.d.Cwm illum tale! feci , tibi quid haheo dare ? Sc fer. 4. col. zi. g. iûîd tibi faduras fnm J Ifta veto de fermonibus , ubiftnfus plerumque magis redditur , quam verba. >?, 33. Ctxc. H.Te efs H otti" 'np^ tcv Trar/fa dvTV' Mm evMy.a. Û co( sî , Trarep ; iu>iyv(ôy /h kmV? ^roiTf/).
ab Auguft. fumpta funt
alia
ciim depofueris
col. 31. d.
(^ folveris Jtigtim de collo tuo.
Item
fer.
f,
t fervies fr.mi tuo ; [^ erit tibi Jic , cum folveris jttgum ejus a cervice tiij, Hieron. quxfl. Hebr. to. 2. El fratrt tuofercol. J51.C. primo lie habet ex Hebraeo
:
"vies :
^ erit qjtatido
Subinde addit
,
depones
;
t^ fol'i'es
jugum
illius de colt
tuo.
pretes
Secunditm autem feptuagintn Interqui (//.vfrKni; Erit autem ciim depofueris , fol-
&
,
veris
ejje
jugum de
collo tuo
-jidetttr
pendere fententia
nee,
completa.
Kara, L'^^=>^TC5
},civQ(r.
J's
'Icita/, ,
aifCsi-^f
ip-j^yi]
'
}i:xv
sx-
41. Hieron. ibid, primo fie habet: Appropinqiient occidam Jacob f-atrem meum ^ mei , paulo veto poft ita Apyropinqnent , inquit , dies pajjionif patris y ut inte-fcian: f-atrem mettm ; ex quibus duobus
!#.
dies pajjionis patris
nedic
Rurfus habet Auguftin. fer. 4. col. ZI. g. Beme pater i non enim una tibi ejl benedidio : Sc fer.
d. Benedic
:
ur.um confeci
Gracco limilius
at/rb*
in
quo
fie
Ei'te
Ji "H-
Qxu
eV tiT cTjaôi'a
'y[,':ccruQtiv ai u/^;pcci
t? x/ck5
y. col.
5 r.
^ me pater
i^ exto'jit
acccpit he-
ry irx-rp^
nediclionem
11, {.Ci/mjlrangulaiusejpt Ifaac, id ejl , citm coatlus ejjit ; St. infra , z6. d. Ojiare Juggillatus JjaaCy benedixit ? jam enim necejjitate jam coad us pater ejus,
Si let. 4. c:o\.
&c. Similiter apud Ambrof. 1. z. de Jac. c. 5. p. 46Z. t ipje jtt benediceretur cogendo ellcutt t ^ impetrai'it.
59. Idem Auguft. infra , col. icce ab ubertate terra erit tibi habitatio
jf.
d.
fjM , i'-a aôjiTSiVw 'laxwC to;* dS's?''poy /wir. Hue eriam redeunt quje Ambrof. narrat 1. z. de Jac. c. 4. to. Hinc orta eft invidia , 55 miimbatur I. col. 465. f. dicens Efxii , qtcod poft obitum patris fatrem occideret, if. 42. Gia:c. iic pergic : 'A-Tn-^yhu /5 "PsE/xxa ra p:
^7
Hcau ry
f'/y
nVTiis;
7^ TrpscCuTsfH'
k^
irsfx'îxQcc
f'xa'l/i?
z6. d. Dixit
,
illi ;
ÊC^j-'Iaxafi tof viay oi/tm? toj- jsoite/jcj',
ejVec
kutu'
a rore
cttli : cecli
,
fer. 5. col.
51. i. Accepit benedidionem
arore
opimilate
epift.
,
& ^
3.
fertilitate terrx
omnem
abltndantiam.
:
Tertul. veto
I.
a/eAô; Cif a7rf^^ Co; Ttf d-TTO/.TUyat c;. Quibus alludens Auguft. quaeft. 81. in Gen. to. 3. col. J98. d. ait: Ouotnodtt atiriuntiata vel renuntiata Junt verba EJait Rebec'Hiixv
contr. Marc. p. 680. c. lie habet inhabitatio tua , a rore coeli.
De
term
erit
ex
quibus comminatns
:
eft
occidere
fratrem
fuum
ciin
Ambrof.
77. col.
{5 a rore
Scriptura dicat
Hoc eum
in
fua
cogitatione dixiffe.
3090.
taeli
i7-jTey
c.
Ecce ab ubertate terrx erit
iibi habitatio
0'
ft- 43...
tb?
fummo.
,
Grace. 'AmczfiCei? /5 'Icoeix
-irnTvif
ivlS ,
^dw;
j,
44-.. 45- Iti i" Gr. altera; Vo'/pa?/ /'

H/Ê/ia; nyx^y'soig
Hvv vr tUyoy , cw.nQn
Hicmol
tk
fix
if
ctn'iat
(O/TW* 'IJ^
aVo tmj
-ttiÎvtc^
TtJ';
7; eâi h xaroixu2.
otKvQ'yy /ÊT'atJTy
,
cfuros-ps-J^ccircy
ty/ô/
1; cs
,00^0 Ti?;
JpQi
f.
i'ftuS ccioiUy.
*. 40. Eadem rurfum

3. to. I. col.
legit
Ambrof.
1.
de
'^"
Jac. c.
46Z.
46}. d.'ac in Pf. 118.

'
col.
looz.
f.
Similiter in
Gr.Ka/
sVi t /iaâ/pa c^ C"'C!'
^S m
&c.
&
di
i-K-
i a'^nos-Ei'â^â f<E/aTE^^|.o^l' C6 t? o:/e>^?cv quibus refpondent ifta ex Auftore op. imp. in Matth. hom. I. p. 15. a. Fili, audi me , Jj fuge in MefopOtamiam , donee qsiiefcat ira fratris tui. Item ifta eK
th
o'f7HK
cxiTiir,S<.c.
SiMvQ^ti^ ES-a/ J E wi'/.ot iou Ka?E'>n; j. '.-hm'Qik liy ut fupr. Recle Auguft. fer. 4. to. j. "col. 24. a. b. in gladiO tut vivis , fratri tut fervies : erit autem
Hieronymo
, 1.
contr. Helvid. to.

,
[.4.
part. z. col.
39._ c,
Jacob fratris infrdtai metuens
Mejopotamiatn perrexit.
LIBER GENESIS.
Cap.
XXVIII.
7y
CAPUT
VULGATA
1.
XXVIII.
Versio antiqua.
I
KOVA.
-xT
Ocavititaque'Tfaac Jacob,
&
:
benedixit
Non
accipies
uxoiem ex
filiabus
Chana-
Aifg.
I.
1<,.Jtcil/.
V
jniam
eum
I
pr.-Ecepitque ei diccns
:
Noli
acci-
nsorum
2. furgcns * fuge in Mefopotamiam , in domum Bathuel patris matris tux , fume tibi inde luorem de hliabus Laban frauis matris tuae.
Dri,
c.
38.
I.
7,
pere conjugem de geiiere Chanaan proticifccre in McfopotaI. fed vade,
445*
*
I.
&
vade.
ad doinum Batliuel patris matiis tue,& accipe tibi iiide uxoiem de filiabus LaSyri.-E
,
&
ban avunculi tui. Deus autem omnipotens benedicat 3

.
tibi
&
in
5.
Deus autem meus benedicat te,

:
erefcere te faciat, atque multiplicet
ut
lis
te, &: multiplicet te
&
eris in
augeat congrcgationes
&
turbas populorum.
ij.
t dec
;
tibi
benediiliones Abraliaj
& fcmini
pofeftus
filiutn
tuo poft te
ut polTidcas terram peregrinationis
gentium. 4. Et det tibi benediflionem Abrahx patris rui, femini tuo polt te tibi , ut bxres has terra:
&
Cf.
11.
IX.
tus,quam pollicitus eft avo tuo. ? Cumque dimifliiret eum Ifaac,

venit in
incolatus tui ,
5
(Sc
quam dedit Deus Abrahx. exiit in Mefopotamiam Syrix
Afig. letui. lOJ,
Mefopotamiam
SyrL-e
ad Laban
'3- 551.^.
Bathuel Syri, fratrem Rebecca; matris
iua;.
VULGATA NOVA
6. Videns autem Efaii quod beiiedbdlTet pater fuus
Jacob,
& raififlet eum in Mefopotamiam Syria; ut inde uxorem ducetet & quod poft benediAionem pr:c,
;
Sytiam 8. probans quoque quod non libenter afpiceret

lias
fi-
Chanaan pater
I'uus
cepifl'et ei
, dicens Non accipies uxorem de Chanaan 7, quodque obediens Jacob parentibus fuis
:
:
filiabus
quas prius habebat

,
iffet
in
ad Il'maelem , duxit uxorem , abfque iis , Maheleth flliam Ifmacl iilii Abraham, Ibrorcm Nabaioth.
9. ivit
&
VuLGATA NOVA.
10. gebat Haran.
I I
.
Versio antiqua.
10.
Igitur egreflus Jacob
de Berfabee, per-
Et
exiit
feftus eft in
veniflet
Jacob a puteo jLU-ationis,&: proCharram.
Ai'^.i. is.dttiv.
-0,
c.
jg.
t.
7.
Cumque
ad quemdam locum
,
&
vellet in eo requiefcere poft folis occubitiim
culit
de lapidibus
fuo
,
qui jacebant,
in
&
fupponens capiti
dormlvit
eodem
illius
loco.
11. Viditque in fomnis fcalam ftantem fuper

terrain,
&cacumen
tangens ccelum
Angeper
les
quoque Dei afcendentes

1
& defcendentes
Et de\'enit in locum , dormi\'it ibi , occiderat enim fol fumpfit ex lapidibus loci , &; pofuit ad caput fuum , dormivit in loco illo. Et fomniavit 1 2. ecce fcala ftabilita fuper terram , cujus caput pertingebat ad coelum Angeli Dei afcendebant, &: defcendebant per il11.
:
&
*"** ''
&
&
&
&
eam,
Tn/.
5
1am:
J.
bi
Dominum innixum fcalre dicentem fiEgo fum Dominus Deus Abraham patris tui
5.
:
&
dixit
I. 48. J.
& Deus Ifaac & femini tuo.

f.
I.
Terram
in
qua dormis
tibi
dabo
& Dominus incumbebat fuper illam, & Ego fiun Deus Abraham patris tui , & Deus Ifaac noli timere Terram , in qua tu dormis fuper eam , tibi dabo illam & femini tuo.
13.
:
NoT
similiter
jE
ad Versionem antiqua
lapidibus loci
,
m.
locum
;
&
in Pf. 43. to. i. co!. 89J. e. epifl. 19. to. 1. col. 842. e. Jôn accipies nxorem a filict-
Ambrof.
Sic
col. 54 J. a. fie habet : Et devenit in loco illo , ijHotiiam jolis occafus eyat
^
,
, t^ dormivit in fumpjit lapidem ex
itts
Cbananxorum.
1.
ir.
Ita e Graeco
to. 5.
82. in Gen.
codices
,
ertam in Grxco. ad verbum. Augufl. autem qusft. Ormd habem Latini col. 558. e. ait
:
pofuit
Sec. ut fupr.
Cypr. etiam
1.
2.
Tertim. p. 292. b. memorat lapidem
quem
pofuit Ijrael
IJ,wc diccnte filio fuo : Vade in in domum Bathuel patris matiis tuj: , Sc
Mefopotamiam fume inde tibi

hoc
to.
uxorem Grxci
:
codices
non
hctbent
tft ,
KTraJpxi:, Similiter
Ambrof.
;
1.
vade , fed fuge , de fug. f^c. c. 4.

,
ad caput fuum. If. 12. Eademitenimrefert Aug. I. de unit. Eccl. to. 9. col. 545. f. excepto uno , ^ vifum vidit , loco fj fomniadeinde ilc i^ iJi ;/<^ vit. In Grsco Ka: irv-TnixStt
,
:
fVnf.^^/iH
K,
o't
eV rri
7J1'
m;
li
zepDtMl
ap.'X'=r7o
ej"?
to;-
^âvitr*
426. d. Suit/it Rebecca (c. 27. t- 45. ) Et f"gc , inquit , in Mefopotamiam Ifaac dicit : Sitrgens vade in Mefopotamiam in domum Bathuel. Item epift. 19. to. 2. col. 842. e. Vade in Mefopotamiam in domum Bathuel eju: tibi adqiiire eoptilam. Vide etiam in Pf 45.
I. col.
col.
%'_)^. e.
3.
In Mf. Alex. gV' iir^dvlr,' Kj v.xT:^cttvzy avys^c duTifi;, in edit.Compl. Tr'aVTiii. Eadem narrat Tertiil. 1. J.contr. Mate. p. 680. c. Jacob fomniat Jcalas obfirmatas angelos alios afcendentes , ^ alios in terra ad cerium , defcendentes. Item Cypr. 1. 2. Teftim. p. 292. b. Et dormiens ( Jacob ) v:dct fcalam ad ccclum pertingentem , in qua conj^
^
:
Itidem Grasce. Similitef habet idem Augufl. Locut. 100. de Gen. to. 3. col. 332. b. Et det tibi bencdiilioiiem patris tui Abraham. Ita quoque in Graeco , practer unum , //?, mei loco 0?, lui. In Mf. tamen Alex, legitur , t? Tarpo; nreliqua concordant ad verbum.
't. "t.
titutus erat
4.
bant.
Dominus ^ angeli afcendebant ^ l^ de/cendeAmbtof. quoque in PI. I. to. I. col. 744. f. hacc
:
Scalarum Jimjlem ejje Scriptura nos docet pietatis habet def-' a/cenfim , per quas vidit angelas Domini a/cendentes cendentes fanclus Jacob. Aui5l. op. imp. in Matth.honi. 2. p. 27. a. Cum fugeret y inquit, Jacob ante jratrem juum
^
:
jf".
y.
Grjec
}^x} e'-GjopsfCM
si^
THf MsccsTDTcc/^'ai' ttô?
Efaii
(5 venijfet
,
ad vefperum
vidit
(omnium
tale
.i/.t
AaCxt, &c. omilfa voce, Si/fi'a? , qua; tamen additur infia Tff-6. & 7. atque etiam nunc legitur yf. ^. inquibufdam Graccis , uti fup. t. 2. in Mf. Alex, hanc autem olim
.1cujus caput pertitigebat ufjue ad ccelum i geli afcendebant y "i^ defcendebant per eam. t. 15. ItidemGraece, praeter haec pauca qua: vatiant :
po/ita erat
LXX. auitor eft Auguft. ibid, dicens Qj;a/i Mejopotamia dicatur viji Syrix , qu.imvis , inquit , hoc SeptKaginta non habere perhibcmtur , Syriie -.fed cum afledefuilfe in
rifeo
Js
Kf'p-o? sVerM/'JXTC..... H 7H fî'iK cy xa^s^^Vfî
&c. Ea-
fcriptum
f.
efl.
Tt.
10. Ita nil
fum habet Auguft.l. de
unit. Eccl. to. 9.
col, J4y. e.
nee aliter in Graeco.
T. H, Eadem legimtur Gfa?ce , practcrunum, ci-nvv' THCe TOTM , occurrit loco ^ pro dezenil ifi locum; al. VhVttfis ^r TU -riiru. Idem Auguft. 1. de unit, Eccl, to, 5.
iterum legit Auguft. 1. de unit. Eccl. to. 9. col. 545'. conir. f. hoc excepto. Ego Jum Dominus Deus : at I. i. epift. Patmen. to. 9. forte ex Tichonio, fie habet Ego Deus Abrah.K pains lui , 2^ Deus Ifaac , ne timeas : Terram enim J'emini tuo. Auft. op. fupra quanl tu dormis-, libi dabo imp. in Matth. hom. 2. col. 27. a. Domin::s autem recumbehat fuper eam. Tertul. I. 3.contr. Marc. p. 680. c. Intiixuii) dicit dcfuptr Dominmn, Aucl. 1. de fromiir. p. i.
:
dem
,:
8q
'Ang.i.i6.Jeciv. Dei, c. 58. I. 7.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
:
Cap.
XX VI II.:
VuLGATANOVA.
tuum
quafi
449- / g*
inf. in.
& Et crit femen tuum ficut areiva terra? dilaubmirrupermare,& in Africum,& in Aquilonem &; * ad Orientem :& Benedicehtur
14,
,
14. Eritquc femen

dilataberis
pulviS
terr.-E
DKf
omni
quacumque ibis , & reducam te in tciram banc quia non te derelinquam, donee faciam omnia qux tecum locutus ibm.
via
:
in fcmine tuo. N T E omnes tribus terra: , 15. Et ecce ego fum tecum cullodiens te in
&
* ^' ad Occidentem, Orientem, Septentrionera , .S Meridiem Benedicen- ^ '5- o. TUR IN TE in femine tuo cunfta; tribus terrs. ^"P-^^* '** Et ero cuftos tuus quociunque perrexeris ," 1 5 reducam te in terram banc nee diraittara nifi complevero univerfa qux dixi.
:
&
&
&
&
&
dixit: Et furrexit Jacob de Ibmno ilio, eft in loco hoc , ego autem neiciebam. dixit Qnam terribilis eft loEt timuit , 1 7.
16.
&
16.
Cumque
evigilaflet
Jacob de fomno, ait:
Qiiia
Dominus
non
Vere Dominus
1
eft in
loco
ifto,
&ego
nefciebara.
&
7.
ifte
Pavenfque
I
Qu^m terribilis eft
Inquit ,lo,
Inf.
1 5
Ciis
hie
eft
hoc
nifi
domus Dei ,
&:
hxc
cus
non
eft
hie aliud nifi
domus Dei
,
& par-
jy
porta
18.
eft coeli.
ta coeli.
Et fiurrexit Jacob , fuppofuit ibi ad caput ,
& fumpfit lapidem quem ilium in titu&

ftatiiit
8.
Surgens ergo Jacob manJ

capiti fuo
,
tulit
lapidem
quem fuppofuerat
fiindens
& ere.xit in titulum

urbis Bethel,
lum ,
Aug.
ijuifl.
&
fuperfiidit
oleum
in
cacumen
ejus.
oleum defuper.
8 J.
teGfn.t. 3.398.^.
Et vocavit Jacob nomen loci illius, DoUlommaus erat nomen civitati mus Dei 5
19.
19. Appellavitque prius
nomen
qu
&
Luza vocabatur.
ante.
Ktrm.
FiUl. /.
t.
1. ;.
nf.
4. p. 537.
Dominus Deus mecum , & cufper quam ego pergo, & dederit mihi panem ad manducandum , & veftimentum ad operiendum
io
Si foetit
todierit
me
in via
; 1 .
& redaxerit
:
me aun
falute in
tris
mei
erit
mihi Dominus in
:
domum Deum
pa-
10. Vovit etiam votum, dicens Si fuerit Deus mecum & cuftodierit me in via , per quam ego ambulo , & dederit mihi panem ad vefcendum , & veftimentum ad induendum 1 1 reverfufque fuero profper^ ad domum patris mei erit mihi Dominus in Deum
:
quem poftii in titulum, erit mihi Domus Dei & omnium quscunque dedezi.
lapis ifte,
tis milii ,
&
11.
cabitur
& lapis ifte,
quem erexi in titulum, voDomus Dei cunftorumque qu^ dederis

:
decimas ofFeram
tibi.
aihi
deeiraas ofFeram tibi.

I
N0T>E AD VerSIONEM
. 15. ap. Frofp. p. 107. e. addit
tibi d.ibi) earn
Tf.
,
:
A N T
QUAM.
Terram
in
qua dermis
mento unciionis.
if. 19. Similiter habet idem Auguft. 1. 16. de civIt, Dei , c, 38. col. 449. g. Ut -vocavit Jacob nomen loci illius , domus Dei. Hieron. veto quaeft. Hebr. to. 2. col. 532. a. Lt vocavit Jacob nomen loci illius , Bethel \ ^ Ulammaiis erat nomen ctvitatis priits. Grace. Kk; exK^6CE ( Mf. Alex, addit , 'Iflt)ta> ) TO oxoywa t? toVs* s'xeiVv ci'xc; ev (Aquila "BctihrX ) i, Ou>.ct/nKvt, ( Mf. Alex. Owa/iâii; , Mf. Oxon. cum ed. Aid. OJ,\a,uâ:i/; ) f c.cLtxr^ Tc'^sr t5 tôz/ocat Tipcr. Hieron. ibid, ûnc loco nomen imponit , ilium , Bethel , id eft , domum Dei qui locus vocabatur ante, Luza unde ridicule qnidam verbttm Hebra'icum , Ulam , nomen eJJe urbis put.int ; chm Ulam , interpretetur priiis. Ordo itaqtte ifte eft letlionis : Et vocavit nomen loci illius , Bethel , ^ priiis Luta vocabulum erat civitatiSm Augullin. vero qu*(l. 113. in Gen. to. 3. col. 404. g. Animadvertendum eft , inquit , tria jam nomina hujus civs.' tatis commemorata : Ulammatis quod diilum eft e.im priiis z'Ocatam ^ Bethel , quod nomen ipfe impofuit , ^ inters pretatur , domus Dei ^ Luza , quod rnoda commemoratuni eft. Vid. infr. ad cap. 35'. 6. 9. T^. 20. Idem Hieron. epift. 18. ad Eufloch. to. 4. part, ferva~ Z. col. 44. c. lie Si fuerit Dominus mens mecum , -verit me in via bac , per qu.tm ego iter facio i ^ dederit mihi panem ad manduc.tndum , 1^ veftitum ad veftiendum : Sq epift. ad Hebid. quaeft. 2. to. 4. part. i. col. 172. b. Si fiierit Dominus Deus mecum , 55 dederit mihi panem ad vefcendum, ^ veftimentum ad operiendum: & in Ezech. 4S, to. 3. col, 1052. d. Si dederit mihi Dominus cibum ai vejcendum , ^ veftem ad operiendum, Ambrof. veto in Pf. 118. to. I. col. 988. d. Si Dominus Deus mecum eft , ut dea mibi panem numducare , ^ veftem indui. In Gr. primum : Kil vixTi 'laniS Ei'X"' >.!/'"' quod Auguft. quxft. Sj. in Gen. to. 3. col. 398. g. teddit per hoc , votum vovit i mox in Grjcco 'Ea/ Kf'^.c; Geo; //;t' /^k j^ Tfa^fâ^Tj cTw fiOi xprcr <px57^ 'Bcpsocûcti , flf 6v T-i) oVw rxcTA
,
Jimini tuo fsfl te, fibi conftat Aug. 1. 4. contr. Crefcon. to. 9. col. 521. c. ubi eadem prorfus habet quae fupra :
jj'
14.
Opume
eadem quoque
tuml.
de unit. Eccl. to. 9. col. 34J. f. Parmen. col. 13. a. nili quod hoc pofteriori loco , pro dil.itahiiur fuprr mare , legit , rejilehtur in mare ; akero veto de unic. Eccl. mnltiplicaiitur
turn
1.
I. contr. epift.
fufra mare. Itidem in CoUat. Carthag. p. 391. a. cum AJriiam , loco verbo miilnp'.icatiiur , ac praeterea Grxc. Afri> ^ -Tctt iTTi ca>-a;fia/. 5 ^W' &c. ut in Lat. Mf. Alex. =Vi >/{<
^.
J. Similiter
habet ad vetbum idem
.\ugufl:.
1.
de
unic. Eccl. to. 9. col. 346. c. item locut.
102. de Gen.
to. 3. col. 331. cab hoc, nan derelinijH.im. Ncc dillimile quid Grsce prater hoc ultimum , i'sx Xo[*H5a 001 , qnx,
eunijne locutus
t'. 1(5.
fum
tibi.
Optime c Grxco. Eadem netum legit Auguft. ram quaeft. 8y. iuGen. to. 5. col. 398. e. turn locut. 103. deGen. col. 532. c. hie tamen pro nejciebam , fcribit ignerabam. Gr. ok'x ij/:;* utrobique vero , quia eft Dominus
It.
,
e Grasco o7f sî Kf'p.e^.
17. Auguft. quacll. 8 3. in Gen. to. 5. col. 398. e. dixit : Qttam terribilis locus hie hoc non eft , t timuit ,
.'
B/i
domus Dei
eft,
Ajc porta
1
eft
edit.
,
Re6le quidem
hoc
juxta Gra:c. c^ ;f t?7o licet loco fup. de civit. Dei legatur in editt. non eft hie, fed contr. Mfs. fidem , qui illic etiam ferunt , non eft hoc. Tertul. 1. 3. contr. Marc. p. 681. a. lie Quam terribilis eft locus ifte ! non
non
tft
quaeft.
Hieron. vero 532.3. Qu.hn terribilis eft locus ifte I non eft htc nifi domus Dei ; 5 h^c porta cceti, Auct. op. imp. in Matth. hom. 2. p. 27. a. Otthn formidclofus locus eft hu I non eft aliud hic , nifi domus Dei , porta ctcli. Item apud Hilar. 1. J. de Tiin. col. 865. b. porta cceU lecus ejje hie vifionis oftenditur. Et domus Dei , In Gr. Kal /ôCm&h , jj ti-itey' d^ ipoSfpo; to-utc; j?/55*ux
aliud
,
Jed xdes Dei
t^ b.tc fcrsa ceeli.
Hebr. in Gen.
to. 2. col.
ji
Ji
jt.
yur,
't.
fi9i
,
)c,
if^xrizv
i7tp.Cct?y',^xi.
:
21. Itidem Graece , prseter hoc erit Dominus mibi.
xaiifoi Ki/fuj
"Jf",
18. Gr. Kcei /fVH 'laKiiC 70
-Trputy
i.
jcj
iMzd
Tor
^/6:y or i/Vi&wxsi' ff.u vrpo;

>
xsâ>Hi; at//K'
es'y-'sr
ccvTor
>.iUi cuto; , or ;;vea ^mm , I's-oJ Hî Tf. 22. Graec. Kal cnco;Ef" ij iritrur ur sir /xai S'Sq /fKa'nff ooto/exoctcJc;*
fi>m, J, i-îx-" *"^' "' '" ^^'- Eorumdem meminit Audenuo quaeft. 84. in Gen. to. 3. col. 398. f. dicens conjStatuit lapidem Jacob , quem fibi ad caput po(uerat , tituit eum titulum , fj pcrjiidit ilium oleo. Item Cypr. 1. uaxitjacras. Teftim. p. zjS. b. Lapidem ccnjecra-jit ,
guft.
ima. ( Ambrof in Pf. 1 18. to. i. col. 988. d. Omnium qua das mihi , decimam decimabo ttbt. Anon. ap. Ambrof. to. 2. col. 2. b. Omnium qux mihi dederis, decimam decima^ bo tibi. Vide etiam Auguft. qusft. 8 mCen. to. 3. col. J.
,
398. g.
LIBER GENESIS.
Cap.
XXIX.
8i;
CAPUT
VuLGATA
r.p Rofedus ergo Jacob
JL
I.
XXIX.
NOVA.
J.
venit in
terram Oiienta-
lem.
devolverent
Morifque erat ut cunftls ovibus congregatis lapidem , refedis gregibus rurfum
&
Et vidlt puteura in agro , tres qiioque greges ovium accubantes juxta eum nam ex illo adaquabanos ejus grandi lapide claudebatur. tur pecora ,
:
fuper OS putei ponerent.

4. Dixitque ad paftores
:
Fratres, unde
eftis ?
Qui
&
refponderunt
De Haran.
VULGATA
NOVA.
:
VeRSIO ANTIQUA.
Noftis
5. Quos interrogans, Nunquid, ait, noftis Laban filium Nachor ? Dixerunt Novimiis. 6. Sanufne eft ? inquit : Valet, inquiunt
;
Laban
filium
Nachor
?....
ît^. toeul. 104.
5.552.1:.
&
Adhuc eft dies multa, 7 congregandi pecora
ecce Rachel filia ejus venit cum grege fuo. Adhuc multum diei fuper7. Dixitque Jacob eft, nee eft tempus ut reducantur ad caulas gre:
nondum
eft
hora
Item leciil. lOj,
351.
</.
ges
date ante
reducite.
potum ovibus
:
& fic
eas ad paf-
tum
8.
Qui refponderunt Non pofTumus, donee omnia pecora congregentur & amoveamus lapidem de ore putei ut adaquemus greges. 9. Adhuc loquebantur, & ecce Rachel veniebat cum ovibus patris fui nam gregem ipfa paf, ,
:
venit Rachel
cum ovibus
patris fui
in
Aug.
Gen.
qiixjl.
t.
85,
cc/.
j,
cebat.
10.
}99..
Quam cum
vidiflet
Jacob,
& fciret con:
fobrinam fuam , ovefque Laban avunculi fui movit lapidem quo puteus claudebatur. I I. t adaquato grege, ofculatus ei\ earn
elevata voce flevit
a-
&
10 cum vidiffet Jacob Rachel, filiam Laban fi-atris matris fux acceflit, & rcvolvit lapidem ab ore putei. Et adaquavit oves Laban fratris matris fuas & ofculatus eft Jacob Rachel & exclamans voce
1
Jiienn.
i.
mnt.
p. 1.
fuaploravitj
1 1.
a^htd. t. 4. /.139.''.
& indicavit
Rebecca;
:
ei
quod
frater eftet patris fui
12.
&
filius
at ilia feftinans nunciavit patri
ejus
& indicavit Rachel, quia & qda filius Rebeccx eft

NOVA.
caufis itineris,
:
frater eft patris
fuo.
VuLGATA
1 5. Qui cum audifTet fus, cucurrit obviam ei
venifTe
:
Jacob filium fororis complexufque eum, &in

fuam.
Auditis au-
tem
ofcula ruens
duxit in
domum
caro mea. refpondit Os nieum es, poftquam impleti funt dies menfis unius,
14.
&
Et
VuLGATA
1
5 .
dixit ei
i
NOVA. Num quia frater meus es
VerSIO ANTIQ0A.
,
gratis
15.
Dixit
autem Laban ad Jacob

es
,
Quoninm
:
JJiercn, ubi ftip.
fervies mihi
die quid raercedis accipias.
frater
meus
non
tua.
fer\'ies milii gratis
die
milu
qux
fit
merces
VuLCATA
1
NOVA.
18.
Habebat vero duas
fil
ias
nomen
:
majoris , Lia
Quam
filia
diligens Jacob, ait
Serviam
tibi
pro
minor vero appellabatur Rachel. 17. Sed Lia lippis erat ocuhs
cie,
Rachel
Rachel decora
fa1
tua minore, feptem annis.

:
9.
Refpondit Laban
alteri viro
,
Melius
eft
ut tibl earn
dem
& venufto &
afpeftu.
quam
mane apud me.

'
VULCATA
:
NOVA.
io.
VER
fervivit
s I
A N T
Q U
A.
lo. Servivit ergo Jacob pro Rachel feptem videbantur illi pauci dies pr^ amoris annis
magnitudine.
Jacob pro Rachel annis feptem: jj,,,. ,i^j}, gg, erant in confpedlu ejus velut pauci dies, eo mGen.t. 5. sps.ct quod diligebat illam.
Et
&
VuLGATA
X
I
.
NOVA.
fuiflet ingreffus, fafto
Dixitque ad Laban
Da
,
mihi uxorem
meam
quam cum'ex more Jacob

ne vidit Liam
ij.
:
ma
quia jam tempus impletum
eft
ut ingrediar ad illam.
ii. Qui vocatis multis amicorum turbis ad convi-
&
dixit
?
vium
fecit nuptias.
facere voluifti
filiara
ad focerum fuum nonne pro Rachel

?
Quid
eft
tibi ?
quod
qua-
I'ervii'i
15.
Et vefpere Liam
dans ancillam
fuam introduxit ad
re impofuifti mihi
eum,
14.
filii,
16. Refpondit Laban
Non
eft in
loco noftro con-
Zelpham nomine. Ad
;E
fuetudinis
ut minores ante tradamus ad nuptias.

I
NoT
yr.
AD Versionem
nondum
,
A N T
Q U A M.
col. 199. b. legic
y. Sic
eft in Graeco.
,
yr. 7.
In GrjEco deeft
,
eji ,
,
port
&
loco
Auguft. quoque qu*ft. 87. in Gen. to. 3. cum Hieron. Ofculatus efl Jacob Rachel ,
^
'
exclamans voce
fongreg.^ndi
exftat
ima.y^.ma.t
'i
ut congregrntur.
Jna
jievit,
* 9- Gr !Ji 'Fax* (uydrKp AaCa,- iif^sTO , &C. J, Ut in Lat. Et ecce Rachel filia Laban veniebat , &c. t. 10. Grxc. icaincipit 'E71'=to Si a' ; J j/ 'lazw'S ,
:
if.
12.
TTccTfii ivTvii ;Vi
Gr. Ka) x~Kyyii\( tk 'PaX"' '"'" ^"''i "^ &c. ut in Lat. Apud Auguft. qusft. ,
to.
,
87.inGen.
frater
eji
;.
col.
399. b. iic.Et indici-jtt ei

eji.
^
qaiit
faUum
eji
aiiiem ut vidit Jacob

;
deinde ut
in textu Lat.
,
ex-
ejus
i^ quia filius Rebecct
cepiis his
KaJ
'Tcpa'-.e^h-Mr
1.
'1xa.'uiC
d-j^xuMcs
Et acccdens
I
f. IJ. Grace. ErafJs

^fc
tu
''^
'Iaici"
^^'
oV/
>af a/s^f oj
Jacob revolvit. Hieron.
conir. Helvid. col.
fupra
'f.
Acceffit , devohit lapidem ab ore putei. II, Grxc. Kotl sVoViJe t xfo'tT, &c, uciaLac.
59. d. ut
aVa'rV-'ô^yWO'
''''5
'^''"''^^
part,
t. 20. Similiter Hieron. ep. 18. ad Eiiftoch. to. 4. i.iol.n^.i.it fnvnit Jacib pro Rachel annis feptem
Tm.
J.
82
Arlg. qiixfi. 89,
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
:
Cap.
XXIX.
VulGATANOVA.
f. Confumma itaque feptimanam iftiiis

bo
tibi &:
& da-
in Gin, J95. e,f.
hanc pro opere quoci operaberis apud adhuc feptem annos alios. :;8. Ferit aurem Jacob lie implevit feptiminam ejus ; dedit illi Laban Rachel tiliam fuam ipli uxoiem. z(). Dedit aiitem Laban Rachel filix fuae Bal-
me
17. Imple hebdomadara dierum hujus copu\x hanc quoque dabo tibi pro opeie quo ferviturus es mihi feptem annis aliis.
:
&
&
&
iS. Acquievic placito

fafta,
&
:
hebdomada
tran-
Rachel duxit uxorem
1 9. cui pater
fervam Balam tradiderat.
lam ancillam fuam

30.
ei
ancillam.
:
Et intravit ad Racbel
dilexit
illi
autem Rafeptem an-
chel magis
quam Liam,
& fervi\it
nos
alios.
50. Tandemque potitus optatis nuptiis amorem fequentis priori prstulit, ferviens apud eum feptem annis alii?.
Videns autem Dominus qu6d defpicerct 5 1 Liam aperuit vulvam ejus, forore fterili perma.
nente.
35.
"Hebr. t, I,
r.
Et concepit,
ejus,
&
JJZ.
b,
nomen
Ruben,
peperit filium, dicens Quia vidit

:
& vocavit
Dominus
:
filium, vocavit5 1. Qua; conceptum genurt que nomen ejus , Ruben , dicens Vidit Dominus
:
humilitatem meam Et concepit alterum filium , dixit Quo3 3 niam exaudivit me Dominus , eo quod odio me dedit milii etiam hunc haberet vir mens , vocavit nomen ejus , Simeon. peperit filium , &: di34. Et concepit adhuc ,
humilitatem
J).
meam nunc
,
amabit
me
vir
meus.
&
&
ait
Rurfumque concepit & peperit filium, Quoniam audivit me Dominus haberi

,
&
&
conteraptui
dedit etiam iftum milii
vocavit-
&
que nomen ejus, Simeon. 54. Concepitque tertio,

lium
:
&
genuit alium
fi-
xit
Nunc mecum
:
erit vir
meus
tres filios
ideo vocavit
nomen
quia peperi ei ejus, Le\i.

,
dixitque
Nunc quoque
nomen
:
copulabitur
ei tres fi-
mihi raaritus meus, eo quod pepererim

lios
:
&
.
idcirco appellavit
,
ejus, Levi.
,
35.
Nunc
cavit
peperit filium, Et concepit, fuper hoc confitebor Domino ,
&
& dixit & ob id vo:
5 5
Quarto concepit
confitebor
;
&
peperit filium
&
Matili
I. z.
ait
Modo
A N T
Domino
& ob
hoc vo-
nomen ejus,
Juda
cavit
eum, Judam
I
ceffavitque parere,
N oTjE ad Versionem
^ erani in
canfpe^n ejus qrtnji dies panci
,
QU
Cfi'f
A M.
,
guia amahat
il-
tam. Grjec. Kai eVi//u;f.... eVrcc fxH" k mQ^ iiXv-rUf KUTH a'; ii/x^pxi nM'/ou , rrapx to ayxTec'' al/xoc oxjtvv, if. 27. Optime Auguft. e Grseco , nili excipias vocem feftim.w.im , pro qua Grsc. habet tk sZitfj-o. , fed Mfs,
If. 35.
Gr. Ki
âe -rax/y
ETfXSi' vntv J'SUTSfOy

, I
TW
IaXw
yucj jj
K.
(iVst*'OTi
HKfeCf Kl'piC? OT/ fiiQ-Hfilli
K TpoCfJ Ctiy,s
Hum
Tt.
Aug.
9.
cum
editt.
Am.
,
&
peperitjiTh Tot- , &c. ut inLat. r concepit iterttm , 'ecnndiim tpji Jacob , l^ dixit Qrtia aitdiuit Domi:
Rat. ididem ferunt feftimit.

:
nus quod
sf
od:o habeoT
addidtr niibi
eti.jjn
,
hunc
&c.
Hieron. quxft. Hebr.

ergj hebdottuiilam ijiins
to. 2. col. J ji. a. fie legit
ConipU
34.
ILK
Eadem
leguntur in
Gr*co
nili
excipias ha;c
^ daho etiam hanc tibi.
Notandum
quoque , pro cpere , Grxce legi , if/xQiai , quod eperalionem fonat , feu litcrttm , qii^fiitm , &c. V. 28. Gl.EC. 'E^PO.'vie ^S 'lc(X:i;^ ilTQ:^ , ^ arSTM^pUCf TX KJc/.ix tok'thc &c. ut in Lat. Tf 29. Ad verbum e Cisco , derracla voce Rachel Mf. tamen Alex, cum e.lic. Compl. addit'Pax"'Tf. JO. Iddem in Gricco Hieron. quoque quaift. Hebr.
, .
:
TSTotcc 'jxpj &c.in hoc nunc xaf7r/)35 tfxQ apud me peperi enim , loco nunc mecum.,., quia pepert. Addit Hieron. \Jbi nos legimus : apud me eric Aquila interpretatus eft applicabitur mihi vir vir meus meus quod Hebr,i!cr dtc:tur , Il'ave, J5 a Dailoribus He-
Tw
tempore
brêorum aliter tran<fertur

tneus. Grace,
ttt
,
dicant
Iciibit
Projequetlir tne
r-ir
etiam pro Levi
Asun
tTrtiv
fed in
Mf.
f^-rf
Alex. Am!.
if.
to. 2. Cut. 5?2. c. habet

lexit Rachel
nliis,
jf".
it mgrejfus
i
eft
ad
R.ichel
J5 di-
magis quam Liam
^ fervivit ti feptem annis

A;'x
,
Hlv
, k 3 J. Grace. Kxi cvN^xCica 'ir: , eVj t^/o ^:/<o>e7i'cc,au Kt-fiW J txTisiO t'/x fc t-
mot
'IhJ'xy
quse a textu Lat. vix difcrepant.

,
Vid. Augtift.
1,
52. Grace.
Kai
cvy^xecCs
e/eKf'
vio^
tw
16. de civit. Dei
c.
58. to. 7. col. 450. b.
CAPUT XXX.
Versio antiqua.
Au^.
I.
VULGATA
V.>e(ret,
fuo
:
NOVA.
infecunda
ait marittt
It. com.
e.
& zelavit Radiel fororem fuam
i.yÊrnens autem Rachel quod

invidit forori
,
fiutjl.t.i, $95.
fux,
&
Da
mihi liberos
alioquin moriar.
VuiGATA
L,
NOVA.
,
Cui iratns refpondit Jacob
Num
pro Deo ego

?
:
gredere ad illam, ut parlat fuper genua inea
& ha-
fum,
3.
qui privavit te frutu ventris tui
beam ex
iii-
ilia filios.
At
ilia
Habeo,
inquit,
famulam Balam
Versio antiqua.
Aug. locut. 106,
t.
Vulgata nova.
ipfi
4-
Et dedit
illi
Bailam ancillam fuam
u-
4. Dedltque
illi
Balam
in
conjugium
qus;
3.
552..;.
quxft.
xorem
5.
Hieron.
Et concepit Bala,
Et
dixit
& peperit Jacob

Judicavit
,
filium.
?.
ingreffo
ad feviro, concepit,
&
peperit
U'b-.
t.
jji.f.
C.
ljntn,
555' "
Rachel
& exaudivit vocem meam & dedit milii filium

*.
Tf.
me Dominus,
:
6. Dixitque
Rachel :Judicavit mihi Dominus,
& exaudivit vocem
meam
dans mihi filium
&
NoTiE AD Versionem antiqua m.

Graeco, Kxt i^moiss , ccutfup. 4. Itidem Gracce. Vid. eiiam Auguft. 1. i6. de cic.
I. Similiter in
ut in Lat.
t- 6.
Eadem
prorfus in Gratco
prster hoc
/nj
'
it Dei,
38. to.7.col. 4JO. c.
Qsti,
tnihi
Dens ,l(KO mt Demmifs.
, :
LIBER GENESIS.
VutGATA
7.
Cap.
XXX*
NOVA.
Dan,
,
Versio antiqua,'
pcperit
^3
Milri. uki jup.
Jdclrco appcllavit noraen ejus,
Ruifumque
,
Bala
concipiens
propterei vocavit nomen ejus , Dan. 7. Et concepit adhuc, 6^ peperit Bala ancilla
alterum
8.
pro quo
forore
ait
Rachel
Comparavit me Deus
:
Rachel filium iecundum Jacob 8. &: dixit Rachel Habitare

:
fecit
eum
mea,
& invalui
vocavitque eum,
defiifTet,
bitationc
vit
Nephthali.
9. Sentiens Lia
cum forore mea , & nomen ejus, Nephtalim.

Vide Not.
o.
1
me Deus
;
ha-
invalui
&
voca-
quod parere
Zelpham
9
I
ancillam fuam marito tradidit.

JO.
1 1,
Qua pod conceptum

dixit
,
:
edente
fiiiuin,
Felicicer
&
idcirco vocavit no-
men
ejus
Gad.
li. Peperit quoque Zelpha alterum.

Dixitque Lia
Hoc
pro beatitudine mea

:
propterea Beatam quippe me dicent mulieres appellavit eum, Afer. 14. Egreffus autem Ruben tempore meflTis triticei in agrum reperit mandragoras quas ma,
:
Et peperit Zelpha ancilla Lix Jacob filium, & di:at Lia In fortuna voca\it nomen ejus , Gad. 12. Et peperit Zelpha ancilla Lix filium fecundum JacoD. Et dixit Lia Beata ego, quia beatificant I ;. me mulieres vocavit nomen ejus, Afer, di1
: :
&
&
vitis.
tri Li.-E detulit.
Dixitque Racliel
filli
:
Da
tibi
mihi parvidetur
tem de mandragoris
tui.
lU
quod
Ilia refpondit
Parumne
19
Parum
,
eft tihi
pra:ripueris
tilii
draaoras
maritum mihi, nifi etiam manmei tuleris ? Ait Rachel Dormiat

;
meum
16
infuper
& mandragorica
intrabis
;
quod
accepifti
filii
virum
/p^.
'
/.
22. few.
<<.
mei
vis ac- ^^"fi-
2. 35;-
cipere?
tecum hac nofte pro mandragoris filii tui. 16. Redeuntique ad vefperam Jacob de agro,
egrelTa
eft in
Ad me
filii
conduxi enim te pro
quit, intrabis
, Ad me , inoccurfum ejus Lia quiaraercede conduxite pro man,

:
&
mandragoris
mei
dragoris
ilia.
1 7.
filii
mei.
Dormivitque cum ea nofte

concepit-
Et exaudivit Deus preces ejus
que
I
& peperit ril:um quintum, Dedic Deus mercedem 8. & ait

:
mihi
quia
dedi ancillam
meam
viro
meo
appellavitque no-
men
ejus, Iflachar.
19.
fiiiuin,
Rurlum
Lia concipiens
peperit fextum
i o.
& ait
ei
Dotavit
erit
;
me Deus dote bona

,
etiam
hac vice mecum

nuerim
fex
maritus meus
eo quod ge-
tilios
& idcirco appellavit nomen

exhibet
7ra(J
I'ojtH
Etaudi\nt Deus Liam:& concepit, &peft?-. f;. ^'^- ' ^- J3J- * Jacob filium quintum, ' 1 8. & dixit Lia De.lit Deus mercedem meam mihi , quia dedi ancillam meam viro meo vocavit nomen ejus, Ulachar, quod eft metres. 19. Et concepit adhuc Lia, & peperit filium fextum Jacob * Weron. habi^ zo. & dixit Lia Dotavit me Deus dote bona : ex hoc tempore ' deliget me \ ir meus, quia peperi tabit mecum. ei fex filios vocavit nomen ejus , Zabulon.
17.
perit
&
&
JUS, Zabulon.
NotjE ad Versionem
fr.
A N T
,
QUA M
divitis
,
7.
:
modo
Eadem verba Grscum Kai ctyt>.aQsv i'a Bawa

Similia
fed inverfa hoc
Male addn.e funt

gia nominis
t<l eji ,
-tt^Stc^
ciim ttymolo-
jj
Pax*^^
>
**'
^'^^^^^
Afer
Scripturie autloritate
XvyayTiîiiTo ^b 0ei'?, xal cuva.rss'f'itjvv Tfl c/ 6?.^ /aif , Coajfumpjit me Deus , (^ colhidata Jiim cum forore mea ; pro Hal'itare fecit
5f . 8.
0"
Grsc. habet
exceptis his
Beata fum ego , !<. beatificant me Beata dicatrir ah hamimhus, filium fuum Beatum 'jocaverit, Afer ergo , non d-.vittx , fed beatus diduir duntaxat in prxfemi loco : nam in alas Jecundiim ambiguitatem -jerbi pojj'ant
pandatur dicentis : mulieres ; i^ ab eo qriod
vne
Deus haliitatioue cum , &c. Aqtttln cit , tefte Hieronycuvc/.n^f,i-!jzv ^fo0E:5, Xi cn'ak-EfptxjfHi', i. e. convcrtit me Deus, & converfa fum , pro quo , inquit , in Hpjno ibid.
ejl :
,
^ dtvitix Jic
Tf".
Z'Ocari.
lie
".
okSe;
truofcriptum
Aionverjione
nephthule Eloim
,
Jive a comparatione
nephthalethi unê quia ntrumque fonnt

:
Err; / AsiV Ot'x fxa''' C", ot rt; fixtj px-,ofa.i; iS vii /jv >'4;i; 6cc. Dixit autem Lia: Nonjaiiseftjibi quod accepifli virnrrt mandragoras filii mei accipies? meum ? nnnqutd
I J.
In Gr.
tIv oij fci
/j.'i
;îi
5.
<onverjionemtJtve cojnparationemy Nephtalim nor>ien flio imfofuit ; Gr. N^6>e/. T?. 9. Hue redic quod Auguft. haber
ir.
16. Grace
Ofi;
ifji i:iif.et>cri
mfief.y
fiffi:S:a/ncii
1.
16. de civir.
,
Dei , c. 58. to. 7. col. 450. lem ancillam fuam marito

major foror
ejus
c.
Ciim enim
,
dixilTet
:
Racheetiam
^
dedilTe
addit
,
Quod
&c. ut fup. Geo? Af'a; i, (SKif
(Lia) quamvis
cijyi?cx.ê
peperijjet
,
imitata
quo'
Xj
/<o/,
niam
Tf".
multiplicare prolcjn cttpiebat

10.
ejfecit,
Grxc. Kai
i/'i^y.
Z;>'â n arai//c/.M Ae/a?,
T)te TsT 'IxKuC
Et
concepit
Zelpha ancilla Lix
^ pesVtu-
pru qu:a , adjungit verbo SîAoine , dedit , Obfervat ibid. Hieron. Itymo, pro eo quod. logiam huJHS nominis ( llfachar ) LXX. Interpreies tdidtjfe , ell merces non utique , inquit , ut plerique , addito piono~
tnihi
,
&
legit, d>i' i
perit ip/i Jacob filium.

Tt.
II.
,
ItidemGrzce,
,
nifi
excipiatur
verbum
pro vocavit : addic Hieron. ibid. Ubi nos pojuimus , in formna , ^ Grxce liicitur , it ti';^h , ûx potefi eventus dtci , in Hebrxo habet ^ Bagad. Auguil, veroquift. 91. in Gen. to. 3. col. 400. b. Ottod Latini habent ^ inquit , natojiltoLix de Zelfa , quod dixerit^ Beata, vel Felix faiâ fum , Grxci habent , ivruîf , quod magis bonam fonunam Jignificat. Mi, Oxon. cum edit. Cumpl,
tofixci
cognominavit
mine , male legf.nl , xfttmandum ejl fcripttim ejje , quod Is eft merces ; fed totum nomen interpretatur , efi merces qiuppe dtatur , eft , fj Sachar , merces. Et veto Hieron. fupra , referendo hujus verliculi verba , non addit , quod
:
Sed quia monet infra , LXX. Interp. edidilfe, & a plerifqiie prspoliium fuille relativum , jwoi/, fubjungendum duxi &ipfe, quod eft merces ,ra3.xleft efl
merces.
metces
't.
12.
:
Ita
penc in Graeco
ct-KeVaSef
crdine
Tf.
Kai
et:
'Zihâ.
inverfo tamen verborum ' xa/sTicxM Ae/a^, j,
xime cum nunc legatur Gtsece 'Ics-'x"/" ' '^' i"'^-^' *. 19. Itidemin Grseco eft. factum t. 10. Hucufque retulilfe videtur Hieronymus contextum fecundiim verlionem LXX. hie autem 5^. 10. apud ipfum exprelfus videtur ex Hebraco, vel laltem iftud. textum, habitabit mecum, pofitum ab Hieronymo intra
:
(abunt
tia:
Sit
15. Ita deGraeco ad verbum.fi tamen legas, teaiifi, non beatificant , tollas vocem ultimam divi-
loco deliget
infra.
Itli
me
quod
ultim. fubftitui ex ipfo

:
ut videtur
&
veto nunc legitur Grsce

I.LU
Kal
eiVe As.a- Hii'l'^
in
Mf. Alex.
,
legitur in aliis. Grasci etiam
duce
i <Vi TA^To;
non âxap.iT c/, quod nonnuUi nomini 'Acm'c , adquod imptobac Hicion, hii veibii
â)tp/ôf(^'(
.
fyiai i
0.=o',-
/^fw
-,if
>'' sV
û
>v, y.xlfS- alcSTif-
Hi i
mif /^f
Donavtt
t;
'Tw, &c. ut
in Lat.
Et
:
dixit
Lia:
Dem mihi
dtnum btnum
ntinc temporis
deliget
mi
2".
/.
ij
4
llinen. tihifiip.
LIBER GENESIS
Versio antiqua.
hxc
pepeiit filiam
:
Cap.
XXX.
L G A T A
VU
no-
NOVA.'
,
21. Et poft
& vocavit
V
XI. Poft quem peperit filiam
nomine Dliiarai
men
1 i.
ejus
Dina.
U L G A T A
NOVA.
i
f
.
Recprdatus quoque Dominus Rachelis , exau-
divit earn,
i
tulit
5
.
& aperuit vulvam ejus. Qua; concepit & peperit dlium
Nato autem Jofeph
dLxit
Jacob focero fuo

,
Dimitte
,
me
Da
J
ut revertar in patriam
&
ad
terrain
dicens
Abf:
meam.
2.6.
Deus opprobrium meum. 2^. t vocavit nomen ejus , Jofeph , dicens dat mihi Dominus filium alterum.
milii
uxores,
:
& liberos meos, pro quibus

qua
fervivi
Ad-
fervivi tibi
tibi.
ut
abeam
tu nofti fervitutem
Versio ANTIQUA.
Aug. lecut. 107,
'. 5-
VuLGATA
efi 7.
NOVA.
27
Si inveni
gratiam ante te, auguratus
5JI.
f-
fem
benedkit enim
me Deusin
introitu
mo.
Inveniam gratiam in confpeftu tuo experimento didici , quia benedixerit mihi Deus propter te 18. conftitue mercedem tuam quam dem tibi.
illi
:
: :
Ait
Laban
29
Vide Not,
2.9.
At
tibi
ille
,
refpondit
Tu
nofti
quomodo
fer-
vierim
Attg.j11xit.91.il>
& quanta in manibus meis fuerit

:
pof-
fefflo tua.
CcB.
t.
3.
40c. J.
hem
ixid.
LacHt. z, de
3
&benedixit te Dominus in pede meo. Nunc ergo quando faciam ego mihidomum ? w wi
50
&
39. c.
Modicum habuifti antequim venirem ad nunc dives efFeftus es benedixitque tibi Dominus ad introitura meum. Juflum efl iginir ut aliquando provideam etiam domui mes.
50.
te
,
&
.
} I
DLxitque Laban
:
Quid
fi
tibi
le ait
Nihil volo
,
fed
feceris
dabo ? At ilquod poftulo
iterum pafcam
Micron,
iiiutfi.
&
cultodiam pecora tua.

,
:
Kcbr.
t.
2. J 5 3. d.
JH'".
Tranfibo in univerfo pecore tuo hodie: fepara inde omne pe.us varium, &: difcoloi :& omne pecus unius coloris in agnis, variiun , difcolor in capris, erit mer.es mea. Et refpondebit mihi juftitia mea in die crafti5 3 no , cum venerit merces mea coram te omne in quo non fuerit varium , &. diicolor in capris &. in
52.
1.
Gyra omnes greges ruos
tas
oves varias
&
fparfo vellere
&
&
& lepara cunc& quodcunque

fuerit
,
furvum,
in
&
maculolum, variumque
in capris
,
tarn
ovibus
3
quam
erit
merces mea.
juftitia
i.
Refpondebitque mihi eras
mea,
:
agnis
fiirtum erit apud me.
quando pLiciti tempus advenerit coram te omnia qus non fuerint varia , maculofa , furva , tam in ovibus quam in capris , furti me
&
& &
arguent.
VU
54. Dixitque Laban
tis.
5
:
L G A T A
NOVA.
37
infra
Gratum habeo quod pecapras,
3 7. Tollens ergo Jacob virgas populeas viri-
Vide Not. Jtcut
ad
5.
,
Et feparavit
in die ilia,
&
:
oves,
&
tt:
58-
41.
des
hircos
&
&
;
am.ygdalinas 3
,
&
arietes
varios atque maculofos

,
cundum
4-- 43
detraftifque
ex platanis
corticibus
ruit
ilia
:
ex parte decorticavit eas
autem gregem unicolorem

tradidiC in
id eft
albi
& nigri velleris

ejus.
in his
qus
manu
tiliorum fuoruni.
vero
qu.-E
candor appaintegra fuerant, viridia permanfefpoliata fuerant,
36. Et pofuit fpatium itineris trium dierum inter

fe
runt
&
atque in hunc
modum
color eftedus
eft
varius.
generum, qui pafcebat reliquos greges
NoTiE AD Version EM antiqua m.

-jir
mens
(
:
:
ptperi
enim
fi
8cc.
:
Addit Hieron.
ibid.
UH
:
no%
nem ovem fujcam

in capris
,
in agnis
fofuimus
liget
1.
Habitabit
)
mecum
,
LXX.
intcrp-etaii funt,i.i,
erit
mei merces.
Use
ejl
^ omne fuh.ilhitm ^ fparfum & fequentia obfcuritate non

Multtim
;
deliget
me
in Helir-ta Ihitet
Jezbuleni
i^
ejl
vacant
telle
Hieronymo
ibid.
inquit
apud
fenfits :
fum
0;j Jex fitim geriiii Jacob , frofterea jam fecura haiitaht cmm mecum vir nieus ; tiniie Jj; Jilins mens vacatur , Hahiiacitlum,
;
LXX.
hiterpretes confufns
fenfus
ttjque in
prxfentem
"t.
zi. Grsc. Kalfi'-Ta t?to

ibid.
J^ pofl hoc
reliqua ut
fupra.
diem nullum potui invenire noflrorttm , qui nd liquiduftt quid in hoc loco diceretur., exponeret. Hunc autem ipfe ita exponere conatur Vis , inquit Jacob , me fervire tibi etiam alios feptem annos ? fac quod pofiltlo : fepara omnes difcolores
:
t. Vf. Addit Auguft.
Nn
videtter confejuens
^ varias
rum
albts
rit
,
tam oves qujm capras

ejl
, ,
^ tr.tde in manus jilio.'

,
quid hie dicendumfuit : Si inveniffem gratiam ante te , auguratus elfem ; nunc autem , II inveni. Ordo eft Si inveni
:
tuorttm. Kurfitmque ex ittroque grege

,
alba ^^ nigra
pecora
id
ttnttts
coloris
da mihi : ji quid igitur ex
gratt.tm ante
gtiratus
te , permitte me augurari : ilaenim dixit, auelTem , tnnqumi dtceret ; 6 fi angumtus ejjem. Nunc in Graeco Bt sCfcy ;^3,'" s'a'T.'ci' n , orx;i'.i,u:n k- , &c. Si inveni grati.jm coram te , augnr.itus fum utique ; at
:
, varittm natum fue* quid vero unius colons , tttum. f. 55. Subjuncta hc ab Hieronymo non minus videntur a Grasco quam a Vulgata difcrepare ita nempe
^ nigris
qu.i unius colons (ttnt
meum
erit
; /1
In edit.
Compl.
,
o/i^vjoai/wvK a/,
Exodo
to.
5. col.
Augull. etiam Locut. 2. de 39. e. addit ut fup. Benedixit me

C)7
legitur Greece
Kai
sVa)f'cTai
/.ict
h /iJtcusci/i^H uff it -rn

sv:aîit cn'
h. (pctiit
yîfo. Tri s-7riwftat' ori sVir

^vi
J)
î^c;
fcis
,
fro/
ear
,
Deus in introitu tuo. Or. eVi tjT _*#.Î9. 50. Grac. EiVj <^
KAei/xa
c:i
e/co/w.
a.
^cttrlt
Kj
â^svut
'n-a.fifiil.
it Tciit; at'î
it toT;
kfvxsi
'ixx-X-'S.uyiri-yisii;
S'i-
501,
J.
'nQa.
K,
it xtii' 0 fin'ifti.
e/;
eVa/OT
ifiii-
n';i-'-.n
^r^5o;
Qsi; itt'i ~a , ilia commemorat Auguft. ibid, dicens jiit J.icoli pojl 14. mines fervitutis fitx jocero fuo volenti etim .7dhuc apud fe tenere : Nunc ergo quando faciam , &c. dixerat enim quod creverint pecora Lahan fuh illo , &c. t. 52. Ita Hieronymu* factum contextum refert quo ex fonte ambigttum ; in Grxco nempe licut in Vtilgata multa difTimilia en Grscc. Ylxp^vicrm nrii'x ri itfiZcnk
îyvics
Kt/fi:;
i
: : ;
Macctâp 35a deinde lie Kcc'i su&c. ut in Lat. Priora

,
:
t exaudiet me jujlitia mea in die crajiintx , quia ejl merces mea in confpcHtt tuo : omne quod^ citnque nan fuerit fparjitm , ^ fubalbum in capris , ^Jtif* cum in agnis , furto abiatum erit apud me, Auguil:. Locur, 108. de Gen. to. 3. col. 531. e. Ilmiliter habet e Grsco : f exaudiet me jujlitia mea in die crajlmo. Item Hieron.
it-iXî^j-fjiiiZY
iât
ipfe
tia
in Ifai. 58. to.

37.
3. col.
431. d. Ex,iudiet me eras jujli-
mea.
Tf .
In Grasco
^svni:
hivv}jt
fie
'
BâCs Ji ixuTa
tj^
'lecxooC paCcToir
rupotziVni' 'x_^Q:pay, fc x.apviiMty
ir?yxrcxns' k. s>.s-7rtCt d'jTx^
'la-
xmS
î-TrizfitiTX
*,
y
TspiQVficct
,
TO
yjôi^fjt
iipout^Td
eVc
CK,usfc
>
. fîcf)(_-îai
iiiiît ir'ii irf'nîiioi txiii
It
tcT;
1X.C, ca'to/cf^
TO
6 iî-TTtcs
^Tcjxi'io'.
"V'Û'
Jtl>>i-
S vii Aii\iuy.:t , j famv it ra?; a.'Jii. , iâi fui Tranfeant imnes eves tilft bsdte , f^ fepara inde im-
Jacob virgam jlyracinam vtridem
, J i^ decerticavit eas Jacob dicoriicuiones albas i
Sumpfit autem fibi nucinam , ^ plat.mi ;
^ dijhaheat
LIBER GENESIS.
V
}S. Pofuitque eas
in
U L G A T
Cap. NOVA.
XXX.
canalibus, ubi efRindebatur
inter fcgregibus.
aqua
jrent.
5
ut
cum
veniirent greges
oculos haberenc virgas,
& in
ad bibendum, ante afpeftu earum concipe,
41. Igiturquando prime tempore afcendebantur oves, ponebat Jacob virgas in canalibus aquarum ante oculos arietum Sc
ovium, ut
in
earum contempla-
9.
Fadtumqueeft ut
in ipfo calore coitus
oves in-
tione conciperent
tuerenair virgas,
&
parerent maculofa j
&varia,
&
in
diverlb colore refperfa.
40. Divifitque gregem Jacob ,& pofuit virgas

canalibus ante oculos arietum
:
4 1 Quando vero ferotina admiffura crat, & concepextremus, non ponebat eas. Faftaque funt ea qu^ qua! prinii temporis, Jacob. erant ferotina, iaban
.
tus
&
erant autem alba
&
nigra qusque, Laban
cetera vero, Jacob, feparatis
& NOT.C AD VeRSI ONEM ANTIQUAM.

album
,
4}. Ditatufque eft homo ultra modum, oc habuit greges multos , ancillas fervos , camelos 8c almos.
divide
ttpparebat in virgis
qnod decm-ticaverat
,
ittero accipientes
pofuit Jacob virgas coram ovihu^ in cana-
varirtm. Lorum'idem meminic Hieron. qusefl. Hebr. to. 2.
^
^
col. 5 54. c. dicens
Tres -virgas populeas
^
^
amygdaitnas
,
, ,
Ut tpfx conciperent Jecund'um virgas. Hierun. ubi fup. col. J 54. d. Et concipiebant pecora contra virgas Jacob ^
libus
y
maligranati
quanquMn LXX.
i
jiyracinas
mtcinas
Virgas^ quas pojuerat coram pecoribus in canalibus
ad
lonci-
pliUaninas babe ant
ex parte decorticans
quaeft.
,
variiim virgato. 5,
piendum in
if.
eis.
'Ki'y.a. Si' ay
rtimfecttcolorem.
col.
Item Augufl.
95. in Gen.
41. Grsec.
eVexe to. Tz^c^xJeCy ^k tVibi'
400.
e. Jacob z:rgas excorticavzt
detrabens viride^ Ht
ulbum
"t-
varie appareret,
38. Gra;c. iCat
-jrapEGHy-E Tii;
paCAy?,
oi^
smttiQcv
CitmverdpeperiJJcnt oves , non ponebat '.fatia junt autem non Jignata ipjius Laban , Jignata autem ipjius Jacob, Eadcm refeit Hieron. loco cit. col. 554, d, hoc modo Et tn jerotinis ovibus ncu ponebat ; ^ fiebant /erotrna Lakm ,
:
rTigre , 7)t(C0H'i&?{î to. -TTfo^tncc
si'g
virgas
quas decorticaverat
paÂK- Etappofuit in alveis canalium aqua ;

ra/;
tempoianea Jacob
tur
i
hxc autem juxta HcbraVcum ut videnam continue addit S. Doctor Htjc tn LXX, Interp,
:
Mt cum vemjfent oves bibere , in corifpetiu t'irgarttm venientibiii ip/is ad bibendum , conciperent oves in virgas, Quibus refpondenr ifha ex Hieronymo ubi fup. Et pone bat
virgas
itt
y
quas decorticaverat
;
in canalibus
quibus efftin^
non habetur , fed pro ferotinis , tempoianeis, ahud nelcio quid , quod ad jenfnm non pertinet , t>'anflulerunt^ Eo etiam fpeCtant qu^ hahet Auguit. quazft 95. in Gen, col. 400. g. Ottodautem , iuquit , ad juftitiam perttnebat ^
ficut alii Interpretes aperiius hoc rtarrant
,
debantttr aqttx
veniebant
,
conciperent eo tempore
:
cinn
ad potandum contra pecora y vemrent ad potandum. Item
Wf?/
pontbat
,
"jir-
gas in jecundo conceptu ovium

ta brevihs d
ttebat
:
quod tanto
q,'ria
objcrtizus
quanpo-
6x Augultino
Etjic in confpeû fertus pecorum variarentuty
LXX.
diltttm
,
cf} ,
ciim pepet :JJent
71071
cum
lam
matrcs in alveis
aquarum biUrent ,
^ vtjis
virgis
il-
quod
ititeliigitu-,-
varietatetn confpicerent.
non
fVeJti'cstwf
jolere ponere
cumpnmitm peperijjtnt i ut jam intelligatur , cum jecundo parituiê ejjtnt y

y
Jf.
41. Gr^c. '}'/cETOre fCTB /a/cw
raxpo'-
ne
ipje
J^.
au ferret
em}iesf(tt us
quod intquum
c. y. col.
y
fnit.
,
45. Gra^c, JCai

1.
sV^.trTHOEi'
KGâ'Trc-; (.p^'Afct cipoAf'Ci
&c. unde Ambr.

Aifr. Fatlttm
efl
1.
de Jac.
valde
465.
b.
His itaque
y
autem
in tempore
jko concfpiebant oves in
inquic, dives failus
eft
bonum gregem
nntriens
&c.
CAPUT XXXI.
VuiGATA NOVA.
'*,
Versio anxiqua.
I
T) Oftquim
X
qu
1.
autem audivit. verba filiorum Laban dicemium Tulit Jacob omnia

:
Vid. Not.
fuerunt patris noftri

,
&
:
de
illius
facultate
ditatus
faftus eft inclytus
animadvertit quoque Faciem Laban, quod
s..
Et
Et
vidit
Jacob faciem Laban,

ficut helterna
:
non
5
efTet
.
erga
fe ficut heri
& nudiuftertius,
Domino
:
erat ad
3.
eum
maxime
dicente
libi
Revertere
dixit ei
in terram
tuam ,
patrum tuorura, eioque tecum.
& ad generationem
V
&
Liam
in
tris tui,
&
Deus in gentem tuam,
nudiuftertiana die. Revertere in terr.im pa-
&
&
ecce
non
Au^- Loci. 109.

'
3-
53^-/
i.
&
ego ero tecum.
Amh-. /" ' 5-
i.
dt
î- *
u L G A T A
agrum
nova.
mei
fuit
4. Mifit
&
me
vocavit Rachel
tern patris
cbi pafcebat greges

5
.
6. Et ipfa; noftis
mecum. quod totis
viribus raeis fervierira
dixitque eis
Video faciem
patris veftri
:
quod
patri veftro.
non
fit
erga
iicut heri
& nudiuftertius
NOVA.
Deus au-
VUIGATA
7.
VerSIO
Et
:
A N T
QU
A.
Sed&paterveftercircumvenitme,&mu-
tavit mercedera
meam
decern vicibus
& tamen
non
dimiiit
eum Deus
ut noceret mihi.
mentitus eft mihi , miita7. vit mercedem meam decern agnis non dedit ci Deus lit noceret milli.
_
p.iter vefter
&
&
H;.,w,
H.ii
'/
.
qu^ji.
(.
i. iol. 5 5;.
NotjE ad Versionem ant

if, 1.
QU A M
:
Graece, caput incipit ab his

vfX'jty
?t)
:'Hxv As
,
'Iaitc(3
tern ibid.
Pro
eo
quod nos pofuimus

:
Muravit mercedem
,
meam
Ta
TV
'TTXTf'Oi
decern vicibus
,
LXX,
interpretes poftterunt
,
decern
* Taiv T^ -â7f c ;
11/^w/
-n-=7rcMixr jraccev
agnis
fiejcio
qua opinione
duili
cum verbum
hebr,tic:sm >
iw A^^xy TXVTW,
icin
,
Audivit autetn Jacob

Tulit Jacob omnia
,
-zjerhi
filiorum La,
dicentiutn
tjita
pat; is fio/iri
^5 ex
its qtta patris rroflri
fectt
omnem gloriam banc : quibus
ref-
pondent Ida Ambrolii , 1. 2. de Jacob , c. J. col. 46J. b. Lab^ fihis C Jacob) ut opulciitiJSimus in iiividtam voiabamr.,
gtii
Junm
z,
J.
gregem alieni gregii
acceioile cumillaffet
if.
Vix melius e Graeco.

InGraccofic
Dixit autem
:
*.
una,
EiVe jQ
Ki/'f 105 Trf 05 'lato'g-
'Axo-
mtmerum nhigis , qu,im agnos figriificet, Quin Sc , hanc vocem agnis, admittii ipfe intra texium , .Ita V". 41. adliibita tamen cautione his enim Et mut.ij}! Mercedem meam decern agnis ; conlinuo addit Idem crji-T qui Jupra : numerus enttn pro agnis iegeudus efl. Contia Auguftinus hanc leCîonem agnis confirmac qu,e(l. 95. in Gen. to. 5. col. 401. d. dicens Conquerens enim de patre illarum, ait inter cetera : Et mutavit mercedem meam decent agnorum ; & infra Decern agnos , vcl decern agnas , pro
i
:
Muni
.'
6?.
Dommus ad Jacob :
Revertere in terram
patris tui
if- 7.
f ^ ad generationem tuam , '^ ero tecum. Hic verliculus cotidem verbis rcferturab Hieron.
Cltcepto
uno
agnis
cujus loco ponit vicibHs
addit au-
temponbus pofuit , quibus oves quas pajabat per nee mtrum quud bxc ikcem tempor.x fexennium pepererunt nor/ijne agnorum .zppelta-vit , qui cijdcm temponbus na(ceban~ tur i 'jihttji quijquam dicat , Per tot viiidemias , aiit per tot
decern
, :
: ,,
ti6
LIBER GENESIS.
Versio ANTIQUA.
FiJe Not.
Cap.
8. Si
:
XXXI.
VULGATA
:
:
NOVA.
:
quando dixit Vari.-c erunt mercedes tua; pariebant omnes oves varios foetus quando vero e contrario ait Alba qu.-cque accipics pro mercede omnes greges alba pepeierunt. 9. Tulitque Deus fubftantiam patris vertri
:
& dedit milii.

Aug.tccut. 11O4
10.....
&
vidi oculis
meis in fomno....;
edvenerat, levavi oculos meos,
C^pr. TifUm.
I r
4. 285. bisovat. de Trin
Jacob
Et dixit mitii Angelus Domini in fomnis Jacob 5 Et ego dixi Quid eft ?
:
1049, a.
arieAfpice oculis tuis, vide hircos 12 capras , vatiatos tes afcendentes fuper oves cinericios, &;alper(os. Vivaiios, albos,
&
&
& &
&
PoftquJm enim conceptus ovium tempu vidi in fomnis afcendentes mares fuper feminas, varios maculofos, & diverforum colorum. 1 1 Dixitque Angelus Dei ad me in fomnis Jacob ? Et ego refpondi Adfum. vide unl1 1. Qui ait Leva oculos tuos,
I
o.
&
&
&
verfos mafculos afcendentes fuper feminas, varios

,
maculofos, atque refperfos. Vidi enim
om-
di
in loco ftantem lapidem , Nunc ergo furge , vovifti milii illic votum. vade in terrain naproficifcere de terra hac , ero tecum. tivitatis tui , 'Amhr.tp.zj.u Nunquid eft nobis portio aut hxredi14
i
enim quxcunque tibi Laban fecit. 3. Ego fum Deus qui vifus fum tibi
unxirti mihii illic
nia que fecit tibi Laban.

I J
,
.
Ego fum Deus

vovifti
Bethel
Dei , ubi
mihi. Nunc ergo furge & dem & votum & & egredere de terra hac revertens terrain
,
ubi unxifti lapi- Suf, zSf , 18.

in
n4-.
&
tivitatis
tua.
&
a. 899.
1.
tas in 15.
dit 16.
domo
patris noftri
14. Refponderuntque Rachel quid habemus refidui quidquara
& Lia
?
Nun-
in facultatibua
& hasreditate domus patris noftri

ficut aliens
,
iM.ZsZ.f.
Ihid.2pp.a.
Nonne
xftimamur
ei? vendi-
1 5
Nonne
quafi alienas
reputavit nos
?
,
&
eas
enim nos
& devoravit pretium noftrum. Omnes divitia; & gloria, quam tulit Deus
vendidit, comeditque pretium noftrum

1
6.
Sed Deus
,
tulit
filiis
opes patris noftri

noftris
;
&
patri noftro, nobis erit, &filiis noftris
tradidit nobis
ac
unde omnia quse
prscepit
tibi
Deus ,
fac.
VUIGATA
conjugibus
NOVA.
17. Surrexit itaque Jacob, fuis fuper camelos ,
& Impofitis liberis ac

abiit.
,
ges,
&
quidquid
in
Mefopotamia
acquifierat, pef-^
gens ad Ifaac pattern fuum in terram Chanaan.
iS. Tulitque oranem fubftantiam fuam
&
gre-
Versio antiqua.
19.
iUtr.
t. .
Vulgata nova.
fui.
& fiirata eft Rachel idola patris

& tranfivit fluvium
5c venit in
19.
Eg tempore
ierat
Laban ad tondenda*
confiteri focero
J5J.
f.
oves,
& Rachel furata eft idola patris fui.

Jacob
fuo
fugeret.
10. Noluitque
quod
2t
,
montem
ii.
Cumque
abiiffet tarn
,
ipfe
quam omnia
Calaad.
qus
juris fui erant
&
amne
tranfmiflb perge
ret contra
Montem Galaad
I
NoT^
mijjes
,
AD VER.SIONEM
;f
)t9'
A N T
QU
A M.
'
ijuihus
nunurus
iiitelUg.tiiir
:
iiculus (ic habecur Graece
'O
cfvi
annerum. Totus ver-rti'iifi v/^Z,' Ta^ sx^K^^*^*

loco TTorfsx/ic'âTC,
,
iism , 'laitoJS' iju As ciTra' T f ri ; in Mf. Aler. ac edit. Compl. geminarur , 'laxaS 'laxuE , ut fup.
If-.
II. Novarianus initio

,
fie
habet. Ajpice
inquit
cv
eo;
;
jtaxoToaTfiaj' /^c.
,
Aquila 5c
Symm.
,
eciilis
&e. Grasc. Kal eiVw

,
'A!iiQ>.i-\<iv to7? o'j ta^/r;
circitmvenit
legunc
-Traf e>o7i'cKTe
decepit
quod idem
textu HieroJ,
fonat
reliqua
euam probe conveniunc cum

fingulari
:
Tcu; ctr/x';
'iofi
JîxuvKii
ooi
i,
To/xi>t?
o^c/seiAE?; fo/iii'
nymi.
Tt'.
eafODLo.
oâ
Nil
AaCai'
Trcis?*
quie .omnia vix
unA aut
8.
Hie verfus
tua
:
modo
:
refertur
mo
loco fup- citato
ita
nempc
S:
ab Hieronydixerat : Bcc --jiiYutm

.
altera vocula difcrepant a textu Lat.

limilius , nili excipias verba, proficif~ axs^ts, ; pro quibus, VêaE; 5 ahi , qus idem fonant. Cyprianus quoque 1. i.Teftim. igo fum Deus , qtiim vidtfti in loco Dei , legit p. 286. b. icbi unxifti mihi titulum lapideum , Jj vo'jifti mihi votum. Vigil. Tapf. 1. contra Varimad. p. 7 57. a. Ego fum Deus , loco Dei , ubt unxifti qui vifus fum ttbi ( Gr. o'f^Ssi? cci ) mihi lapidem ( Gr. sfi!i ) vovifti mihi votum : Auguft. Locur. III. de Gen. to. J. col. 5 jz. f. Ego fum Deus , j
Ttr.
1 5.
Grseo
,
feciii erit mr.ces
nafcebatut on:ne pecus -varium

erit
itji
pecits
cere
5 'jade
jc.
dixerat
Uiiius colons
merces tun
lutjcehatur
onme
nitis coloris
ciiit
,
: qua: verba antecedentibus neftere non plaquia non fads conftat de iplis utriim e Grsco fonte prodierini , an non ? Aliquando enim Hieron. hoc qusft. Hebr. libro , Hebraica intermifcet Grscis , ut notatura eil
verfu fuperiori. Sic autem Gra;ca

5roi)t;'?.a.
te
habent
'Ew
JCj
zv-rui
'Ea/
As
u-rrri'
Ti
ê^xa sVai cy
Si :ta dixerit
jUî&o?'
:
.Tes;2T5if
tu.-t
apparlti ttbi in
loco
Dei.
srayTa
ra
;
-n-piCxrec >svx.x.
Varia
erttnt
merces
pariem otnnes oves v.tri.t. Sin autem dixerit : partem omnes oves alha, De his ; vide plura apud Hieron. ubi fup. apud Auguft. quaeil.
^llia erunt tua merces
t. 14. Itidem Grsece, addita vocula , eti , ii<iitfc , ad hanc , nobis. If. ij.GrjEc. OCx a'; ai aMoTf Iff! itavth/ieâ outu; TreTrfxas
&
yj. in Gen.
Tf. if. II.
to. 3. col.
401. d. feqq.
Nonne
7af wô;, xai xaTa/JMC.' , necTiipayt to ofyuptiv vûr. /icut aliena reputatx Jtimus ei ? vendidtt entm nos ,
, (
10. Ita in Grseco,
Hie verliculus mucuo fumptus eft parrimaCypriano , partim a Novatiano priora verba ufque ad vocem ^ Jacob , de Cypriano lunt ^ reliqua de No vat. lie enim jiarrat Novatianus Citm apud ttxores fttas Liam attjite J\<i: :
5 devoratione devoravit trttm.
vel abjorbuit ) argentum nof'
Tt. 16. Grace. ni'7rt T61' T>?Toi' ^ TM/ JVo^ctv , Hv ajjfi^ST o0:5Tf ^TfOiM^wf, uTr hxi , &c. ut fup. Omnes divitias ^ ghriam , quam abftulit Deus a patre nojiro , no-
fh;t
Jacob de patris ilUrttm intquitate qttneretnr
(^ ciim
his erunt
&c.
eft
referret
quod jam in terram proprtam remeare
^ rez'Orti cu^
,
t.
fup.
*.
liit ,
19. Gr."ExJ(T!.s Si, iiQ. furata
autem
&c. ut
peret
fomnii qttoque fui interponebat autôritatem

-^
quo
f?
tempore rtjert Jibi angeium Dei per /omnium dixijfe
Jacob
II.
Iddem Grece,
titnit.
ptSEier
unum
of/inw , prjêr'
iiob
Sec,
utiup. la Cisco
lie
Kdi
sm nu
i 77''':
pro
LIBER GENESIS.
V
11. nunciatiim
Jacob. i;. Qui .iflumptis
fratribiis
fiiis ,
U L C
ATA
Cap. NOVA.
.
XXXI.
8'
eft
Laban die
tcrtio
quod fugeret
pcrfcciitus eft
ve ne quidquam afperi loquarls contra Jacob. Jamque Jacob extciulerat in monte tabernacu1 5 lum ciimque ille conll-cutus fuifTct cum cum fratnbus
:
eum
te
h,f. 48.
dicbu^ fcptcm
&
comprcliendit euiu in muii-
luis
in
Galaad.
24. Viditque in fomnis dicentem
fibi
ifi.
eodem Monte Galaad fixit Et dixit ad Jacob Quare

:
tentorium.
ita egifti
,
ut clanj
?
Deum
Ca-
me
abigeres
tilias
meas quafi captivas gladio

A N T
,
I
5.
1 7.
VULGATA NOVA.
Cur
,
Vers
27.
Q U
A.
te.,
igiiorante
me
,
fugere voluifti, ncc in-
Si annuntiaiTes milii
einifiiTem
dicare
niilii,
ut prolequerer te
cum gaudio,
?
&
NOVA.
patris veftri heri dixit mihi
;
Amhr.
ep,
27.
r.
anticis
& tympanis
ik citharis
VuLGATA
18.
Ilult6
Non
valtft
e? pafTus ut ofcularer
:
filios
meos &
filias
Deus
Cave nejoquarls
operatus es
& nunc
quidem
tibi
contra Jacob quidquam durius.
It/ 48,
Id.
29.
manus mea reddere
malum
fed
VULGATA
:
NOVA.
VeRSIO ANTI QUA.

30
defiderio JO. Efto, ad tuosire cupiebas, crat tibi domus patris tui cur furatus es deos
&
quare furatus es deos
meosJ
Aug.
Ce/i.
jiufl. 94.
I.
j0 j.4Ci. a.
meoiS
?
:
31. Refpondit Jacob

tus
Quod
infcio te profecfilias
5 1
Refpondens autem Jacob ,

,
dixit ad
Laban
Idem Locul. III.

ii^.f.
fum
5
tunui ne violenter auferres
tuas.
DLxi enim
32.
ne forte auferas
fi
filias
tuas a
me ,
me
&
omnia mea.
apud quemcunque invenerij deos tuos, necetur coram fratribus nolhis fcrutare, quidquid tuorum apud
1
.
: :
Quod autem fiirti me arguis
cognofce
quid
tuum
eft
apud
Ambr.
I.
1. ii
he
c.
J.
46 J. d.
me
}
inveneris
&
&
aufer
hsc
dicens
ignorabat
quod Rachel
J.
furata eflet idola.
Ingreflus itaque
Laban tabernaculum Ja-
cob
&
3 3
Intravit
autem Laban ,
& infcrutatus efl in

'
Ag. Ucui.
3-
1 3,
Lix,
utriufque famuli, non invenit.
domo Lis
55-i-
Cumque
iiuraflet
tentorium Rachelis,
VuiCATA NOVA.
34.
ilia feftinans
abfcondit idola fubter ftramenta

:
te alTurgere
nequeo
quia juxta confuetudinem femi:
cameli ,
&
ait
:
fedit
defuper
fcrutantique
omne
tento-
narum nunc
rentis eft.
accidit miiii
lie
delufa Iblicitudo
rium ,
35.
& nihil invenienti

Ne
irafcatur
qus-
dominus meus quod coram
VU
36.
L G
AT A NOVA.
:
Versio antiqua.
56
Tumenfque Jacob, cum jurgio ait Quam ob culpam meam , & ob quod peccatum meum Cc exarlifti poft me,
;7.&fcrutatusesomnemfupelleailemmeam? Quid Invenifti de cunfta fubftantia domus tua; ?
pone
hie
Qua; culpa
mea
eft,
&
quod delidum
JJieren. cent. Hf/-
meum, quod
37.
perlequutus es
me?
'jtd.t.n.p.i,
1 3 J,
coram
fratribus meis
te.
&
fratribus tuis,
& judicent inter me Sc

3
es omnia vafa mea? omnibus tuis ? pone hie in confpedu fratium tuoium & fratrum meorum, & re-
Et quare fcrutatus
Quid
in\enifti de
darguent inter nos duos.
VULGATA NOVA.
8.
Idcirco viginti annis fui tecum

fteriles
capr medi
? ovestux non fuerunt, anetesgiegis tui non co-*
&
9.
nee captum k beftja oftendi

:
tibi,
omne reddebara
gebas
:
quidquid furto peribat
ego damnum , k me exi-
VutGATA
NOVA.
VE
gelu,
fia-
ANTIQUA.
,
40. die noftuque a:ftu urebar, giebatque fomnus ab oculis meis.
&
4,0.
Et
fui diei peruftus calore
&
tis
gelu noc- Uth.r.inTf.ltO. J3i./
NoT^ A D Versionem AD
t- 17. Sic habet Ambrof. loco cir. fed infra , poft hoc Quomiidd me dimijijjes 7 addit An Uiitia ttia cum
;
A N T
Sec.
Q U A M.
autem Laiaa
,
Af!xc
mm
higreffus
fcrutatus
ejl ,
See,
ut fup.
tfmpants fcilicet , atqae m-ganis cym(5 imiti tihiartim balis , &c. In Grxco fie K! u afn77iMt? /io/ , ii,xTti;iiha ? c fin' ivffMviyi; , j, iWera fit/emm , j, Tv/xvattny , <,
:
t.
?6.
Idem Hieron.quasft. Hebr.

,
to. 2. col.
es prft
Jgo. legit:
Quod eft peccatum meum

Ti TO ij i}ivui/.a
cuyuti;
;
quia perjecuius
me
Cixc,
oV/,
j. ti
to xuaf'tvua
fui, cti tixveA.-j.-ât.;
Quie injuria mea,
JO. Gr. 'linTi' I'xxe4;> &c. ut fup. Tf. }I. ItaGrxce adverbum, nili quod poft idian , qniii timui , quod omittit Auûft. additur, oTi i<pzCf.m
Tf.
,
&c. ur lUp.
*.
^ quod feccalum
mtum,
quia
legit
deeftque inMfs. Oxon.
& Clem,
:
37. Hieron. quaeft. Hebr. to. i. col. ^50. a. irerum Et quia icrut.ittis es omnia 'ja'a mea ? 0:id imenifti
'jafis
nee non in edd. Aid.
&
de unizerjii
domus tux
,
Ponatur coram fratribus meis
Compl.
if. Jl. Sie irerum Ambrof. infra , col. 466. e. at in Pf. 58. col. 8^5. f. habet Recogncice /i quid tuorum ; me invenii ; I. 2. de Jae. eol. d. pergit, dicens Et qux-
(^ jratjibus tins
diuidiccnt inter nos. Aui^xift. Locur.
&
fivit Lali.m
lie
:
^
eft
nihil
46J. fiium invenit apud Jacob. In Grscco

;
to. j. col. 552. 5. J.icob dicit ad lab.m: Jcrutatus es omnia t'a/a domus mea 1 Grapc. Koi ar/ /'Ei/fHca? TTiUTa TO. c/s^'m tv cjxy piv ; ("edit. Compl. la cxsi/n
H4. de Gen.
Quia
)
/i!f
t/ iutit; XTTs TarlicY

TO)'
Kal
iS-Triy
'IcinciG
'E-TriVjiiS;
ti'
eV/ vraf's'//:!
tcUk
om
itcaTtcv
xi^s^/pa^v
a.if ,
i.
Tar WEfif t? c.xv 5V ; :f5 iAs Tur iAsy^Z* îs 1 ^ ^My^ttruQar

to. 4. part. 2. col. nede. Grsec. E'-jsrc'tof th5
j,
jiAaSs"
c'6/i', &c. Et dixit Jacob apud me tuorum , 55 cape ; non cogno'ît npud eum quidquam. lf> }J. QtKQ, i'fA5w As A4<U', 'ffWHOfl' n'i TBI' tin
J,
Kit
fVsVai Tip'i/TM
ccva/xeccr
If.
Cognofce quid
tw Juo \\fiur. 40. Hieron. ep. i8.adEuftoch.

,
48.
c.
In die urebar aftu
^ gelu
ruifai tiii,cuinini
tw kwûti
TW^ftyfTw
rifs ivx/ei,
88
Ati^.
qtixji.
t.
LIBER GENESIS.
Ver
SIO
5c decepilli
Cap.
4!.
XXXI.
NOVA."
domo tua
ferJ
9j.
4r.....
ANTIQUA. mercedem meam
VULGATA
decern
gregibus wis
:
Sicque per viginti annos in

imrautalli
inCtn.
3-
4=1-
agnabus.
vivitibi, quatuoidecim pro filiabus,
&
fex pro
quoque mercedem meam
decern vicibus.
Utm
oiW.
f'
<juxji.
.
;j.
41. Nifi
fes
5.
451. iCaac, adeffet
Dens patris mei Abraham, & timor mihi,nunc me inanem dimifif-
41. Nifi Deus patris mei Abraham ,& timor

Ifaac
,
afFuifTet
:
mihi , forfitan
mifilTes
affliftionem
meam
& laborem
modo nudum me dimanuum
mearum
refpexit
Deus,
& arguit te heri.

:
VuLGATA
4}, Refpondit
greges
tui
,
NOVA.
44. Veni ergo,
inter
fum
facere
& Filia: mese & ei Laban & omnia qua; cernis mea funt quid pof& nepotibus meis Versio antiqua.
:
filii,
monium
me
& ineamus foedus & te.
ut
fit
in tefti;
filiis
VuLGATA
4
5
.
NOVA.
,
Aug.
qiixjl.
95.
45. Smnpfit autem Jacob lapidem,

titiiit
.^.6.
&
conf-
Tulit itaque Jacob lapidem

titulum
:
& erexlt
il-
in Gen. 401./.
eum
titulum
lum
:
in
Uierm.
Ueh-.
f.
qi'.n:!!.
&. dixit
2. J5J.
f.
lapides.
Colligamus Jacob fratribus fuis Et congregatis lapidibus , fecerunt acer-
46. dixitque fratribus

runtque fuper
fuis
AfTerte lapides.
Qui congregantes fecerunt tumulum, comede47. Jacob
J 56-".
vum ,
&
comederunt fuper eum
47. Et vocavit ilium
Laban , Acervum
,
tefti-
monii,
A'l^. qlLtfl.
& Jacob
vocavit ilium
Acer\Tim
tellis.
eum quem vocavit Laban, Tumulum te{lls,& Acervum teftimonli, uterque juxta pro: :
prietatem linguse fus.
97
t.
.g
i^ 98. in Gen.
J.
hic
Teftatur acerillS hic,& teftatur titulus propter hoc appeUatum eft nomen, Acer-
inter
48. Dixitque Laban me te hodie,
Tumulus
iile erit teftis
&
&
idcirco appellatum eft
40Z.
vus teftatur.
nomen
ejus',
Galaad
id eft.
me &
IJem
qaxfl,
49. Et vifio
te
quam
di.xir
Refpiciat Deus inter

eft
49. Intueatur
&
judicet
Tumulus teftis. Dominus inter nos

,
quando
vide
,
receflerimus k nobis
fi
^9.
50
nemo
nobifciun
}o.
alias
afflixeris filias
:
meas
&
fi
introduxeris
uxores fuper eas

abfque
nullus fermonis nollri teC;
tis eft
Deo
qui pr^rfens refpicit.
VulGATA
yi. Dixitque rurfus ad Jacob
:
NOVA.
in
En tumulus
ifte
hic,
fmt
teftimonium
fi
aut ego tranfiero ilium per,
&
lapis quern erexi inter
me
& te, &

lapis
gens ad te, aut tu prsterieris
malum
milii cogitans.
ji.
teftis
erit
tumulus, inquam,
Versio antiqua.
Aug.
qiinji.
t,
Vulgata
paoris fui
5
5
.
nova.
100,
U Gen.
53
Et jnravit Jacob per
dmorem
5.
401, Ifaac
cet inter nos,
Deus Nachor , judiDeus Abraham , Deus patris eorum. Juravit ergo Jacob per timorem patris fui Ifaac
:
&
VutGATA nova.
monte, vocavit fraJ4. immolatifque viftimls in tres fiaos ut ederent panem. Qui cum comedifl'ent,
manferunt
ibi.
S f
.
Laban veto de nofte confurgens , ofculatus

filias
eft
filios
&
fuas
&
benedbiit iUis
reverfufque eft
in
locum fuum.
NoTvE AD Versionem antiquam.

dtc.
glacie noBis. Tt fiiliis film diei cdm'njiut xjiu , t. 41. Hieron. quseit. Hebr. to. 2.C0I. j;5.d. Ltmii-
lazit Heirâ.
nil
,
Laban vero idifjnm

,
id
eji ,
Acervum
:
,
teJUmt-i
Igar fedutha
gentis jiix fermone vcca'vit
erai
tafii
mercedem
meam
decern agnis.
At
Tor
in
Grsco
non
Syria.,
hitab.it
^ antiquam lingnam farentnm fro'jincix

,
in
enim qua ha-
i'MS, ut
511'.
flip. V^. 7.
fed,
TTttf EM7>'<
iJ-iSlii
M^ Js'ix 4""
to. 5. col.
fermone
mitt.i-jerat
Similiter habet Aiiguft.
Vid.Not. ad^f.
41. Rurfum
legit
:
g-.
7. Aiigufl. Locut.
qujefl. 97. in
1 1
Gen.
to. 3. col.
401. g.
Qjiod acervum lapi-
J.
de Gen.
555. a.
ejjet
Ni/i'
Dens
,
p.ttris
mei Abr. [^ timer IJaac

j;o. 5. col.
quern inter fe conflnuerant Lallan i^ Jacob , cum aliquanta' di'jerjitate appell.iverunt , ut eum vocaret Laban
dum
mihi. Item quaeft. 100. in

patris mei
Gen.
,
jt,
402.
c.
Acervum
all
tetlimoîi
Jacob
{^
Acervum
teftem
iraditiir
Deus
E('^H
yV ay
Abrahx
^ timor
patris mei Jfaac. Grate.
0c; TK'-â?po^^'Aâiu
xefo'v
poSos
'Icota'c
Hf^woj,
ê !â7reVe(â; 5cc. Tf. 4y. Grasc. Aacac^; 'laniS m'Sck, IVnv ""i' rww. v. 46. Grscc. Efxe As 'laKuS toT; oAsxôT; ku,v' Ska-
linguam noverunt , propter proprietatem flix clljufque lingtlx faclltm. Tier i enim verbo , quod alii difclet , tit alii lingua non dicalilr lino
lis
,
qui
Syram
Hebt.tam
citiir
peftea dicitur
iKU eVi Tvfwiu , &c. Dixit autemjacobfr.uribus fuis : fecerunt acervum, Colltgite lapides. Et colleger unt l.ipides , jj comederunt ibi fuper acmiim , &c. Tt. 47. GrjEC. Kal sni-icc/mtlv Aa&ctt , Hirli tS'; fMfBtvo; /WKprf?. jSt -vocxrupla^' 'lciiij:C Je s'iCcij'sQey i'TOf AceriiitHlum Laban , Acervus tejlimoiiii i Jacob autem
Propter lioc appellatum eft nomen , Acervus teftatur Hoc enim medie pojitiim eft quod utrique ei qui ei qui dixerat , Acervus teifimonii ; Temret ,
:
;
vicinitate Jignificationis qtiidque appelletiir.
Nam
dixerat, Acervus
teftis.
Hilar, in Pf. t. 48. Eadem leguntur Graece. Apud llg. col. 246. e. iic Teftimonium erit vobis coilis ijle ii^
;
teftimonium
erit lapis ifte.
t. 49.
Ad verbum de Graeco.
Deus
,
,
1HS teftis. De hujus appellaiionis diverfitate, orta fcilicet ex varietate diclionis Hebraicae & Syriacae , ita did'erit Hieron. loco cit. Acervus , inquii , Hebr.t.i lingua , Gal
Jicitur
,
amovere
tentat Auguft. ibid, dicens

\efpiciat inter
Obfcuritatem liujus loci ; Forte ordo eft : Et lifit
quam
ir.
dixit
me
y te
^
Deus quippe
,
illi
dixerat in vijione
ne Uderet Jacob.
afo.
. ,
Aad
vera
teftimonium.
; >
Rurfum
,
acervus , Igar appellatiir iîiur Aeerviim tefiimoaii
teftimonium
hoc
ejl ,
Sedutha.
,
lingua Sjra Jacob
50. Grace
tsi; iÂ' i/iu
s;n ifmi
fed in edj
Galaad
lingua appel-
Compl. deeft , IfM licut apud Auguft. t. J 5. Similiter in Grco,
:, ,
LIEER GENESIS.
Cap.
XXXII.
CAPUT
VULGATA
]6.
XXXII.
V
I
NOVA.
quo cneperat
E R
O A N T
(^
U A.
fiint i. Qiios cum vidilTet, ait : Caftra Dei appellavit nomeii loci illius Mahanaini hxc
:
J
3
Acob quoque
fiieruntquc
ei
abiit itinerc
vklit caftra
ci
Dei applicantia,
vidit
:
& occurre]ttt. c. 6. 4<i7.

rl.
obviam Angeli Uci.
nint
2.
flint
:
Angeli Dei. 1: t dixit Jacob, ut

tx \ocavit
eos Caftra Dei hsc
.^"'TJ^f'
Jiiig.
'
,
&
nomen
loci ejus, Caftra.

Locut. ii6,
id eft
Caftra.
Mifit autem
& nuncios ante fe ad Efau fra,
ureni
fuum
in
terram Seir
in
legionem
:
Edom
^. Mifit autem Jacob nuncios ante fe ad Efaii fratrem fuum in terram Seir, in regionem Edom;
^,.
J.
53}..*-
4.
pr.tcepitque cis, dicens
Sic loqiiimini do-
&
mandavit
:
illis,
dicens
Sic dicetis
do-
mino
nK-o Efau
H:kc
dicit fiatci'
tuns Jacob
fui
Apud Laban
J.
.
peregiinatas luni,
&
ufque in
mino men Elaii Laban habita\i ,

5.
Sic dicit pucr tuus
Jacob
Cum
oves,
&
demoratus fum ufque mode.
prx'fentem diem.
Habeo boves,
os
&
ancillas
feroves, afinos, mittoque nunc legationem ad
&
&
&
Et
fafli funt
,
mihi boves,
:
&
afini,
&
&
piieri
&; puellas
&. mifi nunciare
domino
dominum raeum, pedu tuo.
ut inveniam gratiam in conl-
ineo Efaii
V
6.
iiuncii
u t c AT A
NOVA.
:
Reveifique
funt
6. 7.
Fide Nat.
ad Jacob , dicentes: Veninius ad Efau fratrem tuum

sn occurfura
& perterrifus divifit po7. Timuit Jacob valde pulum qui fecum erat , greges quoquc & oves & boves,
& ecce properat tibi
& camelos, in duas
turmas.
cum
quadringentis
viris.
VuLGATA
8.
NOVA.
ad
,
Versio antiqua.
,
dicens
Si venerit Efaii
,
&
perculferit earn
alia turnia
unam turmam qux reliqua ell
8.
Et
dixit
meus,
9
tris
&
Si venerit .ad caftra prima frarer exciderit ea, erunt fecunda in falutem.
:
^<g.j'i^fi. ici.
'."
*''" ' 3- 4='*'
falvabitur.
o.
Dixitqae Jacob
& Deus patris mei Ifaac

hi
:
Revertere
,
in
patris mei Abraham, Domine qui dixifti miterram tuam & in locum nati:
Deus
:
Deus
mei
Ka.ic
patris
:
mei Abraliam,
tux ,
&
Deus pa:
Domine
qui dixifti mihi
Eeciur-
re in terram generationis 10.
& bene tibi fa.iam
vitatis tua;
& benefaciam tibi
10. minor fum cunftis miferationibus tuis, veritate tua quam explevifti lervo tuo. In baculo
&
idoneus es mihi ab
veritate
,
omni
qua; fecifti
meo
.
tranlivi Jordanera iftum
&
nunc cum
duabns turmis regredior. EiTje me de manu 1 1
enim mea ifta tranfii tem fadus fum in duo

1
omni juftitia, & ab puero tuo. In virga Jordanem hunc nunc au:
caftra.
fratris
mei Efau , quia
eum timeo trem cum iiliis.

valde
II.
ne forte veniens percutiat ma-
Tu
locutus es
quud benefaceres
niilii
&
dilatarcs
femen
meum
ikut arenam maris,
qui
prs
multitudine numerari non poteft.
Erue me de manu fratris mei , de manu 1 Efui; quia ego timeo ilium ne cum venerit, matres fuper filios. feriat me , Tu autem dixifti Benefaciam tibi , poI z. nam femen tuum tanquam arenam maris, quae non dinumerabitur prx multitudine.
:
&
&
V
I \
.
u L G
ATA NOVA.
14. capras ducentas, hircos viginti, oves ducentas
,
his
Ctimque dormilTet ibi noAe ilia , feparavil de qua; habebat, munera Efau fratri fuO,
& arietes viginti

M.
ei
NoTjE AD VerSIONEM ANTIQUA

fuo Jacob zeniente obviam
crtm tjuadringentis viris

,
tur.'
.
Txti/^Cr.mQtv Txn/iiCi^xmCixv, i, cuvwrznQacrdu'/S o'i. Sec. ur fup. Poftcriora etiam verba fumpta ex Hieronymo , Ambrolius exptimit dicens^ rmjicijciiiu JaiiBc Jacob angeli Dei cccarrci iint. if. 1. Similiter habet Ambrof. 1. 2. de Jacob, c. 6. 467. d. Caftra Dei h.ec flint. E6 paiiter fpeftant qux in Pf. 56.
:;^;^].a5, iJ
i
batiis eft qiiidi! fj mctite conJU'us
(jiionumi timtiit valde
55 Htviji'.m
eft
hominipcrtiirbato, divijam
mnhitiidinemfnam
r';
in duo caftra d: pOjfiit, If.Z. GrsEC. kc.l !i-xi''Iay.a'S' 'Eaif'?E>i'Hc~

CoMif fixy,
i,
ctk's.u-
zo'ifu
Mi's.
w
Alex. Sc âr.
cum
edit.
Aid,
col.
805.
b. narrat
dicens
dim fratrem ft:geret Jacob

,
vidit viultitiidiuem
tttr caftra
carltftii
militis
^ ait
Hie locus voc.t,
crap^^CoiM JVev/t/a 65 70 c^^.'t&xi If. 9. Gtjecum initio habet : siVs Af 'Iax> , unde Auguft. p.v.E verba d::.u Jacob con/tderandiim eft : le'iqua
eV>:34>i} 't'Tm', ^xi
,
aftgclorttm.
ôn
(atis fittt
caftrum vacate
,
led
Gi.^cacum textu Latino concinunt ad verbum

luco
iiili
quod
Sc
taftra
quj: tam.e
mttUztitdini cittivenirtm
5. col.
quoque qua-ft. loi. in Gen. to. Dti illt.i viJit J.icob in itinere ,
anêloruin f:icrit mttlturtdo
fCclt
;
&c. Auguft. 402. c. ait Ciyim

:
tîti
dtxifti
,
,
legitur
ct^
eiVai'
;
tit
ejtti
d:x:ft: ;
in fine, w'
ce -rcnicii
bene lejaeiam
at in
Mf.
.Alex, ac edit.
mttl.l dtthitatio
eft
tjitud
ea qitipps in Scripttiris mtlttia

:
'lavwS v*Uct iiSû /;'? na,tS|ucMi .= ainvr J f)ti^;ii! to iir.,ux ti tsV K quae vix difterunc a textu Latino sVs.Vk , naf/<o,\air
lie
A-*
nominatitr. In
Grxco
EiVs
Aid. lir.ipliciter , : cirrx; , & Compl. !v cci ~:. ;';!, ut fup. Et d:x:t Hieron. qujcft. Hebr. to. 2. col. J56. b. legit Jacob : Deits patris mei Ifaac , Domine , i]a: dixifti ad me : bcnedicam tibi. F.evertere in terrain tu.tm ,
:
Hieronymi.
Eadem leguntur Grasce. Itidem Grjcce , nili excipias verbum , TaoiaxHSa , incitlui , pro h.tbttavi. jf. J. Ita quoque Grafcum habet ad verbum. Ku, i'l^.i-ixt c! xy^-M/ rrfli 'IctxiaC, Jfif. 6. 7. Gra;ce >f7ci'TE;' 'H.-GojWE/ -TTf-Gi; Toy aAf^^cV cy 'Hqccu' j, /Ay z^to;
)f.
5.
Tf.
4.
t. 10. GrjEC. habet , 'UxtvSiv ,J:iffici.u, loco idcneiif es ; reliqua ad verbum quadrant, excepta tamen vocutJ Hebr. if;, ,;.TWi,pro JK.C, ime fecifti. Hieron. 1. qu*ft. to. 2. col. Jj6. b. ita \egh : Minor /nm omni miencorduT tiio. Sed tiia , 2 omni veritate tua , quam fecifti pro jer-JO aiidii }'ro eetjuodnos pofuimns , minor lum , aliiid nejcif L'""" codiciius gnid , <j-!cd Jenjum ttirbet , in Crxcis
:
cotttinetnr.
Auguftino t. II. ItaGr-Tcum habet conftanter cum

prirter
'EipcGllXll
Af
'laXijS CfpaJ'fCC
y
,
,
>!.
HVopsrTC*
K;
,
/itUS TOC
^xitf
vocem
,
ley.iifx
numem
at in edit. .Aid. fiyrifx;,

nili
TOK
si'i
/Ui^y ÔCVTi;
Kj
TV? ^3;
S^vo irafS.wCoâ;.
to. j.
102. inCen.
K. Tx; ;cx,M:i>v-; K. tx Tf o'Cct'â Qu<e omnia fie reddit Augull. quirt. col. 401, c, dicetu Hxncialojiiijratrt
:
matres
ut (up.
in Grjtco
,
,
t. 12. Eadem prorfus

t?B' :';
,
hoc cipias,
ttbi.
ieneiefaciam
pro ienefni.im
Jm,
J.
: ,
90
I J.
LIBER GENESIS.
V
camelos
,
Cap.
XXXII.
,
U 1 G A T A
vac,
NOVA.
16. t mifit per manus feryorum fuorum finguto
dixitque pueris fuis
:
fcetas
cum
puUis
viginti
,
fuis triginta,
Cas quadraginta
pullos
& tauros
afinas viginti
&
feorfum greges
Antecedite
me
earum decern.
&
,
fit
fpatium inter gregem
& gregem
NOVA.
:
;
Versio antiqua.
Aug. Lecut. tl7.
tf 118,
f.
VuiGATA
dicens Cuquae antece:
17...,.
Si interrogaverit te Efaii
,
}.
JJ5' jus
es ?
&
i
Quo vadis
&
Cujus hxc
Si obvium 17. Et pracepit priori , dicens interrogaverit habueris fratrem meum Efaii
&
dunt
1
te
te, Cujus es
ifta
aut.
>
Quo
:
vadis? aut, Cujus funs
qua: fequeris
8.
&
dices
Pueri tui Jacob

:
munera
mifit
18. refpondebis
mifit
Servl tui Jacob,

:
munera
poft no
domino meo
Efaii
& ecce
ipfe poll nos.
domino meo Efau
ipfe
quoque
venit. ter19. Similiter dedit mandata fecundo, cundis qui fequebantur greges, dicens :
&
tlo,
&
lifdera verbis loquimini ad Efaii,

tis
cum
inveneri
eum.
: :
Aag.qilitjt. 105.
f Gen.
t,
J.
40.
dixit enim Placabo viJtum ejus in S.O muneribus prscedentibus eum , & poft hoc videbo faciem ejus, forfitan enim fufcipiet faciem
:
meam.
Amir.
Jac.
c. t.
1.
i<.
di
zi
dormivit
in caftris.
10. Et addetis Ipfe quoque fervus tuus JaPlacob iter noftrum infequitur dixit enim cabo ilium muneribus quK prajcedunt, & poftea videbo ilium, foriltan propitiabitur mihi. 11. Prscefferunt itaque munera ante eum,'
:
6. 468.
ipfe vero manfit nofte

J.
ilia in caftris.
Aug. locut.
. 5.
22. Surrexit
antem eadem nofle,

anciUas
J33.
f.
uxores duas
& duas
&
accepit
ii,
(ilus
2.
Cumque matur6
furrexiflet
,
tulit
duas
uxores fuas ,
, 5
&
totidem famulas
cum
undecin
&
.
tranfivit
vadum
Jaboc.
fe perti-
Traduftifque omnibus quag ad
nebant
Aug.
1.
1.
Of.
24,.
Maxim,
t,
f. 740.
tur
homo cum illo
remanfit antem Jacob folus ufque in mane.
& luftaba&
autem quod non poteft ad eum, obftipiiit lalatitudinem femoris ejus , titudo femoris Jacob, dum luctaretur cum eo. z6. Et dixit illi Dimitteme , afcendit enim au25. Vidit
tetigit
&
ecce vit ludabatur cum 14. manfit folus : eo ufque manJ. i J . Qui cum videret quod eum fuperare ftanon poflet , tetigit nervum femoris ejus ,
&
&
tim emarcuit.
Dimitte me, jam e* i6. Dixitque ad eum nim afcendit aurora. Refpondit Non dimittan
:
:
rora. Ilie autem dixit benedixeris.
Non
te
dimittam,
nifi
me
te,
nifi
benedixeris mihi.
:
llle
autem ei Quod eft nomen tuum \ autem dixit Jacob. ^8. Et dixit ei : Non vocabiair amplius nomen
27. Dixit
: :
17. Ait ergo
Quod nomen
eft tibi?
Ref.
pondit
i 8.
Jacob.
ille
,
At
Gr.
Nequaquam,
M.
inqnit,
Jacob appel-
NotjE ad Versionem ANTIQUA

KIs'ffcTE, Mym , &c. ut in Lit. 17. Grc ^. i3. Iddem Gracce , deleto i^ , ante dices ; at in Mf. Alex. Kal ifu^. Tliniim tamrn ejpt f^ integrum , ini)'.
2)
exaruit.
,
j,
eVe'/ixHCE.
Vid. etiam
I.
16.
1.
Dei
c. 59. to. 7. col. 4S'o. f.

:
Apud Novar.
de civir. de Trin.
quit Auguft. etiamji
&
nan haitret.
:
p. 1049. b. c. fie Et vzdit quoniam nonpotejl adversits eum 3 i^ tetigit latitudinem femoris Jacob , cum in eum luclareltlr J^
ipfe
Qmd Latini codicn hahnt de

:
addit Augufl. ibid. Dixit enim Placabo , &c fcripTor lihri , ^tiinaryans nit de Jacob : Dixit enim : Fkcabo vultumejus hue ufque verba Jacob dixijje intilliJacob
;
:
t. 10. Totidem verba in Grsco
cum
eo.
de Jac.
c. 7. col.
Ambrol. quoque eorumdem meminit , 1. 1, 468. f. dicens Et quia inltiperabilis era!

:
fdesejus
fecreta ei myfieri.t
,
Dominus
revelabat
tangent
gitHT
cetera vtrofua intiiltjje quod ait .-In
muneribus
qitê
prae-
cedeniibus
cum:
,
tanqitam dicereti In mttnertha
fra'
quod ex ejus erat generations Domhius J'fus oriundus.... cujus crucem , objlttpefcentis femoris latttudoftgnahat. Similiter apud Au6l. 1. de promiiT,
latitudinem femoris ejus
ex eo
part. I. c. 24. p. 108. b. Tetigiifue Angelus latitudinem
nioris ejus.
eedebant Jacob
placabo vttttutn Jratris mei. Ordo ejl ergo verborjim Jacob : Placabo i>i'.ltitm ejut , pofl hoc videbo faciem ejus , forjstan enim , ^c. Interpojita autem fitnt verba fcriptoris : I muneribus pracedcntibus eum. Hue
ff
t. 26.
d:l:icnlum
Eadem
,
funt in Gracco
nifi
excipiatur
'if^ptfi
etiam redeunt qux Auguft. habet ler. J. to. J. col. 31. f. timere fratrem fttum , tnittit muEt chm ca-pijjet redire , nera nefcio quanta pecorum , mittit {^ fervum qui dieat : Ec-
ce tnttnera Jratris tui

Tf".
&c.
ZI. In Graeco fie : Keel Trpfi^Ttcîvclo ret J'oifX xtT vpuuTTty ctt/ry i;7o5 /f 5Ko/î'Ch tiiv n'jCTa s'xsAuk fc tji 5rafsô?jf. Unde Ambrof. Petitiirus , inquit , afratre KOJicordiam , dormivit in cajlris, Et Auguft. fer. 5. eol, 51. f. Noluit eum videre priufquam munertbus ^lacaret , 5 pofiea
pro aurora. At Auguft. fer. y. to. J. col. 32, Dimitte me , jam enim mane eft : ve! f. 3 5. a. d. e. habet quia ecce jam mane ep :ve\ , Ecce mane jam venit , dimitt* me. Item ibid, Et ille : No te dimittam , nifi me benedixeris, Vid. etiam quaeft. 104. in Gen. to. 3. col. 402. g. 403.1, Dimitte me, Novatian. I. de Trin. p. IC49. b. fie legit afcendit enim Lucifer : JJ( ille dixit : Nun te dimittam ( al. Jimitto)niJi me benedixeris. Hilar. 1. f. de Trin. col. 8^4, c. e. alludens , ait Biate patriarcha Jacob , fj >" l"â ho: : :
miiiis invalefcens
ter
benedict te ab eofortior deprecxre. Simili

c. 16.
,
ilium
Tf".
acceptis munertbtis vidit.
Ambrof.
,
22, Graec. 'Aj ks'k;

-^TcciAlci
^s
ait
:
tvy
vvkjcc
tuslyw
eVaG?
I.
Jacob
de inflit. virg. inquit , hominem vidtt

1.
to.
z.
col.
271. e.
^
I.
ab
eo quîfi
Doming
T;....i.Ta EVi^:x
a.
nVrt, &e.
Unde Ambrof.
Deo benediiliotum
c.
popefcit.
Auift.
de promiiT. part. i.
de Jac.
c. 6. col.
,
467. d.
Occtirrit jtaqtie fratri
cum
munenbus tixoribus , ^ pignortbus Juis, ^, 24. Novatian. 1. de Trin. p. 1049. b. Remanfit tnimjacohfolus, J5 luBabaliir homo cum illo ufque mane. Gr.
'TêA6i'^Gn J
s
24. col. 108. b. Non te dimittam , nifi benedixeris mt. t. 27. Novatian. 1. de Trui. p. 1049. b. Et dixit: Qjtodejl nomtn tuum ? Et ille dixit : Jacob. Hieron. i. quaeft.
Hebr.to. 2.
Qiii ail
ait
:
col.
y36.b. Et
'lax&'C //0*0;,
col.
;
*,
f':Toiâ.
e;-
*c. ut fup. Hila;
Jacob.
Audor
ei
cius
1.
4.
de Trin.
in homine
Deus
venit
I.
84 J. f. his alludens dicit Ad Jacob nequejoliim venit , fed Ittilatus ojtencol.
p. 108. b. Dixitque
:
ei : Quod nomen tibt f de promiiT. part. i. c. 24. angelus : Quod tibi nomen eft ? At Hit
dixit
1.
Jacob.
,
Grsc.
Eiiri
As
,
durcZ- Ti' t
irtfici
fjlr ;
ditnr. Vid. etiam
J.
864.
c. e. Similiter
Ambrof.
1.
iVer
Tf".
'I)tw.
1. de Jac. c. 7. col, 4^8. f. Jacob , inquit , poflqu^m rejecit tmnia ftia , folus rema-ijtt , l^lttdatus ejl cum Deo. Item Hieron. I. 5. in ep. ad Ephef. to. 4. col. 4^10. c. Jacob
remanjit folus
If'.
tuUabatur
cum
eo
:
homo.
guR. fer.
2J. Simi!ia exftant inGracco rurfumque apud Auj. tg, j, p, ji, f, Tttifft iuSitHdimm femoris ejus.
, invapro es ; at in Sar. nee non in edit. Compl. fcriptum , non sen. Similiter apud Novatian. I. deTrin.p. 1049.5. Dixitque ei ; Non vocabiiur jam nunc ( inf. ft;.i! nunc )
28. Itidcm
Grice
,
exceptis his
,
Vi%i;ca?
,
luifti
pro Mfs. Alex.

,
vali'.ifti
&
in fine
-on
eris
&
c'l
nomen tuum Jacob , fed
Ifrael erit
ntmtn tuumi juiainv*-
LIBER GENESIS.
V'
Cap.
XXXII.
Ifraelerit
:
51
Aug, uii Jiif.
U L S A T A
tuum
?
,
NOVA.
:
Versio antiqua.
fi
tabiwr noraeii
fed Ifraci
,
quoniim
con-
mum Jacob, fed

luiih
29.
tra Deuin tbrtis
tuifti
quanto magis contra ho-
cum Deo
&
nomen tuum quia v.icum hominibus potens es.

:
milies pr.Evalebis
19. Imerrogavit
appellai'is
nomine
?
>
eum Jacob Die mihi , quo Relpondlt Cur qu^ris no: :
men meutn
5
Et benedLsit
ei in
eodem
loco.
Rogivit autem eum Jacob , diccns Enunmihi nomen tuum. Et dixit Quare iioc interiogas tu nomen meum i Et benedixit eum ilcia
:
lic.
Vocavitque Jacob nomen loci illius , Phanuel , dicens Vidi Deum facie ad faciem, falva fada eft anlma mea. poftquam ?i. Ortufque eft ei ftatim fol tranfgreflus eft Phanuel ipfc vero claudicabat
o.
:
50.
Et appellavit Jacob
:
nomen
loci
illius,
&
Afpeflus Dei
Vidi
& lalva
51.
tafta eft
enim Deum anima mea.
facie ad
faciem,
K(t'jat.
nem
-1.
Ortufque eft ei fol , mox tranfivit vifioDei ipfe \'eio claudicabat temorc fuo.
:
Je
Trifi
p. 1041^. h,
pede.
ji.
filii
Ifrael, qui emarcuit in

:
<jue in
caufam non comedunt nervum femore Jacob, ufpra;fentem diem eo quod tetigerit ner,
Quam ob
Propter hoc non manducant hodieque
fi-
Anihr.
I.
I.
di
111 llraiil
nerVUm
Tum
femoris ejus
&
obftupuerit.
NoT^
inifticnmDeii
1.
,
qufl:.
(nm hnminilus potemes. Apud Hieron.

1. col.
Hebr.
to. i. col. 5:57. a. practer
unum
f.iciei
Dei
quitft.
Hebr.
to.
556. b.
iic
Dixit
aiiiein
tt
vocabttur Jacob nomen tuum ^jed ( Compl. ifJCiibitur nomen ttemn Ijrael ; qitiij invtilttijii cttm Deo , ^ cum homitiibtts imlehis. At infra ; New vocahittir nomen tunm ]A.oh ^ led Ijr.Tel erit nomen tiinm. Ubi etiam nionet apud LXX. &Thecdut. legi , i-rt fV;%i'5a; êt 0fv. Auct. I. de promilf. part. i.e. 24. p. toS.b. lie habet -.Jam fMf. Hemig. Jam iii'.ra qnidem ) non vocaberts Jacob , Jed erit Ifrael nomen tnitm ; quia prûalieifli cum Deo , ^ cttm hominibiis potent eris. In Mf. etiam Oxon. fcripmm legitur,
^^Tf i;') /.ii risii
Cf'x^Mâ'oH 'laKiîS
,
loco viJioDei. Sic etiam 1. j. contr. Pejag. to. 4. p. yjB. Gr.i:ce , eiVo^ 0!?' cxtera ut in Lat. Apud AmbroC. I. de inftitut. virg. c. 1 6. to. z. col. 271 . e. Et .ippellavtt locum ,
Vijio
D. Apud
apud
Hilar.
Tertul.
,
I.
Dettm ficie ad ficicm

liter
I.
^ ftlva fiHa
de Trin.
contr. Prax. p. 8jo. b. FVi/i ej} an:i)ia v:ea. Simi'
pro
t,u
)c?;t^:i5Tar
=t; to sVcux
ci<
'Ix/.-J^C
col. 864. e. Ambrof. in Aut. 1. de fide ortliod. to. 2. col. 554 c. licut etiam apud Augufl. epift. 147. to. 2, col. 478. b. Eucher. Lugd. qujeft. in Gen. col. 841. e. quibus adjungendi Phcebad. Agin. col. 504. a. 6c Autfl. op. imp. in Maith. hom. i J. col. 80. d. uili quod habent
5.
&
Pf. -45. to. I. col. 388. a.
&
&
ûod
fetunt
alii.
Eidem
leilioni favet
&
:
114. in Gen.
Detts dh-erat
Jtiitm.
:
to. 5. col.
405. b. ubi
lie
,
Augufi. qusft. Jacob non femel
vidi Domjntim.
Jf.
51. Hieron.
efi et fol ,
,
Ken jam z/ocabetii Jacob
fed Jfraelerit ttomett

,
Orttts
tattir
1. ^. contr. Pelag. to. 4. col. j'j?, a. poftquam tranjivif Phannel , quod interpre-
Item
1
fer. 5. to. y. col.
52. g. 'Son vocaberts Jacob
ficies Dei.
Ambrof.
:
in Pf.
4;.
1.
to. 1. cul.
888.
col.
a.
pd
col.
Ifrael
qtioniam prx'jalnijli
e.
cum Deo
,
piievalebis
1.
^
in
continiio exortnseflei fol
limiliter
:
2.
de Jacob,
Et 469.
citmhominibits.Ai hscexfeimonibus. Hilar.
.J.
:
de Trin.
,
864.
c.
eadem commeraorat
dicens
,
Jacob
lucla es ipojl fidem pofiiilat.t bettediclionis
Ifrael es.
t. 19. GrjEC. '^(.(^vQiJi'la.y.oi'L-, i- e'Vsr 'A'dyyuy.av fiat , &c. ut in Lat. Hieron. qufl. Heb.-. to. 1. col.
557. a. habet Et henedixit etim ib:. Quidam Mfs. Latini ôft nomen meum , addunt qtiod ej} mtrahiU. Apud Theo:
Claiid-cavit aittcm Jacob a a. ubi etiam port pauca addit Jemorc Jtto Sc'm{ta.: Ideo cLtttdicavit ab tino femore Jacobs Auft. 1. de promilT. part. i. c. 24. col. 108. b. CUvidrtfqtte effeilns ejl Jacob per omnes dses. Auguft. 1. 16. de
,
ci'.it.Dei
c. 59. to. 7. col.

,
450.
ijlo
f.
Tetigtt tlti Angcl:'S
l.itttttdtnem femdvis
eitinqtte
moda clandtim
lii'i'xot
reddidit,
<lor.
etiam qujeft. 91. lioc lequitur , xi t7c sV' tat-yuaroc. In edit. Aid. eV/ ûvtix^^v, 1^.50. Novat. I. de Trin. p. 1049. b. F( vocat'it Jacob nomen loci illius, Vijio Dei.l'idi enim Detim fie te ad fidem , falva field eft aninta mea. bimiliier liabei Hieron.
la Crxco lie /Ave'] si?'S J I dura -'Im:^ y ?Ao$ tv 0E?* ctutl^ AI =V;oKa^f Tw /H^w
T^.
yevp'-^Y
-s-apHAGe
to
ciuTy,
52. Graec. 'E/fxei- Tvfi' v f^ jotyvf^t:' Ciu 'lo/ianA to &c. Propter hoc non mantlttcarent Jilti IJrael nert
vitm.
CAPUT
Vulgata
.
XXXIII.
Versio ankiqua.
I ,
nova.
,
A_/
t_? Levans autem Jacob oculos fuos vidit venientera Efail , cum eo quadringen-
&
Rachel
& &
divifit
pueros
fiiper
Liam,
&
iupet
meron.
Hebr.
1.
qii.tft.
fuper duas ancillas
1,
j3;. a.
tos viros
divifitque filios Lia;

:
&
Rachel
am,
:
barumque famularum
1,
&
pofuit
unamque
:
ancillam
,
earum
fimos.
in principio
:
in fecundo loco
Liam vero Rachel autem
& liberos 2. Sc pofuit ancillas & filios earum primes & filios ejus Liam vero, & pueros ejus, novilfimos Ri- & Jofeph novif- chel, & Jofeph novilfimos.
,
:
iSc

Tt.
I.
Gr^c
Kal
ifiur.ev 'lazcufi
,
ri
laxij !a
&e. ut
'?c!.^m
J,
tk; Sivo
TKi/i'oitn:;.
En
diftributio triplex
:
in Lat. detraclo tamen ultimo

Tf.
yiiêr.
quae re(5le confirmatur etiam his qu<e fequuntur
Keel
2.
Mirum
,
forte videbitur
tres
turmas a Jacobo
ita
fuiU'e facias
mant f inquit
bet,
fojttit
tres ttirmas fecit

;
quod Hieron. hlc neget Non tit pleriqite xjti, fed ditas i quod ut pro;
profequitur
,
Vbi nos babemiis
divifit
AqiiiLi
(eret
id tfl , dimidiavit , tit ttniim cttneitm fayfiicw.ey t ancillarum cttm parvulii jiiis : 2/ alium Lin Rachel ,
qtt.e libey,e
erant
cum
fltis earitm
i
ancillas
fectindat libera;
ptimafijne tie ficeret ipje alttem ante utntmque gre;
gem , Jratrem
uno AquiliC verbo ynUvm. Sed prsterquam quod verbum iftud ûloidi non arfte acceptum , potefl: etiam ii^nificate, dijlribiitt , non aliud certe legitur apud Grjecos^ alios , prster hoc /,i>5K , drvijit : porro lurmarum illarum tripartita divifio ita dare in Grzco exprimitur , ut plane & apertc vim facial huie contextui , qui neo;et fie enim fe habet Kal Jtu/.a 'ln/,uQ t vniJia sVi Aunt , 5 sVi
adoratiirus occmreret. Ita Hieron. nixus
,
,
:
rxi JuV Tra/A/cxa^ Jt, Ty? uitt^ avTuv gV irfjirct';, lurma deinde , KaJ Aiictv ^ tcc trctilla fTH? oV.â-, en fecunda demum , Kx'i '?cf^m i. 'lu<mp i%,iini en tertia. Et vero vocum illarum oppofiiio , ;V xpaT;?, pro prima ; oV/oM , pro fecunda ; Sc ,='%iTS5 , pro tertia ; nihil aliud defignat , nifi divifionem triplicem fed hjcc partitio non magis elucet quam in verlibus 6 icy. qui proxime fubfequuntur Kcci -Ttd'jci'yyiQccy ai' -zxtSîcKoti y i, tx nv.ycc I'TMK ijjTfoOEicuynciot)'. Deinde, Kcu -n-^cv'/yifê Asia j^tb
: : , : , ;
ehim en prima
,tdor.^verllnt. Mox nz : ancilU filii earum, iî Lia igflii ejus , i^ adoraveriint. Demum Etpoj{ hxc acceffit Kacbel 2i Jofeph , 5' adoraveriint quid clarius ? Similis etiam diftributio manifefte agnokitiu- in edit. \'ulgata , ut mirum magis magifque videatur quomodo Hie-
TfZKi OTTi?; , i, Tcgijin.viMa.v. Denique, Ku\ niin -rauTec TT/^myyiLS 'Vaxw 5 'lojoiif. , j, it^ciu'twa^'. Et apprepin-
qtl.t'jerant
accejfit
Et
Tom,
I.
i;
92
tfurta. aUfiip.
LIBER GENESIS
Versio antiqua.
Et ipfe
tranfu'it ante
Cap.
5.
XXXIII.
VuLGATA NOVA.
ipfe progrediens, adoravit pronus la
ejus.
Ambr.
J.if . c.
I.
1.
de ties
e.
m terra
eft
eos ,
& adoravit fepV

U L G A T A
fuo, am,
Et
terram fepties, donee appropinquaret frater
6. 467.
NOVA.
7.
4.
Currens itaque Efaii obviam
fratri
Acceffit
quoque Lia cum pueris

extremi Jofeph
fuis
& cum
plexatus
lans
,
eum
ftrir.genfque
collum ejus
& ofcuparvulos
fimiliter adoraflent,
&
Rachel ado-
flevit.
raverunt.
,
5.
Levatifque oculis
,
vidit mulieres
carum
milii
&
ait
Quid
:
fibi
volunt
ifti ?
& &
filii
8.
DLxitque Efau
fi
ad
te
pertinent? Refpondit
Paivulifunt, quos donavic
obviam habui? Refpondit coram domino meo.

9.
Quinam funt iftx turms quas Ut invenirem gratiam

:
Deus fervo
t
tuo.
At
ille ait
Habeo plurima,
frater
mi, fmt
6.
appiopinquantes ancill^
&
earum,
tua
tibi.
incurvati funr.
Versio antiqua.
Al!^.
ijtixj}.
VuXGATA NOVA.
10.
fi
in Gen,
I,
3.
propter hoc vidi faciem mam, qiiem405. admodum cum videt aliqiiis taciem Dei
lOj.
10
Dixitque Jacob
Noli
ita,
obfecro
fed
inveni gratiam in oculis tuis, accipe

:
lum de manibus meis

Anj,r.
I.
fie
enim vidi
:
munufcufaciem tuam ,
quafi viderim vultum Dei

I,
rff
efto mihi propitius,
ir
miferkordiam mei habuit Deus ,&
flint
11.
tibi,
Cinn,c. 6. 154.
t.
njjj^
omnia
nia.
quam attuli quam donavit mihi Deus tribuens omVLx fratre compellente fufcipiens,
fufcipe
&
benediftionem
&
II. ait
neris tui.
GradiaiDur fimul, eroque focius
itl-
Aug.
Loctit.
izo.
13
&
eves,
& boves foetantur.

tas
I J.
Dixitque Jacob
parvulos habeam teneros

,
Nofti domine mi, quod oves , boves foe-
&
&
ambulando fecero laborare, morientur una die cundi greges.

mecura
:
quas
fi
plus in
V
14.
U L G A T A
NOVA.
eft
,
Prxcedat domiante I'ervura
14
Fide Not,
veftigia ejus, ficut
mecura
faltem focii remaneant

:
nus
mens
:
eft, inquit, nacelle
(bum
&
ego fequar paulatim

in
videro parvulos meospofle, donee veniam ad do-
veniam gratiam in 16. Reverfus eft itaque

venerat in Seir.
vix tus. Non hoc uno tantiim indigeo, ut inconfpeciu tuo , domine mi.
illo
die Efaii itinere
quo
minum meum
1 5
.
Seir.
:
Refpondit Efau
Oro
te
ut de populo qui
Ve RSSO ANTIQUA.
AiiS.
t.
VULGATA NOVA.
:
tmnjtcn.
t.
z. cii.
tabernacula fepecoribiis fuis fecit tabernacu.if. Ambr. cit iibi domos , 4./. la ; propter hoc voca\it nomen loci illius , Taberde xiii.
.
17
Jacob reverius
eft in
&
17. Et Jacob venit in Socoth
ubi adificata
loci
il-
&
domo
lius,
& tixis
tentoriis, appellavit
eft,
nomen
Socoth, id
tabernacula.
nacula.
Aug.
qusfi. 108.
'
8-
Et venit Jacob in Salem in civitatem

eft in terea
Si-
8.
Tranfivitque in Salem urbem Sichimorum
wGfo.r. 3.404. s.
chimorum, qui
veiiit-
ChAoaan, cum
:
ad-
qus
eft in terra
Chanaan, poftquam reverfus

Syria;
:
eft
de Meiopotaniia Syris
civitatis.
&
applicuit ad
fadem
de Mefopotamia pidum.
& habitavit
juxta op-
NoTÊ AD Version EM antiqua

ronymus rem apertifTimam
Tf.
5.
m.
:
inficiari
pomeric.
i ij.it f.Ssi'
venmrus
iirSi
,
ejjet
ad eum
in Seir
,
lee
enim
inquit
fiaiC
GrJEC.
'AlTo;J^.; -Tr^loktv
-fii
j,
7!f;'.(i.6tf-it
sVi TVK
iwTMii
&c.
Ipje xiiiem precejjit
ame
eos
^ adoravit Jitper
terr.tm fep::e!.
Tt. 10. Aucl. op. imp. in Matth. hora. zo. p. 95. a. Oiiia vidi faciem tuam , Jicut grii videat faciem De:. Grace. coc tir t;? i/c; Trpo'cit-n-cc 0;sr-. Qnem".y=^'-y T^Tlr slS^^^v to aJmodtimJi i/iiis vide.uficiem Dei. Addit Augufl:. Kon enim dix:t : Quemadmodum li viderem faciem Dei , jed , ciim
non fecit ; fed es> perrexit itinere qutd dtngebat ad fuos, ( f. Sichimos. ) f. 17. Grace. Kxl 'laz-iS a-Jra.'pfi .'; czwa?' j, s-Trdvar scci'tS f'zsr oi'x.a? , &c. ut in Lat. In edit. Compl. deed , V;?. Obfervat autem idem Audtor ibid, luce Reverjus eft in tabernacula , aliam trandationem ( i. e. Vulgatam ) habere Reverfus eft Socoth. Item infra t ibi alia tranjiatia
Scriptttra deinde n.irrat
: :
dicit
ctila.
Appell.lvit
ntmen
loci illiiis
Socoth
id
eft ,
tabcrn.t-
videc aliquis
ip'e
aiiiem aliquis
:
quern Jignijicare fojjit,
Similiter Hieron. quacfi.
Hebr.
tii
to.
1. col.
,
incenum
Et pod pauca Potmi/ic dtcs , quemadmodum maxima quia fine Moj'es Iharaonis deus diiius eji quo articuJo evidentijp.me jolet ariiculo in Grxco dtcium eJi veri Det unius fieri fignijicatio : non enim dixit , 3-ccCi7r&/
efl.
,
fecundum LXX. Et adifcavit

ribus fuis adifcavit
illius
,
Jacob
domum
J 37. b. pecc~
TV
dixit , Tf OtJCrJTC)' Gflf. 0o;, &c. quia mifertus Grsc. 3TI VeW fis ejl mei Deus , flee, ut fup. f - I ;. Auguftinus ibid. Quod habem inquit , Latini codices Et oves , & boves foetantur Gr*c< habem foetantur fuper me ( ytyjv-.i-jan ifi.^) quod ea fignifcatione dicium
Tf.
0E? J fed
II.
tabernacula ; idea vocavit nomen loci Tabernacula ; fed addit ; Ubi nos , tabernacula , habemus , in Hebrao legititr , Socoth ; unde epift. ad Evan^. to. z. col. 573. c. legit; i'enit Jacob in Socoth, ii ibi donus , atque tentoria. , iri tabernacula , 55 fecit fibi
tft
f.
xtfi'.j.'V y
18. Similia
al. Sv)t;)aK
Graccum habet,
,
practer
,
hoc
iiii-.t
X-
civit.item Secimoriim
2jic.';Ui:.
,
detrafto pracced.
in
fed in Mf. Alex.

,
Grace, ferat
mpitiMcCi
Quod auiem pro applicnit , mendum eft quod Junius lufpi,
ejl, lit inielligaiur
fuper felliciludinem
Mf-lii
ziel cilr.im
meam.
catur irrepfilfe in edit.
Rom.
& Parif. Et vero in Mf

legitiu
,
:
f. 14. Gr.
T; ;rxiTicr fM
iu=
,
n:;;,>ts'Ta
fa =,MT59;/ t? vcui^h
Ta/J'ac/i'i'
,
ac editt. Aid.
quaeft.
&
,
Complut.
in terram
xafs;='a>:.
Hebr.
Jt.
xaTa ^0 j^ct tm/

fi-a
iuii^
tH
E/6;.f
^/)3? Toy }cvf:ay
Pracedat daminus mens
ante puerrtm failm
ego aiitem invalefcam in via

,
fecundum
Chanaan , eiim venijjet de Mefopotamia Sjrix : at epift. ad Evang. to. z. col. 573. e. Et tranfivttin Salem civitatem regionis Sichem , qux eft in terra
civitatem Sicheni
,
to. z. col. J 57. b. legit
Alex, Hieron. Et venit Jacob Salem
coram me , jttxta pedem parvuloritm , quoad u/que veniam ad dominttm meum in Seir. Aus;uft. quajft. 106. in Gen. to. 3. col. 403. e. qusrlt : Utrlim mendaciler promiferit Jacob fr.itri jtto , quod Jeqncns pedes fuirum in itinere , propter quis marareiur , fi
tnrdit.item profdionis ejus
qu.e
Chana.in. Fulgent, ftagm. 34. eontr. Fabian, p. 659. b. Venit autem Jacob in Salem , civitatem Sichimorum , in fie apterra Chan.ian , cum venijjit de Mefopotamia Sr:s ;
:
plicuit
fecundum faciem
civitatts.
Grsc.
xxtx. Xfs5*77s
. ,
LIBER GENESIS.
VUXGATANOVA.
bernacula
19. Emitque pai-tem agri in qua fixerat taSichem , cen, k tiliis Hemor patris
turn agnis.
Cap.
XXXIV.
VeRSIOANTIQOA.
centum
20.
Ifrae!.
n
Ang, nlifttf.
19. Et emit partem agri in quo ftatuit iilic tabernaculum Ilium , ab Emmor patre Siciicm
agnis.
ftatuit ibi
10. Et ereao ibialtari, invocavitfuperillud

foitiflimum
Et
aram
&: invocavit
Dcum
Deum
Ifiacl.
NoTiEADVERSIONEMANTIQUAM.
Sf-.
19.
InGrxco :Kal
fTaeTi) TBf yuspi'/a

tlbi
,
TKayf?,!/,
if.
&c. ut fup. Et ncqiiijivit partem agri t quacft. 167. in Gen. col. 419. e. m jionem ill am.
&c. Augufl. ceititim agms pojpj-
Tt flatuit iln altare que in Grxco.
20. Fulgentius frag. 54. contra Fab. p. 659. b, mvota-jit Deum IJrail. ha quo,
CAPUT XXXIV.
VULGATA
NOVA.
tilia
Versio antiqua.
I.
E
X.
Grefla
eft
autem Dina
Li^ , ut videret
mulieres renionis ilKus.
autem Dina filia Lix, c]uam pcperit -L/ipli Jacob, ut condifceret iilias regionis
Xiit
TT
Aug,
"'
tju-tfl,
108.
g, 404. 4.
ejus.
Sichem filius Hemor Hevii, princeps tens illius, adamavit earn dormivit cum ilia, vi opprimens rapuit,
Quam cum
vidiffet
&
&
Vidit Sichem filius Emmor Evxi, princeps terrx, Dioam filiam Jacob accepit earn, 40 3-'&. dormivit cum ea , 6c humilia\'it earn.
:
j.t/?.
107.
&
virginem.
5
.
t conglutinata
eft
anima
ejus
cum
ea
triftemque delinivit blanditiis.
Et intendit animo Dinx f.lix Jacob, 3. adamavit virginem , & locutus eft Tecundum len-
&
ium
virginis ipli.
U L G A T A
,
NOVA.
5.
4. Et pergens ad Hemor patrem fuum > Accipe inquit, mihi puellam banc conjugem.
Quod cum
audifTet
Jacob, abfentibus
,
filiis,
&
in paftu
pecorum occupatis
filuit
donee redirent.
VuLGATA
6. Egreffo autem
NOVA.
patre Sichem
,
Versio antiqua.
ut
Hemor
;
ride Not.
loqueretur ad Jacob
7. ecce
ijjie
filii
ejus veniebant de agro
audito-
quod acciderat, irati funt valde, eo quod foedam rem operatus eflet in Ifrael & violata filia Jacob rem illicitam perpetraiTet.
, ,
7. Et filii Jacob v'enerunt de campo cum audiflent, compunfti funt V iri , trifte erat illis valde, quod turpe fecerat in Ifracl, quod dormiffet cum filia Jacob; non fic erit.
:
&
Aug. Incut. Ill,

' ,
&
3.
iii.d.
&
8.
filii
Locutus
eft
itaque
Hemor
filia;
ad eos
:
Sichem
Sichem
filius
meus
elegit
animo
filiam
Aug.
-quxji,
irf,
mei adhsfic anima
veftrs
date earn
veftram , date ergo
illi
earn iixorem.
inCeii.t, 5.4o6f,
illi
uxorem
VuLGATA
9.
NOVA.
tribuam quod
petieritis
:
&
,
jungamus
,
viciflim
connubia
filias
veftras
ter
tantvim date mihi puellam
tradite nobis
&
filias
noftras accipite.
:
banc uxorem.
in
10. Ethabitate nobifcum

tra eft
1 1
terra in poteftate vef-
exercete
negotiamini,
ait
Sed Sichem Inveniam gratiam

:
&
& polTldete earn. ad patrem & ad fratres ejus coram vobis & quacunque
:
fiatueritis,
dabo 12. augete dotem,
Refponderunt filii Jacob Sichem patri ejus ob ftuprum I'ororis , fevientes 14. Non poflumus facere quod petitis, nee dare fororem noftram homini incircumcilo quod ilLicitum nefarium eft apud nos.
I
?.
&
dole
&
& munera poftulate, & libenA
V
15. Sed
ritis efte
U 1 G
AT
NOVA.
,
Versio antiqua.
ft
in
hoc valebimus faederari
voluevobis
fimiles noftri,
& circuracidatur in
15
In hoc fimiles erimus vobis,

vobis..
&
habi-
Aug. incut, ii^;
tabimus in
353-
'
omne
mafculini fexus
V
16. tunc dabimus
ti-as
U L G A T A
filias
NOVA.
1
&
accipiemus mutuo
vef-
7.
fi
,
autem circumcldi
nolueritis,
toUemus
filiam
ac noftras
& habitabimus
vobifcum
erimufque
noftram
& recedemus.
m.
,
unus populus
Not^
t. I. Iddem Grce , practer hoc alarum loci , loco regtonis ejus.
It.
,
ad Versions m antiqua
tuy iyxuflm
uii';
,
in-
quo fpeflant
col.
ifta
Auguftini
e.\iti
quaeft.
117. in Gen.
,
to.
?.
406.
e.
Emmor
,
pro film juo Sycfiem

loqni
1. Grace.
,
Kl
"'"5
illi
dvn
\vx,iix
Êf.i/nc^p
nam filiam Jacob
cum
ut acciperet D.eoJem Jacob ii$ venerunt
>aSiii- ai/THVjs'xs/iUn'Cn, &c. ut in Lat. In Mfs. vero Alex. Sar. nee non in edit. Aid. non legitur, EJaTs?, E'jxus , fed Xoppotro;. Et qiiidem in Mfs. octo Auguft. loco fup. cit. pro Etnmcr Ev.fi , eft, Em-
EkVjs
tifX""
7m'
5)
etiamfilti ejus, qui abjeutes erant.
&
filii
t- 7. Vix melius de Grseco , nifi quod hab. o/ /5 """ . autem, Tpm ,Qfilii , pauloque port , uf /; nKtjâM, at autem audierurit , pro , y ciim audijptit i demum , 07i
decut'
_
fnor
Charraus.
ff. 3.
Gr*c.
J*
Koc!
TpME'%f
/.a.la.
:
TiT
-ûx^ AfiVa;
ti?;
ti7
i,
iyi-
hens
"^^^^
s^ct^vci
Tw
J'lccntay
sj^tp.^'eya
doTyi,
Auguft. ibid, addit Prilts eiiim pottiit iritetiilere animx ip^s,iiamare virginem, i^ loqtit fecuiidum Jenfum virginis
,
"""; InGraeco primum;KaJ hd^nQ" 'E^/Ut'P dictt Emmor; -/M- pro quibus Auguft. ibid. Et ad omnes Auguft. Notandum reliqua quadrant ad verbum. Addit
*-.
y.ci/iMi, quia turpe fecit a%/iim iwolmsr quvd dormijfet. loco , quad turpe fecerat ,
8.
demde cum
<S.
ilia
lie
dormirc
:
*.
ay?
In Grasco
,
'E^'hVU
&c. Ji 'E^^tup
iiol
quod Emmor loqueni de Dina

i
.id J.tcob j
fihos ejus
fiii.ttrt
'ImwC
Mîi^( tiulu- u /i
Txrif ûy)n 'Inxap Mi' , *c.
dicit veflram
non
dicit
it
filiam
tuam Jororem
iftorum.
t. I/. Gr, Hon
tk'tw o/<i)(6noo'f(f3" "W'^'i
*^' "^ f^P
,:
94
LIBER GENESIS.
Ver SIO ANTIQUA.
enim
Cap.
1 8
filio
.
XXXIV.
VULGATA
NOVA."
eorum Hemor ,
Placuit obl atio
& Sichem
quod
ejus
9.
Aug.
Itiiit,
124.
19
appofitiis
erat filii Jacob.,
nee
diftulit
:
adolefcens quin ftatim
petebatur explerec
&
hierm.
qiixfl
20.
Et venit
Emor &: Sichem filins ejus ad

,
por-
amabat enim puellam valde, iple erat inclyrus in omni domo patris fui. io. Ingreflique portam urbis, locuti funt ad
:
Uebr.t.i, ^yj.c.
tam
tis
,
civitatis
fux
&
locuti Hint ad
iros civita-
populum
1 1.
diccntes
ifti
ii, Viri
pacific!
nobis funt
Viri
:
ifti
pacitici funt,
in
nobifcum
earn,
filias
negotientur
fpatiofa
terra,
& volunt habitare & exerceant

:
qus
&
lata cultoribus indiget

,
eorum
aceipieraus uxores
&
noftras
illis
dabimus.
VUIGATA NOVA
11.
Unum
efl,
quo
differtur
,
tantum bonum
Si
poflident, noftra erunt
tantum
in
circumcidamus mafculos noftros

tantes.
1
5
.
ritum gentis imi-
&
habitantes fimul
unum
efficiemus
hoc acquiefcamus,' populum.
14. AfTeniique funt oranes, ciroimcifis cunctis ma-
Et fubftantia eorum
& pecora & cunila qus

,
ribus.
V
WerDH.
Heir. J 57.
c.
<;ii.tjt.
E R
S I
A N T
<2
u A.
VuLGATA NOVA.
15. Et ecce die tertio, quando graviflimus vulnerum dolor eft arreptis, duo filii Jacob, Le% i firatres Dinae gladiis , ingreffi Simeon
:
&
2-S
&
introgreflTi flint
civitatcm diligcnter.
interfecerunt
omne mafculum.
&
funt
urbem confidenter
interfeftifque
omnibus
Inf.
(5.
^j.
mafculis
Aug.
fcj.
toci'.t.
I2J.
1.G
Et filium
ejus
Sichem interfecenint
in
16.
Hemor
&
:
Sichem pariter necavefunt
533./
ore gladii
tollentes
Dinam de domo Sichem fororem fuam.

JacoD
17. Quibus egreflis, irruerunt fuper oceifos

cateri
filii
&
depopulati funt urbem in
ultionem
ftupri.
Aug. Ucut.
*-i-iii-f-
izfi.
Oves eorum , &: boves eorum , & afinos eorum, quxcunque erant in civitate , & quxcunque erant in campo , tulerunt 2q. & omnia corpora eorum.... captivaverunt & cliripuerunt quxcunque erant in civitate , 6c
:28.
18^ Oves
erant
eorum,
&
armenta
in
&
&
,'
afinos
in agris
cunftaque vaftantes quii
domibus
19. parvulos quoque eorum xerunc captivas.
&
uxores du-
Ambr.
Jot.
!.
J.
e.
<l^
quxcunqiiC erant in domibus. 30. Jacob Simeon &; Le\i

.
.
ait
Odiofum me
c.2.^6.
feciltis, Ita Ut
J:<g.û^ll.io^.
(um numero
(Jgnj
IxVUS Vldear ego autem exigUUS COnvenienteS fuper me, OCci-
&
inGtn.t, 3.404.
f.
me
i
JO. Quibus patratis audafter , Jacob dixlf ad Simeon & Levi Turbaftis me, & odiofum feciftis me Chanansis & Pherezsis habitaroribus terra; huius nos pauci fumus illi congredomus gati percutient me, & delebor ego,
; : :
&
inea.
31. Refpondervint
Nunquid
ut fcorto abuti
debuere forore noftra
NoT.C AD VeRJIONEM
19. Itiderti Gracce.
fnor
i ^
A N T
QU A
col.
M.
&c. ut fup*
etiam qusft. 167.

"t. S". yf.
xo. lnGr.'H>ts J, 'Efiutep, &c. Venii autem Emreliqua ut in Lat. fup. repetita tantum voce , duraiy ,
poft hanc , civitatis. 21. Gracce Ol a.Gp&jTrc/ tyro/
:
419. f. z6. Grsec. Kal Î'^û toj- uih do%

18. Ita in Grajco
zcj.
,
,
verbumpro verbo.
,
fua
jf-.
e.'jSHKoto/
tict
abfque
^ ,
vocula
TiCûsVi;
noi;V.
,
Addic Hieron. Uhi nunc LXX.

,
Interpretes
ejl
pacificos
tr.tnfittlernnt
Aquil.t interpret.ttus
cctj'/i-
quod poft corpora av'ay , i t5 yutixcres eertim : yu'ixi itnZi-, i^ omnem fupelleiiilem eorum, qu eiiatnagnoviire videtur Auguft. ut facile coUigitur ex
Similia
,
Grsecum habet
nifi
eorum
addit
i,
jtS.Qa.i
th.- .ûicivv.y
, til efi , confummatos, attûe perfeôs , pra quo in Hebrxc legitur , Salamim. Tt. ij. Grxc. E>ciCcv 01 /i/o uiol *Iax Su/^:uy Jj AsÎ,
'
his qii2E addit infra

dixit
,
Ison fitis tnitlligitur

:
inquit
qiioi
&
corpora eorum
neque enim fufpicandum

;
,
corpora
abftulerunt
perempmrum
THK
troxiY eiifzTû;
J.-tcob
TTf xxe.va/ ^ri' liiQsyixcy.

,
Stimpferunt
funt , qu:t corporalitir pojf.dentur quod fequitiir Et fupeUe(5tilein ,

:
quod fed rernm imeUigenda ut eorum Jit exfettitia

eft
cxtera ; /icui in Jure

, -.o.-hixticc
duo filii
fuum
fte
^ Levi ,fratres D:n^ quifque gl.tdiitm ^ interfecerunt om^ ingrejjifunt in civitatem

Symegn
tlito
,
Aicitiir
Tradirio corporum
,
quanquam Grxci
; eft ,
fervos appellant fed
ujit.uiffima tocutione
,
fed quia nou

eft
C'ji/id-
mafculinum. Addit Hieron. ibid. Pro

,
eo
quod in Grxcis
cufj.x'3.
hie
diilum
non
legitur
eft
,
ai^jfco.^^,
,
id
eft
dtltgenter
,
in }iebro jcriptttm
dum feri'osjignificatos : fieri

t30.
lamen
poteft ut hoc
temere confirman~ magisjit.

i.
bete
id
eft ,
1
aud.iiler
{J confidenter.
5. col.
Eadem
narrat
.Filti
Grxc.
SI/HI
EiV;- </J 'laztiS

.
irfU 'S.vftim
Aivl'
f
Auguft.
ejus
qujeft.
17. in
pro forore
Gen. to. jua Dina

,
40 J. g.dicens
MiCltToV li^ TfCjo^vxars
a-re "'rwHf ok fii slyou 'êcGl TC?;

5.
ô
expitgnaz'erunt civttatetni
J; oMy.îi
<r^Cl Hi
,
it
iff>nu-
oi.ax^si'T?
fVs,?
Cfyx-
in quibus Symeon
^ Levi
qui prtmi gladizs acciniii intraeofqiie
acc.
Vid. Ambr. ibid.
1.
1,
de Jac.
c. 7. col,
vtrum ad
illoi
himines
peremtrunt
&c. Vid.
469.
c.
LIBER GENESIS.
VuiGATA
Nterea locutus
Cap.
XXXV.
95
CAPUT XXXV.
NOVA.
ad Jacob
,
:
Versio antiqua.
Suribi
eft Deiis
I.
TPV
1
jj,
i.
ait
:
ge
&
alcendc Bethel
&
habita
autem Dciis ad Jacob Surge, afJ-Jf cende in locum Bethel , &: habira ibi ,
Ixit
:
&
&
Jag. puji. I to. inGen. r.;. ôt^.J,
tibi Sup. 18. facque altare Deo qui apparuit giebas Eiail fratiem tuum.
quando
fu-
fac ibi
aram Deo
qui apparuit tibi
cum
fligcres
a
juajt.
fecie Efaii fratris tui.
Jacob veio convocata omni

Ab)icite deos alienos qui in
dome
medio
fua,
veftii
:..
funt,
tra.
J
.
&
inundamini, ac mutate velliinenta vef-
cum cum
illo
dixit domui fux,& omnibus qui Aug. erant Tollite deos alienos, qui vobif- Hid. t. funt, de medio veftrum
Jacob
Ill,
Surgite,
& afcendamus in Bethel

Deo
,
:
ut facia-
mus
ibi altare
qui exaudivit
me
in die tri-
bulationis
^.
mex
&
focius fuit itineris mei.

JUcreti. tsm. Utt* 4. Et ttadiderunt Jacob deos alienos qui erant in manibus eorum , inaures qua: erant M.t.^.f.l. 1J4. in auriculis eorum abfcondit ea Jacob llibter terebintlnim , qui ell in Sichimis , perdidit ea ufque in hodiernum diem.
:
Sederunt ergo el omnes deos alienos quos habebant , & inaures quae erant in auribus
eorum
quae
at
ille
infodit ea
fubter terebinthum
&
&
eft
poft
urbem Sichem.
profeli efTent, terror Dei invafit
civitate.;,
&
}.
Cumque
Et faftus
eft
oranes per circuitum

perfequi recedentes.
6.
6c
non funt
aufi
circa illos erant,

Ifrael.
6.
& non lunt confecuti poll:

:
timor Dei in civitatibus qux

tiUos
Aitg. quffl, lit.
iflGcn.l. J.^CiJ./;
Venit igitur Jacob Luzam

,
qu2
:
eft in ter-
ra Chanaan
nis
cognomento Bethel
eo.
ipfe
&
om-
populus
cum
,
Venit autem Jacob in Luza , qujE eft in terChanaan, qux eft Bethel ipfe Si. omnis plebs qus erat cum eo.
ra
7.
Tiilg.
I.
1.
ai
Moriirn,
c.
4. 50. ^,
7. yEdificavitque ibi altare,
& appellavit noibi
Et xdificavit
ibi altare,
& vocavit
Efau.
nomen
ei
i^ Jragm. 54. com, lak.f. 539. i.
Snf. ti.
18.
enim apparuit ei Deus cum fugeret fratrem fuum. Eodem tempore mortua eft Debora nulepulta eft ad radices Bethel trix Rebecca , fubter quercum vocatumqae eft nomen loci iU lius , Quercus fletus. 9. Apparuit autem iterum Deus Jacob poftquJm reverfus eft de Mefopotamia Syria, beneloci illius
;
men
Domus Dei
loci illius ,
8.
Domus
Dei
ibi
enim apparuit
llli
Deus
CLim filgeret a facie
fratris
Et
morma
eft
&
:
Debbora nutrix Rebeccse,
&
Aug.quxJI. 114, 3. 405.,
fepulta eft juxta Bethel
9.
Iterum in Luza apparuit Deus Jacob
6i.<.
dixitque
Sap. \t,
ftS.
ei
:
10. dicens
Ifrael erit
Non
vocaberis ultra Jacob, fed

appejlavlt
10.
Et
dixit ei
Deus Jam non vocabitur no:
tHimn.
/jatjl,
nomen tuum. t
ei
:
eum
If-
men tuum
Et vocavit
Jacob, led
Sc
Ifrael erit
nomen tuum.
gentium
Uibr.t. 2. 5J8.<.
rael,
( I.
nomen ejus ,
A N T
I
ifrael
Aug.jtixli. irj,
dixitque
Ego Deus omnipotens,
cref-
congregationes
NoTiE AD VbRSIONE M
T.
J)cui
hita
I. Cyprian. 1. i. Teftim. p. zZ6. c. Dixit autem ad Jacob : Exjurge , t^ ajcetjde in Ivcnm Bethel , ^ ha^ tUic , ^ fac illic altare tilt Deo , qui tibi apparttit ciim
q!i.t
Q U A M.
Ambrof.
,
inCcn.t,
epift.
,
5.
4c J.
f.
erant in auribus eorum.
66. ad Romul.
,
to. 2. col.
loj J.
I.
a. Patriarcha J.icob
inquit
ab^condit
inaures
condit.
cum
Item
fimul.uris gentium
2.
fagerei 4 facte Efaii Jtatris tui. Hilar. 1. 4.de Trin. col. 84 J. c. Dixit autem Deus ad Jacob : Siirgens afcende in lo-
de Jacob
,
7.
quando in Sichimis abfto. i. col. 469. e. Hi

/rib
deos ttccepit alienos
(um
col.
Bethel
^ habtta
:
y abfccndtt eos
ibi ô'Cc?
,
lentijco :
&
infra
ibi
fac
,
ibi
altarium Deo
:
ijui
Cur fib
gentilium
xi'XJw
lentijco?
funt dii gentium
ibi
inauret
apparuit
tibi ciimjiigeres
a facie f.atris tui
ac infra
I.
J,
al.
quas dederuttt Jacob.

cu xTf//aiJai'
S6f.
;
c. legit
Surge
iic
^ afcende
,
velcumMfs.
ponic
c.
pluribus,
,
Tt.^. Gra:c. Kai eV.sto

kYtl^'i',
,
defcende
mbinde
i
loco altarium
:
facrificium
J,
JacrariufTi
deinde
Deo qui
i. p.
vijtis ejl tibi
cum
recederes
per
ii'jitates
qu*
circa illos
ifacie Efaii.
f ulgen:.
1.
adMonim,
639.
b.
,
4. p.
30. b.
&
&tS fVi T;Tojfi;, rctS &c. Eifaflus eft timor fii~ non funt perfecuti , &c. ut
:
fup.
it.
fragm.
Jacob
:
3-4.
comr. Fab.
Dixit autem Deus ad
6.
Eadem
prorfus in
Grxco
eadem quoque
refert
Surgens ajcende in locum Bethel
^ inhabita :bi ^
,
Auguft. quilt. 113. in Gen.

Bethel.
to. 3. col.
404, g. ulque ad
c. lie
eft
:
Deo , ijui vifus efl tibi climfigeres a facie Efaii fratris tui. Ita qaoque in Graico , excepto uno , ctmi , iabita , ipro inhabita. Vigil. Tapf. I. comr. Varimad. p. 737 b. (ic Dixit autem Deus ad Jacob : Afcende in Bethel , ^ hahita ibi , ^ ftc ibi altare Deo , qui vifus eji tibi in via , cltm figeres a facie , &c. ut flip. Ambrof. veto , I. 1. de Jacob, c. 7. co!. 463. d. Exjmgens afcende in locum Bethel , vol potius , in Bethleem , ut ferunt Mfs. meliotis not* & quidem Ambrof. ibid, continuo addic Hoc
flic ibi alt.tre
:
; :
Hieion.vero 1. quacft. Hebr. to. 2. col. 53-7. Et venit Jacob in LuX.am , in tetram Chanaan , qux
tbel
Bf-
; turn addit : Eece manifeftiCftme comprobatur Bethel, non Ul.immaiis , ntfupra ditlum eft , Jed Lui.am, ij eft , Amygdalon , ante vocitatam. Vid. not. {n't. 10. cap. 28, t. 7. Similiter in Gracco , prxter unum , Y^x.'-.yx ,
\oco domus Dei, deitafto pracced.

gltur
,
.-///rrj.
Grscce eiiam le-
fVrw
In
ci-wo^lJ
[>B.Gy.ilv
ciulov k-tto 7rpc5:^Vir

,
HÂt^ 7?,
&c. dim figeret

*-. 8.
,
ipfe k facie Ej'aii

:
&c.
ft ,
in
domum
panis
ubi nattis
eft
,
eji
:
Chrijlus
Jicut
<bxas propheta tefiatus
dicens
Et tu Bethleem
Midomus
Ephiata , fcc. ^vere domus, panis qu.t domus Ciriflieft ibi jubetur habit.ire patri.lrcha , ibi altare facere Deo , qui ap~ faruit ei ibi qrtoqtte fepulta eft Rachel , in z'ia Ephrata ; bac eft, Bethleem. ( infra if. 19. ) Neque hie foliim , inqîiuntedit. noftri, nor. c.fed etiam
J. 8c 6. ac 1. 2. c. J, n. 21. Mfs. legur.c , Bethleem.
1. i. de Abr. c. 2. n. Ambrof. melioris notac
J; Arf.'pf a ' T/jjiOj 'TfCfx, &c. Et mortua eft De* terra nutrix Rebecct , fepulta eft infra Bxthel. Addic Hieron. Si mortua eft nutrix Kebecct , naming Debbora , f LXX. quoque hic Interpretes tranftulerunt , ^ ipîim %erbum eft hebr.iicum , Meneceth , yf;r* non pcffumus qu.treilit fubrtaniiam , ( fup. cap. 24. 1?. 59. ) pojuerunt , tic nu'A-?iiix>
Grxco
xa;
i.
irxjat
KcCTuTepcv
Bxthv^
tricem.
t. 2. Auguft.ibid. Jacob afcenfurus Bethel , ubi jujfns tft aram ficere , dicii domui fus , &c. ut flip. Grace. EiTrt
t'.i
!:; tS 'Iaxi V; it Atâ,' If. 9. Grac. 'DfEvi /; &c. Apparuit autem Deus Jacob adbuc in tuta , &c. t. 10. similiter Auguft. quift. 114. inGen.co!. 40^.
a.
IJi
'InyiuC
tS
o'liai
dun
Sec. ut in
Lat.
Et dixit
atl erit
,
ei :
lômen tuum
jam non
vocabitur J.uob
jed
J?.
Mr
HI.
4. Eadem leguntur Grice ad verbum , excepto uno, auribus , pro auriculis. Similiter apud Auguft. qujeft. in Gen. to. 3. col. 404. e. Ei dedtiuni Gr. sAtuna^J
\
nomen tuum. Grxc.

x'
Keel f;-rs/
af
,
0s^*
o.c,a' Q-s
xamEh'ostoj t/
'Iaxu,
"Icfaw
&c. ut in
texiu Latino.
Jaeet deis alienos
quit) ant in manibus
toi
urn
{^ iti.iuret
t. II. liidero in Gracco,
S6
Aug.
liiifiif.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
ex
te..
Cap.
ce,
XXXV.
VutGATA NOVA.
:
ei'uiit
&
II.
multiplicare
genres
& populi
natiomim
ex
te eruHt, reges
de
lunibis tuis
egredienmr.
dabo
Ain.qiiitfi.ii6,
I-;.
tibi,
.
Terramque quam dedi Abraham & Ilaac, & femini mo pod te.
t
recelTit
Afcendit autem Deus ab eo loco , ubi locu-
1 5
ab eo.
rnGf.40J.
c.d.
^^
q([ j-i,ni eO.
hifrtii.
qu.ij}.
Utbr. t.i. 558.
b.
14. Et llatiiit Jacob titulum in loco, in quo locutus eft cum eo , titulum lapideum oc liba\ it tuper eiun libamen , intiidit lliper eum oleum. Et vocavit Jacob nomen loci, in quo lo1 5. cutus ell cum eo iliic Deus, Bethel. 16. Et protedus eft irrael,& extendit tabertaclum eft iiaculum iiium trans turrim Ader
:
&
14. Ille vero erexit titulum lapideum in loco quo locutus tuerat ei Deus libans fuper eum hbamina, effiindens oleum
:
&
I J.
vocanfque nomen loci
illius.
Bethel.
16. Egreffus autem inde, venit verno tem-
&
pore ad
terram
qux
ducit
Ephratam
in
qua
dum apptopinquaiet Chabiatha in terra Ch.uuan,

ut veiiiret Epliratha
,
ciim parturiret Rachel,
peperit Rachel
17.
ob
difficultatem partus pcriclitari ccepit.

:
Dlxitque
habebis
Bitreu.
qti.tjl.
ei obftetrix
Noli timere, quia
& hunc
,
filiiim.
Hftr.
M.
5 58.
g. Et faflum eft cum dimitterct cam anima, liquidem moriebatur ; \oca\ it nomen ejus , Filius doloris mei pater verb ejus vocant nomen ejus
I
:
18. Egredknte autem anima prz dolore, Sc imminente jam morte, vocavit nomen filii lui Benoni , id eft, filius doloris mei pater vero ap:
Benjamin.
Ambr.
so6j.
c.
I.
pellavit
eum
Benjamin
eft
id eft
filius
dextra.
cfiji.
70.
9.
Mortua
,
eft
autem Rachel ,
ftatuit
& fepulta eft in
19. Mortua
10.
ergo Rachel,
&
fepulta eft
via Ephrata
2.
c.
ipla eft Bethleem.
in via qu.-e ducit
Ephratam, hic
eft titulus
eft
Betlilehem.
fepul-
Ambr.
Jac.
c.
dt
2.0
Columnam
ejus
Jacob fupra monu-
Erexitque Jacob titulum fuper

ejus
:
7. 469.
mentum
z\
crum
ufque
1 1
.
Hie
monumenti Rachel,
tabernaculum trans
In/.^t,
7.
in
prsefentem diem.
,
V\de Not.
Egreflus inde
gregis.
fixit
Turrem
VUIGATA
Lf. 45. 4.
.
NOVA.
2
5
.
Cumque
habftaret in
ilia
regione, abiit
Rufui
:
Filii Lia?
ben
&
dormivit
cum
Bala concubina patris
&
Levi,
14.
2
J
.
&
Judas,
Simeon primogeniws Ruben , lilachar, & Zabulon.
&
&
quod ilium minime

duodeciin.
latuit.
Erant autem
filii
Jacob
Filii
filii
Benjamin. Rachel Jofeph Bals ancills Rachelis Dan & NephthaU.

: :
&
Versio antiqua.
AHg.qu.~4.11-j.
inGe,,.
t.
VULGATA
16.
hi funt
Filii
filii
NOVA.
:
2.G
hi funt
filii
Ifracl, qui nati funt ei in
Zelphx anciU^ Lis

Jacob , qui nati funt
Gad
ei in
& Afer
Mefopo-
3.40;.,
Melbpotamia
Syria;.
tatnia Syria.
NoT/E ad VersI ONEM ANTIQUA M.

^.
15.
Optime
V, y
ji
quo
aV
e Grxco -y TsVy
,
,
prxtcr hoc, abet loco, pro n^ r o ^c loco.
nec non fup. f. 16. & infra, c. 48. *. 7. t. 20. Gr. Kl isvQif 'IttxaS sviMv hi
Lat.
If.
Sic. ut in
"t,
14. Graec. ^=t' pTiT
Kkj
ss"^f*' *Ia/.:tC 5-h>m/ sv

>uiiym
tw tccfw
sVf^c--''
hhvce
uc fup.
Tt,
Ois;, sv^yr
^^*
d.
21.
cum
Hue transfer! Hieron. 1. quseft. Hebr. col. 558. Vulg. qux leguntur fup. t. 16. apud LXX. fcili-
ly. Ad verbum e Grjco. T. 16. Sequiintur in GiiEco
'A-ra/ia; JV; 'lav.ao sk
extendit t.ibernaculum cet ; Et projedus efl Ijr.tet , trans turrim Ader. Vid. not. ad ^. 16. t. 26. Aliter legit Auguft. infra col. 401?. b.
Jaunt
&
g.
Vrofcdus autem Jacob de Bxthel fxit tabern.icithim juutn jiltr.t turrim G.%der , quibus refpondenc ifta ex Hreronytratis turrim Ader , qux tanio Et pfofciiHi eji IJr.iel men Hieron. ibid, lion refert nili poft verfum 18. ut ref.,
ponderent verfui 21, V'lilgatcC, ubi iic Egrejjits ijtde Jixit t.ibnn.tcitUim tr.^ns Turrem gregii Horum autem verborum ne veftigiiim quidem exftat illic poft li^. 20. apud LXX. cum eadem ab iplis jam relata fuerint fupra , nempe ^. 1(5. de quo in prsfenti agimus. Addunt LXX. 'E'stm
:
&c. Sic ctiam quxft. IJI. in Gen. col. 41 J. a. detracô primo loJtmt. hem Locut. 162. de Gen. col. 335. a. ait Vac cutione didnni eft etiam itliid ; Hi filii Jacob , qui faCî funt ciim ibi non fuerit naius Benjamin. Gr. ei in Mefopotamia of 7ti Cm 'IxKiS , cI' i-jimlo di/ru s' , &c. ut fup. Duplex itfitiu- le?endi modus unus , quo legatur Otti nati funt ei ; alter', quo legatur Ouifaai funt ei. De utroque
nempe
UifuntfihiJ.icob, qui
f.icli fiint ei in
'ita dilferit
Auguft. quseft. 117. col. 405.

inquit
,
e.
Quod
duode-
cim
filii ,
*^- 1^^ optime reddit Hieron. lupra , nil! quod poft vocem , Ch.iby.ithti ^ ponir , i terraChamiit , quod abeft a Grico. In edit, ciiam Compl. deeft , /; ,
T!/.; 'FaX'''^'
l^dnttur : Hi potamia ciim Benjamin longe

:
compnt.tntur Ijrael , qui nati funt ei , funt filii Ifracl , qui nati funt ei in Mefopoftea
nam s Jit
friiftra
ante Xxtfctid. Vid. infra , cap. 48. if. 7. #. 18. Ita inGracco, prxter unum,f;s, quod deeft /e Tarilp poft hoc , piite, vero ; at in Mf. Alex, exftat , ai/T. Ambrof. etiam 1. de bened. Patr. c. 12. to. I. col.
conantes ijt.tm fohere quxjlionem , dixernnl : No legendum , naii funt , Jicut Lalmi plerique codices habtnt ,
quidan
,
^30. d.
tjtis ,
ait
R.ichet c:!m p.ireret BeriJ.^.imii
.,
vocavit nomen
c. 7. col.
Filius doloris met, Vid. feqq.
apud Hieron.
2.
if. 19. Sic
iterum
eft
legit
ot.i
Amhrof.
,
,
1.
deJac.
469. e. Sepulia vero 'A^ja;
in
Ephrata
p^
hxc
c]}
Bethleem. Grsc.
/v=
'P^ha
sVl
Tri' eV t'
Xpo/x^ 'Effxhci-
i^TH
Bk5,\e,u.
Unde
c/w th (VtoHieron. qtisft.
Grxcc enim fcriptum eft , iy^'raro- ita -jo^ Benjamin , qiiamvis ibi natus non fuerit , ibijaclum t.imen , quia j.tmfiieral in utero JemmaHoc autem modo , etiam/i , nati funt, legereiur , tus pojjcnt dicere , ].tm in utero n.ttus erat , quia conceptus {rat fed atiud eft quod tmpcdit banc fclutionem qu.sftiofis hujus ; quia Ji ]am ibi Benjamin conceptus er.it , qui Jilii J.icob gr.tndes inde exieruni , z^/.c aiinorum Auodecim ejfe pofed
facli funt
;
lentes inielliifi
eti.im
t.lerunt.
qu.rllio eft
Et poft pluia
,
ProinAe
inquit, aliter fol-jenda
"Hebr. to. 2. col. 558. b. ait : Ubi in Hebr.1.1 diatur.Ex iepelierunt earn in via Ephrata , hj;c eft Bethleem ; Seplu.igima pro Ephrata , fojiierimi , Hippodromiun. Atta-
u: ideo intelligalur ditlum , commemoratis diiod.-cim filiis : Hi funt filii Jacob , qui facti funt ei in Mefcp, S>ri quia inter omncs , qui t.jm mulli eiant , unus tan:
men
in
Mf. Alex, ac
uti I'up.
editt. Aid.
& Compl. deeft vox

feqq.
.'--
tlnti er.it
nm ibi natus
ibi
sre//.0;U!(.
apud Ambrof. Vide
apud Hieron.
J'am
quod
mater ejus fairi toptiltia
quilamcn indi habuit nafcendi eft , &c.
catt-
: ,
LIBER GENESIS.
V
17.
Cap.
XXXVI,
S
I
97
A.
r G A T A
N O V
Ifaac
A.
in
V
zj.
E R
A V T
O U
Vcnit ctiam ad
pntrcm fmim
ctl
Et Vcnit Jacob nd
ITl.ic
p.ltrcm fuiim in
/0.
^^'^-
js^/T.
Mambrc, civiutcm Arbce, ha-c in f|iia |K'ri;grin.iviis eft Abraham

i8.
Hebron:
Ifaac.
MamblC,
28.
civitatcin Canilii,
lli'C c(t
Clicbion
\'i.\it ,
5 59-''-
&
Et coniplcci
fuiit
dies Ifaac
centum ocell
Fiicrnnt aiitcm dics Ifaac, qiios

'/H/'///f.
:
anni
J/won.in.sy.M,
i,
1.
toginta annorum.
CCntlllTl octoîllta
:
}.
iC^f.J.
ig. Confumptufque xtatc mortuus
&
appofmis
eft
populo fuo feneK
&
fepclierunt
cum Klau
& pienus dieium & Jacob NoT/E AD VeRSIONEM

filii
tt dcficiciis Ifaac mortlllis c(t tus d\ ad gcnus liium Tcncx , &C plciius
29.
&
nppoli-
dicriini
fiii.
A N T
Q U A
,
M.
,
: -i? M/<Cfi)', 27. Grace. 'H>Oj Ji 'Iotxij Tfo; '? 7ro>if ry -/reAiV, 3cc. ut in Lac. Hicron. pukierat in civs* t.ttcm Athet fed ciim ibid, moneat , pro Arbte , in Septuaginiii , C^mptim lejî , loco Ariec , Ictiplimus C.xmpi, #. 28. Itidem Gr-ci , praeter unum , q^nnijtie , quod deed , ncquc ctiam addituriii Vulgata. Aua,uli. quoqiie ,
Tf.
il.
29. Ita in
Grxco ad vcrbum
nil!
excipias
ait
unum
isft'iCvTifn--, , ftnseir
1.
pro fentx. Similiicr

:
Ambrof.
1.
qusft.
18. in
entries ariries
Gen. to. J. col. 407. a. dicit I'lxit ( Ifa.ic ) vst>t fux , centum oilcgtssta : item intra qux'lh
;
Ab. c. 2. to. i. col. i8f. d. Qnii Ifn^sc afpojiiits Jit ad grnni Jiitim ; : infra i'uUhrir atiiem ni grniis , non ad popriliim , /ictsi alihs , &c. GtEc. addit : Ki =ea->|.c tlvrn 'H',a~, 'lotx'iS u Cm iu'lZ. Unde Auguft. quacfl, 1 18. in Gen. to. 5. col. 407. a. ait, mirrtsiiim patrem /imiil JeprhJJi,
it,
dc Cain
&
122.
col.
408
b. Qcntcjimo ouogejimomorltinic^.
CAPUT XXXVI.
VuiGATA nova.
H
i.
/K flint
autem generatlones Elaii,
ipfe eft
Edoni.
accepit uxores
filiam Elon Hetlixi Sebeon Hevxi

:
&
Oolibama
filiam
An.r
fills
i-faii
fide Not.
5.
Bafemath quoque
filiam Ifmacl fororent
Na-
de
iiliabus
Chanaan Ada
:
baioth.
Vulgata
I. p.,
nova.
,
Versio ANTiriUA.
:
4. Peperit autem
Ada
Eliphaz
Bafemath
4.
Et peperit Ada
Elaii Eliphaz...
I{:nm.
Heir. J 59. a.
Jfixfl,
genuit Rahuel
Vulgata
Oolibama genuit Jehus 8: Ihelon & Core hi filii Efaii qui nati funt ei in terra Chanaan. 6. Tulit autem Efaii 6. 7. 8. fide Not.
t.
:
nova.
eorum
pra? multitudine
in
tionis
8. 9.
in
Habitavitque Efaii
gregum. monte Seir ipfe eft Edom.

,
Jof. 14. 4.
Hs autem
Seir
funt generatlones Efaii patrls
Edom
filias
uxores fuas
lias
,
& & & omnem animam domus fua; & fubftantiam & pecora & cunfta qu^p habere poterat terra Clianaan & abilt in alteram regioncm receflltfilios
fi,
monte
10.
&
hsc nomlna
:
fillorum ejus
Eliphaz
I.
Par.
I.
J4,
in
Ada
uxoris Efaii
Raliuel quoque films Bafemath
uxoris ejus.
ir. Fueruntque Eliphaz
filii
:
que a
S,tp. 1
fratre fuo Jacob.
Theman, Omar,
7.
Divites enim erant valde

:
&: limul habitare
Sepho
&
Gatliam ,
& Cenez.
6.
non poterant
nee fuftinebat eos terra peregrina-
Vulgata
li. Erat autem
filii
nova.
Eliphaz
filii
Versio antiqua.
hi funt
Thamna, concubina
Amalech
:
Efaii
qux
peperit ei
Et Thamna erat concubina Eliphaz filii primogeniti Efau & ex ipfa natus eft Ama\i.
:
Hierin, titifup.
Ada
uxoris Efaii.
lech
Vulgata
autem Rahuel Nahath & Zara, Samma & Meza hi filii Bafemath uxoris Elaii. 14. Irti quoque erant filii Oolibama filue Anx filije Sebeon , uxoris Efaii , quos genuit ei, Jehus & Ihelon
1
NOVA.
Eliphaz
17.
:
5.
Filii
in Terra Edom, & hi Fill Ada, Hi quoque filii Raliuel filii Efau dux Nahath, dux Zara, dux Samma, dux Meza hi autem duces
filii
:
Rahuel
Efaii.
I
in
Terra
Edom
ifti
filii
Bafemath uxoris
& Core.
15.
geniti
Efau
Hi duces filiorura Efau filii Eliphaz primodux Theman, dux Omar, dux Sepho ,
; :
8.
,
hus
Hi autem filii Oolibama uxoris Efaii dux Jedux Ihelon dux Core hi duces Oolibama bte
;
dux Cenez
16.
Anx' uxoris Efau.

hi
dux Core, dux Gatham, dux Amalech:
Vulgata
19.
Ifti
NOVA.
Versio ANTIQUA.
:
funt
filii
Efau,
& hi
duces eorum
19.
Ifti filii
Efaii
&
ifti
principes
eorum:
'
Bieren. ttii.
NoTiC AD VerSIONEM AN
Grsc. 'Hai7 /s 'ha&t ra; ^KKaTxa; inv-rS ciai 'A/a', &c. quibus alludit Auguft. qui-ft. 1 18. in Gen. to. 5. col. 406. s,. dicens
QUA M.
eos in
t-
2.
trem /imul fepelijfent, tjuia

ilia
,
plurimmm ditaus
capiebat
,
em
Tcat û-jxrsfiur T^'Y Xrt^rtâiV'f" THf
Jicut fcriptuin
,
eft ,
minimi
ahfcejiit rnr/iit
in Seir
lie
:
<$ ihi propag,i'jit

d\.=
gentem Idumncrutn. In CriCO
Quod poji
EJiiii
eft ,
narrassonem mortis IJaac narratttr , tjtias uxores aiceperit , quos creaverit , recapitutatio intelUgendA
&c.
Hcou/ Ta5 ^v.xiy.a^ .unv < 'rv'x :<J,* fXTTjeara , x. Tccrrx oca 'rsf.iserc;\'Qarto ir in Xtuxxr' ^ sVcfsJEii 'Uixv Si TV? Twf Xioeucr , orrs TftQirn 'Ixx^
E.^ccof
c.'KsTr
5^.4. Gri-c. "E7!Kf /i duTu
'AJi rh
iila
'?.>i-px; ,
&c.
x^x'
,
'-c
y-f. 6.7.8.
Hue fpcdant
Auguftini quxd. 118.

:
ifK
w/t/raro h >h th^ S'XûxvUafi Xirr^t tifia

TMA^tf^
o^st
in Gen. col. 406. g. Scriptiira dicit hfaii ahfceffjfe de terra Chanaan , l^ halntajje in monte Seir. Et poll pauca Efaii , fofteaqn.tm in Melopotami.tmjr.iler ejus ahjceffil , nolllil h,ititarc cum p.iremihus juis ^" capit habit.tre in monte
Seir.
tivT^^
Js 'Hca:^
cxv'
V".
,
Tur VTrxf^rroef Kvli.t. KxTtixmt Sws/p, &c. Tt. 12. Grafc. Qxurx Ji it vxwxxi 'E>itxi tv"';? 'HsV
aVa T?
Tw
*TfX
19.
TM"E-vf
,
TO/ 'Auauyx. e
Deinde
pojl
redttum
i^ ipfe
Jr.itris
Jui
;
yj*^.i inter eos concor-
Ad verbum
pro quo,
Grrco
prxter hoc ulcimuin
Jii
re-jeij'us eft
ad p.wenies
jj
dim mtrtuiim
p.i-
ipfe eft
Edom
i7e! i/Qit wei 'EJx/n, bi
fam flit
Tom.
J.
9
Binon.uhifup.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
Edom.
lilii
Cap.
ipfe eft
XXXVI.
V
U L G
AT A NOVA.
Horrxi
,
ipfc cft
Edom.
Ifti
,
20. Et hi
Seir
&
Chorrxi , habitantis
,
terra:
10.
;
funt
filii
Seir
,
habitatores
, ,
tei"-
i.
P^r,
rain
Aug.qu.fi!i.\zo.
inGeji.t. J.407.
c.
Lotan
z\
hi principes Chorrsei
filiiSeir,
inTer&: J-
zi.
Horra:i
& Sobal & Sebeon & Ana & Difon, & Efer, & Difan hi
:
1.38.
duces
ra
Edom.
22.
:
Him;.
qu.tji.
Et
fi-jcruDt fill!
hihr. J 39. h.
mam &
24
to
,
foror
Chorri Lotan Lotan , Thamna.

:
Terra Edom. 11. Faiti funt autem filii Lotan Hori Heman erat autem foror Lotan , Thamna. zj. Et ifti filii Sobal Alvaii Manahat
,
filii
Seir
in
&
&
& Ebal & Sepho &

,
Onam.
;
Hitrm.
ibid.
Ipfc
eft
Ana
qui invenit
Jamim
in dcferfiii
ciim pafceret afinos Zebcon patris
Ana
Ana. Ifte eft 14. Et hi filii Sebeon Aia qui invenit aquas calidas in folitudine, euro
&
pafceret afinos Sebeon patris fui
V &
&
lethram
27,
U L G A T A
NOVA.
z8. Habuit autem 19.
,
:
filiam Oolibama. ij. habuitque filium Difon, Efeban, i6. Et ifti filii Difon : Hamdan,
,
&
&
Cliaran.
filii
Hi quoque
Efer
Baalan
&
Zavan,
&
filios Difan Hus & Aram. Hi duces Horra?orum dux Lotan, dux Sobal dux Sebeon dux Ana 50. dux Dilbn, dux Efer, dux Difan ifti duces
: , :
Acan.
Horrajorum qui imperaverunt
in
Terra
Seir.
Versio antiqua.
Augin Gill.
qiixfl.
t.
VULGATA
,
NOVA.
In
hi reges qui regnaverunt in 5.407. quain regnaret rex in llrael.

IZI.
;
t*^
Edom
ante
31. Reges autem qui regnaverunt
Terra
,
Edom antequam
runt hi
:
haberent regem
fihi
Ifrael
fue-
52
tlieron.
qiixji.
Ffile
Not.
filius
jz,
Bela
filius
Beor, nomcnque urbis ejus
Denaba.
&
Bozra
34.
regnavit pro eo Jobab
Zarx de
5 5
Mortuus
eft
autem Bela
&
regnavit
Hek.
t.
1, J 5J. c.
pro eo Jobab
filius
Zara; de Bolia.
V
Cumque
eo Hul'am de terra Themanorum.
filius
U L G A T A
NOVA.
mortiius efTet Jobab, regnavit pio
&
Hoc quoque mortuo regnavit pro eo Adad Badad qui percuflit Madian in regione Moab nomen urbis ejus Avith.
J
5.
3 7. Hoc quoque mortuo, regnavit pro eo SaQl de fluvio Ilohoboth. hie obiilTet, fuccelfit in regnum 38. Ciimque Balanan filius Achobor. 39. Ifto quoque mortuo, regnavit pro eo Adar ,
&
;6. Cumque mortuus eo Serala de MaiVeca.
eflet
Adad,
regnavit pro
nomenque
ejus
urbis
,
ejus
Meetabel
filia
Phau Matred
&
appellabatur uxor
filije
Mezaab.
Versio antiqua.
Aug. Item, 117.
r. 5.
VuiGATA NOVA.
fecun &:in gen
,
40.
tibiis
Hcec nomina principum

eoriim
Efaii
40.
Hxc
ergo nomina ducum Efafl,
in
co-
m. ".
dum loca eorum in regionibus eorum,
gnationibus,
& locis, & vocabulis fuis
duxTham-
na
dux Alva, dux letheth,
U L G A T A
NOVA.
41. dux Oolibama, dux Ela, dux Phinon 42. dux Cenez , dux Theman , dux Mablar, 4 3 . dux Magdiel , dux Hiram hi duces Edom
:
habitantes in terra imperii fui, ipfe eft Efau pater
Idumsorum.
m.
,
NotjE ad Versionem antiqua

Tdom,
Alii codices ferunt
:
OuTci^^vtol
h.
'Hcy, trc;
Xc/i/>iV,
irif
Edom
fotiiit
iifque
ad tempera
Saiil
tempmibiis et:.rm Jridiciim

:
'EJaiy, abfque his intermediis , Jf. 10. Grasc. Ovtoi Jt mo'i
w%i
^yi/.i^vic, cIvtcî-,
qiimum
temporafiteinrit ante Reges
Jed ex
his Jol:' eesjilcs
Siiel/"
t?
tb xa-
mwvT^^
1^.
Tijv
>i7k.
f. ir. Itidem Gracce,

Z2. Grajc. 'E7/i'ovto J5
Jiol
Aulnv*
Xc/^YI
A'^t.w*
ccmmemorare Moyfes , qui fttertint antequmn ipfe nmeretur , &c. Vide fis plura apud ipfum. t. }I. Grace. Kal iXxctxti'tiy fV 'EAai Bcây. I'lo; hûp-, &c. Unde Augufl. quasrft. izi. in Gen. to. 3. col. 407. p. ait Ne forte antem moreat nltquem quod inter reges I,:
^. 24. Grjec
TH ;fH(UW, OTS
sy-fê
Jto's
isiv Âya.
a? svps
toc 'lafxsiy
^r
to. VTroûyiK
2sÊ7W TV
ibid.
:
Ta/^-o; tti'Tf.
dom eommemiratiir Balac films Beor , nomims exiflimet illutn ejfe Balac , qui
centi
JS
''f
fi'r.iHtudine
Eadem
841.
e.
'l]ebi\ios
prorfus legit Eucher.
Lugd.
quscft. in
Gen.
col.
Obfervat autem Hieron.

de hoc capititlo dilpuiari
inquit
,
Malta
"i^varia
apud
aîtd Grxcos quippe

efl.
Moyfi dnpopulum Ifrael i fciat tilum Balac Moalitamjuiffi , 0 Jdumxum-, eumquefuijfe filium Sephor, non filium Beor, Sec. 'A^tCa^ Ji Bcoix. mor3. In Grj:co ptimum t.
reflttit
:
nciflros
Juper hoc Jiletniiim
Vide
fis
Hieron.
tuus
eft
,
autem Balac
Bc(;=Vp?
>
reliqua ut in Lat. fitpra

Box.ra
,
,
, ,
prxter uial.
ibid.
timum
;i.
'""^"
al.
BoQofa;
BoVfas.
EJaii ,
Optime e Graeco. Non omittenda hic qua: obfervat Auguft, No jic accipiefidum tajiquam omnei reges
1^.
t. 40. Grce
additur
;
fimiliter
nifi
,
quod port vocem

in tribuhus
nominal: Jint ujque ad ea tempora , qrttb/ts coeperttttt reges IJrail , quortim primus fiiit Saiil. Mtilti enim fueruin in
eorum i deinde iic KiTct ToTOof mrSt, fecundiimhcum eorum, non loca. Vide feqq. apud Auguft. ibid.
,
sK
ra"; jivMTi ctulSy
CAPUT XXXVII.
Versio antiqua.
Aug.
qiixjl.
VuLGATA nova.
I.
111.
inGttt.t. 3.408..
H
*._
Abitabat autem Jacob in terra Chanaan.
TT
,
JLJ. in qua
Abitavit autem Jacob in terra Chanaan pater fuus peregrinatus eft.
Nota AD Versionem antiquam.

; Grsco fie : KaltS.H As 'Im^C eV tn 7~, 0? ijiXK8j g Tra^Hf i/T? f TA Xwaac. Habitaiiit autem ]a-
I.
In
cob in terra
ubi incoluit
fitter
ejus in terra
Chanaan.
. :
LIBER GENESIS.
VULGATA NOVA
Et
Cap.
VII. Versio antiqua.

:
XXX
99
jfî- uhi
hi
funt generatioiics cius
Jofeph cJim
fedecim edet annoium, palccbat gregem turn

fratiibus fuis
adhuc pucr
&
2. Hae autem procreatui ;e Jacob Jofeph autem decern &c ibptem .uinorum crat , pafccni cum
fuf.
erat
fui
:
cum
tiliis
Ba-
fratribus eves
Jx
&
5.
Zelpha; uxoruni patris

Ifrael
accul'avitque
fratres fuos
filios
apud panein crimine ped'imo. autem diligebat Jofeph fuper omnes fuos, eo quod in fensftute genuiflet eum
9.
Et
Ifrael dilexit
tilius
Jofeph fuper omnes

feneclutis
:
fuos, quia erat
&
ihinn. filios fecit ci tuiii- ^^''- '
p,Mjf.
J-to-
ftcirque ei tunicam polyinitam.
cam
\'ariam.
V
4.
trcs
u L G A T A
NOVA.
5
Videntes autem fraejus
Fide Not.
quud k patre
filjis
tribus fuis
Accidit quoque ut vifum fomnium referral fraqux caufa majoris odii feminarium fijit.
:
plus cunftis rant ei
amaretur, oderant eum, nee potepacitice loqui.
6. vidi
Dixitque ad eos
Audite
fommummeuin quod
quidquam
VuLGATA NOVA.
7.
Versio antiqua.
: ,
Putabam nos
ligare manipulos in agro
&
quafi confui'geie raanipulum
meum
&ftare,
reftrofque manipuloi circumftantes adorare
ma-
Putabam nos ligare gremia in campo fur- Ami. jtpr^J. gremium meum, 6c ereftumeft; converia;- ' < 15. apud. autem gremia veftra adoraverunt gremium ^"Jf- "' '2. ,
7. rexit
:
i.
nipulum meum. 8. Refponderunt

norter eris
>
meum.
fratres ejus
:
Nunquid rex
?
aut fubjiciemur ditioni tus
Ha;c
aut
Nunquid regnando regnaturus dominando dominaturus es nobis
es nobis
?
i-
Amhr.dthf.c.z. 48 j- <' '.
ergo caufa fomniorum atque fermonum, odii fomitem miniftravit.
invidiie
&
9.
Aliud quoque vidit fomnium

,
quod nar-
rans fiatribus
leni
,
ait
,
Vidi per fomnium , quafi foftellas undeciiii

,
9. Vidit autem aliud fomnium , narravit ilAua. i. is pr*J. lud patri fuo fratribus fuis quafi fol, lu- pad Prsjp. ic<), a.
&
&
& lunam &

increpavit
adorare me.
na,
&
&
undecim
ttellx
adorabant me.
'
10.
fet,
fibi
Quod cum patri I'uo & fratribus retulifeum pater fuus, & dixit Quid vult hoc fomnium quod vidifti num ego &
:
>
mater tua
serram
.>
&
fratres
tui
adorabimus
te
fuper
10 objurgavit ilium pater ejus , dicens : Qiiid ergo erit hoc \ifum quod fomniafli ? nunquid venientes , ego mater tua fratres tui, adorabimus te fuper terram ?
&
&
V
1 1
.
u L G A T A
p'ide
NOVA.
mihi quid agatur. Miflus de Valle
Invidebant
:
ei igi-
II.
'7-
Not.
tia
Hebron
agro ,
ve-
tur
firatres fui
pater ve-
nit in
I J .
Sichem
ro rem
II.
patris
I
tacitus confiderabat.
invenitque
eum
vir
errantem
in
& inter,
Cumque
dixit
:
fratres
illius
in pafcendis
gregibus
rogavit quid quireret.

16.
morarentur
in Sicliem
:
At
ille
refpondit
Fratres
meos quiro
^
indi-
).
in Sichimis
ad eum Ifrael veni, mictam

ait ei
:
Fratres tui pafcunt oves

te
ca mihi ubi pafcant greges.

I
ad
eos.
Quo
fi
refpon-
7.
Dixitque
ei vir
Recefferunt de loco
:
ifto
au-
dente,
14.
divi
autem eos dicentes
Eamus
in
,
Dothain. Perinvenit eos in
Vcxdb fum,
Vade,
profpera fmt erga fratres tuos,
& vide cunfta & pecora & renun;
rexit ergo Joleph poft fratres fuos
&
Dothain.
VuLGATA
18. Qui
NOVA.
procul
,
Versio antiqua.
antequam
18.
cum
vidiffent
eum
Et praeviderunt
eum
M.
de longe venientem
Ayyibr. de Jcf. r.
NoTjE AD VeRSI ON EM antiqua

f.
2. Grasc.
3..
1.486./.
Aurai /= a'
-/cn'Qiiq
'laumS' 'lamp
J'e
//-
t'^51'
Jpci-/j.icc ,
,
K/
eJfSaCic tnifi^fcKpsvlx J';
v/î^v
-TTpotjSKvvysxv
TO
s/nov
S px~iâ.. Philo
fiSTx rSr dAsîp-ar OL'n

ô;îtiVwv fi(Tx
Ta-t-
hoc
TV
'accTf'i^
Mf. vero Alex, fie cum Aug. , &c. a/e>9wy auvi< t TfcCara , abfque Uv-TV. Auguft. ibid. Qjiomodo potiterit
gilfe videtur initio , dpMy iJâj , tefte habet Mf. Alex, cum edit. Compl.
T^.
ri /aiy/.txT:t de Jof. leNobiiio. Iia quoque

, I.
8.
Grjec
Mii
'>
lâ'^t^^v'jiv
k^ y
^ct^tj^suGc-i^
!ip'
vfixi;
if
mors IJaac decern

nepolem
,
feptem ii7tnorum inveritre Jejtph ejus _/fc( videtnr tanqiiam ex ordine ScripMra .irni; f .'
xif.euuv
Jtfp.Ef'of.5 iiô:y
,
&c. Kitnijuid regnans regnabis
Jttper nos
Item
Tf'.
infra
5.
410. a. Ambrof. 1. de bened. Patr.

,
col.
c.
II. to.
i. col.
J27.
:
a.
I.
Amahat eum
de
Jof. c.
J.icob
tjitiî
filtns Jeneiiutis erat illi
&
;
2. col.
48J.
b. Jacob
ei.
ilium plus amab.it
vieritctqite
-vayiam titnicam fecit

fecit Jacob Jojeph
K\xCt. l.depromiir. ap.
Profp. part.
I. c. IJ. col. 108. e. Jacob diligeb.u Jofeph
tunicam Z'aytam. Gra;c. 'laica'^ Si H7aTa T3t' lojcw^ -raf a mapTcit; Tfc-? vib'; dura , ort f'jos 7H^W5 iv ccuriti' ETCiJice Je i/tw ^nuiya Toijci'ôj-. Tf. 4. Sequuntur in Gracco 'IJoit:? A= o! oc/e^^'.! iv-n,
:
:
& infra
domtnans aominaberis nobis ? verba IW/t .jK/f) fiatribus fuis , ex Ambrolio fumpta funt ; fequcntia vero , qua/i /0/ , &c, ex Anonymo cuncta ad verbum conveniunt cum Greece. Prioribus addic Ambrollus eo qttud fol f^ luna , Hfl* decim jlellx adorarent eum. Jf. 10. Auguft. qua:ft. 125. in Gen. to. 5. col. 409. a. legit: Quod ejl Jomnium hoc quod jomntafii ? NttnquiJ venientes vemenius ego , mater tua , 5 fratres tut adO'
t.
9. Priora
:
: 1
rare te Juper terram 1 Graec. Kotl sVe/t^HC;' at/rw a ^ran-^ ftvana^v^ ; ccj>x ilfXy Ji- EiVef di'lu' T(' to iyvTnizy tVio ,
Ti
at/TO)-
TraT/)
,
tpi>,u
ejt
-yra^Twv
fta
dvTsy
&c. quibus refpondent
de
Jof. c. I. col. t^Z^^.A.

;
Vt?, ?'^/^mex Ambrolio , 1. pareniibtts plufquam cxteri filii

Tctjy
tjiuv
7E iiii.lii E'xEu^-jywEta 17.
f'yiij
Tf
, ;
liîiTup
Qn ,
j,oi dSê^f'l
ifta
Qif Tôow/inoct/ oo( sVl Tvv yxiy

Tfl^. 1 1
Eo
fpc(5lant
quz Ambrof.
narrat
, I.
de
Jed ea res iiivtdix fuit. p. 7. Eadem narrat Ambrof. 1. de Jof. c. 2. col. 485'. c. his verbis Somniavit tjuud ct<m alligaffet , iitfibi zidetatur per vifum y manipulos cum fratrtbjts fuis ^ furrexerit
:
diUgeb.uur
manipulus ttus
nt.tntpuli
y
.,
^^ fleterit ereilus
converji
autem falrum
Similiter Vigil.
adoravertut mantpulurti
fuum.
Tapf. I. 5. contr. Eutych. p. 27. c. Videbam tig.ire nos tn fampa manifttlos , furrexijje manipubtm meum , veftrojque manipulos adorare mampulum incutn. GtC.' Q/.ivr
456. d. Jo cph fi.ttres Juos requirebat ^ ad eum feflmabal locum , quo pafceiant ozes t penexil eo i & 1. ti cum cognomjjit quia in Dolhaim Juni de Jofeph , c. 3. col. 486. c. ait ; ft m,Jit .- Sicbem; pauloque poft Et errab.it Jofeph , quia aires Juos mvinir* invenit autem fi.itris jiies in Dothaim. non poterat t. 18. Grxc. n/>oE7AcK /i dvrit âicfoiir -xfo vi ey[!Qxf dv'ir ( edit. Aid. delet dv'ir ) of:; oi/'s';" 5 sVoFrxviderunt autem eum i hnriffeijeylo tS VoxTE'm/ aVToV. fe , antequam ipft appropinquaret ad eos ; 5J mattgnfb.io^
fug.
fare. c. 8. to.
.,
I. col.
Tm.
I.
ij
::
100
AmOrof. itlifuf. antcquaiTi
LIBER.
GENESIS.
illos
;
Cap.
XXXVII.
VULGATA NOVA,
Versio antiqua.
^487..
appropiaret ad ut occiderent ilium.
19
&
infxviebant
accederet ad eos
cogitaverunt Ulura occidere
Ecce Ibmniator
ille
venit:
9.
&
mutuo loquebantur
,
Ecce foranlator
venit
20. nunc ergo venire, occidamus eum videbimus quid proderunt ibmiiia illius.
&
eum
10. venite
clrternam veterem
mittamus in occidamus eum , dicemufque, Fera peflima

: :
&
devoravit
lint
eum
& tunc apparebit quid
illi
pro-
fomnia fua.
Aug. Iccut, 118,

.3. 534.
i.
c,
11.
Cum audiflet aiitem Ruben
liberavit
i I.
Audiens autem hoc Ruben, nitebatur

:
li-
Inf.
41.
Ambr. de
}.
]>f.
488.f.
dixit de manibus eorum , zz. Non feriamus eum in autem nolite infeue illi
&
berate
animam
manus
1 i.
eum de manibus eorum , & dicebat Non interficiatis animam ejus nee effun,
:
11.
datis
fanguinem
eft
fed projiciteeura in cifternam
hanc, qui
pere
fuo.
in folitudine,
;
fervate innoxias
manufque veftras hoc autem dicebat, volens eri,
eum de manibus eorum

f
.
&
reddere patri
aj
ij. Vide Not.
2.
Confeftim igitur ut pervenit ad fratres
fuos , nudaverunt
eum
tunica talari
& polymita
VUICATA NOVA.
14. miferuntque
eum
in
ciftemam veterem, quse
jEgyptum.
16. Dixit ergo
prodeft
fi
non habebat aquam. 15. Et fedentes ut comederent panem , viderunt camelos Ifmaelitas viatores venire de Galaad , ftaden , in refinam , eorum , portantes aromata ,
Judas fratribus
fuis
Quid nobis
occiderinius fratrem noftrum,

ipfius
?
& celayeri'
& & & Versio antiqua.
mus fanguinem
VULGATA
27. Melius
ro noftra
illius.
NOVA.
Amhr.
487./-
ubi fap.
2j. Venitc, vcndamus Jofeph Ifmaelitis, manus autem noftra: non lint lliper eum quoniam
:
eft
ut venundetur Ifmaelitis,
;
&
manus noftrs non polluantur

eft.
frater
enim
& caS.if.
Aug.UcM.no.
t^ ^
^
j.^jgj.
151.
">
uf.
7Hi?.
Qfte^.
caro noflxa
eft...,.
Acquieverunt fratres fermonibus

lOt
H,>M.
.18
& vendiderunt Jofeph Ifmaelitis

VU
vigin-
i8. Et prstereuntibus MadianJtis negotiatoribus, extrahentes
flefo-. 1. 1,
J40. a. ti aureis
eum de
cifterna, vendiderunt '$

:
eum eum
L G a T A
in ve-
Ifmaelitis
in
viginti argenteis
qui duxerunt
^gyptum.
NOVA.
30.
19. Reverfufque Ruben ad ciftcrnam, non

nit
&
fcilTis
veftibus pergens
puerum
Puer non comparet,
&
ad fratres fuos , ego quo ibo?
alt
Versio antiqua.
Aug. toatt,
I
VuLGATA NOVA.
5
ji.
31
occideiunt licedum caprarum
1.
Tulerunt autem tunicam ejus,

,
& in fan-
guine hoedi
quem occiderant ,
tiiixerunt
VuLGATA NOVA.
5
1, mittentes qui ferrent

:
ad pattern ,
& dicerent
tui fit,
35.
lii
Quam cum
eft, fera
agnoviflet pater
ait
,
Hanc invenimus
non.
vide utrJim tunica
filii
an
mei
peffima comedit
eum
beftia
Tunica fidevo-
ravit Jofeph.
Versio ANTIQUA.
Amhy,
J.
Vulgatanova.
34. Sciffifque veftibus, indutus lugens filium fuum multo tempore.
eft
dt hf.
34.
Jacob
fcidit
veftimenta fua
ciliclo,
48J.
NoTiE AD VeRSIONEM ANTIQUA M.

tur ad turn occiiendum.
Tt.
tu Auguflini.
19. Similiter
I.
habent Cypr.
Ita
Aul.
Tf.
de
promiflf. part. I. c.
6y. p. 124. 2J. apud Piofp. col. 109.

epirt.
&
aureis
t. Ecce Jimni.nor ille venit.
quoqae
in Grseco.
f. 28. Itidem Gracce. Obfervat ibidem Hieron. Pri argenteis, haberi. Item in Maitii. iS. , in HeirM Jojeph , non ut mult: put.int , juxto. 4. col. 126, f, ait
,
;
20. Ita in Gtceco , prater hoc , sra/, erunt , loco froderunt. Similiter habet Cypr. epift. 69. p. 124. 'Nunc ergo veite , occidamus itlum. Auil. 1. de promiff. apud Profp, col. 109. c, Venite , occidamus itlum , (^ videamus
ta
LXX.
Inlerpretes
viginti aureis venditus

,
tji ,
fed ju.\ia
Hehra'icam -jeritatem
'jiginti argenteis.
Nee etiam conllat
ûx erunt
Tf.
Jomttici ipfius,
21.
One.
'hnicoj; Js 'Fkii/
e^si'm?
ivlm
j,
Tf.
12. Grsc. Oj[ra7^M|sy tturct
tii
4''X'''
X^"f*
"ftr.
1%
2J.
Horum
plura
commemorat Ambrof. de
de numero viginti ; Ambrolius enim 1. de Jof. c. 3. col. 488. a. b. pollquam dixit , venditum negotiatoribus , emptum a pruditoribus Jofeph ; vendinim eum .i Juda , ]deo alibt ^ viginti-^ alibi emptiim ab Ifmaelitis , addit uiginti ^ quincjue aureis , alibi triginta tnz'enijjius emptum Jojeph. El poll: pauca Ita hie quoque drjerfitas , -jet viginti , i<el triginta aureorum vel argenteorttm , &c. Auguft. vero , qusfl:. 124. in Gen. to. 3. col. 409. c. quacrit.
:
;
Jof. c. 3. col, 488. e. 489. a. dicens :.iHms f/i /.(jV.i L.tctts autem jiccus erat Illi igitur emunt Chr:flum qui
Qiiare Ifmaelitas Scriptura 'jl Jofeph, etiam Madi.iniias
qmhus
a Jrairibus vendiius
,
honos odores deferunt
thymiama...., refinam , ^c .v Galaad veniebant negotiatores merces Jttas transferejites,

;
&
ferm.
1 5.
Vide feqq. apud ipfum de temp, append, to. y. ejufdem.

-jocet.
^.31. Gr
ecpaiâr
'ifurpav
a.rjujv
^.
s'/^c^vrcci
tcx î-
V 17. Priora h:ec : Venite vend.-imns Jo/. IJm.ielitis , prodeunt ex Ambrolio ; reliqua ex Auguilino. Ambrof. Tradamus Jojeph Ijmaelitis , at manus tiam infra legit fiolir.t non fiht iJijeilx Juper eum. Auct. 1. de promiH", ap.
.,
rZm TU eCifixli. Jugularuni hirdiim caprarum , tunicam fangtiine , &c. Ambrof. 1. de Jof. c. d. Hadi ftnguine rejperfeiunt tunicam ejus.
If-.
^ ftrdartint
3. col.
489.
34.
Ai!fpni,tSî'la.ii^Ta
fup, ait
:
j,
eV/iBei
tw
Profp. part-
I. c.
Jofeph,^ not! -Sf'" "** 'f'fi'^V'iJKii
16. col. 109. d. i\-nite , venui:demus occidamus ilium, Gr.c. Asuli d'aoS afnix
riliir I i^, Xî/if!
&c.
Unde Ambrof,
Jacob,,,,, quafi fater
wok anTlf, flitim
jiebat amijfum,
*<: ut in tex-
:, , :
LIBER GENESIS.
VULCATANOVA.
J
Cap.
XXXVI IT.
filii
lOI
ejus
VerSIOANTIQUA.
_ 55. filix,
5.
Congregatis autem cunftis
liberis ejus ut
dolorem patiis, nuluit coiifolatioiiem Defcendam ad tiliuni meum accipere, fed ait lugens in infernum. Et illo perfeverante in t)ctu,
lenirent
:
& venerunt
:
Congregati funt aurcm omncs

COnlblari Clim
,
&
Aug.qtixp.
n^.
&
nolllit
con-
'"^'"''l-ôy.d.
folari, dicens
;6. Madianit;e vendiderunt Joieph

liuim.
in Ji.gy-
pto Putiphari eunucho Pliaraonis , magillro mi-
(ûoniam defcendam ad filium lugens in infernum 36. Et vcndidcrunt Jofeph in iCgyptum Petephrx Ipadoni , prxpolito coquorum.
mcum
'"
^"H- 1""!!- 1^7. G- 4"?- '
NoT^
f'.
AD Version EM ai^tiquam.
telligi
55'.
Eadem
exflant in Gr^cco ad verLmm. Hicron.
volnm. Hieron.
fie
quocft.
;
Hebr.
to.
1. col.
5:40. a.
ad Paulam , co. 4. part. 1. col. frt. f. Jiabec I)efceiid,mt ad filiitm metttn lumens in ttifnniim, 56. Grace. Or Je M^JnfâToi aTrsAc^ro nv 'I&^cii^ 't
qu jque
:
epift. ii.
'
Madtaiiai autem vend:drtii!,t Jofiph ill ytg'jpto Phimphar eiintuho , Pharaonis ai chmm^no ; turn addit In plerifque lens , Archimagiros , td eft , coi/tmreddit
:
eundem verfum
ru-.nfrinUpes
pro magiftris exercitus Siriptnra commeinmat
Oblervat Aua;uft. fup. nolle quofdam Irxfajitniii coijiindtut:ir , Jed THiH ir.tcvpyetnri , qiti Grxce , afyjfj.ciycifioi; frxpsjitum mtlstU , cni ejjit potcjlin occidriidi ; nam Jk
,
Ma/Sifitfii' iJHippe
eft
GrMe
iinerpretatur
oceidere.
i'enditiis
igittir Jojeph principi exerallis

,
phit
hellatorum , tien I'eient in Laliiw /cripliim eft, fed Phutiphar eiituicha.

etiara
eft
1.
appelLitrts
c}}
etiam
ille
tjriem Nal^tnhtidofwjor mijil '/ '
perns
Ambrof.
Veudiiits
intra , cliI. pmnauisfuijji milttix : 4 1 1 t Apx'/îyi'F'i ' inquit priiictpem coijmrum , Latiiii hneypretei pjftterunt , prineiptm attum viUitia tjuidam inpotfiis invetiitar
'
jnem
.
&
jofeph
de Joleph , c. 4. to. , dnHus in Mg'jptmn
i. col.
,
490.
b. ait
emptiis a putpo/itt
coqitornm.
CAPUT XXXVIII.
VuLGACA
1.
"^
NOVA.
I.
Oilem tempore defcendens Judas a fra-S_/ tribus fuis, divertit ad Viruni Qdollamitern , nomine Hnam.
I.
Versio antiqua. T^ Aftum eft autem in tempore illo, dcfcenidit
Aug.
qintft.
128.
Judas a
fl-atribiis liiis
ad
hominem
Ii-as.
qiiem-
tijea.l,
3.409./,
dam OdolLmiitam ,
2..
cui
nomen
Par.
'
Viditque
:
ibi
filiam
liominis Clianansi,
eft
Et
vidit illic Judas filiam

:
hominis Chana,
I. I.
vocabulo Sue
&
accepta uxore, ingreflus
na-i
nomine Savam
Et concepit,
& accepit cam
&: introivit
ad
earn.
3
.
ad earn.
concepit
,
Que
&
peperit filium
&
vo-
3.
& peperit filium &
cavit
Num.
ifi.
4.
nomen ejus Her. Rurlumque concepto
fcetu
natum
filium
19.
vocavit Onan.
5
.
vit Sela
Tertium quoque peperit ; quem appellaquo nato, parere ultra cefl'avit.

:
5.
Et adjecit,
ejus
&
:
peperit filium,
vocavit no-
Hieron,
fiixfl.
Selom ncec autem quando peperit eum.
men
erat in
Chazbi
Heir,
t.
1, 540, k.
VClgata
Dedit autem Judas uxorem primogenito fuo
6.
nova.
fratris fui
, femen fundebat nomine nafcerentur.
II. ride Not.
uxorem
in
terram
ne
li-
beri fratris
Her, nomine Thamar.
10. Et idcirco percuflit

,
eum Dominus,qu6d rem

Thamar
nurui fus : donee crefcat Sela
Nam
.15.
in
7.
Fuit quoque
Her primogenitus Jud^ nequam

:
deteftabilem faceret.
I
I .
confpe&u Domini
8.
&
tui
ab eo occifus
ell.
Quam ob rem
domo
;
dixit Judas
patris
Dixit ergo Judas ad

fratris
Onan
,
filium
fuum :Ingreilli
,
Efto vidua in
filius
tui,
dere ad uxorem
tes
&
fociare
ut fufci-
mens
timebatenmi ne
&
ipfe
moreretur, ficut
femen
9.
Ille
fratri tuo.
fratres ejus.
fibi
Qus
abiit,
&
habitavit in
domo
pati'is
fciens
non
nafci filios, introicns
ad
fui.
VuLGATA
eft filia
nova.
diebus, mottua
1
Versio antiqua.
11. Evolutis autem multis
&
Sue uxor Jud;E
qui port luftum confo-
latione fufcepta, afcendebat ad tonfores
ovium
tondebant oves ejus, ipfe Odoliamites
confolatus Judas, afcendit ad eos qui Hiras paftor ejus
HiiraH, uli ftift
&
fuarum, ipfe
tes, in
&
Hiras opilio gregis Odollamieft Thamar quod Thamnas ad tondendas
Thamnas.
focer oves.
15. Nunciatumque
illius
13.
Et nunciatum
eft
nurui ejus
Thamar,
di'
Aug.
3-
locift,
-/-
13;;
afcenderet in
centes
I .|.
534-
14. Qua; depofitis viduitatis veftibus, alTumpfit theriftrum

:
Et depofitis veftimentis
le pallio,
viduitatis fua; a le
&
mutato habitu
fedit in bivio
cooperuit
& adornavit; & ledit ad por- 410.

m.
Aug.quxft, 125,
e.
NoT^
ir.
AD Versionem antiqua
,
I.
:
Ad verbum
)
Grzco
:
modo
fratribiis ftiis
:
enim Gr^ce d'al ruv aj ihôiv iivTV Hj dpiKs/o w; -TTpcn; xy^p'jiTTOi' , &c, practer hoc , n 'orc/j.a Xxux, cui Tf. 1. Ita in GrjEco nomen Sava , pro , nomine Savam. )?. 3. Grace. Kj 5yMa?ca JTejtjf utov &c. if. y. Eadem funt in Grsco , nili quod initio legitur
addatur
^^ pervenit nfqtte
ita
, ,
textum Latiniim palTim adhibitum in libro quaeft. Hebr, Hebr. non elfe fecundum Hebricum , fed fecundiim LXX. II. Hue redcunt quae narrat Auguft. quxff. tif. 6 123. in Gen. to. 3. col. 409. f. Thamar nurum fuam ( /das') mortuo primogenito fuo , alteri flio dedit ; quo etiam mortuo , expedavit ut crefceret tertius i i^ cum creviffet , nee
illi
Cypr.l. i.Teftim, p. J 17.*. Hieron, qn.tft,

I.
z. J^g, c.
earn dedit
timens ne (^
,
ipje
moreretur,
,
Kcc] T^cêToa sTexEf

x?r
auTc';
,
^ adjiciens
,
peperit
& in
fine
;?-
-It.
It.
Iddem Grxce
,
excepto uno
Ei'fig,
Iras, pra
addit Hieron. Verbum Hehxmn bic pejitnm effe pro loci ziocabiilo , quod Aqiiila pro re tranftuht , dicens : Et vocabitur nomen ejus Selom , faftum eft ut mentiretur in partu , poflquam genuit Selom. Poftqaam enim genuit Selom ,ftel:t partus ejus. Chazbi ergo non nomen loci , fed mendacium dicitur. Hacc autem adpeperit eos
;
non eum
Hiras; additur in fine

"t,
tr.
j';0aâ, in Thamna,
:
&
13. Ita in Graeco. 14. Prior verliculi hujus pars

eft
:
E/
depofitis
a fe
jiuigimuseie
Hieronymo, utmagis magifque
conftet con-
media cooperuit i^ adorn.ti'ii , Cypriani poftrema denique , J5 feJit ad , &c. Hieronymi. In Graeco iic Ksu ^^îeô^/fn ra i^dnx tv; X"F-^^''-^'^ ( ^f Oxon, addit, avrifs ) af'scunrii, TfuS<^ê t Csf/j^ftr,
Auguflini
:
, :
102
H/o-aa.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
eft in txanfitu
Cap.
itineris,
fet
XXXVIII.
VuLGATA
quod
ducit
NOVA,
:
ukfuf.
tam Enim, qux
Thamna.,
cfl
Sela,
&
Tliamnam eo quod creyifnon eum accepifTet maritum.

vidiflet
Cypr.
I,
J, Teftim,
517.*.
ei
15. Et cum afpexifTet earn Judas, vifum meretricem elTe
15.
efTe
Quam cum
:
Judas
fufpicatus eft
meretricem
operuerat enim vultum fuu,
ne agnofceretur.
VULCATA NOVA.
16. Ingredienfque ad earn, ait: Dimitte
me
ut
intcrrogavit homines loci

?
illius
Ubi
eft
mulier
:
coeam tecum
nefciebat enim c\ubd

:
nuias fua
effet.
qua; fedebat in bivio

fuit in
Relpondentibus cundis
;
Noa
Qua
bitu
1
refpondente
Quid dabis
tibi
inihi ut huaris
concu-
loco
ifto
meretrix
eft
meo ?
7.
11. reverfus
:
hcedum de gregibus. Rurfumque ilia dicente Patiar quod vis, fi dederis tnihi arrhabonem , donee mittas quod poUiceris. 18. Ait Judas Quid 18. Fid. iVot. tibi vis pro anhabone dari ? Refpondit Annulum tuum & armillam , & baculum quern manu tenes. Ad unum igitur coitura
dixit
^tittam
:
veni earn
fed
&
:
dixit ei ad Judam , Non inhomines loci iUius dLxerunt mihi

:
&
nunquam
i ).
fedilFe ibi
fcortum.
Ait Judas
guere nos non poteft
Habeat fibi, certS mendacli arego mil! hctdum quem promi:
feram,
die
non invenifti earn. 14. Ecce autem poft tres menfes nunciaverunt Jotu
,
&
dicentes
Fornicata
illius
eft
Thamar
nurus tua,
&
fo-
fnulier concepit
videtur uterus
.
intumefcere.
Dixitque Judas
mifit
19.
&
furgcns abiit
depofitoque habitu, quera
Producite
i
5
.
eam
,
ut comburatur.
fumpferat, induta
eft viduitatis veftibus.
Qui cum
duceretur ad poenam
:
ad
io, Mifit autem Judas hcedum per paftorem fuura
cerum fuum
cepi
:
dicens
De
fit
viro, cujus
hsc
funt, con,
Odollami:em , ut reciperet pignus quod dederat inulieri ; qui cum non inveniflet earn
cognofce cujus
annulus
& armilla & baI
culus.
HitrtiH.
JH*yJ
i.6.
VerSIO ANTIQUA. Cognovit autem Judas, & dixit

:
VuLGATA
:
NOVA.
,
Juftior eft
eft
16. Qui
:
agnitis
munerlbus
ait
Juftior
me
heir.
j
'.
I.
I.
540.
c.
"^"^'
'
""
'
'^5"
'
'
quam eô eo quod non dedi eam Selcm filio meo. Lt non appoliiit amplius kiree-im. 27. Fa<flum eft cum pareret , & habetet gemiilia
quia non tradidi

ultra
eam
Sela
filio
meo, Atta-
men
non cognovit eam.

if*,
i. j.
a. t/i.""
5 i"f . <
"
^^ ^" UtetO in ipfo partu, unus prctulit manim

5
&
tuiit
oblletrLx,
:
&
initame paitu 17. Inftante autem partu , apparuerunt gemini in utero atque in ipfa e.Tiii.one infantium ,
-.
ligavit in
manu
ejus cocci-
num,
i8.
dicens
unus protuht manum.in qua obitetrix coccinum, dicens

:
ligavit
Hie egredietur
prior.
18.
ifte egredietur prior.
autem COntraxiffet minum, ftatim 29. e^reflus eft frater ejus ilia ait Quare di\ifa
:
Cum
eft
propter te maceria: Phares.

30.
& &
:
19. Illo vero retrahente manum , egrefTus eft Quare di\ila eft propalter dixitque mulier
: :
voca\it
nomcn
ejus
ter te maceria
&
ob hanc caul'am vocavit nofrater eft hrater
men
eft frater ejus,
ejus Phares.
Et poft hic egrefTus

erat
inCU-
jo. JO.
Poftea egrellus egrelTus

erat coccinum
:
ejus, in cujus
-i.Par,
. 4.
jus
manu
coccinum
& VOCa\it nomen ejus
manu
quem
appellavit Zara.
Zara.
NoT A D Version EM AD
i.
A N T
,
QU A
M.
iitero ejus prm-,
,
fXMinri' , J, sx?iot Tfo; ra?? ?rv?a:i Ahxv, ice. ut in Lat. Et aiijerens vtjlimima viduitatis ( fuse ) ife , indtiit thnijirum , {j? admnn'jit J'e , /edit ad ptrtas /n,%n , &c.
habet
mijtt
Citm generaret Thamar.,.,, unus de

ohjletrix
,
manum quam corripicns

In Gr.
lie
:
ccccnm ligavit
i/i-
ff/
legit ut fupra
Au"uft. tamen Locut. 1 54. de Gen. to. 5. col. 554. e. dcfojttis vejiimeatis viduitatis futife, Teitul. 1. de culm fern. c. 12. p. 167. c. Thamar ft ex:
/XK ef
E/Eciro/e nVa tTtiiitt k. t>i ê hk J ij vf.^T-^cTr tXifl VrH?. 'EyfiSTO /S s'c TC^' TiX^fiC f/l'f ,
f^vKSVXf THc X^^f^' '*^f* <^- " fixix , fjy.ir iTTt rvr X*~f ai'T? naKKiicv , ^/-/bca' FiUlum eji autem , quando partebat
finxcrat JJ ernaver.M, Grsec. addit in fine : tJ i ykf oil fti7; yey^ye Xvafi' liivTOi /t If* j/axfJ' au'tic afrci yi/xlxa. Ad qu3E refpiciens Auguft. qujtft. 128. in Gen. col. 409.
f.
huic erant gemelli in utero

pareret
, ,
ejits.
ipa
trix
It.
unus
1.
pr;ttnlit
manum
I
Factum eji autem , : jumens autem

,
dum
objlf"
Itgavtt juper
manum
;. in
ejus coccinum
dicens
ait
ht cUm crtuijp:
,
:
rtec illi
eam
dedit,
28. Ambr.
in
Luc.col,
J21. b. hie exiet pricr,
ft. I J.
t\iti'
"TToffur
In Graeco lie Kal I'J a^r ofTW 'Iii'/a5 , i'j^'.i,sr u-tir xTeKat/4^9 70^ TO xpoa'cr i/THb , jj
otL'THc.
:
Ita
quoque
29.
Grxco.
Ir*
Quibus alludens Tertul. 1, de cultu fern. c. 12. p. 267. c. ait Thamar ilia idcirco Judx fii piaont fifa ejl ^ti.ijiiti Jedere , adeu q-tia jub velamettto latehat ,
iV/ycii
iahttt/s qii.iliTate tjHafli.triam menliente
,
^ fectt ut qu.iflmejl. \
riam
is -'"'""
5 cemfcllavit
V.
Toi'
18.
Gr
Qy
f actus
I. qu^ft. Hebr. to. 2. col. dixit : Ut 540. d. legit Et ecce egrejpts ejl frater ejus , vocavit nomen ejus , quid divi'a ejl propter te maceria ? Fhares. At 1. I. in ep. ad Eph. to. 4. col. 544. d. Ui quid propter te dirupta eji fepis ? Ambrof. 1. 5. in Luc. to. I. col. I 521. b. Vt autem m.anum revocavtt puer in matris
If.
Rurfum Hieronym.
:
Tifa TO- aapotCoiâ Qoi /w'oi)

,
Jt
uTrt'
uterum
S'a.xivMi*
X-'f'C"'
k TMi- âÂsi' iw sV tjT ^^'""' aViT, &c. Unde Ambrof. I. 5. in Luc.

K.
riv o^îcxo-,
Ouid
to. I. col,
IJII.
b.
Annulum
jnquii,
monile accepit
Gr. J !>fo5
dixit auiem oljletrix : fiatim exivit frater ejus eji per te fepis T iS vocavit nomen ejus , I hares. 'fi? </ ? 5V.(^^f^t'77e th/ X-~^* > ^ f:jUi; ei,yyisr o et,
:
incija
i;t?* h
As iVf Ti /nxjVn Sii
cs <ffx-,fioi
j, ,
&c.
f$ virgam, Tt. z6. Addit Hieron. ibid. 7 Hfir-t Aji ; Juftificata nm quod ji'fla fuerit , jed quod comparationt eft ex me
:
ut in Lat,
Tt. 50. Idem Hieron. quaift. Hebr. to. 2. col. 541. 3. Fcjlhoc exiit Jrater ejus , in cujus nhinu , Sec. ut lup. Am-
Ambrof. tum 1. j. in Luc. to. I. de pcenit. to. 2. col. 452. d. e. 455. b. legit Jiiftificata eji maiis Thamar , quam ego ; , propter quod non dedi eam Scion Jitio meo. Gracce 'Eê;rw
illius
minus
niali ficerit.
brol.
1.
}.
in Luc. to.
,
i. col.
col.
1520.
e.
tum
1.
I.
jrater ejus
ejus
'p'
J
in cujus m.inu erat coccum

ai^Tf to x3xx.^6**
,
J21. b. Et poft ipjum exivit vocavit nomeir :
^
0'
Zaram, Gr. Kai îrkiîa

X.--P'
E^y,?tef
aA??ce eeuiVj
TLxfa,
tjui
HY eVi rri
<xot>fCf to
Et
Sec. ut in Latino fup.
Tf.
poji hoc exiit
frater ejus
la jaa irat fuper
manum
isctmum , &C. uc fup.

J, ia
27. Ambtof.
1,
Luc.
co,
i, col,
1311. b, hxc
LIBER GENESIS.
VuLcATA NOVA.
I.
Cap.
XX XIX.
105
CAPUT XXXIX.
Versio antiqua.
ei.
TCiitui- Jofeph duftus
eft in
^g\'ptum,
T Ofeph
J
autem
depofitiis eft in
Jf^ytmn,
?c
Aug.
qurjf.
J.
150.
r.
J-mitque eum Putiphar eunuchu- Pliaraonis, princeps exercitus vir vigyptius, de manu If,
poll edit
CUm
Peteplires Ipado rhaiaonis
iuCicn.t.
410.
niaelitarum
a quibus perduicus erat.
Vulgata nova.
i.
tli
I'ui
Fuitque Dominiis
cum eo,
&
erat vir in cuncin
prol'pere
agens
habitavitque
domo
doiuini
;. qui optimj noverat Dotninum efTe cum eo,& omnia qua gereret , ab eo dirigi in in^nu lUius.
VULCATANOVA.
4.
VeRSIO ANTIQUA.
4.
Invenitque Jofeph gratiam coram domino
Et invenit Joleph gratiam.iii ccnlpeitu
do
Aug. locul.
I jfi.
fuo,
&
miniftrabat ei, a quoprrpol^tus omni-
niilli llU
bus, gubernabatcreditamfibidonium,
fa quas ei tradita fiierant
J.
:
& univer^gyptii
benedixitque
Dominus domui
propter Jofeph,
&
multiplicavit tarn in a;dibu3

:
qu4m
6.
in agris cunftara ejus fubftantiam
nee quidquam iliud noverat,
nil!
panem
<;uo vefcebatur.
Erat autem Jofeph pulchra faitaque dies injecit

,
bencJixit DominilS domum itgyptii propAmir, de Jof. c, Jofeph, &i tafta eft benediftio Domini in toro 4. t. 1. 491. c. ccniu ejus, &; in domo, & in aglis converiit omnia quxciinque illi er.mt in manusJolcph: 6. 6c nelciebat qua: circa eiim eraiit nihil prx- Aug. Locul, \yj. , i_IJ^.^ 5. 554... ter panem quem iple edebat
^
ter
&
cie
&
decerns afpeftu.
7. Poll:
mukos
in
oculos fuos
8.
Jofeph
&
ait
domina fua Dormi mecum.
7
8
&
,
mifit llXOr
&. oit
dixit
:
domini
ejus OCUloS fuOS

Si
,
Idem locu*.
(^ 14^-
57,
in Jofeph
Dormi mecum.
:
554-/
1.
Quinequaquam
:
acquiefcens operinefario,
&
uxori domini lui

ivit
dominuS
Amhr.
t.
1, Offic,
dixit ad earn
cce dommus mens , omnibus mi-
meus propter me nihil
in
domo
ilia
& omua
1.
91.
ft
ti traditis
ignorat quid habeat in
domo fua
in
9. necqul.lqur.m
teftate, vel
eftquod non
,
mea
fit
,
po-
uon
:
uxor
ejus es
tradiderit mihi pr.-eter te qu quomodo ergo polium hoc malum

in
quxcuiique habet , dedit in manus meas neque, rubtr.Kuim ell a me quidquam, 9 prxter te , quia UXOr illius es quomodo f'.:
cLim \erbum malum hoc
&
peccabo coraiu
facere,
& peccare
Oeum mcum
Domino
Vulgata
10... II...
nova.
ad me, ut coiret mecum
:
Fide Not.
10. Hujufcemodi verbis per lingulos dies,
bis: ingreflus eft
cumque
&
ego
fucclini.iiiem
mulier molefta erat adolefcenti,
&
ille
recufabat (lU-
prum.
II. Accidit autem
quadam
die, ut intranet Jofeph

arbitris faceret
:
ic. audifTct vocem meam , reliquit pallium quod tenebam & fugit foras. 16. In argumentum ergo fidei retentum pallium
,
&
domum
Af.B.l.
& operis
,
quippiam abfque
oftendit maiito revertentidoimmi,
Versio ANxiciUA.
12
Dormi me-
Vulgata nova. n. & ilia apprehenâ

lacinia veftimcntiejus, di-
17.
&
ait
IngrelTus eft ad
:
me
fervus HebrjEus
.
qucm
adduxifti ut illuderet milii
ie
pM.'i.
cum. Fuglt
&
exiit
18.
cumque
,
audilfet
me clamare
reliquit
pallium
"p-P'ofp-
foras relinquens Vefti-
ceret
Dormi mecum. Qui
quod tenebam
15.
&
fugit fbras.
'
menta
13
fuis,
1
fua.
relicto in
manu
ejus
palho
His auditis dominus,

in
& nimium credulus ver:
fugit, &egrelTu5 eft foras.
bis conjugis, iratus eft valde
21. ride Not.
15.
Cumque
vidiilet
zo. tradiditque Jofeph

gis cuftodiebantur
,
carcerem, ubi
vinfti re-
raulier veftem in
manibus
&
P/i/. 104. 18.
eratibi claufus.
&
4.
fe efTe
contemptam,
fe
,
21.
Fuit
autem Dominus cum Jofeph,
&
mifer-
eos
homines domus fu.-e ait ad En introduxit virum Hebra;um , ut illuderct novocavit ad
&
tus illius dedit ei gratiam in conipeftu principis carceris.

t.
tur
I.
m.
Ita in
, >
zTii';>^fn
Grsco , nifi quod pro drpifitm cfi , habead verbum , devrtlH! efl i c in fine, i tueuurichris Fharasrii!.
,
defciipta ex
Paiif.
eiiam fecundiim Editt. vet.* nee non Mfs. nonnullos , non prvpter mr ,]egii.ur,
1.
2. offic. ubi
nX-' *^f^'
fed pr.eter
me
fimiliier
fiii :
.,
1.
i.
de Jac.
to. i. col.
446.
c. l>i-
1^.4. Sic etiam iiiGrjcco
pr.Tter
unum
his
e'.
-tw,
ct-
xii
uxor: domini
Si
dommm
Je
mt:is non fcit f.xttr

h^thei dcJit :n
ram, pro
Tf.
in
confpeiiit.
nliqiitd in
domo fua
~(^
omni,i
qtmainjue
m ma-
J.
Ad veibum
yo'"
"J
.
Grxco
exceÔi
ii
in totocenfrc
niisme.ii.
y.vptii /it
occc
InGixc.
n'
E-.-jt;
t'^ -/u.ojy.l
ri nr^ti xit'n'
,
Ei
</"'^>
a
,
avloi
eV tcj
o.xw
{^ in
jj eV
&c. pro quibus^ , tu a/cw eiu,^/'

nili
rrSsi to"; v-yrxfX'""'
-j.tcLw.fi
,
/.'s,M! Sf'/sf ii
,
t5 cUa M. i
i/
7r>7<t
in
dome
a^m
,
omnihts qitit erant ei eju!. Reliqua addiia ab Ambrofio nil

in
sViv t''&)
\S^jÂtv
&c. Ut fup.
cit.
tbrof.
9.
Hxc adjunda leguntur

fup.
difcrepant a
Grxco
pro quo
s'-TTiTfi-ê
exLipiatur vei bum , 7/ :'//> , , commi/it , forte Ambrof. legit ewitr.fii
non tanmm loco

fequitur
:
led e:iam
,
an;ecedeiuihus apud Am1. i. de Jacub,

i/r.V/n nj.inK'mr.i',
,
.1
c. 1. to. i.col.
illico
446.C. ubi pod veiba

T^cqrie
e;
V4-qnx circa je quidquam &c. ut lup. t. 7. Grxc... Kal ?cfCct>t, , Sec. It injecit , cc. ut inLat. Ambrol. I. de Jof. c. 5.CUI. 491. (. Imtiiijit oculos uxor domini ejus in Jofeph ; & infra dixit au'cm ill: : Dormi mecum. Similiter Auct.l. de promilf. pait. i. c. 2-. ap.
,
:
fnhlradlim
;
rjl
me qmdqiiam
fJiter
6. Or. Kai non noverat eoritm

't-
cm
tw
aC'af'o
mtii
&c.
Er
te
qnx uxor illim
y qimmadujaciam
p. imo : , Jj peccabo coram Deo ? Kxt ovx^'^c ('/,' ' "^" =''<'' Tat'/u ci/?eV e' ' '"'' '/' ' domo hac quod npramejtt.' { ab edit. Compl. alert , ijuod Jtipni me /it , (i Nobilio fides ) mm tequi:ur :V = _r~sS; n-
lum
lerlmm In Gr. tamen habe u'

.
hue fw.i-
ta.i
a.^'
syi k^'V, t>w

m'j:^
ct
J li. tc
o'
/fKurxi a>'.i (mol-
Profp. col. iio.c. Immijit ttxor domitii ejui
octtlos
in }o cph
..
f^ ait illi : Dormi mecum. Tt.Z. Piioia verba , Et dixit uxori domini fui ênivwii ex Ambrolii lib. de Jof. c. J. to. i. tol. 4JI. b. leliûa
t3 pw/â 70 tto. w/soV t?7o , x. ec;AiifrvQr^j.ccCi hvrt/o t? ^ffi quae congruunt cum Lat. 21. Htium pluta conimemorat Ambrof. I. ft. 10
ira:;
05
de
Joiej-h
c. ^. to. i, tol.
451. cleqq. dicens
To-nwn
: ; :
104
Au^.
. 55
LIBER GENESIS
Versio antiqua.
ma-
Cap.
XL. VULGATA
in
NOVA,
illiusuniveiTos vlnc:
I)j/f.
141.
21. Et dedit carceris cuftos carcerem per
li. Qui tradidit

bat. Tub ipfo erac,
manu
54-/-
niim Jofeph
.2^.....
tos qui in cuftodia tenebantur
& &
quidquid
tie-
hieronj.
Pf/-7^. 1.4.
%.cof}t.
/>.
quiaDominus
erat
558-
que faciebat, profperabantiir a

iiibus ejus.
cumeo, & quxcunDomino in ma-
2 3.
Nee
noverat aliquid,
eiat
curnEtis ei creditis:
Dominus enim
ejus dirigebac.
cum
illo,
omnia opera
NoT.t AD VeRSIONEM ANTIQUA

fpicnlitm
cfltmnijji
M,
adultera interpcllandi
earn
V".
ajBdtiitate
vtt^rabat
officii
Joseph nott atidtebiit
II.
,
Demque
,
; fed jut
Dominus
Vina
fiec
in carcere defereb.it
Quo
tion penetrat di~
mifertcordia ? invenit Jojeph hnjufinodi gratiatti

,
mufteris
"Jf".
ifigrefpit grati.i
remotis arbitris ac dodicens

:
qui fiterat claafus in carcere
ipfe potiiis carceris
t , claujlm
incln-
mejlicis^
cttm.,...
I2. apprehendit
enm
Dortni nie-
jervaret^
"jf".
22. concederet tnnnere clavicttlarius

,
J'eftnnetJta rcliqnit
tarquam non jnn^ qua adultera
Jos omnes poteflati ejus cominitteret
^c.
fuis manibns detiuebat.... -uejlcm extiit ^ crimen exctijjit , reliclii quibiti tetiebattir exuviis , Jpoliatrts qitidem , fed fiott
fiudus auftigit
exivit foras
'f.
^. 22. Gxc. Kl
rvpi'.v Jia.
sA'juKsy
.
f^f/sfl/ôpi/?,^ to (tsc/i4U'
fui tentamerita vulgavit
1^. 15. zpja iidnlterii l^. exaltans vocem Juatn ^
to qni/d rehilis veflzbtts

atidita causa
t
Hebrtfus aufrtgerat
^
V.
19. in-
inexplorata fide veri
^. 20.
tciuqiiatn
&c. vid. Ambrof. fup. /(to tov Kvpiov /j.{r dv,^ uvea' ôcce T^. 23. Grace etvTQi; i-7rot$i c Kupio^ suoi/is eV to:?? Eo qnott X~P'''^ wt. Domtnrts ejjet cum eo i ^ quizcjtnque ipje faciebat , Dominit^ projperabat in manibus ejus.
X^'P5
'I'^c^tp
,
reus critninis in carcerem Jojepb mittitur
f!f.zi. Sed eiim
CAPUT
Ve r
H:>c.
s r
XL.
I.
ANTIQUA.
,
qti4.
J41. a.
Htbr.
t,
2,
poft verba hxc riorum regis Êgypti

I
peccavit princeps viiia-
VulGATA NOVA. T T Is accidit ut peccarent duo X JL eunuchi pincerna regis ^gypti &
ita geftis,
,
pif-
tor
domino
fuo.
VuiGATA
7- vide Not.
nis prjeerat
3
NOVA.
in
5
1. Iratufque contra eos
illi
cuftodia tenebantur.
Pharao (nam
.
alter pincer-
Videruntque ambo fomnium nofte una juxta

iibi
:
alter piftoribus)
interpretationem congruam
in
miiit eos in
carcerem principis militura ,
quo
6.
ad quos cum
introifl'et
Jofeph mane
& vidiffet
hodie
erat vinitus
4.
& Jofeph.
Jofeph , qui Aliquantulum temporis fluxerat ,
eos
triftes
At
cuftos carceris tradidit eos
niniftrabat eis.
& &
7.
fcifcitatus eft eos dicens

?
Cur
triftior eft
folito facies veftra
Versio ANTIQUA.
Aug. tfCMt.
I 41
VuLGATA
NOVA.
Somnium vidimus,
eft
f.
Amh6 I.
I.
de
^*';
non eft Somnium vidimus , S. Et dixerunt Nonne per Deiun inqui interpretetur illud terpretatio Ibmnii eft? narrate ergo milii.
:
'
&
8.
Qui refponderunt
:
&
non
eft
qui interpretetur nobis. DLxitque ad eos
Jofeph
Q.
Nunquid non Dei
interpretatio? re-
I.
4J4
ferte mihi quid videritis.
49i'
" '
9.
Et narravit prcTpofims viui fomnium fuum
Narravit prior, prspofitus pincernarum,

:
Er;at vitis in
10.
conlpedu meo in vite autem tres radices,

:
&
:
ipla flores
ferens , germinavit matures botryones

11.
uvarum
fomnium fuum Videbam coram me vitem 10. in qua erant tres propagines, crefcere paulatim in gemmas & poft flores uvas matu,
refcere
6c fumpfi 5c calix Pharao in manu mea earn, &expreflieamincalicem, & dedi calicem
1 1
ergo uvas
i.
;
calicemque Pharaonis in manu mea tuli expreffi in calicem quern tenebam , ,

:
&
in
manus PhaiMO.
I
& tradidi poculum Pharaoni.

I
z.
& dixit
illi
Jofeph
Hxc interpretatio ejus
Tres radices ,
tres dies ftint
fomnu
Refpondit Jofeph Tres propagines ,
Hsc eft
interpretatio
dies funt
tres
adhuc
NoT^ AD VeRSIONEM ANTIQUA M.

Graeco Qui autem apud Hieron. dicitur vtnariornmy apud Ambrof. 1. de Jol. c. 6. col, 494. d. vocacur , z'ini pr,xpo/itits , Gr, d^yjmnyo:;, 7. Hue fpeftant qux Ambrof. narrar I. de iflf. 1 Jof. c. 6. 494. d. De ijl:s fp.-ido7iibits quid dicmn ? Cloriabatur alter quod eJJ'et vitii p7\i.foJitlts , alter quod ejjet
f.
1. Ita in
to.
2. col. J41. a.
ecce 'jitis in
&
Eucher. quaeft. in Gen. col. 841. g.

:
Trificeps
confpeBa meo.
(ic
'f-r J's ryj d^-Ttiîi Tfs7i;-7ruifi!yig;
-t. 10.
In Graceo
bifiorlim. Uterqtte offeftdit

'
V*. 5.
mijjique in carcerem
cemmeridati Jafiila Jojeph ab ipfo carceris clari5^.4. cutario : cttm ejfent xllic dies eomplnres , "t. 5. vtde7^.
Et citm reviferet eos Jofeph , trify!^, tes turbatofqne animi effendit 7. quia tiirbabamur fonmio , cltjns interpretem non invenirent. il.%. Qu ex Auguftino prodeum lie habentur Graece :
rtwt fomninm
6.
in -iiite autem tres propagines , C? tpfit florefcens , erumpens germina ; maturi botryones nvx. Nonnulll etiam Mi's. Ambrolii mel. not. ferunt fup. maturi botryones , non mataros, unus , 2? maturi. Edii. tamen Compl. habet_, 5- v;/Sâri-; ^;CT,=.'fi(5 pa'TfUK! soupmvi- al. vero /sâff'; Et ,n b. legit jTiifu. Hieron. quseft. Hebr. to. 2. col. J41. : vite tres fundi , ; ipfa germinans tres fundos , addltque Heh-so frmont triafiagella , '^ tres ramos /ive propagines
JkmT?.
,
:
/ignificat.
Similiter
a.
apud Eucher. Lugd. qufft.
ni
Gen.
Gvj)l.fiyciiy ovK ssîv Oi'/f giV^ 1^7^" 'Eiy'-arvjoc iiS^fiîi , Xj non eji civTo. At illi dixerunt ei : Somniitm 'vidimus ,
qjti illttd conjellet.
Grace, addit
Ouy^'i Aitx.
IJ.C1,
eiVs
rergic eum Ambrof.

t's*
'>
ra
Ae 0y
ccl/to?^ 'Icijoji^'
jj
turn
invite tres fundi . Item apud Auguft. J41. infra, if. 12. tres fundi., nee male. ir.ii. Eadem leguntur Grj:cc , praeter duo , nempe ,
col.
Et
ecce
let'jo.cpw'î!;
duTcav
s-aî/Mi
/n)7n'(â^
Deum
5^.
Dixit autem eis Jojeph : Nonne per declaratio ipforttm efi ? Narrate igitttr mihi. In edit.
otjf
niim
"'"' iivam , loeo eam , pt.ft jumpji i & X^'^P" ' , pro manus i at in Mf. Alex, ae edii. Aid. tk;
11
Compl.
9.
J";aâ'f HQj; afTv
quse ledlio
:
Ambrolio favec.
(nttm
^
Eadem
:
Grasc. exhibec
,
jtj
fed
ôd fomu:nm
:jTi'a)
jM1< ,
h<Ee addit
m Lat.
Tw
'luov^
siTny' 'v
dcinde uc
cuyiif::îi; luwip- T^lo i!. 12. Grace. Ki &e'.v m-ra Auguft. Loeur, mi?- O; Tfili t.uifimg &c. ut in Lat. Tres fundi , tres 145. de Gen. to. 3. col. 534. g. leg"
,
H sin-irfMi V*tiW /<.
Apud Hieron.
quaeft.
Heb.
dies
Jum.
LIBER GENESIS.
VULGATA
.
Cap.
XL.
ANTIQUA.
mentem habcbk
1^5:
I'hn^fnf/Tt uhi jjipt
NOVA.
Pharao
:
Veu
minilleiii
SIO
,
,
}.
poft quos lecordabitur
15.
adhuc
tridiio
& in
:
mi ,
ci
& reftituet tc in graduni

4.
priftinum
,
dabifque
00 principatum mum &

cium tuum priftinum
rcftitiict tc fiiper olli-
calicem juxta officium tuum
licut ante faccie
6c d.ibibcaliccm in
maniis
onfueveras.
1
Phano
mei, ,
Tautum memento
cum bene tibi

:
fuc-
r' It,
& facias niecum
mifericordiain
ut fiiggeras
:
bi
Pharaoni ut educat
me de
ifto
carcere
Sed memoiefto per temetipfum , cum rifacies in mc mifeiicordiam bene erit, &: mcmor eris mei ad Pharaonem , 6t educes me cie
14.
&
1 5.
quia furto fiiblatus fum dc terra
Hebrxo-
rum ,
& hie innocenb in lacum

dilTolvidet
,
miflus lum.
carcere ifto quia furto invoLinis fum de terra Hcbra'o1 5. hie nibil male feci , led miferunt me in rum ,
&
lacum
16. Videns piftorum magifterquod prudenter
carceris hujus.
16
fomnium
ait
t ego
vidi
fomnium,
rum
Et videbar mihi rria caniftra chondritoportare in capire nieo

:
harm.
}lih,.
I.
^nxfl.
z.
J41.
i.
Quod meum
17.
tria caniftra farins

:
haberem fupcr caput
u L G
ATA NOVA.
comedere ex
1
& in uno caniftro
17
Vide Not.
eo.
quod
tare
erat excelfius, por-
18. Rcfpondit Jofeph 8. Refpondit

nil
:
me oranes
cibos qui fiunt arte piftoria, avefque
Tria caniftra,
tres
Ha:c eft interpretatio fomadhuc dies funt

: :
VULGATANOVA.
19. poft quos auferet
VeRSIOANTIQUA.
19
Pharao caput tuum,

,
ac fufpendet te
sres carnes tuas.
in
cruce
&
lacerabunt volu-
&
&
auferet Pharao caput
tuum abste
Jug.locut, 14J,
manducabunt aves
ca"li cai-aes tuas abs te.
Vulgatanova.
lo. Exindediestertius
natalitius Pharaonis erat
23. vide Not.
rigeret ei
poculum
ii. alterum fufpendit

Veritas probaretur.
in
patibulo
ut conjeftoris
qui faciens grande convivium puerisfuis, recordatus piUorura eft inter epulas magiftri pincernarum,
&
i?. t tamen fuccedentibus profperis
praspofitus
principis.
pincernarum oblitus
in
eft interpretis lui,
ii. Reftituitque alterum
locum fuum, ut porM.
NoTvE ad VeRSIONEM ANTIQUA

"t,
1 5.
Grxc. "Et/
TpeT?
'^/aepcci ,
/^w^ws'i'cti ^ctpcc-J*
ii;'X '*"^X^"*-''
''^^
debar mthi
hrxo haberi.
reliqua quadrant.
Moner Hieron,
ibid,
by
TM5 fX"? <'^ > j) OTOxa7a5"M0ei ^ /wcc(5 TO -TTolvipiiiv Oa.-'aoi ii<;
os
eVf tut
X.^'^pv-
>
tribns cariifitts
chondritoritm
tres
cuphinos Jarinx tn tie-
th*'
t/ry. turn
addic
quae
AugulK vero
y
quseft.
rî. in Gen. to.

tpii
5.
col.
410. d.
jitxta pi-incipiitHm titrtm priorem ^Jicnt fuijli pincerna
,
Aliqiii
inquit
codnes Launj hahent ,tsm caniiirst

,
alicae
Grêci
'/ovJ
t.iro^^
y
quod
;
tnteypretajitttr
ttjum
poftrema vel
vit
,
reticuit
illi
Ambrof. vel etiam penitus nonagno-
ejttjdem iingtix habeut
panes
tffe
't.Y
ctbarios.
cum
verfus
oilu
,
eadem
disjundtis verbis prolan
ferie , uec interruptis auc legantur apud ipfum. Auguftinus
^. 17. Grsec.
Trttv/ojy
iic
peigit
Js
y.x/cf
tw
y
eVVai
-sr
Toir -yev^y ii- ^xpccuj s'îSi
scyoi' ci'o-^civ
Locut. 144.de Gen. to. 3. col. 535. a. hxc tantum refert Ej Jubis ciilicem Pfmraoni in mannm ejus i quae cum Grxco optirac conveniunt. J ix '^savrif 3?a/ InGrseco iic 'Am.^ f^vviSr^^r! "J?. 14, &.C. Sed memor ejio mei per temettpfiim , tu y^yviTCt'i flc; cum bene fIter it tibi &c. ut in Lar, Attamen Ambrolius infra conltanter habet , Sed memor ejlo per temetipfru , &c. ablque voce mei. In Gr^co ctiam pro carcere , ponitur cûfoiu.oCi'i^, quod proprie lignificat mtinitionem , claujuram ,
:
alludens Auguft. qujeft. 151. in Gen. col. hi juperiore cariijlro fmjfe omnia ex quibns edebat 1 r.irao , oprts pijiorum \ ( al. pijlotmm ) pull pauca D:uT'i)t ejl
&c. quibus 410. d. dkit:

:
&
fu.if
tria
canijlra yôvJ pi'iu}^

{
^
)
dejHperJtiijfe :U.i ex
omnz
gejiare
cperis pifioris
T^, 19.
i
dX.pijiorii
in eodem canijiro juperiore.

.-
tajh'um^
if.
15. Mfs. plures
Ambrof. ac potiores
alii
ita
ferunt
(^/rt
fttrto involatns
jum
vero cum
:
edit, anriq.
quiafirJ/trtff
jc,
,
In Grj;co primiim Ki t^/î- w'^f/iajV , adhuc trideinde ut in Lar. lupra , verbum c verbo. t't. io 23. Hue redeunt quae Ambrof. I. de Jof. c. 6. to. I. col. 496. d. ait f ipje pr.vpojttus erat ^ prxpoJttHS epnlarttm regit , qn.^ ad opui pilhrinm pertiticbant jublimem (e ejje cr edebat ^ quia in poteftate hahebat pancm regium nee audivit eitm qui Inqrtibatttr oraculum y qitod
ditttm
:
tive
capttt<:
furtive ablatHS
j/j
htm. In Gr.ieco on x?iot)i fV.Aft-TrHc , quia jum ; deinde iic =V 7h; 'ESfa/afr
y/e'c
, <x.?a
tpjtus juffn regir
caput amrffitrus
ejfet
efca avibus de^
ai/e
relinquendus
pojiuis
cjjicio
,
8c k\p. col.
495.
f.
496.
t-TToivcct
^vICclmv
/h;
si<;
roy haxKov
^^''|ov.
De
in
iff
qui vinjtm pocults
reîzs
Spadonnm pvx' mimjhabat redd-.ius

a.
terra Hebr.
hie Jion feci
qttidquam
e/';
fed injeccrunt
me
lacum ijlum. Edit. Compl.
roy chzr rv AOKxy
Ty'7if*
fuo , non efi mcmor fatha interpretis ^ Jed oblitus ejl eum. Quibus refpondent ifta Grieca , t. 2?. Ka.\ vx 5/^-
domum
T?-,
cifiernx hujus,
:
16. In Grseco
K] ^(^m
^ putaham
loco "^vi-
CAPUT XL
VuLGATA NOVA.
..p<
I 2. .
I.
V
I
.
E R
S I
ANTIQUA
,
Oft duos annos vidit Pharao fomnium. Pu-
tabat fe ftare fuper fluvium
de quo afcendebant ieptem boves , pulchrar

nimis
:
& crafTx
bus.
T foaum eft poft biennium dierum Pul-j tabat fe ftare fuper flumen i. & eccede fluvio afcendebant feprem boves,
:
^^^'^
^""l;
^f'
.'.
.
i jz.
.nGf. 41c
3..
Hiiren.
<j::xp,
& pafcebantur in
locis paluftri-
fpeciofcE ad \idendum, cebantur in Achi.
& elettae carnibus & pal- ^'i"- '

M.
in Lar.
H'- ^^
NoT>E AD VerSIONEM ANTIQUA

de Jof. c. 6. col. 495. a. f. Et fjthim cji pofl btennitim. Grxc. 'i.-iitno // fit'ikjûo TH li/MSfso , deinde lie Oafaw eiAt ivvvrim' us% iîmi
I.
Similiter
Ambrof.
:
!.
ri
/So';; ii,\)
tw
&c. ut
eft ,
Addit
ibid. Hie--
roil.
Bit in Genrji fcriptiim

eft
,
Achi
j neijfit
Crocus
:
Jermo
fir'ni aoTKiJ.'i.
nee Lattntis ; fed jj Hebtxiis tffe ctniiptns ejl dictturenim , n Ahu , hue eft , in foXuii \ fed qiiui , vav
ittter.i
y. 1. Grxc. K) //b Tern. I.
uiTiif
i'x.
ri'
volafii tlfiCouim tV-
apud HeirMS
tS isd
Jimiits
Jum
pro
Ahu
::
io6
LIBER GENESIS.
V
U L G A T A
3
Cap.
XL
I.
NOVA.
5.
5. Alis quoque fcptem emernebant de flumine
6.
Vide Not.
ipfa
rurfum dormivit,
&
in
vidit
Septem fpici puUulabant
alterum fomnium ; culmo uro plens atque
fedÊ confcftnjque macie
& pafcebantur in
:
am-
forniota;
nis lipain locis virentibus
6. alii
quoque totidem fpics temies

,
& percuffs
4. devorayeruntque eas,
Iiabitudo
corporum
erat.
quarum mira fpecies Expergefaftus Pharao,
&
uiedine oriebantur
Versioantiqua. Surrexitautem Pharao, & erat fomniiim.
Vulgatanova.
7.
devorances
omnem
priorum pulchritudi-
nem. Evigilans Pharao port quietem, fafto mane, pavore perterritus, miGt ad 8. omnes conjeitotes jgvpti , cunftofque fapientes
&
&
tiiim Locut,
acceifitis narravit
Ibmmum
nee erat qui inter-
pietaretur.
145.
9
I
Peccatum meum recorder hodie

o.
9.
gifter
,
Tunc demum
ait
:
reminifcens pincernarum
:
ma-
Confiteor peccatum meuin

ferv'is
Pharao
iratus
fliit
pueris
fiiis ,
&
pofuit nos
10. Iratus rex
fuis,
me
&
magiflrum
in carcere
liU. Locui.
I
piftorum retrudi
jufllt in
carcerem principis mili-
tum
JO.
I r
.
Et vidimus fomniiun ambo node una , ego
1 1
ubi una nofte uterque vidimus foraniurt
&
Ihd. Unit. i;i.
ita
iUe
pra:fagum futurorum. II. Erat ibi puer Hebra;us, ejufdem ducis

militum famulus
:
cui narrantes fomnia
13.
Faaum
eft
autcm
ficut
comparavit nobis
& contigit.,
V
u
I.
15. audivimus quidquid poftea rei probavit eventus : ego enim redditus Turn officio meo :
ille
&
lufpenfus eft in eruce.
G a T A
NOVA.
ci.
Pf. 104. 20.
14. Protinus ad regis
14
:
15. Vide Not.

obtule-
runt
imperium eduihim de carcere Jofeph totonderunt
15.
Cui
ille ait
Vidi fomnia nee

,
eft
qui edifl'erat
ac vefte rautata
quz
audivi te fapientiflfmie conjicerc.
Veksio antiqua.
Hiricn,
qUJljl,
Vulgata nova.
:
Hehr.t, 1. 54i,i.
Et rcfpondit Jofeph Pharaoni , dicens Sine Deo non refpondebitiir iolutare Pharaoni
i6.
16. Refpondit Jofeph Abfque pondebit profpera Pharaoni.

:
me Deus
ref-
VuiGATA
1 7.
Narravit ergo Pharao quod viderat
Putabam
NOVA. chras nimis, & obefis carnibus

vireda carpebant
:
qu2
in paftu
paludis
me
ftare fuper
ripam fluminis
18.
&
feptem boves de amne confcendere, pul-
Versio antiqua.
Aa^. Item. lyi,
.5. 355'^
ip
quales
Vulgata nova. & ecce, has fequebantur alii feptem bo nunquam vidi tales in tota terra NoT-E adVersionem antiquam.
.
.
ch\,LXX.lntsrfrtitstr.%nHHlertint. Enarrat idem fomnium ~ _ ' ^ . Ambrof. 1. z. offic. c. id. to. 2. col. 89. f. dicens Somninm lihoc fuit : Septem jnvenc:t ajccndebant de regis primum
' :
mine
ad oram pajdecorx , (^ fingiits corpore , > vif cehantur flnmims. f. 5. Sic pergic Ambrof. 1. 2. offic. col. 89. f. AU.t quoque vitiiLz vifu drjormes > ac jej/tnx corpore , poft ittas juxta eas in ipfa rijuvencas afcendeham de fumine ,
feprtm /pice graciles , Jj <j vinto cmiifts , frpirm Jpieia ciiiins plen.ts : quibus refpondent ilia Ambrolii , I. 2. offic. c. 16. co!. 89. f. Et -jifum eft )]u6d t,et,ts , ^5 "*'" temies jevcniverimt : quae adre! fpica! , fteriies fpicit
duiitur ex Auoufl:. conveniunt
cum
'GrjEco
iiili
excipias
parum
Jetj
Kj
thoio pafcebantur.
in Graeco
lie
"A?.\Ki
As sVra
ivri
pro quo , in/fEn , expergefaitus eft , vero Auguft. infra , evigiLttum dicir. Tt. 9. Grace. Kai haMf^sv if,X"""'X'''^ '"'r-'i ^f" >f yuy , &c. it locHtti! eft princeps pincernarum ad I'harao-
verbum
fiirrexit
&
nem
^?^TJ
TttT? tsxp'^.
,
dicens
, 1. ( :
reliqua ut in textu.
c.
E6 pertinent
col.
ifta
Am-
^ snfm%
,
'i^
irapx
Tat;
poa;
to
brolii
de Jof.
fpadu
,
6, to.
,
I.
495.
)
yuM<; T?
has de
tehantltr
TC^TXti^. Ali.z
,
autem feptem boves
ajcendeb.tntpoft
,
crô fill gis

,
infra
viai prxpcjilus
Admmitus per fomnium rec.
famine
tlirpes fpecie
graciles carnibus
H p^'J-
a:t
I-'eccatttm nietem recordor.
apni boz'es ad iabium fiitminis. f. 4. Addit Ambrof. ubi fup. Et vifi fnnt ha vitiilx tenaes , atque exiles dcvorare illas , qnx pr.ijlabant ^ forxjrn.i ^ gratii. Grxc. Kal xarspay:' a/ e'7r?a jSo;; ^paJ , ^ AETrjâi Ta.; oapî tk; eV7a ôxc, t; y.>a; tw uAsi ij Ttt; lni<iiLiar, tx'.c, nxfij &c. id eft , Et devor.T.aiit
cf.l
f. io. liidem Gricce.

jf-.
II.
Optime
I.
c Grseco.
Vide
(is
Ambrof.
1.
de Jof.
,
c. 7. to.
if.
i,
col.
497. b.
15. Grsc. 'E7fm't

,
A?,
aiitem
xaStJ; cvvlxpiy^r
,
f^'v
u'7
no-
iutiCti
,
Sec.
lactam
eft
Jtcrii intcrpretatus eft
his
ita J^ evenit.
feptem hoves
.
tlirpes
,
5tf
graciles
carnibus
,
:
feptem
ho-ccs
ffjf-.
14
dicens
:
pulchras fpecie
if. 5. Sic
:
elcHas carnibus
Ambrof. loco lup.
citato
,
&c. Et fomnium fecnndum
497.
c.
ly. Hisalludit Ambrof. 1. de Jof. c. 7. col. Oiio cognito , rex quoque eumjtiffli accnjiri ,
intnpyetari Jihi
hoc fail
haiit.
Septem fpica pingnes Grace. Kctl i^vTnix^v 7o

?
etel}.t
^ bon de terra Jurge^

xa?i0i''
fomtiiti-.n.
,\;C
eriitiimqile de carcere ititerrtgavit fi pi'ffet Similiter in Grsco : 'AT-cs-fjMi?
H i'apxcij
ir-L-
Aiv'jep^'/' i. lAi^ lirix
K'sCct.Tc)'
TW
'sjvî.îu
:
f/j
i/.>i/.''iU ,
rX^'; id eft , Et
TM 'lamif
'/701'
ivToi
a.iTii
ts/
lyvfxjj.a.lii',.....^
fomniavit fecandi
pagine
Et
ecce feptem fpicx
afcendchant in pro-
M-iii'loei
f.
cid.t )
6.
una ehil-i , ^ pulchr.t. Ambrof. ibid. Et poft

ac m.trcidx
(
.
'Eya Af dxvr.'.x ~(fi o? ila? JVs tufacu OTfo? 'Icemip aV.ir'stttTa 0 tvwiix, evynfuKi i'j'ii. i. e. Mit, tens aictem Pharao , Z'tcavit Jofeph ; fj ediixerunt eiim de
citftodia
'veiito corrupt.^ ,
eas Jepiem fpice exiles , Mfs. quid ; madulx , al. ma-
dixit atltem
qititl cHtji
Pharao ad Jofeph
andiveris Jomnia
ê
,
Ego
,
aiidi'ji
de
te dicetltes ,
trtterpretaris ea.
fe fubjicere moliebantur
ai'ô'j6Dpo(
,
Grxc. Ki
iSî i~Ta.
;xx^'i
T^.
16. Grc. 'A^szp.t.'j;

in Lat.
'I&cj^^
tw ^xpxo:
c.Vff,
7\iit-t>\, K.
fpic graciles , #. 7. In Grajco

^
^t' ^T^?. Et ecce Jcptcm a vento coi-rupta , pullulabant poft eas.

ctcEpi/Givo
primum
Kf
xa^'itio:7oi' ) cl
sTTTx favi/re
fciX^K TVS wMXTti
Kal v.x'f~in { M. Oxon. k axjûopGopoj t^^^^t/k t^{ irMfSK, 1. e. ' ic'jSTAiiirnm

:
Addit Hieron. In Uehr.to atiter hahet : Sine me Deus refpondcbit pacem Pharaoni. t- 19. Itidem Grsce , praeter unum , tCn, non , pro
&c, ut
ol Mir'iot
niinq.'iam.
LIBER GENESIS.
VULGATA
&
NOVA,
^gypti
:
Cap.
XLI.
I
107
I
A N T
QU
A.
Aug.
iil/i
macilentx , ut nunquam ves in tantum deformes tales in terra -Egypti viderim io. quse, devoratis& confumptis prioribus, nullum faturitatis dedcre veftigium fed 1
.
:
turpiorcs.
fnpt
2.
jii
Exfurgens autcm, dormivi
UiJ.
fimili
macie
&
fqualore
torpebant. Evigilans,
rurfus fopere deprefl'us
VULGATA NOVA
11. vidi fomnium
:
Septem
fplcre pullulabant in
tulmo uno plenx atque pulcherrim.t. 1 J. Alis quoque feptem tenues percuKcuredi-
14. qux priornm pulchritudinem devoraverunt. Narravi conjeftoribus fomnium , nemo eft qui edif-
&
&
ferat.
ne , oriebantur e
rtipula
VU
1 5.
L G A TA
:
NOVA.'
Somnium
regis
Versio antiqua.
unum
i)
cfl
Refpondit Jofepli qu:E faclurus eft Deus
qiixcunque
facit Dciis
oftendit Pharao.
Amhr.
.7.
.
I.
lit
Jo*.
oftendit Pharaoni.
z6. Septem boves pulchr.-E,

plena;
:
&
feptem IpiCB
:
fepfem ubertatis anni iunt
eandemque
3.6. Septem vacci bonx , feptem anni funt feptem fpicx bonx , feptem anili fuilt lomnilim
;
:
&
I.<t57. rf.f.
rim fomnii comprehendunt. 27. Septem quoque boves tenues atque macilentiE
,
Pfiarao
2.y.
unum
eft.
qus
,
afcenderunt port eas
&
:
feptem
fpicaa tenues
&
venco urente percufla;
feptem
anni venture funt famis.
Et feptem vacca; macrae, quae poft illas afcendebant, feptem anni funt; & ieptem fpicx macra: , a \ento corruptx, feptem anni Iunt erit feptem annis fames.
&
iS. Qui hoc ordine complebuntur

19. Ecce feptem anni venient
z2.
erbum autem quod dixi , quxcunque

:
facit
Deus ,
fertilitatis
oftendit Pharao
mafte-
gnx
in univerfa terra
^gypti
in
alii
}o. quos fequentur feptem anni

rilitatis, ut oblivioni
tants
tradatur cundta retro abuneft
dantia
confumptura
enim fames
omnem
ter-
Ecce feptem anni veniiint ubertatis magnae totam terram Ai^^pn 30. Veniet autem feptem annis fimes poft hxc, & oblivifcentur ubeitatem in tota jtgypto confumet fames totam terram,
;g.
: :
&
ram
31.
&
ubertatis
magnitudinem perditura
vidifti
:
eft
& non ngnofcetui- ubertas terrx a fime quae

poft h.rc
:
inopia; magnitudo.
futiura eft
valida
cnim nimium.
j
ji.
Quod autem
fecundo ad eandem
indicium
eft
,
rem pertinens fomnium eo quod fiat fermo Dei

55.
g)'pti:
5
firmitatis
Quod autem iteravitibmnium Pharao bis quia verum erit verbiim a Deo , & feftinabit Deus
?i.
Sc velocms impleatur.
re'v
facere illud.
35.
Nunc ergo
,
provideat
virumfapien-
Nunc ergo
,
vide
hominem pvudentem
tem 3c induftrium
4.
:
& praficiat eum Terrre JE- &

partem fru&Hum per feptem
intelligentem yEgypti
& conftiruc eum fuper Terram &

conftituat locoriun
&
Aug.
(.
J.ocut. ijjl,
5-
J3J..
Qui
conftituat prrepofitos per cunftas re-
giones
& quintam
,
34. Et faciat Pliarao, principes fuper terram
annos
horrea
teftate
fertilitatis
55. qui jam nunc funiri funt, congreget in

:
3^....
&
&
congregetur triticum fub
manu Pha-
omne frumentuni
,
uid. Lmit, ijd.
fub Pharaonis po-
raonis.
condatur
ferveturtjue in urbibus.
V
5
U L G
ATA NOVA.
5
6.
Et pr^paretur futurs feptem -annorum fami

eft
7.
Placuit Pharaoni confilium
& cuniftis
minif-
qu.-E
opprelfura
yEgyptum
& non confumetur ter-
tns ejus
ra inopia.
NoT. AD Versionem
"t.
A N T
,
Q U A M.
interprelatifiint.
II.
y
Crxc
Eê75f6s;'?
/s
I'luifiiÛv.
txpergejliiltii
transjirentes
ibi
juramentum,
c. 16.
Vid.
Am-
autem
dorjnrji.
to.
5. col.
brof.
t.2$. Auguft. Locut. 1j3.de Gen.

d. Orianta
Deus facit, cjlcndit Pharaoni. Grace. "Ooa Oea^ -TTîu , &c. u: fup. <. 26. Similia Gixcum exhibet eademque riirfum memorat Ambrof. 1. 2. offic. c. 16. to. 2. col. 90. b. dicens Hoc Jo^miittm ita aperttit S. Jofeph eo nitod feptem jll'jencc feptem anni for em : ^ feptem fpict Jimiltter feptem aimt forent , &c. Augufl. quarft. 1^5. in Gen.
:
35J.
90. c. ^. 50. In Graeco primiim "H^fi Js eVtk

1.
2. offic.
col.
'jci.
Tcwlcr.
i.
:
e.
s7ii nyS^ /mVenient autem feptem anyit famis pnji bos ;

:
deinde
quatft.
0? Aiyu/rloi
KaJ ^Tt^^Qor^cci ths ttahcô^h^ tik sQ^^jUevMi eV ^//<o? tj)c yiir , quae Augn'^. > ^ oi-a^&^'oe/ Obli135. in Gen. 0. 5. col. 410. f. lie reddit
lie
:
vtjcentnrnbertatis futitrî in tota terra jEgypti
Item Locut.
col.
410.
t.
Bo'jes bonas
Jpic.ts
bonas \0QZLt
licut
in-
fra boves
[picas malas.
,
t' 27. Eadem leguntur Gracce prater irta , a, dja.f,x\/W Taf e-TTTa s/ ?/^k , erttnt feptem anni famis , pro erit feptem annis fames. Vid. urfum Ambrof. 1. 2. offic. c.
16. col. 90. b. *. 28. In Grsecoadditur, iixfai, poft vetbumdixi; cjetera qnadrant.
29. GixQ, 'IJi iirTi eVii ifX'''"' f'^Cwi'a -^cmi t\ Ttxcn -/>} Ar,uiT%. Ecce feptem annos ventt abnndamiti magna in toi.i terra Mgypii. Hicron. veto qtijcft. Hebr. to.
Tf.
154. de Gen. col. 335'. d. Et conjitmet fames terraWm Auguft. obfervat fup. Non futuram ubeitatem illis , qui famem patientur , tanquam pnflea veniat itli< itbertas , fed futura erat, inquit, tunc quitndo loquebatur ; tanquam diceret : Ubertatis hujits , quam futuram /ignijicarunt boves bonx fpicx bona , oblivijcentur homines in ea fame , qttamjigni-
ficaverunt boves J^. 31. Grace.
fpicx
k'x
7nalx.
Kai
inrnyi^StiC^l "' i iv^mict ivl thJ
t.
fiXO)
52.
,
Graec.
flsfl
Ae t? J ivltpZQa.i
to fVfVnoi'
J)
0J"*"
AI?
ort aMi8s; e'rai
XvtiJ
05 t- 33. Totidem verba

,
to pwâ to -rapa Tis 0V tsomca.id.uli- al. deeft , to', pofl

in
pii^.n.
Grsco.
Augiift. infra
non
2. col.
J41.
c.
cumAmbrof.
legit
Ecce feptem anni -cvnie/it

:
vide
legit
fed provide
_
Gt. ni^xi. Ambrof. infra t-
ahHnd.mii,t magnjt in terra .gypti ; turn addit M:ror ijHomodo verbttm Hebr. Sabce , rjitod not fupra abun-
omm
iS- P'ofpice. Tf. 54. Iiidem in Gracco.

3J. 16. col. 50. c.
dantiam
Jive fatietatem
Jfaac
,
in pitteo
qnem
,
foderiint extre-
mum Jervi
y.
Sic
etiam in Gracco
eft.
Ambrof.
,
1.
:
2. offic. c.
znterpretati Jiimiis
nunc
LXX,
retlijjime
eadem comtnemorat
dicens
ij
^la
gratia
Jom.
J.
108
Aug. ia Cen,
jiisfl. 1
t.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
hominem
talem,
9
Cap.
XL
eft
,
I.
VULGATA NOVA.
)8. locutufque
;.
Niinquid inveniemus 58 4IC, qui habeat Ipiritum Dei in le ?

54.
ad eos
Num invenire pofit ?
terimus talem virum

3
.
qui fpiritu Dei plenus

:
Dixit ergo ad Jofeph

,
Deus omnia qus locutus es rem & confimilem tui invenire potero
Aug.
55J-'.
Icciii,
Quia oftendit tibi nunquid fapientio?
157-
40
tamen
tlironuni prarcedam nil ego.
40. Tu eris fuper domum meam , ad tui Pf. 104. oris imperium cunsius populus obediet uno tan- 21. I Mac, tiim regni folio te przcedam.
: .
&
V
:
u 1 G A T A
in
NOVA.
41
.
2.5;.
rurfus 42. fide Not 4!. Dlxitque 41 Pharao ad Jofeph Ecce, conftimi te luper univerfam terrain yEgypti,
Tulitque annulum de manu fua

ejus
:
& dedit eum

&
coUo
10.
manu
veftivitque
eum
ftola byfllna,
torquem auream circuropofuit.
Versio ANTIQUA.
Vicrm.
Htir.
/.
VuLGATA NOVA.
& confti4
5 .
ijnxfl.
2.
541.
i.
clamavit ante eum prxco, 4;; tiiit euin luper omnem terram JE^'pti.
&
Fecitque
,
eum afcendere
fuper currniii
fuum fecondum clamante pncone, ut omnes coram eo genu flefterent, & prspofitum efie fcirent univerfa terrs Êgypti.
Auj. tocul. Ij8.

' 3-
J3J-/-
Ego Pharao: fine te nemo extollet ma44 nuin fuam luper omnem terram jEgypti.
45. Et impofuit Pharao nomen Jofeph , Pfonthomphaneck Et dedit ei Afeneth filiam Pete-
Pharao
45
Ego fum 44. Dixit quoque rex ad Jofeph abfque tuo imperio non movebit quif: :
quam manum
Aag.q:is:(t.\i^. ^f$ 156. in Giri. I.
.
aut
Vertitque
pedem in omni terra /Egypti. nomen ejus & vocavit eum

, ,
lingua yEgyptiaca
J.411.A.
^.
plu'x lacerdotis folis civitatis , ipfi uxorem.
que
illi
Salvatorem mundi. Dedituxorem Afeneth filiam Putiphare facerEgreflus eft

,
dotis Heliopoleos.
itaque
Jofeph
ad teiram Êgypti
VULSATA
J"/-
NOVA.
in
47-9
4 6 ( triginta autem an.
46
)
Fide Not.
manipulos redafts fegetes congregate funt

.Egypti.
re-
horrea
norura erat quando [letit in confpeftu regis Pharaonis
& circuivit
omnes
:
48. Omnis etiam frugum abundantia

urbibus condita
eft
in fingulis
îones /Egypti.
47. Venitque
fertilitas
feptem annorum
&
in
Versio antiqua.
Atlf. qiMJi.
I
VuLGATA
49. tantaque
fuit
NOVA.
tritici,
37,
mGen.îi.f,
Weren.
ijiisjl.
Hih-.t. 2. J42.
t.
49. Et congregavit Joleph triticum, ficut arenam maris , mukum valde , quoad ulque non potuit numerari non enim erat numerus. 50. Et Joleph nati lunt duo filii antequam venirent anni famis quos peperit ei Afeneth , fi;
:
abundantia
,
ut are-
na
maris cosquaretiir
&
copia menfuram ex-
cederet.
50.
Nati funt autem Jofeph

:
filii
duo antefilia
Inf.
46.
quam veniret fames quos

51.
peperit ei Afeneth
O. 48.
lia
5
Putipharis facerdotis Heliopoleos. Voca\-it autem Jofeph nomen primogeni1

:
Putiphare facerdotis Heliopoleos.

nafles, dicens
ManalTe Quia oblivilci nium laborum meoriim ,

ti
,
me
fecit
Deus
om-
Vocavitque nomen priraogeniti MaOblivifci me fecit Deus omnium

,
:
&
omnis domus pa-
laborum meorum
& domus patris

M.
mei.
tris
mei.
ad NotjE A D Versionem
nt ithpriortbus attfiis cengregnretiir fuhJid:Hm frument.^rium , quod Jtiflentare (offtt tnepiam
profpiciendiim
,
A N T
QUA
admomtit
fntnr.'i infcecunditatis
ir.
ff.
co
58. Optitne e Grscco. 40. Addit Auguft. ibid, ^k [e hahent viria in Gr.tJKX </;.v;t Pharao ad Jofeph Jed Praecedam tui , k/i:
pro !^ impofuit ; Sc in fine : ii'u s'i /Vrct'nit , li in uxorem , pro tpji uxorem ; C3ctera concordant ad verbum. Hieron. quaeft. Hcbr. to. 2. col. ^42. a. fie legit Et voc.tzit Pharao nomen Jofeph , Saphanesh Vhanee , {5 dedit ei Afeneth filiam Phutiphar facerdotis Heliopoleos initxo~ rem ; turn addit Interpretatur fermone jEgyptio , Saphac.i'jit ,
:
taLt
ejl
apud
te
:
Gr.tcos locittio
,
apiid nos
te
anum
dicitur
,
cedam Gmcos
eft ,
iilttd -vero
Prxcedam
,
thronum
te
rtec
txapud
neih Phanee
Ji've
thomphanec
col.
ut LXX. transferre -jolttentnt , Pibmjalvator mundi. Item in Dan. i. to. 3,

:
ujitaia perhibetur
,
fed
Priccedam
,
hotiore fedis
T?iJiK
quod
inteltigitur
Prscedam
de Idol.
^
throno , id te tegno.
c.
Gr.
Toc
6/JcVoi'
i^Vefe'^w
cf e'yij.
1.
ir.
41.
Hue
redit
quod Teriul.
cs
i8.pag.
7>T
245. b. ait, Jojeph qui jeyjus fectitttru. In Gr. 'IJi y.ctVi^vî

'iu'^'î:'
.
fiterat
jEgyptttnt ejp con-
cv'uf/ic'
sVi
âcii
A.-
Ecce
conftitito te hodie Jttper

iic
:
otnnem terram jEgypti,

$/>&? tov J ;<-
42. In Graeco
,
Kai
"Trifaex^fitvi^
*Im5?!
i/iS'vuv
WOK sw^y ûzQ.vvv y
jc,
'TTffil^vn.s
y.Mio
1076. a. ait Pharao Jojeph in .,Egypto appellavit , Somtonphanech. Vid. fis Auguft. in quart, ubi fup. ^. 45. In Graeco fie 'laoi'p Ae wi' iTt^r ruoj.di'lef. , cVs IVh ivc'lm *af<i , &c. unde Augult. quacft. 128. in Gen. to. 5. col. 410, b. ait P.videnter Scriptura dicit , Triginta annorum fusjje Jojeph , quando innotuit Pharaoni, Vide feqq. apud ipfum. If. 49. Vix melius c Grxco. f. JO. Eadem prorfus in Graeco , prster feqq. tw J\.s 'Iwcr J: , Jojrph autem , pro Jj Jofeph ; fubinde , sVxi sth ,
: :
feptem anni
'ifftei ,
non
aniii iimpliciter
&
ns^sf/)?
Petephrx ,
fua
it detrahens Pharao antiuhtm de manu circumpofuit ilium fuper m.^num Jojeph , ^J induit
fcc.
i.
e.
loco Putipharis.
nis
eum
ftota
byjp.na
,
circuwpo[U!t
torquem
ameum
tircih
f. Ji. Ad verbum e Grjsco , prater poftrema , i^ midomus patris mei , pro quibus , j. -irailoiy riy ri wa>
âfcendere eum fecit fuper iurrum., Sec. Ea1. de Jof. c. 7. col. 498. c. dicens : Quid /ih: vttlt annulus digito ejus inferttts ? .... quid torques aureus currus quoque , &c. flola ? jf. 45. Ad verbura e Grsco. If. 44. Optime e Grsco , nili quod pro nemo extollet , fcriptum , ck'z ii,xfu vhii , Nobilius , non levabit qiiijeoilumejus
dem memorat Ambrof,
y.iOT
<".
quod idem
valet.
s'xbaess
,
4J. Gr*c. ptimQ loco hibeti KI
t^ vi-
ii cmttium patris mei. Au6t. op. imp. in Matt. pag. 20. d. fie hibez Ciim n.uus fiiijpt in jHgvpto filius Jofeph , vocavit nomen ejus , Man.ijfes , dicens ; laborum Oblivifci me fecit Dominus laborum meorum , omnium domus patris mei. In aliquot etiam codd. Grarcis eft , M-fjij , in sir;M6=5o" M^ e'csoihssi' , in al. verd dcell Jof. >s-)U't. E6 etiam fpeilant qua Ambrof. natrat 1. de c. 7. to. I. col. 498. d. Ex genubns accepil uxorem Jujcepit ex ea filium Manaffin , per qiiim eititHS ejl imais
Tfo; /jH
hom.
2.
LIBER GENESIS.
VUXGATA
ji.
phraini
,
Cap.
autcm
X L I.
fcciindi vocavit
t09
Ephraim
:
NOVA.
appellavit E-
VeRSIO ANTIQUA.
52.
Nomen
dicens
:
quoque fecundi
Ciefcere
Nomen
crefcere
llitroii.
ubifxp.
me
fecit
Deus
in terra
paupertatis mea:.
QuLa mcx.
me
fecit
Deus
in terra humiliuris
V
J
}
.
U L C A T A
,
NOVA.
,
Igitur tranfaftis Teptem ubertatis annis

.'flgypto
:
qui
nem
alimenta petens.
:
Quibus
ille
rcrpondit
Ite
ad
fiierant in
J
Jofeph
anni inopia:
,
& quidquid
fames
in
ipl'e
vobis dixcrit, facite.

'j6
4. coeperunt venire feptem

:
quos
56. Crefcebat
qiiotidie
prasdixerat Jofeph
luit
,
& in
,
univerfo orbe fames pra-va
autcm omni
tide
A'ot.
in cunfta
autem
terra
^gypti panis
erat.
terra
aperuitque Jofeph univcrfa horrea
&
ven-
5f.
Qua
efuriente
clamavit populus ad Pharao-
dcbat igyptiis
Vulgata nova.
5
& illos opprefferat Versio antiqua.

:
nam
fames.
7.
,
Omnefque provincis veniebant

ut emerent efcas
,
in
igyp-
57.
Et omnes rcgiones venerunt in ;Egypnim

'
Amir.
7'
I.
iehf.
turn
&
malum
inopii- tern-
ad Joibph, emere
m.
patiektfitnr
,
i-
49y- "
perajent.
NoT-is
ioUres
Patr.
legit
jiics,
Item
1.
Grace,
-na/lusi to"^ cto'cmj'.
de bcneJ.
,
hue refpiciens
Jojeph
ait
;
Qnicnnqne famem
ad
c. I. col.
514.
c. ait
MaitaJJis ex obli-jtone
col.
laiitni
mitiehantiir
&
port
pauca
l.y.v
antem
J.v,n:t ^
inierpretitiione Jign.xtiir,
:
CafGod. in Pf. J9.
loo. a.
Ohlivifci
mc
fecit
Deus dolorem
,
S^
domttm patris
,
vui.
V. yi.
fit
,
similiter in Grseco
nili
excipias iftud
mi,mi
Recle Ambrof. 1. de bened. Patr. c. I. to I. col. 514. c. Ephyatn attrcm , inquit , fec/<n~ ditatem fidei interp'et.uiene nemiuis poUicetnr , qui anxit patrem , Jtciit ait :pe Jojeph , dicens (hiia auxit me Dens in term hnmilitatis mea. Vide etiam 1. de Jof. c. 7. to. I. col. 498. e, Immo Hieion. ipfe loco cit. addit
pro
crefcere
me
fecit.
aperilit ergo hortea ji.l non Hnitis loci , fed toti'K terra: Jtidaa , vendehat autem mn fM-tt. ^J uendehat fed vendei.it omnibus. Item I. i, de Jacob , c. 8. col. 471, b. Fames er.u in iota terra ; 8c 1. 2. offic. c. 16, to. 1. col. 89. c. Patefecit horrea , ut omnes emerent , &c. k, '.-o; i- oti ^poIn Grasco flc/jst/g^s -irfi; 'Icjch^ QuiisV -TTcccv^ TH$ "/; K/s'oJê As 'I&j6m^ OTa^Ta; t'c^ alo^
'luimip,
c
phr.iitn vDCatur
eo
1.
qttod aitxerit
eum
7.
Delts.
i. col.
Similiter in Grarco , priter hoc , aôfaÊ.y xpoj emere a Jofeph., fcquitur in Gr.eco , eV.=y./>iW)i:= 7? Mô5 eV -Tracn tJJ -/>? , pro quo apud Ambrof. ibid. Obti-
f. $7.
t. $6. Ambr.
de Jof.
c.
to.
498.
e. f.
ntierat enini
ftme^.
CAPUT
Vulgata nova.
autem Jacob quod alimenta jl\. venderentur in jEgypto , dixit filiis Quare negligitis ? fuis z. audivi quod triticum venundetur in MI.
XLII.
Versio antiqua.
quia eft veiiditio in jE:
Udiens
i,
"TT Idens autem Jacob
Aag.
loc:it.
i^y.
V
1.
gypto,
di.xit fliiis fuis
Quare leîies
ellis
'
i-
555-/-
evpto ^'*
defcendite ,
& emite nobis necelTaria

^
._
ut
to
Ambr. I. Je ecce aildivi quia fllimentum eft in i5ig)'pemite nobis puliUas efcas , ' ^- ' \- 499defcendite iUo ,
Jof.
'
&
poffimus vivere,
& non
confumamur mopia.
ut vivamus, &:
non monamur.
terram ^gypti
Am.
j.
Lociit. loOi
3}5./.
Vulgata
Jff.41 0.
3.
nova.
5.
Defcendentes igitur Jofeph decern

in
,
4. Fide Not.
ingreffi funt
cum
aliis
qui per-
fratres
ut
gebant ad emendum.
naan.
,
Erat autem fames
in terra
Cha-
emerent frumenta
4.
fratribus ejus
yEgypto
qui dixerat
Benjamin domi retento 4 Jacob

:
Nc
fort^ in itinere
quidquam patiatur
6. Et Jofeph erat princeps in terrs jEgypti , atque ad eju nutum frumenta populi,- vendebantur. Cum-
mali
que
adorail'ent
eum
fratres
fui
Vulgata
7.
NOVA.
ad alienos durius
:
Versio antiqua.
7
dlira
&
agnoviffet eos
,
quafi
ab his
fe
avertebat,
&
loquebatLU:
llis
c.
Amir.
9.
I.
de Jof,
loquebatur
interrogans
:
eos
terra
Unde
,
veniftis ?
joi.c
Qui refponderunt De mus viftui necelTaria.

8.
Chanaan
ut eraa-
Et tamen fratres ipfe cognofcens

eis.
non
eft
a2;noviteos, "
ipfi
ver6
eft
non COgnovenint
,
.
A3.
A^^.
1,
de prom.
cognitus ab
9. Recordatufque
fomniorum
qux
aliquan-
iUum. 9. Et commemoratiis
ap.Projp.
p.iiz.c
58.
Jofeph fomniorum
?*./?. 1

t.
ej.
inGen.t. 3.411.^,
m.
Benfimin
Bsixuit
ctv^fs'
Gtaeco ad verbum. Auguft. tamen quaeft. in Exod. col. 445.0. lesit Cinn vidijfet Jacob , quia
I.
Ita in
infirmitas
adhiic
enim
obnoxiiis erat infirmiiat:

iic
junior.
Quibus Graeca
refpondent
Toi-
Jf
funt efca in Jlgypto. Ambrof. 1. de Jof. c. 8. addit Et Jacob dixtt fliis fttis ; Quare pigri
:
col.
499.
e.
tIv i/s^ôc
'I^'CHp ofV a-sji^st?^s
fUSTX r^r a/Aî;f
efiis ?
Grxce
ftAunuTS ; I. Priora ex Ambrolio ufque ad vocem , pnfillas , reliqua ex Augufiino ; cunfta veto conveniunt cumGraeCO. Ambrof. timilicer addit f/fiU , fed abfque voce p///;//.if. Auguft. Locut. 1J9. de Gen. to 5. col. 55J. f. legit Bcce audivi quod ejl venditio in jEgfpto. At in Graeco ,
'Ivai!
utn *//> Mii-crc/e U'H^n aiul^ /.tx^xx.lx. t. 7. sic Ambrof. ibid. Agnofceb.u
his fe avertebat
,
t.
Ae
'Ittmp
k.
n?
qiiidem eos ; fd ab loquebatur his dura. In Grj co ly a' xSs^pig v.-ri , eVevkw j, Mc/f.tTo st
luy,
if-.
sVaMif^sc
au'/t7i
cxMipa> &c.
:
tf,t,c,
non
3.
vfciQii
col.
ut
*.
Vide
01
lis
Ambrof.
1.
2.
de
Idem Aulor anteponit ifta fuos ; deinde uf fupra. Apud Ambrof. 50 1 c. lie [pf non agnolcehant eum
"8.
.
:
IVrfrnx Js/ff * /^.ifrw 9- col. 1. de Jol. c.
,_
Jacob,
V".
c. 8.
471.
b.
In Gr. '^57^1. As 'Iwoufi rii As.\fk a.un

ccuîov.
J quojtgnofceb.mtur, i,ci Jt die ,
Grace.
JCxTs'&Moar
As
1.
a^s>ô( 'Iwoh^
Jof. c. 8. col.
c/
cTs'jta
f.
f-^^yy^-Qctr
mpUSci,, &c. unde .'\mbrof.

ait
;
de
499.
499.
Ideo decern pergnnt.
*. 4.
2icti
hahet Ambrof. 1. de Jof. pergil Junior , non mtfit earn pater

sic
c.
,
8. col.
f.
ne eontingat
eum
prodeunt t. 9. Priora verba ufque ad, S <'"''' q^*' reliqua vix differunr , ex Auguft. concinunt cum Grsco KaTcri:. srs, ita enim legitur in Gr. Kxj ci-ii j^'^-'i' ''''' '" xa7an;2i t* ''Xfl tk! X"?*' f*"'*' ' î
"
' )
,,
: ,
ilO
Aii3.i.
lie pritii.
LIBER GENESIS.
^'ersio antiqua.
Cap.
viderat
,
XL II.
ait
VuLGATA N0VA7
do
ad eos
:
ap.Profi.f.iii.i.
fiionim , qu.T vidit ipfe dixit Exploratores conliderare velbgia hujiis terrs veiiillis. eftijj
: .
&
Exploratores
eft ita
eflls
ut
videatis infirmiora terr^, veniftis.

I
o.
Qui dixerunt
Non
domine
fed
fervi tui veiierunt ut
emerent cibos.
:
Aui. Uciit. 161. '"5

'
'
pacati fumus
non
funt pueri tui explo-
1 1
Omnes
iiec
filii
unius viri fumus
pacific! venl-
'
ratores.
mus
maii.
quidquain famuli tui
macliinantur
II. Quibusille refpondit
Aliter eft
Immu-
nita terra; hujus confiderare veniftis.
UiJ. Ucut. 161.

5J6..I.
ra
Duodecim fumus pueri Chaiuan
tui ,fratres in ter-
;.
At
illi
Duodecim
inquiunt, fervi tui,'

in terra
fratres
fumus, filii viri unius minimus cum patre noftroeft ,

1
Quod 14.... Hoc eft quod dixi vobis, dicens exploratores eftis. Aug. qiixji. 1 59. Per lalutem Pharaonis non exibitis liinc 15 jG.t. }.4iz.c. nifi venerit frater vefter junior.
liid.loait. 165.
:
4.
Hoc eft
eftis.
ait
Chanaan : non eft fuper. quod locutus fura Exploalius

:
ratores
1 5
.
Jam nunc experimentum
veftri
capiam
,
per falutem Pharaonis non egrediemini hinc nee veniat frater vefter minimus.
1
do-
adducitefratrem 16. Mittiteex vobis unum, veftrum \os autem ducemini , quoad ufque mani:
&
Mittite ex vobis
unum
,
vos autem
eritis in vinculis
, adducat eum donee probentur qua
&
fella fint
,
verba veftra
, fi
vera dicitis an
non
fin
autem per falutem Pharaonis exploratores
eftis.
dixiltis utrum vera an falla fint lutem Pharaonis exploratores
alioquin per fa-
eftis.
VuLGATA
1 7.
1
NOVA.
,
8.
Tradidit ergo illos cuftodi.-E tribus diebus. Die autem tertio eduftis de carcere, ait Fa:
citequ dixi
&
vivetis
Deum
enim timeo.
Versio antiqua.
Aiig.Uait. 16^.
t, 3. 5 3<5.
_
Vulgata
tri-
nova.
unus ligetur
,
19
ipfi
veib ite, &; ducite emptionem
19. Si pacific!
in carcere
:
eftis
frater vefter
i.
tici veftri.
vos autem abite
&
ferte
frumenta
ad,
qua; emiftis in
domos
ve.ftras,
io.
ducite
,
& fratrem veftrum

&
,
minimum ad me
^"/43.
J-
ut poffim veftros probare fermones
&
Ancl.
I.
de prxd.
II.....
In peccato fumus de
fratre noftro.
non moriamini. Fecerunt ut dixerat II. locuti funt ad invicem Merito \\xc
:
up. Prdfp. {, III.
patimur
quia peccavimus
in
fratrem noftrum
videntes anguftiam
retur nos,
anirrut; illius,
dum
depreca-
&
non audivimus:idcircovenit fuper
nos
Atig.
^.
/.
ifta tribulatio.
Ucut. 165. iz 356.*. <;$ And. noceatis

166.
'
Nonne locutus fum vobis, dicens Non puero & non exaudiftis me? ecce
: :
ii.
quibus unus
:
Ruben,
alt:
Nunquid
:
dt prxd. p. 112,.
Am. Lixiit.
Idem
fjnmjis ejus exquirltiu-.

T
-1- IP" 3?6. *. f5 n- 140. interpres enim inter illos erat. in Gtn'.îi.f.
ijnxfi,
non non
2.
dixi vobis
audiftis
;
: .
Nolite peccare in puerum

?
&
5;. 57.
me
en fanguis ejus exquiritur.
!*
_ autem ignorabant qiua
..
J-.. T r 1 audit Joleph
Nefciebant autem quod intelligeret Jo-
feph
141.
z^
&
itcrum
acceflit
ad eos,
& dixit
illis.
eo quod per interpretem loqueretur ad eos. flevit 6c re14. Avertitque feparumper,
&
41-
verfus locuws eft ad eos.
Vulgata
ligans illis pra;fentiij. Tollenfque Simeon , bus , juffit miniftris ut implerent eorum faccos tritico reponerent pecunias fingulorum in faccuUs fuis ,
nova.
muhoc quod fecit nobis Deus ? Veneruntque ad Jacob patrem fuum in ter:
&
en habetur in facco. Etobftupefafti turbatlque,
tuo dixerunt
1 9
.
Quidnam
,
eft
&
datis fupra clbariis in
viam
qui fecerunt
ita.
,
ram Chanaan
prodiifent fibi
5
,
&
eft
narraverunt
:
ei
omnia qux
,
acci-
i6.
fedti
At
illi
portantes frumenta in afinis fuis
dicentes
funt.
,
o.
Locutus
nobis dominus terra Axxxh
& puullas
17. Apertoque unus facco
ut daret jumento pain
tavit nos exploratores efle provincial.

^ 1
.
bulum
faccuii
in
diverforio
contemplatus pecuniam
ore
Cui refpondimus
infidias.
Pacific!
fumus , nee
molimur
di.\it
i 8.
fratribus fuis
Reddita
eft
mihi pecunia
NotjE ad Version em antiqua

"Exploratores
iftis.
ejlis
,
m.
eft
:
ad
coiijidiraiida
vefligia regioiiis ve-
hoc duci diiium
eft ;
&
vero in Grseco
ct-/cfct(ijiioy
'Atrol
Ae $t
ijfiujy
tîQaie
jj
aTTc^yd-ysls toj'
,
tvc,
cdo/olîaq
II. Itidem Graece. Tt. 13. Sic enam in Graeco JiStim eft , pro habilamus.
Tt'.
Ip/i vero ite

:
^
,
ajportate emptionem friimentnttonis veftrx,
Auguft. addir
Siimtis
)?.
tis
zi. Grjec
'Ek aftctfTixî ydf itust
&c. In pecca-
enim Jumits
&c. ut lup.
:
p. t.
14. Nil
I
J.
Grxco fimilius. Optime e Graeco , nil) quod ibi verbum
IaCm
liabetur in fine, adjuncl.1 vocula , a>ie, 'venerit hue. if. 16. Similia Grscum habet , praeter tria , nempe
If. 22. Eadem funt in Graeco , nifi quod voci eccr, prxponitur x.al. Au6t. 1. de proniill'. loco cit. Cc habet non Nunqu:d non dixi vobis : Nol:te vexare puerum , me audiftis ? deinde , ecce fanguis , &c. qua: ex ipfo ad-
^
,
fumiie , pro addiicite , a.iri'/J.wli , abditcamin! , -^ro ducemini ; 6c in fine, h (iV /jJtowo/ eVe , p-ojeducxfloratores eftis. Vid. feqq. apud Aus,uft. 't. 19. Ducite , addit Auguft. ibid, pro eo ijnod eft ,
me7s
dita funt fup.

Tf.
audiei'at Jofeph
0',
23. hug\.\(k. fxsfl. 1^0. \ts\i Ipji ignorabant &c. ut fup. Grasc. 'Airnl eii tv'x. , &c. ut Lat. oT( aV.t'?; 'Icfi'.ij
: ,
qiiici
r,S\t,-
fetw
ijuinenim
ductimm jumema
in
qmhis fenur
cti,tm
t. 14.
Ad verbum
Grsco.
LIBER GENESIS.
VULBATANOVA.
J
Cap.
XL Hi
.
1:1 r
VerSIOANTIQUA.
:
1.
eft
Duodecim
fratres
uno patre geniti fumus unus

patie noftro
eft in terra
on
fuper, minimus
cum
Chanaan.
Qui ait nobis Sic probabo quod pacific! litis ; 5 Fratrem veftrum unum dimittite apud me , cibaria
.
:
&
Dliodecim fumilS fratres filil po.tlis nofnon eft, piifillusautc piifillus autcm CUm patre î - n _ !._:, : nofiio hodie in terra Chanaan. VULGATA NOVA. VersIO ANTIQUA.
3 2.
:
At!g.
.
lean. 167.
tri
-
linns ns
}. 3 5<;.f.</.
iomibus veftris neceflaria fumite
& abite
fratrcmque
vef-
;6. dixit pater Jacob;
36
ta llmt
rupermefuc-
IJrrn J
56.
.-.
afiit.
iCj.
Abrque
cittis,
liberis
me
efle fceft
VeRSIO ANTiqUA.
Aug.
oifijup.
3<^
.VULGATA NOVA.
5 4.
omnia hxc.
Benjamin aufereinter-
Jofcph non
fu-
&
in
terra
per, Simeon tenetur

tis
:
in vinculis,
&
mercamini.
fitis
trum minimum adducite ad me, ut iciam quud non

;
in 7.
(i
me hxc omnia mala reciderunt. Cui refpondit Ruben Duos lilies meos
:
exploratores
:
&
iftum
qui tenetur in vinculis,
fice,
recipere pollitis
beatis licentiam.
ac deinceps quxvultis, emendiha-
mca,
&
non reduxero ilium tibi trade ilium ego eum tibi reftiruam.
:
in
manu
Versio ANTiqUA.
Tdtm
Locitt,
3';
VuLGATANOVA.
55.
Vulgata nova. 8. At ille Non def:
Versio antiqua.
38
&
deducctis
Jlug: qukfl.
' 3.
141,
&eratuniiif-
His
diftis
cum
cendet,inquit,filiusmeus
fenedam
triilitia .id
mcam cum
internum.
ad
41
5..J.
^Jo').i
355!
e.
cujulque alligatura argcnti infaCCO eorum.
fi-umentaefFunderent,fmguli repererunt in ore fac-
vobifcum :fraterejusmortuus eft,
& ipfe
fi
folus re-
corum
bus
ligatas
pecunias
manfit
quid
ei adverli acciderit in terra
quam
int'e-
exterritifque liraul
omni-
pergitis, deducetis canos

10s.
meos cum dolore ad
NoT^
#.
Ambror. 1. de Jof. c. 8. col. j'oo. c. dicens : Illi quiJent argenuim detuhritnt ; Jed bonus Jajefb jrumtntum dedit ,
argcntitin reddidit.
If't.
5.
Eadem
:
f.
dicit
fr.
:
34. In Gr.
fotiabhnini
leguntur Gracce , verbum pro verbo. Tn 7" t'fimfu'QiSte , (^ I'l tena neunde Ambrof. 1. de Jof. c, 8. col. Joo. c.
J,
ht hoc frttmento negotiantiir piiirinrcha.

3J. Ita in GriccQ
36
38.
Eadem
leguntur inGraco.
ad verbum. His quoque
alludit
CAPUT
Vulgata
'
XL
I I I.
NOVA.
.
Nterim fames omterram
ride Not.
i: .nem
vehe-
5. Sin autem non vis non ibimus vir enim , uc fape dixiraus , denuntiavit nobis, dicens: Non vi:
Slip.
41. 20.
menter premebat. i. Confumptifque cibis quos ex jf.gypto detulerant, dixit Jacob ad filios fuos Revertimini , emite nobis pauxillum elcarum.
:
debitis faciem
6.
Dixit
&
meam abfque fratre veftro minimo. eis Ifrael In meam hoc feciftis mjferiam,
:
ut indicaretis ei 6c alium habere vos fralrcm.
Vulgata nova:
,,
Versio antiqua
_
Vers.o ANT.ûA.
Au.
locut.
3.
!.
VULGATANOVA.
j.
At
:
ilU
refpondenos
Interrogans
Alt autem lliiJu-
A.g.lo.;,.i7u
f- ii^-f-
Refpondit Judas:
ille
runt
Interrogavit
interrogavit nos ho-
170.
3.
das, dicens
di
Denuntiavit nobis vir
homo
356,
,
fub atteftatione jurisjurandicens

:
per ordinem noftram progeniem fi pater

:
mo
Non
vidfebiti;
faciem
meam
nifi
fra-
trem veftrum minimum adduxeritis vobifcum. 4. Si ergo vis eum mittere nobifcum , pergemus
pariter
,
& ememus tibi
fi habeiemus fratrem nos refpondimus confequenter juxta id quod fuerat fcifcitatus nunquid fcire poteramus quod didurus eflet Adducite
viveret
&
ei
neceffaria
fratrem veftrum vobifcum
Vulgata
8.
nova.
:
Versio
8
a n t
qu
a.
?/'
3-
Judas quoque
,
dixit patri fuo
rum mecum
ut proficifcamur
,&
Mitte puepoaimus vi-
Mitte puetum
milS, Ut vivamUS,
vere :nemoriaraur nosj&parvuii noftri.
&
mecum, & fiu-gentcs ibi- M' & non moriamur tScnoS &tU ^"/.'.
' ' '
474S4
iubilantia noftia.
Vulgata
//./44.
ji.
nova.
10.
Si
9- Ego fufcipio puerum de manu men require illum: nifi reduxero, &reddidero eum tibi, ero pec:
non
interceffiffet dilatio
jam vice
altera
veniliemus.
cati reus in te
omni tempore.
VuL gata
II. Igitur Ifrael pater
Si fie neceffe eft
,
nova.
I
:
Versio antiqua.
& defer- &
facite
eorum dixit ad eos: quod vultis fumite de

,
optimis terra: fruftibus in vafis veftris

te viro
& deferte viro munera, aliquid refina*, & mellis, thymiama & ftaden & terebinthum, HehU'z. sî.
j^-^.,^^
,
qiuji.
t.
nuces.
munera, modicum
refina;,
&mellis, Sc
ftoracis, ftaites,
& tarebinthi, & amygdalarum.

NoTÊ AD Versionem antiquam.
Muh
e>i%ucit iwl
ti7; y^,';.
:
t.
I.
In GrKcofici'O /e
1.
Unde Ambrofius
anpalefceiat
,
'ji
quod aliqtiando
II. Similiter
Jof. c. 9. col. gnia feyo veniehat.

c
de
500. d.
ait
Fames
Kj
T^.
in
centum yinterpretiitttur noflri. Graeco:Ka; accia-ycifETS rcf aiSpaJK.
t.
3.
Ad verbum
Grjcco.
TSf>;Ciy^cv
"f. 7.
?^. 8.
Sic etiam in Gracco.
J,
:
Ktxpux'
to^
cifi-juf>iOf
A-C(.oy
Sec.
Addic
Hieron. fupra
Jdcirco hoc cipituhwrpofitimns

,
, prater unum , * ubjtamia, melius ji'pelUx. Auguft. ibid, lb: Graces f(ômm, hiibet , ubi fubftamiam, Latmus wierpntaiits
Eadem legunmr Grsce
imam
ut fciamuSy
nbi in nojlris codtcibn< h.xbetur , Thymiama /k Hebrao ejft Necotlia , qod Aquila , Storacem Ir.inftnl.t. Ei fpeaanc
quae
Ambrof.
I.
i.
de Jacob
c.
8, col, 471.
b. ait
, ,
112
LIBER GENESIS
VU
L G A T A
:
Cap. NOVA.
:
XLIII.
& &
II. Pecun'iam quoque duplicem ferte vobifciun
& iUjm
fort^
1 3
1
.
qiiam invenilHs in facculis
reportate
ne
eirore
fed
fadum
fit
due vires domum , occide viftimas , Jnftrue convivium quoniam mecum I'unt comefturi meridie. Fecit ille quod libi faerat imperatum, I 7. in-
&
& fiatrem
:
veftrum
tollite
& ite ad virum.

eum
troduxit viros
domum.
Versio antiqua.
18
ut accipias
4.
Deus autem meus oninipotens

,
faciat vobis
placabilem
quern tenet
& &
VULGATA NOVA.
18.
remittat
vobifcum fiatrem veftrum

:
hunc Benjamin
ero.
viri
ego autem quafi or-
Ibique exterriti
batus abfque
1 5
.
libeiis
dixerunt
mutuo
Propter
Tuleruntergo
,
munera
& pecuniam duin
plicem
& Benjamin
defcenderuntque
^gyptum
&
Att^. lectil, 17,
.
fteterunt
coram Jofeph.
pecuniam , quam reculimusprius in faccis noftris introdudi fumus: ut devolvat

violenter fubjiciat fervituti
,
nos in fervos, nos noftros.
&
all-
Ang. ^"^" '73'
in nos calumniam, & & nos & afmos noftros.

,
Versio antiqua.
16
Vulgata nova.
16.
diflet,
19.
Quamobrem
in
1^
Fide Not.
mecumenim
Quos cum
ille vi-
ipfis foribus
accedentes ad
3.'5J<5./
manducabunt homines panes meridie.
& Benjamin limul,

,
dirpenlatorem
piicepit difpeniatori do-
io. locutifunt
domus Oramus, domine, ut audiasnos.

;
mus
fu.T
dicens
Intro-
Jam
ante defcendimus ut
emeremus
efcas
3.
V
IJim lea:!. 174.
A N T
Q U
:
A.
VuLGATA
1
1
.
NOVA.
venifTemus ad diver-
Amhr.
t, y. est.
i.
de ]of,
!.
jOZ.
aperuimus faCCOS noftros , I turn unillk Ujufque in faCCO fuo ad gentum nolliiun retulimus
& hoc argenpondus ar-
quibus emptis
,
cum
aperuimus faccos noftros , invenimus pecuniam in ore faccorum : quam nunc eodem pondere reportavimus.
forium
11. Sed&aliud attulimus argentum
,
&
utemanoftra
noftris.
, ,
mus
Aug. Tocut. 17J.
/. J57.a.
qua? nobis neceliaria funt
non
eft in
confcientja quis pofuerit
Propitius vobis, nolite timere Ders vefrer.oc Oei's ^ luti'um vcltrorum dedin vcb;s ihe
: ;
15. timere
:
At
ille
eam in marfupiis relpondit Pax vobifcum

:
nolite
Deus
velter
& Deus patris veftri
dedit
Aug. quxfl. 14;. TauiÔS in I'.xas veftris oGt.. 3.415..J. pj-obatumhabeo
argentum autem veftrum
vobis thefaurosin faccis veftris:
nam pecuniam,
quam
dediftis
mihi
pvobatam ego habeo. du-
xitque ad eos Simeon.

14. Et introduftis
domum,
,
attulit
aquam
& laverunt pedes fuos

eorum.
AtrM.
e.
I.
deditque pabulum afinis
lie
Jof.
3.^.
Paravemnt autem munera, donee
introi-
i 5.
Illi
vero parabant munera, donee ingre:
10. 501.
e.
joj. ret
Jofeph meridie
deretur Jofeph meridie comefturi efient panem.
audierant enim quod
ibi
zd
&
intulerunt ei
munera
2.6.
Igitur ingreflus eft Jofeph

ei
domum fuam,
obtuleruntque
fuis
:
munera
tenentes in manibus
& adoraverunt
At ille
, ,
proni in terram.
eis
,
7.7
Quomodo
?....
habetis?
redle eft
pater
17.
clementer refalutatis
:
interro-
vefter fenior
gavit eos
dicens
Salvus ne
?
eft
pater vefter fevivit

>
nex
de quo dixeratis mihi

:
Adhuc
28
vivit
Refte eft puer tuus pater nofter
adliuc
i8. Qui refpondcrunt

pater nofter
,
Sofpes
eft
fervus tuus
,
adhuc
vivit.
Et incurvati
adora-
verunt eum.

lihenter
jutiiorim
juvenmn
/init'.l
conjtliis
acqiiitlcebat
( ttiam filiuin
domum
If.
in
janua domiis
:
Item I. de Jof. c. 9. col. JOO. d. interceduntpro eo dno-t Teftehatnr tn/neri Benjamin pinior S-tiben ^ litdas.... bis vadibits apjfd patrem ntitur , his
iniiintt.
II. Priora ilia
boDedncitur Bcfijami Junior , nis odoribus comitatus advexit ^ portAtrs fecum re/inam mel guttixm iticem jetnincenfum cajiam ^ nnces argentitm quoque duplex , &c. fT 1'irentem ^
committitnr. Et infra
Auîiftino mutuamur ; etiam anteponit ifta Argentum nniufcuju'ijue in Jacculii nofiris invenimus ; deinde ad fondiis , &c. ut fup. In Gr.
:
, c.tu/'am fuamJigere vellt , Sec. aperuimus in Jacco fuc , ab reliqua ab Atnbrofio , qui Ambrof,
fic
^
i
'H>o/â^f Tt; nctfQiirwi'; ftSr , ij toS t to i^lijfm indcTW ^xfQi'^-ûi dviQ' TO xflvfiiv r,/:iur sr êi^ô^ a.-Tm-^
!
If.
16. h\it.
I.
de
promill'. part.
1.
col.
xit ]ojepb py^pi'Jito

ijios
donms jux
ctiim
de
fmhibus
fuis
115. b. Di: Introduc
in
domum
GIKIX'
mecum
fXT
maudnealuftt pnnem, Grecc.

tfX'jOy/KI
0(
t. 25. Similia Gracum refert , nifi excipias unum , ^ TO oipyvfrn, loco argentum atttem; at in Ml. Alex, exftat In to, proTO A; dfyufior. Atiguft. Locut. 17J. notat
.
pitius vobis
i<;
duo verba fubaudiri

,
t^
fit
Deus
quti
TH/
JjUV
7a^
EjTraf*
whfUinjl /'TIS
omnino
inquit
iijitalijjimum
Tf
^WfCM^KCpi'atc,
men 1.
iic
:
de Jof.
c. 9. col.
joi.
f.
in Grxco. Ambrof. tajoz. c. ilia exprimit , dieft
T^,
18. In Graeco
Ai to
ujtyupicyTo ctcroc-
5
5.?
Tif
ci/HoyaKTMoa/ M/<a4
>
k.
ficrS^âi
i.
\i^7y ,
:
tv >ae?v v/â?
Propter argen,
Trar/a;,
,
tiJ? cVt; *)'|Uw*
e,
Dixerunt
Major domus refpondtt illis ( Gr. ?Wf /s aVôr^ ) Vropitius Jit vobis Deus , nolite timere : Deus enim vefter ^ Deus patrttm veftrorum dedit vobis tbejauros m facculis ( Gr. /jMpQ'.-^~iii ) veftris ; at argentum veftrum prtium
cens
:
turn
qtiod rediit in
marfupits nojirts
,
prtncipio
nos in,
,
troducimur ad calumuiandum nos

aceipiat nos in jervos
,
^ imponcndtim
Similiter
:
nobis
ut
1.
&c. ur fup.
Ambrolius
atceptum habeo. Gr. ivJ zx-i/nny itsi'/jti. t. 2J. Sic eft in Grieco , prajter unum vemret , loco introiret i at in edir. Compl.
7?".
t?
i>.î~n^
ijQi?is7n
Ad Jaluiaris c. 9. cul. 501. d. alludens , ait calumTiiam Jthi parnri , vtmbantttr convivium , injidias fen fit/picabantur. Auguft. etiam loco cit. addit 'Quod Latitii codices , fervos , habent , in Grcis , Trar/a;
de
Jof.
7}ienfz
Tf.
tis ?
z6. Grace. Kal ^/r'^nQwi^tf-x.' Vtw rcc J ufX. 27. Sic Amhroi. Primus interrogat : QttoniaAo haheBt itirum Jiit Heiie eft , &c. ut fup. Gra:ce 'Hfilme
: :
aI fTK*
if^'jiv
XloT; s'xf (Ê
2j
cjVef
ccvrtTi;'
Ei
vytxiysi
<sa.i^f
4egititr,
'jrf>siiCij'/v,<; ,
Sec.
't.
19. SequTtur in Graeco

,
X\p}(ê>f:!i\~m
,
A=
srpos
t
TM
W^paj'TTOJ'
TO.' VttI T^'
oI'kV
TV
'iwtfMip
sVct^Mflaf tZ/W
SK
t. 28. Ambrof. ptimo habet : Reffondent illi ; deinde urfupra: hoc tamcn ultimum , adhuc vivit., additur ex
Aua;u(l:.
"iifl.
jrwajfj Tvo'iV..
Ciwrrat, Axixas
Quse Ambrof. 1. de Jof. c. 9. col. 501. d. Et ete(t) imt d hamtixm, jui tr.it Ju^ra
:
Locut. 176.de Gen. to. 5. col. 557. amecedentia etjim verba Kferthocmodo
b. qui
:
Au-
Salymefi
LIBER GENESIS
VuLCATA
NOVA.
19. Attollens autem Jofeph oculos , vidit BenIfte eft ait jamin fratrem fuum uterinum , frater vefter parvulus , de quo dixeratis milii ? t
Cap.
XL
S 1
II.:
J
M^
Q UA.
Ainhr^ nltfuf.
V
:
E R
A N T
&
29. Refpiciens autem oculis, vidit Renjamin fratrem fiuim ex eadem matrc Hie frater vefter elt adolefeentior ?
50.
rurium
Deus
inquit
,
niifereacur tui
fili
mi.
}o. Fertinavitque
quia
commota
,
fuerant
Et
tLirbatLis eft;
torqiiebanmr autem vif-
vlicera ejus fuper fratre fuo,
& erumpebant laflevit.

,
cera ejus
ingreflus in
promptuarium,
plora\ir.
ciymi
31.
fe
,
& introiens cubiculum

:
Rudumque lota facie egrefTus

Ponite panes.
,
continuit
& ait
31. Quibus appofitis
feorfum fratribus
bantur limul
tiis
,
igyptiis
feorfum Jofeph , 6c quoque qui vefce-
31. Et lavit faciem fuam, & continuit fe Apponite panes. non enim poterant j^.gyptii manducare 32 cum Hebra'is panes > abominatio elt enim -^gyptiis.
Aug. Lieut.
77,
'
5.
557-*.
feorfum ( illicitum eft enim ^gypprofanum putant comedere cum Hebrxis , hujufcemodi convivium ) primogenltus juxta federunt coram eo 3 5 primogenita fua , minimus juxta Ktatem fuam. Et mii'abantur niinis, 34. fumptis partibus quas ab eo acceperant majorque pars venit Benjamin, ita ut quinque
&
&
33
p'ide
Nor.
partibus excederet. Biberuntque
& inebriati funf
magnificata fafta eft autem pars Benjapartibus omnium quincuplicirer ad illorum. Biberunt autem, inebriati funt cum eo
34
Ihiil.
local,
jHifj?.
J.
178,
144.
t.
min prx
&
Ang.
in
Otn, 41
cum
eo,
NoT^
fuer imis
i
<c!e.~;
If-.
AD VerSIONEM AN
drra./'
'~Cy:(i!;ei
T
I.
IQU
A M.
,
,
fittir
nojler.
In
Grsco
J"?
o" S^l
brof.
&c. ut in Lat. 29. Gr*c. 'Aka/45

cv
a ,
n'i
t>'ipl^x>iu^Ti
iuly'lu-
mf
I'i-Xt
lic:y.ii\i ti/ .iôiflr
ni,- Oiloi
,
ace. ut in Lat. a
,
KT? port o'jiSa'/Mor; (icut Vide feqq. apud Ambrof.

Tf-.
, 5 uMf. Alex, ac edit. Aid. abeft feq. 'liisiif , ab edit, Compl.
iv'ii to
iiu,mTfiit
c. 10. col. Jol. f. hzc memorat , Apponite pants qiios foli Hchsi fiimnnt , jEgyntsi manducare non pojjiint. In Gracco enim hxc leguntur piius : KaJ irnfi^vKO.! ajilS ftarii , i. dvlui na9' e'atv? , i;, toT; Ai-
quoque
:
de Jof.
dicens
Ivall-Ai
xaH' lauTVi.
,
i.e.
Et
:
appofiierHiit ci foli
,
per ft ipfos
. ^
^ Atgyptiis.... ptr ft ipjos

otK?v
,
^ eis
*. }?. Sequuntur in Grco

tintilx.
f. fie
,
&e. ut fup. 'EKciîixr As sycuVor iul7
50. Grate. 'E;a3.-tx5'"

( alii
A; 'lump' Qw^sfifila yif-rx

al.
toi.
IV'aTa
codd. 71 i.lfpx,
.';
n-Tr^dyx."^ )
xutv
-tkii
TO TX,u!7at , U^wQir emu i. e. Tnrbaiit! 7mcji /intern Jofeph; cm-jolvehantur enim iatejiinn tjris giejfus autem in cuhiculum , jlcJit illic. Ambrof. quoque
iiQiy.û
A=
504.
tra
reddit
turn
&c. qu,E Ambrof. 1, de Jof. c. li.eol crdimm difcubununt in convrjio conprtmitivus jtcundum atatem.
:
Pei
t- 34. In Grxco limpliciter

ta eft,
infra habet
if.
fievit,
non magnificata f.iiia

,
51. Gr.
,
Kcu w4ai-"5
I'iTTi-
"
^
vipoQciiTra
ii,e>-ûi'
ive~
^y.ilvoiv
upttituQcLTti
i,
n/irt?!Te i/>7k;.
tiem y egyejfus continuit j'e , not. d. apud Ambioi. ibid.

it.
dixit
faApponite panes. Vid,
Et ciim
lavijjet
me
adeas fquxiUoruyn y quadrant. Ambrof. 1. de Jof.

tantiim refert
eo.
;
^ni-ynmû , magnificapaiiloque port, -irpli TUi loco ad illorum i cxtera opti,
eft ,
c.
ma
cum
Bibemnt autem ^ inebriati funt fanter Item Hieron. qujeft. Hebr. to. i. col. ^41. c. Et
11. col. J04. d. ulti-
Gtxco ; nifi excipias verbum manditcart pro quo Quyi^mi ,Jimul -jejci , edere cum. Am5Z.
Eadem
,
funt in
biberunt
^ inebriati /unt
eft
J
cum
eo
tum addit Idioma

:
lin-
gua HebrXii
ut ebrietatem projatietate ponat.
CAPUT
VuLCATA NOVA.
1, "pRscepit autem Jofeph difpenfatori doX. mus fus , dicens : Imple faccos eorum pone pefrumento , quantum poffunt capere
:
XLIV.
Versio antiqua.
&
pone argentum uniufcujufque
in ore
faCCuli.
tHero. fmf. Heir. t. z. 541. ..
&
cuniam fingulorum in fummitate facci. pre2. Scyphum autem msum argenteum , tium quod dedit tritici , pone in ore facci junioris. Fa(9mmque eft ita.
&
2.
Et condy
meum argenteiun
mitte in faccq-
kim junioris
V
3.
I.
ATA
NOVA,
:
Et orto manJ,
tunc Jofeph
,
dimilTi funt
cum
afinis fuis.
4.
Jamque urbem exierant,

:
& procefl'erant pauludomus.

:
lum
acceriito difpenfatore
Quare reddidiftis malum pro bono > Scyphus , quern furati eftis ipfe eft in quo bibit dominus meus , in quo augurari folet pefllmam
dlcito
5
. ,
&
Surge
inquit
&
perfequere viros
&
apprehenCs
rem
feciftis.
VULGATA NOVA.
6. Fecit
ille
Versio antiqua.
6.
ut jufTerat. Etapprehenfis per or-
Inveniens autem eos, dixit fecundum verba
Aug. tocut. 179.

537"/
dinem locutus eft. Quare fic loquitur do7. Qui refponderunt minus nofter , ut fervi tui tantum flagitii commi:
hcec.
fcrint
quid loquitur dominus fecundiim verba lioEc ; abfit a pueris tuis facere fecundum verbum hoc.
Ut
ibid.Locut.iZo,
8.
Pecuniam, quam
in venimus in
fummitate
NOT^
^.
I.
^Q/:iz7ct;
AD
to
VerSIONEM ANTIQUAM.
eV!
Kai E*âAT TV /uctpQiirysiv. i. e. Et

OS
Grsec
s/.xs'is
x'^'ivfi'ir
t^
tranftulilfe.
Similiter
apud Ambrof.
1.
de
Jof. c. 11. col,
injicitt nnittjcujufque ar-
gentum fuper
T?".
marfupii.
2.
Grace.
Kal
to
icarjû /y
to
eipyupvy //i6i^f7f
fi'^
It fcypbus argenteus foli ejus facco injeritur ; mf ciebat hoc Benjamin. t. 6. Ita in Graceo , nili quod verbo dixit , additur,
504.
c.
du'Jc'^
,
Try f^xpQiirôy r^ KEi7=pv
jicite in m.-irfupium junioris.
peronem
vel
eft, picule
&c. E condy meum argenteum inAddit Hieron. Pro faccttlo , follctn , in Hebrxo haberi. Pro condy , id Ayjuilam , fcyfhum ! Sj/jamacbt4m , fhialam
eis.
f. 7.
Ad verbum c
telle
Graeco.
Pwr/V
autem
pro fervis ,
Jidum
tft ,
Auguft.
Turn. I.
:; :
114
LIBER GENESIS.
Verjio aniiqua.
Cap.
XLIV.
te
VULGATA NOVA,
faccorum , reportavimus ad
de terra Chanaan
?
-.
& quomodoconfequens eft utfurati fimus de domo domini

Aug. ttcut. l8l.
.55
tui
aurum vel argentum

fiierit
9.
& nos
autem erimus
fervi
domino nof-
9.
Apud quemcunque
inventum fervo,
$;''
tro.
rum tuorum quod qusris , moriatur mus fervi domini noftri.
& nos
eri-
V
I o. Qui dixit eis apud quemcunque fuerit inventum meus vos autem eritis innoxii.
: ,
U t G A T
fervus
NOVA.
,
,
Fiat juxta veftram fententiam

,
ad minimum
15.
nis
,
,
invenit
fciffis
fcyphum
,
in
facco Benjamin.
ipfe
fit
At
illi
veftibus
oneratifquc rurfum afi-
reverfi funt in
oppidum.
Itaque feftinati deponentes in terram faccos
aperuerunt fmguli.
II,
incipiens
Primufque Judas cum fratribns ingreflfus eft ad Jofeph ( necdum enim de loco abierat ) omnefque ante
1
4.
Quos fcrutatus , i majore ufque
12
13. Vide Not.
eum
pariter in terram corruerunt.
Versio antiqua.
'AHg.iutfl.i^^. 15 t Gtn. . 3 4 1 3 . d. qualis
.
VULGATA
homo
1 5
.
NOVA.
fic
nefciebatis quia augurio augiiramr
Quibus
?
ille ait
Cur
agere
voluiftis ?
ego J
an ignoratis quod non

fcientia
fit fimilis
mei
in
augurandi
V
16. Cui Judas
:
I.
G A T A
N o V A.
1
5
.
mino meo
obtendere
:
>
vel quid
Quid refpondebimus, inquit , doloquemur aut juftfe poterimus

,
dominus meus.
Et dixit pater nofter
tritici.
:
: :
Revertimini
& emits
Deus invenit iniquitatem fervorum tuorum en omnes fervi fumus domini mei , & nos , apud quern inventus eft fcyphus. 17. Refpondit Jofeph Abfit k me ut fic agam qui furatus eft fcyphum , ipfe fit fervus meus vos au?
nobis
parum
&
:
16. Cui diximus

ter
Ire non pofFumus fi frater nofminimus defcenderit nobifcum , proficifcemur li:
mul alioquin
viri.
illo
abfente, non
audemus videre faciem

:
tem
1
abite liberi ad pattern veftrum.

8.
17.
Ad qax
ille
refpondit
Vos
fcitis
quod duos
5;. 4. II. (5
Accedens autem propius Judas , confidenter ait : Oro domine mi, loquatur fervus tuus verbum ne irafcaris famulo tuo tu es enim in auribus tuis , poft Pharaonem dominus meus. Interrogafti priis fervos tuos 1 9. Habetis patrem , aut fratrem ? nos refpondimus tibi domino meo Eft nobis io
genuerit mihi uxor mea.
Sup. 37, 3' SJ-
iS. EgrefTus
vit
eft
unus
8c dixiftis
Beftia devora-
&
eum
19.
,
&
hue ufque non comparet.
Si tuleritis
& iftum & aliquid

,
ei in
via conac*
tigerit
deducetis canos
meos cum mcerore
infe-
ros.
&
;
)o. Igitur
fi
intravero ad fervum
(
tuum patrem
illius
pater fenex
natus
eft
& puer parvulus

:
qui infeneftiite
:
illius
noftrum
& puer defuerit

eum
c^m anima
31
tui
ex hujus
cujus uterinus fiater mortuus eft
& ipfum
anima pendeat)
J
folum habet mater fua , pater vero tenerfe diligit eum. Adducite eum ad me, 1. Dixiftique fervis tuis
2.
I.
videritque
Vide Not.
non
ad
efle
,
& ponam oculos

linquere patrem
tur.
meos fuper
fi
ilium.
:
rietur
&
nobifcum , modeducent famuli
canos ejus
cum dolore
11. Suggefllmus domino
meo Non
poteft puer re,
inferos.
3
fuum
enim ilium
dimiferit
moriero
1.
Ego
,
propria fervus tuus fim

,
,
:
qui in
meam
5,,
. .
hurc recepi fidem

) .
:
& fpopondi dicens
Nifi reduxe-
Sf-4l- S-'c^f
Et dixifti fervis tuis Nifi venerit frater vefter minimus vobifcum , non videbitis amplius faciem
1
eum
5 5
,
peccati reus eio in patrem
meum omni
tem- 9.
pore.
meam.
14.
Manebo
itaque fervus tuus pro puero in mi,
Cum ergo afcendifTemus

,
trem noflium
narravimus
ei
ad famulum tuum paomnia qus locutus eft
nifterio
fuis.
domini mei
&
puer afcendat
cum
fratribus
Versio antiqua.
Aug. tocui. i3z
f. 5.
VuiGATA NOVA.
54.
357.
f.
Quomodo aurem afcendam ad patrem, puer non lit nobifcum , ut non videam mala, qux invenient patrem meum?
34.
Non
,
enim
cum
meum
abfente puero
poflum redire ad patrem ne calamitatis , qus op:
preflTuraeft
patrem
meum,
teftis afl'iftam.
NoT^
AD
Versionem antiqua m.
non
iMMETTai
,
Tf. 9. Optime e Grsco , ubi femper TKr/s;, pro fervi unde Auguft. ibid. Hiiam hie , -rafAs? > Grjci habeut , hoc
tanter legit
re arbiiror
,
fit pueri , qnod tamen aJjUiiite Scripttira pro icTvh pouit ut di^cttiter inveniatrtr non :fio nomine appelLire jcrvoi.
augurabiiur. Attamen Auguft. ibid, confauguratur ; ait enim infra Nee illud vaca~ quiid non ait : Aaguror ego , fed auguratttr he~
,
:
mo
TO
qualis ego,
T>.
ift. II
kqyS'v i ivlcav
13. Ita
,
in
Cisco
Bei/a/<iV*
'croAiK.
'VlftviMi
<(V< j,
aVe t?
ei'Ê
31. In Gracco
fii^'/ioJ',
fic
Ki
J'foei
t
si
tw
iS^tTi
dvil /un
irficQulsît o^.'ôiêvoi;
sta^ l^^^fv =Vi tok veuTspov'
to
wxiSm
-nKvlwd
>
Ji
â.ra.i,i!M 0! va.'iJ'h iV
Tw jUa^(^jVT Ty
Kî-vi^f^-\av ii^ TtV
; Alspfvia^ t tjnxrtx Quibus lelpondent ifia
TO TMfa; T? xa./o; K aJi Tf. 33. Hvrnijy

o/xsTn;
c.
Tralfoi
A;
v/^^r
fiili
'ut.
h;
e/;
itxfictftr/o!
; Tra?? aTl t?
1.
irt:Sî\i
ex Ambrolio. 1. de Jof. c. 11. col. J04. f. leqq. Per ordinem Jingiilorumfri'us infpieiunttir faeculi. Et infia Per
:
T?
xff.V.
F.adem commemoiat Ambrof.

f.
da Jof.
erdinem iterttm reqitirantnr Jacculi Jingtilorttm dijcujjit SiXteros , hum pratuUt : in nnllins altertus [aeeo Jiyphus ar* genretii inventus efit ntji tfiius, Quid/ihivutt quod injertus ffi facctilo^ Et poft plura , col. 505. b. Triticum multis u,itttr jeyphns uni intra (accum erat Jcyphui.,y.. Jhcco foliito t retnxit argentum fed ttbi tn ejus facco argentum reverji junt retro. refplinduit , fciderunt vefiimcnta fua ,
.t
Kolchani igitur moraliitr requo amiffo ajprekant in nwrorem dedtidire fine fratre Et ideo Judas apud Jojeph cendam parentis fenetlutetn remancte cupielat , &c. Vide fis Auguft. quft. 147. in
II. col. joj. e.
dicens
"t.
15.
,
Gr
OuK
o'lAaU
ii'Jt
tiiwYidfîfi
ttimmlcii
,
xr,
^/"fi?
croscVii;
In edit. Aid. eian'ê/ow
anguratur
414. a. b. Grxc. primo habet -crt^; -yao quomodo enim , non quomodo autem i reliqua ut in Lat. lupra. Ambrof. etiam I. de Jof. c. 11. col. Joj. f. ait , Judam apud Ufiph remanere voluiflTe , ne videret mala qux invenirent pattern fuum. Vid. plura apud Auguil. loco cit.
col.
Gen.
^,
34.
, ,
LIBER
GENESIS.
Cap.
XLV.
'5
CAPUT
VULG ATA
%
.
XLV.
NOVA.
ciinfti foras
,
T^T On fc potcrat ultra coliibcie
Fide Not.
uiide
egredcrcmur
&
nullus intertfTct alienus
Jo
prxcSpit ut
agiiitioni mutua*.
feph
multis
coram
aftantibus
VuLGATA
2.
NOVA.
:
Versio antiqua.
niidienint aurcm omncs .tgyptii, 5: ancUtiim ell in domo Pluraonis.
1
3
.
Elevavitque voccmcumflctu qiiam audic,
AHg.Uim.
. 5.
iZ%,
runt vgyptii
3.
oiniiiri|ue
Et dixit fratribus
domus Pharaonis. Ego fum Jofepli fuis

:
}57-/-
adhuc pater meus vivit.'Non poterant refpondere fratres nimio terrore

4.
'AH, 7.
Jofeph
Dixit aiitcm lofepli ad fratres fuos adhuc pater mcus vivit?

:
Ego fum
/.mhr. Jr
W.
e.
11.
m.
506.*..
perterriti.
:
Ad
,
quos
ille
clemeiiter
Accedite
,
inquit,
,
ad me. Et cam
Jofcph
tura.
5.
accc-n'tflent
prope
Ego
fimi
ill
air,
&
Accedite ad
me
&
acceflerunt ad ilium >

,
dixit:
Ego iiim.lolcph
TEgyptum.
fr.uer \cller
qucm vos
!$
fratervcrtcr, quern vcndidiftis
jEgyp-
tradidirds in
;.
Nolitc pavere
neque vobis durum
elTe
Nunc ergo
nolite mnefti effe, neque vobis

:
videatur quod vendidillis

Jtif.
Jo.
piô falute
J.O.
enim veftra jEgyptum. 6. Biennium eft enim quod ccepit fames efle adhuc quinque anni reftant , quibus in terra
:
me in liis regionibus raifit me Deus ante vos in
durum \ideatur quoniam hue me vendidiilis vitamenim \ctlram milit me Deus ante vos.
ad
&
nee arari poierit nee meti.

7.
PrxMiiiiitque
,
me Deus ut
refervemini fuper
7.
Mifit
enim me Deus ante vos remanere
.4f ;?/?. 14I
tcrram
8.
& efcas ad vivendum habere poflitis.

veftro confilio
:
Vellrum
reliquias fuper
terram, 6c enutriie vef- Gf.
.5.414.
trum
Non
,
,
reliqiuarium
magnum.
fed Dei voluntate

quafi patrem
hue miHus fum

raonis
qui fecit
me
Pha,
&
dominum
in
univerfi:
domus
ejus
ac
principem
omni terra Êgypti. afcendite ad patrem meuni, 9. Feftinate, H;cc mandat filius tuus Jofeph: dicetis ei r,... .: , univerfs terr^ xfecit me dominum .,:.,..r%. , vEgypti : Deus f.:, ,= j; defcende ad me , ne moreris
&
9
illi
:
&
Afcendite ad patrem
meum
:
&
dicire
Ambr.
[z.
t.
I.
dejo/.i.;
.1.
Hxc
dicit filius tuus
dominum me, ne ftereris,

,
Jofcph Fecit me i:ei.s totius terrx .-Eg) pti defcende ergo Ad

:
:
I.
J07.
y'lteron.
ijUJiff,
h!lry. t.
541-/-
& habitabis in terra Geffen: erifque juxta 10. &: habitabis in terra Gefem Arabioe & eris tui me tu & & filiorum tuorum oves prope me tu & filii tui & filii filiorum tuoCus & arraenta tua & univerfa qua; portides. rum Vu LGATA NOVA.
10.
,
Atnhr.l.dejcf.c.
filii
fihi
ii.jo7.<-.
11. Ibique te pafcam

refidui funt famis
)
(adhuc enim quinque anni

,
,
cite
ne
& tu pereas & domus tua &

,
4.
eum ad me. Cumque amplexatus

,
recidiiTet in
collum Ben-
omnia qua;
li.
poflTides.
jarain fratris fui
flevit
illo
quoque
fimiliter flente
En
oculi veftri
& oculi fratris mei Benjamin

ioquatur ad vos.
fuper collum ejus.

I 5
.
vident quod os
I ;
.
meum
Olculatufque
eft Jofepli
;
omnes
fratres fuos ,
Nunciate patri
meo univerfam gloriam meam

:
&
ploravit fuper fingulos
poll qua; aufj funt loqui
& cunftaqua: vidillis in Êgypto

gr.
feftinate,
&
addu-
ad eum.
NoTiE A D Version EM AD
I.
A N T
o u A M.
,
Gnc.
'lusKji
iiwii-
vAsl? tw 'I a.f^f.'poli; durS. Quibus alludens Ambrof. 1. de Jof. c. 12. Et jttjjit omnes receJere , ut cj^nojceretrtr i col. 585. b. ait
iiuS
)
^- a'
7rapfiritf(
Jrjtribns. Auguft. Locut. 18?. de Gen. col. 557.

recagrioj'ceretur
f,
ciim
a ftatrihtf
(itis,
primiim in Gracco : Kttl dtun; ipx-m /atli Flevit JoXAat'3-/i?, quod Aug. ihid. ita exprimit,dicens feph , Ambrol. vero , I. de Jof. c. 12. col. yo6. b .Et emittens vocem cum Jietu. Sequitur in Gr. 'Hxfeiâ* As Trairf;
Tf, 2.
Ita
unum , Cfi'r r ante reltquias. In Mf. tamen Alex, legirur , v^'^y. Vocem autem Gra;c. KaTcifH-l:/ quain veiiit htc Augufl. relnjuiarium , melius reddidiifet ilU , reliijiiias , uti paulo iupra vertitur ab ipfo , xaTaV^ -ix. Et fane noiant editores noflii BB. eo loci multumoiiierre edit. inter le Mfs. codices ac editiones antiquas ; v. s,. in Erafm. Lov. legttur ; Et enutrire vejt-.uin nUjHias , mirum ejl. In Rat. 6c Am. lie vejirmn rtliquianim , mrum ejl. In Mfs. Vaticanis ; Enutrire veflr.tmm rtl:ijn:.irum
if. 7.
^
Similia Graecura exhibet, prater
vohts
loco vefirum
&
r At[vcmot , >u aKifro*' ey^ysro 6.5 tsj- c/xok <t>â::i> , ad verbum Aiidiertint siiitem omnes jEgvptii , ^ aitdihile factum ejl per domtim Ph.xraonis. Auctor vero I. de pro't. 5. Ad verbum c Grsco
: :
milT.
51. col. iij. d. legit-: adhuc pater meus z>ivit ? if. 4. Vijt melius c Grxco, nili quod iu ipfo deeft, ad ilium , poft accejjerunt , uti vos , ante tradtdtjlis , pro quo , iaiJagti, mel. -jendtdiflis , licut infra If. J. Mf. etiaiii Alex, habet fupra , iiyfiQar Cf;; di'T^r , accejjerunt ad ilhtm , cum Ambrolio.
part.
i.
apud Profp.
c.
Ego fum
Jofep/j ft'iiter vcjley :
magnum femen. InThuan. vero , Benign. a;iifque \ etuft. uC codd. optim.t notje , vejlrum reliîti.irium m.%gnum fupra. Errandi ncmpe librariis occalio fuic voxUii'âra, Auguliireliijui.triiim , qua rame.n ulura fuiife volunt num , I. y. confe:!'. c. 8. n. 15. col. 114. d. auciore Mf. veterrimo Corb. licet alii plerique Mis. cum ediit. contradicant. Vide lis plura ibid. pariter exfbnt Grxce , nili hoc exciif. 9. Eadera
..
pias
teris.
ultimum
nnl
,1!
^s/r;;;
^
;
ne
jleieris
loco ne jle-
t. 10. Nil Gra!co

deert
fimilius
in
edit,
ramen Compl.
If.
J.
Gr.rc.
NJV
gr ,u
,
wsarS;
/j
As
&c. Nunc
igititr
&c. ut in Lar. detracla voce vet1. de piomiir. apud Profp. pare. I.e. 51. col, I 5, d. leoic Kolite nu-tltere ; non vos hue me viijifjis , fed Deus. Sed Ambrol. infra , col. 507. a. conftanter legit Nolite ma-fli ejp ; & port pauca tucfus Ad vitam enim veflram mijit me Deus ante vos^
ne contriflemini
tram
ante mijtt. Aucl.

I
Hieron. loco cir. ait : lUc , Arabia: , addttnm ejl : in Uel-rjis enim vtlumimbss non habetiir: unde ($ error increbuit , quod terra Gejpn in Ar.t-
vox
'AfaE.a;.
Unde
, per extremHm qned mibi ntqn.tquam pl.uet ierr.im Jignatcomflniam ; Gcllem enim in imbrem vertitnn Obfervat etiain Maiiiauxus aufter , not. d. in huuclcc.
bia Jit. Porroji
ut in
nojlrts ceditibus ejl

,
jcribitiir
Gefem
Tom.
I.
ii6
jiag.liitui.iZ^,
1
LIBER GENESIS.
Versio
a n t
1
Cap.
i6.
XLV.
nova.
eft
,
q u
a.
Vulgata
Audkumque
in
-3-557-/'
Et divulgata eft vox in domo Pharaonis, dicenrcs: Veneruntfratres Jofeph

6.
& celebri fermone vul-
gatum
i
aula regis
Venermit fiatresToleph:&
atque omnis familia ejus.
gavifus
eft
Phaiao
hiirm.
Bir,
,
ijuxfl.
z,
/43.3.
Dixit aiitcm Pharao ad Jofeph Die fratriHoc tacite , onerate vehicula veftra , ite in terrain Ciianaaii.
1
J.
^
,
bus
tiiis
&
gum
fuis
dicens
Dixitque ad Jolcph ut imperai et fiatiibu Oneraiites jumenta , ite in terranj

:
Chanaan
VuiGATA NOVA.
1
8.
& tollite inde patrem veftrum & cognationem,

:
dabo vobis omnia bona gypti, utcomedatis medullam terra;.

1
& venite ad me & ego

,
& dicito
ToIIite patrem veftrum
& properate
&-
quantocius venientes.
lo.
Nee dimittatis quidquamde fupelledili veftra:

,
9. Pr.-Ecipe etiam ut tollant plauftra
gypti
de terra M.ad fubveftionem parvulorum fuorum ac conju-
quia omnes opes ^gypti
veftrse erunt.
Versioantiqua,
rW.
21
Vulgata nova.
1 1.
& dedit
illis
cibaria in via.
Feceruntque
filii
Ifrael ut eis
mandatum
fuerat.
Quibus dedit Jofeph plauftra , fecundiim Pharaonis imperium cibaria in itinere.

:
&
ViriCATA
11, Singulis
proferri
juflit
NOVA,
quoque
s.1
^3. Fide Not.
binas ftolas
1;. tantumdem pecunis 8c veftium mittens patrl fuo , addens afinos decem , qui iubveherent ex om-
&
Benjamin vero dedit trecentos argenteos cum quinque

ftolis
nibus divitiis
itinere
optimis
^gypti totidem afinas , triticumin panefque portantes,

:
&
Versio ANTiQU A.
Dimifit autem fratres fiios , abierunt ; 13. 508. </. 1. 1, dixit illis Joleph Nolite irafci in via. UiJ.f. 509. /J. 115. Et afcenderunt de iEgypto,& venertintin *' terram Chanaan ad Jacob patrem fuum. 2.6. Et nunciaverunt illi dicentes Quia Jofeph filius tuus vivit ipfe eft princeps totius terras >Egypti expavit mente , non enira credebat eis.
Vulgata nova.
Amh. I. dejcf. c.
^4-
&
&
14. Dimifit ergo fratres fuos

tibus ait
:
& proficifcen-
Ne
irafcamini in via.
in
15. Qui afcendentes ex yEgypto, venerunt terram Chanaan ad patrem fuum Jacob. 16. Et nunciaverunt
ei
,
dicentes
in
Jofeph
fi-
&
lius
tuus vivit
& ipfe dominatur

,
/Egypti.
Quo
,
audito Jacob
quafi
omni terra de gravi fomeis.
no
evigilans
tamen non credebat

vidifTet plauftra
27
Fide Not,
.
17.
rei.
Illi
econtra referebant
omnem
ordinein
CJimque
18.
& univerfa qua; miadhuc Jofeph

filiu*
ferat, revixit fpiritus ejus,
i8 Magnum mihi eft fi adhuc filius meus Jofeph vivit ibo, vibebo ilium priufquam mo:
& ait
,
Sufficit
,
mihi
fi
&
meus
vivit
vadara
& videbo illura antequaia
riar.
moriar.
NotjE ad Verxionem antiquam.

0)
)
Hoc quoque modo
fuifTe
>
fcriptum
nomen
,
Gefem
\a
,
col.
507.
f.
Vantur home
ftolas
fiol.t ;
&
,
infra
Trecenii aurii
Latinis exemplaribus
quae
Hieronymus
:
nojlroi coditei
^
tit
qjtinqite fiol<t diverji cohris

,
sonfernntJtr. Nobilius vcr-
>
vocat , Laiiiiorum fcilicet codices , quibus ante Hieron. ufs funt Oci-identis Eccleli* unde licet Hieronymus textum fup. referendo, correxerit Grffimi alterutn legendi modum, fcilicet , Gefem , pritulimus , codicum illorum auiftoritate , quorum noftrum eft piimigeniam exliibere fcripturam. In Grjeco etiam conftanter ViQifi. *. i(S. Eadem funt in Grarco , pra;ter hoc , .'; to tmr âfxoi , pro in rlomo Plimnonii : Addkui etiam sxanMtem f As <t>fm J) îfy.-^fix cru'ii , g.ivifiis eft Pharat , ^familia ejus. Similiter apud Ambrof. 1. de Jof. c. i;. col. J07. e. El ga-jifiis eft Phurao , quid Jofeph vttlgata eft vox in dorna agnovijfei fratres ftios , unde tharao. Tf. 17. Ad verbum e Gr. pratter unum ite , pro quo u.-7rf>S-(TC. abite. Addit Hieronym. ibid. Pro vehiculis ,
>
:
quinque
i)
eximias
:
ahi
miitatcrias.
if.
15. Ita Grscce

,
Ka< tm
-rrxlpi
uvtv
aVf-f/,>f
xx'x
tu.
aura
JVehu otti
Similiter
a/foirxq
dm
itiiTay tZi ccyx^xi
Ai-yu-rrTH,
c,
&c.
Et pramittuntur fatri mutiera

,
apud Ambrof. ubi fup. col. 50?, fortant hxc mimira aji-
*c.
14. Similiter in Graco, detrailo nomine Jefiph i tamen Aid. ponitur port i/jm//S'f/jn/fi. Eadem memorar Tertul. 1. de orar. c. 10. p. 182. a. his verbis :7ofeph dimittem fratres fuos ad perdiicenium patrem > {^
if.
in edit,
.'
inqiiit, irafiamirii in -via.

Tf .
1?.
Grxc.
fii ofyit,^^!.
15* Ad verbum e Gracco. z6. Itidem Grsece , nili quodfub finem legitiu- , KJ apud f^tV" tJ S imola 'laxtu'fi" ii 7f =V/s-ei/i' dului' Ambrof. ibid. Vtide {^ de Jacob fcriptum efi : Expavit
&
qtix LXX. 55 Theodolio , to. fopclx , inierpretati funt , jumcnta ^reliqui Iranfttilerunt. In quibuldam libris , rocofKC,
mente
Tt.
&c. ut fup. , 17. Ambrof. addit ibid. Expavit affeUx

gefta cognovit
,
fed poped:
inal.
(pofTi'd ,
tefte
Nobilio.
ut
Eadem
:
narrat Ambrof. l.de
qaim
tantis
:
beneficiis {5
operibus dehnitus
'I-
Jof c. 15. col. J07. tw Jofeph (Phzxao) ,

turn patre
,
e. his verbis
Ei horiatus
invitei
,
eft
fane-
refumpjit fpiritam
dicens
,
quibus relpondent Graeca

dî^!i>-i>
^ mandat impleri eorum farcinas tritico ^

,
f aires fuos
lit
veniant
vc-nt
/w
etvTcv
/ rii indi,ai;
,
'lump, iVs >;>

ry rraipo^
,
x't,ctveufyc= to 'sjviufiia 'laxoiC

,
dvl-jt y.
Vi~
hicula dari.
if.
dens
autem plauftra
,
qtue miferat Jojtph
ut ajpimerent
II.
Gr
Kal
fA-jixtr
dvrw
sTiQi'înfiir
fi'i
4itm
revixit fpiritus Jacob p.uris
eorum.
,
iAit.
If.
18.
fie
Eadem
>
prorfus in Craeco
prscter
hoc
jy
wof.V'
V. li. Sequitur in Gnco :K1 9ram JViuuf <ric(â? roâ5' Tw (Te BsKaÎ^ j^Twx:- T/xttxcciV; vpuev?, k. -rcUii e^>jiae^^ms rwct';. Hsec Ambrof, fig teddit, 1. de Jof, c. 13.
^tk
etiam
in
J'ô^'
profedus videbo, pro ibo invertuntur verba iii 'Iwch^

:
videbo. In
Îjo;
Gr.
,
ac
Mf, Alex,
>
i/is;
'iMitip ?>?,
ut fup.
if,
16,
^li^
. :
: :
, ,
LIBER GENESIS.
Cap.
XLV
I.
117
CAPUT
VULCATA NOVA.
XLVI.
Versio antiqua.
T~|*
p
1. fe
,
Rofeftufque Ifrael cum omnibus qu.r bebat , venit ad Puteum juramenti

ibi viftimis
,
Iia-
elevans
fe Ifr.icl
vcnit nd laircum jun-
&
J^menti, immolavirquc hcftiam Deo

fui Ifaac.
Amhr. I. Tof.t, patris 14.1. I. jOJ.f,

(/(
maaatis
audivit
Deo patris fui Ifaac eumper vil'ionem nodis vocantem

:
& dicentem fibi

3
Jacob, Jacob cui refpondit

:
2. Dixit autem Deus ad Ifiael in vifu node dicens Jacob , Jacob qui dixit Quid eft 5
: :
Ecceadfum.
Ait
:
illi
Deus
Ego fum
,
fortifTimus
in
patris tui
noli timere
defcende
Deus Êgyptum ,
inde
quia in gentem
4.
magnam faciam teibi. Ego defcendam tecum illuc & ego

,
:
adducani te reveitentem
Jofeph quoque ponet
Ego fum Deus patrum 3. Et Dominus ait tuorum noli timere , defcende in yEgyptum in gentem enim magnam \ciam te ibi. A. Ego defcendam tecum in jEgyptum , & ego dcducam te in perpetuum Jofepfi mittet ma:
:
Amtr.iliiJ, JiO,
manus
J
.
fuas fuper oculos tuos.
num
fuper oculos tUOS.
Surrexit autem Jacob a Puteo juramenti
J3.
'5'
7.
tuleruntque
in plaullris
eum tilii cum parvulis & uxoribus fuis qus miferat Pharao ad portandum fe:
ncm
6.
& omnia qui poflederatin terra Chanaan

in
intrarunt in
ejus,
Êgyptum, Jacob,
;
& omne
hf.14. vcnitque
4P/. 104.
7.
iEgyptum cum omni femine fuo
femen
fi-
Aug.<jn.tji. .49. iiiGin.t. 5.414.,
filii
ejus,
&
nepotes,
filia;,
& cunfta
7. filii,
&
filii
filiorum ejus
filix
& filis filiaIfrael, qui

Aug. I. l6.'!ecitl. De! , c. 40. t. 7.
mul progenies.
8.
rum
8.
ejus
cum eo
;Egyptum fimul cum Jacob patre
J.J2.4.
Txcd.
qui ingrefli funt in

I. fuis.
autem nomina filiorum Ifrael , jEgyptum , ipfe cum liberis Priniogenitus Ruben.
funt
Hxc
Ha'c autem nomina filiorum
intraverunt in fuo
A
1. 6. 14.
Nhw.
i5.y. i.Par.
y. I. 3.
9.
Filii
Ruben
Henoch
:
&
Phallu
V U I G AT & Hefron &

& Ahod, &
NOVA.
:
Zara
mortui funt autem Her

filii
:
& Onan
:
in terra
ChaI.
Charrai.
Filii
naan. Natique funt
10. Ex.6.zs. I.Par. Jachin 4.24. I I. t Far. I ;. 6.1. I.Par.

.
Simeon
Levi
:
Janiuel
&
Jsmin
ij.
Filii
Iffachar
& Hamul. Thola & Phua & Job & SeraPhares
Hefron
Far. 7. r.
& Sohar, &

Filii
Saul
filius
Chanaanitidis.
ton.
Gerfon
Filii
Juda
Her
& Caath & Merari. & Onan & Sela & Phares &
genuit in
:
14
Filii
Zabulon Sared
:
& Elon & Jahelel.
VuLGATA NOVA.
Mefopotamia
oranes anirn filiorum
triginta tres.
Versio antiqua.
Lix, quos peperit ipfi Jacob in Aiig.qiixft, I^t. i^. Hi Mefopotamia Syri.^ , &. Din.un filiam ejus om iitC't.t, J.4IJ.<:. nes animx , filii & lllix ejus , triginta tres.
filii
:
z.
5.
4.
zi.
15.
Syria
ejus
Hi filii Li.-E quos cum Dina filia fua
& fiiiarum,
6.
Filii
VuLGATA NOVA.
1
bon
I. Par,
&
1 7.
Haggi Sephion Heri Arodi Areli. Filii Afer Janine Jefua

:
Gad
&
&
:
Suni
&
ECe-
18. hi
filii
Zelphs
quam deditlaban tix

:
fiiiae
&
&
fu
JefTui
& hos genuit Jacob fedecim animas.

Filii
&
&
7.30.
Sara quoque foror eorum.

chiel
Filii
Beria
Hcber
& Beria, & Mel-
19,
Rachel uxoris Jacob
Jofeph
&
Benja-
min.
V u X G A T A NOVA.
Sup. 41.
Versio antiqua.
jEgypti
,
10. Natique funt Jofeph
filii
in terra
io
Fadi funt autem
filii
Manafle , quos ge-
WiroH.
Hi),
t.
ijuuft,
50.48.
J-
Notje a0 Versionem antiqua

V.
5,
J.
J45.
i'.
m.
I.
Grijec.
Tflc
,
primo habet
^.9"=''
'AWfa;
in
iAe
'Iff a>
aVTo;
'Trivia.
at>7?,
&c. ut
Lat.
lex. defunt
V/c;
K^'Tra.v'ja.
ra
ai'x?, uci
,
,
Mf. Afup. apud Am-
At
in
brof. In edit.
Compl.
,
deeft tantiim
'k/o';.
Verbum au,
dictionem ifAmbrof. tamen fuum Icgcndi modum confirmat in\ fra , dicens . Mertto eUv.uitr qui fej}inat ad Chrifinm ; deinde Pri'iis fe elcv.ivit , foflea immclavit , ut videatur legilfe , e'Wca;. "t. z. Grace. Ekte </\.= ' 50; t 'IcpotHA ev i^xfinli th; r[^;i/o; , (Va>K* 'la/.cô , 'Ia)t:J* o j e ErTre' Ti' fV'* i Hie,
tem que lam
x'wa.ftt.^
reddit Nobilius iflo
p-omovctis
addic-
fie
in libris feqq. a Patribus transfcrri
Defcendam tecrim in jEgifitim , C? ego dediiperpetuum : 6c infia loco cit. de Jof. col. yio. b. Jofeph immittet tnanns fuper ocuhs. Auguft. vero Lucur. 186. de Gen. to, 3. col. 337. g. P go de ,cendam tecum in A-gyptum , 'i^ ego afcendere te faciam in fnetn ; additque Jic httbent Grxci , quod Lattnt hahent : Et ego dedftc.ini te in fineni. Hieron. 1, 3. contr. Pelag. 10,4. col. 538. educ.tm tt c. Et ego dej'cendam tecum in Agjptum , inde , ponet Jofeph manus fuas jupcr oculos tttos. AujfV. 1. de promilf. ap, Prolp. part. i. c. 32. col. 114. a. 1
col,
472.
b.
cam
te in
filius tnus Jofeph ponet digitos fuos fuper
oculos
tuos.
tycD
'
Gr.
Kal
e7<j
r.cci a.î(\)iiiu
furot
!i<
Aivi/Tr/c/,
*^*
ron.
I.
j.contr. Pelag. to. 4. col. J 58.

ttoilis :
c.
Dixit autem Deus

,
ad
Ijrael in -jijione
Ega fum Deus
Sec.
de V.
3.
Cocw Cf 15 Tsxti' ut fup.

t. 6. ai/TiT
,
'1010110
iirttiLMl tiii X'^f *S
'"'''"'' -'"^' '
Auguft. veto Locut. 185. de Gen. to. 5. col. 557. g. pollrema iic reddit At ille refpmdit : Omd ej} ? dicens ; additque Ordo eft At tile rejpotidit , dicens : ^tid eft? similiter in Mf. Alex. T/ sV; ; ^sTcop , in edit. Compl. T/
; :
:
Itidem in Grco , nifi quod additur in fine, n'T jemen ejus cum eo , quod omittit Augud.
ejus
tjiy
fi-TTsy
coz/w
Tt".
5. Graec.
so; 'O JVs
?,s'ycay.
7. Gra:c. ponit fj.ci' a.ini\ cum eo , puil fliorum non veto port fili.triim ejus ; catcta quadrant ad verbum. Vide lis Auguft. infra , ubiquxiit, quemododi-
f.
?^sfei
eiylu'
,
'E7W
s'/ni
eo;
tajy
catfilias
TrciTifjir OK* ^li

1,
.poCf .ci/xCmm
Sec.
ut in Lat. Hieron.
gatur hahurffe
uriam It^filias fiiiarum ejus (rim eo , c'limfiUtm etiam 1. 16. de civit. , nempe , Dtn.rm : vid.
5.
trum tiiornm;
contr. Pelag. to. 4. col. 558. c. Ego Jum Deris panoli Itmeie defcendere in jtgypliim ; in gen-
tem emm magnam faciam te shi. Autl. I. de ptLimilf. ap. Profp. part. i. c. 52. col. 115. d. Neiime.js defcendere tn jgypt:tm ; in gentem enim magn.im conp.nttam te illic.
t.. 4. Ruclus liabei
Dei, c. 40. to. 7. col. 451. a, nee non Ambrof. 1. 1. de Jacob , c. 8. to. I. col. 471. b. t. 8. Similiter in Graeco. Vid. feqq. apud Auguft. t. I J. Ita in Grjcco ad verbum, excepto uno , ejus, port fili-e , quod deeft. Vide Auguft. ibid.
Ambiof,
I,
t,
de Jatub
c,
9.
f. 19,
Hc piuno kguutui CisU
'
'tifixn A
f'lii
11
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
:
Cap.
quos genuit
Heliopoleos
XLVI.
VULGATA
ei
:
NOVA.
Putiphare facerdotia
nuit ei concubina Syra, Machir;& Machir ce nuit Galaad tilii autem Hphraim fratris Manane,
Afeneth
Manafl'es
filia
& Ephraim.
Suthalaam,& Thaam
Benjamin
tilii
verb Suthalaam,Edem.
VuLGATA NOVA.
t.Par.7. 6.2.1.
1 1. Filii
: 1
Fide Not.
mx
quatuordecim.
FiliiDan
:
Bela
&
Beclior
&
Asbel
Echi
2 5.
Hufim,
:
& Gera & Naanian & Ophim & Ared:

11. hi
filii
&
Ros
&
Mophlm
:
&
14. FUii Nephdiali

lem.
Jafiel
& Guni & Jefer & Sal-
Rachel quos genuit Jacob
omnes
ani-
VeRSIO ANTIQUA.
Amtr.inTf.
,
VULGATANOVA.
15.
fili^
IlZ.
25.
filix
Hi
:
filii
Bala,
quam
dedit
Laban Rachel
Hi
:
filii
Bals, quam dedit Laban Raclieli

hos genuit Jacob
:
I.
ion.
d,
fux
& peperit hos Jacob animas ieptem.
fuGE
&
omnes animas
feptem.
Hieron.
y^/?.
Meir.t.i.Jî.i.
Omnes ergo animx, qux ingreflx funt Jacob ^gyptiim , & qiix exierunt de temoribus ejus, abfque mulieiibus filiorum Jacob, a2(5.
16. CunftE animi
qui
ingreffk funt
cum
cum
Jacob
illius
,
in
Agyptum
&
egred's funt de femore

,
abfque uxoribus filiorum ejus
fexaginta
lexaginta fex. 27. Ulii autem Jofeph, qui natifunteiin.'Eg}'pto , animx novem. Omnes ergo animx , qux ingreffx ilint cum Jacob in ^'Eg)-ptum, ibptuaginta
nimx
fex.
17.
Filii
terra yEgypti
mus Jacob
autem Jofeph , qui nati funt ei in , anim^ dus. Omnes anims doqua; ingrefl:E funt in vEgyptum , fue-
Deiit,
lo. is-
quinque,
re feptuaginta.
NotjE ad Versionem A D
Jmii/p eV
A N T
QU A
,
M.
fcilicet
filios
v" Ai'7uVTif
t? iTinir i'jIo'AQn/sh
ûyeirvp IIe-
tiu-
infra 't. 27.
apud LXX.
fuilfe
Jofeph
;
nati funt ei in
jEgypto
animas
novem
qui , tunc enim
Hieron. ibid.indicat
au.i,ii
dicens
J.uoh intr.iret in jEgjftum

lit
Fîr/iVm 55 Man.j(J> , antew.jlj /Ht de Ajemth
tiitipharis filii
jEgyfto
reliqua quje
adnexuimus fupra
non jam animae decem 8c oclo , fed decern & novem numerand* clfent , quod faveret Auguftino. Verum practerquam quod ibi apud LXX. non numcrentiu nil! o6to animae pro Jofeph & fiUis ejus , telle ipfo Augufiino , decem pro Ucmamin & novem filiis ejus ; in medio femper manet difnculias , nempe quomodo infra f . 27. numetenmr ex paite Jofeph & filiorum ejus anima: novem, cum fupra non nume.ati fini niii oclo ; ac prsteiea quomode Auguft. eodem loco aperte dicat , Benjamin
filios
tx eodem Hieron. concinunt cum Gr-Eco ad verbum,

nil!
&
quod pio griinit , Gr^c. habec Itexs > peperit ; fubpro Ij Machir , & in inde , MaX'f ^^ ' Mxchir autem
,
pro EJem ; fed in Mf. Alex, legitur '&J --.u. haiic peicopen fupeiadditam fuill'e , HieroSed l^ Hind quod fupr.t rymus ipi'e '.eftaiur ibid, dicens legimits : inAi funt autem filii Manaffe, Sec. additiim rj} : ji qtiitm id quod psftea f #-. l6. 27. ) legimus , qu,tji per antitipMJcnEm f,idum ejfe defcribituy. Keque etiim tllo temftire t quo ingrejpn ejl Jacob Mgyptiim , ejus erant tstatii Efine
E/mu Totam veto

,
&
fhra'im (^ Man.^Jfe
tamen hoc additamentum

Nobiiio
,
ut filios generate potuerint. Habetur in omnibus collatis libiis , tefte
&
:
refertur etiam a Philone.

I.
Idem quoque agno-
vit Auguft.
c. cirni dicat
\6.
de
civit.
Dei
ibi
Comnmmraiur
:
,
;
40. to. 7. col. 451. Machirfiliui MaaaJJe , iie,
c.
undecim repeiiri , cum apud LXX. noa legannu nili decem , numeiaio etiam ipfo Benjamin. Vide infra not. ad if .,27. iV stsz? Ti;7f; t t. 25. Grjcc. OuTei i^clBawz? V 'loioaJS' :tS',ni ; ^;.^xi^='' Hi funt filii BalU qiiatti qas peperit iftos ipji Jacob : onwes anim^z Jcptem. t- 16. Eadem e,\ftant Grice , prater ha;c levia , tQa.: Si , omiies autem., pro omnes ergo ; pauloque poft,
ejus limul
f .'! A'r/i^-Toi'
,
oi
e*^^-3'T;
in
.f-gyptum
qui exierunt
fosjoeph
Maiiajje
,
'(5
fjufdem Maclir fililis

id
eft ,, if!
,
id
eft ,
Galaad nepos
proncpis Joseph
id
eft
al'er jilin! Jojtph
Uialaam
,
quern genuit Ephrxni , ( al. Jutalaam , vel ,
pro /grptiim J5 qux exierunt ; & in fine , -ttxciu a'l 4''X''^ i(,vi'.itTa-:^ , omnes anims , Lxvi. loco anim.! , Lxvi. Ea-
VttaLiam
fiepos
nepos Jofeph
,
(2 fiHus ip/ius
Uialai
idem
dem refert Ambrof inPf 118. to. I. col. ion. d. hoc modo Omnes autem anim.s , qux intravgrunt cam Jacob in
:
Fphr.tm
prpnepos Jojeph
qui nulla modo

,
ejje
potue-
Yunt quando Jacob in /Egjptam venit

fuos
,
'i^
filtoi Jofeph iiefotes
iii-jenit.
qnam nozem annorttm pueroi T/ai,iiii alteram Ephraim filium , cujus meminit Hieron. port LXX. non commemotatum iiiilfe ab Auguftino , maximc cum ipfe ibid, dicat non tantiim nepotes , fed & prouepotes Jofeph inter illos
avos iftorltm
mincres
[g fex.'.gtnta jex. c. Omnes animx
Mirum
forte videbirur
ixxv. numeratos
Jofeph
ri
^
.^
&
quaefl. ijl. in
anipliiis
,
& filios
ejus, non
,
Gen. cul. 41J. g. qu^moclocommevnoia.non

polTet.
qux exierunt de femoribus illtus , prxter tnulieres; Item 1. de Ifaac , c. 2. to. i. col. 3J7. qux dejcenderum in jEgyptum. Auguft. epift. 190. to. 2. col. 705. d. Omnes autem animx y qua introierunt cum Jacob in Êgjptiim , qui exierunt de femorthus ejus. Similiter qusft. 150. in Gen. to. 5. col. 414. g. Exierunt de femoribus ejus animx i & quacft. I J2. col. 41 J. c. Legitur , inquit , fexaginta jex animas intrajfe cnm Jaji.gvptum
,
cob
f.
in
:
Mgyptum
exceptis videlicet
filiis
Jofeph.
Et infra
,
qui numerus
fublato Thaatn
flare
Nun
ait
Cum
feptuaginta jex
hommibus Jacob
;
in .-Eg-fptum
diflimulabimus tamen fupra apud Augufl. lococit. de civit. Dei , lie legi in editt. Ibi eft fjj Bareth filius ip/ius Utaiax
y
,
id
eft
dem
de
it,
nepos
Ephnem , pro ^ flius ipjius XJtalax , EYphrxm fed contra fidem ^FÎs, & LXX. Vinepos
,
eliam ficundiim Hebraicam 'ueritatem , perhihetur intr.ijfe. HeCunclx animx, fych. 1. I. inLevit.c. 2. col. J7. g. legit qux ingiejjx funt cnm Jacob in .igyptiim , J5 egrejji de femoribus ejus
,
ab'que uxoribus filiorum

:
feptuaginta.
,
Addit
infra not.
Tf.
21. zi. 26.27. 'T.cl As 21. Seqiiimr in Grasco

. :
ad iff
Hieron. fupra
Bs'/aM.V"
Qund
excepto Jojeph ^j filiis ejus
J'eraginla
B>.t
jcj
Box^P
j.
^'
A-m?i'
svs/ci-To
<A.;
xii'A
'A/X'? ^ 'P:^^* ^ Ma,w;ti]. 'ApxS^' deinde , Ou-rci vtz\'?axyx .^'H^'^'isics T'iatajo,TaQa: a' ^''X^'i A5xatix7a'. Qusrit hic Auguft. qustl. IJ2. in Gen. to. 5. col. 41 J. g. Q^t'd Jibi t'elit , quod citm Jofeph filii ejus non amplilts quam oclo commeniorentur , ( fup. X'. 20. ) Benjamin -vera i^ ejus filii /imttl tindecim novem omnes , Jicut funt oClo reperiantttr , non decent oUo referantttr in jttmmam. At veto nndecim , jed decern dicendum vel mendofum fuilfc codicem Auguftini
fix^
No?Ba>a , Fm/;*, rn&a/^ /=//-. Tsi*
fex animx , qux egreJJ'x funt de femoribus Jacob , inlroitpautatim runt .-Egyptnm , nulla dubitalio eft. ha enim per flngulos fupp:!iatus numerus afproliat , înHebriis vs-
licminibifs
If.
fX & in
imenitur. 27. Similia Gr^c. habet , prxter feqq. ii -/JT Ani/tn' tec , vel Krtu-ri , in terra ^f-gyp'-i ; pro in Mgypto i fal. ^(âi 4i'X^' c'zK '!paulo port tainen sV-AiVtirTa, omnes animx domi'is Jacob loco omnes ergo animx i ,
&
fine
-Î'Xî
1.
^CAiptmotlaasrTS
to. i. col.
animx Lxxv. Aiic

:
pud Ambrof
tem Jojeph
,
6.
Hexa.
ijo.e.
.,
Tilii
au-
quod
fortalfcillo inter
nomina novem filiorum Benjamin,
decimi cujuldam nomen male iricpferit ; vel potius memoria lapiiim ipfiim Auguflinum, qui non fatis attendetit, non decern ibid, apud LXX. fed novem tantum filios Benjamin elVe annumeratos , qui omnes una cum ipfo Benjamin & Jofeph, nee non feprem. Jofeph filiis , nunierum xviii. conficiiint , non veto numerumxix. ut ait Augulîuus. Noa ptattermittendum tamen id quud legi-
qui ficli funt ei in jfgypto animx novem. Omnes ergo animx , qux intraverunt cum Jacob in .fgyptum , feptuaginta quinque. Item I. de Jofeph , c. 14. col. 5 10. c. De'cendunt in .'ii.gvpttim jeptuagmta quinque animx ; at in
Pf. 43. to. I. col. 871.3. legit -.Omnes animx jeptuagmta , qux dej'cenderiitit in .fy/ptum , non frpluag. quinque. Auin Gen. col. 415. c. ait Filiis Jo^ guft. veto quxft. I
J2.
:
feph annmaeratis , infetti -.jeptuagmta quinq ue animas /#. > qiiil/us Jati/l) iiitravtt in ^gyftuvi. Similiter Jiabet
: .
LIBER.
VuLGATA NOVA.
tS. Mifitautem
nnciaret ei
,
GENESIS.
,
Cap.
XLV
S 1
I.
I
119
Jiierm.
VE
ut
A N T
QU A
Judam
ante fe ad Jofeph
28.
&
occurreret in Geflen.
occurreret mcire.
Judam vero mifit nntc fe ad Jofeph, ut ei ad urbem Heroum in terrain Ka-
uH fp.
VULGATA NOVA.
19. Quel
nilTet
,
cum perve-
it;
30.
Fide Not.
amplexus
5
:
flevit.
:
jundo Joleph curru fuo , afcendit obviam patri fuo ad eundem locum
Tidenfque
o.
Dixitque pater ad Jofeph
Jam
Ixtus moriar
te
quia vidi faciemtuam,
& fuperftitem
rehnquo.
eum
irruit
fuper collum ejus
&
ad
inter
VuLGATA NOVA.
3 1.
Versto antiqua. &

ei
At
ille
locutus
efl:
:
ad
fratres fuos,
mnem domura
patris
patrisfui
ei
:
Phaiaoni , dicamque
Afcendam&nunciabo Fratres niei , & domus

,
Afccndcns nunciabo Pharaoni , dicam mei, domus patris mei, qui erant in terra Chanaan , venerunt ad me
_
3
:
Fratres
&
&
Au^. tmii. i8
' 5.
5j8..>.
mei
qui crant in terra Chanaan
vene-
runt ad
ji.
me;
&
&
funt viri paftores

:
ovium
curamque
arhabent alendorum gregum pecora fua , nienta , omnia qua; habere potuerunt , addu-
&
autem funt paftores, viri enim peco32. riim nutritores erant jumenta , eves , omnia fua adduxerunt.
:
\m
&
&
&
xerunt fecum.
5
J
.
Cumque
vocaverit vos ,
?
:
& dixerit
,
Quod
34...,.
eft
opus veftrum
54. Refpondebitis
tui
,
Viri paftores fumus fervi

in prasfens
abominatio eft enim iEg;)'ptiisommspaf-
^v^.jH^yj.iy^.
Gf.(. j.416..;.
ab infantia noftra ufque

noftri.
&
nos
tor ovium.
& patres
tii
Hac autem
Geflen
:
dicctis
ut habitare
poffitis in terra
quia deteftantur JEgyp-
omnes
paftores ovium.
NotjE ad Versionem
de promiff. apud Profp. part. i. c. jz. col. 1 14. a. Dejcendtt atttem laceb in jEgyptnm cum nnimdhit! lxxv. Idem edam Humerus Lxxv. legicui fupra in capitulis libro Geneleos prsefixis , capir. 75. at in Vulgata , ficut fup. apud Ambrof. in Pf. 40. limpliciier feptti,tginia. Hujus diveditatis rationem alfert Hieron. 1. quxlK Hebr. col. 543. b. c. dicens Hoc autem quod in LXX. legimus : Filii autem Jofeph , qui nati funt ei in jEgypto , animz novem :fiia~ mu! in Hehas pro novem ejfe duas ; Ephraim qiiippe i^ Manajje , anieqttam Jacoh intraret in j$.gyptiim Jed illiid quod mpra legimus ( t io. ) de fllils (quinque ) MaAuft.
1.
:
A N T
Q u a M.
eis
ttim
commemorati funt quippe in
etiam pronepotes Jofeph

:
qui
niillo
modo jam tunc
ejje
,
troitus Jacob in j.gyptnm
potuerunt. Et port plura Inqitando eum in LXXV. anzmabllt
Scriptura commemorat
fed totum illud

ftliiim
eft tit
eft
, on iinus dies , fel unus annus tempus , quandiu I'ixit Jofeph , per quem
nalfe
&
Ephraim,
legimus
(
additiim
"f.
eft
inqulz
quod
pofteci
ejfe
eft
,
25, z/.
faHum
grejjus
de,criifitur.
Neque
,
) qu.tfi tntm tllo
, Ji quidein id per amtcipntiOTiem
Vide etiam quieft. 152. & 17 j. in C0I.4TJ. c. 4ZZ. b. Hue etiam redit qujeflio altera , eaquedifficillinia,quamindicavimus fup. ad i?-. zi. quaque proponiiur ab Auguftino , quaeft. ijz. in Gen. col. 4:15-. g. atm-ê Quid Jibi vein quod , dim Jofeph {^ filii ejus non ampliiis quam oilo commetnorenttty ( fup. T^. 20. J .... poftea Jojeph cum filiis fuis , non animx oiio , /ed
intrarent.
Gen.
to. 3.
no'jem fuijfe dicantur
, ;
cum
otlo
iiiveniantur.
:
Veium
tiif-
tempore
quo in-
ficultatem
non
folvit
tantiim dicit
Hac qua
indtffolubilia
:
],uob tn j-Egyptum
ejus at.ttii erant
Ephraim
videntur
magnam
continent fine dubitatione rationem
fed
ManaJJe
eft
ut filios generare potiiertnl.

,
omnes animas
,
qua
jngrejjji
:
Ex qua mantftftnm Junt ^gjptum de fenwrthus

poftea ittgrejjit
.
Jacob
flinty
fiiijjc
feptuaginta
dum fexaginta jcx
^ rcpererunt in j^gypto tres ammas

;
Jojeph fcilicet
cum
dicobus filiis ejus
Hanc
qut
quts
.
feptuagejimus atttem ipfe fuerit Jacob, rem nc videamtiy adversiim Scnptura attdoritatem lo' etiam LXX. Interpretes in Deiiteronomio tranftttlerunt
in LXX. animabtts ingrejpts /it Jacob in
ad litteram convenire , pracipue in niimeris. Vid. not. fup. ad t. zo. & zi. ir. 28. Ita de Gra;co> verbum e verbo. Aiigurt. quoque Locut. 187. de Gen. to. ;. col. 358. a. leît -.Judam autem mijit ante fe ad Jojeph , lit venire t Jibt obz'iaitt
nejcio utritm pojjtnt citncla
jttxta Ileroum
civitatein
led addit
Nefcio utriim Kerottnt
quod
j^gyptum. Si
,
igitrir
uoft'-x jententtx rpfi agatur
Scriptttram inter fe
fontrariam faciei, Ipji enimLXX. Interpretes
qui bic LXXV,
animas
per -TTf^^/wUy
cum Jojeph
^5 pcfterts
Juis jEgyptum
LXX. tanthm intraf, Je memorarunt, Vid. nor. infra ad cap. 10. Deut. "t. Z2. deinde fie pergit Hieron. Qiiod Ji e contrarie nobis illud cpponitur , quomodo in Ailtbus Apoft, in condone Stcphani dicatur ad poptilum , Septuaginta quinque anitnas ingrejjas ejje jgypliim , facilis exclljalio eft : non enim debiiit jandus Lucas y qui ipjius htftorix Jcriptor eft in gentes Alhiutn A^ poft. volumen emittens , contrarzttm aliqitid fcrtbere adversits
ir.grejfas ejje
dixerunt
in Dettteronomio
nomcn facile in Scripturis reperiatitr. Et quidem in Uebf.io nee urbem hic haberi Heroum , nee terram ELmiejfs , Jei tantummodo Gejen , teflatur Hieronymus. SimiUier Ambrof. 1. de Jof. c. 14. col. J 10. d. hue alludens . dicit Occitrrit illi Judas hunc Jui ventiirus Judaorum popiilui pranuntium mittit, Tf". Z9. Grace. Zsf â? Ae 'la'Cii-p tcc ctf/.ca.'^ci a^-rv* . v/:
&.C.
Unde Ambrof.
1. c.
I.
de Jof.
c.
1.
14. col. Jio. d, ai; .Jo-
jeph occurrit. Similiter Auft.

part.
32. col.
"jtdijfet
1
,
de promilH apud Profp.

illi
14. z.Occtirritque
Jojefbfilius /uus,
quern
7?".
dim
&c. 30. Grate. Kki utrir

te
,
Îrjpx^^
,
st'SJO,^ct;^/iittJ
quajamjiteratgenttbusdivulgata. Et utique mayoris opinionis , illo duntaxat tempore , LXX. Interpretum bahebatur aitctoritas quam Luca. Eandem difficultatem exponii Auguft. I. 16. de civir. Dei , c. 40. to. 7.
.,
earn Scriptttram
rt/y
^''sul
eco'oajcctTo ttf'oQ-'jTro:- cv
&c. Aucl.
I.
aVo rv de promilT
ubi fup. Video

t'. T^.
.,
col.
4 J I. a. feqq. tumjtmul cum ipfo

numerato
ipjo
his verbis
Ingrejji rejeruntur in
Mgyp,
ves
fin , amodo libenter moriar. leguntur Grace. 32. Similia Grscum habet , prater urum loco oves. Obfervat Augufl, ibid. ve,ba
51,
Eadem
îxi,ioifta
,
Viri
Jacob, feptuaginta quinque homines

filiis
,
an~
enim pecorum nutritores erant

fe ex perfona J'ua
;
a Scriptore interpolita fuii-
cum
futs
in quo tiujnero
,
dux
tantiitn
vid. qusft. 161. in
Cen. apud eun-
feminx commemorantttr
tigenter con/iderata
ttnafilia
neptis altera :Jed res dt-
dem
to. 3. col.
418. b,
in progenic Jacob
die vel
non indicat quod tanttis numertts fuerit anns , quo ingrejjus eft in igjp-
t. 34, Iddem Graece.
I20
LIBER GENESIS.
Cap.
XLVII.
CAPUT
XLVII.
conflituit
j. 5 .
VUIGATA NOVA.
T A
1
.
NgrelTus ergo Jofeph nunciavit Pharaoni, diarfratres , oves eoruin cens Pater meus
:
coram rege:
interrotjavit uiLciiujjavii.
:
&
&
juus uic quos ille
menta,
& cuniita qux pofl'ident venerunt Chanaan & ecce conliftunt in terra GelTen.
:
de terra
Refponderunt
nos
Paftores
Quid habctis operls ? ovium fumus fervi tui, 6c

.
&
patres noftri.
E.Ktremos quoque fratrum fuorum quinque viros
Versio antiqua.
Aug.quxfi. 160. snGen.l. 3.417.1/.
Jbid.quxji, 1^4.
41(5.
f.
Vu1G
4.
a T a
nova.
in terra
nonfunt enim pafcua pecoribus puerorum tiiorum , invaluit enim fames in terra Clianaan Vei'.erunt autem in.Cg)'ptiim ad Jofeph Jacob , &
A
filii
5
Ad peregrinandum
tua venlmus
quoniam non eft
lierba gregibus
fervorum tuorura,
:
ingravefcente fame in terra Chanaan
petimufquc
ejus,
& audivit Plwao rex iEg)'pti.

:
ut elTe nos jubeas iervostuosin terra Gefl'en.
Et ait Pliarao ad Jofeph , dicens

te.
:
Pater tuus
f.
Dixit itaque rex ad Jofeph: Pater tuus
&
& fratres tui venerunt ad

6.
fratres tui
venerunt ad
te.
Ecce terra I^^'^^^ -inte te eft in terra optima
6.
Terra i^gypti
in
confpeftu tuo
eft
in op.-
coiloca patrem
tuum &. firatres tuos.
timo loco fac eos habitare,

Geflen.
&
trade
eis
terram
Quod
fi
nofti in eis effe viros induftrios ,
conftitue illos magiftros

7.
pecorum meorum.
ad
Poft
,
hic
introduxit Jofeph patrem fuum
Regem
cens
illi
&
ftatuit
eura
coram eo
qui benedi-
Aag.tcmt.lZ^.
J38.A.
S.
Dixit
vitse
autem Pharao ad Jacob

:
Quot anm
8.
&
interrogatus ab eo:
>
:
Quot
funt dies an-
Amir,
ic
htna
nurtii^c. z. ?9i.'Aug. Lccui. 190.
358.*.
Aug.quxjt.
I
rui ? dierum Dies annoriirn vitx mex, 9. ht Jacob di>dt quos habeo , centum triginta pufilli & mili Hierunt dies annorum vitx mex , non per\enerunt in dies annorum \itx patrum meorum quos dies
:
norum vits fax

9.
Refpondit
triginta
Dies peregrinationis mese cenfunt

,
tum
annorum
parvi
&
mali
&
non pervenerunt ufque ad

quibus peregrinati funt.
dies
patrum meorum
Jo.
in Gin. 417. I-
vixerunt.
10. Et benedifto rege, egreflfus
II
eft foras.'
Idem
417*
quxjl.
157.
Et dedit
eis
in terra
Rameliem ,
pofleftionem in terra optima Iicut prxcepit Pharao.
fratribus fuis dedit Jofeph vero patri poIfefTionem in ^Cgypto in optimo terra loco , Ramefl'es, ut pra;ceperat Pharao.
1 1.
&
Idtm qagfl 417.

<
j8.
IJemLocitt. 191.
191.558.
c.
Et metiebatur triticum patri fuo Jofeph 1 1. triticum fecundum corpus. defecit invaluerat autem fames valde , 13 terra iEg)pti
fui
&
Et alebat eos , omnemque domum patri prabens cibaria fmgulis. opIn toto enim orbe panis deerat , 1 5 Chaprefferat fames terram , maxim^ iEgypti
I i.
,
.
& &
naan.
Jd'mquttfi. JJJ,
14
&
intulit
Jofeph
omnem
pecuniam in
14.
quibus
omnem pecuniam
,
congregavit
417.
c.
domum Fharaonis.
pro venditione
rium
regis.
fruraeiui
&
intulit earn in
aaa-

if. 4. Grace,
ab
his
incipit: Err.-ti'/!
tS
ûpa-J-
Xltt-
que
legit
fc enim
:
habent Grxci
vitx
quod talini halenl

1.
ngt
vet
f.
Jnceltre 7 rnxui,. Dixtruiil aiittm Phitraom: Fratres Jojeph Pbaill terra venimiii. Auguft. limpUciter emm ratni dixerant. Grrc. fie pergit r.v idf ki y.m , non
fmf't
f'l-T?
habeo.
Et vero iple Ambrof.
4.
Hex.
to. I, col.
72.
Omnes
cii.
ilies
mort.
inquit
qrtos hates.
mex , quos ago , uti fup. de bono Ad voccm autem ptifilli-, obfervat AuelFe
eji
pnfltts
tu Lat. nili
loco non funt er.tm pafctta ; reliqua ut in texquod plura interponuntur in Graco, qux li-
guft. loco
,
de Locut. poiiram
1.
pro paucis. Hoc enim
J.icob ex ccmp.iratione dixit
vitx
majorum Jumtm.
,
lentio premie Auguft. Inedit.Comp'.integraiftapericope, venerunt autem in jE^rptum , &c. deeft. Vid. Augufl.
Similiter
Ambrof.
i.
Hex.
col. II. d. legit
pufilli
not.
ad *. feq, ItiJemGra;ce:inedd. tamenAld.&Compl. omittuntur hstc Kx\ ehi i>xfa.Ji -^f':; 'Ii3:"p, m-/co> ,Ei ait I hat.
y.
;
rao ad Jojeph
Obfervac etiam Auguft. ibid. Hanc , duens. repedtionem now prxtermijfx rei , ad quamUpe objCtiri per recapitulationem reditiir , hk omnino aperiam eire. .lim enim , inquit , dixerat Scriptma , quoniado icnerint ad
lib. vero 4. col. 72. f. bievcs tS maligni , mail. Hieron. in Ecdeliaft. cit. de bono mort. minimi in Ifai 26. mali dies met; to. 2. col. 7^1. c. Parvi peffimi dies mei : fimilitet to. 5. col. 22 J. f. Parvi funt in Jer. I. to. 5. col. 551. b. adjundis his , quibus egt
mall
lib.
&
g ^
&
peregrinor. S. Pacian. epift. 5. col. 512. d.
Annivitxme*
Pharaonem
aadierit
lexer et
;
dixit
quid eis dtxerit , -vet ab eis fratres Jc,eph , Jed hoc nunc 'jeliltabinittn repeiivit ^ ut mde connarrationem ab his verbis , quil fell Jofeph I harao quorum omnium in codicihus Crucis , qui a diligen,
GrsEco confonant ad verbum, excepto tamen ultimo vfrKMt , cujus loco Grxc. habet, TrafaVvmr, ut diximus fupra. Auguft. bene vertitibid. inccluerunt ; fed quiaproximi addit, in Latinis
duriif.mi
;
reliqua
qux ex Auguftino
codd. fcriptum
dam duximus Grscs
tioribus confcript: funt
gnifcant ea qux in Hebrao non

inveniuntitr
;
quxdam obelijcos haber.t , fj Jimvemuntur , J5 in LXX.

,
hanc ledionem pta:ferenNon enim , inquit , Jacob hie aliud voluit intilhgi , quim id quod Latini codices habent , vixerunt, ac per hoc fgnificavit banc v.tam inelfe
,
vixerunt
,
incoluerunt.
quxdam
,
afterifcos
quibus ea Jigiiijicantur
colatnm
ejje
piper terr.im.
qui
h.ibtnt
Uebrxi
nee habent
LXX.
iMiWv
f.
5f-.
Sic eriatn in Grscco , nili excipias verbum , icotpro coiloca , ad verbum , ccmmorari fac , vel hatiiare fac. Vid. Auguft. (up.
t. 6.
,
*. II. Sic in Gr^co eft, practer vocem , Knmt/T'W . pro qua , 'Pa^KM , Graccum etiam -ôR ptfftjf.onem , addit , it y AnvtsTui , m terra /I-gypto , quod omittit Au-
3. 9.
Ad verbum
:
Grxco.
,
Cunfla concinunt cum Cratco
nifi
quod
ibi
Dequaeft. Hebr. to. 2. col. 544. a. legit fuft. Hieron. tt eis ut pojjiderent j.gypti optim.im terram tn RameJJi. Vid, Auguft. ubi fup. feqq. apud Hieron.
:
&
ipfo initio legitur Ki fiVf 'Ix'.-JC rS tifaa , Et dixit Jacob Ibaraani , loco , ?^ Jacob dixit , pauloque poft , xath , anni , poft f o.xir, incolo , pro habeo , repetiia voce , t
If.
12.
Eadem
efl ,
corpus, id
leguntur Graecc. Hoc autem , /fc.iiH> ex Auguft. ibid, fecundum numerum corî/ioi
perum
f)-.
feu
numtrum hcminum.
tfiS^fx- i'ifK-yt
hanc
triginta,
&
in fine I'zxtuiv.a.i
incoluerunt
pro
vixerunt. Auguft. quiifft. 156. in Gen. to. 5. col. 416. g. Cmiliter habet : Dies annuTUm vita ma, quts incilt , addit-
'Ei.%vM -/if &c. ut in Lat. t. 14. Ill P''"S iu Grsco

15. Grace.
As
S.vt\'-i[s l^s 'l:ijp
Ta/
LIBER GENESIS.
VUXGATANOVA.
15. Ciimque defecifTet cmptonbus prctium , emtcunaa^gyptiisaclJoH'i)h, tlicens Da noquare morimur coram to , dciicicntc bis panes
:
Cap.
XLVII.
121
/"7.
532.
</.
VhrsIOANTIQUA.
vencnint aiircm omncs iEgj'ptii ad Jo15 feph, cUcentes Da nobis p.incs
:
/.(.
155.
pccimia
ifi.
Qiiituis ille lelpondit

,
veftra
&
dabo vobis pro
eis
cibos,
Adducite pecora ii pretium
16.
vedf:!,
(i
IJrmjiiafl. iCo. Dixit ailtem iUis Jofeph AdducitC pe'"01'a dabo vobis panes pio pecoiibiis \cflris, 4'7' ''
:
&
noi) habetis.
defecit
argentum.
VULGATA NOVA.
17. Quce cumaddiixifTent
equis,
,
dediteis alimentapro
:
eamPharaoni,
ii. 6c cundos populos ejus
,
&ovibus,
&
bobus,
& alinis
luftcntavitque
3 noviffimis terminis
ejus
eos iUo anno pro commutatione pecoruni. 18. Veneruntquoqueanno lecundo, i*cdixerunt
^gypti ufque ad extremoi lines
Vulgata nova.
'' P^ter terram fa-
Versio antiqua,
tra-
Noncelabiniusdoiiunum nollrum qiiud deficiente pecunia, pecora bmul defecerunt nee clam te eft, qn^dabrquecorpor.bus& terra mhilhaDeamus.
ei
: :
cerdotnm , qua: 4 rege

'^'^'^
9.
Cur erô moricmur

:
te v.dente
& nos & terra

,
noftra tui ernûs
erne nos in fervitwem regiam
&
^^['^^-^ ^ 'ârm
pra-be femina
f
,-
ne pereunte cultore redigatur terra
in
lolitudmeni.
i-.
1-
Versio antiq.ua.
20
J
,',''
Vulgata nova.
zo. Emit igltur Jofeph
"OH poliedlt Jofeph... 'l";''"^ ex horreis .dc.rco non funt compulf, P"bi;^'S prxbebantur vendere poilelliones fuas. ,{ t r u j r i j. Uixit ergojolepn ad populos tn utcernitis , g, y^j 8^ tg,.,.3ni veftrani Pharao poflidet accipite fef^^''^' ^'^
=
&
2Z prxter tClTam ftcerdorum tantum ,
7^,m 7,,,. ,py,

,53...
&
&
fuas
faila eft
mina ,
&
ferite
agros
pofTitis.
terra
Pharaoni,
omnem
terram jEgypti,
Subjecitque
14. utfruges habere
j,g,/_
feflTiones
vendentibus fmguHs pof-
dabitis: quatuorreliquas permitto vobis
Quintam partem regi inlementem ,
prs magnitudine
famis.
Vulgata nova.
Salus noiTrra in manu i5. Qui refponderunt tua eft refpiciat nos tantum dominus nofter
:
:
& in cibum familiis ix libens vellris. Versio antiqua.

:
&
dixerunt Sanafti nos , invenimUS era<; tiam in conlpedlu domini noUri

26. Et pofuit illis Jofeph in prxccptlim ufque in hodierniim diem in terra ^gypti , Lit prxuent qilintas Pharaoni
JImir.
t.
I.
1. off.
2. 83. d.
Iiti ferviemus regi.
16. Exeotemporeufqueinpr^fentemdiem,
in univerfa terra .4igypti,regibus quinta pars fol-
j4(.^.
'.
Io(/. ijfi,
f.
5.
538.
vitur,
& faftum eft quafi in legem,

,
abfque terra
facerdotali, qua: libera ab hac conditione fuit.
17. Habitavit ergo Ifrael initgypto, ideft,

in terra Geflen
& pofledit earn

niinis.
auCtufque
eft ,
& multiplicatus
iS. Et vixit
tique funt
in
ea decern
& feptem annisrfac,
28
ejus
zc)
&
fuerunt dies Jacob
amiorum
Vitae
3
liimlticui.xg6,
jg./l
omnes
dies vits illius
centum quadracerneret
ginta feptem annorum.

II).
Cumque appropinquare
:
diem
Si inveni gratiam in confpeftu tUO
fllb-
IJem juap, i6l<
mortis fuas, vocavitfiliumfuum Jofeph,
,_
^
& dixit
jicc
"
ad eum Siinvenigratiam inconfpedutuo, pone manum tuam fub feniore meo iS. fades nuhi mifericordiam vericatem , ut non fepelias me in yEgypto
:
me
fub femcre mifericordiam veritatcm
manum tuam
mco
&.facies in 4'7'^
&
&
50. fed
feras
dormiam cum
patribus meis',
&
au-
50
Fide Not. ad
jj'.
io,
me de terra
hac, condafque
in fepulcro
:
mafa-
jorura meoi-um. Cui refpondic Jofeph
Ego
ciam quod
julfifti.
NoT^ ad Versionem ANTIQUAM.

Sec. quibus refi>} Ai'yria'iv , poiidentiftaAmbrolii , 1. 1. office. 16. co. 1. col. 89. c. hnqt:e jniimtm omnium cciicervAzil feciitims : fubindc uc
TO if'ivfm TO
Wft!^h
MtlctiTncii-n
ita
fcriptum
eft
centum qnadragintn ftpum ann:.^nix5Cn3.Ta -/ A'-yi/V/fj AtxasT''E'mtfy.i 'laxaC

; t'.
fup.
apud
Aiiguft. nili
quod loco peciiniam
legiiiur
to
7i sVii , Vixit Jncoi in te>i.% Jipf to decern (5 Jrptem amiss, Item apud Ambrof. 1. 2. de Jacob , c. 10. col. 471. c.
ExiiBa tempore decern ij fep!etn annarum. Et apud Ausjuft. qusft. 47. in Exod. to. 5. col. 456. c. fie Inn.iiit Luoh iit jf.g)piiim ci:m rjjet annoriim centum trigint,] i qui ar.ni I Jo. juntli cum aliis 17. quos vixit Jacob iEgypto , nume:
dftvpim t argeiiinm. "t. ly. Ad verbum e Giaeco. Tf. 16. Eadem funt in Gracco
nfferte
,
'
prseter
unum
,
(fips%
pro ar/^Kf/tf
in fine etiam additur
gentum; fed
If.
in edit. Aid.
deed
vftu).
ad .irI'lui^f Vide Ambrof. 1. 2.
rum
praefttum reddunt aiinorum toiius

legiintur in Gracco
,
vitae iplius,
n-
offic. c, 16. col,
89. b.
turn quAdr.tg:nia feptem.
dens
't.
20. Sic efl in Grxco. Ambrof. 1. 2. offic. hue alludicit Ad puft; emiim jimi terr.iruni regi adijiii/ivit.
:
t- 29. Hjcc ptimo

v/îpxi
i,
'H-Jiaar /s ai
22. Ita Gr.cc. habet

pojjedit
:
nili
quod addit tikTw
iftam
lamen diilio ilia ab aliquot codd. telle Nobilio. Vid. Ambrof. 1.2, offic. col. 89. d. e. #. 2 J. Grac. Kai fra-a;-* 2;(^wxa:s itûa; tC'foftii yi.&c. uc fup. Et Jixer.'int ; Salvufti nos , &c. f.r e'fa>7i' T?, unde Ambrof. infra ait Hoc ita fuilfe gr.iiiim ommhus ut non vendttionemfiii juris , Jed redempimnem filntis piiverbo
abeft
, :
du-n 'IciCyp, pro quibus Auguft. habet Mmiiirtu Jacob flto fuo Jofepb dicit ; reliqua concordant inter fe , nifi quod pro con^peilu mo , jnhiice , Grsrc. habet , H't/o cîJtc^-e;, coram te , fiippone. Denique port veritaiemy Gta;c. addit t* ;ii ,5 Orl' " A-TuVtw , ut ncn jepelias me in /Egypto ; quo fpeftant Ambrolii ilia , 1. 2. de Jacob,
'l:fam t>
ctwa^-ot; eT?
j tVa'sof to/
t'lo
iVs)'
xoto
";
tarent.
/1;
f. 16. Similia Grsc. habet , prster hoe , ew; t; uftiTt/7n; , tique in diem banc y loco in badiernum diem.
I.
Eadem memoiat Ambrol.

cens
:
2. uffic. c. i5. col.
89. e. di-
t-
Quintam porttaimii cotlaiienis jiattiit , &c. I'i. Similiter in Gtsco , additis his hifjh TisQxfH'
:
per generationit c. 8.C0I. 471. b. Vocavi: Jofeph filntm , jux fittttrtim hxredem confhinxtt rum , ne in .gYpto fepeli-. retur : acceptaque fide , &c. Simili;er habet Auguft. ubi fup. c^xxtu^ Quid Jihi veht atantc x-tro t.ur. Jellicita cor~ pons commendatio , 11 0 in .tg'pio ipfh.retur , fed in terra Chanaan juxta patres fiios ? Que ultima Gnc. ita eji:
ptimit
t. JO.)
'Amb
H"nr.^Ccf^<^l /ttTx
tm
â'f'fx) /<t.,.,
Tom.
I.
i , :
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
Ilieie. q, Hch'i
Cap.
31. Et
jurante
tuli
,
XLVIII.
VuLGATA NOVA.
ille
:
*, 1. J44. *. /n
Jura milii. Et juravit ei , ravit fuper caput virgi fux.

5 T
.
Et
dixit ei
& ado-
Jura ergo
inquit
,
mjhi.
Quo
adoravit Ifrael
Deum
converfus ad lec-
Aug. qiLtji. ifil. Gtn. t, J. eil,

K.
caput.
418. d.
ii-im
It. /il
I'r
NoTê AD
T
ri/po oajISv
fepeiies
fiuit in
,
Versionem
:
A N T
,
.
Q U A M.
eis ,
&c. Scd itormiam cumfaer-rs
difpares fiint
Iribus meis
^
,
51.
Eadem
pro
me in jepulcro eoritm. Grxco , exccptis his

,
ccntemuitntuY
Ae,
-ry^
vis
dixtt atttrm
dixit ei
&
:
unam
,
qui ifl.i no'jerunt in codicihiis , ncn entm ad inagnam dtj'creltonent , quamplus hlteram habere pojjet , ji ejjit , (ux , ut
1$
I'titent
:
ah
'Xc^ anA CGji
to axfiv
>
non
ejfet ajjl^
fo^Jbtiiiri-t Ijraei jttper
fummum
virgx ejus
ôR. atiora~
JJra'cl
qnxyititr
vit. Hieron. locolup. cic. legit f .jdoravit fiimmitatem "virgx ejus. Sed addit r in hoc
:
tomra
jenetn
filet
,
Deinde ilc pergit Per hocmeritQ 3 fed sotf/?. quid Jit quod diclum ejl : nam facile intetltgeraur qui virgam ferebat eo more , quo ilia xtas bacutum
ioco
i]uid^m
ut je incltnaiit ad
Deum adorandum
fu.t
,
id tttique fe~
,
fû^T.% Jimnl.\nt aJurajJe J.xcob jummit.uem Jceptri Jojeph quod v;delicet hunorans filinm , puiiji.ttem ejus adar-izcr:!
cijji Jiiper
eacumen virgx
quamjic ferebat
efl
,
ul fl:per
:
earn caput incltnando adoraret
Deum. Quid
id
eft
, ,
ergo
adoraf,-
ehm
Ifraei
in Hebrxo niulto alitir leg,uur
: ,
Et adoravit
pppqitain
et
itiquit ,
vit (iiper
eacumen
earn
virgie ejus
flii Jui Jojeph ?

ittr.ib.u
,
ad caput
lecluli
quod
jcilicet
jnraverat
An forte
lius ?
tulerat ab eo
virgam
,
quando
ei
idem
jilins
adoravertt
Deum
contra
c.tptti
hilnit Jui.
dilferit
:
dem
fenteniia Auguft.
quxd. 161.
ita
eajihiod ha-
De
^ dum
, :
tenet
ppft
verba jttraiitis
ncndum iUi
rcddita
mox adoravit Deum
Ouamvis
in }IebiiXo facil'
hent Latini codices : Et adoravit fupcr caput virgf ejus fwnnniU codices emendatiiis h.ihent : adoravit iuper caput virgs fux , vel , in capite virgs fuat , five in cacumine vel t (uper cacumcn, FaUitcoseniniz'erbuniGracum qitod
.,
lima hujus
perhihent
qujiftionis abjolntio ejfe dicatur , ubi fcrtprum Et adoravit Ifrael ad caput lecH , in quo ntiqf.c
jenex jaccbat
nee idea
tamen quod LXX. inierpretatijtint
nullum
vel levem fenfum habere
pulandum
eft.
tijdem
litteris
fcribitur ,Jiz:e ejus
Jive (us
fed accentus
CAPUT
Versio antiqua.
'Aug. lodii. 158.
I....,
XLVIII.
Vulgata nova.
E-
nunciatiim
eft
Jofeph, qda pater tuns tiir-
J58./.
>.
(.
5-
batiir
&
tiilit
duos tilios leciim , ManaiTen
&
Hieron. q. Uehr.
I. J44. b,
phraim
z.....
H
ptis
xit.
z
.
Is ita tranfadiris
nunciatum
:
eft
Jofeph
quud Kgrotaret pater fuus qui , afi'umduobus filiis Ma:iafle Ephraim , ire perre-
&
Et confortams
Ifrael fedit fuper leflulum.
Di&imque eft feni Ecce

:
filius
tuus Jofeph
Qui confortatus fedit in leftulo. Et ingreflb ad fe ait Deus omnipotens ap5 paruit mihi in Luza, quaj eft in terra Chanaan
te.
.
:
venit ad
Sup. i8i
benedixitque mihi
'Aug.qusJI. iSj.
faciam
te in
congregationes gentium.
if .
& ait
Ego te augebo
& multip'.icabo &

,
;
fnGf.. 3.418.5.
faciam te
in turbas
populorum
daboque
,
tibi ter-
ram banc ,
Idem
quijl, 1645'
& fetnini tuo poftte

,
in poDeffioneni
fempiternam.
Nunc ergo filii

,
:
tui
duo ,
terra ^!g}'pti
priufquam ad
te
qui fafti fiuit tibi in Venirem in .g\'p-
Duo ergo tilii tui
qiii
nati funt tibi in terra

,
Slip.
4%,
Ephrêm & Manalfe, tanquam Simeon erunt mihi. 6. Natos autem li genuerispoftea, tibierunr, in nomine fratrum fuorum appellabuntur in forturn, mei funt
^gypti antequam hue venirem ad te mei erunt Ephraim ScManafles, ficut Ruben & Sinieon reputabuntur mihi.
C.
JO.
Ruben
&:
7.29.
fratrum fuorum vocabuntur in
Reliquos autem quos genueris poft eos , tui
erunt,
& nomine
tibus eorrun.
pofTefliorubus fuis.
NoTffi
V.
,
ron. infra legit lyfcHt
if.
M.
fj?
eft
I. Ita Auguft. ibid. Quod fcriptum eft : Nunciatum quia pater tuus lurbatur aliqui codices habent , vealiud alii , Jicnt interpret.iri xatur i aliqni , acftuatur ; Latini potucrunt qtiod Grxce fcriptum eft , iy:i-yj\s7Tai' turn addit: Ideo autem , turbacur , accommedatiiis dicividetur , quia hoc did jolet de iis qui affliiiatiene corporis , niorte propinquante , jaiiantur : ex hoc etiam tttrba 0';^^;; dicitur , &c. Eadem Hieron. loco cit. lie reddit : Et nunciatum eft
:
Ruhen
Simeon erunt mihi.
apud
6. N.UOS autem Ji genueris poftea , tibi erunt : Auguft. leguniur intra parenthcllm; ait enim
,
Hxt
Au-
guft. ibid. Faltit legentes aliquando
ut exiftiment ita dic-
tum
eos
neminibus , tanquam Ji alios genuijfet Jofeph , iftorum Jacob appellari prsciperet , quod non ita eft. Verborum tanquippe ordo contexiiur : Nunc ergo filii tui duo
ex ipfo adnexuimus fupra In Grxco veto loco , tulit duos filios jeciim , fcriptum legitur , j. imyaZm t>; Sun vAq Vt , tIv , &c. 12 afpimens duos filios Juos , abfque , J'ecum. In Mf. tamen Alex, utrumque eft , avii ftsT'a.n, Kcti ir.%,ijQx!; 'Upctm , fv.xîci, Jf-. z. Gr. limiliter tisi TM/ )t.Mym f unde Hieron. fup. addit '.Caufam curLXX. htterpretes idem verbum aliter atque aliter ediderint , nej'^cio : hoc unum nudailer dico qu^d ipfum verbum , Meta , quod in Lechilum , tranftulentnt ,Jupra ( c. 47. 7^. 51.) virgam , potiits quhn leclulum , nominaverunt. Ambrof. quoque , 1. I. de Jacob , c. 9. col. 472. b. alludens , ait ille de,
Jojeph: Ecce pater tuus agrotat

:
cum
reliquis qua:
& Simeon erunt mihi ; in nomine fratrum fuorum appellabuntur in fortibus eorum ; hoc eft , Jimul ut Jimul vocentur hxreditatem capient cum fiatribus fuis
quam Ruben
,
filii IJhiel
liis
lllud autem interpojitum

,
eft ,
quod de
aliis
fi-
Jojeph
,
milia
Tx Ai
finajcerentur, dixit. In Grjeco normulla diflinee eadem eft interpunclio : i;a nempe legitur : inycicc , a îr yeryvni /KExi thhIcc , sQiiiflcu =Vi t
orcLtdTi rSr iSsfipSy iv'aiy kmi ii'QcyTX: sir] rclg h.iltcit xwfc.;. i.e. Nati autem , quofcunque genueris poftea , erunt in nomine fratrum fuorum : vocabuntur in Jortibus illorlim. Oxon. nee non in editt. Aid. In Mfs. tamen Alex.
&
&
Compl. fcriptum eft ut fup. i iC.oy',a: , deinde i-i rSy &c. & apud Auguft. rurfum 1. 2. de conf. Evang. to.
3!
fatigatis
corporis viribus
,
in le3o
tanquam in fepulcro
col.
28.
f.
'Satos
autem
f genueris pojiea
tiht
erunt.
(orpus relinqiiens
Tt^.
adj'urrexit in Je,
Similirer
f.
guft.
milTis
4. Itidem Grzcc. J. Nil Grco fimilius.

1.
Eadem quoque
,
refert
Au-
z. de conf.
:
Evang.
to. 5. part. z. col.
tantiim his
1 terra y^gjpti
&
in
militer Hieron.
'cce
quaift.
Hebr.
to. 2. col.
z8. f. o.Egyptum. SiJ44. c. Et nunc
J4y. a. mine fr-tuum Juorttm vocabuntur in hxreditatem juam. Id Simeon dux tribus erunt , eft , inquit , Jicut Ruben ex fuis vocabulis appellabuntur : fic Ephraim 2? ManaJJi
apud Hieron. qua:ft. Hebr. to. 2. col. J44. c. Ouos autem gennaveris poft hxc , tui erunt : in no-
dux
duo filii tui , qui nati /unt tibi in terra JEgtpli , anteqiiam venirem ad te in /Egypto , mti funt Ephraim Ij Maajje : qtiaji Ruben qnaji Simeon erunt mihi. In Mfs. etiam Ale. Cotton, legitur , Ki ui Xuneur. At Hie-
&
, tribus erunt , reditabunt repromiJEmis te'ram Jicut C5 /' '""' Reliqui mortem meam genueris , oftenautem , ait , filii quos poft deiis neidum lilo tcwpoi e prmrealos , tui erunt.
d.iofque popnlos frocreabunt
f5 Jic hx-
LIBER GENESIS.
VULRATA NOVA.
S:ip.
Cap.
XL VIII.
eft
123
flOr.
'
Versio antioua.
7.
Jp.
enim, quando vcniel>nm de Mefopo5? tamia , moitua eft Rachel in terra Chanaan in ipingiedielb itinere, eratque vernum tempus bar Ephratara,& fepein earn juxtaviam Ephratx, qua; alio nomine appellatur Bethlehem.
7.
'Ntihl
. :
Ego autem dim vcnircm de Mefoporamia

,
&
mater tua Kaclid in terra Chanaan in via Hippodromi , ut venirem Ephratha

Syria-
mortiia
J 58. h.
V
8.
u L G AT A
eum
:
NOVA.
:
Videns autem
ifti?
filios
ejus, dixit ad
Qui
peftu tuo
II.
infuper oftendit milii Deus femen tuum.

tulilfet
funt
9.
Cumque
eos Jofeph d? gremio patiisj
Relpondit
Filii
mei funt, quos donavit mihi

,
adoravit pronus
in
terram.
Deus in hoc loco. Adduc nedicam illis. 10. Oculi enim Ifiael
caligabant pra; nimia feneftute
,
inquit
eos ad
me
ut be-
10 dc Not.
15
14. Vi-
&
clare videre
non poterat. Applicitoique ad fe deofculatus , & circumplexus eos Non fum fiaudatus af1 1 dixit ad filium fuum
.
:
15. Et pofuitEphraim ad dexteram fuam, id eft ad finiftram Ifrael Manaflen vero in llniftra fua , ad dexteram fcilicet patris, applicuitque ambos ad eum. Qui extendens manum dexreram , pofuit fuper 1 4. caput Ephraim minoris fratris liniftram auteni fuper caput Manalfe qui major natu erat, commutans ma:
:
nus.
VuLGATA NOVA.
IhW.
ji. 21.
1
Versto antiquA.
,
5.
Benedixitque Jacob
in cujus
filiis
Jofeph
& ait
me ab
:
Deus qui pafcitme a juventute mea

:
uf-
I'lovnt. ie Xrin.
fi
Deus,
confpeftu ambulaverunt patres
que in hunc diem
1049.
c.
mej Abraham
&
Ifaac, Deus qui pafcit
adolefcentia raea ufque in pr.Efentem diem

Sp. 51, 29. 52. benedicat pucris
2.
16. Angelas, qui eruitme de cunftis malis

iftis
:
6.
& invocetur fuper eos
no-
lis
Ana;elus, qui libera\'it me ex omnibus mabenedicat pueros hos cc invocabitur in his

:
Aug. locut. 199.
men meum, nomina quoque patnim meorum AMatt.
nomen meiim,
&
nomenpatriim meorum
H^-i-
braham
17.
& Ifaac & crefcant in multitudinem fu,
i8. 10.
per terram.
Videns autem Jofeph quod pofuilTet padexteram manum fuper caput Ephraim , apprehenfam manum patris graviter accepit
ter fuus
:
7.
Ubi autem viditJofeph quoniam fuperpofuit

fuiis
Cjtpr.Tepim.i,
*2i.i'.
pater
patris
manum dexteram
:
luper caput I tfraim,
&
grave iUi vilum eft

iiii ,
& apprebendit Joieph manum

:
levare conatus
eft
de capite Ephraim
& trans-
auferre earn a capite Effraim , ad caput
ferre fuper caput Manafte.

1
Manalie.
:
8.
:
Dixitque ad pattern
quia hie
eft
Non
,
ita
convenit,
pater
priraogcnitus
ejus.
pone dexteram
tuam fuper caput
Dixit aiitem Jofeph ad patrem funm Non pater hie eft primitivus mens , fuperpone dexteram tuam fuper caput ejus.
i
8.
fie
NotjC A D ad
J^. 7.
Versionem ANTIQUAM.
n'fX''"'"'
Ita GrsEC. habet
exceptis his
;
vtMa
tjiiando veiii-, loco
cum
'jenirem
&
in fine
'-/fiôKTcj /xn
Kxlu. TO/
iTTir'jAf'./.iCi-
Xo/ia,9-ai Til?
-/i;? ,
TV hhit^ 'E^poti:4,
&c. apprppifi'jHiinte me ad Hippotiromitm Chafrraia terrx , ad venienditm tn Ephrat.t , loco in z'tj Hippodromi , &c, Vid. fup. not. ad cap. jj. -f. 16. & 19. 10. Graec. O'l o^Ca^/^ci Ae 'I:paiiA ea/5f&;SHcai' oto Jf". &c. Eadcm coitimeTy 7'/>:^; K. kV v^vvx^'o ^\sTreii' morat Ambrof. 1. 2. de Jacob , c. 9. col. 471. e. dicens Citm Oinli ejtts gravareritur in feneUiite , ^ non pojpt vi~ dere , ttinc tjttoi^ne be.ttits , &c. "t. I 5. Grxc. Aaoif/ Ae 'la-o/^ tj^*; Abo viii nv'/C, toV Te 'E/ppajû iv Ti7 (A.^;a e^ ciptîf>tcy As 'UfcuU' toj' At Ma, ,
:
majort autem Jinijlram. Ei de Bapt. c. 8. p. 389. diNepotes J'uos ex Jojepb , Eplir.tm cj ManaJJim , Jacob , cit capittbus nnpojitts (5 mtermutatis manibus , benedixit , 'i^
,
ram manum minori imponat

pariter fpedlant
:
qusTertul.
1.
quidem
't.
ita tranjverjim obliquatis in Je
Kf
&c.
988.
c.
ly. Similiter
Ambrol.
in Pf. 118. to. i.col.
me a juventute mea : at fup. col. 982. b Deus qui pacis me a juventute mea. Hilar, in Pf. 54, col. III. c. Dens qui enntrivit me A juventute mea i lie etjam in Pf. 125. col. 599. a. additis his Et angelus , &c. uc infra 't. 16. omilfis intermediis , ujqtte in hunc diem. An
d. Detts qui pajcit
:
Graeco
ir,
'O 0eo$
rpt/pu'V
[j.i
i-A
vsz-ni'/cg e'w^ tiV; h';=^;
rttv-
16. Hilar, in Pf. 12;. col. 399. a. Etangelus eriiens
Ambrof. 1. de beiied. Patr. c. i. to. i. col; 514. Sumeiis Jojeph filios fiio! a. narrando ita exprimit Ephratn ad dexteram juam , ad Jinijlram aittem Ijravl patris Jiti ; Mati.jljt-n autem ad Jinijlram juam , itt ad dexteram ejjet
:
Qua
Grxc. O "/fe^c^ pyo/^jj-og //? , 5cc. utin Lat. tum Novatiani , turn Auguflini. In edit. Comp. /ffMi; fvQdoMoi , qux leclio Novatiano favet.
me
ex omnibus malis .
IJrael
,
;
appHciitt eos
ante patrem
fuum
Sc fup. col.
5.
b. ait
Fcft:navit Jofeph fat>ic;e benediclionem
^filtosjiios
ehtulit
I.
Manajpn
, tit
,
Ephrxm
ijitos
f.
benedixit Jacob.
,
Item
tpfe
2.de Jacob,
citm
c. 9. col.
471.
Erravn
hoc
ejl
inquit
Graecum habet , nil! excipias ifla , I'/ci videns autem pro quia impej'uit , ubi autem vidit quoniam Juperpoj'uit ; pauloque pofl Tm J s^.xr x'/^^ dexteram Juam non fimpliciier , dexte^ ram ( in edit, tamen Compl. deell vt?- ) fubinde xfinTn
Tf.
171 Similia
(fe.... oTi s-TTsXccMy
Jojepb
ad dexteram ejus ad Jinijiram ipjitts , lium juniorem &c.

tiiorem
applicajfet
filium
Juum
/e-
Jacob., apphcajfet fi-
per caput
't.
14. Seqiiuntur in
TKi' <j\.^.a'
,
'<;
Grxco
OtfUSSfCL'
'EtTsiVa;
Js
'Icfai'iA
thV
pro auferre ; at in fine , eVi th)- A'pc(.^vv , ypro ad taput. Auguft. etiam 1. 16. de civit. Dei , c. 42. col. 45 3. b. dicit Grave vijiim ejl p.uri eorunu Item Ambrof. 1. de bened. Patr. c. i. col. 514. c. G:m
aujerendo
,
yÛfX
sVfSaêi' =V( th/ xsp>f

TM"
jj
As
ijl-
VSUrSp'.^'
pêr/):t4
CWi
TH;-
'E'ppa'i/.t , vtc; Kiîtnw Mat-KCcii ,
filius pHtaret
eum
errajj'e
,
convertere voluit
manus
ejus
tc
I.
2.
de Jacob
c. 9. col.
471.
f.
I'olenti filio
p.urtam
Va\\a^ T;
brof.
ijvael
ei.it
1.
su?^-/y^sy ciur^^.
c.
,
de bened. Patr.
i. col.
Similiter habet AmJ14. a. Extendens autem
manum
,
dexter, tm
impofuit fuper caput
Ephrxm
qiti
dexteram fuper Man.xjjen Jentorem convertere y re.pcndit. Similiter Augiifl. quxli. 166. in Gen. to. ;. col. 419. d. ttit Jofeph volenti corrigeye qu.tji errantem atque ncjcientem
.,
ad Jiuijirar.i avl ; '^^ Jitnjham Juam ijui erat ad dexteram i'^ itawimupojnit fuper Mau.tfj'cJi tatis mauibus t bcjtedixit cos. Vid. eiiam I. 2. de Jacob , c. p. col. 471. f. ficut apud Augiift. 1. 16. de civit. Dei ,
junior
.,
^ ftabat
rcj'pondet
&c.
Era-;
,
V. 18. Gra;c.
=7pwTo''cJic?-
<f
tw
-TTct'fi
ivr^....- i r.i
7apo
eVi'^S-f!
&c. ut
in Lat.
c.
42. to. 7. col. 45 5. b. ubi haec habentur Quos cum benediceret J.t.ob , nianitm dexteram ponens fuper mtnoreyn ,
:
qticm habeb.rt
.td /iniflr.tm ;
,
hnbebat ad dexteram
}. col,
Jinijh-am fuper major cjn y quern &c. Item qujeft. 166. in Gen. to.
,
200. de Gen. to. 3. col. 339. a. additque Minus h.tbet , eft , jecundiim codices Grxcos. Am^ brof. vero 1. de bened. Patr. c. i.cul. J 14. d. legit Non Jic , p.tter , hie enim primitivus ejl , imponc dexteram tuam Juper caput ejus. Vide etiam Augull. 1. 16. dc civit, Dei,
:
:
Augufl. bene Locut. H;c enim primitivus ,
419.
e.
ita benedixit nepotes Jiios Ijracl
lit
dexte-
c,
42. col, 453. b.
Turn. /.
124
Cyfr. iiUfiip.
LIBER GENESIS
VerSIO ANTIQUA.
autem noluit,
in
Cap.
XL VI
erit in
1 1.
VULGATA NOVA.
fili,
19. Ille
&
Ambr.
de
yen,
liic eric
populiim
& dixit &

liic
Scio
:
fcio
:
19. Quirenuens, ait: Scio

ille
fill
mi
fcio
?c
exaltabitur
&;
led
ejus
quidem
populos,
frater ejus junior,

erit in
major
illo crit
femcn
frater ejus
minor
& multiplicabitur led major ent illo & lemen lilius

:
:
multitudinem gentimn. 20 In vobis benedicetur
crelcet in genres.
Ifrael
dicentibus
bi
Benedixitque
eis in
tempore
illo
:
dicens
ti
Vmr.c. i.fij.a.
Faciat vobis DeUS licut
Epluxm
& Manallen
In te benedicetur lUacl, atque dketur
Faciat
licut Ephraim , i'lcut Manalle. ConftiEphraim ante Manaflen. II. Et ait ad Jofeph Slium fuum En ego morior, &erit Deus vobilcum, reducetque vos ad terrara patrum veftrorum.
Deus
&
tuitque
Uimc.
3.
yi5./.
2.1.
Do tibi Sichimam prxcipuam fuper omnes

quam accepi de manibus Ainorrhxomachxra mea & arcu.
,
ii.
Do
tibi
partem unam extra
fiatres tuos
Jn/.
ly,
fratres tuos
quam
meo.
tuli
dc manu Amorrhoei in gladio
&
arcu
7- "5. i-
rum
Tf.
ill
hf- ^4Z.
NotjEadVersionemantiquam.
v^hvesf a cTvif OrjVa , &c. ut in texcu Lat. Refte Ambrof. 1. de bened. Patr. c. i. col. 514. d. Et neliiit ; fed dixit : Sci0 , fili , fcio : 'i^ hie
ir'n
19. Gra:c.
Kai
^xi 'Icpam
Ma/M:?
ciat te
frit in
populiim
illo
major
;';
erit
^ hit exnltahititr fed jrater ejus junior ^ Jenten ejus crit multitude gentium. Gr,
i
;c; a'; 'Ej:fx',ft, fc as îfuU:;' Ilorec.r; a &c. I vob:i baicd:cetur Ijy.iel y iiuntsi TfjDeus ficitt Ephrxm , ^ frui Mannjje.
, ,
>
^x'ii; fS'''~'
cum Cypr. Eadem

;
repetii
Ambrof.
I.
2.
de Jacob , c. 9. col. 471. f. ab his fcio ,fili, fcio , ufque ad Hkc , mnjer illo fr . ruilumque in Pf. 118. col. 1 1 JI.
f.
f. Z2. Eadem func in Gr^co , pr;ter vccem , omnes y deeft anteyr<i(rf t tuos , & banc , X-'f=? manu , politam pro mambr.s. Rurfum Ambrof. 1. 2. de interpel!. Dav.c. 4. col. C^Tj. e. lie legit Ego do tibi Sicinutm magnificam { Gr. ii^xl^^l'.y ) f'-pcr jr.ures tuos y nu.tm acceyi de
qux
civic.
detradlo tantum altero ,fcio. Similiter Auguft. 1. 16. de Dei, c. 41. to. 7. col. 45 5. c. At ille mut.tre m.T
,
nies noluit
fed dixit
Scio
fil:
fcio
^' hie erit in poptt-
lum
hie exalt.ib.
^
fiio
lemen ejus erit
fed frater ejus junior m.tjor illo erit , in multitudinem gentium. Ira dcnique
to.
5. col.
qujcft. i$j. in
,
Gen.
419. d. abhis
.fcto
fili,
Amorrhisorum , in gladio meo , ^ Jagitta. Hieron. veto qusft. Hebr. to. 2. col. J45. a. Et ego dcdi tiki Sicimam pracipuam fuper fratres tuos quam accepi de 7;.mfiibiis Amorihacrum in gladio meo y ^ fagitta ; at infra bis^ in arcu JJ gladio , juxta Grace. Obfervat etiam Hieron. ibid, pro pr.ecipuo , id eft , sâjp/rw , itnum , fcribi in Heni.tnii
,
ufque ad finem.
:
f. 20. Rurfum Ambrof. in Pf. 118. to. I. col. iifr. b. hic habet Dicentibus pofieris : Faciat vobis Deus Jicttt Efhriem tj Manajpn. In Gracco fie 'Ev vfiii tuMynJ^tiQi:
ha:c habet: Dicit Jacob Szchim.tmfe
brso. Auguft. quzft. 167. in Gen. to. 3. col. 419. e. prxcipuam dare filio Ju
2?
Jofeph i
addil
que J e.im poffedcrit in gladio fuo
arcu.
CAPUT
VersIO ANTIQUA.
Aug.
I
,
XLIX.
VuLGATA NOVA.
12. eont.
t.
Faufl. c. 42. 24S. J.
8.
/.
4e
1
bftt,
pair,
c.
2 5
J...
dixit Congrefuos , gamini , ut annuntiem \obis qux occiirlu ra funt vobis in novilllmis diebus. _ audite filii Jacob, audite z. Congregamini, Ifrael patrem veftrum. 3. Ruben primitivus meus , tu virtus mea, &: initium filiorum meorum durus portari , dlUUS 6c
,
-XT Ocavit Jacob filios
&
-v:
1.
5.
Ocavit autem Jacob filios lues, Congregatnini , ut annuntiem eis

:
&
ait
DH:
qui
Ventura funt vobis in diebusnovilVunis.
&
Congregamini ,
& audite
Slii
Jacob , audi-
te Ilrael pattern veftrum.
Ruben
mea
&
in
priraogenltus mens, tu fortltudo prmcipium doloris msi prior in donis

:
temeravius
4.
major
imperio.
:
Aff'ecifti
:
me
contumelia
ficut
fers'eas
afcendifti
polluifli
enim in cubile patris thorum , quando alcendilti.
aqua non eftui tunc

;
ejus.
quia S::p. ;y. 4. Effufus es ficut aqua, non crefcas maculafti ftratum 22. afcendiiH cubile patris tui , i.Far.
&
5.1.
NoTyE AD VERSlONEJtt ANTIQUA

y.
t:?; ret
t
,
M.
S'.TSV CMGrate. 'Ey.u>!cs A; 'IcciiC nf. I. &c. ucin Lac. pr^^tet hcc, ri u'sa.v'/i'm q:iiii cccitrpro ^h? cccurfura Jitut. Ambrof. 1. de bened. Patr.
,
beris iruis ;
major rohore. Apud majer ad pattandum , Eucher quaeft. in Gen. col, 841. f. QciRubenprimcgeni^ trts meus , prior in donis , mnjor imperio.
c, 2. to.
I.
1,
col.
fuos
&
c.
de
i
ad filios fuos
cob
,
515. b. hdec habec '.Voatvit etiam Jiisos c. 14. col. yio. e. Jpje Jacob Ju ait CongregAmitii , nt annntitiem vobis qu^ ccJol".
f. 4. In Gracointerpun(5lio
t>vCpioff.i;
difliir.ilis ,
a*?
L-Awp
;
/nv
=y.ê'':;,
:
quali diceremr
riaftt
ficut aqua
tie
efferve^cAS
itanempe, 'ELuxui^v^f'iZ,iii enim funiitur

:
curjnra funt vobis in naviJB?ins diebus. iteml. z. de Ja9. col. 472. b. AnnunUAbo vobis qnx occurjitra flint vobis in noz'ijjimis diebus. Hieron. vero in Ifai. 2. to. 3. col. Zl. b. Venite ut annuntiem vobis quid futu-
aliquando pro , evagari petulanter , uc folent fiumina exua alveos erumpeniia. Significat etiam , (ontumtl:.i affi^ cere , ab iCp.i; j contumelta y injuria^ Ikut !egit Ambrof,
fup. Si prima liguificanoadmittitur
,
verbum
s^vCpiQei;
rum fit
Jf".
in noviffimis diebus
,
2. Grace, "îviccX^yU
'it^K.fA
,
k.
axyQari
-TTttlplc,
fin, y;ci 'laxi.'
ax.iiCtt.7s
a.f.}fQctT
Tb
Alex. poft I.
&
Oxon, nee nun

Vt'CfltTs ,
1.
in edit.
At in Mfs. Compl. deefl , /^r,

vfjLtî.
conjunguur bene cum ieq. ck L/Ai^ j^cf aqua ; (i altera , idem a? yJVoj^ adneftendum erit htiic , /uw eV^'o-,- ^ non cffervefcas , quern poftremum legendi modum retinuerunc Panes Latini. Hieron. enim qu^ll. Hebr, 10. 2. col. ^^^,
b. fie legit
:
Ambrof.
nee reperitur , a.v.'^'.a.n , polt 'I^/sau?.. col. jio. e. (impiicitcr habet Congregamini , audtte Ijyati patrem vefbrum, T?. 3. Ambrof. infra , e. 31. col. 517. d. legit , primogemtum non primittvum. Similiter Rufin. 1. 2. de bened, Patr. col, 10. b. Ruben primogenitus nietts ; deinde lie : itiitiltm fiiiorum meorum , durus in conVirtus mea , durus temerarius. Hieron. qujeft. Hebr. co. vetfatione , 2. col. 5'4y- b, Rfibcn primogenitus meus , tu jortiiudo fina , principium filiorum mecrum , durus ad ferenaum t5 durus procacitate. Hieronymo Greecum favet ad verbum nili quod pro durus procacitate , tert , cx^nô; at>'Ôifi'?, durtts pervicax y feu contnmax y tntradabilis.Con^ tra addit Hieron. ibid. In Hehaio ita fcriptumcjl : Ruben
Jiê
dttrits
procacitate^ injuria; deinajcendijli

^
de
Jof. c, 14.
de
/icut
aqua non
ebulltas
patris tui .tunc viohfii jlratum
cum
,
aJcendijU.
enim fuper hilulum Quae poif'cri
trema opcime refpondent Grjecis

TVY TV â/fo;
Cd*
cciZv^ -yap
5'pOi}M''-'y
t/
,
y.o,'~
-,
To's s/i/oia; th/
afcendzjii. Similiter
habet Rufin.
;
^ ^
10. b.
cas
:
ContumcUas inogafii
enim Japer
quf de bened. Patr. co!. tanquam aqua non efftrvejoieCj^;

1.
2.
afccnJijii
cttbtle patois
tut i tunc pclluijli

,
thorum ûbiafcendifli. Ambrof. etiam infra d. fcribit , non effervejcas ut aqua ^ loco
c. 5. col, j
^
17,
cffcrveas
quod
j^
explicatioiii fapofuerat fupra. Priori interpunclioni , veto Hieron. loco fup. cit. addit , In vet Vulgata H^braa ita feriptutn elTc Ejfufus es ficitt aqâ ; ne adj::
&
,
&
cias
afcendijli
cinm atbilt patris tai
^^
sfnt.Wiinafi:
prinmgenitus metts
tu fortitudo
mea
capital Htn. in li-
jlratHm in ajcenju.
,, ,
; ,
LIBER GENESIS.
VULCATA NOVA.
^.
Cap.
XL IX.
S
1
i2y
Q U A
iterofi. H
.
VE
r,
A N T
Simeon
&
Levi fiatics
vafa iniquitatis
bellantia.
C.
S.<!>.
54.
& in ccetu
7.
In confilium eoruni non veniatnnrma mea, illoium non fit gloria mea quia in (a
:
rore luo occiderunt virum

luiToderunt
&
,
:
in
voluntate lua
murum.
eorum quiapertinax
dividam eo3
tui
,
:
Levi fratrcs conilimmavcrunt ini5. Simeon quitatcm adinvemionis liia;. 6, In confilium eoiiim non vcniitanimamea. & in congicgationem illorum non contendant \ilcei-a mea qiioniam in iia fua occidcriint hominem , & in cupiditate liia iUbnervaverunt tauriim.
:
:
&
^,
'.
Heir
i.
J4J.
Amir. i.d,b:n.
J''"'-, c- 5.
jiCc
Malediiftus furor
&
hf. 1.21.
19,
indignatio
eorum
te
quia durn
in
in
Ja-
cob,
8.
&
difpergam eos
Ifracl.
:
Juda,
laudabunt fratres
manus tua
te
in cervicibus
tilii
inimicorum tuorum
adorabunt
Amhr.i.i.<lt].u. 7. Maiedidns fiiror eorum, quia fuptrrbus temerarius ira illorum , quia indurata eft divi- ' 9- ' ' ^T^-fdam eos in Jacob, dirpergam illos in Ifrael. 8. Juda , re laudabunt fratres tui manus tua:- fu- Aug. 1. 16. Hedv. per dorfuni inimicorum tuoriim , te adorabunt fi- Dei. c. 41. t. 7.
&
&
&
patrij tui.
:
lii
patris tui.
9.
:
fjz.i.c
.P.J.
9. Catulus leonis Juda

afcendifti
:
ad pr^jdam
fill
mi,
requiefcens accubuifti ut leo
&
quafi
leiena,quis fufcicabit
.
eum?
fcepti'um de Ju-
M.'.it
10.
NoN AUFERETUR
sic eft in Grjcco
=^cc;f>-!Qs:^g
Catulus leonis Juda ex germinatione,filimi, afcendifti recumhcns dormifti ut leo , 6c ut catulus leonis , quis Uil'citabit eima r 10. Non DEficiET princeps cxJuda, <S: dux cic
:
1.6.
J..VI.
I
NOT^
Tf.
AD VeRSIONEM ANTIQUAM.
,
4J-
y.
,
ad verbum
nil!
excipias ul,
tinium
vertit
,
ofV^y
loco niitnz'cntionis Jita

,
Nobil.
fmpcjtti
jiti.
In edit. Aid. dividitur
ff'i^fi.-;,
cui leclioni favec
Terml. ciim legat
I.
.'ii, , ab ccntr.Jud.
c.
10. p.
144. a. Simeon
aifsa;
,
Levi
perfi-ceriltit
;
itiiquitMcm
ex
fua
jedti.
enim idem
eft ac hxrejis
unde
a/-
fi'r/.-.i, h.2reti:i'.s
admittitur a Prjsdeftin. Sirmond. 1. ;. to. i. p. 567. e. ubi lie 5/nieo-t Lev: Jr.ilres confujnmnvermu ifiiquit.uem ex vD~ lanta'.e fua. Rufin. vero 1. de bened. Patr. col. ir. b.
fej.itar.
Eadem
dijjuncllo
legit
abfque diftinclione
Siineon
Iff.- fratres perfece-
rnnt
iniijnitate7n -jclnm.ttis jnx.
Mactli. horn. 41. col. 177. d.
fttmm.tvertmt /criptum in Hebiso

tatis
Tf.
:7i!qiiit,uts ftias.
:
Simeon
Item AuCt. op. imp. in Lei': fratres cenSimeon Hieron. ubi lup. ait ira Levi fratres , vaja iniqtii-
artna eoritm.
6. Similia
/.iv
:
fra:e/ durojr
Grxc. habet , excepris his Kai'VxJ t!i ot( sy tw 3-t'^w fsfkcj t m-ek/j: ^y T'2y d-reyJ^lyecv cfAfOJ-TT^^. Et in congregatione eoritm non contendant jecora mea , quia in furore Jtto interfccerinit homines. Idem Ambrof. 1. 2. de Jacob c. 9. col. 472. f. legit In confilium eorum non veni.it anima mea ,^ tn occurjum eorum quali non comendam vifcera mea. Hoe autem , ct'rac;; unde jlatioiies , confijientia ejl , idem ae rzij; , jlatio circuii , in quibus homines convenire folent ; inde etiam colloquium , 8c congrejfus , quo fenfu Ambrof. tv^ccsic^
, ,
:
Juda , te laudent fratres tui ; manus tiiit ftiper Joifi inimicorum tiio'ium i adorabunt re-, &c. ut tup. Cyprianus t, i.Teftim. p. 281. c. Juda , te laudabunt fratres tui ; h;.j* nils fiiper dorjum inimicorum fiorum ; .idor.tbunt te flit patris tui. Itidem Ambrof. tum 1. 2. de Jacob , c. 9. col. 475. a. tum 1. de bened. Patr. c. 4. col. J18. b. nil! quod addit utii , ad manits , cum Auguft. lie eriam rurfum legit , 1. deob. Valent. to. 2. col. 1189. e. Juda., te laudabunt , &c. led hie Mfs. nonnuUi ferunt , te collaudent duo , collaudant ut Ambroliaft. habet, eol. 40. b. Hieron, vero qujeft. Hebr. to. 2. eol. 546. b. Juda , te laudabunt fi-.itres tui i tum addit Ouia Juda , corifejjio five talis tnterpretatur , cvnjeqttenter Jcribitur : Juda , tibi confitebltniitr fratres tui., vel te laud.ibunt fratres tui i pauloque poft adorabunt te flii patris tui. Kufin. autem I. i. de bened. Patr. p. 2. a. Juda., te collaudent fratres tui: manits tux fuper dorfum inimicorum tuorum , ^ ndorentte filii patris tui. Petr. Chryfol. fer. i J6. col. 964. Juda, te laudabunt fatres tui : manus tu.i Jupra dorfum inimicor, tuorum , adorabunt te filii , &c. ut lup. Similiier apud Gregor. Tur. 1. 6. hift. p. 276. c. nee non Au6t. 1. de promilT. apud Profp. col. 109.3. Adorabunt te filii pa.,
.,
tris tui,
&
Tf. 9. InGrseeo fie legitur , iK ^' ex germinatijne , nee rcpetitur vox
an
,
ex germine
,
pro
leonis
in fine poll
catulus
I.
CcEtera
quadrant ad verbum. Idem vero Auguft,

e. lie legit
:
dixit, vel occitrjum. Similiter Tertul. 1. In confilium eorum ne concr. Jud.c. 10. p. 144. a. legit ^fenerit afiima mea , ^5 in jlationem eorum ne incubucrint je(ongregationem
,
:
12. conti. Fauft. 10. 8. col. 246.
C.itiilus
leonis
cora
nes
qucni.^m in indignatione fua intcfeccrttnt homifua fiibnervavcrunt taurum. Hiernn. quseft. Hebr. to. 2. col. ^45. e. In confilium eorum non in congregaione ecrum non amuleliir veniat anima mea ,
;
,
mea
de germinatione filius mens ajcendifii , recumhens dormifli , &c.ut lup. Qyprian.l. i. Teftim. p. 281. c. lie Catulus leonis Juda , de frtttice , fili mi , afcendifit,
Juda
in concupijcentia
recubans ehdormifii zelut

excitabit
leo
velut catulus leonis
quit
ilium
Hilar, in Pf.
,
151. eol. 449.
f.
4J0. a.
Catulus looms Juda

mijii ut leo
,
ex frutice filius
meus
procidens dor-
Mfs. 2. ne amuletur cor metim ) quia in in defide; io Juo Jubncrfurore Jlio interfecerunt homines, vaverunt taurum. Fvufin. 1. 2. de bened. Patr. eol. 11. b. in confilio J confilium eorum non introeat anima mea ,
jecttr
meitm
ficttt
catulus leonis
quis (uicitabit
eum
eorum non ivvitentur ('forte irriientur ) vijcera mea ; quia in ira fua occiderunt homines , Jj in cupiditate fua fubtier.vaveriint taurum. Denique KuSt. op. imp. in Matth. hom. 42. col. 177. d. lie In cogitationcs eorum non vcnit in confilia eorum non cadant prjtcordia mea ; anima mea , quia in ira fua occiderunt virum , ^ in furore fuo Jubnervaverunt taurum. Ambrof. quoque in Pf. 45. col. 894. d.
,
:
Ambrof. 1. de bened. Patr. e. 4. col. J 18. b. e. Catulus recumbens leonis Juda , ex germine fi.li mi , afcendifti , dormifli ut leo, ^ tanquam catulus ; quis fufcitalit eum? Similiter 1. 2. de Jacob , e. 9. col. 475. a.b. prater hoe , ex germine niihi , pro ex germine , fill mi ; addit quoque voeem leonis , ad 2. catulut. Vide etiam 1. de inftimc.
,
virg. to. 2. eol. 256. e.
Hieron.
fili
nis
1
& in Pf. 118. to. 1. col. 1024. a. Hebr. fie Catulus leonis Juda , ex germine , mi , afcendifti ; procumbens ut leo , J5 J '"fi catulus leo; quis fiifcit.ibit eum ? Similiter in Mich. 6. to. 3. col,
quseft.
:
legit
In furore fuo ftibnervaverunt t.iurum. Let:tioni LXX, Hebraicam opponit Hieron. loco cit. dieens NeccJJitaie
: :
y ;6. a. exeeptis his
accubans dormifti
fili
&
,
1.
de quxft.
zA&xi:
bet
:
Quod fequitur /ex germine,

,
mi
in Eebr.eo ha-
compelltmur, juxta propofitum operis, longius ea repetere qitx ab Hebra'ica veritate dtjcordant : legititr enim tbi ( in Hebr, ) In arc.mum eorum ne intret an'fna mea , ^ in conventll eorum ne defoletur (IA(. 1. ne jolz'atur ) gloria mea in libidine fua quia in furore fuo intcrfecerunt virum,
,
de captivit.ite
fi'li
mi
afcendifti.
leciiis
ned. Patr. pag.
2. b.
;
Catulus
Rufinus 1. I. de beJuda , de germine filius

leo
,
meus
Judx
a/cendifti
recubans dormifli ficut
^ ficut
catulus
leonis i qiiisjiifcitabit
eum
.'
& fup.
pag. 6.
e.
fujfoderunt t.zuritm,
f. 7.
y
,
mer.trius
Optime c Gr^co , prater hoc , fuperbus tS 'fpro quo fimpliciter au,5 sA-i;^ pcrvicax. HieHebr.
to, 2. eol.
, ex germine , fill mi, afendifti : Si recumbens dormifti ut leo. Sed pag. 7. a. legit , recubans , ut fup. Gregorius Turon. 1. 6. hift. pag. 276. e. Ciiulus leonis Juda , de germine , fill mi , afcendifti ; recubans
Catulus leonis fup. pag. 5. a
ron.
qu.!eft.
54(5. a. fie
Malediitus fu-
dormifti quafi leo
quafi catulus
1.
leonis
quis
filfcitabit
ror eorum , quia procax ; '^ ira eorum , quia dura : dividifpergam eos in Ijrael. Similiter hadam eos in Jacob , bet 1. 3. inepift. ad Tit. to. 4. col. 434. e. quia procax ; re-
eum
>
Junil. Afrie.
liqua vero
Ambrof.
43. col.
dividam in Jacob , &e. rurfum leguntur apud de bened. Patr. e. 3. col. 517. d. & in Pf. 894. e. ficut apud Rufin, 1, 2. de bened. Patr.
,
1.
col. 12. a.
t. 8. Ad verbum e Grseeo , exeepto uno , Liudabunt pro quo, aiV/(â/cav , vel eum Mf. Oxon. ainQdrueiav
laudent
;
348. a. Catulus leonis recumbens dormifli ficut leo , tS! fi"" catulus leonis ; quis excitavit eum ? Aucl. denique 1. de promilf. ap. Prolp, col. 181. c. Afcendifti; recumbens , dormifti ut leo. t. 10. Nil Grxco fimilius. Eadem refert Auguft. infra, i2.contr. Fauft. 1. i8.e. 6. eol. 492. d. ad verbimi. Item 1. e. 42. to. 8. col. 245. e. praeter unum deerit , pro Jeficiet
de part. div. leg. c. 21. col. Juda , ex radice filii mei afcendifti I
2.
Gr.
fA.;4ei.
Vet. Iren. Inierp.
1.
at in
edit.
Conipl.
ahiQ^'cCt
laudabunt.
24(5. e,
Idem
leîc
:
Nu
dierit princeps in
Juda
ctii
neqtie
4. e. 10. p. 259. a. lie dux ex femorihus ejus

eft , (
Auguft,
I,
12, conti, Fauft, to. 8. col,
quoad ujque
leniat
repofitum
Feuardeut,
126
Aks, ubifrf.
LIBER GENESIS.
Versio ANTIQUA.
Cap.
da, mittendus
XL IX.
VULGATA
NOVA.
x-eniat
femoribiis ejus , donee veniant qux repofita fimt ei, &: iple expcclatio gentium. cili.cio II. Alligans ad vitcm puUum fuum , pulkim alinx lur. Lavablt in\inO ftolam Hum,
&
dux dc femoie ejus, donee

eft,
qui
&ipfeeritexpeil:atio gentium.
&
n. Ligansad
ftolam fuam,
vineam pullum fuum,
&
ad
vitem, o tilimi, afinam fuam.
Lavabit invino
& in Linglline
11.
livar
amictum luum.
,
& in fanguineuvK pallium

funt oculi ejus
fuum.
Fulvi oculi ejus a vino
&. deates candiJio-
n.
i;.
ftatione
Pulchriores
vino,
&
in
res lafte.
Amln.
I.
dentes ejus lafte candidiores.
dt
bm.
1 3
Zabulcn
juxta
mare
habitabit
&
ipfe fe-
i'a:r.c.^.y. :i.b.c.
cus accelTus navium , &: pertendet ulque ad Sido-
Zabulon in littoie maris habitabit, & navium pertingens ufque ad Sidonem.
nem.
Idem
c.
6,
Jzi.i.
4.
IfTachar
bonum
concupivit requiefcens in-
14. Iflachar aiinus fortis accubans inter ter-
medias fortes. 15. Et videns requiem quia bona eft, &terram quia pingitis, fuppolltit humerum Ilium ad laboter
minos.
Vidit requiem quod efTet bona & terram quod optima & fuppofuit humerum fuum ad poitandum faftufque eft tnbutis ferviens
randum
&
taClus eft vir agricola.
N O T ^ AD V E R
VoflT.
S I
K E M
pullo
,
A N T
in
Q U A M.
poteji
legi
,
rtpremiffum
efl ,
^ ipfe
rjl
fpes
gtniium. Novaiiamis
Webrxo
itrbem
b.
fuam. Rufin.
I.
I,
de Trill, p. 1055. c. Non ilejic:!t fnnctps de Judn , aeijuc dux de Jemortbits ejus , dcriec vejiiat is clti rtpTomijfum eji
55
ipê
erit
expeilatio
gentium. Cyprian.
1.
I.
Teftim. p.
de femoribiis
ejus
z8l.c. Non drfciet priiuefs de Jnda , ^ dux veriLtnt dep^Jita tlli t^ ipje eji /pes gen, qnoad ujque tium. Gr^c. tas c?iK i>S-yi xa *c:ov.e.Ûia a:j/W, at in Mf.
,
Oxon. M
aô'n.lxt. Hilarius in Pf. 59. col. 140. b. No dejiciet princeps de Jud.i , fiec dux de Jemorihus ejus , dcrtec ipjt eji txpedatto gemiitm. Hienjeniat at: repoftitm eft ,
ron.
ill
Ifai.
2.
&
11, to.
5. col.
ii.
c.
105. a.
&
in
Ezech. 21. dc in Soph.

rteque
col.
I.
847. f. 965. a. & in Ofe , 3. col. 1257. col. 1649. d. Ken defciit princeps ex Juda ,
ejus
,
dux defemcribtts
expecinticf
dstiec vetii.tt cui repojitttm

1.
ej}
ipje erit
gentium. Vid. etiam
qu.fl.
Hebr.
to. 2. col. 547. b. Rufin. 1. I. de bened. Patr. pag. 5. b. JCnw dejiciet princeps ex Juda , neque dux de femoie { intr.
femOTibus) ejus-, nfqHeqtto veniant e.t qux repojita junt ; cum addic Et velut in aliis exempl.tribus habetur : J'entttt is ctti rcp'.'Jitum eji , ipfe erit expeci.itio gentium. Ambrof. 1. de bcned. Patr. c. 4. to. i. col. Ji2. c. Kt deerit judex
:
AUigaas ad ziteni pullum Juum , i^ ad palmitem pullum ajinx Ju.e. Lazabit in z'ino jiolam Juam , ^ in (ang. uva amiciiem juum, Itidem Tertul. 1. 4. contr. Marc. p. 754. a. cumNovatiano , 1040. & Gaud. Brix. fer. 2. col. 946. h. 1. de Trin. p. ab hoc , lavabtt. Addit Rufinus Arbitror ego , quod hie ipje Grxcus fermo in Lalinis exemplartbus antiquities pojirui ejK ut o alia nonnulla , ^ per tempus a fcriptoribus non intelligentibus pre s>,xj , eilicium , dia putatum eji. Vox autem hjcc emx; , quam PP. Latini rcddunt per cilicium , vel j'uniculum , vel helicem , vel palmitem , proprie circumvoluuo eil , feu circumvoluta implexaque linca dicitur etiam de capreolis vitium , qui ut vitem , natuii_ teneant , ad locum capiendum fercaducam erigant punt. Similiter ifla , TSfiEcM! , quam iidem PP. vertunc amiclum , vel anaboladtum , aut an.ibolium , vel pallium , propiiei'fyJiini eft, unde ^-^16; , amidus , r.el,imen, a TO.'fiCaMw , (ircumdo. Similiter Auft. 1. de promilf. ap. Profp. col. no. e. Laz-abu in vino jiolam Jitani y ^ vejlem
de bened. Patr.
col. 4. a. c. 7.
&
'
juam
col.
in
Janguine uz'a.
Ita
e.
ex Juda repsjitum
^
,
princeps de feino'-ibus ejus
d^nec
:
'zjeutat
au
1.
t. 12.
246.
Interp.
ruifum Auguft.
1.
12. cont. Fauft. c.

,
4J.
eji
ipje erit
expiBatio gentium
S.
vide etiam
fixtei
de
Jof. c.
5.
col.
487. c.
JsVn
dejiciet princeps ex }ud.i
Profp. in chron. col. 699. d. neque rex de j'emcribus ejus , ,

eji ,
^
c.
1. 4. c. cindidi dentes ejus

, (
Ver. Iren. 10. col. 259. a. Lutijci oculi ejus a zino

locojiilz'i.
unum Jhlgentcs
quam
l.u
,
al.
tanquam
i.
lac
(icut
&
donee -vemcit jemen cui repC'/itum
i^ ipje ey.t expeclatto
Utijicabuntur
Fcrmidoloji
pro
Ixtifici.
Cypr.
lac.
1. )
Tellim.
I.
p.
281.
,
gentium. Auct.
nee veniat cui
S.
dejiciet princeps ex
de proroi;r. ap. Profp. col. 165^. b. Kow Juda , neque dxx de femoribus ejus , dorcppjita funt omnia i ^ ipje erit expect. &c.
1.
edit. quid, formoji
oculi ejus a
zmo
^
c.
cnndidi dentes ejus magis
quam
Ambrof.
de bcned,
,
pag. 90. c. neque d:tx de femoribus ejtis

fer.
Leo
52.
^jn
,
dejiciet princeps ex
Juda^
Patr. c. 4. col. 518. c. d. Hilares dentes ejus candidiores quam lac :

O. col.
oculi ejus a zino, i^
&
1.
2.
de Jacob
donee veniat cui repojitum
eji ,
fs ipje eiit expetl. Sic. at infra
tiet
iji
dux
'
, p. 94. d. Noh def,,-, .. . ipje donee veniat cui repcjita Junt ,

'
iuifJ
^^j^
1-
_.
oculi ejus a Z'ino , r_ 7. i:_;i: ;a .. ^Î rîr^ U /.vit.- fimiliter epifl. 41.C0I. 959. b.
475. b. Hilares
.
dentes c.mdia.i,. Pf 118. At in Pf. tt5
expedatio gentium. S. Petrus Chtyfol. fer. Ij6. p. 964. c. Kon d^fir.et princeps ex Juda , nee dux ex femoribus ejus ,
J5 dentes Jicut lac. Hieron. in Ifai. 401. d. Gratiofi oculi ejus a zino , ^ cindidi dentes ejus a laBe. Rufinus denique 1. i. de bened.
1
178. a. habet
5. col.
5J. ro.
donee Z'eniat cui repojita funt

Vigil. Tapl.
1.
ipê expedatio
gentium.
contra V'arimad. p. 749. f. JS'on dejicit princeps de Juda , nee dux de femoribus ejus , donee veniat in nomine ejus gentes fperahunt. Jucui repojitum eji , nil. Afric. 1. 2. de part. div. leg. col. 348. g. Non dejiciet princeps ex Juda , neque dux ex jemore ejus , donee ve-
Patr. col. J. b. Gratifci oculi ejus a zino , J5 denies ejus c.tndidiores l.iiie. GrdC. Xa/>:ir3;ci c/ o^â^^'.i dulv u-tts^
hIky
(
Mfs. Alex.
I ?.
:
&
Oxon. cum
editt.
Aid.
&
Compl.
diri
t.
Similia
cfifiot;
accejjus
Grsc. habet , prseter unum t'c/j.c! , loco autem fumitur pro jlatione navtum , feu
1.
niat cui repojita funt.
Denique Laurent. Mediol.
fer.
dc
do-
portK. Rufinus
2.
de bened. Patr.
habitabit
,
col.
eji
mul. Chan. .Analeft.
to. 2. p. 50.
(
Non
)
dcfciet princeps ex
Zabulon juxta mare
gj ipfe
iz. c. legit: accepts n.izium ,
Juda
)?.
nee dejenioribus
{.femoribus
ejus dominator
aec veniat cui dejiinatum eji,
hie
eji
expedatio gentium.
c.
II. Sic iterum e Gticco Augufb. 1. 12. cont. Fauft. 42. to. 8. col. 246. e. nifi quod habet , vineam, pro vitem, Gr. an~s>izr item tollit yii. , port .i/i'.e , licet in Gr. fitiT-"; i.t a'l/'s. Vet. Iren. Interp. 1. 4. c. 10. p. ad he239. a. legit Alligans ad vitem pullum juum ,
:
extendilur ufque ad Sidenem. Junil. Afric. I. de part, div. leg. c. 21. p. 548. b. Zabulon feregriims inhahitaijit-, ipfe portMS navium.
t.
lie
14.
:
habec
Idem Ambrof. in Pf. 48. to. i. col. 95:0. c. Ijfachar , quod bonum eji concupivit , requtej'cens
Hieron. quxft. Hebr.
deftderazil
,
inter jortes.
j'achar
to. 2. col.
J46.
c.
If-
bonum
:
requiefcens
inter medios cleros :
licem
pullum
epift.
ajinje.
Laz'ahit in vino jiolam

1.
juam,
in
fangiiine leva pallium fuum. Cyprian.

C.
I.
Teft. p. 281.
&
6 5.
p.
(
05.
c.
Deligans ad vitem pullum

Wi/.i
)
juum
In Hebno ita fcriptum eji : Ijjachar ajinus ofturn addit jeus , recumbens inter lerminos. Rufin. 1. 2. de bened. Patr. col. I 5. b. Iffachar bonum concupivit , requiej'cei in
ad cilicium
Gr.
t)i
,
pullum
.
ajin.e j'ux.
L.ivahit
medio fortium
If.
c.
(ic
edam
in
Grsco
praeter iiliima
aVa-
in vino fiolam
fuam
in Janguine
uvx amidum juum.

15.
Item S. Paulin. epift. 46. p. 28 1 a. Alligans ad vitem pullum fuum , (5 ad ciluium pullum ajinxju.r. Ambrof. vcro 1. de bened. Patr. c. 4. col. 518. c. J20. b. Alligans ad vitem ajinam Juam fvel ajinum fuum ) ^ cilicio pullum af.nx jux. Lavabit in vino jiolam Juam , fj in Janguine uvx anaboladtum fuum. CMls. e^\i.l^m an.%holium Jiittm.)
Similiter
1.
Eadem
rurfus habet
Ambrof. turn
1.
i.
de Abr.
28;. f. turn in Pf 48. col. 950. c. Eadem quoque refert Hieron. quxfl. Hebr. to. 2. tol. J46. c. quibus confonat Griccum ad verbum , detrafto tantiim uno eji , pert bona. Junilius etiam Afric. 1. de part. div. leg. eji. c. 21. col. 548. b. legit :i fciens requiem quia bona
2. col.
2.
de Jacob
c.
9. col.
475.
b.
Lavabit
Rufinus
1.
2.
de bened. Patr.
,
an.iboladium
c.
fix
i
fuum. Hieron. quift. Hebr. to. 2. col. ^^6. Alligans ad vitem pullumfuum ^ funiculo pullum aft
,
mtrum juum ad Liborandum
turn addit
In Hebrxo ita hab. Alligans ad vi.c:n pul, :
lum Juum , ^ in Jortc jili mi , ajinam fuam ; & infra Vbi nis legimus ; Alligaiis ad yiteni pullum fuum , pro
Hiercn. fup. addit , ita legi quiem quia bona eji ; ig terram quia pulclna eji : inclinafailus eji in tribuvit humerum j'uum ad pertandiim , tum ferviens. Vide etiam in Ifai, 66, ta- 5. col. 503. a.
14. c. Suppofu:i i;u%$ fadus eji vir agricola. in Hebraeo : e zidens recol.
, : : ,
LIBER GENESIS.
VU
1^.
L G A T A
NOVA.
ficut
Cap VER
XLIX.
s
I
127
Q U
A.
A N T
Dan
Fiat
judicabit
populum luum
in via
,
& alia
16.
Dan
judicabit
eft
populum fuum tanquam

ip(i
&:
-^"ir,
i.
Jrbea. 5^^-/.
'"
tribus in Ifrael.
I
una
coluber
cerafles in fcmi-
tiibus liracl.
^""^ '
(>
'
7.
Dan
17.
Et fadus
,
Dan
ta
moi'dens unguias equi, ut cadat afcenlbr e-
&
in femita
18. 19.
mordens
fcrpcns invia, fedcns ^^^' c.iicancum cqui , (^ cadet
"" *'
jus retro.
eques retrorlum
tuum cx'pcftabo, Domine.
18.
19.
Salutare
Gad,
Salutem
Gad ,
expcctans a Domino.
accinftus prêliabitur ante
eum
&
\it
tentatio tentavit
eum :&
ipfe tcnta-
<.
2. 5:14. .
ipfe accingetur retrorfum.
io. Afer,
pinguis panis ejus,
& &
prabebit
eos fecus pedes. 2.0. Afer, pinguis ejus panis,

principibus.
IS
I .
&
ipfe dabit ef-
Umc 9. 524.
e,
delicias regibus.
cam
,
ii. Nephtliali, cervus emiffiis

quia piilchritudinis.
I. Par.
dans cloaccrefcens
epntalim ,
vitis remifTa
21. Filius accrefcens Jofeph
filius
mine fuo decorem. 22. Filius mens ampliatus Jofeph,

:
porrigens in ger- ^mhr. i. 2, de ;,<, ' ? 475- ' ' 1

filius
mens
& decorus afpefbu

rum,
1
5
,
filia;
difcuireiunt fuper niu-
adampliatus zcloappetitus filius mens, filius meus

adoleicentior,
.ad
me revertere.
Sed exafperavetunt eum

illi
& jurgati funt
invideruntque
liabentes jacula.
14. Sedit in forti arcus ejus,& difibluta funt vlncula brachiorum manuum illius per ma
&
nus potentis Jacob

pis Ifrael.
inde pallor egreffus eft
la-
In quern confilium ccnferentesmaledice- Uemdekn.Pair. ' " 5^<^' "^- ' bant, &intendebant in eumdominiarcum. :i^. Et contriti funt cum potentia arcus eorum , ^^^' "-I'l^' Sc dilToluti funt nervi braLhioriim manuum eorum per manum potentis Jacob indeque pra;valuit Ifrael a Deo patris tui.
^5.
:

T?. 16. IrainGrsco, priter hoc , sV 'lofaw, in Ifrael. Idem Ambiof. in Pf. 40. to. i. cul. 877. c. legit D<>
:
corem. Grsec. Nf3->) ys.ivux.i KxMc;,
î^cx"; v/ti/ism eV/ZiA^;
eV
j:!,licabit popitl;tm
fuum
fiio.
tanqii.-tm
fi/M( fV
,
itnam tribnm in Ijra'eL
&c. Rufin. 1. 2. de bered. Parr, col, ly. a. Qan judicabit pnprtum jnum tanquam ji una tribus in Ijrael. Auct. i. de promiir. apud Frofp. part. 4. col. 195. b. Dan judicabit populum Jicitt alix tribus. Hieronymus qujefl. Hebr. to. 2. cul. 547. b. { f. ex Hcbr. ) D,tn judicabit populum jtitim Jiciit unitm dt
At
in
Gr. a-Qit
<,
fceptris
IJraei.
f. 17. In Graeco ficiKa) y.-mîi'/tji ât Sip'f tip If^? &c. ut in Lat. At in Mf. Alex. sVi Tfii( ac edit. Aid. Kal sysm^.n tu Ady , &c. ut apud Ambr. fupra qui etiam priorem ledtionem admittit trad, in
iy.cci/iiroi;
,
:
Pf. 40. col.
877.
c.
:
878.
e.
cum
legat
licet
cum
intet,
punftione
diflimili
Fiat
Dun
Jtctit jerptns fedeni in via

;
in femita mordens calcaneum eijui

1.
cadet eques retror-
Jum. Rufin.
de bened. Patr. col. ly. a. Ei fiat Dan jerpens in via adjidens fuper Jemitam , mordens calcadet eques retrorjttm. Hieron. vero in caneum equi , Ezecli. I. to. 5. col. 710. b. ttat Dan coluber in femita , msrdens plantam equi , ^ cadet eques retror itm : 8c I. quieft. Hebr. to. 2. col. J47. h. ( {. ex Hebrso ) Fiat
2.
,
Ambrof. non uno in loco , nee lie enim habet 1. de Joleph , c. 5. to. I. col. 487. d. F:1:-!S nmfliandus meus lofeph y filttts ampiiandtts meus i flatus filius meus , fiLus mens adolefentior , nd me revertere, Simiiiiir 1. de bened. Pa.. tr. c. II. col. 526. d. excepto uno Aiarf;/s pro ^.f/atKS , omilfoque Jeq. \. filius meus : a. 1. de inftir. vi:g, to. 2. col. 271. e. legK Filius meus ampliaius ]o:cph, filius mens ampltatus , ulatus filius meus adcle.centior , ad me revertere : & I. 2. oftic. ro. 2. col. 90. d. Filius ampliatus meus Jofeph , filius amplt.itus mens , Xelotesfilius meus adolefentior ; (in antiquii eiUtt. Zelotes filius mens , filius meus adcle.centior : ) at in Fl. 4?. to. i. col. 895. d. Jojeph filius meus amplificatns , filius meus juntor-t ad me reijertere &inf. col. 905. b. Filius meus êlo appetilus ad me revertere. Demum I. de ob. Valent. t..'. 2. cuL 1189, e. 1 190. a. ut fup. Filius meus ampliatus , filius meuS ampliatus Jofeph. Kufinus etiam I, 2. de bened. Patr. col.
t. 22.
repetit
fine aliqua levi difterentia
; ,
:
Eadem
filius
19. c. 20. c. Filius ampliatus Jojeph , filius ampliatus , xêlatai meus adolejcenfior y ad me revertere. iimiliter in Gr.
To;
ifv'i,fi{yai;
,
luciip
/4s
viii;
nV5n//Voi; fin
fy'^j^lli
ij:3? /an
Dan
mordenf unguias equi , ut cadat afcenjer ejus retrorfum. Aucl. I. de promilT. ap, Profp. col. 19^. b. cum Vulgata concinit ad vetbutn. Tf. 1 2. Sic denuo habet Ambrof. in Pf. 40. col. 879. d. lib. vero de Nab. c. ly. to. i. col. 584. c. Expectans Jalutem Domini^ juxta Grcc. Rufinus 1. 2, de bened. Patr. col. 15. a. Salutem expedans a Domino. Hieron. in Ezech. I. to. 5. col, 710. b. Salutem expettan^ Dei ; & \. de quEft. Hebr. col. 547. b. ( ex Hebrjeoj Salvatorem
coluber in 'uia
,
regttlus in femita
rs-Jralc^
t3;-o<;
aVaV/'E4'''
^^
^f
edit. Aid. deeft
Oxon.
Hebr.
fi.lius
&
edit.
k, ante Xmcilî, Sc Compl. ferunt , 'ioirepoc Hieron.
tamen Alex, ac pro vund'-.i Mf.

,
quseft.
,
to. 2. col.
J48. b. lie vertit: Filius auiius Jo'eph

.
audus
Jttper
,
/per
murum
'
Jontem , filix gradit compftto tncedentes &c. ufque ad f 25'. ( puta ex Heb afo )
addit enim
tiinit
;
Septuaginta Intepretes in pleri que difjenpro interpretatione eorum , ut in hebmo habetur

,
Qîa
exp"ejfimus.
Tf.
25. Domini arcum

,
foite
titum expcilabo
ff
Domine
1.
cuuni
nili
Ambrof.
fctiplerit,
f^ciJscfî'
I.
legendum eft , Domini ararcum nam in Gr. exftat ,

: ,
19.
,
Rufinus
2.
de bened. Patr.
,
col.
17. a.
(ic
E
c.
^ or
(A.(*CifAfoêcc/
Jt,
eVEi'ôi'
atvo)
Kvpî to-
Cad
piraterinm tentabit ilhtm
tpje
aittem tentabit eos poj}

,
^^f^ct^'x;'
lie
qua: Rufin.
:
2.
de bened. Patr.
col, 2C. c.
,
22,
^
pedes. Ita
quoque
in Grarco praeter hoc
rrvTiy
xari
ira-
reddit
Jn
quem
,
conjtliantes maledicebant
:
^5 ?-
J xi , eum fecus pedes. Hieron. quscft. Hebr. to. 2. col. 547. c. G.ld ^*l.itrunculus latrocinabitur eum , ^5 ip e Litrocin.tbitrtr pLintam : addit ijuxta Hebraum interpretati fumus : Jed itbi nos, latrunculum , pojuimus ibi fcriptjtm ef}, Gedud ; ut ad Gad nomen alluderet : qui /ignificanttits , ?V-
tendebant tibi (i.Jibi) injidias damini a^ctitlm

jirop, ii
,
i^jiw-ix
fagittatio
col.
ui Nobilim vettit. Hie.on.qusft.

iic
Hei&fl-
mm
br. to.
2.
548. b.
,
ex Hebtaco
t exaceitaverunt
eum
contenderfint
^
vxt
irajcebantur adversits
eum
bentes jagittas.
â-r:;,
id
efl
accindtus
/n-e expeditus
expyimi
potefi.
f. 20. Similiter habet Rufin. I. 2. de bened. Patr. col. i8. a. Sic etiam in Grasco eft , prxter voccm, Tpujw delicias , loco efcam ; fed Mf. Alex, ac cditt. Aid. & Compl.
ferunt rfo^nV
i!.
,
alimetitum
vel ejcam
lu fup.
21. Eadcm iterum refert Ambrof. 1. de bened. Patr. c. 10. col. y2J. d. detraflo pronom. /f(o , poft germine. Hieron. veto qu^ft. Hebr. col. 547. c. 548. a. lie habet Nfphtalim , virgultitm rcjohttum , dans in gcncrattone pul-
duo,X''Pî' manus , loco %''ca;, inde qui confytavit. loco, indrque pr.tvaluit : (hi editt. antiq. ille qu: pmvaluit a Deo Ijrael patri tito ) Rufin, 1, 2. de bened, Patr. col, 25, a, legit Contriti j'uni cum potentia arcus ec-nm: Sc fup. col. 21. a. addit dijfoluii junt nervi brachiorum eorum per manum potentis Jacob : mox ibid, 2c col, 22, c.
Tf.
24, Ita
y
Grce,
pratter
manuum
&
?V.=?,9-?f
guft,
Inde qui confortavit Ifrael a Deo patris Locut. 201. de Gen. to, 5, col,
;
tui.
jimilierAu-
chntudinem
t.tlim
,
:
tum addit
,
,
In llebrao ita fcnptutn
efl :
:
êphpoft
î-
confortavit Ifrael
eft
,
adjunc^^Hs his
:
559, a, Inde qui Mirum/i non ubauditur ,
agcr irriguns
d.tns eloquta pulcbrttudinis

,
&
,
pauca
Myjit;
,
Ubi nos
id
efl y
agtum irriguum
,
'^ Septuaînta
.-
virgultum refolutum i/Jj/Kr^-H;^ ? HrZ-r.fi? Irgitur , Ajala felua quod potefi 55 Cervus emilfus transferri. Rufin. denique 1. 2. de bened. Patr. col. 18. a. legit: Nfphtalim arbor remiffa , ( vel ut noflya inquit,
, .
Ambrof. I, rail. quoque ubi fup. col. 527. b. repetitis his hide prxvaluit Ifrael a Deo patris tui , addit Qriis efl qui confortavit If'
hide
efi
m plenum Jit
qui confortavit
ixempl.Jria habent
vitis diffuja ) profircns in
Jiuihbus de-
Hieron. vero qua;ft. Hebr. col. 548. b, fie habet ex Hebraeo ) Scdit in j'o'ti arcus ejus , g dirupta Junt vincula manuum ejus , a m.inibus fonts Jacob : inde pafcetiir lapis Ijrael a Deo pains till.
rael ?
(
:
ta8
Amir, liUfnf,
2<;.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
Et adjuvit
te
C.
1
?
.
XLIX.
U L G
AT A NOVA.
,
Deus mens,
JJem <J0.
f.
Olid,
e.lt.
benedidione terbenediflione coeli a lummo , tx habentis omnia , propter benedidionem iibevulvs. rum i6. Benediftiones patiis tui matris tiix prsevaluerunt liiper benedictiones montiiim manentium delideria collium xternorum criint fuiliper verticem eorum, quiEer caput Joleph, us prxfuit , fratrum. 2.J. Benjamin lupus rapax , mane ccmedet adad vefperam dividet el'cam ( principibus. huc ,
&
&
benedixit te
Deus
patris tui erit adjutor tuus

tibi
& omdelu,
nipotens benedicet
bcnedidionibus
cceli
per
benedidionibus
abyfl'i jacentis
deorfum
be-
&
:
nedictiouibus
2.6.
ubeium
& vulva.
:
&
Benediftiones patris tui confortati funt
benediftionibus patrum ejus
donee veniret delifiant in
&
deiium collium ^ternorum

feph
,
&
cnpite Jo-
& in veitice Nazarsi inter fratres fuoi.

& veipeie
dividet fpolia.
i7. Benjamin lupus rapax, man comcdet

prredsra,
&
Vu
18.
locutus
L G
:
A T A
NOVA.
,
Omnes
eft eis
hi In trlbubus
,
Ifrael
duodecim
,
h;i?c
pater fuus
benedLiitque lingulis
bene-
diitloiiibu
2.9.
propriis.
;
t pra;cepit eis.dicens
:
Ego congregor ad
patrbus meis infpe-
populum meum
lunca duplici
fepelite
me cum
?o contra Mambre in terra Chanaan quam emit Abraham cum agro ab phron Hethô in poITeffionem fepulcri. Ibi f,;pelierunt eum, & Saram uxorem ejus 5 J. ibi fepuitus eft Ifaac cum Rebecca conjuge fua ibi 8t
:
:
p. II.
'^
qu.i; eft in
agro Ephron Hethxi,
lia condita jacet.
Versio ahtiqua.
Uiercn.itt Suph, I
Vuigata
nova.
fil-os inftrue-
CefTavit Jacob prxcipiens filiis fllis, 32 levans pedes fuper ledum 5 defecit :& appofiuiS ad popuium fuiim,
&
eft
Jt. Finitifque mandatis quibus
bat, collegit pedes fuos fuper leautum,
&
o-
but
appolitufque eft ad
populum fuum.
NoT^
1^. 25.
fe.
t
AD VerSIONEM ANTIQUA
ev
M.
:
Eadem
1.
funt in Graeco
eademque iterum reufque ad vo:
//Tpo'5
6tr*
,
deinde
fic
vTSfp^^vav tVf/)
di'cf/^v'
6y?c7.'a;
Ambrof.
1. offic. to.
2. col. 90. d.
oî'jiY ^Qv,fj.ci}V
tfiofo^y
jj
ett' ei^Vc7.'a $ Gifto^
sQciTCCi eV* Jts-
f'lpirr , nia quod illic gemir.at vocem letr^ : atorat. de ub. Theod. to. 2. col, 1198. c. lie habet Adjuuct te Deus mens , ^^ btnedkM te henedidicttc terra habentis om-
cem
nia , p-^cpttr henediittonem mtimilUrtmt ^' vulvje. bic etiam ferunt antique edltt. fup.a 1. 2. offic. adjitvet te lenedicM (f;ied in Mfs. conftantet : ndjiivit te JJ tetiedixit te , juxta Graec. fXo^vQi at j e'ut>;:'Q? (.t. Rulinus 1. 2. de bened. Pan. col. 10. a. c. 21. b. accinic ad verbum prioii texrui , nerrpe libri de bened.
jcj V( X-opvpiî, ojy MyvQocTc , cthi>'pju>, i. 6 , benedidionem uberum vuiv^ , benedidionem pa* tris tut t^ mains tux : pravaluit fuper benedicliones montiunt in bencdidicnibus collium Aternorum : erunt flabilium ,
'loicvfp
I'ropttr
&
fuper verticem fratrum , quorum du.v JKper caput Jojeph , fuit, Ubi vides geminatam initio vocem fi/,>&//a? , non eiie inaccufaiivo cafu , fed in genitivo , ut pote qus regatur paiticula anteced. ittat. f. 27. Ita in Giieco , practer hoc ultimum, (KiJîtQt
c.
II.
col.
526.
e.
led infra col. J27.

,
c.
po a Jiimmi/
locis
;
TC^Ciif
dat
cam
pro dividet efcam principibus

,
in edit.
legit
Ambioi. dejjtper e Grxco .w9<i'. if. 26. Ambrof. non libi conftat aliis in
2. offic. to. 2.
to!.
,
Compl.
nempe
I.
90. d. port uLima ve;ba vc^'ils

omifiiique feqq.
,
anteced. habentis ottwia

JiHionetrt itbernm
propter bene'
TOQpu diftribuet e^'cam : nullibi autem adjuniftainvenitur vox I'rincipibus. Ciedideiim facile hanc addidilfe Ambrolium ex inftiiuta comparatione Benjamin cum Paulo Apoflolo , d quo ait infra Idem poflea prinSizAotît
:
^
;
vitlvx
addit
propter benedidiones
fttptr
cipibus ejcam pofieriore divijit tempore
evangelrans genti*
fatrit tui
9notiii-'7n
m.ifnf
deinde
,
,/f.^.i//(f
benedicliones
:
manentiftm
inftir,
dfjtderta collitim iZternorum
lib,
veiO de
tui
,
virg. to. 2. col. 271. ilc: Eenediciio patris

,
matris tax
prxvaluit Juper benediiliones monttttm
manemittm , ^ dejid. collium aternontm. Itidem I. 2. de Jacob , c. 9. col. 47 V d. ab liis prjevaltiit jttper bened, &c. at I. cit. de bened. Patr. col. îZ.h. Convaliiii fu:
per omnes mantes
^
,
dejideria collium teternorum
& infra
ma;
fuper
'vertices
tnontiitm.
Demum
; :
orat.
de ob. Theod.
to. 2. col. 1198. c.

tnillarttm i^ I'ltlvx
Propter benediilienem port hxc addit benedicliones matris tiia
^
,
propter benedicliones patris tui, Rufinus
autem
1.
2.
de be-
&c. Tertul. 1. J. cont. Marc. p. 722. b. iic ICiît Benfamin lupus rapax , ad matutinum comedet adhuc , 5^ ad vc/peram dabit ei'cam. Itidem Hieron. mane , loco quseft. Hebr.to. 2. col. J48. d. excepto uno , ad matutinum, Grace, t rrpuHiiy. At in Ifai. 6^. to. 5, col. 49|. d. lie habet Benjamin lupus rapax , mane eomedet prxdam , ^ ad vefperam dabit ejcas i & fup. in Ifai. 5. col. 46. e. Mane comedet , ^ ad vefperam dabit efcam. Loco vero cit. quaeft. Hebr. ait , in Hebrso fic legi Benjamin lupus rapax , Jive capiens ^ in matutino comedet pradam y (2 ad veiperam dividet fpolia. Rufin. I. 2. de bened. Patr. col. 25. c. ita Benjamin lupus rapax , in m.ttutmo
,
: :
: :
bus Dei verbum
ned. Patr.
tu.t
;
col. 20. a.
:
Eenedidienem patris
tui.,
^matris
&
infra
I benedicltonibus montium permanentiiim
(^ in beriedidionibus collium aternorum. Item ibid. Supr.l caput Jojeph , fuper z'erttcem eorum , tjuihits prxfitit ,
jy-airiim
Jojeph
25. c. Qji.^ benedicliones erunt in caput fuper verticem eorum , quibus prxfuit , fratrum, in Grasco nonulla diffimilia , nee interpunctio eadem : Scilicet port noviffima ilia versfls pracced. verba u/t>Lcr
:
3c col.
vefperam dividet cihtim. Hilar, in Pf. 67. col. 208. a. iifdem alludit , dicens De tribu Benjamin I'aulus elei-lus efl , matuttno devoratas carnes ad vejperum dividens in jalutem. "t, 32. Eadem leguntur Graece , prater hoc , ni tootdet
,
;
^ ad
"i^
dVa5 at/'? pedes fuos , non fimpliciier , pe.ies. Similiter Auguft. quift. 168. in Gen. to. 5. col. 410. a. Ecce ,
,
inquit, de Jacob dicirur

fup. appo/stus
ejl
fuMfUi
nci.;a
ji
imTfcci
illico
fequitur
Ewoy/a; 7/105
ad qucm populufh apponaiiir ad populum Jmtm,
3c
CAPUT
Versio antjijua.
I
.
L.
Vuigata nova.
/^ Uod cernens Jofcph

_,patris flens
1.
ruit fuper
facicm
& deofculans eum.

fuis
'Amhr.deob. Theod,
1. 1. 1
Prxcepit Jofcph pucrls fcpulforibus
ut
Pr.vcepitque fervis
medicis ut aroma-
1^2. a, b.
'
fepelirent
eum
&: fepelierunt lepultores Urael.
tibus condirent patrem.
NoTA AD VerSIONEM ANTIQUA

Tf, X.
M. quemadmodum
,
Auguft. Locut. 202. de Gen. to.

,
3. col.
tit
359.
cit. haec
addit
ôn
-
invenit lingua Latina
b. legir
Di.vjr Joiepb jervis (uis (ep^cltoribtts

; ita
jepelirent
appelLiret -'."scr;ar^;
patrem ejus
excepto uno , xatr ^fjC^-a-t't, c^ pr.icepit , ^ro dixit ; feqiientia etiam addiia ex Arabrolio nil diftViunt a Grseco , nili qirod voci JJriitl , ibi prpouiim aiticulus t'. Auguft. yero loco
quoque
in Gracco
mandant
corpora
'
mortuorum
ergo
,
fed .^x-âi
^lli
id ejl ^ tarx quod non efi Grace ft c^.^saQaty jixat/afc?' id agunt quod exhibetur cor-
non enim
,
tpji /epeliunt
poribus humandts
vel eondiendo
vcl Jtccandn
vel invol-
vends
alliândt
Quod
ergodicit:BtiamJipetiermtti
LIBER GENES rs.

V
5.
Cap. V
F.
L.
A N T
J
29
Amln.
I. r,
A T A
NOVA.
3.
I.
17
A
:
Quibus
dies
:
jull'a
:
explentibu'!, tranllerunt quni|ul|)pL'
Tt
iX'plcti flinr ci qintlr.l!iinr.l dies

:
fic
cnim
uU
[up.
Iraginta
ilk
iiios
crnt cailavciiiili
diniimci'.inlLir dies lcpilltUl-.V
&: llixil
CUm^QS'l)-
comliioium
tlichus.
Ikviniuc
cum /tgyptus
rontuagiuta
UlS iL'ptuagintadiclniS.
^.
F.t
explcto plaiiLVus tempore, locutus

hiiniliam I'haraonis
,
:
eft
loquimiiii in .uires Pharaonis

'.
An^.
J.
l.oini.
zoj,
Jofepli
ill
ail
Si inveiii gratiani
jJ9.i.
confpeftu vellio
:
loiiuimim in auiibus Phaiao-
nis
5.
CO quod pater meus adjiiraverit me, di:
ceiis
Kn
niorior, in fcpulcro
meo
([uod fodi miigi-
In monii5. P.ircr mens adjuravit me , dicens menro quod ego fodi milii in terra Chananii ibi
:
Aug. quafl. 170.

HI
Gin.
I. 5.
41 1.. I.
19.
lii
in teira
Clianaan
fepelies
mc. yMccndam
ac icvertai'.
me
Icpeiies
tur,
& fepeliani patieni

Dixitque
ei
meum,
:
6.
I'haiao
Afcende
&
fe])eli
pali
6.
Et dixit Phai-ao ad Jofcph Defcende

:
& fepe-
Aug. LocHi. 104.

5?9.
trem tuum Ikut ad|uratus

7.
es.
patrem tuum
7.
'
Quo
alLL-ndcnte
ieiunt
,
cum co omncs
fe-
nes
domiis Pharaonis
:
cundluiue majoics natu
Vx afcendit .lofeph fcpelire patrem fuum , afêndciunr cum eo onines pueri Pharaonis,
leniores
/t.gypri
,
terra: /lOgypti
domus
_
ejus
&
& &
Ilieron. Epifl. ad P.Ml '.amy t. 4. p. 2,
feniores
omnis terrx
8.
domus Jofcph cum
fratribus fuis, abfi|ue

,
S.
Sc
omnis domus
Jofepli,
&
fiatres ejus
parvulis
& gregibus &
atque armentis
qua: dereli-
querant
i).
in terra Gellcn.
in
Habuit quoque
:
comitatu currus
&
e-
9.
Et afcenderunt
quites
non modica. 10. Veneruntque ad aream Atad, qur

tailacft turba
& fîita funt caftra grandia nimis.

fita
cum eo quadi-igx , &
equites
Aiij!. ijtiafl.
eft
trans
Jordanem
ubi cclcbrantes exequias
planftu
magno atque vehement!, impk-vcrunt

dies.
& validum
Cha-
10. Ht ad\'enerunt ad aream Atad qua: efl trans , Jordanem :& planxerunt eum plandUuTi magnum
,
171.
in Gen.
(3c
fecit
luclum patri luo leptem dies,

t.
5.4ZI. c. Attg, Locitf. 20 J.

t.
leptem
3.
540. a. IJX.
e.
VULGATANOVA.
II.
lilim quaj}.
in Gen.
41
1 ,
Quod cum
:
vidiflent habitatores terra:
naan, dixerunt
gypti.
1
Plant'his
eft
Et idcirco vocatum
1.
magnus eft nomen loci illms

filii
ifte
,
/tgyptiis.
runt eum in fpelunca duplici quam emerat Abraham cum agro in pofleflionem fepuicri ab Ephron He,
5/. 23. 16.
Planitus yE-
thxo contra f;Kiem Mambre.

14.
Reverfufque
eft
Jofeph
,
in
yEgyptum cum
fra-
Aa.7.
16.
1 5
Jacob ficut pra-ceperat eis Et portantes cum in terram Chanaan IcpelieFecerunt ergo
,
tribus fuis,
& omni comitatu
fepulto patre.
VULGATANOVA.
J. Quo mortuo, timentes fratres ejus, & mutuo coUoquentes Ne i-'orte memor fit injuria:
I
:
VerSIOANTIQUA.
i
^;
&
redditione reddet nobis

ei.
omnia mala
Aug. Lecut.ioS.
340. t.
qux oltcndimus
quam
16.
pall'us eft,
&
reddat nobis
omne malum
quod fecimus
niandaverunt
ut ha;c
ei
dicentes
Pater tuuspraf-
cepit nobis
I
antequam morerctur
tibi verbis illius
7.
diceremus
,
Obfenos
17
tUl.
accipe iniquitatem fervorum Dei patris
cro ut oblivifcaris
fceleris
fratrum tuorum
& pec:
Idem Leiut, 10/'

340.
cati atque maliti;i;
quam exercuerunt mte

flevit
qiioqne oramus ut fervis Dei patris
tui dimittas ini-
quicatem hauc. Quibus auditis,
Jolcph.
NoT.c A D AD
curA'jerHiit
S'.
t
Versionem
quam
:
A N T
:
Q U
imelligtrr etcbcmiis.
5. Similia
Grjecum habet
,
excepiis his
,
i-?r>~vif.tct!cu
m'S
col.
implc'.ieriirit ejus
,
pro
:
reflcti funt ei
&
i:i
line
B,i'-
Vide feqq. apud Auguft. ibid. f. 6. In Giicco non dejeende ^ fed a\ao6/ , afctfidt % a')fque feq. f^ cactera quadrant. Addit AugiUl. Eiiamfi per
delet
>'
ptv;^ diei:
3
qua:
idem fonam.
Aui;uft. Locut. i 05.
de Gen.
,
pptfutes iitcs
per qr.js lojcph m.tndaver.it

,
Ph.i^.lo dixit
quadraînta dies lepulcura? ipJim cnr.itioiiis ticeipiend: fttnt : jepitltits enim Hit- nan eft , niji ubt fe mnnd.iver.u jepeliri : item qu^ft. ](5y, in Gen, to. 5. C0I.420. c. Oriji.^r.i^/M , inquit , dn'< fepnlitiLteommemortit Scriptmn. Gratianus vero in Decret. loco .f^gypim jeptH.iinit.x diehm , legit , Ijriiel feptem dicing , led male liuic enim lectioni obliicunt Mfs. omnes Ambrol. cum ScpVulgata , quibus quid opponant tiiaginta Inteipretibus Decreti coiiecturcs , vide apud Ambrof. ibid. not. c. Auguftinus autcm quxlK 172. in Gen. cul. 421. c. loquens de feptem dicbub, quibus moris eiatChriftianotum utlugerent mortuos , aperte dicit Septenatiits jiiinierin , îv^:
59. b. Ojtod dicit
quod perjeryent ad Jojeph

't
.
7.
EademGta;cum
eo
,
non utiqtte d:x:t niji ipjt jofeph^ exhibec , nili quod ^xo .iJceTide^
runt
cum
CO
,
,
iert
e.vvetn^w'.ei.v
h^t
ajj.i
,
pro jeniorei omnis teryx Tî; 711'^ omnes feniores terrx, ir. 8. Itidem Grsece.
"t.
cum
&
Jimul ajcendcrunt
ci'
jrculs^
-xpsiCvU^
9*
&
edit. Aid.
^;-/a>H
Gric. Ki fiy.acsCH^^^cc/ jUfr'ai/Tv' ^ i'/>|<a7flt , ( in deeft zat,) j, Jx-rsr;, i'iitslo h Taf5,o>H frcipo'/f a. i. e. / Jtmiil ajcenderttnt cum ,
it.
rns
etpittes
^" facta funt cafha m.igna lalde,
ter fdbl'.iti jaimnientittn
prxcipue
tjttutii
indknim
cfl :
itn-
de mcrjtu mmiuis tanqitatn reiptieltenuhns exhibctur, Oncjn tiintcn nnmernm tn litiht Jacob dectlpLlvefitnt .Êgyptii , eîti
euin jeptn.igiilta dtebiis luxerttnt.
Tt.
4^0'Afflc, adHieron. epift. ad Paulam, to. 4. part. 2. col. J/.c. bene, f pj.inxeiunt enm plandu m.7^' vj Planxerunt planchim , Jiirii nimis. At Auguft. loco cit. ait non ptanxerunt plantln , tocutto ef} in Latina Itngna non
"t. 10.
Eadem
lunt in GfJEco,
prater unum
ditum port
'j.%lidum.
ignota
/icttt
dtcitur
Jervitutemjrrvi-jit
mililiam nuiita-
4. In Grd:co
iic
'E-ttsI
Jf
7rapHA&&v
eel
iifi^pai
t?
zitt
^
,
Jtmilia.
t.
. êOiiQccIs dtf>'i sptif .'; t:'. Cij/a ^xpet.:a. Compl. deed cisfl xon. ac editt. Aid. memorat Auguft. quKll. 170. in Gen. to.
(
ij. Grace
In Mf.
Oa.
a/.*
zY^Sî.'z.x^^^tt s/s etv/ct, In

;'nA;ii,a/ii<i!t
K.iil!i-xiôiix irl<t<sni'S in'f rmla.ii. Ms. Alex, ac editt. .Aid.

liv'a.
&
/<f. )
5. cul.
EaJem
421.
&
T?
Compl.
,
Oblervat Auguft. OjtenJi.

eft
,
mils
dictum
efle pro to
K.
dicens
Mandavit
Similia
Jojeph
,
Fijaraoni notniue ejus

Tjf.
ad &c.
potentes
.-tgypti ut dtcerejtt
Tt.
,
17. Gr....
lur
quod Ai^cu
feciniMS.
TW
cuUx.au
Tale
hpaGMiur
&c. ut in Lat.
J.
Grxc. hab?t,
I.
ptaeier
vuccm rÔianteym/,
Tom.
130
iS.
J40.
c.
LIBER GENESIS.
Versio antiqua.
Et venientes ad
Cap.
8.
L.
nova.'
fratres fui
: :
Vulgata
I
eum
dixerunt.
Veneruntque ad eum
in
& proni
:
adorantes
1
terram
ille
dixerunt
:
Servi
mi fumus.
9.
Quibus
refpondit
Nolite tiniere
nam
Sup. 455-
Dei pofTumus
Amir,
. I.
lefiftere voluntatis
in Luc. 4,
20
qiiemadmodum
fieret
in hodierno, ut
io.
Vos
cogitaftis
de
IJ4J-''
pafcerenu- popiilus multus.
veitit illud in
bonum
,
ut exakaret
me malum fed Deus me ficut in ptx:
fentiaium cernitis
los.
i
I
.
&
falvos faceret multos
popuSifp-
Nolite timere
:
ego pnfcam vos

eft
& parvu-
47.
los veftfos
confolatufque
eos
& blande ac le-
[1.
niter eft locutus.
Ai<g.i.-!6.Jecw.
22. Et habitavit Jofeph in ^gypto

ejus
,
ipfe
:
Dei
c.
40.
(,
7. tres
& omnis
cohabitatio patris ejus
& fra& vifi-
21. t habitavit in .igypto

patris fui
:
cum omni domo
vixitque centum decern annis. t vidit
iji.d.e,
xit
annos centum
&
decern. Et vidit Joleph
lios
filii
ulque in tertiam genera tionem. Et Machir filii AlanaiTe , nati Hint liipra femora
Ephrxm
Ephraim fiiios ufque ad tertiam generationem. Filii quoque Machii' filii ManalFe, nati funt in genibus Jofeph.
32. 39.
Jofepli.
V
Htir.
U L G A T A
:
NOVA,
vo:
H.
II,
) .
Quibus
tranfaftis
locutus eft fratribus fuis

vilitabit
vifitabit
2.
afportate ofTa
eft
,
mea vobifcum de loco ifto

eft in
xou*
Jof 24.
3J.
Port
mortem meam Deus

faciet
,
vos
& afcendere
:
mortuus
expletis
centum decern vits fus 15.19.

loculo
vos
de terra iftaad terram quam juravit Abra-
annis.
Et conditus aromatibus, repofitus
ham
Ifaac
,& Jacob.
adjuraflet eos atque dixiifet
in .gypio.
24.
Cumque
Deus
ad N o T jE A D Versionem
f. 18. Gr. Ki
Tf.
A N T
,
Q U A M.
=V6or7f? TTfo? oL'ToV
Sec.
zo. Grofc
'croxf'?i.
oVa'5
tit
vevH^-Ji'
,
&;^
CM^fî',
eji
j) ,
T;>a^ji
âo;
c.
fieret utiijne
Jicut
hodje
ml,
,
triretur ptipuhl^ mnltiis.

If.
-vixit , rollirurque ante decern, 175. in Gen. ro. 3. col. 422. b, JEf z'ixit Joleph annos centum decem i deinde fic Et vidit Jofeph Y.phram flios ufqne ad tertiam generationem ; ^'^'-
'iwcHip
port
verbum
quaeft.
Redte Auguft.
11.
>
Eadem
omuitio
piorfus in Grscco
dortitts ,
nil!
,
excipiatur
vox
lii
Trat'cDiia
pro
cohiib:tmio
addicur etiam
Macbir , fitti Manajfe Vide feqq. apud Auguil,
nati funt Juper femora Jojepb,
ROMANARUM CORRECTIONUM
AD EDITIONEM VULGATAM DELECTUS,
RANCISCO LuCA Audore Francisco Luca
Brugenfi.
GENESIS.
2. Et fpirirus Dei ferebatiir fuper CAP. Domini xd No/ijtfie caitia Roman: Concilorei
I. "t.
> ,
aquas,
eji ,
,
verteriint
t?
id
tw Kri'iv terlia cafu. Cap. V. V. 3. Ec genuit ad imaginem. Confaho

,
d*
Kvf-lis
qitod
eft
,
:n mnltis libris
qtiod
eft
mutaruut cum Dei
mijf.i ejl
qtiiim tûitiam ititcrpcfiunt
wx
iilium.
hic
ell,
Tcv Qscv
in aliis.
t. 11. Ec vixic poftquam. Nomen Henoch

petimr
,
tion re~
z6. Et beiiiis. Rede hic orniferunt vocem terrae, quam qmdatn libn additnt in bnnc tnoditm:f.i beftiis terrse. Seqitnitr : Univerfjeque terrae , non eft fcyzbendum creaJf.
tura:
j^.
pro eo quod
eft
in
Sixtims Bibliis
terras.
fed Jub.iitdiEndnm relirujititur e proximo. Cap. VI. ir. 6. Et taftus dolore cordis intrinfecus. Triidcntcr Jiiblaliim ejl , qi<od pkrique , vel prxpoil'.nt vet prsccavens in futiirum. paflpanunt ,
&
17. Ec creavit Deus Merito hu ojmjfnm eft ,

hri fuper fl He tnterpomtnt
,
hominem ad imaginetn fuam.

fimiiirudinem
,
]^.
17.
&
qnod
mttlti
U-
lete efl
Univerfa qua: in rerra funt conrumenmr. DecmijaiiHio & , qua a jiiihtifdam libris haic fericopa
tibi
aiceptnm ex verju juperiori

creata funt.
exeniplaribtts
,
aliij-
pritpojicbatitr.
que Jimilibus.
t. 11. Et erunc cam

4.
quam
illis
in
Cap.
creatae
II.
Tf .
Quando
aliis
Feminino generi
prxjerendutn
eft
h.u efcara
pro eo quod in a:niqms hbris

If-.
quod exftat in , nentrum creata.

-^.
Cap. VII.
*.
I 5.
1.
Tolle feptena
,
&
cibum. fieriejl cibum. leptena. Nonmiite^
Nm
impcr,7t!vi pr^Jeiis tolle
cumfiiitiiro iiidicativi tolles.
i6. Praeccpitque ei diccns. 10.
Non eft mutandum
prate-
Uxor illius
ritum prxcepit,
c/i? /?r*/^r/ prjecipit.
tion eft pr.tpoi!erida conjur.B.
& tres uxores filiorum ejus cum eis. Ut & ante vocem uxor non eft
,
, it.t
Cap.
ubi
III.
"3^.
Vocem tuam
audivi. ôneft adden-
delendjts nitmerits tres

Jf .
ante vocem uxores.
dum Domine ,
ut nee verfn proximo

:
Domiuus prima
caju
Quis enim , ^V, T^. ly. Ipfa conterct caput tuum. Studiose cazemnt Correilcres , ne femimnfftn , ipfa , qitod a Vetere Inrerprete datum fuit mutarent cum majculiiio iple , aiit neutro ipfum
legis .-Cui dixit
.,
quanquam
Tt,
clarionbus jenjit.
eft qnod fiequadraginta notlibus. f- 15. Ec delevic omnem fubftantiam. Superjluit qaod qttibnjdam exeniplaribtts additlir Deus. Cap. VIII. t. 7. Qui egrediebacur & non revercebatur. Nonjiidicariint Roman: Correthres omittendam negatio-
17. Quadraginta diebus.
Omitiendum
qttitnr in qnibiifdam
codicibm
&
19.
in quibufdam libris
rito omiffian
Tt.
eft.
In fudore vultus tui vefceris pane. Sequitnr , additurque pronomen tuo , fed quod me-
nem
^fiorte ob rationes, notationibiis uoftlis in
varias Bibltot urn
leiliones indicatas.
zj. Etemiljt renda conjundio &.
eum Domiuus Deus
yon
eft
aiife-
Nequaquam. Non interpotias ad eum. it. II. Et aic Ibidem. Omnemanimam vivencera. Non dcieas to vi:
Hf non
Statim in foribus peccatum aderit. if". 7. adjiciendum pronomen uium. V', I y. Poluitque Dominus Cain lignum. Romani Pn' tref OJHifrunt earn , qUiC nomini C/3i\npy.ipof7ijolet , in , pr,t-
Cap. IV.
eft
venrem. Cap. IX.
*. y.
De manu
de
viri
,
&
fratris
:
ejus. Qrii-
dam
viri
Jl.
codices repetitnt ro
manu
hoc niodo
De manu
&
de
manu
fratris ejus tfiuperfiiie.
i5. Eiitque arcus in nubibus. Sixtina Biblia non
pojitionem
nam
antiqui noftri codices hic -variant
alii
additnt nomin: arcus pronomen meus.

if.
enim fcribunt in Cain fignum , altt lignum in Cain , alii demque Cain in ilguum ) ^ LXX,Jsmtl:ter fine prapo/;tmie
21. Ine'oriatus eft
&
nudatus.
Siiperfiuit
quod in
qtiibiifidam libris Jeqiiitm jacuic.
ROMAN. CORRECTIONUM DELECTUS.

t. 2 J. ititerpomirit
jui!.i
131
eft
Maledictus Chanaan. RediinJjt vox puer , >]ir;un qutdam. Cap. X. if. I. H31; funt gf nerationes filiorum Noc. InI'.elcr.'.
5^ rjtianqriam hxc l-Mio clarior fit , niin lamen httJHS verj'ns , jed qnadra^rrjimi 'ej>timi fubfeqitentis
: .
Melcha
quiilam z'ocem filiorum.
52. Ad lavandus pcdci ejus. Cave mates pronr:-iien Tf finytlnre ejus , cttm nomine pltirali camelorum , quod eft
in plerijque libris.
Tt.
V". 9.
tfl
,
Ob
propter , ff. 18. Et hxc , run per Cap. Xll.
hocexivitproverbium. Cnve mutes oh qnod cum ab ; :J ell , vocalem ijii.viam cum frim.i.
,
poll hjec diffeaiinaci funt. Leêrtilum hos.
c]}
poll
legitttr
41. Cum veneris ad propinquos mens. JtarcBitts ex antiqitis lih :< ^ quam ^roy.'wnos. t propinquos V. J4. Dimittite me. Pliirale legendnm ift , non Ji>:;(iiif.
t. 6.
Ufque ad convallem.
,
Mer-.ii hie oin qtiibujdam
lare dimitie.
mijf.l ejl
Tt.
&
cotijiwd-.a
qti.t
pr,trKr:eh.VilT.
59. Et nutricem
illius.
Non addas Deboram Now
pra-
7.
Qui appaiuerat
ibi
ei.
Oin'd
ejus
,
(rcjr.itrir
liht!,
if.
& invocavit
1(5.
,
nomen
.'
ccnjnltii ntiiiifoffiim eft.

eft
Et famulje
& afina:.
ancillae
Nun
tiec
fcribendum familiJ;
priam nutricis nomen. t. 6$. At ilia toUens nomen fuum.
cito pallium.
Jubjicias
pre
fro
famu!*
,
quod
eft ,
omittindttm nUaxfemiin-
mint
Tt.
l:cet prîcejjirii
18.
malcidwum a!ini. Quare non indicafti ? Nn addcts prmomeii mihi,

14.
tilii.
If . (56. Narravitlfaac. Redund.tt quod qnidam ponunt .tdduntque domino iuo.

,
hie inter^
fed juh.iudi^s.
Cap. XUI. f.
direiflum
jf.
,
Leva
oculos tuos. 'Nonfnbjici.is in

_/rtpfij?f
tiimd
17. Surge
&
perambula. CmjiinSio ergo
Cap. XXV. f. 2. Qur peperit ei Zamran. /i. fcribendum eft Zamran , ultima littcra exiftente tertta ex liquidis n , tion fecuuda m. If. 10. Quern emerat a filiis Heth. No eft mutandum relaliz'um mafcultnum quern , quod agrttm rejert , cum jemi-
interns nit Mr a quibttjdi^n.
mno quam
If.
eft
quod
res
,
referat fpeluncam.
In Aftarothcarnaim. M.tle prid.im, Carnaim. Aftaroch , fcrib'int. In Tv. 7. Et venerunt ad fontem Milphat. Meyito hk aniijpim eft .idverbinm ufque. If. I J. Ufque Hoba , qux eft ad laivam Damafci. f Pha'niccm ulhie meritd omittitttr , tjttod alii additnt ,
J. inteyjciLi canjiinBiciie
Cap. XIV. t-
J.
Hadar
& Thema.
non d
,
I'rioris
eft ,
nominis ultima littem

dalcth
;
&
id
eft ,
quod
Hadar
non
Hadad.
T. 2^. Qui prior egrelfus
eft.
Sic legunt Sixtina Bibli.j
cum
antiquis exemplaribus
comparativum prior pro Juperloco
&
lativo
primus.
que Hoba & Phceuicem , qu3c ell. Cap. XV'I. 1^. I. Non genuerat
te Dmittiiiir
Cap. XXVI.
liberos. Trrttii hie recfcrib.ts
If.
,
51.
In locum fuum. Uujus
mn
in
domum
fuam.
[rotmnsn
fibi
qii.vupiam fiib.iiidiendiim Jit ei
tx Hebrjet),
mim qu
exigttnt.
t. 7. Quie.linvia Sur. Alii hgiiiit relatiriim fiminircdtiis , reluum ad jiltltidi/iem : Jed Sixtina B'.blitl tna'cuiinttmqui , /m t:t ad Jen tern referatitr ^ quad Hebr.sa
ititelligm. T^. 15. Vocavirautem. Nm addas Agar , fed Cap. XVII. if. 4. Et paftura meum tecum. Snper-
34. Duxit uxores. No?; addas duas. Cap. XXVII. if. 12. Et inducam (uyer me maledictionem. Non eft mutanda prima perjona inducam, cum tertitt
inducat.
If.
21. Accede hue ut tangam

habent ad
te.
Fro adverbio hue,
nlti libri
me
minus reHe.
flllit
j!'.
'jerbttm
ponam
riiit
quitd adjicirint qftidam.
vini. Omttte quod fequiturin quif. 28. Frumciui olei. Idem uju venit it:J;a If, ^y. hufdant libris ^ Cap. XXVIII. if. j. ProfeiVus venit. Ne mutes fim<
&
&
lit
eft
dicens in coide fuo. lUc terboriim erdct certior alters , In corde fuo dicens , ita antiquis La17. Et
plex venit
cum
,
compojito pervenit.
iini< atqiie Uebraicis libri! congriientior.
Et lavate pedes vefttos. hiatiis uniigraphis fajftvi legititr : Et laventur pedes veibi wrlim
Cap. XVIII. #.
4.
ilUtd Hebrtza confonat.

Jf".
ratio
ff.
Et confortate cor veftrum. Similis eft hiijiis loci legttnt , confortciiu' cor veftrum. 6. Tria fata Cimilx commifce. Nob eft omittenda
J.
rtbi alii codices
Cap. XXIX. if. 13. Cucunit obviam ei. Trofimplici cucurrit quidam legunt compijitum occurrit. If. 25. Quare impofuifti mihi ? Nequaquam addendum eft nomen Liam., Cap. XXX. if. 16. Et ad me , inquit, intrabis. Confodiendum eft verbujn ait , qitod quidam addunt : Et ait Ati;
&
me
inquit
intrabis.
if,
iS. Appellavitque
nomen ejus
,
IlTachar. Otnitte quait
vox
iimila:.
Jequttur in qutbujdam
if.
't. ly. Nequaquam facies judicium hoc. têc hie omittendttm eft pronomen hoc. Cap. XIX. t. i. Et fedenie Lot. Neqiie conjiinciio Sc
26.
10.
eft
Tu
Ut
nofti
quod eft mcrces. fervitutem. No addas- cmjunliionem

libris
veto.
t.
aliquando provideam etiam domui mee.
hinc atijcrenda
attt
eft.
Nan
neit
eft
omittenda particula eriam.

Furti
t. 14. Surgite , egredimini. Htc addenda conjundw &.
imerponenda
if.
55.
terti^ perfona
yl/;V
me arguent. Caz'e mutes 'jerbum pliirale arguent , cutn /tng/il.tri jecttndx perjonx arif.
rus eft Abrahae

If.
5 J.
t.%'). RecordatusAbrah^ liberavit Lot. liberavit Lot. ,
Recorda-
gues.
&
Cap. XXXI.
Qjtidam ctiam
tui confutta
29,
eft
Sed Deus
patris veftri.
,
Pronomea
ejji
Dcderunt etiam
8c ilia
no(5le.
mtttatum
cum
veftti
ns quis errorem
gravatit -jerhum
dedcrunt paytictiU enclitica dcderur.tque. Cap. XX. jf. 7. Nunc ergo redde viro fuo uxorem Sc orabit pro te , & vives. Uic eft quia propheta eft cydo , non tantiun Sixtinoriim , veriim ttiam noftromm an~
:
putet.
t.
If.
52. Et aufer. 59.
Nom
emittattir
conjunBio
&.
eft
Quidquid
farto ê:'\h3.t. Pr,ejercndum
name
furro ad-jerbto furtim.

if.
iiqitorttyn codicitm
}icbrdic.t vr.iiati conforiantinm.
In aliis
49. Intueatur
if.
&
i.
:
judicer.
Now prsponas
Sc
adjecit
mitltis libyis
illnd quia
propheta
te
efl:
foftporiitiir hitic Sc
orabit pro te.

jf.
Laban. Cap. XXXII.

cccperat
tivi'.m
If.
:
16.
Mementoque
7.
deprehenfam. Non
deleas encli-
co;perat. Alii legunt
iicam tonjttndzonem que.
Jacob quoque abiit itinere quo Jacob autem abiit in itinere quod conjuntlionem quoque mutant cum autem , addunt
;
Cap. XXI. V.
Jta legenditm
eft.,
Quis auditurum crederet Abraham.

, i
pnepofitionemln
deniqui pro ablativo quo
.,
fcribunt accujct'
participiltmfutttritempnris-, qit.vto cajjt
quod.
4. Praccenitque,
8.
auditurum
auditonuTi
If.
r.tliier
,
>
.^
ncn prima , auditutus nomine auditor.

ibi
multj miniis Jecttndo

ibi
Scrvandum
eft
pnsteritum prscepir,
non fubftituendttm prafent prxcipit.

eranr. Lege plu'
If.
1 ,
15. Subter
ibi
unam arborum qu
erant
,
arborum quie
erat.
no Jingularttcr arborem
fed fukitidiasOeus.
meo
If.
BOW
29.
qu3c
ir.
Domino meo Elaii. Fronomen priniie pe^'on cum pronomme teni.s per'onx itlo. eft mutandum Cur quKris nomen meum ? .-^'^w;.*"'" '" qttibnf'
,
io. Et fuit
cum
eo.
Non addas
.,
dam
libris
quod
eft mirabile
if.
fed non
eft
iilnd htijns hci

,
Cap. XXII. if. 20. His ita geftis. Non mutes adverhinm ita , cttm conjundione itaque. Cap. XXIII. >?. 13. Circumftante plebe. Nan eft adiendtfm pronomen ejus. Ibtdem. Et lie fcpeiiam mortuum meum in eo. Non feribas antecedent agro pro reLuizo eo. f. 19. In fpelunca agri duplici. Pro fextocafit iufWzi-, qttidam fcribunt featndum duplicis. Cap. XXIV. if. 12. Dixit Domine Deus. Non fcrilai : Oravit Dominum, dicens Domine Deus.
: :
veriim Jnd. 15.

pres dedit
If.
18.
Cap. XXXIV. if. 15. neutrum omne ,

2?.
Omnc
;;ow
maftulini fexiJs.
Infirr-!
Unum
,
efficiemus
now
eft
ma'ciilir.um omri. efBciemus populum. Tutimim indicativi mutandum emit prxfenti imperati'ji ef-
ficiamus.
netttrum ea
fubter
eft
*. 4. At ille infodit ea. Retinenditm ejl wow mtttandttm cum femtnino eas. Legeitdum t. 8. Ad radices Bethel , fubter quercum. quod locum inferioTemJig.iifi.at , non luper cow-
Cap.
XXXV.
,
meo. Nun legenditm , Jed intellir^ gcndum eft nomen Abiaham. If. 24. Filia fum Bathuelis , filiiMelchs:, quern pepelit ipfi Nachor. Atti invertitnt verborttm ordmem , hoc mO' da Filia fum Bathuelis , filii Nachor , qucm peperit ei
Tf ,
14.
Cum domino
trarium, tametfi hoc

error
eft
editione : Jit in Romana anni 1^91. enim typographicas. Scqititur qtiitujCap. XXXVI. if. 11. Et Cenez. d.tm li'brts , Et Core ; fid fuperflut. Care firibas mafcitU14. Filii An* , fiU* Sebeon,
Tom.
I.
ij
r^;
Kuiii
Tf.
filii ,
ROMAN. CORRECTIONUM DELECTUS.

pic feiniriimt
Irti
filii
fili.r ,
priori prxfertim hco.
panis
non fcribas fames
qutc
:
eft
inopia panis.
Jlf.
illi
17.
Balcmaih uxoiis Efau. Minimi redunterrac.
dant hxc zeiiit. Tt. 20. Habicaiores

plur.tbi habiiatorcs
,
Cap. XLII. t- 15. At illi Duodecim , inquiimr. dundat verbum dixerunt , quod qmdam addunt : At
dixerunr,
turn
Non nmtandiis naminativus
cum
genittvo Jhgtti,vi habicatoris.
f. 24. Cum palceret alinos. Pro majculnio afinos 1 non eji fub(iituendum Jemifiintint aiinas. Cap. XXXVll. t. 22. Nou interficiatis animam ejus nec cffiindatis fanguincm. Vtritni'jue iinhnm lecunda perjona legitiir , intefficiatis , erluiidaiis ; ncutrum prim.t , interficiatnus , etTundamus. Uidcm. In cifternam hanc. Pionomtn hanc ,/! cothmutanduni crtm fiontir:c vetcrem. V'. 28. Et prjciereuntibus Madianids. Nec hic nome/t Madianitis , eum altera Ifmaeliiis. Utdem. Viginti argenreis. Denique tiec hic Humerus mirurr
^. 25. Datis fupra cibariis in viam. Non mutes quarcajum viam , cum Jexto via.
t. 38. Si quid ei adverfi acciderit. Prsferendtim eft nomen adjetlivtem adverfi, fubftatittvo adverlitatis. Cap. XLIII. f. 11. Sumiie de opiimis cerrx friictibus.
Tf".
Melius
14.
eft
fruftibus
quam
eft
frugibus.
loci,
Quern
tenet. "Sen
,
hujus
quod qiiadam
exemplaria fubjiciunt
in vinculis.
17. Fecit
libris
,
ille
lujdam
yt.
pro
quod i'lbi fuerat imperatum. In quiquod libi fucrac , minits reSe Icgimr
iicut fuerat.
19.
Ad
mutandus ej} cum majore triginta. Cap. XXXVIII. t- 2. Vocabulo Sue. Fro efecunda,
viginti
,
V. 27. Salvus ne
difpenfatorem domus. No !Mf domus. eft pater vefter ? Mehiis eft falvus
Tf,
qu^m
fanus.
aht jeribunt a
>?,
py imam
vocalem
-,
in notmne Sua.
Cap. XLIV.
Jio-
4,
Surge
inqiiit. Superjluit
quod qui'
12.
Mortua
cll filia
Sue.
Qntdam
Itbri
omittunt
dam
pr.iponunt
ait.
men filia ; male. Cap. XXXIX.

proiiomen fui.
't. 9.
Cap. XLV. t. 25.

li^.
Addens
&
^ ,
afinos decern. Pro
&
,
2.
Princeps exercitus.
Non nddas
conjujitlione
alii jcribunt
proncmen
quidatnjingulareci
Et peccare in
toV KvCt^v
,
minum
ll'.
pro
Deum meum. Nonfubflituas DoDeum tok 0?oV,

,
10. Per iingulos dies. Trftfisjvdiendum

in ejjiibnldajn lihrt^
,
eft ,
qnod fe^
qii-.tuy
.
vcrhum loqiiebatur.
ei. K?; augeas cra, dedic deEt mifertus efl illius ,
't.
21. Ec mifcitus
,
illius
& Jamin. No addas SC Jami, Haggi Suni & Efet. 16. Filii Gad Sephion bon. Pro Sephion 0 eft legendttm , omijfa media Uit, i , Sephon nec pr^ponendus eft Elcbon ipji Suni.
:
quidam , quad dijftmilius eft vera Cap. XLVI. if, 10. Janiuel
plurale eis.
&
&
tionem
dit ei.
quomodo
if.
,
alii lihri.
&
Cap. XL.
verbium
Tt'.
i.
His
ita geftis.
No
eft
mntandum adeft
Cap. XLVIl. venimus. Melior terram tuam.

if.
it.
eft
4.
Ad peregrinandum
,
in terra tua
Jcxtus cafus terra tua
quam quartus
quod
qui''
ita
cum
conjumliorie iiaque.
9. Dies peregrinationis mea:. Superfiuii-,

,
ly.
,
Quia
furto lublaius fum.

loco
Spurium
adverbium
Jam addunt
furtim
Tf.
pojitnm
ncmini; furto.
Portare me omnes cibos. Superfiuum eft vethum pucabam, quod quidain intetponunt. Cap. XLI, "t, 11. Vidimus fomnium praefagum futurorum. ôn eft mtitandum nomen adjeclivum prêiagum ,
17.
cum
fuhftaritiio
pr^fagium.
20. Etconfumptis prioribus. Cave legas omen fiibPautivrtm pecoribus , pro adje^ltvo numerali prioribus.
Tf. Tf.
rtonteii
nomen \\ix. "t. 18. Noncelabimus dominum uollrum. JIlii minus rede , non celabimus domino noftro. Cap. XLVIII. if. i. His ita tranfaclis. Nc eft mutandum advcrbium ita , cmn conjuilione iiaque. t. ly. Benedixitque Jacob filiis Jofeph. In muhis liiri< eft : Benedixitque Joleph filio fuo : quibtifdam , Be> nedixitque Jacob Jofeph. t. 2C. Benedixitque eis. No mutes plurale eis , cum
If,
45. Super currum fuum fecundum. Spurium eft prolecum , pojitum pro nomine numerali fecundum. 44. Dixit quoque rex. Superflnit , quod Jubjungitur
,
Jingulari ei.
qttibnjdnm codicibit!
If".
nomen ^gypti.
4J. FiUam Putiphare. Ita rctliiis fcribitur turn hic tuminfia If. JO. c. 46. if. 20. Putiphare, qu.im Puciphalis: quo ceitiiis diftinguatur nomen hoc Jacerdota Putiphare > qundrifyllabum , a trifyllabo nomine eunuchi Putiphar,
Cap. L. If". 10. Ad aream Atad. Aduherinum eft , quod qutdam feribunt Arad , ita ut media littcra Jit poftrema liquidarum r , pro muta r. Tf. 17. Ut fervis Dei patris tui dimittas iniquitatem hanc. Non eft mutandus numerus pluralis fervis, cum Jingulari fervo
patri tuo
,
,
nec fecundus
cafus
pairis
'.
tui
/1 tettio
^c enim
legunt plerique
Ut
fervo Dei patri
de quo Jupra 59.
t. ^4.
Iii
T. i. cunfta autem terra ^gypti panis erat. Pro
tuo dimittas iniquitatem hanc.
VARI^ LECTIONES VULGAT.^^

rurfum ab eodem
Francisco Luca
tationes noftrx in varias
obfervatse.
GENESIS.
CAP. nuit
centis
,
XI. 1^, 13. Vixitque Arphaxad poftquam geSale, trecentis tiibus aimis. Alii libri, confen-
Biilioram leBiones,
tanei Hebrao
hoc
Chaldao
augent
if.
Jcribunt quadringcntis pro trecentenario.
eft ,
numerum una
Delcbis
?
Cap. XVIII.
28,
propter
quadraginta
quinque univerfam urbem

antiquis libris ceteris noftri
Ou.tdam Manufcripta , cum Ppanorthotx omittunt majorem

,
mimerum, nempe quadraginta

Qhaldais
,
conformiter
Hebrîs
,
quin etiam Gracis quthujdam codicibus

editioni.
if.
iiomi-
Cap. XXXVII. jf. 24. In cifternam vetercm , quae non habebat aquam. No abjque caufa omitiiiur ab alii: Manttfcriptts nomen adjeUiz'um vetercm. Cap. XXXIX, f. 14. Vocavit ad fe. Alii codices omit-! tunt ad fe. Cap. XL, if. 1 5. Recordabitur Pharao miniflerii tui, Qtisdam Manufcripta habent magiflerii. Cap. XLI, Tf. 14. Natravi conjeftoribus fomnium,
natim Sixtinx
Ouidam
codices pro accujativo Jingulari
legunt genittvam
Procidens adoravit. Comptura Manujcripta , eaque jide digna , omittunt procidens. Cap. XXX. f. 40. Et pofuit virgas in canalibus. Alia Manufcripia fide digna , omittunt hic tllud , in canalibus , fuod legitiir fupra t. 58. J^J injra t. 41. Cap. XXXII. -g-, 17. Autquovadis, aut cujusfunt ifta 1 Qmdam Itbri , loco duplicis aut disjiinilivx , legunt duplicem copulativam.
yi.
Cap. XXIV.
pluralem fomniorum.
Cap. XLIV. f- 27.

codices
,
Ad qu
ad qux
ille
ille ,
refpondit.
Quidaiu
pro prxpafitione
feribunt eonjun&io-
vem at ille. Cap. XLV.

tantes.
&
Cap. XXXVI. t.
Sebeon. Pro
z.
Et Oolibama filiam Anae

,
filias
23. Triticum in itinere panefque per conpttunt legenditm in iter. f. 26. Jofeph Illius tuus vivit, Mulia exemplaria ff~ mittunt filius tuus. Cap, XLVU. t- ii. In optimo teirje loco. In aliis
if.
Ouidam
geniiiz'o j'emtnino fili;e

alti genitiviun
alii
legunt accufatt-
egregiis
libris
pro loco
legitur folo.
vum
filiam
majculiimm
iilii,
Legamiir no-
CAPITULA LIBRI EXODI.

Ex
codd.
S.
Pauli
edita a
VI. B. VII. & Vaticano 4220 JoCepho Maria Caro presb. Romae 1688.
,
On\t.
to.
B.
&
1,^
I.
nov.
ii.
''
edit.
Hieron.
,
T~\ E
infantiliKS
Hcbr/toriim
qtioi
-p
.
ptdcepit
i.
fcinipbes in hominibus
cr cejferunt Alagi.
tot
c. ,
JL/
II.
I'lhirao in flumenpro)ici. cap. i.

,
*.
4.
"
irt.
Dc piiero
qiieiu invcnit filui

c. i.
Pharaonis , cr
#. ^.
i
co-
Jmmittit Dominus cynomyiam in

/Egyptt.
c. 8.
am
ter*
gnominavit cum Afoyfen.

III.
'
o.
;
ram
*. i
j.
1 1.
De
Mijjptioy
c. 1.
(jiicin
uccidit Aôyfcs
& fiigtt
^.
Afortcm mittit Dominus in omnia pecoraJEc. 9. x-. i.
M.idiMi.
1.
t. II. IS,
gyptiorum.
6.
"i
IV. Alortiio
jfl-ilcl. c.
J'h.iruotie
exaudivit Domintis fiUos

in
riibo.
Dc favilla, quam fparfit

0.
'
Afoyfes in
calumt
t. 8,
t.
i \.
cr facta
c.
1
flint ulcera in hominibus. c. 9.
v.
VI.
''
ylppitruit
Angelas Domini Afoyfi

Domintis
"^
7.
Extendit Ahyfes
f'enit
loctijla
I.
mantim
in
calum,
c. 9.
^ pluit
i
De jigno quod dedit

c. 4.
in
manu
Afoyfi
5.
Dominus ignem cr'grandinem.

fiiper
k.
). 1 ).
in virga.
t.
1.
omncs
fines
Aigj/pti. c.
VII. VIII.
De Jigno fccundo. e. ^. y. (i. Dc figno tertio. c. 4. t. 9.

, i
10. t.
14.
IX. l/i/ vemt adfotcriDU ^ fuiim Afojffes V.idam ad fiatres meos. c. 4. fr. 8.
i
^ dixit
9.
ei
FacU
'
flint tenebra in iota terra A^.gypti tri-
duo. c. 10. *. 11.
X. Aôrtuo Plhtr,ione , dixit Domintis ad A/oyfn : Vade in /Kgyptiim S. c. 4. t. 9. XI. Dixit Domintis ad Aaron : Vade in obviam
''
XVII. Uicit Dominus ad Moyfen Adiiuc unamplagam ego induce in Pharaonem. c. 11. t. i. XVIII. Loquitur Dominus ad Mojfen , cjr Aaron ,
:
de facramcnto PafclM.
10,
c,
1.
t.
1.
Moyfi.
c. 4. If.
17.
Ifra'el.
De dccima plaga
Habttavcrunt
"
in
qua
perciijfit
Dominus omt. 19.
XII. Dictint Pbaraoni, ut dimittat'

XIII.
''
c.
5.
ne^ primogenittim Aicyptiortim.
c.
XIX.
Afoyp
ir.
ftlii
ifra'el
1
in jgypto annos
dtctt
Domtnus ,
in loquatur
adpopU'
quadringentos triginta.
c.
1. lr.
40.
;
liim. c. 6.
6.
Ifra'el. c. 6.
XX.
*. 14.
c.
XIV. De principibus
Legem Pafcbx dat Dominus. c. 1 2.. K'. 4 XXI. Dixit Dominus ut ftncTtficent omnc pr'im'tti'
'^
XV.
7.
'
Dedi te,
'"
dicit
Domintis, deum Pharaoni.
viim. c.
j. :^. I.
filii
* I.
XXII.
Aaron viigam coram Pharaone;
:
Quinta progenic afcendernnt

c.
I
Ifrael
de
XVI.
-.
Projecit
&
iEgypto.
J.
*. ig.
efl
fafta eft draco
fecerunt o~ Alagi fimtUter,
c. 7,
XXIli.
Confectitiis
Phar.tofdios Ifra'el^
i.
& coope
10.
I.
ruit /Egyptios mare. c. 14. t.
feqq.
XXIV.
Cantictim.c. 15. t.
i.
PlagjE
.
j'Egypti.
efi
XXV.
:
Cantavit cr Afaria cum mulieribus in tympanis o~ cboris. c. i s. yi-. zo.
t7i/ (i(7/M fliiminis falla
funguis
fecerunt
XXVI.
XXVII.
I.
Alurmuravit populus
in deferto pro
aqua.c,
(^ Aiagi fimiliter.
i
.
c. 7.
t. 14.
Aigypti, ly-eduxit
IS.X'. 11.
PercKJfit iteriim
Aaron aquas
Alurmtiraverunt c^pro carnibus.c. \6.tr.

poptilo
^
ranas, fecerunt or Aiagi fimiliter.c. 8. t. i. Perciijftt Aaron in " Itmo tcrr^ , (jrfa&i [tint
XXVIII. Dcdit Dominus
cottirniceSy
cf
N O T .E.
* Capitula h.c ad veterem Iialicam fuilTe compofita ex duobus pi'xcipue cliciiur i. quod in iis nil fere reperiatur quod huic verfiuni repugnet. z. quod plura exflent in iplis qusc eidem maximc conveniant. Id probac apcrta iimilicudo illorum cum ediiionc LXX. quam in notis leqq. colladone facâ . exhibere curamus. ^ Nov, ed. Hieron. pra;ponic hxc T>e nomifiUn;^ fl:o~
: :
^sa
7.'oK
$^1). In Vulg.
conjlitiii te
:
deum
^ Ita
Gr, ad verbuui
il
KaJ spî-ê* 'Axpur
Vharnonis. 7, r. Tnr psiC^zr frttr*

sTaztScl
Fbiiraone....m
a:faw
i-/fte'ôApx<.!i}y....î'7r0ivQt&K.cl
&'(âwa'^.
V'ulij;,
Tnlitqtie
Aarcn virgAtn caram
qu.i verta
tfi lu coliihrmn , i^c. 7. 10, " Ed. Hieron. Talverem tetrjc. Ita
Grsc. cum Vulg.
mm
8,
17.
Ip-ael , qrti in^refji jttnt in ji-gyptiim , juxta LXX. & Vulg. tum addit , JS </' infiniibiis , sjc. '' Accedit ad Gr. in quo , sTcîcfôtQi to Svc^ct aw? ,
;
Moji/oiT/
'^
in V'ul^. "jocavit ttomeri ejus^ Moyfes. 2. lo.
Ed. no. Hier. delet MaJ:>in. In Gr. fyc;iîopHCf acjo ttfOiî'^y *t>Da:t' , K- oiimsy iv 7n M/ja,. "VvA^.fuîens tie i'cfi'pedu ejus , mortuns eft in term Matiian. " Ed. Hieron, liic pra;ponlc Ubi , delec vcro Domirti. .Sed infra, c. j, if, z, ex Cypriano App.iniit ei %iigrl:is Domitii , & in Gr. ci'f^îi A= uutS iCiU^'ii Ksifin. In Vulg.
:
Ed, Hier, ImmiJIt canomji.im , abfque DcniiKiis. Ap. Anguft. infra, 8, 2i, cjnemyiam , Gr. KvnfWiat , pro qua Vulr, ornne genus mu[caruni. P Ed, Hier, Af,yii Domintis mortem in pecorx .{gtplitrHm. 1 Hjec refpoiident Grco & Vulgat.e , in qua dnii aut ))/-:is pro fi'jilU , Aug. infr. c. 9. 8. leg. favitlam , in
Gr, conftant?r a/^"*""' Ita Gr. Tii/ x^f ''i TO lum.

f-
Vfaio'r.
Vulg. IV'^Jin in cx-
aucem
^
apparait
ei Dvtttirltt^.
CTMrji";
F.d, Hieron. delet ; m.iiiii. Ed. Hieron. delet /nam , & inf. fcribit C'j./u. Gr, & vad.un. 4. 18. Yulg. (ttum R Ed. Hieron. addit in fine , ^ ciniimcitlit Stpbora fiHum funm. ^ Ed. Hier. delet in, LXX. cum Vulg. hab. in ecciirfum. Al, linultm , ed, Hieron. I/r.v/ Je terra fn.j. I' Ed. Hier, ]iihet Domtmit Mtyji loijui a.i fcpiilnm. 1 Ita Augull. inijra., c. 7. Tf. i. s Gi*co i.Uvr.i Qi
't. >j.' Kt'f.c,- f 0; Mai-C'' eVo^j- -1 txpaa. Vulg. Jtstt..... Adbnt un.i p/.iî t.ing,jtn Pbaraoucfn. II. I.
Sic in
Grco,Er ^'
;'-/i.
Al. piimttium.
i
" Sic in Gr.
.(?
n%,
in
Vulg. /yi Pia,t,
"
y
4!-
^ Al. primogtnitum Gr. x^mto/sxw. Reac de Gr, in quo , n<><TTii A5 î''.S ifx
ti^Z" '
'"'
lofM
il
.1111J.U/
Vulg. Concinit Aug, infra : .Egfti. 15. 18. afeenJeruut Jilii Ifrj,! .it
-A A/vt'
i-.
mj
In Gr. iflu-i^wkot)
quam voccm iwrt/ , muUos
154
XXIX.
AftlllM. c. t6. v. tz, Mandiicitvenoit ^
c.
1
XL VIII.
Sifervum aut ancillampercujfcrit
aliquis
Mmiu
tiquu
;
aiinis
ijuadrA-
ginta.
6.
t.
5.
cr mortuus fuerit. c. 11. t. zo. XLIX. Si mulierem pcrcufferit , ciC.
abort aver it,
XXX. Murmur AVer unt fro

rra aqtiam. c. 17. *. i.
& cduxit de peL.
II.
*.
11.
oculof. c, 11.
j-.
Oculnm pro
24.
"i
XXXI.
*>
Fenit Amalec ad fugn.tm

c.
'
i
d- percujjit
cum
c.
Dominus.
I.
7.
t. S.
LI. Ociilum fervi aut ancilU qui 26. ji-.
ejeccrit.
c.
ii. 21.
XXXII.
18. t.
Fenit
Jcthro ad Aiojfen in defcrtum.
LII. Si cornu aiiqucm

j^.
percujferit
'
taurus.
c.
28.
XXXIII.
i I.
Cor.filium dcdlt Jcthfo

,
Jl-Ioyfi
ut ^ prx-
LI
II. Si
i";
foveam quisfoderit.
f.(/r5
c.
21.
i'.
5?,
'
poneret tribunos
&
centuriones.
c.
18. t. i;.
LIV.
il.
aiium cornu percujferit.

'
c.
21.
i^
?5.
involaverit. c.
2
XXXIV.
ut
'
audiitnt
XXXV.
igne- c.
Ttfatur Dominus per Atoyfen popiilo , eum. c. 19. j. i. Defcendit Dominus in montem Sina in
19.
1^.
L V. Si quis vitulmn aut ovem ^. I.
LVI. De fure
:
pcrcuffo. c. 22. 5^.
2.
10.
XXXVI.
minus
I. f
Prtccepit
Dominus Mojfi
24. verba Legis
19.
>^.
,
ut
afandat
in
momem folus. c. XXXVII. Decent
LVII. De agro alieno " depaflo. c. 22. i'. 5. LVIII. J)f area incenfa w/ tnejfe. c. 22. ji-. 6. L I X. De commendato dr y furtim ab aliquo erep, ,
qu pncepit
Do-
to. c.
22.
-i/.
7.
,
cuftodiri. c. 10. f. i.
LX. De jumcnto
vel
aliquo pecude
commendata
i.
Non eriint tibi dii abfque me. c. 10. f. j. Non s facies tibi idoluni, neque ullam iimilitudinem.
*.
IX
(^ mortuo. c. 22. }l/. io. I. Si pctierit quis animal

c.
&
mertuum fuerit.
4.
tui in
22.
i/.
14.
3.
Non
fumes nomen'' Dei
vanum. t5!'.
7.
4.
5.
InmentehabediemSabbatomm. 8. Honora Patrem tuum, & Matrem. t,
li.
LXII. Devirgine nondmn [por.fata. c. 22. jf. 16. LXni. Aialejteum occidendum. c. 22. 18. 1X1 V. ^li dormierit cum pecude j'^^ occidendum.
jf-.
Non occides. J^. i ;. Non moechaberis. jf. 14. 8. Non furtum facies. t. 15. 9. Non dices falfum. i. 16. I o. Non concupifces uxorem proximi
6.
7.
c.
22.
ir.
19.
diis
,
IX V.
j^Hi immolaverit
2 3.
^^
eradicandum.
c.
c.
22. *.
tui
neque
LXVI. '' yidvenam LXVil. Fiduam

''''
non noccndum.
,
22.
*-.
21,
cj"
orphanum non nocendos. c,

c.
aliquid ejus, f,
17.
,
22.
*.
2 3.
,
XXXVIII. Timuit populus cJr dixerunt Tu loquere ad nos. c. 10. t. 18. fen
:
ad Afoy-
LXVIII. De fanore
(^ pignore.
c.
22.
^f.
25,
LXIX.
-lYc
blafphemandum.
''=
22. *. 28.
XXXIX.
c.
Dcos argcnteos
vel aureos non ^faciendos,
LXX.
LXXI.
22.
Primitias
offerendas. c. 22. y. 29.
XL.
io. t. 11. De '" puero Hcbrso empto.

'
OJKwe primitivum offerendum Domino, c.

J'.
c.
11. f, i,
11.
c.
29.
bcjlia ff
XLI. Def.lia dipafta. c. 11. *. 7. XLII. De percuffo cy mortuo. c. 11. *.

XLIII.
LXXII. Carnem a
non edend.vn.
c.
22.
c,
"
Si quis occiderit
atiquem
dolo.
n.
LXXIII. Non credendmn facile quod

2 3.
If-.
audieris.
*. 14.
I.
XLIV.
^''îiipercujferit
patrem aut matrem.

vendiderit. c. 2.1.
c.
n.
16.
LXXIV.
c.
iVo confentiendiim
1.
fieri tefiis iniqutts.
*' If-
25. *.
'^*'
XIV. ûifurto ereptum XLVI. ^^j maledixerit

*. 17.
#.
LXXV.
tJ-.
i*/o
fiT^
aK
)HH/f
malum,
c.
2;,
patri
aut matri.
c.
ii. aut
2.
LXXVI.
Jj in rixa percujferit aliquis lapide
c.
,
"
2.
Non
declinare
cum
multis judicium, c,
XL VII.
fugno.
23. *.
l.y^'::{.\ll.
ii,
?.
18.
Non fpernendumpauperem
injudicio,^^- net
No
Latine
fuilte interpreritos
T^.
fra
f
,
auflor
eft
Aug.
q. fii. Anon,
quo16.
c.
II. f. jy.
iiic
que de XLii. maxif. ap. Amb. 8. c. * Gr.|To Ma?, Viilgata limiliter

J5. Manna. ^ Ed. Hieron. pro Dominus
,
ita reddit ut
&
Vulg,.
bos
'
Ed. Hieron.
;
addic taurum. Tn Vulg. conftanter

,
Ham at Aug. infr.

Jii/J/f.
&
pro-ci!i perciifferit
Ta.u(î.
iimpliciter vnliieravetit.
Gr.
Y.fcetitiYi....
hab.
Gr. confianter
*Ih)s , cum Cypr. infia 17. p. in Vulg. 7o/i. ' Aug. infr. 18. II. hil'or cum Gr. Vulg. ]ethro.
^ Ed. Hieron.
' Al. audiat.
poneret,
Gr.
x?s-i'(2:.;
eV
lif ra
X'^'"f~
f Hacc decern mandata maxime accedunt ad Grjscum

Cui fuccinit infr.
t Vulg. Ed. Hieron. furairis fuerit , ut in Graeco , " Aug. infra cum Gr. depaverit quis agriim , Vulg. jl Uferit ; at paulo poft , ut depaft/itur. ^ Gr. fimiliter xxaimi , are.is. Vulg. accr'jos frugtim. y Ed. Hier. fmtx) ab aliquo fiihhto. mortiia. ^ Ed. Hieron. aliqua pecude commendata ^^ Ed. Hier. occidendm , item paulo poft , eradicandns.
&
Aug.
ficut in ed.
t''
Apud Aug.
,
eradicabitur, in
Grsco
,ûti'l<i
j!.\i.S-f 5U-.
S Al.
*"
f.tcins
Hieron.
:poH.faciendi)s,
Cilê7ai
Al.
Domini Dei.
Ed. Hieron. addit , fed alt.ire Domino , Ita Gr. TalcTa, \u\g. Jirvttm. XI. z.
Al. diflrtda.
Vulg. occideinr. 2X. 20. ": Al. ad-jcnx , ficut in ed. Hieron^^ Ed. Hier. ]'idu.i JJ orphaiio non noccndum.
in
Edit, Hieron. De his qtti oeeidevint dolo. Gr. Êay

eTi6it7K(
a7ro)dTt??;
/?
t/^
AsAw
Vulg.
Hi quis per in-
Ed. Hier. add. Domino. Ed. Hier. addit prxguftatam poft if/?:.i. SS Ita Lucif Cal. infr. ZJ. I. al. teftes iniquos , ed. Hieat in Vulg. No ron. Now conjentieiidum tefiibtis iniquis
^^
:
*=
dtiftriam occiderit
^^ per injidias.
his
jtm'ês
maniim titam
" Ed. Hier. De 48. vendidenjlt
qui prrcujferini, ^c. ficut infra
4 J.
41?.
^^ Gr. Oun
infra.
pro impio dicas fnljttm tcfl:m. son ftcji jrAfiora tVI xaxi'a , cui favet
tit
Aug.
morttii fiierim. H-fC maUdixerint autem vix abfcedunc a Gr. nili quud in Gr. capitul. 4<J. prajcedit capiml. 4J. " Ed. Hieron. ahrtiverit , al. .ibort.t fuerit. P EJ. Hieron. addit , iruendum. ^ Ed. Hieron. crrierit. * Ita Or. -rxusfi , cum Auguft, in Vulg. ics , ficut in-
lnVu\g.^cnJiqueristHrbam
ltd
faciendum malum,
'' Favet Aug. infra 15. 1. nee diflennt Gr. ed. Hieron. hab. cum mutt); in judicio. Vulg. Nee in judicio pliirimarum acquiefces fntentix , itt ,1 -jero devies. ''' LXX. Paupc'is nan mifire-' Al. deeft nee. Ap. Aug.
&
leris in judic'o
,i\Kil&am
Vulg. 5.
5.
pro illofiiciendum.
c.
i?.
*.
i.
CIV.
rcvocan-
Defabrica Arc^
25. f.
3.
& Mcnfx,
(^ Tabernai.
LXXVin.
diim. c.
Err Mi
1 5.
iiiimiti
jumeiitiim
culi. c.
*. 4.
LXXIX.
Iiiimici
c.
jiimentum prejfuin pondcre

ir.
eri-
geiidum.
i 5.
5.
CV, ' Defabrica Altaris. c. 27. f. CVI. De oleo Lucerru, c. 27. 1,. 20. CVII. f De Aaron & filiis ejus
, ,
ut facerdotio
LXXX.
i i.
Judicium pauperis non fiibvertenduin.

6.
''
c.
fungantur.
c.
28. f.
i.
If'.
CVIII.
/i!>
'
De
Stola fanc'la. c. 28. t. 2.

c.
LXXXI.
i?.
ic.
omni verba iniquo recedendum.

(^
c.
CIX. De
vefte Sacerdotali.
7jtiflion
ex. De
non occidendiim.
a- mttnec.
ordinandis Sacerdotibus
c.
28. *. 4. (-r de hojlia im,
LXXXII. Inmcentem
C.
mol.inda.
28.
ir.
58. 41.
i.
15. t.
7'
LXXXIII.
Yii
Impium non
c.
juftificanduiii
non accipienda.
^
I
ij. *. 8.
remiffionis fcptimo.
CXI. De /iltare incenf c. 30. t. CXIl. " De oblatione odorationis. c. Sacerdotes lavarc manus CXIII.
-''
29.
li'.
2 5. 4 i,
,
(^ pedes
cum
LXXXIV.
Ti'.
De
anno
15.
accedunt ficrifcare.
30.
ic.
De
oleo linitionis fancto. c.
10.
I.
17.
LXXXV.
LXXXVI.
dit.
Sabbato non opcrandum.
c.
13. t.
>
n.
CXIV. De
unguento incenft.
Befeleel
,
c.
50. y. 22.
Omni,t
1
qiu prdcepn Bens
obft-rvan-
CXV. De
ritu
c.
15. t.
5.
quem v implevit Dominus fpifapienti ad omne opus. c. 31.1'. i.

S.ibbato obfervando. c. 51.
i/.
LXXX VII.
Tribus temporibus amii diem folemnem

2.
CXVI. De
CXVII. Ubt
menti.
c.
13.
agendam. c. 5. f. 14. LXXX VIII. ^ Diem fejiitm Ai.ymormn obfcrvandum. c. i 5. li'. 15. LXXXIX. s Vacuum in confpedu Domini minime
apparendiim.
c.
dat
Dominus Mojfi Tabulas Tejla8.
31.*.!
CXVni.
t.
1.
Fecit
Aaron
vititlum confiatilem. c.
32.
1;. *. 15.
,tp-
CXIX.
Dicit Dominus Moyfi

3
Defcende veloci-
XC. Tribus
temporibus anni omne mafculinnm
ter. C.
2.
T!r.
7.
parcre Domino, c. 15. *. 17XCI. Primitias terr offerendas. c. 13. t. 19. XCII. Non coquendum agnum in lacte matrisfu.
''
CXX.
CXXI.
P'ldit
Oravit Afoyfes pro populo. c. 31. t. u. Moyfes vitulum y ^^ confregit Ta,
bulas. c. 32. *. 15.
C.
-.J.
Kr.
It).
CXX II.
protnittit
^^
Dicit Moyfes ad Aaron Qiiaie hoc fe:
XCIII. yingelum
dat.
c.
Dominus
,
qui pntce^
cifti? c.
32.
*-.
21.
^^ popido
,
2 ;.
*. io.
audicrit
liber ari
CXXIII.
ab
inimi-
Jujftt
c.
Moyfes
ut occidercnt in-
XCIV. ûi Deum

cis. c.
vicem
32. *. 2.6.
,
i J.
!('.
12.
c.
CXXIV.
ij.
XCV. Deos
*'.
alienigenarum non adoraudos.

vefpas mijfurum
c.
24.
'
Rogat Moyfes "pro popitlo ut dimittat mis Dominus peccatum eorum. c. 32. t. 30. CXXV. Dicit Dominus Afoyfi : ff Afcende m terrain
,
XCVI.
Timorem
(ir
Dominum
quam
juravi patribus veftris. c.
3
,
3.
v. i.
qui ejiciat alienigenas.
23. t. 27. 28.

afcendere ad /e'^ in
CXX VI.
CXXVII.
la-
Increpat
Dominus
populunii?.
> loquitur
XCVII. Dicit Dominus Mojfi
montem cum majoribus natu. c. 24. ](. i. XCVIII. JEdificavit Moyfes altare ex duodecim
pidibus. c. 24. t. 4.
ad A'foyfen in columna nubis. c. 3 3. *. ?. ^^Locutus ejl Dominus ad Mojfeu quomodo loquitur quis ad amicum fuum. c. 53. ic 11.
,
CXXVIII.
c,
illi
Petit
Moyfes videre Dominum

videre faciem
(jr
ait
XCIX.
C.
Afcendit Moyfes cum majoribus natu.

" elecli
14. *. 9.
C.
Dominus ; Non potes 3 3.*. 15. 20.
meam.
Omnes
"
venerunt in
loco
Dei.
c.
14. t.
1.
CXXIX.
CI.
Dicit Dominus Afoyft ut afccndat in montem accipere Tabulas Tcjiamenti. c. 24. t. 12. CII. Afcendit Moyfes ; (^~ defcendit ad eum P majefias
Afcendit Moyfes in montem " , (^ Dominus defcendit ibi. c. 34. t. I. CXXX. Omne primitivum jubct fibi offerri Dominus. c.
54. *. 19.
Domini,
c.
24. t. 15. 16.

offerri initia
CXXXI. Non
ad Tabernaciiginta
*.
,
manducavit Adoyfes diebus quadrac.
CIII. Dicit
Dominus
c.
ciim^^ fcribit verba Tejiamenti.
34.
lum faciendum,
^
25. ^.
i.
28.
N
Ita Lucif. inf. c. 25. 6.
o
'
nee diffcrt Gr. Vulg. Nan
tier
Ed. Hieron. hie hab. Defabrica arcx

Sic hab. td.Hi'^ron.DeJacerdotio
menfe
tab. (^
ilinnbis in jiidtcium pauperis.

^ Sic Lucif. ad verbum cum Gr. in Vulg. mertdacntm /a^/M. 25. 7. Concordant limiliter duo feq. capilula cum Gr. & Lucif. miniis favet Vulg. quam vide. ^ Ed. Hieron. delet , impitim nan juji:ficandum , {^. ^ In ed. Hier. De peregrinis 2) remifficnis anno, ^
altaris.
'
'
Ita
Gr. ôK
ic/iav
Aaron filiorum ejus, pro qua in Vulg. veflon. 28. 2.
"
AI.Df
oratione exorationis , al. de oblatione exhortatiouir,
" Ed. Hieron. addit ptbentitr poll jacerdotes , iicut afcendnnt pro accedunt , 5c verbo Jacrijicare jungit Domins
Ed. Hier. fasienil,i. ^ Ed. Hier. De fefhvit.tte aX-ymoritm,

Vulg. 8 Ita Hier. infra cum Grxco ^ Ita Gr. cum Aug. at in Vulg. ha-iiiim. 25. 19. > Ed. Hier. pod Dominin addit , AIov/i ijut eum prac.
^
'
reliqua delet.
y
&
AI. replevit Dominus fpiritti omtiis fapieiiti.t. Anon. infr. ap. Profp. Defcende celeriter-, in Gr. BvJ tê
Ed. Hier. in:micis fuis. apud Auguft. infra , c. 25. if. 27. 28. Tzmorem mittam mittam vefpas 1^ ejtciett ^c. Item in Kj olx^^sx^to; o^nx/a';.... Graeco , Kal toi' to'^î 'ôs's'^w emiti) ^VIl^;T; ,&c. In Vulg. Terrorem meiim miliam tens cmbrones qui jngnhtttit. ^ in Gr. & ap. Aug. non in montem , fed ad Dominum^ ut etiam in Vulg. " Voces iftas elefli 8c in loco Dei habet , Aug. juxta Gr. 24. II. In Vulg. nulla mentio de his. " Ed. Hier. Dixit. P Similiter Ambr. infr. 24. ir. 16. in Gr. Ao'Ja t? QiQ t ghria Dei , Vulg. gioria Domint. 1 Ed. Hier. transfert hxc omnia ad num. cv. eorum loco ponit Qjix debeant offerri.
Similiter
Tx.o5 , xa'ctii6i , Vade celeriter , defcende. Vulg. Vadt de/cende. ^^ Ed. Hier. iibi oravit , ficut fup. cxvlil. itbi fecit.
TO
''''
Al. fregit.
'^^
Ed. Hieron.
horum
loco hab. Ubi arguit Moyfes
Aa-
ron propter vituUtm.

Al. ad populum ut occiderentur vel occideret. Ed. Hieron. addit Dominum , deletque infr. Dominus. ^^ Al. nfcendite , ed. Hieron. ajcendite ad. >gg Ed. Hieron. port populum hxc incerponit J5' bet Moyfen extra labernacttlum ertgere , deinde iic , ^ loq^ "^
:
^'^
&
ad cum in columna , ^c. ^^ Ita Lucifer infra , c. 5;. t. ni' cum aliis tabuUs Ed. Hier. port montem addit accepit legem , g prxceptum Domini > reliqua delet.
:
uh)
^^ Ed. Hier.
fcriberet.
1^6
CXXXII.
bill
Cloriofafjâ
eji
fades
c.
A-foyfi
& veLi1.
ci?-
rt/Mrf <tr^H)
(y e/fWJ liniamentt.
c.
7.
'fackm faam. c. 14. *. CXXXIII. De die SMatorum.
ji.
ij. t.
,
fee.
Vulg.
8. fee.
LXX.
inenfts
CXXXVII.
In die priino
primi prdcepit Do~
CXXXIV.
que
5-
Jnitia
jiil/ct ^
offcrri
Domino
qiuctin-
difpofitijfein in
tordejuo ad opus Takrnaculi

c.
3
alturis
cr jloLun reniin fucrdotiilitim.
5.
minus A<foyfi fanclificare omnia , indiiere Aaron fiolamjanclam ejus. c. )9. fee. Vulg. CXXXVIII. In prima menfe , ^ feaindo anno profiCiionis de Ai.gypto
,
&
* 4-
fiatuit Alojifes 'Tabernaeu-
CXXXV.
CXXXVl.
wenfam
Fecerunt Befeleel
c.
&
(jr
'
//<!*
&
omnts
JafiensfiaUs fancias.
j?. *. 50.
'^
Fecit Ilifcleel arcain

,
Tcftimonii
cJ,
tnm Tcftimonii. c. 40. if. 15. CXXXIX. Confummato Tabernaculo ^ texit numini implcvit bes Tabernaculum (^ majeftas
, ;
cr tatidcUbrum
feptem lucernas
illud. c.
yE.
,
40. *.
1.
NoT
^ Ed. Hicr. loco faciimftiam , hab. earn coram foptilo , quod CIS cornuta îdcYetHr, b Ed. Hier. hk addit Moyfes , infr. delet Jlolam , aU
altiVi area
columnis
ornatli
^
.,
ntenjilihtts Tahernaculi
, ,
ohlntts
ad tinmerttm
blllii
,
helLitorttm
t^ de vejle Sacerdotali
,
tiritimiaomiiibits
&
fJ7n?;f
^ perjeilione Tal/erriacttlt ^
,
rem pro rernm, c Ed. Hier. Ooliah. ^ Al. Ttfametiti : Sc
vajis ejus.
al.
infr.
fuas , pro faiiila!. xrieum pro xrerim;
'
Ed. Hier.
ah;' fecmidi
al. infr.
Teflamenii loco Tf/-
&
il(/
linieti:
dum pro limammi i
ed.
autem Hierun, hc adjungit f i if
f Ed. Hier.
ie.vit illiid
mihes ,abfquefeq. Tubernacnliim,
P&P'IH
LIBER
E X O D
;îX;SX!K!!S!!K!K!X; !:!! !X^^^
I.
Versio antiqua.
5.
CAPUT PRIMUM.
VUIGATA NOVA.
/c
C;fn.46.
,ai;I
VULGATA NOVA.
filiorum If5.
funt
nomina
Jacob
Erant
igitiir
omnes
qui ingrefli funt in yEg)'p:
anima eorum qui egiefli
nes
Erant .lutem omanimx de Jacob

,
t.
Amlr.iiiPf.ii%, I, loii, d>
um cum
domibus
i.
finguli
cum
fuis introieiunt
,
deftmore Jacob, feptuaginta Jofeph autem in

funt
:
quinquc
cob.
&: fepniagin-
XX qui erant
cumT Ja-
Ruben
,
Simeon
Levi
vEgypto
erat.
Judas
3.
Iflachar
Zabulon
&
6.
Benjamin,
4.
VuLGATA NOVA. Quo mortuo, & univerfis fratribus ejus,

ilia,
om-
Dan
&
Nephthali
Gad
&
Afer.
nique cognatione
VU
ff. 104,
7.
1 G ATA
creverunt
NOVA.
,
VersIO ANTIQUA.
7
Filii Ifrael
&
quafi germinanniniis
,
&
invaleicebant valde valdc...
Aiig. Locui. i.fi
47-
tes multiplicati funt
ac roborati
imple-
559-'/.
vei'unt ten-am. 8.
Surrexit interea rex nevus fuper jgypqui ignorabat Jofeph

:
8.
Exfiu-rexit
autem rex alter fuper ^g}'ptum

:
Tuhon, ng.
g.
5,
eo.
tum
9.
&
ait
ad populum fuum
,
Ecce
populus
qui ignorabat Jofeph 9. (Sc di\it genti liiz

rael
,
Ecce, gens filiorum

,
If-
filiorum Ifrael multus
&
fi
fortior nobis eft.
10. Venite, fapienter opprimamus

forte multiplicetur
:
eum
ne
vaient I'uper nos. 10. Venite ergo, circumveniamus eos
magna mukitudo
&
&
ingruerit contra nos

,
bellum
nobis
1 1
,
addatur
iniraicis noftris
expugnatifque
egrediatur de terra.
Prapofuit itaque
eis
:
magiftros
operum
ir
&
,
xdificaverunt civitates munitas Pha,
Anon,
manj.
ap.
.
Ambr
de
xlii.,
ut affligerent eos oneribus
cedificaveruntque ur,
raonis
Pluton
RamelFen
&.
On
,
bes tabernaculorum Pharaoni

roelTes.
Phithom
& Rama1
iz. Quantoque opprimebant eos

gis multiplicabantur
,
tanto
2.
Quantoque eos deprimebant
tanto
plli-
C)pr.
epift.
ai
c.
&
crefcebant
res tiebant,
&
,
invalefcebant magis
I
167.
NoT;E AD VerSIONEM
V.
erant
y.
A N T
Q U A M.
:
Eadem
Jacob,
leguntur Grsce
praeter
ultima
Oui
cum
qu
abfunt.
Apud
Calliod. in Pf. 44.
p. 489. b. Otmics atttem nnimx , qtt.z intravemnt in yEgjptum , a?iimx Jeptuaginta qntnijue. Vide qua: annocavi-
mus
t.
fup.
ad Gen. 46.
y
it.
i/'.il
16. z/.
7. Grsc.
H,
dcinde ut in textu Lat. Hue etiam redeunt quae narrac Auguft. 1. 16. de civit. Dei , c. 45. to. 7. col. 4J5. d. Defundo Jacob, defnnllo etiam Jofeph , per relijuos centum qiiaitragmta qitatitor anlûy^voocv
iysityô
,
O; Ji yui ctiot
'iCf^m
w'(,S-'<C-'
>
f'^'"'-
etirs /J , pro Qf dixit ; item to -//pro gens , & 'Î'f/ 1 I'ctlet , pro vaient cetera iimilia. AucV. op. imp. in Matth. hom. i. p. 19. d. Ecce genus jUirrnm Ifrael mul'tpltcatitm efl fuper nos. Tt. 10. Similiter habet Auit. op. imp. in Matth. p. 14. d. Grace, ^wt^ ^v kx, tx.Qcpc:^fî^x auTtf'; > Sec, Ncbll.
Tf^.
,
9.
Grace, habet,
Ft;
getiKS
circumjcnbamtts.
legitur
in Grxco , nifi quod loco Phariunis I'haraoni , Sc OfiSi', pro PhitM. In Tw *afaM Mf. veto Alex. n!3-a> , in Compl. *i3i>. Demum pro
if-.
II. Sic eft
nos
donee exiretur de terra /E^fpti

ilia
modum
incrediii-
RameJJ} '?a,u=cCH.
qiimiti)
iem
gens crevit
&c.
w/es
,
Tt.
8. In
Grxco
fnrrexit
pro exfmrexit
rc-
Uqua quadrant.
Grc. habet , exceptis his autem , pro tju.tt^toqtte , & ir.'.i\px magis. Rette Auguft. Locut, i, de Exodo
V.
12. Ita
ki.S-sT Sis,
,
^s'/jjt
,
loco
to.
J. col.
Tom.
I.
M2
IrlM.
I.
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
&:
Cap.
I )
.
I.
VuLGATA NOVA.
^gypoderantque
filios
:
4. c. JO.
tii
15.
cum
vi
poteftatem exercebant
:
Ifracl yEgyptil
S: afBi-
X67. i.
in
filios
Ifmel
gebant illudentes
eis
in odium e!s adducebant vitam in ope14. omnibus operilatere , ribus duris , luto , bus , qus faciebant in campis , per omnia ope-
&
&
&
14. atque ad amaritudinem perducebant vitam eorum operibus duris luti & lateris omnique famulatu quo in terrae operibus premebantur.
, ,
ra
quibus eos deprimebant
cum
vi.
V
I J
.
U L G A T A
Healtera
NOVA.
17. Timuerunt autem obftetrices
Dixit autem
;
rex yEgypti obfletricibus

,
Deum
,
&
non
briorum Phua,
braeas
rit
,
quarum una vocabatur Sephora

:
fecemnt juxta pra:ceptum regis ^gypti vabant mares.

18. Quibus ad fe accerlitis
eft
,
fed confer-
16. prxcipiens eis

,
Quando
femina
,
obftetricabitis
:
He-
rex
ait
Quidnam
?
&
partus tempus advenerit
fi
mafculus fue-
hoc quod facere
voluiftis
ut pueros fervaretis
interficite
eum
(i
refervate.
Versio antiqua.
Amir.de fug. fac,
c. 1
VuLGATA NOVA.
veniant
19. Qu;e refponderunt
ficut
:
Hebraeae prius pariunt
quam
Non
funt
Hebrâs
8.r.
1.437,.
obftetrices
^gyptis
pariunt.
mulieres
,
ipfe enim cbftetricandi
habent Icientiam
eas
,
&
fecit
priufquam veniamus ad
Aug. Lacutt
2.0.
Benefaciebat Deus
cum
obftetxicibus.,
io. Bene ergo

crevit popuius
,
Deus
obftetricibus
eft nimis.
&
confortatufque
21.
Idem Locut.
Et fecerunt
fibi
domos , quoniam timue\'ivificate.
Et quia timuerunt
obftetrices
Deum
adl-
3,
runt 22
Deum.
ficavit eis
domos.
,
&
omne femininum
11. Prscepit ergo Pharao omni populo fuo

dicens
in
:
Quidquid mafculini fexus natum

:
fuerit
flumen projicite quidquid feminini
refervate.

$59. d. r invulefceham valde
perf. Afr. col. 8. c.
fie
z.alde.
\'\6t. Vit.
1.
I.
de
hab. Qânfi ees affigehiml , tanuivalejcehant tiimii. to magis muitipitcaoantur t 0.' AofVriCl 7^^ uim "t. 13. GtXC. Kal v.a^sJ vas-SL'zv 'icpxm în. < tipprimeiaiit gyfui fiUos Ifrael violeiitU.
oiftetricitm mendacio , inquit , y fejitlerunt Phttraonem , ne occtderent niajcttlos Ijraetitas , quando najccb.'intur , di-
centes
non
ita parere mulieres
Hebraas Jtcut pariehant >*
gyptix, &c.
if.
Jf".
14. Grace.
K51 xaTa-Ai/ccwK
ot'.i
av'ûf
rm
i^-xvr
jV
To7q
ffV3(;
TO?; ty TO?; arej/o;;,
xa:7(t
tx ;p7a
a-/
xars-
A>?i-7ii dv'ii n'.li.^la.i.

rihits dnris
,
ttttt) ,
Et affligebant
eoriim vitam in epe-
^
^
ribus qltx in campis

Tiltter
c, 5. col.
omnibiii opelaternm codione , fecundiim omnia opera , qtitbtts jer-
premebant eos cum z'iolentia. Ambrof. 1. 2. dc Cain 210. b. cildem aUudens,dicit -.Deprimebant JL,
gyptii Jud.ior:t7n popultint in operihtts variis
luto
ac la^
fide , &c. Item Auift. 1. de XLii. manf. apud Ambrof. to. 2. col. 5, e. Sxz'iente in eos PhaVitone , iuto , latere , y; paleis opprimebantin.
Tf .
TiVTtffl/
fo5 Ta"? fiaieut; j &c. is iirolsi Deus obftetricibus , &c. Hieron. quaeft. Hcbr. to. 2. col. J2I. b. Benedixit Deus ohjletrictbus, 'E^si J.s s'ôTt. 21. Sic ordo inverritur in Gfkco C'uvlo xi fj.x\ca TO/ 0a/ itcciVjAv sat'Ta?; ei'y.'a?. AugulT. lamen fuum legend! modum tueri vidctur , dicens Ouii eft quod diilnm eft de obftetricibus ? Et fecerunt fibi domos , quoniam , fjc. FraJiilum eft enim Benefaciebat Dcuj cum obftetricibus ^ ad hoc vidctur perttnere , quod fecerunt Jibi domos timendo Deum y tanquam benejicia Dei ad hoc ets profuerint y ut facerent Jibi domos. Sitniliter Micron, quicft. Hebr. to. 2. col. Jil. b. Benedixit Deus ot20. GrsEC,
El;
,,,,,,
,
Benefaciebat autem
flelricibus
Tf.
adificaverunt fibi domos.
19.
7
Grxc.
''f'''
Oi/'x
"
ivrx'ta K!-/ut1v , id 'E[Tis*'(^>.9'-'^' ^/*05 ay7a5T? ftcLinq t &c. Ad

"!
22. Auguft. ibid, vivificate illud ; fed addit : enim habent Grxci ^ ?iic7c^jrT iu/ts'* Latini aittem ncti
bent
illud.
/c
ha.-
qux Augud.
quaefl. i. in
Exod.
to.
j. col.
421.
f.
De
CAPUT
Ve RSIO ANTIQUA.
Aiig.Lecun.t.
3.
II.
VuLGATA NOVA.
h^c vir de domo Levi A-/ & accepit uxorem ftirpis fua: & peperit filium & wi2. qu concepit dens eum elegantem abfcondit tribus menfibus.
i.
I.
T?
Kat autem quidam detribu Levi,&;fump-
T^
Greffus eft poft
InfS.
10.
359./.
Jti fit libi de filiabus Levi. COncepit 2. Et liabuit earn,
&
Hebr,
II.
^h
VuLGATA
5 . Cumque jam celare non polTet , fumpfit fifcellinivit lam fcirpeam ,
NOVA.
:
II.
yide
No-
varetur in fliimine
&
puell* ejus gradiebantur per
tas.
crepidinem alvei. Qua;

pyrione
,
,
cum
vidilTet fifcellam in
fuis
:
pa-
&
mifit
unam
,
h famulabus
& allatam
Hebrsorum
vadam
,
cam
bitumine ac pice
pofuitque intus infantulum

fluminis
,
6. aperiens
cernenfque in ea parvulum vagien,
&
exDofuit
eum
in
care&o rips
,
tem
miferta ejus
ait
De
Vis
,
infantibus
4. ftante procul forore ejus
& confiderante cvenfilia
eft hie.
tum
rei.
7.
Cui foror pueri

tibi
inquit, ut
,
&
J.
Ecce autem defcendebat
Pharaonis ut la-
vocem
mulierem
Hebriam
qua;
nutrire pof-
NoTjE ad VerSIONEM ANTIQUA M.

Tf.
X.
Ita
Gracce
nifi
,
l?sôE, qui (umpft

xati
quod pro fumpfit , legitur , abfqucyii/. In edit, veto Compl.
f.
tti'To
II. Ita
t
Grxcum
s?asi'
pergit
'EttjI
/?
sfz
jJ\.k'/7
^
STi KfOTTSty
ay/w m
,
(;'7m/>
eiu'/v
Jî^tr
5cc.
addit Auguft. hitelligitur , uxorem ûod quidam Latini Interpretes eti.im addendum putazernnt. f h.ibuit earn If. 2. Auguft. ibid. Sequitur autem
sâe* poft Levi
,
:
Qttoniam autem non poterant

fitmpft
y.
ei
ulterilts
ni.tter
,
ejus
?.
eft
thibin
col.
ipjum abfcondere , &c. Unde Auguft. locut.
^
,
de Exodo
, ,
to.
eoncepit
at in
Grjcco fimpliciier
Kal
sV
'iccsp't
>ae
quit
idea difficile
559. g. Qiiid Jit Thibm , innojje , quia nee Grxcus Interpres ex
*c. In Mfs. veto Alex.
&
Oxon.
fitut in editt.
Aid. Jc
hebiao
nee Lalinus ex
tranftulit ut invenit,
Graco vertit hoc nomen , jed Jtc Vulg. fifcellam fcirpeam, Vid. eiiaiB
LIBER EXODI.
Vu LGATA NOV
fit
Cap.
1 T.
M9
:
infantiilum
8.
>
li
eum.
II.
Rcfpondit
fuani.
Vade. Perrexit puella

filia
&
vocavit
In
eft
diebus
matrem
9.
egrellus
Ad quam
ilium
,
lociua
Pharaonis
:
puerum
&
nutri mihi
,
Accipe, ait, ego dabo tihi merce:
eolum
de
&
illis poftquam creverat Moyre"; , ad fratres fuos viditque aflliiarioiK-m virum ^,gyptium percutientem quemdam
Htty.
M-
Hebr.-cis fratribus luis.
dem
tuam.
Sufcepit mulier
&
:
nutrivit
piicium
li. CJimque
fpexiU'ct
ciicumilluc
,
12
Fid. Not.
adultumque tradidit filis Pharaonij. 10. Quern ilia adoptavit in locum filii , vocavitque noraen ejus Moyfes , dicens Quia de aqua tu-
hue atque
& milium adefle vidiflet, percuflum /Egyptlum abfcondit fabulo.
VULGATA
1
;
.
NOVA.
,
Versio antiqua.
13
Et egreflus die altero

rixantes
:
confpexit duos
Qiiid
proximum tuum
percuris
Ten.
I.
4.
It,
itdv.
Hebrxos
juriam
:
dixitque ei qui faciebat in-
Milrc. 725.
Quare
percutis
:
proximum tuum
?
>
14. Qui refpondit
Quis te conftituit piincinos
pem
vis,
fes
,
me tu ficut heri occidifti vEgyptium? Timuit MoySc ait Quomodo palam faftum ell veinum
OLcidere
:
& judicem fuper

iHad
>
14
Quis
:
cem
dixit
fuper nos?
5i fie
magiftrum aut judiTimuit autcm Moyles , & divulgatum eft verbum hoc.
te
conftituit
Ten.
Jiiig.
ihid.
Loiui. 6.
t.
bum
Vu
15. Audivitque
L G
ATA NOVA.
19. Refponderunl : Vir jEgyptius liberavit nos haulit aquani nobilinfuper de manu paftoruni
:
Pha,
15
:
22. Fide Not.
rao fermonem hunc

qiii-rebat occidere
&
qui fugiens de confpeftu
&
Moyfen
cum
ejus
raoratus eft in terra
Madian
&
:
fedit juxta
puteum.
16. Erant autem facerdoti
qua; venerunt ad hauriendam
canalibus
,
Madian feptem fills, aquam & impletis

fui
:
adaquare cupiebant greges patris

,
17. Supervenere paftores

rexitque Moyfes
,
&
ejecerunt eas
,
fur-
&
:
defenfis puellis
adaquavit oves
earum.
,
.^^
potumque dcdit ovibus. zo. At ille Ubi eft? iiiquit , Quare dimififti hominem ? vocate eum ut corned at panem. II. Juravit ergo Moyfes quod habitaret cum eo, Accepitque Seplioram tiliam e|us uxorem 11. qu2 peperit ei tilium , quem vocavit Gerfam, dicens Advena fiii in terra aliena. Alterum ver6 peperit quem vocavit Eliezer , dicens Deus enim patris mei adjutor meus eripuit me de manu Plia,
:
: :
I/i8.
1, 5,
I. Prf). ij. ij-,
18.
Qux cum
dixit
revertilTent
leihro
infra.
fuum
ad eas
ad * Raguel pattern Cur velocius veniftis folito i
raonis.
VuLGATA
1
3
.
NOVA.
eft
Versio antiqua.
25
Poft
multum vero temporis mortuus

:
&
afcendit
clamor eorum ad Domi-
IJitrm.
epij}.
ad
rex vEgypti
ter
&
ingemifcentes
:
tilii
Ifrael
prop-
num.
Dam.tf,t.i.Jl6,t,
opera vociferati funt
afcenditque clamor
eorum ad Deum ab operibu?. ac recor24. Et audivit gemitum eorum datus eft foederis quod pepigit cum, Abraham
,
Il'aac
&
Jacob.
filios
25. Et refpexit Dominus cognovit eos.
Ifrael
&
.25.
Et refpexit
A N T
I
filios Ifrael,
&
innotuit
illis.
,
-ling,
tucul, 7.
1/.
I'
540.
NoTjE a D Versionem ad
Auguft.
ubi ait
;
Q U A M.
I.
16.
de
civir.
Dei
c.
4?.
to. 7. col.
455.
e.
Mflyjes fitbtraflrti fnrto trttcidateyibiis parvtibrum.,
ad domum
fili.i
Tf'.
regiain
,
pervenit
mttritujque
^
1.
adoptattts a
Ph.iy.ioiiii
&c,
redit
"t. 22. Griee. 'Er yxsf) Ae >aCf 0 1! yotii , iT^xlt Cr't' Kj eVa't'Oâoe Mwt/6H5 to oôâ duM * rM/>(âM , >,7i,'C' 'Otj .cTapc/)to5 f/]u( h 7H iwo/pi'ff. Jn tttero auiem conciptens Her ( Sephura ) peperit filium ; -^ cognomtnavit Moyfes no.*
mw
II.
Hue
quod habet Auguft.
ii, contra
,
men
ejus
Gerfam
diiens
Fauft. c. 90. to, 8. col. 417. g.

cidit
Fr.tirem defcndens
oc-
na. Hic nonnili unus

at Auguft.
e.
fllius a
1.
Qnta incota 'itni tn terra alie.. Moyfe gcniiui memoiatur ;

3.
j^gyptinm
in
arena obruit ittteremtitm. Gr. Kal

'jr>v,Q.oy
,
>
meminit duos,
,
de Tiin.
:jlo
,
to. 8. col.
Zu6,
dicens
Tugit Moyfes in verba
Jadus
efl
tnqui"
Tt.
>f".
15, Grace. Aict. Tt 01/ Tu-ynei^ riy 14. GrjEC. loco , magtftrtim aut
tinus in terra Madiatn
tibi geiin:t fitios
duos. Lt verolu-
hab.
eipyot'o,
ejl
,
priticipem
&
poft pauca
i/u-px-ii;
;^3n',9"V
.
territm
pro
eji
,
peiioribus Grjecis edit. Aid. addit '.'Et/ /e QvMaCi' a i.exei* tjtcv J ivreruiv J k. eitotêif to o.oâ oi/rv , 'A,.^fp, ,r=~/uiv'
timutt
nee non pro divulgatum

,
'///cii
mafiijej}um Jafiiim
'O 7*0 0eo;

X-'p^^
,
efl ;
cjetera
uc in Lat.
fis SK
t.
ciens
,
Trm. col. 856. b. J. Hilar. 1. y. de ait Moyfes in regin,t fitium adoptatus , 2;

I
:
hue refpi-
fecundum
gyptiorum dotirinis erudztus , tu Hebrxi tnjuriam morte Jtgyptii ultus

c.tdis
omnibus. cum rtttque ex nature affecejjet
ob
metum
proditx Mgyptiim dereltntjuens
c}im in terra Hadt.tn
paftor oz'ium ejjii
de
Deum audizit. Item Auguft. 1. 11?. 43. col. 455. e. Exinde fugiens y quod terricum Ifra'elitam defenderet , jUgyptium occiderat , tusfuerat. Grec. 'AviX-^fVCs /s Mat/OH; ciTi is^Q^^jciDi $civic.
enim patois raonis. Ml. vero Oxon. cum edic.Compl. Ilmpliciter , t , Jl 0.0^ T? ie:/7fV^ ?Jta'?fC;' 'E-./t^sî. Vid. infra, c. l85. ubi eadem prope referuntur qu,E Uipra. 5f . if. 25, lea in Graeco , praeter unum 0ssV , loco Di;-
^'.vôc, â .aa'to; î^ s^sifQaî Adhuc autem concipiens peperit fitium ^ vocaiit nomen ejus , hlieKjer , dicei.s : Deus nut , adjutor meus , eripuit me de m.tnu Fh.iTif
, ^ *t
i>xpy.-jt.
Dei,
c.
mim.
t. ly. Ad verbum e Grsco additur i @eo; , Deus.
,
nil!
quod verbo
refpixii
Tom.
I.
Sij
, ,
::
140
LIBER
Versio antiqua.
XOD
I.
d
III.
III.
CAPUT
pafcebat oves Jethio foceri t Ang.i.z.Jerrin. t. 8. 785. c. Madiam egit oves in defertum
:
VULGATA
I.
NOVA.
:
fui facerdotis
,
&
&
veiiit in
montem Dei
Crp.i.z.Teflim.
Choreb.
minall'et
^.
zsi-O.
ignis de
Et apnaruit ei Angelus Domini in flamma rubo & vidit qiioniam rubus arderet
:
rubus autem non cremabatur. Tranfiens videbo hoc Et dixit Moyies grande vifum , cur utique non crematur rubus.
igni
,
3.
ceri fui facerdotis Madian cumque gregem ad interiora deferti , venit ad montem Dei Horeb. 1. Apparuitque ei Dominus in flamma ignis de medio lubi & videbat quod rubus arderet , & non combureretur. Vadam videbo 3. Dixit ergo Moyfes vifionem banc magnam , quare non comburatur
:
:
'Xyf xJL
Oyfes autem pafcebat oves Jetbro fo-
j4i7.
7,
30.
&
rubus.
autem quoniam accedit videre vocavit eum Dominus Deus de rubo , dicens Moyies , Moyfes. Qui dixit Quid ell ?
4.
Ut
vidit
4. Cernens autem Dominus quod pergeret ad videndum , vocavit eum de medio rubi & ait Adfum. Moyfes Moyfes. Qui refpondit
, ,
:
5.
Lt
dixit
Ne
acceilcris
tuis
hue
:
nifi folveris
At
ille
Ne
appropies
inquit
:
hue
calciamentum de pedibus quo lbs , terra fanda eft.

:
locus
enim
in
Amhfojiafi.
i.
1.
6. E'c dixit ei Ego fum Deus patris tui, Deus Abraham , & Deus Uaac , Deus Jacob. Et accedens Moyfes , a\ertit fe quia non potuit
;
calceamentum de pedibus tuis enim , in quo ftas , terra fanfta eft. Ego fum Deus patris tui, 6. Et ait Deus Jacob. Abraham , Deus Ifaac , non enim condit Moyfes faciem fuam
folve
:
locus
Deus
Mmth,
&
Abf- 22, ;z. Marc* aude12. z6.

Lite.
"Si.
*
op.
conliderare in taciem Dei.

imp. in
7.....
bat afpicere contra

7.
Ana.
Maiih.
14. d.
Vidcns
vidi
,
afflidioncm populi mei
Cui
ait
Deum. Vidi Dominus

:
20,
afflidionem poejus audivi

:
,r.
horn. 1. f.
qui eft in jEg)'pto

g
&
gemirum
ejus audivi
puli mei in Êgypto
&
clamorem
propter duritiam eorum qui pra^funt operibus
Vet. heti.ir/terp.
&
dcfcendi
liberate eos
educere
, <Sc
il,
'4-'-7-P-î^-''- los de terra ilia in

Aug.>!,,^p.4z,:
.1 '
terram bonam mel fluentem lac
multam
dolorem ejus, defcendi ut libeeducam rem eum de manibus ^gyptiorum ,

8.
&
fciens
&
i-P-t-i-'-
&
de
in
terra ilia in terram
bonam
&
,
fpatiofam
terram qux
fluit lafte
& melle
ad loca Cha-
NoTÊ AD VeRSIONEM ANTIQUA

habet, Kal Mki/m; iTi"si;iconftanterque 'I:,9-'/>, pro Jethro : fubinde H7aj'e , ditxit , pro egit , abfque voce port montem ; cstera quadrant. In Mf. Oxon. ac , editt. Aid. Compl. liabetur in fine , ei; to sfs5 tS 0e Xct'f'.iC. Aucl. 1. de protnifT. ap. Profp. part, i. c. 54.
if.
,
M.
I. GrsfC.
loco fitfcebat
;uai'raf, Moyfes erM pajieus
mavit eum Dominus de mho , dicens. Similiter habet qua;ft. 3. in Excd. to. 3. col. 423. c. Clamavit ilium Dominus de rubo. Editr. tamen hie & fup. ferunt , clamavit ad il*
&
col.
II J.
c.
legit
Pajcebut Moyfes
o-jes Jcihri foceri jut
in
tremo.
f. 1. Auguft. lib. 2. de Trin. to. 8. col. ySy. c. d. Apparu'.t autem Hit Angelus Domttii in jlamma ignis de rii'
I'idit quia in mho arderet ignis , : comburebatur , Similiter quaifl. ;. in Exod.
ho
rtthits
vera noth
to.
3. col.
423.
c.
col.
ufque ad hoc, 5^ '.idtt. Sic ctiam Hilar. 1. 4. de Trin. 846. b. Appariiit autem illi Ang. Domini in jlamma
ignis de rtiho.
Ambrof.
1.
i,
de
Spir.
f.
c.
14. col. 629.

ignis
f.
Vidit in
mho ignem
(^ vox faila
ejl
de
famma
vox ergo de flamma , &c. Item lib. de fide contra Arianos , c. 8. li Nobilio fides Moyji in rubo in flamma ignis apparuit. Antiph. vero , O Adonai ^ ante Natalem
;
lum ; at Mfs. ccnftantcr , clamavit ilium. Hilar. I. 4. de Trin. col. 846. b. Vocavit eum Dominus de mho : Moyjes^ refpondit : Quid eft ? Tertul. 1. contra Prax, p. Moyfes : 851. c. ait , Moyjen de rubo ardenti vcc.t'.ttm. V-. 5. Hilar. 1. 4. de T.in. col. 846. b. Et dixit Dominus : Ne ae.-efje-:s hue : jolve calciamentum de pedibus tuis; l^ctis enim in quo flat , terra /anfta ej}. Ambrof. in Luc. 10. col. 1423. e. Solve calceamentum pedttm tuorttm ; lo^ cus enim in quo (las , terra fanda ejl. Similiter habet in alibi Solve calceamenPf. 118. col. 1065. d. 1 188. d. epift. 63. col. 1032. d. Locus itt tum pedum tnorum : quo tn ftas , &c. infia , iibi tn ftas. Hieron. ep. ad Dama f. to. 3. cul. 523. a. Ne accefferis hue : Jolve calciamen^ ta de pedib'ts tuis i locus enim in quo ftas , terra Janda eft :
&
&
at
1.
3.
in ep.
,
ad Ephef
to. 4. col.
404.
c.
legit
cal-
ciamentum
fiVe'
0'
Domini
militer
(hii MoyJi in igne
fiammx mhi
apparttijli.
Si-
Mm
tu ftas. Gra:c. 'O Ji sra-; ( Mf. Alex. Ka! syUfiy,^ cTAs* Avaxi re uiraS^v^x sa reuy 'Tv.iôit
Se.
Apoft. 7. 30. Vulg. Apparuit illi Angelus in igneflamms mhi. Hilar. 1. y. de Trin. col. 8(5i5. b. dicit
( Moyfes ) Clim in terra Madian fajlor o-jium ejjet , ignem in rubo fine concrematione riibi conmens , Denm audivit , &c. Ambrof. in Pf. 45. to. i. col. 895. f. 1. i. de
Spir.
f.
Ad.
c.
14. col. 629.

fer.
,
f.
Rubus
J.
iireb.nur
& y
non exa,
reb.ntir.
Auguft.
7. to.
col.
37.
f.
In
,
quit
flamma
erat
.t
ritbus non cremabatur
mho inquam vo-
Qi' yip ToVo; sV w ci i'smcci , &c. ut fupra : in Mf, Alex, deeft , oJ. 6. Prior versils pars ufque ad vocem Jacob , conTf fonat Graeco , excepta vocula ei , quje decft ; Mf. tameri Compl. addit iKTw , licut omnes Alex, cum editt. Aid. diff'erunt i, , poft Ifaac. Subjecta ex Ambroliaft. magis it nempe in Grsco 'ATerfs^f '^' MuvrJ.q to jioj^m.
&
Tro/
civTV'
tuâ.ûlo
yap
Kar$y.ll>hs-âi
eii-Tr.oi'
tk
0=^,
:
cem
itetum habet infra. In Gr^co lie :' n^pCit (A-E ivlcfi vfEô; Kt'/siV ev ircp] 9^0705 ( Mfs. Alex. Oxon. cum editt. Aid. Compl. sV ri>n>-/} inufii; ) in tS ^KTo; iiaiETCti ( edit. Compl. sxa/f/o ) p7h' J, optf oil
cremabatur
Avertit autem Moyfes faciem
fuam
verehatur enim afpicere
&
&
Trvfi
As
3.
^;cTC5 ou y.cc/ey.alsro.
ft coram Deo. Hilar. 1. 4. de Trin. col. 846. b. legit Deus dixit ei : Ego fum Deus Abraham , g; Deus ifaac , Jacob. Auguft. 1. 2. de Trin. to. 8. col. 78;. d. Clamavit eum Dominus de mho , dicens : Ego fum Deus pan is tui ,
Auguft. 1. 2. de Trin. to. 3. col. 785. c. d. Et ait Moyfes : Iho videbo vifum iflud , tjttod tarn magnum vidit quoniam non comhurttttr rtthits. Hilar, in PI". 128.
t.
col. 435'. b. TranJ-.bo
videbo vifionem banc. Ambrof. in Pf. 36.10. I. col. 798. c. inPf. 118. col. 11J9. b. Iic3. b. Tranfiens videbo hoc vijum magnum. Hieron. in Amos
&
Deus Ifaac , &c. Similiter Ambrof. 1. Deus Abrah.im , I. de Spir. f. c. 14. to. i. col. 629. f. Vox fitlaeft /ie flamma ignis ad eum , dicens : Egojiim Dens Abraham , J^ Deus Ijaac, (J Deus Jacob : at in Pf. 43. col. 895. e. Ego J'um Deus patrnm tnorum , Deus Abtaham , Deus Ifaac , Deus Jacob. Vide infra Tf 15.
.
2. to. 5. col. I 385. b. ep. ad Fabiol. to. 2. col. J99. c. Tranfiens videbo vifionem banc magnam. Grace. EJ-ttsJs Uxf-f^H' o-isjWffl TO ifaux TO fiiyx t?io , ot; ( Mfs. Alex. 6c
&
OxOR. cum edit. Compl. t/ i/i ) k' nxraxaUWi i f i7oj. If. 4. In Grsco additur Kupioi , Dominus , ôH vidit
t
deletur vero Dens

Kit
fubinde loco , qui di~ ^ poft Dominus \ habeturoJs sitte , ille autem dixit ; cxitt^ quîdiam. Auguft. I. 2. deTrin. to. 8. col. 78^. c. d. legit -.Cum trgo vidit Doniintif quid venit Gr. a^Qî-â videre , cla( )
hoc , th; xâf/M? ooTlc^Vt ejus. Vet. lien. Interp. clamorem eorum , Videns vidi vexationem populi I. 4. c. 7. p. 236. a. legit mei in Jfgypto. Ita rurfum infra , c. 12. p. 241. d. hoc excepto , qui eft in .fgjpto. Sic etiam habet Auguft. locut. 8. do Exodo , to. 3. col. 340. d. t. 8. Ft defcendi lilerare eos. Sic Iren. loco cit. at infra Et defcendi ut cruam eos : cap. 12. p. 241. d. legit lib. 3. c, 6. p. 180. d. Dejiendi eripere populum Imnc,
V".
7. Ita in Gra;co, prater
loco
gemitum
:
&
,,
LIBER EXODI.
VutSATANOVA.
nana;!
,
Cap.
III.
i^,
VerS10ANT1(ÛA.
9.
&
Heva:i
9.
& Hetha;i & Amorrhsi & Pherezsi, & Jebufci.

,
Clamor ergo
tiliorum Ifracl
,
vidique affliilionem eorura
venk ad me: qua ab yEgyptiis

ad Pharaonem
Ifracl
,
Et nUllC CCCe clamor fllioium
Ifraiil
\cnit
Au!i. ibid, qnafl,

5. 425.rf.
ad
me
veni
,
opprimuntur.
104
z6.
10. Sed ven!
&
mlttam
,
te
ut educas
populum meum
filios
de
10 ;Egyptl
ii.
mittam
te
ad Pharaonem regcm
/.
llierm. in Ifai, 5.
5.65..
^tgypto.
Quis fura 11. Dixitque Moyfes ad Deum ego ut vadam ad Phaiaonem , He educam filios Ifrael de ^gypto ? Ego ero tecum & hoc 11. Qui dixit ei
: :
:
Et dixit Moyfes ad Dciim
Ft
,
qiiis
ego
edii5.
Aug. Locut. 9.
343f.
t,
Ut
eam ad Pharaonem regem /tgypti cam filios UVael de terra ^gypti

:
&
habebis fignum
xeris
quod miferim
iiKim.
te
Cum
edu-
populum meum de iEgypto

fuper
;.
immolabis
Qiiia ero 12. Dixit aiuem Deiis ad Moyfen tCCUm Hoc tibi flgnum lit , quoniam egO te mittam , Ut ejicias populum nicum ex yEgypto
:
Arnoh. de Deo
nc.
t.
trtt*
Z.p. 214. f.
Deo
I
montem
,
c fervietis
:
mihi in monte hoc.

illis , li
,
Ait Moyfes ad
Ifrael
ad
filios
&
ejus
Ecce ego vadam Deus patrum dicam eis

:
Deum
vos.
Quid dicam
requirant
Quis
Cll
eft
?
DominUS
qui millt te
&
qUod nomcil
illi
2.
Ambr. epift. 7S4./.
Z.
t,
veftrorum mifit
me ad
>
Si dixcrint milii
eis ?
Quod
eft
nomen
:
quid dicam
14. Dixit Deus ad
Moyfen
filiis
Ego sum qui

:
SUM. Ait
mifit
Sic dices
Ifrael
Qui est,
:
Ego 14. Dixit autem Dominus ad Moyfen sum qui sum. Et dixit Sic dices hliis Ifrael
:
:
Bi/ar.
I.
y.
de
Trin. Z66. d.
me
ad vos.
If. Dixitque iterum Deus ad

dices
filiis
Moyfen
,
Hxc
Dominus Deus patium veftrorum, Deus Abraham, Deus Ifaac & Deus Jacob , mifit me ad vos hoc nomen milii eft in
Ifrael
:
hoc memoriale meum in generaffternum , generadonem. tionem congrega feniores Ifrael, 16. Vade , Dominus Deus patrum veftrodices ad eos
&
, mifit me ad vos. Et dixit DeuS ad Movfen HcEC diceS CIS Domiiius Deus patrum ^'cmorum , Deus Abraham, & Dcus Uaac , & Deus Jacob, mifit me ad \os hoc mihi nomen eft lempiternum , generatioiiem. memoriale in generaiionem
Qui
1
est
5.
Aug. fer,
e.
6.
t.
y.
&
&
Fulg.l. i.aiMo-'
nim. p. 28.
&
&
&
16
Vifitans vifitavi VOS
&
qilSCUnque
Aug. Locut.
5.
10.
t,
contigerunt vobis in yEgyptO.
540.
e.
rum apparuit
milii
,
Deus Abraham
:
Deus
Il'aac
,
:
& Deus Jacob dicens Vifitans vifitavi vos & vidi omnia qua; acciderunt vobis in vgypto
Grace. Kl
v.a\
NoTjE ad Versionem antiquam.

^niiim lifKSKU
in.
mni'
fubinde
,
cum
Augiift.
rius in Pf.
118. col. 54?. d. It Jixit

:
si'Qa'/ay'Ji ivti 71?; if.iitv^ "lii ik 7K '-/n^-jiV , &c. ut in Lat. TertuUiamis etiam 1. 5. lade 't^ melle adverf. Marc. p. 670. b. memorat ,
fâ>a>e' av'ic,
Jen
ijiii
Die
ijui
fittis Ijrael
Jum
jnm
Itidem
1.
Tmam
efl.
ad MoyE^D Hxc dita filiis Ipael : Mijit me ad 'jo> is 4. col. 851. c. pijeter hoc ,/ic dices , pro
Domhm
y62.
&
1.
I.
I.
de Trin.
col.
c. e.
maiiatitem.
"if. If-.
h.u dice!.
Rurfumque
li. col.
124.
c.
habet
Mi/it
me
9.
Itidem Grasce.
10.
1
Tf.
1.
Ad verbum e Grxco. Augud. primixmhibcz Et
dixit Mi/ifes
ad Daim
Qtiis
quia quia iho ad Pharaonem regem J^gfpii , 4ducam filios Ifrael de terra .-^gypit ? turn addit .S'.'c haiet Cr.uiis : Latitias autem : Et quis ego, dixit: (^ itcii dixit ,
fnm ,
nd 110s is qui cfl. Vet. Iren. liiterp. 1. ?. c. 6. p. 180. d. Ego fnm qiis fiim ^^ Jic dices filiis Jjrael : Qui eft , mijtt me ad z'os. Novatian. quoque 1. de Trin. p. lOJJ. b. leEgo fnm qui jnm. Item .'\mbrof. epift. 8. to. 2. col. git 784. f. Dixit Daminiis : Ego fnm qui jum. Dices Qiii eft,
; :
mi/it me.
Quiaibo, ^ quia educam ; /eo? ut eam ,{5 educam , &c. unde poftpofito Grsco , ptaetulimus Latiraim , cui favec Ambrof. epift. 8. to. 1. col. 784. f. diccns Quis /urn regis potejlaie ? In ego, ut vadam , {^ educam populum Gr. fie Kai erarf Mfct/; tU h'/xi tycu, an mifiv(ôij.a.t
,
:
Vid. etiam in Pf. 56. col. 8 1 z. f. & alibi, ubi conrQui ejl , mifit me. Auguft. lei. 6. to. J. tauter habet col. 55. f. Ego jitm qui Jum. Elite dices filiis Ifrael : Qjii
:
eft
mifit
Jjrae'l
:
me ad
,
vos
&
efl.
let. 7. col. 57. e.

2..
Dices itaque fi5.
,1
liis
&c.
,
at tradt.
in
Job.
to.
Ifai.
,
col.
293. a.
5.
legit
Mifit
me qui
Hieron. iu
J2. to.
:
col.
&c. ut fup. Et quod in Gr.tco habet; 12. Auguft. fie peigit Tt. Dixit autem quia ero tecum intelligiiitr utiqite quiid dixetit ad Moyfen : totum autem hoc Lainius addidit , g ait Dixit autem Deus ad Moyfen , &;c. Attamen Gixcc lumc legitur Eixs /s 0o; Mi't/oiT ( Mf. Oxon. cum edit.
Tf J;
H)
oil c'i,ii,ai
T^?
:!78. c.
Vade
:
die filiis
If .id
Qiii
eft
mifit me.
Feriand.
diac. ep.
filtn
ad Regin.
Qjii
eft
.,
p. 174. E.go miJit
Jum qui jum

vos.
dices
Compl.
tro
OTfJ;
MtoMHi-
MyW
"OI1
f.
s'Qofiat /xtri.
brof. epift. 8. to. 2. col. 784.
Rejpondit
fie
tecum.
-ril^ Qti
Reliquis ex Arnobio
Ego refpondeut Gra;ca

:
: ,
a. Dominus
Am-
Kal
e'r
yxysTr
h tS 0,3.TO ,!OT ;'t( iyj> C^ ?i,a.TT'.;i7.-2 Qi ToV >a5V ^b A/JIVts, j, MrfivQiTi -rS .=w Tw ipi: TtTW. hie fenfum magi? quam verba expri't'. 15. Ambrof.
,
: : :
Pho^bad. Agii:. I. contra Arian. Ego Jum qui film , &: infia , qui Jura jemper. Et dixit Das ad Moyen , petunit. i J. Priora verba tur ex ferm. 6. Auguft. fequentia ufque ad loc mihi , &e. ex form. 7. Reliqua ex Fulgenno. Auguft. veto i'erm. 6. puft hoc , ad Moyfen , addit Ego fvm Deus Abraham , Deus JJaac , 55 Deus Jacob : hoc mihi nomen eft in :empiiernnm : Si fer. j .hoc mihi nomen efl in atermim. Item epift. ad Hilar, to. i. col. yj 5. f. Ego fiim Deus Jh::il.v.m, 1 J7. Dens I/dac , Deus Jacob : hoc mihi nomen eft in leicmnm. SlIjyael
: :
mead
maxime eiim iia exordiatur Inierrcg,^tat Iterum Moyfes Quid dicam , cc. In Gracco fie Kai iiiri Maii;; TTfo? -riv soV 'IJ i hi' !h>.ef,Qofi!r.: lufoq rii vini 'UfMm , ij sf-o itflq kutk';" 'O Qi'oc, tm mn-rifM
mere videtur
v,uSy iirhcfK.?
H^ tp?
Ijrael
vitii- 'S-p-jiTtiQii! /xi'
inoiio.
:
ivEcce
Ego !'um Deus Ahaham , Deus Jacob : hoc miht , &c. \'ice )upra Varimad. p. 7;7. e. Dices If. 6. Vigil. Tapf. I. contra ad eos : DeusAbrah. 'iS Deris E'aac , i^, Dcu! .hcob.mifit me ad VOS hoc mihi nomen eft in Jempitt-num : & 1. 2. de Trin. Ego aniem Dominus Dens , hoc eft nomen mean: me-.r.ori.ile
militer habet Fulgent, loco cit.
Deus
Jfaac
Tw;
tI
ego exiho
ifS ad
iTfli;
aulii :,Et dixit Moyfes ad

,
Deum
filios
{^
dicam ad
eos
Dens patrnm
fempiiernnm in generationes ^ progenies. Itidem !. hoc , in generationes î^ generationes . In Grseo lie
irs! i
J.
:
primer
Kctl .-
noftrorum mifit me ad vos. liiterrogahunt me: Ouod noei? quid dicam ad eos ? Edit. Compl. pro ifoniffini ^5 , habet , j, ii efu/iiJ^Mi' fit. Et Hieron. in Ezech. 20.
men
to. 5. col 8;2. a. iV interroga-jerint me : Oilis mifit te ? quid dicam eis? Vigil. Tapf. I. contra Varimad. p. 757. c. Si te interrogaverint , dicentes : Ouod nomen eft illi ? Vid. etiam Ambrof. in Pi'. 45. to. i cIa. i<)6. b.
.
irfiiMaiuenf Oi'o'isfi i im oio.c I'.fxm' Alexand. cum edit. 0eo; rar inoClifaii vpc'J" ( Conipl. iiyifit , ) se; 'ACQexfi , JSnoi Uxax , J; c)5 ^'^ '^" ''of*"'''"","' 'lancJC , TsVaW ," nf"? "/"iV t'^ iterum ad Mcy.en: i/înô'^î'.w 7frsJv ^jjeo:?;. Et dixit DeH<
&!h ~xMv
Kiipici
W''
Sic dices filiis Jfr.
trorum
Dominus Dens patrum ncftronn: i a., vej^ mifit me ad vos : h.c menm eftnomer, Deus Abr
,
Tf.
14.
Ki{l
iiinui
Eadem funt Qth-^fk
in Gracco
cxcepiis prioribus
liis
xteynum,
gener.uionum generaiionibtis. 'S memoriale
Mci/oK, Air^r,
&e. Idem Hila-
prima t. 16. ItainGrsco, excepta voce
iwxcî
; ,
142
LIBER EXODI
Versio antiqua.
*
Cap. III.
VULGATA
1 7.
NOVA.
Et dixi ut educam vos de affli&ione yfigypti , in terram Chananii , Heth.-ei ,
&
:
&
Amonhsei
fa;i,
&
Phereza-i
&
Heva;i
&
Jebu-
ad terram flueiitem
laite
&
melle.
Aug. leiul. II.
340./
Ambr.
!.
Et audient VOCem tuam dierum ibimus , immolabimus

18.
viam trium
i8. Et audient
tu
,
&
Domino Deo
&
,
feniores
1.
t.
de
1*
Cam
'97-
noftio.
dices ad
eum
;
vocem tuam ingredierifque Ifrael ad regem /Egypti & Dominus Deus Hebr.x'orum vo, ,
c.
8<
'
I.
cavit nos
ibimus viam trium dierum in folitu-
dinem
4.
c.
hen.
zp,
167.
.1.
19. Ego aiitem fcio qiioniam non dimittet vos Fharao rex jtgypti abire , nifi in manu va-
immolemus Domino Deo noftro. 19. Sed ego fcio quod non dimittet vos rex
ut
,
iEgypti ut eatis
nifi
per
manum
validam.
Uda.
Vu
&
:
1 G A T A
NOVA.
Daboque gratiam populo huic coram ^gyp:
percutiam 10. Extendam enim manum meam , .^gyptum in cunftis mirabilibus meis , qua; fadurus fum ill medio eo; urn poll hic dimittet vos.
tiis
&
cum
egrediemini
non
exibitis vacui
Inf. II.
2.J5 IZ.
Attg. Lociit. iz.
/.
22
fua
,
Versio antiqua. pofcet mulier a \icina & ab inquilina & \eftem & \'ala argentea & aurea
,
V
1 1
.
U L G aT A
NOVA.
,
,
35-
fed poftulabit mulier a vlcina fua

,
&
ac
ab hofpita fua
veftes
ftras
,
:
vafa argentea
^,:n Exoii, 423,
e.
prardabimini eos.
ponetifque eas fr.per
filios
& aurea &
tilias
vef-
NOT
vijit/itimt
,
& fpoliabitis Egyptum. Versionem antiquam.

h.ibet,
loco vijitans
unde Auguft. ihid. GrJiciis
a cohabiiatrice fua
59. in
hoc
efl
, ,
cvexiyn ( editt. turdtui ) futil
inquit
Tt.
vijitiitione vijitavi zos.
Latin! atiij't imerfretatijam
coticellariafiia
&
qusft.
^("yKi; unde Au18. Grj:c. Kai eicxxtQarlxl guft. ibid. Grxcns h,tket , inquit ( exmidient vocem tuam ; fiibinde fie 'sscpsuQofn.'j-ci. it iJiv -ifili: inûi i'irm ffii, , :
mHi
432. c. Qîomodo , inquit , petil q-l q-tr a proximo , Zfei a proxima attrnm , atgentiim , f^ Z'eJ}-:ni ? pr.ijc^-tim quia fibi primifm hoc mandatttr per Moyjen^
to.
3.
Exod.
col.
Hiv,
'I'la
Aid.
&
dieri'.m
'^vCfiit TU Qiu H>M ( Mf. Oxon. cum editt. Compl. Ki^f/w ra QiS ) Ibimus igitiir fi.tm trtnm in defermm , mjhmficemtis Deo nofiro : qus refpon-
Jk p.Jrum
eft :
,
Et mulier a vicina fua
&
concellaria
zet
dent prolatis fupra ex Ambrofio. ^. 19. Mf. Clarcm. apud Iren. pro dmiittei , habet , frscipiet , Feuardent. ad marg. recipiet. In Graeco ctjosiêTxi
ire
:
( Ji 'ta dictnditm ejl) vel cvhahitatrice fua : Be quart. J. col. 413. d. e. Mandaz'it Dominus Hehmis per Moyien , ut acciperent ab .'Egypuis ziafa aurea , J5 argentea,
conceiianea
citera ut in Lat.
nifi
quod pro
ma?iu
.,
abire.,
legitur wif st/tH.ai,
Scû^:c v=.fi';, cfttn
pro :nm.%nit.
inquit
:
It.
12. .Auûft. ibid,

,
ôd habet Laliniii,

inquilina fua
,
Pofcet
t^vefem; atqite addidit : Et pradabimini eos , ut poluimus de nocloco In Grace. " c:<f>e:/,â'/= t^^ A/yi-T/^fc-?, jptiliate jgypttos. In quibufdam codd. cciocsfa^^sys conva* jahitis , &c. Vide eiiam Auguft. 1. 22. contra Fauft. c. 90. CO. 8. col. 418. a. 1. 2. de do&, chr. c. 40.
fup.
:
&
mulier a vicina
& ab
i^t. Gr.ictts habet
CAPUT
Versio antiqua.
Ambr.
epijl.
IV.
VuiGATA NOVA.
TJ Efpondens Moyfes ait Non credent X^. mihi , neque audient vocem meam fed dicent Non apparuit tibi Dominus.
I.
: :
R.
. 78;. i.
Efpondit iMoyfes Si non crediderint miI.l neque obaudierint \ocem meam , b.i , Quia non apparuit tibi Deus ; quid dicentes
:
dicam
iilis J
V
i. Dixit
U L G A T A
nova.
5.
ergo ad eum:
in
:
i
Virga.
3.
Vide Not.
Dixitque Dominus
,
Projice
eam
,
in
terram.
fugeret
Quid
eft
quod tenes
.'
Projecit
&
verfa
eft in
colubrum
ita ut
manu
tua
Refpondit
Moyfes.
3-
Aug.LccHt. 14. 540-^-34i-'-
Ibid, Lociit.
J.
caudam ejus. Et extendens manum , apprehendit caudam, &: focta eft: virga in manu ejus. Ut credant tibi , quoniam ap5. Et tikit illi
:
Extendc
Versio antiqua. manum tuam, & apprehende
Vuigata nova.
Dominus Extende manum tuam, apprehende caudam ejus. Extendit , tenuit, verfaque eft in virgam.
4. Dixitque
-.
&
&
5.
Ut
credant, mquit
quod apparuerit
tib/
NoT;E AD Versionem antiquam.

T^.
I.
Gr3ec.'ATXfi',9-v
fio! ,
Ai Mki/c??
c7-3-k
'Eay
//
î^'=v(^WA
guft.
jUh/e 'coui(ûii tm;
f'jivw^
ij.\t
quae
Au-
deExodo, to. 3. col. 340. g. licreddit; Quod f non crediderint mihi , neque exaudieinrifit z'ocem rttctm i Quod Latinus , inquit , audierint ttrpret.itus eft. Reliqua Graeca congruunt cum Lat. Ambrof.
locut. 13.
dicit
:
at/?. Dixit auiem ei Dominus : Qiiid hoc eft , quod in manrt tua ? At tile dixit: I irga. Et dixit : Projice illam in terram. Et projecit e.-im in terram , 'i^ facia eft ferpens , i^fugitMoffes ab eo.
Ti'.
Moyfes
4. Auguft. ibid. Extends

:
manum ,
^ apprehende catt~
:
nifi
quod pro
izrcoi
dicentes
av'jv;,
legitur
eos
.
?fvc/
iliis.
-/cip
dicent
enim
6c
in fine
ad
pro
Auguft. fer. 5. to. y. col. 36. b. hos duos verfus lie reddit { ex memoria ) Et dicittm eft : Projice virram , qumn h.tbes in manit tua : projecitque zirg.im , facTt't. 2. 3.
tits eft ferpens ;
^ exhorruit Moyjes.
e.
Ambrof
in Pf.
18. to.
proje-
I. col.
cit ,
looi.
(Moyfes
jubenie
Domino z'trgam
'J facia eft ferfens , '^ fitgit ab eo : to. 2. Projecit zjirgam,^ ferpens fxclus
&
I.
3. offic. c.
IJ.
lie
:
Grscus habet Latinus autem , manum tuam , ^ caudam ejus , inteipretatus eft. Ita quoque in Grseco hodiernoeft , abfque vocibus , tuam, & ejus : deinde lie *"^' "' '" ^^'" ^' '" ^'' Oxon. ac s'xTs. a; 4i Tw X'^f^ edit. Aid. i.iyfiiia.q, licut apud Auguft. qui etiam ferm. 6. to. y. col. 36. b. dicit At iierum Dominus : Apprehende caud.im ejus : apprehendit , ^ fada eft virga Jicttt erat. Similiter Ambrol. in Pf. 118. to. i. col. looi. e. Apprehendit caudam ferpentis , ^ faila eft Z'irga.
dam
'
eft.
In Graeco
EiVs /; VTw Kvfio^' Tt' Tifô sVi TO iv t>i X^'/" 2V ; -O cf ttiTi' 'Pat/c?. Kal ;Vf' 'Vl-ifw oct/7HJ' eV( tm/ 710. Kai ^fpt"
Grivcus no habet : Ec dixit illi T^. y. Aueuft. addit nam ordo eft zjcrJed continuoadjunxit : ut credant tibi iorKiH .-Extende manum , &apprehende caudam, ut credant tibi. ied imerpojita eft facii nmraiie , i^ pcftca rtddi:
,; :: :
LIBER EXODL
VULGATANOVA.
Deus AbraDominus Deus patrum fuorum ham , Deus Ifaac & Deus Jacob. Mitfe manum 6. Dixitque Dominus rurfum tuam in ilnum tuum. Quam cum mifiilet in 11, ,
:
Cap.
IV.
145
VerSIOANTIQUA.
poriiit tibi
Dominus Deus patium ipforum

:
Mitte maniim in finum

eft
&
mifit eatn
nix.
Autt.Jir. C.
I.
&
J.
fada
manus
ejus leprofa
tanquam
36. h.
num
7.
protulit leprofam inftar nivis.
Aug.
in
l.ocut.
iC,
Ketrahe
, ,
ait,
manum tuam
iterum
,
fmum
eiat
ii-
Vide Not.
3.
341.*.
tuum. Retraxit
8. Si
& piotulit
,
&
milis carni reliquae.
audierint
non ciediderint fermonem figni
inquit
piioris
,
tibi,
neque
Quod
,
fi
non
audierint
vocem tuam
figni
Aug. Locut. 17,

bid.
credent ver-
primi
9
credent
tibi in
voce
figni Tequentis.
bo
figni fequentis.
9.
Quod
,
crediderint
fi nee duobus quidem his neque audierint vocem tuam

,
fignis
:
&
erit
aqua
quam fumes
de flumine
Idem Locut. 18,

34I-C.
iu-
fanguis luper terram.
me aquam
dam
,
fluminis
&
:
effiinde earn fuper ari,
&
quidquid hauferis de fluvio
vertetur
in fanguinem.
Obfecro Domine non 10. Ait Moyfes fum eloquens ab heri & nudiuftertius & ex quo locutus es ad lervura tuum , impeditioris
,
:
&
tardioris lingua; fum.
11. Dixit Dominus ad
eum
eft
Quis
fecit
os
hominis
aut quis fabricatus
mutuni
&
fur-
dum
Matt.
10. io,
I
videntem
&
cscum
,
i-
Perge
igirur
&
? nonne ego > ego ero in ore tuo
doceboque
te quid loquaris.
N o T je
turn
dixit
:
& ad Versionem antiquam.

f"p'T aridam
Jrtper id qtiod
,
10 Precor Domine , non fum dignus ante hefternam nudiufteitianam diem , neque ex quo cccpifti loqui lervo tuo gtacili enim coUocutione tardiore lingua ego lum. 11 Quis dedit OS homini ?& quis fecit mogilalum , quis furdum , Sc quis videntem caecum ? nonne ego Dominus Deus ? z. Et nunc perge , & ego aperiam OS tuum inftruam te quid loquaris,
Amhr.
Abr.
c.
I.
1.
;.
de
I,
&
10.
346. a.
&
Cypr.
epift.
*
ad
&
&
Fottlln, 268-
Ut
cftdant
tihi.
Nunc eriam
eorum
in Grscco
itli ;
reliqua ut in Lat, niii

,
quod
t
abfque D(JKtf /
Sc dvriijy
deefthoc , Et 0=3? , Dens-, non ipfirrim. In Mfi.

legicur
vel poii'us
eft ,
inquic-, fuf't
:
ariium, id
ejl ,
tamen Alex.
Kt/pni;
6
&
Oxon. ac
editt. Aid.
&
Compl.
exftat
so'?.
mi^t eat. Ita AuMitte manrtm injinum lie guft. brcvicer 3c fummatim , ut folet in Sermonibus enim in Graeco legitur E/(^/k7Hoi' tw x-'f''' "" ^'^ '"'' ''-''"
T^, 6.
: :
additque (htod Latinus dixit : Ja/igui; jftper terram , quam le6lionem reiinuimus. InGrae* co (ic Kxl i;a,i , fir /m naiîvQc^cl mi lui Ai/ol Qfuikii ^x.-^feiq iVi TK7oi? ?.H"|>! ti-TTo T? uV Ts; xy" -JTcTcc/îi y to ^jyov' e^xi to vAeap sec/ ^x>i? to t^ OToTa,y , tnoti credtdennt tihi dttobm his /na sVi t^ ^m^^. -E' erit , efj'mides in aridum ; fumes de aqua fittminis , Jti"''
:
aridum
jt,
jc,
^0/ of
Jt,
siQvivs-iiLt
Tvv X^^f^
e)C
at^/y
''5
TO/
jio'^TToi'
cti/'î; ,
Kj
cxit
aquA quam Jumpjtrit de
Jittmirie yjangttis
Juper art'
^*'57)te Tviv X^^f"^ civ^v
r^
xo'^xy
tcvla. hifer
manum
dum.
1^.
tuam injinttm tuum :
^ intnlit mantimjuam injinumjuum,

'-tfed titntiim , i-Oila eft
:
10.
tS ednxit manum fuam ex jiiiu fiio. Addit Auguft. in Locut. <^<o(iLi(;Kj A.ii;Et fada eft manus ejm leprofa , tan-
ît Moyfes
/?;îj
;
Rurfum Ambrof, epift. 8.ro. 2. col. 78 J. b. legit : Non fum dignus , ^ gracili voce Jum , tardiori & I. 4. de incerpcll. Dav. c. 9. to. i. col. 670. e.
idoneus ah
;
quam
nix. Gractts non habet leprofa

nix.
Non
fjttn
hejlertio die
ex qtio
ccrptjli
toqui cunt,
In Gr. etiam hodierno exftat j i-)fii^v X^'P ivK , uQti X'"> abfque voce , lifrola. In edit, tamen Compi, vsip ai/TV xstrpo^ , a^cet yiu'V. Et in Aid. êlp
Q.VTH
tanquam
fervo tuo
mitte
</jfm
i^tettuivoce
,^
taydilequiis
fum. Aug,un. Locut.
19. de Exod.to. 5. col. 541. c. Moyjes dicit : Precor, Donitdtttjtertianani non fum eloqttens ante befiernam
,
MtcfMO, iQelx"^'' l'<:ut apud Theodoret. quaeft. 10. Ambrofius vero 1. ^.offic. col. Iî.b. leît Manum fitam mijit infimim : {5 protulit eam , [5 jacla cfi mantis e'pisjicut ix , abfque voce , Uprofa. Similiter Auguft. ferm. 6. jam cit, Mitte manum injinum : ^ mi^t eam. Iroduc eatn : prO' duxit :'i^ failaefl alba Jicut nix , id eft , leproja; color enim albus incute humana vitiofns eft. Au6l. vero 1. de promilf. ap. Profp. p. 116. c. In Jinum fuum manum mittens , inquit, eaque produili , leproja Jicill nix effetlaeft. Tertul. 1. de refur. earn. p. ^jy. a. Moyfes manum tn Jinttm condit ,
:
col. 415. e. Ait Moyfes ad Dominum : Precor ^ Dotnine ^ non ftni eloqttens ante beflernum , neque ante nlldillftertiantim diem i neque ex quo ca-pijii loqut f.iinido tuo : Sc quscft. 10. col. 424. d. ait linguae tardioris. Hieron, ep. ad Erat ip'e gracilts -vocts Damal. de Seraph, to. 5. col. J25. a. ad hsec verba Prfcor, Domine, non fum dignus , obfervat in Hebrsco legi :
;
limiliter quaeft. 7. in
Exod.
to.
3.
Non
habeo labia circttmcija

,
LXX.
:
Interpretibus
inquic
>
potiiis fenfam
quam
5.
-jerhtlm de I'erho exprimentibus.

,
in Ifai. 6. to.
coU 63.3. habet Obfecro

lie
;
Item Dotnine , noa

x^c?
emortu.im profevt,
Tt.
fum
5'77. a. alludens
dignus. In Graeco
Ki/fie
ei^Vaô?
, )
EiVe /s
(
,
Ma't^ci?;
Kvpm'
,
7. Tertul.
;
I.
de refur. cam. p.
Cc
A;';,uai,
s^x
Trô
UavU
ei'/î
Mf. Oxon.
vVVs
-ttô
iv^cyci;
edit,
viz'tdam explicat. Similiter Et rurfus injinuat , Au6i. 1. de promiff, p. 116. c. Rurfum reduBa , produtlitque , reflituta efl in colore fuo. Item Ambrof. 1. 3. offic. col.
pcrtît
Compl.
tm; x^=?
th; t/^/ths
,
^fîpoci;,
, i)
oCj'e a,-f eiT f^m ^te^sri' tw ^-Epaxom ^px/vyêccQc^ /7iJ ti/Lti.

't.
i'^vifmoq
131. b. Iterum miJit , <^ protulit eam : 'i^ erat Jictit carnis haman,i: fpecies. Aus;uft. ferm. 6. to. J. col. 36. c. Mitie reccpit colorem futtm. In illam in Jinttm iterttm. Mijit ;
II.
Cypr.
ibid, ifta
tern
Vetis loquitur, dnens
prxponit : j4(i Mo^yja cUnHaH' EiVt Ae ; pro quibus Gracce

,
Kvpici;7rf'C<;
Mtjuuw
reliqua ut in Lat. nil!
quod loco mo-
Graeco
ToV
lie
xo'^TOi' CK.
KI sl-^s ttoihiv' E/êVe/Koc tvv Kai siQwsyx.! Tw Xnfn /'; to/
x^^P^- ^^
-''^
zo'îrc/ ctV7i?',
:'<;
K.ii,vtiytLiv
cLvim ri
T^ tciyîTM uvth
i,
trxîvctTSictni^y
gilalum, legitur jjo/.wpo/ , deeftquc vox ^H;i , ante /rdiem, ficut g? ^;s , ante 'jidentem , nee non Dominus , poft ego. In Mfs. tamen Alex. & Oxon. nee non in cditt.
Aid.
Tit dixit iterum : Infer X/"'*' "^"^ lotfuli auTtii. tuam in Jinttm tuum. Et intulit matium in Jinum fatitn
Tw
manum
,
&
Compl. legitur,
,
Ki/'/o5
,
so';.
Aquila
i^'jMicpii
Symm.
ûr/i.xx-
'i^
& Theodotio
mv
,\. e.
pro S^vn'îpw
,
ponunt cum Cypr.

.
tduxiteam ex Jinu Jtio ;

nis fax.
^
:
rurfus reflituta
eft
in colorem car-
balhum
,
feu impeditx lingua

,
proprie
ftirdafter
Tlt. 8. Auguft. ibid. Qod Ji non audierint iiocem figni frimi , Graecus lie habet Latinus autem , vocem ttiamjigni primi. Sic fc fcquitur credent iihi in , &c. ut fup. 4c ler. 6. to. y. col. 36. c. Si in prime non exandierit , infecun:
do autem, J^ in
ci'
tertio andiet.
Grace. 'Ek Js
/.cii
irissuQcaropaj'/i,
,
00;
|i(
A;
Co/
fiaxKiQoiii
ipwi'H'?
Ty(
(pmni t n/xiiy 7?
p.
etiam minus dicitur &. Af'ocaif c? dijfiiulter loquens. Hieron. in Ecclefiaft. to. 2. col. 7J2. a. legit furdum , tiidentem fj ''cum ? nonne Quis Jecit mutiim ego Dominus Dens ? Auguft. quaeft. 8. in Exod. to. 3. col. 42 3. f. f^tis fecit mrtiim y audienttm , videntem 13 c.tium ? nonne ego Domitms Deus? Au(t.\.iievoQ. Gent. \. i. c- 14'"" lo. a. Qjtis iledit os hominil'i^ quis fecit mtttum 2;
nMto'?
,
tm^H'Quct
/nsla
TM?
,
T?
cv/^flu
T^
SfvlifV. AqulIa
OH-
audientem
tS i%ciTi; Jigni
novijjimi.
Symm. if
tVo^;/
infe-
tjuentts.
t.
ei
lertium Jignum
9. Auguft. fer. 6. to. y. col. 3 c. haec habet : Dedit : Tolle aquam de flumine , funde in x-
, videntem ^ c^cum ? &c. loqiLtm , pro t. 12. Ita c Grseco , praeter hoc, quid quo yueMs/? >.. Rec>e Ambrof 1. i. Hcxa. ru.i.col. 4. Vade , Z ego aperiam b. & 1, 2. de Abr. c. 10. col. 546. a.
os
tuum ,
2? inftruam
2.
te
quod debeas
c.
loqtit
limiliier epift. 8.
qtialem locum: Sc). 2. de Locut.

fcc. ut fup. in textu
,
lie
pergit
El
erit
,
aqua
Sc6^.to.
qiicd,
p.7gy.b.
10 J
3. a.
prater
unum
424.
<;/</J
pro
nili
quod loco Juper terram
ponit
Aug.
quaeft. 9. in
Exod.
to. }. col.
a, Sed
nunc
,, ,
144
Nt)4(. de Trin,
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
provide aliiun
Cap.
IV.
L G A T A
:
VU
15.
NOVA.
,
15
quem
mittas.
mitte
At quem
iUe
Obfecro
in
inquit
Domme
:
miflurus es.
Aug.q. 10.:flEx,
t.
}.
414. t.Jej.
14. Et irams iracundia Dominus, dixit Nonne ecce Aai-on fiater tuus le\itcs : Icio quia loquens loqiietur iple
:
14. Iratus
Dominus
,
frater tuus levites
ipfe egieditur in
lajtabitur corde.
Moyfen , ait Aaron quud eloquens fit ecce occurfum tuum , videnfque te
fcio
:
15
faciatis
16.
& &
dabis verba
,
mea
,
in os ejus
ape-
riam os tuum
&
os ejus
loquetur ipfe tu autem erit tuum os

:
& inftruam vos qua: tibi ad populum, & ipfe

illi
ens quae ad Deum.
Loquere ad eum , pone verba mea in ego ero in ore tuo , in ore illius , oftendam vobis quid agere debeatis 1 6. ipfe loquetur pro te ad populum , Si tu autem eris ei in his qua ad erit OS tuum
1
5 .
&
ore ejus
&
&
&
^"f- 7'
*'
Deum
Aug. Locm. 10.
3. 541. c.
1.
1
pertinent.
7.
Et virgam banc fumes in
manum tuam
in qua facies in ea figna. Port dies autem illos multos, 18 iJem Uiut, 21. eft rex ^gypti. 341.^.
' '
mortuus
19. Dixit
dian
autem Dominus ad Moyfen in Ma Vade , perge in yEgyptum Mortui funt

:
enim omnes
qui quxrebant
animam tuam.
Fide Not.
reverfufque
fua.
I 7. Virgam quoque hanc fume in manu tua qua fafturus es (igna. reverfus eft ad Jethro i8. Abiit Moyfes, focerum fuum , dixitque ei Vadam , & revertar ad fratres meos in ^gyptum , ut videam fi adhuc vivant. Cui ait Jethro Vade in pace. Dixit ergo Dominus ad Moyfen in MaJ 9. revertere initgyptum: Morcui dian Vade, funt enim omnes qui qusrebant animam tuam.
in
&
-.
&
VULGATANOVA.
io. Tulit ergo
fes
Moy-
2.0
ii. Dixitque
uxorem fuam
,
&
b,
tum
tua
ejus
,
lios fuos
eft in
&
inipofuit eos fuper af.r.um

,
ilgyptum
portans virgam Dei in
manu
&
ei Dominus revertenti in JEgypomnia oftenta qus pofui in mana facias coram Pharaone : ego indurabo cor non dimittet populum.
"Vide ut
Versio antiqua.
Uxc dicit Domii2. Haec dices Pharaoni T u- - T nus Films meus pnmogenitus ilrael. JO. ?. Dimitte populum meum , ut 23. Dixi tibi ferviat mihi; tu autem noluilti dimittere eum ecce ego occidam filium tuum primogcnitum. . 24.. Et fadum eft in via, ad refeftionem oba quxrebat cum occiaere. ixod.t. 3.424,/. viavit ei Angelus, 6c 25. Et aflumpto.Sepphoracalculo, circumcidit prxputium filii fui , & procidit ad pedes ejus
:
:
Vulgata nova.
11. Dicefque ad
Filius
1
;
.
eum
Ha;c
Ifrael.
dicit
Dominus:
ut fer-
mens primogenitus
Dixi
;
tibi
Dimitte filium
meum
:
viat mihi
&c noluifti dimittere
eum
,
ecce ego
interticiam tilium
tuum primogcnitum.
eflet
,
14.
Cumque
Tulit
in
itinere
in diverforio
occurrit ei
2.
Dominus
illico
&
volebat occidere eum.
Sephora acutifllmam petram ,

filii
&
circumcidit prsputium
fui
tetigitque
&
dixit
^ ' Stecit ianguis
circumcilionis infantis
--r.
:.
_r
.:
pedes ejus,
& ait:
,
Sponfusfanguinumtumiliies.
mei.
26. Et receftit ab eo , propter quod dixit Defiit fanguis circimicilionis infantis
26. Et dimifit
fus
fanguinum
eum poftquam dixerat ob circumcifionera.

M.
dicens
,
Spon-
NoTiE ad Vers ONE M ANTIQUA

v.tite ,
.
:
iitjlrti.^m te qux locutuiiis i^ ego afiriam os tuum , ts. Gaud. Biix. fer. z. col.497. a. i^s aperiam cs tniini Oxon. {J infpiralid , qux detects hqui. Mfs. siiam Alex. Compl. ferunt , yw/we^? ?.a>HCa;. Pro cum editt. Aid.
Exod.
to. J. col. 42 J. e. memorat , infantes fitos impOjUit vehicuUs
Mojtfes
ets
uxorem ,
ut
cum
in j^gjp-
&
turn pergeret.
Tf.
&
,
22. Grace. Si)
J'l
ifTi
to
1.
afi'
'T;;; TfajroTo-
i/ifpirah
fwTiVai
,
autem
omnes confianrer
,
ci-Ûoi^KCar.
Aquila
xo'iâ'Icfaii^. Similiter Hilar.
12. de Trin. col. 11 19. a.
iiltimiiiabo
Symm.
uVc/f.'^m, comnmijlrabo.
Hieron. in Ifai. 6. to. 3. col. 65. a. Obfecro, Domifte , non fum dtgntu , provide nlium qnem mittas , Ji'je , inquit , ut in }iehrxo legiiur ; Mitie quem miffrtrm es : iimiliter in ep. ad Gal. to. 4. col. 224. f. & cpift. ad Damaf. to. 5. col. J22. c. f. Provide alium quem mittas. Or.
If. ,ij.
meus Ifrael. Item Ambrof. 1. 2. de Cain 208. b. Rufinus 1. 2. de bened. Parr. col. 10. b. Au(5l. op. imp. in Maiih. p. 27. d. IJrael primogenitits meus. t. 2;. Similia Gruecum habet, prxter fequentia E7x cT/ cc(, dixi autem ^//'i , pauloque pofl, t! ^=. tr ^ jSt-Vs/
Filius primogenitus
c.
2.
to.
I. col.
&
fâ"o?r'ai ai'^t?
oâ
^'f
i^/oi
a-ôKTSrco
&c.
,
Siqtiideit
,
Vrecor
alium qui puffit , quem mittes. 14. Gr. poft hoc , iracnndt.i Dominus , addit , sVj If". MarciiK , in Moyfen ; cxtera concordant. ^. IC. Ita Grec. habet , nili quod ante o^m.?i , poego i S(. in fine , sm.iQiU , Jacietis , pro iyoi, nit ,
,
Domine
eltge
igititr nolis dimitteie
eos ; "Vide igitur ego interficiam
&c.
Mf. Oxon. & Aid. edit, ci) /e yx e Sif'îr tu autem nelebas. In Mf. Alex. /< fo'ii, non 'jis , ut fupra. Apud Cadiod. in Pf. 2. p. 18. a. Dixi tibi : Dimitte primogenitum
At
in
J,
Jilium
meum
Ijrael
^ nolitijli.
faci.ttis.
invettuntur
t- iS. Totidem verba in Grorco cc; Mjvîi , Kal mlk

tibi
,
,
nill
quod priora
ipfe tibi
fie
it
loquetur.
Eadem
till
refert Aiiguft. infra, qusft. 17. col.
426. d. Trater
V. 24. Grjec. initio habet, i^sviltt î jfaBttmejl autem, pro ^failitm efl ; fubinde , eV' tw -/.xrcty^v^ttlt , in diverfo' rio , loco ad refetlionem ; & poft Angelas , addit Ki/fiV , Domini ; citera ut in Lat. Augull. infra pro cbviavit , legit
occurrit,
tuus loquetur
quj:
tibi
ad populum
, tti
deinde
qttx
erit os
tuum
JOO.
^ tu
Ipj'e
Graec. ctnH.THSsi'.
Ita e GrjEco
,
ad Deum: & qux ad populitm
qu.cft. 25. in Levit. col.

illi
C.
ad Deum.
ifiY
H"
-'
^? yj'f' '"
iferfam tn Jerpentem , guft. Diii pojjet : In
^' virgam ift.vn , ' ^^' "' '" L^tJumes in manu tua, &c. Addit Auqua facies figna ; aut certe : Virgam
,
1. contra Films Mojr/f at atigelo pr.efoc.%tns fuijfet , /i no Sephora mater ejus calculo py.cputium infiniis circumcidijjet. Similiter Philaftr. Brix. 1. dehxref. col. 716. h. Accepto calcttlo , circumcidit pneriitn
t. 2J.
verbum e verbo.
,
Tertul.
Jud.
c. 2. p. 1 56. c.
hue alludit
dicens
maur
j^.
ejus.
hanc fumes
Tf. 18.
It.
in
manum tuam &

efi
,
facies in ea figna. K/u'
26.
Ad verbum
Graeco,
nifi
excipias
unum
dejlit
vera atrumqtie diiliim

Ita in
Jolita locutione
Saipturarum.
Grsco.
:
funt in Gra:co. 20. Gr.C. lie pergit 'Ai-aâCitV As McfuoH? i-i'^v yu~ ca'iita, |t, T7ra;J,'a, dtsCiCdisv clv'ja sVJ tk fajoil'uv.a , ij sVsVfs4" '5 Ai'^niTTC, &c. qu Auguil, qusft, IZ. in
19.
Tt.
Eadem
pro quo, f'r'. Auguft. infra , col. 42 J. i. ftetit jangitis &c. In Mf. Oxon. ac edit. Compl. additur, i-zfsM;, poft hoc, recfJUt ab eo : quam vocem angelus, addere videtur Auguft. infra , dicens Quidftbi velit ideo recejjijfe angelum ,
:
Sec.
hem Phi'aftr. Biix.

ab ni!:m angelus.
ubi fup. Cujusvifujangttiins lUict
retejjit
LIBER EXODI.
V
:
J L G A T A
Cap, V. NOVA.
;
'45
Vade in Dixit antem Dom'inus ad Aaron 2.-J, occurfum Moyfi in defeitum. Qui pcrrexit obviara ofculatus eft cum. ci in montem Dei , 1 S. Narravitque Moyfes Aaron omnia verba Do-
30. Locutufque xerat
eft Aaron omnia verba qus diDominus ad Moyfen fecit figna coram
&
&
populo
J
I.
&
credidit populus.
filios
:
Audieruntque quod
,
vi-
mini quibus miferat
io.
& figna qua; mandaverat. Veneruntque fimul & congregaverunt cunceum

, ,
fitaflet
Dominus
Ifrael
&
quod
refpexiflet
atttidionem illorum
&
proni adoraverunt,
tos feniores filiorum Ilraci.
CAPUT
VULCATANOVA.
& Aaron , I. T) Oft hsc H^c dicit Domi<&: dixerunc Pharaoni Dimitte populum meum ut rus Deus Ilraci
ingrefli funt
V.
VerSIOANTIQUA.
i
Moyfes
;
Dimitte populum
meum
Ut ferviat mi-
hi in delerto.
^"''- 'h '"'P- >" MaiJj. ham. 5. p. ^^" '
facriScet mihi in deferto.
Quis eft Dominus ut i. At ille refpondit audiam vocem ejus, & dimittam Ifrael? nelcio Dorainum & Ifrael non dimittam. Deus Hebrsorum vocavit J. Dixeruntque ut eamus viam trium dicrum in folituditios
:
Dominum
nefcio
,& Ifrael non dimitto.

,
J'-mhr.inPf.nZ, lijj.a.
Tlibus ciiebus amblllabimus

nolti'0
ut epule
^'"ir.
jV>
I/, 9,
mur Domino Deo
1403.
n.
rem
&
facriticemus
Domino Deo
noftro
ne
forte accidat nobis peftis aut gladius,
Vulcata nova.
Quare Moyfes 4. Ait ad eos rex j^gypti Aaron follicitatis populum ab operibus fuis ? ite ad
:
&
&
:
7.
Nequaquam
ultra
,
dabltis
:
paleas populo ad fed

ipfi
conficiendos lateres
licut prius
vadant
onera
5.
veftra.
coUigant ftipulas.
Dixitque Pharao
Multus
:
eft
populus
terr.-E
fi
videtis
quod turba
fuccreverit
quanto magis
>
de-
8. Et menfuram laterum, quam prius faciebant imponetis fuper eos, nee minuetis quidquam vacant
:
'--'
deritis eis
6.
requiem ab operibus Prscepit ergo in 6

pra-feAis
enim
8.
&
idcirco vociferantur
dicentes
Eamus
:
&
ut
Vide Not,
facrificemus
9.
Deo
noftro.
,
die
illo
operum
,
Opprimantur operibus
&
expleant ea
&. exaitoribus populi
dicens
non acquiefcant
verbis mendacibus.
VULGATA NOVA.
10. Igitur egreffi prsfecti
tores
,
VeRSIO ANTIQUA,
operum
Sic dicit
&
exac:
10.....
&
dicebant ad populiim
dicentes
Aug. lccM.il,
(.
ad populum dixerunt
vobis paleas
:
Pharao
Ha:c
dicit
Pharao
5.
H'-/
Non do
11.
Vuigata nova.
ite
,
&
colliglte ficubi invenire poteritis
nee
agis contra fervos tuos
?
,
minuetur quidquam de opere veftro. 11. Difperfufque eft populus per
16. Palea; non dantur nobis
&
tSc
lateres fimiliter
omnem
terram
imperantur
en famuli
tui flagellis
caxlimur
&
in-
^gypti ad
colligendas paleas.
juft^ agitur contra
populum tuum.
Vacatis otio
,
Prsfefti quoque operum inftabant , dicentes I J. Complete opus veftrum quotidie , ut prius facere folebatis quando dabantur vobis pales.
17.
Qui
,
ait
idcirco dicitis
Eamus
&
facrificemus
,
Domino.
:
18. Ite ergo

tur vobis,
&
operamini
pale.-e
non dabun-
14. Flagellatique funt qui pra;erant operibus filiorum Ifrael , ab exaftoribus Pliaraonis , dicentibus
:
&
reddetis
confuemm numerum laterum.

filiorum Ifrael in
:
19.
Videbantque
fe pra:politi
Quare non
nec heri
15.
,
impletis
menfuram laterum
?
ficut prius
nee hodie
vociferati funt
Veneruntque pr.-epofiti filiorum Ifrael, ad Pharaonem , dicentes Cur

:
&
ita
eo quod diceretur eis quam de lateribus per iingulos io. Occurreruntque Moyfi
,
malo
Non
dies.
minuetur quidqui fta:
&
Aaron,
bant ex adverfo
egredientibus
k Pharaonc
VuLGATA NOVA.
Videat Dominus dixerunt ad eos quoniam fcetcrefeciftisodorem noftrum fcrvis ejus , prsbuiftis ei coram Pharaone gladium , ut occideret nos.
1 1.
:
VeRSIO ANTIQUA.
&
&
zi
Vident Deus VOS

fcciilis
&
jlldicef
quonbm
Jûg. lociit, Jj.
judicet
exfccrabileiTl
&
&
Piiiraone
dium
in
, & palam fervis ejus , lit daretis "lamanibus ejus , ut occidat nos.
odoi'Cm noftriim
pjlam H'-/-
NoTÂdVersIONEM ANTIQUA M.
Tf.
I.
,
Itidem Graece
loco /erîat.
practer
unum
,
infriQiec,
feft.i ee-
ce fanclct urn
lebrent
^ Jerviumns
&c. Ni novi Do..
,
Tlf.i- Grace.
minitm
If.
Oj/V. tlSarii Kuftm &c. ut fup. _^

"'''
fir.
îiiiikibant :Dimitle populum Vet tit eamus Doinino Deo nojho, 10. Ita Augi.ift. e Graeco , verbum de verbo ; Oh,)
,
.,
lociitionem
.,
inquit
prgnit
5.
Grjec. nfK'(2oV-3'
,
I'w ifvjMt
utitm
Te<w i\U(fu!r c'i 07rw5 ^tJQuin^y, &c. Ut in Lat. liimns igitur

''^'1'
If.
II. In
eis ;
a';
Grxco primiim
,
Laiimmi iinerpretari. , Kai ;Va di'lcTi

li
^ dixf
verba
runt
tpctiay
reljqua qtiadiant
rci;
excipias ultima
ccT/^y.Tshm
h'jU.?^'
S^Stx: fcfi-
trium dievttm irt defeytiun , tit jacrtjicemus , &c. Eatlem memorat Auguft. quaert. 1 5. in Exod. dicens Pharaoni dicitur , qttod trittm dierum iter exire veilent in dejertttm
:
x^^/-*? i'''?
:
quae
immoUre Deo
't'jtr.6
(no ex matidato ejus.

8.
Hue redeunt
:
quae
Ambrof. in Pr. 4f
,
to. I,
col,
955.
c. dicit
,
idea rex .'^gypticûm augeri jjlbebat
mt^
ijt>-
Augufl. reddi; his Dare gladium in m.tnns ejus , v.t occid.tt tios ; hoc addito , î: enim bahet Gracus turn (Ic pergit taii/ius antem ait ^ tjitent prooptimo hgehamits : Ut da;eris gladium in manibus ejus; qut folirdjjnus , inquit, nuUct interpretationis necefjit.tte jatltts eft , tjuia in Gr.ico non W?.
:
merum laterum
y cittera
I.
onera ]udsar:iin
,
ne cognofcerent
Veam ,
5^ cultuijacro vacmtrtt
oênjits
iUy/i
^ Aaro
Hanc autem lectioiiem reti:iuimus licet vitiulam , qria in. fam iUam yeiiionem Latiuam inquirimus , quae cateiis prx-
Tom.
: ,
, : :
146
jag.jiup.j^.i
lx,d.
I.
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
quare
afflixilH
;
Cap. VI.
VULGATA
5
NOVA,'
;
>
22
q^îJ j^^g
popiilum hunc
&
ut
11. Reverfufqae
i.
416,
a.
j^'^^
&
;
ait
Domine
Moyfes ad Dominum cur afBixifti populum iftum

eft
quare 25. in tuo

rafti
railifti
me
Ex quo enim intravi ad Pharaonem loqui nomine , in hunc populiim & non libe-
populuxn tuum.
Ex eo enim quo ingrelTus fum ad Pharaonem ut ioquerer in nomine tuo , atflixit populum tuum & non liberafti eos.
:
NotjE
firehatttr
ad
Versionem antiquam
't.
d. lie jrtduet
ab Aujuftino. Hieron. in Ifai. 66. to. 5. co!. joj. legit Dkutitijiii Mi^yji U Ao'on VtdcM Drus vos , ^
:
:
?.
Ka! dp'
i s-fTTopfi'/Kto (
Mf. Oxon. cum

i>a.Fa-2
editt.
Aid.
& Compl,
,
/cTTETcpeiâi
) "Tfa;
?a?Hcai sVI
tm
qHii\
,
abem:nnhtlem
feciflii
cd.'rem n firttm cirrctm

,
I'haraone
teret no!,
Tt^.
ut daretur gLidiiti jn majtitt ejus
interf-
fup. Fr ex quo ivi ad Pharaonem
/td
Itujtiendittfl
,
in tuo no-
mine
affixit
populum hunc
C? ""> I'berajii
&c
22.
Ad veibum e Grzco.
CAPUT
I.
VI.
qui apparui
:
LGATA NOVA.
T~X
Ixitque Dominus ad
Moyfen
in
I -/ bis qua; fafturus fim Pharaoni
Nunc videper manum
Ego Dominus
3.
enim fOrtem dimittet eos

illos
&
manu
robufta ejiciet
omnipotente
cavi
eis.
&
Abraham Ifaac, Scjacob in Deo nomen meum A o n a 1 non indi, ,
de terra fua.
i.
Locutufque
eft
Dominus ad Moyfen
dicens
Versio antiqua.
Aug.
Veeiit, 14,
4.
VUIGATA NOVA.
illos
,
Stanii
illis
teftamentum
meum
ad
ita
4. Pepigique foedus
cum
eis
ut dai'em
els
3- i-t^-i-
ut
jf
I.
darem
5
quam
Amir.
Ca'n , c. tlO.i.f,
terrain terram Chan \nxcrum , incoluerunt , in qua incoluerunt in ea.
&
terram Chanaan
in
terram peregrinationis eorum
&
qua fuerunt advens.

5
ejo exaudivi gemirum filiorum ilirael quomodo yEg}-ptii in ler\itutem deprimunt eos
fattus fum teftamenti mei. Vade , & die filiis Ifrael Eso Dominus & educam vos de potentia ,e)'ptiorum &: eruam vos de fer\inre eorum &. liberabo vos
6.
:
Ego
audivi
gemitum
:
filiorum Ifrael
iEgypcii oppreflerunc eos

pafti mei.
&
:
recordatus
quo fum
&
memor
6. Ideo die filiis Ifrael Ego Dominus qui educam vos de ergaftulo jgyptiorum , & eraam de fervitute ac redimam in brachio excelfo 6c
:
in bracliio excelfo
7.
&
judicio magr.c.
judiciis
7
.
magnis.
,
ter
Et iiimam vos mihi in plebem , & ero vefDeus & Itietis quoniam ego fum Dcmir.us Deus vefter qui educam vos de potentia Agyptiorum S. & inducam vos in terram , in quam ex:
Et alTumam vos mihi in populum
&
ero
vefter
Deus
vefter
:
Deus
quud ego fum Dominus qui eduxerim vos de ergaftulo iE:
&
fcietis
gyptiorum induxerim )j.
&
in
terram
tendi
manum meam
Et locums
eft
vi
manum meam,ut darem

:
earn
fuper quam levaAbraham Ifaac,

,
& Jacob
Aug. Zoeut, l6.
t.
daboque il.am vobis poiTidendara

filiis
ego
:
Dominus.
9.
Moyfes
fic
ad
filios Ifrael
9.
Narravit ergo Moyfes omnia

,
Ifrael
&
mi
non exiudierunt Moyfen,

,
a defeclione ani-
qui non acquievenint ei

,
propter angnftiam fpi-
&
ab openbus duris.
V
n.
Locutufque
,
U L G A T A
,
ritus & opus duriirunum. NOVA.

,
eft
Dominus ad >Toyfen
dicens
jEgypti
ut dimittat
filios Ifrael
de terra fua.
11. Ingredere
&
loquere ad Phar.ionem regem
Versio antiqua.
Tlieyon. in Etec^.
Vulgata nova.
II. Refpondit
filii
12.
44.
/.
}.
igij.
c.
ni
,
:
me
ef. Mojfes in confpedu DomiEcce filii Ifriel non audienint dicens & quomodo audlct me Fharao J ego au-
Locutus
:
Ifrael
Moyfes coram Domino Ecce quomodo audiet non audiunt me

: :
&
Pharao , prxfercim c&m incircumcilus fim
labiis
tem fum
Tt. 4.
tardi fermonis.
NotjE ad
Ita in
Versionem antiquam.
deeft e;
deeftpoft
Graco ad verSurn , praeter unum ^ , quod vccem Cb.inan.^hriim. Ad hoc autem . in qua ^
,
incohtcYitnt in ea
adait Auguft. Stc enim hahet GrxctiS , qncd utique , inquit ^ in Gr^tca lingua .lb ttrde videtur Tonare i l^ tamen LXX. Interp. autiortr.K tanta ej} , q^fi-s ita hqui non figuit. Qjîd enim , 'iS fen. us hic Luet Oiiudji nul.'
addiiurque rna-r , dicens , poft IJraU ; & loUitur vuxform, yod hanc fervitute ; in edit, tamen Aid. hahetur Aixsi'a? aWiV. Voiautem, Aras-:.'a, qux apud Ambrof. vertitur potentia , melius redderetur ifta, domina,
t.
6. Sic eft in
Graco
nifiquod poft $aA;??
raJe
tions
vel imperio.
lus
ejl ,
ipQi hctitio r;otanda
eji.
Animadveitendum etiam
eft, inquit Nobilius , fe.e folere Lacine reddi , incolere lignificare habiiaiionetn moquod Gracce eft , ^hkxu, ,
&
re advenic
If.
&
peregtini.
t. 7. Grace. Ka! M-^t/xa: jVwtm t'fixj yaitjuol..... Xf iiiai,-,ct.-i!. vfikh TV!, t-nlnJ V7/a'(^!<a, 'cT/ f 7i Kt'fio; Jj &c. ( jumam mihi tpfi'uos populum mihi va.s'.Mi educens zosdeiominatio~ quia ego Dominus cognofcetis
, ,
5.
,
Eadem
,
funt in Grarco
i;i A'-/v-!r'lni,
prtcr duo,
,
JV
quern
pro
ne
cc.
,
In edit. Compl. Ka) Ai!4c/<* iinii ifinuT^
e.'
quomodo
ic in fine, v/aut veflri
loco
m. Acin
,
editione
AaoV
Compl.
legitur
qu^
yfgyptii
& th-; /la^-.!-
x;,, lejl.mienti mei. Auguft. locut. 2J.de Exod. co. 5. Qimdhat't Laitnxs : Exaudivi gemicol. ;4Z.a.hcaii
:
, quemadmodum jEgyptii affligerent cos Grxcus habet , za'aAy>B)'Tflu , quod interpretari pojjet , in fervituiem redigunt eos; nam uno verbo nonpotep, in Mf. Alex, ustraJ i>,u}i , in edic. Compl. nznJ /ir'io.
tum
filioram Ifrael
^ . , , _ /s Maiuc!!'? ovtu to7? f'lo"; TcfexJi" &c. ut fupra. X. ei-'x f.Qfiwî Mi.fcn ktJ t; o'>i7o4i'X'5 . exandieuint Locutus eflautem Moyfes Jic filiis lirael : y non Moyl'en pr.e pyillanimitate , &c. Auguft. addit fup.
If-.
ut fup, apud Ambrof. 8. Ad verbum e Graeco.
#.
9. Gra:c. 'E;î^nl:
dieriint
non audierunt, ai^ , t- 12, Gr*c, 'EAaAifoe Sî

,
tiuuw
<'">" Ki/^.V
as-
LIBER EXODI.
VULGATA
Aa15. Locutufquc ell Dominus ad Moyfeii dedit maiidatuni ad tilios Ifrael , ci ad Pliaron , raonem regem /Egypti ut educcieiit lilios Ifiael de
Cap.
VI.
47
& Mufiths cognatlo
Aaron
&.
NOVA.
I
&
ties.
&
p.
Filii
Merari
Moholi
nes Levi per familias fuas.
terra .Egvpti.
10. Accepit autem

14....
i
Amram uxorcm
,
i^.
V-
Kli fuut pnncipes
8....
-o. Fide
truelem fuam
qu, peperit ei
lochabed paMoyfen. Fue-
domonim
fuas.
Kilii
J. i.i'.r.
per
tamilias
Not.
Ilefion
luiitque anni vit.E

i
1
.
Amram
Ifaar
a6.
geniti
Ruben primoHenoch & Phallu, Ifraelis

:
Filii
quoque
centum trigima fcptem. Core , ik. Ncplieg ,

,
&
&
Char-
Zechri.
2.
5.1.
\.V.tr.
4,.
mi
1.
Filii
quoque Oziel
Mifael
&
Elifaphan
&
I s
he
cognationes Ruben.
,
Filii
Simeon
,
Ja,
Sethri.
14.
mud
Saul
1
&
:
Jamin
lic-EC
&
Ahod
:
&
Jachin
tilius
Chananitidis
h.t progenies
Soar Simeon.
&
&
liam
Viir,
I.
nomina filiorum Levi per cognationes Merai'i. Anni autem vita; Gerfon & Caath fuas Levi fuerunt centum triginta feptem. Lobni & Semei , per cognaFilii Gerfon I 7.
6. Et
Accepit autem Aaron uxorero Elizabeth , fiAminadab fororem NahafTon , quje peperit ei Nadab S<. Abiu , & Eleazar , & Ithamar.
i j.
, ,
&
Elcana, 14. Filii quoque Core: Afer , faph: ha; func cognationes Coritarum.
15.
&
& Abiauxorem
:
At vcio
Eleazar
:
filius
Aaron
accepit
tJ tiones fuas.
1
de
tiliabus Phutiel
qua: peperit ei Phinees
hi I'unt
8.
Filii
:
Caath
Amram
&
Ifaar
,
&
Hebron
principes familiarum Leviticarum

fuas.
per cognationes
3.19. e; a6. 57.

I.
<;.
&
Ozicl
anni quoque vita; Caath
centum tngintd
VuLGATA NOVA.
S.6.
Versio antiqua.
2.6.
Par.
2.
Ida
eft
Aaron
&
Moyfes
filios
quibus pri-
Hi
sj cepit
Dominus ut educerent
Ifragl
de ter-
eis
ti
Deus ,
Moyfes , qiiibiis dixit Aug.ltcut.iZ.,, funt Aaron Ut educant filios lirael de terra X-Z)'?- 5- 5-t*- ^
&
3V
12.
ra jEgypti per tunnas fuas.
Vulgata
17.
nova.
jEgypti.
Hi
funt, qui loquuntur ad

filios
,
.Sigypti, ut educant
cll
Ifrael
Pharaonem regem de jtgypto ifte

:
in terra
Moyfes
i8.
&
Aaron
19. Et locurus el Dominus ad Moyfen, dicens : Ego Dominus loqueie ad Pharaonem regem ;l.g)p:
in die
qua locutus
eft
Dominus ad Moyfen,
ti
omnia qux ego loquor
tibi.
Vulgata
jn. Et ait
nova.
:
Versio antiqua,
do
Ecce ego gracili voce o cxaudiet me Pharao \
A N T
:
Moyfes coram Domino En insircumcifus labiis fum , quomodo audiet me Pharao ?
fum
& quoihO'
Au%}.
Zcct'.t.
IJ.
(,
341.
NoTÊ AD
Ji
a?i07o;
t-'/i..
VeRSIONEM
reque
,
Q U A M.
etim vixtjje
TM.
Lacutu;
efl
a/ttem Meyjes coram
tens
17 exaud:^ritnr
me
Dotmno , di' qnomjdo exattdzet me Vha-
Gtdcce legitur
xiv'JccTf.ia
5
annos centum triginta. Nunc tamcn Kai tx sth th; â-ii'? K7 , iKx'ly tC^ccEt anni vita C.tath , centum triginta tres an,
rao ? "Eô antemjifte jermotte fum. Obfervat I'up. pro hoc , igo aiftemjitm tardt jcrmunis ,
'Eyuj 0^^ -v^l'^
s'/j
,
cdam LXX.
Hieron.
dixillc
,
ni
fed in Mf. Alex, ac edit. Aid. limpliciter

,
sxto tC*-
xocra Ttm
Tt.
centum
ti-iginta
anni.
,
ijuod meliits
inquir
h.rbetHr in
He-
brxo
Tâ a'ttem inC!reHmct,us urn

;
lahtis.
:
Auguft. locut,
fum
17. de Exod. to. 5. col. 541. a. legit ^0 enim inelaq:iens wc-;;;, dixit Gracns , 0 iwperiuis , quaft , addirque
tâfH^
Tf.
.
Ti Ai e'in iHi ^ms 'AfiCpifi snaroV Anni autem vttx Ambram , centum triginta duo anni. Auguft. veto dicit , qusft. 47. in Exod. to. 3.C0I. 45J. d. Patrem Moyji Ambram centum triginta
20.
Grxce
rC.tKK:KxSt.'o STH.
ve. ^.Taic =i;t:c.
14
&c. Hue redcunrqiti Auguff.

to. X. col.
ait, quatfl.
effc
15'.
feptem annos zixijje. Et veto in Ml'. Oxon. ac in editt. Aid. Coinpl. exftat , (xtbi' Texxx.m'iai-!r7x. In Mf. Alex. Te<-
&
in
Exod,
,
426. b. Sacrament; locum

,
tjnod
XOfT?^
Tf.
IVjf.
:
Scripturavclrm OTigincm M'-'Ji dejnonfirarc

Jacoi'
.iprimogenito
iride
id
ejl
Ruhen
pra^cuies ctepit
eft ,
inde ad Levi; ultra prcgrcjfa non

fes.
ad Simeon , quoniam ex Levi Moy,
Sic enim habet Grxcus , qmbus dixit eis Deus : quae Locutionem ira quoque legimus apud LXX. qui e.iam in Grjcca eft caeteris conveniunt cum Latino , nili quod initio ferunt
2S. Addit Augxift. in fine

fcilicet
;
ad banc
t. l8. Auguft.
d. ait
,
avum
quseft. 47. in Exod. to. 5. col. 455. c. Scripturam commemoraie, Caath filium Levi , Moyji cumavo fuo Jacob iniraffe in ^gjplum , dice.,
oyTo;
ifte ,
pro
bi
funt.
t.
to.
30.
Eadem
426.
rurfus habet Auguft. quaeft. 16. in
Exod.
3. col.
c.
quibus refpondeni G;a;ca ad verbum.
CAPUT
Vulgata
I
VII.
Versio anti
qua.
:
nova.
:
i.TÎxitque Dominus ad Moyfen
Ecce
J conftitui
Tu
te
deum Pharaonis
propheta tuus.
&
Aa:
Pliaraoni frater tuus erit tuus propiieta.

I
Ecce dedi
te
deum
& Aaron
ji^g, jutji. 16. I
i.xod.
t. 3.
4i,c,
ron frater tuus

Sap. 4.
1.
ille
erit
loqueris ei
*J-
loquetur ad
omnia qua; mando tibi Pharaonem , ut dimittat tilios
&
Ifrael
3
,
de terra fua, Sed ego indurabo cor ejus

i^:
&
multipli-
3.
Indurabo cor Pharaonis
& implebo
figna
cabo ligna
oftenta
mea
in terra .'Egypti
mea
&
sn
portenta
mea
in igypto. m,
Taciam
^'"''
Aug. fn^. iZ.iO 426. e.
NotjE ad Versione.m antiqua

Tf.
I,
Totidem verba
legit
;
in Grarco.
te
Novatian.
, (
1.
deTiin.
i
1. col.
904. b.
& in
p.
1040. a.
Deum
pojui Ph.iraont
Symmach.
34,
deum
Tf. 3.
regi I h.naoni
Pr. 118. to. I. col. I0<S3. e. al. Pb.irao. ,
xa7jVH(^ oi col.47i.f.
GîK fai!' )
Similiter habet Hilar, in PI.

1.
de Trin. col. 921. b. Dedt te deitmlharaoni y ut i'upra. Ambroi. vero 1. I, de Cain , c. i. to. i. col. i86. c. & 1. to. 2. J. de fide 90I. JJ4, f. I'ofiii te in deum Fbaraoiii, Epift, vero 28,10,
le
Deum
pojui Lharaoni: at
7.
delctque mea
iLQ.
Giaec. pro implebo , ponit -TTM^vrS.mHltiplicahy yv~,a, iit portenta , <Sc addit , ;r -/r , poll ^y/ûx j. jifx i fin 9it -,r, terra .Egypto. Mf. Alex, habet
Ad
Tanijuam
hoc autem indurabo , &c. aecejfaria fuerit tbdmattj
cordis
addit Auguft. ibid. Fbaraonsi , ut
iQltt. i.
148
4.
LIBER EXODI.
:
Cap. VII.
VULGATA NOVA.
fupei- ;/t!gyptum
non audiet vos immittamque manum meam & educam exercitum populum , meura filios Ifrael de terra /Egypti per judicia ma-
&
&
s. Et fcient JEfffptii quia ego fum Dominus xjui cxtenderim manum meam fuper ^gyptum , edu-
&
xerim
filios Ilracl
de medio eorum.
xima.
Versio antiqua.
Aug.liicut. jo.f.
5-
Vulgata nova,
6. Fecit itaque
6.
Fecit
illis
autem Movfcs
:
&
Aaron Ccut prx-
Moyfes
&
Aaron GcutprjE-
54*-
'
cepit
Dominus
ita feceiiint.
ceperat Dominus
ita egerunt.
VULGATANOVA.
7.
Eiat autem Moyfes

,
Vide Not.
locuti funt
raonem.
8.
oftogiina annorum
&
,
Dixitque Dominus ad Moyfen
&
Aaron
Aaron oftoginta trium
quando
ad Pha-
VerSIO ANTIQUA.
Aug.
qiixji.
VuLGATA
:
NOVA.
,
ly.in
Si loquenif vobis
Pharao
:
dicens
Date
9.
Cum
dixerit vobis
:
Pharao
Oftendite
fi-
^..5.417.*.
dices Aaron nobis iigmim aut portentiim projice illam pafratri tuo Sume virgam , erit palam lervis ejus , lam Pliaraone ,
:
&
&
gna: dices ad Aaron Tolle virgam tuam , projice eam coram Pharaone , ac vertetur in colubrum.
10. Ingreffiitaque Moyfes
&
&
&
draco.
Uid.q:ixf. 10.
10
& projecit Aaron virgam fuam

yide Not.
& Aaron ad PhaDominus

:
P/
104
raonem
tulitque
vis ejos
fecerunt ficut pr^ceperat
K'
Aaron virgam coram Pharaone qui verfa eft in colubrum.
& &
,
fer-
ir
u.
leficos
:
Vocavit autem Pharao fapientes
&
fecerunt etiam
ipfi
ma- i. Timi per incantationes 4- 2

fimiliter.
jtgyptiacas
Ang. licat.
J4a.
e.
& arcana qu^^dam

dracones
:
a.
12
&
abforbuit virga
Aaron
vil^gas
illo-
iz. Projeceruntque fmguli virgas fuas
qua:
rum.
verfs funt
in
fed devoravit virga
Aa-
ron virgas eorum.
VUXGATANOVA.
1 ;.
Induratumque
ficut
eft
cor Pharaonis
&
non au-
14.
Dixit autem
Dominus ad Moyfen
,
Ingrava-
clivit
eos,
przceperat Dominus.
turn eft cor Pharaonis
non vult dimittere populum.
Versioantiqua.
tiiJ. Lfciit. J4.
1 5
Vulgatanova.
15.
ecce ipfe exiit ad
aquam
Vade ad eum mane

:
ecce egredictur
ri-
ad aquas
&
:
ftabis in
pam
Jill, locitt, jy,
lii
fluminis
,
&
me
occurfum ejus fuper virgam , qua; coaverfa eft

:
in
draconem
16
Dimitte populum
:
meum
ut ferviat mi-
16.
manu tua. Dicefque ad eum Dominus Deus HetoUes in

mifit
in delerto
&
ecce
non
exaudifti ufque adhuc.
brxorum
ad
tc
dicens
Dimitte po-
NoT. ad
/tgilt
Tf.
Versionem antiquam.
J'fMuv.
jf.
Ve: nmliiplJcareiitnr
6.
drrjfet
Tel
:mpUrtmur
in j^gyptD, in fine:
Ad verbumeGrsco.
,
Addit vcro Auguft.
ii.
Grsc.
Xvttxi>.iiii
,
Oiiid
Mf.Oxon.
fr. 7.
Ji non diceretu) ; Ita ft ceriint ? Ez quidem in ac edit. Aid. deefl hoc , ou7a i-mUKur.
:
ra
t.ts
k,
tk; fafficty.î
A? â^jti to? ot^/ra? A'yi'v &c. CmvocKst atiiem PkT,as fophif,
tniliter
Gracco (Ic Mcji/cbc JVe vi ituv i-jltmrnla,. SiAuguft. quaeft. 47. in Exod. to ;. col. 455, d. ait,
Ill
Mgypti , iS'jeneficos Exod. to. J. col. 341. d.

de imerpret.tti Latsiii tnpre!
,
Sec.
:
ait
Unde Auguft. locut. 32.de Nun mihi videntur fiitis commo~

Pkaracnis
, til
icficai;
dicerent,[apen-
Mtjyfen oiiogintit antiortwi

liier.i'jit.
ftttjje
ciim de ygyptff ptfpttltim
tes ; sofpoleriim Japie/ites dicnntitr. Potitit ettttntntitttt!

,
JnJi-
iophidas dtcere
;
quem.tm
.,
tiari eft
qttemadtmdum id
Lathi
,
.^
tyjiv
9. Similia Grace, hahei
prjeter irta
'F/4" sV!
tiir
Latine dkatur
i^ idto
ifto
verhjam
tioti
iitimicr pra
itxvllw
y
iva.vT.tit
Tm
ram
Bee. {oco projice ilLtiti
&c, Projue fttper terramcopal.tm , &e. In Mf. tamen
mt
I'hilojophi.itn
i
dtcimm
AuCt.
1.
(olttin
Grace
verltttt
eti.tm
Latitie
Sophiflai appellartitit Latin.\ritm li^tcrarttni chqtten-
Alexaadr. ac edit. Aldina , ^.'4" "'"' s'''' 1^' ivvUia Cotnpl. fi'+oK DTn'/ , llmpliciier. Ad hoc autem , 1 diets Aartn Auguft. locut. 31. de Exod. to. 5. col. 341. c.
.
tiJUini aiiilorts.
de promilf. apud Profp. p. 116. c.
Magas vccat.
if.
iz. Sic iterum Auguft. qua:fl. ii. in

:
Exod.
to.
3.
ait
Naune
:
Iccntianis noftrx cottfuetiido pojcclat
^ qtij-dam
col.
, I ita dicirttur : Si loquenir vobis Pharao , dicens Date nobis fignum aut portentum , dices Aaron fraSume virgam ? Qtiid trgo ibi additum tft , Sc, ni/i tri tuo aliqua froprittatt loctittonis lltbrak.t , nam ntqut Grxca tjft jiri;Jni- .' Attamen in Grzco hodierno conftanter legitur,
ijus iiittgritat
417. d. additis his Si diilitm tjfet : Abforbuit dr.t:o Aaron virgas iltorum , inttlligtrtiur veriis dr.tco Aaron ph.tntaftica ilia fgmtnia non nbjorbuijft , jcd virga! fid quoni.tnt dixit
titiqite
:
potuit virgas ahfirhere
Abforbuit virga Aaron virgas illorum ; dr.ua Vide etiam 1. i(J. , non virga.
Kal
'.fui,
'Axfur.
,
,,
1^.
10. Ita Graec. habet
nifi
quod deletîu!
, ;
poft
virgam ; edit, tamen Aid. addit ciini fed fola non additur tamen fupra inter capitula , nempe num. 16. nee in Vulgata: non admittitur etiam apud Ambrof. I. 3.offic.
c. t J. to. 2. col. I 30. f. ubi legitur , Projecit virg.im , firptns fiiltts eft : hânc tamen voculam admittendam elle
de civit. Dei > c. 43. to. 7. col. 453. e. Hilar. 1. 7. de Trin. col. 911. b. ail : Draconts tnagnos draco hUyfi., iko.v virga mantns , dtvorat. Ambrof. 1. 3. ofEc. c. 15. to. 2. ferpens f,%Uus tft , qui decol. 1 30. f. Proitcii virgam , voravit firptntti .f.gypttoritm, Auct.l. de promilf. p. 1 15.
c.
Magi qiuqut
^
.,
ip/i
projicicnics virgas fias ^tti.^m I'haraenis Jerpentum fpeces oftenderunt. Vcravilqut Jerpens Moyji
if-j^f^nv
Magorum ferpentcs. Grxc. Kj

Vto^k
,
,
>:ajce -rvi
[>:iC<S^'cr
11
probat Augtdl, ubi fup. dicens r/ii;M hoc not.indum quod tiim fignum palam Pharaoni fieret , fcriptiim eft : .1 projecit
:
Projecit virgam , iu^m ^ Linn eam MoyJes dtderit , non fruftraforfitandiilum eft. Anerat uirique ilia '^virga communis , ut cujuslibct eorum dictretur , verum dittreittr ? Au(f\. 1. de promilf. part. i.e. 35'. col. iiS. b. di:
Aaron virgam fuam

iiuli.t ejjet qH.eftio.
citm forte ft dixijfet
Ouod
vero addidit
'Afi&J c^ foii ra; fus.Va'/ fi'^Ji^. Lt projectrnnt unufquifque virgaia Jaila Junt draconts : 1^ abjorbuit virga Aaron vir" Jti.tm , gas Hloruni. V. IJ. Augufl. ibid. Quod ditlum eft de Pharaone : Ecca
sytr.vro Apaxoi'7;?" ^txavsVi;- v
ipfe exiit
ad aquam
Grxcus
e'-xi
,
h.tbtt
fuper aquam. Grsc.
'IJi cunie, tsiTofit/clxi

fS'.
tit: Virga,
jtih
tffeila
quam manu Meyfts poriaLtt, coram Phar,:one proeft ferpens. In Grco etiam eft, Kal vfiti'ii,
16. Itidem
btic
Gr*cc
t'/cf , ubi .xti , non exiit. nil! excipias ultimum hoc, ;

to
7b';k'
ufque, pro
Hfqiic adhiit.
LIBER EXODI.
VulGATA
pulum trteum ut facrlficet mlhi in deferto & ufque ad pra:fens audire noluilli. 17. HcEC igitui- dicit ij..,..2.i. J'ide Not. Dominus : In hoc fcies
:
Cap. NOVA.
VIL
,
149
&
tuam fuper aquas jEgypti fuper fluvlos eorum , rivos ac paludes , omnes lacus aquarum , ut
&
lit
&
:
veitantur in languinem
&
cruor in omni terra
jtgypti
tam
in ligneis vafis
qu4m
,
in faxeis.
quod
lim Dorainus
eft
,
ecce percuci3m virga

fluniinis
,
qui
in
10. Feceruntque Moyfes

perat Dominiis
fluminis
:
manu mea
guinem.
aquam
,
&
vertctur in fan-
&
,
Aaron ficut praceelevans virgam percuffit aquam
&
coram Pharaone
Et pifces
&
hifr. 17. y.
fervis ejus
qu
vcrfa
i8. Pifces quoque

tur
tii
,
qui funt in fluvio

,
morien-
eft in
fanguinem.
qui erant
,
77- 44- tf 104.15,

^Z*''-
&
computrelcent aqua;
&
ajfligentur
itgypDie ad
i .
in
Bumine
mortui
ftint
bibentes
aquam
fluminis.
Aaron
19. Dixit quoque Dominus ad Tolle virgam tuam , ,
Moyfen
extends
computruitque fluvius bere aquam fluminis ,

iEgypti.
& non poterant iEgyptli bi& fuit fanguis in cota terra
&
manum
VULGATANOVA.
^f.
17,
Feceruntque
fimiliter malefic!
;
jCgyptioeft
rum
incantationibus fuis
,
&
induratum
,
cor
Pharaonis
nee audivit eos
licut
prsceperat
VersIOANTIQUA. & incantatores atgyptiorum veneficiis & indiiratum eft cor Pharaonis & non e.xaudivit eos licut di
22.
Fecerunt autem fimiliter

lllis
,
Arig.ûap.iz.in
*''
5-418..
Dominus.
xit
Dominus.
bibere de aqua fluminis.
VuiGATA NOVA.
2 5 . Arertltque fe , Ingreflus nee appofui: cor etiara hae vice.
&
eft
domum fuam
25. Inipletique funt feptem dies, poftquam percufiit
24. Foderunt autem omnes iCgyptii per circuiturn fluminis
Dominus
fluviurti.
aquam
ut biberent
non enim poterant
NoT:E AD VerSIONEM ANTIQUAM.

"gr.
17
21.
Horum
I
multa memorat Ambrof.
1.
5.
ji.ira
JO. d. dicens : Nj/fZ-.i! .'Egypt: rfx fsfiihtmdimitierep.itrnm : dixit Moyfes j.iceriloti A.irott , ut
cff.c. c. ly. to.
2. col.
ptjterat hibere a^tt.im
extenderet
virgam jiiam juper omnes aqttas
ji.gypti. Exte/idit
^tienu &c. if. 22. Eademiterumrefert Auguft.locut. 56. de Exod. col. 342.6. Ita quoque in Grxco , verbum pro verbo.
,
converfa
rjl
,
a/juitjluminis in fanguinem;
CAPUT
VULGATA NOVA.
t.
VIII.
Versio ANTIQUA.
Diniittc popiiliim
.
T^ iv
:
eum
1.
quoque Dominus ad Moyfen Ingredere ad Pharaonem , & dices ad Hec dicit Dominus : Dimitte populum
Ixit
:
meiun
ut
ferviant
(
Aug.
3.
lociit, 37,
milii
542./.
meum
ut facrificet mihi
autem nolueris dimittere , ecce ego percutiam omnes terminos tuos ranis.
fin
5
.
2
3.
ecce ego ferio
omnes
fines tuos ranis.
Ihid. Lociit. 3?f
Et ebulliet fluvius ranas

,
qure afcendent
Et eruduabit flumen ranas

,
,
& ingredientur domum tuam & cubiculum lec- intrabunt in domos tuas & in promptuaria cutuli tui & fuper ftratum tuum & in domos biculoriim tuorum fuper leftos tuos & in dofervorum tuorum & in populum tuum & in mos fervorum tuorum & populi tui & in furnos tuos & in reliquias eiborum tuorum confperfis tuis & in clibanis tuis & ad populum tuum & ad 4. & ad te & fuper populum tuum 4. & fuper te
,
,
&
afcendentes
,
Hid,
Lociit. 39>
<Sc
omnes
5.
fervos tuos
intrabunt rana.
:
fuper fervos tuos

Die
afcendent ranx.
Dixitque Dominus ad Moyien

:
ad
Aaron
Extende
manum tuam
,
fuper fluvio ac
fuper rivos
&
paludes
&
educ ranas fuper

6. Et extendit Aai-on iCgypti , cduxit ranas , operuit terram
terram yEgypti.
PI. 104.
6- Et extendit
Aaron manum fuper aquas

,
manum
JO.
iEgypti
&
afcendcrunt rani
operueruntque
&
&
,
fuper aquas educta eft rana ,
Jdcm ZoCHt, 40
J43*
&
terram Êgypti.
s.j;.
17.
7-
Fecerunt autem
,
&
malefici per incanta-
7.
Fecerunt autem fimiliter

veneficiis fuis
&
incantatores
Aug.quxjt.i^.in
ixod.i.
7.
tiones fuas fimiliter
eduxeruntque ranas fuper
iEgyptiorum
&
cduxerunt ranas
3,422.^
terram itgypti.
8.
fuper terram Êgypti.
Vocavit autem Pharao Moyfen
& Aaron
,

if.
I
.
Ita in Graeco.
Hanc locurionem
y
Auguft. ibid. Non Ht ferviat Jus non fere invemtur , niji ubi
tat
tonfiat.
inquit
Htfervinnt , noqui loqnendi mo..

fltiribiis
fii;
T(?5
oiyi^z y
fa.â.Qt' lib:
in domos mirum fi lion

:
in confperfis
autem
ej} ,
eV to?;
^y,
etiam fenfus
afcendijfe
^
non
loclttio
ut
res ipfa Jingiilaris
in coufperjioniblis
intelltgi
,
^ in
,
clibanis exortas ranas forjitan veltt

,
uon extrtnfecns
vel
irrliijfe ,
qui.t
<!>:'-
Addic Auguft. ibid. ti^ma loctitioHe y ut ranx ipfa

jt. 2.
Sic
-,
enim hahet Grxcus cleganptaga intelligatur , qua fe-
eas fiiivtum eruâtiirum pradicit

ftx/xoc
inde implere omnia.

,
autem proprie
I.
farina aqua ftibacia
feu niajja 5c port te,
Tttnr terra j^gypti.
pafla.
ft.
Cor.
i,
y. Con'jpfr/i'o dicitur.
SimiliaGrjccum exhibet , nifiquod ponit, Ka)> pofl hoc , ctibuutnrum tuorum , pro 7 domos , eVi rvt; wxir; , J'iper domos. Mf. vero Alex, cum editt. Aid. & Compl. El'; TiJ; c'/.i-;. Augufl. de his ita diderit ibid. Notandnm quid , in domos , &c. dim dixijjii , auiifntivum tafum teniiit ; & fuper leftos , &c, ubi dixit ^ fuper , acTf.
J.
4. In Gra:co rauiatur
vccum ordo
nempe
&
ponitur,
port
eVl t? .^tfxirm'iti;
,
at in editt. Aid.
& Compl,
ibid, ra:
tuum
6.
,
ut fup.
e
t.
tiam
Vix melius
de
Grxco. Obfervar Augufl.

pofitam elfe 561. g. In Exode , inquit
,
pro multitiidine ranarum
&
,
infra
locut. 72.
tfi
,
Num.
col.
diSiim
(iijativumjimititer Jervavii
in confperfis (*>
&
in cli-
ad ablalivuin je tratiflHlit ; nam Gr^-cus mittavit prapoJitioHrm , quam non mtttat Latinus. Hie enim habet ,
banis
,
V. 7. Ad verbum c Grocco pro tJiixeruni,
rana ,/ingulare pro plnrati. ubi conftanter, m'yet/oc, ,
ISO
LIBER EXODI,
VeRSIO ANTIQUA.
&
me
Cap.
dixit cis
:
VIII.
VULGATA NOVA.
&
9.
Orate Dominum ut auferat ranai i dimittam populum k populo meo

;
&
ut facriticet Domino.
Amhr.
Qtiiuy
c,
it
I.
1J9.C.
Coiiftitiie milii quando pro te oiem , 9 pro tamulis tuis , &: pro populo tuo , ut cxtcrminet Dominus ranas
&
Dixitque Moyfes ad Pharaonem
Conftiferraiije
tue mihi
vis tuis
,
quando deprecer pro
te
&
,
pro
&
&
pro populo tuo

tua
,
ut abigantur
^ te ,
10.
&
;
domo
&
:
fervis tuis
& 4 popu:
lo tuo
tantum
in
flumine remaneant.
Refpondit
Craftina
die.,
0.
,
inquit
non
eft
Qui refpondit Cras. At iUe Juxta , verbum tuum faciam ut fcias quoniam ficut Dominus Deus nofter.
:
Et recedent rans a te , 4 populo tuo & fervis tuis , ne remanebunt.

1
1
.
&
II. Egieflique funt Moyfes
V U L G ATA NOVA. & i domo tua & ranarum quam condLxerat Pharaoni. Fecitque Dominus juxta verbum & tantura in flumimortus funt rana: de domibus & de & Aaron & Pharao- agris.
I
5.
Moyfi
,
&
de
villis
&
ne
&
clamavit Moyfes ad
Dominum pro
fponfione
VeRSIO ANTIQUA.
Aug. Lcait. 41.
545.
f.
IJUftfl.
VuLGATA NOVA.
14. Congregaveruntque eas in immenfos agcomputiuit terra. geres , Videns autem Pharao quod data elTet rc1 5 non audivit eoSj quies , ingravavit cor fuum ,
14.
5.
Et colligebant eas acervos acervos

Et
:
&
Aug.
14. !
c.
vidit
Ixcil.t. 5.418.
geratio
di\'it
&
,
Pharao quoniam fafta eft refriingravanim ell cor ejus , & non exau,
&
eos
Aug.
3-
Lociit.
'
41.
543-
16 te terra
Dominus. Extende manu virgam tuam

(lent dixerat
ficut
prxceperat Dominus.
& percute
16. Dixitque re ad
Aaron
Dominus ad Moyfen Extende virgam tuam ,

:
Loqueuniverfa
& percu-
pulverem
terras
&
ita.
:
fint fciniphes in
terra jtgypti.
17. Feceruntque
Et extendit Aaron main Ff. fC4, in fci- 3i.
num
ri
,
virgam tenens
percuffitque pulverem ter,
&
fafti funt fciniphes in

:
jumentis
hominibus omnis pulvis terrs verfus eft
&
niphes per totam terram ./Egypti.

Idem Lpcutt 343. J.
incantltores Fecerunt aiitem fimilitcr 45 veneficiis lliis , ut educerent cyiiiphes , &. non poterant
18. 19.
:
&
18. Feceruntque fimiliter malefici incantationibus fuis

,
ut educerent fciniphes
&
non po-
tuerunt
erantque fciniphes tam in hominibue
quam
Hilar.
in jumentis.
485-
'I-
Dixcrunt ergo incantatores Pharaoni DinP/isy. induratum ell cor Pharaoginis Dei ell hoc
b.
19. Et dixerunt malefici ad
Pharaonem
Di-
gitus Dei eft hic:induraturaque eft cor

nis
,
&
non audivit eos

Dixit quoque
ficut
Pharaoprsceperat Do-
ixtJ.p. 42^.
minus.
i 0.
furge diluculo,
&
fta
:
Dominus ad Moyfen Concoram Pharaone egredie: :
tur enim ad aquas

cit
&
dices ad
eum
Ha;c
di-
Dominus
mihi.
Dimitte populum
meum
eum,
,
ut facri-
ficet Aiig.
qtijcfi.
16. .
txcd.t. 5.413..
&
A,!g.
Ucic. 44.
(.
domos tuas cynomyiam & implebunmr domus Êg^'ptiorum cynomyia &; in terram fuper quam lunt liipcr cam.
,
Î in
ecce ego mitto in te ,
populum Vium
:
&
& in fervos tuos
ii.
Quod
,
fi
,
non
dimiferis
ecce ego
in
in
imniittam in te
&
in fervos tuos
,
&
popu-
3-343'<'-
lum tuum & in domos tuas omne genus muf& implebuntur domus vEgyptiorura carum niufcis diverfi generis , & univerfa terra in qua
:
fuerint.
Aug. quxjf. 26. txed.HZ^.d.
Et gloriofam faciam in die ilia terram Geflen , in qua populus meus ineft fuper eam ut fcias quoniam ego fum Dominus Deiis om%z.
Faciamque mirabilem in die ilia terram in qua populus meus eft , ut non imt ibi mufcx & fcias quoniam ego Dominus in medio
Gellen
,
;
nis terrs.
terrx.
Notje AD Versionem
i^.
A N T
QU
A M.
e
9. Graec. iimiliter
cy
T^j7rpo; ^s .stots e'fôâ/ Tfî
*-.
19.
Ad verbum
Grsco.
Similiter habet
Auguft-
^cc/faxai;
iSr.
cl-jrl
&c.
'O Ae HTrif
Ei'i
10.
dxc.
xvC"
>
&c.
ad quart, ij. in Exod. to. ?. col. 418. g. Dixerum Magi Pharamiem : Digitus Dei eft hoc i qiiotii.im mow p.'uerant ednare fcyniphei. Vide feq.apud Aug. ficut apud Hilar. 1,
7. de Trin. col. 921. b. t. 2,1. Graec eVi 1V(.. . i-iTti tot J,
.
.
3?.
14. Itidem Grscce.
ly. Gr^c.habet, 'Ilm S^; , videtis autem, pro (vj eji , 6c pro dtxinit , vidit 1 deletque , ante ingrav.-itum ponit eVccamoe locmui eji cartera prorfus fimilia.
"t.
>?.
16. S:c halent Latitii
inquit Auguft. ibid.

i
Ko
Percute terram. Grxcits

7"S.
Ti^,
h.^ljet ,
hoc verba rsile interpretarur
aggerem terrae quod didum ejl to
Ji tuimn
"^î
i-ar. &c. ut Edit Aid. o'l'nni ct , cum Augull. Nota ab eodera kribi eynomymyn , e Graco -/.vtofium. At Hieron. epift. ad Sun. & Fret. to. 2. col. 665. c. ail K'Atinvta. , nonût Latini
tk iUm vnM,
II'-
X^M*
litinterpret.uijuiit, MuJ'ca catiina , duttur per y , Grxciim teram fed juxta Hehaicwi inlelligentiam , per Aif,^t,yJ't:r
,
2. Ita
,
quoque in Graeco
: ,
fcynipbeii
ffi
,
loco cynifles
prxter unum Top-cuf/'fa , addit Auguft. ibid, tialandum

eo
debetfcrihi
01, ntjit KoirihWtn

1.
id eft,
nus.
Aud.
depromiir. ap. Profp. p. 117.

Sec.
^
omne mUji.num gee. Cyucmia ,
fecerunt
dtcium pro
quod
ejl ,
conciti
funt f.iceve,
;
cauin.e fctlitet niufce.
Qujcft. veto ij. in Dull cjnif.i.
Exod.
col,
418. g. kribic
Jcy'i:Jes
>
t. 22. Grace. Kal

ii
:
-ttoCjicJ
oi,clm
mr
~ ^. 7"' ^^L-f*
^P
cc.utiu tat.i. e. miuibiliter dijlinûiiT)
terrmGe~
LIBER
VuiGATA
i;.
XOD
&
I.
Cap.
VI 11.
"IP
populum meum,
Aug. uli flip.
NOVA.
Versio antiqua.
23. Etdabo intervallum inter inter popillum nium
nieum
Sii;.
&
Ponamque divifionem inter populum populum tuum eras erit fignum iflud.
:
i5.
14.
Fecitque Doniinus
in
ita.
t venii mufca
gravKTima
doinos Pharaonis terram ygy'pti
& fervorum ejus

;
&
in
omnem
corruptaque
eft
terra ab hujufcemodi mulcis.
15.
Vocavitque Pharao Moyfen

:
&
Aaron
25
in terra.
Euntes immolate
Domino Deo
vcftro
429.
&
ait eis
lie
&
facritjcate
Deo
veftro in terra
hac.
1(5.
Et
ait
Moyfes
noftro
:
Non
fi
poteft ita fieri:
abominationes enim /Egyptiorum immolabimus
Domino Deo
obruent.
quod
maftaverimus ea
,
qua; colunt ;Egyptii coram
eis
lapidibus nos
Sup.
3.
18.
zy. Viam trium dierum pergemus in folitudinem & facriticabimus Domino Deo noftro , licut pncepit nobis. 28. Dixitque Pharao Ego dimittam vos ut
:
W" ?*/?. i8. 26 Ait Moyfes Non poteft fieri fic abominationes enim iEgvptiorum immolabimiis 4^9-/s. Domino Dco noftro fi enim immolaverimiis abominationes iijyptiorum palam ipfis , lapidabimur. 27. Viam trium dierum ibimus 5c immola- Amlr.l.iJe Air. bimus Domino DeO noftro , licilt dixit nobis. ' 2. ' i- 505. d.
:
facrificetis
Domino Deo
;
veftio in deferto
ve-
runtamen longius ne abeatis , rogate pro me. EgrefTus i te , orabo 2.9. Et ait Moyfes Dominum recedet mufca ^ Piiaraone , i verunt;imen fervis fuis , & a populo ejus eras
:
i.g.
Et
dixit
:
Moyfes
Ego exeam
cynomyia
&
&
bo ad Deum
& a fervis ejus

ATA
&
exibit
a te , oraa Pharaone,
&
-^"S- i"''-'- 47
i'i^-'-
noli ultra fallere

crificare
ut non dimittas
populum
l"a-
Domino.
V
30. Egreffufque Moyfes i Pharaone
,
I,
NOVA.
illius
,
:
oravit Do-
verbum
quidem.
minum.
31.
fervis fuis
&
abftulit mufcas 4 Pharaone a k populo ejus non fuperfujt ne una

, :
&
&
yui Qui
lecit fecit
juxta
51 31
Fide Not.
V
} 1,
U L G AT A
eft
NOVA.
cor Pharaonis
,
Versio antiqua.
ita
Et ingravatum
ut
nee hac quidem vice dimitteret populum.
& noliiit dimittere NoTiE AD VeRSIONEM ANTIQUAM.

ifto
5 2.
Et ingravavit Pharao cor

,
fuum
&
in
Ati^. JeGrat.
tempore
populiirri.
iih.arb.t, 10.
744.
fern
&c. ut infra , c. 9. 1^. 4. 25. Gr. Kai /sj'oa AinioMt mi, /m'eoy iS iftv hn , i. w'x jnUcy , &c. Et diiho int^rftiiiitm inter , &c. Tf. I J. Auûft. ibid. (^<iod Latini hahent , Euntes immolate , &c. GracH! hahet : V;meaiei i.iim jhte , &c. nunc etiam , hfîmi iuQn-ri. Editt. Augufl. addunt in fine , < terra hac , fed contra fidem Mfs. i quibus abeft demonftiativa particula , licut a Grxco. Isolcbat enim , inqui Auguft. foj ire quo dicebant , fed ut illic in jgyptc immal.trent,
,
mm eft,
miqne
Tf.
quod j^)ptti pajtsrtm pecerum ahminahiimur , non hominem , fed propter pecora : turn addit Oderant ergo /Egyptii immolata facrificia. f. 17. Grjcc. addit, j.'5 î| e^ ii^moc , in defertum , port verbum ibimiis ; tollit veio Domino , poft immolabitmts ;
propter
:
&
in fine liaSet
Kx,9-aVfp
s,
rs Ki't/îi nfiTt
fkiit dixit
Dominiis nobis. M(. tamen Alex, nee non editt. Aid. Si
Compl.
Ttef
ferunt
e*Tef
v/.ily ,
ôleb.tt.
'Sj'.
In edit, tamen Aid. legitur
26. Ita
eft
,
ibid. Id
e Gracco , verbum hc immolatttri Jitmtis qiix abemwantur /-
rn yy^ thoIi). de verbo. Addit Auguft.

1
;V
t. 19.
Kai (uQofist Kuf.'u tm Qsm tifiooi Kxidcum Anibrofio, Grace. Eh( S; Mcui/cb- 'O /s e-/u fi,eMJQa:
M"
Jc a.7C(t
i i-êKvQnxi
in >av
,
li
K.ijv''fivia
i,
Sec. Dixit
autem Moyfes
to rut ^'^îrrivlut <j\i , : Lgi a"tem exibo...

<i
gfptii , ?5 prcpttrea in ^'Egypto tant verba qii^t adjtingit : Si enim
nm
poffiimiis
hoc manifef,
immolaverimus
,
Sec.
Hoc
non inttUigentei quidam

flint
,
Interpretes noftri
:
Jic
interprctati
m dicerent
liones
Nunquid abomina: Non pcteft fieri lie ^gyptiorum immolabimus Domino Deo noftro ?
,
tynmiyia^ n fanmlis mis , (3 p.piilo , Sec. In Ml. Alex, ac edit. Compl. nvtonuix kVo of j Vo tot sfti-w, n. In Mf. vero Oxon. ac edit. AM. aVo $af(ai, k. <tVo ToJ êr.a.-T. mli , ut .fup. apud AuiTuft.
ig abibit
,
f
>f",
51. Grafc
1.
Kai
col.
iii^p:f~iAz
tvi yuî[.iu'a.v
to
.
^v-paat
citm magis hoc Scriptitra dixerit

fiatifines
quia .'Egyptiortim abomi-
Hilar.
abigit.
7.
de Trin.
92
.b.
Cynon.yiair.
quam
''
imtr.: ''"at
immolatmi jnnt. Alii vera Latini fic habent : Non quoniam abominationes jEgyptiorum non immolabimus Domino Deo noftro. Conirariiim fenfiim fapoteft
cit
fieri fic
:
negativa , clim Moyfes dixe^jt : Non idea in ereabominationes enim , &c. nmm dicebant fe ire velle itbi ^gyptti nonviderent abominationes fliat. Hue etiam redeunt qujc Ambrof. epift 17. ad
addita particula
fieri (ic
:
poteft
Aufuft. quacft. 29. in Exnd. col. 4^0. Gen ablafed erratum aut fcriptoris aut memoris eft, , inquit Nobilius in hunc loc. t'. 5Z. Rurfus Auguft. quxft. 19. in Fxnd. col. 450. b. t ingravavn Pharao cor fuum eiiam in hoc tempore , gj nota ejftt lociifta
liiit ,
&c. ur fup. tum addit

eft
Co
!.'
n-inc non dithim
eft
:Jn-
grav,iiHm
cor 1 h.iraonis ,fed, higravarstt
Pharao
k. iir]
cor junm.
Iren. to. i.col. 898. b. dicit
Moveri
te
fignifcajli mihi
eo
Gr. Ki t^xfuvi
^xpci'^ THf
,
v.a.pi'ciy
a^ty^
1^ KxifS
qwid
legeris
:
Abominanda apud iEgypdos immolemus

quo
iftiid jolveres ,
nlv
K)
iK
n'C'8M)0/
&c, ut in lat.
Deo
fed
habitifti
quia in Geneji fcrip-
CAPUT
VULGATA
JL/
eum
:
NOVA.
:
IX. VerSIO
A N T
Q U
A.
i.TTVIxit autem Dominus ad Moyfen

gredere ad Pharaonem
dicit
,
In-
Dimitte populum
&
meum
Ut milli fer-
Aiig.locitt,i{64t,
5'
loquere ad
:
viant.
345'
'
Hic
Dominus Deus Hebr-corum
Dimitte populum
meum
ut facrilicet mihi.
VuLGATA
2.
NOVA.
j.
Quod
fi
adhue renuis
&
retines eos
ecce manus
mea
erit
fuper agros tuos
&
fu-
NoTA AD Versionem
.
I.
A n
i.
A m
Uidem Grxci, Vid. Auguft.
fup. Not.
ad cap.
8,
*.
s^
per equos oves
4.
,
,
XIBER EXODI.
VULGATA
&
afinos
,
Cap. IX. NOVA.

.
&
camelos
&
boves
&
Condituitque Dominus tempus
dicais
Cias
peftis v.ilde gravis.
faciet
Et faciet Dominus
inter
,
Vide Not.
ut nihil
mirabile
poffeflio-
nes Ifrael
&
poiTeniones jCgyptiorum
his qua; pertinent
Dominus verbum iftud in terra. 6. Fecit ergo Dominus verbum hoc altera die: mortuaque funt omnia animantia jFgyptiorum de animalibus vero filiorum Ifrael nihil omnino periic.
:
omnino pereat ex
ad
filios Ilrael.
Versio antiqua.
Aug. ^mfl. %o. in
Ixjd.l. 5.450.1:.
VULGATA
eft
;
NOVA.
:
7.
Videns autem Pharao

cor Pharaonis
quia
non
moringia
tuum de pecoribus
filiorum Ifrael ullum
vamm eft
8.
450.
</,
vobis plenas
Deus ad Aaron & Moyfen Sumite manus favillx de fornace , & atifpergat Moyfes in coelum coram Pharaone , coram fervis ejus. 9. Et fiat piilvis in univerfa terra ^gypti
Dicit
:
&
Et mifit Pharao ad videndum nee erat quidquam mortuum de his quE poflidebat Ifrael. Ingravatumque eft cor Pharaonis , non dimifit populum. 8. Et dixit Dominus ad Moyfen -Aaron : Tollite plenas manus cineris de camino , fpargat ilium Moyfes in ccelum coram Pharaone.
7.
&
&
&
9. Sitque pulvis fuper

t'l
:
omnem
,
terram JEgyp-
erunt enim in hominibus vefics turgentes

,
& jumentis ulcera ,

,
&
Amhr.l.
c,
I
in
univerfa terra jîgypti.
l.deofjic.
J.
150. d.
fafla Jaftaverunt favillam in coelum : 10 veiicx candentes , in hominibus funt iilcera ,
&
10. Tuleruntque cinerem de camino

terunt
&
coram Pharaone
:
& fte& fparfit ilium Moyfes

:
&
quadrupedibus.
in ccelum
faftaque funt ulcera veGcarura tur-
gentium
in
hominibus
& jumentis
Vu
II.
X G
AT A
NOVA.
nee poterant malefici dare coram

illis
Moyfe
terra
propter ulcera quê in
erant
Sc in
omni
,
^gypti.
I
i.
Induravitque Dominus cor Pharaonis

,
& non
:
audivit eos
I
ficut locutus eft
;.
,
Dixitque Dominus ad
Dominus ad Moyfen, Moyfen Man^ con:
pulum meum ut facrificet mihi. 14. Quia in hac vice mittam omnes plagas mens fuper cor tuum , & fuper fervos tuos & fuper populum tuum ut fcias quod non fit fmiilis mei in omni terra.
,
:
I s
Nunc enim
extendens
,
manum
percutiam te
furge
&
Hxc
dicit
dices ad eum coram Pharaone , Dominus Deus Hebrxorum Dimitte pofta

:
&
&
populum tuura
pefte
peribifque de terra.
Versio antiqua.
^6- Et propter hoc ipfum confervatus es , itt Aui a,un xt.in ut annuntiete virtutem meam , oftendam xJ. t. 3. 450./. tur nomen meum in univerfa terra.
VuLGATA
te fortitudinera
in
NOVA.
,
16. Idcirco autem pofui te
ut oftendam in
K,,,,
&
meam,
&. narrctur
nomen meum
:
17,
omni
I
terra.
vis
Aug. Lieut, 47.

345'
18. Ecce ego pluam hanc horam craftinam diem grandinem multam
Adhuc retines populum meum & non dimittere eum ? 18. En pluam eras hac ipfa hora grkndinem
7,
,
multam nimis
1
qualis
eft
,
non
fuit
in
jEgypto
die qua fundata
ufque
in prrefens tenipus.
,
19
Vide Not.
9.
Mitte ergo jam nunc

,
menta tua
nes enim
,
& congrcga ju& omnia qua; habes in agro homi& junienta & univerfa quse invents
:
fuerint foris
nee congregata de agris

,
cecide-
ritque fuper ea grando
morientur.
Aug qu4. 55. -so- Qui rimuit verbnm Domini fervomm Pharaonis, congregavit pecora fua in domos ^.451,^.
"
zo. Qui timuit verbum Domini de fervis Pharaonis

,
fecit
:
confugere fervos fuos
& jumenta in
domos
z\. qui
autem non
intendit
Domini ,
dimilit pecora iua in
mente in verbum campo.
qui autem neglexit

,
fermonem Domini
dimifit fervos fuos
& jumenta in agris.

femes
,
NotjE AD Versionem antiquam.

jf-.4.
Huic verfui
,
Ex. ^Xil.cDifireiiitDeni
tiorum
tta
rum
pfcor.l
ifta Aug. q. ^^.in Hehrxsrum, ^.gyput tllinc tillllran morerctur , omnia vsro jEgypttofa mdrerentur. Gr, Kaci -sra^JcHacw 7w
& feq.6. refpondent

inter fecora
fnla funt ulcera,

meinadrupedtbus.
b.
Vejii.t
'jejicx effi-rz'e
in hominibus,
Aud.
,
1.
de
promifl". ap. Profp. p.
Ii8.
ehillienles
ulcer aque
mananna.
As
;Ve^sl/7HSi' tf/ff. i. e. To^K y.lwu/ Twc viZi 'Ic/)aA inltr ficcra ALgyptiorum , mirabiliter Jiflinguiim egc
jj-'jt
t. 16. Ambrof. in Pf. ii8. to. i. col. 1197. b. legit : Quia ad hoc ipfum te fnfittavi , ut oftendam in te -jirtutem meam , 'ii annuntielur nomen meum in unizerfa terra. Similiter Eucher.Lugd.quKft.inGen. col. 845. h. hi hoc ipfum
excita-ji te
,
inter pecora
mortuajtint omnia pecora ptiorum Ijra'el Mgypiiorum : dt ficoribus autem filiorum Ifrael non eft mortuum ullum. If. 7. Similiter habet Grace, prater hoc , dviiriylaitTur ttjww' , de omnibus pecoribus. f. 8. Grace. EiVe As Kfgô? <zr/)o; Muvwv %, Âxpaiy,
-TTdQiroi
,
Ad
fiv
,
hoc excitavi
ut oftendam in te i'irtutem me.%m. Philaftr. Brix, te , ut oftendam in te virtutem meam. Grxc.

, 'lytc
Kai
eVjHtc tk't AiE7>i/=6ti?
ivSîiûM'"
"
'
^ H i%vr
&c. ut in textu Lat.

'
Sec. ut in Lat.
,
Auguftinus infra pro adjpergat
J,
conftanter Icribit
Jpargat.
plus, loco t. 18. Ita in Graeco , practer unum, pluam, t- 19. Eadem commemorat Aug. qusft. 55. in Exod. Manda-jit Deus Pharaoni, cumfe faccol. 451. b. dicens turnm magnam grandinem minaretur , at feftinet congregare pecora fiia , ^ q:!.ecunque illi ejjint in campo , ne graudine
:
^. 9, Grsc. Kal 7Ei'8MTii) Xiviopltig fVt Trasxv thk 7HI' Aiy^vJi. Et fiat pihis fuper omnem terram jEgjpti. !?. 10. Gr, Ki ETratOEf ii.v%v Mo.'visv<; s'^ to/ iipayotr'
intereant. Gvaec.
/M
N~^
fViV
08,
J,
00
001
t'r
tS
xxTxo-jrsvQa cvvccyxyiTy to. xtiiteaeuTTiAicf' iBavTK; 7/j
^
J)
iye'ytTO
e'r
eAxw
9^t')(7j'Ae; afa!êoi(âi
Jk
re to75 fSpcd-To/?
Tr!
TiTfdmii, El
afperjit earn M-oyfes in
celum
#, zo. GrjEC. 'O ô&Ê>o; to piiûo; t> Zi, Uidem GiKce, prster hoc ,
&c, ut
in
Lat.
sV toS;
wi/i'ojs. n
LIBER EXODI.
VuiGATA
2 1.
^tOVA.
:
IX. Versio antiquaJ

Cap.
dixit
ly^
:
manum mam
jumenta
,
Ec dixit Dominus ad Moyfen Extende in ccelum , ut fiat grando in unifuper verfa terra jtgypti , fuper homines ,
22.
Et
Dominus ad Moyfen
in
manum tuam
ni terra
coelum
&
&
erit
Extende grando in om-
Aug.
quafi.
54.
^gypti
&
fuper oninem herbam agri in ter-
ra iEgypti.
V
S.ip. i5,
U r G
AT
A
nis
,
NOVA.
quanta ante nunquam apparult
ilia
ij. 19.
Estenditque Moyfes virgam in caelum , Dograndinem, ac dilcurrentia minus dedit tonitrua, pluitque Dominus grandmem fulgura fuper terram
1
j
.
&
&
In unlverfa terra
jEgypti ex quo gens

i
J
.
condita
in
eft.
Et
percuflit
grando
,
omni
terra jEgypti
fuper terram jgypti.
VeRSIO ANTlqUA.
^^.
Inc. 47.
VULGATA NOVA.
14. Et grando
tant.-Eque fuit
qus fuerunt in agris ab homine ufque'aa )Umentum cunftamque herbam agri percuflit grando, & omne lignum regionis confregit.
cunfta
:
24... grando autem muita Valde valde
& ignis
:
x6. Tantiim
rael
,
in terra
Gefien
ubi erant
filii
If-
mifta pariter ferebantur
grando non
cecidit.
345-y-
magnimdi-
VuiGATA NOVA.
i7. Mifitque Pharao
,
:
Versio antiqua.
&
:
&
vocavit
Moyfen
,
Peccavi etiam nunc Aaron dicens ad eos Dominus juftus ego & populus meus impii.
:
ron
& dixit
:
vocavit autem Pharao eis Pecca\i nunc

:
Moyfen
:
&
Aa-
Vigil. T.^pf.cunif,
nam Deus
juf- Varim. Jî.f.
tus eft
28.
fieri
i8.
Dei , <juam hie

1 9.
&
Orate Dominum ut definant tonitrua grando ut dimittam vos , nequa:
&
ego autem & populus meus , impii. Orate pro me ad Dominum , ut definant voces Dei
&;
Aug.
3-
Lociit.
48.
t,
345-y-
ultra maneatis.
:
Ait Moyfes
Cum
egrefius fuero de ur-
i<)
defment voces
be
extendam palmas meas ad Dominum, & cefut fcias fabunt tonitrua , & grando non erit quia Domini eft terra tu , & fervi tui 30. novi autem , quod
,
: :
& grando
&
30.
&
tu
&
,
fervi tui fcio
necdum
timeatis
Dominum Deum.
quod nondum
ti-
Aug.ijuxjl. 5j.,fl
metis
Dominum.
Exad. 4JI.
f.
VU
,
I G A T A
NOVA.
eo quod 3 1. Linum ergo & hordeum lafum eft hordeum eflet virens , & linum jam folliculos gerni^^ret
3
;
&
via
grando
nee ultra
ftillavit
pluvia fuper terram,
34. Videns
,
autem Pharao
quid
celTani-t
&
plu:
1.
triticura
autem
& far non funt Ixfa

:
quia fe-
3 5
rotina erant.
3
lius
& &
grando , & tonitrua , auxit peccatum ingravatum eft cor e)us , fervorum ilinduratum nimis nee dimifit filios Ifrael
&
;.
tendit
Egrcffufque Moyfes k Pharaoneex urbe , temanus ad Dominum & celTaverunt tonitrua
ficut pra^ceperat
Dominus per manum Moyfi.

citmpis
yJi.i
, :
at in
Mf. Alex,
it
tu
tte/i'w
ut fup.
deed vero
fodfecor.t. #. ii. Similiter in Grjtco , exceptis his , ehi Ai , dixit mitem , pro ^^ dixit , eVJ Trasatf 7hk , fiiper omnem tenam-^
&
,* ^7- 9'^*'^- 'A-7rt,TiiMi cf; 0!t/ietj , ix.xMcl Maivnr Axprjr, j, direr oAjlmi;- 'H/uafiTmec to oKu&iiiJ!Katoi, !7a J= , &c. ut fup. 1^. 28. Gr3ec. Ec'â^S-; i^f 'n-spl e't(?T/)o; Kt/^/oy, i Trau^
j<
wf
pro
in
omni
terra.
In Mf. tamen Oxon.
eV
-a-acn
ir' -^n.
24. Ambrof. 1.5. oific. C.X5. to.z. col. i 50. d. his alDiduxerunt grandinem in igne fiammto , ludens , dicit ciintrna er.mt fiiper terram omni.i. Similiter AuCl. I. de proH?-.
:
milf. ap. Profp. part. i. c.
igne permixta
arbujia ipfa
/a>:
,
;5. col. 118. b. Grando cum non tantiim omne animal , quantum etiam
vi
&c. utin Lai. Auguft. quoquequaeft. 55. in'Exod. 4 3 I.e. ait :Ciim ..fragore ca-h , qui -jehemem erat in grandine , Pharao rogaret Moyfen ut oraret p-'o illo Moyfii ei dixit , &c. Item Aufl. I. ad Nuvat. apud Cypr. p. 4}8. b. 440. Orate pro mt ad Dominum , quia pecC^-S'ji,
to. 5. col.
cavi.
If. 29. Gr^c. Kcu a! fciitx] 'sia.vQovra.i Sec. ut fup. f. 30. Ad verbume Grseco , praeter unum mern , pro quo wEpo'Cuê timuijlis ; at in Mf. Oxon. & Aid. edit, ifoCsT^!. Vid. Hilar. 1. y.de Trin.col. 921 b. Sc Ambrof.
,
mrgidtaqite fiihvertens. Grace. "Hi- At
yi.-
(Ml. Alex, cum

cTs
h'
edit. Aid. cjoj px <,fij\.fx

ct-TTo
'-7r'7o:^s
)(^x^ct.Z,a,
ztôpanrii
,
gojj
XTHft;*
J9
Trctcay
^sTOfMP
-Ttei^lci
Ta
i^v?û
&c
1.
}.
offic.
c.
ly.
to.
2.
col.
150.
e.
CAPUT
VuLGATA
'
X.
NOVA.
:
Versio antiqua.
i.
T^ T
,
Dominus ad Moyfen Ingredere J_/ad Pharaonem ego enim induravi cor

dixit
:
THV Ixit Dominus ad Moyfen Intra ad Pha- Aag.quaft. iS.ia -L/ raonem ego enim gravavi CCr ejus, & Exod.t.i.îi.f,
:
:
ejus
& &
,
fervorum
illius
ut faciam figna
mea
fervorum
2.
ejus
ut ordine fuper\eniant ligna

filiis
mea
Aug.Locut.^^.i,
3-
hiEc in eo
1.
hic fuper eos

filii
narres in auribus
tui
&
nepotum
,
ut narretis in aures
,
veftris,
tuorum
}.
quoties contriverim ^gyptios

in eis
:
& ligna
&
filiis fi-
liorum veflxorum
mea fecerim
& fciatis
qucECunque
illuii yg}'ptiis
Hi-/-
quia ego Dominus.
Introierunt
ergo Moyfes
&
Aaron ad
A N T
s'7co
I
NoTiE ad Verxione
Tf. I.
Q U A M.
n-apSiccy
tiviss.
Grace. Ejê
âpet'J)'
'/v
Ae Ku&io^ tk
7rpl<;
Moivivv y^sytuv Eiecurv

th*-
Aid.
7^ ejsapvya th/
In Compl.
s'Ccc-
^?t!e Trpo?
Xj
s'yw 7/> s^x/M/iffa
y.KÂiav
Twv
f'^H?
eVfV.^?]
CVIJ.UX
ra.vlx eV* af TirV
Di-
putx dinS TKK nc.fJ ixv. Item in ut fup. ex Auguft.

1^. z.
Mf. Alex,
en/nuti /tu Toursit
autem Dominus ad Moyfen., dicens : Ingredere ad Pharaonem : ego enim induravi ejus cor , Jervoriim ejus , ut deiniefuperventani Jigna h*c juper eos. At in Ml, Alex, ac ed.
xit
I'eflrcrum
Itidem Grarce, practer hoc, tZv t/xkcijv u^coif ^f liorum Similiter hab.Tertul. J. contia , fiojiliis veflris. 1. Mate, p, 800. c. 8oi. a, Nnrrabiiis hac in aHrihts flioriitit
Tom.
/.
154
LIBER EXODI.
Versio amtiqua.
Cap. X.
VULGATA NOVA.
Pharaonem , & dixerunt ei Hxc dicit Dominus Deus Hebrxorum Ufquequo non vis fubjici mihi > dimitte populum meum ut facrificet mihi. 4. Sin autem refiftis , & non vis dimittere eum ecce ego inducam eras locuftara in fines
:
Aug.
tetiit.
ô.
ecce ego induce banc locultajn multam.,
horam craftino
die
S.if,
16.
tuos
VuLGATA
ejus appareat
:
NOVA.
,
, ne quldquam quod refiduum fuerit grandini corrodet enim omnia ligna qua germmant
qax
operlat fuperficiem terr

,
ram
ufque
eft
in
prrcfentem diem. Avertitque fe
&
fed comedatur
in agris.
6. Et implebunt
tarn
,
&
domes tuas , & fervorum tuo^ omnium îgyptiorum quantam non vide:
a Pharaone, Uf7. Dixerunt autem fervi Pharaonis ad eum quequo patiemur hoc fcandalum dimitte homines , ut faciificent Domino Deo iuo nonne vides quod peegredus
:
: :
rierit
ilgyptus
runt patres
tui
&
avi
ex quo
orti funt fuper tet-
VeRSIO ANTIQUA.
8
S44.ff.
VuLGATA NOVA.
5
qui autem
& qui funt qui ibunt
8.
Revocaveruntque Moyfen
:
&
Pharaonem qui mino Deo veftro
dixit eis
:
Ite
facrificate
ituri
Aaron ad Dofunt >
quinam funt qui
VuLGATA
9. Ait
NOVA.
:
Moyfes
,
Cum
parvulis noftris
filiabus
,
&
fenioribus
tros
cui
.
dubium
:
eft
quod
,
peflTime cogitetis
,
pergemus
inentis
:
cum
filiis
&
cum ovibus
Dominus
,
&
ar-
I I
Non
fiet ita
fed ite tantum viri
& facrifica-
eft
enim folemnitas Domini Dei

;
noftri.
fit
te
Domino
10. Et relpondit Pliarao
Sic
vobif-
funt de
hoc enim & ipfi petiftis. Statimque ejcdi confpedu Pharaonis.
com
quomouo ego dimittam
vos
&
parvulos vef-
V
A,<z.qn4.%%.iit
ixod.t. J.451.-.
E R
O A NT
Q U A.
fuper terram
tende
VuLGATA NOVA.
II. Dixit autem
li
Extende
manum tuam
Dominus ad Moyfen
Ex-
Tf.io/l',
^gypti,
&
afcendat locuila fuper terram
manum tuam
,
cuftam
fuper terram Jigypti ad lo- 54. devoret oraut afcendat fuper earn ,
&
nem herbam qus
refidua fuerit grandini.
V
1
5
.
U L G ATA
terram
NOVA.
H.
Operueruntque u-
Versio antkjda.
15
lignis
Et extendit Moyfes virgam

:
fuper
non
eft
nitiil
re-
Au^.
iof. ji.
'^ 5-
jEoypti
die
ilia
&
Dominus induxit ventum urentem tota

:
niverfam luperficiem ter-
liftum vifide
in
&
:
node
&
man^
fafto
ventus urens leva-
ra, vaftantes omnia. Devorataeftigiturherbater-
544
vitlocuftas.
14. Qus afcenderunt fuper univerfam terram federunt in cundis finibus /Egyptiorura jtgypti innumerabiles , quales ante illud tempus non fuerant,
&
rs, & quidquid pomorum in arboribus fiiit, qux grando dimiferat nihilque omnino virens reUftum
:
ell in lignis
& in
herbis terr^
in
cunfta i4;gypto.
nee poftea futurs
funt.
Versio antiqua.
'Aug. tcciit. Jj.
1
VuLGATA
16.
fen
NOVA.
Pharao vocavit MoyPeccavi in
:
Peccavi ante
vobis.
Dominum
DeiuTi veflxum
Quamobrem
, ,
feftinus
544-
"
& in
Unit. 55.
& Aaron & dixit eis Deum veftrum & in vos. &
me mortem
Dominum
IM.
17. Sufcipite
ergo delidiun
meum.
hac vice
1
17. Sed nunc dimittite peccatum mihi etiara rogate Dominum Deum veftrum , ,
iftam.
ut auferat a
8.
Egrefl'ufque
Moyfes de confpeftu Pha-
raonis
Aug.qu^.
ILxtd,
t.
vj.in
19
terra
&
non
eft relifta locufta
una in omni
in
, oravit Dominum. 19. Qui flare fecit ventum ab occidente ve,
5-
43 1-
^gypti.
hementiflimum
&
:
arreptam locuftam projecit
mare rubrum
non remanfit ne una quJdera
in cunftis finibus vEgypti.
20. Et induravit
Aug. jiup. 58.
Dominus cor
Pharaonis,
coelum...
10. Et induravit Dominus cor Pharaonis, nee

dimifit fiUos Ifrael.
zi
Extende
manum tuam in
tende
11. Dixit autem Dominus ad manum tuam in coelum :
Moyfen
Ex-
Pf. 104,
&
lint
tenebra ^S.
fuper terram
^gypti
tarn denfa: ut palpari
qucant.
N otje AD Versionem antiquam.

vcjlroriim
ir. 4.
,
^/'"
Ad verbum
Grxc.
Ti';
vefhi aqtie in aures flioriim ftmiim. e Gracco.
t.
ff.
8.
JI
i,
TiV( EioiV
:
nlmf.vin'.m
Ditlmn ejl ail Moyfim, -rxy Grxc. E?7r /e K^'eics 5"f; Mi"""', detnde : "Eutjikd "^ eV! 7' ) *": "t in Lat. In Mf. Alex, -rw x^V <
iz. Au!i,uil. prxponit hoc
hoc , in Tf. 16. Optime e Grxco , prster quo , /'; vficii , in vcs. t- 17. Gr. -ripcj/iixd; hull rw afiapTm. t. 19. Similiter in Grsco. Vide lis Hilar. 1,
col.
'joins
pro
7.
deTrin,
pzi. b.
20. Ita quoque in Grsco. 21. Aiiajufl:. ibid. Dicitur
til.tm in
eid
Tf.
Xîfn
liip.
*.
>
'
Tf.
Moyfen .-Extende tna-
addit Auguft. ibid. Diceiidnm aliijuid in fnit more htntimis oflr.t : Not! efl ydithim viride /ignis. Aua. 1. de piomilf. ap. Profp. 118. c. Lacnjlariim multituds vexans omma , radiittnjqut exterminans.
ly. Itidem Gracce
:
ntun
calnm , ut jierct
oxotc? eVJ c;
ait
:
et!.%7n fhig.i teêl>r.^rllm.
Gisc.
ErTTf J's Ku'eic? TTfO?
M:-ivnV
'"
~'
VparoV
K.
7j'i:6iiTw
f.
711'?
-/t'TTT
Sec.
UndeTich,
le". 5. col. 6z.
Dabo temkas faper
leirani tnatii.
LIBER EXODL
VU1ATAN0VA.
ii. Extenditque Moyfes maniim
in
Cap.
X.
,j^
VersIOANTKJUA.
ccelum
:
zz
Vide Not,
& faft* funt

Si$f.t7.
I.
tenebri horribiles
vidit fratrem
:
in univeifa tei-
ra -Egypti tribus diebus.
-3-
Nemo
in
fuum
nec movit
fe
23.
Et
nemO
Ite
vidit fratrem
fuum
tribus die-
Aug.lacut.^^.t.
3.
de loco
bant
quo erat
,
ubicunque autera habita-
bus
344.*.
Sp. 18.
*
fHii Ifrael
lux erat.
24. Vocavitque Pharao
&
tri
dixit eis
Ite
facrificate
Moyfen Domino
,
&
:
Aaron
24
oves tan-
prxter OVCS
turn veftrs
&
& boves
&
fervite
DominO DeO
VeflxO
UiJ. locut. <<.
iclinquite
armenta remaneant
parvuli vef-
eant vobifcum.
VuiGATA NOVA.
2 J. Ait ^ôyfes: Hoftias quoque&holocauftadabis nobis , qua offeramus Domino Deo noftro.
,.
nebit ex eis ungula , qua neceflaria funt in cultum Domini Dei noftri prafertim cum ignoremus quid de-
:
VERSIO ANTlqUA.
-^
VULGATA NOVA.
2.6. Cundigregespergent nobifcum non rema:
beat immolaii, donee ad ipfum locum perveniamus.
zj. Induravit autem Donimus cor Pharaoms,

noluit dimittere eos.
r^
,Ci
o &
'Af.
lie. 55.
-('
& non relinungubm
quemilS
344-'
VULGATANOVA.
me
x%. Dixitque Pharao ad Moyfen Recede i cave ne ultra videas faciem meam quo,
:
VeRSIOANTIQUA.
i8
adtende
tibi
ultra
apponere Videre
fa-
&
ciem
mcam
Uim
Lkhi, ^7,
Cunque die apparueris mihi , morieris. Ita fiet ut locutus 29. Refpondit Moyfes es , non videbo ultra faciem tuam.
:
tioiM AD VerSIONEM ANTIQUAM.

V
.
22- Grxc.
'EJs't
/= MaiKoiT;
,
TMi' ;^;?|i>a /;
Tw
i'fa.-
vî/' ii
iyfyTo ck3t:; 7jo'^:^

to. 2. col.
Tfs'i fitpai.
fie. c.
I
ûffAx sVj -jraccc-' vhk AtyuTTrw Quibus reCpondent ifta ex Ambrolio 1. 3. ofi;o.
e.
J.
Cnlig.tntibiis tenehris operta
Sequitur in Graeco Bat^/Jfrt , xTf i/<it ( Mf. Oxon. cd. Compl. Kai yârpeusTS ) Kvpiu tw 'ttmv rmv irpi^ciToit , quar redduntur ab Auguft.'uc pofuimus fupra , hoc addico Sic enim hahet Grxcm. Valde autem , inquic
cfs
:
;
Cum
truinum , ex quo Mcyjes manitm UvaTêrat , Utubrai iiifaJer.it. Item ilia ex Auct. 1. de promiir. p. 118.
trat terra per
c. Nii>t.i pl.iâ
Augufl. tmtjit.UA hcinio

relinquite
,
ej} >
,
ntji pojl J:jl:!iHit>/iem itiferatttr^

ifta
,
'^ Jubaiiiiiaitir
,
ut
:
fit jetijin
he
practer
teaebrx denjiffimx
plena imaginsins
ter-
oves
tivo
& boves &

, ,
relinquice ifta
ttmi'k
tameo cum Geni-
rorihiifque fer,%libtts.
f. Zi- Sic Latini halent , tefte Auguftino , qui addir GrxcHi autem t,t non vidtt nemo fratrem fmtm Edit. Rom, liS'iv v'Siii TO iJ i-Affi! xiiri rpi'ii \lfi;'px(;. Deeft veKi ro . Tpu^ y\pf-pa.i; in Mf. Alex. 8c aliis exemplaribus. f. 24. Auguft. anteponit ifta Pharao dicit ad Moyfen , Aitron , pro quibus Greece , KaJ tKiKHd i>a.fcc'j) MwfCHK 'Actpoi) >iTa" it vocavit I'hm-ao Moyfen 53 Aaron , diJ,
'.
prxter
, fed , tantttm vel tamen , quam legendo fie abfque virgula port boves : he , Jirvite Dom, Deo veflro ; ta;:tum oves l^ boves relitiqitite. Tt. 26. Ita in Gr. Sîid eji autem atiiid , ait Auguft. Ken
melius verteretur
relinqtiemus tttigulam
ft.
nili
ncc
uugidam
:
relincjitemtts ?
li.
Ad verbum
tibi
,
Grxco
I'ro eo
quod
eji ,
inquic
Aug. Adtende
ne ultra videas faciem
mcam,
CAPUT
VuiGATA
I.
.
NOVA.
:
XI. Versio antiqua.

:
17 T |7 1
,
dixit
Moyien Uommus Dominus ad Moyfen

dimittet vos
,
Adhuc
com-
X_/ una
tum
Sup.
3.
plaga tangam Pharaonem
& Êgyp-
i.T^Tcit Dominus ad Moyfen Adhuc JL/ unam plagam ego induco in Pharaonem.,
Capiiul.fip.xvi,,
&
poft
hic
& exire
,
pellet. 2.
Dices ergo omni plebi

,
ut poftulet vir ab
21.
amico fuo
& mulier
^ vicina fua
vafa argen-
in/i. tea&aurea.
2. Loquere ergo fecreto in aures populi , Aug. qii.tj). 59. mulier a pro- ^ôd. t. 3. 452. petat unufquifque a proximo , veftem. xima , \ala aurea 6c argentea ,
& &
&
in
b.
VULGATA NOVA.
Dabit autem Dominus gratiam populp fuo coram ^gyptiis. Fuitque Moyfes vir magnus valde in
3
egrediar in
J.
&
,
morietur
,
^gyptum omne primogenltum

:
in terra /.in foeft
terra yEgypti
coram
fervis
Pharaonis
& omni
ir u, 29.
po-
gyptiorum
lio ejus
i primogenito Pharaonis qui fedet
pulo.
4.
ufque ad primogenitum ancills qua;
ad
Et
ait
Hsc
dicit
Dominus
Media note
molam
VULSATA NOVA.
6. Eritque clamor
& omnia primogenita jumentorum. Versio antiqua.

clamor magnus per
magnus
,
in univerfa
terra
fiitu-
6.
Et
erit
,
omnem
terram
ap-
Aug.lecut,^g,t>
3- S4-}' ''
jEgypti
rus
eft.
qualis nec ante fuit
nec poftea
.(Egypti
qualis
non
fiut
&
talis
non adhuc
7.
Apud omnes autem
filios
Ifragt
:
non mutiet
canis ab
to miraculo dividat
homine ufque ad pecus ut fciatis quanDominus ^gyptios & Ifrael.
ponetur. 7. In filiis autem Ifrael non mutiet canis lingua fua , ab homioe ufque ad peCUS
NoTiE A D VeRSIONEM ANTl QUAM, AD

ut in Lat. prater lioc , , &c. pro induco in. f mulier a proxiTf. 2. Similia Gr. habet , prster hoc ma , quod delet. In Mf. veto Alex, ac edd. Aid. & Compl. additur , Kffi yuv Tp th^ tt-mioio' > ed, Compl, th; t/htlor iurnc, , deinde tarn in Mf. Vat. quam in aliis , msi'h tiffvfx J, XJ"'''^' *< Auguft. locut. j8. de Excd. col. 344,
t.
I.
Gr. EfxE
,
iCi Kt'eio;
,
f TTo^w
eVl
inducam fuper
d rurfus legit Et pctat unufquifque a proximo fuo y (^ muVidf a proxtma , va/a argentea ^ aurea , iS vejlem fup. Not. in Exod. ;. 22. t. 6. Sic eft in Gr, ad verbum. Itidem Gr. praster hoc primum , Kct] sV itasi rtti; If". 7. it in omnibus fins ; in Mf. Alex. 'Ei /s vtciii reJi iimTi, urJi'; In omnibut autem fliis , &c.
.
:
lier
Tom.
I,
156
8.
LIBER EXODI.
VULGATA
&
:
Cap.
XL
eft tibi
:
NOVA.
port IiEC egrediemur,
Defcendentque omnes fervi tu'i ifti ad me , omnis poaUorabunc me, dicentes Egredere tu,
pulus qui fubjeihis
&
Versioantiqua.
Dixit autem Aur.a1t.tp.40.in 9 cxaildicr VOS Pharao *oi/,, j.45i.f.
&. portenta
Vulgatanova.
:
Dominus
,
ad Moyfen Non ut milltiplicem flgna mea
Et exivit i Pharaone iratus nimls. Dixit autem Dominus ad Moyrcn Non audiet vos
9.
:
mea
in terra ;Eg)'pti.
Pharao
ut multa figna fiant in terra Êgypti.
VULGATA
10. Moyfes autem
tenta qua: fcripta funt
,
NOVA.
Dominus cor Pharaonis, nee
dimifit filios Ifrael
&
Aaron fecerunt omnia ofcoram Pharaone. Ec. indura-
vit
dc
terra fua.

'
9. Similiter in Gr. exceptis his , im TrMiE^Vtoi' ttmPi/iZ ftv ri cn/iETa , j, tx -r/f era sV 7 AouVra , utmiiltiplicam miiltipticim mea Jigna , î portinia in terra /Egjipto ;
V.
fed in Mfs.
deeH
wfv.'jijvair.
ey/iiTci /.tu
Alex, nee non in edd. Aid. 5c Compl. Alex, quoque cum iifdemedd. fert , t ^ ra Tifarti. fa , cum Auguft.
Oxon.
&
CAPUT
Versio antiqua.
I
X
.
\J
1.
,
VuicATA nova. T~\ Ixit quoque Dominus ad Moyfen & Aaron in terra .(Egypti
ifte
,
:
Gantl. Brt.
fir-
2.
Menfis hie , vobis initium menfiiun primus

:
Menfis
vobis principium
menfium
I.94J.
J. k. 94iS-
eft \'cbis in
5.
menlibiis anni.
:
Idcmfer.
i.
3.
948,
omnem fynagogam filiorum Decima menfis luijiis lumat iiniifuil'que ovem perdomos familiarum, ovem per ingulas domos. 111 4. Qviad fi pauci erunt in domo , ita ut non
Loquere ad
Ifraiiljdijens
fufficL-nt
primus erit in menllbus anni. Loquimini ad univerfum coetum filiorum 1,.

Ifrael
tollat
&
dicite eis
unufquifque
Decima die menfis hujus agnum per familias & domes

:
fuas.
ad o\'em
,
afllimet
fecum \'icinum pro-
ximum fuum
unufquifque
,
iecundum numerum animarum quod fuiliciat iibi , computabit in

perfeflus, mafculus, anmcuhosdis fumetis.
autem minor eft numerus ut fufficere ad vefcendum agnum , affumet vicinum fuum qui junhis eft doniui fu^ , juxta numerum animarum qui fufficere pofiunt ad efum agni.
4. Sin
polTit
5
agno.
5.
Agnus autem
:
Erit
autem agnus abfque macula

:
mafcu-
lus erit vobis

6.
ab agnis
&
lus
anniculus
juxta quern ritum toUetis
& hoe-
dum.
erit vobis fervatus ufque in quartam deOccident ilium cmnis menfis hujus multitudo fynagogx filiorum Ifirael ad velperum.
Et
6.
cimam
&
mam
verl'a
Et fervabitis eum ufque ad quartamdecidiem menfis hujus immolabitque eum uni:
multitudo filiorum Ifrael ad vefperam.
N0T.E AD Versionem antiquam.

habet Ambrof. I. 1 Hex, col. 7. d. Menvchis in menfihus fis hie , 'johis iiiilnim merjiiiin : primus eft anni. Ita quoque in Gr. at epift. 25. to. 2. col. 885. a. idem Ambr. legit }iic menfis, 'johis prineipium menfitini : I. I. Hex. col. 6. f. Menfrimtii erit in mtnfihti anni ;
t.
2. Similiter
pcifeBus
mafculus
vere polcft ifta locutto
anniculus erit vobis ; fed addit Monon mafculus , , quafi agnus pofftt eJJ'e
:
mjcienlem qua
Jerri dcbuit
Gr,i:ca
,
necejp.tate ita fit trar.fi.ttum.
Ovis
emm
trans-
&
area , c. Noe fis hie , initium m.'iifium erit 'johis : Sc 1. de 20. col. 259. a. Hie menfii, primtis erit vchis in iliehits anni.
Tf. 5.
&
omnia
culum
ctilum
retr.r
Ita
inGr. prxter poftrema
JttC/TiiCOTJicarc?
7r/io'-
quia Gr^cus Trps^xny habet i fed ^fosT:f in potuerunt qu JequunlllT lingua generis neutri eft, convenire , tauquam fi dicerel : I'ectis ptrfcilum , maj^ Fotun enim Latino dici , MaJ^ , anniculum erit vobis. item pecus ovis autem majculus dici non pojpt
$XTir KXT ciifri rrarfrM , s'y.aôi 7rf;/5-ci' iHT oiz:a". i. e. Sum.mt unufquifque ovem per demos patriarum , unufquifque
loc. cit. Sumant o-jem perdomos. 2.Teftim. p. 29i.b. Accipi.wtfibifinguli evemper domos tribtium. Aug. locut. 60. de Exod. to. 5. col. 544. e. Accipiant fi>:gitli ovem per domos patrinrum : turn addit Qjias dii.u p.ttrias , non facile eft intiUigere , ntriim ciz'itates , in qnihus commanehant , an pottlis nutnerojas famiiias , a tiijufjue -jelut patermtate prop.tgatas : hot enim nutgis in
ovis mafculaji diceretur

,
ejfet
ahfurdius. Pecus vera fipone-
c-jem per
djmum. Gaud.
Cypr.
1.
etiam aliud intelligtretur , nee fervaretur facramentum, quod Cltm Scriptura de ove Icquatur, prft dicit : Ab agnis port pauca ]ud.ti , inqujt , /; hadis acctpietis tUud ;
&
diilum putar.t : cerel , vel ab agnis

effe
Ab agnis agnum ,
[5 hmdis accipcre ; tanquam divel ah hoedis hcedum , fi illud
Gracofignijicnt perhibetur. ir. 4. Eadem rurfus habet Gaudent. fer. 4. col. 949. f. ufque ad voccm Jecufidltm. In Gr. fie 'Eac /:- oV/vcfoi aic.y ty tjT Qtniu, &!; /if4 ejVai ixai'sj; 1'; TTf^CocToy , &c, ut in textu
*.
fumi cportere. Cypr. 1. 2. Teftim. p. 291. b. lie haovem fine vitio i perAccuiant Jibi finguli ovem ab fedum , mafcullim , anniculum erit vobis : ah agnis hccdis accipietis. Ambrof. in Pf. 59. to. i. col. 861. c. Agnus anniculus erit fine m.tcula ; mundus , maturus , majculus ,
defit
,
bet
vobis
6c
1.
I.
,
cula
bis
mundus
de Abr. c. J. col. Z97. b. Agnus fiine maconfummatus , anniculus , majculus erit vo-
Lac. excepto ultimo

rahitiir
,
cwaft^^vurcti
sti;
^poâTor, connumec'l
ad ovem. Mf. Alex, loco ucty sy Trt" e/y.i'a, fert wc.k ty T? &c. & AuguH. locut. 61. de Exod. to. 5. col. 544. e. f, St autem pauci fint qui in domo , ita ut ncn fint idonei ad ovem , affumet fecum vicinum proximum Junm , jecunditm numerum unttjqtfijque quod /ujjiciat. Icem qujefl. 41. in Exod. col. 452. f. ait Onomoda aliquul fipcr,ibtt , cltm hoc pramoniti fiterint , nt Ji domus non hablterit conjitmeiido pe:
cccidetis : ab ovihiis 2) hadis. Deinde fie : Siimetis Similiter epift. 23. to. 2. col. 88<J. b. c. Agnus fine ma-
cula
mundus
hardis Jumetts.
, confummatus , Gr. rifo'lSaTct -rhuu
Sec. at infra
,
ab ovibus ($
cipciy
tyiauiay.
,
Mf.
Oxon. cum edd. Aid.

JixrsTtiii/j.iycy
1. ,
& Compl.
in
,
ctp'^:y ,
anun'./
itinvCM.
t. 6. Similia prorfus
confervatus
(ori
idoneam 7miltitudinem
victni affumantur ?
Hue
etiain
fpedtant qua; Ambrof. dicic epifl. 7. to. 1. col. 779. c. Agnum ita palres epulari jubentur , ut fecunditm nmmrum
finim.truin epulentur Juarum
jieque aliis pltis dari
,
,
tieque ptttres
neqite pauciores;
alits
minus ; Jed fcundirm aninias fin-
gulortim
E5C.
irerum hab. Gaudent. fer. 5. col. 948. h. 949. d. nee diverfa leguntur Giacce , nili excipias vocem primam vrf spaTcf , loco agnus autem. Au-
f.
5,
Eadem
contr. Jud. c. ic. p. Gr. TO ^xh(o5 ) f.hcrum IJ'rael ,td vefperum agnum immolaturum tjje. Item Cypr. epift. 65. p. 109. b. & 1. 2. Teftim. p. 291. b. Occident ilium omne vulgus Jynagoga filiorum IJiael ad vefperam. Ambrof. epift. 25. to. 2. col. 8?fi. b. c. It erit vohis in objervatione ufque in qiiartamdecimam meifis hujus : JJ occidetis ilium iota multi1. i. de Abr. tudo Jjnagfg.e filiorum Ifrael ad vefperum .
:
Gr. nili excipiatiir verbum , pro Jirvatus. Tertul. quoque Onme vulgus 145. a. dicit
&
&
fer. 4. col.
guft.
quoque quft. 41.
in
Exod.
col.
452.
f.
legit
Agnus
297. b. Sunuiis {^ occidetis ilium tota multitudo fynageg.t ad vefperum : at in Pf. 39. col. 862, c. ( occidet eum imnis Jj/nagoga,
c. J.
to.
1.
col.
, .
LIBER EXODI.
VoiGATA
7.
Cap.
X 1 1.
O
157
I
NOVA.
,
Ve
A N T
Q U
A.
Et fument de fanguine ejus

,
ac ponent fu-
per utrumque poftem
& in
fuperlimiiiaribus do-
inorum , in quibus comedent ilium. 8. Et edent carnes nol:e ilia aflfas

iazymos panes
9.
igni
&
nee
cum
laducis agreftibus.
,
7. Et recipient de iangiiine ejus, &: ponent Cypr.i.i.Trpim, lliper limcn in domibus, ^J'-*. fuper duos poiles , in quibus eum edent in ipfis. 8. Et edent carnes ipla nofte alTatas igni , azyma cum picridibus edent.
&
&
Non
comedetis ex eo crudum quid

,
coftum aqua
pedibus ejus
10.
fed tantuiii alTum igni
caput
cum
& inteftinis vorabitis.

reraanebit
Nee
fi
quidquam ex eo ufque
fiaerit
,
mane
1 1
quid reliduum
igne comburetis.
9. Non edetis de eis crudam , neque coftam in aqua , nifi aifatam igni caput cum pedibus interaneis. 10. Nihil derelinquetis ex eis in mane; os non confiingetis ex eo qux autem relifta fueEint de eo ulque in mane , igni crementur.
:
&
&
Sic
autem comedetis ilium

,
Repe?
vef-
It.
Sic
,
autem comedetis eum
Lumbi
veftri
Iros accingetis
& calceamenta
enim Phale
(
habebitis in pe,
dibus
tenentes baculos in manibus

:
& comede-
caligx vellrx in pedibus veftris , edetis eum bacula veftra in manibus veftris ,
prxcindi
&
&
&
tis feftinanter
eft
id eft tranfitus
feftinanter
T2.
Paicha
eft
enim Domini.
Jmb-.epifl.zi.t, i-826.f.>^.
Domini. II. Et tranfibo per terram yEgypti no3:e ilia , percutiamque omne primogenitum in terra in cunAis jEgypti ab homine ufque ad pecus diis .Sgypti faciam judicia , ego Dominus. 15. Erit autem fanguis vobis in fignum in ffidibus in quibus eritis 8c videbo fanguinem ,
:
node
iLla
Et pertranfibo in terram jEgyptiorum in percutiam omne prmiitivum in ,
&
iEg)'pto ab
1
terra iEgypti faciam

;.
homine ufque ad pecus , & in omni vindidam , ego Dominus. Et'erit \'obis languis in ligno in domibus
:
&
&
in quibus eritis ibi

:
& videbo ianguinem & pro,
tranfibo vos
nee
erit in vobis
plaga djfperdens
quando
perculTero terram yEgypti.

in monumeneam folemnem Domino in
tegam vos & non erit in vobis plaga exterminii , & conteram terram jgypti.
fo14. Et erit dies hie vobis memorabilis lemnis diem feftum agetis eum Domino in progenies veftras , legitimum fempiternum diem teftum agetis ilium.
:
14. Habebitis autem hunc diem
&
tum
&
celebrabitis
&
generationibus
veftris cultu
fempiterno.
I ? . Septem diebus azyma comedetis primo non erit fermentum in domibus
in
die
:
5.
Septem diebus azyma

>4
edetis
veftris
tem
die exterminabitis fermentiun de
primo audomibus
CmiL
Bnx.fer.
7- 9J-- *
NoTjE ad
#. 7. Gr. delet
loco
ejus
, ,
Versionem
;
Q U A M.
pud vocem
iiabec
,
fanguine
& in
fine
,
eum
edent in ipjis
ix- 'pa>&":*^ x'jt'x eV cluTii^
in peJ:bus veftris , bacttU veftri in manibus veftris ; <^ comedetis illud cumjeftinatione : I'aJiha eft enim Domini. Gaud
rdem
B^6.
ilia in eis 1
,
cxcera limilii. Mf. Alex,

fttnient
cum
ed. Aid.
2. col,
habet uto
non avTX. Ambrof.

:
epift. Z5.
,
to.
ium
Brix. fer. 2. col. 947. c. 9^0. a. Sic autem comedetis ilcalcia: Sint (inff. erunt ) lumbi veftri prxcintli ,
&
b. legic
Et
de fanguine ejus
per duos pofles , fuper limen oflit domiis , cahunt eum inter femetipfos. Gaud. Brix. ferm. 5. col. 948. d. f fttmciH de Jangrtine , imponent Juper duos popes , /tfper limen in do7nibus , in quibits manducatnri funt cum.
^^ ponent fti^ in qua mandu-
Augull. locuc. 6i. de Exod. to. ;. col. 544. g. Sument a ponent fuper duos poflef , fanguine , juper Itmen in domibus , in quibus manducabunt illas eis. Turn addir : C'./m dixerit , in quibus , dixit etiam , in eis , more ufitatiljimo ; fed , manducabunt illas , quxriiur qua< , intrlligitur , caines ; hoc enim jequitur : Ec manducabunt carnes , &c Grxci autem habent , v.p^x:, ^ id eji ^ carnem , fed genere neutro ; ideo in Grace eft : In domibus , in quibus manducabunt ilia in eis. Eft vero ilia locutio , ut priiis
^ m
diceret illas
quam
Kot,i
pradiceret quid in confequentibus intelfcilicet

,
iigeretur quas dixerit

Tf",
carnes.
t>7 pfXTi
8.
Jt,
Gr.
,
fpxyorrx: tcc Kpsx
ti't)i
o'ttt*
JTvp'i y
a^f,cc sVi WDCpiS uv t'JovTa!.
Et manducabunt car-
ies
nolle ifta
Ambrof.
JJ atym,} /aper pimdes comedent. epifc. 25. to. 2. col. g8<). c. Manducabunt carajjatas igni
,
,
nem banc noSu
igni ajjatam
&
fer. 2.
ii
Nobiliu fides
Manducabitis illnd cum amaritudinc. Au2;uft. locut. 62. de Exod. col. 344. g. Et manducabunt carnes hac nolle afQuod habent l.atini codices : Qui fatas igni. Sed addit
:
manducabunt carnem
iiem
,
Grmi
habent
Xfe5, id
eft ,
car-
Jed genere neutro.
if. 9.
ab
eo
Gaud. Brix. fer. 2. col. 941?. h. No edetis quid crudum , neque coUum in aqua , Jed ajfuum ignt. Gr.
tiir (kuruiv
manib. veftris ; edetis ilium feftinanter : Pafcha enim eft Domini. Ambrof, cpift. 25. to. 2. col. 885. b. Et edetis ilium cum Jclluitudine : Pajcha eft enim Domini. Tertul. I. contr. Jud. c. 10. p. 145. a. f ( adjecit , inquit , Pajcha ejje Domini. Gr*c. OuTj} Je 9ve^; v.uro' At oopi/'e? i'/.i'j]V ê/iiEâio^f I'aj , Tct viriSn/j.!tTx ( Mf. Alex, cum edit. Aid. uiroJ\\^ccTx vjuZv ) ;V TO?; i, a! â<Ti)p/ai ( Mf. Alex, cum ed. Aid. âiivpioj ujuui/ ) e'f Tan; ^ sJiSt- ccut'j êtoc c^kJm;' Ui%x >Vi Kvp'oi. Mf. Alex. Kufia. Theodoret. na%Jt ydp ut fup. fSI KvflM f. 12. Gaud. Brix. fer. 6. col. 9J1. c. d. Tranfibo in terra jE^ypti h.u nolle , permtiam omne primogenitum itt terra jEgypti ab homine ufque ad peius : '^ in omnibus diis Mgyptiorum jaciam vinditiam , ego Dominus. Iiidem Graece , prater hoc initio , infr. sV ^bAoi/Vtm, in terra gypto ; deinde , ^v tyivvatI ravrri , in node ifta. t, 1 5. Cypr. 1. 2. Tertim. p. 294. c. Et erit fanguis in videbo Jan^ figno vobis juper domos , in quibus ibi eritis : gitinem , non erit in vobis plaga dimi^ protegam vos : n-utionis , ciim percutiam terram jUgypti : lie iteium epift, ad Demetriad. p. 225. uno excepto , vos entis , loco ibi eritis. Similiter Gaud. Brix. ier. 6. col. 9JI. c. Et erit janguis vobis in Jigno in domibus , quibus vos eritis ibi : 13 videbo fanguinem , ^ protegam vos : non erit in vobis plaga contritionis , ciim percujj'ero .-Egyptum. Gaudeniiu tavet Graecum , nili quod pro quibus , fert , sV ai; , in quibus , \oco plaga contritionis , &c. lie , 7r^H>ii r'^ iarpi^w
veftra in pedib. veftris
,
menta
î baculi in
jt,
&
&
Ova
^.
s/e:&e
,
w.Ka/
yVe
vj-lMyuei'o/
uJccTiy m'h
ry.i
oToti'
Ttai'ji tv
yr,
Aouwtu
'
>
plaga perdilionis
quando
Vt<C TVfl
10.
ytte in
&C. Ut fup.
(
percutio in terra /^gypto.
Gaud. Brix. ubi fup. Et non relinijuetis ex eo ufmane , f^ os non confringelis infr. conteretis ) ex eo ; qua autem fuperfuerunt ex eo Ujque in mane , igtie cremabitis. Auguft. quaeft. 41. in Exod. to. 5. col. 452. f. Os non conteretis ab eo ; qux autem Juperaverint ab eo in mane , igne toncremabitis, Gr. Ov/. axoA;j*J/=T; tt' f tv eui^ 'rrpUi' os:^v is nu^lpi^sls cin-' oiurif' ra ^? axrcf.Mi-TTi/.iiyx ec-n-' eturn ius Tpul , ;V -TTupl )tTita:i;ieT;. At in Mf. Alex. Ova aVo^ve/jj-ftê a^'auT? go? to -jip^^t. In Mf. Oxon, Ou" Kxrahsi-^sn5-e .tt'osjtS. In edit. CompI, Ov xttraMi'îTe air cunaiv.
li.
Gr. Ktti Ci-a; /xipx vfiit ciii-rv HWnicvym , k, xuiw iopTW Kypiw itt; Ticcoxi Ta? 7=1'?$ i/fc-jv , voBrix. Ier. 6. col. 95^' /.i.jjLov ocMnM hpTctQsTC iurm. Gaud. c. Et erit hic dies vobis in memoria. In Milfali ad oftert.
t.
14.
ecpTacerf
fer. 6.
port Pafcha
celebrabitis
Erit vobis hac dic< memarialis
t;
diem
feftum
reliqua ut fup.
1^. 1 1.
folemnem Domino in progenies veftras , legitimum fempiternum diem. Augulf. qujelK 43. in Exod. to. 5. col. 455. b. Etfanetis diem hunc in progrnic! veftras, legitimum xternitm , vel alernnlem , quad Grace dicitnr xiaimv. Similiter contra Prilc. ad Otof to. 8. col. 614.^. Hoc vobis erit legitimum aternum , quod Gracus habet ctumov.
It. I J.
Eadera iterum
refert
,
Cypr.
1.
j.
Teftim. p. 507.
b.
Ita
b. praeter
unum
:
c<i/ifna
loco caliga. Similiter Hicto. 4. col.

,
hlh. /ermentatum
rurfumGaudent.infr. col. 9J1. g. niliqiiod a primo die, pauloque pod: , diperibit

10. col. 959. e. loco lecunlie
;
ron.
1.
5.
in epift.
ad Ephef.
404.
Sic
man-
anima
ilia
Sec. limiliicr fer.

,
ducubitis illnd
Lumbi
veftri accinili
i^ calamienta veftra
do
legit
,fermematiim
noafermenium. In Gr.
'wt
158
CjiiJ.Br.uhfup. veftris
:
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
Cap.
XII.
VuLGATA NOVA,
quicunque comederit fermentatum , peribit anima ilia de Ifrael , a primo die ufquc ad diem feptimum.
1
omnis qui manducaverit fermentum a piimo die ufque in feptimum diem , difperiet anima illius ex Ilrael.
fepEt primus dies vocabitur fandus , 1 6. rimus dies vocatus fandus erit vobis omne opus
:
&
6.
Dies prima
erit fanilra
atque folemnis
:
fc
dies feptima
eadem
feftivitate venerabllis
,
nihil
fervile
non
facietis
prxterquam quod facien-
operis facietis in eis
exceptis his qua; ad vefcen-
dum erit omni
animx.
dum
pertinent.
VUIGATA NOVA.
in eadem cnim ipfa 17. Et obfervabitis azyma die educam exercitum veftrum de terra ygypti ,
:
&
domibus vellris qui comederit fermentatum , peribit anima ejus de coetu Ifrael , tarn dcadvenis quam de
:
cuftodietis
diem iftum
in generationes veftras ritu per-
indigenis terr^.
i o.
petuo.
18. Primo
Omne
fermentatum non comedetis
in cunftli
menfe
quartadecima
,
die menfis
ad
habitaculis veftris edetis azyma.
Kim.
28. 16.
vefperam
mam
ufque ad diem vigefi, comedetis azyma primam ejufdem menfis ad vefperam. 19. Septera diebus fermentum non invenietur in
ii. Vocavit autem Moyfes omnes feniores
filio-
rum
& dixit ad eos Ite toUentes animal familias veftras & immolate Phafe.
Ifrael
,
:
per
Versio antiqua.
-^2. Accipieris autem fafciculum hyffopi , 'Auf.qHxll.46.in Ixcd. t. 3. 454. a. tiniTUentes ex fanguine qui eft JUXta oftium , linie-
VuLGATA NOVA.
&
n.
qui
eft in
Fafciculumque hyffopi tingite in fangnine Kit, 11, limine , afpergite ex eo fuperlimina- *8.
&
tis
fuper limen, 6f iuper
ambos
poftes de Ian-
re, &utrumquepoftem:nullus\eftrîmegrediatur oftium
guine
'iti.
domus fui ufque manh.

viderit
Brix, Jer
Tranfibit Dominus pei:cutere:Cg;)'ptios 5 z) in Utrifque videbit fanguinem in limine , non dimitpertranlibit oftium , poftibus , tet exterminatorem intrare in domos veftras
15. Tranfibit enim Dominus percutiens jgyptios

nari
,
:
&
&
& &
cumque
fanguinem
,
in fuperlimi-
|.
tibi ipfi
Et cuftodies fermonem hunc legitimum filiis tuis ufque in sternum.
& in utroque pofte tranfcendet oftium domus & non fmet percuflbrem ingredi domo veftras & iadere. 14. Cuftodi verbum iftud legitimum tibi &
,
fi-
&
liis
tuis
ufque
in
sternum.
introieritis
Cumque
eft
terram
quam Domi,
nus daturus
tis
vobis ut pollicitus
iftas.
eft
obfervabi-
cjereraonias
i6. Et erit Aug. Itciit. 64, 5. (. }. 345. b. c. eft fervitLs ifta

2.7.
cum dicent
?
:
ad vos
filii
veftri
Qux
z6. Et cfim dixerint vobis

eft ifta religio
?
filii
veftri
Qua;
& dicetis els
Immolatio pafcha hoc Do-
i7. dicetis
eis
Viitima tranfitus Domini eft,
mino
quando
.(Egypto
tranfivit fuper
,
domos
filiorum Ifrael in
,
pei-cutiens
Agyptios
&
domos
nof-
tras liberans.
Incurvatufque populus adoravit.

filii
iS. Et advenientes fecerunt
filii
Ifrael
ficut
18. Et egrefli
ceperat
Ifrael fecerunt ficut prre-
prxcepit Dominus Moyfi &

HiirsH.ciiHi.heivid.
1.
-9-
F-idum
,
eft
Aaron , ita tecerunt. autem circa mediam nodem
4'.;. 2. 1
36.
&
Dominus
percuftit
omne primogenitum
,
in
fe-
J.
terra JEgypti
a piimogenito Pharaonis
qui
Dominus Moyfi & Aaron. 19. Faftum eft autem in nodis medio, per- Sup. 11. culTit Dominus omne primogenitum in terra $ _ ^ 104. Pf. ^gypti k primogenito Pharaonis qui in folio
_ ,
,
'
debar fuper
thronum ejus , ufque ad primogenitum captivx , qux eft" ad lacum , & omne primogenitum pecoris.
30
ejus fedebat
ufque ad primogenitum captivs

,
qua; evat in carcere
&
omne primogenitum
ju-
mentorum.
jl?.tt^jj.44.t
&
faclus eft
clamor magnus
in
terra
50. Smrexit que Pharao nofte,
& omnes fer:
Bi.r. 5.455.
A
ifilpxi

ijfâ f/fSeTO
dm /e
th?
dfanelli ^vfim
h ra
s'-
verbum
fine
,
-jrapt^sdQtlai
'
fertranfibit
vel frmnihit
Ic in
fan
T)7? H^/fcts
T? TfMTn;
iui th5 H^sfas th!

lo. col. 960. d. e.
^70^' f. 24. Gr.

,
"^
percuiiendum.
(
Keel ipvwi,.î
al. <j,v?.ai,tSli
ri
fH/M
""'"'
Tcvlo
t.
16. Sic iterum
Gaudcnt.
fer.
At
t
If.
&c. ut in Lat, 26. Gr. Kai isai

,
f'i'
^^h^C'
'^''^
"'
^"V'*
Jer. II. col.
Domini ; ni anima
hato
, ,
961. e- Iciît - Septima aittem die Sabbciuiin ejl non fades in eo ulliim cjins , ni/i quid Jit pre om:
erit
fi
dixerint
Qux fcr'Jilus
c
hxc ?
a7^Êi'i'T;,
Tt.
27.
Ad verbum
Grsco.
,
&
infra
jit
Nii ficies iillum opus tiium in S.iiAusûfl:.

I.
t. 28. Itidem Gtxcj

tes
,
prarter
unum
i<n-
niji
c.
quad
pro anima.
12. de civic.
loco advenientes.
Ita in
Dei
git
non facietis. Tertul.

:
;o. to. 7. col. 702. b. Omne opus jer'jile in co contr. Jud. c. 4. p. 137. c. le1.
f. 29.
o>i;
Gr.
nifi
-yri
excipias feqq. 'EvErHEn Se 1,
Ti^ (KKTo?
A:t07iTa
airo
TfiiTorsx itcifaiuTX
,
opus fervile non Jacietis in eo , piaterquam Non 1. contr. Marc. p. 70(5. b. quod ad animam periinet ; fades omne cptts in ea , niJi quod fiet omni animx. Grarc.
Omne
xaiufiiti Vi
n 6f
o'l ,
'ûi
tii e
tw Mitxa
j,
e;
^f 1-
&
To7o( TTariii xiinf. FaBum efl autem , medianle nolle in terra jEgyp'o , a primogenito Pharaonis Jedente Juper thro-
Kotl
fiv
i'l
,
'
vfisfa M -Trp'^y KM^hyQ^rcci "//a*

tjju'ir
j, m h'm-/'*
e^ô1""'
X7.VTM u-/!x frai

,
Trac ff7cc jêcrpÛToy oy -TTcinl^sre
eVrai?
!?.
rrMv
C/iii.
cQx
irc.v'.-JQfTOj
^dQ 4''X? '
''^'^'
Vid. infr. Not. ad cap. 20. f. 10. iterum refert Auguft.locut. 63. de Exod. Sumetis autem I'oto, 3. col. 345- b. exceptis his paucis pojies de fanguine , quod ringuelis 5 linietis iis portremum de jnagutne omitiit lupra. Gr. Avi'êiSf /e //fi-
nrmittQncu
22.
ufque ad primogenitum qux in fovea , ufque ad C>jnipl. j, ira, In Ml'. Alex, ac edd. Aid. irpioloTtnoi y.lmii , ut apud Hieron. fup. Similiter habet Ambrof. ep. 25. to. 2. col. 887. a. Failum eft circa medi.mi
num
omnis
pecoris.
&
Eadem
nodtm
gypti
I
,
omne primilivum in terra /e; Dominus percujfu a primitn'o Pharaonis. Item 1. 5. offic. c. ly. col. 30. e. Moriehatur , inquic , omne primogenitum >gfpti ,
,
&c. Vid. etiam Augufl.

col.
1.
16.
de
civit.
uw
fr:'o'^v
Ti'i?
Kj
po:4*'tf^ "^*
(
"ry i;.ia7o?
TV
-TretfO. Tiif
,
hifXV
x6i'?!TE
pra?
)
Mf. Alex.
k<7o tJ'; fMct;
edit.
AW.
eVi th;
if.
i>
p-ii-
Sec. ut in La:.
,
ubi decem plagas recenfens de morte primogenitorttm. t. 30. Itidem Gratcc , practer hoc , h
4J
5. f.
Dei , c. 43. to. 7. , ultimam addii

iraoii
25. Gr. Xai-j-2px(:^;To:; Ki.V; Trarajai tK' &c.ut Lat. niii quod addiiui iteium , Ki^'sis; Dommtts , poi^
in omni terra jigipto

lot
in
Mf, Oxon,
<*
oM Aquvtu
7? Ai'yu-r'a, in ,
gjpti.
, ,
, , ,
LIBER EXODI.
VUXGATA NOVA.
vi ejus
,
Cap. XII. VERS O AN

1
:
IJ9
T
I
QU
A.
cunftaque ytgyptus
:
&
ortus
efl cla-
yTlgA'pto
non cnim
erat
domus
in qua
non
erat
Au7. hi fiip.
neque enim ciat domor magiius in /F-gypto mus in qua non jaceiet moituus. Moyfe & Aaron 51. Vocatifque Pharao nofte ait Surgite & egrcdimiiii i populo meo
, ,
:
in ea moi'tUUS.
3 1.
Et vocavit Pharao Moyfen

dixit
,
tc
&
illis
Siir^re
:
&
,
vos
&
filii
Ifrael
ite
immolate JJomiiio
licut
& vos & fUii vcftri

veftro
ite
Aaron noc- Amhr. exite de p<3piilo mco Z'iy.a.t. <Sc Icrvitc Uomino L'co
&
tjiifi,
ij,
1,
dicitis.
VU
ji.
tis ,
L G A T A
NOVA.
3
Oves
veflras
&
armenta alTumite ut petiera-
;.
&
3
abeuntes benedicite mihi.
rc velociter
Urgtbantque ^.gyptii populum de Omnes moriemur. , dicentes

:
terra exi-
VULCATA
4.
NOVA.
VerSIO ANTIQUA.
54. Etfiimplit populus confperfam farinam, priufquam fermentaretur mafia illorum 6c iiga\erunt in veftimentis fuis , &; impolucrunt iliper
:
Tulit igitur
populus confperfam farinam

:
Gaud. Bfix.fir,
7- ?Ji-/-
antequam fermentaretur
&
ligans in palliis
pofuit fuper liuraeros fuos.
hiimeros fuos.
Sf,p. ;
ai.Sii
5f. Feceruntque filii Ifrael ficut priceperat petierunt ab ytgyptiis vafa argenMoyfes
:
1 c^
Filii
&
rat
illis
autem Moyfes
:
Ifiael fecerunt (icuti

<Sc
,
prxcepe-
Aug,
qiixji.
4y, in
petierunt ab jtgyptiis vafa "/.(. 5.45}. X.

\'ellem.
tea
&
36.
aurea
veftemque pluriniam.
aurea
36.
:
&
Et
argentea
&
P/
37-
104
Dominus autem dedit gratiam populo coram ^gyptiis ut commodarent eis & fpoliaverunt iEgyptios.
Profeiftique funt filii Ifrafe'I de RametTe 3 7. Socoth , fexcenta fere millia peditum virorum , abfque parvulis. vulgus promifcuum innumerabile 38. Sed armenta animaiiria afcendit cum eis oves divcril generis multa nimis. Coxeruntque farinam , quam dudum de 3 9. fecerunt fubiEgypto confperfam tulerant : neque enim poterant cinericios panes azymos
Dominus dedit gratiam populo fuo coram -gyptiis , & commodaverunt illis & prse:
dati funt .Esyptios.
m
in
37. Suiluterunt
autem
filii
Ifrael
Socchoth
in fexcenta millia
de RamefTe peditum \iri
Txoil.
Aug. qnxp, 47. I. 3. 434.
ij
praeter inltructum.
&
&
&
&
39
Coxerunt confperfum
:
quod extulerant
Ga;:J. Brix, frf,
de .4;gypto
fubcinericia
azyma
7- n->-f-
fermentari cogentibus exire jgyptiis

facere linentibus
moram
nallam , nee pulmenti quid-
&
quam
occurrerat prjeparare.
Cm.
II,
40. Habitatio autem filiorum Ifrael qua manferunt in vEgypto, fait quadringentorum triginta
annorum. 41. Quibus expletis

cêrcitus
40. Incolattis autem filiorum Ifrael , qucm in- Awt. qtiiejl. 47. itt in terra Cnanaan, r.xod.t. 5.454./. coliierunt in terra j^gypto , ipfi , patres eorum , anni quadringenti triginta. 436..I.
&
&
omms
, eadem die egreflus Domini de terra jtgypti.
eft
41. Et fadiim ell poll annos qiiadringentos triginta , egreflus eft omnis exercitus Domini
V.ieron. in Etech^
4.
t.
3.
711.
d. I,
node.
VUIGATA NOVA.
41.
Nox
ifta
eft obfervabilis
Domini
quando
eduxit eos de terra jEgypti

M
hanc obfervare de-
NotjE ad
tF.
Versionem
, oi
Q U A M
,
;i.
'ifipawA
Totidem verba in Graeco , excepto uno >// Ijrael , loco Jilii vejlri,
im
fervis
five in mulieribus
&c.
&
infra
col.
4;^.
e. ait
Nfl?; f//f
minim quod
in \excentis millilms peditum egrejfus
eft
T^- 34.
/i'Mî^Vai'
ccutZv
c-tt]
Gr. 'Kn>.xî Js o ^05 to ra?? du'/c^fapo t^ ûrX tÛjlOLfilxlct ciujZf , ^vJ^sSiJ^fVCC ;V TO?? I/^X/'ISI^ tw/ w/îtc. Ajpemp/it autem foprtlus farinam fmtm
;
antequam fermentaretHr
hiis juis
ccnfperjiones /rias
,
,
hgalas in
vejli-
fuper hmneros
poifet eciam verti
antequam Jer-
Vld. lup. , excepto cclero apparatil , &c, Not. ad Geiief. 1 J. 15. t. 39. Itidem Grscce , nifi excipias vocem , to ra"; , farinam , loco conjperjtim. Anon. ap. Ambiol. to. 2. col, Et fcerunt ex farina Jubcinericios ax.ymos. 4. f. legit
populus ex jUgypto
:
mentaycntur cen[fiiftonti jux , tigatt. In Ml. Oxun. sV/sJ'ifj.i^:>y , per relationem ad to s'ar? j quod proprie farina
triticea eft
,
!?.
40. Similiter in Grscco

,
niii
quod
loco
mi'
incalatus...,,
>
quern incolueru7it
latio
exftat
x.-xtchm^;^
KxiaxHca.
habi-
aqua futada
tritici
:
quidam
ferunt
ri
ss'a.-Tx
&
ita
75. de Dent. col. 370. d. Loquens Hoc nomine , inquic , etiam farinam folent Grxci dicere ; hoc enim liabet Graciis in Ixodo , nbi fcriptum efl : Elevantes farniam fuper humeros fuus Gr^s(US qiiippe Interpre! , s-Zara: , pofiiit , quad pint adipes. it. 3J. Optimc e Graeco , nili excipias verbum prxceperat , pro quo , cvyhaî , canjiitnit. It. i6. Sic etiam in Gracco. 1^. 57. Ad verbum e Gracco , excepto uno ,/iifliilerttnt,
legit Auguft. locut.
qr.am habitaveniiit , omittiturque infia , ip/i , t^ patres eorum. At in Mi. Alex. edit. que Aid. legituc , .Tafc-
enim de adipe
XaKaay j. ot whtspsi; ir^/ji^. la itv fsixpu'f.vQctv -^ttMf, Oxon. ac edit. Compl. itv x.mvr.yQnr , auT:i j. Tipig auTM. Auguft. eandem fcripturara confirmat infra dicens N<j enim dixit : Inccl.uiis fliorum Jjr.id , quern inKHflf?
, ,
:
dixit: , anni ccccxxx. fed aperte Quern incoluerunt in tena .fgypto , ^ in terra Cb.tnaan ,
coluerunt in terra Jigypto
ipji
Jj'
patres eorum. Hieron. veio in Ezech. 4. tu.

e. legit
;
5.
col.
721. d.
llabiiatio
>
autem filiorum Ijrad
</"
h.%bi--
pro quo , xTxfxn'si; ,promoventes. Gaud. Erix. for. 7. col. 952. f. legit Egrejji autem ci'm venijfent in Soekot. Ad hoc autem , inflrutlum , addit Auguft. ubi fup. vel cenfum : deinde , ft iflo modo potefi rede interpretari quod Grxcus habet , aTrcCJtefnV quo verba non foliim mobilia , verumetiam moventia fignifeari indtcat Scriptura. Et port pauca Grxciis , iTncitum habet ( Gen. 45. 8. ) ubi, iubftantiam , Latinus interpretatus efl quod aliquando , cenfum , interprelantur noflri : ficiil nunc , inftructum , dicere voUtimui , dtim tamen eo nomine , f^ homines , ^ jumema , -jel omnia
; ,
;
taverunt in terra .ig)pti

tra Julius Hilatio Bibl.
tio
anni quadringititi triginta.
Con-
PP.Lugd.
,
autem filiorum
Ifiael
,
qua
,
to.d.'col. 574- g- f^>'*-habita-jerunt in terra .Egtpti
e? in terra Ch.waan Similiter Anon. ap.
ipji
"^ patres
eorum
,iiunis
f.
ccccxxx.
Habitatio filiirtim Ifrael , quam h.tbil.tverunt , ipji-, i^ p.ures eo.u.n , trt terra ,gypii , fed annos lilet. Tichon. leg. 5. co!. (5o. gquadringintos ilios triginta annos admiitic. I.a(!;l:an:. aulem 1.4. Inftit. c. 10. p. J74. annos tantiim tieceunt tri-
Ambr.
to. 2. col. 4.
ginta
memorat
,
peiara intelligantur
iigi
,
ubi etiam utriim
^ tlxorei
,
pofflnt intci-
br. legitur
librarii , nam in Ml. Canta, eirore furfan quadringenios ; de hoc annorum nume.o , vld.
nefcio.
Sexcenta tamen millia peditum

,
ciim Scriptura
Auguft. ubi fup. c Not. ad Gen. 15.13.
(ttmnemoret
diccm , cxcepto inftrudlu , %'el cenfu , vel fubftantia , vel fi quo alio verba melrn mterpreMr, ToOitsi'ii I manifefium eji homines Jigmficatos ,Jivc in
î
nddens
i. 41.
fiV
f'x
-,i's-
l;a la
Grco
prater ultima h.ec

,
M'.itii.i
KvIs-
A.7i.'.7Tb,
fZTc;
virius
Domini de
:
terra .Egypti
uode
loco
txeriitns
Dcmim
atdi
at in edit.
Compl.
160
bent omnes
filii
LIBER EXODI.
VuLCATA
Ifrael in generationibus fuis.
Cap. NOVA.
XII.
; .
&
Hic
eft religio
Phafe
Omnis
alienigena
Aaron non come:
&
44. Omnis autem fervus emptitlus circumcldetur, lie comedet. 45. Advena
&
mercenarius non edent ex eo.
det ex eo.
Versioantiqua.
Cytr.ef.<^6. ijj.
Hilar, in P/,
1 58,
Vulgatanova.
46. In una
46. In
domo
una comedetlir
,
doino carnem foras

JIO.c.
os ejus
, non cjicietis de non confringeris.
domo comedetur
,
nee
efFeretis
NffH,
de carnibus
ejus foras
nee os
illius
VULGATA
47. Omnis coetus filiorum Ifrael faeiet illud. 48. Quod fi quis peregiinorum in veftram voluetit traiifire
NOVA.
fuerit
,
conftingetis. p. 12. Jmn. 19,

3<5-
autem eireumeifus non

49.
non vefeetur es eo.
Eadem
lex
crit indigena:
&
colono qui pe-
coloniam
&
facere Phafe
Domini
,
cirri-
regtinatur
apud
vos.
filii
cumcidetur prius
te celebrabit
:
omne mafculinum
ejus
&
:
tunc
fi
50. Feeeruntque omnes

rat
Ifrael ficut
praccpe-
eritque ficut indigena terra:
quis
Dominus Moyfi
&
Aaron.
Versio antiqua.
Aug.
Li>ciit,66,
t
Vulgata
Dominus
5 1.
nova.
filios
51.
Et
fadum
eft in die ilia
eduxit
filios Ifrael
de terra Êgypti
Et eadem die eduxit Dominus rael de terra j9igypti per turmas fuas.
If
NoTiE ad
gimr
Tif-.
Versionem antiquam.
i)
ffotT/a,
ACa^.f.
legit
oV?'
!f
i!v>Tp!-]:tTi
,
k-tt'
xvr?. Au6l.
1.
de unit. Ecc'ef. p. 196. c. & 1. J. Teftim. p. 326. a. ufque ad cs , ut lup. nee tw aliter in Gracco , nili excipias hsc , Kai co'x O^cIciti de carnibus for,%i i deinde lie , Hf(Zi ii'j , <5 non ejferetis
46.
Eadem icerum
Cypr.
1.
Profperum
ex eo.
Tt',
part. ;. c. x J. col. 179. c.
de promilT. apud Oi non cm>mimie:it
J I.
Itidem Gtxci,
CAPUT
Versio antiqua.
Jlxg. IccHI, 57. I
XIII.
Vulgata nova.
LOcntufque
cens
1.
:
It
autem Dominus ad Moyfen
dicens
eft
Dominus ad Moyfen
di-
JflSH, up.
Amir.
5-
^'^'^^
,
Moyfes ad populum
'
diei hujus
mo
hinc
in qua egretli eftis fervitutis , in manu enim forti eduxit vos
Recordamini ex Êgypto ex do:
Dominus
omne primogenitum quod V- 54. vulvam in filiis Ifrael , tarn de hominibus Lev. IJ, quam de jumentis mea funt enim omnia. 1(5. ^ Mementote 3. Et ait Moyfes ad populum diei hujus in qua egreffi eftis de ^gypto & de 8. iiS. domo fervitutis , quoniam in manu forti eduxit Luc, 2f vos Dominus de loco ifto ut non comedatis 5. fermentatura panem.
Sanftifica mihi
aperit
Vulgata
4, Hodie egrediminl menfe novarum frugum. 5. Ciimque introduxerit te Dominus in terram JeChananKi & HethcEi & Amorrhii & Hevsei
NOVA.
juravit patribus tuls ut daret tibi,terIabe
bufsi
, quam ram fluentem
& raelle
celebrabis hunc
morem
&
facrorum menfe
ifto.
Versio antiqua.
ttiem y.
Vulgata nova.
6.
Sex dies comedetis azyma at die feptima feftum Domino. non apparebit ibi fermentatum 7
6.
:
Septem diebus
vefceris azymis
& in die
:
feptimo
7.
erit folemnitas
Domini.
Azyma
comedetis feptem diebus
non apnee in
parebit apud te aliquid fermentatum
cundis finibus tuis. 8. Narrabifque filio tuo
in die illo, dicens
Hoc
fus
eft
quod
feeit
mihi Dominus quando egreC-
fum de jEgypto.
9.
Aug.qUiji.^t.i
TLXoJ.t.
erit tibi in
fignum fuper
manum tuam
Et
erit quafi
fignum
ore tuo
in
manu
:
tua,
& quad
Doforti
3.437.*.
monumentum
mini femper
10.
ante oculos tuos

lit
&
ut lex
in
in
manu enim
eduxit te Dominus de iEgypto.

Cuftodies hujufcemodi
in dies.
cultum ftatuto
tempore a diebus
Amh.
I,
I.
de
11.
Et
:
erit
dim
c.unis;"AM,c'. 10'.
Chananxorum , ficut juravit

bit tibi
12.
inducer te Deus in terram patribus tuis , da-
1 1
Cumque
,
introduxerit te
ficut juravit tibi
:
Dominus
in ter-
&
ram Chanana;i
& patribus tuis,
t.i.ioi.f,
& dederlt
mino
,
omne quod aperit vulvam mafculinum Domino , omne quod aperit vidvam de
toUes
Tf, 1.
Ti^.
II. feparabis
&
eam omne quod aperit vulvam Do- Inf.lt. quod piimitivuni eft in pecoribus tuis 29.^34.
tibi
N o t ad Versionem ANTiyuAM.
Ad verbum
,
19. teci.
,
Grasco.
,
Aid.
prater hoc
, ,
&
Compl.
col
/5
cif^sro?
ut fup,
(J
44. JO.
Kffiio?
3. Similia
prorlus in Grafco
,
'En 7;
T^.
ti<; ,
li. Gr.
KaJ
fs"' &;
af siGocyciyri
0;^
CK
A/vyVry
Tir.
de terra jgypti
pro ex Jigypto.
6. Ita in
at in edit.
If-.
Graco , excepta voce ult. Kvpiv Compl. sjfTii Kvflu, ut fup.

ihi
00;
,
Domini
,
&c. Et &c. ut fup.
erit cinn iritroditxerit te nili
quod addit
in fine
Dominus Dens tuus tn , i/tw , eam , ad vog|

I.
cem
tibi,
Error forte librarii eft , Cracco conftanter , ovK ofphrQ^rai

7.
pro
tibi
nam
in
if.
II.
Eadem
e.
û}xcuTav.
,
col.
loy.
iterum rcferr Ambrof. infra exceptis feqq. Separabis omne quod

,
1. c.
r.
de pe-
t. J. Gr. Ki sVwi 6
iYHsiDi
t1 THj
&c.
at in editt.
uritus qnafifnt liH
majiuhtiKm
funiiijtta
Dtmint. Am-
LIBER EXODI.
V
I.
Cap.
XII I.
s I
tf>i
T
G A T A
NOVA.
,
V
c]uod
r.
AN
:
IQU A.
Domino.
Amir,
ul/ifuf.
Juidfjuid habueris mafculiiii fexus
confecrabis
nrmenris& pecoribus mis

rint tibi mafculina
,
1
qusciingue nata fue-
Domino. Primogenitum I J.
fi
fanftifica
afini
mutabis ove
5.
Omne
:
non redeoieris , interfities. mogenitum hominis de filiis

mes.
1
Omne
tuis
,
autcni pripretio redi-
illud
ove
fi
quod apcrit vulvam afinx, mutabis autem non mutabis. , rcdimci iUud
4.
:
Cumque
Quid
interrogaverit te
filius
tuus eras
:
dicens
forti
eft
hoc
refpondcbis
ei
In nianu
,
eduxit nos Dominus de terra

fervitutis.
.
^gypti
de
lomo
1 T
Nam cum
induratus
,
nollet nos dimittere
occidit
efTet Pharao Dominus omne
&
:
pri-
I s propter hoc ego immolo ne quod aperit vulvam mafculina
Domino Om-
j<|. Lecul,
5-
70.
341-
'.
in terra jCgypti , 4 primogenito Lominis ufque ad primogenitum jumentorum
mogenitum
idcirco
immolo Domino omne quod aperit vulvam mafculini fexus & omnia primogenita ii,
lioruni
meorum redimo.
manu
tna
,
Dent.
16. Erit igitur quafi fignum in

quafi
&
1(5.
Et
erit in
fignum fuper
manum
tuam.,
appenfum quid , ob rccordationem inter oculos tuos eo quod in manu forti eduxit nos Dominus de ^gypto. 17. Igitur ciim emififlet Pharao populum , on eos duxit Deus per viam terra; Phdifthiirn qua; vicina eft reputans ne forte pceniteret eum, fi vidiflet adversum fe bella confurgere , & reverteretur in vtgyptum. iS. Sed circumduxit per viam deferti qua; & armati afcenderimt eft juxta mare rubrum lii Ifrael de terra ./Egypti.
: :
17.
Cum autem dimifitPharao populum non

,
Aug.qiufl.^^.u,
'
deduxit eos Deus viam

:
quia pro- ^*pe erat dixit enim Deus Nequando pocniteat populum , cum viderit prxlium , revertatLU' in
terra: Philiftiim
:
5-
457-
<'
&
/Egyptum. Quinta autem progenie afcendenint

1
fi-
Utm
^J7.
t.
ju*!i.
p.
Hi Ifrael de terra ig}'pti.
V
Gtn. Jo, 24.
u L G A T A
:
NOVA,
zo. Profeftique de Socoth caftrametati funt in extremis finibus folitudinis.
in
19. Tulit quoque Moyfes offa Jofeph fecum
eo
quod Deus
adjuraflet
,
filios
Ifrael
dicens
Vifitabit VOS
Etham
efferte offa
mea
hinc vobifcum.
VuiGATA
2
I
.
NOVA.
Dominus autem prxcedebat cos ad" ofNum. tendendam viam per diem in columna nubis , 14. 14. 2. Ejily, ut dux eflet per noftem in columna ignis
,
&
V E R S I O A N T I Q U A. Deus autem prsibat illos , die quidem in columna nubis, & oftendebat illis viam; node autem in columna i^nis.
zz. 22.
Ai.i.t.dtTri, s. 78^. f.
9-
'9-
itineris
utroque tempore.
i.Cer,
10. I.
ii.
Nunquam
defuit
diem
nee columna ignis per
columna nubis per noAem , coram
columna
Et non deficiebat columna nubis die ignis node, ante populum.
&
populo.
NotjE AD Version EM ANTIQUAM.

Omto. ;. col. 54J. c. legic Omne quad e adafcrieiii vulvam mafculina ; fubinde lie gidaperit vulvam de armentis ^ 'i^ de pecoribus quacujique ti~ ti nata erunt : Gr. Kal ajjEAET; ( Mf. Alex, cum edd. Aid.
gufl. locut. 68. de
Exod.
cant
liter
qux in Evangelio , generationes , appeltanlur. Simihabet Damafus ap. Hieron. to. 2. col. yiSz. b. Qiim-
&
Compl.
"za
iciif
ec'popieT^ )
'Sjcc/
S'lavolyav ^n?/iotf
ra
aprisyiAcc
tw
Kuptu'
S ta.vri'.Y-v
,
fj.\flf'Xy
in jStKoAi'wf
H sV toT?
xtjiksci 6t
ioa
y=viiTKt cot
Tf.
13. Rurfus
qitod aperit
Omne
ca
:
t K/:cf(X ayiaQsii; t Kuplu, Ambrof. infia , 1. 2. c. 2. col. 209. a. vnlvam ajinx mutabis five ; & poft pau,
autem progenie exierimt ( Gr. aVZ/sHOav ) filii Ifrael dt At Hieron. ad eundem , ibid. col. J67. a. Vbi LXX. inqiiit , pofuerunt : Quinta autem generations afcenderuntfilii Ifrael de terra iEgypti , AqniU ita tianftulit : Kal iic-TTMiufiim , &c. Item quaeft. Hebr. to. 2. col. Jzi. b. Quinta autem generatione egrejji J'uni fihi Ifrael , &c. ut fup. Tichon. reg. J. col. 61. h. Quinta aitta
terra /Egypii.
St
autem non mutabis

(
>
redimes. Gr. l\xy Siavcr/^v
fît'
Tfav oVv , aMa5?/5 Of J'f jUvf Ma'^Ji; )
edit.
^vrp'jjo]
Aid,
duTo
cti^To
,
dwaêt^ ) 'Trpo^xTC^' Sec, Auguft, locur. 69.
tem genfratione afcendit populus ex jEgypto, ir. 21. Eadem funt in Graeco , exceptis duobus his,
hii-T"
, vcl ad Cypr. 1. 2. Teflim. p. 286. b. Deus autem prstbat cos , die quidem per colnmnam nubis , oflendere tilts iter s nodu autem in columna ignis. Item Ambrof. in Pf. 118. to. I. col. 1022. d. Deus prMb.it illis iter , die quidem in columna nubis , oftendens illis viam tioilti autem in columna ignis. t. 22. Ambrof. in Pf. 118. col. 1022. d. f( non deficiebat columna nubis in die. Anon. ap. Ambr. to. 2. col. 5". f. Et non defecit columna nubis in die , ^ columna ignis in notle coram omni populo. Ita quoque in Grscco , pr.Eter hoc ci/x s^'Aj-je Js , non defecit autem ; detraClo utroque , tn , ante die , & noile.
,
ducebat
,
loco pr.etbat
&
/slja;
ojlendere
de Exod.
turn addit
iibi
col.
;
54J. d.
Omne
,
adapericns
vulvam
a/ina
cftendendam
loco
oftendebat. Similiter
Gracus habet afini tnodo illo locitiionis mafculinum pro feminino pojitum ej}. Ac vox Gra;ca
;
oVo?, utriufque generis eft
quod "attendere
'jcoiif
potuillec
Au-
guftinus.
^. 15. Gr. Aix T^To ty QJw

ft/^csK/jta
Siamyov ^mâv ^to.
',
Tf. jt.
ftiteat
TW Kupia. 16. Ita in Grsco

Sc revertatur
,
eft.
,
17. Similia prorfus in GraEco

,
nifi
quod
pro pie-
legicxu:
/îsra/îs^vcn
Tror/./î'* ^^
in edit.
It.
Compl. iiri^fipu
iicit
18. Iiidem Grscce. Addit Auguft. ibid. Bat autem progenies Latinus Interpres , quas ymi^ Grxci va-
CAPUT
VuLGATA
XIV.
NOVA.
,
Ocutus
cens
eft

Ifrael
;
di-
regione Phihaliiroth
netis fuper
qua" eft inter

;
Magdalum
& raapo-
re contra Beell'ephon
filiis
in
confpcAu
ejus caftra
Loquere
Reverfi caftrametentur e
mare.
Tm.
I.
i6i
9.
LIBER EXODI.
tGATA
Diifhirufque eft Pliatao ftjper
,
Cap. NOVA.
XIV.
Pharaone , in omn'i exercitu ejus i ego fum Dominus. Fecerunt-
filiis
Ifrael
Co:
glorificabor in
&
arftati func in terra

/}.
conclufit eos defcrcum.

ejus
,
fcientque Êgyptii quia
t indurabo cor
ac perfequetur vos
&
que
ita.
Versio antiqua.
Men.
t.
VULGATA
If5.
NOVA.
ap.
Amir.
5
ra'el ,
Qui^ fecimus
ut
ut dimitteremus filios
Et nunciatum
z. 6. 1.
uon
fervirent nobis
fugiflet
populus
;Cgyptiorum quod immutatumque eft cor Phaeft regi

,
raonis
&
fervorum ejus fuper populo
&
dixe-
runt
rael
,
Quid voluimus
facere ut dimitteremus If-
6. Junxit ergo Pharao cuitus fuos.
6.
ne ferviret nobis > Junxit ergo currum

affumpfit fecum.
8i
omnem populuta
fuum
VU
7.
I G A T A
quid-
NOVA.
,
quid
citus.
in
Tulitque fexcentos currus eleftos , duces totius exer;Egypto curruum fuit

:
&
cedentium
exercitus
repererunt eos
in
caftris
,
fuper mare
&
omnis equitatus
,
&
,
currus Pharaonis
&
,
univerfu9
erant in Phihahiroth contra Beelfephon.
8.
Induravitque Dorainus cor

,
Pharaonis regis
:
10. Ciimque appropinquafTet Pharao

filii
levantes
:
jEgypti
fi
&
perfecutus eft
filios
Ifrael
at
illi
egref-
Ifrael oculos
:
viderunt /tgyptios poft fe
&
,
erant in
9.
S.Af.if.4. 9.
Jo/. 24. 6.
manu excel fa. Cumque perfequerentur
timuerunt valde
jEgyptii veftigia prs-
clamaveruntque ad
Dominum
Versio antioua.
II
VULGATANOVA.
nos
II.
Cyp.
If.
ad fcrt.
Qiiid
>.
hoc nobis
fecifti, in ejiciendo
&
dixerunt ad
in folitudine
Moyfen
,
:
Forfitan
tulifti
non
^66,
h.
de yEgypto
erant fepulcra in JEgy^to
ideo
nos uc
I -
Melius
eft
nobis fervire .Sgyptiis
quam
mori
in folitudine liac.
15.
ftate
,
Et
dixit
&
ceniite falutem
Moyfes ad populum Fidite qux a Domino

:
:
&
eil
Aug.
qti.fH.
JEj;i)</,/. 5.
457./.
Cv;.
s.e6.i.
.;.
vobis faciet hodie ficut enim \;idiftis lEhodie, non apponetis ampliias videre eos in xternum tempus, ipfe pugijabit pro vobis , 6c vos 1 4-. Dominus "i Fm.
51. :
quam
g^-ptios
quid hoc facere voluUg iEgypto ? 1 1. Nonne ifte eft fermo , quern ioquebamur ad te in ^gypto , dicentes Recede k nobis , lit ferviamus jEgyptiis ? multo enim melius erat fervire eis , quim mori in folitudine. I ;. Et ait Moyfes ad populum Nolite tlmere ftate , videte magnalia Domini qu fadurus eft hodie ^gyptios enim , quos nunc videtis , nequaquam ultra videbitis ufque in femti
,
moreremur
ut educeres nos ex
&
piternum.
14.
cebitis.
Dominus pugnabit pro vobis
&
:
vos ta-
Alton,
lie
f,
......
Quid clamas
,
5 .
Quid
Dn.itp.Frofp.p. 1. 58. 119. f.
I.
ad
me
1
Die
filiis
Ilrael
tc jungant
ie.
clamas ad
cantur.
me
Loquae
filiis
Ifrael ut proficit
6.
Et tu leva \irgam tuam fuper mare

:
& dilud
16.
vide illud
&
intrent
filii
Ifirael
per
medium
tende
:
mare
1
per ficcum.
autem eleva virgam tuam, exfuper mare , divide ilut gradiantur filii Ifrael in medio mari pet
Tu
&
manum tuam
&
ficcum.
7.
Ego enim indurabo cor Pharaonis
,
:
ut infequantiu- eos in omni exercitu magnificabor in Pharaone , ejus
jEgyptioMim
omnium
& &
17.
Ego autem indurabo cor

:
j5!gyptiorunj
in
ut perfequantm- vos
&
glorificabor
,
Pha-
&
raone
& in omni
Et
exercitu ejus
& in curribus
&
&
in equitibus ejus.
1
8.
,
fcient yEgyptii quia
nus 19. Promovit autem angelus Dei, qui prjecedebat exercitum filiorum Ifrael
cum
glorificatus ftiero in
ego fum DomiPharaone , in

qui prace:
curribus atque in equitibus ejus.

Cfp.
I.
1. Tfjiim.
19. ToUenfque fe angelus Dei
iZ6. i^
debat caftra Ifrael
abiit poft eos
&
cum eo
NoTvE AD VeRSIONEM
V'. 5-
A N T
QU A
M.
Gr. T/ tvto
i-jTcmnafiii
Ut in Lat.
If.
proclamas ad me 7 Item in Pf. 140. col. J 54. c. Quid 118. col. 845. b. proctiimas 1 Ambr. vero in Pf. 38.
&
6. Sic eft in Gracco,

Ita in Gracco
,
121
prater
1,
Tt. II.
f.ris
,
unum
s'ên/a-yut
tdi<-
to.
5.
(lid cljmas col. 458. a. Dixit

d.
f.
Auguft. quaeft. J2. in Exod. Dominus ad Moyfen : Quid tu

to. J. col.
pro in ejiciendo nos. ir. li. Gr. }^fi~i<iMtîaf wfixi J'ixtt!!it , Sec, ut in Lat. In edit. Compl. 7^ iir ii^;. Tf. I 5. Ita Cypr. ufque ad hoc ,yfcHi enim ; reliqua ex Auguftino ; qui etiam Aiiguft. priora lie habec Corif.ili" 1 C< fl'"' ' tj viJete falutem , yUit ejl a Domino , qii.riii
:
cl.vii.is
ad me ? t, 16. Auguft. quxft. i;. in Exod.

lie
458.3.
priora
habet
Bt tu eleva
,
I'irg.tm
tuam
fj extendi
ftiiet 'johii hod:e.
Ita
quoque
in
Grsco
, ,
nill
quod deed
.>
iiidete , nee non ejl ante p.He , f auloque poft pro volis , legitus) vfJ-h
i^
&
ante
obis
Doniino
ntannm tnam fuper mare. Ita quoque in Gr.Co , praeter hoc , TiT pa'S/w m I'irga tna , loco virgam tuam, Mf. tamen Alex; cum edd. Aid. 3c Compl. fert , rm fiCSoD cv fubinde , fKi,cy , fnde , pro divide , & .5 fi''mt mi in medium maris , loco per medium mare i exa>anrn;
,
reliqua ut
tern limilia.
in Lac.
14. Itidem Graece , praeter vocem ipfe , quae abeft. f'os tacehitis , 1^ DoS. Paulin. ep. 58. p. 254. a. legit
ir.
:
7ninits pugn.ihit pro vobis,
f,
I y.'
,
Eadem
die
,
,
funt in Gracco
praeter
,
duo
, ,
^ctMicoi'
ioi/iiere
pro
&
aVaÊuJiTMOai'
disjimgum
vel
c.^.f-
'r^ :o'je.Mit
-pro jungiintfe. Hilar, in Pf.
priora
fie
hab. Dixit antim Domtnns
118. col. 55?. a. Qiiid ad iioyfen

:
^. 17. Diffimilia pauca in Gracco, nempe feqq. KnJ ^ e/CfAEfOerrai otticuj aoruy , ^ jf/câo&c. -Et ccce ego indurabo î!K,u.xi ^ ingrediemiir fojl eos , y glorificabor , &c. -Trpsxi^piusjusTt. 19. Gr. 'H^))'pf Je 8 ay^JAc; ti^ ey voi T1T5 xaf !/$o?.H4 -r^y, Promovit imtem angelus Dei qui fr.uedebat eaflra , &c. ut fup.
iJi; s'j'^ axM'pt/Citf
,
LIBER EXODI.
paiitcr
Cap.
XIV.
extcndiflTet
C63
VuLCATA NOVA
columna nubls
ftctit
, ,
prlora dimittcns
pod
tcr-
dcrc non valercnt.

21.
gum
io.
raiil
:
Ciimquc
Moyfcs manum fuper

vertii in
inter caftr.t
j4Zgyptioium
,
&
caftra If110c-
mare
ti
abftuiit illud
Doniinus flantc vcnto vchemcn,
&
crat luibcs tcnclirola
tk illuininaiis
ik urente tota nofte

eft
&
fitcum
divifa-
tcm
ita ut
ad
fc
inviccm toto
iiottis tciiipoic
atce-
quc
aqua.
VULGATA NOVA.
Tf.77.
?. e; J" 5- 5tra
Versio antiqua.
medium
11. Et
ficci
ingielTi
:
funt
filii
Ifrniil
per
22
filii
:
Ifiaiil
maris
crat enim aijua <;uali
murus i dex-
eorum
&
&
Ixva.
fW.
-9-
medio maris & aqua & murus finiftris.
pcnexcriint per ficcum in erat eis murus a dcxtris,
Antn. up. Amir,

'..<>.'
II,
1}. Perfcqucntefque vTgyptii ingrcffi funt poft cos, omnis equitatus i'haraonis , cunus
ejus
&
eqiiites
per
medium
m.ais.
,
S.ip. 18,
14. Jamque advencrat vigilia matutlna
&
24
refpexit
enim
fiipcr
caftra /Eg)'ptio
Ihlar.inVf.llti
ecce refpiciens Dominus fuper caflra ^îgyptio-
rum
rum per columnam

exercitum eorum
25.
:
ignis
&
uubis
imertiscit
(]ne
fubvertit rotas curruum , ferebanturprofundum. Dixerunt ergo yf.gyptii Fugiamus Ifraclem Dominus enim pugnat pro
in
: :
&
ij.
&
colligavit axes
curruum eorum..
eis
contra nos.
2.6.
Et
ait
Dominus ad Moyfen
fuper mare
,
Extende
manum tuam
i 7.
ut revertantur aquae
ad jCgyptios fuper currus
&
equites eorum.
Cumque
:
extendillet
mare , reverfum eft fugientibufque ^gyptiis occurrelem locum involvit eos Dominus in mediis junt aqus: ,
tra
Moyfes manum conprimo diluculo ad prio-
27
&
maris.
excuflit
Dominus
./Egyptios in
me-
Aug.Ttttil.'Jl^ti
5-
dium
54J-
'.
&
fluitibus.
i8. Reverfsque funt aq\ix

eurrus
&
operuerunt
,
&
equites
cunfti exercitus Pharaonis
qui fequentes ingrefli fuerant
mare
nee uaus
quidem
fuperfuit
ex
eis.
28. Et reverfa aqua cooperuit currus, afcenfores , omnem exercitum Pharaonis , qui non relicingredl flierunt poll eos in mare tus el1: ex eis iilkis.
&
&
Anin.iif.Ambt^
'
* ^-
"^*
&
V
19.
ficci
tris
Filii
,
I,
G A T A
NOVA.
50.
autem
Ifrael perrexerunt per

eis
maris
&
aqu
:
erant quafi
medium pro muro a de.x-
liberavitque
Dominus
in
die
ilia
Ifraiil
de
manu Êgyptiorum.
&
finiftris
VU
tus maris
,
L G
at
NOVA.
lit-
Versio ANTIQUA.
51
fecit
Vitiit
}i. Et viderunt /Egyptios mortuos fuper
autem
Ifrael
manum magrum qux
Ang.lcm.'ji.t,
5-
& manum
:
magnam quam
Domino
,
exercuerat
DominuS
,iEg)'ptiis
\î'
<
Dominus contra eos

iium
ejus.
,
timuitque populus
Domi-
&
crediderunt
&
Moyfi fervo
Not* ad Versionem antiqua m.

"t '
22. Gr.
)Lix.ra.
,
Kal
si6\l?.ôv
Jc
ci*
vio\
'Icpaw^
(
E.-'t;
/i/lcoy
tmc 6ai)
yaos^Z
nr/^si;
to
îiô^'
t& ti/wp utm;
Mf. Alex, auT&T;
ingreffi ftim filii Ifrael in medium maris aqua ejus ( vel eis) murus , &c. ut fup. t. 24. Gr. Kal fV/fs^fJE Ki/'fic5 eVI , 6cc. ut in Lat. T?. 2y. Ad verbum e Grsco. Gricas habet : Et excujjit yf. 27. Addit Augun. ibid. Dominus .f^^yptios medium maris : nunc etiam fie leîtur Gi-fce ablque in , ante medium ; Mf. tamen Oxon. cum cdd. Aid. & Compl. fort , s't; /uhov tm; Gaâ'ccn;.
&c. E
:
loco ullits. Tanram iEgyptiorum ilragefll ne quidem ntius memurat Tertul. 1, de Poenit. c. 12. p. J70. b. dicens : ^gy^t:tis imperator , qui fioptdum Det gliqtta/iJo ajji:iium
-,
per Jiccum
i^
din Domifio fno denega'.itm pcrjectittts , /// prxliltm irrutt..,,, dijjidio jjhtris , qtlrd joii popnto pervitin! liceh.it , rezolittis
jitttiihiis peri:.
Similiter Auguft.
I.
16.
de
civir.
Dei
c.
45. to. 7. col. 4 J 5. f. Ad extrenitim Iir.ielil.ts , Inquit , Mgyptii iti mari ytlbro , dttm per/eqitmititr , e.vttriiii Jtint, lilts qritppe abeHntibtis dtvifmn w.ite vi.itn J'ecit : bos ntttem infeqiientes in je rediens tirida jt'bnterjit.
if. 51,
If.
sTAotît'
18. Similia prorfus in Gracco , nili excipias vocem exercitum ; in fine vVe sf? , virtutem , loco
Ita in
Graco ad verbum.
&
CAPUT
Vu 1 C AT A
I. '
XV.
Versio antiqua.
ntavit Moyfes
:
NOVA.
8^ Unc
JL
cecinit
Moyfes
,
:
&
lilii
Ifrael car;
I.
'T^ Unc
men hoc Domino & dixerunt gloriose enim magnifiCantemus Domino catus eft , equum & afcenlorem dejecit in
mare.
cum hoc Domino , &: dixerun: di.ere Cantemus Domino gloriose enim magniticams ell , equum &: afcenforem dejecit in mate.
&
filii
Ifrael canti:
Aug.lecM.r^.t,
5-
>4J/-
Fx My: i. s, MicbÛsfmp. iufrm, -.ittgi S. Mi\dt\, (^ aliis ciJJ,
jNota ad
Tt. I.
Versionem antiquam.
errcu
S.
amif.
sliter in
.>
Ita ex Auguft. ufque ad Gracco , excepiis duobus
verbum Cantemus ; nee , ew Deo , pro Domi:
Micii.
pro dicere, no >'-/cKT? , dtccntes y ( a\. Toi Kup/tfJ ft dixeObfervTit tamen Auguft. ibid, in Gr.co legi iunt dicere ; fie enim habet Gracus , iiiquit , K! s^-rxv >i~ ,tii. Et qniJem Mf. Alex, ac edit. Aid. nunc ferum ,
&
efl ,
tS Mynt. Qus fequuntur congruunt cum lat. cod. gl^caxus nil! excipias verbum , AsJ'ii.x^xi loco magntficitus efl. In Milfali Rom. ad Tract. Sab,
bati S.
Cantemus Domino
gloriose
tnim
b.nfrif.tMils
fjl ,
equum
Mozar.
cj afienlorem projecit in mare.
&
in Pfalc. Sorb, ac
Rom.
Itidcm in Breviar. Thcmalii , uec noa
Tom.
I.
Xij
, .
164
titUfs.tM.fuf.
i.
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
Cap.
i.
XV.
mea
:
VULGATA NOVA.
Fortitude
,
Adjutor, proteftor feftus eft milii in faille Dens meus , lutem glorificabo eum
:
&
&
Deus
5
.
patris
mei
&
&
exaltabo eum.
bella
,
& faihis eft mihi in & glorificabo eum

tabo eum.
;.
falutem
kus mea Dominus ifte Deus meus

:
14//'.I.
Deus
patris
mei
&
exal-
12.
Dominus conterens
eft ei.
Domiiius no-
Dominus quafivir pugnator

ejus.
Omnipotens
men
nomen
Faraonis
:
exeicirum ejus projealcenfores ternos Ilantes demerfit in rubro mafi. 5. Pelago cooperuit eos , devenerunt in pro4. CiuTus cit in maie
&
4.
Currus Pharaonis
&
esercitum ejus pro-
eleftos
jecit in
mare
eledi principes ejus i'ubmerfi funt
in
mari rubro.
5.
Abyfll operuerunt eos
defcenderunt in
eft in
fundum tanquam
:
lapis.
6. Dextera tua , Domine , glorificata eft in \irmte dextera manus tua , Domine , confre-
profundum quafi lapis. 6. Dextera tua Domine

,
magnificata
,
fortitudine
dextera tua
Domine
percuflic ini-
git inimicos.
7.
lafti
Et per multimdinem glorix tux contribuadverfarios mififti iram mam , comedit

:
micum. 7. Et
vit
in
multitudine gloria tU2 depofuifti ad:
&
verfarios tuos
mififti
iram main
quse devora-
iilos
ftipulam. 8. Et per tpiritum irx divifa eft aqua gelaverunt tanquam murus aqux , gelaverunt fluctus in medio m.iri. Perfequens comprehen9. DLxit inimicus
tanquim
eos ficut ftipulam.

8.
:
mx
Et
in fpiritu furoris tui
congregate funt
aqus ftetit unda in medio mari.

9.
fluens
congregat.e funt abylfi
Dixit inimicus
Perfequar
& comprehen/jrfc
Is
o 1
JE
AD
Versionem anti
poft
:
Q U A M.
,
Remenfi. Sic etiatn legit Hieron. ep. in Mfs. Corb. ad Fabiol. to. 2. col. ad Eultoch. to. 4. col. 149. a. Fret. to. 2. co!. 654. b. ait : a. at epift. ad bun.
&
Ternos flratores
inquit
cttrrihus impoftterat
&
& J90. Sciendum q.tod ubzcunq'tc in Graco

,
fcripiun:
ij! ,
;
gioriiicate
Laiiniis luterpres
litd
niagnificate
diîtitr :
nanjitilirit
jicxndum
i
il-
omnia jubmerja jiint in rubro may: , qux dictio , J'ubmerjh funt 1 firmatui* Grjec.^ ifta , VM.'riT:i^v.co^. f. J. Sic habet Plait. S. Salab. cum Mf Remenfi. Rom. vero Thomaf. cum Sorbon. Pelagus cooperuit eos , &c. ut
quod in Exoda
;
Canteiiius Dorni:.o
gloiioje
gloiifi-
cnim magniiicatus
carus eft
fed
cfl
pro quo in Graco (crihirttr
tratijlatio. Simiiirer
CantentUi
cil. to. 5.
Dom.
p. 7.
Latino Urmone Ji tr.uisferatttr ^jit indetora Auguft. ferm. 565. to. 5. col. 1458. c. gl(n-ioSd en:m mngiiijictUiis f/?. Niceiiui Spi-
I elagus operuii eos , merferunt in prof. &c. Eieviar. Mozarab. 1 elagttyjue opevuit eos , dimerji junt in prof ice.. Ml. Corb. Pelago cooperuit eos ^ merjeruut in &c prof, &c. Gr. nci'TUi ;V.>i/\^ at^ri^? , xarf:/ t/-.o:)' f/? Rubro peCoricinit Auguft. fer. 56;. col. 1458. f. dicens
fup. Alt. Sorb. ibid.
.
&
Ca.Tiod. in Pi. loy. col. 561. b.
Gh-
lago emnes hcfles rpcruit
8c ilifra
Hofles nojlri de-jciurtint
enim honorificatus ejl. Ambrof, I. 2. de Abr. c. 7. col. J 50. f. & de Nsb. c. IJ-. col. 584. f. & in Pf. 1 18. ajcenjoretn projecit in mare^ Aug. cob 10 1 7. f. Equum eqttitem projectt in mare, Gr. 'iirTroi ubi lup. Fqurtm , K a-aT::i' eff.-i^y i\ tj'/ , &c. t. 2. Itidem Grsece. Similiter habet Mf. Remer.f. prarter haic intermedia. Hie Deus meus , fj honorifii.ih eum ; cui accinunt Plalr. Sorbon. & Rem. Thomalii , cum Miffali Rom. Tract. Sabb. S. In Breviar. vero Mozarab. lie : Adjritor t^ proiedor mihifnit Vominns in falutem : hie DetiS mens , i^ honorificaho eum , &c. ut fup. Itidem in Mf. Corb. excepta voce , Dominris , qua; abclt. Apud Ambr. 1. 5. de fide , to. 2. col. J04. b. & Concil. to. 4. col. 1524. c. AdJHtor i^ proteHorj'aCttts eji mihi in falutem. Eodem modo legiffe videtur Auguft. fer. 565.10. J. col. 1458. c. cum Cantat adjtitorem , ^^ protedorem Jihi Dominitm in dicat jalntem , De::m fitnm quern honorijicat i & poft pauca Dint itaqfte , Detts patris mei, t. 3. Concinunt Mis. Remenf. Corb. & Pfalt. Rom, Tbomaf. nee ablimile quid in Pfalt. S. Salabcrg. Mozarab. Sorbon. & Milfali Rom. prter voculam tlli , pro ei. Sic eiiam apud Auguft. fer. 565. col. 14J8. d. nempe Mariose
inprofindum
If.
t.it:qu.%m lapis.
Rom. Thomal.
1.
6. Accinunt n.agno confenfu Pfalt. Corb. Sorbon. Remenf. quibus fuffragatur Auguft fer.
&
565. col. 1459. a. ad vetbum.

;.
2.
Sic etiam legit Ambrof. de Spir. S. col. 667. e. At infra, col. 669. e. &1. Hexa. col, 23. f. bis Dextera manus tua..,.. dexter.t
:
manus
tua. S.
efl
glorificata
2'/. p. 84. f. Dextera tua Dom. in virtute, Calfiod. vero in Pf. 89. col. 507.
Leo
fer.
Dextera manus tux , Domine , confregit , &c. Sic etiam fercbat .Mf. S. Mich, manus tux , fed foriaiTe non fine mendo , quod cotreximus ex al. Cceleftin. i. ep. 22. co. i. Ccnc. 1 196. a. cum Breviar. Moz. Dextera tua , Domine , glorif. efl in virt. dextera mamts t:ta confregit , &c. abfque altero , Domine. Gr. 'H eVsEa K Ki'Cif, <I\.sj 'âcT: h i%v\ , M JVe^.a ov yjlfi Kr/>. , &c. ut fup. If. 7. Pfalt. Rom. Thomaf. Et per multstudinem 7it.fjeflatis tux contrivifli adverfarios : mijifli ir.tm tuam , ^ comedit iltos , &c. ut fup. Itidem Mf. Remenf & Sorb, pra:ter unura , contentifli , pro contrivifli , Sorb, ccnterrutfli . alt. Sorbon. ibid. Et per muhitudinem glorix tux contrivifli adverfarios , &c. ut fup. In Corb. Et per muhitudib. addit
:
nem
gnijicamiis
Vornmum
nomen
idea Domititis
efl
qn^niam ipfe eonterit pttgnas till. Gr, Ku'^; CffT/Ji^w/ôAejWlf;
^
,
mediflt eos
majeflalis tux contenuifli adverfarios , mijifli tanqu.xm flipula. Pfalt. S. Salab.
^ coApud
Et prx multitudine
tiifli)
majeflalis
tux
conteruifti
Mozarab. (Moz. contre-
&
KvCtoi; oio.â aLToT.
adverfarios
: mi/ifli
comedit eos, &c.
etiam Pfalt. Rom. Thomaf. prsier hoc ult. in riibriim mare. In :' Gr. fie Ap/^cciX ipocfKcti ^ tii- iv^-ji^:/ lt? =pp.4î' s^'^ âfr. 4.
Sic
habet Mf. Remenf. ad
verbum
fie
yujOTxi
jecit in
=V;^=VTV? caKôiroc; T/jiâra;* KXTSTroUiGccy
fV spv^f-a
Ca?a)i. Currtis Phar. X3 vintitem , fett exereitnm , ejus demare , eleilos a'cen fores trifiatas : fubmerfi junt in
Auguft. fer. 36}. ccl. 1459. a. Et multitudine majeflatis tux , Domine , contrivifli adverfarios : mififli quippc ir.%m comedit eos t,inquam flipulam. Mf. Regin. Suec. tH.%m , Tanquam flipula ignis. In Gr. KkJ tS ^?'Oei ^l!i Aijii; c!C xht;cir nvriTf.-l/Xi Ti"; i)T/arTi's?* a.Ti;istai thV of~iw Alex, ac edit, Compl. ij cfin-rit ccuni MS xMM'- In Mf.
mari rubro. At in Mf. Alex, nee non edd. Aid. & Compl. pro ZKTETroCmiav legitur , >!.a.TiTrirTM> , demerjit , ut fup. Mf Corb. fimiliter Currus Pharaonis eledos afcenfores
,
;
KXTSfay^y.
t.
8. Sic habet Auguft. fer. n.

I
363. col. 1439.
a. d.
cum
ternos flatores deme-Jit in rubro mare. Pfalt. Sorb, ileCios afcenjores jiernutantes demerjit in rubro mari , al. in rithrum
ad verbum. Sic etiam Mfs. Corb. Sorb. Remenf Pfalt. Mozarab. & Rom. Thomaf nili quod loco irx , ferunt omnes irainndix. Similiter in Pfak. S. SaMf. Germ.
J.
mare : vox quidera , jiernutantes , bis legitur in hoc Pfalt, fed mendose , ut reor , pro ternos flames Mf. Regin. Suec.
.
hab. Ternos
ttis
flatores
efl (
in rubro mare. Pfalt. S. Salab. hlec,
ajcenjor
vitiose
pro
eleilos aJcenfOres )
ternos flan~
mare. Mozarab. Sterntt flratores , dimerfit in rubro mare. Hieron. in Ezech. 27. to. 3. col. 892. c, J'ortitudinem ejus iimiliter habet : Currtts Pharaonis , fup. in Ezech. 25, col. 857. c. in Exofrojecit in mare ;
tes demerjit in rttbro
&
lab. excepco altero , gel.tverunt , quod deeft. In alt. Sorbon. ibid. Et Jpiritu iracundix tux , &c. Item ap. Ambrof 1. 3. de Spirit. S. to. 2. col. 66^. f. Et jpr.iiu iv.tcundix tux divia efl .iqua. Apud Auguft. vero qutft. 55. Per Jpiritum irx in Exod. to. 3. col. 458. d. conftanter tux divifa efl aqii.i. Vigil. Tapf 1. contr. Varun. p. 749. a. hab. t per ipiritum iracundix tux divifa efl aqua : gel.tfcrunt fuclus in medio m.tri. Pfalt. Rom. Thorn. In me:
do legimtts , inqiiit , Elcftos afcenfores triftatas , pro qujbus, latina Jimplicitas , ternos ftratores tranflultt. Tr;flai.t antem nomen efl apud Gr^cos ^ fecutidi gradus pofl regtam dignitatem.
fix'i;-riûfi iv i^-k TO
dio m.tris. Regin. Suec. In medio mare. i/i'f hriyyi
Gr.Kxi
J\.:a.jrteu-
am
T^rx? ~x '"ix-
Apud Auguft.
,
fer.
365. col. 1458.
e. ut fup.
;
pharaonis
exertitHm ejus projetit in mare
Currus pauloque
TX , cVaVH -ri. m^xlx h /i-'itf tJs SaMtisof;- verbum , eVtcidem eft ac concretx , feu ccmpaSx funt. Sorb, Remenf, xiec t. 9. Ita ferunt Mi's. Germ. Corb.
, .
LIBER EXODI.
VUIGATA NOVA.
dam , dividam fpolia , implcbitur anima mea cvaginabo gladium meum , intcrficiet eos manus
:
i6s IQU A. dam partibor fpolia, rcplebo animam meam iiiterficiam gladio mco , dominabitur manus
Cap.
XV.
Ver;
AN
ix ufucdi.frt,
mea.
1
mea.
Flavic fplritus tuus
,
0.
&
opcruit eos
ma-
o.
Mififti fpiritimi
:
tuum
&
cooperuit cos
re
fubmerfi funt quali
plumbum
in
aquis vehc-
mentibus.
1 1
.
mare aquam
defcenderunt
validilllmam.
tanqiiam
plumbum
in
Quis
fimilis
,
tui
fortibus
Domine
,
quts
lis
fimilii- tui
magnificus
,
in fanftitate
?
tenibi-
atque laudabilis
II. Extendirti
faciens mirabilia
,
Quis limilis tibi in diis Domine r guis fi1 1 milis tibi, gloriollis in fanftis, mirabilis inmajeltatibus , faciens prodigia ?
12.
manum tuam
in
&
devoravit
Exiendifti ciexteram
tuam,
&
devoravit
eos terra.
1 5
.
eos
fuifti
:
terra.
Dux
mifericordia tua
poitafti
populo
15.
Gubernafti in
juftitia
:
quem
tua
,
redemifti
&
eum
in fortitudine
hunc quem redemifti

tua
,
1
tua populum tuum exhortatus es in virtute
ad habitaculum fanfhim tmim.

:
in requie fanfta tua.
1^. Afcenderunt populi , Sc irati funt dolores obtinuerunt habitatores l-rnUftliiim. I 5 . Tunc conturbati funt principes Edom ,
robuftos
Moab
obtinuit tremor
obriguerunt
mnes
i6.
habitatores Chanaan.
Irruat fuper cos formido
tui
:
&
paver,
in
Audierunt genres , iratx funt dolores compretienderunt habitantes Philiftiim. Tunc feftinaverunt duces Edom, prin1 5. cipes Moabitarum apprehendit illos tremor fluxerunt omnes habitantes Chanaan. 16. Cecidit fuper eos timor tremor , ma4.
:
&
&
&
magnitudine brachii
lapis
fiant
immobiles quafi
populus tuus , Domine , donee peicranfeat donee pertranfeat populus tuus ifte , quem poffedifti.
gnitudine brachii tui fiant tanquam lapis , donee pertranfeat populus tuus , Domine , ufquedum tranfeat populus tuus , Domine , hunc
:
quem
adquififti.
NoTyE AD Versionem antiquam.

non
viar.
Pfalt.
Rom. Thomaf.
prseter
&
,
S.
Salab.
fie
etiam in Bre-
t3 domincilitiir. In alt. Sorb, ibid. Perfcijitiir i^ comfrrhcnilam. Similiter apud Auguil.
Mozaiab.
hoc
voravit eos terra. Item in Gr. 'Eê'teiw? TsV.iSK , &e. at in Alex, it, /.a.-riirn.
rv,v i^t\ii.i
6K,k<{-
Mf
5S5. col. T459. b. Dixit immsitts : Perfejnnr \J comfrehindam t f.irtihr fpolia, i$ refhbo aniin. meam. Sec.
fer.
fer. ut fup. Gaudem. veto btix. fer. 6. col. 9JI. h. 12. col. 965. e. Dixit inimiciK : Per eqiiins (mpreieudam , &c. ut fup. Concinit Vitlor. Vit. 1. 2. de pen. A(i. p. 2j c. abiiis , partthr fpolia. Gr. E;Vek a f'x^'"''-;" Arj^? x:6TA'ij/oâ;'
>
&
/5f'w
w Aa
f'yMTWa
iO^ca t>i
/nn
de quo etiam fub1 ftituimui iftud , in pijlina tua , quod aberat a Mf. S. Mich. In i'ijlt. vero Remenf Rom.Thom. & Sorbon. nee non apud Auguft. fer. 3153. col. 1440. a. fic Gubemiijli jufitii tua populum tuum hunc quem liberajli : exhortatus es if virtute tua , 5 '" refeclione janBa tua. Iiidem in Pfalterio Corb. & S, Salab. piaerer hoc , juflitiatn tuam , pro m juf~ titia tua ; prxterea lol. Corb. habet , exhortatus ejl. Brell>^.
3.
Ita
Mf. German, ad verbum
&c. t. 10. Ita German, cod. ad verbum , ciii accinit Pfalr. Rom. Tiiomaf. nili quod habe; rr.erferuiit , pro defcenderunt. Mf. Remenf. cum Sorb. Mijijh jpiritiim nutim fSurb.
avfiivcei
.
viar.
Moz. Gubernafii
,
juftitii tua pop.
quem
liberafti
con-
folatus ts virtute tua

/Jfxa'.eca; tii
titia ttia
in rejeclione fandatua.
Gr. 'QJh'")-
/%tM cy
c/?
v.a,ld^vfj.x
aytov ca. Dediixijli juf-
tl'-iim)
cooperuit eos m.t-e
7nerjerunt tanq:i.tm
plumbum
quem
redemifti: advocafti fortitudine tua
ad
di-
pro tnerjerunt. In : merjerant tanquam plitmhim in ,iquam validijpmam : in al. Sorbon. Mijijli Iptritftm tuam , oprruit eos mare : mijerunt in profundum '.inquam plumb tm in aqua valiJiJjima. In Breviar, Mozar. hiijifii fpirit. tuum, (^ cooperuit eos : dimer,
in aijua validiffima. hoc , Jpiritum tniim
Sir.r^ iter
in Pialt.
S.
salab. pratter
verjorium j.tndum
tuum.
Si
merji
,
fum
Corb.
Ali/ijli fpirit. tu.::n
cooperuit eos vi,tre
t. 14. Similiter hab. pro Philiftiim. Accinunt

Sorb,
nili
Mf
P.'alt.
Germ, praeterunum, Filiftim, Rom. Thom. Rem.Coib. 3c
Ji funt in profundum tat.qitam plitmbitm in aqua valtdijji-
item etiam Aiiguft. qusil. jy. inExod. col. 4;?. r. cum verbo cooperuit : at fer. 565. col. 1459. d. Mjifii piritum tuum,
,
ma. Sirailitei liabet Ambvof 669. f. MtJiJ}: :piriium tuum

1.
1.
J.
de Spir.
,
S. to. i. col.
quod ferunt , inhabit.tntes Philiftiim : in al. Sorb. Mozarab. apprehenderunt inhabitantes Phil.ftim. In Pfalt. S. Saiab. Audierunt gcntes , ^ irati funt : dolores comprehenderunt inhabit. Philijiim. Apud Augurt. fer. 363. col. 1440. e. Audierunt gentes , ^ iratx funt : dolores comprehenderunt habit.iiores Philiftiim. Grxc' Hm Qar lij Tns
6c in
If.
I J. Concinit Mf. Pfalt, Rom, Thom,
cooperuit eos
mare
de myft.
col. 31?. b.
prxter
unum
opcruit. Sic
Germ, ad verbum.
Remenf,
Sic
etiam ha:
bent
n.tan
& Sorbon, exeeptis his
Apprehendit
eos
timor
tabuerunt omnes inhabitantes Cha-
opcruit
eos
mare
defcenderunt
tanqunm plumbum
in
aquam
Hieron. in Ezech. Z2. to. 5. col. 35T. f. Demerji funt quaji plumbttm in aqua violentijjima. Mf. Regin.Suec. Merjifti tanquam plumbum. Gr. 'Att/isvalidijjtmam.
liiuCai
fV
i/S^tiTi
cpojfu.
>
Compl. Kal
if".
eVc'm/ê
In Mf. Alex, ac edd. Aid. ^^- "' f"P-
&
Sorbon. dcfuxerunt omnes inhabit. Similiter in : al, Gorb. defluxerunt ; reliqua veto ut in Mfs, Germ, S. princip.MoaMRch. In Brev.Moz. lie Tunefftinav bitum ; apprehendit illos timor , i^ fluxeiunt omnes inhabit, &e, Mf, Regin, Suec, apprehendit eos tyemor , Sec. Apud Auguft, fer. 363. col. 1440. e. Tunc feftinaverunt duces
&
Edom
^ p'inciprs Moabitarum
apprehendit eos tremor

,
ta-
IT.
Ita confianter Pfalt.
Rom. Thomaf.
S. Salab.
Remenf, quibus accinunt Corb. & Germ, nili quod in Corb. deefl lecundum , tibi , & in Germ, vox mirabilis.
&
In Sorbon.
fimilis tui
,
lie
Q^tis fimilts tui in dii^

,
Domine?
quit
glorioius in fantlis
? al. ibid.
,
mirabilis in majeftatibu^
fim.lis
tibi
faciens prodigia
Quis
Ucmine
nee alite: in Grieco. Port verbum autem feftinaverunt , Auguft. addit , id eft , conturbati Junt , Cv.Igtsucicv , al.vero gflo^ yCrîita' , tumultuati funt. f. 16. Itidera in Mf Geim.pra;ter hc , lapidet, -pro l.ipis , & hie quem adquififti , pro hunc quem , &c. In Pfalt.
brrerunt omnes inhabitantes ijhanaan
aut quis fimilis
tibi
&c. ut lup.
In E.eviar. Mozaiab.
Sorb. Corb.
Rem.
c S, Salab, Decid.it fuf.r eos timor

:
Qjiis fituilis tibi in diis Dumifie 1 quis fimilis tibi , bonoTijicus in fanHis , mirabilis in majejlat. fiiciens magnalia ?
Similiter hab.
tremor m.ignitudims brachii tui
fiant
Ambrof.
in diit
f.
1.
,
4.
de fide
:
to.
2. col. J49. e.
Auiûrt:.
,
Quis fimilis
Jiis in janilis
alitci in
tibi
Domine
? Sie
etiam
fer.
J65. col. 1459.
additis his
Qriis fimilis tibi
glorio-
ficatus
tibtts
1^.
,
, mirabilis in majeflat. quijacu prodigia ? nee Grarco , niliexcipias voces {<.iJ-.ix./:ieiii;,gloripro gloriojus , oXiixii dignitattbus , pro majefla,
tuus , Domine , populus tuus hic ( Pfalt, S, Salab, hunc, cum Mf, Reg. Suec. j quem adquififti. In Breviar. Moz. Decidat fuper eos timor JJ tremor , a magnitudine brachr. 'si ; pant ufquedum perlran car potanqu.tm lapis , donee tranfeat quem liberafti. Sorb, eriam al. habet , quem pulus tuus
tranfat populus
(
tanquam l.ipis , donee ufquedum pertranfeat
Corb,
t':%nfeat)
ifte
liber,ifti.
Pfalt.
Rom. Thomaf
,
Decidat
,
'per
eos
ma-
-ttcdI^v
jacien'
loco qui fids.

c
gnitr.Jinis brachii
donee tranfeat
Rtmc.f. nee non in Pfalt. & Mozarab. fie etiam in Corb. detra6to , ^ , poll vocem , tuam. Similiter apud Auguft. turn quirt. 54. in Exod. to. 5. col. 458. b. turn fer. 56 J. col. 1439. f. g. Extendtjli dexteram tuam ; Iranf12. Sic in Mii.
Germ,
S.
populus tuus hic
quem
acquififli.
ufquedum pertranjeat Lucif Cal. de non pare.

,
Sorb.
Rom. Thomal.
Salab.
in de. del. col. 2 52. A.Decidat fuper eos timor gnitudinis brachii tui. fiant tanquam lapides ,
JJ ireitur
ma-
donee tranfeat
populus tuus hic , quem acqnififti. Auguft. fer. 363. col, timor magnitiidinif 1440, e, Inciimhat in eis tremor ,
, :
i66
Sx Mfs, cidd.fttf.
17.
LIBER EXODI
Versio ANTIQUA.
Indiiccns pLintato eos in
:
Cap.
17.
XV.
,
VULGATA NOVA,
hireIntroduces cos
,
montem
&
plantabis in
ditads tux , in pia-paratam habitationem tiiam quam pia-paialH Domine fanftificationem Do-
lia'reditatis tua;
tirmiffimo habitaculo tuo

:
monte quod
operatus es Domine
mme quam
,
iS.
E.V. coil. Vai.
S.ejia, Suee,
fxculum , & adlnic. 9. Quia introiit cquitatiis Pliaraonis cum curribus & afcenforibus in mare & adduxit iiiper eos Dominus aquas maris filii autem llracl tranfierunt per ficcum in medio mari. io. Sumpfit autem Maria prophetis, foror Aadim ron, tympanum in manuiua & exierunt poftea
1
: : :
paraverunt manus mx. Domine, qui rcgnas in xtemum
ne
,
&
in
fanituarium tuum Domiquod firmaverunt manus tax. 8. Dominus regnabit in a;temum & ultra.
IngrefTus eft enim eques
g.
Pharao cum cur-
ribus
& equitibus ejus in
mare
:
& reduxit
autem
,
fuper
eos Dominus aquas maris
tilii
Ifrael
am-
bulaverunt per liccum in medio ejus.

10. Sumpfit ergo Maiia prophetifTa
,
:
foror
omnes
::
I .
mulieres
cum
,
tym.panis
gloriosc
&
choris.
,
Prxcedebat autem eas Maria
dicens
in
Cantemus Domino
tus eft
'A:i^.
,
enim
lionorifica-
Local, y^.t.
2z
equum & afcenforem projecit 6i non inveniebant aquam , ut
Aaron tympanum in manu fua egreffeque funt omnes mulieres port eam cum tympanis & choris, ii. quibus pra^cinebat , dicens Cantemuj Domino gloriose enim magniticatus eft equum
:
mare.
&
afcenforem ejus dejecit
in
mare.
biberent.
11. Tulit autem Moyfes llVael de mari ru-
bro
egreflfi funt in defertum Sur , ambulaveruntque tribus diebus per folitudinem , non
:
&
&
inveniebant aquam.
Aii^.ilii.tji.
j5.:
2?.
Venernnt autem
,
Ej.453..i..
rant bibere de Merra
in Merra , & non poteamara enim erat
Aug. LocHt, 76,
-24.
Et murmiira\'it populus adversus Moyfen
in Mara nee poterant biMara eo quod eflent amars unde & congruum loco nomen impofuit , vocans ilium Mara id eft , amaritudinem. 14. t murniuravit populus contra Moyfen,
1
3 .
Et venerunt
bere aquas de
i^yf-
dicentes
dicens
Quid bibemus
NoTjE ad
Imchii
tttits ,
titi
:
Versionem antiquam.
qux
ftatuit in fxculiim fxculi
.
JtMit tnnqtuim Uipides
donee traufiat populus
Domine , donee trcinjeat popuUts tujis hie , q:tem adquijijlt. Gr^c. 'ETTi-rr^Qzi eV au'/V; t^&jUo; g, po'Cc^* ( Mf. Alex, cum editt. Aid. & Compl. ipiCm i, Tfifm ) n^-yiî
eas V
if.
CTaff'^Bii
<i
Germ. Qiiia inlroibil(l. introivit ) tqiiitX' tiis , &c. ut fup. Mf Rem. cum Pfalt. Rom. Thomaf. Mozar. & S. Salab. Qiiia introivit (Moz. intravit) equitatus Phar. cum qiiadrigis ^ afcenforibus in mare : ^ induxit fu-ir.
19.
Mf
?ao';
CK
i?'o;
oc
iti-TWu.
Mf. Alex.
ly. Similiter habet Mf.

,
Germ, excepto
verbopnp/)(i-
raveriint
loco pur.r-jcriint
,
Sanclimonium
Dumine
etiam in Corb. prxter haec : quod prxpmit'jeriim , &c. In Pfak.

: lie
S. Salab. Induces , pLintiH eos tn montem harsdiiatis tutc , in frifpay.xto huhitacnlo tuo, quod prxpar.ijli , Domine : Jaridimo-
niiim tituin Domine, qnjd pr^paravtt mantis tua. Sorbon. I. Induces pLintans eos in mcntem h.sreditatis ttta , firm:J]i~
-y
ms habitaculo tno i qiiodpr.tpaY.xfii, Domine; tuum, Domine, quod pr.tpavaveritnt mantis

bon. Indue
i^ planta eos in
fanciimoniitm
tux. Al. Sor,
monte harcdit. tu^
in praparato
, quod prêparafli , Domine ; fandnarittmtuum quod ptwparaz'erunt manus tux, Iddcm in Pfalr, Rom. Tiiomar. praeter hoc , in montem , pro itt monte , Sc fandimonifun , loco j.vMuarium. In Mf. Reîn. Suec. In mon'e hxreditatis tux, in prxpar.xta habtt.itione tua quatn , &c. In Remcnfi hidiic ( i manu z. induiet ) planta eos in monte , &c. ut in Rom. praeced. In Breviar. Mozar. fie Indue
hahitaculotuo
Domine
ambnLtverttm per Jiccitm per me-. intravit eqiiitat. Phar, cum qua-* drigis induxit afcenforibus tn mare ; aquam maris : filii antem Jjr. ambitlav. per Jiccum in medio mare. Sorb, i. Quia introivit equit. Ph.tr. cum quadrigis afcenf. in mare : indit.xit aquas maris : filii autem Ifrael ambulav. per Jiccitm per medium jiutre : Sorb. al. Qôni.tm introivit equity Ph.tr. cum curribus (^ afcenf, in mare : induxit filii autem Ifr. ambuLiv. per aridam in medio mari. Mf. Reg. Suec. in medio mare. Auguft. fer. jSj.col. 1442.3. Ouix intr.tvit equit. Phar. cum curribus 'i^ nfcenfer. in Jnare ; adduxit Juper eos Dom. aquas maris ; flii autem Jjr. ambulav, per JiccHm per medium mare.' Ita quoque in Gra'co , nili excipias feqq. to t'/w/i , aquam , pro aquas , St. in fine sVc^s:/filii
ijr.
per eos
autem
dium mare. Corb. f^tia
^. zo. Grsc. AaCfca As M(a, ?r(<^tpvi1ti. Sec. uc quod loco poftea , hab. oV/cw elvrii^ poft eam, Ambrof. in Pf. i. to. i. col. 739. a, Maria quoque , inquit , tympanum fumens , exteras hortahatur , Sec. & 1. de
1!
in Lar. nili
^ planta etim in montemhxredit.ttis tux

taittne tua
,
in pr.tparata hal-i;
quam
prxp.xr.lfli tibi
Domine
J'anfluatium
Jicut fiimpjtt
srnm
quod prxparaverttnt manus tnx.
Apud
Ainbrof. in
exhort, virg. to. 2. col. 289. f. Siimile , inquit , vos , Maria foror Moyjis fj Aaron , tympanum in manibus veftris , &c. S. Petr. Chryfol. fer. 14(5. col. 958a.
Pf. 4;. col. 891. c. Inducens planiaio eos in montem hxteHit.ttis tux , tn prxparaium habitacutitm tuum. Mox ira :
Maria foror Aaron fumens tympanum

,
xit
Sec.
Item Auguft.
fer. Jijj. col.
in manu fua, di~ 1442.3. Hoc canta-
Potent,
inqiiit
nt
induccret
Dominus populum fiium in

eo
ilia virtutis plantaria tificationis habitaciilum.
atque in
prxpararet /ibi J'ux fanc-
vtt Moyjes ii filti JJrael ; hoc M.xria propbetiJJ'a fj' fili.t Ifrael intelligitur tymp.xnum quod cum ea Hoc /tgnijjcare
col.
Similiter apud AuguII. fer. 5^5. 1441. a. Introducimur , iiiquit , atque plantamur in monte h.creditatii Domini hxc prxparaia eft bitbit.uio Domini ; templum enim Dei fanilum eft , fantlifcatio domiis ejus , qux ab ipfo eft Jecutus enim ait : Oux prxparaverunt manus tux. In Grc. E/(âv7<"'' icl en^vrivcot aurii
ajfumpjit
1^.
Maria
&c.
21. Ambrof.in Pf. I. col. 759. a. Maria cxteras hortahatur , dicens ; Cantemus Domino i gloriose eni-m l>ono~
I. de exhort, virg. Cantemus. Sic etiam Petr. Chryfol. fer. 1415. col. 9 j8. a. Gloriose enim honorificatus eft. Auguft. vcro fer. 563. col. 1442. b. Cantemus Dcm. ghriosi enim
rificatus
eft ,
f.
Sec. ut in textu. Similiter

,
col.
289.
ab hoc
e/;
oê, KMiî-oîa; ^y
(
st; sT;i,ov
xa?5/xMTjic5(oK
cy
jia-
Mf. Alex. xaTi)/>}M ) Kjfifs* aylacfitc Kv'cii , htci/.ckQcx.i' al &c. t. 18. Sic in Pfalt. Rom. Tliom. Rem. & Corb. ad veriinm fie etiam in Germ. Mozar. & S. Salab. praeter hoc , Et injxculum Jxcul: ^ adhuc : in i. Sorbon. Domine , qui rcgnas gf in fxculiim adhue ; inal. Sorbon. Dominus regnansin at. ^ juper fxculiim , ^ adhuc. Apud Auiijufl:. fer. 365. col. 1441.1. Domine , qui regnas femper , înjeminfiiiu
,
;
m.tgnificatiis
'E'i'iii.-î
eft ,
equum
iV'-T'ci'
H.
^ equilem projecit tn
,
mare. Gvxc,
iiSoiflii
d.v'ia>tMacici.j.i
,
^s'7K^; "Asci'^sf
,
TW
7/) AsJo'Has-aj
T^.
Jf".
ccm^cclyr
&c.
22. iiidem in Gr.cco.
piternum
tiim
Non difllmulabo inMf S. Mich, fcrippro regnas , quod repofui aucloritate C3:terorum. In Gra:co etiam , Kuci-.i ^.('Qaiuitiy toV ai'Sm,
,
fj .tdk.ic.
,
efl'e
pitgnas
2 J. Anon, apud Ambrof. to. 2. col, 6. c. Venerunt autem in Mar.ih , i^ non potueriint bibere aquam de Marah, Ambrof. I. demyft. to. 2. cul. 328. d. 558. f. cl. 2. de Sacram. col. 357. d. Merrha , inquit, Jons am.irijjimus erat. Similiter hab. S. Paulin. poem. 17. p. 64. Merrha , non Mar.th. Grsc. 'H>Eoi' As s/; Msp'p'S , j, ic vSmxylo irii'Ir i/Jup)i.Mif( Mf, Alex, cum edd. Aid. & Compl. iimi
^17 cj^ya.
,
H;
ST/.
Dominus regnam jxcnlum

In
, ,
in fx-
cnlum
f'';
ultra.
editione Complutenfi
^xQiMi'xr
Addir Auguft. fup. Fftncquid ultra quam in fempiternum ? O'tis hxc dixerit ? Cur ergo addidit , Et
ci'iTa
K,eii.
7p ijf , Sic. 24. 2ôn dicens , inqun Auûd. fed dicentes ribus enim populus lonftat. GraEC. Ka': J njhl^f^^f i
pxz
,
iniKfioy
"f.
tx plu-
>ii;
sVi
Moium
ii~imlii, Sec.
Mf, Alex.
&
Oxon. cum
edit,
Aid.
tldhuf J
& iafia An
;
quia regnat Dsus femper in
cieleftibiis
LIBER EXODI.
VC IGATA NOVA.
i. J
.
Cap.
XVI.
:
167
An;^. quxlt. ^7.
3.
Versio antiqua,
;
At
ille
clamavit ad Domiiium
:
qui often-
2?.....
dit ei lignum Judith

5. IJ.
Eccli,
,
quod cum
:
milifl'et in
aquas
in
iUud in aquam
& oftendit ei Dominus lignum & mifit ^ </.. & fafta eft aqua dulcis
,
45y.*,
dulcedinem verfe funt

ta
,
ibi conftituit ei
,
prxcep-
atque judicia
:
& ibi tentavit cum

eft
,
16. dicens
tui
,
Si audieiis
38. J.
&
quod reftum
obedieris mandatis ejus
vocem Domini Dei coram eo feceris , & cuftodieiilque omnia

:
26
Si aiidieris
vocem Domini Dei

coram
ipfo
,
rui
qua; placcnt ei feceris
prxceptis ejus
ejus
;
&
&
&
^"ip.
''
1. epi/i. t.
obedieris ^""''ie-iiZo,
cuftodieris
,
omncm
:
julHtiam
prscepta illius , cuniftum ianguorem , quern poego enim fui initgypto , non inducam fuper te
omnem
intirmitatem
quam impoita\i
cgo euuTi Do-
Dominus fanator
Num,
i 7.
tuus.
in
, non importabo in te minus fum qui lalvum facio te.
;4igyptiis
Venerunt autem
Elim
,
filii
Ifrael
ubi
erant duodecira Fontes aquarum
& feptuaginta
palmae
& caftramecati funt juxta aquas. NotjE ad Versionem antiqua m.

Tir.
1^. ly. Adverbum e Grxco , pratrer unum vji/it , pro quo, EKsGa^jv, injecit. Tertul. 1. contra Jud. c.I 5. p. 146. c. iz^wHm memorai , qtio Moyfes a/juam atn.nam tudnlcavit. Apud Ambrof, quoque 1. de inftitui. virg. c, J. to. 1. col, ay/, c. Tons Merrl),f dicitur per lignum dnlcoratus. Grace.
i'/.'Mx'tBH TO
ii'/uf.
th;.... i,
16. Grace. 'Ea/ axoi) WsiicCedit. Compl ecu tocvsns^ raa/sEra irctrVov dif';^ -aoi^^Qrii; ijeranici] t~c *'Toârs
,
avr^ , ^
vy
<pv}>ai,i)(;
'atti'/cc
tx
,
AjJtct;c4aâ
i/
duli
aracai' fs^ô/
i-;rvi'/ar/i>y
to?? Ai'ywTrlim;
fVa':j ?Vi oe* s'yu
yap
ei'/x:
Ku'eio?
jo's cu i
:ufti>ii
of.
In Mf. Alex, deeft
ej?
V, ficut in editt. Aid.
&
Compl.
CAPUT
Vulgata nova.
Sap. II,
'
XVI.
Versio antiqua.
"pkofeAique
eft inter
funt de Elim
& venit omnis
I.....
& venerunt omnis fynagoga filiorum 11^

eremum.
i-
inultitudo filiorum Ifrael in defertum Sin

Sinai quintodecimo die Elim menfis fecundi , poftquam egrefli funt de terra
rael in
quod
&
HS-S-
>Egypti.
1.
Et murmuravit omnis congregatio filioram
Ifrael contra
Moyfen
&
Aaron
Ifrael
in iolitudine.
:
;.
Dixeruntque
filii
ad eos
Utinam
in
mortui
elfemus per mr.num Domini

,
terra
^gypti quando fedebamus fuper ollas carnium, & comedebamus panem in fituritate cur edu:
Murmurabant omnis fynagoga filiorum If- Hid. Lieut. 78, Moyfen & Aaron. Utinam obiilfemus percufli a Domino Tertiil. adv. Pfjifu 3 in terra vgypti , quando liipei ollas carriiuin ie- /.983. (. debamus & panes in plenitudinem comedebamus quoniam edu.xifti nos in liaec deferta ad in2.
rael adversLis
xiftis
nos
in
defertum
?
tftud, ut occidcretis
omnera
Ecce,
terficiendam fynagogam. iftam fame.

4. Dixit autem Dominus ad Moyfen Ecce ego pluam vobis panes de coelo & exiet populus , & coUiget unius diei in diem , ut tentem illos ii ambulabunt in lege mea , an non.
: :
multitudinem fame
/}.
Dixit autem
Dominus ad Moyfen
coelo
:
ego pluam vobis panes de

pulus,
egrediatur po-
& colligat qu fufBciunt per iingulos dies

eum utrum ambulet
in lege
Exod.t. 5.43s.
c.
ut tentem
mea
an
non.
VU
^.
XG
:
A T A
fit
NOVA.
;
Die autem fexto parent quod inferant
&
Ifrael
Vefpere
fcietis
quod Dominus eduxerit vos de
duplum quim
colligere folebant per fingulos dies.
terra
Agypti
6, Dixeruntque
Moyfes
& Aaron ad omnes

:
filios
V
&
U L G
AT A NOVA.
7.
Ve
Mane
:
ANTIQUA.
dum exaudiet miu'Deum
5
mane videbitis gloriam Domini audi7. vit enim murmur veftrum contra Dominum nos
vero quid fumus
8.
,
videbitis
gloriam
Aug. loiut. 80,

3.
t,
murationem veltram fuper
54. n.
quia muflitaftis contra nos

:
>
Et
ait
Moyfes
,
Dabit vobis Dominus vefmanfe panes in faturitate

:
pere carnes edere
&
eo quod
audierit murmurationes veftras quibus
8..1.. propter quod exaudivit Dominus murmm-ationem veftram , quam \'os murmuratis adversum nos , nos autem quid fumus ? non enim
Aug.
ijHip. j8, in
(<, 439. d.
f.
I.
Auguft. addit:
NotjE ad Ve RSIONEM ANTIQUA M. Nm dixit venit, fynagoga ee excepto verbo pluo

,
ijuiit
tia:
fequitur infra
wyuf'f^^?
.';
Ka!
si,e>.iu~
,
ex pliiribus coujlat. Similiter in
Grsco , Kai
wAfioca^ -raotoa
Q'Uect
Aao?
,
CfMfî^c*
to th?
h/^?i'
o-^rcu?
ut fup.
Tt. 2.
laifina
&c. ut in Lat. Similiter Ambtofius ep. 63. col.

Ecce ego pluo
e.
'jobis
Eadem
ejl
ifta locmii!
inquit Auguft. quia fynain
1060.
8. col.
f.
panes
dicii
Dontinur
.-at
goga ex plurihus
conftat.
Attamen
Ai>57fi'^ OTx;a,
&c.
in iing. Tertul.
Grêco nunc legitur , 1. contra Piych. p.
784.
Ecce ego
pluam
vobis panes de
coelo.
epiH. Au6l. 1.
Aaron mufftta'jit. Jf 5. Similiter Hieron. 1. 2. contra Jovin. to. 4. p. 2. col. 208. a. Utinam ohiffemus percuffi a Deo in terra /Egypli , quando fuper ollas carnium jedeb.imus ! & in 0(e. 7. to. 3.
983.
c.
In Moyfen
colligantjibi
apud Cypt. p. 498. Exeat popul-is ijle, ^ , diurnum tn diem ; ^ tent.xbo eos .jn poUliit legem me.wi lujlinere , an non ? vid. etiam Tertul. 1. de Pat. c. y. p. 200. b. ubi loquitur de Mann/e ejcatili pluvia. t. 7. Addit Auguft. Id ejl , quia murmuratis fuper
de monte
!>ina
col. 1x8 J. b. Vtmam effemusinterra/Hgyptiûlnjedehamus fuper ollas carnium ! Grace. "O^sxiv a-7rAi.-ofiî 7r;nvi7; kVo~ KupiV h yn Ai'yuTtlcf , otw iK.x.îQx/.iiv (Mf. Oxon. in
incA-^Htjâ.
) iir'i
rw
x^vflut tZv XfiS
j,
tiQwyev if ."t;
,'5
afi/40i^r iVi li^yay;'};

vnt
n^ /; tiJk
?f.\ifiQv
Tuvlm
tarnK-ru-
âf^tu
tm'
^mocy^tiym retvlur fV
^t/ôi,
Deum , quod taniiim valet ac Ji diceret , adversiis Deum, Deinde not.mdum , inquit , novo modo h'lc exaudiltonrm dietam , non precautium , fed murmuranttum. Hue redeunt ifta Miiral. Rom. ad Introit. vigil. Nativir. Hudic fcietis mane videbitis gljriam ejus. In quia veniet Dominus Gr. Kx' tsfte': o>|(3 tiV S^'j'ixn Kuf^n a tw s:^x>iiiai tbi'
t. 4.
cgl.
Ita rurfum habet Auguft. locut. 79. de Evod. J4 J. g. ufque ad hoc , g; exiet : nee abfimile quid Giae-
73>Tt'C,o;
t.
8.
ii^^y cVj TO) sw , &e. Gr, Aix ri siQcuiixi Kv^cr
tie ut in Lat,
. :
::
i6g
LIBER EXODI.
VeRSIO ANTIQUA.
,
Cap.
murmurati
XV
eftis
I.
'VULCATA NOVA.
fed adversus
contra
adversum nos murmur veltrum eft
Deum.
9
J.
mus
nee contra nos

Dixit quoque
eft
eum , nos enim quid fumurmur veftrum , fed

:
contra Dominum.
Accedite ante
veftrum.
Deum
e.\audi\it
cnim
9.
Moyfes ad Aaron
:
Die uni-
}45.i.
murmur
itc
verfa; congregationi filiorum Ifragl
Accedite
coram Domino
Aii^.
t. 8,
1.
audivit enim
1.
Trill.
10
&
majeftas
Domini
apporuit in nube.
10.
Cumque
loqueretur
Ifrael
,
murmur veftrum. Aaron ad omnem

Eccli,
,
70.
<<.
cCEtum filiorum
refpexerunt ad folitudi-
nem
ir.
&
. :
Et locutus
Exaudivi
eft
Dominus ad Moyfen
di-
1 1
ecce gloria Domini appaniit in nube. Locutus eft autem Dominus ad Moyfen
4J' 5
cens
A:ig.
ijintfl.
dicens
So. in
J 2.
murmur
,
lExtd.t. 1.419. f.
vefperam
panibus
edetis carnes
Ad filiorum Ifrael mane replebimini
12..
&
,
loquere ad eos
Audivi murmurationes filiorum Ifrael, Vefpere comedetis eames ,

:
&
mane
eft
faturabimini panibus
vefter.
fcietifque
quod ego
afcendens
ros II. 31.
fum Dominus Deus

Auii.
I.
iti
i7.
t,
1 3
Fadum
vefbere
Wiin/. ap. Amir,

2. 8.
c.
nix
&
&
adfcendit
comr-
Faflrum
,
eft
ergo vefpere
:
&
cooperuit caura
facie
coturnix
cooperuit caftra
mane quoque
jacuit per circuitum caftrorum.

t.
Aug. tecHt. 81.

3.
346.
b.
14. Et ecce in coriandrum
eremi minutum tanquam
14. Cumque operuiftet fuperficiem terra, apparuit in folitudine minutum , quafi pilo tu-
&
Srip.
16.
fum
Ambr.
2. 784.
f
tpiji.
in fimilitudinem
pruins fuper terram.

filii
xo.
iîim,
8.
t,
15
H ic eft panis
Domanus.
quem dedit vobis mandu-
5.
Quod cum
:
vidiflent
Ifrael
,
:
dixerunt
care
lilem
fpifl.
64,
1049.
</.
fermo quem ordinavit Deus 16 fecundiim numeriun animarum veftrarum unul'quilque
Aiig.Lccut.Zi.t.
3. 34(5. <.
cum commanentibus
vobis colligite.
ad invicem Manhu ? quod fignihcat Quid eft II. 7. I'f-77hoe > ignorabant enim quid effet. Quibus ait 24. Moyfes Ifte eft panis , quem Dominus dedit vo- Joan, Sm 51bis ad vefccndum. I.Or, 1 6. Hie eft fermo , quem pracepit Dominus to. 3" CoUigat unufquifque ex eo quantum fufficit ad vefcendum gomor per fmgiila capita , juxta numerum animanim veftrarum qax habitant in ta:
:
bernaeulo
fic tolletis.
Amir.
77.''.
If,
7.
f,
2.
17
& collegerunt
qui
plurimum
:
& qui
17. Feceruntque
ita
filii
Ifrael
&
college-
minimum. iS. Et menfuram

abundavit , nee
runt
alius plus
alius minus.
fecerunt
fuperfiiit ei qui
:
gomor & non multum , 5c ei qui
18. Et menfi funt ad menfuram

qui plus eollegerat
,
gomor
:
nee
8.
z.Cir,
I
habuit amplius
:
nee qui mi-
J.
minus
lis ,
non deflUt unufquifque enim pro numero animarum qui apud fe erat intabernacu,
nus paraverat
id
reperit minus
,
fed finguli juxta
quod edere poterant
congregaverunt.
collegerunt.
VuiGATA
19.
NOVA.
,
Disitque Moyfes ad eos

in
NuUus
relinquat
ces
id eft
duo gomor per
fingulos homines
,
re-
mane. , io. Qui non audierurit eum , fed dimiferunt quidam ex eis ufque mane , & fcatere ccepit vermibus atque computruit & iratus eft contra eos Moyfes.
:
es eo
nerunt autem omnes prineipes multitudinis
& nar-
raverunt Moyfi.
1
;
;
Qui
ait eis
Hoe
eft
quod locutus
eft
:
nus
Requies fabbati fandificata
VeRSIO
Aug. tocui. 84.
3. 1^6. d.
t.
ANTIQ.CA.
VlJLGATA NOVA,
autem man^ finguli , quantum fuffieere poterat ad
I.
j:i.
Et coIle2;erunt
Colligebant
quodcunque operandum el^ , faeite da funt coquite quidquid autem reliquum ponite ufque in mane.
:
eft DomiDomino eras & qus eoquenfiierit

,
re-
illud
mane mane
-.
non computruit
Tefcendum
cumque
inealuilTet fol
liquefiebat.
ij. In die autem fexta collegerunt cibos dupli-
ita ut praceperat Moyfes, neque vermis inventus eft in eo. 1 5. Dixjtque Moyfes Comedite illud hodie, quia fabbatum eft Domini non invenietur hodie in agro.
14. Feceruntque
,
&
N o T jE ad Version EM antiquam.
f, 9.
If-.
gliiri.1
e Gr^co. 10. Auft. 1. de XL. Manf. ap. Ambrof. col. 8. c. 'Et Dmiiiii.jpparriilinniibe, Gr. j a i\ii,a Kufin if^-H,
Ad veibum
fl^pcjy'
Ti'
fV/ TV/o
SiVs
As
Ma'^cir; at/Tsr^'
Oj^7c;
"t.
&c. ut fup. #. II. Ita in Gracco.

12. Similiter hab. Auguft.Iocut, 8i. de Exod. col. 346. b. Exiiudivi nttinnur filioriim Ifrnel , nee aliter Greece ;fequemia etiam concordant , excepto verbo, iJiQi,
If.
tdttis
ir.
Kj
,
mo
itiqttit
16. Sic Ambrof. ibid. Quid Jit ijli panis , audi : ferGrcc. T?7o to ftîf^tt , , qttem crdittavit Deus.
Ku&i-î' reliqua ut in Lac.
eiKj/a^!
Auguftini
excepiis in-
termediis ab ipfo omiflis.
faHnm per
pro
edetis.
17. Sic habet Ambrof, lt.% legimtis dijiributionem Jingnlas arjimas , ut atjuahs fieret diz'ijio : collegerunt ^ fecufiditm dtjp^^tionem Moy/i , qui plurimum J
"t.
15. Grace. 'Ey^nloAi
sm;^'
i,
aiiZv iflvyoni'lgci
qui rttinimitm. Grsec.

)?.
E-Trcii^Qa/
As
v'/ui
o'l
Visl
'Is^ha*
sVa^K-i-
^w
e.
CTifJÊsMj'. Auguft. quseft. 6i.

lllis
,
inExod.to.
,
3. col.
A:/es
,
440.
inquit
ortygonntr.i
dat.i efi
id
,
efl ,
18.
NonnuUa
:
hie Ambrofius intermifcere videtur
ad
qiias coturnices
mulri Lattne inurpretati funt

,
dim
modum narratoris
C7CM/
,
ita
enim
in Grasco funt
verba
Kxl
/ns-
Jit aliitd getitts
avium ortygemetra
îiamz'ts cotttrnictius tion
rpvQai\^ f edit. Aid.

5. e
lijijueifltaqne diim:le.
t. 14. Grxc. Ki
Lac.
Tt.
Ui
sVi vipoQa'Trct -ni, &c. ut in

col.
ly. Similiter
curiojior fiierit
idem Ambrof. ep. 64.

,
1049. d
7cô, vV. sV^fs/acsK to yV MVotT/c'/Hê.* sxar:; f;'? Tf; xot^Hxcoa; i3nf savT^ cuvhsâv. i. e. Et citm menji ejftnt { al, menji funt) gomor ^ tuin juperfuit ei ^ qui multum ; qui minus , non defuit ei : titufquijque in eos qui ad fe pertineifj.i'if.v(â.i)
TO
s?,aT/ci'
Qui
inquit, ipi.trit , quid /it iftiid ? Refptndet illi minifter Dei : Hie efl panis , quem dedit tibi Deus manducare. Auft. 1. de xL. Manf. ap. eund. to. 2.
col. 8. c. Hie
apud fe ipfum collegerunt. Addit Ambrof. Per finîi la capita gomor , id eft menfuram 'jini : item epift 46. col. 98J. e. ait Qii: minus collegit , non diiniimil ; ^ qui fliii.int
,
:
quem dedit vobis Dominus ad mandHcmdiim. Crscc, 'Unit; As m, 'l s't e'sy; t
efl
panis
rimum
non ampliaz-;t.
t. 21.
Ad ycrbum
Grco.
LIBER EXODI.
i6. Sex diebus colligite
:
Cap.
XVI.
:
169
VULCATA NOVA.
fabbatum
eft
Domini
idcirco
in die autem feptimo non invenictur.
i 7.
ut colligerenc
Venitque feptima dies , non invenerui;t.
&
egrcflTi
de populo
V
meam
,
U L G ATA
NOVA.
;
V
2-2
E R
S I
A N T
Q U
18. Dixit autem Doniinus ad Moyfen Ufquecjuo non vultis cuftodire mandata mea ,
Quoad
Lifqne
non
vidtis obaudiic
?
&
data
mea
& legitima mea

?
man-
Vig.r,iff.i.ii.,i,
t,
dedit
joo.
.1.
legem
19.
batum
I'um
Videte quod Dominus dederit vobis fabproptet hoc die fexta tiibuit vobis ci-
&
bos duplices
,
maneat unulquifque apud femetip-
nullus egrediatur de loco fuo die feptimo.
2(). Confiderate , non vobis ilium diem labbati vobis panes duiim dieium diatur unulquifque de loco
Dominus Deus
propterea iple dedit nullus veftrum egrcllio die feptimo.
Aug. incut. z^.u

5-
H^-
''
V
31.
U L G A T A
pra;cepit
ejus
,
50. Et fabbatizavit populus die feptimo.
Dominus
Imple gomor ex eo
:
&
cufto-
Appellavitqae
domus
Ifrael
nomen
diatur in fiituras retro generationes
ut noverint pa-
Man
quod
erat quafi
femen coriandri album
guf-
nem
tis
tufque ejus quafi fimihe
cum
:
melle.
lite eft
quo alui vos in folitudine, quando edudti ef, de terra ./Egypti.
31. Dixit autem Moyfen
fermo
quem
VulGATA NOVA.
3 3
.
Versio antiqua.
:
Dixitque Moyfes ad Aaron

,
Sume
vas
33.
Et
dixit
,
unum
&
mitte
:
pere gomor
&
quantum poteft carepone coram Domino , ad feribi

, ,
Man
reum unum
na
:
& mitte illud
Moyfes ad Aaron Accipe vas auplenum gomor Man:
Aug. ûafl. Si.ip E*"''.'. 5. -ho. a.
vandum
que
in generationes veftras
34. ficut prscepit Dominus Moyfi. Pofuitillud Aaron in tabernaculo refervandum.
repones illud ante Deum , lU: fervetur in progenies Q: 34. quemadmodum pricepit Dominus repofuit Aaron ante telbmonium ad refervan-
&
dum.
z.Efdr.
5.21.
Jtidtth,
35. Filii autem Ifrael comederunt Man quadraginta annis , donee venirent in terram habitabilem
:
hoc cibo
aliti
funt
ufquequo tange
pars
eft
J' î'
rent fines terrs Chanaan.
lirm 35. Filii autem Ifrael cdemntManna annis quadraginta , quoad ufque x'enitent in terram qux 44=- * , inhabitatur Manna edetunt quoad ulque veni, rent in partem Flioenlcis.
:
qitx^.Cz:
36.
Gomor autem decima
Ephi.
NotjE AD Versionem antiquam

I'Sai
Exare; *
&c. In Aid.
edit. ^d/cI;
u/^t-^r ,
abfque feq.
/iy,
Kj
TOK
,
yojLi7''
fiti
'-i
Qô't:qHe non
vttltt! exattdire matilda'

:
tamea
legem
,
meam?
feq.
tioti
in edit. Vigilii legirur
Legitima
,
Tf.
stKii conjiderare
fed aperto
mendo
pro
cotijiderate
quod
5.
Kuloy
33, Similia Graecum habct , pratterhsc , s'^ / iiijice ia illud , pro mittt illud , rf nir , pro
&
pertinec
ad verfum
Ottoufque
Gr. i/ete.
vultis
'
col, y^. b.
ir.
%<).
Apud Tichon. reg. andire legem meam ?

,
ma una.
Tt.
if.
Coi'
E.'?
54, 55.
thV
/';
In Gr. interrogatione ,
primum
XJi'.t
videte
rum abfque
ulla
Optime e Gra:co, EademfuntinGrsco

<iix.ii4.'.ry
nifi
^y
ej arney v/uTy caot7aTH>' MêTccu'/M.(vc\ut in Mf. Alex. vjLiTy thc vM^&ty to-vIw , 5,
7^/5 Kt'cô?
ii^Sf'Ctiy
Ea;
7ra.fi-/iiiy'lo
excipiasilla, e';iix/5 , &c. At in Mf.
tip%'; i^vo
/ie/>a r"^
^wSu^; iZTafsvs^:^ sV tv
to'-jtv
urb
tt]
-yw th^ aUîj.Uvy. In Grsco eriam conftanter , t^ niy prOKj.iuHii, Ml, verii Alex, hab.ûwi'it. Vide lis qua: addit ibid, Augufl, de terra Pliccnice.
Alex,
,
i^Szfin- In
Mf. ve:6 Alex, ^h/sI;
v[j.wy
sKwrafSv-
CAPUT
>
1,
XVII.
Versio antiqua.
T
Ifrael
VuLGATA T Gitur profefta omnis

A
Ifrael
,
,
NOVA.
multitudo filiorum
,
de deferto Sin per manliones fuas
IP i/
profefta eft omnis congregatio filiorum AuH. i. de xi, ex deferto Sin per caftra fua , lectin- ""'/ "p- Amb. 8.
,
juxta fermonem Domini
caftramctati funt in
diim \'erbum Domini
&
caftrametati funt in
bi-
''/
Raphidim
pulo.
ubi non erat aqua ad bibendum po-
Raphidim bendum.
non
erat
autem aqua populo ad
Nm
lo. 4.
bis
fes
'
Q*^' jurgatus contra
Moyfen
.'
ait
aquara, ut bibamus, Quibus relpondit

:
Da noMoy-
z. Et maledicebat. populus ad Moyfen.. , maledicitis mihi :
Quid
Aug. Lmit. 87,

3.
1,
iiS.
e.
Quid jurgamini contra me

?
cur tentatis
Dominum
3.
,
ergo ibi populus pra: aqui penumurmuravit contra Moyfen , dicens Cur fecifti nos e>dre de jEgypto ut occideres nos , liberos noftros , ac jumenta fiti ? 4. Clamavit autem Moyfes ad Dominum, dicens Quid faciam populo huic adhuc paululum , lapidabit me, Et ait Dominus ad Moyfen Antecede 5. populum , fume tecum de fenioribus Ifrael
Sitivit
ria
&
& murmura\'it
centes.,
populus ad Moylcn
di-
Idem La:ut, 28
thtJ.
&
.'
&
5.
Et
dixit
,
&
Dominus ad Moyfen
autem tecum de
Q U A M.
col. 346.
populum
cut. 8(5.
ilime
feiiioribus
Antecede po-
Aug.quxji.64.i1t
^''"''
3-t4J'

"f. I.
Grarc. Kai
,
iirrips 'ttcccx cycafcfVii

-,
xaj/a -nixfûi.-
deExod.
,
d.addir
,
Non
erat
autem popula
Cc>;t? ivluit
Aiy,
/:i!/<a^&5
tmnis fynagoga Sec. Hicron. cp. ad Fabiol. to. z. col. J92. b. Pmfeda ejl omnis multitudo fliorum Ifrael de eremo Sin per manfiones fuas , juxta os Domini , venerunt Raphidim, Augul^t. lo-
KvftW &c. ut in Lar. Er promovit fecund'um caftra Jiia per verhum Domini
aqua
hibere 2.
3.
fis
id
cfl-,
ad btbendum. In Gr,
f'Mi/o/>e7To
-zisly.
f.
If.
Gr, Kai Gr. Kai

Tertul.
1.
&c. ut in Lat,
'' '
Sîn^'/f'-?^'
'0
&c. ut fup.
Vide t.
de pat.
c.
y. p. 200, b,
J. Similiter hab,
idem Auguft.
locut. 85.
de Exod.
Tom.
I.
, ,
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
puli
:
Cap.
XVII.
Vu
LG A T A
NOVA.
,
& virgam in qua perciifllfti flumen

rua
fteti
accipe
& virgam
tua
,
qua
percuflifti fluviura
tolle in raann
in
Amir. I. 1. it Cain , c. 8. 198./.
manu
6.
,
&
:
Sup, 14.
vade.
ftabo ibi
Ego
hie priufquam
,
Hem de
J40. *.
tram
& exiet aqua ex ea &
percuties pe-
6.
En ego
,
coram
te
,
fupra petratn
exiblt
bibet populus
Hoieb
aqua
peicutiefque petram
&
ex ea
ita co-
tie, c.
ft
i.Ccr*
ut bibat populus.
Fecit
Moyfes
10.4.
ram
fenioribus Ifiacl
V
7.
ter
U L G A T A
Do>
NOVA.
8.
& yocav'rt nomen

,
loci Alius
,
Tentatio, propnobis
Venit autem Amalec,
&
pugnabat contra
If-
Dens,
ZS. 17]tiditb
jurgium filiorum Ifrael

dicentes
:
&
quia tentaverunt
in
,
rael in
Raphidim.
minum
ft ne
Dominus
an nou
Versio antiqua.
Crpy.
1.
VULGATA NOVA.
9.
4.13.
Sa^. 1 1<
3.
:
1, Tejlim.
94.4.
&
Dixit Moyfcs ad Jefum Elige tibi viros COnftitue cum Amale:h in Craftinum exi, ecce ego ftabo in cacumine COllis, virga Dei in manu mea.
9.
:
Dixitque Moyfes ad Jofue

,
Elige viros
:
&
&
egrellus
pugna contra Amalec
eras
ego
&
ftabo in vertice coUis, habeas virgam Dei in
manu mea.
lo. Fecit Jofue ut locutiis erat Moyfes , Sc pugnavit contra Amalec Moyfes autem Aa;
&
ron
&
I.
Et faftiim eft cum levabat mcmus Moyfes I r ubi auiem lubmiferat manus Kra:\alebat Uracl loyles , invalefcebat A male- b. accepto Sed minus Mo) fi erant grave? ] z. fedebat luper lapide , ruppoliierunr lub eo ,
.
: :
Hur afcenderunt fuper verticem Cumque levaret Moyfes manus

:
collis.
,
vince-
bat Ifrael
&
&
Ur lulkntabant manus ejus hinc & inde. Et fads lunt manus Moyfi ftabUes ufque in occafum folis.
eum
&
Aaron
&
autem paululum remififfet , fuperabat Amalec. li. Manus autem Movfi erant graves : fumentes igitur lapidem pcfjerunt fu'oter eum , Aaron autem & Hur fuftentabant in quo fedit manus e)us ex utraque parte. Et faftum eft ut manus illius non lalfarentur ufque ad occafum
iin
,
:
fulis.
15.
Et Et
fi.lgaît
Jefus
Amalech
& omnem
: :
po-
1 5
Fugavitque Jofue Amalec
&
populura
Scri-
pulum
1
ejus
dixit
ejus in ore gladii.
4.
Dominus ad Moyfen
ut fit memoria in libro , niitn deletione deleam fub coelo.

15
&
Scribe hoc da in aures .leiu quo-
14. Dixit
memoriam
refugiiun.
Amale.h de
trade auribe hoc ob mor.imentum in hbro , delebo enim memoriam Amalec fub bus Joiue
:
&
coelo.
I f
.
Dominus meum
jf.dificavitque
vit
nomen
:
ejus
Moyfes altare vocaDominus exaltatio mea di:
&
cens
16. Quia manus
folii
mini
erit
contra Amalec
Domini , & bellum Do, k generations in ge-
nerationcm.
NoT^
n
AD Versionem ANTIOUAM.
cir,
1.
tol. 546. e. ab his , ^virgam in , &c. Nee diflimile quid Gtxce , prater duo , >aS rilt;, pepnhimijliim, & csKvri , tibi ipji , pro tecum. Mf. veio A'.ex. Icco li'M adpauloque port fcribir ^t'aoeai;'? cum edirr. Aid. dir J & Compl. non CEiiTft. Vide feqq. apud Auguft. ^. 6. Grace. "0/s ?7ji eVsMcc sVe? ipô tv 6; ("al. codices cum Compl. t c; eVCeJ/ ) sVl th; w'lsxi a Xaf.'S , varaiiif, &c. ut in Lat. A\xi. veio 1. de promilf. apud
, ,
,
contra Jud. c. 10. pag. 144. b. Moyfes, ciimjefus at'
verslts
dens.
Amalech prxliabatttr , extenjis mantbrs orabat reji^ Item Hilar, in Pf. 155. col. 465. f. Cim: elevatis conftit.'JJet manibns , vincebat i fttmmijjjs vera in serram, viti"
cend'tm pjpiilum ab
Tf.
hofte prêbebat.
11. Sic
cmiffis
A.'
uerum Cypr. ep. ad Fortunat. p. 167. a. ramen his, fed manus Mo^fi erant graves. InGrxco,
Mijt'CH âc?ai*
<.
>t,
At
tU
,
;^;"^f4
>aoj'Tf; îôy uTs^^yôir utt'
Profp, p. I.e. 39. col. III. a. Prxcetiam le :n Coreb ; p.iba Juper petram y {^ tit venteris percuttes petram , i^ extbtt
aqtta
,
a.VToy
itr
i.
K ^Kxfi^ ^
"Clp sViiS^Po/ to:? X-^CS^^ ccvth gVxei/fvnvS-sf s"? , &c. ut in Lar.
hihet pcipului metis.
"t. 9.
Grxc. iVe
(Ke
M&jf cIT? tw
'IhcoT'
'ExiVsôf
u-
Cm,' i, !Ji sV- sVmx sVi ttii, &e. utin Lar. InMf. Alex, ac edit. Aid. deed Aumrt? poftiAst;. Eademmemorat idem Cypr. fupra , p. 191. b. dicens Hie efl lapis , fiipcr
, :
ynem
quandojefus Nicr contra Amalech dimica-jit {J Amalech ftiperaliis eft ab Jefll. Similirer Auguft. qusft. fiy. in Exod. col. 441. c. Et ecce ego fto juper cacumen ccllis , ^^ îrga Dei in manu mea , dicit M-oyjes ad Jejiem Na:'? > clirn praciperet pngnari adversiti Amalech. Arnobius de Deo rrino , col. 215. c. Ego ftabo in cacnmine collis , "îrga h.cc qua in manu tua eft , itt ipja faciam omnia figna lirtnttlm. "t. II. Eadem iterum legunrur ap. Cypr. ep. ad Fort. p. z6j' a. niii quod deefl vox Moyjes-, anre invale:'cehat : nee diflfimilia in Gracco , nill excipiantur aorirt. V^fs xxtxe J levavit Jubmifit, His acceduni qus Teitul. di/edit Majj'es in cacnmine cdlis
,
Grscc. Kal e'Tfs-la'c 'Ucii , Sec. ut in Latino. Cyp.epirt.ad Forrunat. f.i6y.A. conftanier, i^ fsgazit , &c.ut flip. Aul. 1. de XL. Manf. col. 9. a. Tiigant Amalech , ^ omnem pepidtitn ejus in cccifione gladii. Grxe. quoque addii in fine, cV ^3') w ^x^'C*? > qua: verba omitiit Cypr. turn 1. Teftim. tum ep. ad Fortunat. licet utrobique proxime addat ; 2) dixit Dominus , &c. ft. 14. IiidemCypr. ep.adFortunat. p. 1^7. a. In Gr. Y.ci,d-/^xfie Ers-! As fMf. Alex. Kx\ ilirt) Ku'ei:? jo t^la E? firxftiQinv fi"? jS.Smw, C Mf. Alex, cum editt. Aid. & Compl. /3^>/b ) &c. ut in Lat. ^. I J. In Graeco fie Kal cfKoAijuM! Mafc?; iuQtxnIf. I 5.
:
Ci^v
lii.
Ki'p/w ^ Vî3jacs TO o/oâ au-ris , Mf. Alex, cum Aid. ed.//S y-xafvyii'
K^^c? Kx'/cf.fvy\t qux Augufl. lo,
cut. 90.
de Exod.
:
to. 5. col.
eft
,
546.
f.
narrando exptimir
jj
dicens
Scriptum
,
quod altare
conftituerit Aiojjes
appeliavtrit illud
Dmiinus nuum refugium.
L^BER EXODI.
Cap.
XVIII.
171
CAPUT
VU
I.
XVIII.
vit
L G A T A
A^ Umque audiflet Jetliro V^ cognatus Moyfi omnia

,
,
Moyfi
& Ifracli populo fuo &

,
Madian , qua; Fecerat Dcus quod eduxiflet Dofacerdos
NOVA. & ofculatus eft eum

,
falutaveruntque fe
mutuo
rainus Ifrael
1. tulit
de Êgypto
Sephoram uxorem Moyfi quam remifefilios
tabernaculum , 8. narravit Moyfes cognato fuo cunflra qui fecerat Dominus Pharaoni , ^gyptiis propter Ifr.-'el univerfumque laborem , qui accidiffet cii in itinere
verbis pacificis.
CJimque
incraflet
&
rat
& quod hberavcrat &

,
eos Dominus.
5.
duos
ejus
:
Sap. I.
'
Gerfam
4.
dicente patre
quorum unus vocabatur Advena fui in terra aliena.

,
:
9.
Lt-Etatufque eft lethro fuper

,
Alter vero Eliezer
Deus enim
ait
patris
qua fecerat Dominus Ifraeli de manu ^gyptiorum

,
omnibus bonis , eo quod eruiflet eum
eruit me de gladio Pharaonis. mei adjutor raeus , 5. Venit ergo lethro cognatus Moyfi , & filii ejus , & uxor ejus , ad Moyfen in defertum , ubi
&
10.
&
ait
Benediifhjs
,
vos de
manu .igyptiorum
&
I
Dominus, qui liberavit de manu Pharaonis ,

4.gypti.
qui erult
populum fuum de manu

z.
erat caftrametatus juxta

6.
montem
,
Dei.
:
11.
Nunc cognovi
:
11. fide Not.
ad ^.
Et mandavit Moyfi gnatus tuus venio ad te ,

tui
dicens
Ego
,
lethro co-
&
uxor tua
&
fui
duo
,
filii
magnus Dominus fuper omnes deos et> quod

quia
cum
7.
ea.
fuperb^ egerlnt contra lUos.
Qui
egreflus in
occurfum cognati
adora-
Sup. I. 14. J, 7. 10. 10. 14.3,
VulGATA
&
:
NOVA.
1
Versio antiqua.
2.
11. Obtullt ergo lethro cognatus Moyfi hoveneruntque Aaron hoftlas Deo locaufta
Et fiirriDfit Jothor focer Moyfi holocauflo-
Aitg. Locut. 90,

?46.<'.
&
mata
omnes
fenlores Ifrael
ut comederent
panem
&
&
lacriticia
Deo
\enit aiitem
&
Aaron
omnes
leniores Ifrael
manducore panem
cum
Artg.
qtteij}.
t.
66. in
1/.
cum eo coram Deo.
focero Moyfi ante
Deum.
ExoJ.
5.
441.
V
.
U L G A T A
NOVA.
14.
I Vide Not. Altera autem die 1 4. I ; fedit Moyfes ut judicaret populum , qui affiftebat Moyfi a man^ ufque ad vef-
peram.
omnia fcihoc quod facis in plebe ? cur folus fedes , omnis populus prsftolatur de man6 ufque ad vefperam ?
,
Quod
ciim vldiflet cognatus ejus

in
licet qu.-E
agebat
populo
ait
Quid
eft
&
VuiGATA
1 5
.
NOVA.
:
Versio antiqua.
me
po15. Moyfes focero dixit Quia venit ad me Aag.jaxH.67.iu ^'od. t. 3. 441. t. populus inquirere judicium a Deo. Ciim eis contigerit difceptatio , 6c vene1 6.
:
Cul refpondit
Moyfes
Venlt ad
pulus qu<Trens fententlam Dei.

16.
veniunt ad
Cumque acclderlt els aliqua dlfceptatlo, me ut judlcem Inter eos , & oftenDei
:
dam prscepta
17.
1
&
leges ejus.
,
rint ad me , judico eos prarcepta Dei ,
unumquemque
&
&
moneo
legem
ejus.
At
ille
Non bonam
eft
:
Inqult,
rem
,
facis
8.
ftulto labore
confumerls
&
tu
&
lus Ifte qui

Tieut. I.
tecum
ultra vires tuas eft

fuftinere.
popunego-
18
grave
tibi
verbum hoc.
Aug.
Liic!:t.
yi.
?46./
19.
tibi
,
xjam
erit
folus illud
non poterls
'*
ig. Sed audi verba
mea atque qus
confilla
&
ad
Nunc
Deus tecum. Efto tu populo

pertinent
,
in his
qu^ ad
&
erit
,
Deum
ut referas
dicuntur ad
Deum
20.
;
itaque audi me, & confilium dabo Deus tecum. Efto tu populo qu & referes verba eorum ad Deum
:
Allg.qllxfl.
6<).
:it
62.^
I,
Exod,
Ja
44J.^.
lo. oftendafque populo cxremonlas &ritum

colendi
viamque per quam ingredi debeant opus quod facere debeant.

,
&
I.
teftaberis illis prxcepta Dei , legem demonllrabis illis \ias , in quibus ambulabunt in eis , opera quê facient.
&
ejus
&
&
&
V
ii. Provide autem de
AT
NOVA.
,
21
fit
Vid. Not.
Veritas
oderlnt avaritlam
centurlones
,
&
conftitue
ex
,
eis
trlbunos
,
:
omni plebe
tes
,
viros poten-
&
&
quinquagenarios
&
decanos
&
timentes
Deum
in quibus
& qui
22. qui judicent populum omni tempore
quiJ-
N o TjE
12.
ad Versionem
't.
A N T
apud
Q U A M.
z/'jsi Mti'toiT? tm, &c. utin Latino. Cal. col. 18;. b. Ventt ad tne populus
)
prsterunum cv/nfayiTr Ti'. mnndttcnYeJimul , pro m.indacare i deed quoque [$ , ante

fuiitin Grarco,
Eadem
ly. Gr^c.
Kaf
Similiter
Lucit".
A.trcn
;
,
fed rerinet
Deum
Mf. Alex, j, Aa-cw . His vero ante addit Augufl. fup. Veljicitt atii codices hahent co,
qttxreiis ( Grace. i-4.'^vTvût

Tf'.
jttdiciitm.i
Deo
infra
Domino
16. Grjec.
niii
'
O/aK ydp Jz^mtui
aif/'^T(;
a.yTty.yici.,
,
&c.
ram Deo
qaod Grace fcriptiim

col, 546.
efl ^
f.
iocur. 90. de Exod.
air
^
jW/.of tv iiT. Idem Ifiitm autem Jothor

:
ut in Lac.
injlriio
Tf.
,
quod pro
moiieo^ hab. ^v^î^xûj
ad verbum,
ai/To/jc-
leu
cJ
collatts jcriptitrx locis probo.

:
legimlts Jacerdotem Jatjje
M.id:an
id
eji
.,
gentii Madi.in.
18. In
Jcj
Mirttm efl aitteni ft ejus adventu ccepitjacrtjicare Moyjes , nott potihs ipje Jothor , tjai j.imJ.icerdos er.it : Sc qujefl. 69.
in Exod. col. 442. d. Amhigae
dit getter
,
^
,
yw^w
col.
tie
ut in Lat.
GrsCQ primiim JiSsp /.a7p5-afn'oii ^c^',g !?T&t; oi sî /u;t ^ OT5 Eadem memoiat Auguft. qua;ft. 6S.
,
, :
cir''
deinde
in
Exod.
inquic
po/itajitnt verba
ejits
,
vel titritm facrijicavertt Deo vero in populo
ijuando
"ui,
Jothor confilittm d.u geiiero Jao Moyfi, occttp.ttas jttdtciis popali , i^ tpê , ^^ papains cotijuttima^
441. g. dicens
am jitam
qujcft.
vel utrinn eutn udor.tvertt ipje Moy^ es 12. col.

ha:c
,
retar conjttmptione tntolerabtli.

It.
If-
quattcfitam de adoratione.... hotior vtderetttr focero redditas.
19. Ita in Giacco
ad verbum.
Vid.
euam tt. I 5.
f.
42 J.
e.
14.
Ad
Auguft. qujeft. 67. in Exod. col.

tjttaynvis
441.
ejjet
Kttnijntd Moyjes
efl
cam illo Deus
loqtteretttry
de, niti excipias unum , propiic/<^n;/iM*M. Aug:ult-. it demonjlrahis locut. 92. de Exod. col. 346. f. conftanter
20.
Ad verbum
,
e Grjjco
monjlralts
vias
pro quo
c/4aKsi;,
per fingaln credetidum
qttod conjaterejoleret Detttti ,Jt quid in dijcept.ltiotiihrts tanta multitttdmis , qa.z itlitin in
lilts
&c.
Eli
ut fup.
qu.'e
;
^. 21.
Ipeclant
hoc
ittdicandi tiegotio a
mane
tijqae
ad vefpeiam
dettitcLiit,
Exod.
col,
442.
c. dicens
I'ojt
narrat Auguft. quxft. (S9. in bxc cidmonet ne fingulnutn
Tom.
I.
ij
172
quid autem majas
LIBER. EXODI.
VuiGATA
fiierit
,
Cap. NOVA.
XVIII.
,
referant
:
ad
te
&
ipfi
,
mi-
15. Si hoc feceris
implebis imperlum Dei

;
&
nora tantumraodo judicent

tito in alios onere.
leviufque
lit
tibi
par-
prarcepta ejus poteris luitentare
&
omnis hie po-
pulus revertetur ad loca fua
cum
pace.
Versio antiqua.
Ah!}
Mat,/.
Vu
foceri
fiii
L G
ATA NOVA.
,
L
ap,
tie
xi,
24. Audivit
Amkr,
autem Moyfes vocem

ei.
24. Quibus auditis

ille fuggefl'erat,
Moyfes fecit omnia qua;

de curnfto
tribunes
,
^q,^-^^
quocciinque dixit
t eledis
viris ftrenuis
,
Ifrael,
conftituit eos principes populi
Sc cen-
turiones
Attg. lecut.
t.
& quinquagenarios &

,
,
decanos.
9?.
16
fen
:
5.
546.^. 347,
verbum antem grave referebant ad Moyomne autem verbum leve judicabant ipfi.
26. Qui judicabant plebem omni tempore:
quidquid autem gravius erat

faciliora
referebant ad euro,
tantummodc judicantes, 27. Dimifitque cognatum fuum

terram fuam.
I
qui rever10. 29*
fus abiit in
NoTyE
negotia,.%.*
AD
VerSIONE
t
A N T
Q U A M.
tk As ^^yjet tkc zgi-
deferantur
,
, , ,
eieOis
videlicet potentihus viris

;
^,u TO u-TTs^yKov drnQaciv jVJ ce*
Deum
cohntibits
jitjlii
qui odennt fuperbiam

,
qiios
flcj. t judicabunt populum omni tempore : verbum autem grave referent ad te i qua autem ex negotizs bievia fuermt ^
cofijlititat fttper
millerio!:
aiias (ttper centenos
altos Jttper
qmnqttagenos
gravaz'it
^ fllios
(upcr denos.
,
Turn
^d.6\i: Sic
^
;
ah
ipfo
Moyje removit graves

,
^ periculojas occupationes
,
nee ifios
fv.per fe ^
^
jitdicabujtt ipfi ;
^ allevabttnt
te
qttandoqitidem .pji mille haberem
unnm
^ fitfcipient
onus una
tecum,
Tt-
^ fiib
fie:
illo
haberem
alios decern
,
fub
ets alios z/iginti
24. Itidcm Gracce

quacft.
,
fitbhis alios centttm

ppjitos pervenirent
,
u! vix aliqttid
ad Jingnlos qnojque pr-
at inedirt. Aid.
Ki
C(/
cai/7w
quod judzcare necejje haberetit. In Gracco itf^*' *^ 'OolytI^ ry /ab- x.J<^; Ai/-
quoque
excepta voce fniy qux dcefl ; , &Compl.legitur T?7a^fy a:/'/?. Auguft. 69. in Exod. col. 44Z. d. ait Moj^yi-t aott
:
fapidivit
rvy.o*Taf>y>s
Ssy.a.^ if/h^,
Mf. Alex, cum Aid.
edit,
conflium, "t. 16. Auguft. ibid. Verbum autem grave referebant fi*" perMoyfen ; tum addic :fic enim habetGrxctts , quod Latini interprctati funt , ad Moyfen. IIU Jane locntjone ipfa etiam
neqtte contcmpfit foceri ftti
addit
aliis.
K.
')^,y,oTc;/;â-/a'7eT;
illos icribas
^ Jcribas
y
quod
,
,
abeft ab
:
Auguft. veto
admittic infra
dicens
Ottos
cura Jignifcatnr y qua didum onus ei Jigfiificaretur impafitttm Aid.

v'.Qa.'
eft ,
;
fuper
Moyfen
JV=
vel ut
GrcCC.
'ttoj
f)f/.a. (
edd.
autem
dicat^ 7^,/â7ci^â>it-/r<;
,
pcji decuricnes
non facile
,
"-jel
&
Compl,
fciri potej}
ejjiciorttm
qnetiiam hoc nomen in nulla uju hah^mus

vel magijlertorum.
,
&Ccmpl.
ait
TO Je pv'M^) vTTs^yy.cr a^s'ps^Qa.v (Aid. dji^ôpv ) TTi Ma-Dony* -ttk.' dV? pujUa sâ'ppcv txfi-
terpretati fttnt
Dodores , innt intelligaritur ntique Littera-um , qui in, ,
Kam
qitidam
trodncant inlttteras
JicHt rejonat
/.cxi-yc;
Gr^cum
hetoy
vocabulutn. Sew/jotf
ijuunmr in Gr. Ki
ih
iaraoo:;'
to
tT^s
Compl. e'kCîcj'. Verbttm atttem grave ^ dvl'.t. Aid. Auguft. dtdttm eft pro qitxftione gravi : u'::s^~,yx<; , ad verbum pratnmidns , ex t/Vjp J't^per , i, c. rmjj , 07x0; , *Kmor , fiftits , item gravitas , pondas , eminentia.
&
&
CAPUT
Versio antiqua.
'Atii-1<"P-'!-'" I-
XIX.
VULGATA NOVA.
I.
JEW,
t.
5.
441. g.
'M;
z.
A^ Enfis autem 1.YX

Sina.
tertii
,
exitus filiornm Ifrael
Tk
yi"
de terra JE^j^n
hac die venerunt in

,
XtJL
tudinem
1.
res
Enfe tertio egreflkJnis Ifrael de terra ^gypti , in die hac venerunt in foliSinai.
eremum
in
Et profecti funt ex Rapliidin

Sina
,
eremum montem.
5.
&
&
ênerunt
Nam profefti de
in
Raphidim
,
& pervenien-
applicuit llrael ibi contra
ufque
defermm
,
Sinai
eodem loco
ne mentis.
ibique Ifrael fixit tentoria e regio-
cavit
1/. Ci/af.
pro S.' Athan.
/.
col.
i8j
montem Dei , vode monte , dicens Hic dices domui Jacob ,&; nunciabis filiis Ifrael _4- Ipfi vidiftis , quanta fe:rim vEgi,-priis , aflumpfl VOS tanquam fupra pinnas aquite , adduxi \os ad me. 5. Et nunc fi auditu audieritis vocem meam,
Et Moyfes afcendit in
&
eum Dominus
vitque
dices
4.
& &
Moyfes autem afcendit ad Deum , vocaeum Dominus de monte & ait Hsc domui Jacob & annuntiabis filiis Ifrael Vos ipfi vidiflis , qus fecerim yf gyptiis ,
,
:
Ail. 7,
38.
Dtitt.
quomodo portaverim vos
fuper alas aquilarum
29. 2
& affumpferim
J.
mihi.
Si
ergo audieritis vocem
meam
mihi
in
& cuftopeculium
terra,
& cuftodieritis
6.
tellamenrnm meum , eritis mihi populus abundans pri omnibus gentibus mea
:
dieritis
pa.5tum
meum
:
eritis
de cunilis populis
6.
mea
eft
enim omnis
pr
i-
j,^
Fet.
eft uni\erfa terra.
Vos autem
eritis
&
mihi regniun fandifllmiun,
Etvos
eritis
:
mihi in regnum facerdotale,

funt verba qua;
gens fanfta
&
ad
gens fanfta
filios llrael.
hxc
loqueris * 5*
NotjEadVersioxemantiquam.
t.T. Ad verbum
to. 2.
col.
IJrael dt jf^gypto
, ,
e Grarco. Hieron. vero ep. ad Fabio!. J95. a. legit Affn/f tmio egreJUonis Jilioriini
:
It Moyfes afcendit ad monte , dicens,

>o>' L'yuo"; a.{2u
Deum
vocaviiqut etim Dominus dt
in die hac
col.
trcinfimtnt injiliiiidine Sinai,
Vid. Aug.
it,
infra
445.
1^.4. Grsec. 'AdtcI iu final! o'e 'anrolma ToTi..,., i^ arl-( cjlipvyon/ aerw/ , k. ^^Qv')ccyz/i4yv ^fimi
i.e. Ipjividijlisquxcunqiiefeci.^gyptits, j adduxi vos ad ,
2,
Gnc.
Kctl
rsCa^sr tVs? 'IcgscHA,
Fabiol. col. J95. a. in defertum Sinai ,

ihi
aVj j?s s'k 'Pafi/E;V, j, j, vmp'.&c. ui in Lat. Apud Hieron, ep. ad fie Profidiqiie de Raphidim , venerunt ^ cajhametatt funt in eremo , feditqite
:
-TTphtfi^v'iir.
affitmpji vos /icnt fnper alas atjuilarum
me
ipjujn.
Ifrael e regione montts.
V. 5. Eadem prorfus in Gracco, prater unum, o'Q.-j's, DfKj , loco Dum;ar. At in edit. Compl. Ki/'eii; so';, al. Kt'fiic;, cum Auguft. Eadem quoque refert Lucif. Cal. col. 185. c. ad verbum , exceptis his , Deits , &. annnntia*" Gr. yayfs/Er;. Hieron. ep. ad Fabiol. col. 595. a.
't. y. Oprime eGrxco , nifi quod pro mea efi ttniverfa, &c. habetur e^h 7ap eVi -Tri.cx &c. Ambrof. 1. 3. de fide , c. ly. to. 2. col. 519. a. banc vocem avQixr , recle diclam contendit de filio '1 , inquit , (^ panem s'mQict Dominus dixeril , S^ fcripfertt Moyfes : u/êTi iQ^&s fiiî âli tte,
Ct:i!Qioi.
t. 6. Iiain Grzco
prsterhoc, $aQA;i:i hfiTir/iz
LIBER EXODI.
VulOATA
7.
Cap.
y
E R
S
XIX.
1
7^
NOVA.
convocatis majoribus
AN TIQUA-
Venit Moyfes
popull
,
&
nam
expofuit oinnes fermones quos
mandaverat Dominus. 8. Rcfpondittjue omnis populus fimul

ta i]\ix locutus eft
,
que
retuliflet
,
CuncDominus faciemus. CumMoyfes verba populi ad Uomi;
Omnia quicunquc
,
dixit
Deus ,
& audie-
W7<tf. in
mils
& facicmiis
Tf.
1 18,
5^' '
num
9. ait ei
Dominus
,
Jam nunc vcniam ad
te
in caligine nubii
ut audiat
me populus
loquen-
tera
ciavit
, credat tibi in perpetuum. Nunergo Moyfes verba populi ad Dominum. 10. Qui dixit ei Vade ad populum ,
ad te
&
&
10.
Et
dixit
Dominus ad Moyfen
,
fanftifica illos
itienta fua
hodie
&
in
eras
laventque
vefti-
&
teftare
,
.
populo
&
piuifica illos
Defcende , Aug,ûitll.70.y hodie, &"''' 5-44 }"

:
eras
fmt parati
11.
&
enim
tertia
diem tertium in die defcendet Dominus coram omni

:
1 1
& lavent veftimenta & fint parati in diem

NOVA.
,
tertium
in
tertia
plebe fuper
montem
Sinai.
enim die defcendet Dominus coram omni populo.

metur
,
montem
Sina
VuLCATA
1 1.
Conftltuefque tcrminos populo per circuitum
aut confodietur jaculis
five
jumentum
fue-
&
12. 18.
dices
ad eos
Hit,;, iicc
tangatis tines
Cavete ne afcendatii in montem illius omnis qui tetigerit montem

:
rit
five
,
homo
non
vivet
in
cum
cceperit clangere
buccina
14.
tunc afcendant
montem.
morte morietur. Manus non tanget eum I J

.
Defcenditque Moyfes de
montead populum
fed lapidibus opprl-
& fanftificavit eum.
Ciimque
laviflent veftimenta fua,
Vulgata
15. ait ad eos
:
nova.
veftris.
Versio antiqua.
Eftote parati tribus diebus 15 ad mulieres.
,
Eftote parati in diem ter-
nonaccedetis
J
tlum
&
ne appropinquetis uxoribus
Cypr.l, i.Teflirr^ 16..
Vulgata
man^ inJamque advenerat tertius dies , claruerat ecce cceperunt audiri tonitrua ac mi16.
:
nova.
17.
&
timuit populus qui erat in caftris,
&
Cfimquc eduxiflet
in
17
Fide Not.
care fulgura
&
nubes dcnfifflma operire
montem
:
eos Moylbs
occurfum
,
clangorque buccina; vehementius perftrepebat
&
Dei de loco caftro.um
fteterunt
ad radices montls.
Vulgata
Dent, 4,
II.
NOVA.
:
Versio antiqua.
18. Sina autem mons fiimabat totus : propte- An^.i.i.deTrift. rea quod defce: .differ Deus in eum in igne, &. 8.785. . afcendeb.it fumus tanquam flamus fornacis
:
eo Dominus fuper eum in igne, & afcenderet fumus ex eo quafi de fornace : eratque omnis mons teiribilis.
18. Totus autem moiis Sinai fumabat

defcendiflet
quod
&
9.
,
Et fonitus bucciniE paulatim crefcebat
in
majus
batur
& prolixius tendebatur & Deus refpondebat ei. &
Moyfes loque-
mente confufus eft omnis populus vehementer. 19. Fiebant autem voces tubx prodeuntes tbrtiter vaLle Moyfes loquebatur , & Deus refpon:
debat
ei
voce.
Vulgata
20. Defcenditque Dominus fuper montem Sinai vocavit Moyfen in cacumen in ipfo montis vertice,
nova.
:
pulura
dendum Dominum
tudo.
ne forth velit tranfcendere terminos ad vipereat ex eis plurima multi,
&
ejus.
1
1
Quo cum
.
afcendiflet
:
dixit
ad eum
Defcende
& conteftare
po-
VULGATANOVA.
2 2.
VeRSIO ANTIQUA.
2.2.
Sacerdotes quoque qui acccdunt ad Do-
Et Sacerdotes qui accedunt ad

M.
Dominum
c,;c,
tpifl.
7.
NoT^
AD VeRSIONEM ANTIQUA
ajcvffo/^f^"*.
*^5'
'''
regale
fuerdotium
Grjec.
c.
loco regnum Jautlijjiinum.

oca
'sic!\'^Qoê'^ k^
t^. 8.
HavTa
It*
-,
ctiam infra , inquit Auguft.

yntis
24. 't,
qujfft.
5. Qiim videatitr ordo pofiulare 96. col. 4J1. f. nt diceretttr : Aitdie-
14. b. ht fint par.iti in die tertia, T^. I J. Grace. I ,'nSi 'irmfm , TfU^yfiiî; fii o^QIk^vui Ifovaiai..... tres dies ne accejjeritis ad uxorem,
^ Jiuiemus.
,
^
1.
T^. 10. t dixit Domimts nd Moyfen. Ita ex Cypriano 2.Teflim. p. 295.b. quiaddircum Auguft. Dejcende ,
f. 17. Grace. Kal ii,v-)X.-ii Miomh; to .imk fi; iw'k;?, &e. Unde Hilar. 1. y. de Tiia. col. 857. b. ait Nunqtiid non ebviam Deo Moyjes populum eduxit ad
a> -n
:
tejlifcare populo
^ Jandtfici
,
tlloi
hcdie
eras
montem
la-uettt
vefiem fnani.
Hieron. ep. ad Fabiol.
to. 1,
col.
,
ypj. a.
lavent
Vade ad populum
'uejhmenta fua.
(aruUfica eos hodie
^ eras ^
to.
J",
^
Apud Marten. Anecdot.

populo
,
col, 14. b.
Drfcende
teflijicare
purifica illos
ut lavent
-jeflimema fua. Auguft. veto ep. jy. ad Januar. to. 1. col. 140. e. conftanter ut fup. Dejcende, tejiare populo , i^ purijfiia illos....
lavent veftimenta jua. Grace. Era-s iî
Kuij
Ct'.^
Kx]a.âi; Sîxf^Xftuî
tw
Aid,
ay-icoc avli^
^zsT^vvxluam
Ta
tficctioc^
Editt.
&
Compl.
Tot Iftctricc
II. Ita rurfus apud Augull. ep. JJ. ad Jan. to. i. I40.e. nee diffimilialeguntur in Grjcco. Cyp. veto 1. 2.TeItim. p. 295. b. hab. Ltjint parati :n peretidtnttm djem ; die emm tertio dejcendet Tiominm in montem Sina. Hieron. <p. ad Fabiol. to. 2. col. 595. a. Sintque parati tn diem
#.
col.
t- 18. Similia Grace, habet , nil! quod delet , autem , port Sma , & pro mente conjiijns eft , habet , sS-- -" */?'putt. In Mf. Alex, ac edit. Aid. ipfo initio legitur , to Ai oj5 TO 2/"'. Apud Cypr. 1. 5. Teftim. p. 527. b. Ee mons Sina fumabat totus , fjuoniam defcenderat Deus in ettm in Igne. Ap. Caffiod. in Pf. 6y. p. 220. c. Totus autem mons Sina fumabat , eo qui^d Dominus de/cendijpt ftper eum. Hilar, quoque 1. y. de Trin. col. 867. b. alludens dicit : Intelligite per' Uttnqutd non Deus dejcendit in montem ? fonantes tubas , ($ lampadum flammas , iS i mintt .eftu.intem fornacittm fumum , t^ ad adventum Dei eonjciam buma^ na mfirtnitatis trepidationem , &c. 10. Grace. E'/j/otTo A= a/ ipwreii t; caxT/yJos TgyTf". &clir^Qctl I'^KfoTeg! opo'/e' Main; eAoL-!?'- ) Mf. Aler. Ji "i aViXf.Va7o cumcditt. Ald.fc Compl..ViJ ,
. '
teitium
'p^ptth
y
quia
tertia die defcendet

Stn.ii.
Dominus
vidente univerjo
to, J, col.
T?.
22.
Eadem rurfus
Juper montem
Anecdot. Marten,
b,
tumep, 68. p.Ji/.c-
habet Cypr. tumepiil.g4. p. Ill, Ita quoque leît Parmeniar.us ap.
1^4
Deum
,
LIBER EXODI.
Vbrsioantiqua.
fanftificentur
,
Cap.
,
XX.
,
Vuigatanova;
illos
ne forte derelinquat
minum
fanftificentur
ne percutiat eos.
Dominus.
VuiGATA NOVA.
15. Dixitque MoyTes ad Dominum Non poterit vulgus afcendere in montem Sinai tu enim teftifica: :
defque tu
& Aaron tecum
facerdotes autem
& po-
pulus ne tranfeant terminos
nee afcendant ad Domi-
tus es
tern
,
& dicens & fanftifica ilium.

,
jufllfti
Pone terminos
:
circa
monafcen-
num
,
.
ne forte
interficiat illos.
,
1 5
Defcenditque Moyfes ad populum
& omnia
2,4.
Cui
ait
Dominus
Vade
defcende
narravit eis.

Augiirt.
ilia
1.
I. contra
ipfum
:
to. 9. col. ji. e. ubi
notanda
Kuf.u
tw sw
^h'ctc/s
Auguftini verba frppenuiit. In Grace
Bene qiiidem de
lie
:
'jeieribns libri! ifia

0/
gull, quxft. 25. in
aôcMa^n ot' i/ia) Ku'eic;. Vide Au-. Exod. col. 500. b.
Kx'i
0/ isfsr;
j-;nô>T;
CAPUT
Veesio antiqua.
Tul^.
vrtbed.
Je fide ad Dciiat,
I.
XX.
Vui GATA NOVA.
I.
2.
Ego fum Dominus Deus

,
tuns
qui te edute
Ocutufque efl: Dominus cunftos fermoJ_/ nes hos 2. Ego fum Dominus Deus tuus qui eduxi
:
!>"<' f<
^-
xi de rerra .-EgApti
3.
.
de
domo
,
ler\iaitis.
de terra jCgypti
3
ZOO.
j4^.
'Extd.
t,
qn.'tfl. 'J I. t. 3.
in
44J. d,
4.
Non Non
erunt
tibi dii alii
prxter me.
facies tibi
idolum
ncque
uUum
fimu-
4.
Non Non
de dorao fer\itutis. habebis deos alienos coram me.

,
^
''
'
facies tibi fculptile
neque
omnem
444. a.
b, e.
tulg.
I.
l.dc
re-
milf, pecc, 364.
t.
lacium , qu3ECunque in coelo lUnt i'uirum , quxcunque in terra deorfum , & quicunque in aqua fub terra. Non adorabis ea , neque fervies illis ego 5 fum Dominus Deus tuus , Deus zlans , qui red:
&
leiit,
fimilitudinem
in terra
qux
,
eft in
ccelo defiiper,
&
qua
26. i.
deorfum
nee
eorum
,
qua: lunt in aquis
^"" 4'
'J/,
fub terra.
do peccata patriun in fiiios , in tertiam tam progeniem , in liis qui oderunt me

6.
&
quar-
fum neque coles ego .... 5. Non adorabis ea Dominus Deus tuus fortis zelotes vilitans iniquitatem patrum in fiiios in tertiam & quartam generationem eorum qui oderunt me
:
'"-^f
j
Pf.^G,
7._
&
raciens mifericordiam in millia millium
6.
&
;
faciens mifericordiam in nullia his qui

,
his qui
amant
&
cuftodiunt pra:cepta mea.
diligunt
7.
Au3.
Tejl.
qiisfi.
Vet.
t.
apud Aug.
nomen Dei tui in vanum: non enim mundabit eum Dominus qui fumit nomen ejus in vanum.
7.
Non
alTumes
me & cuftodiunt prxcepta mea. Non allumes nomen Domini Dei tui in
nomen Domini Dei
num
tezit vanee enim habcbit infontem Dominus euro ^9- 1^

fui fruftra.
qui affumpferit
Deut. J. II.
NoT^ AD Versionem
Itidem Grsece. Similiier habetTertul. 1. contia Gnuft. p. 825. b. HgojtimDom. Deus tuus y q:ti te eduxi de torn j^)pti. Ambrohaft. col. j6. e. hgojum Dominus
A N T
"/>]
Q U A M.
,
jcj
^.
2.
oca
'
T>i
xa w
oia
cc tcT?
vS'ct'Str
vircacCca rug
'>h5.'
Deits tus
tjiti
eduxi
dii-,
te
f.
3.
Similiter habet Tertul.
b. excepta
voce
de domofeyvitutis. contra Gnofi. p. SiJ. îodii. At Auguft. conrtanter dii ,

,
de jEg^pto
1.
tumferm. 8. to. 5. col. 41. f. 47. e. f. turn lib. de fide Sc op. to. 6. col. 174. e. & quaeft. 71. in Exod. col. 445. d. Similiter apud Ambroliaft. col. 5(5. e. at infra col. 249. a. legit N Jiiit ubi al:i dii prxter me : cui leclioni tavet
:
Auguft. 1. de fid. & op. to. 6. col. 174. c. Non ador.ibis ea , neque jervtes eis. Sic etiam Tertul. I. contr. Gnoft. p. 82J. b. additis his igo enim fum Dominus Deus tuus. Vid. etiam 1. 2. contr. Marc. p. ^52. b. Item lup. p. ^50. a. ubi ha?c habet Reddentis in filtos patrum delicia. Hieron. 1. 3. in ep. ad Ephef. to. 4. col. 594. non immolabis illis ; ego enim Now aderabis ea , f. legit
't. J.
Sirniliter
fum Dominus Deus
Audi. quxft.V'et.Tefl. qujefl. 7. col. 45. g. Cyprianus veto ep. ad Demetr. p. 217. c.&t. de exhort. Mart. 264. a. nee non Fulgent. 1. pro fide Cath. p. 536. hab. Now erunt tibi dii altt abfque me. Sic etiam Hieron. in Ofe. c. 10.
to. }. col. I 30. b. at in Ifai. 45. col. 3 39. a. AV; erunt tihi dii alieni abfque me, Gr, Ova sQoyTCti coi Gsci 'ir^î -oi^vii'
If. 4. Similiter habet iterum Augull. 1. de fide , 10. 6. col. 174. e. nili quod loco idolum , legit idot.i
Deus x^clotes , qui reddo peccatx quartam generationem his p.ltrum in flios, ufque ad tertLtm in Ezech. 18. to. 3. col. 8iy. f. Ego qui me oderunt : juper fiiios , Deus amnl.itor , qui reddo fum Dom
tuus
,
&
& op. & in
Zz^.
I. contra Gnofl. p. eorum qu.-z in ctlo , qu.i in terra deorfum , ^ qua in mari infra terram /at 1. de Idololat. c. 4. p. 2 39.b, 240. b. Kefeceritis idolum , neque
fine
in
aqua
'^ jtib terra. Tertul.
b. Kcnjacies tibi Jimul.icrum
de xl. Manf. ap. Ambr. to. 2. col. Deus x.elotes. Adimantus ap. Auguft. to. 8. col. 117. f. Ego fum Deus lielans , trtbnens fliis tertia ^ quajta g?nerationis parentum peccata , qui me oderunt Aucl. op. imp. in Matth. col. 19. a. Peccata patrum rid~ d.im in fiiios ufque m tertiam ^ quartam gcnerat. Optat. denique , 1. 6. contr. Donat. p. 162. c. 103. a. dicit Deiun mala patrum ufque in quartam progeniem redditti^ akt^ sf'cs/; ai/rum. Gr. Oi/ wûxiî^vQiii ccv'/c7i , cfVs
&c. ut fup. Audi. IC. b. Ego Dom
1.
f.i\',
^crr
Ow
yap
stj.ii
Ki'ct'^
0o;
^h^&j7;'?
airoJiS^z
ofiOLf'T.x^
-Tcatiipx
fVi
te'iCiX ,
Si-; Tf i'/;
T7p/ij; ysrsou;
fimtlttudinem eorttm qua in ctelojunt

jiiit in
.
coles,
1.
, ^ qnx in terra , ^ mari & 1. de l'pe<flac. c. 3. p. 2 1 3. b. N.- idolum &c. Cypr. de exhort, ad Mart. p. 263.C.& Jul. Firm.
Tift filCii! ftl.
lum
de errore falf. relig. c. 29. p. 176. g. No fades lib: idonee cujufquam Jirnitititdinem. Ambroliaft. p. 56. e, JEt nonfaeiei tibi idclum , ncque ull.tm Jimilitudinem ; & infra , p. 249. a. New facies tibi Jimilitudinem ull.tm eorum qua fum in ccch furjum , 2? in terra deorfum. Hieron. in Ifai. 55. to. 3. col. 48 1, a. ônfades tibi idolum, neqt'.e /imi-' iitudmem omnmni qua in cil fum , ^ qujt fuper terr.vn ; at 1. 3. in ep. ad Eph. to. 4, col. 594. f. Hon fades ubi idolum , neque omnem Jimilitudinem eorum qua in csh jurfliitl , t^ qu.^ in terra drorfum , ^ qu.e in aquts Jubtui terram. Auft. qu(l. Vet. T. quaeft. 7. col. 4J. g. Jsonfades tibi ullamJimilitudinem in ccclo furjum , ^ in terra deorjitm , neque in aqua qu.t efifub terra ; & quarft. 69. col. 70. c. yôn fades tibi idolum , neque adorav^ris qu.t in cc^lo fnrjum Jitnt , qua in terra deorfum. Grarc, Qy 's:ziv(û^ aiav'ca
,
t. 6. Hieron. in Ezech. 18. to. 3. col. %i$. f. Et facit mifericordiam in millia his qui diligunt me , Jj cuftodiunt pracepta mea. Similiter 1. 3. in ep. ad Ephef. to. 4. col.
f. pra;ter mand.ua , loco pnscepta. Audi. quj;ft. Vet. q. 14. col. 48. a. 1 faciens mifericordiam in millia cuftod. prjccepta mea. Ita millium iis qui diligunt me ,
394.
T.
quoque
jf.
in Grseco
prjcter
vocem millium
qua
abeft.
de Idol. c. 20. p. 246. a. yonjumes nomen Domini Dei tui in vano : & I. cortr. Prax. p. 8415. c. Non fames nomen Dei in vanum. Cypr. 1. 3. Teftira. p. 308. c. i\on acapies nomen Domini Dei tui in vanum. Hieron. in Zach. 8. to. 3. col. 1752. a. b. A'on affumes nomen Donimi Dei tui fuper revana. Ambrofiaft. col. 249. a. in -vanum. Auguft. fer. 8. to, Non fumes nomen Dom in vanum. Auct. Nff accipias nomen Dom y. col. 47. 1. de promilf. ap. Prolp. part. I. c. 56. col. 117. b. K.m accipies n-jmen Domini tui in vanum i non enim mund.ibit Dominus talem. Gr. Ou ri'^n to oi'tjKat Ki/^,&' t si :
7. Tertul.
t".
LIBER EXODI
VULGATA
8.
Cap.
XX.
NOVA.
eiim.
Versio antiqua.
Memento diem Sabbatorum
9tiia.
75
fanflificare
Teriiil. nd'j.
Memento
ut diem Sabbati fanftifices.
Jud.
c.
14.
4. I57.f.
Dem.
J.
Sex diebus opcrare
&
facies
omnia opera
U" adv. Marc,

(S51. i.
E^ch.
to. 12.
10.
tuo
non
Septima autem die fabbata Domino facies in ea omne opus
Deo
Gl!>. 1.
Deut.
15.
J.
Matth.
176
bis
,
LIBER
VeRSIO ANTIQUA.
non
loquatur ad nos Deus
:
EX
,
O D I.
C:
).
XX.
U L C ATA
V
nequando
:
NOVA.
,
&
audiemus
non loquatur nobis Dominus

ait
ne for-
moriamur.
446.
.1.
te raoriamur.
Auy.l.l.i{eT>:n.
t.%'.-jZ6.f.
Ttrliil. .jdv. Gntfl.
zo. Ht dicit eis Moyfes Conflantes eftote propterei enim venit Deus ad \os tencare \os ut lit timor ejus in vobis , ne peccetis. zi. Et ilabat omnis populus a longc. Moyfes autem intravit in nebulam ubi erat Deus. 22. Et dixit Dominus ad .Moyfen Ipfi vidiftis quod de coclo iocutus ad \ os llm.
zo. Et
Moyfes ad populum
,
Nolite
,
ti-
mere
1
1
ut enim probaret vos venit
Deus
&
ut
terror illius elfet in vobis

.
& non
peccaretis.
Stetitque populus de longe.
tem
acceflit
ii.
Dtnl. Moyles au18. iS. qua erat Deus. Ihb. iz. Dixit praterea Dominus ad Moyfen
ad caliginem
Ifrael
in
Hjbc dices
lo Iocutus
i
18.
filiis
Vos
vidiftis
quod de
,
coe-
vobis deos argenteos , deos aureos non facietis vobis ipfis. Fitlg. frng. 34. 24. Altare de terra facietis mihi , immola(tmr. Fab. 658.*. bitis luper illud holocaufta falutaria veftra Aug. Locut. 95, &: \eniam ad te , &; benedicam te.
qiitft.
Aug.
76, in
23.
Non
facietis
&
dm vobis. Non facietis
deos argenteos
facietis
nee deos
aureos
4.
tis
facietis vobis.
&
Altare de terra
&
mihi
&
offere-
Jnf. 17.
8. 33- 7.
fuper eo holocaufta
&
pacitica veftra.
in te
,
veftras
&
boves
in
:
omni loco
veniam ad
quo memoria
. }.
J47--
fuerit nominis
tibl.
mei
& benedicam
:
25
Vide Not.
I S
Quod
fi
altare
lapideum
feceris
fi
ffiditicabis illud
de
feftis
lapidibus
polluetur.
mihi , non Dtnl. enim leva- 27. J.

hf. 831.
veris cultrum fuper
eo
Aug. qujfl. 115.

f Exad.
t.
-6
ne pudenda tua
re\-eles
fuper
illud.
16
Non afcendes per Q U A M.
gradus ad altare meum
J,
4j4.
ne reveletur turpitude tua.
NotjE ad Version em
Oxon. nee non in edd. Aid. Compl. /dx-rcii Auguft. vero qusft. 166. in Exod. col, 472. b. Cic Ntf loquatur Deiif ad nos , ne moruimur, 0c:jt7=" fVfZfy 7ap tv Trtipa,y, 20, Gr. Kai ?>:' fi v/iii Taf=7vi!5ll o;3; vfl; tifizi , oVa? in liiyixl "ta fi!i kuttfiimli. Au(5l. 1, de XL. manf. ap. Ambr, to. 2. col. ly. d. recle Confidite ; cnus^ enim untandi -jos , venit Deus ad -vos , utjit timor ejus in vobis , non peccetis. ir. zi. Similiter habet idem Augufl. qus.l. j^. in Exod,
Alex,
A N T
,
&
&
legit
Apud
Offeretis fupcT illud hihcaujla JJ facifica
Mpra
:
:
Jt.
at
In
Grxco
i ri
Cm'/vîx vfi'^r
ut fup, fcquuntur
tx
vo^z^^ TO orz^x ^Sffxsi &c. Et oês ^ vitulos vejiros in omni loco , uhicunqut annomin.Tjem nomen meum illic , &C, Unde Auguft. locuc. 94. de Exod. col. 347. a. OuodGrx.
col,
44^. b. Mojffis autem Deus. In Or, E.Vmsi A;

nifi excipias
intr.ivit in
nebuUm
ubi erat
unum ,
;a?; fiaiflUr , &c. uc in Lat. yttipK , loco nebulam ; quod proprie

,
cdliginem
vel opacitatem neris
Cgnificat.
Mf. Oxon. cum
fietit
edd. Aid. & Compl. initio habet. E/ri-'xEi <f\, sro; jum'; , autem omnis populus , ut Augiift. lupra. T^. 22. Et dixit Dom. ad Moyfen : Ita ex Auguilino ; reliqua ex Tettul. fumpta funt. In Grco fie eIti JVs
:
, inquit , fVc-ojUiiiij , fupernominavero , aut adnominavero , ixpreffiiis dicitur i quod ufitalius , cognominavero , mnnulli interpretati funt ; fed non habet necejfariam Jignificationem , cognominavero propinquiiis autem dicitur , cognominavero , qu^m nominavero ; nam ^ hoo aliqui Interpretes dixerunt. Turn addit Clim ftiperilis phi~ rahter loquerttur , facieds & immolabitis , dicit , veniam ad te , t.tnquam ipji Ifrael. Hefych. 1, i. in Levit, c, 5, col. 60. h. lie legit Altare de terr.T facietis mihi , ^ immo: : :
cus habet
labitis
fuper
boves.
eo
holocauftomala
loco in
tras
KvSm
Tt.
vi/:/
TfS;
MtCVW
'ffilî
i'fK7
OTI ii TV
t'fO/?
23, Gr.
,
Ou
TtomQîlt v}i~i dvlo'i;

1,
Sec. ut in Lat. al.
sxuTsT^
ficut in fine. Tertul,
concr. Gnofl, p. 825.

argenteos
i
quo nominattim fuertt nomet meum , veniam ad te , benedicam tibi. If. 2y, Hue redit quod legitur Anecdot. to. y. col. 9. e. A^difca mibt altare de lapidibus non circumci/is , ferrum non imties in eis. In Gr. fie 'i/ JVJ lûQ.xrifm >. >Hxt
^ p.tcifica
vcftra
oves vef~
In omni
b.
Kon facietis
vobis deos aureos
non facietis
vobis Jecueidttm hoc.

fiicietis
Cypr. 1, 3. Tcflim. p. 321. b. vobis deos argenteos neque aureos. Jul. Firm.
ôn
1.
cif
i'TTip'.pM'iLx^
sV'oi/T^^,
x^ (i^fj.'.xt'/a.i. i.
,
e.
Stn autem at:
de
tare de
lapidibus facias mihi

'
non
,
ttdificabis eos
eiror. falf. relig. col, 176. g. qjte deos aureos.
Sonfacietis vobts deos

Grico
,
arg. ne-
trum enim tuum

Tf.
injecijh fuper eos

a.v
Jedos tnquinati junt,
cul-
2d. Gr.
O-rrc^^
yw^
a.-KC/.a.hu-^r,^
^m
K%,M/^c(^yW en
illud
,
f. 24. Eadem prorfos

y.nul'I'fioi.lx
in
practer
hoc
ti
o,\c-
tV
au7f.
N<
reveles turpitudinem
tuam fuper
al-
pro talocaufta. Mf. tamen Alex, cum , ed. Compl, tollit dfiuii. Idem Fulgent, fupra , tragm. 9.
vjuii
tare. )
CAPUT
Versio antiqua.
Aug,
t. 3.
XXI.
VUXGATA
I
.
NOVA.
qu* propones
,
Locut.. 96. I
T? T hx
Jti
iUis.
juflificationes
quas pones coram

,
XT
i. Si
:
JEc funt judicia
els.
547. b.
in PC, ii8.
Ambr.
2. Si
tibi
emeris annis fex
puerum Hebrsum
&
fervierit
emeris fervura
in
Hebrsum
fex annis fer-
Deut.
ly, 12.
Jer. 54.
viet tibi
feptimo egredietur liber gratis.
V
3
.
U L G A T A
Not.
N OVA.
4.
14.
illi
Cum
,
quali vefte intali
4. Vide
Sin
autem dominus dederit
uxorem
&
traverit
11
cum
exeat
,
pererit dlios
,
&
filias
mulier
& liberi
ejus erunt
p&do-
habeas uxorem
mini fui ipfe vero & uxor egredietur fimul NotjE ad Versionem antiquam
e.îbit
:
cum
veftitu fuo.
f. I, Auguft, infra : V.oc ejl Ka) quas appones coram itlts. or. i\.ai
Tsxpx^Mn iiorria*
du'jc^y.
ejl ,
Hxfunt
Tet'j,a
juflifc.uiones
tatter liber gratis.

c.
rx c\iKxix/ua,x x
in Pf.
Quis
ijiejit
Item apud Hilar, In Pf. 118. col. 339. coemptus Hebrxus ptier ,jex tantitm annis jer'
ilta fervitus Jit
,
Ad hxc Ambrof.
inquit
,
ug,
,
ôl.
qrcis
viturus
qu
I'^tt
qux feptimt annt

,
libertas
991.
e.
Prxmijfum
has
juftiii.is dij'cere
In Gr. Eoi
v.Tvicr,
icxIS x 'E^pxTor
s^ sth
Aiif^sL/Qei cor
tm
froponit in conjpeciu fliornm Ifr.i'el. Item Hilar, in eund. Pf. col. 539. c. In jujlificuionibus , quas Moyfes conjhtueie
pr.tceptus
ejl.
As
ip/o'fxu
dT^fySvQsâ: sMvfiipc; A'xpsar, Si acquijteferviet tibi

:
ris fervitm
Uebrxum jfex annos
feptimo autem
anno
abibit liber gratis.
y, 2, Auguft, Locut, 95, col. 347, b. Si emeris fervum llehxum : & quxft. 77, in Exod, col, 445. c, Defervo liehrxt
,
tit. 5.4. His alludit Hilar, in Pf iiS.col. 339.d.d!cens : Qus ilia mulier Hebrxi 1 quid illud , utjine mul.ere
tgrediatur
ipje
inquit
prxcipiuntur
utfex .wnos fer:jiat
-^ dimit-
LIBER EXODI.
VULGATA NOVA
f
.
Cap.
XXL
& uxorem &
liber
11
in.
Versio anttqua.
dominum
5
Quod
fi
dixeiit ferras
libeios
,
Diligo
Dilexi
,
dominum meiim
Amir,
780.
f.
If. 7, (,
t,
meum
ber
:
&
uxorem ac
non
egicdiai- li-
fantes
non abibo
6. oiTeret
eum dominus
poftes
,
diis
&
applicabitur
ad oftium
fubula
7.
:
&
perforabitque aurem ejus

in fa-culum.
6 bula
7.
&
peitundet ei dominus miri ulam de fuferviet ei in
/iig. J.ocut. 97,

,
iempitemum.
filiam
5.
547-
f-
& erit ei fervus
Si quis vendiderit filiam
luam
in
famulam
Si quis
,
autem vendiderit
fuam
famii-
^?.yn-ty?. yz.ia
fj;''. '. 5.
non egredietur
S.
ficut ancilla; exire
confueverunt.
lam
8.
Si difplicueric oculis doraini fui cui tradi,
non abibit ita ut recedunt ancilk-e. Quod li non placuerit domino fuo qunm
genti illam ,
:
446. J,
ta fuerat
dimittet earn
populo autem alieno

,
vendendi non habebit poteftatem

earn.
9.
fi
fpieverit
non adnominavit earn , remunerabit earn autem exterx non eft dominus vendcre
quoniam
fprevit in ea.
li
Sin
autem
fi
filio
fuo defponderit earn
jux-
9.
Quod
filio
adnominaverit
cam
fecun-
ta
morem filiaruni faciet illi. alteram ei acceperit Quod I 0.

puelLe nuptias
,
dum
,
providepretium
bit
&
veftimenta
&
&
juftificationem filiarum faciet ei. 10. Quod Ci aliam accipiet ei , qrx epos funt, veftem , &. converfationcm ejus non hraudabit.
1 1
pudicitire
1
1.
Si
non negabit. tria id I non
fecerit
egredietur gra-
Si
autem
tria
hxc non
fecerit ei
exibit
Wf
tis
abfque pecunia.
II.
gratis fine pretio.

rit,
Si quis percuffevit aliquem & morruus fuemorte moriatur. 15. Qui autem nolens, kd Deus tradidit in manus ejus dabo tibi lo.Lim in quem fugiat ibi
1
Qui perculTerit hominem volens occidemorte moriatur. li. Qui autem non eft infidiatus , fed Deus conft^tuam tibi Dent. ilium tradidit in manus ejus locum in quern fugere debeat. 19.3.
tivit.
2.
û.tp.
79.
24. 17.
re
447.^.44?....
iriem
Lmnt. $2.
547'
''
qui occiderit.
VU
&
ut moriatur.
I.
ATA
NOVA.
1 5
.
14. Si quis per induftriam occiderit proximum fuum , per inl'idias : ab altari raeo evelles eum
Qui
perculTerit
patrem fuum aut matrem
morte moriatur.
VulGATA
1
NOVA.
,
Versio antiqua.
6.
Qui furatus
,
fuerit
derit
l.tvit.
eum
conviftus
hominem noxs morte

,
&
vendi-
6.
Vide /up. Capitula 43
4.4..
45.
moriatur.
20. 9.
17. Qui maledixerit patri fuo, vel matri, morte moriatur.
17.
Qui maledixerit
j^
patri vel
matri, morte Amh.ininc.ii.

(.1.1490.'!.
morietur.
20. 20.
Mutth.
V
18. Si rlxati
fiierint viri
,
u L G
ATA
NOVA.
lapide vel
1S.4Marci
7. 10.
&
perculTerit alter
proximum fuum
pugno
&
ille
mortuus non
NoT:E AD Version EM antiqua m.

Ira in
nhibo.
Grxco
practer
unum
citn'f.^y^'j}
abeo
pro
nec uxorem facienda. Dixit autem Grxce

diximii^
,
m?/thcei'
quod nos
,
iprevit.
^.
K,
6. Grace
lit
Tt. 9.
Gr.
>
hxy
<ê ro> oica
)ict^:o/nij7ôfyQM7oc.i
ccuhr
&c
in Lac. Auguft. ibid.

,
coL 447.
: li
c.
Hie
jam
:
apparere ifi-
i^VMvcu a.v7^ f/5 TOf ct'u-'.ct. Unde Ambrof. ep, 7, ro. 1. 780. f. HuJc ergj ad linzert '^ ojlium junm domiuus Junt aiircm pertnndn , ut mentttieytt jermotus jn: , qno jervitntem el-ît. L. em Hilar, in Pi. i 18. cuL 559. c. O'jd
col.
ciptt
inquic
quer.uidmodttm jnpra dixerit

quidejl altud
iilio ?
qu;\ni
non addicit
:
nominavit:
tjjiii
adnominaverit earn;
le-
m/t filio conjunxerit earn uxorem
Quandoquidem
,
cundum
juil:ificat.
,
filiarum faciet ei
id
et,
Oi
cj} ,
ut Jic tradat
A=:i',a,
*.
fit aurif Ji'y.imen ex \ubulci ^Ji liber cfje nolit ? HuJc aucem dictioni , in fempite; num , addit Auguft. fupra vel , in
:
tauqttam filiam
dutem jcilicet apponens
SEternum , quod Greens habet , inquic , I'jv ai'uj.ct. Ecce qttemadmoditm Scnptura mrilti< hcis dicit Jccttndiitii hoc z/erbfim Grxcttm , fempiternum , fel aterntan ; Sc poll pauca Jfitelltgitnr tetnum diditm , cnjits temporis finis non efl. f. 7. Optime e Graeco addic Auguft, infra ObjcnrifJimnm iflum locum tJiH/itat,% verba^ lacutionefqtte fecerttnt in ipfo qtijqrte Gr^sco elvqitio mrtlitim obfcurum efl tamen quid vidcatur , ut potero aperiam : Si quis autem vendide;
'?
:
: :
f. 10. Gr. 'Ejc/ /vj a,\Mv fiap. 'xv &c. ut in Lar. Auguft. ibid, conflantcr
piet ei jtto
efl ,
y
,
ra
Qnod fi aliam acci^

filiif
id
efl ,
inquit
non jjlam deputaveiit uxorem
fid ei aliam acapiat ; deinde ; qn.z opus jttm , '^t. ti dabit ei Jimtli lege iju.i competnnt , qHontam non man,
Jit
uxor filio ejus

,
quemadmodum
et
daret ^Ji earn Jihi nort
adnomwapt
concumbendo biimUiaffct. O^.id au Grxctts tern nos diximus : converlatiunem non fraudabic habet , ofjiMcty id efl , locutijnem , quo nomine intelligitur
:
^ tamen
rit filiam
fuam famulam
:
id
efl
ut Jit famnla
qnam
c/:
Scriptura
)?,
honefli'its
appcllare concitbttum.
e
x/tv. Gntr; "jocixnt
intelligenduin
efl :
non Non fie
abibit ita ut recedunt ancillje
II.
,
Ad verbum
pro
pretio.
Gneco
excepto uno
oip'/vdv,
, ,
recedet qttomodo recedunt ancillx
a^gento
Totum atttem
hoc intelligitui
inquic
Hebrx.t pofl (ex annos.

'J?'.
Aug.
efV/J^rn^J)
ibid, fi
eam
:pfe
^
concnbitu non htttmliavnit

,
neque
8.
Gr.
'Ea;- fxn
,
tw
,
y.vp'c>>
dui;
iV
dor^
At in
filio fuo
cerit
te :
:
conjunxerit
xaâ>i5>s7vi(2a7o
a.7rc>û^ pojQsi
,
wth/
&c. ut
in Lat.
abibit gratis
neque alii a flio fuo diuit iflam r/Vid efl ^ jujjicict ei non tener: :u Jervitu^
In edit. Aid. hV cv x.(do}/ô>oy:iQa,'/o t/Tn'?. In CompL hV d.v'ôt; xaû)fio?o'/caio x'^Tw' ai. vtv a^TW Ko.^ct'/n'.ôfmK'J^. Addit Augufl, ibid. Qâm non adnominavit earn ^ id efl , inquit , non earn Jccit uxorem : & infra Hoc autem qttod diximits : qmdam hnerpretes dixerunt : redimec remunerabit eam eam. Ottodji inGrûo didum ejjtt ^ d.7rohu'/f''J;QTa: , Jcriptum ejjlt ^Jicnt fcriptum efl : & ipfe redimet Iliael nam T9yM/7pi.'(^'eTi J firiptiem efl. In hoc autem loco , a-Trc^t'/paQe: , Iegitur , ubi intelhgnur quod accipit magis aliquid quam pro ca datur , ttt redimatur : & poft pauca Genu qma fprevit tn ea ; id efl , inquit , non quia autem exterx fpi-evit in ca , ideo dominus efl vendcre illam ^ id efl , in tanturn ei dominabitur , ut etiam exterx genti eam lictte vendat. Hoc efl autem , fprevit in ea , quod efl, fprevit eam. Sprevit e.vn autem , hoc eft , humiliavit cam^^ id efl , comtîbcndo ,
iegitur
mV oO i(.aBco/izho-/iiQcclQ
Mf. Alex,
av7w.
enim nihil accipiens , &c. t. 12. Gr. 'Ew' Af xa^K^ t.; nvx. Sec. ut in Lat. al. dee/l, (Tl/. Hieron. I. i. contr. Pelag. to. 4. col. 505. b. legit : Si percttjjerit alujuis quempiam , ^ mortuus fuerit ^
abibit
tnorte moriatur.
t. 15. Hieron.
ejus
,
1,
i.
,
contr. Pelag. to, 4, col. 505. b.

fed
Sin autem non volens
Deus
tradidit
eum
in
manibus
locum ad quem conjugiat qui Occident. GrAa'(^w 'O J I h'xU'^y, ar.\a Qeo; -racs/oj/.e/ f," r::^ ipoi'n'Qct;. Ambrof. I. i. de Cam coi To-TTcy (pivi/icn ^/.u
dabo
tibi
!r'
invitus alt215. b. Ncc ;) qnidem , inquit , qui quod fecerit homictdium , extra tmtuflerium efl : ft qindem lex ait de eo Qnia Deus dedit eum in manus ejus. Vid.
c. 4. col.
,
eciam Ausjufl. ubi iup.
"idem Ambrof. in Luc. 8. col. 1^91. d. Qui no honoraverit patrem ant matrem , morte moriatur, Grsc, yet. 17.
Tom,
/,
, :
78
fuerit
,
LIBER EXODI.
V
fed jacuerit in leftulo
li
:
Cap.
XXI.
,
U L G A T A
fuper ba,
NOVA.
ut operas ejus
men
foris
&
impenfas
medicos relU-
19.
furrexerit
,
&
ambulaverit
erit
tuat.
culum fuum
innocens
qui percuflerit
ita ta-
VeRSIO ANTIQUA.
Aug. tecut. 99.
f,
VuLGATA
,
NOVA.
,
20. Si qiiis percuflerit fervura
fuum
aut an^
10. Qui percuflerit fervum fuum
vel ancll,
ciliam
fuam in
virga
1am virga
&
mortui fuerint
in
manibus ejus
criminis reus erit.
21. Sin autem uno die vel duobus fupervixerit

,
non fubjacebit pcena

Si rixati fuerint viri
,
;
quia pecunia
il-
lius eft.
Aiiti.
qitH. 80. in
2.1.
EA,w.448ic,
rint
Si autem litigabunt duo viri , & percuffe mulierem in utero liabentem ,& exierit in.
:
zi.
mulierem prignantem
cerit
,
& percuflerit quis & abortivum quidem fe,
nondum formatUS detnmentum patiemr , quantum indixerit \ir mulieris , 6c dabit cum
fins ejus
fed ipfa vixerit
fubjacebit
,
damno quanaibitri judi-
tum maritus muUeris

caverint.
expetierit
&
pollulaiione.
_
autem formatum fuerit , dabit animam pro anima i4. oculum pro oculo , dentem pro dente manum pro manu , pedem pro pede , vulnus 25. combultionem pro ccmbuftione pro vulnere , livorem pro livore.
25. Si
13. Sin autem mors ejus

redder animam pro anima
,
fijerit
fubfecuta,"
manum
2.5.
Levit, 14. oculum pro oculo, dentem pro dente, 14. 20. pro manu pedem pro pede
,
aduftionem pro aduftione

,
vulnus pro
Deut.
19. 21,
vulnere
livorem pro livore,
Matti,
V
x6.
ancilla;
Si percun"erit quif-
U I G A T A
Fide Not.
NOVA.
erult,
fi
5.58.
zG
,
2.J.
pro oculo quem

17-
piam oculum
,
fervi fui aut
Dentem quoque
,
excufl'erit fervo vel ancil-
&
lufcos eos fecerit
dimittet eos liberos
Ix fus
fimdicer dimittet eos liberos.
VerSIO ANTIQUA.
'./l^.7*y!.8i.M
VuiGATANOVA.
i8. Si bos cornu percuflerit virum aut
lierem,
fxid.t. J.-j-f?.".
Aug.lcciit, 10
f. i-
347-
autem cornu percuflerit taurus virum aut mulierem , &: mortUUS fuerit , lapidibus la& non manducabuntur carnes pidabirur taurus ejus , dominus autem tauri innocens erit. 29. Si autem taurus cornupeta erat ante hefternam & nudiuHertianam
28. Si
:
mu-
&
mortui fuerint
erit.
lapidibus obruetur:
,
& non comedentur carnes ejus

bovis innocens
dominus quoque
29.
Quud
,
ii
bos cornupeta fuerit ab heri

occideritque virum aut
,
&
nudiuftertius
& conteftati
eum
,
funt dominuni ejus
nee recluferit
lierem
:
mu-
&
bos lapidibus obruetur
& dominuni
ejus Occident.
V
}o.
U 1 G A T A
,
nova.
5
Quod
fi
pretium fuerit
fvierit
ei
impofitum
dabit
2.
Si
fervum
ancillamque Invaferlt
,
triginta fi-
pro anima fua quidquid Filium quoque 5 1

.
poflulatus.
fi
clos argenti
domino dabit
bos vero lapidibus op-
&
filiam
cornu percuflerit
primetur.
Cmili fententis fubjacebit.
VeRSIO ANTIQUA.
Atig. tfc'tt. loi.
I.
Vuigata
aut exci3 ?
.
nova.
,
3.
347.
f.
35. Si quis derit lacum ,
autem aperuerit lacum,
Si quis aperuerit cifternam

,
& foderit
,'
&
non
laci
operuerit
redder
eum ,
& ceciderit & non operuerit earn

nus in earn
cecideritque bos aut afi-
illuc vitulus aut alinus
UiJ. Lccut.
103.
34.
dominus
fuerit
,
quod autem mor-
34. reddet dominus citterns pretium jumen-
tuum
Aiig.qttxji.Zi.ift
3 5-
ipfi erit.
torum
. 3 5
ixid.
t.
3.
449.
c.
autem cornu percuflerit alictijus taurus taurum proximi , & mortuus Rierit vendent taurum vivum , & partientiu- pretium ejus , & tauSi
:
Si
quod autem mortuum eft iplius erit. bos alienus bovem alterius vulnerave,
:
rit
vum
& mortuus fuerit & divident pretium

illc
,
vendent bovem vicadaver autem mor-
N o T jE ad Versionem
ro ut fup. 'O x;tcô7w -iralifa
A N T
5?
QU A M.
,
7?.
,
/mlsf
dv'iS
ts-
autem deform-ttum fuerit

Vet. T. fup.
dabit
Sec.
,
formatum
fuerit
,
det
,
utfup. Aul. quxrt. antm.tm pro animam
^. 20. Gr.
jf*.
'iciv
J\./
I.
TI5 iiix1xi,ri 2.
&c. ut in Lat.
Gr.
'i.xv
Ai
9t,siy.in6f.i6yiv
AaiQsi
&c.
ui fup.
pro S. Aihan. co!. 202. c. Si peritiffi-riut multerem in titero habemem , rixaverint duo , qnodaboTtiverit non dejorin.itum , detrimemitm patietur
22. Lucif, Cal.
'-,
Eadem referc Lucif. Cal. 1. 2. pro S. Arh. col, 202.C. Eadem quoque Tertul. 1. 2. & 4. contra Marc. p. 6ji. a. 710. a. ufquead vocem >rti. Ita quoque in Gr,
if-.
24.
cun.qtte ixjiimaverit -vir 7nttl:tris
dabit
cnm
digmt.itE. Au(!Jl.
qusll.Vei.T. ita conjungit
quaeft. 23. col. jo.c.

:
hung
& feq.
verficiilum
ad verbum. f. 2J. Lucif. Cal. ubi fupra
Combuftum pro
combr.fto ,
Si quis percrtfferit
mulierem in utero haben-
um
det ansm.-tm pro 1 t^ abortiverit : Ji formatum fuerit , anima ;Ji autem informatnm Juertt , muUletitr pecunia. Or 'Ece/ cJVs îy^-ji/ixt Avo ei/S^si ^ ^/îJCi 'juvxiicec sy 7?7p( iX^C^'^ > ^ f^/>6fl T -TTotiJ tor u/h; ^h s^sixcîc^rc:;' ,
,
vulnus pro vulnere , livorem pro livore. Similiter habet Tertul. 1. 2. contra Marc. p. 6ji. a. Livorem pro livore, Grsc, K7cuafjWa o/tJ v.x}x/.xo^xt(.z, &c. utinLat. If if. 26. 27. Auil. op. imp. in Matth. hom. 11. col. fregeris illi dentem > 64. e. Si percujferis fervitm tnttm ^
E-TTliJl/KJOV
S\,'JQsi
^VfiluivQslxr XX^:i'l X' fV.ÔXfl .vip TH? -/UlXiXî , Compl. j, AvQu) Mf. Alex, cum edd. Aid.
dimitte
jUoV
&
eum liberum, 'a^ As TO/
Grsec. 'Eac
ottovTX
,
As
Ti? cja/ai^! to- opta?>,
TSf
o/xeTt
w Tor
iitxoi[g
HiTx xîaiixl'.^. Aug. infta , col. 448. g. 449. a. Quod autem dixit : & dabiccum poftulatiune , quod m.tritus mulieris
f At'3-;'f !;;
sâTos-EAfT aulii
cA.
&c.
If.
28. Grj:c. 'Eif
xsea/icn
ixuî, &c. utinLar.

col. 347. d.
informi exdufo
;
dandum
qnippe
,
confistnerit
non
eft
in promptu
,
inteH:gere
aijoifix
,
quod Crtccus habet

,
pliiribus
,
Auûftinus quoquelocut.roo.de Exod. Lapidibus lapidabitur taurus.

if. if.
habet
modi! inteiUgitur
fj toltrabitiln
diceretttr
,
cum
&c.
poftulatione
col.
dnc.
29. Gs.Êxr
Al
ii
Txuot)t;v,z^li5nc;
&c. UtinLar.
utm
eft
quamji aliud
S*.
23, Lucif. Cal.
1.
2.
pro S. Atlian,
loz,
Si
3^. Eadem prorfus in Gracco , niii excipias 33 vocero pretium , pro qua dfntiatr , argemum.
LIBER EXODI.
VUICATA NOVA.
tui inter fe difpertient.
Cap.
mormus
XXII.
fucrit
,
179
Versio antiqua.
rum
,
qui
difperticntur.
56.
efTet
Sin
autem
Iciebat
quod bos cornupeta

,
ab heri
&
nudiuftertius
liius
:
&
non cuftodi-
vic
eum dominus
,
reddet bovetn pro bo-
ve
&
cadaver integrum accipiet.
CAPUT
VULGATA
I.
XXII.
Versio antiqua.
I quis fiiratus fuerit
NOVA.
bovem
:
^
1.
quis furatus fuerit
aut
ovem
&
Si
occiderit vel vendiderit

,
quinque bo-
s
dium.
vitulum, aiftovem.
Auf.
ptafi. 10.
irt
S.
S.es.
ves pro uno bove reftituet
&
quatuor oves pro

five futfodiens
una ove.
efFringens
,
fur
domum
fuerit inventus
rit
:
&
accepto vu'.nere mortuus fue-
2. S\ autem perfodiens inventus fuerit ftir , Uem percuflus mortuus fuerit non eft illi homici- f */,
:
&
qnxfi. 24. in
,
5.
\^.
d.
percufTor non erit reus fanguinis.
Quod
,
fi
orto fole hoc fecerit

ipfe morietur.
,
perpetravit
&
,
Si
homicidium non habuerit
5. Si autem orietur pro morte morietur
fol fuper
eum,
reus eft,
quod pro
tus eft
,
furto reddat
ipfe venundabitur.
4. Si inventum fuerit
apud eum quod fura,
4,
Vide Not.
vivens
five
bos
five afinus
live ovis
duplum
5
.
reftituet.
,
dimiferit
agrum vel vineam jumentum luum ut depafcatur aliena vel in quidquid optimum habuerit in agro fuo
Si lajferit quifpiam
: ,
&
V Si autem depa\'erit quis agrum aut \ineam &admileritpecusfuumdepalcere agrum alium
,
.
Aug. r,. ,04.

5.
547.7.
vinea
pro danini xftimatione
reftituet.
6. Si egreflus ignis invenerit fpinas
V U L G A T A NOVA. & comprejusjurandum erit in

1
1,
medio
fui
quod non exten:
henderit acervos frugum
five ftantes fegetes in agris,
derit
manum
Quod
Si
ad rem proxuiii
,
fufcipietque do.
reddet
7.
damnum
Si quis
qui ignem fuccenderit.
minus )uramentuiii
II.
{\
&
3I-J9.
iile
reddere non cogetur.

filer it
,
vas in cuftodiam
ablata fuerint
8.
fi
:
commendaverit amico pecuniam , aut ab eo , qui lufceperat , furto ,
fiirto
ablatum
reftituet
&
dam-
num
I ;
do.nino.
.
fi
invenitur fur
,
dupluiii reddet
latet
fiir
deos , proximi
&
jurabit
fui
dominus domus applicabitur ad quod non extenderit manum in rem
occifum
comeftum 4 beftia , deferat ad eum quod , & non reftituet. 14. Qui k proximo fuo quidquam horum mutai
eft
,
poftulaverit
&
li
Versio antiqua.
Aug.
8j.
Jix.
I.
Vulgata nova.
9.
mino non
prjjfente
debiHtatum aut mortuum reddere compelletur. ,
fuerit
do-
M
reftituet
Quod
,
inipr;Ei'entiarum
fi
dominus
fuerit
non
q.
9.....
in
3
fiierit
qui convidus per deum, ref-
ad perpetrandam
,
maxime
lui.
condudum
venerat pro merce-
fraudem
tam
, ,
in
bove,
ac
de operis
tituet
duplo
inferre poteft
fi
:
quJm
in
afino
& ove
449-
'
16. Si feduxerit quis virginem
vellimento
&
necdum defponfa,
Dint, 22, it.
quidquid
tam
bit
I
dormieritque
cum
ea
dotabit earn
&
habe-
damnum
veniet
:
ad deos utriufque caufa per,
eam uxorem.
7.
&
,
illi
judicaverint
duplum
reftituet proxi-
Si pater virginis
dare noluerit
,
redde: pecu-
mo
fuo.
niam juxta
,
modum
dotis
quam
virgines accipere
10. Si quis commendaverit proximo fuo afinum,
confueverunt.
18. Maleficos non patieris vivere.
1
bovem ovem , & omne jumentum ad cuftodiam & mortuum fuerit aut debilitatum , vel captum ab
, ,
9.
Qui
coierit
cum jumento
morte moriatur.
hoftibus
nullufque hoc viderit
Vulgata nova.
Levii,
Versio antiqua.
,
20. Qui immolat
diis
occidetur
prster-
50. Sacrificans diis eradicabitur

foli.
nifi
19.4.
quam Domino foli. J I. Advenam non
Domino
Cypr. ip, JJ. 8y.

h.
contriftabis
neque
affli-
21.
Advenam non
t.
J.
vexabitis
nec
tribulabitis
Auil.
cbrtfl.
I.
de Z'iti
N o T jE ad Versionem antiquam.
jUo%o'' V -sBPo^c./o/
J\.f t;5 o/4>i TO J caiai > is^y% ^^^cC, d-Troip -liosci^cc lapcCaHv <vn -rS tt^Co. a, T:'ii d/Ti fi'-'%,i quae omnia ita exprimit Augufl. locu cic. Ouomodo in Exoan dtcitur : St quis furatus fuerit vitulum aut cz'em ; refiitiiere dehere quiiique vttulos vet quatuor oves , Ji occiderit aut vendiderit ? & quifl. 85. in Exod. col. 449. c. Oux jujltfi(atio cji inquic , ut pro vititlo uno qitmqtte reddantitr , pro ove autem quatuor ?
, Kj
apud Atig,
</.
f.
I. Iti
verfus integer in Gra:co:'Ew

i<paXn H
t,6, 187.
Ita in
Gra:co.
ixii; Jlii
9.
Grxc. K\
QsS', i-rnlou
Aim^v
&c.
SiciterumCypr.ep. 64. p. iii. a. * 1. de lapf. p. i8j. c. cepift. ad Demetr. p. izi.b. &ad Fortun. p. i(J4. b. lie etiam Auguft. 1. 10. de civic. Dei , c. 7. to. 7.
*.
20.
244. b.& Fulgent, fiagm. 9. ij. contra Fabian, p. J89. 595. at I. pro fidecath. p. 556. legit S.icrificaiis aliis abfque me , eradicatitur. Jul. Firm. I. de eno. prof,
col.
:
&
dm
Ai of tw Sîof-uyficcn euê^7i c, &c. V. ut in Lat. exccpta voce ult. poVo; csdes , loco homicidium, Tf. J. Grace. 'Eii Ai imnifn, &c. ut in Lat. niii excipia^ ultimum , dvi ef,t3:i^(x.nna.i victim morietur > loco
2. Gr.ec. 'Etiv
, ,
rclig. col.
179.3. Sacrijicans
dtis er.tdicahitur
I.
prater
Vo^
mtnojoli. Similiter habet Auct.
494. praeter hoc , niji Deo foli. c.ij. col. ySfi.f. Kt/i Domino tautimi. Gia!c. 'O Cij^.Vmk
.9-5ci; , iotâTOi
de Aleator. ap. Cypr. p. Auguft. I. 19. deci\ it. Dei,
pro matte morietur
Auguft. morte morietur. t- 4. Hue redit quod ait Augull. quxft. 10. in Num. Si autem quod atjlulerit , Jalviim apud eum recol. J 5 I.e.
:
editt.
periiur
duplum
X''f'
ejfe
reflituendum. Gl'jcc.
'iitii'
Ae,.
..
evpe-
^^ u
eôAe.^f fi.^H(^s7a/ , -z^v^ Kip.ca fiivta. In Mf, Alex, ac editt. Aid. &Compl. deeft Sma'/a. '^^. 21. Gra;c. K( .sj^^îf^f^ci' tv y.txxuQ=Ts , fVs ^t? 6m'4h7 cluTor ( Ml. Alex. 01 t; juCi .9->.i(st; ,) ,;x -yip
m^'^nf.v'in
''"'^ TO tLMfifin
Ar.vM Mti
iiroVQii.
711
AiyuTtlu, omictitur autem {J vos,
Tom.
I.
Zij
, , :
LIBER EXODI.
VUXGATA
errant!
{.
,
Cap.
XXI
i8i
NOVA.
te
Versio ANTIQUA,
Tub
reduc ad eum.
videris
Si
afmum
,
odientis
jacere
fubjugali ejus errantibus, reducens rcddes ei. 5. 5i videris bo\es inimici tui tub onere ruiife
,
oneie,non
6.
pertraniibis
led fuhlevabis turn eo.
non
tranlies
led elev ibis
cum
co.
111
Chromnc. Aijiiil, Mai.tji^.J,
Non
declinabis in judicium pauperis.
6.
Non
lubvertes juciicium pauperis in judicio
ejus.
7.
Lmif. Cat. pro S, Ath. i8j. </.
Mendacium
:
fugies.
Infoiitem
&
juftum
I?- J3-
non occides
8.
quia averfor inipium.
Dent.
j6. 19. la/. 20. 51.
6.
Nee
accip-es
,
munera
qui: etlam exc,-E-
7. Ab omni verbo iniquo recedes. Innocentem & juftum non occides non juftilicabis impium pro muneiibus. 8. Munera enim excxcant oculos videntium,
:
cant prudentes
9.
&
:
fui.vertunt verba juftoium.

eris
:
&
peftiferant I'ermones juftos.
Peregrino moleilu.^ non

quia
fcitis
enim
fiiif-
advenarura animas
tis in
&
ipfi
peregrini
terra /Eg)-pu.
10.
Sex anni feminabis terrain tuam
&
&
congregabis fruges ejUS.

Levit,
1 1.
liges
, 1
Anno autem
,
feptimo dimittes earn
requiefceie facies
li
ut comedant pc.upeies popu,
&
tui
&
;
quidquid reliquum fuerit

ita facies in
edant bef-
ti agri
vinea
&
:
in oliveto tuo.
Sex annis feminabis terram tuam, colfrudus ejus. 1 Septimo autem anno remiffionem ficies requiem dabis illi , edent pauperes enns tux qux autem iuperabunt , eiicnt terx bellix lie facies vineam tuam , &. olivetum tuum.
10.
&
;_
Aiig.iiu.tfi.Zg.in
^'^"^-
>
i-
4Jo-
'
&
11. Sex diebus operaberis

fabis
,
feptimo die cef:
ut requiefcat bos
filius ancilla:
&
afinus tuus
,
Sc re-
frigeretur
1
tax
&
advena.
,
per
cuftodite. Et 5. Omnia qus dixi voois nomen externorum deorum non jurabitis ,
veftro.
15
Nomen
moremini, neque
14.
aliorum deoium ne audiatur de ore tuo.
comme-
Te-.mi.deUoi.e.
20.246..
neque audietur ex ore

14.
fefta celebrabitis.
Tribus vicibus per fmgulos annos mihi
Tribus temporibus mihi
fefta celebrabitis
.
in anno.
15.
Hieyv.inA^g.j, i-iCZ^.e,
Slip. 15.
//. 34.
Solemnitatem azymorum cuftodies. Sep1 5 tem diebus comedes azvma , licut pnccepi tibi tempore mentis novorum , quando egieifus es de ^gj'pto non apparebis in conlpedu nieo
.
:
iolemnitatem azymorum
,
;
cuftodietis.
Sep-
tem
diebus comedetis az\m.i
(icut pra^cepi tibi,
2Z.
Deiii.
vacuus.
16.
in tempore menlis egrelTus ex Ê^rypto tu meo vacuus.

1
novorum in ipfo enim es non apparebis in conlpec:
16. 16.
t folemnitatem
,
meflis
primitivoium
:
7/
54.
qutcunque feminaveris in agro folemnitatem quoque in exitu anni , quando congregaveris omnes fruges tuas de agro. 7. Ter in anno apparebit omne mafculinura tuum coram Domino Deo tuo.
operis tui
I
Er folemnitatem melfis primirivorum de tuis , qua:cunque femin.iveris in agro & Iblemnitatem confummationis in exitu annt in congregatione operum moruni de agro. 17. fer in anno apparebit omne mafculiniim
6.
operibus
hierm. iitep.ai
G.!/.
i.
tuum
in
confpedu Domini Dei
tui.
2.
t.
4. 264.
DfH(.
16.
1(5.
18.
Non me
nem
viiliin
immolabis fuper fermento fanguie mes , nee remanebit adeps folemufque mane.
nit.itis
Ik/
54.
19.
Primitias
2. Dent.
14. 21.
domum Domini
frugum terra tua; deferes Dei tui. Non coques hoedum
in in
19
Non coques agnum
in lade matris fus.
Aug.
I.Xod.
quafl. 1)0.
t,
irt
3.
450. f.
lade matris (ax. 10. Ecce ego mittam Angelum

pra;cedat te
in
,
meum
qui
&
cuftodiat in via
&
intioducat
locum quern paravi.
10 Ecce ego mitto Angelum meum ante Idem ftciem tuam , ut fervet te in via , ut iaducat te 4; I, J. in terram quam para\i tibi.
ijitaj!,
gs,
Tf. J. Graec. 'Ei> JVs i'/ji? to I'-rsî/'yiof ^'x.^p? cK iri7r7a'Ko? VTQ TO- yofiov au/^t v -Tra^f^st/fl dura t a'wa luvx-
NoTjE ad Versionem antiquam. etiamTertuI. iup. p. 24f. n

c.
If-.
14. Rtirfus Hieron.

c.
I.
fe7i (al. cuayifi'fi ) ar'o ,kst'
dvn.
Caefar. Arelat.
,
hom.
1.
271.
Tribus
K.a:ci{<;
tejnporibns
z. in ep. ad Gal. to. 4. col. anni diem fejtujn agetis 7nihi,

fioi'
Si'vtderis njinitminimici tui in Into jaceiitcm
tiori
pr.vterihi^y
Gt.
TfisT^
,
t? iyixuTV hprxQzl^
at
ill
edit.
Aid.
ni/iprihs
nlUvaenm. Act.
,
S. Pioiiii
Mart. p. 141. Inimici

,
loflicere
ut in Lar.
tui animal Ji cecidertt

feas.
eportet te priiis tevare
iiitam tran-
t. I J. Similia Grecum habet , praeter lioc , rpuâiiSis rsiiuv, fervate Jacere , pro cujlodietis ; at in Ml'. Alex, -ni
^^Sf , abfque i'oisT quod etiam deler Aid. edit. fuM.dc pro in tempore , fcriptum , y.xrx t'v. )Lxspv , ad tempus.
,
f.
6.
Crxc.
Ov
A/ar/)=4-'5
>
&c. ut in Lar. Lucifero

occides
,
favet Capiiul. Lxxx. fupra. 't. 7. In GriEco ponitur j, bctur

"!?.
pod
&
in fine ha-
't.
16.
Eadem
i
prorfus in
Grsco
, >
excepcis his
'ccvQeii
;rs!t^
,
At^pu.
verbum
Graeco
,
llcut
munera; crera quadrant ad Capitula lxxxi. lxxxii. lxxxiii. fupra.

.f
propter
z(uv
^c/uv Cd
It
facies opeyum titorum

y
,
fubinde
'r'i
tw a7pw
loco dc opcribu^ tuis s in agro tuo ; 5c in fine , t^^ =;c
8. Ita peigit Lucifer
omilTi^ hi!
qu* anteceduni
in
dyp'if
cHy qua: de agro
ttto ,
pro de agro. Hieron.
Kal
,
Jw^
^
it
qua
Ta
7a/> dVSgji!,
munera non accipies , reli&c. congruunt cum Lat. nili exci^h4i

JVtV.a/a
,
ep. ad Gal. to. 4. col. 271. c. rurfus legir

TneJJis
Et
1. 2. in folemnitatem
primitivorum
If.
^ Jotemnttatem conjummationts m exitu

1.
pias ultima
At'/âii'^/aj fwfj.xlx
^ 'vaflant^ ieu corc.
anni.
"t.
mmpunt verba jufla , a ^.pjkm , lues. J^. 10. Ad verbum e Graeco. Auguft. col. 4J0.
friiclnm ejus
:
Idem Hieron.
2. in ep.
ad Gal.
col.
y
271. c,
legit,
-,ttm-
Tribus temporibus anni apparebit
at infra
Jrudiis ejus
cum
Grace,
ra
euam
T?
Capirul. xc. iupia; uii

-Ta.
,
macnlinum tuum &c. lie Gtsce , if; jMifKTs c*i:i940.

:
o^6n'jê;a'
&c. ut
Grace.
in Lat.
f.
ir.
II. In Graeco dee(l(jBo,

,
praterquam
in
Mf. Alex.
,
t.
in
*.
19.
Ambrof in
Pf. 47.C0I.
ci'y_
He
coqnas
.*"^' "'
agnum
'"P"
ubi Tw As ? J iiAu 'Hi

cipias
reliqua mire confentiunt
nifi
ex-
l.ttle
m.%tris fits.
!4"u-''
'''"'
verbum
,
d,)iQui
,
Itnques
ab
cuiv.iJ.t
pro requiem dabi< , ad verbum , reretaxo , remitto. Item vTrt^Mt-jroficvct. j

,
loco
qux jiiperahtint , ad verbum , relida. J?. I 3. Gra:c. Kal ofcfix ^fM IVpu m dyaj.iniSii'seQi vii litt xaSsri sz TV ro'/MzJo? i/îV. Et nomen deorum aliorum non tememorahitts , neque audietur de ore vejiro. Vide
verbum lie etiam idem Augufl. habet locut. lod.deExod. col. 147- g- pra;terhoc , 5 in. ducat te; atinGr. oVw5 f(M7V)u-. Similiter I. 16. contra
20. Ita Gr.cce ad
Fauft. to. 8. col. 294. juravitibi; at in Gr. ,
c, J. p.
c. nifi
quod loco
p.T.ivi tibi
I.
habet
irciicxei. a:.-
Tertul.
contra Jud,
145. a. legit
Ecce ego mitto angelum
meum anu /i
l82
Aug.
uiiftip.
- r
.
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
Adrende
:
Cap.
1 1.
XXIII.
VlTLGATA NOVAI & audi vocem
,
:
tibi
Sz ex.iudi
dos
Lueif.-Cni.v. pro
illi
nihil
enim
lubtraliet
eum ne non cretibi nomcn enim

,
;
Obferva eum
,
ejus
nec
meum eft
zz
cis tuis
,
llipcr
eum.
SI Auditii audiei'is
vocem meam
,
&
fe-
S.Athati.
cci.
185. ceris
omnia qui dixero
tibi
inimicus ero inimi,
contemnendum putes quia non dimittet cum peccaveris & eft nomen meum in illo. 11. Quod fi audieris vocem ejus, feceris DfHJ.7, omnia qua? loquor , inimicus ero inimicis tuis II.
&
&: refirtam contrariis tuis.
Aug. contr. AJim,

t.S. Ii6.l>.e.
a 5. Prxcedet te Angelus meus
&
&
adducet te
illos.
affligam affligentes te.

1
5 .
Pra?cedetque te Angelus meus
ad
Amorrhxum , & Pherelxum , & Chananium,

, ,
ducet te ad
Amorrhium
&
& Jebulsum & Gergefxuxn

Aiig.i.i.decmf.
Iv.,r.g.
t.
&c occidetis
,
Pherezium
Jebuf.Eum
,
Chananaumque ,
adorabis deos
&
Hethacum , HevEura ,
,
quos ego conteram.
& intro- I/ & z. & II. 14.

Jo/.
,
5 J.
24. fed
Non
.
adorabis deos illorum
fed
neque
fer-
4.
Non
eorum
,
nec coles
Dent, fi
}.
p. 1. ^-Jes
** *
non facies fecundum opera ipforum , deponendo depones , Sc confringendo coneJ5
eos
non
facies
opera eorum
led deftrues eos
& confringes ftatuas eorum.

15. Servietil'que
22.
fringes fimruAcra
Aug.tjtitfjf.î.m
eorum.
25.
Et ferries
Domino Deo
,
tuo, &; benedi-
Domino Deo
veftro, ut be-
ixod.
'
t.
3.
4}i. d. (-j[^
panem
,
mum &
:
vinum
mum &
,
aquam
>
avertam infirmitatem a vobis. i6. Non erit qui non generer , neque fterilis numeriim dUerum tuorum fuper terram tuam
replebo.
27. Et fimorem mittam qui amentes faciam omnes gentes trabis
te antecedat
,
,
mam &
nedicam panibus tuis aquis trmitatem de medio mi.

x6.
tua
:
&
&
auferam interra
Non
erit
infecunda
nee
fterilis in
numerum dierum tuomm implebo.
in qiias
&
in-
tuum
meum mittam in pracurfum occidam omnem populum , ad quem ingredieris cunftorumque iniraicorum tuorum coram te terga vertam
17- Terrorem
,
&
Aug.<!iixfl.î. in
E10X452..1.
mittam vefpas ante te , & ejiciet Amorrhios, Evxos, Cliananxos, &Cliettios a te.
jiS.
&
i8. emittens crabrones prius
qui fiigabunt D:;,t.7,

,
Heva;um & Chanansum quam introeas.

,
& Hethium &
ante- 2C.
Aug.iju.rii.i'j.:!
-29.
Non
hid.
t.
J.
601.
c.
terra deferta
50.
ejiciam illos in anno uno : ne fiat muitiplicentur in te beftia: ferx. ,
&
29. Non ejiciam eos k facie tua anno uno ne terra in folitudinera redigatur , crefcant
:
contra te
beftiEc.
Paulatim ejiciam
,
illos
donee multiplice-
mini
5c crefcatis
& hxreditetis terram.
30. Paulatim expellam eos de confpeftu tuo , poflideas terram. donee augearis ,
&
:
terminos tuos i mari rua deferto bro ufque ad mare Palsftinorum , tradam in manibus veftris ufque ad fluvium ejiciam eos de confpedu habitatores terra ,
3 I
.
Ponam autem
&
&
vellro,
Aag.ltciit. lep.
3-2.
Non difpones
,
illis ,
Non cum & diiseornm pal:nm. NoT^ AD Versionem antiqua m.

3
1.
inlbis
e!s
foedus
nec
cum
dils
Tnf. I4i
<iem
titcim
,
ijui te
cujiodi.u in itinere
tibi
;
tntrodnctt in /-
J,
I'.Tfl-iîis
di'ifi.
te
ram
prxpAravi 676. a. exceptis his

ijtiain
f.tp.iravi.
Cypr. I. angelitm mettm antejîctem

nere
,
iterum 1. 5. coaira Marc. p. p.jr.tz'i , Iolo , vii , pro itinere , i.Teftim. p. 286.b, Ecce eg!) p:cmiitt
iic
tntrcducet
"Sf".
Ibit enim angelus meus alteram ad Amorrbxum
diictns te ;
&
^
cy-
Df at. 7.
2.
eos.
24. Grjec.
v
stctvlSit;
Ou zspiZv.vn\Qi.^
sf-ysc
tc;;... ifJs/4^ Aa7/;t/cii;

,
TC??*
xara ra
aurur
ci?Act '/.ec^Xif-SC^l
XX-
trtttm ,
,
nt
te
tnduc.it in terr.im
quant
de Deo
if.
trin. col.
215.
c.
Ecce ega
ad ettjlodiendnmte in itittbi prapartz-vi. Arnob. mitts ang. mettm ante te ,
fid cltjlodiendtim te in
omni itinere ttto, 21. Idem Auguft. locut. io5. de Exod.col. 547. g.
contra Adim. to. 8. col. i }6. c. d. immo Adimantus ipfe Deos rcrum ne adora-jerttis , neque feceritis opera ipftriim ; fed everjicne evertite illos , jp delete eorum memmam,
1.
legit
Ante
exaudi eiim i at 1. \6. contra Fauil. to. 8. ob.iiidt enm , ne non credas col. 294. c. Adtende tibi , tilt i nihil enim Jttbtrabet ttbi , nomen enim meum eft in eo, Tertul. 1. contra Jud. c. 9. p. 14;. a. Intenie illi , audi turn ; C5 ne inobedient fueris ei ; non enim cela'jit te , quotii.tm nomen meum fuper ilium eft : 1. }. contra Marc. p.
te ibit ,
Gntc. ftatuai itlorum. f. 2jf. Totidcm verba in Grsco.

Tf.
i6. Itidem Grjice

,
'dTTMfuc'j:
replens replebo
prxter hoc in fine : at in Mfs. Alex.
etrxirfypSv
& Oxon. nec
&
Compl. deeft hx-Tri^vpSr. 27. In Graeco llmiliter , nilTexcipias verbumEVsTfOa, pavorem induloco amentes faciam-, Nobil. in excejfum
non
in edit,
>^.
qnoniam , &c, ut fup. Cypr. 1. 2. , Objervaetim, obaudi eum ne fuenon deerit tibi , nomen enim meum in ris inobattdieni et ; illo eft. Vigil. Tapf. 1. 2. & y. de Trin. Nomen meum eft in
Teftim. p.
28(5. b.
6y6. a. Jnt<-nde illi non enim cd.iz'it te
exaitdi
eum
ne ineb.tudteris
eum
cam.
28. Similiter hab. idem Auguft.locur. 107. deExod.' ejiiiet Amor348. a. Et mittam -zefpas ante ley rbsos. CapituI.eiiara xcvi. fupra hab. Tiimrem 55 zefpas mijptrumDominttm ; quiejiciat alienigenas. Grace. Ka; aT:c)(.
.,
^
,
to. 3. col.
ills.
Gtxc.
n/j:ce;^^=
ceotfTw C al.cu
au/M
jc,
.'jaxt?s
ay/y,
T=?.i2
ri; eimJxi ssfs'sgac- c

,
ft
, j-
ijH
i-TTiiîi
auTu
i -/if îj t/VcrsiAnTai' 0*
to yip
mfta
al.
hCii\iT
Nobilio fides
,
ExSax!?! , &c. al. s'xfiaxa, ad quod Augufl. Lociit. 107.
fup. Intelligitiir
inquit
ejiciet
Amorrhxos vefpi
Jicut
antecedunt in Grjeco edit. Rom. nec nonin Mfs. Alex. iSc Oxon.qus abfunt ab editt. Aid. Compl. nec leguntur in Vulgata. Sequuntnr autem ifta :
t. 22. Multa
hk
rana
Jf.
Jicut hcitfti.
&
centttr
29. ItadeGrjcco, prarter ultima verba J^ >////i- tcwx -//cifTa/ fVi c= tk S'^pix , &c. pro quibus ,
'Ew
ii-â
Koji a'uMii/e n7; y-jr;
ft'i
j,
if >
air.fiKTs -Ttaila. i:a

j.
Tv;
hie
t'v;.
Etmultxfi.mt fuper
citat
,
te befti.iterrx.
Et vero Auguft.
:
n/
.^SfSi/sa to??
coj.
ixSr^'i
ii]H.ui:iJ.au tjT;
i-
non Exodum
,
ied
Tjxjîioi;
In edit. Compl. so
caoji'
xs:?. In Aid.
&
inquit
in Denieronomio
:
Deuteronomium Dictum eft , Hon ejiciam , &c. porro Deut.

ii,toa,>,S<iai
Mf. Alex,
Auguft.
iii k'sii; , uti paulo poft , -Bouicj)!, , contra Adimant. to. 8. col. i jfi. b. c. feupotius Adimantus ipfe (ic legebat : Si aiire audieris vocem meam ,
1.
fimpliciter
7. 22. ita legitur

i'
O^' S^vivin
jfi'ûo;
i-
dvTei; f^Txyji,
^facies quxcunque
cdero odientes
J. in ep.
te ^
prxcipio
ed. Compl. sW/.woâ/

301. d. melius
;
tii
contriftabo contriftantes te.
Hieron,
1,
ad Gal.
,
to. 4. col.
Inimicus ero
inimicis tuis
TJ'.
c^ adverfabor adverfantibus tibi.

I
3.
Hilar, in Pf.
te.
54. col.
475.
-juf
c.
Ecce angelus meus

/.en
,
inw^vrhn ;Vi cf tx ^vfin tk iyfia quae ultima optime refpondent allatis fup. ex AU' gult. priora vero cum feqq.i?. 50. pertinere videnturad hiinc Exodi locum. Tf. 30. Idem Auguft. locut. 108. de Exod. col. 348. a. Fej- partes ejiciam illos a te. Grxc. Ka7a /ur/.poy eiiCat^^Si civdeinde ;'a; a/ au'î-^n! 1 5 xmij^ko/Kh'cii; tx tv; i-ri of
ni
-/in'ai
,
th
tttitecedet
Giacc.
Of
TlapwQsTxi
ayU^^î
*,
vy^îvii;
ij
yiiv. i. e.
qieoadufque auilus fueris
{^ hxreditaveris terram,
(jit
^ (xiû
-TrfoîlvA^^fpzTov,
XsrlctTzv
$sp-
t-ii' Grsc. Ou
ii\/y>i.xTsi.^'iQn
mvhq
5..,,. AjaCnKar
, ,
'
LIBER EXODI.
VUIGATANOVA.
eorum.
} ).
Cap.
XXIV.
l8:
VersiOANTIQUA.
3
Non
habitent in terra tua
ne fortj pec-
V Et non
care te faciant in
me,
li
fervieris diis
eorum
te ficiant
tibi
quod
tibi
certe erit in fcandalum.
Confident in terra tua , ne peccare Jlu^. uhi fup. ad me fi lervieris diis eorum , erunt Ufmquxfl.rj^., Exod.^î.c. offendiculum.
:
NoTA
Hf-.
, sccf)cc;>
J J.
Eadem
funt in
co( ,
Grsco
&c.
exceptis his
/-
tiii.
Vid. feqq. apud Auguft.
>et;'c;..., 01/^0/
ecoKâ/
Si
enim fervieris
hi erunt
CAPUT XXIV.
Vulgatanova.
,.(
Versioantiqua.
i. TTJ*
& &
Afcende ad DomiAbiu, JVIl nura tu , 6c Aaron , Nadab , adorabitis feptuaginta fenes ex Ifragl ,
Oyfi quoque dixit
:
&
Moyfi dixit Afcende ad Dominum tn, iZ/ & Aaron , & Nadab , & Abiud , <Sc lep:
i<f(?, 7<4/f.
f
py./*
"<''
5-
4}i- ^'
&
tuaginta feniorum Ifrael
&.
adorabunt a longc-'
ad
procul.
i.
illi
Dominum.
Dominum
,
Solufque Moyfes afcendet ad
2.
non appropinquabunt
nee populus af-
ipfi
Et accedct Moyfes autem non accedent
folus
:
Dominum ,
populus autem non
cendet
cum
eo.
afcendet
cum
illis.
narravit plebi omMoyfes J. Venit ergo refponditque nia verba Domini , atque judicia Omnia verba Domiomnis populus una voce
:
&
ni
qux
locutus
eft
faciemus.
, & narravit popuomnia verba Dei , & julUficationes relpondit autem omnis populus voce una dicentes Omnia verba , quae locutus ell Dominus , faciemus
3.
Introiit
autem Moyfes
lo
&
audiemus.
4. Scripfit autem
:
Moyfes univerfos fermones
Moyies....3edificavitaltare
fubmonte
&
Wfwj-s/.
4jj.
Domini & man^ confurgens .-Edificavit altare ad radices montis & duodecim titulos per duodecim rribiis Ifrael.
,
duodecim
lapides in
duodccim
tribus Ifrael.
5.
Mifitque juvenes de
,
filiis
Ifrael
,&
obtu-
&
immolaverunt hoftiam
falutaris
UiH.quxit.^z.
lerunt holocaufta
immolaveruntque viftimas pa-
Deo
6.
cificas
Domino
,
vitulos.
6. Tulit itaque guinis
&
mific in crateras
Moyfes dimidiam partem fanpartem autem rell:
Sumens autem Moyfes dimidiam partem

,
/w.
4J5-
yn.t/f.
99;
duam
7.
fudit fuper altare.
Affumenfque volumen foederis,

:
legit
aulo-
diente populo
qui dixerunt
,
Omnia qus
cuLus
eft
Dominus
faciemus
&
erimus obe-
dientes.
8. Ille vero fumptum fanguinem refperfit in populum , & ait Hie eft fanguis foederis quod pepigit Dominus vobifcum fuper cunftis fermo:
craterem &: partem reliquam languinis adfiidit ad altare. 7. Et accipiens librum teftamenti , recitavit Omnia qtixcundixerunt in aures populi iSc audieque locutus eft Dominus , faciemus , mus.
fangiiinis
inflidit in
:
:
< '
U'd.quxp. loo^
&
KtJ.p
Moyfes accipiens fanguinem afperfit popudicens Hic eft fanguis teftamenti quod difpofuit Deus ad VOS
8.
Amhofiajl.iz^.f,
lum
nibus his.
9.
Afcenderuntque Moyfes
&
:
Aaron
Na-
dab
rael
&
:
Abiu,
&
feptuaginta de fenioribus If-
&
9.
&
afcendit
,
Moyfes
&
Aaron
&
Nadab
-Aug. qnxji. loi,
Abiud
10.
& feptuaginta leniorum
llraiil
ia.iW. 455.?.
10.
&
,
viderunt
Deum
eft,
Ifrael
&
,
fub pedi-
bus ejus quafi opus lapidis fapphirini
&
quafi
Ifrael
ris
coelum
cum ferenum
& viderunt locum^ ubi fteterat ibi Deus & fub pedibus Dei erat quafi opus latefappbiri & ficut fpecies firmamenti coeii
:
Aug. loan. Ill,

'
?4?-
H'" "" ~-^-''''

'
mundilumi.
NoT> AD
T?.
I.
Versionem antiquam.
partem reliqnam
,
Eadem
prorfus in
V". 2.
Graec. Ka. s'/HeT
Grsco. t^ 05
toj foi
VToi
A?
i/it
fir^v
dimidittm
ii^^mc. Unde HieIf c:/>'a/an'(^5Tflt/ ^t' 29. to. 5. col. 247. e. Legimits , inquic , Affropinqn.ivit Moyjes folus ad Deum ; Ctxter* atttein non appro~
E7n?cir
, 3
Js âo;
ion. in
Ifai.
6y. to. 2. col. Moyfes pofl oblattim

tare< hojiias
,
Grece (impliciter , to I'/^ncv to JV=>idtmidtam autem. Ad h*c Ambrof. cp. 1052. a. Qjiid J:hi velit , inquir , quui
,
lacrifiuiiin , {5 immolai.tf Domine'Mudinndt.vn partem jangittms tn crateras miê-it ,

.'
pjnijtiitbant.
ij".
5.
Optimede Grsco. Addit Auguft.

ejje
ibid. J'iftifica-
iiones Latint Jnterpretes eas

fnx'^z appellant.
dixerunt
qtta
^
Graci îkccJi:
Adhxc^nîTi
.,
-tftcietnrts
^ aiidiemtts, ah
^
ciim videatnr ordo pojinlare
ut diceretftr
Mimiit's t
audiemus,
Sc
faciemus
1?.
fedmiruniy
niji aliquis hie Jettfui latet,
dimidiam autem ad altare eff'-iderit 8c infrx co\. loy'.-b. c. Immelavit hojiias , Jj hbavit , fangitinis partem effundens altarihtis jacris y partem aittem infitndens c-ateîh'is. Ambroliaft. col. 22 j. f. Moyfes accipiens jangttinem vttttU it cratera Sc(u^.co\. i^^.d. in patera, if. 7. Ad verbum e Grxco. Ambroiiaft. quoque, col.
:,
4. Gricc. 'OfSn'sa?
OT/itui ,
wxo Ao'^HSf
52y.
T^,
f.
legem datam memorat

,
qriam Moyfes
inquit
&>..
uiin Lac. Vid. not. feq.
recitans populo
Itl/riim hiinc
Teflamenii appellazit.
I'upra
,
If. J. Augud. ibid. Non dixit hoftiam fahitarem, fed hoftiam Jalntaris , quod GrAcus hahet t C'jj%fJiv. Ambrof. ep. 65. to. 2. col. IOJ2. a. Immolatas dicii Domino falntares hojlias. Hue eiiam fpelant quje habentur in Milfali Rom. ad offert. Domin. 18. port Pent. SamUficavit Moyfes altare Domino y offirens ftiper illndholocatifta y tmmolans vidi-
8. bimiliter
accepts
idem
Au(5toi
col. 149. d.
Moy~
fi^
janguine vitult in patca ( infra in cratera ) quod "fperju filios I/rael , dice::s : Hoc efl teftamenium ,
y
Jijpoûit
Deus ad
vos.
,
Gixc. AaQut Ai
Ktt-T'.v
ijfia^
y
Mcui".'.';
t:
aâ,
,
ncTiMiSecce ri
lili^'êTo Kt/'e^:5
>m
"IJ'i
to a'âTi?; AiaSiiti-s
-artog
&c.
mas
J,
Sec.
Gcxc. MiiKS;
oM'A.auTt^ftoi.'la
,
c^koJ
5, sCi/cot
oftti'.;
^-uîaj-ii'eioi'
aVwE-^zar
ûilxt owtk/hV tm ew
A5Ca's<a. Tt, 6, SimiliaGric.habet, prater
plurali;at Mf. Alex,

iraterem
,
cum
his
editt. Aid.
voccm , zf;Q(;,in & Compl. xQe/^'est

e<
4^5.
*. 9. Iiidem Graece , nili excipias vocem , THÔffXC-?. ptoptic fenaius , [oco jeniorum : at Ml. Alex, cum editt, Aid. cCompl. habet, t:?!' ^psoCL/:E'fco', ut fup.*-. I. *. 10. Ita rurlum Auguft. quxft. 10 1. in Exod. col. e. Et ziiderunt locum y uii jh-te-.u ih Deus IJrael inec
ut fup.
Pro
autem
dmiidiam partem
3^'' '"
Grco
deuaila VOCC
ilii
at in
Mf. Alex, ac
, ; :
184
LIBER EXODI.
VE
R
S
I
Cap.
1 1
.
XXIV.
Vu
L G ATA
A N T
QU A.
filUs
NOVA.
,
Aug.
que!). loi,
II.
t.-<x.f.
5.455./
&
Ec de eledis Ifiuel non diironuit nee unus appariierunt in loco Dei , & maacluca\criint
Nec
,
Tuper eos qui procul recelTerant de

mific
Ifrael
,
manum fuam
,
videruntque
&; biberunr.
Deum
6c
comederunt
ac biberunt.
VULGATA
Dominus ad Moyfen Afcende daboque tibi tabu ad me in montem & eflo ibi las lapideas & legem ac mandata qua; Icripli ut
1
NOVA.
in
:
1.
Dixit autem
,
afcendenfque Moyfes
14.
fenioribus ait
montem Dei Expectate hie donee reverta-
doce.is eos.
1 5
.
mur ad vos. Habetis Aaron quid natum fberit qua;ftionis ,
&
Hur
vobirciim
fi
leferetis
ad eos.
Surrexerunt Moyfes
&
Jofue minifter ejus
Versio antiqua.
Anihr.inPf. 45.
Vulgata
,
nova.
Moyfes
,
af.endit Moyies 15 cunidedi' lux montem

:
in
montem
&
:
cirbes
1 5
Cumque montem
.
afcendiflet
operuit nu-
defendit m.ijeftas Domini in montem cooperuit eum nubes fex diebus & vocant Dominus Moyfen die feptimo de media nube.
16.
Sina
&
&
16.
& habitavit
gloria
Domini fuper
:
Sinai,"
tegens ilium nube fex diebus

die vocavit
feptimo autem
eum de medio
caliginis.
17.
Adrpedlu";
autem
majeftatis
Domini,
,
tan-
Erat autem fpecies g!ori;c Domin!

fi
qua-
quam ignis ardens ram filiis li'rael.

Auil.
Tffl. ap.
iiH,efl.
lliper
verticem montis
CO-
ignis ardens fuper
verticem mentis
in
conf-
peifhi filiorum liVacl.
Vet.
t.
iS.
Aug.
5. fllit
Et intravit Moyfes in mediam niibem quadraginin monte quadraginta diebus ,
i8. Ingiellufque
afcendit in
&
Moyfes medium nebuls-,

:
montem
&
fun
ibi
quadraginta die-
J. 107. f, 104. t.
ta nOClibus.
bus
&
Deiit. gi
quadraginta noftibus,
I
A D N0T.1E AD
tik. Aid.
Trin.
legitiiT,
Version EM
1.
A N T
;
Q U A M.
montem. In Mf. Alex, ac
edirr.
us^mi
h''.zi-i.
Auguft. vero
to. 8. col.
T!?5
787.
a. omiciit
de Subindein Gra:c. Kal

i.
CUTTipSifi:
y
montem
Aid.
operuit nuhes
TK
loco
cftti
VTTO
âJa^
a.;? WCl ^f/OV Cr^.i'y
2j
iWf/i
si'/c;
st!,!xij.(i.ti
T? Kfa?
:
Sith flip, citat. de Trin. legit hpidis Jafphiri , J5 tanqnam ajpidus firm.vnrnli cwli : &. qiiaeft. 102. in.Exod. C0I.4J4. a. ait S^^pphirj autem fig!i:ficatHr iiii.t cieleftn , maxime qiii.t d-.clum efl : iicut afpec:
xaâei^xTi. Aug. fidibics ejus , tauquMn
Compl. dteft <. 'li-.-J:,ut liip. AuguiL veto qa.<ft. 105. in Exod. to. 5. col. 454. c. ait -.Jejus Ku^'f cum ^loyle iipp.vet , ^ cum lUo .rfcendtt in ntontfm. Tf. 16. Graec. K' kkUCh m cr.;'^c. t^ (J-^ eVi to 0^5 ToSva, J. ?'nat>-if>' , Sccut in Lac. niiiexcipias ultima, k
/EcyTH; Ks>s^v5
ff.
,
&
de medio nubis.
col.
er-
tus fitmamenii
firmamernim antfm cmiiim

fgnrat.
i^
.tppell.ri
quis
ip-
Eadem refert Aiiguft. 1. 2. deTrin. to. 8. 787. f. prdjter unum rt.T/fjH , quod delet. Atin Gr.To
17.
fejTi'g /;gi';
,
sf s
ne ciat ? Etfaim.1 lateris in eodem jappbira
qHodnnuram
fsm
vel jl.itHit.-nem
If.
II. Similiter in GisEco.
&c. ut in Lat. if. 18. Grsc. Kx! sicx/^^s^Mxvmi; i:'i to /iimv -ni yufsMt;, f/tji f.% T3 52^5 Ky smi a ra ofj; , &c, ut in J,
,'
ic.
Tt. ly.
Grjec.
If
Kx'i aîtw Mi'Kc~;
'Infv?
ti";
to
o?;*
Lat.
f%;ct>^"tfi'
iffsM) TO 005;.
Et
.iji-endit
Moyfei
lejns in
CAPUT XXV.
Versio antiqua.
pu
Aug. eoKlrn A.Sim. Adim. ap, Aug.
.
VulGATA NOVA.
illi
I
.
I.
Oaitus
eft
Deus Moyfi ,
filios Ifrael
,
;
&
dixit
T
1.
Ocutufque
:
eft
Dominus ad Moyfen
dl-
J_/ cens
z. Loquere ad ab omni homine
t.Z. lii.c.
fumite primitias
deftinetis
quod mihi
mitias
Loquere filiis Ifrael , ut toUant mihi priab omni homine qui ofFeret ultroneus , ,
jr jj;
J,
accipietis eas.
Aurum
purpuram
argentiim,
xramennim,
,
4.
byffum
coccum
pilos capri-
nos.
5.
3. Hxc funt autem quae accipere debetis : argentum , & ss , Aurura , 4. hyacinthum Sc purpuram , coccumque bis byilum , pilos caprarum , tinftum ,
&
&
pelles rubras
agnorum
ligna Integra
s-
&
in
pelles arietum rubricatas

,
pellefque
ianthinas
&
ligna fetim
oleum ad illuminationem , thymiamata

,
6.
mata
7. lapides pretiofos
8.
hoc
eft
beryllos.
7.
dum
Et conftituite tabernaculiun morari vobifcum pofllm.
,
in
quo com-
8.
oleum ad luminaiia concinnanda arothvmiamata boiii odoris unguentum , lapides onychinos , & gemmas ad ornanephod ac rationale. habitabo Kacientque mihi fanduarium ,
:
&
&
in
medio eorum
VU
Ket. 9. 2.
9.
1 G
AT A
NOVA.
juxta
omnem
,
:
fimilitudinem tabernaculi
,
quod
gitudo habeat duos
& femis
:
cubitos
,
latitudo
cu-
oftendam
1
tibi
& omnium vaforum

lignis fetim
in
cultum ejus
cujus lon-
bitum
&
dimidium
altitude
cubitum
funiliter
ac
ficque facietis illud

o.
femiiTem.
Arcam de
compingite
NotjE ad Versi
Tf-f-,
O N E
TX. /fy
1.
M aN
'<.
QUA
M.
,
8. Haec
fummatim
;
refetuntur
apud Augufl.
Mi'DxTccfî^ cjxto6o?
^ A^puarx JiGA^ vf.v^Âxvu\uhx.V... ^ ^v>x Vxt^T'Xiov /; rtfy 'pxvcty

,
Ita
enim
in Grjjco fe habent
EjVci' toF^
ifii.^
i/jor?
Kai hawos Kcc^;;

, k,
^vfA.a^xlx
Jc.
:
k.
A.Qf^coEf-
ewK, >sy:^t
'lopaHA
,
>OL^sli
fi 'î'TU'V cU or Kal "7" f^t
tn
>cxp<tl(t
>
>i'4e5 tz; a-rafXa;
sV!
li
aTtxfX*'
'Mi^fSE trxf dvtZy
Xf'
IC .sTzivQsig f<oi x'j'x'.fiXf ifthv:zij.xt cv t>/^r>. Aucl, de promilf, part. 2. c. 2. col. I2y. d. iic Dabunt in ehU' tione jilii llrael lanam hyacinthincttn j hjfum tortum > purpu* ram , (tecum its tinSum,
,,
LIBER
VUIGATA
1 1.
E X O D I.
II
C ap. X X V.
Versio antiqua.
8J
NOVA.
& foils
1 1
.
Et deaiirabis earn auro mundiffimo intus faciel'que fiipra coronam auream per
:
&
facies in ea
cymaria aurea
verfatilia
in
in
circiiitii
Ex.
I.
J.
4j<j. e;
circuicum
&
uno
quatuor circulos aureos

arc.-e
quos pones
z.
&: fabricabis
lliper
,
per quatuor
latere
1
,
angulos
duo
de
circuli lint in
&
impones
uniim
15
&
5.
Facies
duo in quoque
alrero.
ve>ftes
latus
lignis fetim
,
&
&
&
illi quatuor anulos aureos quaruor latera , duos anulos in duos anulos in latus fecundum.
inaurabis
ilia
auro.
Au%.
taciit,
lit.
operies eos auro.
V
14.
teribus
u L G
in
ATA NOVA.
la-
Inducefque per circulos qui funt

,
arcs
15. qui
Temper erunt
eis.
in
circulis
nee unquaia
ut portetur in eis
extrahentur ab
VULGATANOVA.
16. Ponefque in area teftificationem
Versio anTiqua.
quam
16 immittes in arcam telHmonia quaecun- Amhr.dtfug.fac. ' 5-4i5-''que dabo tibi. 7. Lt facies propitiatorium ex auro puro Stdui. Scat, in ep. duobus ciibitis femis longitudinem ejus , Sc'"' ^'""- Jfi' * imum cubitum & femis latitudinem ejus. 18. ht facies duo Cherubin aurea intertornata , fuperpones ea per lingula lavera propitia1
dabo
I
tibi.
propitiatorium de auro mundimidiuni tenebit londuos cubitos gitudo ejus , cubitum ac femillem latitude.
7.
Facies
:
&
dilTimo
&
&
&
,
8.
Duos quoque Cherubim aureos
&
pro-
dudiles facies
ex utraque parte oraculi.

fit
&
torii.
19. Cherub unus

in altero.
in latere
uno,
&
,
alter
io. Utruraque latus propitiatorii tegant ex-
pandentes alas
ciantque
fe
& operientes
oraculum
relpi-
mutuo
verfis vultibus in propitiato-
Et facies ut duo Cherubin fint ex duo19 bus lateribus ejus 20. extendentia alas fuas , obiimbrantia fuper propitiatorium , fxcies contra le luper propitiatorium ,
&
&
rium quo operienda eft area , 2 I in qua pones teftimonium quod

.
dabo
iI
tibi.
& in arcam
.
&
impones propitiatorium fuper arcam
i 1
Inde pra;cipiam
,
&
loquar ad te fupra
propitiatorium
ac de medio duorum
Cheru,
bim
qui erunt fuper
arcam
filiis
teftiraonii
cunfta
mittes tellimonia quae dabo. 22. Lt innotefcam tibi inde , loquar ad te defurfum fuper propitiatorium , inter medium duorum Cherubin , qux funt lliper arcam tclta-
&
qu* mandabo
per te
Ifrael.
menti
fecundum omnia qux prxcipiam
tibi
ad
iilios Ifrael.
VuLGATA
i
5
.
NOVA.
:
Facies
& menfam
,
de
lignis fetim
habentem
cubitum
faciefque
tuor digitis
&
fuper illam
alteram coronam
au-'
duos cubitos longitudinis
&
in latitudine
reolam.
&
illi
in altitudlne
2.4.
cubitum ac femiflem.
:
Et inaurabis eam auro puriflimo labium aureum per circuitum ,
&
z6. Quatuor quoque circulos aureos pr.-cparabis pones eos in quatuor angulis ejufdem menfa per
finguios pedes.
25.
&
ipfi
labio
coronam
ISl
interrafilem altam quaiC
O T
A
:
ERSIONEM ANTIQUA
v.Ki xxpvcucui;
H.
fequunrur in
fVi
If. II.
Hxc antecedum
in Graeco
Ka)
autem proxime addit

Kai
OTc,';f(5
ita
eodem Graeco
Tt; J I'd
Xsfintî/ii
rci /i/: y./j'T.
Et JacteS
Unde Ambrof. 1. de Noe, c. 6. to. i. col. 234. c. ait: Jn Exodo tieauratrtrf<>rif ^ intus arcn ilia. Scquuntur in Grasco llcut apud Auûft. j, -srodic?*; atr-T -avfit^nx xpt":x ^f^sTr'ia xdV^&j. Addic Augu/l. Cymatia dixit , qilit in qitadrntitra exjl.jnt per qHatnii^ partes , Jiait men/a /jttadr.z fieri folent. iiec quod att y verfarilia , mobilia dtbcnttts auipere ; fixafunt enim Jed verfatilia dixn , tortilla , qr!.t Gr^ce focantttr ^psTTTX , vel canalihits , Jicttt Jitnt ccltimn^ tortiles , &c. Kx'i ;>aciii avrri &c. ut in Lat. ni(i Tf". II. Grsc.
Qiii ivrm.
,
duos Cherubim Jupcr duo latera. Vid. Not. feq. ^. zo. Grarc. 'Ecoirai e: Xip^^liu. sic/styavTe^ ti; ^t/fuyx; i-irif^îv , ci;ci/a^;Te5 cc tkT? -ynsfui,!, ivrZr i-irl
f<i
(Vs-H/3iV, 2; TCt cjfiQx'iTot
eiuTc^v
s/?
oc^n^cc
ei'^.To
hscfS"
ra crfâicDTroc twc Xe/JtGj/t. Unde Auûft, quaeft. 105. in Exod. col. 4^4. g. 4J j. a. Ita ut , inq' it , propiliatorio efj\nt duo Cherubim , hinc atque inde al'erin ipjo utrum adtendenles > ita ut vultus eorum in propiriatoviutn
TM/>;cv
e'co^Taf
ejfent
^^ pennis
jitis
olumbrarent prcpttiaroriuni
&
infia
Duo Cherubim
rium
,
quod
^.
pro/.ir;
,
conftanter habet
to v.Mroi
quod proptie
pennis futs obumbrant propitiatorium (^ invicem fe adtendunt -jnlttis eorltm junt in propiti.ito^
devexitas
I
feu
l.xttti
in qitnd res aliqiia y.Mys'jai. Schtevel.
&c.
i.
Gisco. Kai i^Zaûê'inv a' av /w coi, If. 17. Grace. Kat ts'jmQst^ hoLs-vQia/ sVi'.9"-j X.f^^''^ xx^ccp^t /1/3 -TtvX''-" nwôl?? TO (Uazs? iT^-xj-jii i, ;'f{iJ,
5.
Sic eft in
Tt,
16. Grace.
If. II. Similiter Ambrof. I. de fug. f.Ec. c. 5. to. 425.3. Impones propitiatorium fuper arcam defiiper, mittes tcflimonia qux dabo. Grxc. Kai iin^miic; to
CjL'.J
col,
(^
imTCfi
i>ttT-^~
'<;
e'ti
THf H.^'JliV W'J)^CV

,
Kj
i5
THI- -/..^'j'njV
f.MâÊ?^
6v; TO
's:\a7:.(;.
Et facies prnpittatorittm
opcrtnriiim artripu,
Mcif-TiJCia
ri i dttortlm cttbitorum
^ dttnidii longttndo
(5 cnbiti ac di5.
Sû aoi. Ad haee Auguil. quasft, loj. col, mann.Xf 455. a. b. In area , inquit y jujftjunt pom lex ,
otji
midii latititdo.
Ad
h.iec
Auguft, q. 10 J. in Exod.to,
col,
z'lrga
Aaron
propiti.ttorium
ejl
dcjuper
&c.
jttperrniponendttnt jttper arjubet , ejitfqtie longitudinem ^ tatitiidinem t.tntam exprimit , quanta '^ ipjitts area ditla efl.
4J4. g.
Propitiatoriitm dicic
cam
attrettin fieri
If.
18. Grace. Kai
-rooiMce/;
At/'o
Xf^t((/< p(_/)y:oTocyTa
rxarii/siV.
i, iTiS"-^'.^^
DTCt i^
xfi'p'iTSp'jiy
Twc iLhnuy t?
,
Et
j'acies
duos Cherubim aureos tornatiles
impones
eos
ex dtto-
it. 22. Ambrof. I. de fug. (xc. c. ;. to. i. col. 42J. a. Et innotejcam tibi inde y ^ loquar tih: dcluper. Itemepift, 4. to. z. col. 764. b. Loquar tecum d^fuper propitiatorium^ de medio duorum Cherubim: 8c epifl:. 64. eol. loy?. b. meminharcsteflimonii. îmiliici inGr.Co, prieter levia nonnuUa. KaJ ym^vianat 0; ix.(f.ev y j, >~a}<Mc^ 00/ ''jf^J' tk
ius lateribus propitiatorii. t. 19. Greece anteeedunt ifta fit T? ZMTt; Tb'xB , X'ifiZ .'r J,
pi;
, ,
lAas-MpiV
:
^ci
X.
fi^.czv
T^'v
Tcoi'
o/j uiv eVj

ft'/e'f^Ct'juai
th; jCfEiCt
est,
Tif
âp,
Tlm.^vancu
j'x T? z/i'tk; T? Ux^vipi'a i. e. Vient Cherub unus e latere hoe , ^ Cherub unus e latere feeundo pmpiiiatorit : qux vel ptjecermi-
Xfft I'i t? JVei/t/-
Ttypjt
/.ara 's::vtx oca soy

je
&e. ut fup,
c.
Unde Auguft. qiiaeft.

inquit
,
loj. in Exod. col. 4J5.

Deiis
Proniift
locuturum
ad Moyjen de medio Cherubim de-
fiirjum propitiatoriiy
fit
Scdulius confiilto
vel
non
legit in fuo codiee
qtia:
Tom.
I.
Aa
i86
V
in Ex.
I. 5.
LIBER EXODI.
E
r.
Cap.
XXV.
VULGATA NOVA.
,
A N T
QU
A.
27. Evunt anuli in thecis fubportatoriis ad tol4J5''
27. Subter coronam erunt circuit aurei

mittantur vectes per eos
,
ut
lendam menfam.
&
poflTit
menla portari.
lignis fe-
i8. Ipfos cjuoque veftes facies de tim

,
& circumdabis auro &

,
ad fubveliendam menac pliialas

thuli-
fam.
Aug.
Lociit,
115.
29
eis.,
cyathos
in quibus
immolabunt
in
29. Parabis
ribula
acetabula
,
&
,
cyathos
in
quibus ofFerenda funt
bamina
ex auro
puriflfmio.
Vu
30. Et pones fuper
t G A T A
phi
NOVA.
in
menfam
panes propofitionis
nucis
modum
fphsrulxque per fuigulos
&
,
confpeftu
5
meo
femper,
lilia.
5
1.
Facies
,
&
,
diflimo
rulas
,
haftile ejus
lilia
candelabrum duftile de auro munfphaecalamos , fcyphos , ,
5.
Sphxrula; fub duobus calamis per

,
tria loca
&
&
qui I'lmul fex fiunt

J
procedentes de
haftili
uno.
ac
ex ipfo procedentia.
,
6.
Et fpha;ruls igitur
Facies
&
calami ex ipfo erunt,
31. Sex calami egredientur de lateribus
tres
ex
univerfa duftilia de auro puriflimo.

5
, tres ex altero. Tres fcyphi quafi in nucis modum per calalilium tres mos llngulos fphirulaque fimul fphsfimiliter fcyphi inftar nucis in calamo altero hoc erit opus fex calamolilium rulaque fimul
uno
latere
.
&
,
7.
&
,
lucernas feptem
ut luceat
&
pones eas fu-
5 3
per candelabrum
5
ex adverfo.
&
&
extinguantur
&
Emunftoria quoque , ubi qua emunda funt , fiant de auro purifflmo. jg. Omne pondus candelabri cum univerfis vafis
8.
&
rum
J
qui producendi funt de haftili
fuis
habebit talentum auri puriffmii.
4. in ipfo auteni candelabro erunt quatuor fcy-
Versio.antiqua.
KUr.
in Pj: 14.
Vulgatanova.
40. Infpice,& facfecundum exemplar quod ibi in monte monftratum eft.
//./.
40.
Vide, ut
facias
omnia fecundiim fpeciem
8.
B. 3. l.(.
quam
oltendi tibi in
monte.
Aawi/'wo;
t/? ,9^za? to?; a-arpi~i^xr. Addic Augull.
5-
NoT^ ad Versionem antiquam.

V. i/. Grsc.Kal
fcf ;i7/r
,
A3. 7,
44,
jWt
KTof;
of
his
enim qui addidit fupraAugufl.contrarium liquet
op
,
i'VE aipît
ill
Till'
iup. Hoc intilligendnm tfl , quod anniili ejfent velnt lima Cnhfortatorioram , idefi, quo jiibportatoria tanqunm in thlcas inducMititr. Erunt qii:ppe in thetis , iindttlum eji , tan-
time enim explicat Augull. in theca , per iftud in thecal vel pro thecii i led conftanter legilTe videtur , in theai , licet
in Graeco
if.
nunc
e/;
^ûa.:,.
,
29. Ita c Graeco

libabii.
practer
unum
immo'.abant
pro
Erunt pr a thecis, Noti video igitur cur edilores nollri BB.nor. in hunc loc. moneant legendutn fup. apud Auguft. in thecal , non in thscis , quod familiati lilicet , inquiunt brariorum vitio pclitum ede credunt codices Mis. omnes habeant , i thecii fiibportntcriis ; natn legebatur in haiSeuus editis , veliit thcca fuhporimirix : ex
qrtam
dicerctiir
,
:
quo
o-TTEi'cef^ ,
Vide Ambrof.
epift.
6^,
to. 2. col,
10J5. b. c. it. 40. Vet. Iren. Interp. 1. 4. c. 14. p. 244. c. Faciei omnia jitxta typum eorttm qua vidijii in monte. Cxxz*
'
Oc^
arojuOfi^
KTft TOf Tf TTof ^QV J\sJ iriy^y^t
<jOi
li/
tw
npu.
CAPUT XXVI.
Versio antiqua.
Aitg.qiisfl. 177I.
Vu
i.
I.
c a t a
nova.
ita
ET
1.
.5. 47J. d. jeqq.

Ibid. qu.tjl.
107.
decern auljeorum purpura , hyacintho , de bylTo torta , cocco torco ; Cherubim facies ea opere texfacies tabernaculiim
'np*'
Abemaculum ver6
5
facies
,
Decern
hyacinvatiatas
&
&
A
tho
,
cortinas de byfl'o retorta
&
,
ac purpura
coccoque
bis
tindo
jons.
opere plumario
facies.
VuLGATA
Longitudo cortina;
latitudo
2....
NOVA.
,
Fide Not.
erit.
unius habebit vigintiofto

cubitos
:
quatuor cubitorum
Unius
menfurs fient univerfa tentoria. 3. Quinque cortin<-B fibi jugentur mutuo quinque nexu fimili coh.!prebunt.
&
alire
Versio antiqua.
Uid.
qa,tji.
VuLGATA
NOVA.
177.
4
V.
facies
illis
anfas hyacinthinas in ora fum-
4. Anfulas hyacinthinas in lateribus ac fum-
47J-
'

I. Iti
deinde ut
ponitur
,
Gnrco Kal twv ckhi-h/ .z^cni^s;; A!)t xu>Kia.^y in Lat. nifi quod pod vocein XspsS.îi, punftiim
:
enim
iivy.ai fed xu?x'x^ dixit : Sc quafft. 107. col. 45'J. d. e. Decern attlxontm jitbetjieri tabern.icltlttf auUa vtroji'
fequiturque e'pyxfi^ tlâiTV

,
-TroiMCEi^ dvldic;.
Goitipl. y.ifvCifi
adneditur voci
ifja'.la
&
Ihed. feqq.utapud
gnijicant Lititttdiuem.
tt.
ztLToi
J,
2
EixoCf
5.
In Gr.i:co__fic
,
Mx:; tU?
Tsfxracci^r
'cnv.yA',
av^xtui; t? niai
jJ
177. col. 475. d. ubi le'îtur iimpliciter Chcruhzm opere textorii , abfquey^tciel ea ; at infra Opere ergo texttli Cheritlim jrtjjtt tn aiiUis lis Hieron, ep. ad Marcell. Ilcut fieri. De hoc opeie vide
Autûft. turn quxft. 107. fup.
".
tum
quaeft.
'3rM;:êi)i'
K,
ev^<;
'ttvi'/jc:^/
av\oit(t
M y.ct sscti' ^'/;^r
Tc ctvTo isa:
ra?;
a.ti?.Kiu:c.
QudC
\
Auguft. qujcft. 107. inExod. col.4jj.f. exprimit, dicens
&
AuUam
infra
:
lofigitudtncm habere dehere. in cubitil viginttotlo

aul.ti
&
Auguft. de aulMs
inquit
,
illis ;
ait eniin quft.

,
multiiin differre inter fe avîv

Inierpretes noftri
&
177. col. 479. d. ccu:\xixr , quod quidain ,
Latitudinem
in cnbiiis quatuor.
on difcernentei , {J hoc ( fcilicet ilia auLxa , qttai auâ/a; , non xuhoA > Graci di~ atrium ) cunt , atria interprctati junt , dicentei : Et facies cabeinaculum decern atriorum , ubi decern auljeorum , dicere debite-
177. col. 475' d. Ai:l.iio, ur.ilongitudincm ejfe httorum vigintioBo ; latitudinem , cubitorum quatuor. Grace, ficpergit HsiTe JVs xtj^xTxi sgovtxi si, otMnAw^ ^X~ [j^wxi ti e'Tf sV. 71;^ fTE^^' nr/. 7e xvy^xlxi icuvlxi cuvsô.,
Item quEft. cu^ p) .ecep;t
jcj
Hiixi
runt, Nonnulliaieiemmulta imperttiores , \-u\u-ii interprctati funt, 2) civMZ, C? xvlaiai /icut autem in Latina lingua in:
venimns
aulaea
qua< Grxci xvfxixi zxicant
ita
quam
illi
fup. col. 47 J. nnjhi nuisim 'jocai'erunt : < d. AvM.'xi . inquit , quas Graci appell.mt , Latini aulasa perhthent , quas cortinas vulgo vacant. Now ergo decern atria
appell.tnt auMi'
fieri jujjlt
,
&
redduntur ab Auautem inviceni aul.ea , i^ coniung: inter fe qutnqite hinc , quinque inde. Subinde addit Ouomodo auttm inter fe conneclercntur eadem qnina autxa , ita pracepit : Faciei illis y &c.
,
CTE'ex
,
-ry.
Wifa'
quae
limiliter
guftino
quieft. 177. col. 475'. d. ubi ait: Coh.erere
t.
feq.
If".
4.
s.ri
Ita in
Crsco
,
nil!
quod pro
t
in ora
fumma
,
ha-
ficut ijiiidam ne^ligenier interprctati
funt
ntn
beiut
-r^ yji'ti
Juptr labium
iutiuinus
jV1tX-.'-
LIBER EXODI.
VULCATA
niitatibus facies cortinaium
Cap.
XXVI.
10
187
:
NOVA.
,
Vers
antiqua.
î* /"p.
ut polTmt iiivicem
ma
copulaii.
&
aulxi unius ex una pnrrc in commifTur.im (ic facies luper ora fumma ad comniillmam
Vide Not.
fecundam.
Qiiinquagenas anfulas coitina habebit in utraque parte , ira infcrlas , un aula contra anJ.
5
fam
veniat
6. Facies
& altera alteri pofllt aptari. & quinquaginta circulos aiueos quiluiit
,
bus cortinarnm vela juiigenda bernaculum fiat.

7.
ut unu.ii ta-
Facies
&
faga cilicina undecim
ad ope-
C. Et facies circulos quinquaginta aureo*; , lu. conjunês aulxum ad aulxum circulis , &c cntfiii tabernaculum unum. 7. t facies vela capillacia , opeiire fuper taber-
&
475.
<>,
i>
riendum teftum tabernaculi. 8. Longitudo fagi unius habebit

bitos
:
triginta cu-
naculum undecim \ ela tacies ea. 8. Longitudo veli unius erit triginta
;
ciibito-
&
E
latitude
quatuor
a;qua erit menfura
rum
fagorum omnium.
9.
fibi
quibus quinque junges feorfum

,
&
fex
in
niutuo copulabis
ita
ut fextum
fagum
fronte tedi duplices.
10. Facies unius

,
&
quinquaginta anfas
in
:
ora fagi
ut conjungi
cum
altero queat
,
&
cum
quinalte-
quaginta aulas in ora fagi akei'ius
ut
ro copuletur.
11. Facies
&
fiat.
quinquaginta fibulas reneas

,
quibus jungantur anfa;
ut
unum
e;:
omnibus
qiutuor cubitorum latirudo veli unius menfura eadem erit undc.im velorum. q. Et conjunges quinque vela in le , fex \ela in fe ; & duplicabis velum fextum fecundum faciem tabernaculi. 10. Et ftcies anfas quinquaginta in ora \'eli unius , quod contra medium elt , fecundum commiiriu-am & quinquaginta anfas facies fuper Oram veli , quod conjundum eft ad fecundum velum. 1 1 Et facies circulos xraeos quinquaginta , conjunges circulos de antis , conjunges \eh ,
:
&
&
&
jfoj.
operimentum
1
&
&
erit
unum.
Et fuppones quod fuperabit in velis taber;
1.
Quod autem
teflro
,
fuperfuerit in fagis
rantur
eft
,
id
efl: ,
qus paunum fagum quod ampbus
12.
483.*,
naculi
dimniium
veli
quod
fuperabit
;
ex medietate
ejus operies poftehora taber-
quod abundit
tabernaculum.
1
in velis tabernaculi
fubteges fubteges poft

,
naculi.
1 3
ter
al. Et cubitus ex una parte pendebit , ex altera , qui plus eft in fagorum longitu,
&
eo quod fuperat
,
dine
utrumque
latus tabernaculi protegens.
operimentum aliud tefto de & fuper hoc rurfum pellibus arietum rubricatis aliud operimentum de janthmis pellibus. Facies tabulas ftantes tabernaculi de 1 J
14. Facies
: .
&
cubitum ex hoc , ex ind. 476. /. , de longitikline velorum ta- 424- ^y^'i?bernaculi ; erit contegens fuper latera tabernaculi liinc atque hinc ut operiat. 14. Et facies operimentum t.^.bernaculo , pel- liW.477.f. les arietum tubricatas operimenta pelles hya3.
Cubitum ex hoc
velis
&
tj
&
cintliinas defuper.
1
&
5.
Et focies columnas tabernaculo de lignis
lignis fetim
imputribilibus
fingula denos cubitos in longitu,
16.
qu
16.
decem cubitorum columnam unam,

unius
dine habeant miflem.
6c in latitudine fmgulos ac fe-
cubiti
&
I
&
dimidii
laricudinem
columns
unius
N o T jE ad Versionem
M!5 T! amttlac, t; s'^MTEjof;
,
A N T
QU A
M.
sj-nti ,
loco jnper ora

tar aitlx:!m
fummn
id eft
fuper l.tbiiim aiilti exterioris , inquit AurûH. itl'i atmmttti;
ac edd. Aid.
in Lat.
&
Compl. geminatur verbum
erit
ut
aitlj:o y
tertiitm fciluet fecttndo

efl
,
qitod fecH7idnyn
jam cumprzmo commijfitm
td
eft,
conjnntlutn atque connefecttndi
xum
'voluit
,
Nonergo ampUiti qnam ad fecundum.

Hsvrvtv.'iVTet
de trinm c(iimexici:ie dttere

,
9. Ad verbum eGrxco. Vid. lis Auguft. ibid. 10. Eadem leguutur Giaecc, nifiexcipias ifta, .VI T? TM5 ayafîco;' ^si^l>? Ti's A=pp&J5 fVi iQ ^si^^t; nus
tt.
quiz fit in dnabiis commijfiiris
ad primitm
JV/pV'-''"^ "^"5 ct-KOi^T-ifOn^
Tr; /sivEf^jc;. Super labium leli

jitper
tertii
Tift
quod ejl intermedium

a7)if;^;
labium
veil conjitncti
,
J. Grasc.
Tiff
'atumn^
tJ]
du^ctlct tj7
dam., loco
Tf.
II.
iff ora z'cli q-tod contra medium ejl ItaeGiMco ad verbum. Vide feqq. apud Aug.'
:
ad fecun" &c.
KXTci
MiiAoti;
Asfê'^; vn-zr :Q ^-tji yj-nî-miicai inirw quo fpeflant ilia Aii2;uftini , quaefl. 177. col. 475' f. Anfai ergo prticcpit fieri prima ariLeo qitinquagintaex una parte ^ qna illi fnerat ccnimittendum fecitncv^:iZo^m tiT;
ei's
, ,
t. li. Auguft. (up. col. 476. f. lie hahet it fapponec dimidium veli quod fuper.iverit , fubteges quod abundat de velis , &c. ut Iup. Grace. Kal uvii^y(^;ii
in velis tabernaculi TO
'Tsiy^sQ'xCpv
vt Ta^c, oV^fipscs
Tuq otnm^* tc iin'iu tw; Asopsiai

-rccy
dum
anfai qitinqitaginta tertio

;
,
aitl.to ex- ea
parte
qtia
TO i/ToêêfûÊCOi fVoxa't^-v^f;? e; to â^^':vx^z
AfVpFOji',
fecfltldo
conjttngebatHr
ejl ,
commiffam
id
eji
paulo fup. Secttndrim crtm pnmo conjrtrtRttm atq'te connexitm , fictem

;
&
&c.utin Lat. In Mf. Alex.ac ediir. Aid. & Compl. deell , poft vTm-ixnr^fii;, Vide feqq. apud Augull. turn col. E.'; ,
46(5.
T^,
f.
contra faciem conjijiemia ex adverjojingitta
quje ultima ver-
turn col. 484. b.
ba de aulsis
fulis accipi
if. 6.
inteliexiHe videtur Augufl. ciim

:
tamen de an-
queant
,
ita
Nobilius in Inincloc.
ItidemGrxce
FTspx
aulâ
prster hoc , ri; mi^xlxi, sre'^y r , alteram ad alterttm , loco aiiLsrtm ad anUitm ,
:
idem fotiant, RurlLim Augufl. fup. col. 475. f. air Aalxtim jccundam , id ejl inter utrajqite anfas qttinqtiagenas mediamy circulos habere votitit quinquaginta ajtreos , atique ex ana parte , per qiios conjungeretur quinquaginta anjis
quse
Itidem Greece , excepto uno , rior A/>p-^'^ ' ''* v.^lis. Auûit. ii^fra, col. 485. s- 486. a. aic Ouoniamtd quod Latine interpretatum ejl : cubitum ex hoc fuper laiera tabemaculi ; Gr.tcus hatc cubitum ex hoc het , -EFAay.a , qua 1 ntini nonnulli , non latera , ed obliqua interpretati ftlnt y mento movet i quia etji nihil htc videatitr obtiquum , tibi omnes anguli qnatuo'- laterum redt junt i
I 5.
velis
pro
OTXC//.X
aulxi primi
parte
,
ac per hoc conjcquens erat

,
ut ex alia quoqae
ejiin facie
tamen dici , alterum

;
latera ilia non pejfuni

retro
quorum unum
fed tsri-iix dici pojfunt a Jextrt

:
circulos toiidem b.iberct
per qaos conjungeretur anjis
{â/tnijlro
Sc poft
paaca
Diligentiiis
autem men urn exa-
aitlxi tertii.
ir.
7. Ita conftanter Auguft. quacft.

iaiciiioej;
,
108. col. 4jy. g.

rii;
cxh^-ji;,
Grxc. Kal
Vi'/sicre
<fv.f'p/);;?
r^t^îW; ckeVhi' eVI
&c. ut iup. Mf. vero Alex, non oheVhk hab. fed ozeVe/j cum Augufl. Obfervat idem Auguft fup. col. 455' S- Capillacia vela die , id ejl ctlicina. iîffii rff)(_ltv ,
Asppsij
te^narum columnarum , qnx 's:m-,m Gr.tce dicta funt , nonnulla etiam oiliquitas ini'inilur, t nonfrujlra quid.tm Interpretes nofhi obliqua tntr^rttareniur , 17! in Grxco TAayio: repererunt. Vide plura fis , ibid, apud Auguft.
minatis
-.fortajje in ijlis laterihus
Tf.
ir.
propric,
pellis expilis contexta
cilicium,
,
V.
8. In
Gricco deert i.fi

, '.elis :
&
14. Similiter in Grjrc. Kai J.
Grace. aavtum fv>K
ni
wii;
tcc. ut
in
in
fine loco 'jelorum
.,
Lat.
legitur tîffct
ctera prorfus limilia. In Mf. Alex.
Tom.
I.
InMf. Alex, t? cxi'.iT, ut fup. y. 16, Ita Ghccc , aifiquud additur ati^tli a ij
fuciis ^
, ,
188
Ani.uhfuf.
17.
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
:
Cap.
XXVI.
VuiGATA NOVA.
duos anconifcos columnas uni confiftenIk tacics omnibus columnis tates ex adverib bemaculi. Kt f.icies columnas tabemacvilo , viginti 1 8. columnas ab latere illo , quod relpicit ad aquilonem. 19. Et quadraginta bafes argenteas fades viginti columnis ; duas bales columnx uni in ambas partes ejus
20.
17. In lateribus
fient
,
tabula; , duK incaftratur quibus tabula alteri tabulse connedatur :
atque
in
hunc
modum
canitx tabuls parabuntur.
18.
Quarum
viginti erunt in latere meridia-
no quod vergit ad auftium.

19. Quibus quadraginta bafes argenteas fun-
des
ut bina bafes fmgulis tabulis per duos an-
gulos fubjiciantur.
&
latus
fecundum contra auflxum,
vi-
io. In latere quoque fecnndo tabernaculi
^ti
2.1.
columnas
;
quod
erunt
vergit
ad
aquilonem
viginti
tabular
6c quadraginta earum bafes argenteas duas columnx uni in ambas partes ejus , & duas bafes columnx uni in ambas partes ejus. -- Et retro tabernaculum per partem , qux Bi. 478. a.y^f?. eft contra mare , facies fex columnas ,
bafes
II. quadraginta habentes bafes argenteas: bins bafes finguUs tabulis fupponentur. 11.
Ad
occidentalem vero plagani taberna-
culi facies fex tabulas
jz 3
&
duas columnas facies in angulis taber-
naculi a pofterioribus.
in fe con2:^. Et xquales deorfum versus , venientes erunt xquales de capitibus in commiffuram unam. Sic facies ambobus duobus angulis xquales lint. bafes earum 25. Et erunt ofto columnx , argentex fedecini ; dux bafes columnx uni , &c dux bafes cokunnx uni in ambas partes ejus. 16. Et facies feras de lignis imputribilibus quinque uni columnx ex ima parte tabernaculi, qjiinque feras columnx lateri tabernazy. quinque feras columnx pofteculi fecundo , riori lateri tabernaculi , quod eft ad mare
i ; rurfum alias duas quE in angulis gantur poft tergum tabernaculi.

.
&
erl-
&
24. Eruntque conjun&se d. deorfum ufque furfum , una omnes compago retinebit. Dua-
&
bus quoque tabulis

fimilis
qu
in angulis
ponend^ funt,
,
junftura fervabitur.
&
Et erunt fimul tabuls ofto

,
bafes
earum
ta-
argentei fedecim
duabus bafibus per unam
bulam fupputatis.
16. Facies
&
veftes
in
de
lignis fetira
quinquc
...
ad continendas tabulas
&
&
27. quinque alios in numeri ad occidentalem plagam
&
uno ....latere tabernaculi, altero & ejufdem

_
,
:
iS. c fera media inter medias columnas pertranfeat ab uno latere in aliud latus. anulos fa29. Et columnas inaurabis auro , inaurabis cies xreos , in qups induces feras :
28. qui mittentur per raedias tabulas h fum-
mo
des
ufque ad
in eis
fummum.
& &
29. Ipfas quoque tabulas deaurabis,

annulos aureos
:
& fun-
per quos veftes ta-
auro
30.
feras.
bulata contincant
quos operies laminis aureis.

Siip.l^,
,
Et eriges tabernaculum fecundum fpeciem qux monftrata eft tibi in monte. purEt facies \'elamen de hv'acintho , 3 1 byno neta , opus texpura , &: cocco torto , tile facies illud Cherubim. 32. Et fuperimpones illud fuper quatuor cocapita ealumnas imputribiles inauratas auro , bafes earum quatuor argentex. rum aurea ,
30. Et eriges tabernaculum justa exemplar
quod
5 1
tibi in
.
&
&
Facies
monte monftratum eft. & velum de hyacintho

,
&
pur- 4*
,
:
pura
coccoque
opere plumario
52.
bis tinfto & tyffo retorta & pulchra varietate contextum
quod appendes ante quatuor columnas

,
&
de
lignis fetim
,
qux
ipfic
quidem deaurata:
,
&
erunt
&
habebunt capita aurea
fed bafes ar-
genteas.
33.
Et pones velamen fuper columnas

deell
,
Inferetur autem & inNOT^ AD VersIONEM ANTIQUA M.

,
3
;.
velum per
circulos
in-
pod vocem cuhitsy iir.t ; in Mf. vero Alex, Apud Iren. 1. 2. c. 24. p. i Ji. c. legitur
auvcm.
Latitudo autem uniiii 55; dimidii cuhiti erat uniiifcujujijue columnx. ir. 17. sic iterum Augull. qujcil. 109. in Exod. col.
:
4j6,
ufque ad conj. Sic : nee difTimilia in Grsco , praayTi^(V7ci'7a? sli^v tw =t;/^w , contmcadentei al~ terum alierit loco conjijlemei ex adverjo. Hoc eft , inquic Auguft. unum him^ ntiuntiride de laterihtu ccliimns i dcinde qitos vulgo vocafie : ( col. 456. c. ) Ancomlcos ciHlem dicit rfitis ancoties , Jicrit jutu in coljtm/iis cellantm vinariarum ,
c.
ter ifta
columna uni in ambas partes ejus, Tf- 12. Grac. Ka) sx rut oV;o tSV cxwrig f.mi to fiigfi TOCT'po;, &c. ut inLat. If. 23. Itidem Grxce. >?. 24. Grsc. Kal h<ti e'S "a zarw^-?; y.aia to oujrt In Mf. Alex. f^'viTa/ i'oo.' /. ruv KE^ft^wc j &c. ut in Lai
y.axa to au/o.
t- 2y. Eadem func in Gra:co
exceptis his
Au'o
5f/;
.,
TW
cVi
sow
Si';
ccfjLtpoli^ t- /îpv
xf/y,
jf,
Aiê ^zss:^ t6
qttibtis iticttmbunt ligtta
qitî
cnfm ferjtnt,
//? ,
If.
18. ItainGrjEco, deleta voce
poft /.erf,
1?. 19. Totidem verba in Grxco , nili quod geminanmr pofteriora ifta , Ka^ A^'o ^c:c;j; tw svtû tw s'k/ , &c. ut
T in. At in Mf. Alex, nee non in edict. Aid. 3c eodem ordine : fola CoiDp!. omnia ut in Lat. fupra, Compl. addit tertio , , Ai/'c ^/5 ra rw.a t hi , in fine. Vide fup. Not. 21.
s-ii'j
&
If. Tt.
25.
27.
Ad verbum
Eadem
lateri
,
GrECO.
,
fup. at in Mf. Alex,

cut.
1
non
iterantur
fecus
;
14.
de Exod.
col. 548. c. ubi lie
apud Auguft. loDims bafes columnx
pr&rfus in Graeco
prater
unum
-rS :n
x>iTii,
s)! ,
uni
duas bafes colnmna uni in ambas uni in ambM partes ejus , fanes ejus : fed forte Auguft. hoc Locut. libro , non ciiat liunc verfum 19. fed feq. 21. ubi eadem verba duplicata
f oft
I.
cchmnx :
a.z
in Mf. Alex, dceft
ut in Lac. fup.
fera perveni; ct
legunmr ut fupra. Tf. 20. Grace. Ka! to km'?? t Aeols^t , to -apai tola , &c. Bt latus fecundum , quod contra auftrum , &c. ut fup. ^. 21. Ita in Grxco verbum pro verbo. Sic etiam ite-
28. Id eft, inquit Auguft. Ut de columns in coliimcolumnarsm forrigC' , s^ per iniervalium ^cretur a latere nniits tifque in latus alterius. Grace. Ka, /;o^ ayc.fjt.i'.zt rut sv>^tay JiiKvîQco etô Ty t/ot; , &c.
If.
nam
ci
X^^ ut fup.
tum
Auguft. L&cut. 1 14. col. ^48. b. ab hoc , duas bafes; ubi hsec addit : iê de omnibus dicerct , de duabus dicit
legit
viorejuo gemiriando
Jimilia
z'eai
;
Jicttt puteos pttteos
acervos acervos
f.
t^
&
infra quacft. 177. col.
477.
Repetitio non
mo-
ut omnes ita mtelligantur ^ de qui' y quia locutionis eft t hus non dicit : Sc qu^ft. 109. col. 45:6. c. habet Bafes co^ lûmiiarum duas uni i port pauca Ideo dicit: Duns bafes
:
^. 29. Similia Grac. habet , praecer hoc , x/""V5, atirtts loco areos. if, JO. Ita in Grsco. Auftor vero I. depromilT. apud Profp. col. 125:. d. legit : Vide ttt facias tabernaculum , qucmadmodum tsbi monftraliim eft injanilo monte. tf. 31. 51- Hi duo verfus concinunc cum Graeco.
f.
53. Similiter prorfus in
&
iQitTiS^t
ri
y.xlennrx'iftKl'i
Gr^co , nili excipias iftud , " wiamen , loco interims
LIBER EXODI.
VUIGATA NOVA.
tra
Cap.
XXVI.
A N T
I
i8(
Q U
A.
eft
,
Ver
&
Sanc-
quod pones arcam

,
teftimonii
quo
duces illuc
teftimonii
34.
;
inteiius
tuarium
&
Sanftuarii fanftuaria dividentur.
& divider vobis velamen inter medium Smt\ & inter medium Sanfli fandiorum.
,
:
quam vchmen
arcam
/f. uii faf.
4. Pones
& propitiatorium fuper arcam tef:
timonii in Sanifto fanaoruni

} 5
.
menfamque extra velum
& contra men-
tarn
no
candelabrum in latere tabernaculi meridiamenfa enim ftabit in parte aquilonis.
36. Facies
culi
&
tentorium
in introitu
taberna-
purpura , coccoque bis de hyacintho , tindo , byffo retorta , opere plumarii. 37. Et quinque columnas deaurabis ligno-
&
Et cooperies de velamine arcam teftimonii in Sanfto ianftorum. 55. Et pones menfam foris extra velamen candelabrum contra menfam in parte tabernaculi qux refpicit ad auftrum meniam pones , in parte tabernaculi , qux refpicit ad aquiloncm, 36. Et facies adduftorium de hyacintho , purpura , COCCO tortO , bylFo torta , opuS
& &
Hid. 47c)
&
&
&
&
Variatoris.
37.
Et facies velamini quinque columnas
rum rum
fetim
ante quas ducetur tentorium

,
qua-
erunt capita aurea
&
bafes
^nes.
inaurabis iUas auro , capita eorum aurea conflabis eis quinque bafes CEreas.
&
,
:
& &
NoT^ AD Versionem antiquam.

fuim velamen
a. ait
:
efi.
Auguft. etiam infra
col.
478. g. 479.
Interiiis intra zielamen hoc quattior
fu:ffe arcamtejiimonii.
e. addit
:
Item quseft. I t divide! vohs velamen inter medium Janilnm-, [^ inter medium fandumfanHoriim. At in GriEco. K<xi i^nf'iu TO..... vtiii duafiiM -n a-i'iV , a>a/JiQ'f ts a7iV. &c. ut
î-
columnis impojitam II. in Exod. col.456.
KkI isnmQui sV/sxarfy Tn iupa tm; mdquod loco opus , habet ia pluiali -pyuit quod auteniadditut hic, t' ^^f t? oKnrw? , cftio tabernac/ili , deeflin Mf. Aiex. ac edit. Compl. licut hoc in Aid. thj smira;' utiumque rameii exprimere videiur
^ Tf. %6. Griec.
ii,
ytti
i/amV^-t-
Sec. uc fup. nifi
fupra.
54. Grace. Ut in Lat.
if. Tf. 5 J.
Kalxiclx>i.c<.j-{(i(;
ra
xciiaTri-Tci'ficili, tec.
, dicens ; I'ltlt enim dlnti ejje vrlamca &c. & infra col. 487. f. OJliiim ingyfjja occtirrebat Z'eliim , quad ad oflmmjiterat oppnjitnm , in tjuxnqne columiiis extcntnm , vatiatum illis ijutttuor ccloribtts i
Auguft. paulo port

taieniacMli
,
cfiit
ace. ut in Lat.
^vQiii
tiEb'^^s'? thi' -rfdve^ctr e^m^-s/ t?, Atin Mf. Alex, ac edd. Aid. &Compl. Kal abfque feq. fans , quod abundaie videtur apud
Gra:c. Kal
tj/tod
Z'ehim
cum f.icteiidtim pvindleret

,
addudariltm
voiiivity
credo qtiod citrreret

Tt.
dncet;do
^ rcdttccndo,
yj.
Optime
e Grseco.
Auguft.
CAPUT
VuiGATA NOVA.
Inf. 33.
I.
XXVII.
Versio antiqua.
Fide Not.
"[~7 Acies
&
altare
de liîs fetim
id
eft
quod
,
r^
habebit quinque cubitos in longitudine

1
&
totidem
in
latitudine
quadrura
&
i.
tres cubitos in altitudine. 1.
Cornua autem per quatuor angulos ex

:
Et
ficies
cornua in quatuor angulos

:
, e.x
fe
in
Aug.
ipfo erunt
&
quxfl. 115,
t.
operies illud sre.
ipfo erunt cornua
&. teges ilia asraraento.
Exed,
3.457.
VULGATA
}.
NOVA.
Faciefque
,
in
ufus ejus lebetes ad fufcipiendos

,
cineres
&
:
forcipes atque fufcinulas
& ignium
aneam
:
re-
cujus quatuor angulos erunt quatuor annul! snei c 5. quos poncb fubter af^'ide Not.
ceptacula
omnia vaia
sx.
Ere
fabricabis.
retis
rulam altans
per
ticula ul'que
eritquecraaltaris
4. Craticulamque in
modum
ad
medium.
6.
Facies
,
VuLGATA NOVA. & veftes de lignis

altaris
:
VeRSIO ANTIQUA.
fetim
&
inane
inxrabis ca Eramento.
Aug. Lccut,
348.
c.
lis
duos
quos operies laminis sneis
VuLGATA
7.
NOVA.
&
induces per circulos
eruntque ex utroque
latere altaris ad îp. 10. 8.
portandum.
,
cavum intrinfecus monte raonftratum eft.
&
facies illud
ficut tibi in
Non
folidum
fed
Fide Not.
49.
trali
VULSATA NOVA.
Facies
VeRSIO ANTIQUA.
cujus auflatus tene-
& atrium tabernaculi

:
in
plaga contra meridiem
erunt tentoria de
byflb retorta
centum cubitos unum
atrium tabemnculo, in latere quod auftrum , tentoria atrii ex byliO torta longitude fit centum cubitorum uni latcri.
9.
Et
:
facies
refpicit ad
&
Auf. qttxft. 177. Jabnn. t. 3, ^jy.d.e.

de
bit in longitudine.
10. Et columnas viginti
cum
bafibus totidem
10.
Columns eorum
viginti
,
xdsînti
, ,
aneis
qus
capita
cum
ca;laturis fuis
habebunt
xrex
&
&
bafes
circuli
earum
&c arcus
earum earum
argentea.
argentei.

1^. I.Aug, q. 113. inExod. co!.4y6. g. Df /r/f/jr/ yWfr, inquit , qnomodotribus cubttii altumcjfevoluerit? nunc de tabula fert altare prxcipit. luGrasco. KI crc/Hoei^ Kj Tg^WC tim'îljil TO TO 3-i'(]^/a?>iei5f in. î/'ao/c .mititjiV
4J7.b. lôn ad ihia cornua referendum eft quod ait,

xrameiito
'.
teges
ali.iri
\\\i
jed ad cmnia de qnibiis loqucb.ttur de
ft'
ju^
htcando
Jf".
prxcipiens<
8.
Auguft. ibid. Altare ligneum

Kcr>&f
'.a ij^jj/o/ tsQii^ciii
cpncavuvi
fieri
het.
Cl.
ctuTa.
c-fo'?
t.
Tf.
exfeipjo
Graeco, exceptishis , (i, it/rS , ex ipfo , pro pro aramento. , /sre , J. Auguft. qujeft. 1 1 3. in Exod. col. 4J7. a. Juiet ,
z. Itain
,
>f.
9. Grace, habet
sif
to ki/o; to
AiCx ai latus
,
& â.rv.cH
iiiquit , crattculam deponi itjque ad medium e)u^ ("altaris ''^'^ ^^ "/" In Gr. i;au A' VI C*''' ^*' 3'<'C''^'''f"*^-
ix<&
quod ej] ad ajricum , pro in latere quod refp. ad a'lftruni : al, vero TO Trp^? KoVoK. Deindea Gr.iecoabcil ^ , licuc_/i>, ante centum; cjeteia ut in Lat. fup. ff^ci otVrijv , reli-^. 10. Gic. ipl:i initio habet, Ka'
:.'
t.6.
Ita
Gtxce. Rurfufquc Auguft,
quaeft.
iij.
col.
qua ut in Lai, nili quod poft arcus
deeft
cnum i
at in
W,
190
Au^. ubifup.
II.
LIBER EXODI.
VeRSIO ANTIQUA.
Sic
Cap.
I I
.
XXVIL
VuiGATA NOVA.
&
in latere aquilonis
& lateri
circuli
centum lumnx cofum

toria
"inti
,
ad aquilonem tencocubitoium longimdinis ,

eft
quod
,
Similiter
per lon<
,
&
gum
nx
erunt tentoria centum cubitorum

,
colum,
\iginti
&; bafes
,
earum xrex
vi,
viginti
&
bafes senex ejufdem numeri

calaturis luis argentea.
Sc
&
carum
&. arcus
columnai-um
eft
capita
earum cum
&
bales inargentarx argento.

1
1.
Latitudo autcm
atrii
qux
ad mai-e
II.
In latitudine verb
,
atrii
quod
refpicit
ad
tentoria ejus quinquaginta cubitorum ; columns eorum decern , &"bales earum decern.
occidcntem
bitos
,
erunt tentoria per quinquaginta cu,
&
columnx decem
bafefque totidem.
,
Et latimdo atrii , quod eft ad orientem quinquaginta cubitorum , columnx ejus decem
1
5.
In ea quoque
atrii latitudine
qux
refpi-
ck ad orientem
quinquaginta cubiti erunt,
&; bales earum decem. Et quindecim cubitorum tentoriorum al1 4.. bafes tiaido lateri uni , columnx eorum ores ,
14. In quibus quindecim cubitorum tentoria

lateri
&
uno deputabuntur
:
columnxque
tres
&
ba-
earum
ic;.
tres
bales totidem
&
latus
fecundum quindecim cubitorum

,
15.
&
in latere
altero erunt tentoria cubi,
tentoriorum altitude
bales
1
columnx eorum
tres
&
tos obtinentia quindecim

fes
columna;
tres
&
euum
tres.
totidem.
fiet
Et portsc atrii tegumen viginti cubitorum cocco nepurpura , altitude de hyacintho , to , &- byflb torta , variet.ate acu picla columbales earum quatuor. nx eorum quatuor ,
6.
&
&
16. In introitu veto atrii bitorum viginti ex hyacintho
tentorium cu-
coque
maiii
:
bis tinfto
&
purpura , cocbyfTo retorta , opere plu,
&
&
columnas habebit quacuor
cum
balibus
totidem.
VuiGATA NOVA.
17. Omnes column atrl'> erunt argenteis laminis , capitibus argenteis
fibus xneis,
1
per circuitum veftits

,
19. Cunfta vafa tabernaculi in omnes ufus
& cxfa-
&
ba-
remonias
des.
tam paxillos
filiis
ejus
quam
atrii
ex are
8.
,
In longitudine occupabit atrium cubitos cenin
10. Prscipe
Ifrael ut afFerant tibi

,
oleum dc
;
tum
latitudine quinquaginta
erit
;
altitudo quinque
,
arboribus oli.arum puriflTmium

ut ardeat lucerna femper
piloque contufum
cubitorum
Setque de byffo retorta
& habebit
bafes sneas.
VerSIO ANTIQUA.
t/lug. Loctit.
VuiGATA NOVA,
teftamcn progenies
it. in tabernaculo teftimonii
,
117
veftras
extra
velum quod
eft i'uper
extra
velum
bilS.f.s.
H^.c.tum
legitimum lempiternum
quod oppanfura eft teftimonio. Et collocabunt ut ufque mane luceat earn Aaron & filii ejus coram Domino. Perpetuus erit cultus per fucceffiones eorum k filiis Ifrael.
,
NoTjE ad Versi ONEM ANTIQUA

Compl. Alex, ficut in editt. Aid. pro CO autem quod initio legitur , cclmr.ns AuirufV. in editr. habetur earum i at in Mfs. conftanter
additur, -jaM'/s;
M.
,
&
kVtmeorum , apud
ec-
toritm
eotfimn.t
f.
eorum decem
&c. Vide feqq. apud Aug.
mm
v
1
479. yif. 14
col.
tum48i.
a.
ram
rs"('a
relat.
ad
tentoria.
^^
Similia in Grsco , verbumpro verbo. I J. f. 16. ItidemGrsce, exceptouno, xsxx.n* XfX.Mtt^fcocco torto
,
y. II. In Grseco.
Oi'?a);
x^'li
tS
'Wfli
, sVaT:^ m'x^c^J fj.^y.o!i. Sic lateri quoil lemeria cenittm cubttoriim Itngitiido : reliqua ut fup. addita fublaia port dreuU. At in tatnen voce eartim , ad bafes ,
dtwaTyr ad jtibolanum
pro
,
cocco
neto
i
:
al.
xcxxi;
!^
if.iv.>-uicû\i ,
Î'ai-n
nrmftsivi
,
tanter habetur
ris
,
Nobilio pro acii picla autem conifo.tJiv'ii , mel. ncii fiiii , fupp'.endo cpetefte
&
ut infra. Auguft. col.
481.
f.
dicit
I'ortam
A-i-
i.a.if,ict.(; Mf. Alex, ac edit. Aid. legitur , y.f.'z;i av-rZi in edit. Compl. deeft utm , fsteAvtlufainiia.1-, &c. Item
bentem'jel'im acu picio opere 'janatum.
poft
0cts;5.
ri
leguntur Gratce
,
vocem ejm qux deeft poft tentoria. Eadem rurfum memorat Auguft. hngiludimm i iufra, col. 481. a. fed ^to Utiiudint , ponic
t. iz.
Eadem
prater
21. Grxc.'lix xa.'nTKi ?.:'x"S A/otTarTBS a t exmn sVl tm? A/aWsi,-^.ît -n nxiccTTc'/iifia'ci, '.ntv-ncr Kup.v , Axp-lt , i, 0/ uit,\ dvn xii; ixucsi iuri lucerna accendendct &c. ut in Lat. Addit Auguft. ibid. De
ff.
fiocfTLf'.ii-
at in
Tf.
Grsco
conftanter
eiJejs.
__
fanBrim
>
cumitceret , hoc ait , id eft , quod fins accenderetlir , ubt eji nou intra vel.imen , quod eft fuper teftanuntum , ;
eft
15. Grxc. K!
ajsHMWa OTi^X-'"-' mndo atrii qni ad

,
s'"'''"'
iuî T; auMi th; infh >'%' iV' '"'^^1' ^^""t &c. ut fup. t l.i,
hoc
,fanSum
fancioriim.
,
Lege diligenter Auguft,

47J. feq.
quceft.
177. de Tabernaculo
to. 3. col.
aaflritm
tentoria qtiinqtiagint.% cnbi-
CAPUT
A..
facerdotio
"
/5
XXVIII.
Abiu
2. .
VULGATA NOVA.
Pplica quoque ad te
Aaron fratrem
Aaron
,
tuura
,
cum
filiis
fuis
de medio filiorum
:
Ifrael
,
ut
Itbamar. Eledzar , Faciefque veftem fanftam Aaton fratri tuo in
&
fungantur mihi
Nadab
&
gloriam
&
5
.
decorem.
VeRSIO ANTIQUA.
Et tu loqnere omnibus fapientibus mente
,
VuLGATA
replevi fpintu prudentix
,
N OVA,
,
Et loqueris cunftis fapientibus corde

in
quos
inltdti
i,(,ii,'
\\t quos replevi fpiritu inteUetlus
ut faciant veftes
railu.
Aa-
ron
quibus iandificatus miniftret
NOTA AD VeRSIONEM ANTIQUA M.

i t,:Scio,i , fpiritu faptentix ^ Jins,',! ; at in Mfs. Alcx.^&Oxon. deeft vox ^/s , uti fup. apud Aug. gui iddic Ai'Sf'Oî qiiidem Gmcus habet , jnem Latwi
to; t.'a;
:
SiceftinGraeco, prsEter hocfubfinem, cth^^c;-
fenfum
quit
,
non inzeWeaMm dicerefilemm ; fed

,
Scriptitra
,
in/-
defenfu interiore
,
qtiem imelleclttm-.w.tmus
(
,
_/if
qui filet
Juit
,
Jicuti
,
finjus
adhebr. Gracus babet

eft
^.14-
*'
"""' q-'d po-
cn^mn.
LIBER EXODI.
VUIGATA. NOVA.
4.
Cap.
XXVIII.
A N T
: I
tpl
Q U
A
.
Versio
facient
:
HiC
,
,
autem erunt veftimenta <\ax
& fuperhumerale, tunicam &; liiieam cidarim & balteum. Facient vcllinicnftriftam ta fanita fratri tuo Aaron & hliis ejus ut facerRationale
,
Et ftolx qius facient r.llem , tunicam talarcm rymbis

4.
Pcftor.llem
hiimcco-
Auj.
&
& tuidcam Lum
H frj.
dotio fungantur mihi. 5. Accipientque auriim
&
hyacintlium
,
&
&
purpurani
6.
coccumque bis tinilum & bvflum. Facient autem fuperhumerale dc auro &
,
liyacintho
& purpura
,
coccoque
bis tinfto
himm. tpjt. ni 5. Ef hi accipicnt aurum , ic hyacintlu;m , iianell.t. i. 614. cocciim , & piirpiiram , & bylium. 6. Et faciant fuperhumerale de byflb retorta,"opus textile varium.
&
byflb retorta
opere polymito.
VuLCATA
Duas oras jundas habebit in utroque latere fummitatum , ut in unum redeant. 8. Ipfa quoque textura & cunfta operis varietas
7.
NOVA.
ex auro,
tindo
,
erit
&
liyacintho,
&
purpura, coccoque
bis
&
byflb retorta.
Vulgata nova.
Sumefque duos lapides onychinos , nomina hliorum Ifracl 10. fex nomina in lapide uno, &c fex reli<jua in altero , juxta ordinem nativitatis eorum,
9.
Versio antiqua.
&
9
fumes duos lapides oiiycliinos

eis
&
fcul'
^n^. ^^j?,
ny,
457.
fculpes in eis
pes in
Id.
fex
,
nomina filiorum ll'rael nomina in lapide uno ,

juxta
inhxa.:.
5.
&
fex reliqua
in altero
ordinem
nativitatis
eorum.
Vulgata
11.
nova.
i j
.
Opere
fculptoris
& cxlatura gemmarii,

,
fcul-
recordationem.
Facies
,
pes eos nominibus filiorum Ifrael
inclufos auro at-
&
uncinos
13
14. Vide Not.
que circuradatos
1
ex auro
,
1.
& pones in utroque latere fuperhumeralis

filiis
nie-
14.
&
moriale
Ifrael.
Portabitque Aaron nomina eo,
vicem colnrentes
duas catenulas ex auro puriffmio quas inferes uncinis. ,
fibi in
(um coram Domino fuper utrumque humerum
ob
VuiCATA
I J.
NOVA.
opere
Versio antiqua.
15
Rationale quoque judicii facies
Rationale
,
polymito juxta texturam fuperhumeralis , ex aupurpura , coccoque bis tincro , hyacintho ,
&purpura
phci torta.
16.
&
ex auro, & hvacintho Mg. & cocco duplici torto & byilb du- m ixod.
,
,
^:,ît.
t.
116.
3. /.
to
&
4J7-/.
byffo retorta.
:
menfu16. Quadrangulum erit & duplex ram palmi habebit tarn in longitudine qu4m in
latitudine.
Quadratum duplex
,
gitudo
_
&
in
;
fpithamis autem Ion-
ui,i, ûxji.
ny.
Ipithamis
latitucfo.
'
457-
''
17. Ponefque in eo quatuor ordines
lapi-
17
prime Ordine
dum
in
,
pazius
&
primo verfu fmaragdus
erit lapis
:
fardms
&
fardius, topazius,
hinm.
F.iiitl.
>.
ep,n.
ad
to-
fmaragdus
2.
;8i.
NoT.-E AD
Tf".
Version EM antiquam.
,
4-
^^ Graeco
,
iic
Kai
aCiai ui ^c^x\
,
jc,
^ 'aoivWii'
Kj
To
'sjspif H^joc
,
Kf
Tyv eVw/^/cTa
toc ^"oJh'^h,
îri^va
1, col.
:
noQv/xdiToy
61
5. c.
614.
&c. qudE Hieron. ep. ad Mamell. to. a. iic vertit Et hx flolx , quas facient
:
I'eilo-
ralty
^ fiperhiimerali ^
,
tunicas KiiQi^fiC'jilx;
mm addit
^-rruî^l-
d. Afpidifcas in Z'e/lefacerdtrali qua! Jical , tiirum fcnmlas qtlx a jciito Latine appellantur , quia gj Gr.tci , fctltum , dc-TT.J'x. appellant ; an rero afpidifcas , propter diligentir colligandum dial ah afpide ferpente , Juut etiam mur^nulj appel-
lantur.Aud. etiam
lapides indicat
,
1.
de
promill'. col. 117. a.
UO: antem
nos poluimns
fuperhumerale
;
/h Graca
e quittis
catenuU
ex-
Aa
LXX.
,
fculptosduos aura piirijjimo , peT~
Jnterpretes tranjliilerunt
tjnifd fcihcet fuper
Aco-
currentes umhones ullimts hnmeialis apportent.
tneros ijlhijmodi
venmt
vefiitnentum.
Tunicam vero cum

,
Tjmbis
air
Auguft. fup. Innejiius pmarunt Latin! bnerpre,
tesdui, qllamfidicerent
tiamento
veftis
ejje
cum
cirris
qui
hem
dijpojiti cr-
xe>c>ui!^;'i'!(, j;
gi/ors zs>iwo/is'H?.
Addit Auguft.
,
ibid.
;
Ouoi
GT.ec.
vejhhus filent : x''c'->' xcjî'/iSctfTo? , proptie , fimhriata , feu pocius cirrata. Sequitur in Graeco i.
;
Latini Rationale interpretati funt
inopia lingux fecit
kUaCi'
tillm.
j)
l^tm, apud Hieron.
fup. cidarim
J cin3ii-
7^. y.
ApteadGrxcum.
Kcil
Jf.fi. Grace.
fi^vv^
,
wciiiQuaTW
c'lroj/nUet
eV. j3t/'<jr
XfZJM:-
tOTta
spyov vrpavTOV wooif^rt^. Et facient jitperhuin. de hyjfo optts textum I'ariatoris , id eft , qui acu pinît , vel
tnim hahet Mjim , nm Myy.or. Rationale antem illud jolC' ichmus appellare , quodGrxci dicunt uyiic<i,' ; Jed quoniam >o-/o; in Grxca lingua ambiguum eft , utrlim vetbumjignificet , an rationem , quia utriufque rei nomen ejl ; ubi puiatum cfl a verbo diHum >iyiw , eloquium , noftri mterpretati I'unt ; nam quod hahemus , eloquia Domini , eloquia cafta , Gr.<:ci
haheut >iy:x
hyacintho
ejjet
,
hie 'jeril in %'ejle facer dotal:
opus polymitum. De his vide Hieron. ep. d Fabiol. to. r. col. y8o. b. ir- 9. Graec. Kai mIvJ/ Tt? JVi/o m'Si?? , xi'3-VJ cuafiylv, (al. ciixfi-jitc, )k, yn-iffi!,-, &c. ut in Lat. Ad hscc Hieron. ep. ad Fabiol. to. 2. col. y8o. c. \n utroque humero , inquit, hahet Jingulos lapides cUufos fj ajl'iiUs auro, qui ah Aquila, ^Spnmacho-, 't^Theodot. onychini , aLXX. fmaragdi transferuntur. Jo;ephus fardonychas z'ocat. Auft. 1. de
(exit
,
fieri
prxceptum
,
eft
, quod ex itiiro quadratum duplex., qnJ
in peHpre jacerdetis
?o'-;.3/
vocaretttr
incertnm
utritm a ratione
, an a verbo duflumfteirt , Jnterpretes nef^ trimagis a TAtione dicliim putantes , Rationale apptlla-jerunti
Vide Hieron. ep.ad Fabiol. to. 1. ygi.a.It. 16. GrKC. n:.)i|êj; aV-ro Ti'^^fxyj-^y-f
c:ri.9",^H?
"^^
^sttt
Ajt>v"
promilf. col. 127. a. eofdem memorat Duos lapides fmaragdos , fclllptis JinguloS Jingulis nominibus filiorum Ifrael. ^.10^ Graze. E J o>:iiJ.cllet. fa'i rof xiGck -tov jVa , ra
:
'
&c. ut in Lat. In Mf. etiam Alex, ac editt. .'ild. & Compl. deef^^^T?, ut fup. Hue redit quod Autt. 1. de promilf. col. 127.3. apud Profp. dicit Or;adratum ex diverjis coloribus , pretiojifque xll. /J,Mxc; pj/t^',
j. ,
:
ii,
oi!|'
yinQt.c,
T jcjTra eVI tov M^m toV Aw'f.oiiy , xa-ra ra; iuTM. Sex nomina fuper lapidem unum , ^fex nt,
j,
pidibu; fihul.mi rationalem faterdotis in peHort c.llocandam, Hoc autem ii-3r/5-i^;. tefte Auguft. tar;n ^K.-Zimjoiffrfextenl.t pal?n.t .ifine pollici' nfque.td finem minimi. Similiter apud Hieron. in Ifai. 40. to. .J. col. 5oy. a. ST.fiuii, id eft.palmus exteniamfign^cat malati
funtmenfuram
minareliquajuper lapidem I'ecundum Jecund/im generatiimes 4ornm. Auguft. addit i'uf.fecunditmnativiiateseoruni, id eft , I'ecund'um ordinem quo nati funt.
digiti
num
a pollice
que ad exiremum
digitttm.
InGrafco lie Ka} rsoiiQiK; Wj/i'iiita? J4. Kai 'Gj:/ii'cEf; Af'o Kriioj-u^k s\ ^ctz-iiV aaâp?, &c. Ad haec Auguft. qua;ft. iij. ioExod. col. 4y7.
I
^t.
XPi"i.if
-/.x^y.p'/
it. 17. Gtxc, Kai xa^-ffoiE."; cV xvtcc ^âra :taTzî' 6 T;'pxs:x-r' 5"-? ^'S^-" ''"'' '-xfJ'-. &c. ut fup. Hieron. ibid. Imexti funt ri dntdecim lafiJes fer juatutr
xgz
iUeron. uhi Jiip.
I
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
in fecundo caibunculus
,
Cap.
XXVIII.
V
a L G A T A
NOVA.
,
8.
fapphiiiis
jaf-
18. in fecundo carbunculus

jafpis
:
fappliiius
Sc
pis:
19. in teitio lynciirius
achates
,
amethyftus
,
19. in tertio ligurius

:
achates
&
aincthvf-
tus : 20. in quarto chtyfolitiis

Ins....
onycliimis
beiilII-
10.
ryllus
;
in
quarto chryfolitus
incluli
, onychinus , be, auro eiunt per ordines fuos..
&
Ang.
qiixjl. 1 1
5'.
zi
lapides fint
tie
nominibus filiorum
tn Exod. 4J7.
e.
rael, feciindum nativitates

2.1.
eorum
complec
11. Habebuntque nomina filiorum Ifrael : duodecim nominibus ca:labuntur , iinguli lapides nominibus ilnguloiiim per duodecim tribus. 11. Facies in lationali catenas libi invicem co-
Idem
Qit^jl,
iiC,
Et
facies fuper rationale fimbrias
rentes
opus catenatum de
aiiro puro.
hxrentes ex auro puriffimo
V
z).
aureos
,
U I G A T A
NOVA.
,
&
ouos annuios oc duos annulos

:
i 1:3
28. Fide Not.
funt fupeihumeralis
2.7.
&
pofteriora ejus afpiciunt,
quos pones in utraque rationalis fummitate
ponendi funt
,
14. catenafque aureas junges annulis marginibus ejus

:
qui funt in
fum
duos annulos aureos, qui utroque latere fuperhumeralis deorquod refpicit contra faciem jun&ira; inferioris ,
alios
in
Nee non
&
ut aptari poflit
&
ipfaium catenaram extrema duobus copu-
cum fuperhumerali iX. &. ftringatur rationale annulis
fuis
cum an-
labis uncinis in
utroque latere fuperhumeralis quod
rationale refpicit.
luperhumeralis vitta hyacinthina , ut maneat junftura fabrefafta , a fe invicem rationale funulis
&
i6. Facies
&
&
duos annulos aureos

rationalis
,
quos pones
perhuiiierale nequeant feparari.
in fuinmitatibus
in
oris
qu^ e regions
Versio antiqua.
Aiig.Lcctit. 119.
VuLGATA
19. Portabitque
NOVii.
filiorum If-
ie Exod. 348.
e,
2g. Ft fumet Aaron nomina filiorum Ifrr.ifl fuper rationale judicii luper peclus, introeunti
Aaron nomina
,
rael in rationali judicii fuper pe<a:usruum,quan-
It:d.Locut. 110.
Sancrum * Et pones fuper rationale

catenate
do ingredietur Sanftuarium
judicii
raemoriale coram
fimbrias
Domino
in
a;ternum.
Aug.
ill
ijiiîfi.
117.
Exod,
t. 3.
458.
Et impones fuper rationale judicii Demonfaiferet Aaron juditiMtionem (5c Veiit.item
30. Pones autem in rationali judicii Do6tri-
&
nam
&
Veritatem
quc-e
erunt in peftore
:
Aaron
in
0.i.
ciariiiorum Ifrael luper pecius
quando ingredietur coram Domino judicium Hliorum Ilrael in pedore fuo pedu Domini Temper.
3
& geftabic
,
conf-
Ibid, qiinfl, 118.
5T.
Et
facies
tunicam talarem hyacinthinam
1.
Facies
1
& tunicam
M.
fuperhumeralis totam
458.
..
NoT.^ AD VersIONEM
ordines
Ifai.
;
A N T
,
QU A
deinde
\\c
In pr:mo oriUne
c.
40.
to, 5, col.
597.
Item in , &c, ut fup. Qji.uuor ordines , inquic , in-
ex auroficrent
qtt ob pttlchriittdinem fijiulis atireJS tegeren-
Lipidnm : ordo pr:mits hal/ttit lajjidcm Jardium , topaX-ium , Jmaragditm. t. 18. Grace. Ki o r/xcc S^svlsî;^ oit^S'&i-i) ^> ^cut fup. Similiter idem Hierori. in Ifai. 40. Ordo feciasdus , CitrbitficrJnm , (apphirnm , jajpidem. { fuppl. hahuit. )
text: erant
jf.
'<^ in rationali fjpra dues majores annlos , qui uncinis fuperhumeralis aureis netitrentur , deorfttm
tnr
haberentqtte
alios ditos
; ,
nam
poji tergrim in fuperhttrntrali contra

,
peHus
jloniachnm
ex utroque latere erant antth aurei
qui
catc;j:s
19. Grjec.
Ka!
:
s'iV.o?
t/)i7c? ,
Mvugioc
X*
^'^
cum rationalis inferioribus analis jungcbantnr ^ &c. At hxc ex Hieronymo , fcribente anno 596. vel 397. quo tempore vertendis Scriptuiis ex Hebraeo opcram dabat unde ipfe
:
afxi^vôi;. Hicion. in Ifai. 40.
achatem
forte ipfe
ameth\jiHtn
&
171
ror car hy.tcynthni lapis

eji
Ordo tcrtias , lyncurinm , fup. ep. ad Fabiol. aic Satis mihorttm nnmero non ponatur ^ niji
:
dnm
non
attjne
potiti.
alio nomine lymurins : fa titans eos qttt de lapigemmaritm jcripfere naturis , lymttrium invenzre Vide Erafmum in hunc locum & Martianari
585. c. ait : Tetigimus expoftionem Hebraicam, irifnitam (enfunm fylvam altcri tempori rejervauies. t'. 29. Poft verfum 22.proximefequunturinedit. Rom, ifla Kul y.^-^s''. cti 'Aaôi/ tk cvofâ,<x., 8cc. ut in Lat, fup. niii quod pro introeunti Jandum , habemr s'QiQv'/t s.'; to aytcv,
ibid, infia
,
col,
deinde
fic
/iiv%iiitoQvvQy
svctnlov
t 0??. Introeunti in
:
fane
Not. a. f* 10. Grxc. Kal

vcc Of
turn tnemoriale coramDeo. Editc. Augufl. ferunt

s-i';o;
Introeunti
T='7a/'7o;
>
XP^'C^'''''9"^
^
,
in (ajilluarium
XP^C'^
,
'
^^' Hieron.
,
in
,
U'ai.
40. Ordo qnartns

(
^hryfolitum
hahuit.
T^. gttlii
beriUtmi
onychiutn
nuro circnmdatos.
fuppU
; fed renitentibus melioris notê Mfs. In Mf. Oxon. ac edit. Compl. pro i^Qm-lt legitur SiCi'Jy. Unde Autûft.loco cii. addit Conjeqnens erat ut diceret ^ injitmet Aaron introiens y quod troiens in fandlum , hoc efl aliqui Lattni , jolircilmum Z'ltantes , interpretati funt : fed
,
:
21. Hieron, cp.adFabiol. to.x, col. ygi.b. Injinlapidibus fecitndiim atates duodecim tribitumjcntpta (itnt
c.
quia
Gmcus
introeunti habet
^ Latini aliqui
confonant
loctttiouem potius
nomina. Item in Ifai. 40. to. 5. col. 597. erant ex nomimbits ditodecim tribnttrnfiliornm
Et
injirtpti
H^c
his
notandam credtdz , qttntn corrigendam, ulque ad ^. 30. viciffim delideranmr in edit.
Ijrael.
In Gr.
Compl.
fed exftant in edit.
Rom.
tw;
ut in Latino fupra
Kai
0/ ?\iôi ssoii^ct-y
i-A.
twk or.jna/coy
ruiv
ui-jov
Ic^îiA JVf-
cum
proxime additis
T^'? d'/î^q
Ta
ffj^vciSc^ra.
sV
afxfpzrsp'jn-
tZv
1.
/(/'0,
Kara
Tkii!ifu.icla.
7o; icctra to ovo/ua
ss'o.^Qa.y
auruv' y?^v(po(.'i G^pc^yiJ^cav , skkctiq ^sKctJ V9 (pv>^cci;. Vide fupra
HMr^v
TV M-yla
i-jji^\}Cii<; ,
iP^vo cIcttiJ Icna.^
eV.tnCE/j
=V a/îjoT/py?
Tvq
'/ru'fAiSc<;
y.ara
'zspo<su>-7rcv ,
c.
^.10,
ÊT^f7^jVts
V. 22. Grace. KaJ ôivQsit; eVi to^ M'/uor iipvoyv'; avf^, &c. ut in Lat. alii vertunc , fnper rationale
duas afCatenata fuper utraque latera rationalis impones , pjdijcas tmpoiies fuper utrojque humeros juperhumeralis ad faciem. Ubi vides , t aAU0(/aTi non jungi cum verbi?
prioribus
catenas connexas,
28. Hi fex verficuli pene integri abfunt Ttf. 25 apluiibus Grjccis , neque indicantur ab Auguitino. Ined. lamenCompl. &in Mi". Oxon.reperiuntur , nee male refpondent Vulgata:. Ulos ctiam refpexilfe videcur Hieron, cp. ad Fabiol. to. 2. eol. 581 c. cum > nuraeratis lapidibus
.
non
poflremis , V ciûporspu^y > Sec. quod videiur Augull. ciim dicat ibid. Et hie latini nonuuUifolercifmum caventes ^ fimbrias carenatas
,
fed
cum
iatis iniellexiife
tJttcypretat:
junt '.Gractis autem habet

:
: -riq
y.f.aôj'v;
re. a.hv~
duodecim, fubjunxit
titor antili Jrint
Per qnatitor rationalis angidos

t
qna-
aurei
habentes contra Je 7n jvperbttmerali

?.o-yiQV ,
alios qttatttor
itt
cum appoftttm Jnerit

,
qttem tnEphod
,
diximiis derdiiinm
antilits
ven:at contra annlitm
titofbi vittis copnlentur hyacinthinis. Porro ne 7nagnitt(do fondm lapiditm cohtexta jhitntna rumperet , auro Itgati fu;:t
^ nin^
addit Hanc Jolemtts dicere abjolutam Iccutio^ Mf m , chm generimafculino zel feminino neutru? infertur y quemadmodiimji duamus : ]u[lttitZ terrcna non Junt jlabilia : de alpiJifcis aucem vide qua^ notavimus lup. ad >^. i 3. V- 50. Eadem funt in Gr.vco , nili excipias verbum , pro ajferet. Apud Facund. Herm. 1. 12. to. 2. oi'cst iferet , Sirm. p. 28 1, c. Et portavit Aaron judiaa filiorum IjratL
CiJ coTcc' turn
Jf.
51. Graec.
Ai. '=7jf J
Kal
-cErr/iiCff?
u'7roJvl\)v ':ucJypii o^cv vctKt'y,
atque
tonclitji
nuftiffcctlbQiadfymitatem-, nifi
catena
iivar
J7nc
iffsJu'/JH
id eft
Jttbttcitlam
feu
vejhm
LIBER EXODL
VULGATA
tyacinthlnam
,
,
Cap.
XXVIII.
NOVA.
VersIO ANTIQUaI
&
exr 32.
9?
51. in cujus, medio fupra erit capitium
ora per gy rum ejus
textilis
,
ficut fieri iblet in
h.ibens in
tremis veftium partibus
ne
facile
rumpatur.
penftomiiim ex CI medium , Oram peiillomii , opus textoris , commilluram contextam ex ipfa , ut ne rumpatur.
erit
circiiitii
&
An^. iibifup.
VuLGATA
3 3
.
NOVA.
54. ita ut tintinnabulum fit aureum rurfumque tintinnabulum aliud ,
Deorfum vero , ad
33-
4. Fide Not.
dio tintinnabulis
pedes eiufdeni tunicê , per circuitum , quafi mala punica
& malum puaureum

ik.
facies
,
ex hyacin-
nicum
tho
& purjiura &

,
cocco
bis tinfto
mixtis in me-
malum pu nicum.
VuLCATA
Eccli.
NOVA.
in officio miiiide3 5.
Versio antiqua,
Et
erit
Hrii
,
t veftietur ea Aaron
Aaron cum
coeperit fungi facerdo-
Ag.qu,fft. TI9,
4J. II.
ut
audiatur fonitus quar.do
ingreditur
,
&:
tio, audierur
vox
ejus intranti in
,
Sandlum
in conl- 452.'.
egreditur Sanduarium in conlpeftu Domini
&
:
peftu
Domini ,
& cxeunti
ut
non
moriatur.
:
con moriatur.
36. Facies
& laminam de auro puriHimo

,
in
qua
fcuipes opeie cslatoris
Sanitum Domino.
& for3 6. Et facies laminam auream puram mabis in eadem formationem fijjni , Sanctitatem
Domuii.
37.
Hid. qu J! ft, 120.
458.^,45?...
7,
Ligabifque earn vitta hyacinthina ,

,
&
erit
Et impones
erit erit
illud fuper
fuper tiaram
cem tortam , & fpedum mitri

38.
ibper
hyacinthum duplimitram , fecundiim adEt auferet
38. imminens fronti pontificls. Portabitque Aaron iniquitates eorum , qujE obtulerunt
&
erit
fupra frontem Aaron.
fanftificaverunt
&
donarus
,
luis.
fronte ejus
, in cunftis muneribus autem lamina Temper in ut placatus fit eis Dominus.
tilii
Ifrael
Erit
Aaron peccata landoruni , quxcunque fuicuiicibunt hlii Ifraiil , omnis ciari l"anci:orum eorum. Eterit fuper frontem Aaron femper acceptum lilis in conlpeciu Domini.
VuLGATA
39.
Stringefque tuni,
NOVA.
40. Porro
filiis
39
Vide Not.
cam
byflb
&
,
tiaram
baltcos ac tiaras in
Aaron tunicas lineas parabis glonam & decorem

:
&
bylTmam
facies
&
balteum opere plumarii.
VuLGATA
41. veftiefque his
NOVA.
Versio antiqua.
Et implebis manus 41 dotio fungantur mihi.
tuum
&
filios
omnibus Aaron fratrem ejus cum eo. t cundlorum con,
eorum
lit
facer-
Ibid.qusft. 122.
459-
^^
fecrabis
manus
fanftificabifque illos
ut facer-
dotio fungantur mihi.
4z. Facies
&
feminalia linea
ut operiant
42. Et facies eis femoralia linea
tegere turpi-
NoTjE AD Ver SIONEM ANTIQUAM.

imeriorsm
,
&,
:
ur notat Auguft. ipfe
ujque ad tahs depen-
prointrantis
dsmtm. Hieron. ep. ad Marcell.

calem vocat ex lino tunica
to. 2. co'.
614.
c. fiihtn:,i-
&
ad Fabiol.
-cro/if^H?
col.
,
efl ,
id
579. b. SecKitJn , inquit , ejl y talaris..... hxc adljxm
jlrzdii manicit , ut nitU.i omiiino cprpori j tarn arBa efl , invefiejitruga ^ ûjijueadcriiyadefcendat. Gr^c. poft f*tlarem 1 addic oac;- unde Hieron. ep. ad Fabiul. col, j8o.
:
dativitmpro genitivo. Item , exeuntis vocem de tintinnabulis dixit audiri , taritumque ibi pondus objervationis p.'j::it , utdicerel, tie moriatur. similiter Hieron, ep. ad Fabiui. to. 2. col. v8o.
in quift. Intrantis
exeuntis ,po/uit
b.
Idcirco
inqvir, tintinnabula
'jeftt
appajita lUiit
ut
d'm
ingreditur pontifex in janda /a:illeruiit

ftatim mjYitmiisJi hoc nonj'ccerit.
ir.
,.totiis
-voiaUs incedat ,
Tunica talaris tot.i hyacinthina. Au6t. 1. de promilf, part. 2. c. 5. ap, Profp. col, 127, a. Indues erttn tttnicam taiarent , ex lana hyacinthina. Tf. 52. Sic eft iiiGrxco , verbum pro verbo. Hc autem Auguft. ibid, ita explicat , dicens Et erit periftomiiim
a.aic
:
:
\6. Mfs.
deformaitonemjigiii
qainque Auguft, ferunt It formabis in ea &c. alii du.; & Rat. In ea dejormatio,
:
nemfignis , Sec. omnes conilanicr addunt , lanctitatem Domini. Grace. Ka,\ iA.''.v7ra<Q'.iq a iutS fy.lC-7: M/j.a itîx~iJ ,
<î
k-tMii-j. Ki'fit.
lainiiut fanltitat
Addic Auguft.
ibid.
.,
Qjomcdo fomietur
iit
ex ea
medium
id
ejl ,
qua caput
ejiciatitr
hoc id
efl
enim quod
ne
ipjli
Crxci
dicttnt ^^(^ô^îw'
Oram habens
tj}
era extrinjecus ajjttatur : hocjidetitr ditere conimiJJ'uratn contextam : unde etiam addidit : ex ipfa , ui ne rumpatur , id fjiy Htex jeipfa Jit ipjaora contexta cum vejif. Hieron, ep,
Domini , nun jideo ,iijt aliquib" litter is , quai quidam quatuor ejje dnunt hebritas , ijuod, ut Grxciap~ pellant , T^l^-ifii^/j.ct.lii nomen Dei ineffai.le creduntfuijje ,
,
vel efje adhuc ufque ; fed q't.ilibel /int , v'l qnomod,libet if habeant iiU litur.e , utdi.ri , fanihtatem Domini , vel Janctificationem
ad
eju/dem
Fabiol. to. 2. col. 580, b. Tunica talaris ex laterjbus cotoris ajpttas hahens manicas in fiiperiori parte ,
,
qua
collo indttitur
aperta
,
quod vulgo capitium vocant
oris
qued Gtmus i.tbet , Ji hoc magis dicend.'tm eft , non niji litteris in auro formari prtt if'e crediderim. Vide etiam Hieron, ep, ad Fabiol. col, 581. d,
aylxCiua
,
prmijji/nis exfe textis
ne facile rttmpantur.
Tf^. 3? 54. I" Gr, fie: Ki -ujonjtisi; u-?r3 to ^cc/aan vitoSvli -Ml'j-'^tt, wCfi I'âtli'mi foot; por'czb'; !% uaniyâ .j,
TTopûî;
yTTO
t. 57. Optinie e G.3EC0 , prictei hoc pro quo limplicitei, v-f;4?Mii/;5Vi'; , tortam
t. 38.
ccv
duphcem tortam
a
Eadem
n't
prorfus in Grarco
Trat-ro;
niilcvcipiasifh,
e.
TV
,
jy'jifjLxroi;
tv vttoSut^
aviL'hai*
to avyo
xyitiQ -:'Uf
J 'if.cxt.q
,
i.
quxcunque
lis
, j.
fit.iii-
k. Z'^J urxi d'cc/.i^Qoif .^"i-mv wss^ccl'Xy^^^^ xw/aij-cc, j, av,^tr.v sV. tit' ?ajfi:t%^ T? yVo/t'rif jcfV^w, Quae Hieron, ep, ad Fabiol.ro, 2. col, j8o. b. memorat, dicens In extrema pate , id eft, ad pedes jeptttaginta ditojunt tintinnabula , toadem mala pu~
ciVo;
K^Ct)
poi'wy;
ypvc^z
ficaverini filii Ifrael omnis doni

Tf.
Sec.
Vide
i
.\uguft. ibid,
riapa
p:ti;cor
39.
G'sc.
Ko:.
= i'(^'i,-
K./iteiy CI ^^lral
J.t,w,
,
&c. Auct. 1, do promiit". ap. Profp. col. i/. a. memorat Cydartm ex byjf.' mut.da . & pauIo (up. cir^ttlum.
-t.
41, Ita Auguft. ibid.

ciimpraciperet
,
De
duo tititunutbula ttnttm malum eft ; inter duo mala linum tinttnnabuhan , ut alterutrttm fibt media jiut. Item AuCl, 1, de promid', apud Profp. col. 127, a. In ora talaris tuntca qutnquaginla ttniiniiahula aurea , totidemque mala granalct in medio tintinnattica
t
iijdem contexta
coloribus
inter
ron
ttir
y y
toquens ad
,
y!.ir;, inijuit, i.t[$ filiis . M:v hi , quomsdo vrfttrenait

,
t5 unguerentur
Kact irSu'jei(;
quid eft quod

'Aetji'Jjv
f r implebis
cit ,
&C.
Grxc.
avTZ
,
ICY d/iJ^fJi/
^Ti^t'-Vj
iulorum ponijubentur. f. 5J. Similiter habet idem Auguft. locut. I2i. de Ex. col, 348, f, nili quod initio tollit verbum erit. At in Grxco KetiB^xt 'Aa/3i.ic cc Tw ml-tp'/ih a<^:-(i H tp'jim ocVtv, &c, ut in Lat. Addit Auguft. in Locut. Vocem ejus ex lintinnaiiilis dixit ,qui magis [onus eft ejus. Item Intranti [J exeunti ,
: ,
X'i&i' ' x-iiii'.i i oj-tii "tat U&e'n'xcl fio.. Et i-idues Hit Aaron atrem tuum , (f filios ejui cum ee : J5 ungues eos , ,. is implebis eo-um manus , ^ fanSifirabit eos , &c. utfup. f. 42. iimiiia Grjcc. habet, prxter hoc , a. I o'c;i;:5, J Inmbo, pro ,i liimlis. Non omitre:- -.urn autem, in editt. Auguft. equidtm fcribi , turpitudmem corporis; at in Ms, cunftanter non corporis , led colons , e Gr^rcu ;y:a>T5'j' ^f wf
Tom.
I.
194
mora
*
Siipp.
LIBER EXODI
Versio antiqua.
Cap.
carnem
XXIX.
VuLGATA NOVA.
fu^
,
tudinem corporis eorum

Bracas.
Antler, ojjic. l.t.
Z. Zi.a,
, a lumbis ufque ad fe erunt habebit* eas Aaron filii ejus cum m43. trabunt in tabernaculum tellimonii , &i cum acnon incedent facrificare ad aram fanduarii ;
turpitudinis
renibus ufque ad fe
mora
.
&
&
& utentur eis Aaron &

,
filii
ejus
,
quando
ingredientur tabernaculum teftimonii
vel quan-
&
do appropinquant ad
tuario
altare ut miniftrent in fanc-
ducent
liiper fc
peccatum
ne moriantur
ne
iniquitatis rei moriantur,

etit
Legitimum
poft
fempitetnum
Aaron
&
femini ejus
eum.
NoTiE AD Versi ONEM ANTIQUAM.

autem esrplis, cutis, a j(;fo, color , fiipey-ficies ,undexj?i'?w , cotoro , cclire imlmt. Auguft. tamen in confeq. addit Cum mftis tanta coopiriat totiim corf hi , quid eft quod ah : fenoralia fades linea , tegere tuipiiudinem corporis eorum ,
quaji appiirerc pojpt tanta defttper vejlf adbihtta ? Ambrof. 1, I. offic. to. 2. col. 2 5. a. fie Et fades ilti bracas limas , tit tegatttr tttrpitttdo pttdoris ( Mis, aliquoc (itdoris) u lumbis
:
j
:
ntia
poplites 'jeniunt
,
verenda celamur
&
pofl pauca
Grxce , -sTje^cxj^H a nojlris feminalia , têl bracx , ujqiie ad genua pnttngetites. cum ac~ nifi excipiasifta , f. 45, Apte ad Grscum cedent facrificare ad aramjandttarii , &c. pro quibus , A o'/ai'
,
ajqae ad femora
(Sij'.a.
eriitit.
Hieron.ep. ad Marcell.
,
to. 2. col.
li-
Vbi not legimus
inquit
Et fac
eis
femorale
neum
crura eorum
ut operiant carnis rurpitudines , a lumbis ufque ad poniitir : epifl. ; in Uebrxo , pro lineo , Bad
Kx Vi^Tai nfl? ia.vri<i, Sec. Cypr. epift. 64. p. Iil.b. 68. p. 1 17. &72. p. 129. a. Et ciim accediint minij}ra~. re ad altare fandi , non adducent in fe dehihim , ne moriantur. Similiter Au2;uft. 1. 2. contra ep. Parmen, vel potiii
&
&
Parmen.
ipfe
Ciiin miniftri
,
ad
altare accedism
non add-
adFabiol. col, J79.a. Lineis feminaUbus
qttx ufque
ad ge-
cant in fe delidtttn
ne moriantur.
CAPUT
1.
XXIX.
tabernaculi teftimonii.
filiis
VULGAXANOVA.
O O
,
Ed
&
hoc
facies
Fide Not,
Cumque
laverls pattern
cum
ut mihi in lacerdo-
fuis
.
aqua
le-jit. 9. Z.
tio confecrentur,
Tolle vitulum de armento ,
& arie-
indues
,
Aaron
veftlmentis fuis
id eft
,
linea
&
tes
duos immaculatos 2. panefque azymos

quee confperfa
lira
:
tunica
,
& fuperhumerali & rationali
quod
,
conftrin-
& cruftulam abfque fermen,
ges bakeo.
6. Et pones tiaram in capite ejus fandtam fuper tiaram ,
7.
to
lit
oleo
lagana quoque azyma
&
laminam
ejus
;
oleo
5.
de
fimila triticea cunta facies

in caniftro ofFeres
;
Et polita
arietes.
vitulum autem
&
oleum unftionis fundes fuper caput
& duos
4. Et
atque hoc ritu confecrabitur.

filios
Aaron ac
ejus applicabis
ad
oftiutn
Versio antiqua.
Aiig.qil.tlf.
VutGATA NOVA.
8.
Filios
115
t.
8
nis.
9:
JJ 124.; Exod,
& indues eos tunicas & cinges eos zofa& circumdabis eis cidaras & erit
,
:
quoque
fcilicet
illius
applicabis
&
indue
tunicis lineis, cingefque balteo,
illis
9.
eis
Aaron
:
&
liberos ejus
& impones
Ltvit,
5.
Ibid, qtixfl. I2J.
cerdotium mihi in fempiternum. Et confummabis
mitras
eruntque facerdctes
milii religione
manus Aaron
&
manus
filiorum ejus
Ibid, qtixjl, liG,
adduces vitulum ad oftium tabernaculi filii Et fuperimponent Aaron teftimonii. ejus manus fuas fuper caput vituli in confpedu
10.
&
perpetua, Poftquam initiaveris manus eorum , vitulum coram tabernaculo 10. applicabis
&
&
teftimonii.
Imponentque Aaron
illius
&
tilii
ejus
ma- !
nus fuper caput
Domini
1 1.
VuLGATA NOVA.
,
& maftabis eum in confpeftu Domini

vituli
,
juxta
cornua
altaris digito
tuo
reliquum autem fanguincm
oftium tabernaculi teftimonii. 1 2. Sumptumque de fanguine
fundes juxta bafim ejus.
pones fuper
Versio antiqua.
Jng.
S48,/.
taciit. 111.
15
&
duos renes
&
adipem qux fuper
15. Sumes
tina
,
gQ5
Vulgata nova. & adipem totum qui operit intef& reticulum jecoris ac duos renes, &
,
Levitt
i- S-
adipem qui fuper eos

fuper altare
:
efl: ,
&
ofFeres incenfura
VuLGATA
14. carnes verb vltuii
nova.
14
Fide Not.
"& corium
& fimum comA;

/Uo%a'&n'
See.
bures foris extra caftra , eo quod pro peccato fit. I s . Unum cpoque arietem fumes , fuper cujus ca
NoTjE ad VeRSIONEM ANTIQUAM.

V.
m/Tk?
I- Grace. KettTavTcc eîvtcc 'aoivQuq duToTi' ay/acs/?
,
ejji capitis
Unde
U^Ttu'iiy ôi iuni' ^^l'^^>I Augull. qusft. 14. in Levit. to.

oi'rs
5. col.
495.
e.
Alia
funt , inquit , ficrificia , qua: commemoravit in Exodo , quiins per feptem dies fanitificantur facerdotes , ut facerdotio fuo
tegumen , at nennulli pata-jerunt ; neque enim circumdabis eis ( Grace. CTse'^-i'sE'S '"to'? ) nifi tale infra : aliqnid ejjet , quod non caput , fed corpori lifiti ejjet : Qtiid ejt I Et confummabis manus Aaron , JJi^- ( Grsc. tdiceret
,
&
MMu;
tem
das
ejje
an per manus potejlatem
fignificavit..... potejlas
au-
fungi ^.
incipiant.
8. Graec. KctX t^? vii^ opth
'st^9C:^=;?
,
:pla Jandficatioiie
k.
.k/l'c;c
>
fanilificari a
Mtyfe
&
,
conjummabatur , qui pnecepti fint poll pauca Dtllum efl confumman:
&c.utinLat. Auguft. ibid. Ciim def His Aaron loqueretur, Et indues eos , inquit , &c. 'AaTf. 9. Similia Grascum exliibet , nifi excipias ifta fiv TO? X-'^^^ at'Ty, Aaron manus ejus , loco manus Aaron : at in Mf. Alex, nee non editt. Aid. & Compl. limpliciter, to; Qnam X-^S.*5 Aafwi', ut in Lit. Addit Auguft.
,
manus eorum
:d
,
eft
perficiendam poteftatem.
t. 10.
Ita in Gr3Eco
practer
vocgm
, eft ,
tos
^v&i , portas,
loco oflium. jj-. I 5. Super
eos ] fithauditur
inquit Auguft. qaod
dicat cidarim
vel cidaras
ignoratur
puta
tamm
non
AuiionnuUi Interpretei addiderunt. Vide Levit, 7, 19. guft. qujcfi:, 22. in Levit. col. 499. c, t, 14. E6 fpeiSaat qu Ambrof. nlrrat epift, 65. to, i.
&
LIBER
&
ejus
EXOD
V
U L G A T A
I.
Cap.
1 1.
XXIX.
&
'95
filii ejus manus. put ponent Aaron de fanguine 1 6. Quern cum maftavcris , toUes
,
Cumque
tare
ejus
&
tuleris de fanguine qui eft fuper alde oleo unftionis , afperges Aaron vefte
&
,
tundes circa alcarc
filios
&
17. ipfum autem arietera fecabis in fruda
lo-
iis
&
,
veftimenta eorum. Confecratifque ip-
veftibus
taque
carnes
inteftina
ejus ac pedes
illius.
pones luper concifas
ii. tolles adipem de ariete,
&
caudam
&
&
:
arvl-
fuper caput
nam
iS
Fid. Not,
qus
operit vitalia
18. t o;Feres totum

arietem in incenium
fu-
duos renes , que dextrum

1 ;.
ac reticulum jecoris , atque adipem qui fuper eos eft , armum,

,
&
eo quod
fit
arics confecrationis
per altare
oblatio eft
Domino
odor fuaviflimus
fuper cujus
yidim.e Domini.
19. Tolles quoque arietem alterum
,
oleo
eft in
tortamque panis unius , cruftulam confperfam laganum de caniftro azymorum , quod pofitum
:
confpeftu Domini
ejus,
caput Aaron filii ejus ponent manus. io. Quem cura immolaveris , lumes de fanguine
&
2.4.
ponefque omnia fuper manus Aaron
&
fiiio-
rum
1
&
fanftificabis
eos, elevans coram

,
Do:
& pones fuper extremum auricula dextr:e Aaron- & filiorura ejus & fuper pollices manus eorum
ejus
, ,
mino.
5
.
Sufcipiefque univerfa de manibus

in
ac pedis dextri per circuitum.
fundefque fanguinem fuper altare
incendes fuper altare
holocauftum
,
eorum & odorem luavifeft.
fimum
in
confpeftu Domini
quia oblatio ejus
VULGATA NOVA.
quo
i6. Sumes quoque petufculum de ariete initiatus eft Aaron , fanAihcabifque illud
,
VeRSIO ANTIQUA.
26. Et fames pediifciilum de ariete confiimmationis , quod eit Aaron , leparabis iliiid I'eparatione
elevatum coram Domino luam.

i 7. Sanftificabifque
&
&
Aug.qu.tn
4^0./,.
nj
cedet in partem
i'hmUcut.n-^.
342. i-
& peAufculum confecr.iariete feparafti
tum
&
armum quem de
initiatus eft
i8. quo
dentque in perpetuo k
Aaron & tilli partem Aaron & tiliorum

filiis
ejus
ce-
-S
ejus juie
num
,& erit Aaron &. filiis

a
filiis
ejus
legitimum xter-
Aug.
qr.p. 129^
t. 3.
Ifrae!
quia primitiva funt
&
29.
llrael
m Ex.
460.
e.
initia de vidlimis eorum pacificis qua; offerunt Domino. ig. Veftem autem fanftam qua utetiu' Aa,
Et
ftola fancli
ron
habebunt
,
filii
ejus poft
eum
ut ungantur
ejus poft
confecrentur manus eorum. Septem diebus utetur ilia qui pontifex pro eo fiaerit conftitutus de riliis ejus, qui in-
in ea
&
eum
, qiix eft Aaion , erit filiis luviucre eos in ipfis , t^ conlum-
50.
mare manus eorum. 50. Septem diebus

fu xellerit ei
&
gredietur tabernaculum teftimonii ut minilbet in

fanftuario.
veftiet fe ea facerdos qui de filiis ejus , qui intrabit in tabernaculum tellimonii deiervire in Tandis.
VuLGATA
J I.
NOVA.
igni
Arietem autem confecrationis

in
tolles
&
co-
ques carnes ejus

Lezil. 3.
5
loco fancto
de panibu? ufque mane , combures reliquias non comedentiir , quia fanftificata funt.
five
3 1
.
1,
,
quibus vefcetur Aaron

,
&
filii
ejus.
Panes quo-
Omnia
ejus.
qua: pr;ecepi
tibi
facies fuper
Aaron
51.24.9, que
3f.i.
qui iunt in caniftro
in veftibulo tabernaculi tef-
&
filiis
:
Septem diebus confecrabis manus eotivit. 8. t.
timonii
J
comedent
ut
fit
rum
,
placabile facrificium
& famflificentur
eis
,
56.
dies
offerentium manus. Alienigei-.a non vefcetur ex quia faniti funt.

3
vitulum pro peccato oiTeies per f.ngulos ad expiandum. Mundabifqne alcare cum unmo,
&
laveris expiationis hoftiam
&
I
uujês illud in
fandi-
4.
Quod
fi
remanferit de carnibus confecratis
ficationem.
VU
5
L G
ATA NOVA.
V &
:
E R
S I
A N T
:
Q U
A.
,
Septem diebus expiabis altare , tificabis , & erit Sanftum fanftorum

7.
fanc,
37
Sanflum
fanfti erit
omnis
quitetige
Aug.
qil^jl. I
5O4
oainis
rit altare ,
iandificabitur.
461
qui tetigerit illud
fanftificabitur.
VuLGATA
58.
NOVA.
,'
Hoc
eft
quod
facies in altari
,
Agnos
anni-
28.3.
culos duos per fingulos dies jugiter

3
9.
unum agnum mane
&
,
alterum vefpere
40. decimam partem fimila; confperf:^ oleo tufo quod habeat menfuram quartam partem l.in , & vinum ad libandum ejufdem menfurs in agno uno.
NotjE ad
col.
Versionem antiquam.
,
1047.
e. }lofli,irum
\n<\mi
qitx pro peccato fitbaiit

,
gtiere....^ confummare, ^ro ({uihusx^StmKi

if.
i^ruyiiaiwii
fangttii qttidem allatiOM! v/Jerekirrtr

cajlra combtirebantiir.
corpora ctlltem extra

wi^'ii
30. ItaAuguft. conftanter h!c
& infra.
Grsec. Et-7
In Graico
troiv
lis
V. 12. fup. Kal

sjc^ser? tsa.f'i
/.fix
tt,
îfn/)ilf..,.
TO
S^-i
Milt 'jv
otifâ.
tw
jâQi/
tv
ttoiaj-M/JiV.
Er infra
TH^
ir.
14.
Ta Ai
xecTaKiu/'-
{êi; viv^\ î/ji
.crafô?i^'?'
ti/.tapTiXi -//) eV/.
vT'ccuti^ , Sec. utin Lat. h'^^; viS^v(\1x'. olvtol 6 iepsui; , Septem diebus ii:duet eajacerdos , qui pro eo de , &c. 'E^t vyj^r; jcaQagêrg if, 37. Graece, hêc antecedunr TO ûQta.s'.^CA'î' ^ J a'/ixCti^ I/to* ^ffccfTO ivQictîi^w , TTo'^fi-o; , &c. ut in Latarjiov rb ayib' deinde lie , ^s
:
undt Auguft.
quit
,
quaeft.
I27.in Exod.
col.
46o.a. Quoii
in-
odor fuavitaiis Domino tjape dtcttitr lairipciiitn de non unqtie Deus odorejumi illtiis deleit.itur. Tf. l6. Rede e Grjcco , excepta voce ult. jeparatione , pro qua a?)5C^t>{ot , jep.iratiotiem. His autem , qnod ejl A.iran , Auguft. addit Id eji hujus Aaron i hoc emm perlmere Voitlit ad fummtlm facerdoteni. if. I'i. Itidcm GrdEce. t. 29. Ad verbum e Gracco , nifiexcipias ifta duo , vitXtmis
:
quid pnrificatiim Cf .inutficajandi ertt J , qnod jatuhon altare noii qmdem dictt fandilm JaitJai am , Jtciit eft dlui quod velo Jeparatnr , &c. c infra qu*!. i 55. ct.l. 462. e. De altari facrificiarilm , quod p.: ft unclionem .ip/ell.tri 'j^lait ,
efl
Unde
Auguft. ibid. Quid
tttm
altare feptevi diebus dtcit
fanclum Jamil
faiulificabitiir.
continno didiim
eft :
Umms
qui taiigf iilad
editi. Aid.
eiylur.
&
Vide eiiam infia col. 474. b. Anamen la Compl. legitur , ym twV in'o^y , Yil rw
c. 30. 1^.
Vid.infra
16.
Tom,
J,
Bb
i)
, .
ig6
LIBER EXODI.
V
U L G
AX
Cap. NOVA.
,
XXX.
&
in
41. Alterum vero agnum

Ca ritum matutinx oblationis
nius
,
oflferes
,
ad vefperara jux
44. Sanftificabo
altari
tabernaculum tedimonii
filiis
cum
5c juxta ea ijui dixi-
&
Aaron cum
fuis
ut facerdotio fun-
in
odoiem
fuavitatis
eft
gantur mihi.
,
41. facriticium
Domino
,
oblatione perpetua
tefti-
4
eis
in generationes veftras
ad oftium tabernaculi
dliis
Et habitabo 5 Deus
.
medio
filiorum Ifrael
eroque
monii coram Domino
ubi conftituam ut loquar ad
te.
4 J . Ibique pra;cipiam tur akare in gloria raea.
Urael
& fandidcabi-
fcient quia ego Dominus Deus eorum , qui 46. eduxi eos de terra ^gypti , ut mancrem inter illos ,
&
ego Dominus Deus ipforum.
CAPUT
Acies qaoqua altare ad adolendum thymia-
XXX.
Cornua ex ipfo procedent.
,
UIGATA NO VJl.
altitudine.
3 ,
.
de lignis fetim , I. habens cubitum longitudinis tudinis , id ett , quadrangulum ,

,
MT ma
Veftiefque illud auro puriffimo

,
tarn craticu-.
,
&
alterum
lati-
lam
ejus
qu4m
ei
parietes per circuitum
&
cornua,
& duos cubitos Versio antiqua.

erunt arcus amitibus,
ita ut
in
Faciefque
coronam aureolam per gyrum
Au.
i;i.
ijunji.
151.
,
(f.W,
4- Et duos anulos aureos puros facies fub tortili corona ejus, in duo latera facies in duobus
4.
V U i G ATA NOVA. & duos annulos aureos fub corona

,
per fm-
gula latera
re portetur.
ut mittantur in eos veftes
&
alta-
i.461. d.f,
lateribus
&
toUatur
L
illud in eis.
V
?.
u r G A T A
,
NOVA.
,
Ipfos quoque veftes
facies
de
lignis fetim
&
tur teftimonium
7.
ubi loquar
tibi.
,
iliaurabis.
Et adolebit incenfum fuper eo Aaron

, ;
fuave
incen
6. Ponefque altare contra velum
cam pendet
teftimonii
quod ante arcoram propitiatorio quo tegi,
fragrans
mane. Quando componet lucernas
det illud
VeRSIO ANTIQUA.
Auf.lHut
Idem
i]ii,tjl,
VuiGATA NOVA.
quando collocabit eas ad vefperum, 8. ret thymiama fempitemum coram Domino in
generationes veftrai.
9.
1J4. 13
J-
lucernas fero, in8' cendet fuper illud incenfum continuationis in confpeclu Domijii in progenies eorum
&
cum accendet Aaron
&
461.J.
Non
ofFeretis fuper
,
eo thymiama compoli,
tionis alterius
nee oblationem
& viftimam
fuper
nee
libabitis libamina.
U>A.,i6t,n.i.
10. Et depropitiabit Aaron fuper cornua ejus femel in anno , de languine purificationis delicrorum , femel in anno purificabit illud. Sandum
10. Et deprecabitur
Aaron
comuaeju
eft
femel per
annum
,
in
fanguine quod oblatum

erit Domino. Dominus ad Moyfen ,
pro peccato
bus
veftris.
I '
& placabit fuper eo in generationieft
fandlorum
J
I
elt
Domino.
Sanftum fandorum
fide iôt.
Locutufque
di-
cens
Amir.
ef.
7,
t.
'
12.
Ciim
acceperis
computationem filiorum
,
n. Quando
juxta
tuleris
fummam
filiorum Ifrael
anieis
Numt
I.
Ifrael in vifitatione
ipforum
fuae
dabunt
,
finguli re-
demptionem animx
Domino
eorum
&
non
erit
numerum , dabunt finguli pretium pro mabus fuis Domino , & non erit plaga in
m.
in his ruina in vilitatione
cilm fuerint recenfiti.
N o T je ad Versionejc antiqua
fed
Grace. Ad qux Auguft. ibid. Cmn if, 4. Similia exftant uurari , aliare lie amclts Uqneremr altaris inccn/i , qriod itiaurari jnjjft , Et duos anulos puros facies , iuquii ,
fcrit, id
Tf. 10,
,
efl ,
nullo die prxtermitteretur.
mn
qtiemam Grxais hahet , f to. i'-vo xxi'th otoiiiei; Tt?; Ai/c! arzEyf^r?. Njhi KMTH laierafaai , Jj mMtfa latere fiutt. Unde qnidam I.jtsnificinierpretatifum: In duas partes facies in duobus laquod efl partes , fed teribus. Nn ciutrmaitGTiecas , jUff km'th , qmi latera. Et port pauca Quis autejti Jit finfas ,
in
duo
latera facies in
.';
duobus lateribus
iiiquit
difficile efl
,
ajfeqiti
amxre
ellyfjim
aliquid dejit
hUfahatidiatur erunt , tit in duobus lateribus erunt id

;
, filet Scriptnrit 5^ fubaisdiaiiir , etiMi ifle fitfenfiis : In duo latera facies
nijifitle
,
ad duo Litera fades anulos , eft qttoniam in ditobus lateribus erunt. Turn feqq. 1 ertint arcus atnilibns , &c. lie exponit Quos atiuhs dixerat , anus dtctt. Anulos quippe pro rotnndis an/is pofiiit. t quid eji aliad anuliis , vel circulus , nifi undique arcus ? Ide qui,
;
Auguft. ibid. Et depropitiabit Aaron, 'jel txoTMAmbrof. infra t. i J. 16. untur verbo exorare. In Graeco fie Kal f^xaêra/ sV rV tk 'Aa^&jf im Tw/ xsftiloiv a'^x? X':roi^ Ttf uiavry ihro -r^s aiûaTo; T xrfaei/"? )la.9'lEr iti-ri i'i tirikc, ivruv , i'vjo toit , &C. Compl. deeft fV Ut in Lat. In Mf. Oxon. ac edict. Aid. dv-T? , poft ii,i>.ciQs7cci , in Mf. Alex. iî-niQîiaj sV dto. Subinde in eodem Alex, nee non in edd. Aid. & Comp. tS yx^ctQ.iaiJ.'^ Twf ttfiXfirii^v T? EîAac^v aT^ t cc/ai^rt naiccfiuduTo ei'iTai; -/ir'.ir.;, &c. utfup. Auguft. addit Bfpropitiabit , ab eo quod efl depropitiat:o > qttaGrxce dintur ^ îâc^c^, Undt (5 intelligenditm efl hoc quod femel in anno jubet fieri ad propitiandum Deum fuper cornua altaris inceuji , id efl , ttt de fanguine purificationis deltHorum , vitlimarttm fciltcet quje offeruntur pro delictis , femel in anno tangantar cornua altaris incenji ,non pertinere ad illam appo/itionem ini
bit
Jcc. Similiter
&
&
dam
nolentes arcus dicere

,
mmiies iiiducerenttir tttaji Gmcus hoc non
thecas intei preiati funi , quibtis , dicemes : Et erunt theca; amitibus pojftt dicere ; ciim etiam thecae , Grxcitm
:
cenji
quam
quotidte fieri jtifferat
&c.
rfo? Mwi/om
,
5f.
II. Grace. Kai
sV.a.vnos Ki/'eic;
>.iyur.
,
verbumjit. Dixit autem 4,\j'<f s; , quod arcus interpretatnr i pro amitibus veto in Gracco , KuraAaii < id eft , milibus,
Ainbrof. ep. 7. col. 778. a. Sic enim fcripttim efl cente Domino ad Moyftn, It. li. Similia Graecum habet , praeter hsec pauca
Unde
di'Ei-
Vid.fup.
c.
17.
f.
KupiV
8.
Grc.
&c. ut
Km
lilctii
it,i-nY[
'Aapwv
tk
î/'xit;
o'+f
>5 T3i' TH? , &c.
cc
Txt'
eVioxott)!
ff:'Tai
K-
Aut^t^cif xar.5
>ul^
eorum
Rede Auguft.
locut.
iij.de Exod.
col. 549. a.
in Lat.
Turn Auguft.
in Locut. Serii dixit

otJ/s
Si acceperis computattonetn filiorttm Ifrael in -vijitattone dabunt Jingult reilcmptivnem animM fii.t Domino ,
erit in eis
not)
trovefpere,
babel, Seri
jierit
,
^ ideo
autem
noianda locatto
ej} ;
,
qutppe Gr^cus
prtprie nonfclet diet
niji ciim tenipHS tran:
qtio fieri debuit
quod fere diciturjalltim

innnftim
dicit
,
&
infia in
quacft.
Continiutionii
quiid
ontiimatim
ruina in vifitatione eorum : (imiliter inf. quieft. i 54. in Exod. col. 461. c. ufque ad c^ dabunt ; addit Auguft. in Locut. Pendet ifla locutio , quia interpojita efl conjunilio copulati-ja , qux fi non interponeretur , ntn peniertt: tribus
,,
LIBER EXODI.
VutGATANOVA.
I).
letiit,
Cap.
XXX.
Amlrr. ubtfrl.
VersIOANTIQUA.
biil.in^
lidi oftc-
Hoc autem
dabit omnis qui tianfit ad no-
men,dimidiuni
recur
ficli
juxtameiifiuam tcmpli. Si-
27. If.
clus viginti obolos liabet.
Media pars
Domino.
eft quod dabunt C]iiOtquot peramvidLuionem , didiadimi dimkiiam partern , quod eft recimdiim didiathmum faiidtum. Viginti oboli didrachmiim. Dimidia autem pars
13.
Et hoc
3-47Elech.
didrachmi
illatio
Domino.
4;. II.
&
14. Qui habetui- in numero, i viginti annis lupra , dabit pretiuni.

1 5
.
Dives non addet ad

minuet.
medium
ficli ,
& pau-
per
nihil
6.
Sufceptanique pecuniam
Ifrael
,
qu:e collata eft
ii filiis
trades in ufus tabernaciili teftimo-
qui innaverit vifitare , i viginti an fupra dabiint illationem Domino. nis Qui dives eft , non adjiciet ; qui pauper 1 5. eft , non minorabitur a dimidia parte didiaclimi ciim coepcrint dare oblationem Domino , exorare pro animabus fuis. Et accipies pecuniam illarionis a filiis If1 6. dabis illam in opus tabcrnaculi teftirael ,
14.
Omnis
,
&
&
&
:
nii
ut Tit nionimentum
eorum coram Domino
monii
le
&
erit filiis lirael
& propitietur animabus eorum.
in confpeftu
Domini
legitimum memoriaexorare pro animis
\eftris.
VuLGATA NOVA.
efl: Dominus ad Moyfen , ditens labrum sneum cam bad Ilia ad !avandum ponelque illud inter tabernaculum teftimodii akare. Ec mifla aqua , filii ejus roanus fujs tg. lavabunt in ea Aaron
1 7.
Locutufque
eft
ducentos quinquaglnta
,
ficlos,
calami fimiliter du-
18. Facies
;
&
centos quinquaginta
4. cafix
tuarii
2.
autem quingentos
olivetis
ficlos in
'
pondere fanc-
&
olet
de
&
faciefque
menfuram hin unftionis 25
Vide Not,
ac ped^s
io. quando ingrefluri funt tabernaculum teftimo, & quando accefluri CO thymiama Domino
oleum fanftum , unguentum compofitum opere unguentarii

unges e,K eo tabernaculum teftimonii, 16. arcam teftamenti 17. menfamque cum vafis fuis, candelabrum ,
utenlilia ejus
,
nli
funt
ad akare
ut ofFerant in
&
&
zi. ne forte moriantur

erit ipfi
,
legitimum fempiternum
&
&femini
:
ejus per fuccefliones.

eft
akaria thymiamatis
,
li. Locutufque
2.
5.
elefta;
Dominus ad Moyfen , aromata piinire myrrh* quingentos ilclos , & cinnamomi medium j
dicens
i8.
& holocaufti & univetfam fupelleftilem qux

pertinet.
Sume
tibi
&
id
ad cultum eorum
19.
VULGATA NOVA. Sandtificabifque omnia, & erunt

:
Versio antiqua.
Sanfta
29
tangit ea
erunt
,
Sanda landorum
omnis
qui
Ang.
ijttsji. t,
I5f,
fandorum qui tetigerit ea fanftificabitur. }o. Aaron & tilios ejus unges , fanitificabifque eos , ut facerdotio fungantur mihi. Filiis quoque Ifrael dices Hoc oleum ) I
,
.
:
fanditicabitur.
in Excd.
5.46.
unftionis fanftum erit mihi in generationes veftras.
31. Et filiis Ifiael loqueris linitio unftionis fandum erit
dicens
Oleum
in pro-
hoc \obis
genies veftras.
hcrminis
non ungetur ex eo , juxta compofitionem ejus non facietis aliud

quia faniftificatum
eft
,
î. Caro
&
,
32. Super carnem liominis non linietur , & fecundum compolitionem hanc non facietis vo-
&
,
fanftum
erit vobis.
bis iplis fimiliter

erit vobis.
fandum
eft
&
fandificatio
% 5
Homo
,
quicunque tale compofuerit

alieno
&
3 ;
dederit ex eo
|SuIo fuo.
exterminabitur de po-
dabit de fuo.
Quicunque fecerit fimiliter , & quicunque eo , exterxnationi , interibit de populo
Vu LGATA nova.
54.
Dixitque
nus ad
Moyfen
DomiSume
34
35. Fide Not.
tibi
aromata,
,
ftaften
&
onycha
,
galbanom boni
ponderis
odoris
&
thus lucidiflimum
squalls

iiulim locis
facit
ejji ejl
pojlta
ijitinum
Si
tiiiJeliiei
drii.t{l,t ,
flenitm
,
I'.vieii
\.
j'eiiicntiam
inim non
,
dixiffet Si
^
dabunt
fed
,
e.
Nen
cv ruAiJoiai jiM!'(âc&/3-ffi'T4''X'^' ^V^'miniis hateiit.,.. in dandu ad deprtipitiaadnm pif
tanilimdixiffiidahunt , St aritem hie ptinitur hae conjunHio

itadiiatiir: Si acceperis
finiretiir Jenientiii
nic pendent
efl
animabus
ut
rare.
vefirii. Similiter)^. kC{.
si,naQxQxi
:
pro
0-
deorjitm toilenda
finguli
& dabunt
,
&
iion erit
t. \6. InGrsco deefl vox legitimum
reliqua
ad ver-
ineis ruina in
te in
vilit.
eorum
eft ;
hoc
mtdm
rib:
dtiliim
,
&
quod dabunt. Ant cernon eric in eis ruina , /;' dehaeft

:
bum
quadrant.
5?5?.
2J
I
19.
His refpondent qux Auguft. narrac
bas conJHndicnem
Si acceperis
trit in eis ruina.
non pendebit jententia
erit
enim fenjus
,
qusft.
jtijjit
&
dabunt
(inguli
(ux
Domino
non
,
JJ. in Exod. col. 462. d. Ungueiito cbrtjin.uis omnia nngitt : tabernaiitliim Jcilteet , ea qu.t in tllo erant
Cum "jero ubtqite pojita eji eadem
eonjjtnllio
^ detnde erunt janâ Janilorum.

unUa
,
pendere factt hcutionem : Scinft^ in quaeliionib. col. 462. c. Qjiidej) ijHodiitt : Si acceperis computationem in vifitat.
erttnt fanda Jafttlorum

:
cabitur
&
infra quaed.
fitltut ciim Juerint omnis qui tangit ea tjanchji^ 173. col. 474. b. c. Dixit de la,
Omnia
eorum
,
niji ijutA jftbet eoi alitjuandtj vtjitari
compjt-
bernaculo unilo
^ bis
qui in
illo ejjent
q6d eadem unilione

lie :'E.>aio x/".'"
J,
tari
id
ef}
niimeyart,
fanilificarentiii ^Jierentjantla.
In
Grsco
Auguft. Locur. iij:. col. 549. a. t hoc eft qimd tibi ; infra Hoc eft qiiod dabunt , abfque ttbi. Grxc. Kai TifTo gf/tJVct'^yo/j- oco; iiv 'esa.^'nofiivai'/ia.i tmv
t. I dabunt
3.
&
f^K OL'/nv
llv
tfau Ki yj'Qî^
cKef'n
jjâ/7aTa
iur^ rvy ojchh)' VtiT^ Ka; a/.asj;

î,
tjic
xioaj-
ctprx'
îs^
ccyta. ToJ'j' nytj-'v' â-,"
cc-Trro/aeroi
olvtuv
>(a^H5,flW.
evlcii-^K- TO
vfii'jv
T?
AiJfcrxj-iv
&c. ut
in Lat. nili exci-
piatur
git
,
vox n'cpopd , ablatio , loco tllaito. Ambrof. infra ledimtdimn didraehmnm. )?. 14. Gra?c. n5 iBct^TrcpH'o/uBvoi; e.'; thc eViwe^d' tec. Omnii iranfiens ad vijitaticnem , &c. ut fup.
if. 15.
#^.31. Sic in Grajco eft , verbum pro verbo. If. 32. Itidem Greece ut fup. j-oâr AaaT cum Tf^. J5. Grêc. 'Ov at' '^c.H5)i
ci}\9*
Eadem funt in
Graeco,
nili
excipias feq. Of'x /.\t-
Gr. If if. 34 3 J. HXiA, ixurh, itvâ.
Kori eiV;
Kt'e;
AiZi
ivfueifut
'/i/c-
Kl tsini^wn
pwfc
, ,
), :
lyS
erunt omnia
3
s
.
:
LIBER EXODL
facieHjue tliymiama
Cap.
,
XX XL
dillgenter
,
VULGATA NOVA.
guentarii
mixtum
&
purum
&
fanfti-
compofitum opere
up'
ticatione digiiinimum.
VeRSIO ANTIQUA.
'Aug.qH.tji.tif.
VuLGATA
verfa contuderis
,
NOVA.
>*.
f,
}.46j.i.
36. Et concidcs de illis minutum , Sc pones contra tellimonu in tabeinaculo tefldmonii unde innotclijam tibi inde. Sondum fandorum
erit
36. Cilmque in tenuifllmum pulverem uni-
vobis incenlum.
pones ex eo coram tabeinaquo loco apparebo tibi. Sanctum lanftorum eiit vobis thymiama.
,
culo teftimonii
in
V
37. Tatem compofitlonem non veftros , quia fandum eft Domino.
U X G A T A
in ufus
J
NOVA.
8.
facietis
Homo
quicunque
,
fecerit
fimik
ut odore
il-
lius
peifruatur
peribit
de populis
fuis.
NoT^
^/J/Of
fjL^;M~i(i';V^.f
,
,
AD Version EM antiquam.
no more coclnm cpns Hnguetitarii, t.},6. Ad verbum e Grxco.
&c. qux Auguft. quxft. 4'S3' h^f''\v l^fi.in Exod. co!. 463. b.reddit , drcens ;Pif;) yicixf aromatjt Ji.it thymiama , td ejl incenjim , ^ dicit U7.g:te;ita'
CAPUT
V
U L G A T A
,
XXXI.
NOVA.
i.
filii
L
Attg. quxlt.
I
Ocutufque
eft
Dominus ad
Moyfcn
di-
Hur de
Ecce, vocavi ex nomine Befeleel tribu Juda ,
filium
Ur
VeRSIO ANTIQtTA.
?,
VU
;
.
L G
AT A NOVA.
Ipiritu
in Ej
i.^Si.d.
&
replevi eiim Ipiritu di\'ino , fapientioe 3 llicntix in omni opere inrellectus ,
&
&
iniplevi
,
eum
Dei
fapientia
,
&
,
intelligentia
4. e.'icoîiaie
& archiieaonari
& &
&
fcientia in
omni opere
4.
tefl:
ad excogitaiidura quidquid
,
fabrefieri po-'
,
ex auro
argento
&
^re
VUXGATA
& gemmis &
,
NOVA.
vafis fuis
,
diverfitate ligiio-
fimum cum
9.
cui'i
rum.
&
holocaufti
,
& altaria thymiamatis & omnia vafa eorum labrunt

, ,
Dedique ei focium Ooliab filium Achifamech de trilu Dan. t in corde omnis eruditi pofui fa6.
ball fua
I -^.
veftcs fanftas in minifterio
Aaron
facerdoti
:
pientiam
7.
ut faciant cunfta
qus pricepi
,
tibi
,
&
cunfta
tiliis
I I
.
ejus
ut fungantur ot!icio I'uo in facris
tabernaculum fofderis
,
&
,
arcam teftimonii
eft
,
&
propitiatorium
quod fuper eam

vafa ejus
&
vafa tabernaculi
8.
oleum undrionis , thymiama aromatum in Sanihiario , omnia qus prajcepi tibi , facient. II. t locutus eft Domiiius ad Moyfen , dicens
&
menfaraque
&
candelabrum purif-
VeRSIO ANTiQUA.
Irtn.
t.
VuLGATA
:
NOVA.
,
4.
r, ifi,
fjbbata mea obfe^^'abius erit enim fignuni apud me vobis in generationes veftras
i;
&
i;. toquere
filiis
Ifrael
&
dices ad eos
:
videte ut fabbatum
fignuin eft inter
veftris
:
meum
cuftodiatis
quia Sup. 10,

8.
me
&
vos in generationibus
,
ut fciatis quia
ego Dominus
qui fanc-
Etech,
ZO. 12.
tirico vos.
VuLGATA NOV
14. Cuftodite
:
fabbatum
meum
f?.:iituni
:
eft
batum
rit
eft
requies fanfta
Domino
oranis qui fece-
enim vobis qui poUuerit iUud , morte morietur qui fecerit in eo opus , peribit anima illius de medio populi fai.
1 5
.
opus
in
hac die
morietur.
16. Cuftodiant
hlii I fracl
fabbatum
& celebrent
ftmpiternum
illud in generationibus fuis. Paiftum eft

facietis
Sex diebus
opus
in die
fcptimo fab-
VeRSIO ANTIQUA.
t;9, Aai in Exo ^..3.465. rael
û.tj}.
"
VuLGATA NOVA.
17.
3
Teftamentum xterniim
fignum
eft
in
me
&
filiis If-
7.
inter
:
me
&
filios Ifracl
fignumque perGen. T.
ji. 2. z. ceffavit.
sterniun
petuum
fex enim diebus fecit

,
Dominus ccelum
& terrain & in feptimo NoTjE AD VerSIONEM ANTIQUAM.

Auguft. ibid.
Befeleel
If. 17.
ab opere
ribtts tabernaculi Jaciendis
cum juberet adhiberi epeeum Je lejtjevijfe Jpiritu divins , &c. ut flip, pro hoc autem quod ait , eiimfe re^lemj]e , pofui in texcu J^ reflevi eum , juxta Grac. xni i-.s7r>.v.cx etvTo: reliqua concordant ad verbum, Eo pariier fpeftant qua; Ambrof. dicit I. de Noc.c. 3. to. i. col. 250.
1?. 3. Ita
,
Gracce
,
ita diftinguitur
AigJ^mn
alaraf'ir
ifio'i
dixit
Torjf'i:?; 'Icfavi?.
deinde
cwjutToy iîv hi f'uoj atx-îcv,
(in
Mu
Alex, ac editt. Aid. & Cpmpl. deeft poftremum a- s'/ncl Contra Auguft. jungendum dicit hoc , filiii Ifrad , cum fequentibus. Quid /ibi vult , iuquit , qiicd dim de Jabbato
objervando praciperet
filiis
ait
b. Sfirittti S.
iet ergo Japientl,^m
faftemix efl , fpirilits cogiiitioflis . 11ahahet gj dijctplinam , ficnt J5 de Befeleel., qui jacrum tabernacultim dirino macnio jnffiis eji f.uere , ait Scnptitra ; quia rcpletns eji 'piritii prudeatiji Jj difeiflina, Gr.
,
/piritiii
Ifiael
,
nonait
,
:
late;
Teftamentum aeternuinin me 5c me 1^ filios JJrael ? Et poft pauca :

:
S:c ergo
inquit
melihsfortaffe dijhnguitiir
Teftair.enium
xternum in me ut
gnum
ita
deinde alms fenjus /it : filiis Ifraa lieft jeteinum ^ id eji , aterti.^ reifigniim non ergo
eji :
&
jiingcndnm
Teftamentum sternum
:
in
me
&
filiis
^".4. ItainGrsEco.
^.
1 3.
cra/j' ;/i-A j,
gnum
eji
Ta qkCCxtk j^ yuAoêSs" cv/.tu^y i^: &c. i. e. Et fabbata mea caflodite ; fiaptid me ^ in imbii ,' Sec. ut Jup. In Mf, Alex, ac
Ky.'i
,
Grc.
CfjTr
.tanqiiam tnDeo 't5 fil-is Ijidel/ithoc tejlamenttim : jei teftamentum .eternum in me quia in illo promijja ej} requies xterna: filiis llracl lignum eft acternum, qiitafiln Ipael
Ifrael
&
accepertint ob je-vandttm fignum

.j
quo reqitiesfignificaturaters
>i/<s'i5
cditt. Aid.
& CompI, in -,f
cyi/^sTtr,
wrV Ijraihtis. Gr. addit
o/(
svioiiQe
Ki/cui
LIBER EXODI
VUIG
8. Dcdit(]ue
Cap.
r.
XXXII.
I',
j,j<^
A T A
NOVA.
,
Domitius Moyfi
in
completis
,
liu-
1 .
J)fi.9.
ju^cemodi fcrinonibus
monte
,
Sinai
duas ta-
nti
V s o A N T I Q U A. Et dedit ....,_,.., huli.i. ut ^.^.liavll loqui Moyfi , flatim ui cdTavit njvjui .-l_ t:... :., !..__ ..i_ /1 dim in moiltC Sill.l , illias t.lbulas tcftiniO
1
8. u.
yiK?.^^/?. Jiw^.t/iisii.
i^
140.
10
bulas teftimonii lapidcas
fciiptai digito Dei.
nii
tabulas lapidcas
fcriptas digito Dei.
2; i<i6. '" 1:, 21 '<<> /I, /;x<ii/ -/:. . -^. .
NoT/E AD VSRSIONEM ANTIQUAM.

jC. g. ncc
1?. 18. Sic iieiiim legit
aliter
habetui in Gratco.
Auguft. qusft.
J.
in
Dcur.col.
CAPUT
VuLCATA
NOVA.
fai
XXXII.
Versio ANTIQUA.
confiinx'xit
:
i."UTIdens autem populus quod moram
dc monte Moyfes , A7.7. congiegatus adversiis Aaron , dixie Surge , fac Moyii enim 40. nobis decs , qui nos pra;cedant huic viro , qui nos eduxit de terra ^gypti
ceret defcendcndi
;
:
populus
in
Aaron,
,
runt ci Surge , ccdanf Moyfes de terra ./Egypti

:
&
,
tac nobis dcos
enim hie liomo , non fcimiis quid factum
&: dixe- Au^. Jrtiut. Il6, qui nos pri- (5117.;.;. 349. rf. qui ediixit nos Ucm ijuafi, 149
lit ei. in ji,J..j4j. i.
ignoramus quid acciderit. i. DLxitque ad cos Aaron

aureas
,
Tolllte inaures
filiarum \ efde uxorum filiorumque affcrte ad me. trarum auribus , 3. Fecitque populus qux juflerat , deferens inaures ad Aaron.
&
flint
inauies
Deponite anulos & inauies aureas mulierum veftraium
qua;
Amir,
IOJ5.
ififi.
66,
a. t.z.
&
Tf. loy,
4.
Quas cum
ille
accepifTet
formavit opere
:
4
^gypti.
Hidii
till
15.
fuforio,
&
:
Ifiucl, qui eduxerunttcde terra
fecit
ex
eis
vitulum conflatilem
,
di-
Aug. hem. \ii, dtExtd. 349. f.
xeruntque
Hi
funt dii tui Ifra^l
qui te eduxe-
runt de frra yEgypti.

J.
Quod cum
coram eo
;
vidifTet
Aaron
sedificavit al-
tare
&
prsconis voce clamavit dieft.

(>
cens
Cras folemniMs Domini
6. Surgenrefque
T. Cor. ,ta
,
mane
, ,
obtulerunt holocauffedit
fedit
&
:
Uoftias pacificas
,
&
:
populus manducare,
&
bibere,
Sc
Aug.qu^.î.in
Deut.t.
3.
populus man-
furrexerunt ludere.
7.
575.^.
10. 7.
ducare
7.
&
bibere
eft
,
&
furrexerunt ludcre.
,
Locutus
Dixit
Dent.
II.
9,
dicens
Vade
defcende
peccavit populus tuus,
de celeriter
autem Dominus ad Moyfen DelcenpL-.rvaricitus eft enim populus tuus ,

: :
Auti. i.deprtmiff.
/>
^-
< 4- /'
^'"^
quern eduxifti de terra ygypti.

8.
eis
:
quos
quam
oftendifti
,
eduxifti ex .tg)'pto.
128. i.
Receflerunt cito de via

feceruntque
,
Hi
dii tui llracl
qui te eduxerunt de ter-
fibi
vitulum
conflatilem
ei hoftias
,
ik.
ra iEgypci.
adoraverunt
3.
atque immolantes
,
dixe-
R.5. runt
Ifti
funt dii tui Ifrael
qui te eduxerunt
11.18.
de terra ^gypti.
NoT.B AD Versionem antiquam.

1.
1,
in Gr.
primum
,
exftat
vi^s Moti/fl;?; j'.a/aCinaj
;V t?
at in
of>it; ,
ci^.
Ka! // >a.iq 'in x.expdeinde ut in Lai. flip, nifi

,
adverf. Jud.
conflatum.
b.
c. r. 135'.
Ex
monilihis
aurum
fuiiTe ignt
quod pro
^xo
ceii.iTit
,
conjtirrexit
,
legitur
5V11 1
proprie
^>s;oi'
cofiji:tit
,
item
p)\E-
dixnnnt
5
1 1
.
;\f7ifCi,
Mf. Alex.
&
pro
'Dj{^7rci.si'Q'.v7ai.
p. 2.
ille
d.
iic liabet.
Aug;. tra6t. 5. in Joh. to. 3. Fac nobis deoi qui ttyi piweant , quia
I.
Idem
homo
dimifit nos. Tertul. limiliter
4. .idverl.
c. I.
72J'. b. Fac nobis deos , qui frxeam nobis : 8c File r<bis deos qiti nos antecedant : at intra I 3 y.
I 37. c,
ijrti
Marc. contra Jud.

,
iubulum caput ; & 1. de idol. c. 5. Simulacrum vituli, 55' non hominis /ibi conlecravit. 239. Similiter Ambrof. ep. 66. ad Romul. to. 2. 1054. d. Ouii Jibi vult , inquit, quod A.tron .turum detraxerit pofuL poCcentiJibi fieri deos {j quod eo aurofguratumjtt -Muh c.ipiit ? & intra Conjiatis earum inaunbus , conflata cjl imago jacri-
^ procedille eis
I'gii
cur atitem caput
'jituli exierit
1
c. 3.
Fac nobis deos
qiti
nos prxcedant
,
nos ejecir de terra jiLgypti
dercliqttit nos
Moyjes enim iile , quid dti rtc,
inumTerml. adv. Jud. c. i. Hijunt dei qn: nos ejeceruni
y.
, Jequentiadocent. Deultima cxhibet , dicens:
ciderit , nejcimiis : vide etiam 1. de pat. c. J. p. ioo. b. ubi alludens dicit De Aaron Jibi deos duces puflr.lat , cinn in idvliim auri fui collationes dejundit ; lam necejjarias enim Isloyji crtm Domino congrediemis impatienter exceperat moras, Cypr, 1, I, Teflim. 216. a. iic In Exodo , inquit , populus
; :
de terra Mgypti. Fac. Hetm. 1. 12. to. z. Sirm. p. 8o8. a. Hi funt dii tu: Ifr.iei qui te eduxerunt de .Egypto. Gaud. Brix. (er. 7. 952. g. Ifti funt dii
tui Ifrael axv o.
,
qui eduxerunt
te
de terra .'Egypti. Grsec. aVs&Caa.
^.6. Tertul.adverf. Pfych. 984.
Uanducavit popu-
ad Aaron
Exjnrge
^ fac nobis deos qui nos prxcedant

ejecit
2ilovJes vir hie
qui nos
de j^gjpto
i.
Jcimus, Ambrof. in Pf. 36. to.

itdoremus,
't. 2.
, quia quid ei acciderit , non 779. e. Kit nobis deosquos ,
lus 2? bih:t, ^furrexerunt ludere ; lin.iiiter hab. 1. de coron. mil. c.9. 291. b. iicut etiam Hierun. ep. iS. ad Euf-
toch. to. 4. part. 2. col. 51. a. at I. qusfi. Hebr. to. 2. col. 5'24. b. legit ut fup. Sedit populus comedere i$ bibere , &c.
Cypr.
In Grarco (ic: Koii ^/75/ u7T?
'Kufif
Tliejhs-Sti
<, .9-1/-
TX
eroiT:
rx
J,
Xf'^^-^
'
"^^ ^'
'^'^''^
^'
"^^*'
^tiKa.x^t^
I'/nrMf ,
yxTifoiv-,
itiynxli OTfo?
,.
'Ambrof. ibid, conftanter ad-
3.Teftim. 322. c. Et confedit populus mandncire , 55 jmrexefunt ludere. itidem Ambrof. ep. y8. 8c 65. to. 2. ioii5. d. I02y. e. nili quod pro confedit , legit ut iuf.jedit. Grxc. j, heiiieit >ao; fx-ie'r , Sic. ut in Lat.
1.
bibere
dit annulos: Vetunt , inquit , p. 1054. f. Jibi feri deos. Coailus Aaron petiit annulos eorum , inaures mulierum ; in.iures al>j}ulit infra Annnlos ]ud.'ds ^ non quo , inquit , vtrorum inaures relinqueret jed quodviros non habere
^-.7. Grirc. Kai
hdynQs
(
Ki'ei:i
?;'>!.-
lixJ.^s
,
&
txX'i
Tfl
>
xaTa'&i9i "VTeu^ff.
siTsu^sv, edit.
Mf. Alex.
Bst'/i^s
)
xxraCtiit
Tflt^^c;
Aid, delct sVTSi'^sy
wo,Uir.=
yxf
.,
hy sîr/xys^ eV
yvz Ar/iTTV.
Tiianijrparet
titr
Congrue ergo inaures auferun; tumconcludit muUertbus. Similiter Tertul. I. adverf. Jud. c. 1. 135".
:
f. 8. Sic Anonymus fummatim , non verbum e verbo Fecerunt ^bi deos aureos t eijque dixerttnt. Grc. Xlx^^Cvcei
Txyjj ^K 7H^
X-*
i.
y
't.
dii-ic
.v
tuonitibus Jettnnarum '^ annulis
virorum aurum
iS^
lib
eif%>^!jti
twT^7i' sVc/iiJar sa^-Tcr; ^08,

,
futffeigne cotiflaium. Auguft. quift. 141. in Exod. to. 3. 464.3. Jr.bri Aaron, inquir , inaures demi ab auribus uxorum atque Jtliarum , ttnde :llis faceret deos.
^^<i''Cixutir/.x'jiy
afTM
devia
i.
r-U'UXZtr xtTCi
K.
it~au'
e.
Tranfgreffifum
.,
ciii
Jibivitulum
dixerunt
in
:
^ adora-jerunt
5.
quam maiuiajli tt< .jfcerHnt eum ^ ^ /acrificaZ'trHnt ei ^

.,
Grxc. Ki iS'si,xlo in. -rSv j^sipvK utot i) sVâQsv xuTcf- cv iri y^T'Ji' iTalmsv xvtx /.loîv ^wyEyTo)- , x. .Vsf deinde ut intextuLac. E6 fpeclant qux ait Tertul.
ir. 4.
, Jt
&c.
to.
ut in Lat. fup. Similiter Augufl. quxll.
Exod.
464.
c.
Dominus
inquit, ijidicans
:
142. Mojji
qnidjicerit dc %itnh populus
duii eos dixiffc
Hi
dii (ui
, ,
200
9
Terinl.
1.
LIBER
Fide Not.
E X O D I.
Cap.
9.
XXXII.
VuLGATA
,
VeRSIO ANTiqUA.
1. "iv.
f.
NOVA."
;
o.
U.VC. 6S4-I'-
dam
1
illos
indignatus ira difpei'Et nutic fine me , faciam te in nationem magnam. ,
&
&
Rurfumque ait Dominus ad Moyfen Cer- If. n. 3no quod populus ifte durs cervicis fit 1 0. dimitte me ut irafcatur furor meus con- ^""' ?*
:
tra eos
& deleam
:
eos
faciamque te
in
gentem
Ojferi f^r.^.pofl.
Dom. I'.'QuJi.
Et prccams efl: Moyfes in confpedlu Do1 mini Dei llii , & dixit Quare , Dominc , irafceris in populo tuo 5
:
magnam. 1 1 Moyfes autem orabat Dominum Deum fuum dicens Cur Domine irafcitur furor tuus contra populum tuum quern eduxifti de terra jgypti in fortitudine magna , & in ma.
Knm,
14.
''-/
i
?.
'I"
nu robufta
c^Boi.inPf.Z^.
307.
e.
*5
dicaiit Êgyptii
:
parce irae animae tuae 12 per nequitiam populi tui.
efto placabilis fu-
II.
xit eos
Ne
,
quxfo
Callide edu,
ut interticere: in montibus
,
& deleret e
,
terra
quiefcat ira tua
&
efto placabilis fuper
nequitia populi tui.

Ojf"i(. Or. j.fc/f
1 5.
Memento Abraham ,
Ifaac
& Jacob.
1 3.
Recordare Abraham
,
Ifaac
&
Ifrael
fervorum tuorum
dicens
cceli
:
;
quibus
jurafti
per temetipfum Gtn,

'^-
Multiplic.ibo femen veftrum ficut ftellas
& univerfam
,
terram banc
de qua locu-
7-^
tus
fum
dabo femiru veftro,
& poffidebitis cam
'I' "'J-'
fetnper.
Aug.
qilt^.
14. T.t placatus efl Dominus de maligrutate quam dixit focere populo fiio. Et conveifiis Moyfes , dell-endit de monte 1 5. Z66 duoE tabiilx teftimonii in minibus ejus , tabu-
i^. Placatufque eft Dominus ne faceret malum quod locucus fuerat adversus populum fuum. Et reverfus ell Moyfes de monte , por1 5
.
&
tans duas tabulas teftimonii in

tas
manu
fua
fcrip-
Is lapideae fcriptx ex utraque parte earum , hinc atque hinc erant Icriptce fcriptura , tabula; opus Dei erant 1 6.
ex utraque parte
1(5.
&
&
&
faftas
opere Dei
in tabulis.
fcriptura
quoque
fcriptura
Dei infciupta in
tabulis.
Dei erat fculpta
VtlLGATA NOVA.
1 7.
Audlens autem Jofue tumultum populi vo,
fit
ciferantis
dixit
ad Moyfen
Ululatus
pugns
audi-
aquam
1
1
.
& contrivit ufque ad pulverem & dedit ex eo potum

,
quem
Ifrael.
fparfit in
D.'.vf.
î
filiis
ii-
tur in caftris.
Dixitque ad Aaron
ut induceres fuper
ille
Quid
tibi fecit hie
po?
18.
Qui refpondit
,
:
Non
eft
clamor adhortan-
pulus
eum peccatum maximum

:
tium ad pugnam
neque vociferatio compellentium fed vocem cantantium ego audio. ad fugam 19 ;o. fide Not. 19. Ciimque appropinquaflet ad caftra, vidit vi-
11. Cui
:
refpondit
nofti
Ne
indignetur dominus
iftum
,
meus tu enim fit ad malum

:
populum
:
quod pronus
qui nos
i. JcJ,
J. 19.
i
,
dixerunt mihi
:
Fac nobis deos

,
pn-
tulum
&
choros
,
iratufque valde
projecit de
;
ma-
cedant
huic enim Moyfi

,
qui nos eduxit de terra
nu tabulas
&
confregit eas ad radicem montis

,
^gypti
nefciraus quid acciderif.
zo, arripienfque vitulum quem fecerant
combuf-
NoT;E AD VersIONEM ANTIQUAM.

Tfrael
,
qui te eduxerunt de terra

,
^gypti
lined eos Aixijje
quam
dixerat facere populo fuo. In
nun
legiiiir
Tf,
fr.
fed animtun eortim Imac fniJJeDciisoftendit. 9. Hie verliculus non habetur in Graeco. 10. Priora , Et mine Jine me ,iûx ethminCrxco, ex
funt
,
ifdSn Ki'&i'.i we"'''"i"" ''' '*''' Aid. edit, pod: Kt'e<o, additur
ir.
"''?
tLifi
Grsco fimpliciier Kf At in Mf. Alex. &

:
tiT?
muLiai
w; itire
yâ.lay(
Anonymo fumpta
faciiim
te
qui
proxime addit
Deleam eos
',
ij.
Vix melius
i'i,
Gr<ECo
nili
excipias ifta
magnam itmpUoremijue quam hacefl, Tertulliani fequentia fimiliter Grico conionant , nil! quod port ai/Tk'?, in eas , & pro differ dam ira , ibi legitur , =Vin gentem
ti'i
,
yCS^/x/xiva.!
rSv fnpx iurS/ , injcriptxex utrif^ que partihus earum ; at in Mf. Alex. 7!7ot,U|Usai , ut fup. Auguft. eadem lurfus legit qu*ft. i J. in Diut. to. 3. J62.
oij.iftiT-:fm
f.
Tfi'-JM,
alteram, Reclc Hieron. inEzcch. 20. to. 5. 854. c. 'Dimitte me-, (^ iraius Jiirore contra eos , deleto illos: 3.1 in
pixter
)f. ifi.
vocem earum
Ita in
quam
delet.
Zath. II. to. 5. 1776. c. Dimitfe me , 5^ difperdameos : Sc epift. ad Dardan. to. 2. p. 610. c. Dtmttte me , itt deleam populum ifiiim , {5 fauam te in gentem magnam. Auguft. Locut. 128. to. 3. 349.6. Et nunc fine me, ^trains ira. Similiter quseft. 149. in Exod. 465. e. Sail me, i^ iratus
ira conteram eos.
Jp".
Gr. ad verLium. Sic eiiam iterum apud Auguft. qiixft. I y. in Deut. J62. f. uno excepto , cftfcutpM, fio mjculpta , Gr. xsx.a,^ni. Mf. Alex, cum Aid.
cd.
y.ejtc,>KWf:n ?V'.
if. 19.
In Gia?co
fie
Kal
iiV/jtaHvfiÊ
Tn -sraff^Co^r
cpcc
ray
e/emBj)
II.
Gr^c. Kal
Ma't/cw; IVa^7i Ku/JiV
t?
) .
0w
X-'f^''
^^''^ i^-^ <^^'

lie
'^>n''.tt,s ,
k-
cvvelc^-ifiv dvlct; vir
TO ooyj.
2.
Eadem
narrat Ambrof. ep. 66. ad

.,
Romul.
to,
Mf.
Alex-,
cum
Et
,
edd. Aid.
&
Compl. sf
ck
u-prsf
*JfccTi'
Kf'eê
ivfiot cp7H s/5 Toc >ctzv cn
col. 314. d.
Jrti
:
precatiis eft
,
S. Pacian. ep. 3. ; Moyjes in coafpciln Domini Dei

(
1055. c. Ciijus rei iiulignitate ptrcitus fiegii tabulas Moyfes , 2;' comminujt vituti caput , atque in piihcrcm redegit.
Qjiare
.'
Domine
irajceris ita
leg. ira
in
populum
Similirer Aug. quaefl. 144. in Exod. to. 3. 464. d. hatus qiiidem Moyfes, inquit , videtur tabulas Teftimonii
digito Dei/criptas
,
tuum
coitijijje
;
atquefiegijfe
If. 12.
Grace. Tlavcm th5 o'pyHi
n 6f^? ot ,
,
K,'t\iteiym
jf.
zo. Gisec. addit

a't'Ts/ cV
nnTeKaiQit
Kal xai tIv fii'Sifiy cV siroiHUetr, wt/ol , j. xainid' duToy >i-7ni,y ^ 5,
V.
lac
13. Addicuribid. Qtiibusjiirafti dare terram fuentem
TtCiptv al/TO/ ^7^^
to uJwft,
sTra/lîV
vto
Tcc,
vl'ee,
loânA
mcl
at in
Grxco multo
pluia
,
fcilicec
Mm^Jtlc
A,
Cîl^
(J( Tflt
iiv il-TTcti
;t.'IaXiiTt.JK owl' îKiloiv
nq
&>jUCO AttTO, cat/Ty
464.
qu Auguft. ita exprimit , quasft. 144. in Exod. to. }. d. duens in igncm nitjptm vitulum /u/ilem contrivit , ^tnajftam fpar/it , quam populo potum dedit. Item 1. 22.
:
fC^f
S^b^xi
Tlf
apXViJ
t
TW
K.
T>Vf.3-J*
011/7.7;
Kx^s^rciv
^ .aJW^'aC TMy 7HI' TOLvlw avTW eii; Tar at'^yx.

to. ;.
Tt. 14. Auguft. quirft. 142. in prepitialHS eft Dominus de maltlia,
Exod.
464.
c.
Et
quam
dixit Jacere populo

S.
fuo
3.
addicquc
malitiam hi pcenara inielhgi,

eji
Pacian. ep.
93. to. 8. 418. g. Quidftbi velit , inquit , t<t ipjum litulum igne comhureret , minU' mjuamfpargeret , {5 potum popiih tatimque i..::cidt: rt , ^5 daret? Ambrof. ep. 66. ad Romul. to. 2. lOJJ. d. AbJorb'iit prpulus imnem perfidiam atque fiiperbiam , ne etftn contra Fanfl.
c.
quod
prlits fiiit,
514. d, Et propitms facius
Dominus de malignitaie.
ttbforberet impietas yj
mrogantia.
LIBER EXODI.
VUIGATA NOVA.
Quis veflrum habet 14. Quibus ego dixi prodedcrunt milii aurum ? Tuleiiint ,
:
Cap.
XXXII.
dcm.it.
101
Ft dedcrunt
Am^.
349<
Ve RSIO ANTIQUA.
:
&
&
2f mihi
Qui habet aiiriim , Sc mill in ignem , &
I.ecui.
II J,
cxiit vitulus hie.
idem
1.x.
/juafl. 145".
5.
jeci illud in igneni
egrc/l'iifquc eft liic vituliis-.

i|Ui'h1
I.
4154. t,
15. "Videiis ergo Moyfes populum

fct
cf-
nudatus,
fpoliaverat eniin cinii

fordis
,
Anion prop-
ter ignoniiniani
inter hofles
nudum
:
25. Et ciim vidiflx't Moyfes populum quia difflpams eft, (dillipavit enim eos Aaron , ut in gaudium venirent adverfariis fuis
ftetit Moyfes ad portas caftrorum , & diQuis ad Dominum paratus vcniat ad me. Et con\cnerunt ad eum omnes filii Levi
2.6.
:
Ihid.quxfl. 14^.
conftituerat )
i6.
eft
&
ftans in porta caflrorum
ait
Si quis
Lucif. Cnlar. it
n;tt pare, in
del.
Domini , jungatur mihi. Congrcgatiquc funt ad eum omnes filii Levi i 7. quibus ait H;kc dicit Dominus Dcus Ifrael Ponat vir gladiuni fuper femur fuuni ite, redite de porta ufque ad portam per medium
:
: :
xit
Dtum
117. i.
2.7.
&
dixit eis
Hxc
dicit
Dominus Dcus
If-
&
Dent, caftrorum
S5- 9-
&
occidat unufquiUjue fiatrem

luuni.
&
amicum
&
proximum
28. Feceruntque
filii
Levi juxta fermonem

die
ilia
Moyii
cecideruntque
in
quafi viginti
Fonite unufquifque gl.idium fuum in femore fuo ; pcrtranlite , revertimini a porta uCque ad portam per caftra , occidite unufquifque fratrem fuum , unulquifq\ie propinquum unufquifque proximum fuum. fuum , 2.2. Et fecerunt filii Levi ficiit dixit eis Moyccciderunt de populo in ilia die quafi tria fes ,
rael
:
&
&
&
&
&
&
tria millia
hominum. 19. t ait Moyles
millia
:
hominum.
Et dixit
veftras
,
Confecraftis
in
manus
tilio
,
vef-
2().
tras hodie
Domino
,
unufquifque
&
in
manus
Dommo
fratre fuo
ut detur vobis benediftio.
in fratre fuo
eft
Confecraftis hodie unufquifque in filio, aut ut detiu: vobis benediciio.

eis
:
Moyfes
,
50.
fes
Fafto aurem altero die , locutus

:
ad populum
Peccaftis
afcendam ad Dominum , eum deprecari pro fee! ere veftro. ObfeReverfufque ad Dommum , ait 3 1. cro , peccavit populus ifte peccatum maximum ,
:
Moypeccatum maximum quomodo quivero fi

:
feceruntque
fibi
deos aureos
dele
aut dimitte
eis
hanc noxam
31.
aut
fi
peccavit populus ifte peccafecerunt Iibi deos aureos nunc (iquidem remittis illis peccatum iilorum , remitte ;
31
Precor
,
tum r.iignum
&
&
Jug.^Hx/l. 147. Zxcd, 4S'4- i-
non
facis
me de
libro
tuo
32.
fin
autem
dele
me
de libro tuo
quem
quem
fcriplifti.
fcripfifti.
NoTyE AD VerSIONEM ANTIQUAM,

f. 24. In GrSECo primura
Ei' Tivi
,
Kl
iTira
mn7i
deinde
:
(Tc
quadrant.
VTvapx-- X"^''-* ' '!3eC4^?îr5-* quje ita reddic AuKon guft. ibid. Crti iitnt aurea , demite : fed cum addat dixit nnid aitrea ; rt/ide Latiui Ifite^prete! dtxeytiJH : Of'*' ^''^'
ht atirum y demat i hanc Latinorum iciipcurani leivavi, Noia in Mf. Oxon. ac edit. Compl. non yj.v'.lj. iciibi , fed
y_pucicv'
#. 29. Itidem in Grxco , prater verbum confecraftis pro quo , ^TTM'p'.^Qa'js y im^devtftis , quod hie idem valet ac confecrare y teftc Nobilio. Audt. I. de prumiil'. p. 2. c. 4 128. d. ap. Ptolp. recte Imptevtftis manus veftras hodie
:
Domino
reliqua opiimc concordant

fap.-â
,
pi*ter
unum
tfti/i t
vos benediciio
pio quo
Tf .
prejeci.
2y. Ita in Grseco , prxter hoc , i-Tz'.yjtpâ. tc?^ v-Tnvxv' Tici? aoTwf , loco Ht in g.mdxam ue/iirem &c. .V.^Kp/Mot , potert etiam verti , Indibrium y nri/io. Facund. Hcimian. 1. II. Sirmond. to. i. 8o3. c. lie habet Vidit Mo^jet pp'thtm qui dijfip.nn^ eji : dijjip.iz'it enim eo$ Auron , ut ejpiit in gartdium adverfarits Jttii. Forfan legebant , s'z'l yxpiix. #. 16. In Grseco ,rH As Mi'uoh; ( edict. Aid. Compl.
, :
ij i/i fatre , itt d.tretur Juper Mf. Rem. d.^l vobis benediiti^nem. Gr. A--'/*! irpuij.!t.i sv>.cylxy. Noia in Ml. Alex, ac edit. Compl. legi , njw Kj v/ Tca aj ^y^ffu , loco cv tw y quod eft in Vat,
y
unujquifque injtlio
;
in
&
al. 't.
31. In
y
Ki'Cacv
Grsco primiim 'T77VfE4K.si-Sy pro quibus Auguft. ibid.

:
:
"f^s
l-êcvcvq
aph
ad
Moyes
dicit
Deum.
Sequitur in Gra;co Ascâj , Ki'e^s , t!/<f7i;X) , &c. ut in Lat. MI. tamea Alex, delet duTu'r y poft z. peccatum
&
utiCypiianus qui
I.
de lapf
p. 187. b. lie legit
I'recor ,
tollunt A<') =VJ
Tii';
mi/.-n;, reliqua ut in
Lat.
nifi
quod
,
Domine
deliqutt pcpuhts hlc
delidnm g-ande
^ fecerunt
verbum paratm , pauloque puft (onvcwntnt ergo. Recle Augull. locuc.

deeft
legiiur
I
, cvrlixt-.iî' ,
Jibt deos aureos
30.
ie,
349.
e,
Qfti^
tid
Dom:iittm
? veniat
ad
de Exudo col. Ambiul. veto
10 J J. e. Otti pmatiis efl a Domino , venial ad me. Au6t. 1. de promiif. ap. Profp. part. 2. c. 4. col. 128. d. Si quis eft Domini ( Mf. 1. ad Dominrtin ) venial ad me. In edit. Compl. un:, irp^^ Kvply.
ep. 66.
to. 2. col.
ad Romul.
27. Ita e Grxco verbum e verbu , nili excipias leqq. pro quo ^;7;I , dicit ; in Mf. tanien Alex. Aid. edit. eiVs* fubinde =Vi tov /.i\ico^ , fnper femur , pro /// Jemore fiio , eVI, al. i!q , pro iifqne ad. Eadem narrat Ambr.
't.
dixit
&
: "i^ nunc Jt dmltttii eis deiiUitm y diniitte : ilc iceium epift. ad Foi'tuuat. p. 264. c. Sc 1. i. Teftim. p. 216. a. piaster unum ^, poft grande , quod delet. PriEterea pofterioii loco, poft aureos , addit , argenttos , quod in prioribus duobus locis deeft ; & pro dimitiis eis , legit dimittis ei. Auguft. Loeut. 131. col. 549. f. conftanter , fe~ cernntjjhi deos aureos , ut inGrjcco. Ambrof. 1. i. de poenic. to. 2. col. 402. 3. addit / nuncji dimitiis illis peccatum y dimitte. Hieion. in Ezeeh. 20. to. 3. col. 8 3 J. a. Sc injonaec. i.to. 3. col. i^ji.d. Si dimittis eis peccatum y di~
&
ep. 66. ad Romul. to. 2. 105J. e. dicens Qjmd antem occidi fecit a pyoximi^ proximos y flios .iparentibus y ahatriins
;
mitte :Sc qujeft. 9. ad A'gaf. to. 4. col. 205. d. Si dimiitis ets peccarum fuum , dimitte. Euchci. qua^ft. in N. Teft. col. 8fO. h. Ft nunc , Domtne , Jiquitlem dimities illis pec-
Jyatrei
rattts
praceptrtm evidens
qttia
pyjjerenda
eft
religio neeef:
Jilndini
unde
^ ipê Meyjes
,
ad jiiioi Leii dixit
Oni p.i-
veni.tt ad me : ^ dixit illis ; H.ee dixit eft a Domino Dominus Deus IJr.ul : hnponite unufptifque gl.idium fuum
Ferrand. Oiac. ep. ad Regin. col. 166. Ohfecro y Domine y ft diini*tis eis peccatum y dimitte^ t. 52. Itidem Gra;ce. Sic etiam legit Cypr. turn I. de 1. I. lapf p. 187. b. turn ep. ad Fortunar. p. 264. c.
caia iilorum, dimitte.
&
in jemore
fito j'l^ 3.
pcrtranjite. Similiter
Auguft. quid:. 148.
in Exod. to.
Levitis ettntibus
465. a. Moyfes tnterfei jujjit omnem qui y otl portam i^ redeuntibus y occurrijjet a- matis. Apud Aucl. 1. de promiif. part. 2. c. 4. col. 128. d. lie ilxc diiit Dominus : Accipiat unujqHifque veftrum gladium in manujtta , J5 pcrtraneal caftris ulqtie in caftra , i^ percH;
Teftim. p. 216. a. nili quod toUit vicem tuo , poft librt t inquibuldam etiam Gr.ceis deeft c^. Tettul. 1. de fug. ia Si ferdis buiie ptperf p. 97 5. a. iifdem alludii , dicens pulum y me pariter cum eo di;perde. I:em 1. 2. contra
:
.i
Mare. p. 654. b. 'Sonfuies enim iftud , aul me nj cum tis impende. Ambrof. 1. 1. de pocnit. to. 2. col. 402. a. Sm autem
y
tiat itnujquijque p.ttrem
fratrem
jilium
at hjcc
ex me-
dele
c.
me
de libro viix
at
1.
3.
de
Spir. S. to
2.
col.
moria.
28. Similiter
apud Ambrof.
tri.i
(S i
.
ep. 66. ad
m.-llia
loyfi.a. OcciJ'a fcriiuniur Optat. 1. 3. contra Donat.

tccidi.
miltia
b.
Romul. to. 2. hominum. Item apud
Tna
bmiinum jitffit
Gtjece, ,? Te<%'A.t5 xyftî, ad ter milleviros. Ed. vero Compl. habet Tfiis X""*'^'4 cuSfoiy , ut fup. reliqua
Dele me de libro tuo yjincn pa'Cis buic populo. Hieron. in Ezech. 20. to. 3. col. g 3 y. a. Sin aniem nen vis , mi dele delibro tuo quem fcripjifti : limili'.er quxft. 9. ad Algaf. dele me. At in to. 4. col. 20 3. d. pr.tiet ncc , S: autem mi JonjE c. I. to. 3. 1472. d. Sin .lulem non dimittis y
677.
deli de libio tuo
quem fcnpftfti. In Ml. Alex,
5^*\fi-{t
Jam.
J.
Cc
aox
S.Cypr.l.Jilapf.
LIBER EXODI.
VersiO ANTIQUA.
dixit
Cap.
XXXIIL
VuiGATA NOVA.
:
55- Et
Dominus
ad
Moyfen
Si qiiis de:
liquerit ante
Hilar, in Pf. 114.
34
de libro meo ecce angelus meus antecedet te
me ,
deleam
eum
ric
33. Cui refpondit Dominus mihi , delebo eum de libro

34. tu autem vade
:
Qui peccave:
meo
&
due populum iftum
404.
e.
Aug.
" *
ijiis^fl.
142.
'
5-
4^/> "
faauram
^5. Et percufTit Dominus popiilum propter viculi , quern fecit Aaron.
quo locutus fum tibi angelus meus prjecedec te. Ego autem in die ultionis vifitabo & hoc peccatum eorum. Percuflit ergo Dominus populum pro 5 5 ream vituli , quem fecerat Aaron.
.
NotjE ad Versione M
fit. S.
A N T
Q u A M.
Paulin. ep. iz
de libro
dele
tiio.
fij.
b.
Domine
dimilte
illis ,
aut
dele
me
S.
lihrc tuo quern Jiripjijir.
Pacian. ep. i. 509. a. Dele me de Eucher. qujeft. in N. T. 8jo. h.

jcvipjjjli.
Sin autem
me
de Itbro tuo quern
CalTiod. Si
, dele me de lilfrozi-venrium. Ferrand. Diac. ep. ad Regin. p. 166. Sin auism, dele tnedetsiro tuo, qttein Jcripjeruut mntius tu.t.
httic pffpuh noti piircis
S.
turn
1.
ep. ad Fortun. 164. c. 55. Ita conftanter Cyp. I. Teftiin. 116. a. cxcepto uiio dehqiiit , pro delt-
mm
juxta Grsc. vinifivxf. Subinde in Grxco : fl.itu!'-' i}.to a'l/TK? , deleio em , pro deleam eum. At in Mf. Alex, ac Compl. ei.ei'-.:l-!f'ji auro't. Mmiliier liabet S. edd. Aid. Pacian. paracn. ad parnit. 3 1(5. a. Si qiiis detiquerit ante me , deleio ilium de Itbro meo. Ambroliaft. p. 8 1 . d. Si quii peccaverit ante me , deleam eltm de libro meo. If. 34. Grxc. 'IJai a.'/UM<i (V 'jio^'jrzîvQfâ.i izfil "zpcewVy cy. i. e. Eece Angelus metis pracedet ante factem tttam
querit
,
&
it.
3J.
Ad vetbum
e Gracco.
CAPUT XXXIIL
VersiO ANTIQUA.
Ang.
Jc/ut
quafl. 3i.t I.
5.
VuLGATA NOVA.
,
T7 T dixit Dominus ad Moyfen

cende liinc tu , de terra vEgypti
,
Vade
& af-
Ocutufque
:
eft
Dominus ad Moyfen
dl-
t.
j38.
xifti
&
,
Abraham
&
Ifaac
&
populus tuus quos eduin terram quam juravi Jacob , dicens Semini
:
veftro dabo eam fimul mittam ante faciem z.
Vade , afcende de loco iflo tu , & populus tuus quem eduxifti de terra îgvpti , in terram quam juravi Abraham , Ifaac , & Semini tuo dabo eam Jacob dicens
M-J cens
, : :
Cen,
Sup. 5z,
54-
&
tuam ange,
i.
&
,
mittam prxcurforem
,
tui
angelum
,
ut II. 7.
lum meum,
<& ejiciet
Amorrharum,
&
Aug,
quxji. I JO.
biifeum
Phere&um , & Gergelarum , , & Chananxum
& Evxum
& Cettlijeum, & Je&
ejiciam
Chanansum
&
,
Amorrha:um
thseum
&
Pherezsum
&
Hevûm
& He& Jebu-
ftum
5
.
In Bxod, i66.l>.
introducer te in terram fluentem lac 3. mel. Non enim afcend-im tecum, quia populus dura cervice es ut non deleam te in via.
:
&
& intres in terram

cervicis es
:
fluentem lafte
,
& mel-
Dtui. 7, 2Z.
Jof.
14,
Ic.
Non
4.
enim afcendam tecum
quia populus
n.
Sup. iz.
ne forte difperdara te in via. 9Audienfque populus fermonem hunc pef- Deut. g, nullus ex more indutus eft 15fimum , luxit
:
dura
&
cultu fuo.
Slacif. Ciiar. de conven. cum rael
^^
:
non
'^^^^ Domiuus ad Moyren Die filiis IfVos populus diurae cervicis , videte ne aliam
:
5.
filiis
Dixitque Dominus ad
Ifrael
:
Moyfen
Loquere
hxret,
zzo. g. h.
plagam
in'ducens fuper vos
deleam vos. Nunc

,
ergo deponite
llolas gloria: veftri
& ornamen-
afcendam in depone ornatura tuum

tibi.
Populus dur^ cervicis es , femel medio tui , delebo te. Jam nunc
&
uc fciam quid faciam
tum
&
ofiendam qui facturus lum vobis. 6. Et abftulerunt filii Ifraei ornamentum luum, ftolas a monte Choreb. 7. Et fumens tabernaculum Moyfes , fixit il, ,
&
6.
Depofuerunt ergo filii Ifragl ornatum fuura

tollens
,
k monte Horeb. 7. Moyfcb quoque

teiidit
tabernaculum
te-
lud extra caftra

eft
longe a
caftris
&
appellatum
Tabernaculum teftimonii. Et fiebat ut omnis quicunque quaerebat Dominum , ibat ad Tabernaculum teftimonii , foras extra caftra.
ejus
lus
,
vocavitque nomen Tabernaculum foederis. Et omnis popuextra caftra procul

,
qui habebat aliquam qu^ftionem

,
egredie-
batur ad Tabernaculum foederis
extra caftra.
Notje AD
!>.
Versionem
jo. in Exod.
:
A N T
hab.
Q U A M.
I. Similiter itcrum
c.
Aiigiift. q.
149. &
ilmiliter
col.
46 J.
,
Vade
d. 466. a. exceptis his , T>icit Deus ad Moyfen Abraham , Ifaac tuus quem eduxijii afcende
dura
dcns
cervici< es.
ait
;
&c.
tu
y
at locut. 152.
deExud.
,
col.
3J0. a. Vade
afcende hinc
:
t.
-Trpl^
y.
quoniam populus , Ambrof. 1. de ben. Patr. c. 2. 515. f. alluVos autem populus dura cervice ejlis. Ita Lucif. juxta Aid. ed. in qua, Kai sra-s KuCKi
AaAMfloj' Tol^
Hon enim afcendam tecum
^ populus tuttt
,
quos eduxijii de terra jf-gypto
non
quem
Muiuc.'
eduxiiii
quod ita iijitatum efl , inquic , ut rariiis aliier Uîrociuv , a/xdicatur. Grxc. Kai eiVe Kueôg -c?/;:; k9i ( In Mf. Alex, ac ed. Compl. tz-.fivv , deinde in Compl.
pliciter,Kai eimKuCta^rcTi
Vi/Wk &c. ut in textu primo. f. z. Rurlum Auguft. qu^ft. lyo. in Exod. col. 456. b. Et Jimiil mittam angelum tnenm ante te , ^ ejiciet Chana,
deleam, swd^v sy^ ^ 'jejirx, tZi i^'.i,M vHM , in plutali demum ,j\.igi) cat al tucrii'^ ai, pro qus Jaciiirus Jum vobis : in Aid. edit, deefl l.ooi'. Aug. Loc. 153. 10.3.350. a. lie legit Et dixit Dcminus : Deponite flolas gloriarum veflr.tritm , cultttm i of: :
in Vat. cod. al. fimfubinde pro inducens..., s^stvct?ûcia' 3c infra , pro glorit
t/'ic?; ,
nam
&
vtz7i'
nxum
{^
Amorrhxiim
1.
Iren. Intcrp.
4. c.
J. p.
24 J.
Chettxum , &c. ut fup. Vet. c. Emittam ante te angelum

a>rôK îf
si^'i
meum. Gr. K(
(
ot/Ka-Ôj-sô) t'ov
'oro^staTV
cv- >
ed. Aid.
iE/;o
-a^cuiTris dinlv ariU>^Cr ^f,
Mf.AIex, rsf a.yU-
tendamquafuiurttsjutn tibi. Mox addit A plural: adjin^ gnlarem numerum locnttonem terminavit , quia mutti erant ^ i^ populus erat,Jicut eis dixerat : Vos populus dura cervice > non dixit tu populus ,Jed vos populus , citm vos , numeri/it pluralis , populus autem numeri jingularis If'. 6. Ita in Grsco , praeter luium wEeiroMff , ^to ftolas
: ,
&c. ut fup. ubi Cbananûs ultimus omnium ponitur. In Mf. tamen Alex, ac edit. Aid. primo loco , \x/a./a.m, ^ 'A/K0fpr".. ut ap. Auguft. fup. in Exod. Tap fJM cumraSu If. 5. Grace. Kal siVoâi os i!i;~im (UETK 0? , See. ut in Lat. Auguft. legebat , Kai e.'oass'
in edit.
If. 7.
Compl. tomV.
M:.juch; TMK
e
Eadem ftmt in emmw dvT^

K;
,
Graeco
(
praeter
feqq. Ki >>a&i<r
s%sirof.ue'/a i<i
edit.
Compl.
delet ocfxy') eTTM^fr
^M
Tif^
i'livi'io
j'îij
-TTGci
^HTof)'
Kucôv
quam
leftioncm confirmare videturin confcq. dicens

,
}iU-
ra profunditas
aitfflns
,
tanquam mifertcordiam majorem

Vet, Iren, Interp.
1.
pojfet habere
TH? -Era/JE^CcAHC. Ambtof. ep. 63. to. 2. col. 1047. e. his alludens , ait Moyfes Joins , qui Deum -.'idehat , extra cafh habebiit labernacitlum , quandi loqueritr CKHcHf
T^
jHam Dens,
4.
c, i
J,
24J.
c.
taiur
cum Deo,
:: ,
LIBER EXODI
VULGATA
8.
Cap.
XXXIII.
ao:^
N OVA.
,
Versio antiqua.
tcr-
Cfimque egrederetur Moyfes ad tabenia,
Culum
furgebat uiiiverfa plebs

fiii,
&
ftabat unul-
juifque in ortio papilionis
afpickbantque
gum
9.
ris
,
Moyfi
donee ingiedererur tentorium.

illo
8. Cum autem cgreJiebatur foras de tabcrna- laf/.O'. culo Moyfes, ll.ilut omnis populus fpeciilans unulquifquc ad oflium tabernaculi I'ui , cciifi^ erabant cuntem Moyfen, ufque dum introiret ta-
*/>;-.
bernacukim.
Ingreflb autein
tabernacukim fade,
defcendebat colunina nubis

,
&
,
ftabat
ad
cftium
loquebatuique cuin Moyfe
10. cernentibus univerlis

bis ftaiet ad oftium
fi ,
quod colunina nu-
tabernaculi. Stabantque ip-
&
1
adorabant per fores tabernaculorum fuo-
introi/Tet in tabernacudefcendebat columna nubis , & ftabat in janua tabernaculi, loquebatur Moyli 10. videbat omnis populus columnam nubis flantem in janua tabernaculi. Ft flans toius populus , adoravit unufquifque ad oltium taber9.
Mox autem cum

,
kim Moyfes
&
&
rum.
Loquebatur autem Dominus ad Moyfen facie ad faciem , ficut folet loqui homo ad amicum fuum. Cumque ille reverteretur in caftra , minifter ejus Jofue filius Nun , puer , non rece1.
naculi.
Et locutus eft Dominus ad Moyfen facie ad ftciem , quemadmodum quis loquitur ad amicum fuum. Minifter autem Jefus dlius Nave, junior , non exibat de tabernaculo.
1 1
debat de tabernaculo.
1
1.
Dixit autem Moyfes ad
Dominum Prs:
12.
Et
dicis
dixit
:
cipis ut
educam populum
:
iftum
,
& non
indicas
mihi
Moyfes ad Dominilm Ecce tu Deduc populum hunc Tu autem

: :
^/y.
y,/?.
1.
Exci.
3,
i^r, ^cd.
mihi quern miflurus es

dixeris
mecum
,
prsfertim cijm
invenifti
non
demonftrafti mibi
;
quem
:
fimul mittas
me-
''^j'M-
Novi te ex nomine tiam coram me.

I
; .
&
in
gra-
Si
ergo inveni gratiam

faciem tuam
,
confpeftu tuo
,
oftende
raihi
ut fciam te
:
&
in-
veiiiam gratiam ante oculos tuos
refpice
po-
pulum tuum gentem banc. 14. Dixitque Dominus det te , & requiem dabo
15. t
ait
:
Facies
mea
pra;ce-
tibi.
Moyfes Si non tu ipfepraicedas, ne educas nos de loco ifto. 16. In quo enim fcire poterimus ego & populus tuus inveniile nos gratiam in confpedu
tuo, nifi ambulaveris nobilcum, ut gloriticemur ab omnibus populis qui habitant luper terram >
17.
mihi Scio te prx omnibus , Sc gratiam habes apud me. Si ergo inveni 2;ratiam in confpeflu tuo, 1 5. oftende mihi temetipltim , manifefte ut \ide \m te , ut fim inveniens gratiam ante te ; ut iciam quia populus tuus eft- gens hxc. Ipi'e ante^.edam te , 14. Lt ait requiem tibi dabo. Si non tu ipfe fimul veneris nobif15. Et ait cum , ne me educas hinc. 16. Et quomodo fcietur vere , quia inveni gr.atiam apud te ego populus tuus , nili tu pariter nobifcum fueris ? & gloriabimur ego popukis tuus pra: omnibus gentibus quxTui.i fupec
dixifti
cum
Tu autem
&
&
llimpi.tji. i^^,
4^7-
'
Hypprgmfl.
"P-
1.
&
5.
^"i-
'
^- 'i'
&
' ''
terram.
Dixit autem
,
Dominus ad Moyfen
,
Et
17
verbura iftud
nifti
quod locutus es enim gratiam coram me ,
faciam
inve-
ciam
&
teipfum novi
&
Et hoc verbum tibi, quod dixifti, faenim gratiam in confpedu meo fcio te prx omnibus.
:
invenifti
ex nomine.

Tf, 8.
NonnuUa
didfimilia in
Graeco
en verba
'HiUx
cus
7rara'5
, >
inquit
Aug.
,
in qu.ert. hoe
quidam Latini
,
in."
terpreiati fftut
mauifelle
cirm Scriptuâ non dixcrit

:
,pa
( In Mf. Alex, deell i %'ji t; c-af E,o^^^'; ) i'r'/c?i Ta; o ?.aj5 OMTsi'oiTS? =Ko!s-o5 -waftt, rit^ ^k'qi,- ni zii? dun'- j, kxTivcKOa.'
{
yep:^;
potuit ergo fortajfe aptius diet
Si invent gr.itiam
.,
oftaiiie
qua:(l:.
Mf. Alex, cum

Gr.
edit.
Aid. nxTiyinr
axiw?cc Mmi/tot
ante
if. 9.
te
tenmipjum yjnentcr u^ videam te Qcc. Items Si imein graiiam 9. in Deut. to. 5. jyS. f fciibii oftende mihi temetipjnm , ut fcienter vide.im te : ac ,
mib;
;
Qi A' ir /im^; Mcoumi
I'l;
"r7i>
trail. 5. in
Joh.
tifo
,
to. 3. p. 2. 5 10. d. ut fup. Si invent gr.ttianr
ewiTiw 0:;^/, &c. ut fup. edit. Compl. i-n} rv; ^'^&i; t Aid. cum Mf. Alex. sV! rSy lupxv. Ambrof in Pf 45. col. 899. c. Cf(m :ple tiitraret in tahernactd-im jtium , dejciiidebat ad
eiim colnmnti units
Tf.
,
in confpedu
oftende manifefte nt videamte. Similiter ep. 147. ad Paulin. to. 2. 481. d. excepto uno ante te : Item quxft. IS'4. in Exod. col. 465. f. led cum duplici , in
jj ftaltat in ojtio tabernaculi.
10.
ItidemGrzce,
praiter
poftrema
K
tattii
s-w/e;
xa;
at in edit.
Compl.
in
iic
k.
ra;
c.
'^"j^Qs/ww^sy
cctto
&c.
,
Tertul. 1. advd I. Prax. 8 JO. gratiam coram te manijlfta mihi te ^ ut cognofcemer videam te. Itidem 1. 4. adverl. Mate. 717 a. Nuta in Gr. loco m.tnijefta , fcribi fft-p liCoy , al. jVsScf.
confpedu tuo
a.
i\<:
:
initio
& iufia.
Si ergo inveni
.,
Apud Ambrof
If.
Pf
45. 899.
f jlans
piptilus
adoiaveritnt itnufquifque ad ojiium tabernaculi

II.
hXK.^Qxt
fiti.
Apud Ambrof. in Pf 45. to. Apud Hieron. in Ilai. 65. to.

apud
te
,
i.
5.
924. f. Demonft'-a te mihi., 479. g. Si inveni gratiant

.,
illt<;
InGr. loco ijtiemadmodum quis , &c. legitur an; isfô^ Tof ixvT^ iptMv' cum feq. cc-7rs^v's?o f/5 TW 'TTccfff/.C^Mv ^ revertebatnr ad cajira , quod omictit Lucif. reliqua quadrant , nili quod pro minifter , fcriptum ,9^;fx-wm , & pro junior , I'oi;. Vet. Iren. Interp. 1. 4. c. 10. zjy. b. c. Et 'jirbmn quidem, inquit loquebatur Moyji apparens in confpedu , qilemadmodttm Ji qua loqitatur ad amicumfiium. Tertul. adverf Prax. 8yo. b. ait , Dominum ad JSioyfen locittum coram , velutji qnis loquatnr ad amtcum (num. Aug. vero 1. 2. deTrin. to. 8. 787. g. 788. b. uc fup. Et locutus eft Dominus ad Moyfen , facie ad faciem /icut quis loquitur ad amicnm faum. Similiter ep. 147. to. i, 478. c. If. 12 Vix melius e GraNro. Eadem rurfus leguntur in Hypognoft. 1. 5. apud Aug. to. 10. 25. b. exceptis his; Qiiem/imul dnnittas mecum ; g, dixifti mihi. t. 15. lia rurfum legit Aug. 1. 2. de Trin. to. 8. 787. g.feqq. excepto uno ante te , pro in confpedu tuo. Iteml. I2.de Gen. ad lict. to. 5. pi. col. 517. b. uique ad (//j , &c. cum hoc in confpeiln tuo. In Grjeco circa fincm deell , eft , additurque to ^7 , port gens , quod lamen dclet ed. Aid, reliqua qu.idiant ad verbum. Qjtod d.\i\im habet Gnsh..
oftende te mihi manifefte

^.
utziJe.im
te.
Ir.Hvpoergo ji in-
gnofl.
1.
apud Augufl.to.
10. 2 5.b. c.
,
Nunc
veni gratiam .&CZ. ut intextu piimo
niiiquoJ deletur
'eqq.
al. He
^,
ante hoc
If. 14.
if.
I
ut fciam; Sc poll ;;
hxc habeat gratiam apud
Dcnm
adduntur qua: abfuat ab

,
^ g'^ns
Gr.
similiter in Gra:co.
J.
InGr. primum,
i,
tiyii isfli iftiy'

;
re'iqua uc
led in
in Lat.
excepto imo nobifcum, quod deeft
M(^
:e :
Alex. additur|t3-'v/<..
fie
:
Apud
Hilar, in
Pf
124. 404. e.
,
Clim
ei
Dominui
dixtJJ'ei :
Ecce
angelw mens antecede:

ne
ambuiaturus ft {^ ille re,pondit : Niji tu mecum pellashinc. In Hypognoft. 1. 5. apud Aug. to. c. Ni/i tpfe exeas nobifcum , ne me educas hinc.
,
li
me ex-
10. p. 23.
t. 1(5. InGr.lic , Kal c? yy^-ît hxi aA.î~?, oti.....' E7W te x, ntcg en 'm' iui.iiT!>piu!i/4iy\i B |Ue6' xciu' ; ^ f'-^~ irxfi. -nwilx t eOi-h iw eVi' tJs ?a,3'(5iai E7UTS K,
7H?
eVi.
Ka! iiTE KteiJ; 3-f:; MiH/cai4. adverf Maic. hahct Hkwc jermonem quem dixifti , f.uiam tibi. Auguft.quajft. IJ4.in Exod. to. 3. 467. cur fup. Et hoc tibi zeibum q:iod dixifti , faciam : & 1. I2. de Gen, ad liti, to. 5. p. i. J17. b. addit
t. 17. Grsec.
pra;fert
;
.-
reliqua ut in Lat. Tertul.
1.
Tom.
I.
Cc
ij
204
Aug.
ijiixft.
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
Oftende mihi gloiiam tuam.
Cap.
18.
XXXIII.
VULGATA
Qui
ait
:
NOVA."
IJ4.
18
1
in Excd.
t,
J.
467.
Fro
ciii
tranfibo ante te gloria
mea
tiio
,
:
cabo nomine Domini in conlpedu

fciebor
mifertiis
& vo& mi'
Oftende mihi gloriam tuam. 19. Refpondit Ego oftendam omne bonum
:
tibi
&
vocabo
in
nomine Domini coram

,
te
&
Horn. 5,
Trin.
.
8.
788.
</. ,
mifericordiam prxfero , tabo cui milericordiam prxllitero. :lo. Et ait Non poteris videre faciem meam, non enim videbit liomo faciem meam, Sc vivere
: :
&
miferebor cui volueio
&
:
clemens ero
in
quern
mihi placuerit.
10. Rurfumque ait
'5-
Non
poteris videre fa-
ciem
vivet.
i
meam
I
.
non enim
Ecce
videbit
me homo
,
&
&
eft
vi\ et.
21. Et ait
,
Dominus
Ecce locus penes
me
me
Et iteram
ftabis
inquit
eft
locus
apud
te
,
&
ftabis fuper
petram.
&
fupia petram.
nam
zz. Statim ut traniiet te in fpecula petrx
mea
,
:
&
majeftas , & potegam manu mea
21. Cunique tranlibit gloria

In foramine petra;
,
mea, ponam
&
protegam dextera mea

,
fuper te, donee tranlbam tunc videi3 auferam manum meam , nam facies mea non appabis pofteriora mea
.
donee tranfeam
i
j
.
&
&
teriora
poteris.
toUamque manum meam & videbis pofmea Faciem autem meam videre non
:
rebit tibi.
N o T jE ad Versionem ANTIQUA M.
InvenifH enim gratiam , &c.utfup. *. 18. SimilitechabetTettul.l.4.adverf. Marc. 717.0. loco ghritim tuam , iimGr. prjeponit hoc , Xi h'ni > pliciter habet aavrn , teij/Jiim. At in Ml. Alex, nee non
potes videre faciem
meam
non enim
:
vtvet. Victorin. Atric.l. 4. adverf.
&
ciem ciem
meam non
videhtts
qttis
hemo facie} meayn, , zgz. g. laenim faciem 7ueam vidit ,

z'idehit
Arium
h.
^/;r? Phoebad.
Agin.comra Arian. 505.

,
Hemo pot ejl fa,
edict.
efleride
Compl.
mihi
,
&
Aid.
lie
Aiti'jt
fic:
tHi <j=aiTK
A^ôik
meam
videre
quia nemo qui earn viderit
vivet,
Ma-
tiii ipjiii!
glonmi. Nota
,
in cod. Vat. fcribi,

I
ifj,-
<pix/id> ;oi
fatejac mihi
ut fup.
T^.
3.
non
/ftjn'.
Rurfus
Aug.
Kefpomlit ei : I. li. de Gen. ad lit. to. 3. p. I. 317. b. Ojiende mihi cLtyitatem tiinm; all. 1. de Trin. to. 8. 788. feqq- Ojiende mihi majejtatem tuam. c.
&
Kal s'nri > pro quo Aug. fubinde pro ante te , Graece , pro, nomine Domini in confpedii tuc, apo'iefiq m , pritr te : TU ii3fix.Tl /xv , KvC'i sViiTio m , nomine meo , Dominus
Tf.
19.
Adde primiim
ei
e Gracco
;
ibid.
Re/pondit
Domtnas
&
xim. Taurin. 5". d. Tu autem 7ion poteris viderefaciem meam Denique Au6t. lib, de fid. orthod. ap. Ambrof. to. 2. 354, d. lôn poteris videre , &c. ut lup. in lextu , omitfo uno vivere. Audi. op. imp. in Match, horn. 35. p. i 35. c, N*m8 Videbit faciem meayn , ^ vivet, In Gr^co deeft, efi , cum feq. ; Mf. veto Aler, I?-, z I cum edit. Aid. retinec ^. Similiter apud ipfum AugiiH. q, 154. in Exod. to. 3.468. d.6c 1. deGen. ad lit. to." 3. col,
317. b.C. Ecce locus penes me
coram
Kt/p.i;
te ;
in
Mf. tamen' Alex.

,
& Aid.
^ flabis fttpet: petram.

Ecce locus apud
ttie ^
Apud
fiahis
edit, lie
îi;
fVxKTiw CK
in
Oxon.
,
Iv -tu
jVoyUUTi'
tw oVo^ce"; KvC'v in
Ambrof. in Pf.43.
in petra.
>?,
to.
1.914. d,
Compl. sVI TW Ivo/LictTl i^v Ku&i:(. Tertul. 1. 4. adverf. Marc.717. a. hab. Ego pr-tcedam in gloria mea. Ambrof. I. de Spir. S. to. z. 6x7. f. Egoantecedam te in nomine meo ,
^ zwc.tbo in nomine meo Domimim

.
in confpeiln
meo
vel ut
in quibufdam Mfs. invocabo te , nomine meo, Damine : Sc in Pf. 1 18. to. I ilio. f. addit Miferebor cui mifertiis ero. Fulg. 1. 1. de verit.prsd. c. J. p. 461. Miferebor cut mife:
rurfus haber Aug. 1. iz. de Gen. ad li'r. 317.6. excepta xqcc fpeluma ^ pro fpecula ; in. editt. paritcr legebatur in^.fpelunca , fed hoc folum loco : nam in aliis inferius locis , licut in vet. plcrifquccodd. legitur fpecidla ; unde Augufl. ibid. p. 789. d. ait In foltda fdeifundamento fiantes , quod Jignijicat petra ; earn de tali
iz,
Eadem
to. 5. p. I.
tutiffima fpecula intuentes
reor
mifericordi.mi pruflabo
ciijiis
I
miferebor.
Ad
h;ec
au-
tunc fcriptum erat

tur in edict.
tranjiet gloria
, e/;
J4. in Exod. 468. a. b. dicit : Uiriim hoc idem rcpetere voltierit ciim addtdit : Mifericordiam praellabo , cui mifericordiam prxfUtero , lel Ji-
tem ultima verba Auguft. qusft.
Rom.
&
5.
forte in quibufdam Graecis non e/; oVi'c ut nunc legi* Aid. Attamen idem Auguft. qusefl,
,
&c.
,
okottjic
154. in Exod. to.
468.
:
e.
f.
469.
a. lie leg.
Statim ut
cm
alii inierpretati fiint

, ,
cui mifericors fuero
an aliqmd
interjit
nefcio.
Qnoi enim Grsci

f^ o/nTEif liodi
,
tum ejl
di-jerfis
eMWu ,
lingua diioblis verbis dicquod tiatim atqlle idem vide-
non potiiil Latinus diverfis -jerbis dicere , i^ modis eandem mifericordiam repetiiiit : J! atitim dicemiferebor cui mifertus retur , Miferebor cui mifercor , ero, nonfuis commode did videretur. Et tamen fortius Hit ipfe tbi fenfus eft , quod ant ipfius mifericordi^Ju.e firmitatem
tiir Jignifitare ,
mea , ^ ponam te in caverna petra , ^ tegam , &c. ut fupra ; tum addit Caverna petra munimen firmxjjimumfigntfcat ; alii autem , inquit interpretati funt , in fpecula petrdc ; JedGracus habet, oVhV y hoc autem foramen vel cavernam redzus iwffr/jrefrtWKr /foramen autem t/jdVh/ôe, quidamditlum volunt , quud per iUud tran feat Atciycti
,
&
vifu5.
Demum
Auguft. quxfl. 164.
col.
471, b.
ait
J?>
fermonihfts Dei non ji'nt ad proprietatnn opcrum omnia revocaverna eJH< : &c in Pf, canda , ficitt nee tllud de petra ,
Veus
ifta repetitions
,
monftravit
nili
,
Jicitt
amen amen
in ipfo deell,
:
ficut
''''-
38. to. 4.
,
1538.
b. hab.
Scd ponam
te
te
in fpclftnca petra
fiat fiat
{5t.
tranfibo
ponam fuper
manum
Gs
^
*
tueatn.
Graece
HtUx
vere
t. 20. Refte e , & pro videbit
Grsco
,
quod
iS
J'
ccy
tsctfi}S:>)
Va'â Îf, ^ ^vQu)
5/5 'îrw t^";
ct/ t^; ,
iiab. "/11
videril
non etiam
fibi
conl-
tare videtur
vixii
Aug. nam
in Pf.
:
Nu pnes viderefaciem meam

{51
1 58. to. 4. i|;8. b. legit : nemo enim vidit faciem meam
Statim ut Kj ozfTocw T)? Xîp^ P->: sVJ ce , so.% dv 'mccfsî:^,'. ante? tranfterit gloria mea , &c. Ac Auguft. conftanter tollit
antem
,
jungitque
,
ifta
cum
ancecedentibus
,
\Qhm jam
at quaclK J4. in Jud. to. 3. (J12. c. Nemo poteftfaciem meam videre-, i^ vivere ; quxd. veto 1J4. in Exod. to. 3. 468.d. Non poteris videreftcie?n meam i non enim vi;
di.xijjet
inquit
Stabisjuper petram
jlatitn ut
tranfet gloria
mea
at 1. li. deGen. ad lit. to. 3. p. i. vivere : non viderefaciem meam, vivet. Tertul. adverf. Prax. 8yo. a. fie : Non potes viderefaciem meam : non enim videbit homo faciem vivet ; iterum ibid. Deiint enim nemo videbit , meam , vivet. Similiter infra p. 851. b. 856. a. fed abfque enim ;
debit
homo
^ vivet ^
; ubi imelltgitur pofl tranftttm Juitm promif.jje fuper petram jiabiUtatem. Vet. Ir^n. huerp. 1. 4. c. zo. zyj. c. ait; Moyjes cup:vit manjfjie videre eum y qui Jecum loqneretur ^
517. b.C. Non euimvidebit
poteris
^ diilnm
fuper
te
:
ej} ei :
Sta
i7i
loco alto
petra
^ manu mea contegam

:
item 1. 1. adverf. Marc. 6jy. a. & 1. y. 801. b. at lib. 4. 717. :i.C<xteriimDei faciem, nemo homo videbit me , ^vivet. Vet. Iren. Imerp. 1. i. c. 19. p.po.d. 91.1. & 1. 4.C. zo.
mea , ( Feuard. 5c qua funt pofleriora mea ; quae ultima pertinent ad 'f. feq. Item infra addit In novijjimis temporibtts , vtdebit eum homo in altitudiue petra. Ambrof, in Pf. 43. 9Z4. d. Et chm tranferit gloria mea , ponam te in cavernam petra , ^ operiam te manu mea , donee tranjeam :
quando vera tranferit
)
claritas
Voif. gloria
tunc videbis
at
1.
3.
deSpir.
S. to.
1.671.
c.
Ponam
;
te
in foramine petra ^
i[a
:
Nemo videt , Sec. & p. IJJ. c. Non meam, ^vivet. Ambrof. in Pf.43. to. 1.924. b. fie Nun potes viderefaciem meam : non enim videbitfaciem meam homo, ÔTOTti&inPf. 118. 1061.C. Nemo videbit faciem meam, i^ vivet i & infra 1053. d. Nemo hominnm videbit, &c.
:
i J4. d.
Nemo
videbit
Deum
(5 vivet
at infra p. 256. c. enim videi homo faciem

;
^protegam manum meamjuper te
mox
Pofui
manum
meam fttb tegument petra. Hieron. in Eccleiiafl. to. 2, 783, b. Ponam te in foramine petra. t' 13. Gr.Vat. delec meam; fed editt. Compl. & Aid. addunt/<y , in omnibus autem legicur, A=, pro nam &c
^
yt
1.
5". ,
de fide
to. 2.
;
meam
(^ vivit
&
1.
594. f. Sed nemo videre poteft faciem de bon. mor. c. 1 1 to. i 4 1 o. b. Quis
.
pro apparebit, turam tuetur

317, b.
:
op&H^sTot;
videbitur. Auguft.
utramque
to. 3.
fcrip-
c. ubi
; nempe t. eadem funt
iz.
de Gen. ad
,
hit.
p. i.
quae fupra
detratSta tanciim
voc
enim videbit vultiim meum , ^ vivet ? Hilar, in Pf. 118. vivet ; 289. b. Nemo hominnm videbit faciem meam , ia Pf. T 39, p. ^35. c. Nemo videbit hominnm , &c. at in PI. I 38. p. 514, a. Onis eft homo qui videbit faciem meam , vivet > Hieron. 1, 3. contra Pelag. to. 4. p. 541, d, N
&
meam at quxft. cem meam, quam

zo. ijf .
c.
54. in
,
Exod.
to. 5.
deler
infuper legit
468. f. g- prater voFades autem mea non

:
videbitnr tibi, ui in Grxco. Item Vet. Iren. incerp.
Tunc
videbis
qua funt pofieriora mea

;
I. 4. c. jacies au-
19m mea
nm
videbiti4r tih
fed addit
New enim iftdet hsm
LIBER EXODI.
fiicUm
tul.
1.
Cap. XXXIV. NoTA AD VersIONEM ANTiquAM.

it.
aoj
mttm
^ 'jivtt
qua
pertinent ad
10. fup. Ter-
4. adverf. Marc. /ly.a.hab. Et tunc videbis pojlerio-
ra mea. Hieron. in Ecclefiaft. to. I. 78 5. b. Etjicjiofleriora meiviJibis. Viftorin. Afr. 1. 4. contra Arium , p. zE3. a.
mea videbn. Ambrof. denique in Pf. 45. to. i. pi4.d. Et lollam nmiiiim tiuam , ^ videbis (ofieriora mta : Jliciim autem meam -jidne uta ptieris,
Pofterganea
CAPUT XXXIV.
VULGATANOVA.
Tliut.
VerSIOANTIQUA.
duas tai
.
I.AC deinceps
bam
quas
Fiegifti.
Pracide
inftar
ait
tibi
TH
dixit
Dominus
ad
Moyfen
,
Exdde
ribi
10. I.
JTjL bulas lapideas

fuper eas verba
,
piiorum,
&
fcri-
HI duas
tabulas lapideas
(icut
qu habuerunc tabulx
adfcende ad me in montem 5 biilis verba , qux erant in tabulis prioribus quas

tu contrivifti.
2.
&
priores , 6c ^""' ' fcrib.^m in ta-
&
^"i- ?"*^- 'J- ' ^" '** **
z. Efto paratus
manS
ut afcendas ftatim in
tU
autem
fta
hiC
mecum
hilar. inPf. ijj,
montem
tiiOntis.
Sinai
ftabifquc
mecura fuper verticem
465.
t.
Vuigata
^. Nullus afcendat
plam per
4.
totiim
montem
tecum, nee videatur quifboves quoque & oves non

:
nova. tea fuerant &

:
de nofte confurgens afcendit

praceperat
ei
In
monfe-
tern Sinai
ficut
Dominus
portans
pafcantur e contra.
Excidit ergo duas tabulas lapideas
,
cum
quales an-
tabulas.
VULGATA
5.
ftetit
NOVA.
,
_
VER
5.....
ANTIQUA.
Cfimque defcendilTet Dominus pernubem Moyfes cum eo invocans nomen Domini,
deHrendit
Dominus
jiixta
Moyfen ,
&
in nilbe , aftitit invocavit Moyfes nomen Do-
&
Hiercn.initect.
'^'
5'
815- /.
mini.
814./.
Quo tranfeunte coram eo , ait DominaDomine Deus , mifericors & clemens , patiens & mults miferationis , ac verax
6.
:
tor
Dtiit.
$.
7.
qui cuftodis mifericordiam in mlllia

,
qui
,
10.
Ji-.
aufers iniquitatem
31
&
fcelera
atque peccata
eft
:
nullufque apud tc per fe innocens

dis iniquitatem
'
qui red,
18.
Pf. 141,
1.
patrum
filiis
ac nepotibus
in ter-
tiam CM q'lartam progeniem.

8. in
6. Et tranfiit Dominus ante faciem ejus , invocavit eum , dicens Domine Deus , mifeiator mifericors , patiens multa: mifericordiar , verax , juftitiam fervans , mifericotdiam in 7. millia , auferens iniquitates , injulHtias , peccata non emundabit teum , reddens iniquitates patrum fuper filios , fuper filios filiorum in tertiam quartam generationem.
:
&
& & &

:
&
&
&
&
&
&
&
Deaf.
9-
Feliinufque
,
:
J.
Moyfes
curvatus
eft
pronus
terram
9.
ait
,
Sc adorans
Si
]er. 52,
inveni gratiam in
confpeitu tuo
(
9
llic
Si inveni
gratiam in confpeiSu tUO,
fi-
.'*?
Z"".
34,
18.
Domine
obfecro ut gradiaris nobifcum

eft
,
po-
mul ambulet Dominus meus nobilcum ; populus

dura cervice
ett
'
^'.
'/"
pulus enim dur.e cervicis

10. Refpondit
videntibus cunftis
32
'
oc auteras miqui-
oSo./;
.Aug.quxft. ijfl.
tares noftras atque peccata
nofque poflideas.
:
Bent,
2.
7fi-.
y,
Dominus
, ,
Ego
inibo
paftum
ut
10
riofa
figna faciam
qua nunquam
:
COram Omtli populo tllO , faciam gloOmnis populuS ill quibus eS
*,.
5.
469.4.
vifa funt fuper terram

,
nee in uUis gentibus

,
4-
cemat populus ifte in cujus es medio Domini terribile quod fafturus fum.
opus
VuiGATA
1 1.
Obferva cnnfta qua hodie mando
tibi
,
ego
jpfe ejiciam ante faciem
tuam Amorrha;um
& Cha-
NOVA. & Hethsum v.cum & Jebufsum.

nanxum
, ,
.,
Pherezjeum quoque
& Hs'
NoT;E AD VerSIONEM ANTIQUA

Apte ad Grac. nifi excipiantur voces iftae pr/jr;; 8c frioriiii! , pro quibus , -rfijoti & -irfJilctif. Idem Aug. beT^. I.
qWix.
M.
lertii
,
in Exodt
didum
,
efl
mine Deus miferator

re
,
&
mifeiicors
,
Domine, Domine ? & pauIo poU
Do-
Qjta'
ne Locut. 141.
uerhnm
runt
at q. r
, ,
to. 3. col. 350. e.
Excide
,
tibi diiai tabular-
dam
ter
Domine
diceret
ppfiea mifericors Jingnlariter
Jiciit (5 pritnx ; turn
addit
jubaudititr
fuerunt
iinde hoc
prirazie:
dicit ?
&c. qus
,
lectio confirmatur
Mf. Alex, nee non edd.

,
inquit
nofiri Interpretes eti.^m

eji
addendum
:
Aid.
& Compl. ubi

KJec;
,
non
so;
ter
,
quidem
,
fed bis repeciia

Kupie.
,
vox
quoniam imijitaia
1
tn lingua Latiua talis elljp/t!

e.
f.
KieAK
if-.
al. Ki'pie
J4. in
Exod.
to. 3.
469.
legit
Ei dixit
;
.v-
7. Mire
tide ttbi duas tabulas lapideas Jicttt

-TTpZlxi.
,
Wc
Hieron. ep. ad bun. pro quo GrjECe >.ii,ivQor , a\t

hai^wiii
,
^ primas & Fret, ad

,
fed in Grsec.
unum
1.
reddens
,
conveniunt omnia cum Grxco fi excipias item fup. pro , pro quo ^-narioiv , itidiicens ;
,
verbum
,
ex-
(ervans
Aialt<f.Z'
at in ed. Aid. thpm'. Vet. Iren. Interp.

,
>,ahv'vipr,y
dclattriam
4. c. 20.
2JJ. b. [esit: Juftitiam fervans

;
.
(3 mifertcor,
dici poffe
it. 2.
"tf.
prcptie
lapides polio.
d:am in millia
cata. Fulg.
I. i
auferens injitftittas
(^ neijuttias
{5 fec-
5.
& pro tnvocavtt nomen

ablque Moyies
It.
;
Gr. Kl rn'cn fj.:i cxe" , g; ftabis mihi tllic. Gr. habet iuTU ixd, ei tllic , loco^wit. Moyfen;
,
sV.a-ECe
^ro/xx^t
vocavtt notntne^
de remif. pecc. 364. f Juftiti.im cuftudienSt {J mijerico-diam in miliia ; auferem tmquitates , U injuftitias , '^ peccita. Et nnn purifcabit reum , addltcens pecc.Utt
cxteta ut In Lat.
,
pa'rum
,
tn filios filiorum
in tertiam t5 qu.v tarn progeniem.
pro imiecavit eum , dicens : deinde lucu Domine Deus , &c. lie Ktieio; o; inT.pn.jit, , i>.tv/.ii!v , na.y.fihvfi'.r, , &c. Dominiis Deus mijericors , JJ mi erator , longanimis , &c. ut lup. Vet. Iren. Interpr. 1. 4. c. 20. 255. b. legit Dominus
f'xaxEOf
6. Graece limpliciter
vocavit
bimilifer
Aug.
,
<:
q.
j j. in
Exod.
to. 3. 465.
f.
E' reum
nor
purificibit
if. 9.
Gr.
j,
v y.xtcipi(T to si-X--
tia ut in
In Grxco ptimum , Kai s'mi , K? dixit : fequenLat. fup. prjcter unum , tcif , pro A/c , ante duri. In Gr. antecedunt
ifla
:
Deus
mijericors
pius
JJ
1.
magnanimus
,
ratioiiis, 2? 'vr.ix.
fulg.
,
1.
de rem. pecc.
patiens
,
magnx mife364. f. Domi-
nus Deus indulgens
'^^
mifericors
ricordix,ti 'jerax. Vigil. Tapf. contr. Vatim.
fj m'stta: mifeQuare , in-
Ka) tiVf Kt'pr.; irpoi Et dixit Dominus ad Muyi'en : Ecce ego pono tibi teftamenium : deinde ut fup. ufque ad vocem glorioft : turn lequuniur in Gr. i t -liiiy^t it vti,tTt s'6er j, H^?* ?* non junt eV irafn tX 7,
t.
10.
Miii/SKK-
Hi
iii
rXitpci
001
AiatEn'ti'?-
;;,
,, :
2o6
Aug.juxfl.iij^,
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
Adtende
tibi
Cap.
1 1.
XXXIV.
VU
L G AT A
NOVA.
12.
nequando ponat teftamen,
Cave ne unquam cum habitatoiibus terr.-c"

,
47-
turn his qui ledent fuper tcrram

13
illius
jungas amicitias
qua; lint tibi in ruinam

,
Phihflr. E)ix.
templa
eoi-Lim dclti-iietis
idola frangc-
15. fed aras

tuas
,
eoium dcftrue
:
confdnge
fta-
y?-"Aiig.f/Hxii.iî.
io ixed,
as
14
15.
lucofque fuccide
Dominus enim Dcus,

eft.
zclans
nomen
14. noli adorare

zelotes
470.
*.
c Dens zelator
nomen
ejus
Ne
forte
ponas teftamentiim
,
dent fuper terram
&
liis qui fefoniicentur poft deos eo-
I s
Ne
:
ineas
deum alienum Dominus Deus eft emulator. paftum cum hominibus illaium
:
regionum
fuis
,
ne
cum
fornicati fuerint
cum
,
diis
32.
1.
3.
rum
&
:
adoraveiint fimulaclira eorum
vocet Deut. 7.
Reg.
te quifpiam ut
comedas de imniolatis. J 6. Nee uxorem de tiliabus eorum accipies ne , poftquam ipfce tiiennt foinicatx , filiis tuis
II. 2.
fornicaii faciant
'Aug. J-ccui. ij.
&
tilios
tuos
in
deos fuos.
cuftodies. Sep-
Deut. 7.
3-
17.
Et deos
fufiles
ne
feceris tibi.
17.
Deos
conflatiles
non
facies tibi.
1.3. 5J0.f.
18. Solemnitatem
azymorum
:
tem diebus vefceris azymis , in tempore menfis novorum

Uid.Ucut.ii7.
19.
ficut prcecepi tibi
menfe enim verni

Slip. 1 5,
temporis egredus es de .'Egypto.
Omne
adaperiens vulvam mafculina.,
Omne quod aperit vulvam generis mafmeum erit de cundlis animantibus tam de bobus quam de ovibus meum erit.
1
9.
culini
2. 12. c5
22. 29.
Hid. Local. lit.

Aug.qusft. 159. .(/. 470. d.
primitiuim fubjugalis redimes ove. non videberis in confpeciu meo inoius.

io
'
20. Primogenitum
afini
redimes ove
fin
au-
tem nee pretium pro eo dederis , occidetur. Primogenitum fihorum tuorum redimes nee appa:
rebis in confpeftu
ihid.quxii. 160.
meo
vacuus.
,
21
fationc
& mclTe requiefces.
i I.
Sex diebus operaberis
die feptimo cef-
fabis arare
&
metere.
VUIGATA
<y;.
NOVA.
2
.
23, 15.
Solemnitatem hebdomadarum facies tibi in folemnitaprimitiis frugum meffis tus triticea , tem , quando redeunte anni tempore cunda con2 2.
&
Tribus temporibus anni apparebit omne maf- 5;. 15. 5 culinum tuum in confpeftu omnipotentis Domim Dei '7Ifrael.
16. 16.
Deut.
duntur.
Versio
Aug.
ijHxft.
a n t
qu A.
14.
ra? tua;
V
Cum
,
L G A TA
NOVA.
,
161.
^^
X, t, 3.
470./.
^^^
-5-
j^Qj^ concupifcet quifquam de terra tua, afcendes viden in confpedu Dei tui tria
enim tulero gentes i facie tua

,
&
dilatavero terminos tuos
nullus infidiabitur ter-
tempora
Uemqitxji.iCi. iS 16 J. 470. 5. 471-
anni.
afcendente te
& apparente in confpecanno.

.'>:(^.
tu
Domini Dei
15.
tui ter in
Non
occidcs fupet
:
immolatorum meorum
fermentum ftnguincm 6: non dormict in ma-
Non immolabis fuper fermento fanguinem hofti^ mex neque refidebit nianfe de vic:
2J.
18.
Amir. tf. .926./. Idem I. de
;j.
/.
ne immolatio folemnitatis Palchx. 2.6. Initia primitiarum tuarum inferes in domum Domini Dei tui. Non coques agnum in
^^Q^q
tima folemnitatis Phafe.

16. Primitias frugum terr.T tus otFeres in
domo Domini Dei

lafte niatris fua:.
tui.
Ison coques hcEdum
in
Sup. 11,
i,,liu.
tmms
fuX.
"ZÎ'yK^r';. ; Dt.(. 5. J(5l.f.
^7- Et
ii-''"
Dominus
ad
Moyfen
Scribe tibi
17. Dixitque Dominus ad
Moyfen
Scribe
Deut. 14.21.
NoT;E AD VerSI ONEM ANTIQUAM.

/i5u
y^.
in
omni
II.
Mox
terra, C? '" ">""' g""^ Aug. ibid. Nii
2?
'J'-'tehit ,
&c. ut fup.
,
20.
Ad verbum
e Gracco.
:
Rurfum Augud.
infra in
emm
habet Gr.eciis
Nt-
qujelh col. 470.
f. leiît
Ncn
apparel/is in confpedu
Domini
ponas , fed nequando ponat ; attamen in cod. Vat. Sc Aid. ed. nunc legitur , ^11 -jro's 6k! , vel ut in Cotnpl. Sia6>T5. Item apud Auguft. infra ,t. 15. ne forte ponas : at in
qttatido
Mf. Alex, exftac <fi9iT, al. ^-j reliqua concordant ad verbum. t. 1 5. In Gr. lii ^^'/ji; avlZy hx.^h^s'ti , i, ras raâi
:
Deut. i<5. i<S. Dei tui inams. Vid. fup. c. 25. I J. ^. 21. Gr. Tw fsircftoi t Kj t^ .'',wj:/w /.aJa.irxiiQi" At in Mf. Alex. )itcla.iTxvC.'.ii , ut fupra. Mfs. tamen duo ap, Auguft. ferunt reqiiies ; fed Auguft. infra ait Jtiffiim cjl meJPis , quando multiim nrgct in etiam tempore fationis operatic , requiefcatlir in f^bbato , &c.
:
&
aviuv
cv/1 fl-i/sl ^ conteretis.
Sec.
Aras eorum
,
dejiyuetis
^ ftatuas
eo-
if.
24. Ita
,
rum
Tt.
gitur
Ti yni
inGrsco , nili quod loco K quod idem valet ; &

,
de terra tua poft pauca

,
le-
Kv-
14. In Gr. primiim
OJ
7f
;u:i
TrfMx.vviQ'/'i^ 5'"i'?
:
ilifiii'
Nob enim
adoralitis deos alienos

:
ex Auiûft. qui addit
Id
eft ,
ipfiim
deinde uc fup. nomen quod Dominus
Deus dicitiir , x.elans efl , qu:a Deus teUtar efl ; item contr. Adim. to. 8. 121. g. 122. b. Deus vejier telans appellatiir ;
Kelans enim
*. I J.
X.elaz'it.
Tf. 2y. Eadem rurfum habet Auguft. locut. 1 39. 140. de Exod. to. 5. col. 350. d. prjrter unum , nfque in mane, pro in mine. In Graeco nonnulla diffimilia Oy
:
&
Grsco ad verbuin ; in Mf. tamen Alex. aon ponas , (ed difponat , fcilicet Az-ibT ut fup. apud Aug. t. 12. at hic Augufl. conflanter legit , ponas , iicut locut. nequando ponas 155. de Exod. col. jjo. b. ubi iterum
Ita in
,
:
i t v.invkvQiTxi I'i 70 TCfui iL'Ux'.cc f'of/J; rf 0%. i. e. Non mailuhts fuper ferment, fang, incenfornm meorum; 2? " dormiem in mane
&faS!i5 5V1 û/^n crJfM rv/.uc!y.tijyr
fiH'
facrificia folemnit. Pajcb.r.

Toir
,
At in Mf. Alex, loco

,
ivftix/ici-
legitur
^vQia<iy.:cio>y
in ed.
Compl.
,
.^vQia'j/act.'joi ,
in al. ^vfialcit.
,9-i,i'a,ua,in
Item infia pro
.'^vna'iei
,5-u,ua:
,
in
Ml. Alex.
:
el
ujlam.
lis
qui fedent
Sec.
"'
Oxon.
& Aid.
ed.
in ed.
Compl. ^v-
Tf. 17.
Gr. Kal
Ita in
Ss; x'"''"''^^
nifi
'"'"I'^C-"'
ff-^'iS.
,
additur ibid. Id efl , inquit , omne adapesfioi, mihi : riens vulvam mihi erit , ex its quit funt mafculina. At in Mf. Alex, nee non in edit. Compl. deeft , s'^ci. Ambr. ve-
t. 19.
Gtxc. unde Aug.
quod poft vulvam
16
I.
1.
de Noi:
c. 12. to. i.
,
242.
e. legit
Mafculus ada-
feriens
vulvam
fanitus
Domino
vocahitur. Item Hieron.
vam
2, contr. Pelaa;. to. 4. p. 512. c. Oinnis qui aperit inilDomiiio lotal/iiur, V'id. fup. c, 15.^. 12. , fanilus
Auguft in quacft. col. 471. a. ait dortmet , dicpro pianebit. \*. z6. Gr. Tx Tf DTc7;w'â'a tk; 7i7.; cv C;^/5 '< to cue; , Sec. Primitias terrx tux pones in domum , &c. ut fupSimiliter iterum addit Ambruf. 1. de parad. to. i. 155. e. Now coques agnum , &c. Item Aug. q. 164. in Exod. to. 5. 471. a. ôn coques agnum , &c. ut lup. t. 27. Ita in Gri-co. Vid. etiam Auguft. quitft. i6C.
C.iiiij.it'ia..
tum
elfe
in
Exod<
col,
471, d.
Sup.:
; ,
ao3
Augtcctitj
LIBER EXODI.
Versioantiqua.
Cap.
XXXV.
Vulgatanova.
,
t4.
omnis cui inventum eft apud eiim 25 COria aiietmn lubricata

argennim & apud quos
&
ij. Si quis habebat hyacimhum
ram, coccumque
caprarum
thinas
,
bis
tinaum
byllum
& purpa& pilos

,
pelles arietuin rubricatas
oc
ian-
JM. Lecut,
147'
Ibid, Lociit. 143- ses
z^. Omnis afferens demtionem , attulerunt demtiones Domino ;
14. argentl arifque metalla
obtulerunt Do-
&
mino
lignaque fetim in varies ulus,
Ibid, Lacut
149.
351..
in/enti I'unt apud eos ligna impunibilia 25. Et omnis mulier lapicns mente , manibus nere , attulerunt
26. Et
15. Sed
&
mulieres dofts
,
qua? neverant
,
dederunt hyacinthum
purpufam
&
vermicu-
lum
Ibul. Locut
ac byifum
,
,
150.
omnes
muliere<;
quibus vifum
eft fen-
1.6,
& pilos caprarum

,
fponte propria cunc-
fu fuo
in fapientia netunt pilos caprinos.
ta tribuentes.
17. Principes veio obtulerunt lapides onycbinos

nale
Ibid, Ltiat. ijr.
&
geinmas ad fuperhumerale
&
ratio-
28.
&
COmpofirioneS
&
oleum unftionis,
2.8.
&
7bid, Lccut,
COmpofltionem
29.
invenfi.
cinnanda
aromataque oleum ad luminaria conad pr-eparandum unguenrum , ac ,
&
&
iji.
Et omnis
vir 5c mulier
quorum
f.lil.c.
fenfus
eorum
,
Ut intrarent ptarcepir
tilii
&
afferebat facevent omne

fieri illud
thymiama odoris fuaviflimi componendum. 19- Omnes viri& mulieres mente devotaobtulerunt donaria
,
ut fierent opera qua; jullerac

filii
opus
quod:unque
Dominr.s
iirael
Dominus per manum Moyfi. Cuniti

voluntaria
Ifrael
per Moylen
attulerunt
demtionem
Domino
deaicaverunt.
Domino.
VULGATA
Suf. J I. z.
NOVA.
5
50.
Dixitque Moyfes
:
30
P'ide
Nit, Uri
Hur de
i.
filii
ad
rilios ifr .icl
Ecce, voBefeleel filium
tribu Juda. Implevitque

,
eum
fpiritu
Dei
fapientia
,
& in-
cavit
Dominus ex nomine
telligentia
&
fcientiu
&
omni doftrina
Versio antiqoa.
JUd. lecai. ijj,
Vulgata nova.
,
32
33
ficere
aurum
&
argentum
&
XS.
31.
ad excogirandum
argento
,
,&
,
faciendum opus In
auro
5c operari ligna
&
& xre
opere carJ3. fculpendifque lapidibus, pentario quidquid fabre adinvemri poteft ,

:
&
34. dedic in corde ejus
Ooliab quoque
:
fi-
lium Achifamech de tribu Dan

Ibid.
Icmt. jfj,
3')
S51.*.
Varia
facere omnia opera fanfti textilia , &: texere COCCO iSc byilo , facere omne opus
j?.
ambos erudivit
,
fapientia, utfaciantope,
ra abietarii
cintlio ac
polymitarii
ac plumarii
bis tinfto
,
de hya-
arciliteClOllicum varietatis.
purpura , coccoque
,
& byffo
&
did : Tt adfilit unnf'cjui'qiic ijtitd affetfbat cor ejus. Item ad (eqq. Ef qmbus vi tim eft ; addic ; Non d:xit ; Et/ictit vifnm eft ammx eorum, 'Diccretnr ujitat\' Omtie^ npnd quos "t. zi. Aug. addit inventa fnnt coriaariciiimruhricaia. In Gr. pauliim diverse Ksi -a/i" w ivfi^.v fi'nr;?' 5 i^spf^xla va/.i-S-iix, i, A'lWxlx Xfiui/ pf^rrj civji/^fya. miTmr i. e. apnd qmm
: :
texant omnia
ac nova
qusque
reperiant.

Tir.
28. In Gr. iimiiiter

:
praeter
hoc
5
,
5/5 e/; ,
to
I'taict
ad oleum
fed in edit.
,
Compl.
^ .v
deeft
ut in Lat.
v.vlZf
fupra.
^. 29. Gr. Kal

tiQehiorjai;
-rae ttn-f
-ri.
oiv
It^ffiv y
J'lavoicc
vomt
-wculx.
inventa eft b;lpis ; 2; pflles hyacwthinas , gj pelles ariettim THbrzca:as ati'i'ilernnt. In Ml. vero Alex. Kxl yrSii^S (vfiixirap' auTS Jkx.k^-.k; , &c. in Aid. ed. Kttl ^5 iii'fidi arccf vjIu Asi.na.lci,tifiiir vfv^(!iisut>inim,i>i-)Ka.v , &c. ut
Au<7. fupra,
Kcti Ta; ifxifvv ipx'.i,'nx , t. 24. In Graeco (ic vvilM/ ipyufin , i x'*^' t ifxififtx'"- &e. ut in Lat. praeter hoc , apriX eos , quod deeft. In Mf tamen Alex, ac ed. Compl. verba invertuntur ut fup. j/pxififix , apijfio i x>'' iiiiyixy pauloque poft in Ml. Oxon. xotf' cf; t/f e'6m Tap' m'cli , ut apud Augull. fup. Priora etiara rurfus habet Aug. q. i68. in Exod. to. ?. 472. g. Omms af: > > ,
,
&c. ut in Lat. 1. e. eorum , ut inirnntes fiicerent omnia cere ea per , &c.
^roivQai ivli , spya , oca quorum ferehat mens t omnis vir
opera
quxcnnque
fa-
ttniunt
(ius
?o
5 J.
Horum
Tex
verficulorum pauca tan-
tum referuntur ab Auguftino
in Locut. qua;
cum
Graeco. Cetera veto prstermilla
omnia convememorantur
tum ab Ambrolio , tum ab Auguft. ipfo in enim in Pf. 118. to. I. col. 1000. b. c.
,
quaeft.
lie
Ambro:
narrat
,
Lfl
etiam artificum fpiritus
Jicut y' Bejeleel
ferens demtionem
argemnm
,
mino
tanquam dicmt
inquit
;
illud atque
Mud &
;
infra
DoOmnis qui attulit , attiilit Demtionem fane interpretati furit

55 s attulerunt d'emtionem
,
imphvit Dominus Iptrtiu divino fipientix , , omnis artis , ut facerem amiilum {r; tabern.uulum , atque altare , fecundiim fenjum , qnem dedit his Deus : Jed eii.im ceteris pipiemihus imeliigere , J5; f.tcere omnia opera Jecundlim omnia qua Dominus imperahat : itaque Jeceruni qux non dtdtcerant , nee viderani , fecundhm ea qux his fpiritus
y Oliab quos ^ fcieiiiis {^
Latini
quod Grxcus habet dixlf^nx

,
appellata
afferret,
eft
autem
Exod. to. 3. demonftrab.u. Similiter Aug. qusft. 169. 473. a. N.irranie Mojfe , inquit , commemoratum eft quod ei dixit Deus de Bejtleel eifdem verbis ac toiidcm , quid eum
impleverit fpiritu di-jino fapientue , tij: , ad labcrnaculi opera facienda
demtio
,
ei
qnud
fihi demeret qui
Domino
:
^ imellechis
,
2? ./""'-
t. 2y. Itidem Grsce , additis his vtmitarx , thk tjiiutîr &c. neta , hyactnthum , &c. It- 26. Ita e Graeco ad verbum , nifi hoc excipias ,fenfit fuo , pro quo , T)7 iîottaa. du'im , mel. menti eariim ,
qua
f^
pertinent
ad
artes
opificum
bettir
,
*c infra
Novo more
hie ars architcilonica pcrhi,
opificum ex auro g; argento

,
clim ilia did Joleat architechmi
pertintt
quocunque metalla , ad Jahricar
cum
Nobilio.
adifciorum.
LIBER EXODI.
VULGATA NOVA.
5/. iS.
Cap.
XXXVI.
209
CAPUT XXXVI.
Versio anxicûa.
&
i.lÊcit
X?
tjuii;
nis vir fapiens
omergo Befeleel , &Ooliab, quibus dedit Dominus fa,

,
pientiam
in
& intelleftum
ut fcircnt fabre operari
ufus fanftuarii neceffaria funt,
&
qux
piscepit Dominus.
I. Par.
J.
Cumque
,
1.29.
eruditum virum
tiam
&
Moyfes & omiiem Dominus fapienqui fponte fua obtulerant fe ad facienvocaffet eos
, ,
&
ra
lit
omnes
qui fponte vellent ire ad ope

ca.
Aug.
quitfl.
170,
*
cui dederat
confummarent
in lixod.
475.
dum opus,
}.
tradiditeisuniverfadonaria filiorum Ifrael.

inftaient
5.
Et acceperunt i Moyfe onines demtio*
Qui cum
operi
quotidie
man^ vota
nes
populus of&rebat.
VULGATA NOVA.
4.
Unde
artifices
,
ve-
7. Fide
Not.
ne-
7.
eoquod
obiata fufficerent,& fuperabundarent,

8
Z''??-
nire compulfi
5.
8.
:
Feceruntque omnes
fapientes ad
tile
Not.
dixerunt Moyfi
eft.
Plus ofFert populus
quJm
:
corde
retorta
tinfto
,
ex,
ceflaiium
plendum opus taberuaculi

,
cortinas decern de byflb
Moyfes pra:conis voce cantari Nee vir nee mulier quidquam oferat ultra in opere fanctuarii. Sicque ceflatum eft k muneribus ofFerendis
6. JulTit ergo
&
hyacintho
,
&
purpura
coccoque
:
bis
opere vario
ik arte polyraita
9.
quarum una habebat A N T

I
in longitudine viginti
oito
NoTiE AD VerSIONEM
addit Auguft. ubi fup. In notitiam Ij-. 1, Ira in Grsco ; tantiim Moyfel pertutit qux Dommiis opera fieri pmceperit , Taheriiaciihim fiiicet cum omnibm qux iii co effent , i5 vij-
Q U A M.
prodiret.
,
verfio vetus a
nova fcjunfta
Quod
fpeftat
jam
Commemoravit arttem qnafdam , qttibui didatum ijuo ilia ejjicere pnjjint JJ tamen mullt imellzgimtttr fponte ad eadem opera veniffe , ijtdiitc eorum nomtna commeias neqne imperatiim eft , morata flint X Domtno dt3.a Moy/i. ISou ergo llli Jcli hoc muiiiis diviiiitns hahueriiiit , qui nommatim commemorantes Cicerdotaler,
xit fpiritum diviniuis
fed fortaffi prxctpue aique excellcmtiis. 't. 5. Itidem Grxce. In editt. autem Auguft. (icut in vet. Mfs. fLiipium erat , Hemtum as , loco demtiones , icd
tur
,
ad defcriptionem Tabernaculi qu legitiu- in Vulgata a t. 8. hujus caplt. uique ad c. 39. vix alia fuperfunt ex Patribus Latinis , praeter pauca fubjundta infra ex Auguftino capui 38. At imprimis legendum eft quidquid S. Do" ftor (cripfrt de Tabernaculo quaeft. ultima in Exod. to. J. col. 475. maxime veto a num. 18. uique ad num. 13. quae poftrema hlc fubjicienda ducimus. Quuaiam , inquit , fatis dilputatum eft , quomodo ilia omnia intelligenda lint , qus in Tabernaculi confticutione videbantur oblcura brevuer (i polfumus , enitamur often,
'<
"
"
"
'* <
viciose
nam
in
Gr,
-rrxvlx
-ret
ccpaipe/^xiet.
Ttlf.^. ieqq. Not.irtdiim , inquitAug.q. 171. in Exod. to. 5. 475. d. quad ill: qui fapiente! appellantar , effetlores ciperitm fanili , etiam inortbns tales erant , ut cum ipfi
quid lit eadem difpolitione confedum. Ab occidente igitur intiabatur , prima erat ingrediendi porta airii , quae patebat viginti cubitis , liabebat quatuor columnas , quibus dependebat velum viginti cubitis extentum , eteclum autem cubitis quinque , quadere
,
&
&
"
'
I'ufaperem omnia qu.e populus offcrebat , extjiimans neceffaria ex quibus ilia omnia complercmiir , viderum plus offerri qu.hn erat necejfe , JJ dixerunt Moy/i ; atque tile per
tuor
illis
faepe
commemoratis colotibus acu piilo opere va-
< <t
riato.
potta ingrediens excipiebatiu atrio , cujus latera dextera laevaque quindenis cubitis Sc ternis columnis
;
Hac

'c
prxconem ultra populum offerre prohibuit : qu omnia licet fummatim relata , Gracco fatis lelpondent. t. 8. Quae hlc leguntur in Grxco , funt de veftibus facerdotalibus ipfa autcm ilia tarn in Vulgata , quam in edit. Compl. transi"eruntur in caput ^9. & eorum loco ponitiu: defcripiio Tabernaculi. Huic oidini prima fronte re:
porrigebantur introrfus
bernaculi interioris
in
,
ut in
atiii
medio ponetent oftium

,
ta- '^
in ea parre
medio poncbant portam
quo perveniebant , Iicut ab ea parte unde incipie-
bant.
Hoc
itaque atrium latius erat
quam
longius.
Nam
*c
pugnare videtur veriio ipfa LXX. in cujus capitibus i6. k 27. fupra , memorantur quidem ea quae ad Tabernaculum fpeftanc , cum facerdotum veftes non defcribantur nili in confequentibus. Huic etiam poftremo ordini favere videtur Auguft. quseft. 171. in Exod. to. 5. p. 475. e. ciim dicat Poftcaquatn defcendit Moyfes de monte , opera com:
longitude ejus erat a porta iplius ufque ad oftium Tabernaculi interioris , in cubitis ferme quindccim latitudo autem ciica portam in cubitis viginti , circa oftium vero in
;
*t
'c
cubitis triginta.
Unde
obliqua
ilia
latera fuilfe intelligun-
mendanttir Tabernacitli cotifiruendi infra , de poftremis , quas mover
, ,
de vefle facerdotali , omnes de Tabernaculo agitantur ab ipfo aitamen duo impediunt quominus id aperte etuatur ex Auguftino ; i". quod ait q. 177. al. 174. de Tabernac. Qjtoniam liber qui Exodus dicitur , in conftttutiotie Taberna:
C? veftis facerdotalis : quaeftionibus , nulla
&
& quindenis hoc atrio erat altare facrificiorum quadratum , quinque fcilicet cubitis longum , & totidem latum. Inter portam & altare fpatium erat , ubi verfabantiu qui facrificia imponebant altari introrfus vero inter altare & oftium Tabernaculi , locus eratcineris ante altare, & deinde labrum xneum ubi manus 6c pedes facerdotes lavabant,
tur
,
quae dextera laevaque in columnis ternis

'
cubitis eiant. In
*e
vel altari in atrio fervituii

grelfuri.
vel
Tabernaculum
interius in-
" "
'c
Tentoria porro hujus anii in lateribus ternarum columnarum byffina erant , extenta cubitis quindenis ,
erefla cubitis quinis.
'c
culi fitmit
termmum
de quo Tabernaculo etiam per fuperio-
<c
<c <c
ra ejufdem libri tmilta dicuntilr
vifum eft de toto ipfo Tabernaculo feparatim dicere. Porro fi Exodi terminus, conftitntio ipfius Tabernaculi eft , ergo veftium defcripiio antecedere debet. Alterum colligitur ex libro Locut. ubi poft locutionem fumptam ex if. 5J. c. 55. proxime fequuntur alije quatuor ; quarum prima , de humeralibus fumirur ex cap. 56. Gr. ed. Rom. licet in Compl. & Vulg. lit 59. Huic fuccedunt ali.e ires petitae ex capitibus 57. vel ;8. J9. & 40. Profei5t6 (i Aug. defcriptionem veftium pciftpofuiilet dejcriptioni Tabernaculi , quaeftionem de humeralibus non practulilfet , nili illi ]qu petiiur ex c, 40, Sed quia ponimr proxime puft caput 35. & poft ipfam fequuntur ali perils ex capp. ^7. j8. & 59. luce meridiana darius eft Auguftinum legili'e juxta ordinem edit. Rom. non veto fecundiim ordinem editiunis Complut. & Vulgatx. Vide infra Not. in cap. 39. ubi non pauca fubjecimus quae pertinent ad piaefens c. 3^. fee. LXX. qu.e ideo illuc rejetimus , iicut Si. liniilia deinceps , nc fcilicet
7";.
ergo atrio intrabatur oftium Tabernaculi ciim tranliffes altare , labrum aeneum. Intrabatur autem apertis aulaeis , quibus decern , quinque hinc & quinque inde ex adverfo libimet conftitutis , totum iplum interius Tabernaculum cingebamr. Quod oftium ingreil'o occurrebat velum , quod ad oftium fuerat oppolitum , in quinque columnis extentum , variatum illis quatuor ccloribus quod velum cum faciendiun ptxcipetet , adduclcrium vocavit ,
Ab hoc
&

<c <c <c
credo quod curreret , ducendo & reducendo , cum operiret atque apeiiret ingrellum. Tranlito ifto velo , excipiebat pars Tabernaculi'media inter hoc velum & illud alterum interius , quod columnis quatuor fuerat impolitura , ex illis quatuor coloribus faftum , & feparabat inter fanfta quae forinfecus erant , & fanCla fanftorum interius polita.
In hoc itaque medio fpatio inter
ifta
<c
duo vela
menfa
erat
aurea
nis
;
quae habebat panes propolitionis in patte Aquilo-
& contra
in parte
rum
eam candelabrum aureum leptem lucerna- <c auftri. Hue ufque fecundis facetdotibiu lice-
/.
, ,
2IO
cubitos
,
LIBER EXODI.
V
U L G A X A
Cap.
XXXVI.
NOVA.
z 5.
&
in latltudine
quatuor
una menfura erat

,
quibus viginti ad plagam meridianara erant
omnium
1
cortinarum.
contra auftruni
o.
Conjuiixitque cortinas quinque
alteram altc-
ri
& alias
,
quinque
fibi
inviceni copulavit.
II. Fecit
&
anfas
hyacinthiiias
,
un'us ex utroque latere

fimiliter
&
in
in oia cortini ora corcbse alterius
cum quadraginta bafibus argenteis. Dua bafub una tabula ponebantur ex utraque parte angulorum , ubi incaftraturx laterum in angulis termiZ4.
fes
nantur.
II. ut contra fe invicem venirent anfie,
&
mu-
Ad plagam quoque tabernaculi , qua; 1 S ad aquilonem , fecit viginti tabulas,
refpicit
tuo jungerentur
i;. unde
16. quinquaginta fudit circulos aureos

,
cum quadraginta
bafibus argenteis,
duasba-
&
fes
per fingulas tabulas.
qui morderent cortmaium anfas
&
fieret
unum
ta-
iy. Contra occidentem vero
id eft,
,
ad earn par-
bernaculum.
faga undecim de 14. Fecit fiperiendum teftum tabernaculi
:
tem tabernaculi , qure mare
refpicit
fecit fex tabulas ,
&
pilis
caprarum ad
18. Sc duas alias per fmgulos angulos tabernaculi

retro
:
1 5
unum fagum
,
in
longitudine habebat cubitos

:
ig.
triginta
& in
latitudine cubitos quatuor

:
unius men-
&
e.x
in
qax junfta; erant & deorfum ufque furfum i unam compaginem pariter ferebantur. Ita fecit
;
furx erant omnia fnga

16.
utraque parte per angulos

5
quorum quinque
anfas
junxit feorfum
&
,
fex alia
0. ut ofto elfent fimul tabuL-e

,
& haberent bafes

,
feparatim.
17. Fccitque
argenteas fedecim
binas fcilicet bafes fub fingulis
quinquaginta
in
in
ora
ut
fagi
libi
tabulis.
5
unius
&
qumquaginta
ora fagi alterius
1.
Fecit
&
veftes de lignis fetim
quinque ad coaptan-
invicem jungerentur.
18. Et fibula apneas quinquaginta, quibus nefteretur tetum
fieret.
,
continendas tabulas unius

51.
lateris tabernaculi
&
quinque alios ad alterius

:
lateris
ut
unum
pallium ex omnibus fagis
das tabulas
& extra lios, quinque alios
veifJres
ad occi-
19. Fecit
&
opertorium tabernaculi dc pellibus

:
arietum rubricatis
pellibus ianthinis.
aliudque defuper velamentum de
dentalem plagam tabernaculi contra mare. Fecit quoque vedrem alium , qui per medias 5 5 tabulas ab angulo ufque ad angulum perveniret.
.
34. Ipfa autem tabulata deauravit, fufis bafibu
10. Fecit
ftantes. 1
1
.
&
tabulas tabernaculi
de
lignis fetiai
earum
argenteis.
Et circulos eorum
:
fecit
aureos
per
quos vedtes induci poflent
quos& ipfos
laminis aureis
Decern
unius
& unum ac
Bin*
cubitorum erat longitudo tabula femis cubitum latitude retinebat.
operuit.
J
5.
Fecit
&
2 I.
incaftratura; erant per lingulas tabulas,
vermiculo, ac byflb retorta

:
velum de hyacintho , purpura, , opere polymitario , valignis fctlm
&
ut altera alteri jungeretur. Sic fecit in
omnibus taber-
naculi tabulis.
rium atque diftinftum )6. Et quatuor columnas de
quas
NotjE ad Versi
)
ONEMANTiqOAM.
quas
duas angulares interioris Tabernaculi , habebat ; proindc cum iplis com- plebantur decern. A latere autem occidentis habebat quidem allium decern columnas , non tamen leCto ordine tc fed iicut jam ollendimus , tanquam triporticum , quatuor < a porta , & ternas a lateribus. Univerfum autem atrium in circuitu Tabernaculi tentoriis byftinis cingebatur , quse erigebantur cubitis quin- u que his fuperveniebant vela capillacia undecim , ex una <c parte quinque libimet connexa , ex alia fex. In connexio- < ne ergo quinque velorum , cubita erant centum quinqua- c ginta ex alia vero parte in connexione fex velorum, cu- tc
incurtebat in
illas
bat inrrare.
> *>
>
>
J>
"
autem , id eft , in fanfto faniflorum ultra velum qiutiior coiumaaium , area erat teftimonii deaurata , in qua eiant tabulae lapideac Icgis , Sc virga Aaron , & urna aurea cum manna , & propitiatorium deluper aureum , ubi (lahant duo Cherubim , alis obumbrantes propiiiatorium , & iiuuemes invicem & ipium. Ante arcam vero , ill eft inter arcam & velum , politum erat altare incenfi , quod aliquando aureum dicit Scriptura , aliquando deauratum , aiueum utique appellans , quia erat inauratum. Ad hi:c fan6la fanctorum nili iummo faceidoti non liceliueriui
lolas orientis pars
bat intrare quotidie propter interendum inceiifum
femel
'i
autem in anno cum ianguine ad purificandum altare , & li quando forte exigebat r.ecefTitas pro peccato facerdotis 3> aut univerfje fynagogje , iicut in Levitico fcripmm eft. Sic intrabatur Tabernaculum ab occidente , id eft a porta atrii ul'que ad latus orientate introrlus ubi erat area tefti-
centum ottoginta quoniam vela fingula trice- cc norumfuerunt cubitorum. Sed ut alia pars alteii coaequa- recur , duplicatum eft unum velum a facie Tabernaculi , id eft ab oriente ; & fubteilum eft dimidium velum a par- <t
bita erant
:
>
monii.
a
cubita triginta
J>
Hoc autem pona atrii ,
5>
31
i
bernaculi , area teftimonii , decern auliieis concludebatur , erant lingula viginti 06I0 cubitorum , quinque
&
Tabernaculum , quod incipiebat non quod appe'.labamr oftium Tafiniebatur in tongum latere orientis ubi erat
interius
atque ita fubtratla funt quanta erat veli unius longiiudo ; & remanferunr centum quinquaginta , quot etiam ex parte alte pofteriore
,
id eft ab occidente
,
cc
't
(c *c c
*c
fed ab oftio
tera
fuerunt.
Circuitus
itaque velorum capiliaeiorum
quorum
fiinc
,
quo cingebatur atrium Tabernaculi , trecentis cubitis tendebatur , iicut circuitus decem aulaeorum interioris Tabernaculi cubitis ducentis octoginta. Aulasa quippe lingula ha-
&
ex
quinque
inde
libimet connexa anfulis
&
circutis
&
i> 3>
adverfo libimet conftituta ; & columnii vicenis in lateribus longioribus aquilouii atque auftri , & columnis oClo a latere occidentis , a latere autem orientis nuUis columnis ,
decern erigebantur in cubitis quatuor, Sc per totura circuitum tendebanturin cubitis ducentis otloginta quormn centena in lateribus erant lonaquilonis per vicenas columnas ; quagioribus auftri dragena vero cubita in reliquis duobus lateribus bievioribus ; uno occidentis per columnas odlo ; altero orientis ubi columns non erant , led fola tendebantur aulxa de folis duabus angularibus columnis , mediis autem nullis erant hjec aulâ decern de quatuor coloribus lexta. Hoc
fed
folis
aulxis.
Qux auUa
:
5) j)
&
odlona in longitudine, capillacia bebant cubita vicena vero vela tricenis cubitis longa erant. Quapropter ex ambitu aularurum interioris Tabernaculi , qui erat in cubitis ducentis ocloginta , centena cubita in lateribus longioribus erant aullii & aquilonis , & quadragena in duobus brevioribus orientis & occidentis ex ambitu autem capillaciorum velorum , quo atrium exterius regebatur , quia ambitus erat in cubitis trecentis , centena erant in lateribus
:
&
< <c
*c
*c <c
<c
>i 3> >'
J)
3>
&
quoniam squalia erant quinquagena autem in duabus reliquis partibus orientis & occideniis. Ac per hoc duo ilia cubita , quibus longius erac aulaeo velum capillacium , non lateribus auftri & aquilonis , qua: paria erant
longioribus
auftri Sc aquilonis
,

<c
<c
lareiibus Tabernaculi interioris
<c <c
3>
i>
)>
ergo interius Tabernaculum circumdabatur atrio ab aufab aquilone viginti. Qu,e duo tto viginti columnis , atrii latera sequalem habebanc longicudinemcum lateribus interioris Tabernaculi ; quia ipfa vicenis columnis porrigebantur in cubitis totidem , id eft , centenis. A latere autem orientis atrium concludebatur columnis decern , cubitts quinquaginta qui orda columnaruia leftus erat , Si
&
&
Tabernaculi interioris , fed lateribus orientis Sc occidentis proficiebanr. In eis enim laieiibus creverat Tabernaculi latitudo , circumpolito extrinlecus atrio : fed quinqua?inra cubita velorum capillaciorum a parte orientis per decern columnarum retlum ordinem tendebantur , eifque proficiebat unum cubitum ex duobus ilUs , ûibu eoiumdem velorum major fuerat longitudo :
extetiotis
ami
&
cc <c
<c
<c <c
(C
,,
: ,
LIBER EXODI.
V
sum
teis.
U L G A T
Cap. NOVA.
)!j.
XXXVII.
an
(juad
capltibus deauravit
fiifis
bafibus
earum argentabcrnaculi ex
opercplumarii
Operuit auro
37.
Fecit
& tentorium
in introitu
Sccolumnas fjuinquc cum c.ipitibusfuis, bafcfqui; caium tudit iuicas, ,
hyacintlio, purpura, vermiculo, bylibijuc retorta,
NotjE ad Versi ONEM ANTIQUAM,
alia
vero
,
culiita
,
quinquaginta
qujc occiileniali lateri c\eillis
aiiii tentoria byflina

5>
bi-baiiiur
qiiilms alccium ex
duulms
cubiuim profi-
que.
Pellcs
cicbar
noii teiuicliantur per ciilumi'.arum cirdiiicm rechim.
vero rubricatat fupcr capillacia vela venicbant.

ert
,
...
,
quoruin crat eredlio in cubiiis quiii-
tt
ic
,
Ibi enini crac ilia
taiiquam triporMciis
cll'ec
qua; ccjucludcbac
,
5>
fpatium
atiii
ulii
alrarc lacrificioruni
:
quatuor cu-
Deluper autem , id beniaculum pellibus

atriu
a parte tccli
vice caincijc
:
la-
(
<c
<t c
liyaciiithinis
,
3) J> 3> J>
luranis a porta
&
lernis a lateribus
ac per liuc
non poie-
&
Ipatiuni illud intciiu'.

,
tegebatur nun apparct
utrum cum
fed credibi-
quinquaginta , leA lifque ad coopeticnda obliqua ilia bteta tendebantur , qua: in columnis ternis & quindenis ciihitis cranr. Erigebantur autem capillatia vela ciibitis quatuor , eiique legebantur
rant eiiain
purtam
ciiigcrc iUa cubira
lius c(t
atiii
,
fpa ia qux- inter cxteriorei

cieluni
&
inteiiorci co-
lumnas erant
cidentis
tinus.
,
apcTtum hubui.le
maxime
illud ut- 11
ubi erat aliare lactificiorum. Haclcnui Au'ul-
CAPUT XXXVII.
V
.
U L C A T A
NOVA.
&
arcam de lignis fetim, autem Befeleel |_J X/ habentem duos femis cubitos in longitudiiie cubituni ac femillemin latitudine, altitude quoque
Ec!t
ftiit iS:
&
phialas
cyathos , thuribula , quibus o ferenda funt libaniina.

I
&
&
ex auro puro
in
7.
Fecit
& candelabrum duftile de auro mundif,-
unius cubiti
dimidii
veftivitque earn auro pu-
fimo.
Ue
cu)us vecire calami

:
fcyphi
Iphsrulajquc
riiTimo intus ac foris.
ac
,
lilia
piocedebant
tre
i.
5
.
Et
fecit Jli
coronam am'eam per gyrum

in latere
18. fex in utroquc latere
tres
calami ex parte per caJamos fm-
cotiflans
:
quatuor annulos aureos per quatuor an-
una
&
ex altera
gulos ejus
altero.
duos aiuiulos
fecit
uno
&
duos
in
19. tres Icyphi in nucis gulos , fphcErulceque fimul

tar nucis in
lia.
modum
lilia
:
&
4.
vit
Ve&es quoque
de
lignis fetim
quos
vefti-
calamo altero,
& tres fcyphi inffphsrulaque limul &

,
li-
auro,
.
quos mifit in annulos { arcs ad portandum earn.

6.
&
qui erant in lateribus
^.quurn erat opus lex calamorum bant de itipite candelabri.

nucis
lilia
qui procede-
Fecit
& propitiatorium
,
,
id eft,
oraculum
de
io. In ipfo autem veSte erant quatuor fcyphi in modum , fpha;rula:que per finguloi limul iSc
:
auro mundilVimo
loagitudine
7.
duorum cubitorum
&
dimidii in
&
cubiti ac femis in latitudine.

duftili
,
Duos etiam Clierubim ex auro

:
quos
pofuit ex utraque parte propitiatorii

8.
Cherub unum in fummitate unius partis , Cherub alterum in fummitate partis aiterius duos Cherubim in lingulis fumniitatibus propitiatorii,
:
&
1 . fphsrulse fub duobus calamis per loca tria qui limul fex Hunt calami procedentes de vede una ii. Ipha-ruL-E igitur calami ex ipfo erant,
&
&
&
univerfa dudilia ex auro puriflimo.

1
5
.
Fecit
& lucernas feptem cum emundoriis fuis

qus emuufta
funt extinguantur
,
&
vafa ubi ea
feque mutuo
I
.
& tegentes propitiatorium & illud refpicientes. fetim in longitudine Fecit & menfam de o duorum cubitorum & in latitudine unius cubiti qua
g. extendentes alas
,
de
auro mundiflimo.
14. Talentum auri appendebat candelabrum
cum
lig:iis
omnibus
vafis fuis.
habebat
cit
in altitudine
cubitum ac femiflem
11. circumdeditque
illi
eam auroraundillimo labium aureum per gyrum ,

labio
,
& fe-
altare thymiamatis de lignis fetim 15. Fecit , per quadrum lingulos habens cubitos , in altitudi-
&
&
12. iplique
quatuor digitorum
&
coronam auream interrafilem fuper eandem , alteram co-
k cujus angulis procedebant cornua, i6. Veftivirque illud auio puriflimo , cum crati cula ac parietibus cornibus.
;
ne duos
&
ronam auream.
1
5.
fuit in
quatuor circulos aureos , quos poFudit quatuor angulis per lingulos pedes menla
&
&
ra
;
coronam aureolam per gvrum , duos annulos aureos fub corona per lingula late1 7.
Fecitque
ei
ut mittantur in eos
vedes
&
poUit altare portari.
i8. Ipfos autem vedes

operuit laminis aureis.
fecit
de
lignis
fetim
&
14. contra
polTit
1 5
coronam
militque in eos vedes
ut
menfa
.
portari.
,
19. Compofuit
Ipfos quoque vedes fecit de lignis fetim
&
,
guentuiii
&
& oleum ad fandificationis unthymiama de aromatibus mundilVimis ,
circumdedit eos auro.

16.
opere pigmentarii.
Et
val'a
ad diverfos ufus menfe, acetabula
CAPUT XXXVIII.*
VULGATA
I. P.ir. I.
I.
Sfc.
LXX.
xzxvu.
NOVA.
5.
fulls
,
.''
Ecit
J.
que
titudine
1.
:
& altare holocaufti de lignis cubitorum per quadrum &

,
fetim
quin-
trium in
aU
mitates
6.
quatuor annulis per totidem rctiaculi fumad immittendos vedes ad portandum operuit quos ipfos fecit de lignis fetim,
:
&
&
cujus cornua de angulis procedebant
operuit-
laminis neis
7.
que
illud laminis .-eneis.
j.
Et
,
in ufus e|us paravit

,
ex
a?re vafa diverfa

,
le-
induxitque in circulos, qui in lateribus altaris eminebant. Ipfum autem altare non erat folidum ,
fed
Sf 17. 8.
.
betes
forcipes
fufcinulas
uiitinos
&
ignium re-
cavum ex
8.
tabulis
&
intus
vacuum,
bali fua
ceptacnla.
4. Craticulamque ejus in Sc fubter
Fecit
&
,
labrum .-cneum cum

qux- e.xcubabant
de fpecu-
modum retis fecit jeneam,
lis
mulierum
oftio tabernaculi,
eam in Tom.
altaris
medio arulam
I.
Dd
i)
,: :
, ,
212
177de TahrtuK.
'
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
Cap.
XXXVIII.
VULGATA
NOVA.
plaga cubitorum cenbafibus fuis
5-
9. Et feceiunt atrium , quod eft ad auftrum tentoria atrii de byflb torta , cenaim per cen turn ; bafes ea* columnx eorura viginti , 10.
g. Fecit
&
atrium
in cujus auftrali
eraiit tentoria
de
byfl'o retorta,
tum
I
&
&
0.
columna;
znex
,
viginti
cum
rum
vigino xrex.
capita
columnarum
&
tota operis cslatura,
argentea.
11.
Et latus, quod ad aquilonem

;
centum
,
per centum
les
&
columnx eorum
viginti
&
ba-
earum
11.
viginti xrear.
Et latus, quod eft ad mare, aulxa quinquaginta cubitoium ; columnx eorum decern ,
Mqah ad feptentrionalera plagam tentocolumns, bafefque & capita columnarum ejufdem menfurs , & operis ac metalli , erant. II. In ea vero plaga qua ad occidentem
1 I
.
ria,
refpicit
fuerunt tentoria cubitorum quinquaginta,
&
bafes
earum
decern.
columnoE decem
pita
cum
,
bafibus fuis snea;
&
,
caar-
columnarum
.
&
tota operis calatura
gentea.
1 3.
Et
latus
quod
eft
ad orientem
quinqua-
1 5
Porro ccmtra orientem quinquaginta cuquindecim cubitos columnabafibus fuis

,
ginta cubitorum tentoria

litd.^Zi.a.i.
14.
bitorum paravit tentoria

eft a
quindecim cubitorum, quod

tres
,
dorfo;
tres
tus
14. & quibus
&
/
columnx eorum
15.
&
bafes
earum
rum
:
trium
cum
unum
tenebat la-
&
a dorfo fecundo hinc

atrii
,
dum portam
6.
hinc, fecunaulxa quindecim cubitorum

,
&
15.
&
in parte altera ( quia inter

fecit )
,
troitum tabernaculi
totidem.
16.
xuerat.
utraque in quindecim xqne cubitres

,
cokunnx eorum
1
tres
& bafes earum
tres.
torum erant tentoria

fes
columnsque
& ba-
Omnia
aulxa
atrii
de byffo torta.
Cunda
atrii
tentoria byflus retorta te
anfx eaEt bafes columnarum xrex , capita earum inargentata arargentex , columnx inargentatx argento , orRgento nes columnx atrii. 18. Et vela memorati atrii, opus variatoris cocco neto , purpura , de hyacintho , byfib torta , viginti cubitorum longitudinem , latitudinem quinque cubitoaltitutiinem ,
1
7.
&
rum
&
&
1 7. Bafes columnarum fuere anea , capita autem earum cum cunftis cslaturis fuis argentea;
&
fed
& ipfas columnas atrii veftivit argento.

18.
&
&
tentorium ex hyacintho
,
&
&
opera nlumario fecit purpura , vermiculo , ac byflo retorta quod habebat viginti cubitos in Jongitudine , altitudo vero quinque cubitorum
Et
in introitu ejus
,
rum
erat juxta
menfuram
quam
cunflra atrii tento-
ria babcbant.
VU
9 . Columns autem bafibus sneis , capitaque
[
I C A T A
NOVA.
qui enumerata
facerdotis
:
in ingrelTu fuere quatuor
cum
funt juxta
praceptum MoyfiJncsfilii
earum
6c cslaturs argentea.
remoniis Levitarum per raanum Ithamar
Aaron
10. PaxiUos quoque tabernaculi
&
atrii
per gy-
rum
fecit
sneos.
funt inflrumenta tabernaculi teftimonii
11.
2.1.
Hsc
da
qus Befeleel filius Uri filii Hur de tribu JuDomino per Moyfen jubente compleveiat
,
Versio antiqua.
Aug.
t.
VulGATA nova.
tribu
tacti! . iji5
b-
3.
JJi.
Eliab filius ^3. qui arcliitedonatus eft textilia , diverlicoloria , texere de cocco
&
Achifamach de
Dan
,
& &
V
confutilia
&
1 5.
junfto
fibi
focio Ooliab
filio
Achifamech
de
tribu
Dan
,
qui
&
,
ipfe artifex
lignorum egre-
byifo.
CTius fuit
&
,
poiymitarius atque pluraarius ex
hyacintho
purpura
vermiculo
&
byfl
U L G A T A
NOVA,
,
14.
Omne
,
fanftuarii
&
aurum quod expenfum eft in opere quod oblatum eft in donariis viginti
,
clorum
I
f .
ad menfuram fanftuarii. Oblatum eft autem ab his qui

fupra
,
tranfierunt
a^
novem talentorum
fuit
numerum k viginti annis & & feptingentorum triginta NoT^ A D Versionem A N T Q U A M. AD

fiI
de fexcentis tribus
V.
d
tfl
nfticiim
9. Ita in Graeco , pratter hoc , , loco quod tft ad nujirum

ibid.
t
;
Tr/);
Ai'Sa
qnit
at in Aid. edit,
ri
id
TfiiHilor, uc fupra. Auguft.

,
Crnium
per ctnuim
atrii-, legitur ey-wvi, tabernaculi; Tf. l5. InGrseco loco .' xu'â/ ai -ry.i eV /S^'ar, , at in Mf. Alex, lie Ojoai omneiportxqttx Jtint atrii ex byjfo.
:
fA
,
-,
centttm cuhita tentortorttm per centum cubitafpntii , quod
tenebant viginti cclunma.

it. 10. In Grscco deeft ultima vox, m, quam rctinenc Mf. Alex, ac Aid. edit, in qiubus iixen ytchm!. cxteta concordant ad verbum. *. II. Port hoc, per centum , Grxc. addit: Kotl to )t>i75 TO ^fos No'/M, j'na^s ep'hxray, U l.tliis quod ad aujirum, centum per centum , quae in Mf. Alex. & Aid. edit, defunt Contra edit. Rom. delet in fine vocem *rf. , quam Mf. Alex, fervat cum edit. Aid. cjcteta optime quadrant. ij. Hi quatuor verliculi totidem verbis haII If-jJ-. bentur Grace. Obfervat Aug. ibid, dorfmn appellati , quia
t. 17. Ita in GraEco verbum pro verbo dimr vox outui , poft hanc coltmmvrnm ; deed .utZv. ,
Tt.
nifi
at in
quod adMf. Alex.

,'
~ / _ 18. In Gra:co legitur , j, to xa7TTafî th? ttujh; loco 55 veta^râmorati , quod ultimum vivelamtn porta ,
valdefufpicor. tiose a librario fubftitutum fuill'e
Item apud
,
Aug.
:
legitur in editt. J5 latitudinem

.,
cujus loco repolui
juxta Gracc.j-Ts v-Stoc,- Auguftinus enim fubaltitndinem ahitndinem , qiix audit Ayparet eandem dulam Juperiiis Uorum extentorum Juerat hngundo , turn ifta ; Demqtie adJet enim cubitis la-dit : Et latitudinem quinque cubitorum.
imertoris titiidims erigebantm tentoria exterimis atrii , Jiciit venit cubiiis quatuor. Unde rurfiis in fufpicionem
pdfieriora tabernaculi erant
id
eft
,
i parte occidentis
& port
mendum
paiica
loco
f .I
eadem duo dorfa did hn eft quemadmodttm faila Jint , , chm conimetnorantur omnia latera dicehamnr , quatido prxcipiehatur tit f event : Uter.i
'.
Manifeftam
inquit
Jciliict
quia hinc arqne tnde conjunda y porta occidentalts Atrii fpatijtnt concUtdebant ; dorfa vero , qnod n tergo t.tbnna^
,
Auguft. incuria editoris vel typogralecus, ut quid inphi, qui pofuit Ittitudinem pro aititudme; maximc cum in Gr. l.ttitudmetn fta repeteret Auouft. 'J expijmantur t ,iijcc; , j, j tres diftii-Hilim dimenlioues ita ^ Ti ft; z->i ='-''^= iruxi-.^r ii^Qifimi î i;'m t 1/;., i.'4t;
huchreplide in
editt.
.,
ftili erat
h.u pars atrii-, id
eft
i parte eecidinlali.
il.
!% '^d
yirbumcGrsco,
, , ,
LIBER EXODI.
VULGATA
mUlibus
,
Cap.
XXXIX.
&
zx
NOVA.
argento.
& qulngentis quinquaginta
armatorum.
tivit
z6. Fuerunt priterea centum talenta argenti , e intioitus ubi quibus conflate funt bafes fanftuarii,
&
1;. /Eris quoque oblata furt talenta feptuaginta quadiingenti fi.pra ficli duo millia ,
jQ. ex quibus fufc funt bafe in intioitu tabernaaltare ,-cneum cum craticula fua , culi teftimonii ,
velum
1 7.
peiidet.
Centum
bafes
(aA^
funt de talcntis
centum
&
fingulis talentis per bafes
fmgulas fupputatis.
ig.
De
,
mille
quinque
fecit capita
autem feptingentis & feptuaginta ipfas vefcolumnarum , quas
omniaque vafa qua; ad ufum ejus pertinent bafes atrii tam in circuitu oukm 5 I
.
&
iu ejus
& & paxilli tabernaculi
in ingref-
atque
atiii
per gyrum.
CAPUT XXXIX. *
VULCATA
I.
Sec.
IXX.
XXXVI.
NOVA.
Versio antiqua.
,
Sup. 18,
Tr\E
J_V
hyacintho
vei')
,
&
purpura
,
vcrmi-
i.pT
licut
fecit
culo ac byflo
fecit veftes
quibus inin fanftis
HL fanftorum
Dominus
_
omnis fapiens in operibiis floL\s qux funt Aaron facerdotis ,

pra:cepit Moyli.
Uk-cn. MiintU.t,
epiji.
ad
2,
14.
dueretur
ficuc pra;cepit 1.
Aaron quando miniftrabac Dominus Moyfi.

isîtur
,
Fecit
,
fupcrhumerale de auro
hya-
cintho
& pu'rpura
,
coccoque
bis tinfto
& byf-
i. Et fecetunt fuperhumerale de autO , hyapurpura , clntho , cocco , bylio retorta
&
&
&
&
lb retorta
5
.
opere polymitario
inciditque brafteas au,
reas
&
extenuavit in
fila
ut poffent torqueri
,
cum priorum colorum

4.
fubtegmine
duafque oras fibi invicem copulatas utroque latere fummitatura
in
4.
humeralia continentia ex utrifque partibus
ejus.
lit
Aug. Louit, TJJ. hx. t. J. 352.
VuLGATA
balteum ex eifdem coloribus iperat Dominus Nfoyli.
6. Paravit
inclufos auro
,
NOVA.
18. Ha;c
&
ficut
prsce-
eminebant.
&
ante
& duos lapides onychinos, aftriaos & & fculptos arte gemmaria nominibus
:
ut fuperhumerale
19.
lata
,
filiorum Ifrael
7.
ftridla ad quos jungebat
& retro ita conveniebant fibi, & rationale mutuo neclerentur balteum, & annulis fortius copuvitta hyacinthina
, ,
ne laxa flue-
pofuitque eos
in lateribus
,
fuperhumeralis
in
rent
ySckCc invicem raoverentur
ficut pr.Ecepit
Doto-
monimentum
nus Moyfi.
8.
tjliorum Ifrael
ficut pr.ECeperat
Domi-
minus Moyfi.
10. Fecerunt quoque tunicam fuperhumeralis tam hyacinthinara
2
1
.
Fecit
&
rationale opere polymito juxta opus

,
fuperhumeralis
ex auro, hyacintho
,
purpura, coc-
& capitiurn in fuperiori parte contra medium

capitii'textilem
:
coque
9.
bis
tmAo
&
bylTo retorta
,
oramque per gyrum
quadranguium
10. Et pofuit in fmaragdus. In primo verfu erat fardius topazius , jaffapphirus , 1 1. In fecundo , cai->;unculus ,
,
menfurs palmi. eo gemmaium omines quatuor.

dupieic
,
21. deorfum j.utem ad pedes ruaS punica ex hyacintho , purpura , venniculo , ac bylfo retorta
:
25.
&
tintinnabula de auro puriflimo
qn.-e
po-
&
fuerunt inter malogranata in extrema parte tunice
pis.
1 1
.
per gyrum
In tertio
,
ligurlus
achates
&
amethyftus.
24. tintinnabulum autem aureum
&
malum puquando
1 5.
lus
berylIn quarto, chrvfolithus, onychinus , inclufi auro per ordines fuos. circumdati
&
nicum
quibus ornatus incedebat pontifex

,
&
minifterio fungebatur
ficut
prsceperat Dominus opere

textili
14. Ipfique lapides duodecim , fculpti erant noMinibus duodecim tribuum Ifrael , llnguii per nomina
Moyfi.
2
5
.
Fecerunt
filiis
& tunicas byfllnas

:
Aa-
fingulorum.
I s
.
ron
in rational!
&
ejus
Fecerunt
,
& catenulas
:
fibi
invicem
26.
&
mJcras
cum
coronulis fuis ex byffo

,
cohcerentes
16.
&
de auro puriflimo duos uncinos, totidemque

in
27. feminalia quoque linea

.annulos aureos.
byifina
utroque latere rationalis, dux catena; aureje , quas 1 7. i quibus penderent inferuerunt uncinis , qui in fuperhumeralis angulis
Porro annulos pofuerunt
28. cingulum vero de byflb retorta, hyacintho , purpura, ac verroiculo bis tinfto arte plumaria, ficut pra:ceperat Dominus Moyli.
VuLGATA
29. Fecerunt de auro purilTimo
NOVA.
facra; venerationis
2().
Ve
:
SIO
ANTIQUA.
in ea
&
,
laminam
fcripferuntque in ea opere
:
gemmario
50.
Sandtum Domini
&
,
ftrinxerunt
eam cum
mitra vitta hya-
Et fecit laminam auream , & fcripfit littcras deformatas figillo fandihcationis mini pofuit fuper caput Aaron, 50.
Do-
i6.. 5.
750./.
&
cmthina
ficut prjeceperat
Dominus Moyfi.
M.
:
AD NotjC ad Versionem ANTIQUA

Paucaifta quae htc fubjicimus ex PP. Lat. h.->benturfupracap. 56. ad tI^. 8. apud LXX. In edit. tamenComplut. referuntur ad cap. xg. licut in Viilg. Qua autem proferuntur hie ex Hieron. Ei fecit ommi fapiens , &c. ita leguniur Graecc , nil! quod pro opertbiis fcript. av ts?; f^va^c-
1.
1.
29. Grxc. habet Kai iWixeav , ^fecerunt 1 fubinde port vocem iiure.^jn , addit ctrîc^ctcct. t^ a'yiv , XF^^'^ xaSapofl , loco fS , fepitr.Jtio'iem fiath , auri puri ; pauloque
fr.
:
fanilijiciltiom! Dotmtii
'
h-/'.it.'.fxci
Klflai
f.ii'dificat:oTiem
Demino
col.
reliqua ccncordant.
legit
/U3kci^ >
in
iis
qnt operahtintur
& locoJ.ueyJtrtis
addimm
in fine
i
tw
ispu
lie J. a.
Hefych 1. 2. in Levit. c. 8. ex LXX. Et fecit lamiti.vn .1:11 cim , df

,
facerdoti.
t.
2.
Lege lis haiicepift. ad Marcell. Gtxc. Kal sVoi'hc:!', ^ fecit ; reliqua utin Latino
^s^-vj^/j-v,
duHionem auu puri

,
redcmptionem fatiiii
eJ injculpjit lint'
practer
unum
fie ;
neto
voci
at in
coccti.
rasdejormatcisjigni! ^fnrtiiitaHmpomiM^ TO ?M/JI Jf. 50. GiSC. Kctl STTf'.HZ!' =V1
JoXwElW ,
Oi^t
t. 4. In Gracco
Aid, edit,
deert: ejus,
Mf, Alen.
&
tnargintm hjittimhieâ TM MaKtii. Et impfuirunt fuptr
/itpSi itfTf.
1 .
214
Ang. Uetii.
di Excd. iji.
1
LIBER EXODI.
Versio antiqua.
ficiit
Cap.
51'
cull
XXXIX.
VULGATA NOVA.
Perfeftum
eft igitur
:
J7,
c.
Et fecerunt filii Ifrael minus Moyfi , ita fecerunt

5
prxcepit Do^
omneopus tabernafilii
&
tefti teftimonii
fecerantque
Ifrael
cunfta
qu priceperat Dominus Moyfi,
31.
Et obtulertint tabernnculum
,
VU LGAT & tel:uin &

,
NOVA.
39. altaie
aneum
retiaculum
fiia
veftes
&
vafa
,
univerfam fupelleilUem
annulos
tabulas, vcites,
ejus
columnas ac bafes
5 5
omnia labrum cum ball columnas cum balibus fuis

: :
tentoria atrii
&
aliud
opertorium de pellibus arletum rubricatis operimenrum de ianthinis pellibus , 34. velum arcam , veites, propitiatorium ,
.
:
&
40. tentorium
in intioitu atrii, ftiniculofque ill!u9
& paxillos.
tabernaculi
,
Nihil ex vafis defuit, qu.t in minifterium
&
in
teftum fccderis
,
)ulla funt fieiL
3 f
menfam cum
:
valis fuis
&
,
piopofitionls
pa-
41. Velles quoque

fanftuario
,
quilus facerdotes utuntur in
ni'ous
3
Aaron
fjilicet
tilii
&
fibi
e,us
6.
candelabrum
:
lucernas
&
utenfilia
earum
41. obtulerunt
minus.
ifrael,
ficut pra;ceperat
Do-
cura oleo
3
7.
altare
aureum
:
&
unguentum
&
thymiama
ta
:
4
,
Que
poftquam Moyfes cunda
vidit
compic*
ex aromatibus
38.
benedi.-iit eis.
&
tit
tentorium in introitu tabernaculi
NoTiE AD VeRSIONEM
Hiim
,
A N T
Q U A M.
du'^'ci
f'.fercaierei fufir
mitram
Jejupct
quemadino- ^.
V.?r.
Grarc. Kal hcv êô/t{)(o7f?
cv Tp^-proy cvî-
dum
pr/tcpp:t
Dominus Mo^Ji.
CAPUT
VU
Ocutufque
eft
XL.
NOVA.
Circumdabifque atrium tentoriis
,
L G A T A
,
Dominus ad Moyfen
prima die menfis
,
dl
plebis aqua.
8.
T cens M-d
i.
&
ingreflum
Menfe primo
eriges ta-
ejus.
bernaculum teftimonii pones in eo arcam 3
9.
,
Et aflumpto unftionis oleo unges tabernacuvafis fuis

,
&
:
demittefque ante illam
lum cum
1 1
.
ut fanftificentur
velum
4.
10. altare holocaufti

illata
&
mensa , pones fuper earn qu.T rite pr.^cepta funt. Candelabrum ftabitcum kicern s luis, altare aureum in quo adoletui incenium , 5. coram area teftimonii. Tenturium in introitu taber-
&
labrum cum
,
bafi
omnia vafa ejus fua omnia unilionis oleo

:
:
confecrabis
1
ut fmt fanfta f::nil:orum.
&
1.
Applicabifque Aaron
,
&
,
filios
ejus
ad fore
tabernaculi teftimonii
1 3.
&
lotos aqua
naculi pones
indues fanitis veftihus
ut miniftrent mihi
&
a.
P' *?"
6.
7.
&
ante illud altare holocaufti

inter altare
unitio
,
eorum
in
facerdotium fempiternum proriciat.
'^*,
labrum
& tabernaculum quod imVeRSIO ANTIQUA.

Moyfes omnia
qua: pr3ecepit ei
VuLGATA NOVA.
Do
N O
14. Fecitque Moyfes omnia
Aug.
tal,
teciil,
<.
Ij8.
T4..
Et
,
fecit
qui
prjEceperat
5J1.
minus
ita fecit.
Dominus.
VU
1 5
.
L G A T A
V A.
,
Igitur
,
menfe primo anni fecundi

eft
prima die
pofito defuper operimento

verat.
ficut
Dominus impera-
menfis
collocatum
veiies
tabernaculum.
,
Nam. 7.
I,
16. Erexitque Moyfes illud

bafes
1
&
pofuit tabulas ac
, ,
18. Pofuit
veftibus
,
& teftimonium
in
area, fubditis infra
&
ftatuitque
columnas
&
oraculum defuper.
7.
&
expandit tetum fuper tabernaculum
im-
VerSIO ANTIQUA.
Idem,
in
qttxjl.
t.
VuiCATA
19.
NOVA.
174.
p.
Extendit aulia fuper tabernaculum
Ex,
3.
474.
!um
intulifiet arcam in tabernacaappendit ante earn velum, ut expleret Do^
Cumque
mini jufllonem.
VU
20. Pofuit
1 G A T A
NOVA.
2.6.
&
menfam
In tabernaculo teftimonii
, ,
Pofuit
,
&
tentorium in introitu tabernaculi
ad plagam feptentrionalem extra velum

i
I
.
teftimonii
ficut
ordinatis
prt-Ecepcrat
coram propofitionis panibus Dominus Moyfi.
27.
&
altare holocaufti in veftibulo teftimonii,'
offerens in
tefti-
eo holocauftum
&
facrificia
ut
Domi
zi. Pofuit
&
candelabrum
in
tabernaculo
nus imperaverat.
monii h regione menft in parte auftrali 13. locitis per ordincm lucernis , juxta pr^cep-
18.
Labrum quoque
ftatuit inter
tabernaculum
ejus
teftimonii
& altare &
implens illud aqua.
tum Domini.
14. Pofuit contra velum
2 5.
,
29. Laveruntque Moyfes
&
Aaron ac
filii
&
altare
aureum fub teflo
teftimonii
manus
30.
fuas
pedes
cum
ingrederentiir teftum foederis,

,
&
acce-
&
adolevit fuper eo incenfum
aromatum
fi-
derent ad altare
ficut
prsceperat Dominus Moyli.
sut julferat
Dominus Moyfi.
NotjE ad Versi ONEM ANTIQUA

tf. 14.
M.
Itidem in Gtxco,
,
fed
csngcTit coUimihis
quia de cilumnii dixerat quod flaluerit
y.
19. Addic Auguft. ibid. Hôn utique dcfufer ttHum
tabcrnatutHiii,
, ,
LIBER EXODI.
VutCATA
'.'
NOVA.
gyrum
tabcrnaculi
Poft-
Cap. XL. VERS O AN

I
21 5
T
I
QU
A.
Erexit^fic atrium per

,
& altaris
Uum.^,
I J-
dufto
in introitu ejus tentorio.
&
31.....
&
fiiper
atrium in circuiru tabcinaculi
altaris
uh
M- <!''? 17T'
Ju'v.
quam omnia
perfefta funt
VULGATA NOVA
ji. operuit nubes tabernaculum teftimonii ,
32.....
fide Not.
&
54.
Si <]uando
proficilcebantur oficifcebantur
, 5
.
:. Vn 10.
'^'
S'"* ^'"'"'
iniplevit illud.
(i
nubes tabernaculum deferebat lliacl Ihai.1 per turmas fuas luas pendebat defuper manebant in eodem loco
hlii
Nee poterat Moyfes ingredi teftum foederis, 5 3. majeftate Domini corufnube operiente omnia ,
,^.
&
bernaculo
Nubes quippe Domini incubabat per diem ta& ignis in node videntibus cunftis po, ,
cante
quia cunda nubes operuerat.
pulis Kiael per cunftas manliones fuas.
NoT^
TT. 51. Grace.
AD Versionem anxiquam.
Et p.uuil atrium:
!(.
Kai c^mstw
auw
51.
Hue redeunt qu Auguft.
ait quseSl.
1-76
Tcliqua ut in Lat.
Auguft. Maaifcftat , inquit , aliart holacanjiomatum ad ojtiitm laiermicult Jormfecns , in atrio latum amhtretur , altare effet mjra atrium inter for-
mox
fmp
lam atrii
^ ^ ojitum tabernaculi.
47^ f. Q,,i,d i, defiendeme (j impUme tabernaculum , qux yen glorta Damtiii dicttur ticn poterat , Mnyjes tntrarc tahernaudutn i quae lelpondent
Griecis.
Exod.
in
co. 3.
ROMAN. CORRECTIONUM AD EDIT. VULGATAM

Auftore
L-v.LeCTUS,
Francisco Luca
Brugenfi.
EXODUS.
CAP.
T^.
I
I.
Tf,
6.
Omnique cognatione
ilia ,
ilia.
Cave mutes
iua.
Patres legendumpotilis ulcera
,
,
idefl^tj^nK,
tarn hic
f-momen demonfirattvum
3.
cum poffejji-jii
quod
culis
eft
tn nniltis mamijcrtfiis
qnim quam datbus

,
iibris
&
lUudentes eis. Qôd fubjungitur a qutbufdam invidentes , /uperj/utt.

II.
efi
proxtmi fequentibtii,
*'*
t. 17.
rito deleta
Dummus juftus
eft
t. 18. Ad Raguel patrem fuum. No JaHdam nomen Ra2;uel cum twmirie Jethro.
Cap.
mu-
conjundio
3.
Cap.X. t.
defeito.
If . 1 2.
ego populus meus impii, M^ ante pronomen ego. Utlacrificet mihi. Hoc loco non addas it^
:
&
&
]^.
zz. Eripuit me.
Tf".!^.
ên prxponas ic corijutiHimem. Et cognovit eos. Komani Corrcdores meruit fcrip"

,
Ut
afcendat fuper earn. Alii legunt amecedeas ter-
/frawf cognovit
Juijittuendum tjfe cugnati , quod ejl in multii Ubrt-, idemuccurritiufra 4. if". 18. ^.6, Leui iiaac. M.eritoomiffaefi conjunBioSCt qua ab his prxpomtur , Idcmlicumhabet wjra ff IJ. 16. ice. 4.
/uceti
,
Cap. III. Tf". mani Patres pro
pro eo quod in aliis iibris efl , libera vit. I. lethro fuceri lui. Now judicarunt Re-
ram
loco relativi
cam.
;
omnino virens reliftum eft. Mate quiditmpro que , /(^niquoque nihil quoque omnino. t- 18. Egrclfufque Moyfes de confpettu Pharaonis
If.
ij. Nihilque
oravit
Dominum.
)f . z.
Alii libri interfecant

,
additis verbo jubftantivo eft
Cap. XI.
Val'a
f.Z. Et Hevsei
quod qnidam.
Tf. 14.
& Jebufati.
^ coiijundione ccfrilativa Sc. argentea & aurca. Non addas it

rede fcrtbunt ingrediar
,
ham fementiam ,
Nan imerponasicGagtixiy
veftem.
If.
4.
eft
Media nofteegrediar in jEgyptum. Pro efrediar

exibo
,
Dixit Deus ad Moyfen. Confulto mutatum eji nomen Domiiius , q'tod eji in multts iibrts , cujn nomine
quod
alii miniis
quod
,
eft
intrabo,
Deus.
1^. I J. In generarionem 8t generationem. Uno eodemqne ffl'w accitjandt , L-g'int Sixtina Biblia nomcn generationis rC'
t.y. jEgyptios
mini
Ifrael.
If. 8.
& Ifrael.
Non eft addenda vox fihos
no-
Et adorabunt me.
,
fetitum
tajtim.
cum aha exemplaria priori

Tf.
locojere jcribant Jextiim
adorabunt
if. 10.
Nan mutes compojitum wirbum cumjimplici orabunt.

oftenta (\ux fcripta funt. Ouod quidam Sc (omnia ligna iSc oftenta ) fuperftuum
Omnia
Cap. IV.
J.
Dominus Deus patrum fuorum. Pro
libri
(ft.
addnnt ligna
fronomine fectinda perjona tuorutn , rede fubfiitutum efl proftomen tenia perlcna fuorum. *. 14. Ecce ipfe egreditur in occurfum mum. Et hic in locum futtiri egredietur , rede fubrogatum ejl prafens egreditur.
If-.
Cap. XII. If. I J. Quicunque comederit fermentatum. Legendum eft participium fermentatimi , non nomen fermentum.
Tf. 19.
Ii5.
Ipfeloqueciu-pro
te.
Hie
omiffii
tficonjundioii,
mibus
veftris.
Septem diebus fermenmm non invenietur in doHic contra legendum eft nomen fermenmm,
eft
qua
quibufdam praponebattir.
Sponfus fanguinum. Quod fubjicitur in nonnullis exemplaribus, tu mihi es , non ejl hujus
T^. 1(5.
Poftquam dixerat
(edprtucedemis,
non participium feimentatum. If. 3 1. Ite , immolate. No
inttrjicienda conjundit
&.
t.
3 J.
verjiculi
Sicut praeceperat MoyCes.
Male alii plerique
libri,
Verba Dorainf quibus miferat eum. Alii codices ftr. 28. mddunt frapojitionem , pro , quibus , qua conjultd omijja
pro uno nomine
Caj. V.
*.
14.
,
Quare non impletis menfuram laterum.

efl
Frafens impletis
rito impleftis.
If.
in'melioribits Mattujcriptis
pro prate-
Moyfes ,fcribunt duo Dominus Moyli. if. 37. Abfque parvuUs. Meritit canfoditur ut !kperfluum, quod in quibufdam antigraphis fequitur , & mulienbus. If. 39. Neque enim poterant fermentari. fuppl. panes. Alii fcribunt numero /ingulari ipozer^t, fuppl. farina. Ibidem. Nee pulmenti quidquam occurrerat prsparare.
Pi-o occiurerat
,
19.
Videhantque
fe prajpofiti
filiorum Ifrael in malo.
quid,tmexpoJiticnis giati,i fcrtbunt curave-
Alii lihri minus rede legunt
quartum cafum malum , projexto
rant.
malo.
Cap. XIII.
,
If. y.
Ciimque introduxerit
te
Dominus
in
t- 10. Egredientibus a Pharaone. Nob mutes tertium tnfum egredientibus , (m /jr/mo egredientes. Cap. VI. ir.ô. Quae peperitei Aaron &Moyfen. No jkbjungas St Mariam , quod non eft huju! loci. Cap. VII. If 9. Ac verteiur in colubrum. Alii codices ,
.
terram (5 c. eelebrabis hune morem facrorum menfe ifto. Non mutes nnmerumjingularim te , eelebrabis , cumplurati vos , celebrabitis. If. 16. Inter oculos mos. Non fubftiiuatur prapo^tiointe
pro ea quajignijicantior
eft t
inter,
<y,
d. inter ittrttmque octt-
pro future indicativt veitctur

taiur
,
babent prajens imperativi ver-
lum.
miniis bene.
If.
Cap. VIII.
Jf.
9. Et a fervis
Bihliis
eft liic.
,
mis
& a populo mo. Hoc

,
non omitlitur aSixtini!

19. Digitus turn neutro hoc.
If.
ut ab altis quibufdam.
Dei
Non mutes mafculiniim hie
Cap. XIV. if. 19. ToUenfque fe angelus Dei. Non eft attferendum pronomen fe , nee mutandtim Dei , cum Do* mini. Cap. XV. if . 7. Depofuiftiadverfarios tuos. Pronomen
fecunda perfona tuos fervandtim eft pro habent , pronomine prima perjona meos.
,
eo
quod
alti
codues
i6. Abominationes enim jEgyptiorum immolabimus Domino Deo nofiro. Prudemer omijja eft nota interrogatioTiis ,
qua
eftinaliis libris.
If.
Cap. IX.
9. Ulcsia
&
vefica:.
Judicarunt Romani
NoK /Jcj-^xin.M & ;K/;/?;ofn;. Ego enim Dominus fanator mus. No augeas trationem , lit alii > boc medo : Ego enim fum Dominu*
If.
II. Faciens mirabilia.
If. 1(5.
2l6
Dcus
fanator mus.
J^.
Romanarum Correclionum
Cap. XXVI.
deledlus.
if.
,
eduxiftis nos in defertum iftud? 'iHtn redi ijtiid.im jKMirinl cduxiiHs , cw induxiflis.
Cap. XVI.
>*.
Cur
fingulare fanclo
54. In fan(5to fanflorum. in plurale fanfla.
Non muiiS
efi
Cap. XXVII.
prxpofiiio a
,
if.
ii.
filiis
Ifrael.
Non
nmtand
y. Audivit
cnim murmur veftrum.
Terti.i
frjina an-
prxpofitione
jf .
divii
ficftej}
mutafitiA ca:}i i>rimi% audivi.

:
Cap. XXVIII.
fimo. Alii
,
coram. 14. Et duas catenulas ex auro purif,
nos enim Quibus murmuraii ellis comra eum quid I'umus ? 'Sec hu miitandiim efi promine urtix fiijonx eum , cum prim.t nos , niqne ccnjii'nlto enira , cum autem.
t.
8.
onnjâ prxpofitione
Jcribunt fecundo cafu
aiui
purinimi.
If. 55. Et cocco bis tin6to. Qitod fequitur in quibufdam antigraphis , bylfo retorta , mertii hk omittitur.
Ingenerationes veflras. Merita ilelemm efi fuiaaddittn. ras retro , ijucd <i qaibttjdam exempUrihis altts lib'is , Sequititr: Sicui praecepit Dominus Moyfi. In
Ti^.
&
5 J.
Cap. XXX. t- 15. Omnis qui tranfit ad nomen. Pro nomen , quidam legunt numcriun '.fed prior efigermana ver~
fio veteris Interprets. labrum a:neum. t. i3. Facies
pro ferje(lc,ejlpltifqndmferfecliimîxce^ti3.l. 8. Veuit autem Araalec. Nn Cap. XVil.
t.
ai-i>as
ad
&
Prxfisu \ihrum fcriberr

trijfyllaium
,
pugnam.
f.
1(5.
, Quia manus folii Dommi. Cave qiiod efi , tiron , cum foUus. ôn Jubroges Cap. XVIII. !!. 19. Et erit Deus tecuir.
c niites loin
dijjyitabum
r mediii litter j
quim labium
media
tes
hoc ^^ aliis fimtlibus locis.

if.
Cap. XXXI.
ly. Sex diebus fecietis opus.

in fingttlarem facies.
No m-
numermm plitralem
nominif Deus. , m tecum Oeum. f. II. Virus potentes & timences Gpientes , Cerre,%re< Komani texm expulernm
Dominus
Frudenter admije-
runt potentes
quod
J.
efi ,
Cap. XIX. t-
/}--"'. ccnfiames Moyfes a.-em alcendit ad

fortes
,
Deum.
NsM
ji/iis in
.
13.
moniem. Manus non ta'î" eum. A

,"'
f/f
mKM-iJ kJNi;
merus Jmgularts tangr;
Cap
)&
ig.
?/'"./"" tangent. lampades. 'lueo^t voces
&
Jub-
,(.i/audiebat,/^".'*'''i/''^'-
IX
Non
'1
'-Jtii^t's
deos argenteos.
,
Aon
.,
juitcirunt
...
Rommt
t. IS n r
vûctre
addrd"'"
el}
J
mecum
t
tameij. leg.xtur Hebr.ztce.
If. 17. Et in feptimo ab opere ceffavit. Non addas omni. Cap. XXXIII. if. ;. Quia populus duras cervicis es. Non commutes perfonam Jecundam es citm tenia eft. If. 9. Et ftabat ad oftium. Non efi addenda vox tabernaculi (tametfi Hehaice exprimatur ) ut neque mox Dominus , ubi fequitur loquebanuque cum Moyfe. t. I?. Oftende mihi faciem ruam. Non judicarunt'Romani CorreHores , pro hciem , fubftitteendum viam. t. 19. Et vocabo in nomine Domini coram te. Cave ne Jcrtbas pajjtvum vocabor , pro adivo vocabo. Cap. XXXIV. if. 4. Portans fecum tabulas. Now addas
,
enim levaveris culirum fuper eo.

teiendum
^,
(nppl. altari.
duas
reliqttil enitn interpres e fuperioribtts
intelligendum,
eum ttttnltique
'
miniii iiloi, quod
ad
rejerunt. itDide "'" piP. XXI. t. ly.
Qui
fui furatus fuerit

It
hominem
efi
patri
&c. Uic
patrem , &c. 5!'. 16. &c. t. 17. Qui maledixeorde -jiTJiium in SixiimsBibhts , Hepercufferit
,
Non fnhfiituendum prxtori/Km mandavi , pro pr*/fn/j mando. Ibidem. Et Hevaeum & Jebufseum. No eportet adder*
ir. II.
tibi.
Qua: hodie mando
& Gergefsum.
If.
ly.
hrxo coiijhitaneus : n.tm in alia plerifquc codtcibns , cmjunguntlir ex leges , qux in eos ferumnr , qui p.trentes iujurii ajficiunt , efique decimus fcxius 'jerfus , qui decimusjeptimus. Cap. XXII. t. 6. Si ingrelFus ignis invenerit fpinas.
ri fingularis
If.
victima folemnitatis Phafe. In locum Humevitlima , non efi fibrogandiis pbiralis viclimis. 34. Quod ingreffus. Nonnnlli libri babent qui , tiiaf,
De
culinum
If.
pro neutro quod.
igregia
ccrreilio
pro fpicas
quibus jriimemi grana conti-
3y. Sed operiebat ille rurfus. Seqtiitttr in quibufdam codicibus velamine y fed facile inielligitur etiam non additum^
fieKtmr ,fcrtpfi(fe fpinas , quid efi , vepres. T. 9. Et qiiidquid damnum inferre poteft.
ftcctifativum
Cap.
XXXV.
if.
16.
Labrum
,
& balim ejus.
Retineudus
quo.i
Non mutes
efi
fingularis numerus balim
pro plitrali bafes.

efi
damnum , cum
J.
efi
geiittivo
damni.
Cap. XXIIl. tjudicio.
No
,
Pauperis quoque non mifereberis in viff.m Ccrreiloribus , judicio mutare cum

hoc a multis legatur
,
If. 24. Argenti asrifque raeialla. Aleriti deletiim quid.im addunt auri.
&
negotio
dine
quamvis
nan fine fimilitu-
tjeri,
t.
6.
Non
hint fextum cifum judicio
declinabis in judicium pauperis. Alii fcriquarto judicium. , pro

corrigas
Septem diebus comedes azyma. Hon fingulare comedes , per plurale comedetis.
t.
1^.
ly.
ir. 54. Dedit in corde ejus, Pt hic merito omijfa efi vox Dominus. Cap. XXXVII, Tf. 19, Et thymiama, Servandus efi namerus finguLtrjs thymiama. Cap. XXXVIII. If 14, Unum tenebat laius. Pth'tcfervandus efi numerus fingularis tenebat nam alii legunt plit.
:
ralem tenebant,
16. Et folemnitatem metTis primitivorum.

,
Cave e
ft.
J.
Quia
inter utraque introitum tabernaculi fecit.

,
iegas menfis
pro mefiis
quod
eft JîC'Cl^-?-
No
omittas prxpo/itionem inter
nee mutes prxteritum fecit
t- 18.
Non
lima: mese.
immolabis fuper fermento fanguinem vicNon commutes pronomen primx perfonx mejc ,
tU3c.
in prxjens facit,
5!^.
cum fecund.t
fubdititr in
28. Et feptuaginta quinque. quibujdam exemplaribus.

if. 6.
Non addas
ficlis
quod
t. z6. Non erit infecunda necfterilis in terra tua. Perfeutm omittum quidam prxpofitionem in. Cap. XXIV. t. S- Vitulos. Merito omiffus efi numerus
Cap. XXXIX.
Nominibus filiorum
Ifrael.
Seqni-
duodecim
qui in multis Ithris feqitehatur. recefferanr. Non addas If-. II. Nee fuper eos qui procul alteram negationem : Necnon fuper eos ; neque /f^/ij,propius accelTerant , pro eo quod contrarium efi , ptocul recelfeiant. Cap. XXV. t. J. Pellefque ianthinas. Pro ianihlnas ,
,
tur in quibufdam m.tnufcriptis ; Sex nomina in lapide uno , fex in akero , juxta ordinem nativitatis eorum :fed non 10, efi bitjus loci , veriim capitis z8. fuperioris if.
&
gnis locus
arte plumaria. Infi, diftindlum , qux ii plerijque legitur , (^ refertur ad cingulum , prudenter fubfiitutxfunt dux bis tinilo , jungendx cum vermiculo , Hehrxo fuffraIf.
i8.
Ac vermiculo
bis tinfto
iôce
quo pro una
alii legunt
hyacinthinas
^ quanqu.tm idemfortaffe
utroque
gante.
vocabuloJignificelur,illud tamen potiiis ah Inlerprete datum, alias docuimiis. Hoc annotatio plmibus aliis Jequentikus locis jervit,
Cap, XL,
"t. 3.
Demittefque ante earn velum. 7 J?o-
Tf. J 5.
verfit
Sphasrulaque fimul & lilium. }Ioc bis Icclum sfio minus rede alii libri plitraliter fcribunt , SphsruU-
anni I J93. editione efi dimlttes , quod efi , reltnques , pro demittes , quod efi expandes : fed lapfus eft Pypographus Romanus , dans tllud pro hoc , vocalem tertiam projecunda. If, y. Tentorium in introitu tabernaculi pones. No
mana
que fimul
& lilia.
de auro piuiflimo. Non omittatur prxpofitio de.
efi hic
addenda vox teftimonii
voci tabernaculi
ui nee in-
1^.58. Fiant
fra
If, 19.
Variae
Lediones
Vulgate,
parris fui.
rurfum ab eodem
Francisco Luca
obfervatoc.
EXODUS.
CAP.
If.
II. If.
16.
Greges
,
pojjefingulare
grcgem
Videatur prxferri plurali greges.
Cap. XV.
legere
if.
malunt equus fecundx

tertix.
19. Ingreffus eft enim eques Pharao. Alii declinationis , pro equitatus
Vide notationes nofiras.
dicdns
22. Alterum vero peperit , quem vocavir Eliezer Deus enim pattis mei adjutor mens , eripuit me de
:
quam eques
manu Pharaonis. Hitnc verficulum dam Latinis Mfs. ab Hebrxis ^^

,
quam-jis abfit a quibufCbaldaicis libris , qitin

loco CorreSores
,
etiam a Grxca Sixti editione

infra
te
1
adeoque repetatur ab omnibus

for-
8.
V.
4. non
tamen omiferunt hoc

Grxcis
t- 27. Venerunt aurem in Elim filii Ifrael. Non temeri libri quidam omittunt filii Ifrael. Cap. XXI. if. 14. Ab altarimeo evelleseum. Alii boni libri legunt avelles , primam nempe vocalem , loco fecunda Cap. XXIII. if. 20. Ecce ego mittam angelum meum.
quod
m nonnullis
if.
Itbris legatur.
Cap. XII.
fcripta
quxdam
25. Tranfcendet oftium domus. at)utti4nl voculeim domus.
Manu-
Mulia bona Mfs. omittunt pronornen meum. Cap. XXIX. t. 1. Quxconfperfa fit oleo. QMidam In legunt plurali numert lint.
Ii;
21'
y.
i8.
Odor
fuavifTimus vi(5limjc Domini.
Ousdam
ianiK
rliferle iiii cii.vr.it hiinc

iti
locum
Amirirjim
epifttlj
iotM Mp. pro gemtiva viclimae , babetit nominativnm victima. Cap. XXXII. t^. z8. Cecideiuntque ia die ilia , quafi viginti iria millia hominum. Vro viginii cria , ûcd ej} in aui/jujdtm libris i in 'juibufdam legitur {implitts , riempe triîatatiia, inqnibHJdam minrta
^
jg,
Itimias
jiimnui z. 2.
ijii.:fl.
14. art. 5. i^ y. 97.

in
nx. 4.
Alii
pmter alio<. Cap. XXXVI. t. 29. Ft

Latiiic firihiim
unam compaginem.
Uxc
pcricepe
t.
libris
54.
compagem. Fufis balibus eaium

Hehr.iici
,
argentcis.
Latitie
,
ut
nenipe uid., Jiii pojlremii

i ^^
letritrir
fa
?;fc
favem
liebrxa
Gr^tc.t
^ Chaldxa
ab ariiujuis bmis
tmer auitores
Ra~
tnannjiriptts.
*CAPITULA' LIBRI LEVITICI.

Ex
Mfs. codd.
S.
Pauli, Orat. B.
4220.
edita a
VI. & VII. S. Petri, 21. Vatic. Jolepho Maria Caro presb. Roniae 1688.
to.
I.
&
I.
nov.
Tal/erc. i.
edit.
Hieron.
viro
,
T
I
*.
Ocutus
I n.ir-jjn
efi
Bomtnus *d Moyfen de
,
XXV. De
*.
I.
cuifuerit fluxus ex corpore,
c.
i {,'
teJlimotlH
cr
de fuirificiis.
I.
XXVI. De
deliifo
niuliere
qud fuerit
in fluxu fanguinis,
II.
^(rf oferatiir pro

dote
',
ignomntii: a facerc. 4.
C.
15.
TC.
19.
debere
c.
vet populo
'
dicit Aioyj't.
c. 5.
,
t.
i.
XXVII. Non
in V fintta.
,
III.
ûid
"^
pro ^ uegitgemU.
1.
Aaron i6.t. 1.
,
ingredi ajjidiie interiits
IV.
Ve
commend itto
injiifte.
o~ invento
6. t.
1.
ft mentiatur
XXVIII.
nandum.
Septimo menfe
c.
decimo die mcnfts
jejii-
Atit
juret
c. c.
16. *. 19.
V. De
VI.
VII.
holocaiifio.
6. t. 8.
i
'
XXIX.
quid
offer ant,
Sacrificia per
ii.
Dei
Ve facerdote
S
unclo
&
facerdotes offerenda.
c.
6.
c.
17.
I.
*. 19-
XXX.
hofila pro deliclo.
,
De
c. 6.
t. 14.
VIII. Jdipem (^ fangniiiem , cif ^ycr^ comefium, non mavducandum. c. 7. t. ii.

17. IX. De facrifcio falutari. c. 7. (ir filios ejus X. i,^^^^ Moyfes Aaron eum vejlem facerdotalem. c. 8. t. 7. XI. Unxit Aaron ir filios ejus (^ vefiivit ;
t!'.
,
Sanguinem ,' (^perfe mortuum , non manducandmn. c. 17. it. 10. XXXI. f Morticinum afera captum non manducandum. c. 17. t. 15.
,
XXXII. Cum
induit
&
omni domejiica generis non dormiett'

ir.
dum.
c.
18.
7.
c.
XXXIII. Non
cir
adiilterandum.
ejfe
18.
5!-.
2.1.
ob-
XXXIV.
tineant
i
Sanclos
debere
qui ad
Deum
per-
'
tiderunt holocaujia
ignis,
'
&
facrificia
c^ defcendit
10.
(^ confmipfit omnia,
cir
'
c. 8. t-fr. 7.
&c.
XXXV.
c.
(^ parentes diligere. c. 19. v*'. 1. 5. Reliquias mejfis pauperibus dimittendas.
XII. Nadab
Abiud
,
offerentes
ignem alienum,
-.
19.
ft.
9. 10.
igni cxlcjli confumpti funt. c.
10.
i.
,
XXXVI. Non
pcrjurandum
*.
1
ftirandum
;
nee mentiendum
nee
1
XIII. Jubet facerdotes
ciim
accedunt^ ad altare
ii-.
neque del at ur am f.uiendam.
c.
9.
vinum non
bibere.
c.
10.
'
9.
,
1.
c.
XIV. De
cum
facrifcio
quod
remanferit
c.
facerdotes
fuis prjicepic
mandi(care.
10. f.
k-.
n.
XXXVII. Proximum non Udcndum XXXVIII. Mercedem mercenarii

dam.
c.
19,1;'. 15. non detinen-
i. XV. De pecoribus manducaudis. c. 11. XVI. De pifcibiis'" quxmanducentur. c.ii.t.g.
19.
"
*.
XXXIX.
*.
Non
15. maledices furdo.
c.
19. t. 14.
c.
1
XVII. De
if.
I
volatilibus
non
manducandis.
c.
11.
XL. Ante cscum non pones
otFendiculum.
9,
).
H.
c.
XVIII. De
ir.
pecoribus
non manducandis.
c,
n.
io.
XLI. Dominum Deunn tuum dmebis. XLII. Non judicabis in|ufte. c. 19.
XLIII. Peifonai non
accipies.
c.
19. t. 14.
15.
t.
XIX. De reptilibus immundis c. 11. t. 41. XX. De muitere qtu mafculum " pepererit,
,
19. t. 15. 16.

tui.
c.
XLIV.
" V
I z.
*.
I.
XLV.
,
Non ambulabis dolose, c. 19. t. Non inliftes in fanguinem proximi

;
c.
XXI. Df
ea
^ puellam
pepererit.
c.
12.. ic.
f.
19. t. 16.
XXII. Df f.ic7H /f/>M. c. M. t. XXIII. Mundatum a lepra oftendi

fii
i.
XL VI. Non oderis fratrem tuum

,
nee vindicabis te^
facerdoti
(^
ipfum.
c.
19.
*-.
7.
intrare in cajlra.
c.
14. *.
i.
c.
XLVII.
14. t. ;;.
Diliges
proximum tuum
tanquam
te.
c.
XXIV. De
macula leprx indomo.
19. *. 18.
No
* Capitula ida olcnt veterem Italicam
;
id probat
ma-
pracipit.
gna
iptis
cum Grco
dirtert a
iti
llmilitudo
in his prascipue quibus
Vulgata
^ Al.
Gr.
libro.
Edit. Hieron. yHf. " A\.peperii , ut etiam cap. feq. Ita Auguft. infra , c. 15. 2. Vulg.
fl.'g.t
leprx,
CrjEd
^ Al. de J'acftfictis ejus, * Ed. nov. Hierctn. to. I. col. lOp. ^ Ed, Hieron. addit , offerettdnm Jit.
^ Similiter
mentttits fiierit
dicit Deris
Moji,
P
'i
M.infanHo.
A\.DeJ,xcrificiis
offerendis.
apud Aug.
tjltx
,
inf. c.
6.
Tf.
2.
5.
Qjticttthjite
^
'
Al. Jive mortuttj}!.
Innt ad proxtmttm de commejuiutunte

'^ uienttttts fiierit de eo
,
Grjcc. fa vet inf. c. 17.

if
J.
ubi
fie
V;; fdyiTXi .9-rn-
ant
invetierit perditioficin
t
^ jitra^
Q.^c'ior
^
,5HeJK^cu7cl'.
Ed. Hieron. add. non comedendiim.

totidem pene verbis Grsey.i.jci' ,
verit tujffjle
&c. In Vul^. pro comniendatierte

jiira-jerit tujrtfi^
,
leg. depoji-
Edit. Hieron. accednnt.
tum
'
fie
pro
iic
pejeraverit,
"
Hoc
capitu'ium
& duo feqq.
Edit. Hieron.
undo
cjitid offerat.
ce exftant inf. c. 19. ir. 14. O^' zoizm; ifui

Qir'v
j,
aV/-
8 Edit. Hieron.
/;ry?/a7H ^rtf.
^ Al.
'
''
'^ combujfit. Edit. Hieron. ignis cmfumensciiiriia.

igne.
't.
&c.
NJ!
Edit. Hieton. Abi
Edit. Hieron. ad Deiim. Auguft. infra, c. 10. altare , juxta Gr. Neutrum in Vulg.
'
9.
ad
,
" Ita Lucifer e Gr. ubi fie , k' jo/jeJcji As'Ma, Vulg. o;J criminatcr , ff jiijmro in populo.
y
ItaGritc.
fV.
.'Vis-ii'on
ep' aôt
t?, &c.
Al. remanjerat
prxcipit. Edit,
Hieron. (imiliicr
2 Al. Jicitt teipjum,
Tom.
J.
Ee
2l8
XLVIII. Jumenta
neri.
c.
tua non fines coire diverfo
>
ge-
iv/
fHW uxore
<
patriti
vel aviinculi, vel 18. 10.
cum
k.v-
19. t. 19.
>
refratris fui.c. 10.
-fry.
XLIX.
Vefte, qua;
c.
ex difcoloribus
ancilLi
'
eft,
non in-
LXIX.
dos.
dueris.
19. t,
19.
I. Si quls dorm'terit
C.
cum
,
dcfpoJifua viro.
LXX.
tOS.
19.
*'.
iO.
vel tiiifpicandiim.
c.
, d^ incantatorem lapidan10. t. 27. Sacerdotes in nulla inqiiinari , fed effe faiiC' C. II. f. 1.
Ventriloqiium
c.
LI. ^
*.
Non AUgurUndmn
6.
19.
LXXI.
nicandum, igne
profanabis tiliam
fr.
filia viri j'acerdotis ,fi profiituatiir adfoT' 1 cremabitur. c. u. f-,. 9.

,
LII.
c.
Non
19.
f
tuam
'
in
moechiam.
LXXI I. Homo
offcrre
19.
,
LIU.
c.
Ventriloquos
J
ej-
incantatores non atidiendos.
19. *.
I
I.
,
in quo fuerit macula , non accedet dona Deo. c. n. -i. 17. LXXIII. ^ Sacerdotem , in quo fuerit immiinditia <ir fi( accejferit ad fancla , exterminari a Deo :
LIV.
Seniores
^ presb)teros
c.
honor andos.
c.
19.
(^ ie [anclis extraneus non manducet.

irt. J.
c.
zi,
10.
IV. Advenam
LVI. Pondera
19.
*-.
,
diligendum.
19.
j'.
?;
c.
LXXIV. Maciilofa^vitiofamnoferenda.
^ menfuras
c.ii,
h dqiias
hakndas.
55priiicipi
LXXV.
Defacrificio orationis.
c.
u.
c.
LVII. ^dcunque deder'tt filiam fudin Moloch morte morutur. c. io. ir. z.
,
LXX VI. De jabbato

*. 9-
obfervando.
,
t. 19. zj. ft.
i.
LVII I.
>^.
^ îiicunqiie fecutus fuerit

'
ventriloquos
LXXVII. De pafcha (jr "^ az.)ma. c. 25. *v-4. LXXVIII. De primitiis mejfis offerendis. c. zj,
nut prMixntAtores
6.
perire de fopiilo Dei. c. io.
LIX. îii inakdixerit pant

moriatur.
c.
aiit
matri
"
morte
LXXIX. Df tnenfe LXXX. Ad lumen

c.
feptimo.
lucermc,
c. 23. #. 13. oleum ^^ inferendum.
io.
*.
9.
24.
ir.
I.
,
LX. " Adiilleri pariter mori^ntiir. c. LXI. Cum tixore p.itris qui dormierit
ri.tntur.
c.
20. f. 10,
,
LXXXI. Eum
c.
qui blafphemaverit qui occiderit

24.
ir.
lapidandum.
;
arnbo
mo'
24.
ir.
10.
,
zo. %. 11.
manferit
zo. t.
1
LXXXII. Eum
niiru
occidendum
(^
LXII. Si
riantitr.
qiiis
cum
z.
fnn
ambo mo,
de JubiUo.
c.
17.
if.
c.
LXXXIII. Defratre
paupere. c. 2j.
,
IXIII. ûicunque manferit cum mafculo P conambo moriantur. c. zo. t. 1 u cubito miiliebri matrem ^ûicunquc accepcrit mulierem LXIV.
,
!
LXXXIV. Df
C.
fratre venundato
(ir
25. comparata,
i.
ir.
25.
7C.
59.
ejus
igni cremabuntur. c. 10.
'.
14.
LXXXV. Idola nonfacienda. c. LXXXVI. Sabbata fervanda.

'=<'
26. y.
c.
26.
z.
tXV.
Quicunque dederit concubitum in quadruquadrupedem occidetis. c. pede moriatur

;
LXXX VII.
diantur.
Bellum^^ afuturum ,ftmandata

c.
cufio-
&
26.
:.
5.
zo. t.
ferit
15.
mtilier
f
,
LXXX VIII.
ad
aliqttod peciis accefc.
LXVI. ^Qucunque
,
causa coitus
occidantur.
lo. t. 16.
,
, cj- fame , d- plagis malis cafiigandos, ft prticepta non ^' ferventur. c. 26. ir. 14.
In tribulationibus
LXVII. ^licunque
IXVIII.
" Si
acceperit fororem
c.
fuam
ex-
LXXXIX.
ferendum
Votum mafculi
;
vel femins. pretio of-
tirpabuntur de populo.
10. f. 17.
coierit
in peciidibus verb mil mutandiim. c.
qutfquam cum menjiruata
No
* Al. geniri. ^ Al. de colorihus.
<= Grzc. J'M7!ifv>\.yft!Hi aV9pBTW , refervata homini; Vulg. nubilis. ^ Edit. Hieron. Non augurandum. Gr. bene , i/. oicmuc-
T11;
'Crtipl
iCxJxiCavQvciv civrov
pr.t
eis.
uxorim fili.tm, duxertt mairem
ejus....
ofra^. VlJg. Qjtijii-mvus ardebii cum
' Ita
Vulg.
'
Gr. penc ad verbum , ut notavimus inf. 20. 15". Qui cum jumento i^ peeore coierit , Tttorte moriatur i
5-
^
it/e
ofiiiemi-ynciQs.
Vulg.
al. in
Now migiirabimim
miecham
:
nee
pecut quotjue occidite.

Al. occidamur
obferViibitis fffrnfiia.
ambo
al. eccidetnr,
K\.
ad meechnndtim
,
Grace,
ad ver-
Al. extirpatur.
Vuli^. fimpliciter
Ne proflituas
,
Jiliam tuam.
:
" Edit. Hieron. hab. Si qui! , infra , patris , loco pii~ Irui ; item omiffo ifto , cum uxore , addit in fine , mortc
>
&
,
*^"Optime de Graeco
ubi
lie
hfa^CfJJ^î
*i toT?
moriatur. In Gr.
non uxor patris^ attt patrtii
tcI ai'uncuii
arioli. EwaeiAors , &c. In Vulg. magi % Ita Aug. infta , 19. Ji. ' Edit. Hieron. aque habendas.
&
ut in Vulg. fed fimpliciter cogitata
/tsra tJ? ci/^fsif;.

,
^ Ita Gr. conftanter

in quo pyihoiiicus
;
,
cum Aug. infra
divinationis fpiritus.
xo. 17. Vulg. Vir Vide fup. nor,
Jtf/o
*^
In Gr. fimpliciter Moloch.

Sic
,
/>xw7i
abfque Moloch
in Vulg.
&
k.
fie
.'
y Al.cremaiuntHr. In Graeco
Kal
5'''*/*^"f '.Jp''*
iri'po;
Anon,
infra
apud Ambrof. cum Gr. zo. 6. Vulg.
hfiuq iiy
(^f?j
,
êCv.û'^"^
TV
suTrtf^ysvcati
s'-sjI
xaâxof^H-
magos
'
ut fup. not. f. Edit. Hieron. fireat dr populo Edit. Hieron. delet morte,
& ariolos
& infra x.
,
ut fup. Vulg.
abfque Dei,
fuerit tn fltipyo
zi. 9. Sacndotis filiaji deprebeiifi fiammii exuretur.

,
D Al. Adulter item moriatur. ^ Optime e Gr, ubi fie yHsra î/fouxos im ja?/? o.VT't. Vulg. cum novercafua , &c. P Edit. Hieron. coitti femiueo , juxta Vulg. Gr, "'Os r
:
^ Ita fere Grace, cum Aug. infra ^^ Edit. Hieron. atymis.
c.
zz.
J.
^^
^^
Al. offtrendum.
"^ Edit. Hieron. obfervatida.

Edit. Hieron.
bene
abfiiiunim ,i\.
affiiliirtim
fed
9 Gr. limiliter :'0; if
M^niviMx
i/
male,
jUHTee V?."'
M.fervantiir.
*iS
^.tS^.T/:^^^^
/Ci
v.-,,^
'
''':-Y" r4.;[,
Û^^;r
B E
R
M.
S l
LEVITICUS.
CAPUT
V
U
I,
MU
V
E R
G A T A
NOVA.
I
A NT
Q U A.
c A V
,
aiitcm
cfl:
Moyei
Vide Not.
fcn
&
lociinis
Dotef-
niiniis
de tabernaculo
,
timonii
i.
Sc
dicen<;
Loquere
tiliis
:
Ifrael,
,
dices ad eos
Homo
mino
rciis
ex vobis, fi obtiilerir Jon.i Do- Aiig.l:tut.-i.di a pecoribus, a bobiis ab ovibus otfe- if-d.j.f. 55:. i-
Homo
&
qui obtulerit ex vobis

tiara
liof-
Domino de pecoribus
j
id eft
de bobus
&
ovibua oifercns viaiuuis
V
fi
U L
C.
ATA
rcni
N O
V A.
Vide Not. holocauftum fueFxod. j. 3 29. 10. rit ejus oblacio , ac de artnento malculuni immaculatum ofFeret ad oftium tabeinaculi tcllimonii , ad placandum fibi Dominum ac^. ponetque manum ftipei' caput lioftia- ,
-,
9. inteftinis
& pedibus lotis aqua

fi
adolebitque ej
facerdos fuper altare in iiolocaulûm
&
eft
fuavem odode ovibus
Domino.
10.
five
Quud
de pecoribus oblatio
,
&
de capris holocauftum
mafculum abfquc macu-
ceptabilis erit
5.
atque
in expiatioinîn eius proficiens
la olVeret
I
immolabitque vitulum coram Domino,

tilii
,
&
of.id
I.
ferent
tes pei'
Aaron facerdotcs fnivûinem e)us fundenquod el^ ante oilium taaltaris ciicuitum
, :
aquiloiiem
immolabitque ad laws altaris, quod refpicit coram Domino fanguinem veto il,
:
lius
I
hindent fuper altare

;.
tilii
.Aaron per circuitum
beinaculi
6.
dividentque
:
membra, caput,
&
,
omnia quae
quibus fub-
detraftaque pelle hofti;r, artus

,
in Fiufta
con-
adharrent jecori
&
:
ponent fuper ligna
cident
-.
jiciendus eft ignis

fubjicient in altari
:
&
ignem
8
fliue
lignorum
;.
inteftina
vero
&
pedes lavabunt aqua.

,
Et
ante compolita
8.
& membra qu.T funt

,
9.
f 'dc Not.
cxfa
dclujicr ordinantes,
,
omnia adolebit facerdos fuper altare lu bolocaullum & odorem fuaviflimum Domino. \a 14. Si autcm de aviVid. Not.
oblata
,
caput videlicet
hoiocaufti oblatio bus & cunfta qux adhatrent jecori NoT/E AD Versi ONEM ANTIQUAM.
,
Plura mutuamur infra ab Hefychio presbyt. SaloHieiofoly tni:. qui CDmmcmanum iii Levit. cdidii,nonGr.eccquiJem, leJ Laciiic.ui prnbatum efllup.in pratfat. gcn. Sclcêuti cuique ubviumcrit. Porro hic Aucif. I.
LXX.
ri.
inquic
ad
t.ilrtrriaciiliim teftimfnii jitffil

:
mnnus
tfftf
nitano
al.
tor in Lcvit. I.e. i.col. 55. h.oblervat
f^xordiumined::.
:
Attamen Grjrce nunc legitur rif:'; Tiir .$: ^ t; cx>.i T? iMfluf'-i ad cftium t.iinnacuti ii/hnuaii , ut in Vulg. loco veto hujus , quod Vulg. adJii , ad fUcamdmm/th Dtmitinm, Hefych. monetdici , ejji btc i^ asceftmrn. In Gr.
,
LXX.
duci
,ib e.j p.irit
cr.U:on:s
,
,
qu.t
efi
ccnjiiiidio
&
iiilia
col. 54. b.
i';.i7crf.i ,
inquit
Jecttitdiim
LX\.
ttoftvccart
,
ftd mocttri Mfyjrn Jcriftiim efl. Nunc eiiam Grsccc arsxa^m M:i't/'.H. , al. lanien , Ki f/a'>fC,
'
Kai
tivTi AfXTSf </*rri9f K:f.tf. Hefych. ad hunc Vulg. loc. lafui l cinila qn adhtrem yctri , 2iiik co\. jy.'f. I r/ > i.U. caput
nô^îii
V.
8.
&
adipcs
Grarc. lir
i.;fa\y>
k,
to Sfxf.
f. 1. Addit Auguft. ibid. Hm eft .y/j peicritns tffereiis, i bffbtMS , alt oi-ibui , cjffretis. Grjcc. A^bfWTC? (^ ujum. iar vt^Q^ldyil Aa>e^ TW Jt.T J^ KTVi^r , i chco xwr ôxr , &C. ut lup. <. 5. Hefych. Salonit.in hunc loc. col. 54. f. Sicundiim
t. 9. Hefych. limiliter col. j5. a. ad hrc Vulg. verba. Inteftinis iS fedtbns lni> .f/na , ait: LXX.edmni.Ez qux lunt in Tcntic, *c pcdej aqua lavent , Grxc. T A
jf.
14.'E6 fpeilaut qu* Auguft.
ait
quzll. 4. in tcv.
ij
Jom.
I.
Ee
,
:
220
fiierit
LIBER LEVITIC.
VULGATA
NOVA.
,
Cap.
II.
Domino
:
de turturibus
aut pullis columba;
prope altare ad orientalem plagam

cineres elfundi folent
i
in
loco In quo
15. offeret earn facer-
15
fide Not.
retorto dos ad altare ad collum capite, ac rupto vulneris loco , decurrere faciet fanguinem fuper crepidinem altaris plumas projiciet 16. veficulam vero gutturis ,
:
&
7.
confringetque afcellas ejus
&
non
neque ferro dividet earn , adolebit fuper altare , iignis igne fuppofito. Holocauftum eft oblatio fua-
&
fecabit ,
&
viifimi odoris Domino. & NoT.c AD Versionem antiquam.
y.7. Ciitn prills (t. \^.)fi<fnm ds hohcanjiis hqtieretiir , titri iticit Jiios , ut infra cammcmiiTavit tmiiirem , J. 7. In Grseco , I\q^Q^\<^^ ktt twi' Tûyoû/ 1 Vo rv^ -wsc^re-
Hf.l^. Hefych. in liunc loc. col. J7. b. ubi Vulgari habet ac rupto 'Jiilntns loco , ait LXX. ediiiit ; reftiillone
:
capius. Grc.
Jt,
d-roKiiQu tyv k^xaht,
fat TO ASg^r KL'TK.
CAPUT
VuLGATA
'
II.
ejus
,
A-Nima mino
.
cum
, ,
obtulerlt oblationem facrificii

:
Do-
NOVA. Aaron & filiorum

tionibus Doniiiii.
4.
fanitum fandorum de oblafacrificium
fimila erit ejus oblatio
fundetque fu-
per earn oleum

i.
& ponet thus

filios
Cum
:
autem obtuleris
,
coftum
in cli,
ac deferet ad
toilet
,
Aaron facerdotes
fimila:
quorum
bano
5.
de
fimila
,
panes
fcilicet
abfque fermento
lita.
,
conf-
unus
thus
pugillum plenum
& olei
de
ac totura
perfos oleo
& lagana azyma oleo
& ponet memoriale fuper altare in odorem fuaDomino

:
Si oblatio
tua fuerit de fartagine
fimilz conf-
vifilmum
Eccli. 7. 14,
3
.
perfs oleo
fuerit
facrificio
,
& abfque fermento
quod autem reliquum
erit
VeRSIOANTIQUA.
^- ^^ confringes ea frngmenta , &: fiindes fuAur Uc i xuJin uiii. per earn oleum ; lacriliciiun eft Domino. lirfid.
6.
VuiGATANOVA.
divides earn minutatim,
&
fundes fuper
earn oleum.
*'^^"'*
7.
V
Sin
U l G A T A
,
N OV
A.
autem de craticula
:
fuerit facrificium
xque
&
filiorum ejus, fanftum fanftorum de oblationibug
fimila oleo confpergetur

8.
Domini.
,
quam
offerens
Domino
trades manibus facer-
1.
Omnis
fiet
,
oblatio
qui
ofFertur
Domino
abfque
dotis.
fermento
nee quidquam fermenti ac mellis ado-
g.
Qui cum
,
obtulerit
eam
toilet
memoriale de
lebitur in facrificio
I
facrificio
tatis
&
adolebit fuper altare in

;
odorem
erit
fuavi-
Primitias tantilm
Domino
fuper altare
Domino. eorum ofFeretis ac munera ; vero non imponentur in odorem fuavi'
10,
quidquid autem reliquum eft,
Aaron,
tatis.
Versio antiqua.
Hiers. in Eiech.
Vulgata
i;.
dies
,
nova.
facrificii
,
I'.
Omne
16.1.
J.
73j.
.>.
non
ceflabit fal
facrificium veftrum file falietur ; teftamcnti Domini de facrificiis

veftris fal offeretis.
Quidquid obtuleris
nee auferes
fale
con-
Maro^
48-
fal foederis
Dei
tui
de
facrifi- 9-
veflxis.
In cundis muneribus
cio tuo. In
omni oblatione tua
ofFercs fal.
VULGATANOVA.
14. Si autem obtuleris munus primarum frugum tiiarum Domino de fpicis adhuc virentibus, torrebis
igni
,
15. fundens fupra

oblatio
1
:
&
confringes in
morem
farris
&
fic
offcres priris
mitias tuas
Domino
oleum ,& thus imponens, quia Domini eft 6. de qua adolebit facerdos in memoriam muneolei , ac totum thus. partem farris frafti ,
&
NoTjE ad Versionem antiqua

f.6. Auguft.
gfffjfi
m.
ibid. Et ctnfringts ea fragmentit

e.x
id
efi ,
aMSvCirctr i Aix-7rauQx.% iV? cfUa^-MK KffiV aVo {Q,:tifia.lm v/xuf' etI ^raK/c;
Jragmenta: icWqutLdcHcfychio ; qui etiam ad hoc Vultjat* , {jj fundts fuper mm oletim ; ait LXX. additnt : S.icrificiiim ef> Domino. In Grjeco fimiliter :
ir;êfido {.tcies
:
Au^k
I'.w&i-
^/îJo/5;7e
Ku^/w tw*
,
ew
I'lUa
i^^;.
,
Nota
drjifltt
in Aid. edit.
,
& Compl. fcribi
Aia-
iravQ'.-ra.:
non
Kal
JViaBfuÊi;
i;'i
aw
nhiinxia
fic
:
5
..
i'-Tr^x'-''^
'^'
"^
îoi'-
fupp.
oflisrre.
pro s? J\.i-aJoa7f , 0 drftittritis Item in Mf. Alex. ?,, Jhkm , loco V5.
S-uiia
Ktfi'ffl.
..
..
.
/"'"
3^. I 5,
In Grxco
Kal wxt A:t)^v
t^vi!cc^ v/^wy
e.M
CAPUT
VulGATA
I
.
III.
NOVA.
in introitu tabernaculi teftlmonii
filii
A^ U6d
V
(__
fi
hoftia pacificorum fuerit ejus oblatio
qui immolabitur
fundentque
lis
de bobus voluerit ofrerre , marem five fetninam , immaculata olferet coram Domino. 1. Ponetque manuin fuper caput viitims fui,
&
Aaron
facerdotes fanguinem per alta-
circuitum.
Versio antiqua.
nriycfj. âioii:i.in H.fich. Sahi,.i
Vu I G AT A NOVA.
y 5
a'-îp^m qui operit i *

.
ventrem
,-,
& omnem
irJii. i.p.Ci.i'.
adipem qui
in ventre elt
Et ofFerent de hoftia pacificorum in oblationem Domino , adipem qui operit vitalia ,

5
.
&
Txod.
29. 13.
quidquid pinguedinis
eft intrinfecus
NoTA AD Versionem anxiquam.
,,
LIBER LEVITIC.
VULGATA
4, duos renes
Cap.
III.
221
renunculum
NOVA.
,
cum
adipc quo teguntur
ilia
& re-
trcin ntiue uiiiverfa vitalia
8c iitriimque
ticulum jecoris
5. lignis
ris
cum
renunculis
cum
1
adipc qui
:
eft
juxta
ilia
reticulunuiue jecoris
cum
adolebuntque ea fuper altare in liolocauftuni in oblationem fuaviflimi odoigne fuppolito

:
reiiunculis
1.
&
Si
,
adolebit ea facerdos fuper altare
in
pabu-
Domino.
6. Si
lum
ignis
i.
& oblationis Domini.

capra
tuciit ejus oblatio
,
vero de ovibus fuerit ejus oblatio

,
& pacitilive fcmi-
Sc obtulerit
cam
corum
lioftia
five
mafculum
obtulerit
Domino
I
nam
7.
imniaculata erunt.
Si
?.
ponet
manum fuam
fuper caput ejus
immot
agnum
obtulerit
coram Domino
,
:
iabitque earn in inrroitu tabernaculi teftiraonii.
8.
ponet
manum fuam
filii
fuper caput vidim;E fu.t
fundent
filii
Aaron fanguinem
ejus per akaris ciicui,
qua; immolabitur in veilibulo tabernaculi teftimonii
tum.
fundentque
akaris.
Aaron fanguinem
ejus per circuitura
14. Tollentque ex ea in paftum ignis Dominici
adipem qui operit ventrem

lla
:
&
qui tegit univerla vi-
Et oficrent de pacificorum hoftia facrificium Domino adipem caudam totam

9.
:
&
5.
o.
cum
renibus,
& pinguedinem qux operit venNOVA.

Omnis
eos juxta
duos renunculos cum reticulo, quod eft fuper ilia , arvinam jeSaris cum renunculis
VuiGATA
alimoniam ignis adeps , Domini
I
,
& Versio ant: QUA.
16. adolebitque ea fuper altare facerdos, in
&
:
fuaviU'imi odoris.
~ rem
16. ofFeretillud facerdos
fuivitaris.
Omnis
ad altare, exta.odo- ^'fy''-'" ~ t.6i.f. adeps , Domiiio.

.
^''- j.
Aug.
qHxjl. 11. in
erif
,
7.
jure perpetuo in generationibus
& cunc-
Ltv, 499. a.
tis
habitaculis veftris
nee fanguinem nee adipem
omnino comedetis.
CAPUT
Vu L G AT A
Ocutufque
'
IV.
Veksio antiqua.
NOVA.
,
eft
T
I.
Dominus ad Moyfen
:
di-
'
cens
Loquere
filiis
Ifrael
,
'Agima
qua; pecca-
2.....
Anima,
fi
,
verit per ignorantiam
& de univerfis
mandatis
mini non Iponte

ni
eis
,
peccaverit in confpeflu Doex omnibus prscepris Domilieri ,
H:>./.
'"''' ' -i-
i.r,i.-)!r.
5'î- '
Domini
fecerit
:
qu.B prscepic ut non fierent, quippiam
qux non oportet
feceritque uniim
e.\
V
5.
fi
U L G AT A
NOVA.
fundet
in
facerdos
,
qui
Fide Not.
pro peccato fuo
nem
8.
bafim
altaris holocaufti in introitu ta-
vtnStas
eft
peccaverit
bernaculi.
,
delinquere faciens
populum
offerer
:
Et adipem
vituli auferet
,
pro peccato
5... 10...
tarn
eum
:
vitulum immaculatum Domino

4.
qui vitalia operit

tefti-
quam omnia
& &
qua; intrinfecus funt
adducet ilium ad oftium tabernaculi

,
9.
duos renunculos,
eft
ilia
&
Fide Not.
ejus
monii coram Domino ponetque manum fuper caput immolabit eum Domino. ,
5.
reticulum quod eos juxta

10.
,
fuper
Hauriet quoque de
inferens
5.., 6...
7. Vide Not.
ficut
adipem jecoris cum renunculis aufertur de vitulo lioftis pacidcorum

fuper altare holocaufti.
,
&
fanguine vituli,
& adolebit ea
1
1
.
ilium in tabernaculum teftimonii.

6.
Pellem vero
Cumque
:
intinxerit
dlgitum
in
fanguine
afperfanc-
pedibus
1
get eo fepties coram

Cuarii
Domino contra velum
1.
& omnes carnes cum capite & & inteftinis & fimo & reliquo corpore efferet extra caftra in lo,
, ,
cum mundum
iibi
cineres efFundi folent

,
incendet-
ponetque de eodem fanguine fuper cornua altaris thymiamatis gratilfmii Domino , quod eft in tabernaculo teftimonii omnem autem reliquum fangui7.
:
que ea fuper lignorum ftruem rum cinerum cremabuntur.
qua
in
loco elFulb-
NoTiE AD Versionem
primumiiiGrarco. Aiwxcv vrfii tk fw? 'Ici!a , reliqua ut in Lar, m>^y'j)r. Loquere ad fiUos ifrael , diceni liip. praitcr hoc, inuutifacere, pro fieri , &Vk ti V auTaTr utitim illiquid de eis , loco ttmtmex eis. 'i-oU t^h d a^îspev^ I K;êic^/'o5 If. 3. Ill Gr3eco fie
A N T
7.
:
QUA
M.
f.
2. Ita
tt-6
haec habet
De
Auguft. quift. 23. inLcvit. to. 5.499. e. fangmne vituli cornua tangi pr.seepit alt.iris
afpcrgendiim etiam ex ipjo f.inguitie contra -velum JajtHum , reliquum zero /anguiriem/iirrdtfidum ad ba/im al,
incenji
ctf/.aipTi]
,Ty Toy
âfl^'
t
lX^X'Osh
ô'Xî'
aVTii
y^ \\fj.xpli
-'t
^ raîs^Sf -Treol th^ a/^xfllci'; joow/ et.fA:y.iv tw Kupiu yrsfl
th; x^XfTia;.
Unde
:
499. d.
ret
,
dicit
Cum
Auguft. quaeft. 25. in Lcvit. to. 5. J.icr:fiei.% pro pecc.jtis priits eonwiemora,
z'ilulum dixit pjj'ere:idum pro pecc.Jto jacerdotii
qui
jecijfet
populum
pecc.zre.
latis lexium Grjecumreterunt , t^^z^êT x'o i^ ai/<aTc; y.x-x to y.x'iaTSTXCf^XTo xyrA. Kxl e-TTtUt^si o ispûi to T?a(>4aTS5 T? pi^%,ii f'lî to; ai^Tz r^ icQiXîffiv t!? itju:aMxr:;.,.. j( '/7/ TO xljux T^ ,o'%v /.x^-i '^xpx ri-.r ^x'tr tV .ûuxi" îvpi^ Tcoy o>.c>y.xvTj.'fj.xixv , &c. 10. E6 Ipedani qua fcribit Aug. qu^d. 22. tt. 9
taris
holocauflomatum ^qixx
:
ubi
iic
hpv;
^.
Ufiu';
J.
lea Gra:c. hab.
deficiente Latino.
Ka)
AoiSa*
in Levit. to. 5.
îfh
-tj
TfTiMiai/^'!vii Tx;
X-^S"? ""^
'^? x'l'/ixTci
n
:
499. d. Loquens de Jacrtfctts i.ilatans

adipe zenlris
,
f/,
:
nam jocineris , cum

Kai tii
livp'.-jiv,
{^
renum
J5
A(o%K,
siQ-.iinduTi
iiiTyrctmmn fixf.Tvpii. Eadem
ref-
cfflrri Domino pracepit,

J^t/o tifpie,, .
i)
Kec longc Gnc.
abell in
lumborum quo iic
picieni Auguft. quseft. 25. in Levit. to. 3. 459. e. dicit Ge/ieraltter prxcipiehat , Ji fucerdos peccajpt , ipj'utn facerdptern
Hnilum
'^
cori/umma!um
quern viilt inicitigi
Jummum
Ml
ia'70
TO , -rlv mCiy to/ fVi t? v^xj'-i cvt to?? rf^Ti crsfilsVi ts ^limsvC'-' > &c. ioux/ejio' lifsCi
$-!xp to s-t' dtiia/
sVi' sVi Tr
Jacerdoiem ,J,urifiiia
ifta jiiffit offirre.
, ,
,,
222
Attg.qtujl.io.in
levit.
I.
LIBER LEVITIC.
Versioantiqua.
Si
15.
Cap.
Quod
IV. VulgatanovA."
fi
J.
498.
.1.
autcm omnis fynagOga filiomm Ifraiil ignol,^êlit , & latuerit \crbum ab oculis fynagog.r , &: fecerit uniim ab omnibus mandatis Domini quod non fiet , & deliquerint & cognitum illis fuciit peccatiim , quod 1 4. peccaverunc in eo
f.
omnis turba
Ifragl ignoraverit,'
&
per imperitiam fecerit quod contra manda-
turn
Domini
eft
14.
ofFeret
&
poftea intellexerit peccatum fuum , pro peccato fuo vitulum , adducetque
eum ad
oftium tabernaculi.
VULGATA
ejus
NOVA.
19.
Et poiient feniores popull manus fuper caput coram Domino. Immolatoque vitulo in conf' pedu Domini ,
1 5
.
culi teftimonii.
Omnemque
:
ejus
adipem
toilet,
&
adolebit
fuper altarc
2.0.
fie
16. inferet facerdos
qui unftus eft
de fanguinc
velum
eis
faciens
&
de hoc vitulo quomodo

eis
fecit
&
ejus in tabernaculum teftimonii

I 7.
prius
:
&
rogante pro
facerdote
propitius eri
tinfto digito afpergens fepties contra
18. ponetque de
taris
,
quod
:
eft
eod^m fanguine in cornibus alcoram Domino in tabernaculo tefti,
monii
reliquum autem fanguinem fundet juxta ba-
fim altaris holocauftorum
quod
eft in oftio
taberna-
Domlnus. Ipfum autem vitu21 Fide Not. 1 lum efferet extra caftra , atque comburet ficut priorem vitulum quia pro peccato multicudinis.
1
.
&
eft
Versio antiqua.
An^. ui: Jiif.
Vulgata nova.
2.1. Si
12. Si
Unum
Aug. Locut.
3. 551. t.
5.
1,
antem princeps peccaverit , & fecerit ab omnibus prxceptis Domini Dei iui
fiet
,
peccaverit princeps,
,
&
fecerit
unum
6 pluribus per ignorantiam

prohibctur
2
5
.
quod Domini lege fuum

;
quod non
25.
nolens,
Hieron,
I,
i.contr,
e.
ftlag.
t.
4. J05.
cognitum ci flierit peccatum , quod offeretmunus , iiiixum de capeccavit in eo pris , mal'culum Lmmaculatum. 24. Et ponet manus fuas luper caput ejus interlicietque ilium in loco , ubi maftantur holocaufta coram Domino , quia pro peccato eft.
&
&
deliquerit
&
poftea intellexerit peccatum
offeret hoftiam
Domino
hircum de capris lmfuper caput ejus:

ubi folet
maculatum. 14. Ponetque
manum fuam
cumque immolaverit eum in loco tari holocauftam coram Domino

cato
eft
,
mac-
quia pro pec-
Vulgata
15. tinget facerdos digitum in fanguine hoftijc pro peccato tangens cornua altaris liolocaufti , reli,
nova.
16.
Adipem vero
adolebit fupra
ficut in vifti-
&
mis pacificorura
fieri folet t
,
rogabitque pro eo facer-
quum
fundens ad bafim ejus.
dos
&
pro peccato ejus
&
dimittetur
ei.
Versio antiqua.
Aug. qiixjl. 10. in 1(K(. t. 3. 498. h.
2.7.
Vulgata nova.
17.
Si
populo
ceptis
28.
autem anima una peccaverit nolens de , in eo quod ficit ab omnibus prxDomini quod non fiet , & deliquerit
tcrr.-E
Quod
fi
peccaverit anima per ignoran,
tiam
de populo terrs
ut faciat
quidquam de
,
his qurc
Domini lege prohibentur
atque delin-
quat
5c
cognitum
fuerit ei
peccatum
quod
i8.
&
cognoverit peccatum fuum, ofFere
peccavit in ipfo
capram immaculatam.
29. Ponetque pro peccato ell ,
locaufti.
manum
fuper caput hoftia quae

in
& immolabit earn
loco
ho-
Ûrfych.Saimii.!
ievit.p.66.j:
;o. Et toUct , ponct facctdos (Imguinem peccati digito fuper cornua altaris holocauftomatis.
&
)o. Tolletque facerdos de fanguine in digito
fuo
&
tangens cornua altaris holocaufti

ejus.
re-
liquum fundet ad bafim
Vulgata NOVA.
3
I'i
1.
Omnem
autem adipem auferens

,
ficut aufer^
re in
odorem
fuavitatis
ei.
Domino
rogabitque pro eo
folet
de vidimis paciticorum
adolebit fuper alta
&
dimittetur
N o T jE AD Versionem
I?. I ;.
A N T
,
QU A M
,
Similiter in Grscco
prxter
vocem fitioriim
quse
XXX.
in Grxcojic editnt
ut yjij.ct^v
%'â/^4v
dicafit of-
abeft
in Mf.
'JopaviA.
tamen Oxon.ac edit. Aid. legitur, -ruy vioit Gr.addit dy.^îu^ ^fion Jporite ^ verl>o igtir/az'cr:t
,
ferri debere
quod
deeft in edit. Aid.

fecerint
,
ler -TTonQatci
37.cap. 6. ut
If. 14.
i!.
&
apud Origen. fubinde conftanpro jectrit. Vide infra Not. ad ir. Auguft. ipfum qusft. 7. 491. f. 493. b.
Ko-i 'iiaifr, av-rCii i
,
&
eadem editione interpretntijl'.n% bcBdum ex capris jnafculum , (3 capram de hatdis femtllam s %i'ô!/^c; autem , ^ îuaipa , fetus caprarum fitnt âîpii/ci
qrtod Latini ex
idejl, qui circa tempus
hiemis najcuntur
&
infra
Twwa
Grsc.
II.
Eo
fpedlat
quod
ait
Aug.
q.
&c.utfup. id.4^6.d. Hoc cnim
JHJjit fnijuferihs
ret
ties
^ de vitulo quern pro peccato ttniverja jynagogx

,
de vitulo quern fro peccato Juofacerdos offer, ut car-
enim princeps hircum , five xlfJâ.^/ , is autem qui de tjtrh^t eft cfferat capram , Jive îficiipcijf , immactilata autem uiraque , &c. Kcd jViIf. 14. Vix differt Hieron. a Grsco , ubi fie
,
fiwcer
iy,v^yj~C5i sVi
tw
xepa>Hi' tit yîficcfn'
jt,
câ^vo/f kvtqv h/
remanfmnt , Jons extra cajira comlurantur. 21. In Gr. pro nolens, legiiur xKHioii , nonfpoitte-, additurque k, dficif>ri) ^ '!3AM^^f?>He , ^peccaverit , 'i^ deliquit
Tgr,
Tc^&) , I? câ^yci Tce QhQv.aivr:ijâ.lx ivoi'Jrtzi/ Kt-piir' a^ctp,:ee in eVj'. Ineditt. Aid. &Compl.additurt7?, ad ;^:r, ,
&
querit. Sed in Mf. Oxon. Aid. edit, deefl i, x/xzf'in , ut fup. reliqua quadrant. Vide Aug. inf. Not. in f. 37. c. 6.
&
Mf. Oxon. habetur in fine ayua^7ta$;V/. f. 27. Similia Grjecnm habet , exceptis liis, diUCi'x^y nstt fponte , pro nolens ; & cV tw 7r:iH^(âi ^/y inf.iciendo unum
,
de
itemfup.q. 7. 493. b. 1^.25. Prima pars quse ex Auguftino eft , congruir cum Gr. nee differ! etiam pofterior ex Hieronymo , nili quod pr.cponitur -u , verbo offeret ; additurque t/r? , pofl mjtujcs. Sic autem priora ipfa reddidit Hieron, Et pofiea dtdicerii peccatum juum quod peccavit per ignorantiam , offeret , &c. Hefjch. 1, I. in Levit. c. 4. col, 66. b. addit Uoi, autem
differentia delicti
;
& peccati;
pro in
en qttodfacit.
Grjcc. Kal -pain 'tm h", &c. ut in Lat. Vide Tf". 28. Augull. fup. quseft. 8. in Levit. 001.493. d. Not. ad J-.
&
23. fup.
If. 30.
Graec.
Kai
Mi'-j'STa/
Up^v%
aVo tv
cCi^cOck;
au-
Tat iMy-cwlu/iinu:.
LIBER LEVITIC.
VuLGATA NOVA.
peccato
)
Cap. V.
225
ejus digito
,
}i. Sinautemdepecoribus obtuleritviftimam pro , ovem fcilicet immaculatam

;
3^.
Sumetque facerdos de fanguine

tangens cornua altaris hoiocaulti
fuo
&
reliqiiua
J.
ppnet
manum
fuper caput ejus
& immolabit
fundet ad bafini ejus,
earn in loco ubi folent ca:di holocauftoium hoIli^B,
Vulgata
5 5
.
nova.
,
Versio antiqua.
ficut
Omnem
cjuoque adipem auferens
aufeni folet adeps arietis , qui immolatur pro pacremabit fuper altare in incenfum Domiciticis
;
ni
rogabitque pro eo
& pro
peccato ejus
&
fuperponet illiid facerdos fuper altafuper hoiocauftoma Domini exorabit pro eo (acerdos pro peCCatO qiiod peccavit , iSc dimittetur illi.
35
,
&
-<'<?.
yKy?. 17. /
'
re
&
^''"'-
i-
JO*- i
diniittetur ei.
NoTA AD Version EM antiqua

nifi
i Ufsi'i; , &c. utin Lar. pro quo Auguft. habet, rsorabit ,fio^t\i,iliprvfiUahit, utAugull. i\ifiA.,i.e. defre-
m.
4, in Levit. col.
y.
Jf. Grace. excipias veibiun
Km
citiSmse/
auli
,
cnbiim
flacabii.
,
Vide Augull. quelt.

Et
ii.i^xQs'iai
492.
ubi legit col. 49J. d.

c.
iwfoiiet fitpo holocaiijloma.
Item
inf.
CAPUT
V U 1 G at A
I
.
V.
NOVA.
Versio antiqua.
I
.
peccaverit aniraa
,
& audierit vocem juquod aut

,
rautis
teftiique fiierit
eft
:
ipfe vidit,
Q O
z.
aurem anima
jurationis
,
pecca\'erit
cem
,
&
& audierit voaut vinunciaverit

,
3.
Aug. Lecm.
4.
ipfe teftis fuerit

:
sp
aut confcius
i. An^rua live
nili
indicaverit
portabit ini-
dent
aut confcius
ftierit
11
quitatem fuam.
,
&
tetlgerit aliquid
,
non
accipiet peccatum.
qus
immundum
Anima
quxcunque
tetigerit
quod occifura k beftia eft aut per fe mortuum , aut quodlibet aliud reptile & oblita tue:
immundam ,
riun
omnem rem
Aug.
qjt. i. ?.
lit
immunditix fu^
5.
rea
eft
&
deliquit
mundi, natjonum immundarum
aut morticini , aut a fera capti im- tiJ 4- "' if-. aut eorum qux funt morticina abomi- 'i9-'^-'-Jm,
morticinum jumento-
immundorum
&
,
fi
tetigerit
minis
iet
,
juxta
omnem
quidquam de immunditia hoimpuritatem qua pollui fo,
oblitaque cognoverit poftea
fubjacebit de-
aut tetigerit ab immunditia hominis, ab ejus , quam fi tetigerit , inquinabitur ; latuerit eum , poll hoc autem cogno3.
omni immunditia
lido.
verit
& deliquerit.
,
&
Anima
fuis ut vel
qus
juraverit
male quid faceret , vel bene fermone firmaverit fmn (uramento , que poftea intellexeric deliaum fuum
& protulerit labiis & idip,
4.
Anima , quxcunque juraverit dillinguens

malefacere
aut benefacere
,
la-
biis
fecundiim
,
&
cm-
oblita-
nia
quxcunque
,
diftinxerit
homo cum
cognoverit
do
&
latuerit
eum ,
I
&
jurejuran-
id
& pecca-
verit
unum
M
hunc
ex his, A N T
NOT
Tf. I.
.E
A D AD
,
VER
,
S I
O N E
in
QU A
hab. ex
lie
'i^
:
M.
LXX. At omni immunditia
I.
Eadem
}.
Levit. to.
Aug. ad veibum 489. d. excepto uno aut , loco

rurfus legit
qusfl. i.in
loc.
68.
a.
ejus.,
J5
dinit:3X Locut. J. conftanter retinet immo , ibi poiitum elFe pro id eft. In Grxco , f^ ax'^cr\ , reliqua llmiliter concinunt , nili quod detracto vtrbo j'lurit , haaut vidit aut conftitts fitit ^ QuvotJ sv betur . M iu'^Kii' abique ^, poft nttnctaverit , quod tamen Aid. edit, retinet. UndeAuguft. in Locut. Plus , inquit, videtur habere & ; itam eo demto , ttitegre fequitur ; Accipiet peccatum : & q. I.in Levit. col. 489. d. Hoc eft , inquit , Ji non ntiijne tittn(iaverit accipiet peccatum. Quod emm additum eft, & , iocitii
-,
ante aunotatg?.
quam
non
ccrit
tangent, pollutus fuerit. Hicron. vero
i.
contra Pe,
lag. to. 4.
JOJ. d.
,
Si tetigerit aliquid
immundum
,
quoit
liceat tangere
fectrit per ignorantiam
^ poftea dtdi-
, Jive promijerit aliquid ,^Jitertt obtilus , tec. Qufrit hie Augurt. QuidJit quod affidue dtcit : Port hoc autem cognoverit , deliquerit , qunji tuncfi.u deliilum , ciimfue-
&
turn addit Verhm iftc fenjtti ; exponendas videtur ; hoc enim videtur dicere , peccare hominem , (jtio audiente jurat aUijuis falfnm , tacet. Tunc .tutem fiit , Ji ei ret %^ fctt eitmf.tljnmjurare , de qua juraiur , teftis fuerit , ant 'vidit , .tut confcius juit,
tionis
eft
ujitaix in Scripturis
eft
,
cognitum: an poiiiis quia niji pro cognito fatisfieri non poteft .'fed non ait : Poll hoc autem cognoverit , pojnituerit eiun quid ergo eft , Poft hoc autem cognoverit , deliquerit \ iliji poft cognnionem deliquerit , ut fi fciens fecerit qiioi faciendum non ejjet , tunc dcliHo purgatio debeatur : fed non
rit
&
&
quia objcurus
ita prxlocutus
eft.
Ea
quippe videtur exfequi peccata
qux ab
ZS p'f l>oc nolentibus commitluntur. Fortajjis ergo aliquo genere locutionis, deliquerit, ditlum eft , deiiftura
,
ignoranlibus
clle didiccrit.
An
potiiis
converfo ordine dicliim

)
eft
quia
quod Grsece additur ?'jteiVH , voci amma qu tamen vox c-A.en' deeft in Mf. Alex. Subinde loco eorum qu jrtnt morticina , legitur
f.
1,
dilfert
Vix aGrsco
Auguft.
nili
talia genera locutionis h.tbet Scriptnra
quod per alia
loca Ji'
milta redo ordine diceiatur

,
limpliciter
iimilicer
,
8c loco morticinum jumentorum, -aIw^ > vet morticinorum pecorum : at AuguH. infia , 491. a. & 491. a. conftanter legit morricinum jume7itorum. Ea autem, inquit, (col. 491. a. ) qttit Grxce xthj-h appellantttr , pterique ntftrorum jumenta inlerpretati Jitnt , quod nomen in Lattna confuetudine eorum anititalium eft , quorum Ltbortbtts adjuvamttr , m.txitno tn
-cccv ^"''H'î/uai'^J' 1
it
Tjav ^vv^tf4cti:iiv
tiam ciim alibi totiesfcriptumfit, Et deliquerit & cognitum fuerit ei ; hk tantiim converfo , lit dixi , ordine , prtus didum eft cognoverit , deinde & deliquerit. Ordine autem fuo ita did pojpt : Anima qu.zcunque
?
tetigerit
quam Ji
,
tetigerit
inquinetur
'i^Ji latuerit
eum ^
,
y deliquerit
Locut. 6.
iniqua
poft hoc
autem cognoverit. Eadem obfervat

v! "'
to. 5.
5p.
f.
portandis onertbus
'vero
Jtcut fitnt equi
ajini
miili
Oux
Qraci kthVh vacant, tarn iateintelliûntur , ut omnia , autprnpe omnia pecora tfto nomine concludantur. Et ides novo ginere locuttoms , velttt or^jcvai^w , additum eft jn Gr.uo ,
immmidorum cwm ^rcfrf(r jumentorum qttontam jttut el:am munda pecora qux rCiin appelLtmur. Quxautcm\\l, i ,
t. 4. Grscc. ipfo initio habet , ''''f'^ ' anima 4''X" Edit, vero Compl, pro anima quxcunque juraverit. M 'I'^X^ " ^^ oô'oij , cum Augufl:. Item poft latuerit eum Gr. addit , mfo o'p^ct.>.ij.Sv ,ante oailos , quod pariter delent editt. Aid. & Compl. cum Auguft. Mox in Grsco , ^ ^7o; 7'6), hie cognoverit , ^ro id cognoverit ,i\c\ii \\i^{im ipfe legit infra ,quaeft. 20. 498. c. ubi eadem rurlus habec ^k t.- t^tuv , qu.t fupra ad verbum ; demum in Grjec. lie
menta ujus L.it!nus appellat , fecundiim nonntjt immundafuni.

t.
jyt.
?.
f.
Legis diftinclionem
Similiter habet iterum Auouft. Locut. 6. to.
5.
, ,
duobus exceptis
,
inquinetur
,
pro inquinabiinr
iinum quiddam horum , loco unum ex his ; cetera ut In Lat. fup. Non prtermittendum etiam quod oblervat Aug. q. inquit , ajfduc 3. 49 I.e. de hac voce diftmguens : Nam , undc eft j//k,/.- Reddam VOta hoc verhum ponit Scrlptura
,
& l.ttuit
J;
pro
l.ttueiit.
,
In Grdcco
J; at a.!fi.uitK
,
Hiat^n
fâ^fK OTcf
i
quam
tn^rêndo pollutus fueiit
l.ituit
I idetur ergo qua: dillinxerunt labia mea , i^c ifta diftindio quaji definitio effe , qujjecernitur aliquid a cxteris ,
mea
turn
teliqua ut in Latino
ad vetbum.
Similiter
Hefych.
quxfolo dido no/I
leneiitur. Sic ergo accipiatiir ,
tanqutm die-
.:
i ,
224
Aii^. ulifup. 5.
LIBER LEVITIC.
VeP. SIO ANTIQUA.
confeflus
offerer
flierit
Cap. V.
VuLGATA NOVA,
s
&
&
peccatum
pro quo pec-
agat pcenitentiam pro peccato
cavit
6.
a<.l\
crsiis ipllini
6.
lh:d,
491.
b.
Hieioti.
Pf/.ii;.(.
I. I. ctitiir.
4. 505.^. Hijycb. inUvit.
pro iis qiije deliquit Domino pro peccato quo peccavit , feminam ab o\ibus agnam , aut capram tie capris pro peccato , exorabit pro eo facerdos pro peccato , 6c remittetur illi peccatum 7. fi autem non valet manus ejus quod fatis eft in ovem , otFeret pro peccato luo quod peccavit , duos turtures , aut duos puUos columbinos , unum in hoDomino , unum pro peccato , locauiloma offerer 8. & portabit ea ad facerdotem facerdos id i-juod pro peccato eft primum ,
oiabitque pro ea facerdos
&
& offerat de gregibus agnam five capram & pro peccato ejus
7.
fin
autem non potuerit

,
ferat
duos turtures
, ,
vel
ofFerre pecus , ofduos puUos columba-
Inf.
rum
in
&
Domino unum pro peccato >
&
alterura ^-
holocauftum
14.
8.
&
dabitque eos facerdoti

,
qui
&
primum
offe-
rens pro peccato
retorquebit caput ejus ad pen,
gj-^nipet faccrdos caput ejus a fphondylo.....
nulas
ita
ut
coUo hireat
6Z.g.
&
non penitus ab-
rumpatur.
taris
Et afperget de fanguine ejus parietem alquidquid autem reliquum fuent, faciet diftillare ad fundamentum ejus pro pecca, quia
9.
:
to
eft.
Wtrm.
Hhi flip.
10
quod
in ipfo reconciliabitur pro peccato peccavit , iSc dimittetur ei.
&
10. Alterum veto adolebit in liolocauftum

ut
fieri
folet
rogabitque pro eo facerdos
& pro
peccato ejus
&
dimittetur
ei.
VU
1 1
.
X G
AT
NOVA,
:
non qu'.verit manus ejus duos ofFerre pro peccato eft 1 2 tradetque eam facerdoti : qui plenum ex ea turtures , aut duos puUos columbarum , ofFeret pro pugillum hauriens , creraabit fuper altare , in monipeccato i'uo fimilê partem ephi decimam non mittet in eam oleum, nee tliuris aliquid imponet , quia* raentum ejus qui obtulerit
fi
.
:
Quod
VeRSIO ANTIQUA.
Hefych, in Ltvit,
VuLGATA NOVA.
1 5.
69. g.
Aug.
qiiejl.
10. in
pro peccato Et orabit pro eo facerdos 1 3 dimittetur ei 5 quod auejus quod peccavit, tem reliquum fuerit , fit iacerdotis Et locutus eft Dominus ad Moyfen , di1 4.
&
&
rogans pro
ilio
& expians, reliquam

munere.
verc
partem
ipfe habebit in
4. Locutufque eft
Dominus ad Moyfen
di-
Livit.'i'j'i.e.d.
cens
1
cens:
5.
Anima ,
fi
latuerit
eum oblivione
,
& pec,
1 5
Anima
,
fi
pr.tvaricans c^remonias
per
,
caverit nolens a lanflis

fui
Domini
offerer delifti
errorem
in his
,
qu^ Domino
funt fanftificata
arietem line macula de ovibus tio argenti ficlorum , Iklo lando
Domino
pre-
pro delicto iuo arietem imrnaculatum de gregibus , qui emi poteft duobus
ofFeret
fidis
,
peccaverit
juxta pondus fanituarii

turnfit : Aiiima qtin jtirifjerit , Jefiniens l.ibiis male ficne , aut bene fuete , fcciindhm omnia qux defriierit homo cum jtirejurando
peccaverit
ret
, ,
7.
&8.49i.f.g.495.d.
)?'.
e.
latney it
,
eum
id
eft ,
tiejciensjaciendiim
;
cjfe ,
,
7. Redf e e Graeco , nifi quod pro valet , hab. /%i.'il valeat, in Mf. Alex. i%vi fubinde pro columbinos , lie: aiZ'îfSt , columbarum ; Auguft. tamen infra quaeft. 8. coU 495. d. conftanter habet columbinos. Hefych. in hunc loc.
Si autem non valuerit manus ejus ad ovem. contra Pelag. to. 4. 505. d. Sin autem non pr,xvaluerit manus ejus ut offerat ovem pro peccatis fuis quibus peccavit , duos turtures , aut duos pullos columbarum ofcol. 68. e. lie
:
vel non faciendum
juraverit jacere
id cognoverit
unum
,
ex his ijive quia jttravit lUtteqiiam ccgnojce,
Jtve quia fiit quod juravit

diftingiiens labia
vêrtit
^ cognovit pojlea quia non

in
fuit faciendum
mqne jurandum. Helych.

,
hunc
e.
^
loc. col.
Hieron.
1.
i.
68. pro
jeparans labrii.
,
f.
J.
Eadem
c.
;
iterum leg. Aug. infri

K;
491.
,
& qusft.
vg\ con-
10. 498.
ftebitur
In Gra^c.
'i:,eiyofiuQsi
^
,
revelabit
feret
Domino i unum
pro peccato
^
cum
unum
in holocauftitm.
Ml. vero Alex. j. eôtyof euoji confejjits fuerit , uc fup. Subinde -21?^ we , pro qtitbus non pro quo ; In Mf. aucem Sar. nee non in edict. Aid. & Compl. irifi ; Hier. contra Pelag. to. 4. 50 J. d. fie legit fronuntiahit pec1. I (atumjiiitm , in quo peccajfe fe perfpicit. Augnft. fup. 491.
in
i
autem , inquit Auguft. fup. videtur dicere , imum pro peccato , alterum in holocauftoma , qtioniam non offerebaIdeo
tur facrtfcium pro peccato

I 5.
niJi
bolocaufto
8c infra q,
Peccatutn
pro quo peccavit
inquit
id
eft
peccatum
495. d. pro holocauftoma , leg, helocauflum. Vide etiam ibid.q.8.495.d.e. Tt. 3. Ita in Gr. excepto uno , is^mîi , odducet , pro
offeret.
quod peccavit :locut;o eft enim. Quod autem addidit , adver5US ipfum , quid iiitclligitur , iiiji adi'erstis ipfitm peccatum
confeûs fuerit
,
#.
UT?
1>.
10. Grace.
ifS,
id
eft ^
confitendo peccatum accufaverit ?

,
Ki i^huQiTCU &c. ut fup.
Isfdi;
-Trspi
nf
afiapTiK
aut alteram , quod peccavit ; Auguft. etiam ipfe infra quxd. 10. 498. c. habet -pro eo feccato quod peccavit i at lup. 491. e. conftanter , peccato quo peccavit : item infra , peccato additur ivri , m5 nxprs Jap , quod peccavit ; quod lamen MI. Oxon. & Compl. delent cum Auguft. In Aid. limpliciter , j lif^xpTs , abfque KPT?. Nota infuper in omnibus Mfs. Anguftini non legi fup. offeret , fed ajferet , licut & intra conftanter ; in Or. iimpliciter c/csi ,feret. Hieron. 1. i. contra Pelag. to. 4. 505, d. fie habet : Et offeret Domino pro bis qua peccavit , agnam ^ Jive capram^ pro peccato jjto quod peccavit : i^ preca-
f.
6.
Opiime
e Grjcco
li
exdpias
m^;
unum
,
nempe
loco qrto pecca vit
hab.
M,uap7e
cordant
tur
15. Graec. iaLsîMJCf/ai , J^ i;rfli; reliqua condeeft ; addi, nifi quod poft vocem Jacerdos ,
autem hoc,
14,
dp' iy^^
Ti-V^'j',
de unohoritm
ôik. peccavit
tw hfii , erit Jacerdoii. ItaGr^cead vcrbum. It. I J. Ita in Gr.ad verbum, his tantiim exceptis 4'' >'i^ cti/nv mJCm , anima quxcunque latuerit eum X'< cblivio ; forte Interp. Lat. leg. Mb). Item Grsce habetur
fine fie, ha-i
Tf".
:
&in
bitur pro eo facerdos juper peccato
dimittetur
ei
peccatum.
Obfervat autem Aug. fup. 491.
e. u/itata
;
hcutione
agnam
feminam
capris
.
dici
quaji
pojjit
ejje
,
non femina
qiiaji poJJit
Jicitt
,
agnam de ovibus
aut capram de eJJe , aut agna niji
itovibas
aut capra niJi ds caprn. Vide etiam fup. qujeft.
conftanter , ozto/i;, non fponte , pro nolens , & pro /ich fando , Tw ci'k>w T&ji- cQ/ajf , /iclo fanilorum. Auguft. qusft. 5. 492. c. conftanter legit Anima Ji latuerit eum obliz'ione > ^c. additque , id eft ^ Si oblivione fidum fuerit ut latent eum , I'f/ eam ,// ad animam refers , quoniam eum dicerido^ ad homtnem retulit. Animam quippe bic hominem dicit ; in Grsc. iwTo'f. Siiniliter Locut. 7. to. 5. jji. f. 552. d, e. Konait, inquit. Si latuerit eam , quoniam animam pro homineponit,kd , Anima^ lament eum turn addit Hxe
;
-,
; ,
,, : ,
LIBER LEVITIC. Cm.

VUIGATA
16. ipfunique quod
V.
2,25
NOVA.
damni
reftituet
,
intulit
quintam partem ponet fiipra , tradens Inccrdidoti , qui rogabit pro eo offcrens arieteni ,
&
&
mittetur
1
ei.
,
Anima fi peccaverit per ignorantiam feceritque unum ex his qu^ Domini lege prohi7.
Ve RSIO ANTIOUA. 16. pro quo deliquit, & pro quo pcccnvit a fandis reihtuer, & quint.is adiicict fuper illud & dabit illud facerdoti & laiêrdos exorabit pro eo in arietc delicti & remittetur 7. Et anima quxciinque pecca\ erit & fece,
Jlug. itlifnp.
illi.
bentur,
&
peccati rea intellexerit iniquitatem
fuam
18. ofFeret arietem
immaculatum de gregiquia nelciens fecerit
bus facerdoti
peccati
:
juxta meniuram .Tftimadonemque

,
:
qui orabit pro eo

ei
ab omnibus prxceptis Domini qua: r.on oportet fieri , non cogno\erit , deliquerit acceperit peccatum fuum , 1 8. &: afieret arietem de ovibus pretio arjienti in deliftum ad ficerdotem exorabitque pro eo (Jicerdos pro ignoiuntia ejus qu.im ignoravit ,
rit
unum
&
&
&
&: dimittetur
ipfe
non
fcivit
&
I
&
rcmirtetiir
illi ,
19. quia per errorem deliquit in
Dominum.
19. delicjuit
enim
dclifto delictum ante
Do-
miiium.
NoT.c AD Versionem
bcutio
ferrt
,
A N T
,
,
Q U A M.
,
tcrri'.it
Interpretes Latinos
:
fed ita psfumiiit
Anima
ii
J5 nolxerniii earn transpeccaverit qua latueric ,

,
feqttentibus
inquit
mafcuttnum
dimitretur
inlulit
dicens
SacerdoS
&
exorabit pro eo
&
illi;
quod
ibi habct
.
iknZ,
non volens ; ciim atind Jit utique Ji ariiin.t latejt . almd Ji antmam lt%te.it. Hoc atttent Scriptrtrî dicit , Ji lateat cam , tjim , Ji ipfa Ijtsat, In Gr^co aittem alto tnvetittntts Animam Jilatucrit ea obli-jione ; in Compl. etiamnum , a/ Aa6>i aVrnV
:
itnde apparet Jcriptorem tinntiffe folcvcif'HUTn
nee ttvnen per^
feverare potuijje tn geitcrc Jemintno vidtim evtdentiti jcriptttrA hujusconjequer.tis. Vide etiam Aug. qua^f^. 7. 495. a.
J?.
17.
>h'Gm.
Ef peccaverit nolens a jattdii Domini , ira dillerit idem Auguil. quaefl. 6. 491. d. 49 j. b. Videtur obfiure pojitam hoc peccati genus , jed zn confeijnentihus aperttur ,
;
Ad hoc vero
49Z.
e. prajter
;
Eodem modo iterum legit Augufl. flip, quzfl. 7. unum non cognoverit ruifus poiitum , loco
, ,
uhi dicit
telltgitttr
Reftituet illud
hoc
ejfe
, ,
&
quintas adjiciet
,
ihi
enim in,
aj'andis oblivionepeccare
qticd debetf.r faniiis
,
aliquid per obli-
vionem lifurpare
Jive Jacerdotibtts
Jive
oblatior.ibtis
vel primitiantm
vel quidquid hitjiifmodi.
Demum
Joium
infra quft. 9. p. 494. d. additum elTe ait , non pretirtm , ut emptii^ aries offcrrettlr , z'eriim etiam , _//-
Gr. ?.a'^ji , abfque pronomine y7f/?m , poft peccatum i in Mf. tamen Oxon. ac editt. Aid. & Compl. oivlv* In Grjeco etiam fup. non Icgituryt-t^r/f , icd -rcjvicfi faciei i at in Mf. Alex. -B-cMCii. Item infra conftanter habetur ,iTm!',t,facere, pro Jieri. Eadem tetdo legit Aug. iirfra 49 5. a. hoc modo Auima qnxcunque deliquerit , '^ J'ccerit niim , &c. at in Gr. Kxl ji'X'' " dfiifit , &c. Vide
acceperit
at in
li
feqq.
apud Aug.
492. e.
ct^.u;/.i'.r
:
clorum fandorrtm : ita enim dtctt : Pretio argenri iiclorum flclo fandto aliqjtot Jiclis jtt ematnr aries , non iino Jiclo , voluit* Norant hie noftri BB. in editt. Auc;. lie legi, argenti Jiclornm faniloritm ; fed contra fidem Mis. qui ferunt, rgentijiclortimJiclo fanclo. In Gtxco etiamnum ita , xpyupiH ciK^tnv ru cUhu to"/ a/i'&j/ , in Mf. Alex, cun^'jiv li ciah^ toiv Compl. <ii/.><^^ ro> crx^.w tw a'71'ci) tcytaiy at in editt. Aid. Ut fup. apud Auguft. Hefych. in Levit. col. 70. d. pro diiohtis Jiclis , quod legitiu in Vulg. ait , LXX. pofuille, argen:
If. 18. Sic iterum legit Augufl:. fup. q. 7. col. nili quod ad arietem , addityi'af macula , juxta Gr.
&
uilra loco pro ignorantia

,
hab. propter ignov.tjitiam
in
Gr. mif\ TiT? etyyueci in caeteris libi coiiftat Augufl. nee a Gr. dift'ert. Vide feqq. ibid. t. 19. Optime Augufl. juxta Mf. Grsc. Sar. & edit.
quibus '2r>i*^^=; ia Tt^ttz-t/Ui^nrjiy , deliilo delidiim s Gr. Vat. abed -zM/^/jhiKir , ui ab Alex. -sTM^miF^f/a. Compl. habet 3^H^/us'A(a( 7rA(t^/i;',^Hs;i'. Aug. fup. quacft7. 49Z. e. omittii vocem deltilo ; pauIo verb pod , 49 5. b. rcponit , delido delidum ; turn addii Uoc quod alt ,anie
,
&
Aid.
nam a
ti
quinqitagtnta Jiclis
>^.
^ch jantluarii,
qito-,^ti. 0, qttod
16. In Gr. nonlegitut fecundo, pro

refttttiet ^
item pro
dvTo yrependet illttd ; in Aid. lamen edit. & Compl. deefl duri' demiun pro qiiintas, i'lc , TO s~'.'7riurv''.cv^fefqittqtiintitm;i:i?t2. concordant ad verbum. Augull. quieft. J. 492. c. retinet illud port reflitiiet ,
Tr&T.Vfi
ante , qnx fiunt quibns Domino in tabernac:ilo drjerviturt &c. Hefych. in Levit. 5. col. 71. a. in.ûit , habent
,
Dominum
i?i
his volnit delidr.m imclligi
Doiiitnnm
id
ejl ^
lAX
dimittetiir ei
deliquit
enim
deliiliim ante
Dominum.
& cotdlanter leg. quintas &

:
Locut. 7.
to.
5.551. e. In con-
CAPUT
VuiGATA
LOcutus
eft
nova.
,
VI. Versio antiqua.

T
locutus eft
:
Dominus ad Moyfen
dicens
1~J*
-.
Dominus ad Moyfen
di-
Afg
i
.
qti.tjl.
10. in
XJ/ cens
i. Anima, qui peccaverit, & contempto Domino, negaverit proximo fuodepolitum quod
fidei ejus
,-j_:
5-8-'-/-
r .^-j creditum fuerat
T. , vel vi aliquid extor1
Anima quxcunquc peccaverit, & defpiciens Domini, & mentitus fuerit qux llint ad proximum de commendatione , aut
defpexerit prxcepta
ferit, aut
calumniam
fecerit,
de focietate
5
.
aut de rapina
aut injuriam fecerit
aliquam proximo
J.
five
rem perditam invenerit,

,
infuper pejeraverit
& inficians & quodlibet aliud ex pluri,

,
rit
bus fecerit
in
quibus folent peccare homines
aut in\'enerit perditionem , mentitus fiiede eo , juraverit injufte de uno ab omnibus qua;cunque fecerit homo , ita ut peccet in
&
&
his
4. convifta deliai
redder
4.
&
erit
cum
peccaverit
&
deliquerit
&
ab
redder
?.
omnia
,
Jvm.
7"
y.
Integra
&
qu.-E per fraudem voluit obtinere quintam infuper partem domino cui
,
5.
nocuit
rapinam quam rapuit, aut injurimi quam , aut commendatum quod depolitiim eft
,
damnum
intulerat.
apud eum
aut perditionem
A N T
I
quam
invenit
NotjE AD Versionem
V. I. Ita in Gratco. f.l. Ad verbum c Gr. (\ unum cxcipias , de commendatione , pro quo Gr^c. habet tV :reiîv:'.r\ in dcpojito. Auguftino favet Capitul. iv. fup. ubi fie de Commendato , învento, &c. Hefych. in Levit. d. col. 71. e. eadem lie Anima quxciinque peccazeril , t3 prxterieril prxceprcddit ta Domini , J5; mentiatm in proximum in depojito , aut de focietate , aut de rapina nocuit proximum. Gra:c.' riSîx-Ws ri
: , :
:
Q U A M.
:
pro de eo , irs^l ctjjTv,^ , de ea ; reliqua concordant. Apud Hefych. in Levit. 6. col. 71. e. lie Et invenerit perditionem
^ rnentietnr
pro reddat.
sf.
i^ juraverit injrtjle. ir. 4. Similiter Grsce , excepto mio kttoJ'u, rcddijerit,
in ea
J.
Eadem
^
funt in GrSECo
prceter
depojitum
caput
,
loco cemtnendatnm
hoc , irx^^rnvir additur etiam- xf>a'>afcf,

,
tIv
ir/>vQi'A'
noctttt
,
altquid proximum.
tas ; in
,
ad hoc, rcjiituet ipfiim , tolliturque ejus port quinMf tamen Sar. ac editt. Aid. 3c Compl. legitur ,
kVt?.
if. 3.
In Gracco
non
invenerit
fed tlfiv
invenit
Sc
iiriitûitlir
Tom.
I.
Ff
,, ,
216
Auf.
ul/i filf.
LIBER LEVITIC.
Versio antiqua.
Cap. VI.
VULGATA NOVAi
omni
tiiet
re , quam juravit pro ex injufte ; ipliim , quintas ejus adjiciet ad illud
&
&
,
refti-
cujiis
6. Pro peccato autem fuo otFeret arietem im macuiatum de grege , dabit eura facerdoti juxta .-eftimationem menfuramque delidi 7. qui rogabit pro eo coram Domino,
elt
ipli
reddec
qua die convidus
fliei'it.
6. Et delifti fui ofteret Domino arietem ab ovibus fine macula , pretio in quod deliquit
&
& exorabit pro num & rcmittetur

7.
,
eo facerdos ante Domiilli de uno ab omnibus quae
&
,'
dimittetur
illi
pro
fingulis qua: faciendo peccavit,
fecit ,
& deliquit in eo.

S.
Locutufque
eft
Dominus ad Moyfen
dicens
Jag.
ilid. quxjt.
10. 494./;
li/.i.
j*y?. 9.
'
Ifta lex holocaufti Ifta holocauftofis fu9 per incenfionem ejus fuper altare totam noftem ufque in mane 5c ignis altaris ardebit fuper illud 5 non extingiietur 10 auferet holocarpoma , quod con494. fumpferit ignis , illam holocauftofim ab altari
:
:
9.
Prsclpe Aaron
:
&
filiis
ejus
Hxc
eft
lex
holocaufti
Cremabitur
eodera
in altari tota
node ufquc
mane
ignis e.x
altari erit
&
10.
lineis
fit
,
:
veftietur
tunica facerdos
&
feminalibn
&
toUetque cineres , quos vorans ignis exufponens juxta altare ,

,
Uii. qusjl. II. 49;. a.

Uid.
induet ftolam aliam , locarpoma extra caftra in locum

II
1
&
&
abjiciet
ho-
11. Ipoiiabitur prioribus veftimentis
induin
mundum.
tufque
loco mundiflirao ufque ad favillam confumi faciet.

,
aliis
efferet eos extra caftra
&
qiitji.
II.
}-49;-*.
ignis fuper altare Temper ardebit ab eo cxuret fuper illud facerextinguetur ; llipabit fuper illud dos ligna mane , mane , fuperponet fuper illud adipem holocauftum ,
2.
Et
II.
Ignis
autem
in
altari
femper ardebit,
&
non
&
quem
nutriet facerdos fubjiciens ligna

,
mane per
,
&
fmgulos dies
&
impofito holocaufto
defupee
&
adolebit adipes pacidcorum.
falutaris.
I
;.
Et ignis femper ardebit fuper

Ifta lex ficrificii
,
altare
non
filii
1 3
Ignis eft
altari.
eft
filii
ifte
perpetuus
qui
nunquam
extinguetur.
Aii.tocni.^.t.
i-
deSciet in
14^
quod ofFerent
illud
14.
HiEC
lex facrificii
iV-f-
Aaron
facerdotes ante
Domintun
qua: ofFerent
& Lbamentorum , Aaron coram Domino , & co-
ram
altari.
V
1 5
.
U L G A T A
NOVA.
16.
Toilet facerdos pugillum fimll^

eft
qus
conf-
reliquam autem partem fimilx comedet

filiis
Aa-
peifa
oleo
-.
&
totum thus
po'.itum eft
adolebitque illud
quod fuper fimilam in monimenin altari

, ,
ron
cum
fuis
abfque fermento
&
comedet 1
loco fando
atrii tabernaculi.
tum odoris
fuavifTuni
Domino
Versio antiqua.
Aug.tcM.
10...
VULGATA NOVA.
1
17
SanOa fandorum
eft
7.
Ideo autem non fermentabitur , quia par
jus in
Domini
offertur incenfum. Sanitura fane-
torum
lud.
erit, ficut
pro peccato atque deliAo.
flirpis Aaron comcdent ilLegitimum ac fempiternum erit in generationibus veftris de facriticiis Domini omnis, qui
18. Mares tantum
tetigerit ilia
fandificabitur.
eft
Aug.qusfl. 14. in
Itvit.
t.
19.
Et locutus
eft
Dominus ad Moyfen,
di-
19. Locutufque
Dominus ad Moyfen
di-
5.
495.
e.
cens
cens
/i-
NoT^
deliquit
AD Versionem
veluti
ret
eft
A N T
cinis
,
Q U A M.
,
ir.6. Sic iterum habet Auguft. qusft. 9. p. 494. c. d. necaliter in Gra!CO. Addit Auguft. 'Son iia dijiingitetidttm pretio in qttod dcliqiter:t , id eft , in quod prelium efl , qiiaji
i
^ carbo
appellavit ilUtm hohcauftojim

eft ,
ejtt9
nomine
jf.
qua cenfumpta
reliquias ipjius conjumptionis
nppcllans.
fidji
infta
:
offeret
arietem
>
pretio offerat
,
td
eft
empeft ,
II.
,
ttim
&
In qitod deliquit
inquit
eft
inteliigendnm
aVry
ibid.
^
,
In id
offeret tn
quod dcltqutl
id
in earn
rem
propter
vocem
ifta in Gr. Kal h/v'Qf'^xi tw roji! ft^lam ejus ; deinde ut in Lai. fup. praeter Ka'azapTTtucii' , loco hohcarpoma : ad quod Auguft.
Antecedunt
exiiet
earn rem,
f.
}). 9.
7. Itidem Grace. Grace, ipfo initio Iiabet
Hoc appelLu , inquir , holocarpoma, quod jam concrematum eft : hoc autem in illo Gr.zco , y.x.:t%ir-zeti:,.^ legitur,
, :
"Ekte/>./
tii;
tw 'Ax^mi
:
Qjiidam'jei-o-, inquit, Latin; .tddiderutit^

eft
,
quod conctcmatum
,
coT? vio^^ cipe

iic
,
a.vn
,
^=7i^t'
O^/o^
, ,
j-o.uo?
:
(tMii.ctVTayriiu:^.
Pr.t-
^
,
ita interpretati Jf'.nt

eft
Et
abjiciet holocarpoma
quoi
Aaron
ejfet
,
i^ filiis ejus
dicens
flee,
Ifta lex holocaufti
deinde
concrematum
li.'jl'ssi
auTTi M o?>y/.xuTuii^
ut in Lar. fup. I lanius tajirfftrx
extra caftra in loctitn mundum. In Gricco, qu idem elferet , feu exportabit , pro abjiciet ,
nien
flis
inquit Augult. ibid, fecumlitm

,
cotijitetttdi-
fonant.
Gr.tc. tollit adverb. yti;)/>fr; loco vero hcUcaufhabet oMy.xvruc.r csetera quad. ant. Turn Auguft. ibid. Vidcndum eft , inquit , ntritm raane , mane , quutldie volitei-it intellig; , ut nutlus dies pr.'iterr.::tteyctHr , qua adepsjaltttarts : an mane, manon inventretitr holocauftum ne , ut quocur.qite die impcneretur , itoti niji mane impons^
if. li.
,
locutionem
,
:
Ji non haheret
8c
nam
ifta
conju[lione de-
trail a
iiajenjies contexitur .'Ifta holocauftofis
ufque in
tum
mane ignis altaris ardebit fuper illnd ; td eft , fuper altare , &c. Idem obfcrvat Locut. 8. to. j. 5 ji. f. ubi cadein refcrt qua fupra.
Tf.
10. Ita in Grjcco

Kct?cc)ccc*7rcjcj^'
prarter
unum
holocarpoma
pro
quo ,
quit
,
mox
eft
.'
/; confitmptum
noilis
Auguft. ibid, Outd auferet ^ injuffit enim jacerdotem aufeire poft

,
rciur.
tf. 15.
if.
Vide plura lis ibid. lia e Gr. verbum

j'aierdotcs
;
e
^
verbo.
legi:ur -nrpcca^b
-'K ,
totiits
ignem holocarpoma
td
:
eft ,
holoc.tuftum
quod
14- Grjece pro offerent
a^(/f^/>f
:
ignis confumpjerit.
quod addidit , lutarpoma , qft,)d holocauftolis ? quodin qttodam Gritco invenitnus :

locarpolira
holocaufti
,
,
Turn fubjungit Chiidfthi vult etiam illud illam holocauftolim chm hoc tntellig,uur ho.
abfque voce
li".
edit,
tamen Aid.
liabet
V tt^^-
ôjî'Oif at/Tui' ot
o'ici 'Aae/Ji'-
c'lsfut;,
,
cum Auguft.
,
niji forte illud

7ion
^
eft
veriim
17. Sic habet

eft ,
GntcHS
tefte
Auguftino
/f^ Gr.ci-a fo
enim ait auferet liofed auferet catacarpolim , hoc eft , reliqmas ptad ignis confiimpfit, iUs amsm reliquias ,
cutio
inquit
quam
noftri
qnidam
,
trausfeire noUtites
dtxerunt .-Sancla lanftorum lunt.
T^,
19
JO. Ita in Graeco
prsetcr feqq. azj'.a'.Qai.i
LIBER LEVITIC.
VULCATA
io. Ha:c
eft
Cap.
VI.
,
227
NOVA.
Versio ANTIQUA.
20.
Iftiid
oblatio
Aaron,
& filiorumejus.
,
doniim Aaron
&
filiorum ejus
Alt^. ubifiip.
ûam offerre Decimam partem ephi orterent fmula: in lacnrtcio lempiterno medium ejus mane & medium
in die unftionis fua:.
,
debent Domino
quod
ofifci-lint
ris eiun.
Domino in die Clliacunque_ Kll-êDecimam partem ocphi fimilaginis in

lempiterniim
ejus poll
,
facrificiiim
dimidiiim ejus
:
mane
ejus velpere
2.1.
&
dimidium
meridiem
qu
in fartagine
oleo confpeiia
,
frigetiir.
luavifl'i-
OfFeret
autem earn cahdam
in
odorem
feret
^1. in fartagine in oleo fiet. Confperfam of- Jy^t-r'-^liij.tf eam frefa lacrificium de frao;mentis, facri- 16.496. a. *.
filiis
mura Domino
1 i.
facerdos qui jure patri fuccefTerit
& to,
ficium in odorem fuavitatis Domino , 2.2. facerdos unftus , qui pro eo ex

faciet iliuci
;
ejus
la cremabitur in altari.
i
5
.
lex xterrla
omne confummabitur.
holocauf-
Omne enim
,
facrificium facerdotum
igne
23. Et
omne
,
f.icrificium tltccrdotis
iw.
jh^/?. 17,
confumetur
nee quifquam comedet ex eo.
tum
dl
erit
&
non
edetiu\
VULGATA NOVA.
14. Locutus cens
:
eft
autem Dominus ad Moyfen,
ti.i;
pro peccato
In loco ubi ofFertur holocauftum
immolabitur coram Domino.
Sandum
fanftorura
eft,
J.
Loqiicre
Aaron
&
filiis
ejus
Ilta eft lex hof-
VULGATA NOVA.
i6. Sacerdos qui
oft-ert
,
VerSIO ANTIQUA.
in lo-
comedet earn
26. Sacerdos qui

illud
Imponet
illud
manducabit
Jfo/.
!?nf/!.
''
i8.
CO fando
in atrio tabernaculi.
496-
'
Vulgata nova.
z 7.
Quidquid
tetigerit carnes ejus
fanftificabitur.
,
getur
quod
fi
vas
sneum
fueiit, defricabitur
& la-
Si de fanguine
illius veftis fiieric
afperfa
lavabitur in
vabitur aqua.
loco fando,
i8. Vas autem fidile
,
in
quo coda
eft
conftin-
tur
29. Omnis mafculus de genere facerdotali vefccde carnibus ejus , quia fanfbum faudotum elt.
Vulgata nova.
JO. Hoftia enim qua: csditur pro peccato,
Slip. 4.
Versio antiqua.
quce pro peccato funt , ex quibus 50. illatum fuerit a languine eorum in tabernaciilum tellimonii exorari in I'ando , non edetiu: , fed
ifrni
Omnia
cujus fanguis infertur in tabernaculum teftimonii
y.
Bel.
II.
1 3. feci
ad expiandum in fanduario comburetur igni.
non coraedetur
concremabitur.

efferent
,
Q U A M.
illitd ea d:e ojjerlitr ^ quo linî'.ititr liimmtts ah illo ijtii unctii-: eft , ii>yt ut Jemper hoc offtrulrir in die , quo uugHztur Jitmmus facerdos , hoc eft per i:'.ccej]iories facerdotjtm ? loco vero poft meridiem , obiervac Auguft. Grjccum habere AsiMvcv , vejperi.
Urniim : {limÛcTnumtJi
pro offerunt , Unde Auguft.
& AiaTrai-'o?
ibid.
fempe;,
Oiixrhiir
loco femfiinquit , ijiumodo

,
facerdos.,
infia Pro bucccllis , inquit , ficium honi odorzs Domino ; .!>r?BHjjcj&Hr, dilatatam edidit , qiuednm autem avrt'i^rpky electa , hahent. Vide Nobil. in hunc loc. V'. ii. Similiter in Grdeco , prxter unum 'xz.vcst dvlvv
:
&
ftctii ec.m
\cicoJaciet illitd.
Ad
iijec
Auguit. Propter hoc
.,
inquit. frtajjis dir,etat , lempiternum , ut hoc Jactat ojmits Jttmmtts jacerdcis , qitandojaccedtt morttio , eo die , qttov.nc^
tits fiierit ;
f- ii. SimiliaGrac. habet, nil! excipias vocem imhtcc, pro frefa, unde Auguft. ibid. D<f , tVefd /i Mif , in,
adjnnxit enim
ait
lex eccerna
cum
jc^tt
quic
hoc rede interpretattim
eft
ex illo
q!tod Grtzcus h.ihet

:
iC^KTX'
^ pluraliter
,
hoc poOtit genere nentro

,
Hon enim
ejfe
ait
iielam
ferfam.
(ittir
;
tattqitam
eandem Jimzi.iginem
,
qnnm
dixtra: conf-
etiam , internum jeinndUm id intettigi , quod Jignif cat i tum addit Sequitiir autem , omne confummabitur , qtioi r:;>S-(2eTai , JS aUqui Interpretes dtxernm: habet Grxcns, omne impouetur , uhi valt intelhgt ejje holocauftum , quia
:
Hxc
aittem frefa
jacrrfictnm de
fngmentis
di-
nihil exinde irinanet.
ntrhm ergo frefa dicat ip(a fagmenta , id eft comminuta an ipfa minmijjima Jimilagiftis , frela dixerit , non eftevidens. Porro Gidjce nunc non !cgi:ur eci<y.Ta, ut apud
,
1^.25. 5i^ Auguft. e Grsco.

if. 2.6.
Gr.
O
,
Ufiuc.
>ccf;piv ctuTm
Sec. ut in Lat.
i.
e.
Sacerdos rrferens
hoc
,
Auguft. fup. fed hty.'iA, i. e. invotitta , :ntorta , licuc etiam habetur in edirr. Auguft. at in Mf. Corb. e'eîCTO! , cui favct Mf. Oxon. al.f^:/x/a, quumodo fcribitur apud Suid. nee non apud Interpret. Aiiftoph. & Orig. & quidem bene
inquit
;
feu offerehs , &c. At .\uguft. ibid. No quod imponet , manducabit ; nam .llud igni
:
confumetur
eft y
fed quod inde remanjerit

initio
ita,
non enim holocauftum
ut tctitm ardeat in altari.
ab
ipeinu ,frcmgo. In Levic. 2. 14. hab. "xj^t^
--c.utc'.
fpi-
t. 50. Grsc. de nro ex qttibus

jrvfl
,
habct
,
K.ti tni'lct.,
^ omnia
;
fubin-
av
ih quorumcunque
1
ex nova, feu farra commsnma. Hefycli. in Levir. 6. col. 74. d. lie reddit Confperfavi offeret eam bttcceltas , jacri:
in igne, loco Jed igni
ciubfinem, or cstera conveniunt. VideCs
Auguft. ibid.
CA
VUXGATA NOVA.
I.
UT V
r.
I I.
VeRSIO ANTIQUA.
,
T T ^c
2.
quoque lex hoftis pro delido

eft
:
JLJL fanda fandorum

idcirco ubi
immolabitur
holocauftum,
:
"T? T ifta eft lex arietis , qui pro delido eft , Aug.q,i.tft. ig. 496. d. Jj/ lanfta fandorum fuot pro dclido eft an- UemUcm.ii, 2 Occident arietcm , qui
_:
madabitur
& vidima pro delido &
fanguis ejus
te
Dominum
3J3"'
per gyrum altaris fundetur.
VuiGATA
J.
nova.
eft, reticulumque jecoris
5
.
OfFerent ex ea
:
caudam
,
adipem qui operit
ilia
cum
renunculis
:
vitalia
& adolebit ea
facerdos fuper altare
incenfum
4.
Duos renunculos
& pinguedinem
eft ;
qua
juxta
eft
Domini pro delido.

m.
NoTiE ad Versionem antiqua

*.
I.
In Grrco deeft utrumque
reliqua vero uc in
,
Lat. fup. Auguft. ibid. Sanaajand.ftttt dotes pertinent rnanducand.i.

It. 1.
id eft
adfacer-
delicto eft , quod Grxciis non eft , C^ dixerunt : qui pro habet: nunc etiam legitur , CfK%iti n, xei" ni wnftus?>e.'5
sVaiTi Kfpiif, &<",
Ita
Latini Interpetes
I.
tefte
Aug.
</</;(/erKnt
_^..
Tom.
Ff
IJ
::
>
128
'Af. ûtjf. 59.'
LIBER LEVITIC.
Versio antiqua.
in loco fanto edent ea
C.
Cap.
VIL
facerdotali genere
, ,
VULGATA MOV a;
Omnis mafculus de
eft.
,
Jo8. J.
loco fando vefcecur hi> carnibus

faniftorum
quia fanilura
Idem
JUtfl, 20
7.
Quomodo quod pro

:
peccato ,
ita
& id quod
7.
Sicut pro peccato ofFertur hoftia

:
ita
:
&
ad
pro delicto
lex
luu eu eorum.
pro dcliilo
facerdotera
utriufque hoftii lex una erir
qui earn obculerit
pertinebit.
V
8.
a L G A T A
,
NOVA.
10. five oleo confperfa
,
Sacerdos qui oftrt holocauRi viliniam
hain
five arida fuerint
cunc-
bebit pellein e;us.

9.
tis filiis
,
Aaron
menfura jequa per fingulos dividetur,

lex hoftis pacificpruin
Et
,
omne
facrificium fimils
quod coquitur
,
1 1
Hsc
eft
qu^
oEfertut
clibano
&
,
quidquid in ciaticula
ejus erit facerdotis
vel in faitagine
Domino.
priparatur
i quo
offertur
Versio antiqua.
Kefjcb.intrjh,
Vuigata
,
nova.
12
nidis
&
fimilam confperfam oleo

:
in colly-
II. Si pro gratiarum aftione oblatio fuerir^

ofFerent panes ablque fermento conlperfos oleo,
7. 77. 1, h.
panum azymorum
&
13. ofFeret lutaris
14.
lagana azyma unta oleo

I J.
coftamque
lirni
:
lam,&
collyridas olei adraiftione conlperfas
munera fuper
altare laudationis fa-
panes quoque ferraentatos , cum hoftia gratiarum , qui iramolatur pro pacificis :
14. ex quibus unus
&
dationem Deo
15.
offeret de omnibus muneribus fuislau5 facerdoti profundenti Unguinem

:
pro
primitiis
ofoetur
Domino
1 5
.
&
:
erit
facerdotis qui fundet hoftia;
(alutaris illius erit
fanguinem
falutaris
ipfi
Attf.'ttit. It,
315- *
, comedetur ; erunt , non relinquent ex eo ulque mane. Et fi votum , aut voluntarium f^crificave1 6. rit donum fuiuri , quacunque die obtulerit faaificium , edetur craftina die
:
& carnes facrificii laudis & in quacunque die donabit
cujus carnes
eis
remanebit ex
eadem comedentur die quidquam ufque manfe.
nee
16. Si voto
vel fponte quirpiam obtulerit

fimiliter
:
hoftiam
edetur die fed quid in craftmum remanferit , vefci Ucinim

,
eadem
&
eft
(i
:
V
abfumet
18.
fi
U L G A T A
NOVA.
comederit
:
17. quidquid autem tertlus invenerit dies, ignis

quis de carnibus viftiras pacificonim die
tertio
irrita fiet
oblatio
nee proderit oftali fe
ferenti
quin potius quacunque anima

,
edulia
concaminaverit
pnvaricatioois rea
erit.
Versio antiqua.
Cjpr. Jtlapfp.
VULGATA NOVA.
19. Caro qua aliquid tetigerit immundura i non comedetur fed comburetur igni qui fiierit mundus vefcetur ex ea. io. Anima poUuta qua ederit de carnibus
, , : ,
19
omnis mundus manducabit carnem,
18 J.
i.
20. Et anima quicunque manducaverit ex carne facrificii falutaris, quod eil Domini, & immunditia ipfius fuper iplum eft , peribit anima ilia de populo fuo.
hoftia pacificorum
ribit
qux
oblata
eft
Domino
pe-;
de populis
fuis.
Vuigata nova.
Et qua tetigerit immunditiam hominis Jumenti , live omnis rei qu.e poUuere poteft , II
.
vel
pulis fuis.
&
co-
zi.
cens
:
Locutufque
eft
Dominus ad Moyfen
di*
mederic de hujufcemodi carnibus
inter ibit
de popu-
NotjG ad
V.
6.
Versionem antiquam.
hiiai. i.e. it offeret fufer facrificiitm laudationis paaes em JimiiafaAos in oleo , ^ lagana atyma uticia ia oleo , ^Jimi'
legit
:
Gr. 'Ek t''tm
>:'
tS:r'xt duri.
infra infra
,
,
V. 7- Eadem refeit Auguft. Unum id , quod dclet. Item

SicHi quod fro peccato
,
& col. 497. e. prarter

col.
498. g.
,
ita 2? ijuod pro detiilo. Sic
ctiam in
lam confferfam in oleo If. 15. Gr. 'Eir'af/oi;

eVl
ivQ'.it
t,v/ii'cui;
i.
vscymiQu t At'Or
a'l/Tv
GrsECO, prxtet hoc ultim. s? t^ j. tc tJ; 7^^HM;^fÊ.a; ita J^ quod dettHi ^ ncc additur f/? , poll rf. Quaeric hlc Aug. Inter peccaium '^^ deliclum qinjn differentia ; qucniam , inquit
,
a^tsQixi
cui'vfLi.
e. Stiper panes
fernuntatoi
Ji nulla
>
rffet
nrtllo
mado
dtcerettir :
:
Quomodo quod
:
pro peccato
ita
& pro
efl
dclidlo
&
eft
pod pauca
:,
Fortais
mquh
peccatum
ut
,
perpetratio
mali
tio bont i
quemadmodum attitd
,
deltdum atttem deferdeclinare a malo aliud

,
munera jua fuper Jacrifcis laudationis falutaris. Ka) ^z^Qx'î Si' aVo -^rtf^fuf to.'^ oûô:r awns , ipK^fsfta Kt/fi'si , T lEf ?, &c. ut in Lat. excepto uno , /Tffi, tin , loco ilUtis , ante e-:t : vox autem Ltudatianem, quae legitur fup. erratum forte libtarii eft impetiti , qui fcripfit laudationem , loco demtionim , qija nuniiimi Auguft. jedofferit
"t.
14. Gr.
facere bontim
ita alittd Jit decltnare a bono
malum
^ tllttd deliclum
.
hoc peccatumjit
& ^
,
almd facere infra Gra:
dere
folet Grace. jai'pE/uct.

,
t. ly. Eadem leûntur Grasce

S^'jifUTXi
,
nifi ezcipias
unum,
duo ngtnina ttjitata haic pefii tmpofuerunt : nam delidum apud eos , trxfXTr'io.'HX dicitur ^ fwi^^>e;a.
ci , inquit
doazim offertur
loco dcn.ibit.
5''"'
t. l6. Gr. Kal

t~\ kiifizi. i.e.
eet
e' ei^'x^
^^C-^K? y' /^gj
Ijlo
ipjo
qiiifpe loco Levitici

ejl
,
Trtyft/ihl^x
,
ejl
irwufiinegli-
raa.
autem Jimile nonien

,
negligentix
ciiyjt
nam Grace
ejl
Etji voturnfuerit
,
aut voluntarium facrifiprt
gentia
quod negligitttr T;j'/<^fAEias , c{\x2iil prttr curam htnc ^ qitidam nojlri , inquit , T^v/^/Ê.a/ , non delidum , fid negligentiam interpretari maltterum Peccatum vera ttnde Jit diBurn , quod Grace a.^zf^lia dtcitiir , in fteutra lingua
dûhsiCt dicttur
quia
non
milnusfuum
quod
t'.
ejl
qiiacunqtie die obtulerit facrifcir.m fuiim ,

die
:
&
edetur
eo
y crafiina
addit Auguft. ibid. Crajhnadit
poftera die; iinde alii, altera die, interpretali
jiint.
19. Similiter habet S. Pacian. par.-En.
ad
poenic. col.
tnibi interim occurrit. Potejl etiam vtderi illud
effe
deUdum
,
^ttod imprltdenter
id
e]}
,
ignoranter
Ulud peccatum
quod
ahfeienre ctmmtttttur
Tt.
&c.
ai
316. a. In Grxco , n5 xaCctf a; fz/E/* itfsa. Omnis mundxs matidnc, carnes. c. -f. 10. Sic iterum liabet Cypr. 1. ?. Teflim. p. 326.
II.
Grxc.
Katl ô^Qcieei Vi tm; t/Cia? tm; a.'f/isa';
cfTt; eV <i/î/a,\Ei,;
aa-emitifi^'m
hala
i.}~i-,a.>x iify-
c-cepto uno , an;ma aKI^m , \oco^ anima, InGrzcoeaata 'H JVj -ifV/r. , in edit, tamen Aid. Kai i'X" ' GiJtc.
'
LIBER LEVITIC.
V
1?. Loquere
bovis
,
Cap. ip.
VIL V 11,
,
229
,
I G
filiis
,
AT
NOVA.
:
Ifrael
Adlpem
,
ovis
&
^3
&
Versio ANTIQUA. Omnem adipem boiim & ovium &

,
Aug.qu^ft.iuM
Levii. <}j8.^,
caprx
non comedetis.
iSc
capiarum
e\us aiii-
non
edetis.
2.4.
Adipem
cadaveris morticini
jnalis
quod a
beftia
captum
eft
habebitis ip va-
rum
:i
^4. Et adeps monicinornm , cibo , fiet in omne opus ,
&
&
non
a fera captoedetur.
ries ul'ns.
J.
Si quis
adipem
,
qui ofFeiii debet in in,
S-
cenfum Domini
fuo.
comederit
peiibit
dc popuio
offeretis ab eis
ilia
Omnis qui ederit adipem a pecoribus quj^ holliam Domino , peribit anima
,
de popiilo fuo.
VULGATA NOVA.
i6. Sanguinem quoque omnis animalis non fumetis in
bit
de populis
fuis.
cibo, tarn de avibus
quim de
pecoribus.
,
18. Locutulque
peri-
eft
Dominus ad
Ikloyfen
dl<.
2 7.
Omnis anima
qu
ederit fanguinem
cens
VULSATA
facrificium
5
,
NOVA.
:
Ve rsio antiqua.
19. Loquere filiis Ifrael , dicens Qui ofFert >iiflimam paciiicorum Domino , offcrat fimul
&
59^ Et
filiis
Ifrael loqueris, dicens
Offerens
Vfefid.inttviu^t
80. .i.c
faciiticiiim falutaie
Domino, ofteiet munus fuum

:
id eft
libamenta ejus
oblata
Domino
,
de iacriiicio falurari ejus

ejus offerent exta
eft
o.
tenebit
:
manibus adipem
lioftia;
&
pec-
manns
ret
tufculum
eraverit
,
cumque ambo
Domino
conl'e-
adipem qui
:
tradet facerdoti
jecoris
&
; ofFefupcr pedufculum , pinnam ofFeiet ea , ut imponatur in confpec*
Domino
&
tu
Domini.
V
31. qui adolebit
U L G A T A
NOVA.
3 5
.
adipem fuper altare , pedufcufiliorum ejus lum autem erit Aaron , ji. armus quoque dexter de pacihcorum hoftiis
Hsc
eft
unftio
,
Aaron
qua
&
& filiorum ejus in cx~

Moyfes
,
remoniis Domini
die
obtulit eos
ut
If-
facerdotio fungerentur
36.
cedet in primitias facerdotis.

j }.
&
qu.^;
prscepit
eis dari
Qui
,
obtulerit fanguinem
& adipem
dextrum
in
Dominus &
facrificii
filiis
filiorum
Aaron
fua.
ipfe habebit
& armum
rael reDgione perpetua in generationibus fuis.

3
portione
7.
Ifta eft lex holocaufti

,
&
pro pecpacihcoin
cato atque delido
34. Peftufculum enim elevationis , parationis tuli a. filiis Ifrael de hoftiis

cis
,
&
& pro
confecrationc
&
armum
fe-
rum
5
viitimis
8.
eorum
pacifi-
quam
conftituit
Dominus Moyfi
filiis
& dedi
,
petua
Aaron lacerdoti , & ab omni popuio liVael.
monte
filiis
ejus lege per-
Sinai,
quando mandavit
Ifrael ut ofFerrentobla-
tiones fuas
Domino
in deferto Sinai.
NoT^C AD VerSIONEM ANTIQUA

lib.
M.
de
aleat.
apud Cypr. p. 494.

Jacrific:i
,
(ic
legit
Omnii
vir
man-
yoz.a. hxc huhez

f:ii.
j tmnmnditiil tjus frfir iffmn , meo. S. Pacian. parasn. ad paenit. col. 516. d. Et anima qitacunqne comigerit de came facrificii immtindttia fuper ilia ejl ^ pereat anima ilia de fhltttaris y papula, Grafc. ci-7ro>UTcci vi "ûx^ eVsiVm sk tv ôw at/TH$.
ducans cartiem
Vide Not.
,
Si qiiifijue obtulerit faciifciutii falutaris feq.

:
f mat anima
ilia dt fofiilo
t. 30.
Eadem
funt in
Grxco
nifi
excipias
vocem
exta,
pro qua
rk iCctpTcuifixia. , quod Nobilius venit hofltam. In Grsco non reponitur offeret , poft Domino , nee etiam ^ ,
; loco vero ut imponatur, habetur, ir; fV/7i6jVai î/xx ita ut imponatur doniim. His & feqq. alludit Aut^. qusft. 22. in Levit. col. 499. c. dicens De furificiis faltt,
:
ôti jecoris
23. Iddem Grscce. Tf. 24. Similiter in Grsco , ni(i excipias unum , e/? ^fa;f , in efcam , pro cibo ; at in edit.Compl. legitur ^pw'.su Augufl. infra col. 499. a. ait Qrtje/ieramja qmd de adipe fieret , qitem i-ffKn i f/c.*m -E/fwiir. Vide Capitul. 8. fup.
If.
:
Compl. ,&.'?) 2y. GrKc. no? fiSaf ( editt. Aid. Tuv XTMr^K , Ctf -TTpQijccî ( cdit. Aid. -crj^ccx^sÊ ) tt* ifTiuc y-dfiTT Kt/f'w , elitahurau , cc.UE In Lat. 5^.29. Similia in Graeco , exceptiilevibus his , 0M7npfe ,
]?.
&
admonet , duit ettm , i/m ojfen doniim fierificiifilutarisfui , pedufculum , JJ hachium facerdoiibus dare debere , ita tamen ut adeps peSitfcult offi ratur Domino cunt pinna Jocineris. In Gratco etiam fequuntur ifta Ka! ir:,'<ii
taris iteriim
:
reap
flcâ
o/;fsi/;To j-!p eVl TU ûQiccsupiiftt

,
j, ?S"a/
to rnCrV/cK
'A-
j.'ij.cx.
J,
Ts?; tjmi
ivT?. Kai îy
l:îxX''vx rii' JVfSjji' A-J-.i'e
tici
K;
TO Tr5
Syfli'a? T?ca)7i^piir
^
jalritaris
ajferet
offeret
^
de
col.
itaifftti TM lifii: , Sec. i. e. 5J offeret facerdot adipem fiper alixre : 5^ erit pedufculum Aaron 2? fittis ejust Et brachium
de
facrificto /altttaris
\oco fnlutare
Domino ^
dextrum
dabitis demtionemfacerdottj
&c.
facrificio falmmis ejus.
Augull. quft. 26. in Levit.
CAPUT
txed, i9- 5J.
t5
V
bernaculi.
4.
I,
VuLGATA NOVA.
rum,
3.
L&
1 /
,
Ocutufque
1.
Dominus ad Moyfen dicens Tolle Aaron cum filiis fuis, yeftes eoeft
, :
Fecit
Moyfes ut Dominus imperaveiat.

Ifte eft
Confieri,
unftioiiis
oleum, vitulum pro peccato, duos
gregataque omni turba ante fores tabernaculi

J.
ait
:
40
arietes
caniftrum
cum azymis
fermo
&
quern
jufilt
Dominus
congregabis
omnem
coetum ad oftium ta-
VULGATA NOVA.
6. Statimque obtulit
Versio antiqua.
filios
Aaron
&
ejus.
Chmque
7.
lavilfet
eos
Et applicuit Moyfes Aaion &; la\'it eos aqua

6.
:
&
filios ejus j
Uieron. Marceii.
epiji.
t,
veftivit pontificem fubuculii lines, accin-
7.
gens
eum
,
balteo
&
induens eiuu tunica hya-
cinthina
& defuper humerale impoluit

&
na , fuperhumerale
& veftivit eum tunica & cinxit eum zo- 6i^.b. & veftivit eum fubtunicali & impofuit ei
,
1.
NoT. AD Ve RSIONEM ANTIQUAM.

6. Itidem Gracce , nifi quod pro applicuit , legitur r(^-vV7y.f quafi obtitlit. In edit. Aid. Compl. habetur , C?'H'/a/g , admrfit , adduxit. Vide lup. Capirul. x.
't.
,
Cnr-./i^TW
qffcd
cfi
,
nempe quod Hieron.addii

K(7f
fut/tnnicali , ex hoc , ibid. Etz'epivit eum rVfc/t'-i./, fubtunicalem,yi"i'f tunicam , iju.i fubttis veflttus
,
cujus loco pofuimus
v.
7. Sunilitet
ezilac in
Gtxcu
niii
excip ias
vocem
prjjamus
ititerpretari.
Loco veto
sVsi- J t/rn/ ,
qUoj
,, ,
z^c
Vimn.iilifuf.
8.
LIBER LEVITIC.
Versio antiqua.
Cap. VIII.
VULGATA NOVA.
8.
li ,
&
cinxit
eum
feciindum fadiiram fuperhuearn in iplb
Hf/>.A.;it^7.8. mer'ili*
& conllrinxit
&
impo-
in
quod aftringens cingulo aptavit ratIona quo erat Dodrina & Veritas.
Cidari quoque texit caput
,
:
Zz.g.K
fiiit
lliper logiiim
Oftenfionem
&; Veritatem.
9.
9.
Et pofuit luper caput ejus mitram.
& fuper earn

ei
contra frontem
pofuit
,
laminam auream conleficut
cratam
minus.
in landificationc
prsceperat
Do?
VU
10. Tulit
I G A T A
NOVA.
ejus.
&
unftionii
oleum
quo
linivit taber-
fundamenta
16.
Daculum cum omni fupelleftili fua. 1 1. Curaque fanftificans afperfiflet altare feptem omnia vafa ejus , labrumque vicibus , unxic illud ,
Adipem vero
jecoris
,
qui erat fuper vitalia,
&
,
reti-
culum
fuis
I
,
duoique renunculos cum arvinulis

:
&
adolevit fuper altare
cum
iccli. 45. 18.
1
bafi fua fanditicavit oleo.

1.
7.
vitulum
cum
,
pelle
& carnibus & fimo

,
:
cre-
Quod fundens fuper caput Aaron,

:
unxit
eum
mans extra
jus
caftra
&
confecravit
18. Obtulit
I
&
prxccperat Dominus. arietem in holocauftum fuper cuficut
i;.
filios
quoque ejus
li-
3...14...
5. F/rff Aôf.
caput
cum
impofuilFent
Aaron
fudit
&
filu
ejus
ma-
oblatos veflivit tunicis

neis,
nus fuas
1
&
cinxit balteis, impofuitque mitras, ut jutTe-
9.
immolavit
altaris.
eum
&
fanguinem ejus per

concidans
igni
rat
Dominus.
14. ObtuUt
circuitum
&
vitulum pro peccato

,
per caput ejus pofuilTent Aaron

fuas
1 5
.
& tilu
per
ejus
cumque fumanus
, ,
10. Ipfumque arietem
in
frufta
ca-
put ejus
1 1,
&
arms
&
adipem adolevit
lotis prius inteftinis
& pedibus
altare
,
tommque
eiiet
fi-
immolavit
,
eum
,
hauriens fanguinem
alraris
& tincquo ex-
mul arietem incendit luper

locauftum fuaviffimi odoris
rat ei.
eo quod
,
to digito
piato
tetigit
cornua
gyrum
Domino
ficut
hoprscepe-
&
fanditicato
fudit reliquum
fanguinem ad
Versio antiqua.
Sefich. in Ltvit,
2.2..
VuLGATA NOVA.
explica1 1.
Obtulit Moyfes arietem fecundum
Obtulit
&
filii
arietem fecundum
:
in
confe-
S^t
tionis...
cratione facerdotum
eius
pofueruntque fuper caput
Aaron
&
ejus
manus
fuas
VU
1
5
.
L G AT A
NOVA.
,
quern
,
cum
immolaffet Moyfes
fumens de
dextr.-e
lyridam confperfam oleo

adipe:>
,
laganumque pofuit fuper

,
fanguine eius
ron
&
extremum auricula pollicem manus ejijs dextrs

tetigit
Aa-
&
armum dextrum
limiliter
&
17. tradeos limul omnia
Aaron
& Cliis ejus.

,
Qui
pedis.
24. Obtulit
arietis
&
,
filios
immolati
tetigilTet
lorum dextr;E
&
Aaron cumque de fanguine extremum auricula lingupollices manus ac pedis dextri

: :
poilquam levaverunt ea coram Domino , 18. rurfum fufcepca de manibus eorum adolevit fuper altare holocaulli , eo quod confecrationis eflee
oblatlo
,
in
odorem
fuavitatis
facriticii
Domino.
reliquum fudit fuper altare per circuitum
19.
Tulitque peduf,
2.t)
P'ideKot.
If. adipem vero
&
^5
,
z6. Vide Not.
culum
elevans illud co,
caudam
omnemque
qu.-B
pinreticuluraqne jecoris
guedinem
operit inteftina
&
duos renes
cum
adipibus
fuis
&
armo dextro
fe-
paravit.
ram Domino de ariete confecrationis in partem fuam i'lcut pra?ceperat ei Dominus. fanguinem qui 30. AlTumenfque unguentum afperfit fuper Aaron & veltimenta erat in altari
, ,
&
16. Tollens autem de caniftro

erat
,
azymorum
,
quod
ejus
&
fuper
filios illius
ac veftes eorum.
coram Domino panem abfque fermento
& col-
VerSIO ANTIQUA.
Aitg. Zecut.
T^,
VuLGATA NOVA.
J
itLevit, JJJ.i,
Coqiiite carnes in atrio tabernaciili tef51 patimonii in loco lando , 5c ibi edetis eas
:
I.
Cvimque
eis
,
fanftificaffet
:
prxcepit & NoT AD Versionem A N T

cenji
:
dicens
eos in veftitu fuo^ Coquite carnes ante fores
Q U A M.
Martianajus nofler affirmat in quindecim Mfs. codd. legi Grjccum nunc habec , i/Vc^ jTi-k-, cum feqq. k; eV/^m/.e/ sV
additum
;
efl
altaris
non dixit
autem , rffnndendiim fanguinem ad hafem bajem ejus , tanqu^m necejp fuijjet , ad

,
:
Ac in Mf. Alex. s-Tr^'^/vTv.v , ^ sTriJ^vy.^? duru' ut apud Hieron. Hefychius in Levir. 8.col.8i.h.eadem He reddit Et induit ettm titnicam , ^ pr,xcinxit nonam , ^
dvTiv,
j
illud altare accipere

Similiter in Grarco
cujus cornua fanguine
letigijjet
01 I'lci
&c.
fup.
Kal
i'Trs^vasr
'Azp'^y
^
,
ap-i tx^
sVt
veflivit
Sf".
tllnm hypodjttn , pojrtit ptper ilium epomtdem, 8. Priora ifta , 55 '>"^'t > &c. ufque ad lioc , J5 '>",
:
ÊK oiJTo'v*
i eâÊ
-n't
Ma-foi^; 770 TV a()u7o;

yjjv.>,ui
T* y.s^lx T?
s%iyjr/ sVr
Tt.
^vQittsvc^lv
f otci'
fdfnii
fumptafuntex Hieronymo, quorum loco Hefych.

Et cinxit illitm feitttidhm adititm epamidts
,
k ra AazTU/w tv ^vuHivf.^ , &c.
s~s':y/.:r
j?
'^^ a;/iflc
habec
conf-
trinxit ilium
ad
earn
^ impirftfit
&c. ut fup. Gra:c. Kai

A37Eroi'
j
21. Grace. Kai xpon-iaye Mvfeii'? rir nf^'y t" J'loTj/ KeV te,\eim;ev5. i. e. Et adduxit Moffis arietem , arietem illttmfecundum conjummationis
Of ToV
cf
ayrn. Kai TE^HXEf eV' at-Twj' to

Grjec.
^ eVe^mxek
KifSMr dv-
Tt. 9.
K!
sVe'Sii/Ce
ni
^/tQi) eVJ
nr
TV
&C.
:
14 13 IJ- His alludicAuguft. quart. 23. in Lev. col. 499. e. dicens Oii.tndo narraz'it Scriptitra qttemadmodiim ea qttx pracepit Dcmtnus , gefia jitnt erg.i Aaron ^
tt-
jtlioi
ejus
dicitttr eblatus
vitulus pro peccato.
One.
Kcc'i
Kal ^s^cCH'/a'/e MaffOn; tc/ î^cK roe 7rEt.J tm5 V<apTi'a;. Subindc Auguft. Poflea -jero qiiando fanli:ficatur Aaron , de afperjione fangitinis contra velum nihtl didmn ejl i
;
t. 2y. Hefych. in Levit. 8. col. Sy. a. ad hxc Vulgatx caudam. Sec. ait pro cauda , LXX, verba ; adipem vero lumbum , ( Gr. 5:^^'. ) J5 pro mteflmis , ventricKlum ( Gr. xoî'a ) ^ pre reticulo jecoris , pinnam hepatis , ( ror mo T? ii-^x'c; ) edidilfe. V. z6. Hefych. ibid, fie pergit Pro caniflro atfmornm, quod habet Vulg. LXX. canifirum conjummationis , ediderunt. Gr. a^ra^ rif xoxir- th; TsMrjy:ioi^, t. 29. Hefych. ubi fup. ad hoc Vulgatac de ariete confecrationis , ait , LXX. edidiife , conjummationis in partem fuam : attamen Grxce nunc legitur limpliciter , 0.770 t" partem lu.im. xea Ti7; TEJSii'oEi'?, abfque hoc,
ie cormbus aiitem altaris diciiim
efl ,
fed nan additmn
efl ,
in-
t. 31. Eadem leguntui Grcc ad yeibum
prster ult.
, ,
LIBER LEVI TIC.

VutGATA
tabernamli
,
NOVA.
:
Cap. V EK
in
VIIL
I
31
QU
A.
,
A N T
&
ibi
comedite eas
,
panes quoquc
,
ncs, qui
filii
flint
cAniilroconrummationis
eft inihi
,
qiio-
confecrationis edite
ficuc
qui politi funt in canilho

,
modo prxêptum
ejus edent earn
diccni
Aaion
prxcepit mihi Dominus

:
dicciis
Aaron
&
&
Aif^. ubi fup.
ip.
51.
filii
e)us
3
ef so-
1.
comedent eos quidquid autem reliquum

,
fueric
de carne
iifque
ifij.
40. 9. c; 14.
8c panibus
5 J.
ignis
abfumet.
3 5
9-
tis
feptem diebus
bitur
quoque tabernaculi non exibj, ufque ad diem quo completempus confecrationis veftra; feptem enim
oftio
;
De
ad diem completionis quinqua-
Uefich.inLez-u.s.
SiS.i.^.
ginca
diemm
diebus finitur confecratio 54. ficut
&
imprxfentiarura faftum
eft
ut
ritus facrificii compleretur.

3 J
.
fervantes cuftodias
Die ac nofte mangbitis in tabernaculo obfic Domini , ne moriamini

:
!4. in die hoc fic pixcepit Dominus facere ut detis pro vobis. 35. Etad oftium tabernaculi tcftimonii fedebitis
leptem
dies
die
&
node
uc moriami- i.
Aag.qH.1ft.14.in joo./.
cnLm mihi prêceptum efl. j6. Feceruntque Aaron & filii ejus cunfta qu2 locutus eft Dominus per manum Moyll.
ni
NoTiC AD
ff'i/T,
:
Versionem antiquam
Ad
,
vel ut
inMf.
PiXex.-rcuJra
loco cum.
hoc auf
1
rem QjiomaJo prxctftum eft mihi , dtccm , obfcrvat Aug uft. dixille: ibid. Hanc Itcutionem quoidam Usiiirfcrre nchntes
O'totnodo prxcepit mihi
illr
,
i!f.iuir. i.
e. Sicat fecit in die hac

,
qii^ prxcepit
Dominus ad
dictns
quia hoc
videtrtr conjenrtett^ :
faciendum t. 55.
ad depropitiandnm pro
vobis.
8(5. h. leptem diebus
Similitei-
habet Hefj'ch. in Levit. 8. col.

,
mm
anirm , inquit , in nojirir tocmitnis cmfnetadiMe jJcectff/f. Gr. cf rpoVo' CLnrsrMTa/ /Kî. HefjTch. in Levir. 8. col. 86. b. ad hoc Vulg. ; lii cmudne ens , ait , LXX. addidiire , in loco fanllo ; deinde lie , i^ panes , qui funt in
eaniftro
Jp".
Ad januam
die ac node.
tahern.uiili teftimonit fedebitis
confummationis
edite.
Augufl. vero locut. 14. de Levit, col. 555. b. conftanter ut lup. Ut ad oftmm tahernac. ttftiin. Jedebitts feptem dies , Sec. pro eo quod eft , inquit, hahitabiiit. Idem obfervat quJefl. 14. fup. voci node proxime addic , ne
&
55. Gr. Eij? 'y='^ x^npojfin, HêC^f nhiiceiôii; vûiv*

fij; ^fjii^^ iTMipcasiw; ^/xipcaf 7/
al.
veto
lie
:
TsAfMCsw?
ufiSr'
dein-
de
iTr'/i
ini&',
fic
teae(co';i
;
T^.
34. Gr^c.
pergic
th; X-'S'S vfixv. KahxTsf) 'irîmsy a/ th HyEf
moriamini ; Gi*cc vero, hoc haberur intermedium , if,v>i.i.tSsc Tx fu!yiyf!.aTx KffiV , cuftodittis cuftudias Domini; deinde lie iVa /< Vodn'm/E , r non moriamini.
;
CAPUT
VULGATA NOVA.
.1.
IX.
,
T^ Ado
X?
its
,
autem oitavo die
vocavit
Moy-
Aaron
&
filios
ejus
:
ac majores natu
Ifrael
dixitque ad
Aaron
,
EiW.
*? !
1.
ToUe de armento
in
vitulum pro peccato
utrumque immacuoffer illos coram Donimo. latum , Tollite hircum 5. Et ad filios Ifrael loqueris
arietem
&
holocauftum
&
pro peccato
& vitulum atque

,
ad Aaron ( Moyfes ) u-.eron.i. i.contr. Tolle vitulum de bobus pro peccatis, "-'i'- ' 4- Jo;-/arietem in holocauftum immaculatum , offeies eos in confpedu Domini. Accipite Aug.quxft.i6.in 3. Etfenatui Ifrael loquere , dicens
di.xjt
:
&
Versio antiqua. T fadum eft die octavo vocavit Moyfes 1/ Aaron & filios ejus & fenatum Ifrael
Aug.
guxft. ly.
3.
i,t
, Jê-Jt. t.
501. a.
1.
&
^'
&
agnum
anniculos
hircum ex capris
& fine macula m holocauftum

4.
& vitulnm, &

:
unum pro peccr.to agnum anniculum in

,
arietem, holoc.irpo-
&
Le..it.t. j.
'
jci.
b.
bovem
& arietem pro pacificis &

in facrificio
:
immo-
late eos
coram Domino,
vobis.
fingulorum
fimilam confperfam oleo o Jerentes
hodie enim
fim, iine macula, vitulum a bobus , arietem in iacrifi4. cium lalutaris ante Dominum , (imil.im confperfam in oleo quoniam hcdie \'idebitur Do-
&
&
&
Dominus apparebit
5.
minus
jufTerat
in Vobis.
Tulerunt ergo cunfta qua;

:
Moyfes
ante tabcrnaculum teftimonii

,
Hr;;(i.
>;
Ifcf.
aftarec
ubi ciim omnis mulcitudo
87./.
6. ait
pit
Moyfes Ifte eft ferrao quern prsceDominus facite & apparebit vobis gloria
:
ejus.
7. Et dixit ad Aaron Jmmola pro peccato tuo
:
& Accede ad altare 7. Et ait Moyfes ad Aaron & & fac quod pro peccato tuo & holocauftum NoT.E ad Versionem antiquam.
Accede ad
offer
aitare
Aug. locut. ij.

;
holocauftum
t.
V. I. Ita Graece verbum pro verbo. Addit Aug. ibid. Quern quidam noftri fetiatum interpret.tti funt , 7?pKCiat'
Gr.tcus habet
:
t-
?.
Ita
Gr. hab. ad verbum

to. 4.
:
prater hoc
:
i^ arietem
I.
quod omittit;
contra Pclag.
loquere
,
Tola edit. Aid. addit
j. <;"'''
:
Hieron.
i.
hoc
eft
ergo fecutus Inifpres
-Jidetitr dicius. Non autem apt,vocavic feneclutem Ifrael , pro fenibus , -mI fenioribus ; quam-jis eadem locutio ejjet , Ji diceretur , vocavit juventutem Ilrael,;iro juvenibus fed hoc ufttatum eft in Laiina lingua , illud autem non eft nam hoc preprie diceretur , /t diceretur , vocavit fenedtutem Urael. Unde quid.im injolenter pntantes etiam fenatum dici , imerptetati Jiint ordinem feniorum. Compendia tartien forjiian melius diceremr , vo-
i Jenio
quia tf fenatus , in Latino diceretur ,
dicens
Tollite
J05. f. hircum de
lie legit
Et ftnioribus Ifrael
c.tpris
unum
pro peic.u
vitulum immacuLttum anniculum

ir.
in holocauftum.
4. Similiaprorlusin Grjeco
;
excepto uno
i^
a hohuSt
quod deed in edit, tamen Ald.legitur vide lis Aug. ibid.

71'^
/<o%j' * ^-.^t'
cavit feniores llrael. Sic etiam legit Hieron. 1. I. contra Pelag. to. 4. JO J. f. falhim eft qttojue die octavo , JJ Vocaliit
Moyfes Aaron '^filios ejus , tfj omnes feniores Ifrael. prater feqq. tQ's ssai/rw, fume , tibi , pro tolle ; item Tr'pt /jt/k; , pro peccato . non pro
ir.z. Ita in Gr-aeco
,
OXM-K IV , flee. Sic iterum leg. Auguft. quacft. zj. in Levit. to. j. JO, e. ufque ad hoc , domo ttia , nili quod addit , 1 ad holocauftum; GixQt etiain addiiur .i- cstera ut in Lai. fup. Hier. 1. I. cont. Pelag. to. 4. 505. f. lie habet Dixit-
t. 7.
que Mojjes ad A^^ton : Accede ad ali.ire, i^fic pro peccato tuo ; et in Gr. Kc?! '=t;ih:ok ToTrep; t; auc^pr.a; :}-. îuoiude apud
Httlj ch. in
peccatis
8c acs'.enyKtf
durx
offer ea
pro
offtres eos.
Lev. 87. h. LXX. inquit
pi
le ipjo
S^
pro domi
j,
232
Jai, uiifrp.
LIBER.
,
LEVITIC.
popu-
Cap. IX.
& exoiM
li
,
&
Versio antiqua. pro te & domo tua & fic dona

eis
,
Vulgata
deprecare pro te
nova.
:
&
pro populo
,
ciimque maftaj
exora pro
quomodo
prxcepit
Domi-
veris hoftiam populi
era pro eo
licut
prxcepit
niis iMoyli.
Dominus.
V
8.
U L G A T A
,
nova.
circuitum
:
Statimque Aaron accedens ad altare

I'uo
:
immoin
altaris
I J
.
Uvit vitulum pro peccato

9.
ipfam etiam hoftiam
in frurta
concifam
:
cum
fu-
cujus languiiiem obtuleruiit ei

,
filii
fui
quo
capite
& membris
fingulis obtulerunt
quae
omnia
tingens digitum
tetigit
cornua alcaris,
&
fudit re-
per altare cremavit igni

14. lotis aqua prius inteftinis
fiduum ad balim
10.
,
ejus.
&
pedibus.
Adipemque & renunculos , ac reticulum jecoris quE funt pro peccato adolevit fuper altare , ficut pra:ceperat Dominus Moyfi 1 1. carnes vero & pelletn ejus extra caflra com,
:
Et pro peccato populi ofterens , madavit hircum expiatoque altari

15.
:
15
x6. Fide Not.
6.
fecit
holocauflum
bufilt igni.
1
17. addens
in facrilicio
libamenta
1.
Immolavit
ei
filii
&
, ,
qus
paritea
holocaufti viftimam
,
obtule-
offeruntur
Tuntque
fui
fanguinem ejus
quem
tudit per
adolens ea fuper altare remoniis holocaufti matutini.

,
&
abfque CK-
Jiig.ijii.tp.iy.w
t8.
Et
Versio antiqua. & arietem occidit vituliim

,
:
Vulgata
facrificii
I
nova.
arietein
ei
,
8.
Immolavit
&
bovem atque
:
liof-
^'"55-<'-y!7- falutaris i8. joj.f.

1
obtulerunt filii Aaron lanpopuli guinem ad eiun , &c adfudir ad alrare in circuitu. ab ariete , lum9. Et adipeni qui a vitulo adipem regentem fuper ventrem , biim , adipem qui fuper iplbs eft , duos renes ,
&
tias pacificas
populi
obtulerantque
lilii
fui
fanguinem
1
&
9.
quem fudit fuper Adipem autem bovis

,
altare in circuitum.
,
&
&
& &
renunculolque
jecoris
cum
adipibus
fuis
& caudam arietis, & reticulum

,
:
eft in )ocinere ; pofuit adipes fuper peftufcula pofuit adipes fuper altare
pinnam qux
zo.
21
tulir
&
&
imti
10. pofuerunt fuper peftora

ellent adipes fuper altare
1
1
.
cumque crema-
&
peclulculum,
&
brachium dextrum
abf-
Aaron ablationem ante DominLun, quomodo prxcepit Dominus Moyfi. zz. Ciim extulillet Aaron manus fuper populum , benedixit eos. Et defcendit cum fecilTet quod pro peccato , & holocauftomata , & quae
falutaris.
ravit
peftora eorum & armos dextros fepaAaron elevans coram Domino , licut prat, ,
ceperat Moyfes.
i2. Et extendens manus ad populum

nedixit
ei.
be-
Sicque completis hoftiis pro pecca,
to
&
holocauftis
&
paciticis
defcendit.
Aaron in ta13. Ingrefli autem Moyfes bernaculum teftimonii , deinceps egreffi bene-
&
&
dixerunt populo.
Apparuitque gloria Domini

:
2. Af.'
omni multitudini
'Aag.ijti.tjl. 11). ij
* ^''*
30. >n Uvtt. J04.

*'
exiit ignis a Domino ,& devoravit quae adipes. fuper altare , holocauftomata , amens fadus eft Et vidit omnis popiilus ,
2^.
&
24.
ravit
altare.
&
ecce egrelTus ignis a

,
Domino, devo,
e[._j,-,t
&
holocauftum
&
adipes qui erant iuper
&
Quod cum vidiffent turb;E Dominum ruentes in facies fuas.

,
laudaverunB
NoT;E AD
ttia
,
VeRSIONEM
feqq.
Tf.
A N T
<J
U a M.
,
e.hJniint.
Vide
fis
Auguft. ubi fup.

verliculis
ut in Latino. Auguftinus ibid, femel legit
adipem. Vide
refpondent ifta Augufliiii , quaeft. i/. in Levit. to. 5. JOJ.b. Ci:m jnceret A.^ron iana populi , 1ii.e fupr.t commtmornvit , non cmni.z fcmmemoyatajitnt immol.ltn , qit j:tcr.intprxdiBa ; Jed t.%ns'um hirclis pro pecaito , i^ hotccauflum , ubi tamen ilium Agnnm tion exprejjlt : duo vfro ali.x qitx ad (.icrtjict.x pro pectiito pottiis quam ad holoc.iuflitm pertinrre dixivms , tacuit ,
f^-^.
If
16. His
duobus
apud ipfum.
if.zi. Optirae e Grxco. ii. Iia in Grxco , iiifi quod loco, chm extiilijfet Hieron. I. 1. adverf. Pelag. to. 4. liabetur j, ô:05.
,
J05.
f. fic
hab. Rurfumqiie elevavit Aaron m,%>ins fuas fn,
pn populum
pro peccato
,
beiiedixtt eis
,
dejcendttque
ctim fectjjet
C*
holocaujio
^ Jalutari.
,
Vide feqq. apud
id
cfl ,
arietem
z-itnlitm
niji forte
a p.irte fotrtm in-
Aug. fup.
f.iHus
telligi volnit
, lit
ticeiperemiis.
commemerato , etiam ilia fiihfeciita Ka! isdimnyni to SôSfy t? In Grxco lie

folo capro
:
>a^'
K.
eVctCe
701*
yjâ.f'ov ilv irsp}

li
th^ ,ua/)Ti5 ry
,
ây
,
fGtx^sv
Tf. 18.
citjrov
OT^5nre7)tf T3 oXD;cauTa;â
,
&c.
pro
hoc excipias , s; /wiifHj Auguft. ibid. Alii Interpretes , inquit , dixeritnt expavir , coti.intes Iransjerre dt Gr.tco quod ditlum efl s'JiV , unde Exra:/? dicilur , qui fa1^.
24. Vix melius e

eji ,
Grxco
nifi
pro quo
j,
j'SsVii.
Unde
Similiter in Gracco
prater
Graeco.
vocem
popKli
pe in Scripturis
1.
Lalinis legitnr
mentis exceffus. Ambrof.
qua
TM5
T? >a?,
i.
e.
ejus qui populi,

in
3.
offic.
,
to. 2.
153. a. lixc hab.

,
Quia
exi-jit ignis
Tf.
If'.
19.
Eadem quoque
Domino
j,
conjumpjit univerja
qua erant Juper
altare
10. Grac. Kal eVe'Shks t
iiy.i^yx!
tx, &c.
holocaiipa.
CAPUT
V
I,
X.
U L G A T A
fide Not.
eis
NOVA.
pnceptum non
I.
erat.
x\ dab & Abiu

Nm.5.
6ii.JCar, 24.1.
1.
5.
.,
Rreptifque
Nafilii
2.
Egrelfufque ignis k
Domino,
devoravit eos
4. t^ i6.
Aaron
thuribulis, pofuerunt
fuper, oft'erentes
incenfum deignem, coram Domino ignem alienum quod

:
&
&
mortui funt coram Domino.
NoT;E AD
jf-T^.
VeRSIONEM ANTIQUAM.
Domino; quod
accendenda
^
E6 fpedtant qux
Poftcaquatn
,
narrat Auguft. quxft.

inquit
,
ideo non
'vener.u
licehiit
,
.,
quia ex
illo
igne
,
qui d:~
er.int
51. to.
5'04. b.
exeitnte igne a
'vinitus in altare
deinceps cuflodito
omnia
:
Domino
incenji
,
^ mortui funt
adbibito i^ne
flti Aaron.,
qui
aiiji
funt
qu.t in tahern.iculo accendi oportebat

:
mortuis
in balilHs fuis
aliem
incenfum imponere
irgo illis ait Moyfes
Crxc, Ki AdCoVys;
0!
At
wgi 'Aoi^
, : ,
LIBER LEVITIC.
VutCATA NOVA.
t '5,
Cap.
X.
23^
Versio ANTIQUA.
iis
Dixltque Moyfes ad Aaron
Hoc eft quod

qui ap-
locutus eft
Dominus
,
Sanftificabor in
in
3. Ait Moyfes: Hoc eftcjuod dixit Dominus, diccns: Incisqui mihi appropinqiiant fanftitica-
Lt-uii. I. J.
J04. i.
propinquant mihi
li
&
confpeftu omnis popu-
bor
& in omni fynagoâ glorificabor.

Aaron.
tt com-
Uejych, in Livit,
glorificabor.
Quod
audiens tacuit Aaion.
piincius eft
filiis
te
V U L G AT Vocatis autera Moyfes Mifaele & Elifaphan 4. Ite & toll ait ad eos patrui Aaion Oziel & afpor fraties veftros de confpeau fanftuaiii
, ,
:
NOVA.
5.
Confeftimque pergentes
,
tulemnt eos
ficut ja,
cebant
fibi
veftitos Uneis tunicis
&
ejecerunt foras
uc
fuerat imperatuni.
tate extra caftra.
VuLGATA NOVA.
6. Locutufque eft
Versio antiqua.
,
Moyfes
,
&
Aaron
:
&
,
ad
Eteazar
&
Ithamar
,
lilios
ejus
Capita veftra
& veftimenta nolite fcindere ne & fuper omnem coetum oriaforte moriamini & omnis domus gogam tur iudignatio. Fratres veftri
nolitc nudare
,
Et dixit Moyfes ad Aaron , & Eleazar , Ithamar filios ejus qui relidi erant Caput veitrum non denudabitis , & \'eftimenta veltra non fcindetis , ne moriamini , & fuper omnem fyna6.
:
&
Bitron.
epifl.
t,
tt,
4,
ad Paulatn,
veniat
Iftael
ira.
Fratres
autem
veftri
,
omnis
incenfi
exi-
Aug.
(I,
qutfl. ii.trt
Ifrael
citavit
7. culi
,
plangant incendium quod Dominus

:
fuf-
domus
funt a
7.
plorabunt incendium
:
quo
Levit.jO/^.g, JO J,
Domino
a
vos autem non egrediemini fores tabernaoleum quippe fanite alioquin pcribitis
:
& ab
,
oftio tabernaculi teftimonii

:
non
bitis
ne moriamini
eft
oleum enim untlionis
unitionis eft fuper vos. ta
Qui fecerunt omnia jux:
quod
8.
Domino
fuper vos eft

Aug.
ijiixjl.
prsceptum Moyli. 8. Dixit quoque Dominus ad Aaron & omne quod inebriare poteft , 9. Vinum non bibetis tu & filii tui quando intratis in ta, ,
bernaculum teftimonii , ne moriamini quia prxceptum fempiternum eft in generationes veftras

:
Et locutus eft Dominus ad Aaron , dicens Vinum , & ficeram non biberis , tu & filii tui tecum , cum intr.ibitis in tabernaculum tef timonii , aut cum accedetis ad altare , & non mo9.
5 ?
Le.il. J05. a, i.e.
10. t ut habeatis fcientiam difcernentii inter
riemini legitimum xternum in progenies veftras. 10. Diftinguere inter medium fmftorum
:
faniStum
&
profanum
filios
inter
poflutum
&
&
contaminatorum
,
:
&c inter
mundum
11. doceatifque
&
medium mundorum
omnia
eos per
legitima
immundorum
1
1
mea qua
locutus
eft
omnia legitima Dominus ad eos per maIfrae!
&; inftruere filios Ifrael

eft
qux locutus
Moyfi.
Dominus ad
manum
num
Moyfi.
VULGATA
II.
NOVA.
eft.
:
Locutufque
,
eft
12
ejus
Vide Not.
qui erant refidui
re, quia fanftum fanftorum

I ;
.
Moyfes ad Aaron
Eleazar
mini
,
&
,
ad
tilios
,
;
'Comedetis autem in loco fanfto
quod da
,
&
Ithamar
,
turn eft tibi
&
hiiis tuis
de oblationibus Domini
fi-
Tollite facriticium
,
quod remanfit de oolatione Doillud
cut pra;ceptum
eft
mihi.
& comedite
V
u
abfque fermento juxta alta-
LG AT
NOVA.
14
Versio antiqua.
peftuf:ulum fegregationis , brachium ablationis , manciucabitis in loco fanfto a lam.
&
14. Peftufculum quoque quod oblatum eft, armum qui feparatus eft, edetis in loco mun-
&
Aug.
Joj./.
quxji.
34-
Notje ad Versionem antiqua

fwi'.....
TO TVftiloy
hvi.lla.y.a. ,
s/
eV/.^H/ac
^
eV
avro
ivxvlt
-Tivpy
Jt,
eV=aôc
g'V duTo
Tpior
, ,
;r^îiJ'e7itai'
Kvpia
;îi/Ge
i
'rrup
Mo'uiapcc.
Tpoî^ToJê
iCa.T=(pcc/sv
KffiV
KuCti ai^To?;. Kal af7t5, ^ cc-7r5âvov

Mcai^CNi irpoi
wup
&c.
rcliqua ut
dt fimiliter collat. Cartliag. p. 48(1. b. f. 10. Ita Grsce , iii quod vox immnnilitriim , ponitur ante munilomm : Aid. veio edit. Auouftinu faver. Idem Aiig.Locut. 17. to. 3. ?y5.c. [egif.Dijhngueic inter
]f . 5.
Grsc. Kal ewf
'AafM*
in Lat. fup.
medium mundorum Parmen. to. 9. J4,
Hjec omnia apte conveniunt cum Gra;co , fi excipias unum aut alterum , nempe hoc , 0 denudabitis , pro quo, yV TToK^/ap'y^cE/f, 8c iftud , I'rniat ira ^ pro quo, isi.' .;}i-'M'S ' erit tndignatto. Auguft. Locut. 18. to. 3. ;J3. Ithad. hsc. hab. Moyfes loquens ad Aaron , Eleatar ,
T^. 6.
conutminatorum /at I. z. contra ep. habet Dividerc in medio fmtlorum irreligioferum , {^ in medio mundorum ^ imnmndorum. In collat. Carthag. ex parte Donati Dividere inter fmce.
:
tos
profanos
i/iter
,
tnitndoi
,
nam
in Gracco eft
î^vô^v
immundoi ; nee male quod pruprie impurum ieu

,
mar
& qujeft. 31. in Levit. Aaron, mortem illoyum duorum lugere prohibetts , dicit : Capittvejlrilm cid.tra non denudabitis, 5cc. If'. 7. In Gr. deeft fub finem duplex ejl, Mf. Oxon. cum editt. Aid. &Compl. ultimum addit ; ctera concordant ad verbum.
filios ejus
,
an.
Sec.
reliquos filios ejus
profanum fignificat. Mox Auguft. quft. 35. addit ; Hoc quoijue ambigue pojitum ejl utriim ab ea qui'd funt Janiia ^ munda vet mquinata ^ uttmunda ; an ab ea quod flint Janfii "^ mundi , vel inqumati ^ immutidi ; id ejl , Htriim inter ilia ipfa facra , qua rite vel non rite fierent diflinguere voluit jacerdotes ; an inter ipfos homines proban^ dos vel improbandoi ; an potiits ad ulritniqne referendum
,
)f If. 8 9. Ita in Graeco , nili forte excipias iftud , i ^ /^H otTToâfHTe, loco , (^ non moriemtni, Tcrtul. adverf. Pfych. 985. c. lie habet Vinum , i^ ficeram non btbetis, tu. (^ filii tui pojl te , Ji quando ingrediemini tabernaculum , I/el afcendetis ad altare , ^ non moriemini. Hieron. in Ilai. Vinum , ficer.lm non bibetis tu y. to. 3. col. 51. a. lie filii tui , quando ingredimini in tabernaculum tejlim. aut
:
efl
Jive homines
II.
c.
Jive facra,
e
t.
51?.
if.
Ad verbum
eadem
Grseco.
iiin
Vide etiam Locut. 16.

Mcoi/ob; xfo;
nbi
leg.
iz. In
Grsco. Ka)
'Aufcar
K)
0;V7as
>
:
d. ait
lios
cc. Unde Auguft. locut. i8. de Levit. col. 555. Moyfes loquens ad Aaron , Eleatar , ($ Itlmma- fi,
acceditis
ad
altare.
Hoc autem
legitimrem xternum
5cc.
ejus
&c.
Ita
ill
'
33. 505. d. Ambiguum elfe, utriim fuperiori jenfui connetiatur , id ejl , ad vinum non bihenait Angull:. quasft.
1^. 14.
dum
pertmeat
,
an
inferiori
ubi jequitur
Diflinguere inter
medium
^c, ut
hoc Jit officio facerdotuni
legitimum ater1.
:
num
epift.
in progenies eorum. Id pofteriori adjuugcre videtur
did fegregationis , quia mrumque Jive demtiofacerdoli feparatur ; & utrumque ablationis nis , quod Gr.ece dicitur dixiffux , quia utrumque dem poffet
,
Auguft. ibid. tamen utrtimqnc
Grco , ufque ad vocem , jaiiHo ; unde Ouamvis , inquit Jingula Jingulis data Jim ,
,
Auguft. cum Locut.
17. to.
5'4. e.
5.
5J;.
lie
c.
turn
2. contra
lur
aufertur
eis
pro quibus offertur
ut detur fleet -
Parmen. to. gitimum xternnm in
9.
ubi
habet
.*;/(
vobis le-
progenies vejlras divtdere
&c, adnec-
Pedufculum fane impojitionis Juperiiis legimus , Jj brachium Mationis , qiiui dt l/ratbit nihil imponebatitr ultarig
doti.
TQtn. I.
GS
; :
254
Aug. Lciui,
I 8.
LIBER LEVITIC.
Versio antiqua
filiorum Ilracl.
enim ac
Gap.
X.
tui
,
VuLGATA No V A.
diflimo tu
crificiis falutariiim
&
filii
&
:
fili.-E
liberis tuis repofita Tunc
vax tecum de hoftiis
tibl
falu
taribus filiorum IlVaei
15.
Biuchium
ablationis
gresationis fliper llofti.XS gationem feêt;are ante

hliis tuis
,
peflufcillum feadipiim otiercnt , fegre,
&
e6 quod qui cremantur in
m.
armum
altari
,
&
peftus
&
adipes'
elevaveiunt coram Do-
Dcum
&; tiliabus tuis
nbi, 6c tecum legitimum Xter;
&
erit
mino,
&
pertmeant ad te,
,
&
lege perpetua
licut pra;cepit
ad filios tuos Dominus.
num
Amb-,
tp. (57.
16
Eleazar
& iranis eft Moyfes ad filios Aaron & Itliamar qui iupeifuerant dicens
, ,
:
16. Inter
Ii.tc
hircum
qui oblatus fiierat
i.Maci
^-
pro peccato, cfim

reperit
lios
:
qu^-ereret
Moyfes
,
exutûm
fi-
1*
iratufque contra Eleazar

,
& Ithamar
:
Aaron
I
qui remanferant
ait
Aug.
levit.
ijaejl. 55, "

I.
'7-
QU'ii'e
non
comediftis illud quod fait pro

in
3.
J06. s-
JO/-".
peccato in loco fando ? quoniam enim fanda lanftorum lunt , hoc \ obis dedit edere , ut auferatis peccatum Tynagogx , & exoretis pro eo ante
Cur non comediftis hoftiam pro peccato loco fando , qux- fanda fandorum eft ,
7.
&
data vobis ut portetis iniquitatem mukitudinis
&
rogetis pro ea in confpesftu
Domini
illius noil fit
Dominnm
I
S. non enim iilatum eft a fanguine ejus in fandum ante faciem intus ederis illud in loco Cmdo , quomodo milu conftituit Dominus.
;
18. prafertim
cum de
,
fanguine
iilatum intra fandra

in fanftuario
1
,
& comedere debueritis

mihi
?
;
earn
llcut pra:ceptura eft
Aug,
tevtl,
iju.tfl,
16 in
I.
J. Jofi. ^-
Si hodie obtulerunt ea qux pro peccato 19 holocaufta I'ua ante Dominum, illorum funt ,
9.
Refpondit Aaron
,
&
tima pro peccato

:
&
Oblata ei^ hodie tic* holocauftum coram Do:
COnti2,erunt mihi talia , & COmedam quod eft pro peccato hodie , nunquid placitum erit Do-
&
mino mihi autem accidit quod vides quomodo potui comedere eara , aut placere Domino
in CiEremoniis
mino
io.
mente lugubri
Et audivit Moyfes,
&
placuit
illi.
2.0.
Quod cum
audiHet Moyfes, lecepit fa-
tisfaftionem.
NoTiE AD VerSIONEM ANTIQUAM.

deps tttilim dt piUnfculo imponebntur.
2J
oi
vol cy,
j(,
nfi'mv TC?; ijio'i OS Jalaiarium , hab. Aid. Compl. To:t fMiwflm.
n
,
Grsc. fie pergit ^sTa CB* yojui,u:fV yap act , j^ sVo'^h, &c. utin Lat. nifi quod loco cwTHf.V , frlutitrif ; in editt. tamen
o7y.o';
Ob
&
Apud
quod
Auguft. conftaiiter Jhdicit

,
littArinm.
Qîd
eji
inquit
,
de
facrificiis
fa-
iuiaiium, ctim ea
taris
;
dic'^r
^.e
.j/;/'i ii/jcxf ,
facrificia faluta-
cum Gr. quod loco ad Grace, hab. "Vi > & hoc ts; J.s ; "Aapoftponit nomini Ith.im.w : haber eriam tv; xa/tt??f'Jir Msfijîyî; , derelidoi , loco qui fnperfuErant , qujc ambo idem fonant. Eadem memorat Augull. qua;ft. 56. \a Levic. to, Uac emm /utn "jerha hnjcentii yicy3. ^06. g. dicens Ji ad jiUol fratrts fjti , chm htrcum pro piccate qu/tjitum ncTt
deiiide qua; in Lar. Tup. hicc eu'am concordant
nifi
, ,
, :
cum JingnLiri numero

eadem
re diceretur ?
,
id dixit
lacrificiuni Talu-
tnvenijêr
tans
cifm de
an forte
hoc loco
ubi att:
ilto
t. 17.
pro
2.
cis
y
Siimiliter in
qnta fuirat totui incenjus. Gr,sco , priter

to
,
unum
-jtifi
oivrui ,
facrificiis
falurarium
faiiitatum diet debuit ?

,
Nam in
,
loco pro
lie
Pf. uhi diilitm ejl : Exaudi nos rum , hoc verbltm habet Gr^xcus
fji
d'/lvifil^ji/
,
Dcus fanitanjm noftraquod etiam

hoc toco
1057. d.
port exoretis. Ambrof. epift. Cj* to. habec Qriare ncrt manducajlis , quod prt
:
id
psat9
/.
tmmohtitm
ejl
in toco
fittiiio ,
quoniam quidemjanc-'
amhiuus eft t utri^m a falute , .!?> .i lalutari nomen deiUnatum Jit , quoniam 3w?w/>.' dicitjir falus , "jel fanitas , unde Jit gefiitivus pluralis , raJv owth^/o;^. Saluiaie autem cwri'ôp diiitur y i^ inde gt?ittivtii pluralts idem ipje ejl. Si ergo rede poteji inielligi etiam facrificium falutis , quod eji facrificium falutaris , quoniam a Jalmari falu! datur , y ilunde falus acetpitiir , non ejl neceJJ'e ut lud eji Jalul.jre tanquam mnltornm falularinm Jacrificia h'tc intelligamus ,
gentti'jtii ptr.ralts in
qm
Grjita lingua
&
aujer" , ttt peccatum jynag.:?a. V- 1 8. Graece iimpiiciter habetur , tv aificmi; , fubaud. prxpofitione airo -r?, &c. item scm fola Cumpl.addic ibfque interpunflione media, fx-,cSr! ,conjunguntur
?
Its
.-
Jantiorttm junt
hoc volts deii manducare
apud Auguft, fupia , ubi divelluntiir ; cetera concordant ad verbuni. Ambrof. epift. 67. p. 1057. d. poll voccm jyna^.-<g^ y I'ubdit intus raanditcandum ejfe , Jicut mihi pr^ceptum ejl. In edit. Rom. mandncandum ejl
fecus
:
ubi diilum efl , facrificiis falutariura , fed multarumforjitan fanitatum , qux tamen ab ttno jahitari accipiuntur. T^. ly. Hjec omnia concinunc cum Grco , fi duo excipias > nempe fegregare , pro quo , ipcpicxi , ad jegregandtim , ac Dciim , loco Kif.V. Auguft. qu-uft. 16. in Lev. col. yo6. c. fimiliter hab. -Et erit tibi filiis tuis , {J fliabus tuis legitimum fempiternum, Grace, tti'^m. 'r' f. 16. Anteceduiit ifla in Gr. Ka) tm X'f^'"[9'
in loco jando.
Kal fVaVi'^ff 'Actfûv wpo^ , pro quibus habet .ûgull. ibid. Refpou" dit illi Aaron y a/V reliqua Gr.>rco vix dilTimilia , nili quod hab. tx y pro quod y puft verbum comedam : in Mf. tamen Oxon. nee nor. in editt. Aid. & Compi. legvtur ts.
't.
19. In Graeco primiim

,
Mait/ciu'
?,s'7^'^
.-
Ambr.
epift.
6j.
to. i.
,
>
ettm lidijjet Aaron

derint mihi talia hodie
Tt.
:
ergo iratitm 10 J7. e. haec. hab. placide rtfpondzt ci : Si hodte cbtulertHt
Chm
pro peccato juo holocaujia

'xvpi^ti.
Et caprum
; ille
qui pro peccato

:
quarens exqui/i-vie
loco Ambiof.
Moyfes
Iiab.
veto incenjtts fuerat
quorum
,
acci^ fua contra Dimiinttm , mandttcabo quod pro peccato obtulerunt nunquid placehit Domino ? Vide fis Aug. ubi fup.
,
Imtnolattts erat hircus pro peccato
oblatus tn holo-
20. Similiter habet
Ambrof.
epifl.
6y. col. 1057. e,
taufltim. Quxjivit
eum
pojlea Moyj'es
combufius ftterat
una cum Graeco.
CAPUT
XI.
in
L
i.
V
Ocutufque
filiis
U 1 G A T A
NOVA.
pecoriuus
,
eft
Dominus ad Moyfen
:
&
Aa-
minat
comedetls.
4. Quidquid
Ifrael
Dicite
fide Not.
Deut. 14.
J.
Ha;c funt animalia qu,^ comedere debctis de cunftis animantibus terrs ^. Omne quod habet divifam ungulam,
ungulam , tera , non comedetis

:
autem ruminat quldem , fed non dividit earn , ficut camelus

illud
,
&
liabec
& ce-
&
inter
immunda repu-
tabitis.
&
ru
ChcErogryllus qui ruminat
ungulamque noa

t. 2. In Mf S. Germ. n. 10. annor. circiterpoo. hxc tguniur codem characlere D/ciK ^/m Ijrael : Cujlodite jimia qujjcripfi vobis , Jim Ves vejlcr ; deinde .hxt
:
Junt
Sec. ut in
Vulgata. In Gr*co fimplicitei
Aii>.\nixU
toF? u^t'ii'lifx-h, MyorUi;.
, ,
LIBER LEVITIC.
VulGATA
tfivldit
Cap.
XL
,
a^5
NOVA,
:
I.
Mac,
immundus eft. quoque nam & ipfe runiinat, fed ungulam non dividit. qui c^m ungulam dlvidat , noa lu 7. Et fus
,
minat
8.
6. Lepus
horum carnibus non vefcemini nee cadavcia contingetis quia immunda lunt vobis.
,
<.i8.
VuLGATA NOVA.
9. H.TC funt qua; gignuntur in aquis
ci licitum eft.
,
fquamas
ftagnis
,
tarn
Omne quod habet pinnulas in mari quam in flumiHibus
& vef& &

u L G
9
buS.,
Versio antiqua. in aquis & in mari & in

, ,
torrenti-
Aiig, Leciit. 19.

3-
f,
I5i-J-
comedetis.
V
to.
pinnulas
liabet
Quidquid autem fquamas non
10.
20. Fide Not.
ATA NOVA. 15. & omne

fuam
,
corvini
generis
in
fimilitudinem
&
eorum qua:
,
in aquis
moventur
,
& vivunt,
abo-
16. ftruthionem
&
noftuam
:
&
,
larum
ibin
&
ac-
minabile vobis
cipitrem juxta genus fuum

erit
1,
exfecrandumque
,
carnes
eorum non co-
17.
medetis
&
morticina vitabitis.
18. 6c
bubonem & mergulum & cygnum , & onocrotalufli

, ,
&
porphyrio-
II. Cunfta quje non habent pinnulas

in aquis,
I
& fquamas
gryphem
nem
;.
Hic
poUuta erunt. iunt quje de avibus comedere non de:
19. herodionem
upupam quoque,
lo.
& charadrion juxta genus & vcfpertiiionem.
fuum,
betis
,&
vitanda funt vobis

,
Aquilam
,&
Omne
de voluaibus quud graditur fuper

,
&
haliceetum
quatuor pedes
,
aboniiuabile erit vobis.
14.
&
milvum ac vulturem juxta genus fuum
VulcatanoVa.
Quidquid autem ambulat quidem fuper quatuor pedes , fed habet longiora retro crura
per qus
falit
Versio antiqua.
21. Sed hasc edetis a repentibus volatilibus , Ang.locut. 20. qua; ambulant lliper quatuor, qua; habent crma 354- ' fuperiora pedum ejus
fuper terram
Vulgata no
ii. comedere debetis
,
ut eft bruchus in genere

,
ad vefperum.
i8. Et qui portaverit hujufcemodi cadavera
vabir veftimeiita fua
, ,
fuo
& attacus
atque ophiomachus
ac locufta
fm-
la-
gula juxta genus fuum.
&
immundus ent ufque ad
tum habet pedes

14.
luetur
,
i}. Quidquid autem ex volucribus quatuor tan, exfecrabile erit vobis

,
velperum
his
quia omnia ha?e inirriunda lunt vobis.
ig. Ha;e quoque inter polluta reputabuntur de
& quicunque morticina eorum tetigerit pol& erit immundus ufque ad vefpcrr.m necelTe fucrit ut portet quippiam horum 15. & mortuum lavabit veftimenta fua & immundus erit
:
qnx moventur
,
in terra
muftela
&
mus
,
&
crolater-
codiJus
30.
ta
,
iingula juxta genus
fuum
,
fi
mygale,
talpa
:
&
chamcleon
&
ftellio
&
&
5
ufque ad occafuni fobs.

16.
1,
omnia hsc immunda

,
funt.
Qui
tetigerit
mor:
Omne
animal quod habet quidem ungulam
ticina eori'm
immunc'js
erit
ulque ad vefperum
fed non dividit
eam
nee ruminat
fuper
immundura
erit
31.
cinis
&
fuper
,
quod cecident quidquam de mortitarn vas

cilicia
:
/&c qui tetigerit illud
contaminabitur.
eorum
,
poUuetur
pelles
ligneum
& veftimenfie
ex eunftis anlniantibus qua; incedunt quadrupedia , immundum erit qui tetigerit morticina eorum , poUuetur ufque
L7.
Quod ambulat
manus
tum
quam
&
&
in
quocunque
polluta erunt ufque ad opus , tingencur aqua , vefperum , lie poftea mundabuntur.
&
Vulgata
33.
NOVA.
in
& Versio antiqua.

vas
fiftile
,
Vas autem
liiftile
,
quod horum quid,
55.
Et
,
omne
in
quo
cecitierit
quam intro ceciderit gendum eft,

34.
pollaetur
& idcirco fran:
eis intus
qua:cunque funt intus,
immunda
ex Atig.qtiitfl. \'j.in erunt, i^"'- ' 3- 52. '
& illud conteretur.

, ,
Omnis cibus quem comedetis, fi fufa immundus erit & omfiierit fuper eum aqua ne hquens quod bibitur de univerfo vafe , im-
34. Et omnis cibus qui manducatur , in quemcunque venerit fuper ilium aqua , immiuidus erit
vobis
mundum
erit.
Vulgata nova.
35.
Et quidquid de morticinis hujufcemodi ceci,
chytropodes, deftruentur,
&
immundi
erunt.
derit fuper illud
immundum
erit
five clibani
five

Tt.
m.
unde
:
9. Supple primiim
de Gteco
Kl
tomtci,,
i.
rpiyiSn
pifies
habere non pcjpint
norinull: Inierpretes noftri
non-, torrentes, inierprerari , Jed iiumiivi malnerutit,
&c. ff hxc funt , qtt comtdeiis ex cmniomnia quibufcuniiue Jitju eii atx ^ fqita?K.e , &.C, ut in Lat. fup. excepto uno , ,â.>xoT^t:; maribiii pro mari i ad quod Auo ufL ibid. Ciirn tie avitnantibui , inquit , qum in aquis Jitnt , priUciperet qttx Jim eorum nw.nda vel immi'.uda , in aquis , inqitit , & in mari & in torrentibus (ed in mari Laitni codices habent , quia tlvnti injotens fmt fhiralem nitjneritm tr.^nsferre de Graco y nm duere , in mari , fed , in maribus , niaxime propne non maria , Jed mare> ttiteltigeremar-, ter ambigiiitatem id eft , mafculi. Nee ita multo port Torrentes , inquic
jix bns
Hj
êxiVe;
in
qu.-z
aijllif :
nonnulla tanien ex his legunrelata ab Adimamo , fciUcet 1. contra ipfum , c. 15. to. 8. col. 131. b. In Levitico (criptiim eft ; Separate a mitndo immnnditm ; ne~ mo mandttcet carnem camelt , ajint , J^ icporis , porci , vulturis , ? reliquocorvi , J^ aqtiiU , i5 nuhi ,
If't.
10
zo. Abfunt
tur
apud Auguft. ve!ut rummatim
rum.
't.
21. Grsec. 'Ajaxtxvtci ipxysê ciTroTuv

T&Tv î./o-r xi^r^r
E/JTrfrai'
twit
(M(. Oxon. dvuTi^)

1^.
a,iro
&c.
,
jflo loco
pro fJitmintbrts pojiitt Scriptura

t
ciim torrentes pro,
35. Grace. K! tJtoiv ivJ a f oQx

34. It
ill
^xr
xfT;? os'fM'ioi
sk
i'
;a> rrsat
sw
,
ivJci^rir Sic. ut In
Lat.
,
frii dicitmur byemaies fiuvti
qui Jiccantur aftate
idea
!*.
Gtaeco
prater
unum
voin
ij
quod
d.-
Tom.
I.
Gg
,, ,
:, ,
*55
Netjch. in Levit,
LIBER LEVITIC.
Vhrsioantiqua.
Qui veio
tetigerit
Cap.
xri VU LG ATA vulgatanova;

&
cirtenirE,
erit.
36....
omncm imrrtunditi.im
,
;6.
Pontes ver6
II. $/. a.
Animx morticinorum
& omnis aqnai

inorticinura
ipfoilim
immundus
crit.
rum congregatio munda

eoruiii tetigerit
,
Qui
poUuetur.
VULGATA
)7. Si
ceciderit
nova.
4
1
.
fuper
fementem
non polluet
ufque ad vefperum.
Omne quod
,
reptat fuper terratn

in
abomin<
8.
Si
autem quifpiam aqua fementem perfudetafta fuerit

,
,
bile erit
nee ali'umetur
cibum.
rit,& poftea morticinis

;
illico
poUuetur.
vobis
9.
Si
inortuum
fuerit animal
quod
,
licet
&
4i. Quidquid fuper peftus quadrupes graditur, multos habet pedes, five per humum trahitur
4 quia abominabile eft. Nolite contaminate animas veftras
,
comedere
erit
qui cadaver ejus tetigerit , ufque ad vefperum

:
immundus
,
non comedetis
) .
40.
taverit
;
&
nee tan
qui comederit ex eo quippiam

,
five
porerit
gatis
quidquam eorum
lavabit veftimenta fua
& iminundus Versio antiqua.

,
ne immundi
fitis.
Vulgata
nova.
;
hwdcettl, I. ep,
I
'''
44
fanfti eftote
quoniam
&
ego fandus
i7ji 7Si.b%9i.
^^ >ominus Deus
vefter,
I'.
44. Ego enim fum Dominus Deus vefter faniti eftote , quia ego fanftus fum. Nc poiluatis animas veftras in omni reptili quod movetur
fuper terram.
I. Pet,
I.
i5.
Optat.
I.
2. coiitr,
Vinai. 40, t.
4)
Saniti eritis, quia ego fandus
fum
4?. Ego enim fum Dominus, qui eduxi vo9 de terra yfgypti , ut ellem vobis in Deum.
Sanfti eritis
& &
Atrg.pixp.^j.in inter vivifican47. inftruere filios Ifl-ael l*M.t. 5. ;o8. i. tia qiix manducantur, inter vivificanria quae
quia ego fanfhis lum. , 46. Ifta eft lex animantium ac volucrum omnis animx viventis , qua; movetur in aqua,
reptat in terra
,
,"
&
non manducantur.
eft in
47. ut diifercntias noveritis mundi immundi , fciatis quid comedere quid xeCpuere debeacis.
&
&
&
N O TiE AD Versionem antiqua

fine.
i-TT'c/^sui rear S^y-
m.
fus
ita fcilicet
;
"EocSe
,
aym
tri ayio'i
,
t.'fti
'71J Ki/'eiss,'
V. 56. InCrsco (impliciter :'0 Jt

Qifixmv
"t.
aV-r.vi'
,
Optat. addit
No dixit
,
ianfti eftis
fed
, fanifti
eritis.
j,
ccKa6afT05 55-/.
t.47. Grsc. Aixs-uMi iixnimv rur

:
a)i(Acif'io.v
ar-
44. Grajc. "Av.'o; ece^s tri aiyio'; i]u/ iyta Kvcao^ , cc. Auguft. Locut. zi. 10. 5. p. 554. a. Et eriiisf.intii qactiiayH fatiUiis ego ; turn addic fiiiaiiditiir fum ; unde
:
H!Uv Tat iLxâfZi detnde lie j. liaÛai tco lxt,r^ntTur &c. Mf vero Oxon. cum edit. Aid. port vocem xaSaf J,
addit
titlav
, ,
J,
ti,u.a^;ii'
t; vds^
m'jhi
'l^.fxv^
fliriqiie noflrt
hiterfrttnii frint
Quoniam
fanftus
fum
&c. ut
in Lat. fup.
,
Mox
dtxniat tZv ô:eycAuguft. ibid. OitttGrs,
J'o. e. legit
contra epift. Parmen. cap. 17. to. 9. col. qktit ega fanilu! fum. Tert. ex, hort, cart. 942. c. fic hab. Sitntl: erimtts , quia iS> Deasfanctiis : item de Monog. b. Eflatt fanSi , Jlcut p.
:
go
&
1.
2.
:
lus hnbet ^Tûoymt'ln

fretari tmililernnt
,
quidam
vivificantia
intn--
Saritl! ejlote
ijiiLi
uliillique hoc verbiim nofter tifiis
recepn
qii,tm j.uere
;
novum
qnx
,
irfclitam
,
Ji did pojjel vivi-jiveit jMiunt ,

,
9J2.
gignentia
Jed qu.t
dicufitur
tioneiiim
virifir.jnt
id
,
eft ,
illr J.miliis
fint.
Hilar, in Pf.
34. 477.
f.
Epote faniti
'jtvos
feiui gignunt
td
eft
non ova
fed pulles,
fuoni.trti !gi
If.
finBas fum. 4J. In Gratco verba fnnt eadem
ôn'/oyiir'/ct.
fed ordo diver-
CAPUT
Versio antiqua.
Sedul. Scot, in 'p. vid Rom. 501. c
I
XII.
VuLGATA
NOVA.
,
H/
2. lier
"O T
locunis cens
eft
Dominus ad Moyfen
:
di-
1"
>
Ocutufquc
cens
:
eft
Dominus ad Moyfen
,
dl-
Aug. Locat. 11.

Aug. quxft. 40 in
lft;t,
P.
t. 5.
Loquere filiis Ifrael , & dices ad eos Mu quxcunque femen receperit , & pepererit mafCLllum , & irnmunda ei-it leptem dies , fecundum
Loquere
lier
,
filiis
Ifrael
& dices ad eos

,
Mu2Z.
fi
fufcepto
erit
femine pepererit mafcuium

juxta dies fepa-
immunda
3.
feptem diebus
Jo2
</.
dies fecellionis purgationis ejus , immunda erit. 3. Er in die odavo circumcidet carnem prxputii ejus :
rationis menftru*.
Et die odavo circumcidetur infantulus:
Eiic. I.
21.
Joan. 7,
initjitata eft
,
NoT^
T^. I.
taiiffima locuiio
Augufl. ibid. Locut. 12. col. aeberrima in Scriptmu eft , inquit ,
AD Versionem antiqua m. quoniam ^ Gyicco eloqrtio tio 554. b. Hf tiji,
poffet
net in
iftud
re-
Graco
guit
,
transferrt
quia vero e.im Grxcos iranf'erre non pi'

,
Locutus
If. z,
eft
dicens.
ibid. Hjec locutio
cur Latinos piguerit

deelie in Mf.
ignore.
Advene tamen
to. 4. p. 2.
ranus rrperitiir, Latini fermonii coariiat inopiam : Gr.uus enim habet : Kcc\ sfu; ^fô<; itu^TVi, Ê7M , quod I Mine exprimi pofjct Et dices ad cos,
.,
Aug.
J.
etiamnum
:
Oxon.
ac edit.
Compl. nee
tinuit illud
ubi He
HIeion. contra Helvid. Mulier quxcunqne concepit ,

erit
dicens -dicens
mimn
ijy. b. pepcrit nufculttm
aritem offerulii ^Ji dicmiir : Et inquies ad eos Jimilins eft Gr.eco , quia Hie non dixit , ^J'-
immunda
in epift.
purg.nicnis
Tfo; wtv;, >,iyM. Nunc in Gr. non additur Myc^'t , nee admifit hoc verbiim SeduliSs, fed illud retinent editr. Aid. Compl. retiqua ex
gei; OTfj; iv%i;,
,
Mym
fed
sf-r?
feptem diebus ; fecundum dies (ecefjionis fua immunda erit. Delet paiiter Sedul. Scot, ad Rom. Joi. c. ita legendo Mulier qiixcun:
&
Aug.
tjuod
,
nil differunt
a Gracco. .-ûguft. infra,

,
J08.
)
f.
loco
,
que juj eperit Jemen , pepererit nt.xjculliin , immunda erit Jeptem diebus i fecundum dies purgationis ejus immunda erit, Immo Auguft. iple omifilfe videtur hanc conjunclio-
JeceJJioHis
pmgntionis ejus
,
legit
(
fcfffionis pnrgjtioni! fiiit
inquit
dtcit alio toco
Levit. 15. 19.
immundi-
tiam feminx , qnx menftruit pnrgatm , feptem dierum ejp ; Gr. T vcigMît" Ti7; afiifv dvTti;. Item fupia Locut. 15, oblervat Aiiguft. Latinos Interpretes non leddidilfe g? infeitum in Gr. port m;j/i/;/ww; No/Pr/ plenque , inquit,
tioiaerunt tramfrrre
'
to. ;. J08. d. cum qusrit , qusft. 40. in Levit. Qjtid eft quod dicit : Si mafcuium pepereiit mulier , immun.. da erit., &c. Vide feq. ibid. fup.Capitul. xxii. Tf. 3. Gr. Kai ^n r/.ifpx rn 07/0 -miCijifiiT &c. ut fup. Ktii Hieron. contra Helvid. to. 4. p. z. ijy. b. it Oilavo die circumcidet , &c. Sedul. vero Scot, in epift.
& nem ^
&
fed ita diserunt
Mulier quxcunque
ad Rom. JO I.
ejus.
c.
it
die
oUava eircumciditur caro prxpmii
jeperetit anafciulam
immunda
erit
^c,
lllti
ergo hcti-
LIBER LEVITIC:
VULGATA Nova.
'4.
Cap. tp.
V
E K
S
I
All. XII.
(J
^57
Q U A
A N T
_
Aiig. iih ftifi
ipfa veio
triginta tribus
fu.-e.
diebus manebit
4.
fiio
i^
ri-igiiir.i
6c trcs dies
îiiod
in
fanguine purilicationis
.,
Omne
fanftuni
muncio. (Jmne
fukbit in fanguine ftiidum c(l non toriintioibit
non tangec nee ingredietur in fanftuarjuni donee impleanuir dies puriticadonis fua;. f Sin autem feminam pcpeierit, immunda crit diiabus hebdomadibus , juxta ritum fluxus nitn.
vingct, di in
randiiamim non
fexaginta fex dlcbus ftdcbit in fanguine

fiio.
Aii9^. l.oiai,
z^
mundc)
ftrui
&
pro
554.
c.
d.
fexaginta fcx dicbus manebit in fanfua:.
guine purilicationis
6.
Cumque
filio
expleti fuerint dies purificaticnis

,
6.
Et
,
fu:t,
live
pro
,
filia
dereret agnuni
ejus
anniculum
five
in holocauftum pullura colunib^ turturem pro peccato, ad oftium tabenia,
&
euli teftimonii
7.
&
tradet faccrdoti
qui oifefct
ilia
coram Domino
&
macula in holocaullum , & pulaut turtui-cm pro peccato , ad oftium tabernaculi teftimonii ad laêrdotcm
fine
anniculum
cum adimpleti fiK-iint dies piirgationis Aux.q,,^.^.^ luper hlio , aut fiiper filia , oiferet agnum i"- 509. n^
lum columbinum
7.
orabit
pro ca,
nis fui
:
&
&
offerer
cum
,
ante
fie
mundabitnr a profliu
io fangui-
bit
pro ea facerdds
:
& &
Dominum &
,
exora-
purgabiteam'a
fonte" f'.u-
ifta eft
lex parientis malculum aut fe-
minam.
8.
guinis ejus ifta lex ejus qua; peperit mafculr.m aut feminam.
8.
.Si
Quod
%if. J. potuerit oifeire ve! duos pullos 7. II.
tuc. a cauftum,
&
non invenerit nianus ejus , nee agnum fumet duos turtures colwnibarum , unum in holoalterum pro peccato orab.tquepro
fi
,
:
autem non invenerit m.anus
ejus
quod
fatis eft in
agnum
ea facerdos
&
fie
mundabitur,
duos puUos & unum pro peccato dos , & piu-g.tbitur.

A N T
I
accipiet duc.s turtures aut coltimbinos , unum in holocaulltim

,
:
&
exorabit pro ea lacerl
N
1^. 4.
o T
jE
AD Versions M
(^
U A M.
Au-
leguntur Grxcc , uno exccpto , til^nTi tVata^/w oiVT^% , in jiingmne immundu Jtto : Et vero Alta, ibid, obfervat , at:tj7ios cotizcss Grxcos n^n habere ^ \\\ fanguine mundo fuo , fti in fanguine immuiido fuo , (icut etiam haber Mf. Alex, nifi quod pro ai/;;;. , fcribit , i'^7/w
,
Eadem
pluribus Mfs. hiC &: infia tertio loco ; hihSre f^ iariiitemt in Corb, vero cod. uno Vat. legi , ant iarUmm.
&
guft, etiam ibid, ex verfu feq, 8, coiiciudic

legi
;
/tcut
'jrflimentu
at
Mf.
Sar.
&
Aid. edit, ferunt,
",
fixli
y.xixpS th;.
Oxon.
:
&
Compl. nxQ-xcxc/^S
dvTii(
Auguft. Locut. 24. 354. c. d. optime conllat libi , diccns Triînta iS ""fs dies fedcbit in fangiiir.e mu'ido J:to : item , Et de ilia , inquit , nu.e femin.mt
fHrifici%tici:ii ejtis.
aut turturem pro peccam , , fed jicut didum ill ; Et pullum cotulnbiniiHi , ant turturem p,o pcc.ata ; undfc maie aiiecutu? eil Auguftini mentem Nubilius quafi di,
,
Am pullum columbinum
inquit
,
hic non n-di
nonnulli codices habent
peperit
didfttn
ejl
Sedebit in fangnine nittmio fito. Similiter
Hieron. contra Helvid. to. 4. p.'i. i jj. b. Et trigiuta triht! diebnsfedebit in fangttine pttro. At Sedul. Scot, inepifl, ad Rom. Jot. c. legit Et triginta ditbus fedebit in fanguine ftio inimftnda ; ubi obiter noiandum , pro triginta diebia , Tel ut fup. trigintu tribus in Mf. Alex, fcribi , TefaxorTa K, Asux, triînta decern ; at in Vat. flc al. conftanter TeiiMoZ/a j, Tfr; , ut apud Augufl, qui tamen Aug. Locut. 24, (i habeatur fides Mfs, fciiplit trigintu fex ; at error cerce librariorum eft prjjterquam quod enim fupra qua:(l, 40, leg, trigim.i ires , hic eiiam euadem numeruni
:
Dodlor nonnuUos codices minus recle habere , aitt leg^ndum eile , (Qturtunm. Enimve,6 non codd. illos reprehendit S. Doctor , quia aut turturem, fed quod am pnllum coliimliniim forebant , cum reddetc debuilient , ^ pullrim columbinum , aut tiirtu-em ,
xiffct S,
titrturtm; putalfcique
licut fup, a fe
divilum
fuilfe
monet
,
quem
/i
paterque ex y. 8.
Or.-,/
videre
eft iufia,
Pra;rerei addit Ausjuft', n. 4,
quifqnam
ria difiingiiere co'naiitur
ut dicat
mn
cjjfrin-
gendum: fuper filio aut fuper filia offerre agnum anniculum fine macula in holocauftum , & pullum columbinum pro peccato -.fid ita pottus legendum Er cum adunpleii
:
tuetint dies purgationis ejus fupet fiHo
aut fuper
fiiia j
tuetur
diccns
tumeji
Porro
fi
; Similiter de ilLi qnjifer.tmam pepenty d:tfed dllplicatis eijdem diebus , id cj} ,fex,tgii;ta Jex. ex eifdem duphcaris diebus emerpit mimerus 66.
dies purgiitionis impletifuerimfuper tils out , fipir illj, film fcilicet vel fiiia , ut deinde ab alio finfii fequaiiir : offerer agnum anniculum fine macula in holocauftum, pulejl
id
&
qui (labit dimidius num. 56. Notandum reiiit pro his quae fcquunmr 0-ne qnod laniirtm ejl non continget ; in Gr. leoi my.trii xi'iM n'x a-^f'ai mel. Auguft, fup. cmne fanihtm non tanget , &c. Sic etiam Hieron. 1, contra Helvid, to. 4.
;
pro peccato ;uo , chm completi jUerint dies purg.xtioms cjusfuper filia aut fuper filia. Qjiijqnis ergo ita dijliiiguenduni pmavent , ex Eva:jcl:i> con,
lum columbinum pro peccato
id
ejl ,
tiincetur
ubi
cum
tale .xliqiiid
nato ex virgine
Domino ,fa-
p.z. i^J.b.
nutgis propter confuetudinem Legis , qua; propter necejjitatem alicujus in eoexpiandi purgandique peccati , lie le,
cerent
giiur
:
Luc,
ejl
1,
17.
Et
ciira
,
inducerent
Pnora fie habentur Gracce 'Eac/E Wm' rsuri , k, hxl /15 sTâ ifiifjci xx-ri nr ip;Jiyr xuTiiî'û-urla v/nipc; , jg reliqua ut in Lat. ni!i quod pro J, mundo, riurfus hab. a.iCaf7 iminmido. Apud Augufl,
If. J.
'C'-ir'^dfls-i
, ,
,
pro eo,
diclum
fed pro eo ; quamvis ea fierent quif hoc loco prxceptafant de duobus tartiirtbus ant dr.abas
,
pro matre ejus
pullis coliimbinis
interpret.iti J'unt
Merttingo, inquit, quidam
nojlri ita
vero conftanter miindo , fcilicei qusft. 40. in Levit, to, 5, yo8. f- ubi fie Hos d:es imntttnditia: ejus ^ji feminam parevet,
:
rent
Hij?;f
hex
etiam ijlum in Lezitico locum , ut non diceiuper filio, aut fuper filia , fed pro filio , aut pro filia. enim vim hujus prjipojiiionis cffe intellexeraut hoc loco
,
ditfiicabat
C? qnittuordeiim faciebat
,
rcliquos
iyfo!
autem
nii Grxcus
an
ir via
,
ii
jH/ins jedeiat in fanguine mundo fuo

jujftrat obfervari
.,
sVl !^vyxlfi.
nili
etiam
duplices
t. 7.
parientis
Ita in GraEco
,
excipias
, id efl fexaginta fex , ut cmms ejpnt in fartu ntaftili quadraginta , in feminx oiloginta. Noia in Ml. Alex, pro y legi fi'.xrin Sar, nee non in edit. Aid, r.x^xf'J pro aictfxsTW quam ultimam leClionem monuit fup. Aug. habuilfe nonnullos codd. Grscos. ^. 6. Vix melius e Gr. nili quod loco columbinum , eft ESd'EfS; , columbx. Hieron. 1. i. contra Pelag. to. 4. jo<J. a. lie habet Ciniique dies piirgationis ejus completi fuerint Jliper filio , aut jiipn filia , offeret agnum anniculum imtnaculaium , JJ pullum columbarum , (J turturem pro pec-
unum
loco
ejus
qua
peperit.
Hieron.
1. i.
tm; ml^'.n^ concra Pe-
&
lag, to. 4. 505, a. fie legit.
Qui
offeret ea in corsjji.ju
D-
mini
expiabit pro eajacerdos.
omnia apte conveniunt cum Grscco. Ex his ^. etiam Auguftinus colligendum putac non red;e in quibuf8, Ha;c
dam
tum
codd. fcriptum iupra aut pullum columbinum , aut turturem , fed legendum elTe , Jicut eiiara , inquit , dic:
ejl ,
&
,
pullum columbinum aut turturem pro peccato:

,
qtiandoquijem pojiea
(atis eft
dicit; Si
,
non invenerit manus

duos turtures
:
ejus, quod
ad agnum
cato
ad aflium tabernaculi
5^ turturem
,
,
& accipiet
avcm
ubi eiiam,
teftimonii yftcerdoti.
,
Nota Gra,
inquit
ce
non fcribi
fed rfv/orct
aut turturem
edict,
ut
apud Auguft. fupra

Obfervant
noftii
iniegri feqititur
plus videlur habere Sc ; nam ea conjunikone detraii : Accipiet duos turtures , aut duos pullos
fcilicet
vcl ut in Mf, Alex, m
jv'ca TfLjivctq.
BB. ad hunc Auguft. locum
cum
columbines ; unam ram pro peccMo.
ia holocaullum
alte-
; ,,
25^
LIBER LEVITIC.
Cap.
XIII.
CAPUT
Versio antiqua.
jufych.in tevit. I
XIII.
Vulgata
nova.
I.
T7 T
2.
locutLis cft
,
Dominus ad Moyfen
:
& Aa-
T
1.
Ocutufque
,
eft
Dominus ad Moyfen Si
:
3. 100. il.
X2/ ron
dicens
,
M-J Aaron
dicens
fafta fueiit in cute corpo^5.y.e/(.4i./ fueiit in cute col,'jii. 510. i. ris ejus cicatrix figni lucida , vcneiit ad Aaron faBriych.mLrvii. lotis cjus taftus Icptx , 00. *. cerdotem , aut unum tiliorum ejus facerdotem
Homini
fi ciii
Homo,
,
in aijus cute
&
,
carne ortus fueaut quafi luccns
&
rit
diverfus color five puftula

id eft
&
quippiam
plaga lepra
,
Aaron facerdotem
liorum ejus.
.
vel
adducetur ad , ad unum quemlibet fi-
3.
&
viderit
,
corporis
&
facerdos maculam in pellicula pilum in macula mutaverit album
in
pilos Qui ctim viderit lepram in cute , 3 album mutatos colorem , ipfamque fpeciem
&
;
&: alpeclus macul.T humilior d pellicula corpoconvidebit lacerdos , ris, macula leprx eft ;
lepra humiliorem cute lepra

eft
,
&
came
reliqua
plaga
&
&
&
ad arbitrium
ejus feparabitur.
taminabit cum.
4 Si Jnf. (jHxjI. 41;. yio./5;./.45.js ris e)iis 46. jii. .*.(. ''. cute ,
fe
autem
lucidus albus
flierit
in cute Colo-
4.
Sin
autem lucens candor fuent

reliqua,
in cute,-
&
humilis
non
fuerit afpeftuS ejus a
nee humilior
tini
,
&
piius
eft
non
erit
autem' taftum feptem

5.
obfcurus
dies:
converfus in album , ipfegregabit facerdos ,
came recludet eum
&
pUi coloris prif-
facerdos feptem diebus
&
facerdos taium die feptimo ecce taftus manet ante eum , non commutatus fegregabit ilkun facerdos eft tacUis in cute , leptem dies in fecundo. 6. tt videbit ilium facerdos die feptimo in fe:
& videbit
&
&
confiderabit die feptimo

,
&
fi
quidem
lepra ultra non creverit

priores terminos
,
nee tranfierit in cute
&
rurfum recludet eum feptem

obfcu,
diebus
6.
aliis.
Et die feptimo contemplabitur

,
fi
mutatus cundo purgabit eum farerdos, lignum taftus in cute , erit. I ft enim lavabit veilimenta fua , &: mundiis lignificatio 7. Si autem converfa mutata fiierit in cute , porteaquam vidit ilium lacerdos ut pur\'ifus fuerit in fecundo lacercioti gatet ilium ,
:
&
:
ecce obfcurus taftus
non
eft
rior fuerit lepra
& &
non creverit
:
in cute
&
dabit
eum
quia fcabies eft

,
lavabitque
munhomo
veftimenra fua
7.
mundus
erit.
&
8.
&
viderit
eum
lacerdos
& NotjE ad Versionem antiqu

,
&
ecce
commu-
poftquam a facerdote vifus eft, redditus munditia , iterum lepra creverit; adducetur ad eum , immunditia condemnabitur. 8.
fi
Quod
&
a'm.
I. ItiiAem Gricc. t. 2. Eadcm nir/us habet Aug. Loc. 2 J. & 16. 5f4. d. ufquead verbum z'cmrit , eaque Gr^co v ix dilTimilia. Ob-
fervat etiam ibid. S. Dottor, cicatricim dici , non -viilncris , fed etiam foUiis eoloris tiotam : iircili:er , inquit , Tailiim Jicit ipfam maciil.vn , ijiiad :f^'e heme lefrk Jit tailui : Sc q. 41. in Levii. col. yio. d. iômntlH r.ojiri non tartum , fed maciihm interp-ei.it: junt ; quo aamtue qnidciii plnniiis 'jiGi.icits non dicere Heretitr fonare quod legitur ; fed pstiiit
tpfa eft oiflusejtn ncti commuiains fuerit in alhtm pilum cura , feparabit jacerdos maculam feptem diebus. Grscc. kK cf = TtlMtt/-/!!? MI'XH n " T6> Aif/UZjl Tt Xf'jlTOf Ctt'T 9 a TaTTSlfitîi M O'jl? dvTKi TO T? J Sfâ/C? . J, 1) 6fl^ OUTV
a'
^STe'CaAE Tpi'x*^ >;f;tiV

TOT
>i ,
lEfji/;
j). i-ir'i tifcsfxi.
deefi:,
Tf. J.
Ita
ante vocem inGtaeco ,

,
/s iS'iy Kfjaupy. , x^ dtpcpnX o In Mf. Alex, ac edit. Compl. , TMâi^/i'^ , ut in Lat. fupra. excepro uno , y ^s/sVecs , non de,
at-/
cidit
vel effuxit
eft
loco
,
non
eft
commutatus
fie
pofidefl, t3i\um , fed /.ixiôt , id eft , maculam qtto 'Verfet (^ qrtcd ad folnm coiorem attinet , <j7r~^M'j dicere , tuc fiju'.y tttitem io ujiii eft Apsft. ("Ephef. J. 17.) nee tTNok dixit fed afw , id eft , tndtim , quod iS in^ Gtiita
irpv,;,
,
Auguft. No
difcolor
diffimilis
feu ut ait , inventus i cute. Henott
fych. in Levit. 15. col.

cerdos feptima die
dec-idet
:
100. d.
pergit: Et vtdehit fa,
i^ ecce
macula permanet contra eum

,
macula
fecundo
,
in pellicula, ^^ jep.irabit
;
eum facerdos feptem

.
iingiin iniijittui dicitur in colorihns

terpretes
J^
tnmen hoc LXX. In-
dicbiis
Gtxc.toJii'ho^v
,
denuo
,
Auguft. conf-
non
pigtiit
,
Grsce
dicere
,
Noia
pora
ibid.
i
;
in
Gtxco
loco colorii
air ergo Latinos pigiierit ? fctibi , xpunoi , mel. cor1
mm color,
Graece xpi>^^'
vel xpi''t-
Mox.ûguft.
Q^nod autem dtcitur cicatiix figni , vel ideo dicitur , quid Jignifcet aliquid , vel ideo pottlis quid ipfiim bomiuem
feptem alios dies. pro in fef. 6. Rutins habetur Grtce , tcJ ii^';(î', pro non eft mutatus ; item conf/<s7Vec cundo , ut tanter , muctiix , loco /ignum ; at pro lavabit , fie , i, ttm;fimilia. Eadem iteium refert yciftsy.i , ii l.tvans ; cactera
tanter
in fecundo id
eft:
,
if'
inquit
Jigna quodam difcernit /i ceteris , hoc eft , notahilem reddit. In Grxco , \oco figni , legirur /iae/a; , ad verbum , Jignificatitmis iieWnun addita ex Hefyc. fie habentuf Grce:
*AYG'rê7' "^fh 'Axpu'ifTov ieâ
,
sta TM^'
vi'jiy
xvn
Tcttv
Duceiur ad Aaron facerdotem , vel iintimfilioriim ejus facerdotum. Priora vero fie reddit Helycli. Homtni cuifaHa fuerit in pellicula corporis ejus cicatrix ftgni-
Ufim.
i.
e.
fcalionis
"-^ fa'da fuerit in pelli, ivthoLu-ivi , aut af/acôt , cula corporis ejus cicatrix ad maculam Itprx. t. 5. Apud Auguft. locut. 18. de Levit. col. 554. e. intermedia folum leguntur Ei filus qui eft in tailu conid" ert: , inquit , convertatur in album : vertaiiir albus , at fup. Locut. ly. addit Et videbit eum facerdos , jj in:
;
Auguii. fup. quxd. 44. col. yio.g.ad hoc iifque, yi^n^^nj loco mutatus , ponit converfus , hoc eft , eft enim ; led ut ipfe ail infra , 0 eft diffimilis a cxtera cute i fequentia etiam , Ef purgabit eum facerdos , &c. ita exponit ibid. Hoc eft , inquit , purg.ttum eum pronuntiahit , non enim efi lepra , fed Jigttum : idem etiam ait, locut. 29. de Levit. col. 5y4. f. Hefych. in Levit. 13. col. 100. e. eundem locum fie reddit Et videbit facerdos feptima die fecundo : non decidit in pellicula , e; ecce obfcura macula lepra: mnndabit eum facerdos , Jignificatio enim eft; j<; lavans vefe,
:
timcnta ejus
Tf-.
mundus
erit.
col.
ret
7. Sic etiam iterum legit Auguft. ibid, quaeft. 4y. Jil.a. duobus exceptis , ui purget , loco tit purga'
,
quinahit
eum
pro eo quod
eft
inquit
inquinatum pro-
iiuntiabit: fimiliter habet quid. 42. in Levit. col. yio. f. niii quod delct eum , port videbit. ]a Gracco fie : Kai o+>tL'Xii H'? ^"5 T''5 ^" J) T? xf'"''''"' > "f" ""6*5 sri > Sec. ut in Lat. Mf. Oxon. pro niinZim >iim , habet, ij.il a.Qi^-n er, mvAid. ^s/aSoMii asmh" edit. Compl. ,U'aaii Mun-W nit
denuo , loco tn fecundo : fimiliter locut. 50. 354. f. item qusft. 44. fup. col. yio. g. ait: La' Hanc dicit lignificauonem , quod fuperiiis lignum fupra , i$ hie , uno eodemqu tino Icgitur i nam Gnecns
ilium
&
de Lev.
col.
ill
Tjf
ccifTt
nslaCiMj
verba tifus
col.
j-s
j'.piiaio!,
(^ pilus e. Et videbit facerdos laclttm in cute carnis ejus in tatht raittatiis fnerit albus , C? afpcSus ipjitis taiVis humilis a cute carnis ; tadus leprx eft , &c.
i.
,
dicens. Vide etiam port pauca , eft , onwac'ctf Jii. b. f. ubi hacc omnia conatur explicate. Gra;cc ita 'Eac /s ^s?a>?o ^=7xec>i CMjuao/a a rw /e/j)L(Ct7( , fiila. TO iS'uv ctv7oy tok Upect Ty xaGapi'cai ai-hy , ^ ij:J^Qeh., nJeuliî tm ispEt- quse Hefych. in Levit. 13. Si autem eommutata decidit jigntfecol. 100. e. fie reddit
:
:
cario in pellicula
poftquam viderit
o'4e7' o"''
'
eum
facerdos
at
emun-
Hefych. in Levit. 1 5. col. 100. d. eadem fie reddit Sin autem cwyxc/jx album fuerit in pellicula corporis rjttS t J5 humilior ntn fuerit afpeihts ejus d pellicula i ^ pi-
t.
:
4.
det ilium
^
,
videbitur fecundo facerdoti.

K-cti
t.
n'
8. Grace.
on^(ti'
i^p^î
ifv lide-rt-
&c. Ut in Lat. Optime Cbi conllat Auguft,
,
.
LIBER LEVITIC.
VUIGATA NOVA.
tata eft
Cap.
XIII.
,
?9
ilium
venict
yflt^. qnxjl.
VersIO ANTIQUA." fignificatio in cute & inqiiinabit

:
lacerdos
9.
lepra
eft.
fi
Plaga leprs
fi
fuerit
in
homine, adduin
cctur ad facerdotem,
I
9. tt tadus leprae ad facerdotem
fuerit in
homine,
47.
o.
&
videbit
eum. Cilmque color albus
cute fuerit,
ipfa
1
&
capillorum nnutaverit afpeftum,
quoque caro viva apparuerit:

1,
lepra vetuftiffima ]udicabitur
atque ino,
lita cuti.
Contaminabit itaque
eum
facerdos
&
non recludet , quia perfpicue immunditii eft. li. Sin autem efflorueric difcurrens lepra in operuerit oninein cutem k capite ufcute, que ad pedes, quidquid Tub afpeihim oculorum
10. 6c videbit facerdos. Et ecce cicatrix alba in cute , haec mutavit capillum album , k fano carnis \i\'3e in cicatrice 1 1 lepra veterafcens elt in cute coloris ejus. Et inquinabit eum facerdos ; non fegregabit eum, quia immundus eft.
&
&
&
2. Si autem varietas effloruerit in cutem , & totam cutem texerit a. capite ufque ad pedes , per omnem confpeftum
1
Tertitl.
dt pudsc^
'ci
j- *^
cadit
1 ;
.
confiderabit
eum
facerdos
:
& teneri lein
1 5
&
pra mundiffmia judicabit
eo quod omnis
quoniam
ficerdos cum vidcrit , emundabit convertit in album , mundus.
eum
:.
candorem verfa
crit.
lit ,
&
idcirco
homo mundus
14.
14.
ruerit
1 ,
Quando vero caro
vivens in eo appa-
Et qiiacunque die
,
vifus flierit in
eo color
Ang.quxji.^j.m
Ii-j"- f
i
vivus
tunc facerdotis judlcio poliuetur
reputabitvir
:
5.
& infi
5.
&
Si
ter
immundos
16.
caro enim viva,

ell.
dus
eft
inquinabitur , videbit lacerdos corpus faniun , , lepra eft.
1. f.
immun-
Ucfjch.
m Le-.n.
100.
lepra afpergitar,
immunda
Quod
fi
rurfum verfa
fuerit in
alborem,
16.
autem
reftinitus flierit
color fanus,
<?c
Aug.ijHift.^j.in
5' ^''.
&
totum hominem operuerit

17.
converfus fuerit albus ,
confiderabit
eum
facerdos,
&
mundura
17.
&
effe decernet.
tus
in
veniet ad facerdotem, i'^"videbit fiâdos ; ecce converlus tacalbum Ik. purgabit iacerdos tactum j
&
&
mundus
eft.
VU
18. Caro autem
I G A T
eft
&
cutis in
qua ulcus natum
NOVA. 19. & in loco

five fubrufa
,
ulceris cicatrix alba
apparuerit^
:
& fanatum
adducetur
homo ad
M.
facerdotem
NOT^
ciim ibid. col. Jli.. ubi
uno
eji ,
eadem
,
refert, excepto
locut.
quod
nabit
:
delet port commtitaia

f.
turn
50.
de Levit.
,
col. 5J4.
ubi iafuper
,
monet redundare
,
'
ao'e inquitnte,
cnimvero
efl :
,
,
inqiiit
ea corijiiiuhone detraiia
gir feaj'is
bit
,
dixit
plus haht
1 5. col,
item hoc eft ex mere

e.
quêft.
,
4J. col. Ji
i. a.
Hit
;
inquina,
inquinMnm
f.onunti.ibit
&
album babet pilum dijcolorem cMeris , qui junt in came viva ^ fana , lepra veterajcens pronuntiatur. Hefych. veio ubi lup. hunc locum lie reddit S: fuerit cicatrix , lepra inveterata efl in
;
nee exfpellatur utriim etiam bumilior flat locus tantiim quod alba efl cutis difcolor cetera ,
fed ex hoc
aiitctH
pelle corporis ejus ;
JJ contaminabit
eft.
eum facerdos
loctttionis
Scr:ptura. Hefych. in
Lev.
rabit
eum
^ Jepa-
qui
immundus
100.
eadem
reddit hoc
mode
,
( videbit ft'
cofitaminabit
cerdos
y''i^
ecce decidit Jigtiificatio in pelle

,
earn facerdos
lepra
efl i
:
quje c^mnia ita explicate tenrat
Auguft. fupra lon

,
dicens
color
Hoe videtur admontujje

albus
ut
cum
9>;s jw? 'mcJ aiv , za6' o^n^ tm^ fych. in Levit. i j. col, 100. e.
efflornoit in pelle lepra
, ,
o(ôji'
rtr
;
.'f^/&5*
quae
He-
vifits ftteyit folits
^
,
lucidus
dijcolor
fano co-
adhtic probetttr a facerdote
mittatitm in
album colarem
efl
ut Ji Z'iderit etiam pilum bumiliorem faliura cutis
A capite ufque ad pedes

"t.
irpce
1 5.
autem ft,,; ens operuerit omnem pcUem tnacuU , per totum vijum fuerdotis,
fie verrii
Si
Grjcc.
, tunc pronuntiet lepram , id inquiiiet hominem pronuntiando lep> ojum, efi , f. 9. Similiter idem Auguft. locut. jr. de Levit. col. Kai ajpi x/t; ='0* -/fttOa-i tV V5fj)'J 54. f. In Graeco fie TTw , jc, viû 'TTi'l^ ih hp':0(.. Apud Hefych. in Levit. i j. ,
halm
in
quo
albus color
vSy to
As'ffia
Tn\ flic, 'on
Kai o-|-'*' ^ /s/ie^5 ^ I'Sif ;K-i^f^sf h a/rS yj(i:li<;' /.Jctefsr aurit hfti^ J, leS./ f'/Ef.'! h'.M'^v , xa^-a/j.' fVi. Hefych.
,
in Levit. ubi fup. fie
reddcre pergit
Et videbit fuerdoi
,
ecce cooperutt lepra
omnem
,
pellem corpmis
J5
mnndahit
col. 100. c,
Et macula
)
leprae
Ji fuerit
ad Aaron facerdode Lev.

col.
eum facerdos mundus efl.
a macula
quia totam commut.ivit
albo ,
tem
fuppl. veniet.
f.
554. êt,
10. Siciterum hahet Auguft. locut. 51.

f.
prjEtet \xn\xm
caeteris
pilumy loco capillum iia Grseco rpi,
t. 14. Itidem Gra:ee , nifi excipiatur vox, j-f ~;,quae mcl. verterecur , caro, quam crlor. Icriul. tamen 1. de pudic. p. 1015. b. cum Auguftino legit Oua vera die
:
cum
qufft. 47. col. lium ; More enim

tft.
ad veibum.ut fupra. Obfervat Auguft. ^ , poft alJ 1 2. a. denuo Mc redundare

,
vifis fuerit in ejiifmedi color vivus
inquinatus
eft.
He-
fych.
inquii
locutionis Scripturarum pojiium
15. col. 100. f. fie: Ft qtiacunqu die apparuerit in eo corpus vivum , contaminabit.
"t.
autem
in Levit.
ReU Hefych.
,
in Levit. 15. col. 100. e.
cerdos
ecce cicatrix
alba in pelle
h.ec
Et videbit famutabtt { Gr.

:
15' Grace. Kai i-^flat
ispiue,
tqv xp^''^
'^'"'
'^'/'^ >
Ji fuerit cicatrix
pilum album a fano carnis viva \ led addit , quod jungere videtur cum feqq. lepra inveterata efl , &c. at in Graeco urfup. fimpiiciter , cv tJT l/^JT, in cicatrice ; deinde, interpofita diftincHone , ^f-w^ &c. unde Auguft. qua:ft. 47. in Levit. jMai!^^;'m isir Ordo efl , inquit , Mutavit capillum album in cicatrice a cum caro viva fano carnis vivx , id efl fina habeat capillum obfcurum , vel nigrum , h.ec cicatrix album babet Locut. 5 1 . fup. Id efl Mutavit pilum in album colorem in cicatricem : mutavit autem a fano carnis viva , idej} , quia non talem pilum babet , quod Janum efl in came viva.
fiiiiCcx.>i')
,
.,
I.
e.
Et videbit facerdos carnem finam

,
inquinabit
eum
quontam immundus efl , lepra eft. V*. 16. Graec. 'Eca f} aViyta'as-iT yj'^^^ "'"/'''iC ^ f^s* "iccCiirvi yivny , &c. ut in Lat. He.'ych. in Levit. col. lOO. f. lie Si autem reflitutumjtterit cm put fmum , ^J commutatum fuerit in album , ^ veniet ad Jacerdotem. Auguftcaro (ana
>
:
ubi iup. haec addit
bemus
accipere
&
Keftitutum cplnyem fanum ut color fanus ejjtt : etenim iff:
nt.n
,
deper
er.it
quern tamen febat
immundus
,
prrpter
va'-ieratem.
ejjet
Reflitu-
tum
efl
,
ergo dixit colorem jitnm
ut illitd
quad fuerat, id
albus
,
!?.
II.
bimiliter in Grseco
praeier haec
i,
duo, t?
%;
ifoejiu, pro ficu fegregabit. In editt. etiam Aid.

,
carnis, loco coloris ejus,
&
&
p^fwfegregabit,
accipere
Jano pereunte Jed reflitutum , pro pereunte nimis innjitata locutio eft : m.igis enim videtnr di.
, :
cere dcbuijje
Si
autem reftimtus
,
flieiit
color albus
nunc
Compl. addi-
ad '^f>-/ii^ fed in fola Compl. legitur yV o/ôi Nobilio fides. Hanc leftionem , non fegregabit , confirmat Auguft. in confequentibus , dicens Hoc videtur dicere , quia ubi inventus fuerit piltts in album mutatm , tsncolor albo vino cutis jam non jegregatur , ut probetur i
lur
,
fTlf
(i
',
eAsi,
converlus fuerit albus ,tanalbum. quam diceret : Saniis color , Ji reftilutus fuerit pro Itidem Graece , excepto verbo /uu' txn 't. 17. converfus Hefych. in Levit. col. 100. f. (\c veitic Et -jiecce comtnutata eft macul.i eûs in debit eum facerdat ,
vera ait
,
Keftitutus fanus
&
album
mundabit facerdos maculam
mtindns ent^
, , ,
s.ô
10. qui
LIBER LEVITIC.
Vu
cum
viderit
ne reliqua
nabit
1
1
,
:
&
fi ,
pilos verfos in
locum leprs humlliorem carcandorem , cor.tamiulcere.
Cap. XIII. NOVA. 52. & die feptimo intuebitur. Si non creverit macula & capillus fui coloris eft & locus plag
,
eum plaga enim lepra orta ell in Quod pilus coloris eft priftini ,
carni reliqua aqualis

5
) .
&
cicatrix
,
radetur
homo
abfque loco macula

aliis.
&
in-
fnbobfcura
&
vicina carne
:
non
eft
humilior
re-
cludetur feptem diebus

54. Si die
dudec eum feptem diebus 2 1. & li quidem creverit, adjudicabit eum leprx i ) fm autem fteterit in loco luo , ulceris eft cicatrix , & homo mundus erit. 14. Caro autem & cutis quam ignis exuflerit
:
feptimo vifa fuerit

humilior carne
ftetilTe
,
plaga in
loco fuo
nee
reliqua
erit.
mundabit
eum
rit
lotifque veftibus fuis
mundus
55. Sin autem port emundationera rurfus creve-
macula
lit
in
cute
quia apertfe
&
in
fanata albam live rufam habuerit cicatricem,

1
5
.
)6. non quaret ampliJls utriiin capillus in flavum

eft
conliderabit earn facerdos

,
&
ecce verfa
colorem
3
immutatus
li
immundus
,
eft.
alborem
eft.
&
locus ejus reliqua cute eft humilior;

,
7.
,
contaminabit
eum
quia plaga leprae in cicatrice or-
rint
macula , noverit hominem fanatum

Porro
fteterit
&
capilli nigri flie-
effe
&
confiden-.
ter
fiicrit
eum
pronuntiet
,
mundum.
i6. Quod fi pllorum color non nee humilior plaga carne reliqua ,
cies fuerit fubobfcura
,
immutatus
leprsfpediebus
creverit in
58. Vir
paruerit
live
mulier, in cujus cute candor ap

deprehenderit fubIc-
& ipia
:fi
recludet
eum feptem
:
39. intuebitur eos facerdos
fi
17.
& die
,
feptimo contemplabitur
obfcurum alborcm lucere
in
cute, fciat non effe

,
cute lepra
contaminabit
eum
28.
fin
autem
in
loco luo
candor
eft
,
fteterit
non
pram , fed maculam mundum.

40. Vir
,
:
coloris candidi
&
,
hominem
calvus
fatis clarus,
plaga combuftionis
eft
&
idcirco
mun-
de cujus capite
capilli fluunt
&
dabitur, quia cicatrix
combuftur^.
mundus
41.
:
eft
29. Vir , live mulier , in cu|us capite vel barba germinaverit lepra , videbit eos facerdos
5^3.
&
li
b.
ftonte ceciderint pili
recalvafter
&
al-
mundus
bus vel
eft.
& liquidem &

,
humi-
30
Vide Not.
contavi-
lior fuerit locus carne re-
41. Sin autem in calvitio live in recalvatione ruftis color fuerit exortus ,
liqua
capiUus flavus
folitoque fubtilior
4).
viderit
&
,
minabit eos
quia lepra capitis ac barbs
eft.
hoc facerdos condemnabit

,
43
Vide Not.
eft in calvitio,
fiierit
,
31. Sin autem viderit locum
macule aqualem
:
eum baud
feparatus
eins carni , tem jdiebus
& capillum
nigrum
recludet
eum
fep-
dubie lepr;i; qua orta 44. Quicunque ergo maculatus

eft
lepra
&
ad arbitrium lacerdotis
Versio antiqua.
Aug.leciil. }..
VuLGATA
45
.
NOVA.
,
45
&immundus, immiindus
vocabitiir.
habebit veftimenta difTuta

OS vefte conteftum
fe clamabit.
,
caput nufor-
3-554'S-5J5-'-
dum
contaminatum ac
leprofus eft
didum
46
Aug.
Ltcitt.
cum
fit
immundus
immundus
erit.,
46.
Omni tempore, quo

,
&
im-
mundus
buerit
folus habitabit extra caftra.

five linea
,
55
47. Et veftimento fi fuerit in eo taftus leprae aut in veftimento laneo , aut in veftimento ftup-
47. Veflis lanea
qua lepram ha-
/".'"?"''^-/9-"'peo, x.. 511./. 48. autinftamine, autinlana, autin hneis, in omni operaria pelle aut in laneis hrmqn):j}. yi.r omni valc opctario pellis
8.
,
in
ftamine atque fubtegnilne
aut certS
eft
pellis
vel quidquid
c a, ex pelle confeitum
^"'J'?'"'
49.
fi
VUIGATA NOVA U I G A T A
alba vel rufa macula fuerit infefta ceputabitur , oftendeturque facerdoti :
,
lepra
diebus 5^ . qui confideratam recludet feptem
NoT.c AD Versionem antiquam.

If. 30.
to. 3.
512.
earn
E6 fpeclant qus ait Auguft. qusft. 48. e. OujJ efl qttod ciim de lepra capitis
in
Lev.
ats dixit iv
fed dici popteSen^, ai es qufJ

eniftere.
^
eft
,
eSe
,
no*
,
loijtiere-
ab
eo
quod
tUT
mam
An
ipiajfuionem appellavit
,
ciim in filo colore
Jff quod humilior nffediis fiat , vel ciitti , vel capillorum ejus a cxtera cute appareat , Jine dolors tamin 55 fine tilla
1'exatione ?
hoc quod immitndlim

,
efl ,
qitajfationem z'jlint
appellare
Jit ?
pro plaga
'êlul
hac immlinditia homo perciiffus
>/t.47 Gr3EC. Kai iftcc'iu iiy ysiv'ai a;i( cV itu e. It zeftimento Jifiaiis !r&ti, ciAn'.ti, cc.utinUt.i. in Mf. tamen Aier. fuerit laclus in eo liprx , in veftim. &c. dy^ Ve,-. Mox Auguft. ibid. Poiiiit ut fup. fuent tactus leprs. ita dtcere: Et in veftimento fi
ft
..
w:J
uftate
Porro pro quaffaticne , in Grjeco eft i!tucfii , quod pro^nefragmeiititm, \el Jrnjlum , bic înlnits ,h ifxvw ,
vulitero
,
collide.
Vulg. Qttia hand duUe Icpa orta eft in cahitto , Hefych. in Levit. col. Io5. e. ait , LXX. habere , Qtiia in capite ejus macula ejus ;
V. 45. Pro
his quae legebat in
laAd veibum e Gtacco , excepto uno , aut Mox pro quo i . xf I'xji id eft , aut in fubtegmine in omni Hiuuii y-" ...At/.. ibid, uuxriiur Auguft. ibid. Ousriiur , inquit , quid dixerit : _" v...^.. operatia pelle T^quod nonnuUi interpretati funt ,^ in omn ait confecla plle ; jei non ait Grxcus ,ii.-/:>.:nita A/f,uaT.-
t. 48.
autem
(
Gr.
'El TJi
Mifix.>.n
ainS
afi
m~i
i.
e.
hi capite ejus tac-
tus ejus.
Tf:
45. Iti Auguft. ibid.

,
queretur
ait
Et
immundus
Ji non fans effet femet dicere qitam nonnidli codices ita habeatit
nimits lemtl diciitm
,
De leprofo , inquit , ctim loqtia, immundus vocabiiur , immundus vocabitur , qiiatt;
'-"'""" """' '" Kfi""'"" '* ' 1'""' p'oftum eft , ubi Jonathan loquitur ad Da: id: qua fit opus. Efto in agro in die operaria , id eft , in die qua fit opus , debeAc per hoc etiam hie pelhm operariam
if-t'C'.""
)
I.
20. 19.
in alio Graco ita inve;
Immundus
'jocahitur
nunc etiam
le-
mel Gti-ci Kj dx.iâ.f'iai x^y.yvQilxi. f. 46. Mox Auguft. ibid. Hoc in Latinum de Crxco
}>on Jicltt pojitum eft
,
5"
tens
7'
J
!' 1
exprimi potiiit : ait enim Grxcns , iiiaxataf'c; srai , quaji dicerei ; Immundus exiferit '-Jed
immundus
non hoc
eft ,
exillens
ijuod
Gre-
accommodaiam. Sunt enim habeniur , non ad felles qua lantummodo ad crnamentum Item quaciit ibid. col. Ji ;. b. Qtiid eft quod ait la ffpi omni vafe operttio pellis ; nif quod eft ex pelle fadum , loco va; dicit hoc eft , in mini vafe pelliceo ? hoc autem ifto gtnerale eft quod Gr^ci appellant cxiuc; , hoc enim nomen omnium utenflium. Aliud eft autem quod appellant a.-,Latini lingua, vas dicitur : fed i-,U-.:, nam 15 hoc, quod liqutrem eafit. illtid inagis intelUgitur vas ,
mus
accipeie
id
eft ,
alictii operi
.-
U?./
:, ,
LIBER LEVITIC.
VUIGATA NOVA.
5 I.
Cap. XIII. Versio antiqua.

omni
vafe pellicco
,
& die feptitno

, :
rurfus afpiciens
fi
deprepollufue-
51
ant in
fucrit in
in quociin-
/4"?.
lean.
%J^.
henderit creviffe
lepra perfeverans eft

,
que
eo taclus
3Ji-
>>
tum
rit
judicabit veftimentum
& omne in
quo
inventa
V
5i.
J j
.
U L G A T A
NOVA.
& idcirco comburetur flammis.

Quod
li
earn vidcrit non cievifl'e
lavabunt id in quo lepra 54. pra:cipiet , recludctque illud leptem diebus alus.
&
eft
VuLGATA
mundum
infula
iepra,
fit
NOVA.
55
Versio antiqua.
55. Et cum viderit faciem quidem priftinain non reverfam , nee tamen crevilie lepram , im
judicabit
,
&
ecce
non commutavit tadus
adfpec555- *
tiim Ilium
&
igne conibuiet
eo quod
in luperficie veftimenti vel per
totum
V
quam
videt.
J 7.
u L G
,
ATA
NOVA.
58.fi ceffaverit, lavabit aqua ea
,
y6. Sin aatem obfcurior fuerit locus lepra

veftis eft Iota
,
poft-
que pura funt
>
abrumpet eum
&
k folido diqua:
;
fecundo
ftaminis
&
munda
erunt.
Quud
fi
ultra apparuerit in his locis

,
line! j 59. Ifta eft lex lepra; veftimenti lanei fubtegminis , omnil'que lupelleftilis , atque
,
&
prifis
immaculata erant
:
lepra volatilis
&
vaga
de-
pellice*
nari.
quomodo mundari deDeat
vel contami-
bet
ime comburi
Iddem
NoT-c AD Versionem antiquam qv

H'.
yi.
GrsEce.
petlinn
funm
ait
id
,
eft
cohrem
in qiteni
afpicitttr i
,
t. 5f. Grjcc. toUic yKK) , pofl: afpiBiim ; edirt. vero Compl. & Aid. ferunt cîr av7^ , mux Augiift. ibid. Jj-
fion ftiwi afpeilitm
quo
tpje afpicit ;
taihtni quippe
ipjarn
tn.xcttlam tizcit.
CAPUT
'.
XIV.
9.
VuLGATA NOVA.
T
JL/
Ocutufque
1.
eft
Hie eft Adducetur ad facerdotem M.Mth, dus eft 8.4. caftris , cum J. qui egreflus dc
,
:
Domlnus ad Moyfen dicens ritus leprofi quando mundan,

;
&
die feptimo radet capillos capitis

,
barbamr
lotis
que & rurfum

10.
fupercilia
veftibus
ac totius corporis pilos.
&
corpore
invenerit
lepram
die oftavo affumet duos agnos immaculatos,

,
efle
mundatam
,
,
Marc.
I- 44-
4.
pracipiet ei qui purificatur

vivos pro fe
,
ut ofFerat duos
ovem anniculam abfque macula fimils in facrificium qua confperfa

,
&
&
fit
tres
,
decimas
oleo
& feor,
pafli^res
quibus vefci licitum eft,

:
&
fum
olei fextarium.
lignum cedrinum , vermiculumque Sc hyflbpum unum ex palTeribus imraolari jubebit in vafe 5
11.
tuerit
&
Cumque facerdos purificans hominem eum & hac omnia coram Domino in
,
fta-
oftio
fiftili
fuper aquas viventes

autera
,
tabernaculi teftimonii
,
6. alium
cocco
molati
7. ties
,
&
,
hyflbpo
vivum cum ligno cedrino & tinget in fangmne pafleris imilium

:
li.
toilet
agnum
:
oleique fextarium
1 i
.
& ofFeret eum pro delilo & oblatis ante Dominum omnibus
,
,
, ,
immolabit agnum
,
ubi folet immolari hoftia

,
quo afperget
qui
mundandus
eft
fep-
pro peccato
fanfto.
&
holocauftum
,
id
eft
in
loco
ut jure purgetur
& dimittet
homo
pafTerem vivum
radet
ut
in
agrum
avolet.
laverit
,
8.
Cumque
veftimenta fua
pro delldo ad facerdotem pertinet hoftia fanfta fanclorum eft. 14. Aftumenfque facerdos de fanguine hoftia,
ita
:
Sicut enim pro peccato
&
omnes pilos corporis que ingredietur caftra
& lavabitur
,
aqua
puriticatuf-
qui immolata
eft
duntaxat ut maneat extra tabernaculum fiium feptem diebus

ita
mum
auriculas
pro delifto ponet fuper extredextrs ejus qui mundatur , fuper

,
&
pollices
manus dextra
Vu
15.
1 c aTa
fextario
NOVA.
mlttet
in
& pedis Versio ANTIQUA.

;
&
de
olei
mam
fuam
finiftram
Et accipiens facerdos de hemina olei 1 5. pcifundet in manum facerdotis liniitram.
fu-
j<;.
Umt.
jiS.
i" i----:. 555- '
V
i6. tingetque digitum dextrum in eo
,
u I G A T A
N O V
A.
funt
,
&
afper-
get coram
I
Domino
fepties
qua difta agnum ad oblationem

ejus
invenire
pro deliiô affumet

,
ut rogct pro eo IccenJos
quod autem reliquum eft olei in la;va manu , fiindet fuper extremum auricuLc dextra ejus qui mundatur & fuper pollices manus ac pedis dextri
7.
,
decimamque partem fimila confperii oleo

ficium
1 i.
,
in facri-
&
olei
lextarium
&
fuper fanguinem qui effufus

18.
1
eft
pro delifto,
duofque turtures five duos pullos columba, alter in holocacfquorum unus fit pro peccato,
&
Snp. J. 7. 11. (j
12. 3.
&
fuper caput ejus.

,
tum
^"^- *
fu.-E
H'
Rogabitque pro eo coram Domino faciet facriticium pro peccato tunc immolabit holocauftum , 2.0. ponet illud in altari cum libamentis fuis ,
9.
;
&
ij. offeretque ea die oftavo purificationis

facerdoti
,
teftimonii
coram
fexta-
Domino
rium
&
24. qui fufcipiens

olei
,
agnum pro
:
deliflo
&
&
homo rite i I Quod

.
mundabitur.
fi
levabit fimul
pauper
eft
&
non poteft manus
i J.
immolatoque agno
de fanguine ejus pone<
NoTA AD Versionem antiiûam.

Tf,
I
Similiter in Grscco J.
ubiMTi/(, pro hemina,
Tom.
1.
^h
242r
LIBER LEVITIC.
V
U L G A T A
Cap.
A.
XIV:
ipfam radi intrlnfecus per cir-
NOV
4
1.,
fuper extremum aurlcul.-e dextrae

tur
,
illius
qui inunda:
domum autem
,
&
fujiei'
poll ices
manus
ejus ac pejis dextii

in
cuitum
41.
&
fpargi pulverera rafurx extra

,
urbem
iij
t6. olei vero partem mittet niftram

get fepties coram
manum fuam
,
li-
locum immundum
tuerint
,
lapidefque alios reponi pro
his
qui ablati
27. In quo tingens digitum dextrx manus
afpei'-
& luto
Sin
,
alio liniri
domum.
eruti funt lapides
, ,
Domino
pollices
4
illius
,
autem poftquam
&
iS. tangetque extremum dextr,-E auricul.T
pulvis erafus
&
alia terra lita
<{m mundatur
in
&
manus ac pedis
eft
dextri
:
44. ingreftus facerdos viderit reverfam lepram,
loco fanguinis qui efFufus
pro delicto
19. reliquam autem partem olei , qua nlftra manu , mittet fuper caput purificati
cet pro eo
eft in fi,
& parietes refperfos maculis & immunda domus

:
lepra
eft
perfeverans
ut pla-
Dominum
30. }i.
&
turturem five pullum columb.-c offerer,

,
unum pro delifto tum cum libamentis fuis.

31.
poteft
5
3 .
&
alterum in holocaufqui habere non
Hoc
omnia
eft
facrihcium leprofi
emundationem fui. Locutufque eft Dominus ad Moyfen

in
:
&
,
Aaquam
ron
dicens
lapides ejus ac li4 5 . quam ftatim deftruent , gna , atque univerfum pulverem projicient extra oppidum in locum immundum. 46. Qui intraverit domum quando claula eft , iin mundus erit ufque ad vefperum comederit quipqui dorraierit in ea , 47. piam lavabit veftimenta iua. 48. Quod fi introiens facerdos viderit lepram non crevifle in domo , poftquam denuo lita fuerit , puri:
&
&
&
34.
Cum
ingreffi fueritis
terram Chanaan
,
ficabit earn reddita fanicate
ego dabo vobis pra in sdibus

5
in poireflTionem
fi
fuerit plaga le-
in purificationem ejus fumet duos paffe49. vermiculum atque hyfres , lignumque cedrinura ,
&
&
5.
,
ibit
cujus eft
do-
3 5
42. Fide Not.

mihi
effe
fopura
50.
mus
nuntians facerdoti
:
&
,
immolato uno paflere

lignum cedrinum
,
in vafe fidili
fupcp
&
dicet
Quad plaga
lepra: videtur
in
aquas vivas
5 1
.
domo mea, 36. At ille pr.-Ecipiet ut efferant univerfa de domo, priufquam ingrediatur cam, & videat utrum leprofa (it ne immunda iiant omnia qux in domo
,
toilet
&
coccum
& paflerem vivum &

,
tinget
hyflbpum , 6c omnia in ian,
guine palTeris immolati
atque in aquis vivcntibus

,
&
afperget
domum
fepties
funt.
Intrabitque poftea ut confideret lepram

:
do-
5i. purificabitque earn tarn
in
fanguine pafTeris
mus
quAm
in
aquis viventibus
&
in pafterc
vivo
ligno-
37.
&
cum
viderit in parietibus illius quafi val-
que cedrino
5 3.
&
eft
hyffopo
atque vermiculo.
liculas pallore five
rubore deformes
&
humiliores
Cumque
dimiferit pafferem avolarc in agrun
fuperficie reliqua
3
libere
orabit pro
domo
&
jure mundabitur.
8.
egredietur oftium
domus
&
ftatim claudet
54- Ifta
lex omnis lepra;
& percuffurx
, ,
iJlam feptem diebus.
lepr.-e
,
veftium
&
domorum
,
39. Reverfufque die feptimo

fi
confiderabit earn
56. cicatricis
tis
invenerit creville
lepram
macula;
& erumpentium papularum lucen& in varias fpecies coloribus immutatis

fciri
40. jubebic erui lapides
in quibus lepra eft
,
:
&
vel
57. ut pod'it
quo tempore mundum quid,
projici eos extra civitatem in
locum immundum
immundum
fit.
NotjE ad Version em antiqjjam.

de pudic. 1015. b. horum civojitaiis mulca memorat , dicens Si qux macuU , anmtmiutx in farietihui facerdoti filijput frinfqu.xm introiret ad infpciend.vn earn , jitbet anferri dc domo omrsta , i'a immitKd.i non jutnra , (]ua domits ejfem. Item ibiil. De-
tt.
;y
4Z. Tcrtul.
:
1.
E;'j^^3oV'at rii !ip!x
I'S^f't
nr
Jo
af w
i.
m ni
ixxixp'x
-fi-
r/TXt
ofioc
aV
>]
cV t;^ CiV.'a*
/hsJxtccutx
37. Ka)
f.'QAt'(ê/a/ a /f,
fsOi >utlaf^xQ-iy>
I'JQ
Tw
e/x.!iu.
o-ê'ai tot eupri
j,
'
ifH
CV To7? To.'x'?
,
<"? "'>"?
x-cif-ifxi; X>'="e'^'''C*5
"
him
rem
neret
!::trogreff:ts
,
inquit
fattrdos
, ,
viridicantis
vet rubefcentes
Ji zmenijjet lavr^Jh.lU! afietllim eariim humilio,
7rvfi>:il,lsQccg
i.
oî? tlurui -rxTrii/ciis^ -rut Tclyjui.

eV.
38,
Ktti E^SACcsr
J,
isfiii
Til's
, 1
c'Wtt? fVI tot
^v&>
39.
-rwi c/xi'us ,
cirrx parieiinam
formnm
exiret
;
ad jatmam
^ fecer-
ififisi
Upivq TOT dKiXy Uffii TOT- oiV/a'
ET/as y/n^fx eV7 vftf'fxu
Kai eVh-
domum
, ,
iltjim
fepttm diebus
dehinc die feptinu re~

pa^:etibi taci:nn il-
i,i:
greljits
Ji antmadveitiffft
d:ûfum in
,
Hi
TOT
/sfEu; T? lijKsV? r? e'S/oiK)! , . i-^s'iai -ri/ cUixr , ij iîiX^^v ipa Tor? tci'x'? thS o/xia;. 40. Kai-Tfolifiii-,
J.
ium
2,
impcraret exirahi eos lapides

extra civitatem in
in quibus lepra juiffet,

,
TttJ;;
iifW'
-rii
?.k?
m-
of;
ifi'
ijn"
e'z-
.ibjic!
locum iinmnndiim
,
alios lapides politcs
^ folitos ^
:
g fmni
,
Cxticiv xvlii li,^ ly; m^âx;

ci'zi'a xiviî,ij(j:'i
/; to'ttsj'
/.i/'xAw .
i'
xv.x^xfi-ji. 41.
iî-xiia ts
Kaf
'''"
reponi loco priflinornm
ESooBsi'
J,
pulvere alio inliniri domttm

:
pondcnt Graeca
quibus omnibus lie rcfjy. Kai mê/ t/k; aV-rv :i oijci'a , ^''7-
x-7rii,vSfii>oi
ii,^ th; eoVei'?
toVoi' a.^.i^xf'a.
_,
x-"' 42. Kai
M-!fitlxi J.i'^-f? i'ciii.v'suhii sV/f!;;
i,
^ca'fi.yQmr at'l
lit
CAPUT
Versio ant QUA.
iUy.-h. in Levii.
114.rt.rf.
X
i.T
1
V.
VuLGATA NOVA.
Ocutufque
J
eft
Dominus ad Moyfen
:
&
Aaron
dicens
filiis
pore ejus, ex
Viro , fi fuerit profluvium feminis ex corquo confillit corpus ejus, legreelt.
1.
Loquimini
Ifrael
,
&
dicite eis
Virj
qui patitur fluxum feminis
imraundus
erit.
gandum
5.
Omnes
dies proflmii corporis ejus

,
in qui-
bus conliftit corpus ejus

diiia ejus eft.
in proflu\
ium immun-
cum
Et tunc judicabitur huic vitio fubjacere per fingula momenta adh^ferit carni ejus
,'
atque concreverit foedus humor.

Sr. z. Auguft. iocur. btf.Viro ziro cniciinijiie
;.
de Levic.
f i.'ej;
,
ftierit fiuor.
col. 355. c. fie haSimi\her ia Gixco:

fie
:
"05
ivn
t.
J.
fv^'f
xun lUxâplk
ejl.
^ ^
tVi-
* corpore tJHS i
,
fiior ejus immundiis
A/fi f^/fi,
a,
'iiivflM
deinde
sV.
cw'fia-
Grst.
Kttl
Jrs;
n>|os
t5
mUKUf^wi *
_,
...
,,
LIBER LEVITIC.
VUXGATA
ir
erit
,
Cap. NOVA.
Si falivam
XV.
homo
jeceiit
:
24?
Omne
ftratum
In
quo dormierlt
immundum
,
vefperum.
8.
&
Si
5.
ubicunque federit. quis liominum tetigerit leftum ejus

;
hujufcemodi
,
fuper
lavabit
eiit
veftimenta fua
&
ipfe lotus
aqua
immuudus
ufque ad velperum.
ipfe lavabit vcfC. Si federit ubi ille federal , lotus aqua , immundus eric ufque ad timenta fua
:
mundus eft lavabit velHmcnta fua & loimmundus erit ufque ad vefperum. tus aqua fuper quo federit, immundum erit 9. Sagma
eum
qui
&
o.
&
,
&
patitur
taverit
quidquid fub eo fuerit qui fluxum feminis poliutum erit ufjue ad vefperum. Qui poraiiquid
,
yefperum.
7.
horum
aqua
,

erit
& ip-
Qui
tetigerit
fua
&
ipfe lotus
carnem ejus , lavabit veftimenta aqua , imr.iundus erit ufque ad
fe lotus
immundus
ufque ad vefperum.
VuiGATA
Omnis , quem
lotis ante
NOVA.
,
Versio antiqua.
non
:
tetigerit qui talis eft
manibus
,

erit
&
lotus aqua
immundus
ufque ad vefperum.
& ULGATA NOVA.

12. Vas fi&ile quod tetigerit, autem ligneum lavabitur aqua
coiifringetur
:
tetigerit, qui fluorem feminis patitur , manus fuas non lavit aqi;a , lavabit veftimenta , & lavabit corpus lliiun aqua immundus erit ufque in vefperam.
II.
Et quemcunque
j^Kg.yn*;?. ji.i^
'-''
&
J j.*-
vas
duos pullos columb,

facer doti
&
veniet in confpeftum
,
Do-
mini ad oftium tabernaculi teftimonii

15. qui faciet
dabitque eos
15. Si fanatus fuerit qui hujufcemodi fuftinetpaf-
lionem
fui
,
numerabit fepteni dies poft emundationem
unum pro peccato
&
alterum in
,
&
,
lotis veftibus erit
&
toto corpore in aquis viven-
holocauftum
rogabitque pro eo coram

fluxu feminis fui.
Domino
ut
libus
mundus. 14. Die autem oftavo fumet duos turtures
emundetur
,
h.
aut
VulSATA
erit
NOVA.
16.
Vers:
Et
ANTIQUA.
exierit ex
16, Vir de quo egreditur femen coitus, launmundus vabit aqua omne corpus fuum :
homo
cuicunque
&
eo concu-
Mg.
Ucut.
5?
bitus feminis
it Uiit. 55;."^.
ufque ad vefperum.
V
17. Veftem
u L G A T A
NOVA.
19.
&
pellem
quam
habuerit, lavabit
Mulier
,
immunda erit ufque ad vefperum. 18. Mulier, cum qua coierit, lavabitur aqua, immunda erit ufque ad vefperum.
aqua
,
&
fanguinis
, qua; redeunte menfe patitur fluxum feptem diebus feparabitur.
'
&
10. Omnis qui tetigerit earn
immundus
eric uf-
que ad vefperum
VuLGATA NOVA.
2 1.
Versio antiqua.
21.
illud
&
in
quo dormierit
,
vel
federit diebus
feparationis fus
polluetur.
& omne fuper quodcunque dormit fuper & omne iiiper quod I'ederit lliper illud,
erit.
lhU,UcM.\^.
immundiun
Qui
fua
:
VuLGATA nova.
tetigerit
leftum ejus
,
lavabit veftimenta
erit
pollutus erit ufque ad vefperum.

1 4.
&
;
.
ipfe lotus
aqwa
,
immundus
ilia
:
ufque ad
quifquis
Si coierit
,
cum ea
,
vir
tempore fanguinis menf:
vefperum.
i
trualis
Omne
,
vas
fuper quo
federit
tum
attigerit
&
unmundus erit feptem diebus in quo dormieric polluetur.
& omne ftra-
ipfe lotus
aqua
VuXGATA nova.
2?. Mulier,
Versio antiqua.
"S- Mulier COmpllurCS
, fi
qu
patitur multis diebus flu-
fluat
profluvium fsngiiinis dies
Hefych. inLf.it.
non in tempore menftruali , vel qua; poft menftruum fanguinem fluere non ceffanguinis
fat
,
xum
116. f.
quandiu fubjacet huic paflloni

fit
immunda
,
erit quafi
tempore menftruo z6. omne ftratum in quo dormierit in quo federit , poliutum erit
in
:
&
vas
26
vii ejus.
immundum
erit
fecundum
dies proflu
VUIGATA MOV A.
27. quicunque tetigerit ea
fua
:
lavabit
erit
-
veftimenta
&
ipfe lotus
aqua
immundus
ufque ad
vefperum.
28. Si fteterit fanguis , fluere ceflaverk , nu merabit feptem dies purificationis fu.t iy. die odavo otfcret pro fe facerdoti duo
:
&
&
fEM liioi
tturuj'
o4"7(!;
au-n,
NoTjE AD VeRSIONEM ANTIQUA M. U t; pi/w; ; cuvUmi to limemx ubi conftanter Aug.

,
leg.
qutmcunqut
fortaflc
mpeiiria librariorum
'in
nurv , yi Cfj-Zs-Mxe TO coifix d.UTi J'la T115 fimiti'i; , mxiafcix dvlv iî. Pofteiiora autem ab his , xaoa/ a.1 ynicsci , ad finem ufque ahlunt ab edic. Compl. licut a Vulgati. If . II. In Graced, 000/ eV/ , (juacunque , non quemcttnque , editt. Aid. 6c Compl. fefuut ooit Su , adduntque
ai'
-siacaf
vf^spxi fvQ^<; C^,a7o;
t. 16.
bet
,
Hxz
(imiliter
,
mutatum eft in 'am. habcmur GriKce.

,
Tt.zi. In Gtfco
feu cubuerit
,
pro dormit
poft tllud
in
,
legitiu xoiIi^kIxi, f
cV
,
&
additur,
7 ati'Spi
ofTH;
erit ;
If.
axa.9-a6p7o)'
ssxi'
purgatu>fte Jtta
immandtttn
Ki/Tv'
poll
mamis
& pofl
inquit
corpus
fed
utrumque decft
Mox Auguft.ibid. efl , quod ait , Maims fuas non lavtt aqua , ( Grice ra; x^'&î ^ timrlai iiJali ) whit pojleaquam teiigntt ; fed intelhgendrim eft : Quemcunque
verbum.
Jimhtgue pofitnm
,
in aliis; caetera quadrant ad
reliqua ut in Lat. fupra. 2J. Grasc. Kal jm>< , iii f/ii pVos/ miiCLî vfiioci 7^^lV, &c. Et mulier , Ji fiuat fiuxit fanguinis dies flares
,
&c.
16. It Hefych. ibid.
it.
De
ftrato
vafc dixit ficitn-
diim
LXX. Immundum
erit I'eciindiim
erit,
mn
Ictis
mambus
'Aâ.ha.p,cv r/
tetigerit
ipje
quem
tetigerit , lavabit -ueC-
ditm
xa? riif immunditiant purgaiimts,
&c. ut fup. In Grseco He: v'xa.3-a/:oiai' Tw; Y-'^fl^' hjtmun^
Ttm, i.
Hhij
244
turtures
,
LIBER LEVITIC.
VULGATA
aut duos pullos
;
Cap.
,
XVI.
&
ejus.
NOVA.
rogabitque pro ea coram Domino-,
columbarum
,
ad
oftiura
holocauflum
tabernaculi tcftiraonii
J
pro fluxu immunditix

pro peccato
3.
qui
unum
faciei
&
alterum in
VersioanxiQua.
ab immiinBitnn.i.i.cmtr. P/dj. .4.506. * ditiis Ibis, non morientui: pro peccato lilO , li contaminavcrint tabernaculum teftamenti.
3 1.
Vulgatanova.
31. Docebitis ergo
filios
Timoratos
ficitc filios Ifrael
Ifrael
ut
caveant
&
immunditiam
& non monantur in fordibus fuis ,

eft in-
cum
polluermt ubernaculum raeum qaod
ter eos.
VuLGATA NOVA.
5Z.
Ifta eft lex ejus
,
qui padtur fluxum feminis,
qus
jugi
ea.
fluit
fanguine
&
hominis, qui dormieri
& qui
33.
polluitur coltu
cum
,
&
qua; menftruis temporibus feparatur
vel

?f. 21,
NonnuJla
diflfimilia in
f'jv;
T>i'
>?? '^cmC'i'ii
i.
sr'x
TK
"lopaM^
d.-nl
Graeco , ubi fie: Ka/ cjt^v cii.cc~xfiii-^v -mjtuv,

iuT-iy
,
Tro^-awâ' J'i
tv.y
aj.a.'-.a.fQ'ta.a
It
tS
nialui
its;
cxvTii /kv
t cp iur:";. Et
verecundos
f.tciitis fi-
proptei- immunditiam eorum-, in to quod inquinent tabcrnaatUtm meitm , quod in eif. Hieron. 1. 5. ia ep. ad Gal. to. 4. 501. b. leg. Verecundos ,vcl revtrcnttt facite flios Ijrail ab omni immtinditia.
lios
ipji
CAPUT
Versio ANTIQUA.
non ingrediatur omni in tempore in 2 fanctiun interius velaminis , coram facie propitiatorii
XVI.
Vulgata
nova.
Dominus ad Moyfen poft I. J_i mortem duorum filiorum Aaron , quando offerentes ignem alienum interfedi funt
Ocutufque
eft
:
Sup. le
Wcfych. in Ltvtt.
11^. a, b.
Hieriii.l. I. coiitr.
telag.
t.
4. jofi. b.
OfFerat \itulum pro peccato in holocaultum.

3
& arietem
Loquere ad Aa- i. ron fratrem tuum , ne omni tempore ingrediatur Exei, fanduarium , quod eft intra velum coram propi- 30. 10. -H**. 9 tiatorio quo tegitur area , ut non moriatur ( quia 7 in nube apparebo fuper oraculum ) Vitulum pro pec3. nili hsc ante fecerit
i.
&
prscepit ei, dicens
cato ofFeret
& arietem
in
holocauftum.
V
renda celabic
4. Tunica linea veftietur , accingetur zona linea
:
U L G AT A
NOVA.
:
feminalibus lineis ve,
iniponet capiti
hsc enim veftimenta
funt fanfta
cidarim lineam
quibus cundis
cum
lotus fuerit
induetur.
Versio antiqua.
}iieron. ibid.
Vulgatanova.
unum
hircos accipiat ab univerfo populo; unum ex eis offerat pro peccato liio , pro peccato populi , Sc arietem in iioiocaullum.
5.
Duos
&
5. Sufcipietque ab univerfa multitudine filio unuia rum Ifrael duos hircos pro peccato ,
&
arietem
in
holocauflum.
Vulgata
6.
NOVA.
9.
&
pro
7.
Cumque domo fua
obtulerit vitulum
,
&
oraverit pro fe
cujus exierit fors

:
Domino
offeret ilium
pr
peccato
ftare faciet
duos hircos
mittenfque
coram Domino
8
in of-
10. cujus
autem
in
caprum emiflarium
,
ftatuet
tio tabernaculi teftimonii
8.
fuper
,
10. Vide Not.
eum vivum coram Domino ut fundat eo & emittat eum in folitudinem.

,
preces fuper
utrumque fortem
unam
1.
His
fe
rite celebratis
ofFeret vitulum
,
&
:
ro-
Domino
&
alteram capro emiifario
gans pro
&
pro
domo
fua
immolabit
eum
Versio antiqua.
Uefych.inLtvit.
VuLGATA NOVA.
,
\i.
&
implebit
iubtilis
manus
;
fuas
thymiamate
n.
aflumptoque thuribulo
,
quod de prunls
compolitionis
&; ofFeret interius in in-
NoT/E AD
ff. z.
& Versionem antiquam.

altaris impleverit
hauriens
manu compofi-
Gr. Kal IM
s'cTopEt/sSi' aofixi
^gsa
e.';
ti cf/m
veri in quo fors trnnfmiffionis , dimitii in defirtum accipiat populi iniquilatts , vel aliciijus peccaioris :
,
1.
&
de
&c.
if. 5. Sic
Tob.
apud Hieron. primo , Cumque
volueril inirare,
deinde , ojf.iat -jtiulum, &c. ut fup. Heiych. in Levit. l6. coU lio. a. habet , de vitulo ex hitbus illis operatoriisjnflitix. Grxc. OiVj:i itQi>îviiliu' Kzfan (:(; to >/
Sic imrabit
, alterant I. col. 616. f. Auguft. locut. 40. de Levit. col. jjy. d. loquitur de eodem hirco , quern emiffarium yocar. Vide infra, ad If. II. Hefychius in Lev. 16. col. ill. a. pro eo quod legitur in Vulg. (If. 10.) Et emittet eum in Joli-
c.
io. to.
Vnam
T)eo Jacies
tranfmijfori.
Aaron in fandum
in -jitulo ex bobus pio pec-
otto
(.
y.
in holjcauflum. f5 arietem Hjec tnemoriter relata

ita
:
ludinem , ail LXX. liabere Poriabit hircus fuper fe ncmina eorum in terram fohtariam. His omnibus ita refpondenc GtJEca Ka/ iirAiisn 'Axfii sVI -rii i^'a X'M'^FOi x.t'ypH'
: :
videnmr ab Hieronymo
wrxyc^yiti;
jiam Grace
KI âfi tx;
fZr viui'Upait>~
TfococS^'
'Aapir TM
Kty>i'w
,
-xifixpai s'f'ir /jth^^-!/
^; TW
t;; cf.'.itt.jTUfi't- > e.
i.
Trfc^c/os/ -nsfl a^ctflia^.

itMl^.";
iw Vtm iD'tiKai to/ X^fioL^r
Et a finagoga filiorum Ijrdel accipiet duos hircos ex capris pro peccato , J5 arietem unum in holocaujium.
10. Tres verficulos iftos narrando fie reddic Ambrof. epifl. 67. to. 1. col. 10J9. e. legis duos hircos : Knum Til quo fors Domini , alterum traiijmiffianis : ilium
i(phy i-^TVf^û iiT Tor îVr irarli

^l'i?.ai
CLVTitr
Kl'pi'tr >
tJ sJtKa<3ai
,
TV aVoTD/^-â/s, si^^^^t a.v~ eV out , ose i-TmS'

j,
tu/ToV
.';
tot iisoTcoji-Trm
f n(^'
j^rff a;
ou/'o/
e.'s
rw
sf n-
tt.
5f. II.
Gr.cc. Kal
Trtvc^t
ra;
^-f/toûa/i;
, ei/i'-
quo fors Damiai
offst ri
atqtii
immoUri pro
peccato
ilium
, ,
, ;
LIBER LEVITIC.
VULGATA
turn
Cap.
XV
o
H$'
I
NOVA.
,
V
intra-
R
:
s I
A N T
QU
A.
thymiama
:
in
incenfum
ultra
velum
tcriora velaminis
bit in lancta
I
;.
ut pofitis fuper ignem aromatibus
ne-
bula eorum
ell
&
vapor operiat oraculuni

,
quod
lupra teftimonium
14.
&
non moriatur.
vitvili
,
Toilet quoque de fanguine
&
af-
perget digito fepties contra propitiatorium ad

orientem.
I J.
afperget digito fiio fuper propitiatoiium 14 ad oiientem , ante faciem propitiatoiii afperget
fepties digito fuo.
Hef/ch. iti. a, 1.
Cumque
,
maftaverit hircum pro peccato
populi
inferet
fanguinem ejus
eft
intra
vituli
velum
,
fi-
cut prsceptuin
de fanguine
ut afper-
gat k regione oraculi expiet fanftuarium ab immunditiis 16.
&
fi-
a pra;varicationibus eorum , cunflifque peccatis. Juxta hunc ritum faciet taliorum Ifrael
,
&
bernaculo teftimonii
in
quod fixum
eft inter
eos
exorabit pro fandis ab immunditiis fi- Aug.ûxii.fi./n ab injullitiis eorum , , de omif'"'- J15. (. J, nibus peccatis eorum ira faciet tabernaculo JH-'teftimonii , quod creatum eft in eis in medio im16.
&
liorum
Ifrael
&
&
&
medio fordium
habitationis
eorum.
munditis eorum.
V
Xac.
10.
I,
U L G A T A
,
NOVA.
1
"7' Nullus
hominum
,
fit
in
tabernaculo
,
quando
pontifex fanihiarium ingreditur
ut roget pro fe
,
&
Domino
tuli
pro
domo
fua
&
pro univerlb coetu Ifrael
donee
ad altare quod coram fumptum fanguinem viatque hkci Fundat fuper cornua ejus per gytum
8
.
Cum
eft
,
autem
exierit
,
oret pro fe
&
cgredianar.
VuiGATA
NOVA.
VE
s I
A N T
Q U
A.
19. afpergenfque digito fepties, expiet, fanftificet illud ab immunditiis tiliorum Ifrael.
&
&
19.
&
afperget fuper illud de fan2;uine

illud
,
&:
Ali.
ihiila
mundabit
&
,
lancîticabit ab
immunditiis
,
liliorum Ifrael.
20. Poftquam emundaverit fanftuarium , altare , tunc ofterat hircum tabernaculum ,
20. pefinietque cxorans
fandum
,
&
culum teftimonii
tibus purgabit
&
&
taberna-
Hefyih. in Levitt
altarium
&
pro facerdo-
114.
<./.
viventem
i
I
.
& pofita
utraque
manu
fuper caput ejus

,
ii
& emittet in m.anu hominis para tr in ere-
Aug. lecut. 4O1

de Levit, SJJ.r.
confiteatui-
omnes
iniquitates tiliorum Ifrael
& mum.
univerfa delida atque peccata
eorum
qu;E im-
precans capiti ejus
emittet ilium per homineni
paratum
in defertum,
VuLGATA
11.
NOVA.
25. revertetur Aaron
in
,
Cumque
portaverit hircus
,
omnes
iniquitates
nii
tabernaculum teftimo
priii
eorum
ferto
in terrain folitariam
&
dimiJlus fuerit in de-
&
depolitis veftibus
quibus
indutus erat
cum
intraret fanftuarium
reliitifquc ibi
NOT^
jf . 14.
A D AD
VerSIONEM
t19.
A N T
Hunc
,
Q U A M.
ita
cit.
Eadem
,
funt in Graeco
-iro
que
iligim
& addito
,
tk aijuaôj
deleto fiic , poft utriim:, de Jangutne , ad

prscter
,
verflculum
qui ait loco
guftini verbis
confecimiis ex ipfifmetAuhoc dicit de altari , quod

,
vocem
Tf.
jetties.
afperjione fanguinis
mundaret illud /acerdos
^5 J.tndijicaiic
;
16. Similia
>
,
Grxcum
hahet
duo
fcilicet
,
ret
ab immnnditiis
uuTo
,
jt,
fhorum
Ijrael.
In Graeco
Kc<; ax-
TO
cc'/iw
fxjidum
loco
,
loco pro findts

ut fup.
&
rr'^pl
Tracî/
pro
rsT STT
ot-TTo
Tif (jWoiTo?
TW Aa/Juôi
,
/'.ivot/.i; ,
omriihts
'jTSfi
^ x9a-
de omnibus. At in Mf.
,
Oxon.
x'/i:v ,
iegirur
pisT cluTO
ayia.'jî
i/to cctto
&c. ut fup.
T^v a>iW
pro lanclis
,
non
>
to
cit.
&
eft
apud
quod,
t. 10. Auguft.
git
:
Augiift. infra conftanter
de omnibus
non,
^ de
07nri:b/(S
Et
perjiciet
de his aucem i:a dilferit dim py.cciperet qjiomodo
S.
Doctor loco
Q^:id
}'CtrjKo/u'='',i;
quasft. 54. in Levit. col. J14. d. leexorans jaudum. Csxc. K.-ti evflihsiii i^ri ayizv , reliqua ut in Lat. lup.
ititrare deberet facerdi'S Jrtnti/iits iu
Jitndnm , quod eft i;nra velitm , Liit inter extern : Et exorabit pro (anftis , Sec. Oiiomodo ergo pro fanftis ,_// ab immmidiiiis filiorum Iliael , & ab injuftitiis eorum de omnibus peccatis eorum ?Yln qui.t non nil, pro immunditiis filiorum Ifrael ,fed ab immunditiis , &c. & infra: De omnibns peccatis eorum , id eft , qu injuftili^z venieExorabzt, bAtlt de omnibns pecc.ttis eorttm. Et port pauca non poteft accipi , niji quod alio -jerbo dicitttr , propitiabit. Unde ^ propitiatorium vocatitr , quod alii exoratolium interpret.tti funt ; Grxce atttem dtcitur j'>ar;fe^cr, Et quod hoc loco L.uinus ait , exorabit pro fantli; , Grxcus babet c^;>X'''ê7aj , quod non intelhgitur , niji pro peccatis. In quodam Grxco invenimits , 5c exorabit Item infra ijnctum , 0 pro fanclis , Jg 'll'<d qnid/m fanclum , ge'
dem
^. zi. Hscukima veiba limiliterhabeniur Gricce. Eaetiam & feqq. refpiciebat Teriullian. 1. contra Jud.
:
c. 14. p. 148. b. cum dicebat Duorum hircornm , qni jejunio ojferebantttr , factam interpretationem Pares qui-
dem
tus
,
conjimiles
propter
eundem Domini confpedum

,
Uznts eorum ctrcumdatus coccino

J5 con'julfus
,
malcdidns
a populo
,
cjnjput.t-
compunUns
extra ai'Hadeltclis
tem abjiciebatnr in perditionem

oblatus
,
Alter
in
vero pro
^ Jacerdottbus
,
tanti'.m templi
pabulum datus.
514. d. feq. De duoalto :n d'fertum dimittendo , quern a-sjoTrcjU aTo^ vacant , Jolet ejje difceptatio , i a qnzbufdam tile imrnoLlndus in bono accipitur f ille autem dtmrttendus in malo. Non tamen ifte fenjus ideit confivmandns eft , quia homo in cujus m.inu in eremum
Similiter Augiift. qusit.
yj.
to.
5.
bus hircis
inquit
iino
immolando
nere nentro
bit
id eft, to
,
aym' nam
nulla
pojjet intetligi
exora-
hircus dimittitnr
ta
ciim redierit
lavare
j:;Jpis eft z'cftnnfn'
quomodo autem po{p.t intelltgi , exorabit hoc lanCûm , diddle eft dtcere ; niji forte tltud fanclum , qutdqiud eft quod Dens eft ; quia Spiritus fantias , qui utique Dens eft, nentro genere Grace dicitnr , Ts Trvûjua to ct'/.a-. Et forte hoc eft , Ji tamen
fancûm Deura
ejjet qu.zftio :
fna , ^ corpus fnum aqua , ^ Jic ingrcdi in caftra , tanqnam ^ hoc Jit indicium cur in m.th Jit tile hircus accipiendus , a cujus contagione homo abluendus eft : Jic enim d:cit ablnendum , i^ qui altertus hirci , -Jitulique acceperit
c.trnes
,
'^ extra caftra combuJJ'erit

,
quia
:ta
de
itlo
(^ dt
fit
Hie codex verior
eft eft
, ,
qui emendatior videbatur

to jrvefâi to
oiyioy
,
e^.?.xQe-
'jitulo fieri jubet
de
quorum immolatorum janguine
af-
Tat to
dicibus
c/.yi'.y ,
hoc
quod Latine ge-
perjto
<^
funt pro peccata
hem
ciim confiiiuijpt
diem
Ottamvis ^ tn trtbns aliis couno Grato , ^ duobus Latinis non invenerimus , niji quod fttpra diximns , exorabit pro fanClis , qitod poteft Jic accipi , ut non pro JanSis homimbus , fed pro iis qnx
nere netttro did non poteft.
,
decimum jeptimi men/is fabhato J.ibhatorum , quo fieret fupraJida purgatio a Jaccrdote ilia uno , qui pairi Juccedit , loqitens de eadem facet dote , ait : ExotSibh fanclum fanli , &c. Vide etiam Ambrof. ep. 67. to. i, 10^9, e. fupi
&
fanila funt
intellig.itur
Capicul. xxviii.
2^6
LIBER LEVITIC.
VUXGATA
carnes
Cap.
XVI.
:
NOVA.
eonim ac fimum
18.
14, lavabit camem fuam in loco faiiLlio , indueturque vellibus fuis. Et poftquam egrellus obtulerit holocaufhim fuum ac plebis , rogabic tarn pro le quam pro populo :
i5.
&
,
quicunque combufierit ea
lavabit vefti-
menta fua
caftra.
&
camem aqua
&
lie
ingredietur in
&
adipem
qui oblatus
eft
pro peccatis
29. Eritque vobis hoc legltimum fempicernum

, ,
adolebit fuper altare.

2.6.
lUe vero
qui dlmiferit
caprum emifTarium
,
Menfe ieptimo decima die menfis affligetis animas veftras , nuUumque opus facietis , live indigena , five
advena qui peregrinatur
inter vos.
erit veftri
:
Inf. ij, *7* *8
&
corpus aqua
&
iic
ingre-
dietur in caftra.
1 7.
}o. In hac die expiatio
atque
mun-
Vitulum autem
,
&
hircum
qui pro peccato

eft
datio ab omnibus peccatis veftris
coram Domino
eft
fuerant immoiati
&
quorum
fanguis illacus
,
in
fanftuarium ut
expiatio compleretur
afportabunt
mundabimini fabbatum enim requietionis 5 1 .

:
&
afBigeti
IIcKlJ. II.
foras caftra
& comburent igni cam pelles Versio ANTIQUA.

conflimniatllS
flierit
quira
animas veftras religione perpetua.
VuLGATA
5
NOVA.
,
Kefiih.-.n tevit.
^ ,_
Dcprecabitur facerdos qnXClinque unxerit,
1.
Expiabit autem facerdos

cujus
qui
undus
fue-
f ij.
e,
g, qui,;i-,qLie
manUS
fuas
rit
& &
.
manus
initiate funt ut facerdotio

:
conlecrare ad patrem luiim.,

Au^. quxp. ^^.in
l-j. J14./. jij.
fungatur pro
patre fuo
,
indueturque ftola
li
nea
veftibus fanftis
*'
tabernaculum cxorabit nindum fandi, 3 5. telcunonii, altare exorabit, pro lacerdotibus , pro omni I'ynagoga exorabit.
&
&
& &
5 3
&
expiabit fanftuarium
,
& tabernaculum
teftimonii atque altare
lacerdotes quoque 6c
&
univerfum populum.
V
3
U L G
AT A
NOVA.
in anno. Fecit igidir ficut
4.
ut oretis pro
Eritque vobis hoc legitimum fempirernum , pro cundis peccatis eofiliis Ifracl ,
rum femel
prsceperat
Do
&
'
minus Moyfi.
NoT^ AD VerSIONEM ANTIQUA M.

f.
i.
51.
Grxc.
'E5l^^Êâl
Uf.ii it
'ir
xp'C""-"
""'.
Tf- ??
In
iv Tsxj/i'oae/ -rki X'~C-? ""^* Btnifo. isrn- i. e. Exorabit fuerdus

it
'^f'-"-" Msi"^' quern tinxerint euni ,
"f'
fix
neiitro in
Gracce ad verbum. Axisytd. zddu Gtxco fojiium eft , 11 ayia
It hfc gt*
n
'
ar/iM.
An
forte Spiritum faniiitm
jaiiili
Dei
hue
efl ,
to
A7eft.,
Uhv'
quern conftinmuiveri'it mitniis
dotio poji patrem ejus.
ejus ad fiingendum ficerVide Auguft. lup.
i-/ii
Q.=
an f otitis exorabit didtim
txeran-
dopurgabit)
CAPUT
Versio antiqua.
V'''*"''
. ' .077
'''
'
XVII.
I.T7T
omnes
locutus eft Dominiis ad Moyfen ^<^^^^-Loquere ad Aaron , &: ad filios ejus , j2.
.
di-
& ad
ET
1.
filiis
locutus eft
Dominus ad Moyfen
dl-
Loquere Aaron,
Ifrael
,
&
filiis
:
ejus
&
cunfti
filios Ifiael
&
a
dices ad eos
Ifrael
dicens ad eos
,
Ifte eft
:
fermo quenj
mandavit Dominus
dicens
'^|, yn*/?. y6.
ifl
Lr^n.t.
}.
h. J 15.
profely3 tis qui Hint appofiti vobis ; qiiicunque occiderit vitulum , aut ovem , aut capram in caftris , quicunque occiderit extra caftra , ad oftium tabernacuii teltimonii non ad4.
filiis
,
Homo homo
&a
rit
de domo Ifrael , fi occidebovem aut ovem , five capram , in caftris vel

quilibet
Homo
&
extra caftra
&
4.
&
non
obtulerit
,
ad oftium tabernacuii
:
tulerit
oblationem Domino
fanguinis reus erit

peribit
quafi
ft
fanguinem fuderit ,
iic
de medio populi fui.
V
5.
I.
G A T A
hof-
NOVA.
Ideo facerdoti
,
offerre debent
,
filii
Ifrael
tlas fuas
quas Occident in agro
ut fandificentur
,
Domino
ante oftium tabernacuii teftimonii
&
ira-
6. Fundetque facerdos fanguinem fuper altar* Domini ad oftium tabernacuii teftimonii , & adokbit adipem in odorem fuavitatis Domino :
nolent eas hoftias pacificas
Domino.
Versio ANTIQUA.
7. Beffcb.inlevH, ti6. a. pervacuis
Vuigatakova.
fiia
&
non immolabunt
ultra facrificia
fu-
nequaquam ultra immolabunt hoftias 7. fuas dimonibus , cum quibus fornicati funt. Lepofteris eorum, gitimum fempitemum erit illis
&
&
VuiGATA
8. Et
NOVA.
9.
ad
ipfos dices
Homo
de
domo
,
Ifrael,
&
&
ce advenis qui peregrinantur apud vos rit holocauftum five viftimam ,
qui obtule-
xerit earn
lo fuo.
ad oftium tabernacuii teftimonii non adduDomino , interibi: de popu, ut ofleratur

Ambfof. de Graco , verbum e verbo ; feCuuncur ilia T^tc to piiâ o snleUan KvCt'i , ?h/wv' iloc verhrtm quod mandavit Dominrts , dicens : qu Ambr, omittit , continuo ncmpe addic Honio homo , &c. t. 3. Prior verba de Ambrolio Tunt, ufque ad hoc, quicunque ; reliqua ex Augullino , qui etiam Locut. 41.
i. Sic
'.
VV.
I. Ira in Gracco.
lihet
hominem
tic
:
videttir Jignificare, id
eji ,
ille
ant Hit, In
Grxco
tec.
'Ai>9-pai7ro; cuSfoiTro? ice'

ts^Ôistfisyajy Iv
vfiiy
,
viuly 'Ufxii>~, v
rSt
ns^w^vluv tmv
o? ear câ);
^:%;^.
'" ?
5TJ-
'ê.\-
'fg't
Hon"
I'omo fliortim
Ifrael
fed
ut in Lat. Ambr. ep. 71. to. 1. 1077. ^- h^tiet Quicunque fecerit holocauflam, T. 4. Retle e Gra:co. Ki ii/Qmt eV( T îffiai wtw Tt'J Tf-. 7. GrjEc. fiitlaiiti, Sk,
If
addic
-.id efl,
filiis IJriul, Ifi ,
inquit
, refeiitit
quem
, :
LIBER LEVITIC.
VULGATA
10.
Cap.
XVII.
filioriim
247
Ifrael, aiit
,
NOVA.
IllacI
,
Versio antiqua.
,
Homo
,
quilibet
dc dome
&
de
10.
Et
homo homo
4e
advenis qui peregrinantur inter eos

tit
11
comedecontra
I'uo,
fanguinem
illius
,
obtirmabo faciem
meam
animain
& difperdam earn de populo

in
quicunqiie edciit omnem languinem , ftatium facicm meam lupef animam qiix mandiicat fanguinem, perdam iliam de populo fiio
prolclytis qui appoiiti (lint in vobis
^*;- ?/?. jy. i'^-'-J- J'5- '/
&
&
'
1 .
quia anima carnis
(anguine
eft
& ego
1,
anima enim omnis

,
carnis ninguis ejus eft
dedi ilium vobis , ut fuper altare in eo expietis fanguis pro anima; piapro animabus veftris ,
& ego dcdi illud vobis

tiis
;
exoiare pro animabus vef-
&
languis
enim
ejits
pro anima exorabit.

:
cnlo
1 1
fit.
.
Idcirco dixi
filiis
Ifrael
ex vobis non comedet fanguinem venis qui peregrinantur apud vos.
Omnis anima nee ex ad,
12. Propterea dixi filiis Ifiael Omnis anima ex vobis non edet fanguinem ; prolclytus qui appolltus eft in vobis , non edet fanguine^n.
&
VULGATA
1 5.
NOVA.
,
Homo
quicunque de
filiis
Ifrael
, fi
&
de ad-
licitum eft
terra.
fundat -fanguinem ejus
&
opcriat ilium
venis qui peregrinantur
apud vos
vel
venatione at,
que aucupio ceperit feram
avem
quibus veici
VuLGATA
14.
eft
:
NOVA.
carnis
in
Versio antiqua.
fanguine
14.
Anima enim omnis

:
Anima omnis
carnis fanguis ejus...
Ainh)-, in ItiC
I, I.
17.
Sup i6.
fa;
Sanguinem univerunde dixi filiis Ifrael carnis non comedetis , quia anima carnis in
eft
:
I^Zl.c.
fanguine
teribit.
& quicunque
comederit ilium
in-
V
1 5
.
U L G
,
ATA
pus
nova.
net.
fi
turn a beftia
Anima qus comederit morticinum quim de tarn de indigents

,
.
vel cap-
mundus
16.
,
advenis
,
Quod
non
laverit veftimenta fua
lavabit vertimenta fua
&
&
cor-
femetipfum aqua
:
&
con-
portabit iniquitatem fuam.
Mininatus
erit
ufque ad vefperum
N
*. 10,
Ii-
o T/E
& hoc ordine AD V ERSIONEM ANTIQUA

tine
M.
etiam abeft vox
:
de Grxco
ad verbum. Vide fup. Not. ad

,
mafculinum
,
i
eft
a Grseco
Dfi
&
habetur
!?.
II. Sic eft

,
inGrjcco
,
hoc excepto
,
= th ,^viixiJ
:
Noe,c. zj.
fangiiis
eft
TSf T ^vx'^' v/nat , in plurali, Ambrof. 1. de to. I. 266. c. li^c legit Anima totuis carnis
:
TKf.V
addico port voiis
quod
omilit Auguft. at paulo
de qua fententia
Augtift. pluribus
dili'erit
infra, J 16. b. id ipfum exprimit
dicens
Mt
altare Dei , eiiam melius reddit , eiim , quam ID Gricco fit , m/,-0 , per relationem ad a'/^x
:
Dedi vobis aim ad

.'
(hiiJ eflijuoi exorare pre auiina

illttd
, ,
fup.
if. 12. Ita quoque in Grsco. Vide Auguft. finem ufque Qusftionis 5:7. Tt. 14. Itidem Gracce.
ibid.
aJ
veftra
Ibi
licet
quod La-
CAPUT
VUIGATA
I.
XVIII.
Versio antiqua.
2.
NOVA.
T
:
Ocutus eft Dominus ad Moyfen , dicens 1_< 1. Loquere filiis Ifrael , dices ad
&
Loquere
filiis
Ifrael
& dices
:
ad eos
Ego
litcif.Cal.l.u
fioS.Atij. 183. f.
eos
j
Ego Dominus Deus

,
:
vefter
Dominus Deus
5.
vefter
ftudia terrx .Îgypri, in
,
habitaftis
, in qua non facietis juxta morem regionis Chanaan, ad quam ego introdufturus fum vos, ----i---.' 1^ non agetis , Dec in legitimis eorum ambulabitis .
juxta confuetudinem terre itgypti
fecundum
&
habitaftis in ea
non
facietis
,
& fecundum ftudia

eorum non
qua in-
terrs
j[jj
^
Chaiianxorum
j^Qi^
in
quam ego
facietis,
&
induxero vos
in legitima
4.
Facietis judicia
,
mea
&
eis
fervabitis
&
,
ambulabitis in
prscepta mea ego Dominus

quse
ambulabiris. 4. Judicia mea facietis , todite , ambulate in eis
&
& prxccpta
:
mea
cuf-
ego Dominus Deus
Deus
Itech.
S
vefter.
vefter.
,
Cuftodite leges meas atque judicia
5.
Cuftodite
omnia prxcepta mea,

;
10. II.
faciens
homo
vivet in eis
ego Dominus.
fanguinis fui
:
jiidicia
mea ,
& facietis ea
:
&
omnia
qui tecerit ea
Rom.
10. f Gal. tx.
homo
vi\et in ipfis
6.
Ego Dominus Deus
\erter.
Omnis homo ad proximam
non accedet , ut reveler turpitudinem ejus ego Dominus. turpitudinem 7. Turpitudinem patris tui matris tux non difcooperies mater tua eft non
&
7.
Turpitudinem
patris tui
:
&
turpitudinem
Atig.jiufl. j2.o
matris tux
eft
non
revelabis
tiupitudo enim
eorum
Leiil.t, J. 17.*. J
revelabis turpitudinem ejus.
NoT.E AD Versione M
Jf. z.
A N T
Grscc.
Ii
Q U A M.
lia e Gra:co
ad verbum.
If.
5:.
*. ;. Sirnilia Grace, habet , praeterlisec levia , nempe Aoi/V'if , yi^gypii , ablque voce , tiirs , fed in Mf. Oxon. ac edd. Aid. cCompl. additur , tJ; 7?;. hem loco Chananttorum , legitur , XamaV, pro indtixiro , ii'Qxju , induco , fc pro in legitima , mq roîôj? , rel cum Mf. Alex. Be Compl. cV roi; vof^!/ôic, in legitimis, Tf. 4.^ Ita in Graeco , exceptis duobus his , (pvîiiSa ,
in Lat.
edit.
't-
lioc
Kal levMîSs , Jjf ciifloJieiit ; reliqua uc excipias , a Trcrn'oa? , qu^ ji ftctrit i at ia

TTc/Hda?
,
Compl.
7.
Eadem
eft
,
funt in Gra:co
,
qui fecerit , ut iup. , excepto hoc ult. tnrpitu-
&
da enim eorum
fcntentiae loco
abeft. Notant BB. noftri , hujus Mfs. Auguft. turpitudinem eonimi fed addunt neutram leftionem convenire cum Scripture textu , ubi port hoc , 0 rc'elabis , proxime fequitur ,
legi in
quod
i)
Ttspwi^!
ciiftodietis
smMatei
ia
Mf. A\ex,
ig amhulahiiis faofiijQiî.
pro
euftodiie i^
muter tnimtu
efti
am
teveMis tttrpitndinem y, Prio
248
Aug. uhi fuf.
Idem
qtt.tjl.
_
LIBER LEVITIC.
VeRSIOANTIQUA.
TlUpitudinem UXOlis
patris tui
tlli
Cap.
8.
XVIII. VuiG ATA nova.'

patris tui
8.
:
non
revela-
Tuipitudlnem uxoris
:
non difco-
bis
J'J.
tiu-pitudo
enim
patris
ell.
operies
9.
tiupitudo
emm
patris tui
eft.
9. Tiirpitudincm ioroiis tuxexpatre tiio, aut ex matre tua, qux domi eft nata, vel qux foris nata eft , non resclabis tiupitudinem carum.
Turpitudmem
Ibioris
ex matre, qus domi vel

revelabis.
foris genita eft,
tus ex patre, five non
U,<l. d. f.
1 1
Turpitudinem
;
re\'elabis
ex
eodem
uxoris patris tui non patre Ibror tua eft , non refilia:
filii tui vel neptis es non revelabis quia turpitodo tua eft. I I Turpitudinem filia uxoris patris tui , quam pepent patri tuo , eft foror tua , non
10. Turpitudinem filis

:
filia
&
velabis turpitudinem ejus.
revelabis.
Vu
1 1.
L c A T A
nova.
I
Turpitudinem
fororis patris tui
non difcoopebis
).
Turpitudinem
lit
fororis matris
tax non revelar
ries
quia caro
cil patris tui.
eo quod caro
matris tu^.
Versio antiqua.
licm
Lociit. 45c
Vulgata
non
:
nova.
T4.
labis
,
Turpitudinem
fratris patris tui
re\'e
&
ad
uxorem
eft.
ejus
non
introibis
propin
14. Turpitudinem patrui tui non revelabis J nee accedes ad uxorem ejus , qua tibi affinitate
qua enim tua
conjungitur.
1 5
.
Turpitudinem nurus
filii
tua;
non revelabis
quia uxor
tui eft
nee difcooperies ignomi-
niam
JJem
qtiafl.
ejus.
6x,
16.
Turpitudinem uxoris
:
fratris tui
non
reve-
SI7-/-
labis
iu.:fl.
turpitude
tiatris tui eft.
16. Turpitudinem uxoris fratris tui non revelabis quia turpitudo fratris tui eft.
:
Idem %lZ.c.
6z.
17.
Turpitudinem mulieris
filiam
lilii
&
filix ejus
non
17. Turpitudinem uxoris taz
revelabis.
ejus
Sx.
filiam filix ejus
non
illius
revelabis.
Filiam
,
filii
ejus
& fiii^ & filiam
ejus
riiia;
non
Jhid.qiix[l.6l.
accipies.,
non fumes
illius
ut reveles
,
ignomimam
ejus
quia caro
18.
funt
&
talis
coitus inceftus eft.
Uxorem
fuper fororem ejus
non
accipies
in
zelum
19.
Jhid. quxji. 64.
diti.^
ejus
Et ad mulierem in fegregatione immun , non accedes revelai'e turpitudinem
18. Sororem uxoris tu.-E in pellicatum illius non accipies , nee revelabis turpitudinem ejus adhuc ilia vivente. Ad mulierem qus patitur menftrua , non 1 9.
accedes
10.
nee revelabis foeditatem ejus,
ejus.
Idem
J19.
a.
qiixjl.
6j,
20. Et ad uxorem proximi tui non dabis con cubiumi feminis tui , inquinari ad eam. 21.
Cum
De
uxore proximi
tui
non
coibis
nec
feminis commiftione maculaberis.

i
I
.
Ihd. qusfl. 66,
pi
&
Et a femine tuo non dabis fervire princi non profanabis nomen iandum Ego
femine tuo non dabis ut confecretur

tui.
Jnf.
to
idolo
Moloch , nec poUues nomen Dei
Ego
2.
Dominus.
Dominus.
VU
21.
I.
G A T
i.
nova.
ei
:
neo
2.
, 5
mafculo non commifcearis coitu ftmiquia abominatio eft.

.
Cum
mifcebitur
2.4.
quia fcelus
in
eft.
Nec
polluamini
omnibus
,
his
qulbus con-
Cum omni
eo.
pecore non coibis
nec macula,
taminate funt univerfe gentes
quas ego ejiciam ante
Inf. xo. i5.
beris
cum
Mulier non fuccumbet juraento
nec
confpeitum veftrum
Versio antiqua.
Aug.
119.
r/.
quxjl, 6"].
25
&
;
exliorruit terra
Vulgata nova & quibus polluta terra NotjE ad Versionem antiqua m.

eos, qui infident fu25.
eft
o.^'i^lJ.ocijvwv
cujus ego
rem fcripturam confirmsre vidctur Auguftin. in confeq. I'rohibn cnm matre concitmbere \ :hi efl enim tnrdicens
fitiido patris
o-vtZv
o/xf/ot/
7/) ca
i'lslr'
etc;
C/
r/ nd re'
ttia
i^
mains. Vide Not.

,
feq.
Eadem
rurfus ha-
velanditm turpittidinem earitm ; domefticx impietas eft. Id eft , iiiquit Aug. ibid. Nf
lieere Jibi drtcere
emm
ptitei
funt qtiifqaam
bet Auguft. qu;e fupra
locut.
42.de
Levit. col. 5jy. d.
fliam
matri
itxoris fiix ijimtil
enim
,
mtt'.teris ,
eft
,
ufque ad verbum revelabis , additque limiliier , Hac lociitione conciihitiim veiitum fuiU'e cum his perfonis. printer unum enim, quod deTf". 8. Sic ctiam Gr;rct; , eft ante vocem;>.ii7J. Mox Aug. ibid. Ibi expofiiii qua-
fUx
ejits
non
,
iicet reveiare
titrpttttdinem
id
am-
habtis mi/'ceri
1^. 18.
j;^
^ filix.
Mox
Aug.
ibid. Hfc noti prohi,
Ita in
,
Gracco.
Init fitperdttcere
quod
i :
licebat antiqttis
propter ahtindan,
modo
tr/s
,
in matre, ntrtiifqtle Jit tHrpitiido
id
eft
patris
ma-
tiani prop.igationis
Jed jororemforori
noltttt frtperdttei
:
quod
ait ,
in noverea
emm
tantiim patris
qux etiam
confir-
videtiir fet:(Je Jaiob
&
port pauca
eft ,
Hoc autem quod

,
mam
Tl^.
letlionem versus fup.

9.
in
foris
zelum,
iilriim ideo
pcjitum
nefttleltis inter Jerorel,
Ad verbum
,
Grscco. Obfervat Auguftin. ibid,

,
qui inter illas , qux
forr ores
non
ejfent
contemnendus filit
natam domi
ligi ex
intelligi ex patre
fufceperat
dic:t
Ji forte , inquii , poll â.ucn H'lc nidetnr non prohibuijfe concubilum cum fcrore de nlroque parente nata : non enim
;
,
matre
autem natam , intelde prime ziro eam mater
an
fi.tt
:deo pottiis
,
ttt
,
in
propter hoc fiat , id eft , ne hoc nnimo sielum jororis (oror juperducatiir ? Gr. hab. av,
tie
&
Ti't^vxer
quod Nobil.
vertit
pc/tofm.
: fororis rua; ex patre Sc patre aut ex raatie. Verhm quis non lidrat ; fed ex ttiam iltud ejje prohibitum ?
Turpitudinem non revelabis
maire
Addit Aug. Jd eft , Ad jnenftriiatam mulierem non accedes. Vide feq. y. 20. Ita Gi3;ce: Vnde apparct , inquit Aug. ilia ita
t. 19.
sic eft in Grseco.
prohib:ta
res
,
ut etiam mortuis iirisjitis
non ducantur uxo-'
ir. II.
If. 14.
Apte ad Griec.
nim
clTe
,
inquit
Similiter inGra:co. Addit Aug. ibid. J^ , pofipro id eft : & Quft. jp. p. 517. e. Expojuit quid dixerit: Turpitudinem fratris patris tui , id
quarttm prohibet turpitudinem revcLlri. )('. 21. Ita de Gricco ad verbum turn Auguft. ibid. Htf non video quid mtelhgatitr , niji priniipi , qui pro Deo colttitr : non emm ait , JVtrAsJed' , fed jôt/^susiv in Grxco ,
:
eft, patrtii tui , non revelabis , hoc eft emm. Ad uxorem ejus non introibis. In uxore quippe pairu: , voluil intelligi
turpitudinem patrui
patris.
; Jictit
in uxore patris
turpitudmem
tr. 17.
t.i6. Vix melius de Gra;co. Vid. Augiift. ibid. Ita Gisc. habet , additque , 3-i/4'
"î
quod Latintts non folet interpretari , niji ut dicat , fcrvirc : plurimum autem diftat ; nam fervire hominibus Jicut fervi fervittnt , quod non eft 7.xjfivuv ,fd /tAst^fjc , Scrip' tnra non prohibet ; jervire autem Jecundiim id quod eft ,\rfiuur , non ptbelltr homimbus , v:ji unt vero Deo , &ct- ij. Sic itcium legit Aug. Lotui, 44. to. 3. Jjj. e.
LIBER LEVITIC.
VULGATA NOVA.
fcelei'a vifitaho
,
Cap.
XIX.
149
VliKSIO AHTIQUA.
fuos.
iit
cvomat habitatoies
per cam.
VuLCATA NOVA
irt.
Cudoilite Icgitima
men ntquc
jiiclicia
iflis
,
Si
non
vos.
faciatis
ex omnibus abomiiiationibiis
exfccrationcs
,
tarn indi-
Z9. Oninis anima
qua: fcccrit dc ahominatiotu-
gcTia
quim coloii'is 17. Omnes caim

,
qui pcrcgiiiiantui"
iftas
apud
vos.
bus his quippiam

50. Cuftoditc
fcceiunt ac-
dc medio populi fui, mandata mea. Nolitc facere qui

pcribit
,
col K tcnx-
qui t'uciuiit ante vos
&
pollucruiit e;:m.
fcccrunt
in eis.
lii
qui fucrunt ante vos
&
nc polluamini
18.
C:ive:e ergo ne
,
&
vos
llmiliter
,
cvomat
cuin
Ego Domiiius Deus
veller,
paiia fcceiitis
ficut
cvomuit gentcin
qux- fuit ante
NoTA AD VURSIONEM ANTIQUAM.

In Grcofic:K!
nrJJcwJ^C/Cfi' h
7h tcTs, &c. ut in Lat.
t nhomiiiata
rft
terra tos
&c.
CAPUT
VULGATA NOVA.
f'li.
1 1.
XIX.
Versio antiqua.
Sanifî eftote,
I.
Vet.
Ocutus eft Dominus ad Moyfen, dicens: I J i. Loquere ad oninem coetum filioruni San&i eftote, quia ego dices ad eos IfraCi, f.mdus fum , Dominus Deus vefter. matrem ;. Unufquilque patrem fuum
I.
qiioniam ego fandus fum,
jtmkepft. zSt,
.
&
Dominus Deus
\cllcr.
&
:
I. 16.
fuam timcat. Saubata mea cullodite minus Deus vefter.

4,
ego Do^.
Nolite converti ad idola

vobis
:
nee decs convefter.
flatiles faciatis
ego Dominus Deus
facistis
Nonrequemini idola, & deos flifiles non vobis ego Dominus Deus vefter.
:
Tenui.adv.Cmii.
8ij.
'
V
f.
u L G A T A
7.
fi
Si
immolaventis lioftiam pacificorum Domino,

,
quis poft
,
biduum comederit ex ea
profa-
ut
lit
plncabilis
nus
erit
&
impietatis reus
,
6.
&
die altero
eo die quo fuei'lt immolata , coniedetis earn , quidquid autem rcliduum Ifuerit in
:
8.
portabitque iniquitatem fuam

polluit
,
Domini
&
peribit
anima
ilia
quia fanftum de populo fuo.
diero tertium
igne comburetis
VULGATA
renianentes fpicas colliges.
NOVA,
g.
:
Versio antiqua.
Et permetentibus ôbis meflem
terra; vefj4h^. tociit,
3-
9. Ciim melTueris fegetes tena: tus , non hif.iy tondebis ufque ad folum fuperticiem ten<E nee 11.
trx , non perticietis metere..
meflem vellramagri
4J.
f,
tui per-
iii-'-
10.
Neque
in vinea
,
tua racemos
cidentia congiegabis
grinis
vefter.
1 1
.
fed pauperibus
;
& grana de& pere1 1 Non furtum facietis , neque mentiemini neque calumniam fadet unufquilque proximo.
.
carpenda dimittes
ego Dom.nus Deus
Non
Non
facietis
furtum.
Non
mcntieniini
Aug.ju/tjl.SS.it
nee decipiet unufquifque proximum fuum.

'Exoit.
Lmit. J 19.
r.
ao.7.
Hccti.
10. 6.
Dtfti.
nomine meo , nee poliues nomen Dei tui ego Dominus. I ?. Non facies calumniam proximo tuo nee vi opprimes eum. Non morabicur opus mercenarii tui apud te ufque manj.
1
1.
peijurabis
in
12
&
veftri
:
non
prof.inabitis
nomen Domini
vefter.
L net/. CjI.
I.
prt
Dei
1
ego llim Dominus Deus

nocebis proximo
.
S. Atl.vi. 18 J./.
5.
Non
non
rapies.
te
Non
C)pr.
I.
dormiet merces mercenarii
tui
apud
ufque in
5.
Irjlim,
mane.
14
525.
<.
24. 15-
14.
14.
Non
maiedices furdo
:
nee coram cico
Tob, 4. po'ies
^
Non
timebis
Dominum Deum
:cgo fum
luaf.Cil.l.fTC
S.AtllMl,
Oifendiculum
,
fed timebis
DominumDcum
eft
,
Dominus Deus
1
iZyf'
tuus.
tuum
1 5
quia ego fum Dominus.
Non
facies
quod iniquum
nee in-
5.
facies
iniquum in judicioj non acci-
NoTvE AD A D
t. 1. to uno ,
tf,
o7(
Versionem ANTIQUAM.
verbum. Lucifer Calar.
metitieinini
Itte
.,
iterum Iiabei Ambroliaft. col. 246. f. excepfg'J , yiVt ^To ijiiotttam ego. Grxc.'A^.oj ^c=s7.0; i~iJi Kti'cics J &c. Aug. I. 1. contr cpift.
Sic
1. pro S. Athan. 185. f. leît neque c.iltimt;iam facietis proximo i at lup.

,
me/idacio petere
neqrie e.ilumniemtnt itniijquijque
Son Kopre
Parmen. c. 4. to. 9. fvitl'is f<m. Ambrof.

ifiott jlmil:
,
51. c. Siniiii triiii

1.
qniiiiam {5 igo
ximum. Vide
iup. Capitul.
xxxvi.
de
Iiicarn. to. 1.
727.
f.
728. a.
1.
Sacram.
tjuiii
to.
qnotiiam ^' eg) fiaihis fry.t. Similiier 2. 577. e. deniio ^" ; at 1. 2. de fide,
ep. 70.
ti:i.:t
j.
de
a.
ef,
491.
ipfe
,
iMidm fum. Cypr.

ego jaritlHS
b. omittit
ejiote
,
I2V.
.S.iridi
t. 12. Grd;ce antecedum idi Km' ir'n l/inT&f tu oti/ixll fiV evj' xJiaat , Et non jnrabttis nomine meo fttper injure: reliqua ut in Lat. lup. it excipias unum , to a^/cr i Janttttm loco Domini.
,
iote fei.
qttia (^
ium
'i^.
Dommua.
S.
Leo
If.
Jt.
15. Gr.tce, poll \-ozes proximo

r.ipies
&
rapies.,
addicur
44.
no.
986. li. Saudi Cypr.

Tf. 4.
1^. 9.
Jicnt
Ciiiomac. Aquil. in Match. ego , Sec, ut lupts , apud
pro
veto habetur
et^-î
in
Ml. Alex.
:
&
.Aid.
Ad verbum
Vix melius
ca-pit
,
de Grsco.
;
xf-nîii , in Compl. av-^ni'-.i , ca:teia limilia. LuXn mcebis cifer Calar. pro S. Athan. col. 18;. f. legit proximo ttio , omiflilque aliis , coniinuo addit C timeUsy
edit,
:
e Gr,ecQ
turn
a ptitralt
vell.i
ad JitigHlarevt
agri tui
Aug. ibid. Hoc quod UHmerttm termin.ii-it ,

,
&c. ut
infra.
1?. 14.
Vide lup. Capitul. xxxyn. xxxyiii. In Grxco habetur primo Ou xaxas :><"4 xi-rsr,
:
plertque hattrit taterpretart

,
tioltterttut
,
fed dtxerttm
a^rri
kW dmum
:
eft ,
qtiaji Gr^teiis hoc

j';tit ,
iiori
po
fit dUere
m.iîi ergo tocutto riotartda
qitam
einettd.iti-
Vide lup. Capiiui. xxxv. V. 11. In Grjeco , o:t , poil fa:ie!i^ , pro neq-te ; at in edit. Aid. ^ in Compl. nJi , reliqua cojicotduit ad Tout. I.
da.
>,
m.Uedices Inrdo: item xi. Ante etcnm tu pone! offcndiiiilnm ; reliqua deGr. textui Lai. ccngruunr, loco ; , ponil! quod illic addituc <S , poll Deum ,
i aV/.ai'i Tiirf XXXIX. fup. Hon
-JTO^&Miî tKct;Ja>5r
unde Capitulo
&
lliiur I'uJ,
)f.
'.-ellcr.
ij. Aptc
ad Grxcumi
exceptij
hh mn'Qs7i , fi'
:
li
a?o -5
Imi/. Cat.
ubifiip.
LIBER
tuum.
LE
V T
I
C.
C.
p.
XIX.
NOVA.
j
VeRSIO ANTIQUA.
pias
VULGATA
juftJ judicabis.
perfonam pauperis , neque miratus fiaeris ad perfonam potentis. In juftitia judicabis pro.xi
Non
confideres perfonam pau- Tieui.

tf
peris
,
1
nee honores vultum potentis. Julie judi- '7XT Non ens Non ftabis
mum
1
ca proximo tuo.
6.
Non
Non
ambiilabis in dolo in gcnte tua.

:
Non
6.
... cnminator
eum
'
nee
r r
I'rov.
u'^'
liilurro in
po- ^. ^,
tui
:
confenties in ianauinem proximi tui
ego ium
pulo.
contra fanguinem pro.\inii
hccli,
Dominus Deus
Aug.ijiiJtji-yo-'"
efter.
ego Dominus.
-
4^,
'
Itjst.i.
}.
$10./.
lucif. Cai.
I.
pre
S.Athan, iZi.f.
odio liabebis fratrem tuum in animo tiio; arguendo argues proximum tuum, & non accipies propter ipfum peccatum. non iraf18. Et non vindicatur manus tua ceris filiis populi tui. Et diliges proximum mum ego Dominus Deus vefter, ficut tcipfum
17.
: :
Non
oderis fratrem tuiim in corde tuo

,
-''"'
fed
publice argue
ne habeas fuper
nee
illo
j^
peccatum.
iS.
injuri.-c
1. II. {^
Non
quxras ultionem
memor
eris 3. 14.
civium tuorum.
;
Diliges
amicum tuum
'
19.
Legem meam
cuftodite
ego Dominus. 19. Leges meas cuftodite. Jumentum tuum non faeies coire cum alterius generis animantibus. Agrum tuum non feres diverfo femine. Vefte , qua; ex duobus texta eft , non indueris. ^
ficut
teipfum
^^Mtt
jg_ j-_
Luc.iy.
3.
Mattb,
V
10.
*
y-4522. 39.
I,
G A T A
N O
2 1.
V A.
Homo
qu.E
fit
fi
dormiecoitu fe-
20
,
Fide Not.
pro delifto autem fuo
ofTeret
:
Domino ad
fit
cum muUere
,
oftium tabernaeuli teftimonii arietem
^^,^
niinii
ancilla etiam nubilis
& tamen
:
pre-
2.1.
orabitque pro eo facerdos

,
&
pro peccato 13.9.

,
tio
ambo
non redempta , nee libertate donata vapulabunt non morientur , quia non fuit libera ,
ejus
coram Domino
&
repropitiabitur ei
dimitte-
&
turque peccatum.
VeRSIO ANTIQUA.
'
t.
VuLGATA
vobis imtia 2
5
.
NOVA.
terram
,
Anm.ap.Amhr.
X. J. a.
5-
fruftus terrx tres
annos
erit
Quando
:
ingrelTi fucritis
,
& planpripu-
mundus ;
non comedetis
ex eo.
taveritis in
ea ligna pomifera
auferetis
,
eorum
poma
,
qua: germinant
eis.
immunda
erunt vobis
nee edetis ex
At anno quarto erit omnis fanctus , & laudabilis Domino.

24.
firudus ejus
24. Quarto autem anno omnis fruftus eorutni

fanititicabitur laudabilis
Domino.
V
2
.
:
U L G A T A
NOVA.
26.
Quinto autem anno comedetis fruftus , con5 gregantes poma qua: proferunt ego Dominus Deus
ygflgj.^
Non
,
comedetis
26
Vide Not,
cum
fanguine.
Non
au-
gurabimini
nee obfervabitis fomnia.
VerSIO ANTIQUA.
'^'^"'''
VuLGATA NOVA.
capitis veffacietis
in rotundum attondebitis 27. nee radetis barbam.
STi!'
^'dc'hpf. 191. b. tri
27.
:
Non
frcieris
cirrum ex
coma
Neque
comam
non corrumpetis
effigiem barba; veftra-.
Aug.q':4. 71.
ttvit. 521..
in
^"i- Et inciliones fupcr in corpore veltro
animam non
28. Et fuper mortuo non incidetis carnem
veftram
cictis
vobis
neque figuras aljquas aut ftigmata faego Dominus.

:
Clitul,
uu/up.
29.
Non
( al.
dum
Ihlis
profinabis filiam in moecliiam )
mam
in
moechan-
2 5.
Ne
proftituas filiam
,
tuam
ne contaml-
& impleatur NoTiE AD Versionem antiquam.

netur terra
, ,
piaculo.
pro ficies
M)'|>i
accipies
Qca^st , faciem , loco perfonam cii; , miraiu! fiieris.

'
pro accipiai , bifque wf 3'abfque ad , port î//iit-
fie
Diliges
pmximtim
tibi
tanquam
te :
fed
monet Pamel.
in
t.
16.
Similiier
Non amhuLtbis in dolo voccm dolo; loco veto

Capit.
flip.
apud Hefych. in Levic. col. 134. c. in gime tua. Gr. delet in , ante
confenties
,
poiiic
iTtts'^v.i]
injlabis ;
xLV.won
injifles ;
reliqua concordant
ad ver,
bum. Vide
Tir.
fup. Capitul. XLiv.
xtv.
,
Mis. legi tutcttt. !?. ip. Grarce, Tov yo/uoy /an pvj^n^sSts ^ ctej}odietis ; Ae'in" de iic T k7mh n v aa'c^fucsa iTigyûiia , unde CapitiJ. XLVIII. [up. Jumenta tua non ^nes coire diverfo generi, if. 20. Hue redeuat qu Tertul. hab. 1. de pudic. p. non morietttr ; quia non-' IO13. c. yro'pjcietur Hit t dum eft mauumijja , cui fervabatttr : Grxce ita '7r
pro qua Aixioix , cogitatione .item pro arguendo , eft inyîS redargutioni , quod idem valet ; cjetera concinunt ad verbum. Au2;. infra, loco yj-iiii n , habei proximum; Gixc. veto conftanter, tov aJiîp'^y. Tertul. I. 4. contra Marc. Non odies fratrem tuitm in animo tito : p. 728. b. legit utiijite fratrem , tradiitlione traduces p-.oximum tuum non fumes propter ilium deltilum, Lucif. Cal. 1. pro S. Athan. col. 185.1*. iic ; Non odies fratrem tuum fenfu tuo; torripifns corripies proximum tuum ; deinde , omifTis mediis , fubjungit , 2? dtliges , &c. Vide Capitiilum XLVI.
17. InGraeco omittitur in
: ,
antevocem animo
jtoîl
fraf ai'TO?;, yV ew"o6i

,
tr
i'7ai ,
,
oV/
ij-V
a7ni>eL',9"f/J:^Gn
i.
e.
Infpeilio erit eis
non morientur
quia in libertatem vindi-
cata non
Tf.
eft.
pro ne 1 3. Grace, habet dvrS, ejus , loco tern , comedetis ex eo , ita , if lifMQilett , non comedetur ; caetera
Jimilia.
&
24. Optime de Gra:co , nifi quod pro at , habecur deleturque gj , pofl: vocem Jamlus. 'fi. 16. Hie verllc. recle exprimitur fup. Capitulo li. ubi lie Non auguriandum , vel aufpicandum. Graece , â
'fi.
ij
lup.
18. Aui^.ibid.ad hoc , ^t non vindicatur manus tua-y an t Non addit ittrinn pro eo ijttod ej} ^ non punitur vindicCLtxxr raanu^ iu& t hoc potiiis admenet , Ne ijitxras vinQitidam vera codices dicart manum tuam ; Sc poll pauca
"Jf".
: ;
que
Et nor vindicabitur mantis tua , id rj} fV/ixaTai' n do vindicare te velis, Gr. Kal
habem
Nf
arguen-
11
X'h' dein-
de ,
ter
It,
V /JtwtHi
,
&c. ut
t/></
in Lat. ni(i
,
habec
/-/m
Ku'ei!
I'u-rf , ut fup. to Ald.ScCompl. lyu (ifM Hcfych. in Lev. Tertul. 1. 2. contra Marc. p. 6 J i. a. col. I 34. f. fimilicer legunt DJ/yi ^ro.i-""w;(in tuum ficut teipfum i TeniU, ycrg 1, contra Jud. c. z. p. 156. a.
J'" ssc Ki'bh?
fg'
quod in fine iinipiiciDominus ; editt. ve-
27. Grace, habet , Qtciw , loco cirrum , ut !?V; , nepro non , Sc loco ejfigtem , oiIîk , afpeilum ; caetcra (imilia dehac autem voce , aoixy , vide Flamin, Nobil. in hunc locum. fi. 18. Similiter in Graeco. Augufl. ibid. Super animam, dixit , fuper funus mortui ; de anima quippe dolor eft , qnte receffit : ad hunc atttem dolorem pertinet luCttts , in quo luilti nonnullx getites habent conjuetudtnem Jecare corpora Jua :
"fi. ,
:
hoc feri
Deus
prohibet.
1^.29. Sic etiam

ivy
y
Grxce
:
prajter
hoc,
, ,
i)L-jto^vûfiXt
du-
&
proftituendo earn
,
pro ptaculo autem

157.
c. air
gata
si
,
Hefych.
,
in Levit. col.
quod hab.Vutapud LXX. le-
adulterio
nunc
an/îai
iniqaitate.
, ;
LIBER LEVITIC.
VULGATA
meum
j
C:
XIX.
s
I
2'TI
I
NOVA.
,
V
fanduarium
E R
<)
A \ T
Q u
A,
liffych. in
1
jo. Sabbata niea cullodite

nietuite
:
&
,
30
31.
cis
Hincta mc.i
tirriL-bitis
Lnif,
ego Domiiius.
nee ab ario:
57. 7.
I.
Noil declinetis ad niapos

,
Non
feqiicmiiii
,
vcnrriloquos
ut
&
vcnefi-
lis
aliquid feifcitemiiii
ut polluamiiii pei- cos
non
adjiing.imiiii
poUiumini
in cis
ego Uominus Deus

'? 1.
veflei-.
,
Coram
caiio capite confurge

:
& honoia
tuuni
perfonam fenis time ego fuin Dorainus.
&
Dominum Deuiu
3i. A facie fenioris exfiirges , honorabis pcifoTiam prcsliyreri rimcbis Oominum Dcum tuiim ego liim Dominiis Dcus tuns.
:
&
Cyjir.
I.
&
3. Tiliim.
525.
c.
l.HciJ.
Alhiiri.
Cal. fro S.
l2
J. r.
VULGATA NOVA.
E.vo</.
Si habitaverit
*2. zi.
ratiis fuerit inter
vos
advena in terra veftra , non exprobretis ei

: :
& mo-
eum quad
in terra
vofmetipfos
:
Agypti
fuitlij enim ego Dominus Deus

;
&
vos advena:
vefter.
5^. fed
fit
inter vos quafi indigena
&
diligetis
VuLGATA NOVA.
3 5
.
Versio Antiqua.
in
Nolite facere iniquum aliquid

,
judicio
35.
Non facietis
in penfo
,
injiiftc
iti
in regula
in
pondere
,
in
menfura.
ra,
5c
&
judicio, in
menfu-
I'i'f.Cal.iiii,
in ftateris.
a.'qua lint pondera , jufmodijs , a:quufqiie fextarrus ego Doiiiinus Deus vefter , qui eduxi vos de terra ytgypti. Cuflodite omnia pr.-Ecepta mea , & uni5 7. verfa judicia , facite ea ego Dominus.
36. Statcra jufta
&
36. Statcra jufta pcnfabitis
tiis
&

Tf.
m.
50. Grxc. Ki
ttTTO
to!'
a'lim fus }!oi(,9-.i^5c

E^ârpiyWi/Soi?
cV
t
toT?
i jltaHis
Tf. ;i.
men
timcbttis.
>
Gr. Oui sTnttiiMvi^Qih

y
j,
Grace, Ot; -TromQii^ aS'ia^v y.p'cfi , cv /^/r^ff.'^^ K, a' s'cc^fîOiq ka i/ 7vy^l.^. \. C. N(7 faaetii ijijitjlitm in judicio , in menjitris in ponrienhtis , in jltutrii.
"f- 35'
,
iTixoiJ c'i^ H 'srpc^y.oMn^vQiê

inf. c.
eVw/af&nva:;
i/toj;.
Vide
Tt.
16, Graec.
Zuyx iÛm^.
,
<^
raO^/a
;
<JV')(i ,
k.
imantntoris 27. ubi veiitrihijfii Auguft. voces adhibet. Item flip. CajHtul. Lin. Ventrilaqnos ittcantiitorei non audieudos, t. 52. Eadfm funt in Grxco , praeter levia ifta , -ja7\i^ , t".); , loco jetiioris , -njpscwTr&f , ficiem , locu perjonam , vjjtcy , Ttjier , in fine , non tUHS, Poll timebis vero Grsec. non addit Dominum,
20.
yf.
&
^y<;
Aiitaici;
srai
cv
v^7r
8cc.
i.
e. Statera ptjliU
Jrffhi
congiui jnflits
45-.
erit 3.
in vobis
col.
pondera , quibus alludens

:
Hieron. in Ezcch.
tn marjupio
tito
1039. f. aic Kon erit minor: flatera vera , jufla ertt vobis , meujiira vera jtifia 'erit vobis Vide lup, Capiml. lvi.
to.
meiijitra
grandts
CAPUT
i.T
Ocutufque
:
XX.
eum.
.
VuLGATANOVA.
eft
Dominus ad
.
Moyfen
di-
bit
A-/ cens
VbRSIO
/
ANTlqUA.
Ifracl lo-
,j
VULGATA NOVA.
i.
Et ego ponam faciem meam contra ilium : fuccidamque eum de medio populi fui eo auud de"' ^" qunu uc
5
Hefych.
in
Le-jit.
2.. Et quere
filiis
H^c
:
loqueris
filiis
dent de lemine luo Moloch , contaminaverit fanctuarium meum , ac polluerit nomen fanftum meum,
^.
,-
o' &
, >
Ifrael
Homo
de
tiliis
If-
Quod
li
negligens populus terrs
& quafi
hominem
parqui
'5-I-
racl
&
de advenis qui
vipendens imperium
dedit de femine fuo
cidere
:
meum,
Moloch
dimiferit
,
Sup. 18. habitant in Ifrael , fi quis dederit de femine fuo ido21. lo Moloch , morte moriatur populus terra: lapida:
nee voluerit
eum
oc-
VuiGATA
J.
NOVA.
fuper
,
Versio antiqua.
il5..,..
ponam
faciem
meam
hominem
ita Ut
fornicentur in principeS de
popu-
lum
&
fuper cognationem ejus

,
fuccidamque
ei ut for-
lo
flio.
& ipfum &

nicaretur
Aug.nusfl.fi.in Intt.t. j. jii.a.
omnes qui confenferunt

,
cum Moloch de medio populi fui. qua: declinaverit ad magos & 6. Anima ariolos , & fornicata hierit cum eis , ponam fa,
6.....
Anima , qux
,
vel incantatoies
ciem
7.
meam
contra earn
fui.
& interficiam
,
feCUta fuerit ventliloqilOS , A,.d,xl.manf, Ut foinicetur poll COS , obfir- .7;. Amir. \Z..u
illam de
mabo
faciem
meam
contra
ammam
illam
&
Vigil. T-jpfintr^ Vjrim. y^C.c,
medio populi
t.Tet.
1. 16.
Sanftiticamini
&
eftote fanfti
quia ego
fum Dominus Deus

8.
vefter.
pcrdam illam de populo fuo. Sanfti eftote , quoniam 7 fum , DominuS DcUS Vefter.
&
egO fanclus
Cuftodite pra'cepta
mea,
&
facite
ea
ego Dominus qui
fanftifico vos.
NotjE AD Versionem ANTIQUA

t2.
M.
,
Grxc.
Gracce
ai/Toî'
,
â>(!/?
,
Icquhis.
pe principes
1;
villi h'n inielligi

:
qui pro diis
colihilntllr
/tcut
it. 5.
ciî it.7r!,f.viim
lit
dnty
in
t; a'fysv?;
s'x
T? Mti
legicur
,
forniciretur ipje in principes, tec. ut

edict. Aid.
fup. ac in Ml.
oi-s
Oxon. nee non

iv-rii
,
&
Compl.
Wopffi'sj.
uc
apud Aug.
fup.
Ob-
fervant noflri BB. prjep. in, ante principes , excidillc de edicc. Aug. reftitutam vero fuilfccx MI'>.codd.& ex Grx-
vero LVII. liab. Ouiaiiiqut dederit fili.im fliiim piincipi Moloch , niorii moriatur. J^. 6. Similia quxque in Grjcco , nili excipias verbum sViri'Vi' , jl.Muam , vel iii/ift.mi , ^10 obfirmnbo. Vid. iup. Capitul. lviii. ubi prxcim.iteres noniinantur , in Grjeco
Apojl. dtcit
potefl.itis aerii ;
Seiiiudiim principen:
&
fup. Capitul.
CO
nee
niaiti
Augufl. enim proxime addic
Nam
de po-
eV:tc.'/or^.
It. 7. Iia Siric. PP. epift. I, to. I. p. 650. c, Ita quoque Cypr. de orat. Dom. 207. b. ufqiie ad vccem Dsminus. Gr. K.ti ecf<&.= )':( , in 0:10; vi! Ki/'e^j;, fcc^ Et eritii fitiiii , quia fmiliis ego DominiK , &c.
fulo fuo principes A\i\ , fed de fopulo jue fornicentur ; Ô!ro 11 tollatur pt^pof. in , vix alius fenfus admitti potefl prxter ilium quern exhibent verba if\i , principes de popult
yw, cui contradicere videiur Auguft. ciim addit
;
Jm.
J//-
I.
li
ij
, : , ;
252
Ca/itul. flip'
LIBER LEVITIC.
VeRSIO ANTIQUA.
patri, aiu matri
,
Cap. XX. VlTLGATA NOVA.

Qui
raaledixerit patri fuo
:
9. Qui maleuixerit monatur
morte
9.
moite moiiatur
guis ejus
fit
patri
aut fflatri , , matrique maledixit , fan- zi. 17.

20. 20.
fuper eum.
Aiig.qHxjl.7%.in
Iret.
t.
10.
Homo homo
viri
fui
'
quicunque
.
.
adulteraveiit
.
10. Si moechatus quis fuerit

rius
,
$.
J2I.
<:.
iixcrem
,
,
proximi
'
aut quicuuqiic adulteraveiit uxorem , morte moriantiu: qui adulteravit , &c

"
&
.
adulteiium
fui
,
cum uxore alteperpetraverit cum conjuge . . ^
Manh,
'J-4-
pioximi
'
morte moriantur
&
moecbus
&
Marc,
7. 10.
qua: adultetata elL

Ci/;(/. LUl.fuf.
1
adulteia.
'
1.
Cum
uxore
patris qui dormierit
ambo
moriantur
C.ifitul. LXir.
1
Drat, Qui dormierit cum noverca fua , re22.22. velavciit ignominiam patris fui , morte morianM.8.
1
1
&
tur
2.
ambo
1.
faiiguis
eorum
fit
fuper eos.
fua
:
5.
Si quis manferit
cum nuru
fua
ambo mo-
Si quis dormierit
,
cum nuru
uterque
riantur
Ca/itul. LXIir.
moriatur
quia fcelus operati funt
fanguis eo-
rum
13.
fit
.
fuper eos.
Quicunque manferit cum mafculo concu-
bito muliebri
Qfifitul.
ambo morianair
LXIV.
4.
ejus
IXV.
1 5.
Quicunque acceperit mulierem igni cremabuntur

Quicunque
:
& matrem
Qui dormierit cum mafculo coitu femleft nefas , morte moriantur fit fanguis eorum fuper eos. 14. Qui fupra uxorem filiam , duxerit maI ;
,
neo
uterque operatus
trem ejus
eis
,
vivus ardebit cum , fcelus operatus eft nee perraanebit tantum nefas in medio veftri.
:
Citfitnl.
dederit
concubitum in quadru-
I s
Arig. qnxfi. 74.

ifl/J.
J2I.
rf.
quadriipedem occidetis. moriatur 16. Et mulier qux accefferit ad omne pecus, pecus afcendi ab eo , interticieris mulierem morte moriantur , rci lunr.
pede
&
te moriatur
Qui cum jumento & pecore coierit morpecus quoque occidite.

,
:
16.
&
to, fimul interficietur

fit
Mulier quse fuccubuerit cuilibet jumen- Sup. ij, cum eo fanguis eorum î:
fuper eos.
I
Hieron, contr. helîd,

t.
7.
Qui acceperit fororem fuam de patre fuo

,
7.
,
Qui acceperit fororem fuam

vel filiam matris
filiam
pa- Sup. iSj
4. î?r/, 2.
140.
c.
&
viderit turpitudinem ejus vel de matre fua ipfa viderit turpitudinem illius ; opprobrium
:
&
tris fui
fus
&
:
viderit turpi- 6,
fratris
exterminabuntur coram turpitudinem iororis fux dete.\it

eft
&
jjviiîij .^.i tiliis generis Iui

,
tudinem ejus , illaque confpexerit niam nefariam rem operati funt

;
ignomi-
occidentur in
peccatlim luum
confpeftu populi
fui
recipiet,
mutuo
fuam.
revelaverint
e6 quod turpitudinem fuam portabunt iniquitatem
&
VU
18. Qui coierit
A T A
,
NOVA.
19.
cum
,
muliere
in
,
fluxu menftruo
&
revelaverit turpitudinem ejus

iui
ipfaque aperuerit
difcooperies
Turpitudinem matertera amitje tua non qui hoc fecerit , ignominiam carnis fua:
;
&
fontem fanguinis
populi
Iui.
interticientur
ambo de medio
nudavit
portabunt
ambo
iniquitatem fuam.
VER
Aug.
junfl. 76. in
s I
A N T
tfWM.
3.J21.5.
20. Quicunque dormierit turpitu;.iinem cognationis lux revelavit

liis
qu A. cum coâta
:
VULGATA NOVA.
fua
20. Qui coierit
culi fui
fua;
,
,
(um uxore
patrui
yel avun-
fine fi-
&
revelaverit ignominiam cognationis
morientur.
portabunt
ambo peccatum
fuura
abfque
liberis
morientur.
NoT
if. 9.
AD Versionem aniiquam.
tsttli^
,
Grrc
,
05 ay v-ay-oT^
e1V)i
toi'
>
&c.
,
Siini-
di
militer Hilar.
inPf. 118. 550.3. Dsminus

'^ mahdicentcs p.jtrem
inquit
mkss
ejje
diligi jiift
aut matrem rem
mortis cnnfiitmt. 10. Ita in Gtjeco edit. Aid. praeter

Ill
ir.
unum
^-arari/o-
additur avrit. Vide fup. Capitii!. Lxvi. HxQ omnia apte conveniunt cum Gra;co , eiceptib his levibus , oe ^t- , quicunque , pro qui , & xo/UjyV1x.i in plurali , pro recipiet , deletur etiam fuum , port peccatum; fed in edit. Compl. habetur .aucip'/iav oi^t" Mf4.,
)?. 17.
5-M.
edd. bene quidera {Tif'S'Mar, moriantur-, fed non geminatur vox aiSfca'irc;, deleturque fui , poft vcicem proximi ; edit, tamen Compl.
Mf. Vatican.
Sc al.
cum
k
Aid. addit
ivn
ficnt
omnes
,
in fine
ixctx^vui
in Mf. Oxon. , in Aid. veto afiXfjlai ainSt Mri/iy'lai , afiafVai kutSi nafJi^tTai. Auguft. locut. 46. de Levit. jyy. f. ita legit Quicunque acceperit fororem fuam ex pa'jidtrit turpitudinem ejus , tre fit , aut ex matre fua ,
1x1
V fi:rx_'.vi>fiim.
:
Similiter habet Auguil. ibid,
cum pro,
xime addat
morte moriantur hoc efl , qui aduhera'uit , ^ /]hx adulterata efl : attamen in Mf. Oxon. ut in edit. Aid. leiîtur CwaTsi'tSi', non ^cj/enmAliquid dij}.ire 'joluit inter qnemCiooar. Turn Auguft. ibid libet virum , ^ proximum , qnamvit mtUtts Iccis proximum
Plurahter dixit
.
turpitudinem fcroris fu fj ipfa viderit turpitudinem ejus quxft. 75. in Lev. revelavit : peccatum J'umn accipient : col. J2I. f. Quicunque acceperit fororem fuam ex patre fut,
.,
&
fro emiii homine poiiat : fed qu.t ejl ijla Ijciitio , ut ciim jam dixsjjet de viro , hoc idem repctierit dc proximo , cttm Jit coiifequens ut multo m,\gis ah uxore proximi abfUnetidum
Jit
,
aut 55 viderit turpitudinem ejus : improperinm efi ; exterminabuntur in canjpedu generis fui : turpitudinem fororis Ju.! revelavit ; peccatum accipient , editt. hie adduntyin. Hefych. in Levit. col. 140. g. legit ex LXX. In confpeilit filiorum generis fui. Auguft. ubi fup. addit Qiiid ait in
:
hoc hco
viderit
,
Ji ah uxore cujusiibet ziri abjtinendum

II. Graec.
efl
Vide Ca-
ge dicitur
tus
efl
piiul. LX. fup.

TC.
ei.
concumbendo cognoverit 1 Juut in Lecognovit uxorem fuam, pro eo quod efl , mixVide fup. Capitul. LXvii. ubi extirpahuntur ,
,
nifi
Ki
,
fiiv ^li Ktii/jvfiri
fielaT/vrxixSin'Jra-
fff.^M
^x/aliQiîai
&c.
"t. 12.
Gr. Kal
EKf Tj; Minv^n finci ruftpni
ivn
^ci-
pro exterminabuntur i Gr. fôTicB^sf^-ii^ôK/a/. f. 20. Ad verbum c Gr.Co. Capitul. Lxvni. fupra cum uxore patrui , vel aviincuhab. Si quifquam coierit li , al. patris : ad quod Aug. ubi fup. Qjixritur , inquir ,
quoufque Jit intelUgenda
liceat
ifla
\k-r'^ ,âvC.T^S^Ct:6IX.V
4ô7y/, &c,
05
cognatio
,
dim
ex longo gradit
Tf.
15. Gr. Kttl
iv xo:/<6i7 fiili fSsvo; xtiVw' yvtcci-
xo;.... iayiroi
T!'.
^cii'y.i-i;&-jicxr ,
&c.
''O5 at âfin yuyitiKX
,
14. Similiter in
Grxco.
,
thi'
i,
femperque licutril ; Jed lutelligendnm efl ex his gradibus , quos prohibuit , non liccre , 5 fcundtim ipfos ditlum : Quicunque dormierit cum coutiqiie accipue
uxorem
u.vliCS^ a.vt~K
aro/ix/^x i;ii
It irufi
nalanavQum
auTo/
gnata
civia^
&c.
das dimifit
poit y/. I y. Ita in Graeco : nifi quod additur si't? < concubitum , 8c ^cf.vaV^ , morte > ante moriatur. It. 16. Iiidem Grjzcc, practer hoc , iItk qspoa-hivQilffj ^ quxciinque aciedei , loco , quit accefferit ; item poft ajceit-
alujuas non commemoratas intelltgenubi Jicut fororem de utroque parente {ir. 19. ) Jicut tixorem fratris matris , id efl , avunculi : nam de uxore patrui primiim prohibuit , quamvis hac , nen cognalis , fed
fua
,
ajjhiitiis
ftrhibelur
&c.
LIBER LEVI TIC.

VU
cit illicitam
,
Cap. ip,
XX.
253
Term!,
lit
I G
AT
NOVA.
fratris fui
,
Versio antiqua.
rem
fa:
It. Qui duxerit uxorem
turpitudinem
fratris fui revclavit
miinditia eft
11. Quiciinque lumpfeiit frati'is uxorem , imline liberis moiicntiir. , tiiipitudo

:
Msni>2
abfque
liberis erunt.
VULGATA NOVA.
is. Cuflodite leges meas atcjue judicia , vos evomat terra quam intraturi ne cite ea
, :
&
facftis
cerunt
2.4.
& abomiiiatus
&
:
fum
eas.
:
&
&
habitaturi.
.
Nolite ambulare in legitimis nationum , quas ; ego expulfurus fum ante vos. Omnia enira ha;c fe-
Vobis aiuem loquor PolTidete terram eorum , quain dabo vobis in ha;reditatem , terram fiuenteni lade melle ego Dominus Deus veller , qui feparavi vos a cajteris populis.
VULGATANOVA.
25. Separate ergo
Versio VERSIOANTIQUA
:
& vos jumentum mundum

&
avem mundam ab immunda ab immundo , ne poUuatis animas veftras in pecore , & avibus , cunftis qu--E moventur in terra , qus
&
&
immundorum , & inter medium volucrum mundatum & immundarum & non exfecrabiles ta,
:
25. Et fegregabitis vofmetipfos inter medium pecoiiim mundoriim , tSc inter medium pecoriim
3-
5jy-^.
vobis oftendi efle polluta.
cietis
animas
&
hirr
ijuirjl.
in pecoribus
r.Fit.
1. 16.
^6.
elTetis
Eritis
,
mihi fanfti
quia fanftus fum ego

,
Dominus
2 7.
&
,
feparavi vos k ceteris populis

five mulier
ut
mei.
Deat
j8. II.
I-
Vir
in
quibus pythonicus
,
vel divinationis fuerit fpiritus

:
morte morian-
^'S- tur
lapidibus obruent eos

illos.
fanguis
eorum
fit
in omnibus ferpentibus terrs quae ego fegre, gavi vobis in immunditiam. 26. Eritis mihi fanfti , quia ego fanftus fum Aud.l. l.de-jof. Dominus Deus vefter , qui fegregavi vos ab om- gcnt.np. S, lemi. c, nibus gentibus , efle mihi S.p. I./. 27. Et vir , aut mulier , fi forte flierit illi ven- Aug. qiLtfi. 77. in triloquus , aut incantator , m.orte moriantiir am- Livit, t, 3, }zi. >, bo lapidibus lapidabitis eos : rei Hint.
:
&
& in volucribus
yC. in
Lev:!. 511. i.
8.7.
fuper
NotjE ad Versione
O; s.y xx^ri V, 21. Similiter in Grxco, exceptis his '/v/x~<ct T? xJ f A^v xuri' fubinde loco titrpttrtJo , lie c^Mjuocvyyy t? a.j'sxji^ dura ec-TrijcoM/^^ > turpitudinem Jra:
ANTIQUA
e
M.
,
It.
26. Grjsc. ipfo inido habet
ad verbum. *. 27. Optime
reliqua quadrant
illi ,
Gr.
nifi
quod
,
\oco /i forte fuerit
trii fiti rri'elavit.

Tf.
zy. Hj:c omnia concinunt cum Graco
paiicis ex,
ceptis
socfTv?
nempe
;
loco vofmetipfos
legitur
l^t!^?
fed alibi
feq. 2)
tia
,
item ufi^v additur poft atmnas , & in fine habecur , oxaSaf o/a
itt
detrahimrque i immuridi-
habetur , 0; rjy 7?'vH7a/ xv-r^v , ijuicunque fuerit eoritm : mox Auguft.ibid, Utr.'im vir^miilter a/i 'jir "Jentriliqims, aut mulier 2? vemriloqttu! , five iiicaiitator ? fid he magis qui habet , ^j quem hahet. ( Mfs. prope omnes , ?
2<
habet
non
(v?
qtiem.
Vide Capicul. LIX. fup.
non
immunditiam.
CAPUT
VUXGATA
I.
XXI.
Versio antiqua.
NOVA.
:
quoque Dominus ad Moyfen LoJ__y quere ad facerdotes filios Aaron , & dices ad eos Ne contaminetur facerdos im mortibus civium fuorum , 2. nifi tantum in confanguineis , ac propinIxit
;
X'X
r.
pj*
ait
Dominus ad Moyfen
dicens
Die
:
X2/ facerdotibus filiis Aaron , & dices ad eos In animabu^ non contaminabuntur in gente fua
z.
^.t.
ffiwm. Agg, 3. le^y.d.
>
sfais
id eft
,
fuper patre
&
matre
eft
&
filio
&
filia
Fratre
quoque
&
forore virgine
qus non
nupta viro
qui appropinquant eis , fu, fuper patre , luper filiis , liliabus , fuper fratre forore fua virgine , qux appropinquat 3 ei , non eft tradita viro ; fuper Ms contaminabitur
fed in cognatis
,
per matre
&
&
&
&
& &
&
4, fed nee in principe populi fui contaminabitur.
4.
non poUuetur repente

fui.
in
populo fuo
in
contaminationem
5.
Sup. 19.
Non
radent caput
nee barbam
neque
7.
in carnibus fuis facient incifuras.
tuum
non polluent
,
Euch. 44.20,
Et calvitium non rademini fuper mor- Aug.Ucut.^^.t. fuper carnes fuas non fecabunt kc- 3. ae.b.
&
tiones.
6. Sanfti erunt
ejus
:
Deo
fuo
&
dona Domini
veftri ipfe offerer
ihfych.tnLevit,
nomen
Dei
Sup. 15.
7.
incenfum enim Domini

,
&
panes
fui otl'erunt
Scortum
,
& ideo fandi erunt. & vile proftibulum non

repudiata
eft
ducent
:
7.
uxorem
nee
eam qu^
k marito
accipient
Mulierem fornicariam & profinam non , & mulierem ejedam a viro fuo quo:
Aug.quxjt.yZ.ia ie^H. f. 3. 522. .
NOT
V.
I.
iE
VERSIONEM ANTIQUA M.
&
Compl. Kat
Tt.
s-tt'
Itae Gracco, verbum de verbo. Similiter Auguft. Locur. 48. to. 3. 356. a. Die facerdottbus filiis Aaron ; dices ad eos: In animabus nn inquinabuntur in gente eorum,
(xJi>fr]
xvtv TapSsKW.
<
4. GrjEce
,
ipfo initio deefl J5
loco veto in conta,
minationem Jui
habetur,
in
Gr. Ot/' fiictt'.tiQ'.v'jxi ir criam verbo inquinart.

Tt. 2.
durajt
Capitul. Lxx. utitur
nem juam;
142. e. h.
caetera ut
lie
xvt^ Lat. lup. Hefych.

e.*;
/êSuV-î^ji'
in profanatio'
in Levit. col.
,
habet
No
,
polluetur exjubito in populo fuo
Ita
primum Graece 'Am'

'
iS
^ tw
oi\.;'(a
tw eVHra
Augiill. bene Locut. 48. to. }. 5J6. a. Niji in pr/opinquo qui proximus eft eis. in Gr. e'-j-J inxifl i.
,
avrSr
Mox
fitiTfi
Mf. Alex.
Alex,
J,
e'xi /iituf'i ) J,
umi
g,
k,
ûyaTpicii
e'tt'k'/ex?!. Ml'.
cum
Aid. edit,
e'tj-j
umi. Compl.
xa(
ET xJ sf^'poi,
3. Grace. Kl
jur KepxMt , caput , verbo rademini^ 8c poll mortitum , feq. Kxi rny o'îv Tt/ iruyaivc^ 'iûfiQitlai , fff afpetium barbx non radent ; caetera concordant ad verbum. Grace. Tat yi-f Gi/sfa; Ki/fiV Ac?: t? Se i/tiHi Tlr. 6.
sf
ad projanationcm Juam Tt. J. Grc. addit ,
inf. ejus,
'ir,
iitxfmp^
,
n/j.i
hJiJ i/nhn
xrjfi
tuxp.'^Bi'Cii tk iyfi!'J'iy< "vISt &c, ut in Lat. fup. In e'ditt.Ald.
t, 7, Totidem verba in Cisco. Eadem ruifus habet
,: '
54
Auj. ali/uf.
LIBER LEVITIC.
Versio antiqua.
fanclus eft
Cap.
XXI.
Deo
fuo
VuLGATA nova;
niam
cabis
Domino Deo
fuo
&
landifi-
quia confecrati funt
cum.
:
Ctfitnl.
f''P
fanc8. Dona Domini Dei veftri ifte offerer tus eft , qiioniam landiis ego , Dominus , qui fanctilico eos. ixxi. 9. Filia viri facerdoris fi proftituatiir ad for-
&
,
panes propofitionis ofFerunt. Slnt ergo
fanfti
quia
& ego
fanftus
fum
Dominus
qui
faiiftitico eos.
9.
Sacerdotis
filia
fi
deprehenfa fuerit
patris
fui
,
in ftu-
nicandum
10.
igne aemabitur.
pTO
&
vio!verit
nomen
flmnmis
exuretur.
Lc::t. Jiz.
r.
Ibid.quifl.Zo,
Itim qaxfi, 81.
Et (acerdos magnus e fratribus fuis , cui fufum eft liiper caput ex oleo chrifto , & confummatus manus induere veftimenta , caput non veftimenta Ilia non Icindet reteget cidari ,
JO.
Pontifex, id eft, facerdos maximus in,

,
ter fratres fuos
fuper cujus
caput fufum
in
eft
unftionis
okuni
&
cujus
manus
,
facerdotio
&
confecratcE funt, veftitufque eft fanftis veftibus,
caput fuum non difcooperiet

fcindet
veftimenta
noa
liid.^li.J.
introibit
7]ifTon. ip.
di
fuper omncm animam mortuam non fuper matrem fuper pattern fuum , fuam non inquinabitur. I i. Et de landis non exiet , &: non contaminabitur fanftificatio Dei ejus , quia fanftum oleum unftionis a Deo fuper eum eft
1 1
. :
&
II.
&
:
ad
omnem mortuum non
ingredietur
&
omnino
li.
fuper patre quoque fuo
&
,
matre non
ne pclluat
contaminabitur.
Nee
egrcdietur de fanflis
,
faniluarium Domini
nis
quia oleum fanftje undio:
Viduam autem & ejedam, & meretricem non accipiet , fed virginem de genere fuo
14.
15.
Uxorem virginem
accipiet
non contaminabit femen fuum pulo ego Dominus qui fandifico eum.
15.
:
&
in po-
fui fuper eum eft ego Dominus. Virginem ducet uxorem iijcbi repudiatam , 14. Viduam autem (br-44-*** didam , atque meretricem non accipiet , fed puellam de populo fuo ne commifceat ftirpem generis fui vul1 5 go gentis fus : quia ego Dominus qui fandifico eum. 16. Locutufque eft Dominus ad Moyfen , di
Dei
5
.
&
:
&
cens Xyjr.tf.iZ, 117.
quo fuerit macula non accedet ofFerre dona Deo.

17
Homo in
& vitium,
17. loqnerc ad
Aaron
Homo
de femine
,
tuo per familias qui habuerit maculam

feree panes
non
of-
Deo
fuo
V
18. nee accedet ad minlfteiiam ejus
fuerit
,
U I G A T A
:
NOVA.
19.
fi fi fi
fi
crecus
frafto
pede
, fi
fi
manu
,
,"
fi
claudus
fi
parvo
vel
grandi vel torto
io.
gibbus
lippus
, fi
saTo
oculo
jugem fcabiem
albuglnem habens In irapetiginem in corpore,

fi
No T^ AD Versionem antiqua m.
fimclificabit
col. }J6. b. excepto uno conftanter , ay.iQui; , farditfieahts , ut fup. in Quid. Notat Auguft. in Locut. non dixilfe Qjtontam Janî Junt ; fed tamjrtam tie uno loijneretttr^ film cirperit a ptttridi , deinde jeqttuiir JiugtUartter : &c (up.
Auguft. locut. Jo. de Levir.

;
85. y2?. g.
at in
Grsco
Idem Hieron. epift. ad Fabiol. to. . p. jf7t. t de janilis non egrcdietur. Auguft. qusft. 8i. in Levit. 52 J. d. j de fantlis non jfot.- Hieron. addit fup. ft non foUuit fintlificationem Dei fui, Grace. Kal
1^. 12.
f.
legit
Quacft. 72. Df plurihiis , inquit , qui uno funt temjtarefjeerdotibui loquebatur , i^ de una quoqne eoritm dixit : Quo-
EX rv
Tiujv
cfjiwK
yV s\^îvQi'ia.t
,
y jSoH;\w&e( to
Ttf
n-/icfi^yof
0ey
oi^tv
olt
tq Kyicr tâio/ to xpiôy
c^r
u-
niam
fanlus eft
lociitione
qun
filet uii Scrifturn ;
nam
TM' iyi
Tf. 1 5.
Ki;'ei=5-
tonum iUum fiimmum pojlea comtnemorat , qut iutrabat .id fanSa fandornm. Hefych. in Levit. col. 145. g. limiliter habec ; Mulierem meretricem ^ profanam non accipient. y. 8. Sic eft in Graeco ad_ vcrbum. Auguft. infra leg. ipfe , non ijie ; in Gr. Vatic, ^to? , at in Ml. Oxon. Vto?.
adduur sV
Gratcc prarponitur t res , hie : item poft zirginem, rvysvî; opt^ , de genere fuo, Sificius PP. ep. I.
:
Eadem iterum qua: iupra refert Auguft. Locut. yo. b. Apud Hefych. in Levit. col. 145. h. fie S^milits qut jauilificB eos, auia /Itmlus fum ego Dominus
:
556.
erit ,
Saceidos ttxorem virginem accipiat^ to. I. p. 750. a. habet non vtdttam % non ejeilam, feu cum Mfs. duob. nee relictam. Hilarus PP. ep. 2. Cone. to. 4. p. 1056. c. Saeerdos virginem uxorem accipiat , non viduam , non reptl~ diatam. Innoc. I. ep. 5. to. i. p. 770. c. Uxorem virgiepift. 59. col. 911. c. non vinem acapiat facerdos :
7^.9. Similiter Gr. Kal ûydlvp drhpaTrit 'npiu^ soif feeV] 'zvpc^ y.xla,jta,vhvQilcr.t. Ch^c-'.S-JT t? eV^cpêtca/
duam, noa
tam,
abjeliam;
& & fup.
ep. 17. col. 851. b. nonejec-
f. 10.
ntis
,
Similiter in
Grsco,niii quud
,
ibi
deeft
vox ma-
ncc non pronomcn yK.i

hie
poll vefltmentai fed Aid.
addunt ivn, iicut Ml. Oxon. & Compl. ed. &Compl. /up. T; X'^fi.*? > P'^ vetbum confiimm.uns , pro quo rt*lsMtai/x^vV syS'uQaâi -rci ,&c. qtii cofijummatits eji ad inJutnday &c. at loco Xf'^f > Mf. Oxon. habet XF'"'^^ Auguft. ait ipjnm ehmn ftnUionis , Compl. ;^f/c;wa?c5' conftanter appellari in Scriptura chnfliim. Leo M. ferm.
;
Tt, 14. Grace, poft ejeilam , addit . i, jBsttH^w/if^nv , loco dt frofanatam ; item Titurac, has , poft meretricem , de populo fuo. Hefych, genere fuo , fic : =V t? My auT? veto in Levit. col. 145. b. legit: de genere fuo. Vide fl;
&
15. fupTt.
15. Gtacc.
Ka(
y
0'
iseSn^wCE;
a7jaP&ji'
to
e7r4p/.isc
cc'-'ra
Iv toi
>.aw ofTy* 7ai Kij'eô;
l/tck.
Unde Hefych.
:
ia
leg. De c.ipite fuo cidnrim non non d'.frumpet. Gr. T\\r XfâAHf vx JTM/Jlafa's;! , &c. Hieron. epift. ad FabioJ. to. 2. col. <76. C. Caût jitutn non difcooperiet, )?. II. Ad verbum e Grasco , excepto uno poft , fuum , pro quo srV ; fed al. pcnitur j.. Auguft. addit Ordo eft verborum : Super pcitrem juum not* inquinabitur,
jy. 1x5. d. poftrema

>
fic
Levit. col. 145. d. Et non prnfanabit femen in populo fuo Auguft. quaeft. 84. in Levit. col. J24. b. addit Ego Do-
deponet
vejlimentii fuel
minus qui
T^.
{li;
(andifico
eum.
tftf ,
17. Graec. BJiroy 'Actpaov' "Av^pâirc^ ex tk ysyh^

7:'Ea;
v'/n^'y
Te
Tifl
eVv
cf otf
tw â^c?
i/Ty.
,
y irfcQif'Su-
Ci'itti
tsdfjap^pEiy
ri
AZ^
Ty
sy
Homo
fui.
de genere tuo in generasiones veftras
Die Aaron ; cuicunque fue-
rit in eo
de Monog, p. ^^4. b. Sttper omnem animam defunilam jacodos non introibit i ^ Jitper patrem ftum ^ fuper matrem ptam non tontaminahitur ; item I. 4. adveri. Marc. 717. c. nili quud delet ibi jttper matrem fuam. Hefych. in Levit. col. 144. h. legit ; Super omnem iinimam mortuam non ingredietur, Hieron. epift. ad Fabiol. to. 2. J76. c. addit; Super pat/i fiu , 55 matri fna nin inquir.nhinr. Vii. Aug. qu*ft.
nee fuper matrem
juam.
macula , non accedet ad efferendum munera Dei At Cypr. conllanier legit ut Iupra in textu , turn cp.
71. p. 128. turn ep. 64. p. 1 1 1. b. Similiter hab. Capitul. Lxxii. fup. fed abfque vttium. Item Hieron, in Soph. 5, n on acto, 3. 1672. a. Et facerdos in quo fuerit macula Aug. 1. 2. contia epift, cedet o^'erre oblationes Domino. Parmen. c. 7. col. 52. e. 55. a. homo qui habuerit maculam vttium > non accedet dona offerre Deo. Hefych. in
.,
Levit, col, 14J. h. ]n jut fuerit niactila
ntn
ettedit.
,,
,;
LIBEP.
ye\ hernlofus.
LEVITIC.
I,GATA
tui"
,
Cap.
XXI I.
NOVA.
nec accedat ad altare , quia niaculam habct concaminare non debet faniluarium mcuni. Kgo
fanftifico eos.
eft
II. Omnis qui habuerit maculam de femine Aaron facerdotis non accedet offerre hoftias Domino
,
&
Dominus qui
nee panes Deo fuo li. vefcecur tamen

:
.|.
Locutus
,
ergo Moyfes ad Aaron,

Ifrael
,
&
ad
panibus qui otTeruntur in
filios
ejus
& ad
oranem
cunfta qu.E fuerant
fanAuaiio
2.
iibi
imperata.
;.
ita
duntaxat
ut intra velum non ingredia-
CAPUT
VULG ATA
i.T
Ocutus quoque
dicens
:
XXII.
VerSIOANTIQOA.
T
locutUS cens
:
NOVA.
Dominus ad Moyfen
, 1
.
eft
T]*
eft
DominuS ad Moyfen
^
_
di-
Aii^.ijtu/f.^^.in
i.;v(.
1^
1.
HL
j2^./.^.
Loquere ad Aaron
liis
&
ad
filios
ejus, ut
2.
Die Aaron
&
filiis
, ,
ejus, &: adtend.;nt i
caveant ab
rael
,
qua? conlecrata funt filiorum If-
& non
,
,
contarainent
:
nomen
fantificatorum
fandis filiorum Iluacl men fancllim meum
&
non profm.lbunt noipil
quanta
ianctificant
mihi
5.
qu.-B ipfi offerînt
Die ad eos,
&
,
ego Dominus. ad pofteros eorum

de
ftirpe veftra
OmIf-
homo qui qu^ conieerata

nis
acceflerit
ad ea
filii
funt
&
qua; obtulerunt
rael
Domino, in quo eft immunditia, ram Domino ego fum Dominus.

:
peribit CO-
egO Dominus. 3. Et dices iUis In progenies veftras omnis homo , qiiicunque acceirerit ab omni lemine veftro ad lantta , quxcunque fandifiâverint tiIfr.iel Domino , 6^ erit immunditii ejus in lii illo , exterminabitur anima ilia a me ego Dominus Deus vefter.
mihi
:
:
4.
Homo
de femine Aaron
, ,
qui foerit lepro-
fus
his
aut patiens fluxum feminis

fanitificata funt mihi
qui
non vefcetur de donee fanetur.

,
4 animCE
&
qui tetigerit
omnem immunditiam
Hcniquip.ii.
Jij.i.
Qui quo
5.
tetigerit
immundum
tangit reptile
eft
luper mortuo
&
ex
5 aut fupra iiomincm ilium, lecundiim omnem
egreditur femen quail coitus
& qui
,
,&
quodlibet iramun-
dum
cujus tadus
fordidus
in quo inquinavir immunditiam ip-
V.eP/ch.inlsvit,
i47-^-
fius
VUXGATA NOVA.
6.
immundus
erit
ufque ad vefperum
:
&
non
9.
Cuftodiant prscepta
,
mea
ut non fubjaceant
,
vefcetur his qu.B fanftiticata funt
fed
cum
laverit
peccato
illud
:
&
moriantur
in
fanfluario
cum poUuerint
carnem fuam aqua

7.
& occubuerit
,
lol
tunc mundatus vefcetur de

illius eft.
fanftifieatis
quia cibus
Bxod,
8.
Morticinum
& captum a
eis
:
2. 51. nec poUuentur Sup. 17.

Dent.
non coraedent, ego fum Dominus.

beftia
ego Dominus qui fanititico eos. 10. Omnis alienigena non comedet de fanftificatis inquilinus facerdotis 6c mgrcenarius non vefcentur ex eis.
,
VULGATANOVA.
facerdos emerit
,
,
VeUSIOANTIQTJA.
&
qui
1
1
.
II.
Quem autem
domus
Si
autem
pecuriid
filia
14.21. Etnh. vernaculus

44- 51eis.
ejus fuerit
hi
comedent ex
emptam
12.
, tiic
facerdos edet
poffederit
cle
animam
ûg- Ikhi.î.
556.
f.
panibus ejus
fi
n.
Si filia facerdotis cuiiibet
ta fuerit: de his qusE fanitificata

primitiis
ex populo nupfunt, de
Et
liominis faCCfdotis
fuerit viro
UiJ.Laciit. ^z,
&
alienigenx
non vefcetur
Vulgata nova.
15.
fin
autem vidua
,
13
Fid. Not.
ficut puel-
tifico eos.
i 7.
vel repudiata
&
abfque
Locutufque
eft
Dominus ad Moyfen
dicens
liberis reverfa fuerit
ad
domum
patris fui
8.
Loquere ad Aaron
&
tilios
:
ejus
&
ad omnes
la confueverat
Omnis aheni, aletur cibis patris fui. gena comedendi ex eis non habet poteftatem. 14. Qui comederit de fandbificatis per ignorantiam addet quintam partem cum eo quod comedit
,
filios Ifrael
raci
&
tulerit
dicefque ad eos Homo de domo W, de advenis qui habitant apud vos , qui oboblationem fuam , vel vota folvens , vel I'pon,
te offerens
quidquid illud obtulerit
in holocauftura
&
dabit facerdoti in fanftuarium.
Domini
filiorum If-
15.
rael
,
Nec contaminabunt qus offerunt Domino

comederint
fandificata
:
19. ut offeratur per vos, mafculus immaculatus

erit
ex bobus
li
&
ovibus
&
ex capris
16. ne forte
luftineant iniquitatem
:
delifti
fui,
io.
maculam habuerit, non
ofFeretis
neque
cum
fanitificata
ego Dominus qui fane-
erit acceptabile.

'i"i'. 1
2. similiter
in Gr.
V.
5.
lea
deGrfCO ad verbum
Cf. siVo
cfs , hab. fiTTo Auguft. infra
die) Sc
vetbum pro verbo. nili quud loco f^ di, pro erit , , fitertt. Idem
>j'
1^. j. Itidem Grsce pro inqmnavit. if.
excepto \zibo
ixicub! ,i>iquiniibii,
11. Grdec. loco
emptam, hab. svurm
acquiji-
leg. qine fait^ltfiaint
at nicl. fup. fviilifi-/ik'^k-
imi
Mwnut ; nam
6/.
in Gr. tjî^'^cuc;./ , in Compl. tamen Vid. fup. Capitul. Lxxur.
t.4. Gr. Kai

Hefych.
mitnditiam animx
;
TTo/iSKs?
in Levit. col.
147.
f.
Qjii
&c. ut in Lat. Similiter ieti;iêr:t smtiem im-
reliqua qiiadrani. iz. Ita in Grsco. Helych. in Levit. col. 148. e, -s*-. (iczciiiz: Et filia fMtrdatistiupta fnerit hummi .tluiiigeti.t. 5?. IJ. Greece , Kai ^'''/"'f nfi-îiar -nnicu X't&c v
,
comparatam
(V.s^n/4f
otnoi -rcr
t-ir^f/ax
Ai n
tii
,
avrn
fVaraj-p'vJ,!;
oltto
sVi to
morticinum
Augnil. fupra altqiiid mjits Jecund'um Legem taHus inquiiiat,

id eft,
ir.quit
iTctlfniy "-ari
KstTiiTa
fcc.
aL-rv;-
rZi afTj
li -mtlfh iuni fcQilai
Qu Tertul.
1,
de Moiiog.
2<)6
LIBER LEVI TIC.

VULGATA
NO
Homo
,
Can.
XXIL
,
Dtiit.
hccli.
ij.ii.
5J. 14.
ii.
qui obtuierit viftimam

,
pacificornm
,
Domino
vel vo:a folvens
vel fponte oiftiens
tarn
acceptabile
de bobus quara de ovibus immaculatum oiFeiet lit omnis macula non erit in eo.
:
ut
Versioantiqua.
lUfiih.mlti'it.
2.1
Vulgatanova.
ii. Si ca:cum fuerit
,
,
ijo. b.
altaic
non ofFeient hxc Domino, & fuper non ciabitiu- de eis lliper altare Domino.
fifraftum,
auc fcabiem
fi
,
cicatri-
cem habens
petiginem
lebitis
;
fi
papulas
aut im-
non
offeretis
ea
Domino
nee ado-
ex
eis
fuper akare Domini.
VU
Bovem & ovem roluntarie ofere potes
1
5
.
L C A T A
NOVA.
,
aure
&
cauda aniputatii
eis
niino
&
,
in terra veftra
votum autem ex
vel contritis
, ,
foKi
ij.
veftro
De manu
alienigcnre
hoc omnino ne faciatis, non oS-'ereris panes Deo

,
non
poteft.
14.
Omne
animal
quod
vel tufis
rupta
& quidquid aliud dare voluerit & maculata tunc omnia non
:
quia corea.
I'ul'cipietis
vel feftis ablatifque teliiculis c.1
non
ofFerctis
Do-
Versio antiqua.
Aug. lecut.
j;j
V
,
L'
L G A T A
cfl
NOVA,
,
z6. Et locutus eft
Dominns ad Moyfen
di-
16. Locutufque
cens
:
Dominus ad Moyfen
di-
cens
z-j.
turn
flierit
Vitulum,aut ovcm, autcapram, ciim na, 6c erit Teptem dies fub matre lua
17.
rint
,
Bos , ovis , capra , cum genita fuefeptem diebus erunt fub ubere matris fu?j
:
&
die autem
odavo
&
deinceps Oiterri poteruut
Domino.
VUXGATA
z8. Sive
ilia
NOVA.
50.
bos,
five ovis
non immolabuntur
una die cum

tione
fetibus fuis.
quidquam
51.
19. Si immolaveritis hortiam pro gratiarum ac-
eodem die comedetis earn , non remanebit in man^ alterius diei ego Dominus. Cuftodite mandata mca , & facite ea ego
: :
Domino
ut poflit elle placabilis
Dominus.
Versio antiqua.
IM.lQtin. J4
VuiCATA NOVA.
If51.
;2
rael
&
fanftiiicabor in
medio filiorum
Ne
polluatis
fanftiricer in
medio
filiorum Ifrael.
, ,
nomen meum fanftum ut Ego Domi,
nus qui fanitifico vos

5
5.
& eduxi
Deum
:
bis in
de terra jEgypti ego Dominus.
ut effem vo-
NoTjE ad Versi ON EM ANTIQUA

p. 9J4. b. optime reddk vel fjeil.wi t J: (anen uou
regredi
Tf.
^
,
M.
dicens
S.uerdeiii jiibtt lidu.Mn

,
tTf .
zfi.
Jtidem Grxce.
Jiterit
tlU
in
domttm pMris
Kl'/ji'w
,
fiti
de pane ejus al:,
zz, Graec.
oi*
Ou
jTp'^Qôii.vci
txvtcc t&T
t3
,
k,
?.";
27. Vix melius e Gracco , dttrafla ultima vocefii.i adduni lameti editt. Aid. Compl, uira tvv fivrs^ jjjt^. Auguit. obfervat fup. hie iterum rcdundaie , ante erit ,
&
^
,
yAp-7r'j:civ
SûtSilf a.ir kvt-^v
irr'i
&c. ut
in Lac.
ân
fu-
Jecundiim ujitatijjimas locutisnes in Scripturis

quit
,
quas
in-
adducent
fer, &c.
h.tc
Domino
C? in hofli.im non dahitis de eis
Latin: plerique transferre noluertiut,

32. Ita etiam
in
f-
Grsco.
CAPUT
Versio antiqua.
Jiug.Loiui, 5 J. de
htvit. 3j6.
e.
XXIII.
VULG
I.
ATA
nova.
,
T
1.
Ocutufque
:
eft
Dominus ad Moyfen
,
:
di-
.l_/cens
dices ad cos 2. Loquere ad filios Ifrae^ , Solemnia Domini , qnx vocabitis \ocata iancta , ilia llint Iblemnia mea. 3. Sex diebus facies opera.,
&
Loquerc
filiis
Ifrael
& dices ad eos Ux

:
fuut feria:
Domini
quas vocabitis fanftas.
Sex diebus
facietis
eft
,
opus eo
dies feptinius i
:
quia fabbati requies
vocabitur fanftus
:
om-
ne opus non
Uejych. in teti
facietis in
fabbatum Domini
quas
eft in cunftis habitationibus veftris.
4.
Hx
vocati
fanfta:
qiias vocabitis eas in
4.
Hx
funt ergo
feri.i;
Domini fands
IS^.d.g.
fefti\'itatibus veftris.
celebrare debetis temporibus fuis.
VUL GATA NOVA.

V.xod. 12. i2.
J.
Menfe primo, quartadecima

,
die inenfis ad vef-
detis
7.
perum
6.
Phafe Domini
eft
dies
primus
erit
vobis celeberrlmus
,
:
fanduf-
&
quintadecima die menfis hujus

eft.
folemnitas
que
omne opus
A N T
ojjraj;
t*"
fervile
non
facietis in
eo
azymorum Domini
Septem diebus azyma come-
NoT^ A D VeRSIONEM AD
V
nam
t.
.
QUA
M.
I.
2.
Rede
e Gracco
iic
;
fi
addas
ea
verbo
, (
vocabitis
xaA/c^=
tates
Tor;
xa;f 9?? CT&'t*

,
c.
Hx funt
folenwi-
in Graeco
-/.xt^scsIs
vjtz^ XAHTa^
fuppl.
sc/j-
Dotnino I'Ocatx janiht
ijuas vocabitis eas in tempy,:siolcti^

{
i'us vejlris.
-.
Grace, s'ijus'&ti > &c. T^.4' Gi-c. Ailrtti 1' icf]! tm Kvp'a xm)?1 '/.h
;.
Legebat Heiych. cc t?? proxime addit H.tc noflra iransliilit

;
dvT^r
nam
h.%~
Vulg. )flaniiis
>
hi
temporibus
fuis.
, ;
LIBER LEVITIC.
VUIGATA
fed
NOVA.
in
Cap. VE s
p.
:
XXI 1
I
1.
I
57
Q U
A.
A N T
ofFeretis facrificlum
:
igne
Domino
feptem diebus
biior
tis
ill
dies
;
& fanftior
CO.
autem feptimus eiit cele nullumque fervile opus facie
Offerctis holocauftomata Domino feptem dies autem feptimus erit cclebrior fandliot nullumque opus ieiN ile facictis in eo.
S.
hefydi.nUfri,
diebus
&
V
5. Locutufque eft
U L G A T A
,
NOVA.
1
Dominus ad Moyfen
Ifrael
,
dicens
:
1.
Atque
in
codcm
die
quo manipulus confecra-
10. Loqucre
ingrell'i
filiis
&
dices ad eos
Cum
,
tur
ca^detur agnus immaculatus anniculus in holo-
fueritis
terram
, ,
quam ego dabo

:
vobis
,
&
ut
meflueritis fegetem
feretis
mitias
1 1
.
meflTis veftra?
manipulos fpicaium ad facerdotem
pii-
cauftum Domini. i^. tt liDamenta offerentur cum eo du.-e decims limilre confpcrfre oleo in incenfum Domini odo, ,
qui elevabit fafciculuin

lit
coram Domino
,
renique fuaviflimum
bin.
liba
quoque
vini
quarta pars
acceptabile
pro vobis , altero die fabbati
& fanc-
tificabit ilium.
14. , medetis ex fegete
Vu LGATA NOVA. Panem & polentam & pukes nonco, ,
Versio ANTIQUA.
14..... &: frifta cedrinea ufque in illam ipfam diem
non manducabitis
,
Idtm. ly^.î
ex ea Deo
Dntt.
1 5
.
veltro.
,
ufque ad diem qua offeretis Prsceptum eft fempiternum
quoufque
offereris
munera Deo
xellro.
Legitimum itetnum
in
Ati^, leciit. y5, Levit, 5j6. t.
in generationibus
cun&ifque habitaculis veftris. Numerabitis ergo ab alte. a die fabbati
progenies veftras 15. Et numerabitis vobis a die ctaftino fab-
16.9.
quo obtuiiftis manipulum primitiarum , feptem hebdomadas plenas

in
qua obtulerit gremium luperpofitionis feptem feptimanas integias numerabis.

bati
,
lie
VULGATA
16. ufque ad alteram diem expletionis hebdoma-
NOVA.
18. Offeretifque
cum
,
panibus feptem agnos imvitiilum
dx
feptiuia;
id eft
qulnquaginta dies
&
lie orfe-
maculatos anniculos
&
de armento unum
retis facrificium
novum Domino
iimila;
& arietes
mentis
fuis
duos
,
& &
erunt
in holocaiilhiiii
cum
,
liba-
17. ex omnibus habitaculis veftris, panes primi-
in
odorem luaviflimum Domino.

duofque
tiarum duos de duabus decimis

juos coquetis in primitias
fermentats
Domini.
bircum pro peccato agnos anniculos hoftias paciticorum.

19. Facietis
VuiGATA
io.
NOVA.
eos
facerdos
,
Versio antiqua.
cum
20. Et feparabit ea facerdos feparatione
Cumque
elevaverit
cum
panibus primitiarum coram
Domino
cedent in
ufum
ejus.
panibus primitiarum ante Dominum , cum duobus agnis cedentque in ulus ejus lacerdotis
offerentis ea.
Uejch.in Levil,
VULGATA NOVA.
Et vocabitis hunc diem celeberrimum
fanflriffimum
:
atque
omne opus
fervile
in
non
facietis
eo,
,
non fecabitis earn ufque ad folum , manentes (picas colligetis , fed pauperibus
veftra?
nee re-
&
pere-
Legitimum fempiternum
erit
cundis habitaculis
grinis dimittetis eas. i 3.
&
Sap. 19 5-
generationibus veftris.
Ego fum Don.inus Deus vefter. Locutufque elt Dominus aa Moyfen , drcens
:
11,
Poftquam autem
meflueritis
fegetem
terrcE
VuLGATA NOVA.
Nhib
14. Loquere
filiis
,
Versio antiqua.
,
,
Ifrael
Menfe feptimo
29.1.
prima die
ij.
nienlls
erit
vobis fabbatnm
,
memo:
riale, clangentibus tubis
& vocabitiu' fanftum
&
Slip. 16.
lervile non facietis in eo , holocauftum Domino. z6. Locutufque eft Dominus ad Moyfen , diofFeretis
;
omne opus
Loquere filiis Ifrael , dicens Menfe feptimo , una menlis , erit vobis recuies in memoriale tubarum vocata fanda erit vobis :i^. omne opus fervile non facietis, & ac* cendetis holocauftum Domino.
_
^4.
Amhof.
rtfiii
.
I.
di fiJe rifii.
t,
1.
cens
1 7.
Decimo
die menfis hujus feptimi
dies
_
27. Septlmi rtienfis dies

;
decimus
,
expiationum
erit
Num,
29.7.
fr. 8.
tis
ccleberrimus
& vocabitur tiationis fanda erit vobis dies & NotjE ad Versionem antiqua m.
,
, dies propiAmk.inPC ng; vexabitis ani- 1021. /.
Tertul. com. Fjjcb,
982. i.
,
Gr3ec. Kai apaQaiire , Jg addiicelis , loco ojferedeinde ut fup. prjeter ult. ifta, Ka.\ i migfi sC
li
fup. qui etiam ait .

.
Noa
dixit
numerabitis
.'
fed
numera-
bis
dim ad pliiresfiiperilit
,
loqtterttur
verfu tanien feq. lei-jriimii
cTo'uH
t
vile
K?>HTH 7/ frai vf^h' izx^ ff/of ^^psyTOf i/ irot^Qil^ dies feplima vacua JatiHa erit vobis : omne opus fer-
nan
14.
facietis.
a.^îxvQi% , numerabitis. 20. Patilum diffimiliter Gvacce Kai Ufiuq, /iira TO afTiiii TV df ai7i7i^Ma7a; ,
#.
:
gitur
Vra
fV.'6E,ua fytciitof
Tf".
Grxc. Kal
,
a/>TOJ',
>'^
'areppvyfisvx
yj^^
J'/
&c.
Kt'pi}?
/<Ta Twi* /I'o
tifivui/ 1
K'/iO.
ecoK/ai
1.
El p.tnem
excipias
i^ fricla chidra
,
verbum
nova, &c. ut in Lat. fup. nili 'af-'.Qciiy/.nTi, obt:ileriiis , pro ojf'eretis.

,
pr
T6) inpocipsf^y/i
tivTtz
ou'TV (.
c.
rrj Ki p'w tu UEt itnponet e.t fa~
cerdos
Quod autem
legitur I'up. cedrinea

,
vitiosc videtur fcrip-
tninitm
cum panibus pîmx fi-ugis , piperpojitionem cum duobus agnis ; fanila erunt Domino
,
:
ante Dif:
ficerdoti
tum a fciolo quodam vel imperito fcriba , loco cytra nova : Hefychius enim paulo fup. loquens de Chrifto , ait
Et cibitm nobis nova polentx , l^ pnltiiim , Jive lit LXX, cytrorum , prxflitit : non enim nova joUtm , fed cytra Chrifii pracepta funt , Jive tit moUia ; /ic enim cytra atii Interprctes edideritnt. Vox igitur cedrinea , male reddita
(ifferemi ilia
offerenti
His autem pofterioribiis , yittiv/^f , et erunt. &c. refpondent Hefychii iflz cedcntijuc m iijiis
videtur
if.
/jj(lyia,
dcGrxco X'S^ cum iint duo ,

, ,
>?a
Sc
quafi
unum verbum
eifec
&c. qux luapcifp^îya"; videntur dicla, ^. 24. Optime de Grco , nili quod pro menfe feptimo , legitur ibi . t? ^hj-o^ xy i^Sof^v menjis feptimi , abfque in , ante memoriale. Eadem memorat idem Ambrof. ill Pf. 118. col. lozi. A. dkens: Dies feflas feptimi menjis,
,
X'^ft
tJ^r.o,v
&
ctiro
'i-
15. Grjcc. Kai 3<6^h{^t

d-TTo
rv^ s-yrxvQôv r^v

to
cCTwv
7>f
TH5 M(e^;
tti
>apoGsv{yiCv,%
^^d'ifxx
iiTiîfiizlcf;,
s~îci ^CJo/nciT.f.^ of.o/.M^f.y^ .
IiiMf.
i
editt Aid.
& Compl. hk additm- .-ninnum

TQm.
I.
ut
Oxun. ac apud Aug.
memoriale tubarum. , 25. Sic etiam in Gr.eco , prjster unum <2T/'j'ît^f7? adducetts , pro accenJetis ; forte fcriplit Ambrof. accedetis; vide etiam eundem in Pf. Ii8. col. lozi. d.
neoment.t
't.
t. i/- Priora verba ufque ad hoc
J'ancla erit
de
Am-
, ,
ajS
fnas veftus.,
LIBER LEVITIC
Versio antiqua.
Cap.
fanftus
offeretis
:
XXIII.
in
VULGATA NOVA.
affligetifque animas veftras holocauftum Domino.
eo
&
,
i8.
Omne
opus
:
ferviie
non
facietis in
temut
pore
Tertul. uUftif.
diei
hujus
quia dies propitiationis
eft
propitietur vobis
Dominus Deus
,
vefter.
;9.
Et omnis anima
die
,
in
ilia
, qux vexata non exterminabicur de populo fuo.
fiierit
19. Omnis anima

die hac
,
qu
afflifta
non
fuerit
peribit de populis fuis
VU
50.
I.
G A T A
NOVA.
erit
& qus
fuo.
Niliil
operis quippiam fecerit
delebo earn
fempiternum
vobis in cunftis generationibus
&
de populo
i I
,
habitationibus veftris
facletis in
ergo operis
eo
legitimum
Versio antiqua.
K-'/vfA. in Lttiii.
32.
fabbata fabbatonim erunt vobis
}i. fabbatum requietionis eft,

:
VuiGATA NOVA. &

eft
affligetis
animas veftras die nono menfu A vefpera ufque ad vefperam celebrnbitis labbata veftra.
J )
.
Et iocutus
Dominus ad Moyfen
di-
cens
}JierifH. in Z.ich,
14. t.
J.
1801.'/.
fis,
MenFe feptimo , quintadecima die men54 tabernaculoriim folemnitas
quintodecimo 34. Loquere fiiiis Ifrael : die menfis hu|us feptimi , erunt ferix taberna-
culorum leptem diebus Domino.

3
5.
Dies primus vocabitur celeberrimus at:
/o.j)
que
Uefjeh, in Livit,
fanftiilimus
omne opus
ferviie
non
facie- 57.
tis in
eo.
35....
dies oftavus vocalis
fandus
erit....
egref-
36. t
feptem diebus
dies
offeretis
erit
holocaufta
fus eft
Domino Domino
:
quoque oftavus
celeberrimus
offeretis holocauftum , enim ccetus atque collefta; omne opus ferviie non facietis in eo.
eft
:
atque fanitiflimus
&
VU
tiones
Z G A T A
NOVA.
quando congregaveritis omnes fruftus terrx veftra i celebrabitis ferias Domini feptem diebus die primo
:
37. Hje funt feri^ Domini, quas vocabitis celeberrimas atque fanftiflimas , ofFeretifque in eis obla-
Domino
liolocaufta
:
&
libamcnta juxta ritum
&
die 0(bavo erit fabbatum
id eft requies.
uniufcujufque diei
J
8.
excepds fabbatis Domini

offeretis e.x
donifque
veftris
&
qux
3 9-
voto
vel
qux
fponte tribuetis
40. Sumetifque vobis die primo frutus arboris pulcherrimx , fpatulafque palmarum , ramos ligni denfarum frondium , falices de torrente ,
&
&
&
Domino.
quintodecimo ergo die menfis
feptimi
Istabimini coram
Domino Deo
veftro
Versio antiqua.
Mifpil. 'Rem, nd
VuLGATA
diebus per
in
:
NOVA.
41.
Menfe feptimo
fefta celebrabitis
fcmmnn.
fahb, IV,
41. celebrabitifque folemnitatem ejus feptem annum legitimum fempiternum erit

ttmpar, Sep,
Menfe feptimo
fefta
celebrabitis
&
bus
:
habitabitis in umbraculis feptem die,
omnis
qui de genere
;
eft Ifrael
manebit
in taber-
in tabernaculis
45
lios llraiil
ciim in tabernaculis habitare fecerim fi, ciim educerem eosde terra iEgvpti
vefter.
43. ut difcant pofteri

naculis habitare fecerim
veftri
filios
:
quod
,
Ifrael
cum edu-
ego Dominus Dcus
cerem eos de
vefter.
terra ^tgypti
ego Dominus Deus
tibus
44. Locutufque eft Moyfes fuper folemnitaDomini ad filios Ifrael.
NoTjE AD VeRSIONE
brofio funt
Vict
,
A N T
(
Q U A M. A
reliqua ex TertuUiano. Graece iia
K) t?
unde Tichon.
objcuravi
1. Tf",
reg. J. col. 61. c. vefpera in vefperam objervavi ) diem fabbatorutn
isxi
v/Xiv'
menjis feptimi huJH!

vobii
ir.
:
Tcf7r(i,caCi% rw; 4i'X*' ^M'^^' ^^ deciniA vecaiit fanila erit , Jits pmpitiationis ,
^4. Grsec.
,
xsKÊJtcti/ey.a'xjj
vf^^^^c;
tVtv
izplit
cam^r ^tx
I. col.
ry /xwoi; t? eCJ^^/mt Tw Kvpta, Apud Anibrof,
iS humiUitbitii
,
animas
vejiras,
>
in Pf.
i""
Ii3. to.
loii.d. dc: Qjiimafdecimus dies,

odo dies.
n"
19. Graece
T>)
11 4^X''
y
"''^'5
ra.TnnaiVtQilm
cV
dies tixbernaculorttm per

Tf".
uv-rn
V-V? TctvT^
5cc. ut in Lat.
;
%6. GrsEC.
H M,;c^
07/oH x>htm 7ta >i
I'/^T'
i.
51. Ita primo Graec. liabet
fed addit
Kal
TctTTii-
tuQile rii it'Xî v/iuy. Similiter Ambr. in Luc. 20. col. lyil. d, Sahbato hrimiliabis ammatn /.uh ; lubiiide in
1^.41. Similiter inGrseco.

1^^.45. Gijec. 'Oil It oziifaTs xt'k t5 viii 'Ufst^^t
a Tu
ii,ya'jii> /*e
di/ni
Sec,
ut in Lat.
LIBER LEVITIC.
Cap.
XXIV.
59
CAPUT
1.
XXIV.
oleum de olivis puridimum nandas lucernas jugker
,
VULGATA NOVA.
T-^
locutus eft
Dominus ad Moyfen
filiis
dicens
ac lucidum, ad concin-
Pra;cipe
Ifrael
ut afFeranc
tibi
VuLGATA
}.
NOVA.
^
VePvSIO antiqua.
Incendent eas Aaron
,
extra velum teftimonii in tabernaculo foe-
&
filii
ejus
Hefich.
J-tviU
Ponetque eas Aaron a vefpere ufque ad Biane coram Domino , cultu rituque perpetuo in
deris.
vefpera ufque
mane
1J8..
generationibus
veftris.
4. Super candelabrum mundilTiraum ponentur
4.
Incendent lucernas ante Dominiim ufque
159. i.
femper
in confpeftu
Domini.
mane.
VuLGATA NOVA.
coques ex ea 5. Accipies quoquc fimilam duodecim panes , qui fmguli habebunt duas decimas 6. quorum fenos altrinfecus fnper menfam puriffiraam coram Domino ftatues
,
:
:
&
no
fufcepti a
9.
filiis
Ifrael foedere fempiterno
eruntque Aaron
&
:
filiorum ejus
uc come-
dant eos in loco fanfto

eft
quia lanftum
fanftorum
7.
&
panis in
8.
pones fuper eos thus lucidifTimum monimentum oblationis Domini.
ut
fit
Domini jure perpetuo. 10. Ecce autem egreflus films mulieris IlVaelitidii, quem pepererat de viro jgyptio inter filios Ifde
facrificiis
raiil
,
jurgatus
eft in caftris
cum
viio Ilraelita.
Per fingula fabbata mutabuntur coram Domi-
VULGATA
1 1.
NOVA.
nomen
,
,
Versio antiqua.
&
male(
Cimque
,
blafpheinafiet
eft
dixiffet ei
adduitus
ad Moyfen.
VocabaDabri de
cum nominalTet ridis nomen , moledixit

II.
TZt
filius
mulieris IHaeli-
Aiig.LocHt. y/.t.
5-
356-/-
tur autem mater ejus Salumith

tribu
filia
Dan.
II. Miferuntque
eum
in
carcerem
donee
15.
noffent quid juberet Dominus.
&
Qui locutus eft ad Moyfen , Educ blafphemum extra caftra, ponant omnes qui audierunt , manus fuas fuI
5.
Et locutus
:
14. dicens
14. dicens
extra caftra
per caput ejus

verfus.
&
fuo
,
eft Dominus ad Moyfen , Produceum qui m.iledixeiit , foras & imponent omnes qui audierunt
,
Cypr.i. ^.Xeftm,
508.'.
lapidet
eum populus
:
uni-
manus omnis
15
ilias
1}
fuper caput ejus
&
lapidabit
eum
Au<;.jii.ffl.
nagoga filiorum
i-lomo
Ifrael.
(i
15.
Et ad
filios Ifrael
loqueiis
Homo
qui
:
homo,
maledixerit
Deum
27.1a
e.
maledixerit
16.
&
,
fuum qui blafphemaverit nomen Domini,

portabit peccatum
:
Deo
fuum
16.
peccatum accipiet nominans autem nomen Domini, morte
if;.
t. 3.
525.
tnorte moriatur
raultitudo
rit.
lapidibus opprimet
,
eum omnis
,
moriatur
five illc civis
five peregrinus fue-
Qui blafphemaverit nomen Domini
morte
17.
moriatur.
17. Qui percufltrit, morte moriatur.
& occiderit
hominem
Et
homo,
,
qui percuflerit
omnem
ani-
JJem.gusp.Z2,
S^S-'^-
ZI. IZ.
mam
rianir.
hominis
&
mortuus
flierit ,
morte mo-
VU
18.
eft
,
J,
G A T A
,
NOVA.
19.
Qui percuflerit animal, reddet vicarium animam pro anima.
id
Qui
irrogaverit
,
maculam
cuilibet civium fuo-
rum
ficut fecit
fie
fiet ei
VuLGATA NOVA.
EW.
1.14.
Dent.
rit
Ver
inflixe
10. frafturam pro fraLlura.oculuni pro oculo

,
dentbm pro dente
reftituet
qualem
maculam
talem
i'uftinere
cogetur,
N o T jE
ad Versionem
26o
LIBER LEVITIC.
V
U 1 G A T A
,
Cap.
XXV.
filios Ifrael
,
:
NOVA.
II. Qui perculTerit jumetitum

perculfcrit liominem
,
reddetaliud. Qui
five peregri-
punietiu'.
fit
;
15. Locutufque eft Moyfes ad eduxciunt eum qui blafphemaverat

iapidibus oppreli'erunt.
&
extra caftra, ac
filii
2z. .tquuni judicium
inter vos
Feceruntque
Ifiael ficuc
nus
five civis
peccaverit
quia ego lum
Doimnus
pra^ceperat Dorainus Moyli.
Deus
vefter.
CAPUT XXV.
Versio anticûa.
I.
VuLGATA
T
JL_/
I.
NOVA.
:
OcHtufijue
eft
,
Dominus ad Moyfcn ia
,
monte
Sinai
dicens
Ifrael
'Attg.ît<iji.Zy.:n
Ltvit.t.
5.J25.5.
jK5....i.
interram quamego do ^^)bis , & requieverit terra quam ego do vobis, iabb.ua Domini.
z
Cum introieritis
.innis
Loquere
filiis
&
dices
ad eos
Quando
vobis
}.
,
ingrefli fueritis terrani
quam ego dabo

^tJ.
3' i".
fex ieminabis agnim tuum , annis piitabis vineam mam , congiegabis fruc3.
Sex
&
&
fabbatizcs labbatum Domino. Sex annis feres agrum tuum , fex annis putabis vineam tuam , coUigefque fruftus ejus ;
&
tum
4.
ejus
4.
anno autem feptimo , fabbata , reqiiies erit agriim tuum non Ie, fabbata Domino minabis , & vineam tuam non putabis. Qux ab le furgiint agrum mum , non me5. tes iSc u\'am fanflificationis tux non vindemiaterrx
:
feptimo autem anno fabbatum
erit
,
terrx,
requietionis
Domini
agrum non
feres
&
:
vi-
neam non
putabis.
bis
tiio
annus requief:endi
,
erit terras
Qua: fponte gignet humus , non metes 5 uvas primitiarum tuarum non colliges quafi vindemiam annus enim requietionis terrs eft
:
&
6.
,
& erunt fabbata terra: efca tibi & puero & piielia: tux <k mercenario tuo & in, ,
6. led eiunt vobis
in
cibum
,
tibi
&
fervo
,
tuo
ancillj;
&
mercenario tuo
:
& advena:
,
qui
quilino
}Jtfjch.iaLev:t.
qui applicims eft ad te : pecoribus tuis , beftiis , qux fiint in 7. terra tua ; om.ne quod nalcetur ex eo , in efcam. g. Septcm numcrabis tibi requies annorum
&
peregrinantur apud te
7.
&
jumentis tuis
,
&
,
pecoribus
omnia qua
nafcuntur
8.
prcebebunt cibum.
tibi
Numerabis quoque
,
161.
t.
das annorum
id eft
I'epties
feptem hebdomafeptem , qu^ Cmul

:
faciunt annos quadraginta

9.
novem
&
clanges buccina menfe feptimo, declma

,
die menfis
propitiationis
tempore
in univerli
terra veftra.
mtm.
153.
<i.
i.
10
quilijue ad
annus remiffionis patriam fuam
erit
vobis
& unufmo
o.
Sanitificabifque
annum quinquagefimum,
& vocabis remiflionem cunflris habitatoribus tertx tus ipfe eft enim jubiLûs. Revertetur hoad pollellionem fuam , & unufquifque rediet ad familiam priftinam
:
:
II. quia jubilsEUs

nus.
Non
feretis
quinquagefimus anneque metetis fponte in agro

eft
&
nafcentia,
ViJ.iSi.c.
12
in ea.
13.
de campis comedetis
qux nafcuntur
li.
primitias vindemis non colligetis, ob fanftificationem jubilî , fed llatini
&
oblata comedetis.
Anno
remiffionis fignificationis
fi-
1 5.
Anno
jubila:i redient
omnes ad
poffeflio-
nes fuas
I
fecundum numerum annorum poft
gnincationem poffidebis a proximo.
14. quando vendes quippiam civi tuo , vel emes ab eo , ne contriftes fratrem tuum , fed juxta numerum armorum jubilai emes ab eo
V
1 5.
U 1 G A T A
tibi.
&
,
juxta fupputationem
frugum vendet
poft
:
17. Nolite affligere contribules veftros,
fed
ti-
16. Quanto plures
anni remanferint
jubi-
laum
tabit
tanto crefcet
&
,
pretium
temporis numeraveris
;
tanto minoris
& quanto minus & emptio conftibi.
meat unufquifque Deum fuum Deus veft;r. 18. Facite pr^cepta mea ,
quia ego
Domlnu
&
judicia cuftodite,
tempus enim frugum vendet
&
tur
implete ea
ut habitare poflitis in terra abfque
NoT.E AD VeRSI
t. z.
ONEMANIIQUAM.
'/{yvv/iix
similiter in Gr3cco,fi excipias

,
7'
reqttiejiet
pro
feq.
reqiiteverit
5c Kvf.iu>
duo , arxvxi'Qiloco , Domino ,
Domini. Vide
jflf.
apud Aug.
leguntur in Grseco,
:
5.
4.
Eadem
verbum pro
& pro quad ti,ifcetiir ex eo , legirur , 1 aV7^ y progenies , vc[J}-ui:his ejus, Kx't ^(6^1(5;/; csxuri^ i'jilci drccTrauctii it. 8. Grxc. eruy. i. e. Et enumerabis tibiipji Jeptem reqitietes atmoritm^
,
?(,>,
verbo.
In Gracco primiim Kai tx atjVo]a/a dvctCccLov^cc TV a";p? c^' ' 1'^^ "^^ fi l^gînt de agro tuo ; reliqua uc
"t. 5.
jf.
10, Graece.
Ec/afTo; p/oe:^;
cHjWatc/a
at/TH i^cu
/C5 e/?
THf
itet.^^k.'
oivm
vobis
TTEAeyCfi&f.
:
Annus
remijjionif
Ji~
in La:, nili excipiatur vox rvaâjoso'? , reijuietis , loco rejniefcetidi. Similiter Hefych. in Levit. col. i6z. reddit
gnijiciitio
hxc
,
erit
mm fuam
idem
-t,
redtbit ittmjqjiifque in pojjeô-
iivam
pro
fanctiJiciUiiinii ^ e
Gr:cco
ni!i
â.'pvMv
,
t^ xyiMjuxIci;.
^fj/.ict7x
c. 8.
,
Tt. 6.
Concinit Grc.
;
quod habet
I.
efcx,
a.
''ûnufquifque in patriam Jti.im redibitis, f. li. Gricc. Iimiliter habet , prjcrer hoc , ra isivti' fia'a ivini , Jruilus ejus , loco qua nafcuniter in ea ; quod
fonac.
efci
reclc
Ambrof.
turn
de fug. Isc.
456.
turn ep, 6j. io6c. b. Et erunt Icem Hcfycli. in Levit. i6i. c.

rttnt
,
J.Mata
terr.t
,
vobis efcx,
13. Grxc. 'Ec
tw
e
,
eT/ th^' aêffew?
Wficcsia;
ccutvs
LXX.
inquit
0 dixedebts
inquibtios
fed
inqutitng ndjacetiti ltd

,
te,
t- 7-
Siuiiiitei ia
Grco
nili
quod ante omni , poni-
t. 14. Ad verbum pro quo xth'cii ,
Grco , nil! extipias iftud '''' mel. acquires,
pojfi'
LIBER LEVITIC.
V
ullo
'
Cap.
,
XXV.
,
1.6
U l G A T A
quibus
NOVA.
fi
?
pavore
feptimo
non feverimus
ncque collegerimus fiu~
19.
&
gignat vobls
humus
fruftus fuos
,
gc.^ 1
nolhas
1 .
Tefcamini ufque ad faturitatem

Biidantes.
nullius iinpetum fui-
Dabo
faciet
benediftioneni
meam
vobii anno fcx:
to
fi
&
frudus trium annorum
io.
Quod
dixeiitis
Quid comedemus anno
VULGATA
NOVA.
VeRSIO ANTIQlTA.
Z2.
comedetis vexi. feretifque anno oftavo, teres fruges ufque ad nonum annum donee no:
&
comedetis Vetera veteiiim.

16}.
t.
in
Lev,
va nafcantur , edetis Vetera. Terra quoque non vendetur z }

.
in
perpecoloni
taum
mei
quia
:
mea
ert
&
vos advenx
&
eftis
14. unde cunfta regie pofleflionis vcftrs fub redemptionis conditione vendetur.
Et terra non venundabitiir in prnf!inatiomea enim ell terra , propter quod profelyri incolx vos eftis ante me per omnem terram poireflionis veftrac 24.
2;.
Aug.
Lczit.
'
qii&fi.
I.
ô,iri
nem
5.
^16. d.
&
&
.Uumqu^ji.gi.xS
91. 516./. ^.
mercedem dabitis
G
terrx.
V
H.
i6.
Si
I.
ATA
NOVA.
,
attenuatus
,
frater tuus
vendiderit polTef,
pretium
habebit emptor
quod emerat
ufque ad
redi-
fiunculam fuam
& voluerit
propinquus ejus
:
potefl:
redimere quod
fin
ille
vendiderat
annum jubiLeum. In ipfo enim omnis venditio bit ad dominum & ad pofleflbrem priflinum.
,
autem non habuerit proximutn
&
ipfe
19. Qui vendiderit
domum
,
intra
urbis
lauros
pretium ad redimendum potuerit invenire : 17. computabuntur fruftus ex eo tempore quo quod reliquum eft , reddet emptori , ficvendidit
:
habebit licentiam redmiendi
donee unus implcatur
annus
50.
,
&
que
recipiet pofleffionera
li
luam
i8. quod
non invenerit nianus ejus ut reddat
fi non redemerit , anni circulus fjerit evoemptor poilidebit eam , pofteri ejus in perpetuum , redimi non poterit , etiam in jubilieo.
&
lutus
&
VuLGATA NOVA.
51. Sin autem in villa fuerit
& VE
s I
A N T
(^
U A.
Ueffih.i
Ltvit,
domus
qure
:
31
ad agriim terrx xftimabuntur.
muros non habet , agrorum ante redempta non fijerit , in ad dominum.
jure vendetur
li
l6j.
e.
jubi]a;o revertetur
V
} 1.
u L G A
,
NOVA.
inter filios Ifracl.
j
Mdes Levltarum
:
qua: in urbibus funt
Tem-
pro poD'ellionibus funt

;4.
per poffunt redimi 5}. fi redemptsB non fuerint

tentur ad dominos
,
Suburbana autem eorum non veneant
quia
in
jubilso rever-
pofieflio fempitei'na eft.
quia
domus uibium Levitarum
VuLGATA
peregrinura
5
NOVA.
Versio antiqua.
&
infir55. Si attenuatus fuerit frater tuus , fufceperis eura quafi advenam mus manu ,
6.
vixerit tecum , , ne accipias ufuras ab eo
& &
&
35
&
vivet frater tuus
tecum
Amhr. de
Toh.
i;.t. 1.608./.
nee ampliis
quSm
fit
dedifti.
Time Deum tuum

apud
te.
ut vivere pof-
frater tuus
}7. Pecuniam tuam non dabis
ei
ad ufuram,
&
frugum fuperabundantiam non
exiges.
&
37. in
Pecuniam tuam non dabis
illi
in
ufuram,
illi
amplius recipiendum non dabis
elcas
tuas.
V
}8.
U L G A T A
NOVA.
Ego Dominus Deus

,
vefter
qui eduxi vos de
terra jgypti
ut
darem vobis
terrara
Chanaan
&
41. mei enim fervi funt, ego eduxi eos de terra .gypti non veneant conditione fervorum
: :
&
clFem vefter Deus.

39.
Si paupertate
,
ne afBigas
eum per
potentiani
led metuito
frater tuus
compulfus vendiderit fe tibi non eum opprimes fervitute fimulorum ,
Deum
tuum.
44. Servus
&
ancilla fint vobis
de nationibus qus
colonus 40. fed quafi mercenarius ad annum jubilium operabitur apud te
&
erit
ufque
in circuitu veftro funt.
&
;
poftea egredietur
cum
liberis fuis
&
re-
vel qui ex his nati fuerint in terra veftra

:
vertetur ad cognationem
&
ad pofleffionem patrum
45. Et de advenis qui peregrinantur apud vos , , lios habebitis famulos
fuorura
NOT^ A D VerSIONEM AD
prater hoc, in frofan.iiiein conjirmatwnem ; at in ed. , Aid. legimr , e/; îZm-ât , uc (up. Utramque leclionem nocat ipfe Auguft. ibid, fed priorem magis probare videcur Aiii codices , inquit , habent in cunfirmacionem
,
:
A N T
,
Q U A M.
,
V- 21. Itidem Graece. t. ZJ. Optime de Gracco uem pro quo e/; êi'we/v .
c!fi,tt
venditor
I'ert)
tempore remiJBonis
,
/icttt
prxcepium
,
e/!,
Qjtod
feqttitur
tttrique lenfui potcji con^ruere

,
/:ve
leg.uur in profanationem
Jtvc in confirmationera.
Vi-
de leqq. quift. 91.

nil! excipias vocem Mtgx , lo, proptie folutionif pyttium: unde Aug. ibid. Alii autem codices habent : Redempticmm dabitis terrx : 5c infra q. 92. 527. b. utiumquc exptanat \ vide (is.
Tf.
14. Ita in Graico

,
co mercedem
quam
mendtijitatem
,
in
alterutris
priin
:
in Grttco accidtjje
^?iiî^;j5
:
arbitror
propter -verbi fimtlem fanitm

; :
enim proille
ihnaiio diniiir
HeCxiacn; atinm cunRrrr.ido
fed
Jen-
Jus
apcrtiis
;
cfl
,
ncm
id
eft
Et terra non venundabitut in profanatione qiiil nuderet terram , tjititin accepit a Deo ,
Ithtd autem fubobfcuyumcjl
\
tr. II. Similiter in Gt. ubi buntitr , niel. computabttntnr, it. 5J.
M>ic5i'ijir7st<
pro xflima.'
Iridem Gtjece.
Gra;c. To ifivCi^v cy cu
,
'vendere pri^fanii
Non
vey.(i
Tf . 57.
y
Acose;^ ciutu
i-rri
to-
nundabitut tctra in confirmatiunem quod puto non intelligeiidnm , nif ne ita venditio confirmetur , ut eam non re-
i.
eV( -TT^ôiao^w s /ojoe.^

ei
nan dabis
pro
ttjtira
&c. ut fup. Argcntum pro excrejcemia non dabis
tttttm
,
&c.
262
Aug. Lieut. 59
JJ-Jf-
LIBER LEVI TIC.

Versio
a n t
I
Cap.
46.
XXV.
nova.
:
q u
a.
aeter-
Vulcata
& ha;reditario
filios
4.6
&
erunt Vobis in poireflionem in
jure tranfmittetis ad pof-
num......
teros, ac poflfidebitis in
veftros
Ifrael
xternum
fiatres
autem
ne opprimatis per poten-
tiam.
V0I.GATA
47.
Si invaluerit
,
NOVA.
fuis
,
apud vos manus

:
adven^-E atque
ex fratribus
49.
rcdimet
,
eum
peregrini
&
attenuatus frater tuus vsiididerit fe ei,
&
patruus
Sin
&
patruelis,
&
confanguineus
,
,'
aut cuiquam de ftirpe ejus
&
affinis.
autem
&
ipfe potuerit
redimet
fe ,
4S. poft venditionem poteft redimi. Qui voluerit
Versio antiqua.
Hifych.ia Itvit.
VuLGATA
anno
fi-
nova.
tempore
:
171..
50 cut dies meucenarii erit ciun eo.
eiit pecuiiia venditionis ejus,
;o.
fupputatis
duntaxat annis 4
venditionis fus ufque ad
annum
,
jubil<eum
8c
pecunia
qua venditus fuerat
juxta
annorum
numerum
&
rationem mercenarii fupputata.
VulGATA
51. Si plures fuerint annl qui remanent ufque ad
jubilaûm
? 1.
fi
,
NOVA.
55. quibus ante fervlvit
mercedibus imputatis
fecundiim hos reddet

,
&
pretium
non afBiget eum violenter

ell:
in confpe(bu tuo.
,
pauci
,
ponet rationem
cum eo
juxta anno-
rum numerum
annorum
,
&
reddet emptori quod reliquum
54. Quod fi per ha:c redimi non potuerit jubilso egredietur cum liberis fuis.
anno
Versio antiqua.
Tertnl.ndv.Giiefl.
S't
Vulgata
hi funt,
nova.
filii
Alii iriaiil
flimuli
pucfi
mei
*ij.
f.
quos eduxi de
terra itgypti.
JJ- Mei enim funt fervi, eduxi de terra ^^gypti.
Ifrael,
qu09
NoT;E ad
"t.
Versionem antiquam.
oi/Ty a'?
4^' In poJJeOiiitiem in aterfirtm. Gnece, Kxrcx^l^'^' '*? TCI- et/wj-a , pfjpjji in aternum ; ad quod Aug. ibid. Chm tie fervis ageret , tjitoi liceret habere ifra'ehtis i Et erunt vobis, inijiiit, in poireffionem in sternum a'.'m utujtie uterni tnirrtcndo ejje nen ptijj'eiit , vel domijti , vel jcrvi : ier:
^* 50. In Grsco (ic Kal ?Va' to fnîv eVo? f^ etvs eVai far
:
ctf/uCf^v ry^ <izfac.-ws

ccvrii.
i.
e.
:
nrgemnm
anim
-f.
/x>i.
venditionis ejus
tanqttam mercenarii
,
Et erit annus ex
erit
ciimei.zl, ui
i/nii^x j^:Siv
ieu /^liiaiTi' Jictit dies

aU^lcti
,
mercenarii.
iium ergo dt.xit , tilpi non eji temporis mjque Jer'Jtani, JicHt conjtituius cjl
dinutti juhet libertati fux,
pr.xjhtitttts
ets
,
modus
t/tto-
yy. Gr. "Oil
sjuo]
u vm
'I^/âii^
/cl
'Tra.Uet;
qiios inremijjione
Sec. Qtiia mihifilti IJrael domeftici Jiini
fiieri
mei , SiC,
c/ci'.
ut fup.
tuMf. Alex, ac
editt. Aid.
& Compl. deeil
CAPUT XXV L
Versio antiqua.
terlHl..idViGacif, I-
Vulcata nova.
f IJ.
c.
Go Dominiis Deus vefter Non facietis 11^ C J_/ V obis manufoda nee Iculptile , nee ftaticuliim ftatuetis vobis , nee lapidem feopum ponetis in terra velha ego Dominiis Deus velter.
: :
E
getis
,
Go Dominus Deus
vobis idolum
vefter
,
& fculptiie
:
: Non facietis Exoi, nee titulos eri- lo. 4.
nee infignem lapidem ponetis

,
in
terra
Dcut. y.
^*
veftra
ut adoretis
eum
ego enim fum Domi-
nus Deus vefter.

1.
^J-9^'
Cuftodite fabbata
mea
& pavete ad fane,
tuarium
Aug.
leiiit.
meum
in
ego Dominus.
60.
t.
V
data
4-
Si in pra;ceptis
meis nmbulaveritis
, ,
3. 557. a.
obfervaveritis , feeeritis ea pluviam vobis in tempore fuo ,
mea
&
& man& dabo

arbores
,
3.
Si
pra"ceptis meis ambulaveritis
&
Aug.conir.Adim.
f. 8.
&
producct terra frudus
ilios,
&
mandata mea cuftodieritis , feeeritis ea , dabo vobis pluvias temporibus fuis terra gignet germen fuum , 4. pomis
&
Deut,
z8. i.
&
&
i4x.f.y.
poma.
;
.
arbores replebuntur.
Et vindemi.r tux mcffibus fuccedent

:
&
Apprehendet meflmm
in faturitate
tritura
:
vindemiam
fatio vindemiis
6c faturabimini
&
vindemia occupabit fementem

,
panem veftrum
6.
&
comedetis abfque pavore

dormietis.
&
:
habitabitis in terra veftra.
Et
fedebitis in
pace in terra veftra
& dorex
6.
Dabo pacem
in finibus veftris
NotjE ad Versionem ANTIQUAM.

pod: CTi;j , quod deeftin , Mf. Sar. item pro jctilptHe , hab. i).u-7:li., fculpta ; in Mfs. verb Sar. & Oxon. yû7r^Jt , ut fup. Item loco ftaticiifr. I.
Grxce
additiir ai/Tcr?
fruilum porum redden! fruBum fuum. Hefych.
Itim
jlaiiie!:s
eft
cwm
cux^tiQilt
titiilum erigetis
&
in Levit. col. 172, campi d.-tlunt fruthtm Juum. V. 5. Multo plura nunc habentur in Giirco, fcilicet ec^crâi; ray TpvynToy ^ k. Kai )t7aMi4e7a/ u^'iy t^:;7htc5
LXX. Ligna
poll veflra , addiiur , 'a^'S'/.vmQa.t clvtc^ , ad adorandum eum , nee non ;/;) , port ego , quod abell a Mf. Sar, Compl. caetera concordant. V. 5- Optime de Grseco , nifi quod ^ro el'fervaveritis ,
)totTai"4f 7a' Tcf

fiVf-.iv'
CTTo'^v
Jc,
rpdys^ri rov apliv iJ^Zy
=.';
ttai-c-
&
îik oiirpa.hueo; eVi Tn; 71'; t'/â^/ , i. 7ro';.e/^c; y At^MvQ^lcti A(a tm5 7?? vfim. Et comprehendet I'indemia comprehendet JaZ'obis trittiraiio -vindemiam ,
Jj
KttltlitvQels
eft 9i>Ktar(3'e
cuftodieritis
quod idem
valet.
Uonem
mandttcabitis
panem
veftruiH
ad jaturitatem
V. 4. Hoc, & defeqq. multa fenl'um magis reddunt quam verba i ea criam ab Augullino non videntur ibi aliter prolata , quam ab Adimanto ipio propulita fuerant. Id jam obfervavimus fupra ad Gen. 17. 9. idemque magis conftabit ex his quoe infra lubjicimus
,
habitabttis
cum Jectmtate fuper terram feftram ,
/r/-
tentione fafta
i^cji^fi
cum Grxca
fT?,
quod
ita fe
corundem conhabet Kai y 7?

;
non pertranjtbit per terra?n Z'cftram. Nctandum veto ultima ifta, j, xo>;c4 , &c. ufque ad finem f. delideraOxon. in Mf. vero Alex, ac edit. Sar. ti in Mfs. Compl. ttansferii infra, port beftias malas de toraz'eftra.
Ittin
&
ret yivvvfteclff,
K,
tcc 'ûêt
tuv
crsJ/a-i' chrcj
u^n
fi) KKfTsh tiinur, Et terra dttUt genimina fua, < ligna titm-
Hefych. in Levit. col. 175. a. iimiliter ait legi apud LXX, Et helium non pertranjibit terram. t,6. Magi concoidant ilU cum Crscoilocs camcQ
LIBER LEVITIC.
V0LGATA
&
non
:
Cap.
X X V I.
:
265
NOVA.
AuKei'am m;ilns
I'cf-
VnP.SlO ANTIQUA.
veftro.-;.
erit qui exterreat.
tias
&
glajius non tranlibit terminus

,
7.
Perfequcmini'Jnimicos vellros
:
& conucnt
centum
:
coram vobis
8.
non crit qui vos terrcat perdam bellium ex icir.i vclha. ca7. tt pcriequemini inimicos vcftros , gladio dcnt ante vos
mictis,
&
&
Au^. uii fxfi
omncm
8.
&
perllquentiir
,
quhiquc de
tie
veftris
Sc infeqiientur quinqiic ex vobis

\X'bis
alienos
&
centum
vobis decern
niiilia
canin!-
&
&
centum,
:
dent inimici
9.
vcllri (jladio in conl'peilu veftro.
Kel"ijici;ini
,
vos
&
crellere Faciam
tiplicabimini
&
tirmabo pactum
meum
,
vobif-
perfcquentur dcrem miliia concident inimici \e(lri ante vos in y;ladio. benedicam vos niulti9. Et veniam , plicabo vos , difponam vos.
centum ex
&
&
&
cum.
10. Comedetis vetuftifTima veterura
tera novis fupervenientibus projicietis.
1
1 .
,
&
Ve-
10.
Manducabitis \ctus quod inveteravit,
&
Levu.
I.
projicietis \etus ante

in
novum.
in vobis
5,
Ponam tabernaculum meum
medio
veftri
&
non
abjiciet vos
anima mea.
&
V
U L G
I A ponam tabernaculum meum non abominabitur anima mea vos.

1
J17.
i.
ATA NOVA.
i^.
nia
i.Cor.
6. 16,
II.
Ambulabo
eritis
inter
,
12
Fide Not.
vos
&
5 .
ero Deus vefter
Quod fi non mandata mea ,

li
audieritis
me
,
nee
feceritis
om-
Deui. x2. ly,
Th'u.
z.
17.
vofque
1
populus meus.
vefter
:
15. qui eduxi vos de

,
fpreveritis leges
meas
&
judicia
mea con-
Mitlaih, 1, I.
go Dominus Deus
,
templeritis
terra Êgyptiorum
ne ferviretis
,
eis
& qui confiegi
funt
&
ut non faciatis ea qua; a me conftituta , ad irritum perducatis pactum meum :
catenas cervicura veftrarum
ut incederetis eredti.
VULGATA
1
NOVA.
:
Ver
Vifitabo
qui con-
S T
A N T
QUA.
Uefich. in Lnit,
6.
ego quoque
in
ha;c faciam vobis

,
16
tes
vos velociter
liciat
egeftate
,
&
ardore
fcabiem oculos veftros
& morbum rcjium
confumenobiirmabo luper vos,
174.
h.
oculos veftros
Fruftra leretis
&
confumat animas vef,
tras.
fementem
qux ab
,
hoftibus
dcvorabitur.
17.
ruetis
Ponam
faciem
meam
veftris
,
contra vos
,
& corliis
,
coram hoftibus
:
&
fubjicieniini
qui oderunt vos
fugietis
lie
nemine perlequente.
18. Sin autem nee
obedieritis mihi
ad-
18.
Et
fi
ufque adhuc
caltigare
non
obedieritis mihi
dam
correptiones veftras feptuplum propter pec,
&
Aug.locut.ii.t.
3-
apponam
,
VOS
lepties in peccatis vel-
358.
.1.
cata veftra
19.
tris
&
conterara fuperbiam duritia; veftra;.

vobis ccelum defuper ficut ferrum
,
19
Ponam
xneam.
COclum VObis ferreum
Daboque
& ram
&
tcr-
Hitrm.inJfii.J.
r.
5.48, .
terram a;neam.
Vu LGATA NOVA.
10. Confumetur incaffum labor vefter, non prcnee arbores poma pr^-cbebunt. feret terra germen
,
2.
Quod
fi
nee
fie
volueritis recipere dlfcipli;
nam
fed ambulaveritis ex adverfo mihi
i I.
ritis
Si
ambulaveritis ex adverio mihi
nee vohie-
audire
me
addam
:
plagas veftras in feptuplum
&
14. ego quoque contra vos adverfus incedam pereutiam vos fepcies propter peccata veftra
:
propter peccata veftra
ii. immittamque
in
vos beftias agri

,
qui confuciinc-
deris
if. inducamque luper vos gladium ukorem foemei. Cumque confugeritis in urbes , mittam
mant vos
&
,
pecora veftra
defertaque
&
ad paucitatem
veftra;.
peililentiam in
medio
veftri
&
trademini in raani-
ta redigant
fiant
vis
bus hoftium
NOT/E AD VeRSI ONEM ANTIQUA

feJil/itis
M,
de
; item 6S;. f.
in pace
nunc
,
legitur
,
Ju-.v
i^p:im,
d.tho
paêm
vel
Pf. 118. to. I. col. 1058. b. Et inhabitabo in Hits

1.
&
loco
omnem
c
ht'lhtam
,9"WP''a
xoiiipx
heflias nuiLiS,
f. 7-
Ita Gr.iecc
yoV,.),
Compl.
cede,
eicepta voce ultima pro in gl.jilio.
pitu
cum
t'.i. Apte adGrjecum, nifi excipias praEpofition. ' , qujc deeft ante vocem gladio ; item legitur fupva , ;'? r'tSr tar.ls âaniv , loco fjuinque ex vohii cevtitm i in Ml. Ox.
jfr7n'ci'7
ExaTo/. Sic etiam vertiife
LXX.
:
auclor
e(l
He-
fych, qui in Levit. col. 175. a. legit

^:?tta
,
Expellcn: qiiiiiq:ia-
Tf . 9.
centum quinqtiaginta. In Grjtco fie Kal sTiQ^^-io}

-.
s' v/^î
>
ecv^xû
, i^ inter eos amtittlabo , q ero lih* rtimDeiis, J5 ip/i erttrn mihi p.-ipiitris. similiter Hilai. in Pf. JT. col. 448. f. H.ibitabo in hit , jj : ////; autbulabo % ero illortim Detis , ipji erttnt mihi populus. Item Aug. 1. zz. decivit. Dei , c. 29. ro. 7. col. 700. c. Ero ilLrnm Dens , (5 ipJi eriint mihi plehs. In Gra:co fie Ki. ifi-xst/^fr? CiâTHOi) c'p L'^Ti' , K- eQc^cti O^^t ec; , -d'^- '"*' vos â;';. Et inambnlabo in vobis , ^ ero vejier Deus , eritis mihi pepnltts, ii, 16, Grjec. Kai fV.TMfl-M ^fp vuxi^ rvr etTcp'x.^ y tw/ tS
de Parad. col. 176. Et inhabitabo in Hits
e.
&
1.
Spir. S. 10. i. col.
*:.
^
i
Bt
refpicinm ftiper
ji.uit.im
,
'jos
teflamentttm
<j
JJ aageho , JJ nmltiplicaho vos , meum vobtjctwt. Aid. edit, ante
^-JC't S
conjilii
,
"TîG'
'?'x=>'?'-i'7a
,
Tv; oct<jMir;
'itper
li/t^- ,
-nil
^vxi^^ i',u^y
sV.'^vtt'fiav
&c. Et obfrmah
vos inopiam
benedicam vobis. Jâ^ , Kai fav^ê -naâ.a , Ta?>/K raxoCiM, J, CTa>at/a cjô-^Vs; r/ii' fjui^f'/s. Et niindti(abitii Vetera , Vetera veternm , Vetera a facie novornmejicieti!. InCompl. deed i. 7!-?.aii. Concinit Ambr. I. 2. de Cain, c. 6. to. i. col. 11 j. b. ubi lie Mandii.-ate Vetera veternm , i^ vetera a fasie novorum anferte. Similiter habet Helych. in Levit. col. 17J. c. ex LXX. Cai'â-^
if.
ponit
w.c7iica>
10. Sequicur
Grxcc
jtj
i'xTE2?K
fcabiem , Sec, Idem He./eh.inf. 2i a'do'em ,yi'.t confcientem actios ecrum , 5 .tnimas eonjumtntcm. It. 18. Optime e Groecu , nil! excipias iHud , obedieritis mihi , pio quo , viixy.yQxlsMt! , oba-idieriti: me. Heiych.
in Levit. col. i/J.a.

r-.tis
ex
LXX.
5/
/? "d
b-.c
non jtiJie-
Cimpl. poft hoc, eafiig.tre vos , pl'gi' ; Capitul. quoque ixxxvm. addirur , -trMymi (up. hab. In tribiilationibiis , S3 fame i^ pi.igts malis caf.
me, Incditt. Aid.
,
.
&
medetts vetera veternm.
tigandos
:
eos
prxcepta ) Ji
non lervemnr.
_
t. II.
Ita in
Gtsco ad verbum
in
Mf. tamen Alex,
ac edit. Aid. Iej;itur, Ki hi'r-a t\\. /.aBiixm /<k , unde Hefych. in liunc loc. col. 175. d. LXX, inquit, Conjiitnam
iejianieuffin
ir, I J.
meum
vobifcitm,
refpoi.deiit ifta
de Grco , pr.Tier hoe uliim. (^ terram xne,tm , pro quo , j. tbi- 7vr v,it7t a'-<l X*'''^' 'C5 tefam velh.mi ijn.tfi xre,im, Ambrol. I. 2. He>:a. col. 50. d. his Erit iibi ctclum fnper cafut tuum itntnm, alludeiis , ait
t,
19. Ita
Huic verlicuio
de Ambrolio in
g; terra tnajerrea.
264
2.6.
LIBER LEVITIC.
VULGATA
:
Cap. NOVA.
XXVI.
,
poflquam confregero baculum panis veftri ita lit decern mulieres in uno clibano cojuant panes , reddant eos ad pondus coraedetis , non fa-
filiaium veftrarum
50. deftruani excelfa veftra
&
&
fimulacra con,
&
&
fringam. Cadetis inter ruinas idolorum veftrorum
turabimini.
2.y.
&
autem nee per
abominabitur vos anima

5
mea
veftras
Sin
zy
:
^8. F'de Not.
I.
,
in
tantum ut urbes
redigam
in folitu,
hjEC
audieritis
me
fed
dinem
in furore
&
deferta faciam fankiaria veftra
nee re-
ambulaveritis contra
me
cipiam ultra odorem fuavidlmum.
18.
trario
,
& &
ita
ego incedam adversus vos
con-
51.
Difperdamque terram veftram

,
&
ftupebunt
illius fiie
corripiain vos feptem plagis propter pec,
fuper ea inimici veftri

rint
:
ciira
habitatores
cata veftra
if),
ut comedatis carnes filiorum veftrorum
&
Versio antiqua.
.i<Hf
.
Vulgata nova.
gladius
3
f *y?.
94. 1
.
,,
gj;
confumet vos perambulans

,
e-jit. t,
J. jiii.
^.g|.j^.^
veftra delerta
&
:
5.
vos autem difpergam in gentes

,
& era
civitates veftra erunt
ginabo port vos gladium

deferta
,
eritque terra veftra
delertse.
&
civitates veftra diruta.
34.
Tunc bene
fentiet terra fabbata fua

liix
nes dies defolationis

35.
vos eritis terra inimicorum veftrorum
&
omtis
34.
Tunc placebunt
in terra hoftili
,
terr^ fabbata fua cunc:
diebus folitudinis fua;

;
quando
,
fueritis
,
fabbatizabit
&
requiefre-
cet in fabbatis folitudinis fua; quieverit in fabbatis veftris

in ea.
to quud non
quando habitabatis
,
Aug.
qiixft.
94. in
c.
lîil, jzZ,
d.
Et eis qiu refidui funt ex vobis , fuperdu cam formidinem in cor eorum &. perfeque tur eos Tonus foiii volantis
3 6.
36. Et qui de vobis remanferint
dabo pa,
vorem
in
cordibus eorum
in
regionibus hoftium
,
terrebit eos fonitus folii volantis
&
ita
fugient
quail gladium
cadent
nuUo perfeûente
Vulgata NOVA.
57.
&
:
corruent finguli fuper

,
fi-atres
fuos quafi
cent in iniquitatibus fuis

runi,
in terra
inimicorum fuoaffli-
bella fugientes
fiftere
nemo veftrum
,
inimicis audebit re-
& propter peccata

,
patrum fuoium &l'ua
gentur
38. peribitis inter gentes confumet.

3
&
hoftilis
vos terra
tabef-
riim
,
ô. donee confiteantur iniquitates fuas , fuorum quibus privaricati funt in me

milii.
&
,
majo-
& am-
9.
Quod
fi
&
de
iis
aliqui reraanferint
bulaverunt ex adverfo
Versio aniiqua.
ftrfjch.inlivit,
Vulgata nova.
inducam
cat
41
&
pCCCata fua peccata ftia placita habebunt.
177.
'.yi
ego contra eos,&" 41. Ambulabo igitur donee erubefillos in terram hoftilcm
,
&
incircumcifa mens
eorum
foederis
,
tunc
orabunt
42. Et recordabor teftamentum Jacob , & tamentlim llaac , teftamentum Abraham
tef-
pro impietatibus fuis. 41. t recordabor
&
cum Jacob , quoque memor

gi
&
Ifaac
:
&
mei quod pepiAbraham. Terrat

,
ero
Vulgata nova.
43, qus cum
los.
Ipfi
relifta
,
fuerit
ab
eis
complacebit
Ego enim fum Dominus Deus eorum

.
fibi in fabbatis fviis
patiens folitudinem propter il-
vero rogabunt pro peccatis
abjecerint judicia
mea
&
leges
fuis, eo quod meas defpexerint.
recordabor foederis mei priftini , quando 45 eduxi eos de terra jigypti in confpeftu gentium , uc effem Deus eorum ego Dominus. Ha:c funt judicia
:
&
44. Et tanien etiam cum elfent in terra hoftili , tion penitus abjeci eos , neque fic defpexi ut confu-
atque pra;cepta
fe
&
leges
quas dedit Dominus inteB

Sinai per
&
lilios Ifrael in
monte
manum Moyfu
merentur,
& irritum
facerem paftum
meum cum
eis.
N
ft17. iS.
o T
jE
A D
Versionem antiqua
pro quo
(vS'oti.vQfi
,
m.
>
E6 fpedtant
qu.E refert Hieron. in Ezech.
14. EO. 3. col. 778. c. Si ixmbnl.tvertnt ad me perverfi , tgo ambitUho cDiitra eoi in furore perverfo : in Ecclefiaft.
&
10. 2. col. 751. b. Si ambtiliiveririt ad me perver^ , ^ ambulabo ad eos ttifitrore meo perverjits. Grxc. 'Eay jl
7ro/3?i^"5e
ego
TfK
;ue
'TThx'îî
jt,
i/Tc; 'sropsu (2ti/.toci
fish'
vfiuv
grant , vel cara haiehit. If. 5y. Similiter in Grjeco. Tf. 56. Grsec. Kar tcT? y.nTxxnpUTcv ii, v/xav ivccâ /tf ij JiaJ^f/cct a^Tf? ipu}'.'^ ^yA^/a^' e.'? th^ y.afSl(r.v dvToiy ?,8 if!fofihii , &c. Mf. Alex, loco J'vt.smy , fervitiitem , haSar. mei. J^saMr , timiditntem, bet, AiMciv , Oxon.
i.
e.
&
if.
41. Graec. bene, KJ
to'7s
wf^mcta
lii cmafiiai
ar. 35.
yjii^ Kj t. 34.
,
Grace. Knl Jam>;i(2-' "V"! ewnroinuofisyti efxi V 7i7 f'jUwV , &c. uc in Lat.
Ita
li^cia
ccuTi.iy.
if.
41. Ita quoque in Grseco.
de GrSECo
nil!
excipias
verbum
beiieferiiiet
CAPUT
J,
XXVII.
genti ad
4.
5
.
Vulgata nova.
Ocutufque eft Dominus ad Moyfen , dicens dices ad eos: 1. Loquere tiliis Ifrael , JL/
menfuram
fanftuarii
&
fi
mulier, triginta. quinto autem anno ufque ad vlgefimum

:
Homo
3.
qui
,
votum
fecerit
&
fpoponderit
Deo
ani-
mara fuam
Si
fub Êftimatione dabit pretium.
fuerit
mafculus 4 vigefimo anno ufque ad

,
mafculus dabit viginti ficlos femina decern. 6. Abunomenfe ufque ad annum quintum
pro
iexagellmum annum
dabit quinquaginta ficlos ar-
mafculo dabuntur quinque ficli:pro femina,
tres.
I
7.
LIBER LEVITIC.
VuLGATA
Sexagenarius
:
Cap. NOVA.
habebit
16.
XXVII.
165
&
ultra mafculus dabit
quinde-
mereeam,
dabit quintam partem sftlmationis fupra,
cim
8
ficlos
.
femina decern.
fuerit
,
&
iEftimationem reddere non
;
Si
,
pauper
ftabit
&
domum. Quod fi agrum

Domino
: :
pofTeflionis fua; voverit,
6c
v.alebit
coram facerdote
& quantum
,
ille a:fti-
confecraverit
juxta nienfuram femencis
refti-
maverit
9.
& viderit eum poiTe reddeie

,
tantum dabit.
poteft
mabitur pretium
terra
,
fi
triginta modiis liordei feritur
Animal autem
fi
quod immolari
fanftum
eric
Domi-
quinquaginta
ficlis
venundetur arênti.
no
lo
,
quis voverit
10.
& mutari
non poterit,
:
id eft,
nee melius ma;
17. Si ftatim ab anno incipientis |ubila.'i voverle agrum , quanto valere poteft , tanto .-eftimabitur :
nee pejus bono

eft
,
quod
fi
mutaverit
&
ipfiim
eft
,
18.
quod mutatum
confecratum
1 1
.
&
illud
pro quo mutatum
tabit facerdos
erit Domino. Animal immundum, quod immolari Domino

,
funt
autem poft aliquantum temporis fuppupecuniam juxta annorum , qui reliqui numerum ufque ad jubila;um , & dctrahetur ex
fin
:
pretio.
1
non
1
poteft
fi
quis voverit
adducetur ante faccrfit, (la-
9.
,
dotem
r. qui judicans
:
verat
Quod fi voluerit redimere agrum ille qui voaddet quintam partem a;ftimata; pecuniae ,
&
utrum bonum an malum

is
poflldebit
tuet pretium
1
eum. 10. Sin autem noluerit redimere, fed

venundatus
,
alteri
cui-
i.
quod
f)
dare voluerit
qui otFert
addct fufanftifi-
libet fuerit
ultra
eum
qui voverat redi-
pra sftimationem quintam partem.

14.
caverit
mere non
,
poterit
Homo
a voverit
,
,
domum
fiaam
&
1 1,
quia
,
cum
jubllxi venerit dies, fanftificatus eric
Domino
conliderabit earn facerdos utrum
Domino
i 1.
& pofTedlo
emptus
confecrata ad jus pertinet fa-
bona an mala
I
lit
&
juxta pretium
:
quod ab eo
cerdotum.
Si ager
eft
,
fuerit conftirutum
J.
fin
venundabitur
&
non de
,
pofleffione
ma-
autem
ille
qui voverat
voluerit redi-
jorum
fanftificatus fuerit
Domino
VULGATA
1
5
.
NOVA.
25
Versio antiqua.
fupputabit facerdos juxta annorum nu,
&
reddet pretium in die illo fandurri
III
Levit,
nierum ufque ad jubilsum

iile
pretium
:
& dabit Domino,
qui voverat
eum
Domino
f
&
fefllonis
Vu
fu^.
L G
ATA NOVA,
obtulit
,
14. in jubiljeo autem revertetur ad priorem domihabuerat in forte pofnum , qui vendiderat eum ,
ij. Omnis sftimatio ficlo fanftuarii pondc-rabiTxcd. tur.
JO. 15.
NllDI. ?
juxti
ftimatlonetn tu?tn
:
&
addet onin
partem pretii n redimere nulutrit , venilerur alteri quantocunque i te fuerit jeftiniatum.

18.
Omne quod Domino
confecratur
five
homo
,
Slip.
6. 17. 2j^
Siclus viginti obolos habet.
fuerit, five animal ^ five ager,
non vendetur
nee
,
16.
Primogenita qui ad
Domlnum
:
pertinent,
redimi poterit. Quidquid femel fuerit confecratum
nemo
iy.
fanftificare poterit
,
&
vovere
eft
five
bos
five
47Eiech
4y. 12.
ovis fuerit
Domini
fi
funt.
Qu6d
immundum
animal, redimet qui
fanftum fanftorum erit Domino. ig. t omnis confecratio , qua; offertur ab ho mine , non redimetur , fed morte morietur.
VULGATA
J
NOVA.
,
Versio antiqua.
50.
o.
Omnes decimx
tertx
,
five
de frugibus
funt
,
Omnis decima
ell
terra:
& a frudii iigneo
,
'
î"". ap.
. ^- *.
Amh,
five
de pomis arborum
Domini
&
illi
Domino
fanftihcantur.
J I
.
fuas
Si quis autem voluerit redimere decimas addet quintam partem earum.
52..
Omnium decimamm
venerit
,
bovis
&
ovis
& ca-
52.
Et omnis decima
bonm ,
&
ovium
,
pra;
qua; lub paftoris virga tranfeunt, quidquid

ianftiricabitur
omne quod
&
decimum
5
Domino.
ma
:
venerit in numero fub virga erit lanfta Domino.
deci-
Noneligetur nee bonum nee malum ,nec altero eommutabitur fi quis mutaverit quod mutatum eft , pro quo mutatum eft
).
:
55.
Non
mutabis
illud
bonum malo
&
& malum bono
neque Mf.vimac.n.io,
fanftificabitur
Domino,
& non
, ,
redimetur.
34. H.EC funt pra;cepta
qua; mandavit
in
DoA N T
minus Moyfi ad
filios Ifrael
monte
Sinai.
I
NoTiE AD Versionem
Nunc etiam ita legitur if. JO. Ita in Grsco eft. * J2._Eadem funt in Grco ,
"p.
QU
A M.
fie
:
25.
Grsece.
prjtter
,
fitn&.t. In Mf. Floriac.
Omnis decima lomn

in
^
hoc,T9 Aexloco detinin
erit
^ eviiim ,
,
omne
1?.
qttodcrtnqtte tratijiet fiih virg,i

ertt
nrtme/nm
,
deci-
mum
quodcHntiue
Jandum Domino,
xMt
-Travfu
Toy
rai
'iyia , hoc
decimum eritfaiidum
JJ. Grace. Oi/'x ciMoSîui
&c.ut fup.
ROMAN. CORRECTIONUM AD EDIT. VULGATAM DELECTUS,

Auftore
Francisco Luca
Brugenfi.
LEVITICUS.
CA Non
t.
y.
P.
I.
t. 4. Ponerque
manum
,
fuper caput Iioftis.
Tf.
cis
Jcril/as plurale
manus
pro /ingtilitri
manum. Idem
10. Mafculum abfque macula offerer. Loco itnins 'jomafculum , aUi legnnt tres , agiium anniculum & ;
pullis
/;, c. 4. *. 29.
male.
Et offerent filii Aaron facerdotes. Nominativus fluralis facerdotes , non efl lommutcindHS cum genttivo /inguiari facerdotis.
t. 14. Aut
aut
,
columb. Noa mutes disjunSivam

Sc.
cum coprilativa Cas. II, t. i. Ac
deferet
ad
filios
Aaron
facerdotes,
'
Tom.
I.
L\
266
Itttm judicium qaeii
If. II.
jtiprit ,
Romanarum Corredionum
i.
deledus.
Domino. PaJUvum offeramr
inter eos. Sic
,
V.
y.
facrificio
Ntc quidquam ferment! ac Domino, iion ejl mupandus

Domini. In cmni oblauone
mellis ado!ebitur in
tertius cajns
9. Interpres
If.
f.
Ut
,
ofTetatur
dedit
ncn jclivum ufierat.
Domimiittas
10.
Qui pcregrinarur
I'erli^
ejl
,
Hehaice
,
le-
no
fecitndo
I
gtlur prcnotnen
perfcnx eos
pro
pronomine Jecundit
hic
Tf .
5.
ma
offeres fal.
AVn
perfonx vos
quod
m pleiijqiie
Lalinis tibris
ut fu-
prontmen tua.
it.
pra
t. 8.
cuarum.
biint
14. Si autem obtuleris munus primarum frugura Plirique , frs nemiiic adjeSixio primarum , Jcri-
It. 1 1.
Ut
,
culis in
eo
quidam
,
fuper altare in eo expietis. Pro duabus wlibri habent utiicam meum neutrum
:
Juhji^mrjum primitiarum. Tt. I J. f uudens I'upra oleum. Nob funt fcribendx dicluper ea
,
Hebra'ice Iegitur
%'.
prius autem
fi
ejl
congruentius.
16.
Quod
non
16.
laveiit veftimenta fua
&
,
corpus.
tui
tinriciit.t dit^t
loco uriitis fupra.

filii
No mutes
,
conjun(li--jam
&
cum
disjunittva vel c<^rpus.

fratris
Cap.
III.
t-
2.
Fundcntque
cofifinnter
Aaron facerdotes. Nexpioji genitivo
rîinativns facerdotes
Jerv.uur
Cap. XVIII. if. non revelabis. His

expojiiio.
verbis nun
Turpitudinem uxotis ejl prxmiiiendum

,
&
uxo-
iicerdods
i. Tt. y. <^ 1. f. 2. , ut fapr.i , Cap. IV. 1^. 2. Anima , qua: peccaverit, Fr qua: , ia attts ejl cum. t. 6. Cumque iniinxerit digitum in fanguine , afper-
rera fratris fui nullus accipiat
uipote illorum intsrlinearis
Cap. XIX. if. 8. Et No mutes populo fuo

If. 9.
peribit
,
anima ilia de populo cum medio popidi fui.

Interpres
fuo.
gec eo fepties. Alii pre loaibuiii cihl^tivi caj'its fanguine CJ eo , fcribum vecnhtla accujaiivi ciftis fanguinem cum . iim pliirale cos fpnrinm ejl prorftis.
dim
melfueris fegetes terra iu<e.
non
addsdtt copnlattvam cumque.

t". 19. Jumenium tuum non facies coire cum alterius generis animaniibus. Alii fcribunt numero plurali ,]umeii-
ii. 8.
fned
r:q!ie
ejl
Et adipem viiuli auferet. Ctve mines auferet , lollei , cum offeret , quod ejl jacnficMt , ut pleejl
ta tua.
If.
f.uiuni
hic
T. 10. Sicut aufertur de vitulo. Idem

'Videlicet
,
cavendum,
tituiio
20. Quae fit ancilla , eiiam nubilis. Injigitis loci refqua pro nobilis , hoc ejl , genere clara , quod pri'us ,
,
ne pro aufertur
Jiibjlituatttr offertur.
fere legebatur
repojitnm
ejl
:
nubiiis
alii
quod
ejl ,
ap:a
-jtro ,
*.
I J.
Quod
li
omiiis turba Ifrael ignoraverit.
No
fell polilis promijfa
nuptui
nam
ex hebrxo zertunt def-
add.:s filiorum.
t. 2y. Et re'.iquum fundens ad bafim ejus. Non <ip:is efl addere fanguinem , tameiji legMiir Hebraice : facile enim
mtelligiljir.
ponfata viro. LXX. fervata homini. If. 26. Non comedetis cum fanguine. Meriti ablata ejl Z'O^ carnem , qux a quibufdam additur. If. 28. Non incidetis catnem veftram. Nrw ejl commu-
f. 26. Adipem vero adolebit fupra. Similiter nee hlc opus addere altare , quod fiibdiiur .i quibujdam Miniiijcnfl^s , Hebr&o c on for miter ^". In incenfum Domini. Nw; eft omittenda prxpo5 J.
ejl
numerus Jingularis , cum pliirali earner \cftras. Cap. XX. V. 7. Quia ego fum Dominus Deus vefter. Non ejl addenda vox lanClus. Quia ego lanclus fum , ^c.
tandits
If. 9.
Patri matrique maledixit

,
fanguis ejus
lit
luper
Jitio in.
Cap.
livo,
V'.
t.
19.
Quia per eiTorem

acciijiuivus
deliquit in
,
Domi-
num. Ketimndtis
ejl
Ilominura
rejeclo abl.t-
eum. Ita legendum ejl maledixit non qui maledixcrit. Cap. XXI. if. 2. Super patre & matre , & filio & filia , fratre quoque & foiore virgine. Stxtum cajum ubiqiie dcdit Interpres
,
"
Ji anttquis libris creditur
non qttar~
Ckt. VI. t. 9. Ignis ex eoaCm legum in , pro ex.

Tf.
altari erii.
fUriqne
turn.
If If .
16. Et coraedetin loco fanfto attii tabernaculi. Pro Juabus vocibus , qti.ts habent Sixtina Bibti.t qiLim optime , fando atrii ; j'eu tribus , qti.is alia quxdam , fanclo in
atrio
:
ren7......
vile profiibulum non ducent uxo7. 8. Scortum quia confecraii funt Deo fuo , c panes propoli-
&
tlonis offerimt, Sint

lari habent
,
ergo fandi. Alii

confecratus eft
fliirali
, ,
libri
duCft
otfert
numero JiKgnlit ergo fancnutnert
Cap. VII. t.
rtim oft'eretur
,
vulgaris tegnnt itiiam , lancluarii 14. Offeretur Domino.

prjfenti offertur.
5. ir.
male.
tus.
legit.
Hebrxum ûxdsm
quadam Jingulari
No mules futu-
If. 8.
Cap. VIII.
Ad ofUum
tabernaculi.
No
ejl
omittas
terprelaltoni
Qui fanftifico eos. H.ec leflio refpondet Grxex iitLXX. duorum virorum : altera qua ejl plercy,
vocem tabernaculi. f. 22. In confecratione faceidotum. Non

fextus cafus quarto
If.
,
rtimqae Latinorum tibrorum
pro tertix perfonx pronomine

,
matandus
bic mii-
eos
fcribentiitm fecitndx vos
refpondet HebiXB.
eft
confecrationem.
If.
2
,
J.
Quia maculam habet. Retinenda
conjunSia
24. Ec pollices manfls ac pedis dextri. Kfc taridus ejl Humerus pluratis Jingulari , poUicem.
If.
quia
28. In
genitivo
odurem Domini , qui

If. 5.
fuavitatis
facrificii
,
Domino. Pro
Corretlcres rede
non vertenda in pronemen qui. Cap. XXII. t.6. Sed cum laverit carnem fuam aqua. Alii pro carnem fuam , Jubjlituaat corpus fuum , miniis
i plerifque iegitur
rcile.
jubfliiueruiit dati-jum
Domino.
T.
Cap. IX.
hie
recle
Et vitulum atrjue agnum anniculos. dedcriint pluralem immerum anniculos , pro
cum
If.
pajjivo
25. Voluntarie offerre potes. nee fecundam perfonam ,
Nsn mutts cum tertia

Male
acliiiim
,
oft'erri
poteft.
/ingulari anniculiim.
If.
24.
ejl
Quod
,
vel contritis vel
tufis.
fcriiBnl pit-
12. Et extendens
manus ad populiun. In
aliis li-
rique tonfis
bris
ejl manum , numero Jingulari. Cap. X. t. 18. Nou lit illatum intra 6n(5ta. Noa addas fandorum. Cap. XI. If. I. Dicite filiis Ifrael. Omd feqaitur in quihujdam exemplaribus : Cuftodite omnia qu fcripli vofuprrfuit. bis , ut fim Deus vefter
:
bendum
quod ejl a tondeo , fecundx conjitgaiionis : fcrienim lulis , 'jcl certi tunlis , a tundo , ttrtix coit.
ptgationis.
bile
Cap. XXIII. if 1 1. Ut acceptabile lit. 'Neutrum acceptaaccepiabilis , ne commutetiir. , cum mafculino offeretis ex ea Deo veftro. if. 14. Ufque ad diem qua Fiitiirum indicativi offeretis , non ejl corrigendum per prxCap. XXIV.
ve addas
if.
25. Et qui tetigerit illud , contaminabitur. Pro mafelllino qui , miniis recle fcrlbilur a libris quibufdam nelityum quidquid. Cap. XIII. t. II. Et operuerit omnem cutem. Ouod
If.
j'ens coniuricliz'i offetatis.
11.
Cumque
,
blafphemaftet nomen. Ca-
alu
ejl
libri
fcribum carnem
,
hic
emendatum
ejl
cutem
quod
peilem
]f.
conjentanee Hebrxo.
51. Recludet
eum
feptem diebus. No mutes nupulvis

,
quod confulto omiffitm a Mofe ejl. T. i6. Lapidibus cbruei eum omnis muliitudo. Now ejl addenda vox populi. Cap. XXV. f. 2. Quando ingreffi fueritis terram quam ego dabo vobis , fabbatizes fabbatum Domino. Profeciin-
Domini ant Dei
merum Jingutarem eum Cap. XIV. if. 45.

nter itas fuit
,
plurali eos.
da perfona fabbatizes
cui
lit
in aliis libris
,
ejl
tertia
fabbatizet
Et
ejl ,
erafus. 'Sotariernm te,
darent j'uppnfitum
,
addidtrunt quidam populus. Si

:
q:iod pro eraius

,
Jea abrajus
flerique libri
addidijjent terra
liiet'
JiiiJJet verijimilius
id
enim addunt Jinii-
haieant
elatus
quod
exportatns.
Hebrxai Chaldxa,
^ Grxca.
Sed videttir Latinus Inter,
Et in putificationem ejus. Qiiartus cafus pu]f. 49. rificationem , nori ejl commut.tndus cum fexto purificatio-
pres TO terra Hebraice non legijje
iiaque dedijfe
fecundam
ne
qui in viultis
ejl
libris.
Cap. XV. if. 21. Et in quo dormierit vel federit. Kon Et locus in quo , ^c. addas nomen locus if. 27. Quicunque tetigerit ea , lavabit veftimenta fua.
:
perfonam fabbatizes , pro quo quidam fcripferuni plurali numero fabbitizate , ut evitarent duram illam niimeri mutationtm. Quocunque modo legasf'ermo de terra ejl : nam quomodo implendiim Jit , quod Latine jubetur ifrael Jabbati-Lare fibbatiim , explicant verj'us proxime fequentes : Sex amiis feres
Confullo j'ubjlitHtum ejl neutrum plurale ea , in locum jeminini Jingularis earn , quod ejl in plerifque Itbris. if. 51. Ut caveant immunditiam. Imerpres dedit Jingiilare
plitvale
agrum tuum
jjc.
]am
tertius cajns
Domino
quern
immunditiam
immunditias.
Ji oftimis
libris
habetur fides
iton
multi vertunt in j'eclindiim Domini , omnino retinendns ejl. t. 6. Qui peregrinantur apud te. Oiiidam mutarunt pluralem numirum peregtinantur , cum Jmgnl.ni peregtiproximum advenam, natiu- , perjuaji , hoc verbi , non ntji ad
Ini frt
Cap. XVII. t. Z. Homo de domo Uiaa. Qjiidam domo , fathtnt filiis i male.
li-
referendum
ejje ;
male.
fereris
t. II. N>;n
neque meteiis.
Miror quo
conjilii
ûiJ.tm mHl.tviritit neque
,
deledus.
perfintt
267
tuam
,Jiil/;a-
in atque.
Donee confiteamur iniquitatei Talji quidam , pro majorum fcii. fatrntn fuorum , fcripferunt malorum fuorum recordeniur. Jf 45. Ego Dominu!. No ty! adjiciendi vox Deus.
Cap. XXVI.
1^.
40.
Caue7ie xn locum pronommis fecuiidj: ês protioinen tertiî (uam.
fuas
&
majorum fuorum.
Uidem. Vendetur aUeri quantocunque a te fuertt seftimatum. V-ecli Corredorrs Kamani , iinam vtc-l.zin ante ,
ijris
a plcrifqiie legebalur
dijir.ixeriint in diijs
arftiir^
Tt.
46. Inter fe
& filios
ij.
ejl
a te
rc-
Ifracl.
Now
repetas frxpo/itiontm
petimr etiim HebrAice juxta
ionem tuam.
inter.
Cap. XXVII. #. tam partem. Melius

TO) iftimationit
,
Adder fupra arftimationem quinfupra , quam fuper getiitrims ait;
t. 28. Non vendetur nee ledimi poteiir. Sic fcritunt antiqui iodues vendetur , non veniet.
pofittis
i quihufd.%mloco accujativi acfti-
*. 55. Et quod mutatum eft , pro quo mutatum eft , fanclificabitur Domino. Antiqui libri ominuni Sc pro quo
&
mationem
, won ffiferettdtis. t. 16. Primogenita quae ad mutes Dominum , ium Dcum.
mutatum
eft
,
tanquam
inquit Ep.morthotes
;
Dominum
quod fatis
,
pertinent.
Hon
intelligntur
vel ex addit.t conpinJione 8t

,
jid QorreiU'rthus
'jijum
ejl
reltnqnere tiluii
,
m,\ioris
cLvit.itis
giatu
quem-
t- 17. Redimet qui obtulic juxta a:(limatk>nem tuam.
admodum Jupra
"t.
10. tttrumqne exprimititr.
Varix Ledtiones
Vulgate,
rurfum ab eodem
Francisco Luca
obfervatx.
LEfÎTICUS.
XX. t. Moloeh. Jhi CAP. Lihri fcribumUt fornicaretur cumfornicareniMr. numermn pluraUm honi
y.
Cap. XXV.
-t.
Liiri legunt ablata
11. Sed ftatim oblata comedetis. Alii id eft , primam voc,\lem , pro quart.!.
*CAPITULA LIBRI NUMERORUM.

Ex
codd. Mfs.
S.
Pauli Orat.
4220.
*
I. ^
edita a
VI. & VII. S. Petri, 21. & Vatic. Jofepho Maria Caro presb. Romae, 1688.
B.
to.
I.
&
,
nov.
edit.
dum.
XII.
C.
Hieron.
c.
5.
ir.
1\. fe
a
Ty Bcognmo duodecm tribmim facfa a Ado)o~ Aaron ,crn^ duodeiim prtncifibus pneter Levitas DC. vigiiiti antiis cir fupra
,
,
I.
De
5.
muliere qui latenter fuertt

II.
bis qui
adulterata.
T^.
III. mil.
II. Jiibet
(jr
DL.
c.
i.
Dominus
tribuin
tt. i. 46. Levi non ntimerari

,
XIII.
,
De
I.
votum voverint
caflitatis.
c.
6.
ut
i.
*.
ipfi tabernaciilo
deferviant
cjr
miniftrent.
c.
XIV. ômodo
6. t. ii.
benedicant populum ficerdotcs. c.
* 49III. Jubet
Dominus
,
ut ordinate procedant per do'^
XV.
XVI.
Ungit Mojfes tabernaculum

c. 7.
*.
cr principes mu-
tnu! paternas
dr per
turmas.
,
c.
2..
t. ^.
nera offerunt.
i.
i,
IV.
De
,
progenie ^ Afojfi
cj-
Aaron
cir
fliornm
%.
,
Singuli per fingulos dies duodecim principei

offerunt.
,
ejus
qui ad facerdotium uncli funt.

dicit
c.
t.
munera faa Aioyft
c.
7.
f. 10.
v. Levitas
c.
3.
Dominus adjungi Aaron
eh
quod
fibi acceperit eos
pro omnibus primogenitis Ifrael.
XVII. De cindelabro e,- lucernis. c. Z. . i. XVIII. De Levitts purifuatis ad minifterium tabernaculi.

c.
*.
sci-
8.
t.
5.
VI.
c.
Levits. dinumerantur a menfe uno
fupra
XIX.
A
1r.
vigiiui quinque annis Levitas accedere

,
viginti duo millia

5.
ir.
ducemi
' feptuaginta quatuor.
ad minijlrandum
c. 8.
a quinquaginta recedere.
,
14.
14.
VII. Omne primogenitum filiorum Ifrael a menfe uno fupra, jiijfit Dominus dinumerari. c, j.
XX. Anno
jubet
fecundo ex JEgypto
in
&
prima menfe
9. t.
i.
Dominus
,
celebrari pafcha.
eft
c.
,
ir. 40. VIII. Filios Caatb jubet Dominus portare arcam, (^ menfam , c?- altare ; cjr ut non tangant ^ fanc-
XXI.
Pcrfeiium
tabernaciilnm
(^ nubes texit
15.
^
illud in die
cj-
ignis in nocle.
uiibe
,
c. 9. *.
XXII. Prdcedeme
moveb.iiit
,
ex prxcepto
c. 9.
Domini
pro-
ta
ne moriantur.
i
c.
c. 4.
t*.
i.
j.
,
cr confiftebant.
ttibis
t. 17.
caftra.
IX.
(ir
Filios
lora.
Gerfon jubet portare tabernaculum

4. t.
XXIII. De
c.
argenteis
ad promoveiida
feitmdo menfe
c.
n.
,
JO.
ir,
1.
, ,
X.
Filios
cJr
Merari
,
,
^ capita tabernaculi
:
cjr
feras
XXIV.
In fecundo anno
filii
colimnas
^ bafes
millia
ejici
promo-
omnes port antes opus taquingenti ocluaginta.

c.
vent omnes
Ifrael caftra.
10.
<-.
n.
bernaculi
4.
oito
XXV.
XXVI.
iE.
Hobab
"
">
generum fiium hortatur

10.
ir.
Jiloyfes ve-
tt.
1.
48.
de cijlris
nire fee um.
c.
19.
;
XI. Jubet Dominus
omnem immun-
Promovernnt de monte Domini
qt "rCA
o T
HarcCapituta Latinam (apiunt Verfionem antiquam , faltem in pluribus. Idmaxime apparet exmagnaiplis cum Graeco vicinitate. Non negaverim tameii eadem inmultis cum Vulgata convenire ; at ne illis quidem a Grxco valde
difcrepare videntur.
*
utrobique veês.
Al. deprehenfa in adulter :um. " Ita Aiiguft. infra , c. 8. tt- 14'
5'.
Gra:c.
Kct'i
/f
<j
siKccaeT^fi;
sicst.evc^v'Ja! fVs^/erf
,
a.~:
'Aot ^c'r^;Â-
y.atT!x.;'i?i
liiTirMiloit iiro tb; ntirifiyixi;
&c. Vulg.
,
'ji-
In
Grxco pafPm
tVi'owli;.
gintt quinque annis
ingredientttr at miniftrent
CtfWi-
" AI. duodecim

TEOUn.
\
tribuurrj.
que qutnquagejimum
f.tbunt.
'
annum matts
implez'et int
Jeririre ief-^
' Edit. nov. Hieron. addit funs. Gr. loco turmas hab.
Vul^. titrmas. ^ Ed. Hieron. Mo/iV conftamer hie ' Ed. Hieron. addit af.
,
ordmem
Similiter
Aug.
infra ,c. 9.5^. 17.

,
Gr. paflim a'îacK,

junt.
&
infra.
^r(^^
Vul^. pri'jictfceb.intttr
profeilt
Optime
Grsco
4.
,
Sf'.
in
quo tSk
Tifcir.
ayiuji
in Vulg. vaft
Jaricluarti. c.
ly,
Gr. rf/oM/
>
al.
,
tamen
Vulg. labulas
Ci.m}.}.Utii tapitella
^10 fens
Ed. Hieron. hab. ro^Kumn , Aug. infra , c. 10, V. 19. genero. Gr. -/a^Cfw. " Gr. Ki s^JTe^ eV T? c'^f; Kô/sr.... k. m ii.^.J^zq tj^j AiaOiixii? OTfsE-jTcf ei/f? , &c. "Vuig. Projedi j'um dt arcaquefaderis pr.ceedeli.jt, monte Dommi
Tom.
/.
Liij
, ^
2,68
teJi.tmtHti pfiCedelAt eoi.
t.
,
o. *. ?;
frf. I.
to.
,
-XXVII.
fir
A'hirmiiTttvh popiilus
tpfii.
er ignis
i.
cenfump;
XLV.
Tribiim Levi jubet fervire talernaculo

i
^
c.
aliqiws ex
c.
1.
*.
cuftodire
(^ ad " vafa fanSa ne accedant.

5.
,
XXVIII.
ferre
/"levit populiis
petentes
:
arnes
xit A-Uyfei
Ad
Dominum
Non
c~ dipotero folus
18. ilr. I.
XLVI.
Levitas jubet accipere decimas

offerre.
c.
(^ ex
ipjis
populum iftum. c. 1 1. **. 4. 14. XXIX. Dixit Dominus Moyfi Convoca ad me feptuaginta viros feniores , & dabo eos tibt in auxi:
decimas
18. i/t. 21. z6.
XLVII. Vaccam
fparfionis.
c.
cremari in p cinerem 19.*-.

eft
ad aquxm
:
1. g.
lium.
c.
1.
16.
XLVIII. Aiortua
ab fplritu Afayfi
c.
1
,
Aiaria in
,
deferto
murmu~
XXX.
Tula Dominus
^
1. -.
paz^,
ravit populus pro aqua
cir perciijjit
A4oyfes pe-
fuitfuper feniores, cr prophet aver unt.

<-
XXXI. A/ifit Dominus gregem cotttmicum tn (^ percujfit ex populo murimtrantt

,
in caf-
viginti
tram virga , dicens : 1 Nunquid de petra ha producemus vobis aquam ? <^ exiit aqua multa : Dominus autetn dixit ad Moyfen cr Aaron :
tria millia virorum.
c.
11. f. ji.
Non
funt de
10. 14.
,
' '
'
inducetis
vos populum iftum

c.
in terrain
XXXII. Adron
Moyfe
r
cj-
A'taritt
<*
mate
ejl
locuti
,.
quam
dedi
Afifit
eis.
io
fr-ir.
i,
10.
11.
,
cr Alaria
=
perfufa
c.
lepra
drfuit exi.
XLIX.
Mojfes ad
;
regetn
c.
Edom
-p.
ut tran-
tra cajira feptem diebus.
iz. *<-.
firet per
ipfum
(^ noluit.
Atoyfi
,
10.
14.
XXXIII.
fingtilos
Alittit A'fojfes fpeculatores duodecim

,
L. Jtibet
Dominus
ut
veftiat
Eleax.arii
,
de fingulis trtbubus
:
qui reverfi miferunt
errorem in populo
Caleb autem exltortabatur pceos,

c.
.
i ;.
"ftolam Aaron patrts fui in montem ron moriatur ibi. c. 10. *-. 16.
LI.
^ ut Aa,
pulum
nobis
ut ajcenderent adversiis
.
c.
1.
Kex Arad
belligeravit adversiis Ifrael

,
DO'
XXXIV.
Aturmuravit populus
,
dicens
Demus
14.
mino prohibente
LII.
ducem
&
eft
revertamur in jgyptum.
cr fubditi funt ei. c. 11. *. i. Aturmuravit populus <jr ifnmifit y eis Do'
,
tfr. I. 4.
XXXV.
Iratus
:
Deminus
er
^'xit percutere
,
populum
(jr
deprecatus
eft
Moyfes Dominum
{y propitius fadus eft eis. c. 14. *. 10. XXXVI. s Juravit Dominus non introducere eos in terram promijjionis pro eo quod murmur averunt.
,
minus colubros mortiferos. c. it. *. 6. Lin. Profecti ambulant per defertum : <^ mifit Moyfes ad Seon ut ^ tranfnent per fines ejus ; noluit Seon fed venit ad pugnam , (^ occidit
,
eum
LIV.
C.
in ore gladti.
c.
11. iffr..i^.
n.
pugnam
'
Exiit
ei
5
Og
}.
rex in obviam Ifrael ad
c.
14. *. i I.
cr fecit
ficut fecit
Seon regi Amorrbaorum.

mifit
;
XXXVII. Deholocaufto (y-facrificio. c. ij.y. i. XXXVIII. ^ Pritnitias panis tern quam ingrejji
,
II. *.
''''
LV.
Balac rex
,
Moah
ad Balaam
(^ obviavit
ut ve-
fuerint
jubet offerri
,
Dominus.
c.
15. *. 19.
,
tiiret
XXXIX. Bum
qui coltigit Itgna in fabbMo
;-
gelus
re,
Cr malediceret Ifrael evaginato gladio ,

11. *. 5.
'^'^
illi
An-
& volebat eum
occide-
bet Dominus lapidari. c. ij. t. 32.. XL. De fimbriis faciendis. c. 15. *-. )8. XLI. De Core Dathan (jr Abirmi dp- ducetuit
, , ,
c.
quinquaginta principibus.
c.
'
16. *.
i.
XLII. Dixit Dominus delere omnem [ynagogam; cr dcprecati funt Mojfes dr Aaron pro populo : (y k deglutivit term Dathan Core cr Ahiron
, ,
LVI. Fornicati funt ex populo cum A-fadianitis : Zambri cum Aiadianitt cr occidit Pbinees cr mortui funt. c. 15. **. i. 9. LVII. Dftff Dominus ad Moyfen , Ht ^^percutiant^
Aladianitas.
c.
15.
fr.
16,
^ cenfumpftt
tus
eft
:
ignis ducentos
c.
i,
quinquaginta
'
offe-
LVIII. Pmcepit Dominus Afoyfi a vicefimo ann0 crfupra , confiderari populum : (jr numerati funt
fexcenta millia
rentes incenfum.
16.
<*. 10. 51. 55.
mille feptingenti triginta, c.
XLin. "
Exiit ira
facie
Dominii crfragor fac-
16. tt.
I.
I.
millia feptingenti
(^ mortui funt ex populo quatuordecim pro eo quod murmuraverunt ,
LIX.
'^
Filii
Jachabet
,
Levi , ex quibus Amram , cr uxor ejus qui peperit Aaron , cr Aloyfen , ,
dversiis Adoifen cr
Aaron,
e.
16. t. 46.
;
Alariam
1
qui confiderati funt
,ib
uno menfe cr
5CI.IV.
De
virga
Aaron
qus. floruit
,
csr
r " defic.
nat populus murmurare
ne moriantur.
7.
fupra , viginti tria jnillia. Hsc confideratio itt Araboth Aloab , in quibus nonfuit quifquam d
JC.
No T
*
Ed. Hieron, ctnfumir.
n<]nttm poterimus rjicere ?

egie[f^
^
penntiens virgi iis /ilicim

20. lo. It.
Vulg. tion pojjtim folttt fujlinert omnem populum huftc, Grace, vero Ou Surwô/.iiti ='7 /^si-o? p^psi^ nr Aa5* Tn'/ir , UC flip, ad verbum :al. tamen legimr lujlinere, ^ Ed. Hieron. caret verbo murmuranu. '^ Ed. Hieion. pcrcttjja.
' Al. mifit
'
funt
nijiix targijjimx.
>
Vulg. introdiuetis. 10. IZ. s Similirer Auguft. infra , dedi , e Gr. JîStMa vero dabo , xo. 12. ' Ed. Hieron. Mittit Moyfes lit tranjirent
e/aocÊê
Gr.
Vulg.
$J Hit
exphratlirt!,
,
noluit.
;
Vulg. conjIitiLimns
c.
pro iitnus
duces.
at in
Gr. Aw/Ait df-
X'O''.
14. f. 4.
al.
E Al. Jurat
mnrmuuK'trinl.
,
" Edit, Hieron. ftolam patris fui Aaron in Or mmtt, Vulg. hab. veftem , Gr. vero rowV , ut Cypr. infra. * Gr. V&;^f7^nc , Vulg. pjtgnavit, y Al. in
ei!
,
" Al.
'
Df p)imif(îin. Ed. Hieron. additîipoftyJff.

leg.n-
&
inf.
mortis,
loco mortiferos
Gr.
ofsij
Ira Aug. infra, 16. ii. Vulg. pro ^.igog.i gyeg,uioitem , Gr. tm; cvvn'/uy^^. * Edit. Hieron. glutivit , abfque feq. Core.
*
T^; .âvrtTVKâ; ) Vulg. ignites ferpentes. ' Al. trmjiret , pauloque pofl ^10 fed. Edit.no. , 5^ , Hieron. hab. in fine Ifrael , pro in ore gl.tdii ; Gr. K!
Al. ftremes.
,
VaTa^s avTn
eft
'ICfaJiA
901 liayju^û;
'EjiuSti'
Vulg. i pio percuJJUt

'Rcciv
^.'5
Gr. 'ESii'>5"E yif 'Ftii ^' 'a^Quv\i Ki/p.V & infra t. 49. Kal i-yinylo oi TtEi-jDto/f? TSflJ*a/)fKi'/s/ta X'^'^~ fV7)tos/ci' Vulg, Jam eriim fgrejfa eji tra a DomisTf; J. no fiierunt autem ijui ptrctijh funt yqiiataorJicim millia homiitum y ^ feptingenti. " Ita Cypr. infra , 17. 10. Gr. Viavii^'j -/cvfi'oys; ivTuc t' (nh, Kj fxi aV&9t'aie(. Vulg. Ef qiticfcant qittre""
if
in ore gladii. ^^ Similiter Grxce
'Qt
faooti)? t;
tx eoriim a me , ne moriantttr, Gt.skiuh t ityix, Vulg. vafa findtiarii P Ed. Hieron. in cineret.
Vulg. vero , Et o(currit ei Og rex Bafaitt ^^ Ed. Hieron. B.thac. '' Ed. Hieron. Zamri , additque in fine Mortaifunt tx populo -viginti tjitatuor mtllta : al. duodecim millia , fed. male. " Al. /ircMiat Madiamts : item in edit. Hieron. pertvrcurv^ty dvToJ:;.
:
18. J.
eutiat,
S Ita Aug. intra. Gr.

"Jiji
iiJ'aif
;
Mh fx. tm; prelot; tutii; $.$'/<" pauloque pod tVi7f s riir trelî tiT fciStT
,
deratio
i-i"
iifii&w lifxf wsAu.
Vulg.
Hum
it fttra hat voits
Ed. Hieron. JorAW ; abfunt autem feqq. Htc confi, &c. ad finem ufque. Ifta vero , confiderati funt Araboth Moai Jejus Na-jt , de Grc confideratio ctanlUfa vi<lentur , ubi fie : Sf>tit;iiii'>niQw..r., "Av-n i
"
2<^9
his
qui fueiAUt
ill
defirto
Stna
vifi
Caleb
if
tras
<*
Ji'fits
tX.
'
*#. 57- 59- ''i- 6}. Acccpit Ahyfcs Jcfum (ilium Nave O" "c.
irt.
,
Navc.
pecora noftra relinqiiemus pra-cedimus ante populuiii armati

,
&
lite
&
nos
&
orilinati.
c.
1.
iiii.
I.
16.
filiorum /frail, ex quo proc.
,
fofi'.it
ftipcr eiiin m.Diiis torani
omni populo
*-.
fuut
LXVIII. Diverticula
feiti
corîitnit Hit
Domtnus.
dr
/e
c.
17.
,
n.
c.
LXf. Dicit Dominus

de facrifuiis
,
A-toyft
ut pmcipiat populo
funt ex A\'^yplo. IXIX. Dicit Dominus

bitantes
'
5). f.
,,
ut difperdant omnes inhaji relicli fuerint

j
,
hojiiis offcrendii.
''
18.
,
ir.
i.
Cl>anaan
quod
c.
efe
ixn.
C.
,^*
If.
Pafcbtc ojfcrri
dekant
oflendit.
fudes in oculis eorum.
;.
**.
5 ).
55.
18.
16.
in Pentecoflen.
c.
LXX. Novem
i8. *. 16.
c.
LXIII.
^^
ir.
fe
^
tribubus df dimidis. tr'ibui Alanafterram Chanaan juhet Dominus dtvidi in

,
IXIV.
29.
,i^j: in meiifc fcptimo per dies fvptem.

I.
,
fonem.
c.
34. tir.
I.
,
14.
LXXI. Nomina hominum

non pnetermitten"
qui difpertiant
34, f. 16,
,
filiis
tXV.
IXVI.
/f
{''otumquod vovcrit quit

c.
rad terram Chanaan.
c.
dum.
)o. t.
5.
Dicit Dominus Moyft , f f.tci^t vindictam in Afadianitas er Commiferunt contra Ma;
Civitates i fignificat qua demur Levitit, qud fmt in refugium. c. )f, t, i, LXXIII. /n civitatihus refugiorum ^//1^; r^w/i
vel
,
LXXI I.
cr occidcruiit omne mafculiniim (^ quinine reges A'fadian c/ pndaverunt omnia eorum.
dixn
'^
perpctrantes bomicidia confugere debeant

dit
c.
3
ojlen^
J.
y. 6.
,
C.
1.
;!.
I.
LXXIV. De
^ tribu
,
IXVII.
Ruben ir Gad petierunt k Moyfe lerram intra Jordanem dicentes : Mulieres nofFtlii
filiabus Salphaat jubetur ut ftnt 13 pubis patris fui. c. }6. y. i.
No
iviMe'îi;
:
cf
'A!m9 MiraS
iL'lu'.ii
Vulg. lie Recm/iii nttmerMi filiomm Iirael ,ijii: defcripiifiint

Jf
j5/f/;/>
fit!
HS
Nt/H. In
' Edit. Hieron. hab.
ommm
dletqu fqq. ab hoc
, Jjf
efl
numerul
ûinque
reges.
in campefirihiii
Moah
Al. PrxceJemui
amem fcfulum
,
armati in hellnm
fi-
16. tt. 6z. 65. 6^. ' Hxc iterum Grxcum redolent , ubi lie 1ZV IvAVY , ( fup, Nf H ) f f HOeK KUTOf sVotk-^/cK
filiu!
c.
NuH.
militer hab. ed. no. Hieron. j!rri/f>KS,

:
Verba autem
hacc
Kai MiCuy
Kj
paululum diffcrunt
a Graeco
:
cui favet
Trx'ijf^ cK
(VOjy'tOV
Gnce
tamcn
legitur
Oi Se
Vulg. 51. 16. 17. 'aaîMucnrcct x^
KJe/o; tm MauoJi. Similiter Auguft. infra, 17. 18. 23. Vulg. Cumijue tiilijjil ]oJtte( (u^.fliHm Nufi)j}atuit eum coram emm fre^
mz/rmEi'
,
atrw
Ktt6aVt/> t/ftya^f
?;; iruiirMH^^YOt Kj sV76T7^fô/ ' Ed. Hieron. in Ckinaan
&C,
rejidui, al. dereliiii. Grjece,

c'f6t*|Uor;
I'âr.i. e,
fubinde loco relitli , haber pro /aJtf , &c. okj'ôtesm' to"{ &c. in Vulg. r/aw. 53. jy.
, t
<juenti,i pdprili
Jj impujitu capiti eJHi manihiis
canlla re-
^ Al. yoMff. 8 Al. /iinat; fubinde edit. Hieron. i/anmr
plicavjt ijHa
mandnvtrat Dotninuu Similiter in Gr. n%, in Vulg. tbafe.
pro dinmr,
Al. in trthum
al,
deeft flibis.
LIBER
UM.
CAPUT PRIMUM.
Verjio ANIJIJUA.
J
VULGATA NOVA.
OcuTUsquE
ad Moyfen
in
eft
Fide Not.
Domlnus
foederis
in deferto Sinai
,
tabernaculo
prima die menfis fecundi, anno altero egrelTionis eorum ex jgypco , dicens
:
urm.i.i.inep.
tidEpbeJ'.t.^. 35 J.
ToUitc fiimiTiam omnis fynagog^ Ifracl juxta COgnationeS &; populos, recundiim domos
z.
1. Tollite
fummam
uni-
I-xei.
11.
verfecongregationisfiliorumlfraelpercognatio- 30.
/
Ann.
LIBER N U M E R.
VULGATA NOVA,
'17,
Caj
271
nomina fmgulorum
,
quos tulerunt Moyfes
&
Aaron cum omni
lias
vulgi multitudine:
anno
& capita & fupra

ficut
&
t vigefimo
iS.
&
congregaverunt primo die menfis fecundi,
19.
prsceperat Dominus Moyfi. NumcratiSinai.
recenfentes eos per cognatioiies ,
& domos, ac
Ifraelis
fami-
que funt
in deferto
VuLGATA NOVA.
10.
V
per gelis
E R
A N T
Q U A.
Ifraej^?- ^'"1. 2,
De
Ruben primogenito
20.
Et fuerunt
filii
nerationes
domos fuas, 8c nomina capitum tingulorum, omne quod fexus eft

ac
& familias
Kubcn primogcniri
mafculini i vigelimo anno
&
fupra, proceden-
tium ad bellum
leciindum propinquit.ues coriim , leLiindum 5J7- ' populos eonim, feciindum domos familiarum Aug.qu^li.i.in eoriim , fecundum niimeriim nominiim corum, ^""'- ' 5-5*8.. fecundiim caput eoriim , omnia maiciilina a vi- <5* ginti annis liipra , omnis qui pfocedit in virtute , recognitio eorum
&
ii. quadraglnta fex

12..
raillia
quingenti.
Simeon per generationes ac familias ac domos cognationum fuarum recenfiti funt per nomina capita fmgulorum , onme quod fexus eft mafculini i vigelimo anno & fuhliis
De
&
pra, procedentium ad bellum,
22. Filiis Simeon fecundum propinquitatcs eorum, fecundum populos eorum, fecundum domos familiarum eorum , fecundum numcrum nominum eorum , lecundum caput eorum , omnia mafculina a viginti annis & fupra , omnis qui procedit in virtute , recognitio corum
^g. !.;. j,
"
57.
VuLGATA NOVA.
1
3
.
quinquaginta
norem
millia
trecenti.
33.
5
quadraginta millia quingenti.
14.
De
filiis
Gad per
generationes 6c familias ac
recenfiti
domos cognationum fuarum
funt per
,
no-
mina fingulorum a viginti annis ad bella procederent

I
J
.
&
fupra
omnes qui
Porro hliorum Manafle per generationes familias ac domos cognationum fuarum recenfiti func per nomina fingulorum i viginti annis fupra , omnes qui poterant ad bella procedere,
4-
&
&
quadragintaquinque millia fexcenti quinqua-
}5. triginta duo millia ducenti. 36. lias ac
ginta. familias ac Juda per generationes domos cognationum fuarum , per nomina fingulorum fupra , omnes qui poterant ad i vigefimo anno bella procedere ,
De
hliis
16.
De
filiis
&
Benjamin per generationes

i.
& famino,
recenfiti funt
minibus fingulorum
&
vigefimo anno
&
fupra
om-
nes qui poterant ad bella procedere,

j 7.
triginta
quinque millia quadringenti.
17. recenfiti funt feptuaginta quatuor millia fexcenti.
i8.
lias
ac
De filiis IfTachar, per generationes & famidomos cognationum fuarum per nomina fin,
Dan per generationes & familias ac domos cognationum fuarum recenfiti I'unt noniinibus
38.
filiis
De
fingulorum k vigefimo anno

terant ad bella procedere
,
& fupra,
omnes qui po-
gulorum i vigelimo anno

bella
&
^
fupra, omnes qui ad
39. fexagmta
duo
millia fcptingenti.
procede.ent,
19. recenfiti funt quinquaginta quatuor millia quadringenti,
30.
lias
De
filiis
Zabulon per generationes
&
,
Afer per generationes familias ac domos cognationum fuarum recenfiti funt per nomine fingulorum a vigefimo anno & fupra omnes , qui
4 -^filiis
De
&
famiper
poterant ad bella procedere
ac
recenfiti funt
41. quadraginta
millia
nomina fingulorum a vigefimo anno nes qui poterant ad bella procedere

3
&
&
mille quingenti.
fupra
om-
I.
quinquaginta feptem millia quadringenti.
41. De filiis Nephthali per generationes familias ac domos cognationum fuarum recenfiti funt nominibus fingulorum k vigefimo anno fupra, om-
&
&
Ephraim per generationes & familias ac domos cognationum fuarum recenfiti funt per nomina fingulorum k vigefimo anno & fupra , omnes qui poterant ad bella procedere,
31.
filiis
De
Jofeph
filiorum
nes qui poterant ad bella procedere
4;. quinquaginta tria millia quadringenti. 44. Hi funt, quos numeraverunt Moyfes Aaron, duodecim principes Ifrael, fingulos per do-
&
&
mos cognationum fuarum.
VutGATA NOVA.
45.
rael per
Versio antiqua.
If-
Fueruntque omnis numerus filiorum
45.....
numeratio filiorum
domos
,
&
Ifrael
,
cum
familias fuas k vigefimo
an,
eorum
no
&
fupra
qui poterant ad bella procedere
a viginti annis fupra ad prxliandum in Ifrael ,
&
exercitu
*
A^n.i.de xiu.
omnis
egrediens^-''^"''?/^')^'. "I'i
V
"Exoil,
U X G
AT
NOVA.
funt numerati
j8. ly.
46. fexcenta trla millia virorum quingenti quinquaginta. 47. Levitx autera intribu familiarum fuarum non
cum
cis.
48. Locutufque
eft
Dominus adMoyfen, dicens;
NoT^ AD VeRSIONEM ANTIQUA M.

'!"" 1"''^'" Latini Interpretes trimttem videntur i miite cognamiiuui. Vide Capitul. i. fup. ^. zo. H.ec omnia apte conveniunt cum Grasco. Vid.
'
que nppellat X""^fX'"'

6ttftof
appellaz'nufu ?
^.j^tuf^xî
Auguft. infia. t.zz. Ita deGraeco ad verlium. Aug. ibid. HmIociilio , ijuoil am dicii , filii Simeon , 'jet ex filiis Simeon , fed
ffWU Simeon dati-jo cajn , hoc fervat dctnceps in cxteris tribubui , non efl translata ab Interpretibm Laiinis , nuos infpkere potianms. In fcla aiitetn tribu Ruben , ijrttt pnimi numeratct efl , non efl ijl.x loculio ; non enirn ah , filiis Ru-
liier at in ceteris. Qusft. autem z. in Num. port hxc , propinqmtMes eorum , &c. addit It hac qninqne Jimiliter ommno repettimur , donee tubus omnes comple.mtni J/A vera ijiix deinceps quatuor conneilunlur ijuamzis ^^^ ipfa per omnes tribus eodem prorfus mode repetanttir-i habetit necejfariam dtfferenttam &c. S^. 4J. In Graeco primiim Kal nhi'c rrxicc, Et fuit omnis; deinde loco numeratio , conflanter , ' sVi'^xjnI/^ ,
:
recenjio
Capitul.
,
i.
,
fup. recognitio
i^vti^î
, ,
cum Aug. Demum pro

,
exercitu
legitur
,
-jiriute
&
loco ad prulianacie.
diim
fie
;ocT^c&a[.
ad ftandum in
ben
fed ;: Et fuerunt
filii
Ruben,.,.,
y </Wf_/i>M;-
::
27
Amh: 1.
1.
LIBER NUMER.
Versio antiqua.
non
accipies eos inter filios Ifrael
nes
Cap.
I.
VuLGATA NOVA.
49. Tribum Levi noli numerate, neque po-
<!ffic-
1.
67. i.e.
49
50.
fummam eorum cum
filiis
Ifiael
fed conftitues Levitas fliper tabernacukim teftimonii , lliper omnia vafa ejus adftare , lliper quxcunque Hint in ipfo. Ipfi tollant taber-
50. fed conftitue eos fuper tabeinaculum teftimonli
&
&
& cunfta
vafa ejus
Ipfi
&
quidquid ad ca-
remonias peitinet.
portabunt tabernaculurn
:
naculum & omnia vaia ejus & ipfi minifttent in eo , & in circuitll tabernacilli caitra ipfi COnf:
&
ac per
omnia atenl'ilia ejus & erunt in minifterio gyrum tabernaculi metabuntur.

1.
tituant.
Et promoêndo tabernaculurn , ipfi deponant Le\it2E conliituendo caitra , rurllim ipI .

<i :
Cum proficifcendum
:
fuerit
deponent Le,
&
vita;
tabernaculurn
:
cum caftrametandum
acceficiit
,
eri-
fum
tabernaciiliim ipfi ftatuant

acceirerit
,
alienigena
qui-
gent
tur.
quifquis
externorum
occide-
cunque
morte moriatur.
VuiGATA NOVA.
51. Metabuntur autem caftra filii Ifrael unufquifcuneos atque exercitum fuum. que per turmas
tentoria, ne
fiat
indignatio fuper multitiidinem
filio-"
&
rum
Ifrael
&
excubabunt
in cuftodiis
tabernaculi
Porro Levitt per gyrum tabernaculi figent
teftimonii.
Versio antiqua.
Aag.
Leciit. 5..
V
pra^ceperat
i.
g at a
filil
nova.
omnia qua;
54.
J-3J7-'-
qua;
Et fecerunt filii Ifi-ael fecundum omnia Aaron , ita mandavit Dominus Moyfi
54. Fecerunt ergo
ifrael juxta
&
Dominus Moyfi.
fecerunt.
NoTiE AD Versionem antiqua m,

Gr. *AcOjo' uvtSv V f^M-î] w ê'flw vtur 'icâii^. T?". 49. tjûmerum eornm non fumes in mrdio flioritm IfmeL f. JO. Graecum initio habet: Kal Qu i-Trkvut , Et ttt (onjlttue , pro fed cnnflitties ; turn deleto verbo aJjl.ire , praeponir Trop'a , voci qusciinpie ; exinde loco ipji tollant, hab. yrfOii' ai^TcJ , iicut ^xo miniflrent , MiT^f''iv(\'ii ,mi~ pro cnjlrit iffi cmjittiiam , tsafifiiicf'ta , nijirabiint ,
Tf".
51. Grace. Ki
tw
i^cc'pfiy
thk
ckvw
Ku^ÊJyi^^tf
C(* K^ aMOysn'^ i '^(^^Trcp^va^r/o^ , aTrcEac^Ta'. prouiovende tahernactilnni , deponent ipflim Lez'ita ,
i.
e,
Et in
^ in colloNum.
,
catido tabeynnculitin
t.
erigent
:
3. col.
529.
c.
addit
: Auguft. quajft. 3. in Et alienigena qui accejjertt
mo-
&
riatiir.
Tt'.
cafti;i:iietiihintur ; csctcra
ut in Lat.
54. Ita in Grseco ad verbum.
CAPUT
i.T
z.
II.
Vulgata nova.
Ocutufque
dicens
eft
:
Dominus ad Moyfen
,
&
Aa,
ficifcentur.
1
J_/ron,
7.
Levabitur autem tabernaculurn teftimonii per
Singuli per turmas, figna

,
atque vexilla
&
filii
officia
Levitarum
& turmas
eorum :quomodo
erige-
domos cognationum fuarum caftrametabuntur per gyrum tabernaculi fcederis. Ifrael

,
tur
ita
& deponetur.
Singuli per loca
& ordines fuos

filiorum
filius
proficifcentur.
3.
Ad
orientem Judas
:
figet tentoria
per turmas
18.
Ad occidentalem plagam erunt caftra

,
exercitus fui
eritque princeps filiorum ejus
Nahaf-
fon
filius
Aminadab
omnis dc
ftirpe ejus
Ephraim miud
:
quorum princeps
fuit
Elifama
Am-
4.
&
fumma pugnantium
feptuaginta quatuor
5.
millia fexccnti.
19. cunftus exercitus pugnatorum ejus, qui numerati funt , quadraginta millia quingenti.
Juxta
eum
caftrametati funt detribu Iflachar,

fuit
zo. Et
cum
eis tribus filiorum

filius
Manafle, quorum
:
quorum princeps
6.
Nathanael
hlius
Suar
princeps fuit Gamaliel

i I.
PhadafTur
omnis numerus pugnatorum ejus, quinquaginta quatuor millia quadringenti.

7.
&
cunftufque exercitus pugnatorum ejus qui nu,
merati funt
triginta
duo
:
millia ducenti.
In tribu Zabulon princeps
fuit
Eliab
filius
He,
ii.
In tribu
filius
filiorum
Benjamin princeps
fuit
Ion.
8.
Abidan
Gedeonis
Omnis de
ftirpe ejus
exercitus
pugnatorum
2 ;.
& cunftus exercitus
pugnatorum
ejus qui re-
quinquaginta feptem millia quadringenti.
9.
Univerfi qui in caftris Juda; annumerati funt,

:
fuerunt centum oftoginta fex millia quadringenti
&
quinque millia quadringenti. 14. Omnes qui numerati funt in caftris Ephraim, centum oilo millia centum per turmas fuas tertii procenfiti funt, triginta
:
per turmas fuas primi egredientur.

10.
ficifcentur.
In caftris filiorum
Ruben ad meridianara
filius
pla-
ij.
:
Ad
aquilonls
partem caftrametati funt

filius
filii
gam
1
erit
1.
princeps Eld'ur
Sedeur
Dan quorum
dai:
princeps fuit Ahiezer
Ammifad-
&
cunftus exercitus pugnatorum ejus qui nu,
merati funt
II.
quadraginta fex millia quiiigenti.
i6. cunftus exercitus pugnatorum ejus qui numerati funt, fexaginta
Juxta
eum
caftrametati funt de tribu Simeon
duo
millia feptingenti.
juorum princeps
15.
fuit
Salamiel
filius
Suiifaddai
17. Juxta
eum
fixere tentoria
filius
de tribu Afer
:
quo-
&
cuaftus exercitus pugnatorum ejus qui nu,
rum
merati funt
14. In
quinquaginta
novem
millia trecenti.
Ochran i8. cundus exercitus pugnatorum ejus qui numeprinceps fuit Phegiel
,
tribu
Gad
princeps
fuit
Eliafaph
filius
rati funt
quadraginta millia
tribu
&
mille quingenti.
fuit
Duel:
1 5
.
29.
De
filius
filiorum
;
Nephthali princeps
ejus
& cunftus exercitus pugnatorum ejus qui

,
nu-
Ahira
5
Enan
merati funt
6
quadraginta quinque millia

qui recenfiti funt in caftris
millia
fexcenti
o. cunitus exercitus
pugnatorum
quinquafue:
quinquaginta.
1
.
ginta tria millia quadringenti.
Omnes
Ruben
1.
Omnes
qui numerati funt in caftris
Dan
centum quinquaginta
&
;
mille quadringenti
runt centum quinquaginta feptem millia fexcenti

novifluiii pioticiftentur.
&
quinquaginta per turmas fuas
ia
fecundo loco pro-
, :
LIBER NUMER.
7i. Hie numerus fillorum tiirmas gnatiomim fuaruni
Ifrael
,
Cap. III.
enim prxceperat Dominus Moyfi.
filii
275
VULGATA NOVA.
per
domos co,
rael
fic
&
divili excicitus
lex-
54. Feceruntque
Ifiacl |uxta
omniaqus
nian,
centa tria millia quingenti qiiinquaginta.

j 5
.
Levies au:em non funt niunerati inter
filios If-
daverat Dominus. Callfanietati liinc per turmas fuai profefti per familias ac domos patium fuorum.
&
CAPUT
I.
III.
NOVA.
1.
T T jE
monte
funt generationes
eft
J. J. die qua locutus

in
Sinai.
Aaron , in Dominus ad Moyfen
V U LG & Moyfi
A T A
Et hjEC nomina fillorum
tus ejus
Aaron primogeniNadab, deinde Abiu,& leazar,& Itha:
'Exod, 6.
tj.
mar.
VUIGATANOVA.
3.
VerSIOANTIQUA.
undi funt , quorum con5 fummaverunt manus eoruin lacerdotio fiuigi.
facerdotes qui
Jlii^.lsait.^.r.
Hsc nomina
,
qui unti funt

t;E
&
filiorum Aaron facerdotum quorum replete & confecra-
manus
ut facerdotio fungerentur.
VUIGATA NOVA.
liv. 10, 4. Mortui funt enim
]. z. rent I. Par.
ignem alienum
in
Abiu, cum offerconfpeau Domini in delerto
Nadab
&
Sinai, abfque liberis
funftique funt facerdotio Elea-
zar
&
Ithamar coram Aaron patre luo.
24. z.
5.
VULCATA NOVA.
Locutufque
:
Versio antiqua.
di5.
eft
Dominus ad Moyfen,
Et locutus
eft
Dominus ad Moyfen
,
di-
Ai<g. qiixp. 4. in
cens
cens
itiim.
t,
3.
515.1/.
6. Applica tribum Levi,
&
fac ftarein confei

,
6.
Accipe tribum Levi

,
peftu Aaron facerdotis ut miniftrent
&
ex-
pectu Aaron facerdotis
& ftatues eos in conf& miniftrabunt ei &

,
cubent
7.
& obfervent quldquid
ad cultum pertinet
teftimonii
multitudinis
8.
coram tabernaculo
cuftodient cuftodias ejus cuftodias filiorum Ifrael ante tabernacu7. lum teftimonii
&
& cuftodiant
vala tabernaculi, fervientes
in minifterio ejus.
9. Dabilque
10.
filiis
dono Levitas Aaron & filiis ejus, quibus traditi funti Ifrael Aaron autem & tilios ejus conftitues
:
10
Alienigena, qui tetigerit, morietur.
fuper cultum facerdotii. Externus
qui ad niinif-
trandum
1 1.
accelTerit
morletur.
eft
Locutufque
Dominus ad Moyfen,
filiis
di-
cens
1 1.
Ego
tuli
,
Levitas 4
Ifrael
pro omni
Ifrael
primogeniio
qui aperit
vulvam
in
filiis
cruntque Levitt mei.
1 5
Meum
eft
enim omne primogenitum ex

;
13. i.
quo
percufll
primogenitos
in
terra
/Egypti
//. 8, fanitiricavi
16.
mihi quidquid primum nafcitur in Ifhomine ufque ad pecus, mei funt ego Dominus. 14. Locutufque eft Dominus ad Moyfen in
rael ab
:
Ecce eligo Levitas de medio filiorum Ifpro omni primogenito , aperiente \ ulvam filiis Ifrael redemptiones eorum erunt ifti , erunt mihi Levitae. 3. Mihi enim omne primitivum in qua die percufti omne primogenitum Egypti , fantiificavi omne primogenitum Ifrael..."..
ri.
JImlir.
1.
I,
I. ofic,
rael
1.
67.
. i.
&
An-.lr.
I.
!.
(/
Caw,c,z,.t. I.lcS.
14. 15.
Et locutus
,
eft
Dominus ad Moyfen
in de-
Vieron.I.z.iiifp.
ad.
1.(1). t,
deferto Sinai
dicens
filios
,
ferto Sina
Levi per domos patrum
dicens
filios
4. 5 J J.
15.
Numeri
fuorum familias menfe 8c fupra.
&
omnem mafculum
ab uno
Levi fecundhm domos paternitatum fuarum , fecundum populos eorum fecundiim cognationes eorum , omne mafcuii-
Numera
num
menfe uno
A N T
I
&
fupra
conliderate eos.
NoT;C AD
V.
iit ,
VersioNEM
,
Q U A M.
1.
5.
In
Grico,non quorum,
7.
l;a in
y
fed ii
^tios
al.tamen
ifli,
poft erunt.
Idem Ambrof.
;
de Cain
Sc
Ab.
c.
2.
reliqua ut fupra.
to. I.
108. b. legit
:
Ecce
tiili
Levitas de medic fL-orrm Ifrael

it
tf.
Grsco
inquit
,
verbum pro verbo. Turn

(ftyânck
,
pro omni primogenito qui apey
vrilvam a
fitiis
:
Ijiacl
Augufl. ibid. Otta^

nofin Intctpreies
flint: fed
,
nlii
cuftodias
vigiliae
alii
Gntctn dixit y has excubias , imerpmaii

,
^
erunt mihi Levita
minim mji
mcli'm dicnntiir
qiix foicnt in
ca^ris terrtarttm hmarttm
ohjer'v.iliohcm h.ihere
Et mtil, ijiias
ominit vero i(\i intermedia redemptiO' ties eorrim ertint ifli , quae etiam in Mf. Sar. obelo nocantur limiliter iterum hab. epift. J 5. 910. e. Ecce tuli , kc. ufque ad Iioc , redemptiones.
;
Scriptnmrtim , Grxci fpvhet^M vacant

ii< locis
noftri
;
vigilias iiiterpyetiiti Jiiiit

ejl
It. I J.
,
Vix melius
Grsco
nili
quod loco jEgrpti
ubi mitla dubitatio
fpatia
noc^
tjirni temports Jignifiuiri yijHod pitto
hie iiccipicijdtim.
ctijlodi.ts
Qjia,
snuda
turn
emm
tjl ,
Levita jiibentur objervare

,
Aaron
crtjiodiai Jiliunirn Ifrael

fte piit.-ireiit
? nt/i Jc'laJJe dii'^ ab obfcrvandis vigtliis , ijtta propria in

efl
^
id
tf,u?.ct)ia!;
, propter honorem , quo ferviebant tabcrimniunei Je ejje debere , crtm 5 ipfo^ oporteret propter itpera tabernaculi non minhi I'icijftm obfervare vigiliae , qiue ebjnvarentiir in aliis circamjuaque cajiris filiorum Ifrael. %. 10. Itidem Gratce.
caflrjf objervari joletit
habetur cf yn AiyuT'/Vy in terra -Hgypti ^ Sc poll y.i^J.^cavi , additur =yUO( , mihi , ficut cV , in , ante If-ael , quod tamen abefl; a Mf. Sar. Eadem iterum qus fupra rcfcrt Ambrof. epift. 53. col. pro. e. & iifdem verbis, fed abfque hoc , omne primitivum : at I. 2. de Cain , cap. 4. col. zi 3. 7n ea die , qua interfeci omne pnmcgenztiim jEc. fic habet
.
naiido
gypti
fandificavi mihi omne primogeiiilum
]fr.iel :
&
1.
I.
oflic. to. 2. col.
67.3. b. Mihi enim finilificavi frimogeni.
turn in terra ..^gypti. Tf. 14. Sic etiam in Graico.

1f.
I
Tt, 12.
Ill
Grxco primum
fihis
,
Kal //y
;
j'7^ juwipa t^; Aet-i-
y.
Optime
,
Graco,
, ;
nifi
quod pro numera

,
habe
7ai;, Etecce ego ajpimpj! Levitas

Jiili
deiiide ut in Lac. fup.

Ttccfi
,
tur eVi'flKf|a;
i,
iicut in fine dsligtte
fVjO)i=-|a^f
pro conjiderate
,
quod voci
pi.eponitut
deleturque
e. recenfe
item loco paternit.utim
conf-
Mm
274
1
LIBER
V
Numeravit Moyfes
,
N U M ER.
U 1 C A T A
Domifua
,
Cap. III. NOVA.

,
6.
ut praceperat
&
vedes
&
columns ac
atrii
bafes
earum
:
&
omnia
bafibos
qu ad cultum hujufcemodi
txeJ.6.i6.
17.
pertinent
Gerfon
18. 19.
Oziel.
i o.
& &
invent!
funt
filii
Levi per nomina
57. column.-Eque
fuis
,
per circuitum
cum
Caath
&
:
Merari.
:
&
filiis
paxilli
cum
funibus.
Filii
Filii
Gerfon
Lebni
Caath
Aniram
:
& Semei. & Jefaar
38. Caftrametabuntur ante tabernaculum foede,
Hebron
& &
ris
id eft
ad orientalem plagam
fuis
,
Moyfes
cum
Filii
habentes cuftodiam fanftuarii

:
Merari
Moholi
& Mufi.
dio filiorum Ifrael

rietur.
quifquis alienus
Aaron meacceflerit , moin
&
II.
De Gerfon
fiiere
familijedux, Lebnitica,
Seraeitica
39.
eft
,
Omnes LevitE
"î).
& feqq.
&
Vide Not,
familias
,
ii. quarum numeratus

ni
ab uno menfe
1
5 .
& fupra
populus fexus mafculifeptem millia quingenti.
quos numeraverunt
fes
Moymenfe uno
fupra
fue-
&
Aaron juxta prxceptum Domini per
Hi
port tabern-iculum metabuntur
ad occi-
fuas in genere mafculino k
dentem
24. fub principe Eliafaph
i
5
.
filio
Lael.
Et habebunt excubias
in
tabemaculo foe-
duo millia. 40. Et ait Dominus ad Moyfen Numera primogenitos fexus mafculini de filiis Ifrael ab uno menle
runt viginti
:
deiis
&
fupra
&
habebis
fummam
eorum.
51. Vide Not.
operlmentum ejus , ipfum tabernaculum tentorium qaod trahitur ante fores tedi foederis cortinas atrii tentorium quoque quod appenditur in
2.6.
,
&
&
41. Tollefque Levitas mihi pro omni primogenito filiorum Ifrael

,
.î
ego fum Dominus
&pecora eofiliorum If-
jntroitu atrii tabernaculi

ris pertinet
,
funes
& quidquid ad ritum altatabernaculi & omnia utenlilia

,
rum pro
rael.
univerfis primogenitis
pecorum
ejus.
17. Cognitio Caath habebit populos Amramitas
42. Recenfuit Moyfes, ficut prsceperat Dominus , primogenitos filiorum Ifrael :

4;.
& Jefaaritas & Hebroniras &

niilii
Ozielitas.
H^
funt fa-
Caathitarum recenfits per nomina fua
uno
tres.
& fuerunt mafculi per nomina fua menle & fupra viginti duo mjllia ducenti feptuaginta
,
28. omnes generis mafcuhni ab uno menfe & fupra , odo miUia fexcenti habebunt excubias fanctuarii
29.
Oziel
& caftrametabuntur
eorum
arcam
ad meridianam plagam.
erit
30. Princepfque
:
Elifaphan
tilius
44. Locutufque eft Dominus ad Moyfen , dicens : 45. Tolle Levitas pro primogenitis filiorum Ifrael , pecora Levitarum pro pecoribus eorum , eruntque Levits mei ego fum Dominus.
&
46.
3 1 .
&
cuftodient
menfamque
,
&
candela-
trium
autem ducentorum feptuaginta qui cxcedunt numerum Levitarum de primoIn

pretio
brum
tur,
altaria
,
& vafa
famftuarii
in
quibus miniftra-
genitis filiorum Ifrael,
& velum
Aaron
cunitamque hujufcemodi fupelleitilem.

,
31. Princeps autem priacipum Levitarum Eleazar

filius
47. accipies quinque fidos per fingula capita ad menfurara fanftuarii. Siclus habet viginti obolos. 48. Dabifque pecuniam Aaron tium eorum qui fupra funt.
rant amplius
facerdotis
erit
fuper excubitores cufto-
&
filiis
diiE fanftuarii.
j 5.
ejus, pre- 30.13. Lev, 17,
At
vero de Merari eruntpopuli
MohoIit2&
Mufits
3
recenliti
per nomina fua
4. cranes generis mafculini

millia ducenti.
ab uno menfe
& fuin
49. Tulit igitur Moyfes pecuniam eorum qui fileInf. 18. , quos redemerant k Levitis 16. pro primogenitis filiorum Ifrael, mille trecen5 o. ixxcb,
&
pra, fex
torum fexaginta quinque ficlorum juxta pondus fanc- 45. II.

Suriel filius Abihaiel
;
3?. Princeps
eorum
pla-
tuarii
5 1
ga
feptentrionali cattrametabuntur.
&
&
41
dedit earn
Aaron
&
filiis
ejus juxta
verbum
56. Erunt fub cuftodia eorum tabuls tabernaculi
quod prxceperat
fibi
Dominus.
NoT^
: :
AD Versi ONEM ANTIQUAM.

merus
Iflf".
,
ranter eft -rajftSy , familiariim ; hoc autem, fecundiim cognatiouei emum , deeft in edic. Compl. habemr loco ^fcitridiim pppnios tinum in Mfs. vero Alex, Oxon. Sar. ac
ifte
jr.
Lxxiv. pofitus pro ixxiil. E6 fpeftant qua; ait Auguft. quart. 6.

529. g. Qjitd
eji
in
Num.
to. 5. col.
qttod Levitas pro pri,
kxtx Jyftv; ivrSv ii.a.'/xcvyfi-/i!xi auT<a,- fed in Mf. Sar. hc ultima obelo notantur. "t. 59. & feqq. Obfervandum in Grsco & in Vulgata
edit. Aid. recie ut fup.
,
primo-genitis poputt
( #. 59.
veniri
omnes Levitas , duo & viginti millia numero inverfu autem 45. ) primogenitos omnes malculinos,
)
(
ut numeratis qttam erat ni<~ merus Levitarum y argento redimerentttr quinque Jiclis pro pe~ uno datis 1 Ouod pro pecoribus non eji failum , ciim
niogenitii
fliorum
\f)\%el Jibi
,
Deus
depittut
itil
qui plures inz-enti Junt

.,
duo
&
viginti millia ducentos feptuaginta tres numerari.
Contra Capitulo vi. fupra , Le-uita dinttmerantur ^ meitfe tino l^ Jttpra , viginti duo milli.i ducenti Jeptuagtnta tjuatiior,
Capitulo vero feq. vii. Omrie primogenititm filiorum Ifrael a menfe unit c^ fuprtj , dinumetatur. At hie error duplex in Capiculis , nempe Levius tributus primogenitorum nu-
Levitarum pro primogenitis pecorum Ifrael Jibi ejfe vo~ Ouomodo deinceps primogenita eorum , vet pecora eorum pertinebant ad Deum , nbi jttjjit immunda primogenita , vel bttmana mutari evibus 7 Ouomodo non ^ pro ijlis deinceps primogenitis computabunttir plii Levitarum ? Hsec autem omnia pluiibus explicat ibidem Auguftinus , quem yids
cora
luerit,
fis.
CAPUT
Vulgata
Ocutufque
2.
eft
IV.
,
NOVA,
omnium
qui bgrediuntur ut ftent
miniftrent in tabernaculo fcederis.
Dominus ad Moyfen
&
Aa-
gefimum annum
&
Tolle
fummam
filiorum
Caath de medio Levi

3
4.
Hie
,
eft cultus
filiorum
Caath
ejus
Tabernaculum
tarura per
5.
domos
&
familias fuas
fcederis
&
faniSaim fanitorum
fupra
4 trigelimo anno& ufquc ad quinqua-
Vide Not.
ingredientur
caftra
,
Aaron &
filii
da funt
& deponent velum

Qu A
lU.
quando movenquod pendet an-
NoTA AD Versionem ant

V.
i), ait
3.
:
Hue redit quod Hieron. in Ezech. i. to. 3. col. 699. LXX. continetur I Numerirum volumine , ji^ta Hebrxos , non ut in Jimo imigere fMerdnii
,
'igejimo quinto atatis
anno , fed a
trice
in tabernaculo miniflrare.
Nunc
eciaia
,, :
LIBER NUMER.
te fores, Jnvolventque eo arc.im teftiinonii,
Cap.
IV.
'75
VULGATA NOVA.
6.
&
operient rurfum velamine ianthiiinrum pel-
lium
thinum
extendentque dcfuper pallium totum hyaciiiinducent veftes. ,
&
fempCT in ea erunt 8. extendentque defuper pallium coccineum, quod rurfum operient velamento iamljinaruni pellium ,
&
inducent veftes.
9.
VeRSIO ANTKiUA.
VULGATA NOVA.
7.
vSument
&
pallium liyacinthinum quo operient
7- 7- '" JSi:m. t.
7 fempcr
erunt
tariola
,
&
candelabrum cum lucernis

toriis
& forcipibus
,
fuis
& emunc-
panes qui
earn
Menfam quoque
pro-
&
cunftis vafis olei
qua; ad concinnandas lu-
lliper
politionis involvent
hya-
cernas necefTaria funt

I
cinthino pallio,
& poner.t
o.
&
fuper omnia ponent operimentum ianthi,
cum
cyathos
ea
liba
tliuribiila
&
:
morpanes
narum pellium
&
inducent veftes.
& crateras
ad
fundenda
Nee non
cinthino
NOVA. Versio antiqua. & altare aureum involvent hyaEt fiiper altare aureum adoperient vellimento & extendent defuper opementum hyacinthinum & adoperient illud
I r
.
VuLGATA
,
\'efl:i-
^g^5- J-
?</?.
8.
ope-
rimentum iantliinaium
vectes.
pelliuni
iiiducentque
rimenco pellicco hyacintliino
Vu
II.
L G A T a
NOVA.
1 5.
Omnia vafa
quibus min'iJlratur in fanftuario

,
Sed
&
altare
mundabunt
cinere
&
invol-
involvent hyacinthino pallio
&
extendent defuper
vent illud purpureo veftmiento
operimentum ianthinarum pellium, inducentque vedes.
VuLGATA
14. ponentque
NOVA.
,
Versio antiqua.
qui-
cum eo omnia vafa

utuntur
,
74.
&:
imponent fuper
ipfis
illud
omnia
vafa ejus,
Aug.
J.ncut. y. r.
bus
in mini'lerio ejus
,
id eft
,
ignium reuncinos
quibus miniitrant in
ceptacula
batilla.
tiifcinulas
ac tridentes
&
ATA
tis,
5J7-''.
Cunda
vafa altaris operient fimul vela,
luine iantiiinarum pelliuni
& inducent
vedes.
V
involverint
U L G
NOVA.
&
15. Cumque omnia vafa ejus tuarium rum , tunc intrabunt filii Caath ut portent involuta non tangent vafa fanihiarii , ne moriantur. Ifta
&
Aaron & filii ejus fancin commotione caftro:
ad cujus curam pertinet oleum ad concinnandas compofitionis incenfum , facrificium, quod femper ofFertur , oleum unftionis , quidquid ad cultum tabernaculi pertiuet , Omniumque valucernas,
&
&
&
&
funt onera filiorum Caath in tabernaculo fcederis

.16.
forum
qua; in fanftuario funt.
fuper quos erit Eleazar Slius
Aaron facerdo-
VuiGATA nova.
17. Locutufque
eft
Ve RSIO ANTIQUA.
&
tie
Dominus ad Moyfen
17.
Aaron
dicens
ron
populum Caath de me,
18. Nolite perderc
eft Dominus ad Moyfen Aa dicens 18. Nolite difperdere a tribu fua plebem Caath
Et locutus
&
Titc.
Hermi/in.
Sirmotid,
/. f*
12.
*
dtp.
29' *
dio Levitarum
1
9. fed lioc facite eis

,
ut vivant
& non moAarun
riantur
fi
tetigerint fanfta
,
fanftorum.
&
filii
ejus intrabunt
,
ipliqne difponent opera
lingulorum
beat.
&
divident quid portare quis de-
vivent , non morienaccedentibus il'is ad fincta fanclorum. Aaron filii ejus ingrediantur, ordinent eos unumquemque prout portandi locum habet.
19.
,
medio Levitarum hoc facite eis,
&
&
tur
&
&
10. Alii nulla curiofitate videant

fanftuario priufquam involvantur
rientur.
,
qu.'E
funt in
2.0.
Et non intrcnt dc fubito viderc finc-
alioquin
moI.
tum...
V
z
2.
U
,
G A T A
N o
1
5
.
v A.
I .
Locutufque
Tolle
eft
Dominus ad Moyfen
dicens
2.
fummam
etiam filiorum Gerfon per do-
inos ac familias
i
5
.
cognationes fuas, ^ triglnta annis fupra , ufque ad annos
&
ut portent cortinas tabernaculi teftum faoperimentum aliud, Sc fuper omnia velamen ianthinum , tentoriumque quod pendet in introitu taderis
&
&
bernaculi fcederis,
quinquaginta.
Numera onines
qui ingrediuntur
& mi-
i6. cortinas
funiculos
atrii
& velum
in
introitu
quod
eft
niftrant in tabernaculo fcederis.
ante tabernaculum.
,
Omnia
qua; ad altare pertinent,
Z4.
Hoc
eft
odicium familis Gerfonitarum
&
vafa mmifterii
I
NoTjEAdVersionem
i-; 'aî'TYy.zvisc kto st^'.î ^ ttîte iT-j^y ^ eV ct'j/ , &c. In Vulg. vero , /i trigejimo atmo '^jufra , nfqiie ad quinqu^êjimrtm autmm.
A N T
,
Q U A M.
,
in Grjeco
f.
hab.
14. Grace. deletf/j

OGO/;
poft-cxi.'Tj
deinde
,
;
-pro
qaitus
i-rr'
qjlibftfcunijne
:
& poil rnirnjhM.t

lie
addit
auocof
Tw
roc
fuper illud
in
Mf. tamen Alex,
~k
rîi\
wtv
If.
if. II.
7. Itidt^m GiLCce, Similiter inGra?co

,
nifi
excipias
z. adepnienl
pro quo limpiiciter
zcai'-^-b
cc
cpertetit ; in
Mi. tamen
Alex, ac edirt. AM. Compl. utrcbique , V/itaîZ-^tc;. Mox Auguft. ibid. I'offet , inquit , ifl.l hcatio vidni , qu.tni veliit nhjriydam , 2? "" tutrgr.im Latitu liiterpreies transjirreniLicriiiit , id tjl , Super altare aureum adoperient vei-
&
Aid. Similiter habent edd. Cumpl. delentque sV" at'Tw , ut fupra. Itt. 17. 18. In Grjcco Mh oôhf.v'cy'e rii; ipv^y^ , Ne exurmiK.fjtriiis de trtbu , ablque ieq. fua i cstera ut in
M^Tfp-ii'cit cV
c;tji;ii
avTcli;.
^
&
aurk
Lat. fup.
t. 19. Ita in Grsco , prxter ultima , Qar J, iix'ix^viQiiir cti/Ti;5 nascr ax a. T.ir
,
n^;rtipfii/'S'M-
aVafs.-ar
xvtv
limentum hyacinthinum , tafiijuam debturii did : Et altare auieum adupeiient veflimenio hyacinthino; n.Tm adc.peImc 'jidcttir jtgmficve , i^ttod iplittn i'fflini':nlum aliutide adspniretttr , iioti quod tpjo ,
,
Accedant
tient veftinieiitum hyacinthinum
êjiitneuco adcpenretur aluire J^d niihi -uidetnr :

7IUS iQiiitionis effi
,
tioit
hjtn ^t'j
taiioiiem flam. In Mf. Alex, nee iion in Aid. edit. & Compl. s.cT-.piusîjicotr. f. 2.0. In Gijcco , I'/sTv s'^d-TivA tx a'/itt , z'idere confeftim fmiU i at in Ml. Alex, ac edict. Aid. & Compl, lo
a-/.,
colloatbuttt
ees umtttiquemtjue feeuttdiim gef-
quim Jiilubjciirm Jcnjiis

I.
{cc.
ut fup.
Tom.
Mm
ij
27^
If. jubcnte Aaron
LIBER NUMER.
V
U L G A T
filii
3
Cap.
Numerati
IV.
funt
&
filiis
ejus, portabunt
8.
&
&
filii
Gerfon per cognatio,

,
Cerlbn
;&
fcieiit finguli
cui debeantoneri mancipari.
nes
&
domos patrum fuorum

,
iS. Hie
eft cultus
familie Geilbnitaiumin taberfilii
39. 4 triginta annis
fupra
ufque ad quinut mi-
naculo fcederis, eiunnque fub nianu Idiamar ron facerdotis.
Aa-
quagefimum annum
omnes qui ingrediuntur

;
nillrent in tabernaculo foederis
domos 1 9. Filios quoque Mcrari per familias patrum lucrum rccenfebis 4 triginta annis fupra , ufque ad annos ; o. quinquaginta , omnes qui ingrediuntur ad oiFicium
&
&
inventi funt duo millia fexcenti triginta. 40. 41. Hie eft populus Gerfonitarum , quos numeraverunt Moyles Aaron juxta verbum Domini.
&
&
minifterii
;
fui
&
cukum
,
foederis
teftimonii.
I.
Hsc funt onera
eorum
atrii
Portabunt tabulas ta-
filii Merari per cognatio41. Numerati funt nes domos patrum fuorum , fupra, ufque ad annum 43. 4 trigmta annis
&
&
bernaculi
3
&
&
veiles e|us
columnas ac bafes earura,

per circuitum
quinquagefimum
dos 44.
flierunt
omnes qui ingrediuntur ad explen:
1.
columnas quoque
paxillis
cum
ba-
ritus tabernaculi fctderis
fibus
&
?.
& funibus
fuis.
,
Omnia
vafa
&
fupel-
&
inventi funt tria millia ducenti
ledilem ad
;
numerum
eft
accipient
ficque portabunt.
45. hie
per
Hoc
filii
olficium familis Meraritarum

:
& mimanu
eft numerus filiorum Merari, quos recenMoyfes & Aaron juxta imperium Domini
niftarium in tabernaculo frederis
eruntque fub
Ithamar
5
Aaron
facerdotis.
Aaron Recenluerunt igitur Moyfes cipes fynagogs, filios Caath per cognationes
4.
&
& prin& domos
manum Moyfi. 46. Omnes qui recenfiti funt de LevitJs, recenferi fecit ad nomen Moyfes , Aaron ,
&
& quos & prin-
cipes Ifrael
per cognationes
&
domos patrum fuo-
pad um fuofum
fupra , ufque ad annum 3^. a triginta annis quinquagefimum, omnes qui ingrediuntur ad miniftsrium tabernaculi foederis
:
rum
&
(upra , ufque ad annum 47. 4 triginta annis quinquagefimum , ingredientes ad rainifterium tabernaculi, onera portanda ,
&
&
6.
&
iiiveuti funt
duo miUia
feptingenti quinqua-
48.
ginta.
fuerunt fimul
ofto
millia
quingenti otSn.
ginta,
Hie } 7. bernaculum
nnmerus populi Caath qui intrant taiios numeravit Moyfes & Aaron juxta iermonem Domini per raanum Moyfi.
eft
freneris
unumquemque
ceperat
ei
49. Juxta verbum Domini recenfuit eos Moyfes, juxta o;ficium& onera fua , ficut pr-
Dominus.
CAPUT
VuiGATA
Ocutufque eft Dominus ad Moyfen, dicens: 1_/ 1. Precipe filiis Ifrael , ut ejiciant de qui femine fluit, pollucaftris omnem leprofum
I.
,
V.
NOVA.
ne contaminent ea cilm habitaverim vobKcum,
Feceruntque
,
tris,
4.
ita
filii
Ifrael,
erat
&
ejecerunt eo
&
:
extra caftra
5.
ficut loaitus
eft
tufque
3
.
eft
tarn
fuper mortuo maleulum quim feminam
Locutufque
Dominus Moyfi. Dominus ad Moyfen, dicens:
ejicite
de caf-
Versio antiqua.
Aug.<iH,fi.^.iH
<>
VULGATA NOVA.
fecerit
Vir, ant mulier

,
quiamgue
,
ab
6.
lier
,
Loquere ad
filios Ifrael
*?*.
J.
3.'55o./.
omnibus
xerit
peccatis hiiinanis
&
delpiîens defpe-
cum
fecerint
Vir , five muex omnibus peccatis , qua

:
&; deliqiierit
anima Ula
folent hominibus aceidere

tranfgrefti fuerint
&
per negligentiam
de-
mandatum Domini, atque
liquerint
annuntiabit pfjccatum quod peccavit, qiiintas ejus adjiciet delidum ; caput , reddet cui deliquit ei. fuper i'.lud ,
7.
&
reftimet
8.
&
reddent 7. confitebuntur peccatum fuum , ipfum caput, quintamque partem dcluper , eiin
&
&
quem
8.
peccaverint.
Sin
,
proximus, ita autem non ftierit homini pidelidum nt reddat illi delidum ad ipllim quod rcdditur Domino , (acerdoti erit , excepto
Si
;
autem non
fuerit qui recipiat

,
Domino
ofFertur
& erit facerdotis
, dabunt excepto ariete , qui
pro expiatione, ut
fit
placabilis hoftia.
ariete propitiationis
per
quem
exorabit in illo
pro
eo.
VU
9.
rael
I
,
L G A T A
filii
NOVA.
Omnes quoque
primitia?, quas ofFerunt
If-
lis,
1
&
1.
traditur manlbus facerdotis, ipfius erit.
ad faeerdotem pertinent
Locutufque
eft
Dominus ad Moyfen, dicensi
o.
&
quidquid
in fanifhuariura OiTertur
4 fingu-
NoT/E AD
t.6.
Ira in Gracco
J.
ad verbum
fie
etiam iterum habet
537. d.
Quofdam
loctttiofiem iftam
trafi[feire
:
nolentes
ei
Augulh Locui, monetque non
7, to. 3. 557. d. ufque
ad vocem
animit
hitniatns
,
enie;td,jii>
ordwe verba tranftuuife, duemes

,
&
leddet
cui
diiflum quxcnnque
fed qHicituque
ult.
non taGra;-
deliquit.
men
libus
ait
:
ulitata locuiione.
Hoc autem
;
:ll.i ,
ceadjungitur antecedentibus
:
apud Auguft. veto fequen-
proximus
y
Ciim enim Jixijpt Soipiiira

^
id podirimtim apparet infta, quaeft. lo. J jr. e. ubi : Vir aut miilier de-
&
coiitemnendo t(iii commtfertt , adjunxtt , annuntiabit peccatum , &c. 1?. 7. Similiter i.i Graeco , pra;ier unum fVc/B5s , fecit , pro pcaa'jit ; in Mf. tamen Alex. \i,iixfh'ir , ut fup. Ad hoc
liquerit
;
ij
efl ^
ait
anima
ilia
Coucinunt omnia cum Graeco nifi quod loco a anyijsiCoit quod idem fonat ; & pro , legiiur exorabit quod Auguftino ulttatum , /Aa{^6/(, id eft, placahit deprecabititr. Aug. inf. 53i.b. obfervat ^locuttoni! elfe qitod addi.Ut ad ipfum aitt forte , inquit , ad ipium dixit , quod ad ipfim perttneat , id eft , ipje ppjfldeat : de~
't. 8.
,
-i
inde feqiiittir
ti
deiiclum quod redditur Doiriino

dieit
,
faceido,
erit.
DelidrtNi autem
ejl.
ciim redditur ea res
qu
vsro
y reddet
ciii
deliquit
ei
Auguft.
nout ,
Locut. 6. to.
ftr deliihwi alilata
,;
LIBER NUMER.
VoicATA NOVA.
COS
dices ad z.'Loquere ad filios Ifraiil, Vir , cujus uxor eiraverit , niaritumque : contemnens dormierit cum altcro viro , Sc hoc maI }.
rltus deprehciidere noii fjiiivcrit
teriu:ii
, ,
Cap. V. Versio ANTIQUA.

viri
,
77
fucrit
&
Vii'i
C)IIS.,
fi
prxvaricata
uxor
5.
Au^.
J-otut, 2. ;,
}j7.c.y.
fed latet adiil,
&
fi
teftibus argui
non poiLft
quia non
eft
inveiita in
llupro
fpiritus
14.
^Llotvpi.E concitavcrit
vel
virum
,
14.
fi
fiiperveniet
t'uerit
ilii
fpiritus zelandi
ilia
au-
Uiil.
Itim. 9.
contra
uxorem fuam,qu;e
polluta
eft
vel
tem non
1
inquinata
falla fufpicione appetitur

1 5
.
oblationem pro ilia

liordeace.t
:
adducct cam ad facerdotem , , dccimam partem
& ofFeret
fati farina:
,
5.
&
adducct
homo uxorem fuam
ad facer-
dotem.....
non fundet
;
fiiper earn
oleum
nee
,
imponet
tlius
quia I'acrihcium zelotypis
eft
&
pauxillum terr^ de pavimento tabernaculi mittet
oblatio iuveftigaas adukcrium,
VULGATA NOVA.
16. O.leret igkur earn facerdos
,
& ftatuet coram

vafe
fiftili ,
in
Domino
1 7.
cam.
aflumetque aquam fanAam
in
&
VuLGATA
18.
NOVA.
Do18
,
VeRSIO ANTIQUA.
erit
Cimque
fteterit
mulier in confpeftu
aqua ar^tionis
mini
difcooperiet caput ejus

illius facriticium
&
qux maledicitur
IhJ. Lecut. 10,
ponet fuper
,
hxc.
manus
tionem
recordationis
&
obla-
zelotypi
ipfe
autem
tenebit
aquas
amariffiraas , in quibus
congelTit
:
cum
,
exfecratione maledida
19.
adjurabitque earn
&
fi
dicet: SJ
non dor-
19
innocens eflo ab aqua argutionis
qux
Il:J. tocut. ir.
mivit vir alieiius tecum,

ferto mariti
ttioro
,
&
te
non
non polluta es denocebunt aqux ilte

atque
maledicitur hxc.
amarilTiins
in
quas maledifta ccngefil.

,
10. Sin autem declinafti i viio tuo

polluta es
,
&
concubuifti
cum
altero viio
:
11. his malediiftionibus fubjacebis Det te DominusJT mdedidionem, exemplumque cunctorum in populo fuo putrefcere faciat femur tuum , & tumens uterus tuus difrumpatur
:
2.\ Det te Dominus in maledidlum, exfecramentum
&
in
Aug.qHifi.-ii.m
A'kj.
t.
5.551./.
V
ii. ingrediantur
aqua;
U L G A TA
ventrem
t
ref-
NOVA.
incendat fuper
altare
:
maledifts
in
&
&
fie
potum
det mulieri
tnum,
&
utero tumelcente putrefcat femur.
aquas amariilimas.
pondebit mulier.
Amen, amen.
in lioello Ifta
,
1). Scribetque facerdo-s
&
delebit ea
aquis amariffimis
in
malediAa, quas malediAa
VULGATA NOVA.
zy.
Versio antiîa.
Quascum
biberit,
27
&
,
inflabitur
Aii^. Lieut, 111
congeffit,
fipollutaeft,
&
contemp,
venter ejus
14. zj.
tvpioB,
& &
dsbit
ei
bibere.
Quas cum exhauferit,
to viro adulterii rea

tranllbunt
per-
toilet facerdos
de manu ejus facriticium zelo-
eam
aqii:E malediftionis
:
&
,
inflato ventre
elevabit illud
:
coram Domino, imponetque

prills
,
computrefcet femur
eritque mulier in maleciiilionem,
illud fuper altare
ita
duntaxat ut
& in
o.Tertur
exemplum omni populo.
26. pugillum
facridcii tollat
de eo quod
i8.
Quod
fi
polluta non fuerit

I
eritinnoxia,
&
NoT,E AD
t.
II. Ita Graece
:
Versionem
ijui.t
A N T
Qu A
i\i
mox Aug.
,
ibid.
'Non folhm
,
ge-
minavit nomeii , ut diJu eju5 , n<it,ind.% T^. 14. In Graeco

attt fjipervenerit
>iQ)cn
diceret
viri viti
fed
eti.im qiii.i
nd-
locuiit ej}.
lie
:
h 5V/,\?n
utw irv^vux
;
^n>6j5f&>(:.
,
;<,
25. fie : TO ifcef T? hi-y/jS fTna7<tpu/jf>\i- unde liquet utrumque legendi modum admiiti a LXX, rum Augufl. ibid, hi hac V. 19. In Gico ut fupra locntione , inquit , non fol.i' '^trhorum ordi imjttau fonat
:
fpiritus x.fIotypix
turn lequitur
^h-
X-elaverit uxorem ejus ; quod avTV , omittic Aug, deinde uc fup. at/T S^l ^m /^s/îazfi^r. If. 15. Sic etiam in Gr.eco. Tv. 18. Oê maledicitur hxc : Quo referri debeant hxc. verba , an ad vocem argutionis , an ad pr.ced. atjrt.t , ambiûum :in Vulgata ad aquam levocatur malediCtuni
Tvy
7t'C3t~)t
j;
fed etiam cafus mtttatus eft , ejjet enim integrum ^ ttfitatum : Innocens efto ab hac aqua argutionis , qux maledicitur , aut , ab aqua argutionis hac , qua: malediciiui. Vide Not. lup.
f. 21. Aug.
cerdote dicenda
apud LXX. ad
X.^-pi
argutioriem
ita
nempe
A;-/,ulf
ferunt
"Ei
d\;
tT
: Det cramentum , Greens
adductt
J'er/ia qut Scriptura dicii qtiando a jufpicione adulterii earn Dominus in maledictum ,
ibid.
muhri
a fa-
eam maritus
&
in exle-
babet
irifîuov
qtto z/erbe Z'idetttrjigni~
T^ .ep=w; irx. TO
uScfip
Tt
:
ry
5TiXa7a/5i'^/!;
lu mantt autem faeerdotts quae Nobilius lie vercit aqua argutionis qux maledtcitur httjus. At Auguft. fupra non legic hittus , led h.tc , per relat. ad aquam ; & paulo poll , eandem fcripturam coiilirmat , dicens hanc hcmitmem inujttatam fecit ordo verborum ; pojjet enim ttjitate ita did : Erit aqua argutionis hsc qua? maledicitur aut , Ertt h.ec aqua argutionis , qu.e maledicitur. Auguftino favent Mfs. Alex. & iar. cum cditt. Aid. & Compl. in quibus , TO iTuxixfJu^yii t^to , per relat. ad iJ oif- immo in ipfo cod. Vat. & al. infra, V. zi. fcrrptum , Kx.\ t:QeMv--(}xi
ti''k'
fcari ytrameittttm per exfecrationem. In Grxco deeft / ante i.cpuct , feu exfecramentum i in edit. Compl. iegitur
Tt.
erit
.^
.,
primum
quit,
17. In Gr,co fie Kxi ^rpy^QsIx: rrr iic;\.V , ita reddit Aug. Et infabitur ventrem , id efl
:
quod
,
in
infiabitiir zcntre ;
tumaddit:
;
Hm Itcntto (^ apud la-
tinos a'tjotes fequentatitr
transfe:re noluerunt
dixeruut
,
fed Inte^retes noftri , qui eam : El infabitiir venter ejus ;

uc a piimis Latinis cranslaro-
quam
lectiunem retinuimus
ribus ortam. In Aid. edit. Iegitur orj^^v'^s'ii , in CoinpJ. af.&vQîlai , ^ Tf/cj, feu wf.^:^ , fcindo. Mf, Sar. ad vo-
n iiJup TO
i^t tiurytt
;7r,y.ci?xpee/x!iQr îT'.
iiS'tif
Sc
Tf.
24.
Bi-^y^njQilxi
if.
cetn
nuMur
addit fTB;
fub afterico,
to i7rtiixiaftof{iai
iMy/*?. Contra
2/8
faciet liberos.
1.1).
LIBER NUMER.
V
Ilia eft lex zelotypii.
,
U l G A T A
Cap. NOVA.
VI.
,
xerit eain in
Si declinaverit mulier
confpeau Domini
&
fecevit ei 'facer-
viro fuo
&
li
polluta fuerit
dos juxta omnia qua: fciipta funt maritus abfque culpa ciit ,& i. j I.
quitatem I'uam.
ilia
recipiet ini-
}o. maritufque zelotypia; fpiritu concitatus addu-
CAPUT
Versioantiqua.
2 Vir, vel mulier vedt votum
,
VI.
Vulgatanova.
I.
T
i.
,
Ocutufque
eft
Dominus adMoylen,
Ifrael
,
dl-
Ld cens
quicunque mngnc voLoquere ad
five mulier
, ,
filios
&
Vir
cum
fecerint
dices ad eos: votum ut fanc-
tificentur
&
fe voluerint
Domino
confecrare
V
;.
U L G AT A
,
nova.
9.
Versio antiqua.
9
&; radetlir ca-^"^-
bunt.
d vino ,& omni quod inebrlare poteft abftineAcetum ex vino, & ex qualibetalia potione, &
,
Sin
autem mortuus
polluetur caput
:
faerit fubito quifpiam co-
put llium
illico in
locm. 14.
5J
quidquid de uva exprimiair
non bibent
uvas re-
ram eo
centes ficcafque non comedeiit
confecrationis ejus
quod radet
eadem
die
4. cundis diebus quilûs ex voto
Domino confe,
purgationis fux
&
rurfum feptima
facerdoti in introitu foederis
crantur
quidquid ex vinea
elfe poteft
ab uva pafTa
novacula non
crefcente ca:-
10. in oftava autem die offeret duos turtures, vel
ufque ad acinum non comedent.

filJk.
duos puUos columbas

teftimonii
:
15. J.
5.
Omni tempore
feparationis (ux
,
tranfibit per
caput ejus
confecratur.
ufque ad completum diem

Sandtus
erit
,
11. facietque facerdos
unum pro
peccato , 6c
,
alte-
quo Domino
6.
rum
in
holocauftum
&
:
depiccabitur pro eo
faniitilicabitque
quia
farie capitis ejus.
peccavit fuper mortuo
caput ejus
Omni tempore confu.-E
7. Fide
Not.
in die iUo
fecrationis
fuper
morlius
11.
,
&
confecrabit
tuum non
7.
ingredictur,
offerens
Domino dies feparationis ilagnum anniculum pro peccato ita ta:
nee fuper patris quidem

caput ejus
& matris & fratrls fo,
menut
dies priores
irriti
fiant,
quoniam polluta
eft
rorifque fuiiere contaminabitur

fui fuper
eft.
quia confecratio Dei
fanftificatio ejus.
13. Ifta
fanftus crit
eft
lex confecrationis.
:
Omnibus diebus Domino.

8.
feparationis fu^
voto decreverat, complebuntur

tium tabernaculi foederis
Cum dies , quos ex adducetemn adot
Versio antiqua.
Kam. t.
*
VULGATA
,
NOVA.
;
,
Aug.^Hxp.ii.iit 5. jji.j.
i^.
&
offeret
munus fuum Domino
anniculum anniculam
line vitioin
line vitio
holocauftoma , & unam in pcccatum
agnum agnam
Domino 14. agnum anniculum immaculatum in holocauftum & ovem anniculam immaculatam pro peccato
offeret
&
oblationera ejus
VulGATA
perfi
15. caniftrum quoque panum azymorum qui conflagana abfque fermento unfta fint oleo ,
& arietem immaculatum hoftiam paciricam , NOVA. unum & tradet in manus nazarii, poftquam rafutn
,
,
&
fuerit
caput
ejus.
,
oleo
ac Ubamina fingulorum
io. Sufceptaque rurfum ab eo
elevabit in conf,
16. qua; offeret facerdos

ciet
I
coram Domino,
in
&
fa-
pe&u Domini
peftufculum
,
&
fanftificata facerdotis erunt
ficut
:
tam pro peccato, quam

7.
holocauftum.
quod
feparari juftlim eft
&
femur
Arietem vero immolabit hoftiam pacificam Domino, offerens fimul caniftrum azymorum &li-
poft lia;c poteft bibere nazara"us vinum.
bamenta
/3. 21.24.
18.
qu^-e
ex more debentur.
radetur nazarxus ante oftium taberna-
Tunc
,
cum voverit oblatioIfta eft lex nazar.-ei , nem fuam Domino tempore confecrationis fua; exjuxta quod ceptis his qus invenerit manus ejus
,
:
culi foederis ca;farie confecrationis

pillos ejus
fus
,
tolletque caeft
mente devoverat,
cationis
fu^-E.
ita faciet
ad perfeftionem
fanftifi-
&
ponet fuper ignem
qui
fuppofi-
tus facrificio paciticorum.
ii. Locutufque
,
eft
Dominus ad Moyfen
di-
annum codum arietis tortamquc abfque fermento unam de caniftro , & laganum azymum
I
9.
Et
cens
Versio antiqua.
na.
Fit. !.%.
Ji'
VulGATA NOVA.
i3
Sic benedices
illos
populum meum,
&
ego
13. Loquere Aaron

dicetis
filiis
&
filiis
ejus
Sic
bene-
(tyf.AJr.^l.c.
benedicam
ifrael,
I
&
dicetis eis:
NoTjE A D AD
" '
Versionem
tames
,
A N T
e.t
Q U A M.
;
it. 1.
>?"J^.
Ita in Gr.
6, 7-
Eo
refpiciehac Tertul.
:
Aug.addit; Nonilixii, quaccunque. I. 4. adversiis Marc.
dixeriim pro peccito, non inpeccarum

loattiane
diiliim
,
aim fit
fenfiis in
qm
ejl
,
^17.
sitic
c. ciim dixit Et de devotiojte Arithmis nam qni Je Deo veveyit , inter ixtera pthet , ne jupcy ttlLtm antmam introatt dejunil,tm , ne jtiper pjtris qitidcm , tlitt
',
carum qmppe
cffrrebatiir
,
non fiterat pertnrbandns. In pecquia hoc iffiim ,. quod pro pcccat

Ai;;t ergo ngnus in ho-
peccatum vocahallir
ut ut
ipj'iim
matris
nnt fratrii
quae
omnia relpondenc Grxco.
peccatnm
f. t.
ulcLt
,
9. 14.
kidem
Grafcc.
I. vitio , & ponit , miiim , Ml. tamen Alex. & Compl. hab. Auguft. Demum ôd peccatnm , fequitur:
Gr^cum
cum
addit jVa
;
port anniculam
Ka
ai/.cifiot fiixr ,
i)
; Jic [5 agna in peccatnm , id eft jaaijicitint feret pro peccato ; Jicnt de ariete quod feqrtittir , in lalutare Jicit , taitquam ijffimfit filutare, dim Jit facr-.fiatim Jalutaris , quod pojha repeteitdo manijcft.tt. Nam (5 :lt!id , pro peccato dtcit , qiiodpn'm dtxerat in p eci:atum ; 2/ '" iacri-
iocauflama
,
ipjiim pcciis ejjit holoca'tjtiim
pedis
effil
n-filr
.iicniiQi .';
di^ni^-.v
,
:
^ arietem unum
}loc
abfque
ma-
ficium faluiaiis
qrieJ friiis dixerat laluiiire.
cilia in jalutare.
Aug. addit
,
transjerre mhieriint
veluii
quidam noftri ImerpreIttmntmn imifitatam vi-
t- 2?.
p. 57.
i'.
Similiter iiabet Fulgent, refpoiii. ^contra Arian.'
At in Grscg
fie
:"Of7a5 suMyyQiii
ra
mir; 'is-
, ,
LIBER NUMER.
VurCATA NOVA
tccU.iG. ip.
VII. Versio antiqua.

Cap.
279
TVt7,
14. Benedicat tibi Dominus ,& cuftodiat 15. Oftendat Dominus faciem fuam tibi ,
mifeieatur
tui.
te.
24. Benedicat te
ii.
&
Dominiis , cuftodiat te. Uluminet Dominus faciem fuam liiper tc,

tiii.
&
ubifuy.
&
miieie.itiu"
16. Convertat Dominus vultum fuum ad te,
26.
& dct
1 7.
tibi
Ifrael
pacem. Invocabuntque nomen meum fuper ego benedicam eis.
&
filios
AttoUat Dominus faciem fuam fuper det tibi pacem.
te
i/.
raiil ,
Vos ponite nomen
meum
fuper
filios If-
AnB.
Tefl. dp.
jme/!. Vet,
&
ego Dominus benedicam eos.
Aug.t,
J,

em-^
tis
>
Myotlii iuTc'i' Sic liaedketis filial
Ijrael
dicentes
bum
"t-
fimiliter
i7- In Gracco
,
tt. 24
Arian. p. 57.
iS.
f.
F;idem
refert Fulgent,
refp.
contra
iya,
Ki'er'
,
etiam in Gra;co. lie Kai itti^kQvci t owâ &e. t imponent rtcmiti meum
:
/UK
j,
&
ego
Do-
fiag. II. contra Fab. p.
60J. ad vei-
minus
&c. ut Cup.
CAPUT
VULGATA
Txod, Exod.
16.
j_
VII.
NOVA.
1.
,
T]* Aftum
eft
autem
in die
,
qua complevitMoy:
Obtulerunt piincipes Ifrael
& capita
familia
jp
fes
tabernaculum
ejus.
&
erexit illud
vatls fuis
,
unxitque
&
ter
fanftificavit
cum omnibus
altate fimili-
rum qui erant per fingulas rum qui numerati fuerant
tribus,
prsFeftique eo-
&
omnia vafa
VulGATA
NOVA,
^.....
Versio antiqua,
fex vehicula tefta
,
3. munera coram Domino, fex plauftra teflra cum duodecim bobus. Unum plauftram obtulere duo duces, & unum bovem Imguli , obtulerunt-
&
duodecim boves
,
Aug.Ucut.i^.t,
j.
vehiculum a duobus principibus

fingulis.,
&
vitulum a
5j8. *.
que ea
in confpeftu tabernaculi.
V
4.
.
:
O L G A T A
NOVA.
Ait autem Dominus ad Moyfen Sufcipe ab eis ut ferviant in tninifterio taberna5 trades ea Levitts juxta ordinem mimfterii culi,
officia , fecundum cultura fuum nu Ithamar filii Aaron facerdotis:
Merari
&
,
fub
ma-
&
9.
tiliis
autem Caath noa dedit
fui.
quia in fanftuario ferviunt
6.
Itaque
cum
fufcepiflet
Moyfes
plauftra
&
&
plauftra boves : onera propriis portant
&
bo-
humeris.
10.
ris
,
ves, tradidit eos Levitis. quatuor boves dedit filiisGer7. Duo plauftra
Igitur obtulerunt duces in dedicationem alta-
&
die
qua unftum
eft
oblationem fuam ante al-
fon
juxta id quod habebant neceflarium
tare.
filiis
8. quatuor alia plauftra
&
odto boves dedit
VuLGATA NOVA.
II, Dixitque Dominus ad Moyfen
:
VER
Singuli
in
ANTIQUA.
Aug. Loiut, i5.
iLia
ir
Princeps unus quotidie, princeps quo-
duces per llngulos dies olferant munera

dicationem
altai'is,
de-
tidie otfeient
dona
V
I
U L G A T A
NOVA.
:
i.
Primo die
obtulit oblationem
tribu
in
:
fuam Nahafl'on
filius
Aminadab de
ij. fueruntque
Juda ea , acetabulum argenteum

,
ficlos , juxta pondus fanftuarii utrumque plenum fimila conlperfa oleo in facrificiura 14. mortariolum ex decern ficlis aureis plenum
bens feptuaginta
pondo centum
triginta ficlorum
phiala argeutea ha-
incenl'o
VUIGATA NOV A.
I f
.
Versio antiqua.
,
bovem de armento
in
& arietem & agnum

:
:
1 5.
vitulum
unum pro bobus

unum
finflruarii,
Ibid. Uctit,
17,
anniculum
holocauftum
16, hircuraque pro peccato
16.
&
liircum ex capris
VuiGATA
17.
tes
NOVA.
pondus
utrumque ple:
&
in
,
facrificio
pacificorum boves duos

,
arie-
ginta ficlos, juxta
quinque
:
hircos
quinque
agnos anniculos quin-
num
iimila
confperfa oleo in facrificium
hsc eft oblatio Nahalfon filii Aminadab. 18. Secundo die obtulit Nathanael filius Suar dux de tribu Iffachar 19. acetabulum argenteum appendens centum triginta ficlos phialam argenteam habentem feptuaque
,
io. mortariolum aureum
habens decem ficlos,
plenum incenfo 1 1 . bovem de armento

:
& arietem & agnum an,
niculum
i i.
in
holocauftum
hircumque pro peccato

V.
5.
Ita in Graeco
nili
,
quod loco vehicuta

pro a
Jtttgulii
,
teila
le,
la
cKfTara's"
quo verbo iignificantur

Hieron. in cap.
,
lellicx
,
opert.t pel-
gitur 4E?
T^c/.f^'nwiy.cci;
Sc
'Trttfct
e/.d.^^
tibnt, ut refert
ah ano pt0(]ue : q\i\d veto intelligenduni lit per ^x/u-7rv.viKx<; , paulo ambiguum ; Nobilius tranllulii , vehicitla lampenic^z, non male tamen teit.i reddit Auguftinus ; nam apud Rob. Conftantinum & Schreveiium , Aa^TriiVji idem eft ac leelicit , feu vehicttU genus regitttn ; at veretur Cunllant. ne pro >aêrratum fit apud Pollucem , quern unum citat ,
d. Schol. al.
>,aii<Tim.y.a<;
,
v.aia.'xtvct';u<;
t- 20. lu. 5. 509. app.iratas. Eufeb. EniilT. awnâc

ult. Ifaia;
dum
ft'.
1"" ^"'' '"^ '/fi"'"aguntur, a? tjê; inquit , ^Mpaiiict Ka^bo;. I r. Addit Augulf. Pm ea ut dicerei : Singulis diehtis
dicit
t; Aia7f ^x^'
,
&
JitignU principes. Gra^ce ut in Lar. lup. 't. 1$. Gr. s/. /Sow/, ex bobus , non pro bobus.
jriini
quod
forte irreplit
legendum
fit ,
:
a~i'nr
in Mf.
Homerum autem , aa^ &

non hnnnnmivi legitui
,
aVHcn fynoninia
,
apud Oxon.
t- i6. Grace, addit

ut in Lai.
irifi aâfliai;
pro peicaio
cstera
fed i47we3-ji5
feu
cum Aqui-
::
: : :
,,
,,
: :
zZo
15.
LIBER NUMER.
V
U L G A T A
,
Cap. VII.
Elifama
filii
NOVA.
fuit oblatio
& in
,
facrificio
pacificorum boves duos

,
aiie-
hic
Ammiud.
,
tes (]uinque
hircos quinque
agnos anniculos quinfilii
que
h;EC fuit oblatio Nathaiiael
Suar.
54. Dieoftavo prmceps filiorum ManalTe maliel filius Phadaftur ,

5
Ga-
14. Tertio die princeps fiUorum Zabulon, Eliab

filius
5.
obtulit acetabulum
ficlos
,
argenteum appendens cenfaniShiarii
Helon
1
.
tum
ficlos
, ,
triginta
phialam argenteam habentem

,
obtulit acetabulum
tum
triginta
argenfeum appendens cenphialam argenteara habentem
feptuaginta ficlos
ad pondus
utrumque
:
plenum
5
fimila confperfa oleo in facrificium
feptuaginta ficlos
ad pondus fanftuarii, utrumque

:
6.
mortariolum aureum
appendens decem
fi-
plenum
fimila conlperfa oleo in facrificium
clos,
5
16. mortal iolum aureum appendens decern ficlos, plenum incenfo z 7. bovem de armento , & atietem , & agnum anoiculum in holocauftum
: :
plenum incenfo: 7. bovem de armento

in
&
arietem
&
agnum
anniculum
59.
tes
holocauftum
hoftias pacificorum
58. hircuraque pro peccato:
&
in
,
boves duos, arie-
i8. hircuraque pro peccato : ig. in facrihcio pacificorum boves duos , arietes quinque , hircos quinque , agnos anniculos quin-
quinque
:
hircos quinque
&
que
hsc
fuit
agnos anniculos quinoblatio Gamaliel filii Phadafl'ur.

,
60. Die nono princeps filiorum Benjamin, Abi-
que
3
hac
o.
eft oblatio Eliab hlii Helon. Die quarto princeps filiorum Ruben
dan
,
Elifur
filius
5
Sedeur,
obtulit
filius Gedeonis, 61. obtulit acetabulum argenteum appendens centum triginta ficlos , phialam argenteam habentem
1,
tum
triginta ficlos,
tuaginta
acetabulum argenteura appendens cenphialam argenteam habentem fepliclos , ad pondus fanduarii , utrumque
facrificium
;
feptuaginta ficlos
ad pondus
fanftuarii
utrumque
plenum
61.
ficlos,
&
plenum
5
fimila confperfa oleo in
1.
mortariolum aureum appendens decern

:
ficlos,
plenum incenfo
J 5
.
6 3. anniculum
mortariolum aureum appendens decera plenum incenfo arietem , bovem de armento , agnum
:
&
&
in
holocauftum:
:
bovem de armento
& arietem &

,
agnura
64. hircumque pro peccato
anniculum in holocauftum 34. hircumque pro peccato:

in hoftias pacificorum boves duos,ar!etes 55. quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque:
in hoftias pacificorum boves diios , arie65. tes quinque , hircos quinque , agnos anniculos quin-
&
&
que :h.-EC fuit oblatio Abidan filii Gedeonis. 66. Die decimo princeps filiorum Dan , Aliiezer
filius
hic
fuit oblatio Elifur
filii
Sedeur.
,
Ammiiaddai,
7.
56. Die quinto princeps tiliorura Simeon mlel filius Surifaddai,
Sala-
obtulit acetabulum
ficlos
,
tum
triginta
37. obtulit acetabulum argenteum appendens cen-
feptuaginta ficlos
argenteum appendens cenargenteam habentem ad pondus fanftuarii , utrumque

,
phialam
tum
triginta
ficlos
phialam argenteam habentem
plenum
feptuaginta ficlos, ad pondus fanituarii, utrumque
6 8. mortariolum aureum appendens decern ficlos,
plenum
3
plenum incenfo
ficlos
8.
mortariolum aureum appendens decem
plenum incenfo
39.
bovem de armento,
& arietem &

,
:
agnura
anniculum in holocauftum 40. hircumque pro peccato
agnum arietem, 69. bovem de armento, anniculum in holocauftum 70. hircumque pro peccato: in hoftias pacificorum boves duos , arie71.
&
&
&
tes
quinque
:
hircos quinque
agnos anniculos quinfilii
in hoftias pacificorum boves duos, arietes 41. quinque , hircos quinque , agnos anniculos quinque
:
&
que
giel
hsc
.
fuit
oblatio Ahiezer
7 1
Die undecimo princeps filiorum Afer
Ammifaddai. , Phe-
hxc
filius
fuit oblatio
Salamiel
hlii
Surifaddai.
filius
Ochran
acetabulum argenteum appendens cenphialam argenteam habentem ,
,
42..
Die fexto princeps filiorum Gad, Eliafaph

obtulit
7 5.
obtulit
Duel
acetabulum
,
tum
argenteum appendens phialam argenteam habentem
,
triginta ficlos
43.
feptuaginta ficlos
ad pondus fanftuarii
utrumque
:
centum plenum
tringiiita ficlos
,
plenum
feptuaginta ficlos
ad pondus fanctuarii
utrumque
ficlos,
fimila confperfa oleo
in facrificium:
74. mortariolum aureum appendens plenum incenfo :

7
5
.
decem
,
ficlos,
44. mortariolum aureum appendens decem
bovem de armento
,
:
& arietem
:
&
,
agnum
plenum incenfo
4f . bovem de armento
:
&
:
arietem
&
agnum

77.
&in
hoftias pacificorum
,
boves duos
arietes
quinque, hircos quinque
agnos anniculos quinque
in hoftias pacificorum boves duos, arietes 47. quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque:
&
hsc
fuit
oblatio Phegiel
filii
Ochran.
78. Die duodecimo princeps filiorum Nephthall,'
bxc
fama
fuit
oblatio Eliafaph
filii
Duel.
Ahira
filius
Enan
48. Die feptimo princeps filiorum Ephraim, Elifilius
Ammiud
;
79. obtulit acetabulum argenteum appendens centum triginta ficlos , phialam argenteam habentemi
feptuaginta ficlos, ad pondus fandluarii
,
49. obtulit acetabulum argenteum appendens centum triginta ficlos phialam argenteam habentem feptuaginta
utrumque
:
plenum
8 o.
fimila oleo confperfa in facrificium
num
5
ad pondus fanftuarii , utrumque plefimila confperfa oleo in facrificium

ficlos
,
;
ficlos
,"
o,
ficlos
plenum incenfo 8 I bovem de armento

.
:
& arietem &

,
:
agnum
plenum incenfo
f I.
bovem de armento,
&
:
arietem,
&
agnum
anniculum in holocauftum gz. hircumque pro peccato
anniculum in holocauftum 5 1. hircumque pro peccato
in hoftias pacificorum , boves duos , arietes 53. quinque, hircos quinque , agoos anniculos quinque
:
&
in hoftias pacificorum boves duos , arie83. tes quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque :hsc fuit oblatio Ahira filii Enan.
Si
&
4.
Hxc in dedicatione altacis oblata
funt k prin-
::
,:
, ,
tlBER
V
ctpibus Ifi'ael, In
la
lie
NUM ER.
U L G A T A
:
Cap. NOVA.
:
VIII.
281
qua conrccratum
:
eft
acetabu-
arietes
aigentea duodecim
phiala; argeiiteo;
duodecim
duodecim, agni anniculi duodecim, menta eorum hirci duodecim pro peccato.
8 8.
& iiba-
moitariola aurea duodecim
85.
phiala
ita
ut centum triginta ficlos

,
argenti haberet
tuor, arietes lexaginta
anum acetabulum
:
& feptuagiiita
,
ficlos
haberet una
ai-
pacificorum, boves viginti quahirci fcxaginta, agni anni, culi fcxaginta. Ha^c oblata funt in dedicationc alIn hoftias
taris
,
id eft
in
commune vafoium omnium ex
quando undum
eft.
gento licli duo millia quadringenti pondere fanftuarii 86. mortariola autea duodecim plena incenfo , denos ficlos appendentia pondere fanituarii id eft,
:
89.
quentis
Cumque
ad
fe
ingrederetur
foederis, ut coniuieret
Moyfes tabcrnaculum oraculum, audiebat voccrnlo-
Cmul
centum viginti: 87. boves de armento in holocauftum duodecim,

auri
ficli
cam
batur
teftimonii inter
ei.
de propitiatorio quod erat fuper arduos Cherubim , unde loquc-
&
CAPUT
V
U L G A T A
:
VIII.
NOVA.
J
.
Ocutufque eft Dominus ad Moyfen , dicens dices ad eum:Cum Loquere Aaroa, pofueris feprem lucernas , candelabrum in auftrali
Fecitque Aaron
&
impofuit lucernas fupet
&
parte erigatur.
Hoc
igitur pr^^cipe ut
lucernx con-
tra boreani e regione refpiciant
propofitionis
ad menfam panum contra earn partem , quam caadela-
candelabrum , ut pra^ceperat Dominus Moyfi. 4. H.EC autein erat fadura candelabri , ex auro duftili, tam medius ftipes , quam cuncla qu.-B ex utroque calaniorum latere nafcebantur )uxta exem:
plum quod
oftendit
Dominus Moyii
ita
operatus
eft
bruui refpicit, lucere debebunt,
candelabrum.
VuLGATA
J
.
NOVA.
,
Versioantiqua.
di5.
Et locutus
:
eft
Dominus ad Moyfen
Et locutus
:
ell
Dominus ad Moyfen,
di-
Cfpi-.ep.ys.Ji^.
i.
cens
6.
cens
Telle Levitas de medio filiorum Ifracl
juxta hunc rirum
,
6.
Accipe Levitas de medio filiorum
Ifrael
&
que
purificabis eos
7.
:
&: purificabis eos
Afpergantur aqua
piles carnis fua;.
luf-
7.
&
ita
facies
eis
purificationem
trationis
& radant
eorum
omne^
Cum-
Circumfparges COS aqua'purificatioilis

A
laverint veftiraenta fua,
&
mundati fuerint,
8.
tollent
bovem de
armentis
:
V U LG AT & libamentum ejus

:
NOVA.
filiorum ejus,
&
confecrabis oblatos Domino,"
fimilam oleo confperfam
bovem autem alterum de
14. ac feparabis de
medio
filiorum Ifrael, ut fint
armento tu accipies pro peccato 9. Sc applicaoii Levitas coram tabernaculo foederis, convocata omni multitudine iiliorum Tfrael. 10. Ciimque Levits fuerint coram Domino, ponent filii ifrael manus fuas fuper eos otferet Aaron Levitas, munus in confpec1 1. tu Domini k filiis Ifrael , ut ferviant in niinifterio
mei
15.
&
poftea
ingredientur Cabernaculum foede-
ris, ut ferviant mihi.
bis eos in
Sicque purificabis Sc confecraoblationem Domini quoniam dono donati

:
funt mihi
1
&
6.
k filiis Ifracfl. Pro primogenitis qu^ aperiunt

,
omnem
vul-
vam
in Ifrael
accepi cos.
ejus.
12..
Levito;
,
quoque ponent manus
fuas fuper ca,
pita
boum
e quibus
unum
facies
,
pro peccato
&
&
Mea funt enim omnia primogenita filiorum tam ex hominibus quam ex jumentis. Ex die quo percuffi omne primogenitum in terra jEgypti
17.
Ifrael,
fanftificavi eos mihi
:
UxoJ. 13.2. Sp. 5.1?. tui. i, 23i
alterum in holocauftum Domini

eis.
I j.
ut depreceris pro
18.
&
tuii
:
Levitas pro cunftis primogenitis
filio-
Statuefque
Levitas in confpeiflu
Aaron
rum
Ifrael
Vulgata nova.
19. tradidique eos
Versio Antiqua,
filiis
dono Aaron
&
ejus
in
19
& non erit in

Ifiael
filiis
Ifrael
accedens
filio-
^rt^. Iccltt, 1%. tx

3.
de medio populi
ut ferviant mihi pro Ifrael
rum
ad fanda.
5;8.f.
tabernaculo fcederis,
&
orent pro eis, ne
fit
in
populo plaga
tuarium.
ft
aufi fuerint accedere
ad fane-
10. Feceruntque Moyfes
&
Aaron
&
omnis
multitudo filiorum ilrael fuper Levitis qax prxceperat Dominus Moyfi

;
20. Et fecit Moyfes & Aaron , & omnis fvnagoga filiorum Ifrael Levitis fecundum qiix prxcepit Dominus Moyfi de Levitis , ita fece-
IL-J.Loeiit, Ijj
runt eis
filii
Ifrael
Vuigata
i 1.
nova.
purificatique funt,
Elevavitque eos Aaron

oravit pro eis
:
in
& laverunt veftimenta fua. confpeftu Domini &

,
tabernaculum fcederis coram Aaron

cut prsceperat
&
filiis
,
ejus.
Si-
Dominus Moyfi de
Levitis
ita fac-
tum
ad ofScia fua
in
eft.
ii. ut
purificati ingrederentur
NoT^ ad Versionem antiquam.

V)f.
5f
7-
qua:ft. Vet.
&
Concinunt hsc omnia cum Grxco. Au(5l. N. T. apiid Aug. to. ;. qusft. loi. p. 91. f.
^w^
ToJ'i'
lire habec
j(?.Hf
illos
Accipt tribum Levi de medio filial tim Ifrael , j ante Aaron facerdotem , ;;;; dtjirvism ei ; quae
Tuv viSt Et non
percinent ad
tt.
i5.
;.
&
Non
't-
ra 7/ , nam in Vac. 5c al. deef Auguft. etiam ipfe notat , foiiitffe fufficere : erit in filiis Ifrael accedens ad fanCâ iiki certe i erit filiorum Ifrael accedens ad fanfta.
J^wl''Ia^:i^^ -crpo;
'Iot'>.
J.
io. Similiter in Gr.
verbum pro verbo.
t. 19.
Ita Auguft.
ad verbum
Gr, Alex, ubi UMCnVi'
Tmi.
I.
a82
Ailg.qttxjf. 15.
'
LIBER NUMER.
Verjio ANTIQUA.
Locutus
eft
Cap. VIII.
VULCATA
dicens
:
NOVA.
Dominus ad Moyfen ,
:
S3.
Dominiis ad Moyfen
Locutufque
14.
'
eft
di-
Kilm.
I.
5.
551.
I.
cens
htm
qil^jl.
14.
vicefimo dc Levitis: A quinto introibunt miniftrare in miniftenum in operibus in tabernaciilo tcftimonii. 25. Et a quinquagenario reccdet ab adminiftratione , non operabitur ultra miniftrabit frater ejiis, in tabernaculo i6.
ij)..
Hoc
eft
&
Hic
eft
lex Levltaium
,
viginti quin-
anno
& fiipra
&
que annis
&
,
fupra
^.
ingredientur ut miniftremin
tabernaculo federis.
25. Cfimque quinquagefimutn

impleverint
2.6.
annum
atatis
fervire ceflabunt
in
&
eruntquc miniftri fratium fuorum

,
ta-
teftimonii
cuftodire
cultodias
opera
autem
bernaculo foederis
ut cuftodiant
ipfa
qu
fibi
fuerint
non
operabitur.
commendata , opera autem

difpones Levitis in cuftodiis
non
faciant.
Sic
fuis.
N O T;E
,
Versionem ANTIQUAM.
frm
eft ,
,
f, 15. Gr. Ka! MtAHSf &c. ut fup. Jf". 24. In Gr. Ti^To eV' to irsf] t^v Atvi'J^v Hoc efl qvod it Levitis. Aug. ibid. Hoc alii ititerpyet/iti Jiint : Hxc eft lex de Levitis fed quod fcripum efl , Hoc eft de Levitis , inteltigiutr diilnm : Use ccrifliiun de Ltvitis : feqq. veto iniroihiint , &c. non concordant , nili cum Mf. Alex, ac edd. Aid. & Compl. in quibus, si'j^sfsJockTcti ^snyp-iut MutfyUt It spyoi; a/ Tn, &c. Nam in Vatic, fimpliciter , e/oeêk'(\vlxt Si ef 7s7y cf t^ > &c, in^rediejitur opei'ari in tabernacu/, &c. îr. zy. iff. Refte e Gracco. Auguftinus autem notat, Uunc fettfum ohfciiriim facere virsi txla , q'icd ita confu:
dire cuftodias
ribtts
,
tanqriam de iffo fratre fit diBiim , cuftocitm diilnm fit de zllo , qtti recedtt ab ope^ J5 remanebit illic , in tabernaculo teftimonii cufto, ,
,
inquit
dire cuftodias
titrfi.tter ejns
,
id
opera autem non operabitur ; fid operaH' eft , qui nonditm per'uenit ad atatem qttin-
quagenayiam , a viginti qiiinqiie annis incipient opera'i. Erita difiingurndum eft : Et a quinquagenario recedet & miniftrabit frater ejus. Deinde redtt ad ilium qttinqnagenariiim , de quo Icquebatttr , j^ de ilh explicat cxiera , digo
cens
:
in tabernaciUo teftimonii cuftodire cuftodias

,
&c.
quod enimait id uno verba
cuftodire ,ytt^rtK//;>f
,
incipiet
>
tanquatn
dictret
cuftodiet cuftodias.
CAPUT
Extd, 11.
J.
IX.
dixerunt
:
VULGATA NOVA.
Ocutus eft Dominus ad Moyfen in deferto SiI f nai , anno fecundo poftquara egrelTi funt de terra jf.gypti , menfe primo , dicens 2. Faciant filii Ifrael phafe in tempore fuo , 5. quartadecima die menils hujus ad vefperam,
I,
:
cedentes ad
7.
Moyfen & Aaron , eis Immundi fumus fuper anima ho*

:
minis
quare fraudamur ut non valeamus oblationem
offerre
8.
Domino in tempore fuo Quibus refpondit Moyfes
inter filios
:
Ifrael f
State ut confulam
ju.â
4.
omnes csremonias & PrtKcepitque Moyfes
juftificationes ejus.
filiis
quid pracipiat Dominus de vobis.

g. Locutufque eft
Ifrael ut
facerent
Dominus ad Moyfen, dicens:

Ifrael
:
phafe.
5
10. Loquere
filiis
Homo
procul
qui fueritimmunin
Qui fecerunt tempore fuo

ad vefperam
,
quartadecima die
tnenfis
in
nionte Sinai. Juxta omnia
qus
dus fuper anima , five faciat phafe Domino

1 1
.
in via
gente veftra,
mandaverat Dominus Moyfi, fecerunt filii Ifrael. 6 II. Vide Not. 6. Ecce autem quidara imnrmndi fuper anima hominis
,
in
;
vefperam
illud
:
menfe fecundo , quartadecima die menfis ad cumazymis& laducis agreftibus comedent
qui non poterant facere phafe in die
illo ,
ac-
Versio antiqua.
Hilar, in TJ. Jl.
12.
VuLGATA NOVA.
1 1, non relinquent ex eo quippiam ufque mane , & OS ejus non confrlngent , omnera ritum
OS ejus
non
conteretiir
91.0.
^
12.45,
phafe obl'ervabunt.
Aug. Loral. 20. f
J. JjS.rf.
1 5.
Et
in
homo homo
rit
&
quicunqiie
mundus
fiie-
i;. Si quis autem
& mundus eft, & in itinere

fecit
fuis
,
:
)oan,
faceie
vaam longinquam non eft , pafcha , exterminabitur anima
&
ilia
defiieiit
non
fuit
& tamen
ilia
non
phafe, extermina- ^9- 5^*

quia facrificium
de po-
bitur
anima
de populis
pulo fuo
Domino non
ipfe
obtulit
tempore fuo peccatum fuum
portabit.
VuLGATA
advena 14. Peregrlnus quoque vos , facient phafe Domino juxta ca;remomas
fi
NOVA.
erlt
&
fuerint
apud
jufti-
ficationes ejus.
&
Praceptum Idem advens qu4m indigent.
apud vos
taia
VfiRSIO ANTIQUA.
NM.
feqq.
Aag.qnof. x$.in . }. j}!.^. xit
VULOATA NOVA.
1
hericm
.fljjjj.,
5- Et die qua ftatutum eft tabernaculum , tenubes tabernaculum , domiun teftimonii. Et j55-vefpere ci'at ftiper tabernaculum velut fpecies i^-^% nfque mane
:
5-
Ig'wr die qua ereftum
eft
tabernacnlum
Kxf.
operuit illud nubes.
vefpere autem fuper ten- 4- "5. "''^' torium eiat quafi fpecies ignis ufque manfe : ,.
N o T iE A D Versionem AD
f-fr.
A N T
QU
A M.
II. Miilta de his
memorat Auguft.
;
qusft. ly.
Num. to. 5. J 52. f. dicens O' ;>i/fix tempore, quidam qui immundi faili erant Jiiper altimam himinis , id eft ,
in
fuper iHort'tiim
niam
oporiebat eos
quarcrent ,/uomodo pafha facerent , quoat immunditiis fcptem diebus ptmficavi feconfliluit
ctlndiim
Legem
Vitniniim Moyfes
,
y
,
refponjiiin
'Os^f y QvvTf>t-]'i'Qiv etr' ttuTb , Os non confi-ijigent de eo. In Ml, Alex, y cvv'ip.-ifi'iixt, 't. I 5. In GrdEco faltem Vatic, lemel tantum habetur , axBp&jôt;* al. tamen duplicatur , VG/jw-ttc? i-OpiiTre; , ut fup. Unde Auguft. ibid, ait Homo homo , hctttio eft , ac fidtceret : Quicunqne homo , lUe vcl tile : quod autem addit Auguft.
^. 12. Gr^ce
accepit ,Cutctenque tale aliqtiid accidijfet
vet tarn in longtualio
in viatn longinquam
&c.
i
lie
eft in
Grco
yta.]
cV
o/J
fof
Quoilinere (onfliltllus
effei
turn facere dtbert p.tfcha , ubi lunx Humerus cbfirvabtur.
menfe propter diem minfis quavtamdtci,
utnon
pojjet occilrrere
/ta.K.fif,
in via
huge
in
Mf. tamen Alex,
cf iS^cS
mum
f,
I J.
Eadem
prorfus in Crxc.
, :
LIBER NUMER.
VuLGATANOVA.
16.
fic ficbat
Cap.
IX.
:
aSj
illlki
VerSIDANTIQUA.
il1(5.
jugiter
per diem operieb.it

("peties ignis.
ita ficbat
fcmpcr
niibcs tcgcbat
die,
lud nubcs,
&
in
per iioitem quali
& &
Ar.g. uli fuf.
fpccics ignis nOiflC.

17.
17. Cumijue ablatafuilfet iiubes, qu.T tabcrnaculum protegebac tunc proficifcebantur hlii
,
Ifrael
&
Ad
loco ubi
ftetiflet
nubes
ibicaftra-
tt ciim aflendiffct nubcs a tabcrnaciilo, pofvea promovebailt tilii Ifracl &i in loco ubiciinquc lletciat nubcs , ibi caftra collocabant
:
metabantur.
filii
llracl.
&
T.Cw.
Jo'
impcrium Domini proficifcebantur jd imperium illius figebant tabernacuiuni.

18.
Cuniftis diebus quibus ftabat
nubes fuper taber:
naculum
19.
manebant
fi
in
eodem loco
Per prxccptlim Domini cafllM CollocaIfiacl , per piX'Ceptum Domini promovebunt. Omnes dies in quibus obiimbrat nubes fuper tabcrnacukim , in callris erunt filii It
18.
bunt
fllii
&
rael
8i
evenilTet ut
multo tempore maneret

in excubiis
19.
&
quando
dies
pi'otraxerit
,
nubes
fiipcr tabcrfilii
fuper illud
ni
,
erant
hlii Ifrael
Domi-
naculum
pluros
&
cuftodicnt
Ifiael
& &
non proficifcebantur
fuiflet
10. quot diebus
nubes fuper taberna-
culum.
lia
,
imperium Domini erigebant tentoad imperium illius deponcbant.

fuiffet
Ad
cuftodiam Dei , & non promov ebiint. ao. Et erit , dim texerit nubes dies numero fupcr tabernaculiim , par \'ocem Domini in caferunt bunt.
tris
,
&
per prxceptum
Domini promo\ e-
11. Si
cebantur
nubes i vefpereufque mane,

port
&
,
21.
Et erit,
(latim diluculo tabernacuiuni reliquillet, proticif:
mane,
&
:
&
fi
diem
& novaem
,
receflilfet
bunt die
_
cum fijerit nubes a vefpera ufque afcenderit nubes mane, &: promovevel nocle il alt'enderit nubes pro,
&
diflipabant tentoria.
movebunt
tabernaculum
li. Si vero biduo aut uno menfe vel longiori
tempore
filii
fuiflet
fuper
manebant
Ifrael in
:
eodem loco,
&
non proficifcebsn,
22. die , vel menfe diei , abundantc niibe obumbrante luper iliud , in eaftris erunt filii Iliael 6c non promovebunt.
tur
tra.
ftatim
autem ut
recefliffet
raovebant cal-
5.
per verbum
Per verbum Domini figebant tentoria , erantque illius proficifcebantur

:
&
in
i].
Quoniam
:
Vebunt
cxcubiis Domini juxta imperium ejus per
manum
ceptum
per prxceptum Domini promo CUilotliam Domini Cullodicrunt per prCEDomini in manu Aloyfi.
Moyfi.
NoTvE AD VeRSIONEM ANTIQUAM.

f. t16. Iiidem Grsce. 17.
&
Auguft. locut. 2t.
afcenderit nubcs
mane
,
promovebunt die
fromavthiirit
, ,
,
Jeiitiie
quit
Eadem iterum
legit
deNum.
'^^
noihji Kiihs
,
itfietiHtret
atque
,
iter noiiiir-
3j8. d. ufque ad hoc , Q in loco, bimilia quoque Graecum habet , nili quod luco veiiiorum ifcorum , ajcend!jjei prewovel/ant
peterat
colloca'aant
,
num
riu
J$ tlliid Jignum lucipeirnt
agebant
vel nocte
eft
&
li
afcenderit nubes
;
promovebunt
adjunxit jj ait : jeJ locu;

-,
fert
ai-e'Cw
aTrji-
^<'.
f.
IffH.... T^tpefsSaAO)',
l3.
Vix melius de GraECO

caftra collocabant
Auguft. ibid. col. JJJ.

filii
Non
ait
Ifracl
yii/
bunt
-.nccai;
promovebant
Trapes.
,
;W promovebunt.
eti.tm
coUoca( Grc.
in confe-
aêôa^vc;
guentibits
Et kitnc modutn
fitpe
non enwi tantiim fojititm eji , jeA eo more pnjittim eji ^ quo non frlet : unde m:hi i<idetnr priS-' fcjley.uns ordnverhorum, Jicutftpe i^ in Latinis hcritmnibus fieri felet ; quad geniit , amtjirofht dititur. FrDindeJi na dicniur , vel no6te li afcenderit nubes , promovebunt; nut cert} it.i , ii 5c nocle afcenderit nubes , promovebunt,
iw-tJitMior
&
&
jhvat
qui msdris in Scriptiiris
eft iniiJitatiOiiiius.
pl,w:ffiijtu! fenfui eft
:
,
&
infra
in conj'eqrietittbus
dicit
Nam
JKKf
verbis prxteriti
tempms
,
Juiitra pr.cdid.i ejfenovi-zjerbts
ut autem r.arrator reritm geftarum

,
utatur tern-
ports jutttri
iiiri poteft.
Jictit boc toco
difjiciUime in Scripturis irtve-
Auguft. loco p-ofr.ijTfvjt , ferunt pr(?fpr/>, fed male ; nam in Mfs. conftanter protrîxertt , e Gr. sp='/xn7o[i, ab if-Uxa , diftenda , diduco ; cietera fimiliier conCinunc. J?. 20. Gr. ojtETot'îi , loco texerit , mel. in Mf. Alex, zsif. 19.
E.litt.
&c. Grjec. ab hoc incipit in cod. Var. Mi^cc^ vu^^x^ Tf". 22. 7r;sc>a^v:H;, &c. in^liis , ut fup. notavi reiiqua nil difte* runt a Gr. Auguft. col. J 54. L fic pergit Quia etiim dixei.it , vel nocfe & li alceuderit nubes , promovebunt: tanquam reftabat ut diceret , die autem fi non afcenderit ,
die vel
diei
:
:
menle
7ri!
reiiqua optimeconveniunt.
Vide Aug.
V. 21. Ita Gracce ad verbum, ufque ad induf. Icqq. vero , ^Ji afcenderit nubes , promovebunt : die vel , penitus defunt ; adduntur tamen in Mfs. Alex.
ibid. J 54. a. b. hoc, vel node
quiiiido qu.tji promovere dciere 'jidcbanJed quia boc etiani diebus pturtbus fieri poterjt , ttt noc* tibits anibutarent , promovcnte uube ; ea m,inente , dtebus non ambularent , ideo pifiiit die vel menle diei. Non
trer ;
non promovebunt,
.,
dixit
menfe
ne ibi
,
Jed menle diei
id
eft
nodes ejiifdctn menjis acciperentur menfe ex ea parte qua dies illt fu:t
,
,
,
&
Oxon.
cotoil
)
ac edit. Aid.
!i
hoc
modo
%n\
,
aVoiK
/ei^jxH
iûfV':iy
vf.tz^4';
n uv.3; iiVif'^;'
Aid. sir in-
non ex ea qua nox. Die e-rgi vel nien.'e diei abundantc nube obumbiante , id eft., abundante m obitmbiando y vel
abttndantilis obttmbrante
,
fuper illud
,
!S
illud Jcilicet taberua/ittiii ,
terpunftio autem didimilis videtur apud Auguft. ait nempe fequi , diei Et erit , ci'.m fuerit nubes mane , promovebunt die ; tum addit Hic ilia ccpulativa conjiinSio
culum. Nota in Compl. legi wy.rii

diei.
't.
abfque voce
&
more Saiptnrx pofita eft : nam ea detraiia , plenns eft finfus boc modo : Et erit, ciim fueiit nubes a vefpera ufque mane ,
55 J.
a. In
15. Iiidem Grxce. Ouod vero po'uii , ait Aug. iîd. manit Moyji , iijitatiip.ina in Scripturis locutio eft ,
b.ec
quia per Moyfin
Deus
py.ecipiebat.
CAPUT
V
U L
r.
X.
A t A
NOVA.
diI.
Versio antiqoa.
L
i.
Ocutufquo
cens
:
eft
Dominus ad Moyfen,
T
I
::.
Ocutus
J
eft
Dominus
ad
Moyfen
:
dicens
AmW.
Refur.
t.
i.
defJt
1
2.
161,
Fac tibi duas tubas argenteas duftiles, qui bus convocare poffis multitudinem quando movenda fuut caftra.
Fac
;
tibi
cies eas & & promovenda caftra. NoTiE AD VerSIONEM ANTIQUAM.
duas tubas duftiles argenteas faerunt tibi ad evocandam fynagogam,
'-J-J'î'
V.
I.
Gr. Kai
EVa,Mi!,
,
&c. ut fup.
Compl. habet
ro
1.
htt'i;
if-,L'fS;
cum Ambrof.
Auft. ve,
Hf. 2.
Ita in Gra:co
nifi
,
Icgitur af-ivpxi, i'mc'x;
quod loco dnlliles , argenteas , argenteas , dudHes : edit, tamen
dc XLii. manf. apud Arobrot. 10.
b. argenteas
dsii-
let,
Tom.
I.
Nn
ij
, ,
. .
284
Amir,ul>ifHf,
^.
LIBER NUMER.
VeRSIO ANTl QUA.
Cap.
Cumque
X.
increpueris tubis
,
VULGATA NOVA.
3
Et tuba caiies in illis, coUigetur omnis turba ad ollium tabernaculi teftimonii. 4. Si autcm in una tuba cecincris , ad te venient omnes pdncipcs, & duces Hrael. 5. Et tuba canetis ligniikationcm primam conllituentiir ad orienpromovebunt caiha , tem. 6. Et tuba canetis fijinificationem feciindam
&
congregabitur
foederis.
ad
te omnis turba
,
4. Si femel clangueris
venient ad te princi-
pes
5
&
Si
capita multitudinis Ifrael.
&
&
increpuerit
&
promovebunt catlra , & conllituentur ad iibanum. Et tuba canetis fignificationem tertiam & piomo\'ebunt caltra , qux conllituentur ad boream. Et tuba canetis fignificationem quartam , & promovebunt caftra , qux conftituentur
ad aquilonem
7.
:
autem prolixior atque concifus clangor movebunt caftra primi qui funt ad , orientalem plagam. 6. In fecundo autem fonitu & pari ululetu
tub.-e
,
levabunt tentoria qui habitant ad meri-
diem
& juxta hunc modum
reliqui facient
ulu-
lantibus tubis in profedionem.
lignificaiioncm tuba cancnt
in
7. Quando autem congregandus eft populus,' fimplextubarum clangor erit , non concise ulu-
promotu eorum.
Et
,
cum
canite
8.
&
non
filii
congregabitis fynagogam fignificationem.
tuba
&
labunt.
Et
&: erit vobis

veftras.
9.
Aaron facerdotes nibis cancnt legitimum xterniim in progenies

:
8.
bis
:
Filii
eritque
autem Aaron facerdotes clangent tuhoc legitimum fempiternuni in genead bellum de terra veftra con-
rationibus veftris.
Si
autem
,
exieritis in belliim in
terram vef,
9. tra
Si exieritis
tram ad
adverlarios qui refillunt vobis

&:
fignifica,
hoftes qui dimicant
adversum vos
clangetis
bitis tubis
&
rcminirccmini coram Domino liberationem liabebitis a mortuis veilris.

o.
ululantibus tubis,
&
,
erit
recordatio veftri
coram
Domino Deo
veftro
ut eruamini de manibus ini-
feftis
Et in diebus Ixtitix veftrx , in diebus veftris , in neomeniis vellris concinite
&
mlcorum veftrorum. 10. Si quando habebitis epulum

tos,
tubis
tra
&
;
&
&
dies fef,
veftris
& commemoratione coram Domino, aitDominus

V
Anno
,
in tiolocauftis , erit vobis in
&
&
calendas, canetis tubis fupcr holocauftis

,
lacrificiis falutaribus
&
pacificis viftimis
veftri
:
ut fmt vobis in recordatiovefter.
vef-
nem Dei
ego Dominus Deus
u 1 G A T A
NOVA.
1 1.
fecundo, menfe fecundo

Ifrael per
vigefima die
:
deferto Sinai,
1 5.
& recubuit
V
u L G
nubes
in folitudine
Pharan.
Exei,
'9* *
tnenfis
elevata eft nubes de tabernaculo foederis

filii
Moveruntque
caftra primi juxta
imperium Do-
II. profedique funt
turmas fuas de
mini in
manu Moyfi.
Versio ant QUA.

Jug. IHi.
AT
NOVA.
:
a, t.
14. Et promovebunt ordo caftrorum filiorum Juda primi
14.
Filii
Juda per turmas fuas quorum printilius
So;.
ceps erat Naliaflbn
Aminadab.
V
15. In tribu filiorum Iflachar
thanael
filius
fiiit
U L G ATA
NOVA.
16. In tribu Zabulon erat princeps Eliab
fillu
princeps
Na-
Suar.
Helon.
Versio antiqua.
UiJ, LecHt, 13.
VuLGATA NOVA.
,
17
Merari..
&
promovebunt
fiJii
Gerfon
&
filii
17. Depofitumque
eft
tabernaculum
quod
portantes egrefli funt
filii
Gerfon
&
Merari.
NoTiE AD Versionem antiqua m.

a
Grxco , pratterhoc, cfj^6if^s'in wapro colligttHr mntiis turha, )f. 4. Gr. habec pKiraliter , iav Js cV /.a ey.^viQ:isi , tiihk cecinerint , non cecimris ; deinde 'a^^QsMvC'-.v'/eci -rpot; ce , loco ad te venient , abfque , ante ditcei ; Aid. edit, rednet J;, fed pro if:x*iy" > '^g- X'''WX''T^. 5'. Gr. lirapliciter iiabec , cn/uccQiav , Jsgnijicationcm , conjliitientur , feu qua abfcjue feq. fnmam ; loco vero
jf. }.
M
Similiter in
,
rus
eji
ventus. Mf. Alex, pro

y
î'a
leg. Kcrof attftritm; ficut

tiÎi;
CL')'>07M
infra mxps/xCdfî^ct ^cppxi'
loco tsccpe/^^ccMH^tu
^cffciv
applicantta
ad aqiiihuem.
5. JJ J. b.
t- 7. Auguft. quaeft. 17. in Num. to. cpngregaveritis jynagffgam , tuba canetis ,
^ non
,
in Jigno
,
( cum c
,
Grxco
Kai
f5
'ita.y
cvi'a.'/zCivli
thk ci/k7&)>/
ciocry-miiii
j;
(,vy.a.(^la. ,
nonfigmficatune.
e
il. 8. f.
Ad verbum
Nonnulla
,
Grco.
tonjlititejititr
hie
&
infra
ai
-zâfe^CaMtTja/
appl:ctinri.t.
9.
Aut\.
fittji
1.
de xtii. manf. apud Ambrof.

, ,
10. c. (ic legit:

Cttflra.
Et
,
7jT vjJim
loco in terram vejiram

y
concifus clangor incvcptterit
movcbnnlttr
i.cujuaysW!
Gr. liabet , nempe feqq. li in item aVtii^'MKOTa^ t/^Tv , qut fleterum contra -vos , 'i^ Jignijicabitis , pro
dilTimilia
,
'
V". lid
6. Similia in Grareo
prjeter feqq. raaâ Gavaiorac
qtti rejifiunt vobis

TijK fX'9'P'-^*' I'V^*"
/ignijiiabitts ;
demum
A.aca'6M(êt&
z'efiris
,
VJ
loco
mare , ut apud Ambrof. infra , p. 1 1CJ5. loco ad boream ; item ai raa/je^CâM^la/ , pro qua conflittieiitnr , 8c c-z/^xQia
6x\7rivQt
,
^ jatvabimini
de immicts
liberationem habebitis a
mortuis vejiris. Edit.
Rom. Ambr.
\QCoJignijicaticnem titba canefit^cd.
tamen Compl.
,
habet
ci\fâîy.v.
Nota etiam
,
loco
ad Itb^nnm
Gra;ce limm',
pliciter legi mQo.
vel ut in Mfs.
Oxon.
& Compl. xxrx

Gill.
,
Cx,
Sc quiilem
Ambrof.
editt. Eraf.
,
&
hab. ad liba
habet quidem ah inimicis veJlris , led fola , 5c contra fidem Mfs. conciniie , abfque TJ". 10. In Gr. ca^T/Erx; , clangetis , pro item culnfim vftSv, Jalntarium iieflrorum , proyZifeq. U
>
fed Amerb.
cum Mfs.
conflanter
n. If. p. 1 165. d. quje addit Ambrof, n. Orientalem congregat qna/i

Jrtppares mcritti
,
&
ad libaniim ut infra , n. 119. p. 1166. d. Notaiida edam Iiy. Cl/m tiil/a prima cecinerit ^
pr.eciprtoi ^' eicclos
:
lutaribus ijejhis
ratio
& ai-aiajici;
,
coram Deo
;
vejlro
irctyTt t^ 0;y fy:^v , rememepro in commemoratione vejlra coram

)
Domino
eô;
cam Jecttnda
eo;
;
Compl. hab. e/^ aV^w^vcii' v[.iu , ego Dominns Deus
demum
,
iic
7a' KtT-
vejler
loco ait
Domi-
qui Jecttndttm Itbanitm Jtti , deretiqttertnt liidibria naiiointm : utm tenia , eai qui tanqnam in mari exay
nus
caetera ut in Lat. lup.
Tf.
14.
InGr. i^^^v
gitati ijlius Jreto iniindi

ciint qriarta
,
fxcitU hnjiti
fltlttihlts
vacillaverint
reliqua ut fup.
Tf.
tUci< qrti
tnerint cloqnii fpiritualt< molt/re pracepto

itreaiii 'jciaii jHttt ,
dnritiam vtentittm ncqnaqitam jatis poidt'o fecumiiim ;
17. Iia
non promovebunt y y promoveruMt y Vide Not. feq. Vs/eiv y pro Gerfon: in Gr. uno excepto
,
hrias enwi Jitaudiim Sahmortem
du-
addit Auguft. ibid. Futuri tempotis verbitni pojuit y eiim rent geflam prxteriunn nanet > /iciit in fuperioriins tiim th
IIBER NUMER.
'
Cap.
X.
VUIGATA NOVA.
18. Profe&ique funt
:
28s
ordinem liium
Sedeur.
1
& filii Ruben per tiumas & quorum princcps erat Helil'ur tilius
,
13.
In tribu autem filiorum ManaflTe princeps fuit

filius
Gamaliel
1^.
Phadaflur
&
in
tribu
Benjamin erat dux Abidan
filius
9.
In tribu autem filiorum Simeon princeps

filius
fuit
Gedeonis.
1
5
.
Salamiel
2.0.
filius
Surifaddai.
in
Noviflfimi caftrorum
Porro
tribu
Gad
erat princeps
Eliafapli
lii
Dan per turmas

Ahiezer
filius
fuas, in
omnium profefti funt fiquorum exercitu princeps
Duel.
fuit
Ammifaddai.
Caathitn; portantes fancII. ProfeAique funt tuarium. Tandiu tabernaculum portabatur , donee
16. In tribu autem filiorum Afer erat prlncepg

Phegiel
filius
Ocliran.
filiorum Nephthali princeps fuit
venirent ad ereftionis
Icum.
i7. Et
in tribu
li. Moverunt caftra

fuas
,
&
filii
Ephraim per turmas

Elilama
tilius
Ahira
filius
Enan.
in
quorum
e.xercitu princeps erat
18. Ha;c funt caftra,

rati per
&
profeAiones filiorum If
Ammiud.
turmas fuas quando egrediebantur.
VULCATA
"Excd,
"
NOVA.
19.
VeRSIO ANTIQUA.
Et
dixit
i8. I.
29. DixitqueMoyfesHobabfilioRnguelMadianits, cognato fuo Proficifcimnr ad locum,

:
Moyfes Obeth
filio
Ragiiel
Ma-
Art
locui. 14,
dianitx, genero Moyli
552.
'
quern
Dominus daturus
Ifraiili.
ille
eft
:
nobis
veni nobif-
cum
ut benefaciamus tibi
quia Dominus bona
promifit
50.
Cui
IxcJ. fed revertar in terram
refpondit:Non vadam tecum, meam , in qua natusfum.
50.
Et
,
dixit
meam &
ad eum: Nonibo, fed ad terram ad progeniem meam.
Uiii. Lieut, i|.
V
? I
.
U L G AT A
:
Et
ille
Noli
locis
inquit , nos relinquere
tu enim
eos, per dies tres providens caftrorum locum.

5
nofti in quibus
per defertum caftra ponere de-
4.
Nubes quoque Domini fuper eos
erat per
diem
eris duftor nolêr. beamus, veneris quidquid optimum } 1. Ciimque nobifcum

,
&
cum
incederent.
ex opibus , quas nobis traditurus ell Dominus , dabimus ti'ri. Profeiti font ergo de monte Domini viam J ) trium dienim , arcaque foederis Domini pr^cedebat
fiierit
.
elevaretur area, dicebat Moyfes: 3 J. Cfimque Surge Ddmine aifiipentur inimici tui , fugiant qui oderunt te , a. hicii t\ia.
,
&
&
Pf. 67. 2.
36.
Cum
A
autem deponeretur
aiebat: Revertefe
Domine ad multitudinem
O N E
ir.
exercitus Ifrael.
NoT.c AD Vers
9)uhe
NT
&
Q U A M.
,
hqutretur
'jil
Jowi.iBt,
motiim vel fintiotiem cajl'-a pm, conJijlehMit ; atijue iia Jemcrps iu plmiam
ltd cujtts
29. Sic efl in Or. practer unum '0ci editt. Aid. Compl. 'IjCirr.
'f,
pco Ohetb : in
frmmtmiibus
bee veilio utittir,
;o.
Ad verbum
Grco.
CAPUT
Nm.
JX. 16.
i'l-
XI.
VuIGATA NOVA.
1.
T Nterea ortum
A
Dominus,
eft
,
tium pro labore
murmur populi quafi dolencontra Dominum. Quod cum

,
77- audilfet
J9.
I.
Et accenfus in eos Domini devoravit extremam caftrorum partem.

iratus eft.
ignis
1. Cumque clamaflet populus ad Moyfen, oravit Moyfes ad Dominum & abibrptus eft ignis. Vocavitque nomen loci illius Incenfio eo quod 3
,
. ,
:
Cor.
incenfus fuillet contra eos ignis Domini.
10. 10.
V
rat
L G
AT
NOVA.
quod afcende,
Versioantiqua.
& flens
Et promilciius , qiii erat in eis , conai4. piveriint concnpilcentiam Quis nos veicet
Carne
?
21.
'4. Vulgus quippe promifcuum,
cum
ahj- l<"*-i^.
i^'^-fTen'ul. ad-j.Pj}ch.
eis
flagravit defiderio
fedens
X.Ccr. junftis fibi pariter _

10. J.
bit nobis
5.
filiis Ifrael , ait Quis daad vefcendum carnes > Recordaniur pifcium quos comedebamus
:
&
983.
5. Venerunt in mentem nobis pifces, quos in vEgypto edebamus gratis, & cucumeres , pepones, & porri, &: cepe, & allia. 6. At nunc anima nollra arida nihil nili ,
f.
in
^gypto
6.
gratis
in
mentem nobis
,
veniunt cu-
cumeres,
& pepones,porrique, &

noftra arida eft
nili
&
cepe,&allia.
Anima
nihil aliud refpi-
ciunt oculi noftri
man.
manna
A
pro pliirnli
vident oculi nollri.
NoT^
f. 4. Auguft. addit
promifcuus
didit
,
ERSIONEM ANTIQUAM.
,
diceret
,
Singalayem on prumifcui ;
:
poftiit
at
liter legit
to
titmeri piiir.tlem red-
ciim ait
concitpi'jmirit
at
Aug. legcbat juxta Mf.
Alex, in quo , !-?!-ilvfiv<jxr , nam in Vatic. cit , abfque priced, erat : item infra , pro
gliur
I.
iits
-I'i'y;;?
&
,
al. i-rrt^C/^y-
Venerrint in mentem nobis pifces , y in yCgypcomedebamus gratis , ^ cucumeres , pepones , Jj porri , cepe , 55 alJta. Aucl. I. de promilf. p. 2. 1 32. c. lie legit Rememor.ui enim fmnus pijcium , quos m.wducabamxs injf:
Z'efcet
carne
le,
^f='a
y
,
pafcet carnihiti
-^l/aj^.-.'^
feu i{.ii^j^w
quod proprie
de Sp.
eft
pajiere ctho
minutaiim
:
coiicifo.
Ambrof.
1.
S. to. z.
600.
I.
b. lie habet
,
Qîa
:
1
conciiprcit pcpit-
cripidttatcm pi-JJitnatn
^ dixertt:it
Remig.
iJnis nos cibabtt car52. c. Oiiis nos

1.
ne? Similiter Auct.

ctbahit carne
;
de
promill". p. 2. col.
at in
ML
carmbics. HietcmT
2.
cent. Jovin. to. 4. p. 2. col. 208. a. nib us ?

If. J.
0m
,
nos vejcet car-
Gr. habet verbo mio
allium , JJ cepas. pro , pro at nunc , niji, -a-wi , prxier , cui additur s.i , in i fed oir.ittiiur vident. Hieron. 1. 2. contra Jovin. to. 4. p. 2. col. 208. a, iic At nunc anima nojha arida , nihil niji manna ccttli noftri confpictnnt. Audi. 1. de promilf. p. 2. i 32. c. Iccit Isune autem arida faila efl anima nrflra , niltlque alttid njji manna in oculis nojiris. Auguft. in Locut. ita e Gr. ad verbum: lûnc autem antm.i nojlra arida , nihil prater in manna ,
,
,
gypto gratis
t'. 6.
cucumeres
porros
In Gr.
vuy'i sA.= ,
nunc autem
&
e/^rxtSii/i'.r
,
recordaii
fnmus,
loco 'jeneriint in mentem nobis
quod vaLt idem .'deinde ni i'/j.ija.i. Sec. in accufat. cafu cxteia ad verbum quadrant, nili quod pro cepe, legitur tk xp'Î^M-'"'- '" plurali. Hieron. 1. z. coaua Jovin, t, 4. .p. 2, col. 208. a. limi:
; notatque proxime, deelfe \ erba, eft funt ; Fleniim quippe ejfrt , inquit , Anima ncftra arida eft , nihil prfter in manpa funt oculi noftri n.im quid.tm Interpre-
oculi noftri
&
tes
ita tranjtalerunt
addidemni vetba
qua mnfuntiu
Grxto,
z%6
LIBER NUMER.
VC JISIO AMTKJUA.
7.
Cap.
XI.
man
quafi
Vulcata nova.
Erat autem
femen cotUndr!
colligens illud
TxeJ,
^6. 14.
coloris bdellii.
Arig. Loiiil. t8.
&
molebant
illud in
mola.
8. Circuibatque populus,
&
^f-77'
^'
frangebat mola, five terebat

in olia
,
in
mortario.coquens
&
facicns
ea eo
tortulas faporis quafi 10.

Jean, f.
paiiis oleati.
V
g.
Ciirtique
I.
C A T A
N O V A.
.
:
defcenderet
noae
(liper caftra ros
fa eft:
1 1 & ait ad Dominum Cur afflixifti fervura tnum ? quare non invenio gratiam coram te ? & cur
man. defcendebat paiiter 10. Audivit ergo Moyfes flentem populum per ainilias, fingulos per oftia tentorii fui. Iratufqueeft
fuior Domini valde
:
&
impofuifti
pondus univerfi populi hujus fuper
me
Ktrm. I.
i. in ep.
2.
& Moyfi intoleranda res viVersio antiqua. Nunquid ego in utero accepi omnem pofed
VUIGATA
eos
in finu
NOVA.
omnem banc
mul-
11. Nunquid ego concepi
d Qti. f.4. 177.
pulum iftum
titudinem, vel genui eam, ut dicas mihi: Porta
tuo
ficut
portarc folet nutrix infan-
tulum,
tribus
1
3
.
&
defer in terram, pro qua jurafti pa?
eorum
Unde
?
mihi carnes ut
contra
dem
:
tants multi"
tudini
fient
me
dicentes
Da nobis
car-
nes ut comedamus.
Capital.
XXXVIII.
[4.
Non potero
folus fetre
populum iftum.
14.
Non
,
polTum folus fuftinere

eft
omnem hunc
populum
f.cias
quia gravis
mihi.
,
15. Sin aliter tibi videtur
obfecro ut inter-
me
&
inveniam gratiam in oculistuis, ne
tantis afficiar inalis.

Vieron. iaZach.
16
Conftitue
ipfe
.f.
5.
i74J.(.
quos
tecum feptuaginta nofti, quoniam fencs lurit
fenes,
16. Et dixit Dominus ad Moyfen Congrega mihi feptuaginta vires de fenibus Ifrael , quos tu nofti quod fenes populi fint ac magiftri
:
&
duces eos ad oftium tabernaculi
foeileris
facief-
que
Mg.<,u^ft. i8. K<.. 5.J3J. f.
ibi ftare
tecum
17
&
auferam de
,
fpiritu aiii eft in te

;
fuperponam fuper eos

inipetum popufi
&
non
fuftinebunt portabis illos
&
&
de
17. ut defcendam
fpiritu
&
loquar
tibi
& auferam
te-
tecum
m Iblus. VULGATA L G AT A
: :
tradamque eis , ut fuftentent non tu folus graveris. cum onus populi,

tuo
,
&
NOVA.
fed ufque ad
18. Populo quoque dices Sanftificamini eras coQuis damedetis carnes ego enim audivi vos dicere
:
:
menfem dierum
,
per nares veftras

repuleritis
fleveritis
&
,
vertatur in naufeam
donee exeat , c6 quod

eft
,
bit nobis efcas
carnium
to. Ut det vobis Dominus carnes , nee duobus, 19. non uno die decern , nee viginti quidem
,
bene nobis erat in ^gypcomedatis
Dominum
qui in medio veftri

:
&
&
coram eo
?
dicentes
Quare
egrefii
fumus ex
vel
quinque aut
/tgypto
VeRSIO ANTIQUA.
Aug. <i4. 19. in
2.1.
VUZGATANOVA.
i
I
.
Et
dixit
Moyfes Sexcenta
:
Nam. iis-i-
in quibus
fum
in ipfis
&
millia peditum tu dixifti: Carnes da-
Et
ait
Moyfes
:
Sexcenta millia peditum

:
bo
&
Hid. j;5.
.
I.
edent menfe dierum. eis, bovcs occidentur illis, 22. Nunquid oves fufHcient illis ; aut omnis pifcis congregabitur
&
tu dicis hujus populi funt carnium menfe integro ?
&
Dabo
eis
efum
Jean. 6.
&
11. Nunquid ovium

detur
,
& boum
multitude ca?
ut poflit fufficere ad
in
cibum
vel
,
omnes
ut eos
>o
eis,
&
llifRciet eis
pifces maris
fatient
?
unum congregabuntur
:
Ambr.
Ciiin
,
I.
de
Nunquid manus Domini non fufficiet? Jam videbis fi compreiiendit te verbum meum,
23
aut non.
8* ^
Cui refpondit Dominus Nunquid manus z 5 Domini invalida eft ? Jam nunc videbis utrJim meus fermo opere compleatur.
.
jfai.
jj,
1.
J58./.
N o TjG AD VeRSIONEM ANTIQUAM.

*-.8
Intermedia hxc
fimiliter
habentur Grsce,
,
:
fit:
Et auferam de fpiritu
,
,
,
f. ^. S.
II. Sic efl in Gr.
ad verbum.
addito ego
tuo
f.icilior
ejl
:
ahfolatio
&c. nee diSum fit, de &c. fed 1. 4. de Trin.

tuo
fic
:
fpititu
to.
8.
14. Ita in
1(5.
Graco
ad
potero.
84r.
sE/omihi
qtli.t
c. (ic legit
TolUm
^J
de fpiritu
c.
^ dabo &
:
eis.
Anon,
Pauio
dllTimilius in
Grsco
Xuri'/o.-t! fioi
apud Cypr. de rebapt. 564.

qui fuper
te ejl
,
impoitam fuper
eos ;
1 auferam fpiriiiim , AudV. I. de XLii.
cUa(, "1 im;
ii'li
irf'.'.(,L'i!fo,
T?>a?,&c. Congrtga
,
Jipliiagiit'.t viros de ftmoribus Ifr,wl Idem hi [tint fetiiores pop:iU , cc.

;
quos
ipfe
tri
nojti
Hieron. epill. ad Cypr.
presbyteros , quos tic ipje jcu 10. z. 694. b. fic lejît Elsge xxix. (up. Dixit Dmnintis Moyji : efe presbyter)!. Capitul. d.ibo eos tibi Coiroocx ad me fepriutginta viros J'eniores ,
manf. apud Ambrof. 10. f. additeGrsco Etfujlinebunt tecum tmpetum populi , ip non fires ilios tu folus. vocem peditum , ficut If. II. Gracce, additur e Ms's.ad (fHfA, poll hoc , dabo eis ; item pro menje , leg. y^ma , menfem ; Mf. veto Alex, omittit 9a7e> cum Aug. qui Aug.
iimiliter hab.
Locut. 19. to.
5.
558. g. Sexcenta millia pe-
in auxilium. yi if. 17- Au2;ufl. infra leg.

reliqiia
Juterpretes
concordant. non at in Grxco ,

fpiritu tuo
Addu
qui
ejl fuper ff.Gr.rsr sttiooi, vero Aug. plerofque Latinos

ejl ,
,w
tranftulilfe
Auferam de
ejl
te ,
^ ponam
fuper eos
led dixille : , aut
ditum in quibus fum in eis , ablque voce populus , ut fup. nempe ctfyJui ^ If. Xi. Ita Gra:c. habet, practer duo, in fing. fro fujficient, exinde to o-lf.i tm? 5âMtaj-ii; , ( edd, \oco pifiis. Compl. & Ald.To o-i)./) opjinium maris ,
if.
i;. Prior pars

pollerior de
,
toLn in ei,:\i fecerunt.

gendum
: tun, Htramque fir.eprioremprseferc.diceiii:KBt<irmm.M/r;?tm
vaquiz, fenfum hbor.ofum ad intelliIcr.pturam conatur explicate ; at in
CO
quse .,-.,,Ambrol.o
,
debts
pro quo
T^n
,
ex Aiiû/l. non dilfert a Grsj .^ duobus tantum , nempe '.1cognofces & comprehendit , pro quo
.
iTracUsii-lftl,
Jpercomp-ehendet
vel
mite-ienet
al.
LIBER NUMER.
VULGATA
14. Venitigitur Moyfes , harravit populo verba Domini, congregans feptuaginta viios de fenibus
Ifta<;l
,
Cap. NOVA.
XI.
287
&
runt.
i6. Remanferant autem
in caftris
,
duo
viri
,
f]uo-
quos ftare
Fecit circa
tabernaculum.
,r
,,
VeRSIO ANTIOUA.
Jta^.loc.
30.
t.
VuLGATA nova.
15. Delcenditque Do-
rum unus vocabatur Lkiad nam <l"os renuici'it Spiritus ^

:
'
'
& alter Medad (uner & ^ defcripti fuerant. uv-iaiii, ^

ipli
,
oc non exierant ad tabeniatulum.
25
& abftulit de
17. CJimque
prophctarent
in
:
caftris
cucurrit
5.
SJS-*'
minus per nubem, Sc locutus eft ad eum , auferens ixini de fpiritu qui erat in Moydans feptuaginta viris. Cunique requieviffet in fe , cis Spiritus , prophetavcrunt , nee ultra celTavefpiritu qui fupei ip-
puer,
&
nuntiavit
Moyli
tilius
:
dicens
Eidad
& Medad
Moyfi,
fSc
prophetant
in caftris.
18. Statim Jofue

eledius e pluribus
,
Nun,
minifter
&
ait
Domine mi Moyfes , prohibc
eos.
VuiGATANOVA.
19.
Versioanti(;)UA.
i.Q
At
eis
me?
quis
& det
Quid, inquit , aemularis pro tribuat ut omnis populus prophetet, Dominus Spiritum fuum ?
ille
:
quis det
,
lit
in prophetas fuper COS ?
&
ciet
omnis populus Domini fit Dominus Spiritmn luum
JJieion.mlj'iii.jj,
.
5.424.
i.
VuLGATA NOVA.
;o. Reverfufque
ral in caftra.
eft
MOyfes,
& majores
Domino,
natu
If-
caftrorum per circultum
volabantque
in
aereduobus
cubitis altitudine luper terram.
P/77.
3,6,
}i. Ventus autem egrediens J

trans
arreptans
51. Surgens ergo populus toto die illo,
17.
mare coturnice detulit , & demilit in caftra itinere quantum uno die confici poteft, ex omni parte
ac die akero
decern coros
:
no2:e congregavit coturnicum, quiparum
&
,
,
VUIGATANOVA.
^f-77JO.
& ficcaverunt eas per gyrum caftrorum. VeRSIOANTIQUA.

Aun.
I.
)5. Adhuc carnes erantin dentibus eorum, ecce furor nee defecerat hujufccmodi cibus
:
&
& percuUit
54.
5;.
Carnes adluic erant in dentibus eoriim

Domii:iiis
de xiu.
f-
plagam magnam
valdc.
'"{/ i-
Domini concitatus
plaga magna nimis.
!4.
in
populum
percuffit
^
eum
'
Aug. Loan. %i,t.
^'^^V]
Vocatufque eft iHe locus , Sepulcra concupifcentiz ibi enim fepelierunt populum qui delideraverat. Egrefll autem de Sepulcris concupifcentis, veneruot m Haferoth, &manferunt
ibi.
Et hinc vocatum
eft
:
nomen
loci illius,
m,,/. io.'f.
oT-!
Sepulcra concupifcentia: quia ibi fcpelierunt populum delideiatorem. A Sepulcris concupifcentix profedus eft populus in Afeioth
NoT AD VeRSIONEM ANTIQUAM.

i-au
tiii.
)i.a.lci>.H-i/(iii'i
ne
,quoniam cmipreheiidet
te
,yt\ continget
7k rir >aoV Kffi oj5P<fn7a?, ot? /a, &c. piilum Dotnim prophctas , clirn dederit , &c.
i.
c,
ommtnpo-
am
*-.2J. Ita Gra:ce. Aug. addit : fuHuditur , ant erat, e:n : fed banc locutieriem , inquit, qiiî dicitiir cHifJis ,
,
6r,tc<i eloqnio famihariffmmi
g; ijiianliim
,
pulo
etiam
He
irxo
Latino! Imerpretes transferre ptgtiit
ctnn fj tn lati-
unum tIv moV , addituni : Notand.i vero /ofKtto ifta , inquit Auguft. perciijjit plagam , tun , percnffit plagi quod , eft ujitn' turn. In Mf. tamcn Sar. legitur -TihVty, fayx^n , fed in Vat.
t. 55.
Ita
Gr.habet, prater
ai vocem Dominm
na lingua freqitentetnr , quamvt! minits qrt.im in Graca. t-zg. ItainGrico, nili quod loco, ut omni! populus Domini Jit in prophetas , ^ del , &c. limplicicer hab. 7rV-
&
al. iz^vr/w.
t- 54. Gr. delet A/w

promovit
;
, Sc \oco profeilus reliqua ut in Lat. fupra.
ejl ,
hab.
;i!!fi
CAPUT
L&
.
5. (
XII.
Dominus
?
VULGATANOVA.
Maria Aaron contra Moyrfen propter uxorem ejus /Itluopiflam dixerunt Num per folum Moyfen Iocutus
Ocutaque
eft
:
&
eft
nonne
&
nobis funiliter
eft
iocutus
Quod cum
audiffet
Dominus,
VOLGATANOVA.
Erat enim Moyfes vir mititlimus fuper
in terra
)
VeRSIOANTIQUA.
5.
(
Et
homo Moyfes
lenis valde plus

)
omnes homines qui morabantur
omnes homines
quam
Auo
loM
I.
fuper terram
VuiGATA NOVA.
4. ftatim
;
i-w-"Hieron.l.i.inep.
ad. Gal.
Iocutus eft ad
eum
&
Mariam lum foederis. Ciimque fuiflent
Egredimini vos tantum
tres
ad Aaron ad tabernacu-
&
j.
tit in
defcendit
Dominus
in
columna nubis
& fte- ".
4. 305.
introitu tabernaculi
iiflent
vocans Aaron
&
Mariam,
egredi
Qui cim
VuLGATA NOVA.
6. dixit ad eos
iliis
:
VersIO ANTIQUA.
:
Audite fermones meos

pfer
Si
6
ter
Audite verba
mea
Si flierit
ilii
fuerit inter
vos ptopheta Domini,
in vifio-
vos
Domino , in
loquar
illi.
vilione
propheta in- AiiT. cognofcar, &; in G. /
I.
II. d)
t.
hi.
ne apparebo ei, vel

ilium.
fomnium loquar ad
fomno
ip.
i.ji/.f.
NOT-E AD
tk
:
VeRSIONEM ANTIQUA M.
t- 6.
Ita in
Tf. 3. Similiter Grarce, nifiquod eft in fine, -Trapi -nvoV7a? sVi , &c. Apud Hieron. fup. 1it( ni at^fji-fvc;
Grace. In Mf. veto

,
Floriac.
,
fie
Si fuerit
propheta in vohi!
in vtjn innoiefcar
in fomno tcquar.
Moyfes manfuetus erat. Apud Cypr. j'"t Mojjrs homo lems mm:s. AuA. veto 1. de promilf. p. i. c. 9. col. i 51. e. apud Profp. legit Moyfes mitis prx tmmbas hominihus , qui erant fuper terram.
priora
fie
legumur
71.
ApudTertul.
in volts
, 1.
1.
4. adverf.
Marc.717.
tlli
,
a. Si f-:erit prophetis
epill. Ji. p.
a. -E'
in
vijione cognofcar
\^ in vijione loquar
ad
eum
bis
,
advert. Prax. 8fo. b. Et ft fuerit prophetes in in vijione co^noj'car illi , i^ in Jomnit loauar illi,
Sc
w-
, ,
283
-iug, ubifilf.
LIBER NUMER.
Versio ANTIQUA.
Moyfes,
,
Cap.
XII.
L G
VU
7.
AT A NOVA.
qui in
Hei. 5.
2..
:
7.
in
Non ita quomodo famulus mens tota domo mea fidelis

efi:
At non talis fervus meus Moyfes, omni domo mea fideliflimus eft
:
8.
OS ad OS loquar ad ilium
in fpecie
&
Mf.
FIcriac,
non per aniigmata &: Et quare non rimiliftis

Moll
?
claritatem Domini \ idit. detrahcrc de famulo mco
8. ore enim ad os loquor ei & palam , & non per xnigmata & figuras Dominum videt. Quare ergo non timuiftis detraheie fervo raeo Moyfi ?
Exoil.
55-
n-
j4^. Lacut. 35.
9.
Et
ira
animationis
Domini
fuper cos.,
9.
Iratufque contra eos, abiit:
10
Ihd. Lccat. 34.
&; ecce
Maria leproia
licut nix
10. nubes quoque receflit
qui
erat fupertale,
bernaculum
&
ecce Maria apparnit candens
jjcut
pra quafi nix.
Cfimque
refpexifl'et earn
,
Aaron
14.9.
& vidifTet
AtiB. Kp. imp. in
perfufam lepra
II
Rogo domine ne
,
M.iiih.p. 64.
il.
catum hoc
in
te.
nos pecquia ignoravimus quod peccavimus

inferas in
11.
ait
ad Moyfen
Obfecro domine mi, ne

ftulte
imponas nobis hoc peccatum quod

miiinius
com-
VULGATA NOVA.
II. ne
fiat
hsc
de
quafi
mortua
eft
&
:
ut
abortivum
in
faciem
illius
quod dium
I ;
projicitur
vuha
matris hia;
ecce jam medicens
bus rubore fuffundi

caftra
,
.
nonne debuerat faltem feptem die> Separetur feptem diebus extra

revocabitur.
carnis ejus
.
devoratum
fana eaui.
a lepra.
& poftea
Exclufa
:
Clamavitque Moyfes ad
obfecro
,
Dominum
Deivs
i-(.
Cui rcfpondit Dominus
Si pater ejus fpuiflet
itaque Maria extra caftra feptem populus non eftmotus de locoillo, donee revocata eft Maria.
1 5
eft
diebus
&
N OT JE adVersionem
qnmr.ids , reliqua vero utin Lat. fup. Tt'. 7. Graecc deeft, adverf. adverf. Mate. p. 717. a. 1. Tercul. turn 1. Prax. p. 850. b. iimpliciter hab. Nok qiiomodj iloyj: , vel
.-j..
ANT
Q U A M.
mm
1.
nd
Meyjin
deinde
fie
o!
ad
os
&c. Auil.
de fide or:
Os ados loquar ad ettm : in fpecie , non in anigmate : & 1. adverf Prax. 850. b. loquar illi ^ non in xnigmate. Au6l. I. de fide orthod. apiid Ambrof. 3JJ. e. Cui facie ad faciem , ore ad os locutus fum.
"t. 9. In Gr. Î'/iiV furoris , loco animationis , quam diclionem Nobiliiis ait effe S. Cypiiano iamiliarem. In Mf. Floriac. iic Et indignatio Dei erat Jitper cos. y. 10. Ita in Grxco. Vide fis Ambrof. epill. 65. to. z. 10 5 J. d. & Auguft. quieft. zo. in Num. to. 5. yjfi. g.
.,
thod. ap. Ambrof. 355. e. Nemo erit ex pyophet:s ^ ut fervus rr.ats Moyfes , cui f,uie ad faciem , &c. In Mf. Floriac. ita Jt non Jicut famulo meo hioji , qui in tola domo mea fidelis
'ft-
Tl\ 8.
riam
Eadem fuut in Grco , prxter vocem Aoîk , ^loloco claritatem. In Mf. Floriac. Et os ad os loquar ;
,
t'.
u.
Grsec. Aeoôci ZK'eiE,|Uii cuyivi^n

x6' i7i i\fia.floniv.
lift^t
ct/iafliia ,
in fpecie
^ non
per
1.
xnigmata
(^
honorem Domini
-jidtt^
:
hill
ir/reK'a|e
&c.
quae fup. Tertul.
4. adveif. Marc. 'Jij. a.
(ic legit
CAPUT
Versio antiqua.
Aua.
manf.
II.
c,
.
XIII.
Vuigata nova.
I
.
I.
.1. de X xh
,
in*
poft
hxc protedus
11.
ap.
Amir.
xj^roth,
ran.
&
populus de Afecaftrametatus eft indeferto Phaeft
TJ Rofeiftufque
eft
populus
de Haferoth
X
10.
11.
hxis tentoriis in deferto Pharan
VU
ibique locutus eft
I.
G a T
nova.
De tribu Benjamin Phalti filium Raphu. De tribu Zabulon, Geddiel filium Sodi. De tribu Jofeph, fceptri Manaffe , Gaddi
,
Dominus
ad Moyfen, di-
Mitte viros
daturus
qui confiderent terram Cbanaan

filiis
II.
fi-
quam
fum
Ifrael
fingulos de fingulis tri-
lium Sufi.
I
J .
bubus , ex principibus. 4. Fecit Moyfes quod Dominus imperaverat
de
ifta
hit 17
Dent.
I.
ff'
ileferto
Pbaran mittens principes viros, quorum

tribu
15.
22.
C 9.
funt nomina.
5
16.
De De De De
hc-EC
tribu
tribu
Dan , Ammiel
filium Gemalli.
Afer , Sthur filium Michael. tribu Nephthali , Nahabi filium Vapfi. tribu Gad , Guel filium Machi
:
15.
6.
7.
De De
Ruben Sammua
,
filium
Zechur.
17-
funt
nomina
17
fide Not.
fi
tribu
tribu
8. 9.
De De De
Simeon , Saphat filium Huri. Juda, Caleb filium Jephone.

, ,
virorum , quos mifit Moyfes ad confiderandam terram

lium
vocavitque Ofee
tribu Iffachar
Igal filium Jofeph.
Nun,
Jofue:
j<S.7.'
tribu
Ephraim
Ofee
filium
Nun.
neb.4.
Versio antiqua.
Aiig.quxfl. 21.
JSiHm.
(.
VuiGATANOVA.
eremo;
18. mifit ergo eos
3.537.
&
dixit ad eos: Afcendite ifta 18 afcendetis in montem
&
Moyfes ad confiderandam
dixit
terram Chanaan
&
per meridianam plagam.
ad eos Cuiuque
qualis
Afcendite
veneritis
ad
montes
19. 6: videbitis
terram, qux
li
:
fit
:&populum
19. confiderate terram

,
fit
&
fit
qui infidet fuper earn , li pauci Hint aut multi
fortis eft aut infirmus
lum qui habitator eft ejus utrum fortis firmus fi pauci numero an plures
:
popuan in
NoTiE AD VerSIONEM ANTIQUAM

Tf-.
I,
Gr.^ce con/lanter
,
,
li^f-^ ,
promovit
,
loco profcilus
;
retitr
Anfes filius
Nave
ell
licut 'sraoi) iCaT^zv

mxpc-tit^ccM
i. to.
caflrametati funt
in plurali
fis
at
Ml.
I.
ne
incipit vocari Jefits.
tramfertur certe de priflinff nemi' In Or. Kai i-TTc^vificti^ Mwviv^
Alex. leg.
cum
Auguft. Vide
Ambrof
3.
de fide
:f.
c.
i.
497. d.
It. 18. Tf. 19.
c. 9.
E6 fpeilant qujc memorat Tertul. 1. adv. Jud. 142, c, 143. a. Dhi Moy/i , inquii , fuccefftr deflina17.
In Gr. fimiliter. Vid. Aug. ibid. Vix melius c Grscco. Exinde Auguft,
,
loco^rm,
leg. fotetis
at in
Cr, i%i>fh:
, :
LIBER NUMER.
VUIGATA. NOVA.
10. ipfa terra, bona an mala murata; aii abfque muris
:
:
Cap.
XIII. Versio antiqua.
3-89
urbesquales,
earn,
ifti infidiint fiiper jfng.i.i.ddcUr. :&c qnx Hint civi- Chnft. t. ^. p. 1. 27. ... tates in qiiibus ipfi inhabitant in ipfis
io.
fi
qnx eft terra, in qua bona eft an nequam
VuLGATA
II. humus
,
NOVA.
k deferto Sin
If.
in
,
pinguis an
fterilis,
,
que
arboribus.
ConFortaraini
&
nemorofa an abfarTerce nobis de
ufque
Rohob
intrantibus Eniath.
Afcendei unique ad meridiem,

,
&
venerunt
Jof.1j.14.
fruitibus terr.B.
Erat autem tempus quando jam pra!-
coqua; uva; vefci polFunt.

12..
C^mque
afcendiflent
exploraverunt terram
Achiman & Sifai & Tholmai tilii Enac nam Hebron leptcm annis anle Taiiim urbem Agypti condita eft.
Hebron
:
ubi eiant
VULGATA NOVA.
J>eut. I.
Versio antiqua.
^4,
14.
Pergentefque ufque ad Torrentem botri.

vette
venerunt in vallem botri
Aiig.tocui.
jfi. r.
*4.
abfciderunt palmitem
vemnt
natis
in
cum uva fua quem porta duo viri. De malis quoque gra,
&
de
ficis
loci iUius tulerunt
25. qui appellatus eft Nehelefcol , id eft, Torrens botri , eo quod botrum portaflent inde
filii
locum ipfum quem nominaverunt, Val25 lem botri
Ifrael,
V
Dff,
I.
U L G A T A
NOVA.
19. fed cultores fortinfimos habet, &urbesgrandes atque muratas. Scirpem Enac vidimus ibi.
26.
Reverfique exploratores terrs port quadra-
*4'
ginta dies,
omni regione
circuita,
27. venerunt ad ^'oyfen
&
Aaron
& ad
,
omnem
quod
eft
ccetum
filioruni
Ifrael in defertura
eis
Pharan
in Cades.
Locutique
:
& omni
,
multitudini oftende-
runt fruftus terra
28.
&
:
narraverunt
iS
Fide Not.
late
;
dicentes
Venimus
in ter-
Amalec habitat in meridie, Hethêus & Je& Amorrhsus in montanis Chanana:us ver6 moratur juxta mare & circa fluenta Jordanis. Inter hsc Caleb compefcens murmur populi, 5 1. qui oriebatur contra Moyfen, ait Afcendamus, & poflTideamus terram, quoniam poterimus obtinere
30.
bufa:us
: :
ram
melle
ad quam miiifti nos , qua? revera fluit ut ex his fruftibus cognofci poteft
&
earn.
VuLGATA
,
NOVA.
cum eo
,
Versio antiqua.
dicebant
52. Alii vero qui fuerant

re
ji
quoniam
fortior elt nobis magis.
Aug. Locui, 57
Hid.
Nequaquam ad hunc populum valemus

,
afcendeinfpexe-
quia fortior nobis

.
elt.
3 ;
Detra lenjntque
filios
,
terra
quam
:
rant, apud
Ifrael, dicentes: terra,
quam
luftravimus
devorac habitatores fuos

,
populus
filiorum
quem arpe:dmus
54.
quali
Ibi
procera; ftaturs
eft.
35. Et protulerunt pavorem terrx , quam exploraverunt earn Terram , quam tranluimus eim explorare, terra comedens, qui habitant iliper earn, eft
U:d. tocm. ^z.
uu.
iccm. 39.
vidimus
monftra
:
*
quidam
Enac de genere giganteo

locufta;
quibus comparati
videbamur.
NoTjE ad Vers lONEM ANTIQUA

fr. 20.
M.
qua
ipfa publici
tranftiililie
Gr. ipfo
inicio
habec
, iT,
K!
t/?
'
-jv ii'i
in
tec. ut
illic
&
fup. Scripturam illam adhibuilTe

,
in Lat. iiifiexcipiacur hoc
i!ir'um,-p!o Ji:
,
inMls.tamen
fubinde
utebatur Ecclelia
iion
vdo ipfum eandem
de
Alex. Oxon. Sar. ac edit. Compl.lcgitur

fic
:
ei'A.xM'
Grxco
at
de
:
his alias.
Ki
TiV=5 a/ so*A?(;cc5
,
'tfTc/ ^ta/e.'Kpcvc ,
uno
verCuillo
qualiter afleriur ab
&c. Porro vel ex Auguftino , tarn ipfum
Auguft. locut. 55:. Et qt(>ii terra tis : en verba
Eadem de Num. col.
quje fupra iterum referc
359. b. paucis immutajtiper earn ;
ijita tflz injideftt
fumpros ex lib. Locut. & al. veram effe anriquam verfionem certo colligi poteft , ut reor. Neciniicias ibit quifquis fcopum attendet Atiguftini loco cit. de doctr. Chr. Qujerit nempe ibi S. DoClur unde variarum Interpreiationum vitia emendari pofTmt ; inter ilia veio viiia fclacjfmnm numcrat , & barbarifmran i Etenim , inquit,
quam
alios limiles
; fed omicintermedia , // bona efl an nequam. Tt. 24. Gr. Kai aSomi' sas (fx&yhi îlfv.q. Ambrof. 1. 4. de fide c. 11. to. 2. Jjo. e. conftanter leg. hotryoncm Oiinndo , inquit , ad vallnn botvpnis exfhrat.tres Mcyfes jujfu Domini direxit : in Mfs. eiiam Auguftin. hiC
^ qUiH
tic
civitittes
in
tjttihrts ijli
hitbitant in ipjii
ftoii
Joiian verba Jingitla

,
fed etiam hctttionet
J<fpe transfe-
&
infra
non
boiri
fed boiru:.
omnino in Latijix lingjtie itfitm , Ji quii eonfuemdinem veierum , qui Latine locuti fitnt , tenere valuerif , tranfire non pnjfitnt. At njevos hujufmodicontemnendos putat , irodo nihil de fenfu deirahatur , contenditque eif magts inde ofllendi hoimnes , quo injirmiores ju/it , eo elfe inji- mrore! , quo doiltores videri volunt , non rernm fcientik qua adifieamur , fed [ignorum ( feu verborum ) qua non inflari oninnw dijfieile efl. Turn in exemplum adducic prasfentem iententiain Quid eninj obefi , inquit , intellectori , guod iia fcripium efl : Qua; eft terra , &c. quam locittionem magis aliens lingitx ejje arbitror , quam fenfum alitjuem altiorem. Turn ad aliud pergit , petitum Iciliceta 't. i8.Plal. I 5 1 . ul i projCurf i , quod diccndum fuilfet , populus vitiose decantabat jloriet. Unde liquet Auguftinum
runtur
qitx
Gr. KmJ tov ro-Tav =Ve~KCf i-rako/.icccccv , âpx'j'^ âl^vzq , '^ loeum ilium eognominaverunt , V.-tllis botri, j*-. 28. Ambrof. in Pf. 118. to. i. 1025. d. hunc verfum memoiat , dicens Vidimus terram frofuentem mrl JJ
If. 25".
;
lac
Gr.
im
phcxv
,
7z
^jk/ai.
Vide etiam
1.
5.offic.i2i.c.
,
"t. 32.
Grxce
oT/ iî'pi-rs^v li^wi' sVi yuo:^^cH
a: in
Mf. Alex, ac ^.
33.
edit. Coropl. /%u(;o'7;fo'i'

,
tV.i'.&c.
Aug. ibid.
UJitata e/pt loeutio
Ji non habere! magis.

,
; (ubcetera ut in Lat. fupra. Similiter iterum legit Auguft. quxA. 22.
Loco pavorem
,
Gr.hsLbei'iX.;e:v
.ftufem
Myay/'-^'
inde poft eatn

to.
addit
vrpo^
tv^ vi^^
'Ic/:aH^
3.537.
;
C.
r protulerunt pavorem
:
terrx
quam
e.\plor,i-
verunt
fed addit
,
eadem
terra
pa-.eb.n Pavorem terra dixit , non quo pa fed quem ex ea terra conceperant.
CAPUT
V
Gitur vocifcrans omnis turba
flevit
XIV.
NOVA.
;.
U L G A T A
nofte
ilia
,
Utinam mortui
in
eft'emus in .-fgypto
!
2.
&
iilii
murmurati funt contra Moyfen

Ifrael
,
& Aa-
vafta folitudirie utinam pereanius
&
in hac non mducat nos

:
&
ron cunfti
dicentes
Dominus
terram iftam
ne cadamus gladio
Tom.
I.
Oo
&
390
uxores ac
liberi noftri
LIBER NUMER.
VUXGATA
ducantur captivi.
Cap.
XIV.
yEgyptum
?
NOVA.
eft reverti in
Nonne
melius
Cjpitul.
XXXIV.
4 iEgyptum.
Vep. SIOANTIQUA. Demus nobis ducem, & revertamur
VULGATANOVA.
in
4.
mus
nobis
Dixeruncque alter ad akerum: Conftituarevertamur in yg)-ptum. ducem ,
&
VlTLGATA
in
Aaron ceciderunt proni %. Quo audito Moyfes terram coram omni mukitudine filiorum Ifrael.
&
NOVA. Nun & Caleb

,
filius
Jephone, qui
&
,
ipfi
luftrave-
'Bccli,
rant terram
fciderunt veftimenta fua
^*V?'
Fide Not.
6.
At
vero Jofue films
Versioantiqua.
Aug. LocHt. 40. i59- '
Vulgatanova.
7.
i' I. J J. JO.
,!",<'
Terr jm,
quam
exploravimus earn, bona

na
& ad
:
omnem mukitudinem
quam
filiorum Ifrael
eft valde valde.
locutifunt: Terra,
eft
circuivimus, valde bo-
8.
fi
propklus fuerit Dominus
inducet nos ia
earn
AHg.quxji. 25.2 N,3. t. 5. JJ/.f.
f)
& tradet humum lafte & melle

Nolite rebelles efle contra
manantem,
:
VOS autem ne timneritis populum
ter-
9.
Dominum ne:
rx
quoniam
eis
:
cibiis
nobis iunt
ablcellit
,
enim
ne
ri-
tempus ab
Dominus autem
in nobis
que timeatis populum terrs hujus , quia iicut panem ita eos pofTumus devorare receflit ab eis
mueriris eos.
^n^. Icat. 41,
10.
omne prslidium: Dominus nobifcum

metuere.
eft,
nolite
Et
ait
omnis fynagoga lapidare eos
in la-
10.
Cumque
clamaret omnis mukltudo,

,
&
pidibus
Kii. IHf. 41.
I I
lapidibus eos vellet opprimere
apparuit gloria
Et qnoufque non credunt

,
rnilli
in
cm-
nibus fi"nis
quibus feci in
ipfisj.
Domini fuper teftum foederis cunttis filiis Ifrael. Et dixk Dominus ad Moyfen Ufquequo 1 i. detrahet mihi populus ifte? Quoufque non credent mihi , in omnibus fignis qus feci coram
:
eis ?
VUIGATA NOVA.
mam":
11. Feriam igitur eos peftilentia , atque confute autem faciam principem fuper gentem ma,
14.
&
habitatores
terra hujus, qui
audierunt
gnam
gyptii
&
fortiorem
ait
quAm
hcEC
eft.
:
12. Et
,
Moyfes ad Dominum Ut audiant ,de quorum medio eduxiili populum iftam ,
quod tu Domine in populo ifto fis , & facie videaris ad faciem, & nubes tua protegat illos & in columna nubis pracedas eos per diem, & in columna ignis
,
ExsJ,
15. 11,
per noftem
j4(i3.
/.
difrom,
1
15.
Versio antiqua. Audient yEg\'ptii cum COntriveris

:
Vulgata nova.
hunc
_
i5.'quodocciderls tantammultimdinemquafl
af. Profp.
54. i.
populum , & dicenf 16. Quoniam non

terram
del'erto.
,
umim hominem
16.
&
dicant
quam
potuit illos introducere in jura\ it illis , proftravit illos in
Non
poterat introducere
:
populum
in ter-
ram
pro qua juraverat
idcirco occidit eos in
ExfJ,
ji. 28.
folitudine.
Ktrm.l.
i.ciintr.
V.
Et nunc magnificetur fortitudo Domini ,

locurus
eft
,
17- Magnificetur ergo fortitudo Domini ficut

jurafti
,
ttlag.t.^. jo6.d. ficut
dlcens
dicens
18.
Dominus longanimis
&
multx
miferi-
18.
Dominus
patiens ficmultzmifericordis, Pf.ioi.
COrdix, aufcrens iniquitatem&fcelera, dans non mundabit reiun
&emun-
auferens iniquitatem
&
,
fcelera, nullumque in- 8.
noxium derelinquens
in filios in tertiam
qui vifitas peccata patrum
"
/xeJ
10. j.
'
&
quartam generationem.
Vulgatanova.
cundum magnitudinem
19. Dimitte, obfecro, peccatum populi hujus femifericordia tux iicut propi,
tius fuifti egredientibus

iftura.
de jEgypto ufque ad locum
Versio antiqua.
Jlieraft, in Ifai, 6^
Vulgata nova.
^- Dixitque Dominus
:
,Q
Propitius ero
illis.
DJmifi juxta
verbum
0./.
tuum.
NoT. ad Versionem antiquam.

Grace ad verbum , dempta voce eiis. )f refpondent quae narrat Auguft. qujcft. 15. Ti-. 6. Huic iiiNum. 5J7-C. Caleb, l^jejus N.im hijnenies ad pofKlnm
.
4. Ira
lf.
i6. Grsc.
t.'s
Uxfi
to /h
^
J'u'aScu
Kvei" iiQayaye'r
rtr zaoi' t?to
lii
ctre
a-
Ifr.iel
jrt-
ne timereiit ingicdt
,
tnmm pomijTunii
cttera
&c.
X.7- Giseci, ilyiT, term, non (o-ram ; reliqua fimilia. f . 9. Vixunoyini, diftert Auguft. a Graeco , ubi eVi , 1. de promilf. efl ; eadem quoque repctit infra. Aucl. vero
p. 2.
c.
...
dixeriiat in-
xxlisfnat iut^ ifiû. i.e. Eo quid non pojjit Dtminits jntrodupofuiitm hunc in tnram juam juraverat eis , frfftravit
oI/uksii
tw
> '
ei/rcr?,
'"
'" '''/""'
Tf.
17. Gr. K!
.
,...,,,
lu/
i/i|.="^>i^<"
"
'%î /^
Ki-e^s
>
or
qumiam
9. col. 155. d. lie de-jotio nobis pint

illis :
tmm
tempus ab
mstmre populum terrx , Mf. Rem. nobis efl : ) difajjit Dominus autem in nobis eft , nolite
:
No/jff
timere eos.
1^.10. Ita in Graco ad verbum. Addit Aug. ibid. Ne Jiiltim eft, lapidibus, ciim ipj'um lapidare , pojfit ii/itata locuticne futHiere.
Itidem Graece. citipx-!ra Kal iii.lf!-\iii Tcr Mor -ntii cVx- i Ef?oi tH <Cni csci axmo'aoi to oVs/ii csf, Jiotv's;' i. e. Et cinteres popnliim hunc lanqnam hcminem nnum : i^ diJf. II.
Ft nunc exahetur fortitudo tud^Demine , qnemadmodum dixijh , dtcens : Au(St. 1. de promifl". apud Profp. p. i 54. b. ft nunc exalietur manus tua , Domine , Jicui dixifti. non ff. 18. Hicron. addiderat primo , Et mundans , notac ibid, legi apud LXX. Ft emun% f^*^"^ innoeentem ; fed dans, non mundabit reum, quam lectionem retinendam diuimus. Auct. 1. de promiiT. col. 134. b. hab. Ego fan$ Deus patiens , ^ /nullum mifericors , JJ verax. In Grarco lie Ki/ei=5 /iMf o'Euô? , j, jro;.i/so;, i,a>,viûU , a'fzrifir
Tfi-ror ra-a5
:
'7W
f.
15.
Gr3cc.
Mu
arii/iixi;,i,
dJ'uia.i,
^^
/<f 7/a?
_
j,
K-niapiejuS y Kxîcfiiil tit

v
...
aox'-'-
tent genies jtiactinjiie audieriiiu
nomtn tuum
dicentes.
eis
t. 10. Gr. ly^xi ivtCi fum Juxa verbum Ititim,

'
dfii
luila tb fnfd
w. Propitius
LIBER NUMER.
VutGATA NOVA.
it. Vivo ego
univerfa terra.
:
Cap
V
E R
S I
XIV.
O
291
I
A N T
Q U A.
,
&
implebitur gloria Domini
ij.
Veriintamen vivo ego

:
meiim quia implebitur
gloria
& vivit nomen mca omnis terra
Hincn. uli
ftif.
VULGATA NOVA.
1 z
.
Attamen omnes homines qui viderunt majef-
tatem
meam
6c ligna qua? feci in .g) pto
&
in
fo-
eorum
non yidebunt terram pro qua juravi patribus nee quifquam ex illis qui detraxit nulii , in-
Dent.
I.
jj.
lirudine,
&
tentaveruiit
me jam per
decern vices, nee
tuebitur earn.
obedierun: voci mea;,
VuLGATA NOVA.
J/. 14.
Versio antiqua.
z^. Puer
ritus alius in
14. Servura meura Caleb

ritu fecutus eft
qui plenus aliofpiin
me, inducam
:
terram
banc,
quam
femen e)us poiVidebit eam. Chanamus habitant in vallibus. Cras movete caftra, revertimini in folitudinem per viam maris rubri. 16. Locutufque eft Dominus ad Moyfen
circuivic
&
autem meus Chaleb , qnoniam fpieo , & aliecutus ell me, & inducam
jI.v^.
Lociit.
45,
eum
in
rerram, in
quam
intravit iUuc
ibid. Local,
ij.
Quoniam Amalecites
&
44.
&
&
z6.
Et
ait
Dominus ad Moyfen
& Aaron
Dominus
:
di-
ibid. LeiHt,
Aaj-on
dicens
cens
4j,
U I G A T A
nova.
18. Die ergo
eis
:
17. Ufquequo mukltudo h.-ec peflima murmurat contra me ? querelas hliorura Ifrael audiyi,
Vivo ego,
,
ait
ficut
locuti eftis audiente
me
fie
faciam vobis.
VuLGATA NOVA.
Pf. loy, tra. 6.
2.9.
Versio ant QUA.

-19
In folitudinehac jacebunt cadavera vefqui numerati

eftis
quotquot murmura\-erunt fuper me.
Uid.
Loctit. 4fi,
Omnes
,
a viginti annis
Num.
16.
&
fupra
&
murmuraftis contra
me
65
I
y?i. 10
Dsut,
JO. non intrabitis terram , fuper quam levavi manum meam ut habitare vos facerem , prater
3J-
Caleb
5
filium
Jephone
&
Jofue
HUum Nun.
dixiftis
1.
Parvulos autem veftros, de quibus
& hireditate poflldebiuit terram

vos
abicefliftis
quod
pr.-ed.^ holtibus
,
forent, introducam: ut vi-
quam
Jug. Locut.i^J.t,
5-
ab
ea.
ii9-f-
deanc terram
qus
vobis difplicuit,
V
glnta
U L G A T A
NOVA.
,.,.
51. Veftra cadavera jacebunt in folitudine. Filii veftri erunt vagi in deferto annis quadraJ 5.
,
juxta
numeram quadraginta dierum

terram
:
confideraftis
&
quibus , annus pro die imputabitur. t
Ezech. 4. 6.
portabunt fornicationem veftram

in
donee
confumantur cadavera patrum
deferto
quadraginta annis recipietis iniquitates veftras fcietis ultionem meam

:
&
Num.
52.
5,
J/ 94.
10.
VuLGATANOVA.
5 5.
VersIO ANTIQUA.
55.
quoniam
omni multituaini adversum me in

:
fum ita faciam huic peifims, qus confurrexit Iblitudine hac deficiet , & moficut
locutus
Ego Dominus
locutus
illi
fum ,
nifi ita fece-
ro lynagOgSE maligns
Atig. lecM./it,
iS9-
rietur.
VuLGATA NOVA.
I. Or.
do. 10.
171dx.
S'
I.
omnes viri, quos miferat Moyfes ad contemplandam terram & qui reverfi murmurarefe36. Igitur
,
peccavimus.
cerant contra
eum omnem multitudinem

in
detrahentes
terr^ qu.jd ellet mala,

J
7.
mortui funt atque percufli
confpeftu Do-
4 1 Quibus Moyfes Cur Inquit tranfgredimini verbum Domini quod vobis non cedet in profperum > 41. Nolite afcendere non enim eft Dominus vobifcum ne corruatis coram inimicis veftris.
.
Dim.
I.
42,
mini.
58. Jofue auten;
filius
Nun
& Caleb
4
filius
j .
Amalecite^
& Chananaûs ante vos
funt
quo-
Je-
phone, vixerunt ex omnibus qui perrexerant ad eonfiderandam terram.

59. Locutufque
eft
Moyfes univerfa verba hac ad

luxir populus nimis.
omnes
hlios ifrael,
&
rum gladio corruetis, eo quid nolueritis acquiefcere Domino nee erit Dominus vobifcum. 44. At illi contenebrati afcenderunc in verticem montis. Area autem teftamenti Domini & Moyfes
,
non
recellerunt de caftris.
40. Et ecce mane primo furgentes afcenderunt verticem montis , atque dixerunt Parati fumus afcendere ad locum , de quo Dominus locutus eft quia
: :
45. Defcenditque Amalecites

habitabat in monte
:
& Chananajus
qui
&
percutiens eos atque conci-
dens
perfecutus
eft
I
eos ulijue
Horma.
NoT^ AD VerSIONEM
V. II. Paulo
TO oVcfta
ijivo
f-go ,
fj.v'
A N T
e.ft
Q U A M.
ad verlnim
vos
:
diflimilius in
GrjEco
'Amk IZ hi
>
J,
t,î
ijUcl.
'fXTr?vQii h
^^
vt-jtni
nomen mettm
mini jmnem terram. Apud vivit i ibi e[iam nutat cjcieros Interpreies dixilfe", bxi ffi-TTMû , qttonmm tmfUbit. f. 14. A Greco aoefl i^ , ante inJiicam : at in Mf. Alex, nee non in edict. .\.d. Sc Compl. eft , xai e C**Ûnde Auguft. ibid, addic Ujitatiim ejjit , Ji t:on haberet &; coucurdant , rali excipias hoc , ajfemtm efl me reliqua pro quo , i7rti/.i!.i^m' ,uii , quod veriit Nobilms , obfecutiis
,
-^
-jto.^ki tw 7hV , êA ; ^2 Jmpleht gloricl Do^ Tlieadorec. eil quaeft. 27. Zn t
Aoâ. KupiH
f.
51. Sic
in Gr.
mox Aug.
:
ibid. Uji-
taiiimejjet ,iaciu\t, a
ijiia
iibjcejji/la
(in Mf. etiam
Oxon.
Jiciit
dp' K5 uftiii ^Vk's

,
quam abicefliftis
Scriftmie
ait
,
ditliim
eft
;
) addit Auguft. Nunc vtro (J noxo more , i; itidiium efl ab ea ,
Icijui joleni
Jicut
efl
ad locos
55.
ila
quam
abicefliftis
devenere locos , non 0 ait , a qua abf
celliflis.
ejl
inilii.
^
ir. 1(5.
Ita
in
Grco. Vide
.
{is
%, ij. Aug.
ibid
Non
ati
de
Aug. ibid. me , ant , advers'us me. Gr,
Addic Auguft. Qujerendum eji fine quid Jit quod ej} , m /uwv , nojtri enim hiterpretes hoc pene iibiqne imerpretair funt , nili nunc eiiam Greece , /a,',. In Mi. tamen Alex, eft, t: nm , al. e/ li , al./y.s?, quod ulti mum hab. editt. Auguft. fed contra lidem Mfs.
If'.
Grxce fojitnm
Tom.
I.
Oo
ij
292
LIBER NUMER.
Cap.
XV.
CAPUT
LOcunis
1.
eft
XV.
ofFeret in odorem fuavitatis Domino. Quando vero de bobus feceris holocauftum aut
,
VULGATA NOVA.
Dominus ad Moyfen
filios
,
dicens
dices
mcnfun
ad
,
Loquere ad
vobis,
Ifrael,
&
8.
cos
Cum
.
ingrelTi tueritis terrain habitatiooii veftrs
hoftiam
9.
ut impleas
votum
vel pacificas viftimas
quam ego dabo

5
dabis per fingulos boves, fimila; tres decimas
& teceritis oblacionem Domino in holocauftum

,
confperrn; oleo
aut vivliraam, vota folventes

raunera
,
vel fponte oiFerentes

in
odode ovibus 4. OiTeret quicunque immolaverit viftimam, facrifichjm fimil.B , decimam partem ephi , conlperlj oleo ,
aut
in
i'olemnitatibus veftris adolentes

,
quod habeat medium menfiira bin : , vinum ad liba fundenda ejufijem menfijrE oblationem fijaviffimi odoris Domino.
10.
&
rem
fuavitads
Domino
de bobus
five
1 i 1
Sic
facies
per fingulos boves
& arietes &

peregrin!
agnos
& hce-
dos.
quod menfuram habebit quartam partem

5.
bin 14.
Tam
indigent
qu4m
&
in
vinum
ad
liba
fundenda ejufdem menfur,-e

five in
eodem
ritu efferent facrificia.
dabit
holocauftum
vidimam. Per agnos

vobis
Unum
quam
16.
I
pr.Eceptum
terrÊ.
erit
atque judicium tam
fingulos
6.
advenis
eft
filiis
& arietes
,
erit facrificium fimils

fit
duarum
deci-
Locutus
marum
7.
qui
confperfa
oleo terti^ partis bin

tertia; partis
7.
Loquere
Dominus ad Moyfen, dicens: Ifrael, dices ad eos :
&
&
vinum' ad
hbamentum
ejufdem
Versio antiqua.
Atab.l.z.dtCitiny
c.1,1,
1.
1
VuLGATA
quam
in18.
NOVA.
,
8.
Cum
inttavcritis in
terram, in
Cum
veneritis in terram
quam dabo voillius
zoj.b.
duco vos,
19.
terra;
bis,
&
cum manducare
ofFeretis
coeperiris de panibns
19.
& comederitis
veftris.
de panibus regionis
illiiis ,
oblationem leparatam Do,
feparabitis primitias
Doramo
Sicut de areis primitias
mino
zo.
primitias conlberlionis veftrx. Panem licut oblarionem de area
10. de cibis
feparatis
21. fic offei-etis primitias confiifionum veftra^
2,
ita
&
de pulmentis dabitis primitiva Do-,
turn
&
dabitis
Domino.
mino.
V
12.
fen
L U L G A T A
Qujd
fi
per ignorantiam pnterieritis quidlocutus

eft
quam horum, qu^

,
Dominus ad Moy-
NOVA. & mandavit per eum pit jubere & ultra

2 5.
,
ad vos
J die qua ccc-
Versio antiqua.
Kercii.l.
VuiGATA NOVA.
:
X.cmm.
-4
hircum caprarum pro peccato
14. oblitaque fuerit facere multitude

vitulum de armento
fuaviffimum Domino,
cato:
,
ofFeret
tilag.
t.
4. 506./.
holocauftum
in
odotem
ac
li-
&
facrificium ejus
ba , ut cxremonia poftulant , hiicumque pro pecplacabit facerdos pro omni fynagoga propiriibitur ei Dominus filiorum lirael ipfi olferent oblationem quia iainorantia eft ; fuam in lacrificium Domino pro peccato fuo in
= <;.
:
&
1 5
&
rogabit facerdos pro

:
&
dine filiorum Ifrael
&
dimittetur
,
omni multitueis , quo-
&
niam non fponte peccaverunt nihilominus ofFerentes incenfum Domiao pro fe pro peccato
&
contpeclu ejus
quoniam
nelcierunt:
atque errore fuo

16.
rael
,
& dimittetur univerfs plebi (iliorum If& advenis qui peregrinantur inter eos
:
quoniam culpa
eft
omnis populi per ignorantiara.
NoT;E AD Version EM antiquam.

Grasce
'uo! ;
primum
'Ec
:
tm
ila-^Qfivâu v/^x;
'ja,
.';
In in/^-/w
f.
deinde
lie
.;
tvv
iyoi
qujE Aui;uft. locut. 49. de
Num.
col. 559.
limi-
Uier reddic
jf. 19.
: terram
in tjrt.xm ego ivdiuo voi illitc,
leget cum qui prsferet editionem Romanam Ambrof. ipfa confperjionum , non confujioniim , ficut proxime ccnfperjlo , pro confiijio ; ego etiam libens ipli alfentirer , fiquidem infia non femel utitur .^mbrof. voce confperjtcnis ;
&
Paucis difcrepst Ambrof. a Gracco, ubi loco 5j

,
cum
Ch??
5
m.tndttcare carperitts
cxftat fimpliciter
,
k.
s^xi iracr =cillitis ,

,
^ f"f qnando in.indiuaveritis

:
nee addicur
ad
:
at practerquam quod ture fperni non potefi Mfs, veterum editt.aueioiiras , faltemutrumque hicadmitti poreft; ita enim Ambrof. pergit Confajio nos Jiimtis , djverjmnn
:
&
vocem inrx deinde

wp^yîni
x'pxIp^/Lix
pro
cfferetis
oblationem fepi%rntam
lie
gaiioriem,
, :ipoe^5,u, &c. demetis deniptiotiem yfegrs&c. Subiit animum hie apud Ambr. ita piirao fcribi poruilfe , nnferelis ahlMionem , mutatoque a , in , ab iraperito fcriba , ex aiifero , faclutn fuilfe offertt , ficut ex ahlatione , oblMiouem ; at ex fublequeiuibus tollitur male orta I'ufpicio ; enimvero Ambrol. non ioliim infra conflan-
elementorum qnadam commixtione compojiti 1 jtqnidem frihitmidttm Jhco mifcetttr in nobis, Deinde gidttm caiido 1 lie : llac cottfperjio mtiltas babet tllecebras : live ergo confujlo , five coujperfio legatur fupra , nihil intereft , ci'im iit lenfu , faltem hoe in loco , nulla lit diverlitas. In Mf. FloStent oblatitnem de area , Jic anferetit riac. hsc fequuntur
etim primtttas conlparjionis

T^.
-veflrx,
ter
le:;it offeire ,
& ohlaiiotiem
fed etiam
inexemplumadinquii
,
ducit oblationem p.itriarcha
I/iiiJi ,
giiem
J,urificii
,
imtndam offrrerii Deo hcfliam &c. In modo obtnlit patty Mf. Floriac. lie Primitias ioitfpctrftir vejirx , panem obla:
24. Ita Hieron. ibid. C'!mgite,ait, ignoraverit popnlus^ ^Jeierit nnttm ex his qtta j.uiere non debuit ^ pnfi caremO' dicititr : Offerte htrcunt ntarttm tong'im ordinem tnjertnr ,
jionii fepnrahitii
eum.
St.
10-
il-
Gtsc.
'
hf%y
iif-CiUTC
Kict'psâ
avry
X.fâ^y 5; arvai' sua. aisî a/nafliXi; , q^ hircttm ex capris nnttm pro peccato, Optime e Graseo , ufque ad verbura propiti-ibittir; TSf". 25. ab hoc autem verbo ad finem ulque > paiilo dilfiniilius ita
, :
caprartim
&e. In GrJECO
fit7;? u/n^r , i A'JQsTs Knfia. I'anemjegregabitis , demptiettem ipfam : fietit demptionem ah area , /ic demetif ipfum ,
feiliecc
Kai
DC^3"M(^/ai
durcT^
oti
otxvff/o.
fV(*
^ dvru
frimitias lonjperjijnis vefrx
dabitis
Domino, Erit forfan
ccjTuy hcvfli Kff.V
>
^fi TWf amîoiv owTbtr,
t reminetur
, ,
LIBER NUMER.
VUt
17.
oiFeret
r.
Cap.
XV.
I
295
I
A T A
NOVA.
;
V
tc
P.
A N T
Q U
A.
Qu6d i\ aninia una ncfcicns pecc.iveiit capram aniiiculam pro pcccato luo
27. Si aurcm nnima iin 1 pcccavcrir non fponcjpr.uii unam annieulam pro pcc, ofTcrct
:
Ûg.
l.ccill.
JO..
cato
18.
&
,
deprccabitur pro ca face
(juud
infcia peccaverit
ei
coram Domino
inipctrabitque
qux
vemam
&
,
dimittccur uii.
indigenis
exorabit facerdos pro anima invita, Sc. pcccavcrit nolciitcr ante Dominiim , CXO rcmittetur ei. rare pro eo
:8.
:
&
&
19. Tain
crit
f)uim advenis una lex

50. Et anima , qiijeciinque peccaverit in ma- ^.j. ?</?. ij.> mi fuperbix ex indigenis, aut ex profclytis, ^"'"'- 3- 558Dciim hie cxaccrbat , &. cxtcrminabuur anima ''^^' ilia de populo llio \ quoniam \ crbum Domini contempfit , & 5 mandata ejus difperdidit contritione contcreiiir anima ilia, peccatum ejus in ilia.
'
:
1
JO.
omnium qui peccaveriiit ignorantes. Anima vero qua; per fuperbiam aliquid
,
commiferit
Wvi^ civi<
fit ille
five percgrinus
(quoniam adversJis Doniinum rebellis fuic ) pcribit de populo firo verbum enim Iômini contempfit , & pr.r5 I . ceptum illiu fecit irritum idcirco delebitur,&
:
portable iniquitatem
fuam.
Vt;
5
LGATA NOVA
multitudlni.
in
z.
Faifhim eflautem,
,
cum
efTeiit
filii
Ifracl info-
litiidine
& inveiiilTent
homiiiem colligcutem ligna
die fabbati
3
J
.
34. Qui reduferunt cum in carcercm quid fuper eo facere debcrent.
nefcientes
obtulerunt
eum Moyfi
&
Aaron
&
:
univerHe
VuLGATA NOVA.
5 5
.
V ERSIO ANTIOUA.
Morte
nioriatur
homo
ifle
obruat
eum
lapidibus
om
lapidibus
Morte moriatiir omnis lynagoga
homo,
lapidate
cum
Anir.Ucui.ji.t
3.
J60.C.
nis lurba extra caftra.
Vo
J
L G A T A
NOVA.
6.
Cumque
,
eduxifTent
eum
foras, obruerunt la-
datorum Domini
pidibus
J
&
mortuu^
eft ficut
prsceperat Dominus.
:
nee fequantur cogitationes fuas , oculos per res varias fornicantes,

clant ea
&
7.
Dixit
Deiii.
58ciant
Loquere
quoque Dominus ad Moyfen dices ad eos ut filiis Il'rael ,
&
fa-
40. fed magis meniores pr.^ceptorum Domini faImtque faniii Deo fuo. ,
41.
21. 12.
fibi
timbrias per
angulos palliorum
ponentes
Ego Dominus Deus
vefter
qui eduxi vos de
JH.it.ij. in eis vittas

3
iiyacinthinas
terra
yEgypti, ut eflem Deus vefter.
9.
quas
cum
viderint, recordentur
omnium manA NT
ai
I
NoTjE AD VerSIONEM
eif
,
Q U A M.
f.
^rt/.i
invotufitarittni
ffl ;
ipji obtitleriint mitntis
fnum
'jel
ijnid alitid
eo qiiod iiolem feceril.

]ic
fiiaifictmn
Domino
pro peccMo jun coram
Domino pro invo,
Pelag. to. 4. p. 2. yoi5.

cerdas
,
litntiriii fi;i< i
qu.c lecidunt
.
eodem.
excipiatur hoc , sw te loco l.i. cont. Pelag. to,
ea
;
quad ignoravirit
rogabit pro ea,
Hieron. I. I. cont. hab. t deprecabttiir pre eafi, pro peccato ignoramix coiam
ei.
,
,
t: 17. Item Grsece

;
nil!
Domino
Q
,
'^ popitiabittir
Jtantem,a.\. mel. ^xv Ai.
Apud Hieron.
t. 50. Vix melius

loco <siim]
iabit
;
e Graeco
prster hare duo

,
pecca'jcrit
of[e~ 4. p. 2. lie t ret c.ipram arinicFtlam pro peccato ignoranttx coram Damiuo,
Si ari;m,t itria peccaz'eri: per ij/uniiiti.xm
fccerii
&
exacerbat
loco OTaj^Si/fst, exacer-
f. 28. Mf. Alex,
Grseco aheft hoc licut in editr. Aid.
ult. (5
remitttinr
,
at in
&
auTC' priora veto
pene
flmilia.
,
Compl. eft Aug. ibid.2/Ai
ij
i'pi^vQ^Txi
poflea dixit
locutio^ iiiquit.
tiotanda trat
:
qniid ait
exorabit facerdos
ittramqne enim Jimnl ita did pcffet , exorabit exoexorare rare, ( Grace nunc,ft,:w;1xi z'ir.xQxHaj ,z\.ii,i>.:ii2sla.:. ) Addit Aug. Et ilia ; quod a fiminino gencre iacipiem , ad mafititiniim clanfit ; ciim enim dixijfet : (i anima una peccaverit, comhi/it diieus , exorare pro eo iibi intelligititr , pro eo hominc ; n.im quod adjiinxii dimittetur ei , in La'ino qtiulem non apparet , quia hoc pronomen generis omni! eft , fed in Grêco mafinlinnm eliicet , iibi haquod -jcro hie diiliim eft , tet ivrS , q'tedhic p^fi;i!m f/? , ei pro anima invita, i:ittlligiiiir , qux invita peccaverit , non quid nolit pro fe ojferri. Hoc enim etiam confequenter expo:
tamen Compl. habet ayec^îûrii , cum Auguil. cum edit. Aid. & Mf. Alex, quod in Vatic. deeft idem Aug. locut. yi. de Num. col. 560. b. bene Et anima qittzcitriqne fecerit in mantt ftperbix addit fnhanditnr peccatum notandiim eiiam quod ait, manu fuperbie , maniim ponens pro opere Jhe poteftate. t- 51. Auguft. optime notat infra , 558. e. In Grxca
edit,
j
additque
:
'.
mm
non
(
didiiiii
conttitione conteietur
nempe
sz7p/i|.!;
hreiCwQi'^xt
quod
fed extritione exteretiir, ita accipi potefl , in,
quit, qiiaji omnimodh terendo
exiit:g^:atiir
, i.
,
&
ac non Jit. In
Grsco etiam pro

vi fecit
;
contempfit, leg. ;rpxuMt,s

,
e.jloccifecit,
,
par-
& pro difpcrdidit

:
Aiscz/Zacs
diffipavit
difpt-fit.
jiiit
cum
eft
ait
,^
p-ofitnm
qu.r peccaverit nolenter , quia Latin'e non potuit exprimi

:
&
t5 </ invita
,
t- Jf. Ad verbum e Grsco, Auifl. 1. de XLir. mauf. apud Ambtof. 14. f. lie Mrte moriatiir homo , lapidabitis mm lapidibus omnis coiigregatio extra caftra , nee malei nam in editt. Aid. & Compl. legitur >.6:eo>j;|^=7 noft >i^'Miixli, quud in aliis. Similiter in Compl. pod cwa,
quod Grxci
,
diilum
eft ,
iaQix^slm^- non enim
potuit diet nolentata
>i>a , additur li,; ,7,^ tixpiixCnî. Hie locuuo multiplex notatur ab Aug. quern vide.
CAPUT
VULGATA
T7 Cce auteni Core filius Ifaar , filii Caath fi" Hiii Levi , ~ Dathan atque Abiron filii Eliab , Hon quoque tilius Pheleth de filiis Ruben,
I.
,
XVI.
NOVA.
z.
-
furrexerunt contra
Movfen,
aliique
filiorum
,
&
Ifragl ducenti quinquaginta viri proceres fynat;OM;
&
;
qui tempore concilii per nomina vocabantur.
VULGATANOVA.
frf/:.4y.
VerSIOANTIQUA.
&
Satis
,
22.
t.
adversum Moyfen Aaron, dixerunt Sulficiat vobis , quia omnis mul5.
Cfimque
ftetiiTent
fit
vobis, qiiod tora fynagoga

ipfis
om-
nes Hindi
Cor.
& in
Amk.ip.Ci.t.i,
1034- /.
Dominus
Et VOS quare
10. 10.
Not
ft. ;.
fe
Juda
r.
re
prsmittit Ambrof. ibid. Cum inftigajftnt Co^Dathan, Âbiron ducentos qHinqna>ititii(}<U's. nuid.
Hsc
in textu.
qHadr.tgima)viros advcrsUs Moyfen 55 Aaroit, utfep.narent
infurrexrrnm Hi: , dicemes : Sjtis fit vobis , Sec. ur Similiter in Gracco , nifi quod loco iftorum de ticm\do,Etvi>squarrprenlitisfytt.jg3gam,exliit.KxiSîxab
tit
,
294
I.-ic.Hmn.l. II,
. I.
LIBER NUMER.
Versioantiqua.
fynagogam Domini
\
Cap.
XVI.
eft
,
VulgatanovA.
tiwdo fanftorum
elevaniini fuper
premitis
& in ipfis eft Domlnus

?
Cut
Sinn. SoS.i/.
populum Domini
VULGATA NOVA.
4.
Quod c^m
:
audiffet
Moyfes
cecidit pronus in
C.
Hoc
tu
igitur facite
Tollat iinufquifque thuribuconcilium tuum

:
faciem
5.
la fua,
Core,
&
omne
locutufque ad Core
:
&
ad
omnem
libi
:
multitudife
7.
&
:
haufto eras igne, ponite defuper

:
thymiama
,
nem
riC
,
Mane,
,
inquit,
notum
ei.
faciet
Dominus qui ad
coram Domino
fanftus
&
quemrunque
tilii
elegeri:
iple erit
pertineant
& fandos
applicable
&
quos elege-
rauicum eriginiini
Levi.
appropinquabunt
Versioantiqua.
/mh-.ep.Cl.t.
I03J./I.
I,
Vulgatanova.
me
,
8.
Dixit Moyfes ad Core
Audite
filii
Lefe-
8.
Dbcitque rurfum ad Core

:
Audita
filil
vi
Levi
9.
paravit vos
Nunquid hoc pufillum eft vobis Dens a iVnagoga Urael ,

fe
,
quod
9.
Num
vos ad
li
adduxit ut miiiiftrarens minilleria tabernacu-
&
Deus
Ifrael
ferviretis
parum vobis eft quod feparavit ros ab omni populo, & junxit fibi ut ei in culm tabemacuU, & ftaretis co,
Domini
ram
frequentia populi
&
mimftraretis ei
VULGATA
I
NOVA.
iz. Mifit ergo
o. idcirco
filios
ad
fe fecit
accedere te
& omnes
frafes
Moy-
12
J'ide
Not.
veni-
tres tuos
Levi, ut vobis etiam facerdotium ven-
ut vocaret Dathan
filios
&
:
dicetis
Abiron
Eliab.
Qui refponderunt
Non
II.
& omnis
globus tuus
ftet
contra Dominura
>
mus
quid
eft
enim Aaron ut murmuretis contra euro
Versio antiqua.
Aug.qintjt.iS.i"
VuLGATA
I ;
.
nova.
quod
eduxifti nos
,
Num.
^*
t.
5.558./.
15. nunquid pufillum hoc quoniam eduxifti PQ5 ij^ terram nuentem lac &: mel, interficeie nos in eremo , quoniam prxes nobis , princeps
nunquid parum
,
eft tibi
de terra
deres
tri
.'
qurt lafte
&
nifi
melle manabat
ut occi-
in
deferto,
&
dominatus fueris nof-
es J
14.
xifti
Ettuin terram fluentem
lac &:
mel indu-
14. Revera induxifti nos in terram

rivis laftis
qus
fluit
Irttt. I.
4.
C l6.
55.
vineas: dedifti nobis fortem agri nos, non afoculos hominum illorum abfcidifl'es cendimus. non concupifcens alicujus illorum quid 1 accepi, neque molefeci alicui eorum.
:
&
&
agrorum
eruere
.'
& niellis, & dedifti nobis polfefliones & vinearum an & oculos noftros vis
:
non venimus. Iratufque Moyfes valde , ait ad DomiI J . num Ne refpicias facriiicia eorum tu fcis quod ne afellum quidem unquam acceperim ab eis , nee afflixerim quempiam eorum. Tu , & omnis con16. Dixitque ad Core gregatio tua ftate leorfum coram Domino ,
:
&
Aaron
Jlng.toeui. J5.f.
die craftino feparatim.

,
17. Etaccipite finguli
thuribulum fuum.
17. Tollite finguli thuribula veftra

nite fuper ea incenfum
,
&
po-
oTerentes
:
centa quinquaginta thuribula

neat thuribulum fuum.
Domino duAaron quoque te-
VuLGATA NOVA.
18.
Quod
ctim feciffent, ftantibus
Moyfe
&
Aa-
titudinem ad
gloria Domini.
oftium tabernaculi
apparult cunftis
19.
&
coacervatTent adversum eos
omnem mul-
VeRSIO ANTIQUA.
Aug.qtt^fl.iJ.in
VUXGATA
&
jus
i o.
NOVA.
20.
Et locutus
dicens:
eft
Dominus ad Moyfen
fynagogs
Locutufque Dominus ad Moyfen
& Aa-
Aaron,
Amh-.
I,
ron
iftius,
1
,
, 1
ait
.
^,effic,t,
&
7/
ii. Abfcedite vos de medio coniummabo eos fimul.
Separamini de medio congregationis hu-
ut eos repente difperdam.
2. 127.*.
NotjEadVersionemantiquam.
(itiv7co7iI , &c. t qtiare confurgiiis fuautem priorum , Sjr;.( _/Vr cij// J &c. ex Ambr. idem Facundus legit Certiejiote quad m omni fyngcga oftwcs (audi funt , ^ efl Dominus in :llis ; at Gr. Am-
nTanV[&s fVi Tvn
T^. dijfes
14. Iia
,
de Grxco ad verbum
ti.'x.o'lfXi
,
prater
unum
aifci-
per fynagogam? \ozo
pro quo ii
vel ut in edit. Aid. tts'xoinfra conftanter leg. abfci,
4k;
utiq:!e ahjadifli ; at
Aug.
inquit
,
dijjis ;
tanijiiiim dtciritu
Si ifla frxjiitijjis
oailos
brolio i'avet.
If. 8.
heminitm illorum abfcidijps

:
&c.
niidite
etiam in Gratco , excepto uno eiQxnicx' e , expro audite. t'.g. Ita in Grjeco ad verbum, fed ordo vocum diffiSic
,
cVifiJî^/na iAitoi; i/tm e"if. If. In Grsco fic Miâ, f'/s i/Muw iiSitc iuTut , i.e. '!<im deJiJeriiim ulhu! eorum fiimpji , iirjrie nffixi quemqitam lorum.
Cm
itiilis
efl, Icilicec
Ic2,'. vftxi
Mh
jW.Xfov sV'
i^rg
i/^ri-,
;
ct/ AftV^fêf
f. 17.
Similiter in Graeco,
so;
TiCt
sV CKiaji-zii'; 'Icf,M
Ml. Alex. AieVe.-
tt.
ahfiedite
io. 21.
,
ItainGrco,
confumam
nifi
quod deeft vos, poft

,
ut
505'Ifa>i> ; Aid. u/Ltai; o so;' ufixf minijlrareii! , conftanter ^n'ipyi^r , mimjirare.

jf.
demum
loco
&
pro coitfiimmalio
,
eos Jimiil
legitur ('i,a)it>ica>
dvni s/âVaJ
eos conjefiim.
Idem Ambrof.
Gr.
le-
12.
Num.
Huic refpondent quae dicit Aug. qusft. 2fi. in Dathan ^ Ahiron ^ citminfe 558. f. Ofi:d efl quiid _
git {upi^.DiZ'idite I'os de medio jjnagogx.
Z'Ktî'JST/E-
'dhionetn Tonfrr-^tffen'i ,' vocati 4
Moê
ac juperhi
in-
juriose refpondemes
&c.
i Crxco.
non conven. cum Hicret. col. I. de 220. h. Secediie e medio populi hnjus wdijciplmati X5 contumacs , tit dsffitdam cos ego, Vid, Capitul. XIII. fup.
Lucifer, veto Calar.
t. 15.
Ad veibum
LIBER NUMER.
VUI. GATA
11. Qui ceclderunt proni
iTjnt
:
Cap. NOVA.
Core,
XVI.
Uathan
C>:
295
in
faciem
atque dixe-
14. Precipe univeifo populo ut feparetur h tabernaculis
Foitiflime Deui uno peccante, contra omnes ira tua defxviet i). Et ait Dominus ad Moyfen:
Ipirituum univerfv; cariiis, nun:

?
&
/Vbiron.
,
abiit ad Datlian 15. Surrexitque Moyfcs fcquentibus eum fcnionbus Ifracl, Abiron
:
&
I
&
VU
lis
L G
AT
A
:
NOVA.
26
& VE
P,
A N T
Q U
A.
Recedite i tabernacu16. dixit ad turbam nobte taiigere qua: ad homiiium impiorum , eos pertinent , ne involvanuni in peccatis eorum.
Separamini a tabernaculis
,
hominnm
if-
Cyfr.tf.yC.i^j.
&
tonim diiriilimorum
nibiis qua; Hint eis
,
rangere ab omne limul pereatis in petcato

nolitt;
&
eorum.
17. Cimque receflTillent k tentoriis eorum Abiron egrelli (labaiit per circuitum , Dathan papilionum fuorum , cum uxoribus ill introitu
&
&
liberis
18. Et
ait
omnique frequentia. Moyfes In hoc fcietis, quod Do:
28
fit
In hoc
fcietis
minus
tis,
miferit
me
ut facerem univerfa qua; cerni:
&
,
non ex proprio ea coide protulerim
me facere omnia me faîo
opera
quoniam Dominus miifta , & ciuoniam non
Tac.lJnm.i.
*/'
n.
^'""-
'
* ^'^^'
&
29. Si confueta hominum niorte interierint , ccEteri vilitari fovilitaverit eos plaga , qua
&
29. Si fecundiim mortem omnium hominum i\ fecundum vifitationcm ommoricntur illi ,
&
lent
non
fin
milit
me Dominus
nium hominum minus mifit me

,0
terra
vifitatio erit
illorum,
non Doaperiens ^j^""'?'/'

' *
autem novam rem fecerit Dominus , ut aperiens terra os fuum deglunat eos & om}o.
nia qu.-E ad iUos pertinent
,
in vifione oftendet
Deus,
&
^-"
'.
os fuum
abforbebit eos
^5?-
def^cnd'^rintque vi-
ventes in infernum
fcietis
quod blafpliemaverint
Dominum.
V
31. Confeftim igltnrut
Ji. 6. terra fub pedibus PI. lOJ. 17. i8.
ceffiavit
:
u L G
loqui
eorum
VULGATA NOVA.
in inft?rnum
ATA NOVA. 31. & aperiens os fuum, devoravit diruptaeft bernaculis fuis & univerfa fubftaatia eorum Versio antiqu
.
illos
;
cum
ta-
15. defcenderuntque vivi
operti
humo
5x(.
&
perieiunt de medio mukitudinis.
rum
fiigit
At vero omnis ifrael , qui ftabat per gysd elamorem pereuntium dicens Ne
,
;
omnia quxcunque defcencierunr ipfi , ; 5 funt eis, viventes ad inferos ;4. Et omnis Ifrai;!, qui in circuitu eorum ,
fugerunt a voce
&
&
Aii^. qu.tfl. 19.
eorum
}.
Aug. 560
cent. 5J.f.
fort^
} 5
&
.
nos terra dcglutiat.
Sed
&
ignis egrelTus
i Domino
,
inter-
fecit
ducentos quinquaginta viros
qui offcrebant
incenfum.
36. iocutufque
eft
Dominus ad Moyfen, difilio
36.
Et
dixit
Dominus ad Moyfen,
Aug.
ijuxfl. ;o. 11
cens
} 7.
Prascipe Eleazaro
Aaron
facevdoti ut
,
tollat tliuribula
qus
jacent in incendio
:
&
ignem
hue illucque difpergat

funt
3 8.
quoniam
;
fanftiticata
5 T. ad Eleazarum filium Aaron facer dotem ToUite thuribula xrea e medio exuftorum , quialanciificaifzinem alienum hunc femina ibi
&
&
verunt thuribula
in mortibus
peccatorum
producatque ea
38.
peccaiorum horum
in
animabus fuis:&
NoTiE AD
:
Versionem ANTIQUAM.
fenfus nojler illuditur tamen Oxon. In
;
V. J.6. Paulo didimilius idem. Cypr. fup. ep. fi8. p. I r8. rempe Sepnramini a tcibernactilis hcritm honittinm tnjujlo
Tarn
te
,
,
qunmvis CJ
hoc i
vUtnio fit Mtium.

,
Mf
edamnum
, lii:
legitur
iparrwû^.'/.
la
Jiiriflimoram
ne
,
iicliu tamêre
ea
ijii
ad em per-
Aid. autem edit.

ron
cV
X'is-'^t.
reliqun ut in Lar. iupra.

:
tinent
&c, ut fup. Collar. Canhag. p. 490. c. Dijcedihomitmm i^sntm duajjinioruin , ^ tie te~ tigeritis ab onutibiti qH.i (I'.nt eis ^ ne Jimnl peie.xtif ^ 'voi ill omnibus pi^ccatis eorum. Hieron. conna. Lucifer, to. 4.
A
tabc'-fi.t^nlii
Ambrof. ep. 6l.u. y2.

,
Ci're
propter d:jft:nJionem
alludcns, dici: D.ubaf. , Abibiatus terra abjorbuit.

,
291. f. vel poiiiis Lucifeiiani ipli Separannni a tabernaculis ifloram hominttm dnrijTunoriim , J5 mliie tangi ab otwiibm quit funt eorum y tie /imul , &c. Gr, 'A7ro%it&iiTf aVs twh
:
t. 55. GisEC. delet onnia ; fed Mf. Alex, necncn edd. & Compl.ferunt jritra 'icx , ficut ej-iV duni, cum demum Mf. Oxon. loco =V1 aVTO,quid legitur in alii>
Aid.
;
loco 'jitentet
^Sv'isi; ,
plerique ferunt ^m'la

e;';
'jizeniia
, i
lolus Alex.
omnes autem
,
aJts
infernum
at Augnft.
conftanter
ad
injeros. Similiter
hab. L^cut. 54. sô. c.
Et defcenderunt ipji , ^ omnia qus funt eii ; notatque vel ibid, prsfens pofitum , fro pralerito , iunt , pto erant
,
If.
>
l8. Ita in Graeco , quia HO A monetipji
(I
,
excipias ult. oV/ tn
xtt'
i^xv-
fuerunr.
pro CJ quoni.tnt non a me fa-
t. 54.
eorum,
Ira
de Graeco ad verbum. Addit Auguft.

,
ibid.
cto.
fubaudittir erat
SitpjUa proffus qua; io
Aue;. ibid.
id
efl ,
omnis
Ijrael
qui erai in circuitu
t. 9.
T.
50.
Graxo
ubi
i!
i, ,
pro
Ji; at in edit. Compl.>i,f/.
Quidam
interpreiaii pint
in
hiaru
oftendet Dominus i credo , putantes dictum , y^zsuxî , qiiod /Grace pofitum eji , ipzsy.x'/i , quod pro eo dtititm efi , ac fi iicerctur , in maiiifellarione , quod aperte oatt:s afp.irebit.
pro verbo. Aug. Tfll-. ;6. 57. Sic eft in Gr^co verbum norat infia , Novo modo dtit fandificara , pa^nn eorum , a qaibus hoc pcccautm fuerat pcrpcirarum , quia per eos exemLncut. 56. ad lisc plum d.ittim efl ceteris , quo timtrent : quom.Vii fanaificazerunt ilurib. Sec. addir Ken dixit , quia
&
Non enim fie diSum

.,
tj}, \n
viiione, que?}}.tdmodum folent di-
li vi(tones Jive (omniorum ^ Jive qutirumqt'.c in exji.tjt fûr,trum,fed ut dix: , in manijtjlatitne. NonnuL: autem aliud <i^;n.i?jtf f , in phantalmate mterpret.xrt volupyunt ; quod omtiino fie ablmret .i confuetudine loeuiior.n nrflr.c , ut nuf-
jed qu.ifi qtixrtjanjfc.nerunt thuribula peccat^res hi pro eo t dtceret ^ Jua ^ dixit ^ retur t quorum thuribula peccatorum horum qui autem laniiificaverint , intelligen, ;
dum
t.
rcliquit
.,
id
efl t
q:iia ipfi.
58.
Cunda
:
conciuunt
cum
Grjtco. Aug._ pauIo ini
"jn.iin fere dicaiur
phantafma
nifi ubi falfitate
viforitm
fra lie legit
^ find fic.ua fait., Junt
at in
Gr. limpliciter
,,
, ,
296
Aug. uiijiif.
LIBER NUMER.
Versio antiqua.
in
fit in
Cap.
laminas,
eis
XVI.
&
atfigat altari,
VULGATA NOVA.
eo quod oblatum
ranftificata
lint
fac ea laminas ducViles circumpolltioncm altari , qiioniam oblata llmt ante Dominum , 6c fanditicata lunt, facta llint tiliis II-
incenfuin
Domino ,
&
&
in%num
Aaron
uc cernant ea pro figno

rael.
&
moniniento
facerdos
filii
II-
raiil.
5c>.
Et accepit Eleazar
xrea
filius
facerdotis
59.
.tnea
,
Tulit etgo Eleazar

in
tliuribula
thuribiila
funt,
&
quanta obruleiunt qui cxufti , addidit ea ciicumpolirionem altaiis
quibus obtulerant hi quos

,
intcr.dium
,
devoravit
akari
:
&
produxit ea in laminas
alRgens
40. memoriale fiJiis Ifra'cl , ut non accedat quifquam alienigena, qui non eft de femioe Aaron , imponeie incenllim ante Dominum
;
J.
ut
haberent poftea
filii
Ifrael
quibus
,
&
commonerentur , ne quis accedat alienigena qui non eft de femine Aaron , ad offerenoum
incenfum Domino
,
&
non
erit
Ikut Chore
&
(lent confpiratio ejus
ne patiatur
ficut paflus eft
licut locutus eft
Dominus
in manuAloyli.
Core, omnis congiegatio mino ad Moyfefi.
&
ejus, loquente
Do-
V
&
U 1 G AT A
;
NOVA.
eis
:
4 Murmuravit autem omnis multitudo filiorum Aaron dicens Ifrael fequenti die contra Moyfen Vos interfeciftis populum Domini.
41. Cumque oriretur
ceret
feditio
,
pergens cito ad populum utrogespro

egrelfa eft ira a
jam enlm Sjf.iZ,
& tumultus
incref-
43. Moyfes
foederis.
&
Aaron
fiigerunt
ad tabernaculum
operuit nu-
nDomino, & plaga defêvit. 47. Quod cum feciifet 47 48. Fide Not. Aaron & cucurriflet ad mediam multitudinem , quam jam vaftabat incendium obtulit thymiama
,
:
Quod, poftquam
ingreffi funt,
bes,
&
.
apparuit gloria Domini.
ftans inter mortuos ac viventes 48. !o deprecatus eft , plaga ceffavit.
&
&
pro popu-
&
;
44. Dixitque Dominus ad Moyfen 4 5 Recedite de medio hujus multitudinis , etiam nunc delebo eos. Cumque jacerent in terra , Tolle thuribultim 46. dixit Moyfes ad Aaron haufto igne de altari , mitte incenfum defuper
:
49. Fuerunt autem qui percuflj funt, quatuordecim miilia hominum feptingenti , abique his qui
&
perierant in feditione Core.

5
o.
Reverfufque
eft
Aaron ad Moyfen ad oftium

M.
tamen hVtS, deeft
in
tabernaculi foederis poftquam quievit interims.
NoT.t AD Version EM ANTIQUA

VxS''''' utapud Aug. fupra. Op:at. 1. 6, contra Donac. p. 95. a. aUudeas, dicit Telle , Aaron , kxc I'.ifa , fac iude lajmmii , i^ pone in angulii ardt tefl.imenti Domini , qttoniam licet illi peccave7:nt qui ea jtrebant , tamsn
:
in
fine huic.
Mo//? ;
iftiid
Mfs.
nomen meum illic inz/ocatitm efi , dicit Dens. Vide Aug. fup. ad t. 57. f. 39. Similiter in Grxco , prater duo, iufcuij^may , ad~ Aideritnt , pro addidit , al. tamen irpccsGHXsi' > Sc ^vQiX^nvafa
ilia
fancla fitnt
qtt:a
nee non in edit. Aid. Cum Auiuftino concinit Cjpr. epift.yd. l54-c. ad verbum, nili quod legit, in non Jit , pro non erit , Gr. ^ jj-V sj-aj. Nota apud Cypiianum poftrema non legi ab hoc , ^Jictit.
Alex.
& Oxon.
ft. 47.
refpiciens
,
48. Ambrof. epift. 65. to. ^. col. 1054. d. c6 ait ; Ciirn dira mors propter contuntacei in pie,
hem
ferperet
:
medium
je
inter -viz-entei
morientefque
ohjecit.
>^
f/iq) ,
.
altari
loco altaris
ut fup.
58.
In Gr.rco
Kai
i^/w syyif^nro v ^f-ttvia; ujj
tw
,
jtj
>tiu
ss^
h
jf 40. Hjcc omnia apte refpondcnt Gr<eco , nifi quod hie omiititury/cKi , ante vocem confpiratio , additurque iu-
ruv ^&*rwf
sM-âQsv
CAPUT
Versio antiqua.
Aitci.
I.
XVII.
VuLGATA
NOVA.
,
ie
fffm.
I'rojp.
fart. 2. ap.
J34.</.
D
2.
,
;
Ixit
Dominus Movfi
-E
VuLGATA
NOVA.
locutus
eft
Dominus ad Moyfen
di-
Versio antiqua.
Sic dices
filiis If-
rael
nes fuas
decira
fu.-E
rael
Loquere ad filios Ifaccipe ab eis vir-
virga cunftas feorfum familias contlnebit
&
gas fmgulas per cognatio,
cunftis principibus tribuum
virgas
duo-
4 ponefque eas in tabernaculo foederis coram teftimonio , ubi loquar ad te quern ex his elegero , germinabit virga ejus : 5
. :
&
uniufcujufque
nomen
fuperfcribes virgs
& cohibebo
i me querimonias
tilioruni Ifrael
qui-
bus contra vos murmurant.
3.
nomen autem Aaron
erit in tribu
Levi,
& una
Versio antiqua.
C
VuLGATA NOVA.
6.
&
virgam Aaron
inter virgas illorum
Locutufque
ei
eft
Moyfes ad
filios Ifragl
&
dederunt
tribus
:
omnes
principes virgas per fingulas
fuerantque virgs duodecim abfque virga

pofuiCTet
Aaron.
7.
Pofuit eas
coram Domino
intulitque in
7.
Quas cum
Moyfes coram Domi:
tabernacuium teftimonii 8. & factum eft in craftinum , introiit Moyfes ecce germina\it &c Aaron in tabernaculum ,
no
in
tabernaculo teftimonii
8. fequenti dieregreifus invenit germinafle vir-
&
gam Aaron
in
domo
Levi
& turgentibus gemfab-
NotjC AD
V.
I.
Versionem antiquam.
piens Moyfes
,
Tf. z.
Grxe. Kai >aMt3? Kvpr.^ Tps; Mwfcpf, ^syaiv' Idem Auclof addit Ut dent omnes principes illo;
virgam Aaron
Gi
&c. ut fup. Gra?c. Kai

Jj
sSu-ixr ai^Tu
if.
'TravTS';
xox^rî oiuTur p/o)'

MuiV':ri;
rum
vtuc,
Jinguli in tribubns
.,
virgas fuas. Grjec. A^M:cy to?;
Xc^'Axfoir, &c. ut in Lat.

7. Grace. Kai dire^yAS
Similiter in
,
'Ic^v.s
Xj
'vxlpiuv
'TTttpx
,
â Trap' au-tav ^'ac/cc, pd^J'cr za/'cut? Tafrotf rav pôriu-r ctVTOfr , xaT* ay.a^ -sraibid,
raU fciÎî ueuri Kv'
ffluiy duTo:y
t'.
AcaJ^xcc pcc^J)!
6. Sic
idem Auci,
&c. Duodecim
jf. 8.
Grseo
uti
practer
,
pauca
;
,
nempe pod
port laberna-
igituT virgai ncci-
crajliniim
adJitur
<, ,
hoc
tJ ftnfffii
'
JLIBER
VulCATA
dalas iktorniati
9.
luiit.
NUMER.
virR.i
NOVA.
nth erupelant tloics,qui,foliis dilatatis.in amygPiotulit ergo
Cap. XVII. 97 ERSIO ANTIQUA. Aaron ex domo Levi & produxit germen,
:
ûU.i. i, premijf.
floicm germinavit
Moyfes omncs virgas
filios llVacl
:
&
nuces.
de
vi-
coiifpclu Domini ad cuiiAos
deruntque
& êcepeiiint linguli
virgas fuas.
:
10. Dixitque
Dominus ad Moyfen
Refer
TO
definat murmiiratio
lie
eorum
me,
&
Ueh.Q. virgam Aaron in tabernacidum tellimonii, utfer1. vetur ibi in lignum rcbellium liliorum KVacI
non moiientur
omnes.
&
tur.
quielcant queieLe eoruni
ine
ne niorian-
V
I I.
I
U L G A TA
cce
NOVA,
I ;.
Fecitque Moyfes (icut prxceperat Dominus.

Di\-erii!ic
quicunque accedit ad tabernaculum Domini^

:
1.
autom
,
filii
Ifracl
ad Moyfen
:
moritur
lunius
num
ufque ad incernecionem cundi delendi
confumpti fumus
oranes perivimus
N
Ctilim; exinde
J. a'i oTiitk,
O T
.C
,
AD V
ONEM ANTIQUAM.
T^. 10.
pro ex domo
paulaque poll
ita,
Idem Aucl.
ejji
hjec prasmittit
,
Qtio profe[la Jigiio

,
f^pVe'/xs
ii,\as-:f ,Ji
gull. lotut. J7. de

yr.'ef^(j
, ill
xr.t. Au''^y.^^^C- I'^M,^. soâjnc; Num, col. 3;6o. d. legic : Lt ecce germi-
qnutnm
Similiter
tal, p.
popriliim
pthet
iMm
Drjtnat
Sec.
1.
ut fup.
Cypr.cum
a.
nvit I'rg.i A.iron in doiuitm
Lei'i
turn addit
Latina con1.
2?2.
I. 3. TeiHm. p. 309. b. rum Dejinat murmjtratio eoritm /i me ,
de mornon mO'
inv
%
domo Levi
;
t-r^'^fx'r
dtci.
Item Ambrof.
: !<.
i.
de
,
rtenntr. Sic etiam
Hieron. in cpift.ad Tit.
to. 4.
001,450.
a,Tr'
virginit.c. ifi.ait
Virg.x
]'fga Jl.iroa nnce.i fioruit

,
epift.
42.
b.
i)
Item Grsce
\s
Kttl
taauQaâ
yny^vijili oti/tui
nucina A,iron Jaccrdolis eôruit.
ciim din
repojitii Jtiijyei
fj.
aVsCot/cuw.
CAPUT
VuLGATA NOVA,
XVIII.
rj*
-D*
portabitis
t.
xitque
1
tui
Dominus ad Aaron Tn & & domus patris tui tecum

:
HL
pietis pietis
VersIO ANTIQUA. T ait Dominus ad Aaron dicens Tu &

,
:
fi-
lii
tui
&
-î'?- qtisft. i
51. in
domus
patris tui
:
iniquitatem fanftuarii
&
tu
&
tilii
:
tui limul luflinebitis peccata facerdotii veftri
peccata fanttorum tu peccata facerdotii veftri
&
&
tecum
tilii
acci- ^""'-
5.541.*.
tui acci-
V UXGATA NOVA. & fceptrum moriantur, & vospereatis fimul patris tui fume tecum, pr;vrtoque fmt, & miniftrent 4. lint autem tecum, & excubent in cuftodUs tabcrnnculi & in omnibus cxremoniis ejus. Alienigena tibi tu autem & tui minilhabitis in tabernaculo
fed it fratres tuos de tribu Levi,
:
:
filii
teftimonii.
5.
Excubabuntque
faniftuarii
Levit.-E
:
ad prajcepta tua,
ita
&
illi
non mifcebitur vobis. 5. Excubate incuftodia

altaris
:
fanftuarii,
& inmlnifterio
ad cunfta opera
vafa
tabernaculi
duntaxat
,
ut ad
ne oriatur indignatjo fuper
filios Ifrael.
&
ad altare non accedant
ne
&
VULGATANOVA.
6.
VerSIO ANTIQUA,
6.
Ego
dedi vobis fratres veftros Levitas de
Et ego accepi
filiorum
fratres veftros Levitas

,
de
me-
Aug. Leeuf, j8,

560.
f.
medio filioruin Ifrael ^ &: tradidi donum Domino , ut ferviant in mimfteriis tabernaculi ejus.
dio
Ifrael
dationem datam Demi-
no
VuiGATA NOVA.
7.
Tu
:
trum
&
autem omnia
&
filii
tui cuftodite
facerdotium vef-
& intra velum funt, per facerdotes adrainiftrabuntur

fi
qua.-
ad cultum altans pertinent ,
quis externus accell'erit
occidetur.
VuLGATA NOVA.
8.
VerSIO ANTIQUA.
:
Locutufqne
tibi
dedi
bi
Dominus ad Aaron Ecce cuftodiam piimitiarum mearum. Omeft

filiis
Et locutiis eft Dominus ad Aaron , dicens: Rufin.tr.iht.io}, Ecce ego dedi vobis ad confer vandum primi- sî.On^.wSum.
8.
tias.
nia qu:E fanftificantur 4
Ifrael, tradidi
ti-
&
filiis
tuis
pro
officio
facerdotali legitima
fempiterna,
V
9.
U L G A TA
NOVA.
,
Ha.'c eigo accipies
de his, qua;
faniftificantur
,
&
oblata funt Domino.
& NoTiE AD Vers ONEM ANTIQUAM.

Omnis
oblatio
&
facrifi
cium quidquid pro peccato atque delido redditurmihi, cedit in fanfta fanitorum , tuum erit
&
V.
cum
&
Eadem prorfus legvmtur Graece excepto uno , tequod abelt ; at in Ml". Alex, nee non in editt. Aid. Compl. additur , t? tcxlpi w /^nci ca. Mox Aug. ibid.
I.
,
ll^c f'lfit pcccatLi

(.11/..
inquit
ijfia
appeilantttr facrificia pro pec,
I'ruindc peccata
committ.tnt; jed ab co
fanctorum didiim ej} 0 ijiix/andi qnod ,'unt (anita , djd;tm tfi fanclc:
datum datum , qiii.t ^ Sîfnt , datum efl datum eji ^ non nomen , jed partiitptum : ai per hoc datum datum dtci pojpt , tanquam datum quod datur , iiiji amhigmlas 'jtlanda effct. hanc ambigmtalem quidam nojhi Interpreted vttare conantes , donum datum di^ xernni , Jed dtmim Grace Aaofn dicilur , non JVsT" unde
diBiirus
eji ,
JsJ'c/niity-t
'
runi
fi.:.i
ijiiia
in J.indis off(r:iniur
;
(^-
pro pcis.ttii
idea
.ipp:U.ita
,
rsccaia diîininr jaaif/iiit peccata lanCtorinn.

cjl ,
hoc loco non
reile diceretur
quia no Jibi hoc donatum a
filiis lirael dicit
Deal,
t peccata
facerdotii vellii
id
e,idem ipfa qiix offe-
dilum
et
nude
;
J5 y.f
redduntnr
fed pro prtmogenitis Jibi debitii redqu.t donantur , dat.t di,
rivititr pro pcccMit,
f. 6. Itidem Grsece. Turn

in tatinttni necejjitate
Aci, Ae.'su'cw
,
Aug;. ibid. H.tc iocutic inquit,
omne donum etiam datum tji , non omne datum etiam donum eft , quia nonomne quod datnr , continui
pojpinl
J5 ideo
it.i
trA/iJJ.ita rfi :
nam
Gr,t>:itt
'êltl
habet
jfiiod
/i quifjiiitm Latine
e^frimtre,
ettam donatur. t.i. lia lUifinus
huuc locum
yertic
fed addic
Quam-
Tom.
1.
Pp
, : ,
; :
29^
LIBER NUMER.
VULGATA
filii
:
Cap. NOVA.
Ifrael
,
XVI 11.
dedi,
qui
&
filioram tuoram.
tibi
:
&
filiis
tuls
ac filiabus tuis;
10. In fanduario comedes illud
mares tantum
jure perpetuo tur eis.
mundus
eft in
domotua, vefce-
edent ex eo
1 1.
quia confecratum
eft tibi.
Primitias
Jinx- 1'"'-
59
12.
i6o.g.
vini, derint
1
&
& obtulerint Versioantiqua. Omnis primitia olei & omnis primitia

autem, quas voverint
,
Vuigatanova.
n. Omnem
menti
tibi
,
medullam olei, &vini,acfru-
primitia eonim Domino, tibi dedi ea.

tritici,
,
quxcunque deftierint
quidquid ofTerunt primitiarum
Domino
dedi.
I )
.
3.
Primogenita omnia
,
qiixcnnqne
in terra eoriim no, tibi erunt
qu.intaciinque attuleiint
Domi-
mus
Juos
&
Univerfa frugum initia , quas gignit huDomino deportantur , cedent in ufus
qui
mundus
eric.
eft in
domo
tua
vcfcetur eis.
filii
i^.
rael
,
Omne quod
tuum
ex voto reddidcrint
If-
Hierm.
cant.
^''-
viJ.t.^.f. 1,
'55-
15. Omne quod aperit nilvam ab omni carne, qux offertur Domino, ab homine iifquc ad pecus, tibi eriint tantummodo pretiis redimant primogenita pecoprimogenita hominum ,
:
Quidquid primum erumpit b vulva cunc 1 5 tz carnis, qunm otreiunt Domino, five ex hominibus, five de pecoribus fuerit, tui juris erit
.
&
I'lim
immundonim
ita duntaxat, ut pro hominis primogenito pre^*^ accipias , omne animal quod immundura eft , redimi facias ,
&
Kid, 116. a.
16. redemptio ejus erit ab iino menfe, xftimatio qilinque llclorum. Si;lus,fecundumliclum
16. cujus redemptio erit

ficlis
poftunum menfem,
SilExed,
argemi quinqne
viglnti
pondere fanftuarU.
fanduarii
17.
viginti oboli Hint.
dus
obolos habet.
primogenita vitulcrum , primogenita o\ium , & primogenita caprarum non redimes , quia fanfta funt
Tantummodo
&
per
17-
Primogenitum autem bovis

facies
:
& ovis & ca

fuaviflimum
50.13. Lmit.
ptx non
redimi
quia
fanftificata funt
^-
Domino
f .iiguinem tantJim eorum fundes
alts re,
&
fu- ^7.
B-cech.
adipes adolebis in
odorera Domino.
45- 1^*
V
18.
U L G A T A
ficut pec-
NOVA.
erit in
Carnes veto
in
ufum tuum cedent
piternum
Nihil aliud
'
Det,
!.
tufculum confecratum,
19.
Ifrael
&
,
armus dexter, tua erunt.

filii
,
polUdebunt
14. decimarum oblatione contenti
,
I.
Omnes Domino
,
primitias fanftuarii, quas oifeiunt

,
quas
in
ufns
tibi
dedi
&
filiis
ac filiabus tuis
eorum
z
f
.
& tieceflaria feparavi.

Locutufque
eft
jure perpetuo. Paftum
falis eft
fempiternum coram
Dominus ad Moyfen
,
dicens
Domino
tibi
ac
filiis
tuis.
x6.
Priecipe Levitis
S.
zo. DixitqueDominus In terra eoad Aaron

:
20
Vide Not.
peritis
filiis
Ifrael
oiTei te
accedecimas, quas dedi vobis, pri:
atque denuntia
Cum
mitias
earum
Domino ,
id eft
decimam par-
tuiu
nihil
poflfidebitis
nee habebitis partem inter

tua in medio filiorum II-
tem
decinia;
cos
rael.
ego pars
Filiis
& hsreditas
iy. ut reputetur vobis in oblationem primitive"
rum
tarn
de
aieis
quam de
torcularibus
autem Levi dedi omnes decimas Ifiaelis in poflcflionem , pro minifterio quo ferviunt mihi in
ii.
tabernaculo fcederis non accedant ultra 2. i. ut

:
filii
Ifrael
ad taberna,
culum, nee committant pecsatum mortiferum

15.
tibus,
folis filiis
& univerfis quorum accipitis primitias, ofTerte Domino & date Aaron facerdoti, 9. Omnia qus oTeretis ex decimis, & in donaria Domini feparabitis optima & elefta erunt. Si priclara & meliora ;o. Dicefque ad eos
1 8.
,
, :
&
Levi mihi in tabernaculo fervienportantibus peccata populi legitimum fern:
qureque
obtuleritis
ex decimis, reputabitur vobis

primitias:
& torculari dederitis NotjE ad Versionem antiquam.

quafi de area
ms
in nmnullis exemplarihns
,
fcriptumjit
i.
verius tamen
eft
Lntinfrum , ad obfervandum, confervandum. In Grac, ad
autim 'afuio-ztiwiiola.:
non
fttnt.
(,
ita
Kiiâxa )fid Latins duabtti hit rebus
Mf. Alex. Vatic. \eio afoncitrnomina repirti9 , duo
co. Kal iJi 7M

jf .
1
iXiJ'ajy.a vfiJy
tw
SuxltlfWir
tm
a7r/iJ;col'
e. con[eyvatipnem primitiarum.
2.
,
Eadem
ic,
te tritici
do
i'tw
prter unum , C, anquod abeft in Ml. tamen Alex, exftat hoc moin edict. Aid. ciV tt.Tra.fxi' 'n Oxon. vero
prorfus in Gratco
:
&
ifta 'sjpw/oysvvf.ixra qttidam primitias /ncilind fed primitix , aTrapyjt] dicuntnr , jutit. llic igitnr tria ita difeernnniur , quia cif coTOTtxa funt primitivi animalium fetus etiam hominum : j^wto'/ejn'^7 vere,primi fruilus de terra jumpti , "vel de arhore ,
Et ideo
;
terpretaii
funt
& Compl.
Omnem
tibi
ciVs
kj
oiTB ivai-x.
tibi
Mox
Aug.
ibid.
Ncn
dixit
tjel
de vite
pritwti^s
;
autem
defrttdthus quidem
,
(ed
jam
,
primitivum
,
;
nis primitia
dedi ea
,
dedi eum , fed I'nm dzxijpt , Omenmneraret de qnibus rebits ejpt , ititulit : nee faltem tibi dedi earn , ant tibi dedi eas
redadis ab agro
Jicnt de*maffa
de
lacii
de dolio
rfc
cupa
quit primitus fumebanttir,
id
eft
primitias
fed ueittrttm
getttts intulit
feri abjoUitii loeiitione eiiaut in l.atir..i hoc quod diilmn eft, primitia, Ljiiniim'jidetiir , priniiu einippe nitmeri tantitm plnr.tlis dicifelem. Sedji potHeyitnt /Urpretei noftri transferre quod tn Grxco znveiierttnt , Non con^reâbo conveiiricula eorum de fanguinibus \ '^ ulio dolufum abominabitur Domihco\ Virum fanguinum nus ; ct'.m fanguis in Itngtia Lamina nitmeri jit t,xi'.uim JinXftiaris , citr etiam hie pigeret ftngularem numcrmn primitia , Jicnt bitbet Gracus , expnmere ? Aliqni t.trnen later-
quidcm lingua f let. Nfyie

,
tjnod
&
: t. 15. Gtxc. Kk! aoi JX.'aôTvoK , exinde pro qud^ ojfcrtur , iic ooa -crpoo^/fy^; , qu.ecunqtie ojfirunt : ( in Mf. tamen Oxon. non oca , fed a ) turn pod pauca , pro his : tantummodo pretiis redimant, hab. otw'i'/ yvTfue, >vifJ>\s(îiai , fed redemptionibtts redimenlur : item in fine additur , ji/Tfa'SJi , redimes, quod Hieron. omifit. if. 1(5. Grace, initio habet Kal , fed abfque vocibus fequentibus erit, & Jidus ; loco veio fanlluarii , ponit Tor
Vi'.i'
,
t emne adaperiens
fanUam ;
17. Reclc
t-
cxtera limilia. cGrxco, detracla una voce quia.
prete! primitias tranftitUrittu
i;^
per accrij.ttivnm cajrim
Mt dicerent, omnes primitias tibi dabo. It.i iitrMnijtte locutionem nobis tmtfeiMam , qiiomodo in Craeo inventa eft ,
.gr.xnsjerre noltieritnt.
Tf. 20. E6 fpectant qus hab. Iren. 1. 4. c. 8. r. J/, a. H^redjtas autem non erit eis ; Dominus cnim ipfe h.treditas ipforum. Item ifta ex Hila.io , inPf. 118. p. 287. c. Tgs item de Ambrofio in eundera Pf. Dominus pars eorum b. Ego Dominus portio eoi'ttm, Graece : 'Ek rji' 7 0:
t.
I ;.
It Graece
:
delete
uno ^tri
>
pod
quitcunqne.
10J7. Tu: K XJH/i?:|U:'ci!

pig 0 ,
<
fllfk
^X-
istl cu
cv
rirt??
,
OTl
s'-/ai
/:!(
Augiift. addit
U'lc
primogenita, ncnjetm primitivos peca-
&c. In
in eis
,
terra
eorum non h.neditabis
pars nir>
tam
ditit i
nam
igfa
Grxd
wfuioltiM tuminifi'tw
b.tt
erit tibi
ijnoniaia fjo parj tua,
&c.
&
,
LIBEP.
V
?i. Sc comedetis eas
minillerio,
in
NUMER.
U
I. r,
Cap.
A.
XIX.
iic
299
hoc, cgregia vobis
A T A
NOV
omnibus
:
locis
veflris
e!t
)2. Et non peccahiti<; fuper
tarn vos quîn farr.ilie veftix
quia prctiuin
pro
&
pinguia rel'ervantes,
Ifrael
,
polluatis oblationes filio-
quo
fcrvitis in
tabernaculo teftimonii.
rum
&
moriamini.
CAPUT
VuXGATA
I.
XIX.
Versio antiqua.
Dominus ad Moyfen
NOVA.
T
I
1.
J
Ocutufque
eft
:
Dominus ad Moyfen
viftima;
&
Aaron
Ifta
eft
diceiis
locutus eft JC. ron, dicens

:
Y7 T
& Aa-
^lia. ijuxfi. i,\.in
h::m.t.
7.
541.
religio
quam
conftituit
Dominus. PnTcipe iiliis Ifrael , ut adducaiit ad te vaccim rufam .ttatis integr.i? , in qua nulla fit macula , nee portaverit jugum
tradetifque earn Eleazaro
caftra
,
qnxcunque conftitiiit , Dominus, dicens: Loquere rtJiis Ifrael, & accipiant ad te julfencam rutam line vitio, qux non
2.
Ifta
diftinctio legis
^'^^^f"''i-
liaber in le \'itium
&
non
eft
fupeipolitum
lii-
HfJ. ij. II,
J-
facerdoti
in
qui
eduftam extra
immolabit
confpeilu
omnium
4.
eam jugum & dabis eam ad Eleazarum facerdotem ejicient eam extra caftra in lo-Tum mundum , Occident eam in conrpeCiu ejus
per
;.
:
&
ihd. 'j^r.a.l,
f'lj-
&
tingens digitum in fanguip.e cjus
af,
perget contra fores tabernaculi fepcem vicibus
pcri^ct
accipiet Eleazar fanguinem ejus, afcontra tacieni tabernacuii teftimonii a languine ejus lepties
4.
5.
&
&
5.
comburetque earn
cunftis videntibus
tarn
&
cremabunt eam in confpcdu

,
ejus,
pelle
&
carnibus ejus
quim
fanguine
&
fimo
pellis ejus
&
carnes
&
&
languis ejus
cum
fter-
flamm^ traditis. 6. Lignum quoque cedrinum coccumque bis tinftum facerdos
&
hyffopHm,
mittet in flam-
mam
7.
qu.T vaccam vorat.
t tunc
demum
lotis
veftibus
&
corpo-
re fuo, ingredietur in caftra, commaculatufque

crit
ufque ad vefperum.
core ejus comburetur. 6. Et accipiet lacerdos lignum cedrinum , <5c hviropum , coccinum , iSc immittet in medium combuftionis juvenrx. la7. Et lavabit vcrtimenta lua firerdos , vabit corpus luum aqua , poftei introibit in cartra , immundus erit facerdos ufque ad \ef-
&
&
&
&
peram.
8.
Sed
&
ille
qui combufferit
,
veftimenta fua
& corpus
vir
Sc
eam immundus
lavabit
eiit uf-
fua
que ad vefperum. 9. Colliget autem
mundus
cineres
vacci
Et qui comburet eam , lav.ibit \eftimenta lavabit corpus fuum aqua , immundus erit ufque ad vefperam. 9. Et congregabit homo mundus cineremju8.
,
&
&
&
ut
effundet eos extra caftra in loco puriflimo

lint
vencx
,
multitudini filiorum Ifrael in cuftodiam

:
&
erit
:
&
in
aquam afperlioms quia pro peccato vacca

eft.
nem
10.
& ponet extra caftra in locum mundum fynagogx filiorum Ifrael in confervatioaqua afperfionis puriticatio eft.
,
combufta
10.
cineres,
Cumque
laverit
qui vaccre portaverat

erit
,
Et qui congregat cinerem juvencx

,
lava-
ua.^^.n.fiqq,
veftimenta fua,
immundus
filii
,
ufque ad
bit \'cftimenta fua
&
immundus
erit
ufque ad
vefperum.
Habebunt hoc
eos
nt
I
qui habitant inter
Ifrael advefamftum jure per-
&
vefperam.
Et
erit filiis ifrael, &: profelytis c]ui
apponuntur, legitimum sternum.

I r
.
petuo.
ter
I. Qui tetigerit cadaver hominis, prophoc feptem diebus fuerit imnjundus 11. afpergetur ex hac aqua die tertio
;
&
Qui
tetigerit
mortuum , omnis anima hofeptem diebus
minis
1
immunda
erit.
erit
&
2.
hie purificabitur die rertio

Si
feptimo,
fus
&
&
die feptimo,
fi.ierit
lie
mundabitur.
Si die tertio afper-
&:
mundus
,
autem non
tetigerit
purificatus
erir
non
1 3
.
non poterit emundari. Omnis qui tetigerit humane anima; morfuerit, feptimo
die tertio
13.
&
die
feptimo non
mundus.
Omnis
qui
mortuum ab omni
N0T.E AD
ft.
Oxon.
Aug.
1. 1.
j6i.
ret,
c.
ff-pcjiuim
ac
Grsco nili quod ante to efl ftiponitur an quod tamen abeft a Mf. , , edic. Compl. ad tioc vero , ccaflitrtit Dominus ,
Vix melius
>i
ii
ibid. col.
5'4i. g.
:iAdit: y prxcip:efiJo
,
rio/i
creaniia
Greece, )tet1a.v.ri'yy ^ comhitreus ^ loco qui combu' abfque aqn.t , port carpus fuum 1 at in Ml. Alex. Sc Oxon. nee non editt. Aid. & Compl. eft iSxli , ut fup.
t'. 8.
flam ettam ncrinjtUt hiterprettn

:
qu.Ecunque prxcepit Tio-
*"
7.
minMS ttranfiftlentnt inGixcOy cvy^la^s, Demum pro <ilpiitnt ad te , idem Aug. Locut. 60. ?6l. c. iegit , ivcipiant a te : at forte erratum eft Ictibas prjererquam quod enim Aug. fup. in Quaeftionibus conftanier fcribit ad le juxta
:
t.
9.
Aug.
,
infra
leg.
:
rcpemet extra cajlra

3.
nee male
;
nam
ier
in Gr. aiTaSMiî
at Locut. dz. to.
3CJ1.C. conftan-
haber
in
ponet extra cajlra in locum
mundum
addiique
eft !
Nen
loco
mundo
dixit
Mfs. codd.
& LXX.
Pre
eo
:
quod
Latin.e hcutionts
le-
h!c infuper
hoc addit
certe
ac Ji dtceret
titrmnqne njitate dicerctrir , Qu ultima te juvencam rutam confitmanc.

Tt^.
ad locutionem priedictam te attt , adducant ad accipiant & adducant ad

:
liqua Gracco congruunt.

If. 10. If. II.
Apprime de Gracco. Vide lis Auj^. Pauliim differtAu^. a Grsco , ubi
ibid.
lie
:
'O ax-
pnorem leclionem
fatis
To,e(o?
fTT
nis
I.
,
teGi'mko'o? Trains '^^X^'^ 'Sf- jj'tv , a'.aâf-To; ffoi ^='(^*;. Qfti lettgc-it mortwim de omni anima homierit
TV
3.
Ita
^.4.
t'. y.
inGraeco ad verbum. Vide lis Aug. ibid. Grarce, \ozo fanguinem , legitur ttJ t ttii/aTo;
;
immundus
a fanguine
fetlis
reliqua ut in Lat. fupra.

,
Vide
ejtts ,
Auf^. ibid.
1242.0. Omnis qui item I. de bono mort.

tigerit
,
feptem diebus. Ambrol. in Pf. I r8. to, tetigerit mjrtu.um , inrnundus erit:
c.
12. 413. b. Si qnis
mortuum
te-
Itidem Graece
nil!
quod vox
,
tratiifertur port carnes
adJica huic at in Mf. Alejc. nee non in

Af'f^:x VtiV?
,
&c.
:
editt. Aid.
&
Compl.
Icgitur
ut in Lat.
fup.
5?'. 6. Ita inCraeco, pro immittet.
praerer
unum
;'a;c/k, >Hnj;>/f,vr,
If .
7.
Ad verbum
To;, /.
Grsco. Vide eiiam Locut. 61,
p.
verbum e verbo eadem quoif. 12. Ita de Graeco , que refertCypr. ep. 76. Ij6. b. ad vetbum. If. 13. Cunilla ccnveniunt cum Gr. priefertim Alex, nam in Vat. & al. decft omni, ante anima ; u':.ique autem le:îiur , EKi- aT5.S-'T:i>i , fi mortuus Jur--it , loco ^ mortuits fuerit. Eadem repetit Aug. ad verbum , 1. 1. contra ad-
Pp
ij
, :
oo
,
LIBER NUMER.
,
Cap.
,
VeRSIO ANTIQUA. anima hominis & mortuus fiierit &

rit
XIX. VuLGATA
&
&
NOVA.
Domini
,
non
fue-
ticinum
rit
,
afperfus hac commiftione non fue-
Iin, j^M^. J4J.
fl.
tAbernaculum Domini poUuit exreretur .mima ilia ex Ifvachquor.iam aqua alperlionis non eft circLimafperfa luper eum , imniLindus eft , adhuc immunditia ejus in iplb eft.
puriiicatiis
,
polluet tabernaculum
;
&
eft
peribit
ex
fus
Ifraifl
,
quia aqua expiationis non
afper-
immuniius erit,
efl
mancbit fpurcitia ejus
fuper eum.
14. Ifta
lex hominis qui moritur in taber-
naculo
lius
,
Omnes
qui ingrediuntur
ibi funt
,
tentorium
il-
& univerfa vafa qua;

.
polluta erunt
feptem diebus.
Atg.LicHt.Ci.t.
3.
i^.
!6.
Omne
Omnis
,
vasapertiim, quxcnnque non haea.....
1 5
Vas
quod non habuerit operculum

,
}6i.c
bent allig;atuiam alligatamlliper
nee ligaturam defuper

16. Si
immundum
,
erit.
.ij. va/?. ?4. ;n
K;i(.
J4J./
vulneratum
17.
qui terigerit fuper aut mortimm , aut

illi
,
:
A hominis
faciem campi
,
quis in agro tetigerit cadaver occifi
aut
hominis
aut per
,
fe
mortui
erit
five os illius
vd
monumentum
licm.jB^yj. jj.
fepulcrum
immundus
,
feptem diebus.
Et accipient
immundo
S45-
exufts
aquam
1
purificationis vivam in \are
&
a cinere illius eitundent iliper iiliun

,
Tollentque de cineribus combuftionis at-
one peccati
in vas
:
&
mittent
aquas vivas fuper eos

tinxerit
8.
& accipiens hyflbpnm

,
intiriguens in aqua
18. in
quibus
cum homo mundus
vir
mundus,
fuper vaCa
&c circumifperjens liiper
domum,
&
fuper animas , quotquot fuefuper eum qui tedserit os huma.rint illic , num , aut vulneratum , aut mortuum , aut mo-
&
hyllopum, afperget ex eo omne tentorium, cunftam lupelleftilem , homines hujuicemodi
&
&
&
:
contagionc pollutos
numentum
1
mundus fuper immundum in puriticabitur die tertio , &:în die feptimo lavalavabit veftimenta fua , die feptimo, immundiis erit ulque ad vefpebirur aqua ,
9.
&: afpcr2;et
9.
atque hoc
modo mundus
die
:
luflrabit
immun,
&
dum
tertio
,
&
feptimo
expiatufque die
& &
&
feptimo
lavabit
erit
&
fe
&
veftimenta fua
&
immundus
10.
ufque ad vefperura.
ram.
peribit
hoc ritu non fuerit explatus anima illius de medio ecclefia; quia non eft aqu.% fanftuarium Domini polluit ,
Si quis
:
&
luftrationis
2.1 Ans.r'fft-i^.iit K;. ;4;. t. nis ,
afperfus
Et qui circumafperget aquam

lavabit
afperfiotetigerit
veftimenta
ilia
&
qui
aquam
afperfionis,
immundus
erit
ufque ad vef-
mundus , immundum erit & anima , qux rit , immunda erit ufque ad veiperam.
:
peram. 1.2. Et
omne quodcunque
tetigerit illud
im-
tetige
hoc pr;tceptum legitimumfempiternum. Ipfe qnoque qui afpergit aquas , lavabit Omnis qui tetigerit aquas exveftimenta fua piationis , immundus erit ufque ad vefperum. n. Quidquid tetigerit immundus , immundum faciet & anima , qua horum qnippiam tetigerit , immunda ent ufque ad vefperum.
11.
erit
:
:
NoT.E AD
fprrfi
VerSIONEM ANTIQUA M.
ro in fine,
.'5
verfar. Leg. to. 8. yp?. c. ni forte excipias iftud, circimpro circioiiafperla ; irem in editt. erat exficreiar , ,
NSis".
CJtsiTc? , /'
vas
^ iii
pro in
efl
.,
vaje.
Nora ad hoc
cmerem
^
at in
conftantcr exterritir
ut fup.
uno taraen excep,
Jupey ilium., addi ab Au^. in Gr. etiara et iutw- , per

bil.
Jiiper ettndtm
relai.
ad oToJ/ij. Vide No?ii4f7s(

i<
to Sorbon. in
extirmitiabitiir
quo
externunibiiiir. Graece
iii.TfiZi(îry.i ,
in
hunc locum.
al. j.tTfi:'(i!Ta(.
Sitniliterhabet
ilia
ile
anima
Cypr. ep. 76. 156. b. t qiimiam a/]tta afferjioIfracl

,
't.
18.
E/'5
Eadem
funt in Gr. praeter feqq.

i.
^^\si
TO vJ'0}p.,..ii'7r?ptffK!Cvuj
e.
,
fumet
loco
,
^ intin^
accipiens
nis non
eji
fiip^r turn fparfa.
gitet in
!?'X'
itqnam
^
,
ctrcnma'perget
If. I J.
Gr. Kal xa>

iir
i.tlwk '7,='ci' 'a

SSI. In Mf. In editt. Aid.
'^5/' "-^'
tnungtiens in aq:ta
WUfucLt
^w, non
T^. 16.
iu-rS
, oi.'.i'.afli.
iX=< Aft/ior y-xla/sJ i-rxi.

J'szôy,
&
Alex. 0 Compl. AjsfVi
f. 19.
fup.
^ circtcmafpergeris. Uno tantum & alteio hie diflert Auguft.

afpevget
a Gr.
,
nempe pro
legitur rasptpeai/u
drcjimafperget
ut
Grasc. loco fuptr

-TTsSia-
fackm
:
catnpi
refte habet
Mfs. vero Alex. 3c. Oxon. Itt'i s:i.-'2'"~'' T? -jrKiJ ih (riper faciem pneri hoc eciam ulc. -ttxiJ i}i , leî;ur in edit. Aldiua exinde loco os heminis , legittir oVe extremo additur , sVm.9^/!!i.T.': , at in Mf. Alex.cB'paVt;
BftQteTn TV
, : :
pro lav.ibitar , k'Q'.Txi , lavabit. Aug. tamen infia iterum leg. lav.ibitiir If . 2 1 . ReCle e Grj:co , uno excepto circiimafptrget , pro quo EefQfi*'*'^"'' ?"' circHtnafpergit. f. iz. Ita legitur in Grjeco. Apud Cypr. ep. 70. Iiy,
fic
:
&
Ut omnia tjnxcnnqtte
:
tetigerjt
immitndtts^
immunda erunt
du^S
i
7a M;f^;
^.'.i^xfiz^ ijy.i
ut in Viilg.
,
at in Gr. conftanter
K: xafxc;
ii sir ^tileu
aui'
f.
17. In Gr. defunt voces zW;
&
ilhus
legltur
ve-
CAPUT
VuiGATA
J.
XX.
NOVA.
locum ifhrm pefTimum
,
"XT
Eneruntque
in
in
filii
Ifrael
,
&
omnis multiturio
:
adduxiftis in
teft
,
qui
,
feri
non po-
V
populus
pulta
in
manfit menfe primo feCades. Morcuaque eft ibi Maria ,
dclertum Sin
&
qui nee ficum gignit, nee vineas

,
nee m.ilogra-
&
nata dine
infuper
&
eodem loco. 1. Cumque indigeret aqua populus, convenerunt adversfim Moyfen & Aaron dixerant Utinam pe5. & verfi in feditionem riilfemus inter fratres noftros coram Domino
,
;
!
6. Ingreflufque
,
aquam non habet ad bibendum ? Moyfes & Aaron dimifla mukitu,

,
ram Domine Deus audi clamorem hujus populi eis thefaurum tuum fontem aqui vivs , ut
, ,
tabernaculum fcederis , corruerunt proni in terclamaveruntque ad Dominum atque dixerunt :
& aperi
fatiati ,
l.:itd.
17. 5.
4. Cur
ut
&
J.
Domini in folitudinem, nos noftra jumenta moriamur > Quare iioi fcciltis afcendere de jEgypto,
eduxiftis ecclcliam
cefl'et
murmuratio eorum. t apparuit gloria DoLocutufque

eft
&
mini fdper eos.

7.
&
Dominus ad Moyfen,
diceps:
LIBER.
g.
NUMER.
VULGATA
,
Cap. NOVA.
ilia
,
XX.
Cumquc
eduxcii?
301
aqnam dc
Tolle v!rp;am
fiatcr
&
cont^rega pnpiiUitn
tu
&
eis,&
pctia
dabit aquas.
Aaron
tuns,
&
loquiniini
ad petram coiam
bibet oinnis mulcitiulo
&
jumenta ejus.
VULGATANOVA.
9.
Tiilit igitur
,
VERSIOANTIyUA.
9.
Nioyfes virgam
ficut
qua; erat in
ei
Et accepit Moyfcs virgam, qux antC Do"

:
Arf7. T.ecnt. fi^,
17. J. 6. Sap. 1 1
4-
confpeftu Domini
pr^ceperaC
miuLim
:
10. congregara mukitudine ;mte petram, dixitque

eis
:
increiluli Niun Audite rebelles Pf.77. de petra hac vobis aquam poterimus cjiccve ? ly. 20.
I. Cor.
&
ifta
lO AllditC mc incrcdllli cdlicemus Vobis aqiLlill J
Nunquid dc petra
j<^. ijirtp. J^.in
Ni.
c, d. t. J J(S.
11.
Cumque
ita
elevalVet
,
Moyfes nianuni
biberet
cSc
per-
xo. 4.
cutiens virga bis fdicem
egreda- funt aqu.-u larlutncnta.
giflimi,
II.
Dff,
37I,
ut populus
II. Et elevatl MovfcS manu fua , petram virga tiis , & cxiit aqua multa , lynagOga , & pecora eoi'lim.
percuftit
iSc
bibit
Dixitque Uominus ad
Moyfen
&
Aa-
12.
Et
dixit
Dominus ad Moyfen
cvcdidiftis lanftificaie
Ilrai;!,
&
Aaron:
ron
tis
in
Quia non crcdidiftis mihi, ut lanairtcareme coram tiliis IlVael , non introducctis hos terram , quam dabo eis. i;. Hc?c elt aqua contradiiirionis , ubi jur:
gati funt
filii
Ifrael contra
Dominum,
&
fane-
conf^ propter lioc non indticctis \ OS lynagogam hanc in terram , quam dedi eis. 15. H.rc aqua contraditiionis , quia maledixerunt filii Urael ante Dominiim , fanftifica-
Qiioniam non
me in
pcau
liliorum
&
tificatus eft in eis.
tus eft in ipfis.
ad regem Edom
frater
14. Mifit interea nuncios Moyfes de Cades Ha'c mandat qui diccrent ,
:
tuus
Ifrael
Nofti oiiinem laborcm qui

noftri
apprehendit nos
15.
quomodo
defcenderint patres
in
15
res....
&
incola; fuimus in
iEgyptO
dies plu-
An^. tocut.66,
iCi.d.
& habitaverinius ibi multo tempore, afBixerintque nos v^Lgyptii & patres noftros 16. & quomodo claraavcrimus ad Dominum & exaudierit nos, miferitque angelum
.^gvptum,
,
;
Et niinc fumus in Cadcs ciyitafe, ex 16 parte iinium tuorum,
Ann.
nianj.
I.
de
xlii.
a^.
Ambr,
qui eduxerit nos de .'Egypto. Ecce in urbe Cades,
16.1.
qus
eft in
extremis linibustuis, pohti

liceat
,
17.
olfecramus ut nobis tranfire
per
17
neque bibemus aquam de

,
lacu
tlio
.
terram tuam.
vineas
,
Non
ibimus per agros
nee per
via re'iili ibimus
non bibemus aquas de puteis tuis, fed gradiemur via publica, nee ad dexteram nee ad fmiftram declinantes , donee tranfeamus terminos tubs. Non tranfibis per 18. Cui refpondit Edom
:
que
tllOS.
iiniftra
ne- Ami- i:: i- f. quoaduique tranleanius terminos t. I. 1G23.(.

dexter.i
non divertemus
^
118.
18.
Et
dixit
ad
eum Edom :Non

:
tranfibis
per
An^. tocHt. 67,
tae, alioquin armatus occurrftm

19. Dixeiuntque
filii
tibi.
me,
Ifrael
Per tritam gradie-
tnur viam
&
fi
biberimus aquas tuas nos

eft
:
&
pe-
cora noftra, dabimus qnod juftum

in pretio ditficultas
,
nulla erit
&
161. d. alioquin beilo in occurliim tibi exibo. Aucl. I. de xUi. 19. Etdicuntci filii Urael Juxta montcmtranrruir.j. i6.f. fibimus fi autem de aqua tu\ biberimus ego &. Aug, Ltmt, 67, peCOra mea , dabo ptetilim tibi }6l.e.
:
tantuin velociter tranfea-
mus.
VuLGATA NOVA.
10. At
cgreffus
ille
refpondit
,
Non
tranfibis.
eft
obvius
cum
intinita
Statimque mukitudine,
titab eo Ifrael.
&
zz.
Cumque
caflra movifTent
de Cades, vene-
manu
2.T.
forti
runt in niontem
Hor
qui eft
111
linibus terra?
Edom
nee voluit acquiefeere deprecanti, ut concederet tranfitum per tines fuos quamobrem diver:
15. ubi locutus
eft
Duminus ad Moyfen:
VUXGATA NOVA.
Z4. Pergat, inquit, Aaron ad populos fuos non enim intrabit terram quam dedi filiis If:
VeRSIO
24
filiis
A N T
Q U
A.
A'ir.i^tis(l.
non
Ifraiil
rael
eh quod
incredulus fuerit ori
meo
ad
baftis
me
quam dedi , in poffeirionem , quoniam exacerfuper aquam maledidionis.

introibitis in
terram
%^.ia
J.
Kitiii, I. 3. J4(5.
aquas contradiilionis.
filium 15. Tolle Aaron duces eos in montem Hor.
&
ejuscumeo,
&
38.
2,. Apprehende Aaron fratrem tuiim , & Eleazarum filium ejus , & impones eos in montem coram omni fynagoga.
Ctpr.
tp.
68. f,
118.
J2.50.
Tf. 9.
Jf-.
NoT-E AD Versionem antiquam.

Ad verbum
c Grseco.
:
li. p. 61. b.
*. l8.
^ ^
Ncn dcdinabimus
Or.
fie
kV.
dextr.t
milue pnijira
1;
10. In Gr. ilrailiter
fii
,
Auguft. habet infra, NunqiiiJ
regali via ibimia.
ex hac petra.
^
In Grseco
!x.nmft;y, &c. Ot! A,eêvc Sî' -î'
Ai
tt.
liter
II. II. Hec omnia apte refpondent Grace. Simihabet Auguft. Loc.6y.tu. j. 561. d. Qi4ia non crediI/iaf/.
fi
a,
v!-,%'.ii-j
eJ;>5i'(ô^t e/; cirar'nciv
c.t.
fr. 19.
Iia in Grseco
r'P" t.
,
de Grco , nifi excipias verbum maledi15. .xerunt, pro quo sAoii/iipHCnoiti' , a AojJof/a. , convitior , tonIra
Aug.
tern,
if .
quarft.
57.
in
Num.
,
kdkg.Otl/eiims
rurfus habec 54^. c. ab hoCj/i'anun kbatmus , Gr. aj.iy; .

to.
5.
ad verbum. Eadem
ziiiKin dico.
^
que
c;
;
24. In Grocco liabetur iimplicicer A'iax.'. , </frf,abffj.q_ , pofjijjisnem , MC. Aler. addit , cr /a/j^"^/ '-
'if. 15. 16. Similiter in Graeco.

i/.
reliqua
concinuntad verbum
moxAug. addit:04n>
,
ly,
Apprime e Gr. uno excepto

Aug.
:
trnnfcamiis
pro quo
tu. 5.
dixit fuperi'us
diclioiiis
,
aquam
contiadictior.is
ait amT-.-.'.ai
,
ipjam
dicit
i'lc
maleedd.
rrxfh'i'.tfiii, piiiterierinms.
qui-ft. 38. ia
Num.
non cnim
/ed
mj cfiuq ;
in
$46. c. legit Xon decUnaltimits in dextera , ncipicin fniflra. Hieron. in Ilai. to. 3. 258. e. Nr ad dr.xtr.un. nee ad Ji-
umen
cum
Aid.
&
Compl.
hie legitur xjT/'t7.a;.
mfiram declinnbmiu!
vii regia gradiemur. S. FauUn. ep.
t. 25. Grsec. dclcc /r-itrrai mnm , fed addir Mf. Alex. edit. Aid, tsV J SAf aV exinde conilanter , ituZAx,,
, :
02
26. Et exue
LIBER NUMER.
Versioantiqua. Aaron (loLim ejus ,&
:
Cap.
16.
XX.
:
Vulgatanova.
nudaveris patrem veftefua, mdues ea Eleazarum filium ejus Aaron collige-
Cjp.uHftif.
zarum
filiura ejus
&
indue ElcaAaron appolltUS , moria-
Cumque
tur niic.
VulGATA
af17. Fecit Moyfes ut prjiceperat Dominus cenderunt m montein Hor cor.iin omni multitudine.
;
& morietur NOVA.

tur
,
ibi.
&
duit eis Eleazarum filium ejus,
29. lllo mortuo in moncis fupercilio
defcendlt
iS. Cumque Aaron
rpoliall'et
veftibus fuis, in-
cum
Eleazaro.
Versioantiqua.
Aag.lcct!t.6^.
Vulgatanova.
?o.
buifTe
(5p.
. }.
omnis fynagoga quia dimiflus jSi./eftA.iron ,&:fleverunt Aatontriginta dies omnis

50.
Et
\idit
Omnis autem mukitudo videns occnflevit fuper eo triginta diebus Aaron

,
domus
lllacl.
per cunftas famiUas fuas.
NotjE ad
:
Versionem antiquam.
es qripd
efl ,
êy fry; e.*; 'Do to zy^ > fuc ess ajcendere in Or montem , loco impcms ens in montem. fa vet etiam Capit". 26. Ita e Grico vetbum e verbo
tul. L. iiip.
mortuus
,
'
hot
in ^vangelto
;
efl ,
inquit
,
w
,
ait
Simeon
.Nunc
:
dimitcis
fervum
vcrut.inmen
a-cî;;
h^het in Grxco
diilttm fonat
a refeliitione qiijm a dimijjione non enim dixit off/^ ) quod Jine dubio ejl
qiioA
maps
t. ô. Opcimc de Grxco obfervat autem Aug. ibid, Nn facile hoc vetbum reperiri in Serif turis , dimilFus , pro
:
dimittis.
CAPUT
V
U i G A T a
,
XXI.
N O V
A,
Q
Aag.quifi. 40. in
2.
Uod cum
audiflet
Chananxus rex Arad
Ifrael
per exploratorum viam
pugnavit contra
il
qui habitabat ad meridiem
venifTe fcilicet
lum
&
I.
vi&or exiftens
duxit ex eo prsdam.
Versio ANTIQUA.
Ifrael
VulGATA NOVA,
:
Et vovit
Kam.
.
I,
5.
J46. d.
mihi tradideris
votnm Domino ,& dixit Si populum ilium lubjecliun , ana-
At
Ifrael
Si tradideris
vote fe Domino obligans, alt populum iftum in manu mea , de- 55.40.
:
themabo ilium
7.
JJem.
41-
'l"d.
&
&
civitates ejus.
lebo urbes epis.
anaihemavit
e(t
cum,
&
civitarem ejus:
,
;.
Exaudivitque Dominus preces
Ifrael
&
&
Fa!>,
vocatum
nomen
loci illius
Anathema.
tradidit
Chanan*um
:
quem
ille
interfecit fub-
verfis urbibus ejus
&
vocavit
nomen
loci illius
Horma ,
Ktron.
ep.
c.
id
eft
anathema.
ad
4.
Egrefll funt de
,
4.1. 601.
rubri
&
monte Or , per viam maris
^.
Profefti funt
autem
&
de monte
Hor
circLunierunt terram
Edom
Deum,
per viam qu e ducit ad mare rubrum , ut circumirent terram Edom. Et tsdere ccepit popu-
lum
Aug. Lceut. 71
5.
itineris
ac laboris
&
detrahebat populusad
&
advcr-
f.
locutiifque contra
ec'iU>afi:;
>
Deum
,
&
Moyfen,
:
ait:
sus
Moyfen
Cur
folitudine
ros de .'Egypto ut moreremur in Deeft panis , non funt aqus ani-
Aug, Trtchirid. G.lli-d.
t,
ora ergo ad 7 ferpentem
Dominum nt auferat
a nobis
Auil.
fO'inf.
I.
de
xlii,
Eac
tibi
:
ferpentem
ap.
Amir,
ium pro
\nvet.
9
ligno
&
xneum, &: pone ilomnis morlus ndens ilium
jam naufeat fuper cibo ifto levifCmo, JuJitS 6. Quamobrera mift Dominus in populum ignitos ferpentes , ad quorum plagas & mortes 8.2J. S.jp. 16. plurimorum SMoyftn atque dixerant 7. venerunt ad l.Cor, Peccavimus , quia locuti fumus contra Domi- 10. 9. num & te ora ut tollat k nobis ferpentes. Oravitque Moyfes pro populo, Fac feriocutus eft Dominus ad eum 8. pentem a:neum & pone eum pro figno qui
noftra
, : :
ma
&
ly.
b.
percuflus afpexerit
eum
vivet.
,
Aug. Locut, 75,

161. a.
&
factum
,
hom.inem
vi\ebat.
&
quando momordit ferpens afpe.xit in xneuni ferpentem , &

eft
9.
Fecit ergo
Moyfes serfentem .mecm

i'.gno
:
Jean, 5,
&
pofuit
eum pro
,
quem cum
percufll
afpicerent
fanabantur.

fr.
2.
Ad verbum
Grzco. Vide
fis
Auguft. ibid. Item
Not. ad t. !eq. if. ;. Grsc.

dvit.item
,
liabec in plurali Ta; iroAfis , civitates , non pro vocatmn ej} , ^7Tix<ixscizr , appeiiavei-unt , Mf. vc:6 Alex. Ve)ta>j|êi' , edit. Comp!. sVsjia^/âi'/c , Mf. Oxon. sxaArcac. Quid fit veto ariatljerfi.ire , explicat Au'7. ibid. Hoc erat anathemare ^ inquitj quod vttlgo dici6c
trtr ,
f. 7. Similiter in Gr. uno excepto i . 5? . pro nt : at Au". conftanter leg. ut, Locut. 71. p. 561. g. fed loco Dominum , hab. Deum Gr. Kt'eio iijtrpetiiem verb addic Jingulare pto plurali. Jiciit in Exodo didum efi , ranam f 8. Gr. delet xneum , al. tamen add. ^^'w icata legiiur sV; cv/iua fuper Jignum non pro yfgno, ("Mf. Oxon.
,
,
i,-l\imft!ii)
devotare
his
,
erigo
,
cua ab
r<u
y
rebus
autem qua votx
hujiis verbi
ej}
,
in
Graca
efi
lin-
perfolutx
hoc
premijjk
lurfum ponebantur in templis , a~3 t^ â; t*U'(urfum ponere , vet figet:do , vet Ju-pendenJo. Kaj a'âtr e; ?:^ Cp 7^ ipsr; J c/ sî 1^. 4. In Gr. iic ^xy^ctarxv ^f-v^.piv, '^rsc^s^t y.ûQxi^ t.'y '/n/ '^J u>/x. Etprotiioventes ef Or monte viam ad mare riikum , circumierunt
f^ redditx
hoc
efi
,
'
deinde lequimr j, sra/, ^'xiJmk sfi; i'fi'voi , eiit Jt momnderit ferpens hominem , qua: omific Anon, eadem quoque abfunt ab edit. Compl. reliqua ut in Lat. fupra , detracto $5 ante <imb. Aug. fer. 6. to. J. }(?. e. hare habet Ait .Moyjt : Sufpende jtrpentcm xneum in media eremo in l:g::o , i^ ^" fe"'" ii'""""!'" /""" f":
cujpts
5?-.
ferpentem ifium intueatur.

:
terram Edam. Vide infra, 55. 41.

Tf. f.
Ita Graccc.
;
Mox
Aug.
ibid.
Son
dixit
de Deo
fed ad
Deum
,
q::amvis har:c locutioiiem quidam
tr.tttsjerre
naleaiis
dettahebanc de
Deo
irsinjluteriint.
p.Teriul.adveif. Jud.c. 10. 144. b. memorat*j N.un qui in illam ferpentem liguo impoj-.tum , additque a mr-fii ferpintium tiieratatur. Item { crucem ) relpiciebat , a. Mofes , inquit , ; eremo jimulaI. de Idol. c. J. 240. crtim Jerpeniit ex xre fecit. Item 1. de prefer, c. 47. 341.
LIBER N U M E R. C
VU
in
XXI.
E R
S
I
305
I
tC AT
filii
NOVA.
funt
V
10.
A N T
QU
A.
irj
|o. Profeftique Oboth.

ti.
Ifracl cartranictati
Et profedi
filii
Ifrael caftrametati funt
Ailcl.
I.
Jt xlii.
Oboth.
fixere
ntarj. p. iy,f,
Unde
cgreiTi
,
tentoria in Jeaba-
Et difccdcnres ex
,
Oboth
,
caftrametati funt
eft in
Iiitm.
f, I'i. b. t.
rim
in
loUtudine
qu.v refpicit
Moab
contra
in Jeab.irim
in dcferto
quod
conipedu
orientalem plagnm.
li. Et inde moventes, vencrunt ad torren-
Moab
12.
tem Zared.
Dint. 1.
I ;
.
Quem
relinquentes caftrametati funt con-
ad orientcm foils. Inde difcellerunt , caftrametati funt in valle Zared. 13. Et inde caftra coUocaverunt trans Arnon
&
Aug.gu.ifl, 41. in
, J.
?
JiiJk.
Arnon, qu* eft in delcrto , & prominet in finibus Amorrhsi fiquidem Arnon terminus ell:
tra
:
eremo , quod exftat a limitibus Amorrhaso- Nm. rum eft enim Arnon limes Moab , inter Moab
in
:
S'i6-J.
II. 18.
JJeift.z.
Moab
, 14.
,
dividens Moabitas
&
Amorrliôs.
&
inter
14.
Amorrhxum.
:
Unde
dicitur in libro bellorum
Domini:
4'
Slcut fecit in
mar
rubro,
lie
faciet in torrenti-
Propterea dicitur in libro Bellum Domini Zoob inflammavit , torrentes Arnon.
&
bus Arnon. 15. Scopuli torrentium

requiefcerent in
inclinati
funt
ut
5.
Et torrentes conftituit inhabitare
Er..
Ar
&
recumberent
in finibus
Moabitarum.
locutns
loco apparuit puteus, fuper quo Dominus ad Moyfen Congrega popuiuni , & dabo ei aquam. Af17. Tunc cecinit IfracI carmen iHud
16.
eft
:
:
Ex eo
1 6. Hie eft puteus dixit Dominus ati , qi:em Moyfen Congrega populum, & dabo eis aquam
:
5-47. C.J.
bibere.
17.....
Afcende putee
foderunt piincipes
,
Hierm.
t.
ep.
ad Tab,
cendat puteus.
1
Concinebant
z.
6oi,(.
8.
Puteus,
quem foderunt
in
,
principes
8c pa-
!8.
quem
raverunt duces multitudinis

in
datore legis, 8c
baculis fuis.
ig.
in
De folitudine Matthana. De Matthana in Nahalie! de Nalialiel

;
Bamoth.
io.
De Bamoth,
Phafga
,
vallis eft in
regioneMoab,
contra defer-
in vertice
quod
refpicit
in dii )re legum, in baculo ejus. Et de folitudine Matthana. 19. Et de Matthana ad torrentes Dei de torrentibus Dei ad excelfa. ô. Et de excellis ad vallem qui eft in regione Moab , in vertice Phalga , qui proipicit con-
duces
populorum
& aperuerunt &

:
&
tum.
T>tut. 1
3.6.
tra defertum.
dicens
ii. Mifit autem Ifrael nuncios ad Sehon re-
gem Amorrhsorum
:
ii. Obfecro ut tranfire mihi liceat per terXI. 19.
2.1.
Tranfibimus per terram tuam
non
decli-
AuH.
manf.
I.
it
i-hi,
ram tuam non declinabimus in agros & vineas non biberaus aquas ex puteis via regia gradie,
nabimus neque ad a^rum neque ad vineam, ncqiie bibemus aquam de puteo , via regia tranfibimus
ap,
Ambr,
niur
donee tranfeamus terminos 15. Qui concedere noluit ut

,
tuos.
tranfiret Ifrael
,
per
fines fuos
quin potifis exercitu congregato

in
egreflus eft
fa
,
obviam
defertum,
eft in
&
venit inja-
pugnavitque contra eum.

i^.
A
eft
quo percuflus
terra ejus ab
ore gladii,
&
,
54,
Et percufiit
eum
Ifrael
XI.
pofleffa
i,
Arnon ufque Jeboc
minati funt terrx ejus ab
Arnon
ncce gladii, &do- Aug. ijusj!. 44. i ulque Jaboc Nhw. t. 5. 547.''.
Amos
9-
NoTiE AD VerSIONEM ANT

a. Moyjei
areum
pofitit
furpsntem
qu:cn:iqHe ipfum afpeifta

:
iifcer.ifs ,
cajlrametati funt trans
Arnon
qiix ejl in feliiit~
xerunt
Janitatem confecnti fttnt. Grxce antecedunt
ditie finiiim
Amorrhxi. Nota in Mfs. omnibus Aug. legi fup. Hernoft , pro eremo ; ac corrupte , ut ex fuperioribus
liquet.
Tf^lf.
ir/!n% , &c. ut in Lat. Auguft. etiam fer, <?. ait ( ferciija homines intuebatitur ferpentcm ,
:
to. j. 56. e.
^ fanahan-
14.
J.
Similia prorfus in
Graco
de hoc autem
,
tf.r.
libro difputat
ct-jrn^y tl
T^, 10. In Gr, Kl &c. ut fupra. ,

if.
^f promoverunt
:
T^.
16. Ita
Aug. ibid, quem vide. quoque in Gtseco. Aug. addit
Hoc
effe
com'
II.
Eadem
refert infra
,
idem Auflor at in Grarco

:
memoratum , qn.iji alicitbi jiipcriiis hoc ,%d Moyj'en dtxijfe Dominus Ugaiit- ; fed quia , Inqilil , nrtfqnam r^perititr ^ hie
imelligendnm
conqitereb-xttiT.
ejl ,
nonnuUa
xara
diflimilia
nempe
, i/.
Kotl
iiigsahi
Iv
i'i,
'liah
,
j,
55 illlc bibijfe [op-.ttum
qui de Jiccitate
srafsi'f a^cl' cV
'A\cc^ya\
-Di
'siii^v
rtj ipvfiu
sVf
'xpQ'ji'TTtv Ma'iS, xar* ayaL%\i; li/iV. Qur Auguft. Locut. 74. to. 3. 562. a. partim reddit Et eUvames ex Oboth , cajira collocavernnt in Achalgai , trans in nemo ,
:
co
hoc
ejl
inquit
, ,
in
ttherioye eremo.
,
Nota apud
uti
Auffuil,
Hieron. non referre vidctur ex Grx& feqq. de epift. ad Fabiol. Vul, gat.T noftrse veteti adneftere. In Gixeo lie : 'ii,c!.fxue avTU fc-_a.p' upf^xv c.i/To ccp^znsi; t fêâ's/ifâv Vtc pa,-
tt.
,
I". 18.
Hxc
unde piget
ipfa
&
lion prsponi JJ
verbo irx/nrtCctMv
Oxon. nee in editt. Aid. & Axf^7ai , non *Ax^')i> Oxon. 'Aâ^cosli' cV 7eii' , fed Compl. Ai'sâpl^ , abfque hoc , gV t^ ire^w , pro quo in Mf. Alex. & Aid. edit, eft limpliciter , tw -Trl^r.
habet Kal i>ieT^sv i-r'n^r , Et ittdc promovcyitnt : fed a Mf. Oxon. ac edit. Compl. abeft , ^. Hieron. ep. ad Fabiol. to. 1. 602. c. InJe prtfecii funt , diverterunt ad torrentem Zared, Gr<C, e/; â^yja ZaTf".
nee in Mfs. Alex. Compl. Mf. Alex. legit ,
îA=?;
&ca)'
cc
T â,Qi>.ua
si';
ccvtojv
cf
tm
X-upiHCai xi'tcoc*
pnteittn
:
K aVo
^pzalti;
MafCa-asiV. Prxcinite
,
illi
fo-
derunt tlhtm principes

tegno ipforiim
,
exciderunt itl:;m rcges genttti-n in diim dcminarentur eis :iSi a puteo in liA,j:t'
sii
thanain,
li.
Grsc.
initio
tt. 19.10.
0.17^
Grace. Kai iita Mat^xraiOi

Ba,iJ6
,
Haxuiy.
( al.
K/
Njta^.HA
TO
/';
apta Ba,:o9
fi?
*Xxvw
Na-
y)i
/3-\;Vcv
,
xflET zjp^'^:vw.^
t.,'
^f\;uv,
,
Et
a Manthanaiit
in N.ialiel
a Naaliel
Bamiib
t.
caflra
ejl
:
I 5.
Ita Auguft. ibid. In itinere filiorum Ifrael , quo promovebant , atijue poncbant , inter cetera jcriplum
,
El inde cafira celloca-jerunt

tii;
Sec,
In Gr. Kxi
,
t'Ki7S"='
airaQxi'?!? 'êr.funCaMi
to rrs^xr 'Apvxv
&c. ut in Lat.
qiu eji in campo Moab , a , ad fact cm dcjertt, T. 22. Gratce , pod terram tuam, additur, t!? 0/ acfsv Qafii.â, via incedemus , al. deed hoc membrum. Item
nen
iS ' Bamoth in ]azcrtice exciji , quod fpeUat
Jj
edit. Compl. delent i, (icut Aucl. manf. p. 19. b. ubi fie hide difcendentes , cnpr.imstati fiint trans Arnon in defrto , quod emmet .1 finibus Amorrh/tortim. Apud Hieron. epift. ad Fabiol. de iifdem manf. to. 1, col, 601. c, ita : He hoe loco profi-
fupra. Mf.
Oxon. ac
de XLir.
demum
It.
srxa^sCa , led al. t<;e , pro neque bibcmns , habetur pro tranfibimus , conflanter azfuQifiS^x , iace..
ir
demus ; reliqua
14. In
ut in Lat. lup.
Grfco
decft t5
poft
J-'l'oc I
citera concot-t
danc ad verbum.
504
LIBER NUMER.
Ver
S 1
Cap.
filios
XXI.
:
A N T
:
QU
J.izer ter-
Vu LGATA NOVA.
Atig.uUfrf.
&: ufque ad filios
mini hiioium
Ammon quoniam Ammon llint.
&
&
Ammon
quia ford prifidio tencbaticivitates

,
tur termini
ly Et accepit Ifracl omncs civitates iftas, habitavit Ifrael in omnibus civitatibus Amorrha;oriim, in Efebon
&
Ammonitarum. ij. Tulit ergo llrael omnes
ejus,
habitavit in urbibus Amorrha;i
in
Hefebon
Atnor:
fcilicet,
&
viculis ejus.
fuit
z6. Urbs Hefebon
Sehon
regis
rhai
tulit
qui pugnavit contra regem
Moab
&
omnem
terram,
qux
ditionis illius fuerat,
Wm
y47-/-
ufque Arnon.
qwefl.
4y.
27. Propterea dicent iEnigmatifta:
Venire in
17. Idcirco dicitur in proverbio
Venite in
civitas
Efebon
Hefebon Sehon
:
a:dificetur
&
conrtruatur
VU
iS. Ignis egrefTus
eft
X G A T A
NOVA,
,
de Hefebon, fiamma de
jus ceperunt viculos

3
&
pofTederunt
habitatores.
Betii. %l
5- i5
oppido Sehon
Judic. tT. 14.
&
devoravit
Ar
Moabitariini
&
fan
5.
Verteruntque fe,
occurrit eis
&
afcenderunt per viam Ba-
habitatores excelforum Arnon.
&
,
Og
rex Bafan
cum omni populo

:
19
19.
Vs
tibi
Moab
perifti
,
popule Chamos. Dein
fuo
pugnaturus
quia in
,
in Edrai.
7-
i-^cg. 11.7.
dit filios
ejus in
fugam
&
in
filias
captivitatem
34. Dixitque
Dominus ad Moyfen
tua tradidi ilium
:
Ne
timeas
regi Amorrh.-rorum Sehon.
eum
Nophe
ab Hefebon ufque ufque ^.te,
manu
&
omnem
30.
Jugum ipforum
,
difperiit
Dibon daba
3
lafli
pervenerunt
&
populum ac terram ejus Sehon regi Amorrhsorum

55.
Percufferunt igitur
faciefque
illi
ficut fecifti
habitatori Hefebon.
&
hunc cum
filiis
fuis
I.
Habitavit itaque Ifrael in terra Amorrhjei.

:
3i. Mifitque Moyfes qui explorarent Jazer
cu-
univerfumque populum ejus ufque ad internecionem j polTederunt terram illius.
&
NoTiE A D VerSIONEM ANTIQUAM. AD

v. zj. Ita quoque in Grxco. V. I/- ^'- AA/y^cc'ija/. Augufl.
matiilse
,
gejium
ibid.
lion
/iifi ,
in quo Seon rex
idea non apparet

ttofira:
,
i^ttia
Oitifint jEnigno funt :u confuetitdme
incredihiliter
qttoi
Amorrhaorum Meahitas fuperavit , pntantHr ij}i ^nigmatiilae Jic tunc appel^ poetas nos appellamus t eo quod poetarnm Jtt con'^
quihus aliquid Jignificare imtlligamm.
linerntmx
Keqne
:
iti
ipfii diz'iim Siriptur:f
fae
tilio
jttetudo atq;te licentia mijcere ccirmimbits fuis tznigmala ^4-
loco repcritriy hoc Jiontcn
fed ijnia zzdcutur tptafi
camicH.n
Moîbiuis
biilarum
dicere J quo ct'cincritnt beUitm inter
Amorrhxos
CAPUT
Versio antiqua.
'AuB.
tnanf.
I.
XXII.
VuiGATA NOVA.
I.
de
xji a.
I.
T7 T
-
difccdentes
filii
Ifrael, caftrametati fnnt

,
ap.
Amh ^.
JtL ad occidentem
juxta Hiericho.
-Moab
apud Jordanem
T) 1
Rofeftique caftrametati funt in campeftribus

eft.
Moab
ubi trans Jordanem Jeri-
cho
fita
Vu
1.
I G a T a
NOVA.
5.
Videns autem Balac
filius
Sephor omnia quas
& quod
pertimuiftent
eumMoablts
& impe-j
fecerat Ifrael
Amorrha;o
turn ejus ferre
non poflent
Versio ANTIQUA.
Idem
ihidt
VULGATA NOVA.
majoresnatuMadian Ita deleblt omnes qui in noftris finibus commorantur , quomodo folet bos herbas ufque ad radices carpere. Ipfe erat eo tempore rex in
4. dixit ad
:
4.....
Nunc
ex
linget congregatio
,
hxc omnes,
lingit vitulus
qui in ciiciiitu nortro funt

viirentia
licut
hie populus
campo
Moab.
VuiGATA NOVA.
Tteut. 25. J,
5. Mifit
ergo nuncios ad Balaam filium Beor ario-
6.
fortior
Veni
igitur
:
&
:
maledic populo huic
quia
hj. 14
.9.
lura
qui habitabat fuper flunien terrx filiorum
Am-
nion, ut vocarent eum, eft populus ex vigypto terra; , fedens contra me.
&
,
dicerent
Ecce egreffus
qui operuit fuperticiem
quo modo poflim percutere & ejime eft novi enim quod benediftus cere eum de terra niea fit cui benedixeris, & maledidus in quem maledifta
fi
congefleris.
Versio antiqua.
Aug. quxft. 47. i iâm. I. J. J48. c.
0.
VuiCATA NOVA.
7,
&
divinationes in manibus eorum.,
Perrexeruntque feniores
Moab,
&
majo-
res natu
Madian
ei
habentes divinationis pretium
venit
Deus ad Balaam,
&
dixit ci
veniflent ad Balaam , omnia verba Balac Manete hic node , ref8, iUe refpondit pondebo quidquid milii dixerit Dominus. Ma-
in manibus.
Cumque
&
narraffent
&
Not;e a
t^.
^rupi.
; ,
I. Grarce conftamer , aâeafrs; , fromovemes Tor , loco apud ; & Kxia , vulgo contra , versifs
uti
'ilif.'y
9.
ait
Eadem
Aug.
,
funt in Grasco.
Hue etiam revoto. 3.
pro
canda quae
quseft.
46. in
Num.
J48.
a. b.
jlixt.i.
Oiiod dicit Scripture
If.
4. Auguft. q. 46. in
h,tc
,
Num.
,
to. 3.
J48.b. Nunc ahnoftrt jitnt.
pojjtdit
pojlea/jitam Jfiael 'vicit A?norrktos , omtiei civitates eornm , viijiê legates Baiac rf-
i:iiguet fynagog.t
omnei
qui in
circliiln
gem
Gr. Nuv
S'
VxEi'Êi
>
io'Xcs
&c. abfque feq. funt ; dcinde c.'csl M'.i8cc, Jicm ablingeret z'ltMhis , &c, ut fup.
ceretitr Ifrael
Moahitartttn ad condttcenditm Balaam , a qrto tnaledi, fatis oflcTiditnr non omnes Moabtt.ts venijfe in
londitionem Seon regis
AmorrhMrum,
quatido eis bello Jtipera-^
LIBER NUMER.
VutGATA NOV
nentibus
:
Cap.
XXII.
O
A N X
I
30J
QU
A,
V
Deus
,
RSI
illis
apud Balaam
venit
Sc ait
ad eum 9. Quid
fibi
volunt homines
ifti
apud
te
>
9.
Quid homines
,
,
hi pcncs tc?
Aug. tibifuf.
Vui.
10. Refpondit
:
CATA NOVA.
to
ei
Balac
tilius
Sephor rex Moabiegreffus eft de yEgyp-
operuit fuperficiem terra;

fi
vcni
&
maledic
tarum
1 1
.
ad me dicens Ecce populus qui

milit
:
quo modo poffim pugnans abigcre cum.
VULGATA
CIS
eft.
I
,
NOVA.
:
Versio antiqua.
ire
II, Dixitque Deus ad Balaam
Noli
cum
12
Non ibis cum

:
eis
neque malcdices po-
linn qatfl. 48.

J43./.
neque maledicas populo
quia bencdiilus
pulum
1 3.
eft
enim
bcncdiclus.
J.
Qui manJ confurgens

,
dixit ad principes
Et exfurgens Balaam mane
n.d. qimfl. 47.

J48.
rf.
Ite in terram veftram
quia proliibuit
me Do
minus venire vobifcum.
V
luit
I.
G A T A
N o
16.
v A.
14. Reverfi principes dixerunt ad Balac
No-
Qui cum
veniflent
ad Balaam
:
dixerunt:
Balaam venire nobifcura.
Sic dicit Balac
filius
Sephor
Ne
cunfleris venire
ad
15.
Rurfum
ille
mul-
15
Fide Not.
me
to
plures
&
V
nobiliores
1 7.
paratus fum honorare te
quam
ante miferat, mifit.
lueris
dabo
u L c a T A
:
nova.
18
Si
Inf.i^.
IJ-
Balaam Si dederit mihi Baplenam domum fuam argenti & auri, non potero immutare verbum Domini Dei mei, ut
18. Refpondit
lac
& quidquid vo& maledic populo Versio antiqua. dc'derit mihi Balac plenam domum
,
tibi
veni
ilti.
Aug.
^*^'
qKxj>.
48.
vel plus, vel minus loquar.
19.
te
,
Obfecrouchic manestis etiam hac nocfcire
&
:
fuam argcnto & auio , non potero prx\ aricare verbum Domini , focere iliud pufillum , vel magnum in mente mea. 9. Et nunc lliltinete ibi & vos node hac, &
1
''/''''
queam quid mihi rurfum refpon-
fciam quid
2.0.
:
adjiciet
Dominus
loqui ad me.
deat Dominus.
io. Venit ergo Deus ad Balaam node,
ait ei Si
&
ge
&
vocare te venerunt homines illi , furvade cum eis ita duntaxat , ut quod
:
tibi
prxcepero,
eft
facias.
II. Surrexit Balaam

fua profeftuj
i.Pf<. 2
manS
& ftrata
afma
Venit enim Deus ad Balaam node , ait vocare te venerunt homines , exfurgens fequere COS fed verbum quodcunque locutus fuero ad te, hoc facies. 2 Et exfiu-gens Balaam mane , flravit afinam
illi
&
Jtem 549.
a.feii.
Si
cum
eft
eis.
fuam,
,
(Sc
abiit
cum
principibus
11. Et iratus
mini
in via
Deus. Stetitque angelus Doqui infidebat alinx,
zi. Et iratus eil animatione

ipfe
via..
J-
contra Balaam
Et infurrexit angelus Dei

'.
Moab. Deus, quia

-.^
ibat
Idem
quxjt.
49.
oifferre
cum
in J49- '
f"i-
duos pueros habebat fecum. Cernens afma angelum ftantem in via , . J evaginato gladio , aveitit fe de itinere , ibat per agrum. Quam cum verberaret Balaam ,
2.
&
&
z 5 Et cum tentcm in via,
vidiflet afina
&
angelum Dei refifevaginatum gladium in m.anu
idem
549- s-
piaft.
p,
&
ejus, &: declina\it alina de via,
&
,
vellet
ad femitam reducere
ftetit
,
pum. Et
percuflit
afmam in
virga
ibat in camut corrigeret

Uid.^ô.a.fiq.
eam
14. tiarum
X
in via
angelus in anguftiis
duarum mace-
quibus vines cingebantur.

videns
afina
,
Quem
eam
junxit fe parieti
ille
&
attcivit fedentis
pedem. At
iterura
ver-
berabat
z6.
&
nihilominus
angelus ad locum
an-
ftetit angelus Dei in fulcis nnearum, maceria hinc , & maceria hinc. z^. Et cum vidiflet afina angelum Dei, compreOit fe ad parietem , comprellit pedem Balaam ad parietem. Et adjecit adlwic ca'dere eam: Z.6. appofuit angelus Dei, <Sc adjiciens fub-
^4.
&
&
&
NoT
vit
i
je
a
ujijiie
ERSIONEM
ad illud
(is
AN T
Q U A M.
iTrcpcvslo
,
fqiiiiem rcnmnft gi7H MdiMiarttm tempui , ubi regnaret Balac rex Mo.lh. 'tt. iz. 15. Ita de Gracco ad verbum
gufl. ibid.
5'94- c. d.
tf.
9r>if:V5
tamen Alex.
re
,
&
t
Oxon.
,
exflat AiaSaAEr/
-Jin.
vel ut in Mf.
ut fup. Item pre d-fferAlex. iihaCiwur

lie
:
vide
Au-
abfque feq. in
M=.v aVT^/V
in
In Mf.
Oxon.
cV
&
Ambrof.
epift.
50. ad Chromar. to. 2. p.

ctfiyj:v1ai;
m Aid.
:
in oJ u
sV/;-.
edit. ?yJ'lt^Ccc^\^lv elvrl^ ;V( rv^
oJ?,
Compl.
fVi th;
in
ia
:
0/^
:
rV//aoaMei- utnsy.
Idem Auûil.
:
ly. Gr. Kai CTp35sê/o e7( BaAa/. aVo"e?Aa(

,
paulo fup. dixerat

mttteret
^ ii'ufi'j-rifei TsrVtac , ita expiimit Ambrof. epift. Jo. ad Chromat. to. 2. 994. c. Cum prima coiifuhiiffet ( Balaam ) ntritm ad iilnm vatiiunii ptfpulum dcbtrct pergere ,
(^ prohibitus
tioribns
, ,
eum
Et infurrexit angelus Dei , ut nun perat infra conftanter leoit dijftrre eum
Gr.tc,- pitfitum efl
) ,
in via.
Mux
ita
Ouod
{
jCaSays.t
tuc^
Ubi
in conjequentibui
exii
f- 52.
dicit ipfe angel-ts
:Ez ecce ego

Aiy.C:?ir.-.
ejfet
exeujavit
: ,
pcjle.i
miQii legatii honora-
in dilaiionem
tuam
ubi Gr.icus babe'

,
promifRs itbertortbns
niuitertbHS cumHlatioribus
,
fort.ijjis
accu'atio ccingrTtenttcis intelli^ttur

,
:'.t
bic qttcd dic-^
ilUclus
t^vii.
qui renuntiare debuerat
Item Aug. ubi fup. Ait B.%U.%m

:
heticratiaribus nuuiiis
iternm conjuUttdum puiitrum ad fe m:J}is , Si dederit mihi Balac , Sec. ut infra
turn
j}
differre
eum
in
via
accttf.fe acctpiattir.
,
U;:de
cred:tHr ettam diabolus appellatu^

tine dicendus Jit.
ic,
t.iriquam accufator
La^
t. 18.
it.
18. Ita in
Graco
;
excepto uno
t k~, addito
,
att
voccui Domiui
,
item loco prxvarienre

tranfgredi.
liabet
, ,
legitur 77ajt-
Gr. ad Jit ; Kxl a^T3> sViosCi'xE; ;Vi rws oiSf xifjy J c/ JVyo Ta?/;; wjt^ ^st' acvr'j. Et ipfe afcen~ duo pueri ejus cum eo. derat fnper ajinam ficam y If. 23. Grec. addit avrv , ad vucem '-'irgJ , & pro cor-
(miui
if.
IJ.ai
,
19. Ita
ad verbum , Grsc.
, ,
rigeret
niii excipias
verbum
pro Venit
ttujQ^!,-
cjctera
col.
cognojcam
pro fciam
quod idem
Et vemt
;
fonat.
i. e. ad dirigend.iin earn : hab. TiT sL'.îixt dvTvi ad verbum quadrant. Rurfum Augull. Lucut. yy. ? percujit afinam ;n cjj-^j ; additque : 3(?2. a. legit
,
,
;
V. 20. Grsce
Kx!
t]>Aii ,
emm
Ko
ibid.
dixit
virga, fed in virga.
item pro venerunt , 7ra'c;,o/ , Compl. Tula :r:if>v.'.av turque ^tc; , ad boiiii;:ei ; cxteia quadrant bene. ir.ll, Ita Grsece ad verbum.
Jf 11.
addi-
til. 24. 2y. Vix melius de Cr;Eco.
Vide
lis
Auguft.
InGr.pro;i,if
kîtur eV 5/):i;'n
ivit;
inMfs.
t. z6. loco adjiciens
Ita in
,
Gixco
n'i it
practer feqq. a'.T.=\9-ar

m'
1
&
'*
'
qucm nun
ral
abiem , pro ia
Tom.
/.
Qq
306
Ail^. uli fif.
LIBER NUMER.
Versio antjqua.
in
Cap.
XX
,
I r.
VuLGATA NOVA.
declinaguflum tranfiens
iy.
linirtram poteiat deviare
ftitit
loco angiifto
in
quo non
fiiit
re
dextram neqiie
Z7.
(inilb-.im.
ubi nee ad dexteram nee ad obvius ftetit. ,
Ht
cum
vidillet afina
:
feJit fub
Raliam
&
iratus etl
angelum Dei , conBalaam, & per-
Cumque
vidiffet alina
:
ftantem angelum,
concidi: lub pedibus i'edentis
cuciebat alinam virga. a 8. Et aperuit Deus os afina: , ait ad Balaam : Quid feci tibi , quia percuirifti me tertio
&
qui iratus , vehementius CKdebat fufte latera ejus. i8. Aperuitque Dominus OS afini,& locuta
eft
:
Quid
?
feci
tibi
cur percutis
me
ecce jam
hoc?
fi
tertio
:
:
20. Et ait Balaam afinx Quia illufifti mihi &: haberem gladium in manu mea , jam translite.
&
te
xiifem
Refpondit Balaam Quia commeruifti, mihi utinam haberem gladium , ut percuterem

2.9.
:
illullfti
V
JO. Dixit afina
die quid
:
U 1 G A T
,
i.
NOVA.
5 1
.
Nonne animal tuum fum

in pra:fentciii
tibi.
cui
?
Protinus aperuit
Dommus
in
oculos Balaam
&
Temper federe confuevifti ufque

liiiule
diem
vidit
angelum ftantem
via
evaginato gladio
unquam
feceiim
At
illc ait
adoravitque
eum pronus
in terrain.
Nunquam.
Versio antiqua.
UiJ. J4J.
e.
Vu 1 G AT A NOVA.
31. Cui angelus
:
32.
Et ecce ego
exii in
dilationem tuam.
Cur,
inquit
veiii
tertio
ver-
beras aiinam
tibi, quia
tuam
Ego
ut
adverlarer
peiverla
eft via
tua
mihique con-
traria
VuLGATA
5
NOVA.
?.
&
,
nili
afina declinanet
de via
ilia
,
dans locum
reliftenti
te
occidiflem
:
&
fi
viveret.
54. Dixit Balaam

flares contra
Peccavi
nefciens
quod
tu
me
&
:
nunc
difplicet tibi uc va-
rem te , cur non ftatim venifti ad me ? an quia mercedem adventui tuo reddere nequeo ? Ecce adfum nunquid loCui ille refpondit ; 8. qui potero aliud , mfi quod Deus pofuerit in ore
: :
dam
.
revertar.
nieo
}5. Ait angelus aliud quira pra;cepero

principibus.
}
Vade cum
tibi
,
iftis
&
cave ne
9.
,
Perrexerunt ergo fimul
&
venerunt
in
ur-
loquaris.
Ivit igitur
5um
bem
fit
qua? in extremis regni ejus finibus erat.
6.
Quod cum
,
audiflet Balac, egreflus eft in oceur,
fum
ejus
in
oppido Moabitarum
quod fitum
eft
oves.mi40. Cfimque occidiflet Balac boves principes qui cum eo erant, ad Balaam , munera.
&
&
in extremis finibus Arnon.

J 7.
Dixitque ad Balaam
Mifi nuncios ut voca-
41 Baal
Man& autem
fafto
duxit
NoTjE AD Versione
fail. Ambrof. epift. JO. col. 994. d. fie narrat Cetpit ire ( Balaam ) , eccnrnt ei angelus in atigtijio , de~ mmflravit fe afinx , ncn ihmo>:j}rnv:t niigiiri ; ill: je re-je-
& iniuitus eft extremam ANIIQUAM.

,
eum ad excelfa partem populi.
jno nun
iret
fed hoc dieeret
tjitod
,
^bi
infunderexttr
01 ttlis
credere debittjfet
,
twutil'tta
qui "vel anibigua refpondit. Tunc
indignatus Do/mûs
qtte tibi infpiravero
iavit
ret
y
ifliim obtrivit
tamen
tit txliijiiaiido
,
ipfe co^nofce-
iipermt oaths ejus

{iraciilo
:
; z<:.iit
^
,
adhitc
dit evideiiti
Sc flip. col.
Balaam
tnifii
y
,
t>roh:bititm Je OTa^tilo
;
995. f. Dei dicit ,
tamen non aediQjiomsdo , inquit, ut "jadat ad male-
dixit : Vade , fed qitttcundues : &c. ??T^. 27. 18. Hxc omnia refpundent Grseco. >?. Z9. Similiter in Grjfco , deleta voce mea , pofl mantt ; at in Mis. Alex. Oxon. nee non in edict. Aid.
per
angelum
/m'c
&
Jicenditm poptth IJrael

ijiti
J^ tvit
^
,
&
occttrrit ei arigelns
Do-
Compl.
.
eft cV
T/T x-'/"' A**^s'^SaBoi' iti JVio?.H? 0.
eitni prohthtterat
i
pergere
tta
lit
ob/jjlerel
ipj'e
ajinx
ejus
îta vehebiii eitm
nibtlomimts ^^
dixit ei ut
Tf jz. Gr. Kai iJi 7 Not. ad t. 22.
Vid. fup,
CAPUT
VU
XXIII.
A
L G
AT
NOVA.
Dominus
,
i^ feptem
J.
1~V
Ixitque Balaam ad Balac

aras
,
/tdifica mihi hie

,
rat mihi
&
quodcunque imperavCTit
,
lo-
&
para totidem vitulos
ejuf-
quar
4
.
tibi.
demque numeri arietes. i. Cumque fecilfet juxta fermonem Balaam

pofuerunt hmu! vitulum
ta holocauftum
Ctinique
abiifiet velociter
:
occurit
,
illi
,
Deus.
aras
un-
&
arietem fuper aram.

;
locutufque ad eum Balaam impofui vitulum erexi ,
Septem
inquit
&
&
arietem defuper.
Dixitque Balaam ad Balac
Sta paulifper juxfi
5.
Dominus autem
pofuit
,
tuum
donee vadam ,
forti occur-
ait
Revertere ad Balac
&
verbum in ore ejus, hsc loqueris.
&
Versio antiqua.
Atig.quajt. J I.
VuLGATA NOVA.
6. Reverfus mvenit ftantem Balac juxta holocauftum fuum , omnes principes Moabita-
&
falus eft Spiritiis
Dei fuper ilium.
JUam.t,
}.
J JO. d.
&
rum
VuLGATA NOVA.
7.
adduxit
afTumptaque parabola fua, dixit De Aram me Balac rex Moabitarum , de montibus

:
Orientis
Vcni, inquit ,& maledic Jacob

Ifrael.
propera'i
& deteftare
8.
Versio ANTIQUA.
Amhr.ep. Jo.
t,
Vulgatanova.
DoIf".
8.
Quid maledicam
6.
cui
non
maledicit
Quomodo maledicam
cui
non maledi-
S94-/ 9S5-
"
NoT^
t,
Gr. Ki
f
ad Versions m antiquam.
8.
7-'i'S"M
sV
<{tnu.
Gr. T/ ofxQxftiu
eV fii
afirm Ktjpii
Mf, Alex.
, :
LIBER NUMER.
VULGATA NOVA.
xit
Cap.
XXIII.
307
Amlrf-. uht jttp.
Versio antiqua.
minus
9.
:
Deus
9.
Qua
>
latione Jeteder
qucm Dominus eum

>
nou
deteftacur
De fummis
,
filicibus viilcbo
&
c'e
fummis montibus confpiciam eum.
collibus conliJei-abo
table
ilium.
Populus
folus habi-
&
inter gentes
non reputabitur.
10. Quis dinunierare polTit pulvcrem Jacob,
10
MoiiAtur anima mca in animis

,
jufto-
Amir,
1.
de fidt ref^
&
noiTe
uumcrum
ftirpis
,
ifrael
.'
Moriatur
ani-
lum
iSc
fiat
remen
mcum
licut ll-mca itloiiim.
1.
114J.C.
ma mea morte jullorum horum limilia.

1
Sc fiant novirtima
mea
hoc
ir
1.
Dixitque Balac ad Balaam

?
Quid
eft
quod
yi te
:
agis
Ut
ille
malediceres
iiiimicis
meis voca-
rum
nem.
In malcdidlionem inimicorum meo- Aus^.lccuwji.t, vocavi re 6c ecce bcnudixilli bcncuiciio- 3- }<52. h.

:
&
nili
.
tu e contrario benedicis
eis.
II. Cui
loqui
1 5
,
refpondit
juHerit
Num
aliud
?
pofTum
in alte-
iz....
quod
Dominus
:
lioc
Dbiit eigo Balac
Veni mecum
,
Quaecunque miferit Deus in os meum, obfeivabo loqui. Veni mecum adhuc in lociun alium , 13
nu. Ucut.77.
ihd.Uim. 7?.
ram locum unde partem

videre non poflls
,
IlVael videas
& totura
de quo
non
videbis
eum
inde.
inde maledicito
ei.
VulGATA NOVA.
14.
Cumque
duxilTet
eum
in
,
(uper verticem
montis Phafga
irapol"itis
;
a;dihcavit
locum fublimem, Balaam
ha;C loqueris
I
ei.
7.
Revferfus invenit
,
eum
ftantem juxta holocauf-
feptemaras,&
.
fupra vitulo atqueariete,
tum fuum
&
;
dixit ad Balac Sta hie juxta holocauftum 1 5 tuum, donee ego obvius pergam. 16. Cui cum Dominus occurriflet , pofulffetque Revertere ad Balac & vcrbum in ore ejus, ait
:
quem Balac 1 8. At ille

lac
Moabitarum cum eo. Ad Quid, inquit, lacutus eft Dominus?

principes
ail'umpta parabola fua
,
,
ait
Sta Ba-
&
aulculta
audi
fili
Sephor
VulGATA
1 9.
NOVA.
,
VERSIO ANTIQUA.
I
Non
filius
eft
Deus quafi homo ut mentiatur

,
g.
Non quafi homo

hominis
,
nee ut
hominis
ut mutetur. Dixit ergo

,
quail filius
, Deus fiifpenditur minas patitui-
neque cpr. /.
*y-}'
i'-
Tipm.
eft non implebit ? ? locutus benedicendum adduftus ium, benediitionera prohibere non valeo. 21. Non eft idolum in Jacob, nee videtur fmiulacrum in Ifrael. Dominus Deus ejus cum
& non
io.
faciei
&
Ad
ii.
ejus
Non
erit
labor in Jacob
:
neque videbi-
yii'i-^'ipf-com.
tur labor
zz.
in
Ifiraifl
quoniam Dominus Deus
'''"'" 74^'
"'
eo
I/, 14.
eft
&
clangor viAoria: regis in

eduxit ilium de
illo.
,
cum eo ,
ii. Deus
^gypto
cujus
cumiplb. Deusex.g)'pto vocavir eum, gloria ejus

'.
&: ipie prxclarus princeps
}i:!r<>n.mMat.i.
4- 9"
fortitude iimilis eft rhinocerotis.

2 ?.
ficut unicornis.
z:,.
Non
in
Ifrael.
augurium in Jacob, nee divinatio Temporibus fuis dicetur Jacob Ifeft
Non
eft
augurium in Jacob, neque
divi- UamnE-^cch.ii,
&
natio in lirael
24.
5-
775-fin EccleC
f.
raeli quid operatus
fit
Deus.
,
24. Ecce
ret
populus ut lesna confurget

:
&
quail leo erigetur
non accubabit donee devo-
&
Ecce populus ut catulus leonis confurget,
Idem
2.
ut leo exfultans
774,
prsdam
&
occiforum fanguinem bibat.
V
1
ei
, 5
.
u L G
ATA NOVA.
28.
tis
Dixitque Balac ad Balaam

ille ait:
Nec
,
maledicas
Cumque
,
duxiflet
eum
:
fuper verticem
,
mon-
nec benedicas.
i6. Et
Phogor
qui refpicit iblitudinem
Nonne
,
dixi tihi
quod quidquid
.'
hoc facerem Veni, Sc ducam te 27. t ait Balac ad eum ad alium locum ii fort^ placeat Deo ut inde mamihi Deus imperaret
:
:
aras
.idifica mihi hie feptem 29. dixit ei Balaam para totidem vitulos , ejufdemque numeri ,
&
arietes.
;
o.
Fecit Balac ut
Balaam dixerat
impofuitque
ledicas eis.
vitulos
&
arietes
per iingulas aras.
NOT^
cum
editt.
AD
VerSIONEM ANTIQUA
,
M.
Aid.
?
&
Compl.
t/ ufiK/^xi. Audi, quscft.
&
N. T.
Tf . 9.
quacft.
127. col. 158. g.

)i:/>ypH?
Quid maleduam
o^ûv
a'\ifj.a,i
V. quem
i.
benediiit
Dem
Grarce I'O?; a"9

,
xvtov
e.
4 Venice montirtm
1?.
&c.
10. Sicttt femen ijlorum. Ita fert edit. Rom. Ambrof. Mfs. pluribus ; vet. autem edit, cum Mfs. aliis , Jicvt fimeii jnjiornm ; fed in Luc. 9. col. 1420. legit Ambrof, ut fup. Moriatur atuma mca in a/iiinii ptjlorum jiat nt jcme't eoritni : item 1. de bon. mort. c. 4, col. 596. e. 8c 1. de exhort, virg. col. 279. d. Moriatur ntiwm
cum
t. 19. Similiter habet Lailant. 1. 4. Inflimt. c. '18. p. 581. prjeter unum Dk!, loco Dens : nec diffimilia in Grscco, ubi frofufpendiiuy, Sc minas paiiiur, eii Atxp'^v^^yvxi ctTîMt^.i'rxt' Schol. Aixplv.'î'vxi hoc ejiy commoveri ^ Jinduare ; nam qux fujpendiintur , commaven^ tur g; fiuiluant. Apud Ambiof. 1. i. de fide , to. 2. 459. b. Qi::a non ficut homo , ita Deus. Vide Nobil, in hunc loc, & Judith 8, If. IJ. t. 21, Ita de Gracco , prjter vocem quoniam , quse deeft , & hxQ ult. 2; iffe prxclarus prinup' cum ipfo ; pro
,
quibuSTK
ftjc'fxxfX'''^^''
'fi'TW
pr.cclara
;
prinapum
in eo,
Moriatur anima mea , ut anima juftoram , feu cum quibufd ; Mfs, vet, edit, in anima jiiftorum ; epift. veto Jo. col. 995'. b. Moriatur anijna mea in animis coritm. Hieron. in Ezech. 18. to. 3, 819. Moriatur anima mea in atiimahm jufloriim, Gr. 'A-yroO-'tf:/ h' 'Î'X^' "^ *'' "^^X'*"^ Ai'.ty.iu-y , >ii';;7o
mea
itt
ariimis pijloriim
at in PI. i. col. 7(jo. d.
&
85, 1106. c. fie habet N efl lahr Jacob , nec dolor videbiiur in Ifrael i ep. JO. yy^. d. eft "^^ ôV:;. labor :n Jacob, neque dolor. Gr. fi^xS'^''
Ambr,
epift.
&
^m
,
i-,
i^x'/Wjfuv auror Tt, 11. Gr.Ece , 0s:; Ao'sK fKioiifuTCi t'TM. Dens qui cduxit /icut gloria unicornis ei.
,
ii,
Ai'/v-Trlii
cu5
eum
ex .igypto
TO
c-TTSjifix /xn
u^ TO
<j-z$py.x TKTiJi"
cdlt. Aid. diToiy

,
Tfrc. Intcrpres Origenis fsepe repetit juflorum

lio fides.
fi
Compl. Nobi-
tt-
II. 'i.
1 5.
Totidem verba legumur Qfsce,
f. 1 5. Gr. Ov jif fV.'i' oi'xne/ih cV &c. ut in Lat. f. 24. Opiime e Gr*cc , excepto ultimo , exfuli.nis , pro quo -,xufx-^:'C-'!'" ' gl'riabitur. Cypr. 1. i. Tefiim. 28 1 c, /ic hab. Ecce populus quaji populus leouinns exjurgn,
Tom.
I.
Qq
ij
, ,
5oS
LIBER NUMER.
Cap.
XXIV.
CAPUT
Balaam quud placeret Donequaquam , abiit ut ante perrexerat , ut augurium qua;reret led dirigens contra defertum vukum fuum ,
vidifTet
XXIV.
ritu
VuiGATA NOVA
c
1.
Umque
Dei
mino
ut
benediceret IlVaeli
;.
aflumpta parabola
:
ait
Dixit
Balaam
;
filius
Beor
4.
dixit dixit
homo
cuius obturatus eft oculus
auditor
fermoiium Dei
qui
vilionem
aperiun-
&
elevans oculos
vidit
:
Ifrael
in
tentoriis
le Spi-
Omnipotentis intuitus eft, qui cadit,

tur oculi ejus
&
iic
commorantem
& irruente in Versio antiqua.

per tribus fuas
!
VuLGATA
,
NOVA.
,
[Aatl.
I.
it xlii.
5.
Quam pukhrx
tanquam
valles
,
tux domus Jacob
taber-
5.
Quam
pulchra tabernacula tua Jacob

1
&
nacilla tua ll'racl

"
tencoria tua Ilrael
6.
obumbtantes
jlmJr.f/'. JO.
'
995. horti
tixit
fuper fluvium
Dominus,
Procedet
&
velut tabernacula licut ceciirus luper aquas.
&
tanquam qux
6.
ut valles
nemorofe ,
ut horti juxta fiuvios
in igui, ut tabernacula quêfixitDominus, quafi
cedriprope aquas.
7.
erit in
Cffr. Tepim.
1.
1.
188.
c.
domide fcmine ejus, nabirur multarum gentium. Et exaltabitur tanaugebitur regnum quam Gog regniun iplius ,
7.
homo
&
Fluet aqua de fitula ejus,
&
femen
illius
,
aquas multas. Tolletur propter

,
Agag
&
rex ejus
&
auferetur
regnum
illius.
ejus.
eum ex ^gypto , quad claunicornis ei. Et edet genres inimicorum cralntudines iUorum emeduilabit fuorum , &. balillis fuis configer inimicum. quafi ca9. Recubans reqnievir quali leo , tukis leoniy:quis iutcitabit eum ? Qui benedicunt qui maledicunt te , m.ilete , benedidi ilint didi funt.
8.
Et Deus eduxit
8.
Deus eduxit iilum de yEgypto, cujus

,
for- Sup. 13,
ritas
titudo limilis eft rhinocerotis. Devorabunt gen- ^^'

tes hortes illius
&
oflaque
eorum confringent ,
,
&
perforabunt
9.
fagittis.
&
Accubans dormivit ut leo
&
:
quafi le^-
na
quam
,
,
fufcitare nullus audebit.

erit
Qui benediqui maiedi-
&
xerit tibi xerit

in
&
ipfe
benedidus
maledidione reputabitur.
V
10.
U L G A T A
complofis
NOVA.
ram ex corde meo
hoc loquar
14.
?
:
Iratufque Balsc
ait
:
contra Balaam
fed quidquid
Dominus dixeriti
manibus
Ad
maledicendum
inimicis meis voca-
vi te, quibus h contrario tertio benedixifti
11. revertere ad locum tuum. Decreveram qui-
dem
magnified honorare te, fed Dominus privavit te

difpofito.
:
honore
tuis,
Slip.
II. Refpondit Balaam ad Balac
Nonne
nunciis
Veruntamen pergens ad populnm uieum, populo huic faciat extremo tempore. ij. Sumpta igitur parabola, rurfum ait Dixit Balaam filius Beor dixit homo cujus obturatus eft
dabo
conl'ilium, quid populus tuus
: :
quos miCfti ad me, dixi

5.
oculus
11. i8.
Si dederit
mihi Balac plenam
domum fuam
fermonem
vel mali profe-
16.
dixit auditor
AltilTimi
,
fermonum Dei, qui novit docviliones
argenti
&
auri
non potero
pra;terire
,
trinam
&
Omnipotentis videt
Domini Dei mei
ut vel boni quid
qui cadens apertos habet oculos.
Versio antiqua.
Aii5.
at:tii]iius
VuLGATA NOVA.
cujus ttsmcri
Orietur STELLA cx Jacob , 17 exud. get homo de ITrael St confringet duces prxdabitur omnes tilios Seth.
:
&
exfur-
Moab,
Videbo eum, fed non modo intuebor ilium, fed non prope. Orietur Stella ex Malt.i,
17.
:
&
tiet
Ujernti. cp.
t.
conluiget virga de Ifraei Jacob, duces Moab , vaftabitque omnes

18. Et
erit
&
&
percuSeth.
i.
filios
:
ad Tab.
8.
Et
erit
Edom
hxrcdicas ejus.
Idumia
pofleiTio ejus
:
hsreditas
fortiter
z, 604. t.
Seir
cedet
inimicis
fuis
Ifraei
vero
aget.
NoTÊ AD VerSIONEM ANTIQUA

&c. ut in Lar. Apud Ambrof. ep. JO. to. i. 99J. d. e. lie Qtuim fpeccja h.ihitacitlil I'ta {6 UebrxoYHin imlnia) t.xbcu.uitLi tu.ijnrtt &c. t-.6. Grace, loco i'.i/.'cs , legitur KaVai , mel. /altm ;
If. J.
M.
:
Gr.
'Cr^ xôl
01
ouci
Qui
benedicent
eum
henedicemur
1.
qui maledixerint
col.
,
ei ,
maleiUdi erant. Au6l. veto

Benedicentes
te ,
de xiii. manf.
20, a.
benedidi
fmt
,
maledicenles
Jt,
te
malediili
Jim. Gr.
01
et/Vo/^CTe; t
fi^ô7H'/aj*
ci'
y-otâpt^fûci cs
item fed
uiiimlii allies
additur
2.
j,
cstera
:
concordanr.
Sicui tiei.ma
Ambrof.
epift. JO. to.
99J. d.
e. legit
chumbra/ina , Jictit pnradtfiti fnper Jtitviiiin , drus fuper itqu.is. Gr. j a:i\ /.iSî aaf uJam
cedri juxtci aquas.
if, 7.
Jicitt
,
ce~
peU.% ex Jacob
C?
fi""
Nonnulla variant Crxce

,
nempe
feqq.
!i,i>.;i'(^=.-
lat
e^redieltir
,
loco procedet
'
item loco
â.',i\fi!t
gnum ip/ius
Aid. edit.
;.
fimpiiciter
I'it-i
tai:fj:uim Gog reatMf. Alex, cum
& Compl. y
addit avn. Hicron. in Ezecli. j8. to.

fenuiie ejus
,
968.
f.
bene ex LXX. Hgridietm homo de

; :
%^ domtnabitiir geiilinm pliii imariim crefcet regnum illius gm ejus,

jtixtA Ucbr. itajcriptum reperi
:
^ etevitbitur Gog
turn addit.-
re-
t. 17. Vet. Iren. Imerpr. 1. 5. c. 9. p. 184. b. Orietur , ^ frrget dux in Ifraei. Cypr. 1. 2. Tertim. p. 188. c. & Ambroi. in Luc. 2. col. 1297. a. c. d. Orietur flcll.t ex Jacob, ^ exjurget homo ex l(rael. Concinunc Laclant. 1. 4. Inftitut. c. 1;. p. J76. Aucl. 1. de xlii. manf. col. 20. a. & Maxim. Taurin. col. 10. d. Item Au(5l. op. imp. in Matth. 28. d. & Leo M. fer. 55. col. 92. a. qui addunt r dominabttitr genttum , vel omnium gentium, Hicron. epift. ad Fabiol. to. 2. col. 604. b. Orzetur jletl.t exj.tcoh, 'ij coiifurget homo de Ifr.iel : ^ percutiet priiuipei
;
Ctim'm
Agag
rex
,
Moab
2)
tiajlabit cuncloi filios Seth.
Vigil. Tapf.
1.
cont,
1.
Tolletur propterea
Vatimad.
p.
ejus
74J.
:
b.
Orietur
flella
ex Jacob
teir.i.
afcendet
auferetttr
regnum
,
illius.
in Mf.
Oxon,
deeft
k,
virga ex Ifraei
percutiet
omnia regna
Audt.
de
att^\^'iv(îlai
^stciMia.
licut in edit. Aid. âii\s'.tt Vtv.
promitr. part. 2. c. 12. col. 156. d.

la ex Jacob
,
175.
c.
Oj-iettir flel-
if . 8.
primo loco deed

ci
,
Ltviier tantvim difterunt h;cc a Gracco , nempe (jj , deinde pro eduxit, legiair a!/ir/deduxit , Sc A^^x , gloria , loco claritas , abfque
t^ exfurget
nia
(
ngna
terr.e,
Mfs. Alex.
&
homo ex Ijrael : conjringet omGr. 'Atare^si ar(yy i^'litK-2'^ , a)ar(^?î Corapl. i dixcOxon. cum editt. Aid.
&
port
ei ;
demum
,
pro
balijlis
conjiget
iic
^gxio:
axe.
"ixmifuiii
jaculis..., fagittaHt.
epift. jo.
t. 9. Vix melius de Grzco, Ambr.
99J.
t-
18. In
Gito
deeft ejus.
,:
: ;
LIBER NUMER.
VU
1 9.
Cap.
XXIV.
509
L G A T A
rit qui
NOVA.
dominetur
,
Versio antiqua.
&
peidat
De
Jacob
reliquiis civitatis.
10.
Cumque
;
vfdifTet
Amalec
aflumens para.
ô
Initium nationum Amalec,
&
femen
A>,j,r.n,x.i.z.a.
Principium gentium bolam , ait jus extrema perdentur.
Amakc,
cu-
ejus peribit.
VU
11. Vidit qnoque
IS
,
L G A T A
NOVA.
13. AfTumptaque parabola iteium
locutU5
eft
?
:
Cinsum
&
affampta parabo:
alt
fi
fed
in
Robuftum quidem eft habitaculQm tuum pecra pofueris nidum tuum

fuerLi elefhii
.=
Heu
quis vifturus eft

in
quando
ifta faciet
Deus
14. Venient
Aflyrios
,
trieribus
ii.
teris
&
permanere
de flirpe Cin, quandiu poAITur enim capiet te.
vaftabuntque Hebra-os
peribunt.
de Italia, I'uperabunt , ad extreraum
&
Daii.ii.io,-
etiam
ipfi
VULGATA NOVA.
z f Surrexitque Balaam , locum fuum Balac quoque
. :
Versio
-5,
A N T
Q U a,
Ag. û^ji. 61. in Hiim.t. 3, JJ4. ,
&
via
reverfus eft in
,
qua venerat
flium
Et fm-gens B.ilaam , abiit re\ erfus in locum Balac abiit ad lemeripfum
&
rediit.
NoTjE AD Versionem antiquam.

f. io. Ita inGraeco , excepco uno ivrw , eariim , loco ejus ; at in Mf. Oxon. ac edit. Compl. to CTrlfna xnrv. f- IJ.
Sic eft in
Grxco ad verbum.
CAPUT
i.'Tk yC Orabatur autem eo tempore
/./
J. I
XXV.
&
adoraverunt deos earum.
:
VuLGATA NOVA.
Ifrael in Set-
comederunt
5.
IYJl Moab,
i.
tim
&
fornicatus eft populus
cum
filiabus
Initiatufque eft Ifrael Beelphegor
&
iratus
l>f.
I'j.
11. 17,
Dominus
eos ad facrificia fua.
loj. iZ.
qux vocavemnt
At
illi
Afot. 1. 14.
VuLGATA NOVA.
Veul. 4
4. ait ad
Versio antiqua,
4.
Moyfen
Tolle cnnftos principes folem

in patibulis
&
:
dixit
,
Dominus ad Moylen
Accipedu-
populi,
& furpendeeoi contra

meus ab
ces populi
at avertatur furor
Ifrael.
km &
Ilrael.
fe
oftenra eos Domino contra ib-Nnw.i.j.jjo./.^. auferetur ira animationis Domini ab
&
^,,,..,,.,
.^
,-,
VuLGATA NOVA.
31.27.
Occidat J. Dixitque Moyfes ad judices Ifrael unufquifque proximos luos, qui ininati funt Beelphe:
&
7.
oiimi turba iiliorum Ifrael
qui flebant ante

Pf. loj. ja.
I.
fores tabernaculj.
gor.
Quod cum
facerdotis
,
vidilTet Phinees filius Eleazari
filii
Et ecce unus de filiis Ifrael intravit coram fratribus fuis ad fcortum Madianitidem , vidente Moy6.
Aaron
lurrexit
de medio multitudinis ,
&
Mat 1.26.
arrepto pugione
I.
Cm
V
panar
,
IG AT A NOVA.
virum Ifraclitem
fimul
,
Versio antiqua.
in Iii-
8. ingreflus eft poft
Et ceflavit plaga a
filiis
Ifrael:
&
Aucl.
I,
de xl::,
perfodit
,
ambos
:
virum
fcilicet
manj. ap, Ambi ,10,
&
mulierem
tiliis
in locis genitalibus.
Ceffavitqiie
plaga A
9,
Ilrael
& occili
funt viginti quatuor millia liomi-
num.
I
o.

Eleazari
10.
Et locutus
Phinees
efl
Dominus
Eleazar
filii
ad
Mofen
di-
^""f- ^"'^
pare. /
'''
?"
cens
II, Phinees
filius
filii
De. del.
Aaron
;
facer
tis
II.
filius
Aaron
,
dotis avertit iram
meam
eft
filiis
Ifrael
,
quia ze
fedavit
furorem
ell
\o
meo commotus
filios
contra eos
ut non ipfe
quod armulatus
meum a liliis Ifrael zeliim meum in iljis

zelo
lacerdo-"''iJ^.,p/:n3. in eo (. 1. 1197. .
:
&;
non
delerem
Ifrael in zelo
meo
conlbmmavi
filios Ifrael in
meo:
NoT^ ad Versionem antiqua m.

f.
4. Similiter in
Vx."/^'^
'
Grxco
nifi
quod loco duces , habetur

,
miniim
)f.
t'i ,
Scriptnra teflamr
plagamijue
cejfaffe,
'TTo/lxi Tir?
<^^fês
duces
vel frtntipes
in
Mf.
iik>
't. 10.
ItidemGrictc.
tamcn Alex, ac
edit. Aid. decft TraVTa;;

,
exinde loco
'!''''
fereinr ira ammaticnis
fie
i-rc^Ci'ViC^'/'"
'^^'K''
apud Auguft. infra ,col. jyi. b. Averieirir ita aiitmatmnts, &c. Ita quuque habet locut. 79. de Num. co!. 561. b. Cicut alia qu* lupra ad verbum. Ad hac autern Oftenia eos
,
eo
cy.i
Vix melius deGrxco, nili quod fio confummaab i^xyet?^:cy.c^ conlnmo toco veto irt , quod mnulatus efl aeliim meum in illis lie roi ^>IâII.
eft =âcMVi'C
\ ,
,
jun Toc ^>,of
cV
wTcl;
qux
Nobiiius
,
iic
reddit
:
dnm
enim
f^(7
telarem
x.eltim in
eos ; fed
male
ni fa'lor
Lucit.
Dcmmo cmira folem , addit i'up. in Quaeft. Id efl , palam , incmfpicut Imti httjus \ 7iamGr.ecus ait y 'siaC^J ir/MXTr.c^ , 5oi/ did pejfet exenipla ; ijuia -mxpifiiyfta , exemplnm dicittir ;
!. de non pare, in De. delinq. col. 2i7. h. Jic habet Vhinees filttts Elcat.tr y filii A.tron Jacerdotis , cempejcuit iram meam a filiis Ifrael : in eo quod Xelatus efl X.elo in ets , uf
Cal.
n.im printer
,
LXX.
verh
hiterpretes
Aquila perhiheiur diefl
xijp ci>nfige
vel foti'in lurlum confige ,ijuod
aji-vi,(,v;
1.
Symm.uljris autem
evideniioie luipende.
;
At ipfe
i.
cont. adverf. Leg. to. 2. $6z. d. legic Acupe amnes duces populi , 2; 'Jidima illos Domino contra Jolem , hoc eft , in mati:jeflo , per d:cm.
It.
non occiderem filios Ifrael Lelo meo. Hilar, in Pf. Ii8. fedavit furorem meum a filiis Jjrael 349. d. Phinees in eo quod requievtt ab antmatione arlima mea y quia êla'jit ulum mcmn : fed h.cc aliter ap. Bad. Et. Lip!. & in Mfs. Vat. Reg;. Albin. puâ , 1-hiines filiu< EUa^.xr y filii
Aaron
requicfrre fecit animaticiiem antnut viex
quia
3,e-
8. Ita in Gr.co.
Fadem quoque memotac

t,.
Auciift.
lavit -Lcliim
meum. Hieton.
y
in
Malach.
:
z. to. 5.
,
1817. b. fe^
eft ilc-
quart, jz. in
Num.
to.
551.
a. dicens
,
nees filius Elcaiar iransfixit adulteros
tx eo^nid i'h:placatum fuijj'e Do-
Phinees filius Elaat.ar

(it
filii
Aaroji facerdotis
IJrael
requicfcere
furorem
meum
it
filiis
jtitmam
xniHlatiis
: . .
; ,
îo
Aiutn,
ul>: flip, 1
LIBER NUMER.
Versio antiqua.
ficut dixi
:
Cap.
1
XXV.
VU
L G
AT A NOVA.'
eum
:
2.
,
Ecce ego do
ei
teftamentum pa-
1.
idciico loquere ad
Ecce do
ei
pa-
Iccli.
ds
ceni Foederis mei,
45.
ipfi
jr.
femini ejus poft eiim teftamentiim (Jicerdotii xternuin , proptei-quod xmiilatus eft Deum fuum , noii exoiavit pro filiis
15.
erit
illi
&
&
qiiim femini ejus pactum faceidotii lempiternum , quia'zelatus eft pro

I )
.
&
eiit
tam
*'54-
&
Deo fuo,
I
&
expiavit fcelus filioium Ifrael.
llraeL
4.
Eiat ruteranomeii
viri
Ifraeliw
qui oc-
cilus eft
cum Madianitide, Zambri
filius
Salu
15
5.
domus
familu-e eft
Madian,
5'6z. i.
tribu Simeonis. de cognatione I ;. Porro mulier MadiaLiitis , qus pariter interfeftaeft, vocabatur Cozbi, filia Sur princlpis
iiux
&
nobiliU'imi
Madianitai'iun.
V
16,
X C A T A
,
NOVA.
18. quia
Locutuf(jue eft
Dominus ad
Moyfen
di-
&
ipfi hoftiliter
egerunt contra vos*,
&
cens
V.f.ii.i.
'7.
decepere
Hoftes vos fentiant Madianits ,
infidiis
per idoluni Phogor,
& Cozbi
filiam
in die
& percutite
eos:
Madian fororem fuam , que percufla eft plag^ pro facnlegio Phogor.
ducis
Not*
fneam. Giacce
,
ad Versioneai
lfr.iH in zilo
fatis
A N T
lit
,
^,
QU A
pro
i,
M.
<t
<c
him mntm cmtm eo! , f^ no fndidi fiUos viio. Optat. 1. 5. com. Donat. 59. c. I'hmees
xT=Vn:i^cs tsc î/ôfjwy,
mitigavit iram
S- li. Sic eft in Grxco , ubi iVw5 Hmv , pro /lent dixiy Nobil. verdt.yif il:(i:o. Lucif. Calar. 1. de non pare, in Dc. del. 12.7. h. addit Et ecce dale ei teflametitum meum , leftameinmn pucis. Hieron. in Malach. i. to. 5. 1817. b. Sic dices : f-cce ego dabo ei teficimctitnm p^cis. Vigil. Tapl. dictt Dominus qui jtcit IJr,iel : cont. Vaiimad. 747. d. 'Ecce ego do illis tejiamcmum p,iiis. In Hex. Orig. ex cod.
:
fcriptum in cod. Amtx haâ.rz, Ita obfervant BB. noflri not. b. in hunc loc. Ambrolio enam liJc obliftit Lucif. Cal. 1. denon pare, in De. delinq. 127. h. ubi (ic Ei J5' femmi eja? ciltn ipfo in tejlamenttim jitcetdotii aternum ^ quoiiiam
probabilc
ii,aci.(^nlo ,
broT. fiaUe
êlatus
ejl
Deo fuo
fj exoravit prafiliis IJriiel.
Item Hie-
ron. in Malach. 2. to. 5. 1817. b. Et erit ipfi ^femini ejuf pojl eum tcjjamentum facerdotii fempiterui , pro eo qttiid
piierni
Coib. 5084. hxc \e1b3. JiixUinvr

rifco.
itj-m-i
/M
notaniur afte-
Deo fô , J^ exoravit pro filiis Ifrael. ReftffcmMf. Oxon. nee non editt. Aid. & Compl. in fecus in Vatic. quibus ai'ajnV.5 , per relat. ad fTi'a? ubi ,f.ix6ii'x)! ai'Wa. Vigil. Tapf. cont. Varimad. 747.
Helatus
ep.
,
propter
>,
),
J,
ji
t. 13. Eadem leguntur Graecc , nifi excipias uliima , quod amiiLitus efi Deum fuum ^ ftott exoravit , lî>a{â.lo pro quibus fie ac6' dv T;^âlCE tw 0sw c;t? , 1. e. pre eo quod lielavit Deo fuo 'i^ depropitiavtt , feu exoravit : nullibi autem habetur negatio ante exora-vit : Et vero Romana Ambrolii ediiio illam delec ; in quo ei textus Hcbr. Syr. Sc omnes verliones Sctiptnrae patrocinaniur. Ciim tamenin Mfs. & antiqnis editionibus legatur , i^ no exoravit , vel ut in quibufdam Mfs, J^ non deprecatus ejl
,
:
d.
Et
erit
,
cum
ipfi
ut
,
jtj
^t' f TOi'
cum eo , ^ cum femine apud Lucif. fup. nam non Êr'afTb.

Till'
ejus po]}
ipfum
non
in Graeco confcanter
t-JS- Gr.
gufl. ibid.
Ma//a,
eft
:
edit.
Aid. t. Obfervat Au,
De
muliere hoc dilum elVe
qu.t
cum
ndulte,
ro Ifraclita percujfa
quit
intelligi volisit
,
quibus verbis nolilem fuijje ,

aalciii.
quantum puta
diceret earn
in-
tit
domus
familise
&c. Gr.
ci'x
CAPUT XXVI.
Versio
Aug. Locu .21. J. 361.^.
t,
A N T
Q U A.
VuLGATA NOVA.
&
locutiis eft
Dominus ad Moyfen,
:
&
ad Eleazar facerdotem , dicens

2.
Accipe principium rotius fynagogx filiorum
Oftquam noxiorum fanguis dixit Dominus ad Moyfen rum filium Aaron facerdotem 1. Numerate omnem fummajii
I.
T)
etfiifus
eft,'
&
EleazaSup.
filiorum If-
Ifrael a viginti annis
&
fupra
rael a viginti annis
&
fupra
per domos
&
co- * I'
gnationes fuas
cedere.
cunftos qui poltunt ad bella pro-.
V
3
U I G A T
Eleazar facerLocuti funt itaque Moyfes dos in'campeftribus Moab fuper Jordanem contra Jericho , ad cos qui erant
4. a
viginti annis
,
&
NOVA. 10. & aperiens

,
morientibus plurimis
tos
fuum devoravit Core, quando combuffit ignis ducenquinquaginta viros. Et faftum eft grande miracuterra os
,
&
fupra
ficut
:
Dominus impe-
lum
1 1
Gen. 46. 9. Exod.6. 14.

J. I'ar, J. 3.
quorum ifte eft numerus Ruben primogenitus Ifrael hujus filius He5 & Phallu J noch d quo tamilia Henochitarum quo fainilia Phalluitarum & k quo familia Hefronitarum 6. & Hefron Charmi , a quo familia Charmitarum 7. ha; funt famiiix- de ftirpe Ruben quarum nuraverat
:
Core pereunte filii illius non perirent. Simeon per cognationes fuas Namuel, Jamin , ab hoc faab hoc familia Namuelitarum Jachin , ab hoc familia J achinimilia Jaminitarum
1.
ut
1.
Filii
tarum
merus inventus
tingenti triginta.
8. Filius
eft
quadraginta tria
Eliab
rnillia
&
fep-
Phallu
filii,
o.
hujus
Namuel
&
Dathan
&
Abiron
ifti
Zare, ab hoc familia Zareitarum Saul, ab I 5. hoc familia Saulitarura 14. hx funt familia; de ftirpe Simeon, quarum omnis numerus fuit , viginti duo millia ducenti. Sephon , ab Filii Gad per cognationes fuas 1 5. Aggi , ab hoc familia hoc familia Sephonitarum
:
Sup. 16.
I. 2.
font Dathan
&
xerunt contra Moyfen
Abiron principes populi, qui furreAaron in feditione Core
&
quando
adverslis
Dorainum rebellave.unt
ab hoc familia Sunitarum , ab hoc familia Oznitarum Her, ab hoc familia Heritarum
AggitaruiTi
:
Suni
16. Ozni
NoT. AD VeRSIONEM
If. I.
A N T
Q U A M.
Gr. Obfervat Aug. hlc appellari p r/'a-
Gr. Vat. non repetit ad
auiem Alex.
&
Oxou. cum
habent , ante EleaiJtr : edit. Coropl. csteta lirailia.
Iv".
2. Similiter in
(ipiiim, rebiir jcilicel utmis inôpuio.
, :
LIBER NUMER.
V
17.
Cap.
XXVI.
fuit
,
3it
U L G A T
:
NOVA.
quorum numerus
fexcenti.
Arod, ab hoc
familia Arotlitarum
:
Ariel
ab
quadraginta quinque millia

fuas
hoc
familia Arielitarum
18. idee funt familirc

rus fuit, quadraginca
Gad
quarum omnis numequi
41.
Filii
Dan per cognationes

Suhamitarum
:
Suham
ft
niillia
quingenti.
,
quo
familia
hx
funt cognationes
Dan
Cen.
58-
19.
Filii
Juda
Hei
filii
&
Onan
ambo moitui
per familias fuas 4 ;. omnes fuere Suamits , quorum numerus erat, fexaginta quatuor millia quadringenti.
3.4.
funt in terra Chanaan.
io. Fuerunrque
Sela, ^
lia
Juda per cognationes fuas
quo
familia Sslaitarum rPhares,

:
aquo
fami-
44.
Filii
Afer per cognationes fuas

:
Jemna
Pharefitarum
i
I
.
Zare
,
4 quo familia Zareitarum.

:
quo
familia Jemnaitaruni
:
Jeflui,
ft
quo
familia Jef-
Hefron i quo familia Hefk quo familia Hamulitarum. 11. Ifl^ funt familicE Juda , quarum omnis numerus fait, feptuaginta fex niillia quingenti. ij. Filii Ifiachar per cognationes fuas Thola, Pliua , ft quo familia ft quo familia Tholaltarum
Porro
:
filii
Phares
ronitavum
&
Hamul
quo familia Brieitarum. Heber ft quo familia Heberitatum & Melchiel a quo faniili^t Melchielitarum. 46. Nomen autem fills Aier, fuit Sara:
fuitarum
Brie,
ft
45.
:
Filii
Brie
Pliuaitaruni
Z4. Jafub,
ft
ft
quo
familia Jafubitarum
:
Semran
47. hx cognationes filiorum Afer, & numerus eorum, quinquaginta tria millia quadringenti. 48. Filii Nephthali per cognationes luas Jefiel, ft quo familia Jefielitarum Guni ft quo familia Gu:
quo
2.5.
familia Semranitarum
nitarum
,
ha; funt cognationes in'achar
quarum nume:
49. Jefer,
ft
quo
familia Jeferitarum
:
Sellem,
ft
rus fuit, fexaginta quatuor millia trecenti.
quo
5
familia Sellemitarum
o.
Zabulon per cognationes fuas Sared, Elon, ft quo familia Elonitarum Jalel quo familia Jalelitaium ft 7. h.E funt cognationes Zabulon , quarum nume2.6.
Filii
ft
hx funt
:
cognationes filiorum Nephihali per fa,
quo
2.
familia Sareditarum
:
milias fuas
quotum numerus
eft
quadraginta quinque
qui recenfiti
miUia quadringenti.
51. Ilfa
funt
,
fumma
,
filiorum Ifrael
rus fuit, fexaginta millia quingenti.
fexcenta millia
eft
&
ii>ille
leptingenti triginta.
,
18. 19.
Filii
Jol'eph per cognationes fuas,
Manafle
51. Locutufque
J 3
.
Dominus ad Moyfen
& Ephraim.
De ManalTe
ortus eft Machir,
,
dicens
ft
ft
hf. 17, Machiritarum. Machir genuit Galaad
quo familia quo familia
lorum
ribus
div;detui terra juxta nuraerum vocabuin poileifiones fuas.

Iftis
54. Pluribus majorem
Galaaditarum.
}o. Galaad habuit
filios
,
:
minorem
ita
fmgulis
:
licut
partem dabis, & paucionunc reccnllti iunt ,
Jezer
ft
Jezeritarum
&
Helec
ft
quo
familia
quo familia Hekcita-
tradetur poffelfio
5
5-
duntaxat ut fors terram tribubus dividat
lam
& &
Afriel
,
familiis.
,
quo familia Africlitarum Sechem , ft quo familia Secbemitarum Semida, a quo familia Semidaitarum 31. hf.lj. Hepher, ft quo familia Hepheritarum. Fuit autem Hepher pater Salphaad qui filios } 3. non habebat, fed tantW filias , quarum ifta funt noMaala , Noa , & Hegla , & Melcha , T/.i7- mina Therfa numerus earum, 34. hsfunt famili.'E Manaffe , quinquaginta duo miUia feptingenti. Filii autem Ephraim per cognationes fuas 3 5 , fuerunt hi Suthala , ft quo familia Suthalaitarum Becher , ft quo familia Becheritarum Thehen , ft quo familia Thehenitarum }6. porro filius Suthala fuit Reran, ft quo familia Heranitarum
} I.
ft
:
:
&
&
56. Quidquid forte contigerit cipiant , vel pauciores. 57.
hoc
vel plures ac-
&
numerus filiorum Levi per a quo familia Gerfonitarum Caath, ft quo familia Caathitarum Merari , ft quo familia Meraritarum
eft
,
Hie quoque
:
Exed, 6, iSi
familias fuas
Gerfon
&
&
58. ha; funt famili* Levi

,
familia Lobni, familia

Niuii
,
&
Hebroni familia Moiioli , familia At vero Caath genuit Amram

:
familia Core,
nata
uxorem Jochabed filiam Levi quse h^c genuit Amram viro fuo filios Aaron & Moyfen, & Mariam ibrorem eorum. 60. De Aaron orti funt Nadab & Abiu , & EleaT
9.
qui habuit
eft ei in
,
Agypto
zar
&
Ithamar
61. quorum
obtulifTent
3 7.
hx
Ifti
funt cognationes filiorum

fuit
,
Ephraim
qua-
Nadab Abiu mortui funt, cum ignem alienum coram Domino. 61. Fueruntque omnes qui numerati funt, viginti
ab uno menfe
filios
&
lev. 10.
I.P,
S,!f. J. 4.
24. z.
rum numerus
58.
triginta
duo
:
millia quingenti.
Filii
tria millia generis mafculini,
&
,
liipra
funt
filii
Jofeph
per familias luas.
quia non Iunt recenfiti inter
llVael
nee
eis
Benjamin
lia
in
cognationibus
:
fuis
Bela
ft
quo fami:
cum
6
funt
ca:teri3
3.
ft
data poffefllo
eft
eft.
Belaitarum
,
Asbel
ft
Ahiram
39.
ft
quo
,
familia
ft
quo familia Asbelitarum Ahiramitarum
Hie
numeruo filiorum
Ifrael
,
qui defcripti
in carapeftri:
Moyfe
&
Eleazaro facerdote
quo familia Suphamitarum: HuHuphamitarum. 40. Filii Bela Hered, & Noeman. De Hered, familia Hereditarum de Noeman familia Noema-
Supham
ft
bus
Moab
ft
fupra Jordanem contra Jericho

fuit
pham,
quo
familia
:
rati iunt
numeAaron in delerto Sinai. 6$. Prsdixerat enim Dominus , quod omnes mo-
64. inter quos, nullus
eorum
qui ante
Moyfe
&
I.
Lsr, 10. y.
Slip. 14.
zj. 24,
nitarum
rerentur in folitudine.
filii
Nulluicjue renianljt ex eis
ni-
41. hi funt
Benjamin per cognationes fuas.
fi
Caleb
filius
Jephone,
&
Jolue
filius
Nun.
CAPUT
Srp 26
'
XXVII.
filii
VULGATA NOVA.
'
lii
Ji.jj.
Inf. is.
-^*-filia: Salphaad,
^*^^"^"^""*^ ^"'^^'"
fi-
^-
Vide Not.
Machir,
filii
ManalTe, qui
,
fuit filius
Jofeph
qua-
Hepher,
filii
Galaad,
rum funt nomina Maala, Melcha, & Therfa.
iic
Noa,
&
Hegla,
&
jr ..
I.
NotaadVersionemantiquam.
Tft. 1
to,
6. H3CC
e,
i,
1086,
memorat Ambrof. epift. 71?. ad lien, dicens : Hanc fcrtim filU Salflix (eubaiit
hxreditatis faternx
ta cf.
Jj
larum fttith Jr.ino
juJicis frola-
512
1.
LIBER NUMER.
V
Steteruntque coram
Cap.
XXVII.
:
U L G A T A
NOVA.
Moyfe
&
,
Eleazaro facer-
dote,
&
ciinaiis
principibus populi
ad oftium tanee
fuit in
bernaculi ftederis, acque ciixeiunt

i
.
tatem fratribus patris ejus (in autem nee patiuos habuerit.dabitur lia;r&; i i. eiitque hoc filiis ifditas his qui ei proximi funt
:
Pater norter mortuus

,
eft in
delerto
rael fanftuiu lege
perpetua
ficut
pricepit Dominus
5;(j>.
16.
I.
feditione
qux
in
filios.
concitata eft contra

eft
Dominum
:
fub
Moyfi.
11.
in
Core, fed
buit mares
lia
peccato fuo mortuus
hie
Cur
tolliiur
nomen
?
illius
non hade famir
Dixit quoque
Dominus ad Moyfen
,
Afcende
5. 4.
inontem iftum Abarim
& contemplate
Ifrael
:
indc ter
fua
quia non habuit filium
Date nobis pofTef-
ram
fionem inter co^natos patris

4. Retulitque
noftri.
quam daturus fum cumque videris 15.

,
filiis
13
tuus
14. Vide
Not,
Moyfes caufam earum ad judicium

.
earn,
ibis
&
,
tu
ad popuivit frater
Domini.
J.
lum tuum
14.
ficut
Aaron:
contra- Sup.iol
voluiflis
Qui
dixit ad
eum
quia jfFendiftis
,
:
me
in deferto Sin in
6. Jurtam
rem poftulant
inter
fili.E
Salphaad
fui
poneCioncm
7.
8.
cognatos patris
,&
ei
da eis in hsre-
diftione multitudinis
nee fanftificare
ha; funt
me
coram ea fuper aquas

in
aqua
contratiidionis
Deal,
51. JI.
ditatem fuccedant.
Cades
delerti Sin.
Ad filios autem Ifrael loqueris Ltc Homo cum mortuus fuerit abfque filio,
:
;
15. Cui refpondit
Moyfes:
fuper multitudinem banc
:
ad
fi-
16. Provideat Dominus Deus fpirituum omnis carnis

,
liam ejus tranfiblt h;creditas

9.
fi
hominem
qui
fit
filiam
non Uabuerit , habebit fucceflbres fra-
17.
&
polfit exire
:
&
intrare ante eos
&
educere
oves
ties fuos
eos vel introducere

fi
ne
fit
populus Domini
ficut
10.
quod
&
fratres
non fuerint,
dabitis hasredi-
abfque paftore.
VeRSIOANTIQUA.
Aa^.
jy. ;n
quitjt. 5'4. ef
VutGATANOVA.
18.
Sum,
t.
5.
cens
Et lociitus Accipe ad
hominem
1
Dominus ad Moyfen, diteiplum Jelum filium Nave, qui habet fpihtum in fe ipfo , imeft
&
Dominus ad eum Telle Jofue Dtul. in quo eft fpiritus , & pone II. manum tuam fuper eum.
i8. Dixitque
:
il
filium
Nun, virum
pones manus tuas fuper eum.

9.
Et ftatues
,
:
cum
in confpeftu Eleazari faei
cei'dotis
& &
mandabis
in
conlpedu omnis
fy-
Qui ftabit coram Eleazaro facerdote 1 9. omni multitudine

:
&
i
nagogx
li/fM)
lorn/. 81.
rf.
20
dabis de gloria tua fuper

filii
eum
Ut
5.
561,
exaudiant
21
eum
Ifrael.
zo. & dabis ei pr^cepta cunftis videntibus & partem gloria: nw- ut audiat eum omnis fy,
nagoga
filiorum Ifrael.
InoreejUS exibunt... in ore ejus introi-
ii. Pro hoc,

egredietur
racl
bunt
facerdos confulet
&
,
quid agendum erit, Eleazar Dominum. Ad verbum ejus ingredietur ipfe , & omnes filii If-,
fi
cum eo
Fecit
& cetera
Moyfes
Jofue
,
multitude.
praeceperat Dominus.
UiJ.lDcut. 83.
UiS.Locttt. 84.
Et fecit Moyfes fecundum qua; praecepit illi Dominus. Et affumens Jefum , ftatuit eum ante Eleazarum ficerdotem 2-!, commendavit eum fecundum quce
Z2.
n.
ut
Cumque
tuliflet
zaro facerdote
replicavit qua;
&
eum coram Eleaomni frequentia populi.

ftatuit
,
&
^3. Et impofitis capiti ejus manibus
cunfta
praecepit
Dominus Moyli.
mandaverat Dominus.
NoT. AD Versionem antiquam.

"i't.
3.
yyi. d. dicens
(jii.im
15. 14. His alludit Aug. quseft. 55. in Num. to. Earn caiiftm mortis Moyfi dicitDcminns, etiam hoc ante cjiis : amhohns emm ei:,vii fratris
:
v,ilet ac
dictrct de gloria , i<i ifl , i-Jil Si^fyi, tatitli fi autcm iicmnulh iiiiei pretMi Jiirii , dabis gloriam tuam , no de gloria lua.: Jed fife illiiJ iffet , ! gloriam mam dtce,
frxdixeiat, qitud ideo non innareiit cum fspiilo Dei in terj.ini pronnifionts , qtii.i non aim fantlifica'êrunt coram fopilo ad aqiimi coniradidtoms. tt. i3. 19. Eadem exliant Grjcce, verbum pro ver-
ret
^ non
,
idea earn
,
de gluria ideo minumm t. II. Itidem in Gr.Eco. hi inquit Aug. ibid. jiijfcrit
xit
,
non h.Mtitrns erat Moyfes ; nee quia dieft quod haiebat.

ore ejus
_
&c. id
^
^
eft
aim
bo.
If.
1. 11.
20. Iridem Grircc.
Ita
ii>
,
Grasco
Aug. qusft. 55.
in
Num.
col.
ficut mandaz'it
quod legitur xa6a emu>.Kl(ii \oco fecimdum qnx frxcepit.

,
nili
quod chm Dent pnecipiret Moyfi de Jefii Nam , ait^mter cxtera : Et dabis de gloria tua iupcr eum : am Grxca locuticne , tb; Ao'Jhs habit , quod tantumdesn
yyz. a.
eft
Omd
y. 25. Gr. wthtK^' uti xctCttTsp , &c. conftituit eum qua , &c. ficiil , &c. loco , commendavit eum feciindiim
CAPUT XXVIII.
VU
I.
L G a T A
ad eos:
NOVA.
8.
TP\
^
I sit
quoque Dominus ad Moyfen

Pr.-Ecipe
filiis
fingulos in fanhiario Domini.
J
^''^'^
1.
Ifrael
,
&
dices
Alterumque agnum
,
fimiliter ofRretis
facrificii
ad vef,
Oblationem
meam
&
panes
&
fua.
incenfum odoris
peram
mino.
9.
juxta
omnem
,
ritum
matutini
Sc
fuavilfimi offerte per
tempora
libamentorum ejus
:
oblationem fuaviflimi odoris Doofferetis
j.W 20, ?8.
3'
funt facrificia qu>-E offerre debetis
Agnos
anniculos immaculatos duos quotidie in holocauftum
Die autem fabbati

,
duos agnos anni-
Mattb,
!* J
fempiternum
4.
culos immaculatos
unum
:
oJFeretis
man&
&
alteram ad vefpe-
perfa; in facrificio
I
& duas decimas fimilx oleo conf& liba

Do,
rum
5
o.
qua; rite funduntur per fingula fabbata in ho-
decimam partem ephi

,
fimil.-E
qua
confperfa
;
locauftum fempiternum.
1
1
.
fit
oleo purilTimo
&
habeat quartam partem hin
In calendis autem offeretis holocauftum

vitulos
6. holocauftum juge eft
quod
obtuliftis in
monte
:
Sinai in
7.
odorem fuaviffimum
libabitis vini
incenfi
Domini
de armento duos , arietem unum agnos anniculos feptem immaculatos
mino
&
quartam partem hin per agnos
IX,
&
tres
decimas fimils oleo confperfa: in fa;
, :
LIBER NUMER.
VULGATA
crificio
Cap. NOVA.
XX VI II.
fingulos arietes
313
per lingulos vitulos
&
dua? decimas fimils oleo confperfa: per
VuiGATANOVA.
I?.
'VeRSIOANTIQUA.
ex oleo
in
&
decimam decimê
per agnos lingulos
:
fimila,-
13.
decimam decimam
agno
Lini
fimilagiiiis
confparfam
Aug, taut. By.

56i,f.
facrificio
\ilfirai
holocaiillHin lua-
in oleo
odorii atijue inceuli
eft
Domino.
VULG ATA NOVA.

14. Libamenta autem vini,qu.^ per fiiigulas fundsndaTunt viftimas ifta eiunt media pais hin per
,
:
fingulos vitulos, tertia per arieteni
quaita per
,
agnum
iibi
no vertente fuccedunt. 15. Hircus quoque ofFeretur Domino pro peccatis in holocauftum renipiternum cum Ubameutis luis.
hoc
eiic
holocauftura per
omnes menfes
qui
an-
Vu
16.
XI. i8.
L G A T A
NOVA.
,
VERSIO ANTIQUA.
1
mcnlls
17.
Menfe autem primo phafe Domini eric
quartadecima die
fis
:
6.
Et in menfe primo
quartadecima mencdetis.
Uid. Lftut. 86.
hujus, dies fellus
I evil.
5-;.
&
quintadecima die folemnitas
feptem
17
feptem
tlies
azyma
diebus vcfcentur azymis.
VULGATA NOVA.
1 8.
Quarum dies prima venerabilis

fervile
& faniia eii:

Domino,
25. Dies quoque feptimus celeberiimus

tus erit vobis
:
&
fanc-
omne opus
vitulos
non
facietis in ea.
19. Otferetifque incenfum holocauftum
de armento duos , arietem unum , agnos anniculos immaculatos feptem ID. & facrificia fingulorum ex fimila quse conf:
non facietis in eo. 2.6. Dies etiam priniinvorum , quando ofFeretis novas fiuges Domino , expletis hebdomadibus , venerabilis & fanfta erit omne opus fertile non fafervile
:
omne opus
cietis in ea.
peifa
lit
oleo
tres
declmas per lingulos vitulos

,
&
id
ij. Offeretifque holocauftum
in
odorem
fuavifll-
duas decimas per arietem

i
I
.
mum Domino
fingulos
,
cSc
decimam decims per agnos
unum
&
de armento duos , arietem agnos anniculos immaculatos feptem

,
vitulos
eft, per
feptem agnos.
i8. atque
perfa; tres
in facriticiis
eorum
fimikE oleo conf,
z. Et hircum pro peccato unum , ut expietur pro vobis 1 5 . prater holocauftum matutinum quod femper
ofFeretis.
decimas per fingulos vitulos
per arietes
duas
19. per agnos decimam

agni feptem
:
decimi
qui fimul funt
hircum quoque
:
14. Ita
facietis
,
per fingulos dies feptem dierum
0.
qui maftatur pro expiatione
prster holo-
in foraitem ignis
&
in
odorem
,
fL'.avidimum
Domilin-
cauftum fempiternum
3
&
liba ejus.
no
qui furget de holocaufto
&
de libationibus
1.
Immaculata oheretis omnia cum libationibus
guloium.
fuis.
NotjE ad Versionem AN
V. i^
etiifparjî
,
QUA
:
M.
t? /itmh nTH
,
Ita
inGrsco,
pratter
,
veihum
,
,
m-TCTrntifi-'mi;
at in
Mf. Alex,
legitur
loco con'ârlttm
Ad jit
Auguft. ibid.
Grarce
;
ab ducfroiEoi ejjiciff , reformo. Quod autem nit, decimam decimam ,

agnos.
,
ut in Lar. fup. Notandinn etiam jtfittm per piures dies eeiehrari ,

riu/i
inqiiit
viomitXQilni !'f7i' Aug. ibid, diem

diet
tamen diem jepitm

,
Jignificavit qttoti repeteiidx Jint dcctmx per JingttUt

ir. \6.
,
dies Jejhs
ipjiiis
fefiivitmis eelebintionem
tjtiotjutt
pro
his
ijt'..irt.idectmt\
menjis
hiijtts
,
dies
dies ter.tierit.
f'fif!
eftat
i.
Tforf.psraai/sy.aTii vfu-ifu
t?
,
nvtlc,
nK%oi
i
t. 17.
Similiter habetui in Grseco.
Kfî'cy*
e,
qnarta
decima die menjis
Viij'eha
Demitie
CAPUT XXIX.
Vuigata nova.
I."* yT Enfis etiam feptimi prima dies veneraomne opus bilis & fanda erit vobis fervile non facietis in ea , quia dies clangoris e(t tubal um. 1. Oiferetifque holocauftum in odorem fuaviflimum Domino , vitulum de armento unum ,
iVX
E
4.
Versio antiqua.
T
menfe feprimo una
menfis..,
Aug. J-mut, 87.
&
vitulum
unum ex bobus ,
vitio
arietem uniun
:
Uid. Locut. 88.

Jiid, Locut.
agnoS anniculos fine
feptem
S3
arietem
unum
:
&
agnos anniculos immaculatos
feptem
5.
&
in facrificiis
eorum
fimiL-c
oleo con,
fperf.E
tres
decimas per fingulos vitulos

per
duas
decimas per arietem

4.
unam decimam
:
agnum
qui fimul func
decima decima agno uni
feptem agnis
K<v;. iccui.
90,
agni feptem
V
hircum pro peccato , qui ofFertur f tionem populi 6. pra:ter holocauftum calendarum cum
.
U L G A T A
in expiafuis
NOVA.
,
&
&
:
holocauftura fempiternum
cum
libationibus
folitis
eifdem ca:remoaiis
ofFeretis in
odorem fua-
facrificiis
viffimum incenfum Domino.
NotjE AD
V.
I.
Versionem
eft
A N T
Gr.
Q u
:.
M.
feptem fine mac::!.t
reliqua ut
Obfervat Ausîft.
:
ibid. Secuiidhm h.j:n locuf.onem
boruni iion recefftriNt.
diil:tm inGeneJi
t fatla
eft
vefpcra
&
factum
ma:ie
t.
fupra.
g^.
z.
^7<i
d,u-J,u\si ,
dies unus -.nam (5 ibi , Jicut hie, Gr.tcHS habet yyj^ /:iU i iinde ijuidam hie inteypret.intes , prima die menlis , sieeef-
4, Re6le i
Grco
addi: Aug. id
eft
finiula fia-
Jarimi locnsionem prxiermijeru/it
jiiamvis a Jentemia ver-
Tcm.
I.
'
V4
r R
Ati^.
ifn.rfl. 5
LIBER NUMER.
S
1
Cap.
7.
XXIX.
V'U L G A T A
()
N T
O U A
crit
NOVA.
levit.
,
affligctis
animas
\eftras.
Decima quoque
:
dies menfis hujus feptimi
vobis fanfta atque venerabilis
&
affiigetis '^-
*9''
'
animas vefk'as
in ea.
omne opus
fervile
non
facietis
V
8. Ofteretifque
U L G A T
in
holocauflum Domino
odorem
fuaviflimum
unum
9.
tres
de aimento unum , aiietem agnos aniiiculos immaculatos feptera :

,
vituluin
NOVA. tulos & arietes & agnos rite ceiebrabitis 12. & hircum pro peccato, abfque holocaufto fempiterno facrificioque & libamine ejus.
:
&
,
in facrificiis
eorum
fimilae
,
oleo conrperfc
5
,
Die quarto oJFeretis vitulos decern
ariete
:
detimas per lingulos vitulos
duas decimas per

fingulos
duos
arietem
10.
agnos anniculos immaculatos quatuordecim libamina fingulorum per vii^. facrificiaque
&
decimam decimx per agnos

:
qui
tulos
1
5
&
.
arietes c&
funt iimul agni feptem

I I
&
agnos rite ceiebrabitis hircum pro peccato , abfque holocaufto

:
ferri
hircum pro peccato abfque hi? qus of. holocaufpro deliito folent in expiationem , libaminibus eotum fempiternum , cum facriticio
,
&
fempiterno
facrificioque ejus
&
libamme.
&
16. Die quinto olferetis vitulos
novem
arietes
:
&
,
duos
tulos
agnos anniculos immaculatos quatuordecim

facrificiaque
arietes
rum.
11. Quintadecima vero die raenfis feptimi
,
1 7.
&
libamina fingulorum per vi:
qu^
fer-
&
vobis fanfta
vile
erit
atque venerabilis
omne opus
28.
&
agnos rite ceiebrabitis hircum pro peccato, abfque holocaufto

,
&
non
facietis in
ea
led ceiebrabitis folemnitatem

:
fempiterno
facrificioque e)us
&
libamine.
Domino feptem
diebus
15. offerecifque holocauftum in odorem mura Domino , vitulos de armento tredecim
fuavirti,
arietes
:
, arietes duos, agnos anniculos immaculatos quatuordecim : libamina fingulorum per vitu;o. facrificiaque
29. Die fexto olferetis vitulos ofto
&
duos
asnos anniculos immaculatos
quatuordecim
los
&
3 I
.
arietes
&
agnos
rite ceiebrabitis
,
14. 6c in libamentis
i.s tres
eorum
fimils oleo confper,
&
,
hircum pro peccato

,
ablque holocaufto
libamine.
decimas per vitulos iingulos

:
qui funt ilmul
fempiterno
3
facrificioque e|us
&
vituli
tredecim
&
duas decimas
arieti
uno
id eft
1.
Die feptimo
o.feretis vitulos
feptem
& arie-
firaul arietibus
duobus decimam decim^ agnis fingulis , qui funt 1 5 . fimul agni quatuordecim hircum pro peccato, abfque holocaufto 16.
tes
duos
:
agnos anniculos immaculatos quatuorde-
&
cim
los
5 5
facrificiaque
arietes
&
libamina fingulorum per viturite ceiebrabitis

,
:
&
&
54.
3 5
.
&
agnos
fempiterno
17.
&
facriticio
&
libamine ejus.
&
non
hircum pro peccato

,
abfque holocaufto
libamine.
,
In die altero oiFeretis vitulos

,
de armento
fempiterno
facrificioque ejus
,
&
in
duodecim
latos
arietes
duos
:
agnos anniculos immacuper vitu-
Die oftavo
facietis
qui
eft
celeberrimus
omne opus
fuavidlr
,
quatuordecim
arietes
fervile
18. facrificiaque
los
& libamina fingulorum

&
libamine ejus.
}6.
offerentes holocauftum
,
odorem
&
19.
&
agnos rite ceiebrabitis hircum pro peccato, abfque holocaufto

,
&
mum
5
Domino, vitulum unum

facrificiaque
arietes
arietem
:
unum
agnos
anniculos immaculatos feptem

7.
fempiterno
facrificioque
&
libamina fingulorum per vi:
zo. Die tertio orTeretis vitulos undecim
arietes
:
tulos
&
duos , agnos anniculos immaculatos quatuordecim ii. facrificiaque &c. libamina fingulorum per vi-
38.
&
agnos rite ceiebrabitis hircum pro peccato, abfque holocaufta

,
&
fempiterno
facrificioque ejus
Aug. 1,0cm. 9 T
J.J65.4.
Versio antiqua. exceptis votis veftris & voluntaria vef39 tra & holocaiillomata velira facriiicia veftra & libamina veftra & falutaria eftra.
, , , ,
& libamine. VuiGATA NOVA.

Domino
,
39. Ha;c ofFeretis

veftris
:
in folemnitatlbus
prater vota
,
&
oblationes fpontaneas in
in libamine
,
hulocaufto
tiis
in facrificio
& in hof-
pacificis.
N O T .E AD Versionemantiquam.
t.f. Gr. K! KttitMfTs , &c. ut fup. j;-. 59. Grxce , riAW tZi iCxZy vfiZr deinde j. tk hUia &c. ut in Lat. fup. Aug. ibid. Hr.tic hcntiimem , v,uZr snquit , Ji vel Grxca ejjit , 5 notarem : non eitim ait : Ex, ,
,
ceptis votis veftris
&
voluntariis veftris
Jj
cietera
ut
cwperai , fed neijtie excepia vota veftra , ut ah ipfi vilnt felmcifmo iitcipcet ; fed ciim fniis reth u/itata haiiime dixijjit , exceptis voris vefttis ; fii deitidt adjunxii fer ahum ci/nm , uhi fubaudiri non poOit , except!? , jcd excepta , qaod non .tdmitiit nee Gr^ca nee Lattna loci<i:o.
CAPUTXXX.
VuLGATANOVA.
(."VTArravitqueMoyi :i.
Fide Not.
1.
& locutus eft ad

:
J_N
fes
filiis
Ifrae!
rael
Ifte eft
principes tribuum filiorum fermo quern pra;cepit Dorainus :
If-
omnia qua;
ei
Dominus imperarat
I
jlKlf.
IJ.
56.. ,5:9.
t,
;.
VeRSIO a N T Q Homo, homo qiiicunque

,
U a.
3.
VuLGATA NOVA.
Si quis
hi TSitm.
J.
551'
Domino
ff. '
Irius
voverit voriim aut jliraverit juramcntum , aut dcti-
aut
fe conftrinxerit
virorum vomm Domino voverit. juramento non faciet irri:
(.i.f.l.
NOT^
I. PrJetcrmiiros hie verficiilos
;
AD VerSIONEM ANTIQUAM.
duos
ita
fapple-
de Grseco
Kai sraMci
-pi/Ato'
Mmi/i"; T0T5 Jio7; 'lopaa^ /.xtk
fecnndiint omnia quxeiinqne m.wd.ivit Dominus Hoyfi : locitttts efi M-Ojfes ad pnncipes tribiinm jiUorum Ijra.l^ di^
*Tp9t TV?.*/>X5v7ct; tm;'
vi'jiv
lCpai:>
>7wi''
Tkto
Ijrail
(ilJA'i^mlâii \Cti'l. Et locmiis'ej} iUfJes
filiis
The z'erhjim qiiud pâcepit Doniiniti. jf. 5. Ira Grjece verluim pro verbo , uno excepro oc^fix, dcfiuiiicne , loco definttimem. Priori iimiliier hibec
cenf
:
, , ;
LIBER NUMER.
VULGATA
turn vei'bum
plebit,
NOVA.
quod promifit im,
Cap. VER
taciet.
XXX.
s
I
515
I
N T
Q u A.
:
luum ,
fed oiiine
niei'it
bit \'ei'bum Ilium
definitionem de anima fiia non profin.v , omnia quxciinque exierint ex
^^. uhtfnf.
ore ejus
fe confMulier fi quippiam voverit trinxerit juramento, qua; e(l in domo patris fui, fi cognoverit pater in .-Etate adhuc puellari
4,
&
4. Si
autem mulier vo\ciir votnm Domino,

:
&
votum quod pollicita eft obligavit animam fiiam ,

crit
5.
&
juranientum quo
,
&
eft
tacuerit
voti rea
quidquid pollicita
:
&
juravit
opere
complebit
6.
rit
fin
:
autem
ftatim ut audierit
contradixe-
pater
&
vota
& juramenta
ejus irrita erunt,

,
nee obnoxia tenebitur fponfioni

tradixerit pater.
eo quod con-
7. Si
maritum habuerit
& voverit
&
aliquid
aut defiiiierit definitionem in domo patris fui audierit pater ejus vota ejus. in juventute fua definitioncs ejus, quas dehnivit adversiis anitacuerit pater ejus, ftabunt omfuam, nia vota ejus omnes definitioncs ejus , quas dcfinivit ad5. versus animam fuam , manebunt ei 6. fi autem abnuens abnuerit pater ejus , quadefinitiocunque die audierit omnia vota ejus, ncs ejus quas definivit adversiis animam fuam , non ftabunt Dominus emundabit cam , quia abnuit pater ejus. vota ejus fu7. Si autem fada fuerit viro ,
&
&
mam
&
&
&
&
&
&
&
rit
femel de ore ejus verbum egrediens

:
animam
ejus obligaverit |uramcnto

8.
,
per cam , I'ccundum diftindionem labiorum ejus quanta definivit adversiis animam fuam
8.
quo
:
die audierit vir

,
non contradixe-
&
audierit vir ejus

,
voti rea erit
reddetque quodcunque pro-
que die audierit
& ita
&
tacuerit ei
quacunejus
ftabunt
omnia vota
niferat
&
autem audiens
ftatim contradixerit
, ,
definitioncs ejus, quas definivit adversus ani,
mam fuam
9. fin
ftabunt
vir ejus in
&
9.
fi
autem abnuens abnuerit

audierit
,
qua-
irritas fecerit pollicitationes ejus
verbaque qui-
cunque die
tioncs ejus
omnia vota
cjus
&
defini-
bus obftrinxerat animam fuam Dominus.

10.
propitius erit ei
Vidua
Sc repudiata quidquid voverint
reddent.
r I
.
Uxor
in
domo
,
viri
cum
fe
voto conf-
trinxerit
&
juramento
quas definivit adversiis animam fuam , non manebunt , quoniam vir abnuit ab ea &: Dominus mundabit cam. 10. Et votum vidux & c.xpulfx, quicunque ;X jjj.i.^yy.' voverit adversus animam fuam manebunt ei, Si autem in domo viri ejus votum ejus 11 aut definitio qux adversiis animam ejus cum jure:
jurando
u.
fi
audierit vir,
,
&
tacuerit, nee contra-
1.
Sc audierit vir ejus
&
tacuerit ei
&:
non
dixerit fponfioni
reddet quodcunque promiferat.
fin
autem extemplo contradixerit

:
non
Cenebitur promilTionis rea

dixit
,
quia maritus contra-
&
Dominus
ei propitius erit.
abnuerit ei, ftabunt omnia vota ejus , Sc omnes definitioncs , quas definivit adversus animam fuam, ftabunt adversiis cam. 3. Si autem circumauferens circumauferat vir ejus , quacunque die audicit , omnia c]uxcunque exierint ex labiisejus, fccundiim vota ejus, <Sc fecuiidiim definitioncs, qux adversus animam ejus, non manent ei:vir ejus circumabftulit, Do1
&
&
,
14. Si voverit,
rit, ut
&
juramento
fe Conftrinxe-
minus mundabit cam. 14. Omne votum, &

culi affligere
omne
jusjurandum vin-
per jejiinium, vel caterarum rerum abf,
animam
vir ejus ftatuet ei
&
vir
tinentiam
affligat
,
animam fuam
five
in
arbitrio
ejus circumauferet
viri erit ut faciat
non
faciat
15.
quod
fi
audiens vir tacuerit,

:
&
in ajte-
ram diem
tlivit
,
diftulerit fententiam
,
quidquid vove-
&
\s-
fi
autem tacens
tacuerit
ejus
:
ei
,
diem ex die,
definitioncs,
ftatuet ei
omnia vota
&
rat atque promiferat

tacuit
fin
:
reddet
quia ftatim ut au-
16.
vit
,
autem contradixerit poftquam
refci-
portabit ipfe iniquitatem ejus.
qux fuper ipfam , ftatuet ei quoniam tacuit ei die quo audivit 16. fi autem circumauferens circumauferat vir ejus poft diem quem audivit, & accipict peccatum fuum.
neatiirv;, fubintelligendum videtur a' cCicus'i , exNobil. yft- 8. 9. 10. Totidera verba leguntur Gracce. *^. 1 1. In Gracco omittitur ijiij: , cujus loco Mi. Oxen.
N O T jE
Aug. Locut. 91.
Tf.
A D
Versionem antiquam,
habet
'i/Tii'? ,
to.
S-
?6?. b.
Grxco. Eadem iterum refert Auguft. Locui. 9Z 96. to. 5. 56?. b. exceptis duobus, <'rm aritem , pro y; autem , & dejiiittione , loco dejifiiiioftetn ; at in Ci^co e'f Ae , & infia o'eiCjWsv , non oCAîtc^. ir. J. Ita Gr. ex edit. Compl. nam in cod. Vatic. 4c al.
4. Simi'.ia
prorifus
reliqua concordant.
aWIT.;
,
t. tl. Grsc. addit

Alex, delet
Jf-.
poft defiititimts
quod Mf.
omittitur ejus
iS'.
poll
lite
tiefijizttjnef.
15.
Gr. Vat. dclet ejus , poft dejinitioneSj quod letinent Ml. Alex. Compl. reliqua ad verbum quadrant. Qjiod autem ait , inqiiit Aug. ibid. .n/wif/Vj ani^namj'nam, id eft, adversiis aittmahm dcleiiaticnem ^ vel ut in Locut. 563. c. adversus deledat:i)es animx fuit. Item inf. in Quxft. f.miindabit , dixit; id eft , a voti jion tm6.
herum
quo
ci
/^ctii
&
poteft
cum Aid. edit, cetera quadrant. Ad verbum e Gr^co prter unum manent. fro maneliit , vel manebunt ; nam hoc uUimum dlob neutrum antecedens -ti^tit. osx. Eadem rur,
fus
habet Aug. Locut. ^9.

,
to. 3.
i
36?. d- ab
his,
nmnie
qiix-
cunqtte
ad hoc
,
:
vir ejus
led legit
nent
diceret
adduque (Jiim exjpettaret-.ir addirque dim exfpeBaref.ir non manent ei ; nam ita nonnuiti
ifliim
,
non mannmeuis ymrahs , Ht mimeuis pl:<

tnterpreian jiint
li
fleti crimine abfolvet
& col.
5^5.
b.
mtmdabtt earn
id
eft
mitridam jtidienhit.
,
pro faila fiierit , eft -/fis.u/m -jint. 7. Gice Auguftinus Locut. 97. p. 563. c. inielligttiir , imp, jerit. Item \qco fnpcr earn , legitur eVaVr, at in edit. Compl. ;-7r' UuTiiv Aug. Locut. s)2. Sttbaitdnrir (uni , ijiiod fjonnulli Ifiterpretes etiam add:deriirit ; demum pro quanta , ii , in .Mf. Alex, ac edd. Aid, Sc Compl, oc ; li autem leti/K/
'-,
non advcrierit Doctor hoc ulu vigere apudGrjecos, ut plurale neutrum jungaiur cum verbo lingular! ; nil etiam ufnadus
vnantes
S.
quaji fit<rafmum
ac
ipfe
apud LXX.
ut vel ex eo loco'liquet.
t- 14. Ita Graic. habet , nili excipias verbum .!^j;jtre , pro quo KxnuQat, poierat enim verii, de affligenda aai' ma , ex Nobilio. tlf. 15. 16. Nil melius e Grzco. Vid. Aug. infta.
2";.
/.
Kr
ij
: :
516
17.
Ifls
LIBER NUMER.
funt leges
Cap.
,
XXXI.
adhuc state
eft
,
VULGATANOVA.
17
,
fîde
Not.
fi-
liam
qui
in puellari
vel
qui
ma-"
quas conftituit
Moyfi
inter
Dominus virum & uxorem
net in parentis
inter patrera
domo.
& NoTA AD Version EM antiquam.

lie
t. 17. Ultima quae defunt
habenmr Grxce
Txura
cV r-iz-nCi
>
'w â.tfii'
,
H. jtipficaiiems
inter
quafcanqiit
mandavit Dominus Moyji

2) inter patrenl
zirum
,
2)
^ jiliam
in juventuie
uxcrem ejus , in demo palrif.
CAPUT
VULGATA
nitis
XXXI.
NOVA.
5
.
L&
,
Ocutufque
fic
eft
Dominus ad ^f oyfen
filios
dicens
Ulcifcere prius
colligeris
Ifrael
de Madia-
viros
Statimque Moyfes , Armate , inquit , ex vobis ad pugnam , qui poflint ultionem Domini ex:
Sup. tf,
17.
ad populum
mum.
petere de Madianitis
Versio antiqua.
Aag.
Lccul, 100
Vu
omni
Ifrael
5.
,
L G A T A
nova.
ex
4.
mille ex tribu,
lliael
&
mille ex txibu ex
4. mille viri de fingulis tribubus eligantur
bus tribubus
qui mittantur ad bellum.
bus
id eft
Dederuntque millenos de fingulis tribumillia expeditorum ad , duodecim
pugnam
'Jttg. ittufi.
60. in
"^-
^.
&
mifit eos
Moyfes mille ex
tribu
& mil-
6.
quos mifit Moyfes

,
cum
Phinees
,
filio
Elea-
Kwn.1.
J.
JJ4-
le
ex oribu
cum
virnite
eorum
zari facerdotis
vala quoque fanda

ei.
&
tubas ad
clangendum
7.
tradidit
Cumque
,
pugnaiTent contra Madianitas at-
que viciHent
Aug.
lociit.
loi.
interfecerunt in gladio.
8.
&
,
reges
omnes mares occiderunt eorum, Evi & Recem

,
&
Sur,
:
lof.n.
II,
& Hur &
Rebe
quinque principes
gentis
Balaam quoque
Attg.ijuxfi.ei.in
tilium
Beor interfecerunt gladio.
tlum. J5J. a.
Et pridam egerunt mulieres Madian , ompecora eorum , fupelleftilem eoinm ,

9.
&
9.
nia qua; poffederant

dati liint
& & & virtutem eorum depra:-
los
parvuCeperuntque mulieres eorum , cun&am fupelleftiomniaque pecora ,
&
&
lem
funt:
I
quidquid
tarn urbes
habere potuerant
depopuiati
Aug.lccui. loi.
3<S5. .
10.
&
ts 10}.
tionibus
omnes civirates eorum quae in habitaeorum , & villas eorum luccenderunt in
o.
quam
viculos
&
caftella flam-
ma
confumpfit.
VU
1 1
.
I.
G A T A
cepe-
NOVA.
,
Et tulerunt prsedam
& univerfa quae

,
cho.
Egreffi funt
rant
tam ex hominibus qu4m ex jumentis , Eleazarum II. & adduxerunt ad Moyfen
&
do?
& omnes
,
principes
autem Moyfes fynagoga
&
,
Eleazar facer-
in
occutfum eo,
facerdotem
rael
:
&
ad omnem
multitudinem filionam
If-
lum extra
14.
caftra.
tri-
reliqua
autem
utenfilia
portaverunt ad caftra
Iratufque Moyfes principibus exercitus
in campeftribus
Moab
juxta Jordanera contra Jeri-
bunis
&
centuiionibus qui venerant de bello
Versio antiqua.
tdemqunli. 6
1, in 1
c;
Vulgata
?
nova.
refervaftis
?
Ur
quid
\ivificaftis
omne
fem.ininum
15.
16.
Ifrael
ait
Cur feminas
ifts funt
,
hum.
JJJ.
l>.
16. Hxc enim ftierunt filiis Ifrael fecundum verbum Balaam , ut recedere facerenr & defpicere verbum Domini propter Phogor
Nonne
qua: deceperunt
filios
Sup ij.
pnvaricari 18. ad fuggeftionem Balaam , vos fecerunt in Domino fuper peccato Phogor percuifus eft populus ? unde
&
&
17.
Ergo cunftos
,
interficite
quidquid
:
eft
ge-
Ji'd.ii,
neris mafculini
quc-c
etiam in parvulis
in coitu
,
&
mulieres, II.
:
noverunt viros
8.
jugulate
Aug. Loiul,
io.{i
18. &;
omnem
multitudinem mulierum, qux
puellas
autem
& omnes feminas
virgines
non
novit concubitum mafculi , viviticate
refervate vobis
Vuxgata
19.
nova.
io. Et de omni prxda
,
&
manete extra
,
caftra
feptem diebus. Qui

,
five
veftimentum
fiierit,
occiderit
hominem
vel occifum teiigerit
luftrabi-
five vas
&
aliquid in utenfilia
,
tur die tertio
&
feptimo.
& N o T ^ ad Versionem antiqua m.

prarum
pellibus
,
prsparatum , de pilis,& Ugno, expiabitur.
ca-
).
4. In
,
Grxco deed
,
port: triiu
;
additur vero
t. 10.
dicerctur
,
Ad verbum
Grsco
,
addit Aug. ibid. Ufiiate
VIM
vtai/.
fiiiorum
alteri
trthtibiis
fola edit.
Compl.
tollic
fuccendemnt igni
uc lup. t- 8. interfecerunt
gladiu.
JJ
,
#.6. Hie etiam GraEce deed

admitiunt Mf. Alex, ac cactera quadrant.
Tf. 8.
pod
tribu ; fed
editc. Aid. &.
Compl. cum
hoc Auguft.
t. Oitoitite'jfi-
Ita in Grsco. I J16. In editt. Auguft. corrupte legitur : Hoc enim fecerunt filn Ifrael .-jiam in Ml"s. conitanter : Hf enim fre-
X.
f.
Quaerit
hicAug. quxft. 61.
modo
qujndo
Ifrli^litx
to. 5. ^54. Madianitas debellaverunt y
runt
TH5a(
filiis Jfia'el
'l:px;:>,.
,
Item
inf.
&c. e Grj:co , a.v-a' tip y"^' '^'Ji ""iS li a.rc/vaxi , feu cum edit. Aid. ixcj-a-
tum dtcat Scriptiira Balaam , cum dieatur fup. c. 14, V. 1 J. Balaam teverfum elTe in locum fuum. Vide feqq. ibid,
t'.
t.
18. Ita de GrsEco
loco Kf recedere facerer.t, , nifi excipias

,
vocem
multitudi-
9. Apie
ad Giiccuai.
nem
pro qua , d-afltw
qus proprie
ligoificat JupelUSi'
, ,
,,
LIBER N U M E R.
V
zi. Eteazar quoque facerdos
qui pugnaverant
Lev, aS.
,
,
I,
G A T A
Cap. NOVA.
XXXI.
:
517
ad viros cxcrcitus
:
puiilicati poftea caftra iiitrabitis,
lie
locutus
cfl:
Hoc
a's
,
ell:
pr.ccep:
tum
legts
quod mandavit Doniinus Moyfi

,
15. Dixit qiioque Doiuinus ad Moyfcn 2.6. Toilite fuinniam eoruiii qax cajita funt
ab
ii. Auruin
I
&
argentum
,
&
&
ferrum
homine
uftjue
ad pecus
;
tu
&
Lleazar lacerdos
&
U.
&
plumbum Sc ilannum ij. & omni quod poteft

,
;
piincipes vulgi
tranfire per
flamma;
potcll:
17. dividefque ex ruquo praidam
inter eos qui

,
igne purgabitur
luftinere
,
quidquid autem ignem non

:
piignaverunt egrertique funt ad bellura
&
inter ora-
aqua expiationis fandiiicabitur
nem
,
rcliquain multitudinem
14.
&
lavabitis velHraenta veflra die I'eptimo
&
VuiGATA NOVA.
feparabis partem Domino ab his qui i8. pugnaverunt fuerunt in bello , unam animam lie quingentis , tam ex hominibus quam ex bo-
Versio antiqua.
iS
&
&
&
a dimidia parte
eorum
accipieris.
Aug. uH/Mf.
&
bus
&
afmis
&
ovibus
19.
&
dabis
eam Eleazaro
funt,
facerdoti
quia
29.
dabis ea Eleazar facerdoti primitias
Do-
Jdem
36J.
Lc(i:i,
lOJ.
primitia;
Domini
mini.
e.
V
30.
pies
I.
G A T A
NOVA.
ceperat Dominus.
31. Fuit autera prada quam exercltus ceperat, ovium fexcenta feptuagmta quinqiie millia 33. boum feptuaginta duo millia,
,
Ex media quoque
parte filiorum Ifrael acci, ,
afmOfum
bis
quinquagefimum caput liominum ik bourn & oviura , cuniVorum animantium & da, ea Levitis , qui excubant in cuftodiis tabernaculi
&
Domini. 31. Feceruntque Moyfes
54. afinorum fexagiiita millia
&
mille
&
Eleazar, ficut pra;-
VuiGATA NOVA.
5$. anims hominum fexus feminei qus non cognoveranc viros , triginta duo nullia.
,
Versio antiqua.
55.
&
animx hominum
(5c
non cognoverunt
a mulieribus , quas con..ubitiim viri , omnis ani-
UiJ, LtiHt, ic5.
ma duo
triginta millia.
V
rant
gentffi
3
I.
36. Dataque ert media pars his qui in prxlio ftieovium trecenta triginta feptem millia quin,
:
ATA NOVA. 4f. & de

46.
afinis triginta millibus
quingentis,
7.
e quibus
in
partem Domini fupputatx funt

quinque.
,
de hominibus fedecim miHibu<; 47. tulit Moyfes quinquagelimum caput, dedit Levitis , qui excubabont in tabernaculo Domini
&
&
oves
fexcentt-E feptuaginta
ficut pr;Bceperat Doniinus.
58. Et de bobus triginta fex millibus
boves fep-
48.
Cumque
,
acceffiffent
,
principes
,
exercitus
ad
tuaginta
&
duo
:
Moyfen
&
tribuni
centurionefque
dixerunc
59. de afinis triginta millibus quingentis, afini fexaginta unus
40. de animabus hominum fedecim millibus , cefferunt in partem Domini triginta du.E aninia?. 41. Tradiditque Moyfes nuraerum primitiarum
49. Nos fervi tui recenfuimus numerum pugnatorum , quos habuimus fub manu noftra & ne unus quidem defuit. 50. Ob banc caufam oTerimus in donariis Domini finguli quod in pr-eda aun potuirrus invenire,
:
Domini Eleazaro facerdoti , ficut fuerat ei imperatum, quam fepa41. ex media parte filiorum Ifrael
,
pcrifcelides
& armillas
in
annulos
& dextralia
Dominum.
ac
mu-
rsnulas
5 1
.
ut depreceris pro nobis

,
Sufcepeiuntque Moyfes
&
Eleazar facerdos,
,
raverat his qui in
pr.-elio
fuerant.
omiie aurum
5
diverfis fpeciebumillia
,
multitudini
43. De media veto parte qu:E contigerat reliqu^ , id ell: , de ovibus trecentis triginta fepmillibus quingentis
z.
pondo fedecim
,
fptingentos quinquain prêda rapuerat
ginta llclos
5 3
.
a tribunis
&
centurion:bus.
tem
Unufquifque enim quod
44.
&
de bobus triginta fex millibus
fuum
erat.
VuLGATA NOVA.
J4. Et fufceptum intulerunt
teftimonii, in
in
tabeinaculum
54.
Et accepit Moyfes
monimentum
filiorum Ifrael co-
rum
ram Domino.
a , ea in tabernaculum tellimonii
Versio antiqua. & Eleazar facerdos auchiliarcnis & a centuric nibus & intulit
,
Ju^. locut. lOJ,

565f.

farcinam. Gra;c. etiam addit aura'; , ad verbum uivificau. Obfervac Aug. ibid. Hiifquitm certiiis apparere , MebiXil locutione mnlieres ettam did virgwei joUre.
tern Sc
m.
ibid. ViJete.li-
ad t. 18. t. 54. Ad verbum

tnr
Grsco. Addit Auguft.

ijiculic
dnere dtiuijji
:
&
iUud in tabeniacu!u.-n
ejp praidixeât
miflta vaja
,
]?#. 28. 19. Gr. iro T ii///oi;, a dtnitdio pod dahis ; reliqua ut in Lar. fup. ,
If. 5 J.
nee addit
monii
qtioni^Tm aitritm acceptttm
que Latin: cedices Jic babent:J'ed
\j p!er:^ idej pl:o\iiiter videtitr il'
Grxco , excepto plurali ttxchi 4''X*' ""'" fj animx , loco omms atiinifi ; in Mf. tamen Alex. & ed. Aid. legicut wo ^''X"'- Idem nout hie Au^. quod fup.
Ita in
latum Ht
pertiis
diceret
intulit ea
,
qiti.i
JUernntJu^
commetmiiita
in
qmhm
trot btc
aurum.
*î^^
5i8
LIBER NUMER.
Cap.
XXXII.
CAPUT
Attg. locist. jo8,
t.
XXXII.
VULGATA
NOVA.
5.
56
5.
i'.
Llem.Leciit. 109.
,J4.
It.
pecora, miiltirudo erat filiis Ruben -H liliis Gad , multicudo copiofa valde. tt videiiint regionem Jazer , regionem Galaad 5: erat locus , locuspecoribus
I.
Versio antiqua.
&
:
T7*
Ilii
autem Ruben
,
&
Gad habebant
illis
M?
cora multa
&
erat
in
pe- Deut. jumencis in- ^'
j.
&
finita fubrtantia.
Cumque
vidillent Jazer
,
&
Ga-
laad aptas animalibus alendis terras

1.
Hid, Locut.
10.
z. accedentes xerunt ad Aloyfen, principes lynagogx
&
hlii
Ruben
:
&
,
&
filii
Gad,
di-
venerunt ad Moyfen
,
&
ad Eleazarum
,
Eleazar facerdotem, dicentes

I,
& ad
facerdotem
xerunt
:
& principes
mulcitudinis
atque
di-
Ataroth
,
Hefebon
&
,
Dibon , Eleale Saban

,
,
&
&
,
Jazer
&
V U G A T A NOVA. & Nemra liorum Ifrael & Nebo & Been Imra & nos
, ,
, :
regie uberrima
fervi tui
eft
ad paftum anima:
habemus jumenta plurima
4. terra
quam
percufiit
Dominus
in confpeiftu
fi-
Versio antiqua.
Hid. ticHt.
1 1
VULGATA NOVA.
5.
detur terra
ifta
famulis tuis in polTelilo

te
,
nem.
precamurque fi invenimus gratiam coram ut des nobis famuUs tuis earn in pofleffio,
nem
nee facias nos tranfire Jordanem.
VU
6. Quibus
veftri ibunt
7. fire
I.
G A X A
NOVA.
ij.
refpondit
,
Moyfcs
Nunquid
fratres
?
ad pugnam
&
vos hie fedebitis
Cur fubvertuii mentes filiorum Ifrael , ne tranaudeant in locum , quem eis daturus eft Dominonne
ita
uus
de Cadesbarne ad explorandam terram ? 9. Cumque venifTent ufque ad vallem botri , luf- Sup. trata omni regione , fubverterunt cor tiliorum Ifrael , 14ut non intrarent fines , quos eis Dominus dedit, 10. Qui iratus juravit , dicens Sup.
9-
14.
8.
egerunt patres veftri, quando mifi
Versio antiqua.
Uii.ticut. IIZ,
VuLGATA
1 1
.
NOVA.
ifti ,
II
non enim
fecuti funt poft
me.
Si
videbunt homines
,
qui afcende-
runt ex jEgypto
viginti annis
&
fupra
ter-
ram
quam
ham
prater Chaleb
filius
fub juramento pollicitus fum Abranoluerunt fequi me, Ifaac , Jacob
&
&
Jephone.,
II. prxter Caleb filium Jephone Cenezasum
& Jofue
'Aug. locut.
filium
Nun
ifti
impleverunt volunta-
tem meam.
115
1.3.564.*.
donee confumeretur omnis generatio, 15 fecientes maligna in confpedu Domini.
I J. Iratufque Dominus adversim Ifragl, circumduxit eum per defertum quadraginta annis , Veut. ai donee confumeretur univerfa generatio , qus fecerat malum in confpedu ejus.
V
1
I.
AT A
NOVA.
1 5
.
4.
veftris
Et ecce , inquit , vos furrexiftis pro patribus alumni hominura peccatorum , , incrementa,
Quod
fi
nolueritis fequi
,
eum
in folitudine
&
populum derelinquet
nium.
&
vos caufa
eritis
necis
om-
ut augeretis furorem Domini contra Ifrael.
Versio antiqua.
thii, Itcut,
1
VuLGATA NOVA.
las
illi prope accedentes, dixerunt Cauovium fabricabimus , & ftabula jumentorum , parvulis quoque noftris urbes munitas
14.
16.
Et acceflerunt ei,
&
dixerunt
16.
At
V
I
U L G A T A
NOVA.
18.
7.
nos autem
ipfi
arm.ati
,
&
,
ad
prjelium ante hlios Ilrael
accinfti pergemus donee introducamus
Non
revertemur
filii
in
domos
noftras
,
:
ufque
dum
poflideant
Ifrael
hsreditatem fuam
quidquid habere cos ad loca fua. Parvuli noftri poffumus , crunt in urbibus mutatis , propter habi-
&
19. nee quidquam qu.-Eremus trans Jordanem, quia jam habemus noftrara poHeflionera in oriental!
ejus plaga.
tatorum
infidias.
N
Tf . I.
o T
AD
&
Versionem ANTIQtJAM.
Jf".
Refte c Gixco
(altem Alex.
Oxon. cec non

,
5. Ita
rurfum in Grxco.
In GrsECo
,
st
Aid.
&Compl.
ubi legitur bi6c5 To^^ iipijgx
nam
in
i'Tt. II. 12.
-/cif
ev/irvMtiSîiitr oV'ca
/if, ,
Mf. Vatic, deeft vtom/. Obfervat Aug. ibid, non diftum , t fecsrnm wnhhi'.do er.u. Fac. Herm. I, ^. ap. Sirm. to, a. 6x7. a. eadem (icnarrat Chm ptrgcret populus Ifr.iel ad cnpiendam mtmem terram , quam Derts Abrahx promtjerat , dimidia tnhis M.jnajji , ameqiiam f.l:: Uuien i$ Gad , [^
:
&c. ut
in Lat.
Addit Aug.
ibid.
Videtur dictre debutjji
prsier Chaleb filium Jeplione ; fed nominative intulit , quia pr.tceffit , fecuti funt. Efl autem ifla locutto etiam Latinn , fed rara. Nota Jephone Grsece fcribi 'Ie^ okj-h , al. "Isipc^fi',
al.
'If^Goi-ci'.
fHijJent ](irdanem jngtfjli
regionem Jater
,
regionem
Ga-
p.
15. Similiter in
efl ,
Gnco,
excepto verbo
tjarajtifin,
iaaditint babitare
lielcgerant
ittutta
eo qttod effet lociti apliti ju:
conjumpta
mentis
Jordanem
voluerunt ultra qui ta, men perrexerunt cum fratribits futs in terram Chanaan ad debellandas gentes ,quas exprtltt Dominus ante faciem eorum,
,
quorum
eis
erat copia
7iec
pojp^jTtenent
ca'êre
cum
trihubus Ifrael
%'. 2.
Similiter in Grieco
,
Tleai.iir
legiitir
zjtt
enim
;:.
TTf 3;
,
Hon
ejl ifta ,
,
Gi nca
reponatur ad , ante mox Auguft. ibid. vel Laiina locniit , dixerunc di,
modo
pro ccnfumeretttr. ^. 1(5. Auguft. ibid. Nn ait , inquit , quod ufiiatam ejl , accelferunt ad eum. Gr. iuTU. Capitul. Lxvii. fup. hajc didla addit a Ruben & Gad Mulims noftras , 55 pecora noftra relinquemus hie .-^ nos prxcedemus ante popu'E-jra Jordinati. Pro quibus in Graeco lum armati ,
:
'Exii?â.f
jii;
Tar; aVocE^<t"?
,u
~r i
v.nf.q irc-ytîi^x/.ifm o759^^xi1
centes
J'cd
Hebr.ta zidttur.
, ,
LIEER NUMER.
V
Juf.t.
Cap.
XXXII
&
519
U L G A T A
NOVA.
apud Dominum
,
î-
ait Si facitis quod promitcoram Domino ad piignaiu omnis vir bel'itor aimstus Jordanem trauII. feat, donee fubvertat Dominus inimicos fuos
:
10. Qulbu! Moyfes

,
culpabiles
titis
expediti pergite
nebitis regiones
&
11.
& &
fubjiciatur ei
omnis terra
tunc
eritis in-
apud IfrncI , obti. coram lômino. 1?. Sin autem quod dicitis , non feccriti* , nulli dubium eft quin peccetis in Deum & fcitote quoniam peccatum veftrum apprehendet vos.
quas
vultis
,
:
&
VutGATA NOVA.
14.
caulas
/Edificate ergo urbcs parvuiis veftris
,
Versio antiqua.
&
:
ftabula ovibus ac jumentis
&
ad
ijuod
^4. Et sdificabitis vobis mentis veftris
ipfis civitates
impedi-
Aitg.tocut.
rj,
J64,
f.
polliciti eftij implete.

7.7:4,
Dixerantque
nofter.
filii
,
Gad
& Ruben
mulieres
in urbibus
Moy-
iz.
fen
Servi tui funius
faciemus quod jubet do-
minus
Z.6.
Parvalos noftros
<Sc
&
pe&:
z6.
Impedimenta noftra
&
iixoies noftra:
Ibi4. Laiut,
1 1 (J,
cora ac jumenta relinquemus
Galaad
omnia pecora
noftra eiLint in cisitatibiis

tui tranfibunt
Ga-
17. nos autem famu'i tui omnes expediti per-
laad : zj. pueri

ti
autem
omnes armaHid. tecut,

I
gemus ad bellum
28. Pr,-Ecepit
doti
T)in>.
,
domine loqueris. ergo Moyfes Eleazaro facerilcut tu
z'i.
Et commerida\it
eis
&
Jofue
filio
Nun
,
liarum per tribus Ifracl

5.
19.
'
Si tranlierint
,
filii
& principibus fami& dixit ad eos Gad & Ruben vo:
dotem,
&
Jeiiim tilium
liirael
Moyfes Eleazar facerNave , tk principes ta-
ly.
miliarum tribuum
filii
4-
omnes armati ad bellum coram Domino & vobis fuerit terra fubjeAa date eis Galaad in poneflTionem. 50. Sin autem noluerint tranfire armati \'0hifcum in terram Chanaan , inter vos habitandi
bifcum Jordanem
,
:
in
o. Si autem non tranfierint armati vobifcum bellum in conipeclu Domini , transfcrte
^''""
^""-
18.
&
364.
accipiant loca.
impedimenta eorum
VULGATA NOVA.
3
1.
Refponderuntque
ipfi
filii
Gad
&
,
filii
Ruben
ram Chanaan
:
&
poftefllonem
jam
fufcepifle
nos
Sicut locutus eft dorainus fervis fuis
ita
faciemus
confitemur trans Jordanem.
31.
armati pergemus coram
Domino
in tei-
VULGATA NOVA.
Jff.iz,
5
Versio antiqua.
&
Ru,
J.
,
Dedit itaque Moyfes
filiis
Gad
filii
ben
&
dimidia: tribui
regis
Manalfe
,
Jofepli
55 bcn.,
Et dedit
eis
Moyfes
filiis
Gad
&
filiis
Ru-
UiJ,
Lociit, I If/.
regnum Sehon
regis Bafan
,
Amorrhsi
&
regnum
Og
&
terram eorum
cum
urijibus fuis
per circuitum.
V
54.
Igitur
,
U L G A T A
,
NOVA.
,
extruxerunt
filii
Gad
Dibon
&
runt in Galaad
&: vaftaverunt earn interfeiô
Amorfi-
Ataroth
J 5
.
&
Aroer
,
rha;o habitatore ejus.
56.
& &
,
Etroth
&
Sophan
&
Jazer
,
& Jegbaa
lio
,
Bethnemra,
vero
&
,
Betharan
urbes munitas,
40. Dedit ergo Moyfes terrain Galaad Machir Manaffe , qui habitavit in ea. 41.
Jair
,
&
caulas pecoribus
fuis.
autem
filius
Manafle
abiir
&
occupavit
,
57. Eleale
Filii
Ruben
,
adificaveruiit
Hefebon
&
vicos ejus
Villas Jair.
quos appellavit Havodi Jair
id eft
&
Cariathaim
58. 6c
Nabo
:
&
Baalmeon
verfis
nominibus
41.
nath
Sabama quoque
extruxerant.
Cert. Jo.
2.1.
imponentes vocabula urbibus,' quas
Nobe quoque perrexit & appreliendit Cbacum viculis fuis vocavitque earn ex nomine
,
:
fuo Nobe.
filii
39. Porro
Machir,
filii
Manaffe, perrexe-
NoTiE AD
24. InGraeco legitur dimentii vejlris , ncc male
S?*.
,
VersIONEM ANTIQUA M.
y
iri cctooksuit' i'Ijluv
pro impe:
ait
inquit
Commendavic
iti
eos Moyft/s Eleazar facerdoii,

;
nam
kttocmvv
ibid.
propria, apparaji diceret
qiittd
Htiqne ordo loattioni^ ujiiatx cxigebnt
per hoi entm

rnagis Jli
,
tns
fapellex
farcinn.
jpjti
Addit Aug.
,
Ac
/E-
intrfdrtdi frtiit
tjiti
,
*i
terram tjtiam petcbant

,
nrlds
illts
dtj\cab:t:s vobti
If".
c:v:tates pYopter
26. Greece cunflaiiter
impcdimcnui veflra, h d-T'jCKsu n',uJJV , loco impe'
qntbtts introdHcebafJttiy
,
qttani
tjii
'lucs trl'
traditcebant
commefidati Z'ldeutlir.
Himenut
nojlr.t ; reliqua ur in Lat. fup, ordinnti ; fimili1^.27. Capitul. Lxvii. fup. addit , ler in Grjeco 'cja'/rs; eVaiTrîC^/i-o/ , ^, exT;7a7^fi'o;.
t.
tvv
30. Ita
de Grco,
,
nil!
excipias uliiina,
'-
i$
iram-
ferte itttpcdimejiia eoriim

a-j'o'i/.SL'iiK
dv-ri^v
JVfxCio(ê/g pro quibus lie traducettt impedimenta eortim.

1^-,
t. 28.
iiv
,
Ita in Giseco
,
nifi
excipias
primum
i,
coifVii-
teis.
55. Itidem Grce.
Notat vero AuguA. plus

dccil UvtÛ-
haberi,
;5 conjlitnit
pro
commeudnvit, Auûft.
ibid.
No
In Mf. etiam
Gxon.
CAPUT
VULGATANOVA.
.T_T
JljL
in
XXXIII.
l.
* funt manfiones filiorum Ifracl
qui
VeRSIO ANTIQUA. T T ./Ec funt Caftra filiorum Ifraiil,

JTl
cgreOi funt de ^.gypto per turmas fuas
qui egrefll Kemn.ep.adVat, funt de terra yEgypti per turmas fiias in ' 2- ^87.^.
inanu Moyli
&
Aaron
manu Moyfi
&
Aaron
airroiv,
NoTAAdVk RSIONEMANTIQUAM.
5; s'^ha'ci' ,
i^.l. Gr. ipfo initio hab. Kvi ^^toi si'raCô) , fubinde IX quo , ye! puflijiiaii) exicrutii , pro qui , &c,
Aemumcvr Awiî:
mas fuas. Hieron. ad Jir
ciimmriute eorum ,\oco per turQjias Grtsci , xaf cfi; z/ecatit ,
520
2
fide
LIBER NUMER.
Versio antiqua.
JVot.
Cap.
z
.
XXXIII.
VULGATA NOVA.
lo-
ad
>J.
i.
quas defcripfit Moyfes juxta cadrorum
ca
i\nx
Domini
julVione mutabaiit.
uh
588.
.1.
fuf.
Moverunt autem piimo , qiiinuiiecima

>,.
die poll pakiia excelfa

4.
'
caftra dc Ramefle menfe die menlis primi , altera cgicin llint lilii lirael in manu
5.
Profefti igitur cle
quintadecima die menfis primi

fe
tis
,
Ramelle menfe primo , akeia die pha,

,
filii
IlVael in
manu
excelfa
videntibus cunc-
in conlpectii
eis
omnium .gyptiorum
.igvptiis 4.
& jgyptii
&
minus ex
.,h
m.njf.
2. 4.
.ip.
.-.
omne
fcpeliebant qiios percufferat Doprimogcnitiim in terra JE-
&
fepelientibus primogenitos
quos per-
cuflerat
Dominus, (nam
)
&
in
in diis
eorum exer-
gvpti , in diis eorum fecit Dominus judicia. ."'5. Profecti autem tilii lllaei ex Ramelie, cafAmbr, t. tramerati iiint in Socotli. 6. Et profedi c Socoth , caftrametati fiint in
.tl::
cuerat ultionem
5.
taftrametad funt
Soccoth.
Ji;./.
J.
'/
6.
eft in
Et de Soccoth venerunt in Etham

extremis finibus foUtudinis.
qua
rf<
Ethan
pars defetti. 7. Et profedi ex Ethan

,
&
,
eft
caftrametati funt ad
7.
Inde
egrefTi
venerunt contra Phihahiroth,

,
05 Eroth
jyid, 5, c.ftq.
qux
eft
contra Beelfephon ,
,
& contra &
qus
ante
8.
refpicit
Beelfeplion
&
caftrametati funt
H-
Magdalon. Eroth 8. Et profedi contra os

per
Magdalum.
Profeftique de Phihahiroth
in
,
:
tranfierunt
tranfierunt
ambulaverunt defertum caftraviam trium dierum per del'ermm ipfi , metati funt in Marah. 9. Et protecti ex Marah venerunt in Elim in Elim veto erant duodecim fontes aquarum caftrametafeptuaginta arbores palmarum
medium maris
in
&
per
medium mare
folitudinem
&
ambulan,
tes tribus
diebus per defertum
Etham
caftra- '/ **
nietati func in
Mara.
in
9.
Profedique de Mara venerunt

ibique caftrametati funt.
Elim
</.
ubi erant duodecim fontes aquarum,

feptuaginta
:
&
palms 'J'^7.
6
ti
&
JM.y.c.'.f.
apud aquas. 10. Et profedi ex Elim caftrametati funt per mare rubrum. Et profedi a mari rubro ,
funt
illic
fu-
o.
Sed
&
indc egrelfi
fixerunt tentoria fu,
per mare rubrum. Profedique de mari rubro

II. caftrametati funt
1
11. cafttametati funt in 12.
delertumSin.
,
in
deferto Sin.
Et profedi de deferto Sin

Et profedi de Dephcha
,
caftrametati
Unde
egrelli
venerunt in Daphca.
funt in DephL-ha.
UlI. 8. b.f.
13.
caftrametati funt
in
Profedique de Daphca, caftrametati funt

in
in Halus.
14.
15.
U:J. 9.
Aius.
14. Egreffique de Alus
,
Raphidim ,
in deferto
Et profedi ex Halus, caftrametati funt in non erat illic aqua ad bibendum. Et profedi ex Raphidim , caftrametati funt
Raphidim
,
fixere
&
tentoria
1 5
.
ubi populo defuit aqua ad bibendum.
Profedique de Raphidim
caftrametati
ExcJ,
i7' '
Sin.ii.
funt in deferto Sinai.
NoT^ AD VersioneS antiquam.

5; pnpltr lingux prepriitatem Jignificaiitih s manfiones ; Jiat hic in it (jiii.i de exmitn dicitur , caftra tranfiiilimui Gr. non legicur iinifQui , quod proptie tignificat pre:
fetii
mnionts , fed ra'juî , fljiisnis. Verlu autem feq. utrumque exftat hoc luodo : Ki iy0f]'C Mm^c; ra; TOposi;
ittterpretatiir amaritudo. Nota hie in Gr. loco prf fcripium elfe conftanter a-^^v , promoverunt , pauloque port prsponi j. , verbo caftrametati funt , idque petpetuo ad iinem ufque capitis ; quod lemel ultimumque
infit
moneo.
raV'i
rutn
,
'"'? OTif i'm xi/rSr.
P< J"'fJ''
I'li'.^ft'
fromoticnes et:
Marah
'AjiijU
ci
i
Se.
^
?.
jiMio/ies
eorum per verhitm Domint
hx
jla*
Hlc iterum Graece tmnfiZi , ama'itudimhus , pro & pro Eltm , A:^l^ , cui fubjicitur i, , demtis feqq. t't/v & erant. Mf. Alex, fcribit A.',\sI/< , al. "EjeIî , al.
Tt. 9.
,
;
uofies itinerii ecritm.
at ubique Icco arbores

,
legiiur sihix"
'
^-
'"<"-
In Grscco fimpliciter , 'A-feK , vel ut in Mf. Alex. Kai iiiz-^/ X'romrjertim , loco ilirvetunt antem iajty.i i leliqiia ad vcrbum ut fup. V. 4. Gr. port Jepeliel>.ir:t , addit : s^ ccv'/cor r^t; Te^"*'-'-
X-
in fine
vS^wf
c,
aquam
non aquas. Hieron. ep,
ad Fabiol. 590.
jihi
Et
profciit
de
Mara
,
I'enerunt tn
erant duodecim fontes
aquarum
^ LXX.
palm.t
Elim y , Hi-
K9Ta; TTayra; , ex cis mortiioi otiines , delude lie t j tVtlTcii,t KvSAzi , qms perctijjit Demitim , abfque feq. ex eii item infra ,loco Dominus judicia , habet ti'i. ex/iV.jioic Ku~ etc; , vindiclcim Dominus ; csteia ut in Lat. fup. Notat
:
que caftrametati funt. If .10. Gr. conftanter AiV.u. Hieron. epifl. ad Fabiol. caftrametati feint ad m.ire r/*^<)0. f. Profedique de Elim hrum, Et profecli de mari rubro t Sec. Idem oblervat banc
,
manliouem
if.
Hieron
ibl.'.
\ozo judicia
,
LXX.
tranlliiliire ultiones.
,
Tf. y.
In Gracco
Kotl
TajarTs;
vel ut in Mf. Alex,
in Exodo non hnberi. Vide Exod. 16. i. II. ItaGr. Hieron. epift. ad Fabiol. ygo. b. c.iftr.tmetati funt in felitudine Sin : in Mi. etiam Alex, a ^r, ifi,
aceditt. Aid.
&Compl.
'Airiszv?.-; A;',
L lomotentes autem
fiu
in Vat.
t'i
ri/
jfii.wcr.
loco Profetli ; reliqua ut in Lat. fupra. Hicrcn. epift. ad Fabiol. to. 1. j??. f. Et prcficijceTites filii Ifrael ex RamefJl
,
cnjlrametat! funt in Soccoth.
Gr. Sczx^S.
sV.
ad Fabiol. J91. b. at in Gr. pro Dephcha , legitur 'Yniw.y. ; in Mf. Alex. 'Px'jaza';'. Monet hic Hieron. "jertere fe nomina juxta hebra'icam Z'crita*
V.
12. Ita Hieron. epift.
T^.
6.
,
InGr. confianter
HtOa
,
'AiraSiKT;;
:
Xox'/i^-t
& pro
,
tern; alioquin
ter paitca
,
inquit
in Grxcis
Latinis codicihus pra^

:
Ethan
e. fjua
fequeiiiia
lie
0'
iri fu'eji
t:?^
/fiiî;
i.
omnia
corritpta reperimns
miror
eji
pars quxdatr. dejerti

-r!.
at
Ml. Oxon. cum
edit.
erudites
ecclejiafticos 'jiros
,
ea Z'oluiJJe tran'ferre
,
quojdam qux in
Compl.
iic:t
delet
profccli de Soccoth
Hieron. ep. ad Fabiol. to. a. 589. b. in Ethan , qux eji in extreme

s/.
Hebraica nan halentur

plaaationes quicrere
ca
,
de male interpretatis
eo
fulas ex-
ut in prxfeuti pro
,
Dephca hgant Reph,
fclitudiuis.
Tt. 7. tic
it,
litteram ponentes pro littera
quid Res
Deleth ,
Grjec. utfup. Ktt! a-rr~^>

8c
B;f,9-i>
turn repeli;.\-
p.trz'O apice diftingiiantur.
>
pro Eroth
hab. E;^ a"9
al.
'Hfui' item
Mf. Alex. BsEMfpa*' extremo lie, g vxcsyiîtMr m.-iri!z>'}i Ma7<fci*s , CJEiera limilia. Hieron. epift. ad Fabiol. to. 2. J89. c. I'rojecliqite de Etham , re-jerjt fiunt ad I'Jjiahiroth , ij'lodejl ctfitra Beelfephon , gj caftrametati Junt
o;^T.i'
,
t. I 5. Iterum hic 'Payasa pro Dephcha , & pro Halus Aw'5. Mf. Oxon. hab. S^^:l; , ut & If feq. Hieron. ep. ad Fabiol. leg. Dephca , c Alus ; notatque banc decimam manfionem in Exodo non haberi Creditur , inquit ,
,
. :
m
I.
Sin eremo contineri.... ex quo perlpicuum

iies
eft
plures maifeo-
c regione
jf. 8.
MagdoL
Gr. Kcci aTrt^^y
ocTTsyaYTi
Ei'jPai6 ,
iifiius regionis
Tocabuh demsuftrari. Vide Exod. 17.
tJVi/Cncai' /.isccy
iHs
f.
rpixii
(ic
&c. ut in Lat. iup. nil! quod pro Maiah-, hab. ct., ammtudtnilms. Hieron. ep. ad Fabiol. to. 2. J89.
;
pro 14. In Gr. conftanter A:>fc? , item 'Yupjii , isf/ ; at in edit. Compl. deeft tw ad bibendum lie : tm âa. Hieron. epift. ad Fabiol. 592. c. Profedi de Alus....
If.
&
mm
Et
prcj'cdt de Phiahtrotb
:
,
tranjievunt per
medium
j?i ,
in
tnare in deferto
amhitlaveriltit I'iam
trium dierum
120.
felitudin:
Etham
"J cajlramelaii
funt in Ma; a i qu Mara
non er.v ibi aqua populo. Auguft. Locut, Et ;!/.' ibi erat aqua populo bibere, t. 15. Similiter habet Hierou. ep. ad Fabiol. J93. 2,
Raphidim
to. J.
564.
e.
; ,
LIBER NUMER.
16. Sed
19. z.
Slip.
Cap.
XXXIII.
521
j^'i^.i.
V U L G A T A NOVA. & de folitudine Sinai egrefll

de
fcpulcris
Versio antiqua.
,
ve-
16.
Et profedi de deicrto Sinai, caftrametati
de xia,
nerunt ad fepulcra concupifcenti:E.

II
17.
tis
,
Piofeftique
concupifcen-
34Siif,
I
calh-ametati funt in Haferoth.
J.
18. t de Haferoth venerunt in Retlima.

Profeftique
'"""/ '- <^funt in fepulciis concupifcentix. jy. Et profefti ex iepulcris conciipifcentix , UU.n.ti.h. caftrametati Hint in Aieroili. 18. Et profcdi ex Aferoth, caftrametati funt
in
19.
func in
Rethma.
19.
de Rethma
caftiametati
Et profefti ex Rethma, caftrametati funt

Pliares.
Remmomphares.
in
Remon
3.0.
20. i
Unde
egrefli
venerunt in Lebna.
De Lebna
caftramctati funt in Reffa.
Et profedi ex Remon Phares , caftrametati funt in Lebna, 2.\. Et protedi ex Lebna , caftrametati funt
in Refla. 21. Etprofedide Rellli, caftrametati funt in
Uid.n.h.c.d.f.
11. EgrefTique de Refla venerunt in Ccelatha.

1
5
.
Calatha.
Unde
profedi
mon-
te Seplier.
14. Egreffi de monte Sepher
venerunt in
Arada.
J 5 Inde proficifcentes , caftrametati funt Maceloth. 2.6. Profeftique de Maceloth, venerunt Thahath.
.
in
^3. Et profefti de Calatha, caftrametati funt in Arfaphar. zj. Et profecli ex Arfaphar , caftrametati funt Uid.ii.a.b.i.c, in Arada. /. 25. Et profefti de Arada, caftrametati funt in
in
7.
De Thahath
caftrametati funt in Tliare.
18.
ca.
Unde
egrelTi,
fixere tentoria
in
Merhin
19. Et de
Methca
caftrametati
funt
Hefmona.
30. Profeitique de
Hefmona
,
venerunt in
Moferoth. 51. Et de Moferoth

Benejaacan.
Dent.
caftrametati funt
in
31.
Profeitique de Benejaacan, venerunt in
10.7.
montem Gadgad.
5
;.
Unde
profefti
caftrametati funt in Je-
Maceloth. zb. Et profecli de Maceloth , caftrametati funt in Thaath. zy. Et profefti de Thaath , caftrametati funt in Thare. 28. Et profedi de Thare , caftrametati funt in Metcha. 29. Et profedi ex Metcha, caftrametati funt in Elinona. 50. Et profecli exEfmona, caftrametati funt in Moferoth. Et profedi de Moferoth , caftrametati funt 5 in Banejacham. 32. Et profefti de Banejacham, caftrametati funt in monte Gadgad. Et profecli de monte Gadgad , caftrame3 3
1
.
IW.
14.
c?.
Uid. 15.
a.
i.f.
tebatha.
J
4.
Et de Jetebatha
Egreflique de
venerunt
in
Hebrona.
5 5
Hebrona
,
caftrametati funt
funt in Jethebatha. 34. Et profefti de Jethebatha , caftrametati funt in Ebrona. 35. Et profedi de Ebrona, caftrametati funt
tati
mJ,i6.t,d.f,
in
S';i.
Afiongaber.
36. Inde profeibi
in
venerunt
in
io.
defertum Sin
Afiongaber. 36. Et profedi de Afiongaber

O N E M
,
caftrametati
h.cc eft Cades.
funt in deferto Sin.
No T jE ad V E
exceptis h\s,Je
,
S I
a N T
Q U A M
fcriptum
If.
Sjk,
pro ex , Sc foHmiiitie *. feq. ut
^to
deferto.
In Gr.
&
f. 16. Ita Hieron. epift. ad Fabiol. J97. b. Gr. extreme K,:'act9-. t. 27. Succinit Hieron. epift. ad Fabiol. J97. c. Gr. .5 Tafi.9-. Mf. Alex. Wcfa'G. h Karai? t- l8. Hieron. epill. ad Fabiol. J97. f. fcribit Methca: in Gritco iic in. Ta.fs& 1? Mc.,9-5ma , Mf. Oxon. M.it:
16.
Ita (3raece
ut 8c
iteruin \c2.. J95. f. qui 594. b. appellatum dicit locum
apud fiHtudme
Icgimiis
Hieroii. epift.
, , ,
pro
deferto.
ad Fabio!. keni infra

;
jepiihra conenpjfentix
Jive
inqiiit
( in
LXX.
menioria deliderii. Gr,

c.
ir.
't.
17. ItaHieron. epift. i3. Gr.

fcriliit
ad Tabiol. J94.
Hieron.
"?xâij.l':,
cpift.
cum Gr. ad Fabiol.
&
594. d. concinit cum Aiionymo fup. Tf. 19. Hic denuo , 'Pa^.-'.,.-'. , & in fine 'Pe^/i $^.='5, Ald.edit.'Psîf ji, al. 'Psêu' , utin Lat. fup. Hieron. ep. ad Fabiol. 595. d. lea;. Remmon-Pharei. t'. 20. In Gracco conftanter'P;,â'K , & pro Lehia , AsCi'/*, in edit. Aid. AinCoivS. Hieron. cp. ad Fabiol. 595. f. Remmm , & tohia ; ijiiam , inquit , in latercm pojftimus zertere , liat tjnid.wi Lebbona tramjereiitei male can-
29. Gricc. 5Z Ma6Ka.... di S.e>/u&-n. In Mf. Alex. Hieron. ep. ad Fab. al. 'Affiant , 598. a. de Meihct.... in Afmcma. t. 50. Gr. e'x SfJ/i'-ofJ.... ui hUl^Vfili. Hieron. ep. ad
Tf.
Compl. 'AQc.uarx
Fabiol. J98. b.de Afmona....in Mii/frorA.Notat nofter invet. Mf. Corb. fcriptum Mufemth,
If. J I.
Martiansus
Hieron. ep. ad Fabiol. 598.

;
c.
lite
&
.;
inf. fcriB.rc.a:
M.-.-
bit E.tnejaean
Ml'.
in
Gr^co
,
iic
sV.
Maci-^yS
liaiaiway
,
Alex.
liaiHzi'
Aid. edit.
Compl.
dorem
It.
inteypret.iii
junt.
t.
5i. Ita Hieron. epift.

,
ad Fabiol. ^g^.
,
in fine'Pfoj-vj/, zi. Similiter lilc AeEi) Grxce , at in Mf. Alex, ac edit. Compl. legitur 'Yioyi , in Mf. Oxon. A;f>J"^', ficut if. feq. Hieron. ep. ad Fabiol. J96.
&
tanter
tern.
Bcemiot
&
pro in monte
a. Gr. confdi to jgj;, inmcn^
a. leg. ReJâ
if.
Be
Lehia
non
Lobiui
ut
'^.
10.
x;mc''j
ad
11. Gr. ut fup. 'Psoj-xi-, fed pro C.i/.ii/i,i, hab. MaMf. .Mex. Mo',ze>49- , ut X'. feq. Hierun. ep. , Fabiol. 596. b. legit Rcf^ , 6c Caaltha.
&
>.'.
5.
In Gracco tonftanter
s'^
M:',:i;?.-.a8 ,
phar
fimpliciter
'AfCKâ.J'Af{2;af ,'in Aid. <^6.c. de Caahha.... in monte Saphcr.

:
Xafxf
at in
& pro in ArfaMf. Alex. St. Compl. Hieron. ep. ad Fabiol.
t. 35. Sic eft in Grseco , excepto uUimo , 'Ehtaix. ^ Mf. Alex. 'IsraEaEi- , ut & t- <eq- in Compl. 'ETsâ^-o:'. Hieron. ep. ad Fab. J99. b. Jtthabaiha , hic &infia. t. 34. Hieron. epift. ad Fabiol. ^'^^. c fciibit Hehona. Gr. 'ECfûva. t. 35. Gr. , TsQfM YiCtp. Hieron. ep. ad Fabiol. kghque Afiongaber ; turn noJ99. d. textui Latino favet, tat lioc nomen fcribi per ain luteram , non ut Gr.eci
in
Latini errant
per gimel.
"S.eifC.x'pii-
XcjasJa'.S- . Mf. Alex. i/. 14. Gr. I/. Scfof.... Aid. edit. 5^ ofv; 'Af"x(pS. Hieron. ep. ad ê)6. f. di mnnte Snpher in Arada. Fabiol.
V'.
/'?
.,
ir.
Compl.
ij. Hie etiam Grsce fcriptum, Xzi^vJ if , in edit. XetzseS'aU Hieron. ep. ad Fabiol. J97. a. Anony-
Hieron. ep. ad proxime , h.tc eft Cade! , omiftis intermediis qu* iuGra;co leguniur , nempe poft Sir , fequuntur ifta : Kl d'nycr eV tk; ip\iuii ^11 , j fza.firi^x->cr c'c lir sfii^tr
t.
3<5.
Fabiol. 600. a.
eadem
refert
at fubjungit
*/!/
caiTM sVi
KiJxi
i.
e.
tno favec.
CJ caflramctati funt in defeniim
r promovertint de deferto S:n, I'harm , hac efl Cades, At
Tom
I.
522
Au.l.
!.
LIBER NUMER.
Versio antiqua.
Cap.
3
XXXIII.
VULGATA NOVA.
EgrclTique de Cades
, ,
.Jt xlii.
manj. uiifttf,
eft Cades, ;7. Et profeai de deferto Sin, haec caftrametati funt in Hor monte , prope terram
7.
caftrametati funt
in
monteHor
58.
in
extremis finibus terra
Edom.
Sup. 10,
Edom.
lUerpri. e^.
t.
ad
c.
T.it',
1.
600.
Afcenditque Aaron (acerdos in montem mortuus eft Or , juxta prasceptum Domini ibi anno quadragelimo egrcllionis filiorum li'rael de terra jEgypti , menfe quinto , prima die men58.
:
Afcenditque Aaron facerdos

jubente '
in
montem
eft
&
Hor
Domino
&
ibi
mortuus
quadragelimo egreffionis filiorum Ifrael gypto menfe quinto , prima die menfis
,
anno ^5Dim. ' ex JE-
fis,
^9. eratque Aaron centum viginti trium annorum, quando mortuus eft in monte Or. 40. Et audivit Chananxus rex Arad , qui habitabat ad auftrum , in terra Chanaan , quod ve-
39.
cum
effet
annorum centum
viginti trium.
40. Audivitque Chananius rex Arad

habitabat ad meridiem
nifTe filios Ifrael
,
qui
in
terram Chanaan ve
niflent
All!}, t.
filii
Ifrael.
ie xlii
w.v/; 17. a. c.f.
41. Et profeai ex funt in Salmona. 42. Et
Hor monte
Salmona
caftrametati caftrametati
41. Et profefti de monte

funt in Salmona.
Hor
caftrametati
profeai
de
4i.
4?.
Unde
egrefli
venerunt in Phunon.
caftraraeuti
funt in Pliinon.
4V
Ihii.
Et profeai de Phinon, caftrametati funt

Et profeai ex
,
ProFedique
de Phunon
in Oboth.
\%.h.i.f.
funt in Oboth.
44.
Oboth
caftrametati funt
44. Et de Oboth, venerunt
in
Jieabarim
in Jeabarim
45.
ineo quod
ultra, in finibus
,
Moab.
qus
4
eft in finibus
?
.
Moabitarum.
,
Et profeai ex Jeabarim
caftrametati funt
Profeftique de Jieabarim
fixere tento-
in Dibongad.
46. Et
UiJ. 15.
i. t.
ria in
,
Dibongad.
profeai ex Dibongad
caftrametati
funt in Elmon Deblathaim. caf47. Et profeai ex Elmon Deblathaim, trametatiiunt fuper montes Abarim contra Ne-
46. Unde cgreffi , caftrametati funt in Helmondeblathaim. 47. Egreflique de Helmondeblathaim , venerunt ad montes Abarim contra Nabo
tran48. Profeaique de montibus Abanm ad campeftria Moab, fupra Jordanem
,
bo.
48. Et profeai de finibus Abarim , venerunt ad OCcidentem Moab , fupra Jordanem juxta
fierunt
Hiericho. 49. Ibique caftrametati funt apiid Jordanem inter Betlilimon ufque Beliachin in occidente
contra Jericho.
49. Ibique caftrametati funt de Bethfimoth ufque ad Abelfatim in planioribus locis Moabi-
Moab,
Aug. loci". 111.
IiS..
5.
""'"'
50. ubi locutus
eft
filiis
51-
Loquere
Ifrael
&
dices ad eos
5i._
Precipe
filiis
Ifrael
Dominus ad Moyfen & die ad eos

:
564./.
Quando
Chanaan
si-
tranfieritis
,
Jordanem
intrantes terram
&
omnia
idola
fufiiia
eorum
perdctis
lius
51. difperdite cunftos habitatores terras

:
il-
ca.
confringite titulos
&
ftatuas
,
comminuite ,
.
J)ein, f,
y.
atque omnia excella vaftate
VU
mundantes terram , & habitantes } 5 enim dedi vobis illara in poftelTionem ,
.
I.
AT
NOVA.
:
iui, 1: Z.
in
ea
ego
terra:
55. Sin autem nolueritis interficere habitatores qui remanferint , erunt vobis quafi clavi in
,
54. latiorem
ciderit
,
quam
,
dividetis vobis forte.
Pluribus dabitis
oculis
&
lancea; in lateribus
&
:
adverfabuntur vovobis
&
ita
paucis anguftiorem. Singulis ut fors cefamitribuetur ha;reditas. Per tribus
bis in terra habitationis veftrs
&
56.
&
quidquid
illis
cogitaveram facere
lias pofTeflio dividetur.
faciam.
NoTjEAdVersionem
in edit.CompI. defunt, . 'srxf.yiCaMr ei"; -rm Ifvum ixfir. "t. 57. Ita pcrgit Gr. Kal a7^)7e^^ f)C Ka/n;, < -ajy-fH'
vi'Caô/
A N T
Q U A M.
ad Fabiol. 601.
f.
Tf.45. Similiter habet Hieron. ep.
cum Grxco.
44. Similiter apud Hieron. epift, ad Fabiol. 5o2. b. Grc. pro hoc , in eo qttod ultra , quod deeft tS ifiQC: , sVl -rSr Jeabarim , hab. Ictt , deinde lie opluv Mai', in ulteriore , juper fines Moab.
Tf.
I'i'Qf TO oj;;; .raxKOi'w -/i'E/w'fi" pro quibus Hieton. ep. ad Fabiol. 600. d. legit : El fisfiSi de Cades tajhameiati (u'lt in Or monte , in extremo tirrx Udom. t. 58. InGrseco fie: Kal ;! 'Aaîi' Ufivi Aii'S^c T-iyftalu; , ( afceiidit Aaron facerdos per fmceptiim , abf0'
practer
ft.
4$. Ita Hieron.

,
epift.
ad Fabiol. 601,
c.
Gr. conf-
montem Or., quod tamen addit Mf. Alex, hoc mode: zoi^mUt tS ifVi' exinde praeponitur cV , voci anno, lea;itur liinpliciter , fna. t? ^hic pro prima die menjis una minjis ; csteia ut in Lat. fup. fo; Kal'AaTf. 59. Sic habctGr. led vocibus ita inverfis
que
feq. in
tanter
la.}
e/?
AotiGaV VaJ'.
awi*
Hi'
Tf-iZv H}
UKOCI
^.
=)taT9f tTCDK
Iv'Clp TOi Qfii.

,
if.
40. Paulo
(
dilfimiliiis in
Grxco
)
,
nempe
j.
Ki
x'.t'ca;
Xra;
in
Mf. Oxon.
Xatavn'ic,
iJtc?
xhtwhs/
if. 46. Grsec. hie & infra, cV ^f^â , pro in Elmon; Hieron. epift. ad Fabiol. 605. d. in Almon , (icut if . feq. Fabiol. 603. f. prxIf". 47. Sic apud Hieron. epift. ad ter hxe , in montibus Abarim contra faciem Nabo. Grzc. eV) tx o/;h Ta 'ASaf-;^ a.-7r^vayli Hx^ctv, if. 48. Grxee , to ipiair , a montibus, loco de finibus ; item pro -jenerunt ad cc at in Compl. ifioiv , al. of ei'
:
Sec. Bt aiidiens jj ifie 7n X 0T siQiTTopsuono oi baHiahat in terra Chanaan , tjiiando ingridtebantur , &c. Gr. 2E>/iDia , al. Sa>^. Hieron. epift. ad if-. 41. in SelEi profclii de monte Or Fabiol. 601. b. legit rtiona. Obfervat etiam lianc & feq. manfionem in ordir.e
:
cidentem
lie ,
.^âpEl'a;ôf
,
eVJ
AfOjUw/*
cajlrametati
funt ad occafum
hiftoiiaE
non inveniri
Vide fup.
nempe
,
inquit
oflenditur in jinihus
fup. c. ii. "t. 4. atque circumitu terrx
Vnde Edam
,
,
eai pofitas.
ftufia,
&c. ut lup. Hieron. epift. ad Fabiol. 604. a. -Et profecli de montibus Abarim , caftrametati funt in campeftribus Moab , fiper Jordanem Juxta Jericho. li^. 49. Gr. pro Bethjimon, hab. Ai'ci/xu^, & pro Belfi' chin, Beôa , Ml. Alex. Bi>.QciLT7ii.t kxtx , Aid. edir. BexQo:r7u,u it-ccTci, cod. Vat. to xttra (A-fc^m; Mwa. Hieron, epift. ad Fabiol. 604. a. Ibique fixerunt tentoria , ab dom
,
*- 41. Hieron. cp. ad Fabiol. 601. b. FrofeBique dcSelif/ra , ;i'; -venernni in Fhii:on :Gc.h St^wism dit. Aid. w t.iiit , Compl. a/ iuit , Mf, Oxon, e/'s inn.
filitudinis
ufque Ahil-Sittim in planitie iloab.

Ita
tt.Ji.<iz.
in Gr.
ad verbum.
LIBER NUMER.
V
U L G A T A
,
Cap.
XXXIV.
525
CAPUT XXXIV.
NOVA.
4.
:
L Cum
nem
Jof. ly.
f-
Ocutufque
eft
Dominus ad Moyfen
filiis
dicens
qui circuibunr auftralem

,
plagam per afcenfum

,
PiM'C]'(
ifrael
&
,
dices
ad cos
Scorpionis
ft
ita
ut tranfeant in Senna
,
&
ijerveniant
ingrefll fueriris terrain
Chanaan
&
in
poflenio-
meridie ufque ad Cadesbarne
unde egredicntur
,
vobis forte ceciderit, his finihus terminabitur.

P.irs
confinia
ad villam nomine Adar

:
fk tendent ufqut
}.
meridiana incipiet i folitudine Sin

:
qu.-e
ad Alcmona
5.
eft
juxri Edoni
&
habe'oit tei'miiios contra orien:
ibitque per gyriim terminus ab

yligypti,
Afemona ufque
tcin
mare falnflimum
ad torrentem
VULGATA NOVA.
6.
& maris magni littorc finietur. Versio antiqua.

erit
Plaga autem occidentalis a mari niagno

,
6
7.
hoc
Et hoC
vobis fines maris.

4.
'.
incipiet
7.
&
iplb fine clandetur.
s.
364-/.
Porro ad feptentiionalem plagam 4 mari înagno termini incipient, pervenientes ufque ad
erit
VObis fines ad aquilonem....
montem
altilllmum
V
8.
U 1 G A T
Se-
N O V A.
plagam.
I
a quo venicnt
:
in
Emath ufque ad terminos

,
dada
9.
(J.
Et
ajt
Dominus ad Moyfen
ibuntque confinia ufque ad Zephrona

:
&
vil-
lam Euan
hi erunt termini in parte aquilonis.
17. H.EC funt nomina virorum qui terram vobis divident , Eleazar facerdos , Jofue filius Nun
&
/./ r4.
1,
z;
10. Inde metabuntur fines contra oriencalem pla-
18.
&
finguli principes
ifta
de tribubus hngulis
:
gam de
11.
villa
&
Enan ufque Sephama de Sephama defcendent termini

,
:
19.
in
quorum
fihus
funt vocabula
De
tribu
Juda
Rebia
contra
Caleb
io. II. zi.
Jephone.
tribu
tribu
contra
inde pervenient fonrem IDjphnim orientem ad mare Cenereth ,
De
Simeon, Samuel
filius
Ammiud.
Chafelon.
Jogli.
filius
,
li.
&
tendent ufque ad Jordanem
&
ad
ulti-
De De
Benjamin, Elidad
filius
tribu fi'iorum
Dan, Bocci
mum
I'aliiffimo
claudentur man.
Hanc
Ifrael
,
,
habebitis ter-
13. Filiorum Jofeph de tribu ManafTe

filius
ram per
1 3.
fines fuos
Hanniel
circuitu.
hliis
Ephod.
Pra^ccpitque Moyfes
,
dicens
H.cc
i^.
i 5.
2.6.
erit terra
quam polTidebitis forte & quam judit Dominus dari novem tribubus & dimidii tribui. 14. Tribus enim filiorum Kuben per familias fuas, & tribus filiorum Gad juxta cognationum numerum ,
,
Dt De De
tribu tribu
Ephraim , Camuel Zabulon , Elifaphan

Afer
filius filius
Sephthan.
Pharnach.
tribu IlTachar,
tribu
,
i 7.
iS.
x<).
De De
Hi
tribu
dux Phaltiel filius Ozan. Ahiud filius Salomi. NephthaU, Phedael films Ammiud.
media quoque
15.
id eft
,
tribus
ManalTe,
,
funt
quibus pricepit Dominus ut divide-
dure femis tribus
acceperunt partem
rent fihis Ifrael terram Chanaan.
fuam
trans
Jordanem contra Jericho ad orientalem
NoTA AD VeRSIONEM ANTIQUA

tt.
6.
Ira
M.
de Grarco vcrbum
e verbo.
Au.
ibid.
^011 liixit
hi erunc
vobis.
CAPUTXXXV.
VuLGATA NOVA.
'.
TT
Xx
.Ec quoque lo:utus

in
Dominus ad Moyfen campeftribus Moab fupra Jordanem , coneft

:
i.
Pra.>cipe
filiis
Ifrael ut dent Levitts
de
pofl'ef.
J^r
u.
j;
fioaibus fuis
tra Jenclio
VuLGATA
3.
NOVA.
,
Versio antioua.
urbes ad habitandum
:
&
fuburbarta ea^
&
erunt
ci\'itates eis iiabitare.,
jfug. Lccul,
r.um per circuitum
ut ipfi
in
oppidis maneant
:
II J,
&
fuL;urbana
lint
pecoribus ac )umentis
VuLGATA
4.
NOVA.
,
OUT a
mille
niuris civitatum forinfecus,

:
per circui-
quadraginta duo oppida

7.
tum,
5.
pafluum fpatio tendentur

fimiliter erunt
id eft, finml
quadraginta
oflro
contra orientem duo millia erunt cubiti
&
fi-
cum
fuburbanis
fuis.
contra meridiem
duo
millia
,
quoque, quod
fura erit,
nietur
:
refpicit
ad occidentem
in
ad mare eadem men:
&
in
feptentrionalis plaga ;T;quali termino
eruntque urbes
'P''^
medio
,
& foris
fuburbana.
,
Ipfeque urbes, qus dabuntur de poflelTionibus ab his qui plus habent, plures auferentur qui minus, pauciores finouli juxta menfuram hsreditatis fua? dabunt oppida Levitis.
S.
filiorum Ifrael
:
&
Dtul
{.41.
^'
^'
autem oppidis
qua; Levitis dabitis

,
9.
Ait Dominus ad Movfen

filiis
^
2C.
lex erunt
fugitivornm auxilia feparata

:
ut fugiat
10. Loquere
Ifragl
&
.19.2.
//.
ad ea qui fuderit fanguinem
&
dices ad eos
in
Quan-
n
]t'cioî*'
excepcis his, alia
do
tranfgreffi fueritis
Jordanem
terram Chanaan
*,
1
VULGATA NOVA.
1
.
VERSIO ANTIQUA.
1
1
.
decernite qui- urbes efie debeant in prx-
difponetis Vobis civitates ad refilgium
&
Amir. Je fu, ff
'* *"
N
t.
;.
O T
yE
A D
Cumpl.
E R
O N E
j,
A N T
In
Q U A M.
/ic
:
Î?'
Ita
Aug. juxta Mf. Alex.

I.
&
in Vatic,
If . i
Gr^co
A.s--=rTsJ^r,
W?
m'xs,;- î;.
Tom.
s ij
, :,
^24
Amh: uhifif.
Au^.
tftf^fi.
LIBER NUMER.
Versio antiqua.
refiiaia
,
Cap.
XXXV.
Vulgata nova.
,
erunt \'obIs
nis
,
1
quo
i-efugi.it
homicida om:
fidia fiigitivorum
qui nolentes fanguinem fude-
qui percuflerit
nnimam
invitus
rmt
6^.i>*
.1.
2.
Hum.t.
J.
556.
fanguinem , non moiietur is qui occidit quoadufque ftet in confpeClu fynagogae in judite
& erunt civitates &

fe.\
vobis refijgia a vindican-
II. in quibus
occili
cum
fuerit
profugus
,
cogtiatus
ftet in
non poterit euui occidere

,
donee
conl'peftu muititudinis
&
caufa
illius
judicetur.
cium.
13
14.
civitates ad refiigia erunt vobis
) .
De
ipfis
autem urbibus
,
quE ad
,
fugiti-
Deut. ^, 41Jaf.iO,
vorum
tres civitates dabitis trans
fublidia feparancur
tres civitates Aibitis in terra
Jordanem Chanaan
ifta:
&
14. tres erunt

terra Ch.-inaan
,
trans
Jordanem
&
tres
in
7.8.
'
Aag.
Iccttt.
117,
15
&
incolJE qui in vobis,
civitates in
15. tarn
regrinis
,
filiis
Ifrael
quim
advenis atque pe-
refiigium
ut confugiat
ad eas qui nolens fangui-
nem
fuderit.
V
,
U X G A T A
NOVA.
18. Si ligno percutTus interierit
:
qui percuffus
rietur,
mortuus fuerit 16. Si quis ferro peicufferit iple moreus erit homicidii , eft
:
&
militer punietur.
&
percuflbris fan*
guine vindicabitur.
Si
lapidem
jecerit
&
iftus
occubuerit
fi-
Versio antiqua.
Nbbi.
t,
Vulgata
interficiet
19. Propinquus occifi
ciet
:
novA.
,
J. JJ<5. *.
Qui vindicat languinem, ipfe homicidam cum occurrerit ei ifte , eum.

19.
:
homicidam
interfi-
interficiet
lâtim ut apprehenderit
eum
interficiet.
V
Dtut. ip.
1 1.
L'
L G a T A
nova.
28. debuerat enim profugus ufque
2 0. jecerit
Si
quippiam
per odium quis hominem in eum per infidias

cffet inimicus,
:
impulerit, vel
ad mortem
ille
Pontificis in
II. aut cvim

ille
manu
percuflerit,
&
rit
poftquam autem homicida revertetur in terram fuam.

urbe refidere
:
obie-
moituus
li.
2
5
.
fuerit
percuflbr
homicidii reus erit
29.
tis
Hic
fempiterna erunt
&
iegitima in cunc-
cognatus
occifi rtatim ut invenerit

li
eum
jugulabit.
habitationibus veftris.
Quod
foituim
,
&
abfque odio
50.
Homicida fub
teftibus punietur
ad unius
eft
quidquam horum fecerit hoc audiente populo fuerit comprobatum 24. atque inter percuiTorem & propinquum fanguinis
inunicitiis
& &
teftimonium nullus condeinnabitur. Non accipietis pretium ab eo qui reus 3 1

.
fanguinis
ftatim
qureftio ventilata
52.
Exules
& ipfe morietur. & pvolugi ante mortem

poterunt
:
Pontificis
;
25. liberabitur innocens de ultoris
ducecur per fententiam

gerat
,
manebitque
ibi eft
urbem , donee Sacerdos magnus qui

in
,
manu, & read quam confu-
nullo
5
modo
in urbes fuas reverti
oleo fanfto unftus
moriatur.
,
ne polluatis terram habitationis veftrs , qua ne<: aliter expiari poinfontium cruore maculatur teft , nifi per ejus fanguinem , qui alterius fanguinem
3.
16. Si interfeftor extra fines urbium
qu2
exuli-
fuderit.
bus depurate funt

1 7.
fuerit inventus
:
&
percufTus ab eo qui
erit
ukor
:
54. Atque ita emundabitur veftra pofTeflio , nie commorante vobifcum ego enim fum Dominus qui
:
eft fanguinis
abl'que
noxa
qui
;E
eum
ocoiderit
habito inter
filios
IfraeL
No T
T^; ji'X"
jagi.t eranl
i'-'^C'^t-
AD
Versionem ant QUAM.

7
Ttifiinguttis vclii iffis cizitates
re1^.
ft'.
vohh ,fgere illi homicidam , omni! qui perciiffit xnim.im nm ffmte. Auguft. fimiliter Locut. 116. 10. J.
554. g.
S^.
14. Ita iu GrjECO, ly.
verbum pro verbo.
Grc. Kal Tw t^xnÛa ra
ijfi7r,i'iit'tu r src-
refiigia erurti vobis
Jiigere illo homicidam.

,
12.
Hoc
, ,i
viudu.mie fiagu.-'iem
lie
habeiur Gree-
TO it'u , id eft , ah eo ifHi propmîtiis cjl fanguine , vel , ah 10 qui jtirt fropinqnitatis repetil jangniuem , vel , li redimtiite fmigmntm ; reliqua fimilia. y. I 5. Grxc. Kx\ xl TroMi; i AiQus rx( ii, ^txiii ,
ce
.xVo
T?
ci~,x,.Si^("''i
xvTxi , Sic. Et imoU qui in vohis, erunt civitates ijhe , &c. ut fupra. Tf. 19. Rerte e Graeco , rifi excipias verbum wWjVflt xT/j^tC-î , ut fup. proprie , jn pro quo conflanter , propinquus ejt. Vide feqq. ap. Aug.
>(;
CAPUT XXXV
Vulgata
Sup^ ij. I.
'
J.
nova.
5
J\.
CcefTerunt autem
&
,
principes
filii
familiarum
ftirpe
Refpondit Moyfes
:
filiis
Ifrael
& Domino pra^

:
Galaad
filii
:
Machir
Manafle de
cipiente ait
6.
Re&e
:
tribus filiorum Jofeph locuta eft
filiorum Jofeph
locutique funt Moyli
coram
prin-
&
hsc
lex fuper filiabus Salphaad k
Domino
cipibus Ifrael
2.
atque dixerunt
,
Tibi domino noftro
prscepit Dominus
ut
ut hiiabus Salterram forte divideres filiis Ifrael , phaad fi-atris noftri dares pofleflionem debitam pa'
&
Toi.yj promulgata eft Nubant quibus volunt , tantum ut '4* fus Dibus hominibus 7. ne commifceatur poirefCo filiorum Ifrael de tribu in tribum. Omnes enim viri ducent uxores de
:
tri
tribu
5.
homines uxores accepetranslata ad aliam rint , fequetur polTeffio fua tributn , de noflra hsreditate minuetur
quas
fi
alterius tribus
8.
& cognatione fua & cunfts femina;

;
de eadem tribu maritos ac,

,
&
cipient
9.
ut hsreditas permaneat in familiis

fibi
jl
nee
mjfceantur tribus
fed ita maneant
4. atque ita tiet , ut ctim jubilxus , id eft , quinquagelimus annus remillionis advenerit confundatur aliorum polTeflio ad alios fortwra dirtributio ,
,
10. ut
lia;
Domino
,
feparata; funt.
:
Feceruntque
fi-
&
trifeat.
impcratum nupferunt Maala , & Therfa 11. gla , Sc Melcha , & Noa filiis patrui fui
Salphaad
ut fuerat
&
&
He^
LIBER NUMER.
XI. Ae familia ManafTe
,
Cap.
i
XXXVI.
,
VULO ATA NOVA.

qui fuit
filius
,
32J
qua man
Jofcph
;.
Ha;c funt niandata atque judicia
&
poircPTio
qua;
illis
fuerat attributa
nianlit in
davit
in
tiibu
&
familia patiis earuni.
Dominus per manum Moyli ad filios Ifracl campeftribus Moab (upra Jordancm contra Jericho.

Auctore
Francisco Luca N U AI E H /.
cum
;
Brugenfi.
Ciim CAP.metandaJi. iluabnscaftrametandum. Alii votibui numeroqne

I.
*.
caf-
reamus. Loctts
ejl
ira
pittrali
mi-
Ktis relle.
Cap.
t.
Ttr.
II.
t.
1.
Caftrametabuntur
;
filii Iftaiil.
Alii fcribiint
ginitjvo cajti filionim

4. Septuagiiita
mitiUi apte.
ahlntti negmime qux , non in hac vafta folitudine ) y t.'erbis Jnbfequeniibus utinam percamus , juntlis us qux prxcedunt , non ut mutii Jkciunt , its qux confequuntur. t. 10. Cunais fiiiis Ifrael. Superfluitparticipium yiden-
infigniter
rejUiiitiis
pterifque codicibiis
&
quatuor millia fexcenti. No?; faibas

millia
fecttniio
cnjh fexcentoriim,
14.
Centum octo
.
centum. Now
ejl
emittendum
, quod addunt alii. t. 19. Dimitte, obfecfc rita expunihim ejl pronomen
libus
tui
peccatum populi hujus. Mequod miilti legunt , vo,
centum. Cap. III. f 21. Septem millia quingenti. Ncn fcrib.ts quingentorum gi^^neridi caf, 1^.49. Et quos redemeranr a Levitis. Cazr fip pittralim niimnum redemerani , corridas per Jingulatem redepojitrtns
puli tui Jiujus.
folventes.
Cap. XV. -^. ?. In holocauftum , aut victimam , vota iônum jubjUntivo vidimam , non ejl addendum
merar.
adjedi'jum pacificam , quod faciunt hbri plerique. t. 4. Confperfae oleo. Ala h.tbent quartum caftim conf. perfam , relatum ad tllud quod prxcedtt decimam partem.
Carretlores
Cap. IV. t.
6. Et operient rurfiun
,
velamine ianthinaijuidam c.inmiui.int
elegerunt
fecundum cafum confperfae
ret.itiini
nim
eiim
pellium. Sexttim caj'iim velamine

ijitarto
velamen
y
iaU^
.
Pmro
y
pro
dam
If'.
diint
hyacinthinarum
eo j:idn:io
(jrto
tarn hoc verfn
ianthinarum , quititm plwibus ,

"t.
Jeijnciltibiis
Jnpra
Exod, z^.
5.
Qjit.x
19. Ipiique difpunent opera liiiguiorum.
de
areis primitias feparatis. Pr.tfens fepanon ejl commutandum cum futuro feparabitis. *. z6. Qui peregrinantur inter eos. No mutes tenia perfonx pronometi cos , cutn fecttndx vos.
ratis
ad nomen fimil<e. f. 20. Sicut de
port.ifido
hu
,
agitur
put.vrttnt
quidam onera
potiiis
Icgcii-
ditm
ft.
ejje
opera , /'iZ/x. 46. Et quos recenferi fecit ad noraen Mofes. Koa

i/K.iJ
ejl (iinmcri(i.% -jjx
recenferi.
Cap. V. 1^.5.
Cum
liabitaverim vobifcura. Cawf Kc

,
/ir;-
Cap. Xyi. t. II. Quid eft enim Aaron. Retinendum neutrum quid , non fubjhtiundum mafcultnmn quis. l^- 54- Fugit adclamorem pereuntium. Legendum ejl ad clamorem , non a clamore , multaque minus a timore. #. 40. Et omnis congregatio ejus. Male quidam fcribunt
ejl
9tjam perfotiam Jir.githiyem iiabitaverim

tia plttrali habitaverint.
committes
cum Ur-
f. 29. Si declinaverit raulier a viro fuo. Qjtidam libri confedtunt voccm mulier , jed irnmnito.
Alii fcrihntit
cognatio pro congregatio , Jive cccius. 5^- 4?- Operuit nubes. Non addas tabernaculum fubaudias.
ye</
Cap. XVII. tlias
3.
Cap. VI. f. 5. Novacula nontranfibit per caput eju5. non afcendct fuper caput ejus , mw'iis recli, Jf. 14. Et ovem anniculam immaculatam pro peccato.
eft
continebit. Sic
loco
Et una virga cuntSas feorfmn familegunt antiqui codices , adverbium feor-
fum
t.
pronominis eorum,
II.
NeqitAijn.vn omittcndttm
pro peccato.
teritum perivimus
Ecce confumpti fumus , omnes perivimus. Prx, non ejl commut.mdum cum futuro pe-^.
,
Cap. VII. t.
If.
2. Pr.fe6lique
eorum
qui numerati fue-
ribimus.
_
rant. Nc.v ctnitiatttr ettchtica particula que.
Cap. XVIII.
9.
Et cedit in fanfta
ejl
ec in dedicatione altaris oblata funt. Non ejl 84. fnbragaudit! qunrtiti cafus dedicationem , in locnm fexti.
hie pr.tfens cedit
mutandum
in
fanaorum. Nee futurum cedet.

Retinendum
ejl
t. 10. Quia confecramm

fiomen
tibi
I ,
eft tibi.
tvA-
pri-
Idem cavetiditm infra, ZZ. Cap. IX. If. 14. Juxia cjremonias
ejus. Omninoretinettdttm
ciproco fuas.
Tf ,
ejl
non fubjlitucnda
Domino.
quas gignit humus. An,
&
juftificationes
t.
;.
Univerfa frugum
iiiitia
ejus,
Tion
inittandum ciun re-
tiqui tibri h.tbent jemimnnm quas
f
diebus. Alii hahent quotquot diebus.
Filii
y.
repudiato ticntro qux. Quidquid primum erumpit. Nonjcnbas futurum

eft.
zo.
Quot
Cap. X. t-
8.
autem Aaron facerdotes clangent

nan cedat geiiitivo
crumpet , pi-o prxjenti. t. 19. Padtumfalis

Jerz'it durationi.
Cavefcribas pacispro
falis.
Sal
tubis. Naminnii-jKs pliiralis facerdotes,
jhigiilari facerdotis.
t'.
I
Cap. XIX. f.
,
\.
;.
Juxta impetium Domini in manuMoyfi. Qui-
fro pluraii iss.ici\\\\ie

nits rede.
damfLitbitttt in
in
manum
5.
Tradetifque earn Eleazaro. Qjiidam fcribunt Jinguiare tradefque , mi.,
ijtudam per
manum :î^ primum

fuilFet.
manu
}ieh-ao
ccitij'oi;at
Cap. XX.
if.
20.
Non
tranlibis,
Servandus
ejl
numerits
Cap. XI. t.
incenfus
Lo quod incenfus
No mates
ftngularis tranlibis.
cum
fuccenius.
t.
iiis.
4.
Flagravit dellderio. Aôn addits carnium
am
car-
Cap. XXI. 5^. ij. Ut requiefcerent in Ar. No ejlfiribendum Arnon dijjjll.tbum , pro monofyltabo Ar , ut certe kcorum prorfus dizerjorum junt nomina. S. 18. Etinbaculis fuis. De folitudine , Mathana. No addas profeilique funt a?;/? de folitudine , nee in ante Mathana jubaudienda enim hM funt , non exprimenda. S. 20. De Bamoth vallis eft. Ken ejl omntenda pr.cpojitio de , quod ali.is docuimus in "tiot.itionibus nojlris. Cap. XXII. t. 20. Si vocare te venerunt homines ifti. Pr.iteritum indicaii-ui venerunt , pr.tji.it conjunclivo vene:
SJf-.
17.
He
fpiiitu tuo.
h'u
zi. Et ait Moyfes.
Demjne
nddas fanfto. nee hie addas ad
Domi-
num.
Tf. 51.
Aireptans trans mare coturnices. Tn

aireptas
,
bcum par,
ticipit pajji-ji
quod
ejl
in nliis
Itbris
ftibjlitii-
turn
ejl
citlivum arreptans.
Ibidem. Et dennlit in caftra.

ejl
No mutes
,
dcmifit
quad
dfjecit
cum
dimifit.
rint.
If. 57.
t. jz. Congregavitcoturnicum qui parum,decem cofos. Merttu htc omijj.i ejl 'vox multitudinem , qtt.vn quidam adjccerant , 0 animadvertentes genitivttm coturnicum
regi a coros.
>?. 54.
Mill nuncios ut
vocarem
te.
In
aliis
libris
pra
prima persona Jtngul.tri , ejl tenia ptur.itis vocarent. Cap. XXIII. t. 14. Impoiitis fupra vitulo atque ariete. Atii legunt numero pluraii vitulis atque arietibus , -
Popnlum
minhs
qui dellderaverat.
,
tiiiiltaqHe
fcribas
Now addai carnes , Populum quem percullit DomiaudilTet
dem
Jenfu.
luis
quia deiideraverat carnes.
Cap. XXIV. t'.7. Et femen illius erit in aquas multas. Quid.im pro aquas , yrn/J^rrHH/ gentes , comment.iriHm
vertentes in textum.
J?^.
Cap. XII. t-z- Quod cum

in phijf/iie lihis iratus eft
,
Dominus. Sequitur
quod rednndare merits cenfueriini Correilore! , perfiaendamque fenlemiam ejje rtlis verbis qu.iri: verjf.s ftatim locutus efi ad eum , inclujts paretnhrfi verks intermediis , erat enim Moyfes , (jc. Cerie ctimi
libri
22. Et fueris eleftus de ftirpe Cin. Ca-je

,
m prcCia,
fuo.
fribas
Cham nomen fin Noe quad quidam. Cap. XXV. f. i5- Quia zelatus eft pro Deo
Cap. XXV!.
t^.
if.
Non
addas zelo.
porias ScconjuTulignem ante
, ab hoc familia. Non prtJamin. 14. Viginti duo millia ducend, Non mme; ntmiita-
iiofhi
antiqui umiitunt
Dominus
quod
alii
adduni
12.
Jamin
vnbo locutus eft.
Cap. XIV,
if, 1,
Et in hac vafta folitudine utinam pe-
^26
lijiwi cluceni!
,
lit
deledus.
N
per.
ducciuurum. V. 1 8. Quadraîiita milUa quiniêmi. Kcc hie nominn' tivits cum genitizio quiagentoium commutAndtts : Jimilififne ratio objn-vaHiia eft infra , tt. 12. 1$. 27. H- 37- 4'-4547.50. ]f. }8. Ahiram , a quo farailia Ahiramitarum. OniJam
gfi::!:i'ttt
ir.
18. Ec piintipibus familiarum per tribus Ifracl.

pr.epnjttioticrtt
omittni
Tt. 5J. Et Etroth mcnolyllabmn Roth pro
&
Sophan.
Male quidam
Jiribiirtl
diffiliaba Etroth.
Cap. XXXIll.
if.
;.
Quintadecima die menfis primi,
altera die Phafe. Snperfltut obeftqne jenjtti lerbitm fecerunt,
aiditi c
fciiimtit
liitera
exprimitur
if^
tio
Achiistm Achn^mkxium lUlnaita herh fen cheih.

,
utroijUf
inoilii
quod multi addniit autem port , quam

eft
,
alii praponttttt voci
Fecerunt altera die Phafe. trttpo/iiia Phafe , ititelligenda

tioftras
iti
6z. Quia noil lunt recenfiti. I'taferenia quia , pron.vnirri qui.

If.
eft
coinunc-
tion
legejida,
Confnlat qui volet ôtationes
httnc loctim.
if. j8.
eft
Cap.XXVII.
14. In
,
Cades
deferti Sin. 2.eBiiislegi-
Afcenditque Aaron facerdos
inmontemHor. No
ttiTjecuKilo cap! del'erti
qn.imfcxt'o deferto
f. 18. Vi.um in quo eft f^j-.itus. N.<?i Cap. XXVIII. t. 11. In calcndis autem offeretis. AI.-i/- ta exentjiLiiia p,.ft autem , addiim id eft in menfium exor,
ant in deferto. addas voccmVii.

,
oinittenda Z'ox facerdos.
S'lf . 44. 45. Et de Oboth , venerunt in lieabarim Profeclique de lieabarim. yl.';; pro lieabarim , emijja prio-
re
'Mcali
fcribuut leabarim
miniis recle.
diis
id qtiod
taiiquam commentariiim textui miftmn
ottii-
fei-iitit
Rcmani V aires.
I
54. Et paucis angufUorem. Antiqui libri habeut pojt" tizum paucis , pro eo , qui in aliis codicibus eft , comparativt^
>f .
f.
fae ,
5.
Siniii^
ex oleo.
Nn.-i
qii^>d fitii iritell:get;diim
dat
& Cap. XXIX. !#. 11. Cum rum. A'o mutes frxpojitionem cum , in prxpojiticnem in , aut co:i;:tfiiliatiem &, Ca?.XXX. t- 14. In ai'Ditrio viri erit ut faciat. So-/'bendutn
qiiatiir
,
addas parlicipitim confperp- apojitiff ex. libaminibus eofaciificio
paucioribus.
Cap. XXXIV. t- 4.
Pro a meridie , ridiem , ntale,
aiii lib;
i
A meridie ufque ad Cadesbarne. fcriktm in meridiem , alii ad meeft
t.
mcrus
8.
quo venient in Emath. No

in
mutandus na-
eft
ex aitttqitis codietbits
ut, ticn live, tamctji fe~
live
non
fatiat.
Cap. XXXI.
ritatis
Jf".
if . 30. Cunftorum auimantium. Alii clacausa addttiit canjuiuiimtin cnclilicam cuiiiSorumque.
jingularem veniet. if. II. Defcendenc termini in Rebla. Vro Rcbla , codices minus accnrati fcrihunt , addita tertia jyllaba Reblathaj qui)d non eft hujiis loci. t'. 29. Hi lunt quibus praccepit Dominus. No mutes
plttralis
J2.
Pondo iedecim niillia. Hnn
eft
jnbrogandnm
-ôa.-
prstcritum perfrclam pra:cepit

ceperat.
in plttfquam
pcrfiRum prac-
dere
le,,
ran(5iuarii tn
Cap.XXXII.
rimSE eft.
locum vocis pondo. i'. 4. Regio uberrima

,
eft.
Alii mialisrec-
Cap.
tiet
,
XXXV.
if.
mutatis tisminati-jii in genitives
jcrzbiti:t
regioais uber-
cerRciet. Fro interiiciet
19. Statim ut apprehenderit eum,inin lilnis antiquis percu, in'-jenio

eft
,
quod idem
unum
:fed faijivum interiicietur
quod
17. Erunt in urbibus rauratis. ha vertit Inteypres muratis , q:!otl eft , tuHro ciaais , pro quo alii muniiis.
^.
eft
in aliis exemplaribus
Jfurium
eft.
Varias Leftiones
Vulg
at
jE ,
riiifum ab
eodem Francisco
Luca
obfervatx.
NUM
VIII. f. 2. Ciim pofueris feptem lucernas , candelabrum in auftrali parte erigatur. Hoc igitur priEcipe , ut lucenis contra boreara e regione refpiciant ad
E R
I.
If. 6.
CAp.
menfam panum
candelabrum
propofitionis
,
contra earn partem
quam
ho-
refpicit
,
luceie
debebum. Magna pa'S

,
candelabrum in auftrali parte erigatur. Hoc igitur precipe , ut lucernae contra borearn e regione refpiciant ad menfam panum propofitionis , omittitur ab Hebrxis ^ Grxds codicibus , quinetiam i quibiifdam Latinii Mfs. Videri pojftt addita freijfe
rum
'jerhorttm
hac
inquam
Clamaveruntque ad Dominum atque clamorem hujus populi , audi & aperi as thefaurum tuum , fontem aqua: vivs , ut fatiati , celTet murmuratio eorum. Verjtculum hunc , cum Hebra'icis , Gr,ms , J^ Chalda'icis libris , omittunt textus tatinus Regii operis , 2 textus Kabani commentario adjunllus. Cap. XX.
:
dixerunt
Domine Deus
Ouidam
bominicam
explicationis ca'is.i ex
Exod. 40.
if,
22.
putant acceptiim fuijje ex Epiftcla ferii fextx poft terttam Qitadragefimx : lit colleilor Epiftolaruiit aliquando cmittit , aiiquando addtt aliunde quxdam. Cap. XXV. if. iz. Idcirco loquere ad eum. Alii libri
fupplent
br.iice
Cap. XVIII. if. 2B. Et univerlis quorum accipitis , ptimitiaj offerte Domino. Sic monent quidam interpui.'gcndumy at primitias refeiatur ad offerte , JJ quorum yKia;<i/j.>) de-
plmale ad eos
loco Jlngularis
neutrum enim
Ilt-
legitur.
*CAPITULA^LIBRI DEUTERONOMII,
Ex
codd. Mfs.
S. Pauli,
4220.
TTErhii
edita a
VI. & B. VII. S. Petri, 21. Vatic. Jofepho Maria Caro presb. Romae, 1688.
Orat. B.
1.
&: to.
I.
nov.
edit.
Hieron.
;
qiut locutus efl Afoyfes ^ omiii Ifracl

t'.nno
,'
ros ante nos

I
.
& feci fecundthi

,
hoc verbum.
y
=
/iii.idr.i^cjtiiio
in enaio pofl occijiounn

,
\''.
2.
Seon C"
Hit
Og regum
per omnia
c.
i.
tjitte
prCepit
V. Et
noliiiflis
c.
afcendere
i.
neqtie credidijlis verba
Deus
in ^ Choreb.
x''.
i.
Domini,
illo
:
v. 26.
:
II. Dixit Moyfes

^
ad popidum
vos
;
in
ej-
tempore
VI. Et
csr
dixi vobis
Non poterofolus fiifferre

,
ordinavi vobis
c. i.
)}>,''.
non
credidijlis.
Dominus Deus c. i. i >',. jo.

;
^ fr<ccedit
vos,
32.
efl
viros [.ifientes
qui prêjcnt vobis.

fe dc Clmrcb
i.
,
>.'.
lo.
VII. Murmur aftis

(y-
(^ exacerbatus
1^
jilios ejus,
Dominus
^}!r.
'5-
juravit
,
iion
intraturos vos in terram illam bo,
III.
^ Extollentes
ambulaverunt per
:
nam
}6.
nift
Caleb
c,
i.
54.
di-
cremnm. c. IV. AcccJ[:ftis ad me

o'limcm
19.
a-
dixiflis
Mittamtis vi-
Vi 11
Kon
'
f niihi
iratus
efi
Dominus causa vefiri
No
*
Hxc Capila
optime conveniunt cumGrasco

;
ut vi-
iêtur infra in notis
non tainen longe abfunt
a Vulgaia.
' Al. de libro.
^ Al. ad omnem.
c Al.
'^
poffiim fclus fuftinere vos. I. 10. f Edit. Hieron. Tollentes Horeb : al. Extollentes vos Xfii'. Vulg. de Choreb , ambulaftis. Gr. Kal TraeX'^fS Trufedi autem dc Horeb. I. 19.
illis.
B
f"
Al.
fecijhs hoc
verbum.
in
Edit. no. Hieron. Horeb.

111
Edit. Hieron. pr.tcedet.
Gtjeco
Ot/' oî/i-iQc/nai <
-jiifi^r
iJuzi-
In Vulg.
Concordant
ifta
cum Grsco ,
quo 'Is iik N8
, .
P7
letis
:
Nee
tu intrabis ibi
,
fed Jefiis
,
fd'tiis
Ntive
act
tibi
nee
"'
dices
Alagna gens hxc

earn
?
& quo,
intrabit ibi
cr
c.
fti'i
cormn
i-i-.
j
qiios
dixcrunt ctp-
modo potero adversus
Et
non
concupiftes
tivos fatitros.
i.
7.
)8.
aurum
montem
vos.
c.
;
vel argentum de fculptilibus

c. 7.
jly/.
eorum
fed
IX. Et
cJJ^.
Contra iiiaiidarum afcaidijlis in

,
anathematifabis ea.
exivit Ainorrhxtis
4!-.
dcciirrit
(y-
pcrfecutus
cfl
i.
XXVI.
"
Omnia mandata
,
16. 17. 15. qux trado vobis hodie,
obfervabitis
ut vivalis
eflis
&
in
i
mente habete om(j- efuriftis

,
X.
(^ diniuucrat umveij'a nuignaiui Dei cr virttites quibns pribat eoi Dints : csf quomodo alitit eos in defcrto
Si.nilitcr
per
fmûLt
nia qu experti
dedit
vobis
in dcfertis
,
&
Dominus manna
ut fciretis
,
quia
per ]!(.tdrjîiita aniios

regibtis
o~ qud fecit Deiis duobus

i.
x''.
non in pane tantum vivtt homo ba Dei. c. 8. 'l/'ii. I. I. ).
fed in omnt verbenefuia.
Scon
(jr Off.
c.
i.
XXVI I.
illo
,
Attende
tui.
tibi c.
ne oblivifcaris
x''.
XI. t
precatiis
fum Dominum
c.
in tempore
(jr
Domini Dei
8.
11.
ttio :
defpexit
me
6.
vcjiri causa,
?.
iik. ij. 1^.
XXV
cit
III.
P
,
Non
Audi
die as in corde
c.
XI I. XI II.
rei
,
Hk
3^.
Virtus mea fehodie Jor,
iterum aftringit ne difcedant a mandatis.

Jimilitu-
hue omnia,
8.
i\ 17.
:
c. 4.
XXIX.
,
Jfrael
Tu
tranfies
Vidcte ne f.uiatis vobis fctilptite

oiiiius
danem
tes
^
te.
poffidebis gentes
;
dinem
tiiari.
hominis
16.
atit pecoris
,
aut aiiciijus
,
munitas
& fcies
c.
t).
tI/t!/.
magnas civitaquia Dominus Deus tuus

1.
&
qu(t
c.
funt fitper terram

.^.
ji-j!'.
aiit in caelo
aut in
pncedet
;.
:
17. feqq.
eft
*
XXX. Non
,
dicas in
corde tuo
Propter juftitias
in
XIV. Dominns
tendite
iratus
;
niihi propter vos
(y:
non
meas introduxit me Dominus

c.
terram ipam.
exacerbaveritis
c. 9.
s!'.
intrabo vobifaim
ne
;
fed
morior in hue terra
At-
9.
llf.
4.
,
oblivifcamini ^ tefiamentum
^
Domini
XXXI.
In mente habete
in defertis in
1
'
quoties
Dei
tejior
tis
vefiri
quoniam fi exacerbaveritis Deum , vobis hodie calum c!r terram quia perie<*
,
Dominum
dijjidentes.
7.
XXXI I. XXXI II.
Et
Et
Coorcb cxacerbaftis
c. 9.
lir.
Dominum,
Sine
de terra
ilia.
c. 4.
i{-i.
it.
2.5.
i6.
,
quando fcciftis
dele am illos.
confiatile.
8.
:
XV.
Interrogate fi a qno creavit andititm eft hoc ; Si eft gens fub
Deus hominem
coclo
,
dixit
c.
Dominus ad me
:>/.
me
&
ctti locuttis
9.
15.
,
fit
XVI. Tunc
^
Dominus de medio " ignis c. 4. ;i. 55. difpofuit Moyfes civitates ad refugium
T^'/ilr.
XXX iV.
caftis
;
Et defcendi de monte vidi quia peccr projeci tabulas de 7nanibus meis , <iy
c.
&
homicidarum
eft
c.
XVII. H,u
lex
4. i 41. quam locutus

.
confregi illas.
eft
9.
i. 15.
Afoyfes
con-
XXXV.
'
Et
,
deprecatus
fum Dominum
iterum
vocans ad fe otnnem ifrael. c. 4. >!". 44. XVI I I. Hdc verba locutus eft Dominus ad
* fj"''S''S^"'
Ifiti-'l
"
ficut priiis
omnem
quadraginta diebus quadragintx noclibus panem non edi , aquam non bibi. c.
&
&
& dixiftis
''
mihi ut audirem
:
9.
T!f.
18.
in
A Deo
tes in
0" locutus efem vobis
&
,
nunc facite
declinani/y/.ti..
XXXVI. Et
Aaron
iratus
eft
valde
9.
s!-.
Dominus
20.
c.
qUiUunqueprscepit vobis
19. 31.
Dominus non
c.
pro eo quod feciftis vitulum.
c.
dexteram neque in fmiftram.

Ifra'ef:
eft
:
5.
XXXVII. Et
j^.
fumpfi
&
combiijfi.
ilium,
9.
2 I.
XIX. Audi
nus units
Dominus Deus
diliges
nofter
Domittiitm
XXXV 111. Et in tentatione exacerbaftts Dominum.

c.
(jr
,
Dominum Deum
tot a virtute
9.
i. li.
ex
toto corde tu
ex
tua. c. 6.
XXX IX
XL.
XLI.
"
Et quando
c.
dimifit vos
1 ^.
Dominus
a Ca-
des Barns,
9.
>J^.
XX. Dominum Deum tuum

fervies.
c.
timebis
&
illi
foti
Et
In
preiatus
,
fum
ante
Dominum
qu-tdraftnjf.
:
6. it. 15.
,
ta diebus
c^r
quadraginta noctibus-
c. g.
^5.
^f
c.
XXI. Non
c.
ibitis poft deos alienos

I
ne eradicemini.
illo
tempore dixit mihi
Dmims
10.
>J-.
Prs,
6. i!f. 14.
u
Dominum Deum tuum
:
cide tibi duas tabulas l.tpideas ficut pnores
XX II.
fades
iiij.
Non
'
tentabis
quic prscepit tibt
&
filio ttio
fed dices quem,
afcende ad
me
in
montem.
,
c.
i.
XLIl. Et
10.
it.
feci arc.un
&
&
afiendi in montem.
admodum
16.
eduxit
7.
1 1.
te
Dominus de
JEg-jpto.
c.
6.
3.
XLIII. Et
Dominus
,
defcendi
5.
illo
mifi tabulas in arcam.
XXI II.
ram
ipfas
tilia
,
,
û'od
ft introduxerit te
,
In ter-
c.
10.
i'.
quam
pojfefurus ef
^
difperdes omnes gentes

'
&
aras
eorum
c.
&
XLIV.
Levi,
In
tempore fcparavit
c.
Dominus
10. v. 8.
tribuni
vitulos
i.
cir
fculp-
ut portarent arcim. Ifrael

,
combures igni.
7.
\'jj'.
i.
j.
XLV.
iftas
te
Et nunc
,
quid Dominus poftulat a
XXIV.
Si obfervaveritis prcepta
fervabit
&
& juftitias
, ,
aliud
qu.xm ut timeas
Dominum Deum
ei
?
t.ium
vobis
Dominus tefiamentum
;
quod juO" ex1
ravlt patribus veftris

pellet
&
.i
&
diligas
.
eum
c.
& fcrvias
j!'.
c.
fo. v.
,
n.
illi
benedicet vus
c. 7.
X L V 1 Dominum Deum
foli fervies.
tuum
=
timebis
&
omnem languorem
vobis.
,
)} jj'.
1.
10.
10.
XXV. Non
parces gentibus
quas Dominus fubft-
XL Vll.
JE.
Cum
feptuaginta
quinque animahus def-
No T
in Vulg. Jofuc filiui Nun. i. ;8. * Al. morinr. Vid. Aug. inf. Al. mandatut.
*=
ifut'CCîSs 'srm'y
"la ^t?.
,
Vulg.
Omnt mand.uum
,
i]tioi
ego frxcipto tibi hodie

vtvere. 8. I. similiter inf.
cave diligenter ut facias
ut
fojjiiis
Al. yK(/</.
qti(/d pn:li!ii!.
Ambrof. ad vetbum :Vu!g. Objerva
" Al.
"^
Al. 1^.
\id. Aug.
inf. 4, ji.
Al. homiczdiorum.
S Ita Grjec.
cum
Vet. Interp. Iren. Vulg, ad
omnem
multitiidinem. y. 21, ^ Al. Deus.
Ed. Hieron. f</Hr(. " Edit. Hierun. eariim.

'
cave, ne qitarido ohltvifcarts Domini Dei tui. 8.11, P Favet Gr. nee longe dillat Vulg. 9. I. 5. 5 Edit. Hieron. delet dijjidtntes. ' Ita Aug. infia cum Gr. In Vulg. Et in Heret frnoc.ifti eum. Ed. Hiercn. Horeh, f Ita Gr. ad verbum. Vulg. Et prociJi ante Dominum , non bibens. 9. 18. ^ciit pri'us p.mem non comedens
^
Edit. Hieron. mijit.
Edit. Hieron. tttnhs. '" Al. dicn.

'
" Sic in Gr.
Vulg. Et
j.tciii
" Edit. Hieron. delet qutnijiie

;
s'-â
coram Domino. 9, ly. , citremo vefo hab. muldeeft fuinûe,
" Gr.
IU'o5 T{
MTO.-.d's
strMtfou
i)filr
Qu/^tCS'
>
titudinem. Similiter in
Gtxcofc Vulg.
Vid*
28
cendcrnnt
p.itres
tut
in
jgiptim
in
&
fecit te
c.
LXXIII.
ch.t
Cujiodi
mensem mvorum
tuo.
c.
& fades
i.
,
p.tf-
Deiis [uut ftelLts call
multitudnit.
lo.
Domino Deo
Judices
16.
5,''.
16. v.
. li.
LXXIV.
amabis Doininum; 6~
& fcribas
1
conftitites
ut judiceut
XLVIll. Et
lio te
/"" quomoqiu fecerit

i-
jufte.
c.
8.
tibi
eduxit
Dominus de A^fjfto
Abiron,fliis Eliali.
audieritis
,
Dutbjn
I. 6.
&
&
LXXV. Non
LXXVI.
>)>}.
2.
plantabis
lucum.
c.
16.
jJ'.
11.
,
c. ii.x'x''.
Si inventus fuerit in
tribus
tefiibus
'^
te fcrviens dits
in
7.
duobus vel
prtceptJ.
illiits
,
tnoriatur.
c.
XLIX. ûod fi
pluviAm term
tris.
c.
1
dabit
6.
vefirx
I
6~ fatietatem in aris vcf14.

iflud
,
LXXVIl.
dotem.
c.
Si
latiierit te
verbum
vade ad fu'ermori.t-
1,
vv.
5.
i -._
'L.
Et
ft obAudierltis
omne prsceptum
eji-
LXXV 1 1 1,
tur.
c.
v. 9. ^li non audierit ficerdotem
ciet T)o;ntnus
Hr.
omncs gentes kfjcie vcftra.

>
c.
11.
17. V. 11.
If.
do vobis hodie
1
LXXIX.
bev.cdicliona
Alienigenam non ftcies principem fuper

ilr.
LI. E(ce
tiones.
& mahdic-
te.
c.
17.
15.
c.
c.
1.
ii.
i6.
LIl.
''
bttis.
LI 1 1.
ji'.
judicia , 9.< obferv.u funt prscepta c. II. V. I. Non facietis voluntAtcm vcflr.im. c. n.
}fla
&
LXXX. Hoc judicium f.iccrdotiim. LXXXI. jYo invenictur in te

fiium aut
fili.vn.
c.
18. v. 5.
liijlrans
fdium
18.
5^.
12.
LXXXll.
rum.
c.
Frophetam
18.
J."-.
fiifcitabo eis
ex fratribus eo-
8.
18.
fi locutus fuerit
LIV.
In loco quern
ego
clcgerit
Dominus
c.
offeretis
LXXX 11 1.
Fropheta
f c.
verbum
&
omnia qu^
mando
vobis.
i-.
vv.
11.
,
non contigerit.
18.
i;.
2.2..
LV.
II. li. 14. Omnes primitias

tui
ttsas
in
confpeclu
Domini
c.
LXXXiV. Hoc prsceptum bomicidd. LXXXV. Non transferes terminos

,
c. 19. Tt. 4. quos s pofue-
Dei
LVI.
i'.
manducabis. c. 11. J^. 18. Attendite ne m.mducetis fiinguinem.

Cuftodi
tibi.
runt patres tui.
c.
19.
if.
14.
n.
ego
LXXX VI.
sus
Non
accipies tefiimonium iinius adver-
15.
,
hominem.
c.
19. v. 15.
LVII.
mando
&
11.
fac omniA verba

s^.
qut.
LXXXV II.
lo
,
Antmam
pro
c.
anima
oculiim pro cu-
c.
i8.
dentem pro dente.

10. V.
1.
19. v. 21.
,
LVII I.
todi
,
Omne
:
verbiim quod ego
mando
tibi
cuf-
LXXXV 111.
c.
Si exieris ad belliim
'^
noli
timere.
& fxc & prophetam qui non mtis & ferviam-.is

diis
,
dixerit tibi
c.
Env.
>p-
attdies.
11.
LXXXIX.
20.
3.'.
Si
accejferis
expugnare civitatem. c,
52..
c.
1;. V. i.
10.
LIX.
fum
Poft
DominHm Deum
c.
vejlrum
4.
ibitis
6~
tiiticbitis.
i;.
5J.
,
XC. Si obfederis civitatem. c. 20. i'. 18. XCI. Si inventusfuerit vulneratus in terra,
jI-.
c.
zi.
c.
LX.
Aitt
Si AHtem /rater tuus
aut
'
filius
,
aut cotijux
I.
amicus dixerit
;
tibi
,
Eamiis
&
ferviamus
,
XCII.
21.
Si tradiderit
J.'.
'
tibi
Dens
inimicos
tiios.
diis
non
p.irces ei
c.
i
fed
deferes earn
&
l.ipi-
10.
dabitiir.
;.
lix. 8. lo.
audieris
in
,
XCllI.
una ex
in ea
c.
>
Si fuerint homini du.t uxores

c.
diUcia
LXI.
tuts
Si dutem
ejfe
civitatibus
C"
odibilis.
21.
ir.
ij.
c.
homines peccatores
interjicies
qui recedere fecerunt
XCIV.
i/.
Si fuerit alicui filius inebediens.
11.
^ a
Deo omnes
eft
,
inhabitantes
&
jj'.
ft
veri:
li.
factum
c.
omnes.
15.
ij.
XCV.
c.
si fuerit in aliquo peccatum ad mortem.

ii.
LXII. Kon facietis

14.
jJ'.
decalvationem fuper mortuujn.
2 I.
12.
,
I.
XCV I.
pecora
,
Si videris animal fr.itris tui err^ns

x'-.
vel
LXIII. Hac
Ti-.
qiu manducabitis.
c.
14.
cadens. c. 22.
1.
4.
XCVIi. Non
manducabitis ab his
>!.
,
induct mulier vejiem virilem.
c.
LXIV. HdC
aquis.
c.
qim funt
14.
9.
c. 14.
1^. *. 5. XCVIII. Si inveneris nidum avium,
c.
22.
22.
.6.
i;.
LXV. Omnem
y.
avem mundam manducabitis.

tut
offeres
x''.
XCIX.
Si domiim
novam
^dificaveris.
c.
8.
n.
Decim.is agri
in
loco
,
LXVI.
LXVIi.
quon
afino. C. Non arabis in vittilo CI. Si quis acceperit uxorem

,
&
c.
11. H. 10.
&
oderit earn. c.
tiegerit
Dominus.
c.
14.
u.
te
,
22.
jJ'.
5.
Citm autem longe ftierit a

redimes. c. 14.
Fofi feptem
1.
i'li'.
vendes ea
CII.
22.
Si inventus fuerit .tdulter cum adulter a. c.

i/
.
&
C.
illic
14. 15.
22.
LXV'III.
1
annos fades remijftonem.
cm.
c.
si dormierit aitquis
5,'-.
cum
piiclla
defponfata.
S.
3^
22.
LXlX.
Si audieris vocem
Domini Dei
c.
tut
prin6.
CIV.
ceps eris
gentium multariim.
7-
15. vx^.
5.
fatam
Si in campo invenerit quis puellam defponC" vim fecerit ei. c. 21. i-. 25. ,
,
LXX.
c.
Si faiius fiierit in teegens de fratribus tuts.

3!-.
CV.
Si invenerit quis puellam virginem
<^ dor'
15.
mierit
,
cum
ea.
c.
22. x. 28.
LXXl.
Si emeris pueritm Hebneum

3'.
fex annos fer-
CVI. Non
accipiet
homo uxorem ^ patris fui. c.

'
vict tibi. c. 15.
12.
22. V. JO.
LXX 1
c.
1.
Omne
;.
piimitiviim fanclijicabis
Domino.
CVI I. Non
ni,
c.
intrabit
}*'.
abfcijfus in ecilefiam
Domi-
15.
19.
23.
I.
No T jE.
inf.
10. 11* Edit. Hieron. ttnejiiiiiitiem

iyio
Jucrum
^
,
milcdiclitntm.
Grxc.
tcjliiim ptriiit. 1 7. d. , ant triiim ^ Edit. Hieron. addit interfiiiatur.
'iTi
>
Ai'/m.mi iiiniaT vttZt riy

,
&c. Vulg. En fn:ipmo

i.
Al.
''
i
pofiter.-int,
in coiifpeH'i vejho
Ita
=
&c. 11. i6.
Al. frocejjiris.
Sic
Gr. ad verbum, nee longe abeft Vul^. iz.
Ambrof.
,
Similiter hab. S. Pacian. inf. c. 13. 5^. 9.
drfms
'E-^l
i::m.
res
duM
'
inf. cum Gr. Vulg. Si h.ihifvit unam dileHam , ; alur.im cdinfam.
hontfi
uxo-
* In eik. Hieron. decll j Den. ' Edic. Hieron. nwaeinr. Similiter in Gr.
^ Al. fratris.
S^"^'
are
attriiii vel ampiit.uis
fHifvCm
tVl tS<:! ftkfiuin
iT6f';iT*.
Vulj. In
In Gr. 5-xa/i';, if/s aTmsxafifiini. Vulg. enttucliKS tejiiculis, 13. I.
3^9
CVIII- ôn
tes,
itilr.
intrdit fornharid
in calefiaui
nee
Ammonic.
fine
filiis
accipiet earn frater ejus.
c.
25.
>(.
j.
&
1.
Aioabhcs
}.
Domini,
i).
CXXXI V.
tris fiti.
Si noliicnt homo accipere uxorem

c.
fra2j.
CIX. Non
c.
abominxbis Idiimitum, neque AUgyptiitm.

7.
,
CXXXV.
j^.
2.U A. 7. Si rixaveriiit duo homines in fe.

erit tibi pondiis iniqitum
c.
c.
1?.
tI'.
II.
,
ex.
Si flier it homo immundtis

c. i j.
j^.
exibtt extra
caf-
CX.\X VI. Non

f,ir diiplices.
&
men'
tra.
10.
i.u v.
).
CXI. Non M.
trades ferviim
domino fuo.
c.
ij.
-i.
CXX.WII.
yimalec.
c.
1 1
Jn mente
25,
T^r.
habe
quanta
tibi
fecerit
17.
iiitroieritis
CX II.
Ncn erit Ifi .wUtesfornharia. c. 1 ). CXlll. Non inferes mcrcedem fornicariic.

i. 18.
j^.
7.
CXXX VI
Ciim
in terram
i.
:
quam
c.
ij. z;.
Dominus Deus dabit vobis. c. 16. j^. CXXX IX. t dixit Aioyfes ad popitlum
Tacete,
hi
CXIV. Non
exiges afratre
tiio
iifuram.
c.
&
audite.
CXL.
CXV.
dere
Hi
27. i. 9. flabimt benedicere plebem

c.
malt'
c.
si voveris votiim
illiid.
S'
Domino
1 1.
non tardes red-
dicere.
c.
27.
ii.
2.
c.
1 j.
>!'.
CXLI.
tui.
c.
tIt.
Aialediclns omnis
qui fecerit hac.
27,
ve-
CXV I.
2}.
intraveris
in
vineam proximi
14.
5^.
CXVII.
13.
){'.
14. Si intraveris in fegetem proximi tui.
CXLlI.
c.
Si cujlodieritis prdcepta
''
Domini
c.
niem
fiiper vos benedicliones
omnes.
28.
sJ'.
i,
25.
Si quis acceperit
CXLI II.
uxorem
i.
,
Si non audieritis
ifi<c.
venient in vos male-
CXV
II.
&
invenerit
dicliones
c.
28.
)/'.
15.
,
in ea
rem tiirpem.
Si
qitis
c. 1 4. 7^.
CXLIV.
in recenti
,
CXIX.
exiet
acceperit
c.
uxorem
c. c.
non
Vocavit A-foyfes omnes filios Jfra'cl dixit ad eos : Scitis quanta fecerit Dominus Pharaont propter vos.
c.
&
ad
belliim.
14. \. 5. 14. 14.

i'.
29.
x-.
,
2.
CXX. Non pignorabis niolam CXXI. Si captus fuerit fur.

CXXll.
rid,
c.
6.
7.
CXLV. 'â* flint

lam
,
abfconfa
tI/.
Deo
qui atttem pa-
v.
nobis,
c.
29.
eft
19.
in ore
tiio
,
In mente habe qiu fecerit Dominus

14.
10.
//; -A.
Mac.
CXi-VI.
de tuo.
Prope
c.
}
vcrbum
& in corvitam
g.
CXXIII.
14.
jj'.
Debitorem non pignorabis per vim.

pignore pauperis non dormies
c.
CXLVII.
mortem,
X. 14 Ecce dcdi ante

0.
ocitlos tuos
&
c.
50. v.
if.
CXXI V.
& mer14. i'V.

c.
CXLVlll. Et
ifta.
confimmavit Aiojfcs omnia verb*

I.
cedem laboranti ne tarde reddideris.
c.
31.
jJ'.
CXL IX.
CXXV. Non
T!r.
morientur patres pro
filiis.
14.
vocavit Moyfes Jefum , Viriliter age, convalefie. c. 51.
Et
&
sJ'.
dixit ei
7.
&
16.
CL.
Non
declinabis judicium advent,
Dixit Dominus ad A4oyfen

,
Tu
dormies cunt
po(l deos
CXXV I.
phani
,
&
I.
& or3^.
patribus tuis
alienos.
c.
& fornicabitur plebs h&c

jf.
vidiu.
CXXVll. Non
24. j^. 17. pignorabis viduam.

c.
c.
31.
16,
c. 51.
:
c.
24.
17.
CLI
CLIl.
Scripfit
CXXV II
Si fecaveris fegetem.
24. ^. 19.
Moyfes canticum hoc. Dixit Dominus ad Moyfen
^. 22.
Afcende in
;
CXXIX. Si ^ leges oiivam. c. 24. -A. 20. 22. CXXX. Si vindemiabis vineam. c. 24. CXXXI. Si judicaveris impium dabis ei qiiadras)'.
,
?nontem
Abarim
!^.
& worerc
ibi.
c.
i.
v. 48.
CLIII.
c.
;
Benedixit A'loyfts homo

I.
eft
Dei
filios Ifrael.
;.
ginta
25.
flagellos.
c.
25.
5^.
;.
CLlV.
c.
Mortuus
5-
A-foyfes in
terra Mo.ib.
c.
CXXXI 1. Non
i'.
infrenabis bovem triturantem.
34.
J^'.
4.
CLV.
Si mortuus fuerit quis habens uxorem
Et non fuit
34.
prophet a in Ifrael, ficut fuit
CXXXIll.
=>
Aioyfes. c.
jE.
<*
ii.
lo.
No T
Edit. Hieron.
Amm.imta.
>
Edit. Hieron. coHcgeris. = Al. iiii) averts.
Ed. Hieton. i/f.f. Aug. infra. Item Giscc tiîoc T l^s (fKi(f%,viur nee
*
Ita
Ta
xfi'XT---
Kffi'u
t 0(
differ t V'ulg.
Ttrti. 1.
Xt
tM5=fe=i^
B E
Pv
DEUTERONOMIL
CAPUT PRIMUM.
Versio antiqua.
Mc
Jtm'!. I. di xhi.
VuLGATA
cutus
,
NOVA.
,
verba
Moyfes
cûx locntiis eft omni Iliael trans Jor,
,f c funt verba
eft
qus
Ic-
Moyfes ad omtrans Jordafolitudine
munj. 13. H,
danem
dentem
in deferto
ad occi-
nem nem
peftri
Ifrael
in
,
cam-
contra mare ru-
brum inter Pharan Thophel & Laban

,
& &
Haferoth
ubi auri eft plurimuni
V
I.
U L G
at
NOVA.
in
undeclm diebus de Horcb per viam mentis
fan, qui manfit

5-
Aftaroth
in
&
in
Edrai
Seir ufque ad Cadesbarne.'
trans
Jordanem
,
terra
Moab. Coepitque Moylocutus eft ad nos

in
Khi. II. 24.
Quadragefimo anno, undecimo menfe , prima locutus eft Moyfes ad filios Ifrael omnia , qus pra^ceperat illi Dominus , ut diceret eis 4. poftquam percutTit Sclion regem AmorrhioOg regem Barum , qui habitabat in Hefebon
5.
fes
explanare legem
6.
&
dicere
die mentis
Dominus Deus
,
nofter
Horeb
dicens
:
Sudicit vobis
quod
in
hoc monte
manfiftis
& Versio antiqua.

:
VU
flumen
I.
G A T A
,
NOVA.
montem Amorei
Aug. LecHi,
l,r<
ufque ad flumen 7 phratcm.
magnum,
Eu
7.
revertimini
,
&
&
venite ad
rhsorum
&
,
ad cetera qu.e
proxima lunt
loca maris
campeftria atque
montana
juxta
&
humiliora
,
contra meridiem
littus
terram
Chananarorum
&
Libani ufque ad flumen
ma-
gnum
Euphraten.
VuLGATA
8.
NOVA.
,
En
inquit
,
tradidi vobis
Ingredimini
&
pofvef-
tris
Abraham
Ifaac
&
Jacob
ut daret illam eis,
fidete earn
fuper qua juravit
Dominus patribus
&
femini
eorum
port eos.
Versio ANTIQUA.
g
Cj(itii!. fii(. If.
I
Vulgatanova.
9. Dixique vobis illo in tempore: quia Do1 0. Non poiTum folus fuftinere vos
:
ride Not.
o.'Non potero
folus fufferre VOS
^"''^'
'
"
minus Deus velter multiplicavit vos hodie ficut ftellx cceli , plurimi.
&
eftis
Vulgata nova.
1 1
.
Dominus Deus patrum veftrorum addat ad

multa miUia,
cut locutus
eft.
hunc
uumemm
I.
&
bencdicat vobis
ii-
n. Non
valeo folus negotia veftra fuftinere
NoT.E AD
#.
,
Ad verbum
Similiter in
eGrarco.
Tt. 7.
Cr. Notat Aug. non
die:
k/}k ad
flumen m.jgnnm Eiiptr.uan. t}}. $. 10. Aiuctedunt ifta
ibid. Dixit
Majfis
a.l
: ,
LIBER DEUTERON.
VULGATANOVA.
pondus ac jurgia. gnaros , Date ex vobis viros fapientes 1 3. quorum conveifatio fit probata in tribubus vellris
ut
Cap.
I.
3,1
&
&
,
ponam eos 14. Tunc
vobis principes.
refpondiftis milii
:
Bona
res eft,
quam
vis facere.
VuLGATANOVA.
tes
VerSIOANTIQUA.
15.
15. Tulique de tribubus veftris viros fapiennobiles , conftitui eos principes , tribu-
Et
Ol'dinavi
VObis vkos lapientCS
qili
C.iîtitl.
&
,
&
fif.iu
prxeffent Vobis.
nos
&
,
centuriones
&
,
quinquagenarios ac dedicens
:
canos
qui docerent vos iingula.

eis
:
16. PnEcepique
Join, 7-
Audite
lit
illos
ille
\6
jiille
Audite inter
inter &; in
IN
fratres veftros
,
&
quod juftum
1 7
eft
judicate
live civis
medium
medio
viri
&
& judicare
incif.Cai.i.piii
inter
medium
fra- S.Atimn. 185. ^,
14.
five peregrinus.
tris
prolclyti ejus.
Lev. 19.
h:f. 16.
Nulla
erit diftantia
:
perfonarum
ita
par-
vum audietis ut magnum nee accipietis cujufquam perfonam quia Dei judicium eft. Quod
,
19.
li
difficile
,
vobis vifum aliquid fuerit
referte
ad
on accipietis peribnam in judicio , adversiis minorem aut adversus majorem judicabitis non perionam iiominis , quoniam judicium eft Dei. Et judicium quod durum fuerit a Vobis,
1
7.
Ang.Locm.x.t.
5.
me
Iccli.
I.
& ego
audiam.
afteretis illud
ad
me
Cumque
veniflemus
in
565.1.
42.
VUIGATA NOVA.
qus facere deberetis. Horeb tranlivimus per eremum terribilem & maximam , quam vidiftis per viam montis Amorrhsi , licut prseceperat Dorainus
18. Prscepique omnia 19. Proreiti autem de
, ,
Deus
bariie
2.0.
nofter
,
nobis.
Cades-
I.
Nrtm.
IJ. I.
dixi vobis
Veniftis ad
montcm Amorrhai
eft nobis.
quern Dorainus Deus nofter datuius
VuLGATANOVA.
2 1.
VeRSIOANTIQUA.
tuus
Vide terram
;
quam Dominus Deus

poifide earn
,
21. Videte
ter
,
dat
eft
tibi
afcende
&
licut locutus
:
, tradidit vobis Dominus Deus vefante faciem vellram , terram ailendentes

:
Lacif.C.il.prsS.
^'*''"' 18
5.
A.
Dominus Deus nofter patribus mere , nee quidquam paveas.

1.1.
tuis
noli ti-
pollidete,
detis.
quemadmocium dixit Dominus patrum

:
noftrorum nobis
,
nolite timere
neque tormi:
NIB.
Et
acceffiftis
ad
me omnes
atque dixif:
22....
acceffiftis
ad
me
IJ. 5-y tis : Mittamus viros qui confiderent terram jz. 8. renuntient per quod iter debeanius alcendere
&
,
&
di.xiftis
Mittamus
Capitul.fa^.iy.
viroS ante noS
&
ad quas pergere
civicates.
VuiGATA NOVA.
1;.
Cumque
,
mihi fermo placuitTet, mifi ex vobis

fingulos de tribubus fuis.
ij. fumentes de fruftlbus ejus
duodecim viros 24. Qui cum

tana
,
ubertatem
attulerunt
,
ad nos
ut oftenderent , atque dixerunt Bo:
perrexiffent
venerunt ul'que ad
,
& afcendilfent in monvallem botri & confide,

:
na
eft
terra
quam Dominus Deus
nofter daturus eft
nobis,
rata terra
VuLGATANOVA.
2.6.
VeRSIOANTIQUA.
ad
Et noluilHs afcendere
noftri,
fed increduli
fermonem Dei
que
dixiftis
27. murmuraftis
:
in tabernaculis
,
veftris, at-
Odit nos Dominus
&
idcirco edu-
xit nos
de terra Êgypti , ut traderet nos in manu Amorrhsi , atque deleret. 28. Quo afcendemus ? nuncii terruerunt cor
,
neque credidiftis , Verbo Domini Propter quod odiit nos Dominus , edu2y xit nos de terra ^Kgypti , tradere nos in manus Amorriiarorum , & dlfperdeie nos.
26.
Et noluiftis afcendere
Cupiinl.fip.v.
lucif.Cal.froS.
^'*''. 185.A.184.
"
^g
fratres
veftri
noftrum
dicentes
Maxima
:
multitudo
eft
,
&
ad
ibi.
nobis ftatura procerior
urbes
magm;
&
nee
dicentes: Gens tcntior vobis

:
magna
,
eft,
coelum ufque
mumts
filios
Enacim vidimus
que ad
illic.
& civitates magna: & muratx ufcaelum fed & filios gigantum vidimus
,
averterunt COr vcftrum , dura miilta , po-
&
&
29. Et dixi vobis

meacis eos
Nolite metuere
ti-
29
Ne
loquamini, neque formidetis ab
eis
NoTiE AD VeRSIONEM ANTIQUAM.

piiliim in tempore ilia
vfiij,
;
pro quibus Graece

,
Ka!
uiroi.
'aft,!; ,
vc , deinde ut nifi quod fimpliciter hihttm \oco j,! fuv f. ly. In Gr. hxCuy e'^ liy.Sr , ajfnmp/i
\i.aifS -U'-'itii
, ,
a rS
in Lat. fupra
frfferre.
fumpia videnrur ex c. zr,.if. ;. ejufJem t. XI. Similiter in Gr. paucis excepiis

iielii
,
libri.
,
nempe
,
'/<?>,
pro
-aofer
nmojiti/juQali
h.tre,l!iaie
ordiriavi voliis
exinde
j,
ex 'johis , pro xctWrMâ auTii ny.l^xi if u'f<m ,
item Ku'eics
vobii
,
.=3; , port </;( , I'lcM vfiui, loco nofirornm tieliis ; in Mf. tamen
^/Xii
;
^ro poffldeie; u/At , wjiriirnm
Oxon.
ii/xSr
conftititi
T^.
eo! prxeffe
fnper vos.
fed abfque
-,
16. In Gr.
,
Aiv,:i'dc'ie
,
tanter
pro inter
&
(
pro andite ci/ctixsct.v confpro < medio ! reliqua ad verbum

,
&
ni poCei&e /j.M<i AuniQi-h , ne tetreatntni ^ neque fomidaveritii pro nottte timere , &c, if. 22. Graec. addit ircivTVi , omttes , ad mt ; & pro
,
-^
demum
ut iup.
'.
17. Piiora de Lucifero

:
ubi
lie
Odx. sViy/tiss
or
-/.flat
,
pauliim difTimilia in Grjcco, Mf.^ Alex. Compl. imytu^QeSii )

,
ante nos, hab. rog^rsft; itfi'jir , priores nehis. f. 26. Ita Grasc. uno excepto , aMa , pro
i, ,
neijite
al.
&
Sc
bene
fequitur
enim
,
K~ii'~iiC-'l?
incredrtlt fiiftis.
VfoQcDTToy
l-eT;,
idli, to\
unfit
k,
kktx
,
lai ^sâc kjKfki;
-f ,
27. Similia in Giaeco

T& ^fOS'V
,
i^v,
L"7rof.>/) 's^foQu-Tr'^y
oy-^pioTTf
isi. Pofleriora
pro quo
p:i,K.
ex Aug. quadrant , Obfervat Aug. ibid, non diiliim

,
tT 0ftf' prater unum judicium ,

ori h
,
pe
(A.i
propter qriod odit
excepto uno aut altero , nempro odtit , & 'aa^,
vohii
J V/ i'i,!i>.c,^fiC'oa.i , ad irademliim.... .id exterminandiim, folus habet , xal loco tradere i;^ difpcrdere. Mf. Oxon.
i'i,M^fiu<iai.
Jed a vobis , id efl , ita durum foJUt. Hieron. in Zach. 7. to.
a vobis jiidicari non 1742. c. haec hab. Sic : perfonam non accipies , i;^ pauperis non miferebcris in judicio , ijuoniam Dei judicium Media lixc , pauperis non mifereberis in jiidicio , eft.
tit
5.
magnum
judicaiis ut parviim
t.zg. Ita deGracco, practer feqq. mapiaeft, (^ dura multa , ^ potenttor -jobn ; pro qiiibus , /isVa , i. -irow maftna , (g multa i, i^vmruihgyt viiiC:> ^ potenttor nobis' " t. 29. Aug. q. i. in Deut, to. J. JJJ. d. iie paveatis'
, ,
Tom.
I.
Xt
ij
;i
332
Lmif. Cat.
uhifrip.
LIBER DEUTERON.
Versioantiqua.
Dominus Deus
nofter, qui antecedic ante
30.
Cap.
I.
Vulgatanova.
Dominus Deus
ipfe
,
30.
qui duftor
,
eft
vefter
faciem ve(tram , iple limiil expugnabit eos \ obilcum , fecundiim omnia quceciinqiie tecit vobis
in terra xtgypti. Et in delerto 3 1
.
pro vobis
pugnabit
licut fecit in
Êgypto
cunftis videntibus.
hoc
quod
videtis
quomo-
51.
Et
in folitudine ( ipfe vidifti portavit te )
do
fovit te
Dominus Deus
tuns, ficut quis fo-
veat homo hlium luum , in omnem viam quam ambulaftis, qiioadufque veniftis ad hunc locum,
32.
Dominus Deus tuus, vulum filium fuum

,
ut folet
homo
geftaie par-
in onini via per
qunm am-
bulartis
Et non
credidirtis
donee 31. Et nee

,
veniretis
fie
ad locum iftum. quidem credidiftis Domino

vos
in
Deo
lucif.C.il. iZ^.l).
veftro
3;
deducens vos in igni nofte oflendens

iter
,
jj. qui
prarcefiTit
via,
& &
metatus
,
efl
ExoJ.
vobis
ut ambularetis in
eo ,
<Sc
in
nube
diei.
locum
in
quo
tentoiia
iter
figere debêietis
,
nofte
oftendens vobis
per ignem
die per co-
lumnam
Cubital. /up. VII.
nubis.
34....
&
exacerbatus
eft
Dominus
&
jura-
34.
Cumque
,
audiiTet
Dominus vocem fermo-
vit
A'l^. ttcttt. 3.
J.
t.
nura veftrorum
Si videbit aliquis
iratus juravjit,
&
ait:
35.
virorum iftorum terram
35.
Non
videbit quiipiam de hominibus ge-
565. a.
optimam banc , quam

36.
juravi patribus
eorum
ilic
nerationis hujus peffima; terram
bonam
:
quam
:
fub juramento pollicitus funi patribus veftris
prxter Chaleb
filius
Jeplione
videbit
vit
36. prater Caleb filium Jephone

videbit
,
ipfe enira
earn
Cafitnl fri VIII,
. ,
cam
filiis
&
ipfi
,
dabo terram
&
:
ejus
quia fecutus eft
quam caicaDominum.
populum
,
37.
Et mihi
:
iratus eft
Dominus
:
caufa Veftri,
57.
Nee miranda
Nee
pro
indignatio in
dicenS
Nee
tU intrabis ibi
cum
mihi quoque iratus Dominus propter vos

tu ingredieris illuc
filius
:
dixerit
38. fed Jefus filius
Nave
intrabit ibi
58. fed Jofue

intrabit
te
:
Nun
minifter tuus,
ipfe
,
hunc exhortare
&
robora
&
ipfe forte terram divider Ifraeli.
VuiGATA NOVA.
39. Parvuli veftri , de quibus dixiftls quod capfilii qui hodie boni ac mali ignotivi ducerentur ,
&
ne cadatis coram inimicis veftris. non audiftis 4;. Locutus fum ,

tes
tis
rant diftanciam
ipfi
ingredientur
&
ipfis
dabo
ter-
imperio Domini
in
& fed & tumentes fuperbia

:
adverfan,
afcendiC-
ram
&
poffidebunt earn.
montem.
,
40. Vos autem revertimini per viam maris rubri.

KOT. 14. 40.
& abite
in
folitudinem
44. Itaque egrefl'us Amorrh;Eus qui habitabat in obviam veniens , perfecutus eft vos , montibus ,
&
41. Et refpondiftis mihi afeendemus pugnabimus ,
Peccavimus Domino
ficut
ficut folent
apes perfequi
&
cecidit de Seir ufque
&
prscepit Dominus
in
Horma.
45. Cumque reverfi ploraretis coram Domino , non audivit vos nee voci veftra^ voluit acquiefcere. 46. Sediftis ergo in Cadesbarne multo tempore,
,
Deus
nofter.
,
Cumque
inftrufti
armis pergeretis
montem
Nm.
14.41.
Nolite afDie ad eos 41. ait mihi Dominus cendere, neque pugnetis , non enim fum vobifcum :
: :
NoTjE ad
nfqne timeatis ab
eis.
Versionem antiquam.
^s^nfinVf
Grace, Mji Kmii^Hê
f-ivJ^s
conftantcr
at' a^jT^v. f. 50. Ita Grate, habet verbum pro verbo , excepto uno , c 0?q; vti'M.' , De:ts vefier , pro fiofler i fed ia Mf.
delent
Oxon.
aeeditt. Aid.
cCompl.
5.
^
legitur
ii;ua/.
Similiier
nofler
Aug.
^
xaraTracai' twk oVoj- e/; hk , &c. iidem qui fup. Porro Tpi-roôpe/c , proprie eft, mores tolernre Tfnpoô'fsn' vero , educate , ex Tecfii , & rf.ff,:.t. "t 31. Grêe. Kai tw ô'7w t^tm u'x sist.ssuQxts, t- 35. Eadem func in Graeeo , excepds iiis : u,"^ tbk
,
eic,.
quacft. I.
inDeut.co.
55J.d. Domimti Dens

ipje
qiti
cjci'
Kah'
iiv
rooêJsf&e
eV
,
afriTc
Z'slîs
viam^^ per qiiam

Ivdvrriy in ea.
,
praced:t ante faciem vejiram
Jimtil dehellabit eos vo~

fiih' u/j.Sv
,
amhtdaxis
fitfer
earn.
Mfs. Alex.
j,
&
Oxon.
bijaim. Gra:e. Quri}i-?ri>M/xwii

pitul. VI. fup.
auni
&c. Vid. Ca-
t- 34. Gr.
limpliciter
rottf iSrrtsi; i/zosE
?~;y!jv
&c.
31. Gixc. Vat. pod "jidetis , addit i/iy ofif Tf'. 'A^tpjxlv , via7n inotttis Amorrhai , quod abeft -a Mfs. Alex. Si Oxon. nee non edict. Aid. cCompl. Item pro fovit , ferunt
irîrtiiprifm';
Tirt. 5 J. 36.
nam
f.
liidem Gta:ee , praeter vocem ayajîiy , hiloco oftimam. Nota in Grsco Iciibi 'lefw;;! , al.
"lifp^.oni.
37. Similiter in
vefiri
,
Gr. exsepro
Sii'
vfiai
-,
propter
-jos ,
Mf. vero Vatic. TQ^fcfof.'iCfi , uti pauio port , on iiTii To^^cpfinxi , cum in Mf. Alex, fit icii fubinde TQ^TioipiifWcu , in Oxon. oii iVi! T9-o}icf>fcou
:
pro causi
fonant. if. 38. Abed fed a Gr. fed poil Nave , addiiur fErnnMi ooi > tc? , ajjiflens tibi , ipje , Sec. ut fup.
qus idem
wcf
: ,
LIBER DEUTERON.
VULCATA NOVA.
7. ni
Cap.
II
335
bencdixit tein
^"^. Tccut.^.t,
Versio antiqua.
tibi in
,
Dominus Deus
tuns bencdixit
:
om,
tuum quomodo tranlieris folitudincm banc magnani per juadraginta annos habitans tecum Dominus Deus
operc
tiiaium
mnnuum
novit
iter
7. Dominus cnim Dcus vcflcr omni opac manLium tiiaium.,
tuus
&
nihil tibi defuit.
VULGATA
8.
NOVA.
15.
CJiinque tranfifTemus fratres noftros fihos Efau

,
cujus
manus
ftiit
adversum eoj
ut interirent
qui habitabant in Seir
per
,
viani
campcftrem
de
lath
&
,
de Allongaber
venimus ad iter, quod
de caftrorum medio. 16. Pollquani autem

tores
,
univerfi cecidcrunt
pugna:
ducic in defertum h!oab.

9.
,
Dixitque Dominus ad
me Non pugnes
:
contra
:
7.
locutus eft
Dominus ad me
dicens
Ktiw. Moabitas
11.13.
non nee ineas adversiiS eos prarhum enim dabo tibi quidquam de terra eorum , quia tihis
Loth tradidi Ar
10.
in pon'eflionem.
18.
Tu
tranfibis
:
hodie terminos
Moab
urbem
nomine Ar
19.
&
accedens
in vicina filiorum
,
mim
, ,
primi fueiiint habitatores ejus, popuvalidus

,
ne pugnes contra eos
Amnion, cave nee movearis ad prslium :
las
magnus
&
&
tarn excell'us, ut
de na-
ciin ftirpe
11. quafi gigantes crederentur

filiorum
Eniini.
&
eflent fimiles
Enacim.
Denique Moabit^-e appellant eos
non enim dabo tibi de terra filiorum Amnion, quia fiiiis Loth dedi earn in pofleflioneni. in ipfa ohm io. Terra gigantum reputata eft habitaverunt gigantes quos Ammonitje vocantZom:
&
zommim
:
, ,
In Seir autem prius habitaverunt Horrha;i quibus expulhs atque deletis, habitaverunt filii Efau
11.
ficut fecit Ifrael u\ terra pofleflionis fua: dit
illi
,
11. populus magnus

gitudinis
cie
,
llcut
:
Enacim
quam
de-
eorum
11.
&
fecit illos
tiliis
procera lonmulcus, quos delevit Dominus i fahabitare pro eis ,

Efau
,
&
&
Dominus.
Surgentes ergo ut tranfircmus torrentem Za-
ficut fecerat
qui habitant in Seir,

illis
I ;
delens
Horrhôs
&
terram eorum
tradens
red
venimus ad eum.
quam
arabulavimus de Cadesz;.
poflident ufque in pra;fens.
14.
Tempus autem, quo

:
barne ufque ad tranlitum torrentis Zared , triginta oSto annorum fuit donee confumeretur omnis generatio
&
ufque
Hevios quoque, qui habitabant Gazam Cappadoces expulerunt

,
in
:
Halerim
qui egrefli
de Cappadocia deleverunt eos

illis.
&
habitaverunt pro
hominum bellatorum de Dominus

:
caftris
ficut juraverat
VULGATANOVA.
14. Surgite,
ecce tradidi in
VeRSIO ANTIQUA.
:
&
tranfite
torrentem Arnon
24.
Nunc
ergofurgite,
& promovete & per,

:
Aug.
35j^.
Ucm.
J.
manu
tua Sehon regem Hefebon

,
tranfite
vos vallcm Arnon
ecce tradidi in ma-
Amorrhajum
& terram ejus incipe polTidere &
nus tlUS Seon regem Efebon
committe advcrsis eum prcelium.
VuLGATA
1.5.
NOVA.
:
Hodie incipiam mittere terrorem atque for,
midinera tuam in populos

coelo
:
qui habitant fub

,
omni
neque ad finiftram, zS. Alimenta pretio vende nobis, ut vefcamur
ut audito
nomine tuo paveant

,
&
,
in
morem
aquam pecunia
tribue
&
lie
,
bibemus.
Tantum
eft
parturientium contremilcant
&
dolore teneantur.
ut nobis concedas trantitum
16. Mifi ergo nuncios de folitudine Cadenioth ad ZI.ZI.
29. ficut fecerunt
filii
Efau
qui habitant in Seir,

:
Sehon regem Hefebon verbis pacihcis dicens 17. Tranlibimus per terram tuam , publica granon declinabimus neque ad dexteram dieniur via
:
:
donee \ euiamus tranfeamus ad terram , quam Doad Jordanem , minus Deus nofter daturus eft nobis.
Moabit.'E
,
&
qui morantui in
Ar
&
VuLGATA
, .. JO.
NOVA.
:
Versio antiqua.
iliius
Noluitque . ^
:
bis tranfitum
quia induraverat
Sehon rex Hefebon dare no.. Dominus Deus
tuus fpiritum ejus, ut traderetur in
&
obfirmaverat cor
tuas
,
ô. Et noluit Seon rex Elebon tranfire nos per iplum qiioniam indliraverat Dominus DeilS conforta\it cor ejus, ut nofter fpiritiim ejus,
Aug.p'.i!}.i.-.ti
Deiit.t.i.j}}.^,
&
manus
ficut
nunc vides.
ttaderetur in
manus
tuas
ficut in
hac
die.
V
Amos I
31. Dixitque
U L G A T A
tibi
NOVA.
:
Dominus ad me
Ecce coepi
tradere Sehon
3
& terrain ejus

eft
incipe podidere cam.
Sehon obviam nobis cum omni populo fuo ad prslium in Jafa. Et tradidit eum Dominus Deus nofter nobis 3 ; perculTiraufque eum cum fiiiis fuis omni populo
1
.
Egrelfnfque
Abfque jumentis , qua; in partem venere pix3 5. fpoliis urbium , quas cepimus dantium 36. ab Aroer qu:E eft fuper ripam torrentis Arnon , oppido quod in valle fitum eft ufcjne Galaad.
&
Non
nus
5
&
fuo.
maomnes tradidit Dominus Deus nofter nobis. ad quam non ". Abfque terra filiorum Ammon
fuit
vicus
&
civitas
qua; nollras eHiigeret
34. Cunftafque urbes in tempore illo cepimus , interfedis habitatoribus earum , viris ac mulieribus
acceflimus
&
cundis qux adjacent torrenti Jeboc , urbibus monranis , univerfifque locis , k quibus nos
:
&
&
parvulis
non reliquimus
in eis
quidquam.
prohibuit
Dominus Deus
nofter.
NoT^
fradixijpt vefter, ne/i tuus.
t. 14.
dixit, vi
Sic eft in Gracco
t. 7. Ita Grjcce , uno excepto , nVJy , pro veftcr : at ID Mf. Oxon. f'/KM, inCompl. cf. UndeAug. ibid. No ait : Etned:xit 'jos in omni opere mmtuum veftrarum , dim
matms
-jtjiras
fid
ad verbum. Auguft. ibid. Non fliimh .jd JinguUrtm rr.infut.

.i
t- 50. Similia prorfus in Grjcco , nili excipias verbum t'tunfuts , indur.nit , pro mdiirmerat.
0?&C*
534
LIBER DEUTERON.
Cap.
III.
CAPUT
I
.
III.
&
,
VULGATA NOVA.
T Taque
1.
converfi afcendimus
ell
per
iter
Bafan
portifque
veftibus
abfque oppidis innaraeris

ficut
qua;
A egrefTufque
Inf.xy.J.
bis
Og
rex Bafan in occurfum no-
non habebant muros.

6. Et delevimus eos
,
cum populo
fuo ad bellandam in Edrai.

: :
feceramus Sehon regi

civitatera
,
quia
Num.
zi. 54.
terra
me Ne timcas eum in manu tua traditus eft cum omni populo ac fua faciefque ei ficut fecifti Sehon regi AmorDixitque Dominus ad
:
Hefebon
7.
difperdentes
omnem
:
virolque
ac mulieres
&
parvulos
rhxorum
lUd. 21.
3 J.
qui habitavit in Helebon.

in
8.
jumenta autem Tulimufque illo
& fpolia urbiura

in
,
diripulmus.
tempore terram de manu
3.
Tradidit ergo Dominus Deus nofter
mani-
bus
noftris
etiam
:
Og regem
Bafan
&
univerfum
duorum regum Amorrha;orum qui erant trans Jordanem a torrente Arnon ufque ad montem Her:
populum
cionem
4.
,
ejus
percuflimulque eos ufque ad interne-
men
9.
quem
;
Sidonii Sarion
vocant
&
Amorrhsi
^"/- 4
cun&as civitates illlus uno tempore fexaginta non fuit oppidum , quod nos eflvigeret urbes , omnem regionem Argob regni Og in Bafan, j. Cunds urbes erant munits muris altifumis ,
vaftantes
: :
Sanir
10.
omnes
civitates, qua; fitx funt in
planitie
'
&
univerfam terram Galaad

Edrai civitates regni
&
Bafan ufque ad Sclin
cha,&
Og
Bafan.
Versio antiqua.
II.
VulGATA NOVA.
1 1
.
Veriintamen
Og
rex Bafan reliquus fad us

qui
Solus quippe
Og
rex Bafan reftiterat de

leftiis ejus
,
him.
t. 5.
JJJ. /. eft
a Raphain
ftirpe
gigantum. Monftratur
ferreus,
eft in
Rabbath
filiorum
,
Ammon novem
bitos habens longitudinis
&
cuquatuor latitudinis
ad menfuram
cubiti vinlis
manus.
VuLGATA NOVA.
1 1
.
qui
Khot. ;i. io.
eft
Terramque pofTedlmus tempore illo ab Aroer , ufque ad mcfuper ripam torrentis Anion
,
:
falfiflimum
1
civitates illius dcdi diam partem mentis Galaad Ruben & Gad. Galaad & omnem 1 5. Reliquam autem partem Bafan regni Og , tradidi mediae tribui Manalle , om,
&
, ad radices mentis Phafga contra orlentem. Pracepique vobis in tempore illo , dicens : Dominus Deus vefter dat vobis terram banc in hxre-
8.
ditatem
rael
expediti pr^-ecedite fratres veftros

viri robufti
:
filios
If-
omnes
15. abfque uxoribus

tis.
&
,
parvulis
atque jumen,
nem regionem Argob

ra gigantum.
cunftaque Bafan vocatur ter-
Novi enim quod
plura habeatis pecora
&
,
in
urbibus remanere debebunt
quas tradidi vobis
14. Jair ifm. II. 54.
filius
Manaffe poffedit
terrainos GefTuri,
,
Argob ufque ad
Villas Jair
,
omnem regionem & Machati. VoJair

,
tris
10. donee requiem tribuat Dominus fratribus vef, ficut vobis tribuit poffideant ipfi etiam ter:
&
cavitque ex nomine fuo Bafan
Havoth
id eft,
ram
quam
daturus
eft
eis
trans
prxfentem diem. 15. Machir quoque dedi Galaad. Gad dedi de terra Ga16. Et tribubus Ruben laad ufque ad torrentem Arnon medium torrentis , continium ufque ad torrentem Jeboc , qui eft terufque
in
revertetur unufquifque in poffeflionem
tunc Jordanem fuam , quara

:
dedi vobis.
1
1
:
&
Jofue quoque
Oculi
tui
in
tempore
illo
prxcepi
di-
Nawi
*7- 1"
cens
viderunt
:
qux
fic
fecit
Dominus Deus
omnibus regnls ,
vefter
&
minus filiorum
Ammon
vefter duobus his regibus ad qucE tranfiturus es.
faciet
planitiem folitudinis, atque Jordanem , 17. terminos Cenereth ufque ad mare deferti., quod
&
&
eft
12.
Ne
timeas eos
Dominus enim Deus
pugnabit pro vobis.
Versio antiqua.
C.tfitul.fiip, XI.
Vulgata
tempore
2
illo
, 5
.
nova.
in
Et precatus fum
illo.'
Dominum
in
Precatufque fum
:
Dominum
tempore
dicens
V
Domine Deus, tu ccepifti mamiitudinem tuam manumque
14.
,
U L G A T a
neque
,
nova.
15. Tranfibo igitur
,
oftendere fervo tuo

fortid'imam
,
;
timam
trans
Jordanem,
& videbo terram hanc op& montem iftum egregium,
enim
eft alius
Deus
vel in ccelo
,
vel in terra
qui
&
Libanufn.
pofllt facere
opera tua
& comparari fortitudini tua;. Versio antiqua.

me
veftri causa
VULGATANOVA.
nee exaudivit
z6. Iratufque eft Dominus mihi propter vos," me , fed dixit mihi Sufticit tibi
:
êjiliil.fttp.
3.6.
Et defpexit
nequaquam
ultra loquaris
de hac re ad me.
Vulgata NOVA.
17. circumfer ad occidentem
l''/.il,z,''''l4.4.
Afcende cacumen Phafgs,

,
&
oculos tuos
,
18. Prsecipe Jofue,

forta
eis
:
&
corrobora
eum
,
atque con-
S
:
ad aquilonem
auftrum-
quia ipfe prscedet
populum iftum
&
divides
que
&
orientem
iftum.
&
afpice
nee enim tranfibis Jor-
terram
quam
vilurus es.
in valle
danem
19. Manfimufque
contra fanum Phogor.
NoTyE AD VeRSIONEM ANTIQUA

jf*.
M.
'<^
quod
cilnt
ces
, ,
fjl
II. Ita in Grxco addit Auguft. ibid. Hoc nemtne , Hfl/riea lingiiit diRaphaitl , gtgantes figiufic.iri qui earn nrjeriim. Unde qncd habem plerique codi:
etiam <enfequenter hfigitudo
latititdo fervfi ieHi
comme-
moratur
if.
ad
ejus magfiitrtdtnem
e
commendandam,
1;.
Ad verbum
Gr.
derelidus
eft
i Raphain
fla'iihs
titique dicitrir
re-
liquus faftus eft
, lit
inielligatitri cujiis ipfi tx illis rcm.tnjijp
s; ,
LIBER DEUTERON.
Cap.
IV,
^n
CAPUT
E
"
IV.
,
VULGATA NOVA.
nunc Ifracl audi prscepta ut faciens ea ego docco te
:
& juilicia
,
qus
in-
contra Beelplicgor
tores ejus
quomodo
contriverit
omnes
cul-
vivas
&
Dominus Deus pa, (]uam tium vefliorum daturus eft vobis. i. Non addetis ad veibum quod vobis loquor , cuflodite mandata Domini Dei iiec auferetis ex eo
grediens pofTideas tcrram
:
de medio veltri. ^. Vos autem qui adha;retis Domino Deo veftro, vivitis univerfi ufque in pra'fentem diem. 5. Scitis quod docuerim vos pra;cepta atque juftitias
,
ficut
mandavit
,
miiii
Dominus Deus meus

polfefTuri eftis
fie
veftii
qus ego pricipio

Oculi
veftri
vobis.
facietis
ea in terra
quam
Num.
^S-4-
3,
vidcrunt omnia
qu^
fecit
Dominus
VULGATANOVA.
6.
eft
Versio antiqua.
Hic
,
&
,
:
obfervabitis
&
implebitis opere.
enim
veftra fapientia
& intelleftus
coram po-
Ecce populus fapiens iScdifdplinaetenax, gens magna.

<5
Amh.iuP/.j.t;
1.761..
pulis
uc audientes univerfa pra^cepta
hac
,
di-
cant
En populus
eft alia
fapiens
&
fibi
intelligens
gens
magna.
7.
Nee
natio tarn grandis

,
qua: ha-
7.
Quoniam
quae eft gens

illis
magna ,
cui eft ei
beat deos appropinquantes
ficut
Deus nofut ha-
Deus appropians
-^s- 1'. e. s-sSi-^.
ter adeft cuniftis obl'ecrationibus ntftrii.

S.
Qua
,
eft
enim
,
alia
gens
lie
inclyta
,
beat ca:remonias
juftaque judicia
&
univeifam
legem
9.
quam ego proponam hodie

?
ante oculos
veftros
Cuftodi
folliciti.
igitur
temetlpfum
&
animam
,
9.
Attende
ribi foli^,
Jmhr. I.
I. izS.f.
S. IIix.
t,
tuam
Ne
,
obiivifcaris
verborura
qua;
viderunt oculi tui
&
ne excidant de corde tuo

filios
cunilis diebus vitas tax. Docebis ea
ac ne-
potes tuos
quo ftetlfti coram Domino Deo quando Dominus locutus eft miCongrega ad me populum , ut auhi , dicens diant fermones meos , & difcant timere me omni tempore quo vlvunt in terra , doceantque filios
10. i die in
in
tuo
Horeb
:
10 verba
Convoca ad me populum, &: audiant mea, ut difcant timere me omnibus dieipfi
Cypt.i.i.T,pim,
5u-f
busquos
viventfuper teuam.....
fuos.
1
1.
Et
accefliftis
debat ufque ad ccelura
ad radices montis qui arerantque in eo tenebra

,
:
&
dio
nubes
1
& caligo.
eft
1.
Locutufque
Dominus ad vos de meejus

audiftis
,
li
ignis.
Vocem verborum
&
&
fimilitudinem
non
vidiftis , fed
vo-
jiu^.Ucut.7.1.
J. j(Sj. c.
cem.
formam
penitus non vidiftis.
13. Et oftendit vobis

Evoi. pra^cepit ut
zo.
Cafit.
faceretis
& &
paftum fuum , quod decem verba , qua;

illo
21. fcriplit in
duabus tabulis
lapideis.
14. Miliique mandavit in
tempore ut do,
cerem vos c^remonias

deberetis in terra
,
judicia
qua:
facere
quam
pofl'efTuri eftis.
Et mihi prascepit Dominus in tempore h/n.i.^. e.is. vobis jultihcationes & judicia in^47*quam vos ingredimini illo , hoereditare earn. An^.iaut.^.t.
14.
illo dicere
15. Cuftodite igitur follicite animas veftras.
Non
ignis
vidiftis
eft
aliquam limilitudinem
vobis
in
die qua
locutus
:
Dominus
in
Horeb de medio
\6.
ipfis
16. ne (onh decepti faciatis vobis fculptam

fimilitudinem
,
aut imaginem mafculi vel femins
ne feceritis iniquitatem, fculptilem fimilitudinem ,
&
faciatis
omnem
,
vobis jiug..pufl.4.m imagi--Dfi.. j.jjfi.i.
nem.
17. fimilitudinem
funt fuper terram
,
omnium jumentorum
vel
qua;
17.
avium fub
cceIo volan-
jus rei,
fimilitudinem omnis pecoris qux funt fuper terram
aut alicu- Capiml.xm./up,
tium
18. atque reptilium
qua moventur
morantur
in
in terra
five pifcium qui fub terra
aquis
,
fimilitudinem 18 funt in aquis fub terra

19.
I
omnis
:
pifcis,
quicunque
videns fo-
Aug.iutft.^.in
Deiii.'.
v;j7.f.
19. nc forti elevatis oculis ad ccelum
vi-
&
1^.
ne fuipiciens in coelum,
A N T
1
&
Ibsd.juxit.e.i,
NoT ad V e r
V.
tmiiK
)?.
o n e
pojjit
Q U A M.
5. In Gr.
;
E-inruVs"'
>
gni%riis
fciins
loco itifciplina
II. Ita in Gratco

videri
;
&
,
in
fine additur tJts.

,
7.
ait
Deefl in Grxco
cui eft ei
,
ifi
Vide fup. Capital, xii. poft qii.t ; reliqua quaj'lmt

ait hie
,
: addit Auguft. ibid. Cum vox noa fed generaliter hoc verbum poJUit , tanijitam
ad omnem
if. 14.
coypsrts
jenlnm videre pertinent.

,
drant. Addit Auguft.
ibid.
Duo
mtnnd.t
vel
iUi
In
Grxco
quod
fed
If-.
vil
guid no
,
appropians
,
cere vobis ;
cxinde
c
ilc
Ai/a'gai i^jucxi . docere vos, pro diport judicia , voieif vfiec^ ecurci sV*
cui favet Capitul. xiii. fup.
,
illis.
th;
7i7-; ,
reliqua ut inLat. fup.
9. In
Grsco
fimpliciter
1
rip^Qix^ Qixv-rS
i.
&
apud
iiit
It.
1(5.
Optimc
y
Graco
eundem Ambrof.
item
tilii ,
I.
in Pi.
18. to.
1089.
,
e.
Attende
,
It.
17. Sic eiiain in Grarco

ret
nili
quod loco
ant ali-
6.
Hex.
col. 1x7. b. Attende ttbi
6 hemo
attende
cujus
exftat limpliciter
e
tot.
ait Lex.
e
Tt. 18.
Ad verbum
zco.
hire
f. 10. JVd verbum pro quo (2(, wva,
Grseco
prjeter
unum
vivent
Tf. 19.
Mire cuncinunt
omnia cum Grxco

>
ni er-
yd
vixerint.
cipias fuiura iftai of^cxftK^nf
jc Mnfivcr,^, Icto adirei ^
356
lem
ccrli
biiit
LIBER DEUTERON.
Vbrsio antiqua.
lunam
,
Cap. IV.
VuLGATA NOVA.
ornatum
deas folem
&
,
&
ftellas
& omnem
&
lunam
&
omnia
aftra coeli
&
qux
Auf. locur.
9,
err.ms adores ea &: fervias illis qiix diftriDominus Deus tuns ex omnibus gcntibus fuiit Tub CQslo.
erroie deceptus adores ea
&
colas quae creavit
Dominus Deus tuus

tibus
,
in
minifterium cun&is gen-
qua; fub coelo funt.
-o
&
cduxit
vos de foinace
fcrtea
ex
io.
Vos autem
,
tulic
,
Dominus,
ut haheret
&
eduxit de
^sypto
Capiiul.xjv.ful'.
fornace ferrea /Egypti

reditarium
ficuc eft
eft
populumhs?/>.
in
pi'ifenti die.
i;
21.
Dominus
iratus eft
mihi propter vos
&
ter
II. Iratufque
Dominus contra me prop-
non
intrabo
fermones viftros,
,
&
juravit ut
non tranlirem
J7>
Jordanem
nee
eft
ingrederer terram
vobis.
optimam
quam
22.
Aug, Ltcut. 10.
3,-.i.
daturus
Sed morior in hac terra

liunc
&
non
tranfeo
Jordanem
25
21. Ecce morior in hac bumo , non tranfibo Jordanem vos tranlibitis , & pofiidebitis terram
:
egregiam.
Au^.qntfl. y.in Deui.i. j.j;;./
Dei
veftri
ne oblivifcamini teftamentnm Domini quod dilpoluit ad vos & taciatis vo,

:
1;. Cave ne quando ohlivifcaris pafti mini Dei tui

bi
DoDofJtt.izi
bismetipfis
Viîl. T.ipf. cent.
Iculptilem limilitudinem
omnium
quod pepigit tecum & fculptam llnulitudinem coram , qua;

,
: :
facias tifieri
quicunque conftituit tibi Dominus Deus uius 24. quoniam Dominus tuus ignis conllimens
eft
minus prohibuit
eft
14. quia Dominus Deus tuus ignis confumens

,
Varim. y^lS.h.
C)-p.ep.7l. 151. Au-^. Locut. 1 1. Capjtul. ZIY. /tip.
zelans eft. filios filiorum 25. Si autem genueris filios tuorum Si exacerbaveritis Deum :
,
Dominus
Deus êmulator.
Si genueritis filios
,
ip-
&
1 5.
ac nepotes
&
raoratt
ali-
fueritis in terra
deceptique fereritis vobis

,
quam
fimilitudinem
veftro
,
patrantes
malum coram Do-
mino Deo
vocetis
ut
eum ad iracundiam pro-
26. teftor vobis hodie

perietis de terra ilia
coelum
&
terram
quia
16.
teftes
invoco hodie coelum
&
terram
cito perituros vos effe de teira,

:
quam
tranfito
in
,
non habitabitis Jordane poflefl'uri eftis longo tempore , fed delebit vos Dominus
ea
V
17. atque difperget
bitis in
.,
U L G A T A
NOVA.
18. Ibique fervietis
diis
,
pauci
in
nationibus
omnes gentes & rcmanead quas vos dufturus eft

,
qui
hominum manu
non vident
,
fa-
bricati funt, ligno
&
lapidi qui
,
nee au-
Dominus.
diunt
nee comedunt
nee odorantur.
Versio antiqua.
Aug.tccm. 3 J...
II.
Vulgata nova.
29.
29.
Et
quseretis ibi
:
& invenietis
to corde tuo
Dominum Deum vcftrum, eum quando exquiretis eum ex to,
Cumque
invenies
qusfieris
ibi
Dominum Deum
tuum
fieris
eum
fi
tamen toto corde quae-
&. ex tota
anima tua
in tribula-
&
tota tribulatione
animx tus.
tione
tua.
V
30. Poftquam
funt
,
X.
G a T A
NOVA.
3 1
:
te
invenermt omnia qua: pr.tdifta

reverteris
ejus.
noviffimo
,
tempore
audics
ad Dominum
Deum tuum
&
vocem
Quia Deus mifericors , Dominus Deus tuus . non dimittet te , nee omnino delebit , neque oblivifcetur pafti , in quo juravit patribus tuis,
eft
NoTjE ad VeRSIONBM ANTIQUA

ferma; ; in Mf. Alex, s-posufra'ssi?. i.e. 6. 181. e.limiliter habct NfjnaHi^ reffuiim in ccelunam , (^ /IrlLi! , 2? omnt orviifct:s folrm Itim , jervias fis. Grasce, namefitttm cirli , erram adorâ fJ Kil fill raixZx!-\ai e.'; , &c. edii. Aid. MiiVoê amE^' V. ,
flc
M.
Vet. Iren. Interp.
!.
Adimmtus
tulill'et ,
propofuit. Et
qui quieft. 7.
:
veto quomodo ilia Auguft. ita rein Deut. relatis iis quae lupia , pro-
xime fubjungit }hc certe generaltter loqutns , Jimtlititdi' nempofuit tmaginem tacuil , quoniam Ji nulla fit JimiUliido, profeiio nee imago. Porro Adimantus loco cii. non tacuic
,
Cotnpl. Kxl fivTroh

c.
&c. Hieron.
,
in Ifai. 24. to. 5.
2ii.
imagines
ViH.il.
ei.-itis
Caz-e ne fafficiens caliim
jklLis i
cmnem ernntum
exit
j 'jidens Jolem Jj lunam , Hecipiaris , 55' adores ea. Gr. ); Alyinr-
^facialis vobis tjfigies ^; imagines. , contra Varimad. fie legit Ohjervate nefnvohis iffts vel Jimulacrum minium de quibus pra,
ciim dicat
1.
Tapf.
cefit
til/i
Deus,
:
t. 20. Itidem Gracce, hoc fuperaddito, T

,
in.
de terra ytgypti
pod
eduxit
'jos.
i^.^^. Grxc. Kai Ki/'e<s Têy^f/Jyo-'r rrp' t^wy , i. oiôcei'
0EO?
t',^-^^ttC nil
i.'QsAâi
,
mf] to
8cc.
24. Prior verficuli pars de Vigilio , nil differt a Gr, so; ^v->aiT'5. Cypr. legepofterior ex Cypr. ita Grjece Dominus Deus tuus , Dominus %.eUns eft. Hilar, in bat
if.
:
iVa ,H
Et
Pf.
118. col. 290. a.
Dominus Deus indignatus

vobis
Tf.
,
2*
j"''a~.tt
qux diceh.tntiir i quod aon ingnd1.1t, &c.

efi
mihi pro
lis
22. Greece: 'E7M laf
-.Tc^fiiocor tv
tjj -/
Tai^TJi, 5cc.
t. 25. Grc. habet primo , Ofoit;^?'; iin'.r , vel cum Mf. Alex, ac editt. Aid. & Compl. rifocs'x-'- "Vs"^;- Ks'^Tê Ca'ûul. XIV. fup. Atteudite , ftatimque cum Aujûft. ne cbUvijc.tmin! tefl.im. Domini Dei vejlri i pro quihus Grsce fV liâ , at in Mf. fiv ;V|^^^0B(Ê m> Sîakmm Kuflv Alex. C,uZr , ut in tat. fup. Deinde ita Gra;cc Ut Aiiie:
4. 66. d. 8c 154. b. 5. ficut etiam habet Aiiguft. 1. de Ego Jam ignis confumens: morib. Eccl. to. i. col. 709. d. Adimantus veroapud ipfura
Similiter
1.
Ambrof.
I.
lie .Deus nofler de Spir. f. to. 2.

1.
ignis conlumens
col.
efl.
629.
f.
at
1.
Hex.
to.
col.
offie.
to. 2. col.
to. 8.
col.
:
126.
,
c. d.
Deus
veftir ignis eft eda.f
DtidS
Ulaus
127. d. Ego fiim ignis edax. t. 2y. Ita primiiin Auguft. e Grzco ; extrema de Capitulo XIV. fte habenmr Graice, y.'^roivQtirs tJ roomfoK iraSi infra col.
d.oi'
7o
-TTpo; tlîc;
K, a.ycfj.{i(\us
j, lirofHCiiTE vp-'v
iXVTci<;
5cc. ut
in Lit.
nifi
excipias
vocem
i.v
loco quxcunque. In Mfs. deeft

,
Kvfin 7? E? I'Hxt d5f> iâi dvToy. i. e. ^fcceritis malignum coram Domino Deo veftro ad exacerbandiim eum. t. 2.6. Gta;cc, Suafi:.fr6^M-'î , conteftn ; reliqua ut in
tat. fup. exceptis his
,
Alex.
8c
quod etiam non legit Aug. C"'^ fnp a. Idem veto Auguft. I. contra Adunant. to. 8. col. 125. c. d. lie habet I'ldete ne ohli-îfcamini tejiamcntmn Dii wjlri , quod confcrip/it , frci.T.-.s Cd/.'f -IflgieS 5' im.tgines. At liJEC verba non citata vldentur ab .'\ucui'l. nifi addic eiiim e"o modo quo prolata funt ab ipfo Aîrianto
:
ac editt. Aid. ^facialis iniquitatem ,
Oxon.
& Compl.
j,
arofii-
aVu>E:;' om'.ruai
perduioae fer-
demini, Icco
dettadla voce ilia. Vatic, taii. 29. Ita de Graeeo , vetbum e verbo : in men cod. legitur ij.lm'.C,:''i exqnifieritis , pro exquiretis,
perietis
,
.
at in
dici
,
Oxon.
^HTnoe/s
al.
^WimnHi. Obfervar Aug. non
in toto corde veftro
bulatiine veftra. In
, 5 in tota anima veftra^ , in iriMf. lamen Alex, legitur u/iut > loc
prosimc
S.
Doctor
Uxc lerta de
Scripturis hoc
msdo
ille
c, poft corde.
LIBER DEUTERON.
VUIGATA NOVA.
31. InteiToga de diebus antiquis, qui fuerunt ante te ex die quo creavit Deus hominem iuper î.
Cap. IV.
Versio antiqua.
res te ex die
3^7
terram
ii
A funimo ccelo ufque ad luimnum ejus

,
Interrogate dies priores, qui fuerunt prioqua cieavit Dcus he Ujincm luper ^'"'-is?-/' terram, a fummo cneli ufque ad fummum car-
&
faila eft aiiquando hujufcemodi res

eft
,
aut un-
li, li
11
fadum
li
eft
fejuudum verbum
quid
,
magnum hoc,
UiJ.;i;Z.a.
quam cognitum
de medio
54.
fibi
fi
auditum
33.
eft tale
jj. uc audiret populus

ignis
,
vocem Dei
loquentis
:
ficut tu audifti
&
vixifti
tis
medio
audivit gens vocem Dei vi\etitis loquenignis, quemadmodum audilli tu
&
vi,\ilU
Deus ut ingrederetur , & tolleret gentem de medio natiouum , per tentationes

fecit
,
figiia
atque portenta
,
per
pugnam
&
robuf-
34. fi & tentavit Deus ingrefTus accipere fibi gentem de media gente fecundum omnia quae fecit Dominus Deus veller in jg)pto , coram
Aug.
I.IICUI,
14. yr
15.3;./.
extentumque brachium , & horribiles vifiones , juxta omnia qua: fecit pro vobis Dominus Deus vefter in jEgypto , videntibus
tam manum
te vidente
oculis tuis
V
3 ?.
U L G A T A
Deus
,
NOVA.
te praecedens in virtute fua
I,xiii, i j.
Ut fcires quoniam
Dominus
ipfe eft
&
non
eft alius
prater eum.
rum poft eos. Eduxltque magna ex ./Egypto

,
ii
}6.
ceret te
,
De
,
ccelo te fecit audire
vocem fuam
ut doin
8.
ut deleret nationes
maximas
,
&
,
fortiores
te
tibi
mum &
3 7.
ignem I'uum maxiaudifti verba illius de medio ignis elegit femen eoquia dilexit patres tuos ,
in terra oftendit tibi
&
inti'oitu
tuo
&
introduceret te
ficut
daietque
terram earum
die.
in pofl'efrionem
cerms
in prafenti
&
VuLGATA NOVA.
39. Scito ergo hodie
,
Versio antiqua.
50.
&
tit
cogitato in corde
Deus
,
in coelo furfum
eft alius
tuo
quod Dominus
ipfe
fum
dc in terra deorfum
&
Deus non
in coelo
fit alius.
fur-
deorfum
&
non
fuper terram , prater eutn Deus
&
Hitron. in
Ifii,
6Ji
VuiGATA
40. Cuftodi prscepta ejus atque mandata , quse filiis tuis poft ego pra;cipio tibi ut bene fit tibi , te, permaneas multo tempore fuper terram, quara Dominus Deus tuus daturus eft tibi. 4 1 Tunc feparavit Moyfes tres civitates trans Nh!. 6. 14. Jordanem ad orientalem plngam , Jj'.
;
NOVA.
41.
cia
,
&
&
funt
& hsc teftimonia & ca?remoni2 atque judiqua locutus eft ad filios Ifracl, quando egrefli de Egypto ,
in valle
46. trans Jordanem

in terra
contra fanum Phogor

,
Sehon
regis Amorrliiti
qui habitavit in
Filii
He-
febon
quem
percuflit
Moyfes.
quoque
Ifiael
41. ut confugiat ad eas qui occiderit nolens pro-
egreffi
ximum fuum
evadere
Jnf.
;
nee
,
fibi fuerit
inimicus ante
unum
&
alterum diem
&
ad harum aliquam urbium

qu.T
fita eft in
pollit
ex ylgypto terram Og regis 47. poffederunt terram ejus, Bafan , duorum regum Amorrhxoium , qui erant
&
trans
in folitudine
:
10,
4
eft
Bofor
tribu
terra
,
camque
eft in
48.
Jordanem ad foiis ortum Ab Aroer , qua; fita eft fuper ripam

:
torrentis
8.
peftri
in
de tribu Ruben
Gad
&
,
Ramorli in Galaad Golan in Bafan , qu
&
Arnon
ufque ad
montem
Sion
qui
eft
& Hermon ,
tribu Manafl'e.
44.
filiis
Ifta eft lex

,
quam
propofuit Moyfes coram
49. omnem planitiem trans Jordanem ad orientalem plagam , ufque ad mare folitudinis , ul'que ad radices montis Phafga.
&
Ifrael
NoT;E AD Versionem
V. 51. Ita in Grxco ad verbum , pro f.r , & =V( TO a.U'Cv , ad fitmrnitm
;
antiquam
Gfijec. omittir
his
.,
excepns , to, pro a fmnmo : at
34. ciinque ,
t.
^,
poft
;
yf.-
non
qiix limpliciter
Iicut
item hab. 6 , 7. khuv , pro vejier i
Auguft. infra conftanter legit , a Itimmu , iicut locut. i 5. de Deur. col. 565. e. priora ifla Jmerrogate dies pîoret, qui ftteritnt prim-es (p.-ihi etiam notat , on die^ , fed homines intelligendos elfe. Favet Capicul. xv. fup. quod vide. t. 55. Similiter in Gr. nee repugnat Capital, xv. fup.
caetera
quadrant ad verbum. t. ?9. Optime de Gia-co , praeter hoc ult. alius prxur Dens , pro quo (impliLitei , eti irt.m aurf , ampliiis prater eum, Novat. 1. de Trin, p. 10 jz. b. haec habet
mm
Deus
in cielo jurjum
in terra deorjitm
Gr, eVJ
tvj^j
7h;,
CAPUT VULGATA
t.
V.
in
NOVA.
qus ego loquor
auribus veftris hodie
:
"TT
V
z.
& Ocavitque Moyfes omnem ad eum; Audi Ifrael cxremonias atque judiIfraelem,
dixit
cia
difcite
ea
&
opere complete.
VuLGATA NOVA.
Dominus Deus
Horeb.
nofter pepigitnobifcum foe-
VerSIO ANTIQUA.
2. Dominus Deus vefter tamentum in Choreb.
3.
difpofuit ad vos tef-
Aug.quxjl.^.m
D.Ki.t.
j.
dus
in
jjg.i,
paftum , fed nobifcum qui impra:fentiarum fumus , & vi3.
Non cum
patribus noftris
iniit
Noil patfibus
veftris difpofuit
vimus.
4. Facie ad faciem locutus
eft
nobis in
monte
tamentum hoc , fed ad VOS , \'OS ventes hodie. 4. Facie ad faciem locutus eft Dominus ad vos
non patrihus zeflris ; Sc quidem in Aid. edit, /ic Kal ^;^! &c. ultima tamen zws hie omnes , &c. non leguntui to?? apud Irenajum. if. 4- Gr. Dfo'siiTcv %tna. trpQu-irm , Mfs. etiam plures Aug. hab. iiifia , faciem ad faciem i reliqua quadraat,
: ,
Dominus tet lllC omnes vl-
Not.cadVersionemantiquam.
V.
246.
2. Similiter in Grarco. Vet. Iren. Interp.
c.
I.
4. c. i5.
paulo dilfimilius
Dominus Deus tuus tejiamentum
dijpofuit in lUreh,
1^. 5.
Concordant
1.
ifta
cum Grxco
Iren. Interp.
4. c. 16. 24S. c. nili
quod habet
nee difTentit Ver. ioiiio ft

:
Tom.
I.
Vv
?38
in
....'.
LIBER.
e
DEUTERON.
de medio
&:
Cap. V.
Versio ANTIQUA.
monre
5.
VuiGATA
ignis.
NOVA.'
fui
medio
,
ignis.
Et ego ftabam inter

itlo
Dominum
vos in
bis
5.
Ego
fequefter
&
,
medius
illo
,
inter
Dominon
te af-
JJ9.
tempore quoniam
dillis in 6.
anniintiare vobis \eiba Domini non alcentimuiftis a facie ignis ,
num
&
vos in tempore
:
ut annuntiarem vo,
&
verba e)us
6.
timuiftis enira ignetn
&
montem, dicens Ego lum Dominus Deus

:
cendiftis in
montem
,
&
ait
tuus
terra yEgypti
luci/. C.t! pro S,
Ego Dominus Deus tuus , qui eduxl de domo fervitutis.
de
10. z.
^''^^6.
7.
Non Non
enint
tibi dii alii practer
me.
7.
Kon
Non
,
habebis
deos
alienos in
confpeftu
Aiban. 184.
i^.
8.
facias tibi fculptile
negue
omnium
facies tibi fculptile

in ccelo funt
,
nee fimilitudinem
,
j ,
fimilitikiinem eorum, quKcunque funt in coelo ilirfum , & eorum quae" funt in terra deorfum ,
omnium
terra
terra.
qua
defuper
&
qux
in
Excd.
'
deorfum
&
qux
verfantur in aquis fub *-
&
quarcunque funt in aquis fubtus terram.

:
'
Quo9. Non adorabis ea ,& non 9. Non adorabis ilia , neque iervies eis. niam eSO fum Dominus Deus tuus Deus zelans , fum Dominus Deus tuus Deus a;mulator redreddens peccata patrum in iiiiis in tertiam & dens iniquitatem patrum fuper filios in tertiam & quartam generationem his qui oderunt me, quartam progeniem eis qui oderunt me
coles.
Egoenim
,
^^y
'f^^^
10. 4.
Liv.z6,
'
'
10.
&
faciens
qui diligunt
me ,
&
mlfericordiam in millibus his his qui cullodiunt prxcepta
10.
&
faciens mlfericordiam in
diligentibus
me
& cuftodientibus pricepta mea. 7.

nomen Domini Dei
tui
multa millia _ J-"

34. 14.
^xcd.
mea.
1 1
Non
:
fruftra
ExtJ. quia non erit impunitus qui fuper re va- ^- 7'''
ufurpabis
Jlug.
I.
etnt.
Ai:m,
12.
Obferva
&
fandifica
diem, quemprsce-
na nomen ejus adumpferit. I i. Obferva diem fabbati

ficut
'9" ,
ut fanftifices
tuus.
facies
eum,
omnia
^^
3.
,8, 1 54. a.
pit tibi
13.
Dominus.
prxcepit
i
.
tibi
Dominus Deus
,
Sex diebus laborabis,
& fades omne opus
Sex diebus operaberis
&
in
, '
tuum.
1
4.
Deo
tuo
Septima vero die fabbati epulare Donaino nullum faciens opus iple tu, aut filius
:
opera tua. 14. Septimus dies fabbati
eft, id eft
requies
*
Ge/i.z,
Domini Dei
operis tu r
cilia,
, '
tui.
filius
Non
tuus
, '
facies
eo quidquam
fervus
tuus , aut filia tua , aut puer tuus , aut puella afinus tuus , omnia jumenta tua , bos tuus , colonus tuus lie autem quiefcet ferVUS tua , tu. ancilla tua, quemadmodum tuus,
&
&
filia
&
an-
-t"
20" 10.
&
& &
tuum
ut
&
& bos, & annus, & omne jumentura Hei.d, & peregrinus qui eft intra portas tuas ^. requiefcat fervus tuus, & ancilla tiA, ficut
,
:
&
to
tu.
1 5
,
.
fervus fuifti in JEgyperuit te Dominus Deus tuus in manu poto brachio excelfo. Propter hoc conifituit A:ig. tecnt. 18 tenti tibi Dominus Deus tuus ut obferves diem fabiiDeut. 566...
I s.
Memento quoniam
Memento quid
forti
,
& ipfe fervieris

fabbati.
in
^gypin
&
&
eduxeric te inde
Dominus Deus tuus
&
manu
&
brachio extento. Idcirco prsce-
pit tibi ut obfervares
diem
bati,
Amir-i'itiic. i8
&
16.
eum. Honora patrem tuum

lanctihcare
& matrem
unum flxbam
,
16.
prxcepit
Honora pattern tuum & matrem ficut tibi Dominus Deus tuus , ut longo vi,
Ixei.
*' J^9.
Not.i:adVersionemantiquam.
pro , t. y. quo e/Vmot , fteter.jm. Eadem rurfus habei Auguft. Locut. pofitum effe , pro I(J. 56J. g. i66. a. notatque , d:cens (iim dsceret , idem obfervat in Quaeft. vide lis. extern, qux jam Tf. 6. Sub) ungic Auguft. proxime:<
Ad verbum
Grsco
practer
lis
anneiVere non piguit
maxime
autem
ciim alia vix fuperverficulus ille legi-
'''"
"f'
"'
'J*
fint
ex
,
aliis
:
Pattibus Lat. Sic
tur Gracce
Tiv
i'y
fibkncrtim fandificire
' ' (tfAj'.â/ t/ vLtlâof tZ QaQCeiroiy (t'^ti^nv ku~ '' Tf cTo/ itinhari i Ki'e/cS i &iii 6lf. Obferva ditm Eph. 6. quimadmidam mandavit tibi e.%m
verb Dei funt

if.
qu.t
becahgm
'
continet.
Dc^mnus
Tf . 1 5.
-TTfi
Deiti
tttui.
:
'
7. Ita
Grxce
,
lee. Mi's.
Alex.
&
Oxon. nee non ed.
Grxcc
"E*
vjii^jt^
if/x
i)
;rmQui oarla ra
,
Compl. ubi sTfyi ttmV ;>?

^fiqil^-T;^ /nv
ff. 8.
alti
"3"" >" Vatic, 'ntpi
ante faciem
difTimilia
,
NonnuUa
,
mtam. Grsee , nempe
#. 14. Nonnulla
feqq. (^lav-iS,
cs.^ cV
f I'CXU
dilTimilia hJc
habentur Gracce
Ql^ ,
en
**
ilia:
pro
&
; in Mis. tamen Alex. Complui. loco I'/aiMi', legitur -/M/^To ; exinde eonflanter , ihito;, cujufqnam, Icco ommttm , omiffis ambobus eorum , & tribus funt ; de-
tibi
dein
ti'iiiMi'
pro
fculptile
afTn TTCcyspyny iu
C,
C
, j.
^
Oif ,
o -ttuT^ cv, ^?
'5ri-
Oxon.
ficut in
editt. Aid.
&
^?5 OV
^ TO
,
VTTCÛ'/ii/
,
TXJ' XTII15; CV
^n'/UT05
CV
,
-BEra^^jjCMV CV coi
K.
TO
i/'to5i/7;oV ov
mum
loco qu.t
1. :ii
Interp.
5. c. 6.
conftanter ora , qiixcanqiie. Vet. Iten. 181. d. fie habet Non faciei tibi omnem
;
bata
Domino Deo
tua
,
tuo
K Die autem Jeptima fabnon facies in ea omne opus tu , cf(

'Aa aVacrai/cv, aj
i)
<^C?h 37;^ icxi]

, 2?
tCT!f>
CV.
^
{J
cat....
fuer tuus
f^
bos tuus
^ ftibjitgale tuum,
,
Jimiliiudintm
Deiim
quseiifique in
arh furfum
fj
omne pecus tuum ,

ancilla
J5
adzena qui
hie
i.
incolit in te ; ut requiejJiciit
el?.
aquis fib quMUttque in terra deorfum , ^ qtixcunque terra. Cypr. 1. J. teftim. p. ;il. b. 'Son facies tibi idoI'tm , nee cujufqnam Jimilitiidinim. Auguft. 1. I. de conf.
tua,
^ fubjugale
tuum
Alex.
in
te.
&
Compl. delent
5.
tc virclii-îir
^ tu. Mf. Aug. Locuc.

qui incolit
17. to.
%66. a. fimiliier habet,
^ adveiia
3
EvanJ.
l8. b. 'Sin facies tibi idolnm , neqne cujufqnam Jimilttiidinem , neque in ccelo furfum , neto.
J. p.
I. col.
t.
1 J.
Gr. Ki
fitvi^vn 'in thilvi
qu^ in terra deorfum,
i
Graceo
,
Eîr/a-// Of
Ki/ec;
so;
cv ezsI^s
i, a- ,
7? hl-iu-nta i &c. ut it
f,
flios
9.
,
Ad verbum e
filiis.
praeter
hoc
tV! -rhta
in
Lat.
care
Ad
,
pro in
eum
,
feqq. apud Auguft. non rairum Ci hxc verbo , pro moita conveniant cum Gratco , ut verbum c S.DoeTior de re reddita videantur non enim ilia profert fuo codice , fed quomodo citabantur ab ipfo Adimanto id aperte declarat Auguft. aliquanto port hoc raodo
ir. 12.
t. /a?,
10. Similiter in Gratco , uno excepto ' mtllia, pro in milltbus.
e'i
x"'"^"
Cdroii
heret
ejfet ,
hoc autem , ut obfer-jes diem fabbati , {J fanHifipro quo Grjsce , iJrE 'p^â'o^^(&a' Ti-t t,""" i xyiili.v ivrrr , notat Aug. fup. 5/ , c , non ha,
^non
videretur inujitata locutio
am
certe
fi ita
Non
&
Ut objerves diem Jabbati , {5 ftnilifices eum. Adimantus apud Auguft. fup. legit Idcirco prscepit tibi Dominus cuftodire diem feptimum. Novat. deTrin.p. 1054.
:
a.
Ij'ratl
anterioribus verbis alludens , dicit de terra gyft' manu valida ,
:-
Populus fihorum
brachio exceljo lif.
tvmia
-jerba Veteris fejiamenti

:
ut
eis
de
ISlol'O
adverj'etur,
beratur. Vigil.
liter
:
Tapf.
1.
contra Varimad. p. 749.
limi-
froponit Adtmantiis
idque clarius adhuc dixerat fup. col. iz6. c. d. ut obfervavi ad cap. iv. *. 13. Veruntamen quia in ipfis niliil faJli tepreiiendit Auguft. ea ipia ct-
Scilote
^; intelligite
quoniam
in
manu
forti
{^ bra-
cbio excelfo eduxit vos
t. 16.
Sic eft in
Dens Grsco.
veftcr de
medio jgypiioriim.
LIBER DEUTERON.
VutGATA
as
,
NOVA.
in terra
tibi.
,
V. Versio antiqua.
Cap.
339
tempore bene fit tibi Dominus Deus tuus daturus eft

17.
&
quam
17. 18.
Non
Decides.
18.
Neque
moechaberis.
V
teftimonium.
I.
G A T
Non occides. Non adulterabis. NOVA.

ii. Non concupifces uxorem proximi tui jNon concupiices uxorcm
,
:
5. Paitlin. ep,
24,
p. 164.
c.
Ambr.inPf.
l.p.74S.i.'
Mixt. J. z8, Rom. 7. 7,
1. 1,
Furtumque tacies. 19. mrtumque non fades. 20. Nee loqueris comra proximum tuum falfum
non non agrum , non fervum , non ancillam , non bovem , non afinum , & univerfa qua; illms funt.
domum
VULGATA
ii. H.TC verba locutus
,
NOVA.
eft
Versio antiqua.
Hi fermones omnes, quos locutus efl: Dominus ad omnem lynagogam filionim Ifrael in monte , & nihil .adjecit S: I'cripfit ea in duabui
21.
:
Dominus ad omnera multitudinem veftram in monte de medio ignis & nubis & caliginis voce magna niiiil
, ,
Jreii.
/.4.
f.
IJ,
144.
<.
addens ampliJis fcripfit ea in duabus tabulis lapideis , quas tradidit mihi. i}. Vos autem poflquam audiftis vocem de
:
&
tabulis lapideis,
& dedit milli,
accelTiftis
medio tenebrarum , & montem ardere vidiftis ad me omnes principes tribuura , &
,
majores natu
imjeftatem
atque
dixillis
14. Ecce oftendit nobis Dominus Deus nofter
&
niagnitudinem fuam
ignis,
vocem
ejus
audivimus de medio
&
probavimus hodie
,
quod ioquente Deo cum homine
vixerit
komo.
54. Ecce oftendit Dominiis Deiis nofter nobis gloriam fiiam & vocem ejus audivimusc medio ignis in die ilia videbimus , quoniam loquetur Deus ad liominem , \'ivet.
:
:
î'
?'/' to.
" ^'
"
' ' ^'''

f.
&
hcn.i. 4. i;4. ''.
20.
VuiGATA NOVA.
devorabit nos ignis 15. Cur ergo moricmur , hic maximus ? Si enim audicrimus ultra vocem Do-
&
27.
rit
Tu
magis accede
&
audi cunfta qua: dixe:
Dominus Deus
18.
noiêr tjbi
loquerilque ad nos
mini Dei noftri
moriemur i6. Quid eft omnis caro , ut audiat vocem Dei viventis , qui de medio ignis loquitur ficut nos audi,
&
tibi
nos audientes faciemus ea
divi
:
Quod cim audiflet Dominus ait ad me Auvocem verborum populi hujus qui locuti lunt
,
:
vimus
&
pofljt vivere i
bene omnia funt
locuti.
VuLGATA NOVA.
29. Quis det talem eos habere mentem
tlmeant
in
in
,
Versio antiqua.
ut
^19.
Quis dabit
efle fie cor
eorum
in eis
ut
ti-
Ang.qu:lll. 11. in
me
& cuftodiant
, ?
univerfa mandata
lit
mea
meant
me
6c cultodiant
mandata mea
Dtnt.t.
5.
Jfio.i.
omni tempore
fempiternum
30.
ut bene
eis
&
filiis
eorum
Vade
Sc die els
Revertimini
in tentoria
veftra.
3
1.
Tu
vero hie
fta
mecum
&
loquar
tibi
31.
Tu autem
liic fta
mecum.,
omnia mandata mea,

cia
:
&
,
Amhr.inPf. n8,
1. 1.
csremonias atque judiut faciant ea in terra

,
ii;5.'/.
qus
docebis eos
illis
quam dabo
in pofleflionem.
V
3i. Cuftodite igitur
facite
u L G A T A
3
NOVA.
3.
,
&
:
3;
33. Fide Not.
fed per viam
quam prscepit Dominus Deus

,
qui pricepit Do:
vefter
ambulabitis
ut vivatis
&
bene
lit
vobis
(Sc
minus Deus vobis
non
declinabitis
neque ad dexte-
protelentur dies in terra poU'eflionis
veftr,-E.
ram
neque ad fmiftram
"^
OT JE AD
VerSIONEM ANTIQUAM.
excepto uno videbimus, pro quo
Tf-.
tir. 17. l2. Ita Gracce , Of' ôu5;i;. Ot/'^c(;(;Eu';;. Ap. Ambr. vero in PI. 1. pag. 74J. b. iic , inverfo ordine : No aitulierAha. Tsarihcmicidinm f.icies. Item in Mf. Oxon. Ou
if.
uS'c/uir
vidimus
fup. Capi-
29. Sic eft in

51. Sic iterum
Grace ad verbum. Vide
tal.
XVIII.
22. Paulo didimilius in Gr. Tuvtx.

C
to. fyjuxlx hi>.w-
es KvCiî
iv
Mf. Ox.
fx
jUECir
a.
sVaAwse
) -Trfiog isctcccv
,
Quvxy^ym
,
u/naiy
tpu-vii
Tw
it
fit
T^ Tupoi' CXOTO?
jvofz^
ûe?.\x
Ambrof. 1. 4. de interp. David , c. 9. 962. c. al. vero delet he i Hilar, limiliter in Pf. 124, 404. b. Tn autem mecum fla. Hieron, ep. ad Damaf. to. 4, i ^4. b. Ttt vero htc fla mecitm. Gr.
Tt'.
to. I.
670.
f.
&
in Pf. (5i.
?ui!rai
>
&c.
i.
e.
H^c
-jeria lotutus
efl
Dominus ad omnem
:
fjnag. veflram tn 'monte de medio ignis pracelLl , vox magna , non adjecit :
tenebra
caligo
^
:
^ ytrz^yif
ea fitper
/f ecum fH&i H^T ,f Tff. 52.35. Totum pene if 32. exhibet Capir. xviir. fup. his verbis Et nunc facite ijii^xcttnqtte prxccpit vobis Dominus , non declinantes in dexteratn , neque in Jtniflram :
.
:
Sf
dicas tabiilas iapideas

c. 16.
247.
c. lie
&c. ut fup. At Iren. uerum infra habet Hos jermones Ucttttts efl Dominns
,
ad omnem Jjnag.
fil.
IJra'ei
in monte
^
efl
nihtl adjecit.
pital, XVIII. lup.
Hac verba
,
locttttts
CaDominus ad om~
nem jynagogam
Ijtael
Sec.
pro quibus Grace, Kal f nâ'^s^f "oisr iV Tf oVw as' sijaTo oci Kt/'e;s? fo; a- in hx>t)i7ts cii Afîi,^J! ;/; a'p.TSfit'. Hieron. in Ifai. J7. to. 3. 420. a. ViJi regii ambttlab:s , non dechnabis ad dexteram , neque ad Jiniftram: Sc in Ezecli. 58. col. 969. f. Keque ad dexteram ,
f. 24. Priora verba quae ex Auguft. rele conveniunt nili quod vox ji^?*- , nobis , ponitur poft of, tendit , non vero poft nofler. Mf. tamen Oxon. fa\e[ Au-
cum Grxco
;
neque ad Jtniflram declinabis , fed vii regis ingredteris. Graccum addit Kara -^rff.iav rny o/i' , yr ff/fi-âro ffo; Kr/irofiutdKi w kt!) , &c. Eadem vidimus fupra , c. C'i
:
guflino
reliqua peiita ex Ireno fimiliter concordant
2.
t. VJ.
^fh%
Tom.
I.
Vv
ij
.54^
LIBER DEUTERON.
Cap.
VI.
CAPUT
VULGATA
I.
VI.
&
filiis
,
NOVA.
,
T T -c funt X X judicia
,
praicepta
qu.-E
&
csremonias
atqvie
tibi
ac nepotibns tuis, cunais diebus
vita;
ut
doceiem vos
1.
&
mandavit Dominus Deus vefter faciatis ea in terra , ad quam

:
tua;
ut prolongentur dies tui.

,
tranlgredimini pofludendam
ut timeas
tibi
,
Dominum Deum tuum & omnia mandata & pra;cepta ejus qui ego
,
cuftodias
praecipio
Audi Ifraif! & obferva ut facias qu prscepit Dominus & bene fit tibi , multipliceiis amplius , ficut pollicltus eft Dominus Deus patrum tuorum tibi terram lafte melle manantera.
;.
,
&
&
Versio antiqua.
Amhr.inPf.i.t,
i.75i./.;j2.fl.
Vu
,
L G A TA
NOVA.
nofter
,
4.
Audi
eft
Ifrael
Dominus Deus
tuus
Deus
4.
Audi
Ifrae
eft.
Dominus Deus
DoJ"f. 1 1.
unus
5.
minus unus
Diliges
Dominnm Deum tuum
ex toto
5.
Diliges
Dominum Deum tuum ex
toto cor-
corde tuo , 6^ ex tota anima tua ,

tute tua.
6.
&
ex tota vii-
de tuo,
&
,
ex tota anima tua,
&
ex toca
tudine tua.
6. Eruntque verba
tibi
forti- '5^^"'^
Et etunt vetba ha;c, qua: ego praecipio tibi hodic , in corde tuo , & in anima tua loqueris 7. & dcmontlrabis ea filiis tuis , eis fedens in domo, &; ambulans in itinere, &:
:
hsc
:
quce
ego
praecipio
\i
12. 10.
Iiir. 10.
'
hodie
in
corde tuo
filiis
&
7.
&
narrabis ea
tuis,
& meditabeiis in
in itinere, in
eis fedens in
domo
tua,
&
ambulans
in quiete
&: in vigilia.
dormiens atque confiirgens.
8. Et alligabis ea in fignum in manu tua, erunt monilia ante oculostuos, 9. &; i'cribes ea lliper limina in domiciliis tuis
&
8.
Et ligabis ea quafi fignum
manu
,
tua
eruntque
9.
&
movebuntur
inter oculos tuos
fcribelque ea in limine
&
oftiis
domus tus.
&: in januis tuis.

Vigil. T.ipf.
I.
cmi
10. Ciim autem induxerit te tuus in terram fluentem lade
Dominus Deus
melle
0.
Cumque
,
introduxerit
te
Dominus Deus
tuis ,
&
tuus in terram
pro qua juravit patribus

,
Abraham
vitates
1 1
.
Ifaac
magnas
&
Jacob dederit tibi cioptimas , quas non adificafti ,

:
&
,
&
domes
, ,
plenas cundtarum
opum
fodifti
quas non
vineta
exti'uxifti
cifternas
quas non
&
oliveta
qui non
plantafti
,
\i.
Teriiil.
cave
tibi
cum
manducaveris,
tui,
&
faturatus
I i
&
comederis
&
,
faturatus fueris
fueris,
I.
ndVi
13.
ne oblivifcaris Domini Dei

,
qui teeduxit
1.
cave diligenter
Gnoji.Zz^.b.
de terra Êgypti
&
domo
lervitutis.
Dominum
1158. a.
1.
qui eduxit te de terra j^^gypti
ne oblivifcaris Domini ^ de domo ferv i' ,
NoTiE AD VerSIONEM ANTIQUAM
&
I
t.
1.
4. Sic itetum
Ambrof. in Pf. Ii8.

2.
to. i.
)?.
6. Ita
,
de paiad. to. de fide,44j. b. At

joy. a. habet
:
1J5. d. in Luc. 18.
& ep. 7. 781. e. & i. & 20. to. 1. i487.e.&

efl.
cipio
it,
de Graeco , nifi hoc excipias , qu.t ego pritpro quo , cca i'/w iv'iiwzjucu , qu.xcunque ego mandom Kai irpcîfieim^ Vri li^ vti^ c\s , 7. In Gr. Jic
:
Dnminu! unus
,
Gr. 'Axfe
'I-gaiJj,,
KvC^t; U(; ^51, quod ita reddic ad verbum Capitul. xix. fup. In Mf. Oxon. non repeiitur Ki'Ci-i :Te[cul. edam adverf. Gnoft. 825. b. legit Audi
Kf'eio?
0eo;
itfi^v
ad verbum , -E/ informabis , feu priits edocebis eaflios tttos : ( in Mf. Oxon. ac ed. Aid. to?? y'/sr? ) deinde pro loqueat;T0?5 , vel ut in edit. Compl, ris eis , ita , ^ct^HGEj?
,
c'c
f t'
afTor^
in eis
ju
demum
pro in quiete
,
^
:
in "jigtlia ,
JJrnd
ifr.td
Dominus Deus
219.
tuus.,
unus
efi.
Succinit Iren.
1.
4.
fie ,
c. 2. p.
,
c. at 1. J. c. 22. 319. d. legit ut fup. Audi Dominus Deus tuus Deus unus ej}. Similiter Cypr. de crat. Domin. 215. a. cum Aucl. qujeft. N.Teftam. q. 97. apud Aug. to. 3. p. 87. e. Hilar, veto 1. 4. de Trin. col. 830. c. 836. a. d. 846. d. non repeiit Deus ; addit vero Aug. 1. I. de conf. Evang. to. 3. p. 2. 18. b. & I. de raor. Eccl_. to. i. 698. e. item ep. 238. ad Pafcent. to. 2. 859.3. niii quod pro Deus t hah. Domifms. Similiter hab.Gaud. Brix. f. 16. 968. c.& fer. 9. 958. f. fie :Non eniju , inquit , Jimplieiter dixit : Audi Iliael , Deus tuus fed quid ? Audi Ifrael, Deus tuus , Dominus unus e(i
,
dormiens J^ exfurgens , quJC idem valent. Ambr. in Pf. 36. 807. f. recte Ltqiteris it Hits fedens in domo , ambulans in -jia , dormitans , refttr-.
Mil ctl^nine,
Sjxntifî^î
gens
Hormifdas PP. ep. 25. Cone.

:
to. 4.
,
p.
1468. d.
iti-
alludens dicit
nere
l^.lrremus ea fllis
,
tiojlris
,
ut ea vieditetl"
tur in cordibus fuis

,
fedentes in
domo
ambulantes in
dormientes atque furgentes,
Tt. 8.
Obfervant hie editores noviflimi

:
in Mfs. pluri-
unus
eft.
Capitul. Ealuz. to.
i. p.
235. Audi
Ifrael
.,
qui.t
bus ac in edit. Vet. Ambrof. legi Et alligabis ea in Jinit aliquot Mfs. aliis ( alligatuo : in Rom. veto edit. erunt imbis ea in fignum : item ubi Rom. ed. habet , mobilia ante oculos tuos ; in vet. ed. ac omnibus omnino Mfs. eflfe , 2; erunt montlia : at in Grjeco conftanter ,
&
^
S
Dominus Deus tuus , Deus unus efi. Ferrand. Diac. ep, ad Severum , 5c ad Regin. p. 134. & 168. Audi Ifrael , Dom. Deus tuus , Deus unus efi. Concinit Aucl. op. imp. in
Matth. p. 139. d. cum Fulg. 1. pro fid. cath. p. 555. & Phccb. Agin. 1. cont. Arian. p. 303. d. if. y. Eadem lurfus hab. Ambr. I. de fug. fjec. c. 2. 422. a. Nee differt Gr. iiill hac voce , Aiarc/a; , mente , pro corde ; at in Mf. Alex, iicut in edd. Aid. & Compl. non , A(a*c'a? , legitur , fed -/xt-J ia.;. Item ubique conflanter habetut Kxl , ante diliges. Tertul. 1. adv. Gnoft.
Kal ipHeii
liini
it'i
c\</.icTi:i
fVI
ti-;
x^'t''^ '^
'
'-^'"
^''
}^suTcv irf.1 o^^cO'/.i'xy
&c.
ea in
If.
VIJ.S1
Unde
manu
9.
ij
In edit. Aid. axt s^xt aca?.sv/cc Hieron. in Matth. 23. to. 4. 108. f. Ligabis
ci^.
tua
erunt immota ante eculos tuos.

x^Tct sir! Ta; ^?.ta<; txv cUiat Et fcriletis ea fufer liminn dopnrtarum vejlrarum. Mf. tamen
7|;a'Yf(5 fcribes , edit.
k^
Gr.
Txv
Kal 7^x4-/vfi-î.
l^^/iV
morttm
Alex,
cV
'veflr.trum
cum
ed.
Compl. hab.
Compl.
Tare
(f>/ai;
twk Civ-mv
toiv
-TtvrtK'V
ca.
225.
ttio
,
b. iic
hab. Et diliges
toiii
Dom. Deum tuum

,
ex toto corde
tuis
:
eJ
e.x
aniniit tu.t
gj ex totis virihus
(imi-
adv. Marc. 786. a. omilfis tantum vocibus Dotuum , quas tamen retinec 1. adv. Jud. c. 2. 156. a. Vet. Iten. Imerp. 1. y. c. 22. 319. d. fie: Diliges Dominum Deum tuum ex tota anima tua. Cypr. 1. 3.
liter 1. y.
minum
&
Teftini. 311. b.
Diliges
Dom. Deum tuum

,
de
teto corde
It. 10. Gr. hab. Km' isai oTca , Et erit quando , pro melle , cujus loco Ciim autem, delet vaofuentem laile fubjicit ifta yv ci-uocs rit^ 'znenpî ct... Aircai' co; woMtg yUdare yatai; j, xaâ's , &c. quam juravit patribus tuis tibi civitates magnas C? bonas , &c. 't' 12. Gr. ipfo inirio hab. xal tpetyu-v y K; i/n-^^nîU abfque praced. fiTOc tibi. Vigil. Tapf. ubi fup. addit tie , pofl tibi , quod delevi , quia reponitur a Tertul. f. feq.
tuo
,^
de tota anima tua
'^ de tota virtute tua.
Aug.
1,
StriK oblivifcaris
d& mor. Eccl. to, i. tuum ex toto corde tuo

tut
,
col.
,
692.
e.
Diliges
Dom. Deum
,
col. 366. b. fie hab. Attende tibi
juxta Gra;c. Auguft. locut. 19. deDeut, , ne dilatetur cor tuum.
ex tota
anima tua
diliges
ex tota
corde
mente tua. Capitul. fup. xix. Et
ex
toto
Vide Not. feq. #. 13. Primum exftat Gaece

tibi
tsfUiX^ Qixinu
,
attende
ex lota -jirlHie tua.
ipji
deinde
j;i
i5n.\a'S-;i
ne oblivifcaris
&c. ut
, ,
LIBER DEUTERON.
VULGATA NOVA.
tutis. Inf. 10,
Cap.
VI.
illi
HI
Terlul. iilifuf.
Dominum D;um tuum

,
timebis
&
illi
foli
ao.
Miir. 4.
feivies
ac per
nomen
illius jurabis.
illi
14.
Non
,
ibitis
port deos
alienos
cundarum
Versio antiqua. Deum tiiiim timebis, & fimul.iberis foli, & adglurinabeiis & in nomine ejus dejcrabis. 14. Non ibitis poft deos aliorum & decs
,
10.
Lnic, 4.
gentium
1 f
.
qua: in circuitu veftro funt
naticnum,
:
S.
quoniam Deus a:mulator , Dominus Deus nequando irafcatur furor Domini Dei tui contra te , auferat te de fupertuus in medio tui
:
qiix circum vos i^. quia Deus aemiilator, Dominus

:
Dens tuus
&
in te ne iratus indignctur a facie tcrtx.

16.
&
&
exterminet te
ficie
terrx.
M.it. 4.
\ft.
Non
tentabis
in
Dominum Deum tuum,

,
fi-
Non
tentabis
Dominum Deum
Domini Dei
,
tuum..,.
tui
/mhr.mLa
14V'."-
I?.
7-
cut tentafti
loco tentationis. ac
:
if
12.
4.
7.
Cuftodi pr^cepta Domini Dei tui
tef-
17 Cuftodite mandara
timonia
& caremonias
quas pncepit
tibi
timonia
tibi
1
&
&
tef-
lucij.c.iS.froS.
jurtificationes
qualcunque mandavit
eft
^'hon. i'6^.d.
quod placitum eft & bonum in confpeftu Domini , ut bene fit tibi & ingreiTus portldeas terram optimam , de qua juravit Domi18.
fac
:
&
?.
&
facies
quod placitum
,
&
,
qucd bo-
num
tibi
:
ante
Dominum Deum tuum
&
ut bene fi^t
intiabis
&
nus patribus
tuis
bonam, quam
juravit
hxreditate poUidebis terr-m Dominus patribus veftris.
1 9.
ut deleret omnes inimicos tuos coram tc
ficut locutus eft.
io.
dicens
:
Cumque
Quid
,
interrogaverit te
filius
tuus eras,
,
2.0.
Et
erit
cum
interrogaverit te
filius
tuus
llbi
volunt teftimonia ha;c

,
&
ca:-
craSjdicens
^"j-^'cut.io.t, i-icc.c.
remonii atque judicia Deus nofter nobis ?
qua; pra:cepit
Dominus U I G A T A
,
V
1
1.,
NOVA.
14. Pracepitque nobis Dominus, ut faciamus
dices ei
Servi eramus Pharaonis in yEgypto

in
:
omnof-
&
ma
eduxit nos Dominus de Êgypto
ii. fecitque figna atque piodigia

in
,
manu forti magna & pelTi-
nia legitima
lia;c
fit
&
timeamus Dominum
Deum
trum, ut bene
ficut eft hodie.
jEgypto contra Pharaonem

in
&
nobis cunAis diebus vita; nolfra;
omnem domum
jllius
confpeitu noftio
eduxit
1103
i J.
&
inde
ut introduclis daret ternoftris.
ij- ricque noftri mifericors , fi cuftodierimus fecerimus omnia prx>cepta ejus coram Domino Deo
noftro
,
&
ram
fuper qua juravit patribus
licut
mandavit nobis.
1
NoT;E AD
in Lar. fup. nifi ic
^y.ri
,
VeRSIONEM
A N T
Q u A M.
Iioc
quod
,
iiab. fi,o'Uii
dejey.xbi^.
:
jitrahis
pro
pro ^ domo Auguft. Lutuc. 19. to. 5.

,
ex
dom3
Deut. to. 5. j6o. d. t. 14. Gtaec. Of'

Ull^-JTOflvdcil
)
addit
(
eJ
'
amitre ejus jiirali!.
iro^'JeSii
Mfs. Alex.
555. b. prxmiffis his Attende tibi , ne d:utteinr cor tuitm-t contimio addit 2/ olilivifari! DoimtiiDei tui : & vero in Ml. Alex. Aid. edit, lie llpax^ QcxutS , nn T^sinvyi^n
:
oWi'oi.) .9'tia>
ETEfaii' xTri
TOT, &c. Ut inLat. Capitul. fup.

alietios,
&
& Oxon. Oi Tut^sl, TarifruJr, xxi. Non iiitis poft dtot
{ al. fert
'sr^fltTi/i-/c&ii
j H
Kxplh.
cy
^
:
e7r;Aa.9">i >
^^'
'^^
edam
f. ij.
indigneiny
Kf'c^c^
ntis
Ita
,
Mf. Oxon. iiill quod pro j. , liab. /it. Vigil. Tapf. Nf citm mafiducîverti i. cont. Varimad. p. 7^y. a. lie ohlivijlaris tiomirns Domini De! tin. Vet. Iren. Interp. 1.
(v;
de Gracco Vatic, exceptis his, y ur irjtur exterminet, pro qiiibus , î' of,;,tE; ^vuS
adorahit , hnic foli J. c. 11. 519. d. hjcc hab. llunc ftrviet. Auft. quiert. N. T. q. 91. apiid Aug. to. 3. p. 81.
C.
^t^' 2oof/!'t.'cii cf , ne inttat ftircrc DtmiDens tthi , exterminet te. At in Mis. Alex. & Oxon. ac cdit.Compl. ^ ipyiStik 5-t'/ct'7 Kfe*!, in Aid. 'f/'5-
^? S-'j/^M Kf'ec'?-
Dom.Deum
1.
tiiitm ador.thts
de parad. to, i. p. 178. c. & 1. de fug. fxc. c. I. col. 4ii. b. 8c 1. 2. de Jac. c. <5. 467. e. & alibi palTim 1. veto 2, de fide to. 2. 487. b. pro tp/i , leg. illi. Concinic Cjpr. turn 1. de lapl. p. 185. b. turn 1. de exhort, mart. p. 264.3. Sc 1. j.Telfiin. 507.3. SimiliiCr Aug. 1. de quant, anim. to. i. col. 4^8. c. & Fulg. 1. pro fide cath. p. 556. cum Mf. Alex, ubi Icgiiur , w^gcxvvi-
ip/t Jlit
Jervies. Sic
etiam
Ambrof.
:
t. 16. i>ic eciam Capitul. xxii. fup. cum Gr. V. 17. Optimc i Grico , practer unum cujlidite , pro quo ipvtîoyuin fuMi'i,ri , cuftjdiens ciiftodtes : Gr. Var. tuuic
.
cum editt. Aid. & Compl. Gracco , nili excii.ias ilfa , intratis, J^ hxrediiaie pofidiiit ; pro quibus 4 Eios^tn;, j, XMiyK.îi(^
,
poll tui
18.
fed Alex, habet

e
f.
,
Ad verbum
,
C)i^
intres
h.sredites.
csii;
yK;
zuTOi/ncvai
,
?v.-r7ft:''c>]? ,
nam
''K
in Vatic.
&
al.
exftac
f'.Cvî-'-jyi
loco
'sjo^\y.vn\ i q,
etiam Tertul. hab. fupra,
Sc Capitul.
XX. quod vide. Extremo Aug. qusft. 17. in
t. 20. Similiter in Grco. Vide Capitul. xxir. fup, Obfervat Aug. eras pofitum eiVe pro /iitnro qitocniiqiie tempore. Vide Hieron. in Zach. 14. to. 3. 1801. d. vol fup. Not, in Levii. 23. 41.
CAPUT
VuLGATA
1
VII.
quam
Deus Aut.mt^n.zi.ia intras ibihiredi-Joy.. j. jaj.e
&i mulr.is
NOVA.
Dominus Deus tuus
te
,
Vv
'
Um
in
1
introduxerit te
,
I.
terram
quam
polTelfurus ingrederis
Versio antiqua. T ciit ciim induxerit te Dominus P? tuus in ten-am, in

,
"Extd.
23.25.
53.2,
iS
& Amorrhjeum Cbanana;um a confpedu tuo, Cctth3eum,& cVgelaûm, &c Pherez;eum & Heva;um & Jebufeum fep- Amorrhxum & Pherefxum & Chan.manim, tem gentes multo majoris numeri quim tu es & & Evxum & Jebufxum feptem gentes maGergeztum
,
& & &
deleverit geates multas
coram
,
Hethieum
tare earn
&
abftuletit gentes
magnas
robuftiores te
tradideritque eas
Dominus Deus tuus
tibi
gnas &. multas , & fortiores vobis tradet COS DominuS DeuS tUUS in 2.
&
manus
NotjE ad Versionemantiquam,
Nonnulla variant Gracce, nempe feqq. 'Ea /f/cntitcm vidiixerit , pro Et erit ciim induxerit; fed Ml. Alex, ac edit. Aid. ferunt , KaJ l:x: cc tm i^'Quyayi:). Ml. Oxon. Ka'i i'^xi s'iv (ka.-ia.-iA , exinde Gr. de-
t.
,
I.
a'711
&
etiam Mf. Oxon. fed loco primo rantum. Au^. verA 21. deDeut. col. 566. c. conftanter etiam fecuumrilt.is ; tum addit do , Jeptcm gentes ni.tgrijs Oua^ modo fii; multas , Ji leptem ? jed multas dixit, muiittufic
locut.
let
vocem mnlias
editt.
llcut inf.
iftam
;ji,i^naj
at
cum
Aid.
&
Mf Alex,
^ ctomk
,
Compl, utrobique
hab,f<7i4A
dinem habentes. 1. 1. Ita de Gracco ad vcrbum
cxcepto ultimo
mi-
H*
Ax. uiifuf.
tllAS ,
LIBER DEUTERON.
Vep.
Cap.
VIT.
Inibis
SIOANTIQUA.
cum
3.
VuLGATANOVA;
percutles eas ufque ad intemecionem.
eis
&
percuties eOS
eos.
Non
, exterminio exterminabis dilpones ad cos teltamentum , ncque
fedus
Not! nee mifereberis earum
milerearis
3.
eorum
54-
15-
neque mAtrimoniis junTjimini

ejus
,
cum
eis.
Fi-
Aug
366.
d.
Ltiiii.
lum tuim non dabis tilio

lumes nlio tno
4.
1^ tiliam ejus
non
neque fociabis cum eis conjugia. Filiam tuam non cUbis fiUo ejus , nee filiam illius accipies lilio tuo
:
'
'
difcedere
in vos,
enim
:
f\ciet filium
irarcetui:
fcrviec diis aliis

truif. Cni. i.di
&
tiiuma me, indignatione Do-
&
4.
quia feducet filium tuum
ne fequatur
me,
fii
&
I'or
ut magis ferviat diis alienis
irafceturque
minus
5
nm
cum. cum
hi,
extciminabit te cito. Aras eorum rub\eiKtis &. lucos

<3c
,
ii<:
eorum
Domini , & delebit te cito. 5. Quin potius hsc facietis eis

,
Aras eorum
Txoi,
And.
l.di frmtiff.
fuccidetis
kulptilia
eorum
igni
concremaU L G A T A
fubvertite
cidite
,
&
confringitc ftatuas
lucofque fuc-
iJ-M^"f- '?
'p^.rrsjf.p.iZj.li.
bins.
&
fculptilia comburite,
V
Inf. 14. I.
OVA.
juravit patiibus
II.
6.
elegit
ris
Quia ponulus fanflus es Domino Deo tuo. Te Dominus Deus tuus , ut fis ei populus peculiacuiidlis
ovium tuaram (uperterram, pro qua

tuis ut daret earn tibi.
de
7.
populls
qui funt fuper teiram.
14. Benediftus eris inter omnes populos.

,
Non
erit
frf,
Non
litis
quia cunitas gentes

eft
numero
vincebatis
,
apud
te fterilis
in
utnufque fexus
tuis.
tarn
in
hominibus iJ.lS.
vobis junitus
nibus
Dominus
&
:
elegit vos
cum omjU'
quam
te
gregibus
populis pauciores
15. Auferet Dominus a
15... 16... ij.
Fide Not.
fed quia dilexit vos
Dominus,
&
cuftodivit
:
omnem languorem
,
&
,
ramentum
vos
in
quod
juravit patribus veftris

,
eduxitque
fervitutis
,
infirmitates ylgypti pefllmas

ret tibi
1
quasnovifti, non infe-
manu foiti de manu Pharaonis

9.
&
,
redemit de
domo
fed cunftis hoftibus tuis.
regis ^tgypti.
6.
Devorabis omnes populos

eft
tibi.
quos Dominus
eis
fcies
quia
Dominus Deus tuus

cuftodiens paftum
ipfe
eft
Deus tuus daturus

tuus
,
Non
,
parcet
oculus
tui.
Deus diam
ejus
,
fortis
&
tidelis
& mifericorita
nee fcrvies
diis
in
eorum
ne
:
fint in
ruinam
diligentibus
i'e ,
& his
:
qui cuftodiunt pra:cepta
17. Si dixeris
ift.c
corde tuo
Plures font gentes
in mille generationcs
quim ego
noli
10.
&
,
reddens odientibus feftatiin,

dilTeiat
,
ut dil'per-
18.
potero delere eas ? , quomodo metuere, fed recordare qu:E fecerit

,
Do-
dat eos
f : ultra non quod merentur.

1 1
.
protinus eis reftkuens
minus Deus tuus Pharaoni

19.
&
te
cunftis ^.gvptiis
plagas maximas
,
quas viderunt oculi tui,

,
&
:
Cuftodi ergo piwcepta

,
&
c.-eiemonias atque
facias.
figna atque portenta
manumque robuftam
,
&
ex-
judicia
qucE ego
mando
tibi
hodie ut
12...
tentum brachium , ut educeret

fic faciet cuniiris
Dominus Deus tuus
li. Si poftquam audieris ha!c ris
Fide Not.
populis
quos metuis.
mittet Dominus Deus ExcJ. omnes atque difperdat qui i5-z8.
^J-
judicia, cciftodie,
2.0.
Infuper
&
crabrones
& feceris cuftodiet & Dominus Deus tuus pacturn tibi, & mifericordiam quam juravit patribus tuis & diliget te ac multip'.icabit benedicetque fruftui ventris tui & fruftui terra; tua; frumento atque vindemia; oko & arinentis gregibus tuo
ea
:
tuus in eos, donee deleat

te fugerint
,
&
latere potuerint.
*^
J.
n. Non timebis
medio
tui eft,
eos
quia
Dominus Deus tuus

terribilis:
in
'
Deus magnus
&
E R
Aug.qii.^H.-i-j.in
N T
,
Q U
i5c
A.
VULGATA NOVA.
12. ipfe confumet nationes has
in
22
in te
inAn. 1.601.
i,
nc fiat tetra defetta belUx fetx.
multiplicentur
confpeftu
poteris eas
tuo paulatim atque per partes.

delere pariter
befti.E terra:.
:
Non
ne forte multiplicentur contra te
VuLGATA
J-?-
NOVA.
eorum
fub coelo
eos.
:
Dabitque eos Dominus Deus tuus

:
in
confpec-
difperdes nomina
liftere tibi
,
nullus poterit rcr
fa tuo
&
interficiet illos
donee penitus deleantur.
donee conteras
Tradetque reges eorum
in manus tuas, & NoTjE A D Versionem ad

Tf . J.
Q U A M.
^{Dfiii auTco! x.ahtînf
,
fercm-ii
pro quo fV<HCn'ê, tnifnti fueritis ; at in Mf. Alex, Compl, hi:ia\c. Lucif. Calar. 1. de non ac editt. Aid. potietis ad los tefconv. cum haeret. col. ill. a. (ic leg. ttVlicJttnm , neque mifereanuni eortim. Aug. Locut. 22. 7^66, c. conftanter , non diffones , <kc. addiique , Ciim de gentiita diceyet , tijlamemiim ergo fro fatlo fofuit. Vide Capi,
Grxc, Tti
j,
th"; s->5
av
&
Nm
ÊU)y avricv xa'axaf'fi=7 Trtf
1'.
i.
e.
Aras eorum
deflraetis ,
^ Jlatuas eorum conteretis

eorum.
1('.
^ ^
Iticos
^ Jculptilia deorutn
fup.'
;
Sec. ut fup.
12.
Vid. Capitul. xxiii. fup. Hie T. non male redditur Capitulo xxiv.
, ,
:
tul.
XX
1,
fup.
Si olfjerz'az'eritis pfiCcepta
,
jujlitias ijias
jervabit
^
,
VO'
ir.
3.
In
Grsco primiim OuAs
/jm
yafiCfiv'-nTi yrfoi
iv-
bis
Domtnus
tejiiiJuentttm
quod jltrHvit patribus
"jejlrts
tk;. Nobil.
vertit , Nfjrif conir.ihens affinitxtem cum eis ; reliqua ad verbiimut fupia. Lucif. Calar. loco fup. cit. col. 2ii. a. addic Ncque tradeus fitias ve/lras niiptiim , neque dahis filio tuo filzam illius ; dciiide lie Jedncet enim , &c.
: :
bcnedicet vos. In Graeco
Kai
gât
wUx
, >
av
ax.^scn'/'e
tx
d^./-
^:i Kvc^ct;
Geoi; y col tm*' AjaBMXHf

Kj
Jj
ro /c;,o
oijuodf
ToT^ tsxlfixîv vÛ'V

)?.
I J. Capitul. i vab:s. Grsc.
ei/Vc7vfcf(
ê
&c.
omili'o priori
ter c
I.
raembro. Aug. Loc. 23. col. 5156. c. conftanGrscco , Jj filiam ejus non fames filio tuo ; item 1. de conjug. aduk. to. 6. col. 599. f. alludens , dicit :
XXIV.
fup.
it
expellet
omnem languoa.ro
rem
Yisu ztsCismT
KuCtH
0'....
Qi ttk-
cav /ua^xy-ixr,
Non accipies uxorcm filio tuo a filmbus alieiiigenttrum. similiter habet -t. 4. Ita de Gri-co verbum e verbo. Lucif. Calar. nbi fupra , col. 221. a. Seducet enim filium
a
Tins
.-
t. 16. Capitul. XXV. fup. Nonparces gentibus , qnasDeminus fabjiciet tibi. Gr. Kxt (faVfl i^wtla itt C-Aijjyoc Tut
i^.v'^y , et
Kt'cit;
0o'? cf SîScû
cti*
n tpuas'tai
o^6a>ô;
dicas
:
ctf
me
,
'k^
jerviet diis filunis

citri.
ir.tjtetur
tr.t
Domipro
fV
t'Tor;,
Z'os
,
2) extermiuahii ic
li',uo)
,
In Gr.
jeducet
&
pro
;>.! ;
,ûfôi
mi motus
peiturbatio ilia, , feu cor incipit ebullire. Au;Jufl. 1. i. de conjug. adult, to. 6. 599. f. alludens , 3.idii Ne traduiat eiim poft deos faos
:
autem proprie eft aniquando fanguis circa
y. 17. Capitul. XXV. gna gens h.ec ; Jj quomodo

{^5 >/7>i;....
ii,o>o,^f.!uixt
fup. Nee dices
( al.
Ma-
potero adversus earn ?

it
GVkc. 'Eev
"On
^tomJ
to sUc? tQto
s'yw
-raj J vriico/^cu
xinc,
11
t. 22. Similiter in Graeco, iV ^ ji'mtxi

ijirMî/vin sVl
f
>i7
!ffu;,
fere.v
anima
ejus,
bif/
^fitt.
Vide Exod, 2J. ij.
LIBER DEUTERON.
VuiGATA
t.Mae,
11.40,
Cap.
E R
S
I
VI 1 1.
A N T
I
343
A.
NOVA.
igiie
V
:
Q U
i5.
funt
Sculptilia
eorum
combures
,
non
25
illoriiin
concupifces argentum
,
&
ex
aurum
necjue alTumes
,
eis tibi
de quibus fafta quitlquam , ne

eft
non concupifccs argentiim Vel aurum ,nec accipies inde tibi, necxcedas, propquoniam abominatio
ell
^^. #;.. 47. rf PuHii.t.i. iii.f,
ter illiid
Domino Deo
ofFendas
propterea quia abominatio

inferes
Domini
tUO.
26.
Dei
tui.
2.6.
Nee
ne
tuam
fias
quippiam ex idolo anathema , ficut illud
in
domum
Quafi
lit
&
eft.
mum
Et non conferes exfecramcntiim in do-
tuam
& eris
anathema
fiLiir
&
illud ell.
fpurcitiam deteftabeiis
&
velut inquinameiitum
,
ac foides abominationi habebis

eft.
quia anathema
otfenfione ofFendes , iSc coinquiiiationc inqui naberis abominationc ilia , quia anathema eft.
NoTiE AD VeRSI ONEM ANTIQUAM.

Tf".
15'.
Graece
^m'tH
Ojit =V;6f^HG?i? dpyuCi^v

,
(
v'/e
^jwctaf xtt'
>
Tt.
16. Grace. Kxi

^Jf^vi.njori
in Aid.
tfV EiCc/ê/i;
^/f^vy/aa
ffi
toc
jtâVce*
Korm
<s'itihiK
QtcivT^
,
Mf, Oxon.
tc
jt,
v Mrlj] fieai/rw
Mf. Alex, cum

JV''
edict. Aid.
Compl.
>>aC!'r
hxutS
xxv.
/hi)
/iZ/jWctTi
t/To
&c. uc
in Lac. fup. Capitul.
fup.
eo-
yua
&
edit,
&c. In Mf. Oxon. Kai scy) aVot'Genxl to i deiade , n^MXîil*'<'''i
Et non
cmcttpifces
aurum
vel
argentum de
fcii/ptdibiis
&c.ut .up.
rum
>
Jed anathemattfaifts ea.
CAPUT
VULGATA
1.
VIII.
Versio antiqua.
mandata
:
NOVA,
quod ego pricipio
facias
:
V^
2
/"^ Mne mandatum

bi
ti-
i./^ Mnia
Vv'
hodie
,
cave diligenter ut
,
ut
oblbrvabitis
, qua; trado vobis hodie, ut vivatis
Capit.fup.xxyi.
poflkis vivere
lideatis
&
,
multipliceiiuni
ingreffique pof-
terram
pro qua juravit Dorainus patri-
bus
veftris.
.
Et recordaberis cunfti itineris , per quod adduxit te Dominus Deus tuus quadraginta annis per defertum , ut affligeret te , atque tentaret
,
&
nota
fierent qua; in
tuo animo verfabantur

illius
, ,
utrum
viam , quam duxit tuus in delerto , ut affligeret te , tentaret te , cognita f ^ceret qux in corde tuo funt , 11 obrervabis maiidata ejus , an non.
2.
Et recordaberis
omnem
Aug.qiieji.ii.in
'^''"'- 5- i^ô./;
te
Dominus Deus
&
&
cuftodires
3
.
mandata
te
an non.
cibavit te manna , quod non fciebant 3 7^?./. patres tui iiti cognolcas quoniam non in pane 247. . iolo vivit homo, fed in omni verbo Dei, quod procedit de ore ejus, vivit homo,
:
Mtit. 4,
& dedit tibi cibum quod ignorabas tu & patres tui ut oftenderet tibi quod non in folo pane vivathomo, fed in omni verbo quod egrediiur de ore Dei.
Afflixit
,
penuria
&
4. c, j^,
manna
V ULGATA
4. Veftimentum tuum
NOVA,
:
quam
vetullate detecit
quo operiebaris nequa, & pes tuus non eft fubtritus ,

,
abytn
8.
terram frumenti
,
hordei
ac vinearum
nafcuntur
:
in
qua
en quadragelimus annu; eft. J. Ut recogitcs in corde tuo, quia lium fuum te,
bules in
7.
ficus ficut erudit

fi-
&
malogranata
& oUveta
terram
olci ac melUs.
g.
homo
fic
Dominus Deus
tuus crudivit
Ubi abfque
,
ulla penuria
comedes panem tuum

perfrueris
:
& rerum
omnium abundantia
cujus lapi-
6. ut cuftodias
viis ejus
mandata Domini Dei tui , timeas eum. Dominus enim Deus tuus introducet te
,
&
am-
des ferrum funt

fodiuntur
:
&
de montibus ejus si\% metalla

,
&
&
in ter-
10. ut cas
tibi.
ram bonam terram rivorum aquarumque &fontium

,
cum comederis Domino Deo tuo pro
&
fatiatus fueris
benedidedit
terra
optima
quam
in
cujus
campis
montibus erumpunt fluviorum
VuLGATA
Obferva
, ,
NOVA,
II.
Versio antiqua.
tibi
Domini Dei
jvidicia
tui
& cave nequando oblivifcaris & negligas mandata ejus atque

,
&
ca;remonias
quas ego pricipio
Attendetibi, ne oblivifcaris beneficia Do- Amlr.i.t.JeCdin mini Dei tui , & non cuftodias mandata ju i$ Ab.i.']. I'jd, b. dicia juftitias ilhus , qux ego prxcipio tibi ho-
&
&
hodie
die
li. ne poftquam comederis
& fatiatus
fueris
i::.
ne ciim manducaveris
m.
&
repletus flieris,

f. I. Ita in Grxco , exceptis his , mxndo , pro irado ; & /pvM^sSi tim pro ohfervabitis,
V.
z.
?-)a cVt/m(i^/
:i!JI{:dietis
,
ega
,
prDJicifcitm ex ere Dei.
facere
Eadem
,
J^tayv'ji^;)
cogntta fcrent
leguntur Graece , nili excipiatur unum , C^ypr. I. de , pro cognita faccrct.
1. 1. %. offic. ro. 2. 92. c. 120. b. Non in pane folo viv.t homo., led :n omni verbo Dei. Capitul. fup. xxvr. Et dedit vobis Dominus manna : ut fciretis , quia non in pane t.intum vivit home ,
Ambrof.
&
motial. p. 25Z. a. his feqq. alludere videtur , dicens Dmniniis Dens tnu< vexahit te , 5 famem injiciet ttbi :
cognojcetttr
&
,
5
,
in corde tuo
Ji bene
citflodie^-j^
pr^ccpta ejus
/tve non. Capitul.

/jux experti
*. 5.
ejtis
xxvi. lup. Et
ifta in
te
Jed in omni verbo Dei. Tf. 1 1. Didlmilia nonnulla in Grsco , fcilicet , poll verbum oblivifc.iris , deeft vox benefna , lubinde (ic , t? ,uh 'pu}:cr.âct y ut non , loco non cuj}od:ai , addito xi'-if ,
menie babete omnia

t'xixcun; oe
i, hi, deinde ut
port
mandata
demum
loco jujUtiat
qun
:
legiiur
in defcrtis.
Aiuecedunt
f
> ,
Grxco. Kai
,
qu.tfcunqne. conftanier Suw.fl'fixla..... 0:, juflificatunes Capitul. XXVII. fup. Ambrofio favet his Aitende tihi , nt
oblivifcaris bemficia
I.
I
ftxyym^J
pro
E'
affiixit
(2 ejiirire
,
te
fecit
;
,
Domini Dei
tui
;
ii ipfe
1.
6.
,
Hex.
to.
in Lat. lupra
jciebant
;
exceptis paucis
nempe, !)Ai:wr
ncvirant,
mi , ni anntintiarct tibt , pro ; ^tVa.' , 'Jivet , hic & infra , pro vivit ; denique Aia ro/iotTo? f?, per o! Dei, loco de ore ejtis , deIcta prxced. voce D. Iren. I. 5. c. 21. ?i8. b. rurfus hab. Non in pane tantiim vivit homo. Similiter Novat. ep. de cib, Jud, 1065. ^- addiique , Jed omni verbo quod
a.,a,;Ui n
ox
55. d. e. alludens forfan dicit vi/cari; Deuni qui fecit te.

t'um
Aitende
ibi
,
tibi
ne oblirepetitut
(i cognefcas
t. 12. Similiter y ante </om ,

,
in
Cisco,
nili
quod
ca-peris
non
&
pro habit.ne
legitur limpli-
diec
I.
yaleincai
hahiaveri!.
Eadem
turlus habet
Ambrof.
155. d. e. Aitende tibi , lex dicit , nt t'um manducaveris (J Jatiaius fueris , 55 demos xdifeav6.
Hex.
to.
I.
344
Amh-.tiUfi!}.
LIBER DEUTERON.
VersIOANTIQUA.
ciomos bonas
aedificaveris
,
Cap.
VIII.
ardificaveris
,
VulGATANOVA.
&
habitare
&
cam
13.
domos pulchras
eis
&
habitaveris in
coepeiis in eis
tint , fueris
& oves tux, & boves tui cum repleti fue& ciim asre argento & auro completus & omnia poUideie cocperis 6c plena
,
,
ij. habuerifque
greges
argent!
&
armenta bourn, & ovium ami cunaanimque rerum co-
piam
14. elevetur cor tuum Domini Dei tui qui eduxit de domo fervitutis
,
:
fuerint horren tiia, 14. exaltes cor tuum
&
oblivifcaris
Demi
&
te
num Deum tuum
non reminifcaris dc terra jEgypti
U I G A T A
magna
:
NOVA.
16.
H &
.
duftor tuus
,
fuit in
folitudine
at-
&
cibavit te
manna
eft
in folltudine,
quod nefifi-
lExod;
Vt'.m. 10. 9. C;
que
ti.6. ExoJ. 17. 6.
qua erat Terpens flatu adurens , fcorpio ac dipfas , & nulls omnino aqua: qui eduxit rivos de petra duriiTima ,
terribili
in
&
cierunt patrcs tui. Et poftquam afflixit ac probavit,
1<
ad extremum mifertus
tui,
Vers
'Ambr, ibid, 156. d.
1
A N T
:
Q u A.
VuiGATA NOVA.
7.
ne
ciicas in
tentia
8.
,
mea
fecit
corde tuo Virtus mea , pomihi viitutem banc magnam.
&
17. ne diceres in corde tuo
Fortitudo
mea;
&
robur manus
mes
hsec mihi
omnia
tui
priftite-
runt.
1
Sed in mente tua habebis Dominiim
Deum
8.
Sed recorderis Domini Dei

,
tuum
tes
quoniam
iple dat vires
Ut facias virtu-
vires tibi pra;buerit
ut impleret paftum
,
quod ipfe fuum ,
fuper quo juravit patribus tuis

dicat dies.
ficut
prsfens in-
V
fueris deos alicnos
,
U I G
AT A
:
NOVA.
10. Sicut gentes
tuo
, ,
ig. Sin autem oblitus Domini Dei tui, fecntus

coluerifque
tibi
il!os
quas delevitDominus inintroitu

, (\
&
adoravcris
ita
&
vos peribitis
veftri.
I
inobedientes fueritis voci
eccc nunc prsdico
quod omnino
difpereas.
Domini Dei
NoTiE AD Versionem
fis
ANT
1.
QU AM.
Marc. 709. a. iJe dim manducaaeris J5 refletus fueris , y domos magnas xdifica-jeris , deinde pecoribus , &c. omiflb boc , {5 ha, 1.
\^ habitare oirperis.
Term!.
4. adv.
titare cwperis in eis

ciirn
Jimiiiter
1.
cont. Prych. 984. a.
Ne
ris
mmducaveris y iiberis , fj domos optimas xdificiveovibus , &c. Hieron. vero in Ezech. 16. to. 5.806.
comedens
,
e.
bics
Ne
J,
eptimis
, i^ b-.bens , JJ ^ _ faturaius , adificatis domi, Inibenfqae eves , &c, Gr. Mii -pxyM e'|Utmij, , j,
it'ii,
OiV.i'a?
Kaxct; o/no/o/î-'oa;
Tajf
KaToizn'ca; it duraTf,
,
.15. In Gr. KkI

601/ 601
go
iv
i.
tJV
TjÊaTw
os crMf-
5S-ai TTMiiurîiTM 01 , id eft , hobtis tuts , tvihus tuis mulliplicatis tibi , argento (^ auro muliiplicato tib: y omnibus quxcunque tibi ernntmuUiplicatis libi. Idem
Ambrof.
1.
6.
Hex.
to.
,
i.
155.
,
e. alio
tus tuis repletus fueris
5^ auro
modo E pecoriargtmo ahundaveris , (^

;
emnibus quxcunque tibi fuirint in multitudine , &c. Tertul. veto I. 4. adverf. Marc. p. 709. a.
ribus
,
exaltes
fie
:
Peco,
btibus tuis mulliplicatis
pecunii
gj auro
*cc. fimiliter adverf. Pfych. 984. a. Ovibus , , f^ bobus tuis mulliplicatis , (g argento, gj auro, extoll.ttur,
txaltetiir
&c. Hieron. denique

Uabenjijue oves, i^
caris
,
in Ezech.
,
16.
,
to.
5.
goiS. e. iic
,
boves
argcniitm
aiirum
ebliz'if-
Sec,
t. 14.
dt
,
Idem Ambr.
,
1.
6.
Hex. 15;.
e.
oblivifcaris
ice. ut fup. Tertul.
1.
709.
a. Exalteiur cor
tuum ,
^ oblivifcaris
Bxahes te cer4. adv. Marc. Domini Dei tui :
adv. Pfych. 924. a. uno excepto ixtcllnur^ pro exaliettir. Hieron. in Ezech. 16. to. 5. 3o(S. e. pofl aiiriim , ita peigit , cHiz':fcitris Domini Dei tui , omiflis piaeced. In Gr. lie l^wSi"; in nccfiJix , j smf.iit\ Kvflu i &c. t. 17. E6 etiam fpeftant quae idem Ambrof. habet ep. 41. to. 2. col. 962. e. Ciim te induxtrit Dominiis Dens tims in terram alieiiam , ^ fii.indiicaveris fm^.us alienos, non dica; : Virtus mia , ^ pijtiiia mea hoc mihi dedit i fei Dominas donavit Deus. Item 1. 6. Hex. col. 154. f. Nf dicas : Virtus mea , ^ manus mea hanc mihi poffeffionem paravit : & in Pf. i.col. 755. a. Virtus mea , ^ fortiiudo H 1"%:.'^ juir mea hxc tribiiit mihi. In Gr. (iV5 Iv ^"^- " '"P- Rccle Auj, TO Kf TO? TK5 x-'f '? '"' f ^'i'"'guft. 1. de Gta. & lib. rb. to. 10. col. 716. d. Nf dicas in corde tuo : Fortitudo mea , ^ potetitia manus mex fecit mihi virttttem magnam h.xnc. Fcrrand. Diac. ep. ad Rcginum , p. 1J7. Nf dicas in corde tuo: Virtus mea , Jj foteniia mea fecit mihi virtutim hanc m.ignam. Vide Capitul. xxviii. fup. f. 18. Grsece Kal unSivin Ku/iV r? 0? es , o7i txc; 001 Ai'/ a'Ci I'XDr ^5 taoKCi-J.i Avictfiiv , ice. Aug. 1. de Gra. & lib. arb. to. 10. col. 726. d. Sed memoraberis Domini Dei tui , quia ipfe tibi dat fortitudinem facere virlulem. Fcrrand. Diae. epift. ad Regin. p. 15:7. Sed memereris Domini Dei tui , quia Hie tibi dat potentiam ad ficiendam
fimiliter
:
fj.-i\
>
1/irtutem,
CAPUT
Versio antiqua.
eapitul. xxix/r*/'. I.
.Aug. tocut, 24.
t,
IX.
VULGATA NOVA.
I.
tranfieshodie Jordanem, -ti. &c polfidebis gentes -magnas civitates

.Ifniel
:
Udi
Tu
Udi
Ifrael
, ,
Tu
tranfgredieris hodic
i.i66.d.
magnas
&
Jordanem
ut poflidcas nationes maxi-
muratas
ulcjue in
coelum.
CtîiKi.xTLiTL.fip.
te,
Et
fcies quia
Dominus Deus
tuus prxcedet
mas & fortiores te civitates ingentes & ad coelum ufque muratas , i. populum magnum atque fublimem , filios Enacim , quos ipfe vidifti , & audifti , quibus nullus poteft ex adverfo refiftere. Scies ergo hodie quod Dominus Deus tuus ;
.
ipfe tranfibit ante te
ignis
devorans atque condifper-
fumens
qui conterat eos
& deleat atque

Tst^t'pfi^,
oti....
NOT^
Ox.
J,
AD
;
co muratas, exflat munitas. Gr.
Tf. 5.
Jf. I. Graece , /la^K'nui , tranjis , pro tranf.es , pauloquc poll, s.ijxUr^ aMi^ô/Lii^zai , vel ut inMls. Aiex. 6c
x^Koy,i/.iii'.cti
,
Gr. KkI
/iw'ch cv^^^qv
^to? T^Trcfuvci/ai
loco 2) poffidebis
exinde pofl ma-
Tip asgn^-m
n. Et
cognojces hodie quia
Dominus Deus tuus
gnas , lequitur , , i'%t<f oVstot iMuf.i,> v vfif'i , i^ foitiores tnaga qttim vis i reliqua ad vetbmn in Capitulo fup, lo:
hit frttctdtt ante f.iciem
luam,
LIBER DEUTEPÔN.
VU
<3.it
i;
AT A
NOVA.
,
Cap. IX. ERSIO ANTIQUA.
345
ante f.iciem
tibi.
tuam
velociter
ficut
locutus
eft
4.
Ne
dicas in corde tuo
cum
delevcrit cos
:
4.
Dominus Dens tuus

jiiftitiam
in confp<;ftu
tuo
Propter
ut tcr-
perit
xit
Nedicasin corde tun, ciim confumcre creDominus Dens runs gentes iilasd confpcc,
Amtr.l.T.deCMf
196./.
meam
intro'duxit
,
me Dominus
ni tuo
dicens
r.im
hnnc pofliderem
iftî;
cuui
propter impietates
me Dominus
Dominus
Propter juftitiam mcnm indupoUidere terram iftam , Ted
fuas
deiet.e lint nationes.
propter
illos
juflitias
iniquitatcs
gentium irtarum extirpavit
5.
Neque enim propter

tui
,
tuas
&
tui
in-
5.
,
Non
a ftcie tua. in jurtiiia tua ,
&
aquitatem cordis
terras
ingredieiis
ill,^
:
ut
podideas
,
intrabis ut poUideas terram
earum
fed quia
egerunt impii
troeunie te deleta; funt
&
ut compleret ver-
bum fuum Dominus

Jicitus
eft
quod fub juramento pol,
impietate eorum Dominus ut fuilitet verbum , quod locueos h facie tui tus eft patribus tuis, Abraham, liaac, 6c Jacob.
:
direftione cordis eorum fed in Deus tuus confumet

:
Hifron,
Velag.
t.
/.
I. cent,
4. J07. <.
patribus tuis
Abraham
Ifaac
&
Et fcias hodie quia non propter juftitias Aug. qtinft. 14. ii Dominus Deus tuus dat tibi terram bonam Deut.t. 3. ^CQ.gu iftam hsereditare , quoniam populus dura cervi6.
Jacob.
6. Scito ergo quod non propter juftitias tuas Dominus Deus tuus dederit tibi terram banc optimam in pofTeffionem , cum duriirima: ceivicis
fis
tuas
popuKis.
7.
ce
,
es.
Memento
&
ne oblivifcaris
ad iracundiam provocaveris tuum in folitudine. Ex eo die, quo egreilus es ex jEgypto ufque ad locum iftum , femper ad versum Dominum contendifti.
Exoii,
quomodo Dominum Deum

,
7.
cerbafti
Memor efto , ne oblivifcaris, Dominum Deum tuum in
quanta exadeferto.
Ihid.
jCl.a.f,
Ex
qua die exUHs de terra .-Egypti, donec veniftis iii locum hunc, increduli perleverallis quxad Do-
minum.
b.
S.
Nam &
in
Koreb provocafti eum
&
Et in Choreb exacerbaftis Dominum.,
17.6.
19.
j.
'J iratus
delete te voluit
VULGATA NOVA
9.
quando afcendi
:
in
montem
ut acciperem ta-
quando concio populi congregata

1 1
.
eft.
,
24. i8.
quod pepigit vobifcum Dominus & perfeveravi in monte quadraginta dieaquam bus ac noftibus panem non comedens , non bibens. Deditque mihi Dominus duas tabulas lapiI o. IxnJ. deas fcriptas digito Dei, & continences omnia ver31. ij.j ba qua; vobis locutus eft in monte de medio ignis ,
bulas lapideas, tabulas paiii
,
Cumque
,
tianfiflent
quadraginta dies
& tola-
tidem nodes
dedit mihi
Dominus duas tabulas
&
pideas, tabulas tcederis

Ii. dixitque mihi
:
Surge,
& defcende hinc
cito
ExoJ. 32. 7,
quia populus tuus ruerunt velociter
quem eduxifti de /Egypto , viam quam demonftrafti eis ,

,
defefece-
runtque
fibi conflatile.
VuLGATA NOVA.
Cerno 1;. Rurfumque ait Dominus ad me quod populus ifte dura; cervicis fit 14. dimitte me ut conteram eum & deleam nomen ejus de fub ccelo & conftituam te luper gentem qu hac major 6c fortior lit. 1 s Cumque de monte ardente defcenderem , & duas tabulas fcederis utraque tenerem manu , 16. vidid'emque vos peccalTe Domino Deo
:
Versio antiqua.
13.
Et
dixit
Dominus
ad
me
illos
Capit.xx^lli.fup.
14
fine
me,
&
deleam
defcendi de monte.
&; vidi quiapeccaftis..
Caîtul.
XXX rv.
16.
veftto
&
:
fecilTe
vobis vitulum conflatilem
ac
defeiuilfe velociter
viam
ejus
quam
vobis of-
tenderat
I 7.
projeci tabulas de manibus meis
con-
17
& projeci
a N T
) I
tabulas de
manibus meis
tw
'Ja^c^C.
&
NotjE ad Versione
v.
ifta
,
Q U A M.
,
4.
Grseco Vatic, abfunt ultima verba

,
fed propexcipias
vfiojv
Tw
'ACca.T:,
K,
Tw
'Icaait
K,
Non prop-
ter i/itqtiitatci
cV Tfa
&c. priota vero concordant

,
nili
ter jnflitiam
l^xva^'jjCM
PTpo ET^CiijVy cy
>T/ Tn;' ayoL^Hv
cl'.m coiijumere c/rpeyit ; item , loco pro a COufpedll tuo , XAIIO^J'C/iii'cK/ Tljy Tavryv , loco p:'JJuiere terram ijinm. Aug. Loc.
&
neque propter jantlit.item cordis tui , tft imroibis ad h.credttandam terram eorum : fed propter impietatem gentium ijlarnm , Dominus exterminabit eos n Jacif tua : ut frmct tejl.tmcntum , quod juravit Dominus pa,
tuam
z J.
to. 5. 566. d.
ame faciem tuam , diccus : Pmpter jufliiias mens induxit me Dominum hareditare terram botiam :flam. Capitul. xxx. Tup.
conjiimpjcrit
iflas
cum
pene ad verbum Nf dicas Dsminns Deus tuns gcnies

:
in ccrde tuo
tribus noflris
Abraham
tj
Ifa.ic
c^ Jacob.
Nf7; dicas i corde tuo
nu Dominus
nee non in
tiai-jcu'tcci
in terram iflam.
editt.
Propter juflitias mens ititroduxtt In Mfs. etiam Ale.t. Ox.
&
Aid.
&
Comp!.
legitur
Jlii ri; o\i-
fit , non t/ AixaicCKni)' , ut in Vat. Siir.iliter ultima praeiermiira in cod. Vatic, prsedicî Mfs. ac editt. fubjiciunt cum Ambtof. Ma /;</. tw mifLucty liv s,S-'coi i^Tjiv KvCi-c, .'^5>o''fenQ:i a.i<r^t; Trpo ( Oxon. & Aid. Vo ) CT^ntjw-rrfc- ct". Apud Hicron. I. I. contra Pelag. to. 4. 507.
f. 6. Apte ad Gr^c. uili excipias verbum fias , pro quo -/r&'aii- Hieron. 1. i. cont. Pelag. to. 4. 507. c. (ic habet Et fcies quod non in juftitia tua Dominus Deus tuus dabit tibi ten am optwiam , ut pojjideas eam , quia populus durx cerviiis es tu. lia in Grxco , praeter hoc , 5 Atyi'iili: . , ex -if. 7. jgipto 3 , loco de terra Agyfti donec. In Mf. lamen Ox. tiS v'Ai'ii &c. ac editt. Aid. & Compl. eV -/iT; Ai'/i^Vrt
:
Capitul. fup. XXXI. In mente habete

riiis
qnoties exacerhave-
Dominum
8.
i?i
defertis dijjidentcs.
t.
Similiter habet Capitul.
c. lie
Nf
dicas in corde tuo., citm Jubverterit eos a
Deus tuus minus , ut
fane tua
hi
jitflitta
Dominus mea iiitroduxit me Doquia in impietate gen-
addit Capitul. quando

i!. 3.
feciflis conjtatile
xxxii. fup. cum Grxco : Gr. infia , *". 1(5.

,
piijfideam terram
banc
Ita
Grace.
i'ifi>.clf^'uclu
tium iflarum Dominus conjumet eos ii facie tua. t- 5. Gr. Ovxi Aii tw AuLoimuim n , iiJ\.i ( Alex,
t
j, )
14. Gr. KftJ nil ='acw/<;

,
iuTeq
ad ver-
Aii
THc goj5Ti'7 Ti!? icccplU^
'.is
ctj
fciTap^vyi
i'.voi'y
jtAw^ko^H'ia;
th
e;
7n^ oivTjiV
Ma
efVK
Tw
xdîtccv Tuy
t^ruir
Kvjix-
iifiM.^fivci
'[/(;
ehtl TCQ^-Mirv en,
j, (
irar^'on
tw
^ttm ' ci^cs! Kv'c'-i
nJi Ttalfim vnSv
Alex. Sc Compl.
ft nunc dimitte me exterminare eos. t'. I J. Sic etiam in Grxco. f. 16. In Gisco ,i, iJ'ui) , i^videns. Vide fupra Nor. ad t. 8. ,"_ _, -g\ 17. Greece Kiti îsi^ccCopiiyî rc^y cfViô tr^ctAu* , spw'
bum
Tom.
I.
Xx
^^6
V
'Cifiwl. XXX7.
LIBER DEUTERON.
L
A N T
QU
A.
IX.' VuLGATA NOVA.

Cap.
Dominum
noftibus
ficut
confregi illas. Kt dcpiecams fum 1 8. prius , quadr^ginta diebiis
freglque eas in confpeitu veflro.
Dominum
&
iterum ficiit qiuulraginta nodibiis

bibi
18. Et procidi ante
piius
quadraginta diebus
&
panem non co,
panem non
cdi
&
aquam non
medens
6f
&
aquam non
bibens
propter omnia
peccata veftra quo; gefflfHs contra
Dominum
:
eum ad iracundiam
provocallis
tHenn.
in
Iflri.
^4.
19.
uemens fum ,
Aaron
(5c
meticulofus
'3- 199Capiiui.
<
XXXVI.
zo. Et in
iratus
efl:
valde.,
f"p-
iram illius, 19. timui enim indignationem qua adversiim vos concitatus , delere vos voluit. Et exaudivit me Dominus etiam liac vice. 2.0. Adversum Aaron quoque vehementer & pro illo fimiliiratus , voluit eum conterere
,
&
ter deprecatus
C.tpiiu!.
fum.
xxxvri.
&
fiimpfi
Sc combiifll ilium..
tls
II. Peccatum autem veftrum quod feceraigne combufli , id eft vitulum , arripiens ,
,
&
C.tpit, XXXVIII.
in trufta
comminuens
omninoque
torrentera
in
,
pulvequi
11
&
:
in tentatione
exacerbaftis
Domi-
rem redigens , projeci in monte defcendit. 11. In incendio quoque

in
de
&
in tentatione
&
II.
num
C-Jfitnl,
fepulcns
:
concupifcentis
mifit vos
provocaftis
Domi-
I.^
{;?
num
xxxix.
-3.
16. 2.
.
&
quando
dimifit vos
Dominus
a Cades
Barnas
de Cadesbarne , dipolTidete terram , quam Afcendite , cens contempfiftis imperium Domini dedi vobis ,
i
3
:
&
11.5.
quando
&
:
&
Dei
veftri
&
non
credidiftis ei
neque vocem
ejus audire volu.ftis
14. fed femperfuiftis rebelles k die qua noflc
vos coepi.
Capitul. XI,
i5. Et precatus fum ante Dominum quadiaquadraginta noftibus ginta diebus
jacni
coram Domino quadraginta

,
die-
&
bus ac noflribus
cabar
,
quibus
eum
fuppliciter depre:
ne deleret vos ut fuerat comminatus
IxBrtviar.iUia.
fn.yfoJlo.l.EfJpb,
deorum COClOcoclof^jn ^ ne extermineS populum tuum, & hireditatem tuam , quam liberafti de terra iCgypti in virtute tua magna , & brachio tuo excelfo. zy. Commemorare Abraham , lfaac,& Jacob famulorum tuorum , quibus jurafti per temetipfum: ne refpicias diukiam populi hujus, & impietates & peccata eorum:
i6 z6
Domine DominC
Domine
rex
16.
&
orans dixi
,
Domine Deus ne
, ,
difper,
das populum tuum
& lucreditatem tuam

,
quara
redemifti in magnitudine tua
quos eduxifti de
jtgypto in manu forti. 17. Recordare fervorum tuorum

Ifaac
, ,
:
Abraham,
populi
;
hujus
& Jacob ne afpicias duritiam & impietatem atque peccatum

:
28.
ram
ne dicant in cordibus fuis inhabirantes terunde nos eduxifti , dicentes Eo quod non
:
qua
i8. ne ionh dicant habitatores terra; , de eduxifti nos Non poterat Dominus introin
illos
potuit introducere illos Deus in terrarn , quam cum odiflet , necare ejecit eos in dixerat eis ,
ducere eos
terram
:
quam
poilicitus eft eis

,
&
&
eos
oderat
idcirco eduxit
;
ut interficcret
eremo
19.
in folitudine
&
hicpopulus tuus
&
iE
operatic tua,quos
ig. qui funt populus tuus
&
hxreditas tua
eduxifti de terra itgypti in virtute tua
magna
&:
quos eduxifti
in
fortitudine tua
magna
&
in
brachio tuo extento.
brachio tuo extento.
NOT
i/a Ta? apra rut J'uo X^'P^' /""
I'juZr. i.
>
AD VerSIONEM
C'^'''-''^^'^'*
A N T
Q
i;
JJ
A M.
i'%t/'ic!(
tJi'
'I*
5
,
""'"'>"
-;e;
in.
7 Anu-yr'v
li.Qtict.ix,
a- tJT
/î-yayi, K.Jt
e.
El
funum amhns
,
labtiLts
prajtci tai ex
am-
fi CK Trt
a TM
^gftX'"'
,
^ xi'
viirMf.
talius manibti!
yj contrivi ioram uohii.

x^'f'"'
'
In Mf. Alex, ac
Kvfin
iin-
edit. Aid.
if. i8.
tm
,
^bfque ivn.
,
Itidem Graece
loco
praeter
unum imnWi
,
te
Dommttm
){'.
Dominum
limpliciier.
19. In
Grsco
fimpliciter
hkI 'inipttii iii.u,Com^\.
addico tf , poft Abraham y ante peccata. t. 28. Auguft. locut. 26. de Deut. col. 566. e. fichab. tiequatido Jidiin i':hab:tiintes terram , unde eduxifti nos inde. Ita quoque in Grseco , ni(i excipias panic, fit, , tie,
t. 27. Ad verbum
,
e CirsEco
uti fnpcr
sVi
poft refficias
&
abfque zialde ; 20. Gr. Kal sVl 'Afut iivfia\^ at in Mf. Alex, additur ojuj/jse. Addit etiam Capitul. fup. pro eo quod fecijiii vitulum,
-f.
,
pro neqiiando : turn fequuntur y^hal^c,vxSai KJefo licayccyuv ccuni; eii rm iHr
:
Ylufo, to ftv
,
Au~
it shrir
dimlf,
i.
wctfi. TO /j.:mcctt at'TBC

a'l/Tv';.
ii,ir/ct'/!>
XTsrmi
In Mfs. Alex.
cV
tji
&
cwni It t/T >if/<w a.-7nOxon. ac editt. Aid. &

^
)
^.21. Gr. addic

Tt.
durav-,
ad =>aGoy
,
al. deeil.
Compl.
o'.TrotTEVk'a/
='pn^w.
21. Grjecc, roagcû'ra?:? h?^
exucerbames fuijiis.
1^.29. Grace. Kal
8t'oi (
edit. Aid. ^to?
>c; ci^.j, xah-
Ttt- 23. 25. Similiter Grace. KvSM l>MiMv ( Mf. jf-. 26. Gr.
fk
Oxon. cum ) rut ^'.m
edict. Aid.
csf , ,
t5 (ijn.1'.i
J,
taM
Compl. Kf'cE . Kf'eis iSttswsu fiH s(,om, ^fivcni îl âo^ 0 , i, -rii /J-SfiJa m ( Mf Alex, cum edd. Compl. TM xAHgî'iijMi'ai' on ) liV hvl fiiaa , Hi e'î))-*Aid.
&
TS'OimS.
defunt
ifta
tm fi&X'"' '" , j, Tn x-'f' Compl. In Mfs. Alex. Sc Ox.âc edia. Aid.
X 75 Ar/virlv " ^" "Tai!
t? i%Ji
ta
fit-
&
i,
o-
t?
x-'f' "^ îT xO(7oH.
&
'JiS
LIBER DEUTERON.
Cap.
X.
347
CAPUT
EW.
J4. 1.
I.
X.
VULGATANOVA. dixit Dominus ad me T Nf tempore X Dola duas tabulas lapideas ficut prioillo
:
VeRSIOANTIQUA.
i.
TN
&
illo
tempore dixit Dominus

,
net
me Ex: :
Aug.ija.tp. ij.i/i
tibi
,
J. cidc tibi dlKlS tabuLis lapideas
res fuerunt
&
afcende ad
me
in
montem
fa.-
dlim priores
facies tibi
:;.
&
quemadmo-
^""- '
3-
5î'
alcende ad
me
in
montem
&
J^^" "
ciefque arcam ligneam

I
.&
fcribam
ill
tabulis verba qu.-E fuerunt in

,
arcam ligneam , fcribam in tabulis verba

qiias
qnx
,
crant in
his quas ante confregifti
ponelque eas
in area,
tabulis prioribus
COntrivifti
&C
immittes
eas in arcam.
5.
Feci igitur arcam de lignis fetim.
Cummani-
que dolallem duas tabulas lapideas
inftar prioin
rum
bus,
afcendi in
montem
habens eas
juxta id
3. Et feci arcam ex lignis imputribilibus. Et excidi duas tablllas lapideas ficut priores, afcendi in montem , dux tabulx in duabus ma-
&
&
nibus meis.
,
quod prius fcripferat, verba decern ,qua; locutus eft Dominus ad vos in monte de medio ignis , quando
4. Scripfitque in tabulis
4. Et Icripfit in tabiilis , fecundum fcripturam priorem , decem veiba , qux locutus efl: Dominus ad vos in monte e medio ignis dedit eas
:
populus congregatus
5
.
eft
&
,
&
dedit eas mihi.
Dominus
5
milli.
Reverlufque de monte
defcendi
,
&
po-
& delcendi
& mifl tabulas in arcam
fui tabulas in
arcam
,
quam feceram
Capu.fup xiii
qua; huc-
ufque
ibi
funt
ficut milii
pr^cepit Dominus.
VULGATA NOVA.
tSnm.
JJ. ?i. 6.
Filii
autem
filiorum Jacan in fepultus

el1:,
N:im.
moverunt caflra ex Beroth Mcfcra , ubi Aaron mortuus ac pro quo laceidotio funftus eft Eleazar
Ifrael
7.
ti,
Inde venerunt
in
Gadgad de quo loco

:
profec-
Nam.
ji. ji,
caftrametati funt in Jetebatha
in
terra
aqua-
rum atque
torrentium.
nlius ejus.
VuLGATA NOVA.
8.
VerSIO ANTIQUA.
Levi, uc
8. In illo tempore diftinxit Dominus tribum Levi, portare arcam teftamenti Domini, alliltere coram Domino , minilhare , & orare in nomine ejus ulque in hunc diem. 9. Propter hoc non eft Levitis pars , & fors
Eo tempore
,
feparavit tribum
Aug.qnitji.ie.m
OfBf.f.j.jSj.i/.f.
portaret arcam foederis Domini
,&
CO
in ininifterio
in
ac benediceret in
coram nomine illms

ftaret
ulque
pri-fentem diem.
9. Quam ob rem non habuit Levi partem , neque pofreflfionem cum fratribus fuis quia ipfe Dominus pofleffio ejus eft , ficut promUit ei Do:
CUm
fratribus iuis
DominUS
iple pars ejUS e{t
licut dixit ei.
minus Dcus tuus.
VuLGATA
10.
NOVA.
11. Dixitque mihi
,
Ego
autemfteti in monte, ficut prius, qua:
dragiuta diebus ac noftibus
exaudivitque
me Domi-
ut ingrcdiatur
tribus
Vade, & prsecede populum, & pofl'ideat terram quam juravi pa:
nus etiam hac vice,
&
te perdere noluit.
eorum
u: tradcrem
eis.
NoT^ AD Versionem ANTIQUAM.

if. I.
"J?".
Ita Graice, ficut 8c Capit.
2.
la
Grxco
fie
;
Jcnl/es fnpe; tcihiUs
XLi. fup. quod vide, =Vi tx5 -ni/a'iia? , Et reliqua ut in Lat. fup. In Mli. veto
:
fequuur
Jiitis
Kal
'jfx^îi
jnatiifefl/tt
>
f"'(/'ffi
bulls
ibi Moyfes fcripfit in tabulis, &c. eutiJem Moyfcn in tahKiis hxc decent I'erba "on Deiim. isiiji Jjîe'<jiolenier qiiidem , fid certa
Et eiat
&
Alex.
St.
Oxon.
,
(icut
in edict.
Aid. &. Compl. legitur
Et fcribam , ciuim leftionem pluribus confirmare tentatAuguft. in cunleq. dicens Non immerito quxfitar, qnonudo hxc in Dent, dicamur , Mvyfe recoltnie ac repeteme qux gcjia junt , cum in Exodo ( 54. 27. 28. ) ubi fnmiim hxc dkla (^ ficia narramiir , tta Jcripttim fit : Et Scribe dixit Dominus ad M.jyfen & Ictiplit in tabu-
Kk;
yfid!fx
compe/hmiir , ubs didnm eft, Et (ciiplit in taverba tcftam. decern verba , noti ileyfen fcbaudiie , fed Domitium : fupra emm fojitum f/i.Eteiat ibi Moyfes in confpetlu Domini ; ut u Domtno , tn cujm confsciltt ernt
t>eceti,tie
Moyfis
rat.
fcripia inteliigaiitur hxc
Jhnt ante f.omtfe:lla
Ouod
poteft
fi tta
,
eft
Teftamentmum
qnx
lis
verba teflameqti
tabiihs
decem verba. Cum

,
ergo in
Exodo
J
ipfe
dan
bet
qnarido
differentia diioriim nobis 'jija eft, in his verbis commenpriores fecundas tabulas /crnifit
tun qnidem
Moyfes
Deiis in
fcripfiffe na'retlir
quonudj
:
hic in
Deiiteronomio
non homo, fid Dens

dubitalionem
Jcripfit.
5.
<'.
,
eadcm verba
fcripjijje recoliticr
Nodum
Nunc ergo cinn lefolvit Auguft. inf. n. 5. ht^c modo gitur in Deiit. de ficundit tabulis itadulum : Et excidi duas
tabulas
fcripli
,
: veruntamen ilia certi dift.intia :ion haquad priores tabulas ^ Dcus fecit , (^
Dens
&
fctiplit
in tabulis
eft
,
,
&c. non enim

Jiciit
ait
&
,
Gracco , practet voces, dua! , defunt. Mf. tamen Alex, cum editt. Aid.
lea in
Ai/'o
& duabus & Cumpl.

X'f-'-
quae
hab.
fid fcripfit, hoc
Dens
tibi
:
paulo ante dixerat
T/aii;
ut infra Aid.
&
Compl. sVoJ
V'dc
verba Dei fibi dida.-Excide
duas tabulas
&
fcri-
Capital.
>?".
XLH.
Gtxq.
fup.
&
e
,
Not. ad f. 2.
,
bam
in tabulis prioribus
dtjcutienda nafcitur quxftio
4. Similiter in GiSEco.
eVe'Ckmi
, id eft , (^ priores (5 ficundas , Deus iic legitur fcripfiffe , non homo. Sed fi in ipfo quoqite Exodo lierba Dei legantur , ubt jubet eafdem tabulas fecundas exI'idi a Mnyfe , nihil aliud invenitur , qu,:m ipfum Deumfe N.ini ita Jcriptum eft ( 54. e.ijdem promijiffe ftriptiirtim. fcribam , &c. ExI.) Excide iibi duas tabulas cepto itaque libro Deuteronomii , quxftionem iftam etiam foIlls liher Exodi continei , quomodo dixerit Deus : Et ktib^m in tabulis verba , quae erant in tabulis prioribus ; ciim pau-
quod utrafque tabulas
ft. y.
Tt. Z.
pro mifi
rcliqua ut in Lat.
Ad verbum
quo
ctifziv
xco
,
niii
excipias
unum
tare, pro
tollere
quod idem
illo
valet.
, porSimi iter
habet Capitul. XLiv. fup. In mis tribum Levi , ut portarent
tempore feparavit
hsec
Domi-
a:
cam.
,
&
*.
9.
bic efl in
,
Grxco
pr.cter
;
to7; aVsjô?? ,
,
in fratribus
pro cum fratribus

eft.
1
& i^.r^j;
cwtS
fors ejus.
loco pars ejus
In edit. Compl. fup. xapi tcT; aJsjjici;.

18. to. i. col.
;
t. 27. ) Scribe tibi verba hxc Et etat ibi Moyfes in confpeclu Domini fcripfit in tabulis, &c. Si enim fiipcriiis quod diilum f/!.- Scribe ribi verba hxc , &c. ad fnperiora pcrtines , qux Deus ita prxcipiebat , ut non tn duabus lapidets tabulis friberentitr , jed in illo libro Legts , ubt mult confcripia funt : certi illud quod
ii
poft
Itia'ur
&
10J7. b. & Hilar, in eund. Levi non erit portio , neque fors in medio fratrum fiioriim , quit Dominus Drus pars
Ambrof.
in Pf.
Pf. col. 287. c. legunt
Eiliis
eeriim
eft.
Nota
f
in
Mf. Alex, ac
Aid. tVf
edit.
,
Compl.
,
,
initio fcribi
i^xi
non
ri
:
licur in
KueA-.i;
>
pro
,
loque poft
iic
0d^
at'Toj
ante fors , paudeinde in Oxon, 9c

ij
Compl.
xmTs?? cit/Tur
non
/t?.
Join. I.
Xx
54
Hilar, in Pf. ii2,
LIBER DEUTERON.
VerSIO ANTIQUA.
Et nunc
,
Cap.
X.
,
VULGATANOVA.
1
\i.
pofcit a te
nili
...
Ili-ael,
iit
quid
Dominus Deus tuus

-
1.
Et nunc Ifracl
nifi
quid Dominus Deus tuns
time.is
Dominum Deum
viis ejus
,
petit
tuDim , gas eum

I
&
,
ambules in omnibus
,
&
dili-
&
k te, ambules
ut timeas
,
Dominum Deum tunm,
in viis ejus
&
diligas
eum,
ac fer,
corde tuo
>
&
& fervias Domiuo Deo & ex tota anima tua

:
tuo ex toto
yias
Domino Deo tuo

:
in toto
corde tuo
& in
tota anima tua

J
cuftodias prxccpta
,
?
juftificationes ejus
Domini Dei tui , & qax e-joprxcipio tibi hodie,
5.
cuftodiafque mandata Domini
& ciretibi, ut
monias ejus, quas ego hodie pra;cipio
ut bene
lit tibi
bene
fit tibi
.>
VULGATA
14.
li
,
NOVA.
En Domini Dei
,
tui
ccelum eft,
&
ccelum co?
minus ,
eos
,
&
amavit eos
vos
,
terra
I J
.
& omnia
qua; in ea funt
tuis conglutinatus eft
id eft
elegitque femen eorum port , de cunftis gentibus , ficut hodie com-
&
tamcn patribus
Do-
probatur.
VerSIO ANTIQUA.
Atnlr.
1.
VuLGATA
tri
,
NOVA.
:
1. dt Air,
16. Circumcidite duriti.tm cordis veftri
16. Circumcidite igitur prsputium cordis vef-
c.ii.t. I.H7-/Atia.l.ileVn.chr.
p. Au^.l. 6. 187.
& cervicem
,
veftram ne induretis ampl'^s

ipfe eft
17
Deusmagnus
fed
qui
non
accipit perfo-
17. quia
nam ,
nee accipit munera
deorum
gnus
&
Dominus Deus vefter, Dominus dominantium

,
J.
&
,
potens
&
dat
terribilis
Deus Deus ma, qui perfonam non
accipit
nee munera.
Facit judicium
2. Var. 19.7.
judicium profelyto , orphano veftim'entum dilige viduse. Dare panem

18. faciens
&
18.
pupiUo
&
viduEc,
amat
:
Jot. 34,
&
pcregiinum ,
19.
&
ei
vidum atque
veftitum
19
C.tfit.XLVl
.
quia &; ipfe
fuifti
in terra iEg}'pti.
&
;
vos ergo amate peregrines, quia
&
il-
Sap. 6,
8.
Eccli.
3
ipfi fuiftis
f't^-
advent
in terra .^gypti.
J,
20.
Dominum Deum
tuLun timebis,
&
illi
10.
fervies
iius.
Dominum Deum tuum

ipfi
timebis
& ei foil
foli fervies
adhasrebis
jurabifque in nomine
Aa. 10.
34-
Ipfe
eft
laus tua
&
Rom,
it
Deus tuus
,
cit tibi hasc
magnalia
& terribilia
:
qax
qui fe- II. Gal. 1. viderunt

,
oculi tui.
'UievBfi, in
6.
Ttech
21.
In feptuaginta animabus defcendernnt
p.a-
30.
t.
J.
5 14./.
tres vellri in
iEgyptum
nunc autem
facti eltis
ut (lellx coeli in multitudine.
NoTjE ad VeRSIONEM ANTIQUA

Sed nttnc , ahevo aliis infra , F.t untie , e Gr. Kal yut. Veio col. 268. b. Eadem rurfus legit in Pf. l. col. 54. b. addico tamen hoc in fine y 'i^ tx tota vtrtttte ttia , quod abeft a Gr.CO. Item in Pf. 117. col. 414. d. legit Et nunc lf,ael , ijfiid DotmTf.
In feptuaginta animabus defcenderuntpa- I?ecce nunc multipiica- Mat. 4, tres tui in ^gyptum 10. vit te Dominus Deus tuus ficut aftra coeli. Luc, 4,
i 2.
Sup. 6,
&
m.
S.
II. Hilar.
I.
loco 166. a. liabet
&
tius
Deus
,
tniii pnflnlat a te
niji
ut timeas
,
tniim
l^
J5 ambules in omnibus 'Jiis ejus cujiodtas pracepta ejus ex toto corde

,
Dominum Deum Jj diligas eum ,

tuo
^
ex tota
anima tua
ut bene
&c.
prjctermilfis intermediis.
;
Demum
Et
Ifrael , qutdDetis in Pf. 52. col. 8 J. c. alludens , dicit exijuiril a te , nifi facere judicium , Jr; imeiligere jujlniam ?
Vec. Iren. Interp.
1.
4. c,
16. p.
247.
c.
(ic
,
habet
ejus
mine
Ifrasl
(]utd
Dominus Deus
,
poflulat a tc
niJi timere
,
jujiitias ejus. Hie1012. c. Ciijiodias mandata ejus , ron. veto in Mich. 6. to. 5. col. 1541. b. Et cujlcdias jujiijicatzones ejtts , tjuacun' mandata Domini Dei tui , que ego matido tibi bodie , ut bene jit tibi. Anaftal. II. FP. epift. I. Cone. to. 4. col. 1180. c. Cujhdire prxcepta Domini Dei tui , ^ jujiitias ejus , quas ego mando tibi. Tf. 16. Sic habet Vet. lien. Interp. I. 4. c. 16. p. 24^, Kai tr!e,<'iffii''iii > ' circumcidetis , &c. ut c. In Gr.rco fup. Similiter Ambroliaft. col. 41. f. Circumcidetis , Jcc. Fulgent, f. de Circumcif. p. 666. Circumcidite praputium cordis vejirt ; Gr. cx>M^Kap(/i'ai' t'><af. 0fo? /^/7?.... 6ri5 v ^ttv^dêi rô'caj"t. 17. Gr. irci i'j'e n' |UH M^n iâ(^y. qui non admiratiir J'aciem , yel
Gen. 4^,
27.
Exod. I,
J-
Dominum Deum tunm

diUgere
ambnlare in omnibus
tuo
:
I'iis
^
,
perfonam
Ttr.
neque accipiet munus.

nftr.i/
,
eum
^ fcrvire Domino Deo
ex toto corde tuo
18. Gr. nÂQ:y
-et^^cmm/tw
Kopiparot
ij
Jt,
anima tua? Similiter in Gr^co Kal wy 'I5/;a^^^J om' h f-XsuSxi t/ Ki'6io;o' E5; c ahiiTui tsapi cS K, ircpnUSai , &c. ad verbum. In Mis. Alex. & Oxon. ac editt. Aid. & Compl. deeft i,. Ambrof veto in Pf. 118. Et nunc JJrdel quid to. i-coU ion. c. cum Hilar, legit Dominus Deus tuus petit a te , nijt ut timeas Domintmt
ex
tota
,
:
.,
ctyx-7ta Tor 'sr^'A^vltiv
S^-erat
dvTU af%v
frofelytum
,
IfêtTtcy.
yûpa t i. e.
Faciens judicium
^ diligit
dando
ei
panem
Sc
veflimentiim.
V".
19. Gr. nêiiM^yci 7/) (JTE cf
7jj
Ativitlci. Aid,
Compl. hnuitlv.
if.
20, Itidem Graece

lerît
detrafto unojoti
fed in
Mf.
Deum tuum
fervias
ambules in
viis ejus
diligas
eum
Alex, ac edit, Compl. eft ô'ra, Ambroi. in Luc. 2. col.
Domino Deo tuo ex toto corde tuo , i^ ex tota ani^ tua? Item in Pf i.col, 7J2. a. Et nunc Ifr.iel , quid eibs te pojlulat Dominus Deus tuus , nifi itt diligas Domiambules in omnibus i'iis ejus ? Vide num Deum tuum , etiam 1. de fug. face. c. 6. col. 451, b. Similiter Hieron. in Mich. 6. to. 5. col, i 542, b, Et nunc IJrael , quid Dotntniis Dius tuus quicrit a te , nifi ut timeas Dom. Deum diligas eum , tuum , ^ ambules in omnibus viis ejus , de tota fervias Domino Deo tuo de toto corde tuo , anima tua ? Lib. vero 5, in ep. ad Gal. to, 4. col. 290. f. Qîid pent a te ? Anaftaf. II. PP. epift. i. Cone, to, 4, col, Iz8o. c, Et nunc IJrael , quid Dominus Deus tuus
X312. d,
feizies.
cs;;',
Dr/;^f;
Dominum Deum tuum

îCii^.'oii
,
.^
ipfi foli
ma
Mf
,
Alex, pro
timebis
,
adorabis.
Idem Ambrof,
:
infra
col.
hab. TT^fOXH'H-' 5 57, f, addit :

><i7/>ek'o;; , f!"
2; ipfi foli adhxrebis
&
veto in Graeco poft
quitnr
ji'',
k.
t/jo;
avTov X6MM,9^'c.
22. Gr, 'Er ='/:^K'Kii-7a 4''X"~? xuTi^titat cf^sttTefst eo? ct a'cfi tc^ Ar/Virlor' vuri J E s-TTclvce ce Kt'c/o; $ ri if'ei-8 TM 7r?,ii'3-si. Capirul. XLVII. fup. non maCum feptuaginta quinque ( al. feptuaginta ) animabuf le
CV
;;
;
defcenderunt patres tui in jigyptum

jlellas
Cfrli
Jecit te
Deus ficut
in multitudine
al.
in
multitudinem. In Mfs.
pojlulat A
te
,
aliud
quam
ut timeas
Dominum Deum
tuum.,
ambules
que in Pf, Deus tuus poputat

ex toto corde tuo
(g
,
&c, ut fup, apud Hieron, Cafllodorus deni27. col. 445, b, Et nunc Ifrael. quid Dominus
a
te
,
niJi ut timeas
Dom. Deum tuum

{5 diligas
,
in omnibus J^ ambules cujlodias pr,ccepia eju < ex toto corde tuo
eum,
ex tota ani-
ma
tua, ut bene
Ita
,
if. 13,
Vide etiam CapituI, XLV, fup. , &c. rurfum Hilar, in Pf 2. col. 54. b, praeter
unum
f'7oâ?
hodie
quod
delet.
cy
, ,
In Graeco
iic
$i/.\a'arsc&oti
tx;
etiam Alex. & Ox, at in ed. Aid. non iCjzfiiuvTa. limpliciicitli , ut legitur fupra in Geneii , ter , fed iZjcumcila. in Ae"tis Apoftol, 7, 14, De hoc numero pluribus difputat Auguft. in Quatftionibus , ficut Hieron, quart, Hebr, to. 2. col. 545, b, feqq, quae legenda accurate, eaque imprimis , quae notavimusMup, ad Genef. c, 46, 't't. 2fi. 27, ex Hieronymo , qui totus illic eft ut prober feptuaginta lanttim animas , non feptuaginta quinque , delcendilfe in jti'^yptum Hanc rem , inquit , ne videamur advert sum Scripture iiulloritatem loqut , etiam LXX, Interpretes in
it,
&
K-rpiVT?0fV
5j
t:c SîKxtujuzlx
i
l^v^^
oca syw
Deuieronomio tr.mjlultrunt
in^reffus Jit Jacob in
quiid in feptuaginta
animabus
Wam;/4i' jm aifit^v
iV lu ' j
Ambrof, in
Pf. 1 18. eel.
gyptum,
Si
qmi
iîlHr noflra Jinttrh'
LIBER DEUTERON.
IM
rtf\ieiiiir
,
Cap.
XI.
^49
&
NOTA AD VerSIONEM ANTIQUAM.

Sc-iptttram inter ft cmtrivrmm fticin
(
ri /,X,Y./Kffifvft .; iic
Gen.4(J. 26.
Lxxv.
: ipfi iinim.ir
Hem
Audi,
ftr 'xfnwlii
cum
Jo epb
^ poflens fiii! .gyptrim tngrejj'n

Lxx.
ejji
iixnnnt
in Detttercriomio
tntttinn intrajje ni^moiantiir,
col. 544. b. f. ad Gen. 48. I. J. op. imp. in Matth. horn. 49. col. 107. a. dicit , jeptuiigint^t arnmns intrajje in JLgyplum, Vide pluia Adl. 7, 14, ad Gcnel. 46.
afferic infra ,
edam
&
CAPUT
VULGATA
A Ma itaque Dominum Deuin tuum -LJL va pr.^ceptaejuj csremonias, ûe mandata , omni tempore.
1.
,
XI.
,
NOVA.
& obler,
lia ejus
&
robuftam
raanum
extentumque bra-
&
)udicia at-
cliium
;
.
figna
z.
Cognofcite liodie qusB ignorant
filii
veftii
,
qui
raoni regi,
& opera qua fecit in medio /Egypti & umverii terra ejus,
Pba-
Bon viderunt difciplinam Domini Dei
veftri
magna-
VuiGATA
4.
NOVA.
Versio antiqua.
&
equis
omnique exercitui jgvptiorum",
qujE fecit virtutem
.^gyptioium
Aug.
loiiti,
17,1,
ac curribus
ris
rubri
quomodo operuerint eos aqu 1; macum vos perfequerentur & deleverit

,
3. Jfifi.f.
eos Dominus ufque in pnEfentem diem

5.
vobifque qu.e fecerit

:
in
folitudme, donee
liab
veniretis
Num.
j6.
I.
6.
fiiit
&
ad hunc locum Dathan atque Abiion
filiis
qui
6.
&
qux
fecerit
Dathan
,
&
Abiion
filiis
Cupitul. xiviir.
filius
Ruben; quos aptrto ore fuo
terra ab,
Eliab......
qiios aperiens terra os Ilium deglutivit
Aug. tocm.zZ,
^66. f.
Ai. forbuit
^^'
cum domibus
eorum
&
,
tabernaculis
&
in
uni-
eos
, 5c
domos eorum
& tabernacula
eoriun
verfa fubftantia
quam habebant
me7. Quoniam oculi Domini magna qui
dio Ifrael.
7.
Oculi veflri viderunt omnia opera

qu.-E fecit,
Domi-
veftri viderunt
fecit in
omnia opera
,
IJem
367. J.
Leciit,
1^,
ni
magna
8.
vobis hodie
utcuftodiatis iiniverfa
pr.-Ecipio vobis
,
mandata
illius,
qux
tgO hodie
9.
& poflitis
:
introire,
& polTidere terram

multo'jue
in
ad quam ingredimini
ea vivacis tempore
eft
quam
iiib
terram,
veflris
quam
,
iura\it
Dominus
patri-
IJem
567. k.
lam,
30*
juraniento pollicitus
&
femini eoruin
laifte
Dominus patribus veftris, melle manantem.
bus
dare
eis
&
feminique eorum poll eos
V ulgata nova.
Terra enim , ad quam ingrederis poflidendam , Don eft ficut terra yigypti, de qua exifti, ubi jado ieraine in hortorum morem aqu;E ducuntur in igua;
1 0.
:
peftans pluvias
11.
quam Dominus Deus

a.
tuus Temper invifit
8c
oculi ilhus in ea funt

ejus.
principio anni ufque ad finein
II. fed montuofa
eft
&
campeftris
de coelo ex-
Vulgata nova.
Sup. 10,
Versio antiqua.
,
15. St ergo obedieritis mandatis meis
qus
12.
ego hodie pncipio vobis
ut diligatis
Domi-
autem audita ejus, qux eô mando

15.
Si
audieritis
tibi
omnia mandata
UiJ. tMit. 31;
hodie
num Deum
de vertro
,
veftrum,
&
ferviatis ei in toto cor-
&
,
in
tota
anima
veftra
14. dabit pluviam terrrc veftra temporaneam
& ferotinam ut num, & oleum

,
colligatis
frumentum
&
vi-
dabit pluviam terrre tux in tempore 14. fuo, matutinum lerotinum
&
&
Uid. Lean. 31.
1 5.
foenimique ex agi'isad pafcenda jumenta

ipfi
15
1
&
cum
comederis
,
& &
&
fatiatus fueris
Aiig.loait. 33.
3.
f.
ut
comedatis ac faturemini.
,
367.
f.
16.
Cavete ne forte decipiatur cor veftVum
6.
attende
tibi ipfi
,
ne dilatetur cor tuum
&
recedatis a
Domino
ferviatifque diis alie-
prsvaricemini
&. ferviatis diis aliis
nis,
&
adoretis eos:
Vulgatanova.
1 7.
iratufque
Domimjs claudat coelum
&
ptuvia non defcendant
nee terra det
gcrmen fuum
NoT/C ad
y* . 4.
VeRSIONEM ANTIQUAM.
f. 15. Ad verbum tamen additur Vrb^,
,
Oraece
Mox Aug.
teiligffttes
,
,
ibid.
Ka! câ ^-Trctaê tv.v Sûvafiiv toJv , &c. Hoc Interpretes qnidam Latitii minhs in,
^
nolnerutn diiere virtuiem

qtiod ait
fed virtuti
Av>s(.fj.t
^
vel
exercirui
quoniam id
Grxcns
norifttilU
exercitum luietlexerttfit. Sed elegans locntto cji , Quê fecit virtutem eorum ; tntellegmdum efi quid eam/cct : qitomam
, detradta voce ejuf ; aL Nobilio fides. T^. 14. Mf. Oxon. hab. Ka.Ta.v,aipy t pro in tempore fuo; Vat. vero dc al. kk^/ a^^y , omnes ^to^woi- >u o-\iLizv, pec relat. ad vs7or , pluviam. Mfs. quinque Auguil. hab. li-
e Gricco
li
ad
nihil earn redegtt

eft.
Jed
qma
Kal
piuraltter diBttm
efi ,
ideo
jubobjittrum
T^.
milirer matntinam ^ferotinam fed male; nam Aug. proxime a^dit Chm matutinum tempu< dtei dicattir , nunquid hinc znielligi volmt tempus anni primum ? lerotinum %'erd
,
:
6. Grace, initio hab.
ow
^'ttcivcs ,
fttit Cvy
,
bco
filti
quxcnnque
qua fecerit
;
Kr.len
zx\]\Aq 2dEli'ab^ addic vi^'Fareliqua ut in Lat. Tup, AiigufHnus hie

;
minhi hatifutm efi ; fed non potiiit magts proprie de Graco quod ilU dtcnnt 'o-\ifj.oy : tamen etiam in Latinn , l::igua.vttlgo njttatum ej} , ut dicamr ferottnum , fed quod
exprimi
tardi'tts
tiiiS
duas Ujcutioncs notandas eiFe eosr cUm fujficere pojfe^t , quod
dicit
i.
quod add it itm

,
fit
(fuam cporteat fatium
ait frtpeuifs
quos
2.
de-
intelhgi voluit. Hieron.
mos eorum cinn dixijfet , addidtt , tabernacula eorum, ûafi alias in eremo haberent d&moi , nifi t.tbernacitla. t^J. Ad vcrbum e Gra:cu , prjeier rcIauYum.^Hrf , pro
ÛO
owe
*^,
,
&
780.
Z/iOftt
Ofe. 6. to. 5. a. & feiotinam. temporaueam V. 15". Gr. Kcti (fa.-/^y y i s/^tt^hÎi^^
hic veto tempus anni povero in Ecclef. to. 2. col, 1x75. legit Dabo voba plu^
efl ;
:
qtt^crtTjqrte.
tf.
16.
Ad verbum
Grco,
1?.
Ita i Grseco.
350
LIBER DEUTERON.
VULCATA
NOVA.
inter
Cap.
XL
ilia
peieatifque velociter de terra optima,
quam Domi-
&
do
oculos veftros collocate,
Slip. 6.
6.
nus daturus elt vobis. 18. Ponite hsc verba mis veftris
,
9. Docctefilios veftros ut
meditentur
in
quan-
mea
in
cordibus
& in
ani-
federis
in
domo
tua
&
ambulaveris
via,
&
& fufpendite ea pro ligno inmanibus, Versio antiqua.

domorum
:
accubueris atque furrexcris.
Vulgata nova.
20. Scribes ea fuper poftes
Deiii.t.
3-56}-/
mm &
zo. Scribetis eafiiper limiiia
veftra-
& januas
,
domus
januarum veflxarum
tui
2.1.
ut multiplicentur dies tui

in terra
&filiorumtuo-
rum
tuis
Cifiliil.
I.. ,
quam
juravit
Dominus patribus
mandata qu:E ego
ut daret eis quandiu cctlum imminet terra?.

Si
flip.
ZZ. Et
fi
Obaudieritis
omne prxceptum
if-
2 2.
enim
,
cuftodieritis
tud
praecipio vobis
&
feceritis
,
ea
ut diligatisDo-
minum Deum veftrum

^5. ejiciet
tra...;,
&
ambuletis in omnibu?
viis ejus, adha;rentes ei,
Dominus omnes
genres a facie vefte
2;. difperdet Dominus omnes gentes iftas anpofTidcbitis eas, qusmafaciem veflram,
&
jores
&
fortiores vobis funt.
Aug. LtcHt, 54
367. d.
j;^
5c fllimen
magmun, flumen
Eliphra-
24. Omnis locus,

ter, veller erit.
qucm cakaverit
pes vef-
Jof. I. Ji
tem
timorem veftmm & tremorem veftrum imponet Dominus Deus velter fuper faciem uni2<;
k Libano, k flumine magno Euphrate ufque ad mare occidentadeferto,

le erunt termini veftri.
&
Uid.Laciit.
trum
25. Nullus ftabit contra vos terrorem vefformidinem dabit Dominus Deus veftcr
:
&
vetix terrx
.
fuper
omnem
eft
terram
quam
in
calcaturi eftis
ficut
locutus
iHfif.Cal.proS.
134.
>/.
vobis.
fixhjl).
Ecce ego dedi ante confpeflum veftmm & malediftionem , fi audieritis mandata Domini Dei veftri , qUSCUnque ego mando vobis hodie
26.
26.
En propono
confpeftu veftro hodie

:
hodie benedidionem zy. benediftionem
benediftionem
&
malediftionem
, fi
27. benediftionem
obedieritis
mandatis
pr^cipio
Tirtul. ad'j,
Gnop
B25.
I>-
fi erraveritis de via, maledidioncm quam mandavi vobis , ut abeuntes lerviatis deis
og
...
Domini Dei
^b'5
=
veftri
qua ego hodie

fi ,
datis
28. malediAionem , Domini Dei veftri
fed
non obedieritis manrecefl'eritis de via ,
aUis
quos non
fcitis.
quam ego nunc
oftendo vobis,
,
&
ambulaveritis
poft deos alienos
quos ignoratis.
VUIGATA
in terram
NOVA.
29. Ciim veio introduxerit te Dominus Deus tuus ad quam pergis habitandam , pones bene-
vallem tendentem
j
&
&
intrantcm procul.
ut pollidea-
diitioneni fuper
montem Garizim
:
maledidionem
fu-
tis
Vos enim tranfibitis Jordanem, terram quam Dominus Deus vefter

1.
, ,
daturus eft
per mor.tem Hebal

git
vobis
ut habeatis
poflideatis illam.
30. qui funt trans Jordanem, poft viam qu.T verad folis occubitum , in terra Chanana;i , qui ha-
52. Videte ergo ut impleatis ctremonias atque

judicia
,
qua;
ego hodie ponam
in
confpedu veftro.
bitat in campeftribus contra
Galgalam
qus
eft
juxta

t. 20.
Ita
m.
:
quoque
lie
in Gracco.
,
v. 22. 1" Gricco
KctI 'iscu,iai axon

'
ayai\Cli Tritxi
cordant ad vcrbum. Capitul. IT. fup. fert T.fce da vebit hodie henediHiiints C< mahdtcltones , nee male ; nam Mf.
Ta? w7cit Tau'ra? , &c. #. 25. Gr. ipfo initio hab. KI Eza^5^, additque tkuTct, ad t^-m , genies ; Cictera ut in Lat. fup, moixiji Gr. Kar' aVo fit-jaM re7M? Ejjf-. 24. fiitmen : Kepttitionis ifipfd-ri. Augad. 3id hoc yfiumen Scripturis , rem dece/iier camtx, inquit , ujiiatx funt in
Alex.& Ald.ed.
proprie
,
exftcratio ejl
hab.pluraliter, ^071'? feu impifcatiD. ,
j,
xttTOiy:!" xHTa'es
meiid.iut.
f. 2y. lea de Grseco , verbum c verbo addit Auguft. tremnm , Jed 'Us timorem C) tremorem , quo ipji timent fuo timemnr , iS ''''"^ tremere j.teiiint. Polfet vetti , ti:
V. 27. Ad vcrbum e Graeco. Similiter Iiabet Tertul. I. contra Gnoft. p. 82J. b. praeter ieqq. ft:tcepta..... pmcipic, ItTthîftM. iiui>:do. Grxc. 7oa,loco ni.im/,iM interruptione ; at in if. 28. Ita legit Tertul. abfque Gr. poft hoe, Kal tot xi/ie,w , interponuntur ifta: ear ''", fii cUit'snTE to; itliiân Kvflv t? 0;f ",""' ' '* "'^f^" his , Mfiou u/iiii Qii,usiiî , reliqua ut in Lat. fup. exceptis Jervire , loeo ut abeuntes jer'a-.fiv^jirlfi Tâ.'/p'.uiir , eterne!
i/i,uis
i
morem
-de^ri.
&
nljâ.li , novijlis ,
pro
fcitis.
-t. 2fi.
In Grjeco
AiJ^'fti
do
non
dedi
reliqua coii-
CAPUT
Versio antiqua.
Capiltil, LU.fiip,
X
I.
Vulgata nova.
T_T
JEc funt pr,-ECepta atque judicia
,
ISta
bitis
funt prxcepta
&
judicia
qua: obferva-
qus
JL JL facere debetis in terra quam Dominus Deus patrum tuorum daturus eft tibi , ut poffideas eam cundis diebus quibus fuper humum
gradieris.
Tertul, adv.Giiop,
825.
t.
Perdirione perdetis fervienuit nationes deis

j;.
omnia
,
loca
in quibus
2.
Subvertite omnia loca

,
in
,
quibus colue-
quas vos pollidebitis
runt gentes
quas pollenuri
eftis
deos fuos fu-
NoTjE ad Versionem antiqua

jf. I.
m.
,
In
Grxco
fimiliter
,
nifi
sftai &.
pro ohJervaHtis
legitur
quod deeft/K(- port fVM^tTe li Tmi:i,
Tf. 2.
Ita Gra-ce
ufque ad vocem nationes
cujus loca
il
hiJ ;
at in MJ",
Oxon.
iic
tmi ja iim- 'un> fequitur.
LIBER DEUTERON.
V
U
I.
G A T A
NOVA.
hirrcdir.itc
XII. Versio astiqua.

Cap.
fnper
35
,
per montts excclfos,
& colics, & fubtcr omne

,
monies
&
colks
&
arbc-
Terlul,
iili
fof.
lignum fionilorum.
Stip.-^.
rcs dciil is quafque.
5.
DiiUpate aras eoruiii

,
if.
tuas
lucos igne combuiite,
& confringite fta& idola commiillis,.
^ rum
,
(.(iodietis
miiuiciis (l.uicula
z.M,K. nuite rdilperdite nomina eorum de locis

11.40.
&
:
ris i>;ni
ams cariim , evcrrctis & comcanim , & cxcidctis lucos exfculptilia dcorum iplaium concrcmabi& difperdctis nomcn corumdeloto illo.
V
/^.
U L G A T A
:
Nonfacietis
led ad
ita
Domino Deo
5
veflio
6.
Dominus Deus
8.
vefter,
5.
clegerit
ter
ibi
,
locum, quern DominusDeus vefveftris

,
Fide Not.
Non
facietis ibi qua;

libi
nos hie facimus hodie,
finguli
quod
reftum videtur.
in
vidimas in loco illo liolocaufta decimas Sc primitias manuum veftrarum , oviiim. \-ota atque donaria, primogenita bourn 7. Et comedetis ibi in confpeiaru Domini Dei vefveftras
,
& 6. & ofFeretis
de cunftis tribubus habitet in eo

,
ut ponat
nomen fuum
9.
Neque enim ufque
prsfens tempus
,
veniftig
venietis
ad requiem
&
poiredlonem
quara Dominus Deus
&
vefter daturus eft vobis.
&
10.
Tranlibitis
Jordanem
& habitabitis in terra
,'
&
quam Dominus Deus

ullo
vefter daturus eft vobis,
ut re-
quietcatis i cunitis hoftibus per circuitum:
&abfque
tii:ac Isetabimini in cunflris, ad
qus
mileiitis
manum
timore habitetis
vos
&
domus
veftra;
in quibus benedixerit vobis
VULGATA
II. in loco quern elegerit
NOVA.
Dominus Deus
:
Versio
vef1 1
.
A N T
Q u
A.
a. lo
ter,ut
fit
,
nomen
ejus in
:
eo
illuc
,
omnia, qux
pra;cipio
conferetis
holocaulla
&
hoftias
,
;
locus quern elegeiit Dominus Deus -^V ttirw, vefter , invocari nomen Ilium ibi-: atiefetis omnia, qux prx;ipio \obis hodic holo-.uita velerit
:
&
primitias manuum veftrarum ac decimas , quidquid pKEcipuum e(t in muneribus, qux
&
tra, &: iacriiicia

&;
&
dona
,
vellra
& decimas \eftras, & primitias, & omnia qux elegit de manibus
voveritis
vovcbitis
Domino.
\elhis
tro.
quxcunque
Domino Deo
\er-
VuLGATA NOVA.
li.
Ibi epulabimini
coram Domino Deo veftro,
;.
Cave ne
:
oflFeras
holocaufta tua
in
omni loco,
in una quxcunque
,
famuli;, atfilii ac filis veftn, famuli vos, que Levites qui in urbibus veftris commoratur nepofTeflionem inter que enim habet aliam partem
:
&
&
quern vidcris
1
4.
fed in eo
quern elegerit Dominus

,
&
tribuum tuarum
priucipio
tibi.
oif'eres hoftias
&
facies
vos.
VuLGATA NOVA.
te efus 15. Sin autem comedere volueris , comede juxta carnium deleitaverit, occide benediftionem Domini Dei tui, quam dedit tibi in urbibus tuis live immundum fuerit, hoc eft,
,
Versio
&
15
A N T
Qu
A.
&
de
& manduca omnem

,
fecundum defiderium animx tux occicarnem , juxta VOluptadcciit tibi
Adim.ap.Aug.t.
8.
JiS.f.
tem
quam
DominUS
maculatum
integrum
&
&
debile
five
mundum
hoc eft,
licet
,
&
fine
cutcapream
macula , quod oiFerri cervum comedes

,
fi-
16. ablque efu duntaxat fanguinls
quem
fu-
per terram quafi

17.
aquam
,
effiindes.
t6. cave autem ne Hmguinem manduces, fed efFunde tanquam aquim lliper terram.
17. Non poteris mandujare in decimationem frumenti tui
Non
poteris
comedere
,
in
oppidis tuis
,
civitatibus tuis
Aug.Ucui.^S.t,
j.
decimam frumenri genita armentorum

voveris
,
& vini & olei tui primo& pecorum, & omnia qux & fpontc oSerre volueris & primitias
,
:
s*/.*'.
manuum tuarum
VulGATA
1
NOVA.
manet in urbibus tuis coram Domino Deo tuo
:
fed
loco
tuus
quem
elegerit
coram Domino Deo tuo comedes ea in Dominus Deus tuus tu & filius
, ,
vites qui
ficieris
&
,
Istaberis
&
re^
in cuniftis
ad qus
&
dlia tua,
&
fervus
&
famula
atque
Le-
extenderis
manum
tuam.
NoT^ AD Version EM antiquam

if.
ly. Addit
Aug.
ibid.
Jpfe
CAdimantus
,
/n his ver,
In Mf. Oxon.
T^, 5.
'!fl'iils
irca?:; JV/j Afif.
bis
qtt^ pofuit de Veteri Jeflamento
animadi ertere potu^
Grxc. Kxl
tk;
s"nMt;
,
KaTawa;-i|*E7e t^; iS&j/Mv;

,
xvT^'y
dvrxv , i QvY' &c. ut in Lat. excepto ver-
non ad immodeyatcim Snuiid'um dtjidriium

ct
I'OiacttiUein perwiere ijttcd dicittm

,
rfl :
bo ,
pro ii:fferdel:i. itt. J. 6. Hue redeunt qua; Tertullianus ait 1. contra 3uil. c. y. 158. c. Invetiimiti priifoiptum popultj Ifrael: , ut facrifici.t nulla tn loco offrr.eittuy Deo , ijii<2m i urrn reproccT0\E77Cf.i
:'Am'
omni
It
-TTcitn
Tti THK a'jy'.'iUt
lie habencur G.xQn ti/'cji?, J. 7x7,7 Xffx, xj:Kvflv T? ;f Qv itf iS ccm Qu , &c. SeJ
&c. hsc autem

,
eVi.S-u^.a
Dominus Dais d.tturits ejjit populo Ijiaeli, eorum; i^ intyoJitdo JJiacI , celeharerniir J.tcrificux 1^ hoiocartflii , tam pro piccat;s qu.im pro animahus, Eadein etiam referri pollunt ad V. 1 5. & 14. inf. Kai ssai If. II. Grace. toVc5 i/ ir fW^n/ou KuCi'.i O 3^ QV S-JTIXfiyb-irKl T3 Oro/ât KUT^ KSt' SKbI O-'fif^f ffaVTx 00a yv wTe?Aouitt Ljjur C\\uteyt , Ta oAoy.xt^Tw'êc/x i, rk i-TTijin.x'lct, I'fiay vH'Zv t'ij TK ûQiic/iiK/a C/iur i,
miJUonis
,
ijimn)
maâbis , JJ comedes ctrnes , fecundlim benedulzonem Domini Dei mi , quam dedit tibi. In conlisquentibus tamen Auguftinus conftanter legit ut lup.
ciipidiiate lua
i^ patribus
t- 16. Idem valet quud inGisco

xystSs
,
eft
O.â)'
lo x.>ia
'
fVi ry >/
s>-X--^'^-
janguinem non comedetis ; aquam. Capitul. LVI. fup.

guttiem.
xvto ui v/:t:p. Tantnmmoao in terram effandetis tllum Jicut

4tttnd:te
ne mandmetii Jan-
f. 17. Ita Gtxci. Aug. notat
tiici ,
nm poteris
pro eo
quod
eft
detebis.
553
Amh:inff.
i. I.
LIBER DEUTERON.
Yersio antiqua.
Attende
tibi
Cap.
XII.
NOVA.
in
VU
19.
L G A T A
Il8.
19.
ne derelinquas Levitem per

\'ixeris fiipcr terrain.
iiZi.d.
omnc tempus quo

D.
Cave ne derelinquas Levitem tempore quo verfaris in terra.
omni
V
Gfn. 28. 14.
Excil. 54. 14.
U L G A T A
ter-
NOVA.
cura carnibus
i 4.
1 5.
Quando
,
dilataverit
Domlnus Deus tuus

,
animam comedere
ut bene
fit
hiinoo tuos
ficut locutus ell tibi
&
:
volueris velci
fed fuper terram fundes quafi

tibi
aquam
Jf. 19. 8.
carnibus, quas defiderat anima tua

1
1 .
&
tiliis
tuis port te,
cum
fcce
locus autem , quern elegerit
Dominus Deus tuus

,
ris
ut
fit
nomen
ejus ibi
li
procul fuerit
habueris
, ,
occides de
armentis
tibi,
&
pecoribus
iQ
qu.-e
ficut praecepi
quod placet in confpeftu Domini. 2.6. Qui autem fanftificaveris , & voveris Domino , tolles , & venies ad locum , quem elegerit Dominus
:
&
5
.
comedes
oppidis tuis
ut tibi placet.
ii. Sicut comeditur cjprea

eis
'
&
cervus.ita
vefi:ijrii
ly. 8c ofFeres oblationes tuas carnem
& fangui-
& muiidus &

Hoc
fiDlum
immundus
in
commune
:
vefi:entur.
:
guis enim
eorum pro anima
& VeRSIO ANTIQUA.
cave , ne fanguinem comedas faneft idcirco non debes
nem rum
fuper altare Domini Dei tui
fanguinem holHa-
fundes in altari
carnibus autem ipfe vefceris.
VULGATA NOVA.
18. Obfcrva pio
tibi
,
CtpiLL-^n./ap.
iS. Cuftodi
&
fac
omnia veibaquae ego man
&
c^m
audi omnia
qux ego prscituis port te in
do
tibi
nt bene
,
fit tibi
&
tiliis
A!tg.qti.fj>.<^<).i;i
z().
Si
autem exterminavent Dominus Deus
Jm4. t.i.iii.c.J.
aiUS gentes, in quas tu intras hxreditare terram lixreditabis eos,& eorum, a conlpedu tuo , habitabis in terra eorum 30. attende tibi ipll , ne exquiras fequi cos pollquam extcrminati tlierint a facie tua , ne exquiras deos eoriuTi , dicens Quemadmodum faego. ciunt gentes diis fuis , faciam 5 r. Non facies ita Domino Deo tuo. Abominamenta enim , qua: Dominus odit , fecerunt diis filias ilias combufllis , quoniam filios fuos ri.nt igni diis lllis.
quod bonum eft placitum in confpeftu Domini Dei tui. 19. Quando dilperdiderit Dominus Deus tuus ante faciem taam gentes , ad quas ingredieris
feceris
fempiternum
&
hi/.jg.
&
"^'i-"''-" poflldendas,
ris
&
-"^
ir^j--:, polfederis =, eas
.u.u-. atque habitave-
in terra
earum
30. cave ne imiteris eas, poftquam te fuerint introeunte
fubverf^,
:
&
requiras ca;remonias
carum
51.
dicens
Sicut coluerunt gentes ift^ deos
&
fuos, ita
&
ego colam.
facies fimiliter Domino Deo tuo. Omnes enim abominationes, quas averfatur Do-
Non
&
&
minus
lias
,
fecerunt diis fuis
oflerentes filios
&
fi-
&
comburentes
igni.
tibi
,
Capii.iym.fip.
t;2.
"Omne verbum quod ego mando

,
tibi
?:.
Quod
pr^cipio
hoc tantum
faclto
eilltodi
&
fac
Domino: nee addas quidquam, nee minuas.
Not.cadVersionemantiquam.
H.
19.
Vix melius
:
Grzco.
,
*. 28. Graice
ttîoj"
h,
mk
j,
woiMs;;
Ohferva
audi , g ficies , &c. ut fupra. f. 19. Greece , deeft eu , ante intras , quod ramen eft in Mf. Alex, lubinds port intras , additur hu , illnc ; pau-
loque port
habetur otVj a^nQui-n tt

:
facit tua
pro i
^ xa7j-v.?>n20i'cî'c>i; auTnv , j. xaTciKa'cii; &c. hureditaveris ram, gj habita'jeris fed in Mf. Alex, legitur Kaâjt^nj^jK^n'cf/; xj-*^^ ^ xaôiitiicc/? ut in Lat. fupra ; in editt. Aid. & Compl. >i.ci.ra.y.M^y'^fiiQAi
tonj'pedit tuo
,
mox
ita
pojleaquam exterminata fuerint a facie itta ; nt , dicens : Qtiemadmodum faciunt naego ita faciam. tiones deis fuis , Oxon. cum editt. Aid. 8c t. 31. Ita Mfs. Gr. Alex. Compl. nili quod pro odit , hab. E/^fi^ncs , feu /f^lQyis ^ odio habutt : Mfs. tamen praed. delcnt j. , ante fl:os, 6c ponunt ' , ante igni, cum edit. Aldina. Plus variat
qiiitrti
CM
requijieris deos illartim
&
iic eft , Kt'piV
Gr. Vatic, a quo abeft vox Domino i exinde port enim, a. ='^/(^hce , Domini qua odio hahuit ; turn ad-
ditur
w,
52.
poft fecerunt
ut
&
poft combiirunt
deleturque
ivtii.
*".
y ,2me filios.
30. Ita
Grxc.
fee.
Mf. Alex, ac
editt.
;
Aid.
&Compl.
.
")^.
Ad verbum
,
,
e
,
Grscco
vfi7/
,
quod addunt tcvtx , ad vocem , autem Vatic, abfunt lijec , ne exquiras

nili
iMf. genus deos eorum , fed

at^r^JK.
di
2/
fac
pro quibus
Qn/xet^r
przter hzc , tibi, cujlot?tp <fuîî) tc;s?/ ,

,
^'llbis
hodie
hoc cuftodies
legitur in
aliis ,
it'
ît eV-i^vfTi-'oe;;
t^; ,9"-^?
:
advcrf
Giioft. 8xj. b. llmiliter habet
Cave
tihi
Tertul. 1. , ne Je-
tamen Uxon.
vet ohfervabis facere ; in Mf. Compl. habetur ^01', pro ac edd. Aid.
&
CAPUT
VcRSlO ANTIQUA.
Teiiul. ad'j. C:i!J>. I.
XIII.
VulGATA NOVA.
I.
Zz^.b.c.
O
z.
C]
ipfe
prophetes exfurrexerit in te
aut
Ibmnium Ibmnians ,
&
:
dederit tibi
lignum
fervia-
O
2
.
:
I furrexerit in
medio
tui
prophetes
ant
qui
fomnium
evenerit
,
vidilfe fe
dicat,
,
& &
pr^didixeric
vel
ortentum
xerit
,
fignum atque portentum
&
ne
evenerit
&
dixerit
Icitis
Eamus ,
&
&
,
quod locutus
eis
:
eft
mus
5
.
diis aliis
quos non
tibi
Eamus
&
fequamur deos alienos quos
ignoras
&
ferviamus
audiatis
:
niatoris illius
fermonem prophetx aut fomquia tentat \os Dominus Deus
no" audies verba prophets illius aut fomniatoris quia tentat vos Dominus Deus vefter
5
-.

^. r. Ita in Gr^Kco , nili quod primarum vocum ordo 'Eai' A; avysr cv c;! '^rpz'pury; , H Ivvmia{ic invertitur litiivK T3 iri'-irn'jr , &c. Luclf. Calar. 1. de non pare, in De. del. 228. b. lie habet Si autem refurrexerit in te profheta , aiit fomnium Jomniaus , 5^ dederit fignum aut proi/;îKm. Similiter Auguft. quift. 19. in Deut. to. 5. y6;.g. Si aKtcm furrexerit in te prrpheta , fiu fomniater Jomnians i2 dederit tibi fignum vel prodigium. tl r^fêcs; ,'> ;si'M? yffoi V". 3. Gr. Kx) sT^^nri Qi^f^sm Qf ti-^wi- n'.fivî^n'.) , *c. ut in Lat, fup. In Mf, tamen
: :
m.
TonfiiToyvrl ti'î;, fequimTl-ipsv.^jijiisY
Oxon. defunt
Tur vero
1.
:
ifta:xal
s?6>i
Luclf. Calar. , &c. de non pare, in De. del. p. 228. b. lie hab. Et 'jeneri; J!gna faciens aut prodigia , (5 dzxertt ad te , dicens : lamns , ^ ferviamus diis alienis , quas nefilis. Aug. vero quxft. 19. in Deut. to. 5. Jfij.g. ita GrjEcum reddit ad verbum Et 'jenerit fignum /t'-e prodiguim , quod locutus eft ad te ,
xaJ
>?'7i)V siVji*
:
dicens
Eamus,
gj
ferviamus
diis aliis
quos
nefcitis.
Vide
iV
Capitul. LViii.
fup.
t.
5.
Diffimiiia nonnulla in
Grsco , ubi iic :0V(iy'-
LIBER DEUTERON.
VULSATA
Otpalam
to coi'de,
4.
fiat
Cap. XIII.
1
NOVA.
eum an non,
veftr.i.
, ,
Ve R S
in to-
3n
A.'
,
A N T
I (^
utrum
in tota
diligatis
veftcr
ut fciat
Ci
ex toto coidc veftro

,
&
ex
TitikI,
uUfUf.
&
anima
tota
anima
Port
veftra timcatis Dciim.
DominumUeuni
:
vellrum (equiniini
cuftodite
,
fum timete , & mandata illius dite vocem ejus ipfi fervietis
bitis.
& ip& au-
4.
Deum
:
vcftriim abibitis
illi
bitis,
&
&
,
Imnc time&c
pricepta ejus cuftodictis
&
ipfi
adh*rc-
ejus aiidietis
&
vocem
fervietis
&
illi
adjicicmini.
illc
5.
Propheta autem
:
illc
aut fiftor
eft
fomniorum
i.
5.
Prophetes autem
locutus eft
S:
fomniaror
interficietur
quia locutus
veftro
,
ut vos avertcret
tur
enim ad Teduccndum
te
moriea Do-
Domino Deo
iEgypti,
qui eduxit vos de terra
mino Deo tuo
&
redemit vos de
,
domo
fervitutis
ut
errare tc Faceret de via
minus Deus tuus

6.
lius
& auferes
aut
quam tibi pra-cepit Domalum dc (nedio tui.

fi-
Si tibi
voluerit perfuadere frater tuus

,
6.
matris tus
tilius
,
tuus vel
filia
five
dili,
vel
lier
matte
uxor qua
gis ut
eft in finu
tuo
,
aut amicus, quern

:
animam tuam
diis alienis
,
clam dicens
,
Eamus
,
& mx
pa-
te frater tuus ex patre tuus aut filia tua, aut muqux in gtemio tuo eft , aut amicus , qui anitux par eft , clam dicens Eamus , lervia,
Si
autem rogaverit
aut
lilius
&
lerviamus
tres tui
quos ignoras tu
&
mus
7.
flint
8.
deis aliis
quos non
,
Icis
nec paircs
te
tui ,
7. cunifbarum in circuitu
vel procul lunt

8.
ab
initio
gentium, qui juxta ufque ad finem terra;
ex deis nationum aut longe ,
qux circum
,
proximc
non acquiefcas
ei, nec audias,
neque par-
ne
,
velis ire
cum
iUo
:
5c
cat ei oculus tuus
ut
mil'erearis
&
occultes
non
beris
9.
parcet oculus tuus fuper
cum ,
nc audieris eum : nec mifera:
eum
Tn/. 17.
-9.
fed ftatim interficies
fit
primum manus
7.
tua fuper
eum ,
&
poliea omnis populus mittat
raanum.
nec cclabis eum annuntians annuntiabis de eo manus tux erunt in eum in primis ad occidendum , manus omnis populi in noviftimis.
&
NoTiE AD
itivrryiiv
t/.tiva'
Versionem antiquam.
,
ot/ tusipctîi K:/eô;
fo;
(^f v/xx^
Si'Jsyxt
{ Mf. Alex, cum editt. Aid. & Compl. fc)=oi u'^Jr Jâ; T iiJ'irai ) ?i' iyxTTXTf toi- Q;or ( Mfs. Alex.& Oxon. cum editt. prxd. KuCA^v tov 0:o/ ) vûy ii, o?>n; tm; xot/i.-r/af; t^ôiv , K) ^ o^h; tj7; ']'t^X^'' ^M^''* Qnac omnia optime reddit Aug. qul>. 19. in Deut. to. ;. ^6^. g. his Non au;
matre; a Mf. tameii Oxon. abaft (je , ôdptitre , uc &al. tua, foUfili.t; Alex, verb hie retinet a, cum edit. Aid. omnefque limiliier tiia , port \ocemmulier, Ted abfqiie ej} , port gremio tun. Exinde loco qui p,ir cji , iiabetur iimpliciter , 1005 , xqnulis , & pro ncn Jiis , nec , ita , ifx riJei'; ct; , j^ , * ftuverai tu , ^. Edit. Compl.
ifti
a Vatic.
non hab.
in
nV's/!
fed
tiVii?
al.
ujei. Lucif.
:
dietis
verba prophette
tentat
illius
vel fomnianits
vefter vos
toto
,
[omnium
jcire
,
tllud: ex todel.
De.
del. col. 2z8. d. legit ut fupra
Si
1. de non pare, autem rogaverit
quoniam
tis
Dominus Deus
an diliga-
Domififtm Dettm veflntm ex

animii vejira. Lucif. Calar.
1.
coriie veftru
de non pare,
in
Dc.
tuus ex patre vet maire , aut filiu! tun! , aut fiaut mtther qtlie in gremio tuo eft , aut amicus , qiti animx inx par eft , clam dicens : Eamus , Jj ferviamus deis
te jri-.ter
ita tjta
col. 22.8. b. lie hab.
New
nudietis verhiim propheta illius
aliejiis
qttos nejcis tu
^ patre
:
tut.
Cypr. ep. ad Fortu/i
quoniam tentat Domtnus Dens vos , videri Ji dttigatis Dominitm Deum veftyttm , &c. Item Cypr, 1. de morcal. 2J2. b. Tentat vos Domtnus Deus vefter , ut fciat
aut
Jom/ttaritis
:
natum
trtus
,
p. 265". a.
hxz habet
Oftod
rogaverit
te
frater
fi
diligltts
Dominum Deum
veftrum ex
toto
corde
veftro
anima veftra : (Imiliter ep. ad Fornuiatum p. x6y. b. nili quod addit in fine , 5 ex tota virtttte z'eftra , <juod apud alios non legitur , nec etiam apud iplum 1.
ex tota
5.
aut filius tuus , aut jitia tua , aut uxor tua qux efl in finit tuo , aut amicus tuus , qui aquatis eft antma tux , latenter dicens : Eamus , ferviamus diis alienis^ diis gentium-, &c. Jul. Firm. 1. de errore prof. reli<^. p. 179.
a.
Tellim. p. 509.
,
b.
ubi
eadem
rurfus exftant,
(i
excipias
iftud
tentat
Dominus Deus
659.
b.
vefter vos Au2;ufl.
Gen.
e. Sc
I. to. I. col.
1.
& qujcfl.
212.
:
jy. in
c.
quoque 1. de Gen. to. 5. 592.

in Pf. y.
Ouod ji rogaverit te frater tuus , aut films tttus , aut uxor tua qux eft in Jinu tuo , aut amicus tuits qui eft aqualis anima tua , latenter dicens : Eamus , jerviamus aliis diis gentium. S. Pacian. ep. 5. eol. 513. a. Si autem pre,,
de
itt
fer.
Do.
to. j. p. z.
&
&
5S.
to, 4. col.
vefter
,
17. e. 257. g. legit
Tentat vos
Dominus Deus
i
fetal fi dtligitis
eum
epift.
veto
30. to. 2. col,
39
5.
c.
fi dilig.uis.
Tf.
4.
Terml. bene,
fee.
Mfs. Alex.
&
Oxon.
;
ac edirr.
Aid.
& Compl.
in quibiis (imiliter leguntur hjce
Kal t;
tttus , aut filia tua , aut uxor tua qua aut aqttalts anima tua, dicens : E.imus , Jerviamus diis quos non noveras. Nuta in Gricco jaCf'* clam , conjungi cum prxced. apud Scriptores vero Lat. cum feqq. Vide etiam Capitul. Lx. fup. f. 7. Graece legitur v/jm- , pro te , deinde \ocoproximc ftifit aut longe , (Tc , twk iyîZfiyTuv Qoi , H fw juxxpciy dtro
catus fuerit
te
fater
eft
in jintt
ttto ,
Mf. Oxon. ifliid , aura Dominum Deum , (icut J\.v%evQi% omnes autem hahent edit. Aid. tsp'j^ KVTor , in fine , non Vtw , ante 'uT'ôreinQiS^- Lucif. Calar. ubi fup. 228. b. fie legit Poft Doa
,
:
nuT^ 9t/>itê3s fimt a Grajcu Vatic, ut

To^ct;
&
V'tw ]î^)^fvQi'Js
qu ab-
Qy
tum fcquitur , xti' axpy th^ yyit; ewg ctycfv th; 7; ah , extreme terra ufque ad extremum terra ; fed hxc abfunt A Oxon. Similiter habet Lucif. Calar. ubi fup. iig. d.
,
Mf
minum Deum
veftrum abibitti
^ ^
ipjum timebttts
,
:
manappo-
Aata ejus cuftodietis , vocem ejus audietis nemini. Hilar, in Pf. 118. col. 274. b. ita
vtintim
;//;
.v diis nationum qux circa te , aut proxime , aut L'nge, Cypr. ep. ad Fortun. p. 265. a. poU diis alienis fimpliciter addit , diis gentium, deinde (ie non conjcnties ei ^ &c. de if. 8. prsetermiflis mediis. Similiter Julius Firmie,
, :
Deum tuum ambula ,

T?
,
ad eum
Kcrio poft Daadbareto. ( Gr.
ubi fup.
If. 8.
If.
6.
eVi'sw KofiM
Deum tuum
brof. in Pf.
at fup. col. 26y. e. Poft Dominum ambulabis , adharebis ipfi. Similiter Am-
&c.
eund.
to.
,
i. col.
loio.
c.
,
pofteriori
ce! ,
tamen loco
1025'. d. addit
102J. d. quia ipfe
&
te
alibi
deduvef-
licut Hilar,
fup. eol. 274. b. quae alibi
non leguutur.
Capitul. Lix.fup. limiliter hab. Poft
Dominum Deum
prorfus hab. Lucif. Calar. 1. de non pare, 228. d. praeter unum , jaliitabis eum , pro miferaberis. At Cypr. ep. ad Fortun. p. 16^. a. (ic legit: non parcet ocuNtf conjenties ei , non exaudies eum , lus tuus fuper eum , non celabis eum. Ita quoque Julius Firm.l. de errore prof. rel. p. 179. a. nili quod legit f.irMf , omittitque eum , poft celabis. Gr, Ov Qvfî>.\\iu; auin
Eadem
De.
del. p.
trum
if".
ibitis
\^ ipfum timebitis.
Tcu
5.
GiC. Kxt
,
'Oi^^HTH? sx??vo(;,n'o TO ivvirym ^yv^Vci'amcj yiip ts^ctyviaai di
iir'
ityia^Q/iisyot;
insTyai;
ccirc^cf.yuTut'
aVo,
&c.
pheta
Qtise ita reddit Lucif. Calar. ubi fup. 228. b. Et protile

,
kV eV/ô9H5e/? ^ v)C îQctuvm PMtv , K, y ftÛsleti ai^Tw, ^J v jUM 0)t7ra>l? tivTor. -NtJn defiderabis juper eum , neque teges eum. Ed. tamen Compl. pro sVj^j^^htuiwdi, hab. ;HMfie, mijireberis , cum Tertul. ut
,
'
&
aut fomntum fomnians , ://. morianiur : locutlj'unt enim fiducere vos a Doming Deo veftro. Similiter t^^ypr. ep. 40. J4. a. Et propheta ille , aut Jomntum /omnians ille , qui
locutus eft, ut errare
cietur,
Tf. 6.
te J'aceret
dsif
loco
Domino Deo tuo,
inlerfi-
Ita
,
Gtxch
,
vocibus
patre
Sc matri
paucis tantiim exceptis : nempe his , additur Qi , prxponiturque U%
9. Itidem Gracee , nifi quod pnponitur j, , voei tttaadditurque aoroy , ad occidendum , & in fine pro nevijjimts , legitur i'^drw. Similiter hab. Lucif Calar. ubi (up. p. 228. d. Annuntians annuntiabis de eo : m.inus tua crunt in eum in primis ad occidendum eum , manus populi tui tn ttovijfwio, Gr. a.'i X.uîti irccytl; tJ" >^ sV
jt'.
,
ntts
^*
Tom
I.
354
Ttrml.
ithifiif.
LIBER DEUTERON.
Versio antiqua.
Et
lapid.ibiris
Cap. XIII.
VULGATA
:
NOVA.
:
to.
ilium, &: morietur
quotuo
o.
Lapidibus obrutus necabitur
quia voluic
qui edu.xit
niam quxluu
aveitere te a
Domino Deo
te abftrahere
k Domino Deo tuo
te de terra yEgypti,
de
domo
fervitutis
,
II. 12.
ut omnis Ifrael audiens tinieat

ultra faciat
&
,
tie-
quaquam
Cifr.'cp.
nd
Flirt.
Aut
fi
audieris in
26;. t.
Dominus Deus
lic ,
1
una ex civitatibus , quas tuus dabit tibi inhabitare te il-
II.
Si audieris in
quippiam liujus rei una urbium tuarum

tibi
fimilei
quaS
Dominus Deus tuus dabit

dicentes aliquos
I
ad habitandum,
de medio
fu.-e
,
dicentes
Eamus ,
& ferviamus diis
aliis
quos non
;.
Egrefli
funt
filii
Belial
tui ,
nolti
&
averterunt hahitatores urbis

:
atque dixealienis
runt
Eamus
:
&
ferviamus
diis
quos
ignoratis
14. quire follicite

te perfpefta
,
& diligenter
rei verita-
fi
inveneris certum cffe
quod
dici,
tur
1 5.
&
.
abominationem banc opere perpetratain
interficiens necabis
omnes
qui funt in ci-
1 5
ftatim percutles habitatores urbis illius in

,
vitatc
16.
cxde
gladii
ore gladii
ilia
&
dclebis earn
:
ac omnia
qui
,
in
funt, ufque ad pecora
&
inccndes civitatem igni
&
erit fine
16. quidquid etiam fupelleftilis fuerit
conipfa
habiraciilo in
sternum non
:
reaxiiticabitur
etiam
gregabis in medio platearum e)us,

civitate fuccendes, ita ut univerfa
& cum
:
nunc.
confumas Do-
sdificabitur
Ttriui.adv.Gtioft.
17.
nec adhxrebit qiiidquam manibus

ejus
:
tuis
ex
8^5-
ut avevtatur Dominus ab inCypr.ep.aiVori. dignatiooe Lrx llix, dabit tibi mifericordiam

'
devotamento
mino Deo tuo , & fit tumulus fempiternus non amphus 17. & non adhirebit de illo anathemate quidquam in manu tua: ut avertatur Dominus ab ira
furoris fui,
&
& mifeieatur tui
multjplicetque te
*î'
muitiplicabit te milerebitur tui , I S. li exaudieris vocem Domini Dei tui obfervavcris pia;ccpta ejus
&
&
ficut juravit patribus tuis

,
&
quando audieris vocem Domini Dei tui, qua; ego pr.-Kcipio tibi hodie ut facias quod placitum eft in confpeftu Domini Dei tui,
18.
cuftodiens omnia prieepta ejus

,
N O T^ AD Versionem antiqua M.
Cyprianus vero ep. ad Fortun. p. i6$.
tiaris an7i:ttitiabts lie
,.
legit
Annttnin fri~
cit.
concinit
,
sllo : mariifi ttiit cr:t jtiper eiitn

,
nofli
omnino cum Cypr. nifi quod hab. oflis , non omilfaque cuncla ab eodem Cypr. paritcr lilct ipfe,
mis
interjicere
eum
1.
^
^..
manus onmts
poputt fojhenw. Iti-
dem
de errore prof. rel. p. i'/<). a. excepco liic. deinceps , pro pojhemo. In Mf. eriam Alex, ac editc. ' Aid. 8c Compl. eft , yjlf> Qn erac item infra in Oxon.
Jul. Firm,
ne exceptis quidem t. 14. & a'iis deifif. 15. & 16. f. 15. Sic habet Jul. Firmicus ad verbum , nec plura, Ita quoque in Grseco , prater hxc , rvi najci^.i-vTot^ cV rri
7 exeiVn
loco
qtii
pint in
:
civitate
ac in Mis.
Alex.
&Compl.
li
x*'W
S.
Pacian. ep.
5. p. ji 5.
a.
loco .jk-
&
Oxon. nec non
ediit. Aid.
&
Compl.
TcVfi sx-.ijr
, &c. hab. defetes eum. Similiter Capiiul. XX. fup. Ntf parces , fed deferes eum. Addit Pacian, ht mntius tila erit Jitper ipj'um ad oiitderiditm eiim.
ttaiis anniintiAbis
extreme Gr.cc, addit avx.'î/xecli dvxis/xaTieTrs tturm j if Ttiylx Ta it Vt!!'- quibus Tertul. 1. adv. Gnoft. p. 8x5. c. iic alludit , dicens Ut interficeientur omnes incolentes eam^
;
If. 10.
Eadem
refert Lucif. Calar. ubi flip. p.

,
zi8. d.
dcvotamenta
Tf.
jierefit
lie
univerfa ejus,
:
pro a-uertere te ; in Gr. axcr^ca/ cs. Cypr. ep. ad Fortun. p. 26 J. a. iic ; Et Lipidabitnt ntm ^ morietur i quomam tjitcefivit Avertere te a Dotnuio Dee tuo, Cypriano fuftragatur conftanter Jul. Firmicus 1. de errore
ahjijiere
imo excepto
16. In GroCCO
Kal
,
'Ttccvltt
tol liivâ i^tm?
C^''*"
^;;; fi?
to; AioJ a^ nv-rv^

cjii/â
f/^-Trpncej?
tvv
TtoMy
Iv irvpl , Kf
tit
tsayrx Tx
fTji;
.arvc^,t/fi
ayayricy
Kvfitt
e^
prof.
rel. p.
179. a.
nili
quod
delet J5
'
'" principio
li-
cntDeoj in fine; at non addit feqq. de Vulg.uti necCypr. qu<E tamen in Grarco exftant. Apud utrumque eiiam deeft If", n. quamvis legatur in Gr. Idem quoque liic hab. Kl î^ntcMiQi^'-jLv dvTov Iv >.iiîq , Et l.%ptdahHnt eum in lapidtius , &c. ut fup. Capital, lx. fup. Et lapidnhitur. ir. II. Ita legit Jul. Firm. 1. de errore prof, relig. nili
Qb' K, / ao/xM7c; ^<; r'.y ctic^ya.-, yx Vo;xo/:,ii,5-t}Cs7a/ st/, Tertul. adv. Gnoft. p. 8iy. c. iic enarrare pergit : < colUgerentur omnia fpoha ejus in omnes exitits ejus igni cremarentur citm omnibus vajis fttis , t^ cum omni popuh > in confpeilu Domini Dei ; non erit habttabitis in xternum non resdijiciibiiur ampliiis. Jul. vero Firm. 1. de err. prof, relig. col. 179. f. conftanter habet cum Cypr. nec plura, erit Jme habitntore , non adf Et incendes civitatem igni :
,
quod habet
Gr. habet vroisa' a, pro ex civitatibus ; fed in ed. Aid. deeit QS \ exinde AlJ 01ti Qoi /.aiuUHr a , d,u tibt h.ibiiare te. Capitul. LXI. fup.
,
d.it tibi
abfque feq.
te.
h^c
ejje
praefert
Si atitem audieris
iti
una ex
civitatibus tuis
homines pcccatotes
h.tbit.intes in ea.
, ifiti recede, efecentm a. Deo omnes inItem Tertul. adverf. Gnoft. p. 82 J. b. c. ,
ait
Subjicit etiam de civitatibus
Ji qiiam ex his cenftttijjet,
j'uafie
Tt.
iniquorum hominnm I 5. Antecedunt ifta

I'/uuyi
K,
tranjijje
ad deos
:
alios,
in
Grxco
'Ttoula.^
'E^n'>6coai- xrj'fii
vct-
pKfo/iioi ii,
a.-7t^^^v:ii!
t^^
v.ttJ(iiv.^VTCL:^
Tyyy^Y
to. 3. 367, Et incendes civitatem in igni. to li ciiv.iiiictlin h/ tI^ /t'l''' O' 'i. 17. Grjscclegitur ^10 manibus tuis ex devotamento ejus; exinde AceCJi , pro dabit ; at in Mf. Alex. aJc?; , pauloque port , <a>.v^vtit c 1 K] iM'.tcii Qi , pro quo in Vatic. eVsMC is , k, ^/if3"W> be Tfiyrcy i/ioC tc?5 luxlpccci v . qttemad~ oe' extreme iic , modum juravit patribus tuis , qus omittit Cypr. Apud Jul, Firm. 1. de errore falf. relig. p. 179. f. poft hoc , sternum , proxime fequitur : Et avertettir Dominns ab indificabititr in
xttinum, Aug. locut. 57. de Ueut.

:
e,
^7o(t;;* Exierunt viri tniqui ex vobiS , averte, omnes habitantes terr.im eoritm , dicentes : reliqua ut in contextu iup. excepto veibo ult. hJeite, vel ut in edit. Cumpl, si./nT= , pro tiofii. Nota , omnia quae hic proferuntur ex Cypr. at', iz. ad 17. uno tenore legi apud ipfura , licet nonnulla praEtermilfa videantur , ut liquet ex Cifco , Si ex TercuUiano ipfo. Julius tamen Firm, loco
vMr-av
ritnt
gnatione
tur
tui
,
ir.e
1;^
fux
miferebi, \^ d.tbit tibi mifericordiam , muitiplicabit te ^ Ji exaudieris , &c.
t. 18. bo
,
xb'oh;
Sic habet Jul. Firm, ubi fup. verbum pro vernec plura. Greece, exr a^tfOJi^, _^ audiens t al, e/caebjirvaveris i reliqua uc ia ; item ^ i;aw.'ik , locu ^5
Vuig.
^:m
..,
LIBER
DF.
UTERON.
I'
Cap.
XIV.
MS
C A
-pilii
JL
i
tf.
.
U T
&
te
XIV.
NOVA.
elegit ut
(ii
VoCCATA
iii,
ei
in
populum peculiarem
iujicr terrain.
fuiic.^
de
ir.4.
ncc
tacietii
calvitiuiii
lupcr niortuo.
cunAij i;encibus qua; funt

).
Quoniain pupulus
faiiilus e
Domino Deo tuo
Nc
comcdatii
qu irnmunda
O
A N
1
1
V
A.
I
u L
c;
A T A
NOVA.
ilcbcti';
V
Hxc
r.
o u
A
Ctfil.fif.ViilU
/"/. i6.
8.
loc eft .mimal i]uoil coiiicdcrc

,
pccyra qiu; maiiducabitii
Dovem
J.
&
ovcm ,
&
capram
V
pypjimiiii
6.
U L G A T A
NOVA.
:
ccrvum 8c orygem ,
Oninc
.inim.il
capream, bubalum
,
tragclaphum
findit
porem, cliccrogryllum
ilividunt ungulain
,
li,tc rjuia
ruminant,
&
non
canii.l(ip.Trii.iIuin.
iniinunda erunt vobis.

dividit
quod
111
duas partes
ungu-
8.
ius
ciiiocpic ijuoiiiani
ungulam,
& non
vcfcc-
lam,
7.
&
Dc
,
riimiiiat, comcilccis.
Ins autcin
<ni:i,-
ruiiiinat,
imnmnda
cadavcra
crit
11011
carnibus
taiigctis.
corum non
ruminant,
,
finduiit
comcdcrc non dtbctis
ungulam non ut caiudum , Ic-
&
mini,
&
VuLGATA
g.
in .iquis
:
NOVA,
9.
VE
Hxc
aqiUS.
p.
A N T
Q U
liis
H;ec comcdctiscx omnibus qu.T morantur
manducabitis ab
qui
funt
in
Ctfumi.iyiv.
Qux
habcnt pinnulas
&
fquamas, coue
mcditc
10. qua; abfque pinnulis
&
fquamis funt
comcdatis,
1
i|ul3
iminunda
I'uiit.
1.
Oinncs avci iiiundas conieditc.
ir.
Omncm
NOVA.
avcm miindam manducabitis.

,
Cifitvl. Lift
VU
11.
L G A T A
Immundas ne COllilicct,
iz.&feqq. Fide Not.

tli -^.
18. onocrotalum, 5c cliaradrium
(ingula in ge-
mcdatis;aquilam
il.
nerc fuo
upupam quoque
quod
&
vefpertdionem.
&gryplicm,
I), ixion
& halla-etum, & vulturera

,
,
19. Et oinnc
rcptat
&
pennulas babet
ac milvum juxta genus
fuum
I
immundum erit, & non comcdctur. JO. Omne quod niundiini eft,, comcdite.
.
I.).
&
&
omne
corvini generis,
J.
ftruthioneni
ac noftuam
&
larum
at-
que accipitrcm juxta genus fuum 16. herodium ac cygnum , & ibin, 1 7. ac mcrgulum, porphyrionem, & nyfticoracem,
1 1 Quidquld autein morticinum eft , ne vefcamiex eo. Peregrine qui intra porlas tuas eft , da ut comcdat ,aut vende ei quia tu populus fanihjj Domini Dei tui cs. Non coqucs hoeduin in lacle ma-
ni
tris fua:.
1^.16.
Vui. gata nova.

II.
Versio ANTIQUA.
dc cunftis
'.1. Decimas dccimabis omnis feminis mi , id M/.f/m.n. quod natiim ell ill agio fuo ab aniio in annum
Decimam partem
tuis qui
fepar.ibis
in
10.
fruiftlbus
nafcuntur
terra per annos
fingulos
1 j.
& comedcs
,
in
confpeAu Domini Dei

,
tui,
In,
2:;
ofTcres dccimas fritici

,
mi
&; \ini
mi
in loco quctn elogerit
ut in eo nonien
tui
,
illius
,
&
olei tui
:
vocetur
decimam trumcnti
&
vini
& olei
tuis
:
tuarum
&
primogenita de armcntis
&
ovibus
ut
omnibub
primitiva bourn lucrum & ovium Ut dilcas tlmcre DominiuTi Deum tuum dicbus \itx tUX.
&
dlfcas timcre
Dominum Deuni tuum

auteiii longior fiierit via
,
omiii
temlocus
pore.
1^.
Cum
,
f>:
24. Si
autem longc
fuerit \ia
fi
te...,
Auf. Jnai.
3. Ji7.r.
j8. I*
quern elogerit Doniinus Ueus tuus

lixerit
tibique bcne-
ncc potueris
.id
,
eum
b.vc cunfta portare,
ij. veiidcs omnia
& in pretium rcdiges, ij. vendes ca NotjE ad Versionem antiquam.

frrtm
.'
y. 4. ItiGrJtcJ. Hi^ciiam& feqq. refpondcnt qui narNovatUiui? ep. de elk Jiut. 1064. b. i" ijujci^m ad u:um ijitjji nmriAj cctuejjit animal:a ; iju.t.i.i?n intertat
ne(lH.im
cfâm
charaJrium
,
v*ffrrtiU*
nrm Gr. hab. inf. xir.r , aqniUm ; 1 .ra , gryfbitm ; <bu/7 , aqmil.tm mjiiruim ; li'ra vnhnrrm ; it'.ji, mulI'um
;
Jixit
ijUiiJi /tun
mtindij
ipfos tdfntfs itiiîiiti.itHra :

dttlit
,
rftît
pajfrrtm
;
i
.
yxx-yxx
m{lx.im
>Iei
U'mm
,
.
WHtiAoYum i/Huirm bane fprm.im

tu rnmimiii
t5
,
ut ijhx rittuitiMie;
marinam avcm
fV/.:
Theod. urdttUm , Au^./iii.Mm
5^ HngiiUi jinjAnt , nmnd.t firtttrum btirim z-el iilternm flui>int,

r((in;v.inl {J lingllhm finitunt ; cjitnt ^ .iKt tx dtiehns unitm .iliijtiitl.
immunJ.t
infra
,
:
jiij
hem
.^f,/<V.,
immiinJ.i
Item p.
rtfri
niutrnmfa\o6\.h. Qtiid
.mr
,
(i.cnijm putat elfc Suidas , aut CKcnijt limilem ; , tigniim ; tCa , ibtn , avem que ferpennbut vdcinjr ; Tafoxfrr , genus avis mariiimj: , rx aquiUrum genete juxta Euftath. ;';* , .luifiirtm ; ('-rrT , mfofim; tttr 7iX3<xa
Cfc/'ftot
.
uvu
X'ult Jthi lex clan Jiiit
Camrlnm
mafiJtic.'ih:tr
(tint
crrvMtn
,
ntdurnum
nx7ii't/x
-ziyvtz*^
,
(Um Jaem cth

If.
frobtbet affumt
aut
tepftem
&c.
Gr. Kt reufra fa")5f o-ro Tcii'û-i Ttor vr 7 i/J'ctit , dcinde lie njtV?a oca fV^ v aVro"; -T?fi>i'7.- 5^ MT./j; , fiy;&!. Omnia ijiiibui /mat in ei< ptrtnaU (J jifuam* cmitdttis , &c. Ad hxc edam ref^Mciunt que ait Novat.ep. de cib. Jud. p. 10^4. b. loSj. b. &c in fifibui qnejne e.i,lem mnndi rjj- , .^k* epnl.! Jûjmis , (J
9.
: ,
ra
TMficem peTpbjrirnem
feu Itjtiifljm
,
ffUcanem ; )^cbsradrmm i ^;i^'ar,
z'tfprrttttsnem,
t. li. Grxe. îxitvr d-TsJixaTx:!.^ T? e-rif/is'ii Qn , T fiirrjj.* T* 7^

itiatrrlr.
It.
-zirrii -iPn'fiaJH
Ql
".li r*
ornuM
rrFHjf-i/
.if ill
yHjr ccnir.i
bxc
rfft
mn
munjj.
, i.Tt tat Z}. Grzc. 0'm?i Ta (Vi/i'ia" Tf.'TV Ts i">i.'k V , ri ,itV' Tif p: . r>ir mffr Cjraw ;'tv i'r ftaiji ftCtTSai Ki'c T 0f Or T{ Tag , J,
Cr. Eadcm quoqiie & fcqq. lie ensrtare pergii Novat. epift. de ciS. Jud. p. 1064. b. AUium ûsque dtjcrimtn in.iuxit qui.i>jue aitt rtp-?h<4m fudi^jreIt. II.
Sit
ell
It.
nil
14. Tta Gnrci : addit Aug. Ac j! ditrrri : Ltrngstia .id-.tthum f.-fitit frt H.-m:me. Simiiiici hibc: Cipiody
tiir
ant
mundum &
:
infra
p. lofij. b.
poftquam
dixit
fup. LXvil. Ciim jHinm l*mgt Jticrit i
u
a<idic
Q^tti auttm mnflelx
torpjts <:l'::m f.uiat ?

3i\i,iil
.
quii la^n-
t-.if. Gr: KaJ

fup. ii
;..
aT>/n itik
iftif.*'
CipioiU
Um
!,
qrtts
jlellitntm !
ant quit icriiini
faf-
riiimti,
Tm.
I.
Yj-
ij
, :
356
portabifqiie
LIBER DEUTERON.
VuLGATA NOVA.
&
tu
:
Cap.
XIV.
,
manu tua, & proficifceris ad locum quern clegeiit Dominus Deus tuus i6. & emes ex eadem pecunia quidquid tlbi plavinum quocuerit five ex armencis five ex ovibus que & ficeram , & omne quod defiderat aninia tua
, ,
,
comedes coram Domino Deo tuo
&
epulabcrls
&
17.
domus
tua
&
Levites qui intra portas tuns eft, cave ne
derelinquas
pollellione
eum
tua.
quia non habet aliam partem in
VerSIO ANTIQUA.
Pofl tres DeHi.i.i-iO^.l'. fnicliuim tiioriim
,g.
jtH^-lii^fl. 10. in
VU
18.
illud in
L O
AT A NOVA.
:
annos produces
:
omnem decimam
in illo
anno pones
Anno tertio feparabis aliam decimani ex omnibus qux nafcuntur tibi eo tempore &
repones intra januas tuas.
19. Venietque Levites qui aliam non habet partem nee poflertionem tecum , peregrinus
civitatibus tuis.
ig. Et veniet Levita , quia non eft ei pars nevidua que ibrs tecum , i5c ad\'ena Sc pupillus
&
manducabunt & fa turabuntur ut benedicat te Dominus Deus tuus in omnibus operibus tuis quxcunque feceris.
qux
in
ci\ itatibus tuis ,

:
&
ac pupillus
& & vidua qui intra portas tuas funt & comedent & faturabuntur ut benedicat tibi
,
:
Dominus Deus tuus

tuarum qua
in
cundis operibus manuun
feceris.
NoT^
t. iS. Similia Grscum
ijla decim.J
Ex
anno
eos
habet
addit Auguft. ibid.
tertio
,
intelltgitttr etiim
,
itno
anno
interpcjito
in
LXXm
non dixit ut !pfe mandiicet aim piis ; ac per hoc vidnis turn jaffit imLevitii , 2? advinis , 55 p'lp'H" 1 ftndi : fed ebjaire pn/tllim eji , 1711;.! 1:011 efi difiinilii sji.t decima ah :ll.t , fjitam voltiit cum 1 ezztzs in eo loco mandncari , qitcm Dominus elegijjet temph frto. Deindc lie pergic Sed if! ea inteypretatione qu,e ejl ex Hebrao , apertiiis hoc dzjli'iclinn yepeyiynns. Ait ctiim : Anno tertio feparabis
antem
quoniam
ejje
,
medtos
c;teris
1^.
poft tres annos dixit , jticeytttm eji utrinn vcluerit , ut qninto qitoque anno jieyet ; 5c lie
de
quae
&
in Grxco , exccpta voce tuis , deed port cpeyihus ; illam taraen retinent Mfs. Alex, Oxon. cum edit. Aid. In Mf. Floriac. lie ft Levitis ,
zp.
qux vide. Eadem prorfus
^c. ulquead finem capitis , qualia nimirum cxflanc in Vulgata ni:)lira , qu.e etiam comparat cum Pyimi/ hoc ipjiim ptaiiins eji quod Ait , edit. LXX. dicens
aliam deciniam
>
;
advena, quia non efl illis poytio ^ fieque foys tecum ; manducabunt oyphanus qui ejl in civitatibu! tuis , faiiahuntur : fj benedtcet te Dominus Deus tuus in cmnibtis
^ ^
cpcyibus
tttis
quscujiqite fades.
CAPUT
VersIO ANTIQUA.
Jlu^.iJUitjI. 10. in I.
XV.
Vulgata nova.
Eptimo anno facies remiflionem 1. qux hoc ordine celebrabitur :"Coi debetur aliquid ab amico vel proximo ac fratre fuo , repetere non poterit , quia annus reI.
T) Oft
JL
Deut. ^64. f.
Teytul.
I.
feptem annos facies rcmifllonem Dimittes omne debitum quod
tibi
,
4. adv.
Man, 71 1. 1.
proximus debet,
&
O O
3.
quoniam
remillio
fratrem tuum non repolces Domini Dei tui invocata eft.
mifllonis eit
Domini.
:
IW.
710.
4.
Non
erit in te
nedicat te
5.
Dominus Deus
indigens uti benedicens betuus

:
& advena exiges civem propinquum repetendi non habebis poteftatem, 4. Et omnino indigens & mendicus non eric inter vos ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in
A
peregrine
:
&
terra Caiit.fup.vivc,
quam
Si
traditurus eft tibi in poffefi'ionem,

audieris
Si audieiis
vdcem Domini Dei
tui
5.
tamen
vocem Domini Dei
tui,
&
cuftodieris univeria
tibi
,
qux
jufiit
&
,
qua ego
ut poUici-
hodie pra;cipio
tus eft.
benedicet
tibi
^mh.l.
z.delat.
e.i.^6l.c.d.
Aug. lorut.41.
2)
Fccnerabis gentibus multis, tu autem muaccipies. Princeps eris gentium multarum , tibi autem principes ex ipfis non erunt. 7. Si autcmfuerit in teegenusin fratribus tuis, in una civitatum tuarum , in terra quam Dominus Deus tuus dat tibi non a\ ertes cor tuum , a fratire tuo neque conftringes manum
6.
6.
Frenerabis gentibus multis,
&
ipfe
a nul-
tuum non
lo accipies
rimis
7.
,
mutuum. Dominaberis
tui
nationibus plu-
&
Si
nemo
dominabitur.
tuis
,
unus de fratribus
,
qui moranttir
intra portas civitatis tua;
in terra
quam Domi-
mam
nus Deus tuus daturus eft tibi , ad paupertatem non obdurabis cor tuum , nee contravenerit
-.
egente
hes
manum

>?.
1. Ita
,
tTar
viodo
Jj.x.
T(?".
Capiml. ixvnr. fup. In Grseco lie A/' t-s-ra &e. Pey feptem annos. Apud Aug. conftanter, Po/?
:
feptem annos
addit cnim ibid. Hie ceyte mantfejiatur quofupeyiiis dixtiit : Pojl tres annos : ac Grxcc iUic , non
:
1. deTob. c. 19. 615. b. FcenerU' brof. ep. 4. 754. d. bis gentibus : item in Pf. 36. col. 80J. f. fed addit Cujus Dominus ufuras exigtt , tu autem non mutuabeyis. Augull,
;
&
Loc. 39.
fra
:
to. 3.
567.
ei :
e.
f.
Ut fccnerabis gentes mulias

:
ai\n-
led ^sra
2. Grjece
rptcc
,
tm.
o
Peenerabis
turn addit
'A(JM!Js/5 'ôj/ x/^-'? "J^tcv
ttpzlMi
czt o
^/h-
mutui datam pecuniam , Hoc enim maluerunt interpretayt

tiiis
Ttcney.ttionem Scriptuya dicit , etiamfi iifurx non accipianlur

noflri
, ;
, poGyaco habet feqq. de Grseco , KJ
qui fententiam
on ^wuskj^hIcci ct/psfjii > cum afteiifco , ita qucque in Mf. Oxon. ae edit. Compl. fed line allerifco ; in Aid. autem, otj e-7rue>c?'yTcii cc^sdv y & in Mf. Oxon. Kt/fin n'QsS o , ut in Lat. I'up. benedicet , loco T^. 4, In Grxeo , oVi..., suô-yiizii, quia
Kfp/w Tw
otf.
0e^
In Mf. Alex,
quam
,
-jerba
Jequenda putaverunt
nam
in
i'atuld
SfifiK
CKtera Itmilia. t? @;S Grscc , 'Eav /e tttoiS i.'Qanti'eiili t~; jf'. J. VfcSr. Si ai'.lem aiidiiH exaudietitis jocem....Dei vejhi Amcujlobrof. de Tob. c. 19. 61 5. b. Si atldieris legem ,
fit
benedicat
quod ejl fmneratiiy . Demum -Trmciv, 0 Ji tV if Jmi , lie reddit Aug. locut. 40. de Deut. eul. 567. f. Et pyincipabeyis gentium multarum , tui autem non principabuntiir , additque Tanqu.im diceret : tibi non dominabunlur , hoc eji , gsnies. Capilul, LXIX. fup. Princeps eris gentium multayum. "^. 7. Itidem Grxce , exceptis duobus , fcilicer , sV , pro in , ante fatribus , & d.-w^ffi'i; , pro avertes ; ac in Mf.
ihm
'dieris.
Alex, nee non editt. Aid.
&
,
Compl.
,
legitur
aTos-ps^;.?:
if.
6.
Idem Ambrof.
,
-ntrahis gentibus
tit
ep. 57. col. 953. f. fie legit autenl non mutuaheris, Gr.cce :
Fir-
aVos-efEsi!
autem
,
vertitur a Nobilio
habet
2
,
indurabis. Hoc -ver-
Kai
bum
inquit
magnam vim
Jignifcat enim quafi ex
taauiii
eCs(i(
TTSMtTs, iu ii i S^niiin,' Similiter habet
Am-
animo
ejicere hum.init.tiem
amoytm naturattm. Capital.
LIBER DEUTERON.
VULGATA NOVA.
Mitt, y 8.
Cap.
XV.
&
35i7
All^.
lihi
Versio antiqua.
dabis
fed aperies earn paupeii
&
mu-
tuum, quo eum

9.
iiidigeie pcifpcxeris.
8. aperiens aperies maniis mas ei , fcenus foenciabis ei , quantumcunquc poftulat , quan-
fuf.
Luc, 6,
34-
tum
Cave nefoit^
:
cger.
fuhrcp.it tJbi impia cogit.itio
9.
Attende
tibi ipfi
,
nc
fiat
:
verbum occultum
Auj.
qu/tfl.
5.
tr.in
&
.
dicas in cordc tuo
annus remillionib
&
:
Appropinquac leptimus avertas oculoa tuos 4 pau:
33.10. pere fratre tuo , nolens ei quod poftiilat muLev, zj. tuum coMimodare ne clamet contra te ad Domi2,
diccns Appropiat annui (l-ptimus, annus remillionis mallgnetur ocuhis tiius in fratrem tuum egenum , non tribuas ci exclamabit ad\ ersum tc ad Dominum ,
:
in cordc tuo iniquitas
Deut,i,
$64. J,
&
&
&
num
&
&
fiat tibi in
pcccarum.
erit in te
pcccatijm
magnum.
in
VuLGATA nova.
10. Sed dabis ei: nee ages quippiamcallid^
necertitatibus fublevandis
:
in
ejus
ii.
Non
deerunt pauperes
terra habitationis
Mat. l6. II(
ut benedicat tibi
,
Dominus
ad qua;
tux
idcirco
Deus tuus
in
omni tempore
&
in cunftis
fiatri
ego pr.^cipio tibi , ut aperias manum tuo egeno paupcri , qui tecum verfatur in
&
manum
miferis.
terra.
Vulgata nova.
11.
at.z.
Jer. 54. in
Versio antiqua,
He-
Cum
tibi
venditus fuerit frater tuus

,
bra>us, aut Hebra;a
&
fex annis fervicrit tibi,

:
autem venundatus fuerit tibi frater tuus Hebraûs , aut Hebrxa , ferviet tibi fex annis , &
12.
Si
Aag.
^tixfl.
22. f
Dciit.t, 3. j6j.(T.
feptimo anno dimittes euro libcruni
leptimo dimittes
eum
liberum a
tc
Vulgata
T
5
.
&
quem
libertate donaveris
:
nequaquam va-
nova. gypti & Uberaverit

,
cuum
abire patieris
circo
14. fed dabis viaticum degregibus,
&
de area,
&
torculari tuo
quibus Dominus Deus tuus benedi-
te Dominus Deus tuus , idego nunc pr.Ecipio tibi. 1 6. Sin autem dixerit Nolo egredi eo quid diligat te, cSc domum tuam , bene fibi apud te effc
: :
&
&
xerit tibi.
1 J
.
fentiat
Memento quod
&
,
,
ipfe fervieris in terra JE.-
VULGATA NOVA.
I
1 7.
Versio antiqua.
aurem
ufque
aflumes fubulam
6f perforabls
tibi
17
&
ancillam
mam
fades fimilitcr.
Aug. ZiCHl.t^lx
J68. a.
ejus in janua
in
:
domus tus & ferviet a;ternum ancillce quoque fmiiliter

iS.
facies.
Non
avertas ab eis oculos tuos

:
dimiferis eos liberos
quando , quoniam juxta mercedcm

:
niercenarii per fex annos I'ervivit tibi
ut bene-
dicat tibi
Dominus Deus tuus

prlmogenitis
in
in
cunftis operi-
bus
qu.-E agis.
19.
mentis
,
De
qux
,
nafcuntur in areft
19.
rit
Omne
bobus
primogenitum
,
&
ovibus
tuis
quidquid
fexus
in
tuis
&
quod natum fue,
Atlg.quxjt. 23. Jj
in ovibus tuis
mafculina
mafculini,
fanftificabis
in
Domino Deo
,
tuo.
Non
fandificabis
Domino Deo
tuo
operaberis
bis
primogenito bovis
&
tui
non tondecomedes ea
primogenita ovium,
io. In confpeftu Domini Dei
per annos fingulos, in loco
quem
elegerit
Do2 r Si autem aut caecum, vel

.
minus, tu
Irv. 22 20. 21.
Ecdi.l^.
2.1.
&
,
domus
vel
tua.
,
Sin
autem habuerit maculam
vel
clau-
flierit
in
dum
tuo
:
fuerit
cacum
,
aut in aliqua parte de-
omne
eo vitium , claudum vitium malum
Atig.
, }.
teem,
^, ti
568.
forme
vel debile
non immolabitur Domino Deo
Vulgata nova.
11. fed intra portas urbis tu comedes illud
:
i;.
Hoc
tam mundus quim immundus cervo. quad caprea
fimiliter vcfcentur eis
non comedas, fed elfundes
&
folum obfervabis, ut fanguinem eorum in terram quafi aquam,
NotâdVersionemantiquam.
Lxrx. fup. habet
tuis.
it. 8.
:
Si
faRm
, nil!
fuerit in
te
egens de fratriliiis
binir. In Concilio
Tulctano x.
,
to. 2. p.
jSl.
c.
Sijr.tirim
tntim
Ita in Graeco
Hetrxum
17.
,
redemeris
J'ervict tiki
Jeplem
iinnii , {^ //
excipias poftrema
fcjctt
,
oew iiriJ iiege-
hertini .ibire perm::tei.

Tf .
Txt
bit.
KoOoTi
w J'esrTai , quantum
fecuudum quod
Aug.
ait
,
ibid.
,
cepifjet
&
ancillam
>?".
!
9.
Vix melius de Gr.
eft 'B'.vvfivwlaii
;
iiias
at in editt.
rifi quod loco m.ilignetHr TU ut & <fVii';is , d.ili! , pro triAid. Sc Compl. Am;. Ambrof. in Pi". 118,
,
:
tie/n
non
Ciim de aure pertttndetida ferz'i pra* , &c. aci.ttj.uifum pro daiivape^ ancillê lux facies , quod locittienis nojirx
inquit
tonfuetitdo pofceku.
Tf. 19. Aii verbum e Graeco. Capitul. ixxii. fup. 0;ne primitizfitmjanfttjic.tbn Domino. Qu.viit hie Aug. Uiriim qit.t Grxce dicuntur , 'wpunony-x , nee Latine dtci , niji pri-
to. I.
986.
b. fie legit
trio
:
Attende
Pf.
tibi
ne fi.u
-jerlitim abf-
cpndititm in corde
tibi
,
at in
4J. col. 927. c. Attende
verbttm jn.t/rtm tn corde tuo ; I. dc bono mort. c. 6. 400. a. Attende tibt t ne f.it zcrbnm abjecnditittn in corde tuo iniqitum : denique in Pf. 1 18. col. 1048.
7ie fi.it
tibi
&
mogenita potuerunt
Ji.tjcuntur ex
m.urtbus
in bis t.tntum intelligenda Jim , quje , ipfa enim prcprie p.iriuntur petiiis
eji ,
;
tj:'.';;'
qu.im gignuntltr. Parei-e qttippe

min.j
,
b.
lie
iôn
Jt.tt
Hieron. I. contra HelT?. 12. Ita vid. to. 4. p. 2. col. 1 38. f. fie habet Si jutcm enieris fr.xtrem tuum , qui eft Hebraus , vel qux eft ilebraa , Jetviet
: :
verbum injujlui.t Grscce ad verbum
occulta in corde tuo.
unde
ctpwto'to;cc^ dicitur
gignere autem
itnde proprie L.itinc primogenitus dtcttitr.
exje^ ^ysnxr^ Ex femtnts a'

,
quod
eji
efi
tem d.tbantur prtmitiva

pepererant
Tf.
/uav
id
eft
qua prima
p.iriebantur
,
nm
qux prima gignebantiir a

,
viris ,Ji forte ex vidiiis
qua jam
tibi fex
annis
^
ij
feptimo anno dimittes

'Eei'. Capitul.
eum liberum
abs
tc :
gignerentur.
lxxi. S: emeris puerum hebrsum , fix annos ferviet tibi. Ambrof. in Pf. 1 18. col. 1011, b. Sex annis ferviet }iebr.tus , "J feptimo anno libera^
in Ml. Alex.
21. Ita Gr. nili quod in fine hab. (impliciter ,, /aucr(i)r/>or , vitium malum , ablque hoc , vel omne ; at in
edit.
Mf. Alex, ac
Compl.
ii'
j,
?ca; f<x,uci
-Hfp,*
lie
etiain
55^
dicuiio
LIBER DEUTERON.
NoTA AD VeRSIONEM
Aug.
ibid.
Cap.
I
XVI.
tiit ,
A N T
Q U A M.
vitium mjilutn
j
in edit. Aid, fed fine aal. Addit

,
Nph
ait claiw
vitin.
aut
,
caicltas
g; ca:cum
ijtied
tnim fun: 'juia ; j'td claudum , funt non -jitij , fed ,irt:mal:a qux /latent
,
ipjj
quaji
fijjit ejji
Hoc qiioque mtandttm efl quod viiium bonum.
CAPUTXVI.
Versioantiqua.
Amh.inPf.
Il8.
Vuigatanova,
fades paf-
M. Il8l.-/.
A11g.q1iip.z4.in
'Pftt/. t. 5.
CUftodi
clu
incnfem novorum,
tuo....'.
&
Domino Deo
i./'^Bferva menfem novamm frugum , & V-/verni piimum tempoiis, ut facias phafe Domino Deo tuo quoniam in ifto ineiile eduxic
:
te
Dominus Deus tuus de ygypto node.

i.
z,
jcj.
f.
Qygs
Et immolabis pafcha bo\ es
Domino Deo
tiio
&
Immolabifque phafe Domino Deo tuo d de bobus, in loco quem elegerit Dorninus Deus tuus , ut habitet nomen ejus ibi.
ovibus,
&
3 Non comedes in eo panem fernientatum : Septem diebus comedes abfque fermento afflictionis panem , quonlam in pavoie egreflus es de jgypto ut memineris diei egreflionis tuae de jtgypto, omnibus diebus viti tus.
. ,
:
Aiii.lonn, 4 J. 33. k.
4 i: non dormiet de carnibus, de quibus immoiaveritis velpeie die primo ufque in mane.
4.
Non
apparebit fernientum
,
minis tuis fcptem diebus

cainibus ejus
&
in omnibus ternon remanebit de
hen. 1. 4. 239. d.e.
e.
10.
5.
Non
poteiis
,
civitatum tuaium
6. nifi in
immolare pafcha in ulla alia quas Dommus Deus dat tibi
quod imraolatum eft vefpere in die primo ufque mane. 5. Non poteris immolate pbafe in qualibet urbium tuarum , quas Dominus Deus tuus daturas
eft tibi
eo loco
Amly.inPfitZ. Dcus mus

i.i. iiZi.r.
'
invocari bis pafcha vefpere ad occafum folis, in tempore

,
:
quem delegerit Dominus nomen fnum ibi immola,
6. fed in loco,
tuus
ut habitet
quem elegerit Dominus Deus nomen ejus ibi immolabis pha:
fe vefpere
ad
folis
occafum, quando egreflus es
quo
exifti
de Êgypto.
ds ^gypto.
VuiGATA
7.
NOVA.
8.
Et toques
& comedes
in
loco
quem
elegerit in
Dominus Deus tuus,

tabernacula tua.
man^que confurgens vades
quia
coUeAa
Sex diebus comedes azyma in die feptima^ eft Domini Dei tui, non facies opus,
:
&
Versio antiqua.
'Atig.qtixfl.i^.itt
Vetit. j66.<i.
VuiGATA nova.
9.
integras dinumerabis inchoate te falcem injicere in melTem incipies numerate feptem feptimanas facies diem feftum feptimanarum DoI o. mino Deo tuo , prout valet manus tua , quxcunq.
Scptcm feptimanas
Septem hebdomadas numerabis
tibi
ab ca
tibi ipfi,
die qua falcem in fegetcra miferis
&
que Dominus
dicet te
II.
tibi
Dominus Deus
dederit, iecundumquodbenetuus
:
10. & celebrabis diem feftum hebdomadarum Domino Deo tuo , oblationem fpontaneam manus tux, quam oSTcres juxta benediftionem Do-;
mini Dei tui
:
&
epulaberis
ante
Dominura
Deiim
11.
&
epulaberis
coram Domino Deo tuo

tua
,
,'
mum
tu, filiustuus,
cilla
&
filia
fervus tuus,
& an-
tua,
&
advena ac pupillus
bifcum
:
Levices qui eft intra portas tuas , vidua , qui morantur vo-
&
in
loco
tuus, ut habitet
quem nomen
elegerit
Dominus Deus
ejus ibi:
VuiGATA
11.
NOVA.
filia
,
gypto
I J
.
recordabcri5 quonlam fervus fueris in cuftodielque ac facies quo: pra:cepta funt.
&
A-
&
fervus tuus
&
ancilla
Levites
quoque
&
brabis per feptem dies
Solenmitatem quoque tabernaculorum celequando coUegeris de area ,

epulaberis in feftiviute tua
,
advena, pupillus ac vidua qui intra portas tuas func If. Septem diebus Domino Deo tuo fefta celebrabis
tibi
,
in
loco
quem
elegerit
Dominus benedicetque
:
&
torculari fruges tuas
14.
&
tu
filiustuus,
I
in
Dominus Deus tuus in cunftis frugibus tuis , omni opere manuum tuarum , erifque in Istitia.
&
NoT;E AD V E R S
1.
1.
O N E
bis
:
M A N T
In loco
Q U A M.
Dominus Deus tuus
,
:
Ita Capicul.
LXXlii. ad verbum una cum Grxco.

lie liab.
quem
:
elegerit
invociri no-
Idem Ambrof.
ep. 25. to. I. 884. d.

ibid,
Citflodi fri-
men feium
ibi
tccides fafcha
&c. ut fupra in Mf. Oxon.
mtim' menfem tio-Jori:m. Viuc Ai'g. f. 1. Ita Grace.

ris
&
de hoUis
,
hlc addi-
jf. 9.
ad
ote.'.
il, 4.
Similiter in
:
Grsco
at in
prartet
hoc.
--,./
In txiSnim';
,
&
de
Aid. edit, duplicatur , s'xer, exu iuiui. Grace. Vat. demit \ocemimegras , fedMfs. Alex. Compl. addunt , MoionfM, Oxon. cum editt. Aid.
&
in lingulis vero deeft mjicere

(jJa^/.-K
&
pro inchoare
fonat.
te ,
habetur
miihm immolKerti
Mf. Alex. cJ/ r ^-fon/s , ut fup. ibid, fro eo quod in edit, etiam Aid. 5t'iT5. Addit Aug. noBe , non dormiet ditUim efl. tjl , N nm.inehil ea abfque alia, adt. 5. InGrxco fimpliciter, iJefuS, diturque Q\: , ad Dem i reliqua ad verbum ut fupra.
,
t- 10. In Gr. Vatic, transfenur ^'.îet , pofl: tua , & pro Dominus ttl/i dederit ell , av aS Ku'e? = s'? C^ > ?"*termidis feqq. In Mi's, vero Akx. & Oxon. & edit. Aid.
,
Qf ,
inchoante
te ,
quod melius
lie
i%iJii
X"V
,
""' deinde tarn in iplis
quam
in
Compl.
Sichabctur Grce , ni excipiai ieqq. da'liiii toV, pro nif in eo, (<. tVMi6wa;, -nvocetnr , pro iHi'Ocari. Concinit Ambrof. in Pf. Jj8. to. I. nil, c, iifdem peue verIt. 6.
0 ca jScci, Kx6oVi hie benedixit
Kuô'/m
,
Of
Ki.'e5
05 (^f nota
5^ Ixtaheris.
pro benedicet,
f^fSefSiicri
t. II. Gr, Ml
ad verbum,
LIBER DEUTERON.
VULGATA
tui,
in
,
Cap.
XVI.
A N T
1
^59
u A.
hen. /,4. C.I 2,
NOVA.
1
Vers
Domini Dei
tui.
<2
t6. Tiibus vicibus per annum apparebit omne mafciilmum tuum in coiifpcLlu Uoniini Oci
Nonapparebis vacuus ante confpectum
loco
ill
quem
clci;erlr; in folemiiitate
,
azyin fo-
iiiorum
lolemnitate liebdoinailaiiiiii
&
lemiiitate tabcniacuiorum.
>Jon apparebit ante
5. 15.'^
34. 20.
Dommum
I
vacuus
hccli.
VULGATANOVA.
7. fed ofFeret unufquifquefecunduin
iS-6.
rit
quod habue,
portis tuis
quas Dominus Deus tuus dederit

:
tibi
per
juxta benediLtionem Domini Dei
fui
quam
de-
lingulas tribui tuas
ut judicent
populum
jufto )u-
derit ei.
1
dicio
8.
Judices
&
magirtros
conftltues
in
omnibus
Vulgata nova.
ExeJ.
Versio antiqua.
Nonac19
19. nee in
alteram partem declinent.

:
excxcant munera etiam fapientium

I.
quia munera excipies perfonam, nee muner? 25.8. Lev, 19. c.-ecaiit oculos fapientum , mutant verba juf-
oculos
Uiirm. in TccUf, I.yjo.i.
&
torum.
Sup.
I.
1710.
10. Juft^ quod juftum
efl
perfequeris
ut vituus
io. Jufte
quod juftum
eft perfequeris....,
Amhr.inlm.
I.
I.f,
/;. vas
&
polfideas terram
tibi.
quam Dominus Deus
1271.
f.
U.
dederit
lucum , omnem arboDomini Dei tui. 2.2. Nee facies tibi, neque conftitues ftatuam: qnx odit Dommus Deus tuus.
ii.
plantabis
Non
&
ii.
Non
plantabis tibi
lucum
Capit.fai.
UXT.
rem juxta
altare
NotjE ad
Versionemantiquam
&
Mfs. Alex. Oxon. ac editt. Aid. & Compl. iKlvipyti. Tf. zo. Ad verbum e Grarco. Hieron. 1. 2. contra Pelag. to. 4. col. J 12. a. legit Jiijii ijuaJ jnjltim eft fechie^ rts. Gr. ArJjî), Ennod. Ticin. Cone. to. 4. p. 1 342. da
:
t. 16. In Gr. n-.tl;, transfertur port tni. Reflic Auguft. qusEft. i5i. in Exod. col. 470. f. Now itpparebis in conffeUit DominiDeitniin.ini!. Auft. op. imp. in Mitth. col. 51. d. Ne intres in confpctill Domini Det tui v.icniis :
&
horn. J. col. 79. c. N(7;; tntisi ante conjpeditm Dei tui vacuus. Vid. fup. Exod. 23. IJ. y^. 19. Gr. Ta -yxp Û3^ KVo7f ^xor o^Sa^ît? paif , 111
iiif.
^tod ptftum
f.
2.1.
eft jiifte
exeqiterts.
,
Gr,
QtccitTi^ aA&c;
tibt ipjt
lucum.
CAPUT XVI
Vulgata nova.
I.
I.
Versio antiqua.
tuo ovem
,
"\TOn immolabis Domino Deo J.^ & bovem in quo eft macula
,
i."^rOn
J_N
vel
offeies
Domino Deo
in
tuo
wulum
Aui.lccut.4Sii,
5- 5<S3.<:.
aut quiptuo.
ovem
quo
eft in
ipfo vitium
piam
;.
vitii
quia abominatio
eft
Domino Deo
apud te, intra unam portarum tuarura quas Dominus Deus tuus dabit
Cfiin reperti fuerint
tibi
,
2. Si autem inveniatur in te , in una civitatum tuarum quaS DominUS DeuS tUUS dabit tibi , vir
Lucif.Cai.prcS.
Athan''. iZ-^.':
vir aut
mulier qui faciant

tui
,
malum
in
conf-
aut mulier
c]ui fecerit
,
malignum ante Dominum
"
peiftii
Domini Dei
ut vadant
,
&
,
tranfgrediantur pac-
Deum tuum
3
.
tranlire in teftamentiun ejus
tum
illius
5.
rent COS
cceli,
folem
& fetviant diis alienls, & ado& iunam & omnem militiam
:
&: \enientes fer\'ierint diis alienis
&
.ado-
r.averint
llint in
eos
aut
qui non prscepi
mundo
aut lunx de ccclo

Ibli
aut
omni
qui
4.
&
hoc
tibi fuerit
nunciatum
audienfque
inquifieris diligenter,
&
verum
effe repereris,
&
5.
abominatio facta
s.
eft in Ifrael
educes virum ac mulierem, qui rem feeperpetrarunt

,
leratiliimam
ad portas
civitatis
& lapidabitis COS in lapidibus &

6.
produces virum iUum aut mulierem illam, morientur. ,

In diiobus teftibus aut in tribus morietur.
in
tus
l;f. 19.
&
lapidibus obruentur.
6.
In ore
duorum
aut trium tcftiura peribit
1?.
qui interficietur.
Nemo
occiJatur
uiio contta
Moriens non moriettir
uno
tefte.
Mm.iZ.
16.
ie dicente teftimoniura. 7.
Manus
reliqui
teftium prima interficiet
eum,
:
&
z.Ccr.
I's. I.
manus
ras
populi extrema mittetur

tui.
ut auie-
malum de medio
7. Et manus teftium erit fuper cum in primis ad occiciendiyn ilium , i5c manus totius plebis poftremo tolles maligniun e.x \obis iplls.
:
&
9-
NoTjE ad Versione.m antiquam.

t. I. Itidem Grscc, uno excepto pro offeres.
If'.
.'i^vun
immolMs,
)?. J.
Aptead Gisecura,ni(i hoc exdpias,

, j,
products vi'
rum
".
pro quo
llocut.
,
iifiiûi t:\
i.rf:fwrT:i
2> educes
bmiinem.
2.
Eadem
,
funt in
Grsco
,
excepiis his
sups^-", ite
,
Aug.
ditus
47.
to. 3. 3(58. c. legit,
C Inpzdalns eci in lapi,
'ventus Jiterit
pro inveniatur
ablque ieq. in
,
quod
^
ta-
Sec.
at in
Gr.
fî'-.iC'.Mn'i :
,
lapidal/iiii
,
ut (up.
leivant Mis. Alex. ctinde Ai'/ivj , dat y pro

(trit
,
men
&
Ox. cum
editt. Aid.
t
& Compl.
pru^^-
t.
6.
Gr.
iterat ^ttf 7i'0i
port trihus
quod
delet Aid.
;
d.ikit
5c -jcctym
ja::et
edit, reliqua concordant. Capitul.
Lxxvi. lup.
,
lie
In diie-
al.
tamen ituiw , demuin

ti.tnjire in.
sîths'it
xiif ,
traiijgredien-
ius vel
1>. 7.
triliui teft.-lius
moriatur
,
do
pro
ir/w
,
A
,
Graeco abelV vox

legitur
toiius
,
ante plebis
;
&
Tf. 5.
Gra.ce
>
deed aut
ante
,
foli
at in
Mf. Ox.
eft
poftremi
Aljex. nee
sV
.%(it..i-
in nmijftmis
at in
pro Mf.
T
cli
pro his vero
ult. tjui funt in

tit ifî'!r
GriEce
;
Tai-sx Ti<jdxsif
eorttni
mtnido de cah , ita qua funt ex ornatu
nonedd. Aid.
lupra
;
XTM,ut
in
Ki'cfics
Mf. Alex. iimpUciter , tS x^-./liu tw in rf v'eof?' etiam utrumque iigniflcat, mundum , & finatum.
co m.tlignnm , fc Aid. edit, at
Compl. eft, ailU t? >3?sV ecetera concordant ad verbum. Nota lolegi in cod. Vat. ror '^-cin^r , -licut in Alexill
&
Compl. to ^wk/u). Vid,
inf,
Not, ad
, :
;6o
LIBER DEUTERON.
Versio antiqua.
nomen
caufam
Cap.
XVII.
judicium
,
exfui-gens alcendesin locum, quocunque iMcif.Cni.frtS. 8 Aiban.ii^.1. elegeiit Dominus Deus tuus invocari
ejus ibi.
8. Sj difficile
VULGATA NOVA. & ambiguum apud te

fanguinem
efle perfpexeris inter
&
fanguinem
:
&
caufam, leprain
&
lepram
& judi:
cum
ge ,
intra portas tuas videris verba variari
fur-
& afcendc ad
locum
quem
elegerit
Domi-
nus Deus tuus.
Et loquere ad facerdotes Lc\itas , aut ad judicem quicunqiie fadus fiierit in diebus illis rcquirentes nunciabunt tibi judicium.
9.
:
&
Veniefque ad facerdotes Levitici generis, i.Par, ad judicem qui fuerit illo tempore qusref- 19.8. que ab eis , qui indicabunt tibi judicii vcrita9.
&
tem.
fecundiim omne priceptum quodcunque nunciaverint tibi qui iiint in loco il10.
Et
facies
10. Et facies quodcunque dixerint qui prxfunt loco

te
quem
elegerit
Dominus
&
docuerinS
lo
in
quo
elegit
,
Dominus Deus
tuus invocari
:
nomen
illius ibi
&
oblerva te nimis
facies fejuxta legem ejus

:
cundiim omnia quarcunque conftituerint tibi. Secundum legem , & fecundum judicium 1 1 quodcunque dixetint , facies : non declinabis a verbo quodcunque nunciaverint tibi , facies quodcunque indicaverint tibi ; non declinabis dextra
aut
1
1 1
fequerifque fententiam
eorum
nee declinabis ad dexterara neque
ad
liniftram.
linirtra,
2.
Et
homo
quicunque
fecerit
in fuperbia
1 1
Qui autem
,
fuperbierit
nolens obedire
ne audiat facerdotes adrtantes officia exliiberc in nomine Domini Dei , aut judicem quicunque
fuerit in diebus
les
I
facerdotis imperio
qui eo tempore miniftrat
Do-
mino Deo tuo,
& decreto judicis,

malum de
morietur ho-
illis ,
morietur
homo
ille
&
tol-
mo
lUe,
&
auferes
Ifrael:
malum
;
.
de
Ifr.iel
&
omnis populus audiens timebit ,

aget ultra.
& im-
15. cunftufque populus audiens timebit, ut

nullus deinceps intumefcat fuperbia.
pie
Aug. qu*n. 16. Deaf. (. 3. j6(S.
non
m
i.
Si autem intravcris in terram , quam Do1 4minus Deus tuus dat tibi in forte , & hxreditaConfveris earn , & habitaveris in ea , & dices
:
14. Cumingreflus fucris teiram , quam DopolTederis earn , minus Deus tuus dabit tibi , dixcris Conftituam liabitaverifque in ilia ,
&
&
tituam fuper
tS
me principes qux circa me funt
ficut &. cetera;
gen-
fuper
me regem
: .
ficut
habent omnes per circuituu
tum
nationes
pem
15. conftituendo conftitues fuper te princiquern elegerit Dominus Deus mus ipfum ,
1 5
eum conftitues quem Dominus Deus

,
elegerit de
alterius
fit
Aai. idcut,
tuis conftitues fuper te principem. poteris conftituere fuper te hominem alienum, quia non eft frater tuus. {B, non multiplicabit fibi equiun x6
ex fratribus
numero fratrum tuorum. Non poteris gentis hominem regcm facere , qui nott
Non
frater tuus.
16.
cabit
Cumque
equos
,
fuerit conftitutus,
non
multipliin
fibi
nee reducer populum

,
jtgyp-
tum
equitatus
numero fublevatus
prsefertini
cum Dominus
ampliiis per
pra;ceperit vobis, ut
nequaquara
eandem
viara revertamini.
NoTvE AD VeRSIONEM ANTIQUA

afut 14. t. 7. f. 8. Similiter in Graco
audierit facerdotem
,
M.
>
nioriatur,
faltem Alex.
,
&
won
D<i tniis , I'liu, quod abed a cod. Vat. x/i''.nai TO crcnn If. 9. Ita ill Gracco , prater ha:c duo , i^si/'oii , venits , rro loqntre , Si i, , pro .int ; in Ml. tamcnOion.habetur
Aid.
port hoc
& Cotnpl. ubi
Oxon. nee addimr sVi-
mn
Tt. 10.
HIc variant Mfs. Gr. nempe Vatic, habet

TO
,
Kxt
Ttttinsi!, /.n-ri.
<:rfS.yna,
Alex,
01'
cum
editt. Aid.
& Compl.
aj
KT
Ci'i
i
TO
pif]ua
Oxon. KTa
tc 77a/ vâ-jfia,)
ivxytu-
de Graico. Cypr. vero ep. JJ. 8r. non agent omnis populus citm audierit , timebit , impte etiam nunc ; nee male : optime libi conliat Cypr. turn ep. 6z. 103. c. turn ep. 54. iii. e. ep. 69. iii. f' 14. A Gra;eo abefl in jorte , poll dat tibi , addunc Oxon. eum editt. Aid. & Compl. a/ tamen Mfs. Alex. KA-.f w ; exinde omnes hab. =V' ivrvf , juper earn , pro in loco principes > ap" ea , litut pro dices , f .-t)i; , dixeris ; X^'ic. , Mf. veto Alex, kfx-' ''', Lueif. Calar. 1. pro S.
f. 1?.
:
Ad verbum
b. lie
i'r
&
&
&
eV. tv ) tb-jt^ v fay e)t,^f^^^/al Ku~ 'x T? ( Aid. cej Qi3< Qn f Alex. Si Oxon. add. fVixMiSwni to c/of<a duTV inu) <. ^fAa'^)) (Ox. 5c Compl. yi^xa^j.^j TciHcai Trac7a C Alex. xoiTa TarVa . Ox. Aid. & Compl. tjio'/e* ^01xaTa TTciy'^ct ) oca >- I'OjUotf/M.^-ji' Qor ex quibus liquet Lucifetum fup. magis accedere ad Gr. Alex. Oxon. &c. quam ad Vatic. Tf. II. ItaGrxce, niliquodadditur I, port Jixeriot,
>ai^ Qoi
Athan.
fup: a
cuiiti
If.
col. 184. h. limiliter

,
hab.
Sii
me prinapem
meo.
quomodo
^ reliqii gentes
enim dixeris : Siaiuant , qun in cir-
flflti
verbum pro verbo , nili quod in Vat. I J. Ita GrsEce cod. deeft tuus , port Deus , quod tamen addiiur in Alex, Compl. Nota etiam eonfOxon.ut&in editt. Aid. tanter legi QsanTor , teipfum, pro te. Lucifer. Calar. ubi fup. 184. h. h^h. Confiituens ccnjlitues fuper teipjum prtn'
&
&
delcturque i. facies , cum fcqq. quodcunque indicaverint tibi non declinabis i loco veto aut Jinijira . hab. yVe ae^tf,
cipem
quemcunqne
elegerit
Dominus Deus
ejl
ipjitm de
fra^
tribus Vfjiris conjhtues.
Nf
poteris conjittuere fuper te be-
lifk
t.
at in Ml. Oxon. b ittsifi.
miner alienigenam
,
.,
quoniam non
Jrater vefier. Hieron.

:
(Alex, -n ^v) VTTs^'/.it ^xi 7 Itpsu^ -nt ia/)erMX5Tc^ Mn};ft-y7/ ^ ut non minijlrme ; exinde additut ct , ad ebediat JMtrdeii affijlenii vocemDe/, prarponiturque ^. , verbo wwr/VfKr. Cypr. ep. j homo quicnntjue fecertt tn jit' lie habet 5 J. p. 81. b. perh/t , ut non ex.iudiat ficerdotem attt judicem qutcunque omfuerit in diebus illis , morietur homo tile : deinde lie nis populus , demtis piimiim illis , mintjhare in nomine Do,
li. Ita in Gracco
excepris his
Vf
fii
cont. Helvid. to. 4. p. 2. 138. f. fie Conftituendo conftitues fuper te principem , quem elegerit Dominus Deus tuus,
eum qui
,
ex fratribus tuts fit. "istn

,
emm
poteris conftituere
fuper
te
hominem alicnigenam
quia non
eft
fater tuus. Si-
militer Auguft. Locut. 49. to. }. 568. c. Islon poteris confti' tuere juper te hominem alienum y quia non eft fater tutts
Capitul. LXXIX. fup. Alienigenam non facies principem fuper

te.
1(5. Ipfo initio Gr. habet t^:iri, quart, Mf. Alex, Aid. edit. Sc Compl. j-?^!<r n' , reliqua ut fup. Addit Aug. ibid. Pro equis , vel pro equitatu , equum pojuit ; uif^ di ntnnnlli quiiatum imtrfniini funt i in Gr. iTTcr,
mini Dei , 6 tantum
tolles malum de Ijtael:, nee hoc in fine , loci ita leg. Cypr. led aliis conllanter , videlicet ep. 40. 5'4. c. ep. 62. 105. c. ep. 64. iiz. C. !c ep. 6g. IZZ. Nota in Gracco legi tit jovufo'i' , non Ti. Vide fuf. Not, ai jf, 7. Capitul, tjsvjij, (iuinto
3c
f.
&
cum
&
&
, ,
LIBER DEUTERON.
VuLGATA
I
Cap.
XVII.
O A N T
(ibi
I
361
A.
dif-
NOVA.
qus
aui'i
Ve
alli-
Q U
7.
Non
habebit uxores plurimas,

ejus
,
17.
ced.\t
Non
multiplicabir
,
uxores, ut non
^^
^''-
ciant
animum
neque argenti
&
im-
cor ejus
&:
argentum
&
7*/?. 17. ;
' ?
aurum non mul-
5('<'- <'
menfa pondera.
I
tiplicabit libi valdc.

in folio
8.
Pofti]uam autem federit

libi
regni fui
111
defcribet
Deuteronomium
legis hu|us
vo-
S. Kt erit cum federit in principatu fuo , fcribet iioc in libro ante lacerdotcs Levitas ,
I
&
j<//wn.
Uidf. Cat. pros. 184.*.
lumine
19.
accipiens exemplar k facerdotibus Lc-
viticiE tribus
&
habebit fecum
,
legetque illud omni-
19. &:
erit
cum
,
ipfo, 5: legct
eum omnibus
bus diebus vits fu^
ut difcat timere
Uominum
diebus
vitae
fux
,
Deum luum
ejus,
&
,
cuftodire verba 6c csremonias
Deum
Ilium
ut dilcat timere Dominum cullodire omnia mandata lixc ,
&
qui in lege prscepta funt. io. Nee elevetur cor e)us in fuperbiam
neque declinet
,
juftificationes has tacere

fu-
per fratres fuos
teram
iple,
vel
finiftram
partem dexut longo tempore regnet

in
&
filii
ejus, fuper Ifiacl.
non extollatur cor ejus a fratribus fuis, tranfgrediatur a mandatis dextra aut finit tra , ut longiturni temporis lit in principatu iuo iple, filii ejus ci:m iplo, in filiis Ilrael.
zo. ut
&
non
&
NoTiE AD
Tf. 17.
Tt. i3.
VeRSIONEM ANTIQUAM.
;
Ad verbum
e Graeco.
In cod. Vatic. Kai

sVffi oVai'
,
Mf. Alex. Kl
conftanter
:
pro in Aid. Kci ?V

oTtt.y
,
g irit aim
or'
)
at in
csSai . 5 cHJiadire. Ambrof. in Pf. 4^. to. i. 829. a. hab, Leget Hi ltd omnzbits diebus I'ttx fua.
Tf. 20. Concinunt ifia cum Gr. paucis exceptis , nempe , ^ nan , ante tranfgrediaiitr pro quo 'ivct ^h , exinde port filti ejii! , deeft CKm ipfo ; led hab. in Ml. A'.ex. ac edit. Aid. oot? ju^t' ctfy i luco autem hujus , 1-jngitiir^ 7ii temporis Jit legitur i^ccx('9;^2^c.c>i , in Mi. A'cx. .<..'<z^9,
-t
av, exinde
k^
7pa4fi a^rw
Alex.
atDTw
to ^^v-no^voi^nv
(vA,Jibt) Detitnonomtsn
vitis.
)?. 19.
hoc in Ubro
a faccrdottbits Leleget
,
jc,
Vix melius
Graeco
,
nili
quod pro
eum
XocHo's)!
iuOxon.
,
aceditt. Aid.
ScCompl.âKg^Xf '"-S
''
hab.
Kvayvi^cs'Jxi Iv
wjtu
leget in eo ;
&
infra
(pu^cu-
longisvH! Jit
quoe
idem fonant.
CAPUT
VuiGATA NOVA.
'Slim,
XVIII.
VE
R
S I
A N T
Q U
A.
,
18.
10,
3Stif. 10,
9I. Cor,
Levits , habcbunt facerdotes JjN omnes qui de eadem tribu funt , parhxreditatem cum reliquo Ifiael , quia fatem oblationes e|us comedent , crificia Domini , nihil aliud accipient de polTelTione fra2.. Dominus enim ipfe eft hc-Eteditas trura fuorum
I
.
"VT
On
&
&
I-
"^T On
:
erit facerdotibus Le\itis
in tota tri-
/,,.
/,
4. ,. 2.
i-^ bu Levi, pars neque

rael
fubftanria
,
cum
if- 137..!.
&
fruttilicationes
Domini
fubltantia;
&
eorum,
manducabunt
eas
&
,
9.13.
eorum
5.
ficuc locutus eft

erit
illis.
Hoc
judicium facerdotum a populo

:
3.
Hoc
judicium facerdotum.
&
Ctpit, LKXX.fif,
ab
his qui offerunt viiffrimas
live
bovem
fi-
ve ovem immolavefint, dabunt facerdoti ac ventriculum

:
armum
Nf,
4.
primitias frumenti, vini
&oIei,
VU LG ATA & lanarum
NOVA.
tribubus tuis, ut ftet,
,
tis
& miniftret nomini Domini
iZ.zi.
partem ex ovium tonfione. }. Ipfum enim elegit Dominus Deus tuus de cunc-
iple
&
filii
ejus in fenipiternum.
VULGATA NOVA.
6.
Si exierit Levites
Versio antiqua.
6.
ex una urbium tuarum
Si
voluerit veniqua habitat, re, deliderans locum quemelegerit Dominus,

Ilrael in
ex omni
&
taturn incolit
7.
autem fupervenerit Le\ites ex una civituarum ex omnibus tiliis Ifrael ubi ipfe , fecundiim quod cupit anima ejus , in loelegerit
ejus
D'.
Aug. ^,,4.12.1 . 3.566./.
cum quem
7.
miniftrabit in
nomine Domini Dei

,
fui, (i-
&
minilhabit nomini
Dominus Domini Dei fui ,

,
ficut
cut omnes fratres e|us Levita;
qui ftabunt eo
tempore coram Domino. 8. Partem ciborum eandem accipict , quam csEteri excepto eo, quod in urbe fua ex pa-
omnes fratres Domino.

8.
Levitx
qui adllant ibi
coram
&
nem
Partem partitam edet prarter venditioqux eft fecundum familiam.

:
terna
9.
ei fucceflfione
debetur.
fueris
tibi
,
Quando ingrelTus
terram
quam Do-
minus Deus tuus dabit

ils
I-l-J.
cave ne imitari veabominationes illarum gentium

10. nee
inveniatur in
filiani
,
iO,
te
qui luftret filium

:
17.
fuum
aut
ducens per igneni
aut qui
9. Ciim ingrefTus fueris terram , quam Dominus Deus tuus dabit tibi , non difces facerc abominationes gentium illarum 10. ncc invenietur in te qui traducar filium, vel filiam fuam per ignem di\ inationibus vel
: :
iheron.
P./,t^.
t.
i.
i.ctnt.
</.
4. 507.
NoTiE AD VeR
Tt. I.
S I
O N E M
A N T
Q U A M
Apte ad
tfiL'}^ y
Grcum
praeter feqq. in tota triba

8c Jiibflaniiit
,
quo
/.'.e,
07)1
tot: tribiti ;
, pro ncc txon fihjian-
proquibus conftanter , XM^ji./mj-; al. utrobiqueyJiilanim , apud Iren. yt. 5. Grxce, Kal i'th h Kf,/;, &c. 7^. 6. Ad verbum e Gr.Eco , prscter voces tiiartim , & Dominus qua: defunt at in Mis. Alex. & Oxon. nee non in ediit. Aid. & Compl. funt iroMcot vuSr , al. Qti, & in fine, EZ^^n7l Kvcici i a Mf. tamen Oxon. abeil , Ku, :
-^ C^ ^^ vocem Domino ; contra Mf. Alex, cum edit, Compl. habet i. , in fronte, delet veio t? s CK in fine, cum Mf. Oxon. & Aid. edit. f. 8. Itidem Grasce. Vide (is Aug. ibid. T^. 9. In Grieco liniiliter , prj:ter feqq. 'EafA? skh^^m it'i Tw , &c. Si autem ingreffiis Jiieris m , Sec. exinde <f iJViiOf , d.it , pro d.rbit , & -ircie^y kxtx t ^J sûy/âlet %
ficeie fecttndiim abomin,%t:ones.
t.io. Prima
/imiliter
habenturGraece,
;
fi
excipias iffa,
If-,
7, Gr. ipfo
initio tollit Ci
>
fed in fine addit
^/i* V^*^ ff; cat , proprie circiimqiiaijue furgans
pauI6quepo(l,,OTfC'''-^^''/'wi', loco qui
tradn,
tum
port flimii
ad-
Tom.
I.
^6a
.
LIBER DEUTERON.
VeRSIO AN'TIQUA.
aiiguriis
,
Cap.
XVIII.
,
VULGATA NOVA.
ariolos fcifcitetur
Ktrin. hIi flip,
omnibus
II.
lit
:
&
maleficis artibiis, &: in-
& obfervet fomnia atque

,
au-
Cciatationibiis
non
fervies
guria
,
.
nee
lit
maleticus
intcrroges
magos ,
&
haiiolos ,
& mor& m
I I
nee incantator
tuos
lat, nee divinos, aut

tern
:
nee qui pythones confuquirat k mortuis verita-
i.Rfj,
18.7.
11.
facir inxc
niis
abominario enim Domini eft omnis qui , & proptei- has abominationes UomiDeus runs conlumet eas a tacie tua
.
jz. omnia enim hxc abominatur Dominus, propter iliiuimodi icelera delebit eos in introi-
tuo
1 5
.
1 3
perfcctus eris
cum Domino Deo
tuo.
perfeftus eris
tuo.
& abfque macula cum Do,

:
mino Deo
T4.
i-iolos
Quia scntes
&
iftx , quas tu poflldebis, hatibi autem non lie divinos audiunt

:
14.
Genres ite, quarum podidebis terram
augures
& divinos
audiunt
es.
tu
autem a Domino
/u. 1.45".
dedit
1
5.
ficut
Dominus Deus tuus. Prophetam unum ex te de fratribus tuis me , fulcitabit tibi Dominus Deus tuus
Deo
bus
tuo aliter inftitutus
15.
PROtHETAM de gente tua & de fratrituis licut me , fufcitabic tibi Dominus Deus
:
-^"- 5
ipfum audies,
Aa^.lecni.p.i.
3.
tuus
ipfum audies
petilTii
16.
iiz.d.
Deo
lecundiim omnia qux petiifti a Domino tuo in Choreb , in die convoeationis , di-
16. ut
a Domino Deo tuo
in
Horeb,
Ixed,
centes
Cypr.l. l.TeJIli'U
Et
iS.
dixit
Dominus ad
me.,
quando concio congregata eft, atque dixifti ;U1- lo-*^ tra non audiam vocem Domini Dei mei , & ignem hunc maximum amplius non videbo , ne moriar. Bene omnia lunt 17. Et ait Dominus milii
:
180.
locuti.
rum
&;
Prophetam excitabo eis de fratribus eo& dabo verbum meum in ore ejus, loquetur ad eos ea qux prxcepero ei
licut te
:
18.
Prophetam
,
fufcitabo eis de
tui
:
medio
fra-
Jcan.r,
5-
trum fuorum fmiilem

in
ore e)us
verba mea 45. ^''loqueturque ad eos omnia qui prs-
& ponnm
cepero
19. &: quilquis
illi:
non
ille
audierit
tus
fijerit
propheta
in
quxcunque locunomine meo , ego \ in
19. qui autem verba ejus, qu-c loquetur in nomine meo, audire noluerit , ego ultor exiftam.
dicabo.
V
ut diceret, aut
U I G A T A
L
10. Propheta autem qui arrogantia depravatus pra;voluerit loqui in nomine meo , qux ego non
cepi
illi
N o V A. Quod modo polium

1
1 .
fi
tacita cogitatlone refponderis
intelligere
verbum
Quoquod Dominus non

:
ex nomine alienorum deorum
eft
locutus
inceriicietur.
NoTjE ad Versi ONEM ANTIQUAM.

im, & pro'Z/e/, hab. j,; in Mf. tamen Alex, ac igmm. edd. Ald.&Compl.legitur , ficut cV xtifi , \oco per Capitul. lup. LXXXi.'hab. Nn inveniniir in te laftratis fip!us difIsiim jKiini , ant Ji!i.im. Sequentia de Hieronymo
dimr
ferunt a Grseco
,
bit
Dominus
Deiis vejler de frntrilus vejhii

1.
: Jiciit
me ilium
ubi
>
lie
âr'si/o'/*;^; ftxrisii' >

,-.
.
xm/owJoE/farpi
adv. Marc. 716. c. I'rnphetam fiifcitabit vobis Deus filtis vefiris : tanquam me audieritis ilium. Novar. 1. de Trin. p. lojy. c. Prophettn vshis fiif(it.tbtt Deus ex Ji .urtbus vejlris : eum qnafi me audite.Kmaiidietis.
Tertul.
4.
^s;,
uu'i-.i
,
", __ cii'i-i^s'.u-"? ,,
?:apj'i3'-5? sT-nsiS'tcr =Vai;i/ii/,

,
brof. vero in Pf. 118. to. I. 1075.

cit.tbn
f.
I'rophel.im -jcbis jiifI'eflris t.inq!i.tm
ad verbum
,
vaiictnans v.Uicinium
,
diviiiationes ob-
/.
Dominus Deus
;
-defter
defr.ttribus
me:
fer'jatis
Kra '.vemriloquus. Cypr. 1. }. Teftim. 515. c. lie habet emtnemins , neque auguremini. Maxim. Taurin. to. (5. Bibl. PP. 8. e. Nf aufpicemini , ae auguriis inteudatis. Capitul ReirBa!uz."t'o.''l. p. zl\- b- êmo/it qui ariolos Jcifciie:
augiirans
verieficus iticani,jns
incantationtm
ipfitm audtetis per omni.t qu.tcunque loquetur vobts : deinde (ic Ent auttm omnts , &c. ut inf. if. 19. omiffis aliis
mediis.
Jiciit
Idem
,
bis fufcii.ihit
Dominus
voin Luc. 7. to. i. 1582. a. PropheLim nojier ; ic ep. 67. to. 1. 1057. d.
tur, vel fomnia obfervet
'jel
ad auguria
intend.it.
Item
Nemo ft
if. II.
confiiltor. m.i!efi:us, nee incantator, nee pytbonis Grsce : itf<i te7'.cxoVc;, tVsfi'Tii' tx; I'sx-'v;,
,
prodigiorum infpeilor
interrog.tns morluos.
quJcft. 29. in
Deut.
to. 5.
567. a.
ait
Tum
tiir
infpetlores frohibet ejje

ifta porteflta
, ,
in populo
Unde Aug. Ouoniam portentoDei , quxrendum ej}

:
qnomodc
ab
que infpui probihenlur

:
dijcernan-
eis
qux
divinitus dantur
,
&
infra
Sicut
autem
ipfum audieiis. Aufl. quxft. N. T. part. z. q, ^. p. 154. d. Qjiia prophetam juiciubit Dominus Deus fefter de fratribus vefliis. Ambrofiaft. col. 2ZX. b. Prophetam vobts excitahit Deus de fratribus z'eflris : infra, col. 166. c. Prophetam ijobis fujcttabit Domititts Deus 'jejler ex fratribus vejiris tanqaam me : ipfum audietis ^ erit enhn , &c. ut fup. apud Ambr. demiis intcrmediis. Gaud. Brix. fer. 9. 958. g. Prophetam frifiiaUt Dominus Deus nofler de fratribus -jejhis Jicttt me : ilium audite
me
51. ap. Aug. to.
&
quas confeqlienter prohihct , a prxfie ilU infpeiliones prodigiorum diilionibus prophetarum a fignificationibus diz'inorum miraculorum dijcernendx flint, 12. Vix dilTimile quidpiam in Gracco , ^raeter verdifcernnntur dizinalioncs
per
omnia qu.tcunque Itcuttts fuerit ad I'OS i mox ita pjît autem. Sec. Item 1. de Hacref. 716. h. Prophetam vobis fuf
:
ciiabit
erit
t/efler
de fr.uribns noftris :ficut
me
audieiis
eum
t.
borum ordiuem mutatum

Ki'f.M
ita
nempe
:'Es-/^
-/xf^^J^^vy/ia
autem, &c. At in Grxco plura alia interponuntur pod hoc , aiidietis eum, nempe ff. 16. 17. i8. ut videbitiu' infra.
'cum.
svimyyxfTSy ^fsMyMf. Alex, uxT'xt lif^y Ki/'eio? 'iMifivni ivni, &c. in &c. ES='';f/'Ei/'esi ac editt. Aid. & Compl. Ki;'e5 ^k C* coram, pro ir.lX. Ita Grce , prscter vocem BtxvV'.' , C^leftius Pelag. apud Mar. Mete. Garn. Tu autem
TW EwC'^-â;
-Ti-Mt -rccuTO.-
t. 16. Apte ad Graecum

oca
,
priterunum qux
1.
pro quo
qu.scunquc.
4. Inftitut. c. 17. p.
t. 17. Similiter habet Lactant.

c8o. una
It.
perfeSus
If.
eris
14. Graece tollitur quia

,
coram Domino Deo tuo. , additurque yip

lie
,
ad
j,
gentes,
& ^TO pojjidebis

item loco
y.x'lM^r^,'.,uui iv-rii
htreditabiseosj
hariolos
audiunt
im
y.^vîfjt
fivin!
^V"
I'libi
ipjidiiinationes 55 vattdnia audient": demum autem , x.i/ k/ , fed in Mf. Vat. folo ; nam in Alex.
"
'
Laflanr. ubi fup. prseter unum os, 16. contia Fauft. to. 8. col. 291. d. haec hab. Sufiiiaho illis prophetam de fratribus ipforum ftmilemiibi. Capitul. LXXXii. fup. Prophetam fufntalo eis ex fiatrtbus eorum. Ita quoque in Grxco , additis his : i.'i^y
18.
cum Graeco. Eadem refert

1.
pro
ere.
Auguft.
' i J "'" â p'"''^
M'^- Alex.
al.
& Oxon. cum

)
edd.^ Aid.
ô,ux.i ai~xii6'
)
& Oxon. nee non in editt. Aid. & Compl. eft /ys , leutfupra. Idem Hieton. in Ezech. 19. to. 3.851.3. lie Gentes , qua' perditnrus efl Dominus in conjieciu tuo , pit
:
&
T?
Compl.Tspaua^s,
,
Ta
o'ti
fi-.Mai-a /iV
TM
K,
/aMi5i
dvni; xa5'
a>
Mf. Oxon.
a-
TSt^VfXXt aVTCi,
a?3-/>i'~e;5'; 19. sic hahetur Grarce , excepds his , loco quilquis ; 8c in fine, iyj aveui e'f xvtS , v'tndilegit Et quifc.tbo ex eo. Ladant. 1. 4. Inftit. c. 17. 580. qnis non aud.-erlt ea qux loquetur tile in nomine meo , ego vindicabttn ettm. Tert, veto 1. /}. adv. Marc, 7l6.c.O(nTt.
,
:
ift.e
fonmia
,
J5 di'jinationes
audtent
ttbi
autem non
fic
de-
dit
Sec.
I
,
ixr
Ita
f.
audies
J.
Grsce,
nifi
quod
deeft tiniim ex
,
:
hab. pluraliter Vf'Js.Ê

8. to. j. 8i. e.lic legit
audtetis.
te , pro Rurfus Hieron.
&
in
Ilai.
I'rofhci.vn vobts fafctia'
, ,
LIBER DEUTERON.
VULGATA NOVA.
Quod in nomine Is. hoc habebis fignum Domini proplieta iJle praedixerit, & non evenerit: hoc Dominus non eft locutus , fed per tumoidcirco non rem animi fui piopheta continxit
:
:
Cap.
E R
fi
XIX.
A N T
1
565
A.'
,
V
21.
Q U
Piopheta
locLitus fuerit
vcrbum
&:
non
Ciipimi.
fuf.
&
timebis
eurij.
NoT^
tie
fer. 9. iierit
anima ejus Amhrof. in Pf. r 18. to. i. 107 J. f. Eril autem omvn anima qiix mm aili:erit prophetam itturn, exierm:nnh:iHr lie pleie. Sic e:iam in Luc. 7. 1581. a. uno excepto , extermiiiata , fto exterminniiiur. Ambronil autem ijui iUiim nen atiilitrit, exterminabitur
prptilo ftia.
Similiter
9j8. g. 'Erit nutem emtiis aiiini.i tiuxcuiiijut itcii/iw prnphctam il/iim , di'peiiet tie plche ; fc I. ce H.rtef.
lit
y:6. h. Erit afilem

cradtcahitnr.
If.
Ji
ijiii! eiii
iioii
auiiierit
radicittlS
iz. Grasce,
,
"Oca
iai
MMcn
EjyjiiTii;
inum;
Ijafl. col.
87. e.
&
z66.
c.
Erit e;iim ,j:iicrtnque
rioti
art-
^11 y^'r/jai
&c.
dierit prcipbetam illrtm, exterminabitltr de plebe.
Gaud.
Brix.
CAPUT
Vulcata
f./Ûm
V_rf
xdibus
2.
XIX.
nova.
,
difperdiderit
Dominus Dens tuus gentr'diturus

in
eft
ejus percuflerit
&
occiderit
hie ad
unam
fupra-
tes
quarum
,
tibi
terram
&
in
diftarum urbium confugiet,

6.
&
,
vivet:
poffederis earn
habitavenfque
uibibus ejus
&
guis
ne forlitan proximus ejus, cu)us efFufus eftfanapprehcndoiore ftmiulatus , perfequatur ,
&
tres civltates feparabis tibi in

tibi in
medio terrs, quam

,
dat
eum
,
li
lougior via fuerit

eft
&
:
percutiat aniniam
jy.ii.
Jof. 20.
Dominus Deus tuus dabit

3.
pofTeflionem
ejus, qui
non
reus mortis
quia nullum contra
fternens diUgenter
viam
&
in tres
squaliter
:
eum
inter
8.
qui occifus eft,
odium
prius habuifle monftratur.
1.8.
partes totam terra; tu.e provinciam divides
ut haeft
Idcirco pra^cipio tibi, ut tre civitates aquahs

fe fpatii dividas.
belt i vicino qui propter homicidium profugus
quo po flit evadere.
Cum
n.
autem
,
dilataverit
Dominus Deus tuus

,
ter-
VERSIO ANTiqUA. ^
Capitul
VULGATA NOVA.
4. H<-ec erit lex homi-
minos tuos
,.
tibi
4.
Hoc prxceptum
II v a terram quam eis pollicitus eft, cunctam (fi tamen cuftodieris mnndata C)us , 9.
,
iicut juravit patribus tuis
&
dederit
Gen. 28. 14. Extid. 54. 24,

Slip.
12.20.
&
)
feceris
LXXXIV.
/'<^.
homicidx
ferit
elds fugientis , cujus vita fervanda eft Qui percuf:
qu^ hodie prxcipio

tuum
,
tibi, ut diligas
in viis ejus
,
Dominum Deum
adaes
ur-
&
ambules
omni tempore
proximum fuum nefciens,& qui heri & nudiuftertius nullum contra eum odium habuilfe comprobatur eo fimpliciter in hlvam ad lif. fed abiifl'e cum
:
tibi tres alias
civitates
&
:
fupradidtarum
tnum
gna cxdenda
gerit
&
in fuccifione
lignorum fccuris fu-
bium numerum duplicabis 10. ut non erFundatur fanguis innoxius in medio terrs , quam Dominus Deus tuus dabit tibi poffiden-
manu , ferrumque lapfum de manubrio araicum
dam
ne
lis
fanguinis reus.
VuiGATANOVA.
II. Si quis autem odiohabens proximum fuum, j;.2o.
Infidialus fuerit vit,T
rit
VerSIOANTIQUA.
11. Si flierit
fidiatur
homo
odiens
proximum
, ,
&
inin
laci/.c.tl.i.pri
ejus, furgenfque percuffefuerit

,
eum
6c flllTexerit in Clim
fiicric
&: pei'Cnlie- S, Aihan, iZ^.a.
ilium
&
mortuus
fugeritque ad
unam
arri-
de
fupradiftis urbibus
II. mittent feniores civitatis

pient
illius
&
in
rit eum animo , & mortuus unam civitatem harum ,
&
ftigei'it
eum de
.
loco
e/liigii
tradentque
,
manu
proximi, cujus fanguis

1
5
e.fiifus eft
,
o?c
morietur.
Non
mifereberis e)us
Ifrael
,
&
auferes innofit tibi.
xium fangumem de
1
ut bene
mittent feniores civitatis iUius , &: accitradent dim in manus exqiiiLnde , rentium (anguinem , moiictur. Non parccs oculo tuo liiper eum , 1 5 mundabis fanguinem innocentis e,\ illis , 6c bene
12.
pient
eum
&
&
&
tibi erir.
4.
Non aflumes
,
& transferes
terminos pro,
14.
Non
transferes tei'minos,
quos pofuerunt
Capiuii.
/"/
txxw,
ximi
tui
quos fixerunt priores
in poifeflione tua
tibi in
patres tui
quam Dominus Deus tuus dabit

acceperis poffidendani.
Slip. 17.
terra,quam
!<;. Non manebit unus in teftificafionem adversus hominem , fecundum omnem iniqr.itatern , fecundiam omne peccarum quodcunpeccatur in ore duorum teftium aut trium aue
15.
Non
ftabit tcftis
unus contra aliqucm

fuerit
:
iitr.f.Cai.pniS,
^''-"-''
6.
X6. t.Cor.
quidquid
illud
peccati
& facinoris
led in
'2j.*.
Mat. iZ. ore
duorum aut
triuni telBura ftabit
omne
ver-
&
bum.
J3-I.
abit
omnis fermo.
1065.
NoT^ Ad Versionem antiquam.

Tif'.
4.
II.
Grace, Tsto il
iîti
to XfiV7/<a
.pcfef Tir
Ambror. in Pf. 118.

lim.
to.
I.
a.
T^m
mifercberh 7-
tec.
*.
C.'.'J
Oxon.
eV
Tcv
Grxc. 'Etty /= -iln.ou li (\\ ( in Mfs. Alex. & in Compl. decft (^;j ) acS/Jw-jro; i^/owj- toV h-a^ K^ U'sJ j.=ij'jn ( Compl. ^'ysJ psvray ) Kt/Tay f . sirccvttî] auT3/ , j, irxixi^ri iun ^'V/jk ( Mf. Oxon. irxTai.ri im-
&
Gi'
E-aTs'f e;
T-Mfoi'ci' , a 9Siicay f. 14. Grace. Oi/' /a'iceiuyvcn; o'e<a Qn, Non dimovebii finis proximi , quos flaiiicriint
patres tui.
It. I J.
DilTimilia nonnulla in
;:';
) if
aT3&'')l
2j
cfiuyri
e/;
îccf Toiy iroê'jjv t^TOiy.

,
i/^M^ru ;f7^;
fiaplufiicai
Grxco , nempe feqq. 0:' No prrmanehil njui uriHS

ill,
ir.
.
12. Similiter in Grscco

,
nifi
quod ipfo
initio liabetur,
,
ad
teftificatidnm
pru 0 manebit mis
leflrfc.
,
exinde
Koti K7rz^$?'iiC;y ^ -/f&tot'a

"/u-j.-roiv ,
&
loco exqiitrentntm
;
lie , d-/yt<i,
Nobil.
MW/f.jMmo
.y/jgivi
po^nk cognatiis
port luiqnitatcm , additur , <.. xctri tsV aiiidiim omne delictum , quod abell a Ml".
eijuaPTia/
iukfiKi^ci.
Oxon. item
,
fepoft
afirtis
rit
,
, cui , ubi aliquis ex genere mortuus fueLex ut ejulmodi jura libi viudicct. Ov ip;iQilxi a ojita>/;c'; oS' , Non pareet f. 13. Grace ,
geniilis
permittit
cavertt
1 leu peccatum ^ iequitur loco qnodciinqiie pecc.ur.r
:'f
{y.v xfjinf-
i}
-,
quad pec
li
demum
loco ant viiim,
rurfus
J,
E-xi
soîxT.i
cchIiis tints ;
pauloque poll
,
tj cux'tTia
tilts i
ii,
'Io/.a'x,
inno-
Capitui.
'jen'iis
Lxxxvi.
fup.
Tft^'u rei^ /nxfTi'p-y.t , Ml. Oxon. A>; aecipies teflimoniiim unius a4'
xmm
ex
IfraH
loco innocentis ex
reliqua ut fupra,
hominem,
Tom.
I.
Zz
ij
564
ttHif.C.lLlll'rfuf.
LIBER DEUTERON.
Versio antiqua.
autcm
,
Cap.
XIX.
A.' teftis
VuLCATA NO V
adversiis
16. Si Ikcerit
16. Si
fteterit
teftis
iniuftus
,
mendax contra homlnem

quorum caufa
eft, ante
hominem
7.
detr.ihcns ei iniquitatem
accufans
eum
in
pra:varicatioiiis
quibus eft ipfis con1 , ante lacerdotem, tradidio , ante Dominum , in confpedu judicis quicunque fuerit in diebus
Ihbunt duo homines
17. ftabunt
ambo
&
Dominum
confpeitu facerdotum
illis.
&
jutiicum
&
qui fuerint in diebus
illis.
1
8.
Et inteiTogabunt diligenter judices,

iniqua
,
& ecce
18.
Cumque
diligentiflimJ perfcrutantes
in-
Daw.ij,
teftis injuftus teltificatus eft
refiftens ad-
venerint falfum teftem dixifle contra fratrem
fuum 6i.
versus iratrem liium

19.
mendacium
nequiter egit
auferetis inivit
&
facire ei
qucmadmodum
,
19. reddent
,
ei llcut fratri
fuo facere cogitatui
focere adxersiis fratiem llinm
&
&
auferei
malum de medio
quum
ex vobis
iplis
2.0. Si cxreii audientes timebunt , & non apponent amplius facere vei'bum malignum hoc in
20. ut audientes creteri timorem habeant,
&
^xtd.
nequaquam
talia
audeant facere,
fed
vobis. 21.
Non
parces oculis tuis fuper
eum
ani-
n. Non
anima
,
mifereberis ejus
animam pro
pro anima, oculum pro oculo , dentem pro dente , manum pro manu , pedem pro pede.
t. 16. In Graeco
injiiterit
,
mmi
oculum pro oculo , dentem pro dente, ^'-^^ '"^'^ manum pro manu , pedem pro pede exiges.
Mat.
Tci'i'poi' ,
NOTÊ AD VeRSIONEM ANTIQUA M.

,
J,
-icTct^n
;
vel ur in
Mf. Oxon.
eV/rii
cietii
pro facite
&
iâ.ps7^
:
to
attferes
malignum
inf.
58.
,
pro jhterit
,
Sc loco detrnhens ei intj. -iXioiMI'-"*
loco aufeyttii
in editt. Aid.
iriiijrtitm
at in
Mf. Alex,
eiapi'iri Tsy T:n-po.'
TOTSKOElEra
Tf.
alhgitn! ejus impieuitem.

,
& Compl. i^cKêTTS
to ttokhpoV.
Vid.
Aug,
17.
,
nitur i
TO!-!
Optimc e Grco , nili quod ante ft.tlnint habemrque in plurali era-.r: twk j'sp/wv , k,
po,
ad
c.
Tf.
sfci^rt
xeiTii'
''
i'
i'-'-^' ^
*"^- ""le ficerdctes
55 aiile judkes
quo
.
24. yt. 7. 20. Apte ad Graccum , prster unum, verhtim, pro xaTa to pw/Ka , jiixta verbiim : at in Mf. Oxon. deed
&c. If. i3. ItaGracce, procter unum aut alterum , nempe , exqiiirem, pro tnterrogahitnt ; &. aiTsVii , _/iifTxQ_vt.:v
quicutiqiie ficer:nt
,
,
XKTCC.
f.iJ.
Ad verbum e Grxco
,
practer
hoc , now parces ecu-
lis IrtiSt
Ills
pro quo
,
s/
piQ^lcfj
^rp^my^':';
(\
tiou parcel
ecu-
titit
loco
rej.-jicns.
,
tuns. Capitul.
LXXXvii.
fimiliter
,
habet fup. Atttmam
^.
ip. Similiter in Graico
exceptis his, iromiile
fa-
pro anima
oculum pro oculo
dentem pro dente.
CAPUT
Versio antiqua.
C/i/!i<.Lxxxvni. I.
XX.
VuLGATA nova.
1
I exicris
ad belhim
noli timere.
exieris
ad bellum contra holies tuos ,
-s:videris
'
&
equitatus
&
currus
&
majorem
quJlm tu habeas adverfarii exercitus multitudi-
nem
non timebis eos

eft
,
quia
Dominus Deus tuus
tecum
qui eduxit te de terra ^gypti.
VU
z.
L G A T A
nova.
pugnam
,
Appropinquante autem jam

,
pr.-elio,
ftabit fa:
tros
committitis
,
cerdos ante aciem

3.
&
fie
loquetur ad
populum
trum
tis
nolite metuere
nolite cedere
non pertimefcat cor vefnee formide,
Audi
Ifrael
vos hodie contra immicos vef-
eos
Versio antiqua.
Aug.qituji.ô.'S 4. 31.1 Datt'.t.i. cedit
Vulcatanova.
,
quoniam Dominus Deus

,
vefter
qui prx-
4. quia
eft,
Dominus Deus
vefter in
medio
veftrx
J67.
c.
vobilcum micos veftros ,

5.
fimul cHebellabit vobifcum ini ialvos fociet \os. Et loquentur Icribx ad populum , dicentes
&
pro vobis contra adverfanos dimicabit,
&
ut eruat vos de pericuio.
Quis
eft
homo
fuam
,
qui asdificavit
domum novam
&
non
dedicavit
eam
vaciat,
&
&
revertatur in
,
domum
6.
ne moriatur in bello
&:
homo
alius dediv'et ea.
qui pafiinavit vineam , revertatur in non eft epulatus ex ea ? vadat , homo domum lliam , ne moriatur in bello ,
Et quis
eft
homo
&
&
Duces quoque per fmgulas turmas audienproclamabunt Quis eft homo qui ;cnon dedicavit eam ? dificavit domum novam, revertatur in dommn fuam , ne fort^ vadat , alius dediret eam. moriatur in bello, 6. Quis eft homo qui plantavit vineam, &. necdum fecit eam efle communem , de qua vefrevertatur in doci omnibus liceat ? vadat ,
5
te exercitu
Maci
&
J.JtS.
&
&
&
alius epuletur ex ea.
mum
homo
fuam, ne
Quis
eft
forte moriatur in bello,
&
alius
ejus fungatur officio.
non
Et quis eft homo qui fponfavit uxorem , accepit eam ? \adat , Sc redeat in domum homo alius acfuam , ne moriatur in bello ,
7.
&
7.
homo
qui defpondit
uxorem
&
&
cipiat
cam.
non accepit eam > vadat , fuam , ne forte moriatur accipiat eam.
& revertatur in domum in bello & alius homo

,
NotjE ad
if. I.
Versionem antiquam
s fc^xîii)
,
Gr.
'i-av
ii
f^!/8ii5 E'S Tro'jf/io
dicet ea
ft.
pro quo
i-yaaivisT cturvv
dcdicabit eam.
&c.
que zdjtmiil. Graec.
procedens vobifcum
4. Similiter habet Aug. Locut. yi. to. 5. 368. d. ufcT(^l?7^cp;ô'^fy:? ^csb OriKvC'icc, v/^M,Quiex.-7m!/jiiccti v/j'r tk /x^f*' i/n'î' , J'tcuSum vf^xi,
If-.
'
6. Similiter in Grsco , excepris duobus his , iifu'-rivfi/ft>!c;f7a/ , exhilaraOf, plantavit, yso paflmavit , bitur , pro epuletur i item fup. w^fdykti , exhilaratus ejl ,
&
loco
If.
f/?
epulatus.
ad debellaudos vobifcum inim. veftros ad falvandos vos :ia editt. tamen Aid. & Compl. legitur
(^DfexTToÊjUHOEi
*Ei ,
, ,
in
Tf.
, ficut in Mf. Oxon. ac edit. Aid. k, AicttuMi. Alex, ic sA-jacwjoî. Grco, pricter hoc ultiraum , deJ. Vix melius de
e Gracco , practer ult. accipiat , pro quo item Uipra , /^tutvêu'/xi , pro Jpotijavit. Hieron. 1. contra Helvid. to. 4. p. z. col. 132. a. Lt quis ille homo , cut defponfaia efi uxor , {j( non accepit eam ? vadat, 55 rivertamr in domum fuam , ne forte moriatur in beUe , 5^
7.
Ad verbum
accipiet
;
M-i)i'iM
LIBER DEUTERON.
VuLGATA NOVA.
.
Cap.
XX..
365
&
8.
His
:
diiftis
addent rcliqua
&
loquentur ad po,
peiterritus eft.
9.
Judic.'T.
J.
pulum
vido
?
Quis
,
eft
homo
formidolofus
&
corde pa,
Cumque
teceriiit
filuerint
,
duces exercitus
finem lo-
vadat
&
revertatur in
domum fuam
ne pa-
quendi
unufquifque fuos ad bellaildum cu-
vere faciat corda fratrum fuoium, licut ipfe timoie
neos pra?parabit.
VuLGATA
lo. Si quando
accefTeris
NOVA.
ci-
Versio antiqua.
portas
, ,
vitatem
1 1
.
OiTeres ei
ad expugnmdam primum pacem.

,
Si receperit
,
&
aperaerit
,
tibi
cundus populus
qui in ea eft
falvabitur
&
ferviet tibi fub tiibuto.
accefTeris ad civitarem expugna- Ang.quxjt.zj., " ~ evocaveris eos cum pace JoC^t.'i. j88. ^. 11. nqiiidem pacifica relponderint tibi , &c S^9- " * aperuerint tibi , omnes popuii , qui invcnti fuennt in cnitate , erunt tibi tributarii , 6c obe10. Si
autem
re
eam ,
&
dientes.
II. Sin autem foedus inire noluerit
perit contra te bellum, oppugnabis
1
,
&
cce-
12. Si
autem non obedierint

,
tibi,
eim.
ad te bellum
13.
&
&
fecerint
circumfedebis eam.
5.
lam
in
Cumque tradiderit DominusDeus tuus ilmanu tua percuties omne quod in ea ge,
Et trader eam Dominus Deus tuus in ma-
neris malculini eft
in
ore gladii
,
,
14. abfque mulieribus

tis
,
& infantibus
jumen-
& ceteris qus in civitate funt. Omnem prn;dam exercitui divides & comedes de fpoliis
,
nus tu3s , &: interlicies omne malculinum ejus in nece gladii , 14. prater mulieres , fupelleftilem , omnia pecora , omnia quxcunque fuerinr in civitate. Et omnia utcnlilia prxdaberis tibi ,
&
&
&
hoftium tuorum, qua Dominus Deus tuus dedelit tibi.
edes
15. Sic facies cunftis civitatibus, qnss k te
procul valde funt
& non
prxdationem inimicorum tuorum , quos Dominus Deus tuus dabit tibi. 15. Sic facies Omnibus civitatibus , qux longe
funt a te \'alde
,
omncm
&
funt de his urbibus

cs.
qua;
non
funt a
ci\ itatibus
gen-
quas
tibi
in poflefi'ionem
accepturus
16.
,
De
his
autem
civitatibus, qua:
:
dabuntur
nullum omnino permittcs vivere
tium iftarum. 16. Ecce autcm ex minus Deus tuus dat
civitatibus
iftis ,
tibi harreditare
quas Doterram eo-
rum
1 7.
non
,
vivificabis
omnem
vivum
fed interficies in ore gladii, Heth.-Eum vi-
7. fed
anathemabis eos, Cetthxum,
delicet,
zsum,
& Amorrhsum, &Chanana;um, Phere- rhxum & Hevsum, & Jebufa:um ficut pri- Evxum
,
cepit tibi
Dominus Deus tuus
Cliananxum , & Pherefeum , & Jebulxum , &: Gergefxum , quem, .admodum mandavit tibi Dominus Deus tuus.
& &
& Amor-
Vulgata
i8. ne fonh doccanc vos facere cuniftas abominationes, quas
in
ipfi
nova.
deris
utexpugneseam, non
:
fuccides arboresdequibus
operati funt diis fuis,
& peccetis
vefci poteft, nee fecuribus per circuitum debes vaftare
Dominum Deum
veftrum.
regionem
quoniam lignum
eft,
&
Versio antiqua.
19.
3.C.Jp.
VULGATA NOVA.
19.
poteft bellantium contra te augere
non homo, nee numerum.
Si obiederis ci-
Quando
obiederis
agreftia,
10. Si qua autem ligna non funt pomifera , fed in csteros apta ufus, fuccide, inftruc
&
,
&
vitatem.
civitatem multo tempore,
machmas
donee capias ciyitatem
& munitionibus circumde- dimicat. NoT;E AD Version EM antiquam.

homo alius ttccipicit eittn. f. 10. Ita G.jece , nifi excipias
i,
qux
contra te
J.iliit
pro quo AiVaa,

,
</..
loco vero
,
riteiijiiia
habemr
ifta
fK7rMS|U~ca; ii'Tic,
Til
dircpr^xr
ui'l
fup. aVx<i.'i:;
a;)/i.ir.iHj
,
i'-MUMcxi
fed in Mfs. Alex.

in
&
Oxon.
ac editt. Aid. Sc
bil.
priraum vertit
recidunt.
Compl.
Aid,
if , tul, fup,
1
)('?^&êylôai ai^xiii'
,
stKaxecii;
i , &c. mox inAlex, eit^.a^/cij , in Compl, xxêci], Auguitiiio favet Capi(ic

:
loco fupdUclilem. alterum impediment.1 ,
Noqu
t?
eodem
^d'sf/;,
t. 15. Grxc. pro
otiwibiis
irjit.nibus
,i
hab.
Lxxxix,
u-
ubi
,
,
Si accejferis exptignare civitatem.

,
1.
In Grj?co
ottiT
ss'cu
^'?
axo;
:
o( ,
loco onines po'
puli
item
pro in civitate
cV
in Mfs,
tamen Alex,
deeft; cxteta.
&
Oxon,
ac edit. Aid.
to* TrsAff
demum
Oxon.
verbo oiedtcn-
0! civiiates , & pro (c , iimpliciier i.v , at in Ml. Alex, tc Oxon. Vs (\ , ficut in ttid. Aid. & Compl. Subinde loco qnx non Jicm i , Giaece , ryj s'li tSi, Mfs. Alex. & Oxon. ac edit. Aid. ; i'x', diro rm, cum Augi-fc!
coetera ut fupra.
W:a?
tei , additur cf , in Ml, Alex, e;/, in ut in Lar. fupra.
t.
dit
t'.
li.
Vix melius
,
e Grjcco
fola
tamen edit. Compl. adaliis.
, ,
I
5.
port bclliim In Graeco
quod abed ab
(ic ;'
Ei-; iv irxfxS'i
Qu iviw
donee
eam ; at in Alex. & Oxon. nee non in editt. Aid, & Compl. Kxl -TTXftxJi^-.ct cvjtw , ut in Lat, fup. edd. Aid. & Compl. adding ut! , liiî ; exinde conftanter wtxtx2?i; , percuties , loco interficies ; cjeiera quadrant ad yertradiderit lihi
*. \6. Gr;cc. Vatic, prima verba delet , e nniem ex iftis ; fed Mf. Alex. hab. cum Aug. '!/ J; i^J TiiiK i-MSii.i' tstmk, ayKcOof, &c. Aid. ed. Oi/Vs aVo tot toêur , Compl. 'IJi /s Vo 7m vro>.;o:r tot s'^vot nr-jr , Jir, Sec. reliqua quadrant, practer ultima, ef'^M-;pc5r: irj/ ifiirri:' , ad verbum , non vivum Jirvahitts omne fpr.tns. t. 17. Pro .i.t(4oH,iiij , habetur Grce , xvîffixl: d,xhnali!7Tt , in Mf. vero Ox. daUfix'.isli, reliqua ad verciviianhiis
biLm.
it.
bum
14.
ut fupra.
ci:!e.MxiUrig
-Trif'i
Cunfla concinunt cum Gr^co
uno excepto
t. 19. Grxc. 'Eiv /=
vmv
Sec.
CAPUT
Vulgata
"
XXI.
Versio antiqu a.
I inventus fuerit vulneratus in terra
NOVA.
flierit in
(^ Dominus Deus tuus daturus VX

,
Uando inventum
terra
quam
ho-
1.
eft tibi,
minis cadaver occili
& ignorabitur c.-edis reus

,
Q O
C;(/.xci
/-<>.
Vulcatanova.
2. egredientur majores natu,
& judices tui & metientur a loco cadaveris Nota ad Versionem antiquam.
w
tj
firgularum per circuitum
If'.
I.
Griec.
'Rm
ivfi<n TfavfiXTixi
7?, &c.
, , :
, :
,, ,
T^GG
LIBER DEUTERON.
VulCATA
NOVA.
6.
:
Cap.
XXI.
fpatia civitatum
5.
&
&
quam
traxic
viciniorem czteris efle perfpexerint

illius
terfeftum
Et venient majores natu civitatis illius ad !n lavabuntque manus fuas I'uper vitulani ,
,
feniores civitatis
toUent vitulani de armento
qua; in valle percud'a

7.
cd:
nee teri'am Icidit vomere, , qure non duceni earn ad vallem afpeiam atque laxo^. fani qua; nunquam arata eft , nee femcntem receplt
jugum
&
dicent
,
Manus
noftr.-e
non effudeiunt fau-
guiiiem hunc
8.
nee otuh viderunt
propitius ello populo tuo Ifiaei, quern rede,
&
Ciedent in ea cervices vitula:
milH Domine
in
& ne
reputes fanguinern innocenteni
Levi, quos eleme5. benedicant nt Dominus Deustuu^ ut minlftrent ei ad verbum eorum , omne nego in nomine ejus,
acccdcntque faceidotes
tilii
,
medio populitui
:
IlVael.
t auFereair ab
eis
rearus
&
fanguinis
9.
&
tu
nutem
ert
,
alienus eris ab
feccris
innocentis cruore
pr.Tcepit Dumiiius.
tium
&
quidquid
mundum
vel
immundum
eft
ju-
qui fufus
cum
quod
dicetur.
Versio antiqua.
Jims'-.
VU
micos tuos,
in
r G ATA
N OV
A.
contra
ini-
:P/ 45,
f.
i.piS.f.
10. Si exieris in pugnam adversus inimlcos tradiderit tibi eos Dominus Dens tuns tuos , deprxdatus fucns Ipolia eorum, in manus tuas ,
10. Si egreflus fueris ad
pugnam
,
&
& tradiderit eo> Dominus Deustuus

numero captivorum mulieadaraaveris eam voluerif, ,
&
manu
11.
tua, captivofque duxeris
&
videris in ea
,
deprxdatione mulierem
&
videris in
bonam
Amir.ef. 51. f. 516./ 917. .
2,
fpecie
&. cohabitaveris
cum
ea
rem pulchram , & que liabere uxorem

1 1.
12. induces earn in
domum tuam,
rades ejus
introduces
,
eam
in
domum tuam qui

:
ra-
caput
,
:.
det csfariem
&
circumcidet ungues
,
& fedebit
tiiginta diebus
dome
tua
;.
dc
deponet veftem
in
qua capta
patrem
tua.
eft
poftea intrabis ad earn
fedenfque in
domo
ilia
tua
:
flebit
&
ma,
trem fuara uno menle
&
poftea intrabis ad earn

erit
dormiefque cum
14.
&
uxor
Si noluei-is
earn poftea
dimittes
earn
14. Si
dimittes
autem poftea non
federit
animo tuo,
poteris
:
quia hu1.9l8.f. liberam , non venundabitui: pecunia Idem ep. J/. I. 1. miiiafti eam. 954. c. Idem :il Pj. 43. uxores , una 15. Si fuci-int uni homini dux 918. c. peperermt altera odibilis , earum dilecta , Idem I. I. de Cain filios , dilccla &. odibilis , 6c primitivus ei
eam liberam, nee vendere

eam.
pe-
cunia
nee opprimere per potentiam
quia liu-
niiliafti
15. Si hatuerit
homo
uxores duas
unam
&
&
dileftam
55'
Ab.
c.
4.
f.
I.
ambx
eo liberos
& alteram odiofam, genuenntque e.^ & fuerit tilms odiola; pnmogeniius
filios
a88.y. 18J..1.
fuerit filius mulieris odibilis , 16. qua die hxredes reliquerit filios in fubfl:.in -.
tia iua ris
I
16. volueritque fubftantiam inter

diyidere
:
fuos
non
poterit
primatum dare
filio
mulie-
non poterit hiium

,
dilefta?
facere pri,
dileclx , omitrens filium odibilis ^. led primitivum tilium odibilis cognofcet

illi
mogenitum
17. fed
&
ptceterre nlio
odiofe
filium
odiofie agnofcet primogeni-
I.
Par
dare'
dotem ex omnibus qux inveniuntur
ei
tum
dabitqiie ei
:
Cafit.fu^. XCI7.
quia iple initium iiliorum ejus eft , bentur primitix. 18. Si fuerit aLicui filius inobediens
&
ipfi
de-
plicia
ifte ei\
de liis qux hanuerit cunfta du- J.r. enim prmcipium liberorum ejus,
&
liuic
debentur priniugeiiita.
Si
18.
genuerit hon.o hlium

,
contumacem
&
protervum
periuni,
qui non audiat patris aut matris imeoereitus obedire contempferit
&
V
ig. apprehendent eum,
I,
G A T A
NOVA.
,
& ducent ad feniores civitatis illius & ad portam judieli, NoT. AD Versionem antiqua m.
;'i
fr.
10.
Gtxc 'Ear Ai
c:iK[/'!:; i
(
!"i,e^^-Slr
jraK-liM sVi rv;
jj
Oxon. cum edict. Aid. Mfs. Alex. &Compl.'Ea>' A; s^hint; > Ta'Asôf..... j. ;rafa/w iuTi;
wapa/w
Ki/'e<:?
&
iftud
^vcilai, i^ venditicne non a'3-STWfj; dvini ,
Idem Ambrof
pltcuerit tibi;
i )
< irjôi :^si/'i?
^w vfjnfiw
tibi
i-jTi'K.
Similiter
&c. & pod if/vfiVi , non fpernes eam , &c. ut fup. ep. 51. to.2. 917. b. lie hab. It fi poftea dij"at in GrsECo conftanter, 'Eiy 1^ t/;;)-: iviw,
'jendett'.r
,
Capitul. XCIT. Tup. Si tradiderit

If-.
Dens
inimicos tuos.
ut fup.
II. Apte ad Gratcum , excepto uno , cchabita-jeris cam , pro quo, cVCt'îAJTi ktm; , csucupiveris earn : dein Gr. addit j, >; xvtw (îxvtS ywctaa. , &c. Unde Ambrof.
;
f.
1a.i
mitn dii uxores

a^'^fuTTCji
habet Capitul. xcilT. fup. SifnerinthoJ. Similiter dilecla, $j odibilis. Grace. 'E i A; y-'ioin,
Avo
,
yvvaus';
t/xi'I!;c
/xta
duruy
li
y'/K7:n/xsyM
i,
fîo.
kv-
proep. 57. to. I. n. 16. 954. b. dicit Liber eji ille j/if vrediens in helium , // viderit mulierem honam afpedtt , depr.sd,utts opei inimzcorum fiioriim , repertum illic canciipte:
rZi
/xicifi^n
avru
iox^k/m/i'H
^.-clr/i/m.
rit
la
,
eam
demtis juperfluis^ ,
in iixcrein
indumenio capti'jit.iiis detr.teftbi copttUiverit , jam on fervam , Jed libefi'oa'sns
ram.
Tf. li.
iS. Ambrof epift. 55. to. tFcol. 9ZI. b. 'Son potefilium amabilis primitivum (al. primili'jo ) pr.eponere , cum fciat filium odibilis prmutivum ejje. Gra;c. Kal ssxi , >i Oxon. cum editt. KP li^/fct y.xiciy.Miâ!!,fSi ( MlV. Alex.
If.
rit
&
Gr. zal
:
xv^m
iiSti
ue, rii
i.ufi'.ei'^
,
Aid.
&
Compl.
V
za7a/.îie^/oT)i' JTcft
TTf :i'''cTc)C;:/c(
uT-.k;
du-r^TO. vTrdfX'r-
ice.
inditxeris
fie
iu
eam
inttts
in domitm tltam-t
rades
&c.
Ta dvrQ ,
v-TTiCtfir
AvviUtlxt
TW
vtcti
tp?
jf7a':;rMê*'H?.
cxinde
-aieMfVîeT^ dth' , j. sjjc-'^-^? "^* l^xricc ti;^ cira/X/<ai);/a!"T' wtS? , 2; cirenmcides ungues ejus ,
T:r
wor tv;
^.ct^/r.'; to
xf i/ot:z:i'.
Et
erit ,
cmnatiferes vejiimenta captivitatis ab ea. liidem alludit Hie(muliere ron. ep. ad Damaf. to.4. p. i. i Jj. c. dicens Df ut Ji Ifraelites eam habere 10divi'ia -jc.\- prxcipit
:
qH.uuniJlie die forte dijlriiiierit filtts fuis Jubflanliam fiam , non poterit primatum darefitio diietlx , defpiciens filium odioJit
primogenitum.
capiivi
liierit
t.iy.
det nil
Cognofcet
uxoiem, cahttnim
;
ei facial
ungues prxfecet
tui/erat
toris
amplexiis
t. I}.
cum miindafitent effccla , Vide eiiam Ambrof. fup. , &c. ^ Grfc. J, xctCisfrai tV Tfl oW.a Qn j i
/ite'cs i>""'5
1^ pitos tunc tranjeat in -jic,
dnemt S^c.
edit, cognofcens , dare illi dotem ] Vet. exinde Ambrof epift. 55. to. i. col. 911.
o-iKts/af
liai-
d. legit -.Hiceji witium filiorum ejus, \^ huic debentur fritm -aful !no>i.a vr.r ^Ki^fii mogenitalia. In Gr3ECO lie cf.wsVn; i-Trnv'Jirj^'sii , A^J-ai vtw Aiir^cc hro ihsj/t-jh I'k V
:
AMa
T:y 7raT.= 5, tvi Mv:ri irf.1^ eiviw.
hV'O''
;
;^
fi^ri-rauTa
ivpAnivrS-
ot; i-rai i;tv oifX" ti"-""

,
'wti > S tk'tw
xaCii'v.st
ri
tolli-
x/j&;7cT0v.;r
al. -rîJ/cTox/a.
:
lurquc [ojUa
t. 14. Grxcc hoc anrecedit Kal "rai, S5 m't, i poll liberam yero fubjicitur , ^ Tf ei i'
1?. l8.
Grxce
'Exi
J'e
ti" n u'm d-^sAk
v'x "'^xitmi',
ctC='
&c.
LIBER DEUTERON.
VuLGATA NOVA.
& &
tii,
Cap.
,
XXI.
&
3^7
dicentque ad eos: Filius nofter ifle protcivus monita noftra audiie coiitcmnit conturaax eft
,
comeflatioiiibus vacat
luxuiice atque conviviis:
V &
U L G A T A
NOVA.
:
Versio antiqua.
zi
aufei'te
II. lapidibus morietur, ut
eum obiuct popidus civitati? auFeratis malum de medio vclpeccaverit
malum
de vobis
Tertiil.l.
J. aiiit
M.m. 7<;7. a.
2.2.
univerfus Ifracl audiens pertimefcat.
11.
Quando
eft
,
homo quod moite
Si
autcm
Lit
fucrit in aliqiio delifto(

iit ,
1.
delic,
Idem I. ad'j.Jud,
plefteiidum
&
:
adjudicatus morti appcnfus
tum
ita
judicium mortis
&
cum
morietur
ipHi die
'
10. 145. f.
fuerit in patibulo
&
:
fufpendetis
25. led
eum
in lij;no
Cal. ij.
5.
fed in
15. noil permanebit cadaver ejus in ligno , eadem die fepelietur quia malcdiitus a
eft
&
fepultura fepclietis
a
quoniam malediclus
fus fiierit in ligno
:
Deo
qui pendet in ligno

,
:& &
:
nequa<|uam con con-
Dco clt omnis qui fufpen& non inquinabitis terram,

tUUS dabit tibi in forte.
taminabis terram tuam

tuus dederit
tibi in
quam Dominus Deus
cjuam
S I
Dominus DeuS
f.
poUefllonem.
N
^.
O o T
;E
AD ad V
edit.
E R
O n
tlla
A N T
Q u A M.
,
21. Grace. Kai sâpui
Cumpl.
TO
pus ilHus fupcr lignum

i
Jed Jepelienirs
Jepelietit
eum
in die
:
24. *-. 7. amflv. vide Aug. infra ir. 22. Hieron 1. 2. in epift. ad Gal. to. 4. col. 2J9. b.
ita legit
Deo omn:s ijui pendet in ligno non contamtnahis terram tuam quam Dominus Dcus tuiiS
qitut tnalcdiiius A
,
:
ex
:
LXX.
Si
autcm
fiierit in aliqiin fcccatiim

,
nd
dabit tibi in hsreditatcm. Tertul. ubi fup. rurlus legit

lediihis
Ma-
judicium mortis , ? mortiilts fiierit ^ flifiieiideritis cum nili quod iic eriam hahetur Gijcce ad verbuni in ti'iiio deed aJ , ante judicium. Apud Marten. Anecdot. to. J. col. 1 1, b. fie Si tjuis peccaverit , in Judicium mortis pufliatur exempU ,JiiJpendet:s eum iu ligno. Capitul, xcv. lup. Si fiierit in aliquo peccatum ad mortem.
,
:
omnis qui pepcndit in ligno
:
,
&c
1.
5.
advcrf. Marc,
p. 676. c. qui pependerit : at infra 1. 5. p. 784. e. Malediilus omnis in ligno Jiifpenjus. Ambrof. 1. 2. de fide , to. 2.
col.
488.
f.
&
1.
de
Incarii. col.
717.
c.
Maledidus omnis
qui pendet in ligno.
907. g. Maledidus
1.
6. to. 3. part. 2. col, omnis qui in ligno pependerit : liiniliter
Aug.
in
Rom,
!?.
25.
^Vl
Hoe
-ri
aun
Ov ttoif.iyliiictTxi li aZfta anteeedit Graece 'i,vM, quod omittit Tertul. turn fequitur wi
: :
cont.
Adim.
to. 8. col.
144.
a. b.
&
1.
14. eont, Fauft.
TXp\ 6J4'7
t/TO
cc T)T
H,?V
;f'xa; uptfio/xirci verbo All'mci, dat

to.
sVi SuVt,
,
-pto
lie
on x,ia7ii(^;fo^ f to &c. ut in Lat. ilip. excepto dabit. Hieron. 1. 2. in ep. ad Gal.

eV-EiVj)*
26J. b. 266. f. AuCt. op. imp. in Matth. horn. 43. eol. 22 5. a. Maledidus omnis qui pendet a ligno. Anecdot. thef. Marten, to. j. col, 11, b. omnis qui pendet in ligno , maledidus erit.
col.
4. col. 259. b.
habet ex
LXX, Non
dormiet cor-
CAPUT
VuLGATA NOVA.
Ixod, as- 4-
XXII.
Versio antiqua.
vifo \itulo fratris tui , vel ove ejus , TJiemn. com. Helerrantibus per viam , negligas ea rever- ^Jd.t.^.p.i.iiZ,
,
:
-n:
fratri
On
videbis
,
bovem
fratris
ttii
:
autovem
reduces
T^jr E
errantem
&
pra;teribis
fed
1^
2.
tuo
eciamli
:
fione reduces ea
non
eft
i.
propinquus
frater tuus,
, i;>c
nee
nofti euin
te
duces in domum tuam quandiu qusrat ea frater tuus
erunt apud
recipiat.
&
quod fi tibi frater tuus neque noveris eum , coiliges ea intra domum tuam , & erunt tecum donee quxrac ea frater
tuus
,
tuo non appropinquat

fi-atri
:
&
reddes
ei.
V
5.
u L G A T A
NOVA.
4. Si videris
Similiter facies
de afino,
&
de veftiniento,
:
&
in
afmum
fratris tui
aut
de omni
re fratris
tui,
qut
perierit
fi
inveiieris
via, non dtfpicies, fed fublevabis
bovem ceeidilTe cum eo.
earn, ne negligas quail alienam,
VuLGATA
5.
NOVA.
virili
,
VeRSIO ANTIQITA.
nee vir
5,
Non
induetur mulier vefte

:
Non
Si
erit res viri
utetur vefte feminea
abominabilis enini apud
induetur
eft
6.
\'ir
ilolam muliebrem
fuper mulierem , neque Atnhr. ep, quia immundus 1061. b.

:
6^.
t,
2.
Deum
terra
eft qui facit
hsc.
Domino omnis
qui fecerit \\xc.
6. Si ambulans per
viam,
,
in
arbore vel
in
occurreris nido avis ante fliciem
tuam
Awg.locKl. ^l.t.
3.
nidum
avis inveneris
:
&
non
matrem
pnllis vel
in via
i'SS.d.e.
ovis defuper incubantem

filiis
:
tenebis earn cuia
7,
fed abire patieris

fit
captos tenens
filios
ut bene
S.
tibi
&
longo vivas tempore.
Cum
diticaveris
domum novam
:
facies
S.
Si
autem
xdificaêris
domum nowim
fa-
niurum
teiti
per circuitum
ne etfundatur fan-
cies
coronam
q. 52. in
folario tuo
&
Uid,
Lo.'ut.
non
55,
facies
homi-
NoTjE AD Ve
f.
I.
SIONEM ANTIQUA
eji
,
M.
f.
;
similiter in
i
Grxco
exceptis his
cV
tm o'/w
in via,
loco per viam
deinde uirspUn^ , dejpexeris , pro negligas ; extremo , ^ KTcoJ'ôciiC afrw , ^ reddes ei , quod omittit Hieron. nee addunt Mf. Oxon. & Aid. cd. Capitul. xcvi. fup. Si videris animal Jrairis tui errans , vil cadcns. Tir. 1. Gr. 'Eai' As fcii iyfllri '/s;,fio'; Qn wf 0'; t; , ^hcTs
Deut. to. 5. ^6y. fuper mulierem ; fed addit
fie leg.
Kon
erunt va!a viri
arma
nam
Vafa hcilica z'ult iiitelligi , id quidam etiam hoc interpietati funt. Norme
V;V>1
ai^TOK
Quvccêit;
auroy
,
ivS'ov e/; tm*'

,
tU'iay
,
Qv
&c. ut
rat.
in Lat. prjcter In Mfs. Alex.
unum
V ^tiJoi
qu,t/ierit
pro qu.elegi-
& Oxon. ac editt. Aid. &

non
,
:
Compl.
tur Quva^sig a'uTccy

if. J.
ctt/ToV,
ornatns , feu apparatus , pro exeipienda tamen ultima feqq. 'o7i ^Je^vyjua Kufici) ra 0cy (\ in Tra; ttîxv -lauTci, quia ohntinalm Domino Deo tuo ejl omnis faciens hxc, Auguft.
otst'ii , f.
In Grseco
res ;
reliqua ut fupra
vel ernatiis ? cauv , proptie , , armamenia navis , apparatus , ornatns. Favet his Capitul. xcvil. fup. quod ita fe habet 'Son induct mulier vejiem virilem. Tertul. 1. de fpetSac. e. 25. 218. e. ait, M.i/tdtdum ejje qui muliehibits veftietur : item I. de Idol. c. 16. 244. c. Maledidus otnnis qui mulichribtis induiiur. excipiatur vox ifiio>i , avium , pro Ti'. 6. Ita GrÊce , ii avis; in Mf. tamen Oxon. i[>n'v , Capitul. xcviii. fup. hab. Si inveneris nidum avium. f. 8. Gricc. Vat. deiet autem, pod /?, quod rennent Alex, c Oxon. cum Aid, edit, Contra Mf, Alex, cum ed.
melius redderetur vcjiitus
,, :,
368
Aug.
ul-if:!p.
LIBER DEUTERON.
Versio antiqua.
iii
Cap.
domo
tua
,
XX IT.
NOVA.'
I'eus
VuLGATA
guls in
cidium
domo
tua
, fi
cadat qui cccidit ab eo.
&
fis
labente alio
SC
in piiEceps ruente. 9.
Non
feres
vineam tuam altero feraine:ne

fevifti
,
&
JJiertn. in Ifni,
fementis
quam
&
qus
nafcuntur
ex
vinea, pariter fanftificentur.

10.
Non
Non
arabis in vitulo fimul
&
afino.
10.
Non
arabis in
bove fimul
&
afino,
V
1
U L G A T A
lino
NOVA.
1
1.
indueris vellimento,
eft.
quod ex lana
1.
Funiculos
,
in fimbriis
fades per quatuor angu-
Ni,
IJ- 52
que contexcum
los pallii tui
quo
operieris.
Versio antiqua.
l^j. ;.?/?. 55.
VuLGATA NOVA.
15. Si duxerit vir
Dmt.
I.
5.
567./.
autem quis acceperit uxorem, iSc habi _ taverit cum ea , v^ V/-.IV.1.1. earn , ceil I.U111 >.a , & odent -"i.. 7 verba, & detu[4. & imponat ei occalionis Mulierem lerit ei nomen malignum , &. dixerit it hanc accepi & accedens ad earn non inVClU ejus
15. Si 1 ;
.
.
uxorem,
&
potea odio
dimittat
habuerit earn
14. qua;l'ieritque occafiones quibus
earn, objiciens
ei
nomen peffimum
,
& dixerit:
non
Uxorem banc
1
accepi
&
ingrelius ad earn
virginalia
15.
mveni virgmem
:
& accipiens pater
puellx
&
ducent virginalia puellx ad ieniores ad

16.
mater, proportam
:
5.
rent
tolient eain pater mater ejus , felecum iigna virgmitatis ejus ad Ieniores ur-
&
&
bis qui in
porta funt
dicet pacer
&
meam
1
dicet pater puellx lenioribus hanc dedi homini hiiic uxorem

_
.
Filiam
16.
&
:
Filiam
,
meam
dedi huic
&
:
odio
,
uxorem quam quia

17. imponit
ei
odit
habens eam
7. iple
:
nunc imponit
inveni
tilix
:
ei
occafionis verba
dicens
Non
virginalia filix
mex
&
ecce tux virginalia replicabunt pallium co-
&
Non
inveni tiliam
nomen peflimum, ut dicat : tuam virginem & ecce base

;
funt iigna virginitatis
tilia;
mes
expandent vef:
ram
fenibus civitatis illius accipient ienes civitatis hominem ilcartigabunt eum , ium , daniiiificabunt eum centum ficlis , 9. 1 dabunt patri adolefcentulx quia protulit nomen
18.
timentum coram fenioribus
civitatis
& & &
18. appreliendentque fenes urbis
illius
virum,
ar-
&
verberabunt ilium
&
ig. condemnantes infuper centum

genti
,
:
ficlis
malum
uxor
,
non
iplius erit luper virginem Uraelitem : poterit dimittere eam perpetuo tem-
&
quos dabit patri puellx quoniam di.Tamavit nomen pelfimum luper virginem Ifrael non poterit dimittehabebitque eam uxorem ,
:
&
pore.
20. Si
re
eam omnibus
10.
diebus vitK
fua;.
autem verum faftum
fit
hoc verbum
:
Quod
fi
verum
eft
quod
:
objicit,
& non
& mo-
&
non
21.
inveniantur virginalia puellx

iplius
eft in
1
1
puella inventa virginitas

.
&
producent adpleicentulam ad januani
ejicient
eam
extra fores
domus
,
patris fui,
lapidabunt eam viri domus patris , quomorietur civitatis ejus in lapidibus ,
&
&
lapidibus obruent viri civitatis illius,
&
rietur:
quoniam
fecit nefas
in IlVae!
ut fornica-
niam
tuere
fecit
impudentiam
patris iui
:
in
iiliis
ilrai;! ,
profti-
retur in
domo
patris fui
&
auferes
malum de
domum
ipfis.
&
auferes
malignum
ex
medio
tui.
vobis
Optat.
I.
?. tout,
zz. Si inventus fuerit
homo
dormiens
cum
inveea
Dmat.
y?. i.
muliere habente maritum, occidetis utrofque

-;;.
leHt, zL. Si dormierit vir cum uxore alterius, to. 10. adultera uterque morietur, id eft, adulter
&
&
rit
auferes
i ^.
malum de
Ifrael.
Si virgo
t.l.gii.'l.
niens
eam homo
defponfata fuerit viro , in civitate , dormierit
&
Si
cum
invenerit
eam
puellam virginem defponderit vir , concubuealiquis in civitate ,
&
&
cum ea
,
^4. educentur
ambo
:
&
lapidabuntur
&
,
ad portam civitatis fiix morietur juvencula , quia
14. educes utrumque ad portam civitatis illapidibus obruentur: puella, quia non lius
&
NoT^ AD Versionemantiquam.
AM. delet
omnes
|i,
pod
novitm
quod addunt Vatic.

,
&
al. at
/nii
#.
10. Gr. 'Eiv /s
eV
aV^^-sia? -Jvktxi
M:7C? i^TO? ,Kf
habeiit vr/on, cecidnit
Capital, xcix. fup. habet. Hieron. I. i. cont. Pelag. to. 4. col. 507.
xdijicaveris
cuittl
,
pro cai,u ; cstera ut in Lat. Si domutn navam adijicdveris,

f.
U'p.-6fl,
&c.
Si
autem in
'jeritate failtim /it -..erhtim hoc ,
2;
fie
Qrimda
If-.
non inventa Jint , cScc. ut fup. 21. A Gia:co abfunt , mri

in
civitatis
ejus
hab. ta-
domum
ttoz/iXm
reit\
Jai::cs lorictllam tecio to in cir^
men
ne fajigniiiis
Jh
citm tiliquis ceciderit ex ea.
"t. 10.
Similiter Capital, c. fup.
demto uno /ittirtl; desVl to avri

, ;'
Compl. 01 arJ fn t^! -no^su-idvTi'i^, licut etiam inMf Oxon. i'ed port laptdihus , Sc abfque aVTH?, reliqua quadrant ad verbum, nifi hoc exciac edit.
Mf Alex,
,
let pariter
Gr. fed addit
iii
fine
tdip'
pias
oi'pfKuym
loco impudentiam
ftim.
Si Tf. 15. Sic in Grasco ad verbum. Capital, cr. fup. oderit eam. quis accepnit uxorem, If. 14. Similii Gra:cum habet , nifi excipias verbum , $\iir!-, impofnerit , pro impoH.it : Sc avrvi infix , ejus tinmen,
&
ita forte
legendam apud Aug.
melius imprudtniiam ; Vide inf ad cap. 14.
Tt. 7.
t. ii. In Gracco additur Si , poftyi , & pro habeme mariimn , habetur (îK>)iiiii/<?'.ii; aVif , proprie ntipta viro , feu habttante cum vi'ro. Capital, cii. lap. St inventus fueI
pro
ei
tiomen.
rit
adulter
cum
adultera.
ytt- ly. i6- similiter in Graico, praeter vocem 7Ef!;i', infra pro fenioribus , ad vetbnm,fe!iaius._ polita hie Tf. 17. Ad veibum e Gr^co , in quo tainen vvv i^to; , rmrx , pro ecce , abfque voce :llins in pro ip/'e mine ,
t. 15.
TOCl
,
Ita in
GiJEco, praster prioraifta
-.'Ei/
As
ys'tx-
&
&
Mf. Ox. deefl taTi oap,9-ss /ifurKiu/îrv .vj^pl, in Apud Hieron. 1. contra Helvid. to. 4. p. 2. 152. a. Traj ^'; autem fuerit adolejcentula defponfata viro , JJ invefie
nerit
fine
fed
Mf
Alex, addic
,
cum
Aid. edit. Uu.vi.
ir. 18.
Ita in Gracco
,
nil!
ytpvcix ,fenatus
\oco fines
quod habetur conftantcr,n' , additurque vox i-iilni , illius

,
cm.
coK/ai
V(S )
homo eam in civitate , ^ dormierit cum ea. Capitul. I'up. Si dorminit al:q:!is cum puella defponjata. t. 24. Nonnulla diifimi'ia in Gra;co , ubi lie '&y.'i"e
:
ad
civitatis.
K,uD5Tspt;
ui excipias
eVJ
>t6ci
tw
K,
~vM\t
TlT;
ToVsa'S civr(^r
i'e
i'
V. 19. Vix melius e Grseco pro quo , {i'?r(ti'7, omni.
uamxi
perpetiio
a7rc5avb-)Tar thv
Mf Ox.
,
j^ xj^^-oSwiiBhiVj
o't/
itim'.y
TTo'aSI-
ttl ?f TTOK
STBTfl-
LIBER DEUTERON.
VULGATA NOVA.
ctamavit,
liavit
Cap.
XXI
:
569
Amir.ulifup.
Versio antiqua.
malum de
in civitate , nee invocavit hovir , quia humilia\ it qui fubveniret mulieiem proximi liii <?c toUetis iniqiiiim a vo-
cum
effet in civitate
fui
:
vir, quia Iiumi-
non excLimavit
uxorem proximi
tui.
& auferes
minem
&
medio
T.ttcif. Cii/.
^ro S
bilmetipfis. i{. Sin autem

i]u:b
Ath.m. 111.
t.
IJai
in
,
defponfata
ea
,
eft
&
agro lepererit vir puellam, appiehendens concubuc:
2',.
Si invenerit
,
ponlatam
rit
cum
ipfe morietur iolus

nihil patietur
,
interficietis
eft
iiomo in campo puellam defopprimens dormicrit cum ea, virum lolum qui concubuit cum ea
Hieron. in
'
7,
&
\i
i-7'-'^-
26. puella
nee
rea mortis
26. &. puella; nihil facietis
non
eft
adoleicen-
quoniam fuum ,
licut
latro
confurgit contra
ejus
,
fratrem
tulx peccatum mortis

infidiis inlur ;at
&
:
occidit
animam
ita
& puella per,
contra
ejus
,
quomodo fi quis in proximum luum , & inquia

lie
refla eft
terticiat
animam
hoc negotium acci:
dit
iy. fola erat

affiiit
in
agro
clamavit
& nuUus
,
zy. in agro invenit
eam
clama\'it puella defei.

J<^.fn*j7. 54.1
^'''
qui liberaret earn.
poniata
&
non
eft
inventus qui auxiliaretur
18. Si invenerit vir puellam virginem
quE
a8. Si
non habet fponlum

ric
& apprehcnden'i
cum
ea
,
concubue-
nem
autem invenerit alitjuis puellam viri;iqux fponfata non eft , & vim faciens ei
3. jtf8.
*.
cum
2.9.
ilia
&
res
ad judicium venerit
patri puella
txoil.
dabit qui dormivit

liclos
II.
ifi.
quinquaginta
argenti,
illam
&
;
rem, quia humiliavit

tere
eam uxonon poterit dimitliabebit
eam
cunftis diebus vitx iua;.
inventus flierit ^9. dabit homo qui dormivit cum ea , patri ipfius puellx quinquaginta didrachma argenti , non poterit dierit uxor , quia humiliavit eam mittere eam per omne tempus.
dormierit
cum
ea
&
&
30.
Non
accipiet
homo uxorem
patris fui,
30.
Non
accipiet
homo
iixorem patris
fui
Cnfiinl.fif. c\i.
nee revelabit opeiimentum ejus.
NotjE ad Versioneh
t'ji'.i
N T
)
Q U A M.
Ty
VKm^xa Tt
XMioioK
fsT; rlr 'sizvwplv
i^ vfiZv
CMf. Alex. -Tn.mior duTi) J, f SadvTuv. Hieron. I. contra Heivid.

lie
exinde in Mf. Alex, ac editt. Aid. & Compl. additar aVrf , ad jrf.miw . quae omnia lavent textui Lat.
deeft oT/
to. 4. part. 2. col.

t'
i(.i!
132. a.
,
\tgn:Eiliictt:s uirumijut
civitati! illirl!
:
25
lapiilahiiitiir lapidibiK
"
ad
fupta.
it". 27. Similiter in Graeco , nifi quod huic , in agro , pra;* ponitur oVj , quia ; 3c pro non eft inventus , eft limpliciter tx ;iV , no fuit.
^
,
rieiiiar
aiialefantul.l
:
tjpt in civHiite
'jtr
quidem , qiii.t nan pyocLimitvit cum autem , ijtiia hunul'.avit uxorem proxiin
mi fai :
JS cradicahitis
2t. Ita
^ptoTOS
y.-J/LUvor
primum
&c.
malum ex Grxco
:
'johijmtupfis.
Eai-
Jf
,
cc
nrtiltfi supri
avkoi-
f.zZ. Ita legitur Gracce , ptsterunumw, quod deeft, poft faciens ; fed in Ml. Ak-x. ac editt. Aid. Compl,
&
&
infra limpliciter
aTroiliyHT^
!.
tw
fiiT
mni
,
feo'y.r.
Idem Hieron.
habet
,
;
com. Heivid.
to. 4. p.
2. I 52. a. lie
Si quii invenerit virginem
dejponfttam viro in campo

moi-te moriattir
^ vim factem
dormierit
cum ea
918. e. limiliter habet: Si quis invenerit virginem , qua non Jit defponfata , vim faciens ei t dormierit cum ea ^ ^' inventrts fttcrit. Item Capitul. cv. lup. Si invenerit quis puellam virginem , dor*
lubjicitur.
Ambtof.
in PI. 45. col.
uUima
cerit ei.
quia humiliavit uxorem proximi fui : quae non ieguniur hic inGrêco. Capitul. civ. fupra
:
mterit
cum
ea.
Si in campo invenerit quis puellam defponjatam
vim fe~
if. 29. e in Pi. 45. to. I. 913. c. Vabit qui dormierit
Ita Graces,
verbum
verbo. Similiter Ambrof.
cam
ea ,patri
,
juvenculx quinquaginta
v^kviJî
dcn.irios
i5 'rtt
uxor ejus
per
qui,t
f. 25. Gr. Vatic. Ki rn

cfT? iI/^X"^
7ion erit
'
yz
i.
ts'ir
ecuapTviio, Ca-
^"^^
'^
'^pa'/fix TirTD.
:
e,
adolefcentttlx
peccatum mortis
Jicttt
Ji quis injurrexerit homo in

,
proximum , ^ occiderit ejus animam Jic res hxc. Ac Alex. & Oxon. nee non in editt. Aid. & Compl.
betur
:
in Mfs.
lie
i'tc
omne tempus propter quod humiliavit eam, Iteml. de Apolog. Dav. to. PuelU pater ilhus , qux per I. 689. a. alludens , dieit vim ccncubitus nulli defponfata , pertulerit , quu^quagintif didrachmata argentea accipiet ; tpja autem in conjugio per-^
i
humiliavit eam
nee poterit dtmtttere
eam
haErr
manehit.
It. 50.
T>7
I
<J^5
ico.viii
i/
ir'n^Kccii^ al. ^cjmcs/e )vJ;r-,
Ad verbum
Gratco.
T>7 t^yjiJ
ay.c'.p%i^:i havy'r^'
on
a>;
&c.
in edit.
Compl.
CAPUT
VU
I.
XXIII.
Versio antiqua.
intrabit
abfcifTiis
r G A T A
NOVA.
,
"T^JT
On
intrabit
eunuchus
,
attritis vel
ampu,
J_N
1.
tatis tefticulis
&
abfcillb veretro
ec-
-N On
i.
in ecclefiam
Capitul. CVII.'
Domini.
intrabit fornicaria in ecclefiam
clefiam Domini.
Non
,
ingredictur
in ecclefiam
to natus
mamzer, hoceft de fcdrDomini ufque ad deci, ,
Non
Do-
Cafittll.CYUI,
mini.
intrabit Ammanites & Moabites in Aug.qaaji.îj.io Domini, & ulque ad decimam êne-^""-'- 5-J68. rationem non intrabit in ecclefiam Domini , & iii'que in xternum Ibid. jSj. a. 4. eo quod non obviaverint vobis cum panibus 5c aqua in via , ciim exiretis de ^gypto &
3.
mam
;
.
generationem,
Ammonites
,
&
:
Moabites
etiara poft deci-
Non
I.
mam
mini
generationem non intrabunt ecclefiam

in
Do-
ecclefiam
rf.
sternum
4.
quia noluerunt vobis occurrere

in via
,
cum pane
&
aqua
quando
egrefli eftis
de /Egypto

TJ".
I.
Ita Graece,
nili
quod poll
,
intrabit
additur
^\xSict^-, id eft, eunuchus-, feu cui contriti tefliculi.

<". 2.
In Graeeo iimiliter
fornicrtria.
exeepto uno in
isapiiK
de
fcorto
pro
f. 5. Eadem prorfus in Graeeo. Non nihil ab his abludit Ambrof. in Luc. 5. to. i. 1315. a. dicens Moabitx non introtbunt in ecclefiam Domini ufque ad tcrtiam ^ quartam
;
generationem
d. Moabitx
,
t5
ufjue in jêculum
,
limiliter in Pf.
48. 954.
Ruth qux Moabitis fuit addit CompulanturgeAbraham , quando fuit ^5 Lot , qui genutt Mi?^bitas (S Ammanitas ex filtabul : {5 inveniunf.ir cum ipfi Abraham compleri decern gener.iliones ufque ad Salmon , qui &c. ac per genilit Boot. , qui m.tritits fecundus fuit Ruth hoc , inquit , videlur poft decimam generationem genus fecijje in ecclejia Domini fariendo filios ipfi Boot-, &c. Capitul. cviir. fup. Now intrabit fornicaria , nee Ammonttis j
intraverit
,
:
nerationes ex
inquit
ufqite in tertiam
qttart.tm generatio-
Moabites in ecclefiam Domini.
nem
infia
prohibiti
,
Junt
introire in ecclefiam
:
conftanter hab. decimam
Domini. At Au^ûft. ncmpc qusreus , quomodo
t. 4. Concinunt
ifta
omnia cum Graeeo.
Tom.
I.
A aa
:, ,
570
Aug.ittifu[.
LIBER DEUTERON.
VERSIO ANTIQUA.
&
tibi
Cap.
XXIII.
NOVA.
Balaam
ut
(ilium
VULGATA
quia conduxenint aJversiim te Balaam filiiim beor dc Melbpotamia , iit maledicerec tc :
quia coiiduxerunt contra te

,
M/m,
12.- J-
Beor de Mefopotamia Syris
malediceret
J'J- ^'i'
J.
&
noluit
Dominus Deus tuus audire Bain
^*
laam, vertitque maiedidtionem ejus tionem tuam, eo quod diligeret te.

Lmi/.C.il.froS, Atban. 2ii.<i.
C.i/;.
benedic-
6.
Non
Non
falutabis eos pacifice
omnibus diebus
eis
6.
Non Non
eft
:
facies
cum
eis
pacem
nee qu.Tras
quia frater
ftiifti
vits tux ufque in xteinum.

7.
bona
7.
cunftis diebus vitje tuae in rempiternum.
CJX.fHp.
abominabis lduma;um
neque JE-
abominaberis Idumseum
,
gyptium
tuus
nee igyptium
quia advena
in
terra ejus.
V
8.
U L G A T
NOVA.
Qui
nati
fueiint ex
eis
tertia generatione in-
tiabunt in eccleliam Doiaini.
9. Quando egreffus fueris adversus hoftes tuosiQ pugnam , cuftodies te ab omni re mala.
Versio antiqua.
}J,frm.i.x.cof!t.
Tti.ig.t. 4.
VuLGATA
mundus
a
10. Si
pollutus
fiierit
NOVA.
homo,
qui
10.
Si flierit in re vir, qui

,
non
fit
inter vos
,
noSurno
s7-f-
ecredietur extra callra non ingredietur medium callrorum ; 1 1 cumque advenei-i^ velpera , lavabit fe aqua poll occubitum folis ingredietur medium eo-
nodui-no fluxu
.
lit
Ibranio
egredietur extra c;.ftra,

,
&
&
11. & non revertetur priufquam ad vefpernm lavetur aqua & poft folis occalum regre:
dietur in caftra.
rum.
V
II. Habebis locum extra caftra diaris ad requilita natura;
I
J
.
U L G A T A
NOVA.
1
ad quem egre-
4.
ambulat
quo retevatus es ( Dominus enim Deus tuus in medio caftrorum ut eruat te & tradat
,
,
gerens pa:<illum
in
balteo
cumque
federis
tibi
ininiicos
tuos)& fmt
fceditatis
,
caftra tua fanfta,
&
nihil
fodies per circuitum,
& egefta humo operies Versio antiqua.

puerum domino fuo domino fuo
:
in eis
appareat
ne derelmquat
te.
V
,
LG
A T A
nova.
domino fuo ,
ei
:
Aug. D<f.
.
qn4.
(.
7,6.
in
I S-
Non
tradcs
qui apubj
rit,
1 s
Non
trades fervum
qui
ad
3.
569.*. politus eft tibi a
te confiigerit
in vobis habitabit in 16 placuerit ei

7.
omni loco,
16. habitabit tecum in loco, qui
placuene con-
&
I
in
una urbium tuarura requiefcet

erit
riliis
triftes
eum.
Uld.
qil.fl>.
VJ.
Non
erit
meretrix a filiabus Ifrael
&
non
7.
Non
meretrix de filiabus Ifrael

Ifrael.
nee
Terlul. iefudic.
1004.
Vent'Tt
's69.7.
erir fornicans a tiiiis Hrael. * Non erirveaigal pendens ex filiis Ifrael 18. Non offeres^mer.edem meretricis , neque commutationcm canis, in domum Domini Dei
fcortator de
18.
Non
offeres
,
mercedem
:
proftibuli
tui
,
pretium canis
in
domo Domini Dei
nee quid-
rui
ad omne \otum , Domino Deo tuo eft &

19.
Ambr.l.HcTol.c.
14.. l.6oy.d.
ufuram efcarum , & quaf:unque foeneraveris
Non
exices a
&
quoniam abominatio utrumque. fratre tuo uiliram pecunix ufuram omnium rerum
:
quid illud eft quod voveris utrumque apud Dominum

19.
quia abominatio eft
Deum
tuum.
Non
fcenerabis fratri tuo
ad ufuram pe:
cuniam, nee fruges, nee quamlibet aliam rem
fratri tuo.
eo
20. Si alienigenx credideris , ufuram exiges ab j a fratre autem tuo non exiges
10. fed alieno. Fratri autem tuo abfqueufura, id

tibi
quo indiget , commodabis ut benedicat Dominus Deus tuus in omni opere tuo in
:
terra, ad
quam
ingredieris polTidendam.
S.hdg.fp.l.c.f,
ii.
Si
autem voveris votum Domino Deo

tardabis reddcre illud
:
ii.
Cum votum
voveris
H7-
tuo
non
Gr.
quia exquirens
non tardabis reddere: quia requiret
Domino Deo tuo, illud Domi-
NotjE ad Versionem
vgfeayefwfui; i^fwix-ci dviui , k. QuftifigjjTa c'uTir;, -Trdcxi ra; n,u;' ai'Syx. Nun u/T^. 6.
A N T
Q U A M.
Ou
laqueri<facifici% ei!
if".
(^ utili,j eii
,
mines
dies
,
mss inftculum.
iy.
jf".
7. 10.
Lege rt/'om;Hdifr;; Gr. 'Er n i/ ocl

fv/.li';',
J,
e Giasco
,
^^/s^f^^Ji.
afSfcoTTo;
sjxi
K.a.'xfli
ii.fvKj:'; iiiT?
ii,s>.eu<Sflxi , Sec.
ut fup. Ineditt.
Aid. ScCotnpl. legitur is-i, non JV. Capital, ex. fupra Si frierit homo immiiridlis , exihit extra caftra.
If.
Aug. 1. lo.decivit. Dei, c. 9. & Hieron. inOfe. 4. ad hoc, Et cum initiatis immslab.int. Hxc autem ablunt ab edit, Compl. nee referuntur ab Aiigufi. in Qusft. t. 18. ItideniGricce, verbum cverbo. Nobilius non mmut.itiffnem reddit fed cammunicationem ; at in Gi 'j.h\a.'i~ No offj.x. Apud Hieron. in Ifai. 66. to. 5. 498. a. lie jerrs mercedem meretricis , neque pretium cants in domo Dei
.
tut. Capitul,
k^
II.
Grc.
K.nt
hK
s'cs}êijcs}at
e.;
Tyy isaf^sf.i^cp-w'
"t.
19.
,
cVou TO afli ECTrsOt hialai to

^. I J.
wâ a't-T?
vjali, j Ac/i/-
rum
CXIII. lup. N(j infercs mercedem jornuasîx , nili quod loco omnium re~ &c. habetur , vxtroi ^rpxy/.txloi , i sxi s'ltAats/oK? ,
Apte ad Graecum
ttto ;
1.
ablqiie feq. jratri
in
Mf. tamen Ox.

c.
lie
fubjicitur
tw
G.sce ad verbum. Capitul. cxi. fup. Now trades fervum domino fun. Vide fis Aug. fup. v-ojoi-MCit , a v,uTv Ka7cjxi''5f( "t. 16. Gr. Vatic. hUra ?
Ita
xA^>.p Qu. Cypr.

ter
J.Tellim. 518.
.,
nerabis Jratri tuo tifura pecuiiiic
ttfitra
hab. Kon fcecihorum. Simili-
Ambrof.
in Pf. 56. to. i. Soy. e.
i a.1 Aid.
oft'sn
n'uTM
&c. in Mfs. vero Alex.

,
& Ox. ac
,
in
edd.
C'uK ix'^ni'Ti
TM,
Sec.
Capitul. CXIV.
Non farneiabis. Gr. Non exiges a fratre
&
.
f
tnt
b.
17.
Compl. cV TTOTTi TM ToVi' i X' aff'Ji &c. ut (up. Ad veibum e Grco. Capitul. cxii. fup. Njn
fcrnicai ut. Lucif. Calar. pro S.
tua
Ifiaeliies
Aihan. 211.
ujuram , ut fup. f. 10. Rutins Ambtof. ibid. c. i?. 608. d. Fratri tuo nsn fa-nerabis ad ttjurani , fed alienigenani exiges. In Graeco,
Nun
*
eril adtlllera
ex fliabus Ifrael.
habet Hieronymus ef ift. ad Damafum to. 4. part. I. col. lyo. f. excepia voce ///, quam Oi>V i^.ti te).5oô'j; aVo 3""delct. In Grsco veto fie
Sic etiam
:
-jx%'f>-jr
porro rencrocai proprie , ferens irihiim. Nobii, lddit, ttlaas ferem. Vide Not. ejufd. ficut
'Iiran^-
a.^^:/fl'6) 5)t7cK/EJ"^ , tw A( ajs^fot Qif iiiL sulcmu^. Idem Ambrof. paulo lup. ait fcriptum elle Alienigena nonftsneraits. Vide ibid. v. 21. Ad verbum c Grjeco, addita voce tuus , ad banc, D(.t. Similiter habet Cypr. 1. j.Teftim. 515. b. prxtsrleqcj. injuirens qitJiret illud Osmiatts Deui tuns ic ,
:
Tw
LIBER DEUTERON.
VuLCATA
bus Deus
tur tibi in
tiius
:
Cap.
XXIII.
o
A N T
tc
I
571
pecS.Fiilg.uti/ufM
NOVA.
fuciis
,
V
reputabi-
i;
Q u A.
&
fi
moratus
cxqu'uct Dominiis
Deus a
&
erit in re
peccatum.
abfque peccato
eft
eiis.
catum.
Si autcm nolueris voveie , non erit in peccatum. 2 5 Qux exeunt per labia tua , cuflodies , ficies quem.idmodum voveris Deo tuo votum ,
li.
X
biis
Si nolucris polliceii,
22.
te
Quod autcm
obfervabis,
,
femel CfirefTum
de
la-
tuis,
&
&
facies
licut
promilirti
Domino D.o tuo

tuo locutus
es.
&
propria voluntate
&
ore
quod
2.\..
loClltllS es
ore
tllO.
24. Ingreflus vineam proxiini tui , comede uvas quantum tibi placuerit foras autem ne efferas tecum. 15. Si intraveris in fegetem amici tui, fran:
Si intraveris in
vineam proximi
tui.
Caplt.cxvt./iif)
ges fpicas,
metes.
&
manu
cbnteres
fake autem non
25. Si tranfieris per mcflcm amici tui, colli, Cipitul. Heg, gens fpicas , manu confricabis ad manducan Buhit, t, z, dum falcem autem non mittas, ( vet ) fake*'^'''non metas.
:
p,
NOT
Cf
b.
erit in
iE
AD VeRSIONEM
to, i.
)
A N T
Q U A M.
peccatum. S. Valerian,
rcfert quali
hom.
(
4. Sirm.
619.
;
eadem
ex Salomone
,
Ecclef.
J. ;.
Si va-
uerii
I'O'um
Domino
tuo
7ie
moram
Jecerii reddeê illnd

.,
erttm in quare?!^ en:m qn,zret jllitd Domvius tittti it te peccMttmqtix e^r^dilintiir per Libia tua ^ .li/i rcddideris illiid, Deniqwe Anon. ap. S. Paulin. ep. ad Celai.c. to. I. zo. a. Qiif'd ji voverii votnm Domiuo Deo , non moreris red'
dere tUttd
:
t. 15. Vix uno aut altero hie differt Fiilg. a Grsco, ubi lie Kvflu tw tfiw Ao'/â , vovijii Domino Deo doniim, loco voveris Deo tuo votnm. In Mi. Ox. dceft vox, Kupw- Cypiian. 1. 5. Teflim. p. 315-; b. lie habet ia
:
iii.'i,'j)
y.f egredientnr per labia tua
objervahis
(5 facics
doniim
quod locutus
Tt.
es ore tuo.
q'tia qtiarens
tj
erti tshi tn
,
Donwtus Deu^ ah te^ peccatum. Capitul. cxv. lup. 5/ voveris voqH>mh

tltitd
24. Itiflem Grjece. 25. Capitul. cxvii. fup. Si intraveris in fegetem proximi tui. Similiter liabet Gr*c. addit Ki Qf>.^-'irii
)?.
&
tum Domino non

erit.
tardes reddcre itlitd,
f. 2i. In Grjeco iitniliier, uno excepto, Irir, efl, pro Totus autem liic verlus deeft in Ml. Oxon. nee legitur apud Cypr. 1. 3.Teilim. 51 J. b.
C" scixî 1 J- f-i-iTntv'.r k' îi eVia? =V ujuvTM T? jTf.Mior Qn. Nobijus vertit, if collides m manibus
Tctr? X'f"''
tuis fpicas
{5
falcem non immtltes in fegetem proximi tui.
CAPUT
VULGATA
Mat
7.
?
'
XXIV.
NOVA.
,
si.MiQ.
s
1,
?.
Oeam, &
,
Vi^^
acceperit
homo uxorem
&
:
habuerit
los ejus propter
non invenerit gratiam ante ocualiquam foeditatem fciibet liillius,
Mtc. bellum repudii & dabit in manu ^^* mittet earn de domo i'ua.
&
di-
fumpferit quis uxorem, habitaverit Teriui.i.4.ad:i curn ea , evenerit non in\'enire earn apud Marc. 726. c. eum gratiam , eo quod inventum fit in ilia impudicum negotium fcribet libellum repudii , dabit in manu ejus , dimittet illam de domo
I.
O
2.
Versio antiqua. & &

:
&
&
fua
Cumque
egrefla alterum maritum duxerit,
quoque oderit earn, dedciitque ei dimirerit de domo fua,vel libellum repudii, certe mortuus fuerit: 4. non poterit prior maritus reclpere earn in
ille
&
& abiens flietit viro alteri & oderit earn vir novillimus
Aug.teciit, J4.I,
3. 3<S8.f.
&
uxorem quia polluta eft , &: abominabilis fata ne peccare facias terram coram Domino tuam quam Dominus Deus tuus tradiderit tibi
:
eft
poflfidendam.
f
.
Cum
acceperit
homo
nuper uxorem
non
Si quis acceperit
uxorem
in recenti
non
capit
air.
rap,
procedet ad bellum , nee ei quippiam necelTitatis in|ungetur pubhcje, led vacabit abfque culpa
exiet ad
bellum
domi fax
6.
ut
uno anno
:
la:tetur
cum uxore
fua.
,
Non
accipies loco pignoris inferiorem
&
6.
Non
Si
fuperiorem
tibi.
molam
quia
animam fuam oppofuic
lapidem
7.
moli
pignerabis quia
:
molam , neque fuperiorem animam iite pignerat.
Aug. lant. yj.

5-
t,
j68-/.
7.
Si
deprehenfus fuerit
fiiiis
,
homo
follicitans fra-
trem fuum de
perit pretium
tie
Ifrael
&
,
vendito eo acceauferes
interficietur
&
malum
le-
medio
8.
tui.
autem deprehendatur homo fiu-ans aniu.-d.iecut.ê, ex fratribus iliis fiiiis Ifracl , <Sc opprimer.s Ag.quxp.x,9.in eum vendiderit, morietur fur ille, auferetis-D'.'. s- J69-/. malignum ex vobis ipfis.
mam
8
&
Obferva diligenter ne incucras plagam
fecundum leêm
omnem quam
M.
jurave*
md.
^^"^
'
y,,,;?,
^g^
N o T jE AD VerSIONEM ANTIQUA
V*. T.
Gr^ce^'Eav /=
si'fri
T/; ^K>l 7Wnt.i:
(^tTcattcj] at/-
Tn
Tj)
,^K, ;s-i t<iij.Li<
-/.eAi
hasVia kt? , on
n,fit
,
di>-
a%M;Uof
jTfoiy/ôi'
K.-ypoL-^ft cfVTn ^/;m'ov
aVorafliV
;/&>-
eei si^ Ttt? yjT^cc; dujii;., , i^K-Tros-^û y
&c. ut fup. Capi,
cxviii. fup. non male 5; quis acceperit uxorem invenerit in ea rem turpem. Gr. r^mô)' Tr^.ay/.ict,
tul.
;
"tt^. 2. 5.
Tf.
centi
jf.
legunrur .Gia-cc. Ad verbum de Graeco , nil! cxcipias hoc, in reJ. pro quo , -TTpiC^KTw? , nuper , recens.
Similiter in
Eadem
molam. f. 7. Ita Grsece , uno excepto iiapHi; , auferes , pro auferetis ; Mf. tamen Alex, habet, xstf cum Ald.ed. Addit Aug. ibid. Aff.due hoc dtcit Scriptura ciim jubet OC' cidi malos ; qua locutione ttfus efl etiam Apijiolus , ciim diceret ( I. Cor. Auferie malum ex vobis iplis : J. I J. J
rahis
,
6.
Grxco
in
\oco fuperiorem lapidem mola. Item

c. 17.
quo fV.,;iwioi' habetur, apud Ambr. 1, de Tt'b.
toV -Trcvvcav > quod eiiam hie fcriptum , autem potiits malignum fclet interpretari , qujm malum. Nee ait TO iroyvpcv t id ej} y hoc malignum , jedrlvro.tufit y quod eft , hunt malignum. Variant tamen hie Mfs. licut & fupra ; quidam enim ferunt tlr , uti nunc habenc
nam
Gracrts habet
ejl :
hoc
611.
a.
Now
pigneâl-K
moU: quoniam hic pignerat. Tom. I.
molam, neque lapidem fup. Capitul, CXX.fup. iim pigno-
Vatic.
&
If, 8,
Compl. tc. Alex, editt. vero Aid. In Gr*co primiim itv>ih} ifi<?&c îuV, deindf
:
&
Aaa
ij
972 ^
LIBER DEUTERON.
Versio ant: QUA.
pra:
,
Cap.
fed facies
XXIV.
NOVA.
,
VULGATA
tes Levitici
tint vobis facerdotes Levita:..,
quxcunque docuerint te facerdogeneris )uxta id quod prscepi eis ,
&
Cnpim!. cxxii.
9-
imple
9.
follicite.
In metite habe qux

fiierit
,
fecerit
Dominus Mater
nx.
Atif. fK.t/?.
Dt.li.
I. 5.
Mementote qua^ fecerit Dominu'! Deus vefMaris in via, cum egrederemini de ^gypto.
debet
tibi
,
12. 10.
41.1
t.
o. Si debitiim
J70.
tum
qiiodcunqiie
foris tlabis
eft
li
,
non
Sc
in proximo tuo , debiintrabis in domiim ejus
10. Ciim repetes a proximo tuo rem aliquam
quam
non
ingredieris
domum
proferet
ejus
pignerare pi<Tnus
1 1 .
ut pignus auferas
,
homo
apud quem dcbitum

: _
11. fed ftabis foris,
&
ille tibi
quod
22.zfi.
tuum
1
1.
proferet tibi pignus foras autem homo eget , non dormies in pi,
habuerit
II.
fin
autem pauper
eft
non pernoftabit
gnore
13.
ejus
apud
Iblis
te pig[ius,
redditione reddes ei
Juli.v:. Pii.jj. itp,
ut & fuo 6c benedicet te & ribi erit milericordia cot & ram Domino Deo tuo. 14. Non fraudabis mercedem pauperis, &
circa
,
occafum
veftimentum fuiim dormiet in yeftimento
;.
fed ftatim reddes ei ante folis occafum

in
dormiens
veftiiuento fuo
benedicat tibi,
habeas juftitiam coram Domino

14.
Deo wo.
Non
negabis
,
Aitg.
10.
egenris ex frarribuS tuis , aut ex profelytis , qui 1056./. I0J7. funt in civiratibXis tuis illius ; non 5. quoridianam reddes mercedem in occidat ibl luper eam , quia pauper eft ,
/. 5. op.
tmp.
t.
pauperis
fratris tui
,
five
mercedem advent
indigentis,
,
&
Ifr. 19,
Tob. 4,
qui
tecum mo- >?

eft
ratur in terra
5.
& intra
portas tuas
fed
eadem
die reddes ei pretium labo,
IJ.
&
ea habet ipem & non proclamabit contra te ad Dominum , & erit in te peccatum. filii Non morientur patres pro tiliis, 1 6. non morientur pro patnbus , unufquilque in pec:
&
ris fui ante folis occafum quia pauper eft , ne clamet contra ex eo fuftentat animam fuam reputetur tibi in peccatum. te ad Dominum 16. Non occidentur patres pro tiliis, nee filii pro patribus , fed unufquU'que pro peccato
:
&
&
4. V,eg.
14. 6.
2. 1 ar.
cato fuo morietur.

17. phaiii
fuo morietur.
Non
,
tieclinabis
,
&
vidux
orjudicium profelyti , non accipies pignus \-eftimen-
&
17.
pilli
,
t.i8. nee aufcres pignoris loco vidua; veftimen- 20.
Non
pervertes judicium
advent
&
pu-
2^.4.
tum
vidux.
tum.
quia famulus eras in terra jg)'pti , 18 liberavit te Dominus Deus tuus inde. Propter hoc ego tibi prxcipio facere verbum hoc. 9. "Si autem meffus fueris melTem in agro Aiitl.t. de'Jit.chr. 1 append, t. 6. Aug, tuo, oblivifceris manuam, non revertcris ac-
&
18.
Memento quod
fervieris in
^gypto,
&
eruerit te
Dominus Ucus tuus
inde. Idcu'co pra:-
cipio tibi ut facias banc rem.
19.
Quando
:
mellberis fegetem in agro tuo,
&
&
oblitus
iZj.d.
orphano, cipere illam profelvtO , ut benedicat te Deus in operibllS erit

:
&
&
vidux
ut tollas
manipulum reliqueris, non reverreris ilium led advenam , & pupillum,
&
manuiim
aiarum.
Caîlllt.
viduam auferre patieris , ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere manuum tuarum.
io. Si fruges collegeris olivarum, quidquid
remanferit
in
CZXIXi
20. Si leges olivam.
arborjbus
gas
fed relinques
non reverteris ut colliadvens pupillo , ac viduie.

,
,

ut in Lat. fup. piEter verbum 'verint , pro juraverint.
ft.^. Gr.
5f . IO.
Mi'n'sJ'ii/i
,
ar-iyrsi'^w
annuntiA-
quod habet cod. Vat.

legitur aTrei-'fMEi;.
in A'.ex. ac edict. A'd.
&
Compl.
lie
:
Apud Ambr.
ep. 19. 843. b.
Ns
00a
/ttoi'hse
KJeio;
0k'; Qh
rnMa568.
similiter habet iterum
Auguft. Loeut.
,
5:7.
fraudabis merctnayium mertedr Jtia. tC. I J. Ita Gr.ece, prxrer unum aut alterum , fcilicer , habetur olv vusôy , ip/a die , vei diityloco attotidiaKiiin
,
g. una cumGrjEco. Icnt veto Alex.
&
Cjd. Vat. addit a'tif ad ptgnus ; deOxon. cum editt. Aid. & Compl. Am17.
ipjius
nam
brof.
fiit
:
1.
i'i
de Tob.
fuerit
tibi
e.
&
.i
20. to.
i.
610.
f.
61
J. b.
le-
^to occid.u toWnuiquc no!> ft t cccidet Oxon. nee non ante pyaclain.ibit ; in Mis. tamen A'cx. in editt. Aid. & C-'mpl. legitur ut fup. < s? nxTx^^-.tialcc:.
;
item
i-TiJ u^^l
.,
.>
&
dcbitum
introibis in
domum
proximo tuo quodcunque , non pignerare pignus ; in Ml. Oxon.
Capitul. cxxiv. lup.

deris.
Mercedem iabsrant:
ipfe
,
fie
taide reddi^
non geminatur
pariter Ipii^vfia. Capitul.
cxxin.fupra:
v.
to.
ifi.
Ita legit
:
Debitorem non pignorabis per vim.
bum c verbo
^.484.
,
lie
etiam habeiu;
eo quod eft , Tf. II. Apie ad Grseum, nili quod pro apud quem drbnum tuum ejl , legitur s? to f^dssm'r Qt 'VI' cc dvTU, cujusfccniis tuum ejl in ip 0. Ambrof. 1. de Tob. S5 homo apud C. 17. to. I. 610. f. ut (ufti: fedforis flabis iiuem ejl debitum tuum , proferet tibi /oris pignus. Ita rurium c. 20. col. (Siy. b. ab hoe, (5 homo. if. 12. Ambrof. I. de Tob. c. 17. & 20. to. I.610. f. Sif.b. Si autem homo ille pauper fuerit , non dormies in
,
a. lie
e. verHierun. in Hai. 6j, leg. ISon mcritntur jilii prcptrr peccata pa^
Aug.
q. 4Z.
inDeut. J70.
G;ju'cc.
triim, fed Kiiulijuijquein nc peccato morietur. Gt.c'ix' sai/T a.fj.uf'iU. Capitul. cxxv. lup. Ki/ morientur patres pro
flits'.
Tf.
17. Sic etiam habet Auguft. qu3cft.45. inDeut. col.
&
ptgnore ipfius. Gr. irinCxi , ege.it , reliqua ut in Lat. Capitul cxxiv. fupra In pignore pauperis non dormies. Tertul. 1. 4. adverf. Mare. 711. b. No dormies Juper pignus
tjus.
jf".
571. b. prjEter duo, adi'enx , \oqo profelyti , Sc pigner.tbiSt pro accipies pignns. Or. '3-/^?C)'^trrK iy^x^f'^^-'^- Ambr. de Tob. c. 17. 611. a. Now accipies pignus -jrpintenii vidux. Capitul. cxxvi. fup. Nun dedinahs juduium adên.t , 'i^ erphani , i$ vidux ! item cxxvil. Now ptgnorabis
viditam.
, f recordaGr. ipfo initio habet , Ka.\ pauloque poll: ita, hc'ifMoii Qi , redemit te , pro hberavit te ; reliqua ad verbum, ni excipias vocem A/-/uTrlo! , loco jEgypti ; at in edit. Compl. hie & inf. if. 21.
ft. 18.
fmSm
i^. Ita in
,
Grxco
,
prêter
ei
orpo;
pignus ejus ad
loco
,
hiyvf avT^ vejlimentum fuum circa : at

iftud
,
to
beris,
in Mf. Alex.
ne
reddes
illi
&
al. legitur
1.
4.
to i/uxTm avri irifl Si/epicci. adv. Mate. 711. b. Redditio-
&; 12.
h'i-i\j-w'\s.
pallium circa Jolis occajum : JJ dormiet in pallio fuo. Item Hieron. leg. vejlimentum. Vernm Ambrof. 20. 610. f. 61;. b. cum Mf. Vatic. 1. de Tob. c. 17. Sed redditione reddes li pignus ipfius ad occtfum jolts : ^ dor-
a'/pS (\,
&
K. XJâJl Spcf/lLX cv tw Gr. 'Eoy As ciuy^r^:, nil! quod pro Deus , habetur , &e. ut in Lat. Ku'S''-? o0Eo5O!< ,deinde It-a-aii I'Si, , &t. Capit.cxxviii. fup. Si fecaveris fegetem. Aug. q. 44. in Deut. col. J71.
If. 19,
miet in vejiimento
-cordia
Jii.
fiio
i^ benedicet
te
erit in te mifcri-
f.
Admntiet
;
inquit, ut in mcjje obltt:rm manipulum tiema

,
coram Domino Deo tuo. Ita etiam

,
:
Damaf. ^nywt:- non liiiria 'editt. Aid. & Compl. icsf^ At.; , non irt.Li. ^. 14. Vix melius de Gijeco pro VksTizmjeis tamen.
:
cum Mf. autem Oxon. cum

lib.
vet. hab.
colligat
tilis
^ olivam
vel
;
uvam
reliiLxtn
nemo
repetat dtligen*
negleda colligere
dint egcntibus dtmittenda.
i!.
20. Gr. 'Eo/ is

li, BTTi'sM cv
,
e AttiSAovjii ,
W ;Vi's'.r(i;4-'J
XiA3i|i;.
&c.
LIBER DEUTERON.
VUI, GATA NOVA.
ti.
Si
Cap.
XXV.
A N
'J'
37?
A.
Capitut. cxxr.
V
,
E R
y U
vindeiniaveiis viiieam tiiain

,
nop
col-
;r. Si vindemiabis viiK-am
liges renianentes racciiios
fed cedent in ui'us ad-
vena;, pupilii
ac vidua;.
quiVI
ii.
Memento
&
tn ferviciis in
to, ik idciico pra:cipio
tibi ut facias
^-gypbanc rein.
22. Et mcmor ciis quia fimuliis ens in terra Auî.i.dtvu.chr, "/> ^"i- '<' '^;. iCgypti, CiÔ ideo prxcipio tibi vcrbum llOC.
NotjEAD Version em antiquam.

If.
21. Gr.
'P.ur
tct'ifV/meii du-rm
Tf.
Ac TavyMm to t oV/om oif , &c.
a/i7r;}^wici
__
ov f
B/.
s-rx-
<//i iJIto
t /w ooi cvTehMficu A. ex. deeft in.i:'.
TretiTt
tI
&c. ut fupra. In Mf,
12. Gr. Kiti
^D(ifH5;l 't( ofe'iH;
t&
V;.
Ai'/U7r7a,
CAPUT XXV.
Vulgata nova.
I.
Versio antiqua.
I.
O
kj
,
I fiierit
caufa inter aliquos

:
& interpella:
verint )udices
,
xerint
illi
jullitire
quem juftum efle perfpe palmam dabunt qucin iin,
I autem fuerit altercatio inter homines, .yacccirerint ad judicium, judicncrint,
&
&
&
:
D<^>^"
Aug. y;?.4)f.m >. 5. jri-o.
juftificaverint
juftum
&. rcprchendcrint
impium
pium
condemnabunt impietatis. dignum vi2. Sin autem eum qui peccavit profternent & coram fe facient derint plagis verberari. Pro menfura peccati erit ik plagarum
:
aît
erit, fi dignus fuerit plagis, qui impie conftitues eum in conlpedii judicum , flaaellabunt eum ante fe fecundum impietatem
2.
:
&
&
modus
t.
ejus
Or.
j.
ita
duntaxat
ut quadragenarium nunie-
5.
numero
:
quadran;inta flagellabunt
11.14.
rum non excedanttne
fceae laceratus ante otu-
apponent
fi
autem appofuerint
flat-.eilare
eum non eum

;
los tuos abeat frater tuus,

I.
fuper has plagas,pkues, deturpabitur frater tuus
Or.
4.
coram
Non
ligabis os bovis terentis in area fru-
te.
9.9.
I. T:;n.
4.
Non
infrenabis
bovem
tritiirantem.
capUui cxxxni
/'?
,
5..
14.
8.
ges tujs.
5.
JW.JM2.
M.M-C.
Quando
eis
habitaverint fratres
liberis
fimul
fuerit
,
&
5.
abfque defunfti non nubet

unus ex
ter ejus,
mortuus
:
uxor
mortuus
fuerit ei
Si auteiTi habitaverint fi-atres in unum fuerit unus ex eis , iemen autem

,
&
non
Aug.jtt^ji.ê.in Dft. t. 5. J72. .i.
alteri
fed accipiet earn frafratris fui
non
fibi
erit
II. ij.
J.Hl-.
10.
&
fufcitabit
femen
pianti
piet
6.
frater viri ejus inrrabit
uxor defunfli foris ron approad eam, acci,
23. 6.
eam
uxorem
&
&
coh-.bitabit ei
&
Sin
lius appellabit
primogenitum ex ea tilium nomine il, ut non deleatur nomen ejus ex
i5:erit,infans quicunqiienatus fuerit, conf-
tituetur ex defunfti
nomine
&
non
delcbitut
Ifrael.
nomen
autem
noluerit accipere
,
ejus ex
llr.iel.
7.
fui
,
uxorem
fratris
7.
Si .rutem noluerit
qu-E ei lege debetur

civitatis,
:
perget mulier ad pornatu

,
fi-atris fui,
&
:
homo accipere uxorem ^k?. im. afcendet mulier in porta ad fena- i-i^Z.s.
j8,
t,
tam
Knti,
4,
& interpellabit majores

vult frater viri
:
di-
turn
&
dicet
Non
vult frater
:
\-iri
mei
liiicitare
ceique
Non
mei fufcitare noin conjugeni fu-
nomen
fratris fui in Ifrael
noluit frater viri mei.
hien ftatris fui in Ifrael
nee
me
mere.
8.
Stalim(|ue accerfiri
:
eum
facient,
V U L G ATA Nova. & interroga& dicet

illius,
Sic
fiet
homin;, qui noa xdificatdoillius
bunt. Si relponderit
9.
toilet
Nolo eam uxorem accipere: accedct mulier ad eum coram fenioribus , & calceamentumde pede ejus fpuetque in faciem
,
mum
i
fratris
fui.
o.
Et vocabitur nomen
in Ifrael
Pomus
difcalceati.

Tf. I.
Eadem
1
yt.a}a.yvuct
prorfus in Graeco , iii excipias verbum pro reprebendeyitu y mei. damiiaveriTit,
if. 1.
Similiter in G.ieco.
,
Ad
hicc
Aug.
eft ;
ihid.
J^
eft
quit
qrt,i
levii impietas
d:gJL-l eft
ttt
^.s verbere d:^n.i

itn cvini iiliui
,
f/! , ingyavior ,
h:teypyeimpiet.t~
ut fi moyiHus fine filiil familix princeps fiiifTit , JefunBi uxoyern pofterioy jy.ltcr ejnjdem cognationis acctpertt /itaep~ tofque filios in Jamili.tm ejus qui nmnius ejJe: , rejhyet maneyetque ita tn prtimgenitis fuicejjionif ords , eiim paires
,
moyte
locittoi ejje
LXX.
eft
,
tci
ci'i.'ftiU ,
etiam
qui
ph'igis
digtius
eoyum qui prft nali ejjent aut nomine babeyentiir aut genere. Siiniliier Ambrof. in Pf. 43. to. i. 915. b. S.tne , incjuir,
,
tern
vocnveriut.
Gr. ipfo initio habet Ka!, exindeCTfC[&??, appoJiieyis , loco appsfueysnt , alilque eum , port /l.tgellaye ; cetera uc in Lat. Irao in Mf. Alex, ac eJitt. Ald.&Compl. legitur TfciSaoi , in Mf. Oxon. srfvSxusi. Item conrtantera^^:r,'5ri, pro deinrpnbittir , ad vetbum , /Wfcorr- .i^^cr.
't. }.
/:'
ex Lege, tet Jr.uyt proprii ctinjri?:f capuiaretitr y /emen nullum maiittis ei yehqrcjpt quad vinculum ntagis : neUebat interpyetatio htteya qti.tm gratta Jpiîtuahs. Rurlus
tenebatur
44. col. ^95. g. Si moytuas fuent Jratey , aC" ejw , fiifeitet femen fratri fito, Capitul. cxxxiii. fup. 5; mortuus fuerit qnis babens uxoin Pf.
etpiat uxo;ent ejus Jyatey
Aug.
Cipuul.cxxxi.
1^.4. Teitul.
fup. Si jiidiciveris
impium,
d.iiii ei ijua-
rem fine
diJtitn
,
jiliis
accipiet e.tm frater ejus.
Jyilginta ji.lgellos.
t.6. Optime eGrico: mox Aug.

J.
ibid,
f*
ho: videtur
,
advetf. Marc. 789. b. Be-.i lereiiii 0! ttsn obhgtibis I item 1. 4. 718. b. Koi'i tercm: as non cullig.ilas. Ambrof. ep. 74. to. 1. col. 10? 5. b. Boxi iritm\imi OS non alligahis. Hieron. in ep. ad Gal. 1. 2. to. 4.
1.
ut Hie qui nafcitur

,
bci.
nomine appeltetur
quo
appellabatur dejundus
. qiiodam
modo
prop.tgatur.
Vide
pluia
If.
lis.
7.
Cunfta
ifta
concordant cum C.-sco. E6
euan
:
iSf.
I.
^''u infycti.ihs cs bjvi tyitmanti.
Similiter
Aug.
:
in PI. 8.
&
105. to. 4. 44.
c. iij(S.
c.invcrfo ordine
!fiy.aim(;
Bo-ji
lyituy.tnti cs
Vid.
I.
nan infrenabis. Gr. Oi/ Cor. 9. 9.
pit ih:m'x..
fpeilant quae Ambrof. in Pf. 45. to. i. 9i;.b. dicit //abcb.U in z'olnntare fratey dcfuntii , ut fi ntllet , non accipeyet fyatyis uxorem ad Jemtn defundi ycfilcitandum ; unde ctlaamenllim fiium fclvere jubebatur , ut ejfet a nexii copu-
S- Totidem verba in G.\cco , excepto uno Vfl , viaddito puWfmis. lifdem refpondent quje Hilar, dicic in Matth. col. fiio.c.fiii.a. llic in Lege ratio ferzuta eft.
f.
ejus exulus. Gr. inf.
V'.
9.
Kx\ i/V-'WSi ts Jcj/iiua
otV-
ro
To'jV
aT3 T~
-TcoSU a-TV. Capitul.
CXXXIV.
S: nohiirit
homo
accipere ttxorem fr.ttris jui.
374
qpitul.aiyxv.
fie1
LIBER DEUTERON.
VUIGATA
n.
Si
Cap.
,
XXV.
manum
,
VERSIO ANTIIiUA.
1.
NOVA.
fortioris
:
Si rixaverintduo
habuennt
inter
manu
miferitque
& apprehendeilo
homines
perit
,
in le
fejurgiumvinduo.&unus
contra alterum rixaricce-
veienda ejus
ulla
ii. abfcides
manum
lllius,
nee flederis fuper eauj
volenftjue uxor alterius eruere
virum fuumde
mifericordia.
Versio antiqua.
Lncif.Cai.i.t.prD S.Ath.m. iZ^.c.
1 3.
VULGATA
NOVA.
pondera ,
NoD
non
crit In
facco tuo pondus
&
pondus,
; .
Non habebis
in facculo diverfa
majus aut minus

1
majus
4.
erit in
domo
:
tua menfura
& menfu-
&
:
minus
ra
,
1
major & minor 5. pondus verum
14 minor
1
nee
erit in
domo
tua modius major
&
&
juftum
:
fura \"era
&
julia erit tibi
ut
erit tibi , & menmultorum dierum
dius a;qua!is
& bene tibi fit fuper terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi in Ibrtem
Us,
:
mopondus habebis juftum & verum , ut multo vivas verus ent tibi tempore fuper tcrram , quam Dominus Deus tuus
5.
&
&
dederit
tibi
quoniam abominabilis eft Domino Deo tuo omnis qui facit hxc , omnis qui facit ini16.
16.
abominatur enim
Dominus Deus tuus
eum
tiam.
qui facit
h^c ,
&
averfatur
omnem
in)ufti-
qua.
Cafiiul.t^xyu.
17.
In mente habe quanta
tibi fecerit
Ama-
lee
17- Memento qu^fecerit tibi Amalee quando egrediebaris ex ^gypto:
in
via,
ExeJ,
17.8.
Vuigata nova.
18.
nJs tui
,
quomodo
qui
laffi
occurrerit tibi
&
extremos agmi,
quiem
in
&
fubjecerit cunftas per cireuitum nationes

tibi pollJcitus eft
:
relidebant
, ,
ceciderit
quando
tu
terra
quam
dclebis
nomen
ejus
eras fame
&
labore confeftus
&
non timuerit Deum.

tibi re-
fub ccelo. Cave ne oblivilcaris.
19.
Cum
ergo Dominus Deus tuus dederit
NoT* AD Versionem ant QUAM.

Gr. Eoy Ae jUaX6iv7a/ Mf. A'ex. av^poiTrot Aia , Aid.
V". II.
1^.
1 3.
av^'WTrct ettI to auTo-,
&c.
Jit
&
Compl.
ii'
J'ui clAftiiirm.
s-irt
fnpio
Similiter in Giaeco , exceptis his , ,uaf ciVttm , tniirpro ficcii ; aut in fine , lii'io. iJtv.i.iv , mtigniim p.trz'um. MI. Flor. n, 10. hab. N(7 erit in domo tua potiJiif granite ant puJiUum. Capitu!. cxxxvi. fup. N^w erit
,
&
In Mf. ramen Oxon. addimr , i. iv net ?â,i &c. ut fup. Item conflanter tîSoici i jav'/3^j , dat injorte, pro dabit, &c. In Mf. Floriac. iia : Pondus verum ^ jrtflrtm erit ttbi y ut multorum dierttm Jis
,
quod
abeft.
,
th; 7;
juper terram
"t.lS. In
TTctoJy
quamDnminth Deus dabit ttbi Gtsco , 'On $Ji>û-j'fâ Kifiv

^
m Jorttm.
ct
,
vrcti
tihi Jjontinr
irnqnum ^ inenfura du^licei. Et non ertt in domo ttta menfura grnnJ?". 14. Ml. Floriac. dif ant pttJtUa, Gr. Ov)t. fs'tti cv rJi otKia on fîrp:iV H^/^srpov,
TKvTCt iTa.i'jroi^y aJocc. Qjtiaabotntnatio Domino. ...,
tuo omtiis J'actens hxc
emnts factens inji'H'tm. MI'. Floiiac
fi^ya.
11
^DLflv.
Quia abominatur efl Domino omms qui facit ijla. jf. 17, Gr, Mn^Kli iia. i-n-ilms 001 'A^kav'x, Sec,
Tt. ij.
Ad verbum
e Grarco
prseter lioc
C? bene tibi
CAPUT XXVI.
Versio antiqua.
Cafit.cxxxvut.
^
cum
introieritis in
terram,
quamDomi-
I.
VuLGATA NOVA. /^ Umque intraveris terram, quam Domi\^^ nus

Deus tuus
tibi
nus Deus dabit vobis
daturus
eft
poHldendam,
in
&
obtinueris
eam
atque habitaveris
ea
VU
1.
tolles
I G A T
NOVA.
I
nes
in cartallo,
pode cunftis frugibus tuls pvimitias, pergefque ad locum , quem Domi:
&
o.
quam Dominus
Et idcireo nunc ofTero primitias frugum terrs9 dedit mihi. Et dimittes eas in conf-
nus Deus tuus elegerit , ut ibi invocetur nomen ejus 5. accedefque ad facerdotem, qui fuerit in dieProfiteor hodie coram dices ad eum hiis illis ,
peftu Domini Dei tui,
&
adorato Domino Deo tuo.
II. Et epuiaberis in omnibus bonis, qu;E
Domi,
&
nus Deus tuus dederit

Levites
1
,
tibi
&
domui
tu;E
tu
&
Domino Deo tuo quod

,
ingrefliis
fum
in
terram
pro
tua,
&
,
advena qui tecum
eft.
qua
juravit patribus noftris, ut daret earn nobis.
1.
Quando complcveris decimam cunftarum

tertio
,
fru-
4. Sufcipienfque facerdos cartallum de
manu
tui
gum tuarum, anno decimarum

, ,
:
dabis Levita;,
intra
ponet ante altare Domini Dei

5.
tui
&
loqueris in confpetu
Domini Dei
,
Syin
& advent & pupillo & vidua, portas tuas & faturentur
I
ut
comedant
:
rus perfequebatur
patrem
meum
qui defcendit
J.
loquerifquein confpeftu Domini Dei tui

fanftificatum eft de
Abfil-
jEgyptum
niero
:
&
ibi
peregrinatus
in
eft in
pauciflimo nu-
tuli
quod
domo mea
&
dedi
Sup. t^,
29.
crevitque
gentem magnam ac robuftam
&
lud Levit:e
juflirti
&
:
inSnits multitudinis.
6.
mihi
advenx, & pupillo ac vidua, iicut non prasterivi mandata tua , nee fum
Afflixeruntque nos yEgyptii,
&
perfeeuti funt
oblitus imperii tui.
imponentes onera gravidima clamavimus ad Dominum 7.
&
:
Deum patrum
VULGATA NOVA.
nof1
Versio anthjua,
14
CIS
trorum
8.
qui exaudivit nos
noftram,
&
:
refpexit humilitatem , laborem, atque anguftiam: braeduxit nos de jEgypto in manu forti ,
&
4.
Non comedi ex els

meo, nee feparavi
non
dedi ex
Aug. fi
47. Deut.
&
in luftu
mortUO
in re funebri.
&
ea
in
qualibetimmunditia
t.
chio extento
tentis
in ingenti
pavore ,
in lignis
atque portradidit no-
nee expendi ex his quidquam

vi voci
Domini Dei mei,
&
feci
omnia
,
Iicut
Obediprace-
i-
574-
9.
bis
& introduxit ad
&
e'âi
locum iltum
&
a
pifti
mihi.
.
terram laite
melle mananteni.
1 5
Refpice de fanftuario tuo
& de excelfo cce-
Ifa.61;
N OT jE
Tf. I.
Versionem
en Ai'/ioi'
5(,
A N T
Gr.
Q u a
i/Tw
,
-M.
<ib eis
,
Barue,
Gr. Kai
fit
'.!tUi>)i
0.=o'i
t-H-
&c. ut fup.
Zt
erit
,Ji introieris
Dens tuus dat
tibi.
LIBER DEUTERON.
V
lorum habitaculo
ti'is,
1
,
Cap.
XXVI.
& obedias
,
LGATA NOVA.
&
ut
375
ejus iirperio:
lis ei
&
benedic populo tuo

lurafti
Ifr.nC'I,
&
mandata atque
iX. Si
,
judicia,
terne luarn dedifti nobis, ficut

teiro; lafte
patribus
iiof-
Dommus
illius:
elegit te lodie, ut
poprilus
&
Sup.';. 6,
incllt;
mananti.
tibi
pcculiaris
ficut locutus eft tibi
&
cuftodias
omnia
quas
:
6.
facias
Hodie Dominus Ueus tuus prxccpit mandata ha:c atque judicia & cuftodias
:
pra;cepta 19.
& ini-
& faciat
te excelfiorcm cunftis gentihus

,
pleas ex toto cordc tiio,

1
7.
Dominum
in
viis
elegifti
ex tota aiiima tua. hodie , ut lit tibi Deus ,
&
creavit, in laudein
&
noincn
&
tui
glorjani
,
fuam
ut
&
fis
populus fandus Domini Dei
licut locutus eft.
ambules
ejus,
&
cuftodias ciremcmias illius,
CAPUT
VUL CATA
I.
XXVII.
Versio ANTIQUA.
NOVA.
TJRaecepit
.lutem
Moyfes
&
feniores Ifrael
A
tLim
i.
populo, dicentes;Cuiloditeomiie mandapr.ccipio vobis hodie.

tranlicritis
quod
Cumque
Joidanem
tibi
,
in
terram,
2.
Et
erit
quacunque
,
die tranfgrcfTi fiieriris Jor-
JUfyt.
i.
4,
;>,
in,
quam Dominus Deus

gentcs lapides,
J.
tuus dabit
edges in-
dinis terram
&
cake
l.tvigabis eos,
ut polTis in eis fcribere omnia verba iegis

:
qiiam Dominus iJeus tuus d:bir, IbtLies lapides grandes, & linies ecs puhere, Icribes lliper Japidem omnes lamoncs 3.
i"."/.
&
hujus, Jordane tranfminb
ut introeas terram
tibi
,
Iegis hujus
quam Dominus Deus

te
tuus dabit
,
terram lacpatribus
&
melle
raanantem
ficut juravit
tuis.
V
4.
U L G A T A
erigite la-
Quando ergo
tranfieritis
Jordanem,
vobis,
in
6.
NOVA. & de faxis

epulaberrs
informibus
&
impolitis:& oSeres
,
pides,
bal
T.xtiil.
,
quosego hodie
pr.T!;ipio
monte Hcde
fuper eo holocaufta
7.
Domino Deo tuo

,
& Ltvigabis eos caice {. & ;Edilicabis ibi altare
& immolabis hoftias pacihcas

coram Domino Deo
comedefque
ibi,
Domino Deo tuo
&
tuo.
10. ij.
lapidibus quos feirum non retigit,
hf.S.
8.
VULGATA
hujus plane Sc lucid^.
NOVA.
8
.
Versio antiqua.
Et
fcribes liiper
Et fcribes fuper lapides omnia verba Iegis
lapidem
omnem legem hanc
Cypr.
1.
1, Teflim.
manifefte nimis.
f.iî.t.
V
&
:
u L G A T A
NOVA.
quas ego praclpio
tibi.
facerdotes Levitici ge9. Dixeruntque Moyfes Attende, neris ad omnem Ifraelem audi Ifiacl
juftitias,
&
II.
Prxcepitque Moyfes populo
in
dieiIlo,di-
hodie fadus es populus Domini Dei

10. audies
tui:
cens:
vocem
e|us
&
fjcies
mandata atque
VulGATA NOVA.
11. Hi ftabunt ad benedicendum populo
fuSi-
Versio antiqua.
12.
Hi
ftabunt benedicere plebem.,
Oipitiil.
ctli
per
montem Garizim meon, Levi, Judas,

jamin.
Jordane tranlmillo
,
IH'achar, Jofeph
&
V
Ben-
U L G A T A
in
NOVA.
14.
15. Et e regione
ifti
ftnbuntad maledicendum
Et pronuntiabunt Levit.T, dicentque ad om-
monte Hebal
Ruben, Gad,
&
V).in, 9.
II.
Afer
&
Zabulon,
nes viros Ifrael excelfa voce:
Dan
&
Nephthali.
VuLGATA NOVA.
15. Maledidtus
conflatile,
'""
VerSIO
8c
A N T
Q U A.
.lur
homo
qui
facit fculptile
,
15.
flifile ,
ALiledidus
,
homo
qui fecerit f.ulptile

,
Tmui.iU-j.Gnc^t
îj-f-
&
abominationem Domini opus mah_j:. ,^_ nuum artihcum , ponetque illud in abfcondito dicet: Amen. refpondebit omnis populus, Malediftus qui non honorat patrem fuum I 6. matrem dicet omnis populus Ainen.
1
arpernamentum Domino
6c coUocaverit
illiid
opus
minuum
.-
ardiicis
16.
in ablcondito
Anih.
I.I. in Luc. ii.
&
Maledidus qui non lionorat patrem

Maledidus qui
&
&
144;.*.
I 7.
Malediiftus qui transfert terminos proxi:
17.
transfert terminos pro.xi- lucf.Cai.i.j.frt

S.
mi
Amen. I 8. Malediftus qui erraie facit cvcum nere & dicet omnis populus Amen.
fui
&
dicet omnis populus
mi.
in iti-
Aikiri.iBi.d.
Notje ad Versionem ant;

T^, z.
Q U A M.
i
Gr. Kal
fs-ai
y\
af
^f^^pif
A'aTf
toi'
'lopJan^y
si;
qucd rcfpondet vcrfui

:f.ij. Similia
i^nifquis faetet
,
5.
G.^cum
,
habet
exceptis his:-!; vaiiat
^'St^;
aVry; )c:fi'a. 't. 5. Ita in Gixco , prxrer htic , eVi rZv ai'Owk tvtciy fuper lap:iiei tjlo^ , loco fitper iaptdem. t. 8. Iia Gii-ce , excepta voce M':m , lapidis , loco lapiK'A.oloui;
1.
Ê7a^t?, ^
pro
;
qitt fecerit ;
fubinde
..
pro aut
:
8c
,
^/ex:
'j,ua
> ,
ahom:n.jTionem
iirnficnm
Icco afêrrtAtttemitm
dcmum
in
Tsx^'Ti
at in Mis. Alex.
&
O.wm. ac
edd.
Aid.
3.
Aem. Hefych.
4. in Levit. col. ill. d. legit
( fcrihes
Compl. tex"'t>' col. I(5iy. c. \eg\t.ilaledidu> omnis qui feicrit jeulptile

confmite
,
&
ut lupia. Hicron. in Abac. i. to.
fuper lapiJes omnem legem h.vic Apte minis. Jul, Firm, l.de error, fall". Relig. col. 171. g. Et j'criies ftiper htpiJem om-
f5
cpus
mamium
artifii:!
jj fijiierit illud to
a!fcoiiJ:to
mm
legem hanc.
li.
^^.
ig. I7.
Eadcm
funt in
Gixco.
t-
Itidem GrsEce, Capitul, addit,
^hi
malcdicere:
,,
-i^-jd
LIBER DEUTERON.
VerSIO ANTIQUA.
Cap.
XXV It.
NOVA.
dicet
VULGATA
nt pupiUi , Amen.
,
Ivcif. Cal. uiiftip.
Malediftiis quicunque declinaverit judicium 1 9 vidux. advenx , orphani ,

.
19. Malediftus qui pervertit judicium adve-
&
&
viduse
&
omnis populus
10. Malediftus qui dormit

fui,
cum uxore
:
patris
&
1
.
revelat
operimentum
:
leftuli ejus
& di-
cet omnis populus
Amen.
:
Aug. lean. j9.

5.
r.
21. Malcdiflus
omnis qui dormierit cum omni
565..
pecore
Shic.epijt.io.i.i.
i",.
Malcdidus qui
cum
uxoris fux forore dor-
cum orani jumenomnis populus Amen. 11. Malediftus qui dormit cum forore fua dicet omnis. filia patris fui , vel matris (nx populus: Amen. Malediitus qui dormit cum focru fua ; ) .
1
Maledidrus qui dormit
to
&
dicet
&
2.
.694.*,
mierit
&
Malediftus qui clam
dicet omnis populus
Amen.
VuLGATANOVA.
-4.
perculTerit
:
proximum
ut percutlat
fuum
&
dicet
omnis populus
Amen.
,
animam Amen,
fanguinis Innocentis
:& dicet omnis
populus:
Malediiftus qui accipit
munera
VeRSIO ANTIQUA.
Uifr.l.i.intf.ad C.ii.t.^.p.i.i}}.
VULGATA
nibus legis hujus
dicet
NOVA.
:
^6.
fei'it
/.
ciat
Malcdldus omois homo qui non permanomnibus lermonibus legis hujus, ut fadicet omnis populus Fiat. illos
in
:
16. Maledidus qui non permanet in fermonee eos opere perficit ,
&
&
omnis populus
Amen.
NoT. AD
1.
19.
VeRSIONEM ANTIQUA
;
M.
legis funt
,
Gratce additur
.
5, poft vocem advenx

in Gracco
,
cactera
illiid,
quod quicunque ex operibus

,
quadrant.
Tf. 21.
difto iini
,
Apojiolits
,
(Gal.
3. 10.
vir Hehrx.t peritix

,
Deefl omnii
&
fub male, J^ in
pro dormierit, legi-
lege doHiJJimrti
nunqiiam
,
protttitjpt
ni/i in
Hebrais volit'
tur
Tf.
K-t/j.o)/-^syc^.
mtuibtts haheretttr.
Quam ob
ejje
,
15. Sic eft in Gracco, mutato tantura
vocum
ordi-
voti'.mina rclegens
yi'L'f
aiujam Samaritanortwi Hebraa inveni Cliol , qttod interpretatnr omnis,
omnibus
Icripirtm
^ cttm
LXX.
Imerpretibus con^
Hoi dor's.
Cone. Aurelian. iii.Concil.
to. 5. p.
,
Z98. Matefrivignu vet
cot
dare.
Frttflra igititr tllitd tiileritnt

,
didtis qf.i dormit
mm
H-v) e fatrss jtii
cum
ejJe
fnb malcdido
funt
;
Ji non pojjent
Judai , ne viderentur omnia complere t qua fcriplittera

11.
axorisjiiic forore.
1^.2.6.
ta
ciim antiqniores alterius qttoqite gentis
2d
Hieronymus
ibid.
Jnveni
.,
inquic, in Deriterono-
pojitiim fmjje tefienttir. Ambrofiaft.
etiam in
Rom.
7.
mio hoc ipfum afiid LXX. Interprets an pojstum. Ita quoque apud ipfos nunc legimus , nili -excipias veibum sV^s; exinde Hieron. comparatis lecSioTheodotionis cum verfione nibus Aquils, Symmachii , "LXX. lie permit Iticertum hahemns utriim LXX. InterprC'
W2^n\ Jiiahdtiius omni!
fcripta jttnt in Itbro legts
Fi(, loco permnnferit
&
,
ies
addider;nt
omnis homo
,
in
omnibus
an in
veteri
Hebra'ico itafiierit
me
{J pojie.i /i Jiid.eis delttiim Jit. In banc ntttcjn ftifp:cionemHl-ire! flimulat ^ quodverbum omnis,
,
non permanferit in omniblts qttii faciat earn ( Mf. Corb. ea. ) Itidem apud Au6t. quseft. ex utroque T. p. 2. q. y. p. 157. f. cum ultima vuce, ea. Philaftr. Btix. I, de harref, p. 726. e, Matedtdus omnis qui in legitimis ncn permanjer:t libri bujus. Vigil. Tapf. 1. 6. deTrin. Malediitus om' nis qui non obandierit verba Itbri hujtts y ut faciat ea in lorde fuo. In Gcxco pro dicet , legitur ifvai , dicent.
qtti
,
ttt
^ in omnibus
qit.tji jenjiti
jtto neceff.iritim
ad probanditm
CAPUT XXVIII.
VuiGATANOVA.
SI
autem audieris vocem Domini Dei tui, ut facias atque cuftodias omnia mandata ejus, quse ego pra^cipio
tibi
hodle
faclet te
Dominus Deus tuus

verfantur in terra.
e.xcelhorem cunftis gentibus,
qus
VeRSIO ANTIQUA.
Aug.
ctnt.
VuiCATANOVA.
tui.
i.
iftÊ
,
Adim,
8.
fi
aure audieris
vocem Domini Dei
Venlentque fuper
te
;
univerfs benediftiones
li
^tu.Adim. 140. (.
ipje-, ;.
& apprehendent te
Benediftus tu
in
tamen pricepta ejus
audieris.
3. Bencdiftus es in agro tuo, benediftus es in " prato tuo. frudus 4. Beuediftus frudus ventris tui , genetationes jumentorum tuorum terrx mx , grex ovium tua6: aimentum bourn tuorum ,
3-
civitate,
&
,
benediftus
in ag'O-
&
4-
Benediftus fruftus ventns tui

,
&
fruûs
,
&
terrs ms-.
fruftufque jumentorum tuorum

,
gre-
&
,
ges armcntorum tuorum

'"'^
&
cauls ovium tua-
rum.
Km- inZuch i8
'
5'
Benediftx apothecx tux
&
reliquix tux.
5.
Benedifta horrea tua,

'^'^' eris tu
&
benedifts
reli-
8q8 d
'
Adim'.jup.
(,.
Bcnedidus es in introitu tuo
6. Benediftus & egreflu. NoTjE ad VerSIONEM ANTIQUA

fivia-rSv
l"'"^
ingrediens
& egrediens.
M.
:
cujledieritis prxcepta DoIf. 1. Capitul. CXLii. fup. Si ttiini , venientfupir vol benediiliones cmnes. Gr. Kai vintn eV/ s' TT.y.cxi m wM'/lv tot! , J, ilfM^li'i (j- iiv alio? am>15 .
'
&c. ut in tcxtu. t. ?. Hieron.'

AiHu! ta in
in Gracco
in
Ezech. 4f.
,
to.
;. col.
1041. a.
Bine-
af-Xxrur Qs. Abfunt autem li3EC g? generationes jumentorum tuorum. Hieron. in Ezech. 45. to. 5. col. 1041- fie legit Benediili flH men tm , e; gemmina ter '"* > e? fr'idus jumentorum tuorum. -f. $. Similiter in Grsco. Ea vcropratermittit Adiman:
civitate
^ benediilus
tu in agra. Ita
quoque
,
ft,
tus fupra.
Tf.6. In
:
Grsco
ti
fie
fuMyvfuyî sj
wtw
..
s'ivcfiui^cii ii
t. 4. Graece ^Myvusix -ra. '''' 7mi/(a7 THS 71(5 ' i f ""''J'* C"
s'n7o t? itoiMa; Qi
'*'' ^'''''
5,
iiMynfiWi
tw
eXTOf si/Eâ/ ^f.
C"
'
S "*
"'""
,,
,,
LIBER DEUTERON.
V
7.
r.
G A T A
Cap. NOVA.
XXVIII.
fibi in
:i^-jj
Dabit Dominus inimicos tuos, qui confurgimt

in conlpeitii
dicet(]Ue tihi in terra qiiam acceperis.

9.
adversum te , corrnentes viam venient contra te,

cie tua.
8.
tuo
per
unam
Sufcitabit te Doniimis
:
&
per feptem fugient a fa-
ficut luravit tibi
fi
cuftodieris
populum fanftum, mandata Domini Dei
tui,
&
ambulaveris
in viis ejus.
Emittet Dominus benediftionem fuper cellaria
tua
&
fuper omnia opera raanuum tuarum
bene-
Videbuntque omnes terrarum populi , quod nomen Domini invocatum fit fuper te, timebunt te.
10.
VULGATA NOVA.
1 1.
& Vl^RSIO ANTIQUA.

Dominus
Abundare
te faciet
,
Dominus omnibus boDominus patribus
II
JLiravit
patribus tuis dare
tibi.
^'{i.f;. 29,905:
nis
fruftu uteri tui
& fruftu jumentorum tuorum

12. Aperiet tibi Deus thefaumm coeleftem optimiim , lit tribuat pluvi.im terrx tllX in tcmpore benedicet opus manuiim tuariim omne. Fo:
fruftu terra; tu,E, quamjuravit

tuis ut daret tibi.
II.
Aperiet Dominus thefaurum fuum opti-
lucif. Cat.
I.
dt
mum,
nuum
ipfe a
coelum
:
ut tribuat piuviam terra; tu^ in
tempore fuo
benedicetque cunftis operibus

fcfinerabis gentibus
ma-
non (onv, turn 111. i.
h/tr^
tuarum. Et
multis,
&
nuUo fanus
accipies.
nerabis gentes miiltas , til aiitem non foeneraberis ; prxliabis gentes multas , te autem non expugnabiint.
&
I}. Conftituet te Dominus

in
ter
caudam
:
qu,-E
non non fubfi tamen audieris mandata Domini Dei tui, cuftodieris ego pr.acipio tibi hodie ,
in
caput
,
&
&
eris
femper fupra
&
&
&
ConlHtuet te Dominus Deiis tuus in caput, in Cauda & eris Tupra , & non lubtus , fi audiens mandatnna Domini Dei tui , quodcunque ego mandabo tibi hodic ciillodire &: taccre
13.
&
non
feceris
14.
ac non declinaveris ab
,
eis
nee ad dex-
teram
nee ad fmiftram
nee fecutus fueris deos
alienos, neque colueris eos.

'Lev. 16.
prxteribis ab omnibus verbis , qua; ego Aug. qunji. 42. hodie , dextra , aut finillra , ire poft Dcut.t, 5. J74. d.i. deos aiienos , fervire illis.
14.
non
in
a.
mando
15.
tibi
15.
Quod
fi
audire nolueris
vocem Domini
Et
,
erit
fi
non
aiidiei'is
14. Ibrsn. Z 17Kl'UC.
I.
ao. Malac.z.
2.
Dei tui, ut cufl:odias, facias omnia mandata ejus, ceremonias , quas ego prjecipio tibi hodie , venient fuper te omnes maiediitiones ilia; apprehendent te.
&
Dei
ejus
tui
,
Ut cuftodias,
&
Ctcias
vocem Domini omnia mandata
Litcif.
Cal.l. i.prs
S.Athan.lZ^.d.
&
quxcunque ego mandabo
&
nient luper te venient te.

16.
omnes
tibi hodie vemalediiliones hx , c in-
,&
16. Malediftus eris in civitate, malediftus in
Maledidus tu in
civitate
maledidtus tu
Si quae funt re,
agro.
17.
in agro.
MalediAum horreum tuum,

tucc.
&
maledic-
7.
Maledidx apotheca: rax ,

Et maledidi
, filii
te reliquis
terra: tuê
liqua tua.
18. Malediftus fruftus ventris tui,
armenta boum tuorum ovium tuarum.

,
& fruftus & greges

maledidtus
tui ventris
&
terrx tux
19.
armenta
boum tuorum
greflii tuo.
&
nafcentia greges
ovium tuarum.
Maledidus tu in
19. Malediftuseris ingrediens,

egrediens.
&
io.
Mittet Dominus fuper te
famem
& efu,
zo. Mirtet tibi
Dominus txdium
:
&- thlipfen
riem
ter
& increpationem in
:
omnia opera tua

te
,
quae
tu facies
,
donee conterat
me.
& perdat
veloci-
propter adinventiones tuas peiTiraas in quireiiquifti
anxietatem in omnia quocunque immiferis manum tuam , quxcunque facies quoadulque dilperdat te in brevi propter nequitiam fiudio-
&
bus
rum tuorum
NoTÊ AD Versionem antiouam.

Tf'.ii.
jfiravit
Ambrof. conjungitiftacuin aliis Dominus p.ityibus tins dare tibi.,

hijtmm. In Grarco
iic
:
hocmodo:^
Deus tuus caput

non
ji'.bter
,
non in caudam
aperire thfjautIi;
,
Ji cxaudteris iiocem
iaj
e/octjtt'oji? ,
Domini Dei
êris tunc fupra , tui. In Aid,
ct]utce
7m; Ca m^ KJsô; Tct^ -siaJfiCiQt (\ A^^c.l q-.i' deinde aVvi'âf coi &c. ut infra , ^. iz. y. II. Paulum diffimilia habet Graecum , nempe: 'Ai'oiTOK viTor T
rtim
fuum
sVl
edit. Sc
Compl.
al. ccV,bô>K.
J'^vy.t
7j)
(\
,
i-TTl
y.y.t;'^'
siÂcyiicctf vrKvlo-. ret

ot)
spya
If. 14. Itidem Greece , prjeter duo , iyhfSt , mandatis , pro verbis, & t/s , neijiie , pto aut at in Mfs. Alex. Oxen, ac editt. Aid. & Compl. legitur Twf M-/ur , pauloque poft, M deiTSfd. Lucif. Calar. pro S. Athan. col. zzj. Et not* dijcedere ab omn: jeymone , quern ego b. lie habet
:
&
ûi/'/sifuv (\.
cpêf;
C(>
Kl
Aafj.'s?;
ihm
''x
CTOMcr;,
JVe i J'avstn'
8y^/ 'm'.wuv
c?
,
As
thejhnrltm fmtlit
tit.t
bonnm
:
f^tci. AperiiU cttluiti , ad d.lJtdam plnvtam terr.t
^ tilfi Dominus
mando
^.
tibi
hodie, dextra
,
attt Jinijlr.t.
lit
Vide Au<J. loco

,
cir.
IJ.
Grjccc
loco
,
fK/fo(/;.M J5 y^!.'..!
,
limpUciter
i
habetur r^v^doj^^ca
in Mfs. Alex.
iic
;
cuflodtendo
abfque feq.
omnia opera manitum tuarum, Ut mutnitm dabis gentibtts multis , tu autem non aaipies ; imperabis tu gentibus multis, tibi autem non imperabunt. Hieron. in Ifai. 64. to. J. 475. a. Apmat tibi Dominus thefaurum fuutn bonitm , ctslum det tibi benedidionem. Ambrof. I. de Tob. c. 18. to. i. 611. c. addit tecnerabis gentibus multis, tu autem non mutu.iberis : &i inf. col. 612. d. Si citflodieris m.ind.iia Dei , benedidus eris ; ^^ ftrnerabis gentibus verbttm ; pauloque poll Princeps eris gentibus multis , tibi autem nemo domtnabilur. Tf. 15- Nonnulla variant Grfce , fcilicet xaâi-iicai , fOKftttH.it , pro lonjtituet , pauloque poft, .=/; vpi , in caudam , dein j^ s'o>i tote Iitolvjs, k. c>i, &c. ( in Mf. Oxon. nou duplicatur ton ) exinde luco m.wd.itnm, Cr. habet tk; ifj>Mfs. vero Alex. & Oxon. twi- Ivlouv , cum yv)^ , ztoccjii editt. Aid. & Cumpl. demum pro quodcnnqne mandabo, fie c5a 5Vt;m:,/ , qtiacunque mando, abfque fcq. facete. Mf. tamen Alex, cum editt. Aid. & Comp!. addit i) Traiiii. in Mf. Oxon. ipuhdosiSai vîeTy. Apud Ambrof. 1. de Tob. c. i8. to. i. fin, d. lie Conjlituet te Dominus
in tempore
beuedicat
&
Jt,
Oxon. nee non
in editt. Aid.
^ facias at & Compl.
iû:-daT:-iv
,
m.mdo
in
Mf
-ttoiuv' item pro mandabo , eft s.riw.fxat > pro invenicnt , Kct?a.?^^^cv'/m , apprehendent ; fed Oxon. sCfinm, caeteta (imilia. Capitul. cxLiii. St
&
non audieritis
If. 16.
Tenient in vos maledtiliones

,
ijije.
Ita Gra;ce
let;it
addito uno
I.
%a,\
poft
ciuit.ite,
Eo-
dem modo
^. 17.
tu.-z
,
Ambrof.
de Tob.
c.
18. 611. e.
,
In Grscco limpliciter 57xa7î';iaTa (\
reliqnix
luco qu.^ funt reliqua tua.
't. 18.
Deeft
c.
habetur
f'y.~/ryx,
firius
in Graeco ante malcdiBi , Lat. fup. ; reliqua ut
&
\oco
filii
1,
Ambrof
,
de Tob.
Jf. 19.
18. (5ii. e. legit, progenies 'jentris tui.

*E-7n)Lmd.iîo<; cu
cr
'1/.
Gr.
t&) e/o-n-:c6u,5ai 6S
Kj
s'-TiiaTaiix/o; cw ">
tm
s'x-iroffutSt! Q^.
2ilaledidas tu
cum
mgrederis
t". 2.0.
TTos-Ei'sa/
g; malediilus tu
dim
egrederis.
tibi
In Graeco Vat. pro mittet
Dominus,
legitur
fe ; at in Alex. KJsôj ?V1 0/, mitiat Dominus sâ-rrofjiô Oxon. iicut in editt. Aid. *: Compl. lie al. loco t.tdiiim, thlipfen, (g Kk'sjo; oci'- turn in Vat. nn.\ictmim , ita -li: irjuî > rj rrf sxa/.u/- , i. tiV VhV*. i
&
&
Tm.
I.
Bbb
, :
, ,
37
LIBER DEUTERON.
V
U L G A T A
re
,
Cap. NOVA.
artiOie
XXVIII.
,
2 1. AHjungat tibl Dominus peflilentiam , donee confumac te ds tcira , ad quam ingredieris poff.den-
11. Percutiatte Dominus egeflatc
febii
&
frigo,
&
a;ftu
&
acre coriupto ac rubiguie
dam.
& perfequatur
VE
R
S I
donee pereas.
A N T
Q U A.
V U IG AT A NOVA.
:
Wiirou. in Ifii. J.
t. 5.
48..
23. Erit cockim fuper caput teira lubter re ferrea.
tuum acneum
&
&
i ;.
Sitcoelum
,
quod fupra
,
te eft
xneum
terra
quam
calcas
fenea.
24. Dabit Dominus pluviam terra tin, cinis de coelo delcendet lliper te , donee eradicet te
24. Det Dominus imbrem terrs tua; pulve-
rem
&
de coelo defcendat fuper
te cinis
do-
&
deleat.
nee conteraris. 15. Tradat te Dominus corruentem ante hoftes tuos

:
liimm.in
Ifa:.
5O.
.25. Dabit te Dominus lit corruas in confpeflu inimicoriim tuorum \ia una egredieris ad eos <Sc per feptem \ias fligies a facie eorum ; cris in dilperiione in cundis regnis tern.
:
per
unam viam
,
egrediaris contra eos,
& & per feptem fugias &

regna terrx:
difpergaris per
omnia
V
26.
fitcjue
,
U 1 G
AT
NOVA.
fuftinens
,
cadaver tuum
in
:
tilibus cceli
&
beftiis
terr.'c
&
efeam cunftis volanon fit qui abigat.
niam
&
opprefTus cunftis diebas
?4.
&
ftupens ad terrorem
eorum qus videbunt
2-. Percutiat te Dominus ulcere /Egvpti
,&
par-
oculi tui.
J ^
.
tem corporis , per quam ftercora egeruntur , fcabie quoque & prungine ita ut curari nequeas. 28. Percutiat te Dominus amentia & csecitate ac
:
Percutiat te
in furis
,
Dominus
ulcere peflimo in geni-
bus
&
fanarique non poffib k planta pedis
ufque ad verticem tuum.

;6.
furore mentis
Ducet
te
Dominus,
29.
&
palpcs
,
in
meridie ficut palpare folet cz-
conftitueris fuper te, in
regem tuum , quem gentem, quam ignoras tu

,
&
cus in tenebris
&
non
dirigas
,
vias tuas.
Oraniquc
violen-
patres tui
pidi.
&
fervies ibi diis alienis
ligno
& & la-
tempore calumniam
tia
,
fuftineas
& oppriraaris
nee habeas qui liberet
te.
50.
Uxorem
a-difices
aceipias
&
alius
dormiat cum ea.

in ea. Plantes vi-
Domum
neam
3 1
,
.
&
non habites , non vindemies eam. Bos tuus immolctur coram
&
in proverbium ac fabulam ad quos te introduxerit Dominus. mo- M:ch. 6. 58. Sementem multara jacies in terram , dicum congregabis quia loeuftf devorabuiit omnia. 155
-.
Et
eris perditus
,
omnibus populis
&
te
& non
come-
9.
,
Vineam
plantabis
&
fbdies
:
&
vinum non
das ex eo. Alinus tuus rapiatur
in confpeclru
non reddatur tibi. Oves tux dentur non fit qui te adjuvet.
51. Filiitui&
filiffi
inimicis
& tuis, &

tuo,
,
bibes
nee colliges ex ea quippiam quoniam vaftabi-
tur vermibus.
tua
tradantur alterl populo
non ungeris oleo

.
40. Olivas habebis in omnibus terminis tuis peribunt. quia defiuent ,

:
&
:
videntibus oculistuis,
&
dcficientibus
ad conlpeitum
eorum
5
tota die,
&
non
fit
fortitude in
manu
tua.
filias , 41 Filios generabis quoniam ducentur in captivitatem.
&
& & non frueris
eis
;.
Fruilus
terr.-B tu.-B,
medat populus quem iguoras
& omncs iabores tuos co& femper calum;
fis
42. Oranes arbores tuas bigo confumet.
&
fruges terrs tua: ru-
VeRSIO ANTIQUA.
Advciia , qui eft in te , afcendet fuper te Amtr. deTd.c. tp.t. 1. 614. t.c. tu autem delcendes in imiim.
VuiGATA NOVA.
:
4^
Advena
te
,
qui tecum verfatur in terra

:
af-
cendet fuper
eritque fublimior
tu
autem deffcenera-
cendes
&
eris inferior.
44. rabis
Hie tibi ei. Hie
foenerabit
tibi
erit
autem non foenecaput , tu autem eiis

tu
44. Ipfe foenerabit tibi bis ei. Ipfe erit in caput ,
& tu non & tu eris in

,
caudam.
Cauda.
V ULGATA NOVA.
45. Et venient fuper te omnes malediftionesifta;, Sc perfequentes apprehendent te , donee intereas quia non audifti voccm Domini Dei tui, nee fcrvafti
:
mine tuo ufque in fempiternum 47. eo quod non fervieris Domino Deo tuo in gau dio, cordifque Istitia , propter rerum omnium abun:
mandata
ejus
&
ca;remonias
quas pricepit
,
tibi.
dantiam
46. Et erunt
in te figna atque prodigia
& infeM.
qiicaditfque attriverit te
,

igrflMim
cditt.
{
,
^f.imem,
^
,
cunfumptismm
exindeGr. Var.
qiioadufjue difperdiderit tei
delec qitxcuTtqiie jacies
quod
retinent Alex.
Aid.
&
Cotnpl. iiempe,
)
Compl. v.m;
demum
o'cot kV loco difperdas
Ox. cum (Alex. Ih ) ^''Mr,';

in hrevi. Sec.
cs cc
lie
&
te
in Vatic.
&
al. f ô>o9pjo>i
Q^
>
sm; aV a^6^s5)1
t-
externtinaverit
te ^
qttoaditf^jie difpeydiderit te velociter

^
.,
propter malignas itdinventicnes tnns

If.
eo
quod
dereliqttijH tne.
unus Vat. addit i rdxi i z'eloaier , quod delent alii. 5^. 2 J. Rurfus habetur Grace JVw'b, det, pro dahit , (icut sVl zoxw , in jlragem , loco ut corruas , abfque feq. tuorum ; in Mfs^tamen Alex. & Oxon. ac editt. Aid. Compl. additur of ; item in omnibus, a-, ante via, uc paulo poft, Iv sVya oJcr^, loco per ftptem vias, Demum pro in difperjione , habetur J'ixa-Tzpa j in Mfs. veto Alex.
&
25. Apte ad Griccum,
nili
quod
ipl'o iniiio
habetur
poftmt; item o , qnsd ^ zme fuper , 8c i, /juny pod .VM-.i. Mf. Alex, cum edit. AIJ. delet cu, ante irhim, cum Hieton. qui rurfus ia Itai. Jo. 560. e. legit Ponam CTlttm ^neitm, ^ terrain ferream. Similiter Ambrof. ad verbum ep. 6Z. to. 2. 1060. c. It: 24. In Grxco legitur primo: Ai- Kuetcg i si'; cv,
Krei, uc
osl,
&
Compl. Jiacsnpu, ut iupra, yii/xr te , quod retinent Mfs. Alex. & Oxon. cum editt. Aid. & Compl. ac omnes fubdunc KIM a>ci , furjiim furfuni , ut io&a , Kara %x.tu , deorfutn deorjitm , loco in imum. If. 44. It GtjEce, nill quod transfertur c;:, tiH , port
&
Oxon.
ac editt. Aid. 6c
#. 45. Graec. Vatic, delet
fanerahit
uc
Det Dcmiims Deiti tuns ; abefl tamen a Mfs. Alex. & Ox. 0.= :'; os" fubinde poft ttis *c ab editt. Aid. & Compl. addunt omnes /.ufroV >^ , puherem rj , pauloque port , Mf. Vatic, delet fuper te , quod retinent Alex. & Ox. cum editt. Aid. & Compl. deniûe loco, doaec eradicet te , &c.
conftanter habetur
:
, omiiro feq. ei Te.lim. pag. 281. c. legit : Eritis gentes in caput , incredisius autem populus in Cauda : (ic etiam apud iClarten. to. j. Anecdot. pag. 10. b. prater hoc , in caudam , pro in c.iuda. In Ml. Alex, ac edd.Ald. .& Compl. 1'; y.sjia' i!; ifir , in Vat. yero
,
&
t^'tw huic
erit.
poft tu autem
1.
&
tibi
ance
Cypr.
I.
i'ws
j'x7f '1^ >
t ;
V iwiTitÂ
e.
c al, 0foe~i-, fimpliciter,
& v^d.
LIBER DEUTEPvON.
VuiGATA
^8.
fervies inimico tuo
,
Cap.
fervies
XXVIIIJ
579
immittet Ah^.Ucui.co.^
61. (.3.
365). i.
NOVA.
,
Versio ANTIQUA
tibi
quern immittet
48..
&
Dominus
in
.
tame,
&
fiti,
&
iiuditatc,
&om-
Dominus Deus
inimicis tins, quos tuns lliper re
penuria
&
,
ponct jugum fen-euin luper ccrte contei'at.
viceiii
main
donee
49. Addutet Dominus fuper te gentem de longinquo , dc exticniis teiT;c tinibus , in jinii-
&
49
gentem,
cujus
non
audies
vocem
ejus.
litudinem nquil.e volantis
cum impetu
cujus lin-
guam
intelligere
non
poflii
V
50. gentem procacifTimam
ni
,
,
U L C A T A
NOVA.
tiia.
,
qua: non deferat le-
bebas fiduciam in omni terra

portas tuas in omni terra tua
Obfideberis intra
dabit
tibi
nee mifeieatur parvuli

5 1.
,
,
qnam
DoTlirm, 4, 10,
Bariic, z. Z.5,
jumentorum tuorum ac fruges terra! tu-e donee intereas , & non relinquac tibi triticum , vinum , oleum , armenta boum , greges ovium donee te difperdat
devoret
:
&
fi-uiftum
minus Deus tuus

S
&
&
rum tuorum
& coniedes fruftum uteri tui, & carnes filio& tiliarum tuarum quas dederit tibi Dominus Deus tuus in anguftia & valtitate qua oppri;.
,
Si.
&
conterat in cunftis urbibus tuis

,
&
deflia-
niet te hoftis tuus.
truantur muri tui firmi atque fublimes
in
quibus
VU
Homo
de
,
I.
G A TA
delicatus in te
,
NOVA. & luxuriofus val,
Vers
54.
10
ANTIQUA.
Aug. Ljan, 6i<
569.^.
invidebit fiatri fuo
&
uxor
qua; cubat
in finu fuo
5 5.
ne det
eis
;
de carnibus filiorum fuorum

nihil
quas comedet
oblidione
eo quod
,
aliud
habeat
in
&
penuria
qua vaftaverint
tuas.
tc inimi-
ci tui intra
omnes portas
Mollis in te tenera valde, fafcinabit oculo fuo fratrem fuum , & uxorcm,'qux eft in 'inn ejus , qui reliqui funt tilii , quicunque relicii tuennt illi, 55. ita ut det uni ex eis i carnibus filionim fuorum , de quibulcunque cdet eo quod non derclicium (it ei quidquam in anguftia tribulatione , qua tiibulabunt te inimici tui in omnibus
&
&
&
civitatibus tuis.
<;(i.
terrain
figere
,
Tenera mulier & delicata , qu-E fuper ingredi non valebat nee pedis vcitigium
,
56.
Qu2
mollis in
vobis&
tenera nimisflierit,
j,,^.
i.
j.
<.
t.
cujus
propter mollitiem
invidebit viro
&
,
teneritudinem niqui
,
miam
ejus
,
fuo
eubat in
linu
fuper
filii
&
fiVis
carnibus
liluvie fecundarum , qu.T egrediuntur J 7. fuper libens qui eade medio feminum ejus , dem hora nati funt comedent enim eos clam propter rerum omnium penuriam in oblidione vaftitate qua opprimet te inimicus tuus intra
&
&
expcrimentum non accepit pes ejus ambularc lliper terram , prx teneritudine (Sc mollitie & zelabit oculo llio virum luum , & filium fuum & liliam fuam 57- & fecundas fuas , & quod exierit per femora ejus comedet
nJznf,r. Ug.
S77-'-
8.
&
portas tuas.
VuiGATA NOVA.
58. Nifi cuftodieris huius
ris
,
&
feeeris
omnia verba
,
legis
quas timuifti
qu:E fcripta funt in hoc volumine

ejus gloriolum
:
&
timue,
61. inluper
cet
nomen
&
& adhsrebant tibi: & univerfos languores

te
,
&
plagas,
ternbile
hoc
eft
Do-
qu.E non funt fcripta; in volumine legis hujus, indu-
minura
Deum tuum
Dominus luper
61.
donee
te conterat
priiis eratis
59. augebic Dominus plagas tuas , &plagasfeminis tui, plagas magnas perfeverantes, intirmitates pef-
&
&
remanebitis pauci nuniero, qui

inultitudine,
tui.
ficut allra cceli
fnnas
&
perpetuas
prs vocem Domini Dei
quoniam non
audifti
60.
& converter
Et
in te
omnes
affliftiones
jEgypti
VULGATA NOVA.
6
;
.
Versio antiqua.
lliper
ficut ante Istatus
ell
Dominus
63. Eterit, ficut Ixtatus eft
Dominus
in vo-
Aug. locHt,6i,
^S?'
NoT.c AD Versi ONEM ANTIQUA

1^.48.
fervies.
W.
ibid. Grsec.
Grajco abeflDfKs tittis. Obfcrvatetiam A112;. habere XK^f si/'ojij , ubi Lattntis iinirfret.utu )j}
i'
t. ^6. In Graeco fimpliciter : Kai li iirx>v at vuh 5 VTfuipipx, 5 b'x', &c. t.t mollis in vobis '^ delic.lta, cuius
nra, &c. In Mf. tamen Alex, ac edi:r. Aid. & Compl. ad vocem rfufipa, additur c'.tVjje fiibinde locu prx kurriludtne, &c. lie /la tm TfWs/soVii/a , j, <fia tw cl-a~ ?CT7a, fiaMxvH-, &c. propter leneritudiaem , ^ propter mollitiem , fajcinabit , &c. demum pod z'irum fuum , additur
:
49. In Gr. , pro cujus , prsterquam in Mf. Alex, ac ediit. Aid. & Compl. in quibus ?r! v.
.
tJ'. 54. Apte ad Gr.tcum, praeter relativum qui, o,adtJiium port vocem mollis , quod tameii delet Mf. Alex.
tus
i:em i(liid,(ffm pro quo -rfvipspoi, teiitr , vel delica; k filii, pro quo T^Mx ,filios , in accufandi cafu. Addit Aug. ibid. Nct^xndum eft ijiiemadmodum li'ic ditliim Jit ,
,
fjfcinabit, pn invidebit, i^ taiiqu.mi ad hjc deyeliela , ut mcejfi Jit ei dare de carnibus filinum , quas cogit ecrjjitas in cibiim fiimi a parcniibus : nam Prti'jerbus { 23. 6.)
qui in Jinti ejus , roliiturque Juum , , filium .-cftera convcniunt. !^. 57. Pro eo quod hie legirur 2? fectindas fans., tS quad extent! ita Grxce i. t: xs't '.r xvtTi; , to /Efx^-i. , J^
rev cc K:?*-7rw Vtm?
pod
gm
quodLatiiii codices habeni

lir.fCHS habet
Non
,
cocnabi cunrviio invido
,arjfi ûinuna
fxa.o5 autem fafcinus dicinifi quod pro urti Vrwr, uni lorum.-kemvo<,'J
puellulam fuam , qua extit ; at in Mf. Oxon. ed. Compl. mel. yjjQitiv , id ell , fecundartitm involucrtim , feu membratiailla qua inz'olvitur partus. Nobilius vertit, choriutny additquc, Ketitiuimus dii}iouentGr.fcam T^x^py.i/., qu.t felet
Jigtttjicare
&
lui
fr.
Jecundas
ex
eis
JJ. Concordant ifta liabeiurlimpliciter,

,
cumGrxco,
s'n
nunc
,
Jig':ijiât
part ulum
illo
,
,
qui
qtci
itlis
tnz'oL'ttus adhitc n.tjcitur
ttt
diftinguatur ab
jam
nattts
ej}.
cibus mg!:ft:a
&
tnbulatmne , fubditur
tua
in Ml",
tamcn Alex, ac edict. Aid. & Compl. deed cP, poll siyjXoifU-, & in Compl. eiiam poftC'M'-JE/, deinde fequiiur irv tAi4wci_ flf cl, &c. quacunque tyibuiavennt te i ar in Mi. Alex. V 6>/4< c; a. Sec. tribulabit te tmmitus , &c.
?.
'1
#. 63. Prima pars

GrA:co
,
verliculi
nili
excipias
vocem
I'obis
de Auguft. nij,.difFerc a vos:\d. , pro qua vua:.,

:
Iplum noiar AugLll. ihid. dicens Gru'crr* hubet benefacere vos , nee -videtitr ejje jaltem Graca toctttia ; accu-ativus tame pro dativo pojitus intilligitiir , nnde mtliierunt Latini
Tom.
J.
Bbb
ij
580
TtriuLctnt. Jail, bis
c.
,
LIBER DEUTERON.
Versioantiqua.
ejiciemini de terra
,
Cap.
XXVIII.
, vofque multiplicans difperdens V05 atque fubvertens
,
Vulgatanova.
in
vos, bene vobis faciens
fie
:
berie&cere vobis
II.
Hj.
Cjuam iatroibuis
l.ttabitui-
ut auferamini dc terra
fideiidam.
ad quam
ingredieris pof-
& fummitate
fervies ibi
64. Difperget te Dominus in omnes populos terra; ufque ad tertninos ejus

:
diis
,
alienis
quos
&
tu ignoras
& &
patres tui
TtrlKl.
lignis
&
lapidibus.
;W.
&
65. Er in nationibus illis non eritis in requiem , rion erit ftabilitas Veltigio pedis tui. Lt dabit
65. In gentibus qnoque illis non quiefces, neque erit requies veftigio pedis tui. Dabit enini
tibi
tibiDeuscorta:dians,&: tabercentemanimam, Gculos deficientes , ut non \'ideint edt vita tua pendens in ligno ante ocu66.
:
&
oculos
Dominus ibi cor pavidum , & dcficientes , & animam conlumptam moerore
;
&
66, Sc
erit vita
tua quafi pendens ante

,
te.
Ti
16s tuos
&
non
credes vitx tux.
mebis noite
&
te
die
&
non credes vits tax.
V
67.
U L G
?
AT
NOVA.
6 8.
Mane
,
dices
Quis mihi det
vefperum
&
tuis
Reducet
Dominus
tibi
clafTibus in
jgyptum
vefpere; Quis mihi det
mane
,
propter cordis tui for-
per viam de qua dixit
ut
cam ampUus non
vi,
midinem
qua
terreberis
&
propter ea
qui
deres. Ibi venderis inimicis tuis in fervos
&
ancillas
vi4ebis oculis.
&
non
erit
qui cmat.
I
NoT^
Jnterprtti!
/tice>-e
AD VerSIONEM
A N T
Q U A M.
M,e'/;; j.
âiin vos. Qu fequuntur ex -*' *" Tciiul. ica Gra;ce Kal eâptMCf^f w T^-X'i '^'^^ in qaani ingrederi^ > B.c-TT.^fyn , ht anjcremini vvloctter lU vcl vigrejftt!: j:tsr:s. Mfs. Aiex. Oxon. delent w Taî{, Compl. cum edict. Aid. If. 6y. Gr.sce, primu loco habeiur 'Aa , w , Sfc. ô)^6t'.
caetera qundiant.
kii/t^?,
timehis die ac noHe ;

5. c. 18.
1.
Cum
,
TertuUiano concinit IreniEus ad
&
verbum , turn uno excepto ,

1055.
,
I.
4. c.
10. 159. c.
rum
1.
516. a.
tn ligno
Videbitis
quod
dclet.
Novatian.
deTrin.
&
&
Cfl:^tx\u);i t
jj
THxe.a/i-iT -^v/u^,
,
Domintts
ibi ccr
ahtid mere^
dttlitm^'
deficiemes eciths
tab>fceniem tini7n.jm
abl-
Oxon. loco aV=i^?Mis. Alex. cc , liab. a.^vp.îxy , Ltngnens , ablque voce inô , quam eiiam deleni editt. Aid. Ccmpl.
que
feq. ut non videant.
&
&
if.
66.
Gr^coabeft in
ligno
fed port oeulos tuos.
vtlam z>ejir.im pendente? no^le ac Item Ambroiiaft. p. 160. f. Titnc videbitis vitam vefiram pendentem ante oculos veflros. Aug, etiam 1. 16. com. Fault, to. 8. col. 296. a. I'zdebis vtt.tm tiiam pcndeutem , J^ non credes 'jitx ttix. Cypr. vero 1. 2. Teftim. 295. c. juxta Gixc. 1 erit pendens -jita ina ante 0 cred>-s vttx tux. ocitlos tuos ; E5 timebis die ^ node , Accinunt Laclant. 1. 4. Infiitut. c. 18. y8i. & S. Leo,fer. Sjmb. 182. b. J6. 129. e. ad vcibum. Rufin. etiam in legit Et erit vita I'ufpenja ante oculos tttos ; ^ ttmebis per diem noHetn, ^ 0?* credes vita tux.
c. lie
:
die
(^ tton credetis ei.
CAPUT
V
>f.,fff.49.! Deut. t. 5. 57}. b.
'
XXIX.
VULGATA NOVA.
i.
E R
S I
A N T
Q U A.
T T^^
J- J:
verba teftamenti , quod mandavit DoItatuere nliis Ifrael in terra

eft cis
minus Moyfi
prxter
TJ Xi
eis
.-f.c
fun: verba fcederis
quod prace-
pit
Moab
in
O^j'tn/. cxiiv.
-.
teftamenmm , quod teftatUS
Ifrael in
Dommus terra Moab
N'oyii ut feriret
:
cum
,
tiliis
pr,i>ter illud
foedus
quod
Aag.
quffll.
JO.
Choreb. Voca\it Movfes omnes filios Ifrael, & dixit ad eos Et vos vidiftis omnia , quxcunque te ;it
:
cum
Ji.f. 5. J7J-'.
Dominus Deus
bis Piiaraoni
,
vefter in terra yEgypti
coram \0,
pcpigitin Horeb. Vocavitque Moylesomnem Ifrael, dixit ad eos Vos vidiftis univerfa , qu e fecit Dominus coram vobis in terra /Egypti Pharaoni ,
2.
&
ill
-.
rw,
19. 4,
&;
omnibus
iervis ejus
&
omni
&
tui
omnibus fcrvisejus, univerfajque

tentationes
figua
ilia
,
terra;
ius,
terrx illius, tentationes magnas , quas viderunt oculi tui 3 prodigia ilia magna , manum \ alifigna ,
5
,
magnas
quas viderunt oculi

,
&
&
portentaque ingentia
dam
4.
re
& non dedit Dominus Deus vobis cor & oculos \idere ik aures audire ufque
_
fci-
4.
in
gens
& &
,
non dedit vobis Dominus cor

oculos videntes
,
intelli-
&
aures
qu.i;
poffunt
diem
5.
:
iftam.
audire
ufque in prajfentem diem.

Sup. 2.
*
Et adduxit vos qu.tdraginta annis in
defer-
5.
non in\ eteraverunt \eftimenta \eftra, to calceamenta veftra non funt attiita a pedibus
vertris.
6.
&
tum
Adduxit vos quadraginta annis per defernon funt attrita veftimenta veftra , nee
calceamenta
pedum veftromra
,
vetuftate
con-
fumpta
,
funt.
Panem non manducaftis \inum
6. Panem non comediftis & ficeram NoT-E AD Versionem antiquam

ff. }.
vinum
&
ficeran
t . T. Ita de GrjEco ad verbum , pratter unum ijuod pro quo i'i , per relat. ad ac'/ci , at in Mf. Alex, legitur S;,
relat.
Optime
Grscco
nifi
quod
in cod.
Vat. port
ix^'ta.ha, lr.Ciya.y
deeft hoc,
ad
:
A;a&t<xn^.
addic Ml. Alex,

X'^f'^ KpojxittVt
cum
6c
^ manum validam^ editt. Aid. & Compl.
quod tamea nempe, th

i/jjj>oV,
ll'.z.
Cipitul. CXLiv. fupra, poll hoc, 2? dixit ad eos

Scttis qu.inta Jecerzi
infuper k toc ^fay_m.
toj'
addit
Dominus
col.
Ph.iraoni propter
e.
I'os.
;
Aug.
to
i/:dij]is
569. omnia y.c Jecit Dominus Deus z'cfier terra -f^gypcoram voliii Pbaraont , '^ jeriis ejus omnibus , omnt term illius. Gra:c. textui Lat. confonat , nili quud delec licut infra, I)!S 'jejier, nee nonomJ^, ante I/O/ vidiftis , 7iibus ^ SinK Jeyvis ejus : fed in Mf. Oxon. ac editt. Aid. Compl. Icgicur, Kt^pci; 0so; u/^Zi a/ yj\ At'/uir% , non A;'>uT/M, ut in cod. Vat. Item Alex, ciun prjcdid. edd. habet , i iract -(?; ^sftimat xvt's.
locut. 64.
de Deut.
rurfus habet
Vos
brachium excelfum. Aid. & Compl. delent yj7fa. Auguft. Locui. 54. to. 5. 569. e. aiz: Notandum iilas plagas etiam
tentationes vocari.
##.4.5'.
cinit Tertul.
ta
t
Similiter in Gracco,
1.
verbum pro verbo. Sucb. diccns

:
de
relurr.
cam. 591.
Vcftimcn'
illis
calceamenta fiUorum Iraelis quadraginta
annis
indetrita
&
mobfoleta m.xnfnunt.
Ira Gr^ce ad verbum, uno excepto, e'v^j , adif". 6. dito poft -vefter , loco prafced. ifte. Ac in Mis. Alex. 6c Oxon. ac edict. Aid. & Compl. habecur, in tis ( Ox.
: ;
LIBER DEUTERON.
VULGATANOVA.
non bibiftis ut Deus vcfter.
:
Cap.
:
XXIX.
quia
illc
381
Au^. nil fit f.
VerSIOANTIQUA.
Dominus
fciretis
qui.i
ego
funi
non
bibiftis
lit
fcirctis
Dominus Dcus
\efter.
VULGATA
%.
;,
NOVA.
:
egredufque eft 7. Et veniftis ad hunc locum Og rex Baf^n , occurreiites Sehon rex Hefebon , nobis ad pugnam. Et percuflimus eos ,
:
jurejurando quod hodic Dominus Deus tuus percutit
&
tecum
I
5.
,
ut fufcitet te
fibi in
,
populum
&
ipfc
fit
Deus
Nnm.
31. 19.
8.
&
tulimus terram
corum
,
ac tradidimus pofdimidia; tribui
tuus
tuis,
ficut locutus eft tibi

,
&
ficut juravit patribus
fidendam Ruben 81
J-
Gad
&
Ma-
%
^K'
I-
nafle.
i^.
Abraham Ifaac, & Jacob. Nee vobis fialis egohoc foedus

,
ferio,
&
hac
9.
Cuftodite ergo verba pafti bujus

"' intelligatis univerla qu.-e facitis.
&
implete
juramcnta confirmo
16.
8. f^'ii!-^*
ij,
15. fed cunftis pr.tfentibus
& abfentibus.
In
10.
veftro tu
,
,
Vos
ftatis
hodie cuiidi coram Domino

,
Deo
Vos enim
,
noftis
quo modo habitaverimus

tranlierimus per
,
principes veftri
,
&
tribus
ac majores naqui tecum

,
terra jEgypti,
&quo modo
medium
,
atque dodores
liberi
omnis pcpulus Ifiagl
nationum
I
quas tranfeuntes
1 1,
&
uxores vefti\E,
,
& advena
7.
vidiftis
abominationes
&
,
fi^rdes
id eft
ido>
moratur
his qui
in caftris
exceptis lignorum ca;foribus

:
&
la
eorum, lignum
colebant.
&
lapidem
argcntum
& aurum
comportant aquas li, ut tranfeas in fedeie Domini Dei
qu2
tui
,
6c in
VuLGATA
18.
NOVA.
18.
,
Versio antiqua.
eft
Ne
forte
,
fit
inter vos vir aut mulier, fa-
milia aut tribus
cujus cor averfum

:
hodie i
diis ilia-
Domino Deo noftro rum gentium & fit

:
ut vadat
& ferviat
inter vos radLx
germinans
hujus.
erit
fel
&
19.
,
amaritudinem.
eft aliquis inter vos , vir aut mu- Aug.qutji.î.in aut familia êl tribus , cujus menscieclinavita 0, . j. jî, . Domino Deo vellro , ire Tervire diis gentium il- * larum ? num qua eft in \'obis raoix liuium germinans in felle amarituciine ?
Nunquici
liar
&
Cumque
fibi
audierit verba juramenti
19.
Et
erit
cam
audierit verba
maledidionis
:
benedicat
inihi
in
corde fuo
dicens
'
Pax
"
&
'
ambulabo
in pravitate
,
cordis mei
&
abfijmat ebria litientem
hujus,& opinabitur in corde luo , dicens ianfta mihi fiant , quoniam in errore cordis mei incedo ut non iimul perdat pe;cator eum , qui fin
:
peccato
Dominus non ignofcat el fed tunc qua'ji maxime furor e)us fumet, & zelus contra hominem ilium & fedeant fupereum omnia maiedifta qua fcripta funt in hoc volumine & deleat Dominus nomen ejus fub coelo ,
10.
:
eft
&
zo. nolet
Deus propitiate
mr
ira
Domini ,
qux
&
ei fed tunc incendezelus ejus in hominc ilio ,

:
&
adhxrebunt in eo omnia maledifta teftamenti

hujus
,
fcripta funt in libro legis hujus
V
ii.
I.
ATA NOVA.
minus menfa
&
tribubus Ifrael
confumat eum in juxta maledidiones ,
perditlonem ex omnibus
,
tem
?
huic
qua: eft
h^c
Ira furorls ejus
im-
qua: in libro le-
gis hujus ac foederis continentur.
ij. Et refpondebunt
,
iz. Dicetque fequens generatio

centur deinceps
,
&
filii
qui naf-
Domini
Quia dereliquerunt paftum quod pepigit cum patribus eorum quando

:
& peregrin!
illius
, ,
qui de long^ venerint,

infirmitates
,
eduxit eos de terra /Egypti

fervierunt diis alienis , 16. quibus non quos nefeiebant ,
videntes plagas terra
&
quibus
&
& adoraverunt eos,

fiierant attiibuti
cam
tra
afflixerit
Dominus
&
Cen. 19.
24
Reg.
&
& falls ardore comburens, ita ut ulnon feratur, nee virens quippiam gerniinet, in exemplum fubverfionis Sodom.c Gomorrhje , Adams; Seboim , quas fubvertit Dominus in ira furore
li. fulphure
27. idcirco iratus

iftam
in
,
eft
furor
ut induceret fuper
Domini contra terram eam omnia maledifta, qu^

in ira
&
hoc volumine
28.
fcripta funt
&
&
in
ejecit eos
de terra fua
&
in
furo-
fuo.
3.
re
:
&
indignatione
,
maxima,
projecitque in ter-
14. Et dicent omnes gentes
Quare
v A.
fie fecit
Do-
ram alicnam
ficut
hodie comprobatur.
9.8
]cr. 11.
VU
manifcfta funt
,
1 G
,
AT A N o
Versio antiqua.
:
8.
29. Abfeondita
Domino Deo.
noftro
qus
in
9.
Qux
occulta funt
Deo
qux autcm
p.i-
Aug.
ill
SlDB. If,
nobis
&
filiis
noftris
ufque
lam funt,Vobis
&
filiisvefttis
crunt
t.i.p.l.^ll.f.
fempiternum
hujus.
ut faciamus univerfa verba legis
NoT^
Kto; !)
)
AD VersIONEM ANTIQUA M.
peccato eft, qrmd Grxcia hahei
pietidtim
efl ,
,
0!o; vf^Sr, abfque iy^ , ut fup. Cuncta concordant cum Gr.tco , nili hoc excipias ^ttjiquid ejl aliqitis inter -joi , pro quo , Mil t(? eV.V cc i;M ; Aug. pauio intra ait Ita dtilum efl : Nnnquid eft in
Kilpo?
uvxnafl'il"
id
e(l
>'0
fr
tcci'
*.
:
18.
tatiquitm
^
ali
omrii prorfiis peccato. mr(Ttdttm

,
immtinem
jf .
hoc dixerit
civuycf.pT.ui.Y
Jitie pecc.tto
jed
tanquani reqtttrentem irttellig.imrts , f:e jcrte Jit exinde habetur GrjEce i3-opfyêi'7f?, pro ire ; at in Mf. Alex, ac editt. Aid. Compl. .nifrt/ecjai. Obfervant noftri BB. in editt. Aug. Mis. pluribus , pro Jamilta , fcribi Jitmitlits y Sc infra , ticquani efl in eo radix , led contra fidem codicum mcl. not. LXX. t. 19. Et ifta pariter concinunt cum Grarco , fi excipias unum aut alteram, nempe opitiabttttr ^ pro quo, eViffl2'Uxi , Nobil. boiedixerit , pro incedo , mopfvat/jai ,
vobis
&
&
:fio ejjet , de quo hqtieb.itttr 10. Similia Grjccum habet, practerhoc, fiVâ'swat, ioco propittare , mei. cod. Alex. tui:^XTiC-tt , vel cumedd. Aid. Compl. eu.M.Tiunv exinde in Gr^co Vatic, loco Ox. legts htijiis , iimpliciter th'tm , in Mfs. veto Alex. Compl. t? wV*' td'tv, ut fupra. ac in editt. Aid.
etim qui Jiiie peccato
&
&
&
&
&
inced.im
at ftofaitt
ipfe legit ,///, Gr. ;{/:,%
aatem
lUt
Aug. paulo infra fubinde Aug. addit Otiod ut non Iimul perdat peccator eum , qui line
,
quod
:
hie hab.
Ki/f/;|i tm 0; Muf { Mf. ri As favspa, ^tfjit ( Oxon. v,uii ) K. rui t/icmi; viiSiv n'i toV diaim. In collat. Carthag, ex paiVeDonat. p. 489. a. Oji.e occulta funt, mihi; qux matiifefia , Z'nhis Q filiis veflm. Capiiul. CXLV fup. Qji* juiu al'jcii:ij'a , Deo ; qux auttm pal.vn , vobis.
J^.
19. Grxce
Ta
jCftXTa,
)
Oxon. cum
edit. Aid. vfiSt
, ,
382
LIBER DEUTERON.
Cap.
XXX.
CAPUT
V
I
.
XXX.
NOVA.
,
U L G A T A
A~> Um
ill
ergo venerint fuper te omnes fcrraones

live nialedidio,
imperils
tuis
5
,
ficut
ego
liodie prscipio tibi

,
cum
:
filii*
V-/ifl:i, benediftio,
quam
pro-
in toto
corde cuo
&
in tota
anima tua
pofui
conlpedu
tiio
&
,
duftus preaitudine cordis
reduce: Dominub Deus tuus captivitatem tuam
tui in univeiiis gentibus
in
quai difperlerit te
Doejus
ac miferebiturtui,
populis
,
& rurfum congregabit te de cunftis

difperlit.
minus Deus tuus

i.
in
quos te ante
&
reverfus fueris ad
& obedieris Versio antiqua.

eum
,
Vulgata nova.
ufque
de
4.
Si
Aug.
tocttt.
6J.
f.
4.
ad
rummum
Si flierit cceli, inde congregabit te
difpcrfio tua a
fummo
coeli
ad cardines
cceli fiieris diflipatus
in-
Dominus
te retrahet
Dominus Deus tuus,

,
Deus tuus
t
.
&
affumet
atque introducet
,
in terrain
,
:
2.
1.
Mac,
quam
quam
Aug.qruji.
poflederunt partes tui

,
&:
obtinebis
eam
19.
&: benedicens tibi
majoris numeri te efle faciet

tui.
fuerunt patres
J5.M
6.
Et circumpiirgabit Dominus cor tuum
&:
6.
Circumcidec Dominus Deus tuus cor tiium,

:
Diut.t.i.iyc.g.
cor feminis tui: dili2,ere Domuium Deum tuum ex tota anima tua , ut \iex toto corde tuo , vas tu.
&
N
,
cor feminis tui

in toto
ut diligas
,
Dominum Deum
anima tua
,
&
tuum
corde tuo
&
in tota
ut poITis vivere.
V
& &
U L G a T A
tus
OVA.
malediftiones has converter fuper 7. Omnes autem perlequuneos qui oderur.t te tuos , inimicos
tur.
8.
&
in
,
rerum omnium
eft
largltate.
Revertetur enim
fi-
Dominus
13.
fi
ut gaurieat fuper te in omnibus bonis ,

in patribus tuis
:
cut gavifus
Tu
tui
tibi
:
autem
hodie
reverteris
& audies
ni
Dei
faciefquc univerfa
:
vocem Domimandata qus ego prsDominus Deus

,
cuftodieris prscepta ejus

:
cipio
9.
&
abundare
te
faciet
tuus in
tui, & & c^remonias qurs in hac lege coufcripta funt & revertaris ad Dominum Deum tuum in toto corde tuo & in tota anima
tamen
audieris
vocem Domini Dei

,
cunftis operibus
manuum tuarum
in fobole uteri tui

in
tua.
& in
Aug.
qti.tfl.
fruftu
jumentoium tuorum
ubertate terrs
Versio antiqua.
54.
VuLGATA
1 1
.
NOVA.
tibi
$76- g- S77-
Quia mandatum hoc , quod ego mando I r tibi hodie, non eft liipra modum, neque lorige
.
Mandatum hoc
,
, ,
quod ego pracipio
hodie
non fupra
te
ed
neque procul polltura
abs te eft,
non in coclo eft , dicens : Quis afcendet aunobis in ccelum , &: accipiet nobis illud , dientes illud facicmus ?
I
-.
&
II. nee in coelofitum, ut pcflis dicere: Quis Ram, 10, noftrum valet ad ccelum afcendere , ut deferat 6. audiamus atque opere comillud ad nos ,
&
pleamus
1 5.
Neque
trans
fretabit nobis trans
mare eft , dicens Quis tranfmare , & accipiet nobis il:
i .
Neque
:
trans
mare pofinim
:
ut cauferis
&
re
,
dicas
Quis ex nobis poterit transfretare maad nos ufque deferre

ut pofllmus
>
lud
1
&
audientes illud faciemus

eft
&
14.
in
illud
audire
4.
&
facere
quod prajceptum
te eft
eft
,
Prope
verbum hoc valde

,
in ore tuo
tuis
,
Sed juxta
,
fermo valde
in
ore tuo
&
in
corde tuo
&
in
manibus
facere
&
corde tuo
ut facias ilium.
iUud.
NotjE A D ad
V'.4. Ita
Versionem AN
Rom.
damns
1079.
T*.
Q U A M.
Apud
,
Grxce ad verbum. Ambrof.

:
505. c. (ic habet ijus ad fr.mmnm iccli

iniliter
in Pf. 45. to. I. Si fuertt difperjic tiia a fummo islo ilf,
deleto nobis, port afcendet.
Sedul. Scot, in ep.

ttt
ad
fa-
525.
e. lie:
Jw
eft
in ctrlo
10. 6.
dicas
,
Ottis afcendet
aitdientes
iude cimgregiibo
te
dicit
Dominns.Si-
a nobis in cteiiim,
e.
1 5.
accipiet illud nobis
itt
S: futrit difperfia tua a fiimmitnu cmli tifqut ad fummitniem ejus, iiide congyegaho If. At in Grasco conftanter , (\'yii,ii Qf Kuîc;
Hieror\. in Ezech. 58.
966.
f.
iliud ? Vid.
Rom.
&
Hilar,
de Triu. 10.
&c.
If.
6. Similiter
1.
in
Grasco
c.
verbum pro verbo. Cy8. p.
prian, vero
I.
Teftimon.
278.
b. legit
1 0-
viBimis dichits circmncidet Dtus cor tiinm , Jj cor feminis tttit ad Doimtiiim Deum amandum, Lactant. 1. 4. Inftitut,
C. 17. p. 580.
Ita rurfus haber Aug. Locut. 66. to. 3. 370. a. In Grjsco , pro accipiet , legitur MCr, , & pro audientes iliitd Jaciemus , lie ajctrni' vûli <ciciv<:^ a.i>TM , k -nr;;Qc^sr , (^ auditum nobis faciet illud , ^ faciemus ; fed in Mf. Alex, ae editt. Aid. & Compl. i m-^s'/xi v^Tr imh ,
: ji;
ij etx-'i^x^hz
hi tiovi/Jimis diebtis c:yc:fmc:det Dcm:)ius cor tuum , ad Dominum De:im tuum amj.rid:tm. Sedul. Scot. in ep. ad Rom. col. 502. d. In no'jijjiir.is d;el/us ctrcum-
in ep. ad
avTW 'sr:;^."-''! ut fup. Apud Sedul. Scor, Rom. J2J. e. lie l\eqrte trans mare, ut dicas :
,
;
Oitis tranjibit nobis
marc
accipiet illud
ttt
audientes
legir,
faciamus iliud! Similiter Aug. paulo infra in Quaeft.
tuum , ij fetninii tui , ad Dominum Deum 31 amandum. Apud Marten. Anecdot. to. J. col. 10. c. In no'jiif.mis diebus circnmcidet Dominus cor tuum , 5^
cidet
Dfus
cor
tor feminis
1^. il.
vTrii--'-/iL:i
ad
i.
Dominum
excedens
:
&c.
,
fup. poft dictni , addit id eft , ttt dicas , licut ut diets i in Locut. turn qu.erit q. J4. cur Apoftolus hsec citans ( Rom. 10. 6. ) dixirit : A\xt quis delcendet in abjii'um ? atque id exponens adjunxerit : hoc eft Chriftum a mortuis
:
&
&
Apte ad Graecum
>
ubi \oco fupra
modum,
1.
eft,
e.
nimium. Tertul.
4. adverf.
fxcltlo
Maic. 729. a. legit Prxcepttim excelfam non efl , nic longi a te. Scdiil. Scotr in ep. ad Roni. col. 52 J. e. Mandatum quod ego mando ubi hodie , non eft fuperexaltatum a hoc
,
reducerc; niji quia, inquit , mare appellavit totam in hoc vitam , qu murte traujitur , &c. "t. 14. In GrsEco additur o5, ad prope , deletur vero
,
hoc
poft verbum
reliqua ut in Lat. fup. Sedul. Scot, in
te
nee longe a
te.
t. 12. Ad verbum cGrico, prxter unum /ij^dji , i'-.u, additum celo ; in Mf. tamen Ox. ac editt. Ala.Sc Compl. iedl. Eadeci iteruin legit Aug. Locut. 66. to. 5. 370. a.
e. lie habet Verbum juxta valde in manibus tuis, ut facias illud. Ambrof. ep. 7. to. 2. col. 782. b. Prope eft verbum in ore tuo, ^ in corde tuo; & ep. 77. rogo. e. Prope eft enim , &c. Suffragatur Capitul, cxLvi. fup. ut & Apoft. Paulu^ Rom.
ep. ad
Rom.
col.
J2J.
ere tuo,
^^ in
LIBER DEUTERON.
VuiGATA
M.
mortem
confpefta tuo vitam
Cap.
XXX.
&
385
mor- jmk. <;.i,. w^,
(.
NOVA.
iin
Vkrîo antiqua.
1 5.
Confidera quod Iiodie piopofueiim
&
bonum
Sc h contrano
tcm
Ecce dcdi ante focicm tuam vitam boniim & malum,
i.i. I. 5251.1
&
malum
16. ut diligas
les in viis ejus,
Dominum Deum
:
VU tuum &
,
X.
c A T A
NOVA.
re nolueris
,
amlm-
atque errore deceptus adoraveris dcos

fervieris eis
tibi
:
&
curtodias maniiata
illius
ac ci-re-
alicnos
&
monias atque judicia

te
,
&
vivas
,
at<]uc
multiplitet
18.
prardico
hodie quod pereas

terra
,
benedicatque
tibi in terra
ad quam ingredieris
tempore moreris
milib
,
in
ad
quam
parvo , Jordanc trauf*
&
poflidendam.
17. Si autem averfum fuerit cor
ingredieris poflidendam.
tuum,&
audi-
VulGATA NOVA.
tg. Tefles invoco hodie crelum
Versio antiqua.
,
& terram,
be,
s. w. & malediftioiiem. Elige ergo vitam men tuum: 147. n. ut & tu vivas & femen tuum 20. diligere' Dominum Deum tuum, exaudi10. & diligas Dominum Deum tuum, atque ipfe ell enim re vocem ejus adhi-reas & apprehendere eum quoniam obedias voci ejus, & vita tua & longitude dierum tuorum ut hxc cft vita tua & iongitudo dletum tuotum....,
quod propoluerim vobis vitam

nedidtionem
,
&
mortem
ecce pofiii ante vos benetli(?.ionem malcdiftionem. Elige vitam , ut vivas tu ,

T()
&
fe-
T,ytui.i.4.aJv^
^^'''''-
&
7o2.
/.
< c,
4.
,.
illi
habites
in terra
pro qua juravit Dominus patii,
bus tuis,
Abraham
Ifaac,
&
Jacob, ut daret
cam
illii!,
NoT;E AD VeRSIONEM ANTIQUA

10. 8.
M.
Ad
efl^
hairc
dititm
ore tuo,
iatiim
& & in
autem Auguft. ubi in manibus luis , itoji

corde tuo
fiip. ait
Oiiod
,
hie
t;:Ji
adin
at! Apnfiaitis
Merttj ijnod ex Hehrao

^
trafis-
ejl t
qnaHthm
;
i nobis iiifpici ôttttt
turn /.i^ri in
Ijiterpyetibiis
ipieis
maad-
, honttm ^ttmlttm. CapituU CXLVii. lup. Ecce dedi ante oculos tiioi vitam ^ mortem. Teftim. 519. b. port hacc Ecce dedi If. 19. Cypr. 1. 5. ante bonttm ^ malum ^ ut (up. Tf. 15. proximc addit
:
7nartem dedit ante faciem tttam
nibus
tui<.
Nee Jruflra tame hue a

iiijt
LXX.
Elige
militer
?^(jcw <j
miam
toy
tibi
ut vivas, prafterniifJis
fup.
ditnm
7ius
t
exifitmo
quia imelligi volrmutit etiani
ma-
apud Csleftium Peiag. ubi

Jj-c/.vcclzv
aliis mediis. SiIn Gtaeco fie -rw

:
quibu; Jigmjicanttir opera-, in corde aceip: debcre.
Aj/ij)ta Tpa
cj/.co^^Trt'
JâiV THf fuM'jtxv,
15. Sic legii Cypr. ad veibum 1. 3. Teftim. ;i9.b. eciam Greece, prater unum CHue/;ci' , hodie , additum port faeiim tuam. Rurfus Ambrof. I. tie fug. fa;c. c. 6. 451. f. legit ro\Hi afite te hi^fiujn ^^ malum , vitam ^5 mortem i limiliter in Pi, 40. 876. b. uique ad maltim, C.eleftius Pelag. apud Mar. Merc. Gain. p. 587. Vitam (J
If.
ita
excepto uno tv , additc cod. Vat. fed quod deeft in Mfs. Alex.
iLQ. Ut in tcxiu,
pod vitam,
in
& Oxon.
ac edd.
Aid.
&
,
Ccmpl.
Ita
't.io.
To
hoc
inGraeco eft, ni excipias

,
nempe , ';^sâ(
,
\qco appreheudere
,
unum vel alterum mel. adharerei iteniTb-
pro hue
abfque feq.
eji.
CAPUT
I.
XXXI.
N;.'ji;.
, )
, ,
384
lacif. Cal. uiifiip.
LIBER DEUTERON.
VersiO ANTIQUA.
:
Cap. VU L
,
XX XL
G A TA
eis
, ,
NOVA."
dicens
;
10.
Cens reminionis , in die ferto fcenopegia: 11. in coeiindo omnem Ifraiil, appareie in COillpeftu Domini Dei tui , in loco qucm elegClit
,
Et mandavit Pod: feptem
cis
Moyles in ilLi .lie , ciiannos , in tempore anni
10.
Pr.Tcepitque
Poft feptem
annos
anno naculorum ,
remifl'ionis
in folemnitate taber-
11. convenientibus cunftisex Ifrael
ut apin
pareant in confpeftu Domini Dei
tui
loco
Icgetis
hanc legem in conipcclll

viiis
,
Ifiaiil
in
quem
li.
elegerit
Dominus
Ifrael
,
leges verba legis hujus
auribus eoriim
1
coram omni
&: mulieii
nis
audientibus eis
2.
convocatis in ecclcfiam
& &
bus,
&
natis,
:
&
tatibus vellris
minum Deum
piolelytis, qui fuerint in civi difcant timere Do , audiant facere oni. veftrum ,
ut audiant
tarn viris
,
unum omni populo congree;ato , quim mulieribus, parvulis & advein

,
:
& &
qui funt intra portas tuas

,
ut audientes dif-
cant
timeant
,
Dominum Deum
veftrum
&
;
nia \eiba legis hujus

13.
* Snppl. cimere.
cuftodiant
impleantque omnes fermones
legis
hujus
&
filii
eorumqui ncfciunt
audientes dif-
1 5
filii
quoque eorum
,
qui nunc ignorant
cent * Dominum Deum vefttum omnibus diebus, quibus ipli vivunt fuper tetram
ut audire poffint
&
timeant
Dominum Deum
,
fuum cunftis diebus quibus verfantur in terra ad quam vos, Jordane tranfmiflb pergitis obtinendam.
VULGATA NOVA.
14. Et
ait
Dominus
:
dies mortis tua;
lo teftimonii
ut
Moyfen Ecce prope funt voca Jofue,& ftate in tabcrnacupncipiam ei. Abierunt ergo Moyfes
acl
:
&
Jofue
1 5
.
&
fteterunt in
apparuirque Dominus
tabemaculo teftimonii ibi in columna nubis
qus
ftetit in
introitu tabernaculi.
VeRSIO ANTIQUA.
Citpitul. CL.fip,
VuiGATA NOVA.
16. Dixitque Dominus ad
16.
Et
dixit
cum
patiibus tuis
Dominus ad Moyfen: Tu dormies , & fornicabitur plebs hxc poll
Moyfen
populus
dormies cum patribus
tuis
&
ifte
Ecce tu conterra
deos alienos
furgens fornicabitur poft deos alienos
in
ad quam ingreditur
quet
ut habitet in ea
,
ibi
derelin-
me
eo.
&
irritum faciet fosdus
quod pepigi
cum
Vu XGATA
mens contra eum in die illo ) 7. derelinquara eum , & abfcondam faciem meam ab eo , & erit in devorationem invenient eum omnia mala & affliftiones ita ut dicat in illo die Vere invencrunt me h;EC mala. quia non eft Deus mecum & celabo faciem iS. Ego autem abfcondam meam in die illo propter omnia mala qua; fecit
Et irafcetur furor
:
NOVA.
lo.
Introducam enim eum

,
in
terram
pro qua
&
juravi patribus ejus
lafte
&
melle manantem.
craflique fuerint
eis
:
C^m,
quc comederint,
milii
&
faturati
,
aver-
tentur ad deos alienos

,
& fervient
detrahentque
&
,
irritum facient paftuni
i I.
Poftquaminvenerint
refpondebit
ei
meum. eum mala multa
& afflic-
tiones
canticum iftud
pro teftimo-
quia fecutus
1
eft
deos alienos.
,
nio
quod
nulla delebit oblivio

,
9.
Nunc
filios
,
itaque fcribite vobis canticum iftud

:
&
Scio enim cogitationes ejus
qua: fadturus
ex ore feminis fui. lit hodie ,

,
docetc
cantent
Ifrael
fit
ut memoriter teneant
&orede-
antequam introducam eum

citus
in
terram
quam
ei polli-
&
milii
carmen
iftud
pro teftimonio in-
fum.
ter filios Ifrael.
VeRSIO ANTIQUA.
Cafhul.cu.fap,
;
fcripfit
VuiGATA NOVA.
11. Scripfit ergo Moyfes canticum
cuit
filios Ifrael.
,
Moyfes canticum hoc
&
do-
VuLGATA NOVA.
I
? .
Versio antkjua.
con-
Praecepitque
,
Dominus Jofue
robuftus
,
:
filio
Nun
fum
&
,
17.
Ego enim fcio

,
ait
Confortare
& efto
terram
tu enim introdu-
tentionem tuam
& cervi-
amaricantes 27 eratisquxadDeum....
,
A,<g.lc.
69.
t.
3.
ces
filios Ifrael in
quam
pollicitus
&
cem tuam duriflimam. Adhue vivente me
370. i.
ego ero tecum. 14. Poftquam ergo

jus in volumine
1 5.
ris
,
&
ingrediente vobifcum
femper con-
fcripfit
Moyfes verba legis hu-
tentiose egiftis contra
Doininum
quanto magis cum

majores natu per
atque complevit
,
prscepit Levitis
,
qui portabant arcam foede-
mortuus fuero > i8. Congregate ad

tribus veftras
,
me omnes
,
Domini
dicens
atque doftores
,
re arcs foederis
z6. Tollite librum iftum , Domini Dei
&
poniteeum
:
in lateibi
eis
fermones
iftos
&
invocabo
& loquar audientibus contra eos coelum &
veftri
ut
fit
con-
terram.
tra te in teftimonium.
NoTyE AD Versi ONEM ANTIQUA

Gracco. Tlr. II. Vix melius e Grseco, exceptis hi<: , Dei mi-, in Icco qitem elegerit , pro quibus , tS 0e? vi-i.[^v , cc tw toOxon. nee ww w XI iHKi^tilxt Ki/fiK-, at in Mi's. Alex.
M.
civruv
o*'
t.
ID.
Ad verbum
Tf*.
13, Graec. Kal

,
01
utol
vx oiâc^v
dn'^âvla.i,
&
3ion in editt.
Aid.
*'$
&
Compl.
or,
legitur,
sj
(J; item in
Mf. Alex.
cV
TU To-zu,
i
t!ia^?h 'Io/)a*]^
rci
&c. fubinde conftanter, srxrltiy wra ccutuv ^ coutm omni \jrael , in

(
aures eoritm,
V-
12.
Gr^cc,
,
'EttMiîa'isa;
edit.
Compl. Exujw/atai
,
T!Tpoi3Ui/?o'
Tcc
cV
rar^
iV
jiycwCi
>
J,
"vx
,
Bt in Lat. prseter
unum
Vss/t!
attdiem
^9^5/, &c. pro mdiant.
&c. ut fup. in Mf. Oxon. ac editt. Aid. 6c Compl. TOf Qilt uiûr , fubinde in Compl. t? ific-pui a; aoToi , &c. It. 16. Similiter Auguft. locut. 68. de Deut. col. 370.' b. Et dixit Domiitlis ad Moyjeti : Ecce ttt dormies cum pti~ tribus tuts. Ira quoque inGrseco; turn fequitur Kaj aVcEt exjt'.r^ciis hie pd" T^cto!; sairzf'yivH o-TTiiu , &c. Tac 5tc; palus exforiiicaliitttr poft &c. ut fup. ir.zi. Grxc. Kai e/fti-l^' ^^- "t fup. t, 17. Iia Grsce addit Auguft. Idejl , amiiri(alii;is
oca; uVtoi IZiiv
, : ,
;
: ,
LIBER DEUTERON.
VULGATA NOVA.
19. Novi enim quod port mortem
Cap.
XXXII.
I
3^5
mci
,
VeRSIO ant QUA.

meam
ini-
29. Scio
cnim quia
,
:
in fine tr.infitiis
ini- Junii.Afr.Jrpan,
'^'"''''i-
qu&
agetis
&
:
dccliiiabjtis
cito
pr.xcepi vobis
&
occiirreiit
de via , quam vobis mala in ex-
qiiitatcm agetis
&
dcclinabiris a
\h
qiiam
II. I.
treme tempore , quaiulo

peftu IJomini
,
tcceritis
malum
in
conf-
mandavi vobis tine dierum
quia occurrcni vobis mala in
242-*.
ut irritctis
cum
per opera
ma-
iiuum vellrarum. }o. Locutus eft ergo Moyfes

verfo costu IlVacl
,
audicnteuni,
verba carminis hujus
&
ad
finem ufque complcvit.
NoT^ AD Version
qux Dei
Ti\
frttit,
F.
A N T
Q U A M.
:
19. Gracce : OitT* yap Uti !%a%v ( edit. Aid. Is ^%n?a> ) tm; TiMurv; f^^ ccva/^ta ctvoi^m^lf' qua: Auguft. locut. 70. de Deut. col. 570. b. ita reddit Scio einm i]iiiii
ffijl
obitnnt
mcitm
itiitjnitafe ifiiqiiitatem jacieti^

,
turn addit
,
Vno
eft
,
verbo niiiem Or.tce rlicurir

VoyUn's:?;.
iniquiiatem
;
facietis
i.
yorf
deindc iic j (\>v'M^\^<îlff.l vfJAV to. xary.se e5Ca7ci' iZy ifitfZf qu,e polhcnia llmiliier reddit Auguft. Locut. 71. ubi fup. occmrern veliis mala novijjiymtm die' rltm : Jic enim kabet Grxcui , inquit , pro in novijjimis diebus , am in novijjimo dieruni. In Mf. cciam Oxon. at edd. Aid. Compl. legitur , eV i%ilur rm i/Hfo!/.
m; lvîit}â.ixvv
ufi'iv'
&
Scquitur in
Grsco
xal Uy.Mtuli
ths
Hi
CAPUT
,
XXXII.
Versio antiqua.
A
Ttende coekim
ra \erba
e.x
VuLGATA
I.
NOVA.
audiat terra
I.
A
1.
Udite
cceli
quoe loquor
J~\. verba
oris mei.
Concrefcat ut pluvia doiVrina
mea
fluat
ut ros eloquium
meum
quafi imber fuper her-
bam
5
.
&
quail
ftili.e
luper gramina.
:
Quia nomen Domini invocabo
date
mavise
gniticentiam
4. Dei
ejus judicia
Deo
Deus
noftro.
perfeda funt opera

:
fidelis
& & abfque

,
omnes
loquar ; audiat ter, ore meo. z. Exlpedetur (icutpUniaadpronunciatio mea , defcendant licut ros verba mea, ficut imbei: lliper gramen , ficut nix luper focnum. Quia nomen Domini invocavi date magni3 ficentiam Deo noftro. 4. Deus , \era opera ejus , 5c omnes v\x ejus
&
&
ft
^'
M/
,
"d. s.
vulgi .
jfl
Mich.iein
&
&
ulla iniqui-
judicia
jultus
Deus
fidelis
&:
non
ell in
eo
iniquitas
tate
juftus
&
reilus.
ei
,
J.
Peccaverunt
&
&
reftns
Dominus.
ei filii
non
filii
ejus in fordi-
5.
bus
generatio prava atque perverfa.
tio
Peccaverunt non prava perverfa.
maculati: genera-
&
NoT^ AD VeR SIONEM ANTIQUAM.

* Hoc Canticum
fimiliier
habetur in
in Pfalt. Laudunenli 7Jfi. annor. circiter 1000. S. Salaberg3E , inlignis notae. Item in Mf. cod.
&
Pfak. Corb. n. , vulgo
in Pf. 134. col. 475'. a. fed legit ditlnm meum, ur fup. cxinde col.
eloquium
a.
"i^
meum, non
475.
Jicut pluvia.
Rcgin*
Suec. nunc Vatic, n. II. annor, 1000. nee non in altero in Plait. B. Mariae Remenlis , n. z. annor. ^îter 700. Sorbon. n. 459. annor. 400. In hoc autem ult. Pialterio duplex legiiur interpretatio Latinaejuldcm Cantici pauliim
&
Idem denique exftat in BreviarioMozaDomin. i. Adventils, & ad Feriam vi. port oilav. Epiphaniac ; nee non in Pialterio Rom. edito anno
inter fe diverfa.
rabico ad
1595.
<ii
:
Sc
1665. lludiu
,
&
opera Eniin. Cardinalis

diffimilitudines
,
Thoma-
in his
autem omnibus
quas
,
&
varietates funt
plurim^
faltem praecipuas
fumma cma annota-
Auftor vero 1. de promilf. part. z. c. 18. col. 141. d. fie habet Excipiatur /icut plitvia pronunctatio mea , ij> defcendant veint ros -verba mea. t. 3. Itidem Petr. Chryfol. fer. (So. col. 891. f. Breviar. vero Moz. iic, cum Mf. Reg. Suec. Quta nomen Domini invocavi : date magnitudinem Domino Deo noftro. Similiter in Pialt. Corb. prieier vocem Dcmtno , quam delet. Sic etiain in Millali Rom. ubi iup. led pro inzocazi, hab. ?nvocabo. Concinunt Plait. S. Sahb. Rem. Sorb. i.& Rom. Thomal. ad verbum. Item Sorb. 2. nifi quod hab. Domino Deo veftro. In Gr.tco , "0/"t to oVa.ua Ku^l\s )c:c?>5a* /c'ts
:
mus
J?-.
infra
I.
de more.
fJ.i'}a.hoi<'UV.v
TW
0eciu \ût^v.
Similiter legirur
bati S. Ita
quoqae
in
inMilTaliRom. ad TraflumSabGrsco ad verbum. Accinunt ma-
gno confenfu
Iren. 1. 4. c. z. p. ZZ9. a. Hilar, in Pf. Petrus Chryfol. fer. 60. col. 891. e. 154. col. 47J. a. In Pfalt. Rom. Thomaf. deeft ^J , pod lo(jiiar. Apud Am-
&
habent Pfalt. S. Salab. Rem. & Rom. Thomaf. prater unumfanchts , pro rectus. Breviar. Moz, cum Milfali Rom. ad Tradt. Sabb. S. Detts , vera opera ejus Deus jidchs , in quo non eft iniquitas , juftus ^ janilus Dominus. Pfalt. Sorb. T. Deus verax , opera ejus ,
't. 4.
Similiter
brof. in Pf. I. to. I. col. 759. b. legitur j4Hv/zi-a-/Hnj, g; loi]ii,n ; niox ita exjpetletiir , &c. practermidis aliis. Apud
: :
omnes
vi.e ejus
judicia
Deus
juftus
,
jidelis
non
eft
iniquitas
in eo, juftus
Hieron. in
Ifai.
I.
&
fcqq. to. 3. col. 8. b.
406.
a.
&
^ ftntlus Dominus.
omnes
vij:
Sorb. 2. Deus, vera junt
in
opera ejus
hijiiar ; audiat Jer. z. col. j;j. b. iic : Attende cecliim , ttrra 'jcrha oris mei; at in Ilai. z6. col. 2z6. a. fermones
oris mti.
if. z.
Deus Deus
cujtis
,
vera opera jttnt
Janilus
vi.z
Domm. Corb.
ejus judicia :
omnes
,
fidelis
non
eft
injuftttia in eo
1.
juftus
famlus
Dam. Vet.
Ita Gracce
Iren. Inrerp.
3. c.
18. col. ZII. d. Deris,
ad verbum
concinunr etiam Milfale
Rom. Breviar. Mozar. Pfalt. I. Sorbon. S. Salab. Rem. & Rom. Thomaf. nifi quod omnes, loco adprominciatio mea,
ftTunt eiiuptinm meitm , Corb. elpqnium ô^,Jicnt imbrex ,noi\imhfr, Soibon. 2.
ttttim
vera opera ejus. Grarc. 0o; , Mi^/j-a ra s'pva afTy,^<iracat 0c? TTjrc?, K. yx e'^.v aVixi'c; , Ai'jcac; i. o^t:; Kt-ficc. Concinit Pfalt. Rom. Thomaf. nifi quod ibi haTit. J.
betur natio
S.
,
pronttnciatio
i^ dejcend.u Jintt ros vctbiim meum , Jicitt loco proniimiatio mea, hab. aVo'f ?E7â' ,v
inea.
pauloque mea , imber-, 6i.c. Gr.

;
,
non
generatio
Grsce
:
-yn-.a.
Pfalr.
Rem.
&
i.
e. fcnieiitia i,
Ambrof.
1415.
a.
in PI.
i. col.
y^^.
b.
& in
Luc. 9. to.
29. to. 2. col. 905'. c. E.xfpeiletur JiCHt plnvia eloquium meum , {^ defcendant Jicnt ros verba mea , Jkut imber , &c. ut fup. Sic etiam Hieron. in Ifai.
col.
epifl.
&
nee non Sorbon. i. iic Peccaverunt non ei filii immaculati : natio , &c. ut fup. Mf. Reg. Suec. I'eccazerunt non ei filii immaculati : progenies , &c. Sorbon. 2, Peccaverunt ci , 1^ non ei filii immaculati, &c. Corb. Peccaverunt non filii immaculati : natio , &e. Brev. Moz.
Salab.
5y. to.
;. col.
406.
a.
&
in
Zach. 8.C0I. 1749.
e.
ufque
ad
cui accedit Petr. Chryf. fer. 60. col. 891. e. Hieron. vero in Fcclef. to. 2. col. 778. c. legit :l'.viierba
,
mea:
fpetlelurjkut pluvia fermo meus
effundeut fuper terrain
non filii immaculati : natio, &c. Lucif. Cade non pare, in De. del. col. 236. vel zjS.h. Peccaverunt ei , 2)' non filii ejus in jordihus : generatio prava t3 perverfi. Augufl. qujefl. yy. in Deut. to. 3. col. 577. d. Onoi e. Peccaverunt non ei filii viiuperabiles i turn addit in Gr^coeft, isxia y.:cur'x, quidam intnpretatifum Jtcut
Peccaverunt
lar.
I.
ei
1276. s 334. conftanter, defcendant Jiiut (oX. ut) ros verba mea. Hilar, in Pf. 142. col. ^^Z. i. ik -.Ex/pedeiur Jicut pluvia dklum meum , i^ defcendant Jicnt ros verba mea, ut pluz'ia ft'.per grainen , Jf? ut iiiics Jiiper foennm, Ita ruxlum in Pf, 415. col. J79. e. Sc Tom I.
3.
imbrem-ii
in Ofe. to.
col.
&
ijuidam, filii commaciUati; quidam , filii vitioli ; unde non m.igna qusftio , imo nulla infra Generaliier didiim eft : Peccaverunt non ei eft : queni.im qui pecc.it , non ei peccat , id eft , non Deo ritcet ,
hie
,
id
eft , filii
viiuperabiles
&
Jed /ibi. Similiter inGti-co, ubi
euam
profr.iid, Icgittu,
Ccc
386
ExMf.S.Uichiul.
6.
LIBER.
Hxc Domino
non
,te ,
DEUTERON.
populus
,
Cap.
(,.
XXXII.
reddis
Versio antiqua.
ictribuiftis fie
ftiil-
VULGATA NOVA.
Hxccine
> ,
Domino popule
,
fluke
,
&
tus
cSc
lapiens?
nonne
,
hie
crea\
iple tuus
it
pater
infipiens
nunquid non
ipfe eft pater tuus
qui
polledit
7.
&
;
fecit te
&
te
podedit te
7.
&
fecit
&
creavit te
Aienioramini dies fxciili , intelligite annos fjccuii rxculoi-um: inrerroga patrem tuum, 5:andicent tibi. ibniorcs tiios , quomodo divideret txcelllis gentes 8. difperfit filios Adam , (latiiit fines gentium fecun" numerum angelorum Dei. Tfl Mf. coi. iir^ dum Eumerum idiitm 9. Et faita eft pars Domini , populus ejus Januiitiabit tibi
Memento dierum antiquorum,

:
cogita gc- /0^,8.8.
nerationes fingulas
interroga
pattern
,
tuum
:
&
&
annuntiabit tibi
8
.
majores tuos
& dicent tibi.

quan-
Cum
Quando dividebat
Altiffimus genccs
,
do feparabat filios Adam conftituit terminos populoium juxta numerum fiUorum lirael. populus ejus Ja9. Pars autem Domini
,
:
cob
funiculus hii-editatis ejus lirael. 10. Siiificientem eum fibi fecit in terra delerta , in fiti sftus , ubi aon erat aqua circuivit eum , erudivit eum cultodivit ilium ficut pupillam
: :
cob funiculus hxreditatis

10.
ejus.
Invenit
eum
in
terra
:
deferta
in
loco
,
&
& vaftiE folitudinis circumduxiteum & docuit & cuftodivit quafi pupillam oculi fui.
liorroris,
:
oculi.

excMa'>
ad verbum,
Sicni'i:er
,
ciliûa
lermnfa.
c.
ii. p. 197. a. Qjtando dhiijit AluJUmtis ginU!

dzjferjit jiltcs
qutm,
ir.6.
lis ;
deinde
hahet Plait. Cotb. iUc Dcmhio ritrii:iifpleh; jluiia i^ nun fifiens , &c. uc fupia.
admodum
Adam
jintuit
tenuirijs
getnium
Pi'alt.
tribmjli
Rem. ac S. Salab. Ju plehs fiitlta

te
,
&
Rem. Thomaf. Bxc Dcmino re.'
&c. ut lup. Nuvanan. de Tiin. p. 1047. b. Cum dijj'emm.net fiios Adam ftaiuit fines gentmm juxta tiiimerum
,
fater prijfedit
retrihtiijli
Jj non fafietis creaiit te jecit te ,
iiat.tte
hie tpjd
tutu
I. delete te, Ttcii fecit.

,
htc
> Sic eiiam iui'bon. Sorbon. veto z. ia- H.ic Domini) non fapiens ? nonne hie populus jlultus
angelorum Dei. Hilar, in PI. 143. col. 554. d. Ci.'m divi0e: Exieljus gentes : ftatuit fines gentium Jecimdiim nume-
rum
angeloy.im
fuorum
Sc
in P(.
126. col. 410. d.

Pi.
Cam
^
'
di-'i/ijjet
Exceifus gentes
fecundum numerum angelorum Dei.

ijo. col.
5. col.
ireavit te ? tuus pater, <jui poffrnit te , ) feeit , ''' '" ''' ' " " Breviar. Moz. hxc Domino reiribuijlt , hxc flehs fatua S nan fapiens ? nonne hic eft itfe pater tuus , qui pejpdit te , 0 p-pulus fiuitiis is fecit , &c. Mf. Reg. Susc. Sii iic ipfe eft tuus pater , qui pnjpdit te , 55 fecit te , y
ip/e
"
'
crea'jit
fia-fo;
a
J.
Grac.
Tc-'itx
Kif/a atlnir^JU'.T!
iru
>ai;
&c. Vet. CTari: iX' L'f'i > ^'^ fTc; iTzi Iren. Interp. 1. 4. c. 10. col. Z59. b. Sic pcpuhis fatuus
non fufiens
,
infra 259. c. lac Dcmino retribiiifti' ? licut cap. 51. col. 269. a. addit cum Augull. Locut. 71. col. 570. c'. Nonne htc ipfe ( al. hic idem ) pater tuus poffedit te , <5 fecit K, i creavit te ? Lucif. Calar. 1. de non pare, in De. del. col. 236. h. Uxccinc Dcmiiio reddis ptebs
&
1119. Q^:ando dividebat AlttJJtmus gentes , dijjeminabat filus Adam : jiatuit terminos gentium juxta numerum angelorum Dei. Siir.iliter in Ezech. 18. col. 94. f. praeter hoc , conftituit terminos nationum v poll hoc autem , angelorum Dei^ addi; Size ut melius habetur in Hebraico ; Juxta numeintra , in c. 45. col. 1016. a. Starum f:i.,rt!m IJraet : tuit t(yiri:r:os gentmm fecundhm numerum filiorum I/rdW, in Dan. 7. col. 1098. f. Ouanda Jive angelnum Dei : diiidclat , &c. ut in Vulg. prxter uU. juxta numerum angettrum Dei : Sc I. i. in ep. ad Eph. to. 4. col. 551. a.
c.
Vide etiam in Pi. II. col. 45. b. & in 459. e. Hieiun. in Dan. 10. vel 11. to.
&
&
fatua
nan fapiens ? Rutin, in Symb. col. 185. b. Po\'\g\\. fiili'.s ftultus (5 non fapiens , h,tc Damino retribuifti? Tapf. 1. contra Vatimad. col. 746. b. Nonne hic pater tuus
fj foJJ'editie,
f-TT'.'.ci Hi
;
Oiicunio divideiat Aliiffimus gentes : dim dijjemtnarct filios '- ' -Mich. Adam:zt in '-- 6. to. - col. 1558. d. '"' divideret 5. '
"
--
Cum
-
Excel,
its
gentes
cum
dijjeminaret filtos
Adam
conftituit
terminos terrx jecundiim

in
numerum angeljrnm
Dei.
Rofin.
Corb. Rem. Rom. Thomaf. & S. Salab. fie In mente habete dies fjtcttli , intelligite annjs naticnis natiotium interroga , &c. u[ lup. Similiter habet Breviar. Moz. praeter ha:c ult. patrem tuum , Jg dicel tibi ; jeniores tuos , Maith. {^ aaauntiabant tibi. Itidcm Auc^. op. imp. in horn. 17. col. 89. b. ab hoc , interroga patrem. Pfalt. Sorb. I. In mente habeto dies f.ectili , intelligite annas na-
^fec-.t, J5 conftituit Ml. Alex. ^ eutk/ a.
te
Gixc,
sircmcs Qi
j,
p. 178. a. CiimMivideret hxteijns gentes , fta~ tuit tcrmmos gentium Jecundiim numerum angeljritm Dei.
Svmb.
t.
7. Plait.
Ambroliaft. col.
quemadmodum
dijperfit filios
129V. Cum divideret AliiQimus gentem: Ada ftatuit fines gentiutn fie,
cund.im num. angel. Dei. Similiter habet Auft, qmell. ex " utroqiie " Tefl. q. 109. apud Augull. col. 109. a. pra:ter hec gmtes : quemadmodum feparavit filios. Sedul. Scot, in ep. ad Rom. col, J21. a. Cum divideret Exceifus gentes ^ dtfpergeret filios Adam Jecundiim numer, angelorum. Auct.
.
^
1.
tionis
nationum
Sec. ut in textu.
,
mfmmamini
dies fuculi
Sorbon. vero 2. Et reintelligite annos gemrationis getie-
de vocat. Gent.
:
1.
i.e.
y. p. 2.
f.
Clmi
difpertiret
Ex-
celjUS getjtes
quemadmodum
,
dijfjerfit filios
Adam
ftatuit
indicabit tibi ; Jeniores ratianum: interroga patrem tuum , tuos , i^ dicent tibi. Mf. Regin. Suec. Memoramini dies
terminos gentium jecundiim
antiqnos fsaili
ult. f^ difcant tibi
&c. ut pro ,
in
Plait.
Rom. Thomaf.
,
prairer
5 dicent
&c. Grsc.
Uvr.Srrli
&c. ur in textu. Au(^. 1, de Ciim dijpartiretur AltiJJimus naticnes , ft.uuit terminos gentium , &c. ut fup. Vide etiam Gregot. M. hem. 34. in Job.
promilf. part.
i. c.
9. p. 98. e.
cum
TH ymcai 7fai ( Mfs. Alex. & Ox. &.Compl. -;!t? ymi'Jf ) tTrtfjirvia toi X. itta-/UM7 (\r ni g ifiii <.-i- Hieron. in Ezech. 45. tnteliige 10. 5. col. 104;. f. Memento dierum antiquitatis
ediit. Aid.
,
if.
9.
:
Concinunt
lie
Pfalt.
Rem.
&
Rom. Thomaf. una com
iinnaf gemrationis generationum:
& m Amos
2. col.
;
1583'^,
etiam habet Hieron. in Ifai. 57. to. 3. col. 418. b. cum Auifl. quacfl. ex utroque Tell. q. 109. coU 109. a. Similitet Pfalt. S. Salab. ptjctet unum , fiinicttlum , \qcq funiculus , Gr. %o/no,a. Pfalt. Corb. Et facGraeco
ta
eft
Interroga patres tuos
^^ annitntiahunt tibi
feniores tuos
plebs
Domini
pars ipfius Jacob :juniculus bxreditatii

eft
Gelaf. i. epift. J. Cone. to. {J dicent tibi. Similiter habet 4. col. ii72.e. Ambr. vero in Pf. 118. to. i. col. 1 1 34. b. Interroga p.urem tuum , gj annuntiabit tibi ; jeniores , i$
dicent tibi.
ejus Ifrael. Sorb. I. Et jaila
pars
Domini
populus ejus
Jacob
tio
funiculus
haredit.itis Iir.iel.
Sorb. 2. Et Jadacft
pm-
Vide etiam in Pf. 45. col. 887. c. Fetrand. Diac. ep. ad Reginon. p. 17J. Interroga patrem tuum , '^ annuntiabit tili ; presbyteros tuos , SS dicent tibi omnia : flc cpill. ad Pelag. p. 258. feniores tuos, 5 dicent tibi omnia. Scavila epiil. ad S. Fulg. apud ipfum 10. p. X12. Inquire patrem
Domini, populus Jacob : funiculus ktreditatis Ifraet. Siniiliter Mf. Reg. Suec. Et ficia eft portia Domini , &c. ut in textu. Breviar. Moz. Faila eft pars Domini , plebs Jacob :jiiiiiciilum hxredifatis epis Ifiael.
1.
tuum
annuntiabit
i.
libl
jeniores tttos
Jj
Vetus Iren. Interp. 197. a. Taita eft enim pertio Domini, populus ejus J.tcob : fitniculum bareditatis ejus Ifrael. Hilar, in Pf. 126. col. 420. d. Et facia eft pfirtio Domini , Jacob:
3. c.
12. p.
docehunt
*-, 8.
te.
Pfalt.
Rem. Sorbon.
S. Salab.
&
Rom.
Ciim
(Kem. dividerit) Exceljns gentes : quemadmodun Ada , ( Sorb. i. Adam) ftatuit termrios gentrim jecundiim numerum angelorum Dei. Similiter habet
divideret
difperjit fiUos
Breviar.
pfalt.
dum
filios
Moz. exccpto verbo , dij'partiret , pro divideret. Corb. Ciim difpartiebat Exceifus gentes : quemadmadifperferit filtos Ad.e , ftatuit fines gentium , &c. ut lup.
funiculus hsred. Ifrael : fimiliter in Pf. 143. col. 554. d. addito uno ejus , ad vocem hxreditatis. Am5l. op. imp. in Matth. col. 20I. b. cum Aucl. 1. de voc. Cent. 1. i.e. y. p, 2. f. Et fiila eft portio Domini, populus ejus Jacob: funiculus harcditatis ejus Ijrael. Aucl. 1. de promilf. p. j. c. 9. col. 98. e. Et faila eft portia ejus , Jacob: jhies
hareditatis ejus
Ifrael. Sedul.
eft
Scor. in ep.
,
ad Rom. col.
J2
1,
a.
Et facia
portio
Domini
Jacob
funiculus bared.
Sorbon. 2. Cum partirelur Altijfimus gentes : ut dijje minaret Ad.im , conftituit fenes gentium , Sec. Mf. Reg. Suec. fines gentium fecundhm numerum sngelorum Domini. Gr.
ejuf Ijrael.
fr. 10. Pfalt. S. Salab. Sotbon. i. & Rom. Sufficientem eum fibi fecit in eremo in Jtti caloris , ubt ncn erat aqua : tircumduxit eum l^ erudivit eum : ^ cuftodivit eum ficut pupillam oculi. Similiter habtt Ffalc. Rem, prztei voces *
, ,
"Ot
JV-iûfciÊC
,
'
T4i7&?
fi^'H'
cai
JVitoTreifsr
vtv;
AJ act
1,
i'smit ofia iirui
Scc. ut in lat. Vet. Iren, Interp.
j.
,, ,
LIBER DEUTERON.
VUIGATANOVA.
II. Sicut aquilapiovocans ad volandum pullos fuos
fiias
,
Cap.
XXXII.
nidum
llias.
387
,
VeksIOANTIQUA.
11.
Siciit aquila tegit
,
fiiLim
&
,
&
fuper eos volitans
expandic alas
in
pilllos lllOS Confidit
extcndit alaS fuas
&
fuper ExMf.S.Michnil.
lul-
&
alTumpfit
eum
atque portavit
hu-
cepit illos fliper fcapillas

1
mens
II.
fuis.
Dominus
folus
dux
ejus fuit
& non erat

:
cum CO
deus alienus.
i;. Conftituit
eum
fuper excelfam terram
wt comederet fruitus agrorum , ut fugeret mel de petra , oleumque de faxo duriffimo. lac de ovibus 14. Butyrum de armento ,
folus ducebat cos non erat deus alienus. M- Superduxit eos in virtute terra; cibavit eos nalcentia agrorum , liixerunt mel de petra oleum de firma petra.
2.
:
Dominus
&
cum
eis
&
&
14.
Butyrum boum
&
lac
ovium
Cum
adi-
cum
adipe agnorum
&
arietum filiorum Bafaii

,
& hircos
1
cum medulla
tritici
& fangulnem uvaj

,
biberet meraciflimum.
5.
Incraflatus eft dileftus

,
& recalcitravit
,
incraflacus
impinguatus
,
dilatatus
receflit
dereliquit
faluca-
pe agnorum & arietum , filiorum taurorum nircorum , cum adipe renium , triticum , ex languine uv'x bibit vinum. Et manducavit Jacob , & impletus eft , 1 5. recalcitravit diledus impinguatus eft, & incraffa-
& &
Deum fadorem iuum

li
&
Deo
\'it ,
&
* dilatus eft
,
&
dereliquit
Deum
,
qui
fe-
j4/,
delatiueft
fuo.
cit
eum
1
&
recetlit a
Deo
ialutari fuo.
16.
Provocaverunt eum
in
diis
alienis
&
6.
Exacerbaverunt
me
in alienis
in abomi-
NotjE ad Versionem antiquam

Jibi
ilc
,
ante ftcit
:
&
hsbet
:
Sifficientnii
,
eum , pod miiiivit eum Jibi ftcit in

aqrta
:
quas deler. Curb.

,
Impofuit in fortitudines
terra liejhta
iuji-
mel de petra
terrte fiajcentias agrcrum : fnggerttnt oleum de firniijftma petra. Gr. 'Ak&'Gu-
tim
calortbtts
itbi tyin erat
circtitniit
eum ,
,
erndiit
d'jfcijv,
eum
tem
ciifijdiit
eum eum
ut pup. oculi. Sorbon. 2. Sujfii:en,
f^M'^-caf
/ iyt
7rT/)tz;
k,
sâtov
e)t
refS-t? -srsTâ?.
fecit
eum
in terra deferta
,
in Jiti calorii
ubi ncut erat

jtbi fecit in
ttoua: ctrcumdnxit
^ erudivit eum: ^
Snjficientem
y
cuficidivtt eitm^
&c.
uc I'up. Breviar.
,
Moz.
eum
terra dejerta
in jtti catoris
ubi
circumiz'it
eum,
^
;
Arnob. de Deo trino,col. 21 3. Fluxit eis met de petra, oleum de folida petra. t. 14. Similuer hahent Pfalr. Rem. & Rom. exceptis his, cum atti^,e renium { Rom. renum) tritici, 1^ fuiguine^
Pfalt. S. Salab. & Sorb, utiumque Butyrum bonum ^ lac ovium cuin ad:pe renium tritici , ^ fai:guinem uvcs , &c. ut fup. ôihcjn. "cj' j,tnguine. Previar. Moz. Btttyrutn bovum , ^ lac ovium cum adipe renum , finmentum C? janguiiiem uvx , Sec. Pfa'.t. Corb. Butyrum bourn , (^ lac ovium , adipem agnorum ^ arietitm , taurorum , cum adipe renium, trttico , ^ Jangu.nem iiva , &c. ut iup. Gr. hhrupov ll>zcdV , K, 7aAa w/joCk.twI' , ^sxa i^ci/oq cy.fyvy jj y.f'iMi' , vmv Tccuficiiv ifX/Oiv, fierce j-eadTO? v^rfpc^v so-i'^t loc, ( Mf. Oxon. K, CTf/JK ) K) altict s-apt'Xti; , &c. Auguft. 75. de Deut. to. 3. col. 570. c. cum adipe renum tritici turn addit KfWtf^ tritici velut interiora tritici, unde jarina ejicitur. Lucif, Calar. I. de non pare, in De. del. col. Z56. vel 238. h. bibtt vinum. Pialt. Sorb, ebibit vinum. It. I J. Pfalt. Rem.Sorbun. i. & Rom. it manducavit
:
erndivit
Tri iti\uc^
eum
%
Jicut pup. ocuU.
G:C. Aurccf'Kmsv
ei
ccvt'.v o/
J.
f^.fuffccitt feu necejfaria tribuit
in dejerto
deiide
tc
fie: cV
/.jJ
ic-ii"?"?
>
Oxon.
,
ac edict. Aid.
j,
& Compl.
JVisjiWLtJw
iiviff ( in Mfs. Alex. deed -{i, ) ti'szaio: iu,
.,
I'm
iTra'Jn'tn
&c. ut fup.
if.
II. Pfalt.
Rem.
Sicut aquiia tegit
nidum jiium
,
g?
acccpit eos , fuper pull St fuos confedit , expandit atas Juay i^ fitjcepit eos fuper fcnpulas fias. Simi'irer Sorb. i. Rom. S. Salab. nilt quod duo priora hab. coifidct , pro confe-
&
Jt,
dit
&
ult. cor.fdit.
Ml. Reg. Suec. (hicmadmodum aquila

qtios diiigit
,
tegit cepit eos
^ fuper pultos fltos

,
conjidet
^^ re-
.^
'^ fiifcepit eos
Rom. fup. Sorb. 2. fuper pullos juos circumblanditiir , expandit pennas fuas , elevavit eos jup. jcapulas fuas, Corb. Quemaccepit eos , admodum aquila protegit nidum juitm^ fuper pullos fitits
fuper hiimtros fios i catteta ut in Sicut aquila tegit nidum fuum ,
^ ^
Jacob
tus
,
,
^ fatiatus
^
,
ej!
^
,
recalcitravit diledus
ej} ,
pinguis
confidet
fuper , tlidum frtum

eos
extendens alas fuas &c. Breviar. Moz.

t
adfunipjit eos
jufce^'it eos
c/?
tncrajfavit
^j dilatatus
^5 dereliquit
Deum^
fic-
Qitemadmndum
,
aquila proteget
^
defuper pullos juos jedens

,
extendit alasjuas
Sec. al.
(^ affumpjit eos
,
fufcepit eos juper

'Hi;
"^ accepit
a'f
2* fujcepit.
T;
Grxc.
aSro; OKETaoai noj'iav

tf^
t) t
vcgtcT; at/xV
J,
7re7ro,9"ii'''e
is:^
Ta;
OT-rSff/a;
tk , k, Kfry
ai'TK.
&c. ut fup. Similiter habet Pialt. S. Salab. excepto verbo , faturatus efl pro jatiaius eji i delet quoque ^ , poll incrajjavit i pauloque puft legic Dominum , uon Deitm. Pfalt. Corb. & Sorbon. 2. ft manducavit Jaecb, i^ fatiatus
ejl
,
^
, ,
rec.tlcitravit diledus
impinguatus
derctinquit
efl
^
efl,
i it
incraj^
sJi^y.l'i V.UTti,
Kfeîao^f
to.
CtfTb? sVI TCoV
fJ.il KCpîVc^V
:
fatus
fup.
efl
g; dilatatus
efl ,
Q
^
Deum, &c.
Ambiof
protegit
1.
J.
Hexa.
i. col. 104. b. legit
Sicut aquila
Mf
pofl:
Reg. Suec.
iimilitcr
habet, fatiatus
reliquit
ut paulo
nidum fuum , fuper pullos ftos confidit , ( cod. edit. Rom. concupivit ) expandit alas Var. confdit fuas ^ adfnmpjit eos , fufcepit fuper fcapulas fuas. At 1. 2. de intcrp. Dav. c. J. to. i. col. 645. f. Extendens
,
vero
impinguavit
Dominnm
:
caetera
ut in Pfalt.
Kom.
efl,
''^
Breviar.
Moz. Et manduca.
jac.b
^
,
^faturatus
^dilatatus
i5 recalcitravit dilcBiis
efl,
derelinquit
pmguir jahus efl , Deum, &c. ut (up. lia quo,
alts fuas
ad.fimpfit eos
Ilai.
^ ftfepit
col.
eos
ft per
&c. ut fup.
,
Kieron. in
66. to.
,
5.
505.
e.
Sicut aquila prote-
an
niduni
fuum
pullos Juos dejtderavit

:
expaudens
in
alas fujcepit eos,
portavit in hitmeris Juis
8c
Matth.
que in Grjcco , nili quod Icco , pinguis jacius efl g dilatatus efl, &c. legitur sîTraV^n, fVa;^''f^M, eT\aTt'j'^H, &c. cxtremo Q^rZiâq aVxy Jalvatore fuo, s/HitThitiTS Tertul. adv. Pfych. p. 984. a. fie hab. Incrnjfaius efl di, '< , ,
pullos fuos deftderavit
24. to. 4. col. 115. d. Sicut aquila protegit fuper , expandens alas fuas fufcepit , flit fuper pennas fuas, S. Petr. Chryfol. fer. 170. col. 974.
ledus
J5
pingnefadns
g dilatatus
efl
i;^
dereliquit
Deum
q'li j'ecit
eum
I.
cif Calar.
Domino lalutificatore Juo. Litde non pare, in De. del. col. 256. vel. 238.
,
5 alfceffit a
b.
Sicut aquila protegit

,
nidum
Jitttm
,
juper pullos juos

,
(ojfidit
fc
extendens alas jitas
accepit eos
^ fufcepit
eos
calcitravit diEt manducavit Jacob , !5 jatiatits efl , ledus : pinguis fatlus efl , 5 incrajfatiis efl, dilatatus efl ,
fuper fcapulas fuas.
dereliquit
& Rom. ad vetDeus folus doccbat eos , &c. ut fupra. Pfalt. S. Salab. Dominus folus docebat eos &c. Breviar. Moz. Dominus folus deducebat ^ non erat cum illo deus alienus. Gtxz. Kvpti; fj.ine, -/si- a'fTp;, Yv. Tic fjci-c dutoJv y &c. ut fup. Mfs. Alex. 6c Oxon. xcj va tfv &c. Amlir. 1. 5. Hex. to. I. col. 104. b. Dominus folus ducebat cos. Fulgent. I. pro fideCaih. p. J56. Dominus jolus deduceTir.
12. Ita ferunt Pfalt. Corb. Sorbon.
bum
Rem. vero
juo. Jacob,
ledus
Deum qui fecit eum , ^ recejjit a Deo jalvatore Hilar, in Pf 140. col. 540. a. Manducavit y bibit
'^
:
&
calcitravit direpletus efl, incraffatus efl, calcitravit. in Pf J. col. 119. d. incrajjavit
,^
de Jof. e. 7. to. i. col. 497. f. Impinguatus, ^ obijus fadus , ^ dilatatus efl , C dereliquit eum qui Jecit eum. Hier. in Ezech. 16. to. 3. col. 789. d. Et man-
Ambrof
1.
ducavit i^
infra
,
bibit Jacob , 2J faturatus calcitravit diledus: 55 dereliquit
efl
Jj incraffatus ip faturatus
CJ
Deum futorem fuum i

:
&
bat eos
non fuit cum
illis
deus alienus.
col.
806.
f.
e.
,
Manducavit
(5 hibit
efl ,
i. Adduxit eos in fcrtiagrorum juxerttnt , &c. ut in rextu. Simili:cr habet Rom. Thomaf. prjcter hoc, in j'oriiiudinem terrx fie eriam Plait. Corb. & S. Salab. fed hoc addit, cibavit eos najcentiai , Bcc. Qjih. nafcentia. Sorbon. 2. Perduxit eos in virtute term : fatiavit eos frutiibus agrorum , fuxernnt mel de petra , Jj oleum de folida petra. Mf. Reg. Suec. Perduxit eos virtute terrx cibavit eos 't. 15.
Pfalt.
;
Rem.
&
Sorbon.
2? impinguatus
calcitravit diledus.
Similiter in Ifai.
tudine terra
cibavit eos nafcentiis
28. col. 234.

vit
efl,
;
& y
{^ bibit Jacob , 3C recalcitraepift. ad Fabiol. to. 2. col. (Soy. b. Impinguatus incraffatus, ac dilatatus, fji recilcilmvit diledus: praeter
hc
oblitus
efl
De, fclvatoris fui
St.
1.
2. cont.
4. part. 2. col. 2o2. b. Incraffatus dilatatus , (5 recalcitravit diledus :
efl
Jovin. to. pinguefadut ,
dereliquit
Dommum
ex nafcentia
anorum
i.
&c.utin Rom.
fup. Breviar.
Muz,
abjcefftt a Deo J.tlut.tri juo. qui feccrat eum , Sorbon. 2. demto uno If, 16. Sic habet Pfalt.
poft
Tm.
Ccc
ij
i%%
Al.dtefl
LIBER DEUTERON.
Versio ANTIQUA.
Cap.
XXXII.
NOVA.
VULGATA
in
1
IxM.f.S.UiihMl. nationibus fuis*
&
que
Ai.iitjl
exafperaveriint me. 17. Sacrilicaverunt dacmoniis &; non Deo , diis novi recentes * que veqiios non no\erant nerunt , quos nefciebant patres coriim. obliDeum qui te genuit derelkjuifti , 1 8.
:
&
abominationibus ad iracundiam concitaverunt.

7.
Immolaverunt dÊmoniis
:
&
non Deo
>
diis
quos ignorabant
8.
novi recentefque venetunt,
quos non coluerunt patres eorum.

I
&
Deum
qui te genuit dereliquifli

tui.
,
& oblifui
alentem te. e.Kacerba19. Et vidkjDeus, & zelavit filiarum fuatus eft pet iram filiorum fuorum rum. ZQ. Et dixit Avertam faciem meam ab eis , &: oftendam quid erit eis in novillimo quia genetus es
:
Deum
tus es
Domini crcatoris
&
19. Vidit Doniinus

citatus eft
tilix.
:
&
ad iracundiam con-
&
quia provocaverunt
eum
filii
&
10. t
ait
Abfcondam faciem meam ab

:
eis,
&
confideiabo novifTima eorum

el^
,
gcneratlo enim
ratio perverfa eft

ipfis.
, filii
in quibus
non
eft fides in
perverfa
&
infideles
filii.
Ipfi prxzelaverunt me in non Deo , in ira :: r ego zeconcita\erunt me in limuiacris iliis labo eos in non gente , in gente infenlata irrita.
:
21.
erat
&
&
lus
Ipfi me provocaverunt in eo qui non Deus , & irritaverunt in vanitatibus fuis : ego provocabo eos in eo qui non eft popu-
Jtr,
ir.
bo
eos.
&
in gente lûlta irritabo iUos.
14.
Kn. lOi
NotjE ad Version
Rom. Thomaf. ExacirS. Salab. fail. Rem. verb ha-jernnt ml in alienis , in ahiminat. fuis concita-uiritnt me. Similiter Sorbon. I. addito J^ , port aliems. Mf. Regin.
Suec. Exaffna-Jtrunt rite , Sec. ut in Rom. fupra. Corb. Bxacertjvernnt mttn alienii , in ahominut. nieis amaricaveriini mi. Breviar. Moz. Et txactrha-.eruni me in Jiis alienis, ia ahmin.lt. fuis in nam concita-jerunt me. Gr. Oayit
M AN
:
,
Q U A M.
'?
&
&
I'iJRmis
quibus
Jis.
quoniam generatio prava &c. Sorbon. 2. hab. in

eft
,
^ perverfa
novijfimis
:
eft
filii
in
quoniam ^r-
ner.uio perverja
filii
quibus non
Mf. Reg. Suec. quid erit illis quia natio prava perverfa eft , filii in quibus non
eft in eis fides in ipin novijjimis diebus

eft
^
,
fi-
des in
eis.
Grace
Kcti
sl-z'.v'
'Aicc^fyltti
x.
a^siâi
t/
IVoi at^ci";
fV s'âTw
vfiifaT'
(in Mfs. Alex.

ifiif!Lr
)
&
Oxon.
li,ii-
ac
editt. Aid.
islv
,
&
viq\
Ccmpl. deed
c.';
fe*x
:
in
',er!cc
de non pare, in De. del. col. ijiS. vel Zj8. h. Exacerhaverunt me in diis alienis , in abemiIJi.
Lucif. Calar.
1.
nat. /nil concitaverunt me. Hieron. in Ifai. 57. to. 3. col. in abomination. 418. a. Irritaverunt me in diis alienis , fuis .id iractuidiam provocaverunt. Similirer in Ifai. 6j.
1. 4, conr. Marc. p. 725. c. \e^\i Avertam faciem meamab eis^ monftrabo quidquid tilts in novijjimis : quoniam genitU" ra perverfa eft , filii in quibus fides non eft. Hieron. epifl,
7pa./.i/.i-.fv
^st iclî^ cV VtcT;. Tertul.
481. a. prater hoc, ad amaritttdinem provocaverunt. f_ 17. Concinit Mf. Sorbon. I. nifi quod habet dii , S. Salab. & Rom. fed pro diis. Concinunt edam Rem. leMnt das , Rem. deas ; deinde hi tres, quos non noverunt, nobis Similiter Corb. deos quos nni noverunt ; fed addit
col.
ad Fabiol. ro. 2. col. 605. a. generatio riiditi. Aug. locur. 74. de Deur. to. 5.
in quibus non eft fides in imp. in Matrh. hom. 30.
eis.
pejjitna
filii
int-
col. 370. d. filii
Sic etiam habet
Aut. op.
&
col.
116. h.
Sacrificaverunt
quos ntfiierunt patres eorum. Sorb. 1, non noverant : novi ad prxfens , jHoi nefciebant patres eorum. Breviar. Moz. Et facrificavedeos quos non noverunt : novi recentejqne venerunt , rttnt quos efciernnt reges eorum. Pfalt. S. Salab. deler que , port recentes. Similiter hab. Mf. Reg. Suec. recentes vcnerunt
Mitansi
tienerunl
diis quos
S. Salab. Ipji in i.eh J^. 21. Pialt. Rem. Sorbon. i. compulerunt me , non in Deo , in ira concitaverunt me ia ego in sulo ( Sorbon. i. idolis Juis : ego t.elo) expellam non in gentem , in gentem injipentem irritabo eos. eos
&
Similiter habet Pfalt.

coniit.tverttnt
Rom. Thomaf.
,
excepiis his
in iram
1^
non in gente
in gente injipiente.
Bre-
viar.
Moz.
Ipji in Zelttm concitaverunt
me ,
^ non in Deum ,
in ira concitaverttnt ho
eos
me
in idolis fuis
ego in ira concita-
abfque medio que. Grscc. priori textui favet ad verbum, pro recentefque , habet j, 'srfoifa.'a. Cyprian, ciim 1. i. Te.lim. cap. i. p. i/iS. b. rum epirt. ad Fortunat. p. non Deo. 1.64. b. leît ut fup. Sacrifcaveritnt damoniis in Ifai. 65. col. Hieron. in Ifai. jy. to. 3. col. 418. a. 481. a. Immolaverunt dxmoniis , &c. Lucif. Calar. 1. de non pare, in De. del. col. 256. vel 258. h. Et ficnfcanon Deo , diis quos non noverant : novi verunt d.tmontis recentefque ventiunt , quos non coluerunt patres ipforiim. f. 18. Accedunt magno confenfu Mis. Rem. Corb. S. Salab. Sorb. i. 8c Plait. Rom. Sorbon. veto i. habet , 5^
&
non in gentem , in gentem infenjatam irritabo eos, no Mf. Reg. Suec. Immol.iverunt me in idolis fuis ,
Domino ,
&
iram concitav. me in idolis fuis : ego X.elabo eos in non gentem , in gente infenfata , Sec. Mf. Corb. yEniulati funt me in idelum , ^ non in Deum , in iram coa.citaveritnt me in idolis Juis : ^ ego amulabor eos non ingentem , m gentem ftiili.im irrit.tbo eos. Sorbon. 2. Ipji Xilain
verunt
me ,
non
Deum
exacerbaverunt
me
in tdalisfuis
Jj ego ad ieltim irritabo eos JJ non in gentem , in gentem injipientem irrit.tbo eos, GrJfc. 'Ai/Tsi STttps^nhuizii fii iic
i i3;
,
(Mf. Oxon.
acerfitr.Ald.
yui'iia
tsc?;
cjifijira lu
a^Tt;
Mfs. Alex. Sc
sth/.
chlitus es
Deum
qui nutrivit
te.
Breviar.
Moz.
ohlitus
Oxon.
&
Compl.
stxpufiusxr fii)cv -nT;
es qui enutrivit te.
Graec. xai l-jcitoi^v ? tS Tfif.rrci A. Mf. Rc^. Suec. hab. Dominum qui te genuit derelinquilli, 55 ollitus es Deminum alentem fe. Lucif. Calar. I.
AwACi; dvrccv'
tuxpaZ^v.ûicoj
sV
i^ri
eVJ
ibi icvnru 725. c. fie legit

provocaverunt
CTpof7.w dvrii. Tertul.

:
llli ob.eniul.ui
1. 4. cont. Marc. p. funt me in non Deo , :
236. vel 238. h. Deum oblitits es Domini creatoris tui. Hieron, in fjiti le ifai. 10. to. 3. col. 90. f. Dei nutritoris tui. Viif. 19. Mfs. Rem. Sorbon. i, S. Salab. & Rom. x.el.%tus eft : ^ exacerbatus eft propter iram dit Dimiinus , JUiarum. Similiter Corb. nili quod hafiliorum fuorum x.elatHS eft , bet , ^ vidit. Item Sorb- 2. Et vidit Dom. fili.trum. Bre&c. fed infra . prx tra filiorum fuorum
de non
pare, in
De.
del. col.
me
in
iram in
,
idolis fuis
i^ ego ob.imulaior
eos in n.itione injipienti
provocabo
eos in
iram. Ambr. in
Pf. 36. to. I. col. 779. e. Jpfi excitaverunt me in amulationem in non Deo , irritaverunt me in fimulacris fuis : ego
autem
excitabo eos in
amulationem in non gente

in
in nation
ne injipiente irritabo foi.-item infta,col. 780. a.
Deus , per iram filiorum fuorum vidit Dominus fi't"

viar.
Moz.
Vidit
j^ X.elatus eft : jj exacerbatus eft i^ fiti.trum. Mf. Reg. Suec. Hoc

'''"'" '
ego in non gente. Hieron. epift. ad Fabiol. ro. 2. col. 605. a. Ipfi ad amulationem me provoc.tverunt in eo qui non erat Deus, irritaverunt me injculp-
amulationem
eos
excitabo
tllibus fuis
{5 ego i.el,tre bos
faciam nationes
{J
contra
^'--
Grjec. Kai ',U i
Ku-
f ai>." Auft.
ijidit
1.
de voc. Gent.
:
1.
z. c.
eft
18. col. 27. d. Et
Dominus ,
rum fuorum
Tf.20. Similirer habet Breviar. Moz. fi excipiatur dtio , loco generatio. Pfalt. Rem. Et dixit : Avert.vn faciem meam ab eis , ^5 oftendam quid erit in novijjimo : quia generatio
pr.tva 55 perverfa eft, filii, &c. ut fup. Similiter in Plait. S. Salab. prater hoc , oftendam eis quid erit in. Pf. Roman. Et dixit : Avertam ^ oftendam quid erit eis in noz/tjjimo:
^ Zelavit ^ ^ filiariim.
iratus
propter iram filio-
gentem ftultam irritabo eos : Sc in Ifai. 43. to. 3. col. 320. irric. Ip/ime i.elare feeeruni in eo qui non er.it Deus , taverunt me in idolis Juts : si ego telare eos faciam in genin te qux non eft, i$ in gente ftuliijp.ma irritabo illos : Ezech. 8. col. 747. d. Ipji me provocaverunt ad SLelum in eo qui non erat Deus: 2? ego provocabo eos ad Zelum in gen-
&
te
qus non
eft
Sc in
Jon
4. col. 1490. b. Ipji

:
me irri-
taverunt in his qui non funt dii

gente qu;e non
citabo.
ego eos irritabo fuper
quia generatio prava
perverfa
flii
&c, Corb.
Et
dixit : Avertam jj oftendam quid erit illis in noviJUmil diebus : quia natio prava Jj perverja eft, filii quibus , tfx,, uc fup. Similiter ia Soiboo. I, exceptis his : in m-
natione ftulta eos ad ir.icundi.im ccneft , J'uper Autl. veto op. imp. in Maith. hom. 30. 126. b. ego in ZjeIpji in Xelum compulerunt me in non Deum : lum expellam eos in non gentem. Item Auct. 1. de voc. Gent. 1. 2. c. 18. p. 27. d. Iffi in x.elum compulerunt me in hoc quod non eft Deus , initaverunt me in idolis fuis : ego in vlKm incitabo tot tn eis qui mn eraat gem ,fa-
LIBER DEUTERON.
VU
L G
Cap.
XX XI
I.
589
ATA NOVA.
eft
Versio antjqua.
meo
,
1. Ignis fuccenfus
in
furore
:
&
ardcbit ufque ad inferni novillima
dcvorabltfun-
que terrain cum germine luo
&
montium
,
11. Quia ignis accenfus eft ab ira mea , * ExMf.s.Mkhail. Jti. exardebit ardebit iifque ad inferos deorfum : comedet terram &c nafcentia ejus , * uret fundamcnta mon- * i M/. fuper,
&
damenta caaiburet. i 5. Congregabo fuper cos mala

tneas coinplebo in
eis.
tium.
"'
_
uret
&
fagittas
Congregabo fiunmabo in eos.

25.
in eis
mala,
& fagittas * con*'
* Ai.aJJ. meas
devorabunt cos i^. Confutnentur fame , aves morlu amariiTimo dentes beftiarum immittam in eos , cum furore trahentium fuper ter:
&
z^. * Tabefcent fame , efca avium , extenfione nervorum infaiubili dentes beftiarum mittam in eos, cum furore trahentium fuper terram.
:
* ^/. tabefcere.,.;
tenCone
lara, atque ferpentium.

intus paij. Foris vaftabit eos gladius, virgiaem , iailentem cum , javenem limul ac
&
ver
25. Aforis fine filiis ficiet eos gladius, in promptuariis timor, juveniscum virgine , laftans
&
horaine fene.
cum
:
ftabilito fene.
:
Ubinam funt > hominibus memoriam eorum.

2.6.
Dixi
ceflare faciam
ex
ne
1 7.
Sed propter iram inimicorum

,
diftuli
:
fort^ fuperbirenc hoftes
nus noflra excella

,
&
eorum & dicerent Manon Dorainus fecit h.xc

,
Difpergam illos privabo autem ex hominibus memoriam eorum. 27. Nifi propter iram inimicorum , ne multo tempore luperlmt ut non confentiant adverfaz6. Dixi
: :
rii,
nee dicant
,
omnia.
iS. Gens abfûe confilio
tia.
Dominns
eft
,
fecit
Manus noftra omnia hxc.
excelfa
eft
&
non
eft
& fine pruden,
i8.
Quia gens perdito confilio

;
&
non
in eis difciplina.
,
i 9. Utinam faperent In. 9. ilvitTiraa providerent >

3 0.
& intelligerent
ac no-
Quo modo
perfequatur unus mille
&
29. Non fapuerunt intelligere in futuro tempore. 50. Quomodo * perfequitur
hxc percipient
,
unus mille
&
*ji/.perfequetiir,'
NotjE ad
rer getite injipiente irritah eos.
5f.
Ver SIONEM antiquam.

lab. nili
ab ira Bif.i , i^ ardebit iijqite aJ inferos dcorfnm : comeJit term ttafermas agrorittrt , ( S. Salab. mfcem^.-.s ecricm ) cmcretiLiziit futid.imentit montaim. Similicer ha'jetSotbon. I. prxagroritm , J^ corf.'emniit. Sorboa. 2. ter hoec, comedet Om.i ignis exarjtt .lA ira. men , {J exardtjcit ufpie ad roinedit terra nafcentia ejus , cimremavH , &c. ut fupra. Corb. Quia ign's exarjit ab ira mea ^ y ardebit iifqtie ad....
2Z. Plait.
Salab.
ignis exarfit
Rem. &S.
Quia
tuariis
quod hab. frivavit , pauloque port , fjf in promp; deinde juvenes cum virginis , &c. vincMi , -^to virgine , vel virginibus. Mf. Reg. Suec. Aforis
eorum timor
eos
Jtne fliis privabit

erit
gladius,
virgine
,
timor
juvenis
cum
in promptuariis eorum &c. ut fup. Sorbon. 2.
Ajoris inicfciam eos gLidw , JJ in promptuariis timor , Juvenem cum virgine , laiiantem cum ftabilito Jeniore, Breviar. Moz. Aforii interficiet natos eorum gladius , &c. ut in cod. S. Mich. Csxci :' Ei^rAiv aTEWmaEi atT; fiayj^pi >
ft
conjitmet terram ; nafcentia ejus
concrtma-jit
liis
:
&c.
SK TtoC t a.:.'.lt'.(jlV ô'o;
CEaKj'ciCO;
Cvv tSCt^îvCi, BnAaÔJV jU-
ut lup. sic eriam in
Rom. Thomaf.
exceptis
comedet
, &c. Mf. terram "i^ nafcentias agrorum , na ccntia epts , confttmReg. Suec. tiiandncabit terram tmibtt fttndam. See. Breviar. Mjz. (Juia ignis exarfit in comedet exardejcit ttfqite ad injens deorjnm ira mea
concremabit
terra nafcenttas agroriim
, JjJ
infl.vnmat filndamenta
im.
mon-
tiunu Gtxc.
"On
'ojZp
iv.vi/.mlxt
Tb ^f.w?
tiv
nxv'.v^^-
k. to, yim/naja ai/vH,-, Hieron. ia Ifai. 6 J. to. 3. col. 48;. ardebit t'.fjue ad mc. I^nis accenfus rjl de furore meo , fernum deorfum : devorabit terram ^ gemmina ejus , comb:iret fundamcnta w<7Hrim ; at in liai. 14. col. iJ9.e. Ignis fucc:-njtis ejl in firore meo , ardebit iifjue ad infernttm nofmidame.ita ejus : & in i;:Jjimum : devorabit terram
louiai iJa Kara'
wi-pa.yi'io:: 7/
t, 26. Ita Pfalt. Rem. Corb. Sorbon. i. Roman, fie etiam Pfalt. S. Salab. nifi quod ita fcribit , Dixit Dims pergam eos ; fed aperio mendo , pro dijpeigam , niii legas , Dixit Dominus : i'erdam eos, Mf. Re. Suec. Dixi : Fndam eos , &c. Sorbon. 2. Dixi: Difperdam illos , Sec. ut fup. Similiter habet Breviar. Moz. practer hoc , ex omnibus , pro ex hominibus. Gr;C. Erra* A/o^^w civTei*
&
(ftlii ii//.i>ix. if.û!i.
Ae e^ aj'tpwî.-c to fnivy.c>^vv:y dvTcOf. t. 27. Pfalr. S. Salab. Rem. Corb. & Sorbon. i. fie Iiabent Niji propter tram inimicorum , ne longo ( Corb. Iontsccvcui
1
ge
tempore
fiiit
juper terram
,
ne confentiant
:
Rem.
nee
Mich.
1559. a. Jg"is acce:ifus ejl ex furore meo, ardebit ufjue ad inferos deorfum : devorabit terram JJ fundamenta eji'S.
(5.
col.
(5 Sorbon. i.Deiis) fecit hue omnia. Simililongo tempore fint fuper terram : ne conJentiant adverfarii ejus , dicant non Deus , See*
fentiant) adverfarii
dicant
Manus
noftra excelfa,
non Diminus
ter Pfalt.
Rom. Nf
ut fup. Mf. Reg.
Suec ^V
2.
longo tempore fint fuper terra:
Tf.
25. Pfalt.
,
Rem. Rom.
meas
&
S. Salab.
Congeram in ipin
eis.
ne extollant fe adverfarii eorum,
dicant
/is
mala
figittas
confimmabo
Similiter
minus
propter
&c. Sorbon.
Breviar. Moz. pr*hab. Corb. Sorbon. I. Reg. Suec. ter hoc, in illis mala, Rcgin. Suec. in eis mala. Sorbon. 2. addit fagitta mea confument eos. Ita quoque legit Hieron. in Ifii. 6$. ro. ;. col. 485. c. Gr<ec. ^vtiio, u'i v.uri; /.yyj. i k ra pe'am fjtM (jjfj.TOMf.Lv'ica ;/; a.vT\i^. At in Mfs, Compl. i2vt7sMa^ tli avvSq. Alex. Ox.ac editt. Aid.
:
&
fentiant adver/arii ,
longo tempore fint : non dicant , &c. Breviar.
Ne
^ non Do^ ut conMoz.
N^
fuper terram
/UH
<;\/
iram inimicorum tuorum , ut non fint longo tempore : ut non confentiant adverfarii , dicant : Manus nnjlra excelfa eft , { non Deus , &c. ut fup. Gr. Ei"
ip-jw sx^P^"
'''*
&
&
l^^
fxax.pcxpcvi'Sca'ji'
\'ya.
^y^ Quvsiri-
24. Pfalt. erunt allium ,

If.
Rem.
j
& Roman.
Tabefcenies
:
fame ,
Z^ efca
Bailni of ijirivctvit:! &c. ut fup.
j /Uil
littMif 'H X-'P
S ^X'
Ku'piii,
rum imnuttam
avium
,
^ extenjio dorfi infanabilts dentes befltam eos cum Jurore trahentium fuper terram.
S. Salab. nili
Ita Pfalr. Rem. Corb. Sorb. i. cum Mf. Reg. lif-. 2g. Suec. at Sorbon. 2. S. Salab. Sc Romdin.leguat: Qiiia gens
&
Similiter habec Pfalt.

8c
quod
toUit 2?
port
perdita confilio
tio
eft.
Sec. ut fup. Breviar.
Moz. Quia
n.t"
habet in eis , poll: immittam , non in eos ; lie etiam Sorb. i. fed addit g? , port avium , delet veto poll retro tenefca avium, fame. Corb. Tabefcntes Jame , fio nervorum ivfinabiln : dentes beftiarum inmittam in eis ,
non eft in eis ( Mf. Corb. in ip/is} difipliria. Gate. "E6c5 ( Mfs. Alex. Oxon. cum edd. Aid, & Compl. "Ort e'Scc; ) aVo;.wÊ/o; /StAnV eV , ^ fex erir
perditi confilii
eft ,
&
&c. utfup. Sorb.

Jio
2. Tabe(cent
:
fame ,
^ efca
avium,
extetieis ,
cervicis iufanahilis
dentes
bejharum inmittam in
cum me ,
furore trahentes a terra. Breviar. Moz. Tabejcent faefca avium erunt , tenfio dorsiis injanabilis eis :
dates bejharum inmittam in eis , cum furore trahentium fuper terram, Mf. Reg. Suec. Tahcjtunt fame , efca avium erunt , exterfio nervorum i/ij.tnabilis : dentes bejli.trum tmmittam in eis , cum furore trahentium fuper terra.
Reman. Sic etiam t. 29. Sic Pfalt. Rem. S. Salab. Sorbon. i. nifi quod habet preciperent , loco percipient , fed vitiose. Mf. Reg. Suec. Percipient hac in futuro temperfequitnpore. Sorbon. 2. Kon fapuerunt intelligere ; tur hue in futuro tempore, Corb. Non cogit.tverunt intelligere hsc ; fufcipi.tnt in furore ( \. futuro ) tempore. Brev. Moz. Et non cogitavnunt intelligere ; hac percipient in fu-
&
turo tempore. Grace.

i,ir'Scicxt tti TO
Grace. T;Z3/4ff:(
7i;' iJitlae,
iutv
Mj:tot
^f>uSi Ifnccv
iii a'l/TBS
^'Hf/w iira-Zisiyû
^ oV/dcTiKc; %/, /ini ,9-1/,? iufit-
Visf7a
iin
7H'.
)*. 2J. Ita ferunt Pfalr. Rem. Corb. Sorb. I. prxtcr unuiTi friv.tbit , pro ftiiet ; fie etiam Pfalt,
&
Rom.
S,
Sa-
Sc Rom. Quo*. 50. Pfalt. modo perfequetur ( Salab. perfequitur , Rem. perfequebatur iranjmovebunt dena millia ; nifi qui unus mille Jj duo Dominus juhdidit eos , i$ Deus tradidit iltos 2 Sorbon, z.
,
Oua ffpcvycccy Qvv.^yxi' XP""Rem. Sorbon. r. S. Salab.
rturrx kxJccJ^s-
59 o
ExMfS.M.-ikiii.
* Al, repiiliiRc
LIBER DEUTERON.
Versio antiqua.
millia;
fi
Cap.
XXXIL
NOVA.
millia
,
VULGATA
* pcpii-
duo movebunt dena

liliet
3
1 .
COS ,
eft
nofter inimici aurem noftri inlenlati. ;;. Ex vinea enim Sodomorum , vitis eorum pi'opago eorum ex Gomorra uva eorum uva telhs , botrus amaritudinis iplis. furor 33. Furor draconiun vinum eorum,
:
Dominus tiadidifl'et eos Quoniam non liciit dii eorum Deus

?
&
non Deus
duo fugent decern

funs vendidit eos
J I
.
&
eft
Non
De
enim
, quia Deus Dominus conclufit illos ? Deus nofter ut dii eorum ?

:
nonne ideo
&
,
inimici nollri
5
funt judices.
i.
vinea
Sodomorum
:
vinea eorum
&
&
de fuburbanis Gomorrha;
uva eorum uvafellis,
&
&
botri
3
J
.
amarifl'imi.
Fel
dracoDum vinum eorum

funt
&
vencSc
afpidum
34.
inlanabilis.
Nonne hxc apud me
congregata funt,
&
num afpidum infanabile. 34. Nonne h.^c condita

llgnata in thefauris meis
J
?
apud
me
fignata funt in thelauris meis ? 35. In die ulrionis reddam illis in tempore , cum lapfus fuerit pes eorum quia prope eft dies perditionis eorum , Sc prxfto eft parara vobis. 36. Quia judicabit Dominus populum iuum ,
:
5.
Mca
,
eft ultio
& ego retribuam

:
in tern- Eccli. i8.

'
pore, ut labatur pes eorum

ditionis
jf).
juxtaeft dies per-
& adefle feftinant tempora

clauli
Judicabit
j1/.
dcfolutos
&
in fervis fuis confoLibitur vidit enim * defolatos eos , defedos in abduflione , dereliclos.
:
fervis fuis mifeixbitur
&
manus
&
Dominus populum fuum & in ^^^. videbit quod intirmata lit jo. quoque defecerunt , refiduique i. M.rci,
,
:
19.
37.
3 8.
Et
dixit
Ubi
iplis
?
funt dii
eorum
in quibus
confumpti funt. 57. t dicet

38.
7-^:
Ubi
funt dii
?
eorum,
in
qui-
Jir.i
confidebant in
bus habebant fiduciam
18.
Quorum adipem facrificiorum
illorum ede-
De quorum
viitimis
comedebant adipes.
NoTyE AD
Oricm^do perJcqHttur
niiiius fuhdiiUt eos
nisdff perfeijuctiir
,
VeRSIONEM ANTIQUAM.
niji
^
y
duo movehtlnt
tradidtt tUos ?
quia Oo-
^ Dominrts
^
Corb. QjtO' i^ duo conimovernnt niulta milUa i ntji
de Elia & jejun. cap. 14. col. JJi. d. legit: Tutor dmtonnm I'innm eorum , ^ ira afpidum iujauabttis. Similiter
Hieron. in 1 28 1, b. &
1.
Ifai.
14. to.
J.
col.
109. b.
Dominus ttadidit illos 1 Similiter Mf. Reg. Suec. excepris his duobus êr/a/f r & commovebtvtt. Brcviar. Moz. Ouemadmodnm ferjequitur nus m:Ue y ^ duo commo'jehuut dena millia ; inji qui Domi'ius Jubdidit eos y ^ tradidtt eos ? Gixc, U^; t^tu^s'jat
nui'd DoiKirjtis Jnl^didn eos
,
in
Sophon.
5.
to. 4. col.
,
fidum
[egit
,
ut fup. in textu
afpidis .
,
-----'amaritudinis
hoc, i^ furor afat in Zach. J. col. 1750. e. S. Paulin. epift. 45. p. 261. b. Uva eorum '-= --/ '-'-- ----- Jira draconum injanabilis vinum eorltm^
:
i.col. 1654. c. 586. f. 587. a. practer
& in Ofe. & in ep. ad
7. col.
iiphef.
Rem. S. Salab. Sorbon. ambo , Mozarab. & Roman. Quia non e[i Dens nofier Jicut dtt illorum : tniniici autem , &c. ut fup. Curb. Qu:a non Jicut Dominus Dens nofier d:i illorum, &c. ut fup. Mf. Reg. Suec. Oiio)?.
31. Pialt.
fenfati.
immtct autem Domint inMf. Alex, is ) oj's I 0so5 yVi' -' 3'"' ivrZi y &c. ut in Lat. In edit. Aid. "Oti t'x. :; uîtiv u; d S^su y &c. In Compl. Ov 7ap s.tsiv 0;c; ^wc , &c. Hieron. in Zach. c\y ci .3"-^' auTc^v dj; 5. to. 5. ol. 1750. e. ultima lie habet Inimici noflri inJipientes. Vigil. Tapf. 1. 5. deTrin. p. 24J. b. Inimici auicm nofiri injenjati , Gr. mcyjc:. Tf. 52. Ita ferunt Pfalt. Rem. Sorbon. I. Moz. Reg. Suec. Sc Roman, nili quod habent JJ botrus, prztcrMoz. in quo deed j , legitur veto Jelix loco Jellis , fed aperto nendo. li\Soib. i. deed ni7n yUnK Sodomorum. In Corb. iic Ex z-inea enim Sodomorum , vitis eorum efi , tS propagi , &c. ut in textu , prscter ult. ip/ius , pro ipjis. Mf.
(
;
niam nun Deus nofier Jicut Grsc. "On s'n ucit
Anecdot. Marten, to. J. col. 16. c. Ira draconum vinum eorum ira afpidum injanabilis If- 54. Pfalt. Rem. Sorbon. I. & S. Salab. TSIonne hue congregata junt apud me , ^ jignata in thefauris meis ? Similiter in Corb. exceptis his, ^ Jignata junt apud me in^ In Sorbon. 1. Nonne h.ec omnia congregata funt apud >nf , ^ Jignata J'unt in , &c. ut fup. fie etiam in Romano
,
Thomaf.
If.
deleto ultimo funt. In Graeco

,
Owx
IS'i
txZtcc
QuvZyJctt 'sjaf b/^z\
='c.f
pa'7.S"a(
tcT;
&c.
In die ultio-
35. Pfalt.
illis
Rem.
S. Salab.
,
&
Roman.
quo lapjits fiterit pes eorum : h.ec junt parata voquia prope efi dies perditionis eorum , bis. Similiter in Sorbon. I. excepto uno erit , pro h.tc funt. In Sorbon. 2. In die uliionis retribuam illis in tempore y ciim lapfus fuerit pes eorum : quoniam prope efi dies erunt parata vobis. In Ml. Reg. Suec, perditionis eorum,
nis
reddam
in tempore
In die judicii retribu.im lUis in tempore

pes
ciim lapfus fuerit
eorum
quoniam prope
illis.
,
efi
dies perditionis
eorum
ad-
veniet p.trata
dam
in tempore
In Breviar. Moz. In diem judicii redciim tttubavertt pes eorum : quia prope efi
Reg. Suec.
abfque
efi ,
,
in idipjis. Ita
quoque
in Pfalt. S. Salab. fed
poll vitis eorum. In Sorbon. 2.

vitis
Sudomorum
eorum
>
uva eorum uva fellis , ^ i 7ap CLLt7:^V ^'^So^CilV ,H

twTci.'/ n.
enim farmcnta eorum ex Gomorrba : botrus amaritudinis in eis. Or,

vile
af^-TT^Mi;
ai/TO'l'
,
De
K.
,
M )i,\H,aTi;
/So't^l';
, ^5 advenient parata illis. Itidem in Corb. prxter h.Ec , lapfus futr it y pro titubaverit , & vo'v M,u/p syjiy.vcsui ai'/a-Trc/aTo bis y pro illis. In Grxco Aid. & Compl. addit cV xkum ) ( Mf. Alex, cum editt. orav sfUM 'Trii aûToiv' otj i'llu, vûspcc a7âlÎa5 at/rcTy ^
dies perditionis
eorum
Yc/aof-pa^'
ra^:'M<
ayxav
s'7^;\m
ô?,k?
c.
Ticol.
Mf. Alex, cum

iTClfiCC vlXiv.
editt. Aid.
&
Compl.
cturoiy ]
Da'pso-
jtfi'n; oAirCic,.
Arabrof. 1. de Elia 551. e. legit De vinea Sodomy

:
& jejun.
14. to.
i.
"/iV
eorum
c.
vitis
Gorrwrrhie
ipjis.
, vinum eorum , uva eorum uva fellis
^
,
vitis
t- 56.
Sic
,
habet Pfalt.
Jj defeilos
,
Rem.
exceptis his
Vidit
enim
botrus
eos fatigatos
in abduiiione dijfoluios. Similiter
fimaritudinis in
Hieron. in
y
Ifai. \6. to.

y
3. col.
172.
De vinea enim Sodomorum vinea eorum ^ propago eorum de Gomorra fimiliter in Sophon. I. col. 1654. c. Item
:
in Zach. y.
col.
1750.
e.
excepto uno
,
de Gomorris
tum addit
tis.
Uva eorum uva fellis
5"
botrus amaritudinis
Sorbon. i. Roman. & S. Salab. practer hoc , (^ dijfolutos. difeBos in abdiiilione. MoCorb. Vidit enim fatigatos eos , zarab. Vidit enim eos fatigatos , 2? dejetlos in tbduclione , Vidit enim eos dijfolutos, fatie; diffoluios. Sorbon. 2. gatos , {5 dejetlos in abduclionem , iS dijfolutos. Gr. ,Vf
;. b. Ex vineis { ed. Compl. c'k Sodomorum , vitis eorum , JJf palmes eorum de Givtorris : uva eorum uva fellis , botrus am.iritudinis ipjis. V'igil. Tapf. 1. y. de Trin. p. 24J. b. De vinea enim Sodomorum y vitis eorum y ^ propago eorum de Gomorrha; tiva eorum uva fellis y ^botrus eorum botrus amaritudinis. Ci;far. Arelat. homil. 31. Ex vinea Sodomorum , vinum fOrum y ^ vites eorum ex Gomorra : uva eorum uva fellis ,
Rufin. in Symb. col. 18
7/) 'SjapcO'Sûjusvuii atTi^;,
jc^
itAE?oiXc/ac
cc tirayoiyt^
jiiyay)
fsiusm' priora vero ur in Lar. fupra ; quibus favent Mfs. codd. pricdlcli, nee non Hilar, in Pf. 68. col. 224. d. ac in Pf. 1 34. 479. b. Sc Aug. locut. 75. de Deut. col.
370. d.
J^ botrus amarittid. in ipjis. .'inecdot. Marten, to. J. col. i6. c. De vinea Sodomorum y vinea eorum, ^^ propago eo-
rum
ex Gomorra
uva eorum uva Jellis
botrus amari-
tudinis.
habent Pfalt. Rem. Corb. S. Salab. etiam Mozarab. Reg. Suec. cum Vigil. Tapf. 1. y. de Trin. p. 24y. b. prseter hoc , irit drdconum. Sorbon. ambo, Tel draconum vinum eorum y i^ juror afpidum ( Sorb. z. afpidis) infanabilis. Grxc. QufJ-o; Apx"t. J J.
Similiter
&
Roman,
fic
&
v. 37. Similiter habet Pfalt. Corb. ficut etiam Rom. addiio nunc , pod dixit. In Rem, verb fic Et dixi : Ubi junt nunc dii illorum , in quibus confidebatis in ipjis 1 Similiter in Sorb. I. prxter hoc , J5 ii-î'- Item in Pfalr. S. Salab. fed abfque feq. nunc. In Sorbon. 2. Et dixit Dominus : Ubi junt ^;; eorum , in quibus conjidebatis in eis? In Mf. Re^. Suec. Et dixi : Kunc ubi junt dii vefiri , in :' quibus confidebatis in ipjis ? In Breviar. Mozar. 1 dixit Ubi Junt dii tut Ij'rael , in quibus conjidebas in ipjis ? In GrJCco Ka! siVg Kcfi'.i;' Uv u<Siv u Geol eivroovy ep' cli sirs7roi'^c:cctt '.ir' dvrzT; ; Apud Aug. locur. 76. de Deut. col. 370. e. Ubi funt dii eorum , in quibus fdebant in ipjis ?
:
o;io e 01;
dvTui
,'î'fi'i
einiimv drU%i> Ambrof,
1.
t. 38. Ita ferunt Plait. Rem,
S,
Salab,
&
Roman,
nili
LIBER DEUTERON.
VULGATA NOVA.
&
bibebant vinum libaminum
,
:
Cap.
bibcb.nris
XXXH.
vinum
vos
,
391
corum
:
Versio antiqua.
,
rurgant
6c opi-
batis
&
,
* libationis
tulcntur vobis
&
in ncceflltate
vos protegant.
i'urgant
6c adjiivent
&
ExMf.S.Mi<l,a,l.
* Al, libaiionuoi
fiant vobis protcc-
tDlCS.
5 <).
Videte quod eno

pia-ter
:
T. Rf^. alius
Deus
a. a.
(5.
vere Faciam
I 5.
fiiii (olus , & non fit ego occidam , & ego vi ego fanabo, &: non percutiam ,
me
&
Tab.
eft
qui de maiui
mca
poflit erueie.
Sap. 16.
iiJet). 10,
40. Levabo ad coelum manum Vivo ego in a;ternum. dicam

:
meam
&
,
Videte , videte quoniam ego fiim , non prxrcr me ego occidam, vivcrcfaci.jm pcrcilti.im , eÔ fanabo , non ell qui cripiat de manibus meis. 40. Quia tollam in x-oelum manum meam , jurabo per dexteram meam , dicam Vivo
59.
c(l DcLis
: :
&
&
& &
&
&
ego
41.
Si
in artcMnum.
.
7S,tp. 16.
acuero ut fulgur gladlnm

judicium nianus
,
meum
me
&
41
Quia exacuam
ficut fulgur
gladium
:
meum
3rri]>uerit
mea
leddam
ultio-
35ti-ibuam.
riem lioftibus nicis
ik.
his qui
odeiunt
re-
conrincbit judicium manus mea & rerribuam judicium inimicis , his qui odcrunt rcddam.
&
&
>.
dius
Inebriabo fagittas meas fanguine , glameus dcvorabit carncs , de cruore occifo-
&
41. Inebriabo figittas meas fanguine , gladius meus manducabit carnes, .a O.nguine vulne-
&
rum
l. M.ic.
&
de captivitate, imdaii iiiiinicorum ca-
ratorum
&
captiviiatis, a capite
cccli
:
piincipum ini
pitis.
7.6.
4;. Laudate gentcs populum ejus, quia fan vindicguinem fervoruin fumuni uleiRciur
:
&
tarn retribuct in holies eoruni
&
propitius crit
tcnx populi
fui.
cum co, adorcmini eum Ixtamini genres cum populo ejus , contirment eum omnes angeli , Dei filii quoniam fanguis filiorum ejus defendetur defender , retribuer judicium inimicis , his qui oderunt redder &i emundabit Dominus terrain populi fui.
omnes
:
micorum. 4-!. Lxtamini
&
angeli Dci
&
&
&
&
AD NoT<E A D
quid
tollunt ilhriim
,
VerSIONEM
lam
in
A N T
:
Q U a M.
habent
jilornm
ti!
port j.urifi.irrrmn ; pauloque port , exfurgaut nunc, pro j-iyg,vn. Item Sorb, i.delet
fed habet
,
Itliatuwrtm eorrtm
evfn-ga/it
Sec. S^rbcni. z.
y
Q/ifûm ad:pem
j.ii-ijiciiirHm
i^ bibeb.%:i^ vtriim likitiomim
eornm
:
^ nunc , eoyum eJehafitrg.tnt nunc ^

,
jnrabo per dexter.tm meam , Vivo ego in xternnm. Aug. locut. 77. dc Deut. col. 570. e. El jnrabo dexteram meam , id ejl , inquit , per
arlnm manum meam
dicam
&c. Corb.
Ql'orittn iidipcm iiicrijicior:im mafidf.cabatis
l^
Hbrbijtt! vinitin lihatiomitn
eorum
filrgMlt
y
,
&c. Mf.
Reg. Suec. Qîoriim
ad:yf hojlia^nrn edel\iti<

:
^ bibeb.itis
'
Rem. & Rom. Quia exacuam velnt fulgur gladium menm , ^ aget jndiciu,H manns mea: ^ retri" bnam judicium inimicis , ( Roman, de inimicis ) ^ his qui
redd.im. itidem Sorbon. i. prater unum e:tapro exacu.im. Mf. Reg. Suec. Quia exacuam ut fnlgttr ^ contittebit judicium manus mea. Pfalt. S. Salab. Qjtia e:.acuam velttt fiUgor gladium menm , 1^ nt judicium manus mca : ^ letribnam judicmm inimieis , bis qui oderunt me reddam. Corb. (hiia exacuam Jicut fuU gnr gladium meum , ^ /itfipiet judicium manns mea : rcddam judicium inimicis , in his qui oderunt me reddam. Similiter in Soibon. 2. excepus his , Jj retribu.tm judicium inimicis , odicntibus reddam. Lreviar. Mozarabilc Qtiia exacuam Jicnt fulgur gladium menm , 5" fagittas eis : i^ jufcipict manus mea judicium meas confummabo ^ reddam judicium inimicis, ^ odientibus me retribnam.
dexteram meam. 5?^. 41. Pfali.
oderunt
me
viftftm hbii*tois tifrrim
j-trgant
nunc
&c. Mozarab. D
cuernnt
quorum adipe ficrificijrum tdek.wi , i^ bibeb.itis -jiimm li~ htUhnnm eartim : exffiam nunc ^ , &c. Grijc. Qv to
aVa?iiT&'0i',
jt,
&c. ui lup.
habent Mfs.Sorbon. ambo, prarter hoc, If. 59. non ejl alms Da prxter mc. Rem. S Salab. Rom. Vinon eft alius prallete t videte qnoniasn ego :'nm Dens, ter me , Sec. ut (up. Similiter Corb. & Mozarab. excepta voce Dominus t \ozo Dens. Mf. Reg. Suec. Videte, videte
Sic
&
qnoniam Jum Dcui , c^ .7 ego ^ ego , &c. Giaic. l<S'il'

ego
'
ejl
,
alms Deus prxter me:

e''/:J
i'Je7f oVi
^tî
jc,
i/'jc
isi to; TMi.' ,uy' f'7w a,-7r-^%hlv:o , ( Mf, Alex. ;'7rc)t7fi'w ) &c. ut ill Lat. Cypr. 1. de exhortat. mart. p. 264. a. Jul. Firm. 1. de errorc fallar. relig. col. 176. Videte, videte
Grace.
'Or
Jj
^fdTty.f
THK
Tci;
K,
CifU%^'/ai
,
Upt
&
/W/o; M x.'^P H-^'

c?0i' fii
aôi
c^cw
tA..xi)v 1.
i-^.p'i^
k^
T&rj yui-
a.ila.TToS'co'ia!.
Auguft.
I.
nan ejl Dens prxter me : ego mvi'jere faciam: percutiam , 'l^ ego janabo , &c. teritiutfi , ut fup. Hilar, in Pf. 68. col. ^^6. d. Videte , videte quouon ejl Deuf prxter me : ego interim.im , niam ego (nm , ego fanabo : ego vivifi'.abo : percntiam , I. 4. y.
qnoniam
ego fiim
8. col.
gil.
$6^.
1.
a.
Exacuam
ficnt julgtir
Tapf.
:
contia Varimad. p.
lnt fulgur
gladium
meum
me
mea
&
&
,
eis
qui oderunt
CJ redd.im.
Advedar. Leg. to. gladium meum. Vi7^2. b. Ouia exacno vedetmebit judicium manut
cont.
de
Trill, col.
846.
e.
850.
dete qitnniam ego (urn
87 J. c. 876. Dominns , (a\. Dens )

f.
c.
Videte
ejl
vi-
pr.eter me ; in PI. ^^. col. I 57, b. Ego oceidatn , ego Janabo. Fulgent, ep. 12. p. 219. Videte qnoniam ego fmn Dens, g; non ejl alius prxter me. Itidem 1. de Incarn. p. fide ca:h. p. J 56. geminato verbo , videte. I. pro 416.
&
^ non
Deus
&
:
t. 42. Sic habent Pfalt. Mozar. Rem. S. Salab. Corb. Sorbon. I. Roman, prater feqq. neitipe , meas fanguine , loco meas fanguine , ( Moz. tamen delet in , cum Sorbon. j. ) item infra, captivit.tte a c.tpite , loco eaptivitatis i capite; Moz. habet, captivitatei a capite, S. Salab. a captivitate capita , Corb. captiviiatis .1 capite , ut fup. cr capSorbon. 2. Inebriabo (agitlas meas a fanguine
&
Tertul.
Jtviabo
I.
4. cont.
Marc.
,
ego occidam
p. 697. c. Ego percuiiam , ig ego ego vivijicabo i vide etiam I. 2.
tiviiatis
7c?
capita
Sec. Gritc. MsBi'ow

Tf>xi>/uoL/iu-v
,
ri
(êVm /h)
a:' a.',ua-
If'
,
aijuah^
Inebriabo
Kj
e!/Xj"K^wc/;
Vo
rc^fx-
de refur. cam. p. J70. a. Lib. vero de fug. in perfecut. p. 970. a. legit tgo percutiam , fauabo : ego vivificabo , mortijic.ibo : &i 1. 5". contra Marc. Ego occidam , ego vivificabo : percutiam , p. "/9^. b. ^
p. 649.
b.
1.
:
&
fanabo. Similiter Ambrof. in Pf. 58. 40. 45. 118. to. 1, col. 8jJ. e. 879. d. 89J. a. 1086. f &c. Fercntiam, 1$ fanabo : ultimo tan^Lim loco addir ego. Hieron. deni-
&
6y to. 5. col. 487. a. fagittas meas in fanguine , ^ gl.vlius comedet carnes vrtlneratorum. Augufl. 1. i.cont. Admeus verfar. Leg. ro. 8. col. 565". a. Inebriabo figiit.is meas jangtiinc , ^ gl.idius meus manducabit carnes , de Jangui~
^Mi
&c. ut fup. Hieron.

:
in Ifai.
limiliter
nc vulneratorum,
que
in Ifai. 6. to.
:
5. ccH.
,
66. a. Ego occidam

ego fanabo.
,
^
,
ego fi-
Z'ificabo
Jj percntiam
f.
iji
Item
:
in Ifai. yo.
Tf.^^. Pfalt. praed. fimiliter habent, cxcepiis nonnulIcvibusi nenipc Rem. Rom. feruut Lxtamini ctrli Ixtamini gentes Jimul adorent eum Jimul cum eo ,
lis
&
^
,
col. 560.
fed ablque (^
to. 4. col.
ante percntiam
at in ep.
ad
ego
cum
p,jpuh ejus
Ephel.
yiiifico.
Tf.
1.
2.
571. a.
eniin occ ide
retrtbuet
confrment eum omnes flii Dei : , judicium iriimicif , ( Rom. de inimicis
^
(
quia.,..
)
bis
qui oderunt
,
enm
Rom.
delet
eum
Sec. his
duobus ac:
40, Conciiiunt Mfs. codd. prscd. ad vcrbum praCorb. qui habet , qui tollat , pro quia tollam, Mf. Reg. .Suec. quia extollam , Sec. ut fupia. Gra^c'Drj
ter
unum
cinit Pfalt. S. Salab. nili quod in fine habet Quia ftndefendil : 5 relriba.mi juguis filierum ejus defendilur , bit qui oderunt me rcddam , c^ mundicium inimicis ,
Mf. Ox. cum
editt.
Ald.& Compl.
,
t J'lîS
I.
/.a
i;
ipZ'
Zu
i'lu
e";
liv
;
ciMa. Vigil. Tapf.

Vive fjo
dicit
coat.
,
Varimad.
p. 7Jl. b.
fic legit
Diminus
quia extel-
Dominns, &c. Ereviar. Mji. iic LMamini csi i Jimul cum eo i^ adorent eum omnes angeli ejus : Utamiai gentes /imul cum 55 confirminl eum omnes filii Dei: redquia fm^nis filiorum ejus dejtndetur.: ^ defcndet ,
dabit
:
::
39'
LIBER DEUTERON.
VULGATA
&
tis
Cap.
XXXI
I.
NOVA.
ea
filiis
locutus eft omnia 44. Venit ergo Moyfes , Jofue verba caiitici liujus in auribus populi , ipfe
veftris cuftodire
& facere & implere unl,

:
&
verfa qua; fcripta funt legis hujus
filius
Nun.
4 5 . Complevitque onmes fermones iftos , loquens ad univerfum Ifrael dixit ad eos: Ponite corda veftra in om46. nia verba , qui ego teftificor vobis hodic ut mande-
&
47. quia non incallum pr^cepta funt vobis, fed qua; facientes longo perfeveretis tempore in terra , ad quam , Jordane tranfmillo , ingrediminipoflidendam.
ut linguli in eis vivercnt
;
Versio antiqua.
Cv''<'. cLii./'/'.
Vuigata nova.
48. Locutufque
eft
:
48." dixit Dominus ad Moyfen

.^9.
Dominus ad Moyfen
,
irt
eadem
die
dicens
in
,
Afcende in
montem Abaiim
&
moreeft
49. Afcende
,
re
ibi.
tranfituum
in
montem iftum Abarim id montem Nebo qui eft in

,
:
terra
Moab
, ,
contra Jericho
&
vide terram
Ifrael
Cha-
naam
quam ego tradam

in
filiis
obtinen-
dam
& raorere
&
monte.
VuLGATA
10.
NOVA.
:
25f*
mortuus
5'" Quemconfcendens jung^ris populis tuis, ficut apeft Aaron frater tuus in monte Hor,
filiorum Ifrael,
ferti Sin
5
&
ad aquas coatradiftionis in Cades denon fanitificaftis me inter filios Ifrael.

,
pofitus populis fuis

NHffl, iO.
1.
ii.tf
7. 14.
? eftis contra
quia pra^varicati
51
Vide Not.
earn,
E contra videbis terram & non quam ego dabo filiis Ifrael.
M.
Dei
:
ingredieris in
me
in
medio
NoTffi
iet judicitim inimicis
d.xbit
,
^
mnn-
editinibiit fe retribttet,
&c. ut fup. Corb. Lutamini ctrii /imul cum ro , ^ adortnt eiim omiies flit Dei : Utnmini gente! fiim papuh ejus , f^ conjirmem earn cmm! migeli Dii : quia
Domiiitis
,
faiigui! Jilioriim ejus defenitetm : 2) dejhidet dicilim inimici! , J^ odieinibui turn reddet
ef reddet jnJJ
gemes cum poftiItem I. C, col. 875. d. Latiimtni geiiits Jimul cum eo : itiamiiii gemes cum pleie ejus : at in Pf. 6^. col. 191. c. Jucundamini ctsli Jimttl cum fff , ndoretn ettm omties atigelt Dei : jtlitdorent
,
eum emnes
filii
Uiatniiii
ejus
honorificent
eum
omties
nngeli Dei.
Domimi! teiram flebis te! cum plebe ejia , ^

fliam
cittm ittimicis
.
mtlndabu fax. Mf. Reg. Suec. Laiamini genconfirment exm emmsflii Dei : qut,
ctitidamitli getites
filii
populc ejus , Dei. Hieron. in Ilai. Ji. to.

cittii
^
3.
cotiforletit eos
etnttes
Ofe.
2. col.
fiingitii jilior. ejui

,
defenditur
oderitiit
JJ
retribttet jiidi-
in Ilai.
diiabittir
in 1252. c. Lietamirii getites cum : item 2fi. col. 22y. e. addit .Sattguis filiorum ejus vincol.
566. c. poputo ejus
&
his
:
qui
ettm reddet. Similiter in
^
.,
ulcifietur
J^
retribttet
"jiiidtclam
ittimicis.
Sorb. I prster ifta Lutamini geiites Jimul cum pofnlo ejus... his qui ederunt me reddet. Sorbon. quia faiiguis cimfirment eum 1. Ixtamini genus cum popnlo ejus , emnes angeli Dei: quia filiorum ejus fittiguis defeiiditttr : fidientibus me retribuam judicium inimicis , defendet ,
reddam
(pfiAvli
gf emnndabit Dominus , &c. ut fup. Grscc. Eu' o/tt iutS , i) CTf otKi^VKcaTaoaf oi/TW t^titli^ k-)Umi ( Mf. Alex, wo ) (?; ûppiiv,^li I'Sv find t? miJ
,
Auguft. locut. 78. de Deut. to. 3. col. 370. e. Lmamini adorettt enm omnes angeli Dei : rum fie Jimul ettm eo pergit Alii codices habent : Et adorent eum omnes filii Dei '-filios autem Dei dtdos , qui angeli funt in ccrlis , tiotf fitcile in Scrtpturis Jattdis invenitiir. Vid. inf. Hebr. I. 6 Tf.4%. Gr Kal eAaXH5= , &c. ut in Lat.
i-farsi
"t.
49.
'Aâtîiî llî
;'? eii
TO OfS; TO ofs; to
'A^c.p\/j... Ata/î^
H.
TEjfi/Ta cv
,
tS
JJ?
KKT?,
&.
ai/xa.
J,
u'i%[ieiTcc^jc.y
Vtm tziilnijm 08"

tudvl'.i;
Mfs. Alex.
oV/ to
j.
Hilar, in Pf. J2. col. 87. c. Afcende in montem morere.

cfii. If
.
Oxon.
in%vsiir!i'Cxv cturit
s'n
Syfifci
@i)
ji. Huic refpondet
quod
Hilar, air in Pf. 52. col.
Twt vtZi auT?
jxaToi
("Mf. Alex. (kJ'iv.utci)
i/.-
87.
c.
Moyfi didtum
,
Qui.i non glorificajli
me
in
aqtiis
contradidiotiis
elylavoSoicii
,
ajcende in
montem
rcr;
morere,
Gixc. 'Org
tS* ij/a7o5
j,
de Trin.
col.
fiinotCapifr Ku&io; , &c. ut fup. Hilar. 1. 4. 846. e. legit Lxtamitii cceli Jimul cum eo ,
:
MTsjUff7e TCf ÛjuaTi' jUy

dvTi>ôy!cc<;
tjnU 'Icpan^v eVi

jue cv -tuc, Jio??
Aisti ;^ H7.'aoa?e
'Icôwa.
CAPUT
Versio antiqua.
Aug.
petit,
qntifl.
t,
XXXIII.
Vuigata nova.
I.
y5. in
Y7 T
JC/
les
hxc benedidio , quam

,
3.
J/S.f.
homo Dei
:
filios Ifrael,
benedixit Moypriufqiiam de-
T_T
i.
n.
Et
,
-^c
fes
,
eft
benediitio
qua benedixit
Ifrael ante
Moymor-
homo
:
Dei
filiis
fungerctur.
alluxit Et ciixit Dominus ex Sina venit , 2.. ex Seir nobis feftinavit ex monte Pharan cum multis minibus Cades. Ad dexteram ejus angeli
:
tem fuam.
&
ait
Dominus de
nobis
:
Sinai venit
&
de
Seir
ortus
eft
apparuit de monte Phamillia.
ran
&
cum eo fanftorum
,
In dextera ejus
fanfti
cum
.
eo.
ignea lex.
:
5.
Et pepercit populo fuo
&
omnes
fanfti-
5.
illius
Dilexit populos
funt
:
omnes
in
manu
Sap.^.Ti
ficati ilib
manus
tuas
&
hi fub te lunt.
qui appropinquant pedibus ejus , accipient de doftrina illius.

4.
&
4. Et accepit de verbis ipfius legem , quam mandavit nobis Moyles , hxreditatem congrega-
Legem
pr.-Ecepit nobis
Moyfes
hsredita-;
tern multitudinis Jacob.
Ambr.
Pfld.t,
de bened.
5. t.i.
517,
tionibus Jacob. Et erit in dilecVo princeps , congregatis 5. principibus populorum , iimul tribubus Ifrael. non moriatur, fitmul6. Vivat Ruben , tus in numero.
5.
Erit
apud reftidlmum rex
congregatis
principibus populi
6.
&
&
cum tribubus Ifrael. Vivat Ruben & non moriatur

,
&
fit
parvus
7.
in
numero.
eft
Haec
!*
Juds benediftio
Audi Domine
NOT
Tlr.
AD Versionem
extremum
,
,
Q U A M.
,
t. Similiter in
Gracco
nifi
,
excipias
3-fo
millibus
pro multis millibus
&
ex.
AeJ'wc
dextris
t!i;
teas:/! h;
i/tb
ante finem
,
feu mortem ejus

valet.
i, ,
loco
loco ad dexteram.
TfTf.
priiifjiiam defungeretur
quod idem
,
3.4. J. Similia prorfus leguntur Graece.

Ita
f. ut
,
2.
Fadem
funt in Grseco
,
prater feqq.
,
ncnietrit/-
If-.
6.
y fepnavit
pauloque poft
iut piVfiisi
cum
decern
Pf. ji, col. y^. c, ]'ivat
Gr*ce ad verbum. Similiter apud Hilar, in Rnben, ^ non moriatur.
,;
LIBER DEUTERON.
V
Tocem
JudiC
Cap.
XXXIII.
U
,
IG AT
NOVA.
VeRSIO ANTIQUA.
393
&
eum
tor
manus
ejus pugnabuiit
ad populum fuum introduc pro eo , adju-
&
illius
contra adverlarios ejus

;
erit,
PertecHo tua, doftri8. Levi quoque aic na tua viro fiiiilo tuo , quern probafti in tentatione , Sc judicaili ad aquas coutradiitionis.
&
Date Levi yiros ejus, date Levi maniLevi fortem

fuffragii fui
,
Amh.l.t.offic.t,
feftos ejus, date
& ve-
69.^.70..
*.
9.
Qui
;
dixit patri fuo

fratribus luis
51.27. cio vos Lev, 10, cierunt

5-
&
filios
fuos.
matri Cnx : NefIgnoro vos nefHi cultodierunt eloquium

,
: :
&
&
pahim tuum lervaverunt 10. judicia tua o Jacob, & legem tuam 6 Ifponent thymiaraa in Furore tuo , & horael
tuum
&
riratcm ejus viro lando , quem tenta\erLint in tentationibus , maledixerunt lupej aquam contradidionis. 9. Qui dicit patri fuo , Sc matri Non novi te fiatres luos non cognovit , filios fuos abdicavit. Hie cuftodit verba tua , teltamen turn tuum obiervavit.
:
:
&
& &
locauftum fuper alcare tuum.

1 1
.
Beaedic Domiiie for titudini ejus

illius
;
& ope-
Benedic
Domine
virtutem ipfius
ra
manuum
ejus
fufcipe.
Percute dorfa inimi-
manuum
opera
ejus lulcipe
corum
gant.
&
qui oderunt
eum
non confur1:1.
II.
Et Benjamin
ait
Amantiffimus Domini
:
habitabit contidenter in eo
quali in thalamo tota

illius
tabit fidens
die morabitur
cet.
&
,
Benjamin dixit Diledus a Domino hsbl- Amhr.dekn.Palr, & Dcus obumbrabit fuper eum om-c. ii.M.530.f. *
:
inter
humeros
requief-
nibus diebus , a Domino.

15 ra ejus
,
& inter liumeros requicfcet diledus

A
benedidione Domini
,
i;. Jofeph quoque
ait
De benediaione Docceli
,
Jofeph
mini terra ejus
de pomis
truftuum
& rore
atque
a finibus cocli
&
ter'.
a rore
&
liiJ
II. 5181
ab abyflis
abyflb fubjacente.
fontium deorfum
folis
14.
De pomis
ac lunre:
14. & lecundum horam fadum & a con\'enientibus mendbus

:
folis
curfum
1 5
ds vertice antiquorum montium

:
de po-
jbIs
collium sternorum
15. &c a. vertice montium tice collium arternorum :
ab initio,
& a ver-
16.
IxeJ.
3,
&
de frugibus terrs
&
ne
ejus. B^nediclio illius qui

,
apparuit
de plenitude in rubo ,
veniat fuper caput Jofeph nazarsi inter fratrei fuos.
6: fuper verticem
16. ad horam terrx plenitudinis. Et ab eo qui vifus ell in rubo , veniat fupcr caput Jofeph benediclio , fuper verticem ipflUS , honoritiCUS fit inter fratres.
&
&
NotjE ad Version EM AN
Kal tm Asi/i ;7vi- AoVs Asv] /vAi^; OT? , Et Levi dixit : Date Lez>i tnamfejlos ejus deinde lie ^. aMrbtai' cVts tw ai/f tw cciw , Iv e f.âeay aivTtv cv nrf.cce eôiôf ;:oai' cttJTCi' , &c. ut Tup. ^ 'veruatem ejus viro fnucto , qmm tentaverunt eum in tentntto&c. vel jiirgati Jurit m eum Tte , canviciati Jiiiit ei fupcr , fuper ^ &c. omilTiS his. Date Levi viros ejus , Sc date Levi jertem fuffragit j :i. Amhrol. tamen in Pf. ii8. lo. i.col. Date Levi vires ejus , date Levi I04y. a. rurlus habet mamjefios ejus ; at lib. de exhort, virg. to. 2. col. 28(5. e. leîiie videtur , -veros ejus ^ non virus t renitentibus tamen Mfs. codd. qui omnes conftantet ferunt , viros , non verm ; led hanc ;Clionem , vnos ejus , admi:tendam elfe fatis indicant veiba proxime addita ab faltem eo loci AmbrolTo Q^tid tarn veritm pauloque poll , itlud eiiim verum. Non idem tamen affirinandiim ciediderim de loco altero lib. offic. col. 70. b. ubi editt. omnes coiiiûnt veros , fpreia auclorirate Manul'cripiorum codd. qui habent vtrffs ; iUic eni^n legendum elfe -viros , non z'eros , qux iubjungit Ambrof. ibid, ll/i ergo viri probant ifta
Tt. 3. In
Q U A M.
vos
:
Grsco
iimpliciier
aut matri
cit.
Kon novi
tjui filios
ftoi non agnof*

I.
ipfe
autem cognovit teflamcnium tuum. Aucl.

2. c. 4. col.
de prof.io
: ,
mifl".
part.
fi.x: :
128.
e.
^j
J'uis
:
didt patri
Jj
matri
Nefcio vos
li
i^
fairihus
Ign^ro illos
ij fi-
oderunt. Biix. p. 723. e.
lios tuos
tejiamentum
tuum
patri,
Qui dixerum
fertabunt. Pl.ilallr. matri : Non no-
m.tndatum itieitm ? Gsxc. 'O m'iM TW nra'i ft , i^ -xn nvH f\- ( Mf. Alex. cumedd.Ald. Conipl.Tw OTaTfi fTB, Kj Tn/.tii1f.i utv ) Ou'x iufcai at/Tt yx. eVf7i'w , ^ t^; wk; cluTb Ve7va'* Jf TV; ccfi?.7;i;g
: ifli
vimus vos
cujiodierttnt
&
edit.
Compl.
yx.
'iyvu,
)'i.ifij>,ciiî
ra. ô'/id
Qi ,
j,
tw
/1-
^WV.y (\ Ai5TV^M5f, t. II. Ad verbum e Grsco , nil! excipias , virtutem ipjsus , pro quo , tiV l^Ji/t iuTV , fortitadinem ejus ; deinde lequitur tk (pa. , &c. 'f. 12. Grxce Kl tw BsK/ayUiv tliriv' 'HytiTritf^svo^ viro
,
j-^
:
'Ttx'ia.^
Ta; M,spa5, J- acaêoci' ruv 'jiûr .vt^ iixj=irccvc' non fequitur autem, dileilus a Domino, quod forte non repetivit
Tf.
ejus
8cc.
ti
(^ m.inif-jii ejus , ijui nihil in corde doli baheant Po.TO utiaqiie lectio, live veros , live viros., admit-
facile
potui: ab Ambrolio diverlis in

fui
locis
1.
tate codicLim
temporis
atque etiam
fuiit
pro variede exhortat.

,
virg. col. 22(5. a. nunc legitur: Dale Levi veros ejus

te
da-
Levi
fortes ejus.
Confulendae
notac novae edit,
ad
utrumque locum
col.
citat. fupra.
Rurfum Ambrof.
,
epill. ij,
8zi.
viro
.
t. legit '.Date
Levi manijejios ejus
veritatem
jando : &c ep. 81. col. 1099. f. Date Levi cteros ejus & I. de bened. Pair. c. 5. col. 517. f. Date Levi fortem fujfragii ftti , ^ -veritatem ejus viro janclo. Hieron, in Malach. 2. to. 5. col. 1818. b. Date Levi dodrinam
fnam
Ambrol. nili explicationis grati.t. I 3. Grc. ii.itio habet Kul tw 'luiip ilrr^v deinde ut in Lat. fup. hoc excepto, kVo a'fM ifxtv j, S^ficn, quod Nobilius vertii, a frudibus cctli '^ rore : d-Tri <ifZv, inquit , didio Hebrsa , qn,t fginficu debcias , {J diluatos frudus 1 w/)o; proprie annus , tenipus & Vo a'/iw^ , velut ab annuls frudibus : Ambrof. vero legilfe videtur aVo opSr, ut nunc etiam exllat in edit. Aid. in Ml. quoque Alex, awa if^-^v. Addit Ambrof. ibid. Benedichonis hitjns prarogativa dcjertur a jummit.tte ctili ttjjue ad extrttnum
;
terra.
ejus
veritatem viro jujlo.
If. 9.
Idem Ambrof.
epilt.
y. to. 2. col.
822.
a. le-
14. In Graeco fic Kal xa6' wpaK 7E>TifâTwv wiV tôNobil. Et a fudibus fccu/idiim horam folis converjionum ; nad' afw> autem, hie fumi potefl pro temfejlivis : GrafC. addit k. u-tto QovoJur fiwut/ , velut a coitionibtis
Tt^.
,
:
TTWK
Dixit patri Jiio, J^ matri fix :Non vidi te. Vet. Iren. Interp. 1. 4.C. 8. p. 237. b.lic Qui dicit patri fio , JJ matri jux : Njm novi te : Jratres Juas non agnovtt , -i^ filios
git
:
lunarum
t'.
<Pk;
,
aut menjium.
Sec. ut in Lat.
ftios
abdicavit.
fervavit,
Crcjladi-vit
pracepta tua
^
^
tejl.imentum
b.
tice.
tuum
tuvi
Cypr. de
oiat.
LJom. p. 206.
&
epill.
:
bet
Ato K'jfvjrif Ifivr afX"!> & ^'^' xapuA vertice montium pn-iapii , (^ a verSec. Mf. Alex, cum editt. Aid. & Compl. initio hadv Ki cciro. Ambrof. etiam legifle videtur infra
ly.
Gr^c.
ad Fottunat.
te : J5
,
p. iSj. c.
Ciii dicimt patri,
m.itri
Non
f^'"^
f""
'">"
agnovtrunt. Hi
cufl,idie:-uut pra:-
tuum jervaverunt : limiliter 1. de opere & eleem. p. 242. b. excepto uno , aut matri, Auguft, 1. cent. Adim. to. 8. col. 117.6. Qui dicit patri,
etpia tua
ij irji.tmcntiim
non limplicitcr afx'^. 6. Grsc. Kal xaC ufxv 'ivi CTMif w'dfw;. Kai t^ /Ta TW ofevU o/ til ^XTU , if>^ci<say i-TTi jtfpocAni' 'Ic^^m-p , ^ gVi y.of.uipyi <A.câ:i7i; fV* aSst^fpcT^. Et ad horam terra plenitudinis ( Nobil. plenitudine , per relat. ad V. ) Et
oif-y^;
,
I
Tom.
I.
Ddd
,, :
594
'Ambr.inPf.4lPe,
LIBER DEUTERON.
VerSIOANTIQUA.
17ejus
fis
,
:
Cap.
XXXIII.
:
VUIGATANOVA.
Quafi piimogeniti tauri puldnltudo cornua ihinocerotis cornua illius in ipventilabit gentes ufque ad temiinos terra; :
Sn/rr.j ,
decus
fpccies ipllus
17. Primogenitus tauri * deciis ejus, cornua Unicornui comiia ipflUS in ipiis gentes ventilahlC decern bit limul llfque ad extremiim teirx millia Ephixm 6c hxc millia Manaffe.
:
In
func multitudines
Ephraim
:
-.
& ha;c millia Main exi-
nage.
1
8.
,
Et Zabulon
ait
Lstare Zabulon
tu tuo
&
IlTachar in tabernaculis tuis.
JJem
I.
tie
ler:eii,
ip
merces circa mare inhabitantium,
19. Populos
vocabunt ad montem
juftiti^.
,
ibi
im-
P/itr. c. 6.
521.
c.
molabunt
viftimas
Qui inundationem
thefauros abfcondi-
maris quali lac fugent

tos arenarum.
&
Idem t.
8.
J14. d.
20
reqiiievit
Bcnedi(flus qui ampliavir

,
Gad
ficut leo
10. Et
quail
Gad
ait:
Benediftus inlatitudineGad:
,
confringens brachia &: principes.

,
ko
Et
requievit
cepitque brachium
&
in
ver-
ticem.
21. terra
Et vidit ab initio fno

:
quia ibi divifa eft
2.1.
vidit
principatum fuum, quud

:
parprin-
principnm coUedoriim limul

)Uil:itiam fecit
cum
_
princiju-
te fua doftor eiTet repofitus
qui fuit
cum
pibus populorum
Dominus,
dicium
Iimf.7.Jl3./
Wei
J'
c.
f^j^
,-,
cum Ifraiil. Dan catulus

Nephtalim
dpibus populi, dicium fuum cum

2.1.
&
fecit
juftitias
Domini,
&
ju-
Ifrael.
ait
:
leonis
&
:
efFugiet ex Ba-
Dan quoque
Dan
-.
catulusleonis, fluef
largiter
fatietas
10. J2J.
bitur bcnedictione a
DOilidebit.
Domino mare
filiis
accipientium , repleAfriciim
&
tia
JJem
r<
c.
9. 515. J.
2^
fuum.
25. Et
EenediaUS a
iiiis ,
Afer
&
eft
erit
accep-
Nephthali abundanperfruetur,& plenus erit benediftionibus Doroare meridiem poffidebit. '^'"' 14. Afer quoque ait; Benediftus in filiisAfer,
i-,.
de Bafan. Et Nephthall dixit
&
tus a fratrlbus
Sc
intinget in oleo
pedem
lit
placens fratribus fuis
&
tingat in oleo pe-
'^'" '"'^"'n-
ferrum& arramentum
Et licutdies
eft
calceamen-
15. Ferrum
&
xs calceamentum
ejus. Sicut
turn
tuac.
ejus.
tui
funt,
lie
erunt virtutes
dies juventutis tua;, ita
&
fenedus tua.
ut Deus reaidlml
2.6.
Non
:
quifquam
,
coelo
zj.
adjutor tuus
&
ficut eft Deus tuus in magnus Dominus firma-
z6.
Non
eft
Deus
alius
I^gp^-J
afcenfor coeli auxiliator tuus. Magnificcntia ejus difcurrunt nubes

2.
&
protegens
,
te
Deus
,
initii
&
brachiorum potentium
ejecit a facie tua
per vires inimi-
7.
habitaculum ejus furfum

:
& fubter
,
bra,
chia fempiterna
ejiciet
facie tua
inimicum
cum tuum
dicens Pereat. 28. Et inhabitabit Ifrael fidens folns fuper ter:
dicetque
-.
Conterere.
iS. Habitabit Ifrael confidenter
&
,
folus.
ram. Jacob in frumento
&
\'ino
&
coelum
tibi
Oculus Jacob
in terra
frumenti
&
vini
coeliquc
cum
nebula roris
erit.
caligabunt rore.

Itcctptati qui vifttl
ejl
in
ruh
f.
veni.wt fiper caput Jofefth
dvToTi
lim
j,
y.spXTiiT a/ixi'tai
a-r' azpi(
yUr euniu fiVfli/ei
in fya:rihts. (^ l:iper zmticem glarificMus

J.
Ambrof. iterum
es
'Eififni'/i-
ccvtcu
'^MaJ s^
;
h\taoy~i.
1. offic. to. z. col. 90.

lit
lie
habet
Qtii vifii
in ru-
is,
viniai fuper capHt Jofeph , ^g Jhpcr -vcrticem ipfitis in ritbo mniat. ) At honofifictis itttir frMres. (2,miq. ed'm. venial in Pr. 4?. col. 895. e. lic:î -Jifiis eft in mho,
t'. 19. Grace. Kal i^-TTocix aapciwv xa7c/xsfc'iiiii. t- 10.^ Grsce Ka\ tu Ta/ siVfr EJuyMfiiyoi ifiTrnt-
ryrav TaJ- exinde

iingulariter.
*".
fic
Qtvlfrl^ca
^&cx''"^
&
la'fX''?
>
vemceni ejus, glorific.ttus inter primogemtus : iimiliter infra , col. 894. b. vox Hilar, bene 1. 4. /n-iMia^fwit.-rj , adjungitur antecedeniibus. deTrin. col. 847. b. t qux accepta ftint ei qui apparuit
fiiper c.tfut lofeph, iS f'lper
fuures
f:<as
mitmm fuam
zi. Grsc. Ka! Ei'/fi- avtify^v aurS , Et vidit pri, vel principium , aut principatum fuum , pro
in
veniant fuper caput Jtifiph, f5 verticem. f. 17. Idem Ambr. 1. de bened. Patr. p. JzS. J'rimogenitus t.tmi decui ejus, ccrnua unicornui
riibc
,
e. legit
:
ipfis
ah initio fno ; reliqua ut in Lat. fup. niii quod pro priiicipibm , hab. fynic'î, dncihiis , loco Judicium, tic, 5 Xf/oi iun , ^ judicium ejus. t. zi. Grace. Kal ra Air nirf Axr , &c. ut in Lat. excepto verbo , s'x'SH / '7< , exiliet, \e\ j/rojlliet , pro
&
femes ventilabit
ri.tJcs
fmul
ip/e
Ephrxm , ^ myriades Ephrxm
ufque ad extremum term : ipje myipfe chiliades Manajfes. Ad hacc autem ,

,
effugiet.
&e. notant editores
noftri
BB.
in
legit
cditr.
Am.
Era.
ria de fe fremet , des Ephrem , vel
& cod. ^ ipfe
Theod. , &c. in
,
legi
terrx, ipfe
myfte-
-.25. Rurfus Ambrof. epift. j8. to. 2. col. 943. d. e. Nephialim fatietas acapiemmm , i replehitur benedidione. Grace. NfjiCa?! ( al. N^jiU^si^ ) srMio.usn! /itirSr,
;
Ephraim
quibus
inquiunt, non , quod omnes exhibent , ipfe
aliis edict, ipfx myri.tipfa chiliades Manajjes ; a longe abfunt Mfs. nili in hoc,
j.
s'.wttxhSh'tw ivm-)1(x4 -axfi K.uf!i-
,^xM0j-xt i AlSx xmi-
^rcfivii.
t- Z4. Idem Ambrof.

tus
epift. 41. col.
961.
,
b. Benedic-
ipfi , forte in quo eft, ipji chiliadis , qux leclio non ell ec Germ. hab. myriadis afpernanda. Ambrof. ubi fup. col. yz9. a. rurfus habet : Primoicnitus tauri decus ejus , haheits cnnua unicornui ,
excepto Mf. Albino non male. Mfs. etiamColb.

ipfe
,
fliui Afer
Grace.
p Ewcyî^/re;
,
aVf^foI? atni , #. ZJ. Grice. SiVnpt;

'Cli
j.
&c. ut fup. aô ^j>l.lul/ 'Aof , g. JVa; Asxto5 to?; fa+^ a- hala , &e. ut fup,
erit
i,
acceptus fratribus fuis
x"?
to'
i-xoSy/ix
dun
i'âi.
decern poft pauca addit in quibus gentes ventihbtt : millia Manaffes. Item in Pf. 118. col. millia Ephrxm, 1045. b. Frimogenitus tauri decus ejus , cornua unicornui
;
&
tornna ejus : mitatem terrx
in ipjis gentes ventilabit
Jimul ufque ad fum-
9J0. f. z6. Gr. Ou'x es-zk icirsf eTiCxlra'i eV) toV if"'' $sto'?
s-Ep-=i>ca'c.
aii Mf. Alex, ciim edit. Aid. Ka) a'? ai , Oxon. 'n<; ; ) yfn'fxi (\ , ti t%i!i n. Gaud. Brix. ferm. J. col. as calciamemiim tuurn. g. Terriim
eoj tS
iiVaTiiê'i-B ,
fie : I'rimi1. z. offic. to. 2. col. 90. f. : in livus tauri decus ejus , cornua unicornui cornua ipfius : ufque ad extremum ipfins cornu gentes -ventilabit Jimul decern millia Eplnxm g; ip/i millia Manajjes.
&
calum
^
qui afcendtt fuper No?; eji Jicut Bens adjutor tuus , {5 magnificus firmamenti.
(^s
5 C'' dilelli ,
'
îiyxi^zTrpB-nîii
t?
1^.27. Grace. Kal (:xst<

v-â
:fa>X".
Aid. afX"J
lerrx
ipJi
Vide etiam
c
:
in Pf. 45. col. S9J. c. Tertul. 1. adv. Jud. (imili10 p. 144. a. & I. 5. cont. Marc. p. 677. a. cornua ejus : ter habet Tauri decor ejus , cornua unicornis terin eii nationes ventilabit pariter ai Jummum ufque Prirx. Auguft. quacft. 57. in Deuc. to. 5. col. 580. c. mogeniius tauri pulchritudo ejus. Grsc. nfa.To'Toxo5 jaJVt' w fV 1i llM6; i/T?, niOii'i /nwoits'f"?'? T xs'(7
(\
i%vit (.fiix'"'-" a'jraar j, i'/ZxmT x-ttI cr^qtsuirM EX^-f", >.i-,w 'A-!riM:i. Et teget te Dei principatus ,(rj
ejiciet
jubfouitudine hrachmum aternorum :(g
a facie lua
mimicum
dicens
Pereas.
ult.
t. z8. Optimc e Grsco , prxcer hoc pro quo limphciter , QuriifKi rum , feu imbilum rore.
roris erit,
A/>(ic
cum nebula , fbjiw
LIBER
:
DEUTERON
V
U I G AT A
Cap. NOVA.
;
XXXIV.
te inimici tui,
395
qui falvaris
quis fimilis tui popule, 19. Beatus es tu Ifrael glain Domino ? fcutum auxilii tui ,
dius gloria tua;

colla calcabis.
negabunt
& tu
eoium
&
CAPUT XXXIV.
V
S;.
3.
U 1 C A T A
NOVA.
ManafTe,
,
I.
'iJS*.
Moyfes de campeftribus Moab -ti. fuper montem Nebo, in verdcem Phafga

Scendit ergo
:
&
&
omnem
terram Juda nfque ad mare
noviflunum
*'
'
contra Jericho
oftenditque ei Dorainus
, ,
omnem
ter
&
auftralem partem,
&
latitudinem campi Je-
2.4.
ram Galaad ufque Dan

2.
richo civitatis
palmarum ufque Segor.
&
univerfum Nephthali
terramque Ephraira
VULGATANOVA.
G.
7-^'iS
VerSIOANTIQUA.
4
Oftendi terram hanc
ingredieris.
ociilis tiiis
,
Hic eft ter4. Dixitque Dominus ad eum 15. ra, pro qua juravi Abraham , Ifaac , Jacob ,
12.
:
&
fed
illiiis
non
jiml.
de
xf
t,
18.
mmf. ap.Amlr,
z.io.c,
dicens
Seraini tuo
dabo eam.
Vidifti earn ocu-
lis tuis ,
5.
non tranfibis ad illara. Mortuulque eft ibi Moyles fervus Domi-
&
5.
.
ni
in terra
Moab
:
jubente
Domino
terra;
terra
6.
tra
&
fepelivit
eum
in valle
Moab
con-
6.
&
Et defun>us eft Movfes fervus Domini in Moab , per verbiim Domini

Tl
iT
'-
H.>,v, ^-^'^1 O/i

t.
I CD/it , lis fVm
4. p. 2.
lepelierunt
:
eum
fcit
34. ,
Phogor
&
non cognovit homo fepulcrum

viginti
ejus ufque in pra;fentem diem.

7. Moyfes centum & quando mortuus eft non
:
Phegor & diem iftum.
nemo
in Geth prope domum lepulcrum ejus iiique in
annorum
erat
caligavit oculus ejus,
nee dentcs iUius moti funt.

8.
Fleveruntque
eum
lihi
;
Ifrael in
campefta
8.
:
Planxerunt
filii
Ifrael
tribus
Moab
triginta
diebus
&
Moyfen
completi funt
&
diebus trigin- Ambr. lie

t.
ah.
Theod.
confummati Hint
Jefiis fihus
,
dies iii'dus
1.
iiog.i.
dies planftus lugentium
Moyfen.
9.
Jofue vert) rihus

,
Nun
ei
tilii
repletus eft fpiri-
9.
Et
tu fapientis
quia Moyfes pofuit fuper

ifrael
,
eummafecerunt-
teliigentii
Nave impletus eft fpiritu inimpofuerat enim Moyfes manumlu-
ludf.
c.,i. 1. 1.
F'" S- ^'>>'. i8j.
nus
luas.
t obedierunt
que
ficut
ficut pr ecepit
Dominus Moyli.
in Ifrael
per eum. Et audierunt cum filii Ifrael , fece-'?runt fecundum quod mandavit Dominus Movli.
10.
ficiit
&
10. t noa furrexit ultra propheta
Non
,
furrexit
,
amplius propheta in
llVael
^..,.
io'^'t'^'i,'/' * '
'
Moyfes, quern
,
nolTet
Dominus
facie
ad
fa-
Moyfes
qui fcivit
Dominum
^"''*'
facie
ad fifecit
ciem
1 1
ciem
.
in
omnibus
(Ignis
atque portentis
qus
mifit per
eum,
ut faceret in terra
fervis ejus
,
^gypti Pha-
in omnibus (ignis in terra Êgypti

1 1 .
&
prodigiis
qux
raoni
& omnibus
,
univerfaque ter-
ra: illius
li.
& cunitam manum

,
mirabilia
lacl.
quae fecit
robuftam, magnaque Moyfes coram univerfo If-
NotjE ad
4. Grsec. delet h!c
,
Versionem
jungiti
%'j,-
A N T
q u A M.
terram hanc , expretTam fupra ; tloco \tx6, fed illtiii, hab. i, s'r, iltnc. t. J. Ita Grxce ad verbum. Rurfus Hieron. 1. ;. in epifl. ad Ephef. to. 4. 409. a. Icgic Mtrtum ejl Mnyfes
^
;
fxmului Domini
&c. ut fup. Item

efl
1.
1.
i.
cont. Jovin. to.
in Araboth Moab jiiptr Jordanem contra Jericho. t. 9. Ad verbum c Grjcco , excepiis his , fVe'^-xKE TK? xsre^; c/TB, impofiit martus Jitas pauloque poll, pro andierum. J, ikmvca/ , g) exaudiirnni
, ,
4. col. 154. c. Et moitutti
in terra
Moab.,
&c.
Similiter
Ambrof.
'jerbiim
1Z6, d. Per fupra.

Tt.
de Cain & Ab. c. 1. to. i. Dei mortuus efi. Favet Capital, CLI v.
i.
,
^ Jepeiivtt
It. 10.^
Eadem
,
leguntur Grsce
prjcier
feqq. iV
sV
(i-
Ki/fti:;
iurai
quern novit Dnmiiius
eum
Dominum. Apud Ambrof. etiam 1. i. Hexa. militer ell: Nemo fitrrextt ampli'ns propheta
Dominus
loco qui fcivit

col. 4. a.
quern jcivit
6. Ita in
Grxco
,
exceptis his
:
rr..... <ioyip, lo-
co Geth
deinde lie ^ '/. iljit n'Jc'i , S5 "<"' novit tillus. Idem Hieron. 1. i. cont. Jovin. to. 4. p. T54. c. t Jepcl:z'it eitm Domintts tn valle terrx Moab contra domjtm Phogor : ^ non cognovit vir Jepiihriim ejus ufque in diem hum. Ambrof. 1. i. de Cain & Ab. c. 2. to. I. i3(5. d. Quia nemo fcit fepulturam ejus ufque in hodtcrnum diem,
Phegor
Jacie ad faciem : hi notant editor, nollri BB. in Mfs. o6to antiq. & mel. notsc , ut in editr. veteribus legi , qui fcivit Dominum in Reg. ; Rem. qui f-ivit Drum; in Dion, qui fcivit Deum'faciem ad faciem ; in Germ, denique , qui vidii Dcmmuni. Capitul. clv. Iiip. ( non fun propheta in Ifrael Jicnt fitit
&
&
"(r.
II.
GcXQ. voci prcdifiK

ccvra
n-t'Cc;
'jiof.^cxi
t-
8.
Apte ad
Grxcum ,
nili
quod
port Moyfen
fub-
Dominus facer e
Moyfes. addit:oK d^'cuy.'r cluTin , Ai,v^/oi , flee, quern mijit eum ea in term Mgjpt'o , &c.
yr,
Tom.
I.
Ddd
ij
. ,
396

Auclore
Francisco Luca
co-
Drugcnfi.
D E UTE RONOM lUM.
CA
Frima
If.
P. 1.
if.
4.
Qui habitabat inHefebonl Quidam

,
dices emtttiint pericopctt h.^nc

tertibilera
,
Jed immenta.
turttm voveytis in pruterilum voviftis. If. 12. Qui in urbibus veftris commoratur.
?. 19. Per eremum

folitudinem in
fuperjiture.
&
maximam.
Sequiiur
eft
aim
Idnis
fed qiicd
memo judkatum
fcribendum moratur.
if.
I
eft
plurale
eft,
commorantur
pro Jiiigulan
Kequaquam comhoc omit-
J.
Hoc
maculatum
& debile.
Non
eft
t. io.
16.
Quem Dominus Deus
nofter daturus eft nobis.

ct'.m feciindx.
tendum quod
ititerpres
expluationts causa addidit.
perfo;i^ pronomitia
non funt mutiinda

noflii.
Ad fermonem Domini Dei
Idem
hie ejio
judicium,
Ti.
tiiii
i8. Er ad ccclum ufque munita:.

ejji
}!.tc
lidetiir
,
La-
Imerfrtiis
Jcriitur
>
muniif
fro qua alii
mu-
If. 29. Ad quas ingredieris poffidendas. Correclores bit futurttm pratulerunt prafeiiti ingrederis. Cap. XIII. If. 9. Er poftea omnis populus mittat manum. Unicam voculam poftea , ne diftrahas in duas poll te , ut quidam facium.
racae.
51. Et in folimdine C ipfe vidifli} portavit te Dominus. H^c eft genuine loci tnlerpiinciic , qua periodus bac
T.
if 7. Comedere non debetis , utcamelum. ut omiferunt proiiomen hxc , quod alii libri pr.tponunt verbo comedeie , ita addiderunt adverbium ui an.
Cap. XIV.
,
Correclores
iiicipii
ab his verLis
ipli vidiftis
,
Et in folimdine
,
relatis
ad Jeqtfentia
faretitheji inclufis his
ipfe vidifti
qtlx
qui plnratiter le-
pr.tpojuerunt
gum
rxi.
Cap.
II.
If.
Ahi
llhri
minus Jinceram jeqnuntnr leCiioriem. InSeir autem prius habitaverunt Horfervant terminationem Hehr.zam , JcrihenteS
iz.
Horrim. ^. 19. Et accedens in vicina filiorum
Ammon. Hon
mutes accedens / afcendens. If. 10. Gigantcs , quos Ammonitas vocant Zomzomrepeiendum eft enim tnim. Ttiffjllabum eft Zomzommim
:
vocem camelum , finfu clarijjimo. toiro haw: pronomen ei quod mox Jequitur. Haec quia rurcinauc. t". 12. Et halisecum. Now eft omiitinda vocalis fecunda e , fequeas dipbtcngum X :Jicut non emittitur Levit, 1 1 If '5vultiuem. Alii codices legunt diffylUm f. i;. Ixion hum Ixon. If . 22. De cuniSlis ftuftibus tuis qui nafcuntui in terra, Alit minus rede legunt genere femirimo , frugibus tuis quae. If. 25. De armentis & ovibus tuis. Keutiquam addente
.
&
zom
contra qujjdam qui leûnt
Zoramim.
dum
If.
II. Populus
magnus
&
mulcus
eft
&
procerjr longituilliid
dinis. Stillo
tmdo emittendum
medium
&
mulcus,
fir. 17. i8. 19. Trauiibiraus per terram mam , publii^c. Noa fuat nomma verbaque plura, lis niimtri , qiin bis tribus verjibus cominentur , mutanda
ca gradiemur via
in Jingnlaria fuciunJ,
,
ad hue ul HebrJto reffrndeaat , quid quidam
7. Ad paupertatetn venerit. Fro Jimplici non fuhftituas compojitum devenerif. If. 10. In omni tempore. Quidam ex Hebrap correxeruitM opere , pro tempore. If. 21. Vel claudum fuerir. Alii praponunt conjunSionem Sc Et vel claudimi fuerit.
eft verhum Cap. }{V. Tf.

,
otfercs.
VCnerit
Cap. XVI. t. 4.
til.
Non
apparebit fermentum, Vittincth^

luus.
,
Cap.
feftti
t- IJ. VocJirur terra gigantum. Alii pro fr4-
dum
eft
jttbftantivum^ pro adjedivo fermentatum.
fcribunt prateritum tmperjeiium vocabatur.
Cap. IV. if. 6. Uc audientes univerfa praecepta hzc. AUipro ntutrt univerfa , tegnnt mafculinum univerfi , minus fincere. t. 10. A die in quo ftetifti coram Domino. Vro duaPr^ppjttio , pierique ttnam Ugutit , diem. non exprimatur , fttbaudienda eft tamcit. if. 22. Ecce morior in hac humo. Nequaqnam jrtf.jditm eft pricfens morior in futurttm moriar. V. 30. NovilTlmo tempore reverteris ad Dominum. Kj eft addenda conjur.dio autem. Tf. 55. Sicut tu audifli & Wxifti. Spurium eft quod quiJam fubftttuunt vidifti , quod eft , afpexifti t pro vixifti, ûod eft y lit mortem non incltrrifti. If. 54. Quae fecit pro vobis Dominus Deus vefter. Nan funt comnmtaaAa fronomiim ftcundx p;rfon cum ptimx ,
If. 22. Quae odit Dominus Deus neuirum qua: , cum feminino quam
Non
commiitet
tametji
Hebraj am-
bigua Jint.
Cap. XVII.
bas profpexeris
if. 8.
,
Judicium efle perfpexeris. Kon fcriquod eft , prxvideris , pro pcrfpcxeris
hus
vocitlis
,
a die
quod
eft ,
V'ideris.
Hebraice
etji
Ibidem.
Lepram
&
:
g-ttio pofteriori voci
&
lepram. Nequaquam addenda non lepram.

tuas.
eft
tu-
Ibidem.
Inua portas
Non fcrihas
Legenda
inter,
^0
intra*
quod
eft
in,
eft
>f. 12. Et decreto judicis. non prapojiiio ex. If.
conjunSio
plurale
ft,
filii
20. Ipfe
&
ftlii
ejus.
Jietinendum
filius.
eft
non jitbftituendtim Jingulare
Cap. XVIII.
liquo
,
if.
i.
Cum
reliquo
Ifraiil.
]>}oo
cmittas te-
quod
Ititerpres
if. i
fignanter addidit.
nobis, nofter. Jf. 5 J. Et non alius practer eum. 'Son eft fubrogandum nomeu unum , ia locum protiominis eum, quod mulci fieiunt.
antiqiii libri
Tf. 5 5.
Cap. XIX.
dam
5^ Et auferes innoxium fanguinem. Qainon imelligentes , innoxium fanguinem pojitum effe pr

,
effujore innoxii
Jangninis conirarium noxium.
loco vecis
iunoxium
,fcripferuot
Cap. V. #. 24. Vocem ejus audivimus. Sic tmittunt conjunBionem enim , quam alii addant,
Et proielentur dies.
Tf . 4.
Cap. XXI.
tium.
bri jubjtciunt.
ir. 6.
if. y.
Nequaquam addas
Et ad verbum eorum omne nego-verbum peudec, quod quidam li-
Nm addas
pranonun velhi.
Dominus Deus nofter Dominus unus eft. Foft?rius Dominus quidam mntatit in Deus , immerito. If. 7. Et meditaberis in eis fedens in dome tua. Nun
Cap. VI.
funt omttutidje mcdix
if.
il ,
1
fuiuvum Tenieni
deniqtte
Tf.
I
Et venient majores natu. Non oportei tmittere nee commutare cum imperativo veoaati ,
Alii Jcrihunt
eft
,
ilia vocuLt in eis,
5.
Et
illi
ioli
fervies. Imerpres hie exprejjit vocem fo-
non necejfe eft addere omnes. Genueiintque ex eo liberos. nueritque ex eis. Sententia eadeni una
J.
Ge-
Jed prior UBii
qux Hebratce Cap. VIII. If.
relinquittir fubaudienda.
1 5.
prajertur.
JCiJ facile
Armenia bourn omtttenda eft vox boum.

Tt. 5.
&
ovium
greges.
Cap. IX.
.
Ingredieris ut poftideas. Jo aliis
pro
If. 18. Qui non audiat patris aut matris imperium. Non mutes audiat cum audierit , ntc conjundionem disjundivam aut cum copttlativa ac.
futuro ingredieris, eft p-.afens ingrederis. If 9. Ut acciperem tabulas lapideas , rabulas pai5H quod pcpigit vobilcum Dominus. ha repetenda eft vox tabulas , ( quam tniiltt codices pofteriori loco omittunt ) '^ fcribendum Dominus pro Deus , tarn juxta Latinos codices antiques , enam juxta Hebraa. Cap. X. if. 5. De lignis fettim. Sic fcriiunt Heir.ti , Settim duplici t , alii Jimplici beiim. Cap. XI. If. 10. Ad quam insrederis poflidendam, Ktf mutes pr.ifens ingrcderis , cum futuro ingredieris. Cap. XII. S". 5. Dilfipate aras eorum. biterpres vertit mafculinum eorum , non jemtninum earum. Similiter ubi fequitur : Difpcrdite nomina eorum de locis illis. Hibrxa ambigHji permitiunt utrumque , ut lie/ ad gentes rejeras , *// ad Deos. t- II. Quae vorebids Domino, iêneft matandum fu,
operiris
Cap. XXII. if. \futurum
12.
Quo
operieris, Jn aliis
eft
frafeat
refpondet Hebrao.
Cap.XXIII.
Servanda
eft
if.
18.
Quidquid
illud eft
quod voveris.
,
J'ecunda perfona Jingularis voveris
rejicieoda
urtia pluralis
voverinr.
if. 5.
,
Cap. XXIV. Cave ne faibas

fecundo domi.
if. 6.
ut
quidam
Sed vacabir abfque culpa domi fuae. tertium cajum domui , pro ,
tibi.
Quia animam fuam oppofuit

,
Non
eft
legeit-
dum
quod
eft
ret.ttivum qui
eft
loco
conjundtonis quia. Pcrr oppofuit

,
ohltgavit Jen oppignoravit

,
elegatiter
,
emendatum
id
eft ,
ex appt)fuit
quod
7.
eft
in aliis exempLiribus
vo-
calis
quarta ex prima.
Cap.
XXV.
if.
Non
vult frater viri mei fufcitare
nomen
frattis fui
in Ifrael. Alii pro

eft
nomen
quod
eft
on-
fuc, Joibunt femen, quod
t; isifiix-male.
Stijtiiiiir
:
delecTius
qui
Nee me
,
in coiijugem
fumere
N(7 commutes
plurali
vpcem conjugcm
iitm vote conjugiuin,
#.
T?.
11. Miferitque manuD).

12. Abfcides
,
Qniiam
hit
antiqui liiri tollunt

tegutit nniiijni
,
tecum moranmr. t- 19. Et abfumat ebria liticntem. Pro abfumat , /ivt coujumat , multi libti Ugunt ailuniat qitod efl ^ addat fii
, ,
&
397
advent
encUticain conjundiotiem que.
manum
cado
,
illius.
libri
abfcides
ex abs
pro abftindes
ab
15 fcindu.
adjungat Jibi. Vtramqiie ex llebrxo verti potefl , pnus prxtuleruin Romaiii Patrcs. falis ardore comburens. I'ocum ajjit. 15. Sulphute
&
Simile Mtuth. ^.Tf. 50.5^ alibi. Cap. XXVI #.4. Suicipienfque facerdos cartallum de
nitate deicptt
qutdam
Juppojuerunt nomen
qui ex zgne
i
folis
planetx
>
in locum nomtiits falis

bit g; ipfe
manu
ejus.
tua.
Kw
miitefpyimomen fecumlx ferfontt tua
in leiiix
ardorem
fuum
o.
^ aqua concrelus , hamutarunt inquam vocalem prihujus.
mam
Nan
ejt
a tn
quartam
Tf. II. Et epulaberis in omnibus bonis. tendil ea qnx pram:tt:ttiy conjutlilio 5c.
omil-
#. 29. Ut faciamus univerfa verba legis omittas to verba.
Non
^.
i
1 5.
Abftuli
eft
quod fancUficatum
Ugnnt
attuli
;
eft de,
domo mea.
fe
Adulterinitm
tinitijfe
qitod alii
quaji dicat
hue
domo fua adferre

,
eiim e eontraria tiegans fe
domi
fita re-
prefiteatttr fe dijhihiiffe egenii.

,
Geiutina
,
igitlir lec-
tfo efl abiluJi
qu,^
Hebrô
Chald/ia
Grxcoqite confen.
tanta
ejl,
#. 16. Ec cuflodias
ditm in ut.
&
impleas. Trius
illius.
& nein N
efl
miitan-
Tf . 17. Et cuftodias czremonias tendinn in ut efl,
ijlud St ver-
it,
3.
Ec
Dominus
elegit te hodic. Ifiam
&,
q:iidjpH vertunt in adverbiiim demo!:flraiidt
conjundicmm en , fed pej-
/ime.
Cap. XXX. #. 5. Reducet Dominu* Deus luus captiviiatcm tiiam. Alii fcnbunt : Reducet te Dominus Deus tuus de captivitate tua qui fenfus efi prioris leclionis. It. 12. Et audiamus. No mutes & / ut. Tt. 19. Quod propofuerim vubis vitamic mortem. Pro voce mortem quidam juhflittterunt vocem bonum , male imitati locum ftpra ^. ly. Cap. XXXI. j?^. 4. Dclebitque eos. Alii fcribunt prstcritum Delevitque , quod hebrao conformc efl. f. 21. Ex oie fcminis fui. Nii mutes tenia perfons pronomen fui, cutn fecufidx tui. If. 25. Prxcepitque Dominus Jofue filio Nun. Non Jtidicarunt Romaut Patres omittendam vocem Dominus , M: ,
Cap. XXVII. t. li. Hi (labunt ad benedicendum populo. Qxveiidus efl -vetus error eorum qui legu:it Domino id eft , tS Ki'fi'w > pro populo , quod efl , t >,c.S , Jive
fjeii.
9netjt
a multis
libris Hebr^so
if. 2.
cotifentaneis omittatur.
Cap. XXXII.
Ita fcribendum
Tt.
efl
:
Concrefcat ut pluvia doi5lrina mea. ut pluvia , non in piuvia , aut pluviam.

funt,
Iflon pricponas
Verfui 2 J. prxpmunt Malediclus qui dormit

:
quiiam
codices
banc malediUionem
fui
:
16. Dixi tionem : Et dixi.
Ubinam
&
conjunc-
cum uxore proximi
&
dicet
cmnis populus , Amen verum ilia adjeditta ^fieper/iua efl. Cap. XXVIU. t, 20. Et perdat velociter. Ko addas de Tub coeIo. if. 56. Ei regem tuum quem conftitueris fuper te. Alii miniii apte legiiiit , Et regem quem conftitues fuper te , omiffo pronomine tuum, ^ conjttndivo -verfo in indicati'-jitm. ir. 40. Quia defluent St, petibunt. Sic legiim etiam antiqui codices , Jimplex verbum peribunt , pro compojito deperibunt.
5^. 48. Quem immittet tibi Dominus. Ns mutes immittec cum emitter, vocalcm tertiam cum fecunda. t. $7. Et illuvie lecundarum. Fro fecundarum, mnlti
f. 30. Quomodo perfequatur unus mille , & duo fugent decern millia ? Kon fu::t modi petentiales perfequatur , fugenr , commutandi cum ludtcattvi pmtertto imperfec
to
perlequebatur
ir. 5 J. "iôn addas t,.
prxfemi optativi fugarent. ukio , ego retribuam in tempore. pronomen : Retribuam eis in tempore. Ubi funt. Pneferendum efi Jtngulart 57. Et dicet
,
{5;
Mea
eft
&
dicet plurali dicent.
46. Ec implere univerfa quae fcripta funt legis huvolumine , ante legis hujus. Cap. XXXIII. t.^. Etfratribus fuis Ignoro vos. Nn vtutes fecundtZ perfonx pronomen vos , cum tenia illos.
it.
jus.
iôn addas in
t.
in
2(5.
Non
eft
,
Deus
alii
:
alius ut
fcrib:ini
fecundinarum
Ttr.
qua nan
efl
-vox
Laiina
quod
tollunt prius
Deus
vertunt
Deus reftillimi. Qtiidam fecundum cafum reiftiflimi

letlioni
Jiam.
primum
Tt.
recliffimus
iitrumqne prima
non abfqut
Cap. XXIX.
6.
Quia ego fum Dominus Deus
vefter.
caufa pofipofuerunt Corrcdores Romani.

lere p.tfjivum
Non
fuhflituas perfonam terliam ipfc eft , pro prima ego fum. f- IT. Et ad vena qui tecum moratur. Retinendus efi numerus Jingularis , quamvis pojitus pro eo quem altt legunt
Conterere. Nsc hic Jlne caufa pnttu17. Dicetque adivo Contere.

:
Cap.XXXIV.
quam
omittenda
if . 2.
efl
Et
omnem
,
vox Juda
terram Juda. Nequ.iquod quidam faciunt.
Varix Lettiones
Vulgate,
fi
rurfiim ab
eodem Francisco
ftercora egeruntur. Pro quarto
noflris injignibus
Luca
cafu
obfervatx.
D EUTE RONOMIUM.
XII. CAP.Clartor
rit.
If.
21.
Locus autem
,
procul fue(i.
partem
quadam
;
ex
efjil oratio
omifja conjundione
Cap. XXV. it. 5. Ne fncde laceratus ante oculos tuos abeat frater tuus. Vnum Mf. pro abeac , legit habeacur alterum monfhat Jignum varietatis : verijimilis efi conjedtlra legendum jaccac. Cap. XXVI.
if.
fttpple
Mfs. babent fextum cafum parte Sc parte , percutiat te Et percutiat te ea parte corporis,, per
:
quam
ficis.
yf.
flercora egeruntur
marifcis fcilicet
hxmorrhoidikis
10. Et adorato
Domino
,
tuo. Boni
li-
omittunt cofulatizum hoc loco sus addurit : Ec epulaberis , JJf.
hi
&
ut initio proximi ver-
48. Ec omni penuria. Verijimiliter conjiciunt quidam pro ablative Jtngulari omni, legendum ejfe genitivum pinralem omnium Clarimarifci qui facit quod in infigni
:
Mf
Jit
8c
omnium rerum
penuri>i
in alio
quodam , omnium
Cap. XXVIIl.
jf.
27. Et partem corporis per
quam
penuriarum.
SUMMA CAPITA
Cat.J. /ÔnfortAtusJofue a Domino, monet poVj puliiin lit fe ad Jordanis tranptmn prdparent
;
LIBRI JOSUE,
Jtibet
e Vulgatis Bibliis deprompta, deficientibus aliis quae Verfioni antiquaa fatis refpondeant.
Cap. XIII.
dat
,
Domtnus Jofue
,
ut terram divi,
tribus
,
Adanajfe
ducant.
dimidiam auttm Ruben, Gad, ut fratres ad promijiiim terram deexplorateres in

,
&
Ruben Gad tribui AianaJJ'e trans Jordanem. Cap. XIV. Caleb accipit Hebron in
afflgnatis partibus
tern fibi promijfani
,
&
dimidix
hmredita-
eb
quod
,
aliis
exploratoribus
Cap.
II.
-îiffi
ttrbcm Jericho
a a
dctrabentibus
terra: proinijfx
ipfe fecutus fit
Do-
RAhib
meretrice
promijfa
illi
mifcricordui
minum.
Cap. 111.
morte Hbemntur. Siccitum Dei
Cap. XV.
mirnculo Jordanein po-
Sors tribus Judit
civitates
& vilU ea,
rum. Othoniel accipit

rigua.
Axam fill am Caleb

,
eb
quod
pulus tranfit.
obtimierit Cariath Sepher

lapides de
additurque
ei terra, ir-
Cap. IV. Duodecim

pojlerorum
Jordane
,
ficcato
ad
memortam
colliguntiir
aliique duode-
Cap. XVI.
Sors
Epbraim
inter hos
cim in
ipfo
Cap. V.
Jordanis nlveo flatuuntur. Terrentiir Cbanmiici ; circumcifio

,
rum; manfitque
fit
urbes eSf viciili etChananxus tributarius.

,
in
,
Cap. XVll.
A/edix
tribui Alanajfe
,
&
filiabus
fi-
Cahalts
&
Phafe
cetebrutiir
,
ubi de fructibus terr edunt
manna 0- angelus Domini

s
deficit
Salphaad fortes ajfignantur
cir
augetur fors
Jofue appaiet.
liorum Jofepb. 111. Afittuntur qui defcribant terram Cap.
XV
Cap. VI.
Poft varios feptem dierum circititus

,
Je-
reliquarum feptem tribiium
&
ajjignatur fors
richo capta funditus deletur
fervata Rahab cum
Benjamin.
fuisi rendificatori
iirbis
matedicitur.
Cap. XIX.
Zabulon
Jofue.
,
AJJignantur fortes fex tribubus

Ijfacbar
,
Simeon,
Cap. VII.
hoflibiis
Explorata Hat, cedit populus Ifra'el propter fnrtum de anathemate Jericho ;

poft
Afer
Nephtbalim
Dan &.
quapropter
Jofue lamentationem
mijfa forte
Cap. XX. Sex

he ant.
refugii civitates
>
Achan
lapidatur jufit Domini.

rex ejus fufpendiExpugnata Hai : Deuteronomium fuper
, ,
pojjint confugere
dr quandiu
ibi
dr qui ad eas remanere de-
Cap.
tur
V 111.
,
eredo altari lapideo

d;
Cap. XXI.
ginta
oilo
,
Levitis ajftgnanttir civitates
quadn-
lapides fcribitur
populo benedicittir.
itineris
,
Cap. IX.
Cabaonit ftmulatione longi
im-
ponentes Jofue
&
principibus Ifraelitarum
;
me-
dio juramento filvantur

re
,
infuuto tamen mtirmu-
cum fuburbanis : ij?- complera Dei prorequies datur fitiis Ifra'el. mijjione pax Cap. XXII. Remifn ad fuam pojfejjionem trans dimidia AiaGad Jordanem tribus Ruben
&
&
&
perpetuo famulttio aftringuntur
najfc
,
fufpicionem movent cmteris tribubus propter
Cap.X.
7i!oto
'ûinque reges oppugnantes

,
Gabaon
im-
fole iinius diei fpatio
vtncuntur;
,
& ex fpe-
extrucJum altare; fed mijfi legati fufcipiunt ]uftam eorum excufationem.
lunca extract! fufpenduntur

taies capiuntur.
plurcfjue alia civi-
Cap.XXIH.
exbortatur
Jofue feiiex
filios Ifra'el
jamque moribundus , , ad fervanda Dei pritcefta,
Cap. XI. Expugnat
Jofue Jabin cum aliis pltirimis regibus ac popidis , omnia fervans qu Domi-
&
cavendam focietatem cum Gentibus.
nus Ahyfi pricceperat.
Cap. XXIV. Commemorantur beneficia Ifra'elitis a Deo exhibita fadus populi cum Domino mors
, ,
Cap. XII. Numeranttir

tra
reges
xxxi. citra
&
ul-
Jofue
fepultura ojfium Jofepb
& mors Eleai.a-
Jordanem
quos perciiffcram Alojfes
& Jofue.
ri facerdotis.
wm&ît^^^si^^s^^^s^mM^smd^.
J
\
VULG
A T A
LIBER O S U E.
CAPUT
NOVA.
eft poft
MU
M.
VePvSIO antiqua.
mortem
,
faftum
NT oyfi iervi
.ineretur
Domini ut loDominus ad Jo-
fuefiUum Niui, miniftrum
Moyfi & diceret ei 2. Moyfes fervus meus mortuus ell furge , tranfi Jordanem ilium tu, & omnio popuius tecum , in terram, quam ego dabo tiliis lira;;!. calcaverit vefti3- Omnem locum , quem Diut. 11.24. gium pedis veftri , vobis tradam , licut locutus
,
:
1.
Moyfes
ille
,
ferviis
,
mens
,
defiinclus
tii
,
efl:
&
itaque furgens
tranfi Jorci.inem
&
nunc omnis
l/
^"
Ci/.
/.
i.
Z"""'^- ^'*-'"-
'^J*
populus
3.
in terra
quam ego dabo
illis.
fum Moyli.
4.
deferto
&
Libano ufque ad
fluvium
mat;num Euphraten , omuis terra Hethsorum ufque ad mare magnum contra folis occafum
erit
quemciinqiie ingrelTi fiie, vobis dabo ilium , (icut dixeram Mo(i. 4. Defertum &: x\nrelibanum ufque ad flumen Eiiphratem , ufque ad mare magnum ufque ad foils occafum erunt fines termini vetlri.
,
Omnem
locum
ritis
veftigio
pedum veftrorum
&
terminus vefter.
5.
.
NuUus
:
poterit vobis refiftere cunftis die:
5.
Non
refiftet
homo
:
in
bus
vita; tua:
ficut fui
,
cum Moyfe
itaero tete.
omnes
fie
eiies vita;
:
tux
&:
& ficut
confpedu tuo per eram cum Moyfe,

te
,
7Heb.
cum
I 3
non dimittam
Confortare
nee derelinquam
ero tecum defpiciam te.
non derelinquam
nequc
Dent.
SI. 7.
55. Kf^,
tu enim for, eflo robuftns populo huic terram, pro qua |uravi patribus fuis , ut traderem eam iliis.
6.
:
&
te divides
7.
Confortare igitur
,
2.2.
ut cuftodias
& efto robuflus valde & viriliter age cuftodi & fic 7. Invalefce & facias omnem legem quam pra- ficut praecepit tibi Moyfes puer meus & non NoTÊ AD VeRSIONEM A N T Q U A M.
,
:
* Al. Tefu! N.jOT , ut in Grajco , cui fuftVagatur Tertul. C'tmjnccejfjr Moy1. ;. adverf. Marc. p. 676. a. dicens Ji diflinarelur Allfes , filiris Niive , iran'fnftr certc tie friftino nomine., incipit I'ocar: Jefus. Item iafia , p. 887. c. ]efui , âve filtits , Atifii ante v^catm. Similiter apud Cypr. I. i.Tertim. p. 178. b. Hilar, in Pf. 14. col. 62. b.
:
Nonnulla difcrepant a Grsco , nempe aifiiimtn , ibi additur t? ficyxw , magnum , dein repe;itur 'ar'^'x/m., prxteiquam in Mf. Oxon. exinde port m.ire , loco magnum , legitur Ti i%xni nozijjiinum ; at in Compl. ^sdf MX ya>i ; demum loco iifj:ie ad Join occ.ij.-im , fie
il.
4.
Aucfiuir
li
fill! oceaJH
pr^terniiiro feq. fines
vel ter-
4. Inftit. c. 17. p. j8o. broliarteretiam p. 85. a. an.Jefui N.jve ,qri: prii'n Aiixes diceb(ttHr. Api'.d Liicif. Calar. prorr.ifciiii Jejia , ]i)lue.
Aiigufl.
inExod.
& Lacl.
e
1.
Am-
mini
]f .
nam in Grsco iimpliciter fj-a. -ra oitt r/ûr. ab hoc Jicut rurfus habet Lucifer infra J. Eadem
, ,
&
eram, nee ipfa differunt a Grseco,

pelht tuo
,
nili
quod pro
in conf-
if. i.
r.tra
,
Vix melius
Giaeco
nili
quod hab.
dabo.
I'vi
7,
ter-
eft KfxlilU^~or vfiSr

'c-./nî.
pro term,
&
ifwVa.,i,
do
^ pro
:
Aug.
quaeft.
dito y.al, pofl
ante Jaciem I'eflram , ad, Auguft. bene q. i. in Jof. ro. J.
1.
ill
funilits
Jof. to. 5. col. J79. d. ait VrobMiir Moyjes ita deut Dei f.tmutus ? Deo fl.iceas ,
Ita
Tt. 3.
de Grsco
,
prster Yeqq.
i-i-jV:;
,
Omnem
hctim
,
cum Mtj/J'e , . ero ig tecum. J79. d. El /icut eram t. 7. Vix pauca Grxco didimilia , fcilicet port ^%i,e , invalefce, additur ^"i' , igimr , prarterquam in Mi. Oxon.
item pro cujhdi CJ/ic , lie (fv>.i(X7iSsM lmu>^, ad cujiopro ex ilia , a'-' duru- , ab eis ; diendum faciendum , turn Ik s/5 Asjia xVe s/j . &c. in Mf. tamen Alex, pri;
fucritis
pro quibus
,
Uii
;>"
:
i'i'
ir !ViC;7t5
Om"
nis locus
fy.aa
,
fuper ijiiem afcenderiiis

,
item pro dixeram
ei-
dixi
&
&
M.uu'.~ , pro Moji.
40O
lucif.Ctl. uhifuf. declinabis
LIBER JOSUE.
Versio ANTIQUA.
ex
ilia
Cap.
1.
VuLGATA
ut intclligas
cepit tibi
NOVA.
:
dextra aut finiftra

agis.
Moyfes fervus meus ne

vel
declines ab ea
in
omnibus quJCCunque
8.
ad dexteram
ta
ad
liniftiam
ut intelligas cunc-
qux
8.
:
agis.
Et non recedet liber legis hiijnsexore tiio mediraberis in eo die ac nodlc , ut cuftodias tunc dirigam ficere uni\crfa qux fcripta funt
:
Non
recedat volumen legis hujus ab ore
&
tuo
fed meditaberis in eo diebus ac noilibus , ut cuftodias facias omnia qua; Icripta fuiit in
&
vias tuas,
9.
a"'e.
&
tunc
intelliges.
eo
_
-.
tunc diriges viam tuam,
&
intelligeseam,
viriliter Ecce prarcepi tibi , invalelce , Non eft quod expavefcas, nequeTimeas quo:
&
niam tecum
loco.
ell
Dominus Deus
tuns in
omni
Ecce pncipiotibi, confortare,& eftorobufhis. Noli metuere , &: noli timere quoniara tecum eft Dominus Deus tuus in omnibus ad qua;cunque peirexeris.
9.
:
VulGATA
10, Pricepitque Jofue principibus populi , diccns
:
NOVA.
li.
10
II. Fide Not.
eft vobis.
Rubenitis quoque
:
&
Caditis
&
dimidia:
tri-
Tranlite per
,
medium caftioium
:
&
imperate
bui Manafle ait

.
populo
I I
.
ac dicite
quoniam poft diem tertium tranl'ibitis Jordanem , & intrabitis ad poflidendam tenam , quam Dominus Deus vefter datuius
Prspaiate vobis cibaria
I ? Mementote fermonis quern prscepit vobis Moyfes famulus Domini dicens Dominus Deus vef,
,
;
ter dedit vobis
requiem
&
omnem
terram.
VeRSIO ANTIQUA.
AuzUcft.i.di
VuLGATA
14.
NOVA.
filii
,
'^'s
,
hf t.
j.
163'g.
tribus veftris
autem omnis fortis
tranfibitis expeditiores fra
Uxores
in
veftra;,
,
:
&
ac jumenta ma-
ic(, ij:
nebunt
trans
terra
Jordanem
,
vobis Moyfes 16, vos autem tranfite armati ante

tradidit
fortes
quam
fratres veftros
omnes
manu
&
pugna-^
te
pro
eis
VU
& &
L G A T A
NOVA.
17. Sicut obedivimus in cunftis Moyfi,
15. donee det Dominus requiem fiatiibus veftiis poffideant ipfi quoque tervobis dedit , ficut ram quara Dominus Deus vefter daturus eft eis:
,
quocunque miferis, ibimus.

diemus
&
&
tibi
Cc revertemini
bitabitis in ea
,
in
terram
pofl'eflionis veftra;
&
ha-
cum
1
ficut fuit
ita obetantum fit Dominus Deus tuus tecum Moyfe.

,
quam
vobis
dedit
Moyfes famulus
8.
Qui
contradixerit ori tuo
&
,
non obedierit
moiiatur
:
Domini
runt
:
Jordanem contra folis ortum. ad Jofue , atque dixe16. Refponderuntque

trans
cunftis fermonibus quos prxceperis ci
tvi
tantum confortare
&
viriliter
age.
Omnia
qua: pra;cepifti
nobis
faciemus
&
fie
:
NoTjE AD VerSIONEM ANTIQUA M

jnum
Aid.
&
pro vVe, ponitur iT de'etur !%, Compi. quae retinent utrumqiie
&
ficut in
deefl:
editt.
s.'; ,
tamen
Tis in eo
Liber hie legis cn recedat de manu tiia : meditahediebus ac nodibus , itt fcias ingredt viam tuam,
utrumque in Mf. Oxon. re'.iqua ad veibum, uldmiim s'f aar; . y"'f';j , pro agis; iii Compl.
ni excipias
wfasi',;.
CatTiod. in Pf. loj. 365. b. ut in Viilg. Canfirta-jajde, ut CHJiodias , i^ facias omtiem legem, quam fc Aid. edit, addunt tfopTxcepit , Sic. Mf. edam Oxon.
Apud
If.^. In Cisco iimpliciter , Mi! J\.Eia'o>i? , ^ttiJ's ipcCypro Non efl quod expavefcas , &c. fubinde deletur C/7; , ej} , pro in omni loco , habetur 'ssdyTx i civ <acfivn, ad omnia quocunque iveris. In Mf. Oxon. ac ed. Compl.
&
,=,'5
&
,
mixria.
-ri-Tcci/
i ixv
nropcu'Syi.
i-fo.
poft aalplt
&
pod
lauiii
folus
Oxon.
iiii/ia.
î)
tl('. 10. II.
His refpondenr quae hab. Auguft. quacft.
'
-^. 8. cv duTii
,
Hxc
habentur Grace , fcilicer per reht. ad legem , pro in eo ; fed in Mfs.

foliim
dillimilia
,
Alex.
&
Oxon. w iurS
ficut in editt.
Aid.
&
Compl.
'
z. in Jof. to. 3. J79. e. Q/i.tftio efl , inquit , quomodt pofleaquam locutus efl Dominus ad ]efum "Save , exhortans confirmans eum ,jeque promittens cum illofuturnm , mandaz'erit idem lejus populo per Jcribas , nt prapararent ciba-
item pro iy!i?(/.is , legitur sZ/jT?, noveris , ve.\ fiias , in Compl. iV ^tra; , in Oxon. ipvM.arm deAlex. Aid. mum loco dirigam , stTc/wtHCji , jj si/oi wee;; , id eft , pyojperaheri! , i^ fnfperabis ; at in Mf. Oxon. ac ed. Compl. in Oxon. habetur , (vtS'coca , ut in deeft sJo/totiicii ,
ria
quod
pofl tres pofl

:
&
inveniantur
In Grieco
^s'/'aT'
fie
dies Jordanem fiterant tranjituri cam multo plures dies tranjijfe Jordanem , &c. Kai Vfêi'^txTo 'Iifcy; to?; yfict/ufâ/suisi tv ?.?',
,
E/csV^-a/f
kcctcc /utcoy
,
ths
'ca/if/^Soii';
??
?>?
&
eV^s/â^s
Tfu'i
Tf.
Tw âw
1
ri-^n^lic;
'E7o/yua^c3-
s-7ri<st'jicîvy
oti sti
Lat. fup. pro Vk's/mei?. Cypr. ep. 74. i 58. b. Ndk recedet lilier legis Imjus ex ore tuo : fed meditaberis in eo die
I'.w/est/
J)
l'fis7i;
Aia^ctlyejs roy 'Ic^cTaniK Tyrcr
&c.
14. GraECe
ac
tioSe
ut
oi'fer-jes facere omnia
&
vero Mf. Oxim.
cum
edit.
qu fcrifta funt in eo : Compl. addit, a i/tm, ad
j; ,
expedii: priores
,
ad hoc autem
exftac iuImci afire, vel ut in Mf. Alex. cfsTsgo, priiis : omnis fortis , addit Auguft. Id efl , cmnis
,
,
loco expeditiores
7(7K,;''
quo'l abeftabaliis. Caffiod. inPf. 6. 19. b.
qtticunque in vobis fortis
efl.
CAPUT
V
I.
II.
&
quieverunt apud earn,
Jericho
,
U I G A T A
cis
NOVA.
,
"l^/r
Ifit igitur
Jofue
1.
Vide Not.
iYl-filiusNundeSetlm duos viros exploratores in abfcondito

eis
:
:
nomine Rahab , Nunciatumque

viri ingreffi funt
eft regi
&
diftum
&
dixit
Ecce
3,
hue per noftem de
filiis
Ifrael,
Ite
&
confiderate terram
urbemque Jericho.
muliens meretri-
ut explorarent terram.
Kei.ll. }T,
lot. 2. ij.
Qui
pergentes ingreffi funt
domum
Mifitque rex Jericho ad Rahab, dicens
Educ
NoTjE AD Versi
If If. I
5.
O N E
tur
M A N
Q U A M,
momanis
,
579.
,
e.
Horum meminit Aug. dicens Mifit Jefus Nave )

II.
:
q. i. in Jof. to, exploratores in Je-
nente ut tridno laterent in

ejfe
quatitor dies viden-.

:
confumpii. Pergit Ambroliaft. alludens iimiliter

Audit.t- funt
hie
,
quoniam Jordane trajeilo , ipfa proxinia civita^ occurrelai : illi autem diverterunt ad Raab mulierem fornicariaiK , 2i ab ilia occullati , atque a rege qil^ftti , 2/ minimi invemi , tadem dtmiitsnte Hits per feneflram , wricho
âab
prills
meretrix dixit exploratoi ibus mijjis a Jefn Nave., qui
Anxes dicebatur
i
qux
fai!.e
funt in jfgypto a Deo
veflro
virtutes ^5 plagA coniernti funt
nimis
timent enini a facie veflra.
LIBER JOSUE.
VULGATA
virOs
,
Cap. NOVA.
,
401
,
qui veneruiit ad tc
:
&
,
iiigi-effi
,
funt
domum
terrain
II.
Et hxc audientes pertimuinius

nee remanfit
:
&
tlangiut
tuam
inf. 6.
exploratores quippe funt
&
omnem
,
cor noftrum
in
nobis fpiritus ad in,
conliderare venerunt.
^.
troitum veftruin
abfcondit
Iôminus cnim Deus vefter

,
ipfc
Tolleiifque mulier viros

,
&
,
ait:
:
eft
Deus
in ccelo
fuiium
&
in terra
deorfum.
/"/tf.JI.
7.
Fateor
5.
venerunt ad
me
fed nefciebam unde eflent

in tenebris
ciimque porta clauderetur

,
&
illi
pariter exierunt cito

,
nel'cio
quo abierunt
eos.
perfequimini
II. Nunc ergo |urate mihi per Uominum , ut quomodo ego mil'ericordiam feci vobifcum ita & vos taciatis cum domo patris mei detifqut mihi
,
& compreliendetis
Ipfa autem
,
verum fignum
viros in folarium
lini
,
6.
fecit
afcendere
ij. ut falvetis patrem

tres ac forores
domus lax
erat.
7.
operuitque eos ftipula

qui mifli fuerant
qu.e ibi
meas
&
meum matrem omnia qua; iUorum

:
&
frafunt
&
Hi autem
,
cruatis
animas noftras i morte.

ei Anima noftra fit pro tamen non prodideris nos cum:
fecuti funt
:
eos
14. Qui refponderunt

vobis in
per viam qua;

egrelfjs ftatim
ducit
ad
vadum
eft.
Jordanis
illifque
mortem
fi
porta claula
que tradiderit nobis Dominus terram

qui latebant
,
faciemus in te
8.
Necdum obdormierant
,
&
ecce
mil'ericordiam
I r
.
&
veritatem.
:
mulier afcendit ad eos

9.
&
ait
Demifit ergo eos per funem de feneftra

e|us
do-
Novi quod Dominus

irruit in
terr.-E.
tradiderit vobis terram

,
mus enim
etenim
nos terror vefter
& elanguerunt om-
hurebat muro. 16. Dixitque ad cos; Ad montana confcendite,

:
nes habitatores
Dominus aquas (4. zi. maris rubri ad veftrum introitum , quando egreffi Nam eftis ex Êgypto :& qux feceritis duobus AmorrhôSl.Zf. rum regions, qui eranttransjordanem, Sehon&Og
10. Audivimus
quod
ficcaverit
ne fort^ occurrant vobis revertentes tribus diebus , donee redeant , fie
ibique latitats
ibitis
&
per viam
ju-
veftram.
17.
ramento hoc
Qui dixerunt ad earn Innoxii erimus i quo adjurafti nos ,

:
quos
interfeciftis.
VULCATA NOVA.
18.
fi
Versio antiqua.
eum
18 patrem tlium matiem tliam , fra- Cjpr.deunit.ttii, tres tUOS totam tiomum paU'is tlU , Colliges f- 'S^- ' ad te iplam in domumtuam.
ingredientibus
nobis terram, fignum

,
fuerit Funiculus ifte coccineus

in feneftra,
&
ligaveris
;
&
&
&
per quam dt-iTiirifti nos & patrem tuum ac matrem fratrefque & omnem cogna,
tionem tuam , congregaveris in domum tuam. 19. Qui oftium domus tu^ egrefTus fiierit
fanguis ipfius erit in caput ejus
alieni.
,
19.
Et omnis qui
,
cxierit
&
,
oftium domus tU2
nos erimus
foras
ICUS llbi erit
CunifVorum autem fanguis

fuerint
,
qui tecum in
,
domo
redundabit in caput noftrum
ii
cos aliquis tetigerit.
VuiGATANOVA.
20.
iftum
Quod
,
fi
nos prodere volueris

in
&
fermonem
nem viam
1
5 .
proferre
medium
:
erimus mundi ab hoc
, non repererunt eos. Quibus urbem ingrefiis

,
reverfi funt
:
&
def-
juramento
i I.
quo
ad]urafti nos.
ilia
refpondit
Sicut locuti eftis
ita fiat
cenderunt exploratores de monte Jordane, venerunt ad Jofue filium
&
,
tranfmilTo
Nun,
narravc-
dimittenfque eos ut pergerent, appendit funiculum
runtque
ei
omnia qus accideiant

:
fibi
coccineum
11.
Illi
in
feneftra.
na
&
vero ambulantes pervenerunt ad montamanferunt ibi tres dies , donee jrevertereniJiierant
14. atque dixerunt Tradidit Dominus omnem terram hanc in manus noftras , timore proftrati
&
funt cunfti habitatores ejus.
tur qui
perfecuti
qu^rentes enim per
omA N T
I
NoTiE AD VerSIONEM
Ttt. i3. 19. Eadem rurfum legit Cypr. ep. j6. 15:5. a. nee a Graeco differunt , nifi quod pro ft ; qui ,
QU
A M,
,
&c. ibidem exftat

nis Quicunque.
Kl sf;
-wai
i'?
aV, &c. tt erit
<
i7nj
CAPUT
i.
III.
Quibus evolutis
,
VuLGATA NOVA.
T Gitur Jofue de nocXtte
.
z.
Vide Not.
tres dies.
1.
confurgens movit
egredientefque de Setim
ipfe
filii
,
,
tranfierunt
prxcones per
caf-
caftra
venerunt ad Jorfunt ibi
trorum medium
danem
& omnes Ifrael & morati V u L G A T A NOVA.

:
Versioantiqua.
videritis arcam teftimonii Domini Aug.qtixjt.-;.{a Dei noftri,& facerdotes nollros , & Levitas tol- J"/^ ' 3. j8o. /.
5
5.
&
,
clamare coeperunt
Quando
videritis
Cum
,
arcam
ftirpis
foederis
Domini Dei
veftri,
,
&
:
facerdotes
Levities portantes
cam
vos quoque con-
lentes earn
ite
Cirgite
&
proficilcemiiii de locis veltris

:
& J^'-
fequimini prscedentes
pott earn
NoTiE AD Versionem
"^t.
to.
I. 2.
A N T
Q U A M.
ifta
:
Eadem memorat Auguft.

f.
qua:ft.
2. in
Jof.
^.
Tf?;
)
5.
Graece antecedunt
?,xS , M~iMT!i
;
,
Kal
=Vf7?i'Aai7o (
yûêt"
}. col.
J79.
diceiis
qux
'uerfo
circa tUoi gefla ftieritn
hidt pojieaquam nuticiaveriint promovtt Jejui cttm popftlo uni^
populo diciint
de loco uhi erat diUlcuto

divertit
,
nem ,
poft
^ matijit
i.
: qui ciim z'etiijjel ad Jcrdatunc rnrjus pcipultts admonettir , ut
: Scrib* reliqua concordant ad verbum , uno excepto, mof si/'osSf , ihiiis , pro f, in Ml. Alex. KacfiuiSxi : velhos , uc in edit. in editt. Augaft. legitur , icjlri
t2
quotum
loco Auguft. haber
yxcedente
tridimm fe , &c.
pr.eparet tranjire
Isrdamm
<ir(<i
Demini
Aid. fed repugnant Mfs, omnes.
Tom,
402
A(J. uli fiif.
4. fed
LIBER JOSUE.
VeRSIO ANTIQUA.
Ionium intervallum fit inter vos & ilquantum duo millb cubitorum ftabitis
:
Cap. III.
VU
4.
L G A T A
NOVA."
fitque inter vos

:
&
arcam fpatium cubito-
lam
ne propiiiquetis ei , ut Idatis viam quam ibitis non enim abiiftis viam ab hefterna & in earn
nudiultertiana die.
nim duiim millium ut piocul videre pofl'itis , & nolle pel' quam viam ingrediamini quia piius
:
non ambulaftis per earn

pinquetis ad arcam.
&
cavete ne appro-
V
5.
:
I.
G A T A
:
NOVA.
prxcedite populum. Qui juffa complentes
, ,
eras enimFaciet
Sanftificamini Dixitque Jofue ad populum Dominus inter vos mirabilia.

:
&
tulc
runt
& ambulaverunt
ante eos.
6. Et ait ad facerdotes
ToUite arcam foederis,
Versio antiqua.
Aug.
i;M.!Jl.
VULGATA
:
NOVA.
: :
1,
hf.t. 3.580.,?.
In die ifto 7. Et dixit Dominus ad Jefum incipiam exaltare te coram omnibus filiis Hrael ut iciant qix>niam ficut eram cum Moyfe , ilc ero (Sc tecum.
:
Hodie inci7. Dixitque Dominus ad Jofue piam exaltare te coram omni Ifrael ut fciant tecum fim. quod iicut cum Moyfe fui , ita
&
Suf, ij
S'
VULCATA NOVA.
8.
Tu
autem precipe facerdotibus

:
qui portnnt par-
tecedet vos per Jordanem.

li.
arcam txderis , & die eis tem aquiE Jordanis ft.ite

,
Cum
in ea.
ingreili fueiitis
Parate duodecuu viros de tribubus Ifrael,
fingulos per fmgulas tribus.

:
g.
Dixitque Jofue ad
filios
Ifrael
Accedite hue,
r,t
Et
can
pofuerint veftigia
pedum fuorum
infcriores funt,
fa-
&
audite verbum Domini Di;i

I
veftri.
cerdotes qui portant arcam Domini Dei univerf^ ter,
'js.r.AS'
inqult , fcietis quod Do, difperdet medio vel^ri eft Hein confpeflru veliro Chanana;um & iietha;uni Pherez:cum Gergcf.eum quoque & Jebuva;um Amorrhasum. feum 1 1. Ecce , area foederis Domini omnis terrx an0.
Et rurfum
In hoc
in
aqnis Jordanis,
aqus qu
:
de-
minus Deus vivens
in
&
C'urent atque dericienc

in
qua;
autem defuper veniunt,

tabernaculis
,
una mole conUftent.'

14. Igitur egrefTus
eft
& &
populus de
:
fuis
ut traniiret
Jordanem
,
&
facerdotes
qui por-
tabant arcam foederis
pergebant ante eum.
VeRSIO ANTIQUA.
Aug. f 'Z?.
i.
VuLGATA NOVA.
1 5
.
Jordanis autem plenus erat per totam crepidinem lliam , Iicut in diebus meiils triticL
It;
Ingreffifque eis
Jordanem
meiiis
& pedibus eori-
rum
in
parte
fui
aqus
tinftis (
Jordanis autem
pas alvei
tempore
impleverat)
14.
Eccli;
J(S.
V
16. fteterunt aquae defcendentes
in
U L G A T A
,
NOVA.
17. Populus autem incedebat contra Jericho:
loco uno
&
,
&
ad inftar moutis intumefcentes apparebant procul ab urbe quje vocatur Adorn ufque ad locum Sarthan qui autem inferiores erant in mare lolicudinis ( quod nunc vocatur mortuum ) defcenderunt , ufquequo omnino dedcerent.
;
arcam foederis Domini , ftabant fuper liccam humum in medio Jordanis accinfti , omnifque populus per arentem alveura tran
facerdotes
,
qui portabant
fibat.
NoT.'E AD
f-.
VeRSIONEM ANTIQUA
loco Ion,
M.
iiicipiam,
^
4. !n GrEco Cmpliciter
,
:
na-ifu
Imigi
ne' approglim intervitUtim ; exiiide fie îi w;v!s7ni'7 pimjHiivrf' itis , abfque in, poll iiiiii , & pro abiijlis cteLocut. i. ..iPsvSi, ii'iflis ; cetera quadrant. IdemAuguft. to. 5. 569. S;. Icg.t^' liiatavinm qti.timbitis m). Compl. Longi jiiffmn efl aratm prxceIv duTr. Mox Auguft. ait
;
t. 7. Nil melius de Grace, prater duo, quo a.r/J>l^^t > mcipio ^ & yvû , cognofcant
item pro rnram, ittrsruViw
,
pro
:
[oco jciant
in
conj'peilii ;
in
Mf. Oxon,
hkt/iWi
ir.
qjiod
idem fonat.
1$. Apte
adGr^cum,
quo
i/iifxi. Hies i
prster hoc, in diehits , pro item uvprn pluialiter , loco Iritici.
dere
ut
pnffet a
populo
-jiAeri.
CAPUT
V
U L G A T A
:
IV.
A.
,
N O V
Q"
I
Uibus
Dominus ad Jofue Elige duodecim viros lingulos per fmtranfgreffis

,
dixit
durilTimos lapides
quos ponetis
in
loco caflrorumi
ubi
fixeritis
hac nofte tentoria.
gulas tribus
5.
4.
&
,
alveo
precipe eis, ut toll ant de medio Jordanis ubi fteterunt pedes facerdotum , duodecim
gerat de
Vocavitque Jofue duodecim viros , quos ele filiis Ifrael , lingulos de iingulis tribubus
Versio
mar.inTf.iiZ.
5
a n t
q u a.
5
.
Vulgata nova.
& ait ad eos
:
duodecim
lapides efFerte
Ite ante
,
arcam Domini DeJ
veftri
ad Jordanis medium
flliorum Ifrael
lit
& portate
:
inde iin,
guli
lingulos lapides in humeris veftris
juxta
numerum
6. ut fint lu in
teftimonium
filus veftris.,
6. ut
fignum
filii
inter
vos
&
,
quando
:
inter-
rogaverint vos
fibi
veftri eras
?
dicentes
Quid
volunt
ifti
lapides
NotjE ad Versi ONEM antiquam.

itif. 5.
6. Hilarius videt\ir hic fenfum reddere pouiis

;
vfiiV yxof
itt;
Qvf.iucy aîjUiyov Atayretno^. Accedite cor.tvt
me
quam verba
iia
nempe
,
in
Grsco
nyiioi-/a757 f,s;9-
ante faciem Domini in

Hniiiqitiffiue
medium
Jordanis
aujsrens inde
lapidem
pevt; eVstÊX sVayc; >î^6v
(Ifxroi eVJ Taiv Offiuy
frv xarct
numerum duodecim
toUat fuper hnmeros fiios , fecitndum t trthnttm Ip.uly nt jint vobis hi in ji"
fu acAnh
rut iû/ciM fi/w T 'U&iih
iVa u7rdj>x,oiw
gnum
fo/itum Jemper, Caffiod. veio in Pf. iig, J99, b
,,
LIBER JOSUE.
VUIGATA NOVA.
7.
Cap.
IV.
ifti
Versio antiqua.
7
refpondebitis eis
DeFecerunt aquse Jorda-
&
eriint vobis lapicks
memorialc
filiis
Au^. ijutp. 4. in
nis ante
:
arcam
Foederis
Domini
cum
tranfiret
Ifracl ulque in
Itetnum.
eum idcirco poFiti Funt lapides ifti in monumentum filioium iFiael uiquc in sternum.
V
8.
U L G A T A
lus
Fecernnt ergo
ut
filii
Ifrael ficut praicepit eis Jo-
Dominus
,
NOVA. & dixerat ei

,
Moyfes. Feftinavitque popu-
fue
portantes de medio Jordanis

,
alveo duodecim
,
tic
tranFiit.
lapides
Uominus
,
eis
impefarat
juxta
numerum
II.
Cumque
,
filiorum Ifracl
uFque ad locum in quo caftrametati
Domini
1
tranfident omnes , tranfivit area facerdotefque pergebant ante populum.
&
funt, ibique poFuerunt eos.

9.
Alios quoque duo-
f^tde iYof.
decim lapides poFuit Jofue in medio Jordanis alveo , ubl fteterunt facerdofunt ibi uftes , qui portabant arcam foederis
:
&
quoque Ruben, & Gad , dimidia tri, arraati prxcedebant filios Ifracl , ficut eis prxceperat Moyfes 13. & quadraginta pugnatorum millia per turmas , cuneos , incedebant per plana atque cam1.
Kilii
&
bus Manafle
Num.
Ji. 18
&
que
bant
in pra;lentem
diem.
,
peftria urbis Jericho.
10. Sacerdotes autem

in Jordanis
qui portabant arcam
fta-
qus
Jofue
donee omnia complerentur , ut loqueretur ad populum , prsceperat
medio
14. In die illo magnificavit Dominus Jofue coram omni Ifrael, ut tinierent eum, ficut timuetant Moyfen , dum adviveret.
VULGATA NOVA.
t5. Dixitque ad eum 16. Precipe faccrdotibus
:
Versio antiqua.
15.
Et
dixit
Dominus ad
Jefiim
dicens
Aug.
tef- J8i''
jut/l.
s.
qui portant
arcam
6.
Manda
faceidotibiis portantibus
arcam
foederis
ut aicendant de Jordane.
tamenti teftimonii...
VuLGATA NOVA
Qui prKCepit eis, dicens Afcendite de Jordane. C^mque afcendilTent portantes arcam Foederis Domini & ficcam humum calcare coepiflent revcrfe funt aqu-E in alveum fuum & flucbanc Ikut ante
1 7.
1
:
verint
filii
veftri eras patres fuos
&
:
dixerint eis
8.
Quid
2 1
fibi
.
volunt lapides
,
ifti
docebitis eos
tranfivit Ifrael
acque dicetis
Per arentem alin
veum
z
5
.
Jordanem iftum
veftro aquas ejus
:
confueverant.
19. Populus autem afcendit de Jordane, decimo caftrametati funt in Galgalis die menfis primi,
ficeante
Domino Deo
confpeftu veftro, donee tranfiretis

14. ficut fecerat
vit
&
contra orientalem plagam urbis Jericho.
20. Duodecim quoque lapides

alveo fumpferant, pofuit Jolue
in
:
quos de Jordanis
Galgalis,
interroga-
ii.
&
di.'iic
ad
filios Ifracl
Quando
priiis in marirubro, quod ficc3donee tranfiremus 15. ut difcmt omnes terrarum populi fortiffiraarn Domini manum , ut & vos timeatis Dominum Deum veftrum omni tempore.
ExeJ. 14. !
NoT.c AD Versionem antiqua

Dnodecim lapides averts de medio Jordanis , ut jint hi in teîmminm fltis vejiris. ir.y. ReciceCrjeco, tianslato iioii; , poft ijii ; in Mfs. tamcn Alex. & Oxon. eft iju.' 0! >i.9''. , iicut in edit.
Hilario favcr
,
m.
legendo
Tt. 9.
b. his
Hunc verfum memorat Aug. Locur. 6. col. 371. verbis De lapidibus illis duodecim , ijui pojhi funt
:
uht jordanis ex
coiiftiterat
,
una
parte dejiuxerat
,
^
,
ex parte fuperiore
ana
tranjeunte
z>et
poputo
i
ita
dtdum
a.
eji , ijtiolt
Aid.
Mox
ht
Au^ûfl. ibid.
Onomodo
ccterni
in aecernum
cUm
car-
ejpnt
ibi
ttjqtte
in bodiernHm diem
1.
quibus relpundct Gr.
Imn
pcant
i^ terra tranfeant ?
an ijHpntam xtertj^tm
effe
aliijuid Jigni-
lapides
fiiim ipft
fien poffint ?
qrtamvis
Vide ctiam Teriul. Jud. p. 143. a. t. 16.

let diit
4. cone.
Marc. p. 714.
&
1.
cone,
fj^t qiud in Grxco ejl , f'oi; tJ" ai'uji'j^ , did tatirie , & ufque in l^culum ijuod rton ^Ji eonfeqiiens ut tntelligatiir aeternum. His etiam alludens Tercul. 1. 5", adverf. Marc. p. 707. a. dixit Dtiodecsm lapides ah Jefa de Jordane eletlos
,
;
T?. ly. Graec. tw'Imso?, Mf.
Ita
'lH6?f , uc fupra. GrjEcc ad verbum. Addit Auguft. ibid. 5,
Oxon. Tpo<
^ in
anam
teflamenti conditos.
vel area tejlimonii s nunc diila eji area ut non [olum area, fed ettam ipfum teflamentuni appellaretur teflamentum teflimonii.
area teflamenti
teflamenti teflimonti
CAPUT
VuiGATA NOVA.
"pOftquara ergo audierunt omnes reges AmorA rhsorum qui habitabant trans Jordanem ad occidentalem plagam , & cunfti reges Chanaan , qui propinqua poflidebant magni maris loca , quod fic.
,
V.
fluenta Jordanis
caflet
Dominus
,
coram
filiis
,
Ifrael
nee tranlirent
manfit
Ifrael.
diifolutum
,
eft
cor eorum
&
donon re-
in eis fpiritus
tiinencium incroitum filiorum
VUXGATA NOVA.
Eo tempore
tibi
Versio antiqua.
:
ait
,
Dominus ad Jofue
cukros lapideos
&
Fac circumcide fecundo fi-
dixit
Dominus ad Jefum Fac tibi ipfi

:
cul
Aug.
5-
jtutfi. 6.
ia
tros de petra acutos

Ifiael iterum.
& fedens circumcide filios//.'.

^
581. ./.
lios Ifrael.
NoTA AD Versionem antiqua m.

f. inw
1.
In
Grico
fie
EiV; Kt'sjo; t 'UmT- Vlcmor Qt-
&c. ut in ad banc ; autem acutos , addit Auguft. ibid, vel ficut habet Grxcus de petra acuta; unde colligicur faniftum Auguflinum hic& fup. etii Gr. LXX. ob oculos Femper habuerit , tamen non aliam verlionem adhibuilFe in citandis Scripturis prxter c^mmunem Latinam. Cypr. I. i.Teftim. p. 278. t. eadem iic rcFert H dixit Domtnus ad Jefum : Fac iiti
;
fAUXxi!^!; TTETfua; sK nirQjci duoyrofiu , Lat. iup. at in Mf. Alex, deed vox in'ifita.e,
IJ. 580. uno excepto , fede , pro affldens ; at eriam in hac voce non conFentiunt Mfs. Cyprianici alii enim ferunt abfade , vel adfcide , alii affide , alii ahfctde \^ cir:
cumfade.
Apud Marten. Anecdot.

nimis acutos
,
to.
y.
10. c. iic
Vac
circumcide fecundo filios Ifrael. Nora in quibuFdam Mfs. Graccis deelFe sit rriIpx; oyt^flTe'^?. Hujus aurem vocis fecundo , ambiguitarem
tibi gladios petrtnos
lollit
dixerit
Auguft. ubi flip, dicens hi hoc prscepto ijunritur cur iterum ; 17 enim units homo bis circumcidendus
:
tulleltos petrinos
nimi< aeutos
i^ afjiJcns circumcide fecun1,
erat
do
filios
IJt.id. Similiter
habst Laitawiu
4.
liiilit, ,
in jniiuJJifm non eireiitneifus
fed quia units populus erat in qutbrifdam circumcifus ^ , ideo diilum efl iterum , t
Tom.
I.
ee
ij
: ,
404
,v4irx. uiifif.
3.
LIBER
Versio antiqua.
Et
O S U E.
5
.
Cap. V.
VULGATA NOVA.
Fecit
fecit Jefus cultros petrinos fibi ipfi aciitos , <5c circumcidit tilios Hracl in loco qui vocatiir , Collis prxpiitiorum. circumpiirgavit Jefus fi4. Hoc aiitem mode qui lios IlVael Qui aliquando fuerant in via , inciicumcili erant eoruxn , qui exierant aliquando
:
quod
jufTerat
Dominus
& circumcl-
dit filios Ifrael in colle
prxputiorum.
4.
fionis
Hxc
:
&
autem caufa eft fecund.-E circumclOmnis popuius, <]ui egieflus eft de yEg)'pmafculini
,
to generis
univerii
bellatores viri ,
cir-
ex ig>-pto
5.
mortui funt
cuitus
,
in deferto
per longifliraos \'ix
omnes
iftos circumcidit Jefus:
qui
omnes
eft in
circumcifi erant. Popuius autera
qui natus
deferto
duobus annis converqiiadrauinta enim ideo fatus eft Urael in deferto Mabdaritide incircumcili erant illorum plurimi pugnatomm qui exierunt de terra i^lgypti , qui inobedientes definierat fiierant mandatis Dei , in ciuibus Dominus eis , ne viderent illi terram quam ju6.
:
&
per quadraginta annos itineris latiffim.T fo,
&
litudinis
incircumcifus
fiiit
donee confumeren-
tur qui non audierant
vocem Domini,
eis
&
quibus
ante juraverat ut non oftenderec

tc
terram iac-
&
&
melle manantem.
Dominus patribus eorum ram fluentem lac & mel.

raverat
7.
dare
illis
ter-
Pro
his
circumcidit Jefus
circiimcili.
aurem fubftituit filios eorum , qiios eo quod ftiilTent in itinere in:
7.
Horum
,
filii
in
locum fuccefterunt patrum,

:
&
circumcili funt a Jofne

in pra;putio
quia ficut nati fiie-
rant
erant
nee cos in via aliquis
circumciderat.
U 1 G A T
NOVA.
campeftribus Jericho
1
:
manS. Poftquam autem omnes circumcifi funt, feiunt in eodem caftrorum loco , donee fanarentur.
9.
in
1.
&
coraederunt de fragibus terrs die altero,
Dixitque Dominus ad Jofue: Hodieabftuli op-
azymos panes,
frugibus terra:
rael
,
& polentam
,
ejuldem anni.
Ister.'
probrium
loci illius
i vobis. Vocatumque eft nomen Galgala , ufque in prslentem diem.

-'Egypti
11. Defecitque
manna poftquam comederunt de

uli
nee
funt ultra cibo
illo
filii
fe10. Manferuntque filii Ifrael in Galgalis , cerunt phafe, quartadeciraa die meufis ad vefperum,
&
comederunt de frugibus prafentis anni IX Cbanaan.

led
Versio antiqua.
15. Et faftum eft ciim effet Jefus in Jericho, Cffr.l.l.Tepm. vidit hominem ftantem 95.*. circumfpexit oculis ,
I )
.
VulGATA
Cum
,
NOVA.
autera effet Jofue in agro nrbis Je,
ante faciem fuam
& & frameam

,
:
richo
levavit oculos
& vidit virum ftantem con:
nu
ejus
&
,
dixit
Nofter es
dixit
tenentem in maan ad\erfariorum ?

virmtis
tra fe
evaginatum tenentem gladium , perreNofter es , an adverait xitque ad eum ,
&
fariorum
14.
?
:
lUe autem
Ego fum dux
14.
Qui refpondit
Nequaquam
,
fed
fum
Domini
1
nunc adveni.
5.
iili
ait
Et Jefus cecidit in faciem ad terram. Et Domine , quid imperas famulo tuo >
nunc venio. 15. Cecidit Jofue pronus in terram. t adorans ait Quid Dominus meus loquitur ad fer:
princeps exercitus Domini
&
vum fuum
1
? ,
6.
Et
ait
dux
virtutis
Domini
:
Solve calcia,
6.
Solve
tuis
:
inquit
mentum
ftas
,
de pedibus tuis
locus
enim
in
quo
pedibus
eft.
locus enim
calceamentum tuum de in quo ftas , fanftus

,
terra
landa
eft.
Fecitque Jofue ut
fibi
fuerat imperatum.
NoT^ AD Versionem
chcamciftis
A N T
Q U A M.
:
Hirum
circumciJeietur
no
hmw
fid pcpului.
f. 5. Grace deefty/î ipji , polt petrinos , praeterquam in Mf. Alex, in ediit. autera Aid. 8c Compl. ponitur port
fecit; reliqua concordant.
to. 5. %6g. g. fimiliter liab. Et ficliim cfl clirn ejjit ]efus in Jericho :&e quasft. 7. in Jof. to. J. 581. c. addit Noi llttqit tte in tpfa ctz'ttate , ciijits mi'.ri nondum cecidei-ant , qitoti "' niox fnturum erat , ut in earn pojjent intrare , fed in agY9
1^.4.
do fuerant
tui
,
exceptishls : qi aliquank, pro quibus, o<:o; otcê" ^'"/sôt'To qiiuunqtie aliquando nati funt , vel fimunt
it$ ijtii t
Ad verbum eGrsco,
ad
earn pertinente
nam
interprelatio
qus
ejl e
Bek
xo
Jit:
(i. e. Vulgata noftra.j Idem obfervat in Locut. Demum inQuacll. 58Z. b. hab. hfus -Mit virum contra fe
hahet.
(lantern
,
cmcunqne^ f. 5. Ita Graece.

item
In Graeco deeft Jj , ante idto , ficut in , port 'Dei pro definierat reponitur port plurimi , Sec. eft A/i'e" A<" 'J'eTf , abfque feq. Dominus eis ; in Oxon. ac edit. Compl. fie AicJewE Mfs. lamen Alex.
.
e-jaginato gladio.
f.
I.
601.
Jefus
N.IW
ciim vidijjet
Item Ambrof. 1. de Spir. S. to, ducem militia cthpis y
6.
illoirtni
&
&
nt
ut
Ku'eic; ivToTi fiy , abfque feq.
Sec.
Item
,
in Vatic, a.w.ci
li/^fr
fio jura-ve;
Mf. Alex, Compl. in Ox. veto iur'Ji caetela Gmilia. E6 pariter fpectat quod Tertul. ait 1. 5. contra Marc. p. 6/6. a. Populum introditdtirus erat in terrain
Hits
cujus loco eft
in
&in
editt. Aid.
&
: Nofter es , an adi'erfariorum ? Similiter Arnob, de Deo tiino, col. 21 J. d. Nofter es , an adierjariorami f. 14. Grace, addit ivtS verbo dixit , tollitque feq. fum. Augull. quaeft. 7. in Jof. to. $. 581. b. Duit qtiii ejfet princeps militia virtutis Domini, Ambr. ubi fup. Diir militia cxleflis. Arnob. 1. de Deo trino , p. ziy. d. Qui refpondens ait : Ego fum dux fortiiudinis Dei : Gr, ttpXTf */Hyc; AfKoêw; KfplV, Ita Gracce, nifi excipias pra:p. cir! , fnper , pro t. I
interrogavit
J.
frmiiffionis melle (^ lath man.tntem
idque non per tioj-
jem
circitnuijis nohis petrina acie y &c. fed per Jefum Vix melius e Gratco , nifi excipias veihum fiffint, pro quo itnii tr/imr^cu, nati fuijpnt. t. 13. NonnuUa diffimilia in Grseco , nempe pro cirjt.
7.
ad. Auguft. quacft. 7. in Jof. to. 5. 582. b. ft proflratus in terram dixit : Qjnd prxcipis tuo famulf? loco duM Tt. 16. In Gricco fimpliciter , af;^;s"/io!T7i^ ,
'jirtutis ;
fed poft
vocem Domini , additur

in quo ftas
,
f g5
:
'Ihc?V .
yvi>
cumfpexit
i;^ ,
legitur
j.
am^>'^|/a?,
,
vj
2;
refpiciens
ex,
ad Jejum , 'hmxi e'v

ttu7i
& pro
dun
,
terra finda
eft , fie
cp
cnik
sVi'
inde f%T/V dvii , contra fe

Joco frameam tenentem
rt'tginatus
tt.cedtns
: ,
pro ,mte faciem

fonipnlx
fuam
,
Sc
fie ,
ii-Trx-./nirn
,
gladius
demum
,
it,
5rJ^^J^' 'lac?!
,
f'^f' h'i^tw, EJ
J.
hfus
dixit ti
pro (^
dixit,
Auguft. Locut.
leg;it , 7 avi'a sV^' , , genis Interp.'fi Nobilio fides. Similiter hab. Gaud. Brix. fer. y. 950. d. Solve calciamenta de pedibus tuis : toctts mil , in quo ftas , terra Janila eft.
&
Mf. tamen Oxon. delet fV ficut & Juftinus, cum Ori-
LIBER JO SUE.
C A
VUXGATA
'
Cap.
VT.
405
Ut
troibat.
2....
VI.
Versio antiqua.
nee quifquam ex
ilia
NOVA.
, ,
J
1.
T timore
[Ericho autem clauTa erat atque munita

tilioium
ifraci
prodibat
neque
in-
Aug. Ltcut. 4.
t,
^
&
nullus egre-
di audebat aut ingredi.
Dixitque Dominus ad Jofue

tua Jericho
,
in
manu
& regem ejus
Ecce dedi omnefque
tibi
llibjiigatam Jericho
,
Dominusdicit ad Jefum Ecce ego trado & regem ejus qui eft ,
:
ItiJ, Locttt, {.
fortes viros.
in ea
potentes 'fortitudine.
VULGATA NOVA.
tl
j.Circuiteurbemcuncbellatores femel per

:
feqq.
FideNot,
quo dicam vobis

per diem
,
Ciamate
& vociferamin!.
,
II. CJrcuivit ergo area Domini civitatem femel
diem
fic
facietis lex diebus.
&
reverfa in caftra
manlit
ibi.
,
4. Ssptimo
bucciiias
,
autem die facerdotes
tollant
,
feptem
li.
Igitur Jofue de
node
,
conlijrgente
tulerunt
prscequarum ufus eft in jubiLeo dant arcam foederis feptielque circuibitis civitatem , facerdotes chngent buccinis. longior atque conJ, Cumque infonuerit vox tubs
:
&
facerdotes arcam Domini

1 5
.
&
feptem ex
eft
:
eis
feptem buccinas
quarutfi
&
in jubilô ufus
pr.ijcedebantque arcam
Domini
ambulantes atque clangentes:
&
armatus populus ibat

,
cifioi:
&
in
auribus veftris increpucrit
conclama,
ante eos, vulgus autem reliquum fequebatur arcam
bit
omnis populus vociferatione maxima

,
&
muri
&
buccmis perfonabat.
14.
funditus corruent civitatis
ingredienturque
finguli
Circuieruntque civitatem fecundo die femel,
per iocum contra quern fteterint. 6. Vocavir ergo Joluc tilius Nun facerdotes feptem dixit ad eos Tollite arcam fcederis
:
:
&
,
reverfi funt
1 5
.
caftra. Sic fecerunt fex diebus.

,
&
Die autem fcptimo
diluculo coafurgentes
,
&
alii
circuierunt
urbem
,
licut
difpohtum erat
fcpties.
facerdotes tollant leptem jubiliEOrum buccinas
& inci-
16.
Cumque
:
feptimo circuitu clangerent buccinis
cedant ante arcam Domini.
facerdotes
:
dixit Jol'ue
Ad populum
vitatem
8.
,
armati
quoque ait Ite , circuite pncedentes arcam Domini.
&
ramini
17.
in
tradidit
litque
ad omnem Ifracl Vocifeenim vobis Dominus civitatem

: :
:
civitas h.ec anatiiema
&
onmia
,
qu.-e
Cumque
,
Jofue verba linifret,& feptem facer-
ea funt, Domino: fola

qui
Rahab
meretrix vivat
funt
:
cum
Slip. I.
dotes feptem buccmis clangerent ante arcam foederis
univerfis
cum ea
in
domo
,
abfcondit enim
4,
J I,
Domini
9.
nuncios quos direximus.

18.
Hei, II.
omnifquc prscederet armatus cxercitus , reliquum valgus arCam fequebatur, ac buccinis omnia
toncfepabant.
I
Vos autem
cavete
ne de his
fitis
qus prscepta
funt, quippiam contingatis,&
pra?varicauonis rei,
fint
& omnia caftra

,
Ifrael fub
peccato
atque turbentur.
,
o.
Pra;ceperat autem Jofue populo

,
dicens
Non
ler-
ig. Quidquid autem auri
&
argenti fuerit
Sc
clamabitis
nee audietur vox veftra

:
neque uUus
vaforum aineoruin ac
pofitum
ferri
Domino confecretur,re-
mo
ex ore veftro egredietur
donee vcniat dies
in
in thefauris ejus.
VuLGATA
Hei.tl.
30,
NOVA.
Versio antiqua.
& clancorruerunt:
10. Igitur omni populo vociferante,

gentibus tubis
,
poftquam
,
in
aures multitudinis
illico
,
vox
fonitufquc increpuit
muri
&
,
afccndit unufquifque per

:
locum
qui contra
a. M.if, fe erat
cepcruntque civitatem
z I.
&
interfecerant
omnia qus erant

,
in
ea
vlro ufque ad rauiierem
ab infante ufque ad
fcnem. Boves quoque

gladii percutferunt.
&
oves
&
afinos in ore
Sup.
f . 14.
I,
11. Duobus autem

mi(Ti
viris
:
qui exploratores
fiierant
dixit Jofue
,
Ingredimini
domum
mulieris meretricis
& producite
illi
eam
& omnia
populus vocem tubarum, popuklS jubilf> magno , CQciderimt Univerfl muri ci\ itatis 111 circuitu & afce.idit univerliis populus in civitatem , unufquifque coram adverfariis luis !n\ alerunt ci\itatem 2 anathematizaverunt eam & qujecunque erant in civitate , a viro uiqiie ad mulieiem , a JLivene ufque ad fenem. Et ufque ad vitulum, ufque ad llibjunclorium occiderunt in ore gladii. iz. Et duobus juvenibus , qui exploraverant dixit Jelus Inttoite in dcmnm mulieris , & pro20
at ubiaudivit
lit.i/. C.,1.
I.
jubilavit Ulliverlus
&
"> "I'-v.cmi hxr.

-ii-''-''
&
r .
&
&
ducite
eam
&
qusECUIique
lUllt ejUS.
<ju
illius
funt
ficut
juramento
firmaftis.
NotjE ad Version em antiquam.

f.
eji
:
I.
Antecedunt hxc
It,
in
yCKaif^n
'eyyfwij.in.
;
Unde Aug.
Grsco. Kk! 'lifiy^^ Qûyt.'.ibid. Drjtrkha djciiim

:
ep
fiv-tt fpatio
diet fpiiini
Jiciit
prxdiRnm
erat,
rtw
Citm
li,
ctiiuja ejfet
iuriii;,
fequitur in Graeco
jtxl t/ J f :;
/^?^:2îi'y-
fivi'ic
Scc. uc fup.
,
ad quod Auguft. Uiique,!

,
illam
fuhaudittir
non ex
ilia i hoc appellaiur Grii^ce
Tt. 1.
In GrJECo
-t
Kal
uire Ki/s(c5 in
fola
al.
>
&c. deinde
transfer-
tur tihi
Qu
ô(k fubjfigatam , demum in Vat. cod.

tjuod
,
Compl.
:
'wxf.yJ'J uî
'ly.x;
&
tio7i
fic
Airxrh
:
/-
Xî, unusAlex. cum Miranditm , inquit ,

pHlaiivitm,
edit. Aid. delet ifîS

h'lc
pofiUt
Auguft. ibid. conjunlhonem co~
runt muri civitatis in ore gladii prxda fttla ejl civi*^ tas ah omt:i populo if del, ante tiibaritm , habenc 't. io. Gttcc. Vat. delec vocem veto Mfs. Alex. Oxon. cuni edit. Aid. Item in Vat. ponitLu ^fxx , jimul , ante iuhtlo, deeft veto in Oxon. ac edit. Aid. deinde omnes pofl magn:> , addunt k. ('%rilia finguljriier , j, iirmt oLtrctv to p . a firti , ut ruxii Xf '-Mi J5 cecidit omnis mums in cinuitu. Deiiique in Vat. Sc al. defu.it leqq. iiniifjiiifijue coram , &c. iolus
,
&
&
Oxon. addit cum

Tf^2C3.'s lir -E-oMv
T^.
,
edit. Aid. t/cc^:; i^syoiy^/ia; dc .^,
diceret
&
qu
y.ot*
potentes fcrtitudine
Jericho, fj rex ejus diili flint , ihen in Mf. Oxon. nunc, x. lii;
JJ potenus fortitudine 1 atia-
An
ut fup. A.d.
.
'i/.x7ci
ii,ctt ,
See.
'liicj^,
21.
In Grj;c
fic
Kai
port
aVs,9'f/'-."'Tio;;'
fw
,
at
Aw
',i)i^,
in Mfs, Alex.
&
,
Oxon.
i.
dyt^sy.ciTiiaiv
alrirc
^ oca, uc
juvene
,
t.
tirr,
}.
Hue
fpeclant
iiarrat
Terr.
dixit
1.
adv. Jud.c.4.
riti
flip,
deinde pcnicur
repetitur hoc
Cdctera
ziiia,
ut
&
fS'Il
fed'
158. a. Jefus Nave Juo tempore, inquit,

delellahtit
, ,
ijuo Hiertco civihi,
non
runt
iifjiic
ad
prêcepiiimJiOi
.i
Deo
popiiL
man-
i}-?tcû'/h ,
i
ittrct
ut facerdotes
arcam
tefi.imenii
Dei feptem
cttebas cir-
fuhjuge, deed quadrant,
ante fthjuttHorium , pro quo, etiam conllanier verbum occide,
cunferrent in circuitu civitatil ; atque ita ftplimi di'ei c:rcuitu perado fponle riierent muri civilatis : quod itafaiium
,
j!-.
2i. Ita in
tduiiie
tKnUv,
Grco , his exceptis eam tilde , loco producite
I'iâ.-iiync
Vh
earn,
&
Ji/tj ,
406
tMct/.Cnl.tiiifup.
LIBER JOSUE.
Ve RStO ANTIQUA.
domum
,
Cap.
VI.
NOVA,
VuLGATA
53. Etintroicrimtduo juvenes,qui cxploraverant c'uitatem , in eduxemiilieris ;
&
,
&
riint K.iab
meretficcm
,
&
patrem
,
ejus
&
ma-
13. IngrelTique juvenes , eduxerunt Rahab , Hti, II, parentes ejus , fratres quoque , cunftam 31. fupelleftilem ac cognationem illius , extra caftra
&
&
trem
tSc
fratres ejus
&: quxi-unqiie erant iLlius

ejus
Ilracl maiiere fecerunt.
& omnem
^4.
cognationem
& deduxerunt earn

cum omnibus
ea
2.^.
,
foras extra caltra Ifrael.
qux
Et civitas incenla erant in ea
eft igni ,
Urbem autem
;
&
qui
omnia qui erant
fuccenderunt
,
abfque auro
,
&
,
argento
&
in I/.8. Ji
vafis jCTieis
ac ferro
in
atariura
Domini
Mat,
5'
conl'ecrarunt.
Aug.Ucut.e.t.
? ?7'-
'
z^. Et
Raab meretricem
,
nam
ejus
viviticavit Jefus
&
&
domum
Et
patereft
1 5
tris
Raliab verb meretricem

,
& domum pa-
commorata
Aug.qusfi. ig.irt Iftacl ufque in hodiernum J//. j.j88.i. Jefus in ilia die
diem
in adjuravit
omnia qui habebat , fecit Jofue habitaverunt in medio Ifrael ufque viverc , in pra;l"entem diem eo quod abfconderit r.uncios , quos miferat ut exploiarcnt Jericho. In tempore
ejus
&
&
illo
imprecatus
eft
Jofue
dicens
qui refufcitabit asdificabit civitatem illam. In prijnogenito ftio fun dabit eam , in noviirimo luo imponet portas ejus. Et ita fecit Hoza qui ex Bethel 5 in Abiron primogenito fundavit eam , in reialvato noviffimo impol'uit portas ejus.
26. Maleditiis
homo,
&
16. Malediitus vir coram

citaverit
Domino
qui fuf-
&
iditicaverit
civitatem
Jericho. In 'S- 34
&
primogenito fuo fundamenta
illius jaciat ,
& in
noviffimo liberorum ponat portas ejus
&
f.-trc.
lHcif.Cal.de non in De. del.

1'.
^7-
men
ejus fupcr
Et crat Dominus cum Jofue, univerfam terram.
& erat noE
1 7.
Fult ergo
men
ejus
vulgatum
I
Dominus cum Jofue eft in omni ttrra.
&
na-_
23. t.f-s-
NOT
loco ejus
,
iE
AD V
&
S I
O N E
M AN T
Q U A M,
in fine. fo!i fiaires Tf. 15. Gr<ec. addit iuryi; , ad nmtrem , ejus, poiiit i, QviUtiisLv kuth; , 55 cogm%tiiintm ejus, abfomnia qu^-Trcf.vTx 6a, que voce oianein ; turn addit ,
jt,
eurtqjiey
cum
)ta(
aurti ,
ei
loco illius
7, fed
fcilicet
ciuryî'
:
in Alex, habetur
cum
Mf. Ox. deell -ttiureliquis , ordine quo fup.
:m
dvr^ , ^ 'ttkcxv t^v Q^vjUî.m denique in omnibus legitur , KXTerwcaK , cortjtsttternntt pro deduxeritm ^ abfque feq. foras. ItaGrarce, hoc exccpto , - Tru^tc/û y in inceft' Tf". 24. dio t pro igni , detradlo feq. erant. t. ij. Similiter habet Lucif. Calar. 1. de non conv. cum hir. ill. d. ufque addiemt his tamen exceptis , 55 cmnem domnm patris ejus , loco domum p.iternam ejus : Gr. Ta'iva To\ cIki dvni r'oi 'aa1ci'<'>' exinde pro adjttraJ.
^cw7a osx m/
vit , ccpxicif
,
leguntur in Mfs. Oxon, Vatic. Aid. edit, abeffe ab allis ,' ab Hcbraco , ut Ausjuft. ipfe notat qusft. 19. in Jofi to. 3. 588. a. b, In^ptxtmus , ii^quiz , inurpretalionem qus hoc ihi non invemmtts quod didum ejl de efl ex liehrao , Jericho , quod HoX.a qui eam reparajjet , incurrerit malediC" turn quod dixerat Jefus : /ic enim fcriptumefl : Et adjuravit Jefus in ilia die : Malediitus homo in noviflimo fuo imponet portas ejus :buc ujque invenitur in interpretatioat ex Hihrao : illud autem quod jtquitur : Et ita fecit Hoza , &c. hoc tllic non legitur ; utide apparet a LXX. interpoji-'
&
&
&
juravit
in
Mf, Oxon, aalnpzcaja
>
iwpreca-
lus
efl :
cictera fimilia.
al. deeft verbum refufcitabit In Grstco Vat, Th. nempe , amnfquod rednet Aid. ed. cum Syr. of item in Vat. &al, pro nozifflmo , legitut fVa-^.Vi , minimo , at in Oxon. e'X't J exinde pro Houj , 'O'fa.r , pro in reftlv-ito novtQimo , fie t cV tc^ fÂajtîVw iSîxO'^^srli , in Oxon. Aiacu^-s'jTi e'nyjro, ut fup. Obfervandum tamen hate verba , Et ita fecit , &c. ufque ad finem t. quiE
*-
2(5.
&
&
Ad hoc autem , in rejalvate-t , qui fadum ejfe noverant. notant editores noftti BB. non convenire Mfs. Aug. cum editt. in duobus nempe codd. Vatic, totidemque bangerin refalvato ; at in Rat. Be Lov. in Je man, legimr falvato J imo in Cifterc. codice vet. 55 'u Sejal nato , qux lelio , inquiunt , coUata ad i. Reg. ifi. 54. ubi in Vulg. legitur , 5^ in Segttb novijjimo Juo , in Arab. 5^ in Sagte6 n.uti minima , inducit ut iufpiccmur Grjccum JU8e^// profedlum efle ex mendofo Latino ; adeoque additamentum illud non a LXX. Interpretibus , ut credit Aug. fed
turn
&
a Latinis
it'.
hie
&
poftmodum fuilfe interpofitum. 27. Ita Greece, exceptis duobus , '1?, pro Jofue, infra conftanter, x7, fsofuper.
&
CAPUT
VeRSIO ANTIQUA.
%Ucif.Cill.ulifup.''-Y{r
r r J anathemate udaverunt rraude L2j fraudaverunt fraude de anathem
VII.
VuiGATA
NOVA.
autem Ifrael privaricati funt man- Inf. i; I I ^ ufurpaverunt de anathemate. 16. zo. X/ datum , Nam Achan filius Charmi , filii Zabdi , tilii i.Pm-i Zare de tribu Juda , tulit aliquid de anathema- l.7 te iratufque eft Dominus contra filios Ifrael. 2, Cumque mitteret Jofue de Jericho viros contra Hai, qua? eft juxta Bethaven, ad orientalem plagam oppidi Bethel , dixit eis Afcenexplorate terram. Qui pncepta com dite ,
.
neglexerunt
filii
Ifrael J
filiis
negligentia ,- ,
:
&
&
in
Ilii
&
dignatus eft ira
Dominus
Ifrael.
i.
Et mifit Jofue viros in

:
junfta Bethel , dicens derunt viri , &: confideraverunt Ge.
quae eft conConfiderate Ge. Et afcen,
Ge
&
plentes exploraverunt Hai.
NoT. AD Versione
f.
a-Tra
A N T
Q U A M.
t.
Multo plura leguntur Gracce

'
fcilicet
Ki sttmh-
turn
fa
p!,
55 propter ejus peccatum tria nillia , qux miffuerant in Gat , dederttnt terga hoflihus ; 5^ occiji funt
trigtnta
Dtmini :
if iixiia%i- 5 smGsk Axf "'' Xxf/^t , viS ZxfiVK Zxpi Si TH pvfMi 'h'Jti, aVi t? ar!e,^='ficc%c ij
.
ex ets
fex vtri
ejje
cum
fentsrtbtts Je proflravit
5^ poptilo graviter territo , Jefus ad Dominitm , eique refponfttrt
Kii'e<s5 oV>?' *' ^*^- Alex. & Oxon. cum ed. Compl. If/rt Ki;e ut fup- -E' drliqncrunl flu Ifrael deItdum magnum , y furripuerunt de anathemate : 55 fumpCharmi , filii Zambri , filii Zara de trihtl fit Achar fil:us Juda , de anathemate : J5 indignatus efl Dominus ira , Sec.
i^vfiu^K
ejl, ideo
fadnm
qtti^d peccai'ertt
eis
populus. Minatus
efi
etiam Deus non Je thema de fe ipjis i

occiftts
,
cum
,titurum
ojlenjus
niji ahflnlerint ana-~
quod
nifi
efl
qui Jecerat
nee folus
fed cttm omnibus

Ita
fitis.
^.2.
contra.
Grxce,
ftti
>
etiam 8c feqq. meminit Auguft. quaeft. 8. in Jof. to. }. J82. d. dicens Fadum efl ut Achar de tnhu Ju4* furaremr de atiilhiman (ivitatis Jeriiht (cmnt prxcep.
Eorumdem
pro Jofue, Si
pro Ge
quod conftanter fcribitur "Imf; , ; item pro einjunda, fie, xt,
, ,
LIBER JOSUE.
VutGATA
5.
!lis
Cap.
VII.
A N T
I
407
Q U A.
Uicif.Cttt.uhlfufi
NOVA.
;
VerSIO
om3.
Et revcrfi dixerunt
ei
Non
afcendat
populus ,fed duo vel

,
tria millia
:
virorum per-
cnm
gant
&
deleant civiratem
qiiare oninis
popuf
lus huftra vexabicur contra Iioftes pauciflimos
.id jofce , Sc dlxerunt ad oninis panulus , led duo \'el ti'ii iTiiUia virorum afccndaiu , dcvaftent civit.irem nc inducas iUuc iini\'crfum popiili'.m pau,
Et
reverfi flint
.ilcciidat
Non
&
ci ^.
enim
4.
,
uinr.
Afcenderunt ergo
ftatim terga
tria millia
,
pugnatorum.
in
Et afcenderunt
cum
ilia feie tria millia vi-
Qui
j.
veitcntes
rorum
Hai,
:
&
ftigerunt a facie
îror^m qui eranc
peroufll lunt k viris iivbis
&
Ge
corrue-
runt ex eis triginta fex. homines
perfecutique
,
funt eos adverfarii de porta uf jue ad Sabarim
& ceciderunt per

cor populi,
6.
prona Rigientes
pertimuitque
occiderunt ex ipfis viri Gc triginta fex vi5. ros , perfccuti fuat illos a porta, convribulaverunt illos in proclivo expa\it cor pQ= puli , fadum eft Ut aqua.
& &
&
&
&
&
in
,
inftar aqua; liquefaftum eft.

fcidit vellimcnta fun,
jome vero
&
pro-
nus cecidit
rael
terram coram area Domini ufque

tani ipfe
ad vefperam
:
quim omnes
fenes Ifliia
,
mifcruntque pulverem fuper capita
7.
&
,
dixit lofue
vpluifti traducere
vium
ut
>
Heu Domine Deus, quid populum ilium Jordanem ftutraderes nos in manus Amorrhii &
: ,
Et conlcidit Jofue \'en:imenta fua , proficiem ante Detini ufque ad vefperum^ ipfe &: feniores Ifrael miferunt pulverem iuper capita fua , di;vit Jofue Heu Domine Deus , quid 7. Voluilli traduccre populum iftum .Tord.^nem fluvium , Ut tr.ideres nos in mar.us Amorrhari 6c
6.
&
cidit in
&
&
perderes
utinam ut coepimus
manfiflemus trans
videns If-
Jordanem.
8.
Mi Domine Deus,
fuis
quid dicam
raelem hoftibus
9.
terra?,
terga vertentem
,
Audient Chananiiî
&
omnes habitatores
,
&
pariter conglobati ciicumdabunt nos

:
atque delebunt nomen noltrum de terra facies magno nomini tuo ?

10. Dixitque
Si;
quid
utinam Ut ccepimus , manfifTemus trans Jordanem. 8. Et quid dicam , quod convertit Ifraei doufum contra inimicum fuum? 9. Et audiet Chananacus , omnes qui commorantur in terra , circumibunt nos , & delebunt nomen noftrum de terra & quid facies
perderes
:
&
&
nomini tuo maiJ,no

10.
Dominus ad Jofue
,
Surge, cur
Et
dixit
jaces pronus in terra?

1
quid tu procidifti in
Dominus ad Jofue f.iem tuam
Surge
ut-
1.
Peccavit Ifrael
:
tum meum
rati funt
tuleruntque de anathemate,
,
atque mcntiti
& pra:varicatus eft pac& fu& abfconderunc inter

eft
1 Pec ravit popuius , tranrgreffus eft teftamentUlil meum,quod dilpofui ad COS furatl funt de au.i.themate , abi'conderunt inter \'afa
1
.
&
&
&
vafa fua. 11.
lua.
poterit Ifrael ftare pnte holies fuos
Nee
eofque fugiet :quia poltutus ero ultra vobifcum

,
anathemate: non
^. Non poterunt filii Ifrael refiftere contra ficiem inimicorum fuorum , dorfa convertentin
i
donee conteratis eum qui
fiujus fceleris reus eft.
confpedu inimicorum: quia fadi funi: anathema: non ero ultra \obiicum , nili abftuleritis anatiie-
ma
13, Surge
10.7.
,
ex vobis
iplis.
fanftifica
populum,
:
&
die eis
t;.
Surge,
.".".mini
fanctifica
Lrvit. Sanftificamini in craftinum
ha;c enim dicit
Do
Santiifi
in craltinuni
:
minus Deus Ifrael

Ifrael
:
Nm.
11.18.
Sup.
?.
non poteris donee deleatur ex te qui hoc contaniinatus

fcelere.
Anathema in medio tui eft ftare coram hollibus tuis

eft
minus Deus
ifrael
pcpulum , & die eis : hxc cnim divit DoAnathema eft inter vos non
:
poteritis refi'lere Contra inimicos veltros, ufquedum auferatis anathema ex vobis iplis.
i.Reg.
16. s.
Tf. 5.

Eadem
'jiOH ^
t
fuin
qn.-iji
inGrxco,
,
praeter
nomen
'Imcsi',
, ,
pro
ia-
Jofue
&
vrr^Mop}(.VGXTai-^v
ante dno i item pro clev.ifieiit oppugfiem y &c pro tnditcas jdict'^dyn^
ad-
duxeris,
Giaeco abeft cum ilh, ut infra, i/ui erant in "t.^. re'.iqua concordant , nili excipias vccein tim , pro feie , r; conftanter, pro Ge. ^. J. Vix dinimilia Grsecuin habet , praftcr iHa , kV avrccVf tie f:.f , pro ex iîjis , & e/;, aii , politiim ante trigittra ; in MI. Alex, lie , Teâx:i7a k. = ^ , in Oxon. Tgiax&^7a^ i item pro contribitlaverunt , QvvsTî\x.y , contrrje-
terram , circMmdaOrtnt nos , exterent nos dt quid facies nomen tuain magunm ? If. 10. ItainGtjjco, piaeter hoc, /mn tTto ci/', utquid hoc ( , pro utqitid tu ; at in Mf. Oxon. deed t^tj. )?. II. Ita legit Auguft. Locut. 7. to. 5. 571. d. ufque
hahitantes
terra
:
'^
&
Ita quoque in Gr. excepta voce meum, qu praeterquam iiiMf, Oxon. ac ediit. Aid. Compl. loco etiam 5^ furati funt abfecnderunt inter , &c. habetur oE4'"'7si inCuMr ii; tk , &c. fnraii injeeos incl.
,
ad
deed
&
^t<j
cernnt in
ixi-lii
,
in
ut paulo port in
Mf. Alex, ac editt. Aid. & Compl. j, c.a/Mf. Oxon. i, eriCxMr. Tichon.
ruiit
&
Vo ry
)icf//^f/^t5
(ieclivi
,
If. 6.
Eadem
,
leguntu; Graeci
praeter
pro tn procltvo. hoc , ettso; , lo7:i'K,
bene, reg.4.
eft
co procidit terram , (
cui adjungiiur ,'lno?? tVI
ri-.v
]efus fitper
,
col. J7. g. I'-ccavit p.ipuliis ,^ tranjg; tjjas icflamentum , quod difpojii: ad illos : fitritti funt de anathemate , mifrunt in I'afa fua.
5?.
al.
deed
'Ii:-'a?)
fubinde loco time
Drum
iic
svsLvlm Kvplvy
pro miferunt^ sVsEocacc/o , injecerunt. nempe pro Heti Tt. 7. Nonnulla dilTimilia in Grseco Domine Dens , lie \'U/ixi Kuexe , { Mf. Alex. Aai'o^; Ku: ;
&
Cis
K1JQ4S
mox
ita
iVaTi' Sîsfîêtusf
iivcit
ttccT;
(\
,
rov xao/
a^ciioM-
TbTCr Toc 'iQpJccyw 'actpaJ

al.
aurov
tm
'Aôpâi'w
Jft.'twf
-n-s^.!/
rb
*I&fJa^fe.
Precor Domtrie
utquid
tr.idnxit puer tun; populrnn huiic
turn Ajnorrbxo
ad
pcrdeiidos
Jordanem , .1// n.^dendttm nos 7 c; utinam manjerimus ,
K/, quod tamen deMf. Oxon. exinde pro rr/ijiere , iJTrcj-ii/ffi , filfiflere , & pro dorja , avx^'^ collum i deinde (ic fVes-/)^'^Wif ivctvlt tXv i'^pav zuT'M, in Mf. Alex. sV.r^rîôi xaTa ssf'-j'sontov TWf ty^^Zv , in Oxon. =Vicp/4*"''^ ii/xi/Ticr toov i'xifat , in Aid. & Compl. i\i^fi-ieii'M i/armr tuv s'x^f^'' dcmum pro 0 ero ultra 'sj-y^noui tit siVai, non adjs^ ciam ultra ejfc , reliqua llmilia. Hieron. 1. I. contra Pelag. to. 4. ^07. f. he hab. Non poterunt pare Jilti IJrael
iz. GtJEc. ipfo initio habet
eft in
:
,
t^'
in confpeBu
riis fuis
:
tmmicorum fwrrttn
hahiiavtrimns apud Jordanem.

tr.Z. Similiter in Gr;cco, piêter
quia
fadum
,
eji
anathema in
Jed dorfa zertcnt adzerj'aeis : non addam
unum
a.u-^;r.
iervi-
ut ji,n vobifcum
vejlriim.
7ttji
contrttum fuerit anathema de medio
cem
loco dorfitm.
Aug.
1.
de Gia.
&
lib.
arb. to. 10. 759.
p-. 9.
Vix
dilTimile
Graecum
eft
en verba
-,î,
Kai
t/
Vk'-
poterunt fit: riim.
IJrael Jubjijlere ante
f. No/t faciem inimiccrum fua-
xi.'M'HiM iifiai
i/lf'flfVm vi'.ai uirl t?

i
j,
KwUtii
Tt
oVo|n'
(\
T3 ,/7
j aiidiens Cbatia.tus
omnes
m-
gens
*. 15. Rcc dilftmilia in Grarco , nempe, aiara?, furabfque feq, lis , & pro fvidificamini , , pro Jurge ,
,,
, , ,
4oS
luiif.Cal.uUfuf.
14. tras
:
LIBER JOSUE.
Versio antiqua.
Et convenite mane omnes per
&: erit tiibus
tvibiis
Cap. VII. V U L G A T A NOVA."

I
.J.
:
vcf-
Accdetifque mane
fiiiguli
per tribus vef,
oftenfa t'uerit mane pci: Deum , addiicite per plebes ; plebcm quam olknderit Dominiis , offeree per virum. Et quilquis oftcnlus fuerit per Dqminum 1 5. cremabitur i2;ni , <Sc omnia qux lunt ejus quia
qux
tras
& quamcunque tribuni fors invenerit accedet per cogiiationes fuas & cognatio per qo,
mos
domufque per
viros.
tranfgreffus eft teftamentum quitatem in Urael.

1
Domini
& fecit inipopu-
ille in hoc facinore fuerit deprehcnfuSjComburetur igni cum omni fubflantia fua quoniam prjevaricatus eftpadum Domi-
15.
Et (fuicunque
ni
&
6.
fecit nefas in
Ifrael.
,
6.
Et
vigilavic
Jofue
mane ,
& obtulit &
Surgens itaque Jofue mane

,
applicuit
oftenlaeft tribus Juda. liim per tribus, oftenfa eft Et oblati lunt per plebes , 1 7. plebs Zara. Et obtulit plebem Zarx per domus
&
Ifrael per tribus fuas
&
inventa
eft tribus
Juda.
17. Qu.-E
ta
,
cum
eft
juxta familias fuas eHet obla-
inventa
familia Zare. lllam
quoque per
&
eft
oftenfa eft domus Jambri oblata eft domus per viros, 18.
domes
ofFerens, reperit
Zabdi
llngulos dividens viros
,
&
&
oftenfus
18. cujus
invenit
domum
filium
in
Aehan
19.
Alius
Charmi,
tilii
Jambri.
:
Achan
Et
ait
Charmi
filii
Zabdi
blii
Zare de
tribu Juda.
Et
dixit Jofue
hodie
zo.
taliter
Domino Deo
Da honorem ad Aclian da confeftionem Ifrael ,
9.
Jofue ad
Achan
,
Fili
mi, daglo-
& indica
he celaveris me. mihi quid feceris , dixit VeEt refpondit Achan ad Jofue ,
& &
riam
Domino Deo
Ifrael
,
&
coniitere atque in-
dica mihi quid feceris
nc abfcondas.
,
&
ID. Refponditque Achan Jofue
to peccavi ante
confpeftum Domini Dei
llirael,
Ver4 ego peccavi Domino Deo

fic feci
Ifrael
& dixit ei & &

:
fic
&
taliter feci
& & iam unam auream quinquaginta didrachmarum & concupi\i eam & fuftuli & ecce lixc ablcon:
2.1. vidi in prxda veftem variam optimam, liguducentos ficlos argenti , didrachmam
II. vidi enim inter fpolia pallium coccineum

valde
bonum
&
,
ducentos
ficlos argenti
;
regu-
lamque auream quinquaginta ficlorum

pifcens abftuli
& concume-
&
ablcondi in terra contra

,
dita funt in tabernaculo
meo , &; argentum abicon:
dium tabernaculi mei

operui.
argentumque
folia
humo
fum
eft fub ipfis. zz. Et milit Jofue nuncios
tabernaculum , & naculo , & argentum llib ipfis. i;. Et tulerunt ea de tabernaculo, ad feniores Ifrael , runt ad Jofue ,
cucurrerunt in hxc erant abfcondiia in taber&. attule-
&
ii. Mifit ergo Jofue minlftros

tes
qui curren-
ad tabernaculum
in
illiu?
,
repererunt cunfia abC:

fimul.
condita
i
; .
eodem loco
& argentum
Ifrael
,
Auferentefque de tentorio tulerunt ea ad
&
&
pofue-
runt ea ante
;:4.
Deum.
,
ad omnes , que ante Dominum.

Jofue
&
filios
projccerunt-
Apprehenderunt Achan filium Charmi ,
&
fi-
14. Tollens itaque Jofue Achan filium Zare^
pcrduxerunt in vallem Achor

lias
,
&
filios ejus
,
&
ejus
& vinilos ejus & & tabernaculum

;
fubjuncloria ejus
ejus
,
&
omnia
oves qux erant
&
auream regulara , pallium , argentumque filios quoque & filias ejus , boves & afinos, cunftam fu oves, ipfumque tabernaculum,
&
&
&
&

K-ii-J.Svm!, fatiilificates ejje
fubinde TaVs
in "jobis
,
&
pro
intsy
,
vos
a
,
u,u'y
llcut
,
Jâ>i'7 =
ahjhileriti!
deleta voce
ifJ'S
pro Imcetiim , pro aiiferaiii in fine; in Mf.

,
honorem , J o^x/ , gloriam ; demum pro indica mihi , Sec* dyx'/fuMt fiu t/ Vci*nea5 , ^ /Uif Kfu-l)]i aV ifm , Mf. Ox.
tanieaOx. vj^cav ciuTar. t. 14. Grce, Qvi:iyJj-kiSri, congregabimini , pro cmBetiite , abl'que -nefirM , pod tribus ; Mf. tamen Ox. cum
edit.
f
pro
20. In
Graco condanter
,
'Axf
,
tm'IhccT,
&
pro
ante confpedum
taltter
iimpliciter
ivxTfrl^v
ut
&
^'Va-; ij i'rui ,
taliter,
,
Compl. addit
v'/iSr
exiiide loco,
:
ijiix
cftenf.t
?
fuerit
5^.
21. Pro prêda

,
habemr Grace
;
nfcK^?, id eft, paz'eftem

,
m.tni fir Deum , adducile , fic dii'i, in Mf. Ox. ii Ut ^s'X^?
viV
ir
Aili,i]
i
KvCi'-f
"''^'
Ki'f.v
demum
,
xfsoin Vat.
bulatione
feu dtrepiione
-;^w'k ;
item loco
Oxon. hab.
loco vero cptimam
Mil 'lt>\ty , qua vox abed a

,
&
al.
ante plebem, ponitur

:
5,
& pod Domiwaj
fequun-
tur ilia TTojoaÊ?; xa-r ch.:y, 5. t3 m:v if d> S^slin e; , Tjôx^!?? zar' ivSex' adduielii per domum , (jiiam ofier.derit Dominas , adducetis per %irum.
Kv-
^ daNo-
cod. Vat. Mfs. Alex. Oxon. ferunt y.xî.v, cum editr. Aid. Compl. turn condanter, {\'J^yjix, f 10 ficlos ^ -,>.~aj-ce> , linloco ligulam abfque feq. didrachmam.,
&
&
&
mum
guam ; demum pro

/ayÛU
bil. apphcahttii.
fr.
ij. Ita
Grace
igtii ;
nifi
praeponitur
in edit,
loco qna funt ejus , fic : 9. in Jof. to. 5. 584. b.
quod deed per Vmtinuvi, & tamen Aid. deeft demum 06 s'sU itv-rS. Augud. bene q.
:
Ig'ii
erem.tbiiur
2?
:
<">''"'>
?-
srû^ at in in Var. Compl. V6u7<i'oa & al. avTx , pro hxc , in Oxon. ac edit. Compl. TxZrtu Eadem memorat Ambrof. 1. 2. offic. c. 26. to. 2. lOI. b. dicens Cam Hierich magna civitas titbarum facndoiaconciipiz'i
,
,
eam
^ fuftuli
lie ,
;
avT^t haCc/
animo commotus ilia cepi ihxZ<,f pauloque pod oi'tJi', J,
585. d. zit Merita quxrilur , cum Deminns propter ilium , qui de anathemntefirtum fecerat , prxcepevit eum qui fuijjet oftenfus , igni cre-
(unque funt
et.
Item fup.
col.
Hum fino
gntrvit
cerruiffet
J5 Jefus
Naie
polirellir ziclorij
ct-
mari
eeril
, ,
cur
eum
Grsce
&c. Vid.
oftenfum Jejus l,ipid,ni inf. t- ij.

:
potiiis
a populo fe-
virtutem pDpuli per avaritiam atque aiiri cupiditatem ; nam cum de fpoliis iirbis incenft fufttiliffet Achar veftem auream , {J ducenta argenti didrachmata ,
infrmatam
ejfe
linguam auream, oblatus Domino negare

lf.22.
nm
potuit
fed
If. 16.
Jefus
Kal afS'S."!' 'ivo?; , Et dilucuh 'jenit pro Et vigiUvit Jojue mane , in Mf. Oxon. & ed.
'Incf; TO
TTfi'
:
prodidit fitrtum,
Pod
tabernaculum
,
Grac. addir,?r;
voci tabrrnacnh
tw
,
'srxfsft>
deinde pro obtulit , Trj^dtyaVE , adduxit; reliqua quadrant. f. 17. In Grsco condanter , 7rpo6i'';^6 , pro oblati funt, TixSS^., pro Zara ; reliqua vero defunt ufque ad finem verfCis : in Manufcripto tamen Alex, poll 2xKul Tr^myji'' ^'H-'î Zae'' t' itSfxi, Citl , fequiiut 3:^<5^mv>oi' tci- Am1c/ tcc Zaâ at.. In Oxon. "Zae^t.', al. i Zx&ci\,(3\. Zae* ) xcct' arl&e, 5. In ed. Aid. Kj c;y'x-9''' ^'<M<^ Zaetel xxt o'ks? , i. , &c. Tf. 18. Grace :Kai a^cvx'^H t' atJ'&c, i, r!/ei'x6|' "Ax^'p ( Mf- Alex, hk & infra 'Axai- ) "'=? Za/;6/>l, w? '/.xfi- in Mf. autem Oxon. Axf "ik Xxp/^'i , oii Zxpa fri? Zayupi aXT cfjit? tm; <puMi Zi^/a. t.iy, Grc. habet;Tw 'Ax"'/'! ^ta ad Acban , clocs
Compl.
Cc^vr, in caftra
ficut
din,
pro qua
ui TMK
&
c-ivyvi , mel. ed. Aid. cV rr, otrv^. li. 25. Vix melius e Graco , nifi excipias verbum tukrunt , pro quo li,r,vv,ii.xr , uti KrfiV, loco Deum. ^, 24. Priora lie habenmr Grace : Kai s'sxdy 'Ijicv5 toit
si's, &c. Et Jump/it tamen adduxit eum in , Sec. Oxon. cum edit. Compl. pro T-Xfx, habet , Xapu! ; reliqua concordant , nifi quod ponitur xutS , ô(i flias , ficut -^dilx , ante o'jes , quod ultimum rrxr'x abed a Mf. Oxon. ac edit. Compl. in Vatic, etiam pro Ifrael , m;;, abfque erat i fed in Alex. & Oxon. 'Iei''' > ui in editt. Compl. demum ^to pcrduxerunt , legioir condanAid.
,
"Kxxf i"" ZafK

Jefus Achar
<
d.n;xytv dut'.!
,
Jt,
f Hum Zara
î
MA
&
'
&
ter Vh'j7(
adduxit
& pro
tieiacher
fic ,
'E|sxaX"V
LIBER JOSUE.
VurCATA
pdleftilem
:
Cap.
VIL
s
I
409
,
NOVA.
co
)
V
ckixe-
E R
&
omnis
Ifracl cura
:
ejus
runt eos ad vallem
Achor
;
omnis lir.iel runt eos in Mccachor

:
&
ant: QUA. cum co erat &

:
:
perdiixe- r/.
c.i/.
ubifif
15. ubi dixit Jofue
Quia
tuibafti nos
ex
^15.
&
dixit .lofuc
ad Achan Ouid exterminafii

ficiit
turbet te Dorainus in die hac. Lapidavitque euiii
lios
difperdat te
Dominus
liodicrna die.
,
omnis
a. Rf?.
IlVael
&
cunfta
qux
illius
erant
ignc
lapid.ivit
eum
omtlis llracl kipidibus
confunipta funt.
iC- Congregaveruntque fuper
eum aceivum
prxeis.
26.
&
z8. 17.
magnum lapidum
Vocatumque
ufque hodie,
eft
qui permanet ufque in

eft
dum magnum.
tionc irx
impofuerunt fuper ilium accrvum lapiEt ccHavit Dominus ab indigna*

fux..,..
fentem diem. t averfus
furor
,
Domini ah
Vallis
nomen
loci iliius
Achor
NoT/E AD
Nota etiam \oco frhjutiBorin
fuhjitgiiUn.
1^.
,
Versionem antiquam
>id verbum
,
legi i/Vs^kV'
Vide Not.
feq.
,
iatiir , Domini verba jiihenlt! itiielligere poluit ? ftc enim alius qrtifqunm not! fitcile poluit. Uiide magi! qtixrendum eft,
ij. In
Grico
conflanter
tu
"A;ôt/),
&
in fine
cur
lapidtUioTiem ignem nppeilnzertt
f AiEoSoAMiaK
Oxon. ai xa^s'xai'Cai' dvroy, 'Jc^HA cc edit, vero Compl. Kai y.XTKOLuiSccv aVxa cV -Trupi , Kj eajOoCaMcsu dun; cV A.Oou- at his repugnare videtur Auguft. qus.1. p.injof. t. 5. j85.c.cum zh: Mtritii ijiixritm- , c'lim iijminui propter iltum qni de ajmthemcite fiirtrim feceriit ,
py.icepcrit earn
,
dvrlv x.'Csi? Ba? ?>'6o/;* quibus addic
'Ioii'a'
in
Mf. Alex,
vrcti
Aendum Jcfum
reg. 4. 57. g.
die.
alnidfeciffe qu.i,n juffei at
Dominui , quani cre^ Dominn'. Tichon. hxQ hab. Exiermimt te Dtus Jiait ^ hoto.
5.
Item Auguft. qusft. 9. in Jof.

:
584. b. al!u-
dens
îlioi ergo ejus

,
Jlltas
,
cum
peconl/us
^
,
ominbus
/tmitl la*
qua
htxbebat
populiis qitidem
clirn
eitm puntret
pidibus obruit.
Tf.
(juifniffct ofitjifui
;î rem,irt
cur eitm of-
tenfttm ]efus Inpidar: potiiis a poptilo fecerit.
An
ita
eum
mtiri
men Oxon.
16. Ita Grxce, deleta voce ultima yj* ; in Mf. ta* ac edit. Compl. habetur , ths of/ii? kt.
cportmt
qHeinadmodjim Jefus
ijui propiiis
Domitium ftqite-
CAPUT
VULGATA
t.
,
VIII.
Versio antiqua.
dixit
NOVA.
:
:
IPX Ixit autem Dominus ad Jofue Ne tiJ_^ meas neque formides toile tecum om,
:
afcende
terram.
5^.
6,
nem multitudinem pugnatorum & confurgens ecce tradidi in manil in oppidum Hai
tua regem ejus
,
ET
2.
Dominus
tuas
manus
.ad Jefum ecce dedi in regem Goi, & teuum iplius.

t
Jug. locut.Z.t,
5- i?^-''-
&
populum
urbemque
,
&
Et
:
Faciefque uibi Hai,

cifti
&
:
regi ejus
ficut fe,
facias
Gai,
ficut fecifti Jericho
*4-
Jericho,
&
regi illius
pra;dam vero
:
&
ejus
&
&
regi
pra;tiam
pecorum
pra'dabcris tibi
omnia animantia
urbi poft earn.
3.
diripietis vobis
pone
infidias
Surrexitque Jofue,
,
& omnis
exercitus bel-
3-
Fide Not.
latorum cum eo
ut afccnderent in
Hai
&
elec,
ta triginta millia viroruni fortiura mifit nofte
4. pr.Ecepitque eis poft civitatem

:
dicens
Ponite infidias
:
nee longius recedatis
&
eritis
4 longe
yos
eritis
infidiabimini poft civitatem 5c non Aug. qaxft. n. eritis omnes parati : a civitate hf. t. 5. 524 ,j.
:
:
&
omnes
5.
parati:
ego autem, reliqua multitude qus mecum eft , accedemus ex advcrfo contra uibem.
Suf. 7.
&
Cumque
higiemus
6.
exierint contra nos

,
ficut
:
ante fecimus
omnis popiilus qiu mecum eft. 5. & ego, accedemus adcivitatem. Eterit, Cum exierint qui commorantur in Gai in ob\iam nobis, ficut antea
, (Sc
&
&
terga vertemus
fugiemus a ficie illorum
donee perfequentes ab urbe longius protrahantur putabunt enim nos fugere ficut prius.
:
6.
&
cum
,
exierint poft
de civitate
7.
&
dicent
nos, adducemus illos Fugiunt ifti a facie noftra

,
ficut antea.
7.
tibus
tem
Nobis ergo fugientibus,& illis perfequenconfurgetis de infidiis & vaftabitis civitatradetque earn Dominus Deus vefter in ma,
Vos autem
exfurgetis ex infidiis
&
ibitis
in civitatem.
nus veftras.
8.
CJimque ceperitis, fuccendite eam

facietis
,
&
fie
8.
Secundum verbum
iftud facietis
ecce prx
omnia
ut
jufli.
cipio vobis.
VuLGATA
9.
NOVA.
dentalem plagam urbis Hai in medio manfit populi ,
:
Dimifitque eos
,
&
perrexerunt ad locum
infi-
Jofue autem node
ilia
<5iarum
federuntque inter Bethel
&
Hai
ad occi-
NoTvE AD Versionem antiquam.

If. I.
Ad verbum
, ,
Gr^co
,
nifi
excipias
ejus.
iicuasa.
,
vocem
regem
,
ulti-
Alex.
enS'pfijic'is
,
, ,
mam
f.
regi
y
al. itej'fivils
; fitcKfiy
ut fup. exinde pro J^ "

j-aV?;; ci,
ipjius
pro qua etvT^

practer
,
,
vulgo
longe eritis
fie
-/iVsSs.
2. Ita Gracce
ficut
,
vocem
lupra,TiV Tai
,
&
th\ 'Isgip^cu; habciur

xa7a'rmo>-
pro etiam
*". y.
Ita in
;
Graeco, prter feq.
loco oidkm
popultis
fed
in fine
ctii'gsc
QixuTu
xo'?is/
tibi ipfi
deinde,
i';
Ta
oVi'co.-
qua; ita
Ji Qixutu exprimii Auûft.

loqiiens
que feq. omnibus,

addico
Tf .
inMf. Alex, ac edit. Aid. wo? d >nU 0, ab~ fy?.'in Mf. Oxon. limpliciter -xa; a mis?, ut in
ol
q. 10. in Jof. to.
5.
J84.
qua:
e.
Deus Jubtt
ad Jefum,
ut
to.
conftttitat Jibi retrorsiis
ifj/tdias.
.alcnv/ln Ta/, loco qui commorantur inGai, pofty/rwr. 6. Ita Gra:ce , prater unum dTTMirdecusy , tducetmis ,
1 ,
t.
?.
3.
E6 Ipeclant
,
ait
J84. g. Jejus
4. Gr.?c.
mitteits
,
Auguft. quoeft. n. in Jof. ad G.U debeUandum triginta
pro adducemus ; item pto/icr,
oV
tfi'imij, quemadmo-
dum
Jj.
millia betlatorum
1?,
ait illis
Sec.
yft. 7.8.
Ad verbum e Gra;co
T^f"? inif fiv'sah ayriiu TH5,&c.at in Mf,
legitur eVtjtkûcu, pracepi ; at in
nifi quod pio prxcipit, Mf. Oxon. ac edit. Aid,
Tom.
I.
rff
410
cendit
LIBER JOSUE.
,
Cap.
VIII.
afcendifTent ex adverfo ad feptentrionalem uibis plagam , eos erat vallis media.
VULGATA NOVA.
10. furgenfque diluculo recenfuit focios
&
af-
ii. CJimque veninent

civitatis
,
&
cum
fenioiibus in fronte exercitiis
vallatus au-
fteteiunt
xilio pugnatoiuin.
inter
quam
&
VerSIO ANTIQUA.
I
VuLGATA NOVA.
II. Quinque autem millia viros elegerat,&
z.
Et infidix erant
civitati
a mari
pofuerat
in inl'idiis inter
Bethel
&
Hai , ex
occi-
dcntali parte ejufdem civitatis
V
1 5
.
u tG A T A
NOVA.
1 5
.
omnis vero reliquus exercitus ad aquilonem
Jofue vero
aciem dirigebat , ita ut noviffirai illius mukitudinis occidentalem plagam urbis attingerent. Abiit ergo Jofue noite ilia , 6c ftetit in vallis medio.
fimulantes
metum
illi
& &
omnis Ifrael ceflerunt
loco
Fugientes per foHtudinis viam,

,
16.
At
, ,
vociFerantes pariter
&
fe
mutuj) co-
hortantes
civitate
perfecuti funt eos. CJimque recefllfient
&
Quod cum vidifletrex Hai, feftinavit manS , direxitegreffus eft cum orani exercitu civitatis
14.
, ,
17.
&
que aciem contra defertum
ignorans quod poft ter-
manFiflet qui
ne unus quidem in urbe Hai Sc Bethel renon peifequeretur I f rael ( ficut eruper
.
gum
laterent infidis.
rant aperta oppida relinquentes

s I
Ve R
UiJ. Loiut, 10.
I
ANTIQUA.
tuam
in
Vu
,
L c
AT A NOVA.
;
Extende
manum
Gsfo
quod
18. dixit qui in
Dominus ad Jofue
tua
eft
,
Leva clypeum
,
eft in
manu
tua
contra civitatem
manu
contra urbera Hai
quo-,
niam
tibi
tradam eam.
VuLGATA
tis
NOVA.
:
19. Cumque elevaflet clypeum ex adverfo civitafurrexerunt confeftim & infidi.-E qux latebant
, ,
:
diffiigere
prxfertim
cum
hi qui fimulaverant
,
fugami
&
tendebant ad
lolitudinera
contra perfcquentes
pergentes ad civitatem, ceperunt,& fuccendcrunt cam. io. Viri autem civitatis , qui perfequebantur Jofue
,
fortifiime
reftitifl'ent.
II. Videnlque Jofue

cflet civitas
cuffit viros
,
&
omnis Ifrael quod capta

,
refpicientes
&
,
videntes
fumum
urbis ad ccelum
& fumus
urbis afcenderet
reverfus per-
ufque confcendere
non potuerunt ultra hue illucque
Hai.
VerSIO ANTIQUA.
îi.lteut. II1.1
VuLCATA NOVA.
,
2 1
.
& fafti funt

&hihinc
inter
medium caftrorum
Siquidem
,
&
illi
qui ceperant
&
fuccen'
hi hinc,
derant civitatem
egreffi
medios hoftium
ferire
ex urbe contra fuos , coeperunt. Cfim ergo ex

,
utraque parte adverfarii caederentur
ita
ut nullus
de tanta multitudine falvarctur
VU
1
5
.
L G
AT
NOVA.
1
5
.
regem quoque urbis Hal apprehcnderunt vi,
Erant autem qui

,
in
eodem
die conciderant
raillia
k
,
ventem
&
obtulcrunt Jofue.
interfetis
,
,
viro ufque ad inulierem
duodecim
homuiura
14. Igitur omnibus
qui Ifraelem
ad
lo-
omnci
urbis Hai.
deferta tendentem fuerant perfecuti
&
in
eodem
i6. Jofue vero non contraxit

fublime porrexerat
,
manum
quam
in
co gladio corrucntibus
runc civitatem.
reverfi
filii
Ifrael percuffe-
tenens clypeum donee interfice-
tentur oranes habitatores Hai.
VeRSIO ANTIQUA.
Aug.
Zccttt,
VuLGATA NOVA.
qua: erant
i 7.
, in civitate
27. Exceptis pecoribus prardati funt ,

Jefu.
&
fpoliis
Jumenta autem
filii
&
,
pradam
civitatis di-
filii
Ifrael
fecundum
conftituit
viferunt fibi
Ifrael
ficut
prxccperat Domi-
pi-iceptum'
Domini , quemadmodum
nus Jofue.
Dominus
i8
VuLGATA NOVA.
,
Qui fuccendit urbem

:
&
fecit
cam tumulum
2 9
r^g^
"
1"5"^
fcnipiternum
que ad vefperam
&
folis
^"'p^"^'^" T'occalum. Prxcepitque
P_^'^.''"'.
^[^
Jo.
N o T.E AD VeRSIONEM ANTIQUA M.

irr^tMfiXt
Jj-.
ut fupra. , 12. Grsrc. deler erant, habetque tv; ToAsaS

,
<!i'.id
.
<''->-
jntriut
iyJ.ini UtiS! mox Au-u(l. ibid. Qni nefat , inquit,pKt.n liviutem nurtttmam. Cmfuetiid.'nis cji aittem Scriptiirjutm jkx ut sicidentakm partem , a mari apfeltti , '.el ad mare mare , ex if fa f.ntt terra ubi hxc agebamur , profihi habet ^nam a c^terii partibtis. Qtiid f. 18, Sic efl in Grsco ad verbum. Aug. ibid.
;
hi bine ; cum pstiiis ita IfiailiU , :n medio pofuerant percntiendos : alieriim , quod inter medium cajlrerum eos /alios ejfe dictt Scriptnra , pralio conjlitiitas , eajlra affellani ettam produilas acies in hi efent
,
hwc
qui
eos
ditH laflra non foleant appellari
niji ubi exerciiuj
ad ma,
nendum
conjiflit
niji
fine
:
ideo caflra appillaia
funt
,
qnia
,
cum
Tf.
cmnibiis fiif ibant.
diciit
Gaefon , rim faiiU intelligimr : he: hiterprei Sjmmafcutum , apfellajje perhibttiir ; Seftuaginta antrm IGs.terpretes , feciind'um qims tfla tradamus , qrii fofiitriinl in Grxca lingua bajfam , vel lanceam Gaifon , miror ft quoiicaiiam iiiielligi volnerimt : ea qiiipfe dicimtiir Gxja
clms
,
-ntH Hm^k tSv cxvmv , rxr It fup. i. e. I'rxter yrivlx, a sVjyreVfL-ea UuTcli o', , &c. ut qun prsdati Junt Jibi , &c. fpolia, qux in cn'itate omnia , Compl. habet: Ux.; tm fed Mf. Alex, cum editt. Aid. Ojton. delec i-Sr cy-vm-v , utl_ pauli
27. In Grxco
ilc
..
&
y.Tyr'Xv,
ij
TM
cxl'^w,
,
.,
poft Alex. 7ra'7a i

lesit,
EXE.V.i
cum
sai/Tsr;
Oxon.
loco
:
-iriala
rum
Virgiiitii metninit, ubi ait de Callis in jcutc
pi-
ntle piilis :
Duo
t. 22.
Ita
,
quifque Alpina corufcant
Gatfa manu. CiEneid. 8.
Gr^ce.
in bac
Ad quod Aug.
Inutime
:
ibid.
,
funt, inquit
iiniim
Dtts notamla quod dim hofles qui

his
cUmpoHuîpfa
hxe
illo
abfque ixvToli: tin. Aid. lie to>s; sxeiCompl. W>< siM rn%r<tV; .Ve9>.=i'0a' Tor; c? , &c. pecoribus ' , &c. Auguft. ibid, ha diHum eft ; Exceptis prxdati, pracdati funt, quaji ipftf!onft!e,:nt fpoliis id ditiajini , quia , i^ excenta
uv
,
&
pr.tda<i Jint prxlio fola confiimpta non Jnnt.
Vincebantur, in medio effent, ta/ijuatn de
JiHiim
efi.
LIBER JOSUE.
VU
fue
,
L G
;
AT, I
Cap. IX. NOVA.
411
&
depofuerunt cadaver ejus de cruce
proje-
cerunttjue in ipfo introitu civitatis.congeflofupereum
duccfque ac judices rtabant ex utraque parte arc in conl'peftu facerdotum qui portabant arcam foederis
niagno accivo lapidum fentem diem.

,
qui permanet ufque in pra:-
Domini
ut
advena
ita
eoruni juxta
a;dificavit
:
montem Garizim,
& indigena. Media pars & media juxta montem

benediiftionis
50.
Tunc
Jofue altare
Domino Deo
If-
raSl in
lExoJ.
5 I
.
monte Hebal
,
Hebal , ficut praceperat Moyfes famulus Domini. Et primum quidem benedixit populo Ifracl.
34.
ao. ly.
liis
Ifrael
"' altare
'
Moyfes famulus Domini fivolumine legis Moyfi vero de lapidibus impolitis quos ferrum non
(icut pia;ceperat
Port
h.-EC
,
legit
omnia verba
&
&
Iciiptum
eil in
malediftionis
&
cunfta
qux
fcripta erant in
legis
volumine.
3
^'
tetigit
&
obtulit fuper
eo holocaufta Domino
im-
5.
Nihil ex his
,
qux Moyfes
jufTerat
reliquit
moiavitque pacificas viftimas.

gis
intadum
fed univerfa replicavit

,
coram omni mul-
Et fcripfit luper iapides Deuteronomlum leMoyfi quod ille digelTerat coram filiis Ifrael. majores natu, 33. Omnis autem populus ,
J 2..
,
titudine Ifrael
mulieribus ac parvuiis
&
advents,
qui inter eos morabantur.
&
CAPUT
1.
IX.
congregati
furrt
VUIGATA NOVA.
V
/^ Uibus auditis
cunfti reges trans
Jordanem, quoque qui
1.
pariter
ut pugnarent contra
Z. quiverfabantur in
montanis
&
,
campeftribus,
hi
in maritimis ac littore niagni maris
habitabant juxta Libanum, Hetha:us
Chananius
Pherezius
& Amorrhius, & Heva:us & Jebufius

,
uno animo , eademque fententia. At hi qui habitabant in Gabaon , audientes 3 cunda qui fecerat Jofue Jericho & Hai
Jofue
.
&
Ifrael
VuLGATA
4.
NOVA.
,
Versio antiqua.
cibaria,
& callid^ cogitantcs
tulerunt
,
fibi
faccos veteres afinis imponentes

rios fciflbs atque confutes
&
4
fuos
& accipientes faccos veteres fuper afinos

NOVA.
Galgalx,
;
Aug.
quxfl.
Ji.in
utres vina-
lof.t. 5.
Jgj.t.c,
I.
G A T A
}.
calcearaentaque perantlqua
pittaciis
:
qux ad
,
indicium
veteribus
in caftris
ni Ifraeli
& dixerunt
ei, atque fimul
om-
vetuftatis
veftinientis
confuta erant
,
induti
De
terra longinqua venimus,
pacem voviri Ifrael
panes quoque
,
ticum
duri erant
&
in frufla
quos portabant ob viacomminuti

:
bifcum facere cupientes. Rcfponderuntque
ad eos
atque dixerunt
6, perrexeruntque
ad Jofue
qui tunc morabatur
V
7.
U LG ATA
in terra,
NOVA.
nobis forte debeinire
Versio antiqua.
7.
Ne fortfe
habitetis
,
qux
tur
&
non pofllmus fcedus
vo-
nam
tibi
Vide ne in me habites. Et teftamentum i
quomodo
difpo-
Aug. tccut.
J.
1 5. f.
572.^.
bifcum.
VuiGATA
8.
NOVA.
in
,
At
>
iili
ad Jofue
ait
:
Servi
inqulunt
tui
fumus.
habemus
trita
1
pedibus
Quibus Jofue
nirtis
Quinam
:
eftis
vos
&
ob longitudinein longiork via

,
unde ve-
funt
4.
& pene confumpta.
Sufceperunt igitur de cibariis eorum

Fecitque Jofue
eft
Refponderunt De terra longinqua valde venerunt fervi tui in nomine Domini Dei tui. Audivimus enim famam potentix ejus , cunfta qux fecit in iEgypto 10. duobus regibus Amorrhxorum qui fuerunt Num. SI. 13. trans Jordanem , Sehon regi Hefebon , Og regi Bafan qui erat in Aftaroth
9.
&
os
Domini non interrogaverunt.

1 5
.
dere pollicitus
cum eis pacem , & inito fotquod non oeciderentur principes

;
j.Ef^.il.i,
&
&
1 1
dixeruntque nobis feniores

:
tatores terrx noftrx
ToUite
in
omnes habimanibus cibaria ob

,
&
iongiffimam viam
veftri
& occurrite eis & dicite

,
quoque mukitudinis juraverunt eis. 16. Port dies autem tres initi fcederis aadierunC quod in vicino habitarent & inter eos futuri efFcnt. 17. Moveruntque caftra tilii Ifrael venerunt in civitates eorum die tertio , quarum hxc vocabula funt , Gabaon , & Caphira , & Beroth , & Caria, , ,
&
Servi
thiarim.
fumus
foedus inite nobifcum.

egrefli
,
18. Et
li.
nofbris
,
En , panes quando
funt
,
fumus de domibus
,
:
eis principes
ut veniremus ad vos
calidos fumpfimus
rael.
nunc
1
ficci fafti
5 .
&
non percuflerunt eos , eo quod juraflcnt mukitudinis in nomine Domini Dei IfMurmuravit itaque omne vulgus contra prinQui refponderunt illis in nom.
ic)...ii~feqq.
vetuflatc nimia comminuti
cipes.
1
utres vini
foluti: veftes
&
novos implevimus , nunc rupti funt calccamenta quibus induimur, &qux
&
9.
Fide Not.
eis
Juravimus

Augufl. ibid. Qriod G.ihamitx venrrunt ad Jcfiim cum vaujl:! puiiiliiii %<j J.iccis , ut putareniur , Jicut Jiitxer.lnt , df terra "jenijfe Unigwqn.i , quo eis parceretitr : (cs/ijlt~ liitum enim erat a Domino , ne aliciti terras tlUs inhabitanti
V'. 4.
credibiliHS
xertint
:
quoniam fe a fua gente longinqua miffos ejje di-* unde apparet eos Jitijje tegatos ^ tdeo magis in aji^
,
,
nii qu.im
in butneris
necejfaria
portare potuijp
,
multi
ejJe
poterant
non
J'oliim j.iecos
: quia nee Jed etiam utres eos
f.trcerent
ijnii
ingrtdiebantilr
:
imnmiUi
codices
(<j
Grxci
poitaj]e
U'fj.-j:i ,
Scriptura
in
commemor.^t. In
Gixco nunc,
fVI
tcbi'
y( Latin: habcnt nieros fuos alii

t
ht accipientes faccos veieres fuper hu'jcro qui 'jeraciores videntiir , non habent ,
;
't. 7.
Mf. tamen Alex, ac edir. Aid. sVi tIy Apie ad Grxcum nili excipias verbum
,
Uttir.
bahites
fuper humerus , Jed , fuper aiinos fuos /imU:ttida etiim verb: in Grxca lingua mtndojitattm facilem fecit ; idea
pro quo xaTomsT;

dit
at in editt. Aid.
&
Compl.
'<x',^ty.r.:;.
.,
Ad-
Latina quoque exemplaria vaiia pint
a'fiuv
quippe
,
non mult'nm ab invicem dijjinant ; quorum prills iiumerorum nomen r/? , poflniui alinoium. Ideo ell autem de afuiis
y ^
SrcL-t
Vide ne m me habites. Sec. quod eft apui IQatandum eiiam quodfaUum pacts , tejlamtnttim zoc.u Scriptura more juo.
Augud.
: Si.
ibid.
:
me
infra
1. 1?. &c. Eorumdsm meminic Aug.
qua:ft. 1 3, in Jof,
ij
Tom.
I.
ff
412
mine Domini Del
eos contingeie.
Iftael
,
LIBER JOSUE.
V
&
eis
U L C A T A
Cap. IX. NOVA.

:
idcirco
non pofTumus
li
14. Qui reJponderuat

vis tuis
,
quod
,
promififlet
Nunciatnm eft nobis ferDominus Deus tuus Moy-
io. Sed hoc faciemus ut vivant , ne contra nos

pejeraverimus
ii. fed
dinis
fic
:
ira
Refeiveiitur quidem Domini concitetur , li
fervo fuo
ut traderet vobis
omnem
noftris
,
terram
&
difperderet cunftos habitatores ejus. Tirauimus igitur
valde
vivant, ut in ufus univeife multifu,
& &
providimus animabus
,
veftro tex-
rore compulli
2
5
.
ligna
csedant
aqualque cOmportent. Quibus
hoc confilium inivimus. Nunc autem in manu tua fumus quod

:
&
tibi
hxc
loquentibus
bonum
re<ftum videtur
fac nobis.
ii. vocavit Gabaonltas Jofue, nos decipere Iraudc

voluirtis
,
&
dixit e!s
:
Cur
ut diceretis
Procul
16. Fecit ergo Jofue ut dixerat , & libcravit eos de manu filiorum Ifrael , ut non occiderentur.
27. Decrevitque in
cunfti populi
,
valde habitamus a vobis , tum in medio noftri fitis ? non defiz). Itaque fub malediftione eritis ,
illo
die-eos efle
,
in niinifterlo
,
&
&
altaris
,
ciet
de
ftirpe veftra ligna
c^dens
aquafque com-
aquas comportantes
Domini cidentes ligna ufque in prxfens tempus ,
&
in
portans in
domum
Dei mei.
loco queni Dominus elegilTet.
NoTA AD Versi ONEM ANTIQUAM.

fer-jafiJam
jnraiiDmm , picmodn Gdbaimtis , qnibits ttajuraverant , ta7iijH,tm tie hnginqit:l term venientihts , Jicttt tf^?;:illi meJititi fiterant : Jcieitant cuim fe debeilat'.doi , Jj f
to.
J.
^8
J. A.
ejje
dicens
Otisri
poteft
ets mentitos ejJe didicijfent , parcert
mahitrunt jtiratienis cattillis
creii:deyim hehr.xi
sk
cifiii
pojfem itliqne dicere fe tanlrim

,
jurajfe
:
quos eos
ejJe
crediderant
id
,
efi ,
de longinqno zeuientes
cittn z'ero
alilid cogiBZ'crunt
pneceptum area
inm
ergo
tis
l(b:
eJJU Hebrais in ea ttrr>i eos h^bitare

,
quam
,
fromijj'am
erM
ut Jicnt cateri expugnarentur.

,
eos Donmii imptendnm Deus autem hoc apprO'
frterant
interfeilis hab;t,i;itibits
raemitri,
Mentienitbjts
havit
fent.
7iee
parcentibus fttccenfuit
quamz'ts
eum non
inters
quod de ioriginqna
Ijraelitx.
terra
ad
eos ve/tijprlt
juravtrrtnt
,
rogajfenl
Pojleaqttam vera cogttoz'eriint
tbi eos habitnre
quinam illi ejjest , ^ idea eos illi fa Here z-aluij' Unde non importune uttque credendi jnnt ^ etji jnllere
fita
omnes quos tjtvenerant fectmdiim Dei praceptum debet,
homines pro
falnte voluerant
non tamcn faltaciter
lare oportebat
noluernnt
amen Jr anger e
jurattoritm
licet
Uettm
timuijje in fopulo ejus.
CAPUT
VUIGATA
I
.
X.
NOVA.
filios Ifrael.
/~V Us. cum audifTet Adonifedec rex V_iqu6d fcilicet cepiffet Jofue Hai
earn
,
Jerufalem
,
ad
tilTet
( ficut
enim fecerat Jericho
& fubver& regi e)us fic

,
5.
Congregati
igitur
C.
Vide Not.
rex Je-
afcenderunt quinque reges
fecit
nite
&
Gabaoeorum , timuit valde. Urbs enim magna erat Gabaon, & major oppido Hai , una civitatum regalium
Hai
illiusj)
& regi
& quod
,
transfugiffent
Amoirhsorum
rimoth
fuis
,
,
rex Jerufalem
,
rex Hebron
fimul
ad Ifrael,
&
elTent faderati
rex Lachis
rexEglon
& caftrametati
funt circa
cum exercitibus Gabaon , oppugnan-
tes
eam.
6.
oranefque bellatores ejus fortiffimi. 3. Mifit ergo Adonifedec rex Jerufalem adOham ad Pharam regem Jerimoth , ad regem Hebron ,
Habitatores autem Gabaon Urbis obfelTx mi-
ferunt ad Jofue
&
Japhia quoque regem Lachis
&
ad Dabir regem
ut ex,
Eglon
4.
dicens
Ad me
afcendite
,
&
ferte
prxfidium
qui tunc morabatur in caftris apud , Galgalam , & dixerunt ei Ne retralias nianus tuas libeab auxilio fervorum tuorum afcende cito , ra nos , ferque pnfidium convenerunt enim adversum nos omnes reges Amorrhjeorum , qui habitant
: :
&
pugnemus Gabaon
quare transfugerit ad Jofue
&
in montanis.
Versio antiqua.
omnis 4 Galgala ^ ipfe , Aag.quifi.l^.i 7, fet afcendit Jelus popdiis bellatoriim cum illo , onuiis potens in Jof.t.i.sZ6.l'.
foLtitudine.
8.
VULGATA
&
7.
nis
NOVA.
Afcenditque Jofue de Galgalis , ome.xercitus bellatorum cum eo , viri fortiHimi.

Dixltque Dominus ad Jofue
in
&
illps
Cftet
Noli timeire dixit Dominus ad Jefiim innianus enim tuas tiadidieos non Tubex iilis quifquam coram vobis.
Et
: :
8.
Ne
:
timeas
eos
manus enim tuas
tradidi iUos
nullus
ex
eis tibi refiftere poterit.
VU
9.
Irruit itaque tiofte afcendens
L G A T A
,
NOVA.
II.
Jofue fuper eos repente
tota
Cumque
magnos de
fueerent
,
filios Ifrael
&
:
effenf in
de Galgalis.
:
defcenfu Beth horon

pides
Dominus
mifit fuper eos
la-
j[.R'i.7.io.
Dominus i facie Ifrael contrivitque plaga magna in Gabaon , ac perfecutus ell: eos per viam afcenfus Beth horon , & perculTit ufque Azeca & Maceda.
10. Et conturbavit eos
ccelo ufque ad
Azeca
,
&
mortui
funt multo plures lapidibus grandinis
qu4m quos gla-
dio percufTerant
filii
Ifrael.
NoTjE ad VeRSIONEM ANTIQUA M.

CvQOi'wv
el
.
'CJS6(5xaGicai'
rw
TccCk^^v
Kai
d'jns^tâ.v
fxAt'C>J5
sislv
tropolis , ^l^ fepiem gentes ftpiffime Scriptura cemmemorel , qu** pmmijit Deus exlermmaturum fe eJJe a facie populi fui , ex
xazojicv^Te;
VciCoiuv
'TCfo'^
'Ihokk
A=7ct'??;'
Mil
qiiibns
una
perhibetur
Amorrhôrum.
,
i<iji forte
hoc
nomen
ut no
â; X''F^^ C^
^"^^ "^^^ -a-aiVa'K

âiiM'iZ
to. 3.
Qa
on
,
Quvvyfiiyct
tinizierfale
fuernt
omnium
aut polius majoiis parti.
sin' -^fâq -TTcirl^ ol
Tm
'A;:ppj'a)'
&c.
Unde Aug.
j86. c. QuMitur , inquit , quemc.neri quaadmBdttm rex civitatis Jerttfahm Adonibex.eih tuor , cum quibus obfedit (Jabaenitas , fecundSim LXX. In-
quift. 10. in Jof.
fid plures in his Jeplem hoc nomine tenerenlur : quametiam ana de Jeplem , que Amorrh.ccrum proprii zrocaretur : Jicut eft pars qusdam qux proprie dicttur Libya ,
una
vis
effel
quamz'is hoc nomen nnizjerft Ajyicje compelal.

IC'.
terpretes
ad eos objidendos conziefierunt , pojlea z'ero reges Jmorrhu-orum dicantur ab ipjis Gabaonitti , quando nnucios wijerunt ad jefum , ut eos de cbjidione liberaret. Sicut autem infptccre potuimus in eit interpretaliam quit ex HebrM eft , ulrobique Amorrhieorum dicuntitr , cum conftet Jebtifioruni juijfe regem ciziitatis }e,
primo
reges Jcbttfiorlim ciim
7.
,
galis
Its in Grj:co, praeter duo, s/. â^-/x^cv, deGalpro a Galgala., 8c a moy.i/MSiii , hellator , loco bel-
latorum,
If-.
8.
,
Jiftet
In Graeco , KVaf/i?5-n'c!;/ , relinquetiir , ^jo fubOx. ac edd. Aid. c Compl. led in Mfs. Alex.
&
inrori'M'lcu i reliqua
quadrant.
.Irnfaltm
fi ipfa
eft
djSa
Jetits
tattquam
illias geiiiis
vu-
LIBER JOSUE.
VuIGATA NOVA.
'ii.
Cap. X.
VnR
In die
4M
I
A N T
Qu A
luna contra valiUircn.in]fni.i%,
>. 3.
Tunc
,
locutus
eft
Jofue
in
:
Domino,
12
Stet fol in
Gabaon,
&
ûa
tradiiiit
Amonii.-cum
conipcAu filioium
Sol contra
lem Ajalon.
141.H,
Ifrael
cUxitque
,
coram
eis
Gabaon
ulcifce-
ne movcaris
I
)
.
&
luna contra vallem Ajalon.
Steterunt()ue fol
&
?
tuna
fuis.
donee
i;.
eft
Stctit fol
&
<}.y.
I/'ti.
retur fe gens de inimicis

libro juftoruift
,
Nonne
fcriptuni
populus de inimicis
,
28. eft hoc in
Stetit
itaque fol in
dio cocio
&
non
luna in flationc , donee iiltus fuis. Et fterit fol in meaccedebat in occafum , in
Tenui.
Pfich.
i. aiv f.^Z6.i.
&
medio
i.^.
cceli
&
fuit
non
feftinavit
occumbere fpa
longa
fincm
14.
diei unius.
tic unius diei.
Non
antea
ncc ôftea tam

voci hominis
,
Non
(ic
fuit dies
talis
neque prius neque
H//r.ip/; ijy.
dies
obedience
Domino
&
pu-
poftea, ut
exaudirct
Dominushomineni,quia
llVai:!.
42j'.
gnante pro
Ifra^l.
Dominus pugnavit pro
V
15. ReverfufqUe
caftra Galgala.*.
eft
u X G
Ifrael
ATA
in
NOVA.
16.
Jofuc
cum omni
Fugerant enim quinque reges,
&
fe ablcon-
derant in fpelunca urbis Maceda.
VULGATA
17. Nunciatumque
efTent
eft
NOVA.
Jofue
,
quod
invcntl
quinque reges latentes in fpelunca urbis
VerSIO A N T I Q U A, Et nunciatum eft Jcfu , dicentes Invent! funt quinque reges ablconditi in i'pelunca
17.
:
Au^, tecui.
J. J7i.<i.
lif. i,
Maceda.
VuLGATA NOVA.
iS.
Qui
pr.-ccepit fociis
,
gentia ad os fpelunci
tlaufo's ciiftodiant
1
:
& ait Volvite faxa in& poflite viros Induftrios qui

,
;
raero
nullufque contra
filios Ifrae!
:
mutire aufus
eft.
zi. Prscepitquc Jofue , dicens Aperite os rpe* luncs , producice ad me quinque reges , qui in ca
&
9.
vos aatem nolite ftare
fed perfequimini hof:
latitant.
1 ;.
tes
&
climittatis
extremes quofque fugientium cxdite nee eos urbiiim fuarum intrare praifidia , quos
in
&
Feceruntque miniftri utfibi fuerat imperatum eduxerunt ad eum quinque reges de fpelunca , re^
:
tradidit
Dominus Deus
manus
veftras.
gem
ufzo. Gcfis ergo adverfariis plaga magna , lii qui Ifque ad internecionem pene confumptis
,
&
Jerufalem regem Hebron , regem Jerimoth , regem Lachis regem Eglon. 24. Ciimque edufti elfent ad eum vocavit omnes
, , ,
rael
nttas.
effugfere
potuerunt
ingreffi funt civitates
muin
ii. Reverfufque
eft
omnis exercitus ad Jofue

,
& ait ad principes exercitus qui fecum eraht Ite & ponite pedes fuper colla regum iftorum. Qui cum perrexiflent & fubjeftorum colla pc^
viros Ifrael
:
Waceda ,
ubi tunc erant caftra
fani &; integro
nu-
dibus calcarent
VULGATA NOVA.
i
5
.
Ve RS 10
nec
fie
NT QU A.
I
rurfum
,
ait
ad eos
Nolite timere
eftote
robufti
veftris,
25
veftris
,
ita faciet
Dominus omnibus
inimicis
Aug.
J7J.
"/.
Locitl,
paveatis
confortamini
&
IJ.
quos vos debellabitis eos.
enim faciet Dominus cunftis hoftibus versum quos dimicatis,
ad-
VulGATA
z6. Percuffitqne Jofue,
NOVA.
?i.
&
interfecit
:
eos, atque
Jericho.
fufpendic fuper quinque ftipites

fi
fueruntque fufpen-
De Lebna
tranfivit
in
Lachis
cum omni
manus
If-
ufque ad vefperum.
rael
;
& exercitu per gyrum difpofito oppugnabat eam.

Tradiditque Dominus Lachis
in
^1' f^^nique occumberet fol , pr.Tcepit fociis ut Dent, deponerent eos de patibulis. Qui depol'itos projeceXI. z J. pofuerunt furunt in fpeluncam , in qua latuerant ,
1.
IfragI,
&
cepit
&
dii,
eam die altero , atque percuflit in omnemque animam qu fuerat in ea,
ore glaficut fe-
per OS ejus faxa ingentia

prxfens,
qua; permanent ufque in
cerat Lebna.
; ) .
Eo tempore
:
afcendit
Horam
rex Gazer
ut
18.
Eodem quoque
die
Macedam
,
ceplt Jbftle
auxiliaretur Lachis
quem
percuflit Jofue
cum omni
&
percufl'it
,
earn in ore gladii
fecit
&
Omnes habitatofes
ejus
regemque illius non dimifit

:
interin
ca
populo ejus ufque ad internecionemi Tranfivitque de Lachis in Eglon i 4

.
&
:
circum-
faltem parvas reliquias. Fecitque regi

fecerat regi Jericho.
Maceda,
ficut
dedit
; 5 .
atque espngnavit
in
cum omni Ifrael de Maceda Lebna , & pugnabat contra eam 50. quam tradidit Dominus cum rege fuO in ma19. Tranfivit autem
: :
que
in
ore gladii omnes animas
eam eadem die percuflitqus erant in ea
ju.xta
omnia qax
,
fecerat Lachis.
}6. Afcendit quoque

in
cum omni
Ifrael
:
de Eglon
nus Ifrael
percofferuntque urbem
ejus
:
in
or& gladii
in
&
Hebron
5
&
,
pugnavit contra eam

,
omnes habitatores
S. g, liquias.
non dimilerunt
,
Feceruntque regi Lebna
& percufl'it in ore gladii & omnia oppida regionis NotjG ad Version EM ANTIQUAM.
ea uUas re7.
cepit
ejus
eam
regem
,
ficut fecerant regi
quoque
illius
uni-
t.
II.
In
Grsco
bis,
/.a.-ri.,
loco in Ic centra,
&
pro
Ajatan, Ahu, al. tamen AIxmi, vel 'Ea^M. Tertul. 1, Stetit fcl in Gabitm ,J5 luna in cont. Plych. 986. b. ait Aiahn. Hilar, in Pf. ijy. 485. d. Dicetite Jejtt Nave, Sol Iniia contra vallem kiayhn : Nofletit centra Gabann ,
:
so; ng s'x^^^ avTum , fed in Mf. s-'str? , Txr iiif^r fubinde xixa /jscck ait tnediitin cicli , pro in medio ca^lo , & pro accedebat , ablque praced. i , & fubfeq. procedebat Er?E7rc/isi/fT0
irtimicis fuis , fie
:
0'
Oxon.
TO iivai
If.
taiic hic
tttn ,
edirores noftri
BB.
,
in edit, poftr. Patif. legi jija-
to or;
14. Ita Griece, nili quod legiturri i%!irir , pvjlreloco poflea , deinde fie: iisi =Vaitv<iai Wsi a/Sf:cTK,
r'uysî7rs>.i,ui^CE
,
in M/. Mic. Hellcim
in
Reg.
Sc
Tur.
licut
lie
apiid
:
KuCtî;
tw
'loca-'A.
Nobil.
ttt
obediret
Oriaen. Ehnt. Apud Ambrol. in Pf. 4;. 592. a. fol contra dihaon , & 1. de Apol. David ,c. 4. to.
d.
Siei
i.
714.
tie
Per
ir.
n;iin}i Jeftint
Nave
,
inquit,
,
fietit
fol contra Gabaon,
qttom.vn Dominus /imnl expiignavtt cum Jfia'el. Tettul. adverf. Pfych. 986. b. Kon fuit dies talis novijjimo , ttt exaudiret Deus hominem. letro \^
Deus homini
1 5.
In
Grxco
J5
hv.
'i5
fl"it ti loco populus
Tff)-,
17
z}. Ita dc
Grco
vabum
e verbo.
, ,
414
LIBER JOSUE.
V
U I G A T A
:
Cap.
A.
XL
N o V
verfafque animas qurc in ca

Tion reliqiiit in eaullas reliquias
lie fecic
fuerant comraorata;
:
ficut fecerat
Eglon,
&
Hebron
cunfta
qux
in
ca reperit con-
nam & meridianam atque campeftrem , & Afedoth j cum regibus fuis non dimifit in ea ullas reliquias fed omne quod fpirare poterat interfecit , ficut priE;
fumens gladio. 38. Inde reverfas

39. cepic
gladii
ceperat
in
ei
Dominus Deus
Ifiael
Dabir,
vaftavit:
cam atque
regem quoque
in
:
ejus
Cadesbarne ufque Gazam. Gofen ufque Gabaon ,
41.4
Omnem
terram
atque omnia per circuitum oppida percuiTit

:
ore
non
regi
dimifit in ea ullas reliquias
ficut fece-
41. univerfofque reges , impetu cepit atque vaftavit

Ifraei
&
;
eorum , uno Dominus enim Deus

regiones
Ifracl
rat
bir
Hebron
&
Lebna
& regibus earum

omnem
fic fecit
Da-
pugnavit pro eo
revcrfufque
in
eft
&
illius.
4 terram monta-
5 .
cum omni
ad locum
40. PercuiTit itaque Jofue
caArorum
Galgala.
CAPUT
VULGATA
1.
XI.
,
NOVA.
8.
V^ Jobab regem
,
/^
U.-E
cum
audiffet Jabin rex
Madon
&
:
Afor , mifit ad ad regem Seme-
fuper eos
tradiditque
,
illos
Dominus
in
manus
fon
atque ad regem Achfaph
percuffcrunt eos
&: perfecuti funt ufque ad
1.
montanis
in
ad reges quoque aquilonis , qui habitabant in in planitie contra meridiem Ccneroth , campeftribus quoque in regionibus Dor juxta
magnam
phe
,
&
&
cufiit
mare
3
9.
Maferephoth , ad orientalem illius partem. Ita peromnes , ut nullas dimitteret ex eis reliquias fecitque ficut prxceperat ei Dominus , equos
,
& aquas
Qui Sidonem campumque MafIfraSl.

:
qui
eft
Chananasum quoque ab oriente

atque
&
&
occidente
eorum fubnervavit
currufquc combuffit
ftatim
:
igni.
,
Pherezaum & Jebufium in montanis Hevseum quoque qui habitabat ad radices Hermon in terra Mafpha. 4. Egreflique funt omnes cum turmis fuis popu-
Amorrhsum
Hethsum
ac
10. Reverfufque
ejus percuflit gladio
nia regna
1
cepit
Afor
&
regem
Afor enim antiquitus
inter
om-
1.
hxc principatum tenebat. PerculTitque omnes animas , quK ibidem mo:
lus
ris
multus nimis
,
ficut
arena
qus
eft in littore
ma-
rabantur
non
dimifit in ea ullas reliquias
eqni quoque
5.
immenfi multitudinis conveneruntque omnes reges ifti in unum ad

currus
&
fed uf-
que ad internccionem univerfa vaftavit,ipfamque ur-
bem peremit
li. t
incendio.
civitates
,
aquas
Merom
ut pugnarent contra Ifrae!.

:
omnes per circuitum

,
regefque
Dominus ad Jofue Ne timeas eos eras enim hac cadem hora ego tradam omnes iftos vulnerandos in confpeftu Ifraei equos eorum fub6. Dixitque
:
:
earum
perat
I
cepit
percuflit
atque 'delevit
ficut
prace- Deaf.
*
7,'
ei
).
nervabis
7.
&
Moyfes famulus Domini. Abfque urbibus , qua; erant

,
in collibus
:
& in
currus igne combures.
tumulis fits
cxteras fuccendit Ifraei
adversus
Vcnitque Jofue, illos ad aquas
& omnis
Merom
unam
tantuitt
exercitus
fubito
,
cum eo
irruerunt
Afor munitifllraam flamma confumpfit.
& Versio antiqua.
VuiGATA
nibus interfeftis.
NOVA.
'Aug luAit.i6.iit
14
rans.
non
dimilit in ea Jefiis quiciquam fpi-
hf.t.
j.
j85./.
14. Omnemque praedam iftarum urbium ac jumenta diviferunt fibi filii Ifraei , cunftis homi-
&
1 5.
Sicut pi-xcepit
Dominus Movfi puero fuo,

,
Moyfes
;
fimiliter prxcepit Jefii

ell tranfgrelTus
& lie fecit Je
fus
non
qilidquam ab omnibus
quibus confticuit
Dominus Moyli.
txod, Dominus Moyfi fervo Moyfes Jofue, & ille univer- 54- " fa complevit non pra;teriit de univerfis man- ^""- 7' datis , nee unum quidem verbum quod juflerat ' Dominus Moyfi.
1 5
,
.
Sicut pr.-Bceperat
prjEcepit
:
fuo
ita
Vu
16. Cepit itaque Jofue
L G A T A
NOVA.
:
omnem
,
terram monta,
am
tiem
,
& meridianam terramque Gofen & plani& occidentalem plagam montemque Ifraei
, ,
:
Baalgad per planitiem Libani fubter montem Heroemon omnes reges eorum cepit , percuiTit ,
&
cidk.
8.
iftos,
&
campeftria ejus
17.
Multo tempore pugnavit Jofue contra reges
&
partem montis qua afcendit Seir ufque
Versio antiqua.
'M .quxji.x'^.in
3.
VuiGATA
erat tradita
19.
Ifraei
,
:
NOVA.
qua
fe traderet
filiis
}9- Et
iiliis
non
:
erat civitas
qux non
Non
fuit
civitas
,
J87.
a.
Ifraei
&:
omnes
cepit in bello.
prater
Hevsum
qui habitabat in
cepit.
Ga-
baon
omnes enim bellando
NoT, AD
't. 14. Graece : i xn-rtMrm ii, dvrS iSh TcUquerunt ex eis qtiidquam fpiraiis : in Mf.
Ifjîvioy
,
non
/c'Ch toT?
prailxi;
f'lor; ,
'I Of 'a'
Oxon. xt/-
EAaS;
in
contra Pelag. to.
deinde inMf. Alex. Aid. & Compl. Mf. Oxon. lâSo. Apud Hieron. 1. I. 4. yo8. a. ilc.Kon erat civitas qttam non
Ifr.iel , ahfqtie
t. ly. Vix melius eCraeco, nifi quod -pro /icut , fcript. & pro Dominm Moyji iic , V TfoVoK , quemadtnodum fTW Hdivcii, fed in MC Alex, ac edit. Aid. K^/'cjcj tm
, ^
tradidit Dcininil! fil::s
He'jao
qtti
haiita-
hat in
Gabaon
omnes piignando cepentnt.

5.
:
Apud Aug, vcio
Locut. 16.
lello
:
to.
Mtoi/ojf.ui io Lat. fup,
&
,
flip,
in Qua^ft.
omnes cepit in IJZ. d. conftanter Oumitttr , inquit , quomodo hoc
loco feqq. qux nsn erat tradita , &c. 'if. 19. Graece , habccur:MV ifX I'â^sv *Ioc^h'a' tccvtk eVaCocav cV 'sjcm/^c^ , qiiam non cepit Ifraei : omnia cepenint in hello ; at in Mf. Alex, nee non in edd. Aid. & Compl. fic : J-i? ( Compl.
vv
)
I'eritm jit
rihtts
tes
Kegnm omnes emnino

ejl ,
ciim nee temporjbits pojiea Jttduttm , nee tempo* illarttm fepteni gentirim civita^
dnm
^ 'aaf.sJ'caKe rcJ^
f'/o??
'lGpccit\'
Compl. addit
t irtMi
lirii
ttt^h^
if
h.dciKi i
nnjouSt
cV
taQ,w>
wafs-
At, inquit , .ittt Jic intelligent quod ad nullam civjtatem bellando accejjit Jejits qnam non cr peril , ant certe nulla non capia eft , Jed eatnm quit in regionibus fnpra iommimsraiis fiitriint.
capcre potnerint Jlebrxi,
, .
LIBER JOSUE.
VuiCATA NOVA.
zo. Domini enim fcntentia fuerat
rarenlur corda
raiJl
,
Cap. XII.
4iy
I
Ve
ut inducle-
A N T
O U A
><i-7/f. i8.
eoium
,
&
pugiiarcnt contra If-
&
cacleient
,
&
non merercntur ullam

,
mentiam
ac perirent
licut praiceperat
Uomiu L G
nus Moyfi.
20. Quia per Dominiim rii\timcft confr)rtnri cor eorum, ut ohviam ircnr .id helium ad llr-'el utcxtcrmin.irentur, ita ut non d.irctur eis milericordi.i , fed ut cxterminarcntur , licut dixit Dominus ad Moyfcn.
J27- "
ATA
Si
NOVA.
Azoto
1 i.
,
II. In il!o tempore venit Jofue , Sc interfecic Enacim dc niontanis , Hebron , & Uabir, i?c Anab , & de omni monte Juda & Xfr.icl , urbcfque corum
delevit.
2 1.
in
quibus
folis relidi funt.
Cepit ergo Jofne
omnem
,
terram
ficut
locu
Dominus ad Moyfen & tradidit earn in poffclTionem filiis Ifrael lecundum partes & tribusfuai>:
tus eft
Non
reliquit iillum
;
de
ftirpe F.nacini, in ter-
ijuicvitque terra i prseliis.
Jo/. 14, i;.
ra filioruin Ifrael
abfijue civitatibus
& Geth NoTA AD VeRsi ONEM ANTIQUAM.

Gaza
,
V-. lo. Ita rurfus habet Auguft. ciim Locut. i6. to. ;. J71. d. lum 1. de Gra. Sc lib. arb. to. lo. 740. a. ufqiie ad ia his turn hoc , it.t at .'nee diffimile Grxcum eft in confequemibus. Hieron. 1. i. contra Pclas;. to. 4. J08. a. (ic legit Qjtia a Dcminc Jacjttm ernt , ut tudttraret (cr
mm
eji
,
:
hoc
,per
Dominum
eorum
^
obdurttri cor
mm
eorum
nott
pttgnarent contra
,
Ijracl
ut itnerficertmiir
,
^
Dadie-
^n CoJifortari cor autem zo. lixc hab. Propter hoc duliim rfl Domino f.ictuM ut confottaretur cor illorum , ijui Jimiit confpiraveriinl ire in hcUum contra jejum . tie ijla jlln miftrtcordia praie^
, .1
fadlum confirtari cor eorum, hoc Juut de Pharaone i U. in Locut* rtoti femper in bono auipiendtim. Quarft.
,
fcrrt in eis mifericordia
^ perirertt
/icnt prxceptt
,
retttr
ettam
control
Da prxicptum.
tnirius
Moji. Et veto Aug. in Quxft. oblervat
CAPUT
V
I.
XII.
NOVA.
Ifrael
,
U X C A T A
liiu Ifrael
filii
TT
\_
funt reges
quos percufferunt
trans
in
X&
poll'cderunt terram
eorum
trans Jorda-
k Baalgad
campo
Jordanem ad occldentalem plagam, Libani , ufque ad montem cu;
ncm ad
folis
ortum
,
i torrente Arnoii ufque ad monorientalem plagam
jus pars afcendit in Seir
tradiditque
,
eam Jofue
partes fuas
tem Herraon
1.
&
in
,
omnem
qux
pofteffionem tribubus Ifrael

S.
fingulis
in
refpicit folitudinem.
tarn in
montanis
,
qu4m
planis
atque
,
Sehon rex Amorrhsorum , qui habitavit in Hefebon , dominatus eft ab Aroer , qua fita eft fuper ripam torrentis Arnon
!e
,
,
peftribus.
ridie
In Afedoth
&
in
folitudinc
ac
in
camme-
&
niedi;E partis in val,
Phcrezxus
9.
dimidiêque Galaad
eft
ufque ad torrentem Jaboc
Hethaus fuit & Amorrha-us , Chananxus Hevsus & Jebufa;us. Rex Jericho unus rex Hai quK eft ex late,
:
&
qui
terminus filiorum
Amnion
re Bethel
unus
5.
&
tra orientem
falfilTimum
i folitudine ufque ad mare Ceneroth conufque ad mare deferti , quod eftiâre ,
10. rex Jerulalem unus, rex

1 1
.
Hebron unus,
&
rex Jerimoth unus

,
ad
orientalem plagam per viam qu.c

:
II. rex Eglon unus

>
ducit Bethfimoth
cet
&
rex Lachis unus rex Gazer unus ,

,
ab
auftrali parte
qux
fubja-
J-
rex Dabir unus

rex Lebna unus
Afedoth , Phafga. 4. Terminus Og regis Bafan dereliquiisRaphaim, in Edrai qui habitavit in Aftaroth , dominatus eft in monte Hermon , & in Salccha , atque in
,
'4- rex
Herma unus
,
rex Gader unus , rex Hered unus
,
,
&
,
&
16. rex
I
7.
univerfa Bafan
5.
ufque ad terminos
18.
Getfuri
:
&
Machati
&
,
Maceda , rex Taphua unus , rex Opher unus , rex Aphec unus, rex Saron unus ,
rex Odullam unus unus , rex Bethel unus
dimidis partis Ga-
19. rex
Madon
unus
rex Afor unus,
laad
'6.
terminos Sehon regis Hefebon.
Moyfes famulus Domini

,
&
,
filii
Ifrael perin
10. rex Semeron unus, rex Achfaph unus, zi. rex Thenac unus, rex Mageddo unus",
z 1.
z J.
cufl'erunt eos
tradiditque terram
,
eorum Moyfes
rex Cades unus
poifeffionem
Rubenitis
&
,
Gaditis
&
dimidia: tri-
rex Dor
&
, rex Jachanan Carmeli unus , provinci^ Dor unus , rex Gen-
bui Manalfe.
7.
Hi
funt reges terrx
quos
percufl'it
Jofue
&
tium Galgal unus Z4. rex Therfa unus
omnes reges
triginta unuf.
CAPUT
V
I
.
XIII.
NOVA.
,
U L C AT
,
T Ofue fenex
J
eft
:
provetque xtatis erat

:
&
dixit
,
orientem
Dominus ad eum Senuifti , longarvus es terraque latiffima derehda eft , qua; necdura forte
duifa
z.
&
ingrediaris
6.
4 Ba^gad fub monte Herraon Ematn.

qui habitant in
,
donee
uf-
Omnium
monte, 4 Libano
que ad aquas Maferephoth

,
omnis videlicet Galilsea
Philifthiim
&
,
:
univerfique Siilonii.
Ego
uni-
fum qui delebo eos i

in
facie tihorum Ifrael.

,
Veniat ergo
tibi.
'eifa Gelfuri.
J.
partem
7.
ha:reditatis Tfrael
ficut
pricepi
fluvio turbido
qui irrigat yF.gvptum
uf-
&
9e ad terminos Accaron contra aquilonem terra Chanaan quse in quinque rcgulos Philifthiim dividitur , Gazxos & Azotios , Afcalonitas Getbsos ,
,
Et nunc divide terram in polfeflionem norem tribubus , dimidix tiibui Manaife 8. cum qua Ruben Gad pofl'ederant terram ,
&
&
quara
tradidit eis
Moyfes famulus Domini
trans
Accaronitas.
4.
ls', ji, 55,
fluenta Jordanis
9.
,
ad orientalem plagam.
,
meridiem vero funt Hev,Ei , omnis terra Maara Sidoniorum , ulque Apheea terminos Auiorrhsi ,
Ad
Chanaan
5
&
&
ejufque confinia
Libaiii juoque regio contra
qu.E fita eft in ripa torrentis Armedio , univerfaque campeftria Medaba , ufque Dibon 10. cunitas civitates Sehon , regis Aiuorrbii;
Ab
Aroer
vallis
non
& in &
4i6
qui rcgnavit
irt
LIBER JOSUE.
V
Hefebon
,
Cap.
XIII.
eft
U L G
A T A
NOVA.
1). Faftufque
nis fluvius.
ufque ad tcrminos
filio-
terminus filiorum
pofiefiio
lum Amnion
1
Hxc
eft
I.
& Galaad
ac terminum Gefluri
,
ti,& omnem montem Heimon

ufque ad Salecha
12.
,
& Maclia& univcrfam Bafan

,
,
gnationes fuas urbium
&
Ruben Jordal\ubenitarum per coviculorum.
filiis ejus per 24. Deditque Moyfes tribui Gad cognationes fuas podeli'ionem , cujus hcec divilio eft.
&
omne regnum Og
in
Bafan de
qui rcgnavit in
Aftaroth
&
:
Edrai
ipfe fuit
leliquiis
Raphaim
percufTitque eos
I
Moyfes, atque delevit. Nolueruntque difperdere filii Ifraei Geffm'i habicavenint in medio Ifrael ufque Machati
?.
&
in
:
&
WW. 18.10.
prxfcntem diem. 14. Tribui autem Levi non dedit pofTefrionem viftima? Domini Dei llVael , ipfa eft fed facriticia
omnes civitates Galaad , Terminus Jafer , dimidiam partem tcrr.-E filiorum Ammon , ufque ad Aroer , qua; eft contra Rabba ab Hefebon ufque Ramoth , Mafphe 2.6. Betonim a Manaim ufque ad terminos Dabir Bethnemra , 2:". in valle quoque Betharan , Socoth , Saphon reliquam partem regni Sehon
1 5.
&
&
&
:
&
:
&
&
&
&
&
ejus hxreditas
ficut locutus eft
illi.
15. Dedit ergo
Moyles poiTellionem
tribui filio-
hujus quoque finis , Jordanis Hefebon ufque ad extremam partem maris Cenereth Jordanem ad orientalem plagam
regis
:
eft
trans
nim Ruben
eft
juxta cognationes iuas.
28.
qurc
fita
hxc
eft poffeflio
filiorum
Gad
per familias
16. Fuitque terminus
eorum ab Aroer,
in valie
,
fuas
civitates
inripa torrentis
:
Arnon,&
ejofdem torrentis
19. Dodit
& &
villi
earum.
tribui
dimidii
Manalfe
,
filiifque
media
1
baal
7,
&
univerfam planitiera qua; ducit Medaba , Hefebon , cunftofque viculos earum , qui
ejus jaxta cognationes fuas poflefTionem
50. cujus hoc principium
eft
a Manaim univerregis
,
funt in campertribus
& 18. & -19. &

,
Dibon quoque , & Bamothoppidum Baalmaon Cedimoth , & Mephaath , Jaffa,

:
fam Bafan
pida
5
:
&
cunfta regna
,
Og
Bafan
om-
nefque vicos Jair
qui funt in Bafan
fexaginta op-
&
Cariathaim,
&
Sabama
,
&
Sarathafar in
1.
&
,
montc
{imoth
convallis.
&
Edrai
urbes regni
,
dimidiam partem Galaad Og in Bafan

dimidii parti
pofTelTionem
trans
6c Aftaroth
hliis
zo. Bethpliogor
,
&
Afedotli
Pliafga
&
Bethie-
filii
Manaffe
i2.
Machir , filiorum Machir juxta

:
cognationes fuas.
,
Kani, 31. 8.
21. & omnes urbes campeftres univerfaque regna Sehon regis Amorrha;i , qui rcgnavit in Hefebon , quern perculfit Moyfes cum principibus Madian
:
Hanc
peftiibus
Moab
divifit Moyfes in camJordanem contra Jericho ad
orientalem plagam.
Hevasum
&
Recem
&
Sur
&
Hur
&
Rebe duces Sehon

filii
habitatores
terrs.
Tribui autem Levi non dedit pofTeffionem 3 j quoniam Dominus Deus Ifrael ipfe pofl'eflio ejus , ut
.
:
iâmi
18. io.
11. Et Balaam fiiium

Ifrael "ladio
Beor
ariolum occiderunt
locutus
eft
illi.
cum
cjeteris interfeftis.
CAPUT
J_ \.
XIV.
acceperunt inter fratres fuos
4. fed in
Vu LGATA NOVA.
Oc eft quod poffederunt filii Chanaan,quam dederunt eis
filius
Ifrael in terra
nihil terraj
Eleazar facer
eorum
,
fuccefferunt
locum
nifi
filH
:
Jofeph In
dos
& Jofue
:
Nun
& principcs farailiarum
per
duas
divili tribus
Manaffe
& Ephraim
nee accepeurbes ad ha-
tribus Ifrael
runt Levita: aliam in terra partem,
Kww.
54. 1
3.
2.
forte
in
minus
tribui.
3.
omnia dividentes, ficut pra:ceperat Dodimidi* manu Moyfi , novem tribubus,
bitandum
&
fuburbana earum ad alenda jumenta
&
&
pecora fua.
5 filii
Sicut pra;ceperat
Ifrael
,
Dominus Moyfi
ita fecerunt
fes
Duabus enim tribubus, & dimidiidederat Moytrans Jordanem poffeffionem abfque Levitis , qui
:
&
divilerunt terram.
VeRSIO AKTiqUA.
Mg.tocttt,
I'/.t
VUIGATA NOVA.
Dominus
6. Accefferunt itaque
Tu fcis verbum quod locutus eft 6 te ad Moyfen hominem Dei de me
&
Galgala, locutufque
:
eft
in filii Juda ad Jofue ad eum Caleb filius Je-
phone Ceneza;us Nofti quid locutus fit Dominus ad Moyfen hominem Dei de me & te in
Cadesbarne.
Samt
14. 14.
V
7.
L G A T
S.
NOVA.
hodie oftoginta quinque annorum fum
,
Quadraginta annorum eram quando mifit me Moyfes famulus Domini de Cadesbarne , ut confide-
bum
quinque anni funt , ex quo locutus eft Dominus veriftud ad Moyfen, quando ambulabat Ifrael per
:
rarem terram , nunciaviquc

batur.
8 . Fratres autem mei diffolverunt cor populi
:
ei
quod mihi verura vide-
folitudinem
11.
fie
valens
ut eo valebam tempore quando

:
ad
41S.
qui afcenderant
mecum
&
nihilominus ego fecutus
fum Dominum Deum meum.
explorandum miflus fum illius in me tempori^ fortitude ufque hodie perfeverat , tarn ad bellandum quam ad gradiendum.
1
II.
quam
9. Juravitque Moyfes in die illo , dicens Terra , filiorum calcavit pes tuus , erit potfcffio tua,
:
2.
Da ergo
mihi
montem
iftum,
in
fi
quem
pollicitus
&
eft
Dominus, te quoque audiente,

urbes maon.^ atque munittE
,
:
tuorum
in a;teruum
quia fecutus es
Dominum Deum
&
in
quo Enacim funt, forte fit Dominus

Inf. 21.
meum.
Sicitus eft
mecum
15.
& potuero
A N T
delere eos
:
ficat promifit mihi.
10. Conceffit ergo Dominus vitam mihi, ficut polr ufque in pr.-Efentem diem. Quadraginta
Benedixitqueei Jofue
& tradidit ci Hebron
&
poffeilionem
1 <2
iz.
I.
NoTA AD Versionem
t,
6. Ill Grjcce
,
Fart
U AJI.
ubi
Qu
sViV>i
tu
tioji: ,
pro (
fcis.
LIBER JOSUE.
V
4. atqne ex CO
Ceiic-/:C(>
iil'i|iii.-
I.
fj
A T A
1
Cap. NOVA.
5.
XV.
ibi
417
tnaciin
fuit
tK'hron Caleb
tliein
:
lilio
Jcplionc
Nomen Hebron
niaximun
ante vocabahirCariatli Arbc:

fitut eft
;
in
pn/fL-iUciii
<]uia ll-tutus ell
Adam
cellavit
inter
&
terra
Skp, II. 1),
Uominum IJcum
IlraL-l.
priliis.
CAPUT
V
i.T
CUtiiv
XV.
,
i.
G A T A
con-
NOVA.
qui
eft
fors
:
filiDiiini JiicI
c ptr cognatioiies fuas

deii.itiim Sin
erigcns ad verticem montis
A
34J-
ill.i liiit
tciMiiiiui
Kdoni,
ad occidcntcm
.iqiiiloncni:
in
fummitate
vallis
contra Cecnnom Raphaim contra
tra
lis
meridiem,
plaga'
i.
&
iilijuc
ad e\tiemani partem auftia-
9.
,
pcrtianHtque d verticc montis ufque ad fontem

,
initium ejus i fiinimitatc maris lallinTimi
&
,
aqiuc Ne])litoa
&
111
pcrvemt
ufijue ad vicos
montis
lingua ejus,
5.
qux
:
refpicit
meridiem.
ftorpionis
Ephron
inclinaturquc in Baala,
qux
eft
Cariachia-
F.grediturque contra afceiifuni
&
rim, id eft, urbs

10.
varum
pertrnnlit in Sina
afcendit()uc in Cadesbarne, Ik per-
& circuit de
Tliamna
Baala contra occidentem, ufquc
venit in ElVon, afecnderiii ad
Addar ,&
in
:
circuiens
Car-
ad montem Seir, tranfitque juxta latus montis Jarim ad aquilonem in Clieslon ; defcendit in Betlifamcs,
&
4.
atquc inde pcrtrnnficns
Afcmonn,
&
pcrvc
tranfitque in
I
niens
ad torrentem ^-gypti
:
erimtque termini ejus
1.
&
:
pervcuit contra aquilonem partis Accaroii
mare magnum
^.
hie erit
finis
nieridianx pLigx.
ex latere: inclinaturque Sechrona,

Baala
11.
&
tranfit
montem
Ab
oricnte vcri) erit initium,

:
mare falfidlmum
pcrvenitque
fine
in
Jebnccl
:
&
magni maris contra

in
iifque
atjuilonem
ea qua' refpieiunt ad ad extrema Jordanis , i lingua maris ufque ad eundem Jordanis

:
&
occidentem
iii
concluditur
n.mt termini filioruni

fuis.
filio
Juda per circuitum

in
;
fluvium
cognationibus
6. afcenditque terminus in Beth
n.ngla,&
tranfit
;.
Caleb veru
Jephone dedit partem
meCa-
ab nquilone
in Betli
:
Araba
alcendens ad lapidem
dio
Boen
7.
rilii
Ruben
Juda, ficut pra'ccperat ci Dominus riath Arbe patris Enac , ipla eft Hebron.
filioruni
& tendens
:
ufque ad terminos Debera de valle
14. Delcvitque ex ea
i_j
Fide Not.
Achor, contra aquilonem refpiciens Galgala, quveft ex .idverfo afcenfioais Adommim ab auftrali parte torrentis traniltque aquas, que vocantur Pons folis:
,
Caleb
fsi,
tre.-.
filio?
Enac, Sc,
venit
&
Ahiman
,
&
Tiiolmai de ftirpeEnac.
JiiJic. I,
Nn. 13.25. 10.
15.
Atque inde confcendens

qu c
priJis
ad habitato,
& erunt exitus ejus ad fontem Rosêl

8.
res Dabir
vocabatur Caristh Sepher
id
afcenditque per convallem

,
filii
Ennom ex
:
latere
eft, civitas litterarum.
Jebufxi ad meridiem
liKC eft Jerufalem
&
inde fc
VULGATANOVA.
Qui percufterit Cariath 16. Dixitque Caleb cepent earn, dabo ei Axam- filiam Sepher,
:
VeRSIOASTIQUA,
16. Et tîxit Caleb^ Quicunqiie peiXufTent civu.ltcm litterai-lim , Ccpciit cam , ciubo ei filiam meam Axam u.vorem.
&
&
Aug.fuxfl.
5. <
/"^'f.'. 3. J95-.
meam
1
uxoreni.
7.
Cepitque earn Othoniel

:
filius
Caleb junior
reni.
deditqueei
Axam
filiam
Cenez frater fuam uxoiS.
Qu;c cim pergerent fimul , fuafn eft a viro iL patre fuo.agrum, fufpiravitque ut fedebar in afino. Cui Caleb Quid liabes in1
8.
Er
f.icliim efl
fuo ut pcterct
quit?
confilium habuit
cum iniirecleretur ipHi, & iJrm ^11^(1.4. in cum co , dicens Pet.im patrcm ''"' 59^' '
,
:
meum agium
&; exclamavit de
afmo
VULGATA NOVA.
& Haffemon, & Bethphelet, & Berfabee, & Baziothia irriguam. Dedit itaque ei Caleb irriguum zt). Baala, & Jim, & Efem, jnterms. &ltholad, &CefiI, & Harma, 10. Hxc eft poflefllo tribus filiorum Juda per co& Siceleg & Medemena & Senfcnna gnationes fuas. ji. Lebaotli, 6c Selim, & Aen, & Remon :-omii. Erantque civitates ab extremis partibus filiones civitates viginti novem & villje earum. rum Juda juxta terminos Edom a meridic Cabfeel, & ;. In campeftribus vero Eftaol & Sarea, & Eder, & Jagur, Afena, ii. & Cîna, & Diniona, & Adada, & 54. & Zanoe, & jngannim, & Taphoa 1 & Cades & Afor & Jetlinam Enaim 14. Ziph, & Telem, & Baloth 5. & Jerimotli, & Adullam, Socho, & .\zeca, i?. Afor nova, & Carioth Hcfron hxc eft ?6. & Saraim, & Aditliaim, & Gedera, &GedeAfor. rothaim urbes quatuordecim & villa; earum. i6. Amam, Sama, & Molada, 57. Sanan, & HadafTa, & Magdalgad, NoT.c A D Versionem A N T Q u A M. AD
19.
At
ilia
rcfpondit
Da
niilii
bencdiftionem
17.
terram aulhilem
&
arentem dedifti mihi, junge
& luperius &
1 8.
& & &
Afergadda,
Haferfual
,
;.-,.
I .
Judic. i. 10. Tt- 16. Hue redeuiu quae infra habetAugurt. qujrft. 5. in Jud. I. II. ul>i poftquam ilia letulit , 1 .i/.m C.i/.'i ,&c. proxiinc addit :/.); Ijcc tn libra Jr^jt 'S.ivc commnnora-
v.
14.
Vide
inf.
f>i
cum
I.
abfque feq. edict. Aid.

,
Aa'C^KTai
quod etiam delet Mf. Alex. , Compl. Item in Mf. Oxon. ^jyixa'frjtcunâverit , loco xi'ifrcw. Vide infra Judic.
j,
txxi-iri
&
iz.
!*.
turn
eft.
fii.xi
Ec vero
Et-^s
li!c
apud LXX. iildem pene verbis

'
leî-
i8.
Ad verbum
Vtv
r ,
Grco,
nili
quod legimr, a -tS

, pro ingrtitrttar Vid. Judic, i, 14.
tur
XccmQ'
O^
ar >a
k.
sn-y-i^Tn
tjV 'jroxr
ix.-:rcffuiSxi
liim tgriAeriiHT ipjj

ei^Tif fi/sdo..
Ton
'iQx;ifitt.r:t:r t j xff.fjfij)
aoth;
J\.:ca'
dvria xv.^'Aâf
,
at in Mf. Alex,
u tu
^via,Ti(si
/xn /; -/nfctTxii.
In Ml, Oxon, wnTiiin
pro
ji'-
Tom.
1.
egg
4i>a
38. Delean
}
LIBER JOSUE. C at
ULGATA
,
,
XVI.
,
NOVA.
& Mafepha & JeftlicI 49. & Danna, & Cariathfenna hc eft Dabir 50. Anab, & Iftemo, & Anim, 9. Lacliis & Bafcath & Eglon Gofen & Olon & Gilo civitates undecim & Leheman & Cechlis, 4 J. Chebbon, \i\\x earum. 41. & Gideroth & Bethilagon, & Naama, & & Ruma & Efaan earum. 1. Arab Maceda civitates fedecim, & & Janum & Beththaphua & Apheca 41. Labana, & Ether, & Alan, 54. Athmatha, & Cariatharbe, hic eft Hebron, 43. Jephtha, & Efiia, & Nefib, earum. & Ceila & Achzib & Marefa civitates no- & Sior civitates novem, & 4 5. Maon, & Carmel, & Ziph, & Jota, & villx eaimii. 56. Jezrael, & Jucadam, & Zanoe, 4J. Accaroii cum vicis & villulis fws. 7. Accain Gabaa & Tliamna civitates decern, 46. Ab Accaion ufque ad mare omnia quse ver& vills earum. gunt ad Azotum & viculos ejus. Halhul & BefTur & Gedor 8 47. Azotus cum vicis & villulis fuis. Gaza cum ufquc ad torrentem .gypti, & vicis & villulis fuis 59. Mareth, & Betha;-.oth, & Eltecon civitates
, ,
cS:
5 1
villa;
-)
villa;
v,etti,
r
mare magnum terminus

48. Et
in
ejus.
fex
&
viUÊ earum.
mome
Samir,
& Jether, & Socoth

A N T
J
Vers
tUcroii, in
QU
A.
VulGATA NOVA.
60. Cariathbaal
fil
,
Mich,
60.
Thxco,
,
J.f. 5. 1551..
&
&
Phagor
,
&:
iEtham
Ephutha, hacc eftiBethkem, Culon , & Tami , & , &;
hsc
:
eft
Cariathiarim urbs
,
varum
&
Arebba
civitates dua;
& vill* ea-\
Soi-is
&
:
Carxm ,
&
Gallim
& Bx'ther & iMa,
rum.
nocho
civitates
undecim,
&
vicuii
earum
u 1 G A T A
Sacliacha,
:
V
61. In deferto Betharaba
61.
,
NOVA.
:
Meddin,&
&Nebran,
&
civitas lalis,
&
Engaddi
ci-
6;. Jebufeum autem habitatorem Jerufalem non potueiunt tilii Juda delere habitavitque Jebufeus
vitates fex,
& vilte earum.

Legimus
, , ,
cum
jaxu LXX.
:
,
filiis
Juda
in
1
Jerufalem ufque in praefentera diem.
NoTA AD Versionem
*.
A N T
'
Q U A M.
60. Hieron. ibid.

,
inquit
iihi
diintaxat Interpretts
tes
in ]ejii
N.>
tiibiii Jiiil.c ur-^
afpidi? defa:huntm
,
inter extern elium hoc fniftlim
Thseco
ncc
litris
&
Eplirtha
&c. ut fup. quod

Inieipretein
, :
nee in Behrnico
apud alutm
in'.jenitm
e;afum Jit
malttiii Jiidxoriim
,
five de vetertiit! ne Chujius de trihti
Jiida ortiis videretirr

iiqttido
Jive
.i
cognofcentcs
Lcrtltm
I A'X. ndditlim , neqiinquilm ijitt d novimus. Ec veto hsc
Vulg. in Graco autem pro .-Eihiim , nunc legilur , A/Vaf , Tcu ut in Mf. Alex, ac edit. Aid. A.'tx/j.s fubinde pro Tami , Txrifi, in Mf. Alex. TaraiMi' item pro Smis , wK? , inMf. Alex, ac edit. Aid. Zafn'; jdein pro Gallim , T>,s/^ & pro Bxiher , Qi,^\tf , in Mf. Alex. Imifi Kj Ba(6>i'p, in edit. Aid, lufifi ij Bhîi^,- extremo pro vkulit Ku^fvf , viii.
abfunt
: ,
CAPUT
c
I (
XVI.
& circuit terminos contra & pertranfit ab oriente Ja&
in
:
VuLGATA NOVA.
Ecidit
quoque
fors filiorum Jofeph
ab JordaBethel
ne contra Jericho
&
a<]uas ejus
ab oriente
:
vero aquilonem refpicit , orientem in Thanathfelo,
folitudo qua; afcendit de Jericho ad

1.
'
montem
noe
& egreditur de
Archi
,
Bethel Luza
:
traalitque termi-
7.
defcenditque de Janoe in Ataroth

:
Naa-
num
3.
Atharoth
ratha
juxta terrainum
,
& pervenit in
,
Jericho, egrediturque ad Jor-
&
;
defcendit ad occideiitem
danem.
8.
Jephleti, ufque ad terminos Beth hoion inferioris
&
De Taphua
pertranfit contra
mare
vallem
:
Gazer
.
finiunturque regiones e)us mari

filii
magno
arundineti
funtque egreflus ejus in mare falfilfimum
4. poflederiintque
5
Jofeph Manafies
& Ephraim.
h;vc eft polfeflfio tribus filiorum

fuas.
Ephraim per
familias
Et fadus
eft
:
terminus tihorum Ephraim per copolTedio
gnationes fuas
&
eorum contra orientem

;
9.
Ataroth Addar ufque Beth horon fuperiorem. 6. Egrediunturque confinia in mare Machmetbath
polfelTionis filiorum
Urbefque feparati funt Manaffe,
filiis
Ephraim
in
medio
&
villê
earum.
Versio antiqua.
Aug.qii.fft.xo-i"
Jjj.
t. 5.
VulGATA NOVA.
10.
j87.y:
Ephraem Ch.inanarum TOqui habitabat in Gazer &. habitabat Chananius in Ephrsm ufque in diem iftum , donee afcendit Pharao rex ^s;ypti , & cepit civitatem , &
^'^
"O"
pei'didit
:
Et non interfecerunt
,
filii
Ephraim Cha:
nana:um
qui habitabat in Gazer

in
habitavitque
in
Chananûs
tributarius.
medio Ephraim ufque
diem hanc
PliereChanansos , incendit earn in igni ; qui habitabant in Gazer tranfpunxit zxos ,
&
&
&
&
dedit earn
Pharao in dotem
filix fux.
NoTA
^
cepit civitatem
^
ad
.
,
Versionem
prxter hoc
2) cepit e.%m:
A N T
Q U A M.
,
V. 10. Cunfla conveniunt cum Grseco

pro quo
it.
Ittrqtie ftitnya
majora
ejl
ynaxime
ftecejjlniif ?
^
Pminde
potihs
eakCei'
at^THc
exijiimandttm
hisc addidijje
ilto
LXX,
Inteypretet
qui aitderitate prophe-^

perhibentttr
^
Mfs.'tamen
Ale.v.
&
Oxon.
ac edit. Aid. feruntTM? Trm/,
tict ex :pja ii>ahili ainjenjione

1
ittte; prettxti ejje
ut&Ori^. Inierp. Item infra , Grac. Var. habec gsK-VTiiuu, tiatijpiinxirnut ; Alex, vero & Ox i'ir/.e'r'/nii trmf/t.cumed.Ald. Iiucip. Ori,;;. i>uV/,if. Non pr*ter. ,
non tanqn^m fittura pranitntiamei ; fed qi,t tempore ipji erant , quo fad,% eJJ'e tneminer,int , in It-
bris
Regnorum
leger,int
etenim Regttni tempoiihns faHum

Z'lfiim
ef}
,
ejl,
mittenda etiam quj; addit Au2,uft. Oiiod de rh.naane -.ege diiium efl , tilirorji prophcltci didnm tntelhgere dehemns ,
hxc hiila'ia ilia lenipurihlis ciiufelipt,! cvedatur , qtiihlis irnnt êfln illif recentia. Quid autem tnagniim eligi patiiit Qnod prophetici dictretur , dim [rxterit.i nmremm , tiueancijin
Ottod ideo credibilins nobis
qnoniam injpexi~
,
mus
fup.
interpretationem
,
qnx
ejl
ex Uebrxt)
hoc ibi von in-
venimits
c.
Jicttt
nee iiiud qitod diilum
eji
de Jericho,
Vide
6.
t, l6.
, :
LIBER JOSUE.
Cap.
XVII.
419
CAPUT
VuXGATA
ManafTe ( ipfe enim I, autem V^-y e(l piimogenitus Jofeph ) Machir primogeiiito Manaile patri Galaad qui Fuit vir pugnator , habuitque pofleffionem Galaad & Bafan
fors tribui
: ,
XVII.
NOVA.
7.
y^^ Ecidit
Fuitque terminus ManafTe ab Afer,

t
Machme-
thath qua; refpicit Sichem
&
egreditur ad dextrani
juxta habitatores fontis Taphua;.

R.
Etenim
,
in forte
eft
z.
&
reliquis
,
hliorum Manafl'e juxta familias fuas,

filiis
phux
9.
qux
juxta
Manafle ceciderat terra Taterminos ManafTe filiorura

vallis arundineti in
in
i6. 50.
filiis
Abiezer
&
Helec,
&
liliis
Efriel
&
filiis
Ephraim.
Defcenditque terminus
ridiem torrentis civitatum Ephraim, qua;
funt
tiliis Semida: iftifunt fiSechem, & filiis Hepher, lii ManafTe filii Jofeph, mares, per cognationes fuas. Heplier filii Galaad filii Nam. J. Salphaad vero filio iy. I. ^ Machir filii Manafle, non erant filii, fed fols filii Jd. II. Hegla Noa quarum ifta funt nomina , Maala
&
memedio
urbium ManafTe
terminus Manafle ab aquilo-
ne torrentis,
I
&
fibi
exitus ejus pergit ad
&
&
o.
ita
ut polTeflio
&
Melcha
4.
&
Therfa.
in
aquilone ManafTe,
&
marc: Ephraim lit ab auflro , ab utramque claudat mare,
&
&
in in
Veneruntque
filii
confpeftu Eleazari facerdotis

dicentes
conjungantur
in
tribu Afer
ab aquiione,
&
&
Jofue
Nun,
& principum,
:Dominus
tribu Iflachar ab oriente.

1
manum Moyfi, ut daretur nobis pofiefmedio fratrum noftrorum. Deditque eis juxta imperium Domini pofleflionemin medio fratrum patris
pra'cepit per
lio in
1.
Fuitque hrereditas ManafTe in IfTachar
&
Afer, Bethfan
culis fuis,
&
viculi ejus,
&
Jeblaam
cum
fuis,
vi-
&
habitatores
Dor cum oppidis

viculis fuis
:
ha-
carum.
Et ceciderunt funiculi ManafTe, decem, abfque Bafan trans Jordanem. Galaad 6. Filia; enim Manafle poflederunt lu-ereditatem in medio filiorum ejus. Terra autem Galaad cccidit in
J.
bitatores
quoque Endor cum que habitatores Thenac cum
fmiiliter-
viculis fuis,
&
habi-
terra
&
tatores
bis
I
Mageddo cum
Nee potuerunt
viculis fuis,
& tertia
in
pars ur-
Nopheth.
i.
filii
ManafTe has
civitates fub-
fortem filiorum ManafTe qui
relitjui erant.
vertere, fed coepic
Chanansus habitare
terra fua.
VU
1 3.
I-
G ATA
NOVA.
filii
Versio antiqua.
Ifrael
1
Poftquam autem convaluerunt

,
5.
Et faftiim
,
eft
poftquam iiwaluerunt
filii
Aug.
^tu/l. 50. In
fubjecerunt Chananaôs
rios
,
& fecerunt
fibi
tributa-
nee interfecerunt eos.
Chananxos obaudientes , ex- hj. terminio autem eos non exterminaveiunr.

Ifrael
15.
& feceiiint
Ad
in
I. 3.
554. d.
VuLGATA NOVA.
14. Locutique funt filii Jofeph ad Jofue, runt: Quare dedifti mihi poflelTionem fortis
culi unius,
rit
& dixe& funi-
quos Jofue
,
ait
Si
populus multuses,
aTcende
fiivam
&
fuccide
tibi fpatia in terra
Phe-
cum
fim tantce multitudinis,

?
&
benedixe-
rezaji&Raphaim
tis
quia angufta
eft tibi pofTefTio
mon-
mihi Dominus
Ephraim.
VuLGATANOVA.
16. Cui refponderunt
ribus utantur
filii
VeRSIO ANTIQUA.
Non
poteferreis
Jofeph
,
rlmus ad montana confcendere

campeftri,
fuis
,
cum
cur-
in
Chananai , qui habitant in terra qua fits funt Bethfan cum viculis
Et dixerunt filii Jofeph Non fufficit nobis mons , & equus eleftllS, feiTLim ChanansO , qui habitat in Bxthian
1
6.
&
Aug. Itcui. iZ.ti

5.
J7i.(.
& Jezrael
mediam
pofTidens vallem.
VuLGATA Nova.
&
domum Jofeph, Ephraim Manafle Populus multus es, magnse fortitudinis, non hahebis fortem unam, 18. fed tranfibis ad niuntem, fuccides tibi,
17. Dixitque Jofue ad
:
atque purgabis ad habitandum fpatia

tra
& poteris
,
ul--
&
procedere
cum
fubverteris
Chanan:Eum
quem
di-
cis ferreos
habere currus,
& efTe fortifTimum.
& NotjE ad Versionem

quod addiuir i, pod
yiictcpy.tT
,
A N T
,
Q U A M.
quidam
cV
"t. 15.
Ira in
8c
Grxco,
ni(i
/iijfici!
al.
ufiici; exinde conftanter

,
tm
pro externtinin , fiabetur f'^cAoP^ fi7c/ , extermifiandj ; at in Mf. Alex, ijî'-.f.vii , in edit. Aid. iy.'.'if.uci , in Compl. ;o^;9pl/'<( Interp. Orig. exteymhintime atiicm 7inn exter?ninaverufit eos. Vide Augufl. ibid, infra,
eji
,
:
M/m
tLciTci/.vrli
cV
i/Tw
cV
H(6caV
pro
/jrti
habitat in
&c. ia
Mf. Alex, deefl

dixit
ejl :
,
afrw.
,
Mox
Aug.
ibid. Eiptutn eleilum
pro eq/tif
eleiiis
qriod ttjjtatrim in noftro /ermo?ie nott
&
Hiide nonnulli Latiiti litleypreles noliternnt etjttitm inter-
Judic.
I.
z8.
loco vexbfufficit t hOihctviT ap^cicu t placet fed ad marg. cod. legitur a^/,/Syr. cum Interp. Origen. hab. (14 , fnjficiet , Mf. Oxon.
,
Tf. 16.
Gr.Vat. abefl hoc

.,
filii Jofeph ;
autem dicittm ejl , equus eledtts . , fed eqititatitm :fic pro equis , JicHt in nojlra conjitetudine dicttuy , miles , pr9
pretavt
mttiiibus.
&
CAPUT
VuLGATA
I.
XVIII.
NOVA.
,
/"^ V^>
1.
Ongregatique funt omnes filii Ifrafil in Silo, ibique fixerunt tabernaculum teftimonii,
IfraSl
mittam eos
defcribant
tudinis
:
&
pergant atque circumeant terram

juxta
&
&
eam
numerum
uniulcu|ulc|ue multidefcripferint.
:
fuit eis terra fubjefla.
referantque ad
me quod
Remanferant autem filiorum

qu.-E
feptem
trifit
Dividite vobis terram in feptem partes
Judas
bus
necdum acceperant
pofleffiones fuas.
in terminis fuis
:
ab
auftrali
plaga,
in
& domus Jofeph
Ad quos Jofue ait:Ufquequo niarcetis ignavia, non intratis ad polTidendam terram quam Dominus Deus patrum veftrorum dedit vobis > ^. Eligite de fingulis tribubus ternos viros, ut
5.
ab aquiione
6.
cribite
&
mediam
:
inter
hos terram
feptem partes def-
&
hue
venietis
ad
me
ut
:
coram Domino De
ij
veftro mittam vobis hie fortem
Tom.
I.
Pgg
, ,
, :
, ,
, ,
LIBER JOSUE.
V
7.
U L G A T A
,
Cap. NOVA.
16.
XVIII.
in
quia non
eft inter eft
vos pars Levitarum

liireditas.
,
fed fa-
Defcenditque
in
partem montis, qui

:
refpicit
cerdotium Domini
eorum
Cad autem
jam accepe-
vallem filiorum
Ennom
&
:
eft
contra feptentriona-
&
Ruben
:
&
dimidia tribus Manallc
lem plagam
cenditque
latus
in
extrema parte
( id eft
,
vallis
Raphaim. Def-
rant pollelllone fuas trans Jordanem ad orientalem
Geennom
vallem
Ennom
plagam
quas dedit
eis
Movfes Famulus Domini.

,
:
Jebufa;i ad
auftrum
&
juxta
pervenit ad
fontem
8. Cumque furrexident viri ut pergerent ad defcribendam terram, prscepit eis Jofue, dicens Circuite
Rogel
17. tranfiens ad aquilonem,
&
egrediens ad En-
terram
hie
& del'cribite
,
earn
ac revertimini ad
,
me
ut
femes
id
eft
fontem
folis
coram Domino
9.
in Silo
:
mittam vobis fortem.

luftrantes earn, in fep-
18.
&
pertranfit ufque
Itaque perrexerunt
&
gione afcenfus
Adommim
ad tumulos , qui funt e redefcenditque ad Aben:
tem partes divifcrunt,

10. Qui
niifit
fcribentes in volumine.
Re-
boen,
fit
id eft,
lapidem Boen
filii
Ruben
:
& pertran-
verlique funt ad Jofue in caftra Silo.

fortes
ex latere aquilonis ad campeftria

planitiem
19.
defcenditque
coram Domino inSilo,divifeptem partes.
in
fitque terram
I
filiis
Ifracl in
Et afcendit fors prima filiorum Benjamin per familias fuas, ut poffiderent terram inter tilios Juda
I.
gla
pra:tergreditur contra aquilonem Beth hafuntque exitus e|us contra iinguam maris falfiffiin fine
&
&
mi ab aquilone
1
->.
Jordanis ad auftralem plagam

illius
filios
Jofeph.
qui
eft
terminus
ab oriente
hsc eftpof-
11.
Fuitque terminus eorum contra aquilonem A

:
fedio filiorum Benjamin per terminos fuos in circuitn
Jordane
plagrE
,
pergens juxta latus Jericho feptentrionalis
&
familias fuas.
ijin.lZ. 13.
& Beth & vallis Cafis, 11. Beth Araba & Samaraim & Betliel 3. atque pcrtranfiens juxta Luznm ad meridiem, z & Avim & Aphara & Ophera in ipfa eft Bethel defcenditque in Ataroth addar 24. villa Emona, & Ophni, & Gabee civitates montem qui ad meridiem Beth horon inferioris duodecim & villi earum. 14. & inclinatur circuiens contra mare ad meridiem montis qui refpicit Beth horon contra africum 25. Gabaon, & Rama, & Beroth, 16. & Mefphe, &Caphara, & Amofa, funtque exitus ejus in Cariathbaal, qua; vocatur & Cariathiarim ha:c eft plaga & Tharela urbem filiorum Juda 27. & Recem, Jarephe! 28. & Sela, Eleph, & Jehus, qux eft Jerufalem, contra mare ad occidentem. Gabaath & Cariath civitates quatuordecim & vil15. A meridie autem ex parte Cariathiarim egreearum. Ha:c eft polTeflio filiorum Benjamin juxta dltur terminus contra mare & pervenit ufque ad
21. Fueruntque civitates ejus, Jericho,
,
& inde contra occidentem ad montana confcendens & perveniens ad folitudinem Bediaven
,
hagla,
ell:
la;
fontem aquarum Nephtoa.
familias fuas.
CAPUT
V
I.
XIX.
N o V
A.
O L G A T
T^ T
2.
egrefla
eft
fors
fecunda filiorum Simeon

:
per cognationes fuas, urbes

1 7.
&
viculi
earum.
JL_/ per cognationes fuas
fuitque hireditas
Iflachar egrefla eft fors quarta per cognatio:
eorum
,
in
medio
,
poffeffionis filiorum
Juda
Ber-
nes fuas
fabee
3.
4.
5.
6.
& Sabee & Molada & Haferfual, Bala, & Afem & Eltholad Bethul, & Harma, & Siceleg & Bethmarchaboth & Haferfufa & Bethlebaoth, & Sarohen civitates tredecini
, , ,
:
18. fuitque ejus h.-ereditas
Jezrael
& Cafaloth
&
,
Sunem,
19.
20.
2
I
.
& & &
Hapharaim, & Seon , & Anaharath, Rabboth, & Cefion Abes, Rameth , & Engannim , & Enhadda ,
,
&
&
vilL-E
earum.
Bethphefes.
, ,
:
7.
Ain
,
quatuor
& Remmon & Athar & Afan & earum

,
civitates
vilL-e
Sehefima,
nis
:
22. Et pervenit terminus ejus ufque Thabor , Bethfames eruntque exitus ejus Jorda-
&
&
8. omnes viculi per circuitum urbium iftarum ufque ad Baalath Beer Ramath contra auftralem plagam. Ha!c eft hsreditas filiorum Simeon juxta cogna-
civitates
fedecim
eft
&
vilh-e
earum.
2 5.
H.tc
pofledio filiorum Iflachar per cogna-
tiones fuas, urbes

2 4.
&
viculi
earum.
tiones fuas
funiculo filiorum Juda quia 9. in polfefllone idcirco filii Simeon poflederunt in major erat medio h;i:reditatis eorum. 10 Ceciditque fors tertia filiorum Zabuion per
:
&
Ceciditque fors quinta tribui filiorum Afer pet cognationes fuas
&
cognationes fuas
&
faitus eft terminus pofTeflfioms
eorum Halcath, & Chali & & Axaph, 26. & Elmelech, & Amaad, &Mefl"aI & pervenit ufque ad Carmelum maris, & Sihor, &Labanath.
2
5
.
fuitque terminus
Betcn,
eorum ufque
II.
nit in
Sarid.
27.
Ac
revertitur contra
,
orientem Bethdagon
Afcenditque de mari
&
Merala,
&
eft
pervecontra
Debbafeth
ufque ad torrentem qui
& pertranfit ufque Zabuion & vallem Jephthael contra aquilonem, in Bethemec, & Nehiel. Egrediturque ad livam Cabul
,
Jeconam.
11.
Et revertitur de Sared contra orientem

:
in fi,
nes Celeleththabor
& egreditur
:
ad Dabereth
af-
Abran, & Rohob, ufque ad Sidonem magnam

28.
&
&
Hamon,
&
Cana,
cenditque contra Japhie.

I
29. revertiturque in
Horma
ufque ad civitatern
:
5.
Etinde pertranfit ufque ad orientalem plagam
munitifllmam
tus ejus in
j
Tyrum
&
ufque Hofa
:
eruntque exicivitates vi-
Gethhepher
&
Thacafin
&
egreditur in
Remmon
;
Annhar,
&
Noa.
Hanathon
funtque
o.
&
mare de funiculo Achziba Amma , & Aphec, & Rohob
14. Et circuit ad aquilonem

egrelfus ejus, vallis Jephtahel
1 5
.
gintidua;,
;
&
villa;
earum.
Afer per cognatio-
I.
Hxc
eft poflefiio filiorum
&
Cateth
:
&
Bethlehem
1
& Naalol & Semeron & Jedala civitates duodecim & vilLe earum.
, ,
,
nes fuas, urbefque

-,
&
viculi
earum.
2.
Filiorum Nephthah fexta fors cecidit per fa
6.
Ha;c
eft
hsreditas tribus
filiorum
Zabuion
milias fuas
, ,
LIBER JOSUE.
VULnATA NOVA.
5
Cap.
XIX.
flint cxitiis illoriim
421
JorJanis
Ju;[. 7 ecut. 19, f,
5-
Versio antiqua.
,
5.
& coepit terminus do Hclepli & Eloii

,
in
35
&
fadi
Saananlm
&
Aclanii,
:
(jii^f
ell
nad
iifi|iie
:
Lecuin
&
egieflus
Ncceb, & Jcbcoium ufquc ad

31. &. revertentur fines
37-y.
Joiiiaiicni
54. re\ crtiturque terminus contra occidcntem in Azanottliabor atque inde egreditur in Hucu,
ad mare.,
ca, & pertranlit in Zabulon contra meridiem, in Afer contra occidcntem , & in Juda ad Jordauem contra ortum folis
&
ATA NOVA. & fa fors feptima matli & Reccath & Ceneretii 41. & fuit terminus polTenionis ejus Sara, & Efthaol civitas & Hirfemes id }6. & Edema, & Arama, Afor Erihalbr, 41. Selcbin, & Ajalon, & Jetiiela, 7. & Cedes, & Edrai Elon & Thcmna & Acron 8. & Jeron & Magdalel Horem & Bethanatli, 4 & Bethfames civitates decern & novem & 44. Elthece, Gebbethon, & Babath earum. 45. & Jud, & Bane, & Barach, & GcthremV
U 1 G
Ser
5
5.
civitates
munitiffmis;
,
Ad'edim
eft
eft
folis.
) .
viliê
59.
Hxc
efl;
poflertio
tribus filiorum
Nephthali
mon
picit
per cognationes fuas, urbes
viculi
earum.
46.
& Mejarcon & Arecon

,
cum termino
qui ref-
4a. Tribui filiorum Dan per familias fuas egref-
Joppen
V
47.
U LG AT A
NOVA.
47
in
Versio antiqua.
&
,
ipfo fine concluditur. Afcenderuntque
&
fiUi'Dan
&
pugnaverunt contra Lefem

;
cepevo-
Elom,&
Amorrhxiis pei-manfit ut hahitaret Aug.qMxJI.ia.in in Salamin & gravnta eft manus '''/' 5- j83.f.
:
runtque earn
dii,
&
percuflerunt earn in ore gla,
Ephfxm
iupei:
eos
&
fafti funt illis tiibutarii.
&
polTederunt
Ci;
habitaverunt
,
in
ea
cantes
nomen
ejus
Lefem Dan
ex nomine Dan
patris fui.
V
48,
Hare
eft pofleflio
u L G A T A
N OVA.
tulavit,
48
Fide Not.
earum.
Tliamnath Saraa
in
monte Epiiralm
& a:-
tribus filiorum
Dan, per
dificavit civitatem, habitavitque in ea.
coguationes fuas, urbes
& viculi
51.
Hie funt
,
pofteffiones
quas forte diviferunt
49. Cuinque compklfet Ibits dividere terram fingulis per tribus I'uas , dederunt hhi Ifrael poUeflloneni Jofue
Eleazar f^cerdos
& Jofue
filius
Nun
& principes fain
miliarum ac tiibuum tiliorum Ifrael,
Silo,
coram
medio fui JO. juxta prsceptum Domini, urbem quam pcffilio
Nun
in
Domino ad
funt terram.
oftium tabernaculi teftimonii, partitique
NotjG AD Versionem antiquam

Tif''^'.
^5. 54. Aiiguft. ibid.
Na
1
(/.(, reverfi
joUem
tur,
Siftnv.nxur^Jicy.t
Lidhuc
phi
Hefiiiihiif
funt, ant did, fed reverten-
t.inijjt.t>n
jntuynmjit
naiTiitio.
'l-'rj'a.n.i
In
,
Greco,
ci*m pT.aeritorum J:t ijiil fup, lie, avTV siri-f^-î ict oît,
1^.48. Huic refpondent qua: dicit Auguft. Quxfl. 2Z. De tiiba D.in (criptitm jiiftrihi , 3. 59 1, b. fcilicet quod eoi hofiei eortttn non permiferittt dcj'ccndere in valUtn ,
to.
:
&
in
Mf. vero Alex, ac
in ediit. Aid.
&
pr.t-Mlricritit eis in motttibns.
Greece
Ki
s'x iif's'îâ.
Compl.
hjEC leguntur in Graeco ante
edit.
t. 47Vulgata.
Ita
de Graeco ad vetbum
abfunt auiem hxc a
ver(um 47. defunc vero in

i.
Compl. Vide
inl'.
Judic.
54.
CAPUT
FT
i.
XX.
ante portara civitatis,
Vu lgata nova.
locutus eft
filiis
Dominus ad Jofue, dicens Lo:
ftabit
&
loquetur feniorlbus
:
quere
Ifrael
& die
;
eis
urbis iUius ea qn.T fe

fufcipient
5.
Separate urbes fugitivorum, de quibus locutus
SJ. 10.
Deiii
film
ad vos per
manum Moyfi
eum Cumque
&
comprobent innocentem ficque dabunt ci locum ad habitandum.
ultor fanguinis
:
eum
fuerit perfecutus,
5.
ut confugiat ad eas quicunque

:
animam
per,
cuflcrit nefcius
&
:
polfit
evadere iram pro.dmi
qui
manus ejus quia ignorans percuffit proximum ejus, nee antebiduum, tiiduumve, ejus
non
tradent in
ultor eft fanguinis
probatur inimicus.
confugcrit civitatum
4.
cum ad unam harum
Vulgata nova.
C.
Versio antiqua.
ftct
Et habitabit
in civitate ilia
faiti
donee
,
ante
(>
judicium caufam reddens

facerdos raagnus
,
fui
illo
&
moriatur
:
refligii
quia ufqiie ad illud rempus erit in civitate homicida ille , donee moriatur facerdos
Amhr.difug.fit, Z.t. I.4ZI.r,
qui fuerit in
tempore tunc
mamus
revertetur homicida,
&
ingredietur civitatem
&
Hebron
monte Juda.
Jomom fuam de qua
higerat.
Vulgata nova.
7.
Decreveruntque Cedes
in Galilrra
montisNeph-
ipfa eft
S.
in
thali,
&
Sicliem in
monte Epbraim,
& Cariatharbe,
7rz>.si^
Et trans Jordanem contra orlcntalem plagain
NoTA AD Versi O N
T. 6. In Grarco
lie
:
ANTIQUAM.
: ,
Ka)
scovTai
v^l/ ai
{pv/xSn--
in judicium.
ai.ua , ;w; ac zara^T tc-or/ov th^ (]î/;-ava-7^; /; y.ptciv. Et iriim vtiis civitiua rcf:igium , i5 iion morietitr homicida
fangniiiim ,u'ij:iidum cenjiiKrit ctram fymgega At plura hie adduntur in Mf. Alex, inter qua: ha:c leguntur Kal xarocHCcj cV t'i-zixi sV-e.)] si-; -n.i xa? f<uTCf TiTv Ji/7a'7n? f'5 Xfie.f, s^ i.T:sîn isi fnfrijiitiiti
0"
422
I>r.4. 43.
LIBER JOSUE.
fita eft in
Cap.
XX.
Gaulon
In
Jericho, ftatuerant Bofor, qa-e
campeftri
de tribu Gad,
&
Bafan de trlbu ManafleJ
fohtudine
de tribu Ruben,
& Ramoth in Versio antiqua.
Galaad
Aui^.
J-0(ttt,
20.
/.
9 lens
refiigere illuc qui pcrcufTedt
animam noret
9.
Vulgata nova. Ha civitates conftituta? funt cunftis

&advenis qui habitabant
inter eos
:
filiis
If-
racl,
utfuge-
non ad eas qui animam nefcius perculTiflet , in manu proximi, effiafum fanguinem vindicare cupientis, donee ftaret ante populum
moreretur
expofiturus caufam fuam.
&
NotjEAdVersionemantiquam.
fwi
pariter admittit Mf. Oxon. cum i hh'î' ^^- Eadem Aid. edit. & CompL paucis mutatis, vel omiffis. Vide Lamb. Boz.
>?. 9.
In Grzco
KaTaft/yeTf
s'xEr
jram
TraUy'li
aztOiw;, at in M{.
Oxon.
7rcitTarrxictTa,ii>ntm
"^vx^ percmim-
'f' atitmatn non fpome.
CAPUT
Vulgata
A
Cceflerantque principes familiarum Levi ad
XXI.
nova.
ad duces cognallonum per
fingulas tribus filiorum
&
tleazarum lacerdotem ,
& Jofue filium Nun Versio antiqua.

manu
Ifrael
VuiGATA NOVA.
1.
Aug. locnt 2I.t.

.
2..,
Manda\it Dominus in
Moyfi..
locutique funt ad eos in Silo terr^ Cha-'

,
naan
atque dixerunt
,
Dominus
pra;cepit per
Nk;
manum Moyfi
tandum
,
ut darentur nobis urbes ad habi- SJ- *
& fuburbana earum ad

,
alenda jumcnta.
V
3.
I G A T A
fuis
N O V
II.
A.
Dederuntque
filii
Ifrael
,
de poneflionibus
vitici
generis
hzc
eft
data poftefiio.
iuxta imperium Domini

runi.
civitates
&
I'uburbana ea-
4.
Egredaque
facerdotis
eft
,
Aaron
5.
Caath filiorum Simeon , de tribubus Juda ,

fors in familiam
Ephraim urbes confugii , Sichem cum fuburbanis fuis in monte Ephraim & Gazer , i Cibfaim , & Beth horon , cum fuburbanis
tribu
,
2.
.
De
&
&
&
&
fuis, civitates quatuor.
Benjamin,
civitates tredecim
i
id eft,
,
3 .
De
tribu
quoque Dan Eltheco ,

,
& Gabathon I
&
reliquis filiorum
,
Caath,
Levitis qui
,
14.
fuis
,
Ajalon
&
Gethremmon, cum fuburbanis
fuperfuerant
de tribubus Ephraim
&
Dan
,
&
di-
civitates quatuor.
midia tribu Mannfle, civitates decern. 6. Porro filiis Gerfon egrefla eft fors ut accipeAfer, Nephthali, dirent de tribubus Iffachar,
&
&
Porro de dimidia tribu Manaffe, Thanach, Gethremmon, cum fuburbanis luis, civitates dus. z6. Omnes civitates decem, & fuburbana earum
X 5.
&
midiaque tribu ManaiTe

tredecim.
in
Balan, civitates nuniero
7. Et filiis Merari per cognationes fuas, de triZabulon , urbes duodecim. bubus Ruben , 8c Gad , fub8. Dederuntque hlii Ifrael Levitis civitates urbana earum , licut pr.-ecepit Dominus per manum
&
&
Caath inferioris gradus. quoque Gerfon Levitici generis dedit de dimidia tribu Manafle confugii civitates, Gaulon \a Bai'an & Bofram cum fuburbanis fuis, civitates duas. 1 8 . Porro de tribu Iftachar , Cefion , & Dabereth , Engannim, cum fuburbanis Jaramoth, 19.
data; funt
filiis
1-.
Filiis
&
&
Moyli
5.
I.
P.T)-.
fingulis forte tribuemes.
fuis
civitates quatuor.
De
tribubus filiorum Juda,
6. 1.
fue civitates
ID.
ris
filiis
quarum Aaron per

:
ifta
funt
Simeon, dedit Jonomina ,
&
50.
5 I
.
De
tribu
autem Afer, Mafal,

,
&
Abdon,
,'
& Helcath &

De
tribu
in GaliL-ea
,
Rohob cum
,
fuburbanis fuis
familias Caath Levitici gene-
civitates quatuor.
5
(prima enim
II.
in
fors
illis
egrefla eft)
2.
quoque Nephthali
,
civitates confiigii^
, ,
Cariatharbe patris Ennc, qua; vocatur
He-
Cedes
5;.
& Hammoth Dor & Carthan
cum
bron
tum.
Sup. 14. 14.
monte Juda
&
fuburbana ejus per cuxui-
fuburbanis fuis
civitates tres.
Omnes
Filiis
urbes familiarum Gerfon, tredecim,

fuis.
villas ejus , dederat Caleb fiAgros vert) lio Jephone ad polTidendum. Dedit ergo filiis Aaron facerdotis Hebron I ;.
I
&
cum
fuburbanis
34.
per familias
autem Merari Levitis inferioris gradus fuas data eft de tribu Zabulon , Jecnam,
confugii civitatem, ac fuburbana ejus
&
Lobnaai
&
Cartha,
5
cum
fuburbanis
J
fuis
;.
&
De
Damna,
fuis.
&
Naalol,
ultra
civitates
quatuor
cum
14.
& H & 16. &

.
& Eftemo, Holon & Dabir Ain & Jeta, & Bethfames
ether,
,
,
fuburbanis
36.
,
tribu
Ruben
,
cum
fubur-
cho
Jafer
civitates refugii,
,
Bofor
in folitudine,
,
Jordanem contra JeriMifor,
&
in
banis fuis: civitates

eft, duabus.
novem, de
tribubus, ut
diAum
& Jethfon & Mephaath

fuis.
civitates
quatuor
cum
fuburbanis
17.
De
tribu
autem filiorum Benjamin, Gabaon,

, ,
37.
De
tribu
Gad
civitates confugii,
Ramoth
& Gabae, 18. & Anathoth & Almon

civitates quatuor.
cum
fuburbanis
fuis
19.
Omnes
fimul civitates filiorum
Aaron
facer-
dotis, tredecim,
i o.
cum
liiburbanis
luis.
Hefebon , Manaim , Galaad , Jafer , civitates quatuor cum fuburbanis fuis. 58. Omnes urbes filiorum Merari per familias cognationes fuas, duodecim. 39. Itaque civitates univerfa; Levitarum in medio
poft'efflonis
&
&
&
&
Reliquis veto per tamilias filiorum Caath Le-
filiorum Ifrael fuerunt quadraginta
odo
NoTA AD Version EM antiqua m.

,
z. Iia
Once
Lecmis familial ijjinm
Scripttiris , inquit
Aug,
ibid.
LIBER JOSUE.
Vulgata
4^).
Cap.
XXI.
425
^nz.lfcut.ii.
375-"-
nova.
Yersioantiqua.
&: accepit Jefus cultros petrinos , in 40 quibus circiimcidciat filios Kracl 41. Et dedit Dominiis lliacli omncm terram, qiiam JLiraverat dare patribiis coium <3c hirtdita\crunt earn , habitaveruni in ca.
:
cum
fuburbanis fuis, lingula; per familias
diftribiit.-E.
terram,
verat
in Sup.
:
41. Dcditque Dominus Dcus Ifraeli omnem quam traditurum fe patribus eoruni |ura-
idrmquafi.zi.m
'"/ 58<!.''.'.
'-^'
590.
& poffederunt
:
illam, atquc habitaverunt
&
J?''
*''
ca.
e?
41. Dataqueeft ab eo pax in omnes per circuitum nationes nullufquc eis hoftium reliftere
aufus eft
funt.
,
42.
Et requiem dedit
illis
tu
flClir
jliraverat patribus
Dominus in conim non

:
circuireftitit
M-
15-
fed cuniti in
eoium
ditionein redafti
quil'quam ante faciem illorum ab omnibus inimicis eoriim omnes inimicos eorum tradidit Do;
minus
4). Ne prsftiturum
eis in
manus eorum.
unum quidem verbum
quod
illis
fe elle pi-omiferat, irrituniKuit, fed
45. Nondecidit exomnibus verbis bonis, qua: lociitus eft Dominus liliis Hracl , omnia advc-
rebus expleta funt omnia.
nerunt.
NotjC ad
f. 40.
Versionem antiquam.
dixit,
in Judic. col. ^gy. a.
Tf 41. Vix meliiis e Gricco , nif! quod in fine deed V, Oxon. adduiit xuTtTf , ante in matnti ; fed Mfs. Alex. cum Aug. Vide plura apud ipfum ibid. col. ^91. b, c. It. 41- Ad verbum e Gracco. Vid.Aug. ibid. J90. f.
.
Ad verbum
,
Grico addit Auguft. non

:
îiibris circunuideritt
fed
in qitibrts
Gr.
Iv
^.^ OTieTE,us'
hxz autem
If'.
abluiit
ab
edit.
Compl.
ficut a
Vulg.
&
41. Ita Gr. verbum pro vcrbo , ni excipias unum, IJo5e, juravit, liic & infra, pro jmaverat : de his plura apud Augull. quera vide col. 590. d. ficut & quicll. 5.
CAPUT
tempore vocavit Jofue Rubenitas, I I* J_/Gaditas, & dimidiam tribum Manaile, Feciftis omnia quse pra^cepit 1. dixitquc ad eos vobis Moyfes famulus Domini mihi quoque in omnibus obed litis ,
I.
:
XXII.
feffionis
,
VuLGATA NOVA.
Odem
&
quam
tradidit vobis
:
Moyfes famulus DomiSup.i.

1
ni trans
5.
Jordanem
duntaxat, ut cuftodiatis attentj, opere 8 compleatis mandatum legem quam prcEcepit vobis Moyics famulus Domini, utdiligatis Dominuni Deura
ita
&
3.5s
J.
&
}.
ufque
in
nee reliquiftis fratres veftros longo tempore, prajfentem diem , cuftodientes imperium Doveftri.
veflium,
vetis
&
,
ambuletis
illius
,
in
omnibus viisejus,
vcftra.
ik obfer-
mandata
adha;reatifque ei, ac ferviatis in
mini Dei
4.
omni corde
&
in
omni annua
eis
Quia
igitur dedit
bus
veftris
quietem
&
Dominus Deus vefter fratripacem, ficut pollicitus eft re:
6.
verfi
Benedixitque
Jofue,
& dimifiteos.
Qui
re-
funt in tabernacula fua.
vertimini,
& ite in tabernacula veftra, &in terram
pof-
Vulcata
7.
nova.
7
Versio antiqua.
Et ubi dimifit eos Jefus in
,
autem tribui ManalTe polTenlonem Moyfes dederat in Bafan ik idcirco medi^ qu:E fuperfuit, dedit Jofue fortem inter ca;teros fratres fuos trans Jordanem ad occidentalem plaDimidi.-e
:
domes
fuas.
3
&
benedi.xit eos
dicens
Aug. locnt.ii.t, 573..
gaiii.
Cumque
dixit
dimitteret eos in tabernacula fua

eis
:
& benedixilTet
8.
vitiis
ad eos
In multa fubftantia atqne di,
revertimini ad fedes veftras
cum argento
;
&
auro, sre ac ferro,
&
vefte multiplici
divi-
In diviriis mnltis abicrunt in domos fuas, pccora multa \'alde, & argentlim & aurum , veltem multam valde divileiunt prxdam inimis.
&
&
Iktd. Locut,
14,
tiite
prx-dam hoftium cum hatribus
vcftris.
corum fuorum cum

VideNot.
Ifracl
fratribus luis.
Vulgata nova.
9.
Reverfiquefunt,&
hlii
6~fe'iq.
Silo, qua:
fita
eft
in
Chanaan, ut
intrarent
Galaad
abierunt
lii
Ruben &fi,
terram poflcffionis fua:,

tiliis
Gad,
&
quam
obtinuerant juxta im-
dimidia tribus Manaffe, 4
de
perium Domini
in
manu Moyfi.

;
y. quod
'
cum
cum
yue
Jefus
My-j Aid. ed. Auguft. conftanter illud retinet paulo Doft

,
7. Ita de Grseco ad verbum decll , Mfs. tamen Alex.
ultimo excepto dians,
&
Oxon. addunt
fupra Jordanem. In terra Chanaan poirelTionem ali rribus acceperant , in qua fuit tabernaculum , & aliate Dei. Ipli veio citra Jordanem, ne pofteri eorimi alieni fierent
a
ic
k
<c <c <c
ut intra
cum
dtxijjet
banc elie notandam lucutioncm , quid Scnptura , Et benedixit cos Jelus , dicens , atait
Dei cultura
,
quail ab ejus populo Jordanis liniiie fe-
parati
religiola utique intentione
&
zelo
Dei ferventes,
his vtrhii iiitemos fecijjel

,
audire
ijiiid
heiieditendo dixit
In divitiis , Sec. ponii quod tamen abed a , Mf. Alex. & Aid. edit. Item port .tiiinvi-, addit c:Ji:(^r, ferrum , quod in Mf. Alex, deed ; paulo vero pod delet vocem 'jalde , qua: habetur in Mf. Alex, ac edd. Aid. Compl. Demum fola edit. Aid. liabet j,, ante diviferitin uti folus cod. Alex. Jnorum , pod inimicoyum. ft. 9. Haec & feqq. ita narrat Fac. Herm. 1. 7. Sirm.
:
bm
joliim fubjecit
It. 8.
Grsc. ipfo
initio
it,
&
-,
5)
5> >>
617. b. >iCum dedilfet Dominus Ifracl univerlam quam juraverac dare patribus eurum & hereterram ditate recepillent earn ; revertentes iidem filii Ruben & Gad, & dimidia tribus Manalfe, in terram Galaad, id
to. 1.
, ,
aram , ur leftimonio elfet ac monumento <c poderis eorum , quod ipfi quoque ad Dei cultutam , & <c ejus populum pertinerenr. Cum vero alias tribus , quae in tc terra Ciianaan ultra Jordanem hjrreditatem fuerant con- fecura: , ifta eorum lateret intentiu , & putarent eofdem <c filios Ruben & Gad , & dimidiam tribum Manalfe , prop- tc terea illam aedificalfe aram, ut femetipfos fegreganies a fynagoga totius Ifrael , contia oblervantiam divina; cul- <c quod fieri ic turie ofterrcnr fuper eam facrificium Domino non licebar, prsier unum altare quod erat antetaberna- <c culum ejus , eodem quo & illi zelo Dei fervenres, & pro cc eadem cultura Dei certanres convenerunc cmnes in Si- tc lo , ut afcenderent expugnate eos ; quibus cum filii Ruben <c
illam erexerant
, , ,
}>
fll, in terram poireffionis fuse , quam acceperant in lisereditatem , venerunt , Jicut fcriptum eft, in Galioili Jordanis , qu eft in Ciianaan , dillcaveruut ibi aram
& Gad &

rent
,
&
dimidia tribus Manalfe , facî rationem redde, quo propolito atque intentione aram erexetiur illi dixcruni , &c. fid, iiij. t. Ji.
,
tc ic
424
IJeim.l. 7/ 5::!.i.z. 617. b.
r.ic,
LIBER JOSUE.
Versio antiqua.
Venerunt in Galioth
Jorcianis
,
Cap.
lo,-
XXII.
VuiGATA NOVA.
10.
qua: eft in
in
>4:y. lofK(.2J.
f.
Ch.\naan... xdificaveiiint ibi arani lliper Joidancm , nr.im magnani \ idere.

11.
venifTent ad tumulos Joidanl terram Chanaan a'diticaveiuntjuxta Jordanem

,
Cumque
altaie infinitar magnitudinis.

I I
.
ihd,
Loiiit.
i6.
Et oiidicrunt
lllii
Uiuel dicentium
i<c
Quod turn
auuillent
filii
Ifracl
& ad eos
Ruben
,
certi nuncii detuliilent, sedificali'e filios
Gad,
&
dimidia; tribus ManafTe, altare in
terra Clianaan, fuper Jordanis tumulos, contra

filios IfracI
V
ri. convencrunt omnes
tr
L G A T A
10.
in Silo, ut alcenderentiSc
Nonne
Aclian
filius
Zare
prxteriit
manda1
Slip.
dimicarent contra eos. 1 3. Et interim miferunt ad
tum Domini,
illos in
& fuper omnem populum

ille
7,
Ifrael ira ejus
tcrramGalaad
incubuit? t
erat unus
fuo.
homo, atque
Ruben
utinara fo-
Pliinees filium Eleazari faccrdotis,
lus periiffet in fcelere
!.}.&: decern principes

gulis tribubus.
cum eo,
fuigulos de fm-
Refponderuntque
filii
&
Gad
&
di;
midia tribus Manaffe, principibus

filios
legationis Ifrael
15. Qui venerunt ad

midia; tribus ManalTe
,
Ruben ,
& Gad & di,
li. FortiiTimus Deus Dominus, Fortiffimus Deus
in
terram Galaad
dixerunt-
Dominus,
ipfe novit,
&
Ifrael iimul intelliget
ij
que ad eos
16.
pra;varicationis
animo hoc
altare conftruximus, noii
Hsc
eft ifta tranfgreffio Iff ael

,
mandat omnis populus Domini Qua; Dominuni Deiim ? Cur reliquiftis

:
cuftodiat nos
fed puniat nos in pra^fenti

,
15.
&
,
fi
ea mente fecimus
ut holocaufta
&
,
a;diticantes altare
?
lacnlcgum ,
&
k cultu
illius
facrificium,
&
:
pacificas viftimas fuper eo
impone-
recedentes
"Sum. ij. %. Dent, 4. 5.
remus
peccaftis in
ipfe
qusrat
&
judicet
17.
An parum vobis eft quod

in
Beelphe-
4.
& non
ea magis cogitatione atque traftatu

filiis
gor,
lis in
& ufque
prajfentem diem macula hujus fcele-
in
? multique depopulo corruerunt. Et vos hodie reliquiftis Dominum , &: cras univerfum Ifrael ira ejus defEviet. 19. Quod li putatis immundam elfe terram pof-
nobis permanet
utdiceremus Cras dicent filii veftri vobis &: Domino Deolfrael?

2
s
.
noftris
Quid
18.
fetfionis veftr.-E
tranfite
ad terram
ia
culura
Domini
,
eft,
&
habitate inter nos
qua tabernatanium ut a
:
terminum pofuit Dominus inter nos & vos filii Gad, Jordanem fluvium &idcirco partem non habetis in Domino. Et per banc occalionem avertent filii veftri filios noftros a timore
6
filii
Ruben,
&
Domini. Putavimus itaque melius

z6.
Domino
cato
&
a noftro confortio non recedatis

noftri.
a;difi-
altari
prster altare Domini Dei
Extruamus nobis altare, non holocaufta, neque ad viitimas ofFerendas,

diximus
:
&
in
Versio antiqua.
Aii^. Lactit. 17.
VULGATA nova.
27
crificiis
fervire fervitiitem
Domini
&
in fa
2.7.
fed in teftimonium inter nos
&
,
vos,8fc
ut fer-
374. a.
lalutarium noftroium
fobolem noftram veftramque progeniem

viamus Domino,
caufta,
Idem quxfl. Z\,iT9 hft. 1.^91. d.
& juris noftri
fit
ofFerre,
&
viifiimas,
&
filii
pacificas
veftri
& holohoftias & ne;
quaquam
eft
dicant cras
filiis
noftris
Non
vobis pars in
Domino.
V
18.
U L
C A T
:
Quod
fi
voluerint dicere, refpondebunt eis
NOVA. Domino, & ejus

,
veftigia relinquamus,
extrudo
al-
Ecce altare Domini , quod fecerunt patres noftri non in holocaufta , neque in facrificium , led in teltimonium nolhum ac veftrum. 29. Abfit a nobis hoc fcelus, ut recedamus 4
tari
ad holocaufta,
pra:ter altare
&
facrificia,& viftimas offerennoftri

,
das
eft
Domini Dei
quod cxtruftum
ante tabernaculum ejus.
Versio ANTIQUA.
Aiig.ldciit. iZ.t.
J.
Vulgatanova.
50. Quibusauditis,Phineesfacerdos,&principes legationis Ifrael
ti
,
qux loCUti funt filii Ruben , & filii Gad , & dimidium tribus ManalTcs, & placiietunt illis. Hodie COgnovimus quia nobifcum eft 51 T.ic.Hcrm. I. 71.6i2. Dominus , quia non deliquiftis in conrpedu DoSlim.
t.
.
J74. .
30. Et , Phinees (accrdos ,& omnes principes i'ynagogx , qui erant cum illo , vei-ba
aildientes
quierant
cum
eo, placa-
funt
&
verba filiorum Ruben,

filius
& Gad, & difit
midi^
ad eos
tribus
Manalle, libentiflime fufceperunt.

Eleazari facerdos
?i- Dixitque Phinees

:
Nunc
fcimus quod nobifcum
Domi-
mini delidum , manu Domini.
&: quia libetaftis filios lliracl de
nus, quoniam alienieftis a pra;varicatione haCj
&
eft
liberaftis filios Ifrael
de manu Domini.
VuiGATA nova.
^
2.
Reverfufque
,
cum
,
principibus a
filiis
Ruben
filios
xerunt
ut afcenderent contra eos, atque pugnarent,
&
.
Gad
de terra Galaad
retulit eis.
finium Chanaan, ad
&
delerent terram poftelTionis eorum.
Ifrael,
&
;;. Placuitque fermo cunilis audientibus. Et lau-
daverunt
Deum
filii
Ifracl
&
nequaquam
.C
ultra di-
Vocaveruntque filii Ruben, filij Gad, alquod extruxerant , Teftimonium uoftrum , quod Dominus ipfe fit Deus.
54.
tare
&
o T
AD V
ERSIONEM ANTIQUAM.
dicns
'IcâiMA , addirum voci fynagoga , loco aitdientes , In Ml. taraen Alex, legitur awi<i:>?ii, ablque leq. 'Uqxw; decit panter 'Uejcij^ in edit. Aid. at in Compl. ilc ims;
tr.io. Grac. Vat. habet raMtaif , pro Ga/f/; ; Mf. vero Alex, cumeditt. Aid. & Compl. ra.'co6; ac omnes ante Chanaan , ponunt 7 , terra , uti k, , ante xdjjicavernm , 8c addunt , 01 v:-Si 'Fn&ii', J, ci w;J faJ , J. to deinde sVs? l>o>;-ii &c. utiii Lat. vp.i^. ac Wici.may' *. II. Itidem Griece. Auguft. addit:N , djcen, ,
&
cE
^.
ci'
X'''"^j^'X' 'lê'^'^
&c.
In omnibus deuique
habetur
i!f,fti ,
piaiiiit
non
placuertint,
tem , vel dicentes. V-iy. Ita in Gracco. Vid. Aug. ibid. t- 50. Ad vetbum e Gfco, prsiev duo
t. 51. In Grsccodeell pro in confpeSn , legitur

iffuidSli
,
f/?,
ante Ki'e<t5,
,
Duminusihem
pro
lil/erafla ,
ivcurl-A'
ante
&
eruifiis i
cstera limilia.
.mm,
LIBER JOSUE.
Cap.
XXIII.
425
CAPUT
VuLCATA NOV
I.
XXIII.
Versio ANTIQUA.
I
T^
C/
in
Voluto autem multo tempore poftquam pacem dederac Dominus IlVaeli, I'ubieiftis gyro nationibus univerlis, Jofue jam lon,
& Jefus
fenior proveftiis diebus
'Aug. liiut. ij.

S.
t^
574.*.
&
ga;vo,
& &
:
perfenilis a;tatis
VuiGATA
i. vocavit
NOVA.
8.
Jofue
fenui
omnem
,
Ifraelem
majorefque
,
fed adhsreStis
Domino Deo
vcftro
quod
nam
5.
principes ac duces
&
,
fe-
mLigiftros
dixitque
:
ciftis
ufque
in
diem hanc.
ad eos
go
&
progieirioris .ttatis
vofque
ceinitis
omnia
qu^
fecerit
fum Dominus
,
9.
Et tunc auferet Dominus Deus in confpeftu
veftro gentes
magnas
&
robuftiflimas
&
nullus vo-
Deus
vefter cunflris per circuitum nationibus
quo-
bis refiftere poterit.
modo
4.
pro vobis ipfe pugnaverit
10.
ros
:
Unus 6
,
vobis perfequetur hoftium mille vl

vefter
nunc quia vobis forte divifit omnem terram, ab orientali parte Jordanis ufque ad mare magnum, muIt.Tque adhuc fupeifunt nationes auferet 5. Dominus Deus vefter difperdet eas
&
quia Dominus Deus
pro vobis ipfe pu
gnabit
1 1 .
ficut poiiicitus eft.
&
ligatis
facie veftra,
& poffidebitis terram, ficut vobis poi,
iicitus eft
Hoc tantum diligentidime prascavete , ut di Dominum Deum veftrum. I z. Quod voiu^ritis gentium harum , qui inter vos habitant erroribus adhirere & cum eis miffi
, , ,
6. tantum confortamini
todiatis cundta
& eftote
eis
foiliciti
ut cuflegis
cere connubia
1 5
.
atque amicitias copulate

fcitote
qu:E
fcripta funt in
vokimine
jam nunc
quod Dominus Deus
vefter
Moj
fi
&
non
declinetis
:
ab
neque ad dexteram
ncque ad finillram 7. ne poftquam.intraveritis ad gentes, qus inter vos ftitura: funt, juretis in nomine deorum earum ,
&
'
ferviatis eis,
& adoretis
L C A T A
non eas deleat ante faciem veftram , fed lint vobis in foveam ac laqueum , ofTendiculum ex latere veftro, & fudes in oculis veftris , donee vos auferat atque difperdat de terra hac optima , quam tradidit
&
illos
vobis.
VU
'
NOVA.
14.
Versio antiqua.
Ego autem
recurro viam
,
t.Jtet,
14-
En ego hodie
ingredior viani univerfe
ficut
J3,2.
terrs,
& toto animo
& omnes
j<5. ?/?.
//.
'.
ij.w
coguofcetK, quod de om-
qui fuper terram
j.
yji./.
nibus verbis, qui; fe

efle poiiicitus eft,
fuin.
Dominus
pra;ftiturum vobis
prsterierit incaf-
J91. a.
unum non
V
15. Sicut ergo implevit opere
U L C A T A
.
NOVA.
16. eo
,
quod
promifit
&
tri
profpera cunda venerunt
fie
adducet fuper vos quid,
quod praterieritis paftum Domini Dei vefquod pepigit vobifcum & lervieritis diis alie,
quid malorum comminatus

vobis
eft
donee vos auferat at,
nis,
&
adoraveritis eos
cito atque velociter

,
con-
que difperdat de terra hac optima
quam
A D
qttt cfl
tradidit
furget in vos furor

ra optima
,
Domini
quam
auferemini ab hac tertradidit vobis.
&
N O T^
)?, 1,
Versionem ANTIQUAM.
Semorem
injra acafet
,
Ita in Graeco. Obfervat

,
Auguft. ibid.
,
ficut
&
:
omnes
chm
qui fuper terram

illo
milU
in Scripntr:r
ieni jhits
on fd'um
zlltim appclUri
neque
ejje
emm
ejjit quxfliii
aUitd de
ciederemus
ejl
,
v>jlde jemm ; tnide non omnis Jenior , fed eliam jenex , oiU'ii^ autem fenex fenior dtc; potefi, T?. 14. Ad verbum e Gracco. Addit Auguft. ibid. Onod
di:it JefiiS de
fttit
qiiAm quo eiim d:gnum

licut
Icgtmus
verb additum
poj-.itt
propiiiquitnte jnarre
,
-,
&c.
in ea interpreiatune
quA
efl
ex Hevrtto
ejl
jo autem recurro, , inveinmu^ ,

quu'd Septttaînta
per leiram , mmim fi hoe., quod Laiinus Interpros recurro , non magi! percurro , I'el excurro dictndum efl , fi hoc potejl dici quod Gucctts haliet , d-irb-TfiX'"- Omnes emm per-
&
omnes
qui fu-
curium
tjel
int^redior
viam.
h.i ergo recipiendum

,_/;c.'rt
perzienerint.
excurrunt hujiis vitx viam , cum ad ejus finem Sed quia hoc verbum pofilum cfl , iiln parentes
homini^ dunce revertadixeritnt ^ recurro ris in terram, unde fumptus es. ( Gen. 3. 19. ) Et port pauca : Jjie autem vir Janihts , Jefus ]>âve , Ji non addtdifejl
didnm
Rehcccc duunt ad fervum Abrahx : ( Gen. 24. ji. ) Ecce Rebecca , accipiens tecurre , (it uxor domiai tui ; idet
&
5J htc ita hoc
verbum
i/tterpretatum
efl.
CAPUT
VuLGATA
Ôngregavltque Jofue omnes tribus Ifrael in vocavit majores natu ac princiSichera ,
'
XXIV.
NOVA.
ad populum fic locutus eft: Hsc dicit Do1. minus Deus Ilrael Trans fluvium habitaverunt pa:
&
&
pes
&
judices
Sc magiftros
fteteruntque in conf-
tres veftriab initio
Thare pater Abraham,
&
Na-
Gw.II.ltf;
peftu Domini
chor
fervieruntque diis alienis.
VuLGATA NOVA.
[I.
3.
Versio antiqua.
5.
in
Tuli ergo pattern veftrum Abraham de

:
Mefopotamix finibus & adduxi eum Chanaan multiplicavique femenejus.

:
terram
rans flumen
Et afTumpfi pattern veftrum Abraham de Aug.quxfi.tt.idt dediui eum in omnem terram hf. jgi.t.
:
&

Groeco, nifi quod legitur eV, t ttiTT-fictp.^ , de lynnsfiumine ; pauloque port , Im Tra'sn T>i 6X> ^^ y in cmni terra. Obfervat Auguft. ibid. Interpretationem y qu.t efl ex Vebr.to, habere , iiiduxi eum in terram ChaTf.
?. Similiter in
naan.
naaii
,
Mirum
efl
ergo
-^
inquii ^fi Septnaginta pro terraQhu*
omnem
terram ponere -votuerunt.

legitur ynXaictdr.
Aid.
&
In editt. canca
Compl. nunc
&
Tom.
I.
Hhh
, :
42^
Cf/i.ii.i. Gen. 2). 2^* Gen. 56. 8.
Gfti.
LIBER JOSUE.
V
U L G A T A
dedi el Ifaac
Cap. NOVA.
6.
XXIV.
&
:
&
&
Efau.
quibus
rurfum dedi Jacob Elau dedi montem Seir ad pol:
illique
turn multis fignis atque portentis.
46. 6<
3.
fidenJum
Jacob ve.6
tic
tilii
ejus defcenderunt in
&
re
veniftis
Eduxique vos ad mare
ExeJ. patres veftros de ^gypto , perlecutique funt vEgyptii pa- '^- 57,
/Egypmm.
5
.
tres vertros
cum
curribus Si equitatu
ufque ad ma-
t.xeil,
iiftf.
10.
Miliqae Moyfen
&
Aaron
&
percuffi --Egyp
rubrum.
14- ?
Versio antiqua.
j<j. lociit, 50..
VULGATA
NOVA.
filii
6c induxit luper illos
marc
&
operuit
7.
Clamaverunt autem ad Dominum

qui pofuit tenebras inter vos
,
If,
fiiper illos
rael
&
^gyptios
&
adduxit fuper eos mare

veftri
&
operuit eos. Viin
derunt oculi
cunfta qure
in folitudine
/Egypto fece:
Vu LGATA
Kuf. 21. 24.
& habitaftis NOVA.

rim
,
multo tempore
introduxi vos in terram Amorrhii , qui 8 habitabat trans Jordanem. Cfimque pugnarent contra poflediiîs tervos , tradidi eos in manus veftras ,
.
&
&
pugnavit contra Ifraelem.

tilium
Mifitque
&
vocavit
22. J.
Balaam
10.
Beor, ut malediceret vobis

,
&
&
ego nolui audire eum
fed e contrario per

ejus.
ram eorum atque

,
interfecilîs eos.
filius
ilium benedixi vobis,
& liberavi vos de manu &
o.
Surrexit autem Balac
Sephor rex
Moab
Versio antiqua.
Aag.ûxfi. 16. in
hf.t. J.591.
f.
VUIGATA NOVA.
qiii
Et bellaverunt adversus vos II bant Jericho
habita-
Jordanem , veniftis ad Pugnaveruntque contra vos viri civitatis ejus , Amorrhsus, Pherezsus Chananaus, Hethxus, Gergefsus, HevjEus,
1 1
.
Tranfiftifque
Sup. j.
'4- Ci 6.
'
Jericho.
&
&
^ "
&
&
&
&
Jiid. JK^yf. 27.
I
Jebuf;Eus
&
in
tradidi illos in
manus
veftras.
ejeci eos
,
z.
Mifit ante vos vefpas
&
ejecit illos a fa
12.
Mifique ante vos crabroncs

,
:&
ExsJ.
!)<(. 7. zo. Sp. II. *"*
cie veftra
de
locis fuis
duos reges Amorrhsorum

arcu tuo.
non 25.28.
in gladio
nee
VU &
Tob. 14. 10.
L G A T A
NOVA.
15. Sin autem
Dedique vobis terram, in qua non laboraftis I ;. urbes quas non aediticaftis , ut habitaretis in eis
malum vobis videtur ut Domino

:
fer-
viatis, optio vobis datur
cligite
,
hodie quod placet,

,
vineas
oliveta qu^ non plantaftis. Nunc ergo timete 14 15. Fide Not. Dominum & fervite ci
,
&
cui fervire potiflimum debeatis

fervierunt patres veftri in
14.
perfeAo corde atque veriffimo

bus fervierunt patres veftri gypto , ac fervite Domino.
in
& auferte
deos
qui-
utrum diis quibus Mefopotamia an diis Amorrhiorum , in quorum terra habitatis ego autem Sc domus mea ferviemus Domino.
,
:
Melbpotamia
&
in .E-
16. Refponditque populus
&
ait
Abfit 4 nobis
diis alienis.
ut relinquamus
Dominum
&
ferviamus
Versio antiqua.
An^. locHt. }!./
J-J74-'-
VU
I
L G A T A
NOVA.
in omnibus gentibus 17 per ipfas.
quas tranfivimus
7.
Dominus Deus
,
:
nofter ipfe eduxit nos,

,
&
patres noftros
vitutis
de terra iEgypti
de
domo
fer-
fecitque videntibus nobis figna ingentia,
&
cuftodivit nos in
,
omni
via
per
,
quam ambu-
lavimus
fivimus.
&
in cunftis
populis
per quos tran-
18. Et ejecit univerfas gentes, Amorrhreura
habitatorem terrs
viemus
Aug.qiitll.'.Z.in
Jcf.t. J-
igitur
quam nos intravimus. SerDomino quia ipfe eft Deus nofter.

, ,
19. Dixit
Jefus ad populiim
:
Non
ell
poteritis
tis
19. Dixitque Jofue ad

ritis
populum
Non
,
pote-
J9i-'.
fervire
Domino
quia Deus landus
fervire
Domino
eft
,
Deus enim fandus
& for-
emulator
nee ignofcet fceleribus veftris
atque peccatis.
VULGATANOVA.
20. Si dimlferitis
alienis
,
Dominum
,
&
,
fervieritis diis
tet
poftquam vobis
2
i
.
prsftiterit
bona,
;
convertet fe
&
atfliget
vos
atque tubver-
Dixitque populus ad Jofue
Nequaquara
ita
NoT.c AD
f. 7.
Versionem
,
A N T
Q U A M.
Grsc. Alex, habet in fine

al.
tir
dirnt
Vatic, veto 8c
fimpliciccr tVaM;-}-' avtii.

:
cum Aug. Aug. fuam
Icttionem prseferre videtur , ciim addit htn ait , operuit illos , qtt.imvis nonnnlli hiurpreus hoc muhierurit duere. t. II. In Grjcco Vatic, legiiur , tt/io; >i,ua5,in Alex, Cotnpl. ij-f 05 vfii. Ad hoc auiem vero ac editt. Aid. lelL-iverum , Gr. sV^z/wroa/ , quxricAug. Ojiotmdo id w-
omnes conflanter hab. e.fiix.'a)' , quod proprie examen vtfparum "vefpetHy feu cellulas vefparum lignificat , a cyvl^, vefpa. Vide lis Aug. ibid. tt. 14. I J. Hue redii quod Aug. refer! q. 29. in Gen. to. 5. 586. C. Quid I'ultts jervire diis patrum vejirerum^
.,
&
qui fttnt
Qi*,ue^v
TC?;
fai'a^
ziire
Ct'
tr.ins
flumen? In Gracco
Aa7/)ft/ffii7=
,
lie
Aif.Tfnvcx%
Kv^lcfi'
rin /it, ciim chitfis fortis fe.muroriim ambiiii tanmmmodo iLindere adtueTcmiir. Sed rede dicllim eft , inquit , quia aeriu! hoftem portai , ad heltum pettiiie!. Kan eiitm mije-
Tin
fire ToTi J^szT^

,
Tm
v:XT^pa>v
"^^
**
tljUct^r
TW TTS^/ TV TZTCIUV
&c.
Serz'ile
UTS
ToT^
.9"-^^^
'AÔf-
DonitHO
,
ft
ri'.nt
leg.uos qui pajcirent

'JOi
gnuverunt ad-jeniim
If. 12.
paccm : : faljum
al.
iindt Ji diilum ejjet

ejjil ;
I'li-
Domino ,
eligite z-obii ipjis hodte

tis
autem non placet vobti Jer, cuinam fervieritis , /i,
neqili
eim helium
.
ve dtii
cernirut.1! pugrias habet.
patrum -vefhorum Amorrhaorum , Sec.

Tf. sT/
qui in transfluviali
five diis
Grsec. Vat.
&
pro mijit
hab. fix-TrUiifi
17. Ita Gra^ce

eas.
verbum pro vcrbo
ni excipias ult.
fmijit, folus Ml".

w/fEiê
,
Oxen.
aV/rtiAf. Rurl'us \'aiic. leg. sz-
nUTwv, per
pro
ejecit;
Aid,
&
Compl. iiiQxfi
Oxon. nee non editt. Alex, veio , cum Auûft. pro nefpas auiem.
&
t.
19. Similiter in Grasco, Vid,
Aug.
ibid
LIBER JOSUE.
Ot loquerij
,
Cap.
,
XXIV.
vobis
;
427
Dominum
ut fervia-
VULGATA NOVA.
erit
,
fed
Domino
,
ferviemus.
eftis
tis
quia
ipfi elegeritis
ii. t Jofue ad populum
Telks
inquit, voa
ei.
Refponderuntque
Teftes.
VULGATA NOVA.
1 ).
Versio antiqua.
23. Et
flint in
Nunc ergo
veftri
,
ait
auferte deos alienos de
nunc circum.uiferte deos alienos

,
medio
&
inclinate
corda veftra ad
Do-
vobis
&
qui
Aug.qa^ji.i^.in
J'J-
dirigite
corda veftra ad Domi-
5-
js^-i-
minum Deura
Ifrael.
:
num Deiim
llrael.
noftro ferviemus
tis
zs. Dixitque populus ad Jofue Domino Deo obedlentes erimus prscep,
&
ejus.
&
Percuffit ergo Jofue in die illo foedus propofuit populo pracepta atque judieia in
z5.
Sichem.
2.6.
Et difpofuit Jefus teftamentum ad popuiJtm ju^p. 30. in illo die , dedit illi legem &: judicium 595- ' in Silo , coram tabernaculo Domini Dei Ifrael.
2<;.
kim
&
lumine
dem
quoque omnia verba hxc in votulit lapidem pergranDomini pofuitque eum fubter quercum , quje crat
Scripfit
legis
:
&
26. Et fcripfit verba hic in libro legis Dei dc accepit lapidem magnum , ftatuit ilium Jeius fub terebintho, ante Dominum
:
&
Domini: dixit ad omnem populum: En lapis iy. ifte erit vobis in teftimonium , quod audierit omin fanftuario
&
nia verba Domini
qus
locutus
,
eft
vobis
ne for-
te poftea negate velitis
& mentiri
Domino Deo
veftro.
dixit Jefus ad populum Ecce lapis ifte vobis in teftimonium , quia hie audivir omnia qux difta funt a Domino , quxcunque locutus eft ad vos hodie hie erit vobis in teftimonium in novillimis diebus , cum mentiti fiieritis
27.
&
erit
&
Domino Deo
veftro.
Vu LGATA NOVA.
18. Dimifitque
populum, fingulosin polTeflionem

filius
;
fue
&
qui noverunt
omnia opera Domini qua feGen. JO. 14, Exod. i;. 19.
Gen, ;3, 19.
fuam.
19. Et poft ha;c mortuuseft Jofue
cerat in Ifrael.
Nun
fer-
decern annorum us Domini , centum Fide Not. jc.fepelieruntqueeum 30

in finibus pofleffionis (ua; in
&
Ofta quoque Jofeph , qus tulerant filii Ifrael de yEgypto , fepelierunt in Sichem , in parte agri , quem emerat Jacob k tiliis Hemor patris Sichem ,
centum
novellis ovibus
&
fuit in
pofleflionem
filio-
Thamnathfare , qus
I.
eft fita in
monte Ephraira
rum
Jofeph. Eleazar quoque
feptentrionali parte mentis Gaas.

J
3 5.
Servivitque Ifrael
Domino
cunilis diebus Jo-
fepelierunt
eum
fue,
&
&
fenioium qui longo vixerunt tempore poftjo-
data
eft ei in
filius Aaron mortuus eft Gabaath Phinees filii ejus , qua monte Ephraim. Fide Not.
;
&
in
'*'
NoTiE A0 Versione M ANTIQUAM.

15. Itidem Grxci , nifi quod deeft f:int , ante in pro lord viflra , liab. thi Kf/i i//*m. Vide Vfiii ,
Tf.
lis
qteia
( f,
t;
quodciinque.
Demum
-zr/?'!!
Mf. Alex.
Cum
ed.
al.
Aid. habet vncer in fine, pro
.'Vatic,
autem
I.
&
Aug.
if.
ibid.
lH , meo
c Gracco
,
fola edit.
Compl.
:
I'lJuv.
3.
Cypr.
2.
Teftim.
15.
Ad verbum
prjcrer
unum
al.
quod
folus
Mf. Oxon. addir. In Vat.
&
, Domini , Sham pro

,
tfie erit
Et ait Jejus ad popithim : Ecce lapis p. 191. c. fie legit vobis tn tefltmonium , quia ijle audtvtt titunta q:tx
Silo, in editr. Aid.

If . 2(5.
&
,
Compl.
f,'i
Xi>X'f*in libro legrim

Te't/îi',9-5k' ,
,
diclafitnt a
ipje fobis tn
cejferitii a
Domino
quanta locutus
ej}
ad zos
,
hodie
^ eitl
re.-
Gnc.
habet,
folus Mi. Alex, vif^v
liftm , i'lCUiTfcsCivUv t loco

liiCfior
teflimonium in novijjitno dterum

vejiro.
qnaniio
quod
al. cxteia concordant. Augufl. infra confeft in Vatic. tantcr legit terebinthum ; qux arbor , inquit , it LXX. Jttrpretibus hoc toco pojita eji , qitamvii fecttnd'um altos ln~
; fcilicet Aquil. 8c Symm. apud Aovii- Cypr. 1. 2. Teftim. p. 191. c. haec tanfiatutt eum itlic tum rcfert : El accepit lapidem magnum , tomra Dominnm. Eadem pariter habec Jul. Firmic. I. de errore ptof. relig. c. ii. p. 171. g. uno excepto illic quod delet. Mf. Oxon. loco 'Ics5 ponic (Vh ; limiliier ed. Compl. habet ;y.;T, ut omnes, ttTrt'ia/!, pro ante , quod
&
tirpretes
quercus Irgatar
refen Jul. Firm. 1. de errore prof, relig. c. it. p. 172. g. przcer Icqq. lapis tjle erit mihi in ; exiade qttando , pro quanta , ablque Icq. hodie i dein erit tjle nobis i Domtno veflro. Ml. Oxon. hab. ;V ='%aTtf TC^f h'uS/JWV , loco tV ''%TiJf Tui , &c.
Deo
Eadem
quos
,Ti'';
quod
to.
5.
eft in
It. 50.
Hue
Vat. al. recurrunt

,
&
&
pro
,
^w'.u-'H'^
ilc
tt'./y-i-.
qux adJitAuguft.
:
q. ;o. in Jof.
59;. g. Unde
tjle
inquit
circumctdit
dutior egrcgtus
,
Jf cuiiellis pitrims qui cultvi petrinT
populum
cmn
illo
ettam
jepiilti jttnt
at projundum myjitrtum de>n"njhnrent
fofleris
e/5
projuturum.
s;;
In Grxco
frov
lie
Eku
eGnKojv
^fr'
ccirî
etiam
cet
cv
,
iignificat contra.
TO ^('Hâ:
y
s^.ci'^ctr
ftcu tcc^
]f . 17.
Eadem
funt in Gracco
prster levia feqq.

vobrt
;
fcili-
Tpiva^
quod
loco
pracponitur
Sc
al.
voci
duplici
abeft
ta-
in ed.
cv aU 'uiftiiTtî rbs Compl. & Vulg.
ut^^
^x*'G*^ '^^^ "^^" 'Io^h;\ , &c.qu*e deiunc
inen
i.
aMf. Alex, necnon ab

a
edict. Aid. 6c
,
Compl.
ei ,
item in Vatic.
poft dida funt
additur durcj,
quod fimiliter abeft Compl. fubinde pro

Mf. Alex, ac
editt.
Mis. Alex.
,
&
ocx
qti.tcunqtie
Oxon. Sc ab edit. habeiur in , quod
Aid.
&
Compl.
in Vatic.
&
al. eft iVi
* Grafcc hie fequuntur multa quse abfunt a Compl. ut a Vulg. His alludic Aug. qujfft. I. in Jud. J9J. a. dicens 7 fine Itbri Jejus l!\ave brcviter narrator porrextt htjiu^tam , quo ttfque filii Ifitael ad crUndos deos ahtrnos decltnavnunt : tn hb. autem Jud, ad ordinem rediiiir geftouim poft mortem Jolue.
:

Audlore
Francisco Luca
Brugenfi.
JOSUE.
CAP.
eji
I.
f.
6.
Pro qua juravi patribus

pronomen
fuis
,
fuis.
Servandum
nrftr/e conjuttBa.
tertix perfitniz
non mtttartJum injecutt-
Sequitur
Et nos erimus
if.
aliciii.
Alii pro alieni feribuat
dx
tuis.
If. If.
innoxii
explicandi causa.
III.
Et
fie
nominibus prxferendum
rcvertemini. Futiirum revertemini multis eft prxfenti revertimini.

fuerit funiculus ifte coccineus.
ejl
,
Cap.
Ifrael.
If.
12. Parate
duodecim viros de cribubu*

Dei.
Ita JJ
ij
Cap.
11.
t. 18. Signum
Hon ejl rtpctenda vox duodecim. 15. Qui portant arcam Domini
Non addaS
eft
iêijuaquam addenda nsgatio

Tt. 19.
Signum non
fuerit.
fcEderis.
If.
/uRi, Reus
Sanguis ipfius erit in caput ejus. Addunt quifibi enty qu LXXU, fenuin tmtrpretatia tfl ,
16.
Ab
urbe quae vocatur Adorn.

liires
,
fcribendum
jnxt* anitjuis
voialibiis pr:n:a
</aiW,Adom,
Tom,
I.
Hhh
42^
oon
tji
Romanarum
,
CorrctfLionum deledus.
tmittire oporitt
Adam
at:t
Edom.
ufque ad
,
quod
alii addiini ,
ufque ad de-
If. 17.
Populus autem incedebat contra Jericho. Ns tnutofnium nomtri urbis Jericho , in nomen fiuvii Jor-
fertum Sin. Tf. 1 8. Quae
ciim pergerent fimul
fuafa eft k viro fuo.
danem. Cap. IV.

)?.
if. 9. Arcam foederis. N adjieias Domini. II. Sacerdotefque pergebant. Antiqui libri balent tcerdocefque , ncm facerdotcs quoque.
tegendnm eft femininum quat , juxta veteres codices , off mafcultnum qui. if. 2 J. Et Cades & Afor. Alii & Cedes , ul fupra 11. H. 22.
villa earum. Quod fequitier in "t. 61, Civitates fex quibiifdam librts , fiunt iimul centiun quindecim , fi'per-
t. II. Armati ptarcedebant

Icii
^
filios
I&aa. No
eft
hujus
&
tjHcd alii ajjutunt
fraires fuos.
5f.
14.
Dum
tiqHi! ceiicihus,
adviveret. Iia legunt Sixtina Btblia ex anunam uocem adviveret, fro duabus ad-
jjuum
eft.
-gr,
huc viveict.
Tf. 15. Siccante Domino Deo veftro aquas ejus in confpeflu veftro , donee traniireiis. SecHnJ.e perfotue noa funt muunda in primas , noftro , noftro , tranlireraus. Cap. V. Tf. }. Fecit quod juflTerat Dominus. jSmiaddas canjsnSimtm , feciique , ant fecit quoque.
Cap. XVI. Luza fervant

fcrtbunt
i.
Et egieditur de Bethel Luza,

manufcripta
,
Vecem
'vetera
anhuet
,'
alii
declinantei
Luzam. Cap. XVII. If. 4. Deditqaeeis juxta. No r^ omittenpronomen t. 12. Sed

,
dum
eis.
coepit
Chanattzus habitare in rerrafua.

eft
Pn
fua reciproco
in aliis ifta.
Tf
.
quod
in
"uetuftis libris
aiiis eft
ipfa
't. 6.
Ut non
ofteaderet eis lerrim.
Non
tji
omittenda
rugatie.
14. Quare
dedifli mihi pofledionem.

,
No
eft
adden-
Cap. VI. #. 2. Eccededi in manu tua Jericho. Antiqtii lilni IrguTit fextnm captm , no/t quartHm manus tuas. #. Z4. El omnia quse erani in ea. Pro eranc , aUi b.inam bujufmodi cUiquid lent fuerunt , alii invenra funt
:
dum
If.
terram in
17.
hoc
modo
mihi terram in
potTeilio.^.em,
Ad domum Jofeph , Ephraim
&
Manaife.
No
Hehrdtce fuhaîdiendtim relinqaitur.
Cap. Vlil. Tf . J. AcceJemus ex adverfo. Ns efi mutandnm accedemus . comfofitam a cedo , in afcendemus ,
tomppjitum a fcando. Tt. II. Inter Bethel ScHai. Scribendameft Bethel , qnoJ JigniJicM domttm Dei ; non Bethaven , quod damum idoli
Ephraim. Cap. XVIIl. Tf. 2. Remanferant autem. Non mates prêteritnm plujquam perfedum in perfedum remanferunt, t. 4. Juxta numerum uniufcu; ufque muliitudinis. Alii pro numerum , fcribunt terminum , n:mhs retie. T- 14. Cotnra mare ad occidentem; Non tft cmitiendum ad feu & occidentem , quod Interpres cxplicatitnis
pr/epona!
&
ante
gruti.i
If.
addtdit.
feu iniqititatis Cap. IX. t.

ir.
18. Civitates quatuordecim
& villae
earum. Sequitur
8. Et
unde
veniftis ?
Nc
h'lc
efl
mutanda
co-
in qntbnfdam /(4m, fueruntque omnes civitates vigicti fex,
fiilaiiva in disjnnBivarri aut.
Jed jugulandum.
10.
Qui
erai in Aftaroth.
Net
nurmrus fingu-
laris erat in
pluralem erant.
quitttr in
Cap. XIX. t. 8. Contra auftraiem plagam. Quod fequibufdam exemplaîlus , fueruntque omnes civiIf.
Cap. X. 1. 14. Non fuit antea nee pofbea tarn longa RetinenJam eft nee , fro eo quod pUr:qr4e bahent &. J^. 2}. Et eduxerunt ad eum quinque reges. Legendiim quetnadmedum tS proxitjl eduxerunt , non adduxerunt mo -jerjii , edufti , non addufti ; vocalis inquam feciinda non prima, t: 41. Omnem terram Gofen ufque Gabaon. Cuvt legasGtiTea , que ejl tern /f-gypti , pro Gofen , qf4a efl urbs Chanan^g, Idem ujii venit inf. 11. Tf, 16. Cap. XI. "f. 8. Ita percuffit omnes. Ita non itaque iegunt codices antiquj. t. 9. Non fuit civitas qua fe traderet filiis Ifracl. Ahi tfpetunt ncgationem , quae nou fe traderet mvilis integre. Cap.XII. 1^.1. Ufque ad torrentem Jaboc. Nonmates
dies.
; ,
tates decern
II.
& feptem , fuptrfuit. Afcenditque de mari

p'o Mera'.a.
&
Merala, Cave ne
vitit-
se fir Has
if. 12.
MedaJaa
Jaboc , cum Jeboc , vocalem pritnatn cum JecanJa. Simile Judicum 1 1, tf I 5. 22. orientalem plagam. Kequaquam fcrihendum if". 5. Ad
.
In fines Celeleththabor. Vetera manufcripta ha, pro ^ngnhtri nnem. Bethlehem. Scribendum efl Jedala if. I J. Et Jedala per d mutam in fecnnda iylLih.i , 1 liquidam in tertia : non Jerala per r Ijquidam in fecunda , aut Jedaba per b mutam in tertia. Scriptum enim eft Jerala per r liquidapi , prt Jedala per A mutam , quod eft in alits libris , confemit Hebrao ; nam Jedaba nullitis eft audoritatis, Tf. 19. Et Seon & Anaharath. Pro Seon qaadrilitttro non fcribas Senon , ticqne Seron , quinque litter aruvi. In quibufdam -^êteriTf. 46. Et Mejarcon Sc Arecon. bus manufcriptis , pro Mejarcon legitur Aqu Hiercon , qut interpretatio eft primx lylUibx Me. Cap. XX. if. 4. Stabit ante portam. No eft addend
bent plurale fines
&
if occidentalem
furjunt.
If. 7.
prt orientalem, id
eft
deorfnm pro
Seir.
conjunilio
ftabitque
if.
uimetjs Hebrdici leg.itur.
Cap. XXI.
Ufque ad montem cujus pars afcendit in

,
dum
eft
Simeon. Legen4. De tribubus Juda plurale tribubus, non Jitigulare tribu.
&
No adds ml Libani , -jel Hermon corrupte. ( ufque ad montem Libani )
quod mulli
codices
if. 8. In Afedoth , 8c in folitudine. Cave ne Afedoth mutes in Aferoth , id eft, i.in r , mvtam in liquiiam. Tt. ly. Rex OduUam unus. Scribendum eft vocali quarta OduUam tic/ OdoUam ,yx(< aniiquos codices, non Adul-
Cap. XXII. t.7- Ad occidentalem plagam. 'Son eft addendum pronomen ejus. if. I}. Phinees fiUum Eleazari facerdotis. Secnndum cafttin facerdotis
If.
,
non
-vertas in qttartiim
facerdotem.
lam prima
vocali ; quamvis Hebr.ia ^ iftud patiantur. V. 22. Rex Cades unus. Alii legunt Cedes utrumqtte
:
permittunt Hebraa,
Nfquaquam commutandum eft pronomen prima perfona nobis cum fccunds vobis, t.zi. FortilBmus Deus Dominus , fortiflimus Deus Dominus. Hoc ita geminandum eft, minimeque altenim omit'
17.
Macula hujus
fceleris
in nobis permanet.
Cap. XIV.
natfe.
Tf. 9.
it:
2. Et
dimidia
tribui.
Nn addas Ma-
tertdv.m.
Dominum Deum meum. No mutes pronomen prim.t perfona meum cttm fecund^ tuum. Cap. XV. It, 1. A termino Edom, defertum Sin. 5
Quia
fecutus es
Cap. XXIV. Tf . 27. Quod audierit omnia verba Domini. Retinendum eft ftngulare tertia per fens audierit , I mutandum in plurale fecunda perfon* audieritis.
Varix Lectiones
Vu lg
ax
jE ,
rurfum ab eodem
Francisco Luca
obfervatx.
JO SUE.
CAP.
ris
V.
if. I.
Qui propinqua pofTidehant magni maeft
loca. Si non
legendas dandi cafus
magno mari,
eft
intelligendus.
quoque tnfra "ifir. 27. J I. , pro plurati tubes ; Jimiliter 36. (J 57. pro pliirali civitates legi fsngul.ve civitaiem , aut civitas, qaemadmodum fupra if, 15. .%b omnibus conf*
urbs
tanter legitetr,
Tt, iS.
Cap. VII. Tf. 17. lUam quoque per domes offerens. Multa bona Mfs, pro domos , fcribunt viros , confentanee
Hebrao,
De
tribu
Ruben
,
iJtra
Jordanem, contra
,
Jeri-
cho
If.
Cap. X.
Latini libri
cum
if.
17. In fpelunca lubis Maceda. Multi boni Hebraicis omtttunt voculam urbis, quam
Interpres exprejjtr.jt.
tamen juperiore verfu \6.
Cap. XV.
hri fcribunt
,
18. Suafa eft a viro fuo.
Quidam
bontli,
fualit viro
If. 14.
fuo
alii fuaJit ei
vir fuus
aut
Milor , Jafer , & Jerhfon , & Mephaath , civitates quatuor cuta fuburbanis fuis. De vario hujus verjtts fitu , lechone, in^ terpundione , omtjjione denique , late egimus ohm in ôlationibus noftris, Romani Patres jecuti Junt quod maxtme vtllgatum eft , nifi quod prapofuerint tribum Ruben tribui Ga,
civirates refugii
Bofor in folitudine
&
ejus.
Vide Jiut. I,
if.
dis.
Cap. XXI.
ottavsmus
21. Urbes confugii, Sichem. Aliis an-
Cap. XXII.
if. 10.
In terram Chanaan.
QtuUam Mfs,
plmibits Mfs. inviniri
immirum ftngularem
rxOiiu legtrt videntnr fexto cafu ia terra.
429
mi
3;
X if .i + i. 3;
!(;
^.
5.?
Ji.
Ji: 'Jt 'jf.
SUMMA CAPITA
Cap.
tur
I.
LIBRI JUDICUM,
rum ; deinde ubi eos vicijfet , ob votum temere faitum filiam fuam facrifuavit. Cap. XII. Ephratha adversiis Jephte infurgentes ad vada Jordanis occiduntur , ciim vocem Scibtoleth proferre non pojfent ; quo vita finch , fuc~ cedunt duces Abefan Ahialon ^^bdon.
, ,
,
e Vulgatis Bibliis deprompta, deficientibus aliis quae Verfioni antiquse fatis refpondeant. fUda
/
:
duce una
cum fratre
ipfius
Simeo-
)K plurimt
gentium civitMes expngnan-
Othoniel obtenta Cariath Sepher duett

,
Axam
fliam Caleb
addita terra irrigUii
Ojananxi
trtbiitarii fervitntttr.
Cap.
rum
11. Jngelus
:
flit popiilus
,
pofl
Dei btnepci* rtferti quo audita co.tvomortem tamen Joftte
&
&
Cap. Xlll.
Ifraclita.
rurfum in idololatriam
:
,
lapji
Ifr ad frequenter liber atus
femper in pea Domino dereidea f^pius per
PhitiftlMis traduntur
Sanifon nafciturus ab
An-
jora recidit.
gela prsdicitur matri

,
&
deinde patri
natufque
Cat.
111. Ifraclfociatur gentibus

,
a Domino benedicitur,
liilis
Ad
ipfius
exercitationem
;
C a F. X V
I
Samfon uxorem duett PhilifthMm qttam

;
extraneos
,
reges affligitur
,
fed
reftpifcens
per
ciim viferet
leonem Uceravit
melle
,
Aod & Samgar Othoniel Cap. IV. Dcbbora propbetijfa

Sif/trAin piincipem
regis
liber atur.
modum
adversiis
,
reperto
in cujus ore poftfumpfit ab eo parabolam:

,
&
Barac
Jabin dimicant
quern
ptofugum occidit Jahel uxor H.iber Cinî. Cap. V. Canticum gratiarum ttciionis DebborA Barac
poft
&
qua fodalibus propofita , illi interpret ationem per Samfonis uxorem inteilexerunt. Cap. XV. Per vulpium multitudinem Samfon Phtlifthsormn fegetes incendit
;
& fraclis funibus qui-
victoriam.
a
bus ligatus erat
vulle PhUifihuos afini maxilla
Cap. VI.
cium
Ifra'eliris
Madian
;
,
opprejfis
Gedeon
proftravit
cujus dente molari aqua Jitienti ftn-
multis [ignis auxilio defignatur
qui poft facrifi-
xerunt.
& alt are Deo ereHtmi

,
deflntxit
aram Baal;
Cap. XVI. Samfon

portas
GaT-is:
obfervantibus eiim cuftodibus
eique rurfum datur fignum in velUre.
utbis in
montem
,
detulit
a Dalil*
Cap. Vll.
Probatis ad aquas his qui ad bellum
autem, cui fxpius

nis
,
illiferat
cognita causa fortit'tdi;
Gedeon audita unius e caflris Aiadianitariim fomnio in eos irruit , tubis laZeb genis ac lucernis armatus i quos cum Oreb frincipibus eorum devicit. Cap. VII 1. Ephraim infurgit adversiis Gedeon: Salmana viros Soctoth& qui deviclis Zebee ex inauribus aliifque popiili Phanuelperdidir Ifracli fuit donis fecit Ephod quod domui fu in riiinam : poflquam autem quadraginta annis
ejfent progrejfuri
,
detonfus
excxcatur ab boftibus
quos tandem
una fecum interemit.
&
Cap. XVII.
Ailater
Aficha conflavit
;
ipft
de fer-
vato argento idolum
cui illc prima filiam
fuum,
,
& &
deinde Leviten Betlilehemiten prdfecit facerdotem.
Cap. XVIII.
ctiti
Mijfts ptimimt exploratoribus
fe-
pofteafunt fexcenti viri de tribu

;
&
Dan
rentes Jibi poffejftonem
&
qiuidol
ablato Aifichs
cum
facerdote
mkem Lais
vi capientes
inhabi-
pnfuit
generatis 70.
,
filtis
eft
,
ex uxoribus
cjr
uno
taverunt.
ex concnbina
idololatriam.
mortuus
rediitque Ifrael
ad
Cap. XIX. Cum Levita fuam uxorem

, , ,
a p.trennim
Cap. IX.
perium
Abimelech
occifis
fibi tyrannice
ufiirpat
yo. fratribtts fuis imqui poft parabolam !

, , ,
domo reduceret ipsa a Gab aortitis qui tribus eranf Benjamin prodigiofa libidine extinfla (^ a ma,
rito
in
duodecim partes corpore fecio
ad fingulas
tribus
Joatham fratris ejus qui fervatus erat exercitum a muCaal devicit turrimque Sichem exuffit liere tandem fragmine moLt opprejfus eft. Jair dux fuccedit : Cap.'X. Thola vita funfio
,
tribus finguLi portiones miffei [tint.
&
Cap. XX. Ob
adversiis
hoc fcelus pugnantes reliqim

,
Benjamin
feme I at que
iter urn be I la in-
feriores
tertioque committentes juffu

,
Domini pra-
Jfraelitit
vera in idololatriam lapfi traduntur Phi-
lium
tribum illam
,
pmter fexcentas qui infoli-
Itfthjiis cir
Jmmonitis; quibus poenitentibus , Dominus in^ratitudinem improper at tandemque eo,
tudinem fugerant
penitns deleverunt.
Cap. XXI.
Inftauratur tribus Benjamin ex
400.
rum miferetur. Cap. XI. Jephte judex primum rationc fus

,
faflus
agit
Dei fpiritu accencum rege Ammonita,
virginibus in Cde habitatorum Jabes Galaad refervatis , ex raptis ducentium clmos in Sila
&
virginibus.
LIBER ICU
OOOOOOOOiJOOOPOOOOOPOOCCOOOOOOOOOOIXJOOOOCOOOOOOOOOOOOOOôetJOOOiJOOO
CAPUT PRIMUM.
VerSIO ANTIQUA. T fadum eft poftqiiam
JuJit.
t.
VULGATA
de-
NOVA.
filii
OsT mortem Jofue confuluerunt

Ifrael
:
}. ;j);.
functus eft Jefus , interrogabant filii Ifrael in Domino, dicentes Qiris afcendet nobif:
Domi-
num
dicentes
Quis aferit
cendet
ante
,
nos contra
cum
das alcende:
ecce Et dixit Judas ad

:
Chanansum dux ad debellandum eum? z. Et dixit Dominus Judedi terram in manu ipfius.
ad
:
Ch.inana;um
belli i
&
dux
z.
:
Dixitque Dominuj
Simeon fratrem
Ilium
Afcende mecum in fortem meam , bellemus in Chananajo, ibo etiam ego tecum in for-
&
&
Judas al'cendec ecce tradidi terram in manus ejus. Afcende 5. Et ait Judas Simeoni fratri fi:o mecum in fortem meam pugna contra Chana:
&
nxum
t
ut
&
ego pergam tecum
in
fortem tuam.
tem tuam
abiit
cum eo Simeon.
V
4.
U 1 G AT A
NOVA.
7.
Afcenditque Judas, tradidit Dominus Chanana;um ac Pherez.eum in manus eorum percufle:
&
Dixitque Adonibezec
Septuaginta reges
,
amred,
&
putatis
manuum
ac
pedum fummitatibus
:
colllgebant
,
runt in Bezec decern millia virorum.
fub menfa
Inveneruntqoe Adonibezec in Bezec , pugnaverunt contra eum , ac percufierunt Chananzum

J.
&
didit mihi Deus.
mea ciborum reliquias Adduxeruntque

filii
ficut feci
ita
eura in Jerufalem
& Pherczaum.
6.
&
ibi
8.
:
mortuus eft. Oppugnantes ergo

,
Juda Jerufalem
,
cepe-
Fugit autem Adonibezec

,
quern perfecuti
com-
runt earn
&
percufierunt in ore gladii
tradentes
prehenderunt
csfis fummitatibus
manuum
ejus ac
cundam
incendio civitatem.
pedum.
VerSIO ANTIQUA.
Aug, qutf.
;,
VuiGATA NOVA.
9.
9.
Et poftca defcenderunt
filii
Juda pugnare
Et poflea defcendentes pugnaverunt con-
NoT.E AD VersIONEM AN'TIQUAM.

Grace prafponitur 5 , verbo interrogabitnt & pro in Dcmins, legitur , JX,a tv Kl fits, per Dimiiium ; Mf. tamen Alex, cum editt. Aid. & Compl. hab. cv Kiilu, ficuc Tcj- Xeaffj:tTor Icco tw^ Xaô/ot/b;, quod eft in Vatic. & a!, abfque prjeced. cnmi extremo Gtaec. Vat. habec Tf'.i aVT"i, loco rt-m, Alex. St Oxen, cum edit. Compl. AM. cv durus;. Monent BB. in edict. Aug. leei V auroi
If. I.
, , ,
conflanter
Tt. ;.
cp
X''/"'
^t?. V*id. Aug. ibid.

Vatic, prjrter leqq.
Sic eft in
Grxco
ra
Zvûiait
Oxon. ac editt. Aid. aJ'o.fS , fed in Mfs. Alex. Compl. ut fup. Tô; Zi iii!^r Ts, a/e^pV* fubinde apud ominfra , w tcj x^mcw , tn jorte , non in fortem i nes hie item loco bellemus in Cbananô , in Vatic, lie craââ^w-
&
&
&
^f?a
-^^;;
;
Tt;
Xxa:/.':i'i;
injlritamus aciem c&ntraChanain editt. fuprad.
obliftendbus Mf?. qui hahent in Dcnii1' .Auguft. etiam Locuc. i. to. ?. 573. d. priora repetit
2lrai!i
Domimtm
in
nMS
cV
in
Alex, vero
&
Oxon. necnon
rsê^wMCof.Wfi'
Ti2"
cum hoc,
Dcmim
additque
Nra
ait
Dominum,
quad
f Compl. To^f^c'c;^;)-, Mf. Alex. Xcatarxi^, Notant BB. editt. Aueufl.

,
m?^j^ticu
firmsais ncftri cmfnctsida ptfcib^t. In plerifque etiam Mfs. Auguft. ficut in editt. Atn. Er. exiHt ad hcllandum
Chanansos
&
habere, r fed contra fidem Mfs. Auguft. etiam ipfe Lo-
eum; Or. t?
nolutjjf
70xe/^h3x;
tô; at-T?* 5c vero
inf. ait,
Veum
cut. 7. col. J73. d. conftanier leg. <;J bellemus in Chananxs , additque : Non dixit : Adversiis Chananxtim , aut
ab uniz-erfg popitlo beilart adzersh^ Chananôi. <. z. Ad reibume Grco omnes tamen Mfs.Augufl. Cxcepto uno Sorboa. leg. > marmi , aon in manu. Grzc.
:
contra
T.
9.
Cbananaum , attt jaltetn In Grxco , -^cnuvtai
in
Chananaum.
rc'r
irfl;
Xcrixrcuil t:i'
k-
Te/xfr7
TV
Qft.iyf
&c. id
eft ,
iellare
tmtra
inbah*
, ,
LIBER JUDICUM.
VUIGATA NOVA.
tra
Cap.
I.
45
montana
,
Versio antiqua.
,
Chananaum
,
qui habitabat in inontanis

in
&
ad
Chananxum
,
ad meridiem
JoC.iK.
&
campeftiibus.
aiiftrum
10.
fuit an-
&
qui habitabat in
&
Aug,
uU fuf,
campeftrem.
Judas ad Chananacum inhabitanexiit Cliebron ex adverfo ; , erat Chebron, Cariatharbocfe-
'^- Pergenfque Judas contra Chanana?uni
Et
abiit
14.
Hebron ( cujus nomen tiquitus Cariath Arbe ) percuflit Sefai , nian , & Tholmai
qui habitabat in
,
:
tem
(
&
Ahi-
Chebron nomen autem

in
&
pher)
&
perculVit Sefi,
&
Achiman,
&
Choi-
mi ,
atque inde profeftus abiit ad habitatores 1 1, Dabir, cujus nomen vetus erat Cariath Sepher ,
id
eft
,
lilios
1
Enach
Dabir, quod erat ante
civitas lit-
& afcenderunt inde ad inhabitantes Dabir

Et
dixit
nomen autem
terarum.
12.
civitas
litterarum.
:
12. Dixitque Caleb
Sepher
&
vaftaverit earn
Qui percuflerit Cariath , dabo ei Axam filiam

Ce-
Caleb
,
Quicunque
percuflerit
,
civitatcm litterarum
ei filiam
&:
acceperit earn
dabo
meam
1 5
.
uxorem.
meam
in
uxorem.
Cumque
cepiflet earn Othoniel filius

,
rez frater Crileb minor
dedit ei
Axam
filiam
faam conjugem.
14.
Quam
pergentem
in
itinere
monuit
vir
'14.
Et fiftum
eft
cum
fuus ut pereret k
pane fuo agrum.

,
Qu cum
;
monuit earn Gothoniel
ingrederetur ipfe , Wj<cy?. 4; ut peteret a patre fuo J96. .</.
fufpiraflet fedens in alino
dixit ei
Caleb
Quid
15 redemptionem aqux. Et dedit ei Caleb fecundum COr ejus redemptionem excelforum, Sc redemptionem humiiilUTl.
babes
15.
At
ilia
refpondit
Da
ei
mihi benediftio-
nem
quia terram arentem dedifti mihi: da
&
irriguam aquis. Dedit ergo

periui
,
Caleb irriguum fu-
&
irriguum inferius.
Vu
16.
Filii
L G A T
NOVA.
17.
Abiit autem Judas
autem Cinsi cognati Moyfi , afcenderunt de civitate palmarum , cum filiis Juda , in delertuni habitafortis e|us , quod eft ad meridiem Arad ,
&
percuilerunt llmul
,
&
Sephaath
&
,
cum Simeone fratre fuo,' Chananium qui habitabat in interfecerunt eum. Vocatumque eft no,
verunt
cum
eo.
men
urbis
Horma
id eft
anathema.
VULGATA
18. Cepitque Judas
NOVA.
18.
Versio antiqua.
nem
caron
ejus,
& Afcalonera
atque Accaron
Cizam cum finibus fuis cum terminis fuis.
Et non hxrcditavit Judas Gazam & Alcalonem & finem ejus,
&
hnem
ejus,
&
& fi& Ac-
Aug.qimjl.^.itt
/^n-.f, }. jjfi.y.
Azotum
&
adjacen-
tia ejus.
19. Fuitque
Dominus cum Juda,
&
montana
vallis
,
19.
vit
poOedit
nee potuit delere habitatores
Et erat Dominus cum Juda, & harreditamontem quoniam non potuit haereditare in:
quia falcatis curribus abundabant.
habitantes in valle , quoniam <5c currus erant eis ferrei.
Kechab
obftitit eis
NoT>E AD VeRSIONEM ANTIQUA

tatittm mtntaiiam
If.
M.
&c. ut fup. 10. Leviter tamiim hie diiferi Augiift. a Gixco

y
,
,
,
iibi
fciiicec sTTooru?
tvit
pio
Abi:i
fie
infra
^.
to oro,a
t5
nomiji
\ciio
;
Chebron
JSc
at
nom:n anum , addico to irfî-rsf^v ^ ame^ , pofl inMf. Alex, to Ae ii'OiUa, (icut in editt. Aid.
loco TO
-^rpo'TfAflK
,
fimil enim , inquit , ingredieban^ tiir -uiani. Pofteriora verba cum Graeco coiiveniunt , uno excepto^!n(7;j pro quo i-7rkit',!t vel ut in Compl. s'csiflec, ab e-;7(CErt,j cothittio inJHie y obz'ihro i Nobil. inctta~ vit, hnmo apud Aiiguft. iplum , i\ Tliuan. codici fides,
;
, , , ^
nihil (tntrarium
fequi
Compl.
&
lie
e^tt/jc^&ei'
,
carum
hic
&
intra
nwi'it
at
ante: exinde in Vatic.
&
al.
loco
jxrciiffit Seji
l-Tri-rc^wi
modo non futiragantur
cxteri Mfs.
practerquam quod huic legend! eidem etiam repugna-
Tw
pro Chtlmi , filios Enach , Sesti' . petcKjprt'.nt Seffi , '^'' ' Tt.;...; ....;...;....../..., E..,, I Q^îJiy-jmyjaxlx ri'Erdi, Tholm: , genimina ifjitit Enach ; in Mf. Alex. i-n-aToi^^ toc Xih'-At tIv 'A;îjwa/^, k. to/
''=
edirt.
;
&
re videtur Augull. in liecuifu explicationis , cum dicat : Ihi mmil.i eft nt feleiel veto dim agriim petere ms-
Ru
I
>c,
nila jtierit a
dejiihjugali
,
vim
aijiix
fiin
tien
agrum
J.
1
petiijje didtllr
)
damans
,
a!/ nenr EB.

tharbe
'i.)ci.n.
Ad
hot autem Cariathaybucfepher

Er.
mo-
ijitid ibi
,
Jof.
8.
didum
in
Aug. Am.
&
,
eft
de
aftiio
fed
Lov.
legi
C.ri;4-
redemptzonem
eii
qii'oi
vd
,
Sepher
in Mi's, vero
&
,
tn terram atiftri fr.iffet tradita.

ibid.
fhef.
InGr. Vat.
Kci.zi'-':ci.f^ciL:i(psf
Rat. Cariatharvoxfein Mf. Alex. KccAcipin
tlit
J-
Ira Gr:ece
ad verbum. Addit Aug.

eft ;
Ouii
fibi vein ,ebjci<riim
infi forte ager ipfe idea petebatttr ,
C'.Mifif
in ed. Aid. KaSi^SafSooEj fp
Compl. Kagic,
,
haberet de frrtciibns
illis
âfcu6.
If.
inopia in
n.
,
fubdit
Griec. d^'et quod., poft Dabir Kagâ^cns'f at in Mfs. Alex.

;
&
port ante,
iicut in
dedit ei
&
unde aquam redimeret , cujus qui mipta ducebatur ; fed , Caleb redemptionem excelforum , &e. Non vide
ejus
regionibus erat
Oxon.
Aid. &. Compl. deed
cetera fimilia.
,
quid Jiibaudiantus , niji fluentorum , excelforum videlicet in montanis , humilinm campeflribus , Jive in vallibus.
a. II.
peiztt
Ita GrjEce,
,
uno excepto
CTjjicaJa^ciSn?!
prje-
if.
18.
In Grscco
Vatic, poft Ga-Lam

^(/e
iTc
d\c
,
to,
occiipaverii
&
,
pro acceperit; Auguft. paulo fup. habet, ciepofl meam t addic Axam tixorem , renitentibus
og^
ai/Tn;, ksJi
Tw
ofiict
'Aoxo:^wf
a'uTH^
y
,
Tct
'ipix ixvtv.;
j)
Tf
Axa/'af
Vis
Tcc
iw
'A^wTOf
yV'e rd. taspiairofioc
tamen Mfs. omnibus qui terunt , filiam meam in ttxorem , nmiil'o nomine Axam : Grace, tamen hab. 'A%d, lit infra ante filiam, vel eum Mf. Alex. 'A%:tV, edit. Compl.
'AxodV. Obfervat
Kiiz/f
(
ly.
I*?.
Augufl. Jam hoc fj in libro Jefii commemoratitm ejfe. Sed ntri'.m , inquit,
ibid.
,
neque Afcalonem neqite fines ejtts y Accaron ne.jue fines ejus , Atotum neque adjacetltiaejtts. In Mfs. tamen Alex. Ox. ac in editt. Aid. Compl. Alex, ae edit. Aid. j, TO ofioi , poft Gaanm ; item in
tteqite
avT^^'
fines ejus
&
&
Mf
]eju vivente Jaclitm Jit

tititm
;
'^ nttnc per recapitnlationem repe-
poft ejits mortem , ppfteaquam didam eft , Judas afccndet mentb quAritiir : Jed trcdibtliits eft poft mortem Jefu jaclum , tunc autem per prolepjim , id eft , per praoccftpationem commemoratftm , q/temadmoditm ^ alia. >?. 14. S. Aug. comparat liune locum eum (imili Jof. i J. iS.monetque iilic dictum , a.'m ingrederetur ipfa , hie verb , ciim ingrederetur ipje : actanien in Graeco utrobique legitur ipfam , nempe Jof. ly.fic, cV tw ?V-rop?t'5.^ct( at-TvV, hie vero.cV tiT ei'oo'/m oi/tS; , vel ut in Mf. Alex. Aid. & Compl. w Tw lis-ntptuiQcu ivTYi'- Addit autem Aug. inde
H. TO opi:v t/Tii; , iimilitcr k. to ofnoy , poft Mfs. etiam Alex. Oxon. ae editt. Aid. Sc Compl. &nic Atotum, poniiur )taf thk, Iicut poft ^4^(7/;, Ncbil. monet , initio pro ^ y;t x^Hfc('o^M3E , alios le, tk gere j. ^)(.xh[jsic/u\ke ; at Aug. eonftanter, t^ non hxreditavit, Vid. Tnf. J97. a. Quoniam non potuertint hxJf. 19. Auguft. infra legit
Tnj'
Ac^taAa'^K
i
Accaron
in
&
reditare
&c.in Gr.
lie
'.'On
ten
^.Ji'yx^foa.^ fi;^^c^p;uaxi
r^^
y.cil.iyj^v1ct^
TMK xoMa'/a,
iKvrctlo
minarc inhabitantes
&C. Orioniam non potuerunt extervallem : in Mf. ramen Alex, ac edit.

non potuit
TitV
,
Compl.
in.
ut fup. ficut
&
HMtgjfo
fw^xi Tts
ii75.)i'75
xtiMiJa' fimilitet in edit. Aid,
,:
45^
Aug.
ipLvJ!.
LIBER JUDICUM
Versio antiqua.
F,t
Cap.
I.
VuLGATA NOVA.
20.
rat
6.
]uiiic. ^yy.il-
UU. jiixjl.
7.
dedemiit Caleb Chebron, ficiit lo ciitus eft iMoyfes, hireditavit inde tres civitaabltulit inde ires iilios tcs tilionun tnach , Enach. ii. Et Jebiifrnm habitantem in Jeriifalem
20.
Deileruntque Caleb Hebron

,
ficut
dixe-
Kkot.
'4- 14-
&
Moyfes
qui delevit ex ea tres
tilios
Enac.
&
14.
1 Jebufeum autem Iiabitatorem Jerufalem non delevcrunt filii Benjamin habitavitquc Jebufeus cum filiis Benjamin in Jerufalem , ufque
non
li:credita\"cnint
Jebufxus cum filiis que in hodierniim diem.
Benjamin habitavit Benjamin in Jerufalem, uffilii

;
&
in
prsfentem diem.
V
11.
fuitque
2
i
.
U L G A T A
25. Qui
in
Domus quoque Jofeph afcendit in Bethel, Dominus cum eis. Nam cum obilderent urbem quE prius Lu,
ore gladii
cim oftendiflet eis hominem autem

:
percufTerunt
,
urbem
co-
ilium
&
omnem
za vocabatur
2
.J.
gnationem ejus , dimiferunt. 26. Qui dimiflus , abiit

redificavit ibi civitatem
ita
,
in
terram Hetthim
:
&
hominem egredientem de civitate dixerunrque ad eum Oftende nobis introitum civitaviderunt

,
:
vocavitque
eam Luzam qu^
appellatur ufque
in
prc^fentem diem.
tis,
&
faciemus tecum milericordiam.
Versio ANTIQUA.
Ati^.
ijttxjl.
VuLGATA NOVA.
27. Manafles quoque non delevit Bethfan,
8.
=7.
eft
Etnon
hxreditavit Manaffes
civitas,
Bethran,qux
ejus
&
5. 598. i.
Scythaium
neque
tilias
Thanac cum
Jeblaam
,
viculis fuis
& habitatores Dor &

,
&
Mageddo cum
viculis fuis
coepit-
IliiJ. gn.tj}.
10.
;R.
pofiiit
Et flidum
eft
Chananxiim abfti'Jit eum.
in tribiitum,
quando prxvaluit Ifrael , & & auferensnon
que Chanana:us habitare cum eis. 28. Poftquam autem confbrtatus

fecit
eft Ifrael
eos tributaries,
&
delete noluit,
VuLGATA NOVA.
29. Ephraim etiam non interfecit Chananium qui habitabat in Gazer , fed habitavit cum eo. 30. Zabulon non delevit habitatores Cetron, Naaloi fed habitavit Chananaeus in medio ejus
:
&
Rohob
32. habitavitquc in medio Chananii habitatoris

illius terr.-e
;
i
.
&
,
nee interfecit cum.
Neplithali
,
quoque non
:
delevit habitatores
faitufque
3 I
.
eft ei tributarius.
Bethfames
&
Bethanath
terra:
,
&
habitavit inter
ei
Chana-
Afer quoque non delevit habitatores Accho , Achazib Helba ,& Aphec, &Sidonis,Ahalab,
nanim habitatorem
fueruntque
Bethfamita
& & Versio antiqua.

,
&
fiethanita: tributarii.
VuLGATA NOVA.
54. Arftavitque Amorrhaeus filios Dan In monte , nee dedit eis locum ut ad planiora def-
Uid,
qiixji.
II.
34. Et contribulavit Amorrhxus filios Dan in monte , quoniam non permilic eos deicendere
in \'ailem
cenderent
V
3
U L G A T a
interpreeft
NOVA.
36.
Fuit
,
5.
habitavitque in monte Hares,

,
quod
autem terminus Amorrhsi ab -afcenfu

petra,
tatur teftaceo
in
AjalonSc Salebim. Et aggravata

,
fcorpionis
'
&
fuperiora loca
nanus domus Jofeph
faftufque
eft
ei tributarius.
NoT^ adVersionem antiquam.

denique Graec. Vat. loco ohjlitit, hab. //esTSi'Wo ntitiiditvil , edixit, omiCis feqq. ^ citrrtti er,t>it eis fenti; Mf. tamen Oxon. cum edict. Aid. & Compl. adXMif:|Ui;<iai
, :
If. 27. Sic eft in Grxco , prjeter unum s^Jff 5 , aifliilit , loco h.tredii,mit ; at in Mf. Alex, ac edit. Aid. ex.Mifcvoôs. Auguft. addit Ttlias ejus dicit civiiates , qtias iffif
:
dit
K'
cf.p/iiaja
of/tipa ai/ror?.
qttaji jnetJopolis irijlttuerat^
Ad verburn c Grco , prajter poftrema , ^ ahf&c. quie abiunt a cod. Vatic. In Mf. Alex, pod ^laredtta-jit lequitur i-/.uhfv xa; têT; -Tri^tic; , ii^p^v h.uia T^5 Tp?; mv!; 'Hi-a'jt , abfque hoc , jiliorum Enach : conIra in edit. Compl. (impliciter , r.a.] [fftfiy ixu tk; rfsft
If.
20.
tiilit ,
jt
^. 28. Ad vetbum e Graeco , excepto uno pojiiit, pro quo in cod. Vat. tw.ifcs , Jicn ; at in Alex, ficut in editt. Aid. &. Compl. Es/o, in Mf. Oxon. iitrô. Auguft. addit
Jai}l
t.ile
aliquid diilum
per prolepjim
illjc
efl
in libro Jefii
J>lave
17. 13. )
iiii
'HiaK , omirtis his, f^ hxreditavit inde tres civitates (ihoyum Enach. Obfervat autem Auguft. ibid. Jam hoc dieiiitn elle in Itbro ]ejn 'Nave , qiioni.vn illo vivo fatiitm efl fed hk , inquit, recapittilando commemorat:im ejl , ehm de
:
fene 'ant
ipjts Z'trhis.
illic
,
Proinde ant
htc per ittiaccphalxo/im dicitnr^

ejl ,
landtt
ant
diilnm prxoecnpaudo.
,
id
ejl ,
ant hie lecapttu-
if. 54.
Graec. habet
et;
to
o/jo?
in montem
non in
itnde juil Calebs Scyiptitra loqiteretttr. Et ve, ro fup. Jof. 15. 14. legitur Kct! SioMjtpEft;!' i%i\Uy Xa.>eo vil(; 'lepciH , tk^ Tfiu; wy^ 'Eâjt, -rev û^qJ, Kj &c?â/xit Et exterminavit inde Chaleb filius Jephone , 2, Toi' 'Ax'wa.
jnhit Juda
pro non permiftt eos , fie , yx ct<pvx.av civ-rev , non permiferiint eum : in Mf. tamen Alex, ac edit. Compl. cipuiv dvTzv , in edit. Aid. uprA^v dv-rvi; ; reliqua ad verbum quadrant. Addit Auguft. ibid. Et hoc Jiimliter aitt in libro Jefii NazT praoccupando commemoratttm efl , atit htc
monte
,
&
tres Jilicts
Enac ^ Seiu/i , ^ Tholamz ^ Achimai at neverde his , {J hicrediiavit , &c. T?. 21. Ita de Gra-co , verbum e verbo , ni excipias hoc ult. iifqrte in hodiernum diem , pro quo 'ûi^ th^ Hue'^5 TCtvTH5. Mf. Alex, cum editt. Aid. & Compl, hab. E|iis, loco ix.>Mj.:tifir,iX) y Ml. Ox. tûôifuma.
recapitiilando
i'îîM-ôLv CI
: fie
enim apud LXX.

afry?
ci'
Jof.
ip. 48.
bum quidem
viol
y';t
Aciy Tov 'A/ucpâ.lly toy ^M^cylcc

ÂjucppccToi tâJoiCiiycii sii
jilti
K( ix dvrVi v/
TW
eos
af-it'
jt,
tlo:y
%y
)to(-
>'/. Et non extriverttnt

in monte
:
Dan Amorrhaum vexantem

Amirrhxi
defcendere
2>
"<"' Ji'i'bant eos
in
vallem.
,: : , :
LIBER JUDICUM.
Cap. II.
'4? 5
CAPUT
VeRSIO ANTlqUA.
'AgHp.
q. II. in
Jiid.
t.
II.
,
V
I.
u 1 G A T A
antus
NOVA.
fum
2..
"e;
afcendit anDomiêlus
Scenditque
ut
non facerem Jrritum paftum

feriretis fcedus
meum vocum
habi-
\. gelus
Galgalis ad
5.
ni fliper
Clauthmona
montem
tium
&
ait
,
Domini de locum flen Eduxi vos

introduxi
bifcum
in
fempiternum
duntaxat ut non
teiTi-E
ita
tatoribus
hujus, fed aras eorum fubverteretis
de .-Egypto
&
:
&
noluiftis
audire vocera
meam
cur hoc
feciftis )
in terram, pro qua juravi patiibus veftris
& pollici-
VUIGATA NOVA.
3.
Versio antiqua.
facie veffint
Quamobrem
nolui
,
delereeosa
tra
ut habcatis holies
&
dii
eorum
vobis
in ruinam.
adjiciam tranfmigrare populiim non auferam eos a facie veftia J98.X. eriint vobis in anguftias , dii eoriun eiunt vobis in fcandaliim.
5
Non
quern
dixi ejicere
j9S.a.
&
&
V
4.
U L G AT A
vocem
nova.
5.
Cumque
,
loqueretur angelus Domini ha;c verfilios
Et vocatum
,
eft
nomen
:
ba ad omnes
fuara
Ifrael
clevaverunt
ipfi
tium
five
lacrymarum
loci iliius Locus flenimmolaveruntquc ibi hoftias
&
fleverunt.
Domino.
Vu
J/ 24 XZ.
lilii
L G A TA
NOVA.
,
Versio antiqua.
&
abierunt
6. Dimifit ergo Jofue
populum
Ifrael unufquifque in poflelfionem
fuam
ut
obtinerent
7.
eam
Et dimifit Jeilis populum, abierunt filii Iliacl unufquifque in domum ilum unuf, quifque in hxreditatem fuam , hireditare terram
6.
&
Aui.qunn.-i^.ia
''"''"'
5-
&
J9?.^-
& feniorum
re
,
rat
Domino cun&is diebusejus, eum vixcrunt tempo& noverant omnia opera Domini qua fececum Ifrael.
fervieruntque
qui longo port
,
8. Mortuus eft autem Jofue filius Nun mulus Domini , centum decern annorum
fa-
8.
Et mortuus
filius
&
in
Domini ,
,
9. fujE
&
in
eft Jefus filius Nave, centum decern annorum
fervus
Aug.
tociit. 3, r,
J-575-''-
fepelierunt
cum
in finibus polfeflionis
Thamnathfarc
monte Ephraim
^
10.
feptentrionali plaga mentis Gaas.
10. Omnifque ilia generatio congregata ad patres fuos & furrexerunt alii qui non
:
eft
Et omnis getleratio appofiti funt ad pa:
nO'
If-
tres fuos
verant
rael.
Dominum
&
&
Idem Lotul. 4.
17
I
furrexit generatio altera poft
eos
opera qus fecerat cum

filii
qui
'
^ "" ' fecit Ifrael.

Ifrael
non
.
fcierunt
Donainum
filii
&
opera ejus qu2
ie; ?"'/' J. in Judic. J99.
'
c,
II. Feceruntque
malum
in
conf-
peftu Domini,
11.
&
fervierunt Baalim.
quod malignum erat coram Domino Deo patrum fuorum

1 1
Et fecerunt
Ifrael
Cypr.
I.
Tefltm,
1-6.
Ac
,
dimilerunt
Dominum Deum patrum

t,;rra
fuorum
qui eduxerat eos de
jEgypti
&
,
I z. qui ejecit eos de terra yEgypti funt deos gentium , c]ux circa illos funt
:
&
,
fecuti
5c
of-
fecuti funt
deos alienos
deofque populorum
fenderunt
Dominum
A N T
I
NotjE ad Versionem
#
.
Q U A M.
I. Grace,
poll Domini
tollic
vero
ult.
-rii i^h'.i
"IseKH'x,
montem ; quod deed

ploratioite
,
addic hoc , airo Tay^yx , turn fequitur , ^ sct Ba(?MA , Kj tVi

,
ab Auguft.
Cl.iHthmofiit.
Nounda
A
Compl. nee refertur vero qua; addic infra, ad vocem

in edit.
,
inquic
:
tiomen accepit
ibi
eo qiiod
,
Grxce
K^Kv^f^z;
phr.ttio dicitttr
ij7tgelo
i
enim pnpulns fievit
cum
quud
los
,
iTttdijfet
ab hoc
inobedientes Jmjfeiit
verba Domini vintOcami! in eos, quia non exterminaveTHnt popu-
gentes eos facere
qttibns prxvnliternnt ; eti, qttam tnterimere perdere , qtiejn.xdmoJtim jjji rat Dominits : qitod /iue contempto Dei
tytbrttAr:os
,
fecundiim prxceptnm ejus
Et -jenit vir in h.ereditatem /nam , hxreditare terram. At in Mfs. Alex. & Oxon. ut in edict. Aid. Compl. fie Kcu i-irm'.ot ( Alex, cfniixt ) c.' i/.si '\tsjixi\-, iKaszi u; riv orxsj- ( Aid. TOTTCf ) afT?, E('; ( Aid. e'y.as-c; rir K?yfn/;J n,u!c.i (Ml. Alex. tS nxTa)iMipov:/uuci i\-i 7m) Ml". Oxon. add. aVr?. Obfervac Auguft. ibid, eadem ferme diCla efle fupra , Jof. 24. zg. Hoc , inquic, per rec.ipitul.utonem iterari nulla dubitalio eft. N.iMi ^ mors ipyius Jejh Navt etiam in hoc tibro commemoratnr , ut tanquam ab exordia
&
tj
ctinila breviter tnjintiarentur.
t.
lius
,
8.
Ita Gra;ce
,
verbum
,
verbo. Addit Auguft. ibid.

,
tlland.ito
Ji-je
nmore fecerint
nolutt
,
Jme
dtcere
dubio pecc.meriint
Ifla repelitio
qrtod idea per Jcfttm

I'ivente
eis
jam
cirperat fieri
, (Ji tamen adhtic eo non potius prxoccftpando com-
niemoratumfrierat quod
ar.tetn
illo morttto fieri ctrptt)

,
Nonditm
centum decern annoruiu , inu/ilata eft , ut fotiiis filius centum decern annorum diceret , quam homo centum decem annorum ; fed l.tmen ^ alibi rC'
{J
quod ciim deinde addidn
dixijjel
filius'
Nave
repeti'..'il
fi-
omnes id jecerant
vivente
]efit
etji
aliqui forte
,
jam
peritur.
cCEperant. Qredtbtltns
Jefii
eft tamen nihil
tale fieri arpttim
vivente
f.
ditur
ui
10. Similiter in Gratco

Vsi'ra
,
nifi
quod voci
generatio
3
ad-
Qjtod -uero commemoratum eft in liho Jefti âve t ( 15, 13. J magis exiftimo pr.toccupando commemoratum , quod poft ejus mortem , -vel Jutitrum ejje J.im ip/e noverat ptophetico fpiritu , Ji ab illo liber conjcriptus eft, qui appellaliir Jefu N.ive ; vel fi ab alto fcriptus eft , jam factum ejJe fciebat pf>ft mortem Jefu , quod in illo libro prxoccttpando tommemoraijit
N.lVf
ilia
&
in fine hab. Kxi y. to if-,ci
opus quod fecit in ifrael : , Mis. Alex. Oxon. nee non in editt. Aid. Compl. Notanda etiam locntio ifta , inquic Auguft. ibid. quad non ait, appollta eft, quia plmes erant. Tf. II. A Grfco abed quod , ante malignum, ut& fcq, erat : limiliter a quibufd. Mfs. Cyprian. Poft vocem au'icfx.ia
sTrnWt prspof. autem
cV, deeft in
&
&
t.
5.
Sic eft in
,
qurm
ilc
dixt ejicere
Grxco , exceptis his N adjiciam qux abfunt a cod. Vac. in Alex, autem
:
tern
Domino,
fequitur Gracce
^ Jervierunt
Oxon. BaaA
,
B.ialim
j. t>)
'
in edit.
Compl. tT
Baa'^
in
Mf,
:
hab.
Ou
^^9oShc&) ry
,
ij.iruii.ie/xt
rzv >.alv
ov uttol Tbr s^-
abfquc hoc, non auferam eos : in Aid, edit. Oil 'aip'A^ni'jj ^7o(xIi5/ Til- Aao^ oV eiVa xy sûgxi , C'jnipl. OJ -Tr/^cc^HCaj t? fie'siei/ /^H ^^&) f'TP^ ^'y. , XJiw.' Til' >-xiv oV UTTX Ty fi)c:4.- */, , IimilitCF in Mf. Ox. prarter hoc , S\ riVa , quod deed. ir.6. Grxce, foR. populum , habetur limpliciter Kai
cMhp-v''jxt Vti?; fV
K^xflrt' deinde^f". 12. in omnibus iyyotT^Môi' riv Kt/^/si- to' rci' tcii/, &c. qu.e verba ,
reliqueriint
"t, 12. ejecit
c-jTtG'ji
,
lie
^ de,
&c. omittuntur
a S.
Cypr.
,
Sc
&Si^c
Grarc. habet , toV i^xyet'/iira loco fecuti Junt deos gentium

STsfctiy
qui eduxit
fie
;
pro
sVcf fi^Hon/
atno
lua
Geo"'
,
poft deos alios de diis
gentium
Tajy vieuiv , ambulaverunt abfque Ccq. funt , poftj//,

,
i>!>a
aVi"/>
tli
-rh y.M'pui/Jitu
Vt? ,
K7XM!/iiM,He<
xiii'
7^t.
cui addit
i,
wQiis/.vn.iX/
dutili
iS
adoraverutit
ton
Tern
I.
lii
:,
:.
454
LIBER JUDICUM.
VeRSIO ANIiqUA.
runt eos
;
Cap.
II.
VuLGATA NOV A.
qui habitabant in circuitu
&
eorum , adoravead iracundiam concitaverunt Do-
&
minum,
Aug.ijiitlt. Tj. in
15.
Juda.t.
5.
^99.1:.
&
reliquerunt Artartibus.
&
Deum,
&
fervierunt Baal
I j
dirnittentes
eum
&
fervientes Baal
&
Aftarotli.
Teriul. adv. Gnsft.
14. Et iratus Dominus, tradidit eos in manivebus diripientium diripiebantur ab illis , nundabantur inimicis nee poterant omnino
:
&
&
dit eos in
14. Iratufque Dominus contra Ifrael , tradimanus diripientium: qui ceperunt eos,
&
vendiderunt hoftibus
:
qui liabitabant per gy:
fubfiftere a facie
15.
inimicorum llioriim quocunque pfoceflerant , manus

:
rum
erat fu-
nee potuerunt
.
refiftere adverfariis fuis
1 5
fed
quocunque pergere
,
voluiffent
ma,
per
illos in m.ila
<5c
compreirari lunt valde.
nus Domini fuper eos erat

juravit eis
;
ilcut locutus eft
8c
&
vehementer
affliAi funt.
VU
eos de vaftaacium manibus
luerunt
1 7.
;
L G A T A
N O V
A.
16. Sufcitavitque Dominus judices, qui liberarent

fed nee eos audire vo-
eos. Cito deferuerunt
viam
per
quam
ingrefll fue-
rant patres
eorum
&
audientcs mandata Domini
omnia
fornicantes
fecere contraria.
& adorantes Versio antiqua.

cum
diis
alienis
VuLGATA
NOVA.
judices fufcitaret
, ,
cam fulcitavit Donunus Ai4j. Iteiit. S. ^ erat Dominui cum judice.... 7.. J. }75-f-/1
8.
Et
eis judices,
&
&
18. diebus
Cumque Dominus
eorum
,
in
fleftebatur mifericordia
& audiede cajudex,
bat affliftorum gemitus
&
liberabat eos
19. Et faflum eft cum moreremr judex, revertebantur , 6: iterum corrumpebant iiiper patres luos
de vaftantium. 19. Poftquam autem mortuus

revertebantur
,
etTet
& &
muko
,
faciebant pejora
quam
,
fecerant patres
fervientes eis
,
eorum
fequentes deos alienos
adorantes iUos.
,
Non
dimife,
runt adinventiones luas
&
viam duriffimam
in
per
'A,i!
quam ambulare
Iratufque
eft
:
confueverunt.
furor
qu4
17 in
'
Judu. t. 5. t.6ai,(,
(5o, h.
Propter quod tanta dereUquit gens hare ^0 teftamentum meum , quod manda\i patnbus eo-
2.0.
Domini
ifta
Ifrael,
&
,
ait
Quia irritum
fecit
gens
pa&am meum
,
rum, Scnon obedierunt voci mes

ii. 8c
quod pepigerara cum
patribus
eorum
& vocem
meam
ego non apponam auferre virum a facie ipforum de gentibus , quas reliquit Jefus fiiins
Na\"e
dimifit ad tentandum in eis ICrael , fi 3.1. obfervabunt viam Domini abire in ea , quemadmodiini cuftodierunt patres eorum , an non. ij. Et dimiiit Dominus gentes has, ut non
z
I
.
audire contempfit
Jofue
& ego non delebo gentes & mortuus eft

in ipfis
quas dimifit
&
ii. Ut
experiar Ifrael, utrvira cufto,
diant viam
Domini
&
ambulent
,
in
ea
ficut
cuftodierunt patres
2
j
.
eorum an non. Dimifit ergo Dominus omnes nationes
NoTjE AD Version
item pro
'f. 1 5.
EM.
ANTIQUA
M.
effenJertint
<Bxpafyitxt
ad tram provocavnrtnt.
Similiter in
Ml'.
Grco
prjcter
unum
ccvt'i
eiim
loco
Alex, ac edit. Compl. liab. to Kvpr.t , Dominum. Obl'ervat Augull. infra , dici quod Baal fcrHcc vitrunt , ij Ajiariibiis quia ]ovi {J ]anonibus auum , id eft, nomine fhirali Junones , in Grxiit fecnn-
Deum ;
f. 18. Grate. Kl oVi tijcipi Kugici, Sec. ut inLat. in Mf. Oxon. ae edit. Compl. it; , quando , pro or;. Obfervat Augull. hic abundare ^, ôd judices ; Notandumejl etiam boc , inquit , quod a plurali ad /ingularem tranjiens ,
non ait , cum judicihus quoque judice.
,
.,
fed
cum
, >
judice
id
efi ,
cum nQ-
diim
LXX.
reperimus
ilh
,
in
Laiinis autem Jingulariter erat.
T.
Xfc
19. Ita
quoque
in
Grxco
;
exceptis his
al.
i; aV/E>ifeft
j
qui non h,\behat LAX. mterpretationem , fed ex HebrM erat, Aflaroth legimns ; nee Baal, fed Baalira. Cvpr. 1. I. Teftim. fup. 5^ ferviermtt B.tal. TertiJ. 1. com. Gnoft. 816. b. hab. De/iinBo Jefn Isave , derelin-
Quorum
xTcifpi-ixt
/i=V,9-6ie,i'
poflquam mortuus
reverteritnt
corrupertint
iTxfiy JVihitip'.v
a. b.
,
fed
cumThcodor.
aVs-
rpjioc,
rariint
j.
telle Nobil. Tertul. adversiis

ift:>
,
Gnoft. 826.
:
Sed nee
Inquit, obaudire perjeve*

,
fuuuiDeum patrum fuorum,

lAftartis.
Tt. 14.
^ ferviunt
idolis
Baalim
Jj
Critarum obierat pra qndm patres eorum , abeundo

ut
qitis
illi
poft deos
ad delinquendum fit' aliorum , fer-
Grzc. initio haber , uf/lSiv û^S , iratus eft furore , & poll Domtnui , addit , cV tw 'U^vix , k. in Mf. Alex, ac editt. Aid. & Compl. deeft , in Mf. Oxon. lie. fV( Tzr 'lofiîiA , k.: cxinde in Vatic, pro in manibus diripientium, 'm 51'; X-^&^ ts^taûwot' îv in Alex. autem tc Oxon. ac in editt. Aid. & Compl. cV X-'F'- Auguft.
:
viendo
adorando eos. 'A^6' u9 caa iynxTsMTcr to eBi-c? jf". 20. Grxc. habet Pro iis quanta dereitquerunt , loco Propter quod tanta derc
,
;
liquit git

8.
Eodem modo
5.
iteriun le-
Locut.
C.
to.
5.
575. e. legit iTradtdtt
eos in
manu
,
prx-
dantium , additque , non dtxtt , in manttm ; turn in Grxco pro dirtptebantur ab illis, lie, xa,Tp:/o,u;t/aa)' oirrv; defrsdati funt eos , quod abefl a Ml. Oxon. & loco venuna^s/c/O L'tv; cv X^P^* t '^ Aid. Compl. w x"f'' ) '^^' f'Xo' avtZ/ /-vh.m'S'I'- Auguft. quxll. 17. in judic. to. Et vendidit eos in manu inimicorum fiio3. 599. f. habct rum in ctrcttittt : fequitur in Gracco x.x: itx. ^/um-.y^xr =Ti diTi^vtxi icxri TfotuTor -rSt , &c. J^ non potuerunt ultra
dab.xnttir
754. d. nifi qnod pro obedierunt voci, hab. obaudierunt vocis , e Gr. shvKMcxr rvii in Mfs. tamen Alex. & Oxon. ut in edit. Aid. (farifi in Compl. VvjtvsfltK. Tertul. 1. adv. Gnoft. ^TTwjtVfiay , 816. b. lie leg. QjioTiiam tranjgreffa eft gens ifta pa3um meum , quod difpojui patribus eorum , ^^ non obaudierunt
Auguft. Loeut.
:
&
9. to.
tnimnis
in Vatic.
editt.
voci me<x.
Alex.
&
Oxon. ac
:
&
Tf.ii. Ad veibum e Grxco , nili quod in fine, poft N.if , additur -rn -/iT, in terra. Tertul. adverf. Gnoft. 826. b. lie hab. Pt ego non advertam ad auferendum c^rum A facie eorum ex nationibus , quas reliquit decedens
Jefus.
"t. 22. Ita Grxce bec infra Au2;- nili
re/iftete
ad faeiem
J.
&c.
ex memotia
e:;
,
t.
Ita
refert Tertul. forte

fie eft
:
-M
,
ti.
ir.
verbum pro verbo eadem quod delet in eis ^ & leg,

:
rurfus
ha-
objervent ^
pracced. In
ui^^.oi Ki/?ic5
Grrco
Vtc?;*
,
'E raaOi
sVifsi-'oi/e
j.
X-'?
Jt.
ei^t'fiAtÊV
in quibus ibant
fieut locutus
eft
manus Domini Dominus , i^ Jicut

valde.
a^T^; cipiJ'z^. In omnibus erat fuper eos in mala ,

jurat/it
Dominus
ipfis
pro objervabitnt ^ Gr. (pvyâoTdvl i 5^.25. Ita inGrdsco, prjcier duo, apvait dimittet, pro dimijst , & TO Txyj,; , pro tunc , Auguft. infra bene ceU' rtter. Mf. Alex, non af;'o< habet, fed aÎ^xe , cumedd. Aid. & Compl.
tiairtbula-jii tos
: :
LIBER JUDICUM.
VULGATANOVA.
has
,
Cap.
,
III.
non
tradidit illas in
VersIOANTIQUA."
auferrct iUas tunc
Jelu.
435
manu
jf. ^j
r,
-
&
cito fubvertere noluit
nee tiadidit in
&
manus
Jofue.
CAPUT
omnes qui non noverant
2.
III.
H
5
.
VulGATA
.E funt gentes
,
NOVA.
I
.
Versio antiqua.
Y^ T hx gentas
jLL
,
quas Dominus derelibella

filii
quas reliquit Jefus
ret in eis Ifrael,
omnes
_
, ut tentaqui nefcicrunt om-
Aug.
}'"<'
quafl. 17.
5- fioo.
Chanansoruni
certare
nia bella
Chanaan
_
i.fioi..*.
ut poftea difcerent
,
eorum
cum
hollibus
&
habere confuetudinem praliandi
quinque fatrapas Philiflhinorura

,
omnem-
z. veriim propter generationes filiorum Ifrael docere illos belUim , veriim qui ante illos nefcicrunt illas 3. quinque fatrapias alienigenarum, &omnem
Sidonium , atque Hevsum , qui habitabat in nionte Libano , de monte Baal Hermon ufque ad introitum Emath.
que Chanansum
&
Chananxum, & Sidonium, & Ewxum inhabitantem Libanum, ante montem Hermon ufque ad
Caboemath.
4. fcire
eft ut tentaretur in ipfis Ifrael, audient mandata Domini , quae mandavit patribus eorum in manu Moyfi.
li
4. Dimilitque eos
ut in iplis experiretur If-
Et faftum
raelem
utrum audiret mandata Domini, qu.-B prjEceperat patribus eorum per manum Moyli an non.
,
Vu lgata nova.
5.
Itaque
,
filii
Ifrael habitaverunt in
, ,
medio Cha,
7.
Feceruntque malum
in
confpeftu Domini,
&
& Hethai & Amorrliii & Pherez:i;i & Hevai & Jebufjei eorum ipfique 6. & duxerunt uxores lias fuas eorum tradiderunt & fervierunt diis
nansi
,
:
obliti funt 8. in
Dei fui, fervientes Baalim,

regis
&
Aftaroth.
Iratufque contra Ifrael
filias
fi-
manus Chufan Rafathaim

ei
Dominus, tradidit eos Mefopotamis , fer-
filiis
vieruntque
ofto annis.
eorum,
Vulgata nova.
9.
Versio antiqua.
qui fufci,
Et clamaverunt ad
,
Dominum
9.
<?c
Et clamaverunt
filii
Ifrael
ad
Dominum
,
tavit eis falvatorem

Suf,
I
,
&
,
liberaifit
eos
Othoniel
:
excitavit
Dominus lalvatorem
Ifrael
& falva- 601. i.f,

Domi-
jig_
^â
jg.
videlicet tilium
Cenez
fratrem Caleb minorem
JJ,
vit eos, Gothoniel filium Cenez, fratrem Caleb juniorem ipfius , & exaudivit eos
:
10. fuitque in eo Spiritus Domini
cavit Ifragl. Egreflufque eft ad
& judipugnam & tra,

,
10.
&: faftus eft fuper
eum
Spiritus
Utmiotm.io.t.
3-
ni
574- ^^
Dominus regem Syris

didit
,
in
manus
ejus
&
oppreflit
Chufan Rafathaim eum.
Vulgata nova.
hf.
10.
14.
II.
Quievitque terra
,
11
Vide Not.
4.
Servieruntque
oiiro annis
filii
Ifrael
Eglon reg!
Moab
:
de-
quadraginta annis
&
:
cern
&
.
mortuus eft Othoniel filius Cenez. li. Addiderunt autem filii Ifrael facere malum qui confortavit adversum eos in confpeftu Domini
1 5
& poftea clamaverunt ad

falvatorem vocabulo
,
citavit eis
filii
Dominum qui fufAod filium Gera ,

,
Jemini
qui utraque
filii
manu pro dextera
utebatur.
regi
Eglon regem
peftu
I
Moab
quia fecerunt
malum
,
in
conf-
Miferuntque
Ifrael per ilium
munera Eglon
ejus.
Moab.
ei filios
).
Et copulavit
Ammon
atque
&
abiitque
&
percuflit
Ifrael
pofledit
Amalec urbem
:
in
palmarum.
16. Qui fecit fibi gladium ancipitem , habentem medio capulum longitudinis palma? manus , accinftus eft eo fubter fagum in dextro femore.
&

t. I. Grc. Vatic, loco Jefns , hab. Kv&ai kVtk , Ddminus f.K , & fub finem delec vocem Dmnia , quam tamen addunt editt. Aid. cSc Compl. at in Mf. Alex, exflac 'li'ot; llcut ia edit. Compl. fed abfque dv-rd ; eadem vox ot'i/TK , abed etiara a Mf. Oxon. ac edit. Aid. fed lenon 'Iiief;. Monent BE. in editt. Aug. gicur ibi Kt'gjc; fcribi Domiiins , fed contra fidem Mfs. plerorumqiie , &
,
m.
t
Twv
deinde
k.
e.^yy.^ôav
.vtZv
Oxon.
,
,
tov K;wVe/;cf,
k^
ei
eviVycat'
a:/T?, edit. Aid, fJmpliciter
to/ yôj-s^v
^tt
abfque feq. ut Compl. in qua fola o yicjiTi(p( dun , fed male; nam Grsc. coiiilanter habet tcV Vc^NnU, ut ipfe
notat Aug. Velut ijuareretur
ificjuit
,
&
quem falvatorem
Gothoniel
flium Cenet
,
acctpct e
ilia
accufativttm ettim cafum hic dehemus t.viquam dtceret Gotkonielem : port pauca Inter
:
&
melioris notx.
Tt. 1.
Ad verbum
eft Bturx
,
,
ûjus loco
TTt^vv ,
ad docendiim
1^, 3.
excepta voce ult. illas , item pro docere , (ic , iv Aiia^H/ inf. pro veriim , initio vel ut doteret ,
e Gra;co
fii :
&
&
autem qux appellantur u-rrifCalx , hoc genus rarum eft , quontam h^het ^ tllud quod Graci voc.vtt l-Vsâ; /jaj'. Qtlod, entm ait poftea , 3c exaudivit eos , /i prirts ponatur , fitfer-^ me lucidtor. Jâ? ordo eft : Et clamaverunt filii Ifrael ad
tanttrm,
Apte adGrascum, prxter feqq.

ry
opi-?
,
itjite
item 'A^f/wJv-^ AawyUa6, pro dboem.jth i in MI. Alex. iVoouMMa'S , al. AaSo) 'i-ua.'i. Ita Gr.^ce ad verbum, uno excepio , otVe T;w/ia'if. 4. pro yrf, CKi ut te/itaret, loco tefitaretHi i exinde -/v^'ixt mel. nd fciettdum. 1t.<). Similiter in Grsco, prscter pauca , nempeyj-.itKi, pro quo VsA^y, fratrii , & juniorem ipfiui , pro quo tIv DS'jjTepof uTtep cf,VT^v , jittiio-êm fuper tpfum : deefl etiam Ibq. 5J exaudivit e;,iid Ml. Alex. hab. toi litmf.r iu;
quo aVo
a mstnc
montem t^ro pro Hermon^
&
exaudivit eos , & excitavit Dominus falfalvadeinde quod hic interpofitum eft , vit eos , C/ poftea diSum eft , Gothoniel , aut Gothonielem filium Cenez fi ita diceretur , planius ficret : Et excitavit Dominus falvatorem Ifrael , Gothoniel fihum Cenez ,
Dominum
vatorem
&
,
Ifrael
&
&
falvavit eos.
-^
t. 10.
Tf . II.
Ita Grarce.
Vide Aug.
:
ibid.
Hunc
5.
Judic. to.
teftatttr.
verficulum exhibet Augufl. quacft. 19. in Ou.idrctginta annos quievijji fioi.g. dicens
terrain promijjionis a hellis
jub Gothoniele
'
jitdtce
Scrtptura
Xi
Grzc. KaJ
[iitnii^
,
wiix.'(<
7" e'th Tias-apciKiylli'
<t7r,2-is
ScCt
Tom.
I.
I'll
i]
436
jiMg. Lctiit. \i.
LIBER JUDICUM.
VerSIO ANTIQUA.
Erat autem
Cap. III.
V
8.
I.
G A T A
NOVA.
Eglon regi Iôab.
17
Eglom
vir exilis valde.
17- Obtulitque munera
374.'.
Erat autem Eglon cralTus nimis.

1
Ciimque
,
obtuliflet ei
munera
profecu-
tus eft focios
qui
cum eo
:
venerant.
,
Aug.jutH.ia.tn
JaJic.t. 5.601..
19
Verbum OCCUltum
milli eft
ad re,
Is
>
19.
Et reverfus de Galgalis
ubi erant ido-
Rex
ad regem Verbum fecretum habeo ad te , 6 Rex. Et ille imperavit filentium egreflifque omnibus qni circa eum erant
fl'xit
;
io
Verbum Deimihi
ad te.
Rex
io.
ingrefliis eft
Aod ad eum;
,
fedebat au:
tem
in
aftivo ccenaculo folus

te.
dixitque
bum
Afig.leciii.il.
374'
'
Dei habeo ad
Extenditque
Qui
ftatim furrexit
Verde
throno.
il
&
fnmpfit Aioth gladium defuper fe-
n.
tulit
Aod
fmiftram
manum
,
&
move
2Z
luo dextl'O
Fide Not.
ficam
de dextero femore fuo
infixitque
cam
in ventre ejus
ii. tarn valide, ut capulus fequeretur ferrum in vulnere , ac pinguiflimo adipe ftringeretur.
Nee
,
eduxit gladium
fed ita ut percufTa-
rat
reliquit in
corpore
ftatimque per fecreta
natura: alvi ftercora proruperunt.

Aug.qitxji.il. in
11,.
Et
exiit
Aod
foras
& tranfiit obfervantes

lliper
15.
Aod autem
claufis
diligentiflime
,
oftiis
Udic. 601.
c.
&
claufit janiias
domiis luperioris
eum ,
(Sc
coenaculi,
&
obfirmatis fera
coatftavit.
VULGATA
14. per pofticum egrelTus eft. Servique regis ingrefll viderunt claufas fores coenaculi , atque dixerunt
i
5
;
NOVA.
: :
gradiente.
Forfitan purgat
.
alvum
in afftivo cubiculo.
Expeflrantefque diu
,
donee erubefcerent
videntes
&
2^
,
VideNot.
:
18. Qui dixit ad eos Sequimini me tradidic enim Dominus inimicos noftros Moabitas in manus noftras. Defcenderuntque poft eum occupaverunt
,
&
vada Jordanis
tulerunt clavem
in terra
qu.-E
tranfmittunt in
:
Moab
&
non di-
quod
nullus aperiret
&
,
miferunt tranfire
quemquam
aperientes inveneiunt
dominum luum
jacen-
tem mortuum.
i6.
circiter
,
ig. fed percufl'erunt Moabitas in tempore illo decern millia , omnes robuftos fortes vi-
&
Aod autem
in Seirath
dum
:
illi
turbarentur
cfFugit
ros
nullus
eorum evadere
eft
potuit.
&
pertranfiit
locum idolorum, unde reverfus
fiierat.
50.
Humiliatufque
in die illo
:
30...
Vide Not.
Venitque
Moab
nu
fub
ma-
ftatim infonuit buccina in monte Ephraim 17. defcenderuntque cum eo filii Ifrael , ipfo in fronte
&
Ifrael
&
qsievit terra oftoginta annis.
VeRSIO ANTIQUA.
jf^. f ./!. 1 J.J ]uJic.t.i.6oz,e,
VuLGATA NOVA.
31. Poft hunc fuit Samgar
percuflit
filius Anath , qui de Philifthiim fexcentos viros vome-
&
51- Et poft eum furrexit SamegarfiliusAneath, percullit alienigenas in fexcentos viros, prs-
ter Vitulos
bourn
&
falvavit Ifrael.
re
&
ipfe
quoque defendic
Ifrael.

erat
17. InGrseco fimpliciter , j, 'Eyxu/x, abfque hoc, autem ; Sc pro exiiis , arETo? > itrbaTius , elegans. Adid ejl , h~ dit Au;uft. ibid. Hoc k^ct avrifpaeir diHtim
y.
t. ij- Qusrit hic Aug.

claz'i
quatft.
5. in Jud. to. 3. 601.

qttod
,
d. Qriomodo ptteri regis Eglotn tlavi apertteritit
Aod
In Kv-
-,
non
fie
claitjerat.... attt Ji ille tlavi

,
clattjerat
ijucynodo
tiitioiie
ccniraria, feqiientia indicant
&
q.
21. in Judic.
feciim e.tm non aiiferret
ut
tfii
nee iLx'ji aperire pcjjent.

vyoi'^ctv ,
)cj
^02.
b.
Quserens
qttoyjiodo Juerit
,
exiUs valde rex
Eglom
Giaeco
Kal jâ^c/
fpei5lat
thi"
KAeT/a, ^
"/vTv
//a
in
quando percujpis eji , ait ja contrarit , qun ftlet intelligi 'Nam. inquit,r*rt interpretatione quA non fecundiim LXX.fed ex Hcbrao eji , ita invenimui : Eiatauadipes vitlnus
^ conctujerint
6^0? civTcur
If. JO.
iffs-Trl^^îcc^'^
ettI
thk
teSi-hxw;.
telligendum effe ea hcuiime
diHum
Eo
e.
..
to. 5.
602.
quod ait Auguft. quaeft. 14. Sttb judtce Aod odoginta annos pacem
Jud.
habujjje
tem E^lom craifus nimis. "f. 19. Grxce ponimr mihi

tji.
novlx eth*
verbum. deleturque , poft Addit Auguft. hoc dixilfe Aod judicem, 11 ille afe emnes qui cum Eg\omft<erani . removeret. If. 20. Similiter in Grarco. Vid. fis Aug. ibid.
quod deeft Aioth i legirur auAug. ibid. Sic interpretari potuit defuper, qitadGracus babet cI-tto avoiktv ^ nam locuiio minus latina eft. In Grasco nunc jVanuCEi'. j^. 22. Huic refpoiident qus ait Aug.locut. 12. de Jud. 10. 5.374. e. Oûindopercujius eft {Eglom) diilum eft .quid
"jf".
21. Ita Grxce
nifi
tem
fup. 'Ac'/. Addit
Gr. Kal vsu^ncsv m *^h oy/cH'AuJ' i'w; & ci.-nika.vc. If- 31. Sic eft in Grico Vatic, prxter feqq. Aifct;,; , pro Aneath , ( in Mfs. Alex. Oxon. nee non editt. Aid. 8c Compl. 'Am'^- ) exinde loco prxter vitulos bourn , iic , w tw dîlfi-noj'i -cZi ôcof, in vomers bonm , in Alex. ,d^rpo'TrJ 1 i^t Tp-j'!tiJ'i exto? /.io'ô:v . in edit. Compl. ôuv , in Mf. Oxon. t'zToi yUoXta , al. cV tm fOTfw -cZt ^cuv tVro^ jwo'%ai)'. Demum poft yii/^.îr , Vatic, addit )ta:i 7e aVro? , S5 quidem ipfe , Alex, cum ed. Compl. delet nctiye, Oxon. cum Aid. fimpliciter 7/. Quarrit ibidem Aug. quid intcUigendum per hoc , fr*(fr vitulos bourn? An forte ,
Jjrael in terra promijjionis.
j.
^kqjvsy 'ktiJ^
&
quia non ediliius eft gladius de , qusft. 17. in Jud. 602. b. Merita qittritnr qtiomodo fuerit exilis valde rex Eglom , conclttferint adifes vulniis . quando perciiffiis eft. Grstce Kal d-Trinhnec to
conclilferunt adipes viitnus
inquic
ventre ejus
8c
eum
occidtjji fexcentos viros
^
:
leap Kara -rvit; ipM'i'i. ''" fc)' e'S''"^-' tyr m/M5 duTi. Vide fup. Not. ad f. 17.
/xtixcufcii ex tiT;
t. 23. Grafc. habet ih arî7rotV'a , porticum , loco foras in Mfs. uonnuUis Aug. ac editt. legitur ad fores. Item pro cbjcrvantes . Greece Aiu]ilct-/uiv^t;. quafi cothcatos ad obfervandiim
drant.
.
bus eccijis tudo eft, etiam vitulos eos appellare , qui grandes funt >.... non autem habet interpretatio ex Hebrao , practer vitulos bourn , fcut ifta quit fecundiim Septuaginta eft : Jiciit habet ilia ex Hebiso , vomere occifos fexcentos viros , quod ifta non habet : locut. 50. de Jud. col. 57 J. f. Diilum eft ,
bourn ftragem pHgnando fecit , ita diliiim eft , fritter illud quod fecit de bo? Sei quare vitulis? an Grxca locutionis confiie-
&
a JViarawiu
ibid.
colloco
mando
reliqua quaelfe
,
Monet Aug.
Hoc recapitulando diilum

,
i;^
ijuod fuerat pvxtermiffum. N.rwi prihs hoc fcijje inteUigen-
Samegar { M.[s. Sagemar ) quod occiderit fexcenpmter vitulos bourn , hoc eft , prxter boves : ii fup, Locut. I 5. col. 374. f. ad hxc Et percuffit alienigenas in fexcentos viros : No ait, inquit , aliemgcnarum fexcentos
inquic
,
</*
tos viros
dum
eft ,
2; Jit de fuperiiis defctndijfe
tr.mfiijje objer-
viros
aut
ccrte alienigenas in fexcentis viris.
vantes.
LIBER JUDICUM.
Cap.
IV.
4? 7
CAPUT
VULGATA
I,
IV.
Erat autem Debbora prophetis uxor Lapidoth
judicabat
NOVA.
4.
Ddideruntquefiliilfraelfacere
malum in conf-
annos vehementer opprefTcrat eos,
II,
Sf.
Jr\. peftu Domini port mortem Aod , z. & tradidit illos Dominus in manus Jabin requi regnavit in Afor habuitque dugis Chanaan cem cxercitus fui nomine Sifaram , ipfe autem habi,
:
qui
f
.
populum
in
illo
,
tempore.
illius
t fedebat fub palma

,
qmx: nomine
vo:
'
cabatur
inter
Rama
&
Bethel in monte Ephraim

filii
tabat in Haroleth gentium.

.
afcendebantque ad earn
:
Ifrael
in
omne
judi-
5.
Clamaveruntque
tilii
Ifrael
ad
Dominum non,
cium.
gentos enim habebat falcatos currus
& pej
viginti
VuLGATA NOVA.
6.
VERSlOANXrQUA,
6
tibi
?
Qui
mifit
&
vocavit Barac fiUum Abi:
Nonne
noem de Cedes Nephthali

Prscepit
dixitque ad
,
cum
&
prxcepit Dominus Deus Ifrael perges in montem Tiiabor , accipies
j^w^.
S-
la(M4, >;
&
tibi Dominus Deus Ifrael vade , due exercitum in montem Thabor , tollefquc tecum decem millia pugnatorum de filiis Neph,
&
&
J/-}-/-
tecum decem
millia
virorum
thali
7.
tis
de filiis Zabulon ego autem adducam ad

:
&
te in loco torren,
Cilon
Sifaram principem exercitus Jabin

ejus
in
,
& currus
8.
atque
omncm
tua.
multitudinem
Sc Si ibis , ibo :& fi non ieris mecum , non Aug.qtiieji.i.6.iti quoniam nefcio diem in qua profperat an- /'(f.. 5.60 5. 1. gekim Dominus mecum.
8
txadam eos
manu
Dixitque ad earn Barac: Si venis

:
vadam
fi
nolueris venire
mecum, mecum non pergam.

,
ibo
VuLGATA NOVA.
9.
an
Qui
dixit
ad eum
Ibo quidem tecum

tibi
,
fed
1 1
Haber autem Cinaus

filiis
recefferat
quondam ^
hac vice viftoria non reputabitur
quia
nu
mulieris tradetur Sifara. Surrexit itaque
maDebboin
ceteris Cinsis fratribus fuis

fi
:
Hobab
coonati
Moy,
&
tetenderat tabernacula ufque ad vallem

,
qua:
ra, St perrexit
10.
dit
cum Barac
millibus
in
Cedes.
vocatur Sennim
&
erat juxta Cedes.

eft
Qui,
accitis
cum decem
Zabulon Nephthali, afcenpugnatorum , habens Debbo-
&
li. Nunciatumque
Barac
filius
Abinoem
in
Sifar;E quod afccndiffet montem Thabor

,
:
iram in comitatu fuo.
VuLGATA NOVA,
1 3
.
Versio antiqua.
,
& congregavit nongentos falcatos currus

Dixitque Debbora ad Barac
,
; :
&
eft
omnem
1
exercitum dc Harofeth gentium ad
15 ferreos.
omnes
currus fuos
nongentos currus Aug.Ucm.iC.t.

3.375..
torrentem Cifon.
4.
Surge , \\xc
enim dies
in
qua
tradidit
Dominus Sifaram
in
manus
tuas
dit itaque
millia
en ipfe duftor eft tuus. DefcenBarac de monte Thabor , decern
&
,
P/.il
pugnatorum cum eo. Perterruitque Dominus Sifaram 5 .

,
:
&
om-
univerfamquc multitudinem , in ore gladii , ad confpeftum Barac in tantum , ut Sifara de curru defiliens , pcdibus fugerct
nes currus ejus
15. Et pavefecit Dominus Sifaram , omnes Utmiomi. currus ejus , &: omnia callra ejus, in ore gladii, 18. 57 j.*. in confpeclu Barach defcendit Silara delliper curru I'uo
:
&
17. ef
&
U L G A T A
Barac perfequeretur fugicntes currus, 16. omnis exercitum , ufque ad Harofeth gentium , hoftium multitude ufijue ad internecioncm caderet.
NOVA.
18. Egreflaigiturjahel
Versio ANTIQUA.
18
&
&
&
cooperuit
Uid, Loiut. ig.
&
occurfum Sifars, dixit ad eum Intra ad me, doin

:
eum
in pelle fua,
autem fugiens pervenit ad tentorium Jaliel uxoris Haber Cm;Ei. Erat enim pax inter Jadomum Haber Cnisi. bin regem Azor ,
1
7.
Sifara
mine mi
intra
,
ne timeas. Qui ingreffus tabernacu-
lum
ejus
&
opertus ab ea pallio
&
19.
dixit
ad cam
I
Da
mihi, obfecro, paululum
AD NoT^ A D Version EM
etiam in Gracco. Apud Auguft. quoque q. Debbora ait ad 54. ill Jud. col. ^04. d, legitur iterum Barac : Nonne mitndavh Domifius Deus ijrael tibi? Item loco cit. Locut. ad hoc , gj perges , &c. addit No ait, UE pergas , ijuod videtur ejfe coftfequens i fed ifittjitata to(Htione , Nonue prxcepit tibi ? perges , itt fnbaitdiamtts I'erbnm quod fiipra pojttum tjl , J^yTr , Nonne perges? ant
Tt. 6.
A N T
Q U A M.
Sic
Nr/i" tu veneris mectim., non ibo : qitia 198. c. cum legat non novi diem in qua dirigit Domtntis angelnm fttum mecum. Aiiguft. locut. I J. de Judic. col. 374. g. conilanOnomam nefcio diem in quo Dominus projperat ange~ ter litm mecum. Gr. k'x alict thc tje/or* addit Auga/
: :
r,
&
XJtrhm profperat aHtts nngeli ejus qui mecum pera mihi jacit per angelum.
ejl
itfi
prof~
jolita iocntioae plus habet

tit ,
&
7itvn ifla conjnvHiotie detrac-
t. i;.
Ad verbum
, ,
e Grseco.
Addit Aug.
ibid.
Vbili-
fenfiis cttrrii
Nonne mandavit Dominus Deus

:
Ifrael
bet dijlinguatiir
elegans repetiiio: iitrtim
tibi y
perges in
J^. 8.
, &c. ut fup. Antecedunt Grarce Kai
y
u-^re
vrfoc,
deinde fcquattir
omnes currus fuos, nongentos currus ferreos; an omnes

,
VtiV R/;x
currus fuos nongentos

reos.
e; deinde itferaiur
currus fer-
pro quibns Auguft. hab. Refpottdcns Barac Debbor,e , ait : dcinde loco , Si ibis , lie 'Eak Tropû^n; /^t' ifxQ ^ Si iveris mecum , nee iteratur niecmn port 2. ieris , prxterquam in Mf. Alex, ac ed. Aid. Deinum in Vat. al. port profferat , transfertur Domtttits : folus Mf. Oxon. addit kV:
t- ly. Ita de Grjcco
verbum
rum Aug.
at paulo
quacft. 17. in Judic.

:
60;.
verbo. Similiter iteb. Et pavefecit , &c.
&
ii
ad
atigcliimi cui fiilfragatur
Ambr.
1,
de ViJ,
to, Z.
five ohjlupefecit Sifaram i lib. vero port addit 1.0cm. pavefecit , id ejl , interjecit, Cr.(if;v.i. t, i8. Auguft. ibid. Non di,\ii pelle, am de pelle :J!t
,:
458
LIBER JUDICUM.
VeRSIO ANTIQUA.
aqu.-E
,
Cap. IV.
VuiGATA NOVA.
quia
fitio
valde. Qua; aperuit utrem laftls J
&
jiii^.tcciit.
dedit ei bibere,
2.O.
&
operuit ilium.
:
10.
io
&: erit, fiqiiis venerit ad te, &dixerit:

:
Dixitque Sifara ad earn

:
Sta ante oftium
375-*-
Eft hie \ir? Et dices
Non
eft.
tabeinaculi
te
,
&
:
cum
venerit aliquis interrogans
& dicens
:
Nunquid
eft.
hie eft aliquis
Refpon-
debis
Nullus
V
nacuU, allumens pariter
condite
I.
G A T A
tis
N O
ejus
V A.
11. Tulit itaque Jahcl uxor Haber clavum taber-
clavum
& malleum &

:
ingrefla abf-
brum ufque
detecit
,
M terram
mortuus
percutTumque malleo defixit

:
in cere-
qui foporem morti confocians
&
cum
lilentio
poluit iupra
tempus capi-
&
eft.
VeRSIO ANTIQUA.
j15. ijhsII. 28. in
VULGATA
in
tibi
NOVA.
dixit ei:
Z2
intravit ad earn
11. Et ecce Barac fequens Sifaram venlebat:
juJict. 3.603.
r.
Veni, Qui cvim intrall'et ad earn , vidit Sifaram jacentem mortuum, & clavum infixum in tempore ejus. 23. Humiliavit ergo Deus in die illo Jabin regem Clianaan coram filiis Ifrael
egrelTaqueJahel
occurfum ejus,
&
oftendam
virum quern qu^ris.
'^,<g. icciit.
ir.
Si.
2^.
(5c
pei-gebat
manus
filiorum Ifrael pergens,
14. qui crefcebant quotidie
&
,
forti
manu
y 2x.t.
5-
i7S-'-
indurabatur in Jabin regem Chanaan
opprimebant Jabin regem Chanaan lerent eum.

m.
donee de-
NoTjE ad VersIONEM ANTIQUA

enim hnbet Grxctts
to .-at in
x.-t)
It
tJi
AsVp'4 kut?;.
,
Êe('a^y iurlr EirifioAai'M
Nunc in Vat. xaJ circiimvolvn eum iuditmin-
gavnit
t.
le
12.
li dixtrit , /i ; ctera ad verbum ut fup. Aug. ibid, id efl , in domum ejus intravit.
Gr.
Alex.
& Oxon.
nee non in edd. Aid.
&
Compl.
f. 14. Ita Gr3Ece , uno exeepto , enyfvMiititv , indarata pro indnrithittHr. Notat Aug. ibid. Noz'O modo pitJiTitm eik hoc 'jerbtim indurabatur , fro eo quod ejl , jtirtis ejjtciebatttr
5J prisvalidus
:
^WEHa'>i/4" <f.vTl> If rn Aifji aVrvi'; , ut in Lat. fup. t'i-0- In Graec. Vat. iit aViif , Ji vir , pro /i piis ;at Compl. lin Oxon. nee non in editt. Aid. in Alex. întmcrli- item in Vat. Sc al. j, '.fxintA C.i , ij siVn , e/,
&
&
in
Mf. Oxon. xQxTxiiftitv
iir) ,
&c.
CAPUT VuLGATA
,_
V.
Edom
,
NOVA.
terra
y^ Ecineruntque
Debbora
,
&
Barac
:
filias
Abi-
Tegiones
mota
eft
ccelique ac nubes
V^ noem
,
in illo die
dicentes
diftiUaverunt aquis.
veftias
5
X. Qui fponte obtuliftis de Ifrael animas ad periculum benedicite Domino.

J
.
facie
:
Audite reges
,
auribus percipite principes

,
Ego
6.
Sinai k Montes fluxerunt k facie Domini , Domini Dei Ifrael. In diebus Samgar filii Anath , in diebus Jahel,
femit,-E
:
&
fum ego fum quM Domino canam no Deo Ifrael. 4. Domine, cum exires de Seir
pfallam
Domipec
quieverunt
&
qui ingrediebantur per eas
ambulaverunt per
,
calles devios.
& tranfires VeRSIO ANTIQUA.

,
VuLGATA NOVA.
7. CeffaveruM fortes in Ifrael ,& quieverunt donee furgeretDebbora.furgeret mater in Ifrael.
jiitg. jusjl.
ip. :
<!
Judit.t.
i'.
Cot
Defecerunt liabitantes in Ifrael defecerunt ^ _ dome furrexit Debbora, donee furrexit mater
7.
in Ifrael. Elegeriinr , ut panem hordeaceum , deos 8. "tunc expiignaverunt civitates princinovos

:
8.
Nova
bella
elegit
:
Dominus
&
portas
fi
hoftium ipfe fubvertit
clypeus
&
hafta
ap-
pum
paruerint in quadraginta miUibus Ifrael.
V
9.
U L G A T A
Cor meum
diligit principes Ifral-l

,
qui propria
eum ex Benjamin
in
populos tuos
,
voluntate obtuliftis vos difcrimini
benedicite
Do-
Machir principes defcenderunt
&
o Amalec de de Zabulon qui

:
mino.
10. Qui
tis in
exercitum ducerent ad bellandum.

afcenditis fuper nitentes
afnos,
& fede&
judicio,
&
ambulatis in via
funt currus
ibi
,
loquimini.
rac veftigia funt fecuti
BaDuces Iflachar fuere cum Debbora , qui quafi in praceps ac ba,

:
&
11.
tus eft
Ubi
collili
,
&
hoftium fuffbca-
exercitus
narrentur juftitix Domini

:
dementia in fortes Ifrael tunc defcenditpopulus Domini ad portas , & obtinuit principatum. loII. Surge, furge Debbora, furge furge , quere canticum furge Barac , & apprehende cap,
divifo contra fe Ruben, fe difcrimini dedit magnanimorum reperta eft contentio. 16. Quare habitas inter duos terminos ut audias magnanifibilos gregum ? divifo contra fe Ruben
rathrum
&
morum
reperta eft contentio.
tives tuos,
1
3
.
fili
Abinoem.
reliquia;
Dan 17. Galaad trans Jordanem quiefcebat , vacabat navibus Afer habitabat in littore maris,
:
&
&
Salvatx funt
populi
Dominus
in for-
in
portubus morabatur.
i8- Zabulon vero
tibus dimicavit.
&
Nephthali obtulerunt ani-
14.
Ex Ephraim
delevit eos in
Amalec,
&
,
poft
mas
fuas morti in regione
Merome.
NoTjE AD VeRSIONEM ANTIQUA

If
M.
Ita
de Grarco
,
prater
unum
Imhitmies
pro
fis
Tf . 8.
fluo VwctToi
>tf;TE4.
memc<
i,fqu,
at in editt. Aid.
.c^t?t;-
&
Compl. xaroin' Vatic.
his
ut fup. in
Mf. Oxon.
,
item
&
exftat
Graec. Vatic, habet: 'E^fj/ga/Js^-Ei*? Hf'?, omifOxoii. fauem hordeaceum ;_ at^ in Mfs. Alex. HphtMv Ceks Kiyiii, 0.5 af/n f.e-.o- in ed. Aid.
&
al, ,- i,
quoad
pro donee.
'Hf/Tisai'
(.
ifT" /"f""
k;
mw
reh<iua ut
m Lat.
fup.
, :
LIBER JUDICUM.
VuLGATA NOVA.
1 9.
Cap. V.
459
,
Venerunt reges
in
& pugnaverunt
prxdantes.
pugnaverunt
petu
mini
&
per prxceps ruentibus fortllTimis hoftium.

terr.-c
reges Chanaan
Thanach juxta aquas Mageddo

ftellce
25. Maledicite
:
Meroz
,
dixit angelus
,
Do-
&
tamen
10.
nihil tulere
maledicite habitatoribus ejus

in
quia non vene-
De
coelo dimicatumeft contra eos:
ma-
runt ad auxilium Domini
adjutorium fortiffimo-
nentes in ordine
& curfu fuo
adversus Sifaram pu-
lum
ejus.
gnaverunt.
11. Torrens Cifon traxit cadavera eorum , torrens Cadumim , torrens Cifon concuica aniina mea
:
24. Benedifta inter mulieres Jahel uxor Haber Cinsi , benedicatur in tabernaculo fuo.
&
25.
Aquam
petenti lac dcdit,
&
in phiala prin-
robuftos.
cipura obtulit butyrum.
zi.
Unguis equorum
ceciderunt, fugientibus im-
VULGATA
NOVA.
26
16. Siniftram manum mifit ad clavura , Sc dexteram ad fabrorum malleos , percuflStque Sitemfaram qu.-erens in capite vulneri locum , pus valide perforans.
Versio antiqua. perforavit caput ejus ,& percuflTit
-^Hg.lccht.ii.ii
J-57J-f.
&
V
27. Inter
eft
:
U L G A T A
NOVA.
29.
D.
pedes ejus
ruit
defecit
,
&
mortuus
Una
fapientior csteris uxoribus ejus,

:
hac
volvebatur ante pedes ejus
& jacebat exanimis
focrui verba refpondit

3
& mil'erabilis. &

28. Per feneftram refplciens , ululabat mater ejus Cur moratur regredi de ccenaculo loquebatur
:
Forfitan nunc dividit fpolia

eligitur ei
in
:
&
pulcherrima
feminarum
veftes
,
diverforum colorum Si-
fars traduntur
prjedam
&
fupellex varia
ad or-
currus ejus
tllius i
quare tardaverunt pedes
quadrigarum
nanda
colla congeritur.
VuiGATANovA.
}i. Sic pereant omnes qui autem diligunt te
,
Versio ANTIQUA.
Domine
:
inimici tui
Sic pei'eant
omnes
ficut fol in
ortu fuo fplen-
&; diligentes
ejus.
eum ,
ficut ortUS lolis
inimici tui Domine : jttig. in potentia 37J'''
Liicut,i4i
iet
ita rutilent.
3 2.
Quievitque terra per quadraginta annos.
NoTiE AD
t. 16. In Gracco,
fup.
if-.
Versionem antiquam.
j,
,
Aih'm^cs icepxMy
aun
&c. ut
(J
loco
crtris ;
at in
dtx.%^>t
Aid.
51. Sic in Graico Vatic, prater
&
Compl.
,
Alex Oxon. nee non in editt, item fto potciitia , conftantcr ;
&
unum, e5o/o?,-
Jvtifisi
virtute.
CAPUT
Vulgata nova.
'
VI. Versio antiqua.

T
fecerunt
filii
:
-f:pedu Domini
2.
Ecerunt autem
:
filii
Ifrael
malum
in
conf-
I.
ir?
Ifrael
qui tradidit illos in
maz.
minum Deum
Et fecerunt
& tradidit
Ifrael
malignum ante Do- 1/ CaI. U in manus Ma- "i- /"/? J4' f

1.
nu Madian feptem annis
dii annis feptem

eis.
^-
&
oppreffi funt valde ab
Fecerunt-
que
fibi
antra
&
fpeluncas in montibus,
& munatio-
nitiffima
5.
ad repugnandum loca. Ciimque feviflet Ifrael, afcendebat Ma-
dian,
&
:
Amalec, cxterique orientalium

apud eos
figentes tentoria
,
num
4.
in
fuper Ifante faciem Madias cryptas in montibus fpeluncas, monumenta. Et faclum eft, quando feminabat Ifrael, 3. afcendebant Madiam (Sc Amalech, filii orientis , afcendebant fuper eum
\'alde
rael.
fibi
&
prmaluit manus Madisc
&
&
&
ficut erant
& 4. &
non
&
committebant cum
eis,
&
corrumpe-
herbis cunfta vaftabant
ufque ad introitum
bant
fines terrx, ufque
Gaza;: nihilque oninino ad vitani pertinens relinquebant in Ifrael , non oves , non boves , non
allnos.
&
dum
venirent
Gazam
relinquebant ad vitam Ifrael, vitulum , nec afinum.
ovem, nee

Grarc. Vatic, hab. hoi-niti Kfply ^ in cofifpeHu Dtfabfque Dei , loco unte Donunum Dettm ; Alex, ve16 cum editt. Aid. & Compl. stam deinde in Vatic, pro tradidit , ^c. fie iJamv Vrt; Kf'c/o<: a- X^'P' Mai' iiTTii ET- in Alex, veto fc Oxon. yraf^J aixs , licut in edd. Aid. Compl. item in Alex, in tt/b'. >?. z. Quxdam diffimilia in Gracco , nempe i%i/ , ftttt:t y vel inv.tluit , pro pravaltiit ; fed Mis. Alex. Compl. hab. icaTi'X.i/ce dein Oxon. cum editt. Aid. port MxJiiu, omitiitur valde, prseponiturque t! k'ioi , voci Ifrael ; cxinde pro ante faciem Madia , lie , aVo cr^CftiVif Ma//a/< , a facie Madiam , Sc loco cryptas , ras TfivficcMoj;-, foramina., antra; in Mf. Oxon. ac editt. Aid.
f-
I.
eum; Alex, veto

miûtyiy
,
&
Oxon. cum
editt.
Aid. Sc Compl.
mirii
folus Alex.
Locut. ly. Sc l6. to. q:l.tndo feminavit vir Ifrael
add. eVai^Toi' , cui luffiagatur Aug. Lt fnclum eft, 5. 57J. d. legendo

:
afcendebat
Madian
Arnalech
lioc
&
^
fed
filn orienlis
,
^ afcendebat Jiiper
nofi
vir lirael
,
notat Auguft.
enm. Ad ttnum hominem

Vtk';
autem
,
lignificari
&
&
ipfam gentem. f. 4. Gratce , vrapsviCciMy in eos , pro committebant cum
caftrametahantur , fubinde loco fnes terra, Oxon. rii xafTTii; ivTc^y , fruSus eorum ; in Mfs. Alex. Aid. iy.piac edd. Aid. Compl. ra sjitta ( Alex.
ti?
eis ;
&
&
&
&
Compl. iJôLvi pa.c,, in Alex, av^pctt;, monumenta )c/;^âf ' penjilta.

,
catilas
demum
loco
Gixc. Vat. ia.v =c-7t^^l^v 0/ I'li] 'icpawA, k. , Sec. ft feminaverunt fill Ijrael, ^ Sec. pro quando jtmin.ibat Ifrael ; in Mf. Alex, ac editt. Aid. & Compl. oV; , (Alex, inciy ) pauloque port Ox. cum iifdem edd. eimif-ir ecvvf 'Jcpctn aisCajyi demum in fine , cod. Vatic, hab. QcyxyiCaim d.viT5 , Jimul afcendebant cum eis , pro (^ afcendebant fuper
J?. 5.
,
,
'
pracpoiito < /; , nomini Gd, exinde loco ad vitam IJr.wl , fie , t/Vo'raiid' îi? w T yn 'Ufttm , fubftantjam vita in terra Oxon. delent rn 7 , cum edd. Aid. Ifrael. Mfs. Alex. & Compl. Demum ita in Vatic, vis a tc?; irc;un'si; raiT, iy^y , neijue in grrgibus taiirum , y ajinum , loco fw ovem^, nec vttulum, nec ajinum. In Mfs. Alex. & Oxon.
ptot) Tvi;
,
7h;
proventus terra
iCnm
ut
&
in Vatic,
&
Jc,
ut in editt. pracd.
j, ,
-rt/^n.
>
A"'X.'_
>
oi"
fed
Ox,
pro I.J,, hab. itl
&
pro
'tyty ,
lie
i/VoJc/'j/ei'.
44^
VER
lucif.Cal.Mhifuf.
5.
S
LIBER JUDICUM.
I
Cap. VI.
A N T
Q UA
eoriim afcentie5
VULCATA
Ipfi
NOVA."
eorum venlelocuftarum
,
Qiioni.im
ipfi
6: juinenta
fiia
enim
&
univerfi greges
bant,
&
tabcinaciiLi
fiios (.lucebanc,
&
camelos afferebant , aciveniebant (iciit locuftx in

eiat
&
bant
cum
,
tabernaculis fuis
,
&
inftar
univerfa complebant
innumera multitudo ho,
multitiidinL"
quoniam non
numerus
&.
minum
6.
&
camelorum
quidquid tetigerant devalde

in
ad\enicbant fiiper ten-am, coiTumpere earn. 6. i-t pauper tadus elt ilVael a facie Madix.
7. Et clamaveiiint filii Ifracl ad Dominum propter Madian. S. Alilit Dominus virum proplietam ad filios
vaftantes.
Humiliatufque
eft Ifracl
confpedu
Madian.
7.
Et clamavit ad
Dominum
poftulans auxi-
lium contra Madianitas.

8.
Qui
eft
:
Ifrael,
IlracI
:
&
dixit
illis
Hxc
dicit
Dominus Deus
ex^gypto,iSc
eutus
Ego
de
ilim qui addtixi vos
vos
feci
load eos virum proplietam Dominus Deus Ifraei Ego eduxi vos confcendere de ^gypto ,
mifit
,
&
:
H.-EC dicit
&
eduxi
9.
\'os"
domo
lervitutis
de
domo
9.
fervitutis
, ,
vos de manu regis ;Egypti, de manu omnium perfequentium vos & ejeci illos dedi vobis terram eorum. a facie \ eltra ,
ablluli
:
&
&
&
liberavi
de manu jf.gyptiorum
:
& om-
&
10.
Et
,
dixi
Veller
non
vobis Ego timebis deos

:
fum Dominus Deus
Amorrhxorum
in
nium inimicorum , qui affligebant vos ejecique tradidi vobis tereos ad introitum veftrum , ram eorum. 10. Et dixi Ego Dominus Deus vefter , ne timeatis deos Amorrha;orum , in quorum terra
&
quibus vos inhabitatis in terra ipforum. Et

exaudiftis
Ang.
ludic.
qit^zji.
non
fub
habitatis.
Et
noluiftis audire
vocem meam.
vocem meam.
,
t.
3.
5t.r 604. .
Et venit angelus Domini 1. _ quercu , qua: erat in Ephra.
&
fedit
autem angelus Domini , & fedit pertinebat Ephra , ad Joas patrem familis Ezri. Cumque Gedeon
II. Venit
,
fub quercu
qua: erat in
&
filius
ejus excuteret atque purgaret frumenta in

,
torculari
ut fugeret
ei
Madian
Idem 04. c.
ijtixp,
I.
11 ne.
Dominus tecum, potens

:
in fortinidi-
1.
apparuit
,
angelus Domini,
fortiffime.
;
& ait
Do-
minus tecum
virorum
Aug. Loan. 28.

tS
29.
57y.
f.
Lucif. Cal. de reg.
IW.
214..
Et dixit ad eum Gedeon In me , domiut c]uid ne mi , & fi ell Dominus nobifcum , in\enerunt nos omnia mala ifta : & ubi lunt mirabilia ejus , qux retulerunt nobis patres noftri , dicentes Nunc ex jtgypto adduxit nos Deus 5 tradiciit nos in manu Et nunc fprevit nos , Madia; Dominus. falvum faVade in fortitudine tua, 14
&
ci Gedeon Dominus nobifcum derunt nos h;EC omnia ? ubi
J). Dixitque
,
Obfecro,mi doeft
,
mine
qu.-E
fi
cur apprehen,
funt mirabilia ejus

,
narraverunt patres noftri
atque dixerunt
?
De -gypto
Madian.
eduxit nos Dominus
&
dereliquit nos
Dominus
&
tradidit in
Nunc autem manu
& 14. Refpexitque ad NoT;E AD Versionem antiquam.

Ti'a'i'
,
eum Dominus,
&
ait:
V. y. Non omnino fimile Grjccumeft; nempe loco_;menta, in cod. Vatic. & al. eft tiijei; , pojpjjimes ; kd in Alex. TK KTii in cdir. Aid. i, tx htkhi' fubinde pro tnbcrnacttl.% fui% ijjf-reh.%/it , in Vac. Tic , at cv.vral dvT^v -sra^ e /tVci'7a , t.%her!mc!il.i eorum ad-jamlum ; at inAlex. iicut in editt.
,
Aid.
To
,
&
Compl. Ta; cxwa?

2)
,
ce'i'Tî'
,
'axfiffgyt
ij
irafsj/ref-
non A.'7f^Ty. f. 10. Similia Grc. hab. praeter feqq. nempe, /rim, quod abeft port ego i in editt. tamen Aid. & Compl. legitur, *E7Eti' tt'jxi Kt;'e/c?, &c. deinde pro timebis , conftanier (îEvBi-ceê , ttniebitis , & loco Amorrhaorum , 7* 'A/ncppctly i at in Mf. Oxon. tcTc 'Af^tjffalujv , iicut in Vatic.
xa'SnÊ
,
vcl ut in Alex. ctpe7!iVcv7o
ftios rliiccb.iut,
7ra/ê'^f
addic
adveniebam : k. t; KaîiA!;; ai^rwv

ccxf i;
i.'i
demptis h'n , ^ camelos Mf. tamen Oxon. verbo

vv:y C in
,
fedetis
pro inhabitatis
in Alex, veto sVoixeTts ,
in
Ox.
Tf .
,
-â^ sêôv/o"
Compl. y.xloKihi. ac edd. Aid. II. Gr^c. Vatic, pro Jttb qitcvcu quit erat in Ephra
uTo 1VV Tifiutv'.w
&
turn fequuntur in Vatic, nato;
Alex.
>
& Oxon.
ni'T'i';
?.i
habct
a;
otVfi;,
in edit. Aid. ck a'zfi'/s;)
ttmT^"-?
t tmc 'E^^J^di Oxon. veto Compl. Tvf Afui , Tm tcv cc 'i-^pd > cum cum Auguft. Alex. & Ox. 'Epfx.^x. E6 fpeftant Am-
editt. Aid.
&
'IotA
Alex,
cum
a'
editt.
,
Aid.
&
Compl.
k.
prxfe-Jvotlo
ci
brofii ifta,
I.
,
I.
de Spir.
,
,
feu
'5rpe7eiVo^7o
)
t>{ 7>i
Oxon.
,
7raf7i'OK/o
utci
jub arbore
ret
,
ut legimtts
oracilluni
"
UtstM^
j,
,
A/f'^Bs/fCf
duTur
in editt. Aid. Sc
Compl. tS
>
nccepit
J99. b. hierobaal , cam quercu , trittci mejpm virgk cade' ut a poteflate alicnigenarum in it'
S. to. 2.
^îzfp^-^lî
Mf. Alex. Aiarp^'tfîv ccurm, f.6. Gtxc. KhI e7rTcix"^''f 'ISh* fo'fes'
in
tC. 7.
hert.uem Dei popjttum I'lndicaret.
Vide
Aid.
inf.
Not. 21.
&c. ut
f
bus
,
12. Ita Gr.
Ox. cum
("X^'i
>
editt.
&
Compl.
t^v
in qui-
fup.
ALKaTo^
Ty,
at in Vatic, t^ûpî;
1.
Avydf.ti'jiv,
Ad verbum
eft in
;
e Grasco
practer ult. propter

Tjnî-^-Tr^
li/j. ;
Madian,
a fa-
fortis
virtutiim.
,
Lucif. Calar.
cuius loco
cie fie
f\
cod. Vat. tto
MxJ iy.fi y
in
irâ^
Dominus tecum
potens virtute.
de reg. apofr. 214. c. Addit Aug. ibid. Nomi^

:
Madiam
:
at in
Oxon.
JV/i Ka.J
zl
Alex, veto
Kvcx^vTrs-
Ktt.]
^'j^r:l^
eVI fVExpaâc
vm 'Icpanx
nativus tafus eji , non vocativus tecum efl , non , tu potens. Aucl.
.,
hoc
e[i ,
Dominus
potens
1.
de promill. ap. Profp,
oVe
Compl. excepiis his MaJia'u' limiliterin editt. Aid. in Compl. eVe/ , pro sVi, & JViz , pro Tiifl : , vel ut qux ita reddit Auguft. qujcll. 51. in Jud. to. 5. 604.3. it adit m efi y quaftdo ciamaverlitit jitti IJ'rael ad Domtnitut
&
potens in -virtute. p. 141. b. Dominus tecittn Tt. 15. Priora verba de Auguft. refle conveniunt cum ut quid , pro quo habetur e/; Grco ft excipias iftud ,
,
t/, abfque feq.
propter
1^.
Madian. 8. Apte ad Grecum

,
nil!
quod
,
ibi initio
eft
,
j. ,
&
pro ex jLgypto
ad vocem fcr-jitiitis ; in Mfs. tamen Alex. & Oxon. ac inedd. Aid. & Compl. deeft yy; , ut & J,iV in Oxon. Aid Coropl. Auguft. quaeft. 51. in Jud. to. 5. 604. a. legit fimWlKX Et mifit Dominus virum propbetam ad filios ijrail , Lucif. tJ dixit eis. Mf. Oxon. delei j., ante mifit , cum iF. 9. Vix meliiis e Grjcco , prxter unum aut altetum , nempe abftuli pro quo iffuti/.ir eripui , in Mf. Oxon.
li 7;
'Aov'n'v
addito
J^m
Mf. Oxon. ac editt. Aid. &c. Apud Lucifer.. , Calar. ubi fup. (ic Et fi eft Dominus nobijcum , 2< ?""' apprehended unt nos omnia mala hxc? Apud Audi. 1. d^ omnia; fed
Iran'
:
in
&
Compl.
eft
K,
acit'cc to.
promiif. p. 141. b. Si Dominus nobifcum eft , quare nts inveneruin mala h.tc ? Reliqua fubjunfta ex Lucifero , non diftetunt a Gricco , nifi leviter ifcilicet ante mirabilia, ha J. ..,.4 ;...... n .... .',_.';(ic narbetur'3-Ki''a, deinde pro retulerunt, (. , A/i!7::oai7o
'
"
,
raverunt
Aid. edit. ii.tiMi.im, exemi , in Compl. {iuûMtyi exinde conftanter legitur , ^MCirru-r , tribulantium , \oco perfequentium , abfque proceed, voce regis. Auguft. Locut.
&
item Ki/g^:;, pro Dens , ii:,^ffr{sy , ejecit , pro fprevit , ( in Mf. Ox. Compl. aVmca7c, repulit ) demum sicoac editt. Aid. xs , pro tradidit , abfque ult. Dominus ; in edit. Aid. wauti
/^h
t'X,''
pro nunc,
nonne
&
&
ff/a'XE, in
ft.
Compl. ac Oxon. Kvctî

rKtm],
ifta
,
)tj
Taps'/wxE.
,
14. Gr.EC, addit
ad tua
delet veto
27. to. ^. 57y. e. ti ; additque Per

:
lie
habet
,
li/'fr.jxî
vos de
m.vm ^gjp;
Mf. Alex,
fnniliter deeft
,
manum
poteftatem fignific.it
per jtgyp-
iic , fi.xiri^sif.x
nonne in Grjco , 5c pro mitto , in Mf. veto Oxon. Eâ-rere'Msj , ut fup,

in Judic.
col.
turn
jEgyptios
ic fane in
Mf.
Oxun.
legitur A'-jutt-
Auguft. quft,
5 J.
604.
c, legit
Nne
tIBER JUDICUM.
VULGATA
15. Qui relpondens
ait
?
;
Cap. VI.
manu Madi^
:
441
xionne ecce mitto
?
NOVA.
Versio antiqua.
cies Ifrael
liberabis Ifrael T.Kff. Vade in hac fortkudine tua , *. II. de manu Madian ; fcito quod miferim te.
&
de
Uicif.Ctii.uk fup]
te?
Obfecro
mi domi-
ne
in
quo libeiabo
ManalTe
ei
Ifrael
,
ecce familia
mca
in-
In me, domine , in quo falvabo Ifiael 1 ecce mille mei humilioies in Manalfe
Au^.û^fi. j^. ,,
/</.. 3.
6a^.d.
fima
eft in
&
ego minimus
in
domo
.-
patiis mei.
16.
Dixitque
Dominus
quail
&
percuties
Madian
Ego ero tecum unum viiuni.

:
1 7.
Et
,
ille
Si inveni
inquit
gratiam cofis
ram
jris
da ad me.
te
milii
lignum quod tu
qui ioque-
6. Et dixit angelus Domini ad Gedeon Quoniam Dominus erit tecum Sc percuties iVladian tanquam virum unum. Et dixit ad eum Gedeon Si inveni gtatiam 1 7. ante oculos tuos, & facies fecundiim eaquslo1
: :
:
Vypogmp.
'
i. i.nppj 10..^^. 23..
queris mihi.
recedas hinc
,
18.
dit
Nee
donee
revertai-
ad
te
portans facrificium
:
Qui lefponEgo prEftoIabor adventum tuum.

ofFerens
tibi.
.
&
18 ofFeram facrificium in confpeclu tuo
meum
&
ponam
ûg-juxfi. i$.tri
Mk.i.
i-iî.J^
9
,
Ingrefl'us eft itaque
Gedeon
&
coxit hce:
19
Fide Not.
de faiinx medio azymos panes carnefque ponens in caniflro , jus carnium mittens in oUam , tulit omnia fub quercu , obtu-
dum
&
&
&
lit ci.
io. Cui dixit angelus

nes
&
,
2.
azymos panes
cSc
&
Domini Tolle carpone fupra petram il:
1am
jus
defuper funde.
tenebat in
:
Cumque
,
fecifletita,
20 Accipe carnes & azymos, & pone ad JW. ^04../. petram illam, & jus effunde. Et cum hocfeciflet Gedeon,
zI
.
1,
extendit angelus Domini fummitatem vii-
extendit angelus
gx
quam
manu
&
tetigit
carnes
panes azymos afcenditque ignis de petra , carnes, azymofque panes tonfumplit angelus
:
& qux-eratin manu ejus, & tetigit carnes & azy& mos & accenfus eft ignis de petra & comedit
:
Domini fummum virgs

,
carnes
22.
&
azymos
vidit
autem Domini evanuit ex oculis e)us. ii. Videnfque Gedeon quud elTet angelus Domini , ait Hcu mi Domine Deus quia vidi angelum Domini facie ad faciem. i 5 Dixitque ei Dominus Pax tecum ne timeas, non morieris.
:
Et
Gedeon quoniam angelus Domi-
ni eft
mino
24. jdificavit ergo illud , vocavitque

eft
ibi
,
Gedeon altare DoDomini pax , ufque in

adliuc
elfct:
.24
tris
filii
Cum adhuceflet Gedeon in Gopher pa"
Helclri,
Vign.rtxpf.comr VM-im.'î^.t.
pra;fenteni diem.
Cumque
,
in
Eplira,
qui
familia Ezii
ilia
zj. nofte
dixit
,
Dominus ad eum
Tolle
25. locutus eft nofte
ilia
,
tamum
:
patris tui
&
alterum taurum annorum
Vade,
feptem, deftruefque aram Baal , qua; eft patris tui nemus, quod circa aram eft, fuccidc
&
& everte aram Baal ter tUUS & lucum, qui eft
:
Dominus, dicens quam sdificavit pa:

:
fuper illam, excide
Not/EadVersionemantiquam.
ecce miji te? AuiSl.
Vade
diiin,
in niiifiu
de promiir. apud Profp. p. 141. b. enim tua libernhztitr Ijraul de majilt Mft~
I.
cctctimme
eriipit
,
comigit , de petra ignis , quam gerebat angehts Dei atqne ita fncrificium quod ojferebatiir , abfumptuni
Tf. I J.
Grsc. Vat. addir
,?
ro Alex.
&
,
Oxon. cum
fie
edit.
, voci Domine , delent veAid. exinde loco mzlle mei
humiUores
in Vatic.
&
al.
bum,
Jet
chiliiis
mea
injirmntit
:
yjnii /j.y iSi'nosy , ad veri. de Spir. S. eft. Ambrof. I.

1!
to. 2. ^^^. e. ait
Qô metits oracnh Gedton, citni artd:fquod , defii-ientibifi licet pi^pulorum milUhtis , tn ttno viro Domintti plebem fiittm nb hoftibiis itberaret , obttiltt htrdiim ,
&c.
Tf.
16. Grac. poft dixit
ad Gedeon^ cum cif. Calar. !. de reg. apoft. 214. a. fie hab. Lgo ero tecum y percttties Madtam quomeda jittttm homtnem. In edd. Aid. Compl. exflat , Kt/'p/o5, oti iac/icu sâi, &c. abfque hoc , in Mf. Oxon. art Kupiac;. 7r?;^c5 Kt'fiV Loco hujus vocis gratiam , Gr.iec. Vat. habec Tf". 17. l^sc; , mifcficordiam ; Mfs. veto Alex. &c Oxon. cum edd. Aid. & Compl. x^'f" i'^"' '" Oxon. eVuVioV Qh , loco ante cciilos titos , in al. iîco.ft'Ai (\ ; reliqua lie hab. in
reponir Tf 0; dunv , deletque feq. (jiioniam ; reliqua concordant. Lu,
^ &
'-,
iiâ in Gra?co K! i!-?re irpaf dvrot proquibus Auiaift. Et ipfe angelus : reliqua concordant , rifi quod Grasc. Vatic. Jiabet Ta ocûju.a. , Alex, veto 5c Oxon. tv; /'7^5 rt'; a(û/^Vi, eum edit. Aid. in Compl. rt; aîii(?, ut fup. exinde poft^Kj , addit cod. Vat. eX'-H--'"- e^XÊi juxta effunde , Oxon. cum cditt. Aid. & Compl. i>ixicv , Alex, xXa'oi- demum loco ^ clnn hoc fectffet Gedeon , in Vatic. & al. fimplieitcr, i i-Tn'man tT>{ ined. Compl. rs/ta T.{. Vid. Ambrol. fup. Not. 19. 't. 21. Cuntla eonveniunt cum Gra?co , uno excepto, accenfus eft , pro quo in Mf. Vatic, ai'Xii , ajcendit ; fed in Alex, ac editt. Aid. & Compl. niptii. Ambrof. 1. de myft. to. 2. c. J. 532. a. Scriptura teftatur , inquit, quod ad Hierobaal pieces , ignis defccnderit de ccelo. Vide fupra Not. II. jmo & Not. b. novilfimse edit. Ambrof. cum admonit. prsvia. Gedeon infra Tt. 32. appellatur /0If.
:
20. Antecedunt
ttvfsAoj
Qiv
ait tilt
baal.
Vat. Kcii 'sroiiicei; /.cci Q^/^^ftov 'nv.v I/ facies mibi httdie omne qitidquid
K3aiv.iui
(
t; s'â'/noc?
loctttui ci
jusTsf^^y mecitm qua:

, ;
ni
ablunc ab edit. Aid. in Mf. Alex.
&
, k.
Compl.
Graece
,
ô(H5;
f^ta
y
Qv/û^v
tte
,
Compl. fie Kat on Qu Âsr; îr'

^vCj^
s'vc^zrrjv
t. 22. In Graeeo Var. additur Jto; , ad vocem Domiabeft vero a Mf. Alex, ac editt. Aid. & Compl. ^. 24. Non Copher Grsece , fed 'i.tpe^B'^ > deeftque
,
vox
tur
;
fill.
Trixc a Vigilio
5/^?, Ht ftcies mihi Jignntn

Jf. 18.
e^si'ccu
,
qttta
hqiterti mecttm.
t. 2y.
(\'
fummatim
:
tantiim relata
viden-
tmV
^.vja-y
nam
avrcc
in Grjsco
Kf'/^/c^'
J.
fie
Kai
i~t!>e1o cV
rn yuxn
e'xs/hi , if
efferam facrifictum
Mfs. Alex.
& Oxon.
facnficabo in confpeclit tin ac edit. Aid. aan ^-ucaK ^K ,

i.
fed in
ii-JTSV
j, 6h'cu ,
'mxlfi
Qi,
A'e toy t^^)Cov roy /î%zy S^suTigty iirlaiy'i ,

Ka.'c^
,
Tau^y
ij
,
c5 s;t tg>
xatsTisr;
to
^v,
&c.
fimiliier in
1^^.19.
Compl. excepto twa , pro Ensi!. Hue redeunt quae narrat Ambrof. 1.
(^(rMe^cf
Ty
,
^$t tc^ 'stajpl
(\
to accs
J5'
to
S. to. 2. J99. e. 600. a. Gedeon, clan audiffet fciemtbus licet poptihrrtm mtllibtts , tn ttno vtro Dominus plcbem /nam ab hoftibus liberaret , obtltlit hcedntH caprar/nit , ittjtis carntm Jecur/dnm praceptwî angcli , ax.pna fnpra petram pofuit , ea Jure pcrfiidit : iju.t Jimiil uirgx
de Spir. quod, de-
iW ivTO
ei
oMifivceif.
:
It fiBum
eft
sn nolle ilia,
dixit
taurum qui eft patri tuo , ^ annorum JJ defti lies altare Baal , quad eft pain tuo , '^^ lucum , qui fupir illud exterminabis. Vide Aug. Loeut. 50. to. 5. 575. f. ad hoc JJ zitulum aiiticriim"jeptem. His alludit Aoibrof. I. i.de Spir, S, to.
Dominus
Sume
^.'itnliim
vitulitm fecundum feplem
44*
f'iîl.T/iff.iitifuf.
LIBER JUDICUM.
Versioantiqua.
Cap. VI.
Vulgatanova;
qiii
2.S.
&
idificabis altare
Deo
tuo,
vifiiseft
tibi
in Vertice montis
Macoth in ordinatione
Domino Deo tuo in fummitate petrs hujus, fuper quam ante facrificium pofuifli toUefque taurum fecundum , ofFeres holocauftum fuper ftruem lignorum , tju*
16.
sdificabis altare
:
&
&
de neraore
fuccideris,
VuiGATA NOVA.
1 7.
Aflumptis ergo Gedeon decern
fuis, fecit licut
prsceperat
,
ei
viris de fervis Dominus. Timens au

illius civitatis
,
sdificatum erat.
tern
.domum
patris fui
id facere
&
homines
per
que perquirerent auftorem

filius
29. Dixeruntque ad invicem Quis hoc feck ? C^mfafti, diftum eft Gedeon
:
diem noluit
i8.
fed
omnia nofte complevit.
Cumque
furrcxifTenc viri oppidi ejus

,
mane
Joas fecit hjEC omnia. 30. Et dixerunt ad Joas

:
Produc
filium
,
tuum
vidcrunt deftruftam aram Baal
&
'JttiH. I.
lucumque fuccifum, taurum akerum impofitum fuper altare , quod tunc
hue , ut moriatur cidit nemus.
quia deftruxit aram Baal
& fuc-
Versio antiqua.
de premiU'.
Vu
31. Quibus
eftis
I.
AT A NOVA.
refpondit
:
yj
rietiu:
a[iid?Tofi.f, liji. faciris
Nunqiiid vos jiidicatis Baal , aut fahoim eum ? qui in eiim injurias ingellit , moin
ille
Nunquid
>
ultores
Baal
,
ut pugnetis pro eo
qui adverfarius
mane
li
DeUS
eft
ipfe fe vindicabit
eft ejus
fi
moriatur antequam lux craftina veniat

,
Deus
5i.
eft
vindicet fe de eo
qui fuflbdit
aram
ejus.
Ex
illo die
vocatus
:
eft
Gedeon, Jerobaal,
eo quod
Vigil. Tapf. centra
dixiiTet
Joas
Ulcifcatur fe de eo Baal ,
qui fuffodit aram ejus.

5 5
& venerunt, & caftra pofuerunt
in val-
5;.
feuntcs
zrael.
Igitur
omnis Madian
&
Amalec
:
Varim, 744.
c.
le Jezrael.
orientales populi congregati funt fimul
& & tran,
Jordanem , caltrametati funt

Spiritus
in valle Je-
Aug.
loitii. ;t,
7-
37?- Z- tf
49'
&
54. Et Spiritus Domini confortavit cecinit in cornea
Gedeon,
zcr
4.
qui clangens buccina convocavit

,
autem Domini induit Gedeon i domum Abiefe.
injud.ill-f.
ut fequeretur
.
} 5
Mifitque nuncios in univerfum Manaflen ,'

ipfe fecutus eft
qui
&
,
eum
&
alios nuncios in
,
Afer
runt
&
Zabulon
&
Nephthali
qui occurre-
ei.
Aug.
I.
dt unit.
36.
Et
dixit
tu falvum facies Ifrael in locutus es
Gedeon ad Dominum Qiion'im manu mea , quemad:
36. Dlxitque
facis per
Gedeon ad Deum
Ifrael
,
Si
falvum
manum meam
licut locutus es
modum
37.
ecce ego
fadlus fuerit ros in vellere, in
ram liccitas , nu mea Ifrael,

38.
fi lanx in area omnem vero terfciam quoniam falvum facis in ma-
pono
vellus
&
57.
ponam hoc
vellus
lana
in
area
fi
ros
in folo vellere fuerit,
&
in
omni
,
terra ficcitas,
fciam quod per

hberabis Ifrael.
manum meam
eft ita.
,
ficut locutus
es,
ficut locutus es.

eft lie.
Et faftum
Et diluculo vigilavitGeexprellit vellus

,
58. Faftumque
Et de nofte confur
in craftinum , currit ros de vellere

39.
deon
&
,
&
decu-
gens , exprelfo vellere
concham rore implevic
plena pelvis aqux.

:
Et
dixit
Gedeon ad Dominum
,
Noniraf-
9.
Dixitque rurfus ad
fi
Deum
Ne
irafcatur
catur fiiror tuus in
me Domine & loquar adhuc furor tuus contra me NoT^ AD Versionem antiqua m.
(Gedeon) vitulum
a patre
adhuc femel tentavero
a. 600. c. dicens
idolis
Occ'idit ipfe
fua
ftptennem alium vituiiim immolalavii Dee. Similiter Philaftr. Brix. de hêref. 715. b. Et
depiaiuum,
,
tiiain
Gedeon
inquit
nolle iricendens idola
^ fraiigcns
Deo
tanttim virtutis
j^.
meruit impetrare
ut ctem paucts injinitos
Ita Grsce, nili quod loco ad Dominum : Otit&c. legitur, Tfo; -rov Qtiv- i-i Qv C"Z-'i "' X^'~ pi fiV TOK 'lof aii^ , xaSto's , &c. quK ita reddit Ambrof. 1. i. de Spir. S. to. 2. 60 1, b. Si fal-v.is i manu mea Ifrael , qiiemadmodiim locmiis es , Domine, In Mfs. Alex. & Ox.
*. 5S.
tii ,
vinceret inimicos.
de
tcr
z6. Grjcc. priponit to Kvpix , huic , Deo tno ; deincod. Vatic, loco qui viftts eji tihi , &c. hab. (implici,
ac edd. Aid. oV TpaTTOv , pro

If.
&
Compl. deeft Qu
in Alex.
& Compl.
efl
xa6&j;.
î jcpf^H)
Mac>'('l
Ttfry ' f/\
cum (em Mm/i hujus in ordine :Ws. ~ Msrii Q" i~'' t?; xcffjB? tiT ifiivlt Qoi -s-i tw; xtptij; editt. Aid. & Compl. lie Mavai^ T? opvii ( Compl. o^k; Mot^'^, Mf, Alex. ^pvi;MxojX ) , fed Ox. non habet MamJ rS , uti nee tk'tk , quod
'
ina^ra. 'A . fi'pei vero Alex. &Oxon.
via
57. Similiter in Grasco faltem Vatic, prater ha;c le'Ear Aposo^ ysyvlat eVI toi' ttoxok /wo'roi' , Si ros fa^tts
;
fuerit fuper vellus fcltim

/s', iicut initio
i,
deinde licisV;; infoloOx. sV}

qujc conjunft.
j, ,
iii'
initio fimiliter
exftat in
Mf. Alex, ac
,
editt.
Aid.
,
&
nn
falvum
^s;;.
facis
Q^ciii
1.
falvatis
in
Compl. demum pro uno tamen Alex. Qci'
edam
in ed. Aid. deed.
If. 51.
Graec. Mi!
^'^"5 'ii>
AikkêSs
i/Tsp ts
Bd>;
iV
601. b. fie legit: icce ego pono lan.t vellus in area : ft ros faults fuerit Juper omnejn terram ficcitas , cognojcam qui fuper vellus ,
Ambrof.
I.
de
Spir. S. to. 1.
V';
7rp:x>t' it so; sV/ J\.;)i^fâ> yrM > &c. i. c. Nkmauid vos mtnc judicium facitis pro Ba.1l 1 aut vos falvatis eum? quicnnque judicium jecerit ei ^morti detitr ttjque ma^ tie: ft Deus efl, judicium facial /iti , Sec.
in
manu mea , fecundiim prom:j]a tua , populum liberabis Auilor 1. de promilf. apud Profp. p. 141. c. Volo Domine , jtt vellus quod efl in area , impleatur aqua , ^ areis
.,
ficca fit.
^.
53. Ita
in edit,
Grace, prater unum venerunt , quod deeft; tamen .'\ld. fic , i, iraf w^Soj- j, ma.pai'ico.a , in
,
jc,
e<"
Compl.
& Ml. Alex,
Ais'&Hoa'
k.
irccpir^â
Graco , excepto uno confortavit , pro quo in Mfs. Vatic. & Oxon. iviJ'un , induit ; in Alex, vero ac editt. Aid. & Compl. ef cn/uriutntsi. Vigil.
If. 34.
Ad verbum
In Grasco Vatic, fimpliciter , ci'fBftice rn sVaupro diluculo vigilavU Gedeon in craflinum : Mfs. Alex Ox. addunt X^cSi-ji, cum editt. Aid. & Compl. item in Alex. cc-tto , de , in Vatic, sra^f pro decttcttrrit
ir- 58.
>
&
&
pv
Oxon. ^tpfVn EX T?, in edit. Aid. fimiliter d-rsp, in Compl. d-Trssci^s ; reliqua ad verbum. Apud AmI.
Tapf. cont. Varimad. p. 744.

Gedeon.
c. Spiritus
,
Domini induit
ubi fup.
,
brof.
tur
,
I.
de
Spir. S. to. 2.
efl.
601.
b.
hoc tanrum habe-
Ad vocem autem
;
li/
cornea
,
monct Aug.
,
Etiia factum
fubaudiri tuba
Grxcus enim
KtQcrln.
inquit
nn habet tuba
fed
Unt'um cgrnea,
f. 39. similiter habet Auguft. quart. 49. in Jud. to. j, 614. c, 61 J. a, ufque ad fiat , uno lamen excepto, auc
LIBER JUDICUM.
VutGATA
'fignum qu.Trens
in
Cap. VII.
NOVA.
Oro
ut folum vellus
Versio antiqua.
femel,
443
Fiat
Aug. uhi fuf.
velleie.
&
Et
tentabo aJhuc femel in vellere.

tantiim
,
ficcum
fit
&
omiiis terra rore
madens.
ut poftulaverat
,
ficcitas in vellere
in
omnem autem terilia

:
ram
4c. Fecitque Deus nofte
ilia
fiat ros.
40.
fecit
&
fuit
ficcitas in
folo vellere
6c ros in
om-
ficcitas in vellere
Deus lie in nofte tantum, fuper

M.
,
&
fadla eft
omnem
autem
ni terra.
terram ros.
NOT
altero
,
jE
ERSIONEM ANTIQUA
rat dicens
loco fiiyar titns , abfquc feq. Xiotnjne, Grsc. loco ad Dominrtm . hab. ^^:; t^v eo- , Oxon. cum editt. Aid. deinde lie, fîi /11 ; Mi's. Alex.
jtidignMio
tita
,
ncmpc
Adjecii pcflea totam territm , jicchas

:
< rmfiim ros fmflueret fuper

vellere.
&
ejjet rti
Aucl.
,
1.
de pro-
miir.
apud Profp.
^
Compl. deleiit quo fimiliter abell

fdsoi
&
/'
, ,
i^
;
Domiiie , cum Mf. Vatic, a ut ante tentaho ; fed eju5 loco (ic , vtiiSc
&
/tccKfn Jit
Tf".
tireii
p. 141. d. Vole, oitiriii comptuAttir,
Domtrie
ut veltuS
Ah
xai yi JVi
Jc.
in Mfs. veio Alex.

fri
:
Oxon.
,
ac ediit.
fi.tt
,
J>rdi6t.
^srf.'pa'ow
dcmum
y
in
omnibus ante
,
re-
ponicur
in Mf.
ty.
i,
Sc
pro in
vellere tatltlrm
iic
tVl
, ,
-rov
tsV.o;'
40. GrKcc conftanter, i-n] tIv -Troxzy fj.lvQy , fuper vel' hts jolrtin., pro tti vellere tatit'nm'-, in unn Ox. deefl îVsi' deinde in Vat. sVI Trmnv syitviu Af 51:;? ; Ted in Mfs. Alex. & Oxon. ut in editt. Aid. & Compl. '.wi Ae ttk<t,
fisvor 'ijriper vellttf ftflttm
dein
, ^,
cVl t'cdek
praJterquam
5VI
JV;
.> >
abeft cVohOh ab
Oxon.
in Alex,
veto
& Compl. eft
Oxon.
ac edict. Aid.
1.
& Compl.
601.
ubi
b.
ttk-
Ambrol.
i.deSpir.
S. to. z.
eadem memo-
CAPUT
Gedeon, de nofte coni.TGitur Jerobaal qui omnis populus cum eo , venit ad \. furgens ,
VII.
RecefTeruntque de monte Galaad
viginti dtio millia
,
UIGATA NOVA.
&
tur.
&
de populo
4.
lus
virorum
& rcverfi funt & tantum deAdhuc popuibi
dian
fontem qui vocatur Harad erant autem caftra Main valle ad feptentrionalem plagam collis ex:
cern inillia remanfeiuiit.
Dixitque Doniinus ad Gedeon

eft
,
celfi.
multus
:
due eos ad aquas,

tibi
&
piobabo
,
I.
Dixitque
:
Dominus
te,
5.
Fide Not.
in
illos
&
:
de quo dixero
quern
ire
ut tecum vadat
,
ipfe
ad Gedeon
Multus
pergat
prohibuero
revertatur.
,
cum
ejus
;
eft
populus
nee tradetur
Madian
,
ne glorietur contra
me
Ifraei
&
dicat
manus Meis
;
5.
Cumque
defcendiflet populus ad aquas

;
dixic
,
:
Dominus ad Gedeon
ficut folent
Qui lingua lambuermt aquas

,
viribus liberatus fum.
canes lambere
feparabis eos feorfum

biberint
,
Loquere ad populum , Qui Formidolofus Diut pra;dica

3.
:
& cundis audientibus & timidus eft reverta,
qui
autem curvatis genibus
in altera
parte
erunt.
so. 8.
l.Mach
.J.J6,
VulGATA NOVA.
6.
Versio antiqua.
;
Fuit itaque
numerus eorum qui manu ad

,
OS projiciente lambuerant aquas
trecenti viri
6. Et fadns eft numerus eorum qui lambue- Aug. ^lafl. ;/. </. runt maiui fua, lingua IM, trecenti viri ]udu.t.i.6Q$.t.f,
omnis autem reliqua multitudo flexo poplite

berat.
bi-
V
7.
u L G A T A
viris
NOVA.
:
Et
tua
ait
Dominus ad Gedeon
,
:
In trecentis
,
bernacula fua
dedit.
& ipfe cum trecentis viris

:
fecertamini
qui lambuerunt aquas
liberabo vos
&
tradam
in
manu
8.
Madian
omnis autem reliqua multitudo
revertatur in locum fuum.
&
cibariis
Sumptis itaque pro numero
&
Madian erant fubter in valle. 9. Eadem noifte dixit Dominus ad eum Surge, defcende in caftra quia tradidi eos in manu tua
Caftra autem
:
tubis
10.
fin
autem
folus ire formidas
defcendat te-
omnem
reliquam multitudinem abire prxcepit ad ta-
cum Phara puer
tuus.
VULGATA NOVA.
II. Et ciim audieris quid loquantur , tunc fecurior ad hofconfortabuntur manus tu.^ tium caftra defcendes. Defcendit ergo ipfe
,
Versio antiqua.
II
Gedeon
defcendit ipfe
&
& Phara puer ejus

in caftris.
in
&
partem quinquaginta , qui erant
Ai,g.qu4.7,%.in ]ud,c.t.i.6a6.d.
Phara puer ejus in partem caftrorum ubi erant armatorum vigilis. omnes Amalec , II. Madian autem
,
&
&
orientales populi
fiifi
:
jacebant in valle, ut lo-
12 camelis erant ficut arena
eorum non erat numerus qux eft ad labium m.xris
&
Aug.Locut.ii.t.
j.
j-j.^. 176.
a.'
cuftarum multitudo
les erant
,
cameli quoque innumerabi-
Ikut arena
qus
jacet in littore maris.
NoT^ AD Versione.m
Tflf'.
a N T
Q U A M.
tntelli-
r
z. c.
J.
His refpondent quae Audi.

141. a. b.
,
hab. p.
deon
:
i8. col.
Dedni populttm ad aquam

,
de promiir. Dixit Dominus ad Geadhuc erim multi funt

1.
tem habet utriimqtie , manU fua , lingua fua , ut gatur quod manu aquam raptam in os projiciebant
tcypyetatio ex
In-
hcbyyco pl.mi'us id habet his verbis
Fuit ita-
tecum yCritque qni lambens Itfigua , ut cants biberit ^jlatttes eos feorfum , c.zteros dtmittes e caflrts : reperttque funt tre^ centi viri. llos , inquit Domtntis , adduces tecum , ne dicat
Ifra'el
,
quoniam manus nwa Jalvum me feccrunt.
in Graeco limplicitcr, tw;- â-^di/^-jJv , loco eorum lambuerunt ; mox ita in Vatic, cc yjipi doroty TrpU to roV fTi^f , in manufu.j ad OS fuum : edit, veto Aid.
V.
6.
qtti
hab.
c*
T^
x^'/''
civ-rZy Iv
rr, -i>u&yri a:;T.;t' ,
cum Aug.
iimi-
Mfs. Alex. & Oxon. tiT -//iorn iuyeifl durî , quam varietatem noTw , fed abfque Pleriqite Latini codices ?ion habent tat Au2;. ibid, dicens manu fua , fed lantummodo lingua fua , quontam Jic inJiter in
Compl.
&
-r'r,
que numerus eotum qui manu in os projiciente , aquam lambuerant, trecenti viri. t". 11. Abeft a Grxco nomen Gedeon ; loco veto in par-^ tem , i'lc in Vatic, irfo^ ctpyw rcay , ad principium ipforum ; at in Alex, ac editt. Aid. & Compl. e/; ,='?; TiTc. Obfe.vat Aug. ibid. Latinos quofdam codices habere, Tn earn partem , in qua erant qutnquageni cujlodes in caflris ; alios vero , In partem quinquagcjmiam in caftra ; turn addit ; Obfcurum quippe drdum plures fententias Interpretum fecit, Et infra ad f. 16. Loc. 5J. 576. a. ait, pro pariibus principia clfe podta , uhi in Gr. df'Xcci i iimiliter ad c. 9. TtTt,
34.
&
45.
ttllexerntit
quod fipra diclum
efl ,
ficui
canes
Crucus au-
If'.
12. Ita in Grjeco, cxcepto
uno aVa
ij
pro f^, ant
Tom.
I.
Kkk
, :
444
I
LIBER JUDICUM.
V
U L G A T A
Cap.
VII.
loquebatur
tilii
:
NOVA,
I/).
1.
Cuiin)ue
,
venilTet
13
Vide Not.
Refpondit
nili
is, cui
Non
eft
hoc
,
Gedeon nairabat aliquis fomnium proximo fuo & in hunc modum referebat quod viderat Vidi fomnium & videbatur mihi
: :
aliud
gladius Gedeonis
in
Joas
e)us
viri Ifraelits:
tradidit
enim Dominus
manus
Madian
,
&
omnia
I ^
.
caftra ejus.
quail Uibcinericius panis ex

tra
hoideo volvi
&
in caf-
Cumque
,
audiflet
,
Gedeon fomnium
;
&
inter-
Madian defccndere
,
cumque
,
perveniflfet
ad ta-
pretationem ejus
Ifracl
adoravit
,
& reverfus
bernaculum
percuflit illud
co.-Equavit.
atque fubvertit,
&
ter-
&
ait
Surgite
tradidit
ad caftra enim Dominus in

eft
IX funditus
manus
O A N T
I
noftras caftra
Madian.
L G A T A
V
Jug. IccHi, 53
376.
...
1
E R
Q U
A.
VU
NOVA.
6.
Et
divilit
trecentos viros per tria princi
16. Divifitque trecentos viros in tres partes
pia.,
&
tis
,
dedit tubas
in
vacuas ac lampades
manibus eorum , lagenafque in medio lagenarum.

:
17
19. ride Not. ad ^. 16.
I 7.
Et dixit ad eos
t'acite
:
Quod me
facere videri,
hoc
ingrediar partem caftrorum
&
quod fecero
feftamini.
VU
iS. Quando perfonueiit tuba vos quoque per caftrorum circuitum clangite Gedeoni. clamate Domino
in
,
1 G A T A
,
NOVA.
vociferantes
i 1
.
manu mea
&
ululantefque fugerunt
viri
&
con-
&
nihilominus infiftebant trecenti
bucci-
&
nis perfonantes.
Immifitque Dominus gladium in
om-
19. Ingreffufque crant
eft
Gedeon
&
trecenti viri qui

,
nibus caftris
&
in
mutua
fe
cede truncabant
Pf. Sii 10.
cum eo
vtodiis
in
partem caftrorum
,
incipientibus
,
vigiliis
media;
&
,
cuftodibus fufcitatis
coe-
perunt buccinis clangere

genas.
&
complodere
inter le la-
VERSIO ANTiqUA.
Arf^. qunji.
VfLGATA NOVA.
, crepidinem Tebbath. Conclamantcs autem viri Afer , omni Manafle , Ifrael de Nephthali , perfequebantur Madian. 24. Mifitque Gedeon nuncios in oranem montem Ephraim , dicens Delcendite in occurfum Madian ,
1;. fugientes ufque ad Bethfetta
&
Abelmehula
&
&
40.;
Gladius
Do-
ic Cumque
rum caftrorum
perfonarcnt locis
per
in
,
gy-
&
Judic, 606. t.
mino
<5c
Gedeon
,
tribus
occupate aquas ufque Bethbera atque Jordancm. prioccupavit aquas Ciamavitque omnis Ephraim ,
&
&
hy-
atque Jordanem ufque Bethbera.
drias confregifTent
tenuerunt
finiftris
,
manibus lam-
pades
&
dextris fonantes tubas
clamaveruntque
Gladius Domini
&
Gedeonis
in
II. ftantes fmguli
loco fuo per circuitum cafcaftra turbata lunt
Apprehenfofque duos viros Madian , Oreb Pf.Si. interfecit Oreb in petra Oreb , Zeb vero IZ. , J/4. 10. Et perfecuti funt Madian , capiin torculari Zeb. 25. Zeb portantes ad Gedeon trans fluenta ta Oreb
1
5
.
&
Zeb
&
trorum hoftiiium. Omnia itaque
Jordan is.
NoT:E AD
fr.tnt ;
Versionem
*
&
Aug.
A N T
,
Q U A m.
:
fubinde fie U\ x^'^'"^' ^^' "' '" ^^^- ''^'"' in Oxon. ac edit. Compl. ri x-~'''^ ' abfque feq. eft i fine additur t.'g n-:^~',:; , quod tamea deeft in edit. Aid. Hoc ultiinum les;iile videtur Auguft. ciim addat I multitudme , ctnft.ti imfCc^:ySi di^lum. HiiC aulim iranslatw , iibi Serif tur is , labium maris, pcfitit fro littore, affidna eft intirfed ram eft in Laiims cadiciiiis ; qitta flcrsqiie littus pcnere , fret.ui frint , milgii quid /ignijkaret labium velentes
:
fro f.irtibu!
legit
principia elTe pofita
St.
fane fup.
Tf. 1 1,
idem
partem , ubi cod. Vatic, habet a^X'^'*' > princiCompl. ^/jy;. Eapiitm, mel. in Alex, ac editt. Aid. dem '>^qq. memorat Ambruf. 1. 1. de Spir. S. c. 14. Gedeon Juferaturus M,idi.in , treto. z. 6 50. b. dicens
&
&
centos viros jufRt hydrias fumere
in hydriis faces accin-
fas habere
ipfo
in dextris tenere tubas. Similiter

5,
49. in Jud, to.
6iy,
,
b,
Trecenti viri
fiililes
Auguft, q, ad Jignum crttcis

,
labium. N.iw) littus Ji 'jillrnt LXX. Interprelun deeffit lingua Grcx quod dictrent. f. 15. Hulc refpoiident quae habet Auguft. qu^ft. 39. in Jud. to. 5. 606. d. Q^tiod illr , inquit , qui froxinujuo fomnium narrazit , quod aadh'il Gedeon , t de viilori.i futura confirmaretur , dixit fe Jidijfe menf.im fann hordtucet
ijuim
Iffunt
,
minuro pertmentes
hydrias
,
acceperunt
eifque repentt
les dicere
ardentes ficutas mcliiferunt
quitits hydriis fraclis
lumina numerose micantia tantam hoftium multitudinem tirriierunt. Audi. 1. de promilT, p, z. c, 18. apud Profp. paCT, 142. c. Praliantur autem milites Domini hoc modo : Sticcincti lumhis , hydriafque portantes tn manibus , faces
corpore , in hoc vidoriajiquoque fuccenfas , tgniti mente gno : Gladius Domini Jj Gedeon. Explor.ins igittir Gedeon per notleni caftra partis adverfx , jenlienfque quibus fomnits Dominus eorum terruerit adz'er/arios , diluculo fuos ad milites redit , eofque ut certa viitoria potitos alloquitllr , jubetque Dti milites hydrias e fuis manibus in terram projtcere
volvtnleni in ciftris
Jj'
perculteniem l.ibernaculum
Madam
i^ fubvertenlem
hoc mtelligendum arbitrtr
quod de cjni-
tus
UHp
quia per contemptibilia mundi...^. Salvator fuperbos
fuerat confiiliirus. In
f
Grxco
fie
Kxi
li/Se
,
jc.
TeAsa
ii-rru
'/b
î^7lf^s*&;
TW
-TTAHCicy
tiU7V swiri/m
id V
wf-
tiuTw
<.
TTEO?
&c. ft venit Gedeon
ecce vir
narrans
omni cum fducia projilire, , ac protinus in adverjartos V, zo, Addit Auguft, Qtiod excLimari Jiiffii Gedeoni
:
froximo''fio fomnium., i$ dixit : Ecce fomni.ivi fomnium , hordeacei , vol'jens fe in (^ ecce minf.t ( vel tort.^ ) panis 'jenit ufque ad taternaculum , i ptrMadiam ;
taftris
trecentii fits
Gladius
,
Domino
&
Gedeon
id
id
eft
huie
J^
Gedeon , hoc fignijicat quod Domino placerei

Ktf.'w
quid gladius
erat
operatiirus ,
(ujjit illud If.
cectdit
,
,
&c.
'"
,
i TM
liJsu^t.
Gedeon. In Graeco : 'Pc/<j>d;a t Vid. Not, ad t. i6. fup.
16. Gr. hab.
cii
loco per.
Monet Aug.
ibid.
CAPUT
Ang. locut.
35. 176. a.
VIII.
VuIGATA NOVA.
.
Q U A. T? T dixerunt ad Gedeon viri Ephrcem Qiiid 54. ^ I X_/ \erbum hoc fecifti nobis , ut non vocares nos, cum cxires pugnare in Madian?
E R
S
I
A K T
1~X Ixeruntquc ad cum

eft
,
viri
Ephraim
,
Quid
hoc quod facere voluifti ut nos non vocares cum ad pugnam pergeres contra Mapropc vim iniedian ? jurgantes fortiter ,
&
rentes.

f. T. In Grsco , Vra'/i , vir fro Epbiam ; & inf. loco tkm
,
non
viri
,
; ,
deinde'Ef/iaf^,
xt sVefH-'^-f
>
quandt
iiifti
iim
hlniiii.u
pro Madi.vt,
ixirts
fie
, :
LIBER JUDICUM.
,
Cap.
VIII.
&
,
VULGATA NOVA.
.
445
,
Qulbus
quale
,
ille
refpondit
?
tui
vos
feciflis
Quid enim tale facere pononne melior eft racemus

:
Ephraim
J.
viDdemiis Abiezer
Fugeruntque Zebee Gedeon comprchendit tu eorum.

1
i.
Salmana
quos per-
fequens
turbato omni exerci-
In manus veftras Dominus

,
tradidit principes
,
;.
Revertenfque de bello ante
folis
ortum
,
:
.Madian
le
Oreb
?
& Zeb
,
quid tale facere potui

locutus ellet
,
qua-
vos
fecirtis
Quod cum
requievit
puerum de viris Soccoth interrogavitque eum nomina principum & feniorum

14. apprehendit
ipiritus
eoium
quo tumebant contra eum.

,
Soccoth
tranI
4.
fivit
Cumque veniflet Gedeon ad Jordanem eum cum trecentis viris qui fecum erant
,
J.
Venitque ad Soccoth
& defcripiit feptuaginta &

, ,
feptem viros.
dixit eis
:
En Ze,
& pia;
bee
&
lafll
Salmana
:
fuper quibus exprobraftis mihi
non poterant. Date, obfecro f. Dixitque ad vires Soccoth panes populo qui mecum eft, quia valde defecerunt Salmana reges Maut poflinius perfequi Zebee
laffitudine
fugientes peifequi
dicentes
Forfitan
,
manus Zebee
&
Salmana
in
ma-
nibus mis funt

qui
funt
&
idcirco poftulas ut
,
demus
&
&
viris ,
defecerunt
panes.
&
16.
Tulit ergo feniores civitatis

,
&
fpinas deferti
dian.
6.
ac tribulos
contrivit
cum
eis
atque coraminuic
Refponderunt
principes
palms manuum Zebee
&
Soccoth Foifitan Salmana in manu tua I'unt,

:
viros Soccoth.
I
7.
Turrim quoque Phanuel
fubvertit, occifis ha-
&
idcirco poftulas ut
7.
:
demus
exercitui tuo panes.
bitatoribus civitatis.
Zebee
8.
Quibus ille ait Cum ergo tradiderit Dominus Salmana in manus meas , conteram carnes
18. Dixitque ad
Zebee
&
:
Salmana
?
Quales fuetilius regis.

,
&
runt
runt
viri
:
quos
occidiftis in
,
Thabor
Qui refponde-
veftras
cum
eft
fpinis tribulifque deferti.

,
Similes tui
&
unus ex
eis quafi
Et inde confcendens ad viros

,
venit in Phanuel
locurelfilii
19.
Quibus
ille
:
refpondit
Fratres mei fuerunt

,
tufque
loci illius iimilia.

viri
Cui
&
illi
matris
,
mes
Vivit
Dominus
quia
fi
fervaifetis
ponderunt
in
ficut
refponderant
:
Soscoth.
tiiero viitor
eos
non vos occiderem.

:
9. Dixit itaque 8c eis
Cfim reverfus
10. Dixitque Jether primogenito fuo

interfice eos.
Surge, 8c
,
pace
10.
deftruam turrim banc.
Qui non eduxit gladium
timebat enim
Zebee autem & Salmana requiefcebant cum orani exercitu fuo. Quindecim enim millia viri remanferant ex omnibus turmis orientalium populorum ca;fis centum viginti millibus bfellatorum educentium
,
quia adhuc puer erat.
11. Dixeruntque Zebee
&
Salmana
Tu
eft
furge
gladium.
Ofe. 10.
'I. Afcendenfque
Gedeon per viam eorum

,
qui in
14.
tabernaculis morabantur
ad orientaieni partem
,
No-
be
&
,
Jegbaa
percuffit caftra hoftium
qui fecuri
hominis. Surrexit Gedeon , interfecit Zebee Salmana tulit ornamenta ac bullas , quibus coUa regalium camelorum decorari Iblent. zi. Dixeruntque omnes viri Ifrael ad Gedeon: Dominare noftri tu , films tuus , filius fiUi tui
:
&
irrue in nos
quia juxta statem robur
&
&
Pf.Zi. II.
&
&
&
erant
&
nihil adverli fufpicabantur.
quia liberafti nos de
manu Madian.
VULGATA NOVA.
ij. Quibus
bitur vobis
ille
Versio antiqua.
veftri
::;.. ;
ait:
Non dominabor
filius
Non principaboi- ego

fed
\'eftri ,
neqiie
fiJiiis
%//.
Taff. canim
c.
nee dorainabitur
in
vos
meus
led domina-
meus
2.)
Deus princeps
eft in \'obis.
Var,m. 746.
Dominus. Z4. Dixitquead eos Unam petitionem poftulo k vobis Date mihi inaures ex pra:da veltra. Inaures enim aureas Ifmaelita; habere con: :
Date
milii uniifquifqiie inaiu-em
de prs-
imi/.Cai.dtrt^,
afajl.
da fua
21^.
i.
fueverant.
i5 Qui refponderunt LibentilTime dabimus. Expandentefque fuper terram pallium , proje. :
cerunt in eo inaures de pr.xda

2.6.
&
fuit
pondiis poftulatarum inaurium

ficli
,
, ,
16.
(5c
mille feptingenti auri
abfque ornamentis
,
quas petierat,
br.ichialia
,
& monilibus &

,
facliim eft pondiis inaurium aurearum , Aug.qu^ji.^-i.i ficli mille feptingenti auri, prater '''" >. 5. ficfi./;
vefte purpurea
,
quibus reges
Madian
uti foliti erant
&
prater torques au-
reas camelorum.
qux erant qux erant
torques, opetimenta purpurea, fuper reges Madian, prxter torcjues, in cervicibus camelorum ipforum.
&
&
fuit illud in civitate fua

eft
27. Fecitque ex eo Gedeon Ephod , poEphra. Fornicatufque
&
zj. Et fecit illud
Gedeon
in Epliud
&
ftatuit
eft
illud in civitate fua in
Ephra.
Et fornicatus
eft
omnis
Ifracl in
eo
in
&
fadum
eft
Gedeoni
&. omni domui ejus
ruinam.
omnis Ifrael poft illud ibi, & fadum & domui ejus in icandalum.
O N E M
fimky.cer
,
Gedeon
NoTiE AD Vers
't.
A N T
Q U A M.
,
25. Grace. Vatic, delet vtflri

editt.
iiili ,
fed Alex.
&
,
Oxon.
e'7co,
adJunc cum
lubdit Ve
Aid.
al.
K,
&
it
^ Tur ^&yfnxUcav
H^
,
lunulas
,
Compl.
folus
Ox. omilfo
Twi" tâ.T^'j:r
'Wz^rpupJ uv ro^v eVl
, Jj momlia , ficuc veftiinenta purpurea
afy
mo^ ^k
;
o'/^h
Alex,
^ria Jhper
loco cperimenta purpurea
cum
e/o?
edit. Aid.
ii'iî
Cf4Mt
habet vjnZ^ , pro cc vj^Tn Dsmirtu! prtncipctbitHT
fed
omnes Ky,
Df;
priiuipi
eft
-jobi!.
loco fed lifdem alludit Aiiguft. quxft.

veflrt
noliiit
{
Aid. &. Compl. T.>Ki' TMc c.'fi'i'ii' ( Aid. Tc^r) op^/oxMf ( Alex, op/uioiuf
Jt,
qux eiant ; in Alex. Alex.QiJyM ) Ti% (Alex.

cV,'t'6 ,
Aid.
ipfîtoLuv
vf
jt,
f oi^
_)
^
)
TCI3'
EiEf^ScAai'a'i'
-TThvr
toiy
ej^^ffp^y rur
t
t-nl
Aid.
49. in Jud. in frindpem

liUs
:
[o. 5.
)
618. g. dicens Gedeon

IJrae/il,e 'jDlitiJJiat 1
erit,
elfe eis
Tuv î
,
Oxon.
:
Tuy
fjyvU-Au-y
k.
Tuy
ifjui:x-jjy ^
(inn id
rejpondil ijuippe
Tif t/^ctTih
Princeps vefter
<.
Dominus
ques
Ty aop^vpv T? oylii; t'-TTi. Dcmum loco prater torin Vatic, iic j, s'xto? tj/ nnciS'-M'^'^^'' <^ ' i at in
'^.24. Gr, /oTeô; dvvp ^fwTicf e'jc <j/.J,wv ai/T?, date mihi 'jir maurem de fpottis fuis. Similiter Auguft. quaeft. 41. in Jud. to. 5. 607. e. de fpoHis.
Alex.
y.?.oitiy
Aid. ( Alex,
rZy
:
&
Compl.
toik
'
"t,
( in
)
Aid.
in
'^fvcoiy luiy
deed Oxon.
j, k,
-s-?,
Ta
to^/
/kto;
KAo.oiV
26. In GijEco nonnullae didimilitudines , fed levis xnotnenti , nempe j'th'^? , feu ^rôxlo, pettit pro petierat;
it.
.,
ita
reddit
viille
ad
^5
quae Lucif. Cal. I. de reg. 214. h. apcft, Qrfi einn accepijftt pondus tnaureum aitreorum feptmgentos Jiclos , prater irachiaUa , torques ,
y^pv^.u-y
deinde ^:>io/ e-7r7xoc/Oi ûWt tei, pro fidt tmlle fept. ami ; in
jt-
-,
tnille
lamen Alex, ac edd. Aid. Compl. Ci'xAo; Jj^/aiji i-ir/x/.ocr.i , in Alex. Xffo, in Aid. Xfvi.v , in Compl. ypwJi , in Oxon. ciiV>5( Xf"' fubinde loco hrathialia , (^ tnjiiis , in Vatic, iic , tw <iV
Mf
jeptingenti au-
^^ opertwenta
purpuram qua fuper reges Madian erant , prater torques aureas , qua in collo camelorum adverfa,
(^
&
riorum. Tt. 27. Ita in Gracco
prxter duo
'E;i!/
pro Fphud
& 'f2;(.S" P
>
/''"1;
at in Mfs. Alex.
& Oxon. 'E^kV,
44<5
An^
<jt1.fn.41.il)
LIBER
U D C U M.
I
Ifracl
,
Cap.
VI IT.
NOVA.'
fillia
:
Versio antiqua.
7i//..6o8. n.
VuiQATA
iS. Humiliatus
eft
qiiievit tcira quadraginta annos , in diei8 bus GcJcon.
autem Madian coram
nee potuerunt ultra cervices elevare

,
fed
quievic terra per quadraginta annos
quibus Ge-
deon
prsefuit.
filiu!
zg. Abiit itaque Jerobaal

bitavit in
jjicren. epi/i.
Joas
& ha-
domo
fua
J
fi
Trincif.
1.
1.
626.
Gedconi crant filiifepmaginta ,quiegi:ef30 lunt dc femoribiis ejus
50. habuitque feptuaglnta

fi
filios
qui egref-
funt de femore ejus
eo quod plures haberes
uxores.
VU
? I
.
L G A T A
in
NOVA.
fui in
Concubina autem
,
illius
quam habebat
tute
Sichem
genuit
ei filium
nomine Abimelech.
filius
bona , & Ephra de
fepultus eft in fepulcro Joas patrie

familia Ezri.
51. Mortuufque
eft
Gedeon
Joas in fenec-
Versioantiqua.
Aug.qtiieft. 4-^.in
-;
;
Vulgatanova.
;? Poftquam
averfi funt
filii
Et f.lilum
eft
cum
efTct
mortUUS Gedeon
fornicati funt poft
autem mortuus
eft
Gedeon
Jud:c,6oi.ti.
averli lunt
lilii
Ifracl,
&
ifracl,
&
fornicati funt
cum Baa-
Baalim. Et pofuerunt
ip(i libi
Baalberith tella-
lim.
eis in
Perculleruntque
cum Baal
fcedus, ut effet
mentum,
ut ellet eis iple in
deum.
deum
Vulgata
54. nee recordati funt
nova.
5 5
.
Domini Dei
fui
qui eruit
nee fecerunt mifericordiam
cum domo
Jero-
eos de manibns inimicorum fuorum
omnium
per cir-
baal Gedeon, juxta omnia bona qua; feeerat Ifraeli,
cuitum
No T^ AD Ver SIONEM ANTIQUAM.

Ut in edit.Compl. 'Eppx. Obfervat Aua;uft. ibid. col. 607.
Hehy.to die: Kphod. Vide plura iis apud ipfum de illo Eplmd^ ve! Ephod. Item infra col. 615. f. dicit Oâd de ilh aura pmdx cperattt^ ejl hphrtd , ^ fornUiUtts ej} pi)f} illnd omftts JJr.ifl , jadnm ijl dnmut Gedeon in Jcavd^lum landare von pojptmtti. Lucif. Cal. dc reg. apofl. 214. b. hsc habct Gedeon , tjtii gf Jeroi.thl , fecit F.pliod , ^ fi/lttiit illttd in civitatc fua Ephralh. Et fornicati funt ftii Ifrciel ihi , ^^ f.idu! cjl Gedeoui ^ domui ejus in fcandaturn ; Gra:c. Vatic. *; czmmk , Alex. cx.xiJ'co.ct , cum edd.
f.
0^r;7^ apitd Septn^ginta fcriptitm
eji
Ephud
;
hoc in
f. z8. f. 30,
txeuniei
;
Sic eft in Grarco.
lea at in
in
Graeco
Vid. Aug. ibid. uno excepto , iKTopeuojUffot ^

,
Mf. Oxon. iifMHiinsi
qui
egreffi
funt
&c. ut fup,
1^.35.
Grjece, ui aV/OaKf
eft
;
mortuHi
^ re'jerterunt
in
i. im^f^-i/oy , poftquam loco citm effet mortuus
averfi fmit
Mfs. tamen Alex, & Oxon. ficut in edd. Aid. & Compl. j. avs-i'; fupwxi exinde omiffa voce ip/i legitur llmpliciter , tw Bax , pro Baalberith ; in folo Mf. al. Alex, tlv Bxx?:^sip, fed infra c. 9. t- 4. in Vatic. BaaÊEf , ut fup.
.,
&
i'6
Aid.
&
Compl.
CAPUT
I
.
IX.
,
Vulgata nova.
Xi chem
ad eos
i.
,
Biit
autem Abimelech
filius
Jerobaal in Si-
mulque confiderate
fum.
3 .
quod os veftrum
5c caro veftra
&
,
ad fratres matris fus , loeutus eft ad omnem cognationem domus patris

:
&
Locutique funt fratres matris ejus de co ad omiftos

,
matris fux
dicens
nes viros Sichem univerfos fermones

:
&
:
incli-
Loquimiui ad omnes viros Sichem

,
Quid vovir
>
naverunt cor eorum poft Abimelech

ter nofter eft.
dicentes
Fra-
bis eft melius
ut dominentur veftri feptuaginta viri

,
omnes
filii
Jerobaal
an ut dominetur unus
fi-
Versioantiqua.
'Aiir.Lociit.17.^
53.
f. 3.
VuiGATA nova.
Etcon-
4-
Et dederunt feptuaginta argenti
376.
i.
duxit in ipflS
Abimelech viros inanes
& perturEphra-
batOS
5.
Et intravit in
interfecit fratres fuos filios Jerobaal feptha, tuaginta viros, fuper lapidem unum remanlit Joatliam filius Jerobaal junior, quoniam ablcon:
&
domum
patris fui in
4. Dcderuntque illi feptuaginta pondo argenti de fano Baalberit. Qui conduxit fibi ex eo vagos , fecutique funt eum. viros inopes 5. Et venit in domum patris fui in Ephra,
&
&
occidit fratres fuos fiUos Jerobaal feptuaginta vi-
&
ros, fuper lapidem

filius
unum
,
remanlitque Joatham
Jerobaal minimus
& abfconditus eft.
dit fe.
Vulgata
&
autem omnes viri Sichem , univerfe familia; urbis Mello abieruntque & conllituerunt regem Abimelech, juxta quercum qus
6. Congregati funt
:
nova.
7.
Quod cum nuneiatum
effet
:
Joatham
Sichem
ivit
&
ftetit in
vertice mentis Garizim
elevataque voce cla,
ftabat in Sichem.
dixit mavit , vos Deus.
&
Audite
me
viri
ita
audiat

t'-
4. Grjec. addit
,
Vtw
, i
in
ipjis
,
duTcT;
hab. sûru , /il/i cum edict. Aid.

,
ei , verbo dederunt , pro Mfs. veto Alex. Oxon. cV
&
habit
mox
addit
In
ipfit dixit
pro ex
ip/is
id
:
ejl
ex
.
&
argentt pondo
pojuit
Tt.
&
,
Compl.
;
,
JVi>v5, timidos
loco perturhatos
,
Gr. Vat. in Alex, aiitem ac edd.

iimiliter in
Inanes LXX. conducit -uiros, Demum fie pro levibus , quibus junt contrarti graves. Gr^ce , verbum e verbo , nifi excipias hxc J. Ita
J
pracd. Gk.w&ws';
oh/ltipefaBos
in
Oxon.
sVans-aft/vi-?
xaT^l'f^">l
reliilus
ejl ,
pro rtmanjit
fc
ix.fijiif ,
abjctn-
ad vocem autem
ve! talc quid
:
arîemi
Imerpretaiie ex Hehrxo
obfervat Aug. fubaudiri pendo, , feptuaginta pondo
ditus
ejl
pro abfcendtl fe.
LIBEU JUDICUM.
Vtf
8.
tCATA NOVA.
,
Cap. IX. Versio ANTIQUA.
447
fuJanil. Afric. J,
farlib. div. Ltg,
(,
lerunt ligha
ut ungerent fuper fc
regem
8.
Ambiilantia ambiilaverunt ligna, ungere

fe
dixeruntque oLvs
Impera nobis.
per
regem
VuiGATA NOVA
9.
Qnx
refpondit
,
Nunquid poirum deferere
pin,
guedinem meam
qua
&
dii
utuntur
?
&
homines
& venire ut inter ligna promovear

&
fuper nos
1 1 . Locutaque funt ligna ad vitem Veni , impera nobis. I 5 QuE refpondit eis Nunquid pofTum defere.
:
&
10. Dixeruntque ligna ad arborera ficum
Veni,
re
vinum
meum
quod Letihcat Deum

?
&
homines
regnum
accipe.
eis
,
:
& inter
Nunquid polTum defe,
ligna citera promoveri
11. Qua; refpondit

rere dulcedinem
14. Dixeruntque
nia ligna
om:
14
Fid. Not.
meam
fruftufque fuaviflimos
&
ire ut inter ca?tera ligna
promovear
Veni ,
ad rhamnum Sc impera fuper nos.
VULGATA NOVA.
i{.
Versio ANTIQUA.
me regem
re-
Qu2
:
refpondit eis
,
Si vere
vobis conllituitis
quiefcite
fi
,
venite,
&
fub
,
umbra mea
autem non
vultis
egrediatur ignis
de rhamno
& dcvoret
igitur
, fi
cedros Libani.
I? Si in veritate ungiiitis me vos, regnare fuper vos , venite , confidire in protedtione me.i fi non , exeat ignis de rhamno , &i comedat cedros Libani,
:
AMg.pixjf.^.i
J"''"- 608./.
&
6.
Nunc
fuper
tituiflis
cum
cem
Jerobaal
V U L G A T A NOVA. & abfque peccato confergo refte & abfque vitio egiftis cum Je19. vos regem Abimelech, & bene egiftis robaal & domo ejus, hodie Istamini in Abimelech, & cum domo ejus & reddidiftis vi- & la^tetur in vobis.
reSth
fi
,
iile
beneliciis ejus, qui
pugnavit pro vobis,

,
io. Sin autem perversa
17.
&
egrediatur ignis ex
animain fuam dedit periculis

,
ut erueret
& confumat
Mello
ii.
,
eo,
habitatores Sithem,
viris
& oppidum
,
Meiio:
VOS de manu Madian
egrediatuique ignis de
Sichem
&
de oppido Bera
18. qui nunc furrexiftis contra
domum
patris
mei
&
&
devoret Abimelech.
dixiffet, fugit
,
interfeciftis filios ejus

,
feptuaginta viros fuper unura
Qu^ cum
ibi
lapidem
cilia;
& conftituiftis regem
&
abiit in
Abimelech
,
filium an-
habitavitque
ejus fuper habitatores Sichera

fit
eo quod
frater
ob metum Abimelech fratris fui. 11. Regnavit itaque Abimelech fuper Ifrael tri-
wefter
bus annis.
V U 1 G ATA NOVA.
z
3 .
Versio antiqua.
:
Mifitque Dominus fpiritum pedimum in-
ter
Abimelech
&
habitatores Sichem
qui c(-
perunt euro deteftari,
Et emifit Deus fpiritum malignum inter Aug.quxp.^^. Abimelech & inter viros'Sichimorum': & fpreve- Ji'dTc.6o'^'.'a'!b. UimLtcm, 40. runt viri Sichimorum in domo Abimelech.
VuLGATA
14.
NOVA.
i8. clamante Gaal
filio
,
57;.''.
&
, ,
fcelus
interfeftlonls
feptuaginta filiorum
Jerobaal
principes
&
Obed
Quis
eft
?
Abime-
effufionem fanguinis
,
Abimelech fratrem fuum

qui
&
in
eorum conferre in ca;teros Sichimorum

fumpra:ftolabantur adagentes pr^-edas dc
in
lech
.& qus
filius
eft
Sicliem
,
ut ierviamus ei
conftituit
non
eft
Jerobaal
&
nunquid principem Ze-
eum
;
adjuverant.
bul fervum
fuum fuper viros mor

ei
?
patris
Sichem
15. Pofueruntque infidias ad versus

mitate montium
eum
Cur ergo ferviemus

!<).
&
dum
illius
,
ventum
exercebant latrocinia
:
mea
eft
utinam daret aliquis populum iftum fub manu ut auferrem de medio Abimelech. Diftumque
:
pratereuntibus
nunciatumque
eft
Abimelech.
fratribus
Abimelech
veni
:
Congrega exercitus multitudinem

,
z6. Venit autem Gaal

fuls
,
filius
Obed cum
&
&
tranfivit in Sicliimam.
Ad
cujus
adventum
,
;o. Zebul enim princeps civitatis
auditis
fermo-
erefti habitatores
Sichem
in
nibus Gaal
filii
Obed,
iratus eft
valde,
17. egrelli funt
agros, vaftantes vineas

,
uvaf-
que calcantes fanum dei fui , bant Abimelech

:
& faftis cantantium choris ingrerti funt & inter epulas & pocula maledice,
1.
,
& milit
Gaal
,
Ecce
filius
tribus fuis
&
clam ad Abimelech nuncios , dicens Obed venit in Sichimam cum fraoppugnat adverstim te civitatem.
VULG & &
ATA
NOVA.
35.
V E r:
ANTIQUA.
5^. Surge itaque nofte cum populo qui tecum eft, latita m agro
:
Et nunc furge noftu tu, tecum, infidiare in agro
primo man^ onente fole , irrue fuper 3 3. civitatem illo autem egrediente adversiim te cum populo fuo , fac ei quod potueris.
:
3 3.
bis,
& erit mane (imul Ut oritur & tendes fuper civitatem

,
&
&
populus tUUS
fol
,
^;.
J-/;V.
.*/?.
609.
.. rf.
matuta-
NoTiE AD
Xpicai
VerSIONEM
-ri
t-Vtt ,
A N T
Q U A M.
&c. uc fup. Aug. q. 44-6O0- t- narrando, dicir Indiicitur rhammts , id e(i qtioddamfpinnrumgemn , !n /inulniidtnem
,
f.
8. In
Gtxco
fie
mfiuijiivx e'mfsuU
14.
duere ommbm ligmi ccnvemenubm eatn; regnarei J,t.. fer ea,3cc. In Or. Kai iittx/ iriiid â, 'i,v>.x in finiw -'^" ..
Qfiod hh pcftitim ejl emilk , Grxctis tmhet fi,xTr'i;uM , ijd enam ejl in Pfalmis , iibi Irgitiir , Emicte lucem tuam : qtianquam in quihufditm has Intetprries mftri , ig ubi ejl in Grxco ii^cmhitî , milit interfreuxt: fiim , non emi' fit
Qnidam _
't.
id quod ....
eji ffl
.a i^c^-îsuM
enam
immilit in-
n-
...
terpyei.iti Jiint.
t.
Til
J.
,
Hc tantum
fttbjijlite
variant Grsce
fcilicet
i/VjVh?^
m.iu
i.-rr'
in
,
umbra, pro
Aid.
&
fK.
confidite in proleilione ,
i'fi'i ,
me
loco de rhamno^;
at in Mis. Alex. legitur

,
I'x.
Oxon.
licut in editi.
&
&
Compl.
THj/ia^,
Item Aug. fup. JVu ita legendam ejl , inquit & C\ non exeat ignU , Jed fubdijimgnendiim , &fi non, ac demit injerendum , exeat ignis.
t.i-i.
Eadem
51. AGrscoabeft , & pro tiiiis , legitur 0, jm, in Mfs. tamen Alex. & Oxon. fie , Qv i, a[o; , ut in ed, Compl. It. 55. Ad verbum c Grxco, ni excipias unum, matiirabis , pro quo oftf/sTi, in Mf. Oxon. aias-H,-. Unde Aug. ibid. Ouod Latmi qnid.im bubent maturabis, qut' dam vero manicabis Grxcus habet quod dni pojjet non uno verbo , diluculo furges ^ foriajje hmc Jit ditliim matura,
:
prorfus in Grsco. Addit Auguft, ibid.
bis
>
<j
itmutino tempore, i, manicabis
autem
Latiniim
448
Vers
Ag. txiit. 41-
LIBER JUDICUM.
10
Cap.
Surrexit
IX.
itaque
,
antiqua.
M'
chimam
VULGATA NOVA^
Abimelech cum omnl
tetendit inlidias juxta Si-
54
&, infidiati funt fuper Sicliimam quaraor
pnncipia
exercitu fuo notc

in
&
quatuor
locis.
V
5 5
.
u I G A T
NOVA.
,
EgrefTufque
eft
Gaal
films
Obed
&
ftetit
in
introitu porta- civitatis. Surrexit
autcm Abimelech ,
&
omnis exercitus cum eo de inlldiarum loco. 36. Cumque vidiffet populum Gaal , dixit ad Zebul Ecce <le montibus raultitudo defcendit. Cui ille Umbras montium vides quafi capita hotefpondit
:
:
hie populus eft quem defplciebas ? Egrede pugna contra eum. 59. Abiit ergo Gaal, fpeftante Sichimorum populo , & pugnavit contra Abimelech ,
Nonne
,
re
&
minum
3
&
7.
Rurlumque Gaal
,
hoc errore deciperis. ait Ecce populus de

:
40. qui perfecutus eft eum fugientem , in urcecideruntque ex parte ejus plurimi ufque ad portam civitatis
&
bem compulit
41. Gaal
eft
um-
&
Abimelech
fedit in
Ruma
,
Zebul autem,"
in
bilico terra: defcendit
& unus cuneus venit per viam

:
&
.
focios ejus expulit de urbe
nee
ea paflus
quercum. 38. Cui dixit Zebul Ubi eft nunc os tuum , quo Quis eft Abimelech ut ferviamus ei ? loquebaris
qus
refpicit
commorari.
4 1 Sequent! ergo die egreffus eft populus in campum. Quod cum nunciatum eflet Abimelech,
VeRSIO ANTIQUA.
Aug.
l>tiit,/î.
t
VU
eum in tria
. ,
1 G A T A
NOVA.
,
5.376.//.
45 principia
.
6c:
accepit populiun
&: divifit
4 3 tulit exercitum fuum & divifit in tres turmas tendens inhdias in agris. Videnfque quod
egrcderetur populus de civitate
ruit in
,
furrexit
&
ir-
eos
VuLGATANOVA.
obfidens civi44. cum cuneo fuo , oppugnans , dui autem turmx palantcs per campum adtatem
:
&
&
igne mille homines necarentur

,
viri pariter
&
mu-
lieres
f
habitatorum
turris Sichera.
verfarios perfequebantur.
0.
Abimelech autem inde
proficifcens
venit ad
45. Porro Abimelech omni die iUo oppugnabat
oppidum Thebes , quod circumdans obfidebat exercitu.

5 1. Erat autem turris excelfa in media civitate^ ad quam confugerant fimul viri ac mulieres , om-
urbem
46.
quam
cepit
,
interfeilis habitatoribus ejus ,
ipfaque deftrufta
ita
ut
fal in
ea difpergeret.
Quod cum
audiflent qui habitabant in turre
&
Sichimorum , ingrefli funt fanum dei fui Berith , ubi fedus cum eo pepigerant , & ex eo locus nomen acceperat
qui erat munitus valde. , 47. Abimelech quoque audiens viros morum pariter conglobates ,
turris Sichi-
nes principes
civitatis
clausa firmiiTime janua
&
fuper turris teituni ftantes per propugnacula.

52. Accedenfque Abimelech juxta tUrrim
gnabat
fortiter
&
:
appropinquans oftio
pu, ignem fup1.
ponere nitebatur
5
3
,
48. afcendit
lo fuo
:
&
montem Selmon cum omni popupra:cidit arboris ramum , arrcpta fecuri

in
,
& ecce una

illifit
clens
ejus.
5
capiti
mulier fragmen mols defuper jaAbimelech, confregit cerebrum
Kfi,
&
II. zi.
impofitumque ferens humero,
dixit
ad focios
Quod
me
tes
,
videtis facere
cito facite.
4.
:
Qui vocavit
cit6
armigerum fuum
& ait ad
:
I.
Reg.
49. Igitur certatim ramos de arboribus prxcidenfequebancur ducem. Qui circumdantes pra'fi,
eum
Evagina gladium tuum , percute me forte dicatur quod a femina interfedus fim. Qui
fa perficiens, interfecit
&
ne 31.4.
I.
Par,
juf-
dium
fuccenderunt
atque
ita
fadum
eft
ut
fumo
eum.
10.4.
VeRSIO ANTIQUA.
Aug. 376.
d.
Leciil.
VULGATA NOVA.
5 5
.
43
5 5
Sc abierant viri in
locum fuum:
Illoque mortuo
,
omnes qui cum eo erant

:
de Ifrael
revcrfi funt in fcdes fuas
VuLGATA NOVA.
reddidit Deus malum, quod fecerat Abi?6. melech contra pattern fuum , interfedis feptuaginta
&
tributum
filii
57. Sichimitis quoque , quod operati erant, reeft , venit fuper eos malediitio Joatham
&
I
fratribus fuis.
Jerobaal.
NoTvE AD VerSIONEM
verhiim
dixijfet
,
A N T
,
Q u A M.
'
fffe
mihi npn sccurrit

fol
iimul ut oritur
fed iliitd movet , qjtiid addidit , diluculo furges \

;
cum cum
priricipia
ipfum dtlucitlum quod Grace dicitur 0^^^; , tempHS ante foiem Jigtuficet , quod jam ujitati{fwte dicitur , cum albejcere cirperit : fie itaque intelligendtim ejl , nl quod pfitttm ejl mane , ipfum dtluculum intelligatur : additum ej} autem ,
(imul lit oritur iol, ut exprimeretur , noft jam orto fote facietidum , fed tihi julgor apparuerit foiis cr:entis, Nota ctiara pro tendes , Graccc legi ejt;isT^ , exiendes.
TS',
T^r^îv ctpx^^^ ^^ ^^^* Alex v/-..// Compl. gi; xf.xdi;i in Oxon. >!; j'. afXa? , in edd. Aid. Tioxxfsi afX""' 'd eft, quataer partes , ut notai Aug.
&
ibid.
Tf".
43. In Graeco,
k.
AtiiMf ivrit;
ell'e
dizîfit eos
fo-
lus
Mf. Alex. duTiy.

,
.
Rurfum monec Aug.

poiita.
V-if
,
tic tria princi-
pia
pro tnbus partihus

55'.
f
non
Gr<cc. Kai ETcffJimo:!'

xaj-:;.
&c. Et jverunt vir,
viri; id ejl, inquit Auguft. uutifqiiifque ;
&
quidem
54, Greece Svx^/^
loco Sichimam
&
pro
qttatuttr
Ml. Ox. hab.
CAPUT
V
'Aug.qitxft./^f.in j.
X.
E R
S I
ANTIQUA.
r.
VulGATA NOVA.
TJOft Abimelech furrexit dux in Ifrael ThoIT la filius Phua patrui Abimelech vir dc
,
T^ T
flUTexit poft
Ili-alil ,
hdtc.t. 3.609./.
xi ceret
*.
tris i
Abimclech , qui falvum foThola filius Phua, filius patris
fratris ejus, vir
IfTachar
Iflachar, qui habitavit in Samir mentis
Ephraim:
NoTA AD VerSIONEM ANTIQUA M.

I.
Reftc
Grxco,
ubi OTI7e/s^?li, \oco patri; fra,
tris
fratris ejus
,
unde Aug.
ibid. Filiiim patrui ejus
dixit filiiim {a-
tius diteretur
cum ordinatilis J^ ufitatius atque aper, filttim fratris patris ejus : filius enim erat
LIBER JUDICUM.
V
'i.
Cap.
X.
449
Dominum Deum
:
U L G A T A
,
NOVA.
tibi
,
&
jiklicavit
Ifraelem viginti &-tnbus annis
cavimus
quia dereliquimus
nof-
mortuufque eft , ac fepultus in Saniir. Huic fucceflk Jair Galaadites , qui judicavic 5 Ifraelem per viginti & duos annos
.
trum
&
fervwinras Baalim.
eft
,
II. Quibus locutus

jf.gyptii
Dominus
Nunquid non
Philif-
&
Amorrha;i
filiique
Ammon &
4.
habcns triginta
,
filios
fedentes fuper triginta pul,
thiim
kis alinarum
&
principes triginta civitatum

Jair
,
qu.c
,
I'.
Sidonii
quoque
,
&
Amalec
&
,
Chanaan
op-
ex nomine ejus lunt appellatx Havoth oppida Jair , ufque in prsfentem diem ,
la ad.
5.
id eft
fjj-eflerunt
vos
?
&
clamaftis ad
me
&
erui vos
de
in terra
Ga-
manu eorum
1
5.
;
Et tamen
idcirco
,
reliquiftis
mc,
&
coluiftis
deos
:
alie-
Mortuufque eft Jair, ac fepultus in loco cui eft vocabulum Camon. 6. Filii autem Ifrael peccatis veteribus jungentes ferrova , fecerunt malum in conlpeftu Doiiiini Aftaroth & diis Syris ac vierunt idolis , Baalim
,
nos
non addam
ut ultra vos liberem

:
14. ite
liberent in
&
invocate deos quos elegiftis
ipli
vos
&
&
Moab & hliorum Ammon & Philifthiim dimiferuntque Dominum & non coluciunt eum.
Sidonis
&
tempore anguftis. 15. Dixeruntque filii Ifrael ad Dominum Peccavimus , redde tu nobis quidquid tibi placet tantum nunc libera nos. 16. Qua dicentes , omnia de finibus fuis alieno: :
7.
Contra quos Dominus iratus

Philifthiim
tradidit eos
in
manus
8.
AfBiiftique
& hliorum Ammon. funt & vehementer

,
oppreffi per
trans
:
deorum idola projecerunt , & fcrvieruiit Domino Deo qui doluic luper mil'eiiis eorum. 17. Itaque filii Ammon conclaraantes in Galaad
iiim
;
annos decern
&
,
Oiflo
omnes qui habitabant

eft in
fixere tentoria
in
contra quos congregati
filii
ifrael,
Jordanem
9.
in
in terra
Amorrha;i, qui
filii
Galaad
Mafpha
caftrametati funt.
tantum
ut
Ammon
Jordane tranfmif-
fo, vaftarent
Judam
&
Benjamin
&
,
Ephraim
afflic-
18. Dixeruntque principes Galaad finguli ad proQui primus ex nobis contra HIios Amximos fuos
:
tufque
eft
Ihael nimis.
nion cceperit dimicare
erit
dux popuU Galaad.
10. Ec clamantes ad
Dominum
dixerunt
Pec-
NoTA AD Versj ONEM ANTIQUAM.

patriti ejus
Hei'y.vo
,
/iciit ezjidcntiUs
iti
ea interpretatiofie
(]U.z
ex
eft ,
invenitur.
Non
ergo qnoil
duhtm
eft ,
patris
Jrairis.
Jive ponatttr hie patrii jrater Et paulo poft quîerir
, ,
geuiti-vum facit hnjits patris
fratrts
,
, i
frat-:s
tr:itis
ah eo deQUnMiim eft quod eft in nomitiativo pater jed ah eo quod eft patris jrater , hoc eft evim pa-
nam
Jive potiatitr in tiomztiati-vo
htc pater fratris
Qûmiodo pierit patrum Jhi' melecb vir Ijjaehar , :d efi ^ de tr;hit Iffachar , c:im Ahimeleeh patrem habnprit Gedeo , qui GedeoJi de tribtt JuiP Manaffc. Vide lis ibid. 610. a. ieq.
CAPUT
V
I.
XI.
qUi
U L G A T
vir fortif-
NOVA.
tricis
"Y^ Uit
illo
tempore Jephte Galaadites

filius
natus
eft
de Galaad.
XT
i.
fimus atque pugnator
mulieris
mere-
Vu
:
L G A T A
N o V A.
Versio antiqua.
&' crevemnt dixerunt ei Jephte,
filii
:
Habuit autem Galaad uxorem , de qua qui poftquam creverant , ejecefufcepit filios Hres in domo patris runt Jephte , dicentes noftri ell'e non poteris , quia de altera matre na:
iixoris
&: eiecerunt
&
An^.quxft.^^.in
J''"'"'- '
''
''
Non
ha;reditabis in
domo
5.i5i7
patris noftri
tu.
quoniam
filius
mulieris tbrnicaria;
tus es.
5
.
Quos
,
ille
fuglens atque devitans

:
habita-
Et fugit Jephte a
h,ibita\'it in terra
facie fiatrum fiiorum
vit in terra
viri
Tob
congregatique funt ad
,
eum
Tob
&
&
colligebantiu" ad Jepil'
inopes
&
latrocinantes
& quafi principem
te
\vn Litrones
&
,
obambulabaiit
cum
ipib.
fequebantur.
Vulgata nova.
4.
In
illis
diebus pu-
6.
Vide Nat.
res
natu de Galaad
ut tollerent in auxilium fui Jeph-
gnabant
hlii
Ammon
con-
te
de terra
6.
Tob
tra Ifrael.
5.
dixeruntque ad
,
eum
Veni
&
efto princeps
Quibus
acriter inftantibus
perrexerunt majo-
nofter
&
pugna contra
filios
Ammon.
Vulgata nova.
Cen.zG.
3,j,
Versio antiqua.
vos
eftis
,
^-
Quibus
ille
,
refpondit
ejeciftis
Nonne
qui odiftis
me
&
de dorao patris mei,
Jephte refpondit fenioribus Galaad Nonne VOS odio habuiftis me , ejeciftis me de do7.
:
Aiq.fup.6iZ.e.
1-
&
NoT;E AD VerSIONEM ANTIQUAM.

t. 1. It de Graeco , verbum e verbo repofuimus autem , ^ dixerunt ei , ex eodem Or. h^ utto.* ciutu , cujus loco Aug. huhtz , dixerunt ergo ad Jephte. Nora etiam loco forntctriiit ^ fciipium clVe gVai'^^; ; non male eiiam lege:
juet' a.vry , qux magis ad Augufc. accedunt ''i,s7rcf'e'joi'Jo cxcipienda tamen vox ?.jTci, quar non nifi /eves ac tefities fonat Auguilin. conilanter habcc htrones , vel uc
.,
retur sTf'at?
i^, 3.
ntterius
<
Ad verbum
ut in Mf. Alex. & Vulg. Gr. ufque ad vocem Tob
ipfe explicat infra

iiicl,
iniquos
peccatores
fceleratos.
Mo-
net Augurt. per Tob ^ inteHiL;i honum., vel potius opimiim. Qîod eninty iiiquic , Cr.tce a'>aîV, hoc Lattne opimum dicitur i id autem i/iterprctatur Tob ; Sc inf. Dicitur de Jephte , quia p^fteaquam Jugieni k facie jratrum jnorum , hahitavit in terra Tob , colligebantur ad eum viri tatrones -5^ nbamh-ulahani cum ipfo. In Grseco Vatic, lie Kai Cff:
"tt. 4 Judic. ro.
6, His acccdunt
3.
qu
aic
Augufl. q. 49. in
,
(
618.
a.
Qitt ahjecerarn Jepbte
erat enjrn
Galn^dites ) converji funt ad eum-, per- qiteni liberarentitr ab tuimicts jttii
^
:
qnajtventnt
eum y
&
iniia
:
Seniores
Galaad vencrunt ad
Jephte
pauloque
,
pert:
Contra flios
Ammon
if-.
ditx qjtxrebatHr Jephte
qnilm
e.-n-sf
v:t}ts lihe*arctitur ,
qui eo duce adfersiis

7.
y
illos beliare
atpiebant.
'l^^Cae
,
Gxxc.
initio
hab.
KaJ
Et dixit
7V.
f conglobati (unt ad Jephte viri inanes

ee.
egrejji
funt
fc
Jeph:.t
-pro Jephte
(um
At
in Mf:.. Alex.
&
Oxga,
ut iu edui. Aid.
diera
quadratic
>
quod Aug. nairando dixit; cxceptis nit, his, Et quid ejl qnod &c^
refpondit.,
2".
/.
4P
Auitiii fiif.
LIBER JUDICUM.
Versio ANTIQUA.
mei ,
Cap.
veniftis
XI.
NOVA.
?
VULGATA
?
?
:
mo
eft
8.
patris
&
,
cmififtis
me
a \'obis
& quid
&
Ob
nunc
8.
ad me
necelTitate compulfi
quod
veniftis
qiundo
tribiil.iti eltis
A'lg.ltciii.^.i. jsjon
5-
iy^-'-
Et dixcrunt Icniores Galaad ad Jephte (ic modo venimiis ad tc eris nobis in caput omnibus liabicantibus Galaad.
&
DLxeiuntque principes Galaad ad Jephte: hanc igitur caufam nunc ad te venimus, ut proficilcaris nobifcum , pugnes contra filios
&
Ammon
Galaad.
filque
dux omnium
qui habitant iB
Versio antiqua.
Av^. ?../?. 49., Jnj.6iy.i.
?:
V
9. xit eis
:
u 1 g A T A
di-
Nova,
I
era
vobis in
Jephte quoque
Si vere veniftis
Mifitquc nuncios ad regem
Edom
dicens
Nii^
prmcipem.
bis contra tihos
ad
Dimitte
luit
me
qui
ut tranfeam per terram tuam.
me
ut
Ammon
,
tradideritque eos
pugnem pro voDominus
acquiefcerc precibus ejus.

,
Qui no- *" '4 Mifit quoque ad regem
Moab
18.
&
in
:
ipfe tranhtura pra;bere contempfit.
in
manus meas ego cro veiler princeps > Dominus, qui hsc au10. Qui refponderunt ei quad noftra piomilia dit , ipfe mediator ac telîs eft
:
Manfit itaque
Cades
&
,
circuivit
ex latere terram
eft trans
:
Edom
:
&
ter-
ram Moab
ra;
venitque contra orientalem plagam tercaftrametatus
faciemus.
11. Abiititaquejephte
Moab
&
Arnon
11
i;.
Fide Not.
luit intrare
terminos
Moab Arnon quippc
nee voUami confinium *' 'J*

*4'
cum
,
principibus
GaLo-
eft
tern Moab.
19. Mifit itaque Ifrael nuncios ad Sehon
laad
fecitque
eft
eum
omiiis populus principem fui.
regem
cutufque
Jephte omnes fermones fuos coram Do-
Amorrhiorum
runt ei
:
mino
in
Malplia.
qui habitabat in Hefebon , dixeDimitte ut tranfeam per terram tuam ufque

,
&
11. Et milit nuncios ad regem filiorum qui ex perfona

fiia
Ammon,
tibi eft
ad fluvium.
io. Qui
dicerent
Quid mihi
Quia
&
,
&
ipfe IfraSl verba defpiciens

:
non diin
quia venifti contra
me
ut vaftares terram
:
meam
mifit
eum
tranfire per terminos fuos

,
fed infinita mul-
Kwm.
II. 13. 14.
J.
Quibus
,
ille
refpondit
tulit Ifrael ter-
titudine congregata
egreflus eft contra
eum
Jafa,
ram meam quando afcendit de yEgypto a finibus Arnon ufque Jaboc atque Jordanem nunc ergo cum
:
6c fortiter refiftebat.
pace redde mihi eam.

1
4.
Per quos rurfum mandavit Jephte
&
impe-
ii. Tradiditque eum Dominus in manus IfraSl cum omni exercitu fuo , qui percuflit eum & poffedit omnem terram Amorrhcei habitatoris regioni
,
ravic eis ut dicerent regi
Ammon
illius
ij.
Hxc
,
Moab
Jephte: Non tulit Ifrael terram nee terram filiorum Ammon

dicit
:
11.
boc
1
& univerfos fines ejus de Arnon ufque & de folitudine ufque ad Jordanem.
,
Ja-
16. fed quando de jEgypto confcenderunt

bulavlt per folitudinem ulque ad
venit in Cades.
am,
Dominus ergo Deus

,
Ifrael
fubvertit
AmorIfrael
mare rubrum
&
rhium
pugnante contra ilium populo fuo

?
6c tu nunc vis polfidere terram ejus
Versio antiqua.
'jiupiiuffl-A'i.'"
VuiGATA NOVA.
Cha Et omnia
tibi
jHik.6l0.i.d.
M- Nonne quxcunque hxreditavit mos deus tuus , hxc hxrcditabis

?
14.
tuus
,
Nonne ea qu^
tibi
poflidet
>
Chamos deus
jure debentur
Qus
,
autem Dominus
noftram cedeni
facie \eitra
quxcunque hxreditavit Dominus Deus nofter a , hxc hxreditabimus

:
Deus
nofter
viftor obtinuit
:
in
poflelfionem
V
mum,
11. 1,
U L G A T A
fit
NOVA.
i 7.
15.
nili
;
forte melior es Balac

,
filio
Sephor rege
contra
Moab
Ifrael
aut docere potes
quod jurgatus
& pugnaverit
,
contra
in
eum
Igitur non ego pecco in te , fed tu contra me male agis , indicens mihi bella non jufta. Judicet Dointer filios minus arbiter hujus diei , inter Ifrael
&
16. quando habitavit
Hefebon,
,
& viculis ejus,

Quaie
>
Ammon.
verbis Jephte
&
in
Aroer
&
viliis illius
,
vel in cunftis civitati-
bus juxta Jordanem
per trecentos annos.
18. Noluitque acquiefcere rex filiorum Ammon qus per nuncios mandaverat. ,
tanto tempore nihil fuper hac repetitione tentaftis
Versio antiqua.
:l9.
Vulgata nova.
Domi,
v,>l-
Et fadus
eft
fupet Jephte Spiritus
19. Faftus
eft
ergo fupcr Jephte Spiritus Do-

pro quibus
y.x
ita
:
Grace
Kal
iîc-ri
vthsui itfji
fi'.
tut
t. 24.
hi
1 propter quid vaiiflis ad me nunc , cum Oxon. lie : T/ ct; vi^Sa/t ivflc, tgctiil fed in Mis. Alex. ft', hV/kh , deinde in Alex. s'Sm'Sh? , in Oxon. it eCz.'Compl. e'Sm'EuTe : ejcdem etiam editt. hab. Cn% , in Aid.
XfiZ,flt
i^
Hic folum difcrepant a Gr*co omnia quttcnnqtte hxreditiivit

y.^^l(ô^c,^l'cll
hxridilavit ti-
hac...
pro qui-
&
bus in cud. Vatic,

ft.....
(^s
J-
ni
mni...
hxreditahit
tt
5 omncs
i? ifyquel abjInHt
-Trit'ia.i
&
1
ut fup.
If. 8.
Tt oT/
cum vut , ante m/jca. Ad verbum c Graeco , ii tamen hoc

fed
,
excipias
Jôn Jic modi 'jenimus
pro quo in cod. Vatic, eft, A/i
T^TO vu'J iTTs^f^-â/x^v , propter hoc fiunc revertimnt ; at In Alex. I'x iiTui ti'r tifHoiît , in Oxon. ix UToii QvtviAcixit-, Compl. Aii tvto tvi QvvMtifur ( Aid. in editt. Aid. H^hofii:. ) Item in cod. Vatic, non caput legiiur , fed ipOxon. nee non in âtia. , principem ; in Alex, veto editt. prsd. xs^cka:' , ut & apud Aug. conflanter in Qusft.
ace. at in Mfs. Alex. & Oxon. ut in editi. Aid. , Cumpl. xa^siO'Mpo'o^MXf' f Alex. xaJinMi^ta/îm ) Qci , &c. in Oxon. Aid. & Compl. j, ira'.7a o'oa naltiiMciiiicniitdi a'uTa:in Mf. tamen Alex, ac edit. KIJAi J',9f Ku'eic? Aid. deeft/Cm, licut in Compl. Viv s6n, Ox.habet cwni.
hcs
&
&
&
Quidam Latini Jic inierpretnndum putaveNonne quxcunque dedit tibi in hsreditaQuidam vera tem Chamos deus tuus, hxc poflidebis ? Nonne quxcunque polledit Chamos deus tuus , Jic h.ihent
Addit Aua;.
ntnt
,
ibid.
ut dicerent
hsec poUidebis ?
bis quit Grxciis
M..tgis
autem
col.
618. g. 619.
9.
b.
habet:
Nonne quxcunque
fen/us ctucet in iis verhxreditavit tibi
if.
Aug. ubi
:
rum
viccrit
mimicos
:
fup. (Ji3. g. ait : Refpondei erit eis in principem , quod

,
ille
/< co-
Chamos deus
In
eo
:
fi
paui illi
16 poll
Duium
eji
inquit
10 vobis
ii'i
m principem
in
auiem dixerant
v'fti/
Eris nobis in caput.

>
In cod. Vatic. 'i.yu

y.i.pxMt.
iâ/ix: /; apx'-'/
hi Alex,
tuus , hxc hxreditabis ? Et poft piuca : quod Jiquitur :îomn\a. qujfcunque hxreditavit Dominus non dixit , hxreditavit nobis , tanquam diceret , /lcut nobis videtur ; fed vere hxreditavit , a facie veftra , quohis dedit : hxc , inquit , hxreditani.tm abftulit ipjis ,
tt.
to.
5.
II. II.
Hue redeuntquaenarrat Aug.q.49.

eis
Jud.
eft,
bimus.
Ciji.c. I'ofieaquam
i>d
idem lephte dux conftitmui
uJh. tiuinios
hopes priUs {.nil vtrl/a portaiiiti.
1. 19. Ita Grxee, prxter feqq. .map^^î , praleriit , loco penixity Aug. iiwa col. 61^. e, pertranjiit , in Mft.
LIBER JUDICUM.
VULGATA NOVA.
mini,
Cap.
XL
&
451
VerSIO ANTIQUA.
,
&
,
circuiens
Galaad
,
&
,
Manafle
Maffilios
ni
pha quoque Galaad
&
inde trantiens ad
perrexit Galaad , , tranfiit Manaffe, (peculam Galaad , de fpecula Galaad ad trans
&
&
Aag.uHfap.
&
Animon
30.
deris
hlios
;
Ammon
votum vovit Domino dicens filios Ammon in manus meas
Si tradi-
30.
xit
:
& &
in
vovit Jephte
votum Domino
mihi
tilios
&
di-
Ang.quaj'.^')-'
J<"^"-'-
Si traditionc tradidcris
Ammon
3-6ii.<
in
5 I .
manu mea
3
1
.
d.Cl'^.g.
quicunque primus fuerit egreiTus de fo,
etit
quicunque
, ,
ribus
ti
domus mea; mihique occurierit revertencum pace a filiis Ammon eum holocauftum
,
mex
a
obviam mihi
exierit de januis domus in revertendo me in pace

,
filiis
Ammon & erit Domino

NOVA.
,
ofFeram
eum
ofFcram Domino.
holocauftoma.
VuLGATA
31. Tranfivitque Jephte ad filios Ammon, ut pugnaret contra eos quos tradidit Dominus in ma:
Mennith
funt
filii
viginti civitates
,
&
ufque ad Abel
nimis
:
qua
eft vineis conlita
plaga
magna
Ifrael.
humiUatique
nus
ejus.
Ammon
filiis
33. Percuffitque ab Aroer ufque
dum
venias in
VuLGATA
mum
tympanis
beros.
NOVA.
54
Versio antiqua.
34. Revertente autem Jephte in Mafpha doluam , occurrit ei unigenita hlia fua cum
&
filius
hzc unica
filia.
ei,
&
non
ell ei
prxter ip- Aug. Zcnu.^^.t,

i-i7^-'-f-
fam
aut
&
choris
non enim habebat
alios
li-
& ait fcidit veftimenta fua ;. Qua vifa Heu me, filia mea, decepifti me, & ipfa decep3 ,
,
:
me
ta es
aperui enim os raeum ad
Dominum
fi
&
dixit confcidit veftimenta fua, Heu AmU-.l.i.offic.t, impedifti me , in iHmulum doloris fac- 1- 1 17- ' ^s ' / ta es mihi eijo enim apetui os meum de te ad "*'"' ''S;.-/.
35
,
&
filia ,
aliud facere non potero.
Dominum
:
<Sc
non potero
ad
avertere.
56. CuiiUa refpondit
Pater mi,
fac mihi
aperuifti
36.
ruifti
Ilia dixit
OS tuum ad
pollicitus es
,
Dominum
quodcunque
OS
tuum,
Pater , fi in me apefac milii ut exiic de ore tuo
eum
concefla tibi ultione atque viitoria
de
hoftibus tuis,
NoTjE ad
Alex.
Versionem
ut pau-
A N T
Q U A M.
&
Oxon. ac
,
edirt. Aid.
traajiit
,
&
16 port
iteium
Ei
pro
Compl. Ai'Xw , quod tanien deeft

; ,
votitm
Oxon.
in Vatic,
rur:fus ctrapHA*:
in Mf, exinde ab eodem Vat.
quod fi inimico! vincere contigijfct , quidqitiA ei primittts ex domo fun olrviiim ficret , cjferret in facrifi'^ cium citim ; chjus andacia hoc modo correpta ejl , ? no;-^ ani*
zioz'it ,
Compl. ubi lie: j, d.7i-> kot.k; raai ;i; TO CTe'e.ai' . &c. Similiter Aug. denuo col. 619. e. g. 2i ah fpecula Galaad, &c. Tt -jotiim vovit if, 50. Aug. ibid. col. 613. d. legit Jephte Domino ; at Grace ut fupra , iicut 8c feqq. hoc tan:
abfunt feqq. editt. Aid.
de fpecula Gal.iad
quat retinet Alex,
cum
mat
cuJHJque pfcoris exijiimatttni

,
fed liniea flia virgo
&
triumphatitis more occurrens
ajJUgeret graviter de pnmizjjio-
ne vidoveyn,
^.
nr
,
54.
In Grseco Vat.additur
m,
erttt
port hxc ; fed
dteil in Alex.
\'at.
&
Oxon.
ut in editt. Aid.
deinde in
&
al. ^cre-,;'?,
unigenita
riim
cxcepto
sxv AiJii';
;
i\wi;-,
ft
dans dederis
loQofi
ut
cfi /xi:.
tr,t~
ditione tradideis
.editt. Aid. Sc
fed in Mis. Alex. Sc

,
Oxon.
&
in
to.
inf.
Ambr.
not.
Compl. lie eV.i' sx^Joti ad T. 3J. Hieron. 1.
asxgfiJ
i.
Vid.
in
com. Jovin.
4. p. 2. col. 16 J. b. Si tradcns tnjdideris filios mantbits meis.

1^, 5 1.
Ammon
49. 613. a. conftantei uiiica , juxia Mi's. Aiex. & Oxon. qui addunc dura Li/a-n-tiTH, cum Aid. cd, Sequitut in cod. Vat. s/k hit dvTco k iipc^ , non erat ei alius , loco tion eji ei prater ipftn vx 'mii verum Alex, ac editt. Aid. Compl. ferunt ,
qiiaeft.
aw.'iii
Aug.
& Cotnpl. pro umca. Ap. pauloque port,

.*
cnnffim,!,
&
Similia prorfus in Graeco, prxter

0'
unum
;
aut al-
Vtw 7r?H>' Vth? cum Aug, Tw 3-?m KVTv';, Addic Aug.

didtim
eji i
in
Oxon.
efl
ky
lân
ei
pro
t/x uVh/jx-'' tion erat
'^^'
ei y
terum
exiens
,
,
nempe ante quicunque , ponitur ptjcteiquam in Mf. Oxon. a quo

,
ii.itr.fi\,'.p.'.i-jc, ,
prxlerita qu:ppe jiarrantur.

cit.
: 1.
abeft
deinde
pro januis
leg. t; ^vZSc^
>
janua
fie
,
ficut in editt. Aid.
&
Compl.
Mf tamen Alex. tw dupZr, Apud

in
,
Hieron. 1. i. cont. Jovin. to. 4. p. 2. col. i6j. b. Quiunque exierit de domo mea in occurjum mihi , clim reverti
ctepero in pace a filiis
Ammon
erit
Domino
ojferam il-
ium holocatijltim, Aug. etiam ipfe inf. col. 619. g. 610, a. eadem repetit, legitque g ojfham , qux conjundio {J, abeft quidem a Gr. Vadc. fed in Alex, exflat , & Oxon.
ac in edit. Aid. ubi , k. Vo/oi;. Au6\. veto q. Vet. Teft. q. 43. p. 56. b. habei Quidquid mihi redeunti a cade oc:
Ihu me flia mea , impedifi: mi' h: , flimiilus doloris faila es mihi. At in vet. edii. hnpedijlz mthi , impedijii mih: , in fumulutn dolorinnjatta es mi' hi. Mfs. Ambrof. inter fe conlentiuiit , nili quod aliqui habent Impedijii mihi , in jlzmitlum , &c. reliqui veto Imfedijli me , jlimulus , &:c. Lib. autem de virgin, c. 2. to. 2. II J. c. lie legitur: Heu me fitia , perdidijli me : ego enim aperui os meum de te ad Dominum. In Gr, Ka! s'^/,
:
f. 55. Ambrof. loco vejlimenta fua , di\it
5. offic.
fie legit
Confcidit
ê/o
w^
EiVei'
EiVeK-'A ,
currerit ante ojlta

y-. ut
domus mea
hoc ojferam Deo.
Huie etiam
:
nonnuUis hujus cap. refpundent quae fequuntui .Ambrof I. de ob. Valent. col. 1187. d. ait Jephte filia fietus fui tempora pojlul.ivit , cognito quod pater ejus projcdurus ad pr.tlium vover.it , quia id rerum pottius oêrret Dojnmo , quod fihi primhm occttrreret. Pofi viiioriam revertenti occttr'rtt filia, ice. Et lib. 3. offic. to. 2. 127. c. dicit Incaute principem promififje Jephte , ut immolaret Deo quidqnid
:
& al.
Compl. O.'^',/ iTeifiiîc, ij.i ( Mf. Oxon. îjyctiif, iij.iT',-!riiSt,îTVM.a.i i^s Aid. .^vixrif ij.v ifi-rriTToS .fii , Compl. EujaLTiip/UH, &c. Alex, ^-uya^/p ,uii , e'jWCTT:/es"aT/T ) oy w; cc tw -rupccy^c^ /an ( Mf. Oxon. cum editt. Aid. & Compl. e/; mSMV iy'iv it Tî ijiSax^sr; n>s ,
,
d.VTW t/To; , Ai(JfWê Alex. OlfifMi , Oxon. ( û-)ci.Titp ut , Tti^'/n )
ra
ittxTix a:'Ty
cum
,
editt. Aid.
&
j^
);,
Alex,
tiiniix
(
ij
fi's
okmmi' i-iin
SCi
Alex, itoi
iniix
iu.\i
,
(
.Jthi revertenti intra
lunen domus jua 01 curreyet , cum ipJum voti poenitlierit Jui , pojlquam filia occurrit fihi. Denique 1. de virgin, to. 2. c. 2. 21J. c. fie habet Jephie dux Judaorum cventu belli confiiclatus amhigHO , pr.iliorurn:
Kara e? TO safM KvôVf Kj t? Au:HQiy.a.i dicc^p's-^xt. Aug. q. 49. in Jud. to. 5. 613. a. 616. h. 6zo. a. juxta Oxon. al. Heu me , filia mea , impedijii me, in ojfend-.culam facitVo.got)
tj? )
cV if^co./û; /<t j i I'yu e.'fit Oxon. Aid. & Compl. i, i'/a Oxon. Aid. Compl. .uu -îpi
TTfo;
&
ta es in ocults meis
vejlime/itis fuis
:
que veritus incerta , votum vovit hujufmodi , fi adverfutos êpulijjet , ut quidquid ei primiini intra domus Jua limcn ' iiccurrijjet , hojliam immolaret Deo Itaque hello politus ,
fufifque hojhbus domum rediit , cui in ipfo 'jejithulo filia eccurrit : Jed recordatus tlltco pater , t5 propri.v fponfionis admonitus , ingemuit , &c. Vide etiam 1. i. offic. c. fo. 68.
fua.
Aud.
Heu mthi , fuper te votum Deo

jf",
: turn addit p. 6^6. b. diJaOis eti.im fup. 61 5. a. Ut earn vidit , Jc,d:i vejl. 1. de promilf. ap. Profp. p. 2. c. 20. 145. c. filia , ejfenfio faila es in oculis miis : vovi enim
&
tj
non poierit averti.

Sê
36. In Grasco Vat. 'H
iWs
Ilia
autem
dixit i
at in Alex.
&
'>
Oxon. nee non

,
in editt. Aid.
editt.
&
</
Compl.
Autt. 1. de promiif. p. z. c. 20. apud Profp. p. 143. b. hxc habet Jephte quoque Dei populum per annos fex judicavit. Hic dum helium gent adversiis filtos Ammon,
e. Similiter
:
Kai
iffo;
ii r c
iI-tts
turn pofl: pater

'n
p.tter
fie
in Vat. m::â; tI so/xx
Qh
e^s)
Kuf'i
,
Oxon. veto ac
;
ptsd.
i! it
cV
iâi
,
abfque
in Alex. TrctTCp
fill ,
ifita
,
>ira-
Viditque fihi ad'jerfanos pravalerc
temerana prafumptione
^tt;
Si inf.
cum
al. (t
TfiVsc
qremadmodnm
pto nt,
Tom.
I.
Lll
ij
45^
Amhr. uh/ttf.
LIBER JUDICUM.
Versio antiqua.
Cap.
XII.
:
VuiGATA NOVA.
Sine me menfibus duobus , flebo in montibiis I'uper virginitatem
&
vadens
ego
&
meam
Hoc folum mihi ?7. Dixitque ad patieni pr^fta quod deprecor Dimitte me ut duobus
:
compares amies mea:.
nienlibus
circumeam montes
&
plangam
virgi-
nicacem
meam cum
fodalibus meis,
V
5
U L G A T A
bus
ac fodali
NOVA.
fuis
,
8.
Cui
ilte
refpondit
Vade. Et
dimifit earn duofociis
flebat virginitatem
fuam
in
montibus.
bus menlibus.
Cumque
abiiflet
cum
Versio antiqua.
AnS.i.iefnmiff.
;.i45.<r.
.
VuiGATA
3
NOVA.
,
^^^
eft
Aug.
tjuitjt,
49. tn
&
^
hic non Hovcrat virum

in Ifrael
:
falum
9.
Expletifque duobus menfibus

,
reverfa eft
,
pnceptum *
ad patrem Tuum
rael
& fecit ei
fervata
ficut
voverat
qua
If-
JuJii.t. J. 6zo. g,
ignorabat virum. E.xjnde

,
mos
eft
increbruit in
& confuerudo
,
40. ex diebus in dies conveniebant

tari filiam
lamen-
40. ut poft anni circulum conveniant

filia;
Jephte Galaaditcm quatuor dies in
Ifrael
&
in unutn plangant filiam Jephte Galaaditas
anno.
diebus quatuor.
NoT
Idem Ambrof.
Turn
ilia
: 1.
jE
ad V
s I
o n e
Aid.
1
si
,
an
q u a m.
rrtex.
de
,
paiir
virginit. c. 2. to. 2. ii J. c. Cc legit /i in me aperuifti cs tuum ad Dmiiexivit de ere tut: lib.
tgo ipfa
&
5J fodales
Mf. Oxon. hab.
tuctf^ttlea ,
edd.
Compl.
CTaf^sêra.
niim,fac mihi im t
c. II. to. J. 118.
b. fac
mihi ut exivit
autem 5. ofBc. &c. Auctor 1.
filia
de promiir. ap. Profp. : Si in me aperuifti

ita ut prcmijijii
,
p. 2. c.
os
20. 145.
pater
,
tuum
c. Dixitque et ad Deminuni ,fic
t. }?. Similiter in Grxco. Ambrof. de ob. Val. to. 2. 187. e. haec iiabet: haijue duobtis exailts regrejja menjihts , facrijicji muntts implez'it : 1. }. offic. c. 12. 127. decretum in Ifrael. d. Tatlum ejl praceptum
&
propter ijued fectt
inimicis fuis
Grarc.
tw
n-.m'â.l
Qui
Dmiinus 'jindtclam de Kt'c" ix.JUMai ToTir

i.
Tf'.40.
H^s/jiTK
Kxc
diriimilia in Graeco Vatic,

.9-i/7a7f/;E; 'logîjA
netnpe
Alex.
c.
'Avi Ozon.
fVcpEL^'ei'Ts
^pvviTv
t? Vef
f.
elf^-,
yj.
Grace.
"Easo'i' fii
y
Sit nmdi,
sVJ
Sine
Tcfivecftai
i.
xaibo
/aoHio/ôi; eVl TO. opu

Jt,
Kj
y-Mzv^tfâi
ret
^xf-Hnx
menjes
,
//t, t-ju
jaaJ/T x) TiOS-aî , cum editt. Aid. & Compl. liab. % a! ûyx%'pii, &c. Ambrof.
&c. Mfs. veto

fi, li/îfiur
1.
&
Qurnrcfivcriz.
3. offic.
117. d.
a: QuysJctioiJi^
/uv.
,
me duoi
defcendam fuper montes
^ êia fuper i/irginalibtts meis
diebus in dies amhiilabant filia ppptllt Ifrail , lugentts filiam Jephte GalaaJitidis qtiatuir diebus in annc.
Ex
CAPUT
VuiGATA
ECce
Jephte
fnon
2.
,
;
XII.
NOVA.
:
autera in
Ephraim orta
eft feditio
,
nam
gnabat contra Ephraim
perculTeruntque viri Galaad

:
tranfeuntes contra
aquilonem
dixerunt ad
filios
Quare vadens ad pugnam contra

noluifti
,
Am
?
vocare nos
ut pergeremus tecum
Igitur incendemus
domum
tuam.
:
Quibus
ille
refpondit
Difceptatio erat mihi

:
populo meo contra hlios Ammon vehemens vocavique vos , ut prsberetis mihi au.xilium , facere
&
&
noluiftis.
3
Quod
,
cernens pofui
filios
animam meam
in
manibus
tneis
tranfivique ad
Ammon
&
tradidit eos
,
Dominus in manus raeas. Quid commerui sum me confurgatis in prjelium ?
ut adver-
6. Fide Not.
4. Vocatis itaque ad fe
cundis
viris
Galaad, pu-
Fugitivus eft Galaad de medio Ephraim & ManalTe, 5, Occupaveruntque Galaadits vada Jordanis , per qus Ephraim reverfurus erat. Cfimque veniflec ad ea de Ephraim numero , fugiens , atque dixiflet Obfecro ut me tranfire permittatis dicebant ei GaNunquid Ephrathxus es I quo dicentc : laadita Non fum 6. interrogabant eum: Die ergo Scibboleth, quod interpretatur Spica. Qui refpondebat , Sibboleth eadem littera fpicam exprimere non valens. Statimque apprehenfum jugulabant in ipfo Jordanis tranfitu. Et ceciderunt in illo tempore de Ephraim quadraginta duo millia.
,
Ephraim Ephraim
quia dixerat
habitat in
&
Versio antiqua.
'Aug. ûxjl. 49. in
VuLGATA
:
NOVA.
ac fepultus \u civita-
7-
Et judicavit Jephte
Ifrael
,
fe.x
annis
Judtc.
t.
5.
619.
c.
tuiis eft
Jephte Galaadites vitate fua Galaad.
&
& mor-
7. Judicavit itaque Jephte Galaadites Ifrael
fepultus eft in ci-
fcx annis
& mortuus
eft
te fua Galaad.
V
8. Poft
U L G a T A
NOVA.
II. mortuufque
1
5
.
hunc judicavit
IfraSl
Abefan de Bethlefilias ,
eft
ac fepultus
in
Zabulon.
,
hem
Poft hunc judicavit Ifrael

:
Abdon
filius
lUel
,'
9. qui hahuit triginta
filios
quas emittens foras

ri filiis
maritis
& totidem dedit, & ejufdem

,
Pharathonites
nepotes
,
numeeis
14. qui habuit quadraginta filios,

,
&
:
triginta
ex
fuis accepit
uxores
introducens in
:
domum
afcendentes fuper feptuaginta pullos afijudicavit Ifrael ofto annis

eft
,
fuam. Qui feptem annis judicavit Ifrael 10. mortuufque eft, ac fepultus in Bethlehem.
11. Cui fucceflit
narum
1
5 .
&
mortuufque
,
ac fepultus in Pharathon terr
Ahialon Zabulonites
;
&
judi-
rs Ephraim
in
monte Amalec.
cavit Ifrael decern annis

refpondent quz ait Aug. q. Jo. in Jud.t. 5. 621. a. b. St autem l^ illud quod papulust.ph.xm pofita ab eodem Jephtt dtbellatus eji , ad judicium Dei , quod
tif. 4
^- His
.,
m.
tiec ibi
erit in
fine, referendum ejl lia qu ceciderunt, i.jianti
quadraginta due
miU
H.J.
Ita
numtrt nmmemerata funt, GtSCCe ad verbum.
^'yot
: ,
LIBER JUDICUM.
Cap.
XI I
45?
CAPUT
VuiGATANOVA.
Sup. 10. '
XIII.
VerSIOANTIQUA.
Fide Not.
TJ
1.
Urfumque
filii
Ifracl feceront
:
malum
in
Cv confpeftu
Domini
qui tradidit eos in
manus
ftirpe
PiiiUftliinorum quadraginta annis.

2.
Erat autem quidam vir de Saraa , & de Dan, nomine Manue habens uxorem fte,
&
UXOr ejUS
fterilis
&
non
paricbat.
Aug. tocut. 47,

}. 57<5./.
t,
rilem.
5.
Cui apparuit angelus Domini

:
,&
dixit
ad
Vide Not.
Ctn. II-
1(5.
eam
Sterilis es
&
abfque
liberis
fed concipies
& paries
I.
tilium:
\^'^'
Lc.
31.
4- cave ergo ne bibas
mundum
5.
vinum ac ficeram, nee quidquam comedas quia concipies & paries filium cujus non
,
4.
&
,
ficeram
5
nunc obferva , & non bibas vinum non manduces omne immundum
:
:
& &
Aag.qutft. Jo. in
Judic, 6zi.c.
Nam.
3- 4'
6. tanget
caput novacula
,
erit
enim nazarajus Dei
ipfe inex matris utero , de manu Phllifthinorum. 6. Qu.p cum veniffet ad marirum fuum dixit ei Vir Dei venit ad me , habens vultum angelicum , terribilis nimis. Quem cum interrogafinfantia lua
ab
&
&
cipiet liberate Ifrael
afcendet fuper caput ejus, Alid.l.depromiff. ficeram non bibet quoniam naza- p. Z.c. 11. 144. i. rxus erit puer a die nativitatis iple incipiet falAl'.g.qU:tft.^Z.t. vum facere Ifrael de manu Phililliim. i.p.Czuf. 6 Et interrogabam eum unde eflct , noIdem quxft. JI, men fuum non annuntia\ it mihi 611. d. I.
femim non
vinum
&
&
fem quis efTet , & unde venifTet , quo nomine vocaretur, noluit mihi dicere paries 7. fed hoc reipondit Ecce concipies cave ne vinum bibas, nee liceiam , &ne filium aliquo vefcaris immundo erit enim puer nazara;us Dei ab infantia fua , ex utero matris fua; ufque ad diem mortis I'us. 8. Oravit itaque Manue Dorainum , ait: Obfecro Domine , ut vir Dei , quem miiifti, veniat iterum, doceat nos quid debeamus facere de puero , qui nafciturus eft.
,
:
:
&
&
nazarxus Dei 7 diem mortis fux.

_
erit
puet a ventre ufque ad
Idem
quxft. Ji,
611. f.
&
8.
Et precatus
In
eft
xit
me Domine, homo
&
Manue Dominum , & diDei , quem mififti
Aug. locut,
3.
t^z, t,
i76.f.
veniat
nunc iterum ad nos
VULGATA NOVA.
9. Exaudivitquc
Dominus deprecantem Manue

maritus e)us non erat
Qua cim
ciavitque
vidiflet
,
angelum
&
,
:
apparuit rurfum angelus Dei uxori ejus fedenti in

:
10. feftinavit
ei
,
& cucurrit
;
agro
Manue autem
cum
ea.
dicens
ad virum fuum Ecce apparuit mihi vir
nun-
quem

Tf. I.
Hue primum
referre
juvat
c.
totiiis
ep. 19. ad Vigil, to. 2. 844. generatioms ^ inquic, ^' vitx

tarn jlyh qtix
,
quj; Ambrof. liabet &c. de Samione, cujus
aut raî^hy. Anon.

ttjqite
flip,
,
port
vocem
nativitatis
Tf.
addic
ad
6.
fnem
mortis
quod
ifta
:
pertinec ad
7. infra,
jertem
h;jlortco dtgef'
,
quem
vide.
tnarrahimits
fecundum facri
,
libri con::iicnt:.im
f
rutn
nili
vV.
,
Aug. pratponit
illi
;
Hater Sampfmt
non "jerboruni ferie , jed Jenjtt lum addic jj Multos per annos Hebrseorum populum lub3) ditum Palacftini ac fubjeftum habebant Namque ciim 5> diuiurna injuria longx lubjccîonis ita elfent depretfa He>) bracorum peclora , ut nullus virili ingenio ad iibertatem animos roliere auderet , ortus eft illis Samfon , divino 3>oraculo praedeftinatus , magnus vir quod fine ulla
hufic ejl modtt-m
:
viro Juc ifidi-
cans qitemadmodum
dixit
angelus annttntiaverit
fUttm futu^
reliqua ut fup. quae conveniunt

effet
,
cum
Grseco
,
quod loco Et mterrogaham eum unde

M/':(fTHc
lei[ur
Ka!
eft ;
.vrh 7ro,^^y e*>/, Bt non interregaz'i eum unde fed in Mf. Alex, ac edit. Compl. j, vpuT^t ccvto/
(imiliter in
-srj.J-.'f,
&
rit
Aug.
,
,
ibid. Uiri/m
Oxon. & Aid. fed abfque xuror. Quxverum dixent ; ijuomam hoc ncn leSed imeHigendnm
,
:
3>
controverfia
lit ,
viribus corporis
omnium
;
facile pritnus....
gi'ur
inquit
dim
ei
angelus hijrieretur.
eft ,
tt
31
J)

j> 31
Pater illi erat de tribu Dan , timens Deum , haud ignoprxftans cxteris bill genitus loco mater vero fterilis fed animi virtutibus haud intoecunda ; quse propriar hofpitio mentis recipere meruit vilionem angeli , mandarum tenuit , oraculum implevit inlinuavic marito vifura fibi hominem Dei, praeclara fpecie , future fobolis quod ubi compel it , pie Deum preferentem oracula -catus oravit , ut libi quoque vilionis ejus gratia tribueretur , dicens : Ad me, Domine, angelus veniat tuus.
,
hoc ibi
Scnpturam
tacuijje
Rehquain
lifttim
confeq.
Obfervandumiamen
,
illos
quos hie
Am'''
bam eum unde elfer , & nomen I'uum , ut Juiaudiatur interrogabam eum, (J peflea mferatur , non annuntiavit mihi, non habet quxftionem ; ad utrumqtte enim referri poteft quod ait , non annuntiavit mihi, id eft, nic unde
effet ,
Turn addit quid vocaretur, nomen fuum non annuntiavit mihi ; fed u Interrogavi unde elfet ; videtur inconfequens quod addidit / Et nomen fuum non annuntiavit mihi f"^ J' "" dtftinguatur : Et interrogarajfe ijned ihi lacuerat.
:
autem commcme^ lUud ett.tm quod non

hie
nit
Interrogavi
eum
&
.-
brof. conftanter PaUllinos vocat
in Gra:co faltem Vat. PhixvTin; Kvct'j-
nee
nomen fuum,
nominari
;
ubi fcilicet
'mxfsj'u.y.iy
in Alex, veto & Oxon. d.ifij>.ciit , ficut in Compl. If. i. Ita nunc in Graeco. >?. 5. Quarit hie Aug. q. Jo. in Jud. to. 5. Sir. c. Oitomodo dixertt angelus ad matrem Sampfon , cifm annuntiarei ei filium futurum quia fterilis frai Et nunc obferva , Ac. de Tf. feq. Vid. feqq. apud ipfum. f. 4. Ad verbum e Gra?co , nili excipias vocem JkeX-'P' "fi/Mr/i^
7. Sic eft in Graeco , prater imum sf oiynr , Dei fanilum, loco natarxusDei; fed in Mf, Alex, legitiir vxit.
edd. Aid.
&
^nt^hy 0EV
editt.
;V/ , in Oxon. e? vx^t<^scT7r ss'x: , iicut in Aid. Compl. Addit Aug. ibid. Quod ait eadem mulier, dithim Jibi effe ab angels : Quoniam na2ar3Eus mortis fux , non legitur ab angelo dtitrtm. El quod tegitur
&
.-
diHum
liftiim
,
Ipfe incipiet falvum facere Ifrael de
manu Phi-
ram
hab.
pro qua
;
/iif,ûcfix
cui additur xa/
Nobil. vertit ine-
Mfs. Alex. & Ox. cum edd. Aid. & Compl. quod idem valet; c/kej enim tefte Schievel. fumitur pro quolibet potu inebriante, practer vinum, ut eft cerevilia &c. t, y. Vix meliiis e Graeco , nifi quod deeft \h\,^v!-
briamentum
ci'tesi;,
0 eft a muliere commemoratum. Itaque-,^ alitamtn nihil credenda eft quid non dixtt quod audivit ; dixifje quod non audivit ; jed Scripturam fotilis non omnia imba angeli poj'uiffe , dim tpjum mulieri toquenttm infereret narrationi. Aucôr 1. de promilf. p. I. c. ii. col. 144. d. legit Qjioniam nai.arxus erit puer a die nativitatis ujf-
tium (^ /iceram non bibet , habetur limplicitcr disl tS;

nnXaiittis
,
loco vero a die nativitatis

xoizi'ai; ,
a ventre
al.
item pto
)Ji!5ioK
,
tatl'ip
0if
5.;r
Dei,
vero
ad finem mortis. KotJ t. 8. Ita Graecc fee. codic. Vatic, exceptis his irf.cmi^xh Mxyus vrpo; Kt'cic , Et deprecatus eft Manoe ad ti 0;? , in Alex. Dominum fed in Ox. fie, iStv'.tt t Ki/fiV exinde Vat, ac editi. Aid. & Cvinpl, s'/jk6h
:
qm
6 5
454
ante videram.
1
LIBER JUDICUM.
ATA
fe
,
Cap. NOVA.
?
XI 11.
Manue
, ,
obfervare debebit
1
1.
Qui
furrexit
&
fecutus
:
ert:
uxorem funm
5.
,
Dixitque angelus Domini ad

qucE locutus
Ab om:
ad viriim , dixit ei Tu es qui locutus es niulieri ? t ille refpondit Ego fum. Quando , inquit , fermo tuus 11. Cui Manue fuerit expletus , quid vis ut faciat puer ? aut k quo
veiiienrc]ue
:
nibus
1
fum uxori
bibat
, ,
tua;
abftineat fe
4.
vinum
& quidquid ex & ficeiam non

quod
ei
vinea nafcitur
non comedat
nuUo vefcatur immun-
do
&
prxcepi
impleat atque cuftodiat.
Versjoantiqua.
4r
n,.^l}
1'.
VULGATA
1 5
.
NOVA.
:
t ;.
."
jial
t.
1.
fill. a.
Vim faciamiis tibi nunc , 1 confpedu tuo hoediun caprarum.

1
& faciamus in
Dixitque
Manue ad angelum Domini

,
Obfecro
te ut acquiefcas precibus meis
& faciacogis
,
mus
Si
tibi
hoedum de
capris.
:
vim
tuis
:
feceris
mihi
de panibiis
&;
fi
feceris
non manducabo liolocaultum , Do,
16.
Cui refpondit angelus

:
Si
me
mino
ofFei-es illud.
Quoniam
ignoravit
Manue
quia angelus Dei
eft.
S. Pttcian, ip.l.
18
Quid interrogas nomen

eft minibile.
meum &
? ,
ip-
i7- g-
fum
1
ludk.
Allg.qtusft. J4. i" t, 5. fill. ll.
9.
Et fumpfit
Manue hoedum caprarum

petram
&
lacrificium,
&
obtuiit fuper
:
Domino
mi-
rabilia facienti
6c
Manue
&
uxor ejus exfpefta-
non comedam panes tuos li autem vis holocauftiim facere offer illud Domino. Etnefciebat Manue quod angelus Domini effet. ,' Dixitque ad eum Quod eft tibi nomen I 7. ut , fi fermo tuus fuerit expletus , honoremus te ? 18. Cui ille refpondit Cur qu.tris nomen Gf. meum , quod eft mirabile > 19. 19. Tulit itaque Manue hoedum de capris, libamenta , & pofuit fuper petram , offerens Domino , qui facit mirabilia ipfe autem & uxor
,
:
;
jl^
&
bant.
afcenderet flamma deafcendit angelus Domini in flamma. Et Manue uxorqiie illius exijpecceciderunt fuper faciem fuam uiper tabant ,
zo. Et foftum eft
ejus intuebantur.
dum
,
20.
Cumque
afcenderet flamma altaris in coe-
fuper altare ad ccelum
&
lum
angelus Domini pariter in flamma afcendit.

vidiflênt
Quod cum
Manue
,
&
uxor ejus
proui
&
ceciderunt in terram
terram
21.
appoftiit ultra angelus DomiManue & ad uxorem ei''":. Tunc cognovit Manue quoniam angclns Domini eft , Morte 22. & dixit Manue ad uxorem fuam moriemur , quoniam Dcum \ idimus. Si vellet Dominus mortificare nos , non -5 accepilfet de manu noftra holocauftcma & facrificiiun , nee illuminaffet nos omnia hxc , fed nee
&
non
1 1.
ni.
& ultra
eis
ni apparere ad
Statimque
intellexit
non apparuit angelus DomiManue angelum Domini
efle,
2.
1.
,
5 .
& dixit ad uxorem

quia vidimus
fuam
Si
Morte morieDominus nos

holocauftum
nodioftendifl'et
mur
1
Deum.
:
Cui rei'pondit mulier

,
vellet occidere
de manibus
,
noftris
&
libamenta non fufcepitfet
nee
audita feciffet nobis hxc.
bis ha;c
xilTet.
omnia
neque ea qua funt ventura
Amir.
Sfir. S.
t.
I.
1.
Je
i4
benedixit ei
Dominus.
2,
6 5 J.
ejus Samfon.
Z4. Peperit itaque filium , Crevitque puer
&
,
vocavit
nomen
&
benedixit ei
i,6i7.d.
Dominus.
2 5. Et coepit Spiritus
in caftra
Domini comitari cum eo
z 5
Coepitque Spiritus Domini efle
cum eo
in
caftris
Dan
I
inter Saraa
& Efthaol.
NotjE A D Versionem AD
addit dSoirxii
,
A N T
Q U A M.
ad vocem Domine
Vatic, iiou homo
, ;
quod
abeft ab
,
aliis
tabant.
mox
nem
,
in
eodem
o
fed to/ ccy^pnTroy

in Vat. IVj
,
honii,
in al.
ccyipai-a-ai
demum
adlmc
pro
iterum,
^ 't^ iy> In Gracco Vatic. 'Kitri%afui i// Of , Retineamtts nunc, loco Vim faciamiis tibi nunc; at in Mf. Alex,
f. 20. Et hie fimiliter habetur f aeVok7e? , in cod. Var. pro exfptdabant ; in Alex. Veto ac editt. Aid. & Compl, conftanter t^-Es^'f"' > reliqua concordant. Vide Ambr. ep.
19.
ad
21.
ut
iJto;
;
if.
Vigil, to. 1. 84J. e. Ad verbum e Gracco

,
excepto ultimo
fcribi
efl ,
pro
ac
editf.
Aid.
:
&
,
Compl.
Bjacaê.9"^
jcj
Jh
ce, in
,
Ox.
siasto/h-
quo
nne
hie.
Nota conftanter
,
Mctjas
pro
M-
^Sj5&j,sG
j^K
>?.
,
turn in
Vatic,
'ojojncwê'
in Alex,
&
i-phvmt
videri
loco app.trere.
llli
&c. ut fup. 16. Hie iterum Gr. Vatic, habet

Jactenius
y
'f.
:
retiniterii
loco Si 'vim feceris mihi

,
'Ea zaraXi); , Si Alex, veto conftanin
ir.
22. Ita Graece ad verbum. 25. Legitur primo apud Aug.
uxor fua refpon-
dit
Grxce
in cod.
Kai
iiTriv
,
duTU
vi
-jutii
ai/rf' reliqua fimilia,

,
ter /5iM)i /H
(5 [î
;
cum
editt.
Aid.
& Compl.
Oxon. oafyt'^'ivj) .
C
ita
J
excipias ultima
nee tlhiminajjet nos

v.a.\
&c. pro quibus

Tai^T* raa('7>
i.
reliqua quadrant, ni excipias feqq.
non
Vatic.
itV
yx aV
fJei'êy
i^/iicc<;
M/uti'
fenjtt
Dei
eft
pro ignoravit, 3c Kf/îV Vto'c , Domini ipfe , pro Oxon. legitur eViV , ut in ed. ; at in Mfs. Alex.
&
Compl. Aug. habet

ttitno ojfer illttd
;
inf. St autem facts holocattjlum , DoGr. aôttieii, Tt. l8. Apie ad Grxc. hoc excepto ijiiid , pro quo ii'q t/ tsto , ad ijiiid hoc.
e. non non aiidirt feciffet nos hxc : kA in Mfs. Alex. & Oxon. ac editt. Aid. Compl. s!p(^Ticev hV^? , Pô eiê'^S'' ^M^y > Alex, addic Compl. j, xaBc^ tsitla. tavia.; abeft veto ab Oxon. in Alex. Oxon. Aid. & Compl. pro V. V mi' xa/fo;
KaGw;
y.a.ipo<; ,
d.v
hVutjcsi'
,
tkutcc'
oftendijpt
nobis
hue omnia
^ Jietit
tempns
&
&
&
AiSYco'e^CE
f. 19. Similia Grsecum habet , pr.ter duo nempe j, -TTCiwixi , ^ difcejjit ad faciendum , loco mtrabi,
ricsv
Mâ^ Tarra
ut
eft y.xl bn ac
ax^ra
eVci'uce/
^-/.ilit
Tt^-
Tx
apud Aug.
fup. folus Alex, delet nx!,
iia Jactenti
& in fine
tm i^dpv ,
,
âeVo^/es
afpicientes
-,
tab.tnti veriim Mfs. Alex.
&
Oxon. nee non
&
Compl.
,
fecunt
^ct.vfj.si;i
wMta
,
cum
pro exjpeceditt. Aid. Aug. pro
Tf.
>>.
&
24. Itidem Grzce. 2J. Ita Grace, prater

,
unum
î/KxtrofEi/eSa/./wirf
fer.
egredi
pro comitari. VideAuguft.
564. to. 5.1441.
^MTTc/ni
fpeclabani
coniemplabanlnr
cujus
d.
loco fciolus fortalle
vel imperitus librarius pofuit exfpec-
m%
; ,. ,
LIBER JUDICUM.
Cap.
XIV.
455
CAPUT
VUIGATA NOVA.
I.
XIV.
Versio antiqua.
Efcendit
TP\
,
Efcendit ergo Samfon in

ibi
Thamnatha
J__^ videnfque
lifthiim
mulierem de
filiabus Phi-
D
que
Samfon
in Taiimatiia.
AuB.
I.
lieftemiff.
afuJPrt/p. I4J..
VULGATA NOVA.
1.
afcendit
& nunciavit patri

in
fuo
& matri fua;

filiabus
dicens:Vidi mulierem
lilthinorum
J.
:
Tliamnatha de
Phi-
Samfon cum patre fuo matre in Thamnatha. Curavenllfent ad vineas oppidi, apparuit catulus leo-
&
quam qusfo
ut mihi accipiatis
uxorem.
nis faivus,
&
rugiens,
& occurrit
6.
ei.
Nunquid non eft mulier in filiabus fratrum tuorum , & in omni populo meo , quia vis accipere uxorem de Pliilifthiim qui incircumcifi funt > Dixitque Samfon ad patrem fuum Hanc mihi accipe quia placuit oculis
Cui dixerunt pater
:
&
mater fua
VULGATA NOVA.
6. Irruitautem Spiritus
VeRSIO ANTKJUA.
Et direxit
Spiritus
fiiper
^mi>.
/.
i.
dt
Domini
in
laceravit
Samfon, &dileonem , quafi

frulia
eum
ni
in
Domx-
^^"' ^î?-''
meis.
hosdum
in
difcer-
Versio ANriquA.
Amhr.
1.
.
Volgata nova.
4.
pens
nihil
omnino habens
,
manu
&
hoc patri
&
matri noluit indicate.

7.
4... patei"
z.
d,
S.
ter
ignorabant
ejusacmaquo,
Parentesautemejus
Defcenditque
& locutus eft mulieri

8
9.
qua; pla-
nefciebant
quod
res
a Do-
cuerat oculis ejus.

8.
Spir.
niam a Domino eft

thiim
raeli.
5
:
mino
fieret,
&
qua;reret
PhilifIf-
Et poft aliquot dies

uc
acciperet
Fide Not.
6iS.b.
occalionem contra
revertens
,
eoenim tempore
yide Not.
Philifthiim
dominabantur
Defcendit
eam declinavit ut videret cadaver leonis & ecce examen apum in ore leonis erat ac favus mellis.
,
J.
itaque
9.
Queni ciim
funipfifiet in
manibus
comedebat
NoTjE AD Versi
Hoc totum pene caput cum aliis nonnuUis feqq. exprimit Ambrof. variia in locis , non ilriclim quidem , leu paulo liheniis qux omnia , verbum e verbo , fed folutc
O N E
A N T
QU
A M.
habita foret
,
non compcriffet
fimilifque cstetis
canum
cui ar-
<c
viri propiii
&
in rem quod fatis rele conducant noftrara , hue referre diftinttis cypis ac itt. non nobis feparatim tamen , grave ducimus , imo nee Icitori , etiam litterato , plane inJQCundum fore fperamus. De Samfonc igitur fie nar-
&
rac ep.
1
19. ad Vigil, to. 2. col. 845. f. &e. i. Pergens Samfon) inThamnatam( urbihoe nomen eft in illis po,
ufque adhue. 17. Hifque & ceteris talibus invitlus ad cacteia animus , mulicbribus emoUitus blanditiis , aperuit dileaas propofitam qua:flionem, c ilia civibus. 18. A quibus vix- tandem feptimo die, qui praefcriptus abfolvcndac paiabol* fuerat, ante
celafli
&
non crederetur. Odifti me
inquit
non amafti, quam
(c
<c
<c
ic
tc
occafum
folis
:
comperta
ibluta funt
Cta: locis
quae tunc
)
quentabatur decoro ; z.
gradiebatur
J.
&
,
temporis Palxllinorum incolis frevirginem adfpexit grata fpecie , vuku pareaies proprios , quorum comitatu fultus
&
oravit ut earn in conjugium
iibi
pofcerent.
4. Varum illi ignorantes quod eo intentio vergeret ut Palsftinis , aut negantibus infeftior foret , aut adquiefcentibus affeilus inferendacin fubditos injuria demeretur
ciim ex conjunflione squalitas par
jure aeerefceret
;
,
Quid fortius ieone , qtvid dulcius melle ? Et ille refpondit Nee muliere aliquid perfidiofius nam fi <c non domuilfeiis vitulam meam , nunquam intellicrereris ic paiabolam meam. 19. Et ftatim defcendit in Afcaionem, <c & trigintaviros peremit , quorum exuvias auferens, eos <c
relata
:
dum
atque in hunc
:
mo-
&
qui propolitam qiiarftionem folverant promilfo nuinere , donavit. zo. Abftinuit autem conjugio puell^ cujus perfidiam deprehenderat , atque in patriam domum fefe recepit.
ic
<c <c
gratia
eonfortii
>
> )
aut fi quid oflenfum elTet , longius ultionis ftudia procederent ; quafi alienigenam declinandam arbicrabantiu. Sed ubi fledtere animum pignoris legitimorum objclu fruftra experti , in arbitrium ejus volenies eoncelfere. J. Recepta itaque petitione , Samfon ,
ciim fibi promiffam reviferet , divertit , & paulilper de aggere deSexit ; continuoque occurric ei leo ferus de filva , agrefti libertate faevior. 6. Comes nuUus , telum in
t.
1.
Gr.
z.
Kai
kktsEi)
Xxjiiar
c/;
am6a
,
j,
u/s
:
Ambr.
Ifat
1.
de
Spir. S. col. fijy. b. ailtidens

,
dicit
Et
idea futiirum fravidens fucritmemiim
ex alienigmis pofct-
uxorem. Tt. 4. ItidemGraece, repeiiroaVr?,

%'. 5.
>
>
>
manibus haudquaquam fuppeditabat

confcii virtus fiduciam dare.
cedere pudor
&
de ad myjieriiim miptiarum Aua. 1. de promiiT. p.

1.
Ambr.
z.
Spir. S.
,
leo
pod mater. pergit Cum teiidirec rugiens occurrit ei. Similiter

fie
:
2. e.
,
i.
>
plexus necat > 8c aggerem fupra (ilveflria germina projecit ac dereliquir. Locus erat Isctus pabuli herbcfo gramine , vinctis conlilus. 7.
fera;
Ruentem in fe brachiis amlacerrorum nodo exanimaturn , prsetcr
Samjiin videre defpoilfatam jihi

failiis
ejl.
p. 145. b. catulus leonis
Dum
ei
per^n
ch-j-lm
Gr
Ko
fi'S
T8 aKÊJouc; Qxfttx.'â,
Itaque apud dileftiffimam

fine
Iibi
credidit
eadem regrcdiens
9. atque abftulit
talia
le
, ,
momento fiuuras.... via , favum in utero
fponfam exuvias 8. Denique port

Iconis offendit
, ;
donum
parenribus ac puelte futurum

:
eium fponfam munera decent
ac degîftaro mel,
ed. Ambrol. fola ibid. Et irruit fuper eum. Sec. Mfs. aliquot, it dectdit fuper eum, &c. Grse. Vat! Kal mxla i-ir durov , &c. Mf. autem Alex. Kxl .ntKuimi feu cum Oxon. nee non editt. Aid. c Compl. r.y'i'n.'-.vy^' Ambrof. etiam ubi fup. col. fijy. b. conftanter hab. 0;J,i earn Sp-.ntus Domini dirigektt ; pauloque pofl
,
t.6. Rom.
favum
,
prjcdidis
edendum
dedit
caufam
reprefTit.
diftcrpium
ctrp/it.
10. Sed forte
quadam
;
die nuptialis
fefli
eelebrabatur con-
mamhis divideint : Aua. I. de promiir. p.

,
lêm
c infra
m.imhis
ille
dif-
>
vivium
Ixta in epiJis juventus mutuis fe ad luduminviciim alius alium falfiore dicacitate per-
ritu dijcerpjit
eumque
1. (
tnijtt
14J. b. Quem repletus Spiper panes. Grjee. y.xl li//S. col. iSjy. c. alludens
,
>
labat fermonibus
ftringeret
litis
>
>
)
)
)
>
)
>
)
>
ficut fe hujufmodi ufus habct , eertamen \s, aeeendebatur. iz. Ibi turn qu^ftionem hujufmodi propofuit Samfon juvenibus coepulantibus 14. De mandueante exivit efca , de forti procelTlt dulce iz. abfolveniibus poUicens prscmium , quafi inerccdem fapienti , triginta findones , totidem (tolas , fecundimi numerum virorum comeffantium ; i 5. aut mulclam ignorantibus. 14. Qui ciim enodare implexa , tc dirtinguere ambigua nequirent , i y. mulierem ejus partim minis exagitando , partim fatigando piecibus , co impulere , ut a viro pofceret qu^ftionis ejus abfolutioncm , iniigne futurum conjugalis gratis in merccdcm amoris. 16. Atque ea feu animi territa , feu muiiebri ingenio inflexa , veluti pio queftu , mavitalis odii dolorem pvKtexere hoc c(E:
t.
addit
tnio,
8.
;
Ambrof.
In cujus
2.
de
)
Spir.
leonis
carport
coiinubio
ptiuurus op-
&
&
apum reperit. Item Au6l. I. de promill, ubi lup. Rurfum rediens , decliii.mfijue z'iam , dum cadaver infpicit animantis , favum mtli:s in ore leotizs fuffkiens
,
lonpegationem
iftul't^
J,
&c. Graec.
ij
iTr
Kcti O-irhpyis Ms9'H.6e5
AI'/j
CiTr duriil,
s'ê'o/M]'
tI vrrufid ty
'oi'/o;,
Ambrof. ubi fup. 655. d. Et mel fafiulit de ort isf". 9. ejus, quod patri edendum mairiqnt trihuit. Au6t. etiam I.
de promill.
btts dedtt
;
Abflnlit
;dtjue c'mederts
futs ex eo parentis
neque tlLs jathim fui operis inttmavit. Gr. Kai
!%!<.!
j,
ITOflutv TTfk TOr
OlXTi^
a'fTK
)pit, quod fccretum
v'iri
confors toiius vitas
&
J,
CTfO?
7).
,,.
confcia
, : :
4^6
in via
:
LIBER JUDICUM.
\'eiiieiirque
Cap.
XIV.
eft
ULGATA NOVA.
ad patrem fuuni
&
raatrem
:
de-
ji. Quibus locutus problenia

convivii
,
:
Samfon
Proponam
,
die eis
partem
qui
&
vobii
ipfi
coitiederiint
nee tamen
ijuod
ii
folveritis milii intra
feptem dies
eis voluit indicare
qiiodmel decorporelconis afl'ump-
dabo vobis
triginta
llndones
&
totidem
ferat.
tunicas
10. Defcendit itaque pater ejus ad mulierem,

fecit tilio
&
tis
).
fm autem non
potueritis folvere
,
fuo
Samfon convivium
lie
enim juvenes
mihi triginta findones
&
, vos dabiejufdem numeri tuni-
facere confueverant.
1
cas. loci illius vidillent
Qui relponderunt
ei
Propone problems , ut au-
1.
Cum
ei
ergo cives
eum , de-
di amu.
derunt
fodales tiininta ut eflent
cum
eo.
VeRSIO ANTIQUA.
Ambr.ff. \').Z^6.
,
VULGATA NOVA.
&
de forti
1
14
procellit
Be manducante
diilce..
exivit efca
4.
Dixitque
eis
De comedente
:
exivit cibus
847./1. i.
&
de
forti egrclfa
per tres
dulcedo nee potuerunt dies propolitionem folvere.

eft
VU
1 5
.
L G A T A
NOVA.
,
Cumque
adeflet dies feptlmus

:
dixerunt ad
nolueris
incendemus
uxorem Samfon
Blandire viro tuo
,
:
&
te
&
domum
patris tul
?
an
fuade
fi
ei ut
idcirco vocaftis nos
ad nuptias ut
fpoliaretis
indicet tibi quid fignificet
problema
quod
facere
'Amhr, ibid.
16 ufque adhiic
VerSIO ANTIQUA. Odiftime, &non amafti, quam
VuLGATA
celafti
NOVA.
apud Samfon lacrymas , querebatur dicens Odifti me, & non diligis idcirco problema , quod propofuifti hliis populi mei , non vis milii exponere. At iUe refpondit
i6. Qua; fundebat

:
&
Patri
meo
i
&
raatri nolui dicere
&
tibi itidica-
re pocero
VULGATANOVA.
17. Septemigiturdiebus convivii flebat ante
eum
fuit.
Que ftatim indicavit civibus
fuis.
tandemque die feptimo cum
ei eU'et
molelta
expo-
Versioantiqua.
IJetnl. l.tlrSfi;
Vuigatanova.
18. Et
lis
illi
:
5.1. i.fijj.
'.
Quid dulcius melle, & qilid fortius leo18 ne ? Ad qux ille refpondit Si non domuiffetis vitulam meam , non in\enilletis quxllionem
:
dixerunt
ei
die feptimo ante fo-
Uid.SiS,,
meani. 19. Et decidit fuper

defcendit in ta virOS
eum
SpiritUS
Domini
&
Afcalonem,
&
perciillit indetrigin-
Quid dulcius mcIle , & quid forSi non aradetis in tins leone ? Qui ait ad eos vitula mea , non inveniffetis propofitionem meam. 19. Irruit itaque in eum Spiritus Domini defcenditque Afcalonem , & percuflit ibi triginta quorum ablatas veftes dedit iis qui proviros blema folverant. Iratufque nimis afcendit in dooccubitum
-.
mum
patris fui
io. uxor autem ejus accepit maritum
unum
de amicis
ejus
& pronubis.
M.
rt i'%v-
NoTiE AD VeKSIONEM ANTIQUA

to";, ot;
Tf. 14. (ic
arn
:
s-o^7fl;
Ty moyIo'; ^si\s to fi^M,

2.
ejia
â?
i.
fiot
auTo.
,
habec
Idem Ambrof. i. De edetite exivit

non
,
de Spir.
,
S. to.
655. d.
,
Tit.
18. In Gr. Vatic. Tl fwi.vlt^v /j.iM%q
j,
^
: :lx.
de potent extvit ditUe,

,
Nou
te
in quibufd. Mfs.
\o(.o
dttlce legi
fed dulcedo
iicut
poTEf^K Movlo^ iKctl uwcv ctfTcr; Sa^-J-cff* /jH vit^lfiet^ccle cV T^ Aa/.ict?\ct /icn t V ccy s'yyca'/s to tffpz^>vfia juv, Apud
inveniffetis pamea : inGrzco vero & Oxon. ac editt. Aid. Sc Compl. ita El /uynx'iiJ cff^cicccT /x^ Tv.y Act/ictMv ("Compl. poiiit /uif , poft Aaficcuv ) in ay svps'is to, &c. Noia ante t/ -^^vy-VTipiy , in GrjEco legi t^fl t? ctyxju.\ai tov itMcy antequam oi-iretur apud Ambrof. veto ep. 19. ad Vigil, fup. ante ocfal cafum foils ; Iicut in Mfs. Alex. & Oion. nee non edd. Aid. & Compl. in quibus irf'iy (Aid. as.m ) Auyict tI> vnct iic cdam Theodoret. habet.
in aliq. de forti
c. II. to.
I.
,
de poiense
547,
c. iTc
itcrum
;
de elee. & jejun. Ambrof, De mariditcnnlib.

:
Aug.
fer.
564. to. y.
,
144?.
c.
lie
Ni;
exivit
efcit
&
te
,
de forti dttlce
,
turn addit
Alii hnbent
1.
raholam Alex.
meam
nifi arajfetis in vitula
de
triiii
dulce
Gr.tci
codices
maxime
exivit
:
limilitcr
''^
-,
de
Tob.
c, ly.
trijli
609.
c.
De m^^nducante
:
efa
,
^
U
extvit dulce
mox
in
iiTO
,
ita
Grxcits
dc criifi
de forha,
li^^h-
let ^fic invenimiti.

tf
Nunc
,
Grgeco Vatic. Ti ^pwrly

i'%iJf? 7M'Xu''
(nZfu'-Uvla
xal
Matiducal'ile
tjiiid
exivit dc
manducame
s'îi^Se
,
s^l^ct','^';
^Sli'y-l'-'i
JJ a forti dulce : at in Ox. Ez Jt, eV pfoi'c/; , tsupS" ft^vKu. f.v ore

(^
nictnducantis exivit efca

'
'^ amaro dtthe

S.
in Alex, ac
,
editt. Aid.
& Compl.
ii,
"Eii
rf
e'(&c7c; s'îixSf (Sfaoi?
Alex.
^. 19. Similiter in Gratco pro decidit i in Mfs. Alex.
prstter feqq. wet/o
infiliit ,
&
Oxon. net non
in editt.
pfar;i;j
k,
I'Xi'f? eîi^Sf
'thvixi.
Paulin. ep. 25. 152.
De edeme
de forti
Tf".
exivit efin
de potente dulce.
Apud. Aug.
ler.
564. to. f. 1441. d. 1442. b.

efl
De
j,
eJente exivit alius,
egrejjli
dulcedo,
/as
,
16. Grsece, Me^/cima;
tfV
ir/aTTHCa;
ê
ot/
: item in Vat. ;' dvrur, Aid. & Compl. nalMvyi , ex eis , pro inde ; in Oxon. tVsT , at in Alex. Aid. ic Compl. sniii^y : pod viros autem addunt 4. Mfs. Ambr. implevit tiiginia annos , quae alibi vix reperias. Ap. Aug. Iratus ejl Samfon , piia fer. 364. to. J. 1445. c. lie
direxit
".
TO afoCMfici
crjyiGaAK
TciV
CioTi
Mi
M"
>
x'"
'^wyf-'"
diixit fodalis ejus
uxorem
ejus.
, ,
LIBER JUDICUM.
Cap.
XV.
457
CAPUT
VuLGATA NOVA.
XV.
:
: :
P
fere
capris.
1.
Oft aliquantulum autem temporis

tritice^ meflfis inftarent
,
cum
dies
fumeret.
6.
venit
attulit
volens
uxoiem fuam
&
Samfon , inviei hoedum de

vellet intrare
,
Quibus diftum
tulit
eft.
Dixeruntque Philifthlim Quis fecit banc rem ? Samfon gener Thamnathii quia eft
ejus
,
Cumquc cubiculum ejus folito prohibuit eum pater illius, dicens

:
uxorem
&
alteri tradidit
:
h.rc operatus
Afcenderuntque Philifthiim
& combuflerunt tain
Putavi quod
:
odifl'es
eain
, fit
ideo tradidi illam
amico tuo
chrior
J.
fed habet foiorem

,
qua; junior
&
pul-
ilia eft
fit tibi
pro ea uxor.
:
mulierem quim pattern ejus. Licet hsc feceritis, ta7. Quibus ait Samfon men adhuc ex vobis expetam ultionem , tune
:
&
Cii! in
Samfon refpondit
Ab
:
culpa
me
contra PhilifthcEOS
non erit faciam enim vobis

liac die
quiefcam.
VULGATA NOVA.
Percuflltque eos ingenti plaga, ita utftupentes
Versio antkûa.
8. Et perciifllt eos tibiam fuper femur
mala.
J^.
Perrexitque &: cepit trecentas vulpes

,
caudaf:
Au^.itcut.^g.t,
}
qaeearumjunxitadcaudas
5.
& faces ligavit

,
quas igne fuccendens
dimifit
medio ut hue illucin in fegetes
57^-/'
furam femori impone-
que
difcurrerent.
Qua; ftatim perrexerunt

in ftipula,
rent. 9.
Et defcendens habitavit
in fpelunca
petr Etam.
Philifthinorum. Quibus fuccenfis,
& comportat^
jam
chi
Igitur afcendentes Philifthiim in terram

,
Juda,
eft
fruges
in
& adhuc ftantes

,
concremata: funt
caftramctati funt in loco

,
qui poftea vocatus
Le-
tantum
ut vineas quoque
& oliveta
flamma con-
id eft
maxilla
ubi
eoium
I
eflfiifus eft
exercitus.
VULCATA
afcendiftis
NOVA.
:
Vers
10.
o
vir
A N T
:
Q uA
afcendiftis fa
10. Dixeruntque ad eos de tribu Juda Cur adversum nos > Qui refpondcrunt Ut
:
Et dixerunt
?
Juda
Quare
per nOS
ligemus Samfon
in nos
venimus,
eft.
&
reddamus
ei
qua
operatus
NoT^ AD VeRSIONEM
* Ambr. ep. 19. ad Vigil, col. 847. c. Sec. hiftoriam fufin ceptam fup. lie pergic i.Turbata animi juvencula
:
AN T
qu
A M.
<c 'c <c
runt quod .a fe vita: ejus vis nulla irrogareror ; tantummodo patiens vinculorum eflet , ut dediiionem ejus pa-
j> alterius viri
3> 3> 3) 3) 3)
quern tatnen paianymphum fibi Samfon quali fidum fodalem , cum duceret earn uxorem , adfciverat. Nee fie ramen , prxtento licet cunjugio , offenlionis periculum averrir. Namque ubl res prodita , volen:ique ad conjugem redire iiiEcrclufa copia , 2. quod pater eam alii viro nupfilfe diceret , fororem lane
concefht nuptias
;
3)
3)
3>
3)
ducere licerec ; 5. ftimulo injuriie exulcerarus , publicam excogitavit ultionem capelfere domeflicf contumeli indignatione 4. correptilque trecentis vulpibus, aduka aeftate , cum jam matura effeiit in agris frumeuca , binas fibi invicem caudam ad caudam ligavit , arque in medium earum ardentem infcruic facem
ejus
,
fi
vellet
3> 31 3> 3>

31 3> 3)
nodoque
adftrinxit inexlolubili
J.
&
ultor injurix fuper
manipulos meflis dimilit frumentaria: , quam fecuerant incola: Palsftinorum. At ill igni exterritx , quacunqiie praccipites convolvebantur , fpargebant incciidium , exurebant fpicaseorum. 6. Quo dilpendio common , quod omnes fibi locoium fruclus intetierant , faftum principi-
Accepta icaque fide , fpelaco egrelfus , deferuit petrac munitionem ; ac duobus innexus funibus , 14. ubi appropinquate accitos ad fufcipiendum Palaiftinorum validos videt , infremuit fpiritu , & univerl'a dirupit vincula ; 15'. atque arripiens maxillam alini jaccntem, percuffit mille viros , fugavit alios grandi virtutis fpeftaculo , ciim inermi & uni cederent armatorum agmina. Et qui cominus aufi fuerant congredi , facili negotio , nullo labore obtruncati ; aliis fuga exitium demfir. Unde hodieque Agon loco nomen eft , quod ibi Samfon gloriofum ceciamen virtutc egregiaconlummavetit 16. Et dixit : In maxilla afinae delevi mille viros 17. & vocavitiocum , Maxillae interfedtioncm. 18. Et mox fiti graviter coepit iaardefcere , & potus deerat , nee jam ferre ac toleiare poterat , unde exclamavit atque obfectavit
trarent
(C 'C (C
'C
<c
(C
ic (c
cc
<c
ic <c
ic ic
&
dicens
Tu
dedifti in
manu
;
fervi tui lalutem
magnam
33 3>
3j
3> 3 31
3)
bus fuis intimaverunt. Et illi miferunt viros in Thamnatarn, qui mulierem quae variato fidem conjugio mutaverat, ac totam ejus domum parentefque igni involvere; quod ea caufa fuac vaftitatis 5c injuiije furet nee oportuiiTe lacdi virum pronuntiantei , qui polTet malo publiCO Cc ulcifci. 7. Nee tamen Samfon populis Palxllinorum delicti gratiam fecit, atque eo viudictx fine contentus fuit 8. fed concidit eos ftrage maxima , plurimique
:
:
nunc fubveni quia ecce murior (iti, & in po- cc teftatem eorum , de quibus tantum donafti triumphum , cc fitis neceffitate adjudicor. 19. Quo modo Dei mifericor- cc dia , ciim projeciffet ille maxillam , aperuit fcilfuram ejus , & fons erupit ex ea , & bibit Samfon & refumpfit fpiri- cc tum , & vocavit locum , Invocationem fontis. Vide etiam 1. z. de Spir. S. 656. b. c in Pf. 118. to. i. iiij.f. /u(aj lib. de promilf. p. 2. c. 21, apud Profp, col. 145. c, cadem fie memorat n Pergens vetci Sainfon ad diem feftum cc Hebraei populi ut cum fuis agere potuilfet , mulierem cc
banc,
&
eorum
ferro interiere. Ipfe
autem
conccfTic in
Etam
ad
ejus
viro
alii
parentes tradideiunt
Kevcrfus igitur
:
cc
3>
3) 31 31
31 31
31
torrentem in deferto. Petra illic erat munitio tribus Juda. 9. Palasftini veto , ut qui eum non anderent laceffere , nee munitionis prasrupta arduaque fuperare , tribum Juda denuntiato adorli urgere prjelio , cum jufta referri cernerent , quod fubditos iibi 5c tributaries pcrditum iri nequaquam verum & acquum atqiic ex ufu videretur publico, pro alieno pracfertim facinore lo. confulentes
;
Samfon , cum cognofceret uxorem fuam alteti viro fiiilTe conjunftam , infidiis illam gentem pto dolor* confecit treeentis itaque vulpibus apprelienlis , earum in invicen
caudas innedlens , faces his ardentes pofuit, eafquc per fegetes allophylorum ire dimifit, omnefque eorum fruges miro compendio fuccendit. r po/l pauc.j : Idem Samfon in illo populo aliam dilexit mulierem , quam dum pergeret accipere , foli tranfeunti viam inimieorum infidia: irruerunt ; cui virtus divina ftatim adfuit adprehenfa etenim afini maxilli , mille viros ex ea proftravit , cacte:
cc cc
cc
cc
cc cc <c cc
cc cc ic
3 in
medium,
,
tradi fibi
ita
31
vcrunt
atque
elfet.
dehgnatorem tanti flagitii poftulaillis quod ab eo commidum , futuium
31 fine
31 31 31 31 31
noxa
11.
Qua
prsefcripta fibi conditione, viri
de tribu Juda tria millia ex fuis congregantes , alcendenmt ad eum , k pracfato quod elTent fubdititii Palaeftinorum , quibus fibi nccefTitas obediendi , non ex arbitrio , fed ex periculi formidine maneret ; fatli fui invidiam retorquebant in eos
,
rofque vet tit in fugam

cae
qui ciim
fiti
pticliando deficeret
invocato Deo, ex rima ejus maxilla: aqua profluens

virtuti reddidit
prif- cc
cc
fadatum
eumque
adverfariis fupe-
ratis fecit effe

IS'.
viftorem.
,
qui jus cogendi habcbanr.
Tum
ille
Et
8. Ita Grarcc
31
31 31
31 31 31 31 31
3>
forma eft , genus Abrahamidarum, ut circumfcriptac primo conjugis , deinde abdudlac , perniciofa mihi vindicta fit , & fine periculo domefticam injuriam non licuerit ulcifci ? Retuli eô acceptam injuriam , non intuli iz. Sed fi adeo fubdita fuperbis coila geritis , tradite me lioftium manibus, vos nolite
,
qux
inquit
juftitiae
cittio imtfitiita cjl
tatnen
,
vttlmrii
refert
"t.
lactts
hoc
ad verbum:addit Aug. ibid. Uitc hhcntw efl: Nfin ciUîtii in corpore peniijjit eei ad admtrationem , aS eji
a.
ftupmem. Vide etiam q. ly. in Jud. 62 J.

,
ubi
eadem
&
fuliiis
explicat.
:
occidere
vis tria
ligate vineulis
verum ii formidine ceditis inlolentibus , almanus Quibus illi auditis , quam1 5. millia virorum afcenderant , faciamentum dede-
Vat. hab. s'i t' , aj quid , Alex. iVar/, cum editt. Ald.& Compl. Addit Aug. Stngularrm pofuit pro pliirali : dixf runt enim viri ]ndit , non iinus ztr,
10. Similiter in Gracco
pro
jtiitre ;
Oxon.
SViv.t,
Tom.
1.
Mmm
458
LIBER JUDICUM.
VULGATA NOVA.
Cap.
?
XV.
Quibus
ille alt
:
Defcendenint ergo tria miUia virorum de Ju1 1. da , ad fpecum filicis Etam , dixeruntque ad SamNefcis quod Philifthiim imperent nobis > quarc fon
:
hoc facere volulfli mihi, lie fed eis.
Sicut fecerunt
Versio antiqua.
Aii^.ijuxjt. r. in
VUIGATA NOVA.
12
tradite
Juda.
I.
J.
614.
.1.
me
Jurate mihi, ne interficiatis me vos , eis , ne forte occurratis in me vos.
&
II. Ligare
re in
inquiunt
te
venimus
& trade:
manus PhiUfthinorum. Quibus Samfon Jurate , ait , & fpondete mihi quod non occidatis me.
1
3
.
^.'.^. Ictiit.
Jl,
13
&
cum
reduxerunt
eum
de petra.
Dixerunt
Non
te
occidemus
fed vine-
577.
...
turn trademus.
Ligaveruntque
eum duobus
novis
funibus
&
tulerunt
eum de
petra Etam.
,
uu.
Uait. SI.
14-
Et venit
ufqiie
ad Maxillam
ficut flu-
14. Qui ciim venitTet ad locum Maxilla
&
pa.
olefecerit
ignem
PhiUflhiim
Spiritus
vociferantes
in
occurrifl'ent
:
ei
irruit
Domini
,
eum
funt
&
ita
ficut folent
ad odo-
rem
ignis lina
confumi
vincula quibus
foluta.
,
%a-
tus erat
diflipata
&
,
Wd.
Lieut. J4.
15
&
extendit
manum
fuam
&
accepit
in
15. Inventamque maxillam, id eft
mandi-
earn
\Amhr.
tp, 15.
t
bulam
afini
qux
:
jacebat
arripiens
interfecit
ea mille viros
16.
16
In maxilla afinae delevi mille viros.
&
ait
In maxilla afini, in mandlbula

,
84J. a.
puUi afmarum delevi eos

ros.
& percufli
mille vi-
VuLGATA NOVA.
1 7.
jecit
illius
Cumque hxc verba canens compleflet , promandibulam de manu , & vocavit nomen loci Ramathlechi , quod interpretatur elevacio ma,
19. Aperuit itaque
maxilla afini
&
ell:
,
egreflfe funt
,
Dominus molarem dentera in ex eo aqus. Quibus
hauftis, refocillavit fpiritum
&
vires recepit.
,
Idcir-
xilla.
co appellatum
clamavit ad
nomen
loci illius
Fons invocan-
18. Sitienfque valde

ait
:
Dominum
,
&
tis
de maxilla
ufque
in pra;fentem
diem.
laf.iSi
)l
Tu
dedifti in
manu
:
fervi tui falutem
banc ma-
10. Judicavitque Ifrad in diebus Pliilifthiim vi

ginti annis.
ximam
in
atque viAoriam
en
iiti
morior
incidamque
manus
incircuraciforum.
AD NoT^ A D Versionem
V'. 14.
A N T
Q U AM.
cOxon. Ccur
,
pro quibus
Auguft. priponit in Grarco Kai

:
ifta
Ait Samfon vhis ]uda
runt; at in Mfs. Alex.

yctia
in edit.
,
Compl. aVifaddit Vat,

;
eiVf.. dvriiii;
Sa^^'^^
't
^^^
'^"
quitur ibid, faltem in Vatic. 'Of/ocar/ ij.01 , n\\ -jole Qvvatrwcvli a eVoJ 'ufJ-ilc, , omiffis his , ne inierfcmt!! me vo! , &. Oxon. (icut in ed. Aid. {J tmdtte me eis. At in Alex.
fie
:
cum
If.
abfque voce ed. Aid. Vide

,
/xj/nt;
Ambr.
Kxi
pofl fetra fup.
quam
14. Grace. Vatic.
Mn
2t venenint
Alex, ve-
/i
iira-nlutcci
fiB
rttfa/cTs'
Kv-ToT;
Aid. i, Aid. (
Ir
/jii
axcii7;/Tf
)
/4!
vfii'.t;'
Cfi^7i
/Uh
vcl'e
cliratTmi 'OH/f
/.lii
Oxon. cum editl. Aid. & Compl. Ka\ Vto; SaSj. Item loco cum oleficerii ignem , in Vatic, fie , c ii^mauin al. ifUa. aV (Ox, 6 roffi', qtix fuccenfa eji in igne
to
&
.,
( Alex. KTiWTMSH'ai
ttxjH/Errai' ,M v,uu;
,
)
J.
cfio't
JêT?.
In edit. Compl.
/kji v,us7i.
ot' it )
itifiscAn
rrrvpU-
^H
TTili
QvyxiTiUvi
Vld.
If. I J.
Ita in Gracco.
to.
5.
Ambrof. fup. Notatibid. Aug. Hanc haiticnem <(.t nannitlhs ejje interfret.nos : 'Se fine 'jenintis dversiim me vos : & Locut. J I. 576. g. Ne fine occurratis in me vos , frt
eo
Aug. q. yj. in Jud. tum de Samfonc , quod maxilla

t.
i6.
615. b.
dieit fcrip-
a/ini mille Occident.
Am-
brof.
1.
2.
de Spir.
S.
6^6. d. Samfon
ita injuperahilis >

cV
tjj
quod
eji ,
occidatis
,
me.
aVwr/ica, retulerimt
,
ut in maxilla ajini viros mille percateret. Gr.
^(70-
i, 15. In Gisco
pro rediixe-
*CAPUT
VuLGATA
I.
XVI.
NOVA.
,
Biit
quoque
in
Gazam
&
vidit ibi
mulierem meretricem
ingreflufque eft ad eam.
NoTjE ad
Versionem antiquam.
:
5> 3> 5) 3) 3) ji
* Pergit Ambrof. ep. 19. ad Vigil, to i. col. 849. d. I. Ubi tec. & totam de Samfone narrationem abfolvit Gazam decurfa feiie bellum Palxftinorum compofuit
fefe eontulit
&
habitabat
illic
in
diverforio
2.
quod
5>
3> 3) 3)
cognitum Gazsei haudquaquam diflTimulatione praterierunt ; fed feftinantes circumdederunt diverforium ejus & obfederunt univerfos aditus domus , ne fugam in noccognito quid pararete componeret. 5. Itaque Samfon tur , compolltas iniidias noctis medio prxvertens , columnas domus manibus amplexus , materiem totam , & cul,
quo tndem genere ran, reliquorum virtutibus ; fimul & quafi pavida atque follicita orate , ut dileitae fuse committeret , qui nexus adftriiilum aliens poteftati fubfterneret. 7. Ille dolum dolo retulit , dicens Quia fi vitibus viautem
nentiam
,
quaerere hoc ecEpit
tiim prjcftaret

<c <c <c
rentibus
adhuc
& non
,
aridis alligaretur
infirmiiate cor- <c
poris adaequaret aliorum fimilitudinem. 8.
Quo
Palieftini <c
<c
tc cc <c <c
per Dalilani libi comperto , cum vitea foporanti citeumdedilfent vincula 9. quafi de improvifo excitum , haud folitae fortitudinis ; ciim , degenerem offendere notae
&
minis
molem
cervice valida
,
fuftentans
in verticem
montis
altiffimi tranfportavit
qui imminebat urbi
Che-
bron 4. At parum fida experius alienigenje uxoris priqui debuilfet cavere vel poftea , turlus 3> ma connubia , 3) Dalil^ mulieris fornicariae copulam non declinavit ; & tentandi fe caufam dolis 3> ciim eam diiigeret impense , enim Pal.cftini ad eam 3) hofdlibus prsditit. J. Afcendentes 3> polliciti funt pecuniam viritim daturos mille tc centum 3) denarios , fi proderet eis in quo ilie iiduciam virtutis fua: 3> conftitiitani haberet cognito , cireumveniri & capi ; quo 3) polVet. 6. At ilia aflute fatis Si callidc , inter pocula 5c illecebras amoris , quali admitaa furtitudinis ejus eini,
nexibus , virtus libera , multis licet , relifteret ac repugnaret. 10. Sed ubi parum proceflit , rurfus Dalila conquerens , repetere aires fuas , & fiquali derifa , dem amoris pofcere non prxtermittebat. 11. Cui Samfon
folutis
&
cc
<c <c
validus adhuc confilii , dolum ridens, fignifieavit ligatum fc feptem funibus , qui adhuc line ufu forent , venturum
&
hoc fruftra fuit. ij.Terlio quoque tanquam de myfterio dcpromplit , & jam lapfiiro propior , fi diffoluti etfent crines feptem capitis fui , quafi in cubitum intexti , difcederet ab eo virtus fua. 14. F.t hoc quoque lufit infidiarum fabricatores. rj. At polbemum cum illufum fibJ toties procax mulier deploin potefiatem hofiium
:
iz. fed
&

cc <c cc
cc
.; ,,
LIBER JUDICUM.
Versio antiijua.
Aaûfi.
Inc.
'
Vulgata
i.
Cap. nova.
,
XV
,
4^9
quse habitabat in
2.
Et nunciatumeft
,
Quod cum audilTent

,
montis
4.
qui refpicit Hebron.
JJ.
Gazaeis
dicentes
Pliilifthiim
&
,
percreintraffe
Pod hxc amavit mulierem
5"
577'
"
bruiiret
apud eos
,
valle Scree
5
.
,&
;
vocabatur Daiiia.
urbem Samfon
pra.-ftolantes
,
circu mdederunt
:
eum
pofitis in
porta
civitatis cuftodibus
&
ibi
tota nofte
cum
filentio
mane exeuntem occiderent. Fide Not. ad -^ 3 5. Dormivit autemSamfon ufque ad medium noc- 2.
ut faiVo
tis
:
&
,
inde confurgens,
port.i? fores
Veneruntque ad earn principes Pliilifthinorum Decipe eum , difce ab illo, in quo habeat tantam fortitudinem , & quo modo eum fuperare valeamus,&vinftumafBigere; quod fi fcceris, dabimus tibi finguli niille centum argenteos. 0. Locuta eft ergo Dalila ad Samfon Die mihi ,obatque dixerunt
&
&
apprehendit ambas
fera
cum
poftibus fuis
&
fecro
in
quo
fit
tua
maxima
fortitude
>
&
quid
fit
impofitafque humeris
fuis
portavit ad verticem
quo
ligatus
erumpere nequeas
Vulgata nova.
7.
Versio antiqua.
,
Cut refpondir Samfon

,
Si
feptem nerviceis
funibus
necdum
,
ficcis
&
adhuc liumentibus
Si ligaverint me in feptem nervis, hU- Ang.Ucul.^6.t^ 7 midis , nondum flCCatis , infirmabor J7- 577-'' J72-'.
&
ligatus fuero
infirmus ero ut citeri homines.
Vulgata
8.
nova.
g.Iatentibusapudfein-
Versio ANrKjuA.
9.
Attuleruntque ad earn fatrapcE Philiftliinoium

,
feptera fiines
ut dixerat
& in cubiculo tiuem NoT^ AD Version EM antiqua m.

quibus vinxit
&
infidis ei le-
eum
Uid. Laut. s^-
fidiis,
debant in cubiculo
iiraviffet, iiidignam fe habitara dolens

J) 3)
cui commicteretur
31
3> 3)
3)
arcanum dilecti ; 16. ac id quod pro remedio qusrefet ad prodidonem fufpeaari viderer , hcrymis fidem coegit 17. limul quia debebatur invia* ad id tempus tortimdiiiis viro , ut ajrumnam incideret , faucius animi lecretum aperit pr^tendere in fe virmtem Dei , & effe Domino fanCtificatum , lecundum ejus p.jEccptum comam
:
:
turn argenteos fuadentibus ,

iit
6. Seducic Dalila mulier

dicic
;
virum
illis
&
ic
virtus tua.
7.
,
Indica mihi , in quo infirniaii pofApcruit quodammodu os iuum Samdixit

:
<c
<c cc ic ic cc cc
fon in parabolis
id eft
,
&
,
Si ligatus
,
lecentibus
infirmabor
&
fuero nervis liumidis , ero (icut omnes iio-
mines. 8. Sinit
3. 3) 31 3>
pafcere
qujc
ii
adtonderetur
&propti
runt
,
virtuiis
ulum
delineret nazaraus effe amitteret. 18. Palaeftiiii, per mu,
, 9. inlidiantibufquc adverfariis, ac dicente illi uxwe Pliiliftiim fuper te Samfon ; ita ilia vincula virtute diffolvit , tanquam
:
fe fortis liis vinculis colligari
ftupa
in
lierem comperta infiimirate viri, fceleiis

ut pretio obnoxia
dolum
patratet.
meicedem afFe19. At ilia me-
cum fugam
;
tetigerit i2;nem,
adverlaiiofque omnes vetrit
10. RiTrfum allophyli per

:
mulierem
inlidias (c
ic cc cc cc
cc cc cc cc
tendunt
31 3)
31
31
retriciis
&
deiinimentis feffum amoris in foporem compulit, tonfore adhibuo , feptem crines capitis ejus admota
abJcidit
quo
ro
dicitque mulier ad Samfon Indica jam milii in infirmetur virtus tua. 11. Et Samfon :Si lioatus fue-
31
3,
31
3)
31 31 31 31
31
prsvaricatione , continuoque interdicti vires minut*. 20. Denique ex fcmno expe.gitus Fatiam , inquit, ficut foleo , & excutiam me fuper adverfaiios fed nee animi fui alacritatem , nee virtutem agnovit nee vigor erat, nee gratia manebat. zi. Itaque reputans fecum quod impruvide fe mulieribus credidiilet , & calvi
:
:
no acula
ait, funibus no vis , infirmabor, , ero lic'iii omnes homines, iz. Cumqueid ficret, Adverlaiii ad le, inquit, Samfon at ille repktus Spititu , difrupit funes a' biacidis
:
&
ratus tentaie ulterius aliquid
damnatum
iofitmitatis cci-
31 31 31 31
tad oculos, vinculis maaus prsbuit ; compedibus innexus, carcerem intravit multis fibi incognitum tempeftadbus iz. jam procelfu temporis , crefcere ei coma cceperat. zj. Itaque cum elTet cclebte convivium , 25. PaIjeftinorum conventui pioducitur de catcere Samfon, acftatuiturin populi confpeiftu. z/. Erant tria millia fer:
&
&
omnefque fugavit adverfarios 1 5. Tertio foUicitat mulier virum Quoufque , inquit illudis me ? indica jam mihi in quo infirmetur vittus tua Sed Samfon tertio fe ligari hoc modo permifit Si alligati fuerint, ait, capilli capitis mei in palo orfoiio, infirmabor, & ero licut omnes homines. 14. Quod ciim faceret mtilier lidem inlidiantes ad te , inquit, Samfon. At ille exfurgens, difrupiis omnibus, fugatos , plafuis
;
tanquam filum
,
fpatlit,
cc
cc
cc cc
cc
cc
me hominum
virilis
ac muliebris fexijs
,
Z5.
&
gravibus
3)
31
31
31 3.
31
31 31
)i 11 31
circumagebant ludibiiis , quod dutiiis , & ultra ipdm captivitatis ipcciem , viro ingenitas virtuds confcio tolerabatur.....z6. Cupiens igitur tantam contumeliam vel ultione iolari , vel mortc in reliquum pr^vertere; fimulato quod propter ir.fi rmitatem corporis & nodos compedum fufientare fefe nequiret, popofcit a puero, qui dirigebat vias ejus , ut adinoveret eum ad columnas proximas , quibus domus omnis fuffulciebatur.
euin infultabant conviciis
Z9.
nis
gaiofque inimicos proftravii Infiante 16. flente mendaciter coram fe muliere , pulillanimis factus eft , ait Scripiura , Samfon , ufque ad mortem 17. Sirafi', inquit, fuerint capitis mei capilli, infirmabor, ero ficut omnes homines, ig. Antcquam hisc fierent , mittit mulier ad viros dicens Adferte argentum , jam enim mihi om-
&
<c cc
cc cc
&
cc cc cc cc
ic
cc
nia veraciter
indicavit
fuo
adhibitii
19.
Eum
dormire
tifero
fecit in iinu
eum
,
accipiens mulier, inebriavit poculo mor-
novacula
rafit
Samfon, difceffit mici Samfon duos oculos

capite
&
virtus
caput ejus Rafo zi. Efibderunt ini-
ejus
accipientes inimici
Sam-
fon, ligaverunt
Etadmotus, utraque manu
fialcra totius
comprehen-
dit scdificii,
23. atque if.:en;is ad fefii facrificii Palaefti-
quod Dagoni deo fuo deferebant , per quem fibi , adverlarium fuum datum in poteftatem arbitrabantur
muliebris perfidi.e dolos beneficiis annumerantes clefti-
zz. Crefcente coma capilis, ciim ei crevilfet virtus, Z4. zj. ad lemp.um duetus ab inimicis, quo omnis populus ille convenerat, dare laudes viclimas diis fuis , quod eis acerrimum fuum tradiderant hoftem ; z6. illic politus , puero qui fibi duferro
eum
cc
cc cc
it
&
&
cc
cc cc
31
31 31
bus, z8. exclamavit ad hue femel memor pueri
Dominum, dicens :Domine, adtui efto

,
ut pro
duobus
oculis
31
31
3>
3>
31
meis vindichm tribuas de nanonibus , ne dent glotiam fuis diis , quod ipfis juvantibus , me in poteftatem acceperiat ; nee vitam meam pluris facio. jo. Moriatur anima mea cum Pal^ftinis , ut agnofcant fibi infirmitatem meam non minus qu.im virtutem exitialem fuiffe. Conitaque columnas
:
catum praebebat , ut ejus manibus columnas fupia quas totum illud dificium ferebatur , traderet , impeiavit 28. Z9. quas fingulis manibus adprehendens,invocato Deo, femel fe adhuc confirmari petit ; jo. atque impetu fpi:
cc cc
cc
columnas evellens , omne illud sedificium cum populis cadens , plures Samfon occldit in morte fua, quam
ritus
cc
occiderat in vita fua.
t.z.
c. hsec
Ita Graece.
Idem
z'eyi
31 culTit
31 3,
magna
vi
ac diliblvit
nuit eas
involvit
quas fecuta ruina fuperiotis culminis , univerlos, qui (lefuper adfpccfabant
& commi& ipfum

,
hab. hismtci
&
prar-
31 31 3> 31 31
31
cipitavit.
Ibi
magna
cue exanimata hoftium preffus & humatus eft , proprio teclus triumpho , clarum infigne relinquens pofteris , eo quod populum fuum, quem capdvum invenerat , viginti annis in libertate judicio fuo rexit _,
31.
marium, feminarumque ptomifDenique non telis , fed cadaveribus

vis
ut canifrehemiereut eum, verat , fitijfet egreffm ; Hh veri dormiebat : port pauci.Ul/i exfmrextt, media node exih abflulit pntas ci-
Au2:uft. fer. 3^4. to. j. 1444. exJprHalrum till pmas dvuatis , c'lim a laeremce , ad quam intra-
&
.,
&
fetis , (^ eafdem pcrias lezavit in cacuab allophylis teneri mn potuit. i^. 7. Similiter in Grxco , uno excepto , i^t!i,^.xf,usicti; , carrupm , pro/iacKH ; in Mf. Alex, imiiy/iemt; , uc&i*-.
viiatis ipjius
cum
me montis
fepultus in
patiio folo libertatis
feq. n'ci.âj;</ra;
at in
Oxon.
ifx
?]v
i'i,vcsciiHi<t..
Vide
31
hicredem dimifit.ii Aucl.

apiid Profp. col.
edam
1.
de promiff.
J46.
e.
147. a.
&
p. 2. c. zz. feqq. hiec habet :
Ambr.
1^.9.
giilari
fup.
Aug. addit Niinn//i n(o7rfMM^(nf .obfidebant,

:
31 31
4. Port illud mirabile prdium , Samfon fociavit fibi aliam , quam dilexit mulierem , nomine Dalila 5. Dixerunt
fed Gr.tcns
,Vx.cc.9-i'7ci ,
{
monero
:
enJ f.r
hoc eft, fedebat ; ijnia infidi* , diciiniuy , nee poteft Laiine ) GrJ'ce
Jm-
31
33
allophyli
in
ad Dalilam
quo
lit
virtus ejus,
Seduc virum tuum, & indicet tibi & dabimus [ibi linguli milJe ccn-
dui
inlidia
loaitio aiitem
iis
iaiidisf
fedebant, fro
notanda nat , quia didtiin eft , qui injidiabantur ; ipji enim ^f-
Tom.
J.
Mmm
ij
460
rei exfpebantibus
,
LIBER
clamavitque ad
vincula
,
U D I C U M.
U 1 G A T A
Philifthiim
li
V
eum
:
Cap. NOVA.
forutudo ejus.
XVI.
:
odorem
eilet
ignis acceperit
&
non
eft
cognltum
in
quo
fuper te Samfon. Qui lupit
quo inodo
,
tumpat
quis tilum dc ftupx tortum
putamine
cum
VeRSIO ANTIQOA.
\Aug. lecut. J9.
Vu LG AT A NOVA.
ligaberis.
10. Dixitquc ad
10
nunc ergo indica mihi in quo
eum
Dalila
:
Ecce
illufifti
378.
.J.
mihi
&
falfum locutus es
falcem nunc indica
mihi quo ligari debeas.

Uid. I.
Loctit.
60. (5
Si
ligaverint
qilibus
non
in funibus novis , in infirmabOL" elt fattum opus ,
me
11. Cui
vis
ille
refpondit
Si ligatus fiiero in
no-
&
funibus, qui
,
fiimus ero
&
nunquam fuerunt ahorum hominum
opere, in-
limilis.
V
1
U XG A TA
NOVA.
1
Quibus
rurfum
,
12
vide Not.
in
8.
Videnfque
,
ilia
quod
confefTus ei efTet
omnem
Dalila vinxit
eum
& claSamfon
,
animum fuum
cubiculo intila
:
mavit
fidiis
Philifthiim ûper te
priparatis.
Qui
ita rupit
vincula quaU
te-
ad principes Philifthinorum ac mandavit Afcendite adhuc femel , quia nunc milii aperuit cor fuum. Qui afcenderunt , ailurapta pecumillt
larum.
Dixitque Dalila rurfum ad eum Ufquequo falfum loqueris ? oftende quo vinciri decipis me , debeas. Cui refpondit Samfon Si feptem crines capiI
:
J.
&
quam proraiferant. At ilia dormire eum fecit fuper genua fua

nia
19.
19...
Vide Not.
tis
mei cum
14.
licio plexueris
,
&
clavum
his circumli-
gatum
Dalila
,
terra; iixeris
infirmus ero.
& in linu fuo reclinare caput. Vocavitque tonforem & rafit feptem crines ejus & coepit abigere eum & fe repellere ftatim enini ab eo fortitudo dif,
i
,
Quod cum feciflet

dixit ad
14
VideNot.
celTit
eum
Phi-
lifthiim fuper te
Samfon. Qui confurgens de fomno
VULGATA NOVA.
10. dixitque
:
VeRSIO ANTlqUA.
2.0
cxtraxit clavum
cum
crinibus
&
licio.
Philif-
Dominusdif- Amhof.
ab eo.
i-
VERSIO
Aug. loeut. 61.
J78. *.
ANTI(J.UA.
VULGATA NOVA.
eum Quomodo dicis quod amas me ciim ani-
thiim fuper te Samfon. Qui
ceffit
j.
de
15
&
hoc
ter-
M.
Dixitque ad
tium fefelMi
mus
mihi
tuus non
,
me
mecum
?
Dalila
fit
Per
tres vices mentitus es

fit
&
noluifti
dicere in
quo
ei
,
maxima
fortitu-
Spir. s. t, de fomno confurgens , diEgrediar ficut ante feci , xit in animo fuo me* '''' excutiam , nefciens quod recefliflet ab eo Dominus. 2.1. Quern c^m apprehendiftent Philifthiim , ftaduxcrunt Gazam vinitum tim eruerunt oculos ejus , claufum in carcere molere fecerunt. catenis ,
:
&
&
&
do
tua.
2 1.
Jamque capiUi
ejus renafci coeperant,
16.
Cumque
anima
molefla effet
& per multos
dies
&
principes Philifthinorum
convenerunt in
jugiter adhxreret, fpatium
ad quietem non tribuens,

laflata eft.
unum
fuo
,
ut immolarent hoftias magnificas
Dagon deo
defecit
ejus
&
ad mortem ufque
& epularentur
,
dicentes
Tradidit deus nofter
VERSIO ANTIQ,UA.
VuLGATA NOVA.
I
inimicum noftrum Samfon in manus noftras. 14. Quod etiam populus videns , laudabat
deum
Amy.
Sfir. s.
rf.
I.
t.
2.
(J
d.
57.
i.
17 fuero
virtus
ton^"S difcedet a me
fi
&
7.
Tunc
aperiens ve:
ritatem rei
mea
,
, dixit ad eam Ferrum nunquam afcendit
fuper caput
meum
quia
nazarxus id eft , confecratus Deo , fum de utero fi rafum fuerit caput meum , recedet k matrJs mCcE deficiam , eroque ficut cateri me fortitudo mea ,
:
eademque diccbat Tradidit deus nofter adverfarium noftrum in manus noftras , quidelevit terram noftram , & occidit plurimos. 15. La;tantefque per convivia fumptis jam epupra;ceperunt ut vocaretur Samion , & ante eos lis
fuum
:
luderet.
Qui addudtus de carcere ludebat ante eos
&
feceruntque
eum
ftare inter
duas coluranas.
homines.
Atif.lteut.Ci.l^
26
Versio ANTIQUA. & palpabo columnas Dimitte me

,
Vulgata nova.
,
6.
Qui
,
dixit
fuper quas
domus contirmata
eft
fuper eas
mitte
me
ut
puero regenti grefliis fuos DItangam columnas , quibus omnis

:
imminet domus
&
recliner luper eas
&
pau-
iulum requiefcam.
NoTjE ad
itbnt.
VeRSIONEM ANTIQUA
Notac Aug.
fciliat
If.
,
M.
,
teriiiim
pofltum
:
pro tertia
,
Jivr tir
TfiVci'.
nsmin
de-
f. 10. Apte ad Grace, ni excipias verbiun indica , pro quo clrd~/Ui>" ' amiumia. Noiat Aug. ibid, non dixilfe,
qao
aut tindi ligaberis. Tf. II. Grsc. Vat. 'i.a.r S'scfîv'^thi Aiictiu fii cutMcoinitio ainaii cp-yn , &c. Si liganies J/:i; KcutiTi , of; hgaverint me in fuiiiculis novis , quibus non fadum ift in eis opus, &c. Ml', veto Oxon. delet AscîsJot?:?. pro quo Alex, cum edit. Compl. hab. S^nfiS. Item in Alex. Ox.
ligaberis
,
pi a advtrbio
Graece nunc
tkto
17. Similiter habec S. Paulin. ep. z?. p. 154. b.
trailo
uno Jj; nee

i,upiiiQifiM
Kj iciv ;
aliter in
lav
fed
Grxco , nili quod Vat. hab. Alex. & Oxon. cum ediit. Aid. Si
redeunt qu Ambrof. ait 1. 2. de PofteaquMi Spiritus Dei dtfccffit ii6
,
Compl.
^f.
Tf. 19.
Hue
etiam
Spir. S. to. z.
eo
,
656.
e.
&
Compl.
cV
,
lie
of; irL
hiii,% Ef?". &c. Mf. Ox.

.
fup.
ittdiitus
longe mittatiis ab ilio Samfoiie exa~Jial , in mtthehribili

,
ijni ridiit
allophyloriim
gemhm
virtHlis
Jux
dc-
toUit
ante hm/i'oi5
fed
alii
oddunt
&
ipfe
Aug.
gener
palfatns
'^
caputs
ficro
crifit londetr.r
tonfa
ibid, obiervat
Alex.
non dixille _//is , i'ed m fmitbus ; Mis. Ox. ferunt s-TrTct, j(k>Ji'o/; , cum Ambr. fup. 1. 12. Ambr. 1. 2. de Spir. S. 6i6. e. ha:c hab. tunes
&
intextos ner'jis
Ka'i Sîiisitxoit
novas
rejles
ficut imllia fila dijjolvit.

'^'''^'^
Gr.
autim capite , forutudo emnii -jiri fiihito folvimr. Vide etiam 1. de virginit. c. 12. col. 250. f. f. 20. Gr. Vat. Kuf'i avi; aTririoâ dun , Mfs. Alex. Oxon. cum edit. Compl. dv cuin. Vid. Ambr.
&
mix
d'^l ggnx''''^''
"'^' ''^"frtot.
:
Aipra.
g-. 2(5. Ita de Graco , nifi quod iftud , confirmatn eft , deeft in cod. Vat. additur vero in Alex, ac editi. Aid. owi5 sVss-iieii'? s't' duTiq- in Ox. if' sr"; Compl. sV 'it fup. ; sVfyn'fW?*/ , 8cc. Vid. Ambr.
*. 14. Ambr. 1. 2. de Spir. S. 656. e. ait Cv!;myK(?ritm palo conjlriBa dtfxo -jincta non j'enfit. Gr. Kcti sxccC'
&
AaM/a
t.i}.
ti^ sTTTa Qnfii th; xe^ cti5
oi/TSf ,
i,
uipxriy cv
am
Grsco
abeft ij
fulus
Mf. Ox. preponit
m.
LIBER JUDICUM.
VuLGATA
27.
Cap. NOVA.
,
:
XVII.
461
Domus autem
erat plena viroium ac muliePlulifthinoruin

niillia
,
teram lava tencns

50. ait
fum
&
erant
ibi
omnes piincipes
Moiiatur anima mea cum PhilifHiiim

,
ac de tefto
18.
&
folario circiter tria
utriufque
concufTifque fortiter columnis
fexus fpedantes ludentem Sanifon.
omnes
:
principes
&
domus fuper teram multitudinera qui ibi

cecidit
interfecit
At illeinv'ocato Domino, ait DomineDeus, & redde mihi nunc fortitudinem memento mei
,
erat
te
multoque plures
moriens
quim
an-
vivus occidcrat.
priftinam Deus
mcis
&
mens , at ulcifcar me de hoftibus pro amiffione duorum luminum unam ul-
31. Defcendentes autem fratres ejus
&
univerfa
inter
:
rognatio
Saraa
tulerunt corpus ejus
&
fepelierunt
tioneni recipiam.
&
Efthaol in fepulcro patris fui
Manue
ju-
t apprehendens ambas columnas , quibus inalnitebatur domus , alteiamque earum dcxtera ,

19.
dicavitque Ifrael viginti annis.
&
CAPUT
VuXGATA
.puit
eo tempore
I... 2.
.
XVII.
NOVA.
ilia
Fide Not.
Cui
refpondit
Benediftus
filius
meus Domino.
de X. vir quidam monte Ephraim nomine Michas , Mille z. qui dixit matri fux
;
5.
ei
Reddidit ergo eos matri fus , quie dixerat Confecravi vovi hoc argentum Domino , ut
&
&
,
centum argen-
de manu mea
tile
fufcipiat filius
:
meus
teos
quos feparaveras
,
tibi
diente juraveras
ecce ego
& fuper quibus me auhabeo & apud me funt.

,
:
&
faciat fculp-
atque conflatile
&
nunc trade
illud tibi.
VoLCATANOvA.
4. Reddidit igitur eos matri fux
Versioantiqua.
qua; tulit
,
ducentos argenteos js
fuit in
J.
&
dedit eos argentario

conflatile
,
ut
faceret ex eis fculptile atque
quod
accepit mater ejUS argentlim , Hierm.ep,!}. ai dedit illud COnflatOli , fecit iUud fculptile atqilC ^^'"'"'l- ' i. Cll, illud fculptik atque ^^'""'l.615.. conflatile, fuit in domo Michx.
4.....
&
&
&
&
'
vit
domo Michs. Qui sediculam quoque in ea Deo fepara& fecit ephod & theraphim id eft vef,
5.
Et
,
vir
Micha
ephod
de
tem facerdotalem
filiorum
&
idola
implevitque unius
filiis
theraphim fuis , & fadus
&
&
:
domus ejus Dei & fecit & implevit manum unius

,
ell ei
in facerdotem.
,
fuorum manum, 6c fadus eft ei facerdos. 6. In diebus iliis non erat rex in Ifrael , fed unufquifque , quod fibi reftum videbatur, hoc faciebat,
unufquifque placita fibi faciebat

effet rex in Ifrael.
eoquod
Auil.qHxfl.Vti.
non
Teji.j.ns.t.So.f.
V
7.
u I G A T A
,
NOVA.
10. Dixitque Michas
:
Fuit
quoque
ibi.
alter adolefcens
:
de Betiilehem Ju-
Mane apud me,

tibi
da
ex cognatione ejus
Egreffiifque
eratque ipfe Levites
&
&
efta
mihi parens ac facerdos

gulos decern argenteos
daboque
per annos fin-
habitabat
8.
de civitate Bethlehem , peregrinari voluit ubicunque fibi commodum reperilTet. Cumque venifTet in montem Ephraim , iter faciens , declinalTet parumper in domum Michaj 9. interrogatus eft ab eo unde venidet. Qui refpondit Levita fum de Bethlehem Juda , vado ut hautile mihi efle perfpexero. bitem ubi potucro ,
&
veftem duplicem , , ac ad viftum funt neceffaria. 1 1 Acquievit , manfit apud hominem que illi quafi unus de filiis:
.
& quB
,
&
fuit-
&
&
II. implevitque Michas manum ejus & habuic puerum facerdotem apud fe Nunc fcio dicens quod benefaciet mihi Deus 1 ;
, ,
.
habenti Levitici generis facerdotem.

ft.
in que
1.
Q U A M.
! ; De
Ad
de
, ,
his ita refcribit
Hieron. ad Marcellam
^
to. 2. 612,. c.
voliimcn luiiicitm
-uoverat
:
,
inquir
tmnfcenitijli^
TO ip-)veA''V fubinde pro confiatori , fie , apyuftxoTrui , fiutptori argenti , ye\ argentario ; in Mfs. Alex, Ox^ ac edd.
&
Muha
monu Ephraim
qttt}; ilia
jcrihttiir mille
,
centum ar~
genti Jicloi matrz

tile j?2de fecijje
Z'Cicari
,
'-eddidijje
,
enmqite fcnlppofl modicitnt
'^ cojifiatde
addis
ti.sc
ephod
^
,
theraphim
jcnlptile
vejinnenti genus
Agnofco errorem petie ^^ Thetaphim , qua poflea tiominamur
eiirii jttzqite fi -Lona fit ant atque conflatile cjfe non pp(Rt. omnium Latinoriim plltanttum Tphod
,
Compl. x^'s'^'^? , fuj'arii demum in Alex. Msix.* pro Michx , in Vat. & al. Mi;(î'a. J^. J. GrsEce, loco vir Micha 2} domus ejus , leîtiir, ci\c; M/x;a'' afTW oTxo; , domus Mtch.v.^ ipfi domus i in Mf. verb Alex. d'vf MEiâ > in Oxon. anio Mrxa'tAid.
->
&
Item loco unius

lino filiorum
;
de filiis
in Vatic,
fie ,
aVo
f'ro;
viu:
de
de hoe nrgento quod

,
Alex.
"S.V
&
Oxon. oraittum Vo
it/iti&ei';
i>i;!rtt:(;
cum
t
edict.
Micha matri
referat
:
dederat
fuijje conjlatum
fwj Scriptura fie
Aid.
Tf.
&
6.
Compl.
Gr.
cactera ut in Lat. fup.
Et accepit , Sec. Vide plura /is ibid. t. 4. Ita Graece, praeter feqq. ,f lanomi; xpyuf'n, ducen,
Ac
Tx7;
pxsif,!ui
'Icssi'if''
inf
TO
i/'.9'f5
"'
oip^ct^/îTi .vtS
imi.
tos argenti
loco argentum
in Mf. tamen Oxon. legitur
CAPUT
VULGATA
I.
XVIII.
NOVA.
montem Ephraim
requieverunt
ibi
;
T N diebus
JL
iUis
non
erat rex in Ifrael

fibi
,
&
tribus
gentes venifient In
&
intraffent
Dan
qua:rebat pofTeflionem
ut habitaret in
domum Michx
J.
ea
ufque ad ilium enim diem inter ci'teras tribus
&
agnofcentes
illius
."
vocem
,
adolefcentis
Levits
:
fortem non acceperat.

i. Miferunt ergo filii Dan , ftirpis familia; (ax quinque viros fortifilmos de Saraa Efthaol , ut explorarent terram diligenter infpicerent dixerunt-
utentefque
diverforio
dixerunt ad
?
eum
Quis
&
te
hue adduxit
quid hie agis
quam ob caufam hue
&
venire voluifti
?
:
&
que
eis
Ite
&
confiderate terram.
Qui cum per-
Hic ha;c prsftitit mihi 4. Qui refpondit eis me metcede conduxit , ut fira ei facerdos. Michas ,
&
&
'
,; ,
4^3
5
LIBER JUDICUM.
V
Rogaverunt autem eum
liaberet effeftum.
eis
:
Cap.
XVI IL
&
,
U X G A T A
Domire
NOVA.
uberem
:
ut confuleret
terram valde opulentam

,
nolite negllge,
nnm,
uc fcirc polTent an piofpero itinere pergereiit,
nolite ccfTare
eamus
&
poffidearaus earn
nul-
&
res
lus erit labor.
6.
picit
Qui refpondit viam veftiam ,
Ite in
pace
Dominus
:
ref-
10.
Intrabimus ad fecuros
pcnuria
in
regionem
,
latilTi-
&
iter
quo
pergitis.
niam
lius
1 1
tradetque nobis Dominus locum

,
in
quo nijin terra.

,
vide7. Euntes igitur quinque viri venerunt Lais runtque populum habitantem in ea abfque ulio timore , juxta confuetudinem Sidoniorum , fecurum
rei etl
.
eorum qu^ gignuntur

funt de
,
Profefti igitur
cognatione Dan
id
&
eft
de Saraa
bellicis
&
Efthaol
fexcenti viri accinfti ar-
quietum
nuUo
ei
penitus refiftente
magnarumque
mis
opum
8.
&
procul a Sidone aoque k cunitis hominida;
li. afcendentefquc manferunt in Cariathiarim Ju:
bus feparatum.
qui locus
,
&
Efthaol Reverfique ad fratres fuos in Saraa quid egilTent fcifcitantibus refponderunt

:
&
accepit
I
& eft
ex eo tempore Caftrorum Dan nomen poft tergum Cariathiarim.

,
J.
Inde tranlierunt
in
montem Ephraim. C\imMicha;,
9. Surgite
afcendamus ad eos
vidimus enim
que
veniflent
ad
domum
Versio antiqua.
K.TOK.
Ûrctii.t.
epijl.
VU
ephod
L G A T A
N OVA.
,
refpondcrunt quinque viri , qui abierant 14. 2.613. confiderare terram, dixerunt ad fratres liios
ad
&
14. dixerunt quinque viri
qui
prius^mifli
,
&
fuerant ad conllderandam terram Lais

fratrlbus
fuis
:
ceteris
iftis
''^^"''
'<Ja= r"'"' " "'"'''
^'^'^^ "^'^^ '1^^'^
''^^
""*
domibus
ilVls
therapliim,
&
&
Noftis
,
quod
in
domibus
,
fit
fculptile, atque conflatiie
ephod
flatiie
&
theraphim
&
fculptile
atque con-
videte quid vobis placeat.
VuiGATA
1 5
.
NOVA.
falutaveruntque
Et
cum
paululura declinaflent
,
ingrefli
funt
eum
verbis pacificis.
domum
adolefcentis Levits
qui erat in
dome Michs
Versio
1(5
A N T
IQU A.
Vu IG A T A NOVA.
16. Sexcenti autem
ftabant ante oftium.
viri ita ut
Fide Not.
erant armati,
;
Himti.uUfip.
runt
Et afcendenint quinque viri ,& illuc irmefumpierunt fculptile , atqiie conflatiie , theraphim. ephod ,
17.
;
17.
nis
,
At
ilH
,
qui ingreffi fuerant
domum
,
juve-
& &
fculptile
&
ephod
&
,
therapi.jn
atque
conflatiie tollere nitebantur
&
facerdos ftabat
ante oftium
fexcentis viris fortiflimis
hand pro-
cul exfpefl-antibus.
t8.
iicis
,
Et fexcenti
,
viri qtli cinfti
erant Vafis beltile
18.
,
Tulerunt
,
igitur qui intraverant, fculp,
ingrelli funt
fculptile
Micha , & fumpierunt atque conflatiie , ephod , & thera-
domum
ephod
&
:
idola
atque conflatiie. Quibus

facitis
?
dixit facerdos
Quid
plaim
VULGATANOVA.
fuperos tuum
Tace , 19, Cui refponderunt venique nobifcum , ut habeamus te pa:
&
pone digitum
eft
funt
2.3.
&
poft
,
tergum clamare cceperunt. Qui cum
trem
ac facerdotem.
in
Quid
,
tibi
melius
in
ut
fis
refpexiflcnt
dixerunt ad
Micham
Quid
tibi
vis ?
facerdos
domo
?
unius viri
an
una tribu
&
fa-
cur clamas
?
:
milia in Ifrael
14. Qui refpondit

audiffet, acquievit fermonibus
,
io.
Quod cum
rum
& tuUt ephod &

.
idola
ac fculptile
&
eopro-
tuliftis
&
facerdotem
tibi eft
>
Deos meos , quos mihi feci, & omnia qux habco , & di:
citis
Quid
cum eis. Qui cum pergerent , & ante fe ire feciffent 1 1 parvulos ac jumenta & omne quod erat pretiofum 11. & jam a domo Michs eflent procul, viri qui fcabitabant in sdibus Michs , conclamantes fecuti
fciftus eft
,
15. Dixeruntque ei filii Dan veniant ad te quaris ad nos ,
&
viri
Cave ne ultra loanimo concita-
ti
& ipfe
26. Et
cum omni domo

fic
,
tua pereas.
ccepto itinere perreserunt. Videns au-
tem Michas
quod
fortiores fe elTent
reverfus eft
N o T jE ad Versionem antiquam.
V. 14. Variant nonnulla
Eifiu'.uit-.i
,
in
Gnco
;
nempe
feqq.
of
cy.Et^ H
'sjcMf^tnx
dvlur
)
circumcinHi vajis
bellicii
fui?
\n.
euntes
pro
ijiii
abierant
fed in Mf.
Oxon.
Oxon.
funt
deeft xutSi.
Exinde
It.
17. ab
eodem Ox.
-
ab-
Compi. legitur '.I i^cfivî-'ii; , fubinde ac edict. Aid. additur vox Aoiii , ad tirram ; fed abeft a Mf. Oxon. ac edit Aid. iicuc a cod. Vatic. ifia,/r;(it, poft yrorr ; Compl. legitur Oxon. ac editt. Aid. in .Uex. vero aS'iT^fii ai/ri'i' ; deinde fic , i! cT/axj , oVi eVli' " to?; , E'/.cute JVi sVi' w t c'xm tif.îi ts'toi; , &c. in Vauc. vero
& &
&
Mf. vero Alex, -iv.proxime addit Kx.1 ( in Alex, deed i, ) i-nitflai'iii ( in Compl. d-mîorln ) ixsT, mi to /f.i-irlh , X. TO tVt/, i TO îgxpfi, i, to xt"' hpivi g'sTiAi'/isyo; 'STxpx Tv.v û^r ( in Alex. ^
wifEtb'r's; xaâc/.'-yaâi
rti
cum
editt. Aid.
&
Compl.
hie
TH
3-t''f a )
Ty
<sryAi'r:;' j,
i.
of
sEaxocjo/ aifJ'fSi
ts^pis^c^s/Lts
,
TVTW, &c.
Ut in Lat.
>oi cxei/'h-
rao>!(Ua"
,
e.
,
Et fuper-jinientei
i^ theraphim
:
,
illuc
Jiimpfe;
TfV. 16.17. 18. Hacc perturbata paulum videnturap. Hieronymum ; ita nempe in Gr. Vat. ifi. Kii o." s'Jcty.oVisi ai/f ;
Tunt fculptile
cerdoi fians
ephcd
ad jatiuam
atrit
55 fafexcenti viri circitmcindi
^ fii/tle
va/is bellicis.
Eadem quoque
exftant in Mf.
Oxon. delc-
wafH
cxt
i)
CI
u'fct;
Til's
iiri/W5
,
tl
in riHt
Cm/ âr. 17. Kal^ VsCn-/.laOLs-^xScu

=
tis
lamen
,
his
,50
hnv;
eVi-aioms'"; -^xfi
tw fyv^r
tts
TE/7? V/f e;
ix-i'
cf 3ffi'ts>75?
im
',' ,
Ei'm^fo
1?
'Ii"
Mix*";
5)
'Sfivi
fVts?.
18. Ka;^
tAaCw T3 -jMixra , ij to ifciJ' , k, to îfXf'ri , i) to 16. < fexcenti 'jiri qui nam accincVi.Ki/T;')' , &c. i. e. erant de ti vajis belli fris , flantes apud jamias fm-tx , qui
filtis
Dan. 17. Et afcenderuni quinque
viri
qui i-jerant
yjiiiv-ii . Pro his permutatis locis s'f t/ , autem qti* fequuntur in Vatic, xctl u<ii.i&î iy.sT , &c. in s/oP'^Soi', abfCompl. legitur k, Alex. Oxon. Aid. que eV.sr fubinde Alex, fcribit i-Uiyi,, noa }-U'^xlx , deCompl. feqq. letque tarn ipfe quam Ox. nee non Aid. Ufsii ifJ;. Nota hie Hieronymum non videri per
sn/MaVo;
&
&
&
im
&
J,
o"
(injidcrart terram
intraverunt iltue in domum Micbxi ; , J^ ephed , It fumpfernnt fculptile , %i j'acerdis Ham. 18. hie variant ft; theraphin , fi'Jile , Sec. Nonnulla autem Oxon. pro variis codd. Grrcis ; in Mfs. icilicet Alex.
ie aut fua
&
fponte totum hunc Scriptursc contexcum reprolatus erat a Marcella , de quo iplum confulebat refumtis enim fuperioribus verbis #. 14. S. Doctor addit 1 pojl multa qiis in m:dii prsiirmififti
ferre
,
fed qualiter
:
ttc
in
edd.Ald,
& Compl.
habctur ^. 16. cif.il^c/îyti t
Et afcenderuni
inquit
quinque
viri
4cc,
de t< J?
,, ,
LIBfiR
in
JUDICUM
V
U L G A T A
XIX.
Dan,
,
463
juxta vocabuqua; prius Lais
NOVA.
19. vocato nomine civitatis
patris fui
domum
fuam.
17. Sexcenti autem viri tulerunt faccrdotem , veneruntque in Lais ad popuqu.'E fupra diximus
:
&
lum
qucm
geiiueiat Ifiacl
dicebatur.
lum quielcentem atque fecuium

in ore gladii
:
& percufTeiunt
nullo
eos
urberaque incendio tradiderunt i8. nuUo penitus feiente prxfidium , eo quod

,
30. Pofueruntque fibi fculptile , Jonathan filium Gerfam filii Moyfi , ac Hlios ejus facerdotes in tribu Dan , ufque ad diem captivitatis fu.T!.
ji. Manlitque apud eos idolum Michce omni tempore , quo fuit domus Dei in Silo in diebus illis non erat rex in Il'rael.
:
&
procul habitarent a Sidone

civitas (lea in regione
&
cum
hominum
exftiuen-
haberent quidquam focietatis ac negotii. Erat aucein
Rohob:quam rurfum
,
tes habitaverunt in ea
CAPUT
I
.
XIX.
Versio antiqua.
i^.mn. in
VULGATA
NOVA.
"C* T
,
F
i.
patris
Uit quidam
re montis
vir Levites habitans in late-
Ephraim
:
qui accepit
uxorem
2.
fuitvir Levites habitans in lateribiis domus Ephraim , accepit fibi mulierem
&
Mkh.
S-t- 5. ijs^.*.
de Bethlehem Juda
concubinam de Bethleem
,
Jiida
qux
reliquit eura
& reverfa eft in domum

,
&
irata eft ei conciibina fua

llii
fui in
Bethlehem
manlitque apud
eum
mum
&
abiit in
do-
patris
in Bethleem Juda
quatuor menfibus.
V
5
.
U L G A T A
ôthabens
fulcepit
NOVA.
7.
Secutufque
,
eft
earn
Aw:
f^'^^
At
ille
confurgens, coepit velle
proficifci.
Ec
vIr fuus
liari ei,
volens rcconci-
nihilorainus obnixe
eum
I'ocer tenuit
& apud fe fecit

iter.
atque blandiri,
&
fecum reducere
manere.
8.
in
comitatu puerum
,
&
duos afmos
vidiflet
qua
Manfe autem fado

:
parabat Levites
,
Cui
pof-
eum
tus
,
& introduxit
,
in
domum
patris fui.
,
Quod cum
lê-
focer rurfum
pias
,
Oro
te
inquit
,
ut paululum cibi ca,
audiflet focer ejus
eumque
eft
occurrit ei
& alfumptis viribus
donee increfcat dies

fmiul.
tea prohcifcaris.
Comederunt ergo
,
4. in
&
amplexatus
domo
5.
foceri tribus diebus
hominem. Manfitque gener comedens cum eo ,
g. re fua
Surrexitque adolefcens
ut pergeret
eft
cum uxo:
&
:
&
puero. Cui rurfum locutus

dies ad
Ibcer
Con-
bibens familiariter.
ficifci
Die autem quarto de nofte confurgens proait ad eum quern tenuit focer , voluit
,
:
&
occafum declivior lit , & propinquat ad vefperum mane apud me etiam hodie , & due latum diem , eras proficifceris ut vadas in
lidera
quod
&
Gufta priis pauxiUum panis
& conforta
ftomachum
domum
I
tuam.
:
&
fic proficifceris.
6.
Sederuntque fimul, ac comederunt
& biberunt.
:
Noluit gener acquiefcere fermonibus ejus fed ftatim perrexit , venit contra Jebus , qua altero
o.
&
Dixitque pater puells ad generum fuum

ut hodie hie maneas
,
Quafo
te
nomine vocatur Jerufalem

nos onuftos
,
ducens fecum duos
afi-
pariterque Ixtemur,
&
concubinam.

t.
hab.
I.
M.
<c <c ic
<c ic <c ic cc cc
Apte ad Graccum
,
pro quo
tf
cf
{JL-Af-^Ti^
o^v;
in femoribus montis
prxrer hoc,;n laierihis damns , ; Mf. Oxoxi,
lepy^-
ofrf?.
Vat. pro imta efl ti , hab. s'lrof i/'6n kit' OUT, i'jit ai es , Se. port aliizt , rurfum addic , raa/j' d.vOxon. ac ed. Compl. aV ivn , ut , Mfs. Alex. fup. ccji-ilA\t aWu, cum Hieron. 5c edit. Aid. reliqua
Tf. 2.
Graec.
ad urbem Jebufacorum , dicente fervulo, ut ad earn dominus fuus deflecleret , 12. non adquievit dominus fuus, quia non erat ea civitas filiorum Ifrael; fed intendii pervenire ufque Gabaa 14. qujc habitabatur a populo rribus Benjamin. ly. Nee erat quilquam qui advenientes
ret
,
n
&
&
reciperet hofpirio
te.
16. nill vir peregrinus progrella seta-
17.
:
Qui
ciim adfpexiliet eos,

?
&
interrogalfet Levi-
quadrant. * Plura
broiius
,
tarn
Quo
vadis, vel undevenis
edam de hoc decimo none

pleniiis
capire exhibet
Am-
quod
elfet
&
mm
maxime
epifl.
more , tum lib. 3. oflSc. ad Syagrium. In eadem etiam epiftoenarrac fuo
ellet viator , qui colligeret
&
repeteret
,
Quo refpondente montem Ephrsm & non

18.
,
eum
,
20. hofpitium
ei obtulit
21.
&
cc
adoruavit convivium. 22. At ubi

eft,
fatietas
epulandi
faifla ic
la fequuntur alia multa quae pertinent ad cap. lo. & 21. quibus abfolvitur totus judicum liber. Utrumqiie locum eo libentius id exequimur , quod hue referre juvat ; vix alia de poflerioribus his capiribus fuperfunt nobis in
&
menfs remotae
irruerunt pellilentes viri,
&
cir-
&
cumierunt domum. 24. Tunc fenior filiam luam virînem, & cosequalem ejus , cum qua cubitare folita elfet,
offerebat viris iniquitatis;
piti.
cc
cc cc
cc
tantumne
vis
irrogaretur hof-
antiquorum Patrum
5>
libris
lie
itaque narrat Ambrof.
1.
3.
cffic. c. 19. to. 2. col. I 3J. c.
&c.
)>
I.
Vir
inquir
Le-
vita acceperac
libi
jugalem
;
quam
,
a concubitu concubi-
nam
>j
appellatam arbicror
,
2. qua:
aliquanto
3.
pod
fe
dam
ut fieri folet
fuit illic
offenfa rebus
ad patrem
quibufcontu-
3> lit,
&
quatuor menfibus.
Et furrexit vir ejus
i>
&
ret
abiit
ad
foceri fui
domum
ut
cum
fua jugali repara:
zy. Vertimubi parum ratio procellit, vis praevafuit, cefTlt Levites jugali fua; cognoverunt earn , tota notle illuferunt ei. 26. Qua atrocitate , vel dolore viita injuria; , anre oftium hofpitis , quo vir fuus diverterat, projecitfe, atque exhalavit fpirimm. Eadem iterum narrat Ambr. ep. ad Syagr. n. 3. to. 2. col. 772. b. &c. prxmiffis his Sic Uiliomi AiviiLs ferit exprejpim ic-
&
&
&
cc
cc cc
J)
j)
3>
3>
3)
3>
j>
3>
occurrit gratiam , & revocaret earn , ac reduceret ei mulier , atque in domum patris fui introduxit maritum. Lrtatus eft adolefcentulac pater , venit obviam , 4. 8c fedit cum eo tribus diebus ; & epulati funt , & quieverunt. y. Et fequenti die furrexit Levita diluculo , retentus eft a focero , ut tarn cito non defereret convivii jucunditatem. 6.7.8. Etalio& tertio dienon permifit pater adolefcentulae proficifci generum fuum , donee laetitia & gratia inter eos omnis confummaretur 9. fed die feptimo , cum jam ad vefperum declinaret dies , poft menfas & Ijcta convivia , cimi praetexeret finitimac nodis viciniam , ut apud fuos potius quam apud extraneos re-
&
receftjere ccngruit. Tum addit ilia cundta tamen aur lingula non reperiuntur in facris codicibus , fed leguntur magis apud Jofephum lib. y. antiq. Jud. c. 2. Ita verii Ambr. i. Levites , vir animo major quam opibus , habitabat in panibus cc montis Ephra:m Is libi accepit jugalem de Juda Beth- cc leem ardebat juvenculam immodica animi cupidi- k rate hinc frequens jurgium 2. quo mulier offenfa cla- <c
ttetitr
,
ciijits
tenorem
:
qua: leguntur infra
ves remilit,
ciim
domum
reverrit.
3.
At
ille
amore
viftus....
cc cc cc
quarrum jam menlem fluere cerneret , eo contendit , frecus quod conlllio parentum emolliretur animus adolelcentulae. Occurrit pro foribus focer , 4. generum introduxit, filiam reconciliavit
;
(^
quiefcendum putaret , 10. nequivit renere , & dimilit una cum filia fua. 11. \'erum ubi fada ell aliqua progrelfio J) turn yefper jam ptopior urgeret , & appropinquatum foJ,
&
ur laetiores dimitteret
:
tri- cc
,
duo tenuit, quali repararer nuptias y. quaitum quoque diem coropereadinavit
ac volenti abire
,
prjctsiita
huma- ^
, ,
: , :
464
1
LIBER JUDICUM.
V
U L G A T A
mutabatur
;
Cap.
XIX.
,
N o V A.
2.
1.
Janique erant juxta Jebus

;
&
dies
Illis
epulantibus
& poft laborem itineris

, ,
ci-
m
ni
,
noftem
dixitqiie
,
obfecro
puer ad dominum fuum Vedeclinemus ad uibem Jebuf.uorum ,
bo
&
potu reticientlbus corpora

,
venerunt
viri civi)
&
tatis illius
filii
Belial
id
,
eft
abfque jugo
&
,
maneainiis
1
in ea.
:
circumdantes
domum
fenis
fores pulfare coeperunt

,
1.
Cui iclpondit domitius

alien^t
,
Non
ingrediar oppitiliis
clamantes ad
dominum domus
atque dicentes
,
Educ Gt,
ig;
dum
gcntis
qua: non eft de

;
Ifrael
virum
qui iugreffus eft
domum tuam
,
ut
abuta- J.
fed naiilibo ulqne

I ;.
Gabaa
mut
,
eo.
i
.
&
tuni iUuc peivenero

in
manebimus
in
ea
Egreffufque
,
eft
ad eos fenex
;
&
ait
Nollte
eft
ant certe
urbe
Rama.
,
fratres
nolite facere
malum hoc
,
quia ingreffus
14. Tranllemnt ergo Jebus
&
coeptum carpe-
homo
hofpitium
meum
&
cefl'ate
ab hac
ftultitia
bant
iter
in tribu
1
, occubuitque Benjamin :
eis fol
juxta
Gabaa
qui
eft
5.
diverteruntque ad earn, ut manerent

,
ibi.
Quu
cum
intrailent, leJcbant in platea civitatis
& nullus
14. habeo filiam virginem , & hie homo habet concubinam , educam eas ad vos , ut humilietis eas, tantum , obfecro veftram libidinem complcatis nc fcelus hoc contra naturam operemini in virum.
&
COS recipere voluit hofpitio.
de agro & de opere fuo vefperi qui & ipl'e de monte erat Ephraim & percgrinus habitabat in Gabaa homines autem regionis iUius erant filii Jemini.
16. Et ecce
,
appaiuit
homo
,
fenex
revertens
Nolebant acquiefcere fermonibus illius quod homo , eduxit ad eos concubinam fuam , qua ciim tota nofte abuli eis tradidit illudendam eftent , dimiferunt earn mane.
2.
cernens
&
2.6.
I 7,
Elevatilque oculis
vidit fenex
fedentem ho:
oftium
corruit.
2.
At mulier , recedentibus tenebris venit ad domus , ubi manebat dominus fuus , & ibi
,
minem cum farcinulis fiiis in platea civitatis ad cum Unde vcnis > & quo vadis ?
:
& dixit
J.
,
Mane
ut
fafto
furrexit
homo,
:
&
,
aperuit of-
fumus de Bethlehem Juda , pergimus ad locum noftrum , qui eft in latere montis Ephraim , unde ieramus in Bethlehem nunc vadimus ad domum Dei , nullulque
1
8.
Qui refpondit
ei
Profefti
tium
coeptam expleret viam

ille
&
ecce concubi-
&
na ejus jacebat ante oftium

28. Cui
,
fparfis in limine
manibus.
:
putans earn quiefcere
loquebatur
&
fub teitum fuum nos vult recipere

1
9,
,
,
habentes paleas
&
foenum
in
eft
lum
ufus
& panem ac vinum & pueri qui mecum
afmorum pabumeos & ancilli tax

in
:
ambulemus. Qua nihil refpondente , inteltulit earn , irapofuic afl^ ligens quod erat mortua no reverfufque eft in domum fuam.
Surge,
,
&
&
2.9.
Quam cum
eflet ingrelfus
nulla re indigemus
&
cadaver uxoris
cum
oflibus fuis in
,
nili hofpitio.
tes ac frurta
:
concidens
mifit in
gladium , duodecim paromnes terminos Ifarripuit
10. Cui refpondit fenex
Pax tecum
:
fit
,
prabebo omnia
fo
,
qua; neceflaria funt
tantum
ego quspa-
racil.
50.
Quod cum
viditTent finguli
,
,
ne
in platea
maneas.
Ntinquani res
in
talis fadra eft in Il'rael
conclamabant ex eo die quo

,
ii. Introduxitque
eum
:
domum fuam
&
afcenderunt patres noftri de jf^gypto
ufque
in
pra-
bulum
fiios
,
afinis
pra:buit
ac poftquam laveiunt pedes
fenstempus
ferte fententiam
& in
commune
deccr-
recepit eos in convivium.
nite quid fato
opus
fit.
NoTvE AD VeRSI ONEM ANTIQUAM.
>i
fpecie , moras inneftendo. 6. Pari modo ciim etiam quintum diem vellet adjungere fuperioribus , jam novas deelTent caufae morandi ; paterno tamen afteci) tu retinendae filia: deliderium non deforet , 7. promiiram
nitaris
derari. 20.
Ad
,
&
inquit,
tibi
&
ea fenior benigne fatis fuccede hofpes pariter
mihi origo de montis Ephrjem habitatio fed tempore diuturno incolatus fedes fundavit.
;
& placide Pax & civis nam & panibus, & hie hofpitalis
:
f <c cc cc cc
meridiem, ut viam cibo J) curati adorirentur. 9. Port epulas quoque volens dilatio nem adtexere eo quod jam vefper appropinquarec , ge)) iieri precibus , xgre licet, lamen adquievit. 10. lUe iter 5) fuum perrexit !a;tus animi quod diletlam libi recupera viflet qui uno comitati fervulo , ciim jam declinaret dies
>j
profectionis
copiam
,
diftulit in
II. Itaque recepros domicilio, minifterio
lui
& fublidiis hof,&
pitalibus juxta fovit. 21. Horiabatiu: adlxtiiiam fenior
<e
cc cc cc
ftequentioribus provocabat poculis , ut vino aboleret curarum oblivia , ciim fubito citeumliflunt eos Gabaonit*, ju-
5> 31
feflino to
,
3)
mul
viam celerabant gradu. Mulier veliebaiur jumenviro nullus fenfus laboris , qui ftuclu defideiii , iivario mulieris ac vernaculi fermone viam levaret.
&
11. Denique
5>
ubi
Hierofolymam appropinquarunt
,
quae
tc-
triginra liadiis aberat
quam
tunc temporis Jebufari
3> 3) 3) 3> 3>

31 31
nebant; fuggeHit puer defleflendum in civitatem , quia fub noClem fufpefta edenc etiam ilia , qux tutiora funt , cavendaque tenebrarum ambigua maxime quia locorum incote non edent de filiis Ifrael ii. i;. Sed domino
,
ejus
haudquaquam
placuit
;
fenientia
ciim
ut inter alienige-
nas iiofpitio fuccederent

tia,
Gaba
& Rama &
non longe
abcirent civitates Benjamin.
14. Itaque prjevalens fenien-
3) 3>
3J 3)
pofthabuit fervuli fuggeftionem jam fol in occafu erat denique vix occurrit , ciim jam iirgeretur vefpeie in civitatem fuccedete. Gabaonits incolebant lo:
venes ad omnem projefti libidinem , nihil penfum ac moderatimi habentes : quos forma mulieris illcxerar capti enim ejus decore, & per feneftutem holpiris atque infirmitatem fubfidii , aceepta fpe potiundi , pofcunt mulierem , & pulfant januam. 25. Itaque egtcHus fenior rogabateos, ne hofpitales menfas turpi flagitio faedarenr... contribulem ilium libi , Ifraclitem virum legitimi thori fubnixum copula, non (ine indignarione cileftis arbitri , ranta affici coniumelia. 24. Quod ubi parum procedere advertit , clTe ilbi filiam virginem adjeeit, illam fe offerre majore parentis dolore , fed minore gratia: hofpitalis difpendio publicum flagitium privato dedecore rolerabilius habere. 25. At illi exagitati arftu furoris , & inflammati inceniivo libidinis, eo ampliiis ardebant formam juItaque cum piac nihil venculae , quo magis negabatur
:
cc
cc cc
cc cc cc
cc
cc cc
cc
cc cc
cc
cc
primoingreirudiverforium non reperit &cum , alicnam mifericordiam imploraret , 16. of3> fendit advenienrem ex agro fenera , quem vefper ex 3> opere agrefti compulit no6le decedere. 17. Et ciim elTet ei confpicuus , rogatus quo iret , & unde adventaret 3> 18. refpondit: De Bethleem Juda revertor , contendo ad
cum
J.
in publico litus
defperato praclidio rapitur mulier , cc 26. At ubi lux ficc nem intcmpcrantiae dedit , januam hofpitalem repetit , cc fed ut affeftum cc non quo viri confpeftum expofceret contumelije fua: funus lamentabili fpe- cc viro referret cie ante januam hofpitalem exponetet. 27. Egteffus ita- cc
ptoficerent preces
& per
lotam
nodem
injuria; impletur.
&
3> 3)
3) 3>
montem Ephrxm & mulier efl mecum divert! & nemo eft qui hofpitio recipiat,
, ,
fed ecce
hue
&
requiefcendi
fibi
,
ulum
cori
miniflret.
19.
elfet
Non quo
,
cibi aut
,
pabulorum
:
indigcntia
aut pcfed teiî hofpitio procedti
potus
confolati coepit... que Levita, ciim jacentem inveailTet & fecum repetere domum. 28. Sed ubi nullum refponlum referebatur quali quiefcentem majore voce e fumno excitarc. Veriim ubi mortis fuprema; patuit fides impofitas jumento reliquias domum pertulir, i9.&divifos artus mulieris in partes duodecim , milit
cc cc cc cc cc
ic
hortari adfurgere
hibeientui
prxflo
elTc ilia
nudum
hofpitium deli-
per lingulas uibus
Ifrael.
*><
LIBER JUDICUM.
Cap.
XX.
465
CAPUT
V
0/J.9,
XX.
U 1 G A T A
,
N o V A.
-E
plia
I.
:
Grtfii itaque funt

ter congregati
,
,
omnes
filii
Ifrael
,
&
in
pari-
quali vir unus

,
de Dan uf-
que Berfabee
&
teiia
Galaad ad Dominum
Maftri-
in Gabaa , ut iilis ferrent auxilium , 8c contra univerfum populum Ifrael dimicarent. Inventique funt viginti quinque millia de Ben1 5.
convenerunt
jamin educentium gladium
propter habitatores
Omnefque
in
niillia
anguli
popniorum
&
Ga-
cunftc-E
baa
bus Ifrael
dringenta
ecclefiam populi Dei convenerunt, qua-
16. qui feptingenti erant

tra ut dextra pra:liantes
:
viri fortiflimi
fic
ita fmif-
peditum pugnatorum. ;. ( Nee latait filios Benjamin, quod afcendiffent filii Ifiael in Mafpha. ) Interrogatulque Levita maritus mulieris interfefts, quoniodo tantum fcelus
perpetratum edec
4. refpondit
:
certum jacientes
tere
,
ut capillum
in
&
nequaquam
ad quoque poffent percualteram partem idus lapidis

lapides
Ifrael, abfque
filiis
&
fundis
deferretur.
17.
Virorum quoque
Benja-
Veni
in
:
Gabaa Benjamin cum uxoillius

,
min
dios
,
,
inventa funt quadringenta millia educentium la-
re
mea
5
.
illucque diverti
&
in
:
&
,
ecce homines civitatls

,
circumdederunt
18.
eft
,
paratorum ad pugnam. Qui furgentes venerunt in

Silo
:
nofte
domum
in
qua manebani
eft.
volentes
me
occi-
confulueruntque
domum Dei Deum atque

,
hoc
dixe-
dere
& uxorem meam incredibili furore

denique mortua
libidinis
ve-
runt
nis
Quis
Judas
erit in exercitu noftro
princeps certami-
xantes
6.
tes in
contra
:
filios
fit
Benjamin
Quibus refpondit Domi-
Quam
arreptam,in
nefas
frufta concidi, mifique par:
nus
dux
vefter.
omnes terminos
,
poireflionis veftra:
quia nun-
19. Statimque
filii
Ifrael furgentes
:
man^,
caftra-
quam tantum
eft in 7.
&
tarn
grande piaculum fadura
metati funt juxta
Gabaa
Ilrael.
Adeftis
omnes
filii
Ifrael, decernite quid face-
re dcbeatis.
8. Stanfque omnis populus , quail unius hominis Non recedemus in tabernacula fermone refpondit noltra , nee fuam quifquam intrabit domum 9. fed hoc contra Gabaa in commune faciamus. 10. Decern viri eligantur e centum ex omnibus miile de decentum de mille , tribubus Ifrael, cem miliibus , ut comportent exercitui cibaria , redpoflimus pugnare contra Gabaa Benjamin ,
: :
io. inde procedentes ad pugnam contra Benjamin, urbem oppugnare cceperunt. ii. Egrelfique filii Benjamin de Gabaa, occiderunt de filiis Ifrael die illo viginti duo millia virorum.
2.1.
&
Rurfum
,
filii
Ifrael
&
,
fortitudine
in
&
numero
certave
confidentes
rant
1
,
in
eodem loco
quo
priiis
acicm direxerunt
.
&
&
&
,
;
&
dere
quafi
ei
pro fcelere unus
quod meretur.
ita tamen ut prius afcenderent & flerent coram Domino ufque ad noitem confulerentque euni , dicerent Debeo ultra procedere ad dini:candum contra filios Benjamin fratres meos , an non ? Qui)
:
&
11. Convenitque univerfus Ifrael ad civitatem
bus
ille
refpondit
Afcendite ad eos
&
inite certa-
homo
eadem mente
:
unoque
in
confilio
men.
14. Cumque filii Ifrael altera die contra jamin ad priKlium proceffilfent ,
2.5.
filios
II.
&
eft
mil'erunt nuncios
jamin
qui dicerent
?
ad omnem Cur tantum nefas
tribuni
Ben-
Ben-
vobis re-
pertum
1
5
.
eruperunt
eis
,
filii
Benjamin de portis Gabaa

in
&
,
Tradite homines de Gabaa
qui hoc flagi-
occurrentes
ut decern
tanta
illos
cajde baccliati iunt
auferatur matium perpetrarunt , ut moriantur , lum de Ifrael. Qui noluerunt fratrum fuorum filio-
&
&
ofto millia virorum educentium gladium

Ifrael
proftcrnerent.
rum
Ifrael audire
mandatum
26.
qu.^ fortis fua; erant,
jE
Quamobrem omnes
Dei
,
filii
venerunt in
:
14. fed ex cunftis urbibus
domum
&
fedentes flebant
coram Domino
je-
N
I
o T
VeRSIONEM ANTIQUAM.
,
3> ji 5)
* Pergit Ambr. ep. ad Syagr. col. 774. c. &c. i. Quo commotus univerfuipopulus convenitiu Mallephat, 4 ii. omnes 6. atque ibi querelci per Levitam cogniti in bellum exarfere ; ftaiuentes neminem virorum fas elfe in
tabernaailum fuccedere , 10. priufquam de tanti fceleris j>aucloribus ultiocapelleretur. Animis itaque ruebantin prjc lium fed conlilium prudentiorum prveriic feiuendam ,
:
, in qua cedunt , & ilii feclantur,invadendiuibem vacuamfaflacopia, jS.&mox admoto , ftatimque adidto incendio , 40. flammarum fragor , atque sllus furens capta; urbis fpeciem nianifeflarunt. 41. Quo & fuis fratti animi , & erecti lioftiunj.
29. ac diipofitis per noftem infidiis a tergo urbis
te
locata erat
manus hoftium
^y.
dum
hi
.._
tc
tc cc
cc
non temere confligendum bello cum civibus , fed priiis i) verbis experiendum de flagitio , Sc decernendum condi3).tjonibus pro delictis neque juflum videri , ut paucorum perveniret , & privara ado3) fceleiis preiium ad omnes
J)
:
ftatum falutis publico labefaclarent. , 3) 12. Itaque miferunt vires qui dcnuntiarent Gabaonitis , 15. ut tanti reos flagitii offerrent ; lin autem , cognofcerent non minoris elTecriminis tantum faciiius defendille , quam J) exercuilfe. Veriim illis fuperba referemibus , iS.conlllia paneque 21. iy. primoaut fecundoconflictu, 31 cis bello mutata
3)
lefceutium peccata
Benjamin viri claufos fe , &. circinnventos rati, priufquam a tergo invaderentur , 42. difpergere fei'e , atque in defertum fugere cocperunt, 45. & contra Ifrael gemino agmine urgere eos , ac palantes perfcqui. 41$. Cela itaque viginti quinque millia , id e/l omnes fere de viris Benjamin , 47. prater fexcentos qui arrepto fcru,
Njm &
cc
<c
cc
cc
cc
cc
pear
rupis
,
naturde
munimento , partim loci ingcnio partim deiperatione vid;uribu^ terrori

tribfls
&
lubfidio
fuere..... cc
;
48.
Nee feminarum numerus

,
tanti dikiiminis exiurs fuit
<c
fed omnis
pucllis
Benjamin muliebris kxus cum putris ac omnique xtate , gladio aut ignc extincius.ct
fimiliter
,
tc
3)
3)
cum
pluiimi a paucis affliiStarentur

pr.eliis
cedendum
Ifraclito:
Eadem
I.
fed mukii contraftiiis

:
memorat Ambr.
adverlis
scftimarunt
17. quadringenta
enim
millia
3>
3)
virorum bellaiitium , adversiim ij. viginti quinque millia Benjamin tribtls , 16. & feptingentos Gabaonitas expertos
juvenes decerrabant. Et ciim iiniftra forte , 21. zy. jam cecidilfent prjelia ; 22. animi tamen promplus haudquaquam depofuit Ifrael vinceiidi fiduciam , ulcifcendi prsliimptam fpcm fed quia causa numeroque pricftantiores , inferiorej pugnae eventu pedem retulerant, divinam ofi'enfam rati , 26. jejunio & fletu maximo reconcilianonem gratia; csleftis afTeilaveie. Itaque orata Domini pace, 50. acriores in bellum revertuntur , 28. ut pote quibus oraculum animos dederat , fpem accumubelli
dicens Omun prope ppHliis Ifrail in heUitm exar/it y ditbtoque eventn cifnl 'iricep! jnar.crct prX' tiftm , tfrtiatamcri prÛandi vzce , tradniis ejl popultlsBenjaf
3. offic. c. 19. I 3(5. b.
3)
3)
mi
fopiilo Ijiiiel, JJ divinajnd:catlts jeutft.'Ha

liiti.
pir!:as intern-
duo
libi
peranum
Et putl pauca
,
&
mitJDribiisfnerit
Qjimita igitiir honejhiiis cura hi,ic produm , tit qradringenla miiti.t vire:
3>
3)
rilm jlriitgercnt giadjum adverius fviUrc^ Irw! de tribu Ber/Ja^ Itaque et bell mill, diim iilafci voluiit injurtam fiidicili^
c.tftl
3> p>
3> 31
/Ht tityiuqtte fexagitita qtunque mUlia belLueium
tubes, ht ciim iriferitr prinw fiiiffet poptitiis IJrjel , tamen nee ctdverjt metii bclH pcrcttti! , Z'tudicandx eiijittatis vel jangitine pr> feqiteftraziit do/orem. Kiiebat in pmlium
ex:ift.e
.,
> laverat
51-
ii-
&
fimulato i fronte
quod cederetur
p.iir.;.!
iommiJF- fl'igis diluere notam.
Tom.
I.
Nn n
466
LIBER JUDICUM.
V
U L G A T A
Cap.
XX.
eam
,
obtujunaveruntque die illo ufque ad vefperam , lerunt ei holocaufta , atque pacilicas viftimas , 17.
&
tatem
in
NOVA. & percuflerum

,
,
in
ore gladii.
filii
38. Signum autem dederant

infidiis
Ifrael
his
quos
cepiffii-
&
&
:
fuper ftatu fuo intenogaveiunt.

,
Eo tem-
coUocaverant
ut poflquam
urbem
in
pore
fitus
ibi
erat area fcederis Dei
fent
filii
18.
Piiinees tilius Eleazari
Aaron pra;po-
mo
ignem aceenderent ut afcendente captam urbem demonftrarent.

:
altum
domus. Confuiuerunt igitur Dominum , atque Exire ultra debemus ad pugiiam contra filios Benjamin fratres noftros , an quiefcere ? Quibus Afcendite , eras enim tradara eos in ait Dominus
tlixerunt
:
39.
Quod cum
,
cernerent
filii
Ifrael in ipfo certafilii

,
mine
gere
tu
pofiti
,
putaverunt enim
Benjamin eos fuca;fis
&
&
inllantiiis
perfequebantur
)
de exerci-
eorum
40.
triginta viris
manus
19.
urbis
veftras.
Pofueruntquc
:
filii
Ifrael infidias percircuitum
Gabaa
columnam fumi de civitate Benjamin quoque afpiciens retro , cum captam eerneret civitatem , flammas in iublime
viderent quafi
;
eonfcendere
&
30,
&
tertia vice, ficut femel
& bis,
contra Ben-
ferri
jamin exercitum produxerunt. 31. Sed& filii Benjamin audafter eruperunt de

ita ut
41. qui prius fimulavefant fugam

ci-
verfa facie for-
tius refiftebant.
Quod cum
vidilfent
filii
Benjamin
in
vitate, &fugientesadverfarios longius perfecuti funt,
fugam
verfi funt
vulnerarentex
eis ficut
primo die
& lecundo &

, , ,
csederent per duas femitas vertentes terga
quarum una
atque prol-
ad viam deferti ire coeperunt, illuc quo41. que eos adverfariis perfequentibus fed hi qui ur:
&
&
ferebatur in Betliel
&
,
altera in
Gabaa
bem
4
fuccenderant
; .
occurrerunt
,
eis.
ternerent triginta circiter vires

3
Atque
ita faftuni eft

,
ut ex utraque parte
ab
1.
putaverunt enim folito eos more csdere. Qui

arte limulantes
,
hoftibus Ciederentur
fugam
inierunt conlilium ut abttra-
tium. Ceciderunt
nee erat ulla requies morienatque proftrati funt ad orientalem

in
herent eos de civitate
& quafi fugientes ad fupradicfilii
plagam
funt
,
tas femitas perducercnt.

3
Gabaa. 44. Fuerunt autem qui

urbis
3.
,
Omnes
itaque
Ifrael furgentes
,
fuis
tetenderunt aciem in loco

Infidi.-e
de fedibus qui vocatur Baal-
decern
&
ofto millia virorum
eodem loco interfefti omnes robuftif,
fimi pugnatores.
thamar.
paulatim
34.
quoque
qure circa
,
urbem erant
fe aperire
coeperunt
45. Quod cum vidiflent qui remanferant de Benjamin , fugerunt in folitudinem pergebant ad pe:
&
ab occidentali urbis parte procedere. Sed alia decern millia virorura de univerfo Ifrael , habitatores urbis ad certamina provocabant. Ingravanon tumque eft bellum contra filios Benjamin
&
&
In ilia quoque fuga palantes in diverfa tendentes , occiderunt quinque millia virorum. t cJim ultra tenderent,
,
tram
cujus vocabulum
,
eft
Remmon.
&
&
perfecuti funt eos

millia.
&
interfecerunt etiam alia
duo
intellexerunt
.
quod ex omni parte iUisinftaretinteritus. Perculfitque eos Dominus in confpeftu filio3 5 rum Ifrael , & interfecerunt ex eis in illo die viginti quinque millia & centum viros , omnes bellatores
46. Et fie factum eft , ut omnes qui ceciderant de Benjamin in diverlis locis , elTent viginti quinque
millia
,
pugnatores ad bella promptiffimi.
&
educentes gladium.
36.
Filii
,
autem Benjamin
creperunt
eis
vidiffent
fugere.
cum fe inferiores Quod cernentes
elTe
filii
47. Remanferunt itaque de omni numero Benjamin , qui evadere , fugere in folitudinem potuerunt , fexcenti viri federuntque in petra Remmon
&
Ifrael
dederunt
pr^paratas
fuerant.
infidias devenirent
ad fiigiendum locum , ut ad urbem po, quas juxta
menfibus quatuor.
vitatis
48. Regreffi autem filii Ifrael , omnes reliquias cli viris ufque ad jumenta , gladio percufl'e,
,
Qui cum repent^ de latibulis furrexiffent , 3 7. Benjamin terga cxdentibus daret , ingreffi funt civi-
&
runt
cunftafque urbes
&
viculos Benjamin vorax
flamma eonfumpfit.
''^CAPUT XXI.
VU
I,
L G A T A
NOVA.
J.
T Uraverunt quoque
I
filii
Ifrael in
Mafpha,
filiis
& di-
xerunt
NuUus noftrum
dabit
Benjamin
in Silo ,
,
verfis tribubus Ifrael
Quis non afcendit in exercitu Domini de unl? Grandi enim juramento fe eonf,
de
filiabus fuis
i.
uxorem. Veneruntque omnes ad
trinxerant
cum
eftent in
Mafpha
interfici
eos qui
domum
Dei
defuilTent.
&
in
confpeftu ejus fedentes ufque ad vefperam
levaverunt vocem,
re, dicentes
3
:
&
magno
ululatu coeperunt
fle-
6 Duftique pcenitentia filii Ifrael fuper fratre fuo Benjamin , coeperunt dicere Ablata eft tribus una de
. :
Ifrael
,
lum ex nobis
in
Quare Domine Deus Ifrad faftum eft hoc mapopulo tuo , ut hodie una tribus auferretur
?
,
7. unde uxores accipient? omnes enim in commune juravimus, non daturos nos his filias noftras. 8. Idcirco dixerunt Quis eft de univerfistribubu
:
4.
Altera autem die diluculo eonfurgentes

:
ex,
ttuxerunt altare
pacificas vidimas
obtuleruntque
,
ibi
holocaufta
&
& dixerunt
non afcendit ad Dominum in Mafpha? Et ecce inventi funt habitatores Jabes Galaad in illo exercitu non fuiffe.
Ifrael, qui
NoT^ AD VerSI ONEM ANTIQUAM.

5>
j>
j>
* Progreditur Ambrof. eadem epift. 6. ad Syagr. col. 77J.C. &librum ablolvit )j i. Sacramentum additum ne quis tribi3s illius viro filiam fuam in uxorem daret , quo
;
mifeie in fua
31 3)
>> l>
reparandi nominis omnis aboleretur I'uccenio. Belli finis limul atque iric fadus , & furor in pa-nitentiam vertit armifque pofitis , 1. in unum convenientes viri Ifrael, celebrarunt jejunium, 3.6. fleverunt Actum magnum, dulentes unam tribum periiUe ex fratribus , atque extinctam populi fui validam manum jure quidem pro delirti ptetio bellatum adversum propugnatores flagitiorum , fed
:
populum converfum vifcera , 3c bello civili utrumque affliftum. Lacryraarum effuiio movit paffionem <c animi, & afieftum perpulit , iivitix ratio fucceflit 13. <c milfique legari ad fexccntos illos Benjamin viros , qui per cc quatuor menfes edito fe pratruptarum tuebantur rupium , <c
;
aut delerti indigentia,

riculo foiet
,
&
qux multitudini obiidentium pedeploraverunc communem illam srumnam , quod illi contribules , ifti cognatos & focios amifilFent.... Altati itaque polito, reconciliationis & pacis oblatum factificium i 8. quia Jalîs Galaad populus erat pcens k
tc <c <c ic <c
&
,:
:,
LIBER JUDICUM.
V
9.
(
Cap.
XXI.
&
malediftionc
,
467
fuis
U 1 G A
,
NOVA.
qua diximus uxorem Ben:
Eo quoque tempore cum

ibi
eflent in Silo
nul-
conftridi juramento
lus ex eis
repercus
eft.
Malediitus qui dederit de HIiabus

rnillia
,
10.
inos
,
Mifeiunt itaque decern
viros robuftifTi-
jamin.
19.
&
pra^ceperunt
eis
Ire
&
percutite habira-
Galaad in ore gladii , tam uxores quam parvulos eorum. Omne II. Et hoc erit quod obfervare debebitis Num. 31 muiieres qua; cognoverunt vi17' generis mafculini 18 ros , intcrficite , virgines autem refervate. 11. Inventxque Cunt de Jabes Galaad quadrinaddugents virgines, qua nefcierunt viri thorum , xerunt eas ad caftra in Silo , in terram Chanaan. Miferuntque nuncios ad filios Benjamin, qui I J.
tores Jabes
:
ce folemnitas
ilta eft
Ceperuntque confilium , atque dixerunt EcDomini eft in Silo anniêrfaria qus ad leptentrionem urbis Bethel ik ad orien:
talem plagam
via;
&
qua; de Bethel tendit ad Sichi-
mam
runt
2.
:
&
Ite
ad meridiem oppidi Lebona.

tiliis
10.
Pra;ceperuntque
,
Becjamin
atque dixe-
&
eis
latitate in vineis.
&
,
1.
Cumque
videritis tilias Silo

,
ad ducendos cho-
ros ex
more procedere
linguli
exite repente
,
de
vineis,
& rapite ex
in
2 2
.
uxores lingulas
erant
in
petra
Remmon
& prEEceperunt eis
&
pergite
ut eos
terram Benjamin.
ful'ciperent in pace.
Veneruntque filii Benjamin in illo tempore, datx funt eis uxores de tiliabus Jabes Galaad alias autem non repererunt quas hmili niodo traderent. I 5. Univerfufque llrael valde doluit, egit poenitentiam luper interfe&ione unius tribus ex llrael. Quid Faciemus 16. Diseruntque majores natu reliquis , qui non acceperunt uxores ? onines in Benjamin femins conciderunt
14.
&
Cumque venerint patres earum , ac fratres adversum vos queri coepcrint, atque jurgari , dicemus eis Miferemini eorum non enim rapuerunC
&
eas jure bellantium atque

ut acciperent
,
viftorum
,
&
fed rogantibus
non
dediftis
&
4 veftra parte pec-
catum
13
.
eft.
7.
&
magna
eft
,
nobis cura, ingentique ftudio pro-
Feceruntque filii Benjamin , ut fibi fuerat imperatum juxta numerum fuum , rapuerunt fibi de his qux ducebant chores , uxores (ingulas abieruntque in podellionem fuam , a;dificantes urbes
:
&
&
Tidendum
18.
ne una tribus deleatur ex llrael.

eis
habitantes in
eis.
FiUas enim noftras
d^re non poflumus
VULGATA
14. bus
illis
NOVA.
24.....
Versio antiqua.
In
illo
,
Filii
quoque
in
Ifrael reverfi funt per tri
&
familias in tabernacula fua.

Ifrael
,
:
In diebu
uniirqiulqiie
tempore non erat dux in Ifrael quod placitum erat in oculis fuis ,
s, rm. t. I.
Grhf. pp. apui 789. a.
non erat rex

fibi
fed unufquifque
facicbat.
5
J.
quod
redum
videbatur
hoc
faciebat.
NoT^ AD Versionem antiquam

tnaledidlo obnoxius, y. magno factamento , uc
3>
Cobftrinxerat enim fe omnis Ifrael ii quis non afcendiffet cum eo ad
21.
fus
&
furgemes ex vineis,
,
unufquifque
,
quam
id
occur-
tc cc cc
cc
dederit
uxorem
libi
vindicaret
li
fiaudi
nequa-
3>
puniendumflagi:ium, inorte moreretur )io.duodecim millia bellatorum direcla, ut & viri omnes & mulieiei ferro
exdngue:entur
laad
,
11. folas
vitilis
thori exfortes referva-
puellarum parentes vindiiflam efflagitarent , pattim prece , paitim euam letorquendo in ipfos invits culpam cuftodi^ , le.e revocaturos
;
quam futurum
21. fane
cc cc
3>
rent adoielceniuias. Imerfeclis iiaque omnibus Jabis

12. folic virgines quadrir.gentje exitio
Ga-
quia ciim fcirent Benjamin

,
viros exfortes elfe

:
J) >>
3)
fuperfuerunt.
Quas accipiens
,
Ifrael
jamin
eTet
belli
memm deponere
viros Integra,
14.
&
csterorum , 1 5. ftatuit viros Benin conjugium fibi fume:
jugalium
cum
filiabus
proceiferint
dignam
:
fane
tri- cc
cc cc cc cc
cc
re integras a:vi
juxta ac pudoris pueUas
quibus
&
caufa
>)
apud
quod nemo lucrum adversum
bum jam non pcena , fed milericordia fatis dure ixvitum in ecs, cdebellatam corporis fui partem 19. Probaverunt confilium Ifraclitae 23. exlecuti funt viri Benjamin & difpoliti in vineis loco oppormno & tempo:
eos bellum fufceperat;& charitatis giatia , quia propter eos fupremo fupplicio ereptac forent. Hoc iginu mode quadringentis juveuibus quaelita copularum conlortia funt
16. led quia ducenti numero fupererant , quibus jugales deerant , iis quoque fuie fraude facramentorum confulium accepimus. 19. Dies feftus in Silo quotannis celebtabatur. 21. Ibi exfultaie folita; virgines, 8c choreas ducere
re
illis
pJenas feminei agminis vias occupaverunt. Prsbuit feftum nupdarum religionis folemnitas. Avtdfac dc
fills,
cc cc cc
complexu patrum
tanquam
in
manum
>i
renribus tradebantur
non abduci
c. 19.
If.
8c velut pa(tam e , fed prodirearbitreris. Videetiaml. 3.offic.

c.
cf=
ab iplis pagremio matris
5)
j> J)
136. b.
flip
24. Gr. 'it

TO
Tr; vf<eî;
imMu;
t'lt
ir ^cc:i}iii; or
honorem religionis :ali<E prxite matribus , & totum iter >> agmine viantum repleti. Dixit unus ex fenioribus 20. Si ducenti illi ttibiis Benjamin viri intra vincas fiti excubias
in
:
tenderent
donee
fe
omnis feminea turba effunderet
ivoi'Jticv ctVx? siToii. Mfs. Alcx, 8c Oxon. cum editt. Aid. 8c Compl. initio delent /t ; item Alex. 8c Ox. addunt f zaj-:; , ad Vi'i , 8c loco u^Titn , hab. cV o'lji'-.xy./jui , cum editt. Aid. 8c Compl.
Ic^KH^'
suiei

Audore
Francisco Luca J U D I C E S.
It.
.
Brugenfi.
Sc Naalol. Pro Cetron , male Thetron , t inquam pro c riirfiis fro Naalol , Naaion , id eft , n pro 1. If. 35. Quodinterpretatur tefl:aceo. Cave legas teHztio,
1.
CAP. t. ;o. Cetron fmhint ûitlam

teftor
,
30. Et quievit terra oifloginta annis.
Kon adJas a
praeliis.
notnen verhaU a
lefta.
pro teftaceo
nomine aije&ivo a
Cap.
Tt.
t2L
II.
jf. 2.
tcs coKJitniliontm
Sed aras eorum adverfmvam fed
fubverteretis.
Isonmu-
Cap. (v. Debbora fcribunt Sixtina Bil/lia , duptici b , Jimplui Debora , quiiam male Delbora. t. 17. Erat enim pax, 'Retinenda eft conjunîo r.itio'leilis enim, non mutanda in autem. Tf.ii. Qui foporem raorti confocians. In aliis eftveralii
in copnlati'jam Sc.
hum
/implex focians.
19. Et mulio faciebant pejora.
Nra commute! ^ô-
cum majora. Cap. III. 5C.
3.
Atque Hevacum qui habitabat in moneft

,
Cap. V. it. II. Et dementia in fortes Ifrael. Spmium jed genieft quod qutdam hnhent in portis , pro in fortes tiviis fortis , qilem alit quidam legunt ahfque prxpojitioni ,
:
te
Libano. Servanda;
habitabant
ntimeriis /itigiilaris
ijiii
habitabat
aliis eft pltt-
pojjit
loco pliirali!
in
aim
eft
lihrii.
habere Jtmthtudinem veri. t. 19. Reges Chanaan in Thanach. Non /cribas Tiae
t.
rale
Tf.
4. Utrtim auditet
mandata Domini. In
audirent.
aniiquis
pro Thanach. Cap. VI. *. 32.
Qui
fuffodit
.,
aram
ejus. Antiqui libri
24. In xfiivo cubiculo. Etiam in noftris Manufcripti! invenio cubiculo pro ccenaculo.
fcribnnt compo/itiim (uifodic
pro eo quod alii Jimptic:ioi\t^

vigititi
'
Cap. VU. t-
3.
Et reyerfi funt de populo
due
Jam,
I.
Nnn
ij
,, ,, ,
468
inillia.
Romanarum Corredlionum
Quidnm hmi
Ubri habeiit juiimim reverfa
,
deledus.
>f. J.
pro maf-
conjnndionem &.
fllUno rever(i :porrff

If",
dc pmfeyendittn
eft
ipji
ex. qui
Cap. XIV.
Et in omni populo meo. "Son

,
ejl
fui--
y.
Qui lingua lambuerint aquas. New oAAm

ufquead
efl ,
ma-
jlitttendnm pronomen fecttndx perjonx tuo

Tf .
pro piima
meo
nu
& lingua. f i?. Fu'ientes

.
6. Quati
,
hccdum
in irufta
dilcerpeus. Lege difcer-
Bethfetca.
t
Now mutes Beth-
pens
feita in Bcthleca
id
duplex
in c.
Srqiiitiir in ^nil/rifl.im
U:dtm. Perfequebamur Madian.

Uhrii
,
Et dedit
Dominus vidloriam populo
IfracI in die ilia
deccrpens aut decerperet, If. 9. Quod mcl de corpore leonis aftumpferat. Hoc verfti inter pres veriit corpore , on ore : verfi proxime prxcedetiti ore , 0 corpore.
nott
fed
yedilndilt.
Cap. XV.
Ti.
9.
Ubi eorum
effufus ell exercitus. Alii
&
at
Cap. VIII. f. 7. Ciim ergo tradideiit Dominus Zebee Salmana in manus meas. Sejiniur in miiltis lihris , &
leverfus fuero vittor in pace noni fuhfequcntii.
9. Dixit itaque
;
cum
f.
fed non
emitias
ejl
hiijiis loci ,
fro compojito effuius , Jcrtliuni /implex fufus. Tf. 14. Et licut folent ad odurem ignis Una confumi. Legendum potilis ejl odorem , quod ejl, odoranle igne , quhn
'uerfjts
&
eis.
Nuu
&
pta etiam/u-
ardorem , quod ejl ardente Jen comburente igtie. Porro ligna fcriptum ab alits pro lina , 7iullius ejl atiihritatis : nor
,
fitum.
Tf.
enim
10. Bellatorum
tta facile ligna
nb igne conftmitntitr , ut flupea lina.
educentium gladium. No lute-psnas

illi
&
conjitnilionem.
Cap. XVI. ^.9. Qui rupit vincula, quomodo fi rumpat quis filum de ftupx tortum putamine , cum odorem
ignis acceperit. Pro geniti'jo ftupx , ahi fcribunt abhuivitm ftupa , e;' pro putamine , qtiod ejl cortice , legunt fputamine , acceptum pro fputo , quafi dicaiur , ^/1 fputo adhbtto de jlupa tortum. Atqtii verijimilius ejl , Interpretem dicere -ZJoluiJJe , jilum de vil: jlupa ^ ( ejl enim jlupa quaji putamen , cortex retiatlutn lini) nam Hehr.itce njn alittd legitur , quam filum ftupae. Jam vera odorem quod fe^
Cap. IX.
ir.
Tf.4.
Dederuntque
eji
feptuaginta
,
pondo
ar-
genti. Scribendiim
7. Audite
ejl
pondo
;
indeclinabile
Hon
T/f,
me viri Sichem , ita addenda vociila ut ita ut audiat. 10. Egrediatur ignis ex eo. Nm eft mtfeiendum ex
Speflante Sichimorura populo. Pro fpei5tante iidfpiciente, ?ii>n fuhjiitiias exfpeftante.
pondera. audiat vos Deus.

ntin
eo.
Tt. 59.
jiiod
1^.
eji
quzttir
nulla rtiodo hjc
ctttn
ardorem mutandttm
;
ejl ,
id
ejl ,
48.
Quod me
Ut fumoac
videtis facere
,
cito
facite.
Non
ejl
qitarta vocalis
cum prima.
ttmmiitandum frxfens videtis

ir.Hg.
cum
frxterito vidiftis.
ignc mille homines necarentur. No mtiiet nominiUivnm homines , in genitivum hominum. Cap. X. ir. i. In Samir mentis Ephraim. tieque hic
!#. 15. Cui refpondit Samfon Si feptem. Qiiidam addunt inquil Si , inquit , feptem .fed fuperfue. Cap. XVII. -f. 9. Et utile mihi elVe perfpexero. Pro perfpexero , quod ejl -videro , non legas profpexero , id ejl
:
mute! genitivum mentis , in nhlati-zjum monte. 1^. 8. In terra Amorrhaci , qui eft inGalaad. Pro qui ettod rejert Amorrhatim alii legjmt quae , qnod terram. Cap. XI. t- I. Fuit illo tempore Jephte. Quidam addunt , Fuit itaque illo in tempore. 1^. 17. Dimitte me ut rranfeam per terram tuain. No y? omittendum pronomen me , nee prxpo/itto per. )?. 14. Nonne ea qua poflTidet Chamos. Kon commutes pr.rfens poHidet , cum prxterito polledit. f. 59. Exinde mos increbruit in Ifracl. Scrihendam ej{
,
prxvidero.
Cap. XVIII. t. 6.
in.
Ite in pace.
Wo
fcribas
cum
pro
jlituas
Cap. XIX. tJ-. y. GuftapriuspauxiUumpanis. lôn fuipuIiUum pro pauxillum. ir. 8. Oro te , inquit. Qtiidam fcribunt obfecro , fro
te.
oro
increbruit
0 increvit.
It.
ir.ii. Jamque erant juxta Jebus. Honfuijlitnasvtrbwo compojitum aderant > pro Jimphci erant. Cap. XX. 1^.40. Et viderent quafi columnam fumi. Op tativi prxfens viderenc legendum ejl , non indicativi prxteritum viderunt.
tes
Cap. XII. Trxferendum

fi.
5.
Obfecro ut
Alii
me
tranfite pertnittatis.
ejl pliir,ile
Jingul.iri permittas.
15. Filius
Illel.
mimis rede,
filius
Elel.
Cap. XIII. t. 7. Ex utero matris iux. Noti prxponas
Cap. XXI. if. 15. Ut eos fufciperent iripacc. No mumafculinum eos cum feminino eas. t'. 19. Et ad orientalem plagam. Alii omittunt &
Varix Leftiones
Vulgatê,
riirfum ab
eodem Francisco
Luca
obfervatx.
J U
reBiiis
,
C E
S.
Speiflantes ludenteiti
,
Mamtfcripta CAP. VI. t. 18. Nee recedas hinc. conjuniiime quam fcribere videmur ne abfqne
nojlra
Cap. XVI. V. 17.
Samfon.
Ma-
nufcripta nojlra pro participio fpeclailtes
legunt prxierilum
nee
includit.
imperfeHum fpeftabanc
ttO^
mm ^ V x^ x^ m X m mm X X
}^ ^y^ *r{}^
>^ '^ X X >f >f >f X >k^ ik^ x)^ sk^ xa xa xa xa xa xa
W W
W m
SUMMA CAPITA
fatis
LIBRI RUTH,
aliis
e Vulgaris Bibliis deprompta, deficientibus
quae Verfioni antiquse
refpondeant.
Cap. III. Ruth focrus
mientis rcciimbens
,
Cap.
Limehch Bethhhemita prs nimia fame cum iixore Noemi ac filiis in Aioab concedit quo una cum pltis mortuo Noemi cum Ruth ntiru fua in Bethlehem revertens von vult vocari Noemi fed Aiara.
I.
TP
>
confilio
accepto Uto refponfo
ad pedes Boot, dormultas

,
>
hordei menfuras ad focrum defert.
Cap. IV.
in
Boot-
poffejfionem
coram fenioribus civitatis EHmelech d) Ru'h nurum

,
accipit
defuncli
Cap.
II. Ruth ff teas in agro Boot, affinis colligetis Uta vefperi ad fogratiam aptideiim invenit , crum reverfa , multum frumenti cr de cibormn re-
uxorem
i
cedente alio propinquiore juri propin-
&
guitatis
ex qua geniiit Obed
avum David
re-_
liquiis ei affert.
RUTH.
Si!5K!Si5iS!K
LIBER
: ,
,:
470
meo
,
LIBER RUTH.
ut viios ex
Cap. IT.
Nolite
,
VULGATA NOVA.
me
fperare polTitis
?
:
nubatis.
quxfo
premit
, ,
filii
meje
quia veftra
an-'
II. Revertimini
filia
,
mex
&
abite
jam enim
guftia magis
ni
me
& egreffa eft manus Domi,
feneihjte confeAa Turn
etiam
lios
1
,
fi
poffem hac nofte concipere

eos exfpeftare
vclitis
,
nee apta vinculo conjugali parere fi,
contra me.
14.
&
Elevata igitur voce, rurfura flere coeperunt:

eft
:
Orpha ofculata
fi
,
focrum
ac reverfa
eft
Ruth
5.
donee crefcant
&
adluelit focrui Cux
annos pubcrtacis impleant
ante erids vetulx
qu4m
Versio antiqua.
Amii:
t.
1
VuLGATA NOVA.
1 5
.
?.
in
Eccc jam confponfa tna ad populum

regrefla eft
,
cui dixit
Noemi
En
,
reverfa eft cogna-
Lm.
1.
1.
32(5.//.
fuum
16.
&
ad deos fuos
:
& tu
:
rever-
ta tua
ad populum fuum
&
ad deos fuos, vaadverferis mihi ut
tere pariter
cum confponfa tua.
de cum ea.
16.
dimittere te
AuS.
op.
imp. in
f.
Non contingat mihi Refpondit Ruth quia quoredire ad deos meos cunque tu ieris , ibo tecum & ubi tu habitaveris , habitabo. Populus tuus populus meus Deus tuus Deus meus. Et ubi mortua fueris , moriar & ubi fe1 7. Dulta fuefis , fepcliar. Hoc fiiciat mihi Deus ,
Qus
refpondit
Ne
&
relinquam te
xeris
,
&
:
abeam
pergam
&
quocunque enim perreubi morata fueris , & ego

:
&
&
iUtth.p. 16.
hoc augeat te &. me.
fi
non
fola
mots
leparaverit inter
Populus tuus populus meus Deus tuus Deus meus. 1 7. Qus te terra morientem fufceperit , in ea moriar ibique locum accipiam fepulturx. Ha;c mihi faciat Dominus, & hac addat , fi non fo'a fors me & te feparaverit.
pariter morabor.
&
VuiGATA
18. Videns ergo Noemi, quod obftinato animo
NOVA.
)
pulchram
Ruth
decrevilTet fecura pergere
adverfari noluit
:
quia amaritudine valde replevit

2.
nee ad fuos ultra reditum perfuadere venerunt 19. profe^^tjeque funt fimul
,
&
in
Beth-
me Mara ( id eft araaram ) me Omnipotens. 1. EgrelTa fum plena, & vacuam reduxit me Dominus. Cur ergo vocatis me Noemi quam Dofed vocate
, , ,
lehem.
Quibus urbem
:
ingreffis
velox apud cunc:
minus humiliavit
toa fduia percrebruit

ilia
dicebantque mulieres
vocetis
Ha;c
eft
Noemi.
zo. Quibus
ait
:
Ne
me Noemi
( id eft
Omnipotens 11. Venit ergo Noemi cum Ruth Moabltide nuru fua , de terra peregrinationis fua; ac reverla eft in Bethlehem , quando primum hordea metebantur.
,
&
afflixit
.'
NoTiE AD
VerSIONEM ANTIQUAM.
op. imp. in Matth. p. 16. elegit
:
V. If. Refte e Grsco , nifi quod loco jnm , ponitur verbum aVeVpf+e > ''g''^ff'' 'ft > qud legitur infra ; & pro 7i .A-h j, Qu t III reverter! fariter cum, haberur , eV/j-f af eirlid , revertere mine ^ tu poft , &c. a Mf. Oxen, abeft
t- 16. NonnuUa
feqq. ETtti /e
"Pit'C-
Noli
,
ob'jiari
;
nlinqtmm
manferi!
,
te :
i/iiomam ithicimqiie
ej}.
ieris
ih
i$
mihi, ( ubicunqut
ni.mcio. Populus tuns populus
meus
eft, '^
Deus
tuus Deus mens
dilTimilia
habentur^^ Grsce
nempe
e
,
Mi)
a.-na.t'lttcci.l fioi
tv
)ixlx><ivi7r
etVorp/4a( 0Ti9i(> C"- Dixit aiiiem Ruth : Ne ccciirrat mihi tit derelinqnam ti , aiit avertar i poft te : deindê fie , oV/ Qu , abfque tecum , poft ibo , pauloque poft , i? Ect auM^f,;
tcosiBiit/jKi
.,
hab. Kal ? iiv , Et uhicanque : Tf. 17. Grsec. exinde poft moriar , fimpliciter ut/'usr Tfoâi , abfque hoc medio , ubi Jepulta fueris. Aucl. op. imp. in Matth. non male Ui nbicungiie mortua fneris , moriar , fj ibi fepeliar ; reliqua ut fup. quae etiam ita leguntur Graece
:
^ initio
ubicatique diverfata fueris
diverfabor. Audi.
CAPUT
VuLGATA
Rat autem
viro Elimelech confanguineus
,
II.
Cui
ilia
NOVA.
patrisfamilias reperero gratlam.
:
mo
Booz.
potens
&
magnarum opum
, honomine
me
dit
;
refpon-
Vade
.
filia
mea.
Abiit itaque
& colligebat fpicas poft terga me

ille
Ruth Moabitis ad focrum fuam Si vadam in agrum , & colligam fpicas , qus jubes ubicunque dementis in fligerint manus metentium
1. Dixitque
,
:
tentium. Accidit autem ut ager
haberet dominura
nomine Booz
qui erat de cognatione Elimelech.
Versio antiqua.
CaJHod,
ill
VulGATA NOVA.
4.
priZ.
4
prxerat runt ei
clixit
:
que Booz juveni Dominus vobifcum.

tibi
qui meflbribus Qui refponde-
Et ecce, ipfe veniebat de Bethlehem

:
diref:
xitque meflbribus
Benedicat
Dominus.
ponderunt
ei
Dominus vobifcum. Qui Benedicat tibi Dominus.
VuiGATA
J.
NOVA.
:
Dixitque Booz juveni

:
qui meflbribus pra;-
loco
9.
fed jungere puellis meis
erat
Cujus
eft ha;c
puella
:
>
& ubi meflûerint

,
fequere.
fit
Mandavi enim pue:
6. Cui refpondit
Hxc
eft
Moabitis
qua
venit
ris
meis
,
ut
nemo
moleftus
,
tibi
fed etiam
,
fi
fi
cum Noemi de
,
regione Moabitide
,
tieris
vade ad farcinulas
pueri bibunt.
&
bibe aquas
de qui-
7.
&
rogavit ut fpicas colligeret remanentes

:
fe-
bus
&
10.
de mani ufque nunc ftat quens meftbrum veftigia ne ad momentum quidem domum reverin agro ,
&
Qua
,
cadens
in
faciem fuam
:
&
adorans fupec
,
&
terram
dixit
ad eum
Unde
,
mihi hoc
ut invenidignare-'
fa eft.
rem gratiam ante oculos tuos

Et
ait
:
& nofle me
Booz ad Ruth Audi filia , ne vadas in alterum agrum ad colligendum , nee recedas ab hoc
8.
ris
peregrinam mulierem
1
?
:
1.
Cui
ille
refpondit
Nunciata funt mihi omr
NoTA AD VerSIONEM ANTIQUA M.

f .4.
Gisce, \oco
,
jiiz'ini
qui mejjoribus praerat

,
fimpli-
Jiii
rtfponderunt,
iter habetur
t^k ^-efi'^Mi
mejjortbiis
ut
&
J,
ErrcK,
pro
, ,
LIBER RUTH.
ULGATA
Ilia
,
Cap. III. NOVA.

:
471
qus
,
feceris focrui
&
quod
reliqueris
tux poll: mortem viri tui terrain in qua paremes tuos ,

:
agro ufque ad vefpcram

dens
& qua; collegerat virga casmenfu,
&
&
,
excutiens
,
invenit hordei <]uali cphi
nata es
ciebas.
&
veneris ad
populum
quern
antca nef-
ram
id eft
tres
modios.
reverfa eft in civitatem
,
18.
tibi
Quos portans
fux
,
:
& of-
Reddat nam mercedem

II.
Dominus pro operetuo, & plerecipias k Domino Deo Ifrael , ad

fub cu|us confugifti alas.
:
tcndit focrui
infuper protulit
&
dedit ei de
re!iquiis cibi fui
quo
ei
?
faturata fuerat.
;
queni venifti
I J.
&
19. Dixitque
focrus fua
lit
Ubi
liodie collegifti,
QujB ait Inveni gratlam apud oculos tuos, locutus es ad domine mi qui confolatus es me ,
,
&
ubi
fecifti
opus
benediiftus qui mifertus eft tui.

fuilfet
&
Indicavitque ei apud quern
operata
&
k
no-
cor
anciila; tu.-E
qus non fum

:
fimilis
unius puella-
men
mino
vivis
dixit viri
quod Booz vocaretur.
rum
tuarura.
10. Cui refpondit

veni
Noemi
Benediftus
,
fit
Do-
14. Dixitque ad
cendi
fiierit
eam Booz Quando hora vefhue , & comede panem , & intinin
quoniam eandem gratiam

fervavit
eft
&
,
moituis.
quam pr.-Ebucrat Rurfumque ait Propin;
ge buccellam tuam
aceto. Sedit itaque
rum
1 5
latus
&
eft
,
congefilt
polentam
libi
ad meflbcomeditque
quus nofter
1
1
.
liomo.
Et Ruth
Hoc quoque
inquit
praecepit
,
& faturata
.
&
tulit reliquias.
,
hi
ut tandiu menbribus ejus jungerer
mi4pnec cra-
ligeret.
Atque inde furrexit ut fpicas ex more colPnEcepit autem Booz pueris fuis , dicens
:
nes fegetes meterentur.
ii. Cui dixit focrus: Melius eft,
filia
,
mea
in
ut
Etiamfi
vobifcum metere voluerit
ne piohibeatis
projicite
cum
puellis ejus exeas
ad metendum
ne
alieno
eam
agro quifpiam
reiiftat tibi.
eft
,
16.
&
, ,
de
veftris
quoque manipulis
,
de
1;. Junda
itaque puellis
Booz
&
tandiu
induftria
coUigat
17.
& remanere permittite ut abfque & colligentem nemo corripiat.

in
rubore
cum
reis
eis
melTuit
donee hordea
&
triticum in hor-
conderentur.
CoUegit ergo
17
feqq. Vide Not.
NoTA AD Version
17. &c. His alludic Ambr.l. 5. in Luc. to. I. 152J. Refert aritem advntere quod ^5 in agro plena f. dicens nxjjis reperta, mtinipalns ,Jicm firiptam ejl , collide!, J^
A N T
Q U A M.
,
t-
focrui
frudus refervans
J^ non poji jttvinim abiit

,
foi
viruni perjeilutn fecuta
efl
&c.
CAPUT
VU
I,
III.
NOVA.
6.
L G A T A
,
TJOftquam
JL
autem reverfa
:
eft
ad focrum fuam
Defcenditque
in
aream
&
,
fecit
omnia qus
,
fi-
audivit ab ea
Filia
fit
mea , qujeram tibi requiem

tibi.
bi imperaverat focrus.
7.
&
providebo ut bene
I.
Cvimque corned ilTet Booz

,
&
bibiflet
&
fac-
Booz
ifte
cujus puellis in agro junfta es, pro-
tus effet hilarior
ilTetque ad
,
dormiendum juxta
,
acer-
hac nofle aream hordei ventilat. pinquus nofter eft , ungere , induere cultioriLavare igitur 5 defcende in aream non te videat bus veftimentis ,
. ,
&
vum manipulorum
8.
venit abfcondite
,
&
&
&
difcoopcr-
to pallio i pedibus ejus
l"e
projecit.
&
t ecce
nofle jam media expavit

:
homo
&
&
donee efum potumque finierit. 4. Quando autem ierit ad dormiendum , nota lodifcooperies palcum in quo dormiat veniefque projicies te lium , quo operitur i parte pedum , ipfe autem dicet tibi quid agere debeas. ibi jacebis Quidquid prsceperis faciam. J. Qu2E refpondit
homo
conturbatus
eft
viditque
muherem jacentem ad pedes

?
fuos,
9.
&
&
ait
illi
Que
:
es
Illaque refpondit
Ego
&
fum Ruth anciila tua expande pallium tuum fupe famulam tuam , quia propinquus es.
VULGATA
10. Et ille, Benedifta
,
NOVA.
inquit, es k
VeRSIO
Domi10
A N T
QU
A.
no
filia
,
:
&
quia mulier virtutis es tu, vel quia he- Amhr.inluc.i.\t
priorem mifericordiam pofteriore

,
ne
fecifti
mifericordiam tuam novilllmam
fuperafti
quia non es fec&ta juvenes
pauperes
quam primam
pluf-
'
'
JS^^-*
five divites.
V
I I.
U I G A T A
quo
te
,
NOVA.
1 5
.
Noli ergo metuere

tibi.
fed quidquid dixeris mi-
Et rurfum
,
Expande ,
eft
inquit
lii,
enim omnis populus, qui habitat intra portas urbis mea; , mulierem te efle virtutis. 1 1. Nee abnuo me propinquum , fed eft alius me
faciam
Scit
operiris
&
,
tene utraque manu.
pallium tuum Qua extenden,
&
16.
tenente
menfus
fex modios hordei
&
pofuit fuper eam.
propinquior.
I J
.
& venit ad focrum

Narravitque
:
Qua portans ingrefla eft civitatem ,

fuam. Qua; dixit
ei
:
Quiefce hac
node
,
& fafto
,
:
Quid
mane
fi
te
vo:
egifti filia ?
ei
omnia
qui
fibi
feciffec
luerit propinquitatis jure retinere
bene
res afta eft
homo.
17. Et ait
ego te abfque ulla dubitatione fufcipiam , vivit Dominus dormi ufque man^. 14. Dormivit itaque ad pedes ejus ufque ad noctls abfcelfum. Surrexit itaque antequam homines fe cognofcerent mutuo , & dixit Booz Cave ne quis ooverit qu6d hue veneris.
fm autem
ille
noluerit
Ecce fex modios hordei dedit mihi
Nolo vacuam te reverti ad focrum tuam. 18. Dixitque Noemi Exfpeda filia donee videamus quem res exitum habeat neque enim ceflabit
ait
:
:
&
homo
nifi
compleverit quod locutus
eft.

Hie memoriter citare videtur Ambrof. vel potiiis OTfa(p(!aO(f lie enim habetur j3ra:ce "On ihaSt/m; T (Mti Qt TO e%!i]:t u'wip to Trfxnv |^!^ 'srafW,^fittt cs
_
I*-.
10.
V'su ysxn~v
&c. Oiiia ionam
ficifli mifersrerJi.mt w/li/t
foftremam
Jiipir
primm
non
tiiriiJo
pofi jn-jtrits
&c,
47-
LIBER RUTH.
Cap.
IV.
CAPUT
fedit ibi. Scendit ergo Booz ad portam , t. XJl Cuiiique vidilTet propinquum priterire de quo prius fermo liabitus ell di>iit ad eum Declina paulifper , fede hic vocans eum nomine fuo. Qui
, ,
;
IV.
difplicet tibi
,
VULGATA NOVA.
\
&
tin
autem
fciam quid facere debeam
hoc ipfum indica mihi , ut nullus enim eft propin:
quus
exccpto te
iile
qui prior es
:
&
me
qui fecun-
diveitit,
1.
& &
dus lum. At
5.
refpondit
:
I'edit.
Cni dixit D002

,
Ego agrum emam. Quando emcris agrum dema,
Totlens autem Booz decern viros de fenioribus
nu mulieris
defunili fuit
Ruth quoque Moabitidem

,
qure
uxor
civitatis, i.iiic
ad eos
Sedete hic.
:
debes accipere
fija.
ut
ful'cites
nomen pro:
3. Quibus fedentibus , locutus eft ad propinquum Partem agri fratris nollri Elimelech vendet Noemi qua; reverfa eft de regione Moabitide ^. quod audire te volui , & tibi dicere coram cunAis fedentibus , & majoribus natii de populo meo.
pinqui tui in lixreditate

6.
:
Qui refpondit Cedo juri propinquitatis neque enim pofteritatem famihx me.e delere debeo ta meo utere privilegio , quo me hbentec carere pro:
fiteor.
Si vis poflidere jure propinquitatis, erne
& pofl'ide:
V
'Amh-.inPf.îl.t.
j. 915.
<r.
c.
s J
A N T
QU
A.
VuLGATA NOVA.
da, in tetlimo-
?is-ix5,
folvebat vir 7 Va,a-b.u proximo fuo,clicens 1 W- Ilium in lllaei.
calciamentum fuum
:
&
7.
Hic autem
,
erat
Hoc
erit
inter propinqiios
juri
ut
fi
mos antiquitus quando alter

,
in Ifrael
T)eut,
alteri
fuo ^5-7'
cedebat, ut
effet
tirma conceffio
folvebat
homo
fuo
;
caicean.entum
fuum
&
dabat proximo
hoc
erat teftimon.um ceflionis in llrael.
adquire 8. Et dicebat propinquiis Accipe , & tibi tu. Et Iblvebat calciamentum liium
:
8.
Dixit ergo propinquo
fuo
Booz
folvit
Tolle
calceamentum tuum. Quod ftatim

fuo.
de pedc
VuLGATA NOVA.
9.
At
ille
,
majoribus natu
,
&
,
univerfo populo
hodie quod polYederim omMahaChelion , nia qucE fuerunt Elimelech ,

Teftcs vos
inquit
eftis
conjugium fumpferim , ut fufcitem nomen defunfti ia hsreditate fua , ne vocabulum e|us de familia fua ac
fratribus
&
&
&
populo deleatur. Vos
inquam
hujus
lon
tradente
10.
&
Noemi Ruth Moabitidem, uxorem Mahalon

:
tei teftes eftis.

,
in
Versio antiqua.
mmi.-i.inlus,
.1. lili.h.
Vulgata nova.
II. Refpondit omnis populus
,
II
det
Dominus mulierem
ilCllt
domum
tuam,
,
Rachel
,
:
jEdificavenint
domum
Ifirael
& flCUt Liam qnx & faceie virtutem

,
qu2E intrat in
qui erat in
porta
ciat
&
maiores natu
Nos
teftes
fumus
fa
in Ephrata
&
fit
nomen
in
Bethleem
Dominus banc mulierem , qu:E ingreditur domuin tuam licut Iâcliel & Liam , qua; .^diut fit exemplum virficaverunt domum Ifrael tutis in Ephrata , & habeat celebre nomen in
,
:
Bethlehem
\i.
tibi
1
&
fiat
quern peperit
domus , Thamar Judx

tua
ficut
;
domus Phares,
li.
fiatque
domus tua,
ficut
,
domus Phares,
Gf. 38.
19.
de lemine tuo det

,
queni
tibi
Thamnr
peperit Juda;
de femine quod
Dominus
3.
ex hac puella. Et accepit Booz Ruth
Sc fadta eft ei in
matiimonium
Dominus ex hac puella. Tulit itaque Dooz Ruth & accepit uxoI J. rem ingrelTufque eft ad eam & dedit lUi Dodederit
,
:
minus ut conciperet
&
pareret filium.
Vulgata
Benediftus 14. Dixeruntque mulieres ad Noemi Dominus , qui non eft paflus ut dehceret fuccelfor
:
NOVA.
:
dicentes
Natus
eft
filius
Noemi
men
1
ejus
8.
Obed
hic eft pater Ifai
vocaverunt nopatris David.

;
familis tua;,
&
vocaretur
nomen
ejus in llrael.
HiE funt generationes Phares

Efron genuit
Phares genuit
i.Tnr,
J-J.?4.
'
15. Et habeas qui confoletur

enutriat feneitutem
:
animam tuam
eft
,
&
Efron
19.
de nuru enim tua natus

tibi
qus
Aram, Aram
genuit
,
Aminadab,
te diligit
&
multo
melior
eft
quim
fi
feptem
io.
Aminadab
,
genuit Nahaflbn
Nahaffon genuit
'"'
3.
'
haberes
tiiios.
Salmon
16. Sufceptumque
Noemi puerum
pofuit in finu
II. Salmon genuit Booz,
Booz genuit Obed,

David.
fuo
&
nutricis ac gerul.p fungebatur officio.

ei
,
11.
Obed
genuit Ifai
Ifai genuit
J 7. Vicinx autem mulieres congratulantes
&
Mf. lamenAlex. ac ed. Compl. crciwai demum \ocofit, legimr f 5"' I "'' Grsco magis accedic idem Ambrof. in Pf. 45. col. 91 5. c. ubi (ic Diceham tti.im adfianies : Det tuam Jicut Ratiltt Dominus nxcrem , qi:x imrat domum
:
:
NoT,E AD
t.f.
liab.
Ita<jraece,
a-zx''""'"'?'
TM
detrafto verbo iicmi , cujus loco ^''' a/X'S'-''"' "'"T", Nobil. redimenti
:
rtdemftioHtm fumi. Eadem memorat idem Ambrof. 1. 3. erat , iii qii: prsximiti erat , in Luc. I 526. a. dicens /t itollet ciedpere in cmjilgitim fropmqnam fnmn , calaa-
Mm
chel 2? ficut
Lta
17 ^dificavtrunt mncjiie at
domum
Jfratly
i
mentiim juitm
Kit! TtTo
iiK
fetvertt
i3 aiti cedent.
Sequitur Gra;ce
/^XfTuCA'-y cV
l-yrir i
,
Io^M^
i^ fecerunt virtutem in Ephrata: ,_/i'i f. conftanter habet facere ,
&
1. 3. in Luc. col. nomen in BethUem
526.
item
t.
accipe
8.
Gr. Kal
,
licut t
poll
tibi ,
dyX'^tî ' B"'? , deinde deletur cujus loco ponitur , thk i-/X'^''
;
port det
addit nhi
in
'2iieufi>i ,
propiriqttitatem
meam
,
Nobi!. con(i^nif:tredemptio,
I"
^. 12. Tta A-^H Kjf.o'i
quod , Grsco , exceptis

Tct.'/ioxii?
abed: a Graeco.
his
:
'E;i
Qci in TiT?
ra,vTV,i.
De
t? e-j-iffixm femine quod

,
tm; demum pro
felveliii
vT(M(,xla, folvit
Sec ut fup.
dahit Dominti! tibi ex nncilU hac : al.
vero loco J
lioc
,
exftat ? ,
*. II. Eadem pene in Grsco , prjeter feqq. nempe additur 0, ad miiherem, ut & iitpoTipxi, ambx , ad xdiJicinmint i fubinde gco facere , lie, svroiHSoti' , feceninti in
&/!', pro /o^ce;. #. I 5. Ad verbum e Grxco , prster nium , pro quo fi"; ivtiiM > in Hxtrem,
ut
in
mmrimit
, ,, ,
, ,
475
ROMAN. CORRECTIONUM AD
Aiiftore
EDIT.
VULGATAM DELECTUS,
Brugenfi.
Francisco Luca
RUTH.
<AP. I. t. II. Nvim ultra habco filios. jlens hnlieo <um fiituyo halielio.
Cap. IV.
quibus
if. 5.
Nob
fflH/{j
;r*It
,
Jf .
y.
De
,
nuru enim tua naius

tjui
,
efl
quae te dilijMr.
quae
,
J\V
jubjlttttcrc
majiultnitm
pro
femmino
autfutti*
Quibus iedciiubus.
Alii mtniis npic
rum
It.
diligct
pro prxfenit dijgit.
relideiitibi.is
iz. ITai gcnuit David.
No addas regen
SUMMA CAPITA
e Vulgaris Bibliis
latis
LIBRI
aliis
I.
REGUM,
deprompta, deficientibus
refpondeant.
quae Verfioni antiquae
cejfans pro ipfts orare.
*'
dmuU
ll
nen;',am:quArum
trifiis
Amu
,
dhi fieriits
&
Cap. XI 11.
improper io
oratione
Ad
,fuf^ in Silo coram HeDominum permit SaDiiielem >

,
J icli a Saule Philifilui maximo appa^ ratu adversus /fra.'lem armantur; territi Hebrtti in antris latitant cir Saul quia non exCpeclato Sa.
quern
Domino
obtiilit
ut voverat.
muelis adventu obtulit hohcaajium
reprobatus
a
ut
Cap.
11-
Anns, canticum in vratiarnm actionem;
Domino
Ifraelitit.
dicitur
de cautela
{ju riirfum tres ftUos
& dtias
,
Philifliuorum
filias
generavit
ob
armis fpoliareyitur
.
fcccata aittem filionim Heli
&
nimiam
patris
Cap. XIV.
ro
indulgentiam,
fit
illi
& domtii ejus
comminatio
Jonathas Domino fidens cum arm:<refuo Philijihxos dtfperjit ; veritm poft victoriam ,
,
ac mors flioriini pr^dicitur.
melle gufiato
ob patris jur amentum
mortem com-
Cap.
ill. Siimuel qu.tter a Domino vocatus , reei refert. vclationem jibi adversiim Heli fudarn
.
tninatum
populi
auxilio vix evaft.
Cap. IV.
fumquc
tis
,
Ccdiintitr
addi'.clii
,
IfracHu a
Pbilijlhsis
,
riir-
Cap. a V. Saul mifus a Domitw ad delendumfunditus Amalec Agag eorum regem multamque
,
in
caftra area Cdduntur
capta-
pcddam refervans
inteifecloque
inobedientix arguitur
,
comi
que area
moriente.
duo
jilii
Heli occidnntur
,
quibus audi-
mendata obedientix
ideoque a regno rejicitur
Heli corruens occumbit
nuru ejus in partu

iterum
corrttit,
Agag
Saul reprobatus a Samuele

S.tul
,
lugetur.
Cap. V
Dagon coram arcafemel ac

in limine capite
-Cap. XVI. Reprobato

in regem
abfcijfis
&
David
ilk
inter fratres
manibtis.
,
Philijihî
ungitur
quo
cithar,i pfallente
,
coram
quoque marifcis cr muribus percujfi

repellunt.
arcam a fe
Saule agitato fpiritu malo
leviits
habebat.
Cap. VI.
aureis
,
fhiHlllhti
arcam cum muribus

conjilio
,
&
anis
Cap. XVII. Philifthxis contra Ifraelem ad pugnam congregatis Goliath gigantem in armis
,
fuorum facerdotum
vaccas laitantes
:
,
a fe remit-
tunt per
&
,
novum planjirum
inermts David oicicr fortitudine confdeniem dit prxcifumque cuput diffufis Philijlhxis , ad
, , ,
ufque Eethfames
plebe
ubi vaccas fuper ligna plaujlri

,
Saulem
lulit.
Bethfamitd: immoLtverunt
plurimis de populo ac
Cap. XVIII.
Domino
interemptis
quid arcam
Dei
confpexijfent.
Cap. VII.
in
Reducitur area in domum Abin.idab Gabaa Samuelis hSrtatu Ifraelitic ad Dominum eonverfi Philijlhxes vicerunt orame pro
;
&
David cum Jonatha fesdere , David comparatione mah fpiritu agitatus nititur David configerei Aierob filiam quam cat Davidi pollicitus tradit
Inito
Saul audita fui
&
&
,
alteri
Afiihol veto juniorem callide mcdiantibus
centimi prsputiis PhilijthMrum defpondet
David
,
in
ipfts
Samuele.
Filiis
uxorem.
Cap. VIII.
jubente
ditur.
Samuelis ad avaritiam decli;
Cap. XIX. Saul David

natbx placatur
Afichol
:
nantibns petit populus fibi regem
quibus Samuel
,
Domino
jus regis pricdicit
fed non au-
occidere volens voce Joquern coram fe ci!hariz.antem , iterum transfgeê tentat fugientem indujhil
,
&
in
Naioth apud Samuelem perfecutus

nuncios prophetantes etiam ipfe prophe-
Cap. IX.
receptus.
Samuelem
Saul qutrendo patris afmas pervenit ad ac node hofpitio , cum quo pranfus ejl
,
poji ternos
tat.
Cap. XX.
in
,
Jon.tthas poft repetitum
cum David foe-
Cap. X.
Cr
Ungitur Saul
regem a Samuele,
d.'.tis
dus
ac fuccedentibus fignis
mijfis fortibus a
prophetat inter prophet as
ipfum turn patre rccondii.trefrujha conatur ilium tamen e manibus ejus trium fagittarum p,
lex regni in libra

tur.
Samuele coiifi,:>raiur in regem: fcripta , coram Domino reponi-
gno
liberal.
Cap. XXI.
Profugus
David
in
pulfus panes fanitijicatos comedit datos ab
Nobe fame comAcbi,
Cap. XI.
Saul, irruentein ipfum Spiritii Pomini , populum ad bellum Convocat vincitque Naas regem Ammonitarum liCxratis
divififqiiefuis bobus
,
melech coram
accepto
,
Doeg Idurnxo
&
Goliath gtadio
apud Actus regem Geth dcmentiam frt

infpelun-
timore ftmulat.
viris Jabes
Galaad
&
regnum
ejus ir.faiiratur
Cap. XXII. David cum plurimis ad fe

cam
Odolt.im fufeptis
,
,
in Calgala.
inde ad regem
Moab pro,
C A P. X II
gnis
,
Samuel poputi judicio probatus innocens

ingiatitudihis
ficifcitur
Ifraelem
arguit
datis e
ctulo fi,
Juda
revertitur.
unde conplio Cad propliet.t in terrain Saul vera omnes facerdotes ?kobe
honaturquc ut Domino adhxreaut
non
prater Abiathar qui ad
David
lonfugit
per
Doei
Tom.
I.
Ooo
:;
474
Idumtiim
jiijftt
intnimt.
Siceleg ab eo obtinuit
qui ex
eo
faHa
eft
in hart'
Ap
XX 1
,
Cidii
David CelUm
Ziph
a Philifthîs I'lbe'
rdjfet
ne in maniis Saul a viris

in defertiim
CeiU
traderetiir
ditatem regum Juda unde plurimas agebat prdas iniponens regi Adiis.
,
profugiis
prodittir a
fadere Autent inter David tir Saul eiim perfequitur, fed propter FhilifthMto
,
Zifbxii Jonathan renova-
Cap. XXVllI.
Tum
P.
irruptionem liberatur.
1
C A XX
V David
.
infpelitnca
Engaddi
latitans,
,
lie Saul perfequentis abfcidit occideretur ipfuni liberavit : quare Saul culpam fctens David regnaturmn , fufcepto agtiofcit ,
or am chlamydis
&
PlnlifthM contra Saul armamur, ad quod bellum David poUicetur fidem Achis. Saul occifis A4agii Pjthonijfam confulit fufcitari jubens Samuelem , a quo fuam fuorumque proximani mortem didicit. Cap. XXIX. David cum Pbiliftbdtis adversus Ifrael
,
,
proficifcens remittitur
lie
quia metuebant principes

adverfarius.
,
&
in
prdio
fieret ipfts
db ipfojuramento
ei reconciliatitr.
:
Cap. XXX.
David
egregia
,
Abfente
David
,
Amaleciti Siceleg
Cap. XXV. MortuHS Samuel pUngitur Nabal viBum neganti mortem minatus
,
incenderant ablata prxda

occidit
,
recepti
pnda
its
David perfequens quam fmgulis fociis ex

quos
in connubium accipit vera filiam
Abigail oratione placatur quant mortuo Nabal Aehinoam Saul , Jimul cjr
,
mquo divifit , etiam

ferant.
qui adfarcinas laji renian-
Michol Phatti
tradit.
Cap. XXXI.
Cap. XXVI. David

tus
,
a Zipbxis apud Saul prodi-
Saul cumfiliisin pugnaufi corpus truncatocapite inmuroBetbfanfufpendittir, arma-
fcypbum dormienti Saul abfiulit haftam quod agnofcens Saul , culpam fatetur revocatoque
,
&
que ejus in templo Aftaroth : viri autem Jabes , ablatis Saul ac filiorum ejui cvrporibus , juxta J*ies ea fepelierunt.
Davidi
fecuritateni poUicetur.
Cap. XXVII. David
apud Acbis profugus
urbem
img>p' iJUBiJ>iii
'
LIBER PRIMUS
S
A
(1
n
U
E
M NO
PRIMUM REGU
D I C I M U S.
^^5 fVJL Jl'^'I C'v j: 0^5 Cvj. 1^1,* >! (*v^ v^ r*vJ, j^j^ C*v^ Ti^ C*^ VT'âS C*^ '^'^J W^^ '^^*3 -v C^~ 7>43 Qs*>^ ^'^^
CAPUT PRIMUM.
VurcATA NOVA.
UiT
unus de Ramathaimfophim , de monte
vir
I.
.-=
V
.^
e)us
,
E R
A N T
Q U A.
ex Arath, &: no- Amir.l.^^.inLu:,
,
UiT homo
men
ejus Elc.ina
filius
Hie-
'
iS'J-"-
F.phraim
&
nomen
Elcana
ilii
filius
, filii
Jerohani
,
remiel , filius Heli , filius Ozi, de monte Lphraim.
Eiiu
Thohu
:
lilii
Suph, Eplirathsus
1
.
& habuit duas uxonomen

filii
:
res
iioaicii uiu iviia
&
fecundit PlieAnnc-e
nenna. Fueruncque Phenenns
autem
fta-
non erant
3.
liberi.
Et afcendebat
,
vir ille
de civitate fua
facriticaret
tuds diebus
ut adoiaiet
&
Ar:endebat ex diebus in dies de
civitate
Anil,
'^'fl-
iju.ffl.
Vet,
no exercituum in Silo. Erant autem ibi jii Heli , Ophni & Phinees , facerdotes Domini.
Domiduo fi-
fua
lii
Kamathaim , adorare
ibi
&
,
facrificare
,
Deo om-
i"-'l^-
^^- P'
nipotenti labaoth. Et
ejus
,
erat Heli
Ophni
&
:
Phiiiees
duo rifacerdotes Domini.
&
^'
''"
VuLGATA
immolavit Elcana , dedit4. Venit ergo dies , que Phenennae uxori fuae , cunftis filiis ejus ,
NOVA.
5
.
&
filiabus partes
& & Anna autem dedlt NotjE ad Versionem A N T Q U A M

I
partem unam
triftis
quia
* Ambrof. de apolog. David , to. i. col. 708. d. fcribit RegnoTHm , non Kegttm : ha reperimrts , inquit , in tibro jcriptitm ejje Regnorum. Sic etiam Hilar, in Pf". ^y. & 98. Item Hieron. epift. ad Damaf. de Seraph, to. 5.
Auguft. qujElL in Jud. to. 5. parr. i. col. 624. a. & alibi palTim. Cypr. vero 1. 2. 5. Tellim. p. 292. b. 305. b. lie liab. In Bajilion priino , &c. e Gr*co Bae/AEia'/. Tt. I. Ex Arath filius Uieremiel , &c. Notant BB.
col.
&
(
fcribit Jheretnel,
Alii
iic
)
vero
cum
antiq. edit, uc fupra in

ii,
>
in textu.
In
Grxco
Sioî'^
:"A6fii7ro^
'Af.uaEai/i
Mf. Aler.
si,
JpK
'Etpc"'/'-
>"M''
X.fXt avTU 'Ea-
JIJ.
c.
&
&
Kafa , t;;3;'l:feêHX , C Alex, 'ifâ.ui )pi 'H?>/y , ui^ l?o<=^, ( Alex. 01?, edit. Aid. 01= a ) a/ NotciS 'Efe(' ( Aiex. I'l? 2i(7r 'EfQiS-cCoC Aid. a HxsilC i'i 'Afuxicufi ti, ipi^
noftri , ill Rom. edit. Ambrof. ita legi Ex Aranmiham Sophim films Uirrobam, filii Helm, filii Sophi in Mfs. veroCarnut. Gemet. Prat, tx Ramatlj , Sec. rurfus in Genet, c Prat, films Jeremel , in Carn. Ehroiml filius Heli , filius Zoi ; quibus atcedit Curb, nili quod hab. ex Arath , 7". /.
:
:
Compl. uiH Si'y s'E i'pri ':,. ) i. e. H^mt Armalh.tim Stpba de mcnte Epbraim , JJ nomen ez Elcana , fih.us jeremeel , flit Heliu , filii Thoce , tn Na/ii Epbraim. ai'G/>wTOi c .eswr ei'; hêV". 5. Grace. Kxl inZaiviv
'Eipfx'i/i-
erat ex
f?
fici
(/,
'cro').EM<
aV
li,
'Ap/.iOLzaift
S,K>.ce/i'
Vftmnvrur
iust'
Ku-
TM Qsw
(^'5-
tii
J,
sx.u'lif.1, j,. Sec. ut
fupra.
Ooo
ij
47
Annam
e)us.
LIBER
diligebat
:
I.
REGUM.
lam ante pofles
I
Cap.
terapli
I.
ULGATA NOVA.
Dominus autem concluferat vulvam
Domini
,
,
o.
cum
,
eflet
Anna amaro animo

,
oravlt ad
Do-
quoque earn aemula ejus, vehementer angebat , in tantum , ut exprobraret quod Dominus conclufiflet vulvam ejus
6.
Affligebat
&
minum
flens largiter
VULGATA NOVA.
1 1
.
VERSIO
,
ANTiqOA.
Ttrtui.
7.
licque faciebat per inigulos annos
cum redeun:
& votum vovit

,
di-
II
& vimim, &

,
te
tempore afcenderent ad templum Domini fic provocabat eam porro ilia flebat , non capiebat
:
&
cens: Domineexercituum,
fi
ebriamen non
bibet... "^vtnas
Pfycb.
,
&
refpiciens videris afflic-
cibura.
8. DLxit ergo ei Elcana vir fuus
tionem famula; tu^
&
recordatus mei fueris
nee
98;.
& quare
tuum
cern
9.
?
filii
Anna, cur fles ? non comedis ? & quam ob rem affligitur cor nunquid non ego melior tibi fum , quam de:
oblitus ancillar tua^
rilem
&
Surrexit
autem Anna poftquam comederat
&
fel-
, dederifque ferv^ tus fexum vidabo eum Domino omnibus diebus viti ejus, novacula non afcendet i'uper caput ejus. II. Faftum eft autem , cum lUa mulciplicaret preces coram Domino , ut Heli obferyaret os ejus.
:
biberat in Silo. t Heli facerdote fedente fuper
Versio antiqua.
Cypr. di eral, Vrni,
VULGATA NOVA.
6c labia ejus
:
13
loquebatiir in corde fuo
205. a.
nio\ebantui-,
divit
& vox ejus non audiebatur

Vu
I}. Porro
Anna
loquebatur in corde fuo,
&exau-
tantumque
nitus
labia illius
movebantur
.iEftimavit
eam Deus
1 G a T A
non audiebatur. temulentam ,
, vox peergo eam Heli
&
NOVA.
votum fuum
11.
4.
dixitque
ei
Ufquequo
ebrla eris
digere pau-
&
vinum, quo mades. Relpondens Anna , Nequaquam , inquit, domine mi nam mulier infelix nimis ego fum vinumque omne quod inebriare poteft non bibi , fed
Jifper
1
5.
afcendit dixit enim viro fuo donee ablaflietur infans , ducam eum , ut appareat ante confpeiium Domini , maneat ibi
:
&
Anna non
,
Non vadam
& &
&
jugiter.
eifudi
animam meam
in
confpeitu Domini.
16.
Ne
,
reputes ancillam
;
tuam
quafi
unam de
fi-
liabus Belial
ris
quia ex multitudine doloris
& maero-
mei
I 7.
locuta fum ufque in prafens.

ait ei
Elcana vir fuus Fac quod bonum mane donee ablades eum precorque ut impleat Dominus verbum fuum. Manfit ergo mulier & ladavit filium fuum , donee amoveret earn
15. Et ait
videtur
,
ei
tibi
Sc
Tunc Heli
ilia
rael det tibi petitionem
Vade in pace & Deus Iftuam quam rogafti eum.

: :
k lade.
14.
rat
,
Et adduxit
vitulis
eum fecum
,
poftquam abla&ave,
18. Et
dixit
Utinam
Et
illius
inveniat
ancilla tua
in
tribus
&
tribus modiis faring
&
gratiam
in oculis tuis.
,
abiit mulier in
viam fuam
amphora
in Silo. i
5
.
vini
&
adduxit
eum ad domum Domini

:
&
comedit
vultufque
non funt amplius
in di'
Puer autem erat adhuc infantulus

,
verfa rautati.
19. Et iurrexerunt
& immolaverunt vitulum & obtulerunt pueEt

ait
:
man$
,
Domino
reverlique funt
& adoraverunt coram & venenint in domum

,
rum
Heli.
,
fuam Ramatha. Cognovit autem Elcana Annam uxorem fuam & recordatus eft ejus Dominus.
:
io. Et faftum
pit
eft
poft circulum dierum

,
conceejus
Anna
:
&
ut
peperit filium
vocavitque
nomen
Samuel
1 1.
eo quod k Domino poftulaffet eum. Afcendit autem vir ejus Elcana , omnis do-
Anna Obfecro mi domine vivit aniego fum ilia mulier , qus fteti coram te hie orans Dominum. & dedit mihi Dominus 2.7. Pro puero illo oravi petitionem meam , quam poftulavi eum. 18. Idcirco & ego commodavi eum Domino,
2.6.
ma
tua domine
&
:
cun&is diebus quibus
fuerit
conimodatus Domino. Et
oravit
aus
ejus
immolaret Domino hoftiam ibleranem
adoraverunt
ibi
I
Dominum. Et
Anna,
&
ait:
N OT
t.
fttit
,
iE
Versionem
,
AN T
ita^
Q U A M.
,
II. Auft.
1.
de promin".
liabec
;
parr. 2. c. 24. ap. Profp.
tol. 149. d.
qux flerilis votum Z'ovit Deo , /i ei daret filzum , eitm ah mfan^ tia ufque ad fenium , Julurum in domo Domini, Autl. q. Vet. T. q. 46. apud Aug. to. 3. col. 60. e. Si mihi dederti filium commodo eum Domtno emnihti dtebtii vitafua : quibus rcfpondent Grseca KctJ dun ( 'Aiki) w27o tux>l' Kffi'u , //> tir s'7:iC>f~oir fVi=-|>i; i,
,
:
hxz
Anna uxor Helcanx
Q^
Jariy
vfxsî; ^waTif fTB
deinde
lie,
j,
oiVe/,
&c. ut
in Lat. fup.
if. 15. Eadem prorfusinGrarco, prater hoc ulr. C? '"audivit eam Deus, quod abeil in edit, ramen Aid. fequitur , j, et'imi<iy mtv; Kc'c'-i- Auft. op. imp. in Matth.
:
horn. 15. col. 7J. e. fimiliter hab. Laha quidem ejus vebantur , Tox autem ejus non audiebatur.
mo-
CAPUT
Versio antiqua.
Onfirmatum eft cor meiim in Tx Mf. codice S. I . Germ.n.i^, annor, exakanim eft cornii in Deo $00. fuper inimicos meos dilatatum eft os
II.
f^
meum
Domino , meo
:
:
meum
Ix-
latatum
Vu L G A
Xfultavtt cor
T A
NOVA.
,
;
tatum
eft
eft
cornu
meum in Domino & exalmeum in Deo meo ditjiper
os
meum
iniuucos nieos
quij
NoTiE AD
Versionem antiquam
zarabico ad feftum SS. Innoc. p. 52. in Pfalrerio Ambrof. cdito ab eminent. Card. Thomafio ad calc. Pfalt.
* Hoc Annx Canticum mutuamur etiam a pluribus aliis Mfs. codd. Iciliceta Mf. S. Michaelis fupra Moiam , vul% S. Mthet ; item a Mf. olim retinas Suecis , nunc Vatic. annorum 1000. n. II. item a Regio uno n. 3608. annor. cite. 400. & ab alio Sorbonico ejuldetn xtatis , Grxco Lat. num. 4J9. demum ab altero Grxco Lat. in quo , fi Noetiam hoc Cofisicum ijrxcum Larinis charaderibtts fcriptum , prxierea cfrfrm ex Grace. Idem quoque rpe[i[ur in Bteviatio Mobilio fides
,
&
Rom. cum
c.
aliis eanticis
antiquis
Romx
1.
anno 1697. Lede

eivit.
gitur etiam bis
apud
.'ûgttilinum
17.
Dei
4. to. 7. col. 459. a. 6c 460. feqq. nee mentatio in lib. Reg. S. Eueherio tribute ,
non
in
comBibl.
to. 6.
ctsm multiplici Pfilterto
eft
940. d. feqq. Quo quseque inter le differant, notabitur infra de more. t, I. Similiter habet Mf. S. Mich, prstec duo , (cratk
PP. Lugd.
col.
LIBER
VULGATA NOVA.
litata
i.
I.
REGUM.
tata
Cap.
II.
477
Hx Mf.
,
VeRSIO ANTIQUA.
fum
in laUitari tuo.
coJice s,
:
fam
in falutari
tuo.
,
Non
eft
eft faniftus
ut eft
,
enini
alius extra
te
ik
Domimis neque non eft foitis ("icut

glo:
2.
&
Qiionum non ell fanfliis , ficiit Dominiis :'^"'"non eft juftiis ikut Deus nofter non clt TancNolite gloriari,
icientix
/;.
Deus
5.
Dofter.
tus pi-xrer te.

,
Nolite nwltiplicare loqui fubiimia

:
3.
& nolite loqui

\ ,
riantes
recedant Vetera
,
de ore veftro
eft
,
quia
que exeat magniloquium ex ore
excelfa eftio
:
nequo-
Deus fcientiarum
4.
Dominus
&
,
ipli
pra;pa-
niam Deus
4.
Dominus
ejus.
&;
Deus pn,
rantui- cogitationes.
parans adin\'entiones
eft
Arcus fortium fuperatus

Repleti prius
&
infirmi ac-
Arcum potentium infirmum

prÊcindi Hint virtutem. Pleni panibus detecerunt
:
fecit
&i infir-
cinfti funt robore.

$.
,
mes
pro panibus
,
fe
locaverunt:
peperit
infirma-
5.
&c efurientes prae-
&
ta
Dff.
51- 59Tel).
fameiici faturati funt

:
plurimos
eft.
&
donee qu.E multos habebat

mortificat
fterilis
tilios
,
buerunt terram , quoniam llerilis pepetit feptem qua; multa eiat in filiis , infirmata eft.
&
6.
Dominus
&
vivificat
deducit
6.
Dominus
ad
liat
inferos
7.
&
reducit.
facit
in inferno
&
mortificat &: vivificat adducet. locupletat

,
deducet
humiliat
15,
Dominus pauperem
fublevat.
2.
S,ip. i5.
&
,
7. Dominus pauperat & & exaltat. NoT^ AD Versionem antiquam.
&
ditat,
humi-
meum
tttum
in fine ,jaltttare loco cornum , quod corrcximus , pro ftlmari mo. Plalr. Thomaf. Ccnfirinatnin cfl exaltatum ejl cornn meum /;; Deo cor meum in Domino , Ixtata fttm tn falute tita. Sic etiam Sorboii. hoc meo excepto , Lnor ego injalnte mea. Ml. Vatic. Co^.'frmatHjn
,
&
3--=
minus ^ ^ Dem prxparans adinv. fuas, Grace, M:; xarxalh, /^) AatAsrxs uil^cl ^ti iîxU( Mf. Alex. )Lctvy_ot.êf.i)
Ta- /:t;-7aAc/>tV^5Ci/;' ex
Tci;^x^'j}v
E-?Ti7J'ufêx.'}cc
tni
KVTv
=/5
NobiLad
tta
t
u\v.hoi
addit
fo? '^y'j.s-^- KvtA'-'^y ^ f;;? C Alcx. dii^v. )Cod. vet. v-^^^p'/yv ^ feinLat. venior.c,
t
eJi
i Domi/io
exaltatttm
iari
meo
ejl
latatits
fum
in
matum
falutari
cor
:
meum
Deo fxlttfalute met. Mozarab. Cenjirex.iltatum ef} cor meum in Deo

ejl
cormt
meum
tn
excilja eminentia
jion
'j.t^QZ'xy
item infra Grjece, , jaentiarum.

virtute. Similiter
7K;^c.it;
Larir.e, /t;??;-
t. 4. Mf. Vatic. Arcum potentium infirmum

jnfijmos pr^cvixtt
fecit
mihi
zTi
dilauunm ejl jUper inimuos os meum : Uior jhf.'ditiite tua. Reg. Exfultavzt cor meum , 5cc. ut
meo
AmbroL in P!. 45. to. i. col. 895. c. Exjultavit cor meum,..,. '^^ exaltatum efl cortJtt meum it/ Deo fmo:3X I. de exhort, virg. to, 2. col. Z91. e, Confitmatftm ejl cor meum in Dom:no ^ exaltatum eft cormt meum in
in Vulg. similiter
Thomal". prarter unum thfiymavtt ^ ^10 iftfirmum .e-it. Mf. S.Mich. Arcum pot. infirimtin fecit ^ ^ infirmt p.tCiKtli fuut yobo~ re. Reg. Aratm pot. fecit irfrmum, ^ itf-mt prcecindi fan z'trtute. Soib. Arcus pot. irfi^maoit , ^ infirmys ptaPfalc.
hab.
ctnxit virtute.
Ereviar,
Muz. Arcum
:
1,
ar:us) p,t.
infir'-
Deo meo
tJtr
dtlat^xtum
eft
os
meum Juper
1.
intmicos meos
Lxte-
matus
eft
znfirmi -virtute
in falutari tuo. Augufl.

eft
:
IJ. de civi:.
a. Cotifirmatutyi
cor
meum
in
Dom.
Dei , col. 459. exahatum eft cornu

os
Tcrtira. p. ôj. b. legit
pmanili funt. Cyp:. 1. 5, Invabdus jaclus eft arcus poten^
msttm in Deo meo

lxtat.%
dilatatum
eft Juper
immicoi meos
meum
in
jum
jn jalutari tuo. Similiter Auct.
comment,
1.
Reg.
tari
col. 940. d. excepiis his ^cornu ??ieum tn Deo jalumeo i dilatatt'.m eft os meum , &c. S. Paulin. epift. 27. 175.3. hxfultavit inDomiuo fpiritas nofter., ^ dilatiititm eft OS mftntm Ji*per znzmzcum n^ftrum. Interp. Orig. habet etiam , exftltuvit cor meum, Gtxc. verb , *rfpe 'Gh
11
tium y [^ tnfrmi acciniit funt Z'-.rtute. Augull. vero 1. 17. de civic, Dei , c. 4. col. 459. b. Arcum pot. fecit infirmum , ^ infirmi pracindi funt virtitte:zi infra col. 460. d. hab. Arcus potentium infirmatiis eft. Audi, denique comment, in lib. Reg. col. 940. a. Arcus fortium juperatfts in~ eft, firmt accincli junt virtute : fed infra Arcus potentium in-
firmatus
Mr. $.
eft
infirmi prxcindi ftint virtute.
Gcxc.
To''o/
i(,a.pJ\a.
fJM cv Kupiij)
()-yw9ji atcs'i; ff<f

s'of^ct fxb'
cV <cîa p.'a'
scirAXTW-
Ita
,
fert
Mf.
S.
Mich,
:
nili
quod
fcribit
flzis
Ch eV' iX.^f>î fâ TO
ivfppdvîfv
s'^fâ. fi\i
' (jalwt-ia cv.

stt' s-xjip^;
Mf.
3c
Alex,
cum
ed.
Compl. hab.
,
to
(k*
omnes conflanter
Qh y ur & vet. Mf. Nobilii J Theodoret. vero in Kimc loc. cV QcjTvph Qif. yr. 1. Concinit Mf. S.Mich, ficur etiam Aug. 1. 4. de civic. Dei , col. 459. a. quibus favet Gcxc. ad verbum. Pfalt. Thomaf. 6c Sorb, lie habent , cum Ambrof. 1. de exhortat. virg. to. 2. col. 29 1. e. Ononiam non eft fani Uis , ( Ambrof. non eft fxudus alius ) quomodo Dominus : ^ non eft juftus quomodo Deus nofter ^ non eft fantlus prater te. Mi. Vatic. Quoniam non eft Deus alius ^ficut Domiatis:^ non eft jrftus fcut , Sec. Pfalr. Mozaiab. Qjioquomodo Deus nofter : neque jufniam non eft alius Deu< Domine , ^ ?ion eft fantlus prater te. Ml. tus priiter te Reg. N(7 eft janilits , ut eft Dominus : neque enim eft alienus extra te , ^ non eft jovtis ut Dtus nofler u: in Vulg.
a/
C'johspU
errore forfan librarii. In Sorbon. verb ut in Moz. iic Pleni panii/us minorati funt: efurientes (Pfalt. efurientes ) tranjieruj.t terram , qttoniam( Pfalt. delenr (juoniam ) fterilis pepent ( Pfait. addunt
fijiis
pro
Pialt,
Thomaf.
&
feptem
Vatic,
: )
fiiofa in filns
infirmata
,
eft.
similiter in
Mf.
fcriptum deftcerunt ^ & intra, quoniam fterilis peperit feptem. In Ree;io Pleni pambus minoyatifrnt : efurientes pojpdnnnf ter-am , qui;
nili
:
quud pro minorati Junt
fterilis peperit
feptem
^ ahundans in filiis
1.
tnfirmata
c. 4.
eft.
si-
militer habent
b.
Aug.
& 460. e. &. tanium mutatis,

r,y.tlta
,
Dei, Au6t. comment, in Reg.

Icilicet
,
17. de civir.
cul.
4^9.
tranjterunt
col. 940. e. his pro pofpderunt , Sc
in filiis pro abundans in film. Vet. c-.'d. N^'bil. habet etiam tranferttm. Aug. obfervat Tup. vnbo minorau iunt> minus quidem Latino , bene tamen expreff'rm cjje^ qviud ex majoribus minores fatii funt. Ambrof. in Luc. 11.
Mich, prstcr voccm fcientiarnm t loco /cientia. Vatic, vero (iz: Nolite q^l or lan fitperbf , ^ nolite loqui excelfa : neque exeat magniloquium ex ore veftro : quoniam Deus Jcientta y Dominus eft , Deus qui pyxparat adinventiones ftas. Pfalt. Thomaf. dc Reg. Cod.
jf.
5.
Similiter hab.
Mf.
S,
24. to. I. col. 1455. c. pofleriora fie i^-'pi Stenlis feptnn peperit : 'i^ populoj a tn filiis ^ infirmata rft. Hieron. in Ifai. 54- to. 5. col. 390. e. Sterilis peperit feptem : ''^ qtixha-' bebiit filios plures , infirmata eft. Gtxc. YlM'ipei; Kpru-y ihar\
/aJQMflac*
Hy
01
'STiivZvlst; 'isxpyKccf
"^vv
yOTi
s-u^
irziiv
eVra,
Nolite gloriari Juperbe
nolite loqui excelfa:
non exeat
-t.6. Similiter habent Mfs. prsed. prater hoc,
Clt
verbitm
fcientia
Reg. de ) ore veftro : quoniam Deus Deus qui prxparat voluntates fuas (Reg. quon. Detis fcientiarum t Dominus eft., Deus qui parat adinventiones fua\. ) Mf. Sorbon. Nolite gloriari ^ ^ ?2olite loqui excelfa emineniia : non exeat magniloquium ex... quoniam Deus fctenti.z , Dominus > Deus prxparans adinv.
ex
, ( ,
magnum
dcdw
Pfalt.
Dominus
ad
inferos
reducit
quod
ferunc Reg. Sorb.
&
fuas.
Ereviar.
Moz.
Nolite gloriari excelse
nolite alta
loqui in fuperbia
: l^ ne exeat magniloquium ex quoniam Deus fcientix ^Dominus eft Deîs qui parat adinvent. fuas. Cypr. 1. 5. Teflun. p. joj. b. fie hab. Nolne gloriari , ne,
Thomaf. cum Aug. I. 17. de civic. Dei , col. 4^9. b. ^61. b. Vatic, vero & Moz. ducit ad inferos ^ reducit , S. Mich. deducit in injeros {^ adducit. Tertul. quoque I. 2. contra Marc, p. 649. b. hoc habet Dominus mortificat ^ vivificat. Ereviar. Moz. Deus mortificat. Anon, apud S. Paulin. ep. ad Marcell. to. 2. p. 4. a. Dominus mortificat , Domttius vivificat , deducit ad inferos 5 reducit. Grxc, KvCic<; ^âiaTcI" ^ ^'^0701'??, vLXTAfsi st; a/y >i Kt-iji.
:
veftro
que loquamini elata : (^ non procedat magmloquentia ex ore : quia Deus fcientiarum ^ Dominus. Aucl. 1. ad No vat. ap. eund. p. 459. Nolite gloriari , nolite loqui excelfa : l^J ne exeat magmloquentia ex ore veftro. Augulh denique I.
-t. 7. Sic habet Mf. vero, Reg. Sorbon. &
S.
Pfalt.
Mich, una cum Gixco. Vatic, Thomaf, fie Donimus pau'

:
peres
^ dtvites facit
Dei Reg.
,
pauperem^
civit.
humiliat s3 ^'^**lf''*t. Mi^zarab. Deus divitem facit , &c. uc lup. Augull. I. i7.de
-,
1-7.
de
,
civit.
Dei
col.
459.
:
a. 4/J0. b. Nolite gloriari
e. 4. col.
fuperhe
nolite loqui excel ft
neque procedat
("inf.
exeat
in lib.
col,
94T.
magniloquium de
ore v^ftrfi :.î(efn*itn
Deus Jcie/marutn jDm'
humiliat
e.xaltat.
b. 3c 461. e. cum Au(5l. com. Dominus pauperem ficit ^ ditat , Anon, apud S. Paulin. ep. ad Mat-
459.
b.
, :
478
Ex Mf.
ciJUe
S.
LIBER
Qui
elevat a terra
I.
REGUM.
fterco8.
Cap.
II.
VerSIO ANTIQUA.
S.
Vu LGATA NOVA.
Sufcitat
pauperem,
& de
de pulvere egenum
:
&
de
(ler-
Ctfin, /iif.
re exaltat
puli
,
&
ut fedeat cum potentibus poTedem glorix hxreditabit eis.
inopem
core elevat pauperem

bus
,
ut fedeat
cum
principi-
& folium
gloris teneat. Domini enim funt

,
cardines terrs
9.
&
pofuit fuper eos orbem.

,
Qui dat orationem oranti

:
nos jultorum
tens
I
quoniam non
benedixit anin fortitudine po,
&
g.
Pedes fanftorum fuorum fervabit

conticefcent
vir.
;
& ira-
pii in tenebiis
quia non
in fortitu-
vir.
dine fua roborabitur

13.
Dominus infirmum facit adverfarium ejus Dominus landus non glorienir prudens in fua prudenria 6c non glorienir potens in virtute liia & non glorienir dives in divitiis iuis fed in lioc
o.
:
Dominum
,
formidabunt adverfarii ejus:

tonabit
:
&
fuper ipfos
in coelis
Dominus
judi-
cabit rines terrae
&
dabit imperium regi fuo,

fui.
&
fublimabit cornu Chrifti
glorietur qui gloriatur , intelligere Sc cognofcere julUtiam in Dominum , facere judicium inmedio rerrx Dominus aicendit in coelos, dabit fortonuit ipie judicat ilimma terrje , titudinem regibus noftris , exaltabit cornu
&
&
&
&
&
Chrifti
llii
V
,
U L G A T A
:
NOVA.
in
ir. Et ablit Elcana Ramatha in domum fuam puer autem erat minifter in conlpeftu Domini ante
lam tridentem
14.
&
mittebat
,
manu eam
(ua
in
i
,
lebetem
:
vel in
caldariam
faciem Heli facerdotis.

iz. PorroliliiHelijfilii
aut
in
ollam
live in
,
cacabum
&
omne quod
:
leva-
iz
fi^J- Vide Not.
bat fufcinula
tollebat facerdos
fibi
lie
faciebant
Belial
,
nefcientes
Do:
univerfo Ifraeli venientium

,
in Silo,
minum
1
neque o.ficium facerdotiim ad populum fed quicunque immoIafTet viftimam , veniebat puer facer5.
1 s Etiam antequam adolerent adipem , veniebat puer facerdotis , dicebat immolanti Da rruhi car-
&
nem
ut
coquam
,
facerdoti
non enim accipiam
te
dotis
dum
coquerentur carnes
&
habebat fufcinu-
camera coftam
O N E
fed crudara.
NoT^
cell. CO. 2. p.
iti ex.jlut.
AD Versi
,
M A
N'
QUA
,
M,
4. a.
1.
Dominus
2. cone.
diviies
pauptra facit
hami^
piens in fapientia
Tertul.
Marc. p. 649. b. Hiimilians Mich, hoc excepto,

til
:
ftd {J Jiitle-.ans.
neque glorietur potens in virtute fua i neque glorietur dives in divitiis Juis : fed in hoc glorietur qui gloriatur ( in Vat. deeft qui gloriatur ) fcire jn-
fua
T.
8. Similiter in
Mf.
S.
federt
Sitfei-
lelligcre
Dominum
tomtit
{
^ facere
judicium
: :
jufliti.im
fupet
turn facial., loco ut fedrai. Vatic, autcm lie habet de fincffre erigit pauperem : tans A terra incpem
,
lerram
tos,
terra
Vatic, in medio terra
Dominus
afcendit in ciP'
ttt fede(edem gtoiix hxrediJedere tabit eos. Sic eiiam in Sorbon. excepiis ulrimis eos facial cum potentibus fscnii , folium gloria pojjidere tos facial. Vec. cod, Nobil. ui Jedere eos Jaceret cum potentibus ftlculi. Mf. Reg. lie Sufcitat a terra i/icpem ,
^
(
Vatic, intonitii
ipje judicabit exiremtt
re
etti
facial
ium
potentibus popult
de ftercore exaltat pauperem :ut

(tttn
collocet
eum cum
,
principibus.,
tlti.
principibus pspuli fui
jedem glorix decernens

potentibus plebts
,
Vat. judic.i'oit fiimmum terra : ) quia juflus efl d,lns virlutem regibus noflris , exaltabit cornu Chrifli juim In Sorbon. Dominus infirmum facit adterj.trtum ejus : Dt' minus ftndus : non glorietur Japiens in fapientia fua , non glorietur fonts in fortitudine fua , non glorietur divitiis fiis : fed in hoc glorietur qui glori.%tur , fidives intelligere Dominum , ^facere judicium re jiifliliam
^
,
Pfalt.
Thomaf.
Snjcttatd term panperem
-^ de jUrcore erigil
in terra
Dominus
afcendet in
:
coelos
,
inopem :
^ ftdere facil
ab
eum cum
jedem
ino-
dicabit exirema terra
quia juflus
^ ^ tor/abil ^ ipfe JU' dat virlutem regi^

:
glorix poffidere facit eum.
Mozarab. Sufitat de
terra
bus
^
1.
exaliavit cornu Chrifli fui. In Breviar.
Moz. Om-
pauperem : i^ federeficit eum cum principibus populi fui . ^ ihronum gloria barediuitem dabil iiii. Tertul. 1. 4. contra Marc. 707. c. ^1 exciiat pauperem de tetra, J5 mendicum : uti federe eum facial cum dynaflis populi , utique in regno Juo , g; in ihronis gloria , Kiique regalibus. Auguft. I. 17. de civir. Dei , c. 4. to. 7. col. 459. b. & 461. e. g. Sufcitat a terra pauperem, de flercore erigit inopem : ut collocet eum (inL fedeat) cum potentibus popult , Jedem gloria hareditalem dans ets. Aucl. Qttoni.im erigit a terra 1. ad Novat. ap. Cypr. p. 4^9. pauperem , a flerqtiilinio erigtt inopem : ^ Jedere eum facil
pem,
55
ftercare erigit
nts (
Dominus ) enim infirmitm fxcit adverftrium ejus : Dominus fariBus : non glorietur fapiens in Japientia Jtla , neque glorietur dives in
in fortitudine fua
:
divitiis juis
neque glerietur forlis

,
fed in hoc glorietur qui gloriatur

,
fire
^
tat
intelligere
:
Dominum
:
ftcere judicium
,
jufliiiamj'uper
:
lerram
Dominus
afcendit in carhs
efl ,
ten.%t
ipfe
,
judicat
extrema terra
col.
potens
dat virlutem regibus

1.
^ exal,
cornu Chrifli fui. Auguft.
17.
de
civit.
Dei
c.
4.
459.
c.
&
461.
b.
Dominus infirmum
faciei adverfa-
cum potentibus populi. Similiter Cypr. ipfe 1. 3. Tell. b. El Jedere eum facit cum potentibus populi. Gr.
a-rl
*;vi;
p. joy.
rium fuitm : Dominus Jantlus : non glorietur prudens in prunort denlia fua , non glorietur potens in potenlia Jua , glorielitr dives in divitiis fnis : fed in hoc glorietur qui glo-
Ânja,
{
ri.ttur
intelligere
^ fire
Dominum
^ facere
judicium
tssryCin,
k.
dtro
y-iTTftist; i'/sifi
^ri^.-yxv' it.a.hUcti
Mf,
Alex.
fiterx
xa6i'cow i^tok, edd. Aid. ScCompl. rir ii.K-AOotia.vTar ) Avvxûr Aa? , J ^p^Kv tJVc^H? Ka/oaCMôyowjiy ^jtc?;, V". 9, Sic hab, Mf. S. Mich. Regius vero cum Breviar. Moz. Datvolum optanii , ^ benedtcet annos jujii : quoniam non in fortitudine potens efi homo ( Mozar. non in 'vtribus
efl
juflitiam in medio terra : Dominus afcendit in ccrlos , nuil : ipje judicabit exirema terra : quia juflus efl ,
^ ^ to^ dat
&
quoque
lus
efl
virlutem regibus noflris , in Gr,rco eft ad

fub finem
,
exaltabit cornu Chrifli Jut. Ita

,
potens
vir.) Vatic.
:
Qui
del voiitm oranti,
benedicai
annos
Pfalt.
jujii
:
quoniam non in virtute Thomaf. Dans votum oranti , quia non in virtute fua potens ejl
jtifti
,
J'ua potens erit -vir. {5 benedicens vir.

:
voittm orandi
virtute
benedicei annos jujii
annos Sorbon. Dans quia non potejl in
hoc excepto, quia jufeditr. tamen Aid. fimiliter , aUxi:; ar Compl. poft iicut apud Theodoret. Additur etiam in vet. cod. Nabiliano , quia juflus efl. Obfervat Aug. ubi fup. col. 462. b. Ex ambiguo Grxco ( cf^/TiJ'u-.f at^rv j polTe tntelligi , ve\ oAverJarium ejus , vel adverj'.irium fiium : quod autem legit poftea , prudens in prudtntia Jua , id Grsco confenta-
verbum
quod abeft ; in hoc.axfa 7x; , additur
fua vir. Auguft. 1, 17. de civit. Dei , c. 4. col. 4?9. c. & 462. a. Dans volum voventi ^ benedixit annos juhi : quoni.tm non in vtrlute potens ejl vir. Ita quoque in Grasco , nil! quod pro virtute , eft /X.t"' , robore , abfque feq. efl. Mf. Alex, loco Auxin , jufli , hab. Aim/di',
,
neum
eft, ubi
lie
^p&'wuo; cv th fp'.vMii a^rv" led
apud
Theodoret. c .^'-ti; cV T>i Q'.fix iun' item apud Lucif. 1. I. pro S. Athan. 186. a.Japiens in fapientia Jua , cui fuffraganlur MU. Reg. & Nobil. Ambrol. 1. de ben. Patr. c. i i.t. i.
col. 529. c. hijec hab.
Dominus judical fines
terra
juflorum
Tf ,
ut fup.
in textu
Germ.
nifi
virlutem regi
10,
Eadem
prorfus hab. Ml". S. Mich,
quod
fcri-
in fine cornu, non corinfirmum, non infirmem , num ; item fup. aicendit in coelis , pro in caelis ; qux tria ita corrigenda duximus. In Pfalt. Thomaf. & in cod. Vat. lie Dominus infirmum fscit adverfarium ejus : Dominus fsniius : (Vatic, Dom. Joins functus efl : ) non glorietur fa^
bit
:
&
Theodor. etiam fcribic Adofi , dabil , non Ai'/i'oi , d.u , quod eft in aliis. V. 12. &c. Hue revocanda quae narrarAuCt.l. de prom,
,
^ exaltabit cornuChrifli Jut.

c.
^ dahit
ap. Profp, pare. z.

vefci ex carnibus
24. col. 149.

,
e.
Dum
litis
tgitur filii Heli
facerdotis maligne agerent
indebile prafumenles partes alias

,
tmmolandis
,
quas
non mand.iverat
1
DiHi
ac primitus Jihi
poflea
Deo
dibirt offsrri
inj'eciin-
, ,
LIBER
1 6.
I.
R E G U M.
Nova.
coram Domino
cio Domini.
Cap.
II.
479
V
DIcebatque
illi
U L C A T A
immolans: Incendatur primum

,
17. Erat ergo peccatum piicrorum grande nimis

:
jaxta
morem hodie adeps

:
&
tollc tibi
quantumcunei
vi.
:
quia rctrahebant tiomiiies i facriti-
que dcfiderat anima tua. Qui refpondens aiebat Neqaaquam nunc enim dabis , alioquin tollam
VuiGATA NOVA.
18. Samuel autem
miniftrabat ante
Verjio ANTIQUA.
faciem
18.
Et Samuel puer ferviebat ante confpedum

,
Hm-tm.
"
ep,ii.
ad
Domini
1
puer
accinftus
ephod
lineo.
Domini
19.
cinftiis
ephod
bad.
Muniii.i.i.Cu.
9.
quam
affercbat ftatutis diebus

,
Et tunicam parvam faciebat ei mater fua afcendens cum ,

uc immolaret holtiam folemnem.
cerat ei
dies
Et diploidem habebat pufiUam, quam femater fua , 6c affeiebat ei de diebus in
viro fuo
, cum afcenderet facrificium dierum.
cum
viro llio
facrificare
VU
10. Et benedixit Heli Elcans
xitque
:
1 G A T A
:
NOVA.
puer Samuel apud Dominum.
12. Heli autem erat fenex valde
,
&
uxori ejus
di-
eft
Reddat tibi Dominus femen de muiiere ei pro foenore quod commodafti Domino. Et abie, runt in locum fuum.
hac
i I.
& audivit om:
nia qujE faciebant
filii
lui
univerfo ifraeli
&quomo-
Vifitavit ergo
Dominus Annam
& concepit,
magniticatus
do dormiebant cum mulieriLus qua obfervabant ad

oftium tabernaculi
&
peperit tres filios,
& duas
filias
&
VULGATANOVA.
1
5
.
E R
ANT QUA.
&
dixit eis
Quare
:
facitis res
hujufcemo-
di
quas ego audio , res peHimas , ab omni populo ? 14. Nolite filii mci non enim eft bona fama , quam ego audio, uttranlgredi faciatis populum
,
Quare facitis verba hic , quae ego an- u,>r,.!. 5.,,;,, dio de vobis , mala , ab omni populo J i ///. t. 4. 39, :i4. Nolite filii mei quoniam non eft bona ' fama , quam ego audio de vobis
-3
:
Domini,
2 5
.
Si peccaverit vir in
:
virum
placari ei po,
teft
Deus
fi
autem
i"
in
Dominum
peccaverit vir
qui' orabit pro eo

trii fui
:
Et non audierunt vocem pa-
i 5. Si delinquendo peccet vir adversus vimm , orabunt pro eo Dominum fi autem in Deum peccec homo , quis orabit pro eo ?....
:
C'/>-.
/.
5.
T<jlim.
S'J-"'
quia voluit
Dominus occidere
eos.
,
atque 16. Puer autem Samuel proficiebat placebat tam Domino quim hocrefcebat ,
&
(ninibus.
& ait ad Dominus Nunquid non aperte revelatus fum domui patris tui , cum effent in
17. Venit autem vir Dei ad Heli
:
27. Et venit
homo
:
eum H.Ec
dicit
Hare
dicit
Dominus
,
domum
fervi in
Dei ad Heli , Au^,!/!. 1. 17. ,1, dixit Revelans revelatus fum ad"'''-^"''^-S-'-7:
&
patris tui
cum
client in terra /Esypti

tui
^^'''^^ *
'
""^'"
jEgypto in domo Pharaonis ? 2.S. Et elegi eum ex omnibus tribubus
domo
Pharaonis.
46;.
;'!??.
Ifrael
28.
Et elegi
domum
patris
ex
omnibus
NoT.E AD
Jf.c
VeRSIONEM ANTIQUAM.
..
etiam mtilieres venientes ad temfhim
perêtrahant. Priora
ra veto ab hoc
gitur
<t
cum eis flagitux , quidem rcfpondent Grxco , pofterioinfrdatites etiam mulieres , non i[a ; lead
:
VeV avT?
-
^";'
i-^
enim
CI
limpliciter infra
uc( ofTtf ro7; vieT^
if.
12. Kal
mimt THjij
;
-7ro!ifv
ciebant filii fiti jiliis Ifrael
Et audi-jtt qttx J.iat in Schol. adduntur ilia

Ia/3ccM?i.
THv ^vpKY th; o/.nrHS Tt f^ttflvf\t , I. e. Et qiiomado dormiebant cum mitlieribas affifleniibiis ad januam tabernaculi teflimonii : nee miikum diverse in Compl. fi Nobilio fides Videtur etiam , inquit, hie locus agnofci aTheodoreto , *; habetur in Vulgata. f. 18. Ita retulilTe videtur S. Marcella , fcribens ad Hieron. Sic enim Hieronymus ad ipfam refciibic Injrtmte epiftolx tua pojiteras , qmd Jibi veltt qued in Regtiorum libra prima fcriptum eft : Et Samuel puer Sec. ut fijp. quae verba refumere videtur Hier. ibid, fie autem habentur Grirce Kai Xx/izvii}^ v.v Milvf'/uiv iv-liria Kvptv tsctittapay , crspnôiifil.'.y Ipif 3a'<r.
:
: -^
apud Cypr. p. 495'. Si delinquendo peccet vir adversi'is virum orahilur , fro eo ad Dominum : Ji autem in Deum peccaverit quis , orabit pro eo ? Ambrof. 1. i. de poenit. to. 2. 401. b. Si peccaverit homo in hominem , orabunt pro eo nd Dominum :
1.
ti/Ê/ai
-TTfk KJeio, ,
uTTsp
'^T"
J, - li, { in Compl. deeft . . "^f^!" C Compl. addit xriii ) t,:
a'-
-prpcc-
aVr; Auct.
de aleator.
/1
Ji
pro ea : quis orabit pra eo ? Similiter S. Pacianus ep. 3. 312. g. .SV vir in virum peccaverit orabunt pro eo : fi autem in Deum peccaverit , quis , &c. Avit. Vien. ep. 3. Sirm. to. 2. 19. b. St peccaverit vir ia virum, orabit pro eo facerdos : quod fi peccazit facerdos in Deum , quis exorabit pro eo ? Aug. q. yj. in Deut. to. 3. jyy. f. Si in Deum peccaverit , quis, &e. Au6t. 1. de
autem in Dominum peccaverit homo , quis orabit pro eo ? at in Pf. 37. n. 16. p. 821. f. Si f,pulus erraverit /facer dos orabit pro eo : ft facerdos erraverit , quis rog.ihit pro eo 7 Viftor. Vlt. 1. 3. de perf. Afr. 44. a. In lib. Regnarum : Si peccando peccaverit vir in virum , arabant autem in
Deum
peccaverit
1^. 19.
rv,p
dvrv
Tt.
Grxce Kat AtTTJ^QiS'ct /xiicpacv sVc/hoei' Vtw h ^ji'^ av/'psp^.v aVrw , &c. ut in Lat, 25. Paulum diverse in Grsco Kx'i u-ynt tiuroT;' 'lix:
pro-
miir. ap. Profp. p. ijo. b. Si peccaverit popiilns , exoiaiit pro ea facerdos :fi autem facerdos peccaverit , quis exorabit pro ilia? Csfar. Arelat. hom. ly. Si homo hominem pec-
iym aVycu ex ôâlot; TrctyEt dixit eis : Ut quid facitis /ecundiim To$ TV Aas Kuptu verbum hoc , quod ego audio ex are omnis populi Dcmtnt ?
Ti -TrmYli
)tTa TO pH;Ma t5*to

't
&
caverit
querit
rogabit pro eo facerdos quis orabit pra eo ?
fi
autem
ipfe facerdos deli-
at in edit.
?^XMfisvx
flrovn/)a
Compl. tx ^M^wara
u'/îajy
tolZtx
syw aV^w y.xlx-
y.o(.h'
='x ,
Sec.
eV , &c. in Mf. Alex, ji/w fyjuxla ablque feq. -accvroi , quod etiam abefl ab
t. 27. Ita Grsece ad verbum , nifi quod pro revelans '' hab. aVoMX^jiSel?, A/VVt, loco j^gjpti. Lucif. Calar. 1. I. pro S.Athan. col. i8d. b. c. Et venit homo Dei,
&
ed.
Compl. *. 24. Gra:ce

,
iiV
fimpliciter
Mm t/xw
:
e? dixit : Uitc dicit Dominus : Manifeft, cftendi me ad dopatris tui; deinde iic,ex omnibus, &c. oraifiis aliis.
mum
oVi
k'z
dyxii
.,
At Hieron. ep. ad Marcell.

tibus quoque legijje
cit ei
:
to. 2. fii2. b. ait

: f'etiit
aVoH
ficut
7(u
k'kc*'.
Non fiiii
quia ntn bona

l'jHsjk,
atidttio
ego audio; fola edit. Aid. addit ot?p{
quam cum Hieion,
In J-qnen-
te
fcribts
:
Hxc
dicit
Dominus
Compl. n'r, erat , poft VaEif ; ab eadem etiam cd. abfunt quae fequuntur in Gr. Vat. 8c al. Mm incieTTs t'TiJS CTi Kx dyx^xi al atf.oa'i a? r'/w Ww. C^far. Arelat. horn. * 15. \tg\t' Filii t non eft bonum quod de vobis audio. )*. 25. Sic iterum legit Cypr. ep. ad Fottun. p. 164. c. nee valde difiat Gixc. in quo fie: 'Eiv a.fiapla.vj>r fed.
-,
homo Dei nd Fit, ^diManijejie eftendi me ad domum

,
patris tut ex omnibus tribubus Jfrael
cum
ejfent in
teifit
jUgjpti, fervientes in demo Ph,ir.wnis. Giidas Sap. cafJio-, in Eccl. ord. to. 8. p. 717.3. Hue dicit Dominus : Manifefte ojiendi
me ad dcmum
patris tui
cum
ejfent
in
jE-
gypto fervientes Pharaoni.

Tf. 28. Cunfla concinunt cum Gra^co. Hieron. ep. cd Marcell. to, 2. 6ll. b, fie hab. Et elegi domitm patris tui
Compl.
xf^Xf-ur )
,(1711
Vnf
fi{
!//.
arf06fl;ÔKy/
, :
480
^H^. hi fuf.
LIBER
Ifrael
I.
RE GUM.
ut afcenpatris
,
Cap.
11.
VeRSIO ANTIQUA.
fceptris
V
,
U L G AT A
,
NOVA.'
ad altare
portaiet
,
mihi facerdotio fungi
mihi
in
,
facerdotem
ut afcenderet
derent ad altare meiim , liim , porraient ephod
&
&
:
incendeient incen-
meum
nia
&
adoleret mihi incenfum

:
&
6c dedi
domui
ephod coram me
de
lacriticiis
& dedi
domui
patris tui
om-
tiii
omnia qux
fiint
ignis iilioriim liracl
in
filiorum Ifrael.
^9. Et Ut quid refpexirti in incenfum &: in^ (acrificium impudenti oculo
meum
:
29. Quare cake abjeciftis viftimam
meam
meum
& &
munera mea
:
qua; praicepi ut offerrentur in

filios
glorificarti filios
mos
fuper
me
benedicere pri-
tempio
puli
&
?
magis honorafti
tuos
quam me
mitias
ô.
rael
:
omnis
facrificii in lil-ael in
confpedu meo ?
ut comederetisprimitias 04imis
facrificii Ifrael
poJ-Kfj.
* ^7'
mei
Propter hoc hxc
dicit
Dixi , domus tua , Inf.dccflK^Kf. fibunt coram me* ufquc in a:ternum. Et nunc
dicit
&
Dominus Deus Ifdomus patris tui , tran:
Propterea
ait
,
quens locutus fum

tui
,
ut
Dominus Deus Ifrael Lodomus tua & domus patris

;
miniftraret in
Dominus Xequaquam
: :
fed glorificantes
,
me,
ternum.
:
glorilicabo
51.
& qui fpernit me &

domus
Nunc autem
confpeau meo , ufque in fempidicit Dominus Abfit hoc k

:
fpernetur.
me fed quicunque glorificaverit me, glorificabo eum qui autem contemnunt me erunt ignobiles.
:
Eccedies veniunr,
,
exterminabo fcmen
:
tuum
32.
& femen
non
patris tui
&
erit tibi fenior in
domo mea omab

altari
Ecce dies veniunt , prscidam brachium tuum , brachium domus parris tui , ut non fit fenex in domo tua. Et videbis a'mulum tuum in tempio , in 5 2.
3 I
.
&
&
nibus dicbus.
33.
univerlls profperis Ifrael
&
non
erit
fenex in
domo
Et virum exterminabo
tibi
tua omnibus diebus.
ut deficiant oculi ejus , defluat anima ejus omnis qui fupera\'eritdomus tux , decidet in gladlO Virorum. 34. Et hoc tibi flgnum , quod veniet fuper duos filios tuos hos , Ophni Sc Phinees Una die morientur ambo.
:
&
meo
&
35.
Veruntamen non auferam penitus virum

altari
ex
te ab
meo
fed ut deticiant oculi tui

:
& tabefcat
35.
omnia qux
faciat
:
Et fufcitabo mihi facerdotem fidelem , qui in corde meo & qux in anima mea,
anima tua pars magna domus tUK morietur , ctim ad virilem a;tatem venerit. 34. Hoc autem erit tibi fignum , quod venturum eft duobus filiistuis, Ophni Phinees: in die uno morientur arabo. 35. Et fufcitabo mihi facerdotem fidelem,
&
&
qui juxta cor

cedificabo ei
xdificabo ei domum fidelem , tranlibit coram Chrifto meo omnibus diebus. 36. Et erit, qui fuperaverit in domo tua , ve-
&
&
meum & animam meam faciet & domum fidelem & ambulabit co:
ram
Chrifto
meo cundis
ell
diebus.
36. Futurum
autem, ut quicunque reman-

*.v
omnihii! trihuhus
Ifra'il
,
mihi in factrdotitim
tftcenderetit
1.
ut afcen,
dereiit
ad altare mcttm
deletis his
,
irue/ifnm
pa186.
;
tarent
ephod. Lucif. Calar.
i.
pro
S.
Athan.
,
col.
b. c.
El
elegi
domum
patris tui
fic
cmnibns tnbnbus Ifrael mihi in Jacerdotittm , rent ad facrificium meam , incenderent incenfum , Jj tolleririt ephod : ^ dedi in domo patris tui omnia jrumeiita
permit Ex ut afie/idc~
: i^ qui contemnunt me, inhonorati erunt, Gildas Sap. in Eccl. ord. p. 717. a. Etjic dicit Dominus : Qrfoniam qui honorificant me , honorabo eos : ^ qui pro nihih babe;:t me , ad nihilum redigentttr. Philaftr. Brix7x5. c. Glcy:ficantes me-, ghrifcabo , ur in Gr.co, 1^. 51. I'.idem Graece. Lucif. Calar. 1. i. pro S. Athan.
cantes me, honorificaho
fi-
1 8(5.
b. c. fic
liorum Ifrael in efcam. Notci loco fi)i.y\-7rl f'Cjyv , quod habetur in cod. Vatic. a!, in edit. Aid. legi riV ily.'j.'v, mel. in Compl. Tw^ .fVhuY at ubiqiie conftanier t^ -sji/is? , ig"i^ pro quo legilfe videtur Lucif. 'rtvfur , de f-iimentis. Gildas Sap. in Ecclef. ord. 717. a. Et elep domum tuam ex omiiibtts t)ibuhus Ifrael mihi in facerdotio.
&
tuum ,
^ femen
ecce dies 'jeniunt , fj difper dam fcmen patris tui, Gildas Sap. in Ecclef. ord. p.
Et
'-,
>
717. a. Ecce dies -jenient Jemen domus patris tui.

If. 52.
differdam nemen tuum.,
Ita Graece
ficut
c.
pro Gr.
bo
S.
Athan. i36. b,
edam apud Lucif. Calar. 1. i. uno exccpto ycKf-v , ^10 fenior ,
ci7fot/Tn;.
t. zp. Ad verbum
ante
tu quare refprxijii improbo oculo , (
Ifratl. Lucif. Calar.
Gr. prater unum in, quod deefl 1. i. pro S. Athan. i8<5. b. c. Et in incenfum meum , ad facrificium meum , Gr. itmS ii : ) (^ hononficafl! fiUos tnos
e
If.
,
35. In Grace ponitur negatio /. , ante exterminaquje tamen abefl a cudd. nonnuUis item pro decidet ,
:
fVusquam me
(rificiis
ut benediceres eos a primordto in omiulus fa-
? Gildas Sap. caft. in Ecclef. ord. p. 717. a. Quare refpexijli in incenfum meum, in facrificium meum imprtho oculo : honorificafit filios tuos
Ifrael
coram me
fills ij:iam
trificiis
me
coram me
ut benediceres eos a primordio tn omnibus ft ? Gr. ^'iiuMyu^cti d-Trap-^Ki otkcbs Ei/si'a;
; reliqua ad verbum. Lucif. Calar. 1. i. pro S. Athan. 186. c. lie hah. Et virum difperdam a facrario meo , nt deficiant oculi ejus ; ^ defiuet anima ejus : ^ omni' qu.t fuperaverit multitudo e domo tua decide! in glaJio virorum. Gr. -era; 'îp:oxûeait. Compl. aeu u-y cijtf (^'f, MI. rtiex. Qi, Mf. Alex, cum edir. <ômpi. ctm wifioj-iv-r, t. 34. Gr. Vat. delet hos , port filios tuos ; fed Mf. Alex, addit tb'tj.; , cum ediit. .\\d. & Compl. omnefque
hab.
miwliu
in
plur. at in
Compl.
zECErra;
T 'Upxm, &c. legit Lucif. V cif/jt;. If 50. Grxc. addit ijur,', , mibi , ad neqiiaquam ; deinde iic , BT/ km' m , [oco fed ; in Compl. limpl. oVf ; reliqua oprime quadrant. Lucif. Calar. 1. i. pro S. Athan. i8(5.
.
a /nia
pofl Fhinees; reliqua quadranr.

1.
tur Lucif. Calar.
b. c.
iic
leg. Propter hoc hxc dicit

,
Dominus
Jfrael
Dixi
domus tua
xternutn
:
577. fic Et (ufitaho mthi facerd. fidelem , qui omnia qu.t funt in corde meo faciat : ^ adificabo ei domum fidelem , fibit i at in Compl. I'îmCr.n'lai in plur. Idem Lucif. pautran/ibit in confpcciu meo omnibus diebus. Cypr. 1. i. Teft. Qui me honorificavertt , honorificabitur : 16 infra legit 280. b. ( fufcitabo mihi facerdotem fidum , qui omnia quit ûi me fpernit , ad nihilum redigetitr. Cypr. de orat. Dom. funt ill corde meo faciet : 2? xdificah ei domum fidelem , {5? 107. b. & 1. de zelo & liv. 260. b. cum Auguft. 1. 2. tyanjtbit in cjnfptdrt Chriflorum meorum omnibus diebus^ cent. ep. Parmeh. n. 38. col. 51. b. lie Eos qui clarifiIn edit. Compl. tZv Xfirw /JX. Arnob. in Pf. 131. to. 8. cant me , clarificaho : qui me fpernit , fpernetur. Am316. b. Sufcitaho mihi Jacerdotem fidelem , qui jaxta cor brol. 1. de parade col. 179. d. honorifcantes me , honjrifimeum omnia ficiat : 2) ipji 'tdificabo domum , J^ ambulalit tabo :^ contemptor tnei , honore privahitur. Capiiul. Reg.r cor,tm Chrifto in xteriium. Item fup. 1. de Deo trino , p Baluz. to. 2, p. irp.c. Honorantes me , boncrabo : ^ hi qui qui omnia ex corde meo faciet. 215. e. Sufcitaho temnunt me , erunt ignobiles : fimiliier infra , p. 16^. a., hoc sVi n'm tu'i Similiter in Gricco , prster ifta ^. ?6. txcepto , qui co/tiemriiint me ; at p. 176. b. Honor Ufnluui Qi , i. e, ad iinam p.triiitm faierdotaiiiim iiiarnm ,
:
domus pains tui tranfiet coram me ufque in nunc non eft. Sic dicit Dominus : Nequaquam mihi , non Jic erit a me : quoniam qui honorificant me , honorificaho eos : J^ qui fpernit me , ad nihilum redtgetur. Gr.
{5
poll ambo, :iLdiih gladio hab. in uno die, cum , virorum. Gildas Sap. in Ecclef. ord. p. 717. a. legit Ec hoc tibi Jignumjit , quod veniet juper duos filios tuos , Ophni Phinees : In uno die morientur aniho in gladio viroiltm, J?. 35. Ita Grjcce, verbum pro verbo , excepto tamen hoc , 'Diotiii , faciet , pro f.iciat. Lait. 1. 4. Inftir, c. r4.
:
pro Grj^co
i.
S.
Auguftino fuftraAthan. 186. c. nifi quod
&
s'^tEeKaTc /if
KT/îotiJos/ai
ut
& fupra
Aitf-wcdxi, tran-
tfi-
, ,
LIBER
VULGATA
fcrit in
I.
REGUM.
niet adorare ei
,
Cap.
,
III.
dicens
,
481
,
NOVA.
,
Versio ANTIQUA.
obolo argcnti
utoieturproeo, &offcrat iiummura argenteum tortam panis dicatque Dimitte me obl'ecro ad unam partem faceidotalem , ut coraedam buccellain panis.
,
domo tua
veniat
&
mc
in
unam partem
facerdotii tui
Jnda manducare
:
Aug. uii fup.
panem.
A N T
I
NoTA AD VÊRSIONEM
loco in
ibid.
Q U A M.
unam
piirtem facerdotii
,
trti.
Ot/arnvit
inquit
y
Aug.
tion
,
Vatic, eft, in editt. Aid.

cc?
;
&
Compl.
,
legi, I ii-iriMuiUfujtj
466.
e. ^/r///
fatrificii tui,yi>// tnterpretati

i.
,
item In CumpI,
Uo'.py.^p:-^<i^
:
Iv
i&c}.u ai^yufî^
cV
.
a'/^rw
eM
?if,
facerdotii tui.
rfmanjerit in
Cypr. 1. dcma tua
Tcfiim. 280. b.
voiict
lie
Et
em
qui
,
7^''*
ê
,
6cc.
oboh
argttttt
in pane uno
adcaê
>
in cbolo pecririia
,
dicens
Jaiia
me
4cc.
^j in pane uno. Nota loco
'srspiossLiA:'/
quod
in Grjeco
CAPUT
VuLGATA NOVA.
I.
III.
Vef.
S
I
ANT QUA.
erat pietiofus in diebus
S.lJie,on.inJ/ai.
Ij,(,
3.
"pUer Uer
I
L
tiofus i.
miniltiabat autem Samuel minilîabat Domino coram Heli , & fermo Domini erat prein diebus illis , non erat vilio manifefta.
fermo Domini
illis
110. a.
VuLGATA NOVA
Faftum
,
eft
ergo
in die
quadam
Heli jacebat
,
vi te 7.
fili
in loco fuo
& oculi
ejus caligaverant
nee poterat
mi revertere , dormi. Porro Samuel necduni fciebat

ei ftierat
&
Domlnum
ne-
videre
3.
que revelatus
,
fermo Domini.
lucerna Dei antequam extingueretur

in
Samuel
8.
Et adjecit Dominus,
tertio.
dormiebat
4.
ait
:
templo Domini
ubi erat area Dei.
lem
9.
Et vocavit Dominus Samuel. Qui rel'pondens , Ecce ego. dixit tcce ego vo5. Ec cucurrit ad Heli ,
& ait
:
vocavit adhuc SamueQui confurgens , abiit ad Heli Ecce ego quia vocafti me. Intellexit
:
:
&
ergo Heli quia Dominus vocaret puerum
&
ait
ad
&
Samuelem
rit te
,
Vade,
:
& dormi &

:
fi
deinceps vocavequia audit fervus
cafti
enim
nie.
Qui
,
dixit
Non
vocavi
revertere
dices
Loquere Domine
,
&
dormi. Et abiit
&
dormivit.
tuus.
Abiit ergo Samuel
6. Et adjecit Dominus rurfum vocare Samuelem. Confurgenfque Samuel , abiit ad Heli , & dixit Ecce ego quia vocafti me. Qui refpondit Non voca:
10. Et venit
Dominus
& dormivit in loco fuo. & & vocavit

ftetit
,
:
fi-
cut vocaverat fecundo, Samuel
Samuel. Et
ait
Sa-
muel
Loquere Domine
quia audit fervus tuus.
VULGATA
II. Et dixit
NOVA.,
:
Versio antiqua.
II.
ego
facio veibura in ifrael
Dominus ad Samuelem Ecce quod quicunque au:
Et
dixit
focio verba
Dominus ad Samuel Ecce ego mea in Ifraijl & omnisqui zudiQUt

:
:
!/.
s.
/.
1.^
Athan, izs.e.f.
dierit, tinnient
amb.E aures
ilia
e)us.
ea
ejus
;
II. In die
nia
fufcitabo
adversum Heli om-
qus
,
locutus
fum fuper
domum
inci-
tinnient utracque aures ejus. In illo die, quo llilat.abo fuper Heli omnia qux locutus llim in domo ejus ; confum,
1:1.
piam
&
&
complebo.
mabo
15.
5. Pndixi emm ei quod judicaturus efTem domum ejus in sternum propter iniquitatem eo
, ,
qux prxdixi
ei
quoniam ego
,
ulcifcor in
domo
tem
ejus ulque in acternum
..j:-_j. i:i: _ 'J quod noverat indigne agere filios r.._. fuos
&
o.
_.^
non
filiorum ejus,
quam
propter iniquitaego fcio; quoniam conlocuti Hint

iilii
corripuerit eos
temnentes
Dominum mala
domo
&
14. Idcirco
ribus ufque in
juravi
ejus
expietur iniquitas
domui Heli, quod non domus ejus viftimis & mune-
non monuit eos , neque caftiga\it. 14. Et nunc fie juraxi domui Heli ,
fempiternum.
tiabitur iniquitas in
facrificiis in
fi propiHeli in incenfo aut in
sternum.
V
If.
U 1 G A T A
k me fermonem
tibi.
,
ruitque oftia
Dormivit autem Samuel ufque mane, apedomus Domini. Et Samuel timebat in-
ex omnibus verbis qua; difta funt

ei
dicate vilionem Heli. 16.
18. Indicavit itaque

,
Samuel univerfos fermones

:
Vocavit ergo Heli Samuelem
&
dixit
Sa-
muel
fili
mi
Qui
rel'pondens
ait
Pr.efto fum.
eft
17. Et interrogavit
eum
te
?
Quis
te
fermo, quern
locutus
eft
lisc faciat
Dominus ad tibi Deus ,
oro
ne celaveris
, fi
me
ille refpondit Dominus quod bonum eft in oculis fuis faciat. 19. Crevit autem Samuel , 6 Dominus erat cum eo & non cecidit ex omnibus verbis ejus in terram.
& non
:
abfcondit ab eo. Et
eft
&
hsec addat
abfconderis
VU
L G A T A
NOVA.
Versio antiqua.
20. Et innotuit
10. Et cognovit univerfus Ifrael, 4 Dan uf-
omni populo
aViji/oti;
quoniam
("editt.
fide-
AriB. quxjf. Vet,

Teft. qu^ji.
NoTyE AD VePvSIONEM ANTIQUAM.

Tf".
46. p,
60.
b.
I.
Gr. '?vy.K Kupl^
lie
rif^m.,
Tf. It.
gui audierit
tmmi
e Graccu , habetur hmpliciter , acuToi; atidientis ea , Mf. Alex, cass -Kcaric,.,

,
Ad vetbum
&c. ut fup. nili quod loco
Vry
c^;a/*^co; cV
wo^'y
Vt?
Aid.
&
cmnis
a.vii
,
Compl. addunt, nempe Aid.

vco) oTi xaKsAojifKyg? ecie.
zl
a!;, Cdhip!.
i\,
ambs
cl-ieotlc;
inu
Vt?,^
tf'>t
ai^'sTi duT^^, i.
cum edd.
Aid.
&
Compl. t. II. In Gr.

,
\n die
iilo jiifiitaho
^ta
o'ca
i
ilomttm
, 'i. vuifct li.'.'m Vr/ffv, abfque intcrmedio quo ; exinde pro qn^-ccttntjtte , & pro in domo , e;'; rov oiy.cy , in , demum poft ejus , additur c:ftf/ia.t, mcipiam; ,
fimpliciier
Et atinuntiavi eii quia itUifcar ego domum ejus ufqtte in aternum in ijijiifl:t:is fittDrttm ejus , quini.tm malsdicentes Deitm flti ejus , non monebax eos : deeft neque
cajltgavit.
Jf 14. Ita GrjEce , prater pauca , nempe , Kai iS' iVi);, Et neque /ic pro Et nunc Jic i e.xinde c'xf domi'is ^ pro 4P domo, 8c 5 , pro aut ; in una edit. Compl. demum loco in fempitirnrim 1 lie, ?&:? ai'ani , in az'ttm. V'.IO. Graec. Ki i-,yxcxr vxi 'Ufavx Vo Aof , s'bj
.
.,
reiiqua ut lup.
Jt.l^. Gr,Ece ira Ka) R.>K-/U'>^m aVTw on hSi/.S iyui TJ cSiw ( Mf. Alex. eVi tw ilna , cum edd. Aid. Compl. j
:
&
Tm.
I.
Ppp
..
, ,
,,
4^2
AMU.q.ubifiif. lis eft
LIBER
Samuel piopheta Domino.
Heli fenex erat valde
,
I.
REGUM.
Domini.
Cap.
IV.
NOVA.
Samuel propheta
eflee
fidclis
Versio antiqua.
Imif.l.i.poS.
Atbun.f. 186./.
VuiGATA
que Berfabee , quod
z\
tes abierant
&
erat
filii ejus eun, maligna via eorum coram
&
Domino,
n. Et addiditDominusut appareret in Silo, quoniam levelatus fuerat Dominus Samueli in Silo , juxta verbum Domini. Et evenit leimo Samuelis univerfo Ifraeli.
NotjE ao Versionem antiqua

BKfeE, iVi mro; Sa-tuvih tli CTpcyiiTW tS Kvfla. ccgnoverunt omnis ]fr,itl .i Dan , J^ tifqut Berfabee , ijiiia fitielis Samuel in prophetam Dcmim.
m.
utrumque erM ,
rcliqua limilia.
Sc -^xo abierant
^t^l.
A Gnco
,
abeft
legitur i'lrofiucm
iham
CAPUT
Versio antiqua.
l.ucif. I. T.prc S.
IV.
VULGATA NOVA.
1
.
Athan.p. iZ6.f,
ET
z
con\'ene factum eft in diebus illis , runt alienigenx in pugnam ad Iftael
&
17 T
J_L
faftum
eft in
diebus
:
illis ,
convenerunt
Philiftiiiim in
pugnam
&
egreffus eft If,
rael
obviam
eft
Philifthiim in prrelium
&
caftra-.
metatus
lifthiim
juxta Lapidem adjutorii. Porro Phiin
venerunt
Aphec
vertit Ifrael Phdifthsis:
Et inclina\it pugna
:
&
cecidit vir Ifrael
i.
&
inftruxerunc aciem contra Ifrael. Inito
coram
campo
3
vulneiati liint in acie in alienigenis quatlior millia hominum.
&
autem certamine, terga
&
ca:fa funt in illo certamine paflim per
agros
quafi quatuor millia virorum.
jores natu Ifrael
dixerunt maEt venit populus in caftra Propter quid deficere fecit nos
:
&
3.
Et reverfus
eft
populus ad caftra
:
dixe-
runtque niajores natu de Ifrael
Quare
pcrcuffit
?
Dominus coram alienigenis ? ToUamus arcam Domini Dei noftri ex Selon , & e'xeat in medio noftriim , & liberabit nos de manibus inimicorum noftrorum.
hodie
igitur
4.
nos Dominus hodie coram Philifthiim
AfFera-
mus ad nos de Silo arcam fcederis Domini , veniat in medium noftri , ut falvet nos de mami
inimicorum noftrorum.
4. Mifit ergo populus in Silo
,
&
Et mifit populus ad Selon
&
fuftuletunt
:
&
tulernnt
inde arcam Domini ubi fedebat Cherubin ambo filii Heli cum area Dei ibant , Ophne
Plrinees.
& &
A
inde arcam fcederis Domini exercituum fedentis fuper Cherubim

:
erantque duo
filii
Heli
cum
ar-
ea foederis Dei
Ophni
&
Phinees.
V
5
U L G
AT
NOVA.
in caftra.
Ciimque
venifTet area fcederis
Domini
in caftra
Deus
8.
Et ingemuerunt
:
dieentes
vociferatus eft omnis Ifrael clamore grandi,

fonuit terra.
& per&
Vs
nobis
non
enini fuit tanta exfultatio heri
nudiuftertius
va: nobis.
Quis nos falvabit de mahi funt dii

,
vocem clamoris, dixeruntque Qui'nam eft hic vox clamoris magni in caftris Hebri'orum > Et ccgnoverunt quod area Do6. Et audierunt Philifthiim
:
nu deorum fublimiura iftorum ? cuflerunt Êgyptum omni plaga ,

9.
qui per-
in deferto.
Confortamini
&
G
eftote
viri
Philifthiim
:
mini venillet in caftra.

7.
ferviatis
,
Hebnis
,
ficut
&
illi
fervierunt vobis
ne eon:
Judic, 13, i.
Tiraueruntque Philifthiim
dieentes
Venit
fortamini
Versio antiqua.
lucif.Cal.uiifup.
& bellate. VUL

,
AT
NOVA.
csfus tabemaeulura
expugnaverunt illos , & defecit vir Ifrael a conipectu alienigenarum , & iugit unufquifque _ ..1 Q. facia _n. 1 & r.n. eft plaga main tabernaculum fuum ceciderunt ex Ifrael triginta millia gna valde virorum. Et area Dei capta eft ambo filii Heli 1 mortui funt VU LG ATA
10...
1
10. Pugnaverunt ergo Philifthiim,

eft Ifrael
&
&
fugit unufquifque in
fuum
:&
fafta eft plaga
magna
nimis
:&
ceei-
&
derunt de Ifrael triginta millia peditum.
1 .
&
1 1
Et area Dei capta
eft
duo quoque
filii
Heli moitui funt, Ophni
&
Phinees.
NOVA.
11. Currens autem vir de Benjamin ex acie, venit in Silo in die ilia
,
fcilfa vefte
& confperfus pulfel-
vere caput.
I ;
.
lam contra viam fpeftans. Erat enim cor ejus pavens pro area Dei. Vir autem ille poftquam ingreffus eft , nunciavit urbi & ululavit omnis civitas.
:
Cumque
ille
veniflet
Heli fedebat fuper
14. Et audivit Heli fonitum clamoris, dixitque
NoT^ AD Versionem ANTIQUA M.

Ambrof. 1. i. offic. to. 2. 58. b. uno excepto ^, quod demit pod illis. In Gr. pro uenerum in ptign.vn ad Ifrael , lie (jna^f.i^'.ilni
^^. I.
similiter habec
s/.
I'/a/îca
medic iÛv, de medio , pro in medio, in Compl. a /îau , vel ut

,
X^-f^'^
>
fahabit
dc
manu
,
Mf. tamen Ale. denique oa'ci; sjt pro liberabit de mani( in

) ,
i-TTi
'lo/iawA
:
ui
'ardAe/iOK ,
congregantur
i,'i
ad-z/ersiis Ifrael
in bel-
bus.
'#.4.
iipav
;
litm
in
Mf. Alex, ac ed. Compl.
irne/i-.v ittI C
Compl.
InGraco
aifvci
tollmit, pro feftulerunt
fed al.
l:'i)'Uf.ctW.
nonnulla in Grjeco , nempe feqq. otopralium , pro pugna i item pro cectdtt , st'Jkhsv , impegit,{cd. Compl. eVegsJ exinde pro zntltierati funt pro in campo , w arifii , mel. t~>.K-/y.Kt , ctft funt ,
ij".
2. Diffimilia
MjLtct; ,
&
Gpmpl.
Tf . 5.
cV
TW
OTeJ.'w.
,
Ita in Gracco
ni excipias feqq. afii.î-r'.fa

,
fe-
pro deficere jciit , >.aC'jiiu:r , frmamus , pro ttllamus , demtis vocibus igitur at Domini : item hic infra Zi;^s.'/< , pro Selm i
,
niares
loco majines natu
i-7/lcuK, lahi fecit
&
exinde loco ubi jedebat , lie , )t.i:'/<tVif , injidentis , detrai5lo inf. V)ei ibant ; in Mf. Alex, ac edit. Compl. port area , additur th; Aratftjxr; tu 0f? , abfque ibant ; in folo Alex. 'O.jisl , in Vatic. & al. 'Oj>n' ; eaetera concordant. If. 10. Similiter in Grjcco , praeter feq. arai'i, cadit pro defeat , abfque hoe , .1 confpedu alienigenarum , quod tamen retinent ediit. Aid. & Compl. ubi lie hi-:vm rr Mo^wcjK- item omnes conftanter , ra-jiiti.TM , ordiniini , loco virorum. Tf. II, Ita Graccc, verbum pro yetbo.
:
,, ,
LIBER
Quis
vie,
eft Iiic fonitus
I.
REGUM.
NOVA.
1
Cap.
IV.
4^5
VuLr, ATA
tumukus hujus
?
At
ille
feftina
Heli autem erat nonaglnta

,
&
veiiit,
&
nuiiciavit Hcli.
&
j6
oculi ejus caligaveraiit
VULGATA NOVA.
iC.
praslio
ait
:
& ofto annorum, & vidcre non poterat. Versio ANTIQUA.

vir
Ego fum qui veni de ego qui dc acie fugi hodie. Cui ille Quid aftum eft tili mi ?
Et dixit ad Heli
:
Et
:
propcrans
acccflit
ad Hcli
,
dixit- luci/.Cal.uiifnf,
&
que
ei
Ego fum
?
qui veni dc calbis

:
fugiens de
prx'lio
hodie. Et dixit Heli
Qui fermo faûs

:
eft filiole
Refpondens autem ille qui nunciabat , Fui^f ruina ma, HVaci coram Philifthiim gna fafta eft m populo inluper &duo filii tui morI
,
7.
git
inquit
tui fuut
Ophni
fella
& Phinees & area

:
Dei capta
eft.
18.
cidit
Cumque
ille
nominalTet arcam Dei, ce,
de
retrorfum juxta oftium

eft.
&
fradtis
cervicibus mortuus
Senex enim erat
vir
& &
Et refpondit, dixit Fugit vir Ifrael k alienigenarum , Sc ida eft plaga iTia2.na in populo ambo tilii tui mortui funt area Dei capta eft. 18. Et faftum eft cum audiflet , Area Dei capta eft , cecidit fupinus de lella juxta porrani contriluilatum eft dorliim ejus , & mortuus eft.
17. facie
:
&
&
&
granda;vus
annis.
&
ipfe judicavit Ifrael quadragiiita
Quoniam
fenex erat gravis dicabat dicab. in Illael viginti annis.
& '"
homo
&
ipie ju-
VU
19.
erat
,
L G A T A
NOVA.
Qua: non refpondit
els
,
vicinaque partui
,
Nurus autem ejus, uxor Phinees, pra?gnans audito nuncio quod cap:
peperifti.
tit.
neque animadverTranf-
&
ta eflet area Dei
&
mortuus
eftet focer fuus

;
& vir
in earn
i I.
Et vocavit puerum, Ichabod, dicens dc Ifrael

,
fuus
incurvavit
fubiti.
fe
& peperit
cam
l>i
:
irruerant
enim
lata eft gloria
quia
capta
;
eft
area Dei
dolores
& pro
,
focero fuo
&
pro viro fuo

eft gloria
io. In ipfo autem momento mortis ejus

ci qua; ftabant circa
dixerunt
12.
& ait
eflet
Translata
ab Ifrael,
eoquod
Ne
o T
timeas
JE
quia tilium
capta
area Dei.
,
#.
16.
Hxc
tantiim diflimilia
, ,
m
to
Grjcco
fcilicet
'^'"'^
za"-/
aitdiffet
0>;
B7/Êf7a E
TH^ ':sxpa.rxY.fî
i
t5
Ti'
jngiens de QnodjiLim
JS'.
pyttl:o
&
'Z'^
J"S^ **
/r/'KOi;
> t
loco
f^Clic&H
,
Area Dei capta TH; KlSoiT T
eft
cecidit fupitiui de fella

,
eft
Qi)S
ilTiCiV Vo*
TV Al'^^
ItTI^^
in fine
pv,ux
is/.v^v ^
tev.i-ioc
,
,^'io>i
'
memimt
â.pi^
,
(jrtjt^Jitiirtm eji
verhitm^ jili? Lucif. leît

,
Item loco
^puiTz^
>i
fertex erat
17. In Gr, Ka.1 aVfJi/nG to -sTaz/a^/of ut in Lat. fupra.

if. 18.
sTte
&c.
area Dei , cecidit a fella retrmjiim : gravis homo , iic -sr^ sGîJTji; av gravii , abfque erat , prxfenex homo
V'i:cpauca difcordant
aGrxco, nempe
loco coj
terquam in edit. Compl. ubi > 0', & sVi! pro mmti ; deeft autem in , ante Jfrael.
annos in fine,
CAPUT
Vulgata nova.
t.
V.
Ifcif Cat.
P'"^-^''""'1.
"pHilifthiim autem tulerunt arcam Dei, afpoitaverunt eam 4 Lapide ad)Utorii
&
in
IIJ*
VeRSIO ANTIQUA. T alienigenx abftulerunt arcam Dei ex Abe-
1.
X2/nezer,
2.
&
intulerunt iilam in
Azotum.
'^^'
Azotum.
1.
g.h.
,
Tuleruntque Philifthiim arcam Dei
& in-
tulerunt
templum eam )uxta Dagon.

in
J.
eam
Dagon,&
ftatuerunt
Cumque
ecce
:
furrexiflent diluculo Azotii altera
die
Dagon
lacebat pronus in terra ante ar,
cam Domini & tulerunt Dagon eum in locum fuum.
&
refticuerunt
Et fuftulerunt alienigenx arcaiii , &: intulerunt illam in domum Dagon , collocaverunt " -i. illam juxta Dagon. 3. Et mane vigilaverunt Azoti, intraverunt in domum Dagon ; 6: viderunt , ecce Dagon cecidit in faciem ftiam ante arcam Dei Tuf-
&
& &
tulerunt Dagon , ftatuerunt in locum fuum. Et gravata eft manus Domini luper Azores , cruciabat illos , perciiftit illos in domibus eorum , in Azotum regiones ejus.
&
&
&
&
&
Rurfumque mane die altera confurgentes, invenerunt Dagon lacentem fuper faciem fuam in terra coram area Domini caput autem Dagon,
4.
;
&
duLK palma;
manuum
ejus abfcifl'a erant fuper
fadum eft cum ante lucem vigilaiTent, & Dagon ceciderat in taciem ante arcam teftamenti Domini & caput DagOn & ambo veftigia manus ejus ablata erant per partes centum
4.
Et
imen
& ambo
men.
articuli
manias
illius
ceciderunt in
li-
NotjE ad
t.
I.
Versionem
tTMX.i-:
5.
,
A N T
Q U A M
,
Grxc. pro ahftiilcrunt , ponit shaQ^y , ceperiint , transfertque ex Aheneur , port illam ; reliqua limilia. If. 2. Vix didimile Graecum eft, nili quod addit Kuf :V , Domini , ad arcam , & pro fuftulermit , habet ut fup. c âtôf , cepermit , & pro collocaverunt , wftf e fMcaf , ftiternf; Lucif. infra, ftamenint. Aul. 1. de promilf. p. 2. c. 24. ap. Profp. p. 150. b. ha:c habet Arcam vera Dei qtiam ceperatit hoftci , ea vemrauone cctejidam cjje crcdtderunt r itt templo dei ftti Dagon collocandam arbiti arentitr i fnh
:
Jitis reddidijfent.
Similiter in Grjcco
ceciderat
, t
pro
,
cecidit
exceptis his levioribus : tjtirjsip^tr y erexertmt , yro fuf, ,
tulerunt
e'toaoêciOE
,
cruciavit
Jellas vcl fedes
pro domibus
fines
, ,
pro cruciabat , t^; ssTiâ?, abfque iii , ante Ax.ot:im ;
demum tx
Tt. 4.
i/fioi ,
Ita
,
de Grxco
fj
,
loco regiones. nili quod loco

,
dim
ante lucem
,
vigilajfent
lie
legitur
in
ififitar TCTf li'
i.
IS'i ,
ctfjlt!
potemia
:
ferftlerni
die idolltm
JHltm elifum projlratttm,
ijue viiterunt
Jed hoc cajui dames

defignni
,
exyn riirfum imcis forpojlira die confvac,
tioribiis validior.-bilfqite
qaem
tjtm commintttumqitc coram area inttiemes

fjpt
tjttidtiam
tllitd
mmime
repcremnt
niji
ipjaqne gens gravzori atrocique pla-
quando vigilaverunt mane ^ ^ ecce , addito aiTV, ad^ciem ; exinde & infra , loco manus. X-^P^ * manuum , & loco per partes centum , lie , sVI rx f'uTf o^".' 'A,aipf 6 sx.et;si , in ameriora Amapheth Jinguli /leg. Lucif. gxaTCr , non gjtacTo/. Nota pro ariiculis , Icnbi jccrprrcl , qujc vox proprie (ignificatjunclurara illam qua brachiumcura mamu commie^
ticur.
ga perciijfa eft liimam pccnam
nee vallieriiul liujns turpniidinis evadere

,
arcam Dei qiiam cepiram
donis afpo-
Tom.
I.
Ppp
ij
484
J
.
LIBER-
I.
REGUM.
NOVA.
,
Cap.
V.
ejus
,
VULGATA
fuo.
porro Dagon folus truncus remanfcrat in loco Propter hanc caufam non calcant I'acerdotes
Dagon
& omnes qui ingrediuntur templum

Dagon
in
fu-
per lunen
Azoto
ufque in hodiernnm diem.
Versio antiqua,
lucif. Cal.fiip.
VU
fiiper
L G A T A
eft
NOVA.
eos
:
6.
Et gravata
,
eft
illis
manus Domiiii
mures
,
Azo-
6.
Aggravata
,
autem manus Domini fuper

eft
1S7. 1.^.
tum
&: inciuxit
&. facia eft confulio
Azotios
&
demolitus
in civitate.
fecrctiori parte
natium Azotum
& percuffis in Pf.77, & fines ejus. 65.

il-
Et ebuUierunt
lius
tis
,
vills & agri in medio regionis & nati funt mures & fada eft conFufio mor,
magns
7.
in
civitate.
viri
7.
Et viderunt nri Azoti , quoniam

:
fie eft
&
Videntes autem
:
Azotii hujufcemodi
dixerunt
Ifrael
Quoniam non fedebit

:
area
eft
nobileum
,
quoniam dura
Domini Dei manus illius
plagam, dixerunt Non maneat area Dei Ifrael apud nos quoniam dura eft manus ejus fuper
;
fuper nos
8.
&: luper
Dagon deum noftrum.

:
nos
& fuper
Dagon deum
noftrum.
convocant regulos alienigeEt mittunt, dicunt Quid faciemus de area narum ad le , Dei Iliael : Et dixerunt Getliaei Tranleat area
&
&
t mittentes congregaverunt omnes fatrapas Philifthinorum ad fe , cSc dixerunt Quid faciemus dearca Dei Ifrael > Refponderuntque Ge8.
;
Dei
9.
Ifirael
in Getli.
eft
thjei
Circumducatur area Dei duxerunt arcam Dei Ifrael.

:
Ifrael.
t circumfiebat
Et faftum
,
poftquam
:
translata eft area

nis
9.
Illis
autem circumducentibus eam

:
manus Domini in eivitate , & eft fac& perculllt viros cita turbatio magna Valde vitatis , a minimo ufque ad maximum , & ebulliDei
fafta
vit
illis
manus Domini per fmgulas
civitates interfeftio-
queurbis
magna; nimis percutiebat vires uniufcujuf, a parvo ufque ad majorem compu

,
&
mures
in iedibus
&
&
tecerunt
fibi
Getha'i
trefcebant prominentes extales eorum.Inieruntquc
fedes pellieeas,
Gethjeiconlilium, &fecerunt
ic.
fibi
fedes pellieeas.
in
,
Et miferunt aream Dei in Afcalonem. Et factum eft ut intravit area Dei Ifrael in Afcalonem , exclamaverunt Afcalonenfes , dieentes Ut quid miiiftis arcam Dei Ifrael ad nos, ut morti
10.
:
Miferunt ergo arcam Dei

veniflet area
Accaron.
Cumque
Accaron exclamaverunt Accaronit^ , dieentes Adduxerunt ad nos arcam Dei Ifrael j ut interficiat nos populum
in
:
Dei
&
nos & populum noftrum ? 11. Et mittunt & convocant regulos alienigenarum <Sc dixerunt Remitte aream Dei Ifrael, non morti daredueatur in locum ilium , bit nos &: populum noftrum. 2. Quia acta eft confulio gravis in civitate tota, gravis valde, ut intravit area Dei & qui vitradat
: :
noftium.
II.
Miferunt itaque
&
:
congregaverunt omqui dixerunt: Dimit-
nes fatrapas PhiliftJiinorum

tite
&
&
&
arcam Dei Ifrael, & revertatur in locum fuum, non inteificiat nos cum populo noftro. Fiebat enim pavor mortis in fingulis urbi-
bus,
& graviffima valde manus Dei

M.
>'/y:i.
viri
quoque,
NoTiE AD VerSIONEM ANTIQUA

Nonnulla hk inferta legunrur Grarcc , qux defunt apud Lucif. nempe port hoc , induxii :llis , ica fequimr K:ti s^s^sce" ^tc?? si'; t5 rau^ , h, /xscoy tv; ^wfa5 eivTVi aVepi^ncot)' ûJ;; , Et effnbutt en in navibui , ^ mediu7n Tegtottis ejus puLlnLtrttnt mures; reliqua ad verbum. Eadem ferme leguntur nunc in Vulg. fed abfunt a textu Hebraico , necinveniunmr in antiquioribus & caftigatioribus Mfs. codd. Hieronymianjc verlionis & vero obelo pr^nocantur a Rob. Stephano , ac Theologis Lovanien(ibus ; imo in Mf. Germ. n. 7. nonnili I'ecunda manu , in Corb. n. 5. in margine foliim inferiori addita rcperiuntur fumpta funt autem ilia , li Martianxo noflro
If. 6.
: :
nam
in
Grxco
Editt.
,
if. 8.
Lucif. loco regislm

,
fevunt religtim
fed
,
vidose
gant
ut videtur
nam
,
infra if.
rit;
>
ir. habenr rf^n/oj
quod retinuimus. Gtxc. Qurxyict

item infra mel. in edit. Aid. ilTrnt
fatriip>-is i
:
^s-^mqi
QccT^d-rx^ , congreduiint , pro dixerunt ,

,
demum
poft tranfeat
feqq.
)c.p:t'To;
tv
ttoo; m,x;*
juerj-^Gf
juoa'T:^
adduntur , &c.
tr.injivit area ^ 8cc. quae ut fup. i. e. arc.i Dei ad tios : omittuntur a Lucif. In edit. Aid. fequitur , t? 0? 'itâi'A
'TTÔi^
M;ua?
lit;
FeS.
&
/^'.Tz Tn
fides
ut
&
alia
plura inferius fuis locis interferta
vel
a LXX. Interpretibus , vel ab auciquis illii Latinorum translationibus, quae viguerunt antp Hieronymum. De his
nempe
to. I.
j> >)
ita dilTcric idem MartianÊus , not. a. in hunc loc. nov. edit. Hieron. col. 531. j> Cum innumeta , inquit , prope hujufmodi occurrant additamenta in libris prJEcipue Regum , non abs re eric leftorem dcicuilfe quo,
diffimilia Graccum habet, nempe feqq. îTihiuv cLvTW y K. "/ii-E/ai, poflquam tfaujiz'it ipfa^ ft , loco pcjltjitam tramtata eji area Dei t facia ; edit, tamen Compl. loco txv-rvy ^ hab. -rvr mûn^r { al. add. t? fiT ) TT/ios Tb; TfâjV?, - , Sec. Item paulo poft eadem Mf. Alex, in Vauc. Compl. hab. Tccr.i, cum Aid.
If. 9.
NonnuUa
&
modo
polita reperiantur in vetuftilTimis codicibus facroigitui fuperfunt
>>
j> 1) 31 >>
rum Eibliorum edidonii Hieronymi. Tria
adhuc genera librorum Mfs. Latinorum , quibus caufas & origines praediftorum additamentorum polfumus deprehendere. Primum in illis locum obtinent Mfs. codices qui propiiam ac genuinam leclinnem Hieronymi line addiramentis repracfentant
cujus generis funt Colb. Anic. eiiam canon Hebraics veritaris adpote qui nihil fpurium habeat port , ut emendationem fuam. Exllant alii vetuftiores codd. in quibus equidem purus fluit Eibliorum contexius , fed integra retinent ad margines fuas aliena inlitiria verba
,
eivitati, abfque feq. ab aliis legitur etiam aVo yu;>t/=? iV-^ ,;7a?y, aparvo nfque ad magnum , loco a minimo ufque ad maximum ; item pro his , ehul' Ifjit Hits mttres t fedtbus , iic , k. iTttTaisr tivri; n'; ra; iJfx; auT^r y J5 pircujjit eos in fedtbus eorum j nee additur
autem
is eji ibid.
legitur limpliciter
,
t~
7ro>.ii
faUa
quod
(Imiliter abeft
in fine
vox
pelUceas.
3)
&
Corb. maj. n. jungendus eft

3>
J)
i. his
HiEC tantiim variant Grarce, fcilicet, eôc-^cs'/>vci , emtttunt , pro miferunt y demto i. IJrael , quod tamen exftat in edit. Aid. exinde e'Eo'i'OK)' , damaverunt , al. eVfoc'i'â , abfque priced. j; denique fie , T/ Vsi-f /-ja7e Qutd com-ertiflis , loco Ut quid mijijiis , pauloque poft
f.
10.
iimpliciter, ^caxrudoLi
tradat,
Tf.
ad mtrtijicandiini
,
loco ut mortt
31
&
ir. Rurfus
Tif,-
Grsce
Kai
=Saf!rr/MH!/
deinde
i,
Qv
cum
3>
3) 3> 11 3)
31
3>
quibufdam intra texrum , ur hQ tanquam omilTa lint a Librariis , & ad lacrum contextum perrineant, fignificenr. Teriium denique genus eft , recenriorum prjsfertim Mfs. codicum, in quorum contextum varia ilia Scripturarum additamenta errore 8c imperitia Librariorum induta confpiciunrur , ut nullo deinceps adhibito difcrimine, qu<nam Hieronymo , aut quse ceteris Latinis Interpretibus propria fuerint, in illis minime poflignis agtiofci.
If. 7.
El emittunt 55 congregant fatrapas : Mf. Alex, cum editt. Aid. & Compl. hab. innsit-Mci ; exinde Vat. al. ii.x-TTc^sUx/: , emtttite , pro remitte , ficuc JtaSiOotVa) , refideat , pro redueatur^ pro morti dabit
ytiynci
QiXifi-Ttxc.,
&
&
i> fit
Gra:co abeft i. gravis, prsepoiuturque tota ; exinde huic , Dei , additur "Ij/iaM Exer, prsterquam in Mf. Alex, a quo abeft 'I-.pai-A , ficut sku , ab ed. Compl. demum ante jtdibus , ponitur ei'; , in , abfque
f-
12.
voci civitate
Vix melius
,
Grxco,
8c
fi
cum voce Domini
ponatur dicunt
detrahatur utrumque /J, loco dixerunt i ,
feq. futi
&
loco eiiiiatHm
t?; cts'aekj, in ling, reliqua
ad verbum,
LIBER
VULGATANOVA.
ûi
I.
REGUM.
Vebant,
fuis
:
Cap.
flint
VI.
485
Ludf.Cal. uiifup.
VersIoANTIQUA.
in fecie-
mortui non fuerant, percutiebantur

parte natium
:
&
non
tiori
&
afcendebat ululatus uniuf-
ik afccndit
morrui , perculVi flint fedibus clamor civiutum ulque ad coe-
cujufque
civitatis in
crelum.
lum.
CAPUT
VuiCATA
I
.
VI.
Ibant autem
in
,
NOVA.
12..
TT* Uit ergo
area Domini in regione Philiftliino-
direftum
vacca?
per viara
,
SP mm
1.
leptem menlibus.
qax
ducit Bethfames
nos
diviEt vocaverunt Philifthiim facerdotes dicentes Quid faciemus de area Domini ? in:
&
pergentes
dexteram
I
& itinere uno gradiehantur 5c mugientes & non declinabant neque ad neqiie ad fmiftram fed & fatraps Philif:
dicate nobis
quomodo remittamus
:
earn in
locum fuum.
thiim fequebantur ufque ad terminos Bethfames.

J .
Qui dixerunt
3.
Porro Bethfamits metebant triticum

,
in valle
Si remittitis
arcam Dei
fed
Ifrael
nolite dimitte-
&
elcvantes oculos fuos
viderunt arcam
&
gaviH
re earn
vacuam
,
quod
debetis
:
reddite ei pro
funt cilm vidident.
peccato
&
tunc curabimini
&
fcietis
quare non
delifto red;
14. Et plauftrum venit in
recedat manus ejus 4 vobis.

4.
miti quod pro

illi
&
ftetit ibi.
Erat autem
,
agrum Jofue Bethfaibi lapis magnus, &
Qui dixerunt
ei
.'
Quid
eft
conciderunt ligna plauftri

15. Levits autem de-
vaccafque impofuerunt
dere debeamus
Jêfponderuntque
fuper ea hoiocauftum Domino.
J. Juxta numerum provinciarum Plulifthinorum, quinque anos aureos facietis,& quinque mures aureos
:
15
in
FideNot.
qua crant vafa au-
pofuerunt arcam Dei

rea
&
&
quia plaga una fuit omnibus vobis

tris.
&
fatrapis vef,
capfellam qua; erat juxta earn,

,
Facietifque fimiiitudines
anorum veftrorum
li
fimilitudines
dabitis
murium
Ifrael
qui demoliti funt terram

;
& &
Deo
gloriam
forte relevet
,
manum
pofuerunt fuper lapidem grandem. Vin autem Bethfamiti obtulerunt holocaufta , immolaverunt viftimas in die ilia Domino.
16. Et quinque fatrapa; Philifthinorum viderunt,
&
'ExoJ.
fuam k vobis , & a diis veftris & a terra veftra. 6. Quare aggravatis corda veftra, i'lcut aggravavit jfigyptus , & Pharao cor fuum ? nonne poftquam
percuffus
7.
eft
,
&
za
reverli I'unt in
17.
Hi
funt
Accaron in die autem ani aurei

;
ilia.
,
quos reddiderunt
li- 51.
tunc dimifit eos

arripite
&
abierunt
i"
Philifthiim pro deliito,
Nunc ergo
:
& facite
,
plauftrum
novum
unum
jugum
8.
& duas
,
vaccas fetas, quibusnoneft impolitum
unum unum
:
Domino Azotus unum, GaAfcalon unum Geth unum , Accaron

,
jungite in plauftro
&
recludite vitulos ea-
lum domi.
Tolletifque arcam Domini,
&
:
ponetis in piauf-
tro,
&
vafa aurea
quE
exfolviftis ei
pro delifto
ponetis in capfellam ad latus ejus
&
dimittite earn
ut vadat.
& ft quidem per viam finiura 9. Et afpicietis ipfe fecit nofuorum afcenderit contra Bethfames bis hoc malum grande fin autem , minimfe fciemus quia nequaquam manus ejus tetigit nos , fed cafu ac:
mures aureos fecundum numerum urbium quinque provinciarum , ab urbe inurata ufque ad villain qure erat abfque muro , ufque ad Abelmagnum , fuper quem pofuerunt arcam Domini, qua; erat ufque in ilium diem in agio Jofue Bethfamitis. 9. Percufl'it autem de viris Bethfaraitibu' , eo quixl vidiffent arcam Domini perculTit de popu18.
Philifthiim
,
&
&
&
lo ieptuaginta viros
&
quinquaginta millia plebis.

percuffiflet ple^
Luxitque populus
eo qu6d Dominus
viri
hem plaga magna.

20. Et dixerunt
:
cidit.
I
o.
,
Fecerunt ergo
illi
hoc modo
,
& tollentes duas
vaccas
qax
lafiabant vitulos
junxerunt ad plauf-
Bethfamits Quis poteric ftare in confpeftu Domini Dei fanfti hujus ? ad quem afcendet a nobis ?
&
trum
vitulofque
earum concluferunt domi.
ii. Miferuntque nuncios ad habitatores Caria-
II. Et pofuerunt arcam Dei fuper plauftrum,
&
tliiarim
dicentes
Reduxerunt
,
Philifthiim
arcam
capfellam
qu^ habebat mures aureos
&
fimilitudi-
Domini
defcendite
&
reducite
eam ad
vos.
nes anorum.
NoTA A D VerSIONEM AD
'f. I J.
A N T
Q U
,
A M. eam ah Alhph\lis remijfam
Eo
fpeilat
k. Hie
eji
lapis
quod S. Cypr. ait 1. magnus in Bajilion pttino

,
2.
,
Teftim. Z92.
Jita
eji
area
tejlattieriti
qitando
Jitpfr ijnem po-
f^ 7eiiJitam in plaujlro haves reportaverunt.
CAPUT
i-'KT
Ejierunt ergo viri Cariathiarim
VII.
,
VULGATA NOVA.
V
mum
runt arcam Domini
,
& reduxe& intuierunt eam in do,
roth
&
fervierunt
Domino
,
foli.
:
5.
Dixit autem Samuel
Congregate univerfum
Eleazarum autem filium ejus fanftificaverunt , ut cuftodiret arcam Domini. i. Et faftum eft, ex qua die manlit area Domiin
:
Abinadab
Gabaa
orem pro vobis Dominum. hauferuntque 6. Et convencrunt in Mafphath aquam, & efRiderunt in confpeftu Domini, & jejuIfrael in
Mafphath
ut
ni in Cariathiarim
multiplicati I'unt dies

)
erat quip-
naverunt
phath.
in die ilia
atque dixerunt
ibi
Peecavimus
in
pe jam annus vigefimus Ifragl port Dominum.

5.
&
requievit omnis
domus
If-
Domino. Judicavitque Samuel

7.
filii
filios
Ifrael
Maf-
Ait autem Samuel ad univerfam

,
domum
veftri
,
Oiut. 6. rael
dieens
,
Si in toto
corde veftro revertimini ad
Ifrael in
Et audierunt Philifthiim quod eongregati eftent afcenderunt fatraps PhiMafphath ,
&
Dominum
Matth.
4.10.
auferte decs alienos de

:
medio
Baa-
lifthinorum
rael
,
ad
Ifrael.
Quod cum
:
audiffent
filii
If-
lim
&
,
Aftaroth
&
prxparate corda veftra

,
DoPhi-
timuerunt 4 facie Philifthinorum.
mino
&
fervite ei foli
&
eruet vos de
manu
8.
lifthiim.
bis
filii
Dixeruntque ad Samnelem Ne cefles pro noclamare ad Dominum Deura noftrum , ut falvet
4. Abftulcrunt ergo
Ifrael
Baslim
&
Afta-
nos de
manu
Philifthinorum.
,,
486
9. Tulit
LIBER
I.
RE GUM.
VULGATA
,
:
Cap. VII. NOVA.

eum Dominus.
&
VIII.
&
Trritil. ad'j
obtulit
autem Samuel agnam laftentem unum ilium holocauftum integrum Domino
clamavit Samuel ad
divit
Dominum pro Ifrael,& exau
&
:
VeRSIO ANTI(ÛA.
Pfidr
Vulgata nova.
I
584.
Allophyli prxlio admovebant ibidem Dominus intonuit voce m.igna liiper Aliocbnfiifi Hint, (Sc coriueiunt in confphylos,
10
&
o.
Faftum
,
eft
autem
cum Samuel
offerret
holocauftum
Ifraiil
:
Philifthiim iniere prxliura contra
&
intonuit
autem Dominus fragore magno

Philifthiim
,
peitu
1
Ifraelis.
in die ilia fuper
&
exterruit
eos
Tecli,
&
Et proceffenint
viii
,
ca;fi
funt k facie Ifrael.
1.
pcifecuti lunt Allopliylos
&
Ifrad ex Mafpha , ufque Betcnor ce-
&
II. Egreffique viri Ifrael de Mafphath, perfecuti funt Philifth3;os,
& percufTerunt eos

&
:
uf- 45' ^''
cidernnt.
Aug.
Dei,
I.
iy.de
t.
ci'j.
12.
AHumpfit
Maflephat
ejus
,
lapidem
unum ,& ftatuit ilium

veterem
elt
:
c.
7.
7. 470.
inter
toris.
novam
,
&
&
voca\it
que ad locum qui erat fubter Bethchar. Tulit autem Samuel lapidem unum , inter Sen vo pofuit cum inter Mafphath
&
&
nomen
Abennezei:
:
quod
Et dixit
Ufque hue
adjuvit
, Lapis adjunos Dominus.
cavit
nomen
loci illius
Lapis adjutorii. Dixit-
que
Hucufque
auxiliatus eft nobis
Dominus.
V
runt ultra ut venirent
U L G A T A
NOVA.
ab Ifrael
,
t;. Et Immiliati funt Philifthiim, nee appofuein terminos Ifrael. Fafta eft itaPhiliftha:os
,
lifthiim
Ifraeli
ab Accaron ufque Geth,
&
terminos fuos
,
liberavitque Ifrael de
manu Phi-
que manus Domini fuper

Samuelis.
cundtis diebus
lifthinorum
15.
eratque pax inter Ifrael
& Amorrhaum.
Judicabat quoque Samuel Ifraelem cunitrs

:
14. Et reddits funt urbes
quas tulerant
Plii-
diebus vitx fua;
Versio antiqua.
tncif. Cal.J.
I.
Vulgata nova.
ICrael in
16.
thel
16
&
Samuel judicabat populum
& ibat
Galgala
per fingulos annos circuiens Be-
fTD S. Athan. 187,
omnibus
fandlificationibus.
&
&
>iafphatk
&
judicabat If-
rael in fupradiitis locis.
Vulgata nova.
17. Revertebaturque In Ramatha ibi enim erat domus ejus, ibi judicabat Ifraelem ccdihcavit etiam
:
ibi
altare
Domino.
&
NotjE ad Version em
f'. 10.
7ri)?!//3P
A N T
j:,
Q U A M.
Grsc. loco
'!(!/>'> ,
pTxlin
admovebmn
:
nab.
OTfccvi7ci' si;
sV;
accejjinmt in prsliumfiiper I/raelj de-
inde omilfo ibiJem , (x pergit j cXfoi^Kii Knfizi; a tolonuit Domititis n /KEViMl T >/: s'ltti'ri eV;, &c. tS
i'n
'MCCTU T s-TrarcCây at'TV; sw5 pailloque port , percHJjeritm eos ufqite fnb Hethchor. X^P Ita pene in Grseco; haec tamen lie variant iJ-. 12.
fci-
voce m.-igna
alludit
;
die' lU.t f'iper.

1.
Sec. Ut in Lac. fup.
Iif-
dem
Aug.
17. de civil.
a.dicens
S.i!!(f/
Dei, c. 7. to. exclrtmazn ad Otmmiim fro

effenet kioc.tllftli/im
,
7.
470.
,
Et fumpjit S.vnuel i pauloque poft, i iixtiicav , SS """ > loco nmam Jj , abfque hoc infra , qnod eft , cui Aug. adjunxerat Latiiie ; ia
licet
ipfo iuido,
Ka! i^xd SauaiiA
Ijrael
enm : ^ dim ius aUcmgems ad pngnam

{5 ex-aiidivit
mi.insfiipey eos
,
accedenti-
csntra
populum Dei
tmtlit
Do-
wt)coT.mi dent Grajcis,

Tf-. T
I
.
offeiidermit ( Gr. e 7r7=tiJj ccrifi/i ftitit , iS Ijrael , atijne fupe-/.ui funt : c{ux omnia refpon-
Qviiaiti-, <j<wd Ji~ Compl. additur cditt. tamen Aid. digmfii.n. Eadem memorat Cypr. 1. i. Teftim. 291. b. cens Hit eft lapis quim , cltm alicttigeiias Ifrael iicijfet , ftaappella-jit nomen ejus, Altenneur, id eft. tU!t Samuel,
:
&
Lapis auxiliator.
t. t6. Grafc. dclet roces Samuel ac populum,

difTimiliter GrjEce
,
Sc
pro
Haud
nifi
quod
,
loco prectjp-
fviilzfcaiionikus
his.
hab. tu;
hi''.'-ni'"i t^tc;;
fanilifiiaiii
rnm,
hab.
=iW">
exiemnt
Si Mc.ayy.fii
pro
il.ijp/ia ;
CAPUT
Vulgata
1
.
VIII.
nova.
:
T7
JT
i.
Aftum
eft
autem cum
fuos judices
tilii
fenuitfet
Samuel
po:
qua^ loquuntur tibi
non enim
te abjecerunt, fed
me,
fuit filios
Ifrael.
,
Fuitque nomen
fecundi, Abia
ejus primogeniti
in
Joel
&
fed
ne regnem fuper eos. 8. Juxta omnia opera fua

cut dereliquerunt
faciunt etiam tibi.
9.
qua
fecerunt i die
:
nomen
5
.
judicum
Berfabee.
in viis ejus
:
qua eduSi eos de jtgypto ufque ad diem banc
fifie
Et non ambulaverunt
filii illius
,
mc
&
fervierunt diis alienis
declinaverunt poft avaritiam

ra
,
acceperuntque mune-
&
perverterunt judicium.
Nunc ergo vocem eorum

,
audi
Ifrael 4. Congregati ergo univerfi majores natu venerunt ad Samuelem in Ramatha.

5.
conteftare eos
&
prxdic
eis jus regis
veruntamen qui regna-
turus eft fuper eos.

1
Dixeruntque
ftcut
ei
Ecce tu
:
fenuifti
&
filii
,
tui
o.
Dixit itaque Samuel omnia verba

,
Domini ad
^B.
13. 21.
non ambulant
judicet nos
6.
,
in viis tuis
conftitue nobis
regem
ut
populum
11.
vobis
:
qui petierat a ie
ait:
regem
,
&
univerfe habent nationes.
&
Hocerit
jus regis
,
qui imperaturus eft

in curribus fuis,
Difplicuit fcrmo'in oculis

;
Samuelis, eo quod
Filios veftros toilet

fibi
&
ponet
dixilfent
vit
Da
nobis regem
ut judicet nos. t ora-
facietquc
equites
& prscurfores quadrigarum fuatribunes,

,
Samuel ad Dominum.
rum
VERSIO ANTlqUA.
Cypr.
ep.
Vulgata nova.
5fc
12.
&
conftituet fibi
&
centuriones
,
6S.
p'
7
runt
non
te fpre-
7.
Dixit autem
Domi:
&
&
115.
verunt, fed
me fpieve-
nus ad Samuelem
.\udi
agrorum fuorum & melfores fegetum fabros armorum & curruum fuorum. Filias quoque veftras faciet fibi unguentarias 1 ;
aratores
.
vocem populi
in
omnibus
focarias
&
paniUcas.
Nota ad Versionem antiqua

t.
7.
m.
immenti fecerunt
,
Ad
verbuin
:
Grxco.
te
Terciil.
,
p. 718.
c. legit
Hon
(tmempferiint
1. 4. contra Marc. Jed me. i. Patian,
ep.
5.
col.
1.
512. a.
Now
te nullius
fed
ti
me. Au(t.
de
promjfl". ap. Prefp. col. 150, d.
A'w
,, : ,
LIBER
optima
1 5
.
r.
REGUM.
U L G A T A
oliveta
Cap. IX.
487
,
V
14. Agros quoque veftros dabit fervis toilet ,
,
NOVA.
& vineas &

,
,
&
fuis.
addecimabit
& vinearum reditus & faiimlis fuis. 16. Servos etiam veftros & ancillas & juvenes optimos & afinos auferet & ponet in opere fuo.
Sed
&
fegetes
veftras
at det eunuchis
,
non exaudict vos Dominus in die la quia pevobis regem. Noluitautem populus audire vocem Samuelis, 1 9. rex enim erit fuper nos , fed dixerunt Nequaquam
tiftis
: :
&
10.
&
erimus nos quoque ficut omnes gentes

,
judicabit nos rex nofter
&
egredietur ante nos
& &
&
Ofe, IJ. II.
17. Greges quoque veftros addecimabit, vofque

eritis ei fervi.
pugnabit bella noftra pro nobis.

ii. Et audivit Samuel omnia verba populi
,
Versio ANTIiJUA.
MJf. Cert. n.
I. 2J
5.
VULGATA NOVA.
18.
die
tri
,
locutus
eft
ea in auribus Domini.
ii. Dixit
in
autem Dominus ad Samuelem

,
Audi
civi-
quia 18 Vobis regem.
petiflis
Et clamabitis
elegiftis
vocem eorum
&
conlîtue fuper eos regem. Et ait

:
ilia
a facie regis vefvobis
quem
Samuel ad viros tatem fuam.
Ifrael
Vadat unufquifque
in
e;
Germ,
U.7.
ijU
,
NoTiE AD Versionem antiquam

Ti. 18.
fed me ffreveriint. Ita Mfs. codd. feruKt ad marg. In
o't(
vfiiii
iifuiflSss aKToT;
iSactts'ci.
Vide Not. fup. ad
c.
Grsco
fie
6. t. 5-
C A P U T I VuLGATA NOVA.
-
X.
roborc,
1,
TT^
erat vir dc
,
X_/
Abiel
filii
Benjamin nomine Cis, filius Seror , tilii Bechorath , filii Aphia
tilii
viri
Jemini,
fortis
VuLGATA NOVA.
i.
VeRSIO ANTIQUA.
elcfhis
bonus
illo
;
Et erat ei filius vocabulo Saul , non erat vir de filiis Ifrael melior Ao liumero furfum eminebat fuper om:
&
erat vir
bonus
&
non
erat illo melior
Amiri>ft,p. 8i./.
&
in
filiis lii'ael
&
nera
populum.
VuiGATA
5
.
Perierant autem afins Cis patris Saul
&
di-
NOVA. & 4. & per terram Salifa

,
xit Cis
pueris
ad Saul iilium fuum confurgens vade
Tolle tecum
unum de
fierunt etiam per terram Salim
non inveniflent , trannon erant fed , &

:
&
cum
tranliflent
qusre almas. Qui per montem Ephraim ,

,
&
&
per terrain Jemini,
&
minime repererunt.
V
5.
u L G AT A
NOVA.
in
VerSIO ANTIQUA.
di5.
Cum
,
autem veniffent
terram Suph,
:
Cum
aurem venilient
in terram
Suph,
&
xit Saul
ad puerum qui erat cum eo

fit
revertamur ne forte dimiferit
Veni pater meus afinas
&
non
inveniffent
Cum.
Mff.Corh.n.i.-^ .7.
& follicitus
6.
pro nobis,
VuiGATA NOVA
Qui
:
ait ei
:
Ecce
vir
Dei
eft in civitate
,
hac
vir nobilis
omne quod
,
loquitur
illuc
,
fine
ambiguitate
venit
nunc ergo eamus

propter
ii
fort^ indicct nobis
tequam afcendat excelfum ad vefcendum neque enim eomefurus eft populus donee ille veniat quia ipl'e deinceps comedunt qui vocati benedicit hofti.E ,
: :
&
de
via noftra
7.
quam venimus.
:
funt.
Nunc ergo
confcendite
quia liodie reperietis
Dixitque Saul ad puerum fuum

>
Ecce ibimus
eum.
14. Et afcenderunt in civitatem.
quid feremus ad virum Dei

noftris ni
:
panis defecit in fitarciis

,
Cumque
illi
am-
&
fportulam non habemus
ut
demus homi:
bularent in medio urbis
apparuit Samuel egrediens
Dei
8.
nee quidquam aliud.
obviam
15.
lis
eis
ut afcenderet in excelfum.
Rurfum puer refpondit Sauii, & ait Ecce inventa eft in manu mea quarta pars ftateris argenti demus homini Dei ut indicet nobis viam noftram.
,
Dominus autem revelaveratauriculam Samue- Aii.il.Ht
ante
16.
unam diem quam veniret Hac ipfa hora qux nunc

,
Saul
dicens
eft, eras
mittam
9.
Olim
in
Ifrael fie
:
loquebatur unufquifque va,
virum ad
te
de terra Benjamin
&
:
unges
eum du--
dens confulere
Deum
Venite
&
eamus ad Viden,
tem. Qui enim
Propheta dicitur hodie
vocabatur
olim Videns.
10. Et dixit Saul ad
puerum fuum
Optimus
fer,
mo
qua
tuus.
Veni
eamus. Et ierunt in civitatem

afcenderent clivum civitatis
hic
in
cem fuper populum meum Ifrael & falvabit populum meum de manu Philifthinorum quia refpexi populum meum venit eriim clamor eorum ad me. 17. Cumque afpexill'et Samuel Saulcm Dominus Ecce vir quem dixeram tibi , ifte dominadixit ei
:
erat vir Dei.
bitur
,
11.
Cumque
eis
;
invene,
8.
runt puellas egredientes ad hauriendam
aquam
:
& pom &

Videntis.
populo meo. Acceffit autem Saul ad Samuelem in medio ait Indica , oro , mihi , ubi eft domus ,
:
dixerunt
Ii.
Num
feftina
eft
,
Videns
i"
Qus
te
,
refpondentes
dixerunt
illis
Hic
eft:
19. Et refpondit Samuel Sauli
dicens
Ego fum
ecce ante
nunc
hodie eniru venit

populi
ftatim invenietis
in civi-
Videns
afcende ante
,
me
in
excelfum, ut comedatis
te
tatem
quia facrihcium
eft liodie
,
in excelfo.
mecum hodie
&
,
dimittam
indicabo
mane
&
omnia qus
13. Ingredientes urbem
eum
an-
funt in corde tuo
tibi.

)}.
2. Graece,
Sx
iti
tu/4r,i'.iv;
driif
i.
ayxii;' x,
in.
vr
,
cV
quod Mfs. prad. addunt

fie
:
deeft
rfii'
quoque
,
in
Gneco
j,
ubi
wci;
'Icg^MA
:
-/aGo;
vir^p
ai>To>'
c.
Sitnl procents
f;V
'AuTuv
i>'.
h^Jtlai
ei's
Slf>
deinde
^xi>. uwi,
tofiui
i^
uoti er,u
filiis
IJ>,nl hontti fuper

,
eum.
invenijjitit
&c.
f.
J. Ita in
Vu^z- ^^^ abfque hoc
non
488
10. Et de
foUicJtus
fis
,
LIBER
V
afinis
,
I.
RE GUM.
,
Cap.
X.
U L C A T A
ne
turn?
quas nudiuftertius perdidilli
quia invents funt. t cujus erunt opti?
ii. AfTumens itaque Samuel Saulem

ejus
,
&
puerum
locum
ma
tui
qua;que Iliael
?
nonne
tibi
&
omni domui
:
patris
introduxit eos in triclinium
&
;
dedit eis
in capite
I
.
eoium qui fuerant
invitati
erant enim qua-
Refpondens autem Saul , air Nunquid non de minima tribu Ifrael , , cognatio mea noviflmia inter omnes familias de tribu Benjamin ? quare ergo locutus es milii fermonem ifi
filius
fi
triginta viri.
Jemini ego fum
&
dedi
Dixitque Samuel coquo

tibi
,
&
Da partem , quam prscepi ut reponeres feorfum apud te.

:
V
JJeficb. in
E R
S I
A N T
Q U
A.
VULGATA NOVA.
14. Levavit autem coquus armum , pofuit ante Saul. Dixitque Samuel Ecce quod reman:
Ln:
f7. i.ttl-XX,
comede quia in teftimonium a popii24 lo pofitum eft tibi

:
&
Mf Cmb. I7.T.ZS
i-iSGerm.ii. 7.
~5
ftravitque Saul
& dormivit in
VU
folario.
& comede quia de induftria quando populum vocavi. Ec comedit Saul cum Samuele in die ilia. i S t defcendeiunt de excelfo in oppidum ,
fit
,
pone ante
eft
te
fervatum
tibi
&
locutus
eft
cum
,
Saule
in
folario
ftravitque
Saul in folario
& dormivit.
r G A T A
NOVA.
Cumque
,
16.
ret
,
Cumque mane
dimittam
te.
furrexilTent
&
:
jam elucefce,
vocavit Samuel Saulem in folario
dicens
Sur-
tatis
Samuel
tibi
dixit
:
defcenderent in extrema parte civiad Saul Die puero ut antecedat

:
ge
&
,
Et furrexit Saul
,
egreflique funt
nos
&
tranfeat
ambo
ipfe videlicet
&
Samuel.
dicem
autem verbum Domini.

tu
fubfifte paulifper
ut inr
NoTiE AD Versionem ANTIQUA

Tt.
M.
textu
,
24. Graece nunc

Ti^ a Mi;;.
e.
y.cci
yaye
o-ri sti
-
f^xprvfr.v t;
tsf/flti'
Qci
sry.px
qux autem leguntur in fecunda manu in Mf. Germ,

mivit
:
adjun6ta videntur
3.
7, in Corb. vero n.
ad
Tt.
z$. Grsc.
i.
f/jiifiît y
Kai Aiis'poi'Sxy t ^ccvx -sttI tu Ateuajt, Et flraverunt Sauli fitper folarittm ^ ^dttr-
marg.
CAPUT
V
A.
A^, 13, II,
dit (uper
;
X.
vini.
U L G A T A
,
NOVA.
4.
Ulit autem Samuel lenticulam olei
& efFu-
lagenam
nes,
5
caput ejus
te
& deofculatus eft eum
Cumque
te falutaverint
&
ait
Ecce, unxit
principem
,
fuam
in
&
Dominus fuper harreditatem liberabis populum faum de
&
accipies
, dabunt de manu eorum.
tibi
duos paeft ftatio
Poft
hsc
:
venies in collem Dei
ubi
manibus inimicorum ejus , qui in circuitu ejU3 funt. Et I'.oc tibi fignum , quia unxit te Deus in princi-
pem.
i.
urbem , obvium habebis gregem prophetarum defcendentium de excelfo & ante eos pfalterium & tympanum ,
Philifthinorum
ingreffus fueris ibi
,
&
cum
&
Cum
abieris
hodie a
me
in
invenies duos vires
tibiam
6.
&
citharara
ipfofque prophetantes.
juxta
fepulcrum Rachel
tibi
: :
finibus
Benjamin
,
in
Et
infiliet
in te Spiritus
Domini
&
proplie-
meridie, dicentquc
ieras perquirendas
follicitus eft
Inventre funt alina;

intermiffis
ad quas
,
tabis
7.
&
pater tuus afinis
cum eis , & rautaberis in virum alium. Quando ergo evenerint figna hsc omnia
invenerit
tibi
pro vobis ,
abieris
&
inde
dicit
Quid faciam de
ultra tranfieris
,
fi-
fac
lio
5
meo ? Cumque
.
quscunque tecum eft.
manus tua
quia
Dominu*
&
&
veneris ad
ri
quercum Thabor , invenient te ibi tres viafcendentes ad Deum in Bethel , unus portans tres
,
hoedos
&
alius tres tortas panis
&
QU
alius
portans
8. Et defcendes ante me in Galgala , ( ego quippe defcendam ad te ) ut offeras oblationem , immoles viftimas pacihcas feptem diebus exfpeftabis , oftendam tibi quid facias. donee veniam ad te ,
&
&
V
Aug.l.i. adSimfltc.t,6. 104. d.
E R
S 1
A N T
A.
9.
VuLGATA
Itaque
abiret k
NOVA.
8.
Et faftum eft ciim con\'erteret humcrum ut iret a Samuel , con\ ertit Deus in Saul cor aliud , & venerunt omnia ligna ilia die. 10. Et venit inde in coilem, & ecce chorus prophetarum in obviam illi ik inliluit in ilium Spiritus Dei , & prophetavit in medio eorum.
9.
fuum
cum avertiflet humerura fuum ut Samuele, immutavit ei Deus cor aliud, venerunt omnia iigna hsc in die ilia. 10. Veneruntque ad praediftum collem, ecce cuneus prophetarum obvius ei infiluit fuper eum Spiritus Domini , & prophetavit in
&
&
&
medio eorum.
Ti:tii!.deatiima,
1
QuJd hoc
?
filio
Cis
an
& Saul in
pro-
1.
Videntes autem omnes qui noverant

nudiuftertius
,
eum
481.*.
phetis
heri
&
quod
elfet
cum
prophetis,
:
&
Aug.
1.
prophetaret
filio
dixerunt ad invicem
?
Qusnam
res accidit
1,
Cis
num&
Saul inter prophetas?
flic, t. 6.
ad Simloj.^.
12
Si
&
Saul inter prophetas?
12. Refponditque alius ad alterum , dicens: Et quis pater eorum? propterea verfum eft in Saul inter prophetas ? proverbium Num
;
&
hif. 19.
NoT^
10. Itade Grjcco
iiî/Knicii
nili
,
AD Versionem
injiliit,
A N T
,
Q U A M.
,
deinde Cc
na'i
melius in edit. Compl. IfiâTo

prseter
^.11. Itidem Grsece

1^.
,
unum
to
vevci-c;
qttcd
hoc excipias,
,
in
obviam
illi,
evetiit
T^,
prxpotitura
jtlio Cts.
pro quo
trf
ad verbum
ex advnfo
ifjitis i
12. Gr.
'H
2,
Xnvh
cV
isfifi\Tii
, ,
tIBER
r
T.
REGUM.
I.
Cap.
X I.
ftate
489
coram Domi,
u
I). CcfTavit autem proplietare i^. Dixit(]iie jiatiuus Saul ad
,
.\
r A
NOVA.
Nunc ergo
,
&
veiiit
ad ex-
conOituc fuper nos.
cel fu in.
no per
tribus veftras
&
))cr
âmllias.
rum
f|us
:
aliiias
Quo abifti"; cjuas cum uon

:
cum & nd pucQui iLfpondcrunt Qu;crere rcpcrillcMius , vcnunus ad Sa,
10. Et applicuit Samuel oniucs tribus Ifracl

cecidit fors tribus Iknjamin.
&
>
ii. Et applicuit tribuin Ik-njamin

ejus,
tic
& cognationes
pcrvenit ufque
muclcui.
ij. Et dixit
16.
ei
cecidit cognatio Metri

Cis.
He
patruus fuus
Indica milii quid

Indicavit norc-
ad Saul filium
eft
Quailicrunt ergo
eum
ik
non
dixciit tibi Samuel.
inventus.
Et
ait
Saul ad patruum fuum
ii. Et confuluerunt poll Iiic
Dominum, utrum:
bis quia inventa- cffeut allni-.
De fermone autem
ci
nam
venturus elFet
eft
illuc.
ilefponditquc Dominus
Ecftc-
gni non indicavit
ei
qucm
locutus fiicrat
Samuel.
ce abfconditus
1 ).
domi.
17. Et
convocavit Samuel populum ad Uomi;
CucuiTCiunt itaque
,
& tulerunt eum
inde
Dum
Deus
in
Mafpba
18.
&
ait
:
ad
filios
Ifiae!
Ha?c
dicit
Dominus
,
Ifiael
Ego eduxi
Ifiael
,
de /Egypto
& erui
vos de
ig.
manu >Egyptioium
& de manu omnium regum

projeciftis
qui affligebant vos
Vos autem hodie

:
Deum
:
veftrum
medio popuii & akior tuit univcrfo populo ab humeio furfum. 24 Vide Not. 14. Et ait Samuel ad omnem populum Certi videcis quern elegit Dominus , quoniam non fit (Imilis illi in omni populo. Et clamavit omnis populus
titque in
&
qui folus falvavit vos de univerfis malis Sc tribulaSup. 8. tioii'bus veftris
&
ait
Vivatrex.
& dixiftis
eft
Nequaquam
fed
regem
''*
VuLGATANOVA
ij. Locutus
VeP. SIO ANTIQUA.

2<i
autem Samuel ad populum

,
&
dimitit
Samuel populum
Ilium.
&
abiit
An^.d! Ccrr,
Giai.
t.
legem regni
&
:
fcripfit in libro
& repofuit coomnem popufuam

,
unufquifque in
locum
10. 77^4.
ram Domino lum fmgulos

,
&
in
dimilit
Samuel
fuam.
domum
16. Sed
& Saul
abiit in
domum
baa
&
abiit
cum eo
pars exercitus
in Gaquorum
tetigerat
Deus cord a
vero Belial dixerunt
ifte
.'
zy.
Filii
nos poterit
attulerunt ei
Et defpexerunt
;
eum
Nura falvare non ,
&
munera
ille
vero diflimulabat fe
26. Et Saul abiit in domum funmin Gabaa abierunt potcntes , quorum tetigit Dominus corda , cum Saule. Quis falvabit 2y. Et filii peftilentes dixerunt nos ? Hie ? Et inhonoraverunt eum , non adtulerunt ei munera.
: :
&
&
audire.
NoTiE AD VeRSIONEM
quod Tertul. habet 1. z. adv. Marc. 655.3. loqueiis deSMil ,Q_f/,ilis iiiquit, erat in film quia fion JfrafL Gr. on i?x. en/ o^lô.i; Vtm cV -araci.'
A N T
Q U A M.
y. 24.
F.6 fpe(5tat
vjj.'i.'*
omnibus -vubis, i'. zy. Grace, hab. raV?, ante populum; reliqua concordant ad verbum. Vc/)s:/Gj!'a/ oiz\ Av-.'îîôiv , iveTf , 2.6. In Grasco lie runi filii tutum , loco abierunt potentes ; in Mf. vero
eft /imilii
ei
in
Alex. JVwa^teioi , non ^titifiiua ; castera quadrant , nili quod vox xuTuy > eorum , additur ad coriin. Tt.iy. Uno tanriim punfto differunt ifta a Gracco; iia nempeibid. Ti'i Quci v^xi !tc;; non v/ay.i ; ire;; & vero notant BB. ad iiunc Aug. ioc. in editt. Am. Er. legi
&
Niim filvnbii
tws hie?
&
in
Lov. Hunquid
,
&c.
in qui-
bufd. etiam Gra:cis fcripcum ^l
non
ti';.
CAPUT XL
VulGATA
I.
NOVA.
,
Versio antiqua.
afceni.
T7 T
JH/
dit
faftum
eft
quafi poft menfein

,
pugnare coepit adversum Jabes Galaad. Dixeruntque omnes \'iri Jabes ad Naas: Habeto nos foederatos,
Naas Ammonites
&
faftum
eft quafi
poftmenfem.
Cerb,
3,
&
ferviemus
tibi.
V
1.
U L G A T A
;
NOVA.
:
Et refpondit ad eos Naas Ammonites In hoc feriam vobifcum fcedus , ut eruam omnium veftrum oculos dextros, ponamque vos opprobrium in univerfo Ifrael.
}.
fecununciorum, dicens Quicunquc non exierit, Samuel , fie tiet bobus ejus. Invatus fuerit Saul
&
&
fit
fi
ergo timor Domini populum

vir unus.
&
:
egredl funt qua-
nobis feptem dies
Et dixerunt ad eum feniores Jabes Concede ut mittamus nuncios ad univerfos

:
8.
Et recenfuit eos
in
Bezech
;
fueruntque
tiliotri-
rum
9.
Ifrael trecenta millia
vUorum autem Juda

:
terminos Ifrael
&
,
fi
non
fuerit qui
defendat nos,
Saulis
ginta millia.
egrediemur ad
4.
ti
te.
Venerunt ergonuncii
in
Gabaa
:
& locuom-
viris
qui funt in Jabes Galaad

qui
Et dixerunt nunciis, qui veneran: Sic dicetis Cras erit vobis falus
;
funt verba ha;c
audiente populo
&
levavit
cum
incaluerit fol.
Venerunt ergo nuncii,

:
&
annuri-
nis
populus vocem fuam , flevit. Et ecce Saul yeniebat , fequens boves de agro 5 Quid habet populus quod plorat Et narraait verunt ei verba virorum Jabes. 6. Et infiiivit Spiritus Domini in Saul , cum au.
&
tiaverunt viris Jabes
l.Ttati funt.
:
10. Et dixerunt
cietis
I
^lane exibimus ad vos

placuerit vobis.
& fa-
&
.'
nobis
omne quod
eft
,
I.
Et faftum
cum
in
dies craftinus veniflet,

tres partes
,
:
conftituit Saul
eft
populum
&
ingrelVus
diflet 7.
verba hare,
&
iratus eft furor ejus nimis.
media
caftra in vigilia matutina
&
percullit
Amdif-
ta
Et alluniens utrumque bovem, concidit in frufmifitque in omnes terminos Ifrael per manum
nion ufque
dum
1
incalefccret dies
reliqui
autem
perli funt, ita ut
non relinquerentur
(;>
in eis
duo pa-
NoTA AD Versi O N
f
.
A N T
U A M.
I.
lea cri.im
in Graccc.
Tom.
1.
Qqq
..
49^
nter.
LIBER
ait
I.
REGUM.
& eamus
1 5
.
Cap. XII.
populum
ibi
:
VuiGATA NOVA.
14. Dixit autem Samuel ad
"Ven'ieJ
II, Et
Sup. 10. 17.
qui dixit
:
populus ad Samuelem
Saul
num
Saul
:
Quis eft ifte legnabit fuper nos ? Date viros

:
in
Galgala
& innovemus
in
regnum.
,
Et perrexit omnis populus

ibi
Galgala
& fe-
&
interficiemus eos.
I ).
Et
ait
Non
occidetur quifquam in die

ia Ifra^l,
regem Saul coram Domino in Galgala , 8c immolaverunt ibi viftimas pacificas coram Domino,
cerunt
hac
quia hodie
fecit
Dominus lalutem
Et la:tatus
eft ibi
Saul
&
cundli viri Ifrael nimis.
CAPUT
XII..
ad me
,
VUIGATANOVA.
D
Vit.htxiinterf.
(,4.f.ifi.zfi5..
Ixit
autem Samuel ad unlverfum

,
Ifrael
Ec-
locuti eftis
&
conftitui fuper vos
regem.
ce audivi vocem veftram
juxta omnia qua;
VULGATA
ego convcrfatus fum
in conTpeftu vcftro ulque nunc.
i,
: :
NOVA.
:
prima state mea
conlpedu
accepi
,
Refpondete mihi in confpeftu Dei, & in Chrilti ejus Cujus veftrum vitulum aut afinum ? aut fuper quem potentatus
:
Et nunc rex graditur ante vos ego autem fenui , 6c incanui porro filii mei vobilcum funt itaque converfatus coram vobis ab adolefcentia mea ufquead hanc diem, ecce prsftofum. /. Loquimini de me coram Domino , co3 ram Chrifto ejus , utrum bovem cujufquam tule- 4^- **
&
rim
fi
aut
afmum
:
fum , aut quem opprelll ? aut fi de alicujus manu accepi propitiationem vel calceamentum , dicite adversus
cppreffi aliquem,
nus accepi
&
quempiam calumniatus fum , fi de manu cuiufquam mucontemnam illud hodie , reftituam:
fi
me,
&
reddam
vobis.
Neque potentatus es , neque oppreffifti 4 nos , neque accepilti de manu cujulquam aliquid.
5
que vobis. 4. Et dixerunt
Non es calumniatus
tulifti
nos, ne-
que
oppreilifti
neque
de manu alicuju;
quippiam.
Teftis
,
in die hac
Dominus, & teftis Chriftus ejus quoniam non inveniftis in manu

ei
:
mea
niliil.
hi dixerunt
Teftis.
Dixitque ad eos Teftis eft Dominus ad5 teftis Chnftus ejus in die hac, versum vos , quia non inveneritis in manu mea quippiam. Et
:
&
dixerunt
Teftis.
VuiGATA NOVA.
6. Et ait
it
Samuel ad populum
Dominus
qui fe-
Jephte
&
Samuel
& eruit vos de manu inimicorum

,
Moyfen
7.
&
Aaron
&
eduxit patres noftros de
veftrorum per circuitum

1
&
habitaftis confidenter.
terra yEgypti.
1.
Nunc ergo
ftate, ut judicio contendara adver-
mon
quam
I ;
Videntes autem quod Naas rex tiliorum AmNequaveniflet adversiim vos, dixiftis mihi
:
St/p.ti
'
sum vos coram Domino, de omnibus Domini , quas fecit vobifcum & cum
,
mifericordiis
fed rex imperabit nobis
cim Dominus Deus

,
9*
^
'"
patribus vef-
vefter regnaret in vobis.

.
tris
Nunc ergo
petiftis
:
prefto eft rex vefter
quem
,
ele-
Gin. 4$. 5.
8.
quo modo Jacob
ingreffus eft in
yEgyptum
:
&
giftis
&
ecce dedit vobis Dominus regem.
clamaverunt patres
vfftri
ad Dominum
,
& milit Doni
14. Si timueritis
dieritis
:
Dominum
,
& fervieriti? ei &

,
au-
minus Moyfen
& Aaron
&
eduxit patres veftros de
vocem
ejus
,
& non
veftrum
exafperaveritis os
Domi-
iEgypto
Juiit, 4. 2.
in 9.
&
collocavit eos in loco hoc.
eritis
&
vos
&
rex qui imperat vobis

:
fequen-
Qui
obliti funt
Domini Dei
in
manu
Sifars magiftri
,
nu
Philiftliinorum
&
& tradidit eos & in mamilitii Hafor manu regis Moab & pufui
, ,
tes
Dominum Deum
15.
fi
autem non audientis vocem Domini

,
fed
fu-
exafperaveritis fermones ejus
erit
manus Domini
gnaverunt adversiim eos. 10. Poftea autem clamaverunt ad

dixerunt: Peccavimus
,
per vos
&
fuper patres veftros.
quia dereliquimus
Dominum & Dominum ,

,
16.
,
Sed
&
,
nunc
ftate,
&
videte rem iftam granin
dem quam
17.
fafturus eft
Dominus
confpedhi veftro.
&
JmUc. 6. 14.
fervivimus Baalim
&
Aftaroth
nunc ergo erue

,
Nunquid non
meflis tricici eft
hodie
:
invocafcietis
,
nos de manu inimicorum noftrorum

tibi.
&
ferviemss
bo Dominum
&
dabit voces
&
pluvias
&
&
videbitis
quia grande
,
malum
fSceritis
vobis in
11. Et mifit
Dominus Jerobaal
&
Badan
&
confpeftu Domini
petentes fuper vos regem.
N o T .e AD Version EM
J^. 1.
J,
j ai5
antiquam.
opprefli
,
Gr.
aut aliquem
tS; ifdfHi tiui't;.

It
f<
eg'
.td
amtuUvi
:
'
mjira
juvenutte
art
, >
ufqiie
liiem h.mc
in ctnfftHu at iu edic
,
ratsane
-jel
calcumeiaum
aut de manu alicujus accepi frt exs: refpondtu ainerium mc , (^ rti:
dam
ir.
I'obts.
Gompl.
rpW*
"ni'f/J J'"
'"CO
ambuhvi
fi-
fa. 8c loco t. 3. Gr. ipfo initio hab. 'IJi r/a, icce egs ; I>i>mini fcq. mihi , xt' {',?, lenira me , item KtfiV_ ,
cut in Aid.
&
Mf.
Aleit. ?\ jsc'tut:';
loco Dei; exinde

J.itfa ;
iic
M%:v
tiVc;
funfa
h oVo
ti 1-
Chm dinijfet autem pa4. Vet. Interp. prsfert ifta pulus , ( al. add. ad eum :) Gr. Kal ihrxr crcc? Sa>L(tM> t dixerunt aJ Samuel ; deinde fie : Of'x J.xuse? iT/ja; , . i tLaisJuyasnsai ifixi, j. tx sSmccos ifixi; , j. it. ihypm ncn apprejjijli ncs, iJ's/H i^'-t- -Non Ufijli ms , 1a.
X-'F'-^
y
,
Vttutum cujus cepi , J'" ajinum cujus cfpt. loco cuEi" |Mc% tiV:; jus vejhum, &c. at in edit. Compl. ita iteratur n'res si'Mi.jia , ^poft v'fiur ihtf/px, &c. in Aid. non Alex, poll xaJe/i/'as-sLiVi :deeft fimiliter u,u2y, in Mf. al. In iifdem etiam ^'^sirifca,, a , quod hlbent Vatic. loco opprejji , ut & J ;V. X^-f'i ^''''5 f'"'"? "'" txprejji
:
non ccmminuifli nis

:
Jj non cepijlt de
manu
cujttj'quam
quidquam
quse
idem valent. Ferrandus Diac. ep. ad Renee per potentiam
gin, p. 161. Keviini r:ojiri-m noctiijH
&
de
MK
cujus cep,
,
loco aut fi de alicujus

,
manu
accepi
demum pro dtcite

.iV.r7s.
iv.KfiMi
re'pondete
at in ed.
Compl.
Fertaud. Diac. ep. ad Regin. p. 161. legit

ego
,
:"
adfum
canfptd Vonunt , 'S 'jllulum ahcuju' tuli , aut a/iin con-pecln ChrijH ejus , fi rucui , num alicujus alicui vejlrim ptr pminiiam
refponJete contra
me
aliquem appreijifii , nee confreg:jh nos , neque accepifii aliquid de mantbu: nrftris. If J. Gr. Vat. addit w ^'iU"> in vohis , ad vocem Dommus , ut Sc QHuifzi, hodie, ad hznt: , ejus ; hoc autem hodie , abefl: ab aliis , iicut ei , a Vatic, port dixerunt inel. autem redderetur tV-V , per qutdquam , quam per nihil , nifi detrahatut ut in vet. cod. Feuaid. & VofT. negatio prsfixa verba invnijiii , qus tamen habetur in
.
tfilf
,Vit
Gtxco.
MBER
19. c timuit omnis populus nimis
,
I.
RE GUM.
U L G A T
,
Cap. XIII.
,
491
quia vana funt.
,
V
8. Et damavit Samuel ad Dominum Dominus voces & pluvias in ilia die.
N o V A.
derunt vobis, neque eruent vos
propter
&
dedit
ii. Et non deielinquct Dominus populum fuum
Dominum
,
&
:
nomen fuum magnum

fibi
quia juravit
Domi-
Samuelem & dixit univerfus populus ad Samueiem Ora pro feivis tuis ad Dominum Deum tuum ut non moriamur addidimusenim univcriis peccads noltris malum , ut peteremus nobis regem. zo. Dixit autem Samuel ad populum Nolite timere vos feciftis univerfum malum hoc veruntamen nolite recedere 4 tergo Domini fed feivite Domino in omni corde veftro.
: :
nus facere vos

1
i
,
.
populum.
in
Abht autem a me hoc peccatum

,
Domi-
num ut celVem orare pro vobis bonam & reftani. 14. Igitur timete Dominum
ritate
fica
i
,
& doccbo vos viara &

fervite ei in vevidiftis
&
ex toto corde veftro

in
enim magni-
quz
5
.
vobis gelferit.
li
Quod
perleveraveritis in malitia
&
vos 8c
Et nolite declinare port vana
qua; non pro-
rex veller pariter peribitis.
CAPUT
VuLGATA
'i.
XIII.
NOVA.
,
X~}
Ilius unius anni erat Saul
cum
regnare ccepif-
in fpeluncis
&
in abditis
in
petris
quoque
&
in
duobus autem annis regnavit luper Ifrael. erant 2. Et elegit fibi Saul tria millia de Ifrael cum Saul duo millia in Machmas , Sc in nionte Bethel mille autem cum Jonatha in Gabaa Benjamin: porro citerum populum remifit unuraquemque in tafet,
:
i^
antris,
7.
&
in ciffernis.
&
Hebrsi autem
tranllerunt
Jordanem
Saul
in
cll
in terrara
Gad
eum.
8.
&
Galaad.
Cumque adhuc
perterritus
ellet
,
Galgala
univerfus
populus
qui fequebatur
bernacula fua.
3.
Et exfpedavit fepteni diebus juxta placitum Sa-
Sup. 10, i.
Et percuffit Jonathas ftationem Philifthinorum
muelis,
eft
qu
erat in Gabaa.
Quod cum
in
audillent Phihfthiim
,
non venit Samuel populus ab eo.

Ait ergo Saul
:
&
in
Galgala
dilapi'ulque
Saul cecinit buccina
omni
terra
dicens
Audiant
9.
Hebni.
4.
pacifica.
AiFerte mihi holocauftum Et obtulit holocauftum.
&
Et univerfus
Ifrael
audivithujufcemodifamam:
;
Percuflit Saul ftationem Philifthinorum
& erexit
fe
IfraeladversiisPhilifthiim.Clamavit ergopopulus port
Saul in Galgala.
Et Philifthiim congregati funt ad priliandum contra Ifrael triginta millia curruum , fex millia equitum , reliquum vulgus , ficut arena quse eft
5.
,
&
10. CiimquecompleHetofi-erens holocauftum, ecce Samuel veniebat egrelVus eft Saul obviam ei ut falutaret eum. i i. Locutufque eft ad eum Samuel Quid fecifti ? Pv.efpondit Saul Quia vidi quod populus dilaberetur a me tu non veneras juxta placitos dies , porro
:
&
&
,
&
Philifthiim congregati fuerant in
Machmas
in littore maris plurima.
Et afcendentes caftrametati
Bethaven.
Ifrael fe in arfto
)
n.
Galgala
dixi
Nunc delcendent
Philifthiim
ad
me
in
funt in
,
6.
,
Machmas ad orientem Quod cum vidiftent viri

( affliftus
&
,
faciem Domini non placavi. NeceHitate

obtuli holocauftum.
po-
compulfus
fitos
enim erat populus
abfconderunt fe
VULCATA
1
5
.
NOVA.
:
Versio astiqua.
,
Dixitque Samuel ad Saul
Stulte egifti
tui
22.
nee cuftodifti mandata Domini Dei

cepit
tibi.
,
qua; pi:e-
paraifet
Quod li non feciftes |am nunc pra;Dominus regnum tuum fuper Ifrael in
quoniam non fervaf- Aug.i.i^.Ji dv. quod mandavit tibi Domi- Oei, c. 6. t. 7. 467. nus. Quemadmodum nunc paravcrat Dominus/-'?rei^num tuum ui'que in xternum lliper lllael
15.
Ait Sauli Samuel
ti
mandatiim
meum
fempiternum,
14. fed nequaquam regnum tuum ultra conIn/.
1(5.
14.
&
:
,1.
M.
22.
I J,
Dominus iibi virum juxta cor fuura & prajcepit ei Dominus ut effet dux fuper populum fuum eo quod non fervaveris qua;
furget.
:
Qu.îlvit
quiret
Ilium
nunc tegnum tUum non ftabit tibi. Et libi homineni lecundiim cor tSc mandabit ei Dominus effe in princi-
Dominus
pem
qua'
i
<;
ilipCf
populum
luiim
quia
non
Cuitodifti
pra;cepit Dominus.
15. Surrexit autem Samuel,

Gaigalis in
&
afcendit de
Gabaa Benjamin. Et reliqui populi afcenderunt port Saul obviam populo qui expugnabant eos venientes de Galgala in Gabaa in colle Benjamin. Et recenfuit Saul populum qui
, ,
mandavit tibi Dominus. Et reliqui populi afcendetunt poft SauI obviam populo,qui expugnabant eos \enientes ex Galgala in Gabaa, in coUe Benjamin
Mf. Cirh.
. 14
invent! fuerant
cum eo
quafi fexcentos viros.
VuLGATA
16. Et Saul
NOVA.
in
&
Jonathas
tilius
ejus, populufque
porro Philifthiim confederant

i
Machmas.
caftris
qui inventus fuerat
cum
eis
erat in
Gabaa Benjamin
7.
Et
egrefli funt
ad pra;dandum de
Phi-
Noi. AD Versionem antiquam.

f. 15. Ita primjm in Crsco Kal eTVc 2,h!a wfo? îh- deinde lie ,M=âTKi'i>Tai' (^0/, Smite nllnm eft tibi;
:
tro
codici Corbeienfi, n. ii.annor. circiter 800. ut linlincis

,
reliqua ut in Lat. fup. prjrjcr
unum
m'toi/j.-cc!,
pi:ravit
.,
loco paraverat
aliis
,
i-TTi
edit.
Compl.
MTo'jUacî'
aV
iSc
in fine
cum
'Jo^KjiA
ew? a/wj';;, fitper Ijrml
ttfqite
in facii-
lum,
't, 14.
Tf. 15.
Similiter prorfus in
Sic
Gtxco.
feu veriiculis , quibus illud additamentum totidem obeli ~~ praepoliii lueiint, Ilgnificantes ha;c elfe aliena Hieronyniian translaiioni, proindeque aliunde fuilTe derivata in Vulgatam noftram , nempe ex LXX. Interpretibu? , apud quos nunc ita legimus K; lEfK S.xiuiM , if cmKhUi >t ^x>.ya,>.m. Kal to xtkgulis
conftat
ctiam ferunt codd. Germ. n. 5. 5c 15. in margiiie in alio Germ. n. 9. eadeni le!;ehan[ur dim iiitra textum, fed nunc deleracoufpiciunttu. Eadem quoque exftant in alio itidem Getm. n. 7. fed fecunda manu
:
Mi/^/ua
TV
Aft?
aVen
oV/tJco
iCaBA
(';
dirKvlwav
sVi'sij
t?
defcripta.
Hie tamen peculiare Toni. I.
eft
tcftc
Mariianso nol-
aliiit tie GnlEl fuy:cxit Samrifl , , ScC. Et re/idtiniii puptili afceiid-.t foft SmiI in eccnrfiimpnjl popiihim bellaicrtm , ipfis advententilitis i G,ilg.Uis G.i-
ai
B:wa,uiV
gel'!-
Q^q
ij
492
iam Eplira
18.
:
LIBER
atl
I.
REGUM.
U L G A T A
contra
ni terra
V
lifthinorum tres cunei.
Cap. NOVA.
Ifrael
:
XIII.
,
Unus cuneus pergebat

Sual
:
caverant enim Phllifthllm
ne fortj
tenam
facerent Hebr.-Ei gladium aut lancenm.
ron
alius ingrediebatur per viam Beth boautem veiterat fe ad iter termini imminentis valli Seboim contra defertum. I 9. Porro faber ferrarius non inveniebatur in om-
porro
io. Delcendebat ergo omnis

ut exacueret unufquifque
6c fecurim
,
[IracI
ad Fbilil>biim,
,
teitius
vomerem
fuura
& ligonem,
&
farculum.
Versio antiqua.
Mf, Germ,
ii.
VULGATA NOVA.
1
1
.
p,
2.1.
Eratqiie
erant tribus
vafa autem vindemia parata fecurem , falx liclis in bidentem

:
Retufx itaque erant

,
acies
vomerum
,
&
&
&
ligonum
&
tridentum
&
fecurium
ulque ad
in liibilanriam erat
eis.
ilimulum corrigendum.
V
2 1.
u L G a T A
eft
,
NOVA.
ejus.
1
; .
Chmque
veniflet dies pralii,
non
inven-
lio
tus enfis
&
iancea in
manu
,
totius populi
qui erat
li-
Egrefla
eft
autem
ftatio Philifthiim
ut tranf-
cum
Saule
&
Jonatha
excepto Saul
&
Jonatha
cenderet in
Machmas.
VERSIONEM ANTIQUAM. N o T ^ AD V
iaa Bevjamin, Haec tamen abfiuit ab edit. Compl. nimirum ab hoc , Kai to xaT^=j^^,a, ad hoc > /5 !, pro quo ult. ell i"? sri' , in coUem. )^. ii. Sic habebat primii Mf. ille codex intra rextum , eadem manu led nunc deleta vidennir , ut & alia id genus additamenta , inferiiis defcribenda ex eodem codice hxc auiem verba abfunt a Vulgata , ficut a textu He;
:
etiamnum lecuntur hoc mode Ki ^jpi^t/K* 1 ct A^ cxfiV Mf Tfer? Qi~ >i rn ci'livn k. tw JVps-^-aV i/^'ra(f/$ :tr ):?>cj ('? Tot- oVoKT, H aiTH. j erat vtudemta parata ad nietcndunt : 'vafa aubraico
viv
0'
:
in Grasco vero
TfU7iiTc; 5TOJ^05
Tt^
tem erant
erat
trei Jicli tn dentetn-t

:
^^ pcrirt
^ jaici
juhjiamiis
eadem dunt.
qu
a textu Lat. nollio
nou mulcum abice-
CAPUT
VULGATA
,
.
XIV.
NOVA.
:
T^ T accidif quadam
a^-. Saul
,
die ut diceret Jonathas

;
filius
ni
& tranfeanius ad ftationem Phililthinorum

i.
trans
ad adolefcentem armigerum fuum Ve, qus eft locum ilium. Patri autem fuo hoc ipfum non
cumciforum horum , fi forte faciat Dominus pro no^ bis quia non eft Domino difficile falvare , vel in multis
,
vel in paucis.
7.
Dixitque
ei
:
armiger fuus
indicavit.
cent
ammo
tuo
perge quo cupis
Fac omnia qu.T plaero tecum ubi,
&
baa
Porro Saul morabatur in extrema parte Gaerat fub malogranato , qua; erat in Magron
;
cunque
8.
jftos.
volueris.
;
&
populus
;.
cum eo quad fexcentorum

tilius
virorum.
Et Achias
,
Achitob
tran-is
Ichabod
filii
Siip.^. zi<
Phinees
in Silo
ilFet
,
qui ortus fuerat ex Heli facerdote Domini
Et ait Jonathas Ecce nos tranfimus ad viros Ciimque apparuerimus eis , 9. fi taliter locuti fueVint ad nos, manete donee veniamus ad vos ftemus in loco noftro , nee afcen:
portabat ephod. Sed
& populus ignorabat quo
damus ad damus
hoc
eos.
;
Jonathas.
10. Si autem dixerint

,
Afcendite ad nos
in
afcennoftris
:
Erant autem inter afcenfus , per quos nitebatur Jonathas tranlire ad ftationem Philifthinorum, emiquafi in modum nentes petra? ex utraque parte ,
4.
quia tradidit eos

nobis fignum.
igitur
Dominus
manibus
erit
&
11. Apparuit
uterque ftationi Philifthino:
dentium fcopuli hinc

Bofes
5.
,
&
inde prêrupti
nomen
uni
rum
dixeruntque
Philifthiim
,
En Hebr.Ti
egre-
&
nomen
alteri
Sene
djuntur de cavernis
in
quibus abfconditi Rierant.
verfo
unus fcopulus prominens ad aquitonem ex adalter ad meridiem contra GaMachmas ,
II.
Et locuti funt
ejus
viri
,
de ftatione ad Jonathara
:
&
,
&
nos
ad armigeram
,
dixeruntque
Afcendite ad
Jonathas ad
;
baa.
6.
&
oftendemus vobis rem. Et

:
ait
Dixit autem Jonathas

:
gerum fuum
Veni
ad adolefcentem armitranfeamus ad ftationem incir-
armigerum fuum Afcendamus , fequere me dit enim Etominus eos in manus Ifrael.
tradi-
j.Maci
4. jo,
Versio antiqua.
Mf.Ctrm.n.y.
Vulgata
I }
.
nova.
1}
&
ciim vidLffent faciem Jonathx.....
Afcendit autem Jonathas manibus pearmiger ejus port eum. Itadibus reptans , que alii cadebant ante Jonatham , alios armiger
&
&
ejus interficiebat fequens
eum.
V
thas
U L G A T A
NOVA.
17. Et ait Saul populo
,
14. Etfafta eft plaga prima, qua pevcufTit Jonaquafi viginti virorum , in mearmJger e|us dia parte jugeri , quam par bourn in die arare confue-
qui erat
cum eo
,
Re-
&
.
quifite
&
,
videte quis abierit ex nobis.

eft
Ciiir.que re-
quifilTent
repertum
ejus.
non adefle Jonatham
& ar-
vit.
I 5
migerum
fed
&
Et fa(fhim eft miraculum in caftrls per agtos omnis populus ftqtionis eorum , qui ierant ad
,
:
18. Et ait Saul ad

(
Erat enim
ibi
area Dei in die
Achiam Applica arcam Dei. ilia cum liliis Ifrael. )

:
pridandum
16.
obftupuit
,
'
&
conturbata
eft terra
& &
ig. Ciimque loqueretur Saul ad facerdotem
tu:
accidit quail miraculum i Deo.
multus magnus exortus

crefcebatque paulatim
Saul
,
eft
in caftris Philiftliinorum
Et refpexerunt fpeculatores Saul, qui erant ecce miiltitudo proftrata inGabaa Benjamin ,
&
clarius refonabat.
Et
ait
&
ad facerdotem
Contrahe
,
manum
hue
illucque diffugiens.
io. Conclamavit ergo Saul
&
tuam. omnis populus qui
NoTA AD Vers
f- I?. Ita quoque hab. Mf. Corb. n. ;. in margine hoc addicamentum deelt in Hebr. & Vulg. cujus loco ponitur iiarjite ; ia Or, fic Kcii o" /fsa rd onem nun nn'
: ;
O N E M AN T
auTV<;
,
Q U A M.
cum
,
&c. f
portatii vafa ejus

,
eo :
itijpexermtt
in faciem Jinathun
5^ percujjtt tis
&c.
LIBFR
crat
niii
:
I.
REC
U L
t,
U
ri
M.
N O
\
Cap.
,
XIV.
arm(ii'r-int<)ue
495
cum
,
V
cum co
,
8c vcnccunc
fiicrac
iir(|iio
ad
locuiii ccrcaini-
&
,
niHliuncrtiua
cit in
caf-
&
1 ,
ccce vcrfus
,
gladius unmrcujufiiuc ad
tris
revcrii funr ut vfkut
cum
Kraiil
qui cfaiu cuia
pfoxiinum fuiim
1
fi
c.i'dcs
magna
nimi^.
I'liiliilliiiiii
Saul
lic-
&
Jotiatiia.
Scd
life
Icbr.-vi
qui lueraiit cuiu
V
II.
deraiit in
I.
C A T A
NOVA,
(|iii
ftf
VHRSIO ANTIQUA.
.ilifiim(jiii^d
Omncs
qHi>i|iie
IfinClit.i,
nioiitc
,
K|)hrain>
niulientcs
Hi-
22 lu train vironim.
cum
Saiilc
quad dLvcm
millia
Mf. Ctrm.
n. ft
gillcnr I'liilirtha'i
lio.
fdciaverinit fc
aim
fui-- in |)r
u-
Kt crant
cum
Saul
<|uali
iotem millia vi-
ronmi.
1 ).
F.t
falvavit r)ominus in die

uf]uc ail
ilia Ifrai-'l
yu-
gna autcm porvonit

i^.
ia
:
nL-tliavcii.
Et
viri
Ifrail Cociati funt libi in

,
die
:
il-
2.\
M.ilcdicliis
,
homo
qui
populum diceiw Mak-diftus vir qui tomcdent panom ufquc ad vefpedonoc ulcifcar dc inimicis nu-is. Et non ram manducavit univcifus po])iilu.s pancm
adjuravit autcm S.iul
,
vcfpcr.im
iilijuc
it
diim
iilcilc.ir
ctlcrit pancm ad Tftmi.Mdv.Pfiih Je inimJco mco. <iZ6.t.t.

:
tt
non
gllll.U
totlis popullis ejus
n.
in
oiiuiciiiic toiixiiicl
vulyui venit
tacicni agri.
in
faituni
2j.
&
54. 5^.
tota terra
non prandebat
quo crat
I'lipcr
Vui.
i6. IngrelTus
ruit
eft
,
CATA NOVA.
fct Et
itaquc populus faltuni

applicuit
iS:
appa-
flixit dixit
,
Saul
DifperginiJni
in
vulgui
&
Hucns mel
:
nullulijuc
ni.iiiuni
ad os
dicite
eis
ut adducat ad
,
me
unufquifque
,
bovem
fuuiu
tiincbat cnini populus jin
amentum.
luum
adjuiarct
c mini
&
,
arietcm
&
occidite fuper illud
& &
;
vcf-
17. I'orro Joiiathas non audierat

pater e|Us populum
:
cum
extenditque ruinmitatem
,
vngc,
quam habcbat
lis
:
in
manu
&
mtinxit in
&
convertit
manum
fuajn
favum ad os fuum , 8c
:
mcU
illu-
non peccabitis Uomino comedente cum fangume. Adduxit ifaque omnis populus unufquifque bovem in manu fua ufque ad nodem occi:
&
derunt
.
ibi.
niinati funt oculi e)us.
Refpondcnfquc unus de populo , ait Jurejurando conllrinxit pater tuus populum dicens Ma18.
,
:
ydilicavit autem Saul altare Domino \ 5 que primum cccpit xdiiicarc altare Domino.
tunc-
;6.
Et dixit Saul
Irruamus
fuper
Philifthios
Icdiftus vir
ijui
comedcrit panem liodie

)
:
detcccrat
node
&
vaftemus eos ufque

eis
dum
illucefcat
man4,
El
autcm populus.
nee rclinquainus ex
virum. Dixitque
populus
,
19. Dixitque Jonathas
Turbavit pater meus

oculi mei
ifto
:
ter,
Omne quod bonum

ait
videtur in oculis tuis
fac.
ram
vidiftis ipli
quia
illumln.iti funt
e6
facerdos
17.
Accedamus hue ad Deum.
quod gurtaverim paululum de melle

JO. quanto m.igis
li
Et confuluit Saul
>
li
Dominum
manus
Num
IfracI
perfequar
?
comedillet populus de prx,
Philifthiim
trades eos in
die
ilia.
:
Et non
da iniinlcorum luoruni
plaga laAa
51.
Fuillet
quam
in
reperit
nonne major
Philifthreos
refpondit
5
ei
in
in Philillhiim
8.
Dixitque Saul
:
Applicate hue univerfos angi*,
Pcrcuilerunt ergo
in
die
ilia
los populi
tSc
fcitote
6e
videtc
per quera acci-
Machmis ufque
pulus nimis
5
:
Aialon. Defatigatus
ell
autem po-
1.
&
,
verfus ad
predam
tulit
oves
:
&
vitulos
&
maftaverunt
in terra
boves, comeditque po,
&
peccatum hoc hodie. 59. Vivit Dominus falv,itor IfraCl , quia fi per Jo natham (ilium ineum factum eft abfque retraiitione morietur. Ad quod nullus contradbiit ei de omni podcrit
,
pulus
)
cum
fang\iine.
S.auli
pulo.
dicentes
,
J.
Nunciaverunt autem
quod poin in
pulus peccallet
Domino
Qui
ait
Pr:evaricati eftis
comedens cum fanguine. volvite ad me jam nunc
Separaniini vos 40. Et ait ad univerfum Ilrael partem unam , ego cum lonatha lilio meo ero parte altera. Refponditque )>opulus ad Saul Quod
;
&
faxuin grande.
bonum
L c
videtur
in
oculis tuis
I
fac.
I
Vu
ATA NOVA.
:
V
,j.i
n R
ell
A N T
Q U A
Mf.Gierm,
m.
41. Et dixit Saul ad Dominum Deum Ifrael Domine Deus Ifrael da indicium quid eft quod non rcfpondcris fervo tuo hodie Si in me , aut
:
quid
:
hodie
Si
ill
non rcfpondcris fervo tUO mc,ailt ill Joiuma tilio meO, hxc
qiKxl
:
.'
in Jonatha
tilio
:
tenlioncm
aut
mco eft iniquitas h.Tc da ofhxc iniqmtas eft in populo

, ,
, d.l olleilllonem .Hit li ita popiiio tuo ha.c iniqiiitas , da landitatem.
iniqiiit.ls ell
elt in
li
tuo
d.i
TinAitatem. Et deprclienfus
Saul
,
eft
Jona-
thas
&
populus autem exivit.

Saul
:
41.
inter
F.t ait
Mittite fortem inter
me
eft
&
Jonatham
tilium
meuni. Et captus
Jo-
nathas.
N O T ;E
Tf.
11
V
}.
:
E R
O N C M
t. it.
AX T
Q UA M
tjm.
aliell i,ii;iii.'
.
XX.
Eadcm
prstfcrt iltcr
Mf. Germ. n.
gin. Ikut
&
alius n.
9. intra
ad marlexiiim, fed cipunCU de

abfunt
s>it
tc poll
I'xJixwai
al.
:
urnii ttuais ftpuliu
A Gtxco
more; pro iitiem ver6 , poiiic ilk- ûjtutrJr.im hx-c al) Hsurro ; in Grrc auicm lie K.n.' <bv
)f .
com.
108. f. legit 1 iw lem frjtKtiisi. 1^.41. Sic habct dc moie Mf. cod. iUe in roa(j;i.-.c i.v
J..>Tin. col.
:
Hi-lî.. >i^-
..
t,
fcriori
limiliier
k
:
al.
Gcim.
n. 9. fed
cipuncla u( (ur
at
i 1
14. Or.
,
ha',K-t î}(.'i
tJtt
pro
j.
,
fantm
Of 3r ^!f
iui, nfjnt aj i fubiiitle lit , uLiJiM itiimunm mtnm ,
pra i 5c v<^ro non Ictûuiur in Hch<Jco ; pene ad verbum Ti ir. >V x-rnt.'.^ nt
fct:
El" e iî.
.r.:,.
liCt
^^
ntmen sx
,i
'IvrxMi
T(J I'l
^V
X^pxtut! , lit iiiimiii' nuts : exiremc ;; ap7 , ftfnins f.tnnn , loco ptfnlus tjui. Hicron. I. x. cunt. Jovin. to. 4. col. 108. f. Iciît Slattiiiiui qui t.lerii f.tntm nji/Kt aj itjftram , J.^nn Mliifar mt it iHimms mtii. Et n ihI':
Jfc 'lifaitx , As; / m.c't.". QmU fuii mtm nfftmJtr ti fait imt It'Ut J Si in mt , i ; JiMMkim flu mut imr jKtus S DtmiM Dtn! IJtJtl , It mmiJtfiMumti :tt/i i^ Jt^
,
, ,
,,
494
Vitron.l.t.ciint.
LIBER
I.
REGUM.
ait
:
Cap.
XIV.
NOVA.
:
Versio antiqua.
tciag.
t.
U L G A T A
4. jog. c.
Guftavi in fummitate fceptri, quod eft 43 in manu mea , paium mcllis , &. ecce c-jo morior.
4^. Dixit autem Saul ad Jonatliam Indica niilii quid t'eceris. Et indicavit ei Jonathas,
&
Guftans guftavi
in
fummitate virga
,
qu,x
erat in
manu mea
ait
,
paululum mellis
Hrec faciat
milii
&
ecce
ego morior.
\\xc
4;
44. Et addat
Saul
Deus
&
quia morte morieris Jonatha.

:
Niim Jonathas morietur,
qui fecit fa:
45. Dixitque populus ad Saul

thas morietur
in Ifrael ciderit
?
,
Ergone Jona-
lutem banc
minus
fi
in llrael? abllt yivit Doceciderit de capillis capitis ejus in ter-
magnam
qui fecit falutem hanc

:
magnam
,
rarn , quia cum Domino fecit diem hanc. Et liberavit Dominus Jonatham , &. non eft moituus.
hoc nefas eft capillus de capite

operatus
,
vivit
Dominus
li
ce-
ejus in terram
quia
cum Deo
eft
hodie. Liberavit ergo po-
pulus Jonatham
ut
non moreretur.
V
:
U L G A T A
NOVA.
nomen primogenltx Merob
chol.
,
46. Rece(rit(|ue Saul , nee pcrfecutus eft Philifthiim porro Philifthiim abierunt in loca fua. 47. Et Saul , conSrmato regno fupei- Ifrael pu,
&
,
nomen
minoris
Mi-
50. Et
gnabatper circuitum adversiim omnes inimlcos

contra
ejus
re-
maas
&
nomen uxoris Saul Achinoam filia Achinomen principis militis ejus Abner , hlius
fiiit
Moab
,
&
filios
Ammon
:
&
Edom
fe
&
Ner
ner
,
patruelis Saul.
.
gis Soba
&
PhiIiftha;os
&
quocunque
verterat
5 I
Porro Cis
Abiel.
pater Saul
&
Ner
pater
Ab-
fuperabat.
filius
&
48. Congregatoque exercitu , percufTit Amalec , eruit Ifrael de manu vaftatorum e|us. Jonathas Jef49. Fuerunt autem filii Saul Melchilua Sc noniina duarum tiliarum ejus , fui ,
, ,
&
51. Erat autem bellum potens adversura Philifthsos omnibus diebus Saul. Nam quemcunque videaptum ad prÛum , forat Saul virum fortem ,
&
&
ciabat
eum
fibi.
Notje ad Versionem ANT

^rit
Tf-.
Q U A M.
,
ill n'ltit
pnp'ih
in
trio
Ifrnct
,
</.i
tiHtic
fiitiHiiatem.
:
fimpliciter rfux'ji
fed in
Mf
Alex. Vo
âo? t^
, ,
-rvii
rf/xiT?"
exin,
45. Similiter
/3fX"
Gracco
'
:
exceptis his
cKiJvrTpw
/"'''
"> fill"""! fi'f'ro
anf a tw irref met ;
de pro
(
citiH
in editt.
fiup) ^s^./-;. fed in edit, Compl. lie t^' ojtwarrfi' ibi ramen diftant a G.j:co 1^. 4f. HiCC Ron longe inf. ah/it , pro quo ult. deert initio nomen Jan^Thas , ut
:
&
rf <?n pro hbtravtt Domtrrts Jonarham , ita

=?,c;
Domtno , lie , Aid. & Compl.

cV T)i
0e? , pnpuins Dei

mifcricarjta
-aj/ôcwfiâ/o
Dii
âo;
irffj
'l^yx^K''
i'/îfu
f,t;V
oravit papitliis pro Jona-
&
than in dte
ilia.
alibi exftat
bz
in
ts
f-^}ix t'sti-
exinde loco
<le
capilln
CAPUT
Versio antiqua.
liirif.Cal.dircg.
op/?.
'^
XV.
Vulgata
dixit
nova.
:
214.^.
h.
nunc audi vocem

;.
Ixit
ut
Samuel ad Saul Mifit me Dominus ungevemte fuper liraelin reu,cm &:

: :
verbi
Domini
:
Samuel ad Saul Me mifit Do.1 minus , ut ungerem te in regem fuper pomi pulum ejus Ifrael nunc ergo audi vocem Do.-
mini
Hxc
dicit
fendam qui
fecit
Dominus omnipotens Nunc deAmalec tibi llrael , quemadmoqua

aicendilti de
JS.-
i.
Hxc
dicit
fecit
Dominus exercituum
Recenfui
refTlxoi.
qu.TCunque
titit ei
Amalec
Ifraeli
quomodo
dum
3
obviavit tibi in via
in via
cum
afcenderet de /Lgypto.
17. 8.
gypto
Et nunc vade
ipfius,
,
&
,
:
percuties
Amalec
&
il-
Nunc ergo vade
& percute
non parcas
:
Amalec
ei
,
&
omnia
&
non concupifces
ilium
exillis aliquid:
demolire univerfa ejus
&
non
fed exteiminabis
&
anathematiz.ibis
concupifcas ex rebus ipfius aliquid

a
fed interfice
omnia illius & non parces illi , & Deium , cides omnia illius a viro ufque ad mulierem , &
&
viro uf<]ue ad mulierem

,
&
parvulum atque
laitentem
bovem
& ovem
camelum
populo
,
& alinum.
ab infante ulque ad nutrientem

4.
fult
PrjEcepit itaque Saul

:
&
recen,
eos quafi agnos
ducenta millia peditum
&
decern millia virorum Juda.

5.
Et venit Saul ufque ad civitatem Amalec

,
5.
Cvur.que venillet Saul ufque ad civitatem

,
&
obfedit Amilec in tonente. decli Vade , 6. Et dixit Saul ad Cinium noli ap declina ab Amalec na e medio ,
acceffit
:
&
Amalec
6.
tetendit infidias in torrente.

:
&
Dixitque Saul Cinao
Abite
:
recedite, at-
&
&
que defcendite ab Amalec
ne forte involvam
N oT jE ad Versionem antiqua m.
V.
ne
Ita in Gratco , mutato vocum nonnullarum ordiin fine tamen dectl una vnhi , ante illam , Domini ;
I.
Kiti
demum
huic , viro
fubditur
,
j, ,
demto priced, omnia

,
illius,
& ^
,
loco nutrientem
ell îiâ^'o/Tc;
ilia
laticntem
le-
fed in Mf Alex, ac edit. Aid. ell r'ir !,r/ur Kuf!v mel. in Compl. T? f.H,ut7t; KifiV, ut fupra. Tt.z. Similia in Grsco, prster feqq. eTtts , dixit, pro (âSctctO , loco omnipotens , deiradlo tiii , port dicit , pro i/r(.t Amalec; exinde pro altero lil/i , lie , k'i-tw , fi ,
liqua ad
Vulo".
vetbum. Nuta veiba

non cDncnp:Jcas ex
qux
inferuntur hie in
rebi'.s ipjiiis 5.
aUqntd , deeife in
Hebr.
ptfces
,
in Mis.
veio Cotb. n.
,
&
abl'que feq. rebus
&
in
Geim. n. 9. legi ccnctiGerm. n. 7. hoc , non ^,tr, ,
&
&
las ei
afcendifli
araKr'--^7c?
dor?
afenjente
eo
in ed.
Compl.
lec
f.
edit,
,
5.
anieponi iflis , led exterminalis Gr. hab. -tuv -heuiy , civiiates

-s-'AfD;
;
Sec.
tamen Compl. tm;

limpliciter
T^. 5.
Graece additur
htc
ficut Tct,
&
,
k, 'lif)/^ , 1g Vlierim , poll Ama'ec infra, poll onini.i; fubinde loco non con,
iy'iS'fii"siv ,
non civitatem, fubinde pro obfeJii Amainjidiattis ejl , ablquc priced.

ifla ,
S.-!rii&s
,
"^ a-ceffit.
Tf. 6.
cupifces ex illis aliquid
led
ita
s,'
OTFcioô.Kan
,
si,
dvn
i-
Similiter
,
in
Gacco, prsrer
,
abi
non iif'cpat'K
farces
vel non acquires ex eo

ffi'en ?r'
{5
;
>
'"^ ^^ """
pro
zWf
&'A,uti!M<ii'T!f
Amalecitx, pro Amalec, detrac-
illi , lie , k
wri
ai eo
in
Compl. deeft
to praeced. ^5 declina ab
deinde loco
^ noli afptnsri
lie j
, ,
LIBER
VOIGATA NOVA.
te
:
I.
REGUM.
Cap.
:
XV.
495
Lucif.Cni.nhifrf,
VersIO ANTIQUA.
'
cum eo tu enim fecifti mifericordiam cum " omnibus filiis Ifrael , ciim afcenderent de ^gypde medio Amalec. to. Et receflfit Cimus 7. Percuffitque Saul Amalec , ab Hevila
"
'
'
donee venias ad Sur

gyp"'
8.
qus
eft
e regione
ponere te cum illo quoniam tu fecifti mil'ericordiam cum filiis Ifrael , cum afeendeient ex itgypto. Et declinavit Cinius de medio Amalec. 7. Et percullit Saul Amalec , ab Evilat , ulque Sur , qux eft contra faciem ^gypti.
S.
Et apprehendit
:
Agag regem Amalec
vl-
mm
g.
omne autem
vulgus interfecit in ore gladii.
\'ivum
gladii.
Et comprehendit Saul Agag regem Amalec 6c omnem populum ejus occidit in ore
:
Et pepercit Saul
optirais gregibus
ovium
,
& populus Agag & 9. Et accepit & armentorum & vef- Agag regem &
,
, ,
Saul
tibus
& arietibus & uiiiverlis qus pulchra erant

:
nee voluerunt difperdere ea

fiiit
quidquid verb vile

funt.
&
o.
,
reprobum
hoc demoliti
& elcarum &: vinearum & omnium bonorum & noluerunt difperdere omnia bona fed & omne opus pretiofum refervaverunt & fupervacua
,
:
, & omnis populus ejus , bona gregum & armentorum
Uid, llj.i.
difperdiderunt.
I
Fahun
dicens
:
eft
autem verbum Domini ad Saconftituerim Saul re-
muel
1 1
10. Etfadtum lem, dicens:

1
1
eft
verbum Domini ad Samueconftituerim
Pcenitet
gem
non
quia dereliquit
me quod me
Pcenitet
:
me quod
&
verba
eft
mea opere
Samuel
,
implevit.
Contriftatufque
&
,
clamavit ad
Dominum tota node. Ciimque de node furrexiflet Samuel

eft
,
averfus eft a me , verba mea non ftatuit. Et contriftatus eft Samuel , clamavit ad Deum tota node.
Saul
quoniam
&
reP'em
&
ut
iret
ad Saul mane, nunciatum

venifTet Saul in
Samueli
eo
iibi
quod
Carmelum
& erexiflet
Et ante lucem , Samuel abiit in obviam Et venit Samuel ad Saul , ecce Saul ofFerebat holocauftum Domino , initia pracdaIfrael
&
&
&
reverfus tranliflet , deffornicem triumphalem , cendilletque in Galgala. Venit ergo Samuel ad
&
rum
qUEE attulit ex
AmalcC.
Saul
&
;
Saul oiferebat holocauftum
Domino
13.
de
ei
ex Amalec. 1 5. Et cum veniilet Samuel ad Saul , dixit Saul Benedidus tu Domino , implevi verbum
initiis
pradarum
qure attulerat
Et pervenit Samuel ad Saul,
&
dixit
illi
Domini.
gregum
Et qua eft hsc 14. Dixitque Samuel qu.-c refonat in auribus meis , ,
;
vox
ar-
Benediclus es tu Domino , ftatui omnia qua; locutus eft Dominus. Et qua; eft vox hujus 14. Et dixit Samuel
Saul
: :
&
&
;
gregis in auribus meis,
& vox boum,

&
quam ego
tnentorum Et 1 5
mentis
quam ego audio ? De Amalec adduxerunt ea ait Saul

:
audio L
:
pepercit eniin populus melioribus ovibus

,
arre-
ut immolarentur
Domino Deo tuo

:
liqua vero occidimus.
16. Ait autem Samuel ad Saul
Sine
me
&
15. Et dixit Saul De Amalec attuli ea, quje prxdavit populus , optima gregis boum , ut immolentur Domino tuo regij reliqua autem dit perdidi exterminavi. fîde Not. ad i.feq. 16
:
&
indicabo
tibi qux locutus fit Dominus ad me node. Dixitque ei Loquere. Nonne ciim parvulus ef1 7. Et ait Samuel
: ;
7.
Et
dixit
Samuel ad Saul Nonne minimus

:
NoT^
ni api&S , ne apponxm , ut edit. Compl. j. ' DpoSa.
AD Versionem ANTIQUA
!
M.
&
j, ,
pro feq. jnoniam
in
Tf.y. Abeft a Gracco ^tix ijl , Sc pro cuntra , ponitur i-jrl, fnper ; fed in Mf. Alex, iic , h sVJ , in edii. Compl. TiT? fVI ; est. quadrant. loco tjiis , exftat j, 'UCrxco abefl Saul , T^.S.
de reg. apoft. col. 114. h. nee non Aug. I. i, conr. adv. Leg. to. 8. J75. a. b. at infia lie Fcvnttet me quod conftituerim Saul in regem : quoniam averjus eft a me , ^^ verba mea non cuftodivit : Sc 1. 1. ad Simplic. to. 6. 112. b. P<enitet me quod conftituerim regem Saul, In quibufdam tamcn
;
&
Grsecis loco sCanl^svcx

Tf.
legitur gp^pjca
:
unxi.
f IjK
>
iS
Hierim
ptitetquam
in edit.
Compl.
reliqua
ad
II. Ita primiim Greece
Kal
oifCeiCE Xxnntir,
vetbum.
CTEpi;xi'ca7o
iic,
ij
eTopsuû
e/'^
aVa>'?nc/K 'IflpaHA Tcxpw'r
&
poll:
)^.9. Nonnulla didimilia habenmr fervavit , pro accepit; ,
Grace, nempefeqq. & T^^tlci , vivum ,
loco regem-, deiiado priced, ejm i item infra a'l/Tct, ea, loco omnia bona , abfque feq. Jed , ( al. tamen , aSt <fc= I'p7;y, omne atttem opus : ) mox ita , ^Tifttjj/jjvcv sîJtrcii.jc.
ca,Kai xare^H e:'; Ta^yaâ rpo; SaitA , &c. in Kxl >'3ê 2a/iKHA , ut in Lat. fup. non repeiitur tamen Saul, ante offerehat , fed ejus loco, tam illic quam in aliis , ponitur Vto^, ipfe , uti t 'srp-ai-x, prima, ablquc
ptxced. S5 , loco initia , ( in Mf. Alex, xtt OTpofa?*' ) item pro aitultt , hVsvke, iitlit , in edit. Aid. =i;n'rs7E: hacc autem tota defunt in edit. Compl. ab hoc , x^ h^^-c quae vero fequuntur in Vulg. Et Saul offcrehat holocauftum Domino , de initiis pradarum qux attulerat ex Amalec ; ficut & feq. 1^. I }. clim venijjet Samuel ad Saul , Hebrieum non habet , unde in variis Mfs. veriionis Hieronym. Germ. n. 7. n, 9. ut & in Corb. n. ;. & i j. nonniii fecunda manu , vel in margine tantiim addita
deinde paued. Ald,
i5 contempitim , loco pretiofum refervaverunt , Jj fupervacua. Nota in edit. Lucif. fcribi inepte regnm , pro
,
nhn
-Jile
gregum , Gr. jzci/.iyixv. f. 10. Ad verbum e Gratco. Similiter itetum legit Lucif. 1. de non pare, in De. del. 219. c. uno excepto Samuel , pro Samuelem. Sic etiam Aug. 1. i. cont. adveif. Leg. to. 8. J75. a. Tf. II. Eadem denuo Lucif. habet 1. de non pare, in De. del. col. zip. c. pr*ter vocem Dominum , loco Deum.
Graece ipfo initio
ii iic
:
&
leperiuntur.
if.
1 5.
napaxsx^M^wa/
ot( sCaai^wcî ToVSa};'^
Revocavi me, quia conjlttui Saul tn regem; fed in edit. Aid. legitur /wTa,M'?.OjUf , pTmtet , in Compl,
^wiihsxy
fi!Ttfi-i/i^ >.y/.cxi
,
,
cem
henediclus
Vix melius e Graico , detrado uno es , port voquxciinque , voci omnia, nam , & addico
e Graico
,
peenituit
iic ,
averjui
foft
eft
me
pauloque port in Vat. & al. pro a-^^Vpevs'' "^^ OT:^s ^ty , avertit fe a
:
Gr. 130.^10. oca. t. 14. Ad verbum

qua.
Tf.
detrado uno
eft
poft
me;
,
at in edit.
ftatutt
,
Compl.
e'r
pro
aV:s-pa:9M, averfus eft, ut inf. loco srvfut^s , fervavit , quod habet

j's-Hse.
ly. Leviter difFerunt
ifta
a Graco;
fcilicet
pro at-
Vadc.
KaJ ad Dominum totam r:oclem loco Et contnftatus eft, &c. Tertul. 1. i. adverf. Marc. 655. a. haec hab. Portiituit quod regem fecerim Saul. Optat. 1. 2. cont. Donat. 41. b. Piyin
al.
vûfjLVj^
in .Alex, iimiliier
Demum
Vat. Sc
rps; Kvfif.v omik thk vv-aJz.

,
Et ficcenjuit
ut Sc tjifiiimiisxlo, comparavit , vel refervavii , loco prxdavit ; exinde additur Dee , voci Domino , detrada ifta , regi : turn fequitur , Jr Ta ao;tuli,
habetur
ireynot, , tuli ,
ai ii,c^>.l^pcucx
hab.
If.
Ttt
hoc, difperdidi , abfque Je Miirx , cum Lucif.
'^^ :
edit.
Compl.
17. Ita legitur
ptoxime
&
nitetme unxijje Saul in regem
licut
&
ipfe Lucif, legit
I.
omilfo iniermedio
It.
16. quern
conjunde apud Lucif. tamcn addunt codices
; ,
49<5
/.
c.i/.
LIBER
Dominus
in
I.
REGUM.
Ifrael,
tus es
rairl
?
Cap.
XV.
NOVA".
in tribubus Ifiatl fac-'
If-
Versio antiqua.
wyV;.
Vu LGATA
fes in oralis tuis,
ens dux in confpeQu fceptromm de tribu Ifrael?
caput
&
unxit te
regem luper
unxitque te Dominus in regem fuper
iS. & immifit te Dominus in viam, & dixit tibi:Vade, Scdifperde illos qui peccant in me, expugnabis illos ufque dum conliiAmalec,
18.
&
mifit
te
Dominus
in
viam
Vade
&
interfice
peccatores
Amalec
& ait: & pu-
&
gnabis contra eos ufque ad internecionem eorura.
mes
" eft
illos.
19.
Et quare non
'
audifti
vocem Domini:
fed
19.
Quare ergo n on
Domini
?
audifti
vocem Domini:
teciili
impetivifti ad
zo.
abii in
Domino coram ^
Et dixit Saul
prxdam,
^ ?
:
5c fecitli
quod malignum
fed verfus ad pra>dam es,

oCulis
&
malum
in
viam in quam Agag regem Amalec ,
Qiioniam audivi populum mifit me Deus , & adduxi
&
Amalec
difperdidi.
2 0. Et ait Saul ad Samuelem Imu audivi vocem Domini & ambulavi in via per quam mifit me Dominus & adduxi Agag regem Amalec , & Amalec interfeci.
:
21. Et accepit populus prxdam gregis ,& armenta primaria illorum qux tiifperdidi , ut f<icrificent coram Domino Deo noftro in Galgala. Nunquid vult Dominus zz. Et dixit Samuel
:
Tulit autem de prseda populus oves
&
Sap.
'51 5;
boves
holocaufta
&
facrificia
?
magis quam exaudire

: :
VOCem Domini Et ecce dico Audientia me& obedientia quam lior eft quam facrificium
adipes arietum
z-',.
:
quoniam peccatum abominatio
eft
donul-
eorum qua: cii'a funt , ut immolet Domino Deo fuo in Galgalis. iz. Et ait Samuel; Nunquid vult Dominus holocaufta & viftimas & non potiiis ut obediatur voci Domini > Melior eftenim obedientia quam viaims & aufcukare magis quam otferre adipem arietum quoniam quafi peccatum ariolandi eft rei 3
,
primitias
EccUf.
4. 17.
Op. 6.
6.
Matih.
lores
lius
&
gemitus ad
te adduxifti.
Pro quibi quibus
pugnare
&
quafi fcelus idololatri
nolle ac- 9. 15.5S
ment!
14.
momenti fecifti \erbum Domini , nuUius mote faciet Dominus ne regnes.

Et
dixit Saul
ad Samuel
Peccavi, quo-
niam prxterivi verbum Domini , & verbum tuum, quoniam timui populum , & audivi vocem illo rum. Et nunc aufer peccatum meum , re\'erte:: 5
.
abjecifti fermonem 11.7. Dominus ne fis rex. Peccavi, 2.4. Dixitque Saul ad Samuelem quia pr^varicatus fum fermonem Domini , & timens populum , & obediens voverba tua
quiefcere.
Pro eo ergo quod
Domini
abjecit te
ci
eorum.
1
5 .
Sed nunc porta , qusfo peccatum

,
meum
re
A:ig.
liv.
I.
,
mecum, adorabo Dominum Deum tuum.

z6. Et dixit
:
&
revertere
2.6.
mecum
ut
adorem Dominum.
;
17. de
7.
t.
Samuel ad ilium
Non
,
revertar
Et
ait
Samuel ad Saul
fis
Non
revertarte,
Dei
f.
7.
468.^469..
tecum quia fprevifti verbum Dcmini j Dominus, ne fis rex fuper Ifrael.
& fpernet
cum
quia projecifti
fermonem Domini
& pro-
jecit te
Dominus, ne
rex fuper Ifrael.

Grxci, ut eft in Vulg. fetjuemia vero de if-. 17. apte conNstine miveniunt cum Graeco , fi excipias hxc media de triba Ifrael, pro quibus iic OOxi /aiKpi; I'i nima!
: :
fic
NanquiJ vult Dominus holocimjla qu.im exaudire vocem fuam ?

:
^ facrificia
magis
Qv
ai-Tiin
ctun
i
in
Compl. QiauT?
es
viiiJ-stK
ozi'7r7f8
ipvT.'vii
'lcfxi^
Nonf farvas
tu coram te ipfo
Lucif.
nifi
dux
jcep-
tri Irihtis
Ifrael ?
Eadera iterum refer! Lucif. 1. de non pare, in 219. a. excepto uno adducentur , pro ndat in Grsco nonnullje varietates de more ; nempe c/w./a^w , augurium , loco abominatio , deinde fie :
Ti'.zj.
De.
del. col.
duxijii
t. 18. Gr. non difcrepat

paucis,
via
,
hic a
,
levibus
&
nempe
aVej-e/Af
nii/tt
ferde
vtvlect
pro in viam , & dteMli , dei pro illoi qai peccant

,
pro immijit , cc o^fw , in deftrues , addito poll dif,
r.tphin
iimplicicer
lie
:
ry? dsi^fia'
peccanies
,
at in edit.
Compl.
tIv Ai^covx
ts;;
vlif-flvx-ila.!,
mes
ita
abfque priced, oinmi; detnum pro cmjaQytlif-in'i , confammaveris , fed in Mf. Alex, tuv-
dolorem S5 moleflias thegemitus ad te adduxijli ; item oTi , quia , loco pro quibus , addito , , ad vocem Domini : demum pro ne regnes , ita , ^li tTrai gcMi?sct 'ici Upccv?', ne jis rex juper Jfrael. In edit. Compl. poft vocem abominatio , fequitur sV; irapxirrifttcjuii aVizi'a, ^;.oS'ijvm
J/
tnovai;
^spactpli' sirccy^Qi,
,
adducunt
loco dolores
pa'plv
oJlvw
,
k.
-woreq i^sjtfyvztv.
'Av'-^
,
/liii
iy
sîf/Zt'a'ffsc;
to
pv,-
7i>.icci;.
HOL Kvflu
iifiJm'ci (j Kvptci
^cciiMviit tVi 'iCfotiM.
*.
19.
Vix unum aut altcrum

,
dilTlmile in
,
Graico eft,
,
nempe
petivtjii
hoc
,
r-7
6tî
ad
;
al.
,
lamen deeft
pmendnm additum verbo imuem loco ad pr.-idam lie, eVi
Exacerbaiio eft injuftitia , theraphin dolorem "J labores adducunt. Pro quibus nihili fecifti verbum Domini , nibili faciet te iic
te
:
Dominus
ne regnes fuper
Ifr.iel.
eft ,
ICC CMJyâ,
eft. fuper fpolia , detractis feqq. qtiod , loTf.io. Gr. addit iioc , ot/jo? 2a,i!HA , ad Saul, co popaliim , habet tii; rp'jyviti; xy â? , vocem populi ; deinde fic , i sTTcfiij^m rnojco Ti , gj ivi ~jiii qua , pauloque port , Ki/'eics , Dominus , non Deas ; reliqua ad verbum ut
&
Quia peccatum improperium
dolor
In Mf. Floriae, gemitus ad
&
fupra. !?. XI. Gr. hab. tuv otuTîuv 'sjolfcvia, de fpoiiis greges , loco pmdam gregis , pauloque puft (impliciter , ='Joo^pEt'^K7c5, exterminationis , luco illorum qtta difperdidi
fprevifti verbum Domini , fperDominus , ne regnes in Ifael. Apud Aug. 1. 17. de civit. Dei , c. 7. to. 7. 468. d. fic Ouia fp'evifti verbum Domini , fprevit te Dominus , tit non Jts rex fuper Ijrael. CcEleftin. PP. epift. 14. to. 4. col. 1143. a. Spernet te Dominus , ne regnes fuper Jfrael, TC. 24. Ita in Gnco , verbum pro verbo.
adducentur. Pro quibus
net te
item
galis
Tf
.
ttJijar
,
cV
ra^7a'^c/?,
ad facr:ficanditm
;
in
Gal-
in Galgala. loco ut facrifcent iz. Hec variantGraece Ei'^-iAnrw tm Koi/a , Si platitum Di^mino , pro Nunquid vult Dominus : item w; to
't. zy. Ita Grjcce , addito /ii, verbo aufer , iir , ante revertere, 8c ante adorabo. lifdem alludit Aug. 1. 17, de civit. Dei , to. 7. 468. d. dicens Et rurfus pro codem
1?,
:
&
xsoai ,/>"" audire
loco magis qa.'im exaudire

,
necnon verbo
,
dico
(
,
al. dicito
, abfque feq. exinde pro melzor ejl
tjtcam
fimpliciter
slA
uw'sf)
:
fuper
fed additur
;
"/tui'
i/Vs/j
bo-
nrtm
npiZy
I.
t ,
ftcrificium
demum
:
lie
,
V;dfoao/;
rt p
pro obedientia qn.im adipes

fic legit
&c. Vet. Iren. Interp,

holocaujia ij
4. c. 17. 147. e.
,
Non vult Deus
facrificia
fed vult exaudtri vocem fiam. Ecce anditus bomis fuper facnficium , (^ audilus fuper adipem arietum. Et in ed. "vero poft vocem , al. ponitur civrv , non Kl'/'iV ,
&
Compl.
dyaiv.r.
fic, 'I/i? aVovi 7^ v-z=p-,
non
:
//if ajt^M
u'^no
III. apud Teft. q. 105. Aug. to. 5. p. 99, g. liy. a. habet N^ enim vult Deus faerijiciitia magis qaiim audiri vecem jtiam, Mf. Floijac.
Aucl. q. Vet.
&
N.
&
veuiam precaretur , rogaretque Samuelem ut reverteretur cum illo ad pl.tc.-indum Deum , &c. If. 16. Gr. hahet ct/io? S> , ad Saul , loco ad ilium , & pro revertar , ei.tx^fifji , reverter ! fed in Mf. Alex, ac editt. Aid. & Compl. eft drxsfi-\x ; reliqua ad verbum ut fupra. Lucif. Calar. loco fup. cit. de reg. apoft. jungit verfum 25. cum if. 28. prstermillis mediis 2(5. {t 27. qui tamen ambo exftant in Gr^^co at forte de induftria omili ab illo funt, vel potiiis a Librario ofeitauti nam I. de non pare, in De. del. 129. a. relato f. 25. ut fup. addit Et iterum : Ojioni.im nullius momenti fecifti verbum Domini ^ ad nihilttm rediget te Deus , ne /is rex Et infra : Difiimpet Dominks , fuper Jfrael : deinde fic &c. de t- 18. qu verba , C^ infra ^ fignificant aliquod.
peccato
,
citm id confterctur
. .
, :
LIBER
VuLGATA NOVA.
27, Et converfus
auteiii
ell
I.
REGUM.
:
Cap.
XV.
497
Attg, ubi fup.
Versio antiqua.
ille
Samuel ut abiiet
pallii ejus
,
27.
ret
:
apprchendit runimitatcm
ell.
qu:E
& tenuit Saul
Et convertit Samuel f.iciem fuam ut ahipinnulam diploidis ejus, & dil-
&
J7-
fcilla
rupit earn.
iS. Et
ait ail
eum Samuel
,
Scidit
Dominus
regnum Ilniii! A te hodie ximo tuo melioii te.

!.<).
&
tiadidit illud pro-
i8. Et dixit ad nus rej^num ab
Ifrael
eum Samuel Difrupit Domidt manu tua hodie, &

:
dabit illud
&
Porro Triumphatoi- in Ifiael non parcet pcemtudiiie non fleftetur iiecjue enim homo
:
Et dividetur
vertetur,
iicut
proximo tuo bono fuper te. lft.\cl in duo, & non conneque pocnitebit cum quoniamnoneft
:
ell ut
agat poenitentiam.
liomo ut pceniteat non petmanet.
eum
ipie
minatur , 6c
VuLGATA NOVA.
30.
At
ille
ait
Peccavi
fed nunc honora
me
,
trcmens. Et
3 3
.
di.'cit
Agag
:
Siccine feparat
amara mors
coram
3 1
fenioribus populi mei
&
coram
eft
Ifrael
&
:
Et
ait
Samuel
,
Sicut fecit abfque liberis
revertere
mecum
ut
adorem Dominum Deum
tuuui.
lieres
gladius tuus
lie
abfque
liberis erit inter
mumu-
Reverfus ergo Sanioel fecutus adoravit Saul Domiiuim.

3i. Dixitque Samuel
:
Saulem
&
re-
lieres
mater tua. Et
in frufta
concidit
eum Samuel
:
Adducite ad me Agag
eft ei
gem Amalec.
Et oblatus
Agag
pinguillimus,
&
coram Domino in Galgalis. 34. Abiit autem Samuel in Ramatha afcendit in domum fuam in Gabaa.
Saul ver6
VULGATANOVA.
35. Et non vidit Samuel ultra Saul ufque ad diem mortis fua; veruntamen lugebat Samuel Saulem , quoniam Dominum poenitebat quod
:
VeR SIOANTIQUA.
3;. Et non adjecit Samuel ampliilS videte Saul ufque ad diem mortis lllX quoniam lugcbat Samuel in Saul , Dominum pocnituit quoniam regem fecit Saul fuper Urael.
:
''i";/!.
&
Iticif.Cnl.deuf. ii J. t.
conftituiffet
eum regem
fuper Ifrael.
NotjE ad
Versionem antiquam.
Jic
te
intermedium praetermifTum efle, nempe if. 17. Tf. ZJ. lea de Grsco , verbum e verbo. 't. 22. Ita Grjsce ad veihum , addito uno cy , ad regmtm Aug. tamen ibid, lubdic Non habtt Siriptura qrtod
;
'
4S9. b. fotefl qaidem intelligi , meliori tesiiam ^ quid.im funt interpretati , fed 7neiiits Jic aicipitttr , bono fuper
,
ut ijuta
if.
in plertfine Laiini!
codicibiis
Ugitur
:
Difrupit
it
Dominus
his
tile bojius efl, zdeo Jit ftper te, 19. bic itcrum legit Aug. infra col. 469. e. additis Id efl , homo minatur j i^ non permanet : non autem
,
regnum
Ifrael
de
manu
:
i?iventitm in Gracts
pfitnm efl Difrupit Dominus regnum ab Urael

tua
frd
,
ficiit
):ohi<
Deus
tjueJH
ntn p^nitet jicut hominem
at
1.
,
i.
cont. ad-
verfar. Leg. to. 8. 573. b. ubi
eadem
citat
omiiiit
hc
de manu tua
If-ae/.
ut hoc ifitelligatttr
de vian't
trta
/j-tod efl
ab
Verum idem Aug.
^7ilie
a. b. ita
Ifrael de
manu
1. I. cont. adverf. Leg. to. 8. fcriptum refert D:Jrt!pit Domtnns regnum tua fuper te. At Lucif. Calar. turn 1.
;
non permanet , quo: etiam ablunc a Gr3Eco , ptjeter quam ab edit. Aid. ubi lie aVrs^ aTeinon permanebit ; 7'Vi'ii-, >u w^ ^/u/^^vUf ipfe mtnitabttftr y
ultima
,
,
:
tpf minatur
item lup. loco convertetnr
axcrpf^'l
y
avertet
in
edir,
reg. apoft. col. 21 J. c. turn lib. de non pare, in De. del. col. Z29. a. priorem leflionem confirmat his Dif:
Compl.
mtebit
,
sVir/>s'4s'i con'-jertet
dctracâ voce
&
ttanslata ilia
al.
rnmpet Doimniis regnum tuum ex Ijraei de manit tua hodie , dabit illud proximo tuo meliort te. Pofteriorem vero Tertul. admittit 1. 2. adverf. Marc. S53. c. Dtjii-
Vatic. 5c
reliqua quadiani.
:
dit
Dominui regnum
l/raelif
de
illud pyaxtmo tuo optima fupe^ lum ell , bono fuper te , inquit
manu te. Hoc

Aug.
1.
tua hodte
autera
cit.
dabit
de
quod addicivil. Dei
c. lie habet non convertetnr , neque pcenitcntiam aget : quia non homo ad pTnitetidnm. if. 35. Ciintla concinunt cum Gracco,
653.
pofl hanc , Tertul. 1. 2. adv. Marc. Et fitndetttr Ifrael in duas partes , i^

,
efl ,
eum, poll pchomo , ut in Mf.
efl
CAPUT
VuLGATA NOVA.
I
.
XVI.
Versio antiqua.
:
T~X ILJ
Ixitque
quo
tu luges Saul
Dominus ad Samuelem Ufqneciim ego projece:
rim
eum ne
,
:
regnet fuper Ifrael
Imple coniu
tuum oleo
lehemitem
2.
&
veni
ut mittam te ad Ifai Beth

in tiliis
providi enim
ejus mihi regem.

>
Et
ait
Samuel
Quomodo vadam
audiet
:
Samuel Ufquequo lur/. cai. 1. 1. Ecce egO expeilo ilium ne pro S. Athan, 187, ' regnet luper Ifrael. Imple cornu tuum oleo, veni, mittam te in domo JelFe ufque in Bethleem quoniam vidi in filiis Jefle mihi in regem. Quomodo ibo ? ne audiat z. Et dixit Samuel
I
.
Hi ges
T7 T dixit Dominus ad
tu in Saul
?
&
enim Saul , & interficiet me. Et ait Dominus Vitulum de armento tolles in manu tua , & dices
:
Saul,
& occidat me
N O V A.
eft
5
.
Ad immolandum Domino
veni.
V
3
U L G A T A
ne
Et vocabis
tibi
Ifai
,
dam
4.
quid facias
ad viftimam , & ego oflcnunges quemcunque monf-
ingrelfus tuus ?
&
Et
,
ait
Pacificus
,
travero
tibi.
veni
fanvfliticamini
Fecit ergo
nus. Venitque in
res civitatis
,
Samuel , ficut locutus eft ei DomiBethlehem , admirati funt fenio-
Sanaiticavit ergo
& venite Ifai &

filios
ad immolandum Domino mecum ut immolem.

ejus,
&
vocavic eos
&
ad
facriticium.
occurrentes ei
dixeruntque
Pacificuf-
NoT.c AD
If. I.
:
Vix melius e Gr. exceptis his levilHmis Ecce ego expeilo, pro quo , Kayo ei^^tSsyc^xx , Et ego fprevi ; fed in edit. Compl. habetur x-iriicûyj exinde pro in domo Jcjp ,
:
p. 215.
c.
prarter feqq.
Orioufque
&c. limilitet quoniam au.iiz'i m filiis ad Jeffe eiiam 1. de non pare, in De. del. p. 229. c. ufque ad hoc
Jj
imple
,
mit-
tam
te
abfque / , ôfi ufque i in etiit. tamen Aid. ecu; n'i denique pro filits Jejfe , lie , doii duli, film ejus, detraclo in, ante rf^t-m al. tamen hab. Eadem iterum refert Lucif. 1. de regib. apofl, si'i fmciMtc.
limpliciter
-cr/io?
'Isaj"a/,
:
imple.
If. 1.
del
me,
Paulo Gr.
inferius Lucif. hab.

j,
Audiet S.iul , (^ aWo;7: iii/A, J Vcxtsie? ,j.
ccci-
Tom
I.
Rrt
498
S. UiercH.
I.
LIBER
I.
REGUM.
6.
Cap.
Ciimque
XVI.
,
Versio ANTIQUA.
1.
VULGATA NOVA.
ingrelTi ellent
Ecce in confpeftu Domini Chriftusejus?

7. Et ait Dominus ad eum Ne refpidas ad volad llaturam corporis illilis quoniam tlim ejus , abjeci eum; aliterenim \idet homo, aliter Deiis:
:
vidit Eliab
?
& ait
cmt. ]'chg,
JoB.i/.
t,
4.
Num
?
coram Domino eft Ciiriilus ejus Et dixit Dominus ad Samuelem

:
Ne
refpi-
&
cias
vultum ejus
'
neque altitudinem
'
ftatura; ejus
homo enim
\idet in facie
Deus
in corde.
"'" homr'" nee ' quoniam abjeci eum , -" juxta intuitum ^ enim videt ea qus pahomo nis ego judico rent Dominus autem intuerur cor.
:
-P/*'. 7-
V
8.
U I G A T A
NOVA.
ID.
10.
Ifai
Abinadab , & adduxiteum coNee hunc elegit Dominus. 9. Adduxit autem Ifai Samma , de quo ait Etiam hunc non elegit Dominus.
Et vocavit
Ifai
Adduxit itaque
10
Ifai
;
Vide Not.
ram Samuele. Qui
dixit
feptem filios fuos coram Samuele ait Samuel ad

:
&
Non
elegit
Domi-
nus ex
iftis.
Versio antiqua.
H;/.ii-.iP/. iij
>
VuLGATA
filii >
NOVA.
:
II
Jeffe ait
:
Qui refpondit
in paftorali
Xlinqilid eft tibi adhuc filius ? Eft mihi modicus , quem dereliqui
:
n.
quus
Dixitque Samuel ad Ifai
Nunquid jam
:
completi funt
eft
;
Qui refpondit
Adhuc
ait
reli-
parvulus,
,
&
ad Ifai Mitte & cumbemus priulquam hue 12

Vide Not,
ait
Samuel adduc euro nee enim difpafcit oves.

:
Et
ilk veniat.
ii.
rufus
,
Milit ergo,
& adduxiteum.
, ,
Erat autem
:
&
pulcher afpeiftu
;
decoraque facie
&
Aug.
ii4
Simflii
&
X\\j^^
petre.xit '
Samuel,
&
abiit in
Rama-
a. t.6. 107,11.
14.
prehendit
I
<; .
Et SpiriniS Domini receffit a Saul, & comeum fpiritus malignus , a Domino ,
& &
unge eum , ipfe eft enira. 2. Rig, Tulit ergo Samuel cornu oiei , & unxit I 5 diredus eft Spi- 7- 8eum in medio fratrum ejus ' 77deinceps ritus Domini i die ilia in David , ^j' furgenfque Samuel abiit in Ramatha. Ail. 7. 14. Spiritus autem Domini recealt a Saul, e-xagitabat eum fpiritus nequam , a Domino. 46- 1 5.
Dominus Surge
.
&
&
liiftocabat
ritus
eum.
Et dixerunt pueri Saul ad
eum Ecce
:
fpi
15. Dixeruntque fervi

fpiritus
Saul ad
te.
eum
Ecce
Domini malignus
fiiffocat te.
Dei malus exagitat
V
16. Jubeat dominus nofter
,
LG A
T A
NOVA.
1
&
fervi tui qui co-
8.
Et refpondens unus de pueris,
ait
Ecce
vidi
ram
lus
,
te I'unt
,
qu:^;rent
hominem fcientem
,
pfallere ci-
thara
ut
quando
arripuerit te fpiritus
Domini ma-
pfallat
manu
fua
&
leviiis i'eras.
:
17. Et
ait
Saul ad fervos fuos

,
Providete ergo
Bethlehemitem fcientem piallere, 6c forprudentem //. zj. tlflimum robore,& virum bellicofum , Dominus eft cum eo. ^2" virum pulchrum in verbis , Mifit ergo Saul nuncios ad Ifai, dicens MitI 9.
iilium liai
&
&
&
mihi aliquem bene pfallentem
& adducite eum ad me. te ad me David filium tuum NoT^ AD VeRSI ONEM ANTIQUAM.
adeji 2; tertius
qui eft in pafcuis.
t.6. ItaGrxce.pracierunum, Mcii, pro cf. Similiter hab. idem Hieron. ep. ad Datnaf. q. 5. to. i. 568. b. Jc loramDom-iioChrifiiii ejui ? Hue etiam redeuntquje narrat
Hilar. inPf. 118. 5J0. d. S.imMcl prophrta venhf aii Je/fe dcmttin A Dec J'tjpis eft , ( untim ex jiliis ejus in regem
quos tunc Jeffe pmfentes , adj'unt (^ omnes , Jed nuUus de prafentibus exftitit qui ptaceret. I'eex iis qui pr^fcntes erantinritm quia propheta S.tmuel
habebat
;
telligeret
nullum
lie
a
:
Deo
Ka;
i..
effe
eleilitm
Jeffe
ait
&c. ut
e-r'/x
inf.
vnt;
In Gr. autem
-srapioa/Ev 'IsATa!
Ta;
qui dim 'L'enijjit , adejje emnes filios Jeffe jilbet : videt dtznde natit m.yorem , fpecie pulchrum , h.lbitH J5 pricerit.tie emineiitem , fed refpcnji ita monetur : Ne infpexeris ,
vngerit
;
duT^
u-
sVcJ-TTi:/
2a^tv;*'x*
ut; Xci,uVAy
feptem
filios
Ol*x.
ei(Mêt/o Kofi:^
:
TKrci;.
Et adduxit
;
Jeffe
fuos coram Samuel

in his.
:
( dixit
Samuel
No
elegit
Dominus
&c.
7. tJ tvv
it.
Gr. Kai fiVs KiJfics crfi; SautvV Mil i-aitt-i-^K Mf. Alex. rirpUuivrov ) afT?, ^wh/s s/; THf li'i/tv (
,
vj/s?
atf MTi;
al.
add. sria;
o-î'cci
js's"
in
av-
Jioj. Et dixit Dominus ad S,iiuel : Ne refpexeris in afpedttmejrts, neque tn hahltttm m.%gnitudinis ejus : (jui.x fprevi eum i quoni.im non jtcut infpiciet homo , videbit Deus :
nui.l
homo
z'idebtt
in f.tciem
Deus autem
q. 5. to.
:
videbit in cor.
Idem Hieron.
Ne/i refpcere
hiivi
ep. ad
Damaf.
,
2.
J68.
b. fie
f. II. Idem valent qu habentur Grxce Kal .?;? SKxi e.Vsi'* 'sxpl^ 'liCtTcci' 'x>?:i'~a5/ tx tsxijapix ; 'Etj ^(xpss) (/^ 3T0/;Uaiv4 te Tw t^ztfiy.tti. Et ait Samuel ad Jeffe : Defecerunt filii ? Et ait : Adhuc p.trvus , eccepajcit in grege. Iq ed. Compl. Mm fxAeAoiVa/s tx isoui^ctpix (\ , al. Mil swi/aii's-e Tot, &c. paulo port in Compl. isn i /.iiufcTi54 , *, //V , &C. #."12. E6 fpeiSant qua: narrat Ambrof. in Pf. 118. to, i. 1201. f. Ipfe David quoque junior fiairibus , dim patris eves pafieret , tanquam vilt ablegatus ohfequio , non oblatus quaji indignus qui ungeretur in regnum ; fed eft facet doti,
fîv^
f.ictetn ejus
neque ftatitr.im
-utdet
eum
quia non quomodo

,
Deus
quoniam repro--jidet homo : ho'

Hilar, in Pf.
^
a facerdote qusjitus
J^ accerjitus - p.i/cuis
prjtrogativam
regix unclionis accepit.
mo
videt in facie
Dens autem
ita -jidet
infptcit
cor.
f f
at
I
,
5.
Gr.
oLvisv
,
furrexit
al.
loco perrexit
&
pro Ka,
Ii8. ?J0. d.
gnitudi/iem
in
f.tcte
:
'Se infpexeris in pulcbritudinem ejtis
ac tna-
m.jtha
.
quia non
^
homo ut Deus
homo enim
'Apuxilu. 14. Ita Greece, nili quod pro comprehendit

'Af,uxix\,u
,
habe-
videt
Detis
autem
corde.
Gaud.
Btix. fer. ii.
tur sV.T;;
fuff'ocabat
g6z. d. Ne .idmiratus fiteris proceritaum ft.ttttr.i , vel pulchritudincm vultus eorum : quoniam homo videt in faciem , Deus autem videt in cot. Tertul. de prxfcrip. c. }. 350. c. Homo in f.xciem , Deus in p>:tcoTdia contemplatrir. Cypr. 5. Teftim. 520. a. Homo videt I. de LapT. 190. b. & I. in /acie , Dens autem in corde. Similiter in collar. Carthag. 489. a. itcrato verbo videt , pod .lutcm. Ita quoque leg. Aucl. q. V. T. q. 18. 49. b. fed abfque 2. videt. Anadaf. I. cp. 1. to. I. p. 729. a. Tson Jic homo tit Deus ; nam Deus videt in corde, homo videt in f.uie. Auadaf. veto II. ep. I. Cone. 10.4. p. 1279. b. i\on quomodo vtdet homo, videt {J Deus ; quia homo videt in facie , Deus autem videt
in corde.
If.
Aug.
infra col.
,
i^ Juffocabat eiim ; Receffit ab eo 108. ^. conftanter legit

,
dctracto in fine
malignus , a Domino. Tertul. 1. de fuga in perf. 969. c. Et abj'ceffit Spiritus Domini i Saule , 2? concutiebat eum fpiritus nequam A Domino , i5 fiffjc.ibat eum. Eucher. q. in Gen. col. 845. c. Suffoc.ib.it Saul fpiritus malus Domini. Philaftr. Brix. de H^ref. 715. d. Receffit ab eo Spiritus Domini, ^ immundui fpiritus fatig.ibat eum. In Mf. Floriac. Et Spiritus Domini receffit i Sauls, 2? compiehendit fie eum fpiritus malus , a Domtno , ^ Juffocabat eum. Tf. I J. Sic eft inGrsco ad verbum , addita unavocula <f ! , ad fe , qu tamen abeft ab edit. Compl. Hieron. in Joel. 2. to. 5. 15J7. b. legit Eete fpititui Dei matui
Spiritus Dei
i^
comprehendit
eum
fpirifis
10. Sic enarrat Hilar, ubi fup. Adefl
^ ficundiis
eifttipefcere te J'acit.
10. Tulit
vini
lagenam
i
! .
LIBER,,.I.> REGUM. Cap. XYIL 496 N O V A. YU ! G AT confpeftu meo invenit cnim gratiam in oculis meis. itaque Ifai afinum plenum panibus & 15. Igitur quandocunjTide Not. & hcedum de capris unuin & mifit per 23
,
:
manum David
at
ille
filii
fui
Sauli.
,
que
fpiritus
Et venit David ad Saul

dilexit
& ftetit
:
coram eo
David
arripicbat Saul
tiebat
eum
himis
&
faftus'eft ejus armiger.
Domini maliis David tollebat citharnm manli fua i & refocillabatur Saul
,
:
'
& percu& levius
ii. MiiltqueSaul ad Ifai.dicens
Stet
in
habebat
recedebat enim ab eo fpiritus malus.
NOTA AD VerSI ONEMANTIQUAM.

Tf.
15.
I.
Non
2.
,
fcilicet
tiitllis
,
ad Simplic.
omirtenda qua: obfervar Aug. in hunc loc. to. 6. 108. g. 109. a. In nonexemfLtribus
,
bebac recedebat enim ab eo fpiritus malus. ( ut in Vule. ) Sive ergo quod h'lc non ep dtUitm ipiricus Dei , frd tan:
inquir
{J eis nuiximi
jux de
lin-
g:ia
Heh.ta .%d 'jerbum 'jidimnr expejpl , itivetiilm fpiritus Dei , Jine addttamcnto , [J imclUgiiur mollis , rx eo
aryipiehat Saitl,
:
tnmmodo ipiritus malus tanjuam reddimm apfwet

erat:{
quod
;
ibt
minus
dicliim
erat
Jive quia
J'upiri'ui ila
pijttum
tt.
,
ij.
&
quid
!us
,
tharam
at
inquit
manif^^nm
(^ reficieb.tt eiitn David t.wgcitdo ciejl idea non additum ma-
Ecte
Ipiritus
opii! erat
Dei dim rurfum

,
\6.) Et dixerunt lervi Saul ad eum : malus exagitat te , &c. ut in Vulg. non
dicereiiir
quia
p.vtlii fnperiiis
jam
didrtin erat
de vicuiitate
Dei arripiebat Saul
addere
: Quandocunque (piritus malum , quia notum erat , dt
fcriftiirx fnbandiri J^ intelligi foterat ; itcl enim in liHJns modi exemplaribtis legiiiir : Igitur quandocunque ipiiiius
Domini
cutiebat
arripiebat Saul
toUebat
David
cittiaram
&
per-
quo tttnc diceretiir. Attamen in Vulg. noflra nunc le'îtur : Qjiandocunqiie fpiritm Domini malus arripiebat Saul, &c, unde apparet hanc vocem malus , in earn fuilfe inveftanl
manu
fua
&
refodllabacur Saul,
&
levius ha-
ex
edit.
LXX.
CAPUT XVI
V
1
,
L
Bethlehem.
U L G A T A
NOVA.
gregem
patris fui in
/^ Ongregantes
V^>
in
autem
Philifthiim
in
agmina fua
:
ceret
pr.Uura
convenerunt
SocliO Juda:
16.
re
,
Piocedebat vero
Philiftha;us
&
bus
in
caftrametati funt inter
Socho
&
mane
Azeca
in fmi-
& &
&
vefpe-
ftabat quadraginta diebus.
Dommim.
Porro Saul
17. Dixit autem Ifai ad David filium fuum
i.
&
filii
,
Ifrael congregati
venerunt
cipe fratribus tuis ephi polent.xtos

,
&
, fi
Vallem
5.
terebinth!
&
Acdecem panes if:
direxerunt aciem ad pu-
curre in caftra ad fratres tuos
gnandum
Et
contra PhiUfthiim.
Philifthiiin ftabant fuper
18.
hac
te
:
&
Ifrael
ftabat fupra
montem ex parte montem ex altera parde

,
bunum cum quibus

:
& decem formellas cafei & fratres tuos vilitabis

ordinati funt
,
has deteres ad
tri:
rede agant
filii
&
difce.
,
vallifque erat inter eos.
19. Saul autem,

caftris Philifthino-
& &
illi
&
omnes
Ifrael In
4.
Et egreflus
eft vir fpurius

,
rum
5
nomine Goliath
de Geth
altitudinis fex cubi-
torum
.
& palmi & caflis srea

:
Valle terebinthi pugnabant adversiim Philifthiim. 20. Surrexit itaque David mane, commenda-
&
vit
gregem
fuper caput ejus
&
lorica fqua,
perat
ei Ifai.
,
mata induebatur
millia iiclorum
6.
porro pondus
erat
:
lorica; ejus
quinque
citum
ficut prsceEt venit ad locum Magala ad exerqui egrelfus ad pugnam vociferatus erat iii
:
cuJIodi
onufhis abiit
&
asris
certamine.
;
&
ocreaf areas habebat in cruribus
&
cly-
ii. Direxerat enim aciem Ifrael

thiim ex adverfo fuerant prsparati.
2 2.
fed
&
Philif-
peus areus tegebat humeros ejus 7. haftile autem hafts ejus , erat quafi liciatorium
texentlum
ficlos
:
Derelinquens ergo David vafa

cuftodis
,
qUs
attulerat ,
ipfura
ferri
autem ferrum hafts

:
ejus
fexcentos
fub
manu
ad
farcinas
fi
cucurrit ad
habebat
& armiger ejus

,
locum
antecedebat eum.
certaminis
&
interrogabat
omnia
refte agerentur
8.
Stanfque clamabat adversiim phalangas Ifrael,

eis
:
erga fratres fuos.

2
3 .
&
Quare veniftis parati ad prslium > Nunquid ego non fum Philifthsus & vos fervi Saul > Eligite ex vobis virum defcendat ad fmgulare
dicebat
,
Cilmque adhuc
fpurius
,
ille
,
loqueretur
vir ille
afcendens
,
&
eis , apparuit Goliath nomine , Phi-
lifthsus
de Geth
de
caftris
Philifthinorum
&
lo-
certamen
9.
fi
quente eo hsc eadem verba audivit David.
quiverit
pugnare
;
mecum
eritis
:
& &
percuflerlt
me
,
24.
Omnes autem
,
Ifraelit,-E
ciim vidiflent virum

valde.
:
erimus
vobis fervi
fi
autem ego prsvaluero

,
&
fugerunt i facie ejus
timentes
eum
.>
percuJIero
eum
vos fervi
fervietis nobis.
10. Et aiebat Philifthsus

nibus Ifrael
:
Ego exprobravi agmihodie Date mihi virum, & ineat me-
diftis
25. Et dixit unus quifpiam de Ifrael Num vivirum hunc qui afcendit ad exprobraiidum
Ifraeli afcendit.
enim
Virum ergo
,
qui percuflerit
eum
cum
1 1
fingulare certamen.
.
ditabit rex divitiis
magnis
mones
Ii.
Philifthsi
Audiens autem Saul , hujufcemodi
& omnes
,
&
filiam
fuam dabitei,
in Ifrael.
,
Ifraelitre
,
fer-
&
domum
26. Et
:
patris ejus faciet

ait
abfque tributo
ftupebant
& menie-
David ad
viros qui ftabant
fecum
di-
bant nimis.
cens
S:ip.
16.
David autem erat 12 51. Vide Not. Ephrathai , de quo fupra didum eft , de Bethlehem Juda , cui nomen
filius
Quid dabitur viro , qui percuflerit Philiilhsum hunc , & tulerit opprobrium de Ifrael ? quis enim eft
hie Philifthsus incircumcifus
,
viri
qui exprobravit acies
Dei viventis
dicens
1.
erat Ifai
qui habebat ofto hlios

,
&
erat vir in die-
27. Reterebat autem

:
ei
grandsvus inter vii-os. I ; Abierunt autem tres filii ejus majores poft Saul in prxlium nomina trium filiorum ejus qui perrcxerunt ad bellum Eliab primogenitus , fecundus Abinadab , teitiulque Samma. 14. David autem erat minimus. Tribus ereo majoribus fecutis Saulem reverfus eft i Saul 1 5. abiit David , ut pnfbus Saul fenex
.
:
&
populus eundem fermonem

,
&
&
eum. 28. Quod cum audiflet Eliab frater ejus major, ioquente eo cum aliis , iratus eft contra David , ait Quare venifti , & quare dereliquiili pauculas oves illas in deferto ? ego novi fuperbiam tuam, & nequitiam
qui percuflerit
Hsc
dabuntur viro
&
cordis tui
quia ut videres prslium

dixit
?
defcendifti.
?
29. Et
David
Quid
feci
&
nunquid non
verbum
eft
NoTjE ad Versi
Gr. Vatic, penitus abfunt, qua; refpondeant viginti his Vulgatie verlibus exftant veto in
51.
:
O N E
M A N T
Q U A M.
Aid,
"^t- Ii
Gr. Alex, ac
editt.
&
Compl. Vide Ambrof.
inf.
Tom.
I.
Rrr
\]
;, ,
500
LIBER
prius.
I.
REGUM.
VULGATA
:
Cap. XVII.NOVA.
Audita funt autem verba, qu locutus
eft
xitqiie
JO. Et declinavit paululiun ab eo ad alium dieundem fermonem. Et refpondit ei populus

licut
'31.
David,
&
annuntiata in confpeftu Saul,
verbum
Auil. i.Jeprcmijf.
ap. Frcfp. p. iji.
32
Versio antiqua. Non coiTuat cor domini mei :ego
VuLGATA
ibo
52.
eft ei
;
NOVA.
:
& pugiiabo liuic AUophylo.

53
re
eft a
Ad quern ciim fiiiflet adduftus, locutus Non concidat cor cujufquam in eo ego
vadam,
ait
fervus tuus
&
pugnabo
:
adversiis Pliilif-
dueum.
J,l,r.inPf.Il2,
t.
Nonpotesiread Allophylum,&
:
pilgnabellator
3-
Et
Saul ad David
ifti
,
Non
vales
relif-
I.
1101,1.
cum eo
qiioniam tu puer es ,
& ille
Vil"
tere Philiftha;o
nee pugnare adversijs

vir bellator eft
eum
juventute fua.
quia puer es
lefcentia fua.
hie
autem
ab ado-
VuLGATA NOVA.
Eccli.
47.
5.
Saul
34. Dixitque David ad Pafcebat fervus tuus

:
34.,
35. Fide Not.

vel urfus
,
5-
&
,
perfequebar eos
:
&
percutiebam
erue-
patris
fui
gregem
&
veniebat leo
&
bamque de ore eorum & illi confurgebant adversum me & apprehendebam mentum eorum & fuf,
toUebat anetem de medio gregis
tocabam
interticiebanique eos.
Versio antiqua.
j4a3. l.defromiff.
p.
V
36.
fervus
U L G A TA
leonem
erit
NO
\-
36.
erit
lyi.i.
ui-fiim occidit fer\us tuus fic Et leonem irte unus ex illis. Nunc vadam , & auferam op:
&
Nam &
tuus
,
:
& urfum interfeci ego igitur & Philifthsus hie in:
Ex MJ. Germ. n. probrium populi

7'
quoniam quis eft ifte
Philiftius
circumcifus
incircumciftis
&
ex eis. Nunc vadam , auferam opprobrium populi quoniam quis

quafi unus
eft ifte Philifthxus
incircumcifus
,
i"
qui aufus eft
maledicere exercitui Dei viventis
VuLGATA NOVA.
5
7.
Et
,
ait
David
Dominus
urfi
,
qui eripuit
ipfe
me de ma-
pinquans adversum David
& armiger ejus ante eum.

42. 43... ^5.
T/rfe A'of.
,
de manu PliiUftha;i huius. Dixit autem Saul ad David Vade , & Dominus tecum ilt. 58. Et induit Saul David veftimentis fuis , & imnu
leonis
liberabit
&
de manu
me
4i. Ciimque infpexiffet PhiMha;us , vidif-
&
fet
David
,
defpexit eum. Erat enim adolefcens
ru-
fus
&
pulcher afpedu.
pofuit galeam
sream fuper caput

39
ejus
&
veftivit
4;. Et dixit Philifthius ad David

canis
eum
lorica.
fum
quod
tu
venis
Nunquid ego ad me cum baculo i Et

:
39. AccinftusergoDavid gladio ejus fuper vef,
40. Fide Not.
maledixit Philiflha;us David
in
:
diis fuis
44. dixitque ad David

:
Veni ad
me
&
:
dabo
tem fuam ccepit tentare fi armatus poflet incedere non enim habebat confuetudinem. Dixitque David Non polliim fic incedere quia non ufum ad Saul
;
carnes tuas volatilibus coeli
&
beftiis terriE.
nis
45. Dixit autem David ad Philifthsum Tu vead me cum gladio , hafta , clypeo ego
&
&
habeo. Et depofuit ea 40.

bat
in
,
,
autem venio ad
quern femper habe-
te in
,
nomine Domini exercituum

quibus exprobrafti
&
tulit
baculum fuum
:
Dei agminum
Ifrael
manibus
&
,
elegit
ilbi
quinque limpidiffimos
lapides de torrente
&
mifit eos
,
lem
quam habebat
.
fecura
&
peram pallorafundam manu tulit

in
:
&
auferam caput tuum i te dabo cadavera caftrorum Philifthiim hodie volatili,

:
46. hodie , percutiam te

cceli
&
dabit te
Dominus
in
manu mea
&
&
&
proceffit adversiim Philiilha:um.
bus
,
& beftiis
in Ifrael.
terra:
ut fciat omnis terra
quia
41
Ibat autem Philifthsus incedens
& Versio antiqua.

in gladio
,
appro-
eft
Deus
VulGATA
falvat
NOVA.
,
Termnd. di,^c. ep. ad Refill. p. Ij8.
47 minus
non
:
neque in hafta
Do
in
47. Et noverit univerfa ecclellahic

gladio
,
quia
:
non
ipfius eft
bellum
sV
nee
in
hafta falvat
Dominus
ipfius

"t- 32. Gr. M;^
(fvi
M.
:
Qufi-TTiciiot -AOipJix
tV
xy/siV
f^V
textu
LXX.
fu? nrVt.
nee derivata funt in Vulgatam noftram , nifi e Gr. ubi nunc ica leguntur Ot'x' sufiMiHau , J. earaâ
118. to. helium ,

caterii
,
qu narrat Ambrof. inPf. I. 1201. f. de David: Prcgreffus , inquit , ad cum Goltas totum popitlitm Judôrum corporis fiti
pariier fpeclant
,
Eo
duroy
4 aÊ>w
,
(î'/<e/:of
oVfiJ"o;
itis
:
'l':pccv.? ;
(A/ctj tj; o a-7ri
fiT/in/og cItc;
.
oi <^vtiJ
'aapxTcihv ? ^wi'/o;
His
ry
om.I
nibus prsponuntur ifta - ^ ^ ^ ...

,
Km'
mole defpiciens
JingHlari cert.imine provocaret

y
tok c./
tr.rix
*> ,
k,
tw ipxnr
popofcit a rege
tvnentibus , nt congrednndi Jtbi permittcret fa,
T!fT i^!ar
cultatem, Necdrtm qttidem tanto certamtfii kahilis afiimatus

efl
,
Compl. defunt iômpl.
qu3c Icviter tannjm differunt a Lat. fup. In edit, leqq. Oi/X' wof si c:/Ui 1 feqq. Ci/y âi.ivc-.ij.a.t , &c. ied fola.
i
rege dicente
t.
55. Ita
Non Grxce ,
:
potes
&c.
ttminima,
i fii Ai/khsji
,
59- 40. H's
duobus refpondent qux Aug.
ait
fer.
praeter hi-c
non poteris , pro non petes , detracfco ^ , ante pttgnare , pro quo lie , ^v w&Af>^?T)' , ad pitgnandnm ; exinde tranifertur ou
JJ. to. J. col. 160. b. isoluit Dazid zetiiftalem abjecit y onrrofa efje dixit, quia implicabant eum
abjedis armis
,
armcnim;
lamen
tulit
elegit al.-quid
unde pugnaret
,
quin,
vero efi , port bellator in Compl. cu CT.'.i/ie"'. Aucl. 1. de promilf. p. 151. b. limititer hab. Ciii Sanl : Non potes ait , qma tn puer es ,
,
poft
es
tolliiur
que lapides de torrente, de fiuvio quo

lac
^ pcfutt
tn vafe pajioris
mulgert folct ; $5 ita procejjil armatus. Pro z:ifi paftoris , legitur GrjEce , ra x/i' tw wii/^snitw , ut in
ille
vir bellator
eft
a jtlzentitte fua.
Vulg.
alludens , aic Tff- 54. ?5- Pergit Ambrof. ubi fup. Net^Tte ejjet admtjftts y niji fecijfet jidrm , qnod in fita adolefcentia lejnem juis manibtts firangnlatnm , extradis rapta
o-jis
&
refpondent quae narrat tt- 41. 4? 4J- His pariter Ambiol. de Davide, Icilicet m Pf. 118. to. i. col. IZ02. a. IpJ'e etiam dijpeilus ab alhphjh , quod ad'uersiis .nmatttm prxhatorem
cruribus
peremtffet.
,
cum
z'irga
lapidibus proce:jJt t
retulit
f. 56. Priova verba ad hoc , nunc -jadam de Auftore anon, funt ; reiiqua ex Mf. Germ, qui ilia exhibet io
iiiargine
eadem manu defcripta limiliter in Corb. n. 5. ut&inGerm. n. 9. intra textum fed expun6la de more. Hxi autem verba intermedia abfuuc ab Hebraieo con, :
non I'irtbus fe factum ejp , non armis , jed in nomine Do^ mini confidentem ad pralium eJTe progrtjjum , ut lacejjita pubis attffrret opprobrium. Tf. 47. Gr. OJ a fififciix , if f.o'fd.'i Qo;î Ktfio; >
LIBER
*nim
eft
I.
REGUM.
U L G A T
noftras.
Cap.
XVIIJ
&
ufque ad Accaron.
filii
501
V
bellum
,
NOVA.
&
tradet vos in
manus
&
&
ufque ad Geth
&
veniret, 48. Ciim ergo furrexillet Philifth,-cus , appropinquarec contra David , feftinavit David ,
&
55. Et revertentes
faerant Philifthceos
,
Ifrael
poftquam perfecuti
at-
invaferunt caftra eorum.

,
cucurrit ad piignam ex adverlb PhilUlh.Ti.
54.
,
Alfumens autem David caput Philifthai

Jerufalem
:
49. t
milit
,
manum fuam
,
:
in
peram
tulitque
tulit
illud in
arnia vero ejus pofuit
mtaNot.
unum
cufTit
lapidera
Philiftk-Eum in fronte
,
& fiinda jecit & &

cecidit in
circumducens perinfixus eft lapis in
bernaculo fuo.
j5re
,
fronte ejus
&
faciem fuam fuper terPhiliftha;um
Eo autem tempoquo viderat Saul Damilitij:

>
:
55
58. Fide
ram.
vid egredientem contra Philifthium
ait
ad Abner
47.4I Mac,
.
fo. Pnvaluitque
in
David adversum
principem
lefcens
,
De qua
flirpe
defcendit hie ado:
4. JO.
funda
fecit.
lapide , percufTumque Philifthaum interCiimque gladium non haberet in manu David,

,
&
Abner
ait
dixitque
Abner
Vivit anima tua
rex
, fi
novi.
SI. cucurrit
lit
gladium ejus
& &
ftetit
fuper Philiftha'um
&
:
tu-
56. Et
puer.
rex
Interroga tu
cujus
filius
fit
iftc
eduxit
eum de vagina
fortifllmus
fua
&
interfecit
eum
pra^ciditque caput ejus.

,
Videntes au-
57.
lifth.-BO
Ciimque
,
regreflus elTet
,
tem Philifthiim
fiigerunt,
J 2..
quod mortuus flet

viri Ifrael
eorum
tulit
eum Abner
& introduxit
;
David, percuffo Phicoram Sau-
le
Et confurgentes
,
&
Juda vocifera-
ti
funt
&
perfecuti funt Philifthx-os ufque

,
dum
,
vece,
caput Philifthsi habentem in nianu. Et ait ad eum Saul De qua progenie es 6 adolefcens ? Dixitque David Filius fervi tui Ifai
,
58.
nirent in vallem
&
ufque ad portas Accaron
Bethlehemitx ego fum.
cideruntque vulnerati de Philifthiim in via Saraim
NoT AD VeRSIO NEM ANTIQUAM.

y8. Hi quatuor verfus non leguntur in Gr. f-f. jy Vatic, exftant vero iaMf. Alex, ac editt. Aid. Sc Corapl.
&
refpondent Vulgats.
CAPUT
VULGATANOVA.
I
.
XVIII.
VerSIO A N T Q U A. "p Aduni eft poft verba hic colligata
1
:
T7 T
faftum
:
eft
ciim complellet loqui
ad
eft ani-
mircn.
in ep.
ad
VLi Saul anima JonathcT conglutinata eft dilexit eum Jonathas quafi animre David , animara fuam.
? ma J orutliae cum anima David
&
?*./. 1,1,4. 559,
VULGATA
I.
NOVA.
5
.
Tulitque
Inierunt
eum
Saul in die ilia,
&
non
concelfit
ad balteum
que
in
milillet
ei ut reverteretur in
3.
domum
patris fui.
autem David
&
,
Jonathas foedus
di-
Egrediebatur quoque David ad omnia quscuneum Saul , prudenter fe agebat po-
&
ligebat
4.
enim eum quafi animam fuam.

exipoliavit fe Jonathas tunica,
fuitque
eum
Saul fuper viros belli

,
&
acceptus erat
in
Nam
,
qua erat
oculis
univerfi populi
indutus
ta fua
,
&
maximeque
dedit
eam David
&
confpedtu
rcliqua veftime.i,
famuloram
Saul.
ufque ad gladium
&
arcum fuum
&
ufque
VuLGATA NOVA.
Porrociim reverteretur percuflo Philifthaô David , egreflk funt mulieres de univerfis urbibus Ifrael, cantantes, chorofque ducentes in occurfum Saul regis , in tympanis Istitia; , in
6.
VerSIO ANTI QUA.

6
& ferret caput ejus in Jerufalem.
ExM/.Ori.fi.
j;
&
fiftris.
7.
Ecc/-.
Et pricinebant mulieres iudentes

;
atque
dicentes
millia.
Percuflit Saul mille
&
David decern
7..... Percuftit Saul in millibus, millibus.
David
in
decem
Amh-.
.
im.
i.
loi
i,
ijo/.
47- 7-
V
8.
u i G A T A
in
Iratus eft
autem Saul nimis

ifte
:
&
difplicuit
die
ilia
&
deinccps.
oculis ejus
fermo
,
cern millia
niii
& milii
."
Dederunt David demille dederunt quid ci fupereft ,

dixitque
:
:
lo. Poft
diem
,
autem alteram
prophetabat
in
invafit
fpiritus
fua;
Dei malus Saul
&
medio domus
folum regnum
9.
Nonreftisergoocu-
u.
Fide Not.
lis
Saul afpiciebat Da\ id a
David autem pfallebat manu fua , ficut per fingulos dies tenebatque Saul lanceam , I I mifit eam , putans quod configere poUet
:
N0T.E AD VerSIONE
Hie verfus prior cum aliis quaiuor fequentibus fimiliter abeft a Gr. Vatic, non autem ab Alex, ac editt. Aid. & Compl. in quibus ita primum leîtur Kc.I //Ae#.
& ANTIQUAM.
I.
ijtuiw pro
citU
,
,
diccntts
K;
fTV
quibus Ambrof. liab. fup. Occiirrunt jwjen: fequuntur in Gr. 'E-raVajE Sat" cV yjnini) Aayi/ cV /ûficcuy dinv' quae refpondent Latino
;
ff.
6.
niargine Vulgata:
Hoc additamenium exhibet Mf. Corb. n. 5. in , eadem manu, ut & alter Corb. n. 1 5. poft has voces , Perm chm reverieretur pciciijjh Philiflhso
qua: ultima verba abfunt k Gr.
David autem
Vatic.
Iee;uniur
in Alex, ac editt.
nullo reperitiu fuperiiis
Compl. At in Gracorum addiramtntum , nee etiani in HeAid.

forte eft
&
idem tamen Ambrof. in Pf. 118. to. i. 1191. a. I2CZ. c. legit Saul trmmphavit in msllibus , D,fjtd in decem n;7/;iHJ ; limiliier 1. de apol. Dav. fiSo. b. ficut I. Occurrertint 5:55. c. pracmilTis bis J. de fide , to. 2. pfalletites juvenctilx : in Mf. Alex, ac editt. Aid. & Compl. "/um'iKii cci luMliKixi. Aug. in Pf. 53. col. 109. b. Jit chorD jam ado yniilierei cantaverum gtoriam David, ipiad Sniil percnijfjjet in millibus , ^ David tn detiii mUhbtts.
fupra.
&
braico texiu
derivamm
,
latione Latina
if. 7.
ut rnfpicatur
ex veteri aliqua tranfMartianaus noftcr.

:
tllr.g. 10. II.
Hi veifus
tres
Vat. fecus in Alex, ac editt. Aid.
non iiiveniuntur & Compl.
in
Gr.
Grsece prfmictuntur
ifta
Ki' iii^fX" ' "/"'Tufs
502
David cum
fecund6.
LIBER
pariece
:
I.
REGUM.
VU
1 G A T A
facie ejus
1 5.
Cap. NOVA.
XVIII.
Saul k fe
:
&
declinavit
David k
Amovit ergo eum
8c fecit eunl
,
tribunum fuper miUe viros
&
egrediebatur
&
in-
11. Ettimuic Saul
David,e6qu6d Dominus effet
trabat in coiifpeftu populi.
cum eo
&
J fe recediU'et.
VeRSIO ANTIQUA.
Tucif. Cai. 1. fro s, Athaii, 187.
1.
VuiGATA NOVA.
fapiens
14. In omnibus quoque
viis
14.
Et erat David
in
omnibus
viis fuis
fuis
David prneo.
& DoHiinus erat cum

1 6.
illo.
denter agebat
I 5.
& Dominus
eum.
erat
cum
Sp,t6i
Vidit itaque Saul quod prudens

ccepit cavere
eflet ni- '5"
mis
&
:
Et omnis
Ifrael
& Jiida diligebant David....

V
U I G A T
6.
Omuis autem
ifife
Ifrael
&
Juda diligebat
David
enim ingrediebatur
&
egrediebatur
ante eos.
NOVA.
regis.
1 5.
7- Dixitque Saul ad
17
tibi
19. Vide Not.
Ecce filia mea David major Merob , ipfam dabo

:
Etlocuti funt fervi Saul in aurlbus David
om-
uxorem tantummo;
nia verba hxc.
Et
ait
David
?
If/. 1;. 18.
do
fed
efto vir fortis

,
&
prsliare bella Domini. Saul

:
vobis
generum
tenuis.
efle regis
parum videtur Ego autem fum vir pau:
Num
autem reputabat
fit
dicens
Non
fit
maiuis
mea
in
eum
per
&
5
.
fuper eum manus Philirthinorum. Quis ego fum , Ait autem David ad Saul aut qus eft vita mea , aut cognatio patns mei in Ifrael , ut fiam gener regis ? ig. Fa&im eft autem tempus , ciim deberet da18.
:
14. Et renuntiaverunt fervi Saul jufcemodi verba locutus eft David.

2
dicentes
Hu:
Dixit autem Saul
Sic
loquimini ad David
,
Non
habet rex
fponfalia necefle
,
niii
tantiim cen-
tum prxputia Philifthinorum

cis regis.
ut
fiat
ultio
de inimlin
ri
Merob
filia
Saul David
data
eft
Hadrieli Mola-
Porro Saul cogitabat tradere David

renuntiaflent fervi ejus
,
ma-
tliits
uxor.
filia
nus Philifthinorum.
Saul alte-
10. Dilexit autem David Michol

ra.
1
16.
Cumque
Et nunciatum
1
.
eft
Saul
:
&
placuit
,
ei.
ba qua? dixerat Saul

ut
fieret
2.
placuit fernio in oculis
David, verDavid ,
,
Dixitque Saul
,
fcandalum
&
fit
fuper
Dabo earn iUi ut fiat ei in eum manus Philifthinorum.

;
gener regis.
abiit
7.
Et poft paucos dies furgens David

fub eo erant.
,
cum
Dixitque Saul ad David
In duabus rebus
gener
viris qui
Et percuflit ex Philifthiim du-
meus
eris
hodie.
fuis
:
centos vifos
&
,
attulit
eorum
pra:putia
&
annu-
11. Et mandavit Saul fervis
Loquimini ad
,
meravit ea regi
ut eflet gener ejus. Dedit itaque
David clam me omnes fervi ejus
dicentes
Ecce places regi
&
Saul ei Michol filiam
fuam uxorem.
diligunt te.
S I
Nunc ergo
T
1
efto gener
VER
lacif.Cal.uHftip,
AN
QUA.
VULGATA NOVA.
Da
18. Et vidit Saul
ellet
,
28. EfviditSaul qiioniam Dominusciim vid eft. Et omnis Ifrael diligebat eum.
&
intellexit
quod Dominus
Saul dilige-
cum David. Michol autem
filia
bat eum.
facie Da\id, 29. Et magis adjecit Saul timere a
19. Et Saul magis coepit timere David

tufque
eft
fac-
Saul inimicus David
cunftis
diebus.
V
,
U I G A T A
NOVA.
eft
.1
funt 30. Et egrelTi principes Philifthinorum
50
,
Fide Not.
prudentius fe
gerebat David
faftum
qu4m omnes nomen ejus nimis.

M.
_
fervi Saul
&
celebre
5tip, 14.
a principio autem egreffionis eorum
NotjE ad Version EM ANTIQUA

#. 14.
Sic eft
in Graeco
excepto uno
Qm^,
intellt-
deed.
Tf .
,9-ai Kir-i
rem
omiiro intermedio *. ij.qui t. \6. Ita Lucif. fubdit, tamen exllat in Graeco , licut Mc nâVa , diligehai , pro
diligebant.
pro
fapiens.
29. In Gr. Vat. fimpliciter : Ki iixvlS iTi. Et adjecit cavere a
in edit.
7T\i
Compl.
>
fie
nfoc='6e7o
vfosiMo fi/VateDavid amplius : at 2tt ipoQiTxtH' aVo -o-foow-
Vatic, qui tf. 17- i8- 19- Totidem abfunt a camen legunmr in Alex, uc in edict. Aid. c Compl. excepto uno efl , quod t. l8. Ad verbum e Gtaeco ,
^ Grseco
Ami/
ut fup.
t. 50. Hie verius penitus omittitur in Gr. Vat. exftac veto in Alex, ac editt. Aid. & Compl. de more , non au-
tem apud
Lucif. fupra.
CAPUT
VeRSIO ANTIQUA.
Lucif. Cat
I I
XIX.
VULGATA NOVA.
I
.
1.
T^TlocutuseftSauladJonathamfiliumûum,
Ocutus
eft
1. fro S, Atlian 187.
._ I' &
2.
ad
omnes pueros
filius
fuos, occidere David.
fuum
&
autem Saul ad Jonathan filiura ad omnes fervos fuos , ut ocfilius
i.
Et Jonathan
Saul diligebat David valde.

:
ciderent David.
Porro Jonathas
Saul
dili-
Et indicavit Jonatha David, dicens
Saul
gebat David valde. Et indicav it Jonathas David 2

.
dicens Qua;:
quirit occidere te
rit
Saul pater meus occidere te

,
quapropter ob,
ferva te
qua;fo
mane
&
manebis clam
&
abfconderis.
NoT^
*
el.go
,
AD
,
Versionem antiquam.
qu6d pro
.
Ita
Once verbum
,
pro verbo
nif.
d,,
1.
v'./,
1.
Sic efl in
Gr. priter
,pfi
unum
.
i-nyf-.o.^.....
l.geh'at I
hahetur ifur.
in
quafi dehgekat
ab [fs
cap.o
anu,u,v
'V^^
Dav.d
pro ,d,cav,t
tS AaUa-
md.
Compl.
.--.t.
-*"'
'^^^ '"*'
,: ,
LIBER
VULGATA NOVA.
5.
I.
REGUM.
Cap.
XIX.
503
Versio antiqua.
ego loquar
Ego autem
,
egrediens ftabo juxta patrem

ftieiis
:
meum
de
ro
,
in
agro ubicanque
&
te
ad patrem
tibi.
meum
&
quodcutique vide-
nunciabo
David bona ad Saul patrem fuum dixitque ad eum Ne pecces rex in fervum tuum David , quia non peccavit tibi , & opera ejus bona funt tibi valde. 5. Et pofuit animam fuam in manu fua , & fecit Dominus falutem percuflit Philiftha;um ,
4. Lociitus eft ergo Jonathas de
; :
4.
cens
Et locutus eft Jonatha ad patrem fuum , diNoli peccare rex in fcr\ um tuum David
in te,
laaf. Cat. utifup:
quoniam non peccavit
& fifta
ejus
bona
&
magnam
univerfo Ifraeli
in
eft
vidifti
&
>
lajtatus es.
,
Quare ergo peccas ficiens David qui

,
fanguine innoxio
inter-
abfque culpa
,
6.
Quod cum
,
audillet Saul
:
placatus voce
,
Jonatha:
cidetur.
juravit
Vivit
Dominus
quia non oc-
funt valde. Et pofuit animam fuam in manilnis fuis, 5. fecit Dominus faluoccidit alienigenam, gavitem in Ifraiil Sc omnis Ifrael viderunt, ocEt ut quid peccas in fanguinem, fi funt. cidere vis David fine caufa ? 6. Et audivit Saul vocem Jonathx filiifui,<S: juravit Saul , dicens Vi\it Dominus, fi mottuus
&
&
& &
fuerit
Da\id.
V
7.
U L G AT A
NOVA,
ei
omnia verba
indicavit Vocavit itaque Jonathas David, introduxit Jonathas David ha;c

:
&
ad Saul,
diuftertius.
&
fuit
ante
eum,
ficut fuerat heri
&
nu-
&
VuLGATANOVA.
8.
fus
VeRSIOANTIQUA.
:& egref:
Motum eft autem

,
rurfum bellum
8.
Et adjedum
plagd
eft belllim
liei'i
:
David
pugnavit adversiim Philifthiim
per-
David ,
illos
&c expiignavit alienigenas
cuiTitque eos plaga

ejus. 9.
magna,
& &
fugerunt a facie
magna,
&
& myaluh lucif.Cal.uiiftif. & perciilllt

:
fugerunt a facie David.

fpiritiis
Et faftus
eftfpirltus
fedebat autem in
10. Nifufque
in pariete
,
domo
eft
fua
Domini malus in Saul tenebat lanceam

,
9:
Er iclus eft in Saul ,

(Sc
mains
& ipfe in
ejus lan-
domo
cea
1
:
lua ciormiebat, 6c erat in
manu
porro David pfallebat manu fua.

Saul contigere David lancea
He declinavit
o.
ecce pfallebat in manibus fuis. Et qua;rebat Saul percutere lancea David

,
David k
facie Saul
eft
&
perciilllt
&
declinavit
lancea autem caflb vulnere perlata
in parieilia.
perculllt lancea in parietem

falvus faftus eft.
David a facie Saul Da^ id fugit , , 5:
& &
tem,
1 1
&
.
David
fugit
&
falvatus eft noile
Mifit ergo Saul fatellites fuos in

,
domum
David
ne.
ut cuftodirent
eum
& interficeretur maDavid Michel uxor node hac , eras
1 Et faclum eft in ilia node , & mifit Saul nuncios ad domum David, ut cuftodirent ilium,
1 .
Quod cum
,
annuntiaflet
quo mane occideret ilium
fua
dicens
:
Nifi falvaveris te
morieris
V
II. depofuit
U L C A T A
ille abiit
NOVA.
,
eum
per feneftram
eft.
porro
fuper lectum
&
auftigit
atque falvatus
caput ejus
,
& pellem pilofam caprarum pofuit & operuit eam veftimentis.

,
ad
15. Tulit autem Michol ftatuam
&
pofuit earn
VU
14. Mifit
L G A T A
NOVA.
1
Versio antiqua.
4.
perent David
1 5
.
autem Saul apparitores , qui ra& refponfum eft quod a;grotaret.

mifit Saul nuncios ut viderent
&
relponderunt
15
ilium.
Saul mifit nuncios , ut acciperent David \'exari ilium gra\iter.
Hieron.
epiji.
ai
Marcill.
b.
(,
2.61J.
Rurfumque
,
Afferte ilium in
ledo ad me,
ut occi
David
dicens
AfTerte
eum ad me
in ledro
ut
dam
occidatur.
NoTiE AD
If. 4.
!
Ver sionem antiquam.

9. In Gr. fie ^nvfJ.a. 0;^; is'i^vpzv i-rt 2ayA , fpiriDei mains fuper Saul , loco in Saul fpir. mains ; exinde deIetoy;fa , poft domo ^ loco dormiebat , ponitur ;taUiy'/at , fedens ; edit, tamen Aid. retinei av-ri , cum Compl. in qua etiam feq. iziiilo; turn in Vat. & al. fie, , Jafv , 1^ hajla , loco !5 erat , demtis feqq. lancea , & ecce , cujus uliimi loco ponitur AxvlJ' , in Mf. tamen Alex, fie, i) !Ji AavlS' item in eodem Mf. prjeponitur uyin, voci manibtis , ficut in editt. Aid. & Compl. deeft veto in Gr.
't'.
:
Gr. pofl:7ii4t/;.r, addit , rasf Aati/ ayif'ii -apl; SotA , dein tIv -mctl^pa, , de David btit:ii nd S,ini , See. turn pro dicens , fie , j, E?7r= vrfo; a'oToV , dixit ad eum , pro noli peccare , ûh d^xpli^szr'ji , ne peccet : reliqua concordant ad verbum , ddeto uno fum , in fine. Am-
tiis
&
brof. ep. J I. to. 2. 999. d. legit
Koli peccare tn jh-jiim
tuum
Tf-.
Da-jid,
y.
,
ctuT?
Pl^ff'^/;
Nonnulla variant Greece, videlicet fing. tJJ -/j-f'' pro plurali m.tnihiti litis-, at in Compl. eft rc.T^ dein -7raTê, percrtffit ^ pro occidit; pauluque
jc,
Vatic.
poft
ita >//67aAH>',
magnam,
,
loco in If.ael
exinde
ady.i;;-
gttinem
jnnoxnim-, proximeqiie fû^xriMy oa( ToV Aa^ÎsT AcjpsaK , i/iterfcicndo David gratis , loco eccidere vis , &c. Ambrof. ep. Ji. to. 2. 999. d. legit Vt quid peccas in jangltinem innocentem , eccidere David jine
:
additur aOwoK
variant Grace, nempe to S^lfu t'; Aw'/, Ttr. 10. Haec haflam in David , pro lancea David ; at in edit. Compl. fie , cV Aofxli TO Axuij' dcinde pro declinavit, ita, dirt^v , recejitt , abfque priced. tSt percujjit : demum pro
fugit
Tf".
fie
1 1
.
ff.v:ûpvGs
recejjit.
caiija
.'
&
in Pi.
18. to.
i. 1
147. e. Qjiid peccas in Jan,
gtttnem mnocentis ? f.6. Abfunt a Gt.

,
jiiii fiii
Sc in fine
Dazid
loco
veto mortuHS fiierit fie, aTriCai-elVai , morietiir ; reliqua concordant. 1^. 8. Pro adjeBum rfl habetur Grace 'CTpo'Jti-% , at in edit. Compl. nrpissTi^M ; exinde ad Jieri , additur -etc;
,
Gr^co , exceptis his , ^y mane ocpro quibus fimpliciter , t? ^xrxTc^cxi ci.uTcc izpci , ad occideudum cum mane. f. 14. Hunc verlicuium faiis exprimit Hieron. fupra ; nam in Gr. fic Kal a7r/r;'?>- Solr^ a'/feASj; ?'Xûr rln
e
cideret
Ad verbum
,
ilium
Aai'iJ'
jt,
ê'/tcji'
ctox^^^^î
cclt!,^.
SasA
fie
,
adverslis Sartl
ut infra loco
illos
plaga
magna
te
t. ijTSubdit Hieron. fiip. Mifit rurfum dicens: Ager&c. Gr. Kj Vos-gM^ gVi ray l\xu\^ , ^?-/wv 'Ayxyi'Js ,
y-^tVnc irpai; f4s ,
,
cc
ouncl^
-aalde ;
gnam
côJpa, in cts plagam maitem in fine, Vt? , pro David i reliqua ut

'sr-Mivni' f.i9jf.?vv
oluTcy sVi THs

tit
fuper
David
dicens
ettitj^
th taâTwcai aurzy. Et mttAdducile eum fuper leUitm ad me ,
in Lat. fup.
ad imerfctcndum
J04
Keren, hi flip.
1
LIBER
Ef
,
;
I.
RE GUM.
Cenotaphia
Cap.
XIX.
,
6.
Versioantiqua. Venerunt nUIlcii & ecce

iSc
Vuigatanova;"
i6. Ciimque veniflent nundi
inventum
eft (i-
in
ledo
jecur Caprariim
mulachmm
caput ejus.
fuper
ledum
&
pelliii
caprarum ad
VULGATA NOVA.
17- Dixitque Saul ad Michol
ti
:
Quare
fie illufif?
refpondit Michol ad Saul: Quia ipfe locutus eftmihi

;
mihi
&
dimifilli inimicuni
meum
I
ut fugeret
Et
Uimitte
me
alioquin iiiterficiam te.
V
Ih/.
C.i/. /. I,
RS
A N T
QU
A.
VuLGATA NOVA.
efl:,&venit
i8.
{ro S, Aih.in, iSy.
nir
Et David filgit, falvus ad Samuel in Armathen,

fecit
&
faflllS
&
renuntiavit ei
David autemfogiens.falvatus eft,& vead Samuel in Ramatha, &nunciavicei omnia

i8.
fibi
omnia qux
Saul
qua; fecerat
Saul
& abierunt ipfe & Samuel,
&
Nunciatum eft autem Sauli i dicentibus Ec1 ce David in Naioth in Ramatha. 10. Milk ergo Saul liitores , ut rapercnt David:
9.
:
moi-ati funt in Naioth.
VuLGATA NOVA.
cuneum prophetarum vaticinantium , Samuelem ftantem fuper eos faftus eft etiam Spiritus Domini in illis , & prophetare cceperunt etiam ipli.
qui ciim vidilTcnt
&
VerSIO ANTIQUA.
ExMf.Carh.H.i
21
VuLGATA NOVA.
1
1
.
Et
iratus iracundia Saul,
Quod
niiiit
ciim nunciatum
:
eflet Sauli
mifit
&
alios nuncios
prophetavcrunt autem
:
&
illi.
Et
rurfum
Saul tertios nuncios
qui
&
,
ipli
pro-
phetaverunt. Et iratus iracundia Saul
VutGATA NOVA.
ii. abilt etiam ipfe
in
Ramatha
& venit ufque
vid
>
Diftumque
eft el
Ecce
in
Naioth funt
in
Ra-
ad cifternam magnam
rogavit
,
&
dixit
Socho , ^ interIn quo loco funt Samuel & Da,
qua; eft in
matha.
VeRSIO ANTIQUA.
Aug. gd Simp!
t,6. 105.
f.
.
VuLGATA NOVA.
1,
fodus eft fuper eum Spiritus Dei, 23 ambulabat ingtediens , prophetabat
&
&
Et
abiit in
Naioth
in
Ramatha
Domini
,
,
8c fac-
tus eft etiam fuper
eum
,
Spiritus
& amdum
bulabat ingrediens
veniret in
&
prophetabat ufque
Naioth
in
Ramatha.
fe veftimentis
Amly.l.
i.effic. t.
24
Et Saul inter prophetas?

le
,
14.
fuis
,
Et exfpoliavit etiam ipfe

ilia
de
& prophetavit cum dTteris coram Samue& cecidit rmdus tota die & node. Un& exivit proverbium Num & Saul inter
:
Sup. loi
prophetas
>
nI
NoT^
Tif".
AD Versionem
Tf.
A N T
Q U A M.
i,
; >
jc.
excepto vcrbo ='p;^w7a' > t'rnitint , pro veMerttnt. Obfervat ibidem Hieron. /to ccnotaphiis , in Behrao^ theraphim , id eji , yucpôjâ? fo~ Et non decor , ( al. jecitr , e Gr. it7ra/>) Jit.i ejje : turn addit capraritm , ut iwflri codices habejlt ; jcd pttlvtUtts de atpraTltm pelle confntns , qui iritonjis piiis , caput involutt in
iS. similiter in
,
:
Grsco
25. Grsce, i, lyen'i^x Compl. decft 2. Aid. tbat prophetans tpVTivojy 1
&
fVaVrw, &c. at in edict. exinde lie , jj 7reÊf'e75 irpoabfque verbo ingrediens i fed
,
JCj
inMf. Alex, ac ed. Aid. eft ,sVc/)j?o -cjoptuojusyc^ , Jc'srôJJîJECllTEfCEpHTEt/af, in Compl. jVo/JElSh Za-OpEfOêVOi; Addit Aug. fup. non polfe hie , nili Spiritum bonum intelli;î
:
ledtilo koini?ns tneritiretrtr.

1t. 18.
Ita Grsece
liis
exceptis
.,
etTrayfernii
anniiniint
tabat
Non 4m
ex eo tamiim
inquir
qttia
diiium
eft
,
propheliM qito-
in exemplaniiis
ijnis jtint
ex Hehrxs
pro
qux
dura Jibi , addito zi fecit : item pro , onx, qiixcHnqiie. if. 21. Similiter in Gr. Kai'sOfiuJOH afyn ^xn'y fed hxc abfunt ab Hebrxo in Mf. etiam Lat. fupradido leguntur
reiutntiauit
,
:
&
que inverntnr de fpiritu malo diilf.m itn : Poft diem autem alteram invalit Ipiiitus Dei mains , &c. de Vulg. 18. lo. t- 24. Ambrof. ibid. Saul quoque vcillatus chtro pro-
in
marg. inferior! puncla de more.
ut in
Germ.
n. 9. intra
textum fed ex,
phetarum , etuim ipfe prophetavit , i^ de joia quaji indignt memor.ttum eji , Sec. ut fup. Grsc. Ei' i Sa w wfifmcii; ; Si JJ Saul :n prophetis.
CAPUT
V
1.
XX.
N o V A.
Dixit autem David ad Jonathan
,
:
U L G A T A
inRa:
17 MT
Ugit autem David de Naioth
qu.-eeft
matha
>
venienfque locutus
eft iniquitas
,
eft
Quid
1.
feci
qu.T
mea
&
coram Jonatha quod peccatum
meum
in
patrem tuum
dixit ei
:
quia quirit aniinam

,
:
meam
Ecce calendi ego ex more federe foleo juxta regem ad vefcendum dimitte ergo me ut abfcondar in agro ufque ad vefperam diet tertia;.
5
funt craftino
&
Ablit non morieris neque enim meus quidquam grande ve! parvum , nifi pniis indicaverit mihi hunc ergo celavit me pater meus fermonem tantummodo ? nequaquam erit iltud.
faciet pater
;
Qui
6. Si relpiciens requiiierit
me
pater tuus
refpon-
Rogavit me David , ut iret celeriter in Bethquia viitims folemnes ibi lehem civitatem fuam
debis
ei
:
Luc.i-,
funt univerlis conti ibulibus fuis.

7.
Si dixerit
, ,
4.
5.
Etjuravit rurfum Davidi. Et lUe

Nefciat hoc Jonathas
,
ait
Scit pro,
Bene
pax
erit
fervo tuo
eft
fi
autem
:
fet6 pater ruus quia inveni gratiam in oculis tuis
&
fiierit iratus
fcito quia
complcta
malitia ejus.
dicet
ne forte
triftetur.
Quinfi
8.
imo vivit Dominus & vivit anima tua , quia uno tantum ( ut ita dicam ) gradu ego morfque dividi,
foedus Domini
Fac ergo mifericordiam in fervum tuum quia me famulum tuum tecum inire fecifti
:
mur.
4.
rit
&
Et
ait
Jonathas ad David
,
Quodcunque dixe-
mihi anuna tua
faciam
tibi.
autem eft iniquitas aliqua in me , tu me interfice, ad patrem tuum ne introducas me. neque enim 9. Et ait Jonathas Ablit hoc a te fieri potert , ut fi certe cognovero completam efle
: :
, ,
LIBER
patris
I.
REGUM.
NOVA.
tibi.
Cap.
XX.
tibi
,
5^5
fecero
h.-ec
,
VuLGATA
mei malitiam contra
te
,
non annuntiem
;
non
I
ftatim mifero
).
10. Refponditque David ad Jonathan

nuntiabit niihi
nius dure
1
, fi
Quis repater
Si
hsc
faciat
ad te , & notum Dominus Jonathan
6c
addat.
quid forte relponderit
tibi
de
ait
itie >
te
;
1.
Et
Jonathas ad David
Veni,
& egrediain
mur
fi
foras in agrum. Ciimque exiilent

:
ambo
agrum,
IfracI,
vel
,
autem perfeveravent patris mei malitia adversiun revelabo aurem tuam , & dimittam te , ut vafit Dominus tecum , ficut fuit cum das in pace , patre meo.
,
&
II. ait Jonathas ad David

inveftigavero
:
Domine Deus
14. Et
fi
vixero
facies mihi mifericordiam

,
Do-
fententiam patris
mei craftino
mini
fi
veto mortuus fuero
perendie
&
aliquid
boni fuerit fuper David
&
VULGATA NOVA.
tuam a dome mea ufque in fempiternum , quando eradicaveunumquemque de rit Dominus inimicos David
1
5 .
Versio antiqua.
15
non
auferes mifericordiam
aut
fi
non
Jonathan de domo fua , manu inimicorum David.
fecero, quando auferat Ex MfXtri,. requirat Dominus de
&
li
terra
juirat
auferat Jonathan de
domo
lua
&
re-
Dominus de manu inimicoram David.
V
1 6.
u 1 G
ATA NOVA.
fit
Pepigit ergo Jonathas foedus
cum domo Da,
vid
I
& requillvit Dominus de manu inimicoruni David.

7.
Et addidit Jonathas dejerare David

:
eo quod
ita dili-
inter me te ufque in fempiternum. 24. Abfconditus eft ergo David in agro , venerunt calends , fedit rex ad comedendum pa-
Dominus
&
&
&
diligeret ilium
ficut
enim animam fuam
nem.
Ciimque fedillet rex fuper cathedram fuam 1 5 fecundum confuetudinem ) qua; erat juxta parietem , furrexit Jonathas , fedit Abner e.x latere
.
gebat eum. 18. Dixitque

funt
,
ad eum Jonathas
;
Cras calends
&
requireris
&
19.
felTio
requiretur
enim
19...
Vide Not.
Saul
vacuufque apparuit locus David.

eft
tua ufque perendie. venies in locum ubi celanDelcendes ergo feftinus , dus es in die qua operari licet , Sc fedebis juxta la-
z6, Et non
locutus Saul
quidquam
ei
,
in die ilia
&
cogitabat enim quod forte evenillet
ut
non
effet
mundus
nee purificatus.
illuxillet dies
pidem
cui
nomen
eft
Ezel.
27. Ciimque
fecunda port calendas,
10. Et ego tres fagittas mittam juxta
eum
&
:
ja-
lurfus apparuit vacuus locus David. Dixitque Saul
ad
nee
ciam quafi exercens me ad lignum. puerum , dicens 21. Mittam quoque
&
,
ei
Va-
Cur non venit Jonathan filium fuum heri nee hodie , ad vefcendum ?
:
filius
Ifai
de
&
aiTer
Si
:
mihi fagittas.
:
2i.
hil eft
dixero puero
tu veni
Ecce fagitts
quia
intra te funt
tibi eft
fie
;
tolle eas
ad me
pax
&
niftie-
mali, vivit Dominus. Si autem

;
locutus
ro puero
ce
,
quia
3 .
ultra te funt vade in paDominus. De verbo autem quod locuti fumus ego tu
fagitt.-e
Ecce
dirailit te
Rogavlt me Bethlehem ait Dimitte me , quoniam facrificium fo29. lemne eft in civitate , unus de fratribus meis accerfivit me nunc ergo fi inveni gratiam in oculistuis, videbo fratres meos. Ob banc cauvadam cito ,
28. Refponditque Jonathas Sauli
,
:
obnJxe
ut iret in
:
&
:
&
&
fam non
venit
ad menfam
regis.
VuLGATA
dixit ei
:
NOVA.
,
Versio antiqua.
Et foftus
de.,
50. Iratus autem Saul adversiim Jonathan,

Fili
eft iratus in
Jonathan Saul
val/
Lueif.Cal.
I. I.
mulieris virum ultro rapientis

diligis (ilium Ifai
,
nun-
pro S, Athun, 187
quid ignoro quia
in eonfulio-
nem tuam
tris tUc-e ?
&
in conftifionem ignominiofj;
ma51
Omnibus enim diebus quibus filius Ifai non ftabilieris tu neque adregnum tuum. Itaque jam nunc mitte duc eum ad me quia filius mortis eft. Refpondens autem Jonathas Sauli patri 5 1 fuo , ait Quare raoriemr ? quid fecit ?
51.
,
Et
dixit
vixerit fuper terram
quoniam
filius
Mitte haec mortis elt.

:
accipe juvenem
&
Et arripuit Saul lanceam uc percuteret

intellexit
,
Quare 32. Et refpondit Jonathas patri fuo morietur? quid fecit? 55. Et fullulit Saul lanceam in Jonathan ut
:
eum. Et
Jonathas quod detinitum
elfet
occideret
eum
i patre fuo
ut interficeret David.
NotjE ad Versi ONEM antiquam.

habet Mf. Corb. in margine , port hoc Vulg. in fempiternum. Eadem praeferc Germ. n. g. intra textum, fed deleta de more item Germ, alter n. 7. fed fecunda manu in hoc tameii ult. deiunt priora verba , am Ji non jecera , quae pariter abfunt ab Hebno cum fequentibus. Contra in Gr. pod hoc, f? Tya/iVoj, ita fequitur K!
1^. I J. Sic
:
Kai
Qtf4^.
Hê/$
tii
TDK
Ts-TTOK
Qv
i KfoC^^
cV TJi*
ii^/>tf
Tn
epjet-
Et venies in hcitm tttum ubt
abfcoftdes te in dtt opt-'
raria.
J5
t. 50. Gr. Kal i^vfiMvofi^, ^ indignams eft tri , loco fadus efl iratus ; ab edit. Compl. abeft o'f^. Ambrof.
1.
eriam
z.
offic. c.
7. to. i. 75.
f
c.
hab.
>a'e
,
Gra-.iter indi-
gnattts Saitl.
T?
arpcflwVy
tm; 7h?
iupi^v^vtn
to
oVe/ôc
Ty 'laiVKâv
a'Pro
It. ii.
Grace
,
Hvi
iviîiMi
Nc
;
,
igitur
TV oua êtulS y 2j K^HTii<ia( Ku'cô^ -'x^P^^ '^^ ilautJ' i. e, Et Ji non , in aitferendo Doimtiuni iritmtccs Davtd , unum~
qitemqiie
mittens, cape, loco

fTo;
,
dixit:
Mute
h,tc
accipt
& in
in
fine
ifie
loco
efl i
in edit. Aid. is^ sto;
Compl.
A fiicie
terra
inveniatttr
Davtd
loco
tequirat Domtnjti inimicos

t
nomen Jonatha isxTfl din' exinde in Ml. Vatic. al. lie , aVcEiHoM , moritiir , non morietur. if. 55. Gr. Kal 7rpE.... tVl 'lundixv , Sec. ut fupra. Ambrof. 1. 1. offic. c' 7. 79. c. Percutere Jonath.w filium
i//.eOMra(, tnventatiir
Compl.
f x^vTHO-i
iiofS-iicilxt
tS
ed. 'IrnrxQaf pauloqueôft Alex.

i^y.^bitvxi-, atijcratttr ^
'^^
hab.
KyC<o; Et X^'F'^ ^X^P^
^KuiJ^
ed.
Compl.
sk.
&
^âpuv ex.6/w/ AccuiS

>?. 19.
Hunc locum memorat Aug.

a.
5.
515.
dicens
Jonathan loqnttitr ad
,
q. 50. in Levit. to. Davtd : Ejlo in
hajla voluit.
agro in die operaria
td
efl , i?i
die
qua
fit
opus. la
Cixco
Ttm.
I.
Sss
'
,, ,
5o6
&
.
LIBER
eft
I.
REGUM.
fuum
J
:
Cap.
XXI,
,
VULGATA NOVA.
ris
,
54. Surrexit ergo Jonathas & menfa in ira furonon cometlit in die calendarum fecunda pa-
9.
& quid
,
ageretur
penltus Ignorabat
tantum-
nem. Contriftatus
confudillet
3 J
enim fuper David
eo quod
modo enim
ei
:
eum
pacer fuus.
illuxiflet
David rem noverant. 40. Dedit ergo Jonathas arma fua puero ,
Jonathas
&
& dixit
in
Cuinque
mane
,
venit Jonathas in
Vade
.
&
defer in civitatem.
abiiflet
agrum
eo,
}6.
juxta placitum David
&
:
pucr parvulus
cum
co
41
,
Ciimque
puer
, ,
furrexit
David de lo-
qui vergebat
,
ad auftrum
:
&
cadens pronus
affermiad puerum fuum Vade , hi fagittas , quas ego jacio. Ciimque puer cucurriffet , jecit aliam fagittam trans puerum. }7. Venit itaque puer ad locum jaculi , quod miclamavit Jonathas port tergum ferat Jonathas pueri , & ait Ecre ibi eft fagitta porro ultra te. Clamavitque iterum Jonathas port tergum pue? 8.
ait
:
&
&
terram
adoravit tertio
,
& ofculantes fe alterutrum ,

:
fleverunt pariter
David autem amplius.
41. Dixit ergo Jonathas ad David

ce
:
Vade
in
pa-
&
quscunque juravimus ambo in nomine Domin' dicentes Dominus fit inter me te , inter fefemen tuum ufque in fempitemum. men meum abiit fed & Jonathas 4 ;. Et furrexit David ,
:
&
&
&
&
ri
dicens
Feftina
velociter
fagittas
,
ne
fteteris.
Collegit
ingrefliis eft civitatem.
autem puer Jonathae
&
attulit
ad dominum
CAPUT
VUIGATA
1,
XXI.
NOVA.
me
,
"XTEvk
autem David
:
in
Nobe ad Achimelech
,
propter quara miflus es i

ta tibi
& cujufmodi pr^cep"
V
quod
facerdotem
&
obftupuit Achimelech
ei
:
eo
,
dederim
nam
fi
&
pueris condixi in ilium
&
venifl'et
David. Et dixit
Quare
tu folus
ilium locum.
3
.
&
nullus eft
i.
Et
ait
tecum ? David ad Achimelech facerdotem

,
:
Nunc ergo
,
quid habes ad
,
manum
vel quin-
Rex
que panes
da
raihi
aut quidquid inveneris.
prscepit mihi fermonem
& dixit Nemo fciat rem , Versio antiqua.
VuiGATA nova.
nil!
Cyff.
/.
}, Tcjlim,
4.
Et refpondit facerdos ad David,

flint
&
dixit:
5 lis.*.
Non
liere,
panes
:
panis Tindus unus
profani in manu mea , fi obfervati lunt pueri a
mui
manducabunt.
Et refpondens facerdos ad David, aitUli Non habeo laicos panes ad manum , fed tantum panem fanftum li mundi funt pueri ':-;-... -- ^ mulieribus !
4.
: :
maxime
V
J
. ,
u 1 G A T
:
NOVA.
6. Dedit ergo ei facerdos fanftificatum
dem
heri
&
dixit ei EquiEt refpondit David facerdoti , continuimus nos ab fi de mulieribus agitur nudiuftertius , quando egrediebamur ,
:
:
&
panem
,
Maui:
12. 5.4.
neque enim erat

fitionis
,
ibi
panis
nili
tantum panes propo-
&
qui fublati faerant k facie
Domini
ut po-
fuerunt vafa puerorum fanfta

ta eft, fed
porro via hsc poUu-
nerentur panes calidi.
&
ipfa hodie fanftiiicabitur in vails.
Versio antiqua.
IxM/s.Germ.n,
7.55. II.
VuiGATA
in
NOVA.
:
laic
pafcebat mulas Saul.
7. Erat autem ibi vir quidam de fervis Saul, die ilia , intus in tabernaculo Domini & noe|us
men
rum
Kirm.
Manell. 1.
tpift.
Doeg Idumafus
autem
potentiiTunus
pafto-
Saul.
d
J.
8 dius
5
Vide
fi
eft
ad
1.
6i
CjjUOniam gladium manu mea., fuftuli
manum tuam lancea,&glameum & \-afa mea non

,
8.
Dixit
David ad Achimelech
,
Si
manum haftam aut gladium ? quia gladium meum & arma mea non tuli mecum
habes hie ad
,
:
fermo enim
9. Refpondenfcjue facerdos, dixit : Ecce gladius Goliath alienigenae, quern percuffifti in Valhie involutus eft veftimento le terebinthi ,
9.
regis urgebat.
:
Et dixit facerdos
Ecce hie gladius Goliath

Valle terebinthi
fi
,
Philifthsi,
quem
percuflifti in
eft
&
involutus paiUo poft

tolle
:
ephod
iflum vis toilere,
poft ephod
neque enim hie

:
eft alius
abfque eo. Et
,
ait
David
Non
eft
huic alter fimilis
da mihi eum.

tr. 4.
M.
ai Achimelech facerdotem
lttto
,
Eadem pcne
in
Grace
mea , habetur, inri -rvi x-'f" /"" de fie oTi km' y apyoi ayjo/ n'oiv' Sdcjx sV/ 'sr)^yy aVo JutKlaoi; , ^
:
quod pro in maim ^f"^ mantim meam i dein,
nifi
Jam ,
ijttando venirat ille
prinAo'/sf ,
cess pajlortim
Tf . 8.
11
Saul
'
Jdttmaus,
f
/CTE^fâ7êt'a tcc Tra:ipa.yi1cci. i.
Gr.
,
ISe
,
f/
fn'
cvrau^x
tmc Xîp*
C^
e.
quia
tii/i
fanes fanî fitnt : Ji cHJlodiernnt fe ptttri tantifm a mttliere (^ comedent. In Mf. veto Alex, (ic oVi o'm' H ifit.; 710! Kf?o; c /ic; , ut fup. fed tV'' in ed. Compl, ii ij.it
:
abfque
Tf-.
-^tîk,
ante to
7['i'a(xo5.
Mf. habet in fine , poft hoc Vulg. paffimiliter Corb. n. 5. & alter Germ, n. 9. ille in margine fuperiori , hic intra textum , fed daiâ linea delet* de more: abfunt veto a textuHebraico & Vulgata , non autem a Gr. ubi lie Kal hyojucc au~ .7 AfiTX î^C9^ y^M^y rx^ f./utjyit; 2ai(^. f nomen ei Doec Syrus , pafcens mulas Saul. Apud Ambrof. 1. de Jofeph , c. 6. col. 496. f. hsc etiam leguntur Doech pr.ttojitus erat , ^^ prêpojitus regis animalium , ad difipUn.vn mulortim , hoc eft Jpadonum animalium JJ hu Syrus trat. Item ap. Auguft. in Pf. JI. n. 5. col. 476. c. Hoc mode leiiam efi i lihro RegnorHtn : ErM auttm ibi Deech qui7. Ita cod.
:
&c. Ut in Lat. fed abfque pronom. mea, poft z'afa : Mf. tamen Alex, cum editt. Aid. & Compl. hab. Ksi/'ii fii; deinde conftanter cura Vatic, s'jt i"f.n(pa, &c. non fnmpji &c. additis his in fine , I'tj h tj fiina tJ ^MiMox; -MTci o-tts/h'v quoniam fiiit verhum regis feciitt' diim feftiriationem ; qu reticuit Hieronymus.
pO(Kâ/
OT/
.,
torum Saul
habent
1^.9. NonnuUa hic variant Graece , videlicet, Ka'i ilvsy i I'Ef i); , t di:(ii facerdos , loco Refpondenfjue facerdos , dixit: item infra , 'H,\k , Ela , loco terebinthi, ficut vv erat , pro efl, pracpolito cV , in , voci veflimento ; fed quod ephod, penitus deeft in Gr. in ab Hieron. fubjicitur
,fy?
Mf. tametÂlex. ac edit. Compl. legitur Ijucctiu , abfque cr proximeque c't'o tIi? =Vco',(/o5 , pofl fiiperhiimerale , quod uliimum abfuille a Mfs. Latinis Hieronymus teftatuF ita enim intelligendum elTe credimus quod fcribit fandlus Do6lor in eadem ep. adMarcell. ubi pramilTis his de ephod lllud hrtvitir attende , quod minquam niji in
,
:
LIBER
VULGATA
511a
I.
REGUM.
10
II
Cap.
XXI.
O
S07
QU
A.
NOVA.
Ve R
Fide Not.
A NT
10. Surrexit itaque David, a facie Saul

:
&
fugit in die
Sup. iS.
ad Achis regem Getii 1 1 dixeruntque fervi Achis ad euni cum viNunquid non ifte eft David rex diflent David terrs > nonne huic cantabant per clioros , diDavid decern Percuflic Saul mille , centes
cic
veiiit
Nonne
ifte eft
David, cui chorum

:
fe-
Au^.inVf.i^.t.
4- 109. r. d. <<.ii;. c/f^.
cerunt mulieres Ifraelitx, dicentcs Saul percuffit in millibus, David in denis millibusJ
nj.
&
&
millia
I
z.
>
Pofuit autem David fcrmones iftos in cor-
''
'
'
de fuo
Geth.
1
5 .
&
extimuit valde a facie Achis regis
labebatur inter manus eorum

oftia porta;
,
colEt immutavit os fuum coram eis , impingebat in ,
&
&
deJluebantque faliva; ejus in barbam.
Et mutavit vultum fuiim coram ipfis , , & tvmpanizabat ad oftia civitatis , ferebatlir in manibus fuis , & procidebat ad oftia
1 5
.
affeclabat
& &
port<E,
Vidiftis Achis ad fervos fuos hominem infanum quare adduxiftis eum ad me ?
&
(alivas
14. Et
ait
14.
Et
dixit
decurrebant lliper barbam ejus. Achis quid hue mihi adduxiftis
Uid.tl^.r,
iftum ?
15. Nunquid arreptitium ego opus habeoJ,... nunquidnam intratiurus eft in doraum meam J Uid, Z09.
e.
I 5
An
,
delunt nobis
ut fureret
furioli
quod introdu?
xlftis iftum
gredietur
me domum meam ?
prslente
hiccine in-
NoTiE A D Versxonem AD
facerdotis nominetiir
;
,
A N T
QU
A M.
,
nam
fer lur
Le-Jitei ftiit
(^ Samuel , qui ith ciniliis refacerdoles Noit hoc digiiilatis fux

;
injigne ^rdinnt.'continuo addit
dtcibui
71011
haheUir
( ( quod in Latinis eoqjiando Daz'id fitgiem a Saul , venit

,
fubdunr , clim vidijjint David qua; ultima verba abfunt ab utroque textu aim Grjeco , turn Hcbraico ; leguntur tameti in Vulgâta. Mox in Gr. ita Ovxt sTog Af J/ o
:
ad Achimclech , 1$ gLidnim fofiulavst ad manum tuam lancea & gladius

liath
diceus
Vide
:
li
eft
Fcce gladius
poft
Go-
*B-TaTaê 2.ty> , &c. Nonne hie David rex terra .' nonne huic prxcinebant qua choros ducebant , dicentes : PercuJJtt
trario utique epbod condttum fer-jahatnr.
ephod in fac fane nihil aliud hie in Ladnls codicibus reprehendeie videtur S. Doitor
& hie involutus eft veftimento

carebant
ipli
Saul,
T^.
Sec. ui
fupta, addito tantiim i/t?

;
uttique vocl
millibus.
quam quod
hac voce ephod , quod utique , inquit , in facrario unit cum gladio Goliath condituni Jer' vabatur : vel enim de hoc unico ephod vel pofl ephod , exptlcanda funt pr^milfa ab Hieionymo verba , quod ;n Latinis codicihus non habetur i vel diceadum ipfa inteliigi debere de verlibus 8. 3c p. lubjunClis , quos totos abfuiire a Lacinis codicibus vehementer repugnat. Conlule Hieron. ibid.
Ti'.
10.
Aug.
lib
in Pf.
55. col.
109, a.
ait
Scriptum
Ve'rH
ejje
in Regnorum
quia
chm fugeyet David
perjecutorcin
Saul,
Axvlj'
htc
contultt je
ad Aihis regem Geth. Gr.

{>o.<itKa.
Kctl
Aaibid.
Gr. habet Kai f^zt^c to crpoCwTrof ut? eru! J. Vtv, Et mutavit faciem fuam coram eo , non coram ipJis ; alibi tamen legitur avroiv; deinde verbo afKCTCuMoa/o , ajfeP.avit, additur hoc , w ^n vn'tfif in-iln, in di ilia, pauloque fodtisafirfifilo, proyfiei>,jir , Nobil. col' labebatur , quali ncTiflptr'. ; reliqua ad verbum , addito ejus, dun, ad vocemjaliva. Ml". Corb. n. IJ. in margine, nee non duo Germ. n. 7. & 9. poft barb.tm ejus, fubdunt , l cecidit ad ora civitatis , qua? abfunt a Graeco textu, licut ab Hcbraico, & Vulgata. Aug. ibid. 109. f. eadem refumens , fctibit Immutavit vultum fuum , 55 nffeBabat , Jj tympanitabat , ^ cadebat ad ojlia civitatis > fj ad ojlia porta, ^ falivx, &c. ut fup. Autl. 1. de proirnv
:
TTfo? 'A^;^^?;
TsS.
Oblervat Auguft.
:
mill",
apud Profp.
,
immutaium elle nomen regis Geth & aliud legi Pfalmorum , aliud in Regnorum libro. Credo, inquit ,
quod
hie
(
in
cognofcens
dejluebaut
David proditum fefi p. IJI. b. ait arreptitium Jimnlans , falivx ejus in barbam jcrturque totits in manibus fuis.
:
PI'.
55.
fcriptum
,
ejl ,
Cum
mutavit vultum
ejp tn
luum coram Abimelech

libris (in(. 15.
&c. Ja-iptttm
Regnorum
tamen alifed non invenimui hoc ; ) quid inventmui unde appareat hoc ejJe traiium : & poft pauca , relaiis pluribus de Regum libro i. maximeque a j?". 10. ad finem hujus capitis ii. tandem condudit ]'idetur ergo ad ipfam hifloriam perttnere quod hie jcriptum eji C Pf". l^. ) l/itlinus David ciim mutavit vultum jttum corani Abimelech , &c. turn addit Sed ille Achis erat , non Abimelech. Nomen enim Jolum iion videtur canvenire : nam
: :
#. 14. Aug. infra, col. 209. d. e. hacc hab. Vidit eum ille apud quern latehat , J5 "" fu'! ^' q'^ ""hi arreptitium iflui adduxiftis 7 Gr. KJ uin:- 'A-,xî Tfo; rii
rex
tircuSa^
dvrlv
67rjAi)7r7ci'* ivuV îcy^/ayili Et dixit Anchus ad pueros fuos : Ecce vidiftis virnm epilepticum : ut quid adduxifiis eum ad me ? AucV. Ouid mihi innoduxijiis ijiumfaI. de promilf. p. lyi. b. naticum ?
cf.uiii'
-TTpî;
'IJ^ rje/s avj

;
/Hi
>?.
ly. Gr.
a't'Tcc
Mh
ha.lt'e/ixi
iiTihViTrluv i'lt^
ort
Sitsx'/ys-
;^Te
o/jti'ar.
eV/AH7r7^f(&ar
res gefia prope ipjis verbis pariter
dcjignata
ejl
in PJalmis
Nitm
1
ktc? â sicsMuce'Jcci sti indigcns furentibns ego, quoniam introduxijlis

"Ttpof;
;
ê
qitibus Jcripia
debet
eji.
Regnorum libro. Ideo magis movere nos ad qujerendum jhcramentum , quia nomen mutatum
ejl
in
eum
Aid.
xiay
fuvere ad
^Tc5
Nam
ejl ,
tum ; fed quia

turn
neque illud Jine caufa jailum ejl, quamvi; Jit facaliquid fgurabat , neque hoc Jine caufl /cripnomine commutato. Vide iis Auguft. infra de
,Ki;.
non ingredietur ifi domum. In ed. Compl. it ira^ ii^tMvoi'iXi e/; 7w 01Mf. Getm. n. 7. fie habet fecunda manu Art
me
,
? hie
v/.
in
dejunt mthi furioji

n. 9. fed
r.ec
aut dejidero
epilepticos ?
fie
etiam alter
hoc facramento
item Not. ad v. 9. cap. 21. feq. Tt. II. Gr. initio hab. Kal httci hi tjxlln; 'A-^;;^?; Trpo; tlvTir- Et dixerum pucri Anchtis ad eum : Auguft. fup. Et diClum ejl illi : Mis. Germ. n. 7. 9. cum Cotb. n. 5.
:
non
in aliis
expundla de more. duobus Cotb.

:
n.
In hoc veto Germ. ult. 5. 1 5. fequuntur ifta
&
correcta
diatur
eadem manu domum meam :

,
Dimitte him ilium
folus
Corb,
I 5.
hinc ilium
tS "' ingri, hie ni
&
ingredietur
&c.
CAPUT
Vulgata
I
.
XXII.
nova.
meus
Et
pater
A Biit ergo David inde , & Jl\. cam OdoUam. Quod cum
,
fiigit
in
fpelun-
&
mater mea vobifcum

eos ante faciem regis
donee fciam
audlflent fratres
quid faciat mihi Deus.

4.
reliquit
ejus
&
omnis donius
patris ejus
del'cenderunt ad
Moab
quibus
inan-
eum
i.
iUuc.
feruntque apud
eum cundis
diebus
David
Et convenerunt ad
,
eum omnes
qui erant in
,
ftiit
5
in priElidio.
anguftia conftituti
&
eft
opprefti
ire alieno
,
&
amaro
Dixitque
in
Gad propheta ad David

,
ammo
J.
&
:
faftus eft
eorum princeps
ftieruntque
nere
pra;lidio
proricifcere
eft
,
,
cum eo
eft
quafi quadringenti viri.
Juda. Et
,
proteftus
David
& vade & venit

ij
in
Noli materram
in faltum
Et profedus
Moab
&
dixit
David inde in Mafpha ad regem Moab Maneat

;
qua;
Haret.
6.
org,
Et audivit Saul quod apparuiflet David,
Sn,
Tom.
I.
Sss
,,
50
*lri qui
LIBER
erant
I.
REGUM.
in
VULGATA
cum
eo. Saul autem
Cap. NOVA.
,
XXII.
omnes adversum me , maxime ciim &
8c
cum maneret
bunos
8.
&
centuriones
conjuraftis
,
Gabaa,
tarn
nemore , quod eft in Rama , hafmanu tenens , cundique fervi ejus circumflarent
efTet in
&
quoniam
eum,
7.
ait
filii
non eft qui meus fedus

:
milii renuntiet
fiLus
nunc
ad fervos fuos qui alTiftebant ei Audite Jemini nunquid omnibus vobis dabit fi:
:
inierit cum filio Ifai ? Non eft qui vicem meam doleat ex vobis , nee qui annuntiet mihi eo quod fufcitaverit filius meus fervum meuin
lius Ifai
agros
& vineas & univerfos vos faciet Versio antiqua.

,
tri-
adversum me
infidiantem milii ufque hodie.
VulGATA NOVA.
9.
UiUr.inPf.î.n.
2. 69. ft
XNODa, aa Vidi filiiim Jeffe Venietltem in Noba, ad Vldl hllumJelle venientem 9 tilium Abimelech hliurn Achitob
Refpondens autem Doeg Idumius
,
,
qui
afllftebat,
&
,
erat primus inter fervos Saul
Vi-
di
inquit
filium Ifai in
Nobe
apud Achime-
lech filium Achitob facerdotem.
10.
ducare dedit
dedit
ei.
Et interrogavit eum in Domino, &manilli &: gladium Goliae alienigenx

:
10. Qui confuluit pro eo

baria dedit ei
:
Dominum,
&
ci-
fed
&
gladium Goliath
Philif-
thî dedit
illi.
VUIGATANOVA.
I ! . Mifit ergo rex ad accerfendum Achimelech omnem domum pafacerdotem , filium Achitob , tris ejus , facerdotum , qui erant in Nobe , qui uni-
&
in
4. Refpondenfque Achimelech regi , ait Et quis omnibus fervis tuis , ficut David tidelis , gepergens ad imperium tuum , ner regis , glo!
:
&
& &
verfi
venerunt ad regem.
riofus in
:
domo
tua
>
li.
tob.
I
Et
ait
Saul ad Achimelech
:
Audi
fill
Achi-
1 5
Num
hodie coepi pro eo confulere

:
Deum
Qui refpondit Prsfto fum domine. Dixitque ad eum Saul Quare conjuraftis ad5
.
:
abfit
versiim
me
tu
&
filius Ifai
&
dedifti ei
panes
&
hoc 4 me ne fulpicetur rex ad^ ersus fervum fuum rem hujufcemodi , in univerfa domo patris mei non enim fcivit fervus tuus quidquam fuper hoc
;
gladium, confuluifti pro eo Deum, ut confurgeret adversum me , inlidiator ufque hodie permanens ?
&
negotio
vel
modicum
vel grande.
Versio antiqua.
tucif.Cal.
1.
Vulgata
16. Dixitque rex
:
nova.
1.
16.
Et
dixit rex
Morte morieris Abimelech

patris tui.
proS.Atian. 187.
&
tU,
17.
&
omois domus
lech, tu,
_
:
&
Morte morieris Achime^ omnis domus patris tui.
j^,
ftantibllS fibi Et dixit rex curlbribus, quooccidite facerdot'es Domini Adducite , niam manus eorum cum David eft quoniam cognoverant quod Dax'id fugeret , & decoopeiuerunt aurem meam. Et noluerunt pueii regis ingerere manus luas adversiis lacerdotes Domini. Converte te in 18. Et dixit Saul ad Doeg obviam facerdotibus Domini. Et converfus eft
&
&
17. Et ait rex emiffariis, qui circumftabant eum Convertimini , interficite facerdotes Do-.
&
mini
tes
nam manus eorum cum David
eft
fcien-
quod fiagifl'et , non indicaverunt mihi. Noluerunt autem fervi regis extendere manus fuas
in facerdotes
&
Domini.
18. Et ait rex ad

irrue in facerdotes.
irruit in
Doeg Convertere tu,

:
&
Converfufque Doeg Iduma;us,
Doeg
mini ,
SyrUS,
&
&
mortiticavit ipfe facerdotes Dooccidit ilia die trecentos quinque viros
&
facerdotes,
&
trucidavit in die illaoc-
toginta quinque viros veftitos
ephod
lineo.
omnes
portantes ephod.
N
.,
o T
je
ad Versionem
quam
A N T
QU A
M.
t. 9. Hilar, ifta praemittit : Doec prxpiifitas erat muhrmnS.wl qiti ad Saul ait: Viii : !cc. In Grsco lie: Kal
K,
res hiflcrix
perfequaris
de hoc autem myfterio
, f5 facrata vela contemnas : fu;e dilfeiit Aua;uft. in conleq. ut
i'iTi-
dem Hoba
Hilar, inf. n. 6. Doech appellar, mnhriim ctiflo:) reliqua ut in Lat. fup. niii quod loco ve:entem in
(
fup. in Pf. 33. col. 209. e. qu.e vide. Conlule ad 1^. 10. cap. II. hujus libri.
Ttr.
eiiamNoc.
10. Ita in
Gr. habet !rxfa.-/iVQfi;nv tii NofiSa, advtmintem in Iômba , addiique rly i'ep , Jacerdotein , ad Achitob ; Mf. Alex, fcribit No5. Sacerdos autem ,quem Hilarius hie appellac Abimelech , ab Auguftino in Pf. J i. n. 5. 476. b. Achimelech vocatur Ciim Saul-, inquit , perfeqiierettir Da-jid, confugzi David iihi tatam putavit ; tranjtens per ficerdoiem euemdam A. h'.melech , accepit ab eo panes , 5ce. Attamen Mfs. omnci Hilar. Cuftantio noftro tefte , ferunt fupra, Abimelech , non Achimelech cum Vulg. LXX. etiam cuiiltanter fcribunt , i. Reg. 11. i. nee non 21. 9. & infra , 'ACin'xX-' f'"5 ^^- Alex. hab. hie 'Afiiuhiy^, & infra y. II. Ax'l^^>''X- Hujus nominis varietatem obfervat Aug. ipfe in Pf. Ji. 477. d. dicens , aliter fcribi in Re,
;
'
ei
per
Deum
loco ettm in
Grxco, excepds Domino
his
,
aVa
J.ia
,
&
n
rex
?,
,
eTiot'jiof-iiV
cibaria
pro mandncare,
t.
#.
fibi
;
16. Ita
Grace, addito SJ?i, ad vocem

,
de-
tratô vero
poft Abimelech.
,
17. Gracce
tcT; ETfritxosi rrfii

ejl
,
ivror
pro
^ jliHitibus
:
.i-r.
..
.__
pauloque poft delete

'7vuCflt)'
ôR David,
K.
ify.
ita lequitur
'-^^
0T(
fpiv 7<i
Vto?
cx.irsy.a.hviôiv
to
un'1^9
I^V Sc infra , aVofTHOcti ei'5 , ad occiirrendum in , loco adversiis ; cxtera concordant ad vetbum. Vid.Âug. in Pf.
ji. col. 47(5. d. If. 18. Nonnullae varietates in Grasco , fed leves, fci(Jaoi??!/; , rex , pro convene licet loco Saul , habetur
&
te
in obviam jacerdoiibits
,
lie ,
gnurum
titulus
:
libro
ac in Plalmis
Halet
inquit
Ff.ilmi
.J
7^?
Sec.
convertere tu
,
^
j, ,
eV/rpe îf ci* , j, dirdvlct e/'i occurre in facerdotes ; exinde
In fincm intelledlQs David, nunciavit Saul : Venit Idumatus , Abimelech ciim legamus ( i. Reg. zi.
&
cum venit Uoech David in domum

i.
:
poll mo>
iijicavii
cV
,
toUiiur ipfe,
in
,
cum hoc
JJ occidit
,
loco ponitur
uti
poft trecentos
lie,
cV
, cujus abfque limij
&c. 11.
9.
eirm
vemJJ'e in
domum
Achimelech
turn addit
Etforta(Je,
abfurde fsnttmus , propter Jimilitudinem nominis , fyllabx dijferetttiam , vel potiiis unius litterx , vartati jiint tituli. 1 codicibns tamen Pj.ilmorltm ciim infpiceremus, mavis .'\binielech , qn^m Achimelech invenimus. Et quoniam
in alio loco habes evidentijjimum P/.j/inH ( 5 3. ) non difimilitudinem nominis , fed prorjus iliverfmn nomcn injinuantem ; quandoquidem David ante regem Actus , non ante re-
quod non ^ nmtts
(^ , poft viros :\n ed. To; Tt5 UfiTi tS Kuflv
tamen Compl.
,
Hj
Alex, i sHccixTM! Ti}, d. (ic Fegit Et circiimivit

:
au&c. in Mf. &c. Hilar. inPf. ji. n. i. 69. Doec Idumxus ^ tetigit faceri^cc^ctrucsy
,
aVszTf/KEi'
in
dotes
^ morlificavit
: ,
nes Jerenies ephod
in die ilia oiloginta J5 quinque , om'IJ Hfoaoi; , in ed. etiam Compl. legitur
cii
loco
Xu''fii;
&
07 J
xot/a -Tef/E
loco
Tg^ctJtto.V?
k.
^f/??
al. Tfiatcodiii i-yAcuMt'ix irsrh.
Hieron. ep. adMaicell. to.
gem Abimelech , tmmutavit faciem fuam
^ abiit
titulus
autem Pfalmi
3 ;.
J^ dimijit eum , Jic fcripius efl : Quan,

:
Ji\}i
do immutavit vultum fuum coram Abimelech

lts mittatio nominis
ipfa
,
matan-
in myfliritim facit intentcs
6IZ. b. Eliam de illo Inco , inquit, exemplar Jump' quo Doec Iditnuu; jufpt regis imerjecit jacerdotes : Et converfus Doec Syrus mouifcavit ipje facerdotes Domini quinque viros , ( five ut in Jj occidit in ilia die trecentos lUbrxt legitur , eiioginta quinque ) omnes qui portabant
Z. eol.
,
in
LIBER
VU
19.
cuffit in
I.
I.
REGUM.
Cap.
XXII.
A N T
I
509
G A T A
NOVA.
VersiO
Q U A.
Nobe autem
civitatem faceidotum per-
ore gladii, viros
&
ore
filii
laaentes,
gladii.
& mulieres.&parvulos. bovemque & afinum & ovcm in

,
10. Evadens autem unus
filius
Acliimelecli
Achitob
cujus
,
nomen
erat
Abiathar
hi-
19. Et Oben civitatcm facerdotiim occidir in lucif.Cnl.uHfiit, Ore ghdii, a vil'O iifquc -id miilieiem, ab infante iifque ad nutrientem, vitulum 6c afinum , iherm. rprt! ad ovcm in ore gladii. Mancii,t.i,6ii. 20. Et lalvatllS eft unus filius Abimclcch, fllii * Acilitob, nomen ei Abiathar, fllgit poft
&
&
&
&
&
git
ad David
David
VULGATA NOVA.
i
I
.
&
annuntiavit
ei
quod
occidilTet Saul
facer-
rum
1
patris tui.
5
.
dotes Domini.
Mane raecum
,
ne timeas
fi
quis qusfierit
,
zi. Et
ilia
,
ait
David ad Abiathar: Sciebam

ibi
in die
animam meam
que fervaberis.
quiret
&
animam tuam
mecum-
quod cum
eflet
;
bio annuntiaret Sauli
Doeg Idumsus proculduego fum reus omnium anima,
tfhcd. Vid.
Aug.
in Pf. Ji.
NotjE ad Versionem antiquam. hHenteni, omiflTo feq. ^ ut Sc 476. d.
ufque ad hoc, C? i>itnliini , reliqua ex Hieronymo ; qui etiam antecedentia refert eo modo quo fupra , excepto vocabulo Nob , pro Ol/eri i tolli[ eriam i^ , poll mitlierem. Gra^cc neque NoZ , neque Ohc?t , fed NoÊa , in Mf. Alex. HS. , al. No^Sai/ ; exinde pro oc-
f. 19.
Ita Lucifer
hoc in fine, if! ere gladii. , Hilar, in Pf. ji. n. 2. 69. d. legit Ei Nota civitatem faceidotum dejecit in ore gladii.
:
cidit
sTrara^s
perctijjit
&
^.20. Gr. Ka( Aiccct^^s'/ai Jio; ei; tu 'AC/^/aev uiu ^ &c, Et Jahaim films nims ipji Ahimelech fiHo , &c. fed in ed. Compl. lie , t? "AGifi/jEX i''?, 'n Mf. Alex. 'h-/jl^hixi
reliqua ut in Lat. fup.
loco ittttrieniem
,^M?^:tôv'j:i^
CAPUT XXII
Vuigata
nova.
?
1.
'e;
'
T annuntiaverunt David
lifthiim
dicentes
Ecce Phiareas.
:
na Philifthinorum
4.
2..
oppugnant Ceilam , diripiunt Conluluit ergo David Dominum , dicens

,
&
Rurfum ergo David

ait ei
:
confuluit
Dominum. Qui
in
:
Num
,
vadam
&
percutiara Philifthveos iftos

:
Et
ait
Domi-
nus ad David
Vade
&
percuties Philillha;os
&
:
Ceilam falvabis. Et dixerunt viri , qui erant cum David , ad 5 eum Ecce nos hie in Judrea confiftentes timemus quanto magis fi ierimus in Ceilam adversum agmi.
:
Ceilam ego enim tradam Phihfth.cos in manu tua. 5. Abiit er<ro David, viri ejus in Ceilam, pugnavit adversum Philiftha-os, abegit jumenta eorum , petcuflit eos plaga magna falvavit Da-
refpondens,
Surge,
&
vade
&
&
&
&
&
vid habitatores Ceila.
Vuxgata nova.
6. Porro eo tempore, quo fiigiebat Abiathar filius Achimelech ad David in Ceilam ,
Versio antiqua.
6. Et faftiim eft, cum fiigeret Abiathar filius w ,. ^ , Achimelech ad David, iple cum David defcendit in Ceila , habens ephod in manu fua. 7. Et renuntiatum eft Saul quia venit David
&
Hieteii. epij}.
mi
Marcell.t. z.6i2>
*
ephod fecum habens defcenderat. 7. Nunciatum eft autem Sauli quod veniflet David in Ceilam & ait Saul Tradidit eum Deus conclufufque eft , introgreflus in manus meas urbem , in qua ports & fera? funt. 8. Et pracepit Saul omni populo ut ad pugnam defcenderet in Ceilam & obfideret Da:
;
in Ceila
vid
&
;
viros ejus.
refciflet
,
9.
Quod cum David
quia pra;pararet
9.....
dixit
David ad Abiathar
Defer ephod
ei Saul
tem
clam malum , dixit ad Abiathar facerdoApplica ephod.
Domini.
V
10. Et
ait
u I G A T A
,
NOVA.
14. Morabatur autem David in deferto in locis manfitque in monte folitudinis Ziph in ,
,
:
Domine Deus Ifrael audivit famam fervus tuus quod difponat Saul venire in Ceilam ut evertat urbem propter me 11. Si tradent me viri CeilrE in manus ejus & fi defcendet Saul ficut audivit fervus tuus Domine Dens Ifrael indica fervo tuo. Et ait Dominus Defcendet.
David
,
:
firmidiniis
i"
>
monte opaco qusrebat eum tamen Saul cunftis diebus non tradidit eum Deus in manus e)us. 15. Et vidit David quod egrellus ellet Saul ut
:
&
in
qua?reret
animam
filva.
ejus.
Porro David erat

filius
in
2.
Dixitque David
Si tradent
me
?
viri
Ceila
&
deferto
Ziph
David
viros qui funt
mecum
in
manus Saul
Et dixit Dofexcen-
16. Et furrexit Jonathas

in filvam
;
Saul
Sc abiit
ejus in
ad
,
minus
I ;
.
Tradent.
Surrexit ergo David
&
:
confortavit
manus
& viri ejus quafi

illuc
:
Deo
dixitque ei
I
ti
&
egreflTi
:
incerti
de Ceila nunciatumque
,
hue atque
Sauli
vagabantur
tibi
Ne timeas
,
neque enim inveniet
te
,
eft
de
vit
Ceila
&
falvatus elTet
quod fugillet David quam ob rem dilfuTiuIa-
patris niei
&
,
tu regnabis fuper IfraSl
manus Saul & ego ero

hoc.
:
fecundus
18.
fed
&
Saul pater meus
fcit
exire.
PercuflTit
ergo uterque fcedus coram Domino

1
N O TÊ
V. 6.
fai5tum
Ita legebar S. Marcella,
,
Versionem
A N T
,
Q U A M.
nam Hieronymu5eidcm
timcretur ohfidio
refcribens
ait
Itliid qnoijiie
,
eft ciim
quod jeqiatur aJdtdtflt : Ft &c. quse concinunt cum Grjcco ad

fctipr. 'ACi/^thtx
,
vcrbum.
If. 7. !t. 9.
Al.
tamen
non "Axi/êêxy
Similiter in Gr.co.
Hieron. ibid.
Cum
regis
adventus
&c. ut fup. qui pariter conve, niunt cum Gtsco , nili quod Gr. t: Ufin , facerdotem addit nomini Abiathar, pro defer , hab. ^f.-ctixys quali applica , a rrn'ctyx , adduco ; hic autem fup. coaftauier Icriptum s'f b'/ , non efhod, Nobil. verm Ephud.
dixit
&
&
civitatis
lO
LIBER
filva
I.
REGUM.
V
U L G A T A
in
Cap. NOVA.
,
XXI II.
Jefiraon.
manfitque David in
ell in
Jonathas autem reverfus
campeftribus
ad dexteram
Saul
domum
dicentes
fuam.
Inf. i5. I,
9,
Afcenderunt autem Ziphsei ad Saul

:
Gaeft
eum
baa
Nonne
?
ecce David
,
latitat
apud nos
,
ad quserendum nunciatum eft David , ftatimque defcendit ad petram , verfabatur in deferto Maon quod
15. Ivit ergo
:
&
Ibcii ejus
&
&
in locis tutifTunis lilv:e
in
colle
Hachila
qux
ad dexteram
lo.
defcenderes
,
deferti
cum audiflet Maon.
Saul
perfecutus eft David in deferto
Nunc ergo,
in
ficut
:
defideravit
anima tua ut
erit ut
defcende
noftnim autem
tra-
VULGATA NOVA.
26. EtibatSauladIatus mentis
VERSIO ANTKJUA.
damus eum
i
I
.
manus
:
regis.
Dixitque Saul
Benedi&i vos & Domino , quia
doluiftis
vicem meam.
,
ii. Abite ergo, oro
&
ibi
;
diligentius
pnparate,
fit
M/. i6. Et ibat Saul Germ, n, ex parte una: viri ejUS 7. David autem viri ejus erant in latere mentis ex parte altera porro David
&
&
&
curiofius agite
,
&
conliderate locum ubi
pes
,
defperabat
fe pofle
,
evadere A facie Saul
itaque Saul
ejus
vel quis viderit
eum
recogitat enim de
me
&
viri ejus
,
in
modum corona
cingebant David
dicens
Feftina
&
,
quod
callide infidier ei.
viros ejus
latibula ejus, in
ut caperent eos.
,
;
2 5. Confiderate
quibus abfconditur
& videte omnia & revertimini

-.
17. Et nuncius venit ad Saul

veni
,
&
ad me ad rem
fi
quoniam
infiiderunt fe Philifthiim
fuper ter-
certam
ut
vadam vobifcum quod

,
etiam in ter-
ram.
i8. Reverfus
vid
,
rain fe abftruferit
iibus Juda.
perfcrutabor eura in cundis mil-
eft
ergo Saul
defiftens perfequi
;
Da-
&
perrexit in occurfum Philifthinorum

,
prop-
14. At
illi
furgentes abierunt in
Ziph ante Saul
ter
hoc vocaverunt locum iDum
Petram dividen-
David autem
&
viri ejus
erant in deferto
Maon
in
tem.
NoTA AD VeRSIO NEM ANTIQUAM.

Tf . 1,6. Ita
'
Mf. Germ, habet fecunda

f^'w-f ;
:
manu
nempe
Scij
,
"l
hoc,
3.
idem pariter additur Ccut in GrjEco , ubi lie legicur Kxi

îri
in
aUero Corb. n.
abell autem CI atffti dvTi, gata, quam a textu Hebraico.
viri ej:is
ram
a Vul-
^'.(ii^'.i'iu
CAPUT
VeRSIO ANTIQUA.
Lacif.Ca'..
XXIV.
VuLGATA NOVA.
I
.
A
Jr\.
1
.
Scendit ergo David inde

in
&
ei
habltavit
locis tutiifimis
Engaddi.
Saul
,
^f s.
*.
2.. Et filum cuiTi rcvcrfus effet Saul poft alie1. 1. ^t&w. 187. nitênas , renuntiaverunt ei, dicentes Ecce, 188.0. David in deferto Gaddi eft. 3. Et fumpfit feciim tria miUia vironim e!ec-
Ciimque reverfus
eft
ellet
,
poftquam per,
&
fecutus
tes
;
Philifthsos
,
nunciaverunt
dicen-
torum ex omni
viros ejus
4.
,
IlVael
& abiit
quxrere David 6c
ante faciem \enationis cervorum.

qua: erant ad introivit Saul ad
,
David in defeno eft Engaddi. 3. Allumens ergo Saul tria millia eleftorum virorum ex omni Ifrael , perrexit ad inveftigandum David & viros ejus , etiani fuper abruptifEcce
Cmas
petras
quce folis ibicibus pervi.'E funt.
Et venit ad greges ovium

:
4. Et venit
ad caulas ovium
eratque
,
\iam
&
:
erat ibi Tpelunca
&
rebant vianti
ibi
fpelunca
qus fe ofFequam in,

:
fellam fedebant.
5.
&
David
&
pueri ejus interius fpeluncae
greffus eft Saul
ut purgaret
David
tebant.
:
&
vii-i
ejus in
ventrem porro interiore parte fpeluncs la-
Et dixerunt viri David ad eum Ecce dies hie, quern dixit Dominus tibi D.ibo inimicum
:
dies
tuum
in
manibus
tuis,
&
facies ei
qux
placita
Et dixerunt fervi David ad eum Ecce de qua locutus eft Dominus ad te Ego tradsm tibi inimicum tuum , ut facias ei ficut
5.
:
funt ante oculos tuos. Et exllirrexit David , demfit pinnam chlamydis Saul occulte. percuffit cor Da6. Et faftum eft poft hxc , vid, eo quod demdlTet pinnam chlamydis. 7. Et dixit David ad pueios fuos Non mihi contingat a Domino , ll fecero hoc verbum domino meo , chrifto Domini , infene m.uuim meam in eum, quia chriftus Domini liic eft.
&
placuerit in oculis tuis. Surrexit ergo

pr.'Ecidit
David
&
&
Oram chlamydis Saul filenter. 6. Poft hsc perculTit cor fuum David, eo quod abfcidilTet dram chlamydis Saul.
hi
Propitius fit miDixitque ad viros fuos Dominus , ne faciam hanc rem domino meo , chrifto Domini ut mittam manum meam in eum , quia chriftus Domini eft.
7.
:
NotjE AD Versionem aktiquam.

V.
Kai
i. Graece
idem
,
fenfus eft
oTj
hxc tantiim didimilia

ctti^^v
o-'xhBh w; aVsrfs^- Sair^

,
aVo
OEMl f TW
tjiiia
îytv'',o:y
tuv h. a-TMy'Ei'/xJ J r t faclum eji ut

efi
TO? /C-^fî C" ' "'^ " daha in m.uiihis
revcrlit S.ttll a fofl
J^ annnnli.Miim
ei
dzcentiht'.s
Engaddi, abfque
Similiter in
feq.
eji
in edit. Aid.
Fa///,
in manus luas , pro '4, fubinde pro qua plactta fitnt ante Bctihs , lie , as ayci^ly - cf Ba^^cr^, Jictit bontim in ccults i in edit. Corapl, tc ups^cv u , quod gratum in , &c. f. 6. Gr. addit inlt , ad David , licut in fine ilvt? ,
>
tradere
ut fup.
Tf. J.
Grzco,
avj'fut iA.nv.ni , tria rum ; at in edit. Compl. legiiur hM>i.TS/

abiit
^
feqq. Tf=r; X''''"^- "'^ milli.i Z'irorum eleda , non eleSn:
praster
fubinde pro
sVcf j^6ii
ivit
Si.
in finc,E7ri ^/jsccutto;' XaXJc.isf^^
ad vocem chlamydis : in edit. Compl. lie , tsi- Acctl/ xafJloL diri, D.tvid car ejus ; leliqua quadrant. Aug. 1. I/, de civit. Dei, c. 6. to. 7. 467. e. legif.Et percujjit cor David fttper eum , quia abjiuttt pmnttlam chlamydis ejus In Gr. oTj afshs, vel ut in Ccmpl, ape,'?,',c ; item conftanter AiTsiT/e;
,
fttper faciem Saddaem , loco ante faciem z'enationis cer-joyam ; fola Compl. habet Tt7^ &Me^ tj^c i}^xcpc.iy. jf". 4. Vix melius e Grco , niii excipias vocem ovium pro qua habctur cjaucii'i' uti hoc, craeacii'Laoaâf , ad frsp.trartJum , vel privocandum , loco ad fclLtm , & aVJ fs; t -viri, pro ptieri, t/> T. y. Ira Grscc, exceptis his , wf 0'? Qt , vofaSvisu
, ,
loco chlamydis.
"t.y.
c. 6.
Eadem
e.
467.
ej}
cepto
Tir
,
hie,
Aug. 1. 17. de civit. Dei, ab his , non mibi contingat , &c. ultimo expro htc ifl ; {o\i edit. Compl. hab. f-ro'; s'^prorlus babet
al. tri
:
/to?.
Ambr.
ihrijto
in Pf.
118. to.
I.
It Jo.
c.
(i-
xniliter
X^w mihi
contingat a
tum domina met,
Domino , ft fecero hoc t/wDomini injieeri maiiMm mtam.

.,
, ,
LIBER
VUIGATA
8.
I.
REGUM.
:
Cap.
XXIV.
:
Si
NOVA.
Versio antiqua.
8. Et fuafit David viros fuos verbis, permifit illis ut furgentes occiderent Saul rexit Saul , defcendit in viam.
&
non
Et confregit David viros fuos fermonibus permilit eos ut confurgerent in Saul

,
porro Saul exfurgeus de fpelunca

to itinere.
9.
pergebat coep-
&
& non luiif.Cal.uU fit & fur
David poll eum de fpelunca , clamavit poll tergum Saul , dicens Doniine mi rex. t relpexit Saul poll fe inclinans fe David pronus in terram , adoSurrexit autem
:
&
&
:
egrelTus
:
&
Et exiit David pod Saul , dicens Domine Et refpexit Saul port fe & inclinavit fe David in faciem fuam fuper terram , adoravit eum.
9.
:
rex.
&
ravit
10. dixitquead Saul
minura loquentium
siun te
?
Quare audis verba hoDavid qua-rit malum adver:
I o. dixit David ad Saul Quare audis verba populi, dicentium, Ecce David quxrit animam
:
&
tuam
tui
,
11. Ecce hodie viderunt oculi

diderit te
quod
tra:
1 1
Dominus
in
manu mea
,
;
in
fpelunca
mode
tibi
,
&
Et ecce in hac die viderunt oculi tui , quotradidit te Dominus hodie in manibus
:
cogicavi ut occiderem te
:
fed pepercit tibi
meis in fpeteo
&
nolui te occidere ,
oailus meus
dixi enim
Non extendam manum
meara in dominum meum, quia chriftus Domini eft. II. Quin potius pater mi, vide, & cognofce Oram clilamydis vix in manu mea quoniam ciim prccfcinderem fummitatem chlamydis tua; animadnolui extendere manum meam in te vide , quoniam non eft in manu mea verte , malum , neque iniquitas , neque peccavi in te tu autem iniidiaris anim.i; mei; ut auferas eam. ulI ;. Judicet Dominus inter me & te , raanus autem mea cifcatur me Dominus ex te
: :
Non injiciam manum meam in dominum meum, quoniam chrillus Domini eft.
dixi
:
&
&
peperci
1 2. Qui accepi pinnam chlamydis wx in manu mea, &ego abfcidi laciniam chlamydis tuae, & non occidi te cognofce , & vide hodie , quoniam non eft in manu mea malitia , neque injuf:
&
titia
&
non peccavi
in te
&: tu quxris
animam
meam
dicabit
te.
accipere.
&
:
15. Judicet
me
de
Dominus inter me & te, & vinte manus autem mea non erit in
:
non
fit
in te.
14. Sicut&in proverbio antique dicitur ab iMPiis egredietur impietas manusergo mea non
:
14.
Sicut dicitiu: parabola antiqua

:
f.x
iniquts
exiet nequitia
15.
manus autem mea non
erit in te.
fit
in te.
1 5
.
fequeris
, rex Ifrael ? quem percanem mortuum perfequeris , & pulicem unum. 16. Sit Dominus judex, & judicet inter me
Qiiem perfequeris
?
tuum ,
1
Retro quem tu perfequeris! canem mor& retro pulicem unum.

Fiat
6.
Dominus
te
:
&
te
&
videat
&
judicet
caufam
meam
&
inter
17.
me
& inter
,
in judicem , in vindicem videat Dominus , judicet
&
de manu tua. Cum autem compleflet David loquens 1 7. fermones hujufcemodi ad Saul, dixit Saul Nuneruat
:
me
judicium
meum &
&
juftificet
me
ex
manu tua.
:
Et fadum
eft,
cum confummafTet David
quid vox hsc tua

vit
eft
,
tili
mi David
flevit
:
Et leva-
verba hic loquens ad Saul , dixit Saul Vox tua hxc fili David ? Et exclamavit Saul , ploravit
Saul
vocem fuam
enim
tibi
&
&
18. dixitque ad David
Juftior tu es
:
quam
8.
&
dixit
ego
tu
tribuifti
mihi bona
ego autem
feceris
in
quoniam
bui mala
19.
ad David Juftior es tu quam ego tu reddidifti mihi bona ego autem tri: :
reddidi
mala.
tibi.
19. Et tu indicafti
hodie
qus
mihi
Et renuntiafti mihi hodie qux

:
fecifti milii
bona
quomodo
tradiderit
me Dominus
ma-
bona
ficut conclulit
me Dominus
in
manibus
NoT^ AD Version EM ANTIQUA M.

In Gr. MnJa/i'*? fi'Jt, Neijuaiju.-iJii mihi , loco Nok mihi n(/n^t, uc & fupra , urjfxi, ziros , loco ptieras ; leVlqua ad verbum ut fup. Audi. op. imp. in Matth.p. 164. c. Non iiijicmm manum meam in HnAum Dtmini. t. 8. Ad verbum e Gr. praepolito in , ai , -jnbii , demto
d-.i d'.i
C;ix
,
K,
5-5
?iii;
,
,
,
impietas (^ contemptus
&
,
pro quahuic
,
ris
SifCfii
Cm
ligas
addita voce aKTcV
eam
ac-
cipere ; c3Etera fimilia.
vero ante viami
edit,
,
tamen Compl.
,
liab,
,
=,';
^m
:
oAsV.
occide-
Noia pro
rent
,
permijit
,
fcribi g/cuxs
dedit
ficut
pro
immolarent , qux eodsm recidunt in Mf. Compl. eft ^-avaTcôai. editt. Aid. If. 9. Prioia tantum variant in Graico, ubi fie : Kal av'^v Aav'tJ^ oVt'î" ccur^ t/. TV c-TifAaiV* 5, sSanffs Aat/lJ^ oVi'cw 2i?A , >{~iO)r Et ptrrexit David pafl ettm de fpelitnca:^^ clamavit David pojl Saul ^ dicens. In edit. Compl. i, t'l^miiv in, rv, ti.Mi I loco keVh , in Mf. Alex. aV/iH
hv'jc/.i
tamen Alex, ac
&
Concordat Gratcum, nifi quod habet s'x/wh'm/ vindicct lib: Dominus , pro vindicabit me ; , at in Mf Alex, nee non in editt. Aid. & Compl. ita , inSmiic.i /j.^ ( Compl. |Uoi J Kvf'i' fubinde pro manus autem , fie , j, y(\p , {^ manus , al. vero h As x^'Pf. 14. Grsce habetur Tcûf^jjiîm, deliHum , pro nequitia ; & loco manus autem , fie , x'ip > ut fup. caetera ut j,
Tf.
I}.
Qui Kf'e5
If
'
in Lat.
sxTOfEi'n
ace.
ItaGraece, verbum pro verbo. Vix pauca difcrepant a Grsco, fcilicet ipfo initio deeft ; exinde pro in manibus meis , fie , u^ X^'ipelc; pro /uif , tn manus meas , pauloquc port , eVci'iw , inferam , injtciam additurque fub finem jjVo; , hie , ad vocem Domini. Hilar, in Pf. 118. 326. d. legit -Non inferam fuper
Tf . 10.
If. II.
t. ly. Hacc antecedunt Graecc : Ka! vut cViV tiVo; Qu turn fequitur cTritca wo; )t7, âtaev 'Ufctm ; J'lMtK Qu ; oVi'ci) tiutci Sec. ut fup. Et mine poji quem tnegrederis , rex Ifr.iel ? pojl quem , &c. in edit. Compl. KK/'a/iaVe;? , pro tKiropsCy). If. 16. Apte ad Grscum , uno excepto juftificet , pro
: ,
quo
AiKctdcti, decernat , veivindicet; item fupra , JVrnV hab. loco vindicem. t. 17. Et hjec Similiter confendunt cum Gracco , iiili
turn
manum meam
quia chrijlus Domini
eff.
quod loco ciim confummajfet , hab. ci; Qcy ithtcs , r confummavii , poniturque i , ante verbum dixit , & pro exclamavit
It.
-,
Jf. 12. InGracco iic , < Un to nslifvim^ Zj ^^f' pinniil.tm , loco qui accepi pinnam , detrafto y ante abfcidi , pro quo a'piff i:xa , abfiuli ; tollitur eiiam hoc , chlamydis tua, jioH laciniam, quod tamen fervant editt. Aid. & Compl. nempc rl 'srlipuyt^v th; //txo.Vc; cb- , Mf. Alex. hab. ry iftecTiv yveftimeni: , abfque (îj , quod etiam abeftaCompl. deinde prsponitur j, , verbo cognofce , ut & malitia , his in manu mea; Mf. tamen Alex, cum edit. Compl. habei ut fup, w T)? X"f' f*" izi'af demum pro mjufHtia , lie ,
,
eft, rps 7HV
tptjivw
,
tlvT^ y levavit vocem
iS, Gr. addit 2iifc\

,
verbo
tu
dixit
,
,
al.
fic
/nam. tamen deeft;

hab. Atx.ajci
fubinde pro his
juftior
es
quam
ego
QU
ita
,
uTi'ifi :'/jf ,
inftus tu fuper me ; 3c pro tribui a^7a7r/Aw>ta Qc: axiici , retribni tibi mala.
:
mala
tibi,
t. 19. In Grjjco fic Ka! Qu itVn'>;a'! ^c; , Et tu re, pauloque poft , ui; x-i/"^^ Q^ Cvê^^ in manus tuas hodie, pro in manibus tuis ! cariera Ut in I.at.
nuntiafti mihi
,
fupia.
; :
, ,
5:
tuis,
LIBER
&
noii occiciifti me.
I.
REGUM.
&
Cap.
,
XXIV.
non occideris me.
VersJO ANTIQUA.
l,ucif.Cl.tttifap.
VuiGATA NOVA,
num tuam
&
20. Et licut inveniat quis amicum fuum , Dominus reprxmittat eum in viam bonam ; tribiiat tibi bona , pro quibus tccilH milii hodie.
21.
&
10. Quis enini
cum
invenerit inimicum fuuiiiy
dimktet
cum
in via
tibi viciffitudinem
? Sed Dominus reddat banc pro eo quod hodie ope-
bona
ratus es in
me.
fcio
Ktnunc ecce ego
&
conlUtuetuf in
22.
quoniam regnabis, nianu ma regnum liirael

fcio
2.
Et nunc quia
quod
certiffime
regna-
turus
rael
:
fis ,
&
habiturus in
manu
,
tua regnum If-
nunc jura ni mihi in Domino , fi non eradicabis iemen meum poft me, & 11 non exterminabis nomen de domo patris m&i. 23. Etjuravit David Saul
&
i i
jura milii in
poll:
,
Domino
ne deleas femen
meum domo
in
me neque
auferas
nomen meum de
patris mei.
ij. Et juravit David Sauli. Abiit ergo Saul
domum fuam
6c
David
&
viri ejus
afcen-
derunt ad tutiora loca.
Not*
^. 20, Gr.
ttf TW d'/aît
,
ad
VersIonem antiquam.
jf^.
Kcti OT/
ii'
i\jî
Tii,
TO'
.9-^1'i'x^fov ai'T? cV
_;ni
Jta'rw; 'uJSTom/.cc;
, flc
21. Sic etiam in Gracco , nifi quod deed f , pod infra pro _yi> habetur ot( ^m , licut iô?veEêi'ce(?
,
Qv^tf")i.
Et Jicut Ji inve,
extrrminabis
nabis
,
nerit qitii
in
mimicnm fuum in viam bonam i i Dominus

11. Similiter in
,
tribulatione
^
,
emijertt
eum
iic , V)C
pro eradicabis ^ctHtr^ , non

,
&
loco
>
abolebis
^ Ji non extermi~ addito jUt > ad no~

2m
,
reddet
ei
bona
Jiiut fe'ijii
men.
iodte.
Tf.
t.iy
GrTco, prxter unum ^cmMvur,
regnabis.
Ita
Grace
additis
Iri ,
^ iMASe
&c.
re-
<]ux vide.
gnaas
policum
ime
CAPUT
VULGATA
In/. 18. 5.
tctlt. 415.23.
I
.
XXV.
NOVA.
uxoris ejus Abigail
:
"% iT Ortuus
eft
autem Samuel
,
&
congregatus
men
mus
eratque mulier
ilia
,
pruden-
iVJL
eft
univerfus Ifrael
&
planxerunt
eum
tifllma
,
&
fepelierunt
eum
in
domo
fua in
Ramatha. Con,
furgenfque David defcendit in defertum Pharan. 2. Erat autem vir quifpiam in folitudine Maon
autem de genere Caleb. 4. Ciim ergo audillet David in deferto quod tonderet Nabal gregem fuum
:
& fpeciofa & malitiofus
porro vir ejus durus

erat
&
pefli-
& &
poileffio ejus in
:
Carmelo
oves
&
homo
,
ille
magnus
in
5.
milit decern
,
juvenes,
venietis
&
dixit eis
,
Afcendite
falutabitis
nimis
erantque
ei
tria millia
&
mille capriE
Carmelum
&
ad Nabal
&
accidit ut tonderetur grex ejus in Carmelo.

3.
eum ex nomine meo

no-
pacifice.
Nomen
autem
viri illius
erat
Nabal
&
,
Versio antiqua.
txMf.Girm.n.?.
VulGATA
NOVA.
meis
,
Ex 6 nia tua.
multis annis (alvos facies tuos
& om&
6. Et dicetis
Sit fratribus
,
&
tibi
pax
domui tus pax

,
& omnibus, quscunque ha
bes
fit
pax.
V
7.
U
,
1.
G A T A
NOVA.
14. Abigail autem uxor! Nabal nunciavlt unus Ecce David milit nuncios fuis , dicens
:
Audivi quod tonderent paftores

in deferto
:
tui
qui erant
nobifcum
nunquam
eis molefti eis
faimus
,
nee aliquando defuit quidquam tempore quo fuerunt nobifcum

8.
in
de grege Carmelo.
omni
de pueris de deferto
1 5
ut benedicerent
:
domino
noftro
& aver&
:
fatus eft eos

.
Interroga pueros tuos,
& indicabunt tibi. Nunc

;
ergo inveniant pueri tui gratiam in oculis tuis in die enim bona venimus quodcunque invenerit manus tua tilio tuo David. da fervis tuis ,
;
molefti
re
,
non homines ifti , boni fatis fuerunt nobis , nee quidquam aliquando periit omni tempo-
&
g. Ciimque veniilent pueri David, locuti funt ad Nabal omnia verba hsc ex nomine David & iilue;
quo fuimus converfati cum eis in deferto muro erant nobis tam in nofte quam in die , omnibus diebus quibus pavimus apud eos greges.
16. pro
17.
cias
:
Quamobrem
coniidera
&
recogita quid fa-
runt.
Refpondens autem Nabal pueris David , ait David ? & quis eft filius Ifai ? hodie increverunt fervi qui fugiunt dominos fuos. aquas meas, 1 1. Toll am ergo panes meos , carnes pecorum , qu:E occidi tonforibus meis , & dabo viris quos nelcio unde (mt ? li. Regreffi funt itaque pueri David per viam
1
o.
quoniam completa eft malitia adversimi virum ipfe eft tilius tuum , & adversum domum tuam ,
&
Quis
eft
Belial
ita ut
nemo
poflit ei loqui.
18. Feftinavit igitur
&
&
panes
tos
,
&
&
Abigail, tulit ducentos quinque arietes cocduos utres vini , centum ligaturas quinque fata polenta;,
&
&
&
uva; pafla;
&
:
ducentas mafias caricarom

Pra;cedite
:
&
:
pofuic
fuper afmos
fuam
I 3
Sc reverfi venerunt
&
nunciaverunt ei
om-
ig. dixitque pueris fuis
nia verba
.
qu^ dixerat. Tunc ait David pueris

eft
fuis
Accingatur unuf-
ego poft tergum fequar vos non indicavit.

10.
radices montis
,
viro
me ecce, autem fuo Nabal
quifque gladio fuo. Et accin&i funt fmguli gladiis fuis,

accinftufque
Cum ergo afcendiflet afmum

David
:
&
David enfe fuo

:
&
i'ecuti
funt
David
ferunt
quail quadringenti viri
porro ducenti reman-
ad
farcinas.
occurfum ejus quibus 11. Et ait David Vere

:
& defcenderet ad & viii ejus defcendebanC in & ilia occurrit.

,
fruftra fervavi
omnia qua
NoTA AD VeRSIONEM ANTIQUAM.

Mf. cod. fecunda manu , poft hoc Vulg. Jit pax ; abfunt autem ab Hebr. Se. Vulg. Eadem ijuoque exhibec Mf. Curb. n. 5. in marginc. In Gr. lie :
T^.
6. Hiec addii
Kai vus
,
if'.iTi
tUc
El";
we*;
i, o</
uyietimr
k, o
oT%k C"
>
mcitltt.
Ta oa v-iixl,mld. Et dicetis hxc : In ^ domus tua , $J cmma tua falva.
horns JJ tu fctl'
,: ,
LIBER
liujus eiaiit in
I.
RE GUM.
VULGATA
de
iiiihi
Cap. NOVA.
XXV.
:
5M
deferto
&
non
;
perilt quicl(]uam
cunitis
(ju.u
ad cum
pcrtiiicbaiit
&
reddidit
ma-
lum pro bono.

11. IIa?c faciat Deus inimicis David,
& lixc ad-
dat
rdiquero de ouiiiibus cjuê ad ipfum pertinent ufque mane , mingeiitem ad parictem.

,
ii
guinem , ik. falvavit manum tuam tibi 8c nunc fiant licut Nabal inimici tui , tc qui qux'runt domino meo malum. Quaproptcr fufcipe benedidionem banc, 17. quam attulit ancilla tua tibi domino meo da
:
&
pueris qui fequuntiir te
dominum meum.
:
autem vididet Abigail David, feftinaprocidit coram David , & adoravit lliper terram , fuper t'aciem fuam 14. Sc ceeidit ad pedes ejus , & dixit In me fit domine mi, hx-c iniquitas loquatur, obfetro.an1}.
,
Cum
18. Auter iniquitatem tanmlx tua

facict
faciensenira
vit
&
defcendit de afmo
,
&
Dominus tibi domino meo domum fidclcm , quia prarlia Domini, domine mi, tu pra;liaris malitia ergo non inveniatur in te omnibus dicLus vita:
:
5^. jg, ig, j^

17. 17.
tu.u.
cilla tua in auribus tuis
& audi
&
verba famui.e
tu.tf.
19. Si enim furrexerit aliquando

te
,
homo
perfequens
oro , dominus meus rex cor fuum fuper vtrum ilium iniquum Nabal quoniam fecunllultitia ell cum eo diim nomen fuum ftultus ell ,
1
5
.
Ne
ponat
anima ilon.ini mei cuftodita quali in fafciculo viventiuin apud Doniinum Deum tuum porro inimicorum tuorum anima
,
& quiErens animam tuani

:
erit
go autem
ne mi
16.
,
ancilla tua
milifti.
non
vidi pueros tuos
domi-
rotabitur
quafi in impetu
&
circulo fiinda;.
tibi
,
quos
fo.
vivit
Cum
ergo
tecerit
eft
,
lôminus
te
domino meo
tonftitueric
Nunc ergo domine mi,

,
Dominus,
&
omnia qua; locutus

te
bona de
&
vivit aninia tua
qui proliibuit te ne venires in fan-
ducem fuper
Ifrael
VulGATA
in
,
NOVA.
fingultum
,
VeRSIO ANTIQUA.
& in fcru:
non erit tibi hoc 1 1, pulum cordis domino meo quod effuderis languinem innoxium aut ipfe te ultus fueris & ciim beneFeceric Dominus domino meo recordaberis
, ,
-ji
&
til
benefacies
ei.
Ex M/. Ctrl,
a, i.
ancilla; tua;.
J
1.
Et
ait
minus Deus
Ilrael
fum meum
&
David ad Abigail Renediitus DO' qui milit hodie te in occur , benediftum eloquium tuum
:
52
Benediftns
tui.
Dominus Deus
Ifraijl,
qui Amh-.rp.i:.
S'J-'-
i.z.
mifit te houie
hue obviam mihi,&. benedidi
mores
VuLGATA NOVA.
?
).
&
benedifta tu
,
qux
prohibuifti
irem ad fanguinem
&
ulcifcerer
me hodie ne me manu mea.

Ifrael, qui pro-
in
34. Alioquin vivit
Dominus Deus
me ne malum facerem tibi nifi cito vcnifles occurfnm mihi , non remanliflet Nabal ufque ad lucem mamtinam , niingens ad parietem.
hibuit
:
VULGATANOVA.
manu ejus omnia qu;E attulerat ei , dixitque ei Vade pacifice in domum tuam, ecce audivi vocem tuam,
55. Sufcepit ergo David de
:
VerSIOANTIQUA.
3 5
Afcende in pace in dom.um tuam

i5c
vide,
Amh,
tihi
fuf.
jam audivi vocem tuam ,

tuam.
I
ie\ ei'iais liim
faciem
&
honoravi faciem tuam.
56, Venit autem Abigail ad Nabal

ei
VU LG AT & ecce erat

:
NOVA.
,
Abigail
ut fumeret earn
fibi
in
uxorem.
in
convivium
in
domo
ejus
:
&
cor Nabal jucundum

ei
convivium regis erat enim ebrius nimis

,
quafi
40. Et venerunt pueri David ad Abigail
Car-
&
melum
.
non indicavit mane.

?
verbum
pulilluin
aut grande ufque
7.
Diluculo autem ciim
digeffiflet
vinum Nabal
indicavit ei
uxor fua verba

,
ha;c
&
emorruum
eft
cor ejus intrinfecus

38.
&
fadus
eft quali lapis.
David mifit nos ad te , ut accipiat te fibi in uxorem. 4 1 Qua; confurgens adoravit prona in terram ait Ecce fsfliiula tua fit in ancillam , ut lavet pedes fervorum domini mei. & furrexit Abigail afcen41. Et feftinavit
,
&
locuti funt
ad earn
dicentes
',
&
&
Cumque
,
pertranlilfent decern dies,
perculfit
dit fuper
afinum
,
&
6c
quinque puelLi; ierunt

feeuta ell
cum
ea
;
Dominus Nabal
59.
ait
;
&
mortuus
eft.
pedillequa; ejus
fafta eft
illi
nuncios David
&
:
Quod cum
audiilet
,
David mortuum Nabal,

qui judicavit caufam op,
uxor.
Benediftus Dominus
43. Sed
&
Achinoam
accepit David de Jeziael
probrii mei de
divit a
manu Nabal
&
fervum fuumcufto-
&
fuit
utraque uxor ejus.

,
malo
&
malitiam Nabal reddidit Dominus
in caput ejus.
Milit ergo
& locutus eft ad rem David Phalti Lais NotjE ad Version E M A N T QUAM.
David
,
44. Saul autem dedit Michol filiam fuam uxoqui erat de Gallim. filio , ,
I
Mf. cod. habec fecunda manu , pod hoc Vulg. nncilU tux. Gr. Kai /.imSlv.n t!?; J\.8';ih; (\ d-yci.^2Ita
of
#.51.
Ambrof. fup.
.
ait
hoc Abigsae diclum
elfe
Gr. Ka; sTts
Aac/i/ TH 'Ar/ai'a.
aurn.
If. 51.
Vix melius i Grseco , prater hoc uh. more! lui, pro quo TfoOTo; Qv , modus tuns ; item fup. Tai/'xii t hac , loco hue, poll hodie, Theodoret. addit vftifa.
f. 5f Gr. delei /im , port vide ; & loco rezmiins pirn, hab. jtV/occ, elcgi , Nobil. veiih ftifc'pi ; cetera concordant.
Tom.
I.
Ttt
, ,
P4
LIBER
I.
REGUM.
Cap.
XXVI.
CAPUT
Slip.
XXVI.
Hachila
,
VULGATA NOVA.
11. ig.
FT
2..
venerunt Ziphii ad Saul in Gabaa, dicen:
qua
eft
ex adverfo
folitudinis.
r.tes
Ecce
David abfconditus
eft
in
coUe
Lucif.Cai.i.i. frcS. Ath.vi. i83.

s.d.
Et
opacum
VerSIO ANTIQUA. furrexit Saul, & defcendit in defermm & cum eo tria millia viiorum elec-
VuLGATA NOVA.
1.
tum Ziph
eleftis
Et furrexit Saul, cum eo ,
&
tria
defcendit
niillia
in
defer-
&
,
virorum de
in
toriun ex Ifrael, quxrere David
Ifrael
ut
qusreret
David
deferto
Ziph.
chila
Et caftrametatus eft Saul in Gabaa Haqus erat ex adverfo folitudinis in via : David autem habitabat in deferto. Videns autem quod venillet Saul port fe in defertum ,
3.
,
4.
Et mifit David exploratores
&
cognovit
4.
millt exploratores
&
didicit
quod
illuc
quoniam
venit Saul in Sicelet. abiit in locum 5. Et luirexit David occulte, Abner filius Ner, prinubi dormiebat Saul, ceps militix ejus 6c Saul dormiebat in ftragulis plebs erat circa eum prxclaris ,
veniflet certiffime.
5
.
&
Et furrexit David clam

ubi erat Saul
,
;
&
venit
,
ad lo-
&
cum
dormiebat Saul
militix e)us
,
&
&
in quo Abner filius Ner princeps Saulem dormientcm in tentorio ,
ciimque
vidiilet
locum
,
&
ad Amalech Cetharum , Abefla filium Sarvis , fratrem Joab, dicens Quis introibit mecum in caftris ad Saul ? Et dixit Abeffa ad David Ego ibo tecum. Abefla ad populum 7. Et intraveritnt Da\id
6.
&
David
dixit
&
& reliquum
6.
ait
vulgus per circuitum ejus
,
,
&
node,
fis,
& ecce Saul dormiebat in llragulis pretio& lancea fixa ad caput ejus pra;clara & Ab: :
ner dormiebat circa eum.

Conclufit Domi8. Et dixit Abefla ad David nus hodie inimicum tuum in manibus tuis nunc occidam de lancea , lemel in terram figens
:
David ad Achimelech Hethaum Abifai filium Sarvir , fratrem Joab , dicens : Quis defcendet mecum ad Saul in caftra ; Dixitque Abifai Ego defcendam tecum. 7. Venerunt ergo David & Abifai ad popuinvenerunt Saul jacentem & dorlum nofte, mientem in tentorio , & haftam fixam in terra populum dorad caput ejus Abner autem
;
&
&
&
mientes
in circnitu e)us.
:
&
8. Dixitque Abifai ad David Conclufit DeuS inimicum tuum hodie in manus tuas nunc ergo
:
perfodiam eum lancea
in terra
femel
&
fe-
&
non repetam
9.
:
illam.
:
Et
dixit
David ad Abefla
Non
continges
il-
ium quoniam quis injiciet manum fuam in chriftum Domini , & purus erit ? 10. Et dixit David Vivit Dominus, quoniam nifi Dominus percufferit ilium , aut nill hora illius
:
cundo opus non erit. 9. Et dixit David ad Abifai Ne interficias eum quis enim extender manum fuam in chriftum Domini , & innocens erit ? Vivit Dominus, quia 10. Et dixit David
: : :
nifi
Dominus
percuflerit
,
eum
aut dies ejus ve'
venerit
&
moriatur, vel in
:
pugnam
defcenderit
injicere
nerit ut
moriatur
:
aut in pra;lium
defcendens
&
apponatur mihi autem non

1
perierit
fit
a
:
Domino
ma-
1 1
propitius
in
fit
mihi Dominus ne extendam

:
num
in chriftiuTi
eft
Domini
&
ceam , qux
ad caput
illius
nunc accipe lan, & lentem aqux
manum nieam
tolle
chriftum Domini
nunc
,
igitur
haftam
aqusE
, ,
qua; eft ad caput ejus
&
fcy-
& recedamus nos.
& abeamus. NotjE ad Versionem antiquam.

phum
ditur
t.i. Ad verbum e Grico , pnier unum opAcum , pro quo Zi'p ; exinde fie , en^!lcTlIi , per relat. ad âidSs^ , at in Ml Alex, ac edict. Aid. Jc Compl. ixtîHTuv , ehihTiim , ut fup. Similiter Ambr. 1. 5. offic. to. 2. col. 116. facie regis S.iii! , David cum fugtrtt b. alludcns , ait quod eum rex citm trthus milltbiis uirortim eleilorum ad in;
dvn , ejus, ficut tft thk -/m , in terram, fodfixa , detratla voce praclara , additis vero feqq. ijj >ao; fTy , popuhis ejus, poft 'ASittyip, feu Abner ; reliqua ut in
Lat. fupra.
.i
feretidiim fiecem 1 deferto qitxreret
tr:grejpts in
caflra re-
gis
ciim dormicntem offeiidijjil

,
nslijatinnipfe unn feraijjil,

jngrejjits
Jed etiani protexit

perimeretnr.
ne nb ahiûo qni Jimul
faerat
Vix melius de Grico , iiili quod pro manibus pro oCcidam , iscthab. X-^P*^ C^ * manus tuas , raâi , perctttiam , abfque feq. de , cujus loco ponic elu' TO , eum , ut Jemel , poft terram , abfque verbo Jigens : demum in fine hab. du-ru, ei , loco illam. Anibr. 1. 3.
Tf. 8.
,
tuis
&
offic.
i!.n. Ultima tantiim
qua habctur 'miixii in vere , al. sVo/^w? , prmipii. edit, inntei Tt. y. Nonnulla variant Gr.ce , nempe feqq. ikacpius( ac in edit. Compl. eVo^ fi/Gn ) Icti , iiigredttttr , pro abiit
, ,
vox Sicelet, differt a Grsco, pro Kuhi , paratiis de Ceila , in Aid.
hodie
to. 1. 116. c. hxc hab. Dominus inimicum tuum

e:tni.
Dicit
ei
Abeffa
: ,
Conclujit
J
in manibus tuis
mine
occidam
If. 9.
,
ges
cxinde pod I. dormiebat., additur suti' Abner , pro quo ult. 'ACfwn'p "îri pro
'1
iteratuique ante
,
Ita de Gr.vetbum e verbo , hoc excepco, non continpro quo ;ii TaTfivoiti)? , ite humiliaveris i in Mi. Alex, ac edd. Aid. & Compl. ^:i <A.ir6fi'f)i?, ne labefacias. Apud Ambr. 1. 3. offic. to. 2. 116. c. iic iôn conjumas eum,
:
ftragulis prxclaris
quoniam quis
"t.
6cc. uc fupra.
iic
Mfi-^mri
erat
,
id eft
letlici
regii
Aq.
^fi-/\v>.i!iH
Si.
pro
fT-TC
'sjctê/.iî^^viHî ,
caftrametatus,
:
tat limplic. H,w/pa
pro niji hora, exf10. In Grdeco deeft quoniam, item aVotaVyi , mortuns Juerit , dies;
Sc
&
Kai Vexp/Oh AafliT , ^ primiim in Graeco & '^ph 'Adayi. Et refpondii Dainfk 'ACi/xhix vid , jj dixit ad Abimelech ( lion Amalech) J5 ad Abeffa, &c. pauloque port pro in caftris ad Saut , iic , arpoi; Xctax si; Tuf 'srapi/<Co?.iiv , ad Saul iti caftra, ( edit. Compl. in
T^,6. Ita
caftra
ziid
,
pro moriatur,
116.
c. legit
:
po
apponatur
iic, TTf n'lA^,
appojitus
fuerit; reliqua fimilia.

Vivit
cufferit
Ambr. etiam 1. 5. offic. to. 2. Dominus quoniam niJi Dominus

,
col.
per-
ilium
aut
niJi hora illius I'enerit ut
pugna
dijcefferit
apponatur mihi
&
ad Saul ) demum port Abejfa , deed hoc , ad Dapro ibo, ponitur e/OE^fi/coâ; , ingrediar.
"it.
7. In
Grico
,
lie ,
,
(inircfwil ai
,
vel ut in ed.
;
Compl.
exinde
Rum. runt defcenderit , ; mihi non /it , &c. ut aptetur Grxco , j, ra/iorEK' /.tiiJoL,uSi fici, at repugnare videntur Mis. codd. cum vet.
:
&
mori.uur , aut Mfs, nonnulli feejufd. edit, lie interpungit ap:
fonatur
editt.
Tt.
t'CTTUfsuitlai
intra!
vel intrant
pro intravermit
loco dormiebat in ftragulis pretiofis , (ic , KaGEu/oii' viciCi vi yitH-zi^n > dormitns fomiie in lettica ; dein ad lancea 1 ad-
II. In
Gixco
/j.vlufxcil<;
/û
mihi autem
nor. Jit i at in edit,
, nequaquam mihi, loco Compl. ',ci Js îi fubin:
,, :
LIBER
VU
aquK,
non
qui erat
I.
REGUM.
12.
:
Cap.
XXVI.
David lanccam
L G A T A
NOVA.
,
,
Versio antiquA.
Et accepit
P5
,
II. Tulit igitur David haftam
ad caput Saul
,
eiat quilquam
,
& fcyplium & abiciunt & qui videret, & inteliigeret,

(o
,
&
evigilaret
fed
omnes dormiebant, quia
a capitc ejus, abicniiit ipli non erat qui videret , neque qui fciiet , non crat qui vigilaret , omnes enim dormiebant , quoniam ti:
aqux
&
& &
\cmem
Ludf.Cal.uHfup,
&
Domini irruerat luper eos. Ciimque tranfillcc David ex adverfo ftetiflet in vertice mentis do loiige , & eilet grande intervallum intet cos , ad Ab14. clamavit David ad populum , ner filium Ner, dicens Noniic refpondebis AbQuis es tu qui ner > t refpondens Abner , ait inquietas regem ? damas , Nunquid non 15. Et ait David ad Abner
jior
1
i .
mor Domini
15.
iniierat in illos.
&
&
&
Et tranlivit David contra, fletit in cacuminc mentis longc , erat magnum iter inter eos deprecatus eft David populum , ^ Abner, locutus eft, dicens Non refpondis Abner.' Et refpondit Abner, dixit Quis es tu, qui vocas me ? quid eft ? Et dixit David ad Abner Vir tu es 1 5. quis
&
&
& &
&
&
vir tu es
&
&
quis alius fimilis tui in Ifrael
qua-
ficut tu in lirael
?
qiiare
non
cuftodis
dominum
re ergo non cuftodifti

ingrellus eft
dominum tuum regem ? enim unus de turba , ut interticeret regem , dominum tuum. 16. Non eft bonum hoc , quod fecifti vivit
:
tuum regem quoniam intravit unus de popuio dilperdere dominum tuum regem.
16. Non eft bonum hoc, guod fecifti vivit Dominus, quoniam filii mortihcationis vos eftis qui non cuftodiiftis dominum regem veftium, ciirirtum Domini & nunc vide ubi eft lancea regis, & lentis aqux, qux erat ad caput ejus. 17. Et cognovit rex Saul vocem David, & dixit Vox tua hxc , fili D.tvid? Servus tuus, domine rex. 8. Et adjecit David Ut quid hoc perfequitur dominus mens retro fer\ urn ilium Quoniam quid deliqui ? &: qux eft a me malitia ? 19. Et nunc audiat dominus mens rex verba fervi Si Dominus Dcus tuus incutit te in meum doloiem, & vidimam immolationis quod 11 filii hominum, maledicli in confpeclu Domini q'-ioniam ejeccrunt me liodie , non confirmatum effe in teftamentum Domini, dicentes Vade, lervi
: :
Dominus
quoniam
filii
mortis
,
cuftodillis
dominum veftrum
lit
,
non chriftum Domini

eftis
vos
qui
nunc ergo vide ubi

fcyphus aqua;
dixit
hafta regis
&
ubi
lit
qui erat ad caput ejus.

,
17. Cognovit autem Saul vocera David

:
&
Nunquid vox ha;c tua tili mi David ? ait David Vox mea , domine mi rex. Et ait Quam ob caufam dominus mens I 8. perfequitur fervum fuum ? Quid feci ? aut quod eft malum in manu mea ? 19. Nunc ergo audi oro domine mi rex, verba fervi tui Si Dominus incitat te adversiim
,
&
homimaledidi funt in confpeifhi Domini qui , ejecerant me hodie , ut non habitem in h.rred tate Domini , dicentes Vade , fervi diis alienis.
,
me num
odoretur facriticium
fi
.autem
filii
diis alienis.
zo. Et nunc non ejfundatur
f.inguis
mens
in
terram coram Domino

rael ut qunjrat pulicem
quia egreflus
eft
rex If-
unum
,
ficut perfequitur
2.0. Et nunc non cadet fanguis meus in terram ante confpeclum Domini quoniam exiit rex liracl quxrere pulicem unum , licut perfequitur
;
perdix
in
montibus.
ait
II. Et
Saul
Peccavi
revertere
fili
mi
noftua in montibus. 21. Et dixit Saul Peccavi, convertc

:
fili
Da-
NotjEadVersionem A D
de addicuryux*, ad tncinitm , ficut Aji , verbo accipe ^ ("ed. Aid. delet 4v ') dein loco qua ejl ad caput , iiabecur x-ô fafôo-isfpzy-m t t cervicixU , mel. in Compl. tc-sj/jc? -Aapa-Mi
'.
A N T
A M.
1
demum
Ko( !p/i
,
ult.
voci hjs
hoc fuperadditur
tLoh'
ixun'i
ff
quod
1.
deeft in
Compl.
csetera
ad verbum ut hip.
:
Ambrof.
t'. 12.
5. offic. c.
a Dotmfio
injiccre
manum
J. to. i. 116. c. lie habec Nsw /;< meam in ckrtjluin Domiiti.
Rurfus hie habetur Grasce , xwi CT/>;^s^t,^^,- , a cervkah, pro a cipiie , ac in ed. Compl. conftanter irfj; XEfaAi;, ut liip. ejiinde pro ipji , iafi' t .vrin; ^ pn fe ip/i at in Compl, ccvrci ; item jSasttwi' , loco qrti vjihret , iterumquc nun erat , hoc addito , irV mk , ytvcuCKoiy , tjni cogTiBJceret , pro qui Jciret , ut & i'i'.yiifo/îKt; , qrii excitaret , loco qui vigilaret , pauloqiie poft pro ihrmieham , jiVwJe; , dormientes , abfque praiced. enim ; deiiique pro
jc,
'eqtiaqnam jiiUm ntjhdiam , quod domino fuo adhibtnt. ^. i6, Ita primiim Grjece Kal ^n dytt^.lv to piiua tJVo, Et non honnm verbum hoc; fed ab edit. Compl. abeft it-'. exinde deleto verbo (/?;;, habetur fimpliciter , jjLJaoc:j7;; , loco qui non cii(lodiijlts ; item pro ubi ejl , (ic , JViJ , qn-ejo & pro qu^ erat , -ttS hi Tii OTfo? , ubi funt quit ad; in edit. Compl. hoc, tsifEV'j ponitur ante lancea, abfque A. Ambrof. 1. 3. offic. e. J. to. 2. 116. d. ait, dercgt
przncipem militix Abner
ci'
monflralfe
'
David
itbi ejjet
lancea regis
vei lenttcula
q;t,t
erat
ad caput
17.
J,
regis.
Tf.
Gracco abefl rex,

,
&
ante
1
nitur
uTTs Ac.vIS'
dixit
David
voztm ferviis , poreliqua ad verbum
ut fupra.
timsr
fie
3-a/ie;, Jliipor
csctera limilia.
Ambrof.
1.
3.
offic. c. J. to. z. 11(5. d. eadem memorat, dicens : Jmj( not! permtfit ntcart enm ; fed Jolam laaceam , qii.e eiat
ad caput
lenlkulam fuftnlii. , 5 Tt. 15. Similiter in Graeco , prjcter duo, n"; to ote'ssi- , ultra, pro contra^ 8c îwh h cio'?, mittta via , loco erat
ejus
Ad verbum e Grseco , exceptis feqq. parvi ponEt adjecit David, pro quo fimpliciter , Kal ii-my , Et dixit ; unus Mf. Alex, addit Aa^'J exinde deefl meus ante retro , quod tamen retinent editt. Aid. & Compl. demum pro his , qutt ejl a me malitia ? fie , t/ njfiin iv
ft. 18.
,
deiis
E'y'
magnum
cacumen
if. 14.
iter.
Ambrof.
1.
}.
,
offic. c.
Itaqiie dormientitus
moyitis.
cunSis
egrejjus
lie
J. to. 2. fie pergit cajlris , traiijivit in
Pauca variant Grsce

,
,
,
nempe
='/>:&E)caA/o7o
,
ad-oocavit
,
nee magni ponderis pro deprecatus ejl , paueji
loque port
bis
loco g; Abner
g; hciiins
,
,Cic,
.',
tw 'AGtf,
qu invenla ejl in me mjujlitia? Nonnulla variant Gncc, nempe primo, to pi^ t? JVt'Aii aVT^ , verbum fervi jui , loco verba (ervi ; deinde ifl:a , E/ i 0eo; jV/ca'^ Qi iir' ifii , oop-oEi^-.i'ii .9-:'clx Qi- Si Deus incutit te in me oljiat ftcrificium tuum : tum fie, i, </", y Jt al. '.i Ai,^ autem , pro quod Ji addita voce irci, hi, huic , maledidi ; demum loco tejlamentum , habetur K?.H5i':î'a , h^neditate i cactera quactJiKMîa,
ir. 19.
, , ,
tvf EMjAmis;
.,
item pro refpondis
ita
aôze.Biijii
.,
fc loco iiocas
eji
me,
fimpliciter
/.cih-er
refpondevocans , fubla-
drant.
Sf-.
20. Vix
unum
cadat
,
to feq. qutd
Mf. Alex, ac
editt.
Aid.
&
Compl.
fe-
fcilii;et CTs'i;! ,
aut alterum Grace non confentiunt, pro cadet , 4"X"' i">^ ' anim.im
&
ni , al. y.aîV ^s ; t/; ei oJ; at ubique conflanter 'AEm?f , pro Abner. Vix unum aut alterum difcrepat a Gracco ir. 1$. , nempe Vtr tit es , pro quo Ova dmp 01/'; vir tti? al. Ou'xi ) Konne -vir tu? item infra praeponitur i. , vcci qn.tre. Ambrofius I. 3. offic. e. J. to. 2. Ii6!'d. fie narrate pergit Et ceargiure ccefil ftipatcres regies prxapue ,
-/.cthrn
runt
meant
eVk
;
loeo pulicem iinutn

,
at
in edit.
Compl.
ûf.MV
pro ncBua veto
fie
roxTijio'/jaJ,
id eft, corvus noilur-
nus.
Km
f.1.1.
A Grxeo
abeil
jam
poft in
te
praeterquam a
Mf. Alex, ae edit. Compl. in quibus additur st/ ; tum in quo , hab. aVd' loco ideo quoniam anima accepta ejl
&
'iy?t,Mi
ivy
/J.)!
ifixf/^nU (^K
, !<
-rX QiffiiZ}'
ij
'
ff-
Tom.
I.
Ttt
5i6
Incif.Cal.uhifiip.xiA
* Sufp. mea.
:
LIBER
qiioni.im
I.
REGUM.
&
Cap.
:
XXVII.
NOVA.
VeRSIO ANTIQUA.
in te j.im, ideo qiioniojn anima * accepta ell ante oculos tuos in ignodiem hiinc , in quo ftiiltus fadus iiim ,
VuiGATA
:
non malignahor
ravi mulra vehementer. z2. Et refpondit David, dicens

regis
-;.
:
David nequaquam enim ultra tibi malefaciam, eu quod pietiola faerit anima mea in oculis tuii hodie apparet enim quod ftulte egerim ignoraverim multa nimis.
,
&
Ecce lancea accedat unus ex pueris , &. accipiat earn.

:
11. Et refpondens David

gis
;
ait
Ecce hafta re-
tranfeat unus de pueris regis,

)
.
&
,
tollateam.
Et Dominus
:
leltituat iinicuique julHtias
&
licut tradidit te hodie in manibus fidem lliam meis, &c nolui injicere manum meam in clirif-
Dominus autem retribuet unicuique fecundiim juftitiam fuam & fidem tradidit enim te Dominus hodie in manum meam & nolui ex1
:
tum Domini.
^4.
tendere
manum meam
licut
,
Ecce
ficiit
exaltavit fe
anima
tiia
in
hunc ante oculos meos , fic (ignificetur mea in confpedu Domini , & abripiat me eruat me ex omnibus tribulationibus.
* S;;. fades,
li
;
diem anima
,
14. Et
in oculis
magnificata
meis
&
fi-
oculis
Domini
&
Domini. ' anima tua hodie fic magnihcetur anima mea in liberet me de omni anguftia.
in chriftum
eft
Benediclus ^5. Et dixit Saul ad David faciens * , &: potens poteris

:
2
fili
Ait ergo Saul ad David

:
Benediihis tu
&
quidem faciens facies , potens poteris. Abiit autem David in viam fuam, Saul reverfus eft in locum fuum.
mi David
&
&
&
N0T.1E
Ifrt ijttid pretief
n.)
AD Versionem ANTIQUAM.
,
anima mia in
;
eculis tais
J^ in hodier-
ediic.
omnes
injicere.
:
d:i
abfque feq. in que
reliqua quadiant.
f. 24. Ipfo inido Or. habet de

iij.i-/a.>-unv
,
^. ii.
ctns
,
Duo
lantiim difcordant
sl-zs
,
cum
pro quo k
J5
dixit
&
Gr.Eco , fcilicet diaacdat , pro quo J ii\-
magnificata
eji
Ka) pro
I'Ji ,
x$ 'ece
,
,
exinut Sc
exalta-Jit fe
iiruii trnnfeat.
t. 15.
c'l'T?
te
,
Similiter in Graeco, prater ifta ,/7ris-/i/-|<, rejiiBe y.a.Tx
Qy/^s^y a ratjrn cV lf,^ct?^î7c /a^ , hodie in hac in oculis meis , loco in diem httnc ante oculos meos ; rum ^to Jigni~ pro ahripiat^ jicetitr , rurfus ^f7a>tt'^ci' , magnifcetur ,
&
tuety pro Tcjiitnat,

,
politum ante
jifflitias
iicut
cxiTTxexi
tegat
s'x
demum
loco ex omnibus trthulationibus ,

,
&
offic.
port ipl'as ; item additur Ki'e^:; , port hoc , tradidit pro in manihus meis , fic , i'; X-'fî /<f Ambr. 1. 3. c. 5:. to. 2. 116. c. ira legit Et Dominus reflitti.it uni :
iingulariter
Tf.
wicvi
facies
ii
^>l-it;ug.
nifi
2 J. Apte ad Graccum
, ,
quod poft faciens
ad,
ditur cra.M'i;
t';
&
in fine feqq.
a-Trc s-p5-|y f/;
,
Kat aViT^^? ^xv^S"

toc t::7&k xVT}f
revertit
I.
(ttique jujiiiias fti.ts

nits in mantis
^ fdem
fuam
: jieiit
tradidit
te
Demi-
THy oj
cy
aVr?,
2a^
tum Domini :
meas ^ 1^ noltti vindicate manlt mea in chrifMfs. quidam ferunt , indncert manum meam.
e.
Et
abiit
David ad viam fuam
i$
Saul
ad
lo-
cum fuum.
CAPUT XXVII.
VULGATA NOVA.
1
.
David XZ/ dam una die
"T^
ut
ait
in
corde fuo
in
Aliquando
:
inci-
David
8.
in
regione Philifthinorum
,
quatuor menGum.
,
in
manus Saul
nonne melius
,
Et afcendit David
Gefliiri
,
eft
fiigiam
&
,
falver
terra Philifthinorum
das de
&
de
& viri ejus & agebant praeGerzi & de Amalecitis hi

,
;
ur defperet Saul
finibus Ifrael
cefletque
me
qusrere
in
cunitis
z.
Tiri
? fugiam ergo manus ejus. abiit ipfe , fexcenti Et furrexit David, cum eo ad Achis filium Maoch regem Geth.
&
;
&
enim pagi habitabantur in terra antiquitus , euntibus Sur ufque ad terram Êgypti. nee re9. Et percutiebat David omnem terram
,
linquebat
viventem virum
3.
Et habitavit David
;
viri e|us
res ejus
cum Achis in Geth, ipfe & & domus ejus & David & du.^ uxoAchinoam Jezrahelitis & Abigail uxor Navir
,
oves
&
boves
,
&
afinos
& muherem toUenfque & camelos & veftes

:
revertebatur
&
veniebat ad Achis.
:
bal Carmeli.
4. Et nunciatum eft Sauli
quod
fugiflet
David
in
Geth
5.
&
non addidit
tuis
,
ultra qujerere
:
eum.
Si inveni
Dixit autem David ad Achis

in oculis
,
gra-
tiam
detur mihi locus in una urbiiun

ibi
:
In quern irruifti hoRefpondebat David Contra meridiem Jud^ , contra meridiemjCeni. contra meridiem Jerameel , I I Virum & mulierem non vivificabat David , nee adducebat in Geth , dicens Ne foite loquantur hoc erat decreadversum nos Ha?c fecit David
10. Dicebat autem ei Achis
?
:
die
&
&
&
regionis hujus
ut habitem
cur enim manet fer-
tum
illi
omnibus diebus quibus habitavit
in regione
vus tuus in civitate regis tecum ? 6. Dedit itaque ei Achis in die

ter
Phililthinorum.
ilia
Siceleg
prop,
12. Credidit ergo Achis David, dicens
Multa
:
quam caufam
in
fafta eft Siceleg
regum Juda
uf-
mala operatus
eft
contra populura fuum Ifrael
erit
que
7.
diem banc. Fuit autem nimierus dierum
igitur mihi fervus fempiternus.

,
quibus habitavit
CAPUT XXVIII.
VuLGATA NOVA.
I.
TT Aftum
eft
autem
in diebus
illis
,
congrega-
X/
David
:
verunt Philifthiim agmina fua

;
ut pripara-
facSairus eft fervus tuus.
rentur ad bellum contra Ifrael

Sciens nunc fcito
,
,
dixitque Achis ad
quoniam mecum egredie-
Nunc fcies qua: David ad Achis Et ait Achis ad David Et ego cuftodem capitis mei ponam te cun&is diebus. Fide Not, ;. Samuel autem mortuus 3 Sf. ty.
i. Dixitque
: :
ris in caftris tu
&
viri tui.
eft
planxitque
eum
ora-
I.

In fine verfus hujus Mf. cod. Germ. n. 7. addic manu ac vitiose r inierfecit eos qui fitones invenrx habehant. Similiter hab. Corb. n. I. eadem ma. fed
Ecclit
46. X3.
:
f.
?.
ne
inferiori
fufFragatur Grace, paulo fiip. ubi
fecunda
dcleta
ziQiuxi tv4
r/fare'.wi'Sir!' at fuperius
,
tam ab
gata.
ipfo Grseco
fic Ka! additamentum abeft quam ab Hebraico textu , & Vul-
manu
altera
loco
St,
bit mel. in viittre, ut
tamen verbi hujus inventx , fcriMf. altsr Curb. n. 3. in margi-
, :
LIBER
nis Ifrael
,
I.
REGUM.
V
U
I.
Cap.
G A T A
fua.
XXVIII. & XXIX.^

NOVA.
me
ut
fufcitarer
?
517
:
&
fepelierant
eum
in
Ramatha urbe
,
tafti
Et
ait
Saul
Coaiftor nimis
Et Saul
abftulic
magos
&
,
hariolos de terra.
iKjuidem Phihfthiim jiugnant adversiim

recelllt a
me
:
&
Deus
4. Coiigregatique funt Philifthiim
&
venerunt,
me
&
,
exaudire
me
iioluit
neque
in
ma-
&
Sunam congregavit autem

:
&
nu prophetarum
te
,
neque per fomnia
vocavi ergo
Saul univerfum Ifrael

5.
&
venit in Gelboe.
Philiftliiim
,
ut oftenderes mihi quid faciam.
Et vidit Saul caftra
& timuit &

,
iCi.
Et
ait
Samuel
4 te
,
Quid interrogas mc
cum Do-
expavit cor ejus nimis.

6. Confuluitque
minus
6
recefferit
& tranfierit
:
ad a;niuluni tuum?
Domi,
Fide Not.
neque per
nam
& non refpondit ei

neque per facerdotes
,
manu mea
neque per fomnia

prophetas.
7.
fuis
:
Dixitque Saul fervis
7
,
Fide Not.
Quirite
milii
mulie-
Levi!,
rem habentem pythonem

Eft mulier
8.
aliis
&
vadam ad
Endor.
:
earn
&
ao. 17.
Dtiit.
'
fcifcitabor per illam. Et dixerunt fervi ejus
ad eum
Dominus ficut locutiis eft in tuum de manu tua dabit illud proximo tuo David 18. quia non obedifti voci Domini, neque fecifti iram furoris e|us in Amalec idcirco quod pateris fecit tibi Dominus hodie. 19. Et dabit Dominus etlam Ifrael tecum in nianus Philifthiim eras autem tu & tilii tui mecum eritibi
,
17. Faciet enim
& fcindet regnum
&
pythonem habens
,
in
tis
fed
& caflxa
Ifrael tradet Domiiius in nianus Phi-
18. II.
M.
16.
Mutavit ergo habimm fuum

veftimentis
veftitufque eft
viri
illi
lifthiim.
2.0.
&
abiit ipfe
&
duo
cum eo
:
Statimque Saul cecidit porreftus

,
in
terram
veneruntque ad mulierem node , fufcita mihi mihi in pythone ,
&
,
ait
Divina
tibi.
extimuerat enim verba Samuelis

in
&
robur non erat

ilia.
&
quejii
dixero
eo
quia non comederat
panem
ilia
tota die
9.
Et
ait
mulier ad
,
ta fecerit Saul
riolos
&
eum Ecce tu nofti quanquomodo eraferit magos & ha:
1 1.
ingrelTa eft itaque mulier

)
turbatus enim erat valde
ad Saul , dixitque ad eum

,
(
:
con-
Ecce
de terra
>
quare ergo
infidiaris
anima; mea;
dicens
ut
obedivit ancilla tua voci

in
tu.-E
&
pofui
animam meam
,
occidar
manu mea
ad me.
11.
&
audivi fermones tuos
quos locu-
10. Et juravit
ei
Saul in
Domino,
Vivit
tus es
Dominus
ter
quia non eveniet
tibi
quidquam mali prop-
banc rem.
11. Dixitque
: :
&
,
Nunc igitur audi & tu vocem ponam coram te buccellam panis

,
ancillx ture
ut
comedens
Quem fufcitabo tibi ? Qui ei mulier Samuelem mihi fufcita. exclali. Ciim autem vidiflet mulier Samuelem mavit voce magna & dixit ad Saul Quare impofuifti mihi ? Tu es enim Saul.
ait
,
:
convalefcas
runt autem
dita
&
pollis iter agere.
15. Qui renuit,
&
ait
Non comedam.
mulier
, ,
eum
fervi fui
&
8c
Coegetandem aufedit
voce eorum fuirexit de terra

Mulier autem
,
&
fuper
leifhim.
Etait mulier ad Saul

:
Noli timere quid vidifti > Deos vidi afceaden;es de terra. 14. Dixitque ei Qualis eft forma ejus ? Qus ait ipfe amiihis eft pallio. Et inVir fenex afcendit , inclinavit fe futellexit Saul quod Samuel elFet , adoravit. per faciem fuam in terra , Dixit autem Samuel ad Saul Quare inquie1 5.
I 5.
Dixitque
ei
rex
:
14.
in
ilia
,
habebat vitulum pafcualem

:
domo
,
&
feftinavit
farinam
mifcuit
&
15.
&
pofuit
,
&
ciim comediflent
& occidit eum tollenfque eam & coxit azyma ante Saul & ante fervos ejus. Qui furrexerunt & anibulaverunt per
,
&
totam noitem
illam.
46.23.
If. 6.
NotjE ad Versi O
margine eadem manu, pod Jomn:,ft addit fiet^rte per facrifiiiii > deinde ur in Vu!g. fieqne per jacerdotes i hoc vero neqne per Jacrijiaa , abcfl ciitn ab ipfa, turn ab Hebraico cextu & Grxco.
Mf. Corb. n.
5.
N E M
A N T
I.Q
U A M.
I.
in
t. 7. Huic J04. c. dicens

hcKit
&
:
feqq. alludit Tertul,

ISiec
de anima
fpinirii
p.
enim hythomco tunc

ejjingere
,
mitiiis
animam Samuelis
Sartle.
psjl
Demn
nmltios confa-
leme
CAPUT
*
XXIX.
tris ?
VULGATA NOVA.
Ongregata
igmina
in
c
1.
funt
ergo
:
Philifthiim
uiiiverfa
Aphec
,
fed
&
Ifrael caftrameta-
J.
Nonne
:
ifte eft
David
?
cui cantabant in choris,

,
tus eft fuper
fontem
qui erat in Jezrahel.

in
dicemes
PerculTit Saul in millibus fuis
& David in
:
Et fatrap.T quidem Philifthiim incedebant
decem
6.
millibus fuis
centuriis
&
millibus
in noviflimo
}.
David autem agmine cum Achis.

:
&
viri ejus
erant
Vocavit ergo Achis David

,
&
ait ei
Vivit
Dominus
ad Achis
:
quia redtus es tu
,
&
bonus
in
confpeftu
eft in
Dixeruntque principes
fibi
Philifthiim
meo
qua
pis
Quid
volunt Hebrai
:
ifti ?
Et
ait
Achis ad prin-
caftris
& exitus tuus & introitus tuus mecum & non inveni in te quidquam mali ex
:
die
David , qui fuit fervus Saul regis Ifrael , eft apud me multis diebus , vel annis , non inveni in eo quidquam , ex die qua traiisfijgit ad me , ufque ad diem banc > l.Par 4. Irati funt autem ad4 Fide Not.
ignoratis
cipes Philifthiim
Num
venifti
ad
me
ufque
in
diem banc
in
fed fatra-
&
non places.
7.
&
Revertere ergo
&
vade
pace
&
ftii
non
feci,
in
ot-
fendas oculos fatraparum Philifthiim.

8.
Dixitque David ad Achis

in
Quid enim
&
versus
lifthiim
eum
principes Phi:
quid invenifti
me
fervo tuo
dixerunt ei Revertatur vir ifte , , fedeat in loco fuo, in quo conftituifti eum , non defcendat nobifcum in pr^^lium , ne fiat nobis adverfa-
&
k die qua
,
&
conf,
peftu tuo ufque in diem banc
ut
non veniam
>
&
&
an2. Ker. jj, 17,
pugnem contra
9.
inimicos domini mei regis

,
Refpondens autem Achis
locutus
eft
,
ad Da-
rius
ciim prsliari caperimus
quomodo enim
,
aliter
vid
Scio quia bonus es tu in oculis meis

:
ficut
:
poterit placate
dominum fuum
nifi in
capitibus nof-
gelus Dei
fed principes Philifthinorum dixerunt

I
Non C
io.
NoTA AD Ve
7^.4. Mf. Corb. n.
dit in
O N E
vetiiat
M A N T
ntliifcum
Q U A M.
,
itim 19. 27.
JiJi
3. port hoc Vulg. in pralium , (uhmargine, ^ mn Jit conjiliaritts nnfler , deinde , f &c. In Grico lie ^ fiij ifX^Ss'^ n(f} llâjf Hi lay
:
ad helium
non fi.n mjidiatar laf-
trcrtim.
, ,: ,
, ,
5i8
LIBER
&
:
I.
REGUM.
1 1 .
Cap.
XXX.
de nofte David
,
VUXGATA NOVA.
afcendet nobifcum in prslium.
Surrexit itaque
ipfe
&
vir!
lo. Igitur confurge mane tu , fervi domini tui cum de nofte furrexeritis qui venenint tecum ccEperit dJucefcere , pergite.
ejus, ut proficifcerentur
,
mane,
&
reverterentur
ad
&
terram
Pliilifthilm
Pliilifthiira
autem afeenderunt
&
Jezrael.
CAPUT
V U
7.^.1
1.
I.
XXX.
NOVA.
David.
G A T A
Siceei
^Ûni]ue
venilTent
,
David
&
viri ejus in
V_/
leg die tertia
Amalecita:
,
impewm
fecerant
ex parte auftrali in Siccleg
&
percullerant Siceleg
16. Qui cum duxilTet eum, ecce illi difcumbebant /ijper faciem univerfa; terrs , comedentes bi-
&
&
fuccenderant
z.
eam
igni.
,
bentes
a mini-
&
,
quafi felbjm celebrantes
Et captivas duxerant mulieres ex ea

;
ta praeda
&
fpoliis
diem pro cuncqus ceperant de terra PhiliC,
non iiiterfecerant quemtno ufque ad magnum pergebant itinere fuo. quam , led fecum duxerant
,
&
thiim
&
de terra Juda.
ufque ad
,
&
17. Et percuffit eos David i vefpere
Ciim ergo venilTent David 6c viri ejus ad civiuxores inveniflent eam luccenfam igni , tatem ,
^.
vefperam
nili
alterius diei,
viri
& non evalit ex eis quifquam

adolefcentes
,
&
&
quadringenti
,
qui afcenderant
filias duftas eile captivas, fuas, &filios fuos, populus qui erat cum eo 4. levaverunt David
&
camelos
lecitx
&
fugerant.
&
18. Eruit ergo

,
David omnia qui
tulerant
Ama-
voces fuas ,
cryHiE.
5.
&
planxerunt donee deficereni in eis la-
&
duas uxores fuas emit.
19.
Siquidem
&
dua: uxores David captivs dufts
gnum
fuerant, Acliinoam Jezraelites,

ba! Carmeli.
6.
& Abigail
:
uxor Na-
&
defuit quidquam a parvo ufque ad matam de filiis quam de filiabus, & de fpoliis, quscunque rapuerant omnia reduxit David.
, ,
Nee
io. Et
tulit
univerfos greges
:
&
armenta
:
&
mi-
eum
eft
volebat enim Et contriftatus eft David valde populus Ir.pidare, quia amara erat anima uniufviri
navit ante faciem fuam
dixerantque
Hsc
eft prse-
da David.
1
laflS
1
.
cujufque
fuper
liliis
fuis
&
tiliabus
confoitatus
Venit autem David ad ducentos viros

,
qui
re-
autem David in Domino Deo fuo. 7. Et ait ad Abiathar facerdotem filium AchimeApplica ad me ephod. Et applicavit Abialech thar ephod ad David , confuluit David Dominum , dicens Perfc8. comprehendam eos , an non ? quar latranculos lios , Dixitque ei Dominus Perfequere abfque dubio enim
:
fubftiterant
nee fequi potuerant David

:
&
fidere eos jufferat in torrente Befor
qui egrefli func
&
&
comprehendes eos , & excuties prsedam. 0. Abiit ergo David ipfe , & fexcenti viri qui erant cum eo , & venerunt ufque ad torrentem Befor
:
obviam David populo qui erat cum eo. Accedens autem David ad populum , falutavit eos pacifice. z 1. Refpondenlque omnis vir peiTimus & iniquus de viris qui ierant cum David , dixit Quia non venerunt nobifcum , non dabimus eis quidquam de pra^da quam eruimus fed futficiat unicuique uxor fua
:
&
&
filii
quos ciim acceperint

Dixit autem David
:
recedant.
fic
&
} .
Non
facietls fratres
,
laffi
I
quidam
o,
;
fubftiterunt.
mei de
his
qus
tradidit nobis
,
Dominus
&
cuftodivit
Perfecutus
genti viri
autem David ipfe , fubftiterant enim ducenti qui

eft
,
&
quadrintranfi-
nos nos
&
in
dedit latranculos
qui eru'perant adversun
lafli
manus
noftras
re
non poterant torrentem Befor.

II. Et invenerunt virum yEgyptium in agro
:
Z4. nee audiet vos quifquam fuper fermonehoc:

,
&
Equa enim
z
5
.
pars erit defcendentis ad pra;bum

,
& re-
dederuntque ei panem adduxerunt eum ad David ut comederet , & biberet aquam , II. fed & fragmen maffc caricarura , & duas ligaturas
eft
uv.-e
manentis ad farcinas
&
fimiliter divident.
Et faftum
eft
hoc ex
,
die
ilia
&
deinceps
conftitutum
& prifinitum &

in
quafi lex in Ifrael uf-
paflic.
,
Qax
ciim comedilTet
;
reverfus
que
in
diem banc.
Siceleg,
fpiritus ejus
&
refocillatus eft
non enim co-
z6. Venit ergo David
&
mifit
dona
:
mederat panem
neque biberat aquam , tribus diebus

ei
&
de
tribus noftibus.
I 5
?
.
Dixit itaque
pergis
?
David
ait
:
Cujus es tu
vel
un,
& qu6
Qui
:
Puer jEgyptius ego fum
fervus viri Amalecitar
dereliquit
autem me dominus
de prsda fenioribus Juda proximis fuis , dicens Accipite benediftionem de prxda hoftium Domini qui in Ramoth Z7. His qui erant in Bethel , qui in Jether , ad meridiem , qui in Aroer , qui in Sephamoth , z8.
&
&
&
&
&
&
quia argrotare ccepi nudiuftertius. , 14. Siquidem nos erupimus ad auftralem plagam ad meridiem Caleb Cerethi , cc contra Judam
mens
qui in Efthamo
ig.
qui
inRachal,&
qui in urbibus Jerameel
&
&
qui in urbibus Ceni

10.
&
Siceleg fuccendimus igni.
&
qui in
,
Arama
Hebron
& &
qui in lacu
Afan
&
8c
15. Dixitque ei David
Potes
me
ducere ad cu,
qui in
3
Athach
quod Jura mihi per Deum iftum ? Qui ait non occidas me & non tradas me in manus domini mei , & ego ducam te ad cuneum iftum. Et juravit
neum
I.
,
&
in
qui in
reliquis qui erant in his

,
locis
quibus commoratus fuerat David ipfe
viri ejus.
CAPUT
I.
XXXI.
3.
VULGATA NOVA.
TJHilifthiim autem pugnabant ad versum
ceciderunt interfefti in monte Gelboe.
z. Irrueruntque Philifthiim in Saul,
Ifrael
,
totumque pondus
prarlii
verfum
,
eft in
Saul
&
i-Par, *0'4*
X & higerunt viri Ifrael ante Faciem Philifthiim
confecuti funt
eum
viri
fagittarii
&
vulneratus eft
&
r, T.n, 10. 3.
vehementer a
fagittariis.
&
fua
percullerunt Jonathan
J
& in filiosejus, & Abinadab & Melchi,
4. Dixitque Saul ad
armigerum fuum
;
Eragina
in-
gladium tuum
circumcifi
ifti ,
filios
Saul
& percute me & interficiant me
ne forte veniant
,
illudentes mihi. U.\
LIBER
noluit armiger ejus
tei-dtus
: :
I.
REGUM.
VU
L G A T
filios
Cap. NOVA.
ejus jacentes in
XXX
I.
519
&
fuerat
enim nimio tenore per,
ari'ipuic
itaque Saul gladium
&
irruit
fu-
9.
per eum.
5.
eum
vidifTet
,
monte Celboe. Et prÊciderunt caput Saul , fpoliaverunt armis Sc mil'erunt in terram Philifthinorum per
:
Quod cum
eflet
,
armiger ejus
videlicet
quod
circuitum
ut annuntiaretur in templo idolorum
&
tnortuus
Saul
irruit
etiam ipfe fuper gladium
in populis.
fuum
6.
& mortuus eft cum eo. Mortuus eft ergo Saul

,
10.
Et pofuerunt arma ejus
in
in
templo Aftaroth,
I. Reg. 1,
&
,
tres
filii
ejus,
&
corpus vero ejus fufpenderunt

11.
laad
1
,
armiger
7.
illius
& univerfi viri

Jordanem
,
ejus in die
ilia
pariter.
Quod
ciim audillent
muro Bethfan. habitatores Jabes Ga,

,
4,
Videntes autcm
viri Ifrael
qui erant trans valfugiflent viri Ifrae,
qua;cunque fecerant
furrexerunt omnes
,
Philiftliiim Saul
viri fortilTimi
lem
litce
& &
trans
quod
1.
&
ambula,
quod mortuus
,
eflet
Saul
&
:
filii
ejus
re-
verunt tota note
& tulerunt
eorum
cadaver Saul
:
&
ca-
liquei'unt civitates fuas
&
fugerunt
ibi.
veneruntque
Philifthiim
8.
&
habitaverunt
davera filiorum ejus , de muro Bethfan Jabes Galaad , combuflerunt ea ibi
veneruntque
&
Faita autem die altera , venerunt Philifthiim, invenerunt Saul tres ut fooliarent interfeitos ,
&
tulerunt ofla
,
&
fepclierunt in ne-
&
&
more Jabes
&
jejunaverunt feptem diebus.
Aui:ore
EDIT.
VULGATAM DELECTUS,
Bfugenfi.
Francisco Luca
LIBER REGUM PRIMUS.

CAP. cempli
I.
cji
Tif.
,
9. Ante poftes lempli Domini. Reiimndiim non jntttatiditm turn domus.

,
quo nil moti fuerint , licet ex ea qtiam runt pr.efatione intelligere.
his Bibliis
prxmife-
If. 18.
Ei ilia dixit. Holt fcribas at ad'jerfati'jum
fro Sc
(opalativff,
Tt.
t-ii. Dimittite arcamDei Ifrael. Non plnrale dimittite, cum Jingulari dimitie.
5'
eft
mntandum
19. Ec
venerunt in
,
doraum fuam Ramatlia. Nra

fed fubaudniir. Simile infra 1.
Ttfet'tur in
ame Ramitha
Cap. VI. t. n. Et iimilitudines anorum. Retinendits hic eft Humerus pluralis Iimilitudines , non vertendus in t.
19.
Percuftit
t. II.
If.
jingularem /irailitudinem.
24. littribus modiis faiinae.

,
Hon fcrikas unomodio,
autem de
vitis
Bethfamitibus.
Nonad-
pro tribus modiis

if.
jttxta ea qita aliai amiotavimtts.
das Dominus,
l8. Quibus fuerit

comptf/itiem
ej}
vcrbum
datus
commodatus Domino. Alii legiint accommodatus , Jed Jimplex commo-
Cap. VII. if. I. In domum Abinadab. Non mutes Abinadab , cujus jecunda liitera eft b mma , cum Aminadab ,
ciijas
prêjerendum.
Jecunda
Et
eft
liitera
ca:fi
eft
liquida.
t.i<). Ut immolaret hoftiam folemnem. Qjiod fequitur in qaibiifdam libris , Sc votum fuum , fnperfliiit. f. 50. Sed quicunque gloiificaverit me , glorificabo cum. Hon jcrib.is hono.ificaverit , pro glorificaveric h.ii
Cap.
II.
Tf . 10.
funt a facie Ifrael.

,
Legendum
eft
eft
facie
quod
ill
confpeflu
non
filiis.
If. II.
filii.
Egreftique viri
I.
Ifrael.
Non
mutandum
y'ui
}iebyaice
if. 54.
vox eadem
filiis
iepetitttr.
Cap. VIII. t.
omittas pronomen tuis.
vel
Pofuit
,
filios
fuos judices Ifrael.

,
Non
Duobus
if. z.
,
tuis.
Nan
addas in pr,vpo/itionem
ante tôcfm judices
J'eJ
imelligas
Cap.
III.
Heli jaccbat in loco fuo.

lecto
,
tandiim loco
cum
letlulo
Non domo.
ejl
mii-
Ifrael cffe daiivi cafiis.
Cap. IX. t.
quo
Ibidem.
Filii
I.
Filius
,
Et oculi ejui caligaveranc , nee potcrat videre lueerna Dei antequam exiingueretur , Samuel dormiebat in templo Domini , ubi erat area Dei. Hue genui:
:
Sequimr
Itttera r repetitur
Seror
Abiel, filii Seror. Pro Seror , non eft legendum Seor. filii Bechorath. Non addas, quod in
,
quibujdam
ir. 5.
libris
feqnitur
in
filii
Sareth.
libris,
ne
ejl
efi
r/^.if. editionti
ietlio ^5 dtftindio
de
qua dim
Cum autem
venilfent in terram Suph. Nee hic ad'
nos late in Notationiblts nojlris.

quarttts cajU!
No
itaque fubjlit^ndus
das
quod fequitnr
,
quibufdam
& non
,
invenillent.
lucernam , pro prima lueerna , nee voci Samuel addenda conjundio autem. If. 17. Quis eft fermo quem locutus eft Dominus ad te. Non cfl omittendum quem locutus eft Dominus. Cap. IV. If. I. Et fatlum eft in diebus illis , convenerunt Philifthiim in pugnam. Qitamvis hac verba a mttltii omiitantur , quod olim docuimus : non tamen vifitm eji Romanis Patribtts ilia e medio tollere , eo quad Grxte le,
Tf. 7.
Panis defccit in
(itarciis noftris.
Alii pro fitarciis
legunt ciftartiis
vocem non intelleilam

,
qttaji a cifta deri-
vantes
quod frnmentttm quod Jujficcre eft : unde nomen femininum , QCtv.^-/.\cc , litarcia , quod commeaxum , J^ neutrum iitarcium , quod peram jignificat , faccum aut vas , in quo ab itineramibus reponttur conimeatHs ; nam J/f,
qux
compoiiitur ex rjn;
fitos
Grxce
ipi-u,' ,
arcin
braice
gantur. Qûocirca ettam conjeqtienter fcribunt

eft Ifrael
,
Et egrelfus
,
ad verbum legitur in valis noftris. *. 15. Quia ipfe bcnedicit hoftiae & deinceps come,
cotijutidione copulativa
qux
efi
in Gracis libris
dtint qui vocati funr.
Prxjentia benedicit
,
coraedunt
toio ratisnalit
)f
.
namque
illi
qua
ejl
in plerijq'te Latmis.
prxferuntur futuris benedicet

If. 19.
comedent.
fervierunt vobis. Non ejl mntaiidnm ftcHiidx perfonje pronomen vobis , cum prima nobis. Tf. 15. Heli fedebat fuper fellam contra viam fpeftans.
9. bicui 4c
Ut comedatis mecum hodie. Non eft permutan^ dum plurale comedatis , cum Jingulari comedas.
Cap. X. v.
2.
In finibus Benjamin in meridie.
Quod
,
Pro Jimplici fpedlans

tans.
Tf .
non
fiibflituas
compojitum exfpec-
fequitur in quibufdam libris, (alienees tendiim eft.
magnas foveas
omit-
20. Dixerunt ei quae ftabant circa cam. Caw mutes quae femininum , cum mafcultno qui. If. II. Translata eft gloria de Ifrael. Non addas Domini. f. 22. Et ait Translata eft. No?; omiiias conjunilio;
If. J. Poft hxc venies in collem Dei. No mutes ver^ bum venies , in participiitm veniens. Jf. 12. Et quis pater eorum ? Duplex hie a quibufdam committitur vitium ; unitm , quod pro tnterrogativo quis , Jcribant nomen proprium patris Saul Cis alterum , quod pro
:
nem prxpojitatn. Cap. V. t.6. Et

gionis
illius
,
plitrali
eorum
fiipponant Jiiigulare ejus.
ebullierunt
villje
,
& agri
,
in
medio
re-
8c
nati funt
mutei
Sc
fafta eft confufio

tale
mortis rnagn* in civitaie.

pro Jeciindo cafu
De
,
his verbis
tium Romaiiorum Corredorum
quale fupra 4,
eft
T?^.
fuit judiI. Porro
Cap. XII. t.6. Et eduxit patres nortros de terra jEgypti. Sequittir in quibufdam exemplaribus adeft , Jed J'uperfue. t. 9. Magiftri militiae Hafor. No addas regis , ante
Hafor.
le.
magnx ,
<n alits libris
primus
magna
ut etiam Gr^ce. f. 9. Inieruntque Gethari confTlium , Sc feccrunt fibi fedes pelliceas. Et bsc verba , quamvts k qutbujdam Laiirtis libris Hebrxo confentaneis omittantur , tamen quia reperinninr in quibufdam Gneiis, mm judicarum Romaiii ex-
t. II. Et milit Dominus Jerobaal ,& Badan ,& JephJ;/ffr Badan y Jeplue //* libri interpoiiunt & Sam,
fon
Jed obclo transfodiendum. f. 2;. Ablit autem a me hoc peccatum in

,
& Barac
Dominum.
Domino,
emit-
Servandus
qui
eft
eft
qitartus
frt/rfi
Dominum
/(7foyf.vrx
pnngenda. Similis ratio inferiUs occurrit plmium aliorum hcormn , qua non putavimus Jlngula annota/tda, Conjiliiim
in aliis libris.
Cap. Xlll. t.j. Intertam Cad
{c Calaad,
Nan
'
s
ta!
20
prufojtiiomm in.
i!. 8.
Romanarum Corredlloaum
"t.
deledus.
if.
29. In civitate.
4. Si
Juxta platitiim Samuelis. Quiiiam libri fro placilum, foibunt pactum. If. 17. Et cgrcin funt ad praedandum. No fubjiituas
Cap. XXI.
lieribus.
Non addas pronomen mea. mundi funt pueti maxime

,
a mii,
Oitod fequitnr in quibujd.tm
libris
manducent
merito trausjodttur obeltjco.

Jf
.
prxliandum
ej} p^,t(ias
tjitoti efl
bdlnndum
fro
praedandum
ijaod
J.
ngpjiiinm.
ctilain
Equidem Ii de mulieribus agitur. Non equidem , in du.ts & quid em.
diftrahas 'jo-
lb:dem. Coinra
pro Ephra
tribiibiis
,
viam Ephra ad rerram Sua!. NotiniilU juffontint Ephraim , nomen i:niiis ex Juodeiwi pro Sual , titriimi;^ Saul mimia primi Regis Ifrael ,
,
jf . 7.
dam
libri
Potentinlmus paftorum Saul. Quod ftbdunt qui.mulas Saul , qu.im juftis de eaujis , hie pafccbat
J:t ,alt.is oftendimiis.
Jublatum
If. 8.
^ne
%itiose.
imminenris valli Seboim. Non interponas in terra Sabaa , ûeJ quidam fitperfite. T.lo. Etiecurim Sc farculum. Nee hie inierpoaas & tridciitem , rednndM en:m , jttmptitm ex 'verju proximo. Cap. XIV'. if 2. Qu.r erat in Magron. UnamvocemM^grmi , qutdnm tn dteai dtflraxerunt , agro Gabaa , rriAie. t, 15. Itaque aiii cadebant ante Jonatham. Poy? itaque, )20Tt addns cum vidilient faciem Jonathi: , qtiod qitidam. Tf. ly. Et fatum eft miraculum in caftris , per agros.
t. 18.
Ad
iter
termini
Non
co
habes hie ad manum haftam aut gladium ? da mihi , ut nonnulli. Tt. ly. Hiccine ingtedieiur domum meam ? Hujus lone fcnbas dimirritc ilium hinc , ne ingrediatur domum
Si
fubjicias
meam.
Cap. XXII. jf.7. Audite dendum pronomen me.
Tf .
niuic
filii
Jemiui.
Non
eft
ad-
22. Sciebam in die
ilia.
Nee
hie
addenda
conjiitiftii
cnim.
ejus.
Confodte!:d,i
efl
&
cotijuiidio
qiiMit
nonnulli iitierjieinnt
Cap. XXIII. t.ii- Et confiderate locum ubi Neque hie ad'jeibium velociter.
Sequtiur
;
fit
pet
ante per agios.
Vel quis viderit

dixiftis
,
eum
ibi.
Oitod
htc fubditnt
Et conturbata eft terra. Qjiid.im fro terra , Et conturbata funt caftxiflir/iariim ftihjliiuendum caftra
Ibidem.
;
qnidam
libri^\\h\
et hoc
addendum
,
eft.
male. Jot!'. 21. Ut efTent cum Ifracl qui erant cum Saul aaciia. NonntiUi hbri addntn 8c iis qui erant alii miuant nnmerum ptrtralem erant , t/t Jiitgularem erat , non atiimadtra
:
&
fi etiam in terram fe abftruferit , per' "Sf. 23. Quod fcrutabor eum. J.r^gfWiiwm ^y? abftruferit eomppjitum ex ahs g; trudo , non obftruxerit , compojitum ab ob JJ fttuo.
Hebr.iice
Tf.
ad
verbttm
Quod
(1
etiam in terra
fucrit.
26. Et ibat Saul.

7.
:
Non addas
Quia
&
viri ejus.
venentei
^^.41.
Ifrael fofitjim ejfe niimero pUirali
pro Ifraeliiis.
Cap. XXIV. t.
chtiftus
Domini
eft.
Subfe-
indicium. Oiiidam pro indicium, quod efljigntim , fcribunt judicium , mimis reSe. Cap. XV. f. 6. Abite , recedite , atque defcendite ab Amalec. Noa eft fcribenditm dilcedite , quod idem nttum eum eo eft quod pmcedit recedite , fed delcendite , eowpoJittmi a icando.
>f.
ii.
Da
Vivit Dcniinus , quia nil! Dominus pcrcuiferit eum , aut dies ejus venerit ut moriatur , aut riefcendens in prxlium perierit , propitius mihi fit
qiritur in in:'ltts libns
Dominus
mini
:
ut
non mittam m.anum

non funt hujus
meam
,
in
cbnftvm Doq:ii
I'eriim h.ec
loci
jed ejus
infr.T
52. Finguiftirous
&
tremens.
No
omiilas pofterius
Ifrael.
26. fir. 10. II. V. 8. Et confregit
David
vitos fuos feimonibus.
No
ttemens.
addas
iftis.
t.
5J.
froftpmine
Quod conftituilTet eum regem fuper eum, no Jitppofias nomen baul.

Tf. 1.
,
Pre
eft
if. 9.
Surrexit
autem
&
David
poft eum.
No
omitias
Sc.
Cap.XVII.
te ,
ConveneruntinSccho JuAx. Non

,
Cap.
XXV,
:
fcribendam Sochot
Tf . J.
eft
fed Soclio
vccali o
non
eonfonan'
Subjidunt multi
't.6. Et omnibus qusccunque habes fit pax. libri : Ex multis annis falvos facieus tuos
ierininante z'ocem.
&
Et lorica fquamata induebatur. Magis proprium fquamata a fqua:nii dedudutn , qitîm liamata ab hamis,
eft
omnia tua fed redundat ^ meritiique fublatum eft. f. 7. Audivi quod tonderent paftores tiii. Non eft adtuos.
Tf.
dendum greges
quod
Ti.
in aliis libris.
52. Et ufque ad
Geth. Non
eft
omittenda conjunilio
31. Recordabcris ancillx tuae. Superfitit dunt quidam codices , Sc tu benefacies ei.
quod Jitbejus.
Cap. XXVII.
"t.
if. 3.
Ipfe
& viri ejus

,
vir
&
domus
55.
Nee
h'tc
qua ftirpedefcendit hie adolefcens omitiendum eft nomen Abner.
De
Abner?
NoH
turn.
oportet omittere
nomen vir
numero Jingulari
repeti-
Cap.XVIII. V.6. Porrocum revertereturpercuffo PhiOjiod fequiiur in multis liim, dc ferret caput ejus in Jerufalem , merito jrtd;catum eft juperfluere. f. 20. Dilexit autem David Michol filia Saul altera. Legeiidiim eft primo cafu filia Saul altera , non quarto , filifthaeo Davi-d.
eft
if . 8.
Hi enim pagi habitabantur mutavdrim pagi in vagi , quod
in terra aniiquitus.
tft
No
z'ag.ibutidi
:
nee paf-
Jivttm habitabantur in aclivuni habitabant quamzis adivum Hebraiee legatur , itbi non additur pagi. If. 9. Et percuticbat David omnem terram. Non addas
illorum.
liam Saul alteram at proinde intelligeudum ejje cajits , non primi. If. 27. Abiit clun viris qui fub eo erant.
;
David
quarti
in
Non addas
Accarcn.
Tf. 50.
Et e^teffi funt piincipes Philifthinorum.

lunr.
Non
ointttas
verbum fiibftanttvum
Ibidem.
viri.
Quam omnes
Tf'.
fervi Saul.
Ncm mutes
fervi in
Cap. XXVIII. if. 3. Et Saul abftulit magos & hariolos de terra. Subjiciitnt multi codices Et interfecit eos qui pythones habebant in ventre OTram illud jufti confiffiim obelifco omijpim eft. Cap. XXX. if. 3. Ciim ergo veniiTent David & viri ejus. Corredores merito fratulerunt plurale Jingttlari ve:
:
nilfet.
5.
Cap. XIX. tiem meum ,

lis
Ego autem egrediens

fueris.
ftabo juxta
eft
pafue-
If.
10. Ipfe
&
quadriirgenti viri.
in
agro ubicunque
t
Legendum
If. 12.
Qu. cum comedilfet.

,
Non addas cum eo. Non commutes neutrum
Jeetluda fcrfona
non
tertia tuerit.
qux
^. 5. Et potuit animam fuam in manu fua. Non eft mutandum fronomen tertiii ferJon.i fua , eum fecundx tua.
>>.
1 1.
Milit ergo Saul latellites fuos.

pellis
Non addas nofte,

ejus.
cum majculino Jingulari qui. Nee defuitquidquam parvo ufque ad magnum. Corredores prtulerunt neutrum quidquam , majeulino quifquam.
plurale
jf. 19.
.1
quod quidam.
If.
eft
If.
27. Et qui in Jether.

eft
Hujus
proprii nominis
prima
16. Et
caprarum ad caput
Retinendum-
liitera
non
Gether.
nomen fmgulare pellis , pro piurali pelles. y. 14. Et cecidit nudus tota die ilia & nofte. Cave fribas cecinit , quod eft cantavit , pro cecidit , quod eft
jacuit.
if. 31.
David
ipfe
&
viri ejus.
Non
omitias pronomen
'^-
Cap. XXXI.
if.
4.
... Arnpuit itaque

Ifrael.
Saul gladium.
Non
vi-
Cap. XX.
"t.
6. Si refpiciens requilierit
me
pater tuus.
addaf fuum. If . 7. Videntes autem viii

ri
Non eft mtitandum
Non
f.
If.
ontittas refpiciens.
cum
Ut
filii.
9. Abfit
,
fona te
hoc a tc. hegendttm eft pronomen fectttidx pernon primx mc. 19. In die qua operari licet. In qmbufdam pro pro,
Veneruntque Jabes Galaad , & combulTerunt ea venerunt non eft addendum nomen viri , ita omittendum eft nomen igni , quod quidam apptmint adverIf. 12.
ibi.
zierio
oomine qua
eft
adverbiitm quando.
hio ibi.
Varix Letiones
Vuig
at
/e ,
rurfum ab eodeni
Francisco Luca
obfervati.
LIBER RE GUM PRIMUS.

facrifi1. CAP.Domini. 17. Quia retrahebant homines ahomines quia dettahebani Alii legunt cio
II.
,
factificio
Domini. Cap. IV. If. I.' Et faftum
runt Phllifthiira in pugnam. f/7 Graci hxc verba legan. tur , t.vnen fi bene ponderentur quit fcnpfimus in Notatio'"'''" ' ''"f"'<"> '">" f"'IJ' addita a Vulgato Interfrete , fed
//" 'ii^ts deinceps
eft in
diebus
iUis
convene-
fcnptnm
EgrelTus eft
namque
&c.
Variarum Ledlionum deledus.

Cap.V. V>5.
gionis
iilivis
,
521
loeo
E ebiillienint
villac
;
&; nati
luiu mures
& agri & facia
in
medio
re-
(i
iiacc
iniquitas eft in
qiti
populo tuo
nihil
eft
confufio
taiint libri
hurltni
cf}
da fandlitatem. Sunt alilfd legiint , qitiim da

,
nioriis ma:^nj; in civuate.

zerl/.t
Nj
altitti
qae^m
ad hac
.ift/jot.ire , quam non v:Jc)i a ^Jita ab Interprtte , oh rMijnei in Njtatiofl:lfU! expajitai i /itut nee nJ tfi.i qax jeûtintitr t^. 9. Inierunique Geth^ci cunlilium , 5c fecerunt
Jigntim ^ ( tiec enim Icge/idittu ejl judicium i ) rcl:qria omnia omittnnt , llebviio eonjemanee , qua tx Grseo emanaffe docmmns in Natationtbus. Cap. XV.t^ .5. Et non cuncupifcas ex rebus ipfius alic]uid#
indicium
quod
iibi
ledes pelliceas
qtix nee in
omnibus Gixiii mveniun-
Mnha
verba
.
tur.
brna txemplaria Latitia mannj.ripta eoujodiunt hxc qiianquam Jimilia qiixdam Gnteis libris add,:;itiir.
C\P. VII. ^. 5. Auferte deos alienos de medio veftii, Baalim & Aflaroth. Malta bona Maniiferipia amittum Baalim , nee tamen lielent eoujltil'dioiiem jubfeq.untem ^ ^ eon* jentanei Hebrxo 2? Grxco. Addnttm j'liit Eaalim ex #.
qtiarto,
f. 12. Ec vocavit nomen loci iliitis , Lapis adjutorii. Onifd qn.tilam bo;ia fcripta omittimt ii&mcn loci , jcribu/nque Julummodo pronomen ejus , vel illius , Hebrao Gr*ea apprime eon^rittt. Cap. VIII. t. 18. Quia petiftis vobis regem. tixcverha omitttlritnr ab aritiquis quibfifdam MannjiripTis ^ nominatim ulio hnjits I.cciejijt , eonfe7ilanee Htbrauii libris l^ G'-.ccis quibiifdam ; nam in aliis Gracis exjlant ,fignanUr Six-
11. Venit ergo Samuel ad Saul , &c Saul off-rebat "f holocanftum Domino , de iniîis prardarum quae auulerat ex Amalec. Et ciim venilfet Samuel ad Saul , dixit ei Saul. Manufcripta Latina integerrimx fidei , hoc felum legunt. Venit ergo Samuel ad baul , & dixit ei Saul. Qntt
intermedia
fitrit
in Gnecis fere Isbris Itgunttir, ;6. Erit igitur
Cap. XVII. t.
cumcilus cumcilus
,
&
Piiiliftlijeus hie incir,
quali unus ex eis.

:
Nunc vadam
Sc
auteram
opprobrium populi
,
quoniara quiseftifte Pliiliftlisusincirqui aufus eft. Sunt piurima tj optima exempla-
ria Latina
qua
hoc foltim
, ,
/.^.)( .-Erit
,
igitur
&
Phiiifthieus
eft.
hie incircumcifus dia non leguntur
quali unus ex eis

niji in
I'.hris
qui aufus
Me-
quibn'^dam Gr^c:^.
tino.
Cap. IX.
li^.
ly. Stravirque Saul in folaiio

ejfe
&
dormiqiiam
vir, }iic I'idetttr interpretatio
Gracormn
ejiti loeo
1^.49. Ec circumducens percuilit PhilifthaEumin fronte. Farticifuim circumducens confoditur a pitinbiis bonis libris. Cap. XIX. )?. 11. Et iracus iracundia S.ud, abiit eciam
ipfc.
5'(/."f
:
dedit Latinrts Interpret

rio
,
Ec locuius eft
cum
Saule in lola-
libri
djcemus in JSaratifnibtts rrofiris, Cap.X. Tf. I. Etliberabispopulum ilium demanibusinimicoium ejus, quiincircuituejusfunt. Etiioctibi lignum, quia unxit te Deus in principem. Hae confedienda eenfet ipariorthotes : qttanqnam enim tn Grxeis pler:fqite libris legantnr , tam:n ab antiqnis Launis Hebydici^ ahfntit. Itr. 19. Per cribus veftras & per familias. Quidam fiitant pro familias , leg'nium effe millia , quod Uebraêx littey.z eonfonat ; fed exempla;ia qix Jic legant ego non vidi.
q:tod
etiam ipfe
tionis
eft.
illitd
maniifripti qui hoc folam legaiit , Ecabiic enim , iratus iracundia Saul , GrM,c edi-
Cap. XX.
requirac
't- 15'.
Auferac Jonathan de
domo
fua
&
Pe-
Dominus de manu inimicorum David. LXX. ad hnnc fere modnm interpretati fiint quod Launus Interpres *
,
ut feqttens habet veyfits in codicibtts La*ini

pigic ergo Jonathas
livir
tranftrtlit
,
fa'dus
cum dumo David

Da\i"l.
6c
requi-
Dominus de manu inimicorum

)}.
Cap. XI.
Tf. i.
Factum
eft
quali poft
mcnfem.
Hac
verbaEpanorthotes ^j/txia antiqnos cat omitienda , ttt ex Glacis accepta

qtii; Bibliis
Hebrjios eodices ^jitdi-
Clarimarijei
,
tjanieri/i'tm annotatis
: certe ahfttjit ab anti' margine B:blijrum Lo' qjiin etiam a Graco Bibliorum Re,
Ciim vidilfent David. Videtur hoc ftperfiiife ; qttippe quod abejl 4 bonis hbris , conjonantiblis Bebrxo > G^xco , &c. Cap. XXIII. 15. Et falvatus elTer. A bonis libris
Cap. XXI.
11.
ii'-.
aliifi'te in
l.atinis omitiitritrir hiCC
verba
narn qtiod LatinuS Interpres

alii
,
verttrat,
quod
,
fugilfec
David
(fen quod
evalilfet)
Grx-
giorttm
textti.
ci verterutit
SchivaiUi
efllt,
Saul
Cap. Xni. #. ly. Er reliqui populi afcenderunc poft obviam populo , qui expugnabant eos venienies de Galgala in Gabaa, in culle Benjamin. Prxter Vetera Ma,
f^. 14. In monte folitudinis Ziph. Qjiod fequiinr , ia monte opaco , mitlti libri omittnnt. diterli.n Grt^ci libri prxter Rectum addnnt fed v.trie leg'int i alit in monte opa,
nuferipâ hailentti indicata
tt'jitm
etiam
:
hitj'ti
noftra Eccle-
co
alii in terra
opaca
1 ?.
al.i utriimqiie.
f& omntit
cis
hiic
verba
eonfentanee Hebrô
,
^ qiiamvis in Grx,
qnibitfdam legantitr
}?.
non tamen omni ex parte confjerant
nam, Cap.XIV.
Tunc aic David pueiis potiiis vi is Ifêndum., quum pueris. Cai-.XXIX. f. ^ Dixeruntque principes
Cap.
ir.
XXV.
fuis. Videtur
Philifthiim.
21. Et
cum
Saul
quafi
millia virorum.
Muhi /crip-i
:
libri
omiitiim
hiec
decern verba , con-
Qiiod
mali.
ad Achis , videri pnOit meriti cmittendum. Ibidem. Et non inveni in eo quidquam. Ivon Ju-pleat
jcq'iitur
,
formiter Heh-xo
qnanqiiam Gr^ce paula pufl legantnr. quid eft da indicium If. 41. Domine Deus Ifrael , quod non refponderis fervo tuo hodie ? Si in me auc in Jonatlia filio meo eft iaiquicas lia:c , da ofteullonem auc
: :
Cap.
III
XXX.
f.
ij.
miiltts Latinis libris
Ec juravitei David. Hoc omitiitur, , ita ai Htlrxis , f quibuf
dam
Grscis,
Tom.
li
VvY
, :
522
SUMMA CAPITA
fatis
Cap.
I.
LIBRI IL
aliis
REGUM,
e Vulgatis Bibliis deprompta, deficientibus
quae Verfioni antique
refpondeant.
Cap. XIII. Abfilom , propter inceftum cum forore Th.imar fratrem Amnon occidit iratoque patre, profugus ad regem Gejfur , tribus antiis ibi per,
;
l^
tum cum
T~\ yfvid
cidilfe
occifo nuncio
diceb.it
occifis
,
qui fe Saulem ocvejlibus

deflet
[ciffis
ceteris
jejunans ac precipiens
utfliosjuda docerent arcuin. Cap. II. David in Hebron fuper Juda in recent viros Jabes Giil.ud ob Saul [epultnram unclus
,
manjit.
Cap.
XIV. Abfalom
mulieris Thecuit folertia re^
commendM
unclio
,
>
Isbofeth vero in
regem Juper Ifracl
vocari curat Joab a Gejfur in Jerufalem: de pulchritudine filiis Abfalom , qui btennio poft re-
&
graven! peperit fcditionem ac pugnam.
ditum facicm patris
non
vidit
donee
mefem
Cap
III.
Abner
,
iratus regi Isbofeth

,
fadus
init
cum
David
Cr Tcducla Aiichol
dtim
congregaret
Ifraelitas ad
David
occiditur a Joab; cui
Da-
Joab incendi jujjit. Cap. XV. Abfalom conciliato fbi poptdi favore , adversiis patrem conjur.it in Hebron , quern pater ftigit alias
,
vid iratus amare
deflet
Abner.
paitcis
cum area
,
remijfis
&
inter
Cap. IV. 5,14.! Rcchab caput Isbofeth, quern dormientem occiderant ad David attulerunt
.
&
CIntfai remittitur
dijflpaturus
confilium
Achitophel.
quos pro mercede
jufjit
interimi.
Ifr.t'el
,
Cap.V. Dttvid
Jebufitis
ttnctus
fuper totum
cepit
:
pulfis
arcem
,
Sion
ubi exflruila donio

,
habititvit
ali.ts
fuperinducens uxores
filiofque
Cap. XVI. David Sibx cibaria adferenti ac detraSori confert bona A/iphibofcth. Semei makdicentem occiconfilit di vet.it. Abfalom Jerufalem ingrcjfus Achitophel ad concubinas patris fiii publue in,
procreans
&
Philifthsos bis projiernens.
greditur.
Cap. VI. Reducente David arctm a domo Abinadab Ot-X a Domino occifus eft quod illam attiquare earn in domo Obededom reliquit gijfet
, ,
i"
Cap. XVII. Chufai

idque per nuncios
dijfif.it
conjilium
Achitophel,
indic.it
Chufai
tranfit
:
Jord.inem
amici
D.ivid , qui conjilio quare fe fufpendit

adferunt
,
poflmodum vera
e.tm
in
Jerufalem reducens
&
:
ante
ciijus
Achitophel
tres
David munera
prdio
;
,
ludens
a Aiichol uxore ridetur

ilia deinceps peperit.
in
ne ejus populus necejfariis egens deficeret.
poenam niinquam Cap. VII. no a

,
Cap.XVIII. Abfalom
,
viclus
David proponens ddificire domum DomiNathan propheta priiiiiim collatidatur poftmcdum jubente Domino prohibetur fed filius unde Domino ei promittitur ill.rin ddificaturus
, ,
dens ab Joab transfoditur
quercuque penquod audiens David
amare eum
Cap-
fievit.
XIX. David Joab

reducitur
,
verbis
;
commotus
a viris
fuos confin
piratores fibi reconcili.it
&
Juda
Je-
gr.itias agit.
rufalem
ac Semei veniam precanti

recipit
,
Cap. VIII. Vidorix

butaries
,
David
qui multos fecit tri:
ignofcit
& Miphibofeth
:
jubens ut agros
quibus folent /fraelitx pendere tributa
congratulatio Thoii regis

%.ere
Emath
de rege
Adareabftulit
:
cum Siba dividat valedicit ipfi EerêlLii retinens fecum Chamaam. Ifra'el autem cum Juda.
Cap.
pro I).ivid contendit. XX. Jo.ib cum fcitre Abif.ii perfequens Se-
devido
>
a quo mult a fpolia
David
officiaru
quos habeb.it D.ivid recenfentur.

pietatis exhibuerit
Cap. IX. Jûantum

phibofeth
filio
,
David Miomnibus
bam
filiiim
Jonathit
claudo
d.ttis
tionem in Ifrael
Bochri inoventem contra David fcdiAmafam in via occidit t,in, ;
agris Saul
vis fuis
cum filiis ac JerAliphibofeth ad menfam David recepto.

quos colebat Siba
,
demqiie ab obfidione
AbeU
mijfo Sebx per
mu-
rum
Cap.
capite
difcedit.
Cap. X. Hanon rex Ammonitarum poft illat.im fervis David injuriam , quos ad confolandum de patris morte miferat contradis quinque regum
,
XXI.
Immilfa propter Saulis in Gabaonitas
pecc.itum
fume
trienni
ad illorum petitionem
prater Aiifhibofcth tra-
David
S.iulis reliquius
;
Syri copiis
profligatur femel ac iterum.
dit, ut crucif.gerentur
,
quarum offa una cum Saulis
Cap. XI. Obfeffa
Rabba
civitate
Ammonitarum
,
ad id cehomicidium viri illius Uri.f> accept aque ill.l in uxorem , nato ex ea filio , Domiwim commovit ad tram. Cap. XII. David fub parabola a Nathan propofita
adulterio Bethfabee adjunxit
,
David
Ltndum
cr Jonathtt ojftbus jubet fepultur^ tradi : narranquatuor bclla D.ivid adversiis Philiftlhcos. tur Cap. XXII. Cauticum gr.itiarum aclionis D.ivid
&
&
in fe ipfum tulit fententi.im:
unde Nath.m mulquibus

:
pro fua ab omnibus inimiiis libcratione. Cap. XXIII. T'erba novijfima D.ivid, 6~ catahgus virorum ipjius illuftrium. Cap. XXIV. David ob numeratum populum aGad
ta
illi
min.ttur incommoda
compunclo
propheta correptus
culpa condonatur ,manente pana

ro
,
&
mortuopuc'
duan.im
elegit
qua
,
ex tribus oblatis peftem triaC in populum f^viente

,
nafcitur Salomon
idiione diruitur
regis ipftus.
ac civitas Rabbath
cum ma-
70000.
interemptts
oravit
David Dominum
,
i
,
gna
fimo
accepto diademate pretiofif-
a G.id propheta admonitus in area Areuna cejfatque peftis. dato pretio , altare engit
,
"
LIBER SECUNDUS
M U
dU
E
E L
S
S3
M NO
SECUNDUM PvEGUM
D I C I M U S.
CAPUT PRIMUM.
V
VcTUM
efl
U L G A T A
poftquam David re,
NOVA.
9. Et locutus eft mihi
:
autetn
,
Sta fuper
angufti;E
,
me
&
inter-
loituus eft Saul
uc
fice
me quoniam
:
tenent
me
,
&
adhuc to:
'erteretur i c:cde
Amalec
duos
&
ta aninia me.i in
me
eft.
naiieret in Siceleg
1.
dies.
10. Stanfque fuper
eum
occidi ilium
fciebam
:
Indie auteni tertia.ap-
paruit
homo
veniens de caftris
, ,
Saul
vefte conlcilTa
&
?
pul-
enim quod viveie non poterat poft ruinam tuli diadema quod erat in capite ejus , armillam de brachio illius , attuli ad te dominum meum hue.
&
&
&
vere conl'perlas caput: 6c ut venit ad David

fuper faciem fuatn
3.
,
cecidit
t I
Appi-ehendens autem David
&
veftimenta fua
adoravit.
:
fcidit
omnelque
viii
,
qui eiant
cum eo
Dixitque ad
:
eum David Unde

Ifraei
fugi.
:
venis
Qui
ait
12..
&
,
planxerunt
,
&fleverunt,
,
&
,
jejunaveiunt
fi-
ad eum
4.
De
caftris
ufque ad vefperam
eft
fuper Saul
&
luper Jonathan
veibum quod faflium eft ? indica mihi. Qui ait Fugit populus ex prslio & muki corruentes e populo mortui lunt
dixit
:
Et
ad eum David
Quod
fed bat
&
5. ei
;
Saul
&
Jonathas
quia
filius
e|us interierunt.
,
populum Domini & fuper domum Ilrael eu quod corruid'ent gladio. i;. Dixitque David ad )uvenem qui nunciaverat ei Unde es tu > Qui refpondit Filius hominis adlium ejus
fuper
,
: :
&
Dixitque David ad adolefcentem
qui nuncla,
vena; Amalecita? ego fum.

14.
tere
Unde
?
fcis
mormus
,
eft
Saul
& Jonathas
<
:
Et
ait
ad
eum David
filius
ejus
manum tuam
.
ut occideres chriftum
Quare nontimuifti mitDomini

i"
j>r iqa, ij.
6.
Et
ait
adolefcens
,
qui nunciabat ei
Cafu ve-
ni in
montem Gelboe
:
tam fuam
bant
7.
ei
,
porro
& Saul incumbebat fuper hafcurrus & equites appropinqua,
Vocanfque David unum de pueris 1 5 Accedens iriue in eum. Qui percufli: ilium
tuus
eft.
fuis
,
ait
&
mor-
16.
Et
:
ait
ad eum David
Sanguis tuus fuper caeft
&
converfus poft tergum fuum

,
videnfque
:
me
:
put tuuni
dicens
:
OS enim
tuum iocutum
adversiim
te
vocavit. Cui ciim refpondiU'em

8.
Adfum
?
Ego
,
interfeci chriftum
Domini.
dixit mihi
Quifnam
es tu
Et aio ad
eum
17.
Planxit autem David
plandum hujufcemodi
Amalecites ego fum.
fuper Saul
VULGATA NOVA.
1
& fuper Jonathan filium ejus Versio antiqua.

ait
:
8.
& pracepit
ut docerent
filios
Juda ar-
18
I
Et
Confidera Ilrael pro his, qniExMf.Gtrm.n.j,

I
NoTA AD Vers
T?.
O N E M A N T
Q U A M.
:
18. Haec etiam adduntur in altero
Germ.
n. 0. utin
Vulg. abfunt vero ab Hebiaico lextu. In Grjeqo Cc
'l^f
"
Tom.
I.
Vvv
ij
, ,
524
ixMf.Gnm.n. mortui
fuiit
LIBER
II.
REGUM.
cum
ait
:
Cap.
I.
VeRSIO ANTIQUA.
fupcr excelfa tua vulnerati.
,
VULG
ficut
A T A
eft
NOVA.
Et
,
fcriptum
in libro juftorum. )
Confidera Ilrael pro his
qui mortui funt
fuper excelfa tua vulnerati.
VULGATA
1
NOVA.
compitis Afcalonis
,
:
9.
:
Inclyti
Ifrael
fuper montes tuos interfefti

>
in
ne forte litentur
fills Philif-
funt
quomodo
ceciderunt fortes
in
thiim
ne exfultent
filii
incircumciforum.
io, Nolite annuntiare
Geth
neque annundetis
VerSIOANTIQUA.
i-effic f.p.t. 2, 123. n.h.
VulGATANOVA.
1 1.
Amhr.
I.
21.
Montes
qui eftis inGelbeal,rteque ros, ne-
Montes Gelboe, nee

'
ros nee pluvia ve-
que pluvia
caciac lliper
vos, montes morris

,
niam
2.1.
ibi lublata ell

:
proreclio potenrium
quopro-
niant fuper vos, neque fine agri primitiarum
ibi
abjeftus eft clypeus fortium
quia clypeus Saul,

: '
non ell undus in oleo, ex adipe languine vulneratorum , iasitta Jonathac non eft reverla belliiierantium gladius Saul non ell re\errus vacuus. retro, carilllmi inSaul &: Jonathas fpeciofi,
tedio Saul
quafi
non
etfet
unftus oleo.
&
&
ii.
tium
&
&
lis
, ab adipe for Jonathi nunquam rediit retrorsum j gladius Saul non eft reverfus inanis.
fanguine interfeftorum
fagitta
&
15.
vita fua
Saul
,
&
,
Jonathas amabiles
leonibus fortiores
&
decori in
:
feparabiles in \ita
parati
:
ilia ,
fuper aquilas
morte non Hint feleviores , luper leones poin
&
in
morte quoque non funt
divifi
aqui-
velociores
tenriores.
^4. Filia: Ifrael plorate fuper Saul, qui veftiebat vos veftimenta coccinea cum ornamento veftro , qui imponebat aurum fuper veftimenta
veftra.
z"^. Quomodo ceciderunt potentes in media pugna? Jonathas in morte vulneratus eft? 16. Doleo in te frater meus Jonatha , fpeciofus mihi valde. Ceciderat amor tuus in me , licut amor mulierum.
14. Filii Ifrael fuper Saul flete, qui veftiebat vos coccino in deliciis
,
qui pr^bebat oma-.
menta aurea
2.
cultui veftro.
Quomodo
in
ceciderunt fortes in praslio ?

?
Jonathas
excellis tuis ocellus eft
i6. Doleo fuper te frater mi Jonatha decoamabilis fuper amorem mulierum, re nimis ,
&
Sicut mater
unicum amat
fiUura
fuum
,
ita
ego
te diligebam.
Z-/.
Quomodo
ceciderunt potentes,
?
&
perie-
17.
runt
Quomodo
bellica
ceciderunt robufti
?
&
perie;
runt
arma concupifcePida
arma
NoT.c AD Versionem antiquam

TE^CHJtcVw/ gVi Ta v-lv
in liha
fr.jtoJ
.
rtiii
qus
Jcriptam efi : Sia Ifrael Jiifir mortnps in exceljii tuis vulultima refpondent t. 19. Vulg. nam proTâvficcTtar'
Bi'ce
,
Qv
gladius Saul non fi refiexi% fus vacuus in pofteriora , vacuus. 't. 25. Eadem iterum refert Ambrof. infta c. 22. 140 c/ v-/x-7r:\usr:t if b. ufqiie ad vocem fuper. In Grseco fie
:
xime lequitur
tes ?
-^2; s-cai- S^vva.d
ut in Vulg.
in
fis
In edit.
i,
quomido cteiJcrunt j'irAid. anie ni/MK , habetur i^

-,
c^fxTv
dtleili
>
ffecioji
loco cartff.mi
nori jep.trati
,
ftatimqiie
'
A:x-
x'X^S'C.w^''-'
Ei^TpT;?
formoji
loco inji'
th , Vide
Compl.
sItt;
"A/.f I'Sacori
ilixit ,
'Exqitire.
parabiles
z^yoi
1
Auct. 1. de prcmi;!'. apud Profp. p. 151. c. d. Ab. it.zi. Sic iterum legit Ambrof. 1. 2. de Cain c. 8. to. I. col. 218. e. ul'que ad conjunft. qiiomam , uno ex'cepto Grlbce , loco Gelbtal. In Gricco lie Of tk v/
&
'
r;/fs
deinde
/<
liaTiSitTu S^p'.ac
k.
nv
vsr-.i; ip'
ufix;,
addita voce car-et , huic , icrif ; demum ita, , pro leviores , nee non k uT^^p ?ii'7a; sx^TZfJ^ycay , 5 /"per leones valuerunt , loco Jitper leones po~ tenticres ; uUim. vcto JUper , dceft in edit. Compl. jf. 24. Similicet in Graeco , nifi quod ibi verbum plorate , poftponitur tJ Saul ; at in edit. Compl. habetur
y
lives
nin pluvia jufer vos. In edit. Compl. cait.n fuper fi as'-.i if v/xxi /JVTi oVf o'cc; ,ui't i/!tc; , vos neque ros neque pluz'ia. In Ml. Alex. ,un ^ta/aSwrw AfDr:?i ûir/e te7;; ot/cb/ i<p t',ua; , ne dejcend.xt ros ^ n#-
non difiendat
ros
ut fup. exinde fimpliciter zs'zxira , abfque priced, vejlimenta, pauloque poft , t:;' dvzpi^^'jx Xic^:' yyvc)fy y qui afferebal orn.uum aureum , pro qui imponebat aurum.
;' t. 2J. GrsECe , cV/4i'ou t? Ei.xs'ûy , in medio belli , pro media pugna ; deinde fie, 'la-â'Gaf eVl ra ^4" Ci^ rÛ' Jonathan fuper excelja tua vulnerati ? Ml. Alex, fiXTtxi
',
que pluvia cidat fuper vos.

in Gr. Vatic. &al.
lie
,
Demum
j. a'-zfî
loco monies mortis , i-^xfyj^v , fj agri primi-
tiarum , apud Aq. xpuipiftaTm , ut infra pro fublata ejl tsEm'Sh , projeSa efl , loco 'upocoix^'S'i < quod eft in Vat. at ftatim ibid, ,9-i^f!;; , fcutum, vel cljpeus , Icico froteilio,at Sc paulo port ante S.ik/. Noia hie poftSjH/, fequi in eodem Gr. nulla disjundlione interpolita , fV. ^yj''ap 6:j cv =Vk-m , continuoque abfque interpunttione uUa , aiuccici TfxunajiSi , &c. In Mf. Alex. locoSi/cs;; d'.MaVar,
hab. rpxufixTixi t vulneratus , edit. Compl. ^TpxvpLxrl^n^t vulnnatus es ; Aid. veto poft Jonath.in , ponit ti"? ii>x%i
fVprxt-.wKT/^&nS
,
&
in trtortemvtilneratus es
deinde fic,ViT
i VH
&c.
fup. 'Iwca'Sar , non/ff16. Graece conftanter hie tuus , &c. , vel Jon.tthas , loco veto Ceciderat amor
aviVr;.';
dileSlio
If.
&
natha
lie
'.
'i.'ixvij.xid'^v M
^t
iu.-.\
u-rip i-ii-T.-cî
-,u-
.9-1
&c. fie ^v'tici ttwctTD , ti-ea'':? "^" i'iyjv^n ce hxloi , &c. Ad hiec autem de Ambrolio , ison ejl uncius in oleo,^^ fanguine, &c. obfervant noftri BE. ita Mfs. piutes ac potiores habere , quibus accedunt editt. nili
f;a;
,
:
2>
quod prxfertur
fed fanguine ; alii veto aliquot, inquiunt quaji lion Jit uiitins oleo , {5 a fanguine vtllneratorum , Sec. if. 22. Gr. 'Ap aifid'hi Tgtcuficn:ur , j, ait} rsa/o; J'vvtcT^t' To^cj- 'Ia'xa6f ifV
a.Tes'pccpy icsvar
ej';
tua mihi fuper dileilionem muGerm. n. 9. addit fiio mote , Jicut m.iter unilierum. cum amat filmm , Jlc ego te diligii.tm , ut in Vulg. Eadem quoque leguntur in Mf. Cotb. n. 13. intra textum eadem Grsco. manu ; fed abfunt ab uttcque textu Hebr. f. 27. Ita in GisEco, praeter ultima duo verba, oitsi/'n CTOsu/xct , va:a bellica ; attamen Ambrof. 1. de ob. Val.
rz'.iZr.
Mirificata
ejl
Mf
&
xa
oiriûi ,
fiupKix Xxi\ bV. itiixpi-î XE>'. i. e. A fanguine vulnerauritm , i^ ai adipe poientiiim : areas Jonathan non ejl rever-
1 196. a. conllanter legit arma concupijCenda antecedentibus ut fupra.
to. 2.
cum
CAPUT
V
Gitur port
:
II.
Afceiidit ergo
Jezraelites
U L G A T A
nova.
i.
David Dominum , dlNum afcendam in unam de cii-itaubus cens Juda ? Et ait Domlous ad eum Afcende. Disitque David Quo afcendam Et refpoadit ei In HebrQ.^.
hac
confuluit
David,
,
Sc
du^ uxoreêjus,
Achinoam
meli
5
.
:
&
Abigail u.xor Nabal Car-
.'
fed
&
Tiros
qui er=nt
cum eo
duxit David
,,, : ,
,:
LIBER
fingulos
II.
REGUM.
NOVA.
19.
Cap. II.
PJ
V
cum domo
fua
:
U L G A T A
&
manferunt
in
Oppidis
HeDa-
bron.
I.
M,u.
J.
ffl;
4.
Vcnei-untqne
vii
Jutla
&
unxeruiit
ibi
.5:7.
I?j/.
vid
ut regnaret fuper donuiiii Juda.

,
Kt nunciatum
David
5.
quod
viri
Jabes Galaad fepeliflent Saul.

viios Jabes
*'
Mifit ergo
David nuncios ad
eos
:
Gi-
laad
dixitque ad
feciftis
Domino , qui mirencoidiam banc cum domino veftio Saul

Benedifti vos
&
fepeliftis euni.
6.
fericordiam
Et nunc retribuet vobis quidem Doniinus mifed ego reddam graveritatem
Afael Abner, 6c non ad dexteram ncque ad fimftram omittens perfequi Abner. 10. J<.el"pexit itaque Abner port tergum fuum, ait Tune es .Vfaei ? Qui refpondit Ego fum. Vade ad dextram, five 21. Dixitque ei Abner ad finiftram , appveliende unum de adolefcentibus , tolle tibi fpolia ejus. Noluit autem Alael omittere quin urgeret eum. zi. Rurfumque locutus eft Abner ad Afael Re-
Pcrfequebatur autem
declinavit
&
&
&
&
&
cede
noli
,
me
fequi
ne compellar confodere
te in
tiam
7.
veibum iitud. Confoitentui- manus veftirc &

eo qu6d
fecillis
,
:
terram
eftote fiUi forfratreni
i }.
&
lev are
non potcro faciem
meam
ad Joab
tuum.
, :
titudinis
licet enini
mortuus
lit
doniinus vefter Saul
tamen me unxit domus Juda in regeni llbi. princeps exercitus 8. Abner autem filius Ner
,
Saul
tulit
,
Isbofeth filium Saul
&
ciicumduxit
eum
per caftra
9.
furi
,
regemque
conftituit fuper
,
&
fuper Jezrael
&
Galaad & fuper Geffuper Ephraim , fuper
&
Benjamin, & fuper Ifrael univerfum. I o. Quadraginta annorum erat Isbofeth filius Saul ciim regnare ccepiflec fuper Ifragl, & duohus annis
regnavit
:
fola
II. Et fuit numerus dierum
autem domus Juda fequebatur David. conimoratus eft , quos

in
&
te
Qui audire contenipfit 8c noluit declinare perculfit ergo eum Abner averfa liafta in inguine, iX transfodit mortuus eft in eodem loco omnefque qui tranfibant per locum ilium in quo ceciderat Afael, mortuus erat , fubfiftebant. Abifai fugien24. Perfequentibus autem Joab tem Abner , fol occubuit & venerunt ui'que ad collem aqusduilus , qui eft ex adverfo vallis itmeris deferti in Gabaon. 15. Congregatique func filii Benjamin ad Abner conglobati in unum cuneum fteterunt in fummita,
&
&
&
tumuli unius.
David , imperans tem annorum ,

1
Hebron fuper domum Juda, fepeft
&
fex menllura.
16. Et exclamavit Abner ad Joab, ait: Num ufque ad internecionem tuus mucro def.Eviet ? an ignoras
cis
&
1.
EgrelTufque
filii
Abner
filius
Ner
& pueri If-
bofeth
I ; .
Saul, de
caftris in
Gabaon.
,
quod periculofa fit defperatio ? ufqucquo non dipopulo ut omittat perfequi fratres fuos ?
27.
Porro Joab
,
filius Sarvi.'E
& pueri David egreffes
&
ait
Joab
Vivit
Dominus
fi
locutus
fijif-
fi
funt
&
in
occurrcrunt
eis
juxta pifcinam Gabaon.

,
mane
receffiflet
populus perfequens fratrem fuum.

,
Et cilm
hi
unum
conveniifent
pifcina;
,
e regione federunt
i8. Infonuit ergo Joab buccina

re certamen.
&
ftetit
omnis
ex una parte
14. Dixitque
&
ilii
ex
;
altera.
,
exercitus, nee perfecuti funt ultra Ilrael, neque inie-
Abner ad Joab
,
Surgant pueri
:
&
&
ludant coram nobis. Et refpondit Joab

I s
.
Surgant.
io. Abner autem

peftria
luftrata
3
,
&
:
viri ejus abierunt
Surrexerunt ergo
& tranlierunt numero
duo-
tota
node
ilia
& tranfierunt
, ,
per camJordanem ,
&
decim de Benjamin , ex parte Isbofeth filii Saul , duodecim de pueris David. 16. Apprehenfoque unufquifque capite comparis fui , defixit gladium in latus contrarii , ceciderunt fimul vocatumque eft nomen loci illius Ager robuftorum , in Gabaon.
omni Beth horon

Porro Joab reverfus
:
venerunt ad caftra.
omiffo Abner
,
o.
congrega-
vit
omnem populum
&
,
defuerunt de pueris David
&
decem
3
&
novem
viri
excepto Afaele.
trecentos fexagin-
I.
Servi autem David percufl'erunt de Benjamin,

viris
&
ta
de
,
qui erant
cum Abner
,
17. Et ortum
eft
bellum durum
,
fatis in die ilia
fu-
qui
1.
&
mortui funt.
1
eum
in fe-
gatufque
I 8.
Abner & viri Ifrael a pueris David. Erant autem ibi tres filii Sarvia; Joab Abieft
,
,
Tuleruntque Afael
& fepelierunt
:
&
fai
&
Afael
porro Afael curfor velociflimus

in filvis.
fuit
juafi
unus de capreis qu:e morantur
Sc ambulaverunt tofui in Bethlehem in ipfo viri qui erant cum eo , Joab crcpufculo pervenerunt in Hebron.
pulcro patris
ta nofte
&
&
CAPUT
V
1
.
III.
NOVA.
domum
ejus
,
U L G A T A
TJ
A/
,
Afta
Saul
,
eft
ergo longa concertatio inter

inter
domum
proficif-
caput canis ego fum adversum Judam hodie, qui fecerim milericordiam fuper
fuper fratres
&
domum
David
,
David
Saul patris tui,
&
cens
&
femper feipfo robuftior
domus autem Saul
&
,
proximos
&
non
tradidi te in
decrefcens quotidie.
i.P.v.
} I-
manus David
David
in
&
tu requififti in
?
,
me quod
argueres
Hebron :fuitque primogenitus ejus Amnon de Achinoam Jezraelitide. 3. Et poft eum Cheleab de Abigail uxore Nabal Carmeli porro tertius Abfalom filius Maacha tilia; Tholmai regis GelTur.
2..
Natique funt
filii
pro muliere hodie

9.
Hic
quomodo
I
D.
Deus Abner & h.TC addat ei, niil Dominus David fic faciim cum eo , ut transferatur regnum de domo Saul & c!efaciat
juravit
vetiir
thronus David fuper Ifrael

Berfabee.
&
fuper
Judam
4.
Quartus autem Adonias

,
filius
Haggith
&
Dan ufque
I
quintus Saphathia
J.
filius
Abital.
I.
Et non potuit refpondere

Mifit ergo
:
e':
quidquam, quia
fe di-
Sextus quoque Jethraam

hi nati funt
de Egla uxore Da-
metuebat ilium.
1
vid
David
efiet
in
Hebron.
1.
Abner nuncios ad David pro

?
6.
CJim ergo
pr.tlium inter
filius
domum
Saul
&
centes
Cu)us
,
eft terra
Et ut loquerentur
,
Fac me-
domum
Saul.
7.
filia
David
Abner
Ner regebat domum
cum amicitias & erit manus mea tecum cam ad te univerfum Ifrael.
1 3.
&
redu-
Aia.
Fuerat autem Sauli concubina nomine Refpha, Dixitque Isbofeth ad Abner

:
tias
fed
Qui ait Optime unam rem peto

;
ego faciam tecum amici,
a te
dicens
Non
videbis
8.
Quare
ingrelTus es
ad concubinam patris mei

,
faciem
Saul
;
meam
fic
Qui
iratus nimis
propter verba Isbofeth
ait
Nunquid
&
antequam adduxeris Michol dliam videbis me. veuies ,

,
&
J26
lium Saul
dicens
LIBER
,
:
II.
REGUM.
ATA
fi,
Cap.
III.
Abcafis
V
t,
14. Mifit auttm D.ivid nuncios ad Isbofeth

Rf^. i8.
1"]
defiderat anima tua. Ciim ergo deduxilTet David
Redde uxorem meam Michol

I'hilifthiim.
,
ner
cc ille illet in
pace
quam delpondi
1 5
.
mihi centum pra:putiis
ii. ftatim pueri David

latronibus
,
&
Joab venerunt
:
Milit ergo Isbofeth

,
& tulit
,
;
earn i viro fuo
Phaltiel
filio
Lais.
non
plorans ufque
crat
,
cum pr.-eda magna nimis Abner autera cum David in Hebron , quia jam dimiferat
profeftus fuerat in pace.
16. Sequcbaturque earn vir fuus

;
eum
1
&
.
:
Bahurim & dixit ad eum Abner Vade , & levertere. Qui leverfus eft. I 7. Sermonem quoque intulit Abner ad feniores Tarn heri quam nudiuftertius quxreIfrafil , dicens batis David ut regnaret fuper vos. 18. Nunc ergo facite quoniam Dominus locutus In manu fcrvi niei David faleft ad David , dicens vabo populum meum Ifrael de manu Philiithiim , &
:
Et Joab , omnis exercitus qui erat cum eo , poftea venerunt nunciatum eft itaque Joab i narrantibus Venit Abner rilius Ner ad regem , dimilit
J
:
&
&
eum
&
abiit in pace.
2.4,
fecifti?
Et ingredus eft Joab ad regem , ait Quid Ecce venit Abner ad te quare dimififtieum,
:
:
&
&
&
abiit
&
recefl'it
ignoras
,
Abner
,
filium
,
Ner
omnium inimicorum
Et
ejus.
venit ad te
ut deciperet te
&
fciret
quoniam ad hoc exitum tuum

.'
19. Locutus eft autem

abiit ut loqueretur
ad David
Abner etiam ad Benjamin. in Hebron omnia

,
introitum
i6
.
tuum
&
nollet
EgrelTus itaque Joab 4

,
omnia qu.i; agis David , milit nuncio

cifterna Sira
,
qu;c placuerant Ilraeli
&
univerfo Benjamin.
poft
viginti
Abner
&
reduxit
eum 4
igno-
io. Venitque ad David in

viris
:
Hebron cum
viris ejus
rante David.
&
.
feci:
,
David Abner
convivium.
&
qui vene-
rant
cum eo
1 1 Et dixit Abner ad David Surgam , ut congregem ad te dominum meum regem omnem Ifrael ineam tecum fcedus , & imperes omnibus , ficut
:
iy. Cumque rediilTet Abner in Hebron, feorfum adduxit eum Joab ad medium porta: , ut loqueretur ei , in dolo perculTit ilium ibi in inguine , mot:
l-R'^,
^- J
&
&
tuus
eft in
ultionem fanguinis Afael
fratris ejus.
&
f/.Jl.
Vers
2?
999'
A N T
Q u
A.
VULGATA NOVA.
18. Quod cum audiflet David rem jam gePtam , ait Mundus ego fum & regnum meum , apud Dominum ufque in fempiternum , a fanguine Abner filii Ner
:
Innoccns lum ego,
&
,
amodo
lilii
&
ufque in leternum
regnum meum, a fanguine Abner
ISer;
VuLGATA NOVA.
19.
& veniarfuper
patris ejus
,
:
caput Joab,
&
fuper
omnem
fluxum
,
coram
3 5
.
filiis
iniquitatis
flevit
fie corruifti.
Congeminanfque
multitudo
domum
nee deficiat de
leprofus
,
domo Joab
omnis populus
capere
dicens
te
:
fuper eum.
feminis fuftinens
,
&
&
tenens fofum
Sc
indigens pane. cadens gladio Abifai frater ejus interfecerunt 30. Igitur Joab Abner , eo quod occidillet Afael fratrem eorum in
&
Cumque veniilet univerfa cum David, clara adliuc
die juravit
cibum David,
&
Gabaon
3 1
.
in prslio.
,
Hic faciat mihi Deus , & hsc addat , il anoccafum folis guftavero panem vel aliud quidquam. 36. Omnifque populus audivit , & placuerunt eij
qus
fecit
Dixit autem David ad Joab

,
&
ad
omnem
cunita
37.
rex in confpeftu totius populi
populum
tra
,
qui erat
cum eo
,
Scindite veftimenta vef-
&
cognovit
,
omne
vulgus
&
univerfus Ifrael
&
:
accingimini faccis
&
plangite anteexequias
Abner porro rex David fequebatur feretrum. 51. Cumque fepeliflent Abner in Hebron , levavit & flevit fuper tumulum rex David vocem fuam Abner flevit autem & omnis populus. Plangenfque rex & lugens Abner, ait Ne3 3. quaquam ut mori folent ignavi mortuus eft Abner. 34. Manus tu.-E ligatx non funt ,& pedes tui non
,
: ;
quoniam non atum fiaiilet k rege ut ocAbner tilius Ner. Num igno38. Dixit quoque rex ad fervos fuos ratis quoniam princeps & maxiinus cecidit hodie in
in die ilia
cideretur
Ifrael
39.
Ego autem adhuc

viri
ifti tilii
delicatus
&
:
porro
Sarvin; duri funt mihi
retribuat
un&us rex Do;
minus facienti malum juxta malitiam fuam.
funt
compedibus aggravati
fed
iicut folent
cadere
NoTA AD VeRSI ONEM ANTIQUAM.

18. Ambrof. ibid. DnvU dim j,im regno potnctiir nttlius f^ audijpt Abner jtinocuitcni occifiim a ]oah duce fax , ait : Innocem , &c. ut flip, quae refpondent Gracco , pro quo tto KfpiV , ^ Domino i i\ xcipias feq. amodo ^
If'.
ap. Theodorer. aVa' iv vvy
nnm
TU'v
y
iic ,
cttun^
^ 1
fxtttlttm
Jatiguiftibus
dein loco tter' pro (ivigume ^ r^v a.'âconftanterquc 'ACcfni^, pro Abnei.
, ^
ex hoc nunc
&
I C A P U T VuLGATA NOVA.
1.
V.
illud.
A
i
.
Udivit autem Isbofeth
filius
:
Saul
quod cefunt
ibi
advenn? ufque ad tempus

4.
.tX cidiffet
manus
Saul
filii
,
Abner
in
Hebron
&
diflblut.-E
Erat autem Jonatha;

:
filio
,
Saul
filius
debilis pe-
ejus
omnifque
uni
Ifrael perturbatus eft.
dibus
filio
,
quinquennis enim
fuit
quando
:
venit nunciut
Duo autem
nomen
viri principes
latromim erant
alteri
:
de Saul
cidit
&
,
Jonatha ex Jezrael
ftigit
:
tollens
itaque
eum
,
Baana
&
nomen
:
Rechab
nutrix fua
,
cumque
feftinaret ut ftigeret
eft
:
ce-
&
Ix coi.Girm.n.
Beniamin fiquidem Beroth reputata eft in Benjamin fugerunt Berothits: in Gethaim , fueruntque 3
Berothitre de
filiis
.
Remmon
&
claudus eSeftus
habuitque vocabulum
Miphibofeth.
&
Versioantiqua.
,
Vulgatanova.
5.
oftiaria
domUS
purg.ins triricum, ob-
Venientes igitur
filii
Remmon
Berothits,
No TAAdVeRSIONEM ANTIQUAM.
v.
J.
sic
edam habet Cd. Coib.
n.
i.
intra
textum
eadcm manu,
ut
&
alter
Ccrb. n.
3. licet ifte alia id
gs-
, ,
LIBER
VULCATA NOVA.
Rechab
II.
REGUM.
Ve
dormivit.
ob-
Cap.
IV.
N T
I
5V
Q U
A.
&
Ec
Baana
:
iiigrelTi
funt fcrvente die do-
mum
Isboll-th
qui dormiebat fupL-r llratum fuuin
inciiilic.
oftiaiia
domus purgans
triticum
dormivit.
VULGATA NOVA
6. IngrelTi funt autem
fpicas tt
tritici
,
domum
eum
latenter adiiinentes
in iiiguine
guftia
&
percufTcrunt
,
Rechab
dorabie-
Baana
7.
frater ejus
&
fugcrunt.
CiMTi
autem
ingreffi fuiflent in
domum
,
ille
quoniam eum, qui amiuntiaverat mihi , Mortuus eft Saul qui putabat le profpcra nunciaie, tenui , occidi eum in Siceleg, cui opor10.
&
Sup.
I.
14.
dixerat
&
miebat fuper ledum fuum

tcs mteifeceiunt
conclavi
&
percutien,
tebat
1
eum
fublatoque capite ejus

tota
mercedem dare pro nuncio. 1. Quanto magis nunc ciim homines

,
impii in-
tunt per
8.
viaifi defeiti
node
:
terfecerunt virum innoxium
in
domo
fua
fuper lec-
&
:
attulerent caput Isbofeth
bron
filii
dixerantque ad regem
,
ad David in HeEcce caput Isbofetli
tum fuum
veftra
,
non quiram fanguinem ejus de manu

fuis
Saul inimici tui
qui quajrebat aniniam
tuam
&
de
auferam vos de terra > II. Prascepit itaque David pueris

:
&
&
;
inter-
dedit Dominus
domino meo
regi ultionem hodie
fecerunt eos
prsecidentefque
manus
in
&
pedes eorum,
caput
Saul
9.
de femine e)us. Refpondens autem David Rechab,

,
&
fufpenderunt eos fuper pifcinam
Hebron
&
Baana
;
fratri ejus
filiis
Remmon
eruit
Berothitre
dixit
ad eos
autem Isbofeth tulerunt Abner in Hebron.
&
fepelierunt in fepulcro
Vivit
Dominus , qui
animam meam de omni an-
NoTA AD VeRSIONEM ANTIQUAM.

nus additamenta in marginibus exhibeac ; habet pariter Curb. n. 15. in inferiori marg. ncc non Germ. 9. fuo more intia textum , i. e, dudla linea deleta ;abfunt vero ab Hebraico textu , fed in Grjcco fie leguntur Kal Hi
:
n'
î/fwpo; rv o'm fWEoiff imufii

ecce ofliaria
Et
, >i hvâif, i /xaCeu/f. domus j/urgabat frumenta ^ ^ daimittib.it
dormieb.u.
CAPUT
VuLGATA
t.
V.
NOVA.
I
:
Ver
,
A N T
,
Q U
A.
tiia
Pm:
1.
-e:
tuum
i.
,
venerunt univerfs tribus Ifrael ad Da-
Ecce nos , olTa tua
&
caro
fumus.
-^'Î.
'
i-
ffi'. t,
vid in
Hebron
dicentes
Ecce nos
ciim
os
79.i.
II.
Sed
& caro tua fumus. & heri & nudiuftertius

dixit
eflet
Saul rex fuper nos, tu eras educens

Ifrael
:
& reducens
:
autem Dominus ad
Ifrael
,
te
Tu
pafces
If-
Heri :\. nudiufterrius , cum elTet Saul regnaret fuper nos, tu eras qui producebas &: inducebas Ifrael dixit tibi DominUS Tu pafces
:
&
&
&
populum meum
rael.
&
tu eris
dux fuper
populum
meum
V
5.
U L G A T A
regem
NOVA.
,
Venerunt quoque
,
&
:
fenlores Ifrael ad
gnare coepinet
5.
&
quadraginta annis regnavit.

Jerufalem autem regnavit
l.'Reg.l.ll.
in
Slll>.
2.
Hebron & pcrcuffit cum eis rex David fcedus in Hebron coram Domino unxeruntque David in re-
In
Hebron regnavit fuper Judam feptem an:
nis
&
fex menlibus
in
tri-
gem
4.
fuper Ifrael.
Filius triginta
ginta tribus annis fuper
omnem
Ifrael
&
Judam.
annorum
erat
David
cum
re-
VULGATA NOVA.
omnes viri qui erant cum 6. Et abiit rex, ad Jebufsum habitatorem eo , in Jerufalem terra didumque eft David ab eis Non ingrenill abftuleris cjecos & claudos didieris hue
,
: :
Versio antiqua.
arcearis
&
Tanta eft , inquiunt , ci\itas , ut a debilibus Ex Mf. Germ. ad quos David refpondit Facite , in- " quiens , & ego jubeam ut par\a fublimia tarigant & exeat inde proverbium
6
.
. . .
n.
centes
Non
ingredietur David hue.
VULGATANOVA.
7. Cepit
autem David arcem Sion
hic
eft ci-
&
vitas
8.
David.
Propofuerat enim David
,
Dominus Deus exercituum erat cum eo. i ' Mifit quoque Hiram rex Tyri nuncios ad Da,
I.Pji. 14. I,
in die ilia
prjemium
vid
&
ligna cedrina
&
artifices
:
lignorum
artifi-
qui percufTilTet
tulas
,
Jebufaum & tetigillet domatum Hf& abftuliflet cscos & claudos odientes animam David idcirco dicitur in proverbio Csecus & clau: ;
cefque lapidum ad parietes
&
,
a;dihcaverunt
domum
David.
11. Et cognovit David quoniam confirmaflet eum Dominus regem fuper Ifrael & quoniam exaltaflet regnum ejus fuper populum fuum Ifrael.
dus non intrabunt
I.p*
II. 8.
templum. vocavit Habitavit autem David in arce , 9. a'dificavit per gyrum it eam, Civitatem David intrlnfecus. Mello
in
&
&
&
10. Et ingrediebatur proficiens atque fuccrefcens
& NoT;E AD VeRSIONEM ANTIQUAM.

efl
Accepit ergo David adhuc concubinas i uxode Jerufalem, poftquani venerat de Hebron natique funt David alii iilii &: filia;
I
.
&
i.P.u,
5. i, 1,
res
TS^,
I.
,
Ambrof.
ibid. Merito Jic e.rpetitrts
ah
,
itriiverfo
in
Mf. Alex, ac
edit.
,
Compl.
reliqua quadrant, nifi

,
quod
i.
pepuh
icce
ut I'cniyem ad
eum omnci
tribrti JJyael
-^scciicfj
ctt
dicentes
ttos ^
&c. Gr. Kal ara^viVo/a/

vfiiT;.
,
'pu^ctl 'Icây?^
loco 5 regnaret cxyxv , educens

diicebas.
eft (implicicer rex
llcut
ii,i-)ci:r
uj'n-
intrcducens
loco qui frtducebas
Qapx.it;
Qn
Et adveniunt
nmries tribus
:
Ifrael
,
ad Datu.i
vid in Chebren
nos.
dixerttnt
et
Ecce ojfa tua
^ carnes
t.
2.
Grsc. primo loco habet Kal
quod tamen deefl
Hoc addiiamentum exhibet folus ille Mf. in inmargine, nempe port h*c Vulgata; verba (/;iinn). que efl David ab eis : venjm abeft totum ab Hebraico textu , Jicuc a Vulgata , nee edam legitur apud LXX.
Tt^.6.
feriori
; ,
528
14.
LIBER
&
,
,
,
II.
REGUM.
VlILGATA
Cap.
V.
:
rufalem
M.
16.
h^c noniina eorum, qui nati funt ei in JeSamua , & Sobab & Natlian & Salomon , & Jebahar, & Elifua , Sc Nepheg
, ,
Et dixit Dominus ad David Afcende, quia tradens dabo PliililTihiim in manu tua.
&
Japhia,
&
Elifama
&
Elioda
&
NOVA.
VERSIO
2.0
ANTlqUA.
Eli-
phaletli.
1
io. Venit ergo David

Pliilifthiim
:
&
percuflit
ExM/.
G'"- 9-
7.
Audiemntergo
fiipei:
quod unxiflent Da-
in
Baal Pharalim
eos
ibi
,
& perdixit
eos
ibi.
vid in regem
Ifrael
&
afcendcrunt univerft ut
audiflet
cuflit
&
qua;reient David
dit in pr^-Elidium.
I.
quod ciim
autem
in
David
defcen-
Divilit
Dominus inimicos meos coram me, (icut dividuntur aquc Propterea vocatum eft nomen loci
,
Tar. 14.5.
18.
Philiftliiim
18
Fide Not.
illius
Baal Pharafim.
ibi
venientes
diluli
funt
ii. Et reiiquerunt
fculptilia fua
qus
tulit
valle Rapliaim
David
David Dominiim
?
,
&
viri ejus.
iQ.
&
conluluic
dicens
Si af>
ii. Et addiderunt adhuc Philifthiim ut afcenderent

,
cendam ad
Philiftliiim
&
li
dabis eos in
manu mea
&
difFufi funt
in
I.
valle
Raphaim,
VeRSIO ANTIQUA.
Exccd.Germ.7.
Si afcendam contra tradas eos in manus meas ?....
-^
VU
,
G ATA
NOVA.
:
Pliiliftxos
&
fi
15. Confuluit
autem David Dominum
Si
ixced.Germ.^.
vis
1^ lociim phndusilloi'Lim, fublatuHi dc ululatum
fil
afcendam contra Philifth,ôs , tradas eos in manus meas Qui refpondit Non afcendas contra eos , fed gyra poft tergum eorum , venies ad eos ex adverfo pyrorum. 14. Et ciim audieris fonitum gradientis in cacumine pyrorum , tunc inibis piilium quia tunc
>.
&
&
cgredietur
Dominus ante faciem tuam
ut per-
cutiat caftra Philifthiim.
VULGATA NOVA.
i
5
.
Fecit itaque
,
David
ficut
prsceperat
,
ei
Do-
venias Gezer.
minus
&
percuflit Philifthiim
de Gabaa
jE
ufque
dum
s I
NoT
Huic
:
ad V
0."
e r
o N e
If.
m AN
Q U A M.
5. de fide, c. i. 1. 1. 497. V-. t8. Hum fjj gig.vites , ^ vallem Titamim fofhrtici d. dicens a,\\^'piMi mu.jtrmoms ferity tton rejitgit. In Grjeco Kai
atludit
Ambr.
1.
2 5. Eadem leguncur in Mfs. Corb. n. 3. & 15. ficut in Vulg. abfunt veto ab Hebr. ut a Grjtco Vatic, t al. at in edic. Aid. exftanr hoc modo f,' y.nCZ OTfo; tk";
&
If.
ftm
intra text, fed deleta

,
10. ica Ml', cod. habet poft hoc Vulg. Baal Pharade more defunt eiiatn in He:
ti!
brseo
&
Vulg.
&
Graco.
24. Sic habet Germ. cod. ante Vu!j. iftud abfunt autem tarn ab ipfa, quam ab Hcbr. coniextu.
Tf.
,
timcini-
&
G.*co
CAPUT
V
I.
VI.
:
LGATA NOVA.
in
g'"^ Ongregavit autem rurfum David omnes elec-
Gabaa
4.
Oza autem
& Ahio
filii
Abinadab, mlnai.
V_/
I. Par, I?, y.
tos ex ifrael triginta millia.
bant plauftrum novum.
^-
Surrex'itque
,
David,
&
abiit,
&
univerfus po-
Cumque
cum eo de viris Juda, ut adducerent arcam Dî, fuper quam invocatum eft nomen Domini
pulus
qui erat
erat in
tulilTent eam de donio Abinadab, qui Gabaa, cuftodiens arcam Dei Ahio pracedebat
Reg.
? '
arcam.
5.
exercituum, fedeiitis in cherubim fuper eam. 3. Et impofuerunt arcam Dei fuper plauftrum no-
Domino,
lyris
,
omnis Ifrael ludebant coram David autem, in omnibus lignis fabrefaftis , & citliaris,
,
&
vum
tuleruntque
eam de dome Abinadab,
qui erat
& tympanis &

6.
fiftris
& cymbalis,
NOVA.
&
VerSIO ANTIQUA.
t.tcsd.Gnm.'j.
6....
VUIGATA
:
&
decUnavcL-unt eam.
Poftquam autem venerunt ad aream Nachon , extendit Oza manum ad arcam Dei, tenuit eam quoniam calcitrabant boves , declinaverunt eam.
&
&
Tiieroit. 1. 1.
contra
IlMtUS eft furor DoiTlini in OzaiTl
&:
7.
Iratufque
eft
indignatione
Dominus contra
TtUg.t.^.ôi.f. perculTlt
8.
eum Deus
ibi
pro ignorantia
&
mor-
Ozam, & percuflit eum

8.
fuper temeritate: qui mor-
tuiis eft juxta
Contviftatufqiie
arcam Dei. David, quod
tuuseftibi juxta arcam Dei.
perciifferat
Contriftatus eft autem
Dominus Ozam
9
cufl'ilTet
Dominus Ozam
,
&
David , eo quod pervocatum eft nomen

in
i.Pur,
15. '!
loci illius
PercuflloOzs, ufque
diem banc.
in die ilia
timuit
Dominum in ilia die, & ait Quo9. Et extimuit David NotjE ad Versionem ant QUAM.
:
Dominum
Hj;c ultima verba prsfert fimiliter Mf. Corb. n. Vulg. non autem inveniuniur in Hebr. nee etiam yUo%c;* in Grjeco , ubi limpliciter , on CT;fi;fl-7raflf/ duriiv folus Mf. Alex, addit , tv >ix'/ct'î7t dvTm. if.'J, In GriJECo fic Ka! ebu/wjiîi opy KuCt^c tw 'Oâ, Et cxa-J:t im Domiwis iu Otam ; exinde transfcrtur Dens poll :i/! , omittiturque feq. pro igr.erantia ; Mf. taraen
tf. 6.
3.
cum
perciiffit eum fiifer temeritate. Sec. uc in Vulg. Terde corona mil. c.9.p. Z91. b. vocat arcam tejl.tmenti, Ki i^fr'^wncE Aar'l/ iJ-rsf f Ats~ t'. 8. Gr. initio hab. xcÊ Kc/g^c; J^;ax:Tifi' 7W 'Oâ. Et tr-.jiatus eft Dazid pro eo quod ritpit Dominus rrtpturam iu Ouim : deinde ad-
d.
Et
tul.
dit
eft
eV.^h'^11 ,
ToVo; eVe?
Rtiptiira
c?
, ,
Araxcs-ii
'O^v.
vocatus
locus itle
Alex,
cum
edit. C:'mpl.
addic
ETri
t)7 'si^-tvs'jux
Jtipcr
temeritate, licuc
omnes
,
EX=r,
ibi.,
&
in fine loco
Dei
t' Kuf'iis
1.
ad verbum mataiiis e/l eVc^îoj' t^ 0e?, Dcminiin
Herm. 1. men loci illius

Tf . 9.
i*.ilyn ,
omilit Hieron. Fac. 12. ap. Sirm. 10. 2. 809. c. d. ait Vocatum 0*
Ox.11:
:
qu
cenfpeSn Dei, Fac.
Herm.
12. ap. Sinn, to, 2, 2oj. c.
Ota. Gr. KkI E'ôfjlSlf Afft'l/ TOK KvCf-y ^ TJ] VêfO, Myvf Uui , &c, uc in Lat, fupta, SucEinic Fac.
,
,,
LIBER
VUIGATA NOVA.
idicens
:
II.
REGUM.
modo
Cap.
VI.
area
529
Domini J
Kersn, uli
fiif.
Versio ANTIQUA,
area
Quomodo
ingredietur ad
me
Domi-
ingredietur ad
me
ni?
VulGATA NOVA.
10. Et noluit divertere ad vitatem David
:
'
I)
V'
fe
arcam Domini in
ti-
r.
fed divertit earn in

.
donium Obede-
GetlKti
dom
Far
Gethai.
dom
VuLGATA NOVA.
T.
& & omnem domum ejus. Versio antiqua.

:
Et habitavit area Domini in domo Obededom benedixit DominusObcdetribiis menlibus
15. 2 J.
Nunciatumque eft regi David quid benedixiflet Dominus Obededom , & omnia e|us propter arcam Dei. Abiit ergo David , & adduxit arcam Dei de domo Obededom in civitatem David cum gaudio & erant cum David feptem
1 z.
:
Dixitque David
Ibo ,
& reducam arcam *
<"'.
G"i.
. 7,
cum bencdidione in domum meam & erant cum David leptem chori , & vidima vituii.
chori,
I. Par.
I
J
.
& viftima vituii.

Ciimque tranftendiffent qui portabant arfex pafTus , immolabat bovem arie-
cam Domini
tem,
14.
:
&
&
David
faltabat totis viribus ante
Do-
14
percutiebat in organisSc armigatis
.co(/.Gm.. 7.
minum porro David erat accindus ephod
iineo.
V
1 5.
U L G A T A
NOVA.
coram Domino.
18.
& omnis domus Ifrael ducebant arcam teftamenti Domini, in jubilo, & in clangore bucEt David
,
pacifica
Cumque
complcllet offerens holocnufta
&
cinx.
1
pacifica, benedixit
populo
eft
in
nomme Domini
exerci-
6.
Cumque
intraffet area
Domini
in
civitatem
,
Da-
tuum.
19.
viro
vid
dit
Michol tilia Saul profpiciens per feneftram viregem David fublilientem, atque laltantem coram
, :
Et partitus
mulieri
,
univerfe niultitudini Ifrac!
quam
:
fmgulis collyridam panis
tam unam, &

,
Domino
& defpexit eum in corde fuo. & impofue&

in
affaturam bubul^ carnis
unam
&
fimilam frixam
in
17. Et introduxerunt arcam Domini,
oleo
& abiit omnis
populus , unufquifque
domum
runt earn
loco fuo,
in
tendei-at ei
David
&
eft
medio tabernaculi quod teobtulit David holocaufta ,
fuam.
V
mui
fua;
:
U L G
AT A NOVA.
20.;....
VeRSIO ANTIQUA.
Quid utique
ell
,
10. Reverfufque
& cgreifa
Quam
eft
,
David ut benediceret doMichol fflia Saul in occurium
hionorificatus eft rex Ifrael,
S. Jin. <hr. in Pf.
quia denud.itus
David,
ait;
gloriofusfuithodie rex Ifrael,
rum
ancillarum
hodie in oculis puellarum fuaficut unus ex TaltatoribusJ
"2
n.
17.
t.
I.
difcooperiens fe ante ancillas fervorum fuorum
& nudatus
num
,
quafi
fi
nudetur unus de
:
fcurris.
II. Dixitque David ad Micliol
me potiiis quam omnem domum ejus

qui elegit
Ante Domiqu.\m patrem tuum , &

,
ar.
Et
:
dixit
David ad Michol
In confpedu
& pra:cepit mihi

in Ifrael,
ut
Domini benedidus Dominus , qui elesir me liiper patrem tuum , & luper omnem domiim illius
conltituere in principem fuper
rael
:
effem dux fuperpopulum Domini

zr.
plebem lliam
If-
fum
lis,
& ludam ,& vilior fiam plus quam faftus & ludam faltabo in confpedu Domini, & ero humilis in oculis meis & cum ancil- & denudabor adhuc lie & ero nugax in confpec2.:l.
,
;
dequibus locuta
es
gloriofior apparebo.
tu tuo
& cum puellis, cum cjuibus

glorificabor.
dixifti
me
nu-
datum,
NoTiE A D AD
Herm.
if-.
Versionem
oculis
A N T
Q U A M.
1.
12. 809. d. ab
hoc, Qnomodo
&c.
12.
Eadem
ut& Germ.
n. 9. intra
exhibet Mf. Corb. n. 3. in margine , textum , fed expunfta de more,

vitnlits in fine,
&
cum
hac voce
loco ittuli
prima au-
ancillarum fervorum fuorum , Jicut difcoopeiitiir difcoopertus unus faltantium ? if. 21. Graec. fcribitMEAôA, non Michol, additque o/j;<^Ht;pâ; , Jaltabo , pod: vocem Dojniui ; leliqua concor-
tem verba ufquo ad lioc ficut in Hebr. & Grsco

Vulg. arcam Dci
;
J^ erant
,
prjctermittuntur in Vnlg.
habenturautem in Mfs. port hoc : pufteriora vero admittit Viilgaia , fed toUit Hsbrseum exftant in Graeco , excepto uviv ,' pro David , cui addicur aifuhi thV y.iCuriv , portariit! arcam,
dant ad verbum , nili excipias ifta , fit s.j ,r,ifiii.-; , me in ducem , loco in principem , cum hoc in fine , â-i , fuper, ante Ifrael , quod ult. eVl , deeft in edit. Compi. Mf.
Alex. fup. fie hab. cVfiiV^t-c Kt^/JiV , 05 ;;a/^7o, dcnicis intermediis , ifyjmij.xr ftj'M7iiTo; Kt/'eiT in edit. Compl. deeft lantum cvMytnli Kvct-.c,. Similiter hab. idem Ambrof. ep. j8. to. 2. 16 14. b. ( reffondis ei David ; Coram Domino ludam , qui elegit me pro patre tuo , pro U7iiver(a d,imo ejus , ut eonjlittterct me regcm (upcr pppulum Juum If-acl. In MI5. Germ. n. 7. 9. Vivit Dominus quia ludam ; limiliter in Corb. n. r. 5. Rurfus Ambrof. de
&
infra ;'^%c;
vnuliis
loco vntili
in editt. Aid.
&
Compl. ni%t.
t. 14. Hsc limiliter habet Mf. Corb. n. 5. fecunda tnanu , cum altero Germ. n. 9. in illo tamen expungitur vox armigatis , in hoc tollitur f^ ; tota vero defunt tam in Vulg. quam in Hebr. In Grsco fie Kai AaiiJ^ dtsf.fihila It ifya,)'Ai Kpfiiifi!vo:i aia>-?Txv KvfiV quae reddit Ambrof. inPf. 118. n. 27. to. 2. I0J2. e. diccns Saliavit David ante arcam Domini : ^ vidtt eiim Michol filia Saul faltantem , ferciitientem in organn harm!'i:ijatis in confpeiln Domini , att ad eum, fojiquam fe donmm reccpit : Oiiid utique , &c. ir.zo. Eadem rurfus habet Ambr. ep. c8. to. 2. 10 14. b. ufque ad vocem ancillarum , nili quod delete adver:
& &
apol.
David,
mini nudatus
^
ejjet
ciim a propria reprehenderetnr uxore
Sakabat ante arcam Do, qnod dc' .itite faciem puellarum , refpondit, &C.
to.
i.
figy. a. ait
^.22. Nova
edit.
dam
quail vero hoc

:
Ambrof. penit hie Judam, non lunomen adneelendum elfet antcce-
denti l/raet
imperiti fcriba;
tim legendo
erratum typogiaphi eft , ni fallor , vel vel forfan editorum ipforum , qui rapfcripferunt Jndam , decepii voce prarcedenti
at
,
, ,
bio ut:jue , addit hoc , hod:e , port honorificatui eft ; pauloque port habet ante oculos , pro in oculis. In GrKco lie
:
ifrael, vel potius limiiitudine utriufque vocis Jn./iii
&
^
ludam
1014.
&
lani in Graeco couftanter legitur

ofXii'oojKKi-
'Icgti!>
tna.iioi.Lc.1 , K.
&
Ambrof. ipfe
l_HM-&'
I*
oipix^M''''^
's:xij'i<ncî
a.ima.xinrls'ixi
aTozaM; jr J- iij
hodê rex
IJ'rail
,
Tur J\.i?.iit s'xun, sli tuv Oftx_iiM^'iM ;

qui difcoipertus
eft
v.aiii'?
b. ubi
eadem
lefert
Ouam
in
ghrifiuitus
efl
liTlie
ludam; fequentia edam quod \ci:bo Jaliabo, prseponuur
j8. to. 2. Ifrael, proxime addit, , poil ccjncotdant cum Grsco , nili
j. ,
epift.
&
pro denudaliir
ha*
Tom.
I.
"
Xxx
550
^mhr. ukijup.
2-;.
LIBER
II.
REGUM.
filius iifque
t ^.
Cap.
Igitur
VIL
filis
Versio antiqua.
Et Mkhol filije Saul non erat in diem mortis ejus.
ius
VuXGATA NOVA,
Michol
Saul non eft natus
fi-
ufque in diem mortis fus.

N
,
NoTÊ AD
betur
a'To)taM/j>9i-',i
,
VeRSIONEM
o^Sax-
Q U A M.
difcmipiriiur , licuc
iiiis
,
a'xpsi^'5
dftiudmum
a.
tttoi
,
ftrM C^v, vatifts in cciilii
pro iiugax
cuufpeilutui).
Item I. de apol. Dav. col. 62^, Cor Am Domfiia uudabor adhuc: ^5* ero ttttgax ante ocuUiS
hofiorijicnbor.
ttt
Icem loco ntiJiUtim ,glorifitahi>r , limpliciier ,n\i ioât&Hiai, edit. Compl. tollijwn cjfe ghufit.it!in> ; in Mf. Alex. tur negatio. Idem Ambrof. ep. jB. 1014. b. fie legit: ( liidam coram Domino , {J dcmtdabor adhuc fie : $5 tro
hotiorjjicetur Domifiits
ijui
me
pro ^âtre
ttto
adjci"
&
Vit tn
reguum.
t.l't,.
Grxce, Tn
,
M!>p^(!\
conftanter
ciiiTm
loco mortis ejws

ipja.
lic,Ty
a.'t(>hxn'tv
in quo
pro Mnhcl , mortua
&
ejl
nugax ante
oeiitoi
tiios
cum
piieliis
ijrnhis dixijli
me
CAPUT
V
Aftum
U L G A T A
VII.
NOVA.
in
'F,fua &
,
eft autem cum fediflet rex in domo Dominus dediffet ei requiem undique
I'uis
:
habitem
domo
.'
cedrina
& area Del pofita

:
fit
in
me-
dio pellium
5
.
ab univerfis
I. fur. 17.
I.
inimicis
Db;itque Nathan ad regem

,
Omne quod
eft.
eft in
i.
dixit ad
Nathan prophetam Videfne quod' ego
corde tuo
vade
fac
quia Dominus tecum
Versio antiqua.
Cypr.
I.
,
VUIGATA
di4.
:
NOVA.
: :
Teftim.
4
cens
5.
:
&
:
fiiit
verbum Domini ad Nathan,

fervo
189-
i.
Vade,
& die
meo David
Hxc
dicit
Dominus Non tu
habitandum.
sdifieabis
mihi domiun ad in-
Faftum eft autem in ilia nofte & ecce fermo Domini ad Nathan , dicens 5. Vade, & loquere ad fervum meum David Hsc dicit Dominus Nunquid tu a;diticabis mihi domum ad habitandum
:
.'
V
6.
t;
1 G A T A
ilia
NOVA.
liis
Neque enim
filios IlVacl
:
habitavi in
domo
ex die
qua
Ifrael
nunquid loquens locutus fum ad unam de

,
eduxi
de
terra iEgvpti
in
,
ufque in diem
,
tribubus Ifrael
cui
:
hanc
7.
fed
ambulabam
tabernaculo
tranlivi
& in tentorio.
fi-
meum
Ifrael
dicens
?
pncepi ut pafceret populum Quare non aedificaftis mihi do,
Per cunfta loca
qu2
cum omnibus
mum
cedrinam
Versio antiqua.
Aug.
I.
VULGATA
;
NOVA.
:
17-
8.
tiuil. Dei, c.
dicit
<
Et nunc hxc dices fervo meo David Dominus omnipotens Accepi te de

:
Hxc
ovili
8.
dicit
Et nunc
hic
,
dices fervo
:
Dominus exercituum
ut
Ifrael
:
47-/- I- 471- I- 47*- * 47'5i.
ovium
in
9.
ut elFes in
ducem
in
lliper
populum
meum
fequentem greges
meo David Hsc Ego tuli te de pafcuis efles dux fuper populum
i.
Rej.
i^-' '
J''*
Ifraiil
meum eram tecum

teci te
77'
&
:
omnibus quibus
,
ingredie-
baris,& exterminavi omnes inimicos tuos a facie

tua
I
& fui tecum in omnibus ubicunque ambulafti & interfeci univerfos inimicos tuos ^ fa9.
,
&
nominatum
magnorum qui funt iiiper o. Et ponam locum populo meo

plantabo ilium ,
tis
1
feciindum terram.
,
nomen
,
cie tua
fecique
tibi
nomen grande
juxta
nomen
magnorum
qui funt in terra.
Ifrael
&
10. Et
&
:
inhabitabit feorfum
&
non
plantabo
ponam locum populo meo Ifrael , & eum & habitabit fub eo & non tur,
,
:
follicitus erit ultra
& non apponet tilius iniquitapo

:
babitur amplius
affligant
1 1
.
nee addent
(ilii
iniquitatis ut
humiliare eum ficut ab initio, a diebus quibus conftitui judices fuper

1 .
:
eum
ficut priOis
ex die qua
Ifrael
:
conftitui judices fuper
popu-
pulum meum Ifrael & requiem tibi dabo ab omnibus inimicis tuis & nunciabit tibi Dominus , quoniam domum xdilicabis ipfi.
12.
Al. dormieris.
lum
meum
&
:
requiem dabo tibiabomtibi
nibus inimicis tuis
prsdicitque
Dominus,
quod
Et erit, ciim repleti fuerint dies
tiii ,
&
em
,
domum faciat tibi Dominus. n. Cumque completi fuerint dies

cum
patribus tuis
,
tui
& dor8
3.
R,^.
dormies
cum
patribus tuis
& fufcitabo
E R
femen
S
I
mieris
fufcitabo
femen tuum
19.
NoTyG A D V AD
j^.4. Rurfus juxta Gt<ec. ubi s'7ss7o , t-S- ^"^ iterum leg. z/?. c. nee aliter habetur in Grieco
bucc hab.
O N
ANTIQUAM.
,
Cypr. 1. I. Teflim. p. 279. c. failum cj} , pro fuit. Cypr. ad verbum, 1. i. Teftim.
,
Deus
dixijpt
/juid non ab ipfo
David fihi
dficaretur da-
mns
&c.
neijue per
pulo J:io,
ir. 8.
li
,
tantum tcmpus fi mandajjc cuiquam in poutfibi fieret domus cedrina : Et nunc, inqilit
quod pro firvo, legitur CTpo; to A?>o? , & in fine additur p.;'. Nota ap. poft verbum Cyprianura utroque illo Teftimon. libro
nili
,
Ad verbum c Grxco
\.
ult. irihal/!ta:idtim
fuerint dies
proxime I'equi Jed ent ciim imphii , &c. qu.E funt de t. iz.quafi veto nulla alia haberentur intermedia. Sic etiam apud Laclant. 1. 4. Inftit. c. 15. J77. Vade, g; die fervo meo David: Hxc dicit Dominus omnipotens : No (K xdificabis miln domum ad inhabitaiidiim : deinde , fed dim impleti fuerint dies &c. Item apud Marten. Anecdot. to. J. p. 6. b. Vade , ^ die fervo jneo David : Non tu adificabis mihi domum ad habitandum : fed ciim impleti fuerint , &c. Sic denique ap.
:
till
pro quo /KVei, E* V05 T^t CTpiSaTciK. Accepi 1044. c. fie prmctpem in populum
:
nequidem exccpto ifto oviCompl. îat/e*; Apud Ambrof. in PC. 118. to. i.
,
r./labulo: in edit.
te
de ovili ex uno grcge

Ijrail.
meum
Vide etiam
,
ut fis in epili. 40.
to. 2.
952. d.
in
t.y. Vix unum dinimile

pa'if
,
Grico
1044.
ibas
pro
ingreJieb.iris.
i.
Auguftiiio fuccinit
c.
nempe hocsVsAmbr.
ad verbum,
fii.
.
in Pf. 118. to.
ufque ad hoc, SS
714. b. Non tu adificabis mihi domum: fed ciim tu dormicris &c. At inGrxconunc ut in Hebraico textu , ilia ipfa vel limilia interfcripta legiiniur , qusE Vulgata exhibet , quxque infra ex Augiillino addiia funi aV. 8. Ifta veto pi.vmirtit Auguft. ibid.
Ambrof.
1.
de apol. Dav.
to.
i.
excepto uno /forIf 10. Cuntta refpondent Grxco, fum, ^10 quo Kuh' ixurlv, per fe. Eadem rurfus habet Aug. inf. c. 12. 476. c. 1^-. II. vix melius e Graeco. Similiter Ambrof. in Pf. 118- to. I. 1044. c. t requiem tibi dabo ab omnibus mi-
Ciim regi David muUa Deo domum, templum

jahrica-nm
vid
ejl.
proffera provenifient , cogitavit faccre tjuad /i Rege Salomone... fcilicel

,
iiac eo cogitante
,
ftd.im
ejl
verhilm Domini
:
Naiha prophetam
jiiod /erjerril
ad regim
aii
ciim
Gr. aVa'^raf ceo (^s. iterum hab. Aug. inf. 471. g. 472. a. ncc aliter inGraeco , nifi quod loco ciim repleti , eft 'aV tt^kpwCas/ , /) impleti. Non edam differt Cypr. cum 1. I. Teftim. 279. c, cum 1. 1. 289. b. uifi his Sed ent, ciii
inicis
tuis
t.
12.
Sic
LIBER
VULGATA NOVA.
port te
,
II.
REGUM.
fir-
Cap. VII.
Versio antiqua.
,
n
&
prxpajing.
quod egredietur de utero tuo

e|us
:
&
,
tuum pod
te, qui erit de ventre tuo,
uHfrf,
mabo regnum
s-sftabiliam
rabo regnum ejus
i^. ipfe a^didcabit
domum
tiomini
mco
&
15. hie xditicabit
mihi
illius
domum ncminimeo,
ulquc in ccternum.
thronum
regiii ejus
ufque in lempiter-
& dirigam
:
thronum
num.
l.P/ir,
14.
Egoero
:
ei in
patrem
&
ipfe erit milii
Z%. lO. in filium qui fi inique aliquid gellerit , arguam Hib. I, in p'.agis tiliorum hoeum in virga viiorum ,
&
ille erit mihi in 14. Ego ero illi in pattern, filium (i venerit iniquit.is ejus, redarûam ilium in \irga virorum , 5c in lactibus liliorum ho-
&
&
5-
minum.
15. Mifericordiam autem
minum.
meam non
auferam
1
5 ,
4- 37-
ab eo ficut abftuli a Saul , quern aniovi i. facie mea. regnum 16. Et fidelis erit domus tua , tuum ufque in Ktemura ante facieni tuam ,
,
ab eo
1
Mifericordiam autem meam non amoveam ficut amovi a quibus amovi a facie mea.
fidelis erit
&
,
6.
Et
domus
ejus
,
&
regnum
ejus
erit
&
thronus tuus
Heb.
JI
erit firmus jugirer.
ufque in sternum coram me eredus ufque in xternum.
&c
thronus ejus
17.
Secundum omnia verba hsc

fic
&
,
juxta
univerfam vifionem irtam ,
locutus
eft
Nathan
18...
ad David.
jS. IngrefTus
eft
coram Domino
&
dixit
autem rex David & fedit Quis ego fum Domi:
intravit rex
num
qua:
19.
David, & fedit ante DomiQuid fum ego Domine Deus m.eus, &
dilexifti
Aiig.i.i.adSim?'^f-^-6-
ii7'lit.
1.
que domus mea , quia adduxifti ne Deus , me hucufque ? 19. Sed & hoc parum vifum eft in confpectu tuo Domine Deus , nifi loquereris etiam de domo fervi tui in longinquum ifta eft cnim lex
:
&
domus mea , quoaiam
me
in hib
Amir,
1.
in Pf.
1.
1044.
Adam Domine
,
Deus.
Et memorata funt minima in confpcftu locutus es pro domo fervi tui , in longinquo hxc eft lex hominis, Domine Deus.
tuo
Domine
& &
Hiv./.
2. <(.
iW:i^.. 4.;.. 524,
V
Deus.
i I.
fecifti
u L G A T A
,
NOVA.
tui
,
20. Quid ergo addere poterit adhuc David ut loquatur ad te ? tu enim fcis fervum tuum Domine
Propter verbum tuum
li 1
qaem
e|us.
redemifti tibi
ex ^gypto
gentem
&
deum
14. Firmafti enim

,
tibi
& fecundum cor tuum

notum
faceres fer-
omnia magnalia
ha:c
ita ut
pulum fempiternum in Deum.

If.
&
tu
populum tuum Ifrael in poDomine Deus fadus e^ eis

,
vo
non
tuo.
Nunc ergo Domine Deus

tuum
:
verbum quod lo-
11. Idcirco magniticatus es

eft fimilis tui
,
neque
eft
Domine Deus, quia Deus extra te in om, ,
cutus es fuper fervum

fufcita in
&
fuper
domum
,
ejus,
fempiternum
&
fac licut locutus es

in
,
nibus qu.E audivimus auribus noftris.

1 5.
16. ut magniticetur nonien tuum ufque
fempiter-
Qus
,
in terra
fibi in
autem, ut populus tuus Ifrael gens propter quam ivlt Deus , ut redimeret earn
eft
,
num
ntque dicatur
per Ifiael.
Dominus exercituum Deus fuEt domus fervi tui David eric ftabilita
:
populum
,
&
poneret
fibi
nomcn
,
faceretque
a facie
eis
coram Domino
magnalia
&
^
horribilia fuper terram
popuM.
: ft irin I'irga hominttm ,
NoT^
zmpleti
AD Versi ONEM ANTIQUA

de utero taa,
dcrmitris
tuts
fufcirabo
I.
Ego
nertt
ero ei tn
patrem
,
i^ tpje erit mihi in filium
^ farabs-,
Sed cum
&c.
Similiter Lailant.
im'^leti
fuerim
4. Inllit. c. 15. J77. tttif , j'ifiitabo dormteris
injujlitia ejus
in artibus
arguam eum fliorum homtnum. Gr.
cV
a^.y/i; ,
ftmen tuum poji te ^ ^ parabj jewen ejtt! ^ 3i\. rrgrirint. Ambrof. de apol. Dav. to. i. 714. b. Sed tit ciim dormtcrii , Mscitjbtj femen timm poji te ^ ^ tpje xdif. 5cc. Hilar, in Pf. 17.6. p. 420. b. CUm dor7nieris ^ reqrtie'jerii cttm palrt.,
folus cod. Alex. cV R^sci , in dimtjjlone : chon. hab. arguam tn I'trga honiinum peccata ejus, Kier. 1. 2. cont. Peiag. to. 4. p. 524. c. Ego ero et tn patrem j
in t.iiiibus i paulo inlia Ti-
ipje crit
mthi in ftltttm
Ji iniqu'c egtrit
;
corriptam eittn
tunc excitabo de femtne tuo , t^fii erit mtki in jil. &c. Tertul. 1. 5. adverf. Marc. 678. b. jc7iien tuum , quad ;';. erit EX -jc/itrento. Gr, Tr/^â Denique apud Martttii
,
bus
in virga
hominum. Turn addit
Mifericordiam autem me.tm
&c. ut
Tf.
infra.
ten. Anecdot. to. y. p. (S. b. Sed dim impleti fiierint dies tui fitfcitabo femen tuum poji te : hie xdtf. 5cc. Tichon.
.,
reg. 4. 57. c. Sttfcit.ibo regnum ejus : ipfe adtf. &c. if. I?. Ir. Grsco ivTii , ipfe, pro hic , al. vero ijtc;
Apte ad Graccum, excepto verbo rtnjfft'fiim , pro quo tr!TLS"Mca' , removebo , & infra a facie , pio quo *V , de , in Compi. tto. Apud Tichon. reo;. 4. p. 57. d. f. iU;fertcordiam autem meam non auferam ab eo , ficut ahfluli
15.
it
quibus abfluli
ii
confpe^lu meo.
Iridem Hiîion.
I.
2.
cont.
&. ^zodirigatn, conftanter

cti^'ycit
\.
oiô^DcJjtd
erigam
item
ej';
joy
in
J^culum,
loco//;
xteynum
CLTcera ut iup.
Cypr.
Pelag. to. 4. p. 524. c. ulque ad hoc ,ficut alftrdi , Sec. t. 16. Gr. conllantcr habet aimx, ,e-jum , loco ater~
ufque in ; caetera quadrant. , pro t fdem Teftim. 279. c. 289. b. legit confequetur domus ejus , ^ regnum ejus ujque in fivculitm (a\. fvcula)in confpfliu meo : Gr. t, 'cri^-Aitc-^'Jcct. Tichon. reg. 4. p. 57. d. El fideln fict domus ejus , J5 regnum ejus in aternum in confpecln meo , thronus ejus erit con' frmatus u^que in xternum. Lad:a-.u. vero 1. 4. Inllir. c,
in fine el;, in
I.
Teftim. 279. c. Hie adifcabit mthi domum in nomine meg , erigam thronum ejus in facuLt : limiliter 1. 2. 289. b. excepto ult. ufque in faculum : huic fufi'ra!;atur
I.
num,
&
I.
Cypr.
&
2.
ad verbum Lat.
ten. Anecdot. to.
1.
4. Inflitut. c. p. 6. b.
(ic
:
15.
577.
J.
Hzc
ttdificahtt
Apud Mardomum
gnum
nomtni meo , ^ erigatn thronum ejus u'^que :n fjicnl.t. Edir. Aid. delet /.<oi , port adifcabit , iicur Ambr, de apol, Dav. to. I. 714. b. ubi iic ; Et ipfe ttdificabit domum nomtni meo. Apud Tichon. reg. 4. p. J7. c. Ipfe xdificabn mthi domum ; pauloque poll ^ dtrigam thronum ejus ujque in aternum. Hieron. 1. 2. cont. Pelag. to. 4. col. 524. c. iic hab. Ipje adificabtt domum nomtni meo , ^ jirmabo re:
I 5.
J77.
cum Cypr.
regnum
ejus ufque in
E.I fidem confequetur domus ejus , f<J ficulum. Similiter ap. Marten. Anec-
dot. to. 5. p. 6. c. Lt fidem conjequetur.
f. 18. Priora verba ufque ad hoc, Oiiid fum , de Auguftino fuat, nee difcicpant a Grjuxo puilerioia ex Am:
ejus ujque in femptternunl.

,
brolio iimiliter concordant
nili
quod Grxcc
legitur t,; ,
t. 14- Hoc unum variat Gracce j hij'^ta , (^ arguam , pro redargtiam. Apud Cypr. turn 1. i Teflim. 279. c. turn Et ego ero et tti palrem , i5 ipfe erit 1. 2. 289. b. poll hsc
. ;
pro quid, pauloque poll Ki'C^f /US; K: (? , Dotntne mi Domine, loco Domine Deus mcus ; Sc sosq Tutuii , ufque ad h.ec , pro tn hi;. Nota ipf(îJnitio Grarcum habere
quis
,
miht in filium
conrinuo legitur
^ jidrm confequetur
1.
&c.
577.
de t.
i6. Similiter
apud
LacSlant.
4. Inllit. c.
1 3.
*, ut & poll Dominum, Ambr. addit :^rt<? refponjo

ff. 19.
k.
ilire
,
,"
5 dixit
cujus loco
accepto
ait
David.
:
ap. Matten. Anecdot. to. y. p. 6. b. c. praetcrmilTis iifdem intermediis. Tichonius veto reg. 4. J7. d. legit ;
&
Priora verba
iic
,
Hfi'riin /.ix-foY iriiTnit
(\
Kiitiî
habentur Grxce Ka! xa's^winv KvQtf. Et j,.itus Jiim
Tom,
I,
Xxx
ij
,:
5P
*ug.
tifit.
I.
I
LIBER
m
II.
RE GUM.
:
Cap. VIII.
Versio antiqua.
revelarti
VULGATA NOVA.
17. quia tu
t 7.
c.
lit
Dti
II.
J.
Dominiis omnipotens. Dens 27. qiioni.im Domiim Ifraiil revcLilH aurem rer\i viii, ciiccns
aedificabo tibi
Domine
fervi tui
exercituuin
,
Deuslfrael
a:di-
aurem
dicens
Domum
ficabo tibi; propterea invenit fervus ut oraret te oratione hac.
tuuscorfuum
tu es
Amir, in Pf. ,18.

t.
1. 1044.1^.
Et nunc Domine mens Domine , tu es Dciis, verba tua Hint vera iSc locums es pro ier\ o tuo bona hxc. 29. Et nunc incipe benedicere domum fern quotui , ut fim in xternum in confpeclu tuo
28.
z8.
Nunc ergo Domine Deus

:
&
&
verba tua erunt vera
locutus es enim
Deus ad
Domine mens Domine locutus nedidione tua benedicetur domus lervi

niam
ni
es, i betui in
fervum tuum bona hsc. benedic domui fervi tui , 1 9. Incipe ergo , ut fit in fempitcrnum coram te quia tu Domine benedidione tua benediceDeus locutus es ,
&
&
x-
tur
domus
fervi tui in
fempiternum.
ternum.
NotjE ad Vers ONEM ANTIQUAM.

parvus fhrtim coram
Domine mi Domine : fequencia uc in Lat. fup. Ap. Aug. 1. 17. de civir. Dei , c. 11. 47J. 2. Et hctttm: es fro domo fer'Z'i tm in longinqnum. In Mi, Alex, iicut in edit. Compl. exftat initio Ka/so.u/Zfiif.S^H Imminmnm eft pafiviflt ( in Compl. tx fny.fi. ra^Va- )
te
,
;
It.
27. Ita
TO
primum
;
Graece
Kven
raaf/ozf arBP
, nil:
abfque
hoc
quoniam tn
reliqua nil differunt
excipias vo-
cem
riim
vel hnniinutJ fniit hue piirva

legifle fupra
,
credidetim
,
facile
Am-
brolium
ab ofcitante librario fcriptum elle memor,it,% fint. Mf. Corb. n. 5. ante hsec Vulgatx verba , nifi loqutreris , &c. prasfert in Deus mens , quia dilextj}! me ; tnargine manu lecunda qusabfunt a Gracco , ficut ab Hebr. Sc Vulg. Denique
Minoratu
fiint
,
mimma &
cjTi'of , anricul.im , pro attrem. 18. Ita Grace, exceptis his, sooi'7a( ciaxCoti , <rB veracia , loco junt vera, ir. 29. NonnulladifTimiliaGrxcum habet, nempe feqq. btnedic ^ loco benedicere; item i^ ;>/ f/; Et/>37MOoi' , J, To'c ojSvx. , at Jit in avum , pro t Jir>i in xternum , ad-
1^.
dito
tu ^
port locutus es
,
dcmum
in fine
lie ,
t?
eiVct/
/'?
qui- adduntur ex
Hieronymo
.
lie
iiabentur
Grsce
Jtg5
fxcalum , loco in aternnm ; Alex, ac edb. Compl. limpliciter , lii rir ajSiia. , abfque hoc, t? =aixi. Aug. I. 17. de civit.Dei,
TOK a/ara
ut Jit in
at in
in
c.
Mf.
,
uvum
12. to.
ê
yafi%
,
cti'.fuTH
Kuexs
fiV
Kwis
hxc aulem lex
7.
47y. g.
legit
Nunc
incife
{J benedic
domum fervi ml
iemiais
Domine mi Domine,
ufque in xternum.
CAPUT
l.Par, 18.
I. 2.
VIII.
tis
VULGATA NOVA.
,_
T-^
Adum
tributi
eft
,
autem
poft
hxc
perculTic
,
X?
Frenum
1.
Philifthiim
& humiliavit
manu
eos
&
efl:
tulit
David David
equitibus
&
viginti millibus
:
peditum, fubherva-
de
Philifthiim.
,
Et percuffit
Moab
:
&
menfus
eos funicu-
lo
los
cosquans
dum
It J
I
3.
menfus eft autem duos funicuunum ad viviticanunum ad occidendum , faftufque eft Moab David ferviens fub tributo. E"^ percuffit David Adarezer filium Rohob reterra;
&
cem Soba
quando
profeflius eft ut
dominaremr
fu-
omnes jugales curruum dereliquit autem ex eis centum cuitus. ut ptiiidium j. Venit quoque Syria Damafci & percuffit David de Syferret Adarezer regi Soba ria viginti duo millia virorum. 6. Et pofuit David picefidium' in Syria Damafci faftaque eft Syria David ferviens fub tributo fervavitque Dominus David in omnibus ad qucECunque
vit
,
:
per flunien Euphraten. 4. Et captis David ex parte ejus mille feptingen-
profeftus
eft.
VeRSIO ANTIQUA.
Et hffc accepit poftcA Sufac rex jCgypti 7 Sxtod.Germ.7. in diebus Roboam filii Salomonis, ciim afcendif'
VuXGATANOVA.
?
fervi
Et tulit David m-maaurea , qua habebanC detulit ea in Jerufalem. Adarezer,
&
fet in
Jerufalem de terra macliinas ex elecUs ci-
vitatibus
8
Adadezer
fecit
regis.
de quo
,
Salomon omnia
vafo Jcrea in
,
8.
Et de Bete
,
& de Beroth
3;s
civitatibus
rrimis.
Ada-
templo
& mare xneum, & columnas & altare.

Thou
rex
rezer
tulit
rex David
multum
VuLGATA NOVA.
9. Audivit autem
cuffiffet
Emath
quod
per-
vafa a;rea
I
I
.
10.
&
,
;
David omne robur Adarezer , milit Thou Joram filium fuum ad regem
ut
falutaret
qua;
cum
fis
I
argento
& ipfa fanftificavit rex David Domino & anro qu,-E fanftificaverat de univer,
David
aeeret
fet
eum
congratulans
eo quud expugnaflet eum. Hollis quippe erat

ejus erant vafa aurea
manu
& gratias Adarezer & percuffifThou Adarezer & in & vafa argentea &
,
, ,
gentlbus quas fubegerat

z.
de Syria,
,
lifthiim
&
Amalec
Ammon & Phi& Moab & & de manubiis Adarezer

,
filiis
filii
Rohob
regis Soba.
Versio antiqua.
Ix Uf.Corb.
3,
Vulgata
I
J .
nova.
,
13
&
in
Gebelem ad
viginti tria millia.

jE
Fecit
quoque
fibi
David nomen
cum
re-
O T
ad V ERSION'EM ANTIQUAM.
Hebrao Cunda prorfus abfunt ; in Grco vero fie 'Er kvtS e'xo/h? 2aMÔT -rm ,'îhaos-a.v im xaixw J) TVS
:
Tf.7. Ita Mf. cod. hab. in tnargine eadem manu, poft hxc Vulf. verba ,^ detulit ea in Jerufalem ; llmiliter cod.
Geim. n. ii. in inferiori niarg. fed alia manu; item nil autem iftoalter Germ. n. 9. fed expunCla de more rum legitur in Hebr. & Vulg. at in Grseco fequuntur cV tw Kk) e"jae;c dv-ri. 2(iaxi^ /3aixEK Ko^tttv ilia
:
sO^^tit
V)
Ty? ?>c[;tm^>;,
j,
's^xvlcc
tcc r.Ksi'n'
In eo fecit Sa^
kV-vEiT Dro\ /; 'UfîMTîn a i.U!C<x:i '?oicx/n v.v SaMi.'/UOT/c?. Et fumpjit ea Souftcim rex gypti , dim afccnderet ipfe in Jernjalem in diebus Koboavt fthi Salomonif.
lomon mare aneum , 2? columnas , Jj labra , (S omnia 'jafa i qua; defunt in edit. Compl. t. i ?. Ita Mf cod. fee. manu , poft hoc Vulg. decern oHo millibus ; idem legebatur in Germ. 9. In Hebr.^c Vulg. minime omnino._ In Gr. lie *. totus Kai Vci'use
:
multum nimii
Mf. cod. in marginc poll hoc Vulg. habet intra textum alter Germ, n. 9. ufque ad vocem templo incl. caret vero fequentibus ; Cotb. n. 3. nil addit , prater unum in templo : ab
f.
8. H.EC addit
;
limiliier
xvtov sVaTa^s thi' 'lJ^,u:t!xy cV rs5>M -'^ ox.TU'KaiSe)Lx yjuxl x:; Et fecit cifm ipfe refleilerct , percuffit Idumêam in David nomen : Gebelem ad decern <^ otto millia. Vide Not. b. Martianici
AaviJ
cyt/ux'
cV
TW
uvxy.xî'^luv
loftri to. I.
nov.
edit.
Hieron. p. 373.
<
LIBER
*eerefur capta Syria
in valle
II.
REGUM.
fidium
:
Cap. IX.
faita eft univerfa
VulGATA NOVASalinarnm
,
m
Idumsa
in
csfis de-
&
fcrviens
Da-
eem
&
odo
millibus
in
.-
vld
cuftodes
,
&
feivavit
Dominus David
eft.
omnibus ad qux-
14.
& pofuit
Idnmsa
ftatuitquc pre-
cunque profeftus
VuLGATA
I f
.
NOVA.
omnem
Ifrael
:
VerSIO
i 5.
A N T
Q U
:
A.
faciebat
Ec regnavit David fuper quoque David judicium
Et David regnavit in
llracl
&
erat facienS
1-ucif. Cat.
I.
I,
& jCiftitiam omni
judicium
&
jllftitiam in
tOtO populo fuo.
fro S, Aih-in, ig8>
Jjopulo foo.
VuLGATA NOVA.
16. Joab autem filius Sarvi.^ erat fuper exercitum pdrro Jofaphat ftHus Ahdud erat a commentariis Sadoc dlius Achitob , Achimelech fi17.
:
lius
Abiathar
erant facerdotes
&
,
Saraias
fcriba
18. Banaias autem
tilius Joiad.i;
fuper Cerethi
&
&
&
Phelethi
tilii
autem David facerdotes erant.
Not A AD Versionem antiquam.

Tt. rj.
GrsEce
Kaji
^tcciUwef Aai/I/ 5VI wafTa

>
'Icpx-^?.'
additur Acfjltt
ful sccvlx tov
Tin Mf,
Alcir. deefl
rara
irt
in edit.
Compl,
fubinde
j^y.^.-
ad rnit , Sc pro in nto peptilt fuo , dur^ ^ f"P^^ emiiem populitm futtm.
efl
CAPUT
VU
I.
IX.
,
L G A T A
qui re-
NOVA.
8.
I
I
j'
dixit
David
Putafne
Saul
,
eft aliquii
manferit de
domo
ut faciara
?
cum eo
tuus
Qui adorans eum, dixit Quis ego fum fervus quoniam relpexifti fuper canem mortuum limi:
mifericordiam propter Jonathan

1.
lem mei
,
>
Erat autem de
domo
:
Saul
fervus nomine Si,
9.
ba
quem
>
ciim vocalTet rex ad fe

lUe refpondit
dixit ei
Tune
xit ei
Vocavit itaque rex Sibam puerum Saul , diOmnia qua;cunque fuerunt Saul , utiiverfam
&
es Siba
5.
&
ait
&
Ego fum
fervus tuus.
domum
fervi tui
ejus
dedi
filio
domini
tui.
,
Et
,
rex
Nunquid
fuperell aliquis
de
?
domo
Dixit-
10. Operare igitur ei terram tu

:
&
filii
tui,
&
Saul
ut faciam
regi
:
cum eo
Supereft
mifericordiam Dei
tilius
&
,
inferes filô
tilius
domini domini
rui cibos ut alatur:
que Siba
dibus.
4.
Jonath.-e
debilis pe-
Miphiboleth autem
panem
Ubi
,
iuper
filii
menlam
meaiii.
tui comedet femper Erant autem Siba; quin-
inquit
eft
eft
Et Siba ad regem
tilii
,
Ecce
decim
I
&
viginti fervi.
ait, in
5.
domo
tilii
Macliir
Ammiel
in
Lodabar.
Mi;"it
ergo rex David
&
tulit
eum de domo
Machir
6.
Amm'.el de Lodabar.
autem venifTet Miphibofeth filius Jonaths filii Saul ad David corruit in faciera fuam adoravit. Dixitque David Mjphlbofeth ? Qui refpondit:
,
Cum
&
'Adlum fervus
7.
tuus.
11 T'lde Not. regem Sicut juflTiftidomine mi rex fervo tuo , fic faciet fervus tuus Miphiboferh comedet fuper menfam meam , quafi unus de filiis regis. 11. Habebat autem Miphibofeth filiura parvulum nomine Micha oi;inis vero cognatio domus Siba; fer: :
r.
Dixitque Siba ad
&
Et
ait ei
David
Ne
timeas
quia faciens fa-
viebat Miphibofeth.
I 5
.
ciam in
te
mifericordiam propter Jonathan pattern

refticuam
tibi
Porro Miphibofeth habitabat
in
:
Jenifalem
tuum
'& tu
omnes agros Saul patris comedes panem in menfa mea femper.
&
tui
quia de menfa regis jugiter vefcebacur
& erat
clau-
dus utroque pede.
NoTA AD Versi onem antiquam.

*. II. In Mf. Corb.
n. ;.
port comedtt
ma. femprr p.imm
quod
abefl i
Graco
ficuc
additur al. ab Hebr.
&
Vulg.
CAPUT
V
I
X.
U L G a T A
filius
NOVA.
,
T7 Aflrum
J?
filiorum
i.
eft
autem poft hxc

,
ut moreretur rex
Ammon
&
regnavit
Hanon
ejus pro eo.
T.Var.
19- i.
Dixitque David: Faciam mifericordiam

hlio
ci/Tent David miferunt, & condiixerunt mercede Syrum Rohob , & Syrum Soba, viginti millia pedi' tum & a rege Maacha mille viros , & ab Iftob duo,
cum
miper
decim
7.
miilia virorum.
Hanon
Naas
ficut fecit pater eius
fericordiam.
Mifit ergo
David
mecum confolans eum

,
Quod
ciim audiflet David
mifit
Joab
&
om-
nem exercitum
8.
bellatorum.
hlii
fervos fuos fuper patris interitu. Cuin autem veniilent

fervi
?.
Egreifi funt ergo
Ammon,
:
David
in
terram filiorum
dixerunt principes
;
Ammon filiorum Ammon
&
direxerunt
ad
Hanon
aciem ante ipfum mtroitum porta; Syrus autem Soba Rohob , Iftob , Maacha , fcorlum erant
,
&
&
,
&
Putas quod propter honorem patris tui 'miferit David ad te confolatores , non ideo ut
dominum fuum
inveftigaret
,
in
campo.
9.
&
?
Videns
igitur
&
Joab quod pra;paratum
eflet
,
exploraret civitatem
te
&
,
ad-
everteret
versiim fe pra:lium
git
earn
millt
David fervos fuos ad
ex omnibus
& ex adverfo &: poft tergum eleeleftis Ifracl, & inftruxit aciem conAmSy*
4. Tulit itaque
Hanon
fervos
,
David
rafitque di-
tra
Symm
midiam partem barba; eorum 'rum medias ufque ad nates

5.
& pn-sfeidit veftes eo& dimifit eos.

David
,
10. reliquam autem partem populi tradidit Abifai fratri
fuo
Quod
qui direxit aciem adversiis fiUos
ciim nunciatum
:
eflet
mifit in oc-
mon.
1
de ec
curfum eoi-um erant enim viri coniiifi turpiter valmandavit eis David Manete in Jericho, do,
&
1.
Et
ait
Joab
in
Si pr.-Evaluerint
:
adversuni
filii
me
ri
eris
mihi
adjutorium
,
fi
autem
ci^fcat barba veftra
&
Ammon
tunc revcrtimini.
privaluerint adversum te
I
auxiliabor
tibi.
6.
Videntes autem
filii
Ammon qUodinjuriajn fe-
i.
Efto vir fortis
& pugnemus pro populo nof-
534
tro
,
LIBER
civitate
eft
II.
REGUM.
NOVA.
14.
Syri
,
Cap.
autcm
X.
videntes (juia
,
VULGATA
&
Dei noftri
in
:
Dominus autem
faciet
Filii
Ammon
ell
fugiilent
quod bonum
CO
,
confpeftu fuo.
fiigerunt
:
&
ipfi
i facie Abilai
&
ingredi funt
13. Iniit itaque Joab,
&
:
popiilus qui erat
cum
civitatem
reverlufque
Joab a
tiliis
Ammon
&
certamen contra Syros
qui ftatim fugerunt a facie
venit Jerufalem.
ejus.
Versioantiqua.
;E
Vu IGATA
NOVA.
M/, C*.
5.
15
filii
Amon
quia Syrus expavit',
&
ij. Videntes igitur Syri quoniam corruifleni
coram
Ifracl
congregati funt pariter.
Vulgata
16. Mifitque Adarezer
trans fluvium
, ,
;
nova.
:
& eduxit Syros qui erant Helam & direxerunt aciem & adduxit eorura exercitum Sobach & pugnaverunt contra eum.
18.
etlet
Syri
ex adverfo David
,
,"
autem
rum,
I
magifter militia: Adarezer, erat princeps eo-
Fugeruntque Syri a facie
Ifrael
,
& occidit Dapercufllt
vid de Syris feptingentos currus
&
quadraginta milmJiti.-B
7.
Quod
ciim nunciatum
,
David
,
contraxit
in
lia
equitum
&
Sobach principcm
eft.
omnera Ifraeiem
& tranfivit Jordanem venitque Versio antioua. A N T Q U A.

I
qui ftatim mortuus
Vulgata nova.
19. Videntes autem unlverli reges
in prsfidio
,
"Ex
Mf. Germ.
19
6c
expaverunt
millia
&
fugerunt quinquaginta
qui erant
odo
coram
Ifrael
Adarezer,
fe viftos elle
ab Ifrael,
mil-
expaverunt
lia
& fiigerunt quinquaginta & ofto

Et I'ecerunt pacem
,
coram
Ifrael.
eis
cum
Ifrael:
&
manu
fervierunt
cimuenintque Syri
auxilium
prcbere ultra
filiis
Ammon.
NotjEAdVersionemantiquam.
T?. IJ.
sic
additur in Mf. cod.

;
fee.
pod
illud
:
utile
Ifrael.
VulgatjE, ViJen'rs ifjtnr

iic
Germ.
i
,
n. 9. itn
,
emendat
IV-
dfntes igit:ir Syrt tjiioni.^m corritijfeut
ut in Vuls;.
)
In Gr.
'ifi-
XvfU Cfcmpl. VfiSni 'Icjsc/a" f I 'Jidit Syria

:
Kx:
eiJi
Si'jj;
an Wlxfiit
,
vel Syrus
yi<i cecidit
f. 19. Sic etiam in cod. Corb. n. 3. fee. ma. uno excepto , exîtgii.werunt , loco expaverunt ; iimiliter in Germ. n. 9. Cfm hac voce expaverunt fed abfunt a Grxco ^ ficut ab Hebr, texiu.
,
CAPUT
V
\.Tar. 10.
I.
I
.
XI.
,
LGATA NOVA.
tuam
i
fit
j'
Aftum
re
eft
autem
vertente anno
eo tempo,
&
lava pedes tuos. Et egreflus

,
eft
Urias de
quo
,
folent reges
,
ad bella procedure
mi-
domo
9.
regis
fecutufque
eft
eum
fui
,
cibus regius.
David Joab
Ifrael
&
lervos fuos
filios
cum eo
fum
i.
&
:
vaftaverunt
Ammon
& univer& obfe-
Dormivit autem Urias ante portam domus realiis fervis
gix
cum
domini
eft
&
non defcendit ad
derunt
Rabba David autem remaniit in Jerufalem. Dumhscagerentur, z z^. Vide Kot,

David fuo poft meridiem
;
domum
10.
ivit
fuam.
accidit ut furgeret
de
ftiato
&
:
deambularet
in fo-
lario doraus regis
viditque muiierem fe lavantem , ex adverfo fuper folarium fuum erat autem mulier
puk'hra valde.
1.
Milit ergo rex,

,
&
requifivit qu:^ edet mulier.

tllet
David 4 dicentibus Non ait David ad Uriam Nunquid non de via venifti ? quare non defcendifti in domum tuam ? Area Dei Ifrael I I Et ait Urias ad David dominus meus Juda habitant in papilionibus , Joab , & fervi domini mei fuper faciem terrs maNunci.atumque
in
:
Urias
domum
fuam. Et
&
&
Bethfabee
earn
ti-
&
Nunciatumqus eft ei quod ipfa lia Eliam , uxor Uri.'B Hetha:i. 4. Miflfis itaque David nunciis
nent
tulit
qus
:
& ego ingrediar domum meam ut comedam & bibam & dormiam cum uxore mea per falutem tuam, & per falutemanfms tua:, non faciam rem hanc.
:
cum
lev.
I
J. 18.
timque
ad ilium dormivit cum ea ftaab immunditia fua reverfa eft in doraum fuam concepto fetu. 5. Mittenfque nunciavit David , ait Concepi. 6. Mifit autem David ad Joab dicens Mife ad me Uriam Hethreum. Militque Joab Uriam ad David. 7. Et venit Uiias ad David. Qu.-elivitque David
ingrefla effec
,
11.
fanftificata eft
hodie
Ait ergo David ad Uriam Mane hie etiam eras dimittam te. Manfit Urias in Jer:
&
&
falem in die
I ;.
ilia
&: altera
&
eum David ut comederet coram fe & biberet , & inebriavit eum qui egrelTus vefpere, dormivit in ftrato fuo cum fervis domini fui & in
vocavit
:
&
quam
8.
refte ageret
Joab
;
&
populus
&
quomodo
in
domum fuam non 14. Fadum eft

tolam ad Joab
;
defcendit.
ergo mane,
& fcripfit
David
epif-
adminiftraretur bellum
militque per
:
manum
Uria:
&
dixit
David ad Uriam
Vade
domum
5.
fcribens in epiftola
Ponite
Uriam ex adverfo
NoT
irt.T.
I J.
AD Versi ONEM ANTIQUAM.

minimus exprejfum
Bethjabee
\JriiX
:
Hucredeuiu
I.
qiiJE
David
I.e.
,
I. to.
67J.
c.
Ambi'of. narrat apol. In Jeiimdii Kegnortim legi-
eo
,
quod David
adamaverit
,
,
cum lavantem
deinde
vidiffet
ttxorem
domum
venirt
quoniam deambttlans David in domo fua regia , prefpexit lavantem fe muiierem , nomemjue ill: BethjaOee , jorm.'i egregliS ^^ gratia ^ vltlnt decora^ pr.eflantitjue adwtis Ubro
,
prxccpnit
non muito poj} maritum ejus reverjum

,
ejje
ntin^
devctum virum , qui belli religiofum fine tempore non piitaverit Jibi ingrediendani domum , ciim focios cium
belli
nioditm jacie
fjje ajjtduiu.
quibits tllecebris delinitum poticiidi ejui fnmp-
bello videret
intentos
nee domefiicis in tabernaculis

:
jed in
Lyat
atittnt
mulier vtro nupta

cfi
Uri.t
necii.
nometi
py.tl:aribus tentoriis excubantes
pojlea ;ujpt
David
in i/ella
marito
liter
eiii
mandatis
regiis compojita
fccna
Simi-
apol. i. c. 2. p. 708. A.
,
David
rex
cum deambularet
in domo fua
illico^
jiijjit accerjivi,
lavantem fe Urix vidit tlxorem , amavitqne Deinde virltm ejus iHn(icei!tem..i,

ji'.Jftt
,
fub ea prxceptionc ut ohjiceretur adveyfariis bel' quo morte viri liberam copiam potiendx mulieris rex haberct Mortuus eft igitur Urias , bellatoribus oh^
,
revo.atum
latoribus
jecius
hfllatoribu^
objici
actrrimis
ut vi opprimeretur hof-
tiU. E[ pofi pUira
col.
71J.
b. Sit in lib.
Kegimmn me-
eum pcremerunt , jufl'u David , funt pcrempii. Qu*e omnia magis refeiimC fenfum Scripmr* quam verba.
,
fed pojlea iidem qui

itrbe
,
expugnata
,; ,
LIBER
belli
,
II.
REGUM.
occubuit.
i i.
,
Cap.
XI.
55J
&
VULGATA NOVA.
ubi fmtiffimum
eft
prslium
& dcielinquite eum

pofuit
elfe fovtiilimos.
,
ut percuffus intereat.
16.
Igitur
in
ciim
Joab obfideret urbem
vid omnia
Uriam
loco ubi fciebat vires

viri
17. Egrefllque
siim Joab
,
de
civitate
bellabant adver-
venit , narravit Da, prvceperat Joab. 15. Et dixit nuncius ad David Prvaluerunt adegrelTi funt ad nos in agrum r versiim nos viri
Abiit ergo nuncius
&
qus
ei
&
&
cecidenint de populo (eivorum

eft
Da-
vid
&
mortuus
eclam Urias Heth.TUS.

,
I S^.
Milk itaque Joab
& nunciavit David

:
omnia
verba prxlii
19. pra^cepltque nuncio, dicens
ris
nos autem fafto impetu perfecuti eos fumus ufque ad portam civitatis. 14. Et direxerunt jacula fagittarii ad fervos tuos ex muro defuper mortuique funt de fervis regis ,
:
Cijm conipleve,
quin etiara fervus tuus Urias Hethaûs mortuu;
eft.
:
univerfos fermones belli ad regem
25. Et dixit David ad nuncium

:
Hic
dices Joab
eft
;
lo.
fi
en;Ti
videiis indignari
,
&
dixerit
Quare
Non
li
;
te frangat ifta res

,
varius
enim eventus
bel-
JaJic. 9.
55-
ad murum ut pra;liaremini > an ignorabaquod multa deluper ex muro tela mittantur? ii. Quis percuffit Abimelech tiliuai Jerobaal.'nonne mulier millt fuper eum fragmen mol;c de muro & interfecit eum in Thebes > quare juxta murum acdices Etiam fervus tuus Urias Hethxus celTiftis >
accefllftis
tis
:
nunc hunc
& nunc ilium confumit gladius
con-
forta bellatores tuos adversfis
urbem ,ut deftruas eam
&
fet
exhortare eos.
i6. Audivit autem uxor Uris
,
quod mortuus
ef-
Urias
vir fuus
&
planxit eum.
VuLGATA
jntroduxit earn in
NOVA.
David fuam , f ifta eR ei difplicuit verbum coram Domino.
,
VeRSIO ANTIQUA.
,
ij. Tranfafto autem luftu
mifit
&
2.J
nequam autem
vifus eft
fermo
quem
Vri.hm.lmnp.i.
4. .17.255..
domum
:
&
fecit
David, in oculis Domini.
nxor , peperitque ei hlium hoc , quod fecerat David ,
&

TS".
17. Gr. Kai 'sjuvp/ sipa^ to py/nx
ttuili(m
apparuit "jerbiim quod
See. uc fup.
CAPUT
VuLGATA
I.
XII.
VeRSIO ANTIQUA.
NOVA.
:
"^yT XtJL
Ifit
ergo Dominus Nathan ad David
&
,
dixit ei
,
Duo
viti
tlieriint
in civitate
Vtt. hitl. intlrf, I,
qui
cum
veniilet
viri erant in civitate
ad eum , dixit una , unus dives ,
ei
Duo
alter
una
unus dives
&:
unus pauper.
4-
'
17.2153..
&
pauper.
i.
Dives habebat oves,
&
boves plurimos
1.
Diviti erant greges
ovium,
&
bourn multi
valde.
3.
valde.
Pauper autem
nihil
habebat omnino, pra,
ter
ovem unam parvulam
trierat,
& qu^c
creverat
quam emerat & nuapud eum cum fiiiis ejus

,
fimul
de pane illms comedens

,
&
de
:
calice ejus
illi
3. Et pauperi nihil aliud nifi, ovicula una, quam nutriebat , habebat fiierat cum eo cum fiiiis ejus pariter , de pane iiio m.mducjbat , <Sc de calice erat ei quad filia. bibebat
&
&
&
&
bibens
&
,
in
fmu
illius
dorraiens
eratque
ficut iilia.
4. Ciim autem peregrinus quidam venitfet ad
divitem
fumere de ovibus de bobus fuis , ut exhiberet convivium peregrine illi qui venerat ad fe , tulit ovem viri pauperis ,
parcens
ille
&
&
pepercit ac4. Et venit hofpes homini diviti , cipere de grege ovicularum luirum , de greaibus boum luorum , focere hofpiti , 5c accepit ovicu1am \iri pauperis , appofuit viro qui venerat ad
& &
&
&
pr^paravit cibos homini qui venerat ad

f
.
fe.
eum.
S-
Iratus
hominem
ilium nimis
autem indignatione David adversiis dixit ad Nathan , Vivit

:
Iratus eft
dixit
valde,&
ad Nathan
enim David fuper hominem ilium Vivit Dominus, quo: :
N0T.C AD Versionem antiquam.

Tt. I.
.
Re<5lc e Graeco
i'l-M
erant.
Ambr.
:
limiliter
II. 728. b. Utto
viii
uno exce^m fuerimt , pro quo ixceym fuertmt hab. apol. 2. Dav. to. i. c. erant in una c:v:tate ^ unus drjes
,
:
Aug. in Pf. yo. to. 4. 465. f. alludens air Pauper hktern vkinus ejus , habebat unam ovicutam quam in Jinn
,
juo
narrando dicit Dives pauper intra unam erant civttatem. Mf. Corb. n. 5. hab. ad mart^.
aher pauper
3c fup.
de juo cibo nutriebat. , 'i^ #".4. Nonnulla hic variant Grarce, nempe feqq. uaf 5/c; , quafi prutergredieiis per viam loco hofpes ; item aV,
fee. nia. poft dixit et
Refponde mthi jiidtcium
quse qui-
Jpi
,
,
vtro
JCj
pro homini
îi)i9?.tCll)f
-Trpfii:
dem
aliis
7Ei>of
legimtur in edit. Compl. hoc Jm fiu tw /.ptiiv TxuTvv' Auo Vulg. , ficut ab Hebr.
modo
,
Vtw* 'Axa'-/&c. abfunt vero ab

:
TV
fit TiitV
pauloque port , eV twV iz'a^vIwv olv CfMTi/ , rS tDZlW'Xt TU ^=Vfli) cVtiTTo'/)
tw
i>.ôvli
&
ad faciendum
omilit Interp.
:
hofpiti viatori
cturov e gregibu; Juis , qui venit ad

iSo.irifa
in
ttrmentis fuis
eum ;
Mf.
quje ultima
deinde ut in Lat. fup. Ambrof. apol. 1. Dav. c. 11. 717. c. ait Dintti mnlia armenta , multa o-ves. Aug. fimiliter in Pf. jo. to. 4.465. f. Erat dives quidam hahens pluitmas oves.
Tf. 2.
Kcc'i
,
Gr. primoloco hab.
deed etiam
Alex-, ac ed.
't. 5.
A Grxco abeft
fie
:
aliud
&
,
poll
una
additur nufi,
.,
farva; fubinde loco habebat'^ nutriebat^

foverat)
s'jcthck/o )t;7rep(eTofjica?o
, k.
^ fuerat
,
al.
y
Compl. licut viri , port oviculam , in Vatic. & al. praelerquam in Compl. Demum pro appofuit , eft sttc/bgei- ecuth;' , Jecit earn ; in edit. Compl. s^lg^v ctfTHf k, gV;j'H<j=/. His favet Ambrof. apol. Dav. 2. e. 11. to. i. 727. d. dicens Venit hofpes ad divitem , inf. ad virum ilium di:
;iîhpe-^sv olutvi/
vitem
V/Jt/K^-H, acquijivit
^
kj
tefervavit
,
(J educavit eayn
,
,
i^ crevit
his port
altqutd abjJulit
dives neque de armente fuo , ncque de gvegihus litis pauperis occidit. Similiter , Jed unam ovem
iicm pô pariter

bibebat
,
sVl to ctfTO
z idipfii?n
zddms
cv
tw xo>^m
au-ra ^-/.ctHiuJi
flip.
in Jinu ejus
Aug. in Pf. JO. to. 4. 46J. [. Venit hofpes diviti : nihil de grege fuo ahjiulit ^ ovicntam vicini pauperis concupivit, ip-
dormiebat
I.
deinde
mk, &c. ut
Dav.
c.
J. to. I. (582. c.
, ,
De
p.tne ejus
de calice ejus bibebat
Jj in
finu ejus
;
Ambrof. bene apol. manducabat , [fj dmmiebat : & infra

:
Jdm Jiio
5. eol.
If",
hojpiti occidii.
Vide etiam
0^7
I.
3.
de docb. Chr.
C'piS'eci
to.
54. e.
y.
Gr. K(
;6:'//aiGM
'^ctvll
eft
Bene agnam
1. c. II.
faitfcris
inquit
dicit Scriptitra
Gr.
Î'a^
& apol.
iu
ilic'r
,
t\(/A'\i
'Trp'ji y
Et indignatus
(
ira
lay a^/pj, Dai'id valde vi-
727. c. I'auperi una otis , qux de pane fj vmo alebatm , 2? tn Jinu. ejus requiefcebat. Similiter
ro
ail
David ad ,
,
hic deeft
David
ejl ,
in
Cumpl.
ille,
re-
liqua uc ia textu
detr-aftis
vocibus
&
pofico-
,,
, ;
536
VeP.
f'ft.
LIBER
filius
II.
REGUM.
Dominus
hoc.
6.
cerit
,
Cap,
quoniam
XII.
filius
SIOANTIQUA.
eft
VuLGATANOVA.
mortis
eft vir
Inn.
Inlerp.
niam
6.
mortis
homo ille
qui fecit lioc.
qui fecit
quod
cit
7.
fecit
Et oviciilam reddet quadrupliim , pro eo faftum hoc , &: pro eo quod non peper:
Ovem
verbum
reddet in quadiuplum,
iftud
,
eoquidfe-
Exod,
&
non pepercerit.
".
i.
pauperi.
7
.
'Amhr. apol. DiVj

a,. I.
hoc
te
i.694.
>.
Er ait ad cum Nathan Tu es vir qui fecifti Hasc dicit Dominus Dcus Ilrael Ego unxi in regem fuper Ifrael , &: ego liberavi te de ma:
:
vir
Hxc
,
te in
Nathan ad David Tu es ille Dominus Deus Ifrael Ego unxi regem fuper Ifrael , cSc ego erui te de maDixit autem
dicit
: :
nuSaul,
8.
nu Saul dedi tibi
&
uxores
illius in
mum iplius Ilrael &

:
omnia qux erant domini tui, (Sc finum tuum dedi, & dedi tibi doli
8.
res
&
dedi
tibi
domini
tui in
:
pauca funt
adjiciam
tibi.
Ifrael
tibi
Juda multo majora.
&
&
domum domini tui , uxofmu tuo , dedique tibi domum fi paiva funt ifta , adjiciain
&
ceres nequiter
,9. Et quare pro nihilo duxifti Dominum, m confpedu ejus 5
ut fa-
Quare ergo contempllfti verbum Domini malum in confpeiftu meo ? Uriam Heth.-Eum percuffiflii gladio & uxorem illius accepifti in uxorem tibi , & interfecilH eum gladio filiorum Amraon.
9.
ut faceres
V
1
U L G A T A
NOVA.
1 1 .
ob rem non 10... II. Fide Not. recedet gladius de dome tua ufque in fempiternum , eo quod defpexeris me tuleris uxorem Uris Hethsi , ut eflet uxor tua.
o.
Quam
Itaque ha^c dicit Dominus
Ecce , ego
,
fufci-
tabo fuper te miet
malum de donio
,
tua
&
toUam uxo-
res tuas in oculis tuis
&
dabo proximo tuo ,
&
dor-
1/".
&
ig,
cum uxoribus
tuis in oculis fobs hujus.
21.
Versio antiqua.
Amlr.iiiJ.eiy
V
II.
U L G ATA
fecifti
NOVA.
:
hoc fecifti in occulto , & ego faciam hoc verbum coram omni Ifrael , &; in
I
z.
Quoniam
tu
Tu
enim
abfcondite
ego autem
Ifrael
,
fa-
ciam verbum
in
iftud in confpeftu
folis.
omnis
&
Fccli,
Amir, in
I. I. 1
Pf.
1 1
8.
conlpeclu folis hujus. Peccavi Domino i;

,
confpeftu
147./. II 80, te
abftulit
Quoniam poenitiiit Dominus peccatum mum non morte

:
I Peccavi DoJ. Et dixit David ad Nathao mino. Dixitque Nathan ad David: Dominus quo: :
morieris.
Amir,
apil, T>*'J.
14
tur.
fed filius tuus,"qui natus eft
morie-
l.c, 11,717.,
que tranftuht peccatum tuum non morieris. 47'iJ 14. Veruntamen , quoniam blafphemare fecifti inimicos Domini , propter verbum hoc , filius, qui natus eft tibi,
morte morietur.
VUL
JU
cuflit
AT A
NOVA.
:
Et reverfus
eft
Nathan
in
domum
fuam. Per-
vulo
&jejunavit David jejunio, &ingrelTus feorfum,
quoque Dominus parvulum , quem pepererat defperatus eft. uxor Urix David, i6. Deprecatufque eft l6..... 23. Fide Not. David Dominum pro par-
jacuit fuper terram.
&
17. Venerunt autem feniores

tes
domus
ejus
,
cogen-
dit
eum cum
ut furgeret de terra
eis
qui noluit
nee come-
cibum.
NoTiE AD VerSIONEM ANTIQUA

que -vir , 0' Ki'tp , pro homff. In edit. Aid. t^h w/np. Ambrof. apol. z.Dav. 717. d. fie pergit Hue uH cognofit D.ivid : Moriemr , inijitit ^ vir ille. Item Aug. in Pf. JO. to. 4. 46 J. f. Sj'iii dignits eji ? at ills prcjert irMiis
:
M.
2. c. 11.
lytnlta iili
Tt"!f.
to.
Ambrof. apol. Dav. 1.727. d.dicens, MandaJJe Dominum qucd

10. II. His alludii
y
fentemiiim.
qHitdruphtm habetur Graecc , fed swra'Tr^X' Oi'ofa , feptnplrtm , edir. una Compl. hab. TE7^Tr>>a'o;o/ , ut fola paulo port , OTpK7,a , cum vet. Interp. In Grscco al. fv/ua-, vnbum , detrafta voce uiiima pMipeVatic. adihtlit, ri. Ambr. apol. Day. i. c. J. 682. f. Puhliri infra Nfc itirid otiofttm ijiiad inquic , Agtiam refiittiet ; 1 ijitadrrtplitm repitttet ; item pauIo poll , 68 J. a. ttit 1 adjecit : Qujti non pepey-cit. Aug. I. 5. de Conventtnter
Tf . 6.
Non
&
opes rtgiai , jublato de pafierum numero quodque in enm juam mijericurd:am profudijfet idea quoniam peccato exafperajfet Dominum , abducenda tjtis omnia ,rapiendaab hojiibus t dcpopnlandam domum, &c, alterum veto 't. 12. Primum hoc , deeft in Gr.Eco , transfertur port verbum , & pro in cotifpettu , habetur
bona
jd
efi ,
contulijfet
&
a.-TTiyoLvli ,
ut fup.
1.
cor.tm ; at in Compl. ivcairr^v cactera ad verbum Vide Ambr. de lapl. virg. to. 2. 311. e. Aufl:.
'^
&
de promilf.
Tf . 13.
c.
cijli
in abfcondito
26. ap. Profp. p. 1J2. e. fie hab. patieris in jolc. Vid. feqq.
,
Te-
doi5lr.
Chr.
col. J4. e.
D.K:d
occidi
cum
juJUt
jtia-
dniplicari
ovem pauperi.
nifi quod port Isathiin , additiu , deiraclo pracced. ad eiim : item port utrumquidem fie , ;/î i\ , pod alierum firapliciter
,
^.
7. Ita in Giaeco
<crfU Aai/1/
quefô,
lifii;
I.
A Grxco abeft hoe Ouoni.im pmniiuit te , uc vox ifta morte ; loco veto abfltiltt Dominus , legitur , K. KCeôi urUfXlCcct , g Dominus tranf.re fecit. Idem Ambr. apol. i. 677. e. legit Quoniam panituit te, i^ Dominus tranftuht peccatum tuum; at infra col. 688. a. JJ D.iminus iraduxit pecc.uum tuum ; & apol. z. 727. d.
&
infra
pro /jifrari autem ita, 'p'pica,u>ii' 5 f". Mf. Curb. n. 5. in margine addit , qui fectjlt banc rem , nempe his Vulg. verbis, Tu es ille vir. similiter in Germ, n. 9. licur in Gr. raoiMeo:; t?to , quod abeft ab Hebr. Vulg. Vide
<ic
Tunc
ait ille: Peccavi.

,
peccajje te conjiteris
remittet tibi
Ei refpondit Kaih.jn : Oiioniam Dominus peccatum. Vide
&
fis
Ambrof. apol.
2.
Da v.
z. c.
11. to. i.
727.
d.
&
,
epift.
in Pf 1 18. to. i. etiam ep. 51. to. z. 998. e. 999. a. 1194. b. Tertul. 1. 4. adv. Mate. p. 705. b. fie hab. Et Dominus circumduxit deliJum tuum : ^ non morieris. Vift.
&
41. to.
If. 8.
962.
c.
,
Tun.
ap.
Ambr.
to. 2.
59J. a.
Peccavi
Domino
Da-
DilTimilia iftaGr. habet

i
nempe toV cri' domum,

iic
,
loco omnia tjux erant

'
item pofl itxorei,

tui
t?
y.uî'y
Q-a
abfque [cq. dedi; at in Compl. avn s.' toi' hoWsj (\ , ut fup. exinde deed ipjtns , ante Ifrael , cui additur ij 'Ib'/os , infra , pro pauca jiint , ita , luiapov fV( , parmn eji, mel. in Compl. extremo pofl tibi , additur hclto. rxura , oAi'> Qcl sî hxc. Jecundum hac , in Mf. Alex, i tccuto. , T^. 9. Greece , T/ cti , Qîd quHd , pro Et quare , & loco Dominum , -rlv ô'/^y Kvpk , verbum Domini ; item pro neqteiter in confp. ejus , ita , to ctcch/jgi' cV cp9Aôr; ^'t^ , malum in oculis 'JHS t at in edit, Compl. truTrin duii.
y.oîT(j^
,
TW
Qv, domini
mjinutuo
&
tuum. S. Pacian. ep. i. 306. g. Dominus .^bfiulit a te pece. tuum. Paulin. vit. Ambr. xi. b. Dimiffuni eft peccatum tuum : in edit. Compl. ci^^ca^li. Audt. q. ex utroque Teft. q. loz. apudAug. to. 3. p. 94. f, Peccavi Domino. Tunc refpondit , ^ dixit : Abftulit Domi' fius peccatum tuum : ^ non morieris , quoniam pctnituifti, Hieron. 1. z. com. Jovin. to. 4. p. z. col. 209. e. Dominus abftulit /i te hoc peccatum.
minus
abftulit pecc.
ir.
14.
,
Ambr.
ibid.
.
Sed filius
tutts
i
iiiai
qui natus
eft
ex
Beihfabee
morietur
Gr. Kal ys
narrat
Qv
rix^^k Quit
to. 2.
ât'ofTW aTTCâyETrcct.
!?";?.
ifi..i*3>
Eadem
Ambr. 1.2. defideref,
, : , :
, , ,
LIBER
'i
II.
REGUM.
NOVA.
eft
:
Cap.
cfimque
:
XII.
mutatTet veftem
,
n;
ingrcCiis eft
V
8.
:
U L G A T A
iii-
Accldit autem die feptima ut moreretur

ei
tufque
fans
timueruntque fervi David nunciarc

:
quod moi-
domum Domini
I'uam
1
1 ,
.
&
adoravit
&
:
venit in
,
domum
fermo
viveret
Ecce cum parvulus tuuseffet parvulus non audiebat adhuc viveret , loquebamur ad eum vocem noftram quanto magis fi dixerimus Mortuus
dixeruntenim
:
petivitque ut ponerent ei
panem
,
& comiSdit.
eft
&
Dixerunt autem
fecifti
?
ei fervi fui
Quis
quern
propter int'antem
:
cum adhuc
,
eft
puer
fe afiliget
jejunafti
&
flebas
mortuo autem puero

,
furrexifti
David vidiflet fervos luos muflltan19. ces , intellexit quod mortuus elTet infantulus dixitque ad fervos fuos Num mortuus eft puer ? Qui refpon; ;
Cum ergo
&
comedifti panem.
ii. Qui
ret, jejunavi
ait
Propter infantem
:
dum adhuc
:
viveli
& flevi
milii
dicebam enim
,
Quis
fcit
for-
derunt
A
ei
Mortuus
eft.
:
te donet
eum
Dominus
&
vivat intans
io. Surrexit ergo David de terra
&
lotus
unc-
VULCATA
:
NOVA.
,
Versio antiqua.
jeju-
? Nunc autem quia mortuus eft quare nem ?Nanquidpoterorevocareeumamplius ego vadam magis ad eum ille vero non revertetur ad
?
ego ibo ad eum

tetur ad
ipl'e
autem non rever-
Anh-. lUfide nfur,

i.
me
z.t. 1.
11^0. jH
me,
VulgAta
14. Et confolatus
eft
nova.
,
David Bethfabee uxorem

,
vaftata Fuerit urbs
nomini
meo
afcribatur
viftoria.
,
fuam,
ingreflufque
,
ad eam
dormivit
ejus
cum ea
qus
,
genuit filium
&
in
vocavit
nomen
Salomon
& &
fet
19. Congregavit itaque David protedus eft advcrsiim Rabbath

,
omnem populum
:
cumque dunicafejus
,
Dominus
1
5
.
dilexit
eum.
,
cepit eam.
tulit
Militque
e)us
,
nomen
I.
manu Nathan prophets & vocavit eo quod diligeret Amabilis Domino

,
30. Et
diadema
,
regis
eorum de capite
pondo
auri talentum
eft
eum Dominus.
Tin
1.
& inipolitum
filiorura
:
habens gemmas pretiohflimas pr3;dam fuper caput David. Sed
&
20.
16. Igitur pugnabat Joab contra Rabbath expugnabat urbem regiam. Ammon ,
civitatis afportavit
&
multam valde 31. populum quoque ejus adducens

: ;
ferravit
&
Militque Joab nuncios ad David, dicens Dimicacapienda eft Urbs aquarum. vi adversum Rabbath , 2.8. Nunc igitur congrega reliquam partem popu1 7.
circumegit fuper cos ferrata carpenca

tns
,
divifitque cul
fecit univerfis
&
&
traduxit in typo latcrum
fie
civitatlbus filiorum
Ammon.
iit
reverfus eft
David,
li
& obfide civitatem & cape eam

,
ne
cum
i.
me
&
omnis exercitus
in Jerufalcm.

140. c. dicens: Legimua tjHoJ xgrijtafite puero ^ tirprejtjrtnavit , ; ctlicio cabaiur D.tviii Domimtm pro eo t aflitmibits majorihtts nattt , ut excitarent eum de jacuit i terra nee jurgcndnrnjibi ^ nee ceen^nduni putavit. Ubivero
col.
1
quad vitam
fitnlUs
:
poffet fer-jare vi-jeniis
ijiit
pojjel vivificcire
ie^
jam
ibo
,
non
pofftt
,
mortc , qu:d jejnnarit , ijrii jam reducere morluum exanimemijue revocare. Ego ,
vero obila
-t
inijnii
defnnHum piternm comperit ^ fnrrexit de terra ^ lavit illtco ^ vmlui ejl , 'vejiimenta mntavit y adoravit Domtnum cibam
t
fads refetunt.
-.
jumpjit.
bxc miranda pueris Juts videremur , refpondit ei! recie fe , infante vivenle , jejunajje (J ploraffe ; ijuia jure arbitrabatur Dominum pcjje mijereri i nee dubitandnm
Cum
habet In Gr. deeft vero , fed ejus loco ponitur Compl. ut lup. Vtos Jv/.
&c. ut fup. Haec autem omnia Gr. cextum S. Paulin. ep. 15. p. 71. b. ulcima lanuim Ego ad ilium ibo , till vero ad me non re-jerletur.
ij
aKTo'j
ac
in
CAPUT
V U L G a T A
I.
XIII.
NOVA.
liqiiefaciens
9.
,
"[~^ Aiftum
eft
autem poft ha;c
ut
Abfalom
filii
&
in oculis
ejus coxit forbitiunculas.

,
X?
tnar
,
z.
David I'ororem fpeciofiflimam , vocabulo Thaadamaret Amnon hiius David , deperiret eam valde ita ut propter amorera
Tollenfque quod toxerat

,
etfiidit
&
pofuie
:
coram eo
& noluit comedere
dixitque
Amnon
Eji-
&
ejus igrotaret
quia
cum
eflet
virgo
dirficile ei
vide-
batur ut quippiam inhonefte ageret

5.
filius
cum
ea.
Erat autem
Amnon
;
Semmaa
Qui
ei
fratris
amicus , nomine Jonadab, David vir prudens valdc.

,
me. Cumque ejeciflent omnes , dixit Amnon ad Thamar Infer cibum in conI o. clave , ut vefcar de manu tua. Tulit ergo Thamar intulit ad Amnon fraforbitiunculas , quas fecerat,
cite univerfos ^
:
&
trem fuum
I I
.
in
conclave.
obtuliflet ei
4.
fili
dixit ad
regis per fingulos dies? cur
xitque
Amnon
fic attenuaris macie non indicas mihi DiThamar fororem fratris mei Ab.'
eum Quare
&
falom amo.
5
cibum , apprehendit eam , foror mea. I i. Qua; refpondit ei Noli frater mi , noli opprimere me , neque enim hoc fas eft in Ifrael noli fa-
Cumque
,
ait
Veni
Cuba
mecum
:
Cui refpondit Jonadab Cuba fuper leifum tuum

: :
cere ftultitiam banc.

I
&
languorem fimula
,
cumque
,
venerit pater tuus ut
3.
Ego enim ferrc non potero opprobrium meum

eris quafi
viftfet te
die ei
Veniat
,
oro
Thamar
foror
ut
mea
& tu
14.
unus de infipientibus
,
in Ifrael
quin
ut det mihi cibum
Sc faciat
pulmentum
,
comedara
potius loquere ad regem
& non negabit me tibi.

,
deraanu ejus. 6. Accubuit itaque

pit
:
Noluit autem acquiefcere precibus ejus, fed
Amnon
,
& quafi .Tgrotare coe,
cumque
veniffet rex
:
ad vifitandum eum
obfecro
,
ait
Ammea
non ad regem
Veniat
ejus.
Thamar
foror
,
ut faciat in oculis meis duas forbitiunculas
&
,
cibum
dicens
capiam de manu
7.
Mifit ergo David ad
Thamar domum
fratris tui
,
eam & cubavit cum ea. Etexofam eam habuit Amnon odio magno nimis ita ut majus elfet odium quo odcrat earn aibore quo ante dilexerat. Dixitque ei Amnon: Surge, & vade. 16. Qua; refpondit ei Majus eft hoc malum quod nunc agis adversum me quam quod ante fecifti exprarvalens viribus opprelTit
I
5.
Veni in mentum.
8.
ille
domum Amnon
Thamar
:
&
fac ei pul-
pellens me. Et noluit audire eam 17. fed vocato puero,. qui miniftrabat
:
ei
dixit:
Venitque
2";.
in
domum Amnon fratris
fui
Ejice banc a
me
foras,
&
claude oftium poft eam.

talari tunica
:
autem jacebat
qu.-e toliens fîrinam
commifcuit
18.
Oua; induta crat
hujul'cemodi
/.
Yyy
,, ,
53
enim
cam.
1
LIBER
filis regis
illius
II.
REGUM.
u L c A T A
Ejecit
Cap.
ei
XIII.
Abfalom
frater fuus
?
;
V
itaque earn mmifter
foras
:
NOVA.
in. Dixit autera
virgines veftibus utebantur.
Nunquid
claufitque fores port
Amnon
tace
,
fiater tuus
concubuit tecum
:
fed nunc foror
frater
tuus
eft
neque afHigas cor tuum pro
9.
Qus
,
afpergens cinerem capiti fuo,
fciffa tala-
hac
re.
Manlit itaque
fracris fui.
Thamar
contabelcens in
domo
ri
tunica
impolitilque manibus fuper capuc fuutn

,
Abfalom
ibat ingrediens
& damans.
Versioantiqua.
IM/.Grm.7.
fui
Vulgatanova.
Amnon filii
n. Cum
turn
21
,
&:nolLUtContrift:.\iefpiritum
autemaudiflet rex David verba hac,

,
CÛOniaiB diligebat
ei.
cum ,
quia primOgenitUS
contriftatus eft valde
&
noluit contriflare fpiri-
erat
Amnon
filii
fui
quoniam
ei.
diligebat
eum
quia primogenitus erat
VULGATA
Porro non eft locutus Abfalom ad Amnon , oderat enim Abfalom Amnee malum nee bonum non , eo quod viohlTet Thamar fororem fuam.
ir.
:
NOVA.
fervum fuum.
:
fuis .id
1 5
.
1?.
Fadumeftautem
:
poft
in
tempus
biennii
,
ut ton-
Dixitque rex ad Abfalom Noli fili mi noli rogare ut veniamus omnes, fltgravcmus te. Cum autem cogeret eum noluiftet ire benedixit ei.
, ,
&
derentur ovcs Abfalom
Baalhafor
qus
filios
:
eft
juxta
,
i6. Et
ait
Abfalom
:
Si
non
vis venire
veniat
Ephraim
&
vocavit Abfalom omnes

,
regis
obfecro
nobifcum faltem
Amnon
frater meus. Dixit-
14. venitque ad regem
& ait ad eum

,
Ecce ton-
que ad eum rex
Non
eft necefl'e
ut vadat tecum,
dentur oves fervi
tui
veniat
oro, rex
cum
fervis
Versio antiqua.
Ihid.
Vuigata nova.
17. Coegit itaque Abfalom
Feceratque Abfalom convivium quad 27 COnvivium regis.
eum
&
dimifit
cam eo Amnon
&
univerfos
filios regis.
Feceratregis.
que Abfalom convivium quali convivium
Vulgata nova.
18. Prsceperat autem Abfalom pueris
cens Obfervate
:
fuis
di-
3.
cum
:
temulentus fuerit
Amnon
: :
vino,
noli-
cor fuum verbum iftud

cifi
Nunc ergo ne ponat dominus meus rex faper dicens Omnes hlil regis oc,
; :
:
&
dixero vobis
:
Percutite
eum
&
interficite
te timere
ego enim fum qui prascipio vobis roboeftote viri fortes.
ramini
&
non
nes
19. Fecerunt ergo pueri Abfalom adversum AmAbfalom. Surgentelque om, ficut prsceperat eis
filii
regis
afcenderunt iinguli niulas fuas

pergerent
;
& tlige-
runt.
J
o.
Cumque adhuc
,
in itinere
venit ad David, dicens

lios regis
3
Perculfit
eis
fama perAbfalom omnes fi,
quoniam Amnon folus mortuus eft. elevavit puer fpe34. Fugit autem Abfalom culator oculos fuos , afpexit & ecce populus multus veniebat per iter devium ex latere montis. Dixit autem Jonadab ad regem Ecce filii re3 5 gis adfunt )uxta verbum fervi tui fie fiftum eft. 36. CJimque ceffafiet loqui , apparuerunt & filii regis & intrantes levaverunt vocem fuam , & fle\ crunt fed rex & omnes fervi ejus fleverunt plofunt
&
&
&
&
,
non remanfit ex
ialrem unus.
ratu
3
magno
7.
nimis.
,
1.
Surrexit itaque rex,

:
&
fcidit
veftimenta fua,
fervi illius, qui
Porro Abfalom fugiens

Geflur.
abiit
ad Tholomai
fi-
&
cecidit fuper terram
&
omnes
lium
Ammiud regem
Luxit ergo David
filiura
afllftebant ei
}
fciderunt veftimenta fua.
Refpondens autem Jonadab films Semmaa fraNe iftimet dominus meus rex tris David , dixit quod omnes pueri filii regis occifi fint Amnon folus mortuus eft , quoniam in ore Abfalom erat pofi1.
:
:
fuum cunAis diebus. 38. Abfalom autem ciim

Geftiir
,
fugiflet
&
venillet in
fuit ibi tribus
annis.
39. Celfavitque rex
David perfequi Abfalom
eo
quod confolatus
effet
fuper
Amnon
interitu.
tus
ex die qua
oppreiiit
Thamar fororem
ejus.

i. cum Vulg. fimili~ Corb. n. 5. fed in ir.fcrioti marg. item Germ. n. 9. penitus abfunt ab intra textum , at expuniâ de more Hebr. in Grxco vero funt ad verbum , exceptis duobus & a.vk'x eVi^ttwcs , non contrifi.ivtt , pro ticluit contrtfiare wr , funs erat., pro naiei. Defunt cunfta in ed. Compl. Vide (is Aucl. I. de promilf. apud Profp. p. 151. d. e.
*.li.
Sic
etiam hab. Mf. Corb.
ter
t. z/. Habet fimiliter Corb. n. 3. cum Vulg. fed in marg. inferior! ; item Germ. n. 9. expunita de mote ; dcfunt in Hebr. in Gr. veto lie Kai t-Trcivzn Adorahut/A fsoT-.y xttTx r:v wotcc tv âci^ji-;" una Compl. ifta delet. Nota fctibi Ahtff.iitm , non Abpilen : Ambrof. 1.' de fug. (xc. c. 4. 10. I. 416. b. Altffatcni item infra 1008. d.
: '
CAPUT
V
I.
XIV.
N o V A.
5
U I G A T A
,
T Ntelligens autem A regis verfujn

X.
mifit
effet
,
Joab filius Sarviê ad Abfalom ,
quod cor
Et
;
ait
por.dit
Heu
ad eam rex Quid caufs habes ? Qui refvidua ego fum mortuus eft , mulier
:
Thecuam
,
&
:
tui it
inde mulierem fapien,
enim
vir
meus.
tu,-E
,
tem
dixitque ad earn
Lugere te fimula
,
&
induequafi
6. Et ancillae
erant
duo
filii
qui rixati funt
re vefte lugubri
&
ne ungaris oleo
ut
fis
adversum
bere polfct
fe in
:
agro
nuUufque erat qui eos prohi,
mulier jam plurimo tempore iugens

3.
mortuum
&
percuffit alter alterum
&
interfecic
loqueris ad eum ad regem, ferniones hujufcemodi. Pofuit autem Joab verba in

ingredieris
&
&
eum.
7.
Et ecce confurgens univerfa cognatio adver,

;
ore ejus.
4. Itaque
cum
ingrefla
fiiilTet
mulier Thecuitis ad
,
regem
cecidit
:
coram eo fuper terram
&
adoravit
&
di.xit
Serva
me
rex.
sum ancillam tuam dicit Trade eum qui perculTIt fratrem fuum ut occidanius eum pro aniiiia fratris & deleamus h.-Eredem & qusfui quem interfecit ruRt extinguere fcintUlam meam , qu reliftaeft, ut
, ,
:
,, ,
LIBER
non
fupeifit viro
II.
REGUM.
NOVA.
iiieus
Cap.
rex
:
XIV.
,
J?9
nee nialedic-
VuiOAXA
meo nonien
te.
:
& reliquire fuper terrain,

:
domiiius
ut ncc benediftionc
8.
ait
rex ad mulierem
Vadc
in
doinum
tuaiii
tione moveatur
unde
&
Dominus Deus tuus

,
&
ego jubebo pro

9.
Di:;itqiie
,
18.
Et refpondcns rex
dixit
eft tecum. ad mulierem Ne

:
mulier Thecuitis ad regeni

fit
In nie
,
:
abfcondas A
me verbum
:
quod
te interrogo.
lui
Dixit-
domine mi rex
le.t
iniquitas
&
in
domuiii patris mei
que
ei
mulier
Loquere doniine
rex
;
rex.
-autem
&
ait
thromis ejus
rex
:
lit
innocens.
Qui contradixerit tibi , adduc eum non adder ut tangat te. Qua; ait Recordetur rex Domini Dei fui , ut I I non multiplicentur proximi fanguinis ad ulcilcendum , nequaquam interriciant tilium nieum. Qui ait Vivit Dominus , quia non cadet de capiliis tilii tui (u10. Et
,
ad me
.
&
ultra
Nun(|uid manus Joab tecum eft ait in omnibus iftis ? Refpondit mulier, Per fadomine mi rex , nee ad fmiftram lutein anim:e rua;
19.
Et
ait
&
nee ad dexteram
eft
eft
e)?
:
omnibus
liis
qus
locutus
,
dominus mens rex

,
fervus enim tuus Joab
ipfe
&
pr.Tcepit mihi
nia
&
ipfe pofuit in os ancill.-E
tu,-s
om-
veiba
10.
lia^c.
per terram.
11. Dixit ergo mulier
:
Ut
,
verterem figuram fermonis hujus

:
fervus
,
Loquatiir ancilla tua ad

ait
:
tuus Joab prajcepit iftud

fapiens es
telligas
ficut liabet
tu
autem domine mi rex

,
dominuin
di
meum regem
:
verbum. Et
Loquere.
fapientiam angelus Dei
ut in-
ti.tc.
15. Dixitque mulier Quare cogitarti hu|ufcemolocutus eil: rex verrem contra populum Dei , bum iftud , ut peccet , & non reducat ejeftum fuum ? quafi aqus dilabimur in 14. Omnes morimur , terram , quE non revertuntur nee vult Deus perire
omnia fuper terram.

Ecce placatus feci vervade ergo , revoca pucrum Abfalom. Cadenfque Joab fuper faciem fuam in terram
^
&
:
ii. Et ait rex ad Joab
bum tuum
1 1
.
&
&
',
adoravit
& benedixit regi &

:
dixit
Joab
Hodie
tui.
,
in-
18.52.2;
animam
abjeftus
I f
.
fed retraftat cogitans ne penitus pereat qui
tellexit fervus tuus
quia inveni gratiam in oculis tuis,
3j.11.
eft.
domine mi rex
igitur veni
,
fecUH enim fermonera fervi
Nunc
:
ut
loquar
ad dominum
1 5.
Surrexit ergo Joab
&
abiit in Gelliir
& ad-
meum regem verbum

ancilla tua
hoc , prsfeute populo. Et dixit Loquar ad regem , fi quo modo faciat
duxit Abfalom in Jerufaiem.
rex verbum ancilL-s fuT. 16. Et audivit rex , ut liberaret ancillam fuam de manu omnium , qui volebant de h.-ereditate Dei delere
I
me,
7.
&
filium
meum
fimul.
,
Dicat ergo ancilla tua
ut
fiat
verbum domini
fic eft
i.Rf
mei regis ficut facnficium. Sicut enim angelus Dei,
Revertatur in domum fuam non videat. Reverius eft itaque Abfaciem regis non vidit. falom in domum fuam , Vide Not. 15. Porro ficut Abfa25 lorn , vir non erat pulcher in omni Ifrael & decorus niniis i veftigio pedis ufque ad verticem non erat in eo uUa macula.
14.
Dixit autem rex
:
& faciem meam
&
VU
16,
L G
AT A NOVA.
2.6
E R
A N T
Q U
A.
:
tem
ficlis
in
)
fades
,
Et quando tondebat capillum ( femel auanno tondebatur , quia gravabat eum c.^ponderabat capillos capitis fui ducentis
pondere publico. Nati funt autem Abfalom
,
tondebat ciput ruiim, quia gravaretLir CUm autem detonfus eflet , poilder.lbat capillos capitis lui , Si erant centiim liclorum , pondere
regali.
s.PAnUn.ip.ti.
'34-*-
2.7.
filii
tres
:&
fi-
lia
una nomine Thamar
elegantis forma;.
Hxc fllit in matrimonio 2y Salomonis , & pepetit ei Abiam.
Roboam
filii
txcod.Corh.n,
i J.
VULGATA
z8. Manfitque Abfalom in Jerufaiem duobus annis
,
NOVA.
:
gem
liilet
qui noluit venire ad eum.

,
&
faciem regis non vidit.

,
&
ille noluiflet
venire ad
Cumque fecundo mieum

,
19. Miilt itaque ad Joab
ut mitteret
eum ad
re-
Vu lgata'novx.
50. dixit fervis fuis
:
Versio antiqua.
30
tis
:
Scitis
agrum Joab juxta

ite igi-
agrum meum
tur
,
habentem melfem hordei
fuis
Et venientes fervi Joab , IliiTis veftimendixerunt Succendetunt fervi Ablalom

:
nu.
&
,
fuccendite
eum
igni.
Succenderunt ergo
partem
agri igni.
fervi
Abf ilom
fciffis
fegetem
igni.
,
Et venientes fervi
dixerunt
:
Joab
veftibus
fuis
Succen-
derunt fervi Abfalom partem agri
igni.
91. Surrexitque Joab
VU IG aT & venit ad Abfalom in do*

fervi tui
:
gem
& diceres ei
:
Quare veni de
Geffur
>
melius mihi
:
mum
ejus
&
dixit
igni
?
Quare fuccenderunt
erat ibi elle
obfecro ergo ut videam faciem regis

eft iniquitatis nie.-e
,
fegetem
meam
qu^d
fi
memor
interficiat
,
me.
;i. Et refpondit
Abfalom ad Joab
Mifi ad te
5;.
;
Ingrelliis itaque
Joab ad regem
,
nunciavit ei
obfecrans ut venires ad
me
& mitterem te ad re- omnia vocatufque eft Abfalom NoTjE ad Versi ONEM ANTIQUAM.
,
ix intravit
ad re-
2J. Hjtc Ambrof. non malt reddit 1. 1. offic. c. 97. c. dicens AhtfJ'iilon ertu D.ivtd rrgis fitiiis , decore znjigm^ , egregim forma , prajii^ns jitventd , tti\ jtt vir
TJ'.
IZ.
to. 1.
talis in ifrael
twn
reperiretur
.,
a veîgzo pedis
lifjlie
ad
-ver-
ticem immticitlatits.
yf.
16.
Pauliim differt
Grxcum
ubi
fic
KctI
cV
tw
Jc,
KSlpifîv&i;
(^('x?.^^
xcffiV?
afTHf eVnoe tmv rpix^- ti7^ xeâAiV^ aurS Ala.cc Tca QUôa tu /5ac/?i;xw' Et cttm tonderetitr
, ( fitiiim eft ah initio dierttm in dies aggravahaiiir fuper eum ) fj , qiminam pander JVit capillum capitis fui ducentos /iclos in Jiclo tcnfus
ipfe caput
fiimi
qitaudo tmidcbatm
de more; in Germ, autem n. 11. adduntur in infer, margine poft hxc Vulgatae verba , elegantis fcrm.t abfunc ab Hcbr. Nunc autem , licet iiiiegra luperlint in canone Hebraic* veritatis , ut ait Manianxus ttanfversa tamen lineA jugulantur , tanquam adulterina aique afcita de Gra:cis exemplaribus , ut & plura alia paffim difperfa. In Or. nunc lie legiintur: Ka! ylriâi 7""n FoSoa^ via Soc^-j//.i!^t Rtboam filto Salomon , Ti'xT<i dvTU Tor 'A&a- Et fit uxor J, MariianiKi noftri in hunc JJ pant ei Abia. Vide Not. h. loc. to. I. nov. edit. Hier. Corb. i. & 5. ad marg. If. 50. Sic etiam habent Mfs. abcum Viilg. item Germ. n. 7. & 9. intra texium pene ad verbum Ka! funt abHebr. in Grxco vero iic
leta
: ,
:
regio.
Una
edit.
Compl. hab.
Ky.\
iT
tn.-tToV
QUmit
^
ifiiria. ai/T^T
,
irat centum Jitlarum, ut flip, loco ducentos /ictus. Similiter in Germ, n, j. intra tectum, fed jf-, 17.
i,
fiVoi"
'inrTuC^^'
de-
Tiir
fiifUn
Ti^fi'
Defiuic in edit.
AuMi 'Aiioj-ahu/i ' Com^l. fed foU.

ij
Tom.
I.
Xyy
, ,
540
gem
,
LIBER
&
II.
REGUM.
NOVA.
:
Cap.
XV.
VULGATA
adoravit fuper faciem terrse coram eo
ofculatufque eft rex Abfalom.
CAPUT
Versio antiqua.
Amh.
1.
XV.
VuiGATA NOVA.
i.TGitur
poft
,
1. offic.i
Abeffalon
fecit fibi
,
viros qiiinquaginta
-...
currus, &equos, qui praecurrerent ante eiim.
&
hac
fecit fibi
Abfalom currus,
qui pra-
A & equires & quinquaginta viros,

cederent eum.
1.
in via
ftabat ante portam Surgebat diluculo , fi quern ad\'ertiffet regis judicia qux( rentem, accedebat ad eum, dicenr-. ) Ex qua civitate es tii? Refpondebat ille Ex una tribu ium de
,
&
Et
mane confurgens Abfalom

,
ftabat jux,
&
ta introitum port.-E
&
omnem
virum
qui ha,
bebat negotium ut veniret ad regis judicium

cabat Abfalom ad fe,
vitate es ru
vo-
&
dicebat
nibubus
3.
(
Iftacl iervus tuus.
bu
funt
&
Verba tua bona Referebat ) Abeffalon directa. Et qui te audiat , non eft tibi da:
hi
? Qui refpondens aiebat ego fum fervus tuus. Refpondebatque ei Abfalom Videntur mi5 fermones tui boni jufti. Sed non eft qui te
:
De qua ciEx una tri-
Ifrael
.
&
tus a rege
audiat conftitutus 4 rege

4.
dicebatque Abfalom
ad me farium , ) juftificabo ilium ? 5. Et cum accederent adorare eum , extendens manus luas, apprehendebat , atque olculabatur COS.
Quis conftimet me judicem, & quifquis veniet , cuicunque fuerit judicium ( necef-
Quis
me
conftiruat judicem fuper terram
ut ad
jufte
5.
me
Sed
veniant
omnes
qui habent negotium
&
judicem?
&
,
ciim accederet ad
,
falutaret ilium
extendebat
eum homo ut manum fuam & ap-
prehendens
ofculabatur eum.
VuLGATA
Faciebatque hoc omni Ifrael venienti ad judifollicitabat corda vicium , ut audiretur k rege ,
6.
NOVA.
&
rorum
7.
Ifrael.
corde univerfus Ifra;l fequitur Abfalom. 14. Et ait David fervis fuis , qui erant cum eo in Jerufalem Surgite fegiamus neque enim erit nobis
:
Poft quadraginta autem annos, di>dt

:
Ablalom
effugium a facie Abfalom

veniens occupet nos
,
feftinate egredi
ne forti
,
ad regem David Vadam , & reddam vota mea qu:e vovi Domino in Hebron. cum effet in 8. Vovens enim vovit fervus tuus Geftur Syria dicens Si reduxerit me Dominus in Je, ,
:
&
impellat fuper nos ruinam
&
percutiat civitatem in ore gladii.

.
:
Dixenintque fervi regis ad eum Omnia qua1 5 cunque pr.Tceperit dominus nofter rex , libenter exe-
l-ufalem
9.
facrificabo
ei
Domino.
:
quemur
fervi tui.
Dixitque
,
rex David
Vade
in
pace. Et fur-
16.
Egreflus eft ergo rex,

fuis
:
& univerfa domus ejus,

decem
mulieres confuis,
rexit
Hebron. 10. Mifit autem Abfalom exploratores

abiit in
,
&
pedibus
in
cSc
dereliquit rex
univer-
cubinas ad cuftodiendam
domum.
omnis Ifrael pedibus
fas tribus Ifrael
dicens
;
Statmi ut audieritis clangoin
17. Egrelliifque rex

ftetit
&
rem
Hebron. Porro cum Abfalom ierunt ducenti viri de Je1 1 fufalem vocati , euntes fimplici corde , & caufam pebuccin.-e
.
dicite
Regnavit Abfalom
procul k
domo
18.
&
univerfi fervi ejus
ambulabant juxta eum,

,
&
legiones Cerethi
,
&
,
Phelethi
&
,
omnes Gethaji
nitus ignorantes.
pugnatores validi
fexcenti viri
qui fecuti
eum
:
fue-
II. Accerfivit quoque
nitem confiliarium David
Abfalom Achitophel Gilode civitate fua Gilo. Ciim-
rant de Geth pedites
pra-cedebant regem.
que immolaret vidimas , fada eft conjuratio valida, populufque concurrens augebatur cum Abfalom. Toto I J. Venit igitur nuncius ad David , dicens
:
nis
19. Dixit autem rex ad Ethai Gethseum Cur vehabita cum rege , quia nobifcum ? revertere ,
&
peregrinus es
&
egreflus es de loco tuo.
Versio antiqua.
IuMf.Gtrm.n.y,
VuLGATA NOVA.
10. Heri venifti,& hodie compelleris nobif-
io
& Dominus
faciat tecum mifeiicordiam
&
veritatem.
cum
egredi
,
>
revertere
&
I
ego autem vadam quo iturus fum Doreduc tecum fratres tuos ,
:
&
minus
faciet
I
tecum mifericordiam
&
tit
veritatem
NoT
t.
I.
JE
Versionem
AhJJalem
xit
:
:
At T
,
Q U A M.
ei :
Hunc t. Sc quatuor fequentes texcui veteri priadjungere piguit , ciim Ambrof. htc rem narrare potiiis quam ipfamet verba Scriptun referre videreiur
dicebat
Ex
quali civitate
itius.
i
es ?
El diOi
mum
Ex una iriluum
Ifrael
frvm
(
Tf. 5.
Gr. Kal eTVe

dyciô:
K)
lf)t
'srfc;
,
alvrsr
'ASjOTa^ctft' *I/if
j,
folute eadem perquia tamen non libere fupia modum currit S. Doctor , quin imo verbis iifdem pallim uticur ilia cxteris afl'uere non dubitavimus , ea taraen adhibici cautione , ut intra parenthefim includerentur , vel etiam
&
>o7ci
't't:)
Qv
ti
3
suy.iô:
edit.
Compl.
Koj^vhvôv-
diyw
:
eum 'AkJJaUm
direda
1^. 4.
)
âCi>ja-;. Et dixit ad ss'i Qî Japa t^ Ecce verba tua bona 2/ jacilia , ( Compl.
CJ ?'" audiat
non
eft
tibt
a rege.
/5 x7as'H5w,' Ti?
y.pt'
TMK
cr
Tn 7
terra
ij
eV
s/ui s^^vc^'iat
a't/Tj'i ;
ra? dyvp
V?/-
MyU
i
z^v'mcvlct. V/for; -aagicTf^X'" i.uvfoSst
i. Kfiiii ,
,
5 Amcutka
Quis me
conftituet
judi-
iim- qui
^
ref-
cem in
Tit
'ponênt Latino fupra. jf. z. Ita Grasce Kal w^Qe^cEf 'AC?ara>&V > 5f X-^^ "^^^ ^^^ "^"^ <?fVn;* ( edit. Compl. eVI tv;
:
^ fuper me veniet ommi vir cuicttnque fuC" cemrovirjia ^ judicium {J juftificabe eum ?
,
:
^"
'^^*'*
o'/k
tm?
rot
TOu't'?'
i'li'vi'i't
^5 '"f
s'-ilnl: x-pki;
li^Jf sifj;
It. y. Ambrof. primo ait Talibus delimbai Jinguhs fermonibus deinde lie Et ciim accederent , &c. quse fupra. In Gr. lie Kal iyitflo It 1u hUîiv iv/0( tb n-ejcwufcai
, ;
;
7K ayTW' 'Ejt irroia; is'^m-jk; Qu si i Kai st-Trsf' E>c ^/^5 Ai\H C"- ' * ^' <''''""'" ["rgthai Aheff^\^r 'I'.&m flahat fuper m.xnam vi.t fori.t : ( vel cum Compl. Jhlom , /"per z'i.xm porl.t : ) '^ f.idum eft, emtlis vir cut int judieium, veniibat d regem in judtstHin i 55 cLtmnbAt ad eum
, vi.ci%(p'ays;v durhad adorandum eum
Et failum
,
eft
ciim afpropinquaret vir
prebendebat
manum fuam > ^ ap' eum 'i^ Jeafculabatur eum. t. 20. Habent fimiliiercodd. Corb. n. i. & 5. fie eiiam in Gtto , uno excepto , wcuV^ , fiiiit , pro Jaciai.
extendebat
:,
LIBER
VULGATA
quia oftendlfti gratiam
1
1
.
II.
REGUM.
-21
Cap.
XV.
54'
NOVA,
fidem.
,
Versio antiqua.
:
&
Et relpondit Ethai rcgi

,
dicens
:
Vivit
&
vivit
anima tua, domine mi rex
Dominus
dominus nieus rex quoniani in quocunque loco fiieris domine mi rex , live in morte , five in vita , ibi erit fcrvus tuus.
vivit
&
BxMf.Ctrm.tt.j.
V
zi. Etait David Ethai
fivit
:
I.
G A T A
nova.
Veni
&
tranfi.
Ettran-
Ethai Gethi-Eus
&
omnes
viri
qui
cum eo crant
&
reliqua multitudo.
i;. Omnefque flebant voce
magna,
&
univerfus
i^. Venit autem & SaFide Not. ^4 doc facerdos , & univerfi Levita; cum eo , portantes arcam foederis Dei , depofuerunt arcam Dei afcendit Abiathar donee
&
&
populus tranfibat
rex quoque traiifgrediebatur torcunitus populus incedebat contra
expletus
civitate.
eflet
omnis populus
qui egrelfus fuerat de
rentem Cedron
&
viam
qui
refpicit
ad defertum.
Vulgata nova.
if. Et dixit rex ad Sadoc: Reporta arcam Dei in urbem ti invenero gratiam in oculis Do:
Versio antiqua.
,
mini
reducet
me
&
oftendet milii earn
&
Et dixit rex David ad Sadoc facerdotem Circiimage arcam Domini in ci\itatem fi invea<i.
: :
IJyfpegfiiip. 1.
3,
apptnd,
t,
10.
An^,
ni gratijim ante
tabernaculum fuum.
bo earn ,
Non
places
&.
Dominiim, reducet me, decorem ejus.
& videmen-
Vulgata NOVA.
2,6.
Si
autem dixerit mihi
prxfto
tis
31.
,
Cumque
afcenderet Davi-;! fummitatem

erat
quod bonum eft coram fe. zy. Et dixit rex ad Sadoc facerdotem O videns revertere in civitatem in pace & Achimaas filius tuus duo filii veftri fint voJonathas tilius Abiathar
fum
faciat
in
quo adoraturus
,
Uominum
vefte
,
ecce occurric
ei
Chufai Arachites
fcifla
&
terra pleno ca-
pite.
3
&
3.
Et dixit
:
ei
David
Si veneris
mecum
,
eri*
bifcura.
milii oneri
i8. Ecce ego abfcondar in campeftnbus deferti donee veniat fermo a vobis indicans mihi. i 9. Reportaverunt ergo Sadoc & Abiathar arcam
34.
fi
autem
;
in
civitatem revertaris
,
&
dixeris
Abialom
tris tui
,
Servus tuus fum ero fervus tuus

:
rex
ficut fui fervus
pa-
fic
diffipabis confilium
Dei
in
Jerufalem
I'orro
&
Achi-
manferunt
ibi.
,
tophel.
5
30.
David afcendebat Clivum olivarum

,
fcandens
to capite
&
:
flens
nudis pedibus incedens
&
oper-
dotes
& omne
,
fed
&
Habes autem tecum Sadoc & Abiathar facerverbum quodcunque audieris de do^
indicabis
omnis populus
eft
qui erat
cum eo
mo
regis
Sadoc
&
Abiathar facerdotibus.
operto capite afcendebat

3
ploraiis.
,
1.
Nunciatum
eflet in
:
autem David
quod
,
&
Achi-
tophel
phel.
conjuratione
,
David Infatua
qujefo
cum Abfal(im dixitque Domine confilium Achito-
filii eorum , AchiSadoc , Jonathas filius Abiathar mittetis per eos ad me omne verbum quod audieritis. 37. Veniente ergo Chufai amico IJavid in civitatem , Abfalom quoque ingrellus eft Jerufalem,
36.
Sunt autem
cum
eis
duo
maas
filius
&
&
NoT- ad Versionem antiquam

Tf.zi. Similiter in Mfs.Corb. i. Sc 5. pro his deVuIg. t 'vivit Domzrtui mens rex. Item Gr, Kcc\ ^y, Kl'ci^^
ftv
(3iMi/V
at
in
edit.
Compl.
'
4''X"
C"
Kt'eis |KK
^.ly. In Grjcco defunt voces David , 9c fiicerdstem : deinde pro circumnge ^ legitur aV3i-pe4" > rednc , (icut t? ;? , D, loco Domini i exinde pro luveni ante Do-
0KStMu 1 ut fup. in Mfs. f. 14. Mf. Cjrb. n. 3. ita emendat fee. manu ,fa-iler:s Domini -i Bethitemi in Vulg. deeft vox Bethleem: in Gr. iic , TO liui^xf , quod abed ab edit. Compl.
minum
lie,
ed^w
tr
orp(ix\fxc7i
Kuptv
)^ ,
invenero
:
in oculis
mum
cam.
Domini fj , fola Cumpl. hab. huirm Kupln depro videh earn , Asilî fail aurm , oftendet mihi
CAPUT
J.
XVI.
reftituet
ULGATA NOVA.
^Ûmque
V^-/ ticem
,
David
tranfifiet
paululiim montis ver-
Hodle
mihi
domus
;
Ifraefl
fint
;
apparuit Siba puer
Miphibofeth
in
4. Et ait rex Sibs
Tua
regnum patrls mei. omnia qus fijerunt

,
occurfum
ejus
cum duobus
,
afinis
qui onerati erant

pafl.-E,
Miphibofeth. Dixitquc Siba

tiam coram te
5
,
ducentisipanibus,
centum
1.
mafTis
& centum alligaturis uv^ palatharum & utre vini.

:
&
Oro
ut inveniam gra-
domine mi rex. Venit ergo rex David ufque Bahurim

,
&
ecce
,
Et dixit rex Siba;

fibi
Fide Not,
egrediebatur inde vir de cognatione
domus
Saul
Quid
panes
voluiit
hsc ? Ref:
nomine Semei
filius
Gera
procedebatque egrediens,
ponditque Siba
Afini
,
domefticis regis ut fedeant

tuis
:
& &
maledicebat
6.
&
,
palath.-e
fi
ad vefcendum pueris
eft filius
vinum
autem
hif. 19,
3
.
ut bibat
ait
quis defecerit in deferto.
mittebatque lapides contra David , contra univerfos fervos regis David omnis autem populus
:
&
3.%.
.8.
Et
rex
Ubi
:
domini
tui
>
Refpondicens
:
univerfi
bellatores
A dextro
&
k finiftro latere
ditque Siba regi
Remanfit
in
Jerufalem
regis incedebant.
Vulgata
7.
nova.
7
,
Versio antiqua.
Exi vir fanguinum
Amir,
in Tf, }8,
Ita
:
ceret regi
autem loquebatur Semei ciim malediEgredere, egredere vir fanguinum &
.1.844./.
vir Belial.
NoT; AD Versi onem antiquam.

Mf. Germ. n. 7. hab. ad marg. poft vocem .9/ia, Drmins mi rex , quod abeft ab Hebr. & Gr. licut a Vulg.
T^.i.
If. 7.
Ambr.
,
ibid. Videhat
David
conjijlert
peccatorem
qttando Semei maledicebat

:
Jiimn
2? ilamabat
Exi
'jir
lapidabat reqem jangtimtim. Vid, etiam in Pf,
adverslim fi
H^
8.
LIBER
Reddidit
:
II.
REGIT M.
U 1 G A T A
es
9.
Cap.
XVI.
filius
V
tibi
NOVA.
Dixit .lutem Abifai
Dominus univerfum fanguinera domus Saul quoniam invafifti regnum pro eo & de& dit Dominus regnum in manu Abfalom filii tui quoniam vir fanguinum ecce premunt te mala tua
,
:
Sarvii
regi
Quai
re maledicit canis hie
mortuus domino
ejus.
meo
regi
va-
dam
&
1
amputabo caput
V
Aitg. it Gra.
A N T
QO
A.
3.
VULGATA NOVA.
Et
>
I.
y.
10
Quid mihi&vobis
filii
SarviaE>dimittite
dixit
illi
ait
rex
Quid mihi
,
&
vobis
:
eft
filii
art.!. 10. 743. J
eum ,
&
maledicat
:
quia
Dominus
:
male?
Sarvia;
dimittite
eum
ut maledicat
Dominus
:
dicere Da\id
&
quis dicet ei
Quare
feciili lie
enim pncepit ei ut malediceret David eft qui audeat dicere , quare l"ic fecerit
&
quis
>
ad omnes II. Et dixit David ad Abeffa, pueros ejus Ecce filius meus, qui exiit de utero meo , quxrit animam meam , Sc adhuc modo filius Jemini finite ilium , maledicat, quoniam dixit
:
:
&
n.
Ecce
quirit
Et
ait
rex Abifai
& univerlis fervis fuis

meo,
filius
filius
meus, qui
egrefius eftde utero

:
animam meam
quanto magis nunc
Jemini? dimittite
eum,ut
refpiciat
maledicat juxta pr^-
illi
Dominus
i:;.
ceptum Domini
ut videat
Dominus humilitatem meam;

bona pro malediclo
ejus in die
&
retribuat miili
n. meam
li
forte
Dominus afHiftionem
-,
&
reddat mihi Dominus
bonum pro ma-
i(to.
kdidione hac hodierna.
VuLGATA
1
J
.
NOVA.
19. Sed ut
cum
eo.
Ambulabat itaque David & focii ejus per viam Semei autem per jugum mentis ex latere,
,
&
hoc inferam
regis
>
cui
ego
ferviturus
,
fum
rebo
nonne
filio
ficut parui patri
tuo
ita
pa-
mittens contra ilium gradiebatur , maledicens , pides adversum eum , terramque fpargcns.
&
la-
&
tibi.
:
10. Dixit aatem Abfalom ad Achitophel

confilium quid agere debeamus.
Inite
14. Venit itaque rex
& univerfus populus
cum eo
laObs,
1 5.
fi
&
refocillati funt ibi.
11. Et
ait
Achitophel ad Abfalom
tui
,
Ingredere ad
Abfalom autem
,
funt Jerufalem
fed
& omnis populus ejus ingref& Achitophel cum eo

Chufai Arachites amicus
eft
concubinas patris
quas dimilit ad cuftodiendam
domum
veris
16.
Cum
autem
,
venillet
David ad Abfalom
falve res.
locutus
ad eum
Salve rex,
ut cum audierit omnis Ifrael quod fcedapatrem tuum , roborentur tecum manus eorum. 2.1. Tetenderunt ergo Abfalom tabernaculum in S:ip.ii, folario , ingrelllifque eft ad concubinas patris fui co- n.
:
Abfalom, H.tc eft, inquit gratia ? quare non ivifti cum amico tuo ? Nequa18. Refponditque Chufai ad Abfalom quam quia illius ero quem elegit Dominus, & om17.
,
Ad quem
ram univerfo
i
?
.
Ifrael.
,
tua ad amicum tuum
Confilium autem Achitophel

illis
,
quod dabat
:
in
diebus
quafi
fi
quis confuleret
,
Deum
eflet
fie
erat
omne
vid
,
confilium Achitophel
&
ciim
cura
Da-
nis hic
populus
&
univerfus Ifrael
&
cum eo
raa-
&
ciim eflet
cum Abfalom.
nebo.
N o T iE AD
118. to.
I.
V
c
ERSIONEM ANTIQUAM.
68 J.
,
loyi. b. 1087.
,
c.
,
&
nil!
apol.
I.
Dav.
6.
c.
In Gr.
If.
{imiliccr
"^s^'^$
e^;?? divp .'ttaTaji
10.
Oprimc e Graeco ,
iicut iiêi
,
quod verbo
, ,
dimittite
; ;
pra:-
ponicur
deeft
j. , ,
Jic
illi
m.tUdicit
poft diat
in
Mf. Alex.
ut
&
in Vat.
&
:
al.
fola
Compl.
hab. IfU duTU , ftatiinque ti' OTi , pro ^H.jre ; in Vâcic. al. co;i/, ut ijiiid , in edii. Aid. t.'. Ambr. in PI. 118. Ciim Ahjf^ dux ejtii ctput mato. I. 105 1, b. lie habet ledicentis vtllet atifcrre , ittt rex : Quid mihi ^ tibt eft Jxii
&
meo, quxrit animam meam: fi autem modi extraneus malequoniam Dominus dicit mihi , dimitte ilium ut maledicat dixit illi : loco vero Ji autem modo , Gr. Vat. & al. hab. ^ <a^<i^Tt iur , ed. Compl. a' A= k. wr. Rurfus Ambrof. apol. I. Dav. c. 6. 68y. e. Ecce filius meus, qui exivit de ventre meo , quxrit animam meam : fi autem Jemmeus maledicit mihi dimitte ilium ut maledicat , quoniam dixit
,
,
nil
mmeus
d. e.
quod maledicit mjbi , Dortiinits dixit ei maiedtcere David. Similiter infra col. 1087. d. & apol. I. Dav. c. idea maledicit m:hi , qitoiiiam 6. 68y. d. Qttid mihi Djmtnus dixit illi ut maledicat : vid. ctiam 1. i.offic. to.
S'trfix ? 2. 62. d. Edit, Coinpl. hab. Atzii /.a.'îa.^y.Ta.t ^zt ixr Qnid Hieron. 1. i. contra Psiag. to. 4. p. 514. c. fie mihi ^ vobis jiiii Sarvix 1 maledicat Semei ; Dominus pra~ eepit ei ut maledicat David. #. II. Ad verbum e Grxco , excepto uno maledicat, pro quo y.xl Kpti^ca y maledicere ; in Mfs. tamen Alex. Sc Compl. xxâfiSa'. Similiter habet Ambrof. in PI. 118. to. I. lOjI. c. Et dixit David ad AheJJ'a ^ ^ ad omnes pueros tjtis : Ecce f lilts meus , qui extzit de femine meo , quarit animam meam : qitanti) magis filius Jeniinei ? Jint ilium maledicere, quoniam dixit illi Dominus. In Mf. Alex.'E/e;
854. f. Sine maledicat mihi Jequoniam, &c. Sc in Pf. 57. 856. e. Dimitte ilium quoniam, &c. Cmiliter 1. i. offic. to. z. 62. ut maledicat
Dominus:
, ,
Sc in Pf. 58.
f.
Tii
li. Hasc dilTimilia
Gr. haber
EIVbc
"J'oi
ic.Trs:ti:i liM-
iTTi;fi-\i, ,
Sec. Si forte
infpiciai
,
Kvejm it Do-
minus
in humiliationem
me.im ;
^ redire faciei
ccv
Compl.
fie, ei'/n TV/ Ta-TTSiYiijciy
bctzJ
:c sri,
&c. In ed. Ap. Am-
'
brof. in Pf. 118. 10)1. d. Donee videat humilitatem meam : i$ retribuat mihi Dominus bona pro malediclo : at infia ,
^1';., in
editt. -Md.
:
& Compl. 'l!ja.V.

Ecce Jilius meus
,
Idem Ambr.
exiz-it
inf.
1087. e. Ut vtdeat humilitatem meam : ^ retribuet mihi Dominus bona pro malediBo hoc : iimiliter hab. apol. i. Dav. to. I. 68j. e. led omittit iona : lib. auttm i. offic. Ut videat humiliationem me.im; ^ retri' to. 2. 6z. c. lie buat mihi Dominus pro malediclo hoc : dcnique in Pf. 57. & 38. to. I. 856. c. 854. f. Ut videat humilitatem meam; ^ retribuat mihi Dominus bona pro malediilo hoc. Mf. etiam Alex, addit twtk? , ad xaTa'se; , loco avn , quo4
;
col.
1087. d. legit
qui
de ventre
eft in
Vat.
&
al.
CAPUT
1
.
XVII.
5
.
VuLGATA NOVA.
1~X
JL'
Ixit ergo Achitophel ad Abfalom Eligam confurmihi duodecim miUia virorum ,
:
&
homo
4.
Et reducam univerfum populum , quomodo unui reverti folet unum enim virum tu qusris
:
:
&
gens perfequar David hac nofte. i. Et irruens fuper eum ( quippc qui
folutis
nis
omnis populus
laflus eft
fvigerit
,
erit in
pace.
,
&
Placuitque fermo ejus Abfalom
& cunilii
ma-
manibus
percutiam
eum cumque
:
om-
joribus natu Ifrael.
populus qui
cum eo
eft
percudam regem defo-_
Utuin.
&
Ait autem Abfalom Vocate Chufai Arachitcn, audiamus quid eciam ipfe die.
5
.
:
, :
LIBER
VERSIO ANTlqUA.
6
tu quid dicis
?
II.
REGUM.
NOVA.
,
Cap.
XV 11.
,
:
543
VULGATA
6
.
Curb.
}.
Cunique venilTet Chuad Ablalom ait Abfalom ad eutn Hujufcemodi fermonem locutus eft Achitophel facere debemus an non > quod das confai
:
:
10. Et fortilfimus quifque

nis
,
cujus cor eft quafi leo-
pavore folvetur Icit enim omnis populus Ifracl fortem efle patrem tuum , robuftos omnes qui cum
&
eo
funt.
I
I
.
filium
7.
?
:
Sed hoc mihi videtur re(lum

te univerfus Ifrael
,
elTe
confilium
Et dixit Chufai ad Abfalom Non eft bonum conlUium , quod dedlt Achitophel hac vice. Tu nofti patrem 8. Et rurfum intulit Chufai
;
Congregetur ad
fabee
,
Dan ufque Ber:
quafi arena maris innumerabilis
& tu
eris in
medio- eo rum.
li. Et irruemus fuper
tuum , & viros qui cum eo funt elie fortilTimos & amaro animo veluti (i utfa raptis catulis in faltu
, ,
eum
in
,
quocunque loco
licut
viris
in-
ventus fuerit
&
ne
li
operiemus eum
:
radere folet
,
feviat
bitur
fed
vSc
pater tuus vir bellator
eft
nee mora-
ros fuper terram
&
non relinquemus de
qui
cum populo.
,
cum eo
aut in
funt
unum quidem,
fuerit ingreffus
,
9. Forfitan nunc latitat in foveis
uno
quo
i .
Quod
urbem aliquam
Ifrael civitati
,
cir-
voluerit
cipio
& ciim ceciderit unus qiiilibet in prin& dicet fada eft audiet quicunque audierit
,
loco
cumdabit omnis
illi
Rines
&
trahemus
qui-
earn in torrentem
ut
non reperiatur ne calculus
plaga in populo qui fequebatur Abfalom.
dem ex
ea.
VulGATA NOVA.
14. Dixitque Abfalom,
&
,
omnes
viri Ifrael:
,
14
Versio antiqua. & Dominiis mandavit diillpare
confi- v^w^.i/fGra.^W,
'"^*-
Melius
eft confiliuin
:
Chufai Arachits
confilio
eft
AchitopLel
Domini autem nutu dilfipatum
lium Architophel bonum, ut inducat Dominus lliper Abeffalon omnia mala.
74o-
"
conlilium Achitophel utde
ut induceret Dorai-
nus fuper Abfalom malmn.
VULGATA NOVA
Abiathar facerdoti15. Et ait Chufai Sadoc bus Hoc hoc modo confilium dedit Achitophel
:
&
:
cujufdam
9.
viri in
,
Eahurim
qui habebat
puteum
in
Abialom
16.
& &
veftibulo fuo
I
&
defcenderunt in eum.
,
fenioribus Ifrael
&
ego
tale
&
tale
Tulit autem mulier

,
& expandit vclamen fu:
dedi confilium.
per OS putei
mittite cito
,
quail llccans ptifanas
&
fie latuit res.
Nunc ergo
:
&
nunciate David,
io. Ciimque venilTent fcrvi
dicentes
ferti
,
Ne
moreris noite hac in campeftribus de:
ad mulierem dixerunt
thas
>
Abfalom in domum, Ubi eft Achimaas & Jona:
fed abfque dilatione tranfgredere

,
ne forte ab-
Et refpondit
eis
mulier
Tranfierunt feftinanhi qui
forbeatur rex
1
7.
omnis populus qui cum eo eft. Achimaas ftabant juxta Jonathas autem
&
ter, guftata paululiim aqua.
At
qusrebant
&
cum non
reperillent
reverli funt in Jerufalem.

,
fontem Rogel
profefli funt
,
abiit aneilla
&
nunciavit eis
&
illi
:
II. Ciimque
abiifl'ent
afcenderunt
,
illi
de puteo,
dixerunt
ut referrent ad
regem David nuncium
&
pergentes nunciaverunt regi David

,
&
non enim poterant videri , aut intioire civitatem. 18. Vidit autem eos quidam puer , & indicavit
Suigite
&
tranfite cito fluvium
quoniam hujufce-
modi
dedit conlilium contra vos Achitophel.
Abfalom
illi
vero concito gradu
ingrelTi funt
domum
VuLGATA NOVA.
ii. Surrexit ergo David,
qui
Versio antiqua.
zz.
cum eo
non
erat
:
nee dilucefceret
qui
& &
omnis populus tranfierunt Jordanem , done unus quidem refiduus fait
&
& antequam
NOVA.
denudaretur veibum.
cod.
Germ. 7,
tranfiflet fluvium.
V
i 5.
U L G
fijiflet
,
ATA
fac-
Porro Achitophel videns quod non
terra Galaad.
tum
que
confilium
fuum
ftravit
afinum fuum
,
lurrexit:
&
abiit in
&
difpofita
domum fuam & in civitatem fuam dome fua fufpendio interiit & fepul, ,
tus eft in fepulcro patris fui.
i^. David autem venit

tranfivit
in Caftra
&
Jordanem,
ipfe
& omnes
,
viri Ifrael
Abfalom cum eo.

qui
17. Cumque eniflet zy... Fide Not. David in Caftra , Sobi filins Naas de Rabbath filiorum Ammon Machir filius Ammihel deLodabar, & Berzellai Galaadites de Rogclira
,
&
,
Amafam
:
veio conftituit Abfalom pro Joab
fuper exercitum
Amafa autem
erat films viri
vocabatur Jetra de Jefraeli

gail filiam
qui ingreflus eft ad Abi,
Naas
fororem Sarvi^
eft Ifrael
qua;
fiiit
mater
in
& tapetia & vafa & hoideum, & farinam & polentam & fabam & lentem & frixum cicer & butyrum oves & pingues vitu2.9. & mel los dederuntque David & populo qui aim eo erat
iS. obtulerunt
ei ftratoria
,
fidilia,
fruraentum,
,
Joab.
2.6.
ad vefcendum
Et caftrametatus
fufpicati
enim funt
populum fame
cum Abfalom
&
fiti
fatigari in deferto
NotjE ad Versionem
Mf. cod. ante haec Vulg. verba, ijHcd Jas coa/iltum. In Gr. iimpliciter i! Ai n>i , Qu ^xMin
A N T
,
Q U A M.
dijjitparet
f.
6. sic habet
524. d, Dominut m.tndavit ut

pLel
conjiltum Achito-
bonum
ut adduceret fuper Ahfcilom
malum.
Tf. 14.
Similiter in
Gr. practer
ifta
'AxiropeA
:
ai sirayxyri
Achunphel
< indiicerei
his
sVn; autem ut
Gr. iicut a Vulg. Tf. 21. H*c pariter ablunt ab Hebr. fed habent Mfs. Corb. n. 3. Germ. 9. de more , poll
&
&
induceret, &c. cod.
Girm.
efje
n. 7. anteponir feqq. intra tex-
5. ad marg. & Geini. 9. deleta cm/ilium Chnfit bonum coram ut induceret , &c. qu neque Hebr. aut Vulg. Abfalom , Deque Gr. admittunt. Hieron. 1. 2. cont. Pelag. to. 4. p.
tum
fee.
ma.
ficut
Curb. n.
de more
ut videreiur
hancVulg. vocem , dilucejceret. 'f.x-j. Mfs. Germ. n. 7. & Corb. n. 5. fee. ma. addunt Madtan , huic Vulg. voci caftra , deeft autem in Vulg. Iicut in Hebrso. In Gr. Iimpliciter lUts Aoti/i/ i.'( Maralff at fup. ft. 24. Compl. hab. e/; fsafifiCiM; , loco Maia;/< , cum Theod. Vid. Nobil. ad hunc t. 14.
544
LIBER
II.
REGUM.
Cap.
XVIII.
CAPUT
I.
, ,
XVIII.
,
VOLGATA NOVA. T Gitur confiderato David populo fuo conftituit parcere multinidini. 17. Et tulerunt Abfalom & X fuper eos tnbunos 6c centuviones
1.
projecerunt
eum
iii
& dedit populi tertiara

partem
fub
partem Tub nianu Joab,

Abifai
tilii
faltu
in
foveain grandem
&
comportaverunt funimis
:
&
teitiam
manu
Sarvi:E
,
per
eum acervum lapidum magnum

Ifrael fugit in tabernacula fua.
omnis auvi:
Joab , crat de Geth

fratris
&
,
tertiam partem fub
manu
:
Etliai
qui
tem
dixitque rex ad
populum
Egrediar tk
18.
veret
,
Poiro Abfalom erexerat

titulum qui
filium
eft in
,
fibi
cum adhuc
:
ego vobifcum.
3.
Valle regis
erit
dixerat enim
t refpoiulit populus
,
Non
exibis
five
enim
Non habeo
nis mei.
&
,
hoc
monimentum
,
nonii-
fiigerimus
bit
:
five
:
non magnopere ad eos de nobis pertinemedia pars cecideiit e nobis , non fatis cuunus pro decem
raillibus
Vocavitque titulum nomine fuo
&
:
appel-
rabunt
ris
:
<juia tu
computa-
melius
eft igitur ut lis
nobis in urbe prxlidio. vobis videtur reftum,

:
4.
Ad
quos rex
Stetit
ait
Quod
hoc faciam.
ieni.
ergo rex juxta portam

,
egredie,
Manus Abfalom ufque ad banc diem. ait 19. Achimaas autem filius Sadoc Curram , & nunciabo regi quia judicium fecerit ei Dominus de manu inimicorum ejus. io. Ad quem Joab dixit Non eris nuncius in hac
latur
, ,
:
baturque populus per turmas fuas
centeni
&
mil-
die
lius
fed nunciabis in alia
hodicnolo
te
nunciare,
fi-
enim regis
I
.
eft
mortuus.
:
Versio antkjca
Hilar, in r/. 11
S,
VULGATA NOVA.
5.
vidifti.
5
Et ait Joab Chufi Vade , nuncia regi qux Adoravit Chufi Joab & cucurrit.
,
&
Parcite puero
Et
,
pra;cepit
rex
Abellalon
milii
Joab
Ethai
&
Abifai
;
&
dicens
Servate
filius Sadoc dixit ad Quid impedit fi etiam ego curram port Chufi > Dixitque ei Joab Quid vis currere tili mi ? non eris
ii. Ruifus autem Achimaas

:
Joab
pueium Abfalom. Et omnis populus audiebat prarcipientcm regem cunftis principibus pro Abfalom 6. Itaque egrelTus ell populus in canipum contra
Ifrael
7.
,
boni nuncii bajulus.
i}. Qui refpondit

^j^ ^j
.
Quid enim
fi
cucurrero
&
&
^^^^^. Currens ergo Achimaas per viam com,
faftum
eft
pr.dium
in faltu
Epliraim
pendii
tranfivit Chufi.
:
Et csfus
faftaquc
eft ibi
populus Ifrael ab exercitu Dailia

I
Tid
eft
plaga magna in die
viginti
14. David autem fedebat inter duas portas fpeculator vero , qui erat in faftigio ports fuper mu-
fnillium.
rum elevans oculos

,
8.
Fuit
autem
ibi
prarlium difperfuin fuper faciem
multo plures erant quos faltus eoncmnis terrx , fumpferat de populo , quam hi quos voraverat gladius in die
9.
ilia.
&
, vidit homiiiem currentem folum. Et exclamans indicavit regi dixitque rex Si folus eft , bonus eft nuncius in ore ejus. Properante accedente propius , autem illo ,
&
16. vidit fpeculator
hominem alterum currentem

,
Accidit autem ut occurreret Abfalom fervis Dafedens mulo

:
& vociferans in culmine

1 7.
,
ait
:
Apparet mihi
alter
homo
vid
ciimque ingredus
hiiftet
,
mulus fub-
ter condeiifam
quercum
illo
&
currens folus. Dixitque rex
magnam
adhsllt caput
ejus quercui
&
fufpenfo inter ccelum

,
& ttrram
mulus
dicens
1
cui infederat
peitranfivit.
,
10. Vidit autem hoc quifpiam

:
& nunciavit Joab

ei
,
:
Vidi Abfalom pendere de quercu.
I.
,
difti
ait Joab yiro , qui nunciaverat quare non confodifti eum cum terra
Et
Si vi-
cSc
ego
dediflem
tibi
decem
argenti ficlos
&
unum baU
in
Et ifte bonus eft nuncius. Contemplor , ait , curfum prioris quali curfum Achimaas filii Sadoc. Et ait nuncium portans bonum , venit. rex Vii- bonus eft 18. Clamans autem Achimaas, dixit ad regem: Salve rex. Et adorans regem coram eo pronus in terram , ait Benediftus Dominus Deus tuus qui conclufit homines qui levaverunt manus fuas contra dominum meum regem.
Speculator autem
,
:
:
&
feum
1
1.
Qui
dixit
ad Joab
,
Si
appenderes
manibus
VULGATA NOVA.
19. Et
ait
Versio antkjua.
29
meis mille argenteos
nequaquam mitterem manum

audientibus enim nobis prsce,
rex
Eftne
?
Puerne
vi-
Amlir.
meam
in filium regis
,
pit rex tibi
&
fi
Abifai
&
Ethai
dicens
Cuftodite
mihi pueram Abfalom.

I
).
Sed
&
fecidem contra animam
meam
,
audac-
ter
nequaquam hoc regem ftares ex adverfo.

,
latere potuiflet
&
tu
in FJal. pax puero Abfalom Di- vit?. iiZ.t. I. Vidi xitque Achimaas 1190. d. tumultum magnum cum mitteret Joab fervus tuus , 6 rex, me fervum tuum nefcio aliud. & fta hie. CumJO. Ad quem rex , Tranfi ait
:
que
,
ille tranfiilet
1
.
&
ftaret
:
14. Et
ait
te.
Joab
Non
ficut tu vis
fed aggrediar
apoaruit Chufi
,
& veniens ait

:
Bonum
appor-
cum coram
Tulit ergo ties lanceas in
manu
fua
to nuncium
domine mi rex
judicavit enim pro te
&
infixit eas in
corde Abfalom
,
cumque adhuc pal,
Dominus hodie de manu omnium qui furrexerunt contra te.
pitarct hirens in quercu

I 5
.
cucurreiunt
decem juvenes armigeri Joab

,
&
ii. Dixit
autem rex ad Chufi

,
Eftne
,
pax puero
inquit
,
percutientes interfecerunt eum.
Abfalom
Cui refpondens Chufi

inimici
Fiant
,
fi-
16. Cecinit autem Joab buccina
&
retinuit
,
po-
cut puer
domini mei
regis
&
univerfi qui
pulum
ne perfequererur fugientem Ifrael
volens
confurgunt adversiis
eum
in
malum.
Versio antiqua.
Amlr.inVf. iig.
t. I.
Vulgata nova.
meUS Abefport
I
33
Filius
meus Abeffalon ,
filius
33. Contriftatus itaque rex
afcendit coena-
1190./.
T?. 5.
No'
Gr. addit
ôl
,
.
mthi, vertio f urate. Ambrof. in
AhejJUlm
&
pro dabit mihi
tec.
fie ,
Au
rit
Pf. 118. to. I. 1150. d. legit; Parcite filio meo Abfjl'iilat;
in Gr. t^ ^cAjaflv. if. 29. In Gr. E/jDvifM tw srai/a^jw Tw'Aara^^/.( ne frnero Abeif.jlem 7
If. 55.
Pax-
Sic itermn legit bis

,
Ambrof.
fî
,
I.
z.
de
fid. rcf. to. 2.
^y dyri Qv i dederit mortem meam pro tita ? at in ed. Compl. ita , t/^ AiJc-i /nci rev. Rurfus Ambrof. apol. I. Dav. c. 6. to. I, 68 c. Flevii, inquit , ^ magno IticJ. tu dephrai'it exitttm pnryicid.t .idiceni : Vilitii meus AbeffaIm , qttis dabit mihi mortem pro te , {ilitts metts Abefjaton ?
â.v:'.Tzv
(
141. d. In Gr.
i!ii
vis
fCf, fit
mi
fili
mi.
dii. Cunipl. Vti
'ACscjj-smv,-
^'^^^ etiam in Pf.
,^
LIBER
VULGATA NOVA.
culuni poi-tx,
II.
REGUM.
V
,
Cap.
F.
1'.
XIX.
A N T
I
54J
.
Q U A
&
flevit.
,
Uf.
19,
dens
Kill
mi Abfalom
?
Et Ik loquebntur Abfalom till mi

,
vaquis
lili
falon
quis dabit mihi
mortem pro
tc
Amhr. uhtfup.
mihi tiibuat ut ego moriar pro te
Ablalom
mi
fili
mi Abfalom
NoTA AD
1.
Vf.
2.
RSIONEM ANTIQUAM.
Uu! mens
fiiloa
juf.
.'
45Z. a. Aua;ufl. in Pf. 5. to. 4. 7. e. habei Muff.tlmi films mens , quis d.tliii mthi muri pro le ? Hicron. cpift. 22. ad Paulam, to. 4. p. I. 5:6. f. Films mens Abfiilon , Abjalon fi]l8.
to.
I.
1 1
Jo. e.
&
2.
de
pccnir.
:
to.
ijuis
dnhit (
mmar
fro It, film!
mem
,
Ah-
In edit. Compl. cunftamcr
luni
tjiCi
loco ut
CAPUT
I
.
XIX.
tibi.
UIGATA NOVA.
'XT
JJN
2. ni
let
Unciatum
veifa
:
autem Joab quod rex iugeret tilium luum

eft
:
fleret
&
tunc placeret
&
eft
viitoiia in luftum in die

111
ilia
:
omUo-
VULGATA NOVA.
7.
VeRSIO ANTIqUA,
,
populo
3.
audivic enim populus

tilio
die lUa dici
Nunc
,
igitur furge
7..
quia fie jurave-
ExMf.Cori.i.
rex fuper
fuo.
in die ilia ingredi civi-
& &
procedc
tibi
& alloquens
tuis
:
runt.,
Et declinavit populus
,
fatisFac
fervis
juro
tatem
quomodo
declinare folet populus verfus
enim
fugiens de pr.Tlio.
4.
Porro rex operuit caput fuum

:
& clamabat vo-
ce magna Fili mi Abfalom , Ablalom lili mi , fili mi. 5. Ingredus ergo Joab ad regem in domum, dixit Conhjdifti hodie vultus omnium fervorum tuo:
rum
qui falvam fecerunt
animam tuam
,
&
liliorum
tuorum
uxorum tuarum
6. te
;
Diligis
& filiarum tuarum & & animam concubinarum tuarum. & odio habes diiigentes odientes te
, ,
animam animam
fi non exieris , -ne unus , quidem remanfurus lit tecum nocle hac & pejus eric hoc tibi , quam omnia mala qus venerunt fuper te ab adolefcentia tua ufque in pr.tlcns. 8. Surrexit ergo rex 3c fedit in porta & Omni populo nunciatum eft quod rex federet in porta venitque univerla inulf.tudo coram rege: ifraci autem
per
Domlnum qu6d
fugit in tabernacula
fua.
in cunftis tri-
9.
Omnis quoque populus certabat

llracl
,
bubus
dicen.i
Kex
fugit
liberavit nos
&
,
oftendifti
hodie
:
quia non curas de ducibus

,
micorum noftrorum
lifthinorum
:
ipfe falvavit nos
de manu inide manu Phi-
tuis
fi
&
de
fervis tuis
Abfalom
viveret
& vere cognovi modd quia & omnes nos occubuiflemus

NOVA.
quern unximus fuper
:
& nunc
de terra propter Abfalom.
VuLGATA
10. Abfalom autem,
Versio antiqua.
10
Et confilium totius
Ilrael venit
ad re-
ix
cod.
Germ, 7.
nos
mortuus
eft in hello
ufquequo
filetis
&
II
non
reducitis
regem
>
1 1.
Rex
,
vero David mifit ad Sadoc

:
& Abiain
ad reduejus.
thar facerdotes, dicens Loquimini ad majores natu Juda
domum
pervenerat ad regem , nt reducerent eum fuam , quia dixerat re.x Hxc dicetis
:
dicentes
in
Cur
venitis novilTimi
? (
ad
populum
cendum regem
omnis
domum fuam
Sermo autem
Ilrael pervenerat
ad regem
in
domo
V
I i.
u L G
ATA
NOVA.
Fratres mei vos
os
meum
?
& caro
meum
mea
,
vos
quare noviffimi veducitii regem

15. Et
Amafx
dicite
Nonne
,
os
&
,
caro
Gera proftratus coram rege, cum jam tranfiflet Jordanem , 19. dixit ad eum: Ne reputes mihi domine mi
filius
mea
es
H.i^c faciat mihi
inagift:er militia fueris
Deus & ha;c addat fi non coram me omni tempore pro
iniquitatem
neque memineris injuriarum

in
fervi tui in
,
die qua egreflus es
domine mi rex de Jerufalem
Joab.
14. Et inclinavlt cor
fi
neque ponas rex
corde tuo.
omnium virorum Juda qua, ,
10. Agnofco enim fervus tuus peccatum
meum
viri
unius
,
miferuntque ad regem
dicentes
Re-
&
idcirco h.odie primus veni de
omni domo Jofeph
vertere tu
I
&
,
omnes
fervi tui.
5.
Et reverfus
,
eft
rex
&
venit ufque ad Jorin
danem
&
omnis Juda venit ufque
Galgalam , ut
occurreret regi
a. 8.
&traducereteum Jordanem. 16. Feftinavit autem Semei tilius Gera tilii Jemini de Bahurim defcendit cum viris Juda in occurfum regis David
,
in occurfum domini mei regii. Refpondens vero Abifai tilius Sarvirc , dixit: Nunquid pro his verbis non occidetur Semei , quia maledixit chrifto Domini? 21. Et ait David Quid mihi, & vobis filii Sar-
defcendique
11.
&
via;? cur etiicimini mihi

interficietur vir in Ifrac!
hodie
?
in
fatan
eigone hodie
an ignore hodie
me faftum
17.
cum
Saul
:
mille viris
de Benjamin
filii
&
Siba puer de
viginti fervi
,
regem
2
3 .
t'liper
Ifrael
?
;
domo
erant
cum eo
& quindecim ejus, ac & irrumpentes Jordanem

: :
Et
ait
rex Semei
Non
morieris. Juravitque ei.

filius
ante regem
24.
Miphibofeth quoque
Saul delcendit in
:
18. tranfierunt vada, ut traducercnt

gis,
domum
re-
&
facerent juxta juifionem ejus
Semei autem
occurfum regis, illotis pedibus, & intonta barba veftefque fuas non laverat a die qua egreilus tuerat
NoTiE AD
jf'.y.
VeRSIONEM ANTIQUAM.
Vulg. reduciiil regem
is
:
fee. manu (icut & Germ. n. 7. port juro enim tthi per Dominum ; ablunt autem ab eadem Vulg. licut ab Hebr. In Graeco lie a/ Ktp.'w ojyU:oa, oTt e/ ^h , &c. in Domitto jitravi quia nifi
Sic addit
Mf.
:
in
Gr.
j.
ts
hjec Viilg.
verba
^fo;
>^.
TO.
paciAEtf J5 z'eriiim
totiiis
fHux jjut:; 'Icsciâ xJJ'rnel , &c. qua: dc-
iunt in Hebr.
&
Vulg.
.,
e<.c.
at in edit.
Compl. kitx t?
Kt'p.V o/uuf^C-Kecci
per
Do-
minum
jf.
juraiJerunt,
5.
II. lea Corb. n. 5. ScGenn. n. 9. pro quibus Vulg. hab. cum Hebr. pervenerat ad regem in domo ejus : limiliter Gr. vtf-.i Tfiq tzy pa.'.n{tc :!; -rli oiV.t)> ocVtk , abfijae
his
10, Similiter habet Corb, n,
in
marg. port hsc
quje fequuntur fupra.
Tom.
1.
Zzz
, ,
54^
rex
,
LIBER
II.
REGUM.
cum ? quare
36.
:
Cs
fervus tuus
XX.
fit
U L G A T
oneri
ufque ad diem reverfionis ejus in pace. ij. Cumiiue Jenifalem occiirrilTet regi dixit ei rex Quare iion venifti niecum Mijiliibofetli? 16. Et relpondens ait Domine mi rex, fervus
,
: :
domino meo
regi
Paululum procedam famulus tuus ab Jordane tecum non indigeo hac vicifi'itudine ,
37.
riar
in
fed obfecro ut revertar fervus tuus,

civitate
,
&
mo-
meus contemplit me
rege
Slip. 16. 5.
:
dixique
,
ut fterneret mihi allnum
&
ego famulus tuus afcendens abirem cum

ei
mea
&
,
fepeliar
juxta fepulcrura
patris
mei
,
& matris mex.

vadat tecum
claudus enim fum fervus tuus.
maam
te
fi-
ipfe
Eft autem fervus tuus Chadomine mi rex & fac ei

,
17. Infuper
&
accufavit
:
dominum meum regem

Sup. 14. 17. ii cut angelus Dei es
0.
,
fervum tuum ad tu autem domine mi rex ,
me
quidquid
38.
tibi
bonum
videtur.
:
Dixit itaque ei rex

,
Mecum
tranfeat
Cha-
quod placitum eft tibi. 18. Neque enim fuit domus patris mei, nifi morti obnoxia domino meo regi tu autem pofuifti me fervum tuum inter convivas menfa tu:E quid ergo habeo juftx querela ? aut quid polfum ultra vociferari ad regem ? Quid ultra loqueris ? fixum eft 1 9. Ait ergo ei rex quod locutus fum tu & Siba dividite polTediones. ttiam cunc3 o. Refponditque Miphibofeth regi ta accipiat, poftquam reverfus eit dominus meus rex
fac
:
;
ego faciam ei quidquid tibi placuerit, onine quod petieris k me , impetrabis. 39. Ciimque tranfiflet univerfus populus & rex Jordanem, ofculatus eft rex Berzellai, & benedixic ille reverfus eft in locum fuum. ei Cha40. Tranfivit ergo rex in Galgalam , maam cum eo omnis autem populus Juda traduxerat regem , media tantum pars affuerat de popu:
maam
&
&
&
&
&
lo Ifrael.
41. Itaque omnes
viri
Ifrael concurrentes
ad re-
pacihce in
Slip.
3.
domum
fuam.
paratus etiani
gem
ri
,
dixerunt
ei
Quare
viros
te furati funt fratres noftri vi-
17. i3. Kfj. 2. 7.
ji.
Berzellai
,
quoque Galaadites, defcendens de

eum.
Juda,
,
&
traduxerunt regem
&
domum
ejus Jor-
Rogelim
Ji.
traduxit regem Jordanem
ultra fluvium profequi
Erat autem Berzellai Galaadites fenex valde,

,
id eft, oftogenarius
&
ipie pra;buit alimenta regi

;
David cum eo ? 4x. Et relpondit omnis vir Juda ad viros Ifrael Quia mihi propior eft rex cur irafceris fuper hac re nunquid comedimus aliquid ex rege aut munera no-
danem
omnefque
cum moraretur
mis.
3
in Caftris
fuit
quippe vir dives ni-
bis
data funt
J.
Dixit itaque rex ad Berzellai
Veni
mecum
VULCATA NOVA.
,
Vep.sio antiqua.
ut requiefcas fecurus
34.
mecum
in
Jerufalem.
:
Et
ait Berzellai
ad regem
Quot
funt dies anin
norum
lem
3
vit,-E
raes
ut afcendam
cum
:
rege
Jerufa-
primoge- Sx end. 45 43. EtrefponditvirifGerm. 7. ad viros Juda , ait nitUS egO llim Decern partibus major ego fum apud regem , magifque ad me pertinet David
rael
&
&
Oiftogenarius fum hodie nunquid vigent mei ad difcernendum fuave, aut amarum ? aut deleftare poteft fervum tuum cibus potus ? vel
5.
quam ad
Duriiis
te
oir
fecifti
,
mihi injuriam
viri
fenfus
nunciatum
eft
priori
ut reducerem
non mihi regem meum

,
.
&
&
autem refponderunt
Juda
viris Ifrael.
audire pofTum ultra vocem cantorum
atque cantatri-
NoTA AD Versi ON EM ANTIQUAM.

Tf.45. Sic addit Mf. cod.
jor ego
pod hsc Vulg. verba: maeciam Corb.

n.
i.
n. 3. ad marg. defunt in Vulg.

-ffôiTOTCxo;
f'/i;
ii
jum
iiptid regent.
Ita
&
alter
JJ*
& Hebr. In Grarco primogemtus ego qu/tm tn.
fie
CAPUT
Veksio antiqua.
Uierm.inAmsi,
j.i. 3. i4io.f.
XX.
VULGATA NOVA.
I.
pars iiobis in David, neque reditas in filio Jeffe

I
Non
eft
hx-
A
-Zi
Ccidit
quoque utibi
,
eflet vir
,
Belial, no-
mine Seba
,
filius
Bochri
:
vir
eft
Jcmineus
&
in
cecinit buccina
&
ait
Non
nobis pars
David, neque
h.Tjreditas in
filio Ifai
;revene-
re in tabernacula tua Ifrael.
V
1.
U L G a T A
,
NOVA.
7.
Et feparatus
eft
omnis
:
Ifrael k
Bochri viri runt regi fuo, a Jordane ufque Jerufalem. 5. Cumque veniftet rex in domum fuam
que
eft
Seba
tilium
David fecutufautem Juda adhajfein
EgrelTi funt
ergo
:
cum eo
viri
Joab,Cerethi
exierunt de Je-
quoque
8.
&
Phelethi
& omnes robufti

8
rufalem ad perfequendum Seba filium Bochri.

Jeru-
Cumque
in
illi
ellent
VtdeNot.
occurrit
eis.
falem, tuUt decem mulieres concubinas , quas derelitradidit eas in querat ad cuftodiendam domum ,
juxta lapidem
qui
eft
cuftodiam
alimenta
eis pr.-ebens
& & non
grandem , Gabaon Amafa veniens

,
Por-
eft ingreflus
fu.-c
ro Joab veftitus erat tunica

tus fui,
ftrifta
ad
eas
fed erant claufse ufque in diem mortis
&
defuper acciniftus
ad menfuram habigladio dependente uf-
in viduitate viventes.
que ad
:
ilia, in
vagina, qui tabricatus levi motu egrepercutere.
autem rex Aniafa; viros Juda in diem tertium ,

4. Dixit
5.
Convoca mihi omnes

tu adefto pra:fens.
di poterat,
9.
&
&
Dixit itaque Joab ad
Amafam
Salve mi frater.
quali ofcu-
Abiit ergo
Amafa
ut convocaret
Judam
&
:
Ettenuit
lans
manu dextera nicntum Amafa,
?.K<^,
tnoratus eft extra placitum
quod
Bochri
tui,
ei conftituerat
:
rex.
6. Ait autem David ad Abifai

fli(fhirus eft
nos Seba
tilius
toUe
igitur fervos
domini
&
;E
Nunc magis afquJm Abialom perfequere eum ,
ne forte inveniat
civitates munitas,
&
effugiat nos.
eum. 10. Porro Amafa non obfervavit gladium , quem habebatjoab, qui pcrcuflit cumin latere, effiidit inteftina e|us interram, nee fecundum vulnus appofuit , mortuus eft. Joab autem , Abifai fra-
* J-
&
N
ridn,
O T
AD V
E R
S I
O N E
rum.,
& ANTIQUAM.
&
In Grxco rurfus additur ofcx , pod vocem i.eprarterquam in edit. Compl. leliqua coucordaiu ad verbui
Mf. Corb. 3. ead. ma. addit hoc , ad faciem illtde Vulg. .imaft vintem : in Gr. Kai 'A,f5; j"!i?>6 |UTf o^s dt/T^ > deinde j "laaJ , fcc.
5^. 8.
ifti
,,
LIBER
ter ejus, perfccuti funt
II.
REGUM.
Alielam
,
1
Cap.
XXI.
:
VULGATA NOVA.
Seba
filium Boclui.
547
viri clciti
&
Bethinaacha
omnerquc
con-
II. Intercaqiiidara viri,
ii
Vide Not.
grcgati fuerant ad cura.

5
.
cum
llcriflent
juxta cafociis
;
Vencrunt itaque
ill
&
&
,
oppugnabant cum
eft
in
Abe-
daver Amafe, de
cce qui Joab , dixeiunt elle voluit pro Joab comes David. Amafa autem confperlus fanguine , jaccbat in media via. Vidit hoc quidam vir quod fublKtcret omnis populus ad videndum cam, amovit Aniafam de via in agrum , opcruitque eum veftiraento ,
la
&
,
Bethmaacha
,
tircumdcderunt munitiourbs
:
nibus civitatem
&
obfefl'a
omnis autem
turba
ros.
qua
erat
cum Joab
moliebatur deftruere muAu-r

!o-
&
16.
t exclamavit mulier fapiens de civitate

:
dite, aiidite, dicite Joab
Appropinqua hue,
ad eam,
ait
illi
&
Tu
ne
fiiblifterent tranfeuntes
propter cum.
quar tecum.
i;.
Amoto
ergo
illo
de via
tranlibat
omnis
vir
17.
Qui cum
Et
ille
acceflldet
;
es
;
fequens Joab ad pcrfequendum Seba tilium Bochri.

14. Porro
ille
Joab
>
refpondit
ancilla;
S I
Ego.
Ad
1
quern
f.c
locuta
:
eft
tranfierat per
omnes
tribus liraei in
Audi fermones
lax. Qui refpondit
Audio.
VuLGATA
18.
KOVA.
1
V
Dan,
A N T
Q U A.
Sermo, inquit, dicebatur in veteri provetbio Qui interrogant, interrogent in Abela & lie perticiebant.
ilia
,
:
Rurfumque
:
Rogantes rogant qui fun tin Abel.^ &i

dicentes
Excid.Cerm.^t
VuLGATA NOVA
1
9.
Nonne ego fum
qua: refpondeo veritatem in If-
rael,
matreminlfrael ?Quare pncipitas ha;reditatem Domini?

fubvertcre civitatem, &evertere
&tu qua;ris
Bochri projecerunt ad Joab ille cecinit tuba receflerunt ab urbe, unulquifque in tabernacula fua
:
&
&
:
me non pr.ecipito 1 Non lie fe

:
io. Refpondenfque Joab , ait Ablit, neque demolior.

:
ablit
hoc A
Joab aurem reverfus eft JerrHl^m ad regem. ij. Fuit ergo Joab fuper omnem exercitum Ifrael Banaias autem filiusjoiada; fuper CerethiEOs
;
Slip. 8.
16.
&
habec res fed homo de monte 1 Ephraim Seba, lilius Bochri cognoraine, levavit marum fuam contra regem David tradite ilium folum , recedemus a civitate. Et ait mulier ad Joab Ecce caput ejus mittetur ad te per murum. li. Ingiefla eft ergo ad omnera populum ,& lo.
Pheletha;os.
2.4.
filius
Aduram
vero fnper tributa

fcriba
porro Jofaphat
Alulud, h commentariis.
5
.
&
Siva autem
Sadoc vero
& Abiathar
facerdotes.
16. Ira autem Jairitts erat facerdos David.
cuta
eft eis
fapienter
qui abfciflura caput Seba
tilii
NoT;E A D AD
:
VerSIONEM
cc
A N T
,
Q U A M.
*H/;^'7v^.si'o;
i*/JaJT6H cv
"t.ll. Mf. Germ. n. 7. fie habet initio Iiiterea lic funis 'Diivid quidiim v:ri i limiliter ulud, de pneris David ^ uddic Corb. n. 5. ad marg. nee non Germ. 9. fed expuiitlum Hebr. In Gr. lie Kal an-f s-rii de more deeft in Vulg.
:
Xf MToj;
>e>3{75'
t *As\
j. cr
&
t'
dvTcv
,
'ijiiC
Sec.
(Wi' Ti; Tuv izttiJ ccpio>f *I'âS , Et tin fletit Juper eum de funis Joab
fc,
J3y^0,CC?
,
eVff wTHCi (lie lV 'ASeA , b-Tcti; , u ê wtto/. Ht ait dicens : Verbitm locut: fuiit imprimrs , dicentei : Inteyrngando inter' rogattts efl in Abel in Dan , Jt defecertt::! , iju pcfueJ^
^
:
5 dixit
runt fideles
Ifr.icl
tnterrcgantes
interrogabjtnt
in Abel
Qis
vctens Jo.tb
Sic
Sec,
^
:
Jit
Ji defecertint.
.
fnmque
pod hxc Vulg. verba, Knrexpunila uc fupra ablum ab Hebr. (icut a Vulg. In Gr. lie Kl uitt Myicci- Ao'yw iMMKca
1. 18.
hab. Mi', cod.
ilia, fed
:
TH^;i(J5
Sec.
At in edit. Compl. media ifia , fcuulque ad ifjjr^rli;, defunt. Vid. Nobil. in
huiK
loc.
CAPUT
V
I.
XXI.
NOVA.
6.
:
U LG
AT A
T? Ada
eft
quoque fames
: ;
in
diebus David tribus
JL annis jugiter & confuluit David oraculum Domini. Dixitque Dominus Propter Saul , & domum quia occidit Gabaonitas. ejus fanguinum Vocatis ergo GaVide Not. 1. 2 baonitis rex, dixit ad eos. ( Porro Gabaonit.-e non erant de filiis Ifrael, fed reli,
Dentin- nobis feptem vli'i de filiis ejus , ut cruclSgamus eos Domino in Gnbaa Saul , quondam clecti Domini. Et ait rex Ego dabo.
7.
lii
Pepercitque rex Miphiboferh

,
filio
,
Jonath.i?
fi-
Saul
propter jusjuraiuium Domini
quod
ftierat
l.Rei-
2. 3.
7j/;
o.
quia Amorrha;orura
filii
quippe Ifrael juraverant eis,

,
1 J.
& voluit Saul percutere e03 zelo & Juda.

3.
quali pro
filiis
Ifrael
Jonathan filium Saul. S. Tulit itaque rex duos filio- Refpha fills Aia , quos peperit Sauli , Armoni , Miphibofeth quinque filios >'ichol fili:e Saul , quos genuerat Hainter
David
&
inter
&
&
drieli filio Eerzellai

:
qui fuit de Molathi
,
:
Dixit ergo David ad Gabaonitas

>
Quid faclam
hi
9.
&
dedit eos ia manu< Gabaonitarum
qui cru-
vobis
&
quod
erit
?
veftri
piaculum
ut benedicatis
cifixerunt eos in
monte coram Domino
&
ceciderunt
,
hzreditati
4.
Domini
feptem
limul occifi in diebus meflis primis
inci-
Dixeruntque
ei Gabaonit,-E
,
Non
eft
nobis fu,
picnte meflione hordei.
per argento
contra
&
auro qua;ftio
ejus
:
fed contra Saul
&
10. Tollens autem

ftravit fibi fupra
Refpha
,
filia
domum
neque volumus ut
quos rex
ait
;
interficiatur
petram
ab
initio meflis
:
Aia cilicium, fubdonee ftil,
homo de
tis
Ifrael. .^d
>
Quid ergo vulattrivit
ut faciam vobis
5.
Qui dixerunt
,
regi
opprefl'it inique
ita
Virum qui delete debemus

;
nos
&
non dimifit aves laaqua fuper eos de ccelo cerare eos per diem neque beftias per noftera. I I t nunciata funt David quie fecerat Refpha
laret
, .
&
ut ne unus qui-
dem
rael.
refiduus
lit
de
ftirpe ejus in cuniVis tinibus If-
Aia , concubina Saul. 1. Et abiit David , & tulit offii Saul naths filii ejus , a viris Jabes Galaad qui
filia
1
, ,
&
ofla
Jol.RC:
furati fiie-
NoTA AD VerSIONEM ANTIQUAM.

If".
1.
Cod. Corb.
eos
,
n. 5. hab.
ad marg. ead.
raa. ne peeis i
neque
in
Hebr. neque in Or, neque in Vulg. hoc addirepetiiur.
riiiitiet
pull hjec Vulg. verba,
juraverant
at
tamenium
Tm.
I.
Zzz
i}
54
rant
e.i
LIBER
de platea Bethfan
,
II.
REGUM.
ri
Cap.
,
XXII.
Jam non
egredieris nobifcum In
ifraifl.
Vu LGATA NOVA.
Pliilifthiim
I ).
filii
&
:
ejus
qua fufpenderant eos Gelboe afportavit inde ofla Saul , & ofia Jonnthx & coUigentes oila eorum qui alfixi fuerant
in
David
,
dicentes
cum
intcrteciflent Saul in
bellum
18.
ne extinguas lucernam
Secundum quoque bellum

;
fuit in
Gob
contra
,
i-P-ir,
Philifthrsos
tunc perculTit Sobochai de Hufati, Saph
10.4.
14. fepelierant ea
filii
cum
olTibus Saul
,' in
&
Jonath;E
fepulcro
de
ftiipe
Arapha de genere gigantum.

fait
e|us in terra
;
Benjamin
latere, in
,
19. Tertium quoque

Philifthxos
,
bellum
in
Gob
filius
contra
Saltus
;
Cis patris ejus
feceruntque omnia
qu.E pr^ceperat
port hxc.
in
quo
perculTit
Adeodatus
rex
&
repropitiatus eft
Deus
tcrr.t
polymitarius Bethlehemites Goliath Geth.-eum

haftile haft.E erat quali liciatorium
cujUS
i-RX ^7-7'
autcm rurlum pra;lium Philiihifervi defcendit David , norum adversiim Ifrael , pugnabant contra Philifthiim. Deejus cum eo ficiente autem David , 16. Jesbibenob, qui fuit de genere Arapha , cujus accincferrum haft.E (lecentas uncias appendebat nifus ell percutere David. tus erat enfe novo
15.
eft
Fadum
,
texentium.
;
&
&
20.
Quartum bellum
, ,
fuit in
Geth
in
quo
vir
ftiit
&
excelfus
digitos
qui fenos in manibus pedibufque habebat
&
17. Prcffidioque
ei Fuit
Abifai
filius
Sarvis
&
vi-
percuflum Phiiiftbxum
interfecit.
Tunc
]uraverunt
erat de originc , viginti quatuor , Arapha. i I Et blafphemavit Ifrael percuflit autem eum Jonathan filius Samaa fratris David. 2.2. Hi quatuor nati funt de Arapha in Geth , ceciderunt in manu David , fervorum e)us.
id eft
.
:
&
&
&
CAPUT
V
Ocutus
nis
eft
I
XXII.
NOVA.
Quia cuftodivi vias Domini , non egi imDeo meo. Omnia enim judicia ejus in confpeftu meo 2 5 prscepta ejus non amovi A me. cuftodiam me ab 24. Et ero perfeftus cum eo iniquitate mea. Et reftituet mihi Dominus fecundiim juftitiam 1 5 meam & fecundiim munditiam manuum mearum , in confpeftu oculorum fuorum. 26. Cum fando fandus eris cum robufto per2 1.
,
LG
A T
>
autem David Domino verba carmieum Dominus de manu omnium inimicorum fuorum , & de manu
hu|us, in die qua libcravit
Saul
Pf. 17. 5.
2.
:
&
pie
&
&
,
ait
Dominus petra mea

meus
falutis
&
in
robur
meum
:
&
&
falvator mens.
3.
Deus
fortis
fperabo
;
eum
fcutum
,
meum
me.
liid. 4.
&
cornu
;
mex
elevator
meus
&
re-
fugium
meum
falvator
meus , de
iniquitate liberabis
&
4. Laudabilem invocabo
cis
Dominum
&
ab inimi-
fedus.
meis falvus ero.

5.
27.
Cum
eledo eledus
eris
& cum
perverfo per-
Quia circumdederiint
Funes
inferni
me
contritiones mortis:
vert eris.
torrentes Belial terruerunt me.

6.
28. Et populum
pwperem falvum
mea Domine
meas,
:
facies
oculif-
circumdederunt
me
pr.-Evenerunt
que
tuis
excelfos humiliabis.
:
me
laquei mortis.
7.
29. Quia tu lucerna
&
in
tu
Domi-
In tribulatione
mea invocabo Dominum

:
&
ne. illuniinabis tenebras
ad Deum meum clamabo
Tocem meam
8.
exaudiet de templo fuo clamor meus veniet ad aures ejus. Commota eft & contremuit terra fundamenta
,
&
;o. In te enim curram accindus
Deo meo
&
tranhliam murum.
5
1.
montium
9.
concull'a funt
&
conquaflata
quoniam
ira-
ni igne
in
fc.
5
Deus, immaculata via ejus, eloquium Domie.xaminatum fcutum eft omnium fperantium
:
tus eft eis.
Afcendit fiimus de naribus ejus

:
&
&
ignis
de
tis
Quis
eft
Deus
pra;ter
?
Dominum
:
& &
quis for-
ore ejus vorabit

pedibus ejus.
carbones fuccenfi funt ab eo.

,
praster
3
3 .
Deum
noftrum
10. Inclinavit ccelos
&
defcendit
caligo fub
11. Et afcendit fuper cherubim,

lapfus eft fuper pennas venti.
I
&
volavit
&
cri-
2.
Pofuit tenebras in circuitu fuo latibulum
brans aquas de nubibus ccelorum.

1 ;
.
frx fulgore
ignis.
in confpe.:tu ejus
fuccenfi funt
coraplaDeus qui accinxit me fortitudine perfedam viam meam. fuper ex34. Cosquans pedes meos cervis , celfa mea ftatuens me. 55. Docensmanusmeas adpra;lium,&componens quafi arcum a;reum brachia mea. 36. Dedifti mihi clypeum falutis tus &: manfuenavit
&
7"/ 145.
i.
carbones
bit
tudo tua multiplicavit me.
14. Tonabit de coslo
Dominus
diffipavit
& excelfus
eos:
fiilgur
da,
37. Dilatabis greflus meos fubtus

cient tali mei.
me
&
non
defi-
vocem fuam.
15. Mifit fagittas,
&
,
&
ab
confumpfit eos.
16. Et appaiuerunt effufiones maris,
funt fundamenta orbis
&
:
revelata
,
conteram 58. Perfequar inimicos meos, non convertar donee conlumam eos. 39. Confumam eos & confringam , ut non con:
&
&
ab increpatione Domini
furgant
cadent fub pedibus meis.

:
inlpiratione fpiritus furoris ejus.

I
7.
Mifit de excel fo
&
allumpfit
me
& extra,
40. Accinxifti me fortitudine ad prslium vafti refiftentes mihi fubtus me.
incur-
xit
I
me
8.
de aquis mulcis.
Liberavit
mc
me
ab inimico
:
meo
potentiflimo
&
me
41. Inimicos meos dedifti mihi dorfum difperdam eos. ,
odientes
&
ab
eft
his qui
oderant nie
quoniam
robuftiores
me
erant.
42. Clamabunt
19.
Prsvenit
in die afflidionis
mea;
&
fadus
num
Dominus firmamentum meum.

20. Et eduxit
non erit qui falvet ad Domi, & non e.xaudiet eos. 43. Delebo eos ut pulverem terrs quali lutum
;
&
me
in latitudinem
liberavit
me
quia complacui
2
1
.
ei.
Retribuet mihi Dominus fecundiim juftitiam

:
comminuam eos atque confringam. contradidionibus populi 44. Salvabis me cuftodies me in caput gentium populus , quern
platearum
;\
:
niei
igno-
meam
&
fecundiim mundiciam
manuum mearum
re
fcrviet mihi.
Filii alieni refiftent
reddct mihi.
45.
mihi , auditu auris obedient
,,:
LIBER
mill!.
II.
REGUM.
U L G A T A
5
V
46.
Filii alieni
Cap. NOVA.
me
XXIII.
&
549
i refilkn-
49. Qui educismeab inimicis meis,

defluxerunt
,
& contrahentur in an:
tibus milii elevas

o.
i viro iiiiquo libeiabis me.
guftiis fuis.
Pi-opterea contitebor tibi Doinine in gentibus
Rtm,
benedidus Deus meus 47. Vivit Dominus, exaltabitur Deus fortis lalutis mex.
48. Deijs qui das vindiitas mihi los fub me.
,
&
& &
J.
9,
noniini tuo cancabo.

5
I .
Magnificans falutes regis

,
fui
&
faciens mi-
&
dejicispopu-
feiicordiam chrillo fuo David piternum.
&
lemini ejus
m fem-
CAPUT
V
U L G A T A
autem funt verba David noviiTima. Di ' JTj. xit David tilius Ifai Dixit vir, cui conftituAS.i.tam eft de chrifto Dei Jacob, egregius pfaltes IfF.c
:
XXIII.
NOVA.
,
TX
mipetu uno. 9. Poft hunc

inter tres fortes
Eleazar
filius
patrui ejus Aholiites
qui erant
,
cum David quando excongregati funt

illuc in
i-
rael
i.
probraverunt
Spiritus Dorrvini locutus eft per
Philiftiiiim
&
me
&
fermo
pra;lium.
ejns per linguam raeam.

5.
10. Cimique afcendifient viri Ifrael

,
ipfe ftetit
,
Dixit Deus lirael mihi
locutus eft fortis If-
percuP.lt FhiliilhrEos
donee
:
deficeret
rael
Dominator hominum
Dei.
juftus
dominator
in ti-
obrigefceret
cum
die
gladio
:
fecitque
manus ejus Dominus falutem
& &
more
4.
magnam
,
in
ilia
& populus
,
qui fugerat, rever-
Sicut lux aurora?, oriente Ible

,
mane abfque
fus eft
nubibus rutilat
terra.
5.
&
Ikut pluviis germinat herba de
ad csforum fpolia detrahenda. Semma filius Age de Arari 11. Et poft hunc
congregaii funt Philiftiiiim
ibi
&
Nee
tanta eft
iniret
in ftatione
erat quip-
domus mea apud Deum,
ut pacat-
pe
ager lente plenus.

,
Cumque
12
fugiflet
populus 4
turn
sternum
mecum
firniiuii in
omnibus
facie Philifthiim
12..
luntas
6.
omnis voque munitum. Cunfta enim falus mea , nee eft quidquam ex ea quod r.on germinet.
:
&
ftedt
ille in
medio
Fide Not.
agri
&
tuitus eft
eum
Prsvaricatores
:
autem
quali
fpins
evellentur
percuffitque Philifthsos
&
&
fecit
Dominus falutem
univerfi
7.
qua non
fi
toiluntur map.ibus.
,
Et
quis tangere voluerit eas

,
armabitur fer-
magnam. 15. Necnon

ad David
in
&
ante defcenderant tres qui erant

,
ro
I.Pnr.
II. 10.
&
S.
ligno lanceato
igneque fuccenfs comburentur

in cathe-
principes inter triginta
venerant tempore meflis

:
i.
Par. 11. i(,
ufque ad nihilum.
fpeluncam Odc'.lam
in pr.cfidio
caftra
autem Phiftatio Phi-
Use
nomina fortium David. Sedens

princeps inter tres
, ,
lifthinorum erant pofita in Valle gigantum.

14.
dra
fapientififiraus
ipfe eft quafi te-
Et David erat
porro
nerrimus ligni vermiculus
qui odingentos interfecit
lifthinorum tunc erat in Bethlehem.
VULGATA
I i
.
NOVA.
V
ait
:
A N T
Q U
A,
eft in Amh-. apst.u D.i.
.
David , quis mihi daret potum aqua; de eft in Bethlehem juxta portam
Defideravit ergo
!
&
fi
cifterna
qux
Quis mihi potum dabit delacu , qui Bethleem ad poitas?..^..

1
1.686.
i.
16. Irruperunt ergo tres fortes caftra Philifthinorum , hauferunt aquam de cifterna Bethlehem qus erat juxta portam , attulerunt
&
&
16. Praeciderum tres viii multitudinem adverfanorum , & implevetunt .iquam de lacu qui erat in Bethleem , & obtulctunt regi biben-
ad David
at ille noluit bibere
fed libavit earn
dam
led rex noluit bibere,
&
profudit illam
Do-
Domino
1
mino,
:
7.
dicens
:
Propitius
fit
mihi Dominus
ne fa-
ciam hoc
num fanguinem hominum

,
iftorum qui
?
profefti funt
&
animarum periculum bibam

:
Non contingat mihi hoc facere ne fan17 guinem virorum qui abicrunt , ex animis iliorum bibam
:
Noluit ergo bibere

fimi.
hac
fecerunt tres robuftif-
VU
I
1 G A T A
,
NOVA.
fpeftaculo
,
S.
Abifai quoque frater Joab

:
filius
Sarvis
prin-
rum dignum
fit
'
habentem
in
manu haftam
,
ceps erat de tribus

19.
ipfe eft qui levavit haftani
fuam
,
itaque ciim defcendiftet ad
eum
,
in
virga
vi extor-
contra trecentos, quos interfecit, nominatus
in tribus
haftam de manu Êgyptii

:
&
interfecit
eum
haf-
&
inter tres nobilior
eratque eorum prin-
ta fua
ceps
fed ufque ad tres primos

filius
10. Et Banaias
Joiada; viri fortiffimi

:
non pervenerat. magno,
11. hjBC
i inter
) .
fecit
Banaias
filius
Joiads.
,
Et ipfe nominatus
inter tres robuftos

:
qui erant
rum operum
de Cabfeel
ipfe percuflTit
percuifit
duos leones
in
Moab,
1
1
.
&
ipfedefcendit
,&
leonem
media
vi-
veruntamen ufque ad tres non pervenerat fecitque eum fibi David auricularium
triginta nobiliores
:
cifterna in
dicbus nivis.
,
t fecreto.
Ipfe quoque interfecit virum Êgyptium
14. Afael frater Joab inter triginta.
Elehanan
fi-
NoT^
IZ. Mf.
AD VeRSI ONEM ANTIQUAM.

Awkto!
cV tiT srccp:/:iCt:M
Getm. n. 11. poft hoc de Vulg. tuitus ejl addic ad marg. juxta HcUothorofhtn , quod abeft a Gr. (icut ab Hebr. & Vulg. Tf. 15. Similiter habet idem Ambrof. 1. i. de Jac. c. cV t 'di^';mi ; I. 445. a. excepto ult. ad portam. Gr.
eum
,
tSv itô^vHnv
i.
n'x.
K ilftutaalu ufaf
a'l/To
,
rzaf'ciiy-.iln sf'î
Aai/i'/"
\ii!^MCe 'aifit
j,
Utrti-
't.
17. Gr. ita

,
Kml
u'jnt'
'luan
:
fiii
Ki/e, t^ amccu
nuhi
irem fup. T.^

<)"is
'sj'^tiu
fj.i
uj
c^p'-,
Qitii potabit
me
aqttk
pro
xvTai
'silofâi
:
.,
mihi
pmum
dabit ?
reliqua ut fup.
&c. ht
.
dtxtt
Prtpitiut
Domini, a
t. 16. Paulo libcrius ifta refe.-re videtiir Atnbrof. cum (eqi. quae fenfum magis qu?.m verba reddere videntur
ita
faciendo hoc
bu! fuis
Ji fangainem t'ireriim <]ui i'.iertim in animabibam In edit. Compl. lie , Mh'|o; ~,ivona ititfi
enim Grace
quafi
ad verbum
Kt>.\
Aiipi.vi,x> e/ t/sj;
: ,
H^
lius
LIBER
,
11.
REGU.M.
VULGATA NOVA.
,
Cap.
XXIV.
patrui ejus de Bethlehem
15.
Semma de Harodi
,
i6. Hcles de Phalti
de Harodi Hira fihus Acces de The,
Elica
cua
Filii JafTen , Jonathan J de Orori , Aiam tilius Sarar Arorites , 34. Eliphelet filius Aasbai filii Machati , Eliam ius Achitophel Gelonites ,
3
? .
3i. Eliaba de Salaboni.
Semma
z 7. Abiezer
z8. Selmon Ahohites

19.
Ithai
de Anathoth , Mobonnai de Hiifati Maharai Netophatliites ,
3 5
Hefiai de Caimelo
.
Pharai de Arbi
,
36
Igaal
filius
Nathan de Soba
,
Bonni de
Heled
filius
Baana
&
iplc
Netophathites
Gadi
Ribai de Gabaath tilioium Benjamin, 50. Banaia Pharathonites , Heddai de toirente

filius
,
.
57,
Selec de
Ammoni
Sarvia;
, ,
Naharai Berothites ar-
migei'
Joab
tilii
Gaas
3 1
58
Ira Jethrites
Gareb
&
ipfe Jethrites
Abialbon Arbathites
Azmavetli de Beromi
9.
Urias Hethaius.
Omnes
triginta feptem.
CAPUT
A N T
Tiiefsn. in ef,
I
XXIV.
VULGATA NOVA.
Q U
A.
^
4-
r.
T7 T
Jt>
iSc
appofita
incitavit
cl1:
ira
Dei liccendi in Illacl,

I
Tphcf.
l.
I.
t.
Da\id
dici cens
340.
<.
e:
:
addidit furor Domini irafci contra If,
I.
Par,
I.
rael
,
tem Vade
commovitque David in numera Ifrael Judam.
eis
dicen- Zi.
&
U L G A T A
:
NOVA.
6.
i. Dixitqiie rex ad Joab prlnclpem exercitus fui Perambula omnes tribus Ifrael i Dan ufque Berfabee
&
ram inferiorem Hodli
per Jazer tranfierunt in Galaad , venerunt in Dan ,
&
in
ter-
&
iilveftria.
& numerate
3.
populum
ut fciam
:
numerum
eft
ejus.
Dixitque Joab regi
Adaugeat Dominus Deus

,
Ciicumeuntefque )uxta Sidonem 7. tranfierunt prope moenia Tyri

,
&
omnem
ter-
tuus ad
populum tuum
quantus nunc
iterum:
ram Hevcei
Juda
8.
in
& &
Chananri
:
veneruntque ad meridiem
terra, affiierunt port no-
quid
que centuplicet in confpeihi doraini mei regis fed fibi dominus mens rex vult in re hujufcemodi ? prinA. Obtinuitautem fermo regis verba Joab,
Berfabee
&
luftrata univerfa
&
vem menfes
9.
li
viginti dies in Jerufalem.
cipum exercitus
militum
5.
,
egieniifque eft Joab,

,
&
,
principes
a facie regis
ut numerarent
Ciimque pertranlillent Aroer ad dexteram urbis qu:E

,
populum Ifrafl. Jordanem venerunt in

eft in
regi,
Dedit ergo Joab numerum defcriptionis popuinventa funt de Ifrael oftingenta millia
&
virorum fortium
qui educerent gladium
&
de Ju
valle
Gad
da quingenta
millia
pugnatonrm.
L G
Versio antiqua.
Ambr.
999".
tp.
VU
10.
Percuflit
ATA NOVA.
,
;
Jr.
(.
ad Dominum Peccavi vehe10 nunc Domenter, quod feceiim hoc veibum mine , aurcr iniquitatem fervi tui, quod deliqui vehementer.
dixit
:
:
&
&
autem cor David eum poftquam numeratus eft populus & dixit David ad Dominum Peccavi valde in hoc fafto fed precor Domine , ut transferas iniquitatem fervi tui , quia
: :
ftulte egi nimis.
TVS.
Th.
z.
T^.
!>
II
&
,
faftum
dicens
eft
verbum Domini ad Gad
Amh.i.
c.d.
J95
proplictam
1
2.
Vade ad David,
:
& loquere
,
Hcec
dicit
Do-
minus Tria ego

fis,
toilo in te
elige tibi
unum ex ip-
&
:
faciam
tibi.
dicens
nunciavit ei, Elige tibi quid heti veils C tiibus, live fatrlennio ilipet terram aut ttibus menfibus fugere te a facie inimicorum tuorum , ut ipfi petfequantur tC aut ttibus diebus fieri mortem in tervide quid relpondeam ei, ra. Et nunc fcito,
13.
Et venic Gad ad David,

:
&
feriiio 11. Surrexit itaque David mane, VidenDomini fadus eft ad Gad prophetara tem David , dicens Vade , loquere ad David Hsc dicic 1 1. Dominus Trium tibi datur optio elige unum quod volueris ex his , ut faciam tibi. I 5 Ciimque veniflet Gad ad David , nuncia:
& &
&
vit ei
dicens
Aut feptem
:
annis veniet tibi fa is
mem
mes
in terra
tua
,
aut tribus menfibus fugles adilli
I.PT.
verfarios tuos
&
te
perfequenmr aut certe ZI. IZ.

:
tribus diebus erit peftilentia in terra tua.
Nunc
,
&
ergo delibera,
& vide quem refpondeam
ei
qui
NotjE AD Versionem
1^.1. Gr. Kal OTJjssCeJo
ji sVfl;/fie
o'fvitj'
A N T
:
QU A M.
,
i
/0dicctis ;
Ktfiio; 'xâwai cV'I<!OIl^^
do
ait
Et
mijjiis
T&K AowlJ"
cy
at^TO??, hs'r^v
ed.
Compl.
ue;
do-
Tf. 12.
Grjcce
ejl iterum ad euin Nathan frepheta, poftponimr hoc, ad David, verbo

,
qnere
fubjiciturque /r/w/
item
Kj
ponitur ante
t.
10. Ita
rari jujp.jpt
David
primum Ambrof. hniim cum plebcm numi"i^ dixit ad Domi, perciilpis ejl cirrdc
,
num ,
&c. quibus refpondent Gia;ca
ifta
Kal jViTaJs
xxfjix Axvii' ai'Tot |sri to aei3-,6LM!tj toV ako'c j, jiVe Aau'iS itfii l<.uur- reliqua pene ad verbum, faltemjuxta Mf. Alex, in <^no :' Huaf'Ti.y côJ^*, cnt eVciiica to f>i^/â liTo- ivv Ki'e<! CTaexS/Saaw Tii , &c. nam in Vatic, lie:
''Hfj.v.pl:v
; reliqua ad verbum quadrant. f. 15. Nonnulla variant Grjccc, fed parvi ponderis , nempe shmis , tmravit , pro vemt , (Compl. ii>6e ;) exinde '-/fsiAE , , iiTT^y iu-S , arinuntiavit , 'i^ dixit ei , pro nu:iciavit ei , dicem : 3ii in Compl. cc-TrtoUt^'fy aVrw , As'->a)P" item loco quid fieri vctis e tribus , /izie famim tricjinio fu~
elige
per terram
'in
'
V:iHC yuv Kt/'d*-* -cja^xUGaccp Ah th/ , côV"^ &c. quod feci nunc Domi'ie : Iramfer ariiem iniq. in edd. Compl. OTOiSr ( Aid. roonicajj to f"ot t?to- j, tur Aid. Kjîs OTFf'i's/e , ("Aid, iDy.^^l^cfj-.v Aj iw i ) demum pro al. ^/ji^pitim , dejipm , in Compl. in V'ar. ietiqtii , ilJ.!>.T(udi^Ki , ii.jnHJ fiiliti j'um. Ambr. quje llipra iieium le. in Pf. 118. to. I. lojo. f. uno excepro , Domwe
&
(î rplcc e th Ai,s? ' tjt annos James in terra tua; dein rpfT; /mv:'-; , & infra Tf^T; \!,uisti;, pro tribus meti/ibnt tribtts diebus i item '=^^D^^^y, coram, ante, pro a facie ; at in Compl. ;')t cr^ccaVK* exinde k^ ;cc)7i J^jw.
,
iic
,
-/sc/jScej
e^&n
Qv
feri
Ji veuerit
tibi tres
ii
&
xor//;
C?
,
2? iruat pnjeqiientes
te
loco ut ipji perfeqrian-
tur
loco 'uehenterner. Hieron.

lie
:
1.
1.
cont. Pelag. to. 4. 508.

,
f.
:
juxraed. Compl. in qua durî; Ka.1o:J icSîty Qe' dc^ mum additur c?, ad terra, ftatimque wr ii , nunc igitur, pro 2i nunc , port miftt , ^= fimpliciter , loco ad te :
te
&
Et
pcrciiffli cer
,
futim David
fj
dixit ,id
Dominum
in
Compl.
tibi
tVJ lyy
"jv^y.
Xal
,
yCy
7'Ê{
i.
^f
pufiec
ut in
Peccavi vehtmenler quia hoc feci. t. II. Gr. addit Tt.>'Ofoii,ci. , Videntem , zi fropbetam Kliqua nil differunt, nili quod ponitur verbum Domini.,
Sinrejniliim
ej}.
Lat. fup. Ambrof. in Pf. 118. to.
EUge
Iribrts
quid
velis fieri
Ambrof. ep.
j'l.
to. z.
99^.
a.
narran-
menfibus fugere te qiientium te : aut fieri triduo mtrtsm in terra. Similiter ep.
1148. a. (Jc habet triennio fimem Juper terram : aut a facie inimicorum tuorum perfe-
..
LIBER
VU
mc
r
I.
II.
R E
G U M.
V
qui mifir
atl
I
Cap.
1;
I',
XXIV.
I
55'
u A
r.J. Tiw.uhi Jbp.
<;
A T A
NOV A.
ail
o A N T
(^
mifit
1.).
feniioncin,
tc, vcrbiim.
D;ivici aii
:
Dixit autcni David

lit
Gad
in
Coarflor
ni
^.
It dixit
iis iribiis
(
CaA
Anguflia; milii val-
I. r..t,
.
mis
ni
(
led melius ell

niult.i' L-nini
incidam
niaiuis Doiiii
I'uiit )
de in
ntis
fed melius niilii iiicidcrc in

ell
ma-
7. 1
;
I J.
niifericoi'diic ejus
<|uan
Domini
)
I
quia maj^na
niifcricordia ejus
Dm.
tj.
in
manuj huminimi.
valde
qiuim in manus iicininum incidam.
VU
15.
Inimilltquc Domlnvis pcRilcntiam
,
I.
U AT A
,
NOVA.
fi
in
Ifrae!
mini
per Jcrufalcm ut difpcrdcrct

,
cam
mifcrtuseft
it mortui de mani uHiuc ad renipus coiirtimtiim funt ex populo a Dan ufque ad Bcrl'abee , fcplua,
D(im:iuis fuper alHiflione
&
ait
angcio pi-rcuticnti
populum
autciii
SuHji'it
nunc continc
manum tuam cat

:
ginta miilia viiorum.
angclus Domini ju.aa arcam Areuna JebuCEi.
16. Ciimque extcndiflet maiiuni luam angelus
DoF.
VULGATA NOVA.
17. Dixitque David ad Domiiumi
did'et
:
A N T
QU A
VtH.THu.ilnd,
r
(.uin
vi-
Kgo fum angelum ca;dentem populum qui peccavi , ego inic]ui} egi ifti qui eves funt , quid teceiunt ? veitatur , obfecro , manus tua
:
Fccc liim ego, c;j:o pador peccavi, & ejo male feci grcx aiitcm liic , quid fecit in me manum tuam converte, & in domiim patris mei.
:
contra
me
&
contra
domum
patris mei.
V
18.
dixit ei
u L
<;
NOVA.
,
:
Venit autem
:
Gad ad David
in
die ilia,
&
Afcendc,
Jebufxi.
& conliitue altare Domino in

Gad
,
area
dominus meus rex fitut placet ei habes boves in holocauftum , oc plauftruni iS: juga bourn in ufum
lignoi'um.
i
Areuna
19. t afcendit David juxta fermonem
quern
Omnia
:
dedit Areuna rex regi
divitque Areu-
prKceperat
n.
Duminus. Conlpicienfque Areuna

ei
:
na ad regem
,
Dominus Dcus tuus

ait
fufcipiat votura
animndvcrtit regem
tuum.
i-(.
&
fervos ejus tranlire ad fe

1
1
.
Cui- refpondetis rex
Nequaquam
ut vis,
& ei;refrus adoravit'regem prone

: ;
vulru in ter-
fed
emam
boves
15.
,
pretio i te
&
Quid caufs eft ut veniat dominus meus ait ram , rex ad fervum fuum > Cui David ait Ut emam A te xdificem altare Domino , & ceflet interaream , fedio qua; graflanir in populo.
&
meo
holocaufta gratuita.
argenti
iiclis
non ofTeram Domino Deo Emit ergo David aream,

:
&
quinquaginta
&
&
sdificavit ibi
tulit
holocaufta
,
& ob& pacifica & propitiatus eft Dominus

David altare Domino
:
ii. t
ait
Areuna ad David Accipiat

:
& ofFerat terrs & coliibita eft plaga NoT;E AD VeSSIO NEM ANTIQUAM.
,
ab Ifraei.
yi
to. i.
999. b. Miffris
:
ej} ,
inquit
jrhtta, qui ti tiiiim
ofihnim
coniiiitnnrim fffmet
,wt:is in
ad eiim T^mh.tn pro, ut ijumh

ten a
.,
mor<
fieret in plebe
'jidijjct
David
,
percuiieiitem
vellel, eligeret
famem tubus
I.
ant
trihiis
Ego
peccjz'i
prima die ad horam prandii , dim angelum in ptebem , .1 David : ego paflnr malignum feci : hie grex , ijnid
,
ipfo
menjihiis ftigirc n facie itiiiniccrtini
jiw :im
aiit tridiio
nm:
fecit ? fiat
manus tua
in
me
1
in di
mum
patris mei.
,
f.
EaKg
79.
:
tem in
terra.
Junil. Afric.
z.
de paitib.
diviii. leg. c. 21.

,
dera prorfus
peccavi
a.
ijlc
,
liab. in Pi'.
18. to. i. 1051. a. ab his

:
p. 548.15. Venit GiiJ Ulige tihi fen , aut

tres i.rnfes
te
:
adD.mJ, ^
tril/us aiutis
.im/i.ii:7I f;
dicens
:
niii
quod
leg. Ecce ego
&
!.
2. cffic.
78.
fitment Jitfer terram
ant
fugere i facie immiccrtim lucrum ferfeijuentinm ant tril/us diebus fieri menalil.ttem in terra t:t.t. Vide
ii. 1:.
,
Ecce film , ego peccavi., ^^ ego pajl:^r grex , quid fecit ? fi.tt manus tua in me :
1205'. d. Ecce
:
malum feci
&
de ob. Theod
to. 2.
le feci
fum,
,
I. Paralip.
JJ
ifti
in hoc grege
T. 14. In Grsco
de
I'jtnt
,
imiy'hlî/ cpo'/g* sViV

its
>
findiijae val-
fimiliter in PC.
loco v.ilde in
tribtts
at tcctrrÛr ed.
,
deiet
Tfict,-
huic eVI , addit xa -rplx ; in Aid. fic deinde loco fed mclins mihi , &c. in Vat.
A-^ e*< X^f^c^"
^^t/piii
^
&
Compl. i:l j. ri
al. ita
:
&
118. to. pift ecce .at in Pf. jy. '^6<). e. ica Eccc ego peccaior mate feci : grex ifte ,quid ficit ? apol. 2. Dav. 6^^. e. Ego Jinn, ego pccctvi , ego paftor male feci. Or. Kx. ui^t
:
ego peccavi, (^ ego paft or maquid fecerunt ? fi.tt manus , Sec, i. 1148. b. detratto uno ymi
&
e/.t7recif(Ui
'z-t
.ar:A\ci
c/ c/)t,if,o(
eivv\s
AaDi/
rcy;a
5i><i
'ujpi
KvCizv
cV TCi)
tJ tir ca-rir to?
ayf^Mr Tcr tjjt-
/m ^^7; it^fuTre /.ti iniri'.co' incuLint autem in ntnrins Domini qttia mult : mtferaticnes ejus luxlde , in manits a'ttem bo'.ninis non tn::d.im. Ambiof. in Pf. 118.
ef'.J'yc,
i!;
,
Tw Aaw ( Aid. edit. tIv âor ) k. EiVfy* 'I/^ 7^ -^jMr.xCompl. lific.fe; , deinde cum Mf. Alex. 5
cV
(
E-/1I
OT.-iîii' )
iKj;y.:Tc,'5a- j. troj-
Aid.
,
J.
i-,cJ
;'i,ui
;
i taiiftn
to. I.
148. a.
leL;it
Aiiguflix funt mthi h.tc tr:a
jed m.t-
ez-azoTcdi:?!*
^tci
rci tjp'Xct'/x
''*'
t/ sTtlvcar
'
)frsQ:a A>i
gis incidam in mannm Dflmini , ijutmi.xm magna efl tnijeri(ordia illiiis valde , qH,im in manus heminnm incid.tm : fimiliter apol. Dav. i. to. i. 687. d. his taiitiim exceptis
v.ilde in his
tribus
loco hxc tria

to. 1.
&
in
manus
loco in
manum
vid
:
epiil.
autem 51.
.,
Angujli.e funt tria h.tc
999. b. 1 rejptndit Davehementer : veruntamen inci:
dam
in
,
m.tnum Domini
^J
;//
quoni.im mult.v miêrtcordix ejus
nimis
m.vius
hominis non incidam

to. 2.
c.
Compl.
Kj
i.'?
toi '.iiica rv oa( ) h X''P C^ /f.S file. Et dixit David ad Dtmiimm , cum viderit ipfe angelum verlerantem in ptipuU , { Aid. pepulum ) ^ dixit : Ecce ego ipfe injujie egi ( Compl. peccavi , (5 ego p.ifter male feci : oves , quid fecerunt 7 fiat nunc manus tua ) ^ ift; in me, JJ in domo patris mei. Vide r. Paralip. 21. 17. Feriand. Diac. ep. ad Rejoin, p. 166. Cenvntaiiir maniii trta in me , î domum patris mei : tjit quid , qui oves funt ,
Compl.
del. A;*
-**<'
J,.
j^r5.
Vid. Paralip. 21. 15.
fecerunt
fi.ij.
Ambrof. ep. Ji.
999.
( ciim, inquit,
:^&{S
s..
Auftore
EDIT.
VULGATAM DELECTUS,
Brugenfi.
Francisco Luca
E R
R E G U
illi
M SECUNDUS.
Cap. XII.
d.im
If. 1.
CAP. H. altera.
Tf.
24.
Hi ex una parte pifcins , & ejl comnmtanditm cum in. Icinetisdeferti in Gabaon. N frxponas
^.
ij.
Priiis
ex
Duo
viri erant
:
in civitate una. Qiii:
ex non
libri his verbis

eft
prieponunt
Refponde mihi judicium
&
tsn-
fed non
If. 7.
illud
Latma
edittonis.
Cap.
If. 7.
III.
If. I.
Inter
domum Saul &

,
inter
domum Daqiiibiifi.m
vid. Non amepmiM David
qiioi alii.
Reipha
filia
Aia.
Quad jeqiiiuir
,
in
iihris
ingrelfulque eft
li. Mifit
ad earn Abner
obcltjco
jnguUn-
cs ille vir. Non fuhjicias qui fecilli hanc rem. Veruntamen , quoniam blalphemare fecifli inimicos Domini. Non addas nomen ante Domini. It. 19. Cum ergo David vidilfet fervos fuos muffitantes. Legendum eft vidilfet , quod eft oculorum , rim audifIf. 14.
Tu
dum
Tf.
ejl.
fet
quod atirium.
eft,
ergo Abner nuncios ad David. Non nidus in Hebron , qnod qitidam. T. 2}. Et Joab , & omnis exercitus qui erat cum eo , poftea venerunr. Non mules erat Jingulare , in plitrale erant , nee prateritMm perjediim venerunt , in pltijtjuatn perjeiium venerant. Cap. IV. J?. 6. IngrefTi funt autem domum larenter. Kec vox domum , nee vox latenter , otn:ttenJx Jitnt. Cap. V. J?'. 9. Habitavit autem David in arce. Nan
tidjicias Sion.
f. 23. Nunc autem quia mornius
quare jejunem?
Non
eft
fubftituendttm prafeiis
mdicativi jejuno, pro prA-
frnti juhjundivi jejunem.
^t.^^. Militque in manu Nathan prophetse. Nullo modo addas pronomen eum, verba militque.
Cap. VI. if. 6. Poftquam autem venerunt ad aream Nachon. Nullo modo Jcy:l>e/tdum eji l^^choz , ttltiuia l:ttrra txijlente r uliima Itqutdarnm , pro Nachon , cujus uUimx
n , pemtltima i:q:tidarttm. Er omnia ejus propter arcamDei. Subjiciitnt pleriqiie codices : Dix'itque David Iho , & reducam arcam cum benediclione in domum meam. Sed meyito cenfuernnt Ktimani Patres h.zc ojtiiltenda , qtiemadmodtlm clarum feri
l;ttera eji
Tt. 12.
:
Cap. XIII. If 2. Et deperiret earn valde. Ut non efl praponenda prjipojitio in , pronomini earn , ita non eft omittendttm adverbtum valde. If. 6. Et cibum capiam de manu ejus. Non addas palatum , poft cibum. ^. 10. In conclave bis hoc verfii pojitum cafu quarto , tton eft corrigendum cafu fexto , in conclavi. If. 37. Luxit ergo David filium fuum cunitis diebus. Ad filium fuum non siddas Amnon itec mutes cundlis cum
.
:
multis.
Cap. XIV.
If.
16. Et audivit rex.
Non
efl
addendum
,
verba. Tf . 22. Fecifli enim fermonem fervi mi.
No addas
fotefi ex Notationibiis nojlris.
Immolabar bovem & arietem. Singulare immoeji eommntanditm cum plitralt immolabant , nee foji bovem, addendum *jl Sc ovem. f. 14. Et David ialtabat totis viribus ante Dominum.
If. 13.
,
domine mi Cap. XV.

jicias in
rex.
if.2. Stabat juxta introitum ports.
Non fuhquadra-
labat
non
via.
eft
-^.y. Poft quadraginta autem annos. Non ginta tnutandunl cum quinque , nee cum fex ,
ac ne
cum
Qnod
tis
,
interjicittnt qriidatti
t
percutiebat in organic armiga,
quatuor quidem
hilitate.
tquanquam quatuor
tion careat ftta
proba-
Sc
inter
David
Ialtabat
jnpnefi
ptjitqtte
con-
fi^jjum.
f. 19. Et afTaruram bubula: carnis unara. Smbendiim f/l biibuljt , qitod eft bovinje , 0 bubals , qtiod iiiiijit.itum eft ; dicendamque foret bubalinx , Ji a bub.ih Jornuji'ttUT.
Tf. 10. Regnavit Abfalom in Hebron. Legendum eft pr*teritum regnavit, non futurum regnabit. Retinendum ejl If. 14. Et impellat fuper nos ruinam.
impcllat
compojitum a pello
0 fubftituendum irnplear.
Ante Dominum. If. 21. Dixitque David ad Michol His verbis Ante Dominum , uon pr^tponas Vivit Dominus , quia ludam ; redttndat enim , nee eft de lextu. Ibidem. Et ludam 5c vilior fiam. Cnzr fcribas pra ver'
:
^.23. Contra viam quae refpicic ad delertum. Non adquod nonnnlli. das olivs poft viam It'. 24. Et depoluerunt arcam Dei. Not eft repetendiim
,
ho ludam
tare
Tf .
nomen propriiim Judam. , Cap. VII. if. 10. Et habitabit fub eo. Noli
hoc
commu-
cum Et habitabo cum

2
3.
eo.
Quem
redemifti
Jive
diis
:
ejus. Accfijativi Jingulares
undt
in abLttivos
tibi exiEgypto gentem Sc deum gentem & deum, nan Jiint zrr~ (ingitUres gente 5c deo , Jive pin-
arcam. Servus tuus fum , rex. Oitod fequitur in aliis libris , patere me v'lvete , fuperfluit. Cap. XVI. if. i. Etuirevini. Pro utie mub /iT/ias duobus utribus , t multi. it. 2. Refponditque Siba. No fuhjicias domine mi rex. ^.9. Quare maledicit canis hic mortuus domino meo
foederis
,
poft
jf. 34.
regi
Retinendum
eft
participium prateritttm mortuus
non
rales gentibus
&
multuqne
eft-,
viiniis pro
deum
fc7-i~
Jabftituendum futurum moriturus.

>f. II. Quanto magis nunc iilius Jemini ? Ut non eft commutandum adverbium nunc cum pronomine hic , ita nort
eft
hendum
rt ejus
.
eft
domum,
id
t.ibern.rcula,
ant pro Jingula-
eorum. )f 29. Et benedicfene tua benedicetur. Non cmittas (Onjunclionetn &. Cap. VIII. If 8. Tulit rex David ks miiltum nimis. Sithjicinnt multi codices : De quo fecit Salomon omnia vala ierea in templo , & mare xneum , & columnas, & alverhm non eft Imjus loci, fed I. Parat. 18. V. 8. tarc
,
plurale
ftipplenda fententia
additts his verbis, maledicet
mihi.
t. 12. Et reddat mihi Dominus bonum pro malediftione hac hodierna. Now eft addendum nomen die. Die hodierna.
Cap. XVII. Tf 22. Donee dilucefceret. Ouod fiibjiciunt qaidam , antequam denudaretur verbum , Jpurium eft.
.
Tf .
I 3.
Cxiis
quid.wi
nltero
,
tibri legtini
decem & oto , duodecim
millibus. Jirroneiim
eft
quod
Tt.
28. Et frixum cicer.
Non addas
oleo.
millibus
pro
nnmem jefquihic
fubjnngunt adulterinutn ac juperfluum eft : quod unde fuerit natum , Notatienes noftr/e in varias Bibliorum lediones decent. Cap. IX. If. II. Comedet fuper menfam meam. Non mutes primx perfonn pronomen mcam , in fecund.s tuam. Cap.X, )f. 3. Ut inveftigarer. Non nddas te. Jf . 6. Et ab Illob duodecim millia virorum. Vitiosequ^dam decem fcribunt , pro duodecim matore numero. Jf. ly. Videntes igitur Syri , quoniam corruiir^nt coram Ifrael. Alti , quibtifdam additis , babent : Videntes quoniam igitur filii Ammon, quoniam Syrus expavii, corruiirenc coram Ifrael :_/?// minus Jincere. if. 19. Timueruntque Syri auxilium prfbere ultra filiis
multi codices
.,
decem
5c oito millibus. Porro
quod
Cap. XVIII. f- 3. Quia tu unus. No addas {o\us,fed intelhgas unus pojitum ejje pro folus.
Jf.
Et in Jebelem ad viginti
tria millia,
22.
Quid
,
vis currere
fili
mi? Qjiod
fequitur in aliis
libris
veni hue
turb.im
rediindat.
Viditumultum magnum. C.it'f !kj rumultum cum tumulum , omijia littera t. , Cap. XIX. f .4. Fili mi Abfalom , Abfalom fili mi fiNon omittas poftremum fili mi , tirtio repetitum. li mi. if. 10. Ufquequo liletis & non reducitis regem ? Subdunt qiiidam libri Et conlilium totius Ifrael venit ad reif . 29.
eft
quod
gem
libris
fed
tnerito
omifpem
in
;
eft.
If. II.
,
Ad regem
1
&
quia dixerat rex
domo Hsc
ejus.
dicetis
Ouod fequitur in aliis ad populum Juda ,

efl
ftlperfuit
If.
ac proinde meriio (^ ipfum
51. Berzellai
quoque Galaadites.
tranfilFet
omijfum. Non addas fenex
Ammon. Non
Cap. XI.
otnittas ultra.
valde.
Tf. 2.
Accidie ut furgeret
David de
ftratofuo.
Tf . 39.
Ciimque
univerfus populus
& rex JorRe
Non addas quadam

nmjcuhno quarts
die poft accidit , ucc m:;ies ftrato .ihlativum neutrnm fecund.^ declinationis , cum ilratu ablali'JO
decltnationis
,
danem
lit
olculatus eft rex Berzellai.
Non
interponas refti-
&,
ante ofcularus eft.
qui non
eft
Laiitius,
;f.43.
Decem
partibus major ego
fum apud regem.
Romanarum
(dunJat quod quidiim lihri fttbjiciunt
y
Corre(5l:Ionum delecftus.
555
&
primogenitus ego
No/i
fum. Cap. XX.

iji
If',
i.
Rcvcrtere
levcrtere
in tabernaciila tua Ifrael.

,
07ntltcndti
vox
:
(juam lutetprcs explicattoiiii
Cap. XXIII. ir. i. Hacc autemfunt verba David novifDavid fi ius Kai. Hxc iêrniiin,! eji jj Udio y inInpuntho : ijiiare non fji a'^JnetiLlttitt fwtmn David jjfio(ima. Dixii
1/ Ifci)
If'.
,
ant.i iitidtdzt
ipta ratioue i^
potiomen
terttuc
ferjonx
mu-
life
nd.ltiiilum relauvitin
qui
ante dixit.
tavtt in J'ecufuLi' tua.
3.
Hjcc luiu nomina fortium David. Scdens in ca-
Nee (ecuiidum vulnus appofuir , & mortuus cfl, his verbis prxpomndum & mortuus eft , ita poft^Jitmnnyu e^ omittendum. ]?. 14. in Ahelam. Non pn^pofiai adverbinm u((^\c, Abela , & fie "S^. 18. Qui iiuerrogant , imcirogent in
^.
lo.
ihedra lapiemifTimus, tion nfei.n nomtn
MiWii
tuitu:
,
ante p.ir-
Ut
non
ffl
tkipium ledens.
1^. 12.
Et tuitus
efl
cvmi.
Melius
efl
ijium tu-
tus y/t grjmmatiiiis jetjuaris,

ait. Nou inttrjicms t. 15. Delidetavit ergo David, aquain de lacu , ijiiod ijnidam. dc Oroii. Si,ribenditm ejl Oiuii, non >^. 55. Scmma
&
perficiebant.
ceretur
^
Oftzd.ctn Jcribrwt pruficiebant
tAnquam diconfulnjjjefit
: ,
illos
japtenttd
prajec:fi'e
ijnt
</?
Abelam
,
veriim non
pruficiebant
,
iegendnyit
,
fed
perticiebant
O'crdi
l:qtt:dn
tion
i.
mitta d.
in eis dicenteni.
quod
ejl
,finiebant
ahjolvebant
tiegfitium c(Fptiim JLilicet.
Cap. XXIV.
Commovitque David
Cap. XXil. -^. 7, Et cxaudiet de tcmpio luo vocem meam, Nonnni remplo noK addai cpuheton i'andlo. V. 15- Milic fagittas , & dWTipavic eos. Non addas pronomeri
iua:>
Now
jubptjigaf ad Joab.
t. 18. Vciiit autem

das propheta ad
1^.15.
nonjeti
Gad ad David
Gad.
in die
ilia.
Hon
ad'
uominz lagirtas.
Omnia
dcdic Arcuna rex regi.

,
Now
ejl
omiiten*
it manfuetudo tua multiplicavit me. lôn ejl If-. 56. Jupponendam pronomen primx perjo.ia mea , pro fectinda
ditm vocabulutn rex
pojitum ante legi.
Varis Lectiones
Vulgate,
riirium ab
eodem Francisco
Luca
obfervatac,
LIBER
R E G U
M SECUNDUS.
erat ei.
Ver/iciiliim hiinc , qui in Gracis plerifque qtltdam Lattni Itbri auje; unt , conj'entance llcbrao,
legitiir
,
CA
units
P. I. T^. 18. Et ait : Cotifidera Ifrael pro his qui mortal iunt, luper excella tua vulnerati. Verjieultis ijle ex Greets Itbris hatijtus , omnsitu:' a multis Laums. Sequens uirn : inclyti ITrael fuper monies tuos interl'eiSti Iunt , ex
Jjebrao proxime verjus
ejfe verjictiltts ,
^
omtttitur a Gr-xtts.
,
Videntttr
idem
t- 17. Feceraique Abfalom convivium , quafi convivium regis. Mtilia Laiina Maiitifcripta confodiunt verjiculum biiHC ftcut Hebraa : quanquam Graca exemplaria ,
,
ex ttno Hebra'ico
aliter *
Latino hi'
prater Regittm âddant.

Tf. 50. Et venientes fervi Joab, fci.Tis vefdixeiunt Succenderunt fervi Ablalom partem agri igni. Miilia latina Maniifiripta (J htinc -^trjtailum jugulant , Jicut Hebraa : quanquam Grata exemplaria omnia qua vidimus , prater Regiiim , addant. If. 55. Nunciavit ei omnia. Merito omittendum judtce-
terprete
't.
aiinr a Grxcis translattts, , zo. Sicut mater unicum amat (ilium,
Cap. XIV.
,
ita
ego
re di-
tibus fuis
ligebam. Nefcio ttnde irrepferii ve^Jktiltts ijle in edttionem Latmam , cam neqne Grace legatur. Cap. II. D. 27. Vivit Dominus , li locutus fuilfes. Quidam ex iiebrâ Grace tonjicntnt legenditm ejje niii ex-
ceptivttm
ijuod
pro
ejl
li
conditienalt
eu
qaud
refptciatnr
ad
iiiitd
tur omnia.
didum Cap. IV.

,
if
dormivit.
Lati'ia
flojlrir.
An
jupra ^. 14. Surgant pueri,& ludant. 5. Et oiliaria domds purgan*; triticum , obverjicithts zfle , tanqnam G- eca editiotits , non
,
Cap. XV. f.iz. Ctimque immolaret viftimas , fafta conjuraiiu. Alti libri jungunt pracedenttbus to cum immjlatet viclimas deinde novam inchoam periodum : Et
eft
;
JtC omittendus
difputavimits olnn in Notat:onil>us
facia eft conjuratio.
tCIS
18.
Et
omnes Gethaei
Cap. V. t.l'i. Si afcendam contra PhiUfthxos , & trades COS in manus meas ? Onanq'iam exjtit htc ver/ictilus
in quib'tfdam G-.tcis codictb-ts
htc Jttperjiite
,
T3 pugnatores validi, non Latmts ac Gracis libris rej'pondeat.
pugnatores validi. Omijjtim tantum^ fed Hebraic'
-jix
tamen
ejl
drtbittm qtttn
ab aliqutbus
fit
aicendas contra eos , hehao conformtter. Cap. VI. a. 6. Et declinave. unt earn. CorreSlores non judicaritnt hoc omtttendum, legautur Hotationes nojlrx, Et erant cum David feptem chori , Itr. 12. viclima vituli. VidetiiY hac altera ejje inte- pretatio ejus qttod feqiti' Kr.-Ciimque t.anlcendiirent qui, gjc. Cap. VII. #. ij. Quemamovi a facie mea. Mtilti Itbri loco pronominzs prima perfona mea , jcrtbunt pronomen fe~ ctlr.dx perjonx tua , Hehrao conjenlanee.
etnittitnt iilud
,
Ibidem.
Non
ex f". 19. Jitpertore. contra eos. Mrtlti Latini libri

repetittts
Tf. 20. Et Dominus faciet tecum mifeticordiam veritatem , quia oftendilli gratiam fidem. Duas unius Helraica pcrtcopes verpones htc mixtas ejje ,iilim inNolationibus nojiris docere conati fuimttt ; imam Gracorum Interpret
&
&
;
turn
tecum mifericordii
gratia
&
Veritas
alteram Latini
te-
cum
&
fides.
&
ftiltd fcrtbttnt
Cap. XVI. t- iJ.Et omnis populusejus. Alii libri connomen Ifrael ^loco pronominzs ejus. Cap. XVII. 1^.5. Quomodo unus homo reverti folet. Qtiid jtbi veltt omnis , quod multi libri legum loco unus
,
homo
in Notattontbus nojlrts docuimiis.
Cap.X.
Tt.
&
oiSo
,
raillia
19. Expaverunt & fugerunt quinquaginta coram Ilrael. Et. Mac otnittriniur d multis
Cap. XXI. 5^. 18. De ftirpe Arapha, de generegigantum. Vtdetur duplex verjio ejje unius pcrtcopes Hebraica ,
nee male omitti pojlerior
,
ttt
alterius
Interpretis,
,
Antiqtiil
ijlo ,
llbris
confentanee Hebâo
^ Graco.
Cap. XI. 1^.21. Quis petcuTit Abimelech filium Jerobaal. Ahi libri fcribant jerobefeth , conformiter Hebrao ;
ahi Jerobaal
,
Clartmanfci Bibha Icgiint de origine Arapha de genere gigantum.
omijfo
Grxca.
noluit contriftare
Cap.XIII. -t.zj. Et
fpirimm
Am-
Cap. XXII. ylr.Z. Quoniam iratus eft eis. Non eft omit' tendum pronomen eis, *. 15. Prse fulgoie in confpeftu ejus, tliin fabdas nu
bes.
non
iilii
fui
<juoniam diligebat
eum ,
quia primogenitus
7". I.
Aaaa
: : ,
SUMMA CAPITA
e Vulgaris Bibliis
fatis
Cap.
I.
LIBRI
III.
aliis
REGUM,
reipondeant.
ruerat
quae Verfioni antiqux
T^
,
>
^vid
fenio confellmn puella Ablfitg ca,
X-/ tcf.tclt
gniim
than
occicpiiHte
,
cafta maiiens
Adoniu vero re-
pheta a Lone occiditur

tem.
Bethfubee direiU confilio
Nain re-
; rediens autcm proquod Dei verba inobediens fuifet; 6^ Jeroboam flam auget impieta,
fanitati
rejlituitur
,
impstravit k
giio
David
iinî
Salomouem
gem
audita
ftigit
Adonias.
Cap.
XIV.
filio
Ahias propheta ab uxore Jeroboam fu-
Cap. II. David datii Salomoni variis prtcceptis moAdonias petens Abifag in uxorem , occiritur. di a Salomone jubetiir : Abiathar facerdotio privatur , cr tandem Joab in tabernaculo interfiiittir
:
per
Abia agrotanie
,
tnierrogatus
pr.dicit
filium moriturum
&
domum Jeroboam
,
penitus
evertendam
rufalem Abia.
qua mortuo
fuccedit ftlius
Nadab
in
rex autem ./Egypti diripit

;
domum Domini
,
Je-
Semei quoque
quia,
contra
prttfcriptum
dr
mortuo
Roboam
fuuedit
filius
egrejfus ejl Jerufalem , occiditur. Cap.IjI. Salomon, accepta in uxorem filia Pharaonis , fapientiam in fomno petit ; quam una
Cap.
XV.
,
Afa
qui adversiis
Jmpio Abia regi Juds fuccedit pius filiui Baafam regem Ifrael prdiatur,
cum
divitiis
cJ"
gloria accipit
lite
&
,
primiim in
itnpetrato a
Benadad
regc
Syri
auxilio.
Afi
meretricum dirimenda
tnonis
ojiendit.
Cap. IV. Numerantur principes

,
&
prsfecli Salo-
monenti fuccedit filius Jofiphat : at Baafa Nadab filium Jeroboam cum univerfa cognatione occidit
,
apparatus ciborum
,
ipfius
pactfque fecu-
&
ritas eo regnante
&
numerus parabolariim attempli

itdi-
tuor annis
pro eo regnat fuper Ifrael viginti qua, impius pofl impium.

regis
que carminiiiii Cap. V. Concedit

buit cibaria
:
ejus.
Cap. XVI. Jehu prophetat

ipfius
Baafa
occidit
,
cjr
damns
filius
Hiram Salomoni ad
, ,
fubverfionem
quern
cui
mortua fuccedit
ficationem cmôres lignorum
quibus Salomon tri-
Ela
impius
,
Zambri
eoque re-
numerus aforum
,
portantium one-
gnum
invadente
ra
latomorum
Cap. VI. Figitra exteriores. puas ejus partes interiores Cap. VII. Palatium Salomonis domus fait us atque uxoris ejus , varia fumptuoftjfma templi fu-
C" prrfeclorum eorum. C" fabric a templi quoad pnci-
regnum
piijfanus
obtinente
:
fuccendit
ifrael Amri quo impio Zambri fe cum domo regix mortuo autem Amri fuccedit filius imelegit
, l
,
&
,
Achab
qui Jeiâbel duxit uxorem
>
dr
ejus tempore rendificatur Jericho.
&
pellex.
Cap. VIII. Templum introducla in ipfum area dedicatur nebula illud implente. Salomon pofl Iongam orationem populo benedicit : numerus bourn
,
Cap. XVII. Elias ccelum triennia claudit primiimq-.e pafcitur a corvis , deinde a muliere Sarephtana ; cujus hydria farina c^ lecythus olei nan minuuntur ; filius autem ipfius aratione Elid re,
fufcitatiir.
ovium immolatarum bac celcbri fejiivitate. juCap. IX. Dominus Salomoni fee undo apparens
{Jr
,
Cap. XVIII. Increfcentefame

pecoribus qunrenti
ut nunciet
,
Elias Abdi<c
:
herbam
Eltt,
occurrit
;
cui gre perfuadet
bet fua
itijt
fervare prdCepta
addita comminatione
Achab
fe adejfe
:
qui occurrens
fervata fuerint. Salomon plures xdificat ci,
ab
ipfo corripitur
Dei
,
z.elo
Elias 850
pfeuda-
vitates
gentes Jibi facit tribut arias

,
c^
claffe in
propbetas occidi jiibet
data de calo igne ad coui
Ophir mijfa
regent Salomonem : Cap. X. Fe7iit qu ejus mirata fapientiam magnificentiam gubernationem datis acceptifque amplis muneribus difceffit : Salomon multum tributum ac aurum Aliunde accipit ; vafa o~ fcuta , magnijicumque thronum conjiruit ; multam ac pretiofam habet
,
plurimum auri regina Saba ad
recipit.
fummatioiiem holocaufli
petrat.
& plaviam
a Deo im~
a fomaquam-
&
Cap.
XIX.
bibit
Elias fugiens Jei.abel in deferto

,
no excitattis, partem divinitus mijfum edit
que
(^
it a
ibique in fpelunca querens

,
ad montem Horeb pervenit: fe folum Domini pro-
fupelleclilem in vafis
curribus
& equis
in
abun-
dant ia argenti ac cedrorum. Cap. XI. Salomon plurimis jungitur niulieribus alieab ipjis infatuatus ad ipfarum idota iiigenis
,
phetam reiUium audit feptem millia ejfe relicla : mittiturque ad tingendum Ha^..ael in regem SyElifeum in pron'.c Jehu in regem Ifrael ,
,
&
phetam.
&
Cap.
ris
XX
Sjri
Samariam obfidentes c^duntur

,
a pue-
convertitur
ei
in quern iratns
Dominus
fufcitat
adverfarios
per prophetam
Adad, Raz-on, & Jeroboam; cut Ahiam promittit regnum Ifrael
rurfumque anno alprincipum provinciarum tera in campeftribus cxduntur : rex autem Achab
fervatk una tribu Salomonis fitio : tnoritur Salomon pojl quadraginta regni annos , tui fuccedit
a propheta reprehenditur , quod fivdus cum Benadad rege Sjrin inierit illumque vivuni dimiferit.
,
Cap.
a
XXI. Naboth
,
ab negat.vn regi
Achab vineam,
Roboam. Cap. XII. Roboam juvenum fecutus conjilium patiJeroboam rex fuper detur regni divifionem exercitum qnoque Rocern tribus conjlituitur boam adversiis Jeroboam Dominus per Semeiam prophetam dijfipat. Jeroboam verb aureos erexit
flius
,
falps teflibus juffu Je%.abel

ipji
,
accufatus .lapidatur:
quo facia
proper anti
Achab ad occupandam vineam
&
;
Elias plurima comminatur mala,quz

reges
tamen Achab fe bumiliando evadit.

Cap.
in
XXII. Achab cr Jofiphat

decepti
,
,
pfeudopro-
phetarum vaticinio
ad pugnam pracedunt
,
vitulos adorandos
conftitutis folcmnitate, alt art,
Ramoth Calaad
ac vincuntur
occifo
Achab
ac facerdotibus.
qui Alich/iam vera propbetantem carcere inclufe-
Cap. XIII.
Aifijfus propheta
dejuda ad Jeroboam
rat: impio
Acbab fuccedit
filius
impius Ocho~ias
de altaris fubverfione, (^ nativitate Jofu regis prophet at : quo or ante , manus Jeroboam quAexa-
pio autem Jofaphat fuccedit impius filius
Joram.
,:
LIBER TERTIUS
u
^^J<^$^^J44l>^^!>^^KJ^)<>-^^J<^^Jl><^<^^><^î^^><^<^^>|?<^^^(>l>iJ*<^<^
CAPUT PRIMUM.
VuLGATANOVA.
T
rex David fenuerat, habestatis
1
1.
Nunc ergo
, ,
venijacclpcconfilium ime,&falva
tui
i-atque
plurimos dies
veftlbus
animara tuam
1 5
.
tiliiquc
Salomonis.
-Jimque
operiietur
non
fii
calefiebat.
ei ei
Vade & ingredere ad regem David , & die Nonne tu domine mi rex jurafti mihi anciUx tux
:
i.
:
Dixerunt ergo
fervi
dicens
Qux-ramus domino nol-
fe fedebit in folio
nem
&
ftet
,
corar^ rege
'- ^ tro regi adolefcentulam virgifoveat eum , dormiatque ,
14.
tuus regnabit port me & ipmeo > quare ergo regnat Adonias? Et adhuc ibi te loquente cum rege ego ve-
Salomon
filius
&
in finu fuo
),
& calefaciat
,
dominum noftrum regem.

invenerunt Abifag Suna-
Quaefierunt igitur adolefcentulam fpeciofam in

finibus Ifragl
,
complebo fermoues tuos. I J. Ingrefla eft itaque Bethfabee ad regem in cubiculum rex autem fenuerat nmiis , & Abifag Sunaniam
poll: te
,
:
&
omnibus mitidcm
4.
&
mitis miniftrabat ei
&
adduxerunt earn ad regem.

,
16. incUnavit fe Bethfabee,
&
,
adoravit regem.
vis
?
,
Erat autem puella pulchra nimis

,
dormiebat-
Ad quam
1
rex
Quid
tibi
,
inquit
:
qne cum rege

gnovit earn.
J.
&
miniftrabat ei
rex ver6 non co-
Dumine mi tu jurafti per Dominum Deum tuum ancilli tua? Salomon filius
7.
Qu:b refpondens
ait
Adonias autem
:
filius
Haggith elevabatur
fibi
di,
tuus regnabit poft
me
&
ipfe I'edebit in folio

,
cens
Ego regnabo. Fecitque
curius
& equites &

,
18. Et ecce nunc Adonias regnat
te
meo. domine
quinquaginta viros qui carrerent ante eum.

6.
mi rex
dites
I
ignorante.
,
Nee
:
corripuit
eum
.'
pater fuus aliquando
9.
Madavit boves
,
& pinguia
,
qu,-eque
& arie,
cens
Quare hoc
,
fecifti
Erat autem
&
ipfe pulcher
valde
7.
fecundus natu port Abfalom.

ei
Et fermo
cum Joab
,
filio
Sarvi^
&
cum
Abiathar facerdote
8.
qui adjuvabant partes Adonic.

8
Sadoc vero facer-
Fide Not.
AbiaJoab principem militia; Salomonem autem fervum tuum non vocavit. io. Veruntamen domine mi rex in te oculi refpiciunt totius Ifrael , ut indices eis , quis federe deplurimos
fiiios
&
vocavit omnes
regis
thar quoque facerdotcm
&
dos,
dx
Rei , robur exercitus David , non erat cum Adonia. vitulis, 9. Immolatis ergo Adonias arietibus oniverfis pinguibus juxta lapideni Zoheleth qui erat
,
,
& Banaiastilius Joia& Nathan propheta &
beat in folio tuo
domine mi rex
filius
poft te.
Semei
&
&
i I.
Eritque ciim dormieiit dominus mens rex

,
cum
patribus fuis
catores.
erimus ego Sc
meus Salomon pecrege
&
&
ii.
Adhuc
ilia
loquente
cum
,
Nathan pro:
Rogel , vocavit univerfos fratres fuos fiomnes viros Juda fervos regis. lios regis, Banaiam , 10. Nathan autem prophetam , Salomonem fratrem fuum , non robuftos quofque ,
vicinus fonti
pheta venit.
i). Et nunciaverunt regi
dicentes
&
Adeft Naregis,
'
&
&
than propheta.
&
&
adorailet
2.4.
Cumque introillet in confpeftu eum pronus in terram ,

Nathan: Domine mi rex,
vocavit.
dixit
tu dixifti
Nathan ad Bethfabee matrem Salomonis Num audifti quod regnaverit Adonias filiiw Haggith , & dominus nofter David hoc ignorat >
1
1
.
Dixit itaque
:
Adonias regnet poft
me
&
ipfe fedeat fuper thro-
num meum
?
,
ij. Quia defcendit hodie
&
immolavit boves.

Tf. 8.
Mf. Germ. n. 7. poll hoc de Vulg.

Cereihi
,
Simii
fub-
Vulg,
& Hebr,
nee eiiam leguntur in Gsxco,
4k I
'!$
^
I.
Phcleti Ethei
qu
abfuiit
ab eadcm
Tm.
Aaaa
i)
,,
556
LIBER
,
III.
I.
REGUM.
A
Cap.
I.
&
CO
pinguia
filios regis
,
:
& &
arietes plurimos
VU CAT & vocavit univerlos

,
NOVA.
3
6.
:
Et refpondit Banaias
:
filius
Joiada;
regi, di-
principes exercitus
,
Abiachar cjuoque
cens
Amen
.
lie
loquatur Dominus Deus domini mei

fuit
facerdotem
,
illifque vefcentibus
:
& bibentibus coram

:
regis.
3
Vivat rex Adonias Sadoc facerdotem , i6. Me fervum tuum , Salomonem famulum tuum, fianaiam filiura joiads ,
diccntibus
&
7
,
Quomodo
fic fit
Dominus cum domino meo

,
&
&
rege
cum Salomone
&
fublimius faciat fo-
&
non vocavit. 1.7. Nunqoid 4 domino meo rege exivit hoc verbum & milii non indicafti fcrvo tuo quis feflurus elTet fuper thronum domini mei regis poft cum i8. Et refpondit rex David, dicens Vocate ad me Bethfabee. Qux cum fuiflet ingrefla coram rege
, , >
;
lium e|us i folio domini mei regis David. Defcendit ergo Sadoc facerdos , 5 8
.
propheta
& Nathai Joiads & Cerethi & & Banaias & impofuerunt Salomonem fuper mulam Phelethi & adduxerunt eum in Gihon. regis David
,
filius
39. Sumpfitque Sadoc facerdos cornu olei de tacecinerunt bucunxit Salomonem bernaculo,
&
&
& ftetidet
ante
eum
cina
ait
:
&
&
dixit
omnis populus
Vivat rex Salomon.

,
19. juravit rex,
&
Vivit
,
Dominus , qui
eruit
animam meam de omni

JO. quiaficut juravi
raSl
,
anguflia
tibi
dicens
Salomon
filius
ipfe fedebit fuper folium
Dominum Deum Ifme , & meum pro me lie taciara

per
tuus regnabit poil
:
40. Et afcendit univerfa mukitudo poft earn lartantium gaudio populus canentium tibiis , infonuit terra i clamore coram. gno ,
&
&
ma-
41
tati
Audivit autem Adonias

,
fuerant ab eo
omnes qui invi, jamque convivium finitum erat

,
&
hodie.
31. Summiflbque Betlifabee in terram vultu
ravit
fed
&
Joab
audita voce tuba;

tumultuantis
illo
?
ait
Quid
fibi
vult
regem
dicens
adoVivat dominus meus David in

,
clamor
civitatis
41. Adhuc
loquente
:
Jonathas
filius
:
Abia,
ternum.
thar facerdotis venit

:
cui dixit
Adonias
Ingredere
quoque rex David Vocate milii Sadoc facerdotem , & Nathan proplietam , & Banaiam filium JoiadiE. Qui ciim ingreffi fuiflent coram rege 33. dixit ad eos Tollite vobifcum fervos domi& imponite Salomonem filium meum luni veftri per mulam meam & ducite eum in Gihon Nathan 34. & ungat eum ibi Sadoc facerdos
5
1.
Dixit
quia vir fortis es
&
bona nuncians.
:
43.
quam
tituit
NequaRefponditque Jonathas Adonis dominus enim nofter rex David regem conf:
Salomonem
,
44. mifitque than proph.etam

rethi
regis.
cum eo Sadoc facerdotem

,
&
,
&
.
Phelethi
& Na& Banaiam filium Joiads & Ce& impofuerunt eum fuper mulam
,
propheta
in
regem fuper
:
Ifrael
& &
canetis buccina
atque dicetis
3 5
.
Vivat rex Salomon.
Et afcendetis poft
cum
veniet
&
pro
fede-
Nathan 4 5 Unxeruntqne eum Sadoc facerdos afccnderunt inde la;tanpropheta regem in Gihon
,
:
&
&
bit
fuper folium
meum
iit
&
ipfe regnabit
me
tes
illique
prscipiam ut
dux fuper
Ifrael,
& fuper Ju-
46. Sed
& infonuit civitas hsc eft vox quam audiftis. & Salomon fedet fuper folium regni.
:
dam.
Versio antiqua.
Amtr. I.
;. <>
VuLGATA NOVA.
47. Et
ingreffi
If.
47
adoravit rex David in cubiii fuo.
fervi regis benedixerunt

,
:
do-
.I. 1317.'''
Amplificet mino noftro regi David dicentes Deus nomen Salomonis fuper nomen tuum magnificet thronum ejus luper thronum tuum. Et
,
&
adoravit rex in ledulo iuo

dixit Benedidus Dominus Dens Ifmifl, 4S. qui dedit milii liodie dc femine meo fedentem in thiono meo, &c oculi mei vident.
:
&
48.
Ifrael
,
&
locutus eft
Benediftus Dominus Deus
qui dedit hodie fedentem in folio
meOt
videntibus oculis raeis.
V
49. Territi funt ergo, invitati fuerant ab Adonia
u 1 G A T A
qui
NOVA.
,
&
,
furrexerunt
omnes
taris
dicens
Juret mihi rex
Salomon hodie
quod
,
Sc ivit unufquifque in
non
interficiat
.
fervum fuum gladio.

:
viam
Ciens
xit
,
fuara.
ti-
^ 1
Dixitque Salomon
Si fiierit vir
bonus
;
non
au-
50. Adonias autem
50
f'lde
Not.
cadet ne unus quidem capillus ejus in terram
fin
Salomonem
furre-
tem malum inventum

5 3
:
hierit in
eo
,
morietur.
&
abiit
tenuitque cornu altaris.

,
51. Et nunciaverunt Salomoni
dicentes
Ecce
altari
& eduxit eum ab Miiit ergo I'ex Salomon & ingredijs adoravit regem Salomonem dixit;
Adonias timens regem Salomonem
tenuit cornu al-
que
ei
Salomon
Vade
in
domum
tuam.
NoT* A D VeRSIONEM AD
f. 47- Ambrof.
rnare Sabmaritm
eiitvtyc'.t
,
A N T
I.
QU
A M.
ibid.
Cum
,
ejfei
nnnciiitum
David
re-
fis
aJtravit
svri
&c. ut fup. Or.

'
Kal orej-
(sasjxei';
th xo/tm.
^miMuc,- EuVo7hto? , t. 48. Gr. Km' 7 ovt'jH ilvu Ik. uc in Lac. fup. deuaiSo uno mibi , poft dedn. Vide
de promiff. apud Profp. p. 155. c. t- fo. Mfs.Corb. I. & 5. cum Germ. n. 7. huic Vulg. verbo .thtt , adduni 1 tahernaculum Domjris , quoddecfl tam in Vulg. quam in Hebr. & Grjcco.
Auft.
CAPUT
VuLGATA
f
.
II.
,
NOVA.
A xi.
:
Ppropinquaverunt autem dies David ut moreretnr , prxcepitque Salomoni filio fuo , diingredior viam univerfa terrs
:
pricepta ejus
turn eft
facis
,
&
judicia
;
& teftimonia
:
ficut fcrip-
Df.
in
lege Moyfi
ut intelligas
univerfa
qui 17.19
cens
i.
&
eft
Ego
conforta-
4.
ut confirmet
quocunque te verteris Dominus fermones fuos
quos lotui vias

,
te
&
efto vir.
tui
,
cntus
de
me
,
dicens
Si cuftodierint
filii
}.
Et obferva cuftodias Domini Dei

viis ejus
,
ut
am,
fuas
lu
&
ambulaverint coram
me
in veritate
,
in
om-
boles in
ut cuftodiat cseremeiua; ejus
6c
corde fue
&
in
omiu aiuoia fua
nea auferetui
, ,
LIBER
tibi vir
5
.
III.
REGUM.
16.
Cap.
11.
VULGATA NOVA
de
folio Ifiael.
nofti qua: fecerit
h?
precor 4 te
: ;
Nunc ergo
Et
ille ait
:
petitionem
unam
dixit
no
Tu quoque
qu,-E
tilio
mihi Joab
filius
Sar
confiindas faciem
meam. Qua;
via,
$.27.
I. Rtg.
feceiit
Abner
Ner
& Amaf e hlio Jether

belli ia
duobus principibus exerckus Ifrael quos occidit

:
17.
ad eum Loquere. Precor ut dicas Salomon! regi ( ne)
O. 10.
& effudit
fanguinem
,
pace
Sc pofuit cruoreni
,
que enim negate tibi quidquam poteft Abiiag Sunamitidem uxorem.

18. Et
regi.
ait
ut dec niihi
pr^lii in balteo fuo
qui evat circa lumbos ejus crat in pedibus ejus.

,
& in
Bethfabee
Bene
ego loquar pro
te
calceamento fuo
quod
6. Facies ergo juxta fapientiam tuam duces canitiem ejus pacitice ad inferos.
7.
I. Rfj. tiara
,
& non de:
19. Venit ergo Bethfabee ad regem

ut loqueretur ei pro
Salomonem,
Adonia
Sed
&
filiis
Berzellai Galaaditis reddes gra-
eruntque comedentes in menfa tua
occurre-
19.31.
s. Rfj.
runt enim mihi

fratrii tui.
quando fugiebam d
facie
Abfalom
16. J. ^d J^. IJ(.
Habes quoque apud te Semei filium Gera filii Jemini de Bahurim qui inaledixit mihi maledidione peflima , quando ibam ad Caftra fed quia defeen& dit mihi in occurfum cum traniirem Jordanem
8.
,
:
curfum ejus, adoravitque , num fuum politufque eft thronus matri regis , quss (edit ad dexteram ejus. lo. Dixitque ei Petitionem unam parvulam ego deprecor 4 te ne confundas faciem meam. Et dixit ei rex Pete mater raea neque enim fas eft ut avertam faciem tuam. i I . Qa3 ait Detur Abifag Sunamitis Adonis fra*
: : ; :
:
& furrexic rex m ocearn & fedit fuper thro:
juravi ei per
Dominum
eum
dicens
Non
ce interdciam
Cri
tuo uxoti li. Refponditque rex Salomon,
gladio
&
dixit matrl
9. tu noli pati
efTe
innoxium. Vir autem fa,
fua
jor
Quare
,
piens es
ut fcias qu.-e facies ei
deducefque canos ejus
pottula ei
cum
A3.Z.
9I. Par.
fanguine ad inferos.
me
i
J .
& &
Sunamitidem Adonia; ? regnum ipfe eft enim frater mens mahabet Abiathar facerdotem , Joab Sopoiûlas Abifag
:
&
10. Dormivit igitur David

fepulcus eft in civitate David.
cum
patribus fuis
&
lium Sarvis.
11. Dies autem quibus regnavit David fuper Ifrael

,
9.27.
quadraginta anni funt

:
in
Hebron regnavit fepfuper thronum David

ejus nimis.
tem annis in Jerul'alem I i. Salomon autem hrmatum patris fui ,
triginta tribus.
fedi:
Salomon per Dominum , hic addat quia contra animam fuam locutus eft Adonias verbura hoc. i^. Et nunc vivit Dominus qui tirmavit me, collocavit me fuper folium David patris mei qui
Juravit itaque rex
dicens
Hsc
faciat mihi
Deus
&
&
&
&
eft
regnum
fecit
mihi
domum
iicut
locutus
eft
quia hodie oc-
Et ingredus eft Adonias tilius Haggith ad Bethfabce matrem Salomonis. Qua dixit ei PacifiI
5.
cidetur Adonias.
2
lii
5
.
Miiitque rex Salomon per

,
manum Banaia
moituus
eft.
:
fi-
cufnc
eft
ingrelTus tuus
:
14. Addiditque
Qui refpondit Pacihcus. Sermo mihi eft ad te. Cui ait

?
:
JoiadsE
qui interfecit
eum
&
26. Abiathar quoque lacerdoti dixit rex

in
Vade
Loquere. Et
15.
ille
Tu
inquit
nofti, quia
meum
fibi
&
me
praipofucrat omnis Ifrael

eft
in
translatum
regnum
&
faftum
ei.
eft
regnum regem fed fratiis mei k

erat
: ;
Anathoth ad agrum tuum , equidem vir mortis es fed hodie te non interficiam , quia portafti arcam Domini Dei coram David patre meo , fuftinuifti laborem in omnibus , in quibus laboravit pater meus*
;
&
Domino enim
conftitutum eft
VuLGATA NOVA.
27. Ejecit ergo Salomon Abiathar
effet
,
Versio antiqua.
ut non
27.
Et depofuit Salomon Abiathar de depoluit
facer-
Cotht.
thag.
fartt
facerdos Domini
,
ut implererur fermo
Doin
mini
Silo.
quem
locutus eft fuper
domum
Heli
dotio Domini, Ut impleatur verbum Doitiini, 4*9- ' Denm, quod locutUS eft de domo Heli in Selom.
VuLGATA
28. Venit autem nuncius ad Joab
dinaftet poft
clinaflet
;
NOVA.
,
Adoniam
&
in
poft
qu6d Joab deSalomonem non de,
centem
tris
qui etfufus eft k Joab
me
&
domo pa-
mei.
fiigit
ergo Joab
altaris.
tabcrnaculum Doijiini
&
apprehendit cornu
52. Et reddet Dominus fanguinem ejus fuper caput ejus , quia interfecit duos viros juftos , melioref-
Versio ANTiquA.
Jlllg.
VULGATA NOVA.
29. Nunciatumque
regi Salomoni
gillet
,
que
eft
fe
&
occidit eos gladio

tilium
patre
meo David ignomilitia; Ifrael

:
rante,
Abner
.
Ner principem
&
2. îg. ?. ?.
2. B-rg. 2O1 lOi
29
illi
Vade
oc-
Amalam
? 3
4. 56. i curre
quod
fu-
%d.
iz.
t.
IJ.
5.
Joab
;
in
tabernacu-
&
in
Juda revertetur fanguis iUorum in caput Joab , caput feminis ejus in fempiternum. David au-
filium Jether principem exeicitus
&
lum Domini , & eflet juxta altare miiitque Salomon Banaiam filium Joiads dicens Vade, internee eum. Et venit Banaias ad tabernaculum Domini & } o. dixit ei Hac dicit rex Egredere. Qui ait Non
,
:
tem & femini cjus , domui , pax ufque in a:ternum i Domino.

34. Afcendit itaque Banaias
greffus
in
&
:
&
throno illms
Joiada;
in
fit
filius
&
agfua
eum
interfecit
fcpultufque
eft
domo
egrediar
fed hie moriar. Renuntiavit Banaias regi

:
defcrto.
icrmonem , dicens Hsec locutus pondit mihL

3 I
.
eft
Joab
& hxc ref:
35. Et conftituit rex Banaiam filium Joiad.-u pro eo fuper exercitum , & Sadoc facerdotem pofuit pro,
Dixitque
,
ei
rex
,
Fac
ficut locutus eft
& inter-
Abiathar.
6. 7"-
"^
fice
eum
Sc fepeh
&
amovebL, fanguinem inno-
Mifit quoque rex
&
vocavit Semei
dixit*
N o T jE AD Version A D
t. 27. Gr. habet cum Vulg. iiiCxî , cjmi , pro deft_/, pauloque poll, T îj il,cu hfia. ,ne ejjel fitccnlos , [oCO de facerdotio ; ac in fine , ;V1 -ri, uur , fuper Jomum , loco de domo. Vide fis Aucl. I. de piomilf. apud Prufp.
p. IJ?.C.
illi
;
M
i/HoJ ideo
ttos
T
:ta dtci
QU A M
apud
non intelligitur , tjuiii non eft conjnetudsnie* ; Jic emm quod militares poteft.ues dtiunt Vade, alleva lUum ; \fj Jtgmfâi ^ occide ilium ; iûisin-r
,
telligat
let
niji tjuz tltmi Ucttttonti confuetttdtncm novtt ? So~
^
,
z'ttlgo
apud
nos dtit hoc
cumpendiavit
tntetttgtt
^
lUi
quod
eft ^
1^.29. Aug. ibid, ut probaret
quando adhibiium Icgar In Regnorum

:
fuiffe
verbum occurrere , alipro interfctri , hunc verfum aleft

,
occidit ilium,
jue-vit.
nemo Nuta Graece nunc

toUe
legi
qui ctudire con~\ n&pecV , ^ a.vi>.i utoV ^

n:Ji
Ithro
firiplum
,
inquit
;
jubente
,
S,i-
Vade
5,
tinuni
K(
bmu
eum i
,
at Infra T^. 54. 4^ tnurrit ei

,
Kal aTHf/nofr yjw
ttcideretur
diicnti
Vade
occurre
iSgîiTMifr lûîv
ectidit turn.
55
ûe
ibi
:
LIBER
:
III.
REGUM.
ne
bi
:
Cap. III.
ei
JEd'ea
tibi
domum
in
Jerufalem
V U IG AT A NOVA. & habi:a Semei in Geth

,
noa egiedieris inde hue atque illuc. )7. Quacunque auteni die egrell'us fueris , & tranfieris torrentein Cedron , fcito te uiterhciendura fan:
&
dc Jerufalem , 41. Et mittens vocavit eum

teftiticatus
&
,
rediiffet.
dixitque
,
illi
Non,
fum tibi per Doniinum Quacunque die egrclTus ieris i;uc

,
& &
pr vdixi tiiiluc
fcit
guis tuus erit fuper caput tuum.
te elfe
:
moriturum
Et refpondifti
raihi
Bonus fermo,
Bonus fermo ficut lodonimuj meus re.^ , lie faciet feivus tuus. Habitavit itaque Semei in Jerufalem diebus niultis. 59. Faftuni eft aurem port annos tres , ut fiigefcnt fervi Semei ad Achis filium Maacha regem Geth nuticiatunique eft Semei , quod fervi Cjus iffent in
58.
:
Dixitque Semei regi
quern audivi.
cutus
ert
mini
4). Qiiare ergo non cuftodifti jusjurandum Doprtceptum quod prcceperam tibi > ,
&
44. Dixitque rex ad Semei Tu nofti omne malum , cujus tibi confcium eft cor tuum quod feciftl
:
Geth.
4. Et furrexit Semei
&
ftravit
afiiium
fuum
Iritque ad Achis in Geth ad requirendum fervoj fuos
&
David patri meo reddidit Dominus malitiara tuam in caput ruum. thronus Da45. Et ex Salomon benediftus , vid erit (labilis coram Doniino ufque in fempiternum.
:
1
&
adduxit eos de Geth.
46.
,
Jufllt
,
it.ique
rex Banai.e fiho Joiadx

,
qui
41
Nunciatum
eft
autem Salomon!
qu6d
iflet
egrelTus
percufli:
eum
&
mortuus
eft.
CAPUT
t. Far, X. I. .
III.
ULGATA NOVA.
/'^ Onfirmanim
V^-> monis,
gi /Egypti
;
eft igitar
regnum
eiu.s
in
manu
Salo-
in
&
afrinititecon|imduseft Pharaoni re,
accepit nHmquetiiiam
& adduxit
in
in
f;s
diem ilium, 3. Dilext aufem Salomon Dominum , ambulan prcctptis David p?-ri' fui , cxcepto qucd :n excel-
t,Ptr,t.tl,
civitatem David, donee compleret ajdidcans
domum
imnjoUb
4.
;t
&
sccendcbit tiiymiama.
,
fuam
1.
&
domum Domiai ,
&
murum
Jerufalem per
Abiit itaijue in G:;b. on
ut immolaret ibi
il-
circuitum.
lud quippe erst exceli'um

:
maximum:
mille hc^ftia? im
enira sdificatum crat
Attamen populus immolabai in excel Us non templum nomini Domini ufque
holucauflurfl obtulit
Salomon fuper
altare illud in
Ga-
baon.
Versio antiqua.
AaS.i.Jeprimiff'.
VuLOATA
5.
nova.
Salomoni pet
Pete
tibi
aliquam pctitionem
App-Tiiit autem
,
Dominus
:
fomnium node
tibi.
dicens
Pc>ftula
quod
vis
uc ucai
Vu L G
6. Et ait
AT
nova.
corde tecum
:
vid patre
lavit in
cum fer.o tuo Dameo mifencordiam magnam , ficut arabu:
Salomon
Tu
fccifti
aiftodifti ei
mifericordi^m tuam pra-
dem
i^ dedi!li ei rilium fedcnccm fuper thtonuraejus,
confpeAu tuo
in ventate
&
juftitia
& redo
iicut eft hodie.
Versio ANTIQUA.
4mhr.ittTf.ut.
VuLGATA
introi7.
NOV.V.
Mi.wS.'.
ego film puer hiimilis,&. ignore exitum meum. turn meum
&
Et nunc Domine Deus , tu regnarc fecifti fervum tuum pro David patre meo ego iutem ignorans egrelium & infum puer parvului ,
:
&
troitum meum.
quern elegifti, populum multum, faut arennm maris, qux dinumerari non poreft prx multiiudine. 9. Et dibis fervo ruo cor prudcns, .ludiie
S.
Et fervus tuus in medio populi
tui,
8.
elegifti
Et fervus tuus
,
in
,
medio
eft
populi
quem
populi
potcft
infiniti
pr.-e
qui numercri
&
fuppui.Par,
i-
tari
non
rnultitudine.
&
9.
Daiis ergo fervo tuo cor docile, ut popoflit

,
Judicare te inter
cum juftitia populum tuum , &. uiteiiiu,ebonum & malum
pulum tuum judicare
&
difcernere inter
10.
bonum
pulum
&
malum
,
iftum
enim poterit judicare popopulum tuum hunc multum ?

;
quis
10. Pijcuit er;ô fermo coram
Domino , qu6d
:
Salomon
KitrtH.
1.
poftulafiet hujufcemodi rem.
1. in If.
II
Pro eo quod
petiifti a
me verbum iftud
11. Et dixit Dominus Salomoni

lafti
Quia poftun.ul-
illh.t,^,i^y.f.
multos, nee poftulafti divitias, nee anim.is inimicorum tuorum, fed peaudires judicium tiifti ut intelligeres ,
petiifti tibi dies
& non
verbum hoc
,
&
non
petifti tibi dies
tos, nee divitiaf
aut animas inimicorum
tuorum,
&
fed poftulafti tibi fapientiam ad dii'cernendum ju-
dicium
NoTiE AD VerSIONEM
J. Idem ti Vattiittuf per
A N T
,
Q UA M
ten nutrtfralilur fr multim-
y.
.ûd. ibid. In primijiio
regtii ejus
zifns
ejl
T?
-crtihi
,
pmnium
liicftrf :
trie ttbi
alitjitîiH pet:tij:
dttte
J,
1?
A;)i>6n'<7ai
ttvit
fupputahittir.
netti i
nihtlque
uliud cxpetti
quam
nifi
f.tpictttiam
qu
,
faris
CrJcco refpondent.
Tt. 7.
if. 9. A Graccoabeft vox prudcns , ( ed. tamen Compl, hah. ::xfj ittj ip^ftiurt' ) exinde f to judicare , fic,J'ix;:f 'itir ,'
Sic efl in
,
Graco
y
quid loco
,
hutnilis
legi-
dijudic.trt
transSato feq.
1.
cV
Ai,:a.cO[i'v
in jiijliiia
,
:
pcft
pro ignoyo v^ or/ , ttcti tio-vi , quod idem fonat vox etiam cxitum , ibi pouitur ante :titroztiim; at in Mf. Alex, ac editt. Aid. Compl. poftponitur ut fupra. f 8. GtjEc. ipfo initio habet 'O /? A?>cc Qn, Servm Btttetn tift^ ; prx mitltifine, \oco Jiciit :irennm
fur
/uixpct'
p.trzrtt
:
&
tuttm.
dire
Idem Ambrof.
2. offic. c. 8. 10. 2. 81. e. ait

,
Sale
,
tnon itu p^pofcit pifi^ntiam

.,
1 d>trelur Jibi cor prudcns

1.
.1-
&
& m
dc promifT, p. x, c. 27. apud Profp. col, 1J5. d. Dabis , D^miru , Jer~jt tito cor ftpiens ad jtidicandum , gubernandamqus populun$
jr/dtcare
titutit.
, nifi qu6d quart6 pnponitur rrrrvoci animM ut QatvTU , tiH ipfi , his, < intelligeres !^ audires , quorum luco liabecur t? (î mJ, t
cum juflitia. Aud.
tuditie
(implicirer c;
iîc
'^(fwn6M':f?ai
ijui tioti tiittntrabi-
Tf.
II. Ita in Grarco

,
tur , demuis liis , ftcut aren.itn marts , Sc prx multitudi^ f.'Mf. lamen Alex, verbo r-^fijurAMtlai-. addit s? 4Ji5ê7< in r;ii)'55 , in (U( Cempl. ast^nt^ttlni nV
eui, prtitp:
&
tîitHiilt
i.
e. intelliêre
ad txaudieniutn
ex Nobilio,
,,
LIBER
VULGATA
deditibi cor fapiens
III.
tuos,&
tc fur-
REGUM.
ii.
Cap. III.
,
559
NOVA.
,
VnasiO ANTIQUA.
ecce feci verbiim tiium
tantum ut
11. ecce feci tibifecuml urn fcimones
& intelligens
,
in
prildcns
&
&
dcdi
tibi
cor
,
Huron, uil/uf,
fopicns
(icilt til
non
fuit
ante
tc
&
nullus ante te limilis tui fuerit
nee poft
poll te
non
llirget limilis tibi.
refturus
fit.
V
j. Sed
U L G
AT
NOVA.
1
&
h^c
qus non
poftulafli
dedi tibi:
5.
Igitur evigilavit
:
Salomon
veiiiflet
,
8c intellexit
,
II. gloriam , ut nemo divitias fcilicet , Matth, tui in regibus cunftia retro diebus.
&
quod
co,
fuerit fimilis
cdet fomnium
tunique
Jcnifalem
fletit
ram area
,
foederis
Domini
,
14. Si autem ambulaveris

dieris pr.TCepta
vit
in
viis
meis
,
&
& obtulit
holocaufta
&
cuflo-
fecit viftimas pacificas

fis
mea
&
&
grande coiwivium uiuver-
inandata niea
licut
ambula-
famulis fuis.
pater tuus
longos faciam dies tuos.
VULGATA
16.
NOVA.
16.
VerSIO ANTIQUA.
Tunc appanicriint duce
mulieres meretrices
regi
;
Tunc
,
venei'unt dua: mulieres meretrices
ad regem fteteruntque coram co I 7. quarum una ait Obfecro

:
mi domiue , ego ik mulier ha;c habitabamus in donio una , peperi apud earn in cubiculo. 18. Tertia autem die poflquam ego peperi,
&
confpeciu conlpeciu ejus: 17. & dixit mulier una Animadverte , domine ego mulier hxc iiabitabamus in domo
CS:
Saiomoni, ialomoni,
:
&
Aug.ferm. lOi.
j 64. b.fiq.
,
ftetcriint Itetcriint in
:
&
una,
18.
&
peperi in
domo.
:
peperit
& hsc & eranius

:
limul
nullufque alius
nobifcum
9.
:
in
domo
exceptis nobis duabus.
Mortuus
eft
autem
filius
mulieris hujus
nofte
dormiens quippe opprelVit eum.
Et confurgens intempeft.e noftis filentio , tulit filium meum de latere meo aricill* tua dormientis , & coHocavit in finu fuo fuum au:
t contigit die tertio poftquam peperi, peperit etiam hxc mulier filium eramus in uno , non erat quilqium nobillum , prxter ambas nos in domo. 9. it moriuus eft filius mulieris hujus per noctem mox dormivit liiper eum. 2.0. Lt llirrexit media node , &: tulit filium meum ab alcellis meis, coUocavit in finuluo
&
&
&
&
filium
fuum mortuum
in finu
meo.
tern
rilium
qui erat mortuus
pofuit in
finu
meo.
ii.
filio
Cumque furrexilTem manJ ut darem lac meo apparuit mortuus quem diligentius
,
:
2.1.
erat
Et furrexi mane dare lac filio meo, &: ille mortuus confideravi eum mane , & ecce
:
chra luce, deprehendi non efle meum quem genueram. zi. Refponditque altera mulier Non eft ita Ut dicis , fed filius tuus mortuus eft mens autem
intuens
:
non
erat filius
mens quem
peperi.
ii.
Et dixit mulier
eft
ilia alia
Non
fed filius
meus
eft.
fiiiis,
qui
viv'it, filius
autem tuus qui mortuus
vivit.
contrario
,
ilia
dicebat
Mentiris
filius
Et ipia
dixit
Non,
quippe meus vivit
&
;
filius
tuus mortuus
eft.
At
vi-
&
Et
meus
filius eft
filius tUUS eft ille morqui vivit. Etlocutxfunt
que
1
vit
,
in
)
.
hunc
modum
ait
contendebant coram rege.
in confpettu regis.
^^,.
Tunc rex
Ha:c
dicit
Filius
ifta
meus
dixit eis rex
Tu
dicis
& films
,
tuus mortuus
eft.
t
,
refpondit
vi-
rneus qui vivit,

dicis,
J14.
&
:
filius ejus
, Hie eft filius mortuus eft. Et tu
Non
vit.
fed films tuus mortuus
eft
meus autem
Non,
eft.
fed filius
mens
vivit,
&
filius ejus
mortuus
Dixit ergo rex
attuliOent
,
:
2.4.
AfFerte mihi gladium.
Et
ait rex
AfFerte mihi
machxram. Et obqui vivit in
Cumque
i
5
.
gladium coram rege

,
tulerunt ei
in
machxram
:
in conipeftu regis
Dividite
inquit
infantera
^5. & dixit rex Dividite N o T ;E AD Versionem antiquam.
vivum
duas
puerum
V.
d'urn
,
Ii. Icidem Graece, exceptis polito ante verbttm

.
duobus
,
&
/'/y
ecce
y.xrx^ fecttnloco ante ,
Jedi
in edit.
Compl.
5.
t
j, I'/s/.
Au6l.
fie
cjuaeft.
:
Nov. Ted.
q.
91. apud Aug. to. Japiefii r^ frndens

exfurgct
"jir
p. 85. b.
habet
ante
Ecce dedi
te i
tihi cor
te 7ion
quale non
tthi.
fiiit
^
;
pofl
)?. 20. Gr. addit durct , eum , verbo coUocavit fumqiie xo/^niH , ad mortuum; cstera ad verbum ut fup. Similiter hab. Ambrof. 1. 2. offic. 81. a. Et jurrexit meaccepit filium meum de jinu meo , Jy coUocavit dia nolle , eum in gvemio juo , 'is filium fuum mortuum poj'uit inlmu meo
Jimilis
t.
ritfit
f.
,
Ii5.
Una vox
Saiomoni
.,
abefl a Graeco
,
reliqiii
ad
1^. 21. Ita in Gtjcco , pra;polito unu j, I'Ji , (v; ecce, verbo conjideravi ; in Compl. deefl Ui. Nota pro dare
verbum
ut fup. nili excipias iftud
o-^ 6i:caf
loco apparne-
lac, fimpliciter haberi

brof.
1.
^kmgx:
:
ad laHandum. Ap.
Am-
qua?
idem fonaiu. Ambrof.

;
1.
2. offic. c. 8. to, 2. 80,
gis
eadem nairat his verbis Dko; mulieres tn cojijpeil reSahmoms ftetertint in confpccla ejus. Item AuCtor 1. de promiir. ap. Profp. p. 1J5. d. quem vide.
It. 17.
,
Apte ad Grsc. excepto verbo animadverte pro o/ e/nol , in me ; item peperi pro quo eV?'Ko/M , peperimtis , ni forte fcriptum fuerit iTtm/^m aorifl. 2. med. in Compl. eTiy.ay. Ambrof. 1. 2. offic. 80. f. lie pergit Et dixit una ad eum : Audi me , domine : ego hxc mulier in uno habitames cubiculo , ante diem tertiltm , &c, )^. 18. Vix melius eGraeco, nili quod pro cnntign ^\\2.~ betur s7efmGm a/ ^fadum ef} in , delera paulo pofi voce fiUum , port banc , mulier ; in edit. Cumpl. legitur '^tm i'fTH vi^v , deinde k, tUf^tsv jt-cT to aiyTo . k, yV M*'ut iup. loco SfK sr/ , quod eft in Mf. Vat. &c. Amj, nVî? XttTff J, brof. 1. 2. offic. 8c. f. alludens lie petgit Ante diem tcviium partu edito, Jingulos filtos jufcepimus ^ (5 eranus una ; artiter nullus domi nee ulla alia nobifcum jcmina , niji nos
Et furrexi mane nt latiarcm patvulum , {J inveni morttittm : {J confideravi ilium dihiculo , ?S non erat filius meus. f. 22. In Gr. deeft ilia , port mulier, ficut efl , poft meus; defunt pariter feqq. Et ipfa dixit. See. ad hoc, Et
2. offic. 81. a. fie
quo
fimpliciter
Juni ; cjctera quadrant iolus Mf. Alex. hab. fd inverfo ordine, 'Am' iV vik Q^ e'^'iv rmf-.i; , no; As ^wf' H <A. A>i): , ^ ai^TH EêÊi'* Oi/î , a,\\' ifio; I'lo^
locutft
;
/un offic.
CwK,
8
I .
As
b.
vto^
Qa
TEGi'HJta';
&c. Ambrof.
1.
2.
qui vivit
Et refpondit altera : Non , fed filius meus flius autem tuus, qui mortuus efl.
efl ,
efl ,
f. 25. In Grsco deeft

habetur
ult.
Tai/'rii^
,
poft hie,
0'
&
qui
pro
,
i. ejus
hujus
cui addittir
;
ut
& po^
,
meus
Sc poft ult. ejus

,
in cod. \'at. Sc al. loco ejus
poniiur (y
tuns
fola edit
Compl. hab.
rui'Tv;
:
ut fup.
Ambrof.
contetttio
1.
,
2. offic. 81. a. fie enarrare pergit
Et hac erat
Jolx.
ir. 19.
cum utraque filium Jibi vindicarem fuperflitem, dejundum autem fuum negarent. If. 24. Ira in Grsco , prater unura >z'f ?= , fiimite , pro
iijferie
,
Singula quadrant ad Gr. ni excipias

,
unum mox
,
abfque feqq. mibi
pro quo to"; fVfxo/îJCii pujlijuam incubuit , vel vt incuhuit ; nee male Ambrof. 1. 2. offic. 81. a. Et mortuus eft filius ejus hac noile , ut obdormivit fuper turn.
dormivit
,
editt.
Aid.
& Compl.
tâCrii
a.
if.i^.
Tunc rex jnjfu .tfferri Hxc tantum difcrepant a Grsco
Mf. Alex, habet cum Ambrof. 1. 2. offic. 81. machxram.

,
&
ei ;
fici.
nempe ji
f.
y<5o
uh, fnf.
LIBER
,
III.
REGUM.
& dimipartes
,
Versio antiqua.
As.
diuis partes
Cap. IV. ap. V U L G A T A NOVA."
&
date dimidiiim ejus huic ,
&
date diniidiam partem uni

alteri.
,
&
dimi-
dium
_
ejus huic.
diam partem
vus
,
26. Et lefpondit mulicr , cujus erat filius qui vivebat , dixit ad legem ( quoniam conturbata ell vul\a ejus liipct tilio fut) ) dixit Animad-
zO. Dixit auteni mulier
cujus
filius
&
erat vi-
ad regem
tilio
&
ejus fuper
comniota funt quippe vifcera fuo ) Obfecro domine , date illi

:
vertite
morte
huic
2.J.
nolitc eum date ei pueium , afficere. Kt ha.'c dixit Neque mihi, neque
domine
&
infantem vivum
dividatur.
I 7.
& nolite interhcere eum.

;
E con,
trario ilia dicebat
Nee
mihi
nee
tibi
fit
fed
fit,
(ed dividite ilium.
dixit ,
'Amhr,
/.
tffic.t.
x.Zi.t.
Et refpondit rex, & dixit ei mulieri, qux Date eum illi , & moite nolite eum afficere quia lia:c eft mater ejus. 28. Audi\it omnis Ifrael hoc judicium quod judicavit rex, & timueruut a facie regis, eo quod intelleclus Dei in eo eilet ut foceret juftitiam.
tem vivum
ter ejus.
2.8.
Refpondit rex , ait Date huic infannon occidatur hsc eft enim ma,
:
&
&
,
Audivit itaque omnis Ifrael judicium quod
judicalTet rex
& t'imuerunt regem
videcte's fa-
pientiam Dei
efle in
eo ad faciendum judicium.
N o TjE ad
vit ill iliia!
ERSIONEM ANTIQUA M.
ei; J'v'o
,
pari!!
pro quibus
^ etc
to ^Sy to
1.
^mdi^cr
vidite
Tf .
eum,
,
viz'eiiuiit Lxdaiitein in
dun. Ambrof.
2. offic. 81. b. //^
Jit
ittfantein liividi
Jingitlas partes dîri JitigttUs
dimidiam
uni., i^ diniidi.im alteri. AuCt. 1. de promilF. ap, Profp. p. 1J4. a. Dividite p.trvnliim vi'Jiim in diias pardimidiiim Jmic. tes , (5 '^*''^ dimidlum httic ,
27. Gracce , loco ei mulieri , liaberur Aore to tsouSUi Tii , Date piierum ei , fola edit. Compl. addit -/I'fituii': extremo deeft quia, ut&fcq. efi i cetera quadrant. Ap.
Ambr.
illi
1.
2. offic. 81. c. lie
ei mulieri
qum
;
diner at
f flatiUt rex dari infiHtem Nolite interjicere eum , Jed date eum
;
>?.
26. Nonnulla difterunt Greece
nempe cV
iô'i
in
me
mulieri
quia mota funt
inquit
infra Vtji', ://;. pro hitic , abfque loco antmadverttte ; feqq.y^J , ilium; in edit, tamen Aid. liabetur rat/TiT,
&
vifcera ejus in flit
fuo.
&
dein in Compl. & Mf. Alex. JViinTi ivr'. Ambr. 1. 2. oiSc. 81. b. alludens ut fup, Exctainat mitJier qua vera erat affetlif percita : 'Neqaatjuam , domine , infantem dividas , de-vivat , non inter^cias eum. At iltii ttlr pottus illi , refpondit altera : Neque mens , neque httjin Jit infam , di-
f. 28. Similiter in Graeco , praeter feqq. i. v*.M't<a , Jj audterunt pro audivit , folus Ml. Alex. hab. liy.tosy ; item port vocem regis , fie legitur on iiSiv , or/ iffit/ci; e
.,
v/ auTtii
TH
'sroteTy
Amctioif^x'
quoniam
videritnt
quia prl^
dentia Dei in
illo
ad faciend-im
jujlificationem.
CAPUT
I. TTJ*
IV.
filiam
VuiCATA NOVA.
'
Rat autem rex Salomon regnans fuper om-
pheth
1
nem
Ifrael
1.
Bana
Salomonis habebat uxorem. filius Ahllud regebat Thanac

,
& Maged-
I.
tSc
hi principes
:
quos habebat
Azarias
filius
Sa-
do
&
univerfam Bethfan
,
qua; eft juxta Sarthana
doc
filius
facerdotis
fubter Jezrael
a Bethfan ufque Abelmehula e regio-
5.
Elihoreph
Banaias
,
&
Ahia
filii
:
Sifa fcriba:
Jofaphat
Ahilud i commentariis
filius
ne Jecmaan. I i Bengaber
.
in
Ramoth Galaad
Galaad
eft in
,
habebat Avoin
4.
Joiadx fuper exercitum
Sadoc
thiair
filii
Manafle
,
in
ipfe
,
prserat
omni
autem
5.
&
Abiathar facerdotes.
filius
,
regione
tibus
reas.
Argob
qus
Bafan
,
fexaginta civita-
Azarias
regi
Zabud
6.
lius
&
Nathan fuper eos qui alfiftebant Nathan facerdos , amicus regis Ahifar pra^pofitus domus & Adoniram fifilius
: :
magnis atque muratis

filius
quae habebant feras 3t-
14. Ahinadab
15. Achimaas
Addo
pr.-eerat in
:
Manaim.
Abda
fuper tributa.
in
Nephthali
fed
&
ipfe habebat
Habebat autem Salomon duodecim prrfedos IfraSl , qui pra;bebant annonam regi & domui eius per lingulos enim menfes in anno , fin7.
fuper
omnem
:
guli necelfaria miniftrabant.

8. Et hasc nomina eorum Benhur , in monte Ephraim. in Salebim , 9. Bendecar , in Macces , in Bethfames , & in Elon , in Bethanan. 10. Benhefed in Aruboth ipfius erat Socho , omnis terra Epher. I I . Benabinadab , cujus omnis Nephath dor , Ta:
Bafemath filiam Salomonis in conjugio. 16. Baana filius Hufi , in Afer , in Baloth. 17. Jofaphat filius Pharue , in Iffachar. I 8. Semei films Ela , in Benjamin. Gaber filius Uri , in terra Galaad , in terra 1 9. Sehon regis Amocrha;i & Og regis Bafan , fuper omnia
&
&
&
quse erant in
2,0.
ris
ilia terra.
,
&
&
in
& Ifrael innumerabiles multitudine comedentes &

Juda
:
ficut
arena
,
ma-
bibentes
atquc
Ixtantes.
Versio antiqua.
Aug.ifaicfl.zi.in
S.\.....
VULGATA NOVA.
& uûe
L G
Sc erat
dominans
in
omnibus regibusa
ad
hf.t.
J.
jjo.a.
flumine ufque ad terram Philifthiim ,

fines .gyptl.
E/; ii. Salomon autem erat in ditione fua,habens omnia regna a flumine terra; Philifthiim uf- 47- 'J que ad terminum jgypti ofFerentium libi mu;
nera
&
fetvicntium
ei cunftis
diebus vitx ejus.
V
2 1. Erat
AT A
NOVA.
14. Ipfe enim obtinebat
autem cibus Salomonis per

,
triginta cori fimili
&
dies fingulos, fexaginta cori faring ,

,
hum.
omnem
:
regionem qax
,
25. deccm boves pingues

cuales
,
&
viginti
boves paf-
rum
centum arietes , excepta venatione cervocaprearum , atque bubalorum , avium alti-
&
&
Thaphfa ufque ad Gazam cunftos reges lUarum regionum & habebat pacem ex omni parte in circuitu.
erat trans flumen
,
&
NOTA
.21. Haec apiid
i-^. "t.
AD
Versionem
,
A N T
Q U A M.
,
LXX. non
exftant eo loci
fed in,
&
ij,
pro Thilijihiim
1, ufque.
ctMatpv^ctiv
nlienigenarum
praepofito
26. ubi loco dominans in omnilms regihus
Verum cunfta
ifta
abfunt ab edit. Compl.
Ictûur
i]'7i/^v;5 'Sitiy']^!!
tuv ân^ûv
dux omnium
re^ttin .
LIBER
25. Habitabatque Juda
ullo
,
III.
REGUM.
NOVA.
,
ii
Cap. V.
561
V &
fua
Ifrael
,
U L G A T
abfque timore
;o. Et pra;cedcbat fapientia Salomonis fapientiam
uiuifquifque fub vite
Sc fub ficu fua
omnium
3
I
.
orientalium
& &
^gyptiorum
Dan ufque
2.Pr.
9- *52.6.
Beil'abee, cunilis diebus Salomoiiis.
&
erat fapientior cundis hominibus
fapien<ic
//'.
47. iS.
t habebat ialomon quadraginta millia pra:duotiecim iniUia equeffepia equorum curiiimm ,
tlor
Ethan Ezrahita ,
tiliis
Heman
& Chalcol
Dor-
&
da
Mahol
&
erat nominatub in univei-fis gen-
trium.
tibus per circuitum.

:
fed
ti
17. Nutriebantque eos fupradiili regis prxfeAi neceflaria mciira; regis Salomonis , cum iiigen-
1.
:
Locutus
eft
quoque Salomon
fuper
ignis
tria millia
para-
&
bolas
&
Et
fuerunt carmina ejus qujn(|ue

dil'putavit
,
1
&
railk.
eft
cura prcebebant in tempore fuo.
}!
cedro quê
i8.
Hordeum quoque
in
libi.
& paleas
J19
equorum
,
&
ju-
in Libaiio
ufque ad hyflopum qus egreditur de padiiieruit
Hientorum deFerebant
conftitutum
locum ubi erat rex
juxta
riete
&
,
de jumeatis
&
at)
volucnbus
8c
reptilibus
&
pifcibus.
19. Dedit quoque Deus

fapientiam Salomoni
quali
,
fide Not.
34. Et veniebant de cunftis populis ad audien-
&
,
dam
fapientiam Salomonis
,
6c
univerlis regibus
prudentiam multam nimis
&
latitudinem cordis
terra;
qui audiebant fapientiam ejus.
arenam
qux
eft in
littore maris.
NoTA AD VeRSI ONEM ANTIQUAM.

t. 29. Ambrof.
in Pf.
QhU
t.jl:s
;
erat Litititdo diriits ejui
mci-.iW/f
Kl'c'^^
fimiliier
926. b. Scriptura dkit , Jicttt arena maris innnin Pf. 118. 1017. a. Gr. Ki s/aiis
4?.
to. i.
,
dedit Dami:i!ts pruderiualii
Snlomom
cordis
,
\^ fap:e^nuim
multam
juxta
falde
amphtiidinem
Jicttt
arena
qtta
fp^V'i* f ^
2aAw,Uit';'
U^f*'-'*'
ô'^H'' Cipc/gi?
mare.
CAPUT VULGATA
V.
NOVA.
,,
562
tenipli.
LIBER
Ec
,
III.
REGUM.
NOVA.
tuHinis,
Cap.
VI.
VULGATA
4.
5.
& viginticubitoslatitudinis, & vipinticubitos

:
Fecitque in tempio feneftras obliquas.

.xiiiticavic fiiper
in
,
altitudmis
&
operuit illud
atque veliivitauio punlll-
gyrum
oraculi
6.
parietibus
&
panetem templi tabulata per domus per circuituni templi &

quinque cubitos medium tabulatum fex cubifubter erat
,
ino
fed
& altaie veftivit cedro.

quoque ante oraculum operuit auaffixit
in
,
ii.
Domum
fecit latera in circuitu.
ro puriflfimo
retur
&
laminas clavis aureis.

teniplo
Tabulatum quod
21. Nihilque erat

:
quod non auro tegetexit auro.
habebat latitudinis, & torumlatitudinis,& tertium tabulatum feptem habens cubitos latitudinis. Trabes auteni pofuit in domo per
circuitum forinfecus
7.
,
led
&
totum altare oraculi
ij. Et
fecit in
oraculo duos cherubim de lignis

altitudmis.
olivarum
decem cubitorum
ut
non h^rerent muris templi.
24. Quinque cubitorum ala cherub una,
& quin-
Uoinus auteni
cum
7
eft:
,
:
f-'ide
A'ot.
que cubitorum ala cherub

bitos habentes
altera
ala;
id eft
decem cu-
Kdificaretur, delapidibus
dolatis atque perfeitis sdificata
fecuris
,
&
malleus
&
&
in
alterius
i
5
:
, a fummitate fummitatem.
unius ufque ad ala;
pmne fcrramentum
non funt audita
domo
8.
trae
:
ciim a^diticaretur.
Oftiuni lateris medii in parte erat
dus
in
Decem quoque cubitorum erat cherub fecunmenfura pari , & opus unum erat in duobus
,
domus dex-
& per cochleam afcendebant in medium coenaculum & a medio in tertium. 9. Et a^dificavit domum & confummavit earn
,
,
:
cherubim
i6. id eft, altitudinem h.ibebat unus cherub de-
cem cubitorum
ris
:
&
fimiliter
cherub fecundus.
in
27. Pofuitque cherubim
medio templi
,
interio-
texit
quoque domum laquearibus

o.
cedrinis.
Et
.'Edihcavit
tabulatum fuper
,
qumque
ccdrmis.
II
.
cubitis altitudmis
&
operuit
omnem domum domum lignis
extendebant autem alas fuas cherubim tangcbat ala una parietem , ala cherub fecundi tangcbat parietem alterum als autem alters in media
&
&
parte templi
eft
fe
invicem contingebant.
Et faftus
:
fermo Domini ad Salomonera

adifieas
28. Texit quoque cherubim auro.

19. Et omnes parietes templi per circuitum fculpfit variis cilaturis
dlcens
1
1.
Domus hxc quam

, ,
fi
ambulaveris
,
in
pra;ceptis meis
ris
&
&
torno
&
fecit
,
in
eis
cheru-
judicia
,
mea
feceris
&
;
cuftodie-
bim
tes
& palmas &

,
pifturas varias
quafi prominen-
l.Rf. 7.
I. Pa/.
1(5.
omnia mandata mea gradiens per ea tirmabo fermonem meum tibi , quem locutus fum ad David
Ifracl
de
50.
pa'riete
&
eg'rediente'
Sed
&
pavimentum domus
texit
auro intrin-
22.9.
patrem tuum. I 5. Et habitabo in medio filiorum derelinquam popiilum meum ifrael.

14.
igituraidiricavit
fecus
,
&
extrinfecus.
& non
31. Et in ingreffu oraculi fecit oftiola de lignis
Salomon domum,
& confum-
mavit earn.
Et xdificavit parietes domus intrinfecus tabu Jatis cedrinis , a pavimento domus ufque ad fummitatem parietum , ulque ad laquearia operuit Ii1 5.
quinque. , poftefque angulorum Et duo oftia de lignis olivarum fculpfit in eis pifturam cherubim , & palmarum fpecies , anaglypha valde prominentia texit ea auro ope-
olivarum
5
1.
&
&
& &
,
ruit tarn
cherubim qu^m palmas
&
cetera
auro,
lignis
&
53.
Fecitque in
introitu templi poftes

:
de
gnis cedrinis intrinfecus

tabulis abiegnis.
&
texit
pavimentum domus
olivarum quadrangulatos
16. ^dificavitque viginti cubitorum ad pofteriorem partem templi tabulata cedrina , A pavimento uf-
34. & duo oftia de lignis abiegnis altrinfecus utrumque oftium duplex erat , & fe invicem tenens
:
&
aperiebatur.
3
que ad iuperiora
culi in
I 7.
&
fecit
interiorem
domum
ora-
5.
Et
fculpfit
cherubim
:
&
palmas
&
cslatu-
Sandum
fanftorum.
ras valde eminentes
operuitque omnia laminis aureis
Porro quadraginta cubitorum erat ipfum tem-
opere quadro ad regulam.

;6. Et xdificavit atrium interius tribus ordinibus lapidum politorum , & uno ordine lignorum cedri.
3
pluni pro foribus oraculi.
18. Et cedro omnis
domus
intrinfecus veftiebatur
habens tornaturas
tur
&
;
junfturas
fuas fabrefadas
&
7.
Anno quarto fundata

;
eft
domus Domini
in
ca:laturas eminentes
:
omnia
cedrinis tabulis veftiebanin
menfe Zio
38.
nee omnino lapis apparere poterat
pariete.
ri
19. Oraculum autem in medio domus , in interioparte fecerat , ut poneret ibi arcam foederis Do-
menlis
& in anno undecimo menfe Bui ( ipfe eft odavus ) perfeda eft domus in omni opere
, :
fuo
& in univerlis utenfilibus fuis
Editicavitque
cam
mini.
annis feptem.
viginti cubitos longi-
io. Porro oraculum habebat
NoTA A D VersIONEM AD
f.y. Huic refpondent quae Ambr. ait 1. 1. de interp. Dav.C.7. to. l.649.b. Scriptron eft : tie fecuris ^ malleus domumHeimtret. Item S. Paulin. ep. 52. 214.3. Malleus
l;;
A N T
Gr. Ki
it
Q U A M.
J.
liter in
eif!i&,
,
'h/j.ehk!
iis
cai'
1.
cxeuc? Qifvfir
uV Mu'cdii
tS
uw
&c." Vide
Auil.
de
promifl".
ap.
Profp. p. 154. b.
J'ecurts
(5
tmne vas Jerreum non audiatur
in ea. Simi-
CAPUT
I.
i''/.
VII.
,
Vu LGATA NOVA.
9. 10.
J_V
xit.
2.
> Omum
autem fuam êdificavit Salomon tredecim annis , ad perfedum ufque perdu-
qus quadraginta quinque columnis fuftentabatur. Unus

autem ordo habebat columnas quindecim
4.
&
contra
fe
invicem pohtas
^diticavit quoque
domum
,
faltus Libani
cen-
tum cubitorum
torum
longitudinis
&
quinquaginta cubialtitudinis
:
:
latitudinis, &triginta
cubitorum
&
quatuor deambulacra inter columnas cedrinas quippe cedrina exciderat in columnas.

3.
ligna
^ regione fe refpicientes , iquali fpatio inter 5 columnas , fuper columnas quadrangulata ligna in cundis squalia. 6. Et porticum columnarum fecit quinquaginta cutriginta cubitorum latitudibitorum longitudinis ,
&
&
&
Et tabulatis cedrinis
veftivit
totam caraeram.
nis
&
alteram porticum in faeie majoris porticus
,:
,; ,
LIBER
& columnas &
,
III.
REGUM.
NOVA.
27. Et
eft
,
Cap. VII.
decern bafcs jeneas
VULGATA
eplftylia fuper
folii
,
J5
,
columnas.
fecit
quatuor cubito-
7.
cit
:
Porticum quoque
in
qua tribunal
fe-
rum
longitudinis bafes fingulas,

,
& quatuor cubitorum

,
& texit lignis cedrinis A pavimciito ufquc ad

,
luin-
latitudinis
&
trium cubitorum altitudinis.

intcrrafile erat:
mitatem.
Et domuncula in qua fedebatur ad judicandum , eiat in media porticu , limili opcie. Domum quoque fecit fili;E Pharaonis ( quam uxorem duxeiat
8.
i8. Et ipfum opus balium fculptur* inter )undturas.
&
19. Et inter coronulas

ves Pc cherubim
fubter leones
;
&
pleftas
leones
& &
bo:
Siif, 5.
&
in junfturis fimiliter
,
defuper
t-
Salomon) tali opere quali & banc porticum. qui ad normam 9. Omnia lapidibus pretiolis quandam atque nienfuram tarn intrinfecus quim extrinfecus feirati erant k fundamento ufque ad fum,
&
& bovcs
,
cjualj
lora ex a;re dependcntia.
)o.
Et quatuor
fiifiles
rota; per bafes fingulas,
axes
srei
& per quatuor

contra
.
partes quafi humeruli fubter !ufe invlcein refpeftantes.
tereni
5 I
mitatem parietum
majus.
I
&
e.Ktiinfecus
ufque ad atrium
pretiofis
Os quoque luteris intrinfecus
erat in capitis fum-
mitate:
&quod
:
forinfecus apparebat, unius cubitierat

,
o.
Fundaments autem de lapidibus
la-
totum rotundum
paritercjue
habebat
unum
,
cubitutn
ca.-
pidibus magnis decern five ofto cubitorum.

II. t delupei- lapides pretiofi aequalis menfuras
fefti
& dimidiuin
latura; erant
in
angulis
autem columnarum varix
&
media intercolumnia
quadrata non
erant, finiiliterque de cedro.

,
rotunda.
II. t atrinm majus rotundum
trium ordinum
:
}i. Quatuor
quoque
,
rot.^,
qua per quatuor anfibi
de lapidibus necnon & in ticu domus.

I
? .
feciis
&
unius ordinis de dolata cedro

inteiiori,
gulos bafis erant
coha;rebant
fubter bafim
una
cur-
atrio
domus Domini
& in porHiram
rota habebat altitudinis cubitum

; j
. ,
& &
femis.
in
Milit
,
quoque rex Salomon
&
tulit
ru
fieri
,
Tales autem ror.-E erant quales folent axes earum , radii, canthi ,
:
&
&
&
mo-
de Tyro
tre
dioli
omnia
ful'ilia.
14. (ilium mulieris vidui de tribu Nepbthali, pa-
54.
Nam & humeruli

,
Tyrio
.-ere.
artificem
,
&
ex
cit
intelligentia
&
^rarium , plenum fapientia , doArina ad faciendum omne opus

,
&
los bafis unius

3
5.
illi quatuor per fingulos anguex ipfa bafi fufiles conjunfti erant. In fummitate autem bafis erat quiedam rotun-
&
Qui cum veniflet ad regem Salomonem omne opus ejus.

5.
fe-
ditas
diniidii cubiti
ita
fabrefafta
ut Inter defu,
per
pofl'et
imponi
habens cajlaturas fuas
variaf-
Et
finxit
duas columnas sreas
decem
:
& oc-
Jer. Kz,
to cubitorum altitudinis
II.
columnam unam & linea duodecim cubitorum ambiebat columnam utramque. 16. Duo quoque capitella fecit qus ponerentur fuper capita columnarum fulilia exa:re quinque cu, ,
:
que fculpturas ex femetipfa. }6. Sculpfit quoque in tabulatis illis qus erant ex xre , in angulis , cherubim , & leones , palmas quafi in fimilitudinem hominis ftantis , ut nonc^lata,
&
&
fed appofita per circuitum viderentur.
bitorum
altitudinis capitellum
unum
,
& quinque
;
cu-
bitorum
17.
altitudinis capitellum alterum
&
fibi
In hnnc modum fecit decem bafes , fufura una 5 7. menfura , fculpturaque confiniili.
38.
Fecit
&
quail in
modum
:
retis
&
catenarum
quoque decem
quoque
luteres
,
sneos
quadraid eft
invicem niiro opere contextarum. Utrumque capitel-
ginta batos capiebat luter unus
eratque quatuor cu,
lum columnarum fulile erat feptena verfuum la in capitello uno & feptena retiacula in
,
retiacucapitel-
bitorum
fingulos
,
luteres per fingulas
decem
bafe
pofuit.
lo altero.
18. Et perfecit columnas,
&
duos ordines per

,
circuitum retiaculorum lingulorum

tella
:
ut tegerent capi,
qure erant fuper fummicatera

fecit oc capitello
,
malogranato-
Et conftituit decem bafes , quinque ad dex3 9. teram partem templi, quinque ad finiftram mare autem poluit ad dexteram partem templi contra orientem ad meridiem.
&
rum eodem modo

lumnarum
,
lecundo.
19. Capitella autem

quafi opere
qu.T erant fuper capita colilii
fabricata erant in porti-
40. Fecit ergo Hiram Icbetes fcutras mulas perfecit omne opus regis Salomonis plo Domini.
, ,
&
&
& hatem-
in
cu quatuor cubitorum. zo. Et rurl'ura alia capitella
41. Columnas duas

in
&
,
funiculos capitellorum
:
fummitate colum-
fuper capitella
ut operirent
columnarum duos
fiiniculos
&
retiacula
duo
narum defuper juxta menfuram

tiacula
:
column.-B contra re-
duos
qui erant fuper capita
malogranatorum autem ducenti ordines erant

in
in circuitu capitelli fecundi.
ii. Et ftatuit duas columnas
porticu
,
templi
columnam dexteram vocavit earn nomine Jachin fimiliter erexit columnam fecundam & vocavit nomen ejus Booz. ii. Et fuper capita columnarum opus in modum
cunique
ftatuiffet
:
columnarum. 4 1. Et malogranata quadringenta in duobus retiaculis duos verfus malogranatorum in retiaculis fingulis, ad operiendos funiculos capitellorum qui erant ,
:
fuper capita columnarum.
43. Et bafes decem
lilii
poluit
perfeftumque
eft
opus columnarum.
44. Et mare mare.

vafa
unum
,
& luteres decem fuper bafes. & boves duodecim fubter

regi
2. P.ir.
i). Fecit quoque mare

labio ufque ad labium
,
4- ^'
decem cubitorum a rotundum in circuitu quinfufile

:
45. Et lebetes
,
&
fcutras
qu.-E
fecit
Hiram
hamulas omnia , Salomoni in domo Do:
&
que cubitorum altitudo ejus , refticula triginta cubitorum cingebat illud per circuitum. 14. Et fculptura fubter labium circuibat illud decem cubitis ambiens mare duo ordines fculpturarum
;
&
mini
de aurichaico erant.
46. In carapeftri regione Jordanis fiidit ea rex in argillofa terra , inter Sochoth Sarthan. 47. Et pofuit Salomon omnia vafa propter mul-
&
ftriatarum erant fuiiles.

i
5
.
titudinem autem nimiani non erat pondus iris.

, e quibus tres ad occidentem , ad orientem, mare fu-
Et ftabat fuper duodecim boves

,
48. Fecirque Salomon omnia vafa

mini
;
in
refpiciebant ad aquilonem
tres
S: tres
&
altare
aureum
ad meridiem
eo,;
& tres
:
&
nienfam
,
fuper
:
domo Doquam pone-
&
rentur panes propofitionis
auream
,
per
defuper erat quorum pofteriora univerfa

luteris
in-
trinfecus latitabant.
&
,
candelabra aurea quinque ad dexteram, 49. quinque ad finiftram , contra oraculum ex auro
,
:
&
16. GrolTitudo autem

di
trium unciarum erat

,
puro
&
quafi
lilii
flores
,
&
lucernas defuper aureas
labiumque eius, quafi labium

lilii
:
calicis
&
folium repan-
&
forcipes auieos
5 :>.
,
duo
millia batos capiebat.
Tom.
1.
& hydrias & fufcinulas & Bbbb

,
pliialas
ij
& mor-
, ,
564
tariola
,
LIBER
&
thuribula
,
III.
puiirt'imo
REGUM.
NOVA.
Cap. VIII.
,
VULGATA
de auro
:
&
caidi,
in
domo Domini
,
&
intulit qua;
fanaificaverat
,
Da-
nes oftiorum
i.Piii. y. I.
domus interioris Sanfti fanftorum & ortiorum domus templi ex auro erant. Kt perfecit omne opus quod taciebat Salomon S I
,
.
vid pater fuus
argentum
&
auium
&
vafa, re-
pofuitque in thefauris
domus Domini.
C A
2, P.ir. J. 2.
1
P VU
,
U T
l G A T
IfV
1 1
VIII.
N O V
.
A.
TUnc cum
raiil
:
congregati funt omnes majores natu

principibus tribuum
&
&
duces ta-
re propter
ni
non poterant facerdotes ftare miniftranebulam impleverat enim gloria Domi:
&
miliarum tiliorum Ifrael

rufalem
vicate
1.
ut deferrent
,
ad regem Salomonem in Je, arcam foederis Domini, de ci-
domum
1
Domini.
ait
1.
Tunc
nebula.
Salomon
Dominus
dixit ut habita-
2.
Par.
David id eft , de Sion. Conv^nitque ad regem Salomonem univerfus

in nienfe
ret in
6. i. a;dificavi
li. if.dificans
domum
in
in
habitaculuni
Ifrael
Ethanim,
in
folemni
die, iple
eft
tuum
omni
I 5
tirmiflinium folium
tuum
fempiternum.
Ifrael ftabat.
menlis
3.
leptimus.
14. Convertitque rex faciem
fuam, &benedixit
tuleVeneruncque cunili fenes de Ifrael, runt arcam facerdotes tabernacu4. cSc portaverunt arcam Domini, omnia vafa fanituarii , qu:e erant lum fcederis,
&
ecclelis Ifrael
.
omnis enim ecclefia

:
Et
, ,
ait
Salomon
manibus
&
Ifrael
qui locutus eft
Dominus Deus ore fuo ad David patrem

Benediftus
,
&
:
meum
16.
&
A
in
ejus perfecit
dicens
in
tabernacuio
5.
& ferebant
ea facerdotes
&
Levita;.
Rex autem Salomon,

arcam
,
&
,
omnis multitudo
gradiebatur
Ifil-
rael
qui convenerat ad eum
cum
lo ante
& immolabant oves &

numero.
boves abfque
qua eduxi populum meum Ifrael de .gypto, non elegi civitatem de univerfis tribubus Ifrael, ut jedificaretur domus, eflct nomen meum ibi fed elegi David ut ellet fuper populum meum
die
&
ffiftimatione
&
Ifrael.
6.
ni
in
Et intulerunt facerdotes arcam foederis Domi-
17. Voluitque David
pater meus idificare doIfrael

:
2. Kfj.
locum fuum, in oracuium templi, in Sanflrum fanAonim , fubter alas cherubim. 7. Siquidem cherubim expandebant alas fuper locum area; , & protegebant arcam & veftes ejus defuper.
8.
mum
nomini Domini Dei
7. y.
Cumque
eorum
eminerent
vevftes,
&
apparerent fum,
iS. & ait Dominus ad David pntrem meum: Quod ccgitafti in corde tuo ^dificare domum nomibene fecifti hoc ipl'um mente traftans. ni meo 19. Veruntamen tu non idificabis niihi domum,
,
mitates
foris fanftuariuni
ante oracuium
non
fed
filius
tuus, qui egredietur de renibus tuis
ipfe
apparebant ultra extrinfecus , qui in pra:fentem diem.

Exod. ^4.
Jifi'.
&
fuerunt ibi ufque
aediticabit
domum
:
nomini meo.
10. Confirmavit Dominus fermonem fuum, quern

locutus
eft
i'7.
9.
In area autem non erat aliud,nili dua; tabu,
ftetique
pro David patre meo

,
&
fedi
:
9.4.
Lt lapidei
quas pofuerat
in
ea Moyfes in
filiis
Horeb
,
fuper thronum Ifrael

ajdificavi
iicut
locutus
eft
Dominus
Ifrael.
&
quando pepigit Dominus fojdus cum

egrederentur de terra vEgypti.
10.
Ifrael
cum
domum
,
nomini Domini Dei
21.
exiflent facerdotes
,
Et
eft
Faftum
,
eft
autem, ciim
Domini
de fanftuario
nebula implevit
domum Domini
in coelum
do
egrefli
locum arcrs , in qua foedus quod percufiit cum patribus noftris, quanfunt de terra jtgypti.
conftitui ibi
Versio antiqua.
Talg.
t.
VULGATA NOVA.
21. Stetit autem Salomon ante altare
ni in confpeitu ecclefia Ifrael
,
pro
fi,
expandk manus
fiias
Domi-
'"ti'-e-iij-
& expandit ma-
nus fuas
z-;.
in
crelum
ait
:
Sc ait
Domine Dens
Ifnel,
non
eft fi-
milis tibi Deus, nee in coelo kiiiiim, neque in

terra
lis
deorfum
Domine Deus Ifrael , non eft fimiDeus in cceIo defuper, & fuper terram deorfum qui cuftodis padum & mifericordiam fervis tuis , qui ambulant coram te in toto corde fuo.
15.
tui
:
&
14. Qui cuftodifti fervo tuo David patri

locutus es ei
:
ore locutus es
&
U L G A T A NOVA. meo qua te capere non poflimt quam aedificavi? manibus perfecifti
quanto magis domus hxc
ut liKC dies probat.

2.5.
18. Sed refpice ad orationem fervi tui,
& ad
:
pre-
Nunc
igitur
Domine Deus
Ifrael, conferva
ces ejus
2. Ef^. 7. 12.
famulo tuo David patri meo qu.'E locutus esei, dicens Non auferetur de te vir coram me, qui fedeat fuper thronum Ifrael ita tamen fi cuftodierint filii tui viam fuam ut ambulent coram me ficut tu
: :
tionem ,
Domine Deus meus audi hymnum & oraquam fervus tuus orat coram te hodie
:
19. ut fmt oculi node ac die fuper

:
tui
aperti
,
fuper
domum hanc
dixifti
,
:
domum
de qua
nomen meum
in
ibi
ut exaudias orationem
quam
tui
Erit Beut, orat 12. n.
ambuiafti in confpeftu meo.

16. Et nunc
loco
io.
ifto
ad te fervus tuus.
exaudias deprecationem fervi
,
Domine Deus
Ifrael firmentur
ver-
Ut
&
poifto
;
ba tua
eft
qua; locutus es fervo tuo David patri meo.

2.y
puli tui Ifrael
quodcunque oraverint
loco habitaculi
in
loco
,
17. Ergone putandum
fide Not.
&
exaudies
,
in
tui in ccelo
&
ciim
quod
verfe
tet fuper terram
Deus habi> fi enim ccelum
exaudieris
,
propitius eris.
in
& coeli coelorum 31. Si peccaverit homo NoTyE AD VerSI ONEM ANTIQUA M.
non
'
proximum fuum
&
22. ItidemGrsce. "! '!*, V.2?. Gr. Kni UTrr Kifi QC 0fo; cv TW i^v^ ccveo K; tVl TH? 1/i^^ HUTU,
If.
'
capitint
fuper terram hahiiabit

Aiv^w; Ka7o(Jino!".
icqq. I/. Hjiic verfura fartimexpriniir vet. Iren. Interp.

c.
&
Onotiiam fi
-vere
habitabit
Deiis
cum hoimnibus
Jtlper
f-
ram
? fi icclum
55 cmltim iocli tion Jiijjicient tibi ?
1.
4.
27. 264.
c.
ciim legit
Si iieri
Dim
giiem idli
LIBER
&
venerit
III.
REGUM.
;
Cap. VIII.
:
5^5
VULGATA NOV
habuerit aliquoH juramentum, quo teneatur aftiiftus
rit
propter juramentum coram altari tuo in

,
verit
omni homini de populo tuo Ifrael fi quis cognoplagam cordis fui , & expanderit manus fuas in
hac
domum tuam
domo
in coelo
;
31. tu exaudies
&
fjcies,
&
judicabis
fervos tuo?, condcmnans impium , & reddens viam luam fuper caput e)us, juftiricanfiiue juftum , & retribuens ci fecundum |uftitiim luam.
3
&
39. tu exaudies in coelo in loco habitationis tun?, repropitiaberis, tacies ut des unicuique fecun-
&
diim onmes vias fuas,

tu nurti folus cor
llcut
videris cor e]us
quia
omnium
,
filiorum
homincm)
J.
Si fugerit
populus tuus
ell tibi
)
,
ll'rael
inimicos fuos
,
40.
ut timeant te cundis
diebus, quibu^ vivunt
&
quia peccaturus
&
ageiites pcenitentiam
, ,
fuper faciem terr.^
quam
dedifti patribus noftris.
conStentes nomini tuo

54. exaudi
coelo,
venerint
& oraverint &

,
deprecati te fuerint in
in
domo
hac
alienigena, qui non e(t de populo 41. Infuper tuo Ifrael, ciim venerit de terra longinqua propter
&
&
dimitte peccatum populi
nomen tuum
tui Ifrael
&
reduces eos in terram

fuerit
quam
dedirti
&
patribus eorum.
3 J
.
( audietur enim nomen tuum magnum , manus tua fortis, & brachiuni tuum 4 1 externum ubique ) ciim venerit ergo & ora. ,
Si
claufum
coelum
& non pluerit proppcenia peccatis fuis con-
verit in
hoc loco
ter peccata
eorum,
&
orantes in loco ifto,

,
43. tu exaudies
culi tui
,
in coelo
in
firmamento habita-
tentiam egerint nomini tuo

verli
&
&
&
:
fuerint propter affliiitionem
fuam
alienigena
omnia pro qmbus invocaverit te uc difcant univerii populi terrarum nofacies

,
36. exaudi eo in ccelo,

,
dimitte peccata fer:
men tuum
bent quia
timere
licut
populus tuus Ifrael

eft
& pro-
vorum tuorum & populi tui Ifrad & oftende eis viam bonam per quam ambulent & da pluviam fuper terram tuam, quam dedifti populo tuo
,
nomen tuum invocatum banc, quam adificavi.

44.
Si egreflus fuerit
,
fuper donmra
populus tuus ad bellum con,
in poflelfionem.
tra inimicos fuos
per viam
quocunque
niileris
eos,
,
37.
Fames
fi
oborta
fuerit in terra, aut peftilen-
orabunt te co.itra viam

contra
civitatis,
quam
elegilfi
,
&
tia, aut corruptus aer, aut
xrugo, aut
locufta
vel
domum
quam
idificavi nomini tuo
rubigo,
&
afflixerit
eum
,
inimicus ejus portas oblices
45.
&
exaudies
,
in ccelo urationes
eorum
& pre-
dens, omnis plagi, univerfa infirmitas,

58.
eorum
&
facies judicium
eorum.
cunila devotatio
&
imprecatio
qui
accide-
VULGATA
i.Tar,
64(1.
NOVA.
tibi (
Versio antiqua.
eft
Quod
,
fi
peccaverinc
)
non
enim
eos
0-
homo
qui non peccet
&
46
non
eft
homo
qiii
non peccavit
Tichon.rig.
J.
iratus tradideris
Jj,
v- inimicis fuis
i
&
captivi duifti fuerint in terram
j'onn
'limicorura longi vel prope,
1.8.
V
47.
tivitatis
U 1 G A T A
NOVA.
52.
&
,
,
egerint pcenitentiam incordefuoin lococap-
res.
&
converli deprecati te fuerint in captivi:
Ut
fint oculi tui aperti
ad deprecationem
exaudias eos
te.
fer-
tate fua
dicentes
Peccavimus
inique egimus
im-
vi tui,
verfis
&
Tu
populi
tui
Ifrael,
&
in uni-
pie geflimus
pro quibus invocaverint

.
48.
&
reverfi fuerint
,
ad
te in univerfo
corde fuo,
,
5 3
enim
feparafti eos tibi in

,
hsreditatem de
&
tota aniina fua

captivi
terr:E
in terra
inimicorum fuorum
:
ad
univerfis populis terra;
licut
locutus es per
Moyfen
de
JE,-
quam
viam
vitatis
dudi
,
fuerint
&
oraverint te contra
lervum tuum
quando
eduxifti patres noftros
fu.i;
quam
,
dedifti patribus
eorum
& cinoora-
gypto, Domine Deus.

54. Fadum eft autem , ciim com pleffet Salomon orans Dominum oninem orationem deprecationem
quam
:
elegifti
&
templi
quod
sediticavi
mini tuo
&
49. exaudies
tiones
in
coelo, in firmamento
folii tui,
banc
furrexit
in
de confpedu
altaris
,
eorum
:
&
preces
eorum
&
facies judicium
enim genu
coelum.
terram tixerat
&
Domini utrumque manus expanderat in

:
eorum
50.
&
propitiaberis populo tuo qui peccavit tibi
55. Stetit ergo

rael
,
&
benedixit omni ecclefia; If-
&
omnibui iniquitatibus eorum, quibus pravaricati

:
funt in te
i*c
dabis mifericordiam
,
coram
eis
qui
cos captivos habuerint

51.
eduxifti
ut mifereantur eis.
eft,
,
voce magna dicens 56. Benedidus Dominus, qui dedit requiem populo fuo Ifioel , juxta omnia qu.e locurus eft non
;
Populus enim tuus
&
ha^reditas tua
quos
fer-
cecidit ne unus
quidem
lei
mo, ex omnibus
bonis quas
de terra igypti
de medio fornacis
locutus eft per
Moyfen fervum fuum.
VuLGATA NOVA.
57. Sit Dominus Deus nofter nobifcum,
cut fuit
fi-
Versio antiqua.
Fiat Dominus nofter nobifcum, ficiitent ^"g. lie pritjejf. cum patribus noftris, non derclinquat nos, nee 5 vittn.t. 10.3 18. ' avertdt nos a fe.
5". 58.
cum
patribus noftris
non derelinquens
nos, neque projiciens.

58. Sed inclinet corda noftra ad fe, ut
ambu-
Inclinet corda noftra ad fe, ut

viis ejus
eamus
in
lemus
in univerfis viis ejus,
&
cuftodiamus
manqus-
omnibus
data ejus
cxremonias ejus, , cunque mandavit patribus noftris.
&
&
judicia
VULGATA NOVA.
59. Et
fint
fermones mei
ifti,
quibus deprecatus
fum coram Domino, appropinquantes Domino Deo noftro die ac node, ut faciat judicium fervo fuo ,
&
Ifrael per fingulos dies: 60. ut fciant omncs populi teir.c, quia Dominus non eft ultra abfque eo. ipfe eft Deus,
populo fuo
;
&
NoT.E AD
*. 4(1.
VerSIONEM ANTIQUAM.
,
similiter
inGr. excepto uno

,
ifiXfTviQ(1.i
pre-
cabit.
*. 57. In fine toUiiur
Grsco additur i 0o; voci Dominus aft; reliqua concordant bene.
& in
prjcter duo, fViy.x'ra/, iaditianAug. Aor. opt. sV./.M'jai )& infia sir dt^ror , in eum , loco iirf fe ! in Ml. Alex, ac ediic. Ald.&Coinpl. mfh urir, ad mm.
t. j8.
^
Ita iiiGrseco
Ju
pro
inclinet.,
Cleg.
566
6i.
Sit
LIBER
nolh'O
,
III.
REGUM.
A T
altare
,
Cap.
IX.
,
V
mino Deo
6i.
ut anibulemus
U LG
quoque cor noftrum perfeSuni cum Doin decietis ejus
ireum quod
Sc
& capere
erat coram Domino minus erat ,' , facnficium , non poterat holocauftum ,
&
&
cuftodiannis mamlata ejus, ficut

Igitiir
&
hodie.
rex,
&
omnis
Ifrael
cum eo
iinmo-
labant viiitimas coram Domino.
6;. Maftavitque Salomon hodias pacificas, quas
immoiavit Domino
bourn viginti duo millia & , ovium centum viginti millia:& dedicaverunt templum Domini rex & Hlii Ifrael. 64. In die ilia fandilicavit rex medium atrii,quod erat ante donium Domini fecit quippe holocauftum jbi, & facriticium, & adipem pacificorum quoniam
,
: :
adipem pacificorum. 65. Fecit ergo Salomon in tempore illo feftivitatem celebrem, & omnis Ifrael cum eo , multitudo magna ab introitu Eniath ul'que ad rivum Agypti , coram Domino Deo noftro , feptem diebus , & feptem diebus , id eft quatuordecim diebus.
,
6fi.
Et indie oftava dimillt populos

,
qui benedi,
centes regi
profefti funt in tabernacula fua la;tantes

,
&
alacri
corde fuper omnibus bonis qus fecerat Do,
minus David fervo fuo
&
Ifrael
populo fuo.
CAPUT
VULGATA
i.TÂftumeft autem cum
JlT dihcium domus Domini
perfecillet
,
IX.
Dixitque Dominus ad
NOVA.
5.
Salomon
a;,
eum
Exandivi oratio,
&
a;di(icium regis
nem tuam
es
,
&
:
deprecationem tuam
quam deprecatus
,
&
Sup. X. <;. I. Par. 7. 12.
omne quod
^-
optaverat
& voluerat
,
facere
ficut
apparuit ei
Dominus fecundo a n t
apparue-
coram me fanftiticavi domum banc quam ^dificafti ut ponerem nomen meum ibi in fempiternuin ,
rat ei
inGabaon.
&
I
erunt oculi mei
&
cor
meum
ibi
cunftis diebus.
Versio
Amhr.npol. Daz'.
fi
q u
a.
4.
Vulgata nova.
Tu quoque
:
i.M. 676.*.
ambubveiis ill COnfpeftu meo, ficut 4 ambiilavit David pater tuus , in fanctitate cordis, & juftitia , ad hoc ut faceret I'ecundiim omnia qua; mandavi ei
fi
ambulaveris coram
me,
ficut
ambulavit pater tuus,

in a;quitate
in fimplicitate cordis,
&
,
&
legitima
& feceris omnia qua; pr.TCepi tibi mea & judicia mea fervaveris
,
VUIGATA
a. Rff.7. II.
ifi.
nova.
auferetur vir de genere tuo de folio Ifrael.
5-
ponam thronum
,
regni tui fuper Ifrael in fern-
Non
piternum
iicut locutus
fum David
patri tuo
dicens
Versio antiqua.
laSmt.
*.
1.
Vulgata nova.
4. hiftit.
6.
iZ.p. j8i. jgi.
non
avertimini a me , dicit cuftodieritis veritatem meam
Quod
fi
Dominus ,
&
autem averfione averfi fueritts vos filii veftri non fequentes me , nee cuftodientes mandata mea & ciremonias meas , quas pro6.
Si
, ,
&
poftii vobis
led abieritis
:
& colueritis deos

fuperficie tem-c,
fanftiticavi
,
alie-
nos
7.
&
eis
,
adoraveritis eos
Ifrael
rejiciam
Ifrael
,
a terra
quam
illis
dedi
in
illis
7.
auferam
:
de
,
quam
& domum
rael in
8.
banc
quam
xdificavi
nomi-
dedi
&
templum
,
quod
nomini
ne meo, projiciam lUam ex omnibus,

perditionem, Et domus hxc
,
&C erit If-
meo
in
projiciam i confpeftu
&: in
erit
opprobrium populo. deferta &; omnis qui

:
proverbium
8.
&
meo eritque Ifrad infabulam cunftis populis.

erit in
,
Et domus h^c
fecit
exemplum
,
omnis
tranfibit per illam
quam rem mui hxc mala?

9.
dicet Propter admirabitur, huic dofecit Dominus terrx huic ,

:
&
qui traniierit per earn
ftupebit
lie
&
fibilabit,
,
&
Deue. 19.14.
'"**
"
&
Quare muihuic?
dicet
:
Dominus
terra huic
& do-
Deum fuum
mala hxc
Quia reliquerunt Dominum Et dicent propter llOC importavit illis DeuS

:
9.
Et refpondebunt
,
minum Deum fuum

terra jEgypti
,
qui eduxit patres
raverunt eos
& fecuti & coluerunt
Quia dereliquerunt Doeorum de fnnt deos alienos, & ado:
eos
idcirco induxit
Dominus fuper eos omne malum hoc.
Vulgata nova.
a. for, 8. 1.
10. Expletis autem annis viginti poftquam sdificaverat Salomon duas

ni
,
milii
in
domos
,
id eft
doinum Domi-
&
domum
(
regis
, frater ? Et appellavit eas terram Chabul , ufque diem banc. 1 4. Milit quoque Hiram ad regem Salomonem cen-
Hiram rege Tyri prsbente Salomoni ligna & aurum |uxta omne quod opus cedrina & abiegna habuerat ) tunc dedit Salomon Hiram viginti oppida
11.
,
tum
viginti talenta auri.
15.
H^c
,
eft
funima expenfarum
quam
,
obtulit
rex Salomon ad a'dificandam
domum Domini & doJerufalem
in terra Galihv\-e.
mum
eft
ei
fuam
li. Et egrediis
oppida
13.
qu>-E
dederat
Hiram de Tyro, ut videret Salomon & non placuerunt

,
fer
&
Mageddo
eam
& Mello & murum & Gazer.

,
,
& He-
16.
Pharao rex jgypti afcendit

igni
:
fuccenditque
& cepit Gazer, & Chanansum qui habitabat

, ,
&
ait
Hsccine
funt civitates
quas dedifti
incivitate
interfccit,& dcdit
I
eam
in
dotem
tilis
fus
NoT> ad Versionem
t. ad
4. Similiter in
,
A N T
Gr. Kai
Q U A M.
o
-t
Grxco
Be
, ij
praeter ifta
CV
SUjVTVIt
,
reclitiidine
pro
J!ifl:tia ,
^S
aciiTr
'i^
f.uiendo
u'/ûi
loco
Ti'.
8.
cU^t; J to? eri o
v-^vf^-U'
t
'sra; o
<A./-
hoc ut ftuerit.
't, 6.
a-o/jsfoêi c? J\i'
.
dvTif
^K^îs?7ai
rri
k-
QucuT ^
Jj
spvcir
''i-j-jitfr
Gr. 'Ei/ /; aTro^^pvlii; dvo^^ttfiMT!
ra
rirci;
sVo/iio;
KuCtoi
irrcfg
7n tuutyi,
tu
a'av Tiira ;
T^. 9.
Jj".
UTu;fi'i'Co
7. Gr. ij -rh
Kai
c7>iiiy
sâ/J^d Tflv
'Io^^ha k-tto th; */h;, m; s/ijita
a'uTM
Gr. Kai ffyii/' 'Ak9' S:" tyiitx.%fu'7rcr Kuc*^r far Aii TSTO Vi)ja7e Kt/'gô; V avrii Trr HMMt
t?tov, S -//5
|MI>.
I
tw oV'^ht/
ei'j
fin,
aVofi,
ex
Js(.j7rK
ifti 'ISl^^
clfumfiii,
i!i
LIBER
uxor! Salomoiils.
1 7.
III.
REGUM.
AT
A
Cap.
IX.
Palmiram
567
in terra folitudi-
V
jtdiiicavit ergo
,
U L G
NOVA.
18.
&
Baalath,
&
Salomon Gazer
&
Betho-
nis.
ron inferiorem
VULGATA NOVA.
19. Ft onirics vicos
,
Versio antiqua.
qui ad fe pertinebant,
,
& erant
ruuni
ciiit
abfque muro, munivit

civitaces equituni
,
&
ut .-^diticaret in
& civitatcs cur& quodcunque ei plaJeiufalem & in Libano

, , ,
,
& omnepropolltiim -Salomonisqiiodef- Au^.quxn.n.m tinavei-at iditicare in .lerulalem, & Libano, &'"/' i-l-i^-f19 in
omni
terra poteftatis iux.
^'
omni terra poteftatis fm. 10. Univerfum populum qui remanferat de Hetliafis & Phereza'is & HeAmorrhreis vsis, & Jebureis qui non funt de tiliis Ifracl: ii. horum tilios qui remanferanc in terra, quos foilicet non potuerant filii Ifrael exterminare fecic Salomon tributarios , ufque in diem
in
,
&
&
20. Omnis populus, qui derelidiis eft a Cetthxo, & AmoiTna;o,& Pliciclxo , &; Ev3co,& Jebufxo, qui non erant ex llrael
:
eorum , qui refiJui erant cum eis in terra, quos non confumpl'erant filii llrael & fubjugavit eos Salomon in tributum , ufque in
2.1.
ex
filiis
hanc.
diem hunc.
V
2.1.
u I G
ATA NOVA.
annos fingulos holocaufta
,
fervire
De filiis autem Ifrael non conftituit Salomon quemquam fed erant viri bellatores & mi, ,
,
&
:
pacificas viftimas
fu-
per altare quod redificaverat
Domino
&
adolebat
eit
nillri e)us
&
principes
&
duces
&
pra;fe\fl:i cut"-
thymiama coram Domino

plum.
perfeitumque
tem-
ruum
2.3.
&
equorura.
Erant autem pi incipes fuper omnia opera Sa,
16. Clairem quoque Fecit rex Salomon
in
Afion-
lomonis prspofiti quingenti quir.quaglnta
qui ha-
gaber
qua: eft )uxta Aiiath in littore maris rubri
bebant fubje&im populum

perabant.
X. F.ir
&
ftatutis
operibus im-
in terra
Idumajs.
1-. Mifitque
nauticos
Hiram
in claffe ilia
,
fervos fuos viros
i 4.
8.11.
vid in
autem Pharaonis afcendit de civitate Dadomum fuam , quam adificaverat ei Salomon

Filia
:
&
gnaros maris
cum
in
fervis
,
Salomonis.
i8. Qui ciim venilfent
Ophir
fumpmm
,
inde
tunc ^dihcavit Mello.

i
5
.
Offerebat quoque
Salomon
tribus vicibus per
aurum quadringentorum viginti talentorum runt ad regem Salomonem.
detule-
NotjE AD Versionem
t.
19.
A N X
.,
Q U A M.
;
Hie vcrfus
is^T^xTuciv
Js/iM^n^,
terra,
&
w
alii
duo
,
feqq. hoc loco

sTpxyt^ccrsu coc%
7/7*
non
,
le:
meret erim
politis
otntiem pupnlitni re/itJnum

his
,
reliqua ut fup. inter^, -rv
gunmr apud LXX.

Kcti ry
fJMtjxi cv
fed infra
c.
10. if. zz. ita fcilicet
tamen
^ tv
'KavavXiV
rff75CaiV, dcin
%xsu)^'Jiv
oiaqJc-
jc,
inaoji Tij
efl ,
Jtegoticttionein
Sa,
lomon
ifi
qiifim negoUAtiti
adrficandff in
Jerui'alcm
ji,
^
tw*
,
rSt 'Uf(i~AoV7ti' , 5 ChiXiian^D fxo , qui non erant ex jitiis Ifrael. to. tsxvx duTat tx. If. 2:. In Grico fie
ruy
/.i ex.
:
mw
^ Gcrgevvof^f^^^fifisr
omm
Ed. Compl. poft 'ic^ysaMi^, addit
cc
fîT
xvr^ ,
filioi
eormn
rejidttos
hoc, T)) TJi , iftud , Tvi"; Ayâs-eia^ t/ry ut in Vulg. & apud Aug. lup. ^.lo. Sola edit. Compl.pofl hoc de #. fup. HvvxTilxi RtTV ^ddit 'axvlx tw ?ia;i', omnem poptilitm at in Gr,
AiCci'^,
poll
,
,'
&
rum
ctvr^;'
cttni eit i in edit.
cum eo , loco ex Compl. non just' xi/t^
fiiis eo'
fed fisr
Vac.
&
al. lie
,
ij7n>,sMt/ifimr
avTe , ':z:t.vla. Tjy xaiV TJJ' &c. quae Nobil. Cc reddit t 0 eppri/<.)
ry
-/.xtx^^xi
cxinde in Vat. & al. i\ vx iSivx/l: ut vicl 'Ioe,ii?v eôAoSpet^caf xvtvv k, aVi'7a7? , quos nan potuerant jilii loco quos non coti" Ifrael exteymi>iare eos : ^ adduxjt fumpjerant ^ fuhjng.T-jit ; reliqua fimilia.
,
CAPUT
VuLGATA
I.
X.
NOVA.
audita fama Salomo,
VE
I
S I
2.P<ir.
9.1.
O
1.
,
O Ed &
nis in
ANTIQUA.
regina Saba
Vide Not.
nomine Domini
venit tejitare
eum
2 venit, bat in corde fuo.
Malt. in anigmatibus.
11.42.
lc.
31.
1 1,
Et ingrelTa Jerufalem multo

divitiis
,
cum comita,
tu
&
camclis portantibus aromata

,
&
&
&
omnia
locuta
eft
qux habe-
Amhr.
10.
t.
1.
2. ojfic. c.
l.Zz.e.f.
aurum
nit
infinitum nimis
ad regem Salomonem
;.
& gemmas pretiofas & locuta eft ei

,
veuni-
verfa qua; habebat in corde fuo.
propofuerat
tere
,
Et docuit earn Salomon omnia verba qus non fuit fermo, qui regem pofTet la:
3..,..
Vide Not.
&
non refponderet
ei.
VuLGATA
4.
NOVA.
ordines miniftrantium
,
Videns autem regina Saba

,
omnem
fapientiam
&
ni
:
veftefque
eorum
&
pin-
Salomonis
5.
&
domum quam
,
.tdilicaverat
cernas
&
holocaufta qua- offerebat in

:
dome Domi-
&
cibos menfa; ejus
&
habitacula fervorum,
non habebat ultra fpiritum
NoT^
If. I.
AD Versionem
1.
A N T
Q U A M.
,
Eo
,
fpeiStant
qus hab. Arobrof.

cmnes
regcs
,
2. offic. 82. e.
trazit
ad Salomon
locuta
efl
ei
omnia qtiacrtnque erant
Qjixrebant
icquic
terra ztdfre faczem Saloiia
in corde fuo.
Tf. 5.
mum^
aitdtre japicntiam ejus
ut ij Saba
regina
Ambr. ubi
,
veniret ad
eum ,
^
:
tentaret
eum
.
in qH.vj}ion:hts.
Gr. Ba-
lomonis
nee
fup. Et auJi-jit omnem Japientiam Saullum verbum pr.tterii'it earn. Gr, Kx'i aTH7x'l'Tut;-
UMOTx SatJa Jaw= 'asif.x:xi xut'ov cr anl'j/xxtli , venit tenure eum in anigmatihus Audlor 1. de promill". apud Prolp. p. 154. i'u Regina Aiiftri venit a fniiius terrs audire japientiatn Salomonzs,
It. z.
K)
ynfer ccurn S^xûifinit ^x.'i'xi rii '^yv;

axpsoi^firv:.^ -mxpx ra
ll>xct>.='jj<;,
s'x
;;
Jvi'/;;
oV
ify.
x-mi-^f-t^sv aV-nT*
Et
annuntiavit
Gr. Kx]
s/ciiAGs
Compl.
ijr
i;f!is
tspi;
Sxx:i/xit
i'
i>.xmii)
aura
aa.t'ici
'f.x.
u/
t'i
KXfSia a'uxKS.
in-
Salomon omnia verba ejus : non Juit verbum defpetlum a rege , quod non indicavit ei. Ambrof. addit : Qîn: Jit i/la , ijuam nihil pr.ttere.U , nee fit aliquid quod ei non annutttiaverit verus Salomon , cognojle tx his qu* anei
568
LIBER
VE
R
S
I
III.
QU
A.
REGUM.
me.i.
Cap.
X.
N OV
A.
:
A N T
VU
6. dixitque
I.
G ATA
Amhr,
Ilti fi'^.
6
7.
Verus
cfl:
feimo,
quem audivi in teiT.i
ad legem Verus
eft
fermo
queiB
audivi in terra
mea
de lermonibllS tuis,
,
&
de
pi'udenti.l
tlU
lupei"
fermonibus tuis,& fuper fapientia

niihi
,
& non Ciedidi his qui dicebant mini, donee VL-ni & videnmt oculi mei & nunc non ell nee dimidia
quidem
hi
:
nia
&
non credebam narrantibus

,
donee
elt
Jpfa veni
&
vidi
ocuUs meis
&
probavi quod
:
p.irs
reciindum
e.i
appolliiiti
bona
fiipcr
qax .innuntiab.mt miomnia qux andi\i in
media pars mihi nunciata non

lapientia
divi.
8.
fuerit
major
&
opera tua
viri tui
,
quam rumor quem au,
mea. Beatx mulieres tux, Scbeati pueritui, qui afl'lftunt tibi , qui audiunt omnem prudentiam tuam.
terra
8.
Beati
te
coram
Temper
& beati fervi tui qui ftant & audiunt fapiemiam tuam
,
VULCATA NOVA.
g.
Sit
placuifti, 6c pofuit te fuper
dilexerit
tuit te
Dominus Deus tuus benediiftus thronum Ifrael Dominus Ifrael in fempiternum

, , ,
cui
,
comconfti-
ta
manus
fingulas.
eo quod
lis
io. Et duodecim leunculi ftantes fuper fex gradus

bine atque inde
regnis.
:
regem
ut faceres judicium
& & juftitiam.
non
eft
factum tale opus
in
univer-
Uedic ergo regi centum viginti talenta auri gemmas pretiolas non aromata muka nimis , funt allata ultra aromata tam muka , quim ea qus
10.
ii. Sed
& omnia
:
vafa
quibus potabat rex Sa-
&
&
lomon
erant aurea
&
univerfa fupellex
:
domus
fal,
tus Libani
de auro puriffimo
pretii
non erat argentum

diebus Salomonis,
dedit regina Saba regi Salomon!.

a. P.ii-.j. 10.
nee alicujus
li. quia
feniel
putabatur
in
11.
Sed
,
&
clallis
Hiram, qui portabat aurum
clalTis regis
per mare
in
cum
,
clall'e
Hiram
,
de Ophir
attulit
ex Ophir iigna thyina
muka
nimis,
per tres annos ibat

,
Tharlls
deferens inde
&
gemmas
,
pretiofas.
lignis thyinis fulcra
,
aurum
11. Fecitque rex de
domus
fimias
& argentum & & pavos.

,
dentes elephantorum
&
Domini
toribus
&
domus regie
allata
&
citharas lyrafque can-
Magniticatus
nes reges terr.e
,
eft
ergo rex Salomon fuper cra,
non funt
hujufcemodi Iigna thyina

)
divitiis
&
fapientia.
neque
15.
vifa ufque in prarfentem diem.
14. Et univerfa terra deliderabat
Rex autem Salomon
dedit regins Saba

;
omqUc-e
,
nis
ut audiret fapientiam ejus,

ejus.
ei
vukum Salomoquam dederat Deus in

munera
, ,
nia quas voluit
&
ei
petivit
ab eo
fervis
exceptis his
corde
tea
ukro obtulerat
abiit
in
munere regio. Qure reverfa
eft
&
i;. Et finguli deferebant
vafa argen-
terram fuam
cum
fuis.
14. Erat autem pondus auri , quod afFerebatur Salomon! per annos fmgulos , fexcentorum fexaginta
fex talentorura auri 15. excepto eo
veftigalia erant
, ,
quod afFerebant
negotiatores
,
viri qui
fuper
&
univerfique fcruta
,
& aurea, veftes & arma bellica aromata quoque & equos & mulos per annos fmgulos. Congregavitque Salomon currus & equites & fadi funt ei mille quadringenti currus & duodecim millia equitum & difpofuit eos per civitatesmunitas & cum rege in Jerufalem.
, ,
2.^'.
z.Par,
'
'4'
vendentes
&
16. Fecit
omnes reges Arabi.-E ducefque terra. quoque rex Salomon ducenta fcuta de
ficlos
2.
7-
Fecitque ut tanta
,
elTet
:
abundantia argenti
in
Jerufalem
quanta
,
&
lapidum
&
,
cedroium prcbuit
qu.-e
auro puriflimo, fexcentos auri

fcuti unius.
dedit in laminas
mukitudinera
campeftrihus.
quafi fycomoros
nafcuntur in
te
17. Et trecentas peltas ex auro probato trecenmin.-E auri unam pekam veftiebant pofuitque eas
; :
i8. Et educebantur equi Salomon! de -Egypto,& de Coa. Negotiatores enim regis emebant de Coa Sc
,
rex
in
domo
:
fakus Libani.
ftatuto pretio perducebant.
18. Feck etiam rex Salomon thronum de ebore grandem & veftivk eum auro fiilvo nimis,
19. qui habebat fex gradus
:
centis
19. Egrediebatur autem quadriga ex .Egypto fexequus centum quinquaginta, ficlis argenti ,
&
totunda erat
in
parte pofterior!
:
& &
fummitas throni
Atque
in
hunc
modum
cunfti reges
Hetbsorum
&
dux manus
hinc
Syris equos venundabant.
atque inde tenentes fedile
& duo leones ftabant juxAD Version EM antiquam.

fiia
NoT^
iii hqtientem
Verus cH: , ^c. T.6. ItaGiJtce, uno demto f/?. f. 7. Ab his vix dil'crepat Grjcciim
:
qu^
iic
-uT/io?
aura sVI
lacc^xv
Tilt'
Kzeiit'
hv
ad ta
fcqq.
tuis
^
-crfpi
Tb
Tô"/!:'
C^
de jermoiie
tr.o
, excipienda lamen pro dr fermoriihits
jitter
ir.
item il Ui vV ih\ to yfiiiû y.xhu^ d-rrwiUiyttv ôi, non funt dwudittm JicHt annuntiavAnt ni:h: ^ loco in edit. Aid. (^ nunc nun efl , &c. in Ml. Alex. iy. s;i
Gr. Vatic. & addit K , i.t loque port, c'm-rvi'ii Q\s a\ini
omnem auditionem quam. 8. A Grseco abed a , ante
beati
fola edit.
,
Compl.
&
al.
,
fro/, hi
te
coram
port tui , paucefinse , loco libi i
ecce
reliqua iimilia :edit.
Compl. loco Aii'w
hab. Aix-sptos,
jemêr.
i's'i
kVeto, inCompl.
iî iixra -rs'
denique kico
yJ.'/Jfr
n-
CAPUT
Versio antiqua.
Vel.
1. 4. c,
hen, Inlerp,
zy. 264.
c.
ET
t. T.
rex Salomon erat amator mulierum , accepit llbi mulieres alienigenas
&
raonis
R
, ,
XI. Vulgata
alienigenas multas
,
nova.
'/ '7"^ '*
&
Nioabitidas,
maâs
&
Sidonias
&
filiam quoque PhaAmmonitidas, IduHethias
&

Uxc
&
feqq. ufque ad
>?.
II. conjunfte
&
non
tfMs;
divilim referuntur ab Irenjso ; multa lamen iplis interpolita habentur in Gijcco faltem Vatic, quae forlitan fua fponte voluntate ptictermilii S. Doctor qu.e veto leguntur fup. t. i. (imiliter exftanc Grice , nili quod huic voci mulierum , fubjiciuntur ifta Ki how di/ru'iu-
&
ciaMxai rejazo'sji!!. Et erant , 2/ concuhinx trecento ; deinde fic , i, iMtCt , &c. ut fup. omilfa voce Jihi. Media autem Ju I'isaf U.U7CC y &.C. non leguntur hocloco in Mf. Alex,
af/y'^"-' sV'azo'cjai
,
j.
ei itxores principes
feptingtnts
ac editt. Aid.
gr,
&
Compl. fed paulo
J.
Apud
Philaftr. Brix. col.
inferiiis ut in Vulg. 714. b, Cc 5;(.ij<cm re:
J , ,
LIBER
t.
Ixiil. Ifrairl
:
III.
REG
tra
eft
,
U M.
NOVA.
Salomon
Cap.
XL
^h
V
,
U i O A T A
de gentibuj, fuper quibus dixit Doininus filiis Noii inj^rcdiciiuiii ad eas iic-quc de illis itigrc;
ut fcquamini
ardciitilTimo
dcos earum. His Itaque copulatut amorc.
34. i5.
diciitur ;ul vcltras
ccitilliiiii cniiii
avcrteiitiorda vcl-
VUI. GATA
j,
NOVA.
(|uafi rcgiiia; feptin:
rucruntcjue
,
ci
uxores
fcv.iginta
genta;
licres
&
com-ubina" ticcciic.c
&
avci tcrunt
mu-
nx,
4.
&
VeRSIO ANTfQUA. rcgini, & odogint.i
conciibieft
JLivcncuLi;
qiiarum niimcrus noii
ThiUHr. b,, 714- *
cor ejus.
4. CunK[ue |ain cflet fL-nex , depravatura eft cor ejus per muliercs , ut fequcrctur dcos alie-
nos
ncc erat cor ejus perfeftuni

,
cum Domino
i)eo fuo
5.
ficut
cor David patris ejus.
Kt fadiim cfl ill tempore fcneOuris Salomon' v. erat cor ejus pcrfeti:m cv.m Domino 4- f Deo fiio &; di\crreriint mulicres aiicnigcnx cor ejus poll deos aiicnos.
nis,
inn. imnp.
7. C4.
'
t,
non
donioruni,
6.
Sed colcbat Salomon Aftartlicn deam SiMoloch idolum Animoniraruni.
&
Fecitque Salomon quod non placiicrat co-
6.
Et
fecit
-Salomon maliinum in confpeflii

abiit poll:
ram Domino,
&
DomJnum
licut
non adiniplc\ it David pater ejus.
ut rci|ueretur
Domini, non
dum David
DomiriUm , quen.admo-
pater ejus.
VULGATA
7.
NOVA.
8.
Tunc
,
rcdificavit
in
Salomon fanum Chamos

(|ui
ido,
Atque
diis fuis.
in
,
hunc
modum
fecit univerfis
,
lo
Moab
montc
ell
contra Jerufalem
&
uxoribui
fuis alicnigenis
qu.c adoltbant thura
He
immola-
Moloch
idolo tilioruni
Amnion.
banc
VutGATA NOVA.
9.
Versio antiqua.
,
Igitur iratus eft
Dominus Salomon!
i Domino
quod
,
9.
Et iiatus
eft
Dominus
in
Salomonem
Vtt.
Inn,
Ittterf,
averf.i ellet
Siif.
mens
ejus
Deo
Ifracl
qui
Z.
9 apparuerat ei fecundo , preceperat de verbo hoc ne fequere10.
&
tur deos alicnos,

vit ei
c>c
non
cuftodivit
qui manda:
10 non cnim erat cor ejus perfe(?um in Domino, l"e:undum cor Da\id pains ejus ;:undum ejus.
Dominus.
Dixit itaque
Quia Dominus Salomoni C<c non cr.fto.iifti pactum meuni & pr.tcepta mea qu e manJavi tibi dilrumpens fcindam regnum tuum & dabo illud
II.
habuifti
,
difrumpens difrumpam
hoc apud
te
manu
tua
&
remum tuum
de
dabo
Ticbm,
rti, 4.
illud ler\o tuo.
J7,
fervo ruo.
J"/. 12. I J-
li.
Veruntamen
illud
in
diebus tuis non faciam,

:
propter David patrem tuum
de manu
tilii
tui
fciudam
15. nee totum
unam dibo
rilio
regnum auferam fed tribum propter David fenum 'o

, ,
meum
14.
&
,
Jerufalem
quam
degi.
12. Verum in diebus tuis non faciam hxc propter David patrem tuum de manu filii tuiaccipiam illud, 5. veriim omne regnum non accipiam , fleptrum unum dabo filio tuo, p/opter Dav id lervum meum , propter Jerufalem civitatem quam ele:
&
g'Sufcitavit
autem Dominus adverfarium

femine regio
,
Salomoni
erat in
Adad IdumzEum de
qui
Edom.
Demafic civitatem, & ledit inei, & remavitin Demalic & erant adveriarii Salomoni ,^& iiracl omnibus diebus Salomonis
:
num ejus iSc congregati Tunt luper eum -iri , erat princeps congregationis , pra:o.:cupa\it
:
Et fufcitavit Dominus .idveriarios Sale- Ludf.ci n i, Adad Idumxum , (5c ElVom filium Anz-rts.afcjU,.\'i^.4, deth in Remathad, Adragas reeem S'oba domi14.
mom,
&
&
VULGATA
1. Ktg.
NOVA.
16.
(
15.
CumenimenetDavidinIduma;a, &afcendifiet
fex enim menfibus

j
ibi
moratus
eft
Joab
&
in
8.14.
Joab princeps militis ad fepeliendum eos qui fuerant inoccidillet omne mafculinum in iduinsa , teifedi ,
omnis Ifracl
donee
inceriraeret
&
omne mafcuUnura
Idunua
NoT. AD Versionem antiquam.

ginx
Ice.
Ae'f.
J.
tcir
Domino
outS luiciiK!; afîrca/ i\1xii:xi Vide Not. ad Tf. I.
,
pro in Domino.
It. 5.
J,
Grjcc. Ka!
'axwKaacl Tp.aazn.xi.
1^.4. sic ap. lien. conjuuClc
& inverfo
,
nunc eiiamin Gr;rco , plutibus tamen ni'H cV ii:tipu yvf-^^ â^xUM/ y i. UK :c

veto Ato
xcel
prxmirtis
Sec.
Vulg. ordine KJ s'>!: :
AJ vedmm e Grxco. t.ti. Ita ex Gracco , ve.bum c verbo. Similiter hab. Ambr. apul. i. Dav. to. I. 6;iS. c. crcepiii duobu: , xeTf.
II.
runi.imctt
a'l/Ta
,
pro
zmim
Gr.
ts^'r )
& he
pro
:
Gr.
ui iup.
jiio,
t
proxime additur, Ka^-is

/icui COT D.iviii
>
t.:t.fSicL
Huic Aati/
vtxifci ecuTV
p.itrti
ejii< :
mm
n
,
(equitur
Compl. txutx. If. I J. Mi;c concinuat omnia cum Grarco fragatur Ambrof. apol. i. Dav. to. i. 6,6.
edit.
quibus {u{-
c. niii
f^fXAicac jfâi'ê^
,
Sec.
1
ut in Lat. at
ii>
prarter
civrSr
fuos
loco nlienos
cditt.
voccm ult. Aid. & Compl.
habet
ii">ifr
initio
z.eruniamen
ti
,
,
>:an
f.lio
loinm
tno
;
ngnxm .unfum
ultimjt
, ;
quod Gr.
nee non
14.
pro
cawea omitcic
1. 5. Teftim. 515. b. lie hab. Et a-jtrurunt Hxores atientêu.i cor ejus fofi deoi Jttos. Gi.:co peiie ad vetbum, antepolitis tamen f.6. Ita aliis muliis qujc rcfpondent Vulgatje tif. 7. 8. Ap. Lu-
eVspw. Cypr.
C^ propter ]tr!ij,ilim
If.
&c.
Nonnulla vaiiant Grjtcc, nempe ftqq. Qazir,

,
f.
de tegib. apoll. 115. e. lie E( Jeat m.tlifnnm ante confprdam Domini , y non .ihiit in vi.\ D.111J pjtris J'ui.
cif.
Cal.
1.
jf.j. Ita Gr.vci

verlils leq.
additii
1.
nonnullii hic
j.
Apud Ambrof.
Dominus
in Luc.
inf. inuio , J17. d. 1 in-
&
loco aJfenariof ^ & aJ-..eTjarii : item AJff , pauloque pod, ExiaJa? 7cr cr ?axui loco inideth in Rcm,itb.iJ i dein 'AJxJs!^!: , pro AJrjgtt s & port plura , A,>'- . P'o Dem.ijic , abfque feq. eivtutem ;
hic
& intra
pto AHjd
mox
&c.
i,
ita,
-i
vixr, i^ rr.ini
in editt.
tamen Aid.
oe
omillis inteimediis, is Jedst Comp!. fequirur : xi; ixiUza
dignaiHS
ejl
in S.ilomonem.
t.
tral
,
10.
Similiter in
Gfico
;
_
iJ'' ', nei/ne
exceptis his,
pro non en:m
erat
pauloque port ,
nnx
Kvfiv
aint
<^ti7 , j. iixeksusa ir MeeuJix. f Compl. Aiî.-xaexinde tarn in iplTs, quam in Vatic. & al. deeil vox SjiItmon: , cum feq. gi. Cypr, 1. J. Teftim. 32J. c. de orac.
&
Tom.
I.
Cccc
sz^
LIBER
&
,
III.
RE GUM.
NOVA.
1 5.
Cap. Xli
quoque
ei
U t G A T A
viri I-dumii de fervis pa17. fugit Aftad ipfe, erat autris ejus cum eo uc ingrederetur ytgyi'tum
:
Sufcitavit
Deus adverfarium Razon

I. -Rtg, 8. J.
filium Eliada, qui tiigerat
Adarezer regem Soba doviros
tem Adad puer parvulus.

de Madinn, veneruiit in infecum viros de Pharan , Pharan troierunt ^gyptura ad Phaiaone.m regem .^^gypti qui terram decibos conftituit , dedit ei domum ,
18.
minum fuum
14.
Cumque
,
luriexiirent
& congregavit contra eum
&
faftus eft
:
I.
Par,
tulermitciue
&
:
princeps latronum ciim interficeret eos David
abie-
18.5.
runtque
runt
&
&
Damafcum , & habitaverunt cum regem in Damafco

:
ibi
& cpnftitue-
legavit.
ij, eratque adverfarius Ifraeli cunftis diebus Sa-
19. Et invenit Adad gratiatn coram Pharaone valde , in tantuni ut daret ei uxorem , fororem uxoris fu:E
lomonis
Ifracl
,
&
hoc
eft
malum Adad
&
odium contra
regnavitque in Syria.
germanam Taphnes reginx. ei foror Taphnes Genubath filium , nutrivit eum Taphnes in domo Pharaonis eratque Cenubath habitant apud Pharaonem cum tiliis ejus. Cumque audillet Adad in ^gypto , dormifle i I David cum patiibus fuis & mortuum efle Joab prin10. Genuitque
I. Par. 16. Jeroboam quoque filius Nabath , Ephrathn;us, deSareda, fervusSalomonis, cujus mater erat nomine I3'^
&
Sarva
mulier vidua
eft
levavit
manum
,
contra regem,
17. Et hsc
caufa rebellionis adversiis
eum,
quia Salomon xditicavit Meilo
&
cosquavit vora-
ginem
civitatis
David
patris fui.
cipem
militic-B
dixit Pharaoni
Dimitte
me
re
?
ut va-
18. Erat autem Jeroboam vir fortis
dam
:
in
terram nieam.
ei
denfque Salomon adolefcentem bons indolis

:
& potens &
viin-
2i. Dixirque
,
Pharao
Qua enlm
tuam
apud me
ille rcf-
duftrmm
univerfa
conftituerat
eum
prsfeiitum fuper tnbuta
indiges
ut quccras ire ad terram
At
domus Jofeph.
pondit
Nulla
fed obfecro te ut dimittas me.
Versioantiqua.
Tcg.
VULGATA NOVA.
zq. Et faftum eft Lueif.Cal.i.-i.h apift. 116. n. exiit de Jerulalem ,
Jcroboas in tempore iUo, invenit eum Achias Silo-
&
&
ig. Faftum eft igitur in tempore roboam egrederetur de Jerufalem ,
illo
ut Je-
2.
Tar,
&
,
inveniret 10.15.
*.
Acliias opertiis erat nites prophetes in via, ambo erant in campo. veftimento novo t apprehendit Achias veftimentuna fuum dirupit illiid novum, quod lliper fe habebat ,
:
&
eum Ahias
pallio
Silonites
:
propheta
in
via
opertus
&
&
novo erant autem duo tantiim in agro, 30. Apprehendenfque Ahias pallium fuum novum,quocoopertuserat,fciditinduodecimpar
tes.
1
.
:
duodecim
3
1
.
fciiruris.
:
Et dixit ad Jeroboam
:
Accipe
tibi
decern
Dominus Deus Ifrael Ecce ego dilVumpo regnum de manu Salomonis , & dabo tibi decern Iceptra.
fciffiiras
:
quoniam
hi'c dicit
Et ait ad Jeroboam Tolle tibi decem fcif hic enim dicit Dominus Deus Ifrael Ec ce ego fcindam regnum de manu Salojnoms , 6< dabo tibi decem tribus.
5
furas
3:.
meum
quam
33.
cit
Et duo fceptra erunt illi, propter fervum propter Jerulalem civitatem, David,
&
fervum
elegi ex
omnibus tribubus
dereliquit
Ifr.iel
pro quibus
me Salomon, &
,
fe-
una tribus reraanebit ei , p;-ppter David , Jerufalem civitatem , quam elegi ex omnibus tribubus Ifrael eo quod dereliquerit me , adoraveric 3 j
}i. Porro
meum
&
&
ma
Allarte idolo idolo Moab ,

:
immundo Sidoniorum ,
& Ca-
Aftarthen
& regi eorum
non .abiit quod redum eft coram me

ter ejus.
Ammon &
religioni tiiiorum in vias meas, ut faceret , ficut fecit Da^'id pa-
deam Sidoniorum , & Chamos deun Moloch Motoch deum fiUorum Ammon & non filiorum ambulaverit in viis meis, ut faceret juftitiam coram me & pricepta mea & judicia , ficut David pa-
Moab
,
, ,
&
: :
ter ejus.
34. Et non accipiam regnum totumdemanu ejus in diebus viti ejus , propter David ferviirri quem elegi , quoniam contra faciam illi ,
54. fed
Nee auferamomne regnum de manu ejus, ducem ponam eum cunftis diebus vita (ux ,
meum
dabo
propter David i'ervum

curtodivit
per omnes dies viti ejus. 35. Et accipiam regnum de

tibi fceptra
filio
manu filii ejus ,
&
decem
ejus
lit Iceptra, dabo duo fceptra , ut fit 36. pofitio fervo meo David omnibus diebus coram me in Jerufalem ci\itate , quam elegi milli ut po-
autem
meum , quem' elegi , qui mandata mea & pracepta mea. Auferam autem regnum de manu filii 3 5 ejus , & dabo tibi decem tribus 36. filio autem ejus dabo tribum unam , ut remaneat lucerna David fervo raeo cundis diebus coram me in Jerufalem civitate , quam ele.
:
nam nomen meum

37.
ibi.
gi "t eflet
nomen meum
ibi.
Et accipiam
te
,& regnabis
in quibus con-
CUpifcit
anima tua,
&
tU eris rex in Ifrael.
autem aflumam , omnia qu^ defiderat animatua

37.
Te
&
,
regnabis fuper
erifque rex fu-
Not.cadVersionemantiquam. A D
Doin. p. III. b.
iff,
hjcc hab.
Et
excila-jit
Dominus fatanan
ad verbum quadrant. Eadem
fimiliter Itg.
Cypr.
1.
de
Salomcni. Similiter Hilar, in Pf. 139. p. 528. a. Exctta-jit Vom. fatanam Salomoni , additque, Ader Idum.tum ,
in via
,
unit. Eccl. p. I9<5. b. exceptis his in fine, ut pcnam nevien meum illU t ut inf. Tt. 56. loco ex omn2hui lyibubus
Ifratl.
ut lup. in Gr, If. 29. Poft hoc

nT.'s-MO;
hxc interponuntur Graece
tr,
j,
55. Pleraque concordant

fcilicet initio
cum
GraEco
hacc
tanciim
dvTir
ti;;
o'Jf , Cf removit
enm
de
%-ia
quae
variant;
deed vox Saionmt, pauloque poft

-^
oraittit Lucif. reliqua
ad verbum quadrant,
praeter feqq.
nonnihil immutata , 'Itj.'jSoK^ , f to Jeroboas , 'Ax'"- 2MinVii?, pro Achias Sthriites , ( folus Alex. 'Ax'0 ""^''' vieiCe^M/îi'.f , amiHtis , pro opertus, abfque feq. erat i demum filn: , fsli , pro erant. pro fcijfuris , leg. fi-ffio.t. 30. Gr. delet habebat ,
pro idotd tmmttndo ^ eft ^Si>C'/i^nlt , ahotmtiiUzoni ; item k. tw; ti'Sc^ôii; , proCiimrt, Xajuc'f;, & pro leq. idolo tdaltf ^ fola edit.Compl. hab. e;V'w?,w ; exinde pro reijgis'
711-, lie ,
"Jtis
,
sTf^cox^'^M*'^'? offetidiculo ^ ut& cV t?^ oêi"? ^l^ ntets , loco in vias ineaf ; demum to t/6;; limpliefi
,
&
citer
1a
fctjpiras
reliqua ut in Lat. lup.

;
tiim
f. 31. Ne verbum quidemvariat in Grsco ad ante Jeroboam. Similiter hahet Cypr.

,
deeft tan-
1.
de
unit.
Eccl. p.
191S.
:
Dominus
b. Sfime tibi decem fcijfitras : quia h.!C dtiit Ecce fciiido regnum de manu Salomonis , i^ da:
bo l:b: decem fceptra
Gr.
f iioTd
rumpo , jrango.
vetbo
elegi ;
abfque feq. pcit. , hjec hab. Stan *wtu lux'iK^ Ta? ,; rt; 7(Taar3/<EKc? ciif'inai,e>fj.a.[ â'lV^ at'T? , quoniam rejijlens rejiâm ei omnes dies vittt ejus , pauloque poft verbo elegi , addit ccuray , eum , deleiis his pofterioribus , quomam contra Jactam , &c. fTf, J j6. 37. Hjsc tola liiniliter habentur Grstce.
loco quod rtiium
If".
34. Gr. pro in diebus -vitx ejus
J.
t.
51. Gr. addit
i/tjT,
in <,
cter
LIBER
per
J
III.
R E G U M.
V
JR. Kr ciir , prxccpcro tilii,
Cap.
r R
s
I
XII.
A N T
I
VULGATA NOVA.
Ifr.li:!.
57'
Q U A.
lut,/.Cal,uiifup,
8. Si igirui- aiulieris
bi
&
ambiilaveris in
e\\
viii nu'is
,
rcftiiiii
coram mc
&
pr.L'Ccpta
,
mca
licut
omnia qurc pr.tccpcro ti, & fcccris quod ciifloclicns mandata iiKa fecit UavicI Icrvus mcus
:
fl
ciiflodicris
omnia quxcunque
mcas,
&: iciis in
vins
&
feccris
c]iiod icdliim cit in

ris
conlpcctii
mco,
ero tecum
&
xciiticabo
tibi
quomodo
tibi Ifraiil
.tditicavi
David
domum fidelcm domum, & tradam
mandara mea , ficiit feiit David IcTMis mens cro tecum, &: xdifitabo tibi domum fidc'lcm, (icut xdificavi David
piaccjn.i
:
mca
&
&
cuftodic-
VUXGATA NOVA.
39. ik affligam fcmcn
cuiidis diebus.
David fuper
lioc
verun-
omnia qua:
fecit
&
fapientia ejus
ecce univerfa
tamen non
qui furrexit
il^gypti
,
ô. Voluit ergo Salomon

,
&
fiiit
aufugit in
in
&
interficcre Jeroboam /Kgyptum ad Sefac regem yiigypto ufque ad mortem Salo-
nionis.
41. Reliquum autem verborum
Salomonis
&
lo'.jf
verborum dierum Salomonis. 4i. Dies autem, quos regnavit Salomon in Jcntfalem fuper oninem ifraci , quadraginta anni funt. 4). Dormivitque Salomon cum patribus fuis , fepiiltus eft in civitate David patria fui , rcgnavitquc Koboara Hlius ejus pro eo.
fcripta funt in libro
&
No TA AD Version
t.
me.M
,
F.
M
,
38.
Vix pauca de pro quo J sT? nv
h'n,
Gisco
'lis 1
diffimilia
nempe
,
todinis
pro quo
antiquam.n ipuntixScei, cuflidkrido

hiiic
item infra
pauliiquc poll
2/ '"/"
prseponitur
ero tecum.
CAPUT
Z.Far
10. I.
.
XII.
8.
VlTLGATA NOVA.
t
.
"T T Enit autem
\
1.
illuc enim Sichem ad coiigregatus erat omnis Ifraci ai conffituenin
Roboam
qui dereliqult confilium

,
fenum
quod dederant
fiierant
ei
dum eum
ed'et in
regem.
filius
eo
& adhibuit adolefcentes & alliflebant

illi
i|ui nutriti
cum
,
At vero Jerobonm
Nabath
cum adhuc
Salomonis
venit ergo
locuti funt
9.
dixitque ad cos
Quod
,
mihi datis confilluni

:
ut
Mgy^pto profugus i facie audita moite e.us , reverfus efl de

i.
regis
.f.g-ypto.
refpondeam populo huic qui dixerunt mihi Levius tac jugum quod impofuit pater tuus fuper nos ?
10. Et dixerunt
ei
Mileruntque
,
&
vocaverunt
eum
,
luvenes qui nutriti fuermt

,
cum
,
Jeroboim & omnis multitudo ad Roboam dicentes

,
:
Ifrael
&
eo
Sic loqiicris
:
populo huic
qui locuti funr ad te,
dicentes
Pater tuus aggravavit jugum nofirum

:
tu
4.
Pater tuus
durifll-
14. T'ide Not.
releva nos. Sic loqueris ad eos

grolTior eft
1 1
.
Minimus
digitus
meus
mum
bis
:
jugum impofuit noimminue paululum de imperio patristui durilTimo, & de )Ugo graviffimo quod impufuit
tu itaque nunc
dorfo patris mei.
ve
Et nunc pater meus pofuit fuper vosjugum graego autem addam fuper jugum veftrum pacer
:
nobis
5
&
ferviemus
ait eis
:
tibi.
meus
ad tertium diem
,
cecidit vos flagellis
ego autem c.-gdam \os fcor,
Qui
iniit
Ite ufque
& revi-
pionibus.
1
vertimini ad me. Ciimque abiilfct populus

6.
Venit ergo Jeroboam

die tertia
,
&
omnis populus ad
rex
,
confdium rex
Roboam cum
e]us
fenioribus, qui
Roboam
I
5
.
ficut locutus fuerat
dicens
afTiftebant
coram Salomone pntre

:
cum adhuc
,
Revertimini ad
me
die tertia.
,
veret
& ait
Quod
buic
.'
datis mihl conlilium
ut relpon-
deam populo
7.
conlilio feniorum
ei
:
Refponditque rex populo dura , quod ei dederant,
dereliAo
Qui dixerunt
Si
liodie obedieris
populo
,
14.
&
locucus efl eis fecundiim confilium juve:
huic
&
fervieris
&
petition!
eorum
,
cefleris
locu-
tufque fueris ad eos verba lenia

tis
erunt
tibi fervi
cunc-
diebus
Pater meus aggravavit jugum veftrum , ego autem addam jugo vertro pater meus cecidit vos flagellis , ego autem ca;dara vos Icorpionibus.
,
num
dicens
VuLGATA
I
?
.
NOVA.
:
Versio antiqua.
quoniam
Et non acquievit rex populo
averlatus fuerat
Sxf.
3'1,1.
eum Dominus
ut fufcitaret ver-
bum fuum
Silonita
,
qi'od locucus fuerat in
manu Ahia
Et non audivit rex plebem quoniam erat converlio a Domino, ut uatiieret verbum fuum , quod locutus eft in m.inu Achia: Selonitx, de Je1
5.
Aug.JtGrat.
' h.jrh.l. 10.741. "
ad Jeroboam (ilium Nabath. 16. Videns itaque populus quod noluidet eos audire rex refpondit ei dicens QuiX nobis pars in David > vel qu.-e hxreditas in rilio Ifai ? Vade in tabernacula tua Ifrael nunc vide domum
,
;
roboam
16
filio
Nabath.
Amhr.
'.
eft nobis portio cum David, neque hxreditas in filiis .Telle. Re\ertere unulquitque in tabernacula tua Ifraci
Non
I.
I. fjp,-,
-r-f-
tuam David. Et
abiit Ifrael in
tabernacula fua.

Horum meminit Ambr. i. z. office. 18. to. 2. 91. e. dicens .Cum populus Ijrarl poft mortem Salomonis rogajjit filnim ejus Riham , tit relevaret ler'jiees eo"it.
14.
per.%ti
refpotiderunt populi.
axsxî'fixfia',
Gr.
K.'
V.'K/iifif,
vel uc in
edit. Aid.
Ti'^
â5^
i
i.
t^
jS-êi^cr, v.uTr
yj-yxr'
er
deindc
vuTr îpiy or
AoiuiJ'
i/;
hx t^f
uiS'ltnTxi'
dm a , JJ? p.ilernt imperii lempereiret aitjleriilium , fpreto fciiili coiijilio , de fngge/lieme adolefcentium re'ponjnm dedtffi hrijiifmodi , ijuta i<; onus adjiceret
rum
i fer-Mtlite
,
l.iiem
fuper patrium
i.iret.
jugum
Jg Iniora graviorihus fuppticiis
mu-
Grice, verbum pro verbo. Rurfus eadem leg. Aug. 1. y. com. Julian, to. 10. 6^4. a. ab his, er.u cen-jer/io , ufque ad Silonii.t , nili quod veibo locutus efl
t.
!$
Ita
ri , &c. Mf. Alcr. 'Ax:Tf rvt t '; veto Compl. 'A-i'fsyJ'^^' in-^.-.i s.'s TO ex:'i!i!,ui Q>^ 'l-g^y\. Addit Ambrol. Ononiam tie bom neque in principem , ttetjue in d'icem trit nobis ; qux abfunc a Grjcco hoc etiam ultimum it:j nobis , decft in pluribus ac pouoribus Ambr. Mfs. quorum edam nonnuUi,loco in dueem , ferunt in judieem. Hieron. in Ifai. 8. to. 3. -^6.
'A-s-jTffjê
'U(Vcyi^
Tec.:.. 'lis^\' edit,
{,
hrc hab. Xcm
rjl
nobis portio in Dei- id
ruejue bTreditJs
pratponic
1. 16.
hccde illo & loco Achi.t hab. prcpbet.e. Ukc anteccdunr apud Ambr. Quo rej'ponfo Tcm. 1.
, ,
exaf-
in filio JefTe. Ambrof. veio ep. 81. to. 2. 1099. l". ntque hxrrdii.ts in Ijruel, ejl nobis portio in Jeuob ,
Son
Vide
Cccc
ij
572
Super
bant
in
filios
LIBER
autem
Juda
,
III.
RE GUM.
ATA NOVA.
ruus
eft.
Cap.
XII.
V
Ifrael
,
U L G
quicunque habitaerat
Porro rex
Roboam feftinus afcendit currum i

:
civitatibus
18.
Mifit
:
Koboara ergo rex Roboam Adiiram , qui

regnavit
&
fugit in Jerufalem
19. recelTitque Ifrael k
domo David
ufquc in
fuper tributa
&
lapidavit
eum omnis
Ifrael
& rnor,
prcefentem diem.
VeRSIO ANTIQUA.
imif.
c.,1.
VULGATA NOVA.
quo10. Faftum
,
1.1. Jt
zo.
Et fadiim
eft
ut audivit
omnis
Ifrael
eft
autem ciim
efl'et
audillet
,
omnis
If-
ni.apcft.ii}./.
ni.iin reverlli!. eft
runr,
&
Jeroboas ex .'Egypto, vocaveiunt eum in fynagoga ,
Jeroboam miferunt & mile- rael quod reverfus & regni- & vocaverunt eum congregate coetu & confti,
flcaverunt
cum
in liVael
ruerunt
eum regem
quifquam
fuper oninem Ifrael
nee fe-
curus
eft
domum David pnter
tribum
Juda folam.
VU
i I.
L G A T A
N O V
Juda
,
A.
Venit autem
gavit univerfam
Roboam Jerufalem domum Juda, & tribum

millia
& congreBenjamin,
bellato,
& ad
Hc
omnem domum Juda

,
& Benjamin &

,
:
reliquos de
populo
dicit
dicens
centum oftogmta
eledorum virorum
14.
Dominus
h
Non
afcendetis, neque
reveita-
rum
1. Par. 11. 2.
ut pugnarent contra
domum
Ifrael
&
redu-
bellabitis contra fratres veftros filios Ilrael
cerent
regnum Roboam hlio Salomonis. 11. Fadhjs eft autem fermo Domini ad Semeiam
,
tur vir in
domum fuam
,
me enim
fa<tum eft vi,
bum
hoc. Audierunt fermonem Domini

ficut eis prasceperat
&
reverfl
virum Dei
i
5
.
dicens
funt de itinere
Dominus.
ioquere ad
Roboam
filium
Salomonis regem
V
lucif.Cal.bifup.
3.1}. './..
s I
ANTIQUA.
* *
fervus
Et rcx SalomoH dormivit cum patribus fuis in civitate David, & regnavit filius ejus Roboam pro eo in Jerulalem & erat lexde*
:
Et erat Salomonis
&:
homo
,
ex
monte Ephrxm
boam ,
lier
nomen
ei erat Jeromatris ejus erat Sarira , mu-
&
nomen
cim annorum ciim regnaret,

Jerulalem nis regnavit in Jerufak
&
fornicaria
VerSIO ANTIQUA.
1
5
.
VuLGATA NOVA.
jEdificavit
,
autem Jeroboam Sichem
in
monte Ephraim
de
&
habitavit ibi
&
egreffiis in-
rEdificavit Plianuel.
2.6.
Jeroboas in corde fuo Nunc revertetur regnum David 27. li afcenderit populus hie facrificium ofFerconvertere in domo Domini in Jerulalem tur cor populi ad dominum fuum Roboam regem
2.6.
Et
dixit
Dixitque Jeroboam in corde fuo
Nunc
revertetur
17
.
regnum ad
domum David,
ifte
fi
afcenderit populus
in
ut faciat facri:
&
ficia in
domo Domini
,
Jerufalem
& converteRoboam
revertentur
tur cor populi hujus
ad dominum fuum
Juda.
z5.
fecit
regem Juda ad eum.
interticientque
me
&
Tunc
igitur
Jeroboas cogitavit ,
& abiit &

,
: :
dixit ad populum duas vitulas aureas , Suiliciat \obis alcendifle in Jerufalem Ecce funt dii tui Ifrael, qui reduxerunr te de terra .tgypti. unam dedit zt). Et pofuit unam in Bethel, in Dan
&
aureos
i8. Et excogitate confilio fecit duos vitulos dixit eis Nolite ultra afcendere in ,
Tikx.
J-
&
:
Jerulalem
Ecce dii de terra Êgypti.

19. Pofuitque
tui Ifrael
qui te eduxerunt
ExoJ.
J*- 8.
&
unum
in
Bethel
&
alterum in
Dan:
30.
ibat
in
30.
&
fadtum
eft
hoc verbum
in
peccatum:
antecedebat populus ante faciem unius vitula; ufque Dan. fecit Et fecerunt domos in excelfum , 3 facerdotes partem aliquam populi, qui non erant ex liliis Levi.
1 .
&
fadum eft verbum hoc in peccatum enim populus ad adoranduni vitulum ufque
:
&
Dan,
&
facerdotes 1. Far. 31. Et fecit fana in excelfis , de extremis populi , qui non erant de filiis Levi. n. ij
&
NoT/E A D Versionem antiquam. AD

de promiff. ap. Profp. p. ijy. a. lis Au(5l. T^. 20. Vix unum aut alcerum variat Grxce , nempe , Qum;u-,>i> . pro in finagog^ , & 'UoyZmr.fi. , loco i"?
1.
ad dominum
aVriJ
'n'fli
fuum Roboam , Icgimr -crco; XfCfcc ^ xigê "PsooaV , & in fine port ]da , fequltur , ^ aV:XTCKOi' ^s , ^ Occident me.
JeTchnas.
fequuntur ibid, in Gr.Vat. nempe poft if". 24. qux ahfunt ab edit. Compl. licut a aVulg. faltem eo loci. Obfervat Nobilius in Ml. Alex. aliquo libro ilia ipfa fignis quibufdam elTe notata, quibu5 indicetur ea multis modis elfe repetita , tranfpollta , confufa, male cohxrentia. Quj: vero hie fequuntur de Lucitero , nil differunt a Gr. lup. nili quod pro dorport Juis , iierum femivit , legitur xc;.aTa/ , Jcrmit , quitur k. â.-Jrlilcti niik T^j-oarffic cc:.t^ t ^ Jepelnur cum fnirihus fuis; exinde pro Jj ernt , fie, m:; i.y , cumfiliu! tjpt , & pro I'iginti , J^tiJ ;xx , dnchcjm ; in edit. Aid.
* Hsc, ut
& alia muko plura
&
Tt. 28. Horum loco , Tunc igitur Jeroboas cogitavit , Gr. (.MiMvi , t confilium \cefit rex i rehab. Kai iQvMiJtyjo liqua quadrant , nili quod habetur Gr.jece , ai'aSa.i'fft' , apcendere , pro afcendijje , abfque verbo funt , pod ecce ; pro qui reduxermit , fie, 0/ aV7aô)'7$, mel. Alex, cod,
&
ci
oVii>a-,or.
ft.
Tt.
29. Itidem Grscce.

50. Similiter in Grxco , unoexcepto iTropsuslo , ibat, , deleta voce vitula : cod. Vatic, in fine
&
pro antecedebat
addit K. eixosiy -rir ch'.t Ki>f.iV , fS dimijerunt domum Domini ,'qus defunt in Mf. Alex, ac edit. Compl. Ambrof. ep. 66. to. 2. 10 JJ. b. &iq\i , Hieroboam hoc genus facrilegit induxill'e
,
feptimiiecim. Vid. 2. Paralip. 9. 51. refpondent V'ulgatac c. 11. t. 25. nee differunt a Grafco , nifi duplici vetbo erat , quod deeft , & ante Jeante Sarira. roboam , t.i6. Gr3cce,ante ;n(nc , ponitiuri'/s'', ecce, ficut ante
iôixi-TtTx
,
ut popithts Hebrxorum adoiaret vttulas au-
**
Ifta
&
Item Tertul. adv. Jud. c. i. p. ijj. Judaeos cum Hieroboam vaccas anreas C) 1""^ coluilTe. 1^. 31. Gr. loco fecerunt , hab. eVciuie , fecit, ficut =V v-\\*.hu:y , ftfper excetft, pro in excelfum; item int. locopO'
reas.
ptili, fie,
David, hoc,
fupra.
sii clicr
in
domum 1
reliqua
ad verbum
nifi
ut
in
T? I'M, de populo
teliqua
ad verbum uc
fupra.
t. 17.
Cunda
concinunt
cum Grxco ,
quod loco
LIBER
VULGATA
51.
III.
REGUM.
Ve
Cap.
R
S
1
1 1 T.
I
57^
^"f.Cai.iiii/uf,
NOVA.
,
A N T
Q U A
Conftituitque diem folemncm in mcnfe

,
Oilavo
quintadecinia die menlis

,
in limilitudi-
nem
IblemnlMtis
qu.T celebrabatur in Juda. Et

fimiliter fecit in lietliel
,
afcendens altare,
niolaret
vituli,>
,
ut iniconfti,
quos
fabiicatiis fueiat
32. Et fecit Jeroboas diem feftum in mtnk oftavo,inqiiint<uiecima mends, feciindum diem feftum Juda. lit alcendit in iaciaiio, quod fecit in Betliel, ut lacriticarctante vituUs, qu.is fecit: conftituit in Bethel lacerdotes excellorum
&
tnitque in Betliel
fecerat.
)
Hiterdotes excelibrum
qua;
quos
:;
fecit.
;.
in Betliel
Ec afcendit luper akare quod extruKerat quintadecima die menlis oitavi , quern
,
> Et afcendit in facrarium quod fecit

die
:
in quin-
todecimo
tinxit
finxerat
Ifrael
,
de corde fuo
&
fecit
iblemnitatcm
,
filiis
menfe oftavo, in die fofto, quern a corde liio & fecit diem feftum filiis Ifafcendit in ficrarium
,
&
afcendit fuper altare
ut adoleret in-
rael
&
ut facrificaret.
cenfum.
Not*
S?. 51.
ad
Ver SIGN EM ANTIOUAM.

loco ante
'vittilas,
Diffimilia
decim.x
y
poil
THf
vocem
cV
7)7
nonnulla halientur Grsce , nempe addirur v/i^^pa-, die ^ 5c pro ///d , lie,
tj'ti
t. 55. Optimc
fibi
;
conrtat Lucif. inf. col. iirt.
f.
ubi
^l^Jxy
'Ik'/k
;
in
terra
jmla
Tola edit.
,
Compl.
,
habet
/a'*Eij
t
, f.
exinde pro in JMniria

altare
,
lie
,
t-rl
to
eadem iteium :e(ert tollit lameti in, cum Gr. ante vocem quinto , fola Compl. addit item pro a corde , hic
;
^''narKSiw piper
-jititlabus.
&
pro ant:
vitiila!
tccT;
Ad,
hab. Lucif. in corde

polito
cV
Gr. veto
hic
;
Eadem
:
lurfu: leg.
,
2ii5.
excepiis his
;
in die fijlo
,
idem Lucif. quod addic voci

,
infra
B'^fia.inS,!''' < fni>er altare.,

,
rf.iô,
vitiili!.
ante menje
)cxpj Ixi; , (Icut fVi t*i^ infra, loci in Jacrariumf^ reliqua ut in Lat. fup.
i-iri
&
Jemto feq. in
item
facrificiiwi
pro Jacrario
&
CAPUT
VuLGATA
1.
XIII.
Versio antiqua.
T.iicif.l.
NOVA.
in
"f^
ecce vir Dei venit de Juda
fermoftante
fi-^ ne
Domini
,
in
Bethel
Jeroboam
in
fuper altare
1.
&
:
thus jaciente.
fuper
fennone DoDorai,
E aram bo Domini
fuam,
: :
l.Je rrg,
in Bethel,
facrificare.
&
Jeroboam
ftabat apofl.ziG.f.g.
Et exclamavit contra altare

,
mini
4. Rf^. nus
:
& ait &
Altare
altare
ha.'C dicit
23.16.
Ecce filius nafcetur domui David Jolias iminolabit fuper te facerdotes excelnomine, forum qui nunc in te thura fuccenduut , & ofTa
,
Et propheta invocavit ad aram in verbo Domini, dicens O facrarium, facrarium, hsc dicit Dominus Ecce liliiis nafcetur in domo Dai.
hominum
5.
fuper te incendet.
in ilia die
Deditque
fignum
eft
dicens
:
Hoc
vid, Jofias crit nomen illi, ftcrificabit in te ftcerdotes excelforum , qui facrificant in te j offa hominum comburet in te. 3. Et dabit in ilia die prodigium , quod locu
tus eft
&
&
&
erit
Ecce altare fcindetur , & etFundetur cinis qui in eo eft. 4. Ciimque audiifet rex fermonem hominis
lignum quod locutus
in
:
Dominus
Dominus
Ecce tacrarium difrumpetur,

qua; eft in eo. ut audivit \erba hominis
& efFundetur pinguedo

4.
Dei, quern inclamavera: contra altaie

extendit
Bethel
manum fuam de
eum
;
altari, dicens
,
Appre-
hendite eum. Et exaruit manus ejus

tenderat contra
quam ex-
nee valuit retrahere earn
Dei aram , qux in Bethel erat , iS: extendit manum fuam ad aram , dicens Apprehendite eum. Et arida facia eft m inus regis , quam extendit in eum & non potuit redlicere eam ad fe.
eft
Et faftum
invocantis in
ad
fe.
effiifus eft Altare quoque fcilTum eft, de altari, juxta fignum quod pra;dixerat vir Dei in fermone Domini. Deprecare fa6. Et ait rex ad virum Dei ora pro me , ut refticiem Domini Dei tui tuatur manus mea milii. Oravitque vir Dei faciem Domini reverfa eft manus regis ad eum iJc
5.
&
cinis
&
5. Et ficrificiuiT) ruptum eft, & efFuft eft pinguedo ejus a facrario, fecundiim prodigium quod '^ dixit homo Dei in \erbo Domini. 6. Et refpondit rex , &: dixit homini Dei Roga faciem Domini Dei tui , ut revertatur manus mea ad me. Et rog.ivit homo Dei faciem Domi:
&
ni
iSc
fliila eft ficut
prius fuerat.
eft ficut
re\erfa eft manus regis ad prius fuerat.
eum
6c hCta.
NoTvE ad Version em antiquam.

poll aram , Tf. I. Ira in Grseco , praeter vocemyJ*/!, quae abefl ; in Mf. tamen Alex, ac edit. Aid. addiiur
pro
ill
eo
detrafto praeced.
efl i
Mf. Alex, hab.
w aurSt
editt. Aid. 8c
Compl. Ida fVaiTW.

I. de non conven. cum extendti. Hfc autem vaab hoc, fcilicet verbo audivit , additur I 0ct6i>.sv^
t-'t'
Eadem
col.
:
lurlus hab. Lucif.

e.
t.i. In Groeco ris , nempe initio

i-i
varietates paucae, nee

deefl: propheta
,
magni ponde,
hjeret.
izi.
&
pro dicens
,
legitur
,
riant
Gr^ce
,
n-Kt
dixit
,
deinde loco
tuoixriie''
>
furariam
facraritim
'lillsZ-.xfi
deleturque
,
inf. erat,
poft Eeihel
rurfus adji-
iic ,
Qvi.a.SKtim
in
Altare, altare;
ajcitur
&
pro naf,
ctttir
domo, tUIsIki t
>
oi'x ,
,
donim
i
demta
vetho extendit , praeterquam in ed. Compl. exinde loco ad aram , fie , aVo t? iuaix^r/>i'i , ab altari i
citur ^zcfKiv^
conjunftione 2?
ante
Jojias
cum
,
feq. erit
paulo vcro
at in
ecce
edit.
ante facerdotes , loco ibi A: ; in Gr. enim =V/ Qi , infra non femel. Tichon. reg. 4. 58. b. lixc hab. Altare,
poll editt. vitiose ponunt in te , <juod emendavimus
altare
inter
exaruit
Aid. cVi to .îcafn'cjcf ; atida faSa (ft , ut , pro

repetit Lucif. infra
e.
,
demum
I'Ji
&
1.
dctS , ejus
sfyfdyû, , loco
regis.
t.
5.
Eadem
;
de non conv.
cum
Dominus : Ecce fililis David, hjiat nomen illi. Hilar, prolog,

,
hxc
dicit
nalcetnr de
domo
Al-
hacret. col.
in PI. n. 4.
jacrariiim
fed \oco Jacrificium , conftanrer Ifcg. pauloque poll omitiit prodigtnm : Gr. initio
an.
tariltm
altaritnn
J.ijias
hxc dicit Doniinris
Ecce jihtis nafcetitr

naj-
&
inf.
,
Da-jid
ttoimn ejus. Hieron. epiil. ad Cypr. to. 1.
ejus
habet ,5}iiiaseiti' , altare, pro Jacrario , abfque poll pinguedo ; item pro dixit , ponit iJ'xy.i , dedit ;
696.
cctttr
a.
Altare, altare, h.ec dtcit

,
Dominus : Ecce
cjtis.
jtlttts
reliqua ut inLat. fupra.
domni David
Jojias
nomen
Gr. poll prodigiitm , fubdit ,,>'7''' Tktd to fv/^ff., dcin &' s'^c^pîfce KJîo? , MyuV dicens : Hoc verhnni (juod , &c. in Mf. Alex. T'?to t/:; 0', &c. fubinde loco /no. ilir'in, Gr. hab. conftanter, ^vcix^vanv , altare , 8c pro J'JrrimpetHr , pi'-jyvlxi , jrangittir , ut eV avru , fuper entn ,
"t. ?.
Tt.S. Similiter iterum legit Lucif. 1. de non conv. cum hiret. col. 221. e. ni'i quod pro Roga faciem , hab. Roga rojsSMvr ; 8c ultmio proyicHf prilis a facie, Gr. Aiuhui
fuerat
TsjOT
,
;
ponit tjiiemttdmodum
in casteris
pnmiim , Gr. xata; to ctôetiam non plus difcordat Gra-eum , ni(i

Km)
u-Ttfi
quod
initio hat.
/jokimi)? 'leê/<
tm
, :
,; :
574
tucif.Cni.Jtntn
(-..
LIBER
Et
lociitus eft rex
III.
RE GUM.
&
dini
7.
Versio antiqua.
7.
Cap. XIII. V U L G A T A NOVA.

eft
ad
hominem Dei,
^
'Locutus
cum
btrii.
^jt
IntiA iTiecum in
domiim 6: piande,
Dei ad legem
:
dabo
.
mecum ilomum
8.
autem rex ad virum Dei Veut prandeas , & dabo tibi mu;
**''
tibi
8.
munera.
Et dixit
homo
Nee
fi
mihi
lis
Refponditque
vir
Dei ad regem
Si
dede-
dimidium dares domus tux, non intrabo tecum, nee manducabo panem, nee bibam aquam in hoc loco
pricepit mihi Dominus in vcrbo , dicens Non manducabis p'anem , & non bibes aquam , & non reverteris in via qua ibis in ea.
9.
mihi niediam partem domus tux
iiiam
tecum
nee
comedam panem
:
non veneque bi-
bam aquam
in loco illo
quoniam
:
fie
9. fic enim mandatum eft mihi in fcrmone Domini prscipientis Non comedes panem , neque bibes aquam nee reverteris per viam qua
:
venifti.
non eftreverper aliam viam, fus per viam , qua venerat in Bethel. Et propheta aUus habitabat in Bethel , &; 1 1 nunciaverunt ei omnia opevenerunt filii ejus , ra , qux tecerat homo Dei die illo in Bethel , &: averterunt faciem \erba qux locutus eft regi ;
TO.
Et
abiit
&
10. Abiit ergo per aliam viam,

reverfus per iter, quo venerat in
1 I
.
&
&
non
eft
Betl-.el.
&
jn Bethel
Prophete? autem quidam fenex habitabat narra, ad quern venerunt filii fui ,
ei
verunt
omnia opera
:
qui
fccerat vir Dei ilia

fiaerat
&
die in Bethel
&
eis
verba qu.t locutus

pater
ei
ad
4,patris
1
llu.
regem
eft
narraverunt patri luo.
2.
Et locutus
?
ad eos pater
eorum ,
dicens
11.
abiit
?
Et dixit
eorum
fui
Per quam viam

,
Qua via abiit Et demonftraverunt filii ejus viam per quam ierat homo Dei, qui venerat ex .luda.
Steriiite mihi alinam. 15. Et dixit filiis fuis Et ftraverunt ei , &; afcendit fuper illam 4. & abiit poft hominem Dei , & invenit eum fedentem ilib arbore ihcis & dixit ei Si tu es homo Dei qui venifti ex Juda ? Et dixit Ego lum.
:
Oftenderunt
,
abicrat vir Dei

1
3
.
viam per quam qui venerat de Juda.

filii
Et
ait
filiis
fuis
Sternite mihi
,
afmum.
Qui cum
14.
ftravifl'ent, afcendit
&
abiit poft
virum Dei
:
&
invenit
illi
:
fedentem fubtus terebinthum es vir Dei qui venifti de Juda
&
?
ait
eum Tune
ille
Refpondit
Ego fum.
1
5.
Et
dixit ei
Veni
mecum
& manduca pa-
nem.
ut
:
Non poflum reverti tecum, ne16. Et dixit que manducare panem , neque bibere aquam in
hoc loco 17. quoniam
minus, dicens:
fie
Dixitque ad eum Veni mecum domum 1 5 comedas panem. 16. Qui ait Non poffiim reverti, neque venire tecum nee comedam panem , neque bibam
.
: :
aquam
prsecepit mihi in
in
loco
ifto
Non
ibi,
verho Domanducabis panern ibi,
&
non
1
aquam viam quam ieris.

bibes
8.
&
:
non
reverteris inde per
eft Dominus ad me in fermone Domini dicens Non comedes panem & non bibes aquam ibi nee reverteris per viam
17. quia locutus

,
qua
lis
ieris.
Et dixit ad eum Et ego prophetes fum angelus locutus eft ad me in vertu ficut bo Domini , dicens Reduc eum ad te in do-
18.
tui
:
Qui
ait
illi
&
&
&
angelus locutus
:
Et ego propheta fum fimieft mihi in fermone
mum tuam & manducet panem

,
6c bibat
aquam.
Domini , dicens Reduc eum tecum in domum tuam ut comedat panem , & bibat aquam. Fe,
Et mentitus
19.
eft
illi
:
fellit
eum
9.
manducavit panem in domo ejus, & bibit aquam. -o. Et tcl:um eft, iedentibus illisadmenfam, verbum Domini ad pleudoprophetam , qui reduxit eum. Et dixit ad hominem Dei , qui venerat ex i Juda dicens Ha;c dicit Dominus Propter quod
reduxit'eum
I . ,
;
&
&
&
reduxit fecum
,
comedit ergo panem

hStus
efl
in
domo ejus & bibit aquam. 10. Cumque federent ad menfam
fermo Domini ad prophetam,qui reduxerat eum.

Et exclamavit ad virum Dei , qui venede Juda, dicens Hxc dicit Dominus Quia non cuftodifnon obediens fuifti ori Domini ,
2 I.
: :
rat
exacerbafti
verbum Domini,
&
non
cuftodifti
&
NotjE ad Versionem
Jixit rex Jerahtiam homini
;
A N T
Q U A M.
item fupra ^l>
;
,
fed in Compl.fic
,
Kotl ctVsx/).'-
ditum voculs
fine iu-riv
Til/ JreK ,
,
ei ;
os:r
loco ajsnam, ut in
^M
^x'ty^v^
H-
eTt; tu-' fubinde loco ut

,
ponic
'
&
loco illam
infra
Ml".
lamen Alex, conllanter hab.

Lucitero.
pro reverfa
eji
nuinui
iic ,
'
Ves-/>4- "^^'
X^^^
reduxit
&
xnnv
cum
maniim;
Compl. x^'Pt.j. In GrKCO deeft ^ dixit; loco vero munera, eft , donnm ; reliqua ut fup. Sîfio. ifta , nee ji nitbi Tf". 8. Vix melius e Gracco , nifi excipias dimidium d.tres , pro quibus, sot/ (^; ftn to ii/Liiiu , Jidedein
fola
ris
14. Gr. habet uVo J^pUr, loco Jub arbore ilicis ; Sc fub finem addit kutm, ei , verbo dixit , detratto ult. Jnm cetera ut in Lat. fup.
"t.
f.
If'.
15. Itidem Grsce.
16. Gr. loco psjptm

<px-i:,uai
manducare
,
bibere-,
hab.
mihl dimidium.
Avr'jj/Ltai
i/oâ/
potero
manducabo
t.
fubj.
ibii
,
9.
Mil 10.
Cuntla concordant Gra;ce , y"" î Tjx-iK Ji ^H
practer aoriftos iftos

sV;rf!4;;i'
bibam;
it.
caetera fimilia.
ipi-)>)f ^3 CTi'ii;, JS'c manducaveris.... abfque iH , poft aquam ; edit, tamen Aid. item in fine , loco inde per viam quam ieris , TH oVw ^ fVofeJUs c*' ctt/Ti; , illic in via qua
item pro
17. Gr. M;i

,
;
eVcfey'(::e, ivifli,
ni biberis
t.
/i.i
rt/;'.
in via
Jv".
Grf ce , loco per alium 4'inm , eft cV o/w" aM , in \^^^=y a:/T>i , pauloque poft , cf tj? oVo)' , qua ivit in ea , loco per viam , q/ia venerat,
/i
:
addit
iic,
ivijli
s'xer
fxsr cV
in ea.
Ita
1 1.
,
,
CJth;
v:i/a(
Nonniilla variant Graece nempc initio, =1? ot^scunui fenex , loco alius ; fubinde pro venerunt , fpro nunciaverunt , AaO'-foaf/c , narveniiint , uc
Tt. 18.
de Gracco ad verbum
,
excepto uno
poft
f
fout
quod
deeft
prrtterquani in cd.
,
Compl.
&
#.19. Gr. transfer! hoc

cactera concordant.
in
dtmo ejus, poll aquam
raverunt
item infra
cV
,
sVoi'iuc
fecit
loco fecerat
cum
praepofit.
ante die,
t. 12. Vix pauca difcrepant a Gricco , nempe i. Qua via ahtit ? pro quo n^/a o'/w iziirifivTai Quali via ivtt ? edit. Compl. chti^mvî; dein pro demonfiraveruni , JnKrJv3;v xvT(^ , ojiendunt ei ; ultimo a- ^ aivxhsv , in qua
'>
tur Graccc poft
faSiim ejl , transfert- 10. Rurfus iftud , 5 s'7'/.=7o , menfam ; loco vero p/eudaprophetam , ha;
ghiit
loco per
I J.
quam
ierat.
>
betur fimphciter ,T'c sr-z^'pmyr tudo. V". 21. Similiter in Graeco. pro mort. to. 6. 5'2i. b. legit
tiijm inoicdicns Jnifii ori
in cjeteris nulla diHImili-
Auguft.
:
edam
H,tc dicit
1. de cura Daminus : Qrio-
t-
Iia
Grscc prstet unum
ts/
mi
a^niim
ad-
Domini,
non (ujiiiilU m.vida-
LIBER
VULGATA
ti
III.
REGUM.
tuus
,
Cap.
XI I
tibi
57J
Dominiis Deus
,
NOVA.
Dominus Deus
Versioantiqua.
priceptum quod
-1.
mandatum quod
,
pr.-cccpit tibi
praecepic
lucf.Cal.uhifuf.
tuus
11.
bibifti
& leverfus
,
es
&
comedifti paiiem
&
&
in
:
rediifti
& manducafti panem & bibifti

intrabit
aquam in loco in quo pr.TCepit tibi ne comederes panem neque biberes aquam non interctur cadaver tuum in fepulcrum patrum
,
aquam
ccns
hoc loco de quo locutus eft ad te , diNon manducabis panem , neque bibes
corpus tuum in
aquam, ideo non
mo
tuocum. 1 3 . CJimque comcditTet
numentum
patrtim tuorum.
& bibifTct
eum
ftravit afi-
^5. Et faclumeft,
num fuum piophetx

2,4.
quern reduxeiat.
,
nem,
24.
iti-
&
bibit
poftquam manducavit paaquam, & ftraverunt ei afinam.

eft,
Qui cfim
,
abiiflet
invenit
leo in via
tt reverfus
,
&
abiit,
&
invenit
& occidit &

nera
:
erat cadaver ejus projeftum in

ftabat juxta ilium
,
leo in via
&
eum
occidit
:
alinus
autem
& leo fta-
bat juxta cadaver. 15. Ec ecce

,
viri
tranfeuntes viderunt cada,
ver projeftum in via
cadaver. Et venerunt
tate
,
& leonem flantem juxta & divulgaverunt in civiille
Srojeclum in via & abat ad corpus ipfius. Et venerunt viri civitatisillius, &: locuti ^5 funt in civitate, ubi prophetes Icnior habitabat
in
ilia.
erat corpus ejus alina ftabat ad eum, leo
eum ,
&
&
in
qua prophetes
fenex habitabat.
ille
, ,
i6.
duxerat
Quod ciim audiflet eum de via ait

,
:
proplieta
qui re-
16.
Et
cum
:
Vir Dei
tradidit
,
eft
qui ino-
via, dixit
bediens fuit ori Domini,
&
eum Domi-
Hie eft verbum Domini.
audiflent, qui reduxerant eum de homo Dei, qui e.xacerbavit
nus leoni
&
confregit
,
eum
fuos
&
:
occidit juxta
verbum Domini
num. Qui cum
18.
quod locutus
filios
eft ei.
17. Dixitque ad
Sternite
railii
afi-
zy
Vide Not. ad î.feq.
l^raviffent
,
&
:
ille
,
abiHTet
invenit cadaver ejus pro6c
jeilum
in via
cadaver
fit
leonem ftantes juxta non comedit leo Ue cadavere , nee las-
&
afmum
&
& &
2.2. Et abiit, invenit corpus ejus projelum in via ; S: .^(ina , leo ftabat luper corpus ejus : leo non edit corpus illius, neque inlili\it in
& &
allnum.
afinam.
V
19. Tulit ergo prophetes cadaver
pofuit illud fuper
u L G A T A
Dei,
NOVA.
:
viri
almum
&
reverfus intulit in ci-
vitatem prophets fenis ut plangeret eum.

}o.
Ciim mortuus fuero , fepellte me in fepulcro , in quo vir Dei fepuUus eft juxta oda ejus ponite offa mea. 51. Prufecto enim veniet fermo quern pndixit
,
Et pofuit cadaver ejus
in
fepulcro fuo
planxerunt
5 I
.
eum Heu, heu mi Ciimque planxiflent eum

;
frater.
,
dixit
ad
filios
fuos
fermone Domini contra altare quod eft in Bethel , contra omnia fana excellbrum , qus funt in urbibus Samarii.
in
&
VuLGATA
5 5
.
NOVA.
eft
Versio antiqua.
Jeroboam
quicunque
eft reverfus Jeroboas ^ Ludf.Cai. 1.1.^0 53. malitia fua, fed e contrario fecit ex parte populi reg.npojt.ne.h. facerdotes excelforum qui enim volebat , aile:
Poft verba ha:c non
reverfus
Et poft hoc non
de
via fua peflima, fed e contrario fecit de no-
viflimis
populi facerdotes excel forum

,
volebat
implebat
manum luam
& tiebat facer-
vabat
fis.
manum
fuam,
eft
&
tiebat facerdos inexcel-
dos excelforum. 34. Et propter banc caufam peccavit domus evetl'a eft , Sc deleta de fuperfiJeroboam ,
34.
Et faftum
hoc verbum
in
,
peccatumin
&. in extermL-
&
domum Jeroboam , & in interitum

nium
a facie terrce.
cie terrs.
Notje ad Versionem
turn
a n t
q u a m.
de
-jia
,
quod praceît tihi Dominns Dcu! tuns. Tlr. 2Z. I:a rurfum in Grjeco, nili quod pro Son manncqne hibe;
K, /.li
vit qui reduxerat
eum
dixit
Homo Dei
hie ejl
qui
fee. ut i'up.
ditciibts
ideo non intrahit
lie
eft
Ou
IXM
.fy.-,y\i....
((':'?>9'
item
(edit. Aid. ^nJs tt/ii; j i fiii infra Ta'p^y ^ fepulcrum ^ loco monitmentujn ^
isini
28. Ita fequitur proxime in Gr. faltem Vj-ic. priequ relpondent verlui 27. Vulg. Nun piura etiam refert Theodoretus , tefte Nobilio , qui addit iti
If.
termiffis his
quod idem
5x1.
in
b.
fonat.
Aug.
,
I.
de cuia pro morr.

,
to.
6. col. /tqriam
aliis
quibuldam hxc anteponi

TO /iMâ K.vpiV
,
Kxl sJumr
iuTU'
,
dvj-.t
Et
tn
rezierjus es
^ comedipi panem
Kvt/(^5
i^
t.-hifl!
panem
)?.
quo ( Gr. r^rcc ^ ) pracepit tibt ne comederes neque biberes aqttam , non inferetttr cadtwer tuum in fepulcrum pMrum tuorum.
loco
,
xTa
K'JT'i'
A^MiEl'
,
k,
E\x>vte otoo?
Ê-7ri:x^ctTS ^0/ Toy o/ok

;
j,
eVsoaâi'. Et tradtdit
eum
Domifius leoni
Sternite mthi
fui
^
,
confregit etttn
occidit
eum
ad
fecttndtnn
& tc/ 'ntm , ajinum , loco ajinam ; Mf. Alex. hab. th mr. ir. 24. In Gr. conftanter o'r; , njinus , ficut ihix-i > Petit , lemel iterum , pro fl.ibat , abfque ult. ipfius ; cjetera plane iimilia , hoc etiatn excepio , ma^' duri , poft I. jl.tbat, loco ad eum, quod refertur ad corpus. 5f 2J. Hjec artecedunt in Grarco , ficut in Vulg. qua: omittit Lucif. Kai tVtf KvJpe^ 'ax^Trafsv^f^tcvoi , KjiUtv to
folus
25. ItidemCricce, tur iiti'jzi,! , jhavit , ut
nili
quod pro fhaverum
legi-
verbum Domini
quod hcuius
,
efl et :
dixit
jitiosfuos :
ajmum
Lucii".
^ &
flraz'erunt.
:
26. hiEC proxime lubjungit

ut
&c.
hab.
apud
oVo;
,
fup. nili
,
Gr. autem Vat, verKai fV;fM/'GK , j, suf, quod pro ajtna, confta,;ter
&
ajimis
,
item
cfc-pa , jtixta
pro /?.jf.jr , u^ma-.ay , in plursli j pro fuper , abfque feq. ejus ; dein
poft ed:t
;
translata
^fiiîrv
ovoY
,
voce
>,t'i) ,
loco illius
i
ponit
aVaji'
T? 0^ , homims Dn , deindc <y ^5 non contrivit ajinitm , loco neque
(yrer^ê toy
injtltvit in
^)/v<sifJLa.hv
if'îixiJtivri/
0/
:
t/i
oiw,
Muv
,
iVity.<J
i'/o^^^^
nam.
if. 53. Vatiant pluta in Grarco ; fcilicet ipfo initio fie habetur Kai /<fTa to /Hâ TirTO kh eV; ir^f^ f Ieôa:/w &c. exinde loco fed e contrario, ita rurlus , j eVeV/s?^^ revertit , K, , pauloque poft , ^>;Mf.c;ic; , volens ^ ; loco qui enim voleb.tt , ut & pro allevabat , iirtyifn , im:
ry fcMC/waiV. Et ecce
viri prxtereuntes
^ vtderunt morti-
tinum projetlum in via , i^ leo jlabat juxta morticinum ; deinde Kzi Ei'oiaCoy , j i%i>.wMi , Et ingreffifunt ,^ locnti funt , &c. quae fup. prjetermiflls his, viri ctvitatis illius.-edn. Compl. habet fola sf^-.ilxi 01 xtJp'.i, h. , &c. pauloqiie poft , 'aficCijrtfi , fenex , cum Mf. Vat. & al. pro
Jenior.
plebat
&
pro in
exceljis
e.'^
icc v-\^>.x
in
CumpI,
,
Tijf
J,
Tt.z6. Gr. Kai hxmei' EV/j-fe'-J/a? i/toV jV. tw; oJi", ii~f 'O fJpaTi:; ri 0e? Jto's eV/f o's. &C. Et audi-
Tt. 34.
Vix melius de Grseco

,
prxter hoc
in
domum >
pro quo TW ouw
domut.
, ,
, , : :
57
LIBER
III.
REGUM.
Cap.
XIV.
CAPUT
Versio antiqua.
Inci/.cl.l.j.ilt*
fff . apoji.
XIV.
VUIGATA NOVA.
I
.
T^T homo
J^ \^^^^
z.
.
n6.t.^,
j^-
erat exilis, 6: g^.^j fexaginta
nomen
ei
Achb-
XN
2
.
annorum ,
&
:
verSiit-
tempore JL boam.
illo
a;grotavit
Abia
films Jero-
bum Domini
Et
dixit
erat
cum
illo.
Jeroboam ad uxorem fuam
Dixitque Jeroboam uxori
fu.-e
"ûrge
&
ii,
ge
comrauta habitum , ne cognofcarib quud lis uxor vade in Silo , ubi tft Ahias proJeroboam ,
&
pheta
& collyrides
4.
Et accipe
in
manu
ejus
,
tua
homini Dei panes

,
liliis
&C UVas
ic vas melliS
regnaturus ef- Sup. , quod 5'' fem fuper populum hunc. Telle quoque in manu tua decern pires J. & cmftulam , & vas mellis, & vade ad jlkim ipfe enim indicabit tibi quid eventurum lit pue,
qui locutus eft mihi
ro huic.
Et
:
furrexit
mulier
& fecit
ficut dixit ei vir

,
4.
Fecit ut dixerat,
in Silo
,
uxor Jeroboam
venit in
& conAhi.-E
ejus
li
Sc
Achiab
homo
Icnex erat valde
& ocu-
furgens abiit
at
li
&
domum
ejus caliginabantur videre.
5-
Et
furrexit
mulier ex Baria,
&
abiit.
non poterat videre , quia caligaverant ocuejus prs feneitute. Ecce 5. Dixit autem Dominus ad Ahiam
ille
:
uxor Jeroboam ingreditur ut confulat te fuper filio fuo qui .-egrotat hic & h.-ec loqiieris ei. Ciim ergo ilia intraret, &dinimularet fe efle qux erat,
:
6.
Et fictum
:
eft
cum
intraffet ipfa in civita-
6. audivit Ahias fonitum

tls
pedum
ejus introeun-
dixit Achiab puero ad Achiab Selonitem, fuo Exi nunc in obviam Annx uxori Jeroboam noli ftare , quoniam hxc didices ei Intra ,
tem
&
per oftium
& ait
Ingredere uxor Jeroboam
quare aliam te
efle lunulas?
ego autem
miflusfvira
&
&
ad
te
durus nuncius.
Dominus Dura ego mitto in Anna ad hominem Dei, &: dixit

cit
:
te.
Et intravit
ei
Achiab
Ut
quod mihi
attulilU
panes, &: uvam,
&
collyrides,
&. vas mellis ?
V
7.
U L G A T A
Dominus
NOVA,
fuo, faciens quod placitum
9.
eflet in
Vade
Ifrael
&
die
Jeroboam
Hsc
dicit
confpeftu
meo
Quia exakavi te de medio populi, & dedi te ducem fuper populum meum llraSl 8. & fcidi regnum domus David & dedi illud tibi, non Riifti ficut lervus meus David , qui cuftodiDeus
;
fed operatus es
,
mala fuper omnes qui fuerunt

deos alienos
,
ante te
ut
&
fecifti tibi
&
conflatiles
me ad iracundiam provocares
tuum
:
me autem
proje-
&
cLIi port corpus
vit
mandata mea
me in toto & lecutus Versio antiqua.

,
eft
corde
Vulgata nova.
cum
in10. idcirco ecce ego inducam mala fuper do-
lucf. Col. uUfup.
10.
[12.] Ecce tu
ibis a
me &
:
:
ecce
traveris
exient in
gfl;^
portam obviam
civitatis
,
&
Arira, dicent tibi
&
puellas tux Puer mortUUS
mum Jeroboam ,& percutiam de Jeroboam min- 7,/. gentem ad parietem & chufum & novinimum ij. in Ifrael & mundabo reliquias domus Jeroboam , ficut mundari folet fimus ufque ad purum.
, ,
:
ij,
II. C I o. ] Quoniam hic dicit Dominus Ecce CgO difperdam hujus Jeroboam mingentem ad parietem.
:
tate
Qui mortui fuerint de Jei oboam in civicomedent eos canes qui autem mortui fiie:
rint in
agro, vorabunt eos aves

eft.
cceli
quia
Do-
minus locutus
12. C'l-D Et ernnt mortui ejus Jeroboam in mortui comedent eos canes civitatem, erunt ei in agro , &: comedent eos volucres coeli.
1
1.
Tu igitur
puer,
furge
& vade in domum tuam

in
&
&
& in
rietur
ipfo introitu
pedum tuorum
uvbem, mo-
NoT^
Sitta,
* Hie verficulus non legitur inGr. nee Vat. necaliis, Compl. fed ejus loco Mf. Alex, habet cum edict. Aid.
&
J,
i&i'.y
f.;
,
ToV cImv
tsam
Aetna
: :
furrexit
demde
5 ivit in
'Ax'k. Et fecit /c tixar JerfSih , ig intravit in dmuim

;
loco feqq. addit
j.
arffmTro? -nrfSoCt/TE^jf
Vulg. Leguntur eiiam ifta in Hexaplis , fed Tub afieiifco quie veto adduntur infra ex Lucifero , ad finem ufqiie
:
capitis
inverl'a funt
8c
petturbata
imo decurtata
&
imperfefta. f. 2. Haec ic fequentia abfunt a Gr. Vatic, repetiunlur autem in Alex, ac in editt. Aid. & Compl. ita fciliKal rn -^^vaoti Vt? uinv 'li(y^ta.n , cec in his duabus &c. In Mf. Alex, ut in Lai. fupra turn fequuntur plula quje refpondent Vulgatae , prxterniittuntur vero a Lucifero. Eadem quoque leguntur in Hexaplis Orig. fed fub
; :
T?- t^ homo foliar ad 'jidendmn , ^ caligabant oculi ejttf prx Jeneciriie ejus. Tota vero ifta cum his quae antecedunt notantur afterifcis in Hexap. Orig. ft. 5. NonnuUa ipfo initio omittit Lucif qus leguntur qu autem hie hab. refpondent Vulgatse in Grxco , Et furrexit mulier ex Baria , (^ nhUt , leguntur infra -^.
&
ly. hoe
u'i
modo
Kcti
arfV i tvii
'l!Qj)^t,i,u
j,
iitupiu^v
:
afterifcis.
f.
tim
rides
: ,
5. Ita legimus apud Lucif. uno tenore & conjunceadem quoque exfhnt Gtjece Mf. Alex, loco collyhabet >>ifi7o(, editt. vero Aid. 3c Compl. xcmJ;
veto loco eortindem habentur ifta Kai 7/cf7& ci' T iicif-x^^cti dvnir , ^ afTH aVs^si-lf/o , Et factum eft in ingredniidn earn , [J ipfi aliam Je Jimalabat. Plura hk notantur alterifcis in Hexaplis , quae vide. 12. H.ec perturbata omnino ftmt & mutil^ If ]#. (5 apud Lucif. ita veto exftant in Graeco Kal s7ie7o , ui
Sa/jjfa'
hie
fi ; fubinde pro!ir<i!, fic,ra;jii'/a!> i. e.tiva! pafj'as. PrxletmilTa veto hlc !i Lucifero , habentur in Hexaplis , ut
MX^cEi'
'A^/a TiV
â-KWJ-
-arc/^jK
i/th?
si'oEjpptô/^srH?
i/th;
fup. afterifcis notata.

If. 4.
Gr. loco iftorum, Et furrexit
vir ejus
hab.
7. nop;nie76x
imv tm
i
'i'.ii
'U(^t<iifiii-!gxiK
Taj's
>^;7i
fiii\i
0;gi 'Xe)tV 'Af6'
Qi Vo
J"^"^' tb mv.,.
'
LIBER
J 5.
III.
,
REG
;
U M.
auteni matris ejus
XIV.
Naama
,
VULGATA NOVA.
& plangct
eft
$77
& ir-
eum omnis
Ifrael
&
fepeliet
,
irte
men
Ammanitis.
,
enim
rael
folus infeietiu'
inventus
,
de Jeroboam in fepulcrum quia fuper eo fermo bonus a Domino Deo If-
Et
ritaverunt
fecit
Judas
malum coram Domino
eum
fuper omnibus
quae fecerant patres
in
domo Jeroboam.
qui percutiet
:
eorum
fibi
in
peccatis fuis qua; peccavcrunt.
14. Conftituit autem

Ilraci
,
Dominus regem fuper domura Jeroboam in hac die,
1;. jidificaverunt enim

tuns
,
&
ipli
fibi
aras
& fta,
&
tucos
fuper
omnem
collem excelfum
:
He
&
in
hoc tempore
fubter
omnem arborem frondofam

,
Dominus Deus Ifrael, ficut moaqua & evellet Ifrael de terra bona hac, quam dedit patribus eorum, & ventilabit
15.
percutiet
veri Iblet
&
14. fed
& efl-eminati fuerunt in terra

quas
fcceruntque
arundo
in
omnes abominationes gentium

ante faciem filiorum Ifrael.
i 5.
attrivit
Dominus
,
eos trans flumen
quia fecerunt
iibi
lucos
ut irritarenc
In quinto autem anno regni
Roboam
,
,
afcen-
Dominum.
16. t tradet
dit Sefac rex ,gypti in Jerufalem
Dominus
,
Ifrael propter peccata Je-
16.
&
tulit
thefauros
domus Domini
:
roboam
qui peccavit
&
,
&
thefauSup. 10.
iS^>
peccarc
fecit Ifrael.
,
ros regios,
& univerfa
Salomon
:
diripuit
fcuta
quoque aurea,
fcuta
,
17. Surrexit itaque uxor Jeroboam

venit in Therfa
:
&
abiit,
&
qus
fecerat
cumque
eft
ilia
ingrederetur limen do-
17. pro quibus

tradidit ea in
fecit
rex
Roboam
domus
.-rrea
&
mus
puer mortuus
manum ducum
fcutariorum
regis.
&
:
eorum
18.
&
fepelierunt
rael juxta
eum. Et planxit eum omnis Iffeimonem Domini qiiem locutus eft in

,
qui excubabant ante oftium
18.
Cumque
ingrederetur rex in
domum Domini,
manu
I
fervi fui Ahia? propheta;.
g.
Reliqua autem verborum Jeroboam

,
quomo-
portabant ea qui prxeundi habebant officium cSc poftea reportabant ad armamentarium fcutariorum.
19. Reliqua autem fermonum
nia qua; fecit
,
do pugnaverit
&
quomodo
regnaverit
ecce fcrip-
Roboam
&
om-
verborum dierum regum Ifrael. io. Dies autem, quibus regnavit Jeroboam, viglnti duo anni funt & dormivic cum patribus fuis regnavitque Nadab tilius ejus pro eo. II. Porro Roboam filius Salomonis regnavit in 2. Pay li. IJ. unius anni erat Roboam , ciim Juda. Quadraginta
ta funt in libro
:
ecce fcripta funt in libro fermonura

inter
dierum regum Juda. 50. Fuitque bellum

cunftis diebus.
;
Roboam
&
Jeroboam
I.
Dormivitque
Roboam cum
in civitate
:
patribus fuis,
:
&
&
fepultus eft
cum
eis
David
regnare coepillet
decern
,
& feptem annos

elegit
regnavit in
ut poneret
matris ejus
filius
Naama Ammanitis
&
nomen autem regnavit Abiam
Jerufalem civitate
quam
Dominus
ejus
pro eo.
nomen fuum
ibi
ex omnibus tribubus
Ifrael.
No-

10.
AixnTo
cV
iSv !7w
t^cMipsu'cai'le^Zoi/iifiii'Iitjrfli
01
civitate îComedent canas

tilia
: 'i^
mortuHmin
,
ruyj.^
^t:ix,u
It
ir. Tc TESmnoVa (Alex.

rii
Ts^niJiST;;
j,
n'li-
call
IZ. Et
tll
jurgens vnde in
mcî,
v.cci a.(pijo\" (u
ci
v.mii-
toi rihvM-ra.
itigrediendo pedes tttos civitatem
comedcnt volati:am : in morietitr puer : quas omagro

,
domum
TM 7/!,
itoi7aL'j>a7E7ni
ti (\-
n
hi
igsc/S
(Alex. nalxfciyovlM ) to. -rsln11. KaJ Qu ivxsccia. i^jfiuMi ei'i Uv.ai

Q'd
tfl
,
Tw
ejus
'.icef-(jSm 'iJ^.a;
6.
,
rm
ao}!'
TroStt/frTa; to
laxiJaC'ot
Et fijtlnm
ut amlivii
,
J^J
fedum
ingrediente ea in eflium
dtxii
Aetna vocem : Intra uxor
exftaiu in Hexaplis , fed lub afterifcis. Quae autem refert Lucii. fup. 't- 6. alibi noa exflant Gr^ce , ii cxcipias pauca quje hie pofuimus. Apud Hieron.l. 2. cont. Pelag. to. 4. p. 514. e. leguntur ilia, qua:
nia
cum plunbus
aliis
Jeroboam
ego jiim legaquid hoc te altam facii'? tus ad te dunis. 7. Vadens dicito Jeroboam : H, dicit Dominus Deus ifrait : Pro eo quanlttm exaltavi te de medio foexterminabo Jerobjam piili 10. propter hoc ecce ego II. Morttium ipfins Jeroboam in mmgentim ad fanetem
: lit
Dedi tibi yegnum domus refpondent veiTui 8. Vulgar* David , 'l^ non fuij}t jictit jervus metis David , qui cufloambulavit pofl me in toto corde divit mandain mea , juo , fecit placiiiim in conjpeiitt meo, Eadem quoque liabentur Cricce , paucis immuiaiis.
:
CAPUT
IGitur
,
XV.
Tribus annis regnavit
ejus
ULGATA NOVA.
in
oftavo decimo anno resni Jeroboam

,
1.
tris
lilii 1
Nabath
regnavit
Abiam
fuper Judam.
Maacha
filia
in Jerufalem Abeflalom.
nomen ma-
X.Tar. 13. it
VuLGATA
5.
NOVA.
patris
X.
Vers
Et
:
A N T
QU
A.
Ambulavitque
in
omnibus peccatis
:
fui, qu:E fecerat ante
feftum
eum cum Domino Deo
nee erat cor ejus perfuo

,
abiit in peccatis patris fui, c\ux fecit in Lucif.Cai.i.i.Je confpeftii ejus non erat cor ejus confumma- ng.apofl.ziy.a.
&
ficut
cor David
turn
cum Domino Deo
fuo , ficut erat cor David
patris ejus.
'
patris ejus.
VU
ei
;
LG ATA
fuus
NOVA.
fecit
,
4. Sed propter
David dedit
,
Dominus Deus
qu
nonne
ha;c fcripta funt in libro

?
verborum
2.P,.11. 13.
I.
lucernam
in
Jerufalem
ut fufcitaret (ilium ejus port
eum,
5.
,
&
ftatueret Jerufalem
fcciflet
&
dierum regum Juda inter Jeroboam.

-8. F.t
Fuitque pra;lium inter

patribus fuis,
:
Abiam
2. K,^-,
II. 4.
David retfhim in oculis Dominon declinaifet ab omnibus , qua; pra;ceperat ni ei cunitis diebus vitx (as , excepto fermone Uri^ Hethxi. 6. Attamen bellum fuit inter Roboam & Jeroboam , omni tempore vita; ejus. 7. Reliqua autem fermonum Abiam , & omnia
eo quod
dormivit
Abiam cum
David
&
fefi-
&
pelierunt
lius ejus
eum
in
civitate
regnavitque Afa
X. P.ir. 14. 1,
pro eo.
9.
In anno ergo vigelimo

,
Jeroboam
regis Ifrael
regnavit Afa rex Juda

10.
falem.
&
quadraginta
& uno
anno regnavit
tilia
in
Jeru-
Nomen
matris ejus
Maacha,
Abeilalom.
NoTA AD Version EM ANTIQUAM.

Tf . 3.
Ita Liicif.
jinio
Et abut
de Abiud de quo , inquit , fcriptitm in&c. uc fup. qua; optimc concordant cum
,
Gr.icco
deletis
cdd. tamer. Aid.
tamen fub linem his , erat., & Compl. retinent A!/.V.
Sc D.-ivid i
Tom.
1.
Dddd
578
JHeran,
I.
LIBER
fecit
III.
RE GUM.
mini
,
Cap.
XV.
Do^
ejus
:
Versio ANTIQUA.
X. contra
VuLGATA NOVA.
II. Et fecit Afa redhim ante confpeftum
ficut
If...
Ala reclum in conlpcdu Domini,

ejus.
P'''i-'-4-f-5M- ficut
David pater
David pater
V
I
O L G A T A
NOVA.
:
i.
&
abflulir efTerainatos
,
de terra
purgavitque
confecraverat
git
fubvertitque fpecum ejus

,
&
confre-
univerfas fordes idoiorum

15.
qua^ fccerant patres ejus.

,
fimulacrum turpiflimuin
&
combufTit in torren-
Infuper
&
ne
eilet
princeps in facris Priapi,
Maacham matrcm fuara amovit &in luco eju^, quein
te
Cedron
Versio ANTIQUA.
Sitrfit, all flip.
Vuigatanova.
14. escelfa autem non abftulit. Veruntamen
I.y fed excelfa
perteclum erat iux :
Attamen cor ejus cum Deo omnibus diebus \itx
non
abftulit.
cor Afa perfeftum erat
cum Domino
cunftis die-
bus
fuis
VuLGATA NOVA.
15.
& intulit
,
ea
qux
fanftificaverat pater fuus

,
& voverat & vafa.

Ifrael
,
in
domum Domini
argentum
& aurum
verborum dierum regum Juda ? Veruntamen tempore feneftutis fui doluit pedes.
libro
2.^.
in
Et dormivit cum patribus
fuis
,&
fepultus eft
2.
16. Bellum autem erat inter Afa,

cunftis diebus
& Baafa regem

in
cum
eorum.
i.Ptr, iS,
I.
Afcendit quoque Baafa rex Ifrael
Judam
&
adificavit
Rama,
ut non poflit quifpiam egredi
vel ingredi de parte

1
Afa
regis Juda.
omne argentum & aurum quod remanfcrat in thefauris domus Domini , & in dedit illud in manus fervothefauris domus regis rum fuorum & milit ad Benadad filium Tabremon filii Hezion , regem Syria; , qui habitabat in Damalco dicens
8.
Tollens itaquc Afa
David patris fui. Regnavitque Jofaphat tilius ejus pro eo. 15. Nadab veto filius Jeroboam regnavit fuper Ifrael anno fecundo Afa regis Juda: regnavitque fuper Ifrael duobus annis. 16. Et fecit quod malum eft in confpeftu Domieis in civitate
Pa
17. 1.
ni
& ambulavit
2.7.
in viis patris fui
& in peccatis ejus
quibus peccare fecit Ifrael.

Inlidiatus
eft
autem
ei
domo
eft
Iffachar
&
percutlit
:
eum
Baafa filius Ahis de in Gebbethon , qux
urbs Philiftliinorum
liquidem
Nadab
in
&
omnis
tertio
If-
19. Fcedus
efl inter
:
me
&
te
& &
inter
patrem
rael obfidebant
i 8.
Gebbethon.
meum &
tum
&
,
fcedus
patrem tuum ideo mifi tibi munera , argenirritum facias aurum & peto ut venias quod habes cum Baafa rege Ifrael , & rece:
Interfecit ergo ilium
Baafa
anno
Afa
dat k me.
20. Acquiefcens Benadad regi Afa, mifit principes exercitus fui in civitates Ifrael
,
regnavit pro eo. Juda , 19. Cumqueregnaflet, percuiTlt omnem domum Je- T/. 21, roboam non dimiiit ne unam qu'.dem animam de femine ^^ ejus , donee deleret eum , juxta verbum Domini , quod Sup. i^,
regis
:
&
& percufferunt
,
locutus fuerat in
manu
fervi fui Ahire Silonitis,
lo-
Abeldomum Maaclia & univerfam Cenneroth omnem fcilicet terram Nephthali. z I Quod cum audiflet Baafa intermifit a^diticaAhion
,
&
,
Dan
&
;o. propter peccata
Jeroboam
:
qu.-e
peccaverat,
& quibus
quo
; I .
peccare fecerat Ifrael
& propter
Ifrael.
delidum
irritaverat
Dominum Deum
,
re
Rama
ii.
,
&
:
reverfus eft in Therfa.

mifit in
:
Reliqua autem fermonum
Nadab
& omnia
Rex autem Afa nuncium

dicens
omnem
Ju-
qu:E operatus eft
nonne hxc
Ifrael
?
fcripta funt in libro ver-
dam
fa,
Nemo
fit
excufatus
,
&
tulerunt lapi-
borum dierum regum

Ifrael
,
des de
Rama
& ligna ejus
quibus xdificaverat Baa-
51. Fuitque bellum inter

cunftis diebus
Afa,
33
Ifrael
&
Baafa regem
& extruxit de eis rex Afa Gabaa Benjamin, & Mafi

5
.
eorum.
pha.
Reliqua autem omnium fermonum Afa
,
;;.
,
,
Anno
, ,
tertio
Afa
Vide Not.
in
univerfo! fortitudines ejus

civitates quas extruxit
,
&
cunfta
h.s.c
i
qus
fecit
& &
regis
Juda
regnavit Baa-
fa hlius Ahia;
ginti
fuper
omnem
Therfa
vi-
nonne
fcripta
funt in
quatuor annis.
Versio
tu.-i/.C.il.l.\.dt
a n t
q u a.
VU
,
L G A T A
NOVA.
Et
abiit in catis ejus,
fecit
maliiinum coram
filii
Domino
&
4-
Ef^ fscit
malum coram Domino, ambu-
viam Jeroboam
Nabath,
&
in pec-
lavitque in via
Jeroboam,
& in peccatis ejus, qui-
qtiemadmodum
peccavit in
Ifrael.
bus peccare
fecit Ifrael.
NoT.E AD
if-.
Versionem antiquam.
t.
dicens
55,
II.
d.
fie
,
Facundus Herm. 1. J. ap. Sirm. to. 2. p. J70. Ttai Afa qimd redmn eft in ccnfpeaii Dohabet
:
Hc memorat
ijnatiior
Lucif.
1.
Vigmti
ux.'j'jt
artms
regnajj'e^Bajiam Ji.iiim
i.de reg. apoft. 217. 1. Achi*

i-ws '^'/J^ -'"'
, cV
viini
fuiit Da-jii patCT ejus.
Grscum
textui Hieron. fa-
fuper
cV
y'rael.
InGr. BasijfW
^-
Baa
i't^M^
Yet.
Q^f-^^
TS&rafia: sth.
Facund. Hermian. 1. y. p. 570. d. Venimamtn . 14. ~ Afa erat peifeclttm cum Domino omnibus diebus fuis. Sic etiam in Gr^co.
t- 54.
Ita in
, ,
Gr^co , excepus duobus

in fine
,
:*/
inviay
cor
loco in Tjiam
re fecit Ifrael
&
s^vâpVs tc/
IJrael.
lr.â,v,T\t i.
e. pecca^
pro peccavit in
CAPUT
Versio antiqua.
I.
Cilita! Sap.
XVI.
Vuxgata
XT* AAus
eft
nova.
, :
dt
txcid.Brit.t.z.p.
Propter quod magnificavi te principem fupg^ IfracI , quia exacerbaverunt me in vanitatii.
autem fermo Domini ad Jehu JT filium Hanani contra Baafa dicens i. Pro eo quod exaltavi te de pulvere,
&
pofuite
ducem
fuper
populum meum
Ifrael, tu
NoTvE AD
Tt^. 1.
5. 4.
Versionem antiquam.
'Icg^HA
,
dcmr
H<ec omnia ad verbum non exprimere viGi'.das Sap. Sic enim habeiur Grotce ; 'A>4' -ji i'-yi'-
^
''=''
liT:p^tr.v<;
tt,
IT^
'lf(ecaM
cV
^ s^v^Xfi/ii
xa/
>*"' ;
'Is!*
>
''? oiaf sf/i'tai /us
xoT; /najcclai; tiu-
LIBER
VUIGATA
peccatis eoruin
?
.
:
III
REGUM.
bus
fuis
:
Cap.
XVI.
NOVA.
VersIO ANTIQUA.
&
peccare
inicaies in
S79
Cild! uiifttp.
autem ambulafti ia via Jeroboam , fecifti populum meum Ifrael ut me

,
Sup.
19.
II.
ego demetam pofteriora Baafa , pofteriora domus ejus & Faciam domum tuam , licuc domum Jeroboam hlii Nabath. 4. Qui moituus fuerit de Baafa in civitate comedent eum canes qui mortuus foerit ex eo in regione , comedent eum volucres coeli.
ecce
,
: :
&
5.
ecce, ego fiifcitabo poft Baafam,

:
ejus
& tradam domum

:
ejus,
riciy:
& domum domum Hie-
&
robox filii Naboth. 4. Qui mortuLis fiierit de fuis in civitare , comedent eum canes & monuum corpus illiuo in campo , comedent volatilia coeli.
V
.
u L G
ATA
N
,
f^
V A.
quscunReliqua autem fermofttim Baafa , J. Tur. f 16. 1. que fecit , prslia ejus , nonne hxc fcripta funt in
&
fecit
nonne hsc
Ifrael
?
&
verborum dierum
regum
1 5
.
libro
6.
verborum dierum regura Ifrael > Dormivitergo Baafa cum patribus

eft in
fuis
fepul-
gnavit
citus
tufque
7.
Tiierfa
& regnavit Ela

manu Jehu
hlii
filius
ejus
pro eo.
Anno vigefimo feptimo Afa regis Juda reZambri feptem diebus in Therfa porro e.vcrobiidebat Gebbethon urbem Philiftliinorum.
,
:
Ciim autem
in
verbum Domini faftum ellet & contra omne malum tra douium ejus quod fecerat coram Domino , ad irritandum eum in operibus manuuni fuarum ut lieret licut domus Jeroboam ob hanc caufam occiditeum , hoc eft, Jehu tilium Hanani prophetam. 8. Anno vigefimo fexto Afa regis Juda, regnavit Ela filius Baafa fuper Ifrael in Therfa duobus annis. 9. Et rebellavit contra euro fervus I'uus Zambri dux medifi partis equitum erat autem Ela in Therfa bi,
Hanani prophets contra Baaia , con,
16. Ciunque audillet rebellalfe

did'e
regem
fecit hbi regeiu
omnis
&
Zambri, oc occi* Ifrael Amri qui

,
erat princeps militis fuper Ifrael in die ilk in caftris

I 7. Afcenditergo Amri, & omnis Ifia.I .uiu eo, de Gebbethon , & obidebant Therfa. 18. Videns autem Zambri quod expugnrnd pfTet
civitas, ingrelliis eft pîlatium
&
fuccena
fe
(.um
domo
regia
&
mortuus
,
eft
19. in peccatis fuis
qus peccaverat
ambulans
in via
faciens
lum coram Domino
&
bens
& temulentus
&
maJeroboam ,
in
domo Arfa
,
pra'fefti
Therfa.
,
in peccato ejus quo fecit peccare Ifrael. io. Reliqua autem fernionum ZTinbri , infidia,
Zambri anno vigefimo feptimo Afa

10. Irruens ergo
4. 'Reg.
percu/lit
& occidit eum

,
&
rum
libro
ejus
regis
Juda
&
regnavit
nonne hsc verborum diiyum regum Ifrael

,
&
tyrannidis
fcripta funt in
?
pro eo.
II.
ii.
Tunc
9.51.
Cumque
,
regnaflet
&
divifus eft populus Ifrael in duas par-
fedilTet
fuper fo,
lium ejus
percufllt
omnem domum
Baafa
,
&
non
dereliquit ex ea
mingentem ad parietem
e|us.
&
propin-
quos
1
&
.
amicos
Delevitque Zambri
,
omnem domum
fuerat
Baafa juxin
ta
verbum Domini
I
quod locutus
,
ad Baafa
,
manu Jehu prophets

J
.
propter univerfa peccata Baafa

ejus, qui peccaverunt
,
&
media psrs populi fequebatur Thebni filium Giut conftitueret eum regem & media pars Amri. 1 i. Prsvaluit autem populus qui erat cum Amri , populo qui fequebatur Thebni hi um Gineth mortuufque eft Thebni, & regnavit Amri. i 5 Anno trigefimo primo Afa regis Juda , regnavit Amri fuper Ifrael , duodecim annis in Thertes
:
neth
peccata
fa regnavit fex annis.
Ela
filii
,
&
peccare fecerunt
Ifrael in vani-
14. Emitque
talentis
Ifrael
provocantes
Dominum Deum
,
argenti
civitatis
,
,
tatibus fuis.
nomen
14. Reliqua autem fermonura Ela
&
montem Samaris 4 Somer duobus & sdificavit eum & vocavit quam extruxerat nomine Somer
:
omnia qua
domini montis
Samariam.
VULGATA
Domini
2.6.
NOVA.
2s.
VeRSIO ANTIQUA.
15. Fecit autem Amri malum in confpeifhj operatus eft neqnicer fuper omnes , ,
&
&
Et fecit maiignum in confpeftu Domini, maligne fecit fuper omnes, qui fuerunt ante
liicif.C.^l.t.1. -...,_
direg.ai^jt.p.iij.
qui fuerunt ante eum.
eum.
in
Ambulavitque
,
omni
via
Jeroboam
filii
26. Etabiit in
Nabath
&
;
omnem viam Jeroboam filiiNa-
in peccatis ejus
quibus peccare feIfrael
bath
in peccatis ejus
cerat Ifrael
ut irritaret
Dominum Deum
in vanitatibus fuis.
Vu
27. Reliqua autem fermonum Amri
ejus
to kl
prslia
NOVA.
28. Dormivitque
pultus
eft in
&
E
Amri cum
:
patribus fuis,
&
fe-
qui gellit nonne h;EC fcripta borum dierum regum Ifrael ?

,
funt in libro ver
Samaria
regnavitque
Achab
filius
ejus
pro eo.
V
...
ANTIQUA.
abftinuerunt,
Lricif.
c.ii. i.'i.
abiit in vias
illis
Afab
patris fui,
&
non
&
facrificabant in excelfis,
declinavit ab
d- reg. afojl.u
in
confpedu
ut foceret quod reftum erat Domini : fed ab excelfis non
&
incendebant
j'
VULGATANOVA.
19.
Achab vero
anno trigefimo
Amri regnavit fuper Ifrael oftavo Afa regis Juda. Et regnavit

filius
Achab
ti
filius
Amri fuper
annis.
I
Ifrael
in
Samaria vigin
&
duobus
NoT.ffi
AD
Versionem
A N T
Q U
A M.
Tf.
2 J. Scrtftiim
nill
tft
etiani
lie
;
ait Lucif.
de Jambre rege
,
Et
fecii
&c. In Grjcco
facpe
Kal
eVoi'hs; 'A^^Cf i to
&c. uc
it. 26. similiter in Grscco , prserer unum , ra'on '/m i omni via , loco omnem zi.tm. * Hacc ut multa alia Icguntur in Grseco Vatic. & al. port Vulg. 1^. 28. fed abfunt ab edit.Compl. (icut a Vulg. ait veto pitniim Lucifer Conjideres fh.nm E.jfa , annis trigmta qitwqtte^ciim fuerit facrtlegn^ ^regnajp apudJitd.?os. In
:
in Lat. fup.
quod
I.
in fine
pro ante
,
exftat eM/TpOc&ey
Gr.i?co lie
KaJ
cV
vulgo coram y
eiiam elim
antehac,
fânMiJi 'Iweetf 4t
f'les
tw ^tavTU tu syji/ârai eri ^S 'Ac ituy Teitt'tc.ra i. sttlf
'AfiQpl
& poll
Tom.
Dddd
ij
,, :,
580
V
tncif.
LIBER
E R
S
I
III.
I
REGUM.
Cap.
XVI.
NOVA.
malum
in
A N T
<J
U A.
VUIGATA
;o. Et fecit
CM. uUfrp.
30. Et fecit Achab malignum in confpec^n Domini, & malignc fecit fiiper omnes , qui tlierunt ante cum.
Achab
filiusAmri
,
conr-
peftu Domini fuper omnes
qui liierunt ante
eum.
Nabath fed & accepit uxorem .Iczabcl tiliam mL\n & Hela regis Sidoniorum. Et abiit, & fervivit Baali, & adoraxit eum.
tis
Et non Jciobo.im
1
.
fuit
fiî
illi
fttis
:
iit
ambularet
in
pecca-
5 1
Kec
fufFecit ei ut
ambularet
in peccatis
Jeroboam
tilii
Nabath
infuper duxit
uxorem Je-
zabel hliam Ethbaal regis Sidoniorum. Et abiit
&
3:1.
Et ftatuit ftcraiium Baali in

fiiariim
domo religio-
niim
33.
&
quam
xdificavit in Samaria
,
Baal , adoravit eum. Et pofuit aram Baal in temple Baal idificaverat in Samaria ,
fervivit
5
2. .
&
quod
in
tecit
Acliab liiciim
lit
,
facer exacer-
5 !
&
plantavit
,
lucum
&
addidit
Achab
bationem ,
ut exaceibaret
:
Denm & animam iliam

omnes
re-
opere fuo
irritans
Dominum Deum
,
Ifracl fu-
malignum fecit liiper difperderet ges lfrael,qui ftietunt ante eum.
&
per omnes reges Ifrael
qui fuerunt ante eum.
V
:
U L G A T A
,
NOVA.
:
34. In diebus ejus sdificavit Hie! de Bethel richo in Abiram primitivo luo fundavit earn ,
Jein
S
I
&
R
Segub novinimo fuo pofuit portas ejus juxta verbum Jcf. Domini , quod locutus fuerat in manu Jolue tilii Nuu. *^'
6.
NoTjE AD Ve
pavica
, i.
O N E
if.
A N T
QU
M
,
cVoffi'En
feqq.
ir
tj :'/a 'Acx
,
&c. ut in Lar. fup. in %'% Aja , loco in ,

ca
,
exceptis tamen
zt,ts
item pro Hits
cun~.i
demiis his
v'x
, j
ûni
Sc er.u
mum
que
lie
-Trwy
,
ruv
C-ifVTyur
ii^^'
tarlti'/m
Afib ; deextelâ non

,
51. Ita rurfum in Gfjeco

,
priter duo
^laixêitr
,
aliare
loco ficrarium
8c
:eyco;^6(0/KaTm'
offindicuh-
rum
loco reUgiotittm.
aiffiitlerunt
loco fed ab excel/is non
abjhnuerunt
abf-
feq.
J^.
tintiim variant Gracce , nempe i.Ta , ut f. 55. faceret ex.xcerbationem , ut exactyb.iret Deum , pro quibus
lie
>
Media
fuerunt , quod 1^.50. Itidem Grsce , excepto deed. Vide Aucl. 1. de promiir. apud Profp. p. ijj. c.
if.?!. Similiter in Grsco, nili quod deed fid, port Ktibaih , loco B.i/in \$ Hel.i , habetur limplicicer 'It-
who
'uioy'îhvv.u
fiCf-yUxi
TSf
h'/aa.^ -rh KvCfiy 0s:i' -rb

,
iszivcat cr:i^;^7jyuj^3t
'!.'>
t?
ctci-
adjectt jich.ial'fiIjrael
cere
irritationei
ad irrifandrtm
port difperderet.
Dominum Deum
&
deeft eiiam {J
CAPUT
Versio antiqua.
Lueif. Cut /.I. fro S.
I
XVII.
Deus Ifrael,
nis his ros
At ban. i83.
tum ,
bum
Vivit Dominus , ciii alTifto ante confpecannis iftis ros pluvia , nifi per \ eroris mei.
fi
erit
&
E
ei
,
VuiGATA NOVA.
T
dixit
Eiias Thesbites
de habltatorlVivit
bus Galaad ad
in cujus
Achab
nili
Dominus
EccU. 48. 2.
confpeftu fto
&
pluvia
/''f. , fi erit anJ. )uxta oris mei verba. '7'
VULGATA NOVA.
1
.
Et faftum
eft
verbum Domini ad eum , dicens

,
,
tra
3.
Recede hinc
vade contra orientem

abfcondere
& &
,
vide Not.
qui eft contra Jorda-
6. Corvi
Jordanem. quoque defe-
Vide Not.
rebant
panem
&
carnes
in torrente Carith
mane
limiliter
panem
autem
&
carnes vefperi
&
:
bibebat
nem
4.
de torrente.
&
ibi
de torrente bibes
corvifque priECepi ut
7. Poft dies
ficcatus eft torrens
non enim
di-
pafcant te
5.
ibi.
,
pluerat fuper terram.
Abiit ergo
abirlfet
,
&
fecit
juxta
verbum Domini
,
Faftus
eft
ergo fermo Domini ad eum
curaque
fedit in torrente Carith
qui
eft
con-
cens
Versio antiqua.
Aiig.fer.
1
VULGATA NOVA.
enim man
9.
.f.J,
vade in Sarepta Sidonix

te.
ibi
Surge
&
:
vade
in
Sarephta Sidoniorum
ibi
davi vidua; ut paicat
&
manebis
ibi
prscepi enim
mulieri vidus
ut pafcat te.
ic. Surrexit
veniflet
&
abiit
in Sarephta.
,
Ciimque
ei
Liiaf,
i6.
ad portam
civitatis
,
apparuit
muher
vidua coUigens ligna

ei
:
& vocavit
eam
,
dixitque
Da
1 1.
mihi paululum aqua; in vale
ut bibam.
II
Fide Not.
Ciimque
ilia
pergeret ut afferret, clama-
N o T ^ AD Versionem antiquam.
.1. Edit. Lucif. hab. Vivit Heliat
to vitio
Grxce
ita
virttttttm Deus Ifrael ; so; 'Icpai^y Vivit lie, 'safss'Mv sVijVi&i' fubinde pro aiJij}o ante confpeditm loco per verbum oris mei, ira , dvî 1 aftiti coram eo i tîi. sificchi jo'tv m" > P" "5 verki mei. Tertul. adv. Pfych.
-y
Kfe? ' Dominus Dens

,
ZJi
Qi-.i
dominus fed aperrSr AvyUfi;-xy
minus pafcebat afferebal fervoDei corvus mane panes ,^ ad vefperam carnes. In Graeco limiliter Kol'i ci x.iQcy.!; ip^1 iuTca af'i^; TO urpci', . /.p^n Tz^=',>vq. Vide etiam Aug. fer. 10;. n. 2. eol. J 57. b. & Aul. 1. de promitf. p.
:
&
984.
b. legit
ijiis
Vivit
Dominus
cui
ajjtjio
in confpeilu ejus
1,
^.9. Ita Grsee, prster feqq. iV , ecce , pro ibi enim hoc addito , i)L!7-iVKXix.'i , ibi mulieri , verbo matidavi ; item
loco ut pafcat
te
,
fi erit ros
annis
imber. Item
Ambrof,
;
iejun. c. z. to.
altare
ejfet
I. 5 ^6. b.
alludcns dieit
,
Cinn a
de Elia & rege Achab

tribus
lie
t? iuxlf-iV^.v 21.
'
*^^
enutrienda
te ,
quod idem
J 56. b. Sidonia:
valet.
Ambrof.
,
de
fer.
Elia
&
jejun. c. 2. col.
tn Sareptam
tdclo conjittulum
.1-/
verbum propheta
epift.
limiliter ait
Prophetam ad viduam
annis
y fex
5.
men/thus ros pluvia nrn cecidit Jupir terram.

quae ait
milium. Item Auguft.
f.
to.
Hue redeunt
1040. d.
Ambrof.
,
65. n. yy.
z. eol.
Ipfe Elias
ttt
cotifrmaretur
verbum
ieret Chorath.
nis ejus, mijfus ejl a Domino , hi fe ad lorrenlem abjconGr. nepsi't) a'liZît Kdri t^Jt7oâi , j, x/rn'-
t.6. E6
col.
pariter fpeciant Auguftini ifta
fer.
958.
f.
Eliam fanSum famis tempore
per
259. n. ;. (orvum Do-
Vade ad illam viduam , pajcet te. t6y. c. Defcende in SiJrrpiam Sidoni^t , fj illic mandabo vidttx ut pafcat te. Aucl. 1. de promilf. apud Profp. cot. 156. a. Dixit Dominus Elix :V.ide in Sarrpia Sidonix: ecce enim mand.ivi mulieri vidux ut pafcat te tllic. f 1 1 Eadem memorat Auguft. fer 1 59. n. 5. eol. 998. affer mihi ptijilliim ( g. dicens Dicit ad eam : Vade ,
col.
. . :
259. n. 5. col. 998. f. Aucl. op. imp. in Matth.
,,
LIBER
vit port
III.
REGUM.
,
Cap.
XVII.
jgj
yULGATA NOVA.
tergum ejus
,
Versio antiqua.
ob-
dicens
in
Affer mihi
tua.
fecro
&
buccellam pains
;
manu
II.
Qui refpondit
farinjE in
Vivit
,
quia non habeo
panem
niii
Dominus Deus tuus quantum pugillus

,
12
VivitDominus,quianonhabeo,nifi
pii-
Jixm. ferm. 40^

"pp^î.
1.
capere poteft
in lecytho
;
hydria
<lx
paululum
ut
olei
gillum farinx, &: modicum olei in ego exec ut colligam duo ligna,
\Mq
<Sc
ec-c
j.
Aui.
& faciammihi ^^S*

&.
en colligo duo ligna, ut ingrediar

milii
cibum
riemuL-.
&
tilio
meo,
&
manducabimus ,
mo-
&
de
faciam ilium
,
&
:
tilio
meo
comeda-
mus
1
,
&
moriamur.
Elias ait
3.
Ad quam
&
fac (icut dixiili
Noli timeie, fed vaveruntamen mihi pri:
13
Fide Not.
miirn fac de ipfa farinula fubcinericium
panem
parvulum
14.
&
affer
ad
me
tibi
autem
&
tilio
tuo facies polfea.
autem dicit Dominus Deus Ifrael non deticiet , nee lecythus olei minuetair ufque ad diem in qua Dominus daturus ell pluviam fuper faciem terrx.' fecit juxta verbum Elis l 15. Qure abiit , comedit ipfe , & ilia , & domus ejus ex
:
Hsc
,
14.
Quia hic
Hvdria
farin>-E
non
deticiet,
&
diem quo dabit
Dominus Hydria farina? non deficiet, ulqie in Dominus pluviam fuper terram.
dicit
:
Amhy.deVid.t.z.
'9-'-
vas olei
&
&
&
ilia
die
16. hydria farini
non defecit,
& lecythus olei

,
16.
non
defecit hydria
polentx
Amir, de 11.
J'j,
t.
55"
non
eft
imminutus, ju\ta verbum Domini
quod
I.
Si6,i.
locutus fuerat in
manu EUe.
VuLGATA
17. Fafhim
eft
NOVA.
interficeres filium
ait
autem poft hsc

,
agrotavit
tilius
me2,&
i
meum
:
mulieris matris familias

ita ut
I
& erat languor

;
fortiifimus
8.
non remaneret in eo haiitus. Dixit ergo ad Eliam Quid mihi &

ad
tibi vir
Dei
Da mihi filium tuum. ad eam Elias Tulitque eum de llnu ejus & portavit in ccenaculura ubi ipfe manebat , & pofuit fuper ledulum fuum.
9.
Et
jngreffiis es
me
ut rememorarentur iniquitates
VULGATANOVA.
io. Et clamavit ad
VerSIOANTIQUA.
Doapud quam
dixit
:
Dominum
&
20
DominC,
tcftis
hujus vidux,
Cum qua
ut oc-
Aug.l.i.ndîm'
P'"^-'-^- uS.ci.
f.
mine Deusmeus, etiamne viduam , ego utcunque fuftentor, affixifti ut

filium ejus
z
I
.
ego
inh.lbito
apud iplam, tu male
fecilti
interficeres
cideres filium ejus.

21.
Ec expandit
fe
atque menfus
eft
fuper
Et
inruffl.avit
puero
ter,
&
invocavit
Do-
puerum tnbus vicibus, & clamavit ad Dominum, & ait Domine Deus mens revenatur obfecro anima puen hujus in vifcera ejus. ii. Et exaudivit Dominus vocem EWx &
:
minum,
tur
&
dixit:
Domine Deus mens,

in
reverta-
nunc anima pueri hujus

Et fadiim
eft lie,
eum.
zz.
reverfa eft anima pueri intra

1 5.
eum
,
&
,
revixit.
Tulitque Elias puerum

in
&
:
depofuit eura
de coenaculo
matri
2.4.
inferiorem
ait
illi
:
domum
&
tradidit
fun;
&
En
vivit filius tuus.
Dixitque mulier ad Eliam
Nunc
in ifto
cognovi
mini in
quoniam vir Dei es tu ore tuo verum eft.

,
&
24
tu
,
Ecce cognovi
verbum Do-
&
c.
quoniam homo Dei
es
verbum Domini
A N T
,
in ore tuo
certUlimum.
NoT AD Versionem
mandiicim. Gr. An'4>1 A pci ^wn'i'i aple ts cV rn X-'f' Q^. Cape jiH?rc mih: bitccelLim panis (jui in manu tna. fo'5 T. 12. Ita Gijcce: Kai liirir ' 7u.11' Zn Ki-'C'? ^t , St efi f^r^t iyapuipix; , m" h ociv ^px^ ctj^-ufiH cV t vJ^f/U , ^- oVr/cF sârov cc tw iCd-ânri' k. /J t 7Ji QuMfûj
Av'z î/Aagâ
'Ts;ivzt(;/ny y
J, ,
Q U A M.
1.
t'6ShSijCtijua.l ,
,
lyciMOw xu-ra sf4XUT"

i.
>o
rai<;
â/o/HS&a
)t
a7ro3-arrfV<Eâ'
e.
Et
di::it
nm-
Deni tttus , Ji eji mthi fttbciiiericius , pugillum fariti^ in hydria^ ^ pattcum oleum in lecytho : ecce ego collig.vn duo Itgiiicttla , ingrediar , jaciam ilium mihi ipjt l^ film meis , comedcmns , Xi moriemur. Similiter Aug. fer. 159. col. 998. g. Ilia, inquir , modicum habebat , quod cojifumpturti fuerat ,
Iter
:
Vivit Domtniii
ntji tjftatitnin
loritttrti.
Gr. t Vsi/p* , i. e. fari, de op. & eleem. p. 245. a. iic hab, Hxc dtcit Doniiiiui : Fideua finis en deficiet , ^ cr.pjaces oUt non miJtuetur , ujque in diem quo H.ibit Domnrt' im-^ brem ftper terram. Item Aucl. I. de promid" ap, P.ulp, p. I 56. c, Quoni.im hxc dicit Dominus : hydri.i farinx non deficiet , ^ capfices olei non mmuetur , ufque in dient quo dabit Dominrts pluviam fuper terram. Tt. 16. Gr. Ki H vJ ptcc T^ xMifpif isx. e^sMirs ^ ico xat4axn; rb cakiV bV M>aT7ccM6M. Unde Aug. fer. 239. col, 998. g. ait Benedixit Elias hydriam farinx , ^ capfacem olei &c. O'l ôi Kvcte , 't zo. Grxce jUtxflv^ th; x^^ lUih' it; f'yw z7o;)(ai yuer' Vtm; , &c. ut in Lat. tup.
loco firinx
triiicix.
legit polentx
na
Cypr.
Hit propheta
t. 15. Huic refpondent qusc addit Aug. ubi fup. Ait : Wide prtiis , aêr mthi. Ilia non dubitavit ,
,
Tf".zi.
Eadem
prorfus in Graeco
nili
quod pro puero
fed attulit
TF. 14.
tec.
,
Vix melius e Gra;co nili excipias verbum deficiet , pro quo lie , ifyxr'jcvîi , minus kabebit , quoa idem fonat. Idem Ambrcf. 1. de Elia & jejuii. c. z. col. J 56.
habetur hie & infra , mxtâplcfi , puerulo. J^. 22. Itidem Graece, 1^.24. Similiter in Grarco, exceptis his, Qv aiffjoTro; ev , tu homo Dei , loco homo Dei es lit ; Sc etA))ioV , ve
rum
loco certijjimum.
5?;
LIBER
III.
REGUM.
Cap.
XVIII.
CAPUT
P
de
te i.
XVIII.
I
VULGATA NOVA.
Ofl dies iiiukos
Eliani
,
faaum
,
eft
verKim Domini ad
;
0.
Vivit
,
in
anno
teitio
dicens
Vade
& often:
aut regnum
rens
:
Dominus Deus tuus quia non eft gens quo non miferit dominus mens te requi,
:
Achab
Ivit
ut
dem pluviam
fuper taciem terra;.
&
.
refpondentibus cunitis
Non
eft
hic
ad)u-
ergo Elias , ut oftenderet fe Achab erat autem fames vehemens in Samaria. 5. Vocavitque Achab Abdiam difpenfatorem do-
ravit regna
rireris.
1 1
fmgula
& genres
dicis
eo quod minime repe-
Et nunc tu
;
mihi
Vade
&
:
die
domi-
mus fui Abdias autem timebat Dominum

:
valde.
no tuo
1
Adeft Elias.
4.
ni
,
Nam ciim
ille
interticeret Jezabel
prophetas
Domi-
abfcondit eos quincentum prophetas , pavit eos quagenos & quinquagenos in fpeluncis ,
till it
&
tabit te in
&
pane
5.
&
aqua.
Cunu)ue recellero a te , Spiritus Domini afporingrefliis locum , quern ego ignoro non invenien^ te , interficiet me : nunciabo Achab , fervus autem tuus timet Dominum ab infantia fua.
1
.
&
&
Dixit ergo
Achab ad Abdiam Vade in terram

;
ad univerfos
aquarum , & in cunftas valles , forte podiraus invenire herbam , & falvare equos mulos , & non penitus jumenta intereant.
fontes 6. Diviferuntque
fibi
li
quid fecerim ciim

mini
viros
,
&
;
domino meo. Doquod abfconderim de prophetis Domini centum

Nunquid non indicatum
eft tibi
interficeret Jezahel
prophetas
regiones
,
ut circuirent eas
&
Achab
7.
ibat per
viam unam
Abdias
&C
Abdias per viam alElias occurrit ei
quinquagenos , in fpeluncis quinquagenos , aqua ? paver im eos pane die domino tuo i^. Et nunc tu dicis Vade ,
:
& &
&
teram feorfum.
Adeft Elias
eflet
ut interficiat
:
me
Cumque
;
in via
qui ciim cognoviilet
eum,
,
cecidit fuper faciem

,
fuam
te cujus
&
ait
Num
ille
:
tu es
domine mi
Elias
S.
Cui Et
refpoudit: Ego.
Elias.
Vade,
,
&
die
domi-
Et dixit Elias Vivit Dominus exercituum , anvultum fto quia hodie apparebo ei. 16. Abiit ergo Abdias in occurfum Achab, indicavit ei venitque Achab in occurlum Elis.
I
&
no tuo
9.
Adeft
ille,
Et
cum
vidiflet
?
eum
ait
Tune
es ille
qui
Quid peccavi, inquit quoniam tradis me fervum tuum in manu Achab ut interficiat me ?
,
conturbas Ifrael
VeRSIO ANTIQUA.
tiicif.Cal.
I.
I.
VuLGATA NOVA.
Ifraifl,
18.
Et
vos
dixit
Helias
Ego non
patris
tiii
vetto
, ,
18. Et
tu
,
ille ait
Non ego
,
turbavi Ifrael
fed
frc S. Athan. l88.
fed evettis tu,

qiiitis
& domus
dtirn relin-
&
9.
domus
,
patris tui
qui dereliquiftis
man-
b.feqq.
Dominum Deum
noftriim
& itis poll: &
data Domini
&
fecuti eftis Baalim.
Baal.
ig.
Et nunc mitte,
lilael in
&
nem
montem Carmeli,
congrega ad me omptophetas
&
me
univerfum Ifrael
Veruntamen nunc mitte & congrega ad in monce Carmeli, & pro,
proconfufionis quadiingentos quinquaginta , phetas lucorum quadringentos , manducantes bibentes in menfa Jezabel. zo. Et mifit rex Achab ad omnem Ifrael , coUegit omnes prophetas in montem Carmeli.
phetas Baal quadringentos quinquaginta
pro-
&
&
:
phetafque lucoram quadringentos
qui
comedunt
de menfa Jezabel.
io.
Mifit
Achab ad omnes
in
filios
Ifrael,
&
congregavit prophetas
monte Carmeli.
21. Et accertlt Helias ad
omnes
:
&
dixit eis
Ufquequo vos claudicatis ienfu veftro: fi eft Dominus Deus, ite poft iplum fi autem Baal eft,
ite
poft ilium.
dixit
Et
non
refpondit iUi populus
ii. Accedens autem Elias ad omnem populum , ait Ufquequo claudicatis in duas partes ? fi fequimini eum autem fi Dominus eft Deus Baal fequimini ilium. Et non refpondit ei po:
verbum. zz. Et
pulus verbum.
fuperavi Iblus phevx hujus Baal quadringenti quinquaginta viri prophetx lucorum quadringenti. eligant Dentur ert!;o nobis duo boves ,
:
HeUas ad popukim, dicens Ego prophetarum Domini unus & pro:
2 1.
Et
ait rurfus Elias
ad populum
:
Ego
re-
manfi propheta Domini folus
prophetê'
autem
Baal quadringenti
&
&
quinquaginta
viri funt.
&
fibi
illi
unum
, ,
fuper lignum
& & demembrent & imponant eum & ignem non ilipponant & ego
,
:
illi eligant Dentur nobis duo boves , ponant in frufta cadentes , fuper ligna , ignem autem non fupponant
&
fibi
bovem unum
&
faciam
bovem alterum ,& ignem non fupponam.
imponam fuper ego faciam bovem alteram , ligna , ignem autem non fupponam.
eum.
&
NoTyE AD Versi ONEM ANTIQUA M.

loco Helzas , 18. GrjEce conflanter 'Hiiy , Htliii , "abfque feq. eô , dein pro verio , habetur A/^rf/sw , (>' , ?"' i/< , loco Jed iT-eri:! t ; mox iia ,^:'Tl 'm' exinde port pauca , loco 0/Ill ; ill Compl. deeft "ri
fr.tginibtii 7 fi tiniu eft
Bominil! DettI
h.
venile fefl
Cypr. deCunc. Carthag. ?yy.
11
enim Dominus inns Dem eft, am Baa! Dens' eft. Philaftr. Brix. de hxtef. 704. e. Dixit Elms : Ant Deo Deo, ant Bahal Bahal. Auit. I.
promill".
Am
tyiim
exftat I'fix
Teflriim
&
pro
mt
eVcf u'6ii?
ivifii
de
apud Profp.
his
p. 108. c.
eft
,
Quid
:
claudicatis
am-
ultimo BciwIm-.
ha*. 19. InGracco deeft conjunclio i^, poft mine, menin fine , rfoixiô!!' betur veto ante qiiinijtiagint.t , /m , pro in meiifi , abfque hoc prsced. t5 Mentes cac-
^''''' cstera quadrant.
bobus ingmnibus J fi Deus

Tf .
ite poft
ilium.
fcilicet
11.
Ex
,
pauca variant Grsce

inf.
,
deeft ver-
&
bum
vi
?KTi!i
dictns
cum hoc
iiniis
i'k
tera
ad verbum ut lupra.
,
n
,
Domini Kff
fie
hujus ; loco veto igo fuperahabetur: '-/1! inraM Minfiai .srj^j-
M"i'T--t7o;
Ego
reliiius
fnm
propheta
,
Domini
*. zo. A Graeco abeft r
&
loco
ail
habemr
s!; ,
in
folus
demum
j,
prscponitur voci quinquaginta

-i'
& loco lu-
cetera concordant. poft dixit ei! ; paulo*. II. Grscc repetitur 'Hmh , que pod: pro clmdicvis , fie , x'^'''"-'''^ ' diiudicahuis ,
prophetx lucorum quadringenti
&
pro
fcaftt 'Jefiro,
iu-pirie^lii tx7; hn'cir,-, in
ambolns
lua. Nota hsc , ^? , quse abfunt a Vulg. addi in Corb. n. 5. ad marg. item in in cod. Germ. n. 7. Corb. n. i. intra textum , ut S: in Germ. n. 9. fed ex-
corum
habetur iingulariter
at^m
&
fofliiihus
illi , deletur autem inf. efi , poft B.wl , Ikm , ante papiilus ; at Compl. retinet kl, & Mf. Alex, addle di-ri ; cetera concordant. Vet. Iren. Interp. fie habet I.
pundla de more.
5?'. 25. Nee etiam ifta difcrepant a Grsco J Jo , dent nempe Gr. habet A^Vas::
,
nifi levirer
3. c. 6,
l8i. b, Oiioiifjiie dimdicabiiis
i/os
.vnl/abiisfiif-
dentur,,,,
duo, abfque medio
ergo
duos, pro quod fola rennet ed.
,, :
LIBER
:
III.
R
&
EGUM.
2j\..
VULGATA NOVA.
14. Invocate nomina deoium veftrorutn , Dcus (]ui ego invocaho nomen Domini inei ipfo lit Deus. Refpondens exaudierit per ignem emnis populus , ait Optima propolitio.
Cap. XVIII. Versio antiqua.

:
5n
ldf. Cat. uUfuj,
&
&
Et clamate in nomine deorum vcftrornm,
ego ciamabo in nomine Dei mei & erit , liic Deus quicunque exaudierit nos in igne , hie erit Deus. t refpondit omnis populus, & dixerunt: Bonum verbum quod locurus eft Helias.
2.^.
Dixit ergo Elias prophetis Baal

,
Eligite
X'obis
bovem unum
:
& facite primi
quia vos plu-
res eftis
& invocate nomina deorum veftrorum

,
ignemque non fupponatis. i6. Qui ciim tuliflent bovem

cis
,
quern dederat
fecerunt
& invocabant
, ,
nomen Baal de ma:
ne ufque ad meridiem
nos. Et non erat vox
filiebantque altare
dicentes
Baal exaudi
;
nee qui relponderet
tran-
prophetas confufionis itukim unum , facite priores quoniam vos multi eftis clamate in nomine deorum veftrorum , ignem nolite I'upponere. ^6. Et acceperunt vitulum, & fecerunt & invocabant in nomine Baal a mane ufque ad vefperam , &dicebant Exaudi nos Baal , exaudi nos. Et non fuitiftisvox, neque auditio.
Eligite vobis
\
Et
dixit Helias .ad
&
&
&
zj.
lis
Cumque
, ,
elTet
;
quod fecerant. jam meridies,

aut
illudebatil:
zy._
Elias
eft
dicens
Clamate voce majore

,
Deus
cate in voce
fit ,
enim
eft
,
&
forlican loquitur
,
in
diverforio
,
Et appofuit Helias Thesbites, dicens Invomagna pariter, ne forte occupatus vel dormiat ipfe , lufcitabitur.
:
&
aut in itinere
aut certe dormit
ut exci-
tetur.
8.
bant
fe
Claraabant ergo voce magna,

juxta ritum fuum cultris
&
incide,
&
lanceolis
do-
nee perfunderentur fanguine.

29. Poftquam autem
lis
tranfiit
meridies,
&
ii-
prophetantibus venerat tempus , quo facrificium
cflTerri folet
pondebat
nee audiebatur vox, nee aliquis refnee attendebat orantes

,
30. dixit Elias omni populo Venite ad me. Et accedente ad fe populo , curavit altare Domini , quod deflruftum fuerat.
:
z^. Et ilium vocabant in voce magna, fecabant fe lecundum confuetudinem fiaam gladiis novaculis, ul'que ad eftlifionem langiiinis iuper fe. 29. Et prophetabant ufque dum tranfiret me ridies ftcium eft , quomodo tempus erat ut afcenderet facrificium, & locutus eft Helias Thefbites ad prophetas, dicens Difcedite amodo, ego faciam holocauftomata. Et difcellerunt , abierunt dixit Helias ad populum 50. Accedite ad me. Et accefTerunt omnes populi ad eum.
&
&
&
& &
&
Et tulit duodecim lapides juxta numerum 1 1 tribuum filiorum Jacob , ad quem faAus eft fer.
31.
Et accepit Helias duodecim lapides fecunilrael

:
dum numerum tribtis

32.
ficut locutus eft
Do-
Gen. 51. 28.
Domini , dicens Ifrairl erit nomen tuum. 31. Et sdificavit de lapidibus altare in nomine Domini fecitque aqua'duiSum quafi per duas
:
mo
minus ad eum, dicens

Et
a;dific.avit
Ifniil erit
,
nomen tuum.
lapides
& reftiniit altare Do:
aratiunculas
55.
in circuitu altaris
lign;i
:
mini, quod dilTipatum fuerat & fecit foveam, qux caperet duasmctretas fcmis, ingjTO altaris,
33.
cit
:
&
compofuit
,
divifitque per
,
mem-
&
conftipavit fcizas fuper altare

,
cuod
fe-
bra
bovem
& pofuit fuper ligna
&
demembravit hoiocauftum
ftipavit lliper altare.
&
impofuit
fcizam, &;

Compl. exinde pro Jihi
y?(^-.lli ,
m.
;(;fn,T/J<;
,
lie
fotuTo";
Jibi ifjis
,
lignum
sVi
Tiov ijjxuiV
fttêr ligna
, & pro abfque pra:ced. ,
hoc
oTi fj'; eV'.

,
Verbum autem
refponfa dare
,
quod Nobil.
reddit per illud
tarn.
Nota
ibid, conftantcr legi
iinhifj!'.a.y
niijunant
ram navare
imp.
If.
pro
f-tpponant,
in
cum Matrh. hom.

,
vel
rerum optaliquo agcre de aegotio. Autl. op,

(ignificat ailui
yfi. a.
fie
14. p.
hab.
Clamate,
,
)f .
HaM
24. Nonnulla ut fup. differunt Grace, fcilicet ;V;invocaho^ pro clamuba ^ addiia voce Kif iV , ad aofizt
-i
clamate fortiter
forjitan dormiunt dii veflri.

,
28. Ita Greece, prxter hoc,'-3-jjcBi73
invocabant
hanc
0d'5*
rali
,
nmtine
-t
txaudisrit
&
demto vero primo hie feq. erit; fula Compl.

pro refpcndit
1.
,
ut 5c nos , poll hie hab. ^to; fj-i

,
loco ilium vocabant,

ta
&
cV
prxpolitum voci gladiis : no;
pro novaculis
,
fcribi Qucy/âs-oui
,
Qei^;M.îti
autem
demum
habetur
ei
^
a ^y.^KHôti:
in plu-
jaculi fpecies
hafta
lancea.
&
ill
fine eS.xMi.a;,
locittits
ablque feq. Helias.

I'as
Vet. Iren. Interp.

in nomine
5. c. 6.
,
181.
c. legit
in-jacnhiis
f. 29. Concordant Grjeca cum Latinis , fi hoc excipias , A(>;)'0(' , vefpera y loco meridiem , ( Compl. t/.eci'ô^^jci'
nomine DoDens tjrlt ex.tndiet hodte , ipfe eji Deus. vitni Dei mei : Vulgata omittit in fine , ijuod locutus efl Helias i led additum legiiur in Mfs. Germ. n. 7. Curb. n. 3. ibi tamen vfurm , piiini Tf. 25. Vix melius i Gr,Eco loco priores ; pauloquc port -stomcI uiu.u^y multi vos ^ abfque feq. efUs ; una Compl. hab. f'|sT; ctiMo/' exinde pio clamate deorum veflrorum , lie , gtiîJtctêQ5'^ .9-^^
'veflrorltm
deorum
(^ ego invocabo in
Item iftud , T^v 'CT'":c;^,9-iC;MaT'-.ii' , offendiculorum ^ i ) addiiurinf. voci projdietas ; pauloque port habetur '^.y.ix.uT'jju.:i. l^L'd t
holocanftonia
afcenderet
,
mertm
loco holocauftomata.
&
Ver,
bum autem
ita legitur
pofituin fup.
^mt facrificium
non
vfiSt
invocate
t
det veflri
exuemo
/aii
sV.Swte
loco
nelite fupponere
f.z6.
Cpia;
,
Ita in
qu idem fonant. Grxco prxter pauca

,
nunc in edit. Lui if. ied ejus loco , accenderet , quod mutavimus ifto a,cende;ct , e Gr. KmCafa/ ; facile enim a librario , vel potius atypogiapho conunitti potuic ut una littetula c poneretur pro f. Hujufmodi vitiorum fcatct editio nova PP. Lus'.d. V". 30. ItaGrjecead ve.bum, nifi quod habetur fingu,
nempe
fii'.fi-
lariter
Jt,
'i^^-Ar/y.U
wa
^kc'?
<2 accejjit
meridiem
loco vefperam
c'5 . "d '">" fi"' audiiio , ced. j/Jh; ultimo autcm fubjiciuntur ifla xai SîiTf^X" tTTi Ty ,9-fC.'aiH/jiV i EVoiHOatr , tranJiUebant fnper altare quod fecerant i quse non leguntur apud Luciferum.
;
rurfufque ^ ^ i ^v ctufoccloco negue auditio , abfque prx;
If. 5r.
Ita rurfus in
Gixco
,
piaster
omms populus. vocem 91;?., tri,
buum
jn/w>
,
loco tribns.
Tf. 52.
Gr. addit hoc
onpia.1i
Kifh
in
nomine
hab.
Dc
pofi:
vocem
lapides
&
pi
reflititit ,
Ix^.xiz ,
Tf.iy. Gr. initio, loco appofuit , hab. i-jinla /mvij.Cfix , J, i/juy.TKCi'-jit iuTii , fiija efl meridies , 2? >rri/it eosi pauliiique port pro dicens , k, e7-7Tiy, dixit : mox ita, Eiri/.arîl^s it fmn /.iiyaM , cti ,îU t's'ir , on a'/o-
irii%
v.a.'itvSl, ,
quia
Jablil.itio ei eft
,
&c. Invocate in -joce magna , quia deus efl, , (5 /imul ne forte refponja det ipje ,
vel ne forte
Sec. ut lUp.
Ab
editi. Aid.
&
Compl.
abeft
curavit; item to X2T?oxa/^,Uffcr , dirutum , loco quod dtfJipatum Juerat 1 abfque proceed. Domini, ( edit. Compl, retinet Kvfli; ; J demum \oco foveam , hab. ^x'c.osxr , mare ; pauloque poft , (.niffj.c^jo^ , jeminis , loco femis , quod ultimum forte mendum librarii eft, vel typographi ; reliqua quadianr. t. 35. Ad verbum e Grajco , prater vocem /fji.ij pro qua tVl tk'; îJscx.a.i , ut paulo fup. id eft , fuper af. Julas , feu parva lij^ni fragmenta , aut ligna fcijfa.
, , ,
58Lucif,C.il.ub:fup.
3.-).
LIBER
:
III.
REGUM.
,
Cap.
XVIII.
&
aqiix ,
Iciiint.
Versio antiqua. & dixit Accipite mihi qiutnor hydrias & eifundiie lliper holocaulhim & fupcr
Et dixit Itc'iiim affcrte. Kt iterum attuEt dixit Rcpetite tettio. Et repctieiiint tcr: :
VULGATA NOVA.
ait Implete quatuor hydrias aqua, !C 54. funditc fuper holocauftum, fuper ligna. Rur:
&
Icizcim.
fumque
facite.
dixit
ciini feciilent
Etiam fecimdo hoc Facite. Qui fecundo , ait Etiam tertio idipfura
; :
tio,
3 5.
f ecenintque
tertio
aqu.-E
ell.
&
manabat
aqiia in circuitu facrarii,
& foin
:
55.
&
cuiiebant
circum altare
ellet ut
& fof*
:
veam impleverunt
aqua. dixit 36. Et clamavit Hclias in ccclum, llaac,&: Ifracl,exDominus Deus Abraham, audi me Domine , exaiidi me liodie in igne ut
aquiduitus repleta
56.
&
Cumque jam tempus

,
ofTenetuif
,
&
holocauftum
accedens Elias piopheta
ait
,
Do-
fciat
omnis populus liic , quoniam tii es Dominus Deus Il'racl, & ego feivus tuus, &: propter te feci hxc opera
37. &: tu verlafti cor
mine Deus Abraham , hodie quia tu es Deus
& Ifaac, & ifracl oftende Ifracl & ego fervus tuus
, ,
&
juxta pr,Eceptum tuum feci omnia verba hxc.
populi hujus retro.
7.
Exaudi me Domine
ifte
,
exaudi
me
ut dif,
cat populus
quia tu es
Dominus Deus
&
tu convertifti cor
38.
Et cecidit ignis a
,
Domino
,
de coelo, &:
8.
eonim iterum. Cecidit autem ignis Domini,

,
&
,
voravlt
comedit holocaufta
in altare,
& fcizas & aquam qua: erat & lapides, & terram linxit ignis.
holocaufhim
&
ligna
&
lapides
quoque
bens.
& aquam
fuam
,
qui
erat in
pulverem aqusduftu lam-
(Si
39. Et cecidit torus populus luper faciem fuam, dixit : Vere Dominus Deus ipfe eft Deus.
39.
Quod cum
vidilTct
omnis populus, ceci-
dit in faciem
& ait
Dominus ipfe eft Deus ,

-.
Dominus
40. Et dixit HeliaS ad
phctns Baal , nemo fit runt illos, deduxit illos Helias ad torrentem Ci-
Sufcipite proi'alvus ex illis. Et fuicepe:
populum
ipfe eft Deus. ô. DixitqueEliasadeos

,
Apprehenditeproeis.
phetas Baal
&
,
ne unus quidem effugiat ex

,
&
Quos cum
41. Et
apprehendifl'ent
duxit eos Elias ad
ZOn,
41
.
Achab Manduca & bibe quoniam vox ed pedum pluvix. 42. Et afcendit Achab ut manducaret & biberet & Helias afcendit in Carmelum , &: inclinavit fe in terram , & pofuit faciem fuam inter gcnua
Et
dixit
&
occidit illos
ibi.
:
:
torrentem Cifon
ait
;
&
interfecit eos ibi.
ad
Elias
ad Achab
Afcende
eft.
come-
de
& bibe
in
quia fonus mult.'c pluviê
Elias
4z. Afcendit Achab ut comederet & biberet: autem afcendit in verticem Carmeli ,
&
pronus
fua
,
terram pofuit faciem fuam inter genua

dixit
43.
viam
profpice tiixitpuero fuo Afcende, maris. Et refpexit puer, &: dixit puer Noii
: :
&
&
4;.
&
ad puerum fuum
Afcende
profpice contra mare. Qui
cum
alcendilfet,
eft
& &
eft niliil.
Circumage
te fepties.
contemplatus
eflet
illi
:
ait
Non
quidquam.
Et rurfum
ait
Revertere feptem vicihus.
44. Et faclum eft in feptimo , Et ecce nubis pi> quail veftigium hominis adducens aquam de Afcende , die ad mari. Et dixit illi Helias
filla
:
44. In feptima autem vice, Ecce nubecula parva quafi veftigium hominis afcendebat de mari.
&
Qui
ait
Afcende
&
,
die
Achab Junge
:
cur-
Achab
.lunge currum prehendat te pluvia.

:
tuum
i5c
afcende, ne
com-
rum tuum
4
cceli
5
.
&
defcende
ne occupet te pluvia.
ccclum coninde, 45. Et faclum eft hinc tenebricavit nubibus, 6c ventis, i: fodaeft pluvia
&
&
Ciimque
fe verteret
hue atque
,
illuc
ecce
contenebrati funt,
& nubes & ventus, & fac-
AD NoT^ A D Versionem
Iterum Grace tk; %i'i'aKa;, \oco fcititm , hoc addito proxime, iT:/sa>' vra'; , i^ feceritm Jic ^ quod
T^. 54.
i.
A N T
Q U A M.
nimirum vocum fuperiorura recurfu
fius incuria,
decepti
ac limilitudine.
tamen deed
tino
in editt. Aid.
ni(i
fupra
c,
,
excipias
I.
pro
lter:<m afferte.
& Compl. reliqua ut verbum Û'%pu-cxji , Apud Ambrofium , libio de

561.
e.
tic
:
in
La,
Iterate
Elia
&
Et
p.
jejun.
dixit
22. to.
(^
El:,is J'lcper altare

tie
ligna
impjfitit
:
dixit ut rnittcretit fi'.per
hydriis
aquam. Et
tertio.
Iterate.
iteraverimt tertia.
Et iteraverunt. Et dixit : Iterate Vide etiam 1. 3. offic. c. 18.

Graico,
pr.i;ter
,
to. 2.
154.
c.
T^. 5y.
Ita
y
i;i
duo
t
^-uuias-iif iV
altaiis
t. 38. Cuntla refpondent Grjeco , pr,ifter unum altare pro quo cV ir! .^co^ccarn , i/i mari , ablque verbo erat : quod vero deeft in Vulg. w Domino de ccrlo , additur in in Coib. 3. fee. mami. cod. Germ. n. 7. nifi excipiatur If. 39. Ita Gixce verbum pro verbo , 7ri; , omnis , pro totus , & eft prjetermiifum in fine ; (cd in Mf. Alex, ac editt. Aid. &z Conip!. additur ;V/. If. 40. Vix melius e Grsco. Nota fto fufctpiie , legi QurAd.CiU , comprehendite , Sc pro cecidit , scf ajs , jugn-
&
\cco J.urarii
if.
5c .^Kjâorx^
mare
\oco foveartt.
lavit.
36. Sic itetum Grace , exceptis his , Kuci'- > Dotnitii, loco Duinimis ,&infia,<, -/xi.icai' , Z^ fciant , pro 111 fctat. Vet. lien. Incerp. 1. 3. c. 6. 181. d. lie habet:
t.-it- Gr. addit 'Hui
verbo dixit,
ficut
efl ;
aiiivh
,
j.
afcende 2? , port Ach.tb , delete inf. verbo milia : in edit. Compl. loco tc/mV , exftat
reliqua iir-/_^;
rf
fini.
Domine Deiii Abraham , Dens Ifaac , ^ Dens Jacob , exaudi me bodie , ^ ititellig.tt omnis peptilus hie , quoniam tit es Deus Ifracl : & vero Mf. Alex. hab. fup. i, 'laziiS , loco 'losfjj, femelque i-zimii |Uif Ki/'eie , qn abfunt ab editt. Aid. & Compl. licut ifta, inrincU /^ Qvniî ix irvfi , ab una Compl. Ambr. 1. de Elia & jejun. c. 22. Et cum mnnaret aqua , precatus ejl J6i. c. hxc habet ilias , ^ ignis dejcendit de icclo. Vide Aui5t. 1. de pro:
1^.42. ad genua.
Optime
Grscco
addito pronom.
_/.!, a'uT? ,
pofl nihil , ;^.43. A Grsco abeft ptier, poft dixit ; dixit ileliu , quod feu ^^h , lequitur ^. siV;/ 'H.^js , pro circumage te , habeiur omittirur in edit. Lucife, i ;
&
&
milf. ap. Profp. p.

ir. 57.
ijj. c.
Ita lequitur in edit. Lutif. continenter
&
pro-
3time
in Gr.eco vcio iterum

,
leguntur
yrJiT-ji
ifta
'Evraxy-
Ccc ^)i Ki;S(f

St
STTaxfeCst"
yuf
K.
Aa;^ bTC? yori
Qu
Kf e/cc
K,
0S35'
Exaudi me
y
tognofctt populus hie

iic ,
quia
tri
es
Domine , cxandi me : ^ Dominus Deus i deinde

hie fuperad-
ijQi sV.VfE'loK , Nobil. l^ tu revertere. f. 44. Gr. ipfo initio habet Kal sTtt'^pi-ê to jrei/aCity sVTam; , Et re-jertit puer fepiies , qux prtermittun&c. ut fupra , nili tur Lucif. turn fequiiur , Kl !-,/>s7o quod poft aquam , deeft hoc , de 1.117; (ola Compl. habet iftud autem tili Helias , abeft tarn i'/a'o Vo ^ccâos-fi; ab ipfa , quam a Grseco Vat. &; al. & fub finem pro aU tero afcende , exftat ibid. xKTi<t'ii6i , defcende, ut in Vulg.
:
'3
Qu
ss'pr^c.'-,
,
&i;.
ut fup. QUvC vero
S/
t'.4y. Ita in Gr3Eco , ufque hue 2 '"'"

fingulariter
,
, '
his tantiim exceptis, =0:^ i^/f
'co hinc
'êntis
,
duntur Greece
facile
pi-.etermitti
,
kco
ipib, velab incauto fcriba
potuerunt vel a Lucivel forte typographi ip-
t^y^cfiy.li
pro
,
y ""le &
'iui;
'Iitfxt^
pauloque poft, , ufque
Jcfrael
loco in
Ifra'il
quod
legitur
nunc in ed. Lucif,
, ,
LIBER
VULGATA
in Jezrahel
;
III.
REGUM.
46.
Cap.
XIX.
A N T
I
585
A.
:
NOVA.
VerSIO
magna. Et plorabat ,
Eliam, donee
Q U
kaeftpluviagrandis.AfcendensitaqueAchababiit
46.
& ibat Achab in Jezrael

erat in
tucifXal.uiiJuf
&
manus Domini
fafta eft fuper
&
m
manus Domini
Heliam
accinilifciue lumbis currebat ante
Achab
veniret in Jezrahel.
Not;e ad V e
fed aperto t-<i6-
s I
o n e
antiquam.
eft r/stsle
mendo quod correximus Deed ir.ti in Grseco Vat. in

,
fupra.
Alex, vero ac edd. Aid,
&
Compl.
iVi
to'k 'Hjiii.
CAPUT
VU
J. "T^"]"
XIX.
animam tuam ficutanimam
,
:
L G A T A
qu.^
eras pofuero
3.
Unciavit autem
fecerat Elias
,
X^
i.
&
Achab Jezabel omnia quomodo occidilTet

,
unius ex
illis.
uni-
Timuit ergo Elias

ferebat voluntas
& furgens abiit
qucicunque
verfos piophetas gladio.
eum
dicens
:
venicque in Berfabee Juda
Miiitque Jezabel nuncium ad Eliam
&
dimilit ibi
pucrum fuum
Hxc
mihi faciant
dii
& h,EC
addant
nil!
hac hora
VuLGATA
4.
NOVA.
,
Versio antiqua.
diei.
&
perrexit in defertuni
,
viam unius
Ciimque venidet
&
federet fubter
unam
,
junipe-
meam
mihi Domine , tolle animam neque enim melior ium patribus meis.
Sufficit
HjfiM./. 2.
^'''i'
cj(^;i
'i-e-
Jij-
rum
petivit anim:e fua; ut moreretur
&
:
ait:
Suificit
mihi Domiue
telle
animam meam nepatres niei.

in
que enim melior fum

J.
quim
Projecitque fe
:
&
obdormivit
umbra
,
Surge,
& &
manduca.
juniperi
dixit
illi
&
:
ecce angelus Domini

,
tetigit
eum
&
6.
Surge
6.
Refpexit,
,
cius panis
& comede. & ecce adc.iput fuum fubcinerl& vas aqus comedit ergo & bibit
:
Refpexir,
<5^
ecce ad caput ejus panis col-
Knoa.if.it.ari
T-nfioch.
$,
lyrida,
vas aqua;
4.;. j.
&
rurfum obdormivit.
7.
tetigit
Reverfufque
eft
V ULGATA NOVA. angelus Domini fecund6 & & quadraginta

,
noftibus
ufque ad montem Dei

manfit in fpelunca
dixitque
illi
:
Ho:
eum
dixitque
illi
Surge
comede
grandis
reb.
9.
enim
8.
tibi reftat via.
Ciimque venidet
illuc
&
Quiciimiurrexiflet,
Fide Not.
quadraginta diebus
ecce fermo Domini ad

agis lia
?
eum
comedit
&
bibit
&
Quid hie
amillius
,
bulavit in fortitudine cibi
VuLGATA
refpondit
:
NOVA.
Zelo
zelatiis
Vers
fum pro
ANTIQUA.
Cypr.i. i.Tellimi
^/li.
:
10. At ille Domino Deo exercituum, quia dereiiqueruiit pactum tuum filii Ifrael altaria tua delkuxerunt
;
prophetas tuos occiderunt gladio quirunt animam ego folus ,
derelirius
fum
&
meam
in
ut auFe-
10..... iEmulando a;muluus fum Domino Deo omnipotenti , quia derciiqixTunt te lilii llrael altaria ma demoiierunt, & prophcras tuosinterfc-erunt gladio , (Sc remanli ego lolitarius , 6c qyixrunt animam meam auferrea me.
I'ant
1 1
eam.
.
Et
ait ei
:
Egredere
& fta
monte co,
ram Domino
ritus grandis
& ecce Dominus tranfit & fpi& fortis fubvertens montes,&conDominum

non commotio
:
terens petras ante
in fpiritu
:
minus,
&
port fpiritum
non
'
in
Docom-
ExieS eras & ftabis in confpedu Domir. & ecce Dominus tranfiet & C'xe Tpiritus ma- ' io- ij gnus & fortis,qi'.i diflblvet montes, & conteret petras in COnlpedu Domini & non in IpilitU Dominus, & poll: fpiritum terra; motus non
11
,
Iter. Intr.f,
J- '
ni
t-
'
(5c
motione Dominus
in tcrrê
motu Dominus,
Notje ad Vers ONEM ANTIQUAM.

"Sf".
4.
Graec. 'ixaiySii vjy

in Pf. 56. col.
1.
.,
?aSe
Ah
:
tv,v
\vx;''v
fx'v
V*
Ambrof.
mam meam ; & mam meam.

Tf
.
805. f. \cgn Domitie , accipe anide fug. face. col. 451. e. recipe afii~
pro amulando ; paulo poft etiam deeft vox Dpo, inf. prsponitur cV , voci gladio ; loco vero remanji ego fotztariris , (ic , vTritîMinnxi i/i iJiaioiTcr.:'.^. Hilar, bene in Pf.
118. 549. d.
Zelaiis x.clavi
,
&
ya;.i
derein/.ieiunt
te
filii
T.
lie
,
Grarce. J. Ita 6. la Grxco additur

edit.
Ijrael: JJ prophtlas tnes occiderunt, folus. jinii!iter Ambrof. in Pf. 118.
^
to.
ego dereliilns jitm

i.
Hnv
^
Helirt
poft refpexit
coliyrnia
.^
tans iLelavi
,
Domtnum. Aug.
c.
1.
1198. d. Ze17. de civit. Dei , c. Z2.

titos
quod abed ab
Compl. exinde loco pan:s

id eft
to. 7.
485.
Domtne
prophetat
occ:deY!;nt
ait.iriti
S'/Hf-vîK^ asvpiTV^t
jubcinerietui Jtliginem
in-
terp'rete Nobilio.
b. obfervat fcriptum effe jitxia

X.abcl
^
Hieron. etiam in Ezech. 4. to. ;. 715. LXX. tllam fugientem ]ea^vfir-v

y
:nve/t:jje
panem
J:tbi:fiey:e:ii:ti.
If.Z.
Hue redeunt quE

45T. d.
,
t. 6. to. I.
Filgit
fugit ad montemOrel hi nee cihiim eorporis hiijiis exijiiireila fiigiens fxculum mji qnem avei delaliffemmiiii^rx Dcniijtie ijiiadraret "giiita diebus , in -jirttite ejex ijuam acceperat ambulavn Sec. Item in Gr. Kal ;V:pf! 6 cV i%ui t? !!.fMia% f'kjiVih, tes, , ,
I. de fug. frc. Ehas miiherem jexahel (^ erat enim ad lerreuiemChcrrad
nairat Ambrof.
tua Jriffjderunt , ego yelUtus Jnm jOtus , [^ ijtt.^runt animam meatn. Optat. 1. 6. cont. Donat. 92. b. Domine , altana ti'.a confregeriint . Vid. inf ad "^. 14. "t 1 1. Gr, addit cV T of^' , tn monte , i. voci Domini , detracô leq. Compl. ibi reciuet y.xl; deeft , fola patiter ante vocem fortis , pro qua r.SQirMlt , vali> dus ; item Aiap^vov Quv'i î'^'<.v , dtffJvcns conterens ,
.
pro nrm
ijui diffolvet
i>i
conteret
rurfus tollitur J^
motits
,
ante hoc>
contra
toj.im
,
fpiritu
ut
&
poft
,
<."rr.c
cujus loco habe-
tur hie
&
inf,
Qunrncfcii
conciiffio.
Vigil,
TapC
;
Varim,747.
a, concinit
cum Vulg,
,
nili
quod habet
(cLfcUn'o. ViSfSî Tios^fc'-A.'.tla yvtilai , lui oft; Xiufii'E. t-io. Similia Gr*;c. habet , prater hoc , îiîif , telans
me
pro coram Dor.iino i magnits pro peins,

,
pro grandis
êiram
Tom.
1.
Eece
, ,
,,
5,86
LIBER
VE
R
S
1
III.
1
R E G U M.
11.
N T
Q U
:
A.
Cap. VU1G
XIX.
A T A
N o V AT
ignis
:
Vti.
htn,
Itiltrf,
non in igne poft terrx motiini ignis poll ignem vox auri tenuis. Dominus,
T
2.
&
&
&
,
poft
commotionem
ignem
fibilus
non
In
ignd
&
Dominus
I ;.
&
poll:
aur^
,
tenuis.
Quod cum
audiflet Elias
operuit vultum
fuum
pallio,
& egrcffus
eum
.
ftetit in oftio
:
Ipeluncse,
&
t
LitH. Jnfl:!.
t.
ecce vox ad
ille
dicens
Quid
hie agis Elia
refpondit
4.
'
i,^.
11.575-
omnipotenti , quia dereliquerunt te filii llraiil & altaria tua demolierunt, & prophetas tuos inter fecerunt gladio , &: remand ego iblitarius , & qtix runt animam meam auferre a me.
:
^mulans
xmiilatus fiun
Domino Deo
1^.
Zelo zelatus fum pro Domino Deo exerfilii
cituum, quia deieliquerunt paftum tuum

rael
:
if-
i<-"o.
altaria tua
deftruxerunt
,
prophetas tuos "'J

folus
,
occiderunt gladio
quarrunt
dereliftus
fum ego
Sc
animam meam
ut aufctant earn.
VUIGATA NOVA.
1 J.
Et
ait
Dominus ad eum Vade,

:
&
revertere
:
lium Saphat, arantem In duodecim jugis bourn

ipfe in
&
in
viam
16.
mam
per dcfertum
in
Damafcum
cllmque
duodecim
)Ugis
perveneris
4. K'X- 9. 1.
rael
illuc , unges Hazael regem fupcr Syiiam, Jehu tilium Namfi unges regem fuper IfEbieum autem filium Saphat , qui eft de Abel-
que
veniflet Elias
boum arantibusunuserat ad eum , mifit pallium fuum
ciimfuper
&
ilium.
10. Qui ftatim relifUs bobus cucurrit poft Eliam
meuia
unges proplietam pio

erit
,
te.
& ait
gladium Hazael,
Olculer, oro,
fequat
te.
17. Et
occidet
quicurque
:
tiigerit
&
fic
patremmeum, Scniatrem meam , Dix;tque ei Vade , & revertere:

:
hu
X<m.
II. 4.
eum Jehu interficiet eum
&
quicunquc fugeiit gladium Je8
quod enim meum

II.
erat
feci tibi.
2.1
Elii'cus,
1
Reverfus autem
tulit
Fide Not.
iS.Etderelinquammihi in Ifrael
Fide Not.
ab eo
par bourn
,
&
,
:
feptem millia
maftavit illud
dedit populo
,
virorum
&
quorum genua non funt incurvata ante Baal orane os quod non adoravit eum of:ulans manus,
, ,
&
fecutus eft
& in aratro boum coxit carnes & & comedcrunt confurgenfque abiit Eliam & miniftrabat ei.
,
19. Proteitus ergo inde Elias, reperit Elifeum
fi-
NoT^
*. II.
Similiter in
AD Versionem antiquam
unum
{^
,
Grsco
1.
prster
quod
ieeft poft ignis. Tertul. JJcn in igne

,
4.
adv. Marc. 717.
c. legit:
Aui5t. !. de d. Atnbrof. de fide refur. to. 2. 1165. e. promiir. p. I. c. 8. 15J. c. qui omnes legiinc Rtliqui
:
&
fed in ffiritit miti. Tt. 14. Gricc. delet vocem Deo , poft hanc , Domino , pauloquc poft verbo Jerelitjue-unt , addii THf Aia6M>CM^Sf teliamentum tuum , loco te , ( folus Mf. Alex. hab. ce. ) exinde pro demolierunt (ic, xaC-rM, deflruxertint , quod idem fonat , { ed. Compl. xa6!'e)ia:4' ) deraum praeponi.,
mihi Jeptcm
virorum , qui non cur-vaverunt genua , vel gtnu , ante Bnal. Sic etiam )iab. Gaud. Erix. ler. 4. 949. f. excepto verbo dtrtliqui. At vereor ne PP. fupradidi omnes S. Pauli locum Rom. c. 11. T^. 4. Ipeflaverint potius quam idum e Reg. 19. 18. illic enim Grjcce _ _ _
milli.l
legiiur
Kt>'a(!
pro folitariu! , hab. /<(Ta7c? , ultimoque aWiif , loco a me ; cxtera ui in Lat. fup. Vid. Cypr. fup. ad t- 10. Aug. in Job. to. 5. p. i. 617. g.
tur
,
voci gl.idio
&
tt. 1. ?. 4- Owl u'/m?! cV 'H>i'a t/ m;(, n ~i^(fi infra^: 'A^â rl ,Tii coofilTa; (\ d.'Jriui^txf
&
m-
74 oiVtw
aV/e.a5
1
o^;>;f>'â7io,uo'?
Ka. f'^wtv :fixvru fV7aKi%i>/k4

^^Kf ?
lia?>.
oi7ifi5
ir'x
e'/ttt^-^**'
Item ibid, in
legit
Domine
>
prophetas tuos
occiderunt.
Ambrof.
1.
de
Vulg. AnneJ'citis in Elui quid

prophetas tuos occiderunt
;
dicit Scriptura
:
Domine
dtcit ills
fug. fjcc.c. 2. to. I.4Z0. d. i;//>ir dixit : Et egorelicliis fum folus. Gr. v7n\hi:/x/xxi. Faullin. presb. libello prec. p.
c. In liiro Regnorum : Domine , prophetas tuos occiderunt, altaria tua dejlruxerum , '^ ego relitius fum folus quxrunt animam meam. Vid. Rom. II. 5-
&
poll pauca
Sed quid
660.
Hierun. in Amos 5. to. 5. 1590. a. hunc verficulum citat ex eodem Reg. lib. Duo popiili , inquit , de quibiis ad Eliam loquitur Dominus : Reliqui mihi feptem millia viror'im , qui non curvaverunt genu ante Baal : item inf. in Mich, i JI4. e. De quihiis eft fcriptum in Regnorum libro : Dirtliqui mihi leptem millia virorum , qui non
Tf. 18.
Rehqui m:hi Jeptem mtllici virorum , qui non curvaverunt genua ante Baal .quae apie refpondenc allatis fupra SS. PP. Ar Grxce, praefenri loco 5. Res. 19. 18. paul6 difTimilius , nempe KaJ xa7a>/4!i; 'I8ha eVra -/^.uxlxt; kvJ ^^^ ^ srana. 7cVx/a , cc in ci'xâffaK 7o')'i/ Tw Hxx>. i. e. r telmques in Ijratl jeptem mtllia virorum , omnia genua , qux non Jlexerunt guiu ipji Baal. Ed. Compl. Kai >ia7a>rjai li, Isiiii' , &c. Vide Vulg. fup. It-ii. E6 fpeclant quje narrat Ambrol. 1. de Nabut.
dii'wum
refponjttm ?
c.
1.
to. I.
567. d. Elifxus cum

cucurrit
ejjet
p cut per
^ ^
reliqitit
bO"
curvaverunt genua
col.
&.C.
Similiter
Aug.
in
Job
to. 3. p. i.
vesjuotj
^
i^
ad Lliatn
occidit eos
erogavit
617. g. Quod evenit, iuquil , cum diceret Elias : Doocciderunt. Et dicit itli : Rehqui mihi , prophetas tuos feptem millia virorum , Sec. Accinunt Tichon. reg. 5. JJ.
populo
adhj:fit irophet* i
qux nou ionge
diftant a
mine
GlCQ.
Grjte. C;. XXI.
A
,.
U T
in
XX.
:
VULGATA NOVA.
&
-rj Orro Benadad rex Syria , congregavit omnem triginta duos reges fecum, Jl exercitum fuum , currus:& afcendens pugnabat contra equos,
vorum tuorum
&
Samariam
i.
& &
oblidebat eam.
Mittenfque nuncios ad Achab regem Ifrael in

,
:
civitatem
3.
omne quod eis placuerit , poneni auferent. manibus fuis , , 7. Vocavit autem rex I frae! omnes feniores terra: videte , quoniam inlidieAnimadvertite , ait tur nobis mifit enim ad me pro uxoribus meis , fiauro non abnui. liis , pro argento
& &
&
:
&
&
&
&
&
ait
Hec
dicit
Benadad
:
Argentum tuum,
,
&
tui
8.
Dixeruntque omnes majores natu
& univerfus
ilii.
:
aurum tuum meum

optimi
,
eft
&
uxores tus
&
filii
populus ad
9.
eum
:
Non
audias, neque acquiefcas
mei funt. 4. Refponditque rex IfraEl Juxta verbum tuum , omnia mea. domine mi rex , tuus fum ego , Revertentefque nuncii dixerunt H.-EC dicit Be5
:
Refpondit itaque nunciis Benadad
Dicite do-
&
mino meo regi Omnia propter qua mififti ad me fervum tuum in initio , faciam hanc autem rem facere non poflum.
:
nadad , qui milk nos ad te rum tuum , & uxores tuas

6. Cras igitur hac
.iVrgentum
tuum
&
au-
10. Reverfique nuncii retulerunt
ei.
Quiremifit^
fi
&
tilios
tuos dabis mihi.

fervos
&
ait
Use
faciant mihi dii
&
ha:c addant,
fufl'e
eadem hora mittam

,
meo
fer-
fecerit pulvis Samarife pugillis
omnis populi, qui
ad
te
& fcrutabuntur domum tuara &
domum
quitur me.
, ,:
LIBER
I.
III.
Dicite ei
REGUM.
:
Cap.
XX.
&
civitateni.
587
,
ULGATA NOVA.
Et refpondens rex
Ifrael
,
ait
Ne
bum
ait
iftud
bibebat ipfe
;
reges In umbraculis
&
glorietur accindus
12.
FaAum
eft
xque nt difcinftus. autem cum audifTet Bcnadad ver,
fervis fuis
Circumdate
Et civcumde-
dcrunt cam.
VULCATA
regem
Ifiael
,
NOVA.
Achab
:
Versio a?tiqua.
Et eccc prophetcs uniis accefflt ad regem tudf.Cl.l.j.h & dixit Ha;c dicit Dominus -Si audifti "i-xfll.iiT-lfoniim magnum iftiim ? ecce, ego liodie tradam eiim in malms tiias & fcics, quoniam ego fum
15.
Ifraiil
,
:
:
1}. Etecceprophetaunusaccedens ad
ait ei
:
Ha;c dicit Dominus Ceah vidirti omnem mukitudinem hanc nimiam ? ecce, ego tiadam earn in iiianu tua hodie ut fcias
:
quia ego fum Doniinus. 14. Et ait Achab Per

:
Dominus.
:
Ha:c
dicit
qucm } Dixitque ei Dominus Per pediHecjuos principum

:
proviiiciarum. Et ait; Quis incipiet pr.cliari.'Et

ille dixit
:
14. Kt dixit rex In quo? Et dixit prophetes In puei'is principum regionum. Et dixit rex (ûis coinmittet pugnamr Lt dixit prophctcs lu.
;
:
Tu.
VUXGATA
i{. Recenfuit ergo pueros principum provincia-
NOVA.
17.
rum rum
racl
& reperJt numerum ducentorum triginta & recenfuit port eos populum omnes
,
duo-
tilios If-
Egreffi funt autem pueri principum provinciarum in prima fronte. Mifit icique Benadad. Qui nunciaverunt ei , dicentes Viri egierti funt de Sama:
firptem millia
ria.
1
16.
&
egreflfi
bat temulentus
duo cum eo
Benadad autem bibeumbracuio fuo , reges triginta qui ad auxilium ejus venerant.
funt meridie.
in
8.
Et
ille ait
:
Sive pro pace vcniunt

,
appiel-.en-
&
dite eos vivos
live ut praeliemur
vivos eos capite.
VULGATA
10.
NOVA.
10.
VeRSIO ANTIQUA.
qui con-
19. EgrelTi funt ergo pueri principum provinciarum , ac reliquus exercitus fequebatur
&
percuflk unufquifque virum

:
Etexieriint pueri de civitare principum regionum, &; exercitus qui poft iilos ; 20. perculVit unulqiiilque, quem invenit fe-
if/^.Ca/.i7i<//
tra fe veniebac
eft eos Ifrdel.
fugeruntque Syri
& perlecutus
le.x Syria;
CUS fc
& & fugerunt Syri & petleCUCUS eft Ilxael

,
Fugit quoque
fuis.
Benadad
in
equo cum equitibus

currus
,
XI. Necnon egreffus rexIfraSl percudit equos
&
11.
rael
,
& percuflit Syriam plaga magna. Accedens autem propiieta ad regem

:
If-
22
cognofce,
&
vide quid facias.
dixit ei
Vade
:
& ccnfortare &

,
fcito
&
Deus montium Deus Ifrael , &: non deus 23 Baal , propter hoc obtinuerunt pro nobis ideo li non plene obtinuerimus eos
;
AmW. it Kdlat. ei
17.,
I,
j82. a, i.
vide quid facias

afcendet contra
2
J .
lequenti
)
enim anno rex Syria

Dii
:
te.
Scrvi vero regis Syris dixerunt ei

funt dii
eft
montium
peftribus
fed melius
,
eorum, ideo fupc/averunt nos ut pugnemus contra eos in camlioc fac

,
:
&
&
obtinebimus eos.
24.
Tu
ergo verbum
Amove
regei
2^. in
locum Syrix
regis fatrapas conftitue
fmgulos ab exercitu tuo

els
ii:
pone principes pro
VU
25.
, ,
:
I G A T A
NOVA.
27. Porro
filii
& inftaura numerum militum qui ceciderunt de tuis & equos fecundiim equos priftinos & currus fecundiim currus quo-; ante liabuifti & pugnabimus
contra eos in campei^nbus
,
Ifrael
recenfiti
,
funt,
&
:
acceptij
funt
cibariis profeifti
ex adverlb
caftrcque
metati
contra eos
quafi
duo parvi greges caprarum

,
Syri au-
tinebimus eos. Credidit confilio eorum 26.

Igitur
& videbis quod ob& fecit ita.

,
,
tern repleverunt terram.

vir Dei dixit ad regem IfDominus Quia dixerunt Syri Deus montium eft Dominus & non eft Deus vallium dabo omnem mukitudinem hanc grandem in manu tua
(
28.
:
Et accedens unus
dicit
poftquam annus
,
tranfierat
recenfuit
rael
Hajc
Benadad Syros
contra Ifrael.
& afcendit
in
Aphec
ut pugnaret
NoT. AD VeRSIONEM ANTIQUA

tr. 1!.
M.
Eadem quoque
!acl^!r,
in Gracco
praeter feqq.
imîw-
Lucif. nee
edam
leguntur in edit. Compl.
demum
pro
5-E 1 Hi ' hyjtcLl
ndzenit Achab yegi , pio accejTtt (irf ngem i pauloque poft, E," =afai; to:ix''" ny /îyM rnzY i lIv , evoi AlAoiÛi aurcy Qûs^f^v. Si vidifli tltrbnm mag':am banc ? ecce , ego Ac earn hodie , &c. al. Txylx -rli
iX^'-y
,
ftgirunt Syri, fie, i<fuyi ûfla , fiigit Syri,i , addito auverbo perfecutm ej} ; in edit. Compl. =y; -,c/ u Xi^01
,
lu fup.
E6
paiiter
fpectant quae narrat Ambrof.
1,
de Nabut.
rex Syrt
;
e. 17. to. i.
viiilis efl ^
J87. b. dicens
Intuleât heilum
al. iriyla. -roy iix'.
t.
14.
Grsc.
initio
,
&
infra ponit
&
TE
'Axaa
Kveici
caetera
ti7;
>
',
pro rex
/jne
hbertate donatuf
fi^tiim ei'ajit
jervatus ad veniam , capttzus quo~ rem:jj'us ad regnitm ej} : deinde,

,
loco
I. prophetes
hab.
Ta/s
a/-/e;
;
Hxc
dicit
Non
Achab
ti'
Domains ,
If.
delete etiam ult. pmphetes
concordanr.
Tf".
22. Gracce
tociiii;
Jed etiam trtumph.tz'it quid jactes. ,

deberetttr
,
&c.
19. Or.
Kal ^H
ii.'./'SiTucxv
e'x
ô'xfii5 a.fyj,t'iit
1^)^.2;. 14. Ambrof.

eo ijuod SyrttZ regis
ibid. Fiieratmonitits a propheta.,,,

gr.jti.t
non exeunt de
Alex. TX
co!./xS(ii t3/ yj'f'î " Jî'i^!; o'-icai ctvilate principes plieritli regionum
dmur
,
Et
ptteris
auxilium^
:
zirtas
qjionicim dtxtjpt
Deus tnennuni
Sec. In Gracco fie
Ki
,
fnft eos .-at in edit.

isjcvj
:
Compl.
?)t
lie ,
kQjcc
TH?
CToVfiji;
4;rA6w , & in Mf. cc^xay'ûiy T^y Vyp^'y , Ut

K.--,;
fup. in textu
fimiliter in edit.
:
Compl. ra ^ctijaeici tSy
afX^y'lm-^ in edit. Aid. lie XJW5' J Toi E^H^Bw tx. Tif;
Kai ^ i\iM-ru-my
OTc';iEu;
tSxo'-
to.
OT/Jae<a
tw
df-
d'car/fS git.Af a; Sf/i/a? , i. t'!-cy s:;, &c. ut in Lar. fifup. ulque ad Ba.it, pro quo ult. K::xaJ'ur, I'Mliutn cut apud Ambrof. ipfum epift. 50. to. 2. col. 9 it. c. loco vero feqq. propter hoc obtinuerunt , &c. legiiur Cice A(a t?tc sn^'ictiujcsy ut^V 1*^^' s'' ^- tirQê^vcu^sy cV' li; KXT (.'61), sj'/uii) xgsi/ac^ccM''' "-P ''"'^m- K*' to /1?^
:
t. 10.
To\
-Trap'
,
_Gr_. toUit
5^
ante percnJTtt, paiiloqtie poft hab.

,
dvn
*
fiippliciter
loco
miem
,
invenit J'eais fe
turn
addlt
=J ti'Ticteiay exKiTS"
Till
srcip'
iurv,
iteravil
unufqmfijue earn
qui juxta ft
quae praeteimittuntur ap.
T?To tsuiM'.y 'AtcVi'-si' 1? fa9Ei?, iica^-.t si'i; Tir Thirst aur~y, a 5"? ayr Vtm QaTfctTcci, &c. propter hoc zalllit fnper nos : fi auttm belhverimui lis per planum , proJicU zalebimus fuptr evs, Et zerbiim hcc Jlic : Amove riges
Tom.
I.
Eeee
ij
, :
588
LIBER
III.
REGUM.
I
Cap.
XX.
, pofuerunt veneruntque ad regem If-
U L G A T
NOVA.
51. Aceinxerunt faccislumbos fuos
&
fcietis quia ego fum Dominus.
&
19. Dirigebantque leptem tiicbus ex adverfo hi atque iUi acies feptima autem die commiirum elt hel,
funiculos in capitibus fuis

rael,
&
;.
dixerunt
,
ei
Servus tuus Benadad dicit

ille ait
:
Vivi-
ium
perculleiuntque
tilii
Ifrael
de iyiis centum mil-
vat
oro te
lia peditum 111 die una. 30. Fugerunt autem qui remanferant in Aphec,in cecidit muius luper viginti feptem milcivitatem
;
Vlt, frater
3
anima mea. t meus eft.

acceperunt
Si
adhuc
&
tes rapuerunt
lia
ingreflus eft
honiinum , qui remanierant. Pono Benadad fugiens civitatem , in cuhiculum quod erat in:
tra cubiculum
3 1
.
dixeruntque
ei
fervi
fui
Ecce
:
audivimus
quod reges domus Ifrael clementes fmt ponamus itaque laccos in lumhis noftris , & funiculos in capitibus nortris , & egrediamur ad regem Ifrael forlitan
;
viri pro omine & feftinanverbum ex ore ejus , atque dixeiunt Ite , adduciFrater tuus Benadad. Et dixit eis te eum ad me. Egrefliis eft ergo ad eum Benadad levavit eum in currum fuum. 54. Qui dixit ei Civitates ,quas tulitpater meus J patre tuo , reddam & plateasfac tihi in Uamafô, ficut fecit pater meus in Samaria , & ego fcederatus dimil'it eum. recedam i te. Pepigit ergo fcedus ,
Quod
&
&
&
falvabit animas noftras.
Versio antiqua.
Amlir. de 'R.ikit.
VULGATA NOVA.
occidere
dixit
vir quidam de filiis prophetarutn ad focium fuum in fcrmone Domini Percute me. At lUe noluit percutere. 36. Cui ait Quia noluifti audire vocem Do3 5
.
35
Occide me.
Et noluit
homo
Tunc
eum.
36. Et dixit E6 quod non obedifti verbo Domini , ecce tu recedis a me, & interficiet te leo. interfeinvenit eum leo , Et recelllt ab eo, cit eum.
:
mini
leo
ecce recedes 4
me
&
percutiet te leo,
,
&
&
Ciimque paululiim
,
recelTiflet
ab eo
invenit eura
atque percuffic.
VUXGATA NOVA.
eum
akerum inveniens virura , dixit ad 37. Sed vulneravit. Percute me. Qui percuflit eum ,
:
&
erit
anima tua pro anima ejus, aut talentum argenti
&
appendes. 40. Dum autem ego nubatus hue iiiucque me verterem , fubito non comparuit. Et ait rex Ifrael ad
& &
nus
occurrit regi in via , Abiit ergo propheta , 3 8. oculos fuos. mutavit afperfione pulveris os 39. Ciimque rex tranfidet , clamavit ad regem,
&
&
eum
Hoc
eft
judicium tuum
quod
ipfe decrevifti.
ait
:
Servus tuus egrelTus eft ad pra:liandum comiciimque fiigifl'et vir unus, adduxit eum quidam ad
:
&
41. At ille ftatim abfteriit pulverem de facie fua, cognovit eum rex Ifrael , quod efTet de prophetis.
me ,
&
ait
Cuftodi viium iftum
qui
fi
lapfus fuerit
Versio antiqua.
Amir,
ulijiip.
VuLGATA NOVA.
:
niam
41. Et dixit ad eum : Hxc dicit Dominus Quodimififti tu \'irum exterminationis de manu poputua , ecce anima tua pro anima illius ,
&
lus tuus
pro populo
illius.
41. Qui ait ad eum Hasc dicit Dominus Quia dimififti vii-um dignum morte de manu tua , erit anima tua pro aniina ejus , populus tuus pro populo ejus.
:
Inf.
22,
&
58.
43. Keverfus
eft igitur
rex Ifrael in
,
domum
fuam
in
audiie contemnens
&
furibundus venit
Samariam.
N O T jE AD VerSIONEM
nnmqiiemqiie in locum fuum , 5 pone pro ei! fatrapm , &c. Unde apparet Ambrofmm fupia fenlum magis expreniUe quim veiba. Vrimo cougrejfii vicit ut ir. 3y. Sic narrat Ambr. ibid. fugaret hojhm : fecuiidi l/ial , quando eaptum imperitf10 reddidit.
A N T
,
; )
QU
,
A M.
>
cbedifli verbo
fie
S'neca; tiTs <p!>mi

i,
audifli
edit.
f/oHzt-'oit?
exinde
,
!Si
Qi
&c.
at in
vocem ( Aid; Mf. Alex,
ac edd. Aid.
eft -maTciii
,
&
Compl. deed
ut
nxr,
demum
percutiet
&
inf. t-mi.-nt.if
loco interfciety loco tuter,
dicente
ciiufa mncendi ejus evident refiiltuvit oraculum , uno ex plus prophetarum ad priximum ftmm : Occide me , &c. Gr. Kai aVCpy-^c? ei; fV tZv viZv t-i^v <sr^9<p\^Tuv f?TS OTpo; TOK HiMKioc onjT^ Iv ô7&) Kffi'e' dcindc uc iiip. ill texiu , nifi quod pro occide , eft 'uiTciiây A , per-
Qua
ir.^z. Ambrofius ibid. Et poji hoc alius propheta nfliante regem Ifrael; deinde ut I'up. in textu, qtis etiam a GrsEco vix difcrepant , nil! quod pro quoni.im dimijifli ,
tit
hab.
poll
ecct ,
,
J^toTi
i\Yv-^v.x^
1
propteyea
,
quod
emijijli i
pauloquc
,
niici'-'
J,
perniciofum
erit.
loco exterminationis
&
pro
cute
nunc, ut infra
TraTa'Jai
t^fn;
loco occidere.
,
e j-oti ,
T^, 56.
Grace, addit
durlt
verbo
dixit
&
pro
'Cixc.C^p.XX.
*
Tj T
2.
CAPUT
,
XXI.
Vulgata nova.
I.
Versio antiqua.
Amh-.detiabllt '
I.
I
faftum
eft
poft
hxc verba
erat vinea
TJOft
verba autem
hxc
tempore
illo vi
567. c.feqrj.
t-j Nabuthe Jezraelitx in
Ifrael, juxta
domum
Achab
regis Samarije.
nea erat Naboth Jezraheliti, qui erat in Jezrahel , juxta palatium Achab regis Samaria.
2.
Et locutus eft Achab ad Nabuthe, dicens erit mihi in hortum Da mihi vineam tuam , olerum., quoniam propinquat domui mex ,
Locutus
:
eft
ergo Achab ad Naboth

,
di-
&
cens
Da
mihi vineam tuam

,
ut faciam mihi hor,
& tum olerum quia vicina Notje ad Versionem antiqua m.

:
eft
&
prope
domum
"t. I.
cT?
i(V
Tw
Kal
>
Grxc. Vatic, ab his initium ducit Kal .tj^wV Et Jathtm , Et vinea una erat. Sec, omiffis iftis
;
CO vero Jetracliix
^/T>l ,
Mf. Alex, ac
edit.
Aid. ferunt
'lofaif-
Compl.
2.
'I^^h/i't' vide Nobil.

,
efl foji
hxc verba; at in Ml". Alex, ac editt. Aid. #c

-ysr:']o
Compl.
,
#.
lis
V
Nonnulla hic variant Grjece

loco propinquat
,
Not. anee niagni pondefx^?

,
lie
êrrt
,
-ici
b^f-icclx rcci-TX
af-i^^y-m
,
&c,
lo>
nempe
legitur
s-yltâ-y
propin-
ut in Lat. fupra
nili
i
quod
loco in Ifr.iel
exftat -axfoi
o'Uif i
quans hxc
i/To'f ,
vj iiha
juxta arcam
in fola
Compl. vufil tS
mck ci-'/a.ôv v-Ttl^ , pauloque poft , ct/.t-siiûirK vineam aliain itnam fro ea , loco frt ea Ham ;
LIBER
VULGATA NOVA.
Bieam
aut
li
III.
REGUM.
dabo
,
Cap.
XXI.
:
Versio anti qua.

pro ea aliam îneam fi vero placuerit tibi , dabo tibi pecuniam pro vinea ifta , erit mihi in hortiim oierum. 5. Et dixit Nabuthe ad Achab Non fiat hoc a Deo, lit dem tibi hxreditatem patrum meorum.
tibi
daboque tibi pro ea vineam meliorem commodius tibi putas argenti pretium
,
Amh\
utiftipt
&
tjuanto digna
5.
eft.
:
Cui refpondit Naboth

,
Propitius
fit
mihi
Dominus
tibi.
ne
dem h^redjtatem
Achab
fiiper
in
patiura
meorum
indi-
4. Venit ergo
domum fuam
,
:
4.
Et
tlirbatllS eft fpiritUS CJllS

,
&'
,
dormivit in
gnans
ftierat
&
frendens
verbo
quod locutus
lefto fiio
duca\'it
&
\elavit faciem fiiam
&
non man-
ad eum Naboth Jezrahelites , dicens Non dabo tibi h^creditatem patrum meorum. Et pro-
pancm.
jidens fe in leitulum
fuum
avertit faciem
fuam
ad parietem
& non
comedit panem.
V
J.
U L G A T A
NOVA.
,
IngrelTa eft
:
dixitque ei
ta eft
6.
.'
&
autem ad eum Jezabel uxor fua , Quid eft hoc , unde anima tua contnftaquare non comedis panem >
ei
;
helita;
&
:
dixi ei
,
Da
ille
mihi vineam tuam

,
accept!
pecunia
aut
fi
tibi
placet
ait
:
liorem pro ea. Et
dabo tibi vineam meNon dabo tibi vineara
Qui refpondit
Locutus fum Naboth Jezra-
meam.
VU
7.
L G A T A
NOVA.
Jezabel u.xor ejus
regis
,
:
Ve RSIO ANTIQUA.
7
Surge, manduca
tibi
Dixit ergo ad
eum
,
Grandis auftoritatis es
rael.
& bene
panem,
&
redi
ad te,
Amir. Hid. jjS,

/ 577- "'
regnum
If-
ego dabo
vineam Nabuthe
Jezraelitx.
Surge
,
mo
efto
& comede panem & iTquo ani, ego dabo tibi vmeam Naboth Jezra-
helitK.
8.
Scripfit itaque litteras
,
&
fignavit eas annulo ejus
&
ex nomine Achab, mil'it ad majores

,
nam
&
optimates
qui erant in civitate ejus
&
Et fcripfit Hbnim nomine Achab, &fignaannulo illius, mifit librum ad leniores ad liberoseos, qui morabantur cum Nabuthe.
_
8.
vit
&
&
habitabant
cum Naboth.
autem hxc erat
fententia
:
9. Litterarum
Praînter
9.
dicate jeiunium,
&
federe facite
Naboth
&
Et erat fcriptum in libro Jejunate jejunium, conftituite Nabutlie in principem populi.

:
primes populi
10.
tra
&
,
fubmittite duos viros
filios
Belial con:
eum
&
falfum teftimonium dicant
Benelapi-
dixit
Deum
&
regem
& educite
eum
&
date, ficque moriatur.
10. conftituite duos viros filios iniqni'-tris ex divcrfo ejus , ut falfum teftimonium perhibeant adversus eum , dicentes Benedixit Deum re^ gem producite illum, lapidate
:
:
&
&
&
&
VUXGATA
1 1
NOVA.
:
Fecerunt ergo cives ejus majores natu

,
&
opquas
miferat ad eos
timates
qui habitabant
cum eo
in
urbe
ficut pr.Ecelitteris
perat
eis
Jezabel
& ficut fcriptum erat in

NOVA.
viris filiis
:
li. pr.^dicaverunt jejunium, G: federe fecerunt Naboth inter primes populi.
VuLGATA
1 5
.
Versio antiqua.
diaboli
,
Et adduitis duobus
fe-
cerunt eos federe contra

viii diabolici
,
eum
at
illi ,
fcilicet
ut
produxerunt igitur Nabuthe foras, 13 pidaverunt eum

.
& la- W^^.c. 11.J78,
c.
dixerunt contra
:
eum
teftimonium
coram multitudine Benedixit Naboth Deum regem quam ob rem eduxerunt eum extra civitatem & lapidibus interfecerunt.
;
&
T
I
NotjE A D Versionem AN ad
tteam; fola
.i
Q U A M.
Compl. hab.
,
Vt' ccut>s 'te^wcoi'

te
,
exinde apiotihi
;
litîrm (ji
fLvet corum
ijlî ^
loco placuerit
in
Ml".
&
inf.
,
loco pro vitiea

permiit.itimiem
iic
til.!
aw7,Ma
;
yUTrs > wt-o;
Q\i
tî?
Alex, deed Q^. D.i m:hi vitie.-im tuam, tit clrra mihi fer.tm ; at fup. conftanier, erit mihi in hortiim oleriim , ut in Gricco. t. 5. Ita Grsce, nili quod pro hoc , legituc ^01, mihi:
'jinix
ifliiii
Idem Ambrof. in
Pf.
56. n.
19.
yZ6.
b. legit
Scî; -/.xliM-c/lxi, habtt.inle! , loco eos qtii morahatiiurl Mfs. nonnulli Ambr. ferunt, ejus quz morab.miur. Grsc. Alex, b't cc Ty\ wotî Vtv nii , &c. t.9- Gr. habet Tcr; /siSmo/;, lib'is , non libro : edin. veio Aid. & Compl. tS |5; Item pro conftituiie Nalo
,
blithe, &c. lie, jixEi'5a:7f -rit NaScutei cf a.fiyj\ th xat" federe facite Nhith.e in principio populi. Lucif. Calar. 1. I.
pro
addiiur etiam /? , voci Dea , transferturque tibi , pod meorum : Aid. ed. delet Q:!. Idem Ambr. in Pf. 5 J. n. i J. 771. f. hab. Ahjit ut cedcim hxredtt.ttem p.itritm mcoritm : Sc I. 3. offic. to. 2. II?. d, Non mihi f.tciitt Domitiits ^ lit dem till hxreditatetn p.itritm rnearnm : contra Auxent. n. 18. 868. c. Ah/it ut ego patrum meorum tmd.jm hjire-
S. A than. 189. g. Jejiinaie bitthaus in primo popuh.
jejunium,
ifta
:
J5 fideat
Na-
t.
te
tis
jj
, ,
10.
Eodem redeunt
, ,
Gr<eca
, ,
jtt.xiUa.lt, collocit,
pro
conftttuite
eÊcaKTi'a;
-cTaî 3,uw/
ini:]UOrnm
loco iiquita~
;
&
&
ex adi'erjo
pro diver/o
teflentitr
item feqq,
n.n^xfj.aft'fvpyCKTu'Qocr
dvr^
hvtIv
loco
m
Jc-
^
,
J^.
adversiis
,
,
eum
filj'um teftim. perhik. &c.

?>.^scAnaT&;e3t>'
&
ifta
i,x-,a.-/hoicoi.f
d:iatem.
ccuTiv,
aTc6:o'=TW
editcant
eum^
lapt:
Et Ki i-,tn% to 'aviv^x 'A'/jiaC Te7ae9t7,wEK0K' Et f.sclus eft Jpnitns Achab tiirbatus. Ambr. ibid. n. 14. 569. a. addiiyHm, ad ^1Tt, 4.
,
Apte ad Grsecum
eft
nifi
excipias priora ifta

lie
:
lapideiit
eum,
turbaius
fpiritUS
ejus
pro qtiibus
d.tte.
Lucif.
Calar.
I.
moriatur, loco producite i. pro S. Athan. 189. g.

,
^
lie
Et
collocate
duos viros flios iniqiinriim contra eum
teftentur
adversiis
nem,
n. IJ. at in Grj:co conftanter dceft. ir.J. Sic Ambr. prxmilTis his Ula ( Jezabel ) dixit viro fuo Ach.ib ; quorum loco habetur Gr.tce , Kal siici 'JTô; s'Sti
lit
&
infra
deducite
eum , eum ,
dicentes
t^ lapidetur
m.iledixifti i
nam
fed
regem : male aurem leg. in Gr. conftanter ewo^mis , vel ut in

:
Maledixifti
,
Dominum
:
'^
mortatitr
Mf. Alex.
Ewo'7na5
;
vv>.i;v,Ci
in
edit. Aid.
fWo'7o;
in
Compl.
avTiv *Ifôf?i
"/om duTv'
tum
poft
/J'^t?
addin litur
\
H. ,
7m Si
iyii.
c, QaUTv -/=>?, tui ipjiiis efto Sec. ut fup. Mf. Alex, delet /V; in Compl. xal
Ita
Ambrof. fup. notat hk benediclionem , pro malediclo dici tandem in Compl, iic ti,x'^xiili ay:
TOK
'î,oi ,
^jE^cM!0a7f
If-.
15.
Grjeco abeft igitur

ii,:a
&
pro Nabuthe foras
t.Z.
>;'
,
inGraeco, nifi quod prarponitur cV , voci nopauloque port hab, t irf^yUi , /igiih , pro aniiit-
legitur I/T6
tk siMui,
eiem extra civitatem.
59<3
LIBER
Surge,
poflTide
III.
R E G U M.
Cap
VU
L G
XXI.
AT A NOVA,
,
Versio anviqua.
Vi^. Tun. dif unit,
ap.
I ^
14. Mifeiuntque ad Jezabel mortuus datus eft Naboth ,
dicentes
Lapl-
&
eft.
vinenm Naboth Jezneli:
1 5
Faftum
eft
autem
cum
audilTec Jezabel
Amir. 597.
t.
tx, qui noluirtibi earn dare pretio quia ecce tuus eft.
mor-
niortuum , locuta eft ad lapidatum Naboth , poffide vineam Naboth JezraAchab Surge , dare earn helitc-E , qui noluit tibi acquiefcere ,
:
&
&
:
&
accepta pecunia
non emin
vivit
Naboth
,
led
mortuus
Amhr.itlHnb.e,
II, I.I. J78.f.
eft.
16.
Etfaaum
eft
mortuus
eft, cum audiflet Achab, quia Naburhe, conlcidit vcftimenta (ua,

fe cilicio.
delicet
& &
cooperuit
Et faftum
eft
poft lixc
Quod cum audifTet Achab mortuum viNaboth furrexit & delcendebat in vineam Naboth JezraheUta; ut poiilderet earn.
16.
, , ,
defcendit Achab ad funexit , the Jezraeliti, poliideie earn.
&
vineam Nabu17. Fafhis

eft igitur
:
fermo Domini ad Eliam

in
Thesbiten
1 P. lucif. Cal. I. I, prs S. Atban, 189. Ifrael
dicens
Si'r2;e,5c defcende in
,
obviam Achab
;
regi
18. Surge,
regis Ifrael
,
&
defcende
eft in
,
qufeft in
Samaria quia hie in vineam Na: : :
qui
Samaria
occurfum Achab ecce ad vineam

:
i,
190, a.
buthxi defcendit , ut polFideat earn di:es ad eum Hxc dicit Dominus 19.
Naboth
defcendit
ut polTideat
eam
:
&
Quo-
19.
&
:
loqueris
Occidifti
:
ad eum, dicens
,
modo
in
occidifti
Nabuthxum,
& poffedifti vineam
Dominus
infuper
&
pofiecifti.
:
H.tc dicit Et poft

,
hoc hxc dicit Dominus: In loco, quo hnxerunt canes & ilies languinem Nabuihxi , ibi lingent canes languinem tuum , &
ejus, propter
fornicaria: lavabunt in languine tuo. 10. Et dixit Achab ad Heliam Si invenifti
: :
ha;c addes
H.-ec dicit
Dominus
In loco hoc
7y; jj,
in (fuo linxerunt canes fitnguinem
Naboth
lam- 58.
bent quoque fanguinem tuum.

10. Et
me
me
ait
Achab ad Eliam
?
Num
invenifti
inimicumribi? Et dixit Helias Inveni,quoniam co'Jiitafti fa :ere maligne ante conipedum Domini
te
,
inimicum
tibi
Qui
dixit
Invent, eo quod vcin
nundatusiis, ut faceres
mini.
malum
confpedu Dote
ut exacerbares
I
eum.
:
i . Hxc dicit Dominus Ecce ego induco ftiper mala, & fuccendam poft te ignem,& difperdam tuum Achab mingentem adparietem, conreliquum in Ifrael. tempturpt 22. Et dabo domum tuam licut domum Hieroboam filii Nabath , ficut domum Saba filii Acia,
Ecce ego inducam fuper

pofteri.-ra tua
,
malum
&
4. Kfj.
demetam
in Ifrael.
&
mingentem ad parietem ,
& interticiam de Achab 9- 8. & claufum & ultimum

Sup. ij.
&
exacerbationibus , quibus exacerEro omnibus afti, & peccatum dedifti in Ifrael.

2^
.
XX. Et dabo domum tuam ficut domum Jeroboam filii Nabath & ficut domum Baafa hlii Ahia quia egifti ut me ad iracundiam prove,
:
19-
*"? '"
''
cares
&
:
peccare
fecifti Ifrael.
Et ad Jezabel locutus
eft
Dominus , dicens
15. Sed
dicens
Canes mmducabunt
earn ante murum Ifrael. 2^. Et mortuos tuos in civitate , manducabunt
de Jezabel locutus eft Dominus, Canes comedent Jezabel in agro Jezrahel. 14. St mortuus faerit Achab in civitate , coI
&
4. Kfj.
9- i^'
NoT, AD Versionem ant

1 J. tichiit t:hi
Q U A M.
TO
'nrccnpoi'
^.
Gracce conftanter Na?Kl

prttso,
fie ,
non Naieth ,
(ji
&
pro
qni
/.tumy tsilTFjiiî
tus
es
'Bst.v.iai
iVjiirr^y ,jruftrci
tjendi^
i\
Kit
cJwzE
iif-,vf,l\s ,
ad faciendum malum in
c.
coufp'tlu.
non dcdit tibt arêntt; turn fequunmr ifta ,h: in. fVi NNji.'dA.c 'jiiieni , practermiira a Ct9al ?^r > I'"'' '"" '1^ habetiur Viflore ; hoc autem ecce , ante mortuus eft , non
in
jf. 1(5.
Nabur.
11. to. i.
J79.
:
c.
haec hab.
Ambrof. 1. de Achab ad lliam
fecundinn hiftjriam ait Et dixit Ellas ad eum
GrKCO. Vix
;
,
meliiis e
Grsco
exceptis paucis
,
hilque
,
levibus
auiiivit
fcilicet
|nco clun
aiiiiijjii
habetur
-Ji
mn'.st
iti
'Ul,^m-Tvi, ad NuiK.'Af quod tatnenabeft abedit.Compl. in Mf. Alex. 'icgstiiAiVii; ; item prxponitur k. , veibo conjculu. Vic^. Tun. 1. de aupern. ap. Ambr. J97. a. bene Ef fiuhim eft , qmmodo divit Achab , quia mortitu! eft N.iboth }etradites , difuj, vit veftimenia pia , e; accinxit fe fuco. Gr. S^dffnif
addito hoc infra,
:
me inimicus meus?.... quoniam fecifti malum in confpedu Di>K/ ; fimi'iter hab. inf. d. e. item in Pf. 57. n. 43. d. 855. c. ait: H.ibes illud in iibro Kcgnorum regis quando eum propheia -jchemeiiter Achab' ad Eliam didum Invenifti, inquit , ii.crepavit , 1$ mortem ei denuniiavit
Invenifti
In'jtiii ,
, :
me
Et refpondit Elias confpetlu Domini.

?
Inveui
quia
fecifti
malignum in
dicit
î^.2I.
AGr.
Vatic, abeft hoc initio,
Hxc
Donii-
nils; fed legitur in edit.
Compl.
&
al.
Additur paiiter in
if.
18. Ita in Graeco

,
praeter
feqq. f5rtew5
>
regis,
ablque feq. eft ; lubinde ifixsûyi , iiinei , loco vineam; Sc pro defcendit ut , &c. ita oti >ic<.TccCiiM/.ii ticu,
pro
regi
KMic^/"5i uTO' a Mf. Alex, abed ir:. V. 19. Nil propias accedit ad Gr. li excipias feqq.
cod. Germ. n. 7. antepofita voce prcpterea , licet ablit a Vul^. Item infra in Gr. Vat. & al. deeft vox ignem , ut iila paulo poft ,iKrM ; pro Achab veto C\c, n'Ayai^, Compl. toi' ; demum loco conde Achab, in editt. Aid. temptum 55 reliquum, ita, QmX'^kt^'-i i sycx'/a^c^tiju/.i''nv , i. e.conftridum , ( feu detentam , Nobil. claufum)
&
&
non
M'yu> , loquirts. tnaeni ponderis , nempe \stMlo;ii dicens, pro dices ; fola edit. Compl. hab. limplic. Epfft ; item "^11 additur voci quomodo , detraiftis his inf. Nabu-
Ambrof. J97. f. leEt ait Elias ad Achab : Hxc dicit Dominus : Ecce ego git fuperiudmo fuper te mala, 'i^ incidam (hni incendam) poft te , ^ exterminabo de Achab mingentem ad parietem , jj
dereliHum.
:
Vifl:.
Tun. de
pccnit. ap.
ibsum . denium
loco in
\.
*c t'ineam ejus
lie
,
in
Compl.
c3
deeft pariter
(Js
,
Qu
eontemptum
if.
derelilium
ifrael,
Iv
'srxyTi
toVw
in
omin
loco
quo
quo;
edit. Aid.
c.
cum Compl.
delet tti'.
pro in Anibrof.
11. to. i. J78. d. limiliter habet : Occihxreditattm. Propter hoc in loco, in qua difti, SJ poffedifti linxerunt canes finguinem N.ibuthe , in eo lingent canes Jan-
deNabut.
22. Similiter in Grj;co , nifi quod poft IQabatb , adpro Saba, fetibitur Botaoi ; extremo loco pecditur i, , catum'dcdifli in Ijr.tel , fie , iifinafl-a ia 'U^m , peccare omnibus. Vift. Tun. fecifti Ifrael , demta voce prsced. Et dabo domum de pccnit. ap. Ambr. 597. f. non male
&
turn, C? mereirices lavabuntur in jangume t'ta : i uincm Gr. >no7:<i. Vide etiam inf. f. & cap. 16. 581?. e, TcrQu.iliter occidilh , ^ tul. adverf. Pfych. p. 984. c. fie
:
Achab ficut
mum
it.
]eroboam filii Nabat , (^ quomodo doBaafa fill Ahis , pro omnibus quibus irritafti Deum ,
domum
i$ fecifti dectinare Ifrael.

'!ncic:^f.~/iCCi; ,
Gr, mp'i
,
-rut incif'.pyiciniiTtiv
&f
b.tredit.item pojpdifti
in loco
quo
fmguinem
,
N.ii(A.e cines
&C.
ante Jetabel
;
Jlltnxnant
tuum quoque
tibi
,
delinguent.
25. GrjEc. delet ad

Ifrciel , lie
loco vero ante if
t. 20. GrjEce conftanter 'Hm

co inimicum
inf.
fie
,
,
loco Heliam
'
!x'f5
'"'''
exinde lo'"imicus mens , omilfo

;
murum
Tf .
hab.
,
cV
antemurati
lut
]et.rael
fola
tu vT^%tX''Sux.Ti î'U?fie^, Compl. U&m.
nomine
Helias
quod tamen additur
in edit.
Compl.
,
deiiique pro cogitafti facere maligne ante confpedum
lia
(t
24. Gr. Tov Te6kHit5Ta T? 'Ax*':*^ tV tt) -aroA-f , ^75-Mtti' J> TO Tf^HIKT Vt 6t TIf Vijlcf , fifnloU
LIBER
jnedent
:
III.
REGUM.
volucres
COeli.
Cap.
XXI.
J9I
tucif.Cal.uiiftlf,
VULGATA NOVA.
agro
,
VersIO ANTiqUA,
fuerit in
eum canes fi autem mortuus comedenc cum volucres cceli,
VuLGATA NOVA.
15. Igitur non
fiiit
alter talis ficut
Achab
qui
2,6.
&
abominabilis faftus eft, in tantum ut fe,
renundatus
eft ut
faceret
malum
in
confpedu Domini
queretur idola
fumplit
qus
feceraiit
Amorrhsi
quos con-
concitavit enim
eum
Jezabel ux'or fua,
Dominus k
facie tiliorum Ifrael.
VuLGATA
17. Itaque
NOVA.
Achab
fermonesilôs,
operuit cilicio carnem
,
Versio antiqua.
iT mini,
fua ,
cum
audilTet
fcidit veftimenta
fua,
&
&
fuam
jejunavitque
&
dormivit in facco
& am-
&
ecce rex COmmotUS eft ante flaciem Do- AmhrTl.ie'Kab.r, ibat plorans , conlddit veftimenta 17.. 1.J87.*. operuit le cilicio , erat indutus facco ex
& &
bulavit
i 8.
demiHb capite. Et fadus eft fermo Domini ad Eliam Thefdicens

:
illo die,
quo
inteifecit
Nabuthe
Jezi-aelitam.
:
iS.
2.q.
Tunc fermo Domini ad Heliam

Vidifti
Tinui.adv.Ffjch.
p.
biten
984.
c.
29.
Nonne
vidifti
humiliatura
Achab coram
,
quemadmodum commotus
mea
?
eft
Amhr.i.dtisai,
S^?-**
me
4. Rfj.
quia igitur humiliatus eft mei caufa

in
non
fi-
Achab
mala ,
a facie
inducam malum
lii
diebus ejus
fed in diebus
fed in diebus
filii
non inducam in diebus ejus ejus inducam mala.

M.
:
9. iS.
fui
inferam
malum domui
ejus.

Mortrtum de Achab in civitate comedent cilne< : ^ mnrtuum ejus in campo comedent volattha call. Ambr.de Nab. c. II. J78. f. JeXjiM eomedirunt ca-
Ta
oe/eivoc
t?
yâc;.
nes i^ volttc-es cali.
hahet , Kai virlf t? îiv , Ef fn commotus eji ante Jlicicm ^ lie, J; Ka/srt 7w 'Ax,â,^ aVo 'csysc^-rri , tjuomodo compunilus eji Achab a facie ; inf. loco veftimenta ^ tdk ^.n^vx t tttnicam; ircm pro operuit je ctlicia ^ ^^-jitâja Qxv.kzv sti t9 iot-
t. 27. Grace,
initio
tierho ;
dein \oco
ecce rex
&
t. 18. Plura exftant in Grarco, fci'.ieet Kal h'ûlo fMa Ki^f/if w X-'/*' AirMf a.v-iv Hî^ Tfp! *A;i(^TcC, j sT^? Ki-e^:?* f fadum eft verbitm Domini manit frvi ejusEeliu de Achab, [^ dixit Damn.us : at in ed.C'.mpl. (impliciter Kai iyinlo pHax Kuf-ii fnfli 'Hâii- tok ecCi/Hi' , e/TeK , omifTis aliii. Ambrol. 1. de Nabut. c. 17, J; to, I. 587. a. ait Leîmrts dtxtjfe Dominum ad lieliam, Viftor Tun. de pcenit. 598. a. Tunc dixit Domir.us ad
Tliam,
ficx.
3tiT?,
K;
c^H,-^^J=,
acctnxtt faccitm fuper corpus

:
-:.
juum^
^^
;'
jej'inavtt
mux
ita
-crEî^Caê/
f
^âx)ts/ '
,
eVtiTaî
&e. addito in fine, Pfych. p. 984. c. hxc hab.

,
eVcpsi/U
^ tvii.
^
in i/^-f* Terc. adv.

,
Deftititi:
femeiipfum
^
cum
CO.
carni fti impofttit
jtjnnavit
dormivit
^ facm jac^
VOX. Tun. I. de pcenit. ap. Ambr. tu. 1. p. J98. a. Ach.ib jermones hns , reventus eft quomodo audivit eft a facie Domini; ^ ibat flens , ^ /ciJit veftimenta fua , i^ accinxit fe facco : deinde y Tunc dixit ^ &c. omifTis meFailitm
diis
;
in edit, etiam Cotnpl. legicut

Tci pHiic(.'ix
Kai
e'7'Vs'o
J;
MJtsrceK
,
Ay^dccC
ij
Tat/Tjt, Ais/^vtê Toy '^mjjyot l'tv
iTufttjilQ
&c. qu Vidoii favent
ac etiam Tertul-
t. 19. Gr*cc conftanter , yucT^yCyn , compunHus eft , loco commotus eft , pauloque port pro mala, ibi infia,TM xxxU^ , quatj m:iUtta'n , id eft , malum , pi imo quidem ante iftud , in diebus ejus ; reliqua ad vei bum ut fup. Nee longe diftat Teitul. I. adveil. Piych. p. 984. c. dicens; Vtdiftt ut reveritus fit Achab a jîcie mea ? pro eo qttifi reventus eft, non juperducam iafuyam in diebns ipjiu^ , fed tn difbiis flu ejus fuperducam earn, Mel. V'\^. Tun. d poenit. 598. a. Vidifti quem.tdmodum reveritus eft Achab i facie mea ? non adjiciam a.lducere mala tn diebus ejus , fed in diebus filii ejus addncam. Mf. Alex, cum editt. Aid. Sc Compl. addit Kaxi'at.' eVi to/ oijco/ i/t^, malum Jitper domum ejus , ut in Vulg.
&
liano.
CAPUT
i.Var
18. 1.
I
.
XXII.
A.
ULGATA NOV
'
1^
Ranfierunt igitur tres anni abfque bello

ter Sjrriam
in
A
J
.
&
Ifrael
,
In anno autem tertio Juda ad regera Ifrael.

(
defcendit Jofaphat rex
quod noftra fit Ramoth Galaad , negligimus tollere earn de manu regis Syri.c } ) 4. t ait ad Jofaphat Veniefne mecum ad praliandum in Ramoth Galaad ?
:
&
Dixitque rex Ifrael ad fervos fuos
Ignoratis
VuLGATA NOVA.
{. Dixitque Jofaphat ad regem Ifrael Sicut populus tu populus mens , ego fum , ita
:
Versio ANTIQUA.
<;
&
&
:
rael
Et dixit Jofaphat rex Juda ad regem Interrogate nunc hodie Dominum.
If- lucif.Cai.t.z.di reg.apoft.nZ.b.c,
tuus
unum
funt
&
equites mei
equites tui.
Quire , Dixitque Jofaphat ad regem Ifrael oro te , hodie fermonem Domini. 6 Congregavit ergo rex Ifrael prophetas, quadringentos circirer viros
,
6.
Et convocavit rex
Ifrael
,
omnes prophetas,
illis
&
ait
ad eos
,
Ire de-
quail quadringentos viros

Si
& dixit
rex
,
Achab
beo
cere
in
Ramoth Galaad ad bellandum

:
an quief-
Afcende , & dabit earn ? Qui refponderunt Dominus in manu regis. 7. Dixit autem Jofaphat Non eft hie prout interrogemus per pheta Domini quifpiam
:
ibo in Remma ad Galaath in fabo? Et dixerunt Afcende

:
pugnam
aut cef-
7.
Et
dixit
hie prophetes
Jofaphat ad regem Ifrael Non eft Domini , interrogabimus Domi:
&
cum
8.
rir
num?
Et
,
ait
rex Ifrael ad Jofaphat
Remanfit
unus
per quern poffumus interrogare
Domi-
8. Et dixit Achab rex Ifrael ad Jofaphat regem Unus eft , per quern interrogemus Dominum fed
:
NoT^
t.
y.
AD Versionem ANT
in fine
ihi
,
Q U A M.
it. 6.
Grrc^ verbum pro verbo. Vix melius e Grzco , nili quod

Ita
deeft Achab
;
ir. 8.
ex eodem Gr. Ai' ivn. Grace, initio delct Achab, ut

,
&
infra regem; loil;
&
pro
Kemma ad
liabctur
limpliciier 'Pe^yuttG
forte
co veto per quem interrngemus

(sxi
hab. acn^
per
to s-êâTHj. ,
Remmath , imperitus autem fcriba , vei typogr. Remma ai^;demum pro cejjabo , iic , iiciyjij. TU, 7, Ita in Gtsco ad verbum , addito uno per lum ,
fcriplit Lucif.
ii aVrt, vir ad interrogaiidum

;
eum; deinde
pro fed
J,'-,
reliqua ut in Lat. lup. Ita veio Lucif. iianlit ad 18. Item pefleajuam dixijjei prophet Domini ad ilium
59'
LIBER
III.
REGUM.
me bonum
hi
:
Cap.
fed ego odi
,
XX 11.
eum malum
:
Versio antiqua.
tAici/. Citi.
Vu LGATA NOVA.
,
uhfif.
ego odi ilium , quoniam non loquitur de lu
quia
,
bonum
fed
ait
non prophetat miMichâs filius Jemla,
Cui Jofaphat
Ne
loquaris ita rex.
VU
9.
I.
G A T
N O V A.
tuus fimilis
&
dixit ei
I
Vocavit ergo rex IfragJ eunuchum quemdam Feftina adduceie Mich.tam filium Jemla. Jofaphat rex Juda , feo. Rex autem Ifrael ,
:
eorum
&
loquere bona.
:
&
debant unufquif)ue
in folio
fuo
veftiti cuitu
,
regio
in area juxta oftinm portce Samari,-e
&
univedi pro-
phets proplietabant
1
in
confpeftu eorum.
Vivit Dominus , quia quodcunque dixerit mihi Dominus , hoc loquar. Venit itaque ad regem , & ait illi rex Mi1 5 chsa , ire debemus in Ramoth Galaad ad prsliandum , an ceffare ? Cui ille refpondit Afcende ,
.
: :
14. Cui Michxasait
1.
Fecit quoquefibi Sedeciasfilius

,
Chanaana.cor:
vade profper^ ,
gis.
&
ut
&
tradet earn
Dominus
:
in
manus
re-
nua
labis
I
ferrea
&
,
ait
H.-ec dicit
Dominus
His venti-
Syriam
i.
donee deleas Omnefqut prophets

:
earn.
fimiliter
16.
Dixit autem rex ad

te
,
eum
Iterum atque
nifi
ite-
prophetabant
rum adjuro
eft, in
I
non loquaris mihi
quod verum
Afcende in Ramoth Galaad , & vade profDominus in manus regis. Nuncius vero , qui ierat ut vocaret Mich.-ram I 5 locutus eft ad eum , dicens Ecce fermones prophetarum ore uno regi bona predicant lit ergo fermo
dicentes
,
nomine Domini.
Et
,
:
pere
& trader
7.
ille
ait
montibus
quafi oves
Vidi cunftum Ifrael difperfum in non habentes paftorem ait

:
&
Dominus
quifque
Non habent ifti dominum in domum fuam in pace.
revertatur unuf-
Versio antiqua.
tuiif.CM.iihifuf.
1
VULGATA NOVA.
1
8.
Dixit rex Ifrael

dixi ad te
,
Nonne
Aii^.
1.
ad Jofaphat regem Juda quoniam prophetat milii hie
8.
Dixit ergo rex Ifrael ad Jofaphat

tibi
,
Nun-
quid non dixi
quia non prophetat mihi bo>
non bona ,
J. cont.
'
fed
magis mala r
num
fed femper
malum
addens
:
Vidi
]ttU.m.
t.
10. 654.
fuum ,
&
Dorninum fedentem fuper thronum omnis exercitus cceli ftabar circa eum a
i5c
19. Ille vero
ait
Propterea audi
/.
de.aris ejus
linilh-is ejus
fermonem Domini Vidi Dominum fedentem fuper folium fuum , & omnem exercitum coeli afllftentem
ei
a dextris
ait
,
&
:
iiniftris
20.
&
Et
dixit
Dominus Quis
:
gem
Ifrael,
laad ? Et dixit
::i
& .aicendet, & & ille ifte fic

,
feducet Achab recadet in Ramoth Gafic.
10.
&
gem
laad
Ifrael
?
Quis decipiet Achab reut afcendat , cadat in Ramoth Ga-
Dominus
&
Et dixit unus verba hujufcemodi

EgrefTus
,
& alius
co-
aliter.
.
exiit fpirinis, &: ftetit in
confpeftu
ciixit
Ego feducam eum. Et minus ad eum In quo ?

mini,
iz.
dixit:
:
&
DoDo-
eft
autem
;
fpiritus
&
ftetit
ram Domino & ait locutus eft Dominus

i1
.
Ego
decipiara ilium. Cui

?
In quo
,
Exibo, & ero fpiritus mendax in ore omnium prophetarum ejus. Et dixit Seduces,
Et dixit
:
Et
ille ait
Egrediar
& ero fpiritus men;
&
prxvalebis
exi
&
fac
fic.
dax in ore omnium prophetarum ejus. Et dixit Dominus Decipies, 6c praevalebis egredere, &
;
fac
ita.
Vu
i
3
.
L G
ATA NOVA.
non
eft
dacii
Nunc igitur ecce dedit Dominus fpiritum menqui hie in ore omnium prophetarum tuorum
,
locutus in
me
Dominus. Et
ait
Audite po-
puli omnes.
funt
&
2.4.
Acceflit
Dominus locutus eft contra te malum. autem Sedecias filius Chanaana

,
:
&
er-
Juda,
?
19. Ai'cendit itaque rex Ifrael, in Ramoth Galaad.

e.
&
Jofaphat rex
percuffit
Michxam in maxillam & dixit Mene go dimiht Spiritus Domini , & locutus eft tibi ?
1 5.
Dixit itaque rex Ifrael ad Jofaphat
Sume
ar:
ma
eft
&
.
ingredere prxlium
&
induere veftibus tuis

,
Et
ait Mich.-eas
,
Vifurus es
in
die
ilia
quando
porro rex Ifrael mutavit habitum fuum

bellum.
3 1
&
ingrefliis
ingredieris cubiculum
intra
:
16. Et
ncat apud
filium
ait
rex Ifrael
cubiculum ut abfcondaris. maToUite Michi-am

,
&
Rex autem
Syris priceperat principibus cur,

;
Amon
,
princjpem
civitatis
&
apud Joas
Aipelech
ruum triginta duobus dicens Non pugnabitis contra minorem & majorem quempiam , nifi contra re-
17.
tionis
& &
dicitc eis
,
H:cc
dicit
rex: Mittite virum
gem
phat
Ifrael folum.
iftum in carcerem
,
&
fuftentate
,
eum pane
in
tribula-
5i.
,
Cum
ergo vidident principes curruum Jofafunt
aqua anguftii
donee revertar
:
pace.
fufpicati
qu6d
ipfe efiet rex Ifrael
&
i 8.
Dixitque Michsas
Si reverfus fueris in
pace
impetu fado pugnabant contra
eum
&
exclamavit

nfitadiffit , non tjjit rerefpondere videnmr verfui 17. T. 18. Nulla diflinii'.itudo in Grieco , prjcter hanc vocum iiiverlionem , otj v 'sr^pusui ^to; /aci za?a , JVcrt Wm* h :iica* qttoTiidm nan prophetat hie mihi botia , qitia
Michit,l! ne afcrnderti
verfiirut
.,
qmni.im Ji
Ramoth, pro qua

Btix.
I.
'?!/ifiii
Mf. Alex.
f.
,
'?x/.i,ux'..
,
Philartr.
dixit
Sec. quse
de
h.eref. p.
704.
his alludcns
ait: Interrogat
Dominus immundum
f'pintttm
dicens
Qttis Jeditcet regent
tanttim nijii.
.
T-
19.
Similiter hab.
Optime eGriCto, fi addas Drum ad Dominum. Ambr. Dixit M:chx.is pritpheta : \':di Domi,
num Dinm
mittti.%
IJr.ii!
fedentem
circ.t
friprr
throinm
fium ,
omnis
cceU fiab.tt
eum ad
dexter am ejus
ad Jinif-
Achab Ifraelitaram , r vadat in pugnam , (^ ibi intexficiatar ? deinde , Et ecce immundus , &c. Tf. 21. Nulla quoque hie varietas in Grsco. Philaftr. Et ecce immundus Brix. 1. de hacref. p. 704. f. fic pergit fpiritus advenit , dicens : Ego zadam , ^ J'aciam, Et ait Dominus ad immundum fpiritum : Ouimodo idjacies? ore, eft t.^.z. Vix melius e Grsco, nili quod pro
:
!/. Af^.id' afr? k. e^ sv'^vi'f^(xv a:/T^. tram, Gr. ^Îtd Hieron. in l&i. 15. to. 3. 149. a. ut fup. Vidi Dominum emms exercitus Ijr.ietfm fedentem fuper thronum fuum ,
!:";
Tj
^zfix
in OS
at
in Ml'.
y.xi
Alex, ac editt. Aid.

-,! ,
&
Compl.
:
lie, cV
.
c-uaji, iTcut
55 eti.im, in \'atic.
tacti
Jiahat circa
a. addit
enm
a dextris
Ifiael
,
^
fi
.i
Jiniflris
at in Joel 2.
, î-'.vt.i
Ijy/.
dextris
"t.
Deum
ejus.
pauloque port
eicipias
eiitn
ante prx-jalehis Philaftr. Brix. 1. de hatef. p. 704. f. ita liberius Et ait immundus j'ptrttus ad Dominum : Faciam du~ verba Jimitta elcqtiar , me qnafi angelum lucis ,
^ ^'lifhis
20. Nil Grjcco
iiinilius ,
vocem uiwm
cam eum in pralium , ^ ibi eum dejer.im , It ait Demtuus ad eum : Vade , fie faciei.
^ fic
morittHr,
, ,
LIBER
Jofaphat.
5
III.
REGUM.
U L G
Cap.
XXII.
ejus in pifcina
,
595
SamaStip.
V
;.
ATA
NOVA.
;8.
&
laverunt currum
Intellexeruntque principes curnium

,
quod non
ris,
&
,
linxerunt canes f'.nguinem ejus
& habenas lafijerar.
II. 15.
efTet
rex Ifrael
&
cellaverunt ab
eo.
verunt
juxta verbum Domini quod locutus
tum
fuo
}4. Vir autem quidam tetendit arcum , in incerfagittara diiigens , calu percuflit regem Kiael
&
fa qu;B fecit
univer5g. Reliqua autem fermonum Achab, donius eburnea quam a;diticavit , ,
&
incer
;
puhiionem 6c ftomachum. Ac
ille
dixit aurigs
Vertemanumtuam,&
eft
ejice
me de
exercitu , quia
ta funt in libro
cunitarumque urbium quas extruxit, nonne hsc frrip fermonum dierum regum Ifrrel ?
regna\
graviter vulneracus fum.
35. Commiiluin
rex Ifracl ftabat

tuus
eft
in
ergo pr.Tlium indie ilia, niorcurru luo contra Syros ,
&
40. Dormivit ergo Achab cum patribus it Ochozias iilius e)us pro eo.
fuis
8t
&
in
vcfpere
fluebat
autem fanguis plagi
iuium
per
41. Jofaphat vero filius Afa regnare rospcrat fu Judam anno quarto Achab regis Ifrael.
currus 36.
&
fol
prxco
infonuit in univerfo exercitu ante,
ccepiflet, leni
:
4a. Tiiginta quinque annorum erat ciim regnare viginti quinque annis regnavit in Jerufa-
&
quam
57.
occumberet
,
dicens
Unufquifque revcrta-
iiomen matris ejus Azuba

.
filia
Salai.
fui
,
tur in civitatera
&
Mortuus
;
eft
terram fuam. autem rex , perlatus

in
4
eft in
Et ambulavit
in
:
omni
via
&
Sa-
non declinavic ex ea
confpeiftu Domini.
fecitque
Afa patris quod reitum
&
erat in
mariam
fepelieruntque regem in Samaria
VULGATA
in excclfis.
NOVA.
:
V
4^)
E R
A N T
Q U
A.
,
44. Veruntamen excelfa non abftulit adhuc enim populus facriHcabat , adolebat incenfum
veruntamen adhucpopullisimmolabat
hinon.inOfi.iPi
t. 3.
&
&
adolebat in excellis.
K
1305. ^^
V
&
U 1 G A T
NOVA.
51. Dormivitque Jofaphat
4?. Paceraque habuit Jofaphat cum rege Ifrael. opera 46. Reliqua autem verborum Jofaphat , nonne h.BC fcripta funt ejus , qu.-s gefllt , prclia
cum
patribus fuis,
:
&
re-
&
fepultus eft
cum
eis in
filius
civxate David patris fui

ejus
gnavitque Joram
51. Ochozias
rat
pro eo.
Acliab regnare coepe,
in libro
verborum dierura regum Juda ? 47. SeJ & reliquias effeminatorum , qui remanferant in diebus Afa patris ejus , abftulit de terra.
48.
autem
filius
fuper
Ifrael in
,
Samaria
anno feptiniodecimo
Jofaphat regis Juda

annis.
5
regnavitque fuper Ifracl duobus

in
Nee
erat tunc rex conftitutus in
Edom.
:
1. Pur.
*o. 36.
49- Rs'^ vero Jofaphat fecerat clafles in mari ire non qua navigarent in Ophir propter aurum pocuerunt , quia confrafta; funt in Aliongaber.
;.
Et
fecit
malum
confpeftu Domini,
& am,
&
bulavit in via patris fui
&
mains fua
&
in via Je-
roboam
54.
irritavit
5 D.
Tunc
fervi
ait
Ochozias
filius
Achab ad Jofaphat:
t no-
Servivit
Vadant
luit
mei cum
fervis tuis in navibus.
Nabath , qui peccare fecit Ifrael. quoque Ba:<l & adoravit eum Dominum Dcum llrael,juxta omnia qua;
filii
,
&
fe-
Jofaphat.
cerat pater ejus.
NoTAAoVERSIONEMANXiqUAM.
t. 44.
Similiter in
Graco.

Aiidore
Francisco Luca
Brugenfi.
1
LIBER REGUM
CAP.
Icii
T E R T
,
S.
Et Semei , Rei , robur exercitds David. Pro Rei no rfl f:ihji;tuenduin Cerethi i: Plic, ijitod alii male : nee addendum ou\nz ante robur , quod
I.
*. 8.
&
&
gnificai filium
Beth domum. ^. 19. In terra Seon regis Amorrhjci. Non pneponas St

in
conjnndionem.
Tf.2i. Habens omnia regna. Redundat quod fequitur in qitibujdam lihns , fccum.
verbis
^ntdam fitperflua. t. i;. Salomon

fonai quod.
Tf.
filius
tuus regnabit port me.

Ifrael.
Non
pr,t-
34. In
regem fuper
Non addas
Sc
Judam.
fedcbit fuper folium meum. Pro S. 3J. Et veniet , Vinicz , Jingulari terti.z ferfon.t , non eft fithftiliieniiim venieds , plurale fecund,e ferfonx : dinique nee addendum in Jerufalem. t. 50. Etabiit , tcnuitque cornu aharis. Poft abiit, non addas in tabernaculum Domini.
&
t. 24. A Thaphfa ufque ad Gazam. No prxponas his adverbzmn quaii. t- 32. Et fuciunt carmina ejus quinque & mille. Ca,
ve Icgas
fublata conjuntltone
fro quinque
&
mille
I.
Cap. V. t.
If.
, ut pl:r;que quinque miUia quod eft quinque fupia mil'.e. Quod ipfum unxilfenc regem. No ad,
das fuper Ifiael,

4.
Cap.
funis
,
II.
qitod
t. 3. marunt cuflodias
jiindionem,
ejl
2. Confortare , & efto vir. Non fuhjicias quidam. Et obferva cuftodias Domini Dei tui. Qiii exifti-
t-
mihi.
If.
Nunc autem requiem dedit Dominus Deus meus NoK omiiias Dominu:.
-,
II. Cores ttitici, viginti millia. Alii minus congrui

viginti millia euros
cocpit
tiitici.
invertunt crdinem
-uerlrum ejfe
ei
prapofuerunt ut con;
foftpojuerant
nomen mandata
jalji
nomen
enim.
dum
4. Si cuftodierint filii tui vias fuas. No eft mutanpronomen tertix perfona fuas in prima meas. Tf 28. Venit autem nuncius ad Joab. Reiinendum eft nomen Joab , non fuhftituendiim Salomonem , nee fubden-
t.
.
domus Domino. Alii legunt ailive , sedificate ccepit domuni Dtvmino. If. 8. Oftium lateris medii in paite cat domus dextra:. Non commutes parte, qnod eft latere ^ cum pariete
Cap. VI. Tf.i. ^dificari
feti
nmro. V. 15. Operuic
lignis ccdrinis inttinfecus.
No
prjspo-
nets his verbis

Jf".
&
conjundionem.
dum
participium dicens. Lege Notationes noftras.

egrelfus ieris
^.41. Quacunque die

gendumeftitns ab eo
Tf.
,
hue
&
illuc.
Le-
non fueris a fum,
27. Alje autem alteta:. No omitias alterac. Et in ingreffu oiaculi fecit ofliola. Ut non eft omittenda prjepofitio in , ita non addcndus numerus duo ,
)(. 31.
46. Qui egreffus percuflii eum. Pro egrefliis , quod eft , poftquam exijfet , non eft Jupportendam aggrelfus. Cap. IV. #.2. Azarias filius Saduc facerdotis. Non mutes gemtivrtm facerdotis , in nominativiim.
nnte oftiola.
Cap. VII.
das
fecit
,
Ttr.6.
Et epirtylia fuper columnas.

t
No ad~
fed jubaudias
proximo.
jf'.p.
t.io. Benhefed inAtuboth. Non
viiites
Ben,
qiiodjl-
ttinlccus no:i
Et extrinlecus ufque ad atrium majus. Pro exeft Jhibendiim contranum intiinlecus.
Tom.
I.
Ffff
t94
1?-.
Romanarum
Corre^flionum delectus.
If. 29.
1 5. Et refticula rriginta cubitorum cingebat illud per circuitum. jS^jii cjl miitamlnm yingiilare ciageban, cum [iluralt
Utplangeret eum. Pritferendus

>*.
ejl
numtruijin*
eft
gjtiarts plitrali plangerent.
cingebanc.
Cap. XV.
panenda
.,
18. Dedit illud in
manus. Nn
prs-
Uuo ordines fculpturarum ftriatarum erant fuRonLini P.mes rcile ctnfuirntit Ugetidum (in-xivum Hiiodtft ,ftn:s oriiAtiKHm , nen hiflriatarum .1/ iilltiatarum,
t. Z4.
files.
cottjttndio St.
If .
Cap.XV'I.
extruxrat
hie
,
24.
Et vocavit
nomen
civitaiis
quam
frxpajst.i un.t
fyllalii
ijiia
dc ye
riol nli.ii ittihs Jiri^Jimiii.
Tf. 2j. Et llabac fuper duodecim bovcs. leiênJnm eji tmmcro JtngKlitri ftabat , f. mare , na fiurali ftabant. ^. z6. Uuo millia batos capiebai. Now nddas & tria inillia mecretas , ûcd 1, Par,U. 4. t. J. ligitur , fro to
nomine Somer domini montis , Samariam, 1 eft eafns acciifitivii! Simaiiam , redus a verba vocavit , genittvo Samari* , reHo ab altero nominum
prxferendris
Jubftantivortitn proximornm.
Cap.XVU. If. 12. Et faciam ilium mihi Corredores merith mutarurit nettv/um illud in
ilium
,
&
fllio
meo.
maUuiinitm
^'tod htc dicitttr iluo millia batos. Lege ^Ji fltuet ^ôtitiionts Kofiras iii hunc locum.
it.t
ut referatur
If. 9.
ad panem.
Cap. XVIII.
fonas
Vade ,&
die
domino
tuo.
Nonprj-
in fummitate autem bafis crat quardam rotunditas dimidii cvibiii. Legendum efl dimidii cubiri , nen jdjiiiendum quod pie; iqtie ,uM\ii dimidii cubici.
>?. 55
&
dixit.
&
It. 22. Prophetx autem Baal quadtingenti quinquaginta viri funt. N(7 addas propiietsque lucorum qua-
&
if.
47. Et
pijfuir
,
Salomon omnia vala. Non

qrtod
futjiing.is
dtingenti
If.
quod quidam.
,
in
domo Domini
Cap.
,
quidam.
24.
Optima propodtio. ôn fubjungas quam iocutametji Grxce legatur.

if. i.
Jitk luter.i
InmcnfeEthanim. Nonfcriias, prapcB Bethanim pro Ethanim. i>. 25. Qui ambulabant coram le in totocorde fuo. In mIUs l:liri< ejl pr^tfens ambulant , pro pruterito impcrfeth
V'lII. 5?. 2.
,
tus eft Elias
Cap. XIX.
Baal.
Et
quomodo
occidilFet uiiiverfos
,
pro-
phetas gladio.
Ad
vocem ptophetas
non
eft
addendum
ambulabant. Tt-. 58. CunfVa devotatio & imprecatio. Spurium eft , ûad quidam fcrihuin , r liqrnd.1 ,devoratio , quod eft conjumpijo , pro I mum , devotatio , quod eft zottim five of.-itio,
If. 10. Quia dereliquerunt pactum tuum filii Ifrael. Pronomen tuum non eft mutandum cr*m nomine Domini. If. 18. Oiculans manus. Pro pliirali manus, alii la-
bcm ftngulare manum.

If.
omnes populi terrae. No mmis ut to::jundionem caufatiz'am cum coptiLztiva &. Cap. X. #. 14. Quod afTerebaiur Salomoni. ôn fcrih.is ofFerebatur pro afferebatur , vocalem , inquam qaar,
fciant
t.6o. Ut
erat. Correderes
las
Etiple in duodecim jugis bourn arantibus unus non judic.trttnt cmtttendas hat dnas voch~ jugis bourn.
19.
if.
Cap. XX.
33. Frater tuus
Benadad. Kon
eft
adden-
tilm pro prima.
dum
2.
vivic.
If. I.
Et Sidonias&Hetthaeas. Scribendum eft Heabxas , htteta iniii.ili dnpUcaio t (prout plcrum, ijne confi'.evit hxc vox Lnlin- exprimi polills quim Cethxas , ) ûariqH.im ita JcrihiUtir E'Lech. id. If. 5.
if-.
Cap. XI.
H y
Vinea erat Naboth Jezrahelitj? , qui Ahi hbri habent relattvum femminum qui referem vineam : Corredorei prxliileruni mafculinuirt qui , referfus Naboth.
crat in Jezrahel.
,
Cap. XXI.
&
If. J.
Sed colebat Salomon Aftarthen dcamSidoniorum,
Moloch idolum Ammonitarum. Non interpon.is & Chamos deum Moabitaium, reduitd.it enim. Cap. XII. ;f. 21. Eleclorum virorum bellatorum. JS'cu
conjmjîonem
ir.
if. 2. Argenti ptetium , quanto digna eft. No mutii ablattvum quanto , cum accujaitvo quantum. Num invcnifti rae iniif. 20. Et ait Achab ad Eliam micum tibi? Vetus Interpres vertit inimicum tibi , accttjh'
:
tidd.-ii
&
ante bellatorum.
Cap. XIII,
fias hii
-
11.
Katraverunt patri fuo. iion prspo-
verbis
&
conjiindiotiem.
: alii verterunt vocatizo inimice ml ? 21. Ecce ego inducam I'uper te malum. ponas Hjfc dicit Dominui.
tivo cafu
If.
No
pr.t-
If.
25. Scravit alinum
2Jo
eft
mntandui
dativits propheiae
fuum prophetae quem reduxerat. cum noimnativo fto,

in
Cap. XXII.
regis.
If.
Non
eft
if. ij. Et trader earn Dominus in cniittendum pronomen earn.
manus
pheta.
*'.25'.
39. Et
domus eburnea quam

,
acdificavit.
Quidam
Divulgaverunt
Cijiis
civitate.
Nun
eft
fcribenius
fro cafu primo eburnea
fcribunt
fecundum eburnCeE,
juartus
civitatem pro fexto.
Variae
Lediones
Vulgate,
rurfum ab eodem
Francisco tucA
I
obfervatae.
LIBER
CAP. in regem,
C-AP. III.
II. If.
I
R E C U
fibi
M
n.im
TE R T
3.
U S.
& cruftulam.
Conjiriunt
Crftf,
J.
Et
me
pracpofuerat omnis Ifrael

loco dtphtongi
ita ut fit ttVoeiMxiios iratorum.
Quidam legendum
,
ex aliis Manufcriptis pu*
tant propoluerat
if.
vocal: qitarta
x.
Cap. XIV. if. quidam legendum
Decern panes
,
cruftula
neutro genire plur.itis ::umeri
23. Et ifta refpondit. Vtdetur prxfens ref:
}iebr.xum plur.tle
cr'ift'da genere
quidam gauferas vertunt.

,
pondet
legititr
pr.ef!rendiim pr.sterito
,
nam
Jj in Mijfali
Romano
ta^Jeu
feminine
eft,
lorg^- altttd figntjicat.
prxjens
If .
feria
2. poft
Dominic. ^.Ouadrag.
Cap.XVI.
5^.7.
Hoc
Jehu filium Hanani prophecjje
Cap. V.
vi
tui.
d.
Prascipe igitur ut prjccidant mihi fer-
No inconfuiti videiur a mnltii onntti fervi tui. Ibidem. Quamcunque perieris fcii enim quomodo. Quidam boni lihri h.tbent pracceperis , pro petieiis , ^ quotiiam , fro quomodo. Cap. VI. If. 8. In parte erat domfls dextrs. Abl.^ti:
tam. hac pencope poteft ab nis causa , quatiquam abfit

brxo
luc.
Interprete
addita explic.ttio-
a qitibtifdam libris fimiliter
He-
Grxco.
vum
dextr.T
genittvo dextrx
qui ad parte rejiratur qui ad domfis. ,
pmferunt quidam
perfecit.
Cap. XVIII. if-. 45'. Cumque fe verteret hue atque ilAlii hbri kgunt verterent , numero plural:. Cap. XIX. if. 18. S;piem millia virorum. Quidam IItri fro virorum , iegum univerfotum , qua de re iiotationes noftrx.
Cap. VIII.
libri habent
If. ly.
Erin manibus ejus

fua perfecit
congruentius
,
Quidam
fuis
& in
manu
ejje
vel
manibus
per-
Cap. XX. if. nadad verbum

if.
12.
Faftum
eft
autem
ciim audilTet Be-
iftud.
Alii lihi
cum
Hebrdicts
Cmcis
fecit,
quod videtur
.,
qttia de tn.intbus
Dei
relinqnunt fubaudiendum Benadad.
fermo
ut conftat infa if. 24. eft , Cap. XI. If. 41. In libro verborum dierum Salomonis. Multi codices omittunt vocem dierum , confentanee Hetrtto.
Etmutavitafperlionepulvetis os & oculos fuos. & , confentanee Hebrxo 5 Grxco. Cap. XXI. if. i. Poft hc autem verba, tempore illo. Multi Latini ttbri omittunt tempore illo , fuffraganti39.
Quidam
hbri omittunt os
Vade in tabernacula tua Ifrael. j^ff*'"Vade , vel quod alii lihri habent Revertere ; majori tamen cum gr.itia in q:iibnfdam codicibus Hibrmt confentientibus , vidiim jubaudiri quam exprimi ,
Cap. XII.
if.
i5.
bus Hebr.tis
Grjtcis.
gnam fupplendum
fit
t.6. Dabo tibi vineam meliorem pro ea. Vox meliorem ignor.ttur a multis Latsnis libris , qiiibni Utbrxa confintiuiit. Gritca ejus loco ligunt
aliam.
, ,
SUMMA CAPITA
fatis
Cap.
ttc
LIBRI
IV.
REGUM,
;
e Vulgaris Bibliis deprompta, deficientibus
aliis
relpondeant.
per ipfam extinflo
cipiente
I.
/^ \J
ClwLJas fuper ngritudlne fu*

loiifulere
Beel'~cbiib
,
voleus
:
al/
EUa
iiicrepatur
regnum fibi ufurpat fed prxJoiada facerdote occiditur (^ Joas rex

,
tttoriturui pritdicitur
duos quiiiqiia-ênarioi
Juda
Baal.
conflituitur
dejlruclis
arts
&
imarinibus
prJncipes
ad
El'tiim miffos ignis ceehliis
devorat
f.ia
cum
di'jUii
ipforttm
mtlitibus
,
tertio
primipe
mo-
fervato
i
cum quo Hlias ad
Ucijo-Liani def-
ceudit
cui
niortuo fuccedit frater Joram.

,
Cap. XII. Joas gazôphylaciipecuniam adfartateEla templi injlauranda expendit HuT-aeli autem regi Syrix bellum contra Jernfalem paranti -mitt it omnes
.
Cap.
II.
Elifeus iiidividuus Elite comes

/;'.
Jordancm
;
templi
&
palatii thefauros
:
<i(/.;i
pallio divifa
cum
illo
traiijit
,
Flia
fuis occiditur
cui fuccedit films ejus
tandemque a fervii AmajTas.
auteiii
in
ctxlum
igneo
,
curru rapto
ac pallio
dupliccm
rurfitm
ejus fpiritum
accipit
Elttt
Cap.XIII. Joachaz. rex Jfrarl propter peccata fua grav'Jfime afflicius a rege Syria , converfus ad Do-
Jordanis aquas dividit. Elias qutfttus

nitur: aquit Jericho ac
,
tion
inve-
minum
terra: Jferilitas
;
immijj'o per
Elifeum /ale fanantur

dentes
,
puerique Elifeum irri-
liberatur ; cui mortuo fuccedit filius Joas, qui juxta Elifei morientis vaticinium Sjros ter devicit : mortui autem Elifei fepulcro injeclus
ab
urfis
laceramur.
afcendunt advershs ilium
;
quidant mortuus fifcitatur.
Cap.
III.
Ob pmvariiatumaregeMoabftxdnsquod
, ,
Cap.
XIV. Amajias
,
cum
rex
rcge Ifracl babebat

,
Joas
percutit
Ij'racl rexjuda rex Edom quibus Dominus per Eli feu! aquamjtne pluvia promittit vicloriam de rege A4oab , qui fuum primogenitum imniolat. Cap. IV. Elifeus I'idux paupercuU oleum impetrat quo [olvat creditoribus ; Sunamitidi hofpiu fud
&
Edom
,
mterfeclis occiforibus patris fui ; fed provocans ad bellnm
Joas regem Ifrael

diripitur
:
ab eo capitur
&
at Joas regi
aiiguftiis
:
Jerufalem Ifrad fuccedit filius Jero, ,
&
boam
qui ab
dit filius
Zacharias
versus
cui
Amafiam
liberat Ifrael cui fucceporrofaiia conjuratione adregem Juda a fuis occiditur :

,
fuccedit filius Az.arias impius.
filium
quern pojlea mortuum fufiitat faring , quoque pidmeuto infufd ipfius aufert amaritudinem paucis paiiibus multo! fatiat.
;
Cap.
XV.
;
,
At,arij: leprofo fuccedit filius
Joatban in
>
&
Juda lum
Zaiharix autem
in
.
&
Ifrael fuccedit Sel~

fit
buic
,
Manjhe.n
c'r
qui
tributarius regi
Cap. v. Scidtt rex

q.icii
Ifrail
vejtimenta
fua
quod
i
jijfyriofum
hnic Phaceia,
& hutc
Phacee
jujpjfet rex Sjritt ut
Naaman
leprgfum curaret
cujas temporibus ThevLiihphalafar devictam
ma:
Elifeus
,
dat a lepra
ta
,
feptcna in Jordane lotione munqua Giei-i propter munera fufcep,
gnum partem
tban
.
Ifraelitaium tranfiulit in ASfyrios

:
huic- fucc-edit Ofee
in
Judtt autem mortuo Joa-
ab Elifeo fpreta
perpetuo adhxfit.
fuccedit fiHus Achat..
Cap. VI. Elifeus ferrum feiuris itittare facit : regis Sjria milites ducnntur excitcati in Samariam
ab Elifeo
fatefacla
,
Cap. XVI. Ach.cz. filium fuum pet.ignem confecrat regibus qmque IfraH 6~ Syrixjeruftlem obfidentibus
,
quern ob regis fui fecreta regi Ifrael

:
auxtlium a rege Apjriorum

;
mijfis
capeie nitebantur
ac
poflmodum Sj-
ribus obtinet
tu
,
in cujus gr.itiam
:
ablato
muneDei cul-
ris obfdentibus
Samariam
;
inatres ob itiediam
diis
Ajfjr'mum facrificat
cui fuccedit pius
flios fuos
comedunt
occidi.
propter quod Elifeus a re-
filius
Ezêchias.
ge jubetur
Cap. VII. Elifeus in Samaria pndicit frumenti abundantiam quam teprofi quatuor in Samaria annuntiant territis a Deo Syris , ac omnibus reli(:tis obfidior.em folventibus : dux autem Elifei
; ,
Cap. XVII. Poft multa filiorum Ifr.iel qa eommemorantur facinora , Salmanafar fab Ofee recufante antiquum AJfyrio pcndere tributum tranf,
fert Ifrael in AJ]}rios
mari.im
titr
mijfi
ir quia Afyrii in Sacultum Dei ignorances devoraban:
verba incredulus Samariis.
turba
conculcatur in porta
a leonibus
qui ipfos inftituat
mittitur eis faccrdos If.iAiticus ; ficque factum eft, ut 6~ Deo

pietate eximius
Cap. VIII. Pojl feptennem famem ab Elifeo pr^dictam Sunamitis qus, ipfuis conflio peregrinata
, ,
C~
idolis [ervirent.
,
Cap.XVIII. Ezecbias
idolorum delubris
,
diffipatis
erat
reverfa
fuos agros cumfruclibus recuperat:
ac
Aneo Ahyfi ferpente con;
Elifeus
rum
&
Benadad dgrotantem refpondet morituimpium HuT-ael regnaturum : Joram

;
frado
lajfet
, ,
percutit
Edom
d- citm AJJyriis rebel-
rex Afyrtorum expugnatis civit.itibus Ju-
rexjuda
percujjit Idumicos , quod a fe recejjiffent cui impio fuccedit Ochoi.ias filius impius. in
da Ez^Cihiie veniam precanti, magnam pecuma vim imponit milfa quoque manu valida Jerufa,
Cap. IX. Jehu
regem Ifrael undo

:
maud at Do-
min:is ut deleat
ram
7~abel
unit
,
domum Achab occidit ergo Jocum OcboT-ia rcge Juda corpus Je,
lem obfidet phemiis in
Deum
&
multis probris in Ez.ecbi.im cr blafper Rabfacen j.iclatis.
Cap.
XIX.
,
Ez.echia
^
,
Ifaia converfis ad
,
DomiRab-
afeneftra ipfius jujfu prxcipitatx

,
canes
iium
cr pro
liber atione prec.intibus
propter
comederunt
pixta Elia vaticiniuiit.

70.
filios
,
facis
I
blafphemias
percutit
;
Angelas Domini
Sennacherib in
fuis occiditur.
Cap. X. Jehu
delet
tos
OchoT-iic necari jubet

,
Achab, c^ a.3.. fratres totamque Achab progeniem d^ omnes facerdotes Baal callide convoca,
85000.
Affyrioriim
& fugiens
filiis
templo idolorum fuoriim a
Cap.
XX.
occidit
exufia illius fiatua
&
Ifaias tcgrotantem Ez.echi.im nioriturum

;
templo in
denuntiat
petrat
at
ille
cloacam verfo ; attamen propter peccata Jehu vchementer csfus cfi Ifrael ab Ha-âel : mortuo auttm Jehu fuccedit filius ejus Joachaz..
,
prorog.ttione vittt
,
fua or atione /.init.item cum ad quindecim annos a Deo im:
d.ito
fanitatis figno per folis rearejfum
AJfyriis
Cap. XI. Athalia
omni femine
regio prater
Joas
Undit
autem munera deferentibus thefauros ofO" ob id per Jfaiam reprehenfo , capti-
Tom.
1,
Pfffij
59^
vitjs BAbytonic* dinunuituT
dtt jilius
At.i)i.ijfes.
:
cut impiiti fucct-
CAr.XXI.
Propter abominandam Aianaffis impietatem prxdicit Dominus fe Judam ac Jerufdem delctnruin :tni fuccedit impius fillus Jmons
fubjlitiito Eliacim , quern Joakim nemlnaff gravem mulciam imponlt. Cap. XXIV. Joakim triennio fervit regi Bahjhnis
turn
(^
ei
>
deinde varios palitur latrunculos

fuccedit Jilius Joacbin; quern
pli ac
quo mortito
&
cum
thcfauris tem-
hoc 4 fervis occifo

lius
re^nat fiiper
Judam
pius
ji-
domus
regis
univerfoque
robore habitato-
Jojus.
Tum Jerufalem
nem
Cap.
,
duett Nubuchodonofor in Eahyla-
CAf.XXlI. Jofuis templum ac Dei cultum tnjtMi. Dominum fper reperto Deuteronomti libra rat
:
fuffeclo in
regem
a
illius
putruo
Mattbania
quern vocavit Sedeciam.
confulens
refponfum accipit
in eo
inducendu fuper
XXV.
,
Obfejsa
Judam
fcripta
niaU
propter
negkUum
a.
Scdecias
liis
acus ac vinous
Nabucbodonofor Jerufalem ^ necatis coram fe , fi-
patribus
Dei
cultutn, tpfum tamtt prius in pace

Ic'
moriturum.
Cap. XXIII. Jofuts Deuteronomium coram populo

fit, pcrciijoque
tis
in Babylonem ducitur cum reliquo populo ; quibufdam tamen ad exercendam terram reitctis: pojl exujia una cum templo omnia magnifica tcdificia
,
Chm Domino fmlere

,
ac dejlruc-
prtfecit
Nabuebodonofor Godoliam
,
q:to
abominationibus
prtcctptt
,
Fafcba celebrari
ab Ifmaele interempto
fugit populus in -i^gjp-
quo in Alagcddo
Jeacbai.
,
occifo
fuccedit impius filius
tum
quern JPharaa c*ptum duett in
^^Jf-
Joacbin aittem in captivitate fublinumr, , k rege Bab'jlonis,
^, ,
cMiT/, /:w^r^p'Yw4;|.^tT^r=y
LIBER QUARTUS
CAPUT PRIMUM.
VUIGATA NOVA.
RvEVARiCATUS
eft
Versio ANTIQUA.
autetn
"i
NQ u
poftquam mortuiis eft Achab. i. CeciditqueOchozias

in Ifrae!
,
Moab
poll
T Moib in mortem Ahab.

I
Ifrael
'
x My? CD^. Germ

n,
I
J,
tvtim, ôe.
per cancellos ccenatuli fui,
juod liabebat
3c
in
:
Samaria
agrotavit
,
mifitque
nuiKioo
tiiccni
au ôs
Ite
confulite Beelzebub
deumAccai-on,utrum vivercqueam deiniirmitate
mea
hac,
1. Et af:endit Ohofiasin fliperioribus domus llix inSamariam , languebat. Milit itaque nuncios, dicens: Ire,interroâte per baal miifcam deam regionis Accaron , fi fiitiirum eft lit vivam ex hac infirmitate mea. Et abierunt interrogare per earn.
&
Vu
5
. :
Angelus autem Domini locutus eft ad Eliam afcende in occurlum Thesbiten , dicens Surge ,
ad eos Nunquid runciorum regis Samaria , non eft Deus in Ifrael , ut eatis ad confulendum Beelzebub deum Accaron ? Deleftulo, 4. Quam ob rem h^c dicit Dominus fuper quern afcendifti, non defcendes, fed morte mo: ;
& & dices
ATA NOVA. & dixit ad nos Ite & revertimini ad regem qui miiit vos & dicetis ei Ha;c dicit Dominus Nun:
quia non erat Deus in Ifrael , mittls ut confuBeelzebub deus Accaron > Idcirco de leftulo fuper quem afcendifti, non defcendes, fed morte mo-
quid
latur
I'ieris.
7.
Qui
dixit eis :Cujusfigura3

,
& habitus eftvirille,
rieris.
5.
Et abiit Elias. Reverfique funt nuncii ad Ochoziam. Qui di:
qui occurrit vobis

8.
&
:
locutus
At
illi
dixerunt
verba ha;c ? Vir pilofus , zona pellicea

eft
&
xit eis
Quare
illi
reverfi eftis
accinftus renibus.
:
Qui
ait
Elias Thesbites
eft.
6.
At
refponderunt
ei
Vir occurrit nobis
VULGATA
pem
,
NOVA.
9
9. Mil'itque ad eum quinquagenarium princi-
VerSIO ANTIQUA. Homo Dei,rexvocat te
Hitrtn. ep. adCtfr,

.
&
quinquagiiita qui erant fub eo.
Qui af-
1. CS't- '
cendit ad
eum
,
fedentique invertice niomis,ait:
Homo
10.
Dei
rex pra:cepit ut delcendas.
nario
Refpondenfque Elias, dixit quinquageSi homo Dei fum , defcendat ignis de coe,
10
Si
de coelo ,
tuos
lo,
& devoret te & quinquaginta tuos.

Gr. Kl iÛnicf MtS
ejl
&
A
tiomo Dei ego fum, defcendat ignis comedat te , &: quinquaginta viros
Defcen-
Notje AD Version
Tf. 1,
t,~it
NT QU AM.
I
cV
mortiius
Tf. 1.
'Axaa'S- E' prit'jariciuus efl Achat.
'Us^m Mat/ in
A(
/w-tx
,
-ri
xwo^ci-
Ochox.ias per cancellos ctpnacjil: fui-,

i^ agrotavit
ijtttyite
:
ûed
,
erat in
eoi
:
Samaria
,
Ifrael
fojlquam
cV
niijtt
nttTu:i>s
c5
î^'t
ad
Ire
jn-
Gr. Kai
ivtu
'Ox'l't-i
fî/jvan t?
Ji vtvam ab tnJtT' nutate mea hac. il i-.eruni interrogare per eiim. t.9. ItidemGrjcce, pijeter hoc , exixsc/ 0; , c/5f,i;.,t (f,
tn
Baal mitjiam dcnm Accaron
"f.
10. Gr. delet
fum
,
ut
&
'jiros
in fine
ro defcendat,
&
lomedat
lie, )W/1otl5(io.,.
; loco veX/pJs?,
fa tWths.
Kai
i-îffu^taji iTTipaiviitu i
,1/n
it
cecidit
dtfctttdtt,,,,, dfvtmiiit.
,: :
59
dit itaque ignis
LIBER
de coelo
,
IV.
V
eum
,
RE GUM.
NOVA.
genos qui cum
rearis
Cap. II.
eis erant
:
U 1 G A T A
& devoravit
& quin-
fed nunc obfecro ut raife-
quaginta qui erant

I
cum
milit
eo.
animx mex.
:
I.
Rurlumque
;
genarium alterum,
cutus
eft illi
&
quinquaginta
,
ad eum principem quinquacum eo. Qui lohx'c dicit lex

:
15. Locutus
dicens
Homo
Dei
Feftina
def-
&
eft autem angelus Domini ad Eliam, Defcende cum eo, ne timeas. Surrexit igitur, defcendit cum eo ad regem
cende.
16.
ait
:
&
locutus
eft ei
Ha;c
dicit
Dominus
,
Quia
'
Refpondens Elias defcendac ignis de cceio

1
1.
&
liomo Dei ego fum , quinquadevoret te

Si
,
mifilî
nuncios ad confulendum Beelzebub

,
deum Acpofies in-
&
caron
quafi
non
eilet
,
Deus
in Ifrael
k
,
quo
liiper
ginta tuos.
ravit ilium,
1 J,
Defcendit ergo ignis de coelo,
&
devo-
terrogate fermoneni
cendifti
,
ideo de leilulo
,
quern aC-
& quinquaginta e|US.

milit
Iterum
principem quinquagenarium terqui erant
tium
eft
& quinqu;!ginta
, ,
:
cum
eo.
,
Qui cum
precatus
veniflet
curvavit genua contra Eliam

,
&
& ait Homo Dei noli defpicere animam meam & animas fervorum tuoruni qui mecum funt. 14. Ecce defcendit ignis de cceio, & devoravit duos principes qmnquagenarios primo.< & quinquaeum
, ,
non defcendes fed morte moneris. 17. Mortuus eft ergo juxta fermonem Domini, quem locutus eft Elias , & regnavit Joram frater e|u pro eo , anne fecundo Joram filii Jofaphat regis Juda; non enim habebat (ilium. 1 8. Reliqua aurem verborum Ochozii , qus operatus eft, nonne h.TC fcripta funt in Hbio fermonuin dierum regum lfral ?
;
CAPUT
i.TÂdtum AP nus Eliam
eft
II.
te.
Vu LGATA NOVA.
autem
,
cJim levare vellet

in
Domi-
quam
5
.
Cumque
,
defcendilTent Bethel,
per turbinem
coelum
ibant Elias
egrefli funt
tilii
propbetarum
dix'erunt ei
,
:
qui erant in Be-
&
vit
Elifeus de Galgalis.
1.
thel
ad Elifeum
&
Nunqiiid nofti
a te
?
Dixitque Elias ad Elifeum

milit
minus
me
ufque in
vivit
Sede hie, quia DoBethel. Cui ait Elifeus Vi:

;
quia hodie Dominus toilet

refpondit
:
dominum tuum
Qui
Ec ego novi
filete.
Dominus,
&
amma
tua
quia non derelin-
Versio antiqua.
Aa.
I.
VULGATA NOVA.
fi di-
dr prmiff.
Vivit
Dominus ,
&
vi vit
anima tua ,
4. Dixit autem Elias ad Elifeum
Sede hic
quia
,'
tptidSrofi.i. ij6. railcro te
quocunque ieris
quia Dominus mifit

Vivit
me
in
Jericho. Et lUe ait
Dominus
te.
&
vivit
anima tua
noa
derelinquam
Cumque
veniflent Jericho ,
VuiGATANOVA.
J. acceflerunt
filii
prophetarum
,
:
qui erant in Je-
igitur
7.
ti
amho
pariter
viri
Nunquid nofti dixerunt ei ad Elifeum, quia Dominus hodie toilet dominum tuum k te ? Ec filete. Et ego novi ait 6. Dixit autem ei Elias Sede hic , quia Dominus
richo
,
: :
:
&
&
quinquaginta
,
de
filiis
prophetarum fecu,
funt eos
qui
&
ftetciunt econtra
longe
illi
'
au-
tem ambo
8.
ftabant fuper Jordanem.
Tulitque Elias
pallium
fuum
&
in
involvit
mifit
me
ufque ad Jordanem. Qui
ait
Vivit
Dominus,
illud
,&
percuflit
,
aquas, qui divife funt
utram-
&
Idem uHfitp.
vivit
anima tua
quia non derelinquam te. lerunt
que partem
&
tranlierunt
ambo
per liccum.
Versio antiqua.
9
Vulgata
,
nova.
Elias dixit
tibi
,
Pete
te.
,
tibi
aliquam petitionem
ille
priufquam
9.
Cumque
quod
tranfiflent
toUat a
te eft
At
ait
Volo
ut ipintus, qui in
Poftula
vis ut
faciam
:
duplex in
me fit.
Dure euntem ,
:
10.
Dixitque ei Elias
fi
petifti
verunta-
men
liinf.Cal. /.I.
1 1
me
rerpexeris
riet tibi
a te. Dixitque Elifeus duplex fpiritus tuus. 10. Qui refpondit Rem difficilem poftulafti attamen fi videris me, quando tollar a te , erit tibi quod petifti li autem non videris, non erit.
:
:
ad Elifeum : antequam tollar Obfecro ut fiat in me
frtS.Athan,
I JO.
Euntibus autem illis , loquentibus , ecce equi ignei, lepara\it inter cUttUS ignCUS , afcendit Helias in commotione utrolque quafi in coelum. ipfe clamabat , Et Lliiius videbat , I z. dixit Pater , pater , agitator Ilracl. Et non vi-
&
&
Cimque
pergerent
&
incedentes fermo-
&
cinarentur,
viferunt
eccecunus igneus,&equi igueidi:
&
utrumque
&
afcendit Elias per turbi-
Ecclii
nem
ter
in ccelum.
&
&
1 2..
Elifeus
,
autem videbat
,
&
,
mi
pnter mi
vidit
,
currus Ifrael
&
48. 15. clamabat Pa- i-^^"'* auriga ejus. * J**

:
dit
eum
amplius....
Et non
eum
amplius
timenta fua
&
fcidit ilia in
apprehenditque vefduas partes.
NotjE ad Versionem
1^.4. Abeft a
fero
,
T
,
Q U A M.
ibant
J^'
Grxco
,
qiiocitnijut n
loco vero dim:
eft
ipjis
euntibus
,
Ipijuebanfitr
eft f^y.ctVa i'4i'
derrlinijnnm.
,
aufm
Tt
illi^
,
^ Icqnentibu!
)
lie
pro euntibus
iinis
,
fubinde
bis
'zsl/'o^ ,
loco
(
If".
K'Tri
ficiV
ixai?>vf<:vrccl f4i Gr, AiVrCK: t/ <s:civ.âi Q^t TflV Qv. Kai siV;" B.M:cisi' I vn-nTi; Ah îttxk cV -Trm(y i'^' s'm^'- Eadem memorat Anon. 1. 2. de niiiab.
9.
igneiis
& ignei ;h.f 10 ajtendit

commottonem
ej}
,
Helias in commotione
ed.
,
vitiose
c'ta.v'p'.yi
Hî a
c. i.
QioTcr,/^
ajfumptus
Helm
in CDiicn[Jione.
Vide eciam Ambr. ep.

21. ydi. d. ubi
;
Script, ap.
Aug.
,
to. 5. p. i.
21. e. his verbis:

a
te'
I'oftil.i
45.
aic
me
qtted vtf
priitjqttam
:
me Deus
tyarijre
,
^
,
lecipi
jubeat.
Cut
Elifeits
Spirittti
tuus duplex
obfecro
7ne
requiefctit.
"t, 10.
de Cain , c. 2. p. 186, e. Eltas ^ inquit, natisUtits curru ejl : non j}ptil~ tus ^ nee mortutis legitur. Vide edam Chromac. Aquil. in
to. z. 97y. d. & de Elia Sc jejun. Eliam raptum elle curru igneo 5c h
Gr.
Kal
sl'KU 'Hîy' 'EcK>M/)L'fa;
Tfcr
a(*.-n'ia3/*
Match,
col.
980. b.
Anon.
fup. Duriter fofiulafli.
If. It.
Giice pauca
dilTimilia
nempe, Kai
-/msto
Gra:ce conftanter htc ut infra , 'Ewsm' , loco T-lifxus ; pauloque poll deefl iffe , anre clamabat , ut feq. f^ dixit; in fclaed. Compl. pr^ponitur aVr:?, verbo cJatnabat ;
ir. 12.
&
demum
loco agitator Ifrael,
lie ,
apfnt le^sciiA,
'lirTTfi
, ,
, ,
CIBER
.'
IV.
V
REGUM.
ei
,
Cap. IIP.
eis
:
599
dixi vobis
:
U L G A T A
revei'fufque
tj. Et levavit pallium E\\x, quod ceciderat ftetit fuper lipam Jordanis
NOVA. & dixit Jericho

mittere
?
Nunquid non
viri
No
:
lite
Versio antiq.ua.
JimW.
37.
f.
VULGATA NOVA.
14.
19. Dixerunt quoque
civitatls
ad Elifcum
14
UbieftDeus
&
pallio
ei
,
Eli.-E,
Ecce habitatio civitatis hu)us optima eft , ficut tti ipter fed aqu;c pelfimi funt , fe donime perfpicis
:
&
quod ceciderat
I.
cufl'it
per-
ra
fterilis.
aquas
&
non funt
10.
tite in
At
iUud
ille
ait
AfTerte mihi vas
novum,
,
& mit-
^5''
"
divifc
&
dixit
,
cuffitque aquas
tranliit Elileus.
&
etiam nunc ? PcrUbi eft divifa; funt hue atque lUuc ,
Deus
EIi;L-
fal.
Quod cum
attulilfent
,
&
11. egreflus ad fontem aquarum

(al
,
mifit in ilium
15. Videntes autem

in Jericho
filii
prophetarum
:
qui erant
econtra, dixeiunt
proni
Requievit fpiritus Tha;
fuper EHfcum. t venientes
in
, ,
occuifum ejus
ado-
raverunt
eum
in
illi
terram
:
16. dixeruntque
Ecce
,
cum
fervis tuis funt

,
quinquaginta
re
vjri fortes
,
qui poITunt ire

tulerit
&
,
quaere-
Dominus Sanavi aquas has , & non er.t ultra in eis mors neque fterilitas. iz. Sanats funt ergo aqua; ufque in diem banc, quod locutus eft. juxta verbum Elifei ij. Afcendit autem inde in Bethel ciimque afpueri parvi egrelTi funt de cicenderet per viam Afcende calve , vitate , & ^lludebant ei , dicentes
ait
:
&
H,-ec dicit
dominum tuum
,
ne forte
eum
Spiritus
Do-
afcende calve.
mini
&
:
projecerit
eum
ait
:
in
unum montium
aut in
24. Qui
eis in
cum
refpexifl'et
:
vidit eos
&
maledixit
unam
I
vallium.
Qui
Nolite mittere.
nomine Domini
egredique funt duo

eis
urfi
de
fal-
Coegeruntque eum , donee acquielceret , diceret Mittite. Et miferunt quinquaginta vuos qui cum quxhlfent tribus diebus , non invenerunt.
7.
;
&
tu
&
5
.
laceraverunt ex
quadraginta duos pue-
ros.
Abiit autem inde in monten} Carmeli

eft
& in-
iS.
Et reverfi funt ad eum
at ills habitabat in
de reverfus
Samariam.

Bt;T?, cnrrus
Ifrael
,
eqrie! ejus.
Ambr.
1.
de Nab.
.,
c.
de promilf. ap. Profp. p. 157.
a,
Paur mi
I.lias
paler
584. d. hiic nab. Ciim recifciftiir Eli.is i^ currti qnafi ad cmlum femiiir , cLimavit ad eum Elifxat : I'atques tffiu', : iiiniliter 1. de ter, pater, agitator Ifrael , ifaac c. 8. 578. d. Pater, pater , agitator Ifrael. Auft. I. ly. to.
I.
mi
1.
attriga hrael.
I.
Si.
t- 14- Gr. delet </?. Vide Nobil. Not.k. de promiif. col. i j8. e.
Auct.
CAPUT
V
I.
III.
N o v
A.
U L G A T A
re-
T
J
Oram
in
vero filius Achab Samaria anno decimo oftavo Jofaphat
regnavit fuper Ifrael
nuSiMoab.
.14. Dixitque ad eum

cituum
,
gis Jud.E.
Regnavitque duodecmi annis. fed non licut 1. Et fecit malum coram Domino pater fuus & mater tulit enim ftatuas Baal , quas fe,
;
in cu]us conipeftu fto
Jofaphat regis
Dominus exerquod li non vultura Juds erubefcerem non attendilliera

Elifeus: Vivit
, ,
quidem
15.
te
nee refpexiiiem.
cerat pater ejus.

3.
Nunc autem
,
:
adducite mihi pfaltem. Ciimquc

eft
Veruntamen
in peccatis
,
Jeroboam
,
tilii
Nabath
ab
caneret pfaltes
fada
fuper
eum manus Domini
qui peccare fecit Ifrael

4.
adh'jfit
nee
receflit
eis.
&
ait
Porro Mefa rex

millia arietum,
Moab
cum
ta
& folvebat regi Ifrael

5
, nutriebat pecora mulcentum milUa agnorum

,
16.
Use
dicit
Dominus
Facite alveum torrentis
&
hujus foflas
17.
,
& folTas.
: :
centum
velleribus fuis.
Cumque mortuus
,
fiiiffet
Achab
prsvaricatus
tum
eft fcedus
6.
EgrePiUS
,
quod habebat cum rege Ifrael. eft igitur rex Joram in die ilia de Sa,
&
Hsc enim dicit Dominus Non videbitis venalveus ifte replebitur aquis, neque pluviam famili^ veftr.^, & jumenta veftra. bibetis vos , 18. Parumque eft hoc in conlpeilu Domini in-
&
&
maria
7.
&
recenfuit univerlum IlVael.
fuper trader etiam

dicens
:
Mifitque ad Jofaphat regem Juda

receiTit a
Rex
pra:-
19. Et
Moab in manus veftras. percutictis omnem civitatem munitam,

eleftam
,
&
Moab
lium.
eft
:
me
,
veni
:
mecum
:
:
contra
qui
eum ad
eft
,
omnem urbem
&
univerfum lignum
frufti-
Qui refpondit
Dixitque
:
Afcendam
meus
tuus
tui.
il-
populus meus populus tuus

:
& equi mei
equi
?
ferum fuccidetis, cunftofque fontes aquarum obturabitis , omnem agrum egregium operietis lapidi-
&
8.
Per
quam viam afcendemus

,
Ac
,
bus.
le refpondit
Per defertum Idumajse.
10.
Fa&um
,
eft igitur
,
mane, quando
facrificium
9.
Perrexerunt igitur rex Ifrael

,
&
rex Juda
&
,
offerri folet
& ecce
aqua; veniebant per viam
Edom
af-
rex
Edom
& circuierunt
,
:
per viam feptem dierum
&
repleca eft terra aquis.

i
I
.
nee erat aqua exercitui

tur eos.
&
juraentis qua? fequeban-
Univerfi autem
Moabits audientes quod

,
cendilTent reges ut pugnarent
adversum eos
convo-
10. Dixitque rex Ifrael
Heu
heu heu
congregavit
caverunt omnes qui acciniti erant balteo defuper,

fteterunt in terminis.
&
nos Dominus
11.
tres
reges
:
ut traderet in
Et
ait
Jofaphat
Eftne hic
manus Moab. propheta Domini
ut deprecemur
Dominum
:
de
fervis regis Ifrael
Et refpondit unus Eft hic Elifeus filius Saphat

per
.'
eum
qui fandebat
aquam
fuper manus Elis.
li. Et
ni.
ait
Jofaphat; Eft apud
eum
,
ferino
Domi-
orto jam fole Primoque mane furgentes , 2 1 ex adverfo aquarum , viderunt Moabits econtra aquas rubras quafi fanguinem , dixeruntque Sanguis gladii eft pugnaveninc i 3 c^fi lunt mutuo nunc perge ad reges contra fe ,
.
.
&
&
Defccnditque ad
,
eum
rex Ifrael
&
Jolaphat rex
Juda
mihi
&
rex
Edom.
:
.'
prajdam Moab. 24. Perrexeruntque

gens Ifrael
eis.
,
in caftra Ifrael
:
porro confur-
I ).
Di:<it
tibi
&
matris tua;.
vit
autem Elifeus ad regem Ifrael Quid vade ad propheta^ patris tui eft Et ait illi rex Ifrael Quare congrega,
:
percuiVit
igitur
Moab
at
illi
,
fugerunt
coram
&
Venerunt
qui vicerant
&
percuflerunt
Moab,
i
5 .
Dominus
tres reges
hos
ut traderet eo$ in
ma-
&
civitates deftruxerunt
&
omnem agrum
, :, ,
'6oo
pptimam
gna
les
LIBER
,
IV.
,
REGUM.
NOVA.
:
Cap. IV.
:
VULGATA
raittentes finguli lapides
repleverunt
:
&
li-
univerfos fonces aijuarum obturaverunt

fruilifera lucciderunt
,
& omnia
ica
ut muri tantiim &Ai-
remanerent
Sc circumdata eft civitas a t'undibu-
gladium , ut irrumperent ad regem Edom non potuerunt. i7. Arripienfque filium fuum primogenitum , qui regnatuf us erat pro eo obtullt holocauflum fuper Amm,
tes
,
&
i.
lariis,
&
magna ex
,
parte perculla.
murum
fci-
&
faita eft indignatio

,
magna
in Ifrael ,fta- i.
i6.
Quod
cfim vidiflec rex

tulit fecuni
Moab, privaluiDe
vires
timque recefletunt ab eo
fuam.
&
reverli funt in
terram
licet hoftes
I'epcingcncos
educen-
CAPUT
V
tarum clamabat ad Elifeum tu vus tuus vir meus mortuus eft
.
IV.
,
U L G A T A
fet
NOVA.
coram eo
I ;.
-m:
I.
,
Ulier autem qaajdam de uxoribus prophe,
dicens
Serce
dixit
ad puerum fuum
loquere ad eam
nobi.-.
,
Ecvis
vus tuus
fait
timens
Dominum
:
& &
?
nofti quia fei-
fedule in omnibus miniftrafti

tibi
,
quid
vis ut
ecce creditor ve-
ut faciam
>
nunquid habes regotium

militis
.
&
lo-
nit ut tollat duo,; tilios
Cui dixit Elifeus

quid habes
in
meos ad ferviendum fibi. Quid vis ut Faciam tibi ? Die

tua
quar
14.
regi
five principi
Qu
refpondit
In medio populi mei habito.
mihi
domo
At
in
ilia
refpondit
,
Et
:
ait
Quid ergo
quxras
:
vult ut faciam ei
Dixit,
Non
fi
habeo
Cui
ancilla tua
,
:
quidquam
domo mea
ni-
que Giezi
1 5
Ne
filium
enim non habet
&
parum
).
olei
ait
quo ungar.
vir ejus fenex eft.

.
Vade
pete mutuo ab omnibus vici-
Pr.ecepit itaque
fuiflet
,
ut
vocaret
eam qus cum

:
nis tuis
vafa vacua non pauca.
vocata
,
&
ftetiffet
:
ante oftium
4. Et ingredere,
trinfecus fueris tu
,
& &
:
claude oftium tuum

filii
tui
&
mitte inde in
tolles.
cum inom-
nia vafa
5.
h^c
fil;o=
&
cum
plena faerint,
,
In tempore illo & in hac 16. dixit ad eam eadem hora fi vita comes fiierit habebis in utero Noli qusfo doniine mi filium. At ilia refpondit
, , ,
:
Ivit itaque mulier
&
claulit
oftium fuper fe,

,
vir
Dei
1
noli mentiri ancills tax.

,
&
fuper
iuos
illi
offerebant vafa
&
ad
ilia in-
7.
,
Et concepit mulier
& peperit filium

qua dixerat
in tern--
fundebat.
6.
:
pore
plena fuilTent vafa
vas.
,
&
in
hora eadem
Elifeus.
Cumque
dixit
filium
:
18. Crevit autem puer. Et ciira elfec quaedam dies,
fuum AiTer mihi adhuc

habeo. Stetitque oleum. 7. Venit autem ilU ,
ille
:
Et
ille
refpondit
Non
& egrefl'us
19.
Vade
:
inquit
ri
tuo
8.
tu autem filii Fadaeft autemqus,
& indicavit homini Dei. Et vende oleum & redde credito& tui vivite de reliquo.
,
2^. Fide Not.
dam
dies,
& tranfibat Eli:

;
Sunam erat autem ibi mulier magna, qux tenuit eum ut comederet panem cJimque frequenter inde tranfiret , divertebat ad eam ut comederet pafeus per
nem.
9.
rir
ter.
ei coenaculum parvum , poeo leitulum , menfam , & fellam candelabrum , ut ciim venerit ad nos maneat ibi. II. Fada eft ergo dies quaidam veniens divertic in coenaculum , requievit ibi.
ad pattern fuum , ad meflbres , Caput meum doleo , caput fuo meum doleo. At ille dixit puero Tolle , & due eura ad matrem fuam. & duxiffet eum ad maio. Qui cijm tuliffet trem fuam , pofuit eum ilia fuper genua fua ufque ad meridiem , & mortuus eft. 1 1 Afcendit autem , & collocavit eum fuper lectulum hominis Dei & claufit oftium & egreffa Mitte mecum , 2,1. vocavit virum fuum, & ait afinam , ut excurram obfecro , unum de pueris ,
iifet
ait
patri
&
Qu!E dixit ad virum fuum Animadverto quod Dei fandus eft ifte , qui tranfit per nos frequen:
ufque ad hominem Dei

ij.
&
revertar.
Qui
ait
illi
Quam ob
,
eum
hodie non funt Calendi

refpondit
:
caufam vadis ad neque Sabbatum.
13. Faciamus ergo

ei in
&
Qus
Vadam.
namus
&
&
pr.Tcepit puero Mi14. Stravitque alinam , propera ne mihi moram facias in eundo na ,
:
&
&
&
&
,
hoe age quod praecipio
tibi.
&
15. Proteftj eftigiwr,
&
venit ad
virum Dei
vir
in
I i.
Dixitque ad Giezi puerum fuum
Voca Sunailia ftetif-
montem Carmeli cumque

:
vidiffet
:
eam
Dei econilia.
mitidem iftam. Qui ciim vocaifet eam
& Versio antiqua.

mo
,
tra
ait
ad Giezi puerum fuum
Ecce Sunamitis
VuLGATA NOVA.
16.
ttrlul.
1.
4. ai'j.
z6
Pax viro
pax
filio
tuo
?....
Vade ergo
in
Reftene agitur circa
te
f
die ei: oceurfum ejus circa virum tuum , ,

,
&
:
&
&
Htcrtn.ep.aJDaDfif. J. J. j(S8. '.
circa filium
i 7
.
tuum
Qu.t refpondit
Dei
-7
Dimittecam quia
:
aniiTia cjus in
amari-
Cumque venidet ad virum

:
tudine eft
&
Dominus
ablcondit a
me
& non
apprehendit pedes ejus

veret eam. Et
ait
& acceflit
:
Rede. montem Giezi ut amoin

:
nunciavit mihi.
homo Dei
Dimitte illam
,
ani-
ma
enim ejus
i8.
in
amaritudine
eft
& Dominus ce-
lavit a
me Qus
,
&
>
dixit
domino meo
non indicavit mihi. Nunquid petivi filium k illi nunquid non dixi tibi Ne illudas
: :
me
Ttrlul.l.^./lJv.
>
29
Accinge lumbos nios
& fume bacillum
i 9.
Et
ille ait
ad Giezi Accinge lumbos tuos,

:
NoTjE ad Version em
*5?. 8
A N T
QU A
g!
M.
5.71.
a. \eg\i:D:miiti
;
;
ij. Vide
fis
Auft.
1.
de promilT. ap. Profp.

p.t>:
IdemHieron.
?"cia in dolor!
in Ifai.
rft
,
7. to.
eam:
:
p. 157. e. feq. Tt.i6. Gra:ce,ii' s/fWH fax flio tuo ?

If.
Dominus M'jhndit a
turn addit
tk Txifxpiif,
fneriilc ? loco
quod in Latino dkitiir ablcondit a me , in Hebrxo fcriptuin efi Eelim memmanni. Ap. Ambrof. in Pf. n3.
pro
eo
27.
,
flinc ejt
Vix mel. e Gracco, nili quod pro in amariiiihabetur ncnO'iiiii avrr,, in Compl. d'eeft VtiJ.
col.
1 1
19. d.
lie
,
celavit
g, 19. GcjEce
fenfus
me Domtnus. idem , verba autem pauliim
difli-
LIBER
VUIG ATA NOVA.
Jft:
IV.
,
REGUM.
mciim
in
Cap. IV.
,
6oi
Ttrlul, uhifttfi
VeRSIOANTIOUA.
&
vade.
:
folic
baculum
mcum
homo
,
,
in
manu
tua
mamim
&
vack".
Qucmcunque con-
Si occurierit tibi
falutaverit te quifpiam
non lalutes eurn non refpondeas iUi
&
:
ii
&
veneris in via , nc bencdixcris nedixcrit , nc rciponderis ci
eum
<Sc
qui tc be-
pones baculum mcuni fuper faciem pueii.
VULGATA NOVA.
JO. Porro mater pueri ait ivit anima tua , non dimittam
fecutus eft eain.
51. Giezi autem pr.-ECcfTerat ante eos
,
:
Vivit Dominus
te.
,
,
Suriexit ergo
& &
ravit fupcr tcrram

eft
tulitque filium
fuum
&
egrcfla
58.
&
f.lifeus reverfus eft
in
Galgala. F.iat au-
&
pofuerat
,
tern
fames
:
in
baculum fuper faciem

ei
,
pueri
fenfu"; .-reverfufijue eft in
ncque , & non erat vox occurfumejus,& nunciavit
coram eo grandcm ,
in
piophetaium liabitabant dixitque uni de pucris fuis Pone ollan

terra,
tk.
tiiii
:
&
:
coque pulmentum
ji^
filiis
proplictarum.
dicens
Non
furrexit puer.
eft
39. EtegreHiiscft unus
^2. Vide Not.
51. Ingrellus
ergo Elifeus 33
domum
:
&
ecce
agrumutcolligeret herinvenitque quail vitem filveftrem

,
puer mortuus jacebat

fit
in leftulo ejus
bas agreftes
legit
& col:
3}. ingrefliifque clau-
34. Vide Not.
ex ea colocynthidas agri
,
&
implcvit pallium
& fu& oravit ad Dominum. & incubuit fuper puerum po34. t afcendit fuitque OS fuum fuper os ejus, & oculos fuos fuper oculos ejus, & manus fuas fuper manus ejus & inoftium fuper fe
:
fuum
&
reverfus concidit in ollam pulmenti

cflet.
,
:
nef-
per puerum
ciebat enim cjuid
40. Inliiderunt ergo fociis ut comederent ciimque guftaflent de coiirione , claniaverunt , dicentes
:
Mors
Curvavit fe fuper
55.
eum
:
,&
calefada
ell:
caro pueri.
oUa , vir Dei. t non potuerunt comedere. inquit farinam. Ciimque 41. At ille , Afferte
in
, , ,
At
ille
reverfus, deambulavit in
illuc
domo
fe-
tulilTent
mifit in
ollam,
fuit
&
ait:
Infunde turb;^
ut
mel hue atque
&
afcendit
,
&
incubuit fuper
comedant. Et non
nis in olla.
amplius quidquam amaritudi-
eum
& ofcitavit puer

At
:
lepties
,
aperuitque oculos.
36.
ille
vocavit Giezi
&
,
dixit ei
Voca Suad eum.
namitidem banc.
Qua
vocata
ingre.la eft
rens viro Dei panes primitiarum
41. Vir autem quidam venit de Baalfalifa defehor, \'iginti panes
Qui
ait
Toll e fiUum tuum.
deaceos,
&
frumentum novum
in
pera fua.
At
ille
37. Venit ilia,
&
corruit
ad pedes
ejus
,&
ado-
dixit:
Da populo,
ut comedat.
VuLGATA
,
:
:
NOVA.
:
Versio antiqua.
43. Et
dixit minifter
:
4;. Refponditque ei minifter ejus Quantum eft hoc ut apponam centum viris ? Rurfum ille ait Da populo, ut comedat h.-ec enim dicit Dominus Comedent & fupererir. 44. Pofuit itaque coram eis qui comederunt fuperfuit juxta verbum Domini.
:
Quid dabo hoc in conP'

?
Amh-.TJex.i.t.s,
peftu centum viroriim
Etrelpondit:
dicit
manducent
ducabuat ,
quoniam hic
relinquent.
&
Da, oc Domiaus Maii:
t.i.n^.J.e.
&
NoTÊ AD
inilia
trial
,
,
Versionem
,
A N T
Q U A M.
,
nempe
rir Ictpur
Qv
lumbuni tuum
,
loco Inmhos
;
nilia
membra
contraxi;
parvnm
;
fe
parvo coaptavit
&c.
&
Qv,
deell:
âsLlvc:
hacitlitm
loco hiitillum
; in
item
cV
t:7 ysipi
Alex,
ris
,
' manti tit^t , loco in manum ii?:exinde pro wfntrjt , fie
Mf. camen
,
, ei^'p;
itiveiie-
55.54. Hiicrecurrunrqiiieiiarrat Ambrol. ep.Sl.n. 7. to. 2. 1099. a. dicens Frrî.ius erat puer > calcfccit eum Elifxui fpiritu (no , dedit ei vita calorem , condormivit '*
'tli'.
es;?,
pro ne bened:xer:s , in ei/?>&>>'abfque feq, jn vit% ; non beiiedtces ; fubinde loco q'li , ponitur ia.t-,/i,Sc ad befiedixerit , addicur VnV , ':*"' , pro quo in ed. Compl.
t/c, qnis
;
&
Gr. Kai
tsciiS'aîW.
Ais!i=,u-4'E>'
/vt'
ktoV
j,
AifSif^cwSil
>f
Q^fi,
TV
demum
;
loco ne rffponderis
edir.
lie, {? aVzoe/îfo-,
ij.-a
\.
Vide Aug, fup. Nor. 29. 'ft- 59 42. Eo pariccr fpeftant qua: dicit Ambrof. 6. Hcxa. cap. 2. to. i. 11 J. b. d. ISiec EUftum anmi,
ncn
refpondebis
1.
Auift.
Compl. habet , aV&;ti6ii?. de XLII. manf. ap. Ambr. p. 4. d. nr;n male Acfola
;
^ vade.
, ^ tijUe buithan mc:tm in manu ttt^t , Et Ji inveneris aliqitem , non beuedicas ei ' Ji henedzxerit ttbi qti:Jpiant , non refpondeal ei. Nota pro va~
iinge Inrnbos tuos
malum convtvam agre^ta apponentem olera , refuiarunt. Et pod pauea : EUjxhs non cenjideravit quantoi panes babeyet ; led quos haberet , dividtre omnibus i/oUiit , f''jfi~ cere omn:bus juduavit, haqite decetn panes hardjaceos d:vi' dere tn plebem jufjit minijlro , &e. Gr. pro decern, habet,
qtiaji
de , Icribi Aelyg^ , in edit. Compl. -stoceJ^. Aug. ferm. 25. n. II. c. 10. 140. g. 3.\i:Attende Elifsiim : mortuus erat jilitts hofpitx ipjins Nftnciatum efl Jantla propbetit
mijit per fervitm baculum fuum , ait ilii : Vade, vade, pone Juper puerunt mortuum. Perrexit ille pofuit bacuium jupra mortiium : non jnrrexit Venit ipje juve-
/)7i;? /-Si'îVy; , viginti panes hordeaceos, 1^.45. Similiter in Gracco , nifi quod additur ktv. ad voccm 7?;;j/?^r ; item habc'ur Aa^, dederim , \c\ d-:n pro dabo , fiVe , dixit, pro refpondit ; lum verbo da ^
EiX'.Cf
&
additur hoe, tu ^cc^
populo,
CAPUT
VulGATA NOVA.
*.
V.
:
"T^T Aaman pnnceps
I...
IN
,
&fcqq. Vide Not

,
noratus
ria;
:
per ilium enim dedit Dominus falutem
Sy-.
mil militia: regis Sy
erat
fix
erat vir
magnus apud dominum fuum
&
ho-
1.
autem vir fortis & dives , fed leprofus. Porro de Syria egielTi fuerant latrunculi ,
&
; ,
N0T.C AD
t.
btof.
I. Sc feqq.
1.
Versionem
Am-
N T
Q U A M.
cc
<c
Hanc Naaman
J. to. 2.
:
hillotiara perfequitur
mundct leprofum
I.
,
defaeram.e.
uxori
illius
552.
c.
fed Ilrictim vult
& eom-
prelTiiis
ita feilicet ait
Tf.i.cc
:
Naamau
ibi
leprofus erat :5.puella

ii
qusdam
j> 3> ei 51
Dominus meus
mundari
qui polTit
,
? mitte ilium ad me. 9. Mifit ilium 10. cui advenienti ait prophera : Vade in Jordanem fanabetis. 11. Ille ca:pit cogitate fecum , merge, dicere: Hoc eft totum ? Veni de Syria in te;ram Judaram
&
&
,
<c
vadat in terram
4.
Ifracl,
&
ilia
,
inveniet
eum,
leprara toUere. Dixit
dumin*
qui
fua;,
uxor marito
Naaman
,
rcji Syris
y.
eum
quafi acceptiflimum
3) llbi 5>
)j
ad regem Ifracl. 7. Audivit rex Ifrael quod mifad eum cujus lepiam muudaret, & Icidic veftern fuam. 8. Tunc Elifeus propheta mandat ei Quid eft quod fcidifli vertem, quali non Ik Deus potens qui
mifit
fus elfet
:
delcende in Jordancm , mera;e , fanabetis ; 12. quafi flumina mcliora non lint in parria mea. i 5. Dixctunt ergo ei lervi Domine , quare non facis verbum prophet-e ? magis fac , & experire. 14. Tunc
& dicitur
mihi
Vade
&
<c
<c
&
<e
:
ille ivit
in
Jordanem,
528.
f.
mcrlit
&
furrexit fanus.
dilliiriiiibus
>>
,
Eademiterura narrat Ambr. led

mylt.c,
3.
verbi<
1.
de
tt
I.
II
NaimanSyrus erat,
eg-o-cr
inquit,
Jom.
I.
ODD
602
LIBER
Ifrael
IV.
V
REGUM.
NOVA.
,
Cap.
ait
:
V.
,
U L G A T A
captivam duxerant de terra
puellam parvu-
menta fua
ut
&
,
Nunquid Deus ego fum

ifte
niil.t
ut OC
lam,
).
qu.-E
erat in oblequio uxoris

ait
Naaman,
:
cidere poffim
&
viviticare, quia
ad
me,
,
qnx
ad dominam fuam
,
Utinam
fuilTet
:
dopro-
minus incus ad prophetara

fecto curatl'et
4.
qui
eft in
Samaria
eum
,
^ lepra
Ingrellus eft itaqiie
quam habet. Naaman ad dominum fuum

,
&
de
nunciavit ei
terra Ifrael.
J.
dicens
Sic
&
:
lie
lucuta
eft
puella
curem boniinem a lepra fua? animadvertite videte qu6d occaliones quxrat adversum rre. 8. Quod cum aud flet i-lifcus vir Dei, fcidilTe videlicet regem Ifrael velVimenta fua, niilit ad eum, dicens Quaie fcidifti veftinienta tua ? veniat ad me j & fciat elle prophetam in Ifrael.
:
&
Vade, & mittam litteregem Ifrael. Qui cum profeftus eflet , & tuliflet Tecum decern talenta argenti , & fex millia aureos , iSc decem mutatoria veftimentorum , 6. detulit litteras ad regem Ifrae! , in lirec verba: Cum acceperis epiftolam banc , fcito quod raiferim ad te Naaman fervum raeum , ut cures eum k lepra
Dixitqueei rex Syrix
ras ad
fua.
7.
g.
Venit ergo
Naaman cum
equis
&
curribus,
&
ad oftium domus Elifei 10. niintqiie ad eum Elifeus nuncJum , dicens: recipiet faVade , tk. lavare fcpties in Jordane ,
ftetit
&
nitatem caro tua

11. Iratus
atque mundaberis.
Naaman
recedebat
,
dicens
Putabam
Cumque
legiflet
rex Ifrael
litteras
fcidlt vefti-
quod egrederctur ad me & ftans invocaret nomen Domini Dei fui , & tangeret manu fua locum lecuraret me. pr^ ,
&
VeRSIO ANTIQUA.
Jlmhr.
I.
VULGATA NOVA.
fluvii
4. in
Luc
12.
Nonne
boni Abana
&
Pharphar,
11.
Nunquid non meliores

fluvii
,
funt
Abana
&
Damafci, pis Jordane
Pharphar,
ut laver
fet fe
,
Damafci, omnibus aqnis
ifrae!
vertiT-
in eis
&
munder
,
Cum
erô
V
1
5
.
U I G A T A
funt
,
& NOVA.
iq.
abiret indignans
accelTerunt ad
,
eum
:
fervi fui
& locuti
Dominus fervo tuo pro hac

Qui dixit ei Vade eo eleito terrs tempore
:
re. in
el
Pater
&
,
fi
tern
grandem
i
dixillet tibi
propheta
pace
Abiit ergo
ab
certe facere debueras

tibi
:
quanto magis quia nunc
dixit
Int. 4. 27.
& .mundaberis & lavit in Jordane fepties fermonem viri Dei & reftituta eft caro ejus caro pueri parvuli & mundatus eft.
Lavare
1.4.
Defcendit
juxta
licut
10. Dixitque Giez'.puer viri Dei Pepercit dominus meus Naaman Syro ifti ut non acciperet ab eo qure & acattulit vivit Dominus quia curram poft eum
:
cipiam ab eo aliquid.
i
I
.
1 5
mitatu fuo
Reverfufque ad virum Dei cum univerfo coait Veftetit coram eo , , venit ,
Et fecutus
eft
Giezi pnft tergum
Naaman
delilit
&
&
re fcio quod non

fi
fit
alius
tantiim in
Ifraiil.
Deus in univerfa terra niObfecro itaque ut accipias be,
nedidionem a fervo tuo.

16.
fto
,
tus
Dominus , ante quern quia non accipiam. Cumque vim faceret peninon acquievit.
At
ille
refpondit
Vivit
de curru in occurfum e|us & ait Reiline lunt omnia > Refte dominus meus milit me ii. Et ille ait ad te , dicens Modo venerunt ad me duo adolefcentes de monte Ephraim , ex filiis prophetarum
quern
cum
vidilTet ille
cuirentem ad
:
fe
da
eis
talentum argenti
Dixitque
&
:
veftes mutatorias dupli-
ces.
1 5.
17. Dixitque
Naaman
:
Ut
vis
fed,
obfecro,
Naaman
,
Melius
eft
ut accipias
duo
concede mihi fervo tuo , uc tollam onus duorum burdonum de terra non enim faciet ultra fervus tuus holocauftum aut viitimam diis allenis , nifi Domino.
18.
talenta.
ti in
Et coegit eum Jigavitque duo talenta argencluplicla veftimenta & impoduobus faccis
&
fuit
duobus pneris fuis , qui & portaverunt coram eo. tulit de manu 14. Ciimque veniU'et lam vcfperi
,
Hoc autem
folum eft, de quo depreceris Do,
eorum
z 5.
&
ipfe
repofuit in
domo
,
dimifitque viros
&
minum pro
te fuper
fervo tuo
quando ingredietur dominus

,
abierunt
meus templum
Remmon
in
ut adoret
&
in
illo inniten-
autem
:
ingreffus
ftett
manum meam,
fi
adoravero
,
templo
Rem-
Et dixit Elifeus
Unde
venis Giezi
coram domino fi;o. Qui refpondit:

.'
mon
adorante eo
eodem loco
ut ignofcat mihi
Non
ivit
fer\us tuus
quoquam.
NotjE ad
>>
Versionem antiquam.
quod etiam Vulgata non
ferc
lepram habebat , nee ab ullo inundari poterat. 5. Tunc J) ait puella ex captivis , quoniam elfet propheta in Ifiael 3) qui polle: eum a leprje contagione mundare. y. Sumpto Qui coJ) auro & a;gento , perrexit ad legem Ifrael. 7. o-nita adventus ejus causa, fcidit veftimenta fua, dicens 51 quoi teiuaiemt magis, ciim de fe ea qua: non elfent po5) teftatis reîjc, pofcerentur. 8. Elifjcus autem regi intimaquo cognofceret quod 3) vit , ut ad fe dirigeret Syrum , 10. mandavit 3) effet Deus in Ifrael. 9. Et ciim venilfet , 3> ei , ut fepties mergeretur in Joidane fluvio. 12. Tunc 5 ille fecum tractare cacpit , quod meliores aquas haberet
>> 3> 3)
indicar.
De
his
anon. Auftor
fer.
43. de
c.
Naaman
etiam inulta reSyro , append.
Aug.
to. J. col. 84. b.
d.
qui
lacro contextui uil'erere
nonlubuii, lum quod vix ulU audoritaie polleanc , tuni maxime quod in hujulmodi lermonibus , ut fa;pe monui ,
feiifui mae,is
ftudeatur Scriptursc
te
quam
verbis.
En ilia pro,
ut fume -t. J."

inquit
,
Rex ad legem
Has
litteras
:
litteras
,
mittit. 6. Mifi
ad
Naaman fervum meum

cum
;
ut cures
legiilet
eum
lepta Iplius. 7.
veftimenta fua niam malitiam
dicens
Vide:e
rex , inquit, videte, quofcidit
ifte
conquitit
milit
enim ad
nie
homi-
patria; fuse
in quibus fe ficpe merfiffet
&
nunquam
nem,
ut
curem eum a lepta
iplius.
Nunquid Deus fum

:
JJ
e6que revocatus non obediebat ir.au; prophets. 15. 14. Sed & admonitu & perlualionibus (ervulcium , adquievit , ac merlit , mundatufque illico. Nota hoc apud Ambrofium miniis accuratum videriquod air ad ^. 12. Naaman Jecum traclare ccrpiife , î7(/ n;eliff~ res aquas b.lkret panix fax , in qnihiis fe f.^pe merjijpt , nunijiiam n hpr.j rjpt Mutus. Imo contrarium inlinuac
lepra elfet ablutus
datis
^
&
8. Tiinc eco , ut mortificare, aut vivificare polTim ad Elifjcum ciim regis commotio perveniilet Mitte, inquit , ad me , mitte Naaman Syrum , ut fciat quia eft Deus in Ifrael. 9. Adducimr itaque ad oftium hominis Dei Naaman Syrus cum quadrigis , & equitibus , & potentatu magnificc. 10. Ad quem exivit homj Dei, dicens Vade & baptizare in Jordane fepties , & munda:
Grxcum
Ictfiti
his
verbis
,
Oux^
dya^'oi;' t\Ccf.vx
kj
Oa/i
i
^'-
-are-
beris.
II.
:
Quo
audito
Naaman
commotus proiipuitfe,
exiet ad
, ,
.IrtMatoty
vTiip
tarctvlx
TK
vJ'^./a 'IffôjHA
;
fcx.'
*^'"
dicens
PElOsi; ?.^G<t,uci Iv otuToT';,^ xaGxpiS-MOowai
in editt. Aid.
"Njn/fe
Compl,
visip 'IzpS'xyv-v
,
>. 'sr^.y'lx
ra.
.,
vJalx.
hfms
) mittt-
Ab.iN.Tl^ PhLtrpbay
finvti Dam.%rci
fnper ( Jorii.xJlem
omnet a.]ras Ifael? np/rie fadeii^ lavabor in eis y daisrT Erjoin ipiis non jam fepe fe Naaman merferat.
me homo Dei me manum fuam & invocabit DdrainumDeum fuum, & curabit me a lepra mea li. lienim nonne meliures funt aqu aquis me mundari oportet
Ego dicebam quoniam
&
imponet fuper
penes nos
5.
quid
difficile
Tunc yecbum
dixit
eft
>
ad
eum quidam ex
fuis
Nunad
quod
locutus eft propheta
LIBER
VULGATA NOVA.
16.
ti
IV.
in
REGUM.
26....
Cap.
VI.
603
AK^.l.zi.dici'-"'
Versio antiqua.
prafen-
At
illc ait
Nonne
cor
meum
Nonne cor meum iitteci;m,qiinndo con-
erat
in
& &
quando reverfus eft iiomo de curru fuo , occurfum tui? Nunc igitur accepilU argentum, accepifti veftes , ut emas oliveta , & vineas
oves
,
verfiis eft vir
de ciiriii iuo in ob\i.im tibi ? 1 1 ac- '"" cepifti peciiniam, & pollidcbis ex ea agriim,
'
'9-'-7'
vincam
&
oliveta
&
& ^j^^l^'j ,1^^ "

,.
greges.
7.
r^gt
&
boves
&
fervos
&
ancillas.
,
ftmini tuo,
eft
17. Sed (S lepra Naamaii adhxrebit tibi ufijue in fempiteinum. Et egrellus
&
ab eo leprofus quafi nix.
2j. Et lepra Naaman applicabit fe in re, femini nio, ulque in ireriuim. Lt ftatim difceflit Amn.nffrud.i.j, Ai-t,ii.i. ab eo leprofus ficur nix.
&

te ? Quare non facis quod dixie ? Porro ifta neque Gi scum, neque Vulgatje contextum accurate reddunt , ut
tuivis iiilpicienti patebit. Vide eciam Auc^.
I.
m.
de promiir.
,
fumes tn Aug. to.
ap. Profp. p. 1J9. a. b.
t. i6.
quit
,
Ita
ex Auguft. ufque ad
;>ffnBj.iBincl. quae
,
in-
5 g^'g"- Anon. feim. 45. append. tecum! 8 J. d. lie hab. Nfffiiie cor mettnt fnit Seta qttem,itimodum proêrcivit Saamati tn obvtitm tui , i vineas que accepiflt argentttm , ^ p<^JJideljii ex eo ngroS ,
ea hertm
J.
junt ad GieO verha prophets :Sc vero nunc pariter leguntur Grjcce, uno taftien excepto yiw , poll curra , quod deed; at in ediit. Aid. C <mpl. habetur xpuaTfi ctnH , licut tut , nunc , lite accepiflt , quod etiam in Vatic. Icgitur & al. SequenIta veto de Ambrolio , non ita concordant cum Gr.Eco , ubi
lecuiidiim btterpretes Septitaginta
y
CV
oliveta
If .
fer'jol
II
ancillas.
1". Gr. Kai

c-JTepuxIt
te
,
ATJ5( Hzifiir
TOK
('ijj'ce.
,
>'.iaw!h'/'o!I
cv
(^! .
Tw
(\
iic,
&
rebtt in
'^
femine tuo
/m
Naiman adhx" feculiim. Editc. omnc

(
/f^rrt
Ambr. hab. adlj,rrel;ii iibt , led contra (idem Mis. qui ferunt omnes ut (upra. Anon, eiiam ubi fup. ptiora lie reddit
nfijue in
CctKxiri.j'
irfiâjct
piflt
t
ACs;
/5o?,
,
xa
Kj
/jUaTix
, ,
jc.
sâfoifa;
j;
jc.
auTfôji'Jt;
j,
J.
CTJir/fls;
,
Tta.i-tmi'.a.c
,
Et nunc acce,
f lepra "Saaman Syrt appticabititr tibi ^ l^ femini tuo ^ j:ternum: Aeindc Et flaunt difceffit , &c. Grxc.
:
vefltmenta
^ oliveta
:
'^ vineas
^ ovef ^
ôx/fj
,
*c.
j;^
Kai
:-'xm?iG;c
=V
-nr^^Cijxy
cci/TK MMTTpUftil/'.i;
piieros^
^ ancillas
in edd. Aid.
& Compl. ret t/^zrix
woe? X'"''
;im\J'>i
CAPUT
VuLGATA
VI.
iniit
NOVA.
cum
fervis fuis
,
D!
,
Ixerunt autem
lii
:
fi-
7.
VtdeNot.
te
filiumque
dicens
In loco illo
proplietarum
&
in
illo
ponamus
inlidia.
ad Elileum
anguftus
1.
Ecce locus
quo habitamus coram
9.
Milit itaque vir Dei ad

tranleas in
eft nobis.
,
Cave ne
regem Ifrael dicens locum ilium quia ibi Syri in in, :

;
Eamus ufque ad Jordanem

,
&
:
tollant
fin-
fidiis funt.
guli de lilva materias Imgulas

ibi
ut iEdificemus nobis
Ite.
10.
Mifit itaque rex Ifrael ad locum quern dixe-
locum ad habitandum. Qui di.xit Veiii ergo 5. Et ait unus ex iliis

;
rat ei vir
Dei,
iic
prôccupavit eum,
&
obfcrvavit
&
tu
cum
fer-
fe ibi
1
vis
tui-i.
Refpondit
Ego veniam.
CJlmque
veniffent
4.
Et abiit
,
cum
eis.
ad Jordafuccidif-
nem
5
cfdebant
ligna.
,
Accidit autem
ut
cum unus materiam

:
fet
ilie
caderet ferrum fecuris in aquani

,
excla'mavitque
& ait
Heu
lieu
heu domine mi
Dei
& hoc ipfum mucecidit

>
pro haC Quare non indicatis mihi quis proditor mei lit apud regem Ifrael ? Nequaquani 11. Dixitque unus fer\oium e|us domine mi rex fed Elifeu- propheta qui eft in Ifindicat regi frael omnia verba quscunque lorael
regis Syrix
:
non femel neque Dis. I. Conturbacumque eft cor

convocatis fervis fuis,
re
&
ait
tuo acceperam.
6.
cutus fueris in conclavi tuo.
Dixit autem
homo
,
Ubi
At
ilie
3.
,
Dixitque
eis
Ite
&
videte ubi
fit
:ut mit,
monftravit ei locum. Pr;Ecidit ergo lignum

illuc
;
& &
,
milit
tam
tes
:
natavitque ferrum
capiam eum. Annuntiaverumque Ecce in Dot ban.

Mifit ergo illuc equos
;
&
ei
dicen-
7.
illud.
&
ait
ToUe. Qui extendit manum
tulit
14.
&
,
currus,
&
robur
exercitus
qui
cum
venillent
node circumdederunt ci-
8.
Rex autem
Syris pugnabat contra Ifrael
con-
vitatem.
VULGATA
Dei
,
NOVA.
1
Versio antiqua.
15. Confurgens autem diluculo minlfter viri

egrelTus
,
domine, quid faciemus?
Ktar.inPfllJ,
vidit
exercitum
:
in circuitu civita:
tis, 5c
equos
&
currus
nunciavitque ei, dicens

,
:
Heu heu heu domine mi

16.
quid faciemus
At
ilie
refpondit
Noli timere
illis.
plures
16.
Er
dixir
,
Elifeus
Noli timere: quia plures

m.
cnim nobifcum funt, qu^m cum
funt nobifcum
quam cum illis.
N0T.E AD Versionem antiqua

fir.
brolius
1
:
7.
Eadem commemorantTertullianus
& Am-
iUc
quidem
jilti
modo gnum
b
Citm
;
fecurtbits
1. adv. Jud. c. 15. p. 147. a. hoc prjphetarum ftper Jiitmen Jordanem Itcxdcrent ^ txiliit jerrum , ^ merfnin efl in
tirbem,in qua idem Eltfxus propheta ejjet , pararet , neeturms ttmeribus exercitum juum y qui ante lucem urbem abdixit : reJideret , deflinaffet , pner Elifti confpecta objidiane , iiqua ut lupra. In Graeco non quid ^ fed "rrZ; , quomcdo i
at in edit.
I.
f/umme
alque ita
Elij'ao
,
propheta fiperveniente
petunt
Compl.
ti',
ut
&
apud Ambr.
to.
in PI. 56. to.

a. b.
eo fill
prophetarum
uti
ferrum , J/umtni quod merftim
805.
e.
&
de ob. Theod.
:
2.
1201.
Item
fuerat , eraeret : atque tta Elifaus accepto ligno , '^^ mijjo tn turn locum , ubi jiibmerfum fuerat ferrum , fl.ttim fiipernatavit
,
at
lignum merjitm
,
efl ;
quod receperuni flu prophec. 9. to.
19. 57, d. ait Sic legimns quod in objtdicnem ejus miferat rex Syrix exercitum juum , cognito qued Eli" Jxus ejjet , qui confiltis Jj argumentatlonibus ejus abvi.tret omI. offic. c.
lartim. bimiiuer
Ambr. 1. de myll.
propheta
,
1. 359. a.
Sub
ntbtis
quern vtdens exercitum
GieO
i. offic.
treptd.ire tcepit.
c.
Elifxo
efl
inquit
iini
ex Jiliis prophetarum excujfmn

e.
t.
16. Similiter
Ambrof.
1.
19. to. 2. 57.
j'errum de jecuri, i^ flalim nierjum efl. Rogavit Elijxum qui amijerat Jerrum : mtjtt etiam klifnHS lignum in aquam,
n.ii.tvit. Item infra 1. 4. de I'acram. c. 4. 570. b. fetrum Jecnris in aq'ias , quaji ferium jua confiietudine demerjum efl : mijtt iignum Elijxus , flattm ferrum
^ferrum
Cecider.it
item in Pf. 56. to. i. c. at ep. 22. to. 2. 877. b. lie hab. JK.M plures pro nobis J'unt , qu.im contra nos. I;eni vide quanto plures Jmt prt cont. Aux. 866. d. KtJ'pue noiis, qu.tm contra nos. Hieron. ep. 18. ad Euftuch. to.
de ob. Theod. 1201. 805. e. & in Pf. 118. ^77-
&
a. b.
flevatum
efl, '^ aqttis
fupern.uaz'tt.
4. p. 2. 28.
e/iftit
1.
ut fup.
tills.
f.
J.
bic narrat
HUar,
ibid.
Citm rixSjri*
Gith
Junt
quam cum
Eodem
Nu/ timere : quia pture! iiobij'cum recidunt Graeca Ula : Kqi
Tom.
1.
Ggss
604
Vilai'. ulifiif.
LIBER IV. Versioantiqca.

mons
erat plenus equis
,
RE GUM.
&
nus oculos
Cap.
VI.
Domlne,
Vulgatanova.
17. Ciimque orafTet EUfeus, ait:
apcri oculos hujus
,
dixit: 17. Et oravit Elifeus ad Dominum, Adiperi Domilie , OCuIos pucri hlljus , &; videat. tt adapeniit-Dominus oculos pueri , & vidit
:
ut videat.
vidit
:
puen,&
,
&
Ec aperuit Domieccc mons pic

,
&
^mir.l.
I
.
ecce
I
6c CUiribllS
in
nus equorum
&
cunuum igneorum
in circui-
gyro
iffic.
I
Elil'ei.
w
PerCUte , DeUS ,
El'ftî-
8.
Et defcenderunt ad eos
18. Ho'les vero defcenderunt ad

Elifeus oravit
eum porro
:
J)..2. $7.y.
Cicitate exercitum Syrix
10
venire poft
me ,& ducam
VOS ad homi-
nem
Jdrm
129. i.
quern quiritis
I.
I.e. 14,
2,0
Domine
aperi oculos
COrum,
ut
vi-
jjg^nt
& videi'Unt
fîde
ad Dominum, dicens; Percute, obfecro , gentem hnnc CEcitate. Percuflitque eo* Dominus,ne viderent , juxta verbum Llifei. 19. Dixit autem ad eos Elifeus Non eft hs via , neque ifta eft civitas fequimini me, & oPtendam vobis viium qucni quritis. Duxit erg eos in Samariam 2.0. cJimque ingrefl'i fuiiTent in Samariam , diDomine aperi oculos iftoium , ut xit Ehfcus
: : : :
videant. Aperuitque Doiiiinus oculos eoûni
&
viderunt
2_i
Not.
TJem
I.
I.e. 19,
2.2
lanêa
&
aquam,
perCUtieS , qUOS non Captivafti in pone eis panem &: gladio tuo ut manducent &: bibant,& remittantur,
in
:
Non
o Samarise. 2.1. Dixitque rex Ifracl ad El.l'eum , ciim vldiffet eos: Nunquid percutiam eos, pater rri ? n. At iUe ait:Non percuties neque enim
fe
elTe
in meci
cepifti eos
&. eant ad
dominum
fuum.
ciborum magna prspara,
arcu tuo ut percutias fed gUdio pone panem & aquam coram eis, ut comedan &bibant & vadant ad dominum fuum,
,
:
&
VuLGATA NOVA.
1
5
.
tio,
&
Appofitaque comederunt
eft eis
&
biherunt
,
& dimilk
ultra
eos
abie-
runtque ad
dominum fuum
eft
&
non venerunt
17. Qui ait Non te fum falvare ? de area , ad eam rex Quid tibi
: :
falvat
ve!
vis
?
Dominus
unde
>
te
pof-
de torcubn
Dixitque
Qus
:
refpondit
latroncs Syria; in terram Ifrael.
14. Faftum
autem poft hsc
congregavit Be-
nadad rex
afuniverfum exercitum fuum , endit, Scobfidebat Samariam. [eqq. Vide Not. 25. i<i. Faitaque eft fames
Syria;
&
Da filium tuum, ut comedamus eum hodie, &filium meumcomedemus eras, & comedimus. 19. Coximus ergo 6Uum meuni Dixique ei die altera: Da filium tuum ut comeda18. Mulier
ifta
dixit mihi
&
mus eum. Q'ji abfcondit tihum fuum.

?
magna in Samaria
diu obfelfa
eft
,
& &
tanafini
o.
Quod cum
,
audiflet rex
fcidit veftimerta fua ,
donee venundaretur caput

,
oc-
&
tranfibat per
murum. Viditque omnis populus
ci-
toginta argenteis
quarta pars cabi ftercoris co-
licium
j
lumbarum quinque
lier
argenteis.
i.
fi
16. Ciimque rex Ifiael tranfiret per
qua;dam exclamavit ad eum domine mi rex.
murum , mudicens Salva me

:
dat,
quo veftitus erat ad carnem intrinkcus. Et ait rex Use mihi faciat Deus, & hic adftetent caput Elifei tilii Saphat fuper ipfum
:
hodie.
VerSIO ANTIQUA.
Jdtm 137..
I,
VuLGATA NOVA.
quoniam
:...
5. f . 10.
ad feniores viros Si vidiftis filiushomicidx illius miflt, auferte caput meum

, ,
ait
51.
Elifeus
autem fedebat
in
domo
dixit
fua
fenes fedebant
cum
eo. Pr.Tmifit itaque virum

ille
,
& &
antequam veniiet nuncius
ad fenes
NoTiE AD VeRSIONEM ANTIQUA M.

tT-Tfr "Ewcai^ Mh ?K- "I J.T ivri,- ( dnit Elihii '^".
trtif
7r>tiV; 0:
:
M'
:
,r nobttciim
17
,
r,,,., luper
Nt timias ,llJ ,,ui cum J. jtto! qut rum eit

'E,^
:
">'' ' ''^^f ^^S qtionuim pltires
denus.
If
.
20.
. An primum Ambr.
.
,
r;"Ehjûs
*
f exercwem Syrit,
.
G-ce conftanter
pauloque poft
,
K.
oa,?
,
,
fed abfque feq. ad

t^'l'î--' t^^
D.mim
lie
Xit
,
-^î-
T? ^x, ' XP.V
!SiTjci. camen Compl. hab. ri -^mUfl^
ad cllidetldtim eum -jenenn , cufttvum inKodnxit la j : Sim.viam . iupn mihi c^cLiie ohditxerat , ^ d^x.t : deinê ut fupra h.rc etiam poftreaia coucordant cum Gro . nili qu6d vox Dom.ê , poftponuur verbo apcr: , amepoaiii
:
W
uo
V.militcr infra poft

in Vatic.
.rW
addit
:
x:.,/f.V
pro
ibid,
, i,
iito ifto
quô
:
,
at in edit.
Compl.
liabetur limpll-
&
al.
limplicitet
aVr? item
'
infia
citer
Kê^? A-...gcF
ut fup.
aitl. I. cffic. col. 57,
,
deeft emt
Ambr.de ob.Theod. """" i'pua ûpoi , e,,,L.m\ ^d aferiret DomiTo 1 101 a b hjcc hab. it r<,g.%v,t ut -Mtt piefju< , ns Iculc! Gteii. 'it ajmi (nut ca,H
&
pro eqms ^J '""'I""
habetur
,Ww
t. ii. Eo fpeitant qui Ambrof.

c. Syr,<
"'
lUfrm
y..<
objtdenm in r,f.-M.vm ,.dnx,rat

,
me-
num.me.t eât.ve percuffo!

pffint
,
qn<,
wgved,reumdcre
on acquievlt
..
mm
d,-
lelent, reg,
Ijrael
,
{erctere
.
curr.hn , in arcMmi Ehfii. At in mtm I.e. i\c:Et d,x,t:D>mwe,apn> o.uh! pr Z6 to 'Mtt montem, ,m! Htvt'deai. Et apertt fum cad, e;m , 'ii
montem equis
SS
eem
lee.
iZo
in
if.
iz. Or.
O./ /^?<;_,
>
<_
o"!.
1.
fouya,'
fi
I
Lui
Zl,;<
in cm-/-/> equ,^
uwumni!,
e.
ea-teftthm repUut
&
Pf
?'
8X1.
Domwe
aperi
nunc ocu-
L!lZihu,u<
["
Z:t ^ Z,^
montem
ut'^tdeat. Et apert, funt ocul, pueri ejus, crcu.ttt ""ribus , eqm> repletum ,
gUdto ,0 mquit , relpondet Hearcu tm tit perctitii ? <c , br3eo,liifto modo interpretemiir. Theodoietus non rcfert pereuttt , Q^ t^/s;; . ideo non apponlt interrogailia
C"
&
:
^''""
Non
Cf C"
Tt/x,t,,
rX"<^-'^J'5? Nobilio e. ex
"
.
percuites
n,:uqutd
qua
<np,:zajlt, ,n
Jg
<*
<c
Optimc
(imiliter
I. offic. c.
Cx ad Euftoch
to. 4. p.
10. 57. e. Hier. etiamep. Dc2. 18. f. alludens , dicit

:
fi
lionera quare Ita vertetetur hic locus ; Ao percuites , m- t Compl. au- <e qttos capw.ajl, in gladto tt.o Vi _ " >[
:
m
,
<
Zne *
tim
aperi oculos
18
puelUtu^, Grco abeft vox

,
ut -vdcat.
eft JVh t i%r.c tSt
loco veto exercttttm nttm gemem ham , antepoli;
DJ
iioi
ob. Theod. to. ôci c^c'.ate. Rurfus Ambtol. I. de at percuteret eos , a b hab. Et rogavit Eltfeus
^t,'.^/,'
> 'xm-t.^=,; p:..^^,. C*- i ^'S'? C" arcu tuo, tu quos capit-jajl, tn gladio to Jj ^fi^c, petcuties. .. Sequitur in Gr. Vatic. y,^f:tU^ f vUp eV.V,o, i<,-rZr , j ?-/.t:.c, 5, ^..tj.k , ^ ^.êeTc.r ut fup. Edit. Compl. addlt .;; , verbo ^,, &c.
tem
î
ô.lxiui'
<k
^p;
i)'.,i';r,.'Gr. Kai jjmi

I'--"'
-,
^f J; K.'e*, I
i,
eix.-
fat.;. Hieton. ep. 18 ^.^ . ^^^^ ^.^ p,tnem eJ
ad Euftcch. to 4- P- ^- ?! d. leaquam 1 manducent Jj Mant , {J

, ,
^^^To^ Amhr
Jeut
fupra
;
\hid.
quibus
Quo etum
,
impetrato, dixit.id Syros:Ae\^-
remittantur
'
Gra^c. lavet.
le Ob Theod.\zoi.
a. b. fie
Idem Ambrof. 1. petdt :/?.//>/""

'
Jt. zy. &

offic. c.
ad domtnum J.tum. . , leqq. His relpondcnt qu^ Ambrof. a.t 1. 3. 20. to. 2. . 56 f. t. 25. cc Fames erat magna
exerc.tui.
Tnt^rL
,n
c.'.tta.em
û. ^rederen,>,r
mjuapam
'.;-
in
Samaria, quu obfederai eam Syrorum
LIBER
Nunquid
Buncius
,
IV.
V
homicid;E hie
REGUM.
N
J
Cap.
illo
VII.
eis
:
605
,
U L G A T
,
O V A.
fcitis
quod
niiferit filius
>
ut
5.
Adhuc
eft
:
loquente
apparuit nunclus,
,
prxeidatur caput
claudite
cce enim fonitus
cum venerit oftium , & non ^matL^ cum introire pedum domini ejus port eum eft.
videte ergo,
:
meum
qui veniebat ad
k Domino
Ecce tantum malum quid amplius exfpedabo k Domino I
eum.
Et
ait
j, ))
}>
3) j> J, J, }) J,
fupra murum fol'.icitus revimulier , dicens iZ. 19. Perluaadiuli, fit mihi hscc mulier ut adferrem filium meum, ipfa promilit ut comedimus eum ; coximus , carncs illius iimul maapoflea filium fuum adferret,
i6.
Rex
;
militares excubias
fjcus
cum
reîs
fenioribus in Bethel
&
priufquam introiret ad
;
fit
fcbat
iiuerpellavit
eum
eum
&
&
&
&
&
Si vidiftis, nuncius , ait ad feniores virus &c. quar fup, turn addit ^^.Etifiiroivit tturjcuts-t'i^ mandn' turn regis ptrtttlit , dennntiantis frxjetts cajfitis per:cHium
:
&
Siraili;et
iiabet
nunc au:em filium fuum abfcondit , & non 51. ElilWo prophetas vulteum adferre. ;o. Motus rex
ducaremus
:
De.
co
:
del. col.
3ll:tis iiiijit
*t,
ad t. ?1. Lucif. Cal. I. de non pa.c. in 229. d. Si vidifiis tjitofiiam jilius homicida jud atifftendum caput menm. Sic etiam in Graeeiê
cujus in poteftate fore crederet , ut obiidionem fo'veret , propulfaiet famem vel quia non 52. Sedebat Elipermiferat regi ut petcuteret Syros
denuntiavit necem
vci/To;
Tfo; tv;
^CCEt/TW
3r^:cC^:j'^^t^*
t
E('
e*Js/E
bt*
fiV i
HTViiilhiV
y.05
TV
^TJ?
ci^SMh
Tl 7
XeÔt-^HJ'
CAPUT
VutGATA NOVA.
Audite verbum DoDominus In tempore hoc eras modius fimili uno ftatere erit , & duo tnodii hordei ftatere uno in porta Sama,
VII.
Versio antiqua.
Hac hora
die craflina menfiira fimilapinis /mJr.
/.
Ixit
autem
:
Elifeus
dicit
X_^
mini
H.ec
ficlo
&
duae
menlbrs hordei lido,
m porta i>a- io. ij?.*.
%.,iffe,t4
marix.
ria.
V
1.
U L G A T A
NOVA,
Refpondens unuide 2 17. Fide Not. ducibus , I'uper aijus manura rex incumbebat , hominiDei, ait Si Dominus
:
nos alligatos
1
&
fixa tentoria.
,
1,
lerunt ergo portarii

intrinlecus
& nunciaverufit in &
pa-
latio regis
fecerit etiam cat.iraftas in coelo
nunquid poterit
tuis
,
elie
quod loqueris ? Qui non comedes. J. Quatuor ergo

portj
:
ait
Videbis ocuh
&
inde
iz. Qui furrexic node, ait ad fervos fuos } Dico vobis quid fecerint nobis Syri: Sîunt qui.i fa-
me
viri
laloranius,
&
,
idcirco egrefli funt de caftris

:
&
ci-
erant leprofi juxta introitum

:
latitant in agris
dicentcs
CJim
,
egreffi fuerint
de
qui dixerunt ad invicem lumus donee moriamur >

4.
five ingredi
:
Quid
hic efle vo-
vitate
capiemus eos vivos
& tunc
civitatem ingre-
di poterimus.
,
voluerimus civitatem
,
riemur
five
,
manferimus hic
fame momoriendum nobis eft

; :
vcnite ergo
&
tran^fugiamus ad caftra Syri-E

:
fi
pe-
percerint nobis, vivemus

rint
,
fi
autem occidere volueut venirent ad caf-
I j. Refpondit autem unus fervorum ejus Tollamus quinque equos qui remanfcrunt in urbe quia ( ipli tantum funt in univerfa mult tudine Urael alii , enim conlumpti funt ) & mittentes , explorare poteri:
nihilominus moriemur,
mus.
,
5.
Surrexerunt ergo vefperi
tra Syris.
Syri<-E
,
Cumque
veniflcnt
ad principium caftrorum
in
nullum ioidem repererunt.

SyrisB
:
6.
caftris
Siquidem Dominus fonitum audiri fecerat

,
curruum
&
e(|uorum
;
&
Adduxerunt ergo duos equos, militque rex Syrorum diccns ite & videte. 15. Qui abierunt port eo- ulque ad Jordanem ecce autem omnis via plena erat veftibus i< vafs ,
14.
in
caftra
exercitus
quse pro|Ccerant Syri ciim turbarentur

cii
reverlique nun-
plurimi
dixeruntque ad invicem
Ecce mercede con-
indicaverunt regi.
16. Et egreHus populus diripuit caftra Syri.^
.
duxit adversijm nos rex Ifrael reges
Hethxorum
in tenebris
,
& &
in
fac-
jgyptiorum
7.
&
venerunt fuper nos.
Surrexerunt ergo,
&
,
fugeiunt
dereliquemnt tentoria fua

caftris
,
&
equos
&
afinos
fugeruntque
animas tantum fuas falvare cuad principium

,
pientes.
8.
modius limil.t ftatere uno , duo modii hordei ftatere uno juxta verlum Domini. 17. Porro rex ducem ilium, in cu]us manu incumbebat, conftituit ad portam quern conculcavit turba in introitu porta? & morruus eft juxta quod
eft
,
:
tufque
&
Igitur
,
cum
veniflent leprofi
illi
liicutus
fiierat
vir
Dei
quando
del'cendetat rex
ad
caftrorum
ingrelfi funt
mederunt
,
&
biberunt
,
cotuleruntque inde argentum ,

,
unum tabernaculum
&
eum.
18.
Fa(fhimque
,
eft
fecundimi fernionem
:
viri
Dei,
& auruni & veftes & abierunt & abfconderunt & rurfum reverh funt ad aliud tabernaculum & in,
quem dixerat regi quando ait Duo modii hordei ftatere uno erunt & modius fimila; ftatere uno hoc eo, ,
de
fimiliter auferentes
abfconderunt.
:
dem tempore
refte facimus
:
eras in porta S;im::r refp'onderat
jb
9.
Dixeruntque ad invicem
eft.
Non
19.
quando
dux
ille
viro Dei
& di;
ha;e enim dies boni nuncii
Si
tacuerimus,
&
:
nove-
xerat
Etiamfi Domir.us fecerit cataradlas

tieri
,
in ccelo
ei
loerimus nunciare ufque mane, fceleris arguemur

nite
,
nunquid poterit
debis oculis tuis
2.0.
quod
ei ficut
loqueris
Et dixit
Vi-
camus
eis
6c
nunciemus
in
aula regis.
&
inde non comedes.
10.
Cumque
,
veniflent ad
:
portam
civitatis,
nar,
Evenit ergo
pnediftum fuerat,& con,
raverunt
dicentes
Ivimus ad caftra Syri.c

,
&
culcavit
eum populus
in
porta
&
niortuus
eft.
nullum ibidem reperimus hominem
nill
equos
& ailnuncius non credidiffet, dicens abundantiam frumenti, nee

:
:
NoTê AD Versi ONEM ANTIQUAM.

5?. I.
Similiter in
Grxco,
paucii immutatis
'sjuâii;
.,
itafcilicet:
Si pluerit
Dominus de
ccelo
(ic
quidem
/jaI^v Kg^Gwi' (ÛAV
Ta?5
Xa/jxpstx;. Sicut hora

J
ci
dixit
,
ad
eum
hsc, cral menfrra Jimilaginis Jiclo dforum jido , in psrtis Sitntiritg.

Ttt. 1
17. Ita pe-yi-
dux meajmin
cit.
Inr-
videbis
caftiis
&
,
Elifaens Quia non non manducabis. 6. Et

:
id poflet effi- <c credidifti , oculis tuis <c
falus eft
,
fubito in
Syri velut quadrigaium

fedit.
fonus
&
~,iix
vox multa
Ambr.
:
loco fup.
& totum
pe-
equitum
lit!
,
cum uno
vel altero Mf. gj

,
itittintudi- ,{
ne caput fuo more decuiiit t-
2.
Ec cum
miifus a rege
alii
veto Mfs. non
roulii
t3 -uoies multts jH.vitiim ) jt
, :
: :
606
Sc
LIBER
IV. REGUM. Cap. VIII. Notje ad Versi ONEM ANTIQUAM.

:
:
vox magni; virmtis, atque ingens

prjclii
arbitrati funt Syii

let
5)
& belli tumulms quod rexifrael in focietarem advocalregcm vEgypci , & regem Amorrhjcorum 7. c
&
li
3)
fugerunt diiuculo, relinquentes caucrnacularua 5. Eranc *c dixcEunc autcm leproli quatuor ad portam civitaiis moritnur. 4. Si ad fe invicem:Ecce nos hie ledemiis ,
,
argenti quantum potuerunt , dirlpu'.runt. 9. Et cuin prsdae incumbcient , difpolueruni tamen nuiiciaieregi fugilFe Syros j quia id honcftum arbitrabantur , quam repreiro indicio fovcie fraudis rapinam. 16. Quo indicio
fc
foli

<c cc ic
tc
egrelfus eft populus
&
dlripuii call; a Syrix

fecit
,
&
com-
ingredimur urbcm
)i
moriemur fame
mortis
eric
,
manemus
falutis
hie
meatus holtium abundantiam didii fecundum propheticum
annonse vilitatem ted,
nullum fublidium vivendi fuppetit nobis :eamus in caftra
))Syrijc, aut
compendium
aut
reme:
dium. y. Perrexeruiu itaque , & ecce omnia nuda hoftium. 8.

ji
&
intraverunt in caftra
,
IngreiTi tabernacula
,
pri-
ut mcnluta l.miladuae roenfurs hordci paii pretio conftaginis liclo , rent. 17. In hac IjEtitia plebis , nuncius ille in quo requiefcebat rex , coniritus inter exeuniium feftinationem 5c remeantium exfultationem , conculcatus a plebe , mottuus
didum
(c it
&
(C
miim tcperus alimeniis fugaverunt famem
deinde ami
eft.
CAPUT
Vu
i/.<f. ^5,
1. TTJ*
VIII.
NOVA.
14. Qui
IG
A T A
Lifeus
autem locutus
eft
,
11/ vivere fecerat filium & peregrinare ubicunque repereris tu & domus tua vocavit enim Dominus famem , & veniet fuper ter: :
ad muliecem, cujus Surge , vade dicens
cum
receflifletabElifeo, venit
:
ad dominam
?
fuum. Qui
pondit
15.
;
ait ei
Quid
;
dixit tibi Elifeus
At
ille
ref-
Dixit mihi
Recipies fanitatem.
,
ra
m
I
.
:
feptem annis.
&
,
infudit
Cumque venifTet dies altera, tulit ftraguliim aquam , & expandit luper faciem ejus
,
Qux
furrexit
&
fecit juxta
verbura hominis
eft in ter-
quo mottuo
16.
regnavit Hazael pro eo.
Dei
&
vadens
cum domo
finiti
fua
peregrinata
Anno
quinto Joram
,
filii
Achab
regis Ifrael
filius
ra Philifthiim diebus multis.

J.
&
feptem
,
Jofaphat regis Juda
regnavit
Joram
Jofai.
Ciimque
elTent anni
:
reverfa eft
phat rex Juda.

17. Triginta diiorum annorum erat
re crepiiTet
,
mulier de terra Philifthiim laret regem pro doino fua

4.
& egreffa eft ut interpel& pro agris fuis.

cum
Giezi puero viri
fecit
cum
,
regna-
Par,
&
oflo annis regnavit
in
Jerufalem.
n- J-
Rex autem
dicens
:
loquebatur
Dei
Narra mihi omnia magnalia qui

ille
Elifeus.
5.
Ciimque
,
narraret regi
quo mode moituum

,
,
fufcitaflet
apparuit mulier, cu)us vivificaverat filium
ficut araviis regum Ifracl .or domus Achab filia enim Achab erat ejus & fecit quod malum eft in confpecini Donîni. 19. Noluit autem Doininus dilperdere Judam , propter David fervum fuum ficut promiferat ei ut
18. Ambulavitque in
bulaverat
:
11
2.
Reg,
clamaris ad regem pro
domo
fua
,
&
:
pro agris
fuis.
,
daret
illi
lucernam
&
filiis
ejus cundis diebus.
7- i^-
Dixitque Giezi
hie eft
filius
e)us
Domine mi rex har'C eft mulier fufcitavit Elifeus. , quem

qu.-e
:
&
da
ei.
io. In diebus e|us

,
receflfit
Edom
,
ne
eflet
fub Ju- Grn. 17.
&
:
conftituit fibi
regem.
6. Et interrogavit rex mulierem
narravit
ii. Venitque Joram Seira
&
omnes currus cum

,
1.
Par, 'f
Reftitue ei rex eunuchum uiium , dicens univerfos reditus agrorum omnia que fua funt 4 die qua reliquit terram ufque ad pr^fens. Benadad 7. Venit quoque Elifeus Damafcum , &
Deditque
ei
eo
&
furrexit nofte
,
peicuditque lduma;os
,
qui
&
eum circumdederant
autem
li. RecelTit ergo
& principes curruum

Edom
ne
eflet
receflit
populus
ufque
fugit in tabernacula fua.
fub Juda
in
rex Syri^ agrotabat
nunciaveruntque
ei
dicentcs
ad diem hanc. Tunc

illo.
&
Lobna
tempore
univer-
Venit vir Dei hue. 8. Et ait rex ad Hazael
Toile tecum munera
23. Reliqua autem fermonum Joram,

fa
,
&
confule Dominum occurfum viri Dei , per eum, dicens Si evaderepotero de infirmitate mea
in
;
& vade
hac?
&
g. Ivit igitur Hazael in occurfum ejus, habens omnia bona Damafci onera quafecum munera , draginta camelorum. Cumque ftetiftet coram eo , ait Filius tuus Benadad rex Syri^ milit me ad te , dicens
qus fecit nonne hsc fcripta funt in libro verborum dierum regum Juda ? 14. Et dormivit Joram cum patribus fuis, fepul& regnavit tufque eft cum eis in civitate David
,
&
Ochozias
1 5
.
filius
ejus
pro eo.
filii
Anno duodecimo Joram

regnavit Ochozias
filius
Achab
regis If-
i.
Pri
i.
Si fanari
potero de infirmitate mea hac.>

ei Elifeus
:
10. Dixitque
'tis
:
Vade,
die ei
Sanabe-
ii. Joram regis Juds. annorum erat Ochozias ciim 16. Viginti duorum uno anno regnavit in Jerufaregnare ccepiflet ,
rael
,
&
porro oftendit mihi Dominus quia morte morieStetitque
lem
nomen
matris ejus Athalia
filia
Amri
regis If-
Ihd. a.
tur.
I I
.
rael.
cum eo
: :
&
conturbatus
eft
ufque
ad fuTufionem
vultus
flevitque vir Dei.
quod malum
in/.
15.7.
Fide Not. 12 11. Cui Hazael ait Quare dominus meusflet? At ille dixit Quia fcio qus fafturus fis filiis Ifracl mala. Civitates eorum munitas igne fuccendes , & juvenes eorum ^nterficies gladio , & parvulos eorum
:
in viis domus Achab & fecit coram Domino ficut domus Achab gener enim domus Achab fuit. 1 8. Abiit quoque cum Joram filio Achab, ad priliandum contra Hazael regem Syrii in Ramoth Galaad , & vulneraverum Syri Joram
27. Et ambulavit
eft
elides
1 3
.
&
pr.-Egnantes divides.
:
29. qui reverfus eft , ut curaretur vulneraverant eum Syri in Ramoth

tra
canis
Quid enim fum fervus tuus rem iftam magnam > Et ait Elifeus Oftendit mihi Dominus te regem Syris fore.
Dixitque Hazael
,
Hazael regem
,
Syria;.
quia prsliantem conPorro Ochozias filius Jo,

:
in Je2rahel
ut faciam
ram rex Juda

in Jezrahel
,
defcendit invifere
ibi.
Joram
filium
Achab
quia agrotabat

*. II. Hue redit quod ait Vict. Vit. 1. i. de perfec, Afr. 4. b. D:xii immiius incenicrc fines meos , inurfiitre infantts nuts , farvules nuts elifurum ad ttrram, Gr. t
Tut
It fCfifKitf
dvy/iiiui
j TK
ir,7riK
KU7UI
fyfsifiii
ice.
^d.
LIBER
IV.
REGUM.
NOVA.
At
ille
Cap. IX.
607
CAPUT
VulGATA
I.
IX.
dixit:
T7
I
Lifeus autem prophetes vocavit

his
unum de
fi-
bis?
prophetarum
&
,
ait
illi
Accinge lum-
6. Etfurrexit
Ad te , 6 princeps. &ingrenus eftcubiculum

e|us
te
,
atillefudit
bostuos, tolle lenticulam olei hanc in manu tua, vade in Ramotii Galaad. videbis Jehu filium Jo1. Ciimque veneris illuc ?. Rf^. 15. 16. faphat filii Namli ingrediis fufcitabis eum de me-
&
&
oleum fuper caput Deus ifrafil Unxi

:
Dominus regem fuper populum Domini

ait
:
&
H.tc
dicit
Ifrael
7.
&
,
dio fratrum fuoruin
&
introduces in interius cubi-
cifcar
culum.
percuties domum Achab domini tui , ulfanguinem fervonim meorum prophetarum , ianguinem omnium fervorum Domini , de manu Je-
&
&
&
Tenenfque lenticulam olei fundes fuper caput dues H.-ec dicit Dominus Unxi te regem non fuper Ifrael. Aperiefque oftium , & ftagies ,
5
. ,
zabel.
8. Perdamque oninem domum Achab ciam de Achab mingentem ad parietem , noviffimum in ifrael.
eius
&
&
& interfi& claufum

:
5.
R^. ii.irj
ibi lubl.ftes.
&
4.
Abiit ergo adolefcens puer propheta:

,
in
Ra-
9.
t dabo
filii
domum Achab
,
ficut
domum
Jero-
J.Prj.
3.
I J.
19.
nioth Galaad
5.
boam
:
&
ingreifus eft illuc

,
ecce autem piincipes

,
Nabath & ficut domum Baafa filii Ahia. 10. Jezabel quoque comedent canes in agro Je,
Rig. 16. }.
exercitus ledebant
&
ait
:
princeps. Dixitque Jehu
Verbum mihi ad te 6 Ad quem ex omnibus no:
zrahel
nee
erit qui fepeliat earn.
Aperuitque oltium,
&
II
fugit.
VULGATA
II. Jehu autem egreflus
ni fui
:
NOVA.
eft
V
NoC-
E R
A N T
Q U
A.
"Biernn, in Oft. 9i
qui dixerunt ei
infanus
,
ad rervo<; domiReftene funt oir.nia ?

?
quid venit ad te
ifte
velanus?
qu'd
tis
ve.iit
ifte
ad te
Qui
lit.
ait eis
hominem
&
quid locutus
V
II.
U L G A T A
mamiiueft
NOVA.
Jehu
?
At
ait
illi
refponderunt
Falfijin
eft, fed
;
At
ille
refpondit
,
Qus pax ?
adhuc fornlcatio-
gis narra nobis.

lii ,
Qui
ait eis
Hrc
& h.tc locuru

:
nes Jezabel matli^ tun;

1 J.
&
:
venericia e|usmulta vigent.
&
1 5
.
Hsc
dicit
Dominus
,
Unxi
te
regem
Convertit autem Joram
manum fuam
Oc! oîa.
&
fu-
per
Ifrael.
giens ait ad
Ochoziam
'Ulidia:
Feftinaverunt itaque
&
unufquifque tollens
,
14. Porro Jehu tetendit arcum

fit
manu
&
percuC-
pallium luuin poiuerunt fub pedibus e|us
in liniilitu-
Joram
,
inter
ft
fcapulas
&
egrefla eft fagitta per
dinem tribunalis RegnavJt Jehu.

Siip.Z. contra
& cecinerunt
tuba
atque dixerunt
cor ejus
i ?.
itimqiie corruit in cuiru fuo.
14. Con|uravit ergo Jehu filiusjofaphat a8.
filii
Namfi
jice
Dixitque Jehu adBadacer ducem: Tolle, proeum in agro Naboth Jezrahelira; memini enim
:
ipfe
&
Joram "porro Joram obfederatRamothGalaad, omnis Ifiael contra Haz<el regem Syris
,
quando ego & tu fedentes in curiu fequebamur Achab patrem hujus , quod Dominus onus hoc levaverit fuper
15.
&
reverfus
,
fuerat ut curaretur in
Jezrahel
,
eum
dicens
propter vulnera
Si placet vobis
quia percuflerant
eum
Syri
prx:
i6.
Si
non pro fanguine Naboth

vidi fieri
dicit
,
&
pro fanguitol-
i.
Rcg.it. 19,
liantem contra Hazael regem Syri,E. Dixitque Jeliu

,
ne filiorum ejus, quem
ait
Dominus, red-
nemo
egrediatur proRigus de civi-
dam
le
,
tibi in
agio
ifto
Dominus. Nunc ergo

,
tate
ne vadat
&
nunciet in Jezrahel.
16.
Et afcendit,
&
profeftus
,
eft in
ram enim
a?grotabat
ibi
& Ochozias
Jezrahel Jorex Juda def:
cenderat ad vifitandum Joram.

17. Igitur fpeculator qui ftabat fuper turrim Jezrahel
ait ViJehu venientis, deo ego globum. Dixitque Joram Tolle curruin , mitte in occurfum eorum , He dicat vadens Rec,
agium juxta verbum Domini. 27. Ochozias autem rex Juda videns hoc, fugit per viam domus horti perfecutufque eft eum Jehu & ait Etiam hunc percutite in curru fuo & perprojice
in
:
&
eum
vidit
glubum
&
&
tene funt omnia

1
?
,
8.
Abiit ergo
,
qui afcenderat currum

dicit rex
;
in occur-
eum in afcenlu Gaver, qui eft jUxta Jeblaam qui fugit in Mageddo & rrortuus eft ibi. 28. Et impofuerunt eum fer/i ejus fuper currum fuum & tulerunt in Jerufalem fepelieruntque eum in fepulcro cum patribus fuls in civitate David. 29. Anno undecimo Joram filii Achab, regnavit
cufterunt
: ,
fum
nia
?
ejus
&
ait
Hic
:
Pacatane funt om-
Ochozias fuper Judam

50.
Quid tibi & paci ? tranfi , & fequere me. Nunciavit quoque fpeculator, dicens
Dixitque Jehu
:
venitque Jehu
,
in
Jezrahel.
Porro Jezabel in,
troitu ejus audito
depinxit oculos fuos ftibio

,
Venit nuncius ad eos

nitque ad eos
eft
>
&
:
&
:
or-
non
revertitur.
:
navit caput
5 1
.
fuum
&
refpexit per feneftram

,
19. Mifit etiam currum equorum fecundum veait Hrec dicit rex Nunquid pax ,
ingredientem Jehu per portam

,
&
ait
Nun-
&
:
J.
Rtg. 16. 10,
quid pax poteft efle Zambri

fuuin
?
qui interfecit dominura
Et
ait
Jehu
Quid
tibi
&
paci
tranfi
&
:
feque-
re me.
52. Levavitque Jehu faciem
fuam ad feneftram,
20. Nunciavit autem fpeculator , dicens Venit ufnon revertitur eft autem inceflus quaque ad eos ,
& ait
5 ;
.
Qua?
eft ifta
&
:
inclinaverunt fe ad
eum duo
:
&
,
vel tres eunuchi.
filii Namfi , prsceps enim graditur. Joram Junge currum. Junxeruntque currum ejus & egrefliis eft Joram rex Ifrael Ochozias rex Juda finguli in curribus fuis , egreflique funt in occurfum Jehu, & invenerunt eum in agro
fi
inceflus
Jehu
ait
At
ille
dixit eis
,
Precipitate earn deorfum
Et
& prscipitaverunt earn afperfijfque eft fanguine pa& ries & equorum ungula: conculcavcrunt earn.
,
54.
Cumque
,
introgrefliis eflet
,
ut comcderet
bi-
beretque
ait
:
Ite
&
filia
videte malediiftam illam

regis eft.
&
Naboth
Jezrahehtce.
eft
fepelite earn
5
quia
11. Ciimque vidifTet Joram Jehu, dixit: Pax
5.
Cumque
iflent
ut fepelirent
cam
non inve-
NoTA AD Versionem antiquam

^.11. In Gr.
t/ oTi ikv.hhif
iVi/nTrô; iroi yrpli
Qi
60S
nerunt
J. R^.
nifi
LIBER. IV. REGUM. VUIGATA NOVA.

calvariam
,
Cap.
K,
&
:
pedes
&
fummas nanus,
Et
ait
21.1 5-
36. Revcrfique nunciaverunt
ei.
Jehu
Ser-
canes carnes Jezabel crunt carnes Jezabel 3 7.
&
ficut tlcrcus fuper fa-
mo
Domini
eft
c]ueni locutus eft per

dicer.s
fervum fuum
ciem
cant
terr.E in
:
agro Jezrahel
eft ilia
ita
>
ut prsteteuntes di
Eliam Thesbicen,
In agro Jezrahel comcJent
Ha;ccine
Jezabel
CAPUT
VULGATA
NOVA.
:
X.
E
1.
filios
3.
Rant autem Achab

ria
,
:
feptuaglnta
l.tteras,
,
filii
in
Sama,
ftriplit
ergo Jehu
&
miiit in Sa-
mariam ad opnniiites civitatis ad nutrltios Achab , dicens

:
& ad majores nam &
domini
,
Statim ut acceperitis litteras has, qui habetis civitaequos , currus, veftri ,
&
&
&
Rechab in occurfum fibi , & benedixit ei. Et ait ai eum Nunquid eft cor tuum reitum ficut cor meum cum corde tuo ? t ait Jonadab Eft. Si eft inquit da manum tuam. Qui dedit ei manum fuam. At illc !evavit eum ad fe in currum 16. dixitque ad eum Veni mecum , & vide ze,
;
tes firmas
&
arraa
, ,
lum meum pro Domino. Et impolitum
in
curru fuo,
eum qui vobis placuerit de filiis donvni veftri, & eum ponite fuper folium & pugnate pro domo domini veftri. patris fui
eligite
meliorem
&
17.
duxit in Samariam. Et percufilt omnes qui
reliqui fuerant
de Achab
,
in
Samaria ufque ad
eft
unum.
juxta verbum Domini
quod locutus
18
per Eliam.
4.
ce
Timuerunt illi vehementer & dixeiunt Ecduo reges non potuerunt ftare coram eo & quo
,
:
18. Congregavit ergo
ig. Fide JVot.

3-
Jehu
dixit
tern
omnem populum,
;
&
^'
'" i^'
modo
5.
nos valebimus reliftere ? Miferunt ergo prepofiti domus

,
&
pra;fefti
civitatis
&
majores
nam
,
&
nutritii
ad Jehu,
tibi
di-
Achab coluit Baal parum , ego auad eos colam eum amplius. uni19. Nunc igitur omnes prophctas Baal ,
&
centes
Servi tui fumus
qu-ecunque
:
juileris
faciemus,
pla-
verfos fervos ejus cate ad
&
fit
cunftos lacerdotcs ipllus

qui non veniat
:
vo-
nee conftimemus nobis regem

cent
6.
,
qu^cunque
me
nullus
eft
lacrificiuir
,
fac.
enim grande
mihi Baal
quicunque defuerit
,
non
Refcripfit
autem
eis litteras
fecundo, dicens:
vivet.
Porro Jehu faciebat hoc inlidiose

Sandificate diem
ut difper-
Si raei eftis,
&
,
obeditis mihi, tollite capita fiiiorum
dert cultores Baal.
domini
veftri
& venite ad
filii
mc
,
hac eadem hora eras
in Jezrahel.
Porro
regis
feptuaginta viri, apud
10. Et dixit Vocavitque

i
I .
folemnem Baal.
,
optimates
7.
civitatis nutriebantur.
&
mifit in univerfos
:
terminOs Ifrael
fuic refiduus
&
ve-
ad eos , tulerunt fipofueocciderunt fepmaginta viros , lios regis , inilerunt ad eum runt capita eorum in cophinis ,
veniflent
l.tcer.-c
Cumque
nerunt cunfti fervi Baal
non
Et
ne unus
&
&
quidem qui non

Baal
:
vcniret.
ingrelfi
,
funt
templum
&
Sc repleta eft
domus Baal
k fummo ufque ad
Proferte
in Jezrahel.
lummum.
indicavitei, dicens: Venit autem nuncius , Attulerunt capita fihorum regis. Qui refpondit Po8.
:
&
ii. Dixitque his qui erant fuper veftes

veftes.
veftimenta univerfii fervis Baal. Et proculerunt ei
rite ea
ad duos acervos juxta introicum ports ufque

,
mane.
9. Cfimque diluxiflet
egrelTus eft
:
Ingrclfufque Jehu
,
&
Jonadab
Baal
fit
:
filius
Rechab ,
,
&
ftans dixit
templura Baal,
videte fed ut
,
ail
cultoribus
Perquirite
fervis
&
ad omnem populum
tra
Jufti eftis
fi
ego conjuravi conquis perculTit
ne quis forte vobifcum

fervi
de
Domini,
dominum meum
?
& interfeci
eum,
fint
Baal
foli.
omnes hos
^. Rf. ll.ij.
I
Videte ergo nunc quoniam non cecidit de ferItionibus Domini in terram , quos locutus eft Domio.
ho14. Ingredj funt igimr ut facerent viftimas locaufta Jehu autem pnparaverat fibi foris oftogin:
&
ta viros
,
,
&
dixerat eis
Quicunque
fugerit
de homi,
nus fuper
cutus
1 1.
domum Achab
manu
&
,
Dominus
fecit
quod
lo-
nibus his
quos ego adduxero in manus veftras
ani^
eft in
fervi fui Elii.
ma
reliqui erant
ejus erit pro

2.5.
PercutTit igimr
Jehu
omnes qui
,
anima illius. Faiftum eft autem, cum completum

,
efTet
ho:
de domo Achab
C)us
,
in Jezrahel
&
,
univerfos optimates
locauftum
pra;cepit Jehu milit:bus
&
ducibus
fuis
&
notos
&
facerdotes
donee non remane-
Ingredimini,
&
:
percutite eos
nulius evadat. Per-
cent ex eo reliquia. '11. Et furrexit,& venit

niflet
cufl'emntque eos in ore gladii

in
&
projecerunt mili,
Samariam: cumque vein
tes
&
2.6.
duces
&
ierunt in civitatem templi Baal
ad cameram paftorum
via
, ,
Sc promlerunt
ftamam de fano Baal
&;
com-
"13. invenit fratres Ochozia; regis Juda

:
dixitque
:
buflerunt
2.7.
ad eos Quinam eftis vos ? Qui refponderunt Fra tres OchoziE fumus , & defcendimus ad falutandos
filios regis
1
,
&
idem
banc.
Baal
comminuerunt cam. Deftruxerunt quoqua fecerunt pro ea latrinas ufque in diem ,
&
&
ait
:
filios
regins.
4.
Qui
Comprehendite eos vivos. Quos' ctim

qu-idraginta duos viros
iS. Delevit Itaque Jehu Baal de Ifrael

2.9.
comprehendiflent vivos, jugulaverunt eos in cifterna

juxta cameram
iiqnit
I
,
,
& non refilium
ex eis qu'emquam. J . Ciimque abiillet inde
veruntamen a peccatis Jeroboam filii Nabath i qui peccare fecit Ifrael , non receflit , nee dereliquie in Dan. vitulos aureos , qui erant in Bethel ,
&
invenit
Jonadab
A D Not.adVersionemantiquam
ftad
i2. 19. His
lefpondet quod Hieron.

i.
1,
i.
in ep.
145. d. narrat de Jehu , quod ciiin nim fumijjit interficire fuerdotes Baal, niji fe finxijfet Z'clle idolumcotere ,6\x\i:Corigyegiite mihi entries facerdotes Baal
Ga'.at. to. 4. p.
Tv',
Ihtt
i
,
lie,
'Ufisli Kt'TK
otnuem
popjtlt'.m
xxljcxh -rrf-oi ja. < congregavit dixit ad eos : Achat fervivit Baat
ttttnc
ft eniln Achab fer-jivit Baal in pallets , egf ferviam in muli.-!.-nec longe diftac quod habetur in Gneco : Kal (^n'li-
paiica
Ibti ferviet r:
multa. Ft
emnes
fer-jis ejus , 55 facirdetes ejus
vocate
omnes prophetx Baal ad mt.
,, ,
LIBER
VU
A'losh egifti
IV.
:
REGUM.
50
Cap.
XL
609
ludf.Cai.i.d ""p'ot.inDe.dil.
*^*"
'
L G
AT
NOVA.
Versio ANTIOUA.
Inf. ij,
50. Dixit aQtem Dominus ad Jehu Quia fluquod reftum erat , & placebat in oculis meis, omnia qux erant in cordc meo lilii tui ufque ad fgj|(î contra domum Acliab
&
fccifti
&
mam
Eapropter quod fccifti bona coram me , fecundum COr mC'Um , & feciindum ailimeam domui Achab filii tui quorta proge:
nie ledebunt
tlbi in
tllLOnO Ifracl.
'^"
quartam gencrationem fedebunt fuper tliionum

Ifrael,
Vulgata nova.
Porro Jehu non cuftodivit ut ambularet in lege Domini Dei Ilrael in toto corde fuo non enim receflit a. peccatis Jeroboam , qui peccare fecerat If5
1.
&
Bafan.
univerfa 34. Reliqua autem verborum Jehu, fortitude ejus , nonne hac fjripta funt qux Fecit ,
&
&
rael.
in libro
illis
verborum dierum regum
Ifratfl ?
,
31. In diebus
Ifraeri
;
ccepit
Dominus
ta-dere fuper
percuditque eos Hazael
in univerlis finibus If-
Et dormivit Jehu runtque eum in Samaria

5
5.
cum
:
patribus fuis
fepeliefiJius
&
regnavit Joachaz
lael
ejus
J
pro eo.
6.
contra orientalem plagam , omnem J }. a Jordane Gad , Ruben, ManalTe, ab terram Galaad ,
Dies autem
&
&
&
viginti
&
o<to
anni lunt
quos regnavit Jehu fuper Ifrael , in Samaria.
Aroer
qui
eft
fuper torrentem
Arnon
&
Galaad
J*ôta
)?. ?0.
ad Versionem antiquam.
leguntur
o(p^:c(^fuoT;
Non multum
diffimilia
qua:
cv
Grsecc
^l^
,
AvfaK
viti
i'jO.
M>aGiî'^ iirsnffKi to
ttte;
jta-
7 SKf7a ooa it rri -/.xpj U /un !Tro!mx(; ra 'AxaxC, TiTXfhi xa9ii'Bi'7i' Qui eVJ .J-f oi!( 'U^sim' Pro its qua-
mu
cnvqite hsnefecifii f.wenio rtiinm in oculis meis , featndum omnin qitscnnqite ni corde iee jeiifli domni Acbab , iilH qtiarli Jedebttnt titis Jiiper thronam IJraeU
CAPUT
1. Par.
X
,
I.
VuiGATA nova.
Zl, 10.
'A
1.
Produxitque
filium regis,
:
tuum
tilium
fuum
furrexit
&
& pofuit
,
intertecit
om-
diadcma
&
:
telhmonium
feceruntque
ne femen regium. z. Tollens autem Jofaba
&
filia
unxerunt
&
fuper eum eum regem ,

:
plaudentes
manu
dixeiunt
Vivat
regis
Joram
eft
,
foror
rex.
I
Ochozi^ , Joas hlium Ochozis , furata medio tiliorum regis qui interficiebantur
ejus
eum de
tis
:
J.
& nutricem
Athalii
&
,
ingreffa
Audivit autem Athalia vocem populi currenad turbas in templum Domini
de triclmio
&
abfcondit
eum a
facie
ut non interticeretur.
}
.
Eratque cum ea fex annis clam

:
in
domo Do-
14. vidit regem ftantem luper tribunal juxta morem & cantores & tubas piope eum, omnemque populum terras Letantem & canentem tubis & fci,
:
porro Athalia regnavit fuper terram. i.Par. 4. Anno autem feptimo mifit Joiada ,& alTumens -5- ' centuriones&milites,introduxitad feintemplum Domini
mini
,
dit
veftimenta fua
clamavitque
Conjuratio
con-
juratio.
15. Prscepit autem Joiada

erant fuper exercitum
tra fepta
,
centurionibus
:
pcpigitque
cum
eis
fcedus
&
adjurans eos
:
in
&
ait eis
qui , Educite eam ex-
domo Domini,
5
oftendit eis tilium regis

illis ,
&
pra;cepit
dicens
Ifte eft
fermo
quern
feriatur gladio. Dixerat
facere debetis
6.
tur in
quicunque eam fecutus fuerit enim facerdos Non occidatemplo Domini.

,
:
templi
&
Tenia
:
pars veftrum introeat fabbato,
& obferlit
Impofueruntque ei manus
,
& impegerunt ean

&
in-
vet excubias
domus
regis.
Tertia autem pars

fit
ad
per viam introitus equorum

terfeda
1
juxta palatium,
portam Sur
& tertia pars

:
ad portam
qure eft poft
eft ibi.
liabitaculum fcutariorum
& cuftodictis excubias

,
do-
7.
Pepigit ergo Joiada fcedus inter
Dominum
mus MclTa.
7.
&
vero partes e vobis
inter
,
regem
&
inter
populum
ut effet populus
Dui
,
fabbato
cuftodiant excubias
omnes egredientes domus Domini circa re-
Domini
I
&
inter
regem
eft
&
populum.
8.
,
IngrelTufque
omnis populus terr templum

,
gem.
8.
Baal
&
deftruxetunt aras ejus

:
&
imagines con-
Et
:
vallabitis
eum
habentes arma in manibus
triverunt valide
Mathan quoque facerdotem Baal
veftris
fi
quis
:
autem
ingrcflus fiierit
feptum tcmpli
occidtrunt coram altari. Et pofuit facerdos cuftodias

in
interficiatur
eritifque
cum
rege introeunte
&
egre-
domo Domini.
19.
diente.
9.
Tulitque centuriones
&
Cerethi
,
&
Phcletlii
Et fecerunt centuriones juxta omnia, qure pra;eis

,
legiones,
&
ceperat
ros fuos
Joiada faceidos
&
adumentes
,
finguli vi-
regem de
omnem populum terrs deduxeruntque domo Domini & venerunt per viam por:
qui ingrediebantur fabbatum

,
cum
his qui
egrediebantur fabbato
venerunt ad Joiadam facer-
dotem.
10. Qui dedit
qua; erant in
eis
haftas
&
arma
regis
David
t^ fcutariorum in palatium , fedit fuper thronum regum. 2.0. Latatufque eft omnis populus tcrrs , & civitas conquievit Athalia autem occifa eft gladio in
:
&
domo
Domini.
in
domo
manu
1
1
.
regis.
11. Et fteterunt finguli habentes arma fua

,
Septemque annorum
erat Joas
ciim regnare
a parte templi dextera

altaris
ufque ad partem fmif-
ccepiiTet.
tram
&
dis
circum regem.
^jt*^
7").
/.
Hhhh
6io
LIBER
IV.
REGUM.
Cap.
XII.
CAPUT
I
.
XII.
,
VULGATA NOVA.
A XX.
1.
Nno feptimo Jehu , regnavit Joas draginta annis regnavit in Jerufalem

:
&
:
quano-
rum
1
&
in
camentariis
,
iis ,
qui operabantur in
do-
mo Domini
1.
men
macris e|us Sebia de Berfabee.
&
fartatefta faciebant
,
&
,
in iis
qui
csde-
Fecitque Joas reiVum coram Domino cunftis diebus , quibus docuit eum Joiada facerdos.
;.
bant faxa
&
,
ut eraerent ligna
&
Inpides, qui ex-
cidebanrur
ita
ut impleremr inliauratio donais

,
Veruntamen excelfa non

,
abftulit
adhuc enim
incen-
mini in univerlls
Doqus indigebant expensa ad mu-
populus imniolabat
fum.
4.
&
adolebat
in exccUis
DLxitque Joas ad facerdotes

,
Omnem
pecuniam
fanftorum
qus
,
pratereundbus
templum Domini i qui oTertur pro pretio anims &

illata fuerit in
,
quam
5
iponte
&
:
arbitrio cordis fui
inferunt in tem-
plum Domini
accipiant illam facerdotes juxta ordinem
fuum
vi-
&
gis
inftaurent fartateda
domus,
li
quid neceflarium
derint inftauratione. 6. Igitur uf]ue
Joas
ad vigefimum tertium annum renon inftauraverunt facerdotes fartatefta
tenipli.
7.
Vocavitque rex Joas Joiadam pontificem

,
& fa-
cerdotes
dicens eis
Quare
fartatefta
tenipli ? nolite ergo ampliiis ordinem veftrum fed ad inftaurationem templl red,
non inftauratis accipere pecuniam juxta
niendam domum. Veruntamen non fiebant ex eadem pecunia 1 ;. liydrijE templi Domini , & fufcinuli , & thuribula , & tuba; , & omne vas aureuni argenteum de pecunia, quae inferebatur in templum Domini 14. iis enim qui faciebant opus, dabatur ut iiiftauraretur templum Domini non fiebat ratio iis hominibus , qui acci1 5 piebant pecuniam ut diflribuerent earn artincibus , fed * in fide traftabant eam. 16. Pecuniam vero pro delifto, pecuniam pro peccatis non inferebant in templum Domini , quia facerdotum erat. 17. Tunc afcendit Hazael rex Syria, pugnadirexit faciem bat contra Geth , cepiîque eam fuam ut afcenderet in Jerufalem. 18. Quamobrem tulit Joas rex Juda omnia fanc-
&
&
&
&
&
dite earn.
8.
tihcata
qua confecraverant Jofaphat

,
&
Jorain
&
Prohibitique funt facerdotes ultra accipere pe,
Ochozias, patres ejus reges Juda

lerat
:
ix qua ipfe
obtu-
inftqurare fartatefta domus. cuniam i. populo 9. Et tulit Joiada pontifex gazophylacium unum, pofuit illud juxta aperuitque foramen defuper ,
&
&
univerfum arpêntum
templi Domini
,
,
qnod
in eniri potuit
:
in thefauris
&
in palatio regis
miiitque
&
Hazaeli regi Syria

19.
&
recetfit
ab Jerufalem.
ad dexteram ingredientium domum Domini in eo facerdotes , qui cuftodiebant oftia , omnem pecuniam , qu:E dcferebatur ad templum Doaltare
Reliqua autem fermonum Joas,

,
&
uniierfa
mittebantque
mini.
10. Ciimque viderent nimiam pecuniam efle
in
,
gaet-
nonne hac fcripta funt in libro verborutn dierum regum Juda ? conjuraveio. Surrexerunt autem fervi ejus, percufleruntque Joas in domo Mello runt inter fe
qua
fecit
&
,
7ophyIacio
batur in
I
alcendebat fcriba regis
fundebantque
& & numerabant pecuniam

, ,
:
pontifex
in defcenfu Sella. i I.
filius
quse invenie-
Jofachar
,
namque
,
films Seraaath
& Jozabad
,
domo Domini
,
Somer
ert
:
fervi ejus
perculferunt
eum
&
mor-
I.
&
ram in mus Domini
dabant eam juxta numerum atque menfu* manu eorum qui pr.'eerant cxmentariis do:
tuus
&
fepelierunt
,
eum cum patnbus

filius
fuis in ci-
vitate
David
regnavitque Amalias
ejus
pro eo.
qui impendebant
eam
in fabris
ligno-
CAPUT VuLGATA
I.
XIII.
NOVA.
9.
feDormivitque Joachaz cum patribus fuis, eum in Samaria regnavitque Joas filius ejus
:
A Nno Xi. Juda

1.
vigefimo tertio Joas

,
filii
Ochoziz
regis
&
,
regnavit Joachaz
filius
Jeliu fuper li-
pelierunt
rael in
Samaria decern
fecit
filii
& feptem
Nabath
,
annis.
pro eo.
eft
Et
malum coram Domino,
fecutufque
10.
Anno
trigefimo feptimo Joas regis Juda
refe-
peccata Jeroboam
tael
,
qui peccare fecit If-
gnavit Joas
filius
Joachaz fuper
Ifrael in
Samaria
non declinavit ab eis. 5. Iratufque eft furor Domini contra Ifrael , & in matradidit eos in manu Hazael regis Syria , nu Benndad filii Hazael cunftis diebus. 4. Deprecatus eft autem Joachaz faciem Domini, vidit enira anguftiam Ifaudivit eum Dominus
&
decim annis
1 1
&
ni
filii
fecit quod malum eft in confpeftu Dominon declinavit ab omnibus peccatis Jeroboam Nabath qui peccare fecit Ifrael , fed in ipfis
. ,
&
ambulavit.
II. Reliqua autem
&
fermonum Joas,
, ,
&
univerfa
rael
quia attriverat eos rex Syrire
qua
,
fecit
&
fortitudo ejus
quomodo pugnaverit
func
{.
& dedit
Dominus falvatorem
regis Syria
:
Ifraeli
&
libefilii
contra
catus eft
de manu
habitaveruntque
in libro
Amaliam regem Juda nonne hac fcripta fermonum dierum regum Ifrael ?
Ifrael in tabernaculis fuis ficut heri
&
nudiuftertius.
ij. Et dormivit Joas
cum
patribus
fuis
Jero-
6. Veruntamen non recelTerunt Jeroboam , qui peccare fecit Ifrael
k peccatis
,
fed in
domus iplis amnifi
boam autem
14.
fedic fuper folium ejus.
Porro Joas fe-
pultus eft in Samaria

Elifeus
;
cum
regibus Ifrael.
bulaverunt liquidem
:
& lucus permanfit in Samaria.

Joachaz de populo
,
7.
Et non funt
peditum
derelicti
,
quinquaginta equites
iuf.Z. II.
millia
;
&
decem currus
in tritura
&
decern
,
autem agrotabat infirmitate, qua mortuus eft defcenditque ad eum Joas rex Ifrael , Pater mi , pater flebat coram eo , dicebatque
&
&
interfecerat
enim eos rex Syria

area.
&
mi
currus Ifrael
.
&
auriga ejus.
:
redegerat quali pulverem

8.
fa
Reliqua autem fermonum Joachaz,

fecit
,
& univerfcripta
?
Ciimque
qua
&
fortitudo ejus
nonne hac
funt in
hbro fermonum dierum recura Ifrael
fagittas. Affer arcum , fagittas ad eum arcum , 16. dixit ad regem Ifrael Pone manum tuam fuper arcum. Et ciim pofuiflet ille maaum fuam, fu1 5
Et
ait
illi
Ehfeus
&
attuliffet
&
LIBER
perpofuit Elifeus
17.
IV.
REGU M.
V
U L G A T A
,
Cap. XIII.
& XIV.
hominem
,
611
vide(epulF.uli.
NOVA.
II.
manus
fuas manibus regis
Quidam autem
,
fepelientes
4?. 14,
&
,
ait
apei-ujflet
ait Elifeus
Aptri fencftram oriencalem. dixit Elifeus Jace fagittain. Et

: :
Cumque
jecit.
runt latrunculos
&
proiecerunt cadaver
in
cro
Elifei.
,
Quod cum
tetigillet olfa Elifei, re'ixit l.c-
Sagitta falutis
;
contra Syriam
18. Et ait
Domini , & fagitta falutis peVcutiefciue Syriam in Aphec , dofagittas.
mo
tis
&
ftetit
fuper pedes fuos.

afflixit
11. Igitur Hazael rex Syrian diebus Joacliaz

:
Ifracl
cunc-
nee confumas eain.

:
ToUe
,
Qui ciim
tulilTet
rur-
fum
dixit ei
Pcrcute jaculo terrain. Et
ciira
percuf-
Cilet tribus
vicibus
eft vir
,
&
ftetillet
,
19. iratus
Dei contra eum

fexies
,
&
ait
,
Si
per-
cuflides quinquies
aiit
five fepties
:
pcicjififles
tri-
Syriam ufque ad confumptionem
nunc autem
bus vicibus percuties earn. fcpelieruut eum. 20. Mortuus eft ergo Elifeus , Latrunculi autem de Moab venerunt in terram in ip-
&
mifertus eft Dominus eorum , & reverfus ad eos propter paftum fuum , quod habebat cum noluit difperdere Abraham , Ifaac , Jacob eos.neque projiccrepenitus, ufque in prriens tempos. 24. Mortuus eft autem Hazael rex Syria; , ik regnavit Benadad filius ejus pro eo. 2.5. Porro Joas filius Joachaz tulit urbes de manu Benadad filii Hazael quas tulerat de m?nu Joachaz patris fui ]urc prxlii tribus vicibus percufllE
ij.
&
eft
&
&
&
fo anno.
eum
Joas
&
reddidit civitates Ifrael,
CAPUT
I. p..
XIV.
ejus.
:
VULGATA NOVA.
anno fecundo Joas filii Joachaz regis Ifrael regnavit Amallas filius Joas regis Juda. Viginti quinque annorum erat cum regnare coepifTet viginti autem novem annis regnavit in Jerufalem , nomen matris ejus Joadan de Jerulalem. 3. Et fecit reitum coram Domino , veruntaraen
I.
TN
A
2.
. :
non ut David pater

Joas pater funs
,
Juxta omnia
qu;e fecit
fecit
ZJ.I.
&
4. nifi hoc tantum , quod excelfa non abftulit adhuc enim populus immolabat , adolebat incenfum in excelfis.
:
&
VuLCATANovA.
5.
Versioantiqua.
:
Cbmque
,
vos fuos
6.
regnum percuflTit ferqui interfecerant regem pattern fuum

obtinuiflet
,
autem eorum qui occiderant , non occidit, juxta quod fcriptum eft in libro legis MoyDert fi , licut pricepit Dominus, dicens Non morien24. 16. tur patres pro filiis neque rilii morientur pro pafilios
:
Fadlim eft, poftqu-tm Ibbilitum eft regniim in m.mibus ejus , OCLldit pueros lllOS , qui occiderant patrem fuum 6. fed filios eorum non occidit , fecundum teftamentum legis Domini , quo prxocptum eft
5...
:
Jul.
Pelag. af,
'^"i- ' ' "t- ""? t. 10, ic6i.
morientur patres pro filiis , nee filii pro patribus unulquifque in peccato (uo morietur.
:
Non
C;}r.
ep,
^z.p. /J,
18.10.
tribus
fed unufquifque in peccato fuo morietur.
V
7.
U L G A T A
NOVA.
9.
,
Ipfe percuflSt
,
Edom
,
in valle
Salinarum decern
,
millia
&
apprehendit petram
mifit
in pr.^lio
vocavitque
Juda
eft in
Remifitque Joas rex Ifrael ad Amafiam regem dicens Carduus Libani milit ad cedrum qua:
: :
nomen
8.
ejus Jeftehel
ufque in prsfentem diem.
Libano, dicens
Da
filiam
tuam
,
hi
o meo uxo-
Tunc
,
chaz
filii
Amafias nuncios ad Joas filium JoavideaJehu regis Ifracl , dicens Veni ,

;
rem. Tranfieruntque
beftia; faltus
qua; funt in Liba-
&
no
&
conculcaverunt carduum.
mus
nos.
VuLGATA
1
NOVA.
Edom
,
Versio antiqua.
& fub& Ceut ca-
0. Percutiens invaluifti fuper
10
in
nunc
fede in
domo
levavit te cor
tuum
:
contentus cfto gloria,
malum,
&
cadis tu
&
tua quid provocas Ang.JeGra.^t^ni, 01i.Mo.741.. Juda tecum ?^

:
de
in
domo
tua
quare provocas
?
malum
das tu
&
Judas tecum
V
I
U 1 G
ATA
NOVA.
14. Tulitque
I.
Et non acquievit Amafias

,
afcenditque Joas
omne aurum
,
rex Ifrael
&
& &
argentum
reverfus
& uni,
viderunt
fe
ipfe
&
Amafias rex Ju-
verfa vafa
qus
inventa funt in
domo Domini
eft in
&
Sa-
da
Bethfames oppido Juds. 12. Percuflufque eft Juda coram Ifrael, &fuge,
in
in thefauris regis
&
obfides
runt unufquifque in tabernacula fua.

I
J.
Amafiam vero regem Juda,

,
filium Joas
,
filii
Ochozia;
duxit
cepit Joas rex Ilrael in

in
Bethfames
&
ad-
mariam. 15. Reliqua autem verborum Joas qua; fecit, fortitudo e|us qua pugnavit contra Amafiam regem Juda , nonne h.-^c fcripta funt in libro fermonum dic,
&
eum
Jerufalem
&
interrupit
murum
Jerufa-
rum regum
iC.
Ifrael
lem
4 porta
Ephraim ulque ad portam anguli , qua-
dringentis cubitis.
Dormivitque Joas cum patribus fuis , fepultus eft in Samaria cum regibus Ilrael &: regna:
&
Notje ad Versionem
*. y.
A N T
Q U A M.
,
Nonnulla h!c variant Grxce

,
xoiT:%i(3s
y.iio tnvaluit
i-iycl cctihtt
,
;
fm
fie
,
edit.
,
Compl.
nerape feqq. IV; loco poflquam flMlitmn efl ) item -^tifl , nunu , pro mu,
liiro
legum Moyji
morientur
quomodo mandavit Dominus
Jiceiis :
tiibiis
I sV^rags
pauioque port ^10 T At'xn

qui fercujjiram.
occidtt
pueros
yi" acctdtrallt.
non morientur fro patrilins : qtliit tantum unttfqmfque in peu.itis fuis , &c. Similiter hahet Cypr. loco cit. fj filii non morientur pro p.uribus. In
edit.
Non
^ filii
rh
r^-r
'sxlxi.ciila;,
Jtrvos
i'. 6.^
^ percuJRt
,
Ccrapl. deeft feq.
ir;
pauioque port habecur u tj

xa^^/ilrai
,
ti/jtxfntt , lit ill
Gr. Ki^
ni
vii<;
îyxTxlxilm in
i%a.ta.Tx<i=
Jf.
Lat. fup. 10. Grsccd , s'rj ciâ.î'i
gloriare
fidem
>i-r^^- Oux. Tcimy^xi j, wo) kV aVoEaw/ai JttjV ax'sp!cV iV/ da -J j'kkjii? Iv tuT; i,uxf7ii; , &c. Et filios ttrain qui percajjiratii , intirfec'it /uul in
,
CtK,
loco nuncfedc, ef'ihn a KxyJa Qn

(Tola
&
pro quid pro-jocas iii malum ^ fic,i'ia7<' ; i^ ut quid contendis in m.thtia tua ?
)
Comp!.
,
delet rj
tlein
P'o 'adis ,
ffi-soii,
cades
Sc
fiuptm
eft
pro Juda
'Ii'j;.
Tom.
I.
Hhhh
ij
jSl2
Jeroboam
LIBER
filius
IV.
REGUM.
NOVA,
Lachis
,
Cap.
XV.
cum
ibi.
,
VuLGATA
pro eo. 17. Vixic autem Amalias, tilius Joas., rex Juda, poftquam mortuus eft Joas tiliiis Joachaz regis Iliael,
vit
ejus
in
&
cum
interfecerunt
io. Et afportaverunc
Jerufalem
in equis
fcpukufque
eft in
patribus fuis in civitate David,
quiiidccim annis.
18. Reliqua autem

fcripta funt
libro
eft
fermonum Amafia! nonne ha;c fermonum dicruni regum Juda ?

,
annos natum fedecim

2.1.
i'- Tulit autem univerfus popuius Juda: Azariam i.Far. conlHtuerunt eum rcgera 26,1. ,
&
pro patre ejus Amafia.

Ipfe a:dificavit jlatli
,
19.
Faftaque
a:
ille
contra
eum
conjuratio
in
Jeru-
&
reftituit
earn
Judx,
falem
fugit in Lachis.
Miferuntque poft
eum
poftquain dormivit rex
cum
patribus
luis.
Versio antiqua.
quintodecimo Amafix 2-%. H;frM. ?m/. ia Un.t. 3. 1470.;/. gis JLitia, regnavit Jeroboam filius Joas regis 11-
VuiGATA NOVA.
Joas
legis
in
Anno
filii
ij.
Anno
,
quintodecinio Amafia:
filii
Joas re-
rael in
Samaria
quadraginta annis
&
uno
24. fecitque malum coram Domino. Et recelfir ab univerfis peccatis Jeroboam filii
non Na-
Juda, regnavit Jeroboam tilius Joas regis Ifrael Samaria quadrrginta uno anno ii). fecit quod malum eft coram Domino.
&
&
,
Non
receffit
ab omnibus peccatis Jeroboam

reftituit
filii
bath, qui peccare
fecit Ifrael.^
Nabath
tu
qui peccare fecit Ifrael.
Z). Iple convertit fines Ifrael in Samaria, ab introitu Emath, ulque ad mare folinidinis , juxta verbum Domini Dei Ifrael , quod locntus eft in
25. Ipfe
terminos Ifrael, ab introilolitudinis

,
,
Emath, ufquead mare

Dei
ifr^cl
juxta fer
tft
monem Domim
quem
locutus
,
per
,
manu
Jonx filit de Geth, qux eft

fervi fui
filii
Amathi , prophets,
Opher.
qui
in
fervum fuum Jonam filium Amathi prophetam qui erat de Geth , quoe eft in Opher.
Jon. 1,
Vulgata nova.
16. Vidit enim'Dominus affliftionem Ifrael amaquJid confumpti effent ufque ad clauram nimis ,
fos carcere
,
& &
verfa
uni18. Reliqua autem fermonum Jeroboam , fortitude ejus qua pra:liatus eft , qus fecit ,
&
&
?
extremes
eft
,
&
non edet qui

ut delerct
auxilia-
&
quomodo
,
reftituit
Damafcum
&
returlfraeli.
Ifrael
nonne
hsec fcripta funt in libro
Emath ]\.\Ax in fermonum diepatribus fuis re-
27. Nee locutus Ifrad de fub ccelo
Dominus
fed falvavit eos in
nomen manu Jero-
rum regum
gibus Ifrael
Ifrael
29. Dormivitque Jeroboam

,
cum
boam
filii
Joas.
&
regnavit Zacharias
filius
ejus
pro eo.

Jf-.
23.
NonnuUa
dilTimilia
Grxcum
habet
filio
fcilicet:
'
i.
-f.
IVcj
'A/iiaylv
t'lM
'Iu25 C/ze"
'Ico? tin
UyiM....
:
e.
2 J. Grsc.pro cmvrrtit finis amevit vel etiam froz'ixit ,

.,
hab.
i-irisYisi
to
oei'-i t
;
aiixit
lerminum
in Vaiic.
in
nojxriax.ciilxi.ey "tc;.
In
aniie....
Ameffij
Joas regi
ed.
c
Joas fiper Ifrael
(juadragima
anttm
annum
(ed in
Compl. aTrottiTj'rvce , rrflitnit ; exinde al. deed hoc, in i'.jtnur/rt , pauloque poft
,
Gr.
loco Johtudi-
Mf. Alex, ac edit. Comp!. ut fup. ' "lict; |3ac u; , pauloque poft ita 'Ji.a5 /3a6i?e'a 'Uîrs sVl 'isoti. t. 14. Similiter in Gricco , deleio tanium [5', poft Do:
e(i
eft
Ttf's'Ae^Sa
,
in Ophey
exrremo pro qui J'un de Geth, qiin limpliciter ex rlX'?"f ' cjetera ad ver;
bum
ut in Lat. fup.
mifio.
CAPUT
I
.
XV.
Reliqua autem
>
Vulgata nova.
A Nno vigefimo feptimo Jeroboam regis Ifrael
-ti. regnavit Azarias filius Amafia: reîs Juda. 2. Sedecim annorum erat cum regnare ccepiilet
duobus annis regnavit in Jerufalem nomen matris ejus Jechelia de Jerufalem. Fecitque quod erat placitum coram Domino , 3 )UXta omnia que fecit Amafias pater ejus. 4. Veruntamen excelfa non eft demolitus adhuc
Sc quinquaginta
: :
11.
hxc
rael
verborum Zacharis , nonne fermonum dierum regum Ifeft
12. Ifte
eft
:
fermo Domini, quem locutus

Filii tui
ad
Sap. 10,
Jehu
ita.
dicens
ufque ad quartam generatio- 3'
nem fedebunt
I 5.
fuper thronum Ifrael. Faftumque eft

Jabes regnavit trigefimo nono an;
Sellum
filius
populus facrificabat
fis.
&
adolebat inceiifum
in
excel-
no AzarisE
Samaria.
regis
Juda
regnavit autem uno menfe in
z. Far,
iS.zi,
fus
5-
Percuffit
in
ufque
mo libera
6.
autem Dominus regem ,& fait leprodiem mortis iux , habitabat in dofeorfum Joatham veto filius regis guberna-
&
14. Et afcendit Manahem filius Gadi de Therfa: percufiTit Sellum filium Javenitque in Samariam , interfecit eum regnavitque pro eo. bes in Samaria ,
&
&
bat palatium
populum terra;. Reliqua autem fermonum Azaris , & univer,
& judicabat
h.T;c
>
1$. Reliqua autem verborum Sellum,

ratio
ejus
,
&
,
conju-
per
quam
fa qu.-E fecit
nonne
fcripta funt in libro verbo-
nonne hsc fermonum dierum regum Ifrael ?

tetendit infidias
,
rum dicrum regum Juda

7.
16.
fuis
:
Tunc
percuffit
,
Manahem Thapfam
:
&
:
omno-
t dormivit Azarias cum patribus
fepelie-
nes qui erant in ea
& terminos ejus

ei
de Therfa
runtque
eum cum
majoribus
filius
fuis in civitate
David
luerant enim aperire

tes ejus
I
,
6c intertecit oranes pr.tgnan-
&
regnavit Joatham
8.
ejus
pro eo.
Ifrael in Sa-
&
fcidit eas.
Anno
trigefimo oflravoAzaria regis Juda, refilius

:
7.
gnavit Zacharias
Jeroboam fuper
eft
onavit
nis
in
Anno trigefimo nono Azaris regis Juda, Manahem filius Gadi fuper Ifrael decem
Samaria.
erat
re-
an-
maria fex menlibus fecit quod, malum 9.
&
fecerant patres ejus

filii
coram Domino, ficut non recelfit a peccatis Jeroboam
18. Fecitque quod
malum coram Domino:

filii
non
recefiit
4 peccatis
Jeroboam
Nabath
qui
Nabath,
:
qui peccare fecit ifrael.
peccare
filius
fecit
Ifrael cunctis diebus ejus.

,
10.
Jabes
Conjuravit autem contra

percuflitque
eum Sellum
,
19. Veniebat Phul rex Allyriorum in terram
&
eum palam
& interfeit
regna-
dabat
Manahem
Phul mille talenta argenti
ut eflet
titque pro eo.
ei in auxiliura ,
&
firmaret
regnum
ejus.
LIBER
0. Indixltque
cunftis potentibus
IV.
fiiper
REGUM.
NOVA.
IlVacl
Cap.
Affur, Sc
XVI.
cepit
6i
VULCATA
Manahem argentum
phalafar rex
,
&
divitibus
liclos
ut ilaret regi Ally:
mum Maacha & Janoe &

,
riorum quinqu:iginta
verfufque
terra. i I.
eft
argenti per lingulos

,
re-
laad
li
:
&
Galil.ieam
&
Aion , Abel doCedes , Afor Gauniverfam terram Nephtha-
&
&
&
rex AOyriorum
&
non
eft
nioratus in
&
tranflulit eos
in Afl'yrios.
Reliqua autem fermonum

,
Manahem
& uni-
rerfa qua; fecit
nonne lia:c fcripta lunB in libro fermonum dierum regum ifracl > li. Et dormivit Manahem cum patribus fuis regnavitque Phaceia tilius e)us pro eo. z}. Anno quinquageUmo Azaria; regis Juda , regnavit Phaceia filius Manahem fuper Ifrael in Sama:
Ofce Romcliic permflit eum interfecit regnavitque pro eo vigelimo anno Joatham tilii Ozuu. Reliqua autem fermonum Phacee, 5 I. univertetendit infidias
,
30. Conjuravit
autem,
&
filius
Ela contra Phacee
filiuni
&
&
&
fa qu:t: fecit
nonne h,ec
fcripta funt in libro fermo?
num dierum regum Ifrael ji. Anno fecundo Phacee

Ifrael
,
ria biennio
regnavit Joatham
Viginti
,
14.
rccefllt
&
fecit
quod
erat
malum coram Domino non

:
; 5
filii Romelis regis Ozia regis Juda. quinque annorum erat cum regnare
,
l.Pai. 17.1.
filius
a peccatis Jeroboam
tilii
Nabath
qui pecca-
cofpiflet
&
fedecim annis regnavit

,
in
Jerufalem
no-
re fecit :frael.
men
eum Phacee
tilius
matris e|us Jerufa
filia
Sadoc.
ij. Conjuravit autem adversus
34. Fecitquc
quod
erat placitum
coram Domino
,
Romelia?
dux ejus, & percuffit eum in Samaria in turre domus regi.-E |uxta Argob , & nixti Arie, & cum eo quinquaginta viros de tiliis Galaaditarum,
,
juxta omnia qua; fecerat Czias pater fuus

35. Veiuntamen excelfa non abftullt pulus immolabat , adolebat incenfum
operatus
&
fa
adhuc poin excellis

:
interfecit
eum
,
regnavitque pro eo.
&
16. Reliqua autem fermonum Phaceia
,&
univer-
qus
fecit
nonne hsc
fcripta I'unt in libro fermo>
num dierum regum Ifrael 17. Anno quinquagefimo

Juda , regnavit Phacee Samaria vigmti annis.
18. Et
fecit
filius
fecundo Azari regis
portam donius Domini fublimillimam. 36. Reliqua autem fermonum Joatham Scuniverfa qua; fecit , nonne ba_'C Rripta funt in libro verboium dierum regum Juda >
ipfe a;dificaut
,
Roineii;E fuper Ifrael in
37.
In diebus
illis
ccepit
,
dam
:
Ralin regein Syria;
&
Dominus mittere in JuPhacee tilium Romefe,
Ifai. 7. I,
recedit k peccatis
quod erat malum coram Domino non Jeroboam tilii Nabath qui pecca,
hx.
38. Et dormivit
re fecit ifrael.
pultuique
regnavit
efl
cum
eis in civitate
Joatham cum patribus fuis , David patris fui

ejus pro eo.
&
19. In diebus Phacee regis Ifrael venit Theglath-
Achaz
tilius
CAPUT VULGATA
I.
XVI.
NOVA.
in excelfis
,
A Nno
decimo feptimo Phacee
filii
Romelia;,
cenfum
5.
&
in collibus
&
fub omni ligno

//;. 7. I.
X. Par,
a8. 1.
X'\- regnavit Achaz filius Joatham regis Juda. i. Viginti annorum erat Achaz cum regnare coefedecim annis regnavit in Jerufalem non piflet , fecit quod erat placitum in confpedu Domini Dei fui, ficut David pater ejus infuper & 3. fed ambulavit in via regum Ifratfl filium fuum confecravit , transfcrens per ignem fecundum idola gentium , qus dilTipavit Dominus coram
frondofo.
&
Tunc afcendit Ralin rex Syrii & Phacee fiRomelis rex Ifrael , in Jerufalem ad pra;liandum ciimque obfiderent Achaz non valuerunt fu,
lius
perare eum.
6. In tempore illo reftituit Rafin rex Syria;, Ai1am Syris , & ejecit Judsos de Aila & idum.-ei venerunt in Ailam , & habitaverunt ibi ufque in diem
:
filiis
Ifrael.
banc.
,
4.
Immolabat quoque viftimas
&
adolebat in-
VuLGATA NOVA.
S'(;. i;.
Versio antiqua.
nuncios ad regem AfTyrionim, di- Hierm. in Ifai, cens Servus tuus ego film alceiide , libera me ' 5- 95' "' de manu regis Syrix ,& de manu regis llracl , qui confurrexerunt adversiim me.
7.
autem Achaz nuncios ad Theglathphalafar regem AlTyriomm dicens Servus tuus, filius tuus ego fum:afcende, & falvum me de manu regis Iffac de manu regis Syria; , rael qui confurrexerunt adversim me.
7.
Mifit
Mlfit
to.
&
&
&
VuLGATA
argentum inveniri potuit in domo Domini , mifit regi Affyriorum munera.
8.
NOVA.
,
Et
cum
collegiflet
&
:
aurum
quod
,
nia
cit
qua? prsceperat rex

,
& in thefauris regis

ejus
facerdos Urias
Achaz de Damafco , ita fedonee veniret rex Achaz de Dade Damafco

alcenditque
,
mafco.
afcendit enim
1
9.
Qui Sc acquievit voluntati

in
1.
Cumque
veneratus
,
veniflet rex
eft
vidit alta-
rex Affyriorum
Damafcum
&
vaftavit
,
eam
&
in-
re
vit
&
3.
illud
&
imniola-
tranftulit habitatores ejus

terfecit.
Cyrenen
Rafin autem
holocaufta
I
&
facrificium
,
fuum
fudit
&
,
libavit libamina
&
,
fanguinem pacierat
Achaz in occurfum Theglathphalafar regi Aflyriorum in Damafcum ciamque vidillet altare Damafci mifit rex Achaz ad Uiiam facerdotem exemplar ejus & limilitudinem juxta om10. Perrexitque rex
:
ficorum
14.
qu^
obtulerat fuper altare.

altare
Pono
areum
;
quod
1
coram Doalt.iris
mino
taris
tranftulit
de
facie tempi
&
de loco
& de loco templi Domini

ad aquilonem.
pol'uitque illud
ex latere alfacerdoti,
ne opus ejus. Extruxitque Urias facerdos altare 1 1.
juxta
om-
15. PriEcepit quoque rex
Achaz Urioe
NoTA AD VersI ONEM ANTIQUA

Tt.'/.
M.
Gr3ECe
Kal ivi^nyîv' hx-^

fii
(
xyfi'.i'i
Tfii?
0^-
jc,
QSa-'r
|Wf
in
X-'f5
iTrxHi''iU;tujy
sV
,/
6 /
VafiijS; ,
Qaioi
Compl.
h,
fuotti
/ii
Mf. Alex.
, ,
:, , :
6i4
dicens
:
LIBER
,
IV. V
,
REGUM.
U L G A T A
Cap.
XVII.
&
,
NOVA.
jereis
,
tinum
regis
,
& &
Super altare majus offer holocauftum matuholocauftum facrificiuin vefpertinum holocaul^muniverfi pofacriticium e)us,
qui fuftentabant illud,
pofuit fuper pavi-
&
&
mentum ftratum lapide. 18. Mulach quoque

in
:
fabbati
quod sdificaverat
in
puli terra?,
&
facrilicia
eorum
&
,
libamina eorum
&
omnem
erit
faiiguinem holocaufti
fupi.-r
&
:
univerlum fanaltare vero a;-
templo ingrefium regis exterius convertit templum Domini propter regem AiTyriorum.
, ,
&
giiinem viftima;
illud
erTundes
paratum ad voluntatem meam. 16. Fecit igitur Unas facerdos juxta omnia , qux prajceperat rex Achaz. luTulit autem rex Achaz c-el.itas bafes , I 7. mare depofuit de bobus terem qui erat defuper
reum
&
19. Reliqua autem verborum Acbaz qua? fecit, nonne Iixc Icripta funt in libro lermonum dierum re^ gum Juda ? io. Dormivitque Achaz cum patribus fuis, fepukus eft cum eis in civitate David , & regnavit Ezc-
&
&
chias
filius
ejus pro eo.
CAPUT
Nno duodecimo Achaz
vit
XVII.
rem gentium
,
VUIGATA NOVA.
regis
Juda
regna-
quas tranftulerat Dominus a facie eo-
Ofee
tilius
Ela in Samaria luper llrael

fed
rum
eis
feceruntque verba peffima irritantes Doaiinum
novem
i.
annis.
II.
&
t
coluerunt immunditias
de quibus przcepit
in Ifrael
Fecitque
,
reges Ifrael
Itif.
malum coram Domino qui ante eum fuerant.
non
ficut
Dominus ne facerent verbum hoc.

I
5.
teftiticatus eft
Dommus
&
in Jtt,
i8. 9. Tot. I. z.
5.
rura
Contra hunc afcendit Saimanafar rex AfTyriofaftus eft ei Ofee fervus , reddebatque lUi
da,per manum omnium prophetarum

dicens
:
&
,
videntium
&
Revertimini a
viis
veftns pefiimis
&
cuftodite
Jtrt. J'
ij,
tributa.
prascepta
deprehendiflet rex AfTyriorum Olee
mea
&
ceremonias , juxta
:
omnem legem
vos in
4.
Cumque
,
quod
rebellare nitens miliffet nuncios
jCgvpti
ne pr
vft >ret tributa regi

,
ad Sua regem AlTynorum , licut
quam prxccpi patribus veftris & llcutmillad manu fervoium meorum prophetarum.
i^.
Qui non audierunc
fed induraverunt cervi,
fingulis annis folitus erat
obfedit
eum
&
vinftum
milit in carcerem.
J.
cem fuam juxta cervicem patruni fuorum luerunt obedire Domino Deo fuo.
15.
pepigit
qui
no-
Pervagatufque
,
eft
omnem
,
terram
& afccndens
;
Et abjecerunt iegitima ejus
& paftuni
quod
,
Samariam
In/. 18. 10.
obfedit
eam
tribus annis.
cum
;
patribus
eft
eoium
:
&
,
teftiticationes
qui-
6.
Anno autem nono Ofee

,
cepit rex AiTyriorum
busconteftatus
eos
fecutique funtvanitates,
& vaeis
,
Samariam
&
,
tranftulit Ifrael in Aftyrios
pofuitque
ne egeiunr
& fecuti
,
funt genres
qu^T erant per cir-
Habor juxta fiuvmm Gozan, in civitatibus Medorum. 7. Faftum eft enim cum peccaffent filii Ifrael Domino Deo fuo qui eduxerat eos de terra ^gypti de manu Pharaonis regis /gypti coluerunt deos aheeos in Hala
in
,
,
&
cuitum eorum
16.
fui
:
fuper quibus priECeperat
Dominus
ut non facerent licut
&
ill^ faciebant.
Et dereliquerunt omnia pr.-ccepta Domini Dei

fibi
feceruntque
,
conflatiles
duos vitulos
&
lu-
cos
iSc
adoraverunt univerfam militiam

,
cceli: fcrvie-
nos.
mncque Baal
17.
Et ambulaverunt juxta ritum gentium, quas confumpferat Dominus in confpeftu filiorum Ifrael
8.
&
:
confecraverunt
filios
fuos
&
filias
fuas
per ignem
& divinationibus
fe ut facerent
eft
inferviebant
&
auguriis
,
&
regum
9. Et
Ifrael
quia fimiliter fecerant.

filii
& tradiderunt
reftis
malum coram Domino
ofenderunt
:
Ifrael verbis
non
fibi
Doci-
ut irritarent eum.
minum Deum fuum

cunftis urbibus fuis
&
xdificaverunt
excelfa in
a turre cuftodura ufque ad
abftulit eos
vitatem munitam.
1
.
Feceruntque
,
fibi
ftatuas
& lucos
in
omni
;
col-
Dominus vehementer Ifraeli, I'uo , & non remanfit niii tribus Juda tantummodo. 19. Sed nee ipfe Juda cuftodivit mandata Domi18. iratufque
&
i confpethi
le fublimi
I J
.
&
fubter
omne lignum nemorofum

ibi
ni
Dei
fui
veriiin
ambulavit
in erroribus llrael,
quos
&
adolebant
incenfum fuper aras in mo-
operatus fuerat.
Versio antiqua.
fp.
VULGATA NOVA.
10. Projecitque Dominus omnefemenIfraeI,&
afflixit
y6. p.
mine
Et indignatus efl: Dominus in omni fededit eos in didimoviteos , reptionem , donee abjicerct eos a facie fua
2.0
Ifrael,
&
&
eos
& tradidit eos in manu diripiendum

:
&
David, z\. quia dilVipatus eft Ifiai;! a conltitueriint libi regem Hieioboam lilium
domo
Nabath
donee projiceret eos i facie fua zi. exeo jam tempore, quo fciffus eft Ifrael i domo David, &confbtueruntlibi regem Jeroboam filium Nabath feparavit enim Jeroboam Ifrael 4 Domino , & peccare eo.s fecit peccatum magnum.
:
;-JR'X
'^" '9"
VuLGATA NOVA.
11. Et ambulaverunt
catis
eis
2 ;.
Jtre.
filii
Ifrael in univerfis pec:
fua in Affyrios
ufque in diem banc.
Jeroboam qua;
fecerat
&
non
recelTerunt
ab
ne
14. Adduxit autem rex Allyriorum de Babylo-
ufquequo Dominus auferret
Ifrael a facie fua
i;. 9.
ficut locutus fuerat in
manu omnium fervorum fuo-
de Cucha , & de Avah , , de Eniath , collocavit eos in civitatibus Sade Sepharvaim qui poli'ederunt Samariam, maria pro filiis Ifrael
&
&
&
&
rum prophetarum
translatufque eft Ifrael de terra
&
habitaverunt
in
urbibus ejus.
NoT^
emn: femini pro dtmovit
fieiititim
,
:
M.
;
V. 10. Similia Gr. haber , exceptis his a-wrl twiffmli in omni jemifie , & isccMuQS , commoi-tT , pro
i
quia maxime
lie
'
Ifriiel
f
defuper donio Da-vid

0*
-ST
3T(
oy^'yn
^
'Icâri-^
^'
i
&iv.lf ,
at in ed. Compl. maxime qu:a eru-
item
cV
Xfipi
AtaiyTrcc^zv'ôiy
;
:n
mamt dr
,
i-
pit lji:.i. a
domo
vel fcidit fe
licuc
i
ac..>5i;:av e^' s'af-
loco 7 direptiomm
,
*c tw; v a-Trs^fi-^s
quoad-
7^?^, loco cojiflituerunt Jihi regem

pliciier
,
in Gr, Vac,
&
al.
lim-
nfqne ahjccit
if.
pro donee nhuccret.

,
iQtuiMvMt.
XI, Cr.ccc
in -nw
'logjtHA
eVaVwEsi' chis Ai.iV'.
, ,
LIBER
1?. Ciimque
ibi
IV. V
REGUM.
U L G A T
j.;.
,
Cap.
XVII.
6i S
habitare ccepifTent
Dominum
&
immifit in eos
, nontimebant Dominus leones qui
Et ciim
Dominum
Samaiiam
colerent, diis quoque fuis

,
ferviebant |uxta confuetudinem gentium

translati fuerant
:
de quibus
inteificiebant eos.
Gentes
Affyriorum & diftum & habitare fecifti in civitaignorant legttima Dei terrs & imtibus Samari.-B & ecce interticiunt eos mifit in eos Dominus leones
16. Nunciatumque
,
eft regi
,
quas
tranftulifti
,
in prxfentem diem morem fequuntur non timent Dominum , neque cullodiunt CTrenionias ejus judicia , & legem , & mandatum , quod pr.Tceperat Dominus filiis Jacob , quern cogno)
4.
ufque
:
antiquum
I/.
41.
Gin, 55. j8i
eo quod ignorent ritum Dei terrs. 17. Pra^cepit autem rcK AfTyriorum , dicens Ducite illuc unum de facerdotibus quos inde captivos & vadat , habitet cum eis & doceat adduxiftis
:
mniavit Ifrael
Heis
,
& percuderat
;
cum
eis
paftum
dicens
Nolice tiinere deos alienos

colatis eos
,
& niandavcrat & non ado,
&
retis
eos
neque
&
non immoletis
,
eis
eos legitima Dei terrs.

2.8.
56. fed
Dominum Deum
,
veftrum
quieduxitvos
,
Igitur
cum
venifletunus de facerdotibus his,

,
de terra jîgypti
extento
molate.
,
in fortitudine
qui captivi dufti fuerant de Samaria
habitavit
in
iplum timete
magna & in brachio & ilium adorate & im,
ipfi
Bethel,
& docebat eosquomodo

gens
colerent
zg. Et unaqusque gens tabricata eft pofueruntque eos in fanis excelfis qua; fecerant Sa:
Dominum. deum fuum
raarit,E
&
gens
in
urbibus fuis
in
quibus ha-
biubat.
;
Csremonias quoque, judicia, legem, quod fcripfit vobis , cuftodite ut fa, ciatis cunifis diebus non timeatis deos alienos. quod perculfit vobifcum , nolite 58. Et paitum
37.
&
&
&
mandatum
&
o.
viri
Viri enim Babylonii fecerunt Sochothbenoth autem Chutsi fecerunt Nergel viri de Emath
: :
oblivifci
nee colatis deos alienos
&
39. fed
eruet
Dominum Deum
veftrum timete,
& ipfe
fecerunt Afima.
3 1
.
vos de
manu omnium inimicorum
veftrorum.
Hi autem
lios fuos
Porro Hevxi fecerunt Nebahaz Tharthac. qui erant de Sepharvaim , comburebant fi,
&
igni
,
Adramelech
&
Anamelech
diis
Se-
40. Illi vero non audierunt , fed juxta confuetudinem fuam priftinam pcrpetrabant. 4 1 Fuerunt igitur gentes iftx timentes quidem Do.
pharvaim
51.
minum
nihilominus colebant
novifTirais
in
led nihilominus
,
& idolis
,
fuis fcrvfientes
nam
fui
&
Dominum. Fecerunt
,
&
tilii
eorum
&
nepotes
ficut fecerunt pattes
autem fibi de ponebant eos
facerdotes excelforum
&
ita faciunt ui'que in
pra:ientem diem.
fanis fublimibus.
CAPUT
V
z.Par. I.
18. z/.
XVIII.
N O V
1.
:
U L G A T A
A.
erat, cum regnare erenovem annis regnavit m Jerufalem ejus Abi filia Zachari.
;
Z\
rael
,
A Nno
filii
tertio
Ofee
tilius
Fide Not.
regis
Vigintiquinqueannorum
Ela regis If-
piflet
&
viginti
^9-
regnavit Ezechias
Achaz
Juda.
nonien matris
VulGATA
5.
NOVA.
bonum coram Domi,
Versio antiqua.
3...
Fecitque quod erat
no
juxta omnia quê fecerat David pater ejus.
ni,
fecit quod reflum lecundum omnia qux

derti'uxit excelfa
,
eft in
confpedu DomiDavid pater funs.
Fac.
Uerm.
I.
6. ap,
fecit
Sirm.t. z. ^y^.d,
4.
Ipfe dilfipavit excelfa
&
:
contrivit rta-
4....
&
comminuit omnia (1-
tuas
&
,
fuccidit lucos
confregitque ferpentem
Nm. sneum
i-9.
quern fecerat Moyfes
fiquidem ufque
ei
ad
illud
:
tempus
filii
Ifrael
adolebant
incen-
mulaclira, &abicidit lucGS, comminuit lerpentem ilium xieum, cjuem fecit iMoyfes ciii tilii Ifrael ad illud tempus facrificabant
:
&
Uid. J74.
c.
fum vocavitque nomen ejus Noheftan. InDornino Deo Ilrael fperavit itaque 5
:
poft
eum non
fed neque
6.
fuit fimilis ei
in his
,
de
cunftis regibus
:
Juda
vef-
5. Hie in Domino Deo Ifrael fperavit (Scpoft eum non fuit ei fimilis quifquam in regibus Juda,
:
Uid. J'/J.J.f,
qui ante
&
adheefit
,
eum fuerunt Domino, & non recetfit k

mandata
ejus
,
&
in his
6.
&
qui fuerunt ante ipllim
adhajfit
Domino ,
ejus
,
nee
recelTit
ab ipfo
tigiis e]us
fecitque
qu.^ pr<Ece-
&
cuftodivit
mandata
quxcunque mandavit
Hiertn.l. 1, centra
perat Dominus Moyfi.

7.
Unde
& erat Dominus cum eo, & in cunc,
tis
ad qua; piocedebat
fervivit ei.
fapienter
fe
agebat.
,
Moyfi. 7. Et erat Dominus cum eo , &: in omnibus in quibus incedebat , fapienter agebat
Rebellavit quoque contra regem Afl'yriorum
&
8.
Pf/.j^.f.4.p. 52J.
non
8.
Ipfe percuffit Philifthios ufque ad Gazara
Ipfe percuffit Philifthiim ufque

A
adGazan,&
1.
Uimn.inTfii. 14.
t. 3.
NOT^ AD VeRSIONEM
*.
IJ9.
I.
NT
QU A
Ifle
,
M
ei.
116. J,
Vide
fis
Aua.
1.
de promhr. apud Profp. p.

nili
lo!
erant
filii Jfra'el
adolentes
Hieron.
2. cont.
Pclag.
,
c.
to. 4. p.
JZJ.
c.
aljitilit excelfa,
contrivit Jlatriai
1^. 5.
Concordat Gra:c.
,
quod
cV
delec
tft
poft recin
cciilts
,
tncendit Ittcum
}tioyjes.
contrivitqtte ferpentem
aneum ,
quern
tum,
Sc pro ; ccnfpedu
s'ruyriov.
,
hab.
cffic.?.fiaT;-,
jecerat
Compl.
retlum
Similiter
,
Hilar, in PI. Ii8.
p.
jzj.
e.
x.echiam
inquit
ngem Scnplura
laudat
ûid
fecerit
borium in confpeHn Dei. Hieron.

fecit rtiliim in tctilis
I.
lag. to. 4. p. jzj. c. ta omnia qua fecerat
2. cont. PeDomini , jux-
t. J. Ita Grxce , detradis his vocibus , liic , & qiiifqnam. Hieron. 1. 2. cont. Pelag. to. 4. p. 52J. c. legit: In Domino Deo Jfi-a'el confipcs eji : ^ pi'f} irftm non fuit yimtlt! ei tn citntiis regibus Juda qtti juerunt ante eum.
,
f.^.
e'i^pf
, ,
tuas
cz?
;
nempe utoj !pfe pijiuht , pro deftruxit ; exinde to? rn'z.; , ftaloco omnia Jimulachra, { Mf. Alex. prj:ponit Tradein pro ahfcidtt , lie , s'iôiMEf sio? , exiermtnavit ,
Similiiei in
David Grcu,
pater ejui.
T.6.
itr:S!n.
Siinilitei in
Gisco,
,
his
exceptis
fV, pro nee,
paucis mutatis,
8c ovriêv
kutS , Hieron.
,
retro ipjitti
1.
pro ah
ab
eo
,
ipfo, in
Compl. cVo
c. legit:
z.
cont. Pelag. to. 4. p. JZJ.

receffu
Adh^tjtt Dotnino
ta ejus,
T^. 7.
non
cujlodivit
mandaali
qua
pr.?cepit
:
Dominum
Mcyfi.
mel. in Compl. fiew+Epi

nrttt,
lii
uti
mox
Qui'ix.fî
al.
pro comntiloco cui fi-
Greece
Kal
vv Kf'&(c; ^cet'
Vtk
jc
eV -rafliK,
:
quod
abeft a Ml. Vatic.

Jacrificahant
,
&
ot(
demum
STTnii, '3 raze, cc.
Fac.
Heim.
1.
6. p. J/J. e. legit
rii;
Ijrciet
HI
ita
?aj<;
roif y/xepon' saslvuv
erat
iisu
ufA 'l^HA ^vnim'tic, ninii- quia itjqai ad diet ii-
Dominus cum ipfo in omnibuf. V.8. Cixc, ioao I' biltlVttim , hab,
ws^v^tr;) a/i>>
, :
,, :
6r6
HitrcH, uhifiif.
LIBER
E R
S
1
IV.
I
REGUM.
I U L G A T A
Cap.
XVIII.
,
O A N T
,
QU
J*.
ad teiminos ejus ad LU'bcs munitas.

ufqiie
a turre cuftodum ufque
VULCATA NOVA. & omnes terminos eorum a turre cuftodum ufque ad civitatem munitam.
V
9.
Slip. 17. 6.
Toll.
NOVA.
in civitatibus
Anno
quarto regis Ezechi.e

filii
qui erat annus fep-
zan
Medorum
timuj Ofee
10.
Ela regis Ifrael

in
aftendit Salmanalar
1.2.
rex AlTyriorum
Samariam
&
oppugnavit earn
,
& &
cepit.
eft
:
Nam
port annos tres
anno fexto
,
vocem Domini Dei fed pritergrefli funt paftum ejus omnia , qux ceperat Moyfes fervus Domini non audierunt
li. quia non audierunt
:
fui
,'
pr.E,
ne-
Ezechii, id eft Samaria

1 1
.
nono anno Ofee
regis Ifrael
capta
que fecerunt.
1. Tar. 15. Anno quartodecimo regis Ezechis , afcendit Sennaclierib rex AlTyriorum ad univerfas civitates Ju- 51.1.
tranftulit
rex Aflyriorum Ifrael
in Aflyrios,
fluviis
collocavitque eos in Hala
&
in
Habor
Go-
da munitas
&
cepit eas.
Eccli.
Versio antiqua.
JiSerm,
I.
VULGATA
:
:
48. lo.
NOVA.
:
Ija. jtf.
1. centra
14. Mifit ad eiim Ezechias in Lachis, dicens Peccavi, recede a me quodcunque jllilens, dabo. Impolllitqiie rex AiTyriorum Ezechix trecentnginta talenta auri. ta talenta argenti ,
:
&
14. Tunc mifit Ezechias rex Juda nuncios ad regem Aflyriorum in Lachis, dicens Peccavi , recede i me & omne , quod impofueris mihi
feram. Indixit itaque rex AlTyriorum Ezechia: regi Judac trecenta talenta argenti
,
& triginta ta,
lenta auri.
T 5. Et dedit Ezechias omnem pecuni.im , qui thclauris doinventa eft in domo Domini ,
1
5.
Dcditque Ezechias omne argentum quod

in
&m
repertum fuerat
ris regis.
domo Domini
&
in thel'au-
mus
16.
regis.
In tempore illo concidit valvas templi clypeos , quos deauraverat , , omnia dedit regi AHyriorLun.
16. In tempore iUo coiifreglt Ezechias valvas
Domini
&
&
templi Domini
&
laminas auri
quas ipfe
affi-
xerat
& &
dedit eas regi AfTyriorum.
V
Rabfaris
,
I.
G
,
ATA
NOVA.
na fcriba
chias
17. Mifit autem rex Aflyriorum Tharthan
&
eos Eliacim
,
&
Rabfacen
de Lachis ad regem Eze,
chiam
diflent
cum manu
valida
Jerafalem
qui
cum
afcen-
Helcis prxpofitus domus , SobJoahe films Afaph a commentariis. Loquimini Ezeig. Dixitque ad cos Rabfaces
filius
: :
&
:
venerunt Jerufalem,
fuperioris
,
&
:
fteterunt juxta
eft in
aqus-
Hic
dicit
,
rex magnus
rex Afiyrioium
Qus
te
duiuni pifcins
nis.
qux
via Agrifullo-
eft ifta fiducia
qua
inifti
nitcris
>
10. Forfitan
egreffus eft
co.ililium
,
ut
pnpares
ad
18. Vocaveruntque regem
autem ad
pralium. In quo confidis
ut audeas rebellare
VerSIO ANTIQUA.
IJimiulfii. 10.
,
VuLGATA NOVA,
z
I
.
ii- ecce confidis fuper

rit
baculum arundineum
cui
, (i ,
an fperas
,
in
baculo arundineo atque con,
J.
$6. d.
confradum , fuper .-Egyptum ,
homo
inttabit in
manum
ejus
innixus fue&; perfora-
frafto jf^gypto
fuper quern
fi
incubuerit ho-
bit earn
comminutus ingredietur manum e)us , perforabit eajn i fie eft Pharao rex jgypti om,
mo
&
nibus
qui confidunt in fe.
V
11.
tro
u r G A
NOVA.
bibant urinam fuam vobifcum
?
Quod
fi
dixeritis
:
mihi
In
Domino Deo nofelt

,
&
habemus fiduciam
nonne
:
ifte
cujus abftulit
i8. Stetit itaque Rabfaces,
Ezechias excclfa
&
alcaria
&
pr.ECepit
Jud^
& Je,
magna Judaice
i 9.
&
ait
exclamavit voce Audite verba regis magni
&
rufalem
2.5.
Ante
altare
Nunc
igitur tranfite
,
hoc adorabitis in Jerufalem ? ad dominum meum remillia
regis Allyrioruni.
Hic dicit rex Non vos feducat Ezechias

:
non
gem
Aflyriorum
& dabo vobis duo
equorum
enim poterit eruere vos de manu mea.

JO. Neqvie fiduciam vobis tribuat fuper
&
videte an habere valeatis afcenfores eorum.
Dominum
non trade-
Z4. Et
quomodo
poteftis reliftere ante
unum
fa-
dicens
Eruens liberabit nos Domlnus
&
trapam de fervis domini mei minimis > An fiduciam habes ia yEgypto propter currus & equites ? zj. Nunquid line Domini voluntate afcendi ad locum iftum , ut demolirer eum ? Dominus dixit mihi Afcende ad terram banc , & demolire earn. i6. Dixerunt autem Eliacim filius Helci^ , Sobna , & Joahe , Rabfaci Precamur ut loquaris no;
tur civitas
hsc
:
in
manu
regis Allyriorum.
51.
Nolite audire Ezechiam. HcEC enim dicit rex

Facite
Affyriorum
mccum quod
vobis
eft utile
flc
& comedet unufquilque de vinea fua & de ficu fua & bibetis aquas de cifternis veftris & 31. donee veniam, & transferam vos in tcrram qua; fimilis terrx' veftrs in terram fruftiferam &
egredimini ad
,
me
eft
,
bis fervis tuis Syriacc
fiquidem intelligimus banc lin-
fertilem vini
terram panis &vinearum

mellis
,
terram olivadicens
guam
lo
,
&
non loquaris nobis Judaice , audiente popueis
rum
& olei ac
.
&
,
vivetis
& non.moriemini.
,
qui eft (uper niurum.
Nolite audirc Ezechiam
qui vos decipit
i 7.
Refponditque
,
Rabfaces
milit
ad dominum tuum
qui fedent fuper
& ad te
,
,
Nunquid me dominus meus ,

,
dicens
Dominus liberabit nos. Nunquid liberaverunt dii gentium 5 5

de manu
regis Aflyriorum
?
terrain
fuam
ut loquerer fermones hos
murum
non potiiis ad viros ut comedant ftercora fua
&
NoTiE AD Versi ONEM ANTIQUA M.

iffprtitt,
pauloquc poll em?

em;
-itoM-j!',
opiw
ufjtie
in fine
j-
iyvfiai, tf ufijut
ad terminumi & ad ci'jitaiem muni'liJ'a a-/[iMi
1.
>?.
J.
Itidem Grxce.
/.uifui exEiVu
QvvsiCi-]tsv
16. Gr. 'E^ TcT
'EÊXia; rai
o
tam:
^fo;
cuciera ut in Lat.fup.
.î^'^je; vctv 1
Tct
isv.Coîva.
iXf-^^'^'^^^ 'EÊjti'a;
/Saffi-.
If- 14.
Gr. Kai
aV's-E'?i'i'5
ei;
^MiMvi
?iEi';
I^Sa-t ,/&)!'
avra
âciÊ? 'AoTvpiuy.
QotvTca eVI
,
0otC(Ê'cc
Aoj
uptoiv
0'
Aa;^);, Myoir 'Hâ^/Hxce
rf^n6i t' e'^k*
s'ac gV(6>i;
eV
e'ê ,
/saraa^'.
Vo, Ki eVe-
Tf.
zi. Gr.
Nyk
/'/y -srETrot^-a;
thi'
â^fcf
t
rm
j
xaAstî'^HK tiV Tsi?^cccue>w
to-utv/
sV
hlyu-rirliv
o;
oli
intr
^xiiy.iv';
nit.a. Sic.
'AoTuplut tVi in ccxiu.
'BJejci' ,x/as
'li'/ iQiK-
rnf)X^>)( edict. Aid.

6.ifMt'.=7o(( /j
&
,
TlV
Compl. s'.nri'fip^Cji'J &c, ut fup.
diyf
eVbVtiV,
LIBEP.
'34.
IV.
?
REGUM.
NOVA.
eft
Cap.
XIX.
?
617
VUXGATA
Ub'i eft Deus
,
Emath
& Arphad
?
ubi
Deus
Samariam de manu mea
24.
inf.
55
Sepharvaim
Ana
&
Ava
nunquid liberaverunt
19.
3-
VULGATA NOVA.
35.
VeRSIO ANTIQUA.
terra,
Quinam
iUi funt
in univerfis diis
rum
Jt
qui eiuerunt reglonem
poflit
fuam de manu mea eruere Dorainus Jerufalem de manu mea
Quis deorum gentium ift.iriim liberabit terram iuam dc manU mea , quonhm liberabit Dominus Deus tuiis Hierufalem de manu mea \
35.
îfrW. i.rf,Oi* '6 Ab. c. 5. I.I.;.

'99'
Vulgata nova.
36. Tacu't itaque populus
:
&
non rerpondit ei
mus
&
ei
ûidquam liquidem proEceptum regis acceperant , ut pon refponderent ei. prajpofitus do3 7- Venitque Eliacim filius Helcis ,
mentariis
Sobna fcriba, & Joahe lilius Afaph J comJ , ad Ezechiam , fciflis veftibus , & nunciaverba Rabfacis.
verunt
Nota ad Versionem antiquam.

, Ti? cV rac/ to?; ^0?; Ta!r yxiSi o," iiuMu's Tii; 7 aVrwv , Qjii! in omniins diis lerrarum , qui erutrim terras funs : in edit, ca-
If- 3y.
Ita in Grajco
praeter priora
men Compl.
&;
e'êui? th^
-;Ii'^
kutH' exindc in Vatic^
Gr. deeft Dells tuns,
CAPUT
Vulgata
Jfa. 57.
XIX.
nova.
Deum
viventem
,
que
q;domum
eft
UcC cvim audifTet Ezechias rex , fcidit veftiopertus eft facco , ingrelTufmenta fua ,
ut exprobraret
&
:
argueret verbis
&
qui
pro
5.
audivit
reliquiis
Dominus Deus tuus

,
&
fac orationem
Domini.
qui; repert.c funt.

lervi regis
1.
Et
,
milit
Eliacim prajpofitum
domus
,
& Sobnam
Venerunt ergo
Dixitque
dicit
Ezechis ad Ifaiam,
fcribam
&
fenes de facerdotibus
opertos faccis, ad
Dies tribula-
6.
eis Ifaias:
:
Hic
diceris
domino
veftro
Ifaiam prophetam tilium

3.
Amos.
:
Ha:c
Dominus
,
Noli timere a facie fermonum
Quidixerunt
Hic dicit Ezechias
quos audifti
7. Ecce nuncium ,
quibus blalpliemaverunt pueri regis Af-
tionis,
tunt
filii
& increpat'Onis, &blafphemis,diesifte: veneufque ad partum, & vires non habet parturiens
Dominus Deus
tuus univerfa vermifit
fyriorum me.
,
ego immittam
in in terra lua.
ei
fpiritum
,
4. Si forte audiat
& revertetur
terram fuam
& audiet & dejiciam
ba Rabfacis , quem
rex Aftyriorum dominus fuus
eum
gladio
Vulgata nova.
8.
Reverfus
eft
ergo Rabfaces
&
Invenit
:
auregem AlTyriorum expugnantem Lobnam dierat enim quod receffilTet de Lachis. 9. Cumque audifl'et de Tharaca rege jthiopis, dicentes Ecce egrelTus eft ut pugnet adiret contra eum , milit nuncios ad versiim te
:
a N T I Q U A. Revetfus autem Rapftces , invenit re2;em merm.inmi.ig, Affyi-iorum prxliantem .ulversiis Lobn.im Tau- ij5.(, dierat enim quia profedus elFet de Lachis. 9. Et audivit de Thaiaca rege iEtiiiopis , di centes Egreflus eft lit pugnet contra te
8.
:
Vers
&
Ezechiam
dicens
Vulgata
cat Deus tuus
nova.
,
Ezechii regi Juda Non te feduquo habes hduciam ncque dicas Non tradetur Jeruf-.lem in manus regis Aftyriorum. 11. Tu enim ipfe audifti qu3 fecerunt reges Affyriorum univerfis terris , quoniodo vaftaverunt eas
10.
Hac
dicite
,
Domini
1
&
expandit eas coram Domino

, dicens Domins qui ledes fuper cherubim , tu es Deus
:
:
in
5.
&
oravit in confpeitu ejus

,
Deus
folus
Ifrael
regum omnium terrs
tu fecifti coelum
&
ter-
ram.
16. IncHna aurem tuam & audi aperi Domine oculostuos,& vide audi omnia verba Sennacherib
,
: :
num
ergo folus poteris
liberari
li.
Nunquid
Refeph
eft
,
liberaverunt dii gentium fingulos,
quos vaftaverunt patres mei, Gozan videlicet,

ran
,
&
&
>
&
tilios
Eden
,
qui erant in
HaTherex
qui mifit ut exprobraret nobis 17-
Deum
viventem.
laflar
1 3.
Ubi
rex
Emath
,
civitatis
Sepharvaim
Ana
& rex Arphad & & Ava

,
Vere Domine diffipaverunt reges AlTyriorum gentes , & terras omnium. 18. Et miferunt deos eorum in ignera non enim
:
erant dii
fed opera
manuum hominum ex Lgno
He
14. Itaque
cum
,
accepiilet Ezechias litteras

legiflet eas
,
de ma-
lapide
&
perdiderunt eos.
nu nunciorum
&
afcendit in
domum
Vulgata nova.
19.
Versio antiqua.
,
nos fac de
rae
,
Nunc igitur Domine Deus nofter falvos manu ejus ut fciant omnia regna ter,
19
Ut fciant
omnes,
quia tues
Deus
folus.
JîK'at.
di Trinit,
Io;j.*.
quia tu es
Dominus Deus
folus.
Vulgata NOVA.
io. MifitautemlfaiasfiliusAmosadEzechiam, dicens
:
tus es
divi.
me
fuper Sennacherib rege Aflyriorum
au'
H^c
dicit
Dominus Deus
Ifrael
Qua; depreca-
NoT^
*.
tern
tit
AD
k.
Versionem antiquam.
ao^t/j.iit /.i;tx
8. Similiter in Grarco
nili
quod \oco^Keverfns antjttia

,
cf
iece
.
exivtt
Itllare
,
invenit
eft
:
invenit
,
Kai eV/5"re*^c item oil H)ivce ,

aVfl.s
ivp^t t reveraudtvtt , pro au,
Compl.
If.
eft hsyiiluit
pauloque port
,
tecum : it in edit. rf sroAf^ti'ta;/ tt , u{ pro ut fi.tnt im^

ths
-/a^
,
in Lat. fup.
19. Graced,
fie
,
dieynt
enim
ut
&
,
[rofeiiiis ejjit,
qua
fromovit idem fonant.

, ,
vel fromoverat
loco
Ki/g;;, loco es
&
nes
y
jt
yvoic-.vl cci
rsxacu a'
i
â.zi\i1oii
mg
Tf.g, Gr. habet A'iioTroit
yEihinpam
taox
loco /Ethiopia,
>
gnofsent omntct regint terra
in
Compl.
"/VUTuiîr,
&
Myiti, dicini
loco
diieiites i
ita
'iJi
, t'i'it'it
Turn. I.
liii
. .
y , ,
6i8
i
I
.
LIBER
Ifte eft
,
fermo
quern
IV. REGUM. Cap. XIX. VULGATA NOVA. locutus Dominus de introitum tuum & viam tuam ego
eft
,
,
prifcivi
& fu-
eo
Sprevit te
&
fubfannavit te
,
viigo
filia
Sion
rorem tuum contra me.

i8.
Infamfti in
:
poll tergum
ii. Cui exprobrnfti,

tra
tuum c^put movit filia Jerafalem. & quem blalphemafti? conquem exaltafti vocem tuam & elevafti in excei,
me
& &
fuperbia tua afcendit in
aures meas
ponam
itaque circulum in naribus tuis
&
camuin inlabus
venifti.
tuis,
reducam
te in
viam,per
:
fum oculos tuos

1
5
.
contra
faiiifVuiii
Ifrael.
quam
Do-
Per
manum
:
fervoriim tuoi um exprobrafti
mino
cidi
&
dixifti
In multitudine curruum
in
,
meorum
,
19. Tibi autem Ezechia hoc erit fignum Come- Ifa. de hoc anno qu>e reperens in lecundo autem anno 50.
:
57,
afcendi excelfa
montium
fumraitate Libani
& fuc-
qax fpoute nalcuntur pono

;
tertio
anno lenur.ate
eleitas abietes ilUus. Et fubbmes cedros ejus ingreflus fum ufque ad terminos ejus , & faltum Car-
&
ik.
metite
plantate vineas
& comedite fiudtum eaium.

6c
meh
e]us
)o. Et quodcunque reliquum Fuerit de douio juda , mittet radicem deoi lum , & faciet fiudtum fuifum.
3
veftigiis
2.5.
ficcavi 14. ego fuccidi. Et bibi aquas alienas , pedum meorum omnes aquas claufas.
&
I.
De
Jerufalem quippe egredientur rehqui.-E
Nunquid non
in
audifti quid
,
ab
initio fecerim
?
:
quod tuum
51.
falvetur
de monte S4on
dicit
zelus L'omini excixi-
faciet hoc.
Ex
diebus antiquis plafmavi illud
&
nunc adduxi
civitates
Quamobrem hac
:
cruntque
nit.T.
ruinam colhum pugnamium

in eis
,
mu-
fyrioium
Non
,
ingredietur
Dominus de rege Afurbem banc , nee mittet in

,
earn fagittam
,
nee occupabit earn clypeus

revertetur
nee Circivitatera
16. Et qui fedent
humiles
manu
contre-
muerunt
& confuli
lunt
faili funt velut

,
fosnum agri
cumdabit earn municio. Per viam , qua venit 3 ;

.
&
&
virens herba teftorum
qua
8c
arefafta eft
antequam
veniret ad maturitatem.
17. Habitaculura
tuum,
egrelTum
tuum,
&
hanc non ingredietur , dicit Dominus. !4. Protegamque uibem hanc, &. falvabo earn propter David iervum meum. propter me,
&
Versioantiqua.
liierou, in Ifai, I/'
Vulgatanova.
Faftum eft igitur in nofte ilia , venit an- Toi. I, gelus Domini , & percuflit in caftns Aflynorum ZI. Eali. centum odoginta quinque millia. Cumque dilucu4r.i4. lo furrexillet, vidit omnia corpora mortuorum &
35;
l.i.llj.i.
Domini, & percuf^ 5 fit in caftris AflVriorum centum ocloginm quinque millia. Et furrexerunt mane , & ecce omnes eadavera mortuorum Si egl'effllS eft , & abiit
eireffiis eft
angelus
recedens abiit
36.
& reverfus eft Sennacherib rex Affyriorum,

Ninive.
36.
& habitavit in
Id.
I,
rum,
& reverfus & manfit in
56.
eft
Sennacherib rex Aflyrio-
1.
M*c. Mat,
Nmive.
7.41.
2.
Vulgata nova.
24.
8.19.
,
37.
Cumque
adoraret
in
templo Nefroch deum

hlii
fuum
Adramelech
&
Sarafar
ejus percufferunc
eumgladio, fugeruntque in terram Armeniorum jregnavit Afarhaddon films ejus pro eo.
I
&
N O T , AD VeRSIONEM
"Sf'.
Q U A M.
55".
Ita Gra;ce legitur
verbum pro verbo

,
niii
exci-
loco egrejfui
eft ,
abitt.
,
pias Teqq.
Qûct'Ja
,
rfx^.-c
corpora morttta
, k.
loco cadavera
t. ^6.
ya'^vpifi
,
Similiier in Grdcco
nifi
quod fciipmm
eft
2e-
mortuorum
& in
fine dTr^î
eTro^ f^Sw
promovit^ E^ ivit\
pro Sennacherib.
CAPUT
Versio antiqua.
Hiiroa.i.z.contr.t
XX.
I
.
Pf/^.
*
sgrotavit Ezcchias ufque ad mortem; (.4.^.515. yetiitque ad eum Iliîas filius Amos,dicens:Pr3ecipe domui tux cûia morieris tu.
i
:
Vulgata nova. T N diebus ^grotavit Ezechias A mortem & venit ad eum Ifaias
iilis
;
ufque ad
i.
Par.
filius
Amos
S^-
M^^'
propheta
Praecipe
i.
2.
Qui convertit faciem fuam ad parietem
&
dixitque ei Ha;c dicit Dominus Deus domui tuj morieris enim tu, & non vives. Qui convertit faciem fuam ad parietem ,
,
;
^J''"
'
&
oravit ad
3.
Dominum
dicens
oravit
Dominum
dicens
,
Obfecro Domine, memento quomodoam-
bulaverim in conlpeclu tuo in veritate , &: corbonum in oculis tuis fecerim. de perfefto , Flevitque Ezechias fletu magno.
&
Uid.f.îS.a,
4-
Ciimque
fleviflct
fviftus eft
:
fermo Domini
ad Ilaiam propiietam , dicens

5.
Obfecro Domine memento quxfo quomo3 do ambulaverim coram te in veritate, & in corde perfefto & quod placitum eft coram te , fecerim. Flevit itaque Ezechias fletu magno. 4. Et antequam er;vederetur Ifaias mediam partem atrii , faftus eft fermo Domini ad eum ,
,
dicens
Revertere
&
die Ezecliije duci
meo
Haec
Revertere
&
,
die
Ezechis duci populi
NotjE ad Versione
Grace, ad Vulg. magis accedit, derrafta voceDcai, ficut cuim , port morierii , pro quo ult. KVifinlcy.si; , moreris. E6 fpectant qua; narratAuch op. imp. inMattii. hom.
A N T
,
Q U A M.
vel diftracla fueric
t.
I.
fuum. Unde autem pedta

ratiuncula
hxc nar-
1. p. II. a.
Cum
eum
mgrotajfet Ex.tchi.ts in tempore quod.im
^ venijjet ad
(hta>
vix enim qiiidquam de his inveni.tur vel in Vulgata , vel in Grsco , ciim eo loci , turn 1. 2. Paralip. c. ;2. t. 24. aut Eiiam Ifliiia:, 38. i.
fugi:
:
me
Efitat propheta vijttaridum

.,
vocavitEê,
'f. 2.
Gr. KaJ
fhum juum Manaffen
aVj-fiJ.!i''je)i,5 irflf -lit Tii7^:r j,,
&c,
cap:t
et
matidare
q^tod de-
u[ in Lac. fupra.
T^, 3.
beat
Za,
Deitm timere , quoniado regere regtinm , ^ aha muiEt dixit ad eum Ejatas Vere quta non dcfcendunt ver:
ut
flip,
Gr. Ki/fi/e , ^f^^Vilt An oca irfQ,isirxTiiiK , &c. excepto uno a*n'4 , pleno , pro perfeito. Au(5l. 1.
:
ba tua in cor ejus , fed ^ meipfitm oportet per manum ejus intcrjici. Qitod audtens Ezechias , volebat jilium fnum interjicere
.,
dicens:
Quia
melius
efl
me Jine jitio mori
quam
f.i-
iem JitiMm rclinqucre
qui Deum exafperet , fanBos , jus perfequatur. Tenuit auten} eum vix Efaias propheta , dicens : h-.itimi facial Deus conjilium tuum hoc , I'idens
Huchix rsligionem; quia plus amaiat Deum, quim fiUum
de promiir. p. 2. col. 159. d. legic Memento Domine quomodo ambulaverim in via tua. ^, 4. Gr, Kl Mv 'HcKi'a; cV tji du^^ Ti ^;c>i* ^ ^w^cx KcpiV z^jiv^lri -TTpoi aUTov y ^S/Wf Et erat Ejaias in atrio medio : '^ verbum Domini fatium efl ad eum dicens, t^. y. Gr. 'Eirhps-ôr y k. i'ptT^ ^/>c; 'h.înlxv to^ vy^n^vzi TV ^KV HI, &c. uc in (sxcu, decrai6lo ^ , ains vidi.
^
, :
LIBER
VuiGATA
:
IV.
RE GUM.
dicir
:
Cap.
XX.
:
(.\
NOVA.
Versio antiqua.
tioiiem tuam,
H.TC dicit Uominus Deus David patri.stui wiei Audivi oiationem tuam ,Sc vidi lacrymas was
Dominiis 13eus David parris tiii Aiidivi oravidi lacrymas tlUS
&
llitrtn, uhi fap'.
&
ccce fanavi te
6.
die tcrtio afccndcs templuin
Duniiiii.
Ktaddamdiebus
tiiis
qiiiiidccijn
annos
,
fed
Si de
manu regis Alfyriorum
libcrabo tc
& civi- &
ego ciiflodi.imrivitafcmh.inc propter me,
Uid.f. Jz^.f.
propter Da\id fcr\Lim
mcum.
tatem lianc , ^t piotcc.iin iirbcni iftani propter iiie,& propter David fcrvuin meum.
VULGATA NOVA.
7.
Dix'Itquc Tfains
.'\Terte malTain ficorum.
Quam
id. Et ait Kzechi.i'!
Facile eft
umbram
crercere
iim attuUllcnt, ^pofuiirent fupcr ulcus e)us, curatus

cft.
decern
ncc hoc volo ut Hat, fed ut revcrt<tur rctrorfum decern gradibus.

lineis
:
8.
Dixcrat autcm Ezecliias ad Ifiinm
Quod
crit
11.
Iiwocnvit icaqu? Ifaias propbeta

,
figmim
funi
9.
Dominusnie ianabit die tertia templum Domini ?

,
qui.T
&
quia afcenfurus
&
Domiimm
rcduxit uinbrani per lineas

,
qmbus jam dcfcendcl/a.^^.i'.
rat in liorologio Ach.iz
retrorlum decern trradibus.
fignumaDomino, quid fadturus fit Dominus fermonem , quem locutus eft: Vis ut afcendat umbra decern lineis , an ut revertatur
Cui
ait Ifaias:
Hoc
erit
tempore illo miUt fierodach Baladan , ti-. lius Baladan , rex Baby lon'orum , litteras rr.unera ad Ezechiam audierat enim quod sgrotaflet EzcIn
n.
&
totidcm gradibus
>
chiao.
VuiGATA
1 5
.
NOVA.
Versio antiqua.
Non fiiit res qn.im non oftenderet eis 15 Ezechias in domo Domini, & in omni poteftate
fiia.
Lsetatus eft
autem
cbias,
&
,
oftendit eis
,
rum
qu.i;
&
argeiitum
&
adventu corum Ezedomum arooiatum , Sc aupigmenta vana , unguenra

in
,
Ki<rtn.uhifrf,
quo'jue
&
domum
vaforiim fuorum
&
omnia
liabcre poierat in thefauris fuis.

eis
quod non monftraret in omni poteftate
Ezechias in
Non fuic domo lua,
&
fua.
VuLGATA NOVA.
M- Venlt autem chiam dixitque ei Quid dixerunt viri ifti ? aut unde venerunt ad te > Cui ait Ezechias De terra longinqua venerunt ad me , de Babylone. At ille refpondir Quid viderunt in domo tua ? I f
Ifaias prophet.'
,
; :
ad regem Eze-
fauris raeis.
16. Dixit itaque Ifaias Ezechi*
Audi fermonem
,
Domini
I
7-
Ecce dies venient
& aufi.Tentur omnia

:
qus
funt in
domo
tua,
&
qus condiderunt
patres tui uf-
Ait Ezechias
viderunt
:
nihil eft
Omnia qu.-ECunque funt in domo mea , quod non monftraverim eis in the-
que
in
,
quam
diem banc, in Babylonem non remanebit quid ait Dominus.
VuiGATA NOVA.
1
Versio antiqua.
1
8.
Sed
& de
filiis
tuis qui
,
egredientur ex te
quos generabis , tollentur

latio regis Babylonis.
& erunt eunuchi in pa- &

: :
filiis tuis qui nafccntur e.x re, tollent facient eiinuchos in domo rejiis... ="
8.
Et de
H-cr.
'"-'"
'
cmt,
4- f. 1.
166. f.
19. Dixit Ezechias ad Ifaiam Bonus fermo Domini , quem locutus es fit pax Veritas in
19
Bonumverbiim,quod
:
&
minus
fiat
pax
&
locutus
eft
Do-
Ambr.d,u,.i.i.
c, 8,
fides in diebus meis.
4jfi. t.t.i.
diebus meis.
10. Reliqua autem fermonum Ezechia; , omnis fortitudo ejus , quomodo fecerit pifciaquxduftum , introduxerit aquas in nam , civitatem , nonne h,-cc fcripta funt in libro fermonum dierum regum Juda Dormivitque Ezechias cum patribus fuis , i
&
&
& &
."
1 .
21.
&
regnavit Manalles
lilius
ejus pro eo.
&
fepulnis ell in civirate nafles filius ejus pro eo.
Et dormivit Ezechias cum patribus fuis, lucKCJ.i.i.Jt David, cv regnant Ma- rig.iini.iiZ.f.
N0T.1E
J,
AD
Versionem antiquam.
t.
ni
,
Aix Aau'iJ' Tok AiMV juv. t- 1 5. f^r. Ot'jt it xo7o; oV k'z f'/'iÊc , &c. utin Vulg. jf. 18. Gr. Kai c'l vioi Qv ol sÊAft/ffcy7:u stc (jS y i\ 7;âh4-7'
,
Jf'
port verbum
19. Sic eft in Grxco , addita voce Ktf/t , T)m,i(eq. Dominus , quae dwi}. , Icco item
:
ni3j;,
E^ci'.of
Efi'ifvci
cV
TU
ex
c;KW
te
,
Ttf
iSaci/fw;
pro fiat , ifu,/i't, in Compl. yulsi^ ; in Mf. Alex, habclur awEfja, trrjuj, \oco ftirs , in al. vox utraque (Jcelt. *. II. Ad verbum c Gr^co , exceptis his feûifts ,
(j
eft
Bai(Awv;;.
ff
fitii
,
tui pti egrettu/nur in
tjiics getterit-
in civitate D.jt/rf
quae abfunt
practeiquim ab edit.
Us
capientur
&c. ut
Vulg.
Compl. ubi J
6Taj)ii Iv
^n ctoa^ Aii'/.
CAPUT XXL
VuiGATA NOVA.
I. r.ir.
I
.
Versio antiqua.
cum
raatris
35-
i_X
"% Uodecim annorum erat Manaftes

regn.ire ccepill'et
in
,
& quinquaginta quin:
que annis regnavit ejus Haphliba.
Jerufalem
nomen
fedecim annorum Manafles Inf/.Ca/.aW/;. ouinquagiiuafeprem annis regnavit in Jerufalem ls: nomen eracmatnsejus
eflet rex
i./Ûm
V-/ cum regnarer,
&
Eblibas.

1.
rex
, ,
It
In Gratco fimpliciter 110; , filius., loco cum ejjet Ai/;xa: , dujdiam , pro fidscim ; item ai'v'n ijuin^nc amies, 10 feptem annis , deleto "vcrbo erat,
1.
&
ante vocem matt is, pro qua xjii ny'fi, niatri, (icut *Ail/a , pro Ebjib,ts : Jn Compl. -ivi fiv'fli airi '>|,i, Yi* de Aucl. 1, dc promill', apud Proip. p. i6o. b.
Tom.
I.
liii
ij
,, , ,
620
lucif. Cut, ulifiif,
LIBER
VER
I I
IV.
REGUM.
i.
Cap.
Fecitque
XXI.
,
2.
Et
fecit
,
g.i.
Domini
O A N T Q U A. S quod maligniim eft ante confpetum fecundum abominationes gentium ,
VUIGATA NOVA.
malum
ta idola
gentium
in confpeftu Domini, jux* quas delevjc Dominus a facie
qnas ejecit Dominus a f.xc'ie tiliorum llr.icl. dellruxefat Eze5. Et xdificavit excella, qux a:dihca\ it facratium Baal chias pater ipllus
:
filiorum Ifracl.
5.
Converfufque eft
&
dilVipaverat Ezechias pater ejus
&
fecit
lucos ficut fecit
Achab
coeli,
rex
lirael
&
& sdificavit excel fa, qm 1. Vtr. & ercxit aras 5 J i'

:
Baal
racl
,
adoravit
omnem militiam
Fide Not. ad ^ feq.
.
& iervivit
iliis.
& fecit lucos ficut fecerat Achab rex If& adoravit omnem militiam cceli & co,
luit earn.
4.
Extruxitqe aras
:
in
dixit
Dominus meum.
5.
In
Jerufalem
domo Domini de qua ponam nomen

,
1. V.ti,
7 10.
.
5.
Et xdificavit facrarium in duabus ledibus doin
Et extruxit altaria univerfa;
militia; cceli
mus Domini.
6.
Et induxit
,
filios
fuos in
,
batlir
&
fecit
py thones
&
faceret
quod maligniim
fecit fculptilia
eft
augura' divinos multOS , Ut in oculis anima: fui

:
ignem
&
duobus atriis templi Domini. 6. Et traduxit hlium fuum per ignem

,
& arioma-
latus eft
&
obfervavit auguria
'
, ,
&
fecit pytho-
nes
" &
arufpices multiplicavit '
ut faceret
ut exacerbaret
7.
Dominum Deum.
lucorum , qux
fecit in
Et
do-
mo, quam dixit Dominus ad Dasid, & ad Salomonem filiiimejus. In domoifta, & in Jerufalem , quam elegi ex omnibus tribubus Ifrael ponere nomen meum in aeternum.
8.
irritaret eum. lum coram Domino , 7. Pofuit quoque idolum luci, quem fecerat fuper quod locutus eft Do- i. J?fj; in templo Domini ad Salomonem filium eius 7-^*minus ad David 8c in Jerufalem , quam elegi de In templo hoc ^'f^'^1
;
&
&
cuniftis tribubus Ifrael
ponam nomen meum
in _' ,
fcmpiternum.
Et non apponam pedem in

,
Ifrael
move-
8.
re
a terra
quam
eis
dedi
fed
fi
audierint
me
per
rael
de terra
Et ultra non faciam commoveri pedem Ifquam dedi patribus eorum fi ta,
:
omnia qui mandavi
eis,
&:
fecundum legem,
men
cuflodierlnt opera
,
quam mandavit
9.
puer mens Moyfcs.

:
&
univerfam legem
omnia qux pr^cepi eis , quam mandavit eis fervus

fed fedufti funt
,
meus Moyfes. natus

tes
,
Et non audierunt & quoniam \-alide afpereft Manalles, & feduxit eos Manaffes, ut facerent quod malignum eft , iuper omnes gen10.
9.
Illi
vero non audierunt

,
a Manafle
ut facerent
malum
fuper genres,
quas contrivit Dominus a facie tiliorum Ifrael.

10. Locutufque eft Dominus in jnanu rum fuorum prophetarum , dicens
:
quas abftulit Et locutus
eft
Dominus a facie Ifrael. Dominus in manu puero-
fervo-
rum fuorum prophetarum

1
Qua:
fecit
Manaffes rex Juda fimulacra

fecit
11. Quia fecit Manaffes rex Juda abominationes iftas pcflimas

,
Jer.if.
fecundum omnia qux

ante faciem ejus,
fuis:
1
Amorrhxus,quierat
fecit
fuper omnia
,
qux
fecit
fecerunt 4-
&
peccare
Juda in
idolis
If-
AmorrhrEi ante eum
&
peccare
etiam Ju-
dam
propter hoc hxc dicit
:
in
.
immunditiis
fuis
2.
:
Dominus Deus
rael
Ecce ego adduco mala in Jerulalem
&
in
I i propterea hic dicit Dominus Deus I frael Ecce ego inducam mala fuper Jerufalem Ju-
&
Juda
omnes
eorum
J 3.
qui audierint hic, tinnibunt aures utrxque.
dam
ut quicunque audierit
tinniant
ambs
au-
res ejus.
I }
.
Et extendam in Jerufalem menfuram Sa-
t extendam fuper Jerufalem funiculum

melius e Giaeco , nifi quod deeft eji , port mnpro ante corifpetlum , habetur cV c'^âA^cT; , in ecitlis ; ar in Compl. itiiitm , pro ejait , I'i^-fz , ut Jnfliil:!, quod etiam legicur in aliis. Vide Autl, op. imp. in Mdtth. horn. i. p. zi. b. feqq. If. 5. Ipfo initio Gra:c. habet Kal tV/rf^^- ' 55 "' vertit , deii\cle wjtujo^nse , 5cc. ut fup, hoc excepto,
V.2. Vix
,
lignitm
&
&
;;.
que hoc , to?? <!^:afiai ki/tbV, fatrihus eorum., ad verbum dedi ; deinde loco fed Ji audierint me , & ieqq. iic kktx oraâv thc 170TiKS; (^vôii^fii 'csa.i'ix ooct i'ûnfânvv ?Mr , hV ;V=?iV<t7o a^fTs?? o J\y?>o'? fn/ Mîjf ch?' qui modo cuftodtent omnia quxcunque mandavi , fecunditm omne mandatum, quad mandavit eis fervits mens Moyfes, At in ed, t? tsoisu icxtcc rnxvltc Compl. ita -jrhviv suv (pv^dûrl xi
: ,
;
ierii5s S'fctxsiitici/
erexit
altaye
pro ndijicavit fura-
ivilii^xt^w fTC?;,
9
xTa
-TCcirlx
tq*
vajjiQi ,
Ir
f/e/f.â?
riiim.
ccuTZit;
roar;
&c. ut fup.
:
tegio
proxime, omilfo if. 4. intamen iic habetur Grce Ka) a'xo/<i'/<9 ûoix.w Kvfm , cu^ EiVei** 'Ei* 'iffi^fiaMiû 3"i!Cw to las't^CoK oVo/ya /<y. E' adijicijvit altare in domo Domini , /ictit dixit : In JeritjaUm ponam 7iomen meum. Delude lie Kai ^v^'ior.TA'îiii '^xcn Ti? dXmxfî T^ v'f^v^ tV , 6cc. Â.oSof^v.'ii it adificitvit altare omni nulitijt c(e!i in , Sec. ut lup.
If. 5.
;
Ita Lucifer fubjungit
qui
li/
Et non audierint , fed apetto Tf". Q. Edit. Lucif. hab. mendo,quod correximus e Gr. I'xicaf ab ecdrm autem Gr. abfunt ifta , 2J quoniam valide afpernatus eft Manajfes i item infra ad vocem mahgniim , additur tr o.p6a;^,ucr^ Ktablque verbo efl , nee non voce f.K, in oculis Domini , omnes , poll fuper ; Icco veto abfiulit , lie , gfxnci delevit
,
&
pro Ifrael,
Ita in
!jij:r
,
'Ufxtt!^
filiorum IJiael.
t.6. Gratce variint multa, nempe feqq. traduxit in igne , loco induxit TTvpl ,
J\.,yi
it
'>
in ignem
t
mox
lie
,
ita,
jt-
xah;/ oh'ê/q
;
k,
ci-jinX^tln
,
ariolabaiur
nugttrahatiir
exinde loco pythones

Ka
JJ ^'''Jincs
muhn
&c.
excepta voce Ai?uir, ferverum^ loco puerorum ; in edit. Compl. sxiS on ; extremo conltanter additur >i'iUY , dicens , poll vocem p:ophetarumM ir. II. Infrontc loco qux, Gr. habet 'A9 Sr "(.x , Pro
If. 10.
Gtxco
/cwVa; l-Try^vhvvi li -sroifrf , detitha^ gnofias multiplicavit Jaaendo , demto ieq. efi ; in Compl.
T;ê/H
,
lis
ôiÔKi
;' ,
denique loco anzma fua ^ habetur Kt'piV, Domi-uja^p'y.V; at'Toi', ad trritanduin eum ^ loco ut txacerbaret Dominum Dertm, yf. 7. Grxce , nil dhTimile , praeter feqq. eaque levifTima, Kati iiuxsTo -/M/TTOK T? a\e^? , Et pofuit jculptile /a , loco t fecit fculptilia lucorum, detrailo Ieq. qux feat , policoque , qua , pro quam , ultimoque , j, C>i5ii fii lit
:
ut
&
quxcunque i exinde \oco /imtilacra , fic , tk ^J s><Cyuxix TXVTX TX 'va.tKfX , ahcminationes has malas , ut & aVo Txflast , ah omnibus , loco fecundum omnia ; at in edit. Cumpl. xn-a srn'i'-t 'iis-x- demum pro qui erat ants
iiMZ,
in leterponam in fitulum, \oco fonere tmm; ir, Compl. Cjh'x/. v. 8. Grxc. habet t? (â.>tVaat rw -cro/a 'IcoaH^ , commtvere pedem Ifrael, loco pedem in Ifrael iiieverc , addit-
pro /afaciem ejus , iimpliciter o c/UTjjSEf , qui ante , da , xai' 75 TJ> liixr , etiam Ittdam. f. iz. Grc. hab. ipfo initio ix tTi'? , nen fic, loco propter hoc ; item infra pro adduco , (psfu , forto , paulo'liJ'cu , pro in Juda : que port sV. , fuper , pro in , loco vero feqq. omnes..... utrxque , lie, mte jtwo? dm/orIm vx'H xfipi-Tifx Tx UTX xv-S , ita ut omnis audienlis
&
&
tinniturx fint
ambx aures ejus. f, 15, Hoc unum a Grsco diCfert, nempe fubfinem.
: :
LIBER
VULGATA
SaraarL-t;
,
IV.
:
REGUM.
marix
NOVA.
Cap. XXI. ERSIO ANTIQUA.

:
621
1-/. Cat, uhifufi
nifalem
& pondus domus Achab & delebo Jelicut dcleri folent tabula; & delens ver:
tam
6c
in
, cSc
ducam
in
,
crebrius llylum fupcr faciem ejus.
14. Dimittam veroreliquias ha;redkatis
mes,
tradam eas
vaftitatem
manus inimicorum
ejus
eruntque
&
in raplnani tuiiiilis adverfariis
pondiis domCis Achab , dclebo Jenifalem , quemadmodum deletiir buxum de pofte, ante facicm ejus. 14. Etdaboeosin manus inimicoriim ipfius eiunt in direptionem, <Sc combuftionem omnibus inimicis eorum
&
&
&
fuis;
perfeveravermt irritantes
ii
eo qu6d fecerinc malum coram me , me ex die qua egrelfunt patres eorum ex jgy pto , ulque ad hanc
I f
. ,
&
quoniam projefti funt de poft me , erant 1 5 dcexaccrbantes me , ex qua die Cxieiunt patreS eorum de terra ^gypti , ulque in hunc diem.
.
&
diem.
inf.i^.
*
16. Infuper
&fanguinem innoxiumfuditMa,
16. C' 7-3
nades multum nimis
donee (mpleret Jerufalem

fuis
,
nia qua: fecit,
Et C3Etera verborum Manaffe, quemadmodum peccare fecit

funt in libro
& om1 ft ael
ufque ad OS
care
fecit
ablque peccatis
,
quibus pec-
Judam
ut faceret
malum coram Do-
nonne harc fcripta rum regum Juda?

17. C' 6.3
verborum die-
miiio.
17. Reliqua autem

univerfa
cavit
,
qus
fecit
&
?
peccatum
fermonum ManafTe , & ejus quod pecfermonuin
Et
ccntium
fecit
fudit
multum valde ,
:
quemadmodum fanguinem irinoufque dum impieret
nonne hsc
dierum regum Juda
18. Dormivitque Manafles
cum
fua;
,
patrtbus fuis,
in
& &
fepultus eft in horto
domus
horto
Oza
Jerulalem fupe'- os extra peccatum , quod peccare Juda , ut ficeret quod m.ilignum eft in confpeclu Domini Bei. Et dormivit Manafles cum patribus fuis 1 8. &: regnavit filius ejus pro eo.
19.
regnavit
19.
Amon
films ejus
pro eo.
erat
Viginti
duorum annorum
:
Amon
Ciim effet annorum viginti duos
Amos
ciim
regnare coepilTet
in
regnavit
falemetli
Jerufalem
quoque annis nomen matris ejus Mefduobus
filia
Haras de Jeteba.
VuLGATA
io. Fecitque
NOVA.
i 4.
malum
in
confpedu Domini,
licut
PercufTit
autem populus terrs omnes , qui con-
fecerat Mana'Tes pater ejus.
juraverant contra regem
Amon
&
conftituerunt fibi
II. Et ambulavit in omni via, per

laverat pater ejus
fervierat pater e)us
2.
:
quam ambu,
fervivitque immunditiis
,
quibus
&
adoravit eas
regem joliam fiUum ejus pro to. 5 Reliqua autem fermonum Amon qu=e fecit , nonne hic fcripta funt in libro ferraonum dierum re2.
.
1.
&
dereliquit
Dominum Deum patrum fuorum,

fervi ful
,
gum Juda
in
non ambulavit in via Domini. Tetenderuntque ei infidias 1 5 fecerunt regem in domo fua.
.
&
i6. Sepelieruntqueeura
zG
ejus
F'de Not,.
pro eo.
& inter-
fepulcro fuo
:
in
horto
filius
Oza
&
ut
regnavit Jofias
NOT^ AD VeRSIO NEM ANTIQUAM.

ante, pro quo fie, o a'jaSas-fci i-TrampieVJ , Nobil. alabnjirttm qnod abflergitnr C( convertnnr fiiptr , &c. in edit. Compl. t -ûi,!'^/ 7raAE(pc/< aVo -urpoccuîr , i. e, tiibclia cblttterata , feu
huxitm de
J^
pojle
(UE/o;
v-xloL^fi pslai
erafa
; enimvero anciquitus Scriptores in buxo elementa formabant ob materij: lirmitatem. Vide Corel, not. in lib.
148. d. if. 14. Hjec antecedunt Gijcce Kai xTr;r^'iafiXi to i/ttoM:/^fix th; -/.Mipoôfxia.^ fâ , Et expellatn rejidttitm hxredita:
2. Conllitut. Apoft. c. 12. p.
apta quaedam continuatio ac feries verboex alio fequatur , omniaque inter fe apta coUigata videantur. In Grxco , liis duobus verfibus pauca dilTimilia , nee magni ponderis , nempe t. 17. loco qtiemadmadiim peccare fecit IJrael , eft j, m xf^XfTlx av-ri it iiftccplit , ig peccatum ejus quod peccavii , infra to'.? ^0:OJ^!W/, regibu! , loco regum. Item fcquenti if-. 16. vaibi eft
quinimo
rum
unum
&
&
riant ifta,
i-aarn;
,
initio fcilicet,
Ka/
y;
ic'fj.a
dflum ;i.tx'i
Ma-
lis
mix.,
qii.E
omittuntLir a Lucif. reliqua quadrant praeter

,
feqq. tja.fxiS
wQw
tradnm
-sTpoi-o^tii.
,
pro dabo
,
,
item uTwy
,
fttormn
loco ipjtm
ij^fjKS^H
&
,
fi*^
tn p)\sd,%m
loco combltj}ionem
egrejjio pabttli
ad verbum
Pro
a.vh
pabKLitio efl
feu
cauita
sa
fcilicei
ciun pabulatiim txumiiiit mililes.

his
,
Tf. I J.
ijittmiam projrtli funt de pofl

-srornpoi'
me,
Gr*cc
t^v
eâ s-ttqIwx^ to
tV
0'f6^^,ci";
^y
pro eo quod fecetttnt malum in oculii meis ; exinde loco drexacrrhantes , fie , aanfyltfitTa , irritantes , ut pro exsernnt , î('/a>oc , eduxt , pro terra jigypii , fimpli-
&
&
citer
E*
h'nvTUt
17. \6.
ex Mgfpte.
ferum
Ordo verfuum hk invertitur apud Lucipoflponiturque verfus i(5. verfui 17. Nihilominus in Graeco Vulgatjc ordo fervatur utcunque is fueni, noftra parvi refert , cum nil detrahatur de rebus aut
tt.
fenfu. Luciferiana
tamen dilpofitio non parum arridci, hacenim femel admilfa, orationis membra fatis cohseient
Etiam fanguintm innocemem eff'tdtt M.inajjts , loco Et quemadmoditm fanguinem innocentium fndit : exinde w; ETT^HOE ro^ E;'? SOfJ^ct.' -TrAHK Vo Tc^v a/.ictf^tZ^ a.vT^ wv , &e, qitoadufque implevit os ad os : prater peccata fua . quibus, &c. loeo ujque dum impieret /aper OS : extra peccatum quad Sec. demum fie , cc titpia^jn^Ti , in ocutis , pro in confpetlu , detratlis praeced. voeibue , quod , Sc eft , ut & ultima Dei. If. 18. Graec. poft hoc , patribus fuis , addit sTa'9 cV TW KMTTW Tif oiVi- oivrv , cV XMXw 'Ot,oL , 1^ fepultus efl in horto domus fttx , in horto Ot.a , iieut 'A/ô!; poft regna~ vit , Mf. Alex. 'A^ficif esEtera ut in Lat. fup. Tf. 19. Gr. 'Tio; Ei'jioa j, Auo ir^t 'Afiui, &e. Filius viginti ^ duorum annorum Amos , Sec. ^. z6. Ab his , dormfditque cum patribus fuis , initium ducit hie f. i(5. in Mfs. German, n. 7. *cCorb. n. 5. abfunt autem ab Hebr. 8c Vulg. fieut a Grco , in quo limpliciter, Ki ihcf^wi dinif , &c.
fc'
jc,
^^^
<522
LIBER
IV.
REGUM.
NOVA.
:
Cap.
XXII.
CAPUT
VUIGATA
t.Pur. 54.
I.
XXII.
!em
Cto annoram eiat Jofias ciim regnare coepiffet , triginta & uno anno regnavitin Jerula-
nomen
matris ejus Idida
filia
Hadaia de Be-
fecath.
Versio antiqua.
1.
5
Vu
mino
tris
,
L G aT A
Ir,r.r,i/.rfr
p^r,.
i,:
De.
d,h
ajo.f.
confpeaum 2... Fecit quod reaum eft ante Domini, & nmbulavit in via patns lui David cc non decUnavit dextra, aut limftta.
Fecitque quod placitum crat coram Doambulavit per omnes vias David pa-
&
:
fui
non declinavit ad dexteram
five
ad
fi-
niftram.
V
5.
fit
I.
G
,
AT
-mi-
nova.
,
Anno autem oftavodeclmo

, filii
regis
JofijE
,
accipiunt
8.
:
fed in poteftate habeant
in fide.
rex Saphan hlium Aslia
Meffulani
fcnbam
Dixit autem Helcias pontifex ad Saphan fcrllegis reperi in

,
Domini , dicens ei magnum ut con4. Vade ad Helciam facerdotem fletur pecunia , qui illata eft in templum Domini fluam collegerunt janitores templi a populo tabris per praôlitos domus Domini: 5. deturque diftribuant earn tiis qui operantur in templo qui
teinpli
,
bam Librum
9.
domo Domini
deditque
i.
fm
Helcias volumen Saphan
qui
&
legit illud.
,
$4. 14.
tiavit ei
tui
Venitquoque Saphan fcriba ad regem &renunquod prajceperat & ait Conflaverunt fervi pecuniam , qui; reperta eft in domo Domini & de,
; :
&
derunt ut diftribueretur fabris k pra;feais

pli
opemm tem-
Domini
ad inftauranda fartateita templi
Domini.
10.
6. tignariis videlicet
&
csmentariis
&
,
iis
qui inlapi-
terrupts componunt
&
ut emantur ligna
&
des delapicidinis, ad inftaurandum templum Domini. quod 7. Veruntamen non fupputetur eis argenram
Narravit quoque Saphan fcriba regi, dicens l Librum dedit mihi Helcias facerdos. Quem ciim legiflet Saphan coram rege
Versio antiqua.
Imif.Cal.tthifiif.
VUIGATA NOVA.
li-
II.
Et fadiim eft,
,
bri legis
audiffetiex vetba conlcidit veftimenta fua.
cum
II.
&
audiffet rex verba libri legis
Domini,
fcidit veftimenta fua.

, AhiSaphan, AchoborfilioMicha, & Sa-1 fcriba ,r:_ r_ _ __ ,. phan r.-L- , <>. Afais fervo regis , dicens
&
Al\z. Et mandavit rex Helcix lacerdoti , cllinx filio .loiapliat, 6c Acllilia; filio Melchix, Joasfilio regis, dicens: Sapham fcriba;,
&
li. Et prajcepit Helcis facerdoti

filio
&
cam
1
&
&
&
,
Quxrite a Domino pro me , & f>ro omnibus Juda , de verbis libri hujus invenci quo1
;.
Ite
&
confulite
,
Dominum
fuper
,
me
&
fuper populo
&
fuper omni Juda

;
de verbis
niam magna ira Domini accenfa eft quoniamnon audierunt patres noftri
hujus
14.
,
in nobis: verba libri
voluminis
ira
iftius
qiiod inventum eft

eft
magna entm
quia non au,
Domini fuccenfa
contra nos
libri
iecundum omnia
Et
abiit
fcripta ut facerent.
dierunt patres noftri verba

rent
hujus
ut face-
omne quod
,
fcriptum
,
eft:
nobis.
,
Ahican,& Helchias facerdos, Joas, ad01damprophetifâm,uxorem Sellx, filii Tacuellarum, veftis cuftodem , ipfa habitabat in Jerufalem: &; locuti funtad earn lecundiim iixc.
Saphan,
&
14. lerunt itaque

,
Helcias facerdos
,
& Ahl,
&
&
cam & Achobor & Saphan & Afaia ad Holdam prophetidem uxorem Selium, filii The,
cua;
filii
Araas cuftodis veftium

:
* in Jerufalem in Secunda bat "' '-''' - '^-'earn.

1
' locutique
dicit
qua? habita-
funt
ad
15.
Et
dixit eis
,
Hxc dicit
Dominiis Deus
If-
5.
Etilla refponditeis
:
Hkc
,
Dominus
.-;d
rael
Dicite viro
qui milit vos ad
me
Deus
Ifrael
Dicite viro
dicit
qui mifit vos

:
nie
Dominus: Ecce, adducam mala fuper hunc locum , & fuper inhabitantcs in cum , fecundum omnia verba libri hujus , qux
16.
Hxc
dicit
Dominus Ecce ego adducam & fuper habitatore mala fuper locum ilium ejus omnia verba legis qui legit rex Juda
16.
, ,
:
Hkc
legit rex
1
7.
Juda: pro quibus dereliquerunt
7. quia dereliquerunt me AD NoTÊ A D VerSIONEM ANTIQUA M.

,
'""
me
& facrificaverunt
,
IJ'.
2.
pro
a7ite c on
Grxce, deed: quod pedum ^ Icgimr f

:
initio, ut
cV
&
^
feq.
eft : ;
dein
at in
poft accenfa
fre
CO
,
,
loco vero feq. ijupni.im

(
habetur
t-V?/) y
arpW^^tiq
in ocuiis
emnt
exindc huic vocit'irf, praeponitur -cracji , pro declinavit , habetur dijisvi , rccejftt , detracto pofito i, , pro atit ! at in Mf. Alex. prttced. (S , Compl. X. Vide Auct. 1. de promilf. apud Profp. p. 159.
Compl.
,
e%wVici'
&
&
&
Compl. iih: ; ) demum loco feciiiidSim omnia ut facerent , lie, t? -cjci^rf va '^civla. tec '/i~ it,u/:'r.-i xaS' I'â , ad faciendum fecundum cmni.% quit -/f fcrij>ia fitiit fu[er aoj; in Compl. w uuiu, in eo , [oco fiiquod
in
per
iios.
e. feq.
f.
II. Lucif. prsmittit ifta .Item
infa, pofteaqiiamdo-
14. Rurfus hic variant nomina in Graeco ; fcilicet pro Ahican , 'A^'loco Helchias , habetur Xt?xlx; ,
if.
&
mos rddificazit Domini , fjj fictydoi mijiffet leys librum eld regem i deinde qu^ iu Lac. fup. lifdem etiam Grxcum
xc'y
turn fequimr
'AxoCoi/i, deinde
i.
^.a-rfir
pro
quod hab. a'; iixKCsi' , ut andi'jit , loco liim i , verbo Aiifff^s , difcidit , qu3e tamen conjunclio abeft a CcmpI, t. II. Variant nomina in Graeco , fcilicet Xsm/k , loco Helcix , 'Ax'K-ciiJ. , loco Alchmx , Xaicfat , pro Jojaphat , 'AxoEwf 5 loco Achilix , MiX"-'!* i 'oco Melchix , Xc.-Ttipxt < pro Sapham , 'Aoafi denique , vel ut in Mf. pro fiAlex. 'IaJ , pro ]oas , ftaumque .A-ir am , ferzio
confonat
audiffet
, ,
nili
praepolito
Saphan, (Ml. Alex, bene Sa^;:' ) "cm 'AoKias , pro Jua;, paiiloqtie poft loco uxorem Sellx ,f Hi Tacuellai-um, lie , I'lS 'Af k; , matrem Sellem filii fiVTifcc XsMifi vX @;>i.vit Thecuan , filii Aras ; hoe addiro , cV rii MctatS , poft if ix^nlem, detrado vero fecundum hac , in fine. Ml. Alex, cum
,
editt. Aid. Sc
iio.
Tf'.
Compl. habet fup. yvrxltcx, loco /xinspi'.. Si Aid. addit xctra rarTH in fine, cum Lucif. t. ly. Ita in Gr,co , veibiim pro verbo. f. 16. Similiter Graecc , nili quod pro adducam, eft his, iyu s'-TTccyi.! , ego adduco , detrafto in , ante earn , ut
&
ij. Grsc. initio hab.
As^ts
iii.Z,intUxh tov
Kt>'p
fecundiim
i'.
&
hujus.
f)
irif\
J,
ieeft
-rm >l-/ait T? , port 'IkVb-
&c. ( In cditi. Aid. & Compl. exinde in Or. Vatic, toUilur eft ,
cor
17. Edit. Lucif. male intenderunt , legendum fufpimcenderum , liquidem in Gr. ell ={vy.'.'-v, V'cl ut in Compl. 66f|i'5i' , adoliverunt i turn pro ^ exaceriit'de-
LIBER
VuLCATA
Am alienis
nuu'n
,
IV.
RE GUM.
V
in
Cap. .ap.
E R
S
1
XX 11.
A N T
I
225
A
NOVA.
cundis operibus ma^
()
y U
irritantcs
:
mc
in
lu.iruiu
,
&
fuccendetur indignaUo
mca
non extinguctur. 8. Regi aurem Juda , qui mifit vos ut confuleretis Dominum , lie dicetis H.-cc dicit Dotniiius Dens Ifiacl Pro co quod autlifti verba
: :
loco hoc
&
runt diis alicnis , cxaccrbavcmnt me in opcri- Ltni/.Cal.uhifufi bus maiuium fiurum incenla eft ira mca in hoc loco, 6c non exringiicriir. 18. Et ad rci;em Jiida, qui mifit vos iirqui:
&
&
rereris ^
Domino ,
lliacl
:
hx-c di.etis
Ha;c
dicit
Do-
minus Dcus
Verba mea aux
audifti
voluminis
tns es
& perferrimm eft cor tuum & huniiliacoram Domino auditis fermonibus contn locum ilium, l<c Inbitatores ejus, quud vi19.
, ,
delicet hcrciit
fcidifti
in
ftupoiem
,
&
in
malediitum
vcftimenta tua
,
&
flfvifti
coram mc
& &
8c
rcveritus cs a facie mca, quia audifli quat 1 9. locntus lum in loco i(lo , inhabitantes in illo, fieri in Ihiporem in malcdidlionem :& fridilti \elhmenta tua ploraftiante conl'pedium , meum , ego audivi , dixit Dominus virtu-
&
&
&
& &
ego audivi
colligeris
ait
Dominus
,
tum
in
zo. idcirco colligam te ad patres tuos
ad fepulcrum tuum
tui
deant oculi
non viomnia mala qux induftuius lum

pace
,
ut
fuper locum iftum.
m
rttnty fie
efl
,
propter hoc cto colligam re apud patres colligeris acl fepulcrum ruum in pace, non videbunt oculi tui omnia mala qux ef;o inducam in locum ilUim, lliper inhabitantes
:.o.
tuos,
&
&
&
iilo.
NoT>E AD Versionem antiquam.

oVw;
'srapopyicaici
-,
ut irritArent
fCH
,
&
pio
triceti'a
ira
mea,
;
?/.>.a,-M_.f]xi
^vôi
JuaciiJetiir
wdigua-
c^teia ut in Lat. lup. If. 18. Grscum non habet a Domini) , fed Domiiirim; exiade addit -irfj; itok, arl enm
tio mc.i
tw Kvfia,
,
qiuzcunqiie locutus fiim fiiper hciim iflrim , fnptr inhti' biiauies emn , ut jvit perdiiimem J<r in m.iledidioiiem : di/iidifii, &c. ut fupra, excepto uno as-/<, JS dicit^fio dixit , dcmtaque ultima voce fabanth feu
verbo
</;''-'
1. 10. Gr. ipfo

"
initio hab. cu'x STt^j

>
cet:s
tollicque wi'.i
port zTri>a. Similiter

H^tt
cura pro mortuis , to, 6. 526. f. Ifrael : Verba mea qux andifli ^ &c, D. 19. Aug. 1. de cura pro morr.
git
;
apud Au?urt. de dtcit Domitim Den!

$l6.
f.
^r-î^m'
te;
ill
gam
O ML
virtntum. non fie : mox
ita,
'"' apptmo
te
A.ex.3ced.A\d.
loco propter hoc ego colli' deeft,V'; loco autem ho

,
to. 6.
(icper-
Et
vertf.ts es
, :
a faeie
Jitm de ifio hco ill malediih fit

confpeclrt
qui
mea cum commoramnr in

,
audijli qn.t iocitun

eo
,
ut deferatur
mep
oT(
, 5 fle'jijii in (J cmfcidijli veftimenta dixit Di>minits jabaoth, Gr. e^ô a-fdivi ,
ma
videbunt oculi tui, ita in Vatic. al. s'x optiJ-.f' a Toft ip^x>,,u'jX; Qn , non afpiuetur in ocnlis tins , ftatimque cV tS51 To;t xJiii.r; ols evi) ufii fTxyai cVI toV toV îm i. e. in omnibus malts qux ego tpfe additco jupir locum hum
,
&
pra;termi(1is leqq.
CnipK
na.ia. i'
iir\
y/v"'
t,'
inhabitantes in
i-\sv'cj
o,'
illo.
Edit, vero
iriy'la
hab. ut lup.
ip'.ii^nu
H-xaM cfin H KccpS tz [^V t <j syeipKirni 0.110 irÂlex, addit Kiflv, Compl. ^k) to"; nxiCct; i^.cc sâ'^noa s-cri tok totok tUtov , f. fVi Tfe5 s.oiKify/ctg ctursr. il; a.(p:'.y,'iflmi ( Compl. -,i!s^xi { Compl. cV iviu) ti^ axTciêiv' k. AieppnÂi;, Sec, Nobi\, fropterea quod IJ.'iy K
tu-!r\i
Ar& wK
C.^:
li
lyx
i-itxriu
additque in fine
.
cum
edit.
1.
Aid.
fM.''.
THi
y.K/ouS'r'/ cc;
aWoi
f.
Similiter
apud Aug.
de cura
pro mort.
patres tuos
to. 6. filS.
,
apponeris
Non Jk : ecce ego apponam te ai cum pace , J 0 -jidehunt oculi

induco in locum hunc
f^
perterritum
ejl
cor
tuiim,is
conf'ifus es
it
facie
ut audiftr
tut omnia mala --tommoraniuy -
qux
--
ego
qui
CAPUT XXII
VULCATA
1.
I.
NOVA.
quod
dixerat.
Par
I.
I? T
1.
renuntiaverunt regi
:
Qui
34- i8.
1 J milit
fenes Juda
&
congregati funt ad
eum
oinncs
&
Ve RSIO AXTIOUA. i.p T refpondit regi verbum. Et millt rex Jo- tuaf.Cai.i.d, Hi lias & colleglt ad omnes presbyteros ""'P-'"- "Df.
:
l"e
rf/,
Jerufalem.
Juda in Jerufalem.
Domini
,
150.*.
Afcenditque rex templum

viri
&
ri
2.
Et afcendit rex ad
,
Dominum,
omnes
Juda
univerfique qui habitabant in
Juda
Jerufalem cum eo facerdotes & propheta; , omnis populus i parvo ufque ad magnum legitque cunAis audientibus omnia verba libri fixderis , qui in\entUs eft in domo Domini.
:
&
&
(acerdotes
&
levitx
& omnes vi& omnis po:
pulus a pullllo ufque ad majorem &c ledt rex in auribus populi omnia \erba libri teftamenti qui in\ entUS eft in domo Domini,
5. Et ftetit rex ad columnam & difpofuit teftamentum quod inventum eft in domo Domini , ante confpeclum Domini , ut irent poft L~)o:
5.
Stetitque rex fuper
gradum
&
,
Fcedus per-
cuffit
coram Domino,
ut ambularent poft
Domitota
num
nia,
&
cuftodirent pr vcepta ejus
& teftlmo,
&
csremonias,
in
omni corde
& in
,
minum,
ficationes
anima,&
pafto-
fufcitarent verba foederis

:
i'lujus
qua;
fcripta eran.t in libro illo
acquievitqae populus
&
& obfervarent mandata ejus & tefti& prxccpta ejus, in tOtO COrde fuo
,
tota
,
anima,
ftatuerent omnia verba teftamenti

:
4. Et prxcepit rex
Helcix
,
cerdotibus fecundi ordinis
pontifici & fa& janitoribus ut gno & facerdotibus fecundariis NoTjE AD Versionem antiquam.
,
,
fcripta in libro ifto tranfivit omnis populus in teftamentum quod difpofuit rex ex libro. 4. Et mandavit rex Helchix lacerdoti mairtius
, , <Sc
&
cuftodientl-
Tt. I. Ita Grarce, excepto vesboi7ce\-f>i-ixy , retutermit, ^to^rejpondit , omilfo nomine Jo/ias , quod tamen Compl.
teiinet
loco veto
m Jerujalem
oiye
lie , j,
lipmco.yfi
i^
Jerujt ircci;
cujlodiendi uti fup. t? aeaviSai , pro ut Compl. orsfenfimjti- ( Mf. Alex, retinet >i , ante ipi'iûariy, cum Compl.) exinde additur tv , ad âoifi'Xtâriit ,
,
,
trent
falem.
rufict, feu teftificationes
vel tejiimonia
,
item loco prxcep'

fola
VT?
,
1.
Gr. K)
,
Cn
01
âctMu^
,
sii
ciMy Kvpiit
ta
leg.
</Vt)caiyâ:7a
;
JMflifcatianes
Compl. hab.
,
ety^p *Itj/a
K. at
vcoLyh^
K.
y.xli/Dt^y'ii^ cv
K,
IfptcaMi;^ jUet' dujvoto;
CTf c?a7â7a
pro
toto
vero
&
lota
fie
^11:11
omni
ispsT^
,
u
i.
tup-H^VTesi
irai
k-tto
/.iiiCp^
icii^
fis'/ciMi
Sec,
e.
Et ajcendit rex in domiini Domini,

oinncs habitantes
^
eo
omnis vir Juda ,
in Jeriifilem
.1
cum
omnis populus parvo , , ufque ad magnum ; reliqua quadrant , nili quod deed rex ponirur etu~-2y , eorum , loco populi.
Jacerdotes
prophet.^
^
,
pro ft.uuerent , ri sirxs-vaxi , erigerent , vel erigendi , ablque feq. omnia, proiw libra ifto , fie , ;Vt TO îCîoy T?To , fuper Itbrum kunc ; loCo vero /rj///i;:>r in teftamentum, ita, >v cr tjV jViafi; jt
recle in
Compl. hni
demum
&
&
ftetit
in teftamento
omillis feqq.
quod
difpofuit rex'ex
libro.
Jf^.4.
f.
5.
Abfuiit
it
Dotnini, ficut
y,
Grjjco irta, quod inventum eji in domo ante obJerv,trent , pro quo habetur t
Grseee legitur
,
t Xsmus,
,
loco Helcl>i.t; item

, (
^yi îvlcpiitttii
fecundi erdinis
pro fecundariis
in
6 24
Jiutsf.Ctl.fUfif-
LIBER
&
IV.
REGUM.
&
que
militi.-c
Cap.
XXIII.
LGATA NOVA.
Domini omnia
,
VerSIO ANTIQUA.
, Ut ejicerent dc domo Domini omomnii valA, qux fecit ad Banl, &: Alcia, combuUlt ilia foms extra Jeriini mrlitia: coeli convalle Cedron, (Scllimplit cineiesilfalem
bus ephod
projicerent
de templo temple
fafta foerant Baal

cocli:
&
in
luco,&
Eetlii vafa univerfx 49'

,'
&
m
,
convalleCedion,
thel.
combuffit ea foris Jerufalem in tuiitpulverem eorum inBe-
&
iorum
&
fparfit in liviim
& abiit in Bethel.
5. Et combullit lacerdotes , quos conftitiierant reges Jiida ut incendeient in excelfis civitatum Juda,(5c circa Jerufalem incendebant Bdali , omni militix cocli. loli , Sc lunx ,
:
&
5. Et delevit anifpiccs, quos pofuerant reges Juda ad facriticandum in excelfis per civitates Ju-
da
&
incenfum Baal
6.
& in circuitu Jerufalem & eos qui adolebant & foli & luna: & duodecim fignis, & omni militia; coeli.
,
;
6. Et extulerunt de domo Domini foras Jerufalem in convalle Cedron , & extenuavit cine-
Et
ibi
efferri fecit
ras Jerufalem in convalle
rem ,
bis.
7.
&. projecit in
monumentum
filiorum ple-
eum
7.
&
lucum de domo Domini foCedron combufTit redegit in pulverem , & projecit fu,
&
per fepulcra vulgi.
Et extraxit
mo
ad
8.
Domini
ilolas.
illorum , qui erant in doquorum mulieres otHciabantur ibi

filios
Deftruxit quoque .-ediculasefFeminatorum,"
qua
res
8.
erant in
domo Domini
pro quibus mulieluci.
texebant quafi domunculas
Et introduxit omnes facerdotes ex civitaticoinquinavit fanfta , ubi incendebant bus Juda facerdotes , de Gabaa ufque Berfabee &. delkuxit excelfos illorum
:
&
Congregavitque omnes facerdotes de civita-
tibus
Juda
& contaminavit excelfa

,
ubi facrifica:
bant facerdotes
truxit aras
civitatis
,
dc Gabaa ufque Berfabee

in introitu oftii
& def-
portarum
Jofue principis
JM.
Ill,
i.i/
10.
Etcoinquinavit
:
Phem, quoderat
in
Cepe-
quod erat ad liniftram porta; ci\ itatis. Veruntamen non afcendebant facerdotes excelforum ad altare Domini in Jerufalem fed tantiim comedebantazyma in medio fratrum fuorum. 10. Contaminavit quoque Topheth quod eft
9.
:
quoniam perduxerat quifque filium fuum & filiam fuam in ignem , Moloch. Abflulit quoque equos , quos dederant reges Juda, Soli , in introitu templi Domini juxta exedramNathanmelecheunuchi , quieratin Pharurim currus autem folis combulfit igni. Aitaria quoque , qua: erant fuper tefta coe1 2. naculi Achaz, quxfecerant reges Juda, & altaria qux fecerat Man.lfles in duobus atriis templi Domini, deflruxit rex & expulit ilia inde, &
1 1
: :
nam
in
convalle
filii
Ennom
ut
nemo
,
confecraret
fi-
lium fuum aut filiam per ignem

1 1
Moloch.
projecit cineres illorum in torrentcm Cedron. 15. Et excelfa, qux erant in Jerulalem ad dex-
teram partem mentis AmifFa, qux xdiiicaverat Salomon rex Allarte limiilacro Sidoniorum ,
NotjE ad
tdit.
& Versionem antiquam.

y
quoque equos , quos dederant rein introitu templi Domini juxta exedram Nathanmelech eunuchi , qui erat iu Pharurim currus autem fobs combulfit igni. II. Aitaria quoque, qux erant fuper tefta ccenaculi Achaz , qua; fecerant reges Juda, aitaria qua; fecerat Manafl'es in duobus atriis templi Domini, deftruxit rex & cucurrit inde, difperiit cineiem eorum in tonentem Cedron. 1 5. Excelfa quoque , qus erant in Jerufalem ad dexteram partem mentis OfFenfionis, qua; s:dihcaverat Salomon rex Ifrael Allaroth idolo SiAbftulit
,
ges Juda
Soli
&
&
3.
^tg.
1.7.
Compl,
fa?|Uo?
,
ToT? f^cv'/tf'.vvci \)
Cuhtndi ^ro
,
tphir!
habetur
:
ra,
TOK
ci'jtoi'
in Aid. Aai";
To>y tsL^c^r
y
lit
id eft, foniiiis
ejicerent de
;
ji.uera
apud Nobil. Hmin
denique loco excrlfm ilhrum , ita. domttm portarum y &c. edit. Compl,
)
exinde loco
>rt ,
tdiicere de tetfiplo
loco
ijtfx
domo , lie , ry ii,artoiûv ex ry i-ay*, pauloque port t <?E7rc;HyU;V tw , JitC' fecit ady ( fola Cumpl. a ='7rc/i;ffai' ; ) item
^
hab,
If.
oixoc
TU'V v-^vhZv
10.
Non
uioy
ita limile
,
domum excelforitm. Grxcum eft en verba

,
Kai
ejîavs TOi'
cr.yj
Ta9=S
ror
cc
jc,
ipctây^t uiif 'i70^ , ts^
Aieiyzyur
pro Jiferct y tw 5^, li'.ctti ut & Acyctfîy loco mtlttta y in Compl. ffaTja" denique port combuffit il!,t , tollitur Jhra!
,
3c infra loco fumpjit cirttres
in Bethel
habetur
ptiiverem
iimpliciter, eCê tcc y^t
cinm
e'i
Bki^ha
ejecit
tortim in Bxthel.
awTif , ay/ px th/ &i^7aT/3 ciura tw MoEt contaminavit Tapheth , qui in valle filii Ennom , ad traducendum virum filium fuum , (^ virmn filiam fuam ipji Moloch in igne. Edit. Compl. loeo Tajjsfi, habet to 6 to , & infra delet 2. iV/fa ; hoc autem I
fa Toy
?ôX
'S'l-'ft'
f.
lEpiT;
y. Grace,
1
dederitnt
kr'^
habet yuimfift \oco facerdotes quos
"?
ifccxtiy,
i
chomarim qaos
at in
cortftittterant
Compl.
rent
item ibid. al. in Vat. veto

y.u'/tirMxy'
Tir
û/iîavy loco ut incende-
tS Mn^x- Coteleriusnor.ini. i.Conftit. Apoft. c. 22. p. 148. c. fcribendum putat ( coinquinavit rheth y quod erat in Gebenam , aut Gehennam , vel Gewif'iy pr3cponit
:
&
it,
eQi^^w/cuf,
loque poft
tatitm
circa
: y
cc
,
rat^
Torc
sro?'.-flii' ,
^
,
tn civitattbus
adfiehantj pau, loco civi-
hennomy vel Gehenennom ; nimitum , inquit bus donatur ea vallis , & legebai Luciler to
edit.
i'.
lit
his
nomini,
4>0 to'
cum
licut
j,
-nr^pintyxîw
,
its tjiix circa y

ijiti
item
,
nf
û/îmTm;
6S eos
adolebant
j,
pro 'i^ pro in-
Compl.
II. Nonnulla h?c variant
lc2,itur
oiV.K
,
Grace , nempe pro abflu-
feadeb.int
ip/is
hoc addito poft vocem lunx,
iu5 fjaîifu^
matitroth.
Tt.6. Gr. addit to ms; , lucum , verbo extulerunt y pro quo e^Mce7K in ling, item et; ttv y^ti^ciffivy in tor"
rentemy pro in convalle; poft Cedron
vero
fiibjicit ifta
KctieKccuCit
duTov
cV
TV
^j/âp'pcj
K///>a'c,
combKjJit
turn in torrente Cedron , quae omittit Lucif. cum Mf. Alex, demum loco cinerem , Gr. Vat. hab. n'i jâr , in pulverem ,
projecit
ftatimque j, iffi-^; tm x^' "fi j.'5 toV rarpor , pulverem ejus in fepnicriim , &c. ut fup.
"f 7er
t{.
Sec.
iS)
Grjece
v.x\
y
v.a.hu'M toJ' c;x5f

yvvo.'i)Lii;
Ttav
K.-t/i'cl^ ,
X''''^''/^
twi*
T
Et
y
oritw
Kvplv
j'
u/pcctycr
,
eVe?
'^^
^^~
diriiit
domum
hab.
inf.
ipjorum cadejim
illic
qiti in
:
ni
iibi
muheres tenebant
,
chettitm lucui
domo DomiCompl. loy
co
;^^;77u'
s-o>c.^.
"5^.8.
Greece
non habetur
ra
introduxit
y
fed eduxit
Vh-
7*7; item
oti-
^/-|Hâ, excelfa
T^to
fanda
&
iû/uiei-
eVe?,
J
adoleverunt ibi
I'riiyUi'w' i
pro incendebant y ( in Compl. , fubinde lie, to riC\ ew^ , a Ccbal '^ iifjc;
combnjjit : item inf. , pro juxta exedram , di; to yaîfL/âKr.v , in gatophylacium i dein Na9a/ paj;\!'a^ , Ndthan regis , loco i\athanmelech , abfque feq. qui erat , ( folus Mf. Alex, addit iV eV ; } demum loco currus autem , eft ^ TO ap^wa , t^ currum. 1?. iz. Ifta quoque vatiantin Grasco , nempe initio habetur, Kai Ta ûsiKsyif>:a , Et aitaria , loco Aitaria quoque , deinde lie, tk eVI t? Aw/iict/o; , qus fuper teBum , loco qua erant fuper teila , ( rciiê Compl. a. mk eVI toi'i' Afwloco templi y Sc (j.a.T it>y ) item infra legiiur um , domus y pro expulit ilia , iixTsi-naei , demoUtus efl , ( fola Compl. addit avTas) demum loco cineres , hab. -rlyx^'^ fulvertm de more. *. I 5. Plura hic differunt a Gracco , nempe feqq. Et excelja qnx erant quibus , Kai ily cUzy roy tTt , pro lEficwTT'.y y Et domum qua ad facietn ; exinde \oco ad dexteram partem , limplicircr , tok e'jc îûiy , qux 4 dextris , ( Mf. Alex, delet tcV ; ) item pro AmiJJli qua , lie , t? Mos-
quoque y pro templi ,
K.
TEXat
,
OE
domtis
&
'-,
f r
loco de Gitbii ufqut
in
Mf, Alex,
it.
ed,
Compl,
J3-6 V,
Hofihath
juam, addi voce
'leftn/n
ift
"*
LIBER IV. RE GUM. Cap. XXIII. 61^ V U L G A T A NOVA. Versio ANTIQUA. doniorum & Chamos ofteni'ioni Moab & MelClumos idolo, & Mulcro fimulacro filioramiy;c,i/.wW/i(;. chom aboniinationi hlionim Ammon pollui: rex. Ammon polluit rex. 4. Et contrivit ftatuas & fuccidic lucos re14. Et contribiilavit timlos & implebat loca
,
, ,
plevirque loca
3- ^'Sij. 51.
.
&
mortuorum. I 5 Infuper altare , quod erat in Bethel , excel fum quod fecerat Jeroboam lilius NaolTibus
eorum
&
bath qui peccare Fecit lirael altare illud , cxcelfum deftruxit , atque coiiibuff.t , commi,
:
&
&
&
illorum ofllbus hominum. 15. Et facrariiim , quod erat in Bethel, excelfiim , quod fecit .letoboam filius Natx , in quo fecit peccare Iftael lacrarium illud , excelfum
:
Bvut in pulverem
luccenditque etiam lucum.

ibi
16. Et converfus Jolias, vidit
fepulcra
ofla
qus
i.'Rrg. illud
erant in
monte mifitque
:
& tulit
de
fe-
pulcris,
&
combuffit ea fuper altare,
&
contribulavit lapides iUius , &: attenuavit in pulverem , &. accendit llK"OS con:m. i 6. Et revertlis eft Jofias tex , vidit monumenta, qu erant ibi in monte fumplic olfa
:
dctr.ixit,
&
&
polluit
eft vir
de
)uxta
verbum Domini, quod locutus

h.EC.
&
eft
monumento,
polluit illud
&
& &
combiullr fupet facnirium
*J-i-
Dei, qui pra;dixerat verba
homo
fecundam vcrbum, quod locUtUS Dei, ciim lloret Jeroboam in die fefto
ad aram
V
:
U I G A T
?
NOVA.
26. Veruntamen non
furoris fui
eft
Quis J 7. Et ait , ponderunrque ei cives urbis illius Sepulcrum eft hopr^dixit verba ha;c minis Dei qui venit de Juda
eft titulus ille
:
quern video
Ref-
averfus
Dominus ab
ira
magni quo
,
&
dam
propter
iratus eft furor e)us contra Juirritationes , quibus provocaverat euin
qui
I
fecifti
luper altare Bethel.

:
Manafles.
ejus.
Et aic Dimittite eum , nemo commoveat ofTa Et intafta manferunt ofla illius , cum offibus prophets qui venerat de Samaria. omnia fana excelforum , qua; erant 1 9. Infuper
8.
27. Dixit itaque Dominus

a facie
Etiam Judam auferam

:
i"J. 24. 2,
mea
,
:
ficut abftuli Ifrael

,
&
,
projiciam civi-
tatem banc
&
qua dixi
Erit
quam elegi Jerufalem nomen meum ibi.

nonne ha;c
& domum
de
in civitatibus
Samaria
qu.-E
fecerant reges Ifracl ad

:
iS. Reliqua autem fermonum Jofia:, 6c univerfa qua! fecit,

fcripta funt in libro verbo>
irritandum
Dominum,
abftulit Jolias
qu.-e
& fecit
eis
fe-
cundum omnia opera

qui erant
liiper ea
:
fecerat in Bethel.
,
rum dierum regum Juda

jEgypti
io. t occidi: univerfos facerdotes excelforum

ibi
fuper altaria
eft
&
combuflit ofla
humana
reverfufque
Jerufalem.
,
19. In diebus ejus afcendit Pharao Nechao rex contra regcm Allyrioium ad flumen Eu, phraten abiit Jofias rex in occurfum ejus oc,
:
2.Prtc. 5J. lo,
&
&
1.P.I
1 .
Et pr.Ecepit omni populo

veftro
,
dicens
Facite phaeft
cifus eft in
Mageddo
3J.I.
fe
Domino Deo
21.
fecundum quod fcriptum

eft
)o. Et portaverunt
cum vidiflet eum. eum fervi fui mortuum de MaJerufalem

,
in libro foederis huju!.
geddo
phafe talei diebus ju,
&
pertulerunt in
&
,
fepelierunt
terra;
Nee enim
,
faftum
eum
runt
J
in
fepulcro fuo.
:
Tulitque populus
dicum , qui |udicaverunt Ifrael & omnium dierum regum Ifrael & regum Juda i J ficut in oftavo decimo anno regis Jofix factum eft phafe iftud Domino in Jerufalem.
.
Joa-
chaz tilium Jolis

I.
&
unxerunt
eum
&
conftitue-
eum regem pro

Viginti trium
patre fuo.
t. Par.
gnare coepidet,
:
2.4.
Sed
&
pythones
lorum,
&
immunditias,
& ariolos & figuras ido& abominationes qux fue, , , ,
annorum erat Joachaz ciim re&tribus menlibus regnavit in Jerufaejus
16.x.
lem nomen matris Lobna.

}i.
Amital
filia
Jeremis, de
juxta
rant in terra Juda

ftatueret verba legis
&
,
Jerufalem
abftulit Jolias
,
ut
Et
fecit
malum coram Domino,
omnia
qu
quern
qax
5 5
fecerant patres ejus.

.
invenit Helcias facerdos in tempio Domini.
Vinxitque
15. Similis
teretur ad
,
illi
non
in
fuit
ante
eum
rex
,
,
qui rever-
qnx
eft in terra
Dominum
;
omni corde fuo

,
&
eum Pharao Nechao in Kebla Emath ne regnaret in Jerufalem

,
,
;
in tota
anima fua & in univerfa viitute fua juxta omnem legem Moyfi neque poll eum furrexJt fimilis illi.
& &
impofuit mulftam terra;

talento auri.
centum
talentis argenti
VULGATA NOVA.
3
Versioantiqua.
V4.
filio
:
Regemque conftituit Pharao Nechao Eliapro Jolia patre ejus

vertitque
elm
filium JoIk-e
nomen
xit in
Joakim. Porro Joachaz tulit mortuus eft ibi. iEgyptum ,

e|us
,& du-
&
Etimperavit Pharao fuper Ifrael, Joachim Amk.l. i.inUc, Johi regnante in Judxa pro Jofia patre fuo M. J 3 5''/
;
COnvertit
nomen Joachlm
&
VuiGATANOVA.
3 5.
Argentum autem
& aurum dedit Joakim

,
:
Pha-
juxta vires fuas exegit
raoni
tur
cim indixiflet terrs per fingulos ut conferrejuxta pnceptum Pharaonis & unumquemque
,
de populo
terra:
ut daret Pharaoni
tam argentum quam aurum Nechao.
NoTiE A D VerSIONEM AD
denique ^to Jimutacm
Xfr.uyyt'iiia.'li
, ,
A N T
Q U A M.
ut
&
pro
eft
feq.
idah
bis legitur
;
quod propiie
cffeniliculum
aliqiiando
tamen tribuicur idolo : demum pro Mulcro jtmulacro , ita , ru\A'My_ ^Ji>^v'-,fix1i, Moloch abominatiom i addicur eiiam Moixi fuperiori voci idolo. *. 14. Ita in Grrco , nil! quod pro contribulavit , habetur Quy?Tff^= , contrivit , quod idem fonac ; irem port MAot? , titulos , feu colamnas , fcquitur j iiôiôdfiuct tk ACH , ^ exterminavit Incos qux omirtunmr a Lucif. deinde fie , J. s-TTMCf , ^ implevtt , &c, ut fup.
,
J. Grscce nil dilTimile , prxter fcqq. Kalye to ,^vtia^vipm, enam altare , hic inf. loco {J facrarium , abfque verbo trat , ante in Bethel; item legitur Naa7 , loN>i( , ficut 0;, qui, pro in quo; demum pro detraxit co
Tt.
I
&
pro accendit lucos coram , ita , xctTi'y.xvci a , ) Co? , combitjjit lucum. 1t. 16. Grsec. hihet lis livci , pro reverfus efl , abfque fcq. rex , edit, veto Compl. f_x/rpE-^5 ; exinde loco 10nnmenta , fie , tv? rapfa^, fepulcra , abique ieq. erant ^ Sc pro monte., tm toa^ , ctvitate ; lum iequitur V/r fiX? mijtt deinde s?ia t oVa eV tw TiLfajn' pauloque port, ei/dias-n'/i'o'' > altare t \oco facrarium ; demum additur vox KffiV , Domini , ad banc , verbum ; cetera quadrant. Tf. 54. Gr. Kaj iCct<it>.svos ^xpcc^ji Nf^^'^ sV' a'l'Ty? tok 'E>.iaxl/^ u:ir 'luclv lixcaiui 'ln'Jcc avTi'laicIa tS 'sa/j.'ci; uvrv' , sV5"/>S"ê TO ovo/.ici ctvr^ 'Iwaxt^ , &c, f regem fecit Pharao Nechao fuper eos Etiacim flium hfix regis Juda pr> converlit, nomen ejusjoacim , -fcc, Jo/ia patre ejus :
xit
Jt,
&
.,
jt.
fc
>
HKiiiTtui
demolitHS
ejl
Compl,
Kttîhi
Jejiru-
'
Tm.
I.
Kkkk
626
ibnh.nHfuf.
LIBER
IV.
REGUM.
annos regna?
Cap.
.
XXIV.
:
VeRSIO ANTIQUA.
in regnando: ;6 vic in Jeirufalem
VuLGATA NOVA.
6 Viginti quinque
& undecim
regnaie ccEpiflet
Jerufalem
;
annorum erat Joakim cum undecim annis regnavit in nomen matiis ejus Zebida filia Pha-
&
daia de
}7.
Ruma.
Et
tecit
malum coram Domino,

patres ejus.
juxta
omnia qax fccerant
NoTA AD VeRSIONEM ANTIQUA

proxime fubjungit Ambr. ul*. %6. Hoc in rirnanJu Grjeco timis his de * 54. ^ ccnvrmt novicn Jeachim. In vero iTcut in Vuli;. intermedia habentur plura , de quibus cacuit Ambr. Ad prsf. jf. 56. quod fpeaat , ita legi,
. :
M.
turGrxce 'Tio; e'imti ijVfvh stw 'Imm'm ;y tu (.h'.mvui (jiiinqui nnit.riim jt.uim ciim ipfc tiunf Filim viginti rtgiiaret ; deinde j, i'rj im in , &c. ul in Lat. lap.
CAPUT VuLGATA
Joakim fervus cribus annis & rurlum rebcUavit contra eum. 1. Immifitque ei DominuslatrunculosChaldiorum,
Babylonis
,
XXIV.
NOVA.
;
.
i;
:
diebus ejus afcendit Nabuchodonofor rex
locutus fuerat per fervos fuos prophetas.
&
faftus eft ei
Faihim
,
elt
tra
Judam
ut auterret
autem hoc per verbum Domini coneum coram fe , propter pecSuf.iti

16.
cata ManafTe univerfa qua: fecit,
&
;.}. 17-
latrunculos S^ria;
&
latrunculos
:
Moab
in
&
la-
trunculos fiHorum
ut difperderent
Ammon
,
& immifit eos
eum
juxta
Judam , verbum Domini , quod
quern e(?uiiJt 4. & propter fanguinem innoxium & implevit Jerafalem cruore innocentium & ob banc
, ,
;
rem
noluit Dorainus propitiari.
VeRSIO ANTIQUA
'Amir.
f. 1.
I. %.
VuLGATA
&:
NOVA.
,& uni-
in Luc.
5.
Et reliqua verborum Joachim,

fecit
,
omnia
5.
Reliqua autem fermonum Joakim

,
IJJ2.0.
aux
nonne Icripta iunt in libro veiborum , in diebus eorum qui regnaverunt in Judxa? & t dormivit Joachim cum patribus iuis i. & regnavit Joachim tilius ejus pro eo.
verfa qua^ fecit
nonne h^c fcripta funt in libro fermonum dierum regum Juda?tdormivit Joakim cum patribus fuis
;
6.
7.
&
regnavit Joachin
filius
ejus pro eo.

,
Et ultra non addidit rex JEgy^ti ut egretulerat eniin rex Babyloderetur de terra fua nis , A rivo Êgypti ufque ad fluvium Euphraten ,
:
omnia qu^ fuerant
regis ./Egypti.
&
ofto annorum erat Joachim decern ciim regnaret , tribus menfibus regna\it in Jerufalem nomen matris ejus Mefola
S. Filius
:
&
8.
Decern
&
ofto annorum erat Joachin ciim

,
regnare coepiflet
Jerufalem
;
&
tribus menfibus regnavit in

filia
nomen
matris ejus Nohefta
Elna-
than de Jerufalem.
9.
Et omnia qux
fecit fub oculis
Domini pania
9.
Et
fecit
malum coram Domino,
juxta
om-
ter ejus,
ipfe fecit. 10. Et in diebus ejus afcendit for rex Babylonis in Jerufalem
&
qux
fecerat pater ejus.
Nabuchodono-
Cypr.
lit
MJ, Dcm.
f.ill.i.
Babylonix in 1 1 ... Venit Nabuchodonofor rex expugnabat earn. 'Jerufalem,
10. In tempore illo afcenderunt fervi Nabu- D.w,t, chodonofor regis Babylonis in Jerufalem , cir- ' cumdata eft urbs munitionibus. 1 1 . Vcnitque Nabuchodonofor rex Babylo-
&
&
nis
ad civkatera cum
fervis fuis
ut oppugnarent
earn.
V
1 1.
u L G A T A
NOVA.
regis
,
Egretrufque
,
eft
Joachin rex Juda ad regem Ba,
matrem
&
uxores regis
& eunuclios ejus &

:
Ejih. t,
bylonis
ipfe
,
&
mater ejus
:
cipes ejus
&
eunuchi ejus
& fervi e)us & prin& fufcepit eum rex Ba,
judices terrx duxit in captivitatem
de Jerufalem
in 6. SJ
"f"
n.
bylonis anno oftavo regni fui. Et protiilit inde oinnes thefauros I }.
Babylonem. 16. Et omnes

artifices
,
.
j
viros robuftos, feptem millia,

,
&^
domus Douniver-
& clufores mille
omnes
viros fortes
&
bel-
mini
& thefauros domus

,
regis
& concidit
latores
du.xitque eos rex Babylonis captivos in Ba-
Ettih. 17. iz.
fa vafa aurea
qu.E fecerat
Salomon rex
Ifrael in
tcm-
bylonem.
I
plo Domini juxta verbum Domini. 14. Et tranfhalit omnem Jerufalem

principes
7.
&
univerfos
eo
impofuitque
Et conftituit Matthaniam patruum ejus pro nomen ei Sedeciam.
Jrre.
i- tf
57,
J**
&
omnes
;
fortes exercitus, decern millia.
18.
Vigelimum
&
:
pritnum annum statis habebat
'*
in captivitatem
& omnem
,
artificem
& cluforem
Babylonem
ni-
Sedecias gnavit
.
cum
,
regnare coepiflet,
&
undecim annis re-
hilquc reliftum
eft
exceptis pauperibus populi

in
terr.-B
,
in
Jerufalem
nomen
matris ejus erat Amital ,
^Far.
}$, 10.
I J.
Tranftulit
quoque Joachin
&
filia
Jeremis
de Lobna.
NoTvE AD
y.
f.
Versionem antiquam.
>f'.
pro' 0. fecit
Ambrof. a Grseco , nempe , iju.tcunque , &c. addiique iV -ixuTa 7=7/ia,u/^!a , ecce bxc Jcrtpia , ad nonne ; { in edit. Compl. ytifx-^vlm :) item pro his , JJ in diebus eorum
NonnulUs
,
difcrepat
9. Griec.
i3raV7ot
Grace, hab.
o'a
xaret
eeulil
Tf .
osa
,
Domini
,
to 'aavyf-o/ ev of^x^jUoT^ K^f;V wftTHf ^.I'Th' Et fecit malum if$ fecundhm omnia tjU^cunqMC fecit pater ejus.
Kai
eVo/ntJs
o
i'jrcmCiv
10. Similiter in GrsECO

in tempore itlo
(1'
hoc excepto
'" 1.
tr
:
tm
xotif
ût resnaverttnt in JttdMt

*lvâ.
,
Grsece
i
Twy
vij.'.puv to?;
i3cJAf e(V
'?-
iiLtlm
loco S5
dterum reîbus Juda
in
Compl. rur faAiAswK,
hab.
J,
Tti
&c. Vide Auil.
Aid. edit, de promilf. ap. Profp.

il'ebus ejus
{Km.
ft.
t.
feq.
6. Similiter habetur Grace. Graeco abeft erat , iiae Joachim 8.
transferturque
^
,
port regnaret
lyTOK, in regnartdo ipfum

te
somen
pro quo ultimo (ic , Si tw ^c(^:l eir , an; cxinde rurfus poniiur loco YCro matris , habetur tj fivlfi, & pro AI,
jt.
p. ij8. d. intravit, Tf. II. Gric. loco uenif , hab. i siMe, -TTMt , civitatem, loco Jerufalem y ( in edit. Aid. ut 'Itf!'ottM?/u ) deinde loco i^ expugnamrumque , TiiK
&
tow
oT
iat earn
fie
, j,
nar/s; iuti itnhtifm
sV
dinii'ti^putri
ejus eijidiiaot fnper earn.
(lia
Ni'Sit.
, ,
, :
LIBER
IV.
R E G U M. Cap. XXV. VUIGATA NOVA.

juxta omnia
$2facli:
19. Et fecit
malum coram Domino,
&
contra
Judam
donee projiceret eos i
fua
qus
fecerat Joakim.
recefiitque Sedecias a rege Babylonis.
io. Irafcebatur enim Dominus contra Jerufalcm
CAPUT
VulGATA
Ine. 59.
XXV.
NOVA.
,
4-
autem anno nono regni ejus menfe decimo , decima die menfis , venit Nabuonmis exercitus chodonofor rex Babylonis , ipfe circumdederunt earn & exejus , in Jerufalem ,
'
FAftum
eft
plo Domini
in
&
bafes
,
&
mare sreum
, ,
quod
erat
&
domo Domini confregerunt Chaldsi lerunt a:s omne in Babylonem.

14. Ollas quoque a-reas
,
&
tranftu-
&
ftruxerunt in circuitu ejus munitiones.

i. Et claufa eft civitas atque vallata , ufque ad undecimura annum regis Sedeci.-e , nona die menfis prcevaluitque fames in civita5 te , nee erat panis populo terr,E.
.
:
&
fcyphos
&
mortariola
,
& trullas & tridentes & omnia vafa xtea

,
, ,
;
,'
in quibus miniftrabant
1 5
.
tuleiunt.
qiirc
Necnon
& thuribula & phialas

;
aurea
,'
aurea
litia
:
&
qua; argentea, argentea
tulit
princeps mi-
4.
Et interrupta
eft civitas
& omnes viri bellato,
16.
id eft
res nofte
ftigenint per
viam port
(
qua; eft inter

Clialda;i
quas fecerat Salomon
duplicem
obfidebant
murum ad
in circuitu
liortum regis
civitatem
)
porro
pondus
1 7.
Eris
, mare unum, bafes templo Domini non erat omnium vaforum. ,
columnas duas
in
&
fugit itaque Sedecias
Decem
:
& ofto
:
cubitos altitudinis habebat co-
per viam qus ducit ad campeftna folitudinis.
lumna una
;
8c capitellum
sreum
,
fuper fe altitudinis
i.P.if.
5. 1
J,
Et perfecutus eft e>;ercitus Clialdôrum regem , comprehenditque euai in planitie Jericho omnes bellatores , qui erant cum eo , difperli funt
5.
tiium cubitorum
&
& retiaculum & nialogranata fuper
]ert, jl,
II.
&
reliquerunt eum.
6.
Apprehenfum ergo regem duxerunt ad regem

:
columna fecunda habebat ornatum. 18. Tulit quoque princeps militia; Saraiam facerdotem primum , & Sophoniam facerdotem fecundum j
capitellum columns, omnia a;rea :fimilem
&
Babylonis in Reblatha
cium.
7.
qui locutus eft
cum eo
,
judi-
&
tres janitoics.
19. Et de civitate
Filios
eunuchum unum
;
autem Sedeciz occidit coram eo

,
& ocuaddueft
feftus fuper bellatores viros
&
qui erat prz, quinque viros de his

:
!os ejus effodit

xit in
8.
vinxitque
eum
catenis
&
Babylonem,
&
,
Menfe quinto
feptima die menfis, ipfe

:
an-
coram rege , quos reperit in civitate Sopher principem exercitus , qui probabat tyrones de populo tern-e fexaginta viros k vulgo , qui
qui fteterant
:
&
nus nonus decimus regis Babylonis
veuit
Nabuzar,
invent! fuerant in civitate.
dan princeps exercitus , fcrvus

rufalem.
Pf-7i'
gis
regis Babylonis
in Je-
10.
Quos
tollens
Nabuzardan princeps militum

Babylonis
:
duxit ad regem Babylonis in Reblatha.
9.
:
Et fuccendit
domum Domini
,
&
domum
re-
Percuflirque eos rex
&
domos Jerufalem
omnemque domum comin circuitu deftruxit
eos in Reblatha in terra
Emath
& interfecit & translatus eft Ju,
buflit igni.
da de
terra fua.
in terra
10.
Et muros Jerufalem
om-
ii. Populo autem qui reliAus erat
Juda
nis exercitus
Chaldieorum
qui erat
cum
,
principe mi-
quem
fecit
dimiferat
Nabuchodonofor rex Babylonis,

filium
prse-
litum.
1
Godoliam
Ahicani
filii
Saphan.
1.
Reliquam autem populi partem

,
quse reman-
ferat in civitate
gem
Babylonis
& perfugas qui transfugerant ad re& reliquum vulgus tranftulit Na,
buzardan princeps militia?. II. Et de pauperibus terr^

agricolas.
]fre.
reliquit vinitores
&
omnes duces militum, ipfi & viri qui erant cum eis videlicet quod conftituiilet rex Babylonis Godoliam venerunt ad Godoliam in Mafpha Ifmahel filius Nathania; & Joha23.
audillent
,
:
Quod cum
nan
filius
Caree
,
&
Saraia
filius
tophathites
13...
& Jezonias
filius
Tlianehumeth Maachathi , ipfi
Ne-
& focii
13.
xreas,
qus
Columnas autem erant in tem-
Fide Not.
eorum.
VuiGATA
24. Juravitque Godolias
dicens
:
NOVA.
ipfis
Versio antiqua.
,
& fociis eorum

:
24
ra
,
Nolite timere fervire Chalda;is

,
in terra
&
fervite regi Babylonis,
&
manete bene erit
&
fervite ICgi
Nolite timere Chaldaros Babylonis ,
habit:\tein ter-
Ihcrdtt, in IJai, 7,
&
bene
eiit
VO-
,5.74,^.
bis.
vobis.
VuXGATA NOVA.
25. Fadum eft autem Ifmahel filius Nathanis ,
gio
,
in
filii
:
menfe feptimo , venit Elifama de femine re-
migrationis Joachin regis Juda
raenfe
duodecimo
,
viri cum eo percufleruntque Godomortuus eft fed Juda;os Chalda;os qui erant cum eo in Mafpha. 16. Confurgenfque omnis populus a parvo ufque
&
vigefima feptima die menfis
fublevavitEvilmerodach
decem
rex Babylonis
liam
qui
&
anno quo regnare cceperat
caput
&
&
Joachin regis Juda de carcere.

28. Et locutus efteibenigne
fuper thronum
lone.
:
& pofuit thronum ejus

cum eo
in
regum
ad magnum & prmcipes militum venerunt in JEgyptum timentes Chaldseos. 27. Fadtum eft vero in anno trigefimo feptimo tranf,
qui erant
Babyin car-
29. Et mutavit veftes ejus

cere,
quas habuerat
&
comedebat panem feraperin coufpeftu ejus
NotjE ad Vers lONEM ANTIQUAM.

t. 15, Vide
c,
fii
Audi.
1.
de
promifl". ap. Profp. p.
i5o.
S fiaiv
viris
iv-roir
,
>
i''iviv
atndi'
:
juraz'it Gedrlitj!
eis
feqq.
tt.
eorum
tiolite
.
55 dixit eis
reliqua ut in Lat. flip. ni(i

-,
quod
rwr
/j*-
trat
24. Hieron. praemittit ifta Gsdolia! qui tis frxpojitiis dt regis genere rehiliis , horiatnr , g; dtat ; quje rcf:
pro
iitate
timere Chaldxos
ell
Mm
ftt^^tlSji
'siy.p-.û
,
Xx?.J'ccia'y
,
Ntf timeatis tratijititm

,
ChaUteorutn
lunar.
ij
& pro
pondent Grxcis
his
Kl ajwi iaji^lai uxors
Tefj V-
nciUex/i
Jedeti
quod idem
Tom.
/.
Kkkk
62Z,
cunftis diebus
LIBER
viw
fuar.
IV. V U
REGUM.
L
r,
Cap.
ei
XXV.
4 lege pet fingulos dies
,
A T A
ne
,
NOVA. ']^'^ ^ dabatur
om-
}o.
Annonamquoqueconftituit eifine
intermiffio-
nibus ciicbus vitx
lu.-e.

Auftore
Francisco Luca
mittti
Brugenfi.
LIBER REGUM
autem. Cap. IV. If. 41. Panes primiriarum , viginti panes hordeaceos. RiduiidM & cmpiiiihc , ^'ix ,i ijtuhufdam ;terpenitur
JÛ A
R T V
S.
CA
If.
P.
I.
t. 17. Mortuus
eft
ergo.
Nun
ergo;
Cap. XIV. ^.i. Nomen niatris ejusJoadan. Penultima liitcra hiijits nommts proprii , qnibufdam iibris eft vo' calis prima a > quibujdam fecttndn e :fcd perpcram jcribttnt nil libri , qui medio hujus nominis inlerjerunt i , Joiadan
nut Joiaden,
St.
4;. Quantum eft hoc, ut apponam centum viris. Hsn aJJas coiam , ^ried quidAm l:bri fixpnum cccjcentum. Cap. VI. t. I 5. Ecce in Dotiian. Scrihiudltm ejl Dothan difffllahum , ncn tr iffy 1 1 ah it m Dothain , qnod legitm
Grnef.
17.
Vixit
i^c.
autem Amafias,
lilius
Joas
,
,
poftquam,
If.
quindecira aanis. Ncn Jcriias nario, viginii quiiique, pro quiudecim.

22. Iple asdificavir .Elath.
filium
rex Juda , addito de-
Non
eft
maianittm S,-
t. 17. t. ly. Egredus vidit exercitura in ciicuitu

]/.
,
lath
civitatis.
eft
cum Ailam. Tf'.2J. Jonam
Amathi prophctam. Prsferendus
Al:i fcvihimt egreirus eft

If .
viditque.
:
cajus quartus jccundo prophets.
27.
,
Non
te
lalvacDominus
re ? All!
hyptfligmate pifipujitc .-.dvnhh
unde le polTum falvanon , fnihunt prx-
Cap. XV. Tf. 12. Sedebunt luper ihronum Ifwel. Omittendum eft de te , quod mnlti adjiciunt i/erbo ledebut.t.
Tl'.
fciH imperarii'i h\vez, pro prxfenti indic.Tti-ji izXvif.firli qm.t non inttliexiyiim frioris lettitiiis faiffim , q:ii tft : Do' minus !ioftf.ilv.u , nude falvem te ego? Si Damimis ncu
18.
,
Qui peccare
fecit Ifrael cuniSis
eft
hoc
cimitis diebus ejus,
addendum fequtntihiis
diebus ejus. Non , Venie-
bat Phul.
If. 19. Veniebat Phul rex AlTyriorum in terram. Cave ne fcribas nomen ^r(j/j>/mTherfam, pro appellaiivo terram. jf. 20. Et non eft moratus iu teita. Idem hoc loco ta-
Jalvat
le
Hitde ego ?
Cap. VII.
feceiat.
t. 6.
?/?
Siqjidem Dominus
fonitum audiri
,
Nto
mtitimdtis infiniliviis pajUviii audiii
cxim
adivo audire. f- 17. In cujus
manu incumbebat.
Alii pro
prxttrito
imferfrdo, fcrihn/it pliifquiint p-rfeUmn iiicubuerat. IhiJem. Juxta quod locutus fuetat vir Dei. Nun addas
vindum eft. Cap. XVI. if. 6. Et Idumaei venerunt in Ailam. Qtti~ dam pro Idumari , fcrtbnnt Syri , quidam utrofque conjunguilt, Et Idumsi & Syri veneiunt in Ailim (qua de re
;
yerbum
turn
pr.tpojitioiii
juxta.
tn Notationibus noftyis.
Corrcclores earn leilionem pratule.
Cap. IX. If. 27. hi afcenfu Gaver. No mutes Gaver Gaber ^ id efi \x crim b. t. 29. Anno undecimo Joram fi'.ii Achab , regnavic Ochozias fuper Judam , venitque Jehu in Jezrahel. i'l numero undecimo nan ejt Icribendiis major duodecimo , dtniqiie nee mitnee addendum eft regis Ifrael pofi Achab
,
:
runt
qua
Tf. 19.
folos nominal Idumaos, Reliqua autem verborum Achaz qua:
fecit.
Non
adjicias
tanditm qtiidqttam jndicarurit Correttores in

quiintiir
,
lis qi'.'t
,
confe-
tamttji in mnltis codicihiis Jit Z'arietai
de qua
Isotationes nojirx.
t.
chi.
?2. Et inclinaverunt fe
ad
eum duo
,
vel rres eunu-
Quod
fcquitiir in qiiihiifdam lihis

,
&
dixerunt
Hdcc
eft ilia
Jezabcl
5f.
Cap. X.
das
fpunum ejl. I j. Nunquid

,
eft cor
tuumreftum. Hon ad-
quod qutd.im : jupe^ftrtit enim. Cap. XI. t. ;. Porro Aihalia tegnavir fuper teiram. Sedundat quod additur k qmhuflam lihris feprem annis. mines If 6. Tenia autem pais fit ad portam Sur. i^cn Sur , quod ejl nomcn porix lempli , cum beir, quid eft no.
cum corde meo
omnia ante qux fecit. Cap. XVII. if 9. Et oftenderunt filii Iftacl verbis noa reftis Dominum Deum fuum. Non jiidicarunt Romans PP. oftenderunt imuandum cum opeiuerunt, aut irntaverunt. Jf. 19. Verum ambu'avit in erroribus Iiraci. Rede emen' datum eft , pojito jimplici verum , pro cotnpjuo veruniamen. Adduxit autem rex Allyrioium de Babylone. If. 24. Non addas nomen viros ante de Babylone. Cap. XIX. ^.2J. Eiuntque in ruinam coUiiimpugnantium. ^/.-/ ^!0 _/rOT^/.- pugnantium , fcribiim compojstitm ^ compugnantium. Cap. XX. if. 19. Sit pax & Veritas in diebus meis. Non aducias verbo Jit .idvirbium tantiim. Cap. XXII. 5f. 5. Milit rex Saphan filium Aslia. No
.
&
eft
fcribendiim AiTia pro Aslia, id eft duplex iV pro si. if. 9. Ut diftrrbueretut fabris a prscfeftis. Pr.i:pcJitio a
eft
mcn
t.
meiritis
Iditm.eoruvi,
,
non
9.
Qui ingrediebantur fabbanim
cum
his qui egre-
If.
20.
commutanda cum cflnjunclione ac. Omnia mala qux iudu6turus fum

indu(5lurus
,
f^.iper
locum
dicbaniur fabbato. Pro quarto cafu labbatuni , qiiidamfcriuna eft: Jed pofteriori iurit fextum , fentenlia eadtm fabbato addiia a nonttiillis lihris prxpojitio e , ohfcurat fen-
iftum.
xit.
If
Non mutes
if.
cum introdutlurus.
(Mmo
Cap. XXIII.
Non
.
omiitas pofterius
excelfum deftru15. Et altare illud, pojiium ante excelfum.
&
&
tentiam,
t. 14. Et cantores & tubas prope eum. Ca-je ne fcribas turbas , quod eft mnltitudinei , pro tubas , id eft buccmas.
Jf.
aitgeas
55. Vinxirque eum Pharao Nechao in Rebla. Non vocem Rebla un.ijyllaba , Rebiarha : quanqu.tm utro-
17. Inter
Dominum
eft
& inter
regem
& inter popu-
lum.
Tertio repetenda
If. 8.
prapojitio inter.
Et inftaurare fartatefla domfls. Non vox domiis cum tempU. eft mutariiia Cap. XIII. If. 19. PcrcufTiires Syriam ufque ad confumptionem. Legendum eft confumptionem , quod eft dele-
Cap. XII.
que nomine eadem una ci'jitas Jignijzcetur. If. 54. Er duxitin iEgypium, &morruu! eftibi. Multi mortuus eft ibi , fed immcrite. libri oniiltunl cluforem. Cap. XXIV. if. 14. Et oiunem artificem Pro Jimplici cluforem, alii compojitum fcrtbunt incluforem.
&
&
tioncm
potiits
quhn confummationem
quod
eft
fuem.
Idem occurrit injra If. 16. Cap. XXV. if. 19. Et fexaginta viros e vulgo. Mali fcnbunt alii libri fex , pro fexaginta , quod eft decies fex.
VarisE
Lediones
Vulg
a x
.c ,
riirfum ab
eodem Francisco
Luca
:
obfeirvata
LIBER REGUM
CAP. dam
if.
UA
;
TU
:
S.
de quibus varieiaiihiis
IV. If. 25. legunt vale
Qu refpondit Vadam.
:
Aliiprovz-
liac
alii
&
regis Ochofise primo
quod hebraice
,
eft
pax.
legi poffnnt noftra Nolationes.
I'ttus nofter Ppanorthoies pr.t-
41.
Cumque
milit.
tulilTent
milit.
Alii libri hoc foliim ha-
fert banc ledtonem
hent
&
regis Achaliac fuper

expreffo
Anno undecimo Joram filii Achab, & Judam , venit Jehu in Jezrael , null
xit
Cap. VI. If. 52. Et antequam veniret nuncius , ille diad fenes. H.. legitima videtur effe interpunilio , ut pronomcn ille , conjungatur verbo dixit. Cap. IX If. 27. Et petculferunt eum in afcenfu Gaver.
Antiqut libri turn noftri , turn Epanorlholtt , configunt ilia verba percull'erunt eum , Hibmo adftipul.inie. If . 29. Regnavit Ochozias. Pro his I'crbis , alii fcribunt
numero anni Ochojiit. Cap. XVI. t. 8. Et cum collegiffet. Quidam libri fubdunt Achaz, alii (ub.iudiunt. Cap. XXIII. if. 4. Quarfafta fuerantBaal , & in luco,
&
tegnavitijue Ocholias
fen Achalis
alii fc regis
Ocho-
& univerfs militiac cccli. Oindam libri auferunt in prepojitum luco , confentanee Hebr.xo ^^ Graco, Cap. XXV. if. 17. Et retiaculum & malogranata. In aliis eft leticulum , tnuffa vetali prima , quod latinius eft.
,,,
629
y^
SUM MA CAPITA
LI
BR I
I.
PAR ALIPOMENON,
qua
Verfioni antiquse
Abraham , cum
diicibus
e Vulgatis Bibliis deprompta, deficientibus aliis fatis relpondeant.

Cap.
I.
/^ EwdogU Adam
ac
pojteris
,
ufquc ad
Cap. XVr.
to
Conflituta.
,
ana
KJ & gsMrMtones fliiiriim Abrahsuna

filiis
oblatifque vulimis
,
&
in tabcrnaculo frderis
populo a
David
bcnedic-
Efau
&
rcgibus ac
term
ifraeL
Edoin
antetjiiam ejfatt rcges fiiper filios
ram
ordinantur varia I.evitarum minifteria co^ area , interpojito cantico divine: laudis.
Cap.
11.
Cencalogia J:d Patriarchs

,
iifcjue
ad
Ifai
Cap. XVII. Cogitanti David sdifu are domum Domino promittitur filius qui illam fit ndtficatu,
fAtrem David fratrutnque ac farorum ejus. Cap. III. Generationes David (^ regitm Juda ex progenie Davids cum filiis ac filiabus eorum.
Cap. IV. Rurfiim pofteritas Judx ac Simeonis habit at iones eorum : fiirps Cham dclctur a filiis
,
unde David gratias agit nit atem extollens.

rus
;
Dei erga fe
bo-
Cap. XVIII. Prdia

impnfita
,
David
&
&
tributa gentibus
atque
officiarii ejus.
Cap.
XIX. Hanon
affeclis
,
rex
Amman,
David
fervis
David
, ,
qui
eon-
Simeonis
Jmalecitx
qiioqiie
ab
iffis
percutiuntiir.
ad confolandum de patris morte venerant

tumelia
tur una
Cap. V. Catalogns filiorum Ruben , Gad,&dimihabitatio eorum quiperdiit tribus Alanajfe , tttlêriint AgM-enos , fed tandem diUli funt ad Af
invaditur
ac vinci-
&
eum
Syris auxiliaribus.
Cap.
XX.
Bella a
David
profpcre acla
,
adversum
fyrios ob idololatriam ipforttm.
Ammonitas ac
Philifihxos
,
q:ws ex eis Cap. VI. Genealogia filiorum Levi, conjlitiierit David cantores ac miniflros in domo
&
(^ in his occiditur
gigas fenos habens digitos
Cap.
XXI. David
,
hoc eft fimul 2^. populum numerando Deiim
af-
Domini
item generatio filiorum

in
fingulis
Aaron cum
Ifrael
;
urqu<e
fendens
pefte
quam
ex tribus elcgerat
,
percutitur
libus fuis
tribubus
&
,
donee Deitm oratione placard
&
altare in area
fiierint civitates refugii.
Oman
,
Jebufd
erigerer.
Cap. VII. Genealogia Ijfachar

thali
,
Benjamin
Afer.
NephSaid
,
Cap.
XXII. Prsparat David

.
nereffaria
ad
Alanajfe
Ephraim
&
ndifi-
Cap. VIII. Kurfum genealogia Benjamin

fiUorumqiie ipfius.
&
candum templum Domini quod Salomoni prscipit ut exflruat Deumque fempe.r fedulo colat
,
exhartans principes ut
Ifra'cl
illi
,
Jntt auxilio.
Cap. IX. Jîii primi filiorum
babitaverint in
Cap. XXIII.
to
,
David
fenex
Salomone rege dejtgna'

officia
Jerufalcm
tuntiir.
&
officia facer doturn
ac Levitarum,
numeratorum
Lcvitarum
dcfignati
generationes quoque Saul ac filiorum ejus repe-
A-toyfique filii Levitis
annumerantur.
Cap.
XXIV.
,
Familiar urn Elea'~.ar
&
Ithamar vi'
defignan-
Cap. X. Saul propter varias iniquitates a Philifthicis occiditiir
ces
ttir
24. in minifteria
reliquorumqtie
Domini
David
cum
,
filiis
ejufque capite a Philiffiliis
Levitarum familix Jimilitcr
tbdis ampiitato
litiir
reliquum corpus cum
fefe-
forte diftribuuntur.
a viris Jabes Galaad.

,
Cap.
XXV. Ex
,
filiis
Afaph
Heman
,
c- Idithttn
Cap. XI. Unclus David in regent dcviclis Jebufiis habit avit in Jerufalem , fiipatus potentijjimis ac
JlrenuiJJimis militibus
'
cantoribus
pfaltis ac citharordis
viginti quatuor
quorum
heroic a gefia nar-
familix ac vices forte diftribuuntur. Cap. XXVI. Templi janitores defignantur

porta a qua familia
nitur,
diant.
fit
? qu
difpocufto-
rantiir
nolttit
David
deftderatam bibere aqitam,

periculo allata
ejfet.
ctiftodienda forte
eh quod
cum fortium fuorum

Jîii
item
qui thefauros
&
vafa facra
Cap. XII.
David fuerant
fecuti fugientem
Saul
&
A
qui pofiea ex omnibus tribubus vene-
Cap.
XXVII.
;
Recenfentur duodecim principes

viginti
quo-
Tunt ut eum regem confiituerent in Hebron. Cariatbiarlm reducitur area Domini Cap. XIII.
de domo Abinadab
te earn
rum
finguli fua menfe
qu.ituor milltbiis
pr.fcrant
ad b^c principes feu pnfeili tribnum

,
ludentibus
omni Ifrael cum David anfed quia 0~<j arcam contin,
thefaurorum
fentur.
reliqiuque fiibftantia regis
recen-
gens a Domino percujfus efi, avertit earn David il> dom.um Obededom , cui ex eo tempore benedixit
Cap.
Dominus.
acceptis
Cap.
XIV. David
uxores
,
,
a rege Tyri lignis

fibi
&
ad tempH xdifiSalomonem univerfofqiie principes convocdtos exhort.tttir ad mandata Dei cuftodienda prxfcribens formam temprupar.itis
,
XXVIII. David
cationem omnibus necejfarits
artificibus
cit
ad exfiruendam
domiim
,
alias du-
pli tcdificandi.
ac miiltos gignit liberos
&
,
confulto
Cap.
XXIX.
Recenfentur impenft a
,
David
:
in xdi-
Domino
Cap.
bis csdit Philiflhicos.
ficiitm
templi prsparatu:
quibus
principes
aC
bei
Deducitur magna cum apparatn area Dei comitante omni Ifrael facerdoin Jerufalem
,
XV.
popiilus
plurima adjiciunt donaria
David
,
uedicens
tibus vero ac Levitis juxta tibus:
&
,
mmiftranA'lichol defpicit David coram area fal-
fua
officia
&
tiir
facrificiis
Dominion cum
or at pro
Salomone ac populo
ingenti Utitia oblatis
ungi-
jecundo S.ilomon in regent pro patre
David
tantem
indutum
fiola
byjftna
&
epbod line.
qui anno regni quadragefimo in pace quievit.
'mii^
LIBER PRIMUS
PARALIPOMENON.
CAPUT
VS.
G^n. 2.7. 4. 6. 9.
ij;.
R
,
M U
,
,
M.
VULGATA NOVA.
Dam
i.
Seth , Enos , , Cainan, Malaleel
fuum
,
Hethsum quoque
Ja-
14.
&
Jebufaium
oc
Amorrhxum
,
&
&
Gerge-
led
5
.
fiEum
Henoch Mathufale La, ,
M- Hevsumque &
16.
Araca:um
,
&
,
Sinffium
,
mecli
4.
Aradium quoque
:
&
Samarsum
HamaGtn. 10;
II. 10.
Noe
,
Sem, Cham,
,
&
thsum,
Filii Sem ^lam & AfTur & Arphaxad , & I 7. Lud & Aram & Hus , & Hul , & Cether , & Mofoch. 18. Arphaxad autem genuit Sale , qui & ipfe
, , ,
Japheth.
& &
Comer Javan Thubal Mofoch

5
.
Filii
,
Japheth
,
&
Magog
,
&
Madai
,
Thiras.
6. Porro
filii
Corner
Afcenez
Elifa
&
Riphath
&
Thogorma.
autem Javan Dodanim.
7.
Filii
:
genuit Heber.
&
Tharfis, Cethim
9.
Porro Heber nati funt duo

,
filii
nomen
;
uni
Phaleg
quia in diebus ejus divifa
eft
terra
& no-
8.
Filii
Cham:Chus
aurem Chus
,
:
&
Mefraim
&
,
Phut
&
,
men
fratris ejus Jeilan.
Chanaan.
9.
Filii
20. Jeitan autem genuit Elmodad,
&
Saleph,
&
Saba,
& Hevila
filii
:
Sabatha
:
Afarmoth
ii.
&
Jare
& Regma & Sabathacha. Porro & Dadan.

Gin, 10. 3.
I
Regma
ifte
Saba,
Adoram quoque,
,
2i. Hebal etiam

coepit cfTe
filii
o.
Chus autem genuit Nemrod

in
&
Ophir
& Hiiza1,& Decla & Abimael, & Saba, necnon & Hevila & Jobab omnes
,
:
ifti
potens
.
terra.
Jeftan.
Anamim , 1 1 Mefraim vero genuit Ludim , Nephthuim , Laabim, Phctrulim quoque Casluim de quibus egref1 1 Caphtoiim. fi funt Philifthiim , 1 3 . Chanaan vero genuit Sidonem primogenitum
&
&
&
&
&
Arphaxad , Sale Heber Phaleg Ragau Nachor Thare , z6. Serug i7. Abram ilk eft Abraham.
1 4. i
S
,
.
Sem
Gen. ijj
iS.
Filii
autem Abraham
I faac
&
Ifmahel.
25.
Versio antiqua.
HiVnr. inVf. II()<
VU
,
L G A T A
NOVA.
Primogeni-
20
dar.,
Primitivus Ifmael
Nabaioth
&
Ce-
29. Et
hs
,
generationes eorum.
376..
tuslfmahelis, Nabaioth,
&
Cedar,
& Adbeel,
Gen. l^^
VuiGATA
30.
& Mabfam NOVA.

32.
Filii
:
&
,
Mafma
,
&
Duma,
:
MafTa
hi funt
Hadad
filii
&
Thema
51.
lis.
Jetur
Naphis , Cedma
Ifmahe-
autem Cetura; concubina Abraham , quos Zararan , Jecfan , Madan Madian , Jesboc , Dadan. Filii auSue. Porro filii Jecfan: Saba , Aflurim , Latulfim, Laomim. tern Dadan
genuit
,
&
&
&
&
NoT^
* Pat alipemenm
514.
1.
: )
AD
Versionem
Pf.
c,
1
1.
A N T
Q U A M.
to. 2. col.
c.
&
epift.
Cypr. 1. j. Teftim. p. ad Fortunat. p. 166. b. Item Ambrof.

Iti fcribit
1
Hieron. quaed. Hebr.

Pr.stsrttoritiH
526. a. Hilarius vero in
18. n. II. col. 525. e.
&
:
in Pf. iji. n. 11. col.
4p.
ad
5.
in Luc. col.
516. e. ficut etiam Lucif. Calar.
i.
pro S. Athanaf. col. 191. a. ai 1. de non convcn, cum h*ret. col. 222, d. librum Suhelichrum vocat limilitct
;
librum dicii lie etiam Hieron. Damaf. de Seraph, to. J. col. JIJ. c. 1^. 29. Iiidem Grxci,
epifl,
, : ,
LIBER
Gtn.i;.
4.
I.
PARALIP.
,
Cap.
I.
(?5i
5i-
Filii
,
Henoch
tuix.
&
Epha , autem Madian Eldaa omnes Abida ,

:
VU LG & Epher
hi
,
NOVA. A T A & tilius Beor &

:
&
tilii
Ce-
Gf. 2j.
19.
fihi
M,
Genuit autem
Ifrael.
Abraham
,
Ifaac
cujus fuerunt
Efau Sc
nomen civitatis ejus , Denaba. regnavit pro ea 44. Mortuus eft autem Bale, Jobab filius Zare de Bofra. Jobab fuiffet mortuus , regnavic 4 5 Ciimque pro eo Hufam de terra Themanorum.
&
&
Gen. }5.
10.
! S
Filii
Efau
Elipha2
Rahuel
Jehus
Ihclom,
46. Obiit quoque
&
Hufam
&
regnavit pro
in
eo
&
Core.
36.
Filii
Eliphaz
Theman
Omar, Sephi, Ga,
Adad Moab
tilius
:
&
Badad , qui percufllt Madian nomen civitatis ejus Avith.
terra
than
5
Cenez , Thamna , Amalec. Nahath , Zara 7. Filii Rahuel

,
:
Samma
,
Me,
Adad fuilfet mortuus, regnavit 47. Ciimque pro eo Semla de Mafreca.

Semla mortuus eft, 48. Sed regnavit pro eo Saul de Rohoboth qua: juxta amnem iita eft.
,
&
za.
5
&
&
S.
,
Filii
,
Seir
Lotan
Sobal
Sebeon
Ana
Di-
Ibn
Efer
Difan.
59.
Filii
Lotan
Sobal
Hori,
Allan
Homam.
,
Soror autem Lo-
49. Mortuo quoque Saul nan filius Achobor.

50. Sed
regnavit pro eo Bala-
tan fuit
Thamna.
Filii
:
&
hie
mortuus eft,
40. Sephi,
Difon.
&
:
&
regnavit pro
eo
eft
Manahath
Aia
&
Ebal
Adad
uxor
5 1
.
cujus urbis
nomen
hlia
& Onam.
Filii
Sebeon
& Ana. Filii Ana

,
ejus
Meetabel
Phau , & appellata Hatred filii Mezaab.

fuit
,
Filii Difo'.i
Haniram
& Efeban & Jethran

Zavan,
ed'e
& Charan.
41.
Difan
:
Adad autem mortuo, duces pro regibus in Edom cceperunt dux Thamna dux Alva dux Je:
theth
Filii
Efer
Hus
Irti
&
funt
Balaan, Aran.
:
&
&
Jacan.
Filii
i.
.
5 i
reges
elfet
qui
imperaverunt
in
;
terra
54.
dux Oolibama , dux Ela dux Phinon , dux Cenez dux Theman , dux Mabfar , dux Magdiel, dux Hiram hi duces Edom.
, ,
:
Edom
antequam
rex fuper hlios Ifiael
Bale
CAPUT
V
Of,
I.
jy,
I.
U L G A T A
,
N o V A.
2.
TJ
JT
i.
Ilii
autem
,
Ifrael
,
Ruben , Simeon
Levi, Ju-
Cepitque
,
Gefllir
*3-
da
illachar
,
Dan, Jofeph
Filii
:
Zabulon , Benjamin, Nephthali, Gad
&
&
Aram
oppida
Jair
:
Canath
,
&
8t
viculos ejus fexaginta civitatum

patris Galaad.
&
omnes
ifti
filij
Machir
Afer.
Gen.
3.
I?..
^46
funt ei de
jz.
Sela Juda Her , Onan , hi tres nati Sue Chananitide. Fuit autem Her primogenitus Juda , malus coram Domino occidit eum. 4. Thamar autem nurus e|us peperit ei Phares
5.
:
&
filia
&
Ciim autem mortuus eflet Hefron, ingreffiw eft Caleb ad Ephrata. Habuit quoque Hefron uxorem Abia , quo: peperit ei Ashur patrem Thecus.
2.4.
5
,
&
ron
Ram
,
I.
Mai.
J-
1.
Zara omnes ergo filii Juda quinque. Hefron & Hagiul. J. FiUi autem Phares 6. Filii quoque Zars:Zamri, & Ethan ,& Eman, Chalchal quoque & Dara , liraul quinque. * Achar qui turbavit Ifrael 7. Filii Charmi
:
&
Nati funt autem filii Jerameel priraogeniti Hefprimogenitus ejus Buna , Aram
,
&
Afom
&
,
&
Achia.
16. Duxit quoque
uxorem alteram Jerameel
no-
mine Atara 17. Sed

runt.
quê fuit mater

fihi
Onam.
,
&
&
Ram
primogeniti Jerameel
flic-
* Achan, peccavit in furto anathematis.

8.
JR>u4.4,
Filii
9. Filii
,
Ethan Azarias. autem Hefron qui

:
nati funt ei
Jeramee!
i9-
& Ram & Calubi.

10. Porro Ram genuit Aminadab. Aminadab autem genuit Nahaffon principem filiorum Juda. 1 1 Nahaflbn quoque genuit Salnia , de quo ortus eft Booz. II. Booz vcrJ) genuit Obed , qui ipfe genuit
, .
Moos, Jamin,& Achar. 28. Onam autem habuit filios Semei & Filii autem Semei Nadab & Abifur. 19. Nomen veri uxoris Abifur, Abihail
,
Jada.
quje
peperit ei
Ahobban
&
Molid.
30. Filii autem Nadab fuerunt, Saled , Apphaim. Mortuus eft autem Saled abfque liberis; Filius vero Apphaim , Jeli 3 1 qui Jefi genuit Sefan. Porro Sefan genuit Oholai.
. :
&
&
31.
Ifai.
nathan. Sed
; .
t. êg.
Ifai
autem genuit primogenitum Eliab

,
fecun-
autem Jada fratris Semei: Jether, JoJether mortuus eft abfque liberis. 33. Porro Jonathan genuit Phaleth,& Ziza. Ift|
Filii
&
&
.v^:^^^.&
X6. 6.Z.
9Ibid, 17,
dum Abinadab
1
tettium
Simmaa
,
fiierunt
filii
Jerameel.
14. quartum Nathanael

5.
fextum
Afom
quintum Raddai, feptimum David ,

,
,
16.
Filii
-
quorum
:
forores fuerunt, Sarvia

,
&
Abigail.
Sarvis
Abifai, Joab
&
34. Sefan autem noii habuit filios, fed filias ; 8{ fervum ^gyptium nomine Jeraa. Deditque ei filiam fuara uxorem qua pepeJ 5.
:
Afael
,
tres.
rit
ei
3
Ethei.
17. Abigail autem genuit
Amafa
cujus pater fuit
6.
Ethei autem genuit
Nathan,
&
Nathan ge-
Jether Ifmahelites.
nuit
Zabad.
t8. Caleb ver6 filius Hefron accepit uxorem nomine Azuba , de qua genuit Jerioth fueruntque filii ejus, Jafer, & Sobab , Ardon. 19. Ciimque mortua fuilfet Azuba , accepit uxorem Caleb , Ephrata qucE peperit ei Hur. io. Porro Hur genuit Uri Uri genuit Bc:
nuit
&
Zabad quoque genuit Ophlal , & Ophlal ge-, Obed 38. Obed genuit Jehu Jehu genuit Azariam ,
37.
,
,
&
Helles genuit Elafa, 39. Azarias genuit Helles 40. Elafa genuit Sifamoi Sifamoi genuit Sellura ,
,
&
41. Sellum genuit Icamiam

"tiuit
Icamia autem ge-
zeleel.
Elifama.
:
II. Poft hsc

cl'.ir
ingrefliis
,
eft
Hefron ad
filiam
Ma-
patris
Galaad
:
&
accepit
eam
,
ciim eflet anno-
41. Filii autem Caleb fratris Jerameel Mefa pri-. mogenitus ejus , ipfe eft pater Ziph filii Marefa
:
&
rum
fexaginta
qui
peperit ei Segub.
patris
ii. Sed
& Segub
genuit Jair
& pofledit viginti
3.
Hebron. Porro filii Hebron, Core,
& Taphua, & Re.
tres civitates in terra
Galaad.
cem,
&
Sanuna.
6-^2^
LI BETH
3amma
I.
PARALIP.
V
U L G A T A
,
Cap. NOVA.
II.
&
III.
44.
aaam
4
fur.
5
,
.
&
autem gennit Rahara Kecem gejiuit Sammai.
patrem Jcrpater Beth-
Thaiana.
49. Gcnuic autem Saaph pater Madmena , Sue patrem Mac!ibena,& patrem Gabaa. Filia vero Caleb
,
Filiui
Sammai
Maon
&
Maon
tuit
Aclifa.
&
.
46. Epha autem concubina Caleb peperit Haran Mofa , Gezez. Porro Haran genuit Gezez.
5D.
Hi
,
erant
filii
Caleb
filli
Hur
priraogeniti
&
Sphrata
5 1
.
Sobal pater Cariatliiarim,

,
&
Joathan 47. JFilii.aurem Jahaddai, Regom , Saaph. Eplia , Gefan, Phalet , 48. Concubina Caleb Maacha, peperit Saber,
&
Salma pater Bethlehem
Hariph pater Beth-
&
&
&
gader.
&
VeRSIO ANTIQUA.
WnoM.
TÛg.
/. r.
VulgAta nova.
5
cmt.
'
z.
Fiierunt
fiBi
Sobal patris Cariatliiarim , qui

rim
1.
,
Fuerunt autem
filii
Soba! patris Cariathia-
t.^.
50J.*.
prophetabant ex iniidip,
qui videbat dimidium requietionum.

,
55. Et de cognatione Cariathiarim
Jethrei
&
autem Salma, patris Bethleem, VI- Fil" Nerhophati, coiona domiis Joab, & qui piolietn ep. 54. j
/7.
Aphuthei
&
Semathei,
,
&
Maferei.
Ex
his
egreffi funt Saraits
&
&
Efthaolitjj.
54. Filii Salma Bethlehem , & Netophathi , coroni domus Joab , & dimidium requictionis
,
pherabant ex dimidio Zarai. Hi lunt qui venerunt de calore <;>

patris Reciaab.
Sarai.
domus
5 S
Cognationes quoque fcribarum habitanJabes

,
tlum
in
canentes atque refonantes
&
,
in
tabernaculis commorantes.
venerunt de calore patris
Hi funt Ciiiici domus Rechab.
qui
NOT
_.^._.5'z. Grarcs _kgitur _xi?
.C
&c_
abfque
irtts
SiiCto
la^Jp't,
his
qj;i froyhitijhani
ex dimiiiia,
,
& Compl.
legitur
t. J4.
A Grxco
ell
abeft autem
po(l//
in editt. Aid.
i Grxcii ^ Latinis codici1418. J/o, inquit , nsmifutm liber I'tnojus efl , ttt non tarn Jlebraa , <jHam harbara qitxdam ^ Sannatica noinina congefla tlrbicol.
h:c
a vm- deinde
fola
in Vatic.
,
&
al.
pro Salmn
,
traruinm /it
plenty ea
nee hoc
LXX.
Jmerprcttbtts
-^
tjtti ;
Spiuttt Satla
2'.e');Ucii,
;
licut Bait.-^*^
loco Beiljliem, oiniira

2a^t^;Uto
voce
Vatic.
pair;!
edit.
Aid.
fctibit
Compl.
,
Sa^fid.-
loco bant
ia61
,
0';
deinde Mf. Alex. BaiDsceV > S Helufxrl Mf. Hi'/ufxrl , abfque proceed, j. ; Compl. liabet i, turn pro rflr(j.i , fie efl: in Vatic. 'A7a^:.B, vel
i) 'k'ia.foi'i
,
fed fcriptorftm ciitpx adjcvibendiini , dttm de ineinetidatis inemendata f^riptitant y (ape tria nomma , ftbtraiits e medio fyllabis , iu lifttttn 'jocabitllim cogunt , vel e regione utittni uoinen , propter latitudinem jttam , in dtto vel tria vccabula dividunt ,
fiteraiit
qua vera
tranjiuterunt
ut in edit. Aid.
;
detraftis his
Jj
jc.
///(;
propheta-
&c.
If. J J.
extremo pro f.v dimitiio Zarai ^ fie , iVîdi/ rw^Mo:Compl. Xxpxf. 'Hcafi' Mf. Alex. Icribit 'Hcafosi
,
^6
tris.
Grscec,tr Kixrc/, dnxi , loco funt, fieutEÂrpro de calore , translata voce domus , port banc p>-"
Hx
<5c
ali* diilirailitudines
ait prief.
nominum
fans eonfirmant
quod
to. i.
trieronymus
in lib. Paralip. juxta
LXX.
CAPUT
V
4.
K>'7.
III.
NOVA.
filius
L G A T
A-
?.2.
IT^ Avid vero hos habult filios, qui ei natl funt 1_^ in Hebron primogenitum Amnon ex Achirioam Jezrahelitide fecundum Daniel de Abigail Car'
;
ro Azaris
I ;
.
Joathan
tus eft
inelitide
1.
tertium
,
regis Geffur
J.
Maacha filial Tholmai quartum Adoniam filium Aggith ,

Abfalom
filium.
,
Achaz patrem Ezechii , de quo na' Manades. Manalles genuit Amon patrem Jofi.' 14. Sed M. Filii autem Jolii fuerunt , primogenitus Johanan fecundus Joakim , tertius Sedecias , quartus
procreavit
&
quintum Saphatiam ex Abital Jjam'de Egla uxore lua.

'
fe.xtum Jethra-
Sellum
16.
De Joakim
Filii
natus
eft
Jechonias
&
Sedecias,
M.at.ii
4.
Sex ergo nati funt

,
ei in
Hebron,
ubi regna-
171
vit feptem, annis
& fex menfibus.

,
Triginta autem
&
8.
II. Jechonix fuerunt , Afir, Salathiel Melchiram , Phadaia , Sennefer , Jecemia,
&
tribus annis regnavit in Jeiufalem.

g,2!;^. J, 14,
,
Sama,
Simmaa,
quatuor de Beth-
5.
Porro
,
in Jerul'alem nati funt ei filii,
Nadabia. 19. De Phadaia orti funt Zorobabel
&
Sc Sobab
Nathan fabee filia Ammiel 6. Jebaar quoque ,

7^
phiai
8. necnonJ^lifama
&
& Salomon
,
robabel genuit
MofoUam
:
Hananiam
& Semei. Zo& Salomitli

, ,
fororem coram
&
Eliphaleth
& Elifama & Noge &

,
10. Hafaban quoque
,&
Ohol ,& Barachian
8c
Nepheg,
&
]a-
Hafadian
1 1.
Jofabhefed
quinque.
& Eliada, & Elipheleth, no,
cujus
vcm
9.
autem Hanani3e, Phaltias pater Jefeis; Raphaia hujus quoque filius , Arnan , dc quo natus eft Obdia , cujus filius fuit Sechenias.
Filius
filius
:
omnes
hi
, filii
David
abfque
filiis
concubinacujus
i 1
Filius Sechenia;
, ,
Semeia cujus
:
filii ,
,
Hattus ,
&
rum habuerimfque fororem Thamar.

':
Jegaal
:
10. Filius autem Salomonis

filius
'
Roboam
natus
Abia
; ,
& Baria & Naaria & Saphat fex numerOi Filius Naaria: Elioenai & Ezechias & Ezri,
genuit Afa.
De hoc quoque
:
eft
Jofaphat,
fam
leia
tres.
II. pater
eft
Joram
Joas
:
qui
Joram genuit Ochoziam , ex

filius
i4.
,
'ûo ortus
li.
& PheElioenai, Odvia, & Eliafub & Accub & Johanan & Dalaia & Ananj,
Filii
,
&
hujus Amafias
genuit Azariam. Poi;-
feptem.
?00r.
LIBER
I.
PARALIP.
Cap.
IV.
'^n
CAPUT
V
t.
IV.
Hi
,
U t G A T A
,
NOVA.
i).
funt figuli habitantes in Plantationibus,
TT
i.'i^ls. jj.
4-
II"
Juda
Pharcs, Hefron,
&
Chaimi
&
ba Vetera.
Hur,&
Sobal.
&
Cm, 45,
10.
1.
Raia
Ifta
verj) filiusSobal genuic
Jahath,dequonati
in Sepibus
apud regem
Simeon
filius
in operibu<; ejus
commoraJarib
,
Snf. z. funt
"'
'
&
fa
Laad hs cognationes Sarathi. Jefema , quoquc ftirps Etam Jezrahel , Jedebos. Nomen quoque foioris eorum , Alalel-
Ahumai
&
tique funt
ibi.
:
}.
&
14.
ra
,
Filii
Namijel
&
Jamin
ZaMaffi-
Saul.
ejus,
phuni.
4. Phanuel antem pater Gedor
:
zf- Sellum
,
Mapfam
filius
filius
ejus,
& Ezer pater HoEphratha

patris
ma
filius
eius.
ifti
lunc
tilii
Hur
priinogeniti
16.
Filii
Mafna Hamuel
:
ejus
Zachur
:
Bethlehem.
5.
lius ejus,
Semei
filius
ejus.
AfTur ver6 patri

,
Thecui
Naara
:
erant
dus uxores,
Halaa
6.
&
Naara.
,
Peperit autem ei
,
Oozam,
funt
,
& Hepher,
Naara.
,
&
Themani
7.
&
Ahafthari
ifti
filii
,
8.
& Ethnan. Cos autem genuit Anob, & Soboba & cognaPorro
tilii
Halaa, Sereth
lilii
Ifaar
Semei fedecim , fiVix fex fratres aunon habuerunt filios mukos , univerfa cognatio non potuit adequate fummam filiorum J\ida. i. Hsbitavcrunt autem in Berfabee, MolaHafarfuhal da , in Bala , in Afom , 19. in Tholad ,
17.
Filii
&
tem
ejus
&
&
&
tionem Aharehel
9.
Arum.
incljtus
illius
}j.
& &
iSc
&
&
in
Bachuel,
&
in
Horma
&
Fuit
autem Jabes
in
prx
Jabes
fratribus fuis,
,
& mater ejus vocavit nomen

peperi
dicens Quia
:
eum
dolore.
10. Invocavit veto Jabes

Si benedicens benedixeris mihi
Deara
,
Ifrael
dicens:
&
dilataveris termi-
nos meoi , 6c fuerit manus tua mecum , & feceris me i mahtianonopprimi. EtprsftititDeus qusprecatus eft. 1 1 . Caleb autem fratcr Sua genuit Mahir , qui fuit
pater Efthon.
li. Porro Efthon genuit Bethrapha
,
Bethmarchaboth , in Hafarfuhm , in Bethberai , in Saarim hi civitates eorum uCque ad regem David. Vill.-E quoque eorum Etam , Aen , RemJ 1. mon , Thochen , d<, Afan , civitates quinque. }3. Et univerfi viculi eorum per ciicuitum civitatum iftarum ufque ad Baal hic eft habitatio eo..
51.
in
&
in Siceleg ,
&
&
&
&
rum
<Sc
fedium
diftributio.
34.
Mofobab quoque
,
& Jemlech &

,
Jofa
filius
& Phefle
hi funt viri Recha. autem Cenez , Othoniel , Saraia. Porro filii Othoniel , Hathath , & Maonathi. 14. Maonathi genuit Ophra, Saraia autem genuit ibi quippe artidces Joab patrem Vallis artificum
:
& Tehinna patrem urbis Naas

I }.
Amafia
3 5
.
&
,
Joel
6c Jehu
filius
Jofabia:
filii
Sarai
fi
Filii
&
lU Afiel
)6. 6c Elioenai & Jacoba &. Ifuhaia & Afaia & Adiel & Ifmiel & Banaia
, ,
3
filii
7.
Ziza quoque
filii
filius
Sephei
filii
Allon
filii
Idaia
erant.
I
Semri
38.
Ifti
Samaia.
affinitatum
J.
Filii
& Naham.
16.
rls
,
Filii
Filii
filii Jephone , Hir , & Ela , quoque Ela Cenez. quoque Jaleleel Siph , & Zipha , Thi-
veto Caleb
funt nominati principes in cognationibui
fuis
6c in
domo
fuarum multiplicati funt
vehementer.
39. Et profefti funt ut ingrederentur in Gador ufque ad onentem vallis , &. ut qua-rerent pafcua gre-
&
Afrael.
filii
17. Et
Ezra
Jecher
, ,
&
&
Jalon
genuitque
Mariam
Mered , & Epher, & Sammai , & Jesba
gibus
fuis.
patrem Efthamo. 18. Uxor quoque ejus Judaia , peperit Jared patrem Gedor , & Heber patrem Socho , Icuthiel pattern Zanoe hi autem filii Bethis filia Pharaonis quam accepit Mered.
&
valdebonas, 40. Inveneruntquepafcuasuberes, terram latilTimam quietam 6c fcrtilem,in qua
&
&
&
ante habitaverant de ftirpe
Cham.
,
:
Hi ergo venerunt
,
nominatim
ti
in dicbus
quos fupra defcripfimus Ezechia regis Juda 6c pereuP,
19. t
la
,
filii
,
uxoris
Odaii
fororis
Naham
patris Cei-
ferunt tabernacula
eorum
6c habitatores qui
mven-
Garmi
io.
,
Filii
Hanan
zolieth.
&
Efthamo , qui fijit de Machathi. quoque Simon, Amnon, & Rinna filius Thilon. Et filii Jefi , Zoheth , & BenSela
,
&
fuerant
:
ibi
&
deleverunt eos ufque in praifentem

eis
,
diem
habitaveruntque pro
quoniam ubcrrimas
in
pafcuas ibidem repererunt.
41.
Filii
filii
,
De
filiis
quoque Simeon abierunt

,
montera
Gf. 58.
S'
II.
Juda
Her
pater Lecha,
&
Seir
viri
quingenti
habentes principes Phalthiam

&. Oziel
,
&
Laada pater Marefa

tium bylfum
in
&
cognationes
domus operanMendacii,
ver-
Naariam
43.
&
Raphaiam
,
filios Jefi
domo
juramenti.
,
&
percufieiunt reliquias
qua; evadeie potueibi
zi. Et qui ftare fecit Sol em
virique
rant
Amalecitarum
&
habitaverunt
pro
eis
uf-
&
Securus
,
& Incendens
qui principes fuerunt in
que ad diem banc.
Moab
& qui
leverli funt in
Lahem hsc autem

:
CAPUT
ULGATA NOVA.
a?Ui<l. 11.
V.
Efron
Joel
ejus
filius
,
:
i.TTJIlii quoque Ruben primogeniti Ifrael ( ipfe quippe ftiit primogemtus ejus fed cum violaflet thoium patris fui , data funt primogenita ejus
r
,
Phallu 4
.
&
Carmi.
filius
Fiiii
Samia
ejus
ejus
Gog
filius
ejus
Se-
Nm,
16. J.
mei
5
filius
iS49-4-
filiis Jofeph filii primogenitum.
Ifrael
6c
non
eft
iUe reputatus in
Micha
Reia
filius
ejus
Baal
filius
ejus,
6. Beera filius ejus , qucm captivum duxit Thelfuit princeps in trigathphalnafar rex Afl'yriorum ,
fuos
Porro Judas, qui erat fortiffimus inter fratres de ftirpe ejus principes germinati funt primogenita autem reputata funt Jofeph )
2,
: :
&
4. E<x. z;. t^;
bu Ruben.
7.
3.
filii
ergo Ruben primogeniti Ifrael
Enoch,
&
Fratres
autem ejus, 6c univerfa cognatio
ejus
Ttm.
I.
LIU
,,
,,
^34
principes
8.
,
LIBEK. LIBER
Jehiel
I I.
PARALIP.
U L C
Cap. V.
V
cjuando numerabantur per familias fuas
,
ATA NOVA.
quatuor millia
habueiunc
&
feptingenti fexaginta
procedentes
Itura;i
& Zachariam.
ad pugnam.
1
ipfe habitavit in
9.
Porro Bala filius Azaz , filii Samma , fil" Joel Aroer ufque ad Nebo & Beelmeoii.
9.
Dimicaverunt contra Agareos

,
vero
&
Naphis
&
Nodab,
eis
,
<jue
Contra orientali;m quoque plagam habitavit ufflumen Euphraten. Mulad inrroitum eremi , tum quippe jumentoruiu nunierum polTidebant in terra
zo. pra;buerunt
quia
auxilium. Traditique funt in
&
manus eorum Agarei
&
univerfi qui
fueram cum
;
eis ,
Deum
1 .
invocaverunt ciim praliarentur

,
&
ex-
Galaad.
10. In diebusautem Saul
reos
in
,
audivit cos
pra:liati funt
contra
Agaeis
eo quod credidiflent in eum. Ceperuntque omnia qua; pollederant

,
camelo-
&. interfeceruiit illos

,
habitaveruntque pro
,
rum
quincjuaginta millia
,
&
ovium ducenta quinquamillia

,
tabemaculis eorum ad orientem Galaad.

1
in
omni plaga
qua.- refpicit
ginta millia
&
alinos
duo
&
animas homifuit
num centum
e regione
:
millia.
:
1.
FiUi vero
Gad
eorum
habitaveruiit
ii. Vulnerati autem multi corruerunt
enim
in terra
Bafan ufque Selcha
bellum Domini.
:
Habitaveruntque pro
tribus
eis
ufque ad
pofle-
II. Joel in capite,
&
,
Saphan fecundus
Janai
tranfmigrationem.
i?.
Filii
autem
1 5
.
&
Saphat
in
Bafan.
quoque dimidis
Manafle
,
eorum fecundum domos cognaSebe , & tionum fuarum Michael & Mofollam & Heber , feptem. Jorai , & Jachan , & Zie 14. Hi filii Abihail tilii Huri filii Jara, filii Galaad , filii Michael filii Jefeli, filii Jeddo , filii Buz. It. Fratres quoque filii Abdiel , filii Guni, princeps domus in familiis fuis.
Fratres vero
, ,
derunt terram i finibus Bafan ufque Baal
&
& Sanir & montem

,
Hermon
Herinon , ingens quippe Hu-
merus
erat.
24. Et hi fuerunt principes domus cognationis eo-
rum , Epher , &. niia , & Odoia ,

tes
,
Jefi
& Eliel &

, ,
Ezriel
&
Jediel
viri fortiffimi
& Jere& poten-
&
nominati duces
in familiis fuis.
16. t habitaverunt in Galaad

in viculis ejus
,
& in
Bafan
&
i 5.
Reliquerunt autem
Deum patium
terra;
fuorum,
,
&
4.Reg.
& in
cunftis fuburbanis Saron, ufque
fornicati funt
tulit
ad terminos.
1 7.
pod deos populorum Deus coram eis

:
quos abf-
Omnes
,
hi numerati funt in diebus Joathan re-
16.
fur
&
fufcitavit
,
Deus
Ifrael
fplritum Phul regis
gis
Juda
18.
,
&
in
diebus Jeroboam regis Ifracl.

,
Allyriorum
Filii
Ruben
,
&
,
Gad
&
dimidix tribus
Ma,
&
fpiiitum Thelgathphalnafar regis Af- iJ-iS-Cf tranftulit Ruben , Gad , dimidiam tri- *9*
&
,
&
&
naffe
viri bellatores
fcuta portantes
&
,
gladios
&
bum Manafle
bor , 6c Ara
,
& adduxit
eos in Lahela
,
& in Ha-
tendentes arcum
eruditique ad pr^lia
quadraginta
& fluvium Gozan

I.
ufque ad diem banc.
C
Co. 45.
in/".
A
,
U
1
V
NOVA.
9.
Filii
IT.
r}
Jt/
3.
Ilii
Levi
1.
Gerfon
,
;
Caath
VU & Merari.
Ifaar
,
,
L G A T
Merari
Moholi
filius
&
Mufi. H:e autem
cO
13. d.
Filii
Caath
Amram
,
,
Hebron
gnationes Levi fecundum familias eorum.
& Oziel.
Filii
:
io. Gerfom
Lobni
ejus
ejus
Jahath
ejus,
filius
ejus j
Amram Aaron
:
Moyfes
,
lii
Aaron
Nadab
&
Ablu
4. Eleazar genuit Phinees
& Maria. Fi- Zamma Eleazar & Ithamar. II. Joah & Phinees genuit Abi- ejus, Jethrai
1 z
.
filius
ejus
filius
,
Addo
filius
Zara
,
filius
filius ejus.
,
fue,
*
Filii
Caath
Aminadab
ejus
,
filius
ejus
Core
ejus
filius
5.
Abifue vero genuit Bocci
&
Bocci genuit
ejus, Afir
i
?
.
filius
ejus,
Ozi.
6. Cfei genuit
faioth.
7.
Eleana
filius
Abiafaph
filius
Afir
Zaraiam,
&
Zaraias genuit
Me-
filius ejus.
14. Thahath
,
filius
ejus, Uriel
filius
ejus, Ozla^
Porro Meraioth genuit Amariam
&
Amarias
filius
ejus
Saul
filius ejus.
,
genuit Achitob. 8. Acliitob genuit Sadoc
&
Sadoc genuit Achi-
25. 26.
Filii
Elcana
ejus
filius
Amafai
5c
Achimoth
:
&
Elcana.
Filii
Elcana
Sophai
filius ejus,"
maas.
9.
Nahath
Achimaas genuit Azariam, Azarias genuit Jo,
filius
27. Eliab
ejus,
Jeroham
filius
ejus, Elca-
hanan
I
na
filius
e)us.
o.
Johanan genuit Azariam

,
ipfe eft qui facerdo-
28.
2 9.
Filii
Filii
tio funftus eft
in
domo quam
acditicavit
Salomon
5c
in
Abia. Samuel , primogenitus Vafleni , autem Merari , Moholi Lobni filius ejus,
:
&
Jerufalem. II. Genuit autem Azarias

genuit Achitob
I
Semei
filius
ejus
Oza
filius
,
ejus
filius
Amariam ,
,
Amarias
50.
Sammaa filius ejus Haggia

Ifti
ejus, Afaia
filius ejus.
i.
Achitob genuit Sadoc
& Sadoc
genuit Selres
5 1
funt
lum
I }
.
domus Domini
quos conftituit David fuper cantoquo collocata eft area , ex

:
i. Ji'Xi
Sellum genuit Helciam,
& Helcias genuit Aza,
52. 6c miniftrabant coram tabernaculo teftimonii, " '7 canentes donee dificaret Salomon
in Jerufalem
riam
1
4. Azarias genuit Saraiam
& Saraias genuit Jo,
ftabant
domum Domini autem juxta ordinem fuum in

qui afliftebant
fedec.
1 5.
minifterio.
Porro Jofedec egreflus
Dominus Judam
nofor.
iiicd.6.l6.
&
quando tranftulit Jerufalem per manus Nabuchodoeft
55.
filiis
Hi vero
,
funt
cum
filiis
,
fuis
filii
de
Caath
, filii
Hemam
,
cantor
filius
Johel
Sa-
muel
Filii
16.
1 7.
Merari. ergo Levi: Gerfon, Caath, SeEthsc nomina filiorum Gerfon Lobni,
:
&
54.
Elcana
filii
Jeroham,
, filii
filii
Eliel
filii
&
Thohu
35.
filii
mei.
18.
Filii
Suph
, filii
Elcana
Mahatli ,
filii
Am*t
So-
Caath
& Pîel.
Amiam
&
Ifaar
& Hebron
fai
36.
filii
Elcana,
filii
Johel,
filii
AzarL-e,
filii
, , ,
, ,
, :
LIBER
pllOlli.-e
I,
PARALIP.
U L G A X
Cap. VI.
^35
V
,
N O V A.
thali
57.
,
filii
Thahath
Ifa.ir
,
tilii
Alir
filii
Abiafaph
filii
de tribu Manaffe in Bafan , urbes tredecim. , 6;. Filus autem Merari per cognationes fua.s, de
&
Core
tribu
filii
filii
Ruben
&
de
tribu
Gad '& de
,
tribu
Zabulon
38.
Caatli
filii
Levi,
ftabat
,
filii
Ifracl.
dederunt forte civitates duodccim.
39. t
ejus
,
fi-ater ejus
filius
Afaph
filii
qui
a dextris
Afaph
filii
Barachia;,
,
tilii
Samaa
,
40. 41. 41.
4}. 44. tram ,
45
46. 47.
Melchi* , filii Zara , filii Adaia , filii Atlianai filii Ethan, filii Zamma, filii Semei filii Jeth , filii Gerfom, fiUi Levi. Filii autem Meraii fraties eorum , ad finifEthan filius Cufi filii Abdi , filii Maloch , filii Hafabia; , filii Amalia; , filii Helcis , filii Boni , filii Somer , filii Amafai
Michael
Bafaia;
filii
, ,
,
64. Dederunt quoque filii I fragl Levitis civitates; fuburbana earum 65. dederuntque per fortem , ex tri*-u filiorum Juda , & ex tribu filiorum Simeon , & ex tribu filiorum Benjamin , urbes has quas vocaverunt nomi-
&
nibus fuis
66.
& his qui erant de cognatione filiorum Caath

civitates
in
fiieruntque
terminis
eorura
de
tribu
Ephraim.
67. Dederunt ergo
els
urbes ad confugiendum
,
Si-
hf.ii.zu
Moholi , filii Mufi, filii Merari, filii Levi. 48. Fratres quoque eorum Levitt , qui ordinati funt in cunftum minilterium tabernaculi domus Dofilii
chem cum fuburbanis fuis in monte Epi.r.iim 6c Gazer cum fuburbanis fuis , 6 8. Jecmaam quoque cum fuburbanis fuis,
Bethoron
fimiliter
6t).
&
mini.
49. Aaron veto

tjs
&
, ,
filii
ejus adolebant
incenfum
necnon
in
fuper altare holocaufti

,
&
&
Helon cum fuburbanis
fuis, 5c
Ge-
fuper alrare thymiama-
thremmon
70.
eundeai
modum.
,
in
omne opus
fervus Dei.
Sanfti
fanilorum
6c ut pre-
Porro ex diniidia tribu ManafTe

,
Aner
:
&
vi-
carentur pro Ifracl
juxta omnia
qu^ prsceperac
filius
fuburbana ejus
delicet
,
Baalam
dc fuburbana ejus
liis
Woyfes
JO.
qui de cognatione filiorum
Caath
reliqui
Hi
funt
Phinees
51.
filius
autem filii Aaron Eleazar ejus , Abifue filius ejus

:
ejus
erant.
7 I.
Filiis autem Gerfom , de cognatione dimidis Manafie, Gaulon in Bafan fuburbana ejus, Aftharoih cum fuburbanis fuis.
Bocci
filius
ejus, Ozi
filius
ejus, Zarahia
fi-
tribus
&
lius ejus
5
&
filius
i.
Meraioth
ejus
,
ejus
Araarias fJius ejus
Achi-
71.
tob
filius
&
ejus
,
De tribu Iffachar, Cedes Dabereth cum fuburbanis fuis

Ramoth quoque
luis.
&
fuburbana ejus,
J 5.
Sadoc
filius
Ac'iimaas
filius
ejus.
7 ;.
&
fuburbana ejus
&
Anem
54. Et h.-EC habitacu'a eorum per v;>;os atqne connia filiorum fcilicec A'.ron, ju.cti coguationes Caa,
cum
fuis
,
fuburbanis
74.
thitarum
.
ip.is
enim forte configerant.
&
.
Dederunt igitur eis Hebron 5 S fuburbana ejus per circuitum

:
terra
Juda ,
&
cSc
De tribu vero Afer: Mafal cum Abdon fimiliter , Hucac quoque & fuburbana ejus
fuis.
,
fuburbanis
& Rohofa
in
cum
,
fuburbanis
Jsf.zi.
56. agros autem civitatis
&
villas
Caleb
filio
76.
Porro de tribu Nephthali

,
Cedes
Galilsa
,
**"
Aaron dederunt civitites ad confugiendum , Hebron & Lobna & fuburbana ejus
filiis
, ,
Jephone. 57. Porro
fuburbana ejus
Hamon cum
ejus.
fuburbanis fuis
He
Cariathaim
77.
lon
,
&
fuburbana
Filiis
58. Jether quoque

fed
& Efthemo cumfuburbanisfuis,
Remmono
autem Merari refiduis fuburbana ejus ,
de tribu Zabu-
&
&
Helon & Dabir cuin fuburbanis fuis , Bethfemes & fuburbana ea59. Afan quoque
&
Thabor cum
fuburbanis fuis
&
78. trans Jordanem quoque ex adverfo Jericho

contra orientem Jordanis
,
De tribu autem Ben] amin Gabee &: fuburbana ejus & Almath cum fuburbanis fuis Anathoth quoque cum fuburbanis fuis omnes civitates tredecim ,
, ,
,
:
rum. 60.
de tribu Ruben
,
Bofor in
fubur-
folitudine
cum
fuburbanis fuis
&
Jafia
cum
,
banis fuis
79.
Cademoth quoque
& fuburbana
ejus
&
Me-
per cognationes
6
I
.
fuas.
phaat cum fuburbanis

refiduis
fuis.
Filiis
autem Caath
de cognatione fua
in
83.
Necnon
dederunt ex dimidia tribu Manalle

bes decem.
polTellionem ur-
&
zer
fuburbana ejus
81. fed
&
Gad, Ramoth in Galaad Manaim cum fuburbanis fuis , Hefebon cum fuburbanis fuis , 8i Jetribu
,
&de
&
61. Porro
tribu Iflachar
,
filiis
&
Gerfom per cognationes fuas, de de tribu Afer de tribu Neph,
cum
fuburbanis
fuis.
&
CAPUT
Gtn. 45.
I
VII.
6.
VUIGATA NOVA.
"P Orro
filii
Iffachar
,
Thola
&
,
Phua
Jafub
ta
&
Simeron
quatuor.
,
feptem miflia numerati funt. Filii Benjamin Bela , Bechor ,

:
&
& Jadihel
,
Gm.^S.ni
Filii
Thola
Ozi
& Raphaia & Jeriel & Je,
tres.
7.
,
mai , Jebfem , & Samuel , principes per domos cognationum fuarum. De llirpe Thola viri fortiffimi numerati iunt in diebus David
centi.
3.
Filii
,
&
Filii
Bela
,
Esbon
&
Ozi
&
Oziel
&
Jeri-
viginti
duo
millia fex-
Oziilzrahia, de quo nati funt Michael,
&
moth & Urai quinque principes familiarum , <k ad pugnandum robultiflimi numerus autem eorum , viginti duo millia & triginta quatuor. 8. Porro filii Bechor Zamira iS. Joas & Elie:
Obadia,
4.
&
Johel
&
Jefia, quinque
omnes
prin-
zer
&
Elioenai
,
& Aniri &

,
:
Jerimoth
hi
,
&
Abia
cipes.
Ciimque eis per familias ad pra^lium , viri fortiffimi multas enim habuerunt uxores ,
cinifti
&
,
& Anathoth &

populos fuos, actriginta fex millia
:
Almath omnes
filii
Bechor.
9.
pes cognationum fuarum

millia &. ducenti.
Numerati funt autem per familias fuas princi, ad bella fortilfimi , viginti
Porro
filii
&
filios.
5.
Fratres
,
(jero Iflachar
quoque eorum per omnem cognatiorobuil;iJi(iij ad pugnaodum , oftogin-
10.
Jadihel
,
Balan.
,
Filii
Jehus
Si Benjamin
&
Aod
&.
Chanana
i)
autem Balan Ze,
&
LIU
,,
, ,
6^6
than
,
LIBER
&
,
I.
PARALIP.
VULGATA
:
Cap. VII. NOVA.

de quo natus
eft
&
,
:
VIII.
Tharfis
hi
&
Ahifahar
,
le,
Thaan
,
omnes
fuaium
1 1.
tilii
]adihel
,
principes cognationum
16. qui genuit Laadan

jnlud
,
hujus quoque
filius
Am-
viri
fortirt'imi
decern
&
feptem niilUa
&
qui genuit Elizama
ducenti, ad pra;Uum procedentes.
1 7.
filii
de quo ortus
Pofleflio
eft
Nun
qui habuit filium Jo-
Sepham quoque
Aher.
FiUi
&
Hapham
:
Hir
& Ha&
fue.
fim
Ctn, 45. 14.
i8.
Jafiel
,
filii
autem eorum
,
&
habitatio
i;.
Jefer
,
autem Nephthali
,
&
Gum,
thel
cum
filiabus fuis
&
contra orientem
BeKoran
,
&
Sellum
filii
Bala.
14.
Porro
films
ManafTe.Efnehconcubinaque ejus
filii ejus , Sichem ac occidentalem plagam Gazer quoque cum filiabus fuis , ufque ad Aza cum filia-
&
Syra peperit Machir patrem Galaad. Machir autem accepit uxores filiis fuis Hap1 5. habuit foroiem nomine Maacha Saphan phim nomen autem iecundi , Salphaad , natsque iunt: Sal-
bus
ejus.
filios
19. Juxta
lias ejus
,
quoque Manalle
Bethfan
&
fi-
&
&
Thanach
&
filias
:
ejus
Mageddo
&
filias
ejus
Dor
,
&
filias
ejus
in his habitaverunt
filii
Jo-
phaad
1
filiaj:
feph
filii
Ifrael.
6.
& &
peperit
Maacha uxor Machir

:
filium
vo-
30.
Filii
Afer:Jemma,
autem Baria
:
&
Jefua
&
JelTui
&
Cm.tfi^
'7"
cavitque nomen ejus Phares porro nomen Recen. filii ejus Ulain , Sares
:
fratris ejus
Baria
&
Sara foror eorum.
&
,
3 1.
filii
Filii
Heber
&
,
Melchiel
ipfe
17. Filius autem

laad
,
Ulam
filii
Badan
hi funt
Ga-
eft
pater Barfaith.
31.
filii
Machir
Manaffe.
Heber autem genuit Jephlat

,
&
Somer
,
&
:
18. Soror autem ejus Regina peperit
Virumdc-
Hotham
hi
filii
&
Suaa fororem eorum.

:
corum
&
,
Abiezer
&
filii
ig. Erant autem
Mohola. Semida , Ahin, ScSechem,

:
33. Filii Jephlat
Phofech ,
& Chamaal & Afoth &

Roaga
:
Jephlat.
&
Aniam. autem Ephraim Suthala, Bared filius ejus, Thahath filius ejus, Elada filius ejus , Thahaih filius
Leci
&
34.
Porro
filii
Somer: Ahi,
& &
Ha-
io.
Filii
ba,
&
.
Aram.
Filii
3 5
ejus
hujus
filius
Zabad
,
,
na
&
,
Selles
Filii
filius Ezer Geth indigent, quia defcenderant ut invaderent pollefliones eorum.
n. &
:
hujus
filius
Suthala
& hujus
&
36.
autem Helem fratris ejus Supha , Jem, & Amal. Supha Sue, Harnapher , & SuaV,
:
&
Elad
occiderunt autem eos
viri
Beri
3
&
,
Jamra
,
7.
Bofor
&
Hod
:
&
Samnia
&
Salufa
&
ii. Luxit igitur Ephraim pater eorum multis dievenerunt fratrcs ejus ut conlblarentur cum. bus ,
Jethran
38.
3
&
Bera.
&
.
Fihi Jether
Filii
Ingreflufque
eft
,
ad uxoiera fuam
vocavit
qui conejus
9.
Jephone , autem Olla Aree

:
& Phafpha & Ara. & Haniel & Refia.

,
,
:
cepit
ria
,
& peperit filium & &
nomen
Be-
e6 quod in malis domus ejus ortus efTet 14. filia autem ejus fuit Sara , qui êdificavit BetOzenfara. fuperiorem, horon inferiorem
15. Porro
filius
40. Omnes hi filii Afer , principes cognationum, numerus autem atque fortilTimi duces ducum eorum atatis qui apta eflet ad bellum , vigmti fex
elefti
ejus
Rapha
& & Releph,&Tha-
tniUia.
CAPUT
Cen.4fi. IT.
Sup.
"J.
VIII.
phaal
19.
,
VULGATA NOVA.
,
_
Tj
6;
XJ
Abiud
Enjamin autem fuum , Asbel fecundum , Ahara tertium Rapha quintum. I. Nohaa quartum , Gera Addar , Fueruntque filii Bale 3
genuit Bale primogenitum
&
&
&
& Jacim & Zechri & Zabdi & Elioenai & Selethai & Elicl & Adaia & Baraia & Samarath
, ,
,
,
filii
Se-
mei.
4. Abifue
5. fed
&
in
quoque Gera
,
&
Naaman
&
,
Sephuphan
& Ahoe & Huram.

Manahath.
!?
6.
Hi
funt
filii
Ahod,
,
principes cognationum ha-
bitantium
7
.
Gabaa
qui translati funt in
lit
Gera ipfe tranftuAchia , Ahiud. genuit Oza, eos, 8. Porro Saharaim genuit in regione Moab , poftBara uxores fuas. quam dimifit Hufim Genuit autem de Hodes uxore fua Jobab, 9.
Naaman autem
&
&
&
&
z 8.
Et Jefpham & Heber, & Eliel, & Abdon & Zechri & Hanan, & Hanania & Alam & Anathothia Sefac & Jephdaia & Phanuel & Samfari, & Sohoria & Otholia, Jcroham & Jerfia & Elia & Zeclui hi patriarchs: & cognationum principes qui
, , , ,
, ,'
filii
filii
&
habitaverunt
in
Jcrufalem
& &
Cis
Sebia
&
,
Mofa
&
Molchom
10. Jehus quoque,

filii
&
Sechia,
&
Marma
hi funt
In/ 5; 19. in Gabaon autem habitaverunt Abigabaon nomen uxoris ejus Maacha JJSur,& 30. filiufque ejus primogenitus Abdon ,
:
&
ejus
principes in familiis fuis.
&
II.
Mehuiim vero
filii
:
genuit Abitob,
li. Porro
Elphaal: Heber,
Samad
15.
hie idificavit
Ono
:
& Elphaal. & Mifaam & ejus. & Lod &

,
,
3 1 .
Nadab. Gedor quoque , & Ahio

Baal
,
:
&
& Zacher & Ma,

:
celloth
filias
Baria autem &

in
Sama
hi
principes cognationum
Macelloth genuit Samaa habitaveruntque 31. ex adverfo fratrum fuorum in Jerufalem cum fratribus
fuis.
&
habitannum
Geth.
Aialon
fugaverunt
habitatores
. 3 3
Ner autem
,
genuit Cis
,
&
Cis genuit Saul.

,
14. Et Ahio,
I 5
.
16.
Baria.
& Jerimoth, & Zabadia & Arod & Heder Michael quoque, & Jefpha &
Sefac,
,
, ,
&
Porro Saul genuit Jonathan

,
&
Melchifua
&
Abi-
14. yi.
Inf. 9.
nadab
,
&
Fihi
Esbaal.
Joha
filii
34. Filius baal genuit Micha.

35.
,
autem Jonathan, Meribbaal
& Merib- 5?z.Ktg,

'
4.4.
,
17. Et Zabadia,
&
Mofollam,
Jezlia
,
&
Hezeci
&
El-
Heber
1
8.
&
Jefamari,
&
&
Jobab,
filii
Micha, Phithon raa & Ahaz 36. & Ahaz genuit Joada
:
&
:
Melech
&
Tha-
&
Joada genuit Ala-
, , , ,
LIBER
Biatli
,
I.
PARALIP.
U L G A T A
Cap.
IX.
fratris ejus
, ,
657
Ulam primogcrobuftilTimi
,
V &
Azmoth,
NOVA.
&
Fliphalct terrins.
&
Zainri
porro Zamri gcnuit

cujus
filius fuit
Mofa
J
Filii autem Efec J 9. nitus,& Jehus fccundus
7.
,
&Mofa(cnnit
liuiaa
Ka-
40. Fuerunttjue
filii
Uhm'viri
;
&
de quo ortus ell Elafa , ijiii gcnuit Afcl. 38. Porro Afcl k-\ filii fucriint his nominihus Ezricam, Bocru , Ifmahd ,Saria , Obdia, ik llanan
pha
magno robore
filios
:
tcndentes arcum
,
&
mulcos habcnte
ac nepotfs
,
ufqiie
ad centum quinquaginta. Ora-
ncs hi
fihi
Benjamin.
omnes
hi
tilii
Afcl.
CAPUT
u,
raifl
IX.
tarn ipfos
,
VULCATA NOVA.
Niverfus ergo Ifraiil fumnia eorum fcripta
:
dinumeratus
eft in
eft
&
1 ).
quim
filios
eorum
,
in oftiis
fuis.
:
ik
Juda
traribhitiquc funt in
hbro regum IfDabyloiitm propin
mus Domini
&
do, ,
in
tabernaculo
vicibus
ter
dehAum fuum.
i.
Qui autem habitaverunt primi

;
pofTeflionibus
,
,
14. Per quatuor vcntos erant oftiarii id eft orientem , ad occidentem , ad aquiloncm ad auftrum.
ad
&
&
&
& in urbibus fuis

Nathina;i.
5.
IfraSi
& facerdotes & Levita; &

de liUis Juda, quoque Ephraim , & Mafilii
Commorati
funt in Jerufalem
filiis
&
15. Fratres autem eorum in viculis morabantur, veniebant in fabbatis fuis de tempore ufque ad tempus.
&
de
filiis
Benjamin, de
filius
naflc.
^. Othei
filii
Ammiud
:
Amri
filii
Omrai,
His quatuor Levitis creditus erat omnis numeerant fuper excdras , 6c thefauros , domus Domini.
1 6.
rus janitorum
&
Bonni , do filiis Phares filii Juda. filii ejus. Et de Siloni Afaia primogenitus 6. De filiis autem Zara Jeliuel , & fratres eorum
5.
,
2.7.
&
tur in cuftodiis fuis
Per gyrum quoque templi Domini morabanut ciim tempus fuiflet, ipfi m.
:
fexcenti nonaginta.
7.
filii
ne aperirent fores. iS. De horumgenere erant

terii
:
Porro de
,
filiis
Odvia
8.
filii
Benjamin Afana
:
Salo
filius
Mofollam,
ad numerum enim
& fuper vafa minif& inferebantur vafa & ef, ,
ferebantur.
:
&
,
Jobania
:
filii
Mochori
filii
&
filius Jeroham & Ela filius Ozi NôfoUam filius Saphatiê , filii Ra, ,
19.
thuri,
De
,
ipfis,
&
qui credita habebant utenfilia fimilx
fanftuarii
pra;erant
huel
9.
Jebanix
&
&
vino
isc
oleo
8c
aromatibus.
&
fntres eorum per familias fuas
nongenti
;o.
Filii
autem facerdonim unguenta ex aroma-
juinqu'iginta fex.
Omnes
hi
principes
cognationum
Joiarib
tibus conhciebant.
per domos patrum fuorum. 10. De facerdotibus autem

Jachin
1 1
filii
. :
51.
;
Jedaia
&
Corit:e
Et Mathathias Levites primogenitus Sellum prifedus erat eorum , quae in farcagine friPorro de
filiis
gebantur.
Azarias quoque
,
filius
,
Sadoc
II.
filii
Maraioth
Helcis , filii Mofollam filii Achitob pontifex

,
i.
panes erant propofitionis

fabbata pra?pararent.
Caath fratribus eorum , fuper ut femper novos per fingula

,
domus
filii
Dei.
, ,
Porro Adaias filius Jeroham, filii PhalTur Melchix & Maafai filius Adiel hlii Jezra , filii Mofollam filii Mofoliamith filii Emmer I ; fratres quoque eorum principes per familias
:
n- Hi
vitarum
,
funt principes
cantorum per familias Le,
qui in exedris morabantur
ut die ac
node
jugiter fuo rninifterio defervirent.
54. Capita Levitarum
per familias fuas principater
fuas
mille feptingenti I'exaginta

minifterii in
foitiffimi
robore ad
pes
manferunt
Jehiel
in
Jerufalem.
,
faciendum opus
14.
domo
Dei.
,
55.
filii
In Gabaon autem commorati funt

,
De
Levitis
autem
Ezricam , filii Hafebia , Galal , 1 5. Bacbacar quoque carpentarius , Mathania filius Micha , filii Zechri , filii Afaph 16. & Obdia filius Semeiar , filii Galal , filii Idithun & Barachia filius Afa , filii Elcana , qui habi-
Semeia filius Had'ub de filiis Merari,

:
baon
Cis
&
,
Ga
,
5;.
t.
xy,
nomen
,
uxoris ejus
Maacha.
,
36. Filius primogenitus ejus

,
&
Abdon
, ,
&
&
7.
Ner Gedor quoque,

Baal
&
&
Sur
& Nadab & Ahio &

in
& &
Zacharias,
Macelloth.
38.
Porro Macelloth genuit Samaan
ifti
habita,
tavit in atriis Netophati.
verunt e regione fratrum fuorum Sellum

,
17. Janitores autem
&
Accub,
& Tel-
Jerufalem
cum
:
fratribus fuis.
mon
tem
,
&
Ahimam
&
frater
eorum Sellum princeps,

,
39.
Ner autem
Esbaal.
genuit Cis
,
&
Cis genuit Saul

,
18. ufque ad illud tempus

19. Sellum vero
in
porta regit ad orienfiliis
&
Saul genuit Jonathan
&
,
Melchifua
obfervabant per vices fuas de

filius
,
Levi.
,
dab,
filii
&
.
&
:
5/.8. 53.
Abina-
Core,
filii
Abiafaph
,
40.
Filius
autem Jonathan
Core , cum
tabernaculi
fratribus fuis
&
Meribbaal
& Merib-
domo
,
patris fui
hi funt
baal genuit Micha.

filu Micha , Phithon , Melech , Ahaz. 41. Ahaz autem genuit Jara , Jara genuit Alamath , Azmoth , Zamri. Zamri autem genuit Mofa.
Coriti fuper opera

:
minillerii
cuftodes velHbulorum
41
Porro
,
& familis eorum per vices cadrorum Dofilius
&
Tharaa
&
&
mini cuftodientes introitum.
&
10. Phinees autem
Eleazari
erat
dux eojanitor
&
&
rum coram Domino.

11. Porro Zacharias filius Mofollamia porta tabernaculi teftimonii. li.
centi
,
Mofa vero genuit Banaa

:
cujus
Afel.
filius
Raphaia
genuit Elafa
de quo ortus
eft
Omnes
hi elefti in oftiarios per portas,

: :
du-
duodecim & defcripti in villis propriis quos conlBtuemnt David , & Samuel videns , in tide fua ,
44. Porro Afel fex filios habuit his nominibus, Ezricam , Bocru , Ifmahel , Sana , Obdia , Hanan ;
hi funt
filii
Afel.
oiSc^
658
LIBER
I.
PARALIP.
Cap. X.
X.
& XL
CAPUT VUXGATA
I,S2. }t.
lo
NOVA.
Die igitur altero detrahentes PhilifUiiim fpolla filios ejus jacentes ia invenerunt Saul , ,
'
X
i.
(Hitifthiim nutem pugnabant contra I frael, fogciuntque viri Ifrael Palifthinos, 6c ceciderunt
8.
c-Eforum
&
,
Vulnerati in
monte Gelboe. Ciimque appropinquafTent

,
monte Gelboe.
Philifthsi perfequen9.
Cfimque fpolianenteum
,
& amputalTent
,
caput;
ut cir,
tes Saul
& Abinadab &

,
filios
e|Us
percuflerunt
,
Jonathan
&
armifque nudaflent
cumterretur
,
miferunt in terram fuam
Melchilua
ell
,
filios
Saul.
,
&
oftenderetur idolorum templis

I
Si
}.
Et aggravatum
pn^lium contra Saul
inve-
populis
10.
fui
,
neruntque
4.
eum
fagittarii
&
vulneraverunt jaculis.
:
arma autem
ejus confecraverunt in fano del
Evagina Ez dixit Saul ad armigerum fuum interfice me ne forte veniant ingladium toum ,
&
caput atfixerunt in templo Dagon.
&
11.
Hoc
cJim audiflent viri Jabes Galaad,

fecerant fuper Saul
,
omnia
circumcili
ifti
&
illudant mihi. Noluit
autem armi:
fcilicet qu.-E PhilifthLim

1 i.
ger ejus hoc facere , timore perterritus arripuit erirruit in eum go Saul enlem , 5. Quod cum vidiflet armigerejug, videlicet mor-
confurrexerunt finguli viroium fortium
& tu-
&
lerunt cadavera Saul
&
hliorum ejus
attuleruntque
fubter quer-
ea
in
,
Jabes,
&
Icpelierunt olTa
eorum
tuum die
Saul
eft.
irruit
etiam ipfe
in
gladium fuum
ejus,
cum
bus.
I
qus
.
erat in Jabes,
&
jejunaverunt i'eptem die-
&
mortuus
6.
iliius
Interiit
ergo Saul,
&
tres
filii
&
omnis
i
,
domus
7.
pariter concidit.
vidiflent viri Ifrael
:
fuas
,
Mortuus eft ergo Saul propter iniquitates eo quod prcvaricatus fit maudacum Domini
,
Quod cum
qui habitabant
filiis
quod pra-ceperat
&
non
in
cuflodierit illud
fed in- 17.14.
in campeftribus, fagerunt
tuis
,
&
Saul ac
,
ejus
mordif-
fuper eriani pythonifiani confuluerit

14. nee Ipcraverir
fecit Ifai.
dereliquerunt urbes funs

:
&
hue illucque
(it
Domino propter quod

:
inter-
If?l.K'i.
perfi funt
veneruntque Philillhiim,
habitatietunt
eum
&
tranftuJit
regnum
ejus
ad David
filium 18. 8,
in eis.
CAPUT
V
.Kf^.y.
I.
X
lia;c eft
L
,
U L G A r A
ad David
,
NOVA.
4. Abiit
I.
yÔngregatus
V^-^
in
eft igitur
,
omnls
Ifiigl
quoque David
Jehus
,
&
omnis
Ifrael
In Je-
2.
X<X<
Hebron
dicens
Os tuum fumus
iSi
ca-
rufalem
uci erant Jebufsi habitato- i''

in Jebus ad DaPurro David cepit arcem
fo tna.
1.
res terra?.
Heri quoque,
,
gnaret Saul
ifrael
;
tu
& nudluftertius, ciim adhuc reeras qui eiucebas & introducebas

,
5.
Dixernntque qui habitabant
vid
Non
,
irig
edieris fuc.
tibi
enim
dixit
Dominus Deus
,
tuus
Tu
paf-
Sion
qu;e eft
Cu
:
ces
populum meum eum.
Ifrael
&
tu eris princeps fuper
6. dixitque
ias David , Omnji qui percutferit Jebufeum
in
primi:
erit
princeps
&
dux. Afcendit
igitur
primus
idclrco
5. Venerunt ergo omnes majores natu Ifrael ad regem in Hebron , <Sc iniit David cum eis fcedus coram Domino unxeruntque eum regem fuper Ifrael juxta fermonein Domini , quem locutus eft in manu
:
Joab
7.
films Sarvia;
&
fadus
eft princeps.
,
Habitavit autem David in area

eft
&
appellata
8.
Civitas David.
jdificavitque
,
urbem
in circuitu a
Mello ufqu*
Samuel.
ad gyrum
Joab autem reliqua urbis extruxit.
Versio antiqua.
9. Et ambubbat David proficiens,& Aui. ie cur. tf Dominus erat illo, Gt. 1. 10. 77J. . ficabarur ,
VULGATA
magni
6c
9. Proficiebatque
NOVA.
David vadens
erat
& crefcens ,
&
cum
Dominus exercituum
cum
eo.
V
10.
U I G A T A
,
NOVA.
1
Hi
principes virorum fortium

ut rex fieret fuper
David
qui ad,
6.
Porro David erat

Defideravit igitur
in
prEfidio,
&
ftatio Phi-
juverunt
ta
eum
omnem
Ifrael
jux-
lifthinorum in Bethlehem.
^-^'Sf *5' ^^'
verbum Domini , quod locutus eft ad Ifrael. Jesbaam I. Et ifte numerus robuftorum David ifte levavit filius Achamoni princeps inter triginta haftam fuam fuper trecentos vulneratos una vice.
1
:
17.
daret mihi
porta.
1
aquam de
Ifti
cifterna
David, & dixit O fi quis Bethlehem , qu^ eft in

:
8.
Tres ergo
,
1.
Et poft
eum
Eleazar
filius
patrui ejus
Aho-
perrexerunt
&
hauferunt
,
per media caftia Philifthirrfjrum aquam de cifterna Bethle-
hites, qui erat inter tres potentes.

I 5.
hem
,
qui
:
erat in porta
,
&
attulerunt
ad David ut
Ifte
fuit
cum David
Philifthiim congregati funt

:
Phefdomim quaodo ad locum ilium in pr.-Ein
biberet
qui noluit
fed magis libavit illam
Domi-
no
erat ager regionis iliius plenus hordeo, fiilium geratque populus 4 facie Philifthinorum. defenderunt 14. Hi fteterunt in medio agri ,
&
&
,
cum cumque percufTiffent Phiiifthôs nus lalutem magnam populo fuo.

:
dedit
Domi-
Abfit ut in confpeftu Dei mei hoc fafanguinem iftorum virorum bibam quia in periculo animarum fuaium attulerunt mihi aquam. Et ob banc caufam noluit bibere ha;c fecerunt tres ro19. dicens
,
:
ciam
&
buftiifimi.
a,Ki,25. ij.
5.
Defcenderunt autem tres de triginta princi,
pibus ad petram
in
qua erat David
ad fpeluncam
trium
io. Abifai quoque frater Joab ipfe erat princeps ipfe levavit haftam fuam contra trecentoi ,
&
OdoUam
valle
quando Raphaim.
,
Philifthiim fiierant caftrametati in
vulneratos,
II.
&
ipfe erat inter tres nominatiffimus,

tres
&
inter
fecundos inclytus
Sc princeps
NOTA AD VeRSIONEM ANTIQUA

t9.
M.
,
Paulo
aliter
Grsce
nempe
Kl
s~cpivi1c
Axu\T
av-tv.
Et ihat D,n:J pytceJeris
malnififMHl , tf Dttvi*
, ,
LIBER
eorum
i1
. :
I.
PARALIP.
U L G A T A
Cap. XII ap. All.

filius
629
V
veruntamen
Banaias
filius
NOVA.
5 1
.
ufijue
ad
tres
primos non per-
Ethai
,
Ribai de Gabaath filiorum Ben,
venerat.
jamin
52..
Banaia Pharatonites
Joiads viri robuftirtimi , qui multa opera peipetrarac , de Cabfeel ipfe percuflit duos interfecit leonem ipfe defcendit , aiiel Moab
:
Hurai de
Filii
torrciite
,
Gaas
Abiel Arbathites
Azmoth Bauramites
J
Eliaba Salabonites.
,
&
&
Ailem Gezonites
filius filius
Jonathan
filius
Sage
in
media
2
?
.
cifteina
tempore
nivis.
Ararites
34.
3 5
.
ra eratquinquecubitorum,
Et ipfe perculTit viium yEgyptium , cujus datuhabebat lanceamut licia-
Ahiam
Eliphal
Sachar Ararites,
&
Ur
, ,
torium texentium
defcendit igitur ad
&
rapuit haftara
quam
tenebat
eum cum virga, mami , & interfecit

,
36.
3
Hepher Mecherathites
Hefro Carmelites
,
Ahia Phelonites,
filius
7.
Naarai
Asbai
eum
hafta fua.
38. Joel frater
Z4.
i
Hsc
fecit
Banaias
filius
Joiada
qui erat in-
39.
Nathan, Mibahar filius Agarai. Selec Ammonites , Naarai Berothices arraiger

,
ter tres robuftos nominatiflimus

5
.
inter triginta
:
primus
pofuit
que non pervenerat

riculam I'uam.
, veruntamen ad tres ufautem eum David ad au-
Joab filii Sarvia;. 40. Ira Jethr.-eus

.
Gareb Jethrasus,
4 1 Urias Hethaus , Zabad filius OhoU 4i. Adina filius Siza Rubenites princeps Rubeni-
ter
i6. Porro fortiflimi viri in exercitu , Afahel fraElchanan filius patrui ejus de BethleJoab ,
tarum
&
3 .
& cum eo triginta. Hanan filius Maacha, & Jofaphat Mathanites,

,
hem
44. Ozia Aftarotliites
Samma &
Jehiel
filii
HoThe-
27. Sammoth Arorites , Helles Plialonites, 18. Ira filius Acces Thecuites , Abiezer Anathoihites
tham Arorites
45
faites
.
Jedihel
filius
Samri
&
Joha
frater ejus
29. Sobbochai Hufathites , Ilai Ahohites , 50. Maharai Netophathites , Heled filius Baana Netophathites
naem
fiel
Jeribal 46. Eliel Mahumites , Jethma Moabites , Eliel , ,
&
&
& Jofaia El& Obed & Jafilii

,
de Mafobia.
CAPUT VuiGATA
1
.
X
NOVA.
I.
T. 'Reg,
TT XX
&
2
.
quoque venerunt ad David in Siceleg , cum adhuc fugeret Saul filium Cis , qui erant foregregii pugnatores
, ,
quafi facies leonis

tibus
9.
:
&
veloces quafi capres in
mon-
i7"*-
tiflimi
Ezer princeps , Obdias fecundus Eliab

,
tertius
,
tendentes arcum
&
utraque
:
manu
fiindis fa-
10.
1 1
.
Mafmana
quartus
,
Jeremias quintus
feptimus
xa jacientes , ex Benjamin.
5
.
&
dirigentes fagittas
de fratribus Saul
Ethi fextus
Eliel
,
12. Johanan oftavus

,
Elzebad nonus
Princeps Ahiezer
,
,
&
Joas
filii
baathites
racha
4.
& Jaziel & Phallet & Jehu Anathotites.

fuper triginta
:
filii
Samaa , GaAzmoth, & Bainter tri,
13. Jeremias decimus, Machbanai undecimus novilfimus 1 4. hi de filiis Gad principes exercitus
:
centum
15.
,
militibus pra;crat
Ifti
&
maxinnis
mille.
Samaias quoque Gabaonites fortiflimus
funt qui tranfierunt
Jordanem menfe
pri:
ginta
&
,
Jeremias
& Jeheziel & Jo- mo

,
hanan
5.
& Jezabad Gaderothites & Eluzai & Jerimuth, & Baalia, & Samaria
,
&
Saphatia Haruphites.
6. Elcana 8c Jefia
:
&
Azareel
&
Joezer
&
Jesbaam de Carehim 7. Joela quoque, & Zabadia,

der.
filii
Jeroham deGead David, cum pugnatores
8.
Sed
& de Gaddi transfugerunt

deferto,
viri
lateret in
robuftilTimi
&
quando inundare confuevit fuper ripas fuas omnes fugaverunt qui morabantur in vallibus ad orientalem plagam , & occidentalem. 16. Venerunt autem & de Benjamin & de Juda , ad prxfidium in quo morabatur David. 17. Egreflufque eft David obviam eis, & ait: Si pacifice veniftis ad me ut auxiliemini mihi cor meum jungatur vobis fi autem infidiamini mihi pro adverfariis meis cum ego iniquitatem in manibus non habeam , videat Deus patrum noftrorum , & judicet.
,
,
:
&
optimi
tenentes
clypeum
&
haftam
facies
eorum
VULGATA
1
NOVA.
18.
Versio antiqua.
Amafai principem triTui fumus 6 David, &: tecum futiiri filiJelTc: pax, pax tibi, &c pax adjutoribus tuis quia auxiliatus efl; tibi Deus
Et
fpiiitus indiiit
dixit
:
Amafai principem inter triginta , & ait Tui fumus 6 David , & tecum fili Ifai pax pax tibi , 86 pax ad)Utoribus tuis te enim adjuvat Deus tuus. Sufcepit ergo eos David , & conftitui: principes turma;.
8.
Spiritus veto induit

:
ginta,
&
:
Aii^. 4t cirr. J5
Gru.i. 10. 77S>t>
VuLGATA
1 9.
NOVA.
,
Porro de ManafTe transfugerunt ad David

Philiflhiim adversus Saul
,
Eliu
& Salathi
:
principes millium in ManalTe
quando veniebat cum

1. Kit.
ut
2 1.
hi pra;buerunt auxilium
David adversus latrun,
pagnaret
& non dimicavit
cum
eis
quia inito confi,
culos
omnes enim erant
viri fortiflimi
&
faAi funt
9.4.
ho remiferunt eum
tes
:
principes Philifthhiorum
dicen-
principes in exercitu.
Periculo capitis noftri revertetur ad

Saul.
dominum
fuum
20.
per fingulos dies veniebant ad David 21. Sed ad auxiliandum ei , ufque dum fieret grandis numerus, quafi exercitus Dei.
2 3.
Ifte
&
fugernnt ad
Jedihel
,
Quando igitur reverfus eft in eum de Manafie , Ednas
Siceleg, tranf,
&
Michael
& Jozabad & & Ednas & Jozabad & NOTA A D V E R S AD

,
qui venerunt
quoque eft numerus principum exercitus ad David , ciim elTet in Hebron , uc tranf.
,ri.i.-rT..%
O N B
&c.
M AN
Q U A M.
,
V. i8. Oprime e Graico , exceptis his , Ttii fumus 6 Dvid , ^ tiiitm futuri fili ; pro quibus lie Utfiov , k,
:
>o? (ji Aw'iJ' vik, Vadi
^ pofutus
tuus
David filiuit
, , :
640
ferrent
LIBER
regnum Snul ad eum
Filii
,
I.
PARALIP.
VULGATA NOVA.
haflam
,
Cap.
XIII.
juxta
verbum Domini,
rent regem David

)i.
14.
Juda portantes clypeum
&
fex
De
filiis
quoque Iflachar
riri eruditi,
qui no-
millia oftingenti expediti

2. .
ad
pra;liuni
De tiliis Simeon virorum fortiflimoram ad pu5 gnandum , feptem millia centum. i6. De tiliis Levi quatuor millia fexcenti J 7. Joiada quoque princeps de ftiipe Aaron , &
, , ,
verant fingula tempora ad pracipiendum quid facele deberet Ifrael , principes ducenti omnis autem re:
liqua trlbus
5 3
.
eorum confilium fequcbatur. Porro de Zabulon qui egrediebantur ad prsftabant in acie inftrufti armis bellicis
, ,
lium
&
quin-
cum eo
tria millia feptingenti.
quaginta millia venerunt in auxilium

,
non
:
in
corde
i8. Sadoc etiam
puei'
egregix indolis
&
domus
duplici.
J
patds ejus
zg.
millia
:
principes viginti
duo
4.
Et de Nephthali
principes mille
& cum eis

millia.
De filiis autem Benjamin fratribus Saul , tria magna ennn pars eorum adhuc fequebatur doPorro de filiis Ephraim viginti millia oftingenrobore , viri nominati in cognationibus
jndrufti clypeo
3 5
.
&
hafta
trigmta
&
leptem
De Dan etiam praparati ad prrelium ,
viginti
ocin
mum
5
Saul.
to millia fexcenti.
36. Et de Afer egredientes ad
acie provocantes
,
o.
pugnam
filiis
,
&
ti
fortilTimi
quadraginta millia.
fuis.
? I
.
37. Trans
Jordanem autem de
viginti millia.
Ruben,
&
Et ex dimidia tribu ManalTe

finguli
decem
& ofto
de Gad
mis
&
dimidia parte tribus Manafle

,
inftructi ar-
millia
per nomina fua venerunt ut conftitue-
bellicis
centum
Versio antiqua.
'Atig.
VULGATA
aciem
38.
,
NOVA.
ie cf<r. t^
g.
Omnes
hi viri belhtores dirigentes
Grfl.j. 10.
77j.^. .Qj.(^g pacifico
venerunt in Hebron, ut contli-
Omnes ifti viri bellatores expediti ad pugnandum corde perfefto venerunt in Hebron ,
ut conftituerent
Ifrael
:
tuerent David fiiper
omnem
Ifrael
fed
,
&
regem David fuper univerfum omnes reliqui ex Ifrael , uno cor-
de erant
ut rex fieret David.
V
J
U X G A TA
nis
,
NOVA.
9.
Fueruntque
ibi
:
apud David
tribus diebus coeis fratres
&
camelis
,
&
,
mulis,
&
bobus
,
ad vefcendum
medenres
fui.
& bibentes
,
prxparaverant enim
farinam
ves
,
palathas
,
arietes
uvam palTam vinum , oleum , boad omnem copiam gaudium quippe erat
;
40. Sed
&
Zabulon
& qui juxta eos erant ,urque ad IfTachar, & Nephthali afFerebant panes in afi,
in Ifrael.
NoTA AD VeRSIONEM
y.
^n
,
A N T
Q U A M.
Si.
58. Ita Grsece , nifi quod pro ccrde , habetur 11 -^vin animii-, prxponicurque j, verbo -jentriint i dein-
de
fie,
XsCfMf, pro Hebron.,

,
pro
lit
cenjlitHtrint,
t?
Cwî^svccu
quod idem
valcc.
CAPUT
I&
1
.
XIII.
& univerfus Ifrael ludebant co & in citharis & & tympanis & cymbalis & tubis.
,
VuLGATA NOVA.
Nlit autem confilium David
,
cum
:
tribunis
ccnturionibus
ait
&
univerils principibus
minabant plauftrum. 8. Porro David ,

vo-
ad
omnem
coetum Ifrael
Si placet
,
ram Deo omni

pfalteriis
,
viitute in cant^cis
,
bis
&
A
:
Domino Deo
noftio egreditur fermo
quern
loquor
mittamus ad
fratres noftros reliquos in univer-
9.
Ciim autem perveniHent ad aream Chidon, te-
fas regiones Ifrael,
& ad
facerdotes,
,
&
Levitas, qui
tendit
Oza manum fuam

Iratus eft itaque
ut fuftentaret
arcam bos
:
habitant
in
fuburbanis urbiura
ut congregentur
ad
quippe lafciviens paulultim inclinaverat eam.

10.
percuflit
eft ibi
nos,
3.
&
reducamus arcam Dei

in
noftri
ad nos
non
eum
eo quod
tetigilTet
Dominus contra Ozam arcam & mortuus

,
:
&
enim requifivimus earn

4.
diebus Saul.
ita fieret
coram Domino.
Contriftatufque eft David
:
Et refpondit univerfa mukitudo ut placuerat enim fermo onini populo.

5.
I,
1 1
eo quod
,
dirififfet
Dominus Ozam
Oza!
,
vocavitque locum ilium
Dlvifio
Rtg. 6. z.
Congregavit ergo David cunftum Ifrael , a Sihor iEgypti , ufque dum ingrediaris Emath , ut adduceret arcam Dei de Cariathiarim.
ufque
in
prsfentem diem.
:
I . Et timuit Deum tunc temporis, dicens modo podum ad me introducere arcam Dei I
3 .
Quo-,
>
omnis vir Ifrael, ad 6. Et afcendit David, collem Cariathiarim , qui eft in Juda , ut afTerret inde arcam Domini Dei fedentis fuper cherubim , ubi
&
hoc
eft
Et ob hanc caufam non adduxit eam ad fe , in civitatem David , fed avcrtit in domuia ,
Manfit ergo area Dei in
:
Obededom Gethai.
1
invocatum eft nomen ejus. 7. Impofucruntque arcam Dei fuper plauftrum nofrater ejus vum de domo Abinadab Oza autem,
,
:
menfibus
nibus
& benedixit
Dominus domui
domo Obededom tribus ejus & om,
&
qus habebat.
CAPUT
i
Iff. f II
XIV.
3.
VULGATA NOVA.
' "\^
"'''
^lôi"^
Hiram rex Tyri nuncios ad Da-
Accepit quoque David

genuitquc
filios
,
alias
uxores in Jerufa-
t-R'li
J. J
XVx V id ,& ligna cedrina ,& artifices parietum

:
lem
&
filias.
,
lignorumque ut nsdificarent ei domum. 1. Cognovitque David qu6d confirmaflet eum Dominus in regem fuper Ifrael , fublevatum eflet te-
4.
Et lisc nomina eorum

;
qui nati funt ei in Je,
rufalem
Samua
&
Sobad
Nathan,
&
Salo
&
mon.
).
gnam fuum
fuper
popolum
ejus Ifrael.
Jebabar,
&
Elifua,
&
Eliphalet
LIBER
6.
7.
I.
I.
PARALIP.
V
U L C A T A
,
Cap. NOVA.
iz.
exuri.
XIV. & XV.

ibi
64I
quos David
Noga quoque
Elifama,
&
Napheg ,
,
&
Japhia
Dereliqueruntque
deos fuos
&
Kaaliada
&
tliphalct.
juflTit
Rq.
S.17.
Audientcs autem Philjrtluim cl) quod utiftus David in regem fupcr uuivi;rlijtii Ifrnirl , afccnderunt omnes ut (]ua;rererit eum quod cum audillet David , egrellus eft ob\ iam eis. g. Poiro PhililUiiim vcnientss , diffufi funt in valie
S.
eflet
:
I).
fufi
Alia etiam vice Philifthiim irruerunt
&
dif-
funt in vaile.
i^. Confuluitque rurfum

ei
David
,
Deum
&
dixit
Dcus
Non
afcendas port eos

illos
recede ab eis,
&
venies contra
ex adverfo pyrorum.
Raphaira.
1
o.
ConfuKiitque David
,
Dominum
l"i
dicens
Si af-
cendam ad Philillliios & trades eos in manu mea ? Et dixit ei Dorainus Afcende , & tradam eos in ma:
15. Ciimque audieris fonitum gradientis in cacumine pyrorum , tunc egredieris ad belliim. EtJreflus eft enim Deus ante te , utpercutiatcaftra PhililUiiim. 16. Fecit ergo David ficut pr.tceperat ei Dcus,
nu
tua.
1 1
.
&
Ciimque
ibi
illi
perculVit caftra Philiftlunorum
de Gabaon ufque
in univerfis
afcendilTcnt in Baalpharafim
,
per-
Gazera.
17. Divulgatumque
regionibus,
eft
cuflit
eos
David
&
dixit
,
Divilit
Deus
iiiimicos
;
nomen David
meos per manuin meam ficut dividuntur aquE & ycirco vocatum eft nomen ilUus loci Baalpharafira.
& Dominus dedit pavorem ejus fuper
om-
nes gentes.
CAPUT
VuiGATA NOVA.
I.
XV.
7
.
1~^
Ecit
XT
z.
sdilicavic
quoque fibi domos in civitate David locum arcx Dei, tetenditque ei ta;
&
&
liis
Conftitueruntque Levitas
fratribus ejus
,
,
Hemam
filium Joel
:
de
fcernaculum.
vero Merari
18.
Afaph filium Barachix de fifratribus eorum , Ethan filium Ca-
Tunc
dixit
David
nil!
Illicitum eft ut 4
,
nortetur area Dei
i Levitis
,
quocunque quos elegit Domifibi
fai.
Et
cum
,
eis fratres
eorum
Jaziel
,
in
fecundo ordine
,
nus ad portandum earn que in a^ternum.

5.
&
ad miniftrandum
uf-
Zachariam
Jahiel
&
Ben
Congregavltque univerfum
in
Ifrael in Jerufalem,
,
&
, 6k: Ani , Mathathiam,
ct afferietur area Dei

raverat
4.
J.
ei.
locum fuum
,
quem prspa:
dedom
&
& Semiramoth & Eliab & Banaiam & Maafiam , & Eliphalu, & Macemam, Sc Obe, ,
,
&
Jehiel
janitores.
,
19. Porro cantores
Heman Afaph
, , ,
& Ethan
,
Necnon
&
filios
Aaron
&
Levita
fuit
;
in cymbalis seneis concrepantas.
De
De De
filiis
Caath, Uriel princeps

Merari, Afaia princeps
& fratres &
10. Zacharias autem

Jahiel
,
,
ejus
6.
centum
viginti.
;
&
,
Ani
&
Eliab
& Oziel & Semiramoth, & Maalias & Ba, ,
filiis
& fratres ejus
naias
z
I
in nablis
arcana cantabant.
,
ducenti viginti.
7.
filiis
Porro Mathatliias
,
Gerfom
Joel princeps
& fratres ejus &

;
Obededom
& Jehiel &
& Eliphalu & Macenias ,

Ozaziu
,
in citharis
pro
centum
8.
triginta.
filiis
De
De
Elifaphan, Semeia princeps
&
fra-
tres ejus ducenti.
CiSava canebant epinicion. ii. Chonenias autem princeps Levitarum, prophetic piserat , ad pr^cinendam melodiam erat quip:
9.
filiis
Hebron
Oziel
,
Eliel
princeps
&
;
fratres
pe valde fapiens.
ejus oftoginta.
10.
De
filiis
Aminadab
princeps
&
fra-
tres ejus
1 1
.
centum duodecim. Vocavitque David Sadoc

,,
,
& Abiathar facerdo,
tes,
Eliel
& Levitas Uriel & Aminadab iz. & dixit ad eos

,
:
Afaiam
Joel
Semeiam
Vos
qui
eftis
principes fa-
& Elcana janitores arcc. & Jofaphat, & Nathanael, & Amafai & Zacharias & Banaias & Eliezer facerdotes clangebant tubis coram area Dei & Obededom & Jehias erant janitores aicx. 15. Igitur David & omnes majores natu Ifrael, & tribuni, ierunt ad deportandam arcam fcederis Do23. Et Barachias , 14. Porro Sebenias
,
,
i>R'g.6.tti
iniliarum Leviticarum
veftris
,
fanftificamini
cum
Ifrael
fratribus
,
mini de
domo Obededom
cum
Istitia.
&
afferte
arcam Domini Dei

:
ad
lo-
cum
IS.
qui ei priparatus eft
I ;.
ne Ut i principio
quia non eratis prafentes,
i6. Ciimque adjUvifTet Deus Levitas, qui portabant arcam fctderis Domini , immolabantur feptem tauri , feptem arietes.
&
perculTit nos
Dominus
lie
& nunc
fiat
illicitum
quid
nobis agentibus. 14. Sanftificati funt ergo facerdotes

at portarent
r f
.
i7. Porro David erat indutus ftola byflfina , univerfi Levits qui portabant arcam , cantorefque ,
&
& Levira;
&
Chonenias princeps prophetiê inter cantores
David
IS-
arcam Domini Dei Ifrael. Dei , ficut prafilii Levj arcam ceperat Moyfes juxta verbum Domini , humeris fuis
Et tulerunt
in veftibus.
autem etiam indutus erat ephod lineo. i8. Univerfufque Ifrael deducebant arcam foederis Domini in jubijo , fonitu buccin;e , & tubis 8c
&
&
cymbalis
,
&
nablis
citharis concrepantes.
16. Dixitque David piincipibusLevitarum

tituerent
utconf-
de fratribus
fuis
,
cantores in organis niuficolyris

,
rum
nablis videlicet
in excejfis
&
&
cymbalis
ut re-
fonaret
fonitus liEtitis.
29. Ciimque perveniflet area foederis Domini ufque ad civitatem David, Michol filia Saul profpiciens per feneftram , vidit regem David faltantem atque ludentem , defpexit eum in corde fuo.
&
A
I. Rcr. I.
U T
ei
XVI.
David
:
VuiGATA NOVA.
A
.
Ttuleront igitur arcam Dei ,

earn in
& conftituerunt
&
obtulerunt holocaufta,
&
pacifies co-
<. 17.
medio tabernacuU
quod tetenderac
ram Deo.
Mmmm
642
1.
LlBER
I.
PARALIP.
U L G
Cap.
XVI.
,
V
&
Et
divifit univerlis
,
AT
NOVA.
1
5
.
Cilmque complelTet David offerens holocaufta, pacitica , benedixit populo in nomine Domini.
) .
populis mirabilia ejus.
Quia magnus Dominus

deos.
&
laudabilis
nitiils
per fingulos
,
h viro ufque
& horribilis fuper omnes

26.
ad mulierem
bal.-E
,
tortam panis
& partem afii carnis bu-
Omnes enim
fecit.
dii
populorum
idola
Dominuj
:
&
frixam oleo fmiilam.
autem cceIos
4.
ConfVituitque
miniflrarent,
tiricarent
5.
&
coram area Domini de Levitis, qui glorecordarentuf operum ejus ,
27. Coiifefno
&
in
magnificentia
coram eo
fbrtitu-
&
do
&
gaudium
loco ejus.
:
atque laudarent
,
Dominum Deum
Ifrael
fecundum ejus ZachaMariam Porro Jahiel , & Semiramoth , & Jehiel , Obededom JeBanaiam , Eliab , thathiam , hiel fuper organa pfalterii, & lyras Afaph autem ut
Araph principem
&
&
28. AfTerte Domino familix populorum Domino gloriam & imperium. 29. Date Domino gloriam nomini ejus,
,
afferte
levatfe
&
&
&
facrificium
&
venite in confpeftu ejus
&
adorate
ipfe
Dominum
30.
in
decore fanfto.
terra
:
cymbalis perlbnaret
6.
Banaiam ver6& ba jngiter coram area

7.
Jaziel facerdotes,
canere tu-
Commoveatur 4 facie ejus omnis enim fundavit orbcm immobilem.

3 1
.
fcederis
Domini.
Lstentur
,
coeli
&
exfultet terra
&
dicant in
In
illo
die fecit
,
David principem adconfiten-
nationibus
dum Domino Afaph

Tf. 104. 1.
8.
&
fratres ejus.
Confitemini
Domino,
&
invocate
nomen
ejus
&
Dominus regnavit. Tonet mare, & plenitude 3 2. omnia qua; in eis lunt.
3
ejus
exfultent agri,
J^.
11.4.
notas facite in populis adinventioncs ejus. narrate omnia pfallite ei 9. Cantate ei ,
J.
Tunc laudabunt
ligna faltus
coram Domino
:
&
&
:
quia venit judicare terram.
mirabiLia ejus.
10. Laudate nomen fanftum ejus Ixtetur cor qux-
niam
34. Confitemini Domino, quoniam bonus in sternum mifericordia e)us.

:
quo-
rentium Dominum.
11. Qua^rite
Dominum,
&
virtutem ejus
qusrite
35. Et dicite congrega nos ,
Salva nos Deus falvator nofter
&
&
:
erue de gentibus
,
ut confiteamur
faciem ejus femper.

1
nomini
ejus
,
fanifto
tuo
& exfultcmus
in carrainibus tuis.
1.
Recordamini mirabilium
illius
,
qax
fecit
fi-
6.
Benediftus Dominus Deus

in
Ihael ab ^terno
:
gnorum
I J
.
&
judiciorum oris ejus.

fervi
Semen
Ifrael
ejus
filii
Jacob eledi
univerfa terra
ejus.
14. Ipfe Dominus Deus nofter

judicia ejus.
1 5
.
in
sternum & dicat omnis populus Amen , hymnum Domino. 37. Reliquit itaque ibi coram area foederis Domini , Afaph fratres ejus , ut miniftrarent in confpedu arcs jugiter , per fmgulos dies , & vices fuas.
ufque
&
&
Recordamini
,
in
fempiternum pafti ejus

in
fer-
8.
Porro Obededom
monis
illius
quern prxcepit
Ifaac.
mille generationes.
:
to
&
3
Obededom
filium Idithun
& fratres e)us fexaginta oc& Hofa confti,
16. Quern pepigit
cum Abraham
&
juramenti
tuit janitores.
cum
9.
17. Et conftituit illud Jacob in prsceptum

raSl in
1
& If-
cerdotes
erat in
Sadoc autem facerdotem , , coram tabernaculo Domini
&
fratres ejus fain
exceUb , quod
8.
paftum fempiternum , Dicens Tibi dabo terrain Chanaan,

:
Gabaon
fiuilcu-
40. ut offerrent holocaufta Domino fuper altare

holocautomatis jugiter, mane
him
harreditatis veftrx.
&
vefpere
juxta
om-
19.
ejus.
^
Cum
eflent pauci
numero
parvi
&
coloni
nia qu;E fcripta funt in lege

pit Ifraeli.
Domini, quam
pra:ce-
10. Et tranfierunt de gente in gentem,
&
de
re-
Et port eum
,
Heman
&
Idithun
&
reliquos
gno ad populum altenim.

2
1
.
eleftos
Non
dimiirt
quemquam
calumniari eos
fed
unumqnemque vocabulo fuo ad conlitendura Domino Quoniam in sternum mifericordia ejus.

:
jncrepavit pro eis reges.

T/. 104.
1 J.
42.
:
Heman qnoque
,
;
ii. Nolite tangere chriftos meos

tis
& in
:
prophe-
quatientes cymbala
& Idithun canentes tuba & & omnia mulicorum organa ad

,
,
meis nolite malignari.
canendum Deo
tcrrra
filios
autem Idithun
fecit
elle
por-
Tf-9S-i-i.
15. Cantate
Domino omnis
annuntiate ex
tarios.
die in diem falutare ejus.
45. Reverfufque
:
eft
omnis populus
in
domum
24. Narrate in gentibus gloriam ejus
in cunftis
fuam
&
David
ut benediceret etiam doraui Cos.
CAPUT
. Kff.7. r.
I.
XVII.
cerent
caftis
7.
VULGATA NOVA.
/Ûm
\^>
biro in
aurem habltaret David in domo fiia , ad Nathan prophetam Ecce ego hadomo cedrina area autem foederis Domini
dixit
:
populum meum
mihi
&
dixi
>
Quare non
idjfi-
domum
itaque
dicit
cedrinam
fic
Nunc
loqu^ris
ad fcrvum
:
meum Da-
fub pellibus eft. 2. Et ait Nathan ad David
vid
:
Uxc
Omnia
qus
in cor-
in pafcuis
Dominus exercituum Egotulite, cum fequereris gregem.ut effes dux populimei

:
de tuo
3.
Deus enim tecum eft. Igitur nofte ilia faftus eft fermo Dei ad Nafunt
,
fac
Ifrael.
than
4.
cit
dicens
ci
8. Et fui tecum quocunque perrexifti omnes inimicos tuos coram te fecique

,
&
interfe-
tibi
nomen
Vade
&
Dominus
5.
loquere David fcrvo Non a;dificabis tu mihi

in
meo Hxc
:
di-
quafi unius
9.
magnorum
,
qui celebrantur in terra.
domum
ad ha-
Et dedi locum populo
meo
ficut
Ifrael
plantabitur,"
bitandum.
&
domo
,
habitabit in eo
&
ultra
non commovebitur : neo

a principio
,
Neque enim manfi

Ifrael
,
quo cduxi
6.
ufque ad diem hanc
ex eo tempore fed fui fem:
filii
iniquitatis atterent
eos
per rautans loca tabernaculi
&
in tentorio
10. ex diebus quibus dedi judices populo humiliavi univerfos inimicos tuos. rael ,
&
meo IfAnnun-
maiienscum omni Ifrael. Nunquid locutuS fum faltem uni judicum Ifrael , quibus prxceperaiti ut paf-
tio
ergo
tibi
quod
xdificaturus
lit tibi
Dominus d;
warn.
LIBER
patres tuos
erit
,
I.
PARALIP.
vaclas
te,
Cap.
erit
XVII.
&
XVIII.
645,
tui
VULCATANOVA.
Ciimque impleveris dies uios iit fufcitabo femen mum port
(iliis
VeRSIO ANTIGUA.
ad
quod
ir. Et dormies
ciim completi fuerint dies

:
&
Arnlr.
^' Kf, f.
lih. 5.
I
in
cum
de
tuis
&
rtabiliam
regnum
ejus
II. Ipfc
.Tjdificabit
mihi
domum
,
&
firmabo
ttiuin poft te , legniiin ejus. 12. I pie miiii xdificabit
patribus tiiis , ftifcitabo femen qui erit de ventre tuo &: paiabo
1.
JlC. .
domiim
&:'
erigam
folium
I
ejui-
ufque in a;teinum.
ei in
fedem
ejus in fxculum.
J.
Ego ero
:
patrem
&
ipfe erit mihi

noii
I-;.
Ego ero
:
filium
&
mifericordiam
meam
auferam
in filium
&
,
ab eo
ficut abftuli
ab eo qui ante
in
te fuit.
gam
runt.
ab eo
ci in pattern, ipfc erit mihi milericordiam meam non difperiicut difperfi ab iis , qui ante fuc-
&
14. Et ftatuam
eum
domo mea
:
& in re-
14.
gno meo, ufque
in
lenipiternum
&
thronus ejus
&
Et fidelem eum fcrvabo in in regno ejUS in fxculum.
domo mea,
Hi J. 1317.
erit tirmiffiuius in
perpetuuni.
UI.GATA
I
NOVA.
"
5.
JuKta omnia verba

,
h.-ec,
&
juxta univerfam
fua atque terroribus ejiceret nationes k facie ejus
vifionem iftam
fic
locutus eft
Nathan ad David.
,
quem de yEgypto
2 1.
liberal at
>
16. Cimique veniilet

;
rex David
&
.'
fediffet
co-
Et
pofuifti
ram Domino, dixit Quis ego fum Douiine Deus, & qua; domus mea ut pr.Tftares mihitalia I 7. Sed & hoc parum vifum eft in confpeftu tuo,
,
lura ufque in
ejus.
2.
populum tuum Ifiael tibi in popusternum & tu Domine faftus es Deus

,
Nunc
igitur
Domine fermo quem

, ,
locutus es
ideoque locutus es fuper domum fervi tui etiam in futurum fecifti me fpeiftabilem fuper oranes homi:
&
famulo tuo, perpetuum ,

i 4.
& fuper domum ejus, & fac ficut locutus es.

St.
confirmetur in
Domine Deus. 18. Quid ultra addere poteft David cum ita gloriiicaveris fervum tuum & cognoveris eum ? I 9. Domine, propter famulum tuum juxtacortuum
nes
, ,
,
que
in
Permaneatque fempiternum
:
Deus Ifrael coram eo.

25.
&
,
nomen tuum ufDominus exercituuin domus David fervi ejus permanens

magnificetur
:
&
dicatur
fe.ifti
luifti
omnem
magnilicentiam banc
& nota
;
eile
vo-
Tu
enim Domine Deus mens

ut sdihcares ei
,
revelafti aurl:
univerla magnalia.
culam
alius
fervi tui
domum
:
& idcirco &
10.
Domine
te
Deus abfque
bus
noftris.
non eft fimilis tui & non eft ex omnibus quos audivinms
,
invenit fervus tuus fiduciam
ut oret
auri-
es
eft alius,
,
11. Quis enim
ut populus tuus Ifrael

,
gens una
beraret
,
in terra
ad quam perrexit Deus
ut li-
Nunc ergo Domine , tu es ad fervum tuum tanta beneficia. 17. Et coepifti benedicere domui fervi tui, ut fit femper coram te te enim Domine benediceute , bei6.
:
coram te. Deus locutus
&
facerct
populum
iibi
&
uno
,
magnitudine
nediita erit in perpetuum.

y.
mies
t
II.
Ad vetbum
de femine
Grsco
5
,
pofito
citabo.
Ambr.inf. col.,I
17. c. legic liormkrn
&
ttto
loco fenan
to
07r//)/wa
tmtm
Qa
snre fnfpio</jrabfque feqq.

.,
men
te
,
i;. Gra:ce, vix quidquam efl non fimile Jijpcrgam , difper/i , legitur aVorn'ow , mel, removebo remoz't ; item in fine if^-TTpoSliv
-t.
ioco ti~
&
& ct-oes-Ma
C^
,
-^
ante
fofi te, Gr.KC. )(c/,n6>'cn

t.
/ueru.
oj.
non
it.
limplicitcr ante.
12. Sic iterum legic
Ambrof.
excipias
infra
toi'
fimile
Grxcum
,
eft, nifi
, 1 517. c. nee abCforac, throniim , lo-
14. Ita ruifum Ambrof. infra

nil!
favet Grsccum,
limpliciter
,
quod loco Jidelem

,
CO fedem
quae
idem
fonant.
wija'sii atTo'
i.
col. i j 17. c. cui eiim fevjabc , hab. c. conjirmabo , ftabiliam , Sec,

,
CAPUT
V
1. n>g. I.I.
I
.
XVIII.
N O V
Soba,
10. mifit
U X G A T A
gis
,
a.
"|~^
r
.
Aftum
,
eft
autem poft hsc ut percuterct Da,
vid Philifthiim
,
,
&
,
humiliaret eos
&
tolle-
Adoram
filium
,
ret
Geth
2.
&
,
fuum ad regem David;
filias
ejus
de manu Philifthiim
ut poftularet ab eo
fer-
percuteretque
Moab
&
,
fierent
MoabitK
quod
rius
1
vi
David
Eo 5 gem Soba
munera. tempore perculfit David etiam Adarezer reofFerentes ei
congratularetur ei , expugnatfet Adarezer adverfaquippe erat Thou Adarezer.

percufliffet
pacem
&
&
1 .
,
Sed
&
omnia vafa aurea
&
,
argentea
quando perrexit ut dilataret imperium fuum ufque ad flunien Euphraten. fep4. Cepit ergo David milie quadrigas ejus tem millia equitum ac viginti millia virorum pedilum fubnervavitque omnes equos curruum exceptis centum quadrigis quas refervavit fibi. Supervenit autem & Syrus Damafcenus , ut au5 fed hujus xilium pra:beret Adarezer regi Soba percufl'it David viginti duo millia virorum. 6. Et pofuit milices in Damafco , ut Syria quoque fervire: fibi & offerret munera. Adjuvitque eum Dominus in cunitis ad qus perrexerat. quas 7. Tulit quoque David pharetras aureas
regionis
,
Hemath
&
anea
to
confecravit David rex
Domino
cum araen-
&
auro , quod tulerat ex univerlis gentibus , tani de Idumia , Moab , Hliis Ammoa quam de ,
&
&
&
Amalec. 12. Abifai veto filius valle Salmarum , decern

Philifthiim
J )
.
&
Sarvia; percudlt
millia
;
Edom
in
& odto
&
conftituit in
:
Edom
pra-lidium
&
ut frvirec
in
Idumcea David falvavitque Dominus David tis , ad qujB perrexerat.
cunc-
&
14. Regnavit ergo David fuper univcrfum Ifiael , faciebat judicium atque juftitiam cundo populo
fuo.
liabuerant fervi Adarezer,

8.
Necnon de
,
& attulir eas in Jerufalem. Thebath & Chun, urbibus Ada,
tum,
filius
Porro Joab filius Sarvia: erat fuper exerciJofaphat filius Ahilud i commentariis. 16. Sadoc autem filius Achitob , Ahimelech
15.
&
&
rezer
xris
,
neum & & vafa anea. 9. Quod cum audiflet Thou rex Hemath percuffiife videlicet David omnem exercitum Adarezer reTom. I,
,
plurimum columnas
de quo
fecit
Salomon mare
Abiathar, facerdotes
.
&
Sufa
fcriba.
I 7
Banaias quoque
filius
Joiadi fuper legiones Ce-
rethi
&
Phelethi
porro
hlii
David
primi ad
ma
num
regis.
Mmmm
ij
,,
'644
LIBER
I.
PARALIP.
Cap.
XIX.
& XX.
CAPUT
V
i.Ki^. 10. 1.
XIX.
,
U L G A T
filiorura
regnaret filius ejus pro eo. 2. . Dixitque David Faciam mifcricordiam cum Hanon filio Naas pnftitit enim mihi pater e|us gratiam.
A'
5.
Ccidit autem ut moreretur
Naas rex
ejus venerant
feparatim in agro ftetcrunt.
Amnion
:
&
Igiturjoab, intelligens bellum ex adverfo port tergum contra fe fieri elegit viros fortiffimos de univerfo Ifrael , perrexit contra Syrum.
10.
,
&
&
;
Militque David nuncios ad confolandum
eum
,
fuper
fi-
I.
Reliquam autem partem populi dedit fub manu
morte
liorum
patris fui.
Qui chm pervenilTent

ut confolarentur
in
teiram
Abifai fratrisfui
1
& perrexerunt contra

Si vicerit
filios
Ammon.
tibi in
Ammon
Hanon
1.
fi
Dixitque
me
Syrus
auxilio eris mi,
dixerunt principes tiliorum

,
Tu
forfitan putas
Ammon ad Hanon qa6d David honoris causa in pa:
hi
au:em fuperaverint
te
filii
Ammon
viriliter
:
ero
prsfidium.
13. Confortare noftro
,
,
trem tuum
vertis,
miferit qui confolentur
te
nee animad,
&
agamus
tur
quod ut explorent, & inveftigent & terram tuam venerint ad te fervi e|us.
,
fcruten-
&
pro urbibus Dei
roftri
eft
,
pro populo Dominus autem ,

faciet.
quod
in
confpeftu fuo
bonum
,
4. Igicur
Hanon
pueros David decalvavic,
& rarus
14. Perrexit ergo Joab

erat
I
,
&
populus qui
:
cum eo
Sy-
Ct
, ,
des
& pr.Tcidit tunicas & dimifit eos.

,
eorum A natibus ufque ad pe,
contra Syium ad pri4ium
6: t'ugavit eos.
5.
Poiro
tilii
Ammon
:
videntes
quod
eft
fugillet
5.
mitit
Qui ciim abiifTent & hoc mandalTent David , in occui fum eorum ( grandem enim contumeliam
)
ipii
quoque fugerunt Abilai fratrem

reverfufque
ejus
& in-
gredi iimt civitatem
etiam Joab in
luflinuerant
&
prscepit ut manerent in Jericho

,
Jerufalem. 16. Videns autem Syrus quod cecldid'et coram Ifmifit nuncios, adduxit Syrum, qui crat trans
,
donee crefceret barba eorum & tunc reverterentur. 6. Videntes autem filii Ammon , quod injuriam fecifTent David , tarn Hanon , quim reliquus populus
,
rael
&
miferunt mille talenta argcnti
ut conduccrent
,
Sophach autem princeps erat dux eorum.

fluvium
:
militis
Adarezer
Cbi de
Mefopotamia
currus
&
de Syria Maacha
& de
vit
7.
Quod cum nunciatum

,
efTet
David
congreg;a,
Soba
7.
&
equites.
univerfum Ifrael
in
Sc tran'ivit
Jordanem
,
irruit-
Conduxeruntque triglnta duo millia curruum , regem Maacha cum populo ejus. Qui cum venilfent , caftrametati funt h regione Medaba. Filii quoque Ammon congregati de urbibus fuis , venerunt ad
que
eos
&
direxit
ex adverfo aciem
illis
con-
&
tra pugnantibus.
bcllum.
8.
Quod cum
audiflet
David,
:
mifit
Joab,
& om-
18. Fugit autem Syrus Ifrael & interfecit David de Syris feptem niillia curruum, & quadraginta niilila pedituni , & Sophach exercitus principem. Videntes autem fervi Ad irezer fe ab Ifrad 1 9.
:
Bem
exercitum virorum fortium

fiUi
:
ede fupetcTros
runt
ei
:
tr.onsfugerunt
ad David,
&
ferviehiiit
9. egrelTique
Ammon,
direxerunt aciem jux,
noluitque ultra Syria auxilium pra;bere
ta portam ciyitatis
reges autem
qui
ad auxillum
Ammon.
CAPUT
VULGATA
10.7 fj 1.
X
NOVA.
Poft
h.-EC
:
X.
initum
eft
tui.
eft autem poft anni circulum, eo temquo folent reges ad bella procedere , congregavit Joab exercitum , & robur militii ,
T7
Jr
Aftum
,
4.
bellum
pore
Philifthaios
in
quo
percuflit
in Gazer adversum . Rex; Sobochai Hufathites , *' 18.
vaftavit terram filiorum
Ammon
Rabba
,
perrcxitque
in
& & ob-
Saphai de genere Raphaim,

5
.
&
humiliavit eos.
eft adversJis
filius
Rabba quando Joab

fedit
1.
porro David manebat
Jerufalem
ca,
Aliud quoque bellum geftum liftharos, in quo percufTit Adeodatus

erat quafi liciatorium texentium.
6.
fuit
Phi-
Saltus Beth-
percuflit
&
deftruxit earn.
lehemites fratrem Goliath Gethsei, cujus hafti lignum
Tulit autem David coronam

,
Melchom de
pite ejus
&
invenit in ea auri
pretiofiffimas
gemmas
fecitque
pondo talentum & libi inde diadema

:
Sed
&
aliud bellum accidit in
Geth
,
,
in
quo
homo
longiflimus, fenos habens digitos

:
id eft,
manubias quoque urbis plurimas tulit populum autem , qui erat in ea eduxit 3
. ,
fimul viginti quatuor

;
& fe:
cit fuper
eos tribulas
,
ta traiifire
fecit
ita
ut diiTecarentur
David cunftis
eft
& trahas & ferrata carpen& contererentur urbibus filiorum Ammon & re,
,
fie
ipfe de Raplia fuerat ftirqui pe generatus. percuflit eum Jo7. Hie blafphemavit Ifrael nathan filius Samaa fratris David. Hi funt filii Rapha in Geth , qui ccciderunt in manu David & fer:
&
&
verfus
cum omni populo
fuo
in
Jerufalem.
vorum
ejus.
CAPUT
VU
I,
XXI.
NOVA,
5
L G A T A
:
^Ônfurrexit autem
fatan
contra
Ifrael
&
eft Jerufalem.
v.-/ eoncitavit David ut numeraret Ifrael. ad principes po1. Dixitque David ad Joab,
Deditque Davldi numerum eorum , quos circuie-
&
rat
lia
puli
Ite,
&
numerate
Ifrael i
Berfabee ufqueDan:
& inventus eft omnis numerus Ifrael mille mil& centum millia virorum educentium gladium
,
&
afferte mihi
.
numerum
,
ut fciam.
:
de Juda autem
latorum.
6.
quadringenta feptuaginta millia bel-
Refponditque Joab Augeat Dominus populum 5 fuum eentuplum quam funt: nonne domine mi rex , omnes fervi tui funt quare hoe querit dominus meus quod in peccatum reputetur Ifracli ?
.'
Nam
Levi
&
Benjamin non nuraeravit

erat
ea
quod Joab
7.
invitus exfequeretur regis imperium.
Difplicuit
autem Deo quod juflum
&per-
4.
Sed fermo
,
regis
magis prsvaluit
;
egreffufque
eulTit Ifracil.
^ Joab
&
circuivic
univerfum Ifrael
&
revcrfus
J ,
,,
LIBER
VuiGATA NOVA.
8.
r.
PARALIP.
_
Cap.
XXI.
(64
Am^r.
t.
Versio antiqua.
8
:
DIxitque David ad
:
Dcum
Peccavi nimis
ut hoc taceiem
tui
,
obfecro aufer jniquitatem fervi
ci
till
&
Peccavi valde quoniam yerbiim hoc fenunc Domine , dele iniquitatem fervi
in
(
Tf-%7'
1.
glO.
quia inlipienter egi.
VULGATA
9. Et locutus eft
vidis
,
NOVA.
Dominus
,
:
Dominus ad Gad Videntem Daad David

,
dicit
Trium
,
tibi
optionem do unum
;
quod
dicens
volueris
:
elige
&
faciam
tibi.
10.
Vade
& loquere
venidet
:
& die
,
ei
Hic
VuLGATA
a. Rt^.
NOVA,
dixit ei
:
Versio antiqua.
3
1
II.
C5mque
Gad ad David
quod
:
Quid
fieri velis elige
4- '}
H:ec
dicit
Dominus
Elige
volueiis
li. aur tribus annis

fibus te fugeie
famem
,
aut tiibus
men-
hoftes tuos
:
&
gladinm eoruni
1 2. triennium menfibus fugere
famem
:
fuper terram
aut tribus
te a facie
inimicorum tuorum,
non
mini
potTe evadere
,
aut tribus diebus gladium

,
Do-
&
illi
illos
:
perfequcntes
&
peftilentiam verfaii in terra
& angelura
:
terra
,
Domini
I ;.
interficere in univerfis finibus Ifraei
nunc
nunc fcito qui mifit me.

Et
,
&
aut triduo fieri mortem in vide quid relpondeam
&
igitur vide quid
refpondeam
ei
qui milit me.

1 3
Et dixit David ad Gad Ex omni parte me auguftis premunt fed melius mihi eft , ut incidam in manus Domini , quia multie funt miferationes ejus , qu4m in manus hominuni.
:
dixit
funt in his tribus
David ad Nathan AngufHz mihi fed magis incidam in manus

: :
IM,
ill. .
Domini
quoniam magna
eft
milericordia
illius
quam
in
hominum manus.
U 1 G A T A
:
NOVA.
,
14. Mifit ergo Dominus peftilentiam in Ifraei ceciderunt de Ifraei feptuaginta millia virorum.
I
&
,
nan Jebufai. 16. Levanfque David oculos fuos
vidit angelura
,
5.
Mifit qiioque
:
angelum
in
Jerufalem
,
ut per-
cuteret earn
cumque
percureretur
vidit
:
Dominus
Domini ftantcm inter caelum tnm gladium in manu ejus ,

falem
:
&
mifertus eft I'upcr

,
magn
:
rudine mali
Suiiicit
,
& imperavit
cellet
&
ceciderunt
,
verfum contra Jerutarn ipfe , quim majores natu
& &
terram
& evagina-
angelo
tua.
qui percutiebat
Porro angelus Domini ftabar
manus juxta aream Orjam
veftiti ciliciis
proni in terram.
VuLGATA
fum
peccavi
:
NOVA.
:
Versio antiqua.
17
Nonne ego 17. Dixitque David ad Deum qui qui jufTi ut numeraretur populus ? Ego ,
,
:
Ecce ego fum , ego peccavi

:
&:egopaf-
Uid. 821.
1.
ego , qui malum feci ifte grex quid commeruit > Domine Deus meus , vertatur obfein domum patris mei: cro manus tua in me, populus autem tuus non percutiatur.
ifti in hoc grege quid fecerunt ? tor male feci in patris Fiat manus tua in me,
&
&
domum
mci
&
VuLGATA NOVA.
18. Angelus autem Domini prscepit
ceret Davidi ut afcenderet
,
Gad
ut di-
ciat
dominus meus rex quodcunque

in
ei
placet
fed
exftrueretque altare
Do-
&
boves do
holocauftum
:
&
:
tribulas in ligna, 8C
mino Deo
19.
in
area
Oman
Jebulaei.
triticum in facrificium
Omnia
libens pra;bebo.
Afcendit ergo David juxta fermonem

locutus
ei
Gad,
an:
14. Dixitque
fed argentum
ei
rex David
Nequaquam
:
ita fiet tibi
quem
fuerat ex
nomine Domini.
fufpexiffet
, ,
dabo quantum
,
valet
neque enim
io. Porro
,
Oman cum
& vidiflet
auferre debeo
tuita.
2.
&
fie
offcrre
Domino
holocaufta gra-
gelum quatuorque filii ejus cum eo ablconderunt fe eo tempore terebat in atea triticum. XI. Igitur ctim veniret David ad Oman, confpeprocertit ei obviam de area & xit euro Oman ,
nam
5.
Dedit ergo David
Oman
pro loco
ficlos auri
juftiffimi
ponderis fexcentos.
ibi altare
,
&
16. Et sdificavit
Domino
obtulitque
,
adoravit
z 1.
eum pronus
ei in
in
terram.
:
holocaufta
&
pacifica
in igne
&
invocavit
Dominum
&
I. Far. I. I,
Dixitque
David
ut a;dificem
ea altare
,
Da mihi locum area; tus , Domino ita ut quantum valet

;
exaudivit
caufti.
1 7
.
eum
de coelo fuper akare liolo-
argenti accipias
i 5.
&
cefTet
plaga i populo.
Pracepitque Dominus angelo

in
& convcrtit gla-
Dixit
autem
Oman
ad David
ToUe
&
fa-
dium fuum
vaginam.
N o T jE
)}. 8.
A D
,
Gr3ec.
,
loco verhtim hoc
hab. to 'srpxyftx t?to
fcito fS
habetur in fine
tm
aVorEi'âi';! Ao'vof, in
Mf. Alex,
poft Jeez ; demde (ic , k vuv -nrsî'e^g <^:i thk jtax/aK 'ziy.iSoi (\ , mel. in Compl. th;' oiJ'iKiav ry Avakcv. if. II. Sic Ambrof. narrat ibid. Mtjit ad eiim Nathan
rem banc
ac ed. Aid. /ji ô >: , in Compl. us fûx. Vide lup. i. 24. I 5. ubi plura hie fuperaddita non leguntur.
Reg.
frophetam
i^ ille venit
ad regent^
Aac/ijf'
,
dixit
ei :
Ouzd
&c.
u'lj
.';
t. I?- Idem valenc quae habentur Grace; Kal fiVsAaTf:? Yds- 2;Eia' ^0/ 5. tx rp'.a c^j/fa- I'/i-rrBC^ptxi J'i
X^^f^'i Ki'fi's,
Gr. Kai
dixit
ei :
\\>hi
V oi^
-^rô?
iiiriv
aVrw*
Ol/tw? ^/-
in
xoMoi
ci
oW/iffiol a'tT c;e/po[,
j.
e.';
7E1 Ki/'Uo;*
EÂEâi (\a.vT(^' Et
-venit
Gad ad Davtd ^
^
,
Sic dicit
Dominus
Elige tibi
t'^Jt i
hoc praEcermillb
^ti id fieri velis.
yjTfXi iY^fi-TTuiv i /nvi iCL-Trhai. Et dixit ad Gad : Angiijla tni'.i etiam h.:c tria valde : incidam nunc in manus Dcmini quia mulix miferationes ejus valde , 5 in manus hominum
defumpra ex 2. Reg. t. iz. 24. 13. non vero ex Paralip. nam in Graeco hk habemr i? TfsT; n^tx^ , -jel trts annas f.imis , vel ii Tfi'a ETii Hju^ at4t tribus menfibus; item tres menfes, loco triennium
: ,
Facile crediderim haec efle
non imidam. Vid. fup. I. Reg. 14. 14. *. 17. Pauliim difTimilia qua: in Grico
a
Kal
to.
e'-zh^
t!fii
a;4tlpTui)'
nxicovroiwr EKaX.cTniisa'
;
J;
txuto.
/iiba/oc
Ti'
eVi/koxp
Et ego fum
loco Ci
'ti"' ftrfeqiientes
,
ô?f?l!oIl
tf gladitis
Kfpiif
(\ t J Eîinimicorum tuornm ad exterminandum ;

.
fie , j,
fiiy^mpg. j'Ôf
C; 7? oves quid fecerunt?

7En.tii'Ttu
,
qui peccavi : malefaciens malefeci : fequitur, Kv'fii a Weo'?,
mm
deinde
h rpE?; vfiifX(; fo/wpaUt

ex:>cP/'st't'i'
KiifiV
Totcn
j,
dxi-aiav tV
rJi'
7>t
cc'/rEAc?
eV
KMipoyc/nia 'Upccyy
têl
&c. Domine Deus , fiat , &c. ut in textii , uno excepto tS ciV.w, domo , pro domum. Vide fup. 2. Re^. alludens di24. 17. Idem Ambrof. ep. ?6. to. 2. 950. a.
cit
:
tres
gladium Domini , y mortem in terra , f^ angelus Domini exterminnns tn omni hxredttaie Ifail; horum loco aut triduo fieri mortem in tlrra : dsmum hoc fublaio ,
dies
Ecce ego pajior
grex
ifte
quid dehqtiit
Ego peccavi
in
me vindica.
, ,
'646
LIBER
,
1.
PARALIP.
VU
L G A T A
Cap.
A.
XXII.
N O V
iS. PrOtinUS ergo David
videns
quod exaudiflet
,
cum Dominus
vidimas.
xi<l. iS. i.
in
area
Oman
Jebufxi
immolavit
ibi
29. Tabernaculum autem Domini, quod fecerat Moyfes in deferto , altare holocaurtorum , ea tem-
Gabaon. non prvaluic David ire ad a!tare,utibi obfecraret Deura niinio enim fuerat in timore perterritus , videns gladium angeli Domini.
pcftate erat in excelfo
30. Et
&
CAPUT
VU
:
XXII.
A
l G
AT
NOVA.
8.
hoc Usee eft domus Dei, ,. Tpv Ixitque David JL/ alcare in hoiocaufhim Ifrael. 2. Et piscepit ut congregarentur omnes profelylatomos ad citi de terra Ifrael , & conftituit ex eis
&
fed faftus
eft
fermo Domini ad
effudifti
,
me,
dicens
Multum fanguinem
ti
:
&
:
plurirtiabella bellaf-
to effufo fanguine
9.
filius
,
non poteris a;dihcare coram
domum me
,
nomini
meo
tan-
dendos lapides
Dei.
&
poliendos
ut idificaretur
domus
qui nafcetur tibi
erit
vir quietiflimus
faciam enim
.
eum
:
requiefcere ab omnibus inimicis fuis
Ferrum quoque plurimum ad clavos januarum ^ ad commilTuras atque juncl^ras prsparavit David jeris pondus innumerabile. 4. Li^na quoque cedrina non poterant sftimari Tyrii depot taverant ad David. qus Sidonii
per circuitum
:
& &
tur
&
paccm
& ob banc caufam Pacificus vocabi& otium dabo in Ifrael cunftis diedomum
ero
bus ejus.
,
10. Ipfe sdificabit

erit
nomini
in
meo,
:
&
,
ipfe
2.
Kf/;
&
mihi in fiUum,
& ego
illi
patrem firmabo- 7.15.
5.
t dixit David
eft
Salomon
;
filius
meuspucrpar,
vulns
&
delicatus
,
domus autem
quam
sdifi-
que folium regni ejus fuper Ifrael in a;ternum. I I Nunc ergo fili mi , fit Dominus tecum
.
&
cari volo
Domino
talis efle
:
debet ut in cundris re-
frofperare,
& xdifica
Hci. I.
domum Domino Deo
tuo,fi-
gionibus nominetur
pn^parabo ergo ei necefTaria. Et ob banc caufam ante mortem fuam omnes prspa6.
cut locutus eft de te.
12. Det quoque tibi
ravit impenlas.
fum
filium
ut regere poflis Ifrail

tui.
Dominus prudentiam & fen& cuftodire legem Do,
Vocavitque Salomonem
ei
fuum
Fili
&
prre-
mini Dei
I
5
.
cepit
1. Reg. 7. 1. 7.
tatis
ut aditicaret
domum Domino Deo

:
Ifrael.
Tunc enim
proficere poteris
,
fi
cuftodierls
Dixitque David ad Salomonem
mi, volun-
mandata
meas
,
&
judicia
:
qUct pra;cepit
Suf. 17.
1.
mea:
fuit ut a:dificarem
domum
I
nomini Domini
ut doceret Ifrael
confortare
&
Dominus Moyfi ne U~ yiriliter age

,
Dei mei
neque paveas.
V
Hilar.inPf.il 8,
ri
E R
s I
A N T
Q U A.
:
VuLGATA NOVA.
14. Ecce ego
millia,
in
&
14... Ecce congregavi de paupertate mea auargenti mille millia talenta centum millia , xni, Sa ferri , quorum liumerus non eft
paupertatc
,
mea praparavi
talenta
;
&
impenfas domus Domini
auri
&
argenti mille millia
centum talemorum iris
vero
&
ferri
non
eft
:
pondus
vincitur enim nu-
merus magnitudine ligna ad univerfa impendia.
6c lapides
pnparavi
V &
eft
U I G A T A
lafomos
teV
NOVA.
vobifcum
,
15. Habes quoque plurimos artifices, c.-ementarios , artificefque lignorum ,
fit
&
dederit vobis requiem per cir-
& omnium
Dominus
cuitum
&
,
tradiderit
artium ad faciendum opus prudentiffmios, ferro , cujus non rere argento 16. in auro
nus veftras
&
fubjefta
omnes inimicos veftros in mafit terra coram Domino,
&
&
numerus. Surge
igitur
& &
&
,
coram populo
19
ut quafratis
ejus.
fac
&
erit
Pribete igitur corda veftra
&
animas
;
veftras,'
tecum.
17. Prscepit quoque
ifrael
,
David
cunftis principibus
ut adjuvarent
,
18. Cernitis
Salomonem filium fuum. inquiens , quod Dominus Deus
Dominum Deum veftram & confurgite , & jedificate fanftuarium Domino Deo ut introducatur area fcederis Domini , & vafa Domino con,
vef-
fecrata
in
domum
qua: adificatur nomini Domini,
NOTA AD VeRSI ONEM ANTIQUAM.

*
iii.
Nonloneediftant Grscaifta
Kali'/s 671^ KKTB
&c. E ecu ego ficimdiim paupertalem me,im fitrifi in dimitm Domini , ajtri talentoriim tentiim nulli.t , ^ argittti
t.ilifitoyiim mille
millia
J^J
?5 ferrum.,
cajus non
ejl
pondus
i]uia
in mnltitndine
ejl ^
&t.
CAPUT
VU
I
.
XXIII.
NOVA.
6. Et diftribuit eos
vi
,
L G A T A
T A conlîtuit
2.
Gitur David fenex
&
plenus dierum
filium
regem
nendum.
Gerfon videlicet
7. 8.
Filii
;
Salomonem
fuum fuper If,
rael.
Et congregavit omnes principes Ifrael
& fa,
cerdotes atque Levitas.

5.
Filii
,
David per vices filiorum Le Caath & Merari. Gerfon Leedan & Semei. Leedan princeps Jahiel , Sc Zethan, Sc
,
&
Sttf.ii
i,
Numeratique
:
funt Levitt i triginta annis
&
Joel
tres.
Filii
ifti
fupta
4.
& inventa
&
funt triginta oto millia virorum.

,
9.
tres
;
Semei
filii
Salomith
&
Hofiel,
&
Aran
Ex
his elefti funt
&
diftributi in
:
minifterium
principes faniiliarum Leedan.
domus Domini,
autem
5.
viginti
quatuor millia
prspofitorum
judicum, lex millia. Porro quatuor millia janitores

in organis
,
&
;
& totidem pfalfecerat ad ca-
ts canentes Domino
qus
Semei , Leheth, Ziza, Jaus,' Semei, quatuor. Erat autem Leheth prior , Ziza fecundus por1 1 fiaria nun habueruat plurimet fijios, 8c ro Jaus
10.
Porro
:
&
&
Baria
.
ifti
filii
&
, ,, ,
LIBER
idclrco
funt.
I
r.
PARALIP.
V
U L G
A
Cap.
rum
k
,
XXIII.
&
fupra.
& XXIV.
647
,
T A
NOVA.
qui faciebant opera mbifterii
in
una familia
Caath
unaque
domo
,
computati
domus Domini
viginti armis
i. Filii
,
Amram
:
& Ifaar
Hebron
&
Oziel
Sup. 6.
3.
quatiior.
Filii
Amram Aaron ,&

fempiternnm
,
Moyfes. Separatuf-
i?. Dixit enim David Requiem dedit Dominus Deus Ifrael populo fuo , & habicationem Jerufalem ufque in sternum.
:
que
S- fg
eft
Aaron
ut niinil^raret in Sanfio fanftorum, ip-
16.
Nee
,
erit officii
Levitarum ut ultra portent ta-
Heb.
Sc
filii
ejus in
&
,
adoleret incenfum
Domino fecundum
Hilni ejus in
ritum luum
ac benediceret no-
perpetuum. 14. Movli quoque hominis Dei

15. 16.
Filii
omnia vafa ejus ad miniftrandum. 1 Juxta pra^cepta quoque David noviflinia fupputabitnr numerus filiorum Levi i viginti annis & fu-r
bernaculum
.
&
filii
annumerati
pra.
fent in tribu Levi.
iS.
Et erunt fub
,
manu
filiorum
,
Aaron
,
in cultuni
,
IxiJ.i.
lii8.
iS
}.
Movfi:Gerfom,
:
&
Eliezer.
domus Domini
:
in veftibulis
,
&
in
exedris
6c
in
4.
&
Gerfom Subuel primus. llohobia primus J ,_ Fuerunt autem filii liezer non erant Eliezer filii alii. Porro filii Rohobia
FJii
;
loco purihcationis
tis
&
in fanftuario
&
in
univcr-
operibus mimfterii templi Domini.
multiplicati funt nimis.

I 1
nis
8, 9.
,
Filii
Ifaar
Salomith primus.
:
&
Amarias fecun-
19. Sacerdotes autem , luper panes propofitio, ik ad fimil.^ lacrihcium , ad lagana azyma , fartaginem , ad torrendum , luper omne
&
&
&
FiUi
Hebron
Oziel
;
Jeriau primus
,
pondus atque menfuram.

JO. Levitje vero
,
:
das
Jahaziel tertius
Filii Filii
,
Jecnjaam quartus.
,
ut ftent
mane ad
confitenduiu
io.
II.
li
:
Micha primus Jefia fecundus. Merari Moholi, & Mufi. Filii Moho:
& canendum
3 1
.
Domino
tarn in
velperam oblatione bolocauftorum Domini quirri

,
fimiliterque ad
Eleazar
fed
&
:
Cis.
in
fabbatis
&
calendis
,
&
folemnitatibus
reliquis
rei
,
21. Mortuus eft autem Eleazar,

filios,
filias
&
,
non habuit
juxta
giter
)
numerum
.
& Gsremonias
,
uniufcujufque
ju-
acceperuntque eas
filii
Ci Fratres ea-
coram Domino.
1
fum.
1
trcs.
5
.
Et cuftodiant obfervationes tabernaculi foederitum fansfhaarii

,
Filii
Mufi
Moholi
& Eder &
Jerimoth
ris
&
&
obfervationem filiorum
Aaron fratrum fuorum
ut miniftrcnt in
domo Do-
14.
Hi
filii
Levi in cognationibus
,
& familiis fuis

fingulo-
mini.
^rincipes per vices
&
numerum capitum
CAPUT
V
jiTJOrro
ffliis
:
XXIV.
I
U L G A T
:
NOVA.
17. vigefima prima Jachin
,
Aaron hs
,
partitiones erant
Filii
,
X
Ttv.io.
*
X,
vigefima fecunda Ga-
Aaron
Nadab
&
:
Abiu
&
Eleazar
&
mul
1
Ithamar.
8.
vigefima tertia Dalaiau
vigefima quarta
Abiu ante paMortui funt autem Nadab trem fuum abfque liberis facerdotioque fundus eft
Eleazar
)
&
Maa,
ziau.
ig.
Hx
vices
eorum fecundum
,
minifteria fua
ut
^'""-
5-
'
&
,
Ithamar.
,
ingrediantur
id eft
,
domum Domini
patris
&
:
juxta ritum
fuum
Et diviut eos David
& Ahimelech de vices fuas & minifteriom.

Eleazari
4. Inventique
filiis
Ithamar
Sadoc de filiis , fecundum

filii
fub m.inu
Aaron
eorum
ficut prseceperat
Do,
minus Deus
Ifrael.
,
iO. Porro filiorum Levi

plures
qui rcliqui fucrant
de
funt multo
,
Eleazar
in
filiis
Anuam
De
erat Subael
&
de
filiis
Subael
Jehe
principibus viris
eis
,
quim
filii
Ithamar. Divifit autem

principes per familias fe-
deia.
hoc
:
eft
filiis
Eleazar
II.
filiis
<lccini
&
filiis
Ithamar per familias
&
,
domos
fuas
11. Ifaari vero
quoque Rohobis princeps Jefias. filius Salemoth , filiufque Sale-
ofto.
J.
moth Jahath
Porro
tara
divifit
utrafque inter fe familias forti-
Bus
erant enim
principes fanftuarii
&
filiis
principes
dus
Dei
de
filiis
Eleazar
quam de
filius
Ithamar.
fcri-
6.
Defcripfitque eos Semeias
Nathanacl
primus , Amarias fecunJccmaan quartus. films Micha, Samir. 24. Filius Oziel, Micha 15. Frater Micha, Jefia filiufque Jefis , Zacha1 J.
,
filiufque ejus Jeriau
Jahaziel tertius,
principibus , Sadoc facerba Levites , coram rege dote , & Ahimeledi filio Abiathar , principibus quoque
&
&
rias.
2.6.
Filii
Merari
Moholi
&
:
Mufi. Filius Oziau
familiarum faccrdotalium
&
,
Leviticarum
Eleazar
:
unam do-
Benno.
17. Filius quoque Merari chur Hebri.
inum
,
,
qus
CEteris pra-erat
& alteram doIthamar.
Oziau
& Soam & Za-
mum
7
.
quae fub fe habebat cateros
&
Exivit autem fors prima Joiarib
fecunda Jedei
28. Porro Moholi
filius
Eleazar, qui non ha-
8. tertia
Harim
quarta Seorim
,
,
,
bebat liberos.
29. Filius vero Cis, Jerameel.
50.
filii
9. quinta Melchia
fexta
,
Maiman
10. feptima Accos

1 1
.
oitava Abia
Filii
Mufi
Moholi
Eder
&
Jerimoth
ifti
nona Jefua , decima Sechenia , t2. undecima Eliafib , duodecima Jacim , J } tertia decima Hoppha, decima quarta Isbaab , 14. decima quinta Belga , decima fexta Emmer 1 J. decima feptima Hezir, decima odava Aphfes,
.
Levi fecundum
J I
.
domos familiaium fuarum.
Miferuntque
,
&
ipfi fortes
,
contra fratres fuos
filios
Aaron
,
coram David rege

principibus
,
&
Sadoc
& Ahi:
melech
&
familiarum facerdotaliura
& Leyiticarum
tam majores, quira minores
omnes
16. decima nona Pheteia
vjgefima Hezechiel
fors xqualiter dividebac.
sl^ti^
. .
, ,
548
LIBER
I.
PARALIP.
Cap.
XXV. & XXVI,
CAPUT VulGATA
i.TGiturDavid.&maglftratus
exercitus, fegrega-
XXV.
NOVA.
14. Septima Ifreela
,
A verunt & &

Iciitliun
:
in
minifterium
filios
Afaph,
qui prophetarent incitharis,

,
& Heman & pfalteriis,

,
filiis
&
&
fratribus ejus
duode-
cim.
15.
cymbalis
fecundiim
numerum fuum dedicato
fibi
Odava
Jefais,
filiis
fratribus ejus
duode-
officio fervientes.
cim.
:
z.
De
,
tiiiis
Afaph
,
Zacchur,
&
:
Jofeph
thania
&
Afarela
filii
Afaph
fub
& Namanu Afaph

,
Nona Mathanias
Decima Senjeia,
, filiis
& fratribus ejus duode*

ejus
c-lm.
I
piophetantis juxta regem.

;.
7.
filiis
& fratribus
duode-
Porro Idithun
,
filii
Idithun
Godolias, Sori
,
cim.
1
Jefeias
&
Hafabias
,
&
:
Mathathias
fex, fub
ma-
Undecima Azareel ,
Duodecima Hafabi^,
filiis
& fratribus ejus duo& fratribus ejus duofiliis
nu
patris fui Idithun
qui in cithara prophetabat fu-
decim.
per confitentcs
4.
&
,
,
laudantes
filii
Dominum.
Bocciau , MaJerimoth , Hananias ,
,
filiis
Heman quoque
,
,
Heman
decim.
zo. Tertia decima Subael
,
thaniau
Oziel
Subuel
&
, ,
& firatribus
filiis
ejus
Hanani
5.
Eliatha
,
Geddelthi
,
& Romemthiezer &

,
Jesbacafla
Mellothi
ifli
filii
Othir
Mahazioth
duodecim. Quarta decima Mathathia 1 1

.
&
firatribui
omnes
,
Heman Videntis
:
regis in fermo-
ejus
1
nibus Dei
ut exaltaret cornu
deditque Deus
tres.
He-
duodecim. i. Quinta decima Jerimoth

Sexta decima Hanani.n
filiis
& fratribus ejus
man
6.
filios
quatuordecim
&
filias
duodecim.
2
j
.
Univeili fub raanu patris fui ad cantandum in

diftributi eranc
,
, filiis
& fratribus ejus

filiis
emplo Domini
teriis
,
in
cymbalis
&
pfal-
ta
jux, m minifteria domus Domini Afaph %'idelicet , & Idithvn & Heman. 7. Fuit autem numerus eorum cum fratribus fuis, qui erudiebant canticum Domini , cundi dodores
citharis
&
duodecim: 24. Septima decima Jesbacaffje,

ejUs
1
& fratribus
regem
duodecim.
s
.
Odava decima Hanani
, filiis
& fratribus ejus
duodecim.
26.
ducenti oftoginta ofto.

8. Miferuntque fortes per vices
fuas
,
Nona decima
Mellothi
filiis
&
fratribus ejus
ex quo
tam major quam minor, dodhis

Afaph. Secunda Godolise , tribus ejus duodecim. I o Tertia Zachur , filiis
.
pariter,
,
& indoftus.
qui erat de
,
duodecim. 17. Vigefima Eliatha

decim.
filiis
& fratribus ejus &
duo-
9. Egreffaque eft fors prima Jofeph

ipfi
&
filiis
ejus
&
fra-
18. Vigefima prima Othir
, filiis
firatribus ejus
& fratribus &
ejus
duode-
cim.
1 1
.
Quarta
Ifari
filiis
fratribus ejus
duode-
duodecim. i 9. Vigefima fecunda Geddelthi , ejus duodecim. 30. Vigefima tertia Mahazioth ,
ejus
filiis
& fratribus
& fratribus
filiis
cim. II. Quinta Nathanis
duodecim
1.
filiis
& fratribus ejus duofratribus ejus
decim.
I ).
tribus ejus
Vigefima quarta Romemthiezer duodecim.
, filiis
& fra-
Sexta Bocciau
filiis
&
duode-
CAPUT
V
"r,
XXVI.
NOVA.
quartus
:
U L G A T A
rias
autem janitorum de Coritis Mefet lemia , filius Core , de filiis Afaph. I. Filii Mefelemii Zacharias primogenitus , Jadihel fecundus , Zabadias tertius , Jathanael quar-
"1~X
Ivifioncs
omnes
hi
filii ,
& fratres
,
Hofa
tredc-
cim.
12.
Hi
divifi funt in ja'nitores

,
ut femper princi-
pes cuftodiarum
rent in
ficut
&
fratres
eorum
miniftra-
tus,
3
domo Domini.
vElam quintus
Joiianan fextus
Elioenai fep-
timus.
4. Filii autem Obededom Semeias primogenitus Jozabad fecundus , Joaha tertius , Sachar quartus , Nathanael quintus Ammiel fextus , Iffachar feptimus , PhoUathi 5 odavus quia benedixit iUi Dominus. 6. Semei autem filio ejus nati funt filii, prafedi familiarum fuarum erant enim viri fortifllmi 7. filii ergo Semeia:Othnj, ScRaphael, &Obed; Elzabad , fratres ejus viri fortiffuni Eliu quoque,
:
&
I 3. parvis, Millx funt ergo fortes ex squo , magnis , per familias fuas , in unamquamque por-
&
tarum.
14. Cecidit ergo fors orientalis
,
Selemia;.
,
Poreru-
ro Zacharia
dito
,
filio
ejus
viro
prudentilTimo
&
foi;tit6
.
obtigit plaga feptentrionalis.
filiis ejus ad auftrum Obededom vero in 1 5 qua parte domus erat feniorum concilium. Hofa ad occidentem , juxta por16. Sephim tam , qua; ducit ad viam afcenfionis cuftodia Con:
&
&
&
tra cuftodiam.
1 7.
Samachias.
8.
Ad
orientem vero Levita; fex

per diem
:
& ad
,
aquilo-
Omnes
hi, de
filiis
Obededom:
ipli
&
filii,
nem quatuor
in die
1
atque ad meridiem fimiliter

bini
&
ta
eorum fortiffimi ad miniftrandum , fexaginduo de Obededom. 9. Porro Mefelemi^ filii, & fratres eorum robuCtiffimi decern & odo. 10. De Hofa autem , id eft, de filiis Merari; Semfratres
,
quatuor
&
ubi erat concilium
&
bini.
8.
In
cellulis
,
quoque janitorum ad occidentem

filiorum
quatuor in via
binique per cellulas.

,
19. Hae funt diviliones janitorum
Core
& Merari.
20. Porro Achias eratfuper thefauros domus Dei,
ri
princeps
non
eniin habuerat
primogenitum
,
&
&
idcirco pofuerat
I
I
.
eum
pater ejus in principem

,
vafa fandorum,
i
I
.
Hekias fecundus
Tabelia tertius
Zacha-
Filii
Ledan
filii
Gerfouni
de Ledan
princi-
LIBER
pes familianim 11.
,
I.
PARALIP.
VU
L G A T
dens,
fufilius
Cap.
XXVII.
Cis,
,
649
Ner,
N o V A.
Filii Jehieli
Gcrfonni , Jcliieli. Lcdan , Zathan, & Joel fratrcs e)us,

;
&
&
Saul
:
filius
& Abner
ejus.
filius
& Joab
ejus,
SarviiK
omnes
,
qui fauftificaveraiit ea per msi-
per
tliefaiiios
domus Domini.
nura Selemith
,
&
fratrum
1). Amramitis,
Ozihelitis.
&
Ifaaritis
&
Hebronitis
&:
1 9.
Ifaaritis
vero pra;erat Chonenias

Ifrael
,
&
filii
14. Subnel autem

pofitus thefaui-is.
filius
Gerfom,
filii
Moyfi
pra.--
ad opera forinl'ecus fuper judicandum eos.

30.
viri fortilTnni
ad docendum 6c
Porro de Hebronitis Hafabias,

,
& fratres ejus

Do-
15. Fratres qnoque ejus Eliezer , cujus filius Rahujus filius Joram , hujus filius Ifaias , habia
,
mille feptingenti, pra;erant Ifradi trans

,
&
hujus quoque
26.
ros fanCborum
filius
Zechri,
,
& & hujus
Jordanem contra occidentem

mini,
3 1
.
in
cundis operibus
filius
Sclemith.
&
in
minillerium regis.
Ipfe Selemith
,
&
fratres ejus, fuper thcfau-
qua; fandificavit. David rex

,
cipes familiarum
&
tiibuni
& prin& centuriones, & du,

,
cundiim familias
mo
Hebronitarum autem princeps fuit Jeria , fecognationes eorum. Quadra;elianno regni David recenfiti funt , &: invent! func
&
ces exeicitus
viri fortiffimi in
Jazer Galaad
27. de bellis,
fecraveraiit
pli
&
manubiis pr:Elioi1]m
,
qua contem-
51.
fratrefque ejus robuftioris rptatis
duo
millia
ad initaurationem
& fupelledilem
feptingenti principes familiarum.
Pra;pofuit
,
autem
Domini.
28.
eos David
re.x
,
Rubenitis
in
&
Gadditis
Hac
autem univerfa
fanftificavit
Samuel Vi-
tribui
Manaffe
omne
minifterium Dei
& dimidia; & regis.
CAPUT XXVII.
V
I.
U L G A T A
,
NOVA.
17. Levitis, Hafabias
filius
l_^
Ilii
autem
Ifrael fecundiim
numerum fuum
Camuel
Iflachar
Aaronitis
,"
MT
principes familiarum, tribuni,
& centuriones,
menfes
in
Sadoc
&
pr.efedi, qui miniftrabant regi juxta turmas fuas,
ingredientes
& egredientes per lingulos

turnL-E in
an-
1 8. Juda Michael
:
Eliu frater
David
Amri
:
filius
no,
2.
viginti
quatuor millibus finguli pr^rerant.
9.
Zabulonitis, Jefmaias
filius
:
Abdia;
Nephtha-
primo menfe Jesboam pra;fub eo viginti quatuor millia. erat filius Zabdie! , De filiis Phares, princeps cundorum principum J. in exercitu menfe primo. 4. Secundi mentis habebat turmam Dudia Ahohipoft fe alter nomine Macelloth , qui regetes , bat partem exercitus viginti quatuor millium. Dux quoque turma; tertis in menfe tertio erat 5
Primi
litibus,
Jerimoth
filiis
filius
Ozriel
&
bui Manafte
Ephraim, Ofee filius Ozaziu dimidia; triJoel filius Phadais 21. & dimidii tribui Manafle in Galaad , Jaddo filius Zacharis Benjamin autem , Jaliel filius Ab20.
:
&
ner:
22.
Dan vero,
Ezrihel
filius
Jeroham
hi prin-
cipes filiorum Ifrael.
Banaias
filius
Joiada; facerdos
&
in divifione
fua
viginti quatuor millia.
annis inferiiis
,
2j. Noluit autem David numerare eos i viginti quia dixerat Dorainus ut multiplicaret
:
6. Ipfe eft Banaias fortiffmius inter triginta
&
;
Ifrael quafi ftellas coeli.
fuper triginta
pra;erat
autem turms
ipfius
Amiza-
bad
filius ejus.
24. Joab filius Sarvia? coeperat numerare, nee complevit quia fuper hoc ira irruerat in Ifrael
,
:
Suf.ll.t'.
&
7.
&
Quartus , menfe quarto , Afahel frater Joab Zabadias filius ejus poft eum in turma ejus
:
idcirco
numerus eorum qui fuerant
recenfiti
non
eft
&
relatus in faftos regis David.

2
lius
5
.
viginti
8.
quatuor Quintus
:
millia.
menfe quinto , princeps Samaoth Jezerites & in turma ejus viginti quatuor millia. 9. Sextus, menfe fexto , Hira filius Acces Thein turma ejus viginti quatuor millia. cuites 10. Septimus, menfe feptimo, Helles Phallonites in turma ejus viginti quatuor de filiis Ephraim
,
:
Adiel
,
Super thefauros autem regis fuit Azmoth fihis autem thefauris , qui erant in urbi:
bus
&
in vicis,
&
in turribus, prcefidebat
Jonathan
filius
OziK.
,
&
26. Operi autem ruftico
& agricolis, quiexercefilius
bant terram
praserat Ezri
Chelub
&
:
27. vinearumquecultoribus, SemeiasRomathites

cellis
millia.
autem
vinariis
Zabdias Aphonites.
11.
tes
Odavus
ftirpe
de
2.
menfe odavo , Sobochai HufathiZarahi in turma ejus viginti qua,
28.
Nam
,
fuper oliveta
&
ficeta
:
qui
erant in
&
campeftribus
Balanan Gederites
fuper apothecas
tuor millia.
1
autem
,
olei
Joas.
Nonus menfe nono, Abiezer Anathothites de

:
29. Porro armentis,

libus,
3
qus pafcebantur
:
in
Saron
,"
filiis
turma ejus viginti quatuor millia. I ;. Decimus, menfe decimo , Marai & ipfe Netophathites de ftnpe Zarai in turma ejus viginti quatuor millia.
Jemini
in
,
:
&
pr.tpofitus fuit Setrai Saronites
&
fuper boves
in val-
Saphat
filius
Adli
&
o.
fuper camelos vero

,
Ubil Ifmahelites
:
& fu-
per afinos
3
Jadaias Meronathites
14.
Undecimus
filiis
rathonites de
ti
menfe undecimo Banaias PhaEphraim & in turma ejus vigin, ,

:
1,
fuper oves quoque Jaziz Agareus
omnes hi,
,'
principes fubftantire regis David.
quatuor
millia.
,
32. Jonathan autem patruus David
confiliarius
filius
15. Duodecimus
menfe duodecimo
Gothoniel
:
Netophathites de
viginti
ftirpe
Sc in
Holdai , turma ejus
vir
prudens
,
& litteratus
filiis
Ipfe
& Jahiel
Hacha-
moni erant cum

3 5
.
regis.
quatuor
millia.
Achitophel etiam
regis.
confiliarius regis
& Chufai
16. Porro tribubus pr.-êrant Ifrael, Rubenitis,
Arachites amicus
34.
dux
lius
Eliezer
filius
Zechri
Simeonitis
dux Saphatias
Poft Achitophel fuit Joiada
filius
Banai2,&
Maacha:
Abiatbar. Princeps autem exercitus regis erat Joab.
-oi^
Tom.
1.
Nnaa
,, :
650
LIBER
I.
PARALIP.
VULGATA
Cap.
XXVIII.
CAPUT XXVIII.
NOVA.
Juda
5.
,
Onvocavit iginir David omnes principes Ifpr.Tpolitos rurma, duces tiibuum , cenrum, qui miniftrabant regi tribunes quoque qui prserant fubftantfcs & potreflTionibus Ruiones ,
t. ^^""S
mo
V/
rail
&
placuit ei ut
domum patris mei & de filiis patris mei me eligcret regem fuper cunftum Ifrael.
:
&
Sed
&
de
)
filiis
meis
( tilios
enim mihi luultos

filium
Saf. fi
'.
&
dedit Dominus
elegit
Salomonem
meum
ut
regis, tiliofque luos
cum eunuchis
&
potentes
&
federet in throno regni

6.
robuftifTimos quofjue in cxercitu Jerufalem.

ftctifiet , ait AuCiimquc funexillet rex, populus meus Cogitavi ut fratres mei , idificatem domum , in qua requieCceret area foede-
dixitque mihi
Domini fuper Ifrael , Salomon iilius tuus idificabit do:
I.
&
mum meam
filium
7.
,
dite
me
&
ipfum cnira elegi mihi in , & atria mea ego ero ei in patrem. Et firmabo regnum ejus ufque in sternum , fi
&
ris
Domim
,
& Icabelium
pedum Dei
:
noftri
& ad a;dido,
perfeveraverit facere prarcepta

cut
mea
&
judicia
li-
ficandum
g, Rf. 7. 15.
3.
mum
omnia prxparavi. Deus autem dixit milii nomini meo , eo quod fis
&
hodie.
Non
idificabis
8.
vir bellator
& fan-
diente
Nunc ergo coram univerfo Deo noflro cuftodite , &

,
coetu Ifrael, auperquirite cunfta
guinem fuderis. 4. Sed elegit Dominus Dens

fa
mandata Domini Dei

Ifrael
noftri
ut pofTideatis terram boveftris poft
we
:
de univer-
nam
&
relinquatis earn
filiis
vos ufque in
domo
patris
:
mei
ut elTcm rex fuper Ifrael in fem-
fempiternum.
piternum de Juda enim elegit principes
porro de do-
VeRSIO ANTIQUA.
'Au%.iiGr.%.^ f>*.fi.Mo.724.
C).
VuLGATA NOVA.
autem Salomon fib mi, fcitoDeum patris tui, fervito ei coide perfeAo, &animo voluntano omnia enim corda I'crutatur Domiuniveifas mentium cogitationes inteilinus, git. Si qusiieris eum, mveniesifi autem dere9.
Et tU Salomon fili mi, COgnofce Deiim, fj;i-Yi ei in corde perfedo, & anima volente:
Tu
&
quia omnia COI'da fcrutatur Dominus, &; Omnem co2;itationem mentiiim novit. Si quaiieris eum , fi dimiferis eum , repellet te in invenietur tibi :
&
&
Vf.7.
perpetuum.
Dominus
,
liqueris
eum,
pro)iciet te in
sternum.
VuLGATA NOVA.
10.
cares
Nunc ergo
quia elegit te
,
ut xdifi-
alias
menfas argenteas.
domum
fanituarii
confortare
&
perfice.
17.
Ad
fufcmulas quoque,
,
& phialas &

,
thuri,
11. Dedit autem David Salomoni filio iuo defcellarioium , templi criptionem porticus
,
bula
ex" auro puriffimo
&
leunculos aureos
pro
&
&
&
qualitate menfura;
pondus
diftribuir in
leunculum
&
ecenaculi
&
,
cubiculorum in adytis
&
domus pro-
leunculum. Similiter
Altari autem
&
,
in
leones argenteos diverfum
pitiationis
1
argenti pondus feparavit.
&
in
omnium quae cogitaverat atriorum , necnon exedrarum per clrcuitum in thefauros domus Do1.
,
&
mini
&
in
theiauros fanitorum
I),
divifionumque facerdotalium
,
& Leviticarum,
in univerfa
, auex ipfo lieret fimilitudo quadriga; cherubim, extendentium al.as, & velantium arcam foederis Domini.
8.
in
:
quo adoletur incenfum
rum purilTimum dedit
ut
omnia opera domus Domini

templi Domini.
in
&
vafa
9.
Omnia
inquit
venerunt fcripta
manu Doexem:
ininifterii
mini ad
plaris.
me
ut intelligerem univerfa opera
14.
rii.
pondere per fmgula vafa miniftcoperum Argenti quoque pondus pro vaforum
Aurum
&
10. Dixit quoque David Salomon!

riliter
diverfitate.
age
&
confortare
&
fac
filio fuo Vine timeas ,
ij. Sed
&
in
candelabra aurea
&
ad lucernas
ne paveas
Dominus enim Deus meus tecum
erit,
& &
eorum
aurum pro menfura uniufcujufque candelabri
& &
lucernarum. Similiter
in
&
in
candelabra argentea
,
lucernas
eorum
pro diverfitate menfura;

dedit
:
pon-
dus argenti
16.
tradidit.
in
non dimittet te, nee derelinquet, donee perficias omne opus minifterii domus Domini. 11. Ecce divifiones facerdotum & Levitarum , in omne minifterium domus Domini afllftunt tibi , & parati funt
,
Aurum quoque
menfas propofitlonis
&
noverunt tarn principes
qu4m populus
pro
diverfitate
menfarum
limiliter
&
,
argentum
in
facere
omnia praeeepta tua.

I
NotaadVersionemant
mine V. 9. Gratcc, habetur inido que mi , poft fili ; in Mf. tamen Alex,
kil'i',
Q U A M.
,
pro , deeft-
Qi
ii; Tiyô^
derelinquet te in jtnem
loco repellet
te
in per*
eft vii
ffa't
fubinde poft Dftttn
fatrum
tutjrrtm^
;
&
infra tollirur
Compl. additur tZv CTT//>a-^ Qa vox menuum , poft cogiac edit.
peittum
cactera ut in Lat. fup. Anaftaf. II. epift. i.
to. 4. p.
1279. b.
Ie2;it
Et nunc
Salomon
fcito
Cone, Dettm
tationem
led
,
Compl. hab,
lie
lc^7a^l'^l')l;
eVSiûnua SîaymZr'
,
demum
lo-
patrum titornm , ^ fervi Hit in corde perftLto , (^ animo va^ lente : qnoniam omnia cerda ftrutatiir Deus , i^ omnem f#*
gitationcm novit.
to dimifeyis
dcrdiqneris
licut xotraAJi'-jft
CAPUT
Ocutufque eft David rex ad omnem ecelefiam JL/ Salomonem filium meum unum elegit Deus, adhuc puerum & tenellum opus namque grande eft , Oeqae enim homini pr.r-paratur habitatio, fed Deo. i. Ego autem totis viribus meis pra;paravi impenfas domus Dei mei. Aurum ad vafa aurea, & argen". .
:
XXIX.
nos
,
VuiGATA NOVA.
&
,
diverforum colorum
omnemque
pretiofura
:
lapidem
3
& marmor Parium

fuper
abundantillim^
Dei mei de peculio meo aurum argentum , do in templum Dei mei,exceptishis, qua: prxparavi in idemianc,
&
hsc
qus
obtuli in
domum
&
tam.
4.
tum in argentea gna ad lignea &

:
a;s in
ajnea
fenum
,
in ferrea
li-
Tria mlllia talenta ?uri de auro Ophir

,
& (ep
deau->
lapides onychinos
&
quafi
ftibi-
tem
milLia talentorura argenti probatiffimi
ad
, :
LIBER
randos parletes templi. Er, ubicunque opus 5
eft
I.
PARALIP
VuiGATA NOVA
donaria.
,
Cap.
XXIX.
6^1
aurum de auro
,
& ubiper
cunque opus
eft
argentuai dc argento
:
opera
tiant
manus artificum num fuam hodie
& &
,
fi
quia fponte ofFert, impleat
ma-
ofFerac
quod
voluerit
Domino.
6. PoUiciti funt itaqueprincipcsfamjliarum,& pro-
ceres tribuum Ifrael
tribuui
quoque
& centuriones
,
:
Domine Deus Abraham t^ Ifaac , & Ifpatrum noftrorum , cuftod in ;eternum banc vuluntatem cordis eorum femper in venerationem tui mens ifta permaneat. 19. Salomoni quoque filio meo da cor perfeiflum ut cuftodiat mandata tua , teftimonia rua , & c.i;remo18.
,
rael
&
& principes
7.
pofleffionuni regis.
in
nias tuas
cSc
faciat univerfa
&
sditicet
adem,
:
cu-
Dederuntque
,
opera domus Dei
auri talenta
jus
impenfas paravi.
10. Pra:cepit autem David univerfn; ecclefice
quinque milHa
millia
8.
lenta decern millia

;
& folidos decern millia argenti ta& aris talenta decern & oito
,
,
Be-
ferri quoque certtum millia talentorum. t apud quemcunque invent! I'unt lapides, de-
derunt in thefauros domus Domini

hiel Gerfonitis.
per
manum
Ja-
Domino Deo noftro. Et benedixit omnis ecclelia Domino Deo patrum fuorum & inclinaverunt fe & adoraverunt Deum , & deinde regem. 11. Immolaveruntque viftimas Domino & obnedicite
:
tulerunt holocaufta die fequenti

,
tauros mille
,
arie-
9. Laetatufque eft populus
cum vota
fponte pro-
tes mille
agnos mille
cum
,
Iibaminibus fuis
& unii.R'i.i.i^,
mitterent
quia corde toto
ofFerebant ea
Domino
verfo ritu abundantiflim^ in
omnem
biberunt
Ifrael.
fed
&
,
David rex l^tatus
eft
gaudio niagno.
10. Et benedixit tudine
&
,
ait
Domino coram univerla multiBenediftus es Domine Deus Ifrael paDomine

,
in die illo
coram Domino cum grand! h-etitia. Et unxerunt fecund^ Salomonem filium David. Unxerunt autem eum Doin
ii. Et comederunt
&
tris noftri
1 1
.
ab sterno in sternum.
eft
mino
,
principem
&
Sadoc
in pontificem. in re-
Tua
magniticentia
:
&
:
:
potentia
&
gloria
atque viftoria
&
tibi laus
,
cunfta enim
15. Seditque Salomon luper folium Domini gem pro David patre fuo , e< cunftis placuit
:
qu.^ in coelo funt
&
,
&
,
pa-
in terra
tua funt
tuum Dotu domi:
ruit
illi
omnis
Ifrael.
mine regnura
li.
naris
&
in
tu es fuper
omnes
eft
principes.
;
14. Sed
cunfti
filii
Tux
divitia
,
&
&
&
univerfi
principes,
&
potentes
&
tua
gloria
omnium
manu
,
tua virtus
&
potentia
in
manu
1 5.
tua magnitudo
imperium omnium.
tibi
,
David dederunc manum , fubjecU fuerunc Salomoni regi. i5- Magnihcavit ergo Dominus Salomonem furegis
&
Nunc
igitur
Deus nofter contitemur
&
per
omnem
Ifrael
& dedit
illi
gloriam regni
qua-
Sap,
laudamus nomen tuum inclytum. 14... Fide Not. 14. Quisego, & quis populus meus , ut poffimus hsc tibi univerfa promittere ? tua funt omnia & qux de manu tua accepimus , dedinius tibi. advens , I J. Peregrini enim lunius coram te, 1, ficut omnes patres noftri. Dies noftri quafi umbra funulla eft mora. per terram , 16. Domine Deus nofter , omnis hxc copia , quam paravimus ut xdificaretur domus nomini fando tuo ,
;
lem nuUus habuit ante eum rex Ifrael. 2.6. Igitur David tilius Ifairegnavit fuper univer-
fum
Ifrael.
2.7.
Et dies
quibus regnavit fuper Ifrael

:
fue-
i.Reg.z.iii
runt quadraginta anni

annis
,
in
&
Hebron regnavit feptem

,
&
&
in Jerufalera annis triginta tribus.

eft in
iS. Etmortuus
fenedute bona
:
&
plenus die-
rum,
divitiis,
&
gloria
&
regnavit
Salomon
fi-
lms ejus pro eo. 19. Gefta autem David regis priora
fcripta
,
de manu tua
eft
Sc tua funt omnia.
funt in libro Samuelis Videntis

in
17. Scio Deus

plicitatem diligas
meilxtus obtuli
hie repertus
eft
,
meus quod probes corda, & fimunde & ego in fimplicitate cordis univerfa hsc & populum tuum qui
,
:
& novidima , & in libro

Videntis:
,
Natlian propheta; , atque
volumine
Gad
30. univerllque regni ejus,
& fortitudinis &

,
temfive
porum
qus
tranfierunt fub eo
live in Ifrael
vidi
cum
ingenti gaudio tibi otFerre
in cunftis
regnis terrarum,

redeunt qua: habet Ambrof. I. de Nab. Tf. 14. 16. Eo. I. 585. e. Dctia ^ inquit , mea , f^ data nun 0go ea dedi 'Sobis ati]:ie donavi : Gr, Oti Qd Ta Tiiif'îXj
Hue
S^(iuiLy.,uii
(\r
Qumiam
tua funt tmnia, JJ
de
k^
tttii
dedimns
ttbi,
i^f&
^^ '^^^^^(^ '^^
!'.{
f^*& !** !^)^ Ji^f& J^^t-î^^^ ^,^^ f*^
^^
EDIT.
VULGATAM DELECTUS,
Brugenfi.
Audore Francisco
Luca
LIBER PARALIPOMENON PRIMUS.

P.
le
I.
f.
;i. Jetur,
Naphis
:
Cedma. Quidammd-
dtderutit Sc Sefa ante fex
male
Jachur pro Jetur. Latuffim , lf.%z. Filii autem Dadan AiTurim , Laomim. Cenfiierum Rcmani Patres verjicnlum huric no ejp omzttendiim^ tametji a tnuttis omittatur : qua de re agunt
C.\ jcrilunt
&
&
tivum , rinod fex fign:ficat Cap. IV. 'if. 7. Sereth ,
accipientes pro prop)

Il'aar, Sc
,
nomen Hebrsiim h.
appella-
bendum
Tt.
omiffa littera initial:!

Filii
10.
quoque Simon
Eihnan. bion eji fcriSahar pro Ilaar. Amnon Sc Rinna. Pro Am-
fto/irx
ôtationes.
non non fcribas

-,
Ammon
^dttplici
m.
Sebeon., Ana, Difon. Corrupte i juibafdam firihitur Ava pro Ana id eji v pro n.
<". 58.
Cap.
II.
*.
3.
Hi
tres
efi
nati funt ei
naniiide. Scrtbendns
cundiis Chananitidis.
Tf-6. Chalchal
fexttts cafus
de filia Sue ChaChananitidc , non fe-
V. i2. EtSecurus & Incendens. Cave fcribas incedens, quod efi ambitl.uii , pro incendeni , quod inftammans. Ibidem. Et qui reverii funt in Lahem. Pro macuHnit
qui reverii , non funt fubflituenda femtnin.j quae reverfa; nee omittendutn relatizium qui vel quae demqite nee mutan^
:
Daia
quoque, & Data. Vocem qtiadriUtteram non ajtgens d tjuint-i litter-t Darda.
di'.m
te
Lahem
c:tm Leheni
aiit
Bethlehem
tametji idemfor~
locus his tribiiS nominibus Jignifcetur
If. 1;.
Secundum Abinadab. Nun

efi ^
fcribns
Aminadab
Cap. V. *. 10.
tta
Prjc'iati funt
contra Agareos. Aliicoa-
fro Abinadab, id
litjuidam pro b muta.
fabce
Quatuor de Bethiabee. tôn fcrtbas Bernomen ejl pritei , Gen. il. )?. il.pro Bcthfabee , ffuod efi nomen uxoris Urtx. t. 4J. Et Naaria c Saphat , f numero. Qjiidam d111. !^. ;.
,
Cap.
Prior fcriptiira Hebra'iex prepihs refpondit. 10. Eademva7-ielas occurrtt injra y't't. 19.
Agarenos.
i]nod
quoque filii Abdiel, filii Guni , princeps domus. Non facile mutandus ejl numerus Jingutitris
'p.
15. Fratres
in pluraltm principes,
Tom.
I.
Nnnn
ij
<65'
Cap. VI. V. 18.
Filii
Romanarum
Corre<flionum deledlus.
runt Lahami , vocem Hebraam , ita ' Uebra'ice legitur fupponere ftitdtterunt, Poftremti , jecuiidum catnm Gethici all! commutarunt cum quarto Gethaûm , quod Uebran utrttmqiie pattantur. Legal qui zoiet noftras in varias Bi" lliorum tetliones 'Sotationes.
Samuel primogenitus VaflTcni St. Abia. N ep fcrihindum Ahia frc Abia , id eft, .ypiralil h , fro muta b. Pre ttedecim n /crij< quaif. 61. Urbes tredecim. ruordccim , ad.ittclo nitmero. Halt f. 75. Hucac quoque & fuburbana eju hufdam I'i'txr Alach fro Hucac. filiis Cap. v'll. #.15. Machir autem accepic uxores
fuis.
Cap. XXI.
genta
,
if. j.
De Juda autem
trecenta
,
quadringenta.
Non
fuppona! minorem
numerum
pro majori quadtin-
ut quidam.
:
No 'ft nmiaudum plurale uxuies , tmn JingulariMXorem , iixmeifi hoc Het/ra'ic^ UgMitr. Cap. VIII. 1^. 40. Ulque ad centum quinquaginta.
fubjungas millia
,
Hon
quad prcdigi qiiidam.
f. II. Elige quod volueris aut tribus annis famem, aut tribus mcnfibus te fugere ho.les tuos. Pro famem , quidam fribunt peftilentiam famis , mmin reile : pitrique 'jero pcftilcniiam tantiimmode , nulla addita meniione fa-
Cap. IX. If. 4. Othel filius Ammiud, filii Amri. No mum gtnusvum filii , cum altiro ncmmattys filius. *. ig. De hoium genere erant. N Ait mutes genere
C(rni ;re;ie.
mis
idque pejjime. , Ibidem. Aut tribus diebus gladium Domini , peftilentiam verfari in terra, ôn mutes nomen peftileniiam,
&
cum nomine mortem, quod

tilentiam male fcripferant.
if.
illi
factum qui mox fupra pef-
Cap. XI. #.
derunt
flur.tli
eum
delenLiimque percuHillirni Philifl;hos._ Niimcra

14-
Hi
(leterunt in
meJio
agri
&
JO.
Nimio enim
,
fuerat timore pertenitus. Hnnprit-
non eft pr.rferendui Jingaiitri! , hie ftetit in medio cumque percufTillet Pliilifthxos. agri , 8c defendit eum Delideravit igitur David. Now addas aquam. jf". 17. Tf.ii. Ec inter tres fecundos inclytus. Cnfus quartus Humeri pliiralis fecundot , non eft vermidns in prtmum
:
ponas nomini timore
prapojitionem in.
Cap. XXII. if. j. Domu auiem, quam xdificati volo Domino. lAon mutes paffivum afdificari , m athvum a:dicare.
Cap.XXIII.
ta annis
*-. 5.
NuiTieratique funt Levita? a trigindecade
cafum ntimeri Ji!:gul.iris I'ecundus. t. IX. Eanaias filius Joiadx viri

iieriendus
&
fupra.
Now diminuas numerum

,
una
>
robufliffimi.
h'lc
fcribens viginti pro triginta

if. 5.
ut niulti.
viri robuftillimi , in frimuni eft fecundus cafas vir robuflilTinius. Cap. XII. t. io. Principes miUium in Manafle. Cave IK Jcti6m militum pre milliura , quod eft chiliadum.
Et tocidem
plaltse
canente
Oomino
in organis.
Cap. XIV. if. z. Cognovitque David quod confirraafeum Dominus in regem. No eft addendum eo , ( eo quod confirmairer ) t,inqu,im caiijj detttr.
fet
f.
Et fratres ejus centum vigimi. Non ugtas iiumerum centenano , fcribens ducenti > frotii fcribittir proximo verfa , pro centum. t-6. Et fratres ejusducenti viginti. Ncc b'lc augeas nu-
J.
Jebahar
&
Elilua. No?)
addai
&
Eli.
Cap. XV.
If. f.
tnerum Jemirio
If.
finbens criginta
prout fcrtbitur proximo
verfu ,fro viginti.

7. Et fratres ejus
,
Grammatiia exigit ut pfaltx legatttr j 0 pfaltes , plurale , inquam , non Jingulare. If.zg. F.t ad lagana azyma,* fartagir.em, & ad torrendum. Iôn interponas conpincitonem Sc ante azyma quod plerique. Veniqrte non judicarunt Corredores , ad torrendum miitandum cum ad ferventemiiicilam , ^f/ ad ferventem tantummodo ; multo minus utramque iiilionem cO" pulandam , ut tlli faciunt , de quihus noftra Notalicnes. Cap. XXIV. if. 25. Filiufque ejus Jeriau primus , Amarias fecundus. Non omittas -jocem primus , ut ab Inierprite datam , quamvis hebraice non legatur. Cap. XXV. if. 2. Sub manu Afaph prophetantis juxta regem. Hon mutes gemtivum /mgularem prophetantls , in
nominativum' plur'alem propherantes , quod mutti. Nfc hie If. J. Omnes ifti filii Heman Videntis regis. mutes Videntis in Videnres , quod Jimtiiter multi.
centum
triginta. Hie
,
non minu.xs
ntimerum denario
fuporiorihus
Tf .
,
finbens viginti
,
prout Jirilittur verjibus
fro triginta.
14. Et
Obededom
fcribas
c Jehias
erant janitorss arcs.
Cap. XXVI.
if.
7. Fratres ejus viri fortifiimi. JHonprtt-
tro Jehias non
Athimaas. Domini. No omittas foederis. If. 2(5. Arcam foederis Cap. XVI. Tf.zp. Date Domino gloriara, nomini ejus.
btc omittas
ponas his verbis conjundienem copulatizam. If. 21. Et Joel fratres ejus. Ki>n judicarunt CorreBores
numerum pluralem
frater
,
fratres
Nfo
Domino.
ibi.
ut nee
if.
2y. fubjequenti
committandum cum Jingulari : Fratres quoque ejus
Tf . 57.
ReHquit itaque
.
Kic non
eft
firihendum de-
Eliezer.
if.
reliquit comfojitum, pro decompojito reliquit.
Cap. XVII. if y. Exeo tempore quo eduxi Ifiael. Non de terra ^gypti , fed fubandiendiim. ift addendum Cap. XVIII. *-. J. Syrus Damalcenus. & 5f . 6. Et pofuit militesin Damafco. Quidam addtti litteri r , firtbant Darmifcenus , ^ Darmalcu , nt eft Hebrdicr ; fed quia eaJem urbsfignificaiur , c;( nomen abfjue littera r celeirius
,
dum
if.
28. Omnes qui fani5lificaverant ea. Non eft mutaarilativum qui , in conjunilionem copulativam enclili-
cam que.
tio
eft
prxft.it retinere
if. J.
quod
In
eft
notiffimum.
percufTit
ejus. Non eft fubftitutndum terprime cafu. Cap. XXVII. if. J. Banaias filius Joiadac facerdoj, Nff hie fecunde cafu facerdutis , pro prime facerdos. Non addas in 5f. 16. Potro tribubus prseerant Ifrael.
29. Chonenias
filiis ,
Se. filii
cafu
pro
filii
Cap. XX.
quo
Adeodatus
filius
Sal-
prxpojitionem ante Ifrael.
tus Bethlehemites
fratrem Goliath Gerhsi. Maltx funt Saltic varieiates. In piimis omtttitur a quibufdam nomen tus , fed immerito. DWt pro Bethlehemites , quidam fcritunt Lehemires , ( nee Hebraice additur beth veyiim illud
:
^.\\. Jazii Agareus.

t.
10.
Alii
Agarenus
ut fupra cip. J,
Cap.XXVIII. t-6.
nt fcribas
If.
Domum meam & atria mea. Cav

eft
altaria
quod
aras
pro atria.
in
buJHS expojiiie eft. Ad hsc alii neminativum Bethlehemites mutant in jroxji'Mm Bethlehemitis aut Lehemitis ; jko nWo liceat ex Hebr.zo vertert. Infiper pint qui mutent in accu-
menfai propofiiionit pro diverfitate menfarum. Plurale menfas , non eft mtt16.
Auium quoque
dedit
fativum Bethlehemitem am Lehemi[em% qux eft interpretatio LXX. dnorum. Sed mepte egeriint , qm tranfpojitis fyllaiis fcripferunt Helemitis
,
fubftituenda
tnndum cum Jingulari menfam , nee pre voce menfaium , menfuis , a metiendo diSa. eft vox Cap. XXIX. if 6. Et principes polfelTionum regis. No.
aut Hebemitis. forro qui fcripfe-
minative ptincipes
non
eft
addendus geniti-jus principum.
Varix LeQiones
Vu lc
at
jE ,
rurfum ab eodem
Francisco Luca
obfervats.
LIBER PARALIPOMENON
J2. CAP. H;c Sc Laomim.
I.
P.RIMUS.
19.
16. Et
*.
Filii
autem Dadan, AITutim

,
Latutfira,
verjiculus omtttitur a multis Lalinis
Cap. XVI. if. 3. Et partem alTx carni bubala;. Scri' iendum videtur bubulx , mutata vocah prima in quiinam ,
t 2. Keg. 6.
If.
Mfs. conformiter Hebrxe

lixtiii
,
Grtce Regiorum Biblierum
pro-.it
Cap. XIV.
unftus
elfet
ex Hetatiomhus noftris conftat. If. 8. Audientes autem Philifthiim, in regem.

Jf.
Cap.XVIII. *.
Ahimelech
filius
Abiathar. <^,
David
Viditm
hit
eo quod fufirfiuirt e6
dam
libri cenfentanee
Uthrae ,fctibunt Abimelech

:
mutaii
littera
hcth to beth
viit
iseiatitnit noftras
Pft. J J,
frnmadmiiHrn fupra
a.
t. 1.
^PBtW*
:: ,
, ,
^s\
SUMMA CAPITA
LIBRI
Cap.I.^^
Blatis
II.
PARALIPOMENON,
aliis
c Vulgaris Bibliis deprompta, deficientibus

fatis
quae Verfioni antiqua
refpondeant.
civitates Juda tidificat ac munit Zaramque regem jtbiopum cum exercitu mille militum divi'
,
V^
poft
baon
milk hojliis a S,i!omone in GaDominus ill'i nolle afparens dat ei

,
,
petitam fapieutiam
additis divhiis
&
gloria
no auxilio devicit.
qua anriis
&
,
equttes
congregat.
^dific.indo operariis
conveiitt de
,
Cap.
mittendo
Cap. II. Ordinatis pro temph Salomon cum rcge Hiram

erudito artifice
cxdendis.
llgnifque
ad templi jlruciuram
XV. Ai-art as prophet at ifrael futurunt mutt tempore abfque Deo vera facerdote O" lege chjus propheta exhortatione confortatus fa , aufert .fordes idolorum fuamque matrem idololatram
,
;
imperio privat
exjlruitiir
populus autem jurat fe
Deo fer-
Cap.
Cj-
III.
Templum
cum
,
porticu
veto,
viturum.
duabus columnis ante fores templi.

,
Cat.
Caf.IV. Confiruclio aliaris nei maris fnfilis decern concharum candelabrorum menfarum phialarum ac aterorum qu ad templum ejufque
, , ,
Pugnante Baafa rege Ifrael contra Afa , Afa Benadad regent Syria in auxilium , Hanani prophetam ipfum ob id increpantem in nervmn cunjecit ; ac dolore pedum crucia.
XVI
vocavit
&
tirnatum pertinebant.
tus
,
in
mediiorum arte Jpem
poiiens
anno redi-
Cap. V.
ria
Obl'atis plurimis donariis
area continent
,
gni
fui
41
moritur.
tabulas A{o\fi in oraculum inducitur
unde glogratias
Cap. XVII. Piiisjofaphatpatri

vhiis potens
Domini impUvit templum.

Ifra'cl
,
&
Afa
fuccedens
armis
mittit dodores tegis
Dei
Cap. VI. Eenedidt Salomon popido
per tur
,
Deo
agens de impletione pronrjjiinis fact

,
Da-
univerfum Judam : cujus principes recenfencum numero fubjedorum militum.
vid ) oratque fupplex coram multitudine f orantium in eo templo vota Deus exaudiat. Cap. VII. Poji devorata ccelefii igne facrificia, Dei plurimis immolatis majejias templum implet;
Cap. XVIII. Jofaphat impio Achab affinitate junllus

afiendit
cum
eo contra
Ramoth Galaad
,
400.
pfeudoprophetis
chtcas
vifloriam promittentibus
&
Mi-
hoJliis
templi dedicatio feptem diebus celebratur,
autem contrariunt prophetans incarceratur: fed Achab juxta Michaa prophetiam in bello occiditur.
fit collecla ; Dominus autem Salomoni revel at fe ipfuis orationem exaudiffe. Cap. VIII. j^dificatis a Salomone varits civitatibus, reliquias gentium fiOi facit tributarias , offert facerdotum ac Levitarum minifholocaufla
dieque oâvo
Cap.
ces
XIX.
prufiito
&
Jofaphat a Jehu propheta correptus de Achab , conflitutos a fe judiadmonet de fervanda jufittia, Levitas de
auxilio
&
promovendo cultu divino

tuendo.
populoque reiie
infli-
teria juxta difpojitionem
David
coiiflituit
mif-
faque claffe plurtmum auri ex Ophir refertur ad Salomonem. Cap. IX. Regina Saba Salomonis admirata fapientiam datis acceptifque muneribus difcejftt : pondiis auri quod Salomoni quotannis afferebatur : omniaque convivii vafa aurea , dr haflas , fcuta folium eburneum auro veflitum exfiruxit : defcri, ,
Cap.
XX.
Ammonitis
Moabitis
,
ac Syris contra
Jofaphat infurgentibus
ipfe pradicato jeyunio
uni
ftc-
cum
populo fuo fupplex ad

eis
:
Deum
confugh
que ab
coUigit
fe mutub cxdentibus liberatus , fpolid verian ob fadus cum impio Ocboz.ia i

filius
propheta corripitur.
Cap.
XXI.
,
Impius Jorain
Jofaphat occiditfra;
bitur quoque amplitudo divitiarum

poteflatis
fapientin
(jr
Salomonis; qui anno regni fui quadragefimo moritur , fuccedente flio Roboam.
Cap. X. Roboam
nile fecutus
,
fpreto feniorum conftlio
& juve-
cui Elias per litteras peffimam gritudinem ac mortem domus fui ac regni direptionem prmdicit : qus
,
tres fuos
& quofdam principes Juda
&
tandem fubfecuta funt.

Cap. XXII. Impium Ochojiam filium Joram occidit Jehu fimul Joram regem Ifrael : occidente autem Athalia filios regis fervavit Jofabeth Joas
,
fcidit
regnum
in
duo
eleclo tn re-
gem Jeroboam fuper decern tribus. Cap. XI. PrdLcipit Deus ne pugnet Roboam contra Jfrael : e.xfirudis autem a Roboam multis civitatibus conjiuunt ad eum Levitt ac facerdotes abjefli a Jeroboam aterique Dei cultores. Ro, ,
&
natu minimum.
boam autem multas dnxit uxores ac concubinas. Cap. XII. Propter peccata Roboam ac populi Juda tradit itios Deus regi ALgjpti qui captis mutiitijfimis civitatibus Juda diripit Jerufalem
,
Cap. XXIII. Joiada pontifex unxit Joas in regem Juda curavitque ut Athalia occideretur (^ cuttus Dei refiitueretur : populus autem dejiruit domum altaria ac ftmulacra Baal.
, , ,
Cap.
XXIV.
juffit
Joas vivente Joiada bonus ac pius ad fartatelta templi congregari pecuniam

,
fublato regis
aureis
ac tempit thefauro
fcutis quoque
deinde faclus impius

filium Joiada
:
jubet occidi
Zachariam
a Sjris diri-
& argenteis, pro quibus anea fecit Roboam

.
Juda
& Jerufalem
quo mortuo fuccedit flius Abia. Cap. XIII. Abia ad bellum contra Jeroboam accedens
,
piuntur
(<r
Joas a fervis fuis occiditur.
Cap.
dehortatur exercitum Jeroboam a bello con.
ciim tra fe abjecerant

;
Deum
haberent
in
ducem
quem
Hit
& fperans
Domino
,
viClor evadit
Amafias patri Joas fuccedens , interfecit eos qui patrem occiderant ; (^ pofi habitam adoravit deos illorum de Idumais vilioriam quem ad praob id capitur a Joas rege Ifrael
,
,
XXV.
ac diver fas capit civitates

uxoribus procreat liberos.
plurimofque ex variis
lium provocaverat , ac Jerufalem diripitur demque Joas in Lachis fugiens , occiditur.
tan-
Cap. XIV. Abia fuccedit filius fa i qui , pace a Dt9 conceffa , idolorum cultum fubvertit ,
Cap.
XXVI.
Oz.;<e JS/
&
qui adversits Phtlijlhiim
Amafupietas commendatnri , Arnbes , (y Ammeni-
6^4
rjs triiimpkdt
,
multafijiie exjlruit civitates
ac
ille
minis
&
blafphemils nitittir
pofimodum ob tiimum felicitatem elatus , prxfiiwpfit incenfiim adolcre ; qiium ob rem ad diem
ufque mortis a
bertittme
erantibus autem Exêchia

occiditur
&
;
mm
,
avertere
Jfaia
Jipat exercitum Sennacherib

:
Angelas difqui fugiens a filits

,
Domino
filio
lepra percujfus
;
efi
gu-
porro E-z.ecbias nimia /elicit Ate elatus
regnum
Joutham
qui fuccejpt in
Deum
cedit.
offcnditi cui impius filius
MAnAJfes fuc-
regniim.
Cap.XXVII. JoAtbam pietAS

vilio rege
:
commend.ttiir
qui de-
Ammon
mAgn.tm ub eo mitUtam acce-
Cap. XXXIII. A-tanaffes ob fuas impietates captivus in Babjlonem ducitur ; in qua afflulione ai
pit: cui fuccedit
Cap.XXVIII.
ajfligttiir
filiis
flius Acha-i.. Propter fcelera Achaz. multipliciter

iiiipiiis
,
Deum
filius
converfus
,
fuo
:
regno
reftituitur
:
(jr
idolis abjectis
Dei eultum
reftaurat
cui impius
,
Jud/i
[
primum ab Afjriis
Jadios captivos
deitide
Anion fuccedit
Jojias
&
hoc a fuis interfecto
Jfrael
,
qi'i ob id
criidelitatis arguti a pro-
regnat pius ejus filius Joftas.
phet a
reniittunt
cum pnda
:
Cap.
XXXiV
efi
;
idolorum
ctiltu
fublato
,
tern-
rurfitm etiam ab Idiaims
&
PhiliflbAis
Achaa.
plum
tus
inflaurAt:
repertoque legis libra

,
conterri,
tamen
Cap.
'..
pojt
omnem plAgAm adhuc Auget

EzêchiAS.
impieta-
& convoCAto populo

percujjit.
lecloque libro
foedus
tein; cui pins fucctdit filius
Cum Domino
,
XXIX.
, ,
Ez.eihias Abolition
r(fiitutifq:ie
Dei cultum
,
aper-
Gap.
XXXV.
Immolato phAfe maxima cumfolem,
to templo
fAcerdotibus
;
Levitis
&
&
nitAte plurimifque viilimis
JoJias fefium ax.ymo;
"'
CAntoribus
tis
injlauravit
ohlatis plurimis holocatif-
rum feptem
diebus celebravit
deinde contra re,
& fACrificiis
XXX.
,
cum
ingenti Utitia.
gem
yEgypti pugnare tentans
graviterque vut-
Cap.
Ez-echiAS ,mijjis in
omnem IfraH
,
neratus, moritur
cum
ingenti
omnium
liiclii
cJr
JudA! nunciis
populum convocAt fuA orAquo Actione exhort Aiur ad immolandum phafe ta , celebrarunt [olcmnitAtem ax.jmorum bis fep;
&
prafertim Jeremiic.
Cap.
tem
QAt.
diebiis
cum
ingenti Utitia
plurimis oblatis
viilimis.
XXXI.
Foptilus idola lucofque in
Juda
&
Lt-
XXXVI. Jofu fuccedit ejus filius Joacha^ : quem rex jEgjptt transfert in JEgjptum fiatrem^ que EUakim quem Joakjm nominat fitbfiituit > quo in Babjlonem duclo regnat filius Joachim hunc rex AJfyriorum una cum vafis templi in Ba, ,
&
Ephraim demolitur;
tem AbundantiJJJme
Ej.echias facerdotes
;
&
,
vitas compouit in ordinem minifierii

ojferente
,
popido au-
bjlonem abducit deciAm fubftituit

in
, :
patriiumque
illius
impium Se,
qui Ajfjriis rebellans

,
templo
factis horreis , q,!i fervArent ac dijiribuerent Levitico generi qu,t obUta erAnt. Cap.
conjlittmntur
AC JerufAlem mcenfis
trAnsfertur una
cum populo
,
Babjlonem
propter regum
populi peccata
donee per
faciiltas.
Cjrum regem Perfarum redtnndi
datnr,
XXXII.
Sennacherib Judam invAdente

fidere in
Ei.ea au
(bias
fopulim hortntur
Domtno
LIBER SECUNDUS
PARALIPOMEiNON.
CAPUT PRIMUM.
VULGATA
j.Kff,
j. I,
NOVA.
10.
'
L^^,^^^^.^^,,.
j1
Onfortatus
'Tion tilius
SQ^^rag'Rgi
&
ô
cel
eft ergo SaloDavid in regno fuo, Dominus Deus e|us erat cum
,
Da
mill! fapientiam
& intelligentlam
:
ut in-
grediar
poteft
&
?
Saf. 9, J9'
egrediar coram populo tuo

,
quis
enim
hunc populum tuum digne

Dixit autem Deus ad
,
qui tam grandis eft,
& magnificavit
eum
in ex-
judicare
1 1
.
fum.
Salomonem
Quia hos
,
2. .
Prscepitque Salomon uni,
magis placuit cordi tuo

iubftantiam
,
verfo Ifraeli
turioniDus
,
tribunis
& cen-
&
& non poftulafti divitias &

,
gloriam
neque animas eorum qui te

:
ov ducibus
& judicibus omnis

:
Ifrael,
&
oderant, fed nee dies vitx plurimos

pientiam
petifti
autem
fa-
principibus familiarum
.
&
fcientiam
ut judicare poflis
populum
:
, . 17I. Par. xerat iUi tabernaculum
& abiit cum univerfa multitudine in excelfum 5 Gabaon ubi erat tabernaculum foederis Dei , quod fecit Moyfes famulus Dei in folitudine. 4. Arcam autem Dei adduxerat David de Cariaquem pr.i^paraverat ei & ubi tithiarim in locum
,
,
meum
autem
tui.
fuper
quem
conftitui te
fcientia
regem.
tibi
,
12. Sapientia
&
data funt
divitias
&
.
fubftantiam
& gloriam
dabo
tibi
ita ut
nul-
lus in regibus
nee ante te nee poft te fuerit
fmiilis
hoc eft,
,
in Jerufalem.
j6.
I.
ExaJ.
Altare quoque
filii
meum
Hur
,
quod
erar
fabricatus fuerat
38.2.
Befeleel hlius Uri
ibi
culo Domini
ecclefia.
quod
&
requifivit
coram tabernaSalomon & omnis

, ,
I ) Venit ergo Salomon ab excelfo Gabaon ia Jerufalem coram tabernaculo foederis, regnavit fuper Ifrael.
&
14. Congregavitque fibicurrus

ti
funt ei mille quadringenti currus,
& equites, & fac& duodecim mil,
j.R'i. lOiz^;
6. Afcenditque
ram tabernaculo
mille hoftias.
7.
foederis
Salomon ad altare sneum coDomini , & obtulit in eo

nofte apparuit
ut
ei
lia
equitum
& fecit eos

in
efle in
urbibus quadrigarum
&
cum rege
1 1
.
Jerufalem.
Prsbuitque rex argentum
& aurum in
Jeru-
Ecce autem
:
in ipfa
Deus,di-
cens
g.
Poftula
quod
vis
dem
:
tibi.
fecifti
:
Dixitque Salomon
Deo Tu
cum David
patre
meo
mifericordiam
eo.
magnam
&
:
fycomoros, qure nafcuntur in campeftribus multitudine magna. 16. Adducebantur autem ei equi de ^gypto ,
quafi
falem quafi lapides,
& cedros
&
conftituifti
me
de Coa
i negotiatoribus regis
,
qui ibant
Sc
eme,
regem pro
9.
bant pretio
Nunc ergo DomineDeus, impleaturfermo tuus, quem pollicitus es David patri meo tu enim me fecifti
17. quadrigam
equorum
:
fexcentis argenteis
&
regem fuper populum tuum multum

eft
,
qui
tam
equum centum quinquaginta fimiliter de univerfis regnis Hethiorum , & k regibus Syria , emptio celebrabatur.
innumerabilis
quim
pulvis
terr.-e.
CAPUT VuLGATA
..
I.
NOVA
.
Tn\ Ecrevit autem Salomon a:dificare domum JL/ nomini Domini & palatium
,
fexcentos.
5
libi.
Mifit
quoque ad Hiram regem Tyri
dJcens
ei li-
Et numeravit feptuaginta millia virorum portantium humeris , oftoginta millia qui caederent lapides in montibus , prxpofitofquc eorum tria millia
z.
Sicut egifti
cum David
patre
meo
&
&
,
J.R'i.J.!
mififti
gna cedrina ut
bitavit
;
idificaret libi
domum
in
qua
& ha-
656
4.
fic
LIBER
fnc
II.
PARALIP.
VULGATA
domum
nomini
Cap.
,
II.
&
:
III.
cum.
NOVA.
idcirco te regnare fecit fuper
mecum
,
ut
.~dificem
fuum
Ifrael
Domini Dei niei incciifum coram

propofitionem
ut confecrem earn ad
,
adolendum
,
11.
,
Et addidit
dicens
fumiganda aromata .S: ad ad liolocau, neovefpere fabbatis quoque tomata man6 , meniis folemnitatibus Domini Dei noftii in fcmillo
&
qui fecit coeluiu
&
Benediitus Dominus Deus terram , qui dedit David
panum fempiternam
&
regi lilium iapientem
&
eruditum
&
leiifatum
,
at-
&
&
que prudentem
ut ajditicaret
domum Domino
&
&
palatmm
I 3
.
fibi.
piternum, qure mandata funt IfiaSli. Donius enim quam a-dificare cupio , magna S eft niagnus eft enim Deus nolfer fuper omnes deos. 6. Quis ergo poterit prxvalere , ut a?dificet ei dicceli coelorum capere gnam domum? fi ccelum
. ,
:
Mifi ergo tibi vinim
prudentem
,
& &
fcientiffi-
mum
14.
fuit
*
Hiram
patrem
meum
de
filium mulieris
,
filiabus
in
Dan,
auro
, ,
cujus pater
Tyrius
qui novit operari

,
argento
&
a;re,
&
ferro
iSc
marmore
&
,
lignis
in
pu/pura
:
eum nequeun: quantus ego fum fed ad hoc tantum ei domum

:
ut polTim sdificare ut adoleatur incen-
quoque,
ter
&
,
hyacintho,
&
byllb
&
coccino
&
qui
>
fcit cjelare
omnem
in
fculpturam,
&
adinvenire pruden,
(um coram
7.
illo.
,
quodcunque
opere
necefTariur.i eft
cum
arti-
Mitte ergo mihi virum eruditum

in
qui noverit
,
ficibus tuis
tris tui.
1 5
.
&
cum
artiticibus
domini mei David pa,
operari
auro,
,
pura
coccino
,
& argento, aere & ferro pur& hyacintho & qui fciat fculpere
, , ,
Triticum ergo
,
8c
Iiordeum
&
oleum
&
c.-elaturas
cvim his artificibus
quos
mecum habeo
vinum
16.
in Judaea
& jerufalera, &
quos pr.Eparavit David pater
quK pollicitus es domine mi, mitte fervis tuis. Nos autem csdemus ligna de Libano quot
,
,
meus.
8.
neceflaria habueris
&
applicabiraus ea ratibus per

erit transferre
Sed
ligna cedrina mitte mihi,

,
:
&
arceuthifervi tui fervi
mare
in
Joppe
tuum autem
ea
in ]e-
de Libano fcio enim qu6d noverint cxdcre ligna de Libano, erunt na

,
&
pinea
rulalem.
17. Numeravit igitur Salomon omnes viro? profelytos
,
&
mei
17
Fide Not,
poft dinumeratio-
cum
9.
fervis tuis
ut parentur mihi ligna plurima. sdificare

,
Domus enim
,
qui erant in terra Ifrael
quam cupio
fervis tuis
magna
,
eft
nimis
&
inclyta.
,
nem
ti
quam dinumeravit David

centum quinquaginta
Fecitquc
e?4 eis
,
pater ejus
,
10. Praterea operariis
qui
crfuri funt ligna
funt
millia
& iiiven& tria millia fax,
dabo
in cibaria tritici
,
coros viginti millia,

viginti millia
centi.
I
&
hordei coros totidera

,
&
vini
merls
8.
feptuaginta millia
oiloginta millia
,
qui
hume-
tretas
t
olei
I.
tniferat
quoque fata viginti millia Dixit autem Hiram rex Tyri per litteras ,quas Salomoni Quia dilexit Dorainus populum
:
onera portarent
&
:
qui lapides
in
montibus c.tdeient tria autem millia prspohtos operum populi.
& fexcentos
NotaadVersionem antiquam.
Ti'.
Ad
e[t
,
17. E6 fpeflat quod aii Hilar, in Pf. iz6. 41 J. d. centum quinqjta^tnta milha "jiyvrum , Jjcttt: fcri^mm
in diverjoi xdifinntionii
ttftts
Salomatie. In Grseco
uct
â>coffjoi
,
smtoV imtrMovItt xi^JtVf;
*,
Tfi%'-
i.
e.
155600. u: in Vulg.
ac tuiNijieria occuâtos a
CAPUT
j.Rf^.6.
t.
I.
V U LG A T A NO V A.
t. 'f~7
coepit
Salomon
z. Vide
Not.
demonf-
nis aureis texit
cam
quafi talentis fexcentis.

,
lia:d cdificare domum

Domini
in Jerufalera in
9.
Sed
&
clavos fecit aureos
ita
:
ut hnguli cla-
monte Moria,
,
qui
,
vi ficlos
quinquagenos appenderent
ccenacula quoque
tratus fuerat
David
patri ejus
in
loco
quem pa,
texit auro.
raverat David in area

i.
Oman
Jebufasi.
10. Fecit etiam in
domo Sandifanftoium
:
cheru-
Ccepit autenn adificare menfe fecundo

fui.
,
anno
bim duos
1 I .
opere ftatuario
&
texit eos auro.
quarto rcgni
3.
Alx cherubim
domus
:
viginti cubitis
extendebantur
,
Et hxz funt fundamenta

,
qui
jecit
ut adificaret domum Dei longitudinis fura prima fexaginta , latitudinis cubitos viginti.
4. Porticum ver6 ante frontem
in
,
Salomon, cubitos in men-
ita
ut una ala habcret cubitos quinque
&
tangeret
parietem
&
altera quinque cubitos habens ,

alterius ala,
:
alam tangeret
bat cubitos
,
alterius cherub.
longum juxta torum viginti porro

:
qus tendebatur menfuram latitudinis domus cubi,
li. Similiter
chemb
,
quinque habeala e)us alte-
&
tangebat parietem
&
altitudo
centum
viginti cubito-
ra quinque cubitorum
alam cherub
alterius contin-
rum
erat
& &
deauravit earn inttinfecus auro mundif-
gebat.
1}. Igitur alac utriufque cherubim expanfce erant,
fimo.
5.
Domum
,
quoque majorem
texit tabulis ligneis

affixit
&
extendebantur per cubitos viginti

,
ipfi
autem
fta-
abiegnis
laminas auri obrizi

,
per totum
bant ereftis pedibus
&
facies
eorum erant
verfa;
ad
Matt.
fculplltque in ea palmas
&
quafi catenulas fe invi-
exteriorem
ta, cocco
1 5
.
domum.
:
cem compleAentes.
quoque pavimentum templi pretiofilTimo marmore , decore multo. 7. Porro aurum erat probatiflimum , de cujus lapaminis texit domum , & trabes ejus , & poftes , rietes , & oftia & c.-elavit cherubim in parietibus. 8. Fecit quoque domum ianfti fanAorum longitudinem juxta latirudinem domus , cubitorum viginti
6.
Stravit
14. Fecit quoque velum ex hyacintho, purpu,
&byffo & intexuit ei cherubim. */ J'Ante fores etiam templi duas columnas qaz Jer, 51.
,
:
triginta
& quinque cubitos habebant

,
altitudinis
por- 10.
&
ro capita earum
16.
quinque cubitorum.
quail catenulas in oraculo
,
Necnon
,
&
& fu-
perpofuit eas capitibus
columnarum
malogranata
etiam centum
qus
catenulis intetpofuit.
&. latitudinem fimiliter viginti cubitorum
& lamiN0T;E AD VeRSI ONEM ANTTQUAM.

:
ft.
I.l. His duobus refpondent quEe refert Hieron.
quxrt. Hcbr. to. i, Ji6. a. f upperurit adificare tetnfium in mtttji jicHni , in JttKiida die mtnjii in monu Maria, ,
Gracum veto Vulgatac confonat pene ad vttbum unde Martianxus noftet putat hunc vetlum ab Hieionymo me
:
motiiet fuilTe teciisium
nee tnali.
, , ,
, :
LIBER
17. Ipfas
ir.
PARALIP,
VULGATA
in
Cap. IV.
,
&
V.
;
<557
NOVA.
vocavit Jachin
quoque columnas pofuit

4 dexcris
,
veflibulo
:
qace i dextiis erat
& quae
ad
lae-
templi,
unam
&
alteram i
finiftris
earn
vam
Booz.
CAPUT
V U I G A T A
I.
IV.
Fecit
:
NOVA.
1
"p Ecit
JT
1.
quoque
,
altare
longituclinis
&
viginti
reneum viginti cubitorum cubitorum latitudinis
orientem ad meridiem.
1.
&
7. 1 J.
decern cubitorum altitudinis.
phialas
1
&
complevit
eft
,
autem Hirnm lebetes Sc creagras, onme opus regis in domo Uei

,
&
Mare etiam
,
ftifile
decern cubitis a labio ufqne

;
1.
,
hoc
columnas duas,
&
,
epiftylia
&
ca-
ad labium
rotuiidum per circuitum

,
quinque cubi-
pita
&
duo
quafi qUEtdain retiacula
qus
capita tege-
tos habebat altitudiiiis
&
funiculus triginta cubito-
rent fuper epiftylia.

I
rum ambiebat g^'ium

5
.
ejus.
3.
SimiUtudo quoque
boum
erat fubter illud

,
8c
cula
lis
retiaMalogranata quoque quadringenta, , ita ut bini ordines malogranatorum fingu,
&
decern cubitis
qusdam
:
extrinfecus cilaturs
quafi
retiaculis jungerentur
qux protegerent
epiftylia,
duobus verlibus aivum maris circuibant. Boves au-
&
capita columnarum.
tem erant
4.
fuhles
14. Bafes etiam fecit,

fuit
&
conchas
quas fuperpo-
&
erat
ipfum mare fuper duodecim boves impofi,
bafibus
.
tum
quorum
tres
rclpiciebant ad
:
aquilonem
1 5
mare unum boves quoque duodecim fub marl.

,
& &
alii tres
ad occidentem
,
porro
tres alii
,
meridiem
intrinfe-
16. Et lebetes,
vafa fecit Salomoni
&
creagras
&
phialas.
Omnia
tres qui reliqui erant

:
orientem
habentes mare
Hiram pater
ftidit
ejus in
domo Doin
fuperpolitum
cus Tub
5.
pofteriora
autem boum erant
mini ex sre mundiflmio.

17. In regione Jordanis
m-iri.
ea rex
argillofa
Porro
vaftitas ejus
habebat menfuram palmi

,
terra
&
di
labium
lilii
:
illius
erat quafi labium calicis
vel repanita
capiebatque
tria millia metretas.

:
6.
Fecit
quoque conchas decem

,
&
,
pofuit quin-
Saredatha. Sochot I 8. Erar autem multitudo vafotum innumerabilis, ut ignoraretur pondus asris. 19. Fecitque Salomon omnia vafa domus Dei ,
,
inter
&
&
que
eis
4 dextris
&
in
quinque 4
liniftris
ut lavarent in
:
altare
aureum
:
&
menfas
&
fuper eas panes pro-
om:iia
qus
holocauftum oblaturi erant
por-
politionis
ro in mari facerdotes lavabantur. candelabra aurea decem 7. Fecit autem
10. candelabra quoque

,
cum
,
lucernis fuis
,
ut lu:
&
fecun-
cerent ante oraculum jiLxta ritum
ex auro purifTimo
lucernas
,
dum
8.
fpeciem qua
,
jufTa
erant
,
fieri
&
pofuit ea in
liniftris.
11.
&
florentia
:
quidam
& &
,
&
forci-
templo
plo
las
quinque k dextris
Necnon
quinque
& quinque i & menfas decem & pofuit eas in tem4 dextris & quinque a fmilhis phia:
pes aureos
omnia de auro mundilhmo

,
,
fata
,
funt.
li. Thymiateria quoque

las
,
thuribul:
&
phia-
&
mortariola
ex auro purifllmo. Et
,
oftia
cx:
quoque aureas centum.

9.
lavit templi interioris

,
id eft
in
Sanfta fanflrorum
Fecit etiam atrium facerdotum

:
&
bafiiicam
&
eft
ni.
oftia templi forinfecus
aurea. Sicque
grandera
10.
&
oftia in bafilica
in
qua; texit xte.

latere dextro
omne opus
quod
fecit
Salomon
in
completum domo Domi-
Porro mare pofuit
contra
CAPUT
V
I
.
V.
fi
U 1 G AT A
Dauni,
NOVA.
culum
;
T
X
i.
Ntulit igitur
Salomon omnia
,
qua; voverat
vero quis paululum

Fuit
fuiffet extrinfacus
ibi
eo
7.J1.
Uid.
vid pater fuus
argentum
&
aurum
&
videre non poterat.
itaque area
ufque in
verfa vafa pofuit in thefauris
Poft
domus Dei. qus congrcgavit ma)ores natu Ifradl

,
pra'fentem diem.
,
8.
&
Is
10.
,
Nihilque erat aliud

in
in area,
nifi
,
dua; tabu-
cunilos principes tribuum

filiis
&
capita familiarum de
quas pofuerat Moyfes
Ifrael
deris
5.
in Jerufalem, ut adducerent arcam fcBDomini de civitate David , qux eft Sion. Venerunt itaque ad regera omnes viri Ifrail
dedit
Dominus
Egreflis
tiliis
Ifrael
quando legem egredientibus ex ;gypto.

de fanftuario,
Horeb
11.
autem
facerdotibus
(omnes enim facerdotes,

fanftificati
qui ibi potuerant inveniri,

in ilio
in die folemni menfis feptimi.
funt
nee adhuc
tempore
id
,
vices
4.
Cumque
venident cunfti feniorum Ifrael

,
porta-
&
fub
minifterioium ordo inter eos divifus erat)

li.
tarn
taverunt Levitt arcam

5.
Levite
,
quam
cantores
eft,
&
,
qui
&
,
intulerunt earn,
&
,
omnem paraturam
cum
Levitis.
Afaph erant
,
&
qui fub
Eman
fc qui Tub Idibyflfims,
bernaculi. Porro vafa fanfVuarii, qu;e erant in taber-
thun
filii
&
fratres
eorum,
citharis
veftiti
cymftan-
naculo
6.
portaverunt facerdotes
balis,
tes
&
.
pfalteriis,
&
concrepabant
Rex autem Salomon

,
& univerfuscoetus Ifrael

arcam
,
& omnes
7.
qui fiierunt congrcgati ante
immo:
ad orientalem plagam altaris, 6c cum dotes centum viginti canentes tubis.

I )
eis lacer-
boves abfque uUo numero tanta enim erat multitudo vidirimarum.

labant arietes
ni in
&
Igitur cunitis pariter
& tubis &

,
cymbalis,
&
organis,
,
&
ita
:
diverfi generis
voce , muficorum
&
Et intulerunt facerdotes arcam foederis Domilocum fuum , id eft, ad oraculum templi, in

;
concinentibus
& vocem
,
in
fublime tollentibus. Ionut
ge fonitus audiebatur
re ccepiffent
Sanfta fanftorum fubter alas cherubim

8.
ita
,
&
dicere
in
Confitemini
cum Dominum laudaDomino quoniam

ejus; ira-
ut cherubim expanderent
alas
fuas fuper
te-
bonus, quoniam
pleretur
sternum milericordia
,
locum
gerent
Q.
in
quo
pofita erat area
&
ipfam arcam
domus Dei nube
cum
vefliibus fuis.
,
14. necpoffent facerdotes ftare

,
Veftium autem
quibus portabatur area

,
quia
ter caliginem.
& miniftrare propCompleverat enim gloria Domini do-
paululura longiores erant
capita parebant ante ora-
mum
Dei.
Tm.
I.
Oooo
,, ,
6j8
LIBER
II.
PARALIP.
Cap.
VI.
CAPUT
V
{.Rz/.S. iz.
V
CJimque
I.
U L G A T A
NOVA.
7.
fuiftet
t.'T^ Unc
M.
I.
Salomon
ait
Dominus
:
pollicitus eft ut
voluntatis
David
patris
mei,
,
habitaret in caligine
ut ^rdificaret
domum
nomini Domini Dei Ifrael

:
ego autem sdificavi
domum
nomini ejus, ut
ibi in perpetuum. "benedixit Et convertit rex faciem fuam , univerfe multitudini Ifiael , ( nam omnis turba ftabac
habitaret
J.
&
Quia hsc foit voluntas tua, ut xdificares domum nomini meo , bene quideni fecifti hujufcemodi habere voluntatem
8. dixit
:
Dominus ad eum
9.
fed non tu
,
sedificabis
domum
,
veriim
filiu
intents
4.
&
ait
tuus
qui egredietur de lumbis tuis
ipfc a'dificabic
Benediiftus
eft
Dominus Deus
patri
Ifrael
qui
quod
,
lo-
domum
I
cutus cens
}.
:
David
die,
meo
opere complevit
di-
nomini meo. Complevit ergo Dominus fermonem fuum quem locutus fuerat & ego furrexi pro David patre
o.
:
qua eduxi populum meum de terra jEgvpti, non elegi civitatem de cunttis tribubus Ifrael, ut xdificarecur in ea domus nomini meo neque elegi quem(|uam ahum virum , ut eflet dux in populo
meo
eft
&
fedi fuper
:
thronum
Ifrael
ficut locutus
Dominus
II.
,
&
a;dificavi
domum
nomuii Domini Dei
Ifrael.
meo
6.
Ifrael
fed elegi Jerufalem
ut
fit
ea
&
elegi
David
ut conftituerem
nomen meum in eum fuper po-
Et pofui in ea arcam , in qua eft paftum Doquod pepigit cum filiis Ifrael. Stetit ergo coram altari Domini ex adverfo univerfa multitudinis Ifrael , & extendit manus fuas.
mini
puhim meum
Ifrael.
Versioantiqua.
Ex
Vulgatanova.
i;. Siquidem fecerat Salomon bafim jeneam
M/ Corh. n.
./. Vf. 500.
& inclinavit Salomon genua fua in COnfI peautOtiusecdefixirrael,&aperuit manus ilias ad coelum
.
&
pofuerat
eam
in
medio bafilics, habentem
quinque cubitos longitudinis,

latitudinis
,
& quinque cubitos & tres cubitos altitudinis ftetitque fuper eam & deinceps flexis genibus contra univerfam multitudinem Ifrael & palmis in ccelum
:
:
levatis
Domine Deus Ifrael , non eft tibi Deus in coelo IbrUim , neque in terra deorfum:qui cultodis teftamentum tuum & mifericordiam pueris tuis , euntibus in confpectu tuo
14.
:
& dixit
14.
tui
ait
Domine Deus
Ifrael
:
non
eft fimilis
2.
Mae,
fimilis
Deus
in coelo
&
in
terra
qui cuftodis pac- 8. qui am-
turn
&
.
mifericordiam
cum
fervis tuis,
bulant coram te in toto corde fuo

I s Qui prsftitifti fervo tuo David patri meo quxcunque locutus fueras ei & qua; ore pro:
in toto corde puerotuo David qux locutus esiUi: 1 5. Servans locutus es in ore tuo , &: in manu tua im.
.
&
plefti
quail dies
ifte.
mifeias
opere complefti
ficut
& pra;fens tem-
pus probat.
fo
Et nunc Domine Deus Ifrael, cuftodipuetuo Da\'id patri meo qua: locutus es illi , diN on decrit tibi vir a facie mea , fedens in cens
16.
: :
16.
fervo tuo patri

es
,
:
Nunc ergo Domine Deus Ifrael, imple meo David quscunque locutus dicens Non deficiet ex te vir coram me,
thronum
Ifrael ;ita
,
throno Ifrael veruntamen li cuftodierint filii tui lejem meam , ut in prxceptis meis ambulent ficut ambulaverunt in conlpcciu meo fideles. creditum 17. Et nunc Domine Deus Ifrael, eft verbum , qaod locutus es puero mo David. 18. Quoniam (i verc habitabit Deus cum hominibus ia terra ? Si coelum coeli non futiiciunt
*
qui fedeat fuper

todierint
tilii
,
tamen
fi
cuf-
tui
vias fuas
&
ambulaverint in
firmetur fer-
lege
I
mea
7.
ficut
&
tu
ambulafti coram me.

Ifrael
,
Et nunc Domine Deus
nio tuus,
I
quem
locutus es fervo tuo David.
8.
Ergone
credibile eft ut habitet

?
Deus cum
cceII coe-
hominibus fuper terram
Si
coelum
&
,
NotjE ad Versionem antiquam

Hkc
oratio Salomonis iirdetn
pene verbis
( f.
legitur in
(pv>ciaT'j)V
cufiodiens
abfque pronom.
conjfedji uto
^
tiiutn
poft
iejlct~
,
Martini ) n. 145. alcero S. Remigii Rem. n. 8-4. tertio S. Theoderici ad fexto S. Geimani PaRemos , n. i. quarto , quinto , rif. nn. 4. 14. IJ. aiinoium circiter 800. in pleiilque
pluribus
aliis
Mfs. uno Turoneiifi
S.
mentum; demum pro; te te quod idem (onat.

,
lie ,eVai'7/c^
(\
art'
&
1^. 1 5.
Ita
;
Grsce
practer
hoc
Ifv^di^xc,
,
qiix cnj>cdipi,
&
autem
liaftici
his fcripta repeiitur hsec
oiatio in fine libii Ecclelihir Jeju filii
cum
hac claufula
Fxplien
Siiac/j ,
item additur 'sralpl fîv patri meo ^ ad vocem David , licut illud , Vtw" î'/m , poft verbum iocittus es t fed ae'v^;' abeft a Compl. denique pro manie tria , lie , x-f'*
\oco fervarts
vel ut in Mf. Turun. Exphar lihrr Ecdfjiitjl:ciim ; perinde ac li ad librum iftum certo pertineat at cerio certius eft non ad Eccleliailicum , fed ad hunc Paralipomenon locum referri debere , vel forte ad libri ;. Regum caput 8. utrique idorum convenire poteft, V". 11. Sc feqq. nam nee refert plurimiim cui de duobus certo tiibuatuv. Vide
;
Qn num.
,
plurali.
Mfi.
,
S.
I?, hih. Jnfplr/li

i/.
loco implejii
Theod. necnon Germ. n. 14. ii ; at in Grco fVAufwitt;.
16.
ifta
'
Pofteriora taniiim verba difcrepant a Gr. nempc legem meam^ &c. quorum loco lic,THi' oVci avToiv
lis lib. 5.
!?. 1
Reg. vel in Vulg. vel_ apud LXX. Grce Kal e-Tfjev eV! tk 7okc,7 J.
'.
^v/i
-ttccii^
exKM'Oi'iiS 'Ufaith
Ai^s-ra t; cc. ut fupra ; edit. Compl. pro sWec; T cecultt , hab. V.a^4s > fi"" ' ^^*^declinavii , detradta voce Jn.i , poft ^cniia , Germ. I
,
J.
,^
qui vox fun , dceft paiiter in altero Germ. 14. ficut in Grsco Vatic, ac edit. Aid. additur tameir ccvtv , in Mf. Alex. &iii Compl. exiade pro c(\.,e77-/7oto< , Ml. Germ. 14,
fcabet expandtt
,
J.
fuam , ambnlando in lege mea , Jicut ambitlaftj coram me. Mis. Germ. 14. &. I J. omittuut iftud , David fairi tamen , poft vertim ; loco veto legem meam , meo , ut hab, manJtm fitam , abfque ultimo fideles. Tf . 17. Ita de Gr^cu , ptjeter iftud , creditum efi , pro quo lie, 'aisMru J\.n' , fidele Jit, quxfi, addico of, ad
I'inm
&
verbitm.
"f.
18. Similuer in Graeco

ji,
fum hab.
ficiunt
,
^pccyo;
,
xy y/3v,
,
nee male
citeri veto eonftanter apernit,
ctpxscbc/
fujjicieni
Jt,
quod poft cwlttm , rurCTlum cwlt ^ & pro //(/^ Mf. S. Theod. frjjiciant : item
,
nifi
uc fup. Mf. S.
*.
14.
Theod. hab. fup.i cmfpetln amms Ecclejia. Similiter in GtJECo , nili quod deluut voces Jm,
pro
&
fum ,
ac deorfitm
&
TiTs -/"?.
8c fupir ttrram
loco neijae in terra , habetur j, Vl cum pro qui cajhdis , limplic. !
cjttit. magjs , lie, ti.;, Mfs. Germ. n. 14. non fujjictt , -vertim domus , qtlatn (sdijicaiii, I y, ferunt Turon. initio dcletyj, port quontam.
tj:tanio
, ) ,
, , ,
LIBER
_--
II.
PARALIP.
if-
-VULGATA
,
NOVA.
tibi
,
?
VI. Versio antiqua.

Cap.
,
659
acdifi_
lorutn not! te capiunc

ta,
quanto magis domus

faflra
quanto magis domus hxc
quam
_
Ex Mf. Or*.
f"P-
quam
.-cditicavi
cavi
eft, ut
19. Sed ad hoc tantum

ias
refpi-
19.
Sed refpicias ad orationem pueri tui,

:
&
orationem ferviwi,
:
&
obfecrationem ejus,
,
dit hamulus tuus
Domjne Deus mcus & audias preces coram te

io. ut aperias oculos tuos fuper
quas fuu-
prccationem Deus ut exaudias Domine , placationem orationis , quam puer tuus orat coram
te
hodic:
:!o.
domum
,
if-
tam diebus'ac
ii.
noitibus
fuper locum
in
,
quo
die ac nofte
ut fint oculi tui aperti fuper banc , in lofum , quem dixifti invocari no-
domum
pollicitus es ut invocaretur
&
exaudiies
:
nomen tuuin quam fcrvus oranonem

,
men tuum ,
2.1. Sc exaudias orationem , quam puer tuus exaudias deprecationem orat in hoc loco pueri tui , popiili tui IfracI, fi oravcrit inlo. exaudias in loco habitationis juxta te co ifto exaudias , propitius fis. de ccclo , 2Z. Si peccavcrlt vil' in te
:
tuus orat in eo
oc exaudias preces Famuli tui,
&
&
lis
populi
,
tui n'raci.
Quicunque oraverlt
,
in
loco
&
ifto
,
exaudi de habitacuio tuo
id eft
de ccE-
&
propitiare.
Si peccaverit
& &
&
ii.
quifpiamin proximumfuum,
paratus venerit
,
&
:
jurare contra
eum
feque
nialedifto
conftnnxerit
coram
altari in
domo
U L G A T A
in ca'
iAa:
V
1
3
.
NOVA.
3 3
.
tu audies de coelo
ita ut
& facies
judicium fervo-
tu exaudies
,
rum tuorum ,
put proprium,
reddas iniquo viam fuam
&
&
facies cunfta
pro quibus mvocavent

populus tuus ifrael
eft
de ccelo fiimilTimo habitacuio tuo, te ille pe-
&
ulcifcaris juftum, retribuens ei fe-
regrimis;ut fciant omnes populi terrs

timeant te
ficut
nomen tuum
:
cundum
micis,
(
)uftitiam
fuam.
ini-
&
cognof-
14. Si fuperatus fuerit populus tuus Ifrael ab
cant, quia nomen tuum invocatum
fuper
domum
peccabunt enim
tibi)
&
converli egerint pee,
banc, quam itdihcavi

34.
Si egrelfu-: fuerit
nitentiam,
&
obfecraverint
nomen tuum
&
tuerint
deprecati in loco ifto,
tra adveifirios luos per
populus tuus ad helium conviam in qua niiferis eos , adoin
15. tu exaudies de ccelo , populi tui Ifrael , reduc eos
&
in
propitiare peccato
rabunt te contra viam

elegifti,
qua
civitas
hsc
eft,
quam
:
&
terram
quam de-
&
domus, quam
a;diticavi
nomini tuo
,
ditti
eis,
&
patribus eorum.
35.
tu exaudies
de coelo preces eorum
& &
obeft
i6. Si claulb ccelo, pluvia non fluxerit propter
fecrationem,
&
,
ulcifcaris.
(
peccata populi,
&
confeffi
nomini tuo,
& deprecati te fuerint in loco ifto, & converfi k peccatis fuis

,
36. Si autem peccaverint tibi,
neque enim
,
homo
qui non peccet
&
iratus fueris eis
tra-
Eccl.J. 21.
ciim eos afflixeris,
dideris hoftibus
&
captives duxerint eos in terram
l.Jsan, 1,2.
i7. exaudi de cceIo Domine,

fervis tuis
,
&
populi tui Ifrael

;
bonam, per quam ingrediantur rs, quam dedifti populo tuo ad poflidendum.
lf IQ,
5.
tes
& dimitte peccata & doce eos viam & da pluviam ter&
peftilentia,
longinquam
37.
vel certe
qu
juxta
,
eft
&
converfi in corde fuo

,
in terra,
captivi dufti fuerant
egerint prenitenciam
ad quam de-
&
precati te fuerint in terra captivitatis fax, dicentes:
28. Fames
jErugo,
,
fi
orta fuerit in terra,

,
&
aurugo
& locufta &

, ,
bruchus;
& hof,
vaftatis regionibus
portas obfederint civitatis
infirmitas prellerit omnifque plagi i 9. Si quis de populo tuo Ifrael fuerit deprecatus expaninfirmitatem fuam , cognofcens plagam derit manus fuas in domo hac , 30. tu exaudies de coelo , de fublimi fcilicet haredde unicuique fepropitiare, bitacuio tuo, cundura vias fuas , quas nofti eum habere in corde
&
Peccavimus, iniqu^ fecimus, iniufte egimus reverfi fuerint ad te in toco corde fuo, 38. in tota anima fua , in terra captivitatis fua; , ad quam duifiJunt adorabunt te contra viam tern fu.e quam
:
&
&
dedifti
patribus
,
eonim
&
urbis
quam
:
&
&
&
elegifti ,
domus
39.
quam
ajdiricavi
tu exaudies
nomini tuo de ccelo , hoc eft , de tirmo ha-
bitacuio tuo, preces

dimittas populo tuo
&
&
40. tu es
oculi tui,
fit
fuo
(
.
tu
enim folus
nofti
,
corda filiorum hominum

in
viis tuis
&
eorum, & facias judicium, quamvis peccatori enim Deus meus aperiantur, quifo, aurcs tus intenta; fint ad oranonem qus
&
3 1
ut timeant te
& ambulent
,
cunc-
in
loco
ifto.
tis
diebus, quibus vivunt fuper faciem terrz,
quam
dedifti patribus noftris.

3
41. Nunc igitur con furge Domine Deus in rearea fortitudinis tu.-e facerdotes quiem tuam , tu
&
Pf, lU.Z.g.fiJ 10.
i.
,
Externum quo(|Ue
fi
qui non
eft
de populo tuo
tui
Domine Deus
induantur falutem
&
faniti tui
IfracI
venerit de terra longinqua, propter

,
noro-
httentur in bonis.
men tuum magnum

buftam,
&
propter
manum tuam
,
&
brachium tuum extentum
&
adoraverit
41. Domine Deus ne averteris faciem chrifti memento mifericordiarum David fervi tui.
tui:
in loco ifto,
NoTyE AD VeRSIONEM ANTIQUA

T^. 19.
M.
pictM , fubinde iteratur ;Vi, fuper ^ ante preiationem , cui addimox Ita , Ki/'pi; q 0{i; -r'i iTray.vcui abfque feq. tur fix Domine, quod pariter delent Mf>.. S. Tlieod. 8c Germ. n. 14. & ly. habenc autem fupra Domine, loco Dem , cum altero Germ. n. 4. demum loco placatiomm orationi; , fie,
, ,
,
Grace , na) i'lriixfi'} tf infficies , \oc<n fill rtfMf. Germ. n. 4._/f refptcits , Turon. jed rtjpicte^ i
,
ca;
ti;
r. J^ exanilias ; pauloque poft, pro ;/; hoi loco ^ Mis. Germ. n. 14. ly. hab. in hitric locum ; turn pro 2. txandtM , a'/.s/oi atidies , &c proyi' oraverit in hco tjio , lie , a nv 's^cziviûv'
,
ni
aniliertdiim
icco
tjv to'to^ Tyrev
&
Ixt
Sec.
n\ TO/
TiVov TtfTO/,
ijn.tc ttTiij ttc
dcpTCcatt jtterint
in.
Tvc,
dVfd'tffw?
a tm;
c?p cft/;^:s
c^'tfionem
,
deprecationem
iiiris ;
Remie,. /i oraverini : exinde ^ itj e/cxv.vGJ) c^ tu exandies , loco 3. ^5 exaudias , uti cy , tUi , pro jtt^ta te ; demum pro 4. exaudias , irerum xa,
Mfs. Germ. n. 14.
&
inMf. S.Theod.eft^'i7(! tuus

VCro n. 15. deeft hodie
1^.20.
,
loco ptier
in
Germ,
0)1,
audies
Sc
I'c;] ,
eris
loco /is. Mfs.

at
,
Germ.
,
n. 4. 14.
&
in fine.
15.
cum Rem.
tttit
&
Turon. Ic^wn
te ;
precattonetn
non
deprete
locum
cum
in
Ci addas /;;;f , t^tc^, ad Mfs. Germ. n. 14. ly. Turon. omittunt vocem aperti ; prxterea Turon. hab.
Ad verbum
,
Gr^cco,
cationem, delencque juxta
Remig. loco juxta
Sc ibi
Iv.u
in fine.
&
habec
Tf'.
Dens
Jfrael de ca:lo
te
,
Sec.
22. Grjec. pro in

n.
hab. t&T ct^ho/c^ avTb, proximt

1^, juxta
te.
&c. Mf. S. Thcod. tn loco quem, &c. Tf'ii- Variant multa inCrsco , nempe feqq, t xiloco qtio dixifii
,
fat, Mfs. Germ.
14.
Tern. /.
O ooo
ij
, ,
66o
LIBER
II.
PARALIP.
Cap. VII.
&
VIII.
CAPUT VULGATA
I.
VII.
NOVA.
,
fundens preces f~^ Umque compkflet Salomon devoravit hoV-/ ignis defcendit de coelo &
,
fuo
ut faceret in
eft.
dome Domini
ei
&
in
domo
fua
&
in
profperatus
locaurta
6c
vidimas
&
majeftas
Domini implevit
X.
Mjc
1. 8.
domum. I. Nee
miiii
,
11. Apparuit autem Audivi orationem tuam ,
&
,
Dominus node, &ait: elegi locum iftum mihi
poterant ficerdotes ingredi templum
Do-
domum
i;.
ficrificii.
ej)
qudd
inipleflet majeftas
Domini templum
Domini.
omnes filii Ifrael videbant defcendentem ignem, & gloriam Domini I'uper I'oiiium & conuenfes proni in terram luper pavimentum Itratum lapide, adoraveiTjnt , & laudaverunt Dominum Quoniam bonus , quoniam in f eculum mifericordia ejUS.
J
.
Sed
&
pluvia non fluxerit, coelum mandavero & pra;cepeio locufta- ut devoret terram , & mifero peftilentiam in populum meum 14. converfus autem populus mens, fuper quos
Si claul'ero
&
&
invocatum
eft
nomen meum
deprecatus
me
fuerit
&
exquiiierit taciem
:
meam
&
egerit poenitentiam
4.
Rex autem,
&
omnis populus
immolabant
viAiraas
coram Domino.
millia
,
J-Hrr.g.ij.
5.
Mad ivit igicur rex

duo
ginti
Salomon hoftias, boum viarietum centum vigmti miilia:
&
dedicavit
domnm
Dei rex,
&
:
univerl'us populus.
;
ego exaudiam de ccelo , & propitms ero peccatis eorum , & fanabo terram eorum. aures mea I 5 Oculi quoque mei erunt aperti , ereds ad orationem ejus qui in loco ifto oraverit. 1 6. fandif.cavi locum iftum, ur Elegi enim , permaneant fit nomen meum ibi in fempiternum
viis fuis peffimis
&
&
&
&
6. Sacerdotes autem ftabant in orHciis fuis
oc Le-
oculi mei
&
cor
meum
fi
ibi
cundis diebus.
Tits
in
organis
carminum Domini
rex ad laudandum
mifericordia e|us
,
David sternum hymros David canentes per ma,
Dominum
qux Quoniam
fecit
17.
Tu
quoque
tibi
,
ambulaveris coram
,
me,
ficut
in
ambulavit David pater tuus

qu.-e
&
tui
feceris juxta
o m nia
ferva-
pncepi
:
& juftitias
dlcens
:
meas judiciaque
,
nus fuas
porro facerdotes canebant tubis ante eos
veris
confhifque Ilrael ftabat.
I 8.
fufcitabothronum regni
patri tuo
lit
,
ficut pollicitus
fum
Salomon medium atrii ante templum Dommi ;obtulerat enim ibi holocaufta , adipes pacificorum : quia altare .-Eneura , quod fecerat, non poterat fuftinere holocaufta, & iacrifi7. Sandilicavit cfuo']ue
David
vir
,
Non
auferetur de ftirpe toa
qui
9.
piinceps in Ifrael.
averfi fueritis
,
&
Si
autem
,
&
dereliqneritis juf-
titias
meas
&
pra;cepta
mea
qus propoiui vobis,

adoraveritis eos,
cia
&
adipes.
& abeuntes fervieritisdiis alienis, &

Salomon folemnitntem
in
,
8.
Fecit ergo
tempore
bis
20. evellam vos de terra

;
iUo feptcm diebus, omnis ifiaci cum eo ecdelia EDagna valde, ab introitu Emath, ufque ad torren-
&
&
domum
banc
mea, quam dedi voquam fmdificavi nomini meo,
projiciam a facie
mea
&
tradam earn
in
parabolam
tem
9.
-'Egvpti.
&
,
Fecitquc die oftavo colledam

,
eo quod de-
djcaffet altare feptem diebus

lebrallet diebus feptem.
&
folemnitatem ce-
exemplum cundis populis. ii. Et domus ifta erit in proverbium univerfis Quare fecit Dotranfeuntibus , & dicent ftupentes minus fic terra; huic , & domui huic ?
in
;
10.
Igitur in die vigefimo tertio menfis feptimi,
11. Refpondehuntque
gypti
3.E*i-9-i.
ad tabernacula fua , teantes atque gaudeates fuper bono , quod fecerat Dominus DaSalomoni, & Ifraeli populo fuo. vidi, II. Complevitque Salomon domum Domini, & omnia quê difpofuerat in corde domum regis ,
dimifit poptilos
rramDeum patrum fuorum,

,
Quia dereliquerunt Dotniqui eduxit eosde terra ^-
&
,
&
runt eos
adoraveapprehenderunt deos alienos , coluerunt idcirco venerunt fuper Ot
&
&
univerfa haec mala.
&
CAPUT
V
J-Ezr^.J. lO.
t.
VIII.
NOVA.
ribns regis
;
U L G A T
TT^ Xpletis autem viginti annis , poftquam xdifi_/ cavit Salomon domum Domini, & domum luam:
X. civitates, quas dederat
dificavit
,
ipfi
enim erant
viri
bellatores,
&
duces
primi
&
principes quadrigarum
&
equitum
ejus.
Hiram Salomoni,
filios
a;-
10. Omnes autem principes exercitus regis Salomonis fuerunt ducenti quinquaginta , qui erudiebant
&
habitare ibi fecit
Ifrael.
populum.
David
rex
:
obtinuit earn. quoque in Emath Suba, J. Abiit alias ci4. Et sditicavit Palmiram in deferto ,
&
&
11. Filiam vero Pharaonis tranftulit de civitate in domum quam xditicaverat ei. Dixit enim ,
J.Efj,
? *
vitares munitiffimas afdificavit in
Emath.
Non
5.
Exftruxitque Bethoron I'uiieriorem,

,
& Bethoron
qure
Ifrael,
habitabit uxor mea eo quod fandificata lit
in
:
domo David
regis
quia ingrelTa eft in
inferiorem
tes
civitates
muratas, habentes portas Sc vec-
earn area Domini.

1 1.
&
6.
feras
Tunc
obtulit
Salomon holocaufta Domino
fu-
Balaath etiam
&
omnes urbes firmifGmas ,

voluit
faerunt Salomonis, cundafque urbes quadrigarum,
&
at,
per altare Domini, quod exftruxerat ante porticum, ut per fmgulos dies oiferretur in eo juxta prs1 ;
.
urbes equirum
omnia quscunque
fu.-E.
Salomon
in
ceptum Moyli
tis
in fabbatis
&
in calendis
&
,
in fef-
que
difpofuit
idificavit in Jerufalem
terra poteftatis
,
&
&
Libano
diebus, ter per

,
annum,
id eft, in folemnitate
azy-
& in univerfa
7.
tlisis
,
monim
He,
&
in
folemnitate
hebdomadarum
&
in
Omnem populum
qui derelidus fuerat de

Pherezreis
folemnitate tabernav:ulorum.
14.
fui
,
&
de
,
Amorrhîs,
filiis
filii
& &
Hev.-Eis,&
:
Et
conftituit juxta difpofitionem
David
:
patri
Jebufiis, qui non erant de ftirpe Ifrael

8.
otficia
facerdotum
,
in minifteriis fuis
,
&
;
Levitas
eorum
Ifrael
in
de
pofteris
quos non
in-
in
ordine fuo
,
nt laudarent
&
miniftrarent
coram
ja:
terfecerant
tarios
fub)ugavit
Salomon
in tribu-
facerdotibus
|uxta ritum uniufcu)ufque diei
ufque
diem banc.
Ifrael
nitoies in divilionibus fuis per portara

fervirent ope-
& & portam
fis
9. Porro de
tiliis
non pofuit ut
enim prsceperat David
homo
Dei.
LIBER
15.
II.
PARALIP.
NOVA.
latli
Cap. IX.
,
66i
terra FAlom.
VULGATA
Nec
prstergrenTi
flint
de mandatis regis, tain

qu.-E
ad oram Maris rubri

Milit auteni ei
,
qu.-E eft in
facerdotes cjuini Levies, ex omnibus

rat,
pra;cepe-
18.
Hiram per manus fervorum
&
in cuftodiis
thefaurorum,
fuoruni naves
&
nautas giiaros maris,

in
&
abierunt
16.
Omnes
inipenlas prcparatas habuit
Salomon
,
cum
fervis
Salomonis
Ophir
tuieruntque inde oua,
ex eo die quo fundavit diem quo perfecit earn.

17.
domum Domini
in
ulque in
dringenta quinquaginta talenta aun
& attulcrunt ad
regcm Salomonem.
Tunc
abiit
Salomon
A liongaber &
,
in
Ai-
CAPUT
V
Egina quoque Saba
10. 1.
,
X.
U L G A T A
NOVA.
:
cum
audiflet
famam
Sa-
teas
lomonis
venit uc tentaret
eum
in i-enigma-
gulis haftis
Mull. tibus in Jerufalem, cum magnis opibus , iz. 42. qui portabant aromata,& auri plurimum Luc.
II.
&
,
camelis
gemmaf,
que pretiofas.
cuta
ell ei
Cumque
venilTet
ad Salomonem
lo-
de fumma fexcentorum aureorum , qui in fmexpendebantur 16. trecenta quoque (cuta aurea trecentorum aureorum , quibus tegebantur iingula fcuta pofuitque ea rex in armamentario , quod erat confitum hemo;
I.
rat
:
quscunque erant in corde fuo. ei Salomon omnia qure propofuenee quidquam fuit quod non perfpicuum ei t'eEt expofuit
,
re.
I
7.
Fecit
quoque rex folium cburneum grandc

auro mundillimo.
&
veftivit illud
cerit.
3.
18. Sex quoque gradus, quibus afcendebatur ad
Qu:e poftquam
,
vidit
fapientiam
fcilicet
Salo-
folium,
monis
4.
&
, ,
domum quam
.Tdificaverat
nienfa; ejus
,
trinfecus
necnon
&
cibaria
fervorum
ta
&
officia
eorum
pincernas
& habitacula & veftimenminiftrorum ejus quoque & veftes eorum & vic, ,
19.
fcabellum aureum & brachiola duo al& duos leones Itantes juxta brachiola fed & alios duodecim leunculos Itantes fuper
&
,
fex gradus ex utraque parte

univerfis regnis.
non
fuit tale
folium in
tiraas
quas iramolabat
in
domo Domini non

:
erat prse
ftupore ultra in ea fpritus.

5.
Dixitq'je
ad regem
Verus
eft
fermo
quern
Omnia quoque vafa convivii regis erant auva(a domus laltus Libani ex auro puriflimo. Argentum enim m diebus illis pro nihilo reputaba10.
rea,
&
aadieram
(\.
in terra
mea de
virtutibus
,
&
fapientia tua.
ipfa venif-
tur.
2.
Non credebam
narrantibus
donee
Siquidem naves regis ibant

,
in
:
Tharfis
cum
fem
&
vidiflent oculi
tuje
mei
mihi
&
probaflem vix
mevicifti
dietatem fapiendre
Beati
te
fuifl'e
narratam
Hiram femel in annis tribus inde aurum & argentum & ebur &
fervis
, ,
&
deferebant
,
fimias
& pa-
faniara virtutibus tuis.

7.
viri tui
,
vos.
&
,
beati fervi tui
qui affiftunt
zi. Magnificatus
reges
i
omni tempore & audiunt fapientiam tuam. qui voluit 8. Sit Dominus Deus tuus benediftus regem Domini Dei te ordinare fuper thronum fuum & vult fervare eum tui. Quia diligit Deus Ifrael in sternum, idcirco pofuit te fuper eum regem, ut
coram
eft igitur Salomon fuper omnes tern pn divitiis &: gloria. j. Omnefque reges terrarum defiderabant vide,
re faciem Salomonis
ut audirent fapientiam
quam
dederat Deus in corde ejus
facias judicia atque juftitiam. 9.
14. aurea
los
,
& deferebant ei munera vafa argentea,& & veftes & arma & aromata equos & mu,
,
,
Dedit autem regi centum viginti talenta auri

,
per fmgulos annos.
&
aromata multa nimis
&
gemmas
pretiofiflimas
15. Habuit quoque Salomon quadraginta millia
non fuenint aromata talia ut hic , qui dedit regina Saba regi Salomoni. 10. Sed & fervi Hiram cum fervis Salomonis attulcrunt aurum de Ophir , & ligna thyina , & gem-
equorum
in
ftabulis
&
curruum equitumque duoquadriga-
decim millia,
conftituitqiir eos in urbibus
rum
ges
&
ubi erat rex in Jerufalem.
mas
pretiofiffimas
16. Exercuit etiam poteftatem fuper cunftos re, i flumine Euphrate ufque ad terram Philifthino,
I I,
de quibus
in
fecit
rex
de
lignis fcilicet thyinis

,
rum
& ufque
ad terminos jtgypti.
argenti in Jeru-
gradus
domo Domini,
talia.
& in domo regia

:
citharas
i 7.
Tantamque copiam prxbuit

;
quoque
in terra
I
&
pfalteria cantoribus
nunquam
vifa
funt
Juda ligna
voluit
cedrorum tantam multitudinemvelut fycomororum, qusgignunturin campeftribus.

1 8.
falem quafi lapidum
&
i.
lêx autem Salomon dedit

,
regim Saba cunc,
ta qua;
qu4m
I 5.
attulerat
qu^ ad eum
&
poftulavit
:
&
,
multo plura
abiit
Adducebantur autem ei equi de ygypto , cunc-
qui
reverfa
in ter-
tifque regionibus.
ram fuam cum
fervis fuis.
Erat autem pondus auri, quod afferebatur Sa-
19. Reliqua autem operum Salomonis priorum novillimorum , fcripta funt in verbis Nathan Propheta;
,
&
lomon! per fmgulos annos , fexcenta fexaginta fex talenta auri
&
in
libris
,
Ahi.-E
Silonitis
in
vifione
quoque
Addo
Videntis
contra Jeroboam filium Nabat.
14. excepta ea fumma , quam legati diverfarum gentium negotiatores atVerre confueverant omnefque reges Arabii , fatrap.-e terraium , qui comportabant aurum argentum Salomoni.
,
30. Regnavit autem Salomon in Jerufalem fuper
&
omnem
eum
Ifrael quadraginta annis.
&
31. Dormivitque
in civitate
cum
:
patribus fuis
& fepelierunt
dims ejus
&
David
regnavitque
Roboam
Fecit igitur rex
Salomon ducentas
haftas au-
pro eo.
CAPUT VuLGATA
Rofeftus
tz.
I.
X.
ciim audiflet
(
NOVA.
Quod
Jeroboam
filius
eft
autem
Roboam
in
Sichem
illuc
i.
Nabat, qui
enim cun&is Ifrael convenerat ut conftituerent eum regem.
erat in yEgypto
fugerat quippe lUuc ante Salomo-
nem
) ftatim reverfus eft.
662
}.
LIBER
II.
PARALIP.
V
U L G AT A
If:
Cap. X. NOVA.
,
&
XI.
cael
Vocaveruntque eum , & venit cumuniverfo & locuti funt ad Roboam , ciicentes
flagellis
ego vero c.-cdam vos fcorpionibus.
iz.
Venit ergo Jeroboam,

die tertio
,
& univerfus populus

,
,'
ra impera patre tuo

Tituteni
tibi.
,
4. Pater tuus duiilTimo jugo nos qui nobis impofuit ,
pieflit, tu levio-
ad
Roboam
I ;
.
ficut prrcceperat eis.
gravem
fer-
Refponditque rex dura
derelifto confilio fc-
&
paululum de onere fubleva

Port tres dies revertimiiii
,
ut ferviamus
niorum
ter
eft juxta juvenum voluntatem Pameus grave vobis impoHiit jugum , quod ego gravius faciam pater meus cecidit vos flagellis , ego ve-
14. locutufque
5.
Qui
iniit
ait
ad me. Ciim-
que
abiill'et
populus
coniilium
6.
cum
fenibus
qui fteterant co,
to c-edam vos fcorpionibus.
lam
patre ejus Salomone

datis confilii ut
dum
adJiuc viveret
dicens
15. Et non acquievit populi precibus

voluntatis Dei
,
erat enim
,
refpondeam populo ? Quid Si placueris popnlo huic 7. Qui dixerunt ei

:
ut compleretur fermo ejus
queni loII. ip.
&
cutus fuerat per

filium
manum Ahis
Silonitis
ad Jeroboam
leniveris eos verbis clementibus
fei-vient tibi
omni
juve-
Nabat.
locutus eft ad eum Non eft nobis pars ia neque ha^reditas in hlio ifai. Revertere in ta:
tempore.
8.
16. Populus autem univerfus, rege duriora diceniile
At
reliquit confilium
fenum
&
cum
te
fie
,
nibus traftare coepit, qui
cum eo
nutriti fuerant,
&
:
David
crant in comitatu
9. Dixitque
illius.
:
bernacula tua Ifrael
tu
autem pafce
domum
tuara
ad eos Quid vobis videtur ? vel refpondere quid debeo populo huic , qui dixit mihi
Subleva jugum quod impoluic nobis pater tuus ? nutriti 10. At iili refponderunt ut pivenes , cum 0 in deliciis atque dixerunt Sic loqueris po-
David. Et abiit Ifracl in tabernacula fua. 17. Super filios autem Ifrael , qui habitabant
civitatibus
in
&
:
18.
tributis
eft
;
Roboam. Mifitque rex Roboam Aduram & lapidai erunt eum tilii Ifrael
Juda
,
regnavit
qui prierat
&
mortuus
pulo
qui dixit tibi

,
Pater tuns aggravavit
noftmm
digitus
1 1
.
tu fubleva
&
lie
refpondebis
ei
jugum Minimus
porro rex
Roboam currum
feftinavit afcendere ,
&
ftigit in
Jerufalem.
meus
groflior eft lumbis parris mei.

,
ig.
Receffitque Ifrael k
domo David,
ufque ad
Pater meus impofuit vobis grave jugum

:
&
diem
liauc.
ego majus pondus apponam
pater
meus
cecidit vos
CAPUT VUIGATA
jt,lLfi. It, It,
X
:
I.
-v
& conEnit autem Roboam in Jerufalem vocavit univerfam domum Juda & Benjamin
,
,
ad univerfum Juda , Benjamin
NOVA. &
Ifrael
qui eft in
Juda
&
centum oftoginta
millia eleftorum
,
atque bellantiuni
ut dimicaret contra Ifrael
&
converteret ad fe re
4. H.-EC dicit Dominus Non afcendetis , nequ pugnabitis contra fratres veftros reverratur unufquif: ;
gnum fuum.
Faftufque
eft
que
fermo Domini ad Semeiam ho-
in
duirjum fuam
quia
luntate.
fi
Qui ciim
audilfent
mea hoc geftum eft vofermonem Domini, rever-
tninem Dei , dicens filium Salomonis regem 5, Loquere ad Roboam
funt
nee perrexerunt contra Jeroboam.
Versio antiqua.
ii.*y,^^r.
5
VU
J.
L G A T A
NO
in
V A.
in Jerufalem J
^dificavit civitates munitas...
Habitavit autem
Roboam
&
,-ediScavit civitates
muratas
Juda.
,
Ethan,
& Thecue,
,
Exftruxitque Bethlehem,
& Etam & The-
cue,
Vul<;ata nova.
& Socho, & OdoUam & Marela & Ziph S. necnon & Geth & tachis & Azeca fed & Aduram 9! 10. Saraa quoquc, & Ajalon & Hebron Versio antiqua.
Bethfur quoqne
,
, , ,
,
erant in Juda
&
Benjamin
claufiliet
civitates munitiffimas.
,
11. Ciimque
principes
,
eas muris
,
poluic
eft
,
in
,
eis
ciborumque horrea
hoc
olei
&
qui
vini.
VULGATA
1 1.
nova.
armamenea
,
ludf.Cal.l. i.pr f, Athan, l^Q, i.
12
Juda
& Benjamin, &
Sed
&
in fingulis
urbibus fecit
tarium fcutorum
&
,
haftaium
tirmavitque
fumma
faccrdotes , qui erant in Et LevitX , omni Ifiael, COnvenerunt ex omnibus finibus,
I-'.
diligentja
&
imperavit fuper
Judam
&
fe-
Benjamin.
n.
dibus
Sacerdotes autem
& Levit.-E
qui erant in
univerfo Ifrael, veneruntad

fuis
eum de cunais
14 quoniam dereliquerunt Lents, abierunt ad poflelliones fuas , nacuia fua quoni.im repellit eos Jeroboam, Jeroboam':
&
taber-
&
&
& poireflSone & Jerufalem & e6 quod abjeciflet eos Jeroboam, & pofteri ejus,
m,
lelinquentes
fîburbana,
,
fuas
&
tranfeumes ad Judam
filii
ut non fervirent Domino. Et'conftituit ibi faccrdotes excelforum,& 15.

ejus
ne facerdotio Domini fungerentur.

15.
Qui
conftituit libi facerdotes
excelforum
NoT^
ft.
Thecrie
"!}.' I
' ?. 6. Similiter in Gratco
""
'^f'' 'IvJ'x
M.
fax
;
uno excepto eszus", pro
y.xia.%kâii dv-rSv, .foffcffimi!
mox
ita
i,
e-rcfiuU-
r. I ;.
NilGraeco
(imilius
,
cirdctis
,
,
ante' iftam
livu
&
raodo ponatur vox fa, yerbo comeneruM , adda-
nrr hoc
I*-.
ad eum , -^rf;? kto. AGraecoabeft S5 ,pofl:LTOM,ficut hoc,/!^). poft tabnnaiulai loco vcr6 pojjifftenis fuas, habetur tw
14.
ad JnHa in Jeraakterimi ad hrcboam : item litCaMi ejccit, fatem, loco pro repdU: , & ^.1 Mnvf/i'i' , vel ut in Mf. Alex, ac edd. mimjirarem . loco 1 Aid. & Compl. tS m ^" 'tf7tr,,
u;
'llfiCxT^v/^
,
tf 'V'tiint
non Jervirem.
t.iS- Duo timiim Graeco diflGmUia
nempe ih
St
, ;
LIBER
Vu L G A T A NOVA.
&
diraoniorum
,
II.
PARALIP.
fimulacris,
Cap. XII. Versio antiqua.
663
fecit I"/.Ci/.ii//i
vitulorumque quos fecerat.
&
dxmoniis,
&
vitulis, qiix
Jeroboam.
16. Sed & de cuntis tribubus Ifrael , qiiicunque dederant cor fuum ut qurererent Doniinum
1
6.
bus
Ifrael
Ct projedt eos a filiis Ifrael , &c a tribuqui dederant cor luum quxrere Do,
Ifrael
Deum
Ifrncl
venerunt
in Jerufalein
ad inimo-
minum Deum
landum
lucrum.
viftimas fuas
coram Domino Deo patrum
1 7.
.Et roboriverunt
Teenum Juda
VU LG AT & confirma:
A
X
NOVA.
I
.
Amavit autem Roboam Maacha

,
filiam
:
verunt
Roboam
tilium
in viis
bulaverunt enim
tiim tribus.
Silomonis per tres annu; amDavid 61: Salomonii , annis tan-
falom
fuper omncs uxores fuas
& concubinas
filios
,
Abnam
uxores decern
xaginta
:
& oSto
duxerat, concubinas autem fe-
&
genuie viginti ofto
&
fexaginta
18. Duxic autem
Roboam uxorem Mahalath

David
lilios
:
fi-
fiUas.
liam Jerimoth
Eliab
19.
filii
filii
Abihail quoque iiliam
ii. Conftituit vcro
in capite
Abiam
:
filium
Maa-
Ifai,
cha
,
ducem
fuper
omnes
,
fratres fuos
ipfum enim re-
qUc-E
peperit ei
Jehus, Sc Somoriam
gem
neS
facere cogitabat
&
Zoom.
1;. quia fapientior

rilios
,
fuit
&
potentior fuper
om-
20. Poft banc quoque accepit Maacha filiam Abfalom , qucE peperit ei Abia , Ethai , Ziza ,
ejus
&
&
&
min
& in
Juda , 'S: Benjauniverlls civitatibus muratis prsbuitque ei

,
&
in cunftis finibus
Salofflicb.
efcas plurimas
&
raultas petivit uxores,
NoT>E AD VeRSI ONEM ANTIQUA

iimmiii
initn:btis
,
W.
pro quibus fie, IctirS

feu vani^.
Jihi 'ffi
&
><Ta.c;5.
t5 , qu* non leguntur ibid, loco ver6 frojecit , habetur t^:Ty.>iit ejetit , licuc e/wjtai', dedertint , pro dedtiaiit i St
t. l6- Vix melius eCrxco, excepiis his, a
filiis Ifrael
TB ^KTîcai
ad quarendum
pro qitArere.
CAPUT
A
1
.
X
NOVA.
I.
f~y Umque
v.-/
roboratum
fuiflet
regnum Roboam
fublatis
thefauris
domus Domini
tulit
,
&
confortatum, dereliquit legem Domini,

regni
&
&
,
domus
,
regis
omnis
i.
Ifrael cum eo. Anno autem quinto in
omniaque fecum cerat Salomon
&
,
clypeos aureos
quoa fe-
Roboam
(
afcendit
10. pro quibus fecit rex .tiieos

principibus fcutariorum
palatii.
&
tradidit illos
Sefac rex ./Egypti
Jerufalem
quia peccaverant
qui cuftodiebant veftibulum
Domino ) 3. cum miUe

libus
ducentis curribus
& fexaginta
&
mil-
1 1
Ciimquc
,
introiret rex
domum
,
Domini
venie-
cum
nee erat Humerus vulgi quod venerat Troglodytje eo ex yEgypto , Libyes fcilicet ,
equitum
bant fcutarii
11.
&
tollebant eos
iterumque referebant
eos ad armamentarium fuum.
&
Jlit
^thiopes.
4.
Cepitque civitates munitifl"imas

in
in
Juda
& ve-
ab
eis ira
Veruntamen quia humiliati funt, averfa eft Domini nee deleti funt penitus llquidem
,
;
ufque
J.
Jerufalem.
&
,
in
1
boam
dicit
Semeias autem propheta ingrefTus eft ad Roprincipes Juda , qui congregati fuerant in
Juda inventa funt opera bona. J. Confortatus eft ergo rex Roboam
atque regnavit
:
in
Jerufa-
&
lem
quadraginta autem
,
& unius anfeptem an,
J.
Kfj. 14. I.
Jerufalem
in
fugientes Sefac
:
dixitque ad eos
Hasc
ni erat
cum
regnare coepilfet
&
,
decem
,
Dominus
Vos
reliquiftis
me
&
&
ego
reliqui vos
nis regnavit in
Jerufalem
urbe
quam elegit Dominus
manu
6.
Sefac.
ut contirmaret
Conljerr.atique principes Ifrael
& rex di.xerunt

:
Juftus eft
7.
Dominus.
de cunftis tnbubus Ifrael nomen autem matris ejus Naama Ammanitis. 14. Fecit autem malum, Sc non prsparavit cor
ibi
:
nomen fuum
Cumquevidilfet Dominus, quodhumiliati elfent,
fuum
ut qua;reret
Dominum.
,
faftus eft fermo
humiliati funt
xillum auxilii
Domini ad Semeiam , dicens Quia non difperdam cos , daboque eis pau& non ftiUabit furor meus luper JeSefac.
iervient ei
,
15.
Opera vero Roboam prima
fcripta funt in iibris Semeia; propheta;
& noviffima & Addo Vi-
dentis
&
fe
diligenter expofita
pugnaveruntque adcunftis diebus.
lufalem per
8.
fervitutis
manum
,
versum
ut fciant diftantiam
16.
Rohoam
&
Jeroboam
Veruntamen
mes
&
fervirutis regni terrarum.
Et dormivit Roboam cum patribus fuis,fepukufque eft in civitate David. Et regnavit Abia
films ejus
9.
Receffit itaque Sefac rex yEgypti ab Jerufalem
pro eo.
CAPUT
VULGATA
oilavo decimo regis Jeroboam regnaAbia fuper Judam. 1. Tribus annis regnavit in Jerufalem, nomenque uu. 'S matris ejus Michaia , filia Uriel de Gabaa erat t. bellum inter Abiam Jeroboam habcret belJ. Cumque iniiflet Abia certamen licofilfimos viros , eledorum quadringenta millia
I.
,
XIII.
NOVA.
4.
Stetit
Nno
vit
ergo Abia fuper montem Semeron

,
15.1.
Jl\.
erat in
Ifrael
5.
:
Ephraim
&
qui
ait
Audi Jeroboam
&
omnis
&
&
&
&
Jeroboam inftruxit econtra aciem virorum , qui ipfi electi crant ,
oiftingenta
millia
&
&
Num ignoratis quod Dominus Deus Ifrael deregnum David fuper Ifrael in fempiternum, ipfi <k filiis ejus in paftum falis > 6. Et fuirexit Jeroboam filius Nabat fervus Saiomonis filii David & rebellavit contra dominum
derit
,
:
ad bella for-
j.R'f. II.
iff.
fuum.
7.
tilCmi.
Congregatiqqe funt ad
eum
vjri vaniflimi,
Si
, ;
66^
filii
LIBER
:
II.
PARALIP.
V
U L G A
1
Cap. NOVA.
XII
I.
& XI V.
Belial
&
prsvaluerunt contra
Roboam
filium
Salomonis
porro
Roboam
vos
dicitis
erat rudis,
&
corde pa-
vido
8.
nee poniit
refiftere eis.
rantem Judam fuo ambiebat exercitu. 14. Refpicienfque Judas vidit iiiftare bcllum ex adverfo port tergum , & clamavit ad Donimum
&
Nunc ergo
,
quod
refiftere polTitis re-
ac facerdotes rubis canere cceperunt.

I
gno Domini quod pottidet per filios David , habetii'que grandem populi multitudinem , atque vitulos aureos quos fecit vobis Jeroboam in deos. Aaron, 9. Et ejeciftis facerdotes Domini, filios
,
5.
Omnefque
,
viri
Judavociferatifunt
&
ecce
il-
lis
clamantibus
16.
perterruit
nem
Ifrael qui ftabat
Deus Jeroboam , & omex adverfo Abia Juda.
&
J, Rrj. II. $1.
atque Levitas
&
fcciftis
:
vobis facerdotes ficut
om-
initiavequicunque venerit , in arietibus raanum fuam in tauro de bobus feptem , fit facerdos eorum qui non funt dii. 10. Nofter autem Dominus , Deus eft, quern non facerdotefque miniftrant Domino de firelinquimus
nes populi terrarum

rit
&
&
tradldiC Fugeruntque filii Ifrael Judam, eos Deus in manu eorum. populus ejus, pla1 7. Percuflfit ergo eos Abia , corruerunt vulnerati ex ifrael qumga magna
&
&
&
genta miliia virorum fortium.

18.
Humiliatique funt
filii
Ifrael in
,
tempore
illo,
& vehementilfime confortati

fent in
1
liis
Aaron
11.
&
Levita; funt in ordine fuo
Holocaufta quoque offerunt Domino per

,
fin-
9.
Juda eo quod fperafDomino Deo patrum fuorum. Perfecutus eft autem Abia fugientem Jerohiii
mane & vefpere & thymiama juxta le& proponuntur panes in gis pr.-Ecepta coufeAum menia mundidima, eftcjue apud nos candelabrum aureum , & lucerns ejus, ut accendantur femper ad vefperam nos quippe cuftodimus prrecepta Domini Dei noftri , quem vos reliquifti--. I i. Ergo in exercitu nolbo dux Deus eft, & fagulos dies
,
:
boam,
&
cepit civitates e)us
Bethel
&
filias
ejus,
filias
&
Jefana
:
cum
filiabus luis
Ephron quoque
Jeroboam
&
ejus
10. nee valuit ultra
refiftere
,
in
diebus
eft.
Abia quem
:
percuffit
Dominus
&
mortuus
I'uo
,
Igitur
Abia
confortato imperio
:
accepit
fi-
uxoies quatuordecim
lios,
procreavitque V'ginti duos
cerdotes ejus
tra vos
:
qui clangunt tubis
&
refonant con-
&
fedecim
filias.
filii
Ifrael nolite
,
pugnare contra
Dominum
li. Reliqua autem fermonum Abia, vinrumque
Deum
i;.
patrum veftrorum
quia non vobis expedit.

,
Hxc
illo
loqnente
Jeroboam retro molieba-
opemm e|us Addo prophets.
&
fcripta funt diligentiflime in libro
tur infidias.
Ciimque ex adverfo hoftium ftaret,igno-
CAPUT
V
S.Rc/. ij.8.
XIV.
NOVA.
omnes
ifti
U L G A T A
d:
que Afa
1.
Ormivit autem Abia cum patribus fuis , & fepelienint eum in civitate David regnavit:
miliia,
9.
viri fortifllml,
Egredus
eft
,
autem contra eos Zara yithiops

decies centena miliia
,
tilius
ejus pro
eo
in cujus diebus quievit
cum
exercitu fuo
:
&
curribus
terra annis decern.

Fecit
trecentis
&
venit ufque Marefa.
autem Afa quod bonum

fui
, ,
&
placitum erat
10. Porro
Afa
perrexit
obviam
,
ei
&
ait
inftruxit
in
confpeftu Dei
,
&
,
fubvertit altaria peregrini
aciem ad bellum
refa
1
:
in valle
Sephata
qu:E eft juxta
Mai.
& excella & confregit ftatuas lucofque fuccidit 4. & pix.-epit Judce ut quxreret Dominum Deum patrum fuorum & faceret legem & univena mancultus
3 ,
,
1.
&
,
:
invocavit
Dominum Deum,
,
:
&
Domi-
Rfj.
ne
non
eft
apud
te ulla diftantia
utrum
in
paucis i4'^.
auxilieris
data
J.
nofter
:
ns
& abfculit de cunftis & regnavit in pace. &

,
urbibus Juda aras
&
fa-
ciam
1 1
in pluribus adjuva nos Domine Deus in tuo nomine habentes fiduenim , venimus contra banc multitudinem. Domine
an
in te
&
Deus nofter tu
.
es
Adificavit quoque urbes munitas in Juda, quia nulla temporibus ejus bella furrexequietus erat ,
6.
Exterruit itaque
:
non prsvaleat contra te homo. Dominus yEthiopes coram Afa

,
&
Juda
J 5
.
fugeruntque .'Ethiopes.
rant
pacem Domino
largiente.
:
7. Dixit autem Jud.-e
^dificemus
civitates iftas,
populus qui cum Et perfecutus eft eos Afa eo erat ufque Gerara luerunt Êthiopes ufque
,
:
&
&
&
roboremus turribus , , donee 4 bellis quieta funt om, nia, eo quod qurefierimus Dominum Deum patrum noftrorum , & dederit nobis pacem per gyrum. JEd'inullum in exftruendo impedimenficaverunt igitur ,
vallemus muris
portis
&
&
&
feris
ad internecionem, quia Domino ca:dente contriti funt, exercitu illius pr;Eliante. Tulerunt ergo fpolia
&
multa
14.
Gerarje
& perculTerunt
:
civitates
omnes per circuitum

:
&
grandis quippe cunftos terror invaferat
&
tum
8.
fuit.
fcuta
&
Habuit autem Afa in exercitu fuo portantium haftas, de Juda trecenta millia, de Benjamin
multam prsdam afportaverunt. Sed & caulas ovium deftruentes tulerunt peI 5. corum infinitam multitudinem , & camelorum reverdiripuerunt urbes,
,
:
&
vero fcutariorum
&
lagittariorum ducenta oitoginta
fique funt in Jerufalem.
CAPUT
Versio antjqua.
Aui.drCra.îih.
r*.f, 10.71J./.
V.
Vulgata nova.
-Al
2 Domiiius vobifcum , cum voseffis cum eo. Etfi quaelieritis eum , invenietis : (i autem rei.
#. z.
Zarias autem
ru
filius
Oded, fafto
in fe
Spi-
Dei
egreflus eft in
,
Audite me Afa
occurfum Afa & dixit ei & omnis Juda & Benjamin Do,
:
Vix unum aut alterum variat
,
in Graeco
,
,
nempe
8c
pro
qu.tfieriiis
,
legiiur c^^htm'cii?;
,
exqaijierius
invtniiiis
(uftSncs/ai ufMr
invtniititT
vcHs
pro deinde i
aal/m loco ii> f-ynaixMt-jnile , Sec. (^ />' Jerelijueriiis rehq. Cypr. I. 5. Tcftim. 514. c. legit Deus vetifium eft ,
.,
dnm
iflis
vts
(Km
ipjo.
Si
dertliquiyius
mm
dtrilmqua
LIBER
VuLGATA
minus vobifciim
ririseum,
deiclinquet vos.
,
II.
PARALIP.
eo. Si quxficeuiii
Cap.
eum
,
XV. & XVI.

dcrelinqiicc vos.
'66$
NOVA.
cum
liquciitis
Versio antjqua.
Aug. uti fp.
quia
:
fiiiftis
iiivenietis
fiautem dereliqueritis
V
1.
u L
ATA
1
nova.
1,
Ti-nnlibunt
aurem multi
dies
in Ifiai:! nhfi|ue
,
iniinolaverunt
Deo
lege,
f.
vero
&
abfquc faceidote doftore

revei'fi fueiiiit in
&
,
abfque
biis
& pneda
,
Domino in die ilia, de manuquam adduxerant boves Icptingcntos ,

,
&
Ciimque
anguftia
fiia
arietes fepteni millia.
ad Dodus
in
II. t intravit ex
ut quxrerent
,
minum Deum
cum.
5.
IfracI, &.
qua^ficrint
eum
lepeneiit
more ad cormborandum fceDoniinum Dcuni patiuni fuorum

tota aninia fua.
,
toto coriie
13.
Si quis
irr?.el,
&
in
In tempore illo
non
erit [lax egredienti
& incivitas
autem
inquit
non quxfierit
Dominum
gredlenri, fed terrores undique in cuiiftis habitatori-
Deum
bus terrarurn
6.
mum
,
moiiatur, a minimo ulque ad maxia viro ufque ad mulierem.

Juraveruntque Domino voce magna
tub.-E
,
pugnabit enim gens contra gentein

civit
&
14.
in
jubilo>
,
:
contra
ttem
quia
Dominus conturbabit eos

difiblvantur
in
&
in
1
clangoie
5.
& &
in fonitu
buccinarum
omni
7.
anguftia.
Vosergo confortamini.Sc non

:
mapro-
Juda cum exfecratione in omni enim corde fuo juraverunt, in tota volun-
omnes qui erant
in
&
:
nus vcftrs
8.
erit
Quod cum
enim merces operi vertro. audilTet Afa, verba fcilicet
tate qu.-eiierunt
eum
invenerunt
pr.-ellititque ei
&
Doininus requiem per circuitum.

rfi.
phetiam Azaria;
lilii
Oded
proplietie, confortatuseft,
,
,
Sed He
Maacham matrem Afa

,
regis
ex aulco
fi-
& abftulitidola de omni terra Juda & de Benjamin & ex urbibus, quas ccperat montii Ephraim & de,
,
gufto depofult imperio

:
to quud
feciifet in
dicavit altare
Domini, quod erat ante porticum Do-
mini.
9.
Congregavitque univerfum Judam
&
Benja-
min,
fe
,
& advenas cum eis de Epbraim, & de Manaf& de Simeon plures enim ad eum conFiigerant
:
muiacrum Priapi quod omne contrivit, & in frufta comminuens, combuillt in torrente Cedron. I 7. Excelfa autem derelifta funt in Ifrael acta men cor Afa erat perfeftum cunftis diebus ejus. I 8 Eaque qua; voverat pater i'uus & ipfe , intulit in donium Domini argentuni &aurum vaforumque
: .
ex
Ifrael
videntes
quod Dominus Deus
illius
ellet
diverlam fupelleiftiiem.
19. Bellum vero non tuit ufque ad quintum annum regni Afa.
trigefimuiix
cum
eo.
,
10. Ctimque veniflent in Terufalem mcnfe tertio
anno decimo quinto regni Ala
NoTA AD VeRSIONEM
TOi
:
A N T
Q U A M
eflts
&
epift.
ad Fortun. z66.
eflis
h.
Domhrts
zwbifcnnt
ej}
erit
tjuandiH vos
cum
eo.
Qnod Jt
derehijueriui
eum
tjuandin
iiip.
"jos
cttm
fie
:
tjifi.
Si a'^rem dsreiifj.
vejlcr
&c. uc
zobijciim
derdijiqnet vos.
In Ml.
Floriac.
Dumhricr Dcts
CAPUT
VuLGATA
"
XVI.
NOVA.
Ifrae'
Ai.
Nno autem
trigefimo fexto regni ejus
af-
cum Baafa rege

4.
facias
eum
:
me
recedere.
cendit Baafa rex Ifrael in
Judam
&
muro
Quo comperto, Benadad

fuorum ad urbes
,
mifit principes
exer-
circumdabat
Rama
ut nullus tute poflet egredi
&
cituum
Ifraci
,
qui
percuHerunt
jneredi de rec.no Afa.
Ahion
,
&
Dan
&
Abelmaim
,
&
univerfas urbes
Ala argentum & aurum de the& de thefauris regis mifitfauris domus Domini que ad Benadad regem Syria; qui habitabat in DaraafProtulit ergo
,
Nephthali muratas.
5
Quod cum
audiflet
ma
&
intermifit
Baafa opus fuum.
deliit sediticare
Ra-
co
dicens
6.
Porro Afa rex aflumpfit univerfum Judam,
;.
Fcedus inter
me
&
,
&
te eft
pater quoque
:
& pater
tibi
tuus habuere concordiam
meus quam ob rem mill
tulerunt lapides de
ni
Rama
6c ligna
qui
>xdificatioeis
praxparaverat Baafa, sdificavitque ex
Gabaa
argentum
& aurura
illo
ut rupto fcederejquod babes
VuLGATA NOVA.
7.
& Mafpha. Versio antiqua.

7.....
In tempore
,
venit
Afa retrem Juda

ciam
tuo
,
in
rege
& dixit Syris &

,
ei
idcirco evafit
Syri.-e
Hanani propheta ad Quia habuifti fidunon in Domino Deo regis exercitus de ma:
In quo confidis
eft virtus Syrise
te
regem,
,
Sc
non
confi-
dis in
Dominum Deum tuum

de
propterea kbetua.
A,ul.cf.imf.in Matt. hm. i, f.

18. d.
fadata
manu
nu
Sup. 14,
tua.
8.
Nonne
quos
,
.î^thiopes
&
Libyes multo plures
erant, quadrigis
&
equitibus,
& multitudine
,
ni-
mia
in
cum Domino
?
credidilles
tradidit
manu
9.
tua
Oculienim Domini contemplantur univer,
Nonne jEthiopes & Lybies erant in \irtumagna & in currus , & equites , & multitudinem copiolam & cum contideres in Dominum , tradidit illos in manus tuas ? 9. Quoniam oculi Domini refpiciunt in omR.
,
te
& pra-bent fortitudinem his , qui fam terram corde perfedto credunt in cum. Stulteigituregifti, propter hoc ex prjefenti tempore adversum te
nem terram , ad conlerNandum ilium pertedo corde ad eum. Et evanuifti de
qui eft
ifto.
&
bella confurgent.
N o T jE AD Versionem ant
t.7-
: ,
666
LIBER
:
II.
PARALIP.
VuLGATA
NOVA.
i
,
Cap.
XVII.
&
novifflma
fcrip-
10. Iratufque Araa<lvCTsils Videntem

mitti in nervuni
luffit
eum
plu-
limos.
i.
valde quippe fuper hoc
fiierat inillo
dignatus
& interfecit de
populo
in
tempore
ta funt in libro
Opera autem Afa prima rcgum Juda &
Ifrat'l.
VeRSIOANTIQU. A.
Fac.Eerm.i.f.ap.
VULCATANOVA.
Do^grotavit etiam Afa anno trigefimo nono regni fui,dolore pedum vehemcnrifrimo , 6c nee in infirmitatefuaqnaHivit Domiimm,fedmai.
gis in
12.
&>i..2.J7o.
f.
j^Q
Et nonoregni
infirmatllS eft Afa in

fiii ,
anno trigefidolore pedum vehementi ,
Vemm
neqiie in arcîotatione fua quxfivit

led medicos.
minum ,
medicorum
arte conliluj
eft.
VolGATA NOVA.
13. Domiivitqac
<ft
cam
patribus fuis
&
mortuus
per
anno quadrageilmo primo regni

14. Et fepelierunt
fui.
meretriciis
ledum fuum plenum aromatibus & unguentis qui erant pigmentariorum arte confeda,
,
,
eum
David
in
:
fepulcro fuo
quod
fofu-
&
combulTerunt fuper
eum ambitione
niraia.
dait
fibi in
civitate
polueruntque
eum
NoT;E AD Versionem
differuntaGrxco; pro quibus fie }<a;Tj%i!/ ^. rMffEi Tco; oLuir/^ 'H7^c'mx? fVi TvVw,
:
A N T IQ U A
linigiiit
;
eV
i.
7rn xape. ad con,
^tan.iam
5?. 11.
in omtji cordt pleno erâ eirm. I^fimajli in hoc,

eft ,
Pro infirmatni
legiiur
Gritc ,
'ôcsajti'Sn
item pro dalort ftdum vehemtmi , fie. Tt/^ 'anJ'di; cij^ oô/p ='jMaxi'5h , pediinti ujque valde Iangttit ; mox ita , i sc tw (ctâxi'a , : langnore , loco s/*rum neqne in agrotattorie i cseteta uc fup.
id eft
,
CAPUT
VuLGATA
REgnavit autem
1.
XVII.
NOVA.
,
Jofapliat
filius
ejus
pro eo ,
&
bus Juda
ceperat
qus
erant vallata? muris. Prsfidiaque diC-
invaiuit contra Ifrael.
pofuit in terra
Juda
&
in civitatibus
Ephraim , quas
Qjnftituitque militum numeros in cunftis urbi-
Afa pater
ejus.
VeRSIO ANTIQUA.
laaf.Cal.i. i.frt
?.
VuLGATA
) .
NOVA.
,
;
Et foftus
cft
Dominiis
cum
liii
S.Asiaaîyu,
niam ambulavit
4.
in viis patiis
Jolaphat, quonon piimis;
Et
fait
&
bulavit in
Dominus cum Jofaphat quia amviis David patris fui primis & non
quxllvit fimulacra
fed
fpsravit in Baalim
Dominum Deum
patiis fui
& in man-
4.
fed in
,
Deo
patris fui
&
perrexit inpras-
non fie opera Ifrael. datis ejus ambulavit, dedit 5. Et direxit Dominus regnum ejus, omnis Juda munera Jofiphat &: factae funt illi
&
&
non juxta peccaca Ifrael. 5. Confirmavitque Dominus regnum in nianu ejus, & dedit omnis Juda muneia Jofiphat:
ceptis illius
&
divitix,
6.
& gloria
multa.
faftsque funt ei infinite divitis

6.
ter
& &
multa gloria.
&
Et exaltatum eft cor ejus in viis Domini, adhuc amputavit lucos dc Juda.
Ciimque (umplilfet cor ejus audaciam propvias Domini , etiam excelfa lucos de Juda
Tertio autem anno regni
fui
,
abftulit,
7.
iilios
Et lertio anno regni virtutum
fui
mifit duces fuos ,
&
riam,
mifit
,
de prin-
cipibus fuis
Benhail
,
&
Nathanael
& Obdiam & Zacha& Michsam, ut docerent

,
in civitatibus
8.....
Juda
& CUin
illis
Elimafat
&
Joram
facerdo-
jes
& cum eis Levitas, Semeiam, & Natha& Zabadiam Afael quoque & Semiramoth & Jonathan, Adoniamque, & Thobiam, & Thobadoniam Levitas & cum eis Elifama & Joran facerdotes
8.
niam
9.
&
&
docebant Judam
&
cum
illis
erat liber
legis
Domini,
Et foclus
& docebant populum,

I
&
pertraniieruntincivitatesJuda,
librum legis Domini,
o.
eft
pavor Domini in regnis
ter-
Juda , habentes cundas urbes Juda , atque erudiebant populum. 1 o. Itaque fadtus eft pavor Domini fuper om9.
in
docebantque populum
&
circuibant
raj,
in circuitu Juda,
&
non
beliaverunt Jo-
nia regna terrarum
qua; erant per
ryrum Ju-
,faphat.
II.
da
nee audebant bellare contra Jofaphat.

.
nera ,
&
Et ab alienigenis adferebant Jofaphat muArabes adfereargentum , <Sc dona ,
1 1
Sed
,
&
ferebant
& Philifth.-ei Jofaphat munera de& veAigal argenti Arabes quo,

I
NoT^ AD Versionem
if. 5. sic ert
ill
A N T
sV
Q U A M.
exinde pro (^ adhuc amputavit luces
,
Grjeco,
niii
excipias
verbum
quxjivit-,
Compl.
iic
,
ej'ui
pro quo
E^fiîtTucE,
exijiiijivit.
:
lo. 4. p. 525. a. hc habet phat , ant amhitlavit in I'iti Davtd patrii jiti pworibits ; port fiuca. : tton fperavit in Baalim i qujc Vulgaue lef-
Hieron. 1. i. com. Pelag. ht ftiit Dominus cum Jofa-
j,
,
lucos
Tf.
Ta i;4"'' * Ta aoh hoc adjundo, aVo t:7? 71)?

E^npe
;
y J"ft"l't
'Ik'tA-a
,
excelfa (^ de terra Juda.
&
pondent. f. 4- Rurfus Grsc. addit

<:ein f'li
,
{'i,iT,mi\6(
exjnifivii
,
ad vo;
uti fq.
-Da'po? iurv, pairis fui

1.
loco ejus
cstera iimilia. Hieron.
2.
cum
tfi
,
Vulgata concinit,
iiifi
com. Pelag. quod habet
to. 4. p. J25. b. ambtilaiit y luco
Gr. iplo initio habet Kcl I'y ra irti , Et in anno , deinde iic, tw tîtw eref, &c. ut fup. excepta voce ult. (A.i.yaTi'*' , potentum t loco virtutum. Tt.d. GrsEce , '?a(i^, pro Elitnajat. Tt. 9. Similiter in Grseco , prater feqq. s'r 'h'Ja , in fuda, loco Judam , ablque feq. erat , & AihaSo it Tai? , &C- loco pertranfierunt &c.
7.
^
perrexit,
T^.
10.
,
Optime
Grsco
addito uno in
marm
eV
X''-
omnihts
Huic voci demto ieq.

sKs-aCi^
,
regnis
i^
i
b.
pod regnum. Hieron. 1. 2. cont. Pelag. to. 4, p. 52^. eadem prorfus iiabet qui in Vulg. excepds his, mjipeittnt,e
itfi^ybelLibaTtt adversus
fittil
atque divitix.
vor , icribi ex pavore.
qu*
,
Gra;ce pratponitur -jricaii, , item pro heltaverttnt , sTrcM/nbn caJterautin textu. Nota pro ^dvox proprie mentis commotio eft
,
y. 6. GiJBce,
iju,
in
via, pro in viis,
redle
1^.11. Ira Grjcce
verbum pro verbo
ni
excipias
LIBER
,
II.
PARALIP.
millia
Cap.
XVIII.
^f^-j
VULCATANOVA.
arietum fq)tem que adducebant pecora fcptingenta , & hirrorum totidem.
li. Crevit ergo joHiphat,
ufc]ue in fublime
:
VeKSIOANTIQUA.
bant
tOS.
i
iUi
arictcs
ovium fcptcm
millia feptingen- luiif.Ctl.Khifup,
& magnificatus eft

in
i.
Et
er.it
Jofaphat ambulans
magnificatus
\
atque .TdiHcavic
,
Juda do-
llfqilC
in altUlTl
mos ad
inftar
turrium
urbefque niurata^.
Vulgata nova.
15. Et nuilta opera paravit
in urbibus Juxla
:
viri
,
fortium.
quoque
14.
lias
bellatores
&
lobufti erant in Jerulalem
quorum
:
ifte
lingulorum
numetus per domos atque famiIn Juda principes exercitus , Ednas

millia.
&
lia.
7. Hunc fequebatur robuftns ad prxlia Eliada , cum eo tencntium arcum & clypeum duirenta milI
dux,
1 5
& cum
.
eo robuftidniu viritrecenta
,
Poft liunc Johanan princeps
&
cum eo du,
centa oftoginta millia.

16. Poft iftum quoque Amafias
fecratus
filius
Zechri
con-
cum eo centum , expeditorum militum. 19. Hi omnes erant ad manum regis, exceptis aliis , quos pofuerat in urbibus muratis,in univerfo
I
8.
Poft iftum etiam Tozabad
&
oifloginta millia
Domino
&
,
cum eo ducenta
millia
virorum
Juda.
N
unum
Tf.
O TiE
Versionem antiquam.
loco magnificatus
/j.tl?uy
,
"pifov
firrk.Tii
12. Sic eft
pro adfnehant. in Graeco , prxter unum
at in
Compl.
i,
|Me-/>ws^fKo;.
major.
CAPUT
I.
XVIII.
,
Vulgata nova.
Try Uit ergo Jofaphat dives
&
eft
inclytus
multum
ut mihi non kjquaris
nifi
quod verum
eft
in
nomi-
Achab. 8.18. 1. Defcenditque poft annos ad eum in Samariam 2. Poc. gj cujus adventum maftavit Achab arietes & boves 41.6. populo qui venerat cum eo perplurimos ipfi ,
^. RfT.
affinitate
X^ &
coniunftus
ne Domini.
16.
in
At
:
ille
ait
Vidi* univerfum IfraSl difperfum

:
montibus,
in
ficut
oves abfque paftore

:
&
dixit
Do-
&
minus
fualitque
}.
illi
ut afcenderet in
Ramoth
Galaad.
que
1
Non habent ifti dominos domum fuam in pace.
revertatur unufquiC-
Achab rex Ifrael ad Jofaphat regem Juda Veni mecum in Ramoth Galaad. Cui ille refficut populus tuus pondit Ut ego & tu fie &
Dixitque
; :
populus meus
tecumque erimus in bcllo. Confule 4. Dixitque Jofapliat ad regem Ifrael obfecro impnfentiarum fermonem Domini. 5. Congregavit igitur rex Ifral prophetarum quadixit ad eos In Ramoth Gadringentos viros , laad ad bellandum ire debemus an quiefcere f At tcadet Deus in manu reilli , Afcende , inquiunt,
:
Nonne dixi tl7. Et ait rex Ifrael ad Jofaphat quod non phophetaret ifte mihi quadquam boni, fed ea qus mala funt ? 18. At ille, Idcirco , ait, audite verbum Domi:
bi
ni
Vidi
Dominam fedentem
:
in folio
fuo
exercitum
1
cceli alfiftentem ei
a dextris
& &a
,
omnem
finiftris.
9.
,
Et dixit Dominus
ut afcendat
Quis decipiet Achab regem
&
Ifrael
&
corruat in
Ramoth Galaad
CJimque diceret unus hoc

io. proceffit fpiritus
ait
:
modo
ftetit
& alter
alio
&
&
:
gis.
Ego decipiam eum. Cui Dominus

,
coram Domino, in, In quo

,
,
&
6. Dixitque Jofaphat
Nunquid non
eft
hie pro?
quit
decipies
phetes Domini
7.
ut ab illo etiam requiramus

:
2 1.
At
in
:
ille
refpondit
Egrediar
&
ero fpiritus
Et ait rex Ifrael ad Jofaphat Eft vir unus, i quo poflumus quirere Domini voluntatem fed ego odi eum , quia non prophetat mihi bonum , fed malum orani tempore eft auteni Michias lilius Jemla. Dixit<|ue Jofaphat Ne loquaris rex hoc modo. 8. Vocavi: ergo rex Ifrael unum de eunuchis,
:
: :
mendax
Dominus
ita.
ore
omnfum prophetarum
,
ejus.
Dixitque
Decipies
6c pr;Evalebis
egredere,
& fac
,
2 2
Nunc
in
igitur
ecce Dominus dedit fpiritutn
mendacii
ore
omnium prophetarum tuorum

eft
Ss
&
Dominus locutus
2 J.
de
te
mala.
dixit ei
9.
Voca
cito
Micha;am
,
filium Jemla.
,
Porro rex
Ifrael
&
Jofapiiat rex Juda
uter-
que fedebant in folio fuo , veftiti cultu regio fedebant autem in area juxta portam Samaria; , omnefque prophete vaticinabantur coram eis. 10. Sedecias vero filius Chanaana fecit fibi corait nua ferrea , Hxc dicit Dominus His ventilabis Syriani , donee conteras earn. 11. Omnefque prophetae fimiliter prophetabant atque dicebant Afcende in Ramoth Galaad , & profperaberis tradet eos Dominus in manu regis. I 2. Nuncius autem , qui ierat ad vocandum Mich.-Eam , ait illi En verba omnium prophetarum uno ore bona regi annuntiant quxfo ergo te ut & fermo tuus ab eis non diflentiat loquarifque profpera.
:
autem Sedecias filius Chanaana, Micha?! maxlllam & ait Per quam viam tranfivit Spiritus Domini i. me , ut loqueretur tibi ? 24. Dixitque Michsas Tu ipfe videbis in die illo , quando ingredus fueris cubiculum de cubiculo ut
Acceffit
perculTit
,
: :
&
abfcondaris.
&
25. Prscepit autem rex Ifrael, dicens
Tollite
civi-
Michsam
tatis
,
&
ducite
eum ad Amon principem

:
&
ad Joas filium Amelech. 26. Et dicetis: Hsc dicit rex Mittitehunc in caraqu.-e paudate ei panis modicum cerem , xillum , donee revertar in pace.
&
&
&
27. Dixitque Michaâs

ce, non
eft
Si reveifus fiieris in
pa-
locutus
Dominus
in
me. Et
ait
Audite
omnes
Juda
in
populi.
,
).
Cui refpondit Micha:as

dixerit mihi
Vivit Dominus, quia
28. Igitur afcenderunt rex Ifrael
& Jofiphat rex

:
quodcunque
14.
ire
Deus meus, hoc loquar.

ait
:
Ramoth Galaad.
Dixitque
Venit ergo ad regem. Cui rex

in
ille
,
Michrea
,
29.
rex
Ifrael
debemus
Ramoth Galaad ad bellandum

refpondit
;
quiefcere? Cui
Afcendite
an cunfta enim
habitum,
&
he ad pugnnra
vadam
ad Jofaphat Mutabo indue, tn autem

Ifrael habitu
,
re vcftibus tuis.
Mutatoque rex
venit
profpera evenient
(fas.
1 5.
& tradentur hoftes in

:
manus
vef-
ad bellum.
;o.
tatus fui
Dixitque rex
Iterum atque itei-um te adjuro,
Rex autem Syria; prajceperat ducibus equidicens Nc pugnetls contra minimum aut
,
:
Tm.
I.
Pppp
ij
, ,
661
cODtra
,
LIBER
II.
PARALIP.
cervicem
Cap.
,
XIX.
percuteret regem Ifrael inter
at ille
VULGATA NOVA.
maximum nifi contra folum regem Ifrac'l. Itaque cum vidilfent principes cquitatus Jofa5 I. phat dixerunt Rex Ifrael eft ifte. t circumdede,
:
incertum jaceret
&
:
&
Icapulas
,
aurig^ luo
acie
,
ait
Conver-
te raanura tuani
Sc
educ
me de
quia vulne-
runt
cum
dimicantes
ell ei
,
at
ille
clamavit ad Dominuin
ratus fuin.
5
& auxiliatus
}i.
eflet
}
Cum
atque avertit eos ab illo enim vidillent duces equitatus, quod nop
,
4.
Et
tinita eft
pugna
eft
in die illo
porro rex
If-
rael ftabat in curru luo contra Syros ufque
ad vef-
rex Ifrael
) .
reliquerunt eum.
peram
&
mortuus
occidente fole.
Accidit autem ut unus h populo fagittam in
CAPUT
Versio antiqua.
1
.
X
13
J.\.
2.
ait
X.
VuLGATA NOVA.
Everfus
eft
autem Jofaphat rex Juda
In
domum
:
fuani pacifice in Jerufalerri.
Si peccatorem ilium adjuvas, 3Zueif.ci.i.d, eiH ctn-jtn. turn qui ocicrimt amicus es , in *<. 111. i. jg i^2 ^ f^^,jg Domini:
&
eorum
Dominum
hoc luper
ad eum
Cui occurrit Jehu hlius Hanani Viden, Impio probes auxil.um, h,s qui
&
&
oderunt
Dominum
amicitia jungeris
;
&
&.
idcirco
iram quidem Domini merebaris

3
.
fed
fermones boni inventi funt tecum

paralfa cor
3.
fed
quoniam abllulifti luces de terra , .& tuum ad requirendum Dominum.
quod
abftuleris lucos
bona opera inventa funt de terra Juda ,
in te
, eo prxpa-
cor tuum ut requireres Dominum patrum tuorum.

raveris
Deum
:
con4. Et habitavit Jofiphat in Jerufakm : latif.Cai.i.i.fre S.Aihaa. iô.f.g. verlusefl:, exiit in populo a Beriabee ufque ad
&
4.
Habitavit ergo Jofaphat
in
Jerufalem
rur-
&
montem Ephrem
& convertit eos ad Dominum
Deum patrum fuorum.

5. Et ftatuit judices in omnibus civitatibus Juper lingnlas civitates, da munitis,
fumque egrefliis elt ad populura de Berfabee ufque ad montem Ephraim , & revocavit eos ad Dominum Deum patrum fuorum.
5.
ConftitUitque judices terrs in cun&is civi-
&
tatibus
6. di-xit judicibus
Videte quid vobis facietis

,
6.
& piiEcipiens
: :
non enim homini

'Vobiicum
7.
eft in
judicabitis
fed
Domino
&
faciatis
Juda munitis per fingula loca )udicibus, Videte, ait , quid non enim hominis exercetis ]udicium ,
,
verbo.
fed
Domini
7.
Sit
&
quodcunque
judicavcritis
in
yos
redundabit.
vetis
timor Domini fuper vos , ut ferneque enim eft cum Domino Deo noftro iniquitas , neque perfonae acceptio neque munerum acceptio. 8. Et quidem in Hieruialem ftamit Joftphat
Et nunc
fit
:
timor Domini vobifcum

:
&
cum
dill-
&
faciatis
gentia cunfta facite
non
eft
enim apud Do,
minum Deum noftrum iniquitas nee perfonanim acceptio, nee cupido n.uneiiim.
8.
Dm.
ic. 17,
In Jerufalem quoque conftitu
Jofaphat
8.
Saf.6.
Eccli.
de Levitis, in judicium
iiierufalem.
9.
& facerdotibus & principibus llrael Domini & judicare habitantes in

,
Levitas,
&
,
facerdotes
&
<Sc
ex
Ifrael
ut judicium
fjmiharum caufain Domini judiprinci]ein
3M6.
IC. 54, ^cni, 2.
1
carent habitatoribus ejus.

,
:
in
mandaut fuper eos dicens timore Domini in corde perfefto.

Et
10.
Ita facietis
9.
Domini
Prscepitque eis, dicens Sic agetis hdeliter corde perfedo.

:
timore
&
judicium quod acceptum luent Et t,t omne juaicium , quoa acceprum fuerit fuper vos a fratribus veftris , qui habitant in civitatibus fuis
nis
,
1.
10. Orr.nemcaufam.qus venecitad vos, fra-
Cal.Z.
6.
inter
, inter medium fanauinis 6c lan2;uimedium legis in mandatis ac jullihca,
trumveftrorum.qui habitant in urhitusfuis, inter cognationem& cognationem , ubicunque quaefl.o

eft
Eph. 6.
9CoL'ff. 5.
de lege , de mandate
de caremoniis de juf,
NotjE ad Version EM
Tf. I.
A N T
Q U A M,
i.Feu
Lucif. ilia prrmittit
Jofafbit
qinA ex
ttto tordt
jti
Deum
proctamaverat
laqutttir S^riptura faridii exttjje
fent tecum
ante fatirm ejus Jehu fiiium Atuini , qiti Jtterit Viiiens , atq!U dixtê Ta!:a: St peccatorem ^ See. quibus relpondenrGracca:
Koj
i
fîj^fiif
'?
.nrvtivax
try
'Ii^y
tv
,
Aj'^j'i,
C7f3iti-
Mf. Alex. BaOiXFU- ) Et extit in occiirfumtJHi Jekii , qtti ipjiui Anani, dixit es : Rex Jofaphat ; mox ita / a.u.a.fi'iaf frgpheta , ?w Qy piHêTs, /iiifc^tf^M f^s Kvfl'a pua. ^f;; , /;a Tyro fit7h;,
iivit
tiuTv'
BaciÊL'S 'I:<)CaâT
&c.
Matth. horn, i. p. 19. a. îjs fermones honi inventi fiiif1.17. lucos de terra Juda , 55 pa, quon:am aijhih/l: rajli cor tuum ad requirendum Dominum, If. 4. ItaGrjEcc, excepiis his, "cmi. , rurfus., pro 1/erfus el} ^ ; iiem s/; td/ Aas/, ad pcpulitm , pro i populo , ii'Eicfxiu, loco Ephrem, ed. vitiosc Eplem. If. J. Similiter in Grxco , prxter hoc ult. fV erim 5
oroAjt, in ctvitate
TP".
^ civ.tate
loco
^ per Jtngttlas
jc
,
civitates*
c oV*/** '^<x'-x Ki ftV ( a Compl. abed oapa. ) e*3"j Parmen. apud Aug. 1. 2. cont. ipfum , to. 9. ji. a. eadem lie leddic .O rex Jifapbat, Si peccattnem tu adpi-jas , tmt eum qieem Dominus odjt tu Ailigis , properea jutt fuper te tr.i Ds:nini : Aug. vero infra Peccatcrem adjuz'ijii ,
lU'i
pauloque poll tV*i5 TT'jiUTS y VOS facilis , pro voiis facietis i dein ort sx quia non, pro non enim-, &c pio judtcahitis , li/^fT; y.p-.i f7i t vos judicatis ; extremo ?oyc* tk^ xf I'csa;^ , verha judicii , loco
6.
Grace, ipfo initio ponit
ejl
in verho,
ifta
ei
contra Djtni.'ntm amicus es ?
in hue juper
te
tra a
t. 7. DiHimilia pauloque poll , k.

Jaciie
nofi
, ,
Gra!c. habet
5,
-/s'^to ,fiat
,
'pvytlosfie
-ajc-Mca/f
facie Domini. Fac. Herm.l. J.Sirm. to. 2. 572. c. Sipeceorum qut ederunt Dominum iatirem tllum adjuvijlt ,
loco ns Jenietis ii Jaciatts ; mox pro neque enim , Sc Icco neque perfonx acceptio
, pro Jit ohjervau ita, cti n'x, quia
t5
ne-
Amicus es , in hoc juper te ira a jaîe Domtm. Auct. cp. imp. in Matrh. horn. i.p. 19. a. St peccatorem ilium adillis qui oderunt Deum amicus es , *l^ in hoe juvtjii ,
que miinerum acceptio , lie , t i e ,9-ii/<ca; :3f^^:iiirzt , ^J e neque mirari faciem , neque accipere munera, >tofri' A'2:{ot
,
It. 8.
Vix mel.
ifti ,
Gc^co
,
nil!
quod vox facerdotiims

,
juper
tu\
te
ira a facie
If. ;.
Similiicr
,
Domini defcendifpt. in Gixco , prxicr ha:c leviffima,
prponitur
oV/
T^. 9.
Levitis
Sc pro principibus
habetur viae
Tfiiapx^"* fatriarchis.
Similiter in Grarco,
,
Nobil. veruntamen ; item tV (\\, in te j pro tecum, addiro 'Ih/cc, ad VQcem terra; deirmm pro parajli , (ic t iczrvvû^x^ dtrexifti. Aug. 1. 1. cont. parmen. 10. 9. JI. c, lie hab. Sermones Dei honi in univerjis ff. inMnii )f:inl tecum , quoniam akjluiifli luce' de terra , paH, loco fed
,
nili
^ro Juper
addito
inf.
jc.
ct-
a>-n:.=i':^,
quod habeiur rfo;, ad tn verttate , ad vocem

,
Domini
Tf.
i extremo iic , pro in corde perfedo.
<atri\^ti
KxpJ U
:
^ in
pleno .corde
10. Priora
lie
variant Gricce
Vc^.j ujt^r,
tla?
a;if<>
x/wW, tkV
or rati
-ftfti cer
tuum ad rtquirinium Deum. Auol. pp. iU^f.i
.ihkimt .t<f
vittii T.ar
rm nln*{elti'.
;,
, , ,
LIBER
VULGATA
tificationibus
:
II.
PARALIP.
tionibus ,
fiatrcs
1
1
.
Cap.
:
XX.
A N T
I
669
A.
,
NOVA.
ut
VcRSlO
peccabunt
, CSc
Q U
jt
oftenditc eis
ira
non peccent in Do-
minum
vcftros
1 1
.
& ne veniat
fic
,
fuper vos
& fuper fratres
ergo agentes
nofl peccabitis.
& ad JLldicia & dillinguetis COS & noil twf/. Cat. Domino non er ira llipcr VOS & vcftros facire, & non peccabitis.
:
tili/uf.
(ic
ter bit
in
:
Amarias autem facerdos & pontifex vefin his qax ad Deum pertinent , prxlide, porro Zabadias filius Il'mahe! , qui eft dux
,
Ecce Amarias f;cerdos princeps

qui princeps elt regis fcribx
:
iiiper
vos
in
omne \'erbum Domini:

,
& Jabadias filius Zma,
bel
domui Juda
in
omne
Dymi-
domo Juda
:
fuper ea opera erit, quê ad regis

:
verbum
vellro
&
&
Levitx
facitc
,
in
lonrpeflu
otHcium pertinent
habetifque magiftros Levitas

,
coiam vobis confoitamini erit Dominus vobifcum in
&
agite diligenter
, confortamini , nus VobifcLUTl CUm bono.
&
&
erit
&
boni;i.
NoTiE AD
Ta7Wfl:/3?
,
Versionem antiquam.
/êooi' xif^xlti;
Jt,
at'jua^ci;
cum
!
Lucif.
K,
,
cVtoamc;
Kj
J'lKeciaijua.'jK
Xfi'â7a'
Omnis
,
*.
lj.in;
,
II.
Initio Gracce legitur

,
vir jttduiitm
tOfttiujH tn
quod venit fuper

ftiis
, ,
"jos
ttvztdtibns
inter
,
habifiatrum pviguinem fangutnii , i^

-vejirorHm
dux
,
loco princeps
j, iV, êcce, exinde h'/b'pauloque port , ZxCjixc; pro Ja,
inter prxceptittn
y" nujrtdatrtin
jujlijicationes
>
^
,
,
juxu~
dicia
TcJ;,
Tcquentia quadrant
,
cum
Lat. fup. excepcis his
tis,
pro f(j; , gV] fuper ^ zmt ftatres ^ & <si:,mili fuie^10 facile, fola Compl. hzb. aciMxls , ut & fup. ira-
Compl. Z*C/i'a; item Ic/ictiix pro Zmahel ftatimque I ^ly^/mro^ e/; ori'iv dux m domum , Icco qui princeps efl dojnui , non dommi , quod vitiosc lesitur in edit. Lucif ( Compl. t h'U^) denique fub finem deed
i.idias
f
,
,
vobijcttm i cxiera ut in Lat. fup.
CAPUT
de Ammonitis , ad Jofaphat, ut pugnarent contra eum. 1. Veneruntque nuncii , & indicaverunt Jofaphat
,
X
Si irnierint
X.
dicentes
P
,
Vu LGATA NOVA.
Oft lixc congregati funt
filii
Moab
&
filii
fanftuarium nomini tuo

9.
Amnion
&
cum
eis
fuper nos mala,
gladius judicii
.'
peftilentia,
&. fames, ftabimus

,
coram dom
eft
h-'cin
:
conlpedu tuo
in
qua invocatum
in
nomen tuum
,
dicentes
locis
Venit contra
te
,
multitudo
magna de
his
&
clamabiraus ad te
,
tribulationibus noftns
mare funt de Syria , ecce conAfafonthamar, qua; eft Engaddi. Jofaphat autem timore perterritus , totum fe 3 contulit ad rogandum Dominura , pridicavit jejuqua; trans
fiftunt in
&
&
& &
DlM.
z. I,
exaudies
10.
falvofque facies.
igitur
Nunc
,
ecce
filii
Ammon
& Moab,
,
&
mons Seir per quos non conceffifti Ifrael ut rent quando egrediebantur de -igypto fed
naverunt ab
poffeflione,
eis
,
tranfi-
decli-
nium unlverfo Juda.

deprecandum Dofed & omnes de urbibus fuis venerunt ad tninum obfecrandum eum. 5. Cumque ftetiftet Jofaphat in medio coetu Juda in domo Domini ante atrium novum , Jerufalem Domine Deus patnim noftrorum tu es 6. ait dominaris cunfiris regnis gentium Deus in coelo
4. Congregatufque eft Judas ad
:
&
non interfecerunt
,
illos
11. e contrario agunt
6c nituntur ejicere nos
de
quam
tradidifti nobis.
bis
&
II. Deus nofter, ergo non judicabis eo^? In noquidem non eft tanta fortitudo , ut pollimus huic
,
&
in
manu
7.
tua
eft
fortitudo
&
potentia
ncc quifquam
tibi poteft
refiftere.
Nonne
tatores terra;
difti
Deus nofter interfecifti omnes habihujus coram populo tuo Ifrael, & detu
multifudini refiftere qu.-e irruit fuper nos. Sed ciim ignoremus quid agere debeamus, hoc folura habemus refidui ut oculos noftros dirigamus ad te. I 5. Omnis vero Juda ftabat coram Domino, cum parvulis uxoribus liberis fuis. 14. Erat autem JahazicI filius Zacharii , filii Ba, ,
&
&
naia:
filii
Jehiel
filii
Mathanis
Levites de
filiis
earn femini
Abraham
in
araici tui in
fempiternum
Afaph
fuper quern fadus
eft Spiritus
Domini
in
8.
Habitaveruntque
ea
&
me-
extruxerunt
in ilia
dio turbs
VuLGATA
15.
bitatis
cit
NOVA.
VE
&
:
s I
A N T
QU
A.
& ait
Attendite omnis Juda,

,
qui ha-
Jerufalem
&
: ;
15
Haec
vobis
eft
dicit
Dominus: Ne
,
tu rex
Jofaphat
H.t;c di-
que expavefcatis a
facie multitiidinis hujus
rimeatis, nequia
:
S.
PauUn,
ep.
j8.
Dominus vqbis Kane multitudinetn non

Dei.
Nolite timere, nee paveatis

eft
non
hsc pugna
fed
Domino.
enim veftra pugna , fed
VuiGATA NOVA
16. Cras defcendetis contra eos
tint per clivum
initate torrentis
I
:
afcenfuri
nomine
,
Sis,
&
invenietis illos in
enim fum-
excelfum.
10.
Cumque mani
:
furrexiftent
egrefli
qui
eft
contra folitudinem Jeruel.
defertum Thecue
profeftifque eis
:
ftans
funt per Jofaphat in

,
7.
Non eritis
,
vos qui dimicabitis, fed tantummo,
medio eorum
dixit
Audite
:
me
viri
Juda
,
do conhdenter ftate
per vos
paveatis
erit
I
& videbitis
Jerufalem
&
omnes
veftro,
auxilium Domini fu:
habitatores Jerufalem
credite in
Domino Deo
cS:
o Juda
:
&
nolite timere
,
nee
&
res
fecuri eritis
credite prophetis ejus
cuncla eve-
cras egrediemini contra eos
&
Dominus
nient profpera.
vobifcum.
8.
Deditque confilium populo

,
Jofaphat ergo
,
&
Juda
& omnes habitatocoram Do-
&
ftatuit
i'uis
,
canto-
Domini
ut laudarent
,
eum
in
turmis
& an:
res Jerufalem
ceciderunt proni in terram
tecederent exercitum
fitemini
ejus.
adoraverunt eum. 19. Porro Levita de filiis Caath , de filiis Cote, laudabant Dominum Deum Ifrael voce magna , in
,
mino
&
Domino
ac voce confona dicerent Conquoniam in a:ternum milericordia
i'/ijy.l.
&
1 1
Cumque
coepifTent laudes canere
vertit
Do-

Dominus, fubjicitur !iu~i dvTa'i, , voci i-em habetur t? cx>i> t ctcms, turbx multx , loo muhitudiiiis , pauloque poft loco hac pugna , (ic , k <imfsiT.iî , qux vox proprie inftruSart} atiem lignificat
ly.
t.
Grzce
;
demum
pro
pro Di?m;
,
em
vobis
ipji'
expavefcatis valet.
exftat w/ctrê
reliqua concordant, nil! terreamini , ,
quod quod
idem
, ,
'6'j6
LIBER
infidlaj
,
II.
PARALIP.
NOVA.
:
Cap.
XX.
ibi
,
VULGATA
minus
eorum
fenictipfos
filiorum fcilJcet
,
Ammon
&
Moab,
hlii
&
mentis Seir
qui egieffi fuepercufli fuiit.
rant ut pugnarent contra
]udam
&
etenlm quoniam no , vocaverunt locum ilium que in pr.^fentem diem.

nediftionis
i--.
benedixerant
Domw
Vallis benediitionis uf-
1). Nanuiue
Ammon,
:
'Sf
Moab,
confurre-
Reverfufque
,
eft
omnis
vir
Juda
,
&
habita-
xerunt
Cerent
fei!t,
a(lver';iim
habitatore mentis Seir, ut interticiimqiie

,
tores Jerufalem
&
,
Jolaphat ante eo5
in
Jerufalem
&
dclerent cos
in
hoc opere perpetrafmutviis concidere vul-
cum
Lxtitia
magna eo quod dedidet eis Dominus gau-
etiam
femetjplbs verfi
dium de
2.8.
inimicis fuis.
neribtis.
IngrefTique funt in Jerufalem

,
cum
pfalteriis,
14. Porro Juda

refpicit lolitudincm
,
cum
venitTet
ad fpeculam
qum
&
citharis
&
tubis
in
domum
Domini,
vidit procul
,
omnem
late regio-
nem plenam
cadaveribus
nee fuperefle
quemquam
19. Inuitautempavor Domini fuper univerfaregna terrarum , cum audiflent quod pugnadet Dominus
contra inimicos Ifrael.
pra:buit ei 50. Quievitque regnum Jofaphat , Dcus pacem per circuimm. 31. Regnavit igitur Jolaphat fuper Judam , erat trigintaquinque annorum ciim regnare ocepidet viginti autem & quinque anuis regnavit in Jerufalem ,
qui necem potuiflet evadere.
15. Venit ergo Jofaphat,
&
omnis populus cum

;
&
eo
ad detrahenda
fpolia
mortuorum
,
inveneruntque
inter
cadavera variam fupelledilem

,
^'cftes
,
&
vafa pretiofilTinia
,
&
diripuerunt
ita
ut
quoque , omnia
&
portare non pollent
nee per tres dies fpolia auferre
pra
pr.-pdrc
magnitudine.
in
&
vallebe-
noraen matris ejus
Azuba
filia
Selahi.
16. Die autem quarto congregati funt
VerSIO
Tnc. Jlerm.
up. 32. f. StriM. to. 2. JZi. d. fui ,
I.
a N T
Q U a.
31.
VUIGATA NOVA.
Et ambulavit
,
Et ing;reffiis efl; Jolaphat in via Afa patris non declinavit ab ea , faciendo quod recturn ell in conlpeftu Domini.
in via patris fui
Afa
nee
&
decllnavit ab ea
faciens qua; placita erant co-
ram Domino.
VutGATANOVA.
Vcruntamen excelfa non abftulit, adhuc populus non direxerat cor fuum ad Dominum Deum patrum fuorum.
55.
&
j/j.
Reliqua autem geftoram Jofaphat prioriim

,
&
novilTunorum
ni
,
fcripta funt in verbis

in libros
Jehu
filii
Hana-
qua
digefl'it
regum
Ifrael.
Versio antiqua.
lucif. Cal.Jrnm tonv, cum baret*
3 5.
VULGATA
cum
; 5
.
NOVA.
5.
Et junxit amicitiam Jofiphat rex Juda

Ifrael
,
Port
h.-cc inJit
amicitias Jofaphat rex Juda
K<^,
Ochozia rege
;6.
ipl'e
iniquc coepit facere.
cum Ochozia rege

impiilTima.
Ifrael, cujus opera fuerunt ii.4J
Et communicavit fecum utfaceret naves quibus iret in Tharfis & fetit naves in Allon Gabar. . 37. Et propheravit Eliezer filiusOziêx MaIn eo quod comtea fuper Jofophat , dicens
:
36. Et particeps fuit ut facerent naves

irent in
qua
Thari is
feceruntque claflem
in
Afion-
gaber.
37- Prophetavit autem Eliezer filius Dodaa de Marefa ad Jofaphat, dicens Quia habuifti fcedus cum Ochozia , percuflit Dominus opera
;
municafti
confregit Dominus' operam non pocontritx funt naves tux , tuam , terunt ire in Tharfis.
Ochozix ,
&
&
tua, contiit.uque funt naves, nee potuerunt it*

inThariis.
NoTiSAnVERSIGNEM ANTIQUA M.
if. 5Z.
ert,
A Grafco abed nomen

paft reiium
;
Jc/aphai
,
,
ut
&
infra ab
rfl
&
(/?,
loco vero hujus
ingrcffHS
in
E"c/ncf vvec^
.';
Vaifj-v FaCs/i
aliis
quê textui
Luciferiano fa-
ambulavit in z'i:s ; tranflato Afi , port Jni , prseterquam in edic. Compl. in qua etiam foia legitur ctV i/rai' , ab eis , loco ab ea. t. 55". Grtccc , Kal êxa Tavrx STLcwiaiWsv y Et pejl hxc commntiicavit , loco Et jitnxit amicitiem , pauloque port haberur ^po;, pro cum y in Compl. /ustc.'-, pro ultiinis
viSt
lie , eVofiei'Bn
cv TctTi aScTt;^
vent. Similiter in
tcTTi
taciciv VccCsp.
Tf.i". Loco Oti.t ex Marea , habetur Grxce , A// Mapiii' fin Mf. Alex. 'QJU, in Compl. c\ Mapua al. Ma/)H;a ) item iiifra , 6j; ^îTy'taisz^, Jicut amicitiam J u'
xiî
,
loco eo qjtitd commjini;afii pro ccnfregit , ( in Compl.
pauloque poft
t^-a-ê
,
stfpaf-
S'
Sc loco opC'
xGJOîpfe
Tf.
ttiiqtte
.,
cfrpiryiifftf
fimpiicitcr
l/to;.
jt,
Jtc; Hyo/iHSe)-,
^
^
hie iniqtie fecit
in C^-'nipl.
^v^ya.1
55. Ipfo initio -Grzc. habet , cV tm -ErotMCse/ ^ iij'.f^vin faciendo eundo ad eitm ^ loco olutov rrf'^t;
,
commutiicavit fecHtn
^yxi
iila
,
deinde
-iv
izomdcci
-Trhuc*.
loco tit faceret navet , qiiibns iret. Tpo? Vtoi , Ty -TzciKi^t jrxDut,T}i ôpiu^ttvxi' at in Compl. Tf". totus lie habetur : t? jo.Hcoci , , tVucii-Mcs
,
Ti 'sr^ptuMI". Aler. delet

,
Compl. t ^pyx ; demurn Compl. tVi'vu'^'itoa, potiieritnt ; crtera quadrant. Fac. Herm. 1. J. 572. d. fie hab. Pro eo qtlt/d commitnicafli cum Ochftia ^ .con^ fregit Dominus opera tua. Ambrof. in Pf. 47. to. i. 941. f. Dejlrltxil Dominus opus ttium , ^ contr:t.t funt naves tita , (5 '^*"' pottieritnt ire in Tbarjts. Vide etiam 1. i. de interp. Job , c. J. 651. e.
Tarn
tuam
ita
,
to spy^v
Qa
in
loco potentiit
fie, sJ'vvc'.^ît
vel ut in
CAPUT
J.Kf^. 11. Jl.
t.
XXI.
5.
VuLGATA NOVA.
TT^ Ormivit autem \_J & fepultus eft
tilius
Jofaphat
cum
in
patribus fuis
ciimque
:
cum
ejus
eis
civitate
David
gladio,
regnavitque Joram
i.
pro co.
occidit omnes fratres fuos quofdam de principibus Ifrael. Triginta duorum annorum erat Joram cum refe confirmallet
,
&
& &
Qui habuit fratres, filios Jofaphat, Azai'iam Michael Jahiel , & Zachariam , & ,\zariam , Saphatiara omnes hi , filii Jofaphat regis Juda. 5. Deditque eis pater fuus niulra munera argenti
gnare
6.
rat
ccepifict
&
;
ofto annis regnavit

in viis
in
,
Jerufalem.
llcut
&
Ambulavitque
regum
Ifrael
ege-
&
mis
auri
in
&
:
penGtationcs,
cum
civitatibus munitiffi-
Juda
regnum autem
tradidit
Joram
eo quod
domus Achab rilia quippe Achab erat uxor ejus , & fecit malum in confpeclu Domini. 7. Noluit autem Dominus difperdere domum David propter pactum quod inierat cum eo cSc quia
,
:
tfiet
J^.
primogcnitus.
Surrcxit ergo
promiferat ut daret ei lucernam
&
filiis
ejus onini
Joram fuper regnura patiisfui:
tempore.
::
, ,
LIBER
Cm.
40.
17.
II.
PARALIP.
V
U L
G A T A
ta
,
Cap. NOVA.
in
XXI.
&
:
XXII.
dicit
6yi
8.
ditiis
In
dielius
,
illis
reliellavit F.doni
fibi
ne
ellec fub-
quibu! fcriptum erat

patris tui
:
Hn?c
Dominus Dcus
viis
Judx
&
conltituit
regcm.
Uavid
fiiis,
Quoniam non
ambulafti in
jo-
g.
Ciimqiie tranlillet Joram
cum
,
principibiK
faphat patris tui,

I
&
,
in
viis
& cunilo equitatu qui erat il-cum furrexit & percuintEdoin qui fe circumdederat &
,
nofte
f.
fed
inceflifti
per
iter
Afa regis Juda, regum IfratJl ,

infuper
&
forni-
omnes
cari tecifti
Judam
&
habitatores Jerufalem,
,
imitafratres
duces equitatus
ejus.
tus fornicationem
domus Achab
&
10. Atcamen rebellavit
Edom
:
ne eflct fub di-
tuos,
domum
,
patris tui, melioies te, occidifti:
tione Juda, ufque ad banc diem
eo tempore
& Lob-
14. ecce
Dominus
percutiet te plaga
tic
magna
,
cum
na
receffit
ne
etlet fub
manu
illius.
:
Dercliquerat enmi
populo tuo
15.
tui
,
&
:
tiliis,
uxoribus
tuis
univerfaquc
Dominum Deum patium

1 1,
I'uorum
fubftantia tua
in
infuper
& excelfa fabricatus efl

ei
urbibus Ju,
tu
autem igrotabis peffimo languore

vitalia tua
uteri
da,
&
fornicari fecit habjtarores jerulalem
& pr.i:-
donee egrediantur
paulatim per fm-
varicaii
Judam.
litten ab Elia prophe-
gulos dies.
li. Allats; funt autcm
VULGATA NOVA.
16. Sufcitavit ergo Doininus contra
fpiritum Pbiliilhinorum
,
Versio antiqua.
Joram
16.
Et
fufcitavit
&
Arabum
qui confi-
turn Philifthiim,
&
Dominus fuper Joram Cpm- Au^.JeGra.'jiH, Arabum, qui finitimi crantari.i. 10.741. J.
nes fun: ^tliiopibus

I
7.
& afcenderunc
,
in terrani
Juda
&
vaf-
taverunt earn
diripueruntque
eft
i 1
tiam
qu2
inventa
cundam domo regis
fubflan,
infuper
jEthiopibus 7. alcenderunt in tcrram Juda , diffipaverunt earn , ccperunt omnem fubllantiam qux in domo regis inventa eft
1
&
&
&
&
nili
filios
ejus,
,
&
uxores
nee remanfitei films,
Joachaz
qui minimus natu erat.
V
18. Et fuper ha^c omnia perculTit
alvi languore infanabili.
U L G A T A
NOVA.
morem combuftionis , exehcut fccerat majoribus ejus. 20. Triginta duorum annorum fuit cum regnare
populus fecundiim
,
eum Dominus
fecit ei
quias
19. Ciimque diei fuccedcret dies,

fpatia volverentur
,
Si temporum duorum annoium expletus efl:

,
ccepiffet,
&
ofto annis regnavit

,
in
Jerufalem.
Am-
circulus
&
fie
longa confumptus tabe

,
ita ut
ege-
bulavitque non rjfte

:
&
fepelierunt
eum
in civitate
reret etiam vifcera fua

ruit.
languore pariter
Mortuufque
eft in
inhrmitate peilima,
NOT^
T^. !(?.
& vita ca- David veruntamen non in & non AD A D VeRSI ONEM ANTIQUAM.
î^ô^l/'^s;?
,
,
fepulcro regum.
Itidem Grace, prseter feqq. Tt5

i,
J;
tsJ?
a/ ; Et afceniierum fuper JiiH,tm

gtrtint
:ri
,
"ApxQxi,
tas
,
T5 inifVf Tur
At^fivm
,
alunlgen.js
Arii-
fttl/
,
averuriint
confims jLthhpiim
loco ffiriuim
Pljiltflhiim,
domo
regis.
omnim app/ir,-ilnm In Compl. nali^vviîwiKV

,
pmejlaiem rediijuim invenertint
&c.
hoiTstjCKy
-sjaooy Tvy vrrapîv iv
iu-r'.t , i n'x/taSec. opprejferittit ettm , rtf
captivam diixerunt
otiitiem fuh/l.jtitram
quam
&c.
CAPUT
V
4. K;r, I. S. Z4.
XXII.
NOVA.
cum eo adversum Jehu
Dominus
8.
U L G A T A
Jerufalem
tur
xit
^^
:
Onftituerunt
autem
habitatores
filium
Namfi
quern un-
minimum, regem pro eo omnes enim majores natu qui ante eum fuerant , interfecerant latrones Arabum, qui irruerant in caftra: regnavitque Ochozias filius Joram regis Juda. 1. Quadraginta duorum annorum erat Ochozias cum regnare cospiflet & uno anno regnavit in Jerufalem , & nomen matris ejus Athalia filia Amri. 5. Sed & ipfe ingreflus eft per vias domus Achab
filium
V_y Ochoziam
ejus
ut delerct
Cum
ergo
ei
domum Achab. everteret Jehu domum Achab,

,
in-
venit principes Juda
&
filios
fiatrum Ochozii
qui
miniftrabant
9.
&
interfecit illos.
,
Ipfum quoque perquirens Ochoziam

:
hendit latitantem in Samaria

cidit
,
adduftunique ad
comprefe oc,
&
fepelierunt
phat, qui qustierat

erat ultra
eum eo quod elfet filius JofaDominum in toto corde fuo nee

:
mater enim ejus impulit eum ut impie ageret. 4. Fecit igitur malum in confpeftu Donnni
,
fpes aliqua
ut
de
ftirpe
quis regnaret
ficut
Ochozix
10. fiquidem Athalia
domus Achab mortem patris

J.
ipfi
enim fuerunt
in conhliis
ei conllliarii
port
mater ejus, videns quod

furrexit,
4. Kfj. II. 1,
fui, in interitum ejus.
mortuus
Et perrexit
vuhie-
eiTet filius
fuus
&
interfecit
om-
Ambulavitque
filio
eorum.
nem
ftirpem regiam
domus Joram.
filia
cum Joram
tra
Achab rege
in
Ifrael, in bellum con:
11. Porro Jolabeth
regis
tulit
loas
filium
Hazae! regem Syriae raveruntque Syri Joram.

6.
Ramoth Galaad
Ochozia;
ciini
& fiirata
eft
:
interficerentur
eum de medio fihorum regis abfconditque euro cum nutrice

:
Qui reverfus eft ut curaretur in Jezrahel multas enim plagas acceperat in fupradifto certaminc. Igitur Ochozias filius Joram rex Juda , defcendit ut inviferet Joram filium Achab in Jezrahel xgrotan:
fua in cubiculo leftulorum
Jofabeth autem
qu.-E
abfconderat eum, erat
filia
regis
,
Joram, uxor Joia-
dx
pontificit, foror Ochoziae
& idcirco Athalia non

domo
Dei abfconditut
interfecit
eum.
tem.
7.
II. Fuit ergo
cum
eis
in
Voluntatis quippe
:
fuit
Dei adversiisOchoziam,
fex annis
quibus regnavit Athalia fuper terram.
ut veniret ad Joram
&
ciim vemllet, ut egredcre-
. .
6']^
LIBER
II.
PARALIP.
Cap.
XXIII.
CAPUT VuLGATA
4.Kff. 11.4.
XXIII.
NOVA.
XJL
quoque
i.
Nno autem
,
feptimo confortatusjoiada, af,
rumpfit centuriones
Azariam
videlicet
,
fi-
conftituerunt eum regem senendam legem , xit quoque ilium Joiada ponntex , &' filii ejus
&
unira-
lium Jeiohani
tilium
EliCaphat
& Ifmalicl tilium Jolianan Azariam & Maallam filium Adaiar, & cum eis foedus. filium Zechri &
Obed
,
:
precatique funt
12.
ei
arque dixerimt
Vivat rex.
voceni
fcilicet
Quod
in
ciim auditiet Atbalia,
iniit
currcntium atque laudantium regem, ingrella
vitas
Qui circumeuntes Judam de cunitis urbibus Juda,

Ifrael
Iniit
,
congregaverunt Leprincipes familia-
populum
I
&
5.
eft ad templum Domini. Cumque vidiilet regem ftantem fuper gradum

, ,
,
rum
5.
veneruntque
in
Jerulalem.
Dei cum
David.
^.
5
eigo omnis multitudo pailium in domo Ecce filUis rege dixitque ad eos Joiada
:
renis regnabit
ficut locutus eft
Dominus fuper
facietis
filios
& principes turmafque circa eum omnemque populum terrs gaudentem atque clangentem tubis & diverli generis organis concinentem , vocemque laudantium, fcidit veftimenta fua, &ait:
in introitu
, ,
Infidire,
infidia:.
Ifte eft
ergo fermo qucm
14. Egrefi'us autem Joiada pontifex ad centurio,
Tertia pars irei^rum qui veniunt ad Sabbatum

,
nes,
&
principes excrcitus
,
dixit eis
Educite illam
gladio
;
facerdotum
portis
;
&
lit
Levitarum
&
janitorum
regis
: :
erit
in
extra fepta templi
&
interficiatur foriii
pra;-
tertia
veio pars ad
domum
& tertia ad
re-
cepitque facerdos ne occideretur in
domo Domini.
:
portam, qua; appeliatur Fundamenti omne vero

Jiquum vuigus
6.
in atriis
M.
que
Et impofuerunt cervicibus ejus manus
cum-
domus Domini.
intraflet
portam equorum domus

ibi.
regis
interfe-
Nee
ûifpiara alius ingrediatur

,
domum Domide
Levitis
:
cerunt earn
ni
nifi
facerdotes
&
<jui
miniftrant
ipll
:
tantummodo
ingrediantur, quia
I'andlificati
funt
&
autem Joiada fcedus inter fe , univerfumque populum , & regem , ut efiet populus Do16. Fepigit mini. 17. Itaque
ingrelTus
eft
;
omne
7.
Levit.E
reliquum vuigus obfcrvet cuftodias Domini. autem ciixumdent regem , habentes linli
omnis populus
domum
guli
arma ru.i;(&
,
quis alius ingrefliis fuerit tern-
Baal
illius
&
deftruxerunt
;
eam
&
altaria ac fimulacra
plum
K.
interficiaiur ) iintque
cum
rege
& intrante &

jux;
confregerunt
Matlian quoque facerdotem Baal
egrediente.
intert-ecerunt ante aras.

,
Fecerunt ergo Levita;
& univerfus Juda,

&
8.
Conftituit
,
ta omnia
qus prsceperat
Joiada pontifex
allum-
Domini
quos
fi,
fub
autem Joiada pnpofitos in domo manibus facerdotum Levitarum ,

,
&
;
veniebant pferunt linguli viros qui Tub le erant , per ordinem fabbati , cum his qui impleverant fab-
&
diflribuit
David
,
in
domo Domini
fcriptum
,
ut ofFerjent
holocaufta
in
Domino
ficut
eft in
lege
Moydomus
in
batum , & egrcflliri erant fiquidem Joiada pontifex non dimiierat abire turmas qua iibi per fingulas hebdomadas fuccedere confueverant.
:
gaudio
& canticis
juxta difpolitionem David.
19. Conftituit quoque jauitores in portis
Domini
ni re.
ut non ingrederetur
eam iramundus
ora-
Deditque Joiada faccrdos cencurionibus lanceas, peltas regis David, quas confecraveclypeofque
9.
&
io.
AlTumpfitque centuriones,
,
&
fortiflimos vi,
tat in
domo Domini.
Conftituitque
ros ac principes populi
10.
omnem populum
tenentium pu-
fecerunt defcendere
troire per
omne vuigus terra regem de domo Domini, &
&
&
in-
giones, iparte templi dextra, ufque ad partem temtcmplo per circuitum pli liniftram , coiam altari ,
medium
porta; fuperioris in
domum
regis ,
&
&
regis.
coUocaverunt eum in folio regali. 21. Latatufque eft omnis populus terra,
:
&
urb
impoFuerunt ei 11. Et eduxerunt filium regis, teftimonium , dederuntque in manu ejus diadema ,
&
quievit
porro Athalia interfeita
eft
gladio.
&
CAPUT VuLGATA
4. V.tg. II. II. I.
XXIV.
NOVA.
8.
II. I.
O
1.
3.
O Eptem annorum
piiTet
:
crat Joas
cum
regnare coein
lim.
&
quadraginta annis regnavit
Jeru-
Pracepit ergo rex
&
in
fecerunt arcam
pofue^
ut
ExeJ,
30. iz.
fakm, nomen
matris ejus Sebia de Berfabee.
run: que
9.
cam
juxta portam
eft
domus Domini
Juda
forinfecus.
,
Fecitque quod
bonum
ei
eft
coram Domino cunce qui(es
Et pradicatum
&
Jerufalem
facerdotis. tis diebus Joiada:
defcrrent finguli pretium Domino,

,
quod conftituitMoy-
Accepit autem
filios
Joiada uxores duas

inftauraret
fervusDei fuper
omnem
Ifrael in deferto.
bos genuit
4.
&
filias.
10. L.T:tatique funt cundi principes,
& omnis po,
Poft
qua
placuit Joas ut
domum
pulus
&
ingreffi
ita
contulerunt in arcam Domini
at-
Domini. diLevitas , Congregavitque facerdotes 5 colligite Egredimini ad civitates Juda , rsit eis de univerfo Ifrael pecuniam ad I'artatefta templi Dei veftri, per fingulos annos , feftinatoque hoc facite:
que miferunt
.
ut impleretur.
&
&
&
Cumque tempus eflet ut deferrent arcam co1 1 ram rege per manus Levitarum ( videbant enim mulquera tam pecuniam ) ingrediebatur fcriba regis ,
&
porro LevitiE egere negligentiiis. 6. Vocavitque rex Joiadam principem

ci
efifiindebantque pecuprimus facerdos conftituerat niam qua erat in area porro arcam reportabant ad
:
&
dixit
locum fuum
congregata
II.
licque faciebant per fingulos dies
&
lerre
Quare tibi de Juda & tituta eft a Moyfe fervo Domini

:
ut cogeres Levitas innon de Jerufalem pecuniam , qu.a conffuit c-ura,

,
eft inhnita
pecunia.
Quam
dederunt rex
&
:
Joiada his, qui praat

illi
ut inferret
cam om?
erant operibus
domus Domini
,
conducebant ex
,
ais
multitudo Ifrael
7.
in
tabernaculum teftimonii
,
ea cafores lapidum
ut inrtaurarent
& artifices operum fingulorum

:
Athalia enim impiiffima
&
filii
ejus,
deftru-
domum Domini
hi qui
fabros quoque ferri

,
xerunt
domum
Dei
&
de univerfis
qua
landifica-
&
aris
1
ut
quod cadere coeperat
fulciretur.
,
ta fuerantii) templo
Domini, ornaverunt fanum Baa-
Egeruntque
operabantur induftrie
&
: :
LIBER
II.
PARALIP.
VULCATA
&
Cap.
XXIV.
boiuim cum
I
Î'S
frail
NOVA.
fccitret
,
bbdiiccbatur pari.num cicatrix per manus coram, ac fufcitaverunt domum Domini in ftatum prillinum ,
firmjter earn ftarc fcccrunt.
gibus, eo quod
Sc
cum
14. Ciunquc compleflent omnia opera
detulerunt
:
domocjus. 17. Poftquam autcm oliiit Joiada , ingreffi funt adoraverunt regcm qui delinitus principes Juda,
&
coram rego iSc Joiada rt.-llqiiam partem pecunix- de qua facta funt vafa tcmpli in minifterium & ad bo& ca!tcra vafa aurea & locauda pbial:p quoque argentea & olTcrebanrur holocaufta in dorao Domi,
,
obi'cqiiiis
coram
acquicvit
eis.
18.
Et dcreliquerunt tcmplum Domini Dei patrum

,
fuorum
cIT:
fcrvicruntque lucis
&
fculptibbus
6c fafta
ira
contra
Judam
&
jcrufalcm propter hoc pcc-
ni jugiter cunftis diebus Joiad:c.

1
catum.
,
5.
Senuit autem Joiada plenus diernm ciim

effet
& morre-
7.
Mittebatque
,
cis
tuus
eft
centum
triginta
in
16. fepelienmtque
eum
annorum civitate David cum

:
Dominum
quos proteftantes
prophetas ut reverterentur ad , illi audire nolebant.
VUL GATA
,
,
:
NOVA.
20
;
Versio antiqua.
Hic
dicit
Zachariam fi& (letit in confpeau lium Toiad.T faccrdotem populi & dixit eis Hrsc dicit Dominus Deus Quarc tranfgredimini priceptum Domini , quod
10. Spiritns itaque Dei induit
:
mandatiim Domini
Dominus non eiit

?
Qiinre prxreriHi vobis in prolpe,
Auilir up.tmp.iit
^^"'''- *"" ? '" "
rum quoniam
relniquet VOS.
dercliquifti
Dominum
&
ille
de-
vobis non prodcrlt

derelinqueret vos
?
&
derchquillis
Dominum
ut
VuLCATA NOVA.
ii. Qui congregati adversus
pides juxta regis imperium
in
eum, miferunt laatrio domus Domini.

,
cuere judicia.
15. Et abeuntes dimiferunc
11. t non
Mntth.
*5- 55-
eft recordatu-;
Joas rex mifericordis
magnis
runt
furrexerunt autem contra
eum in languoribus cum fervi fui in

, ,
quam
fecerac Joiada pater
illius
fecum
ait
fed interPe-
ultionem fanguinis hUi Joiadce lacerdotis
& occidefepelierunt-
cit fibuni ejus.
Qui cum moreretur,

evolutus
:
Videat Da-
eum
in leftulo in civitate
fuo
& mortuus
,
eft
minus,
4.Rrg
l. 17.
tra
&
,
requirat.
eflet
que cum
annus, afcendit con-
David
fed non in fepulcris re-
13.
Cumque
gum.
2.6.
eum
exercitus Syri.t
venitque
i-ufalem
&
interfecit cun.'Vos
Judam & Jeprincipes popuH atin

,
Infidiati
vero funt
ei
Zabad
filius
Semmaath
Ammanitidis,
17. Porro
&
fibi
Jozabad
filius
Semarith Moabitidis.
que univerfam piafdam miferunt regf in Daniafcum. 24. Et certe cum permodicus veniHet numerus Syrorum, tradidit Dominus in manibus eomm intinitam
multitudinem eo quiSd derebqiiiflent
,
e^s
,
ac fuiiima pecuni,
inftauratio
nata fuerat fub eo
&
qus adudomus Dei fcripta

,
funt dibgentius in bbro

fias fibus ejus
regum
regnavit autem
Ama-
Dominum Deum
pro eo.
patrum fuorum
in
Joas quoque ignommiofa exer-
If.
20.
Idem Auftor
praemitrit ifta
Ciim
indrtifftt Sfi-
uyi Kufiof Ti wapcvopeiUS'i tk?

vfiii.
fV/'oAa? Kuf/i-;
j.
it tui-
5cc.
Gr.EC. Kcil nîuy-o. îy hiJ'vc? tck 'AZ^xfiav
tw
th
Cyprianus
epift.
JJ. p. 88. b.
,
Dcrelijmjiis vias Domini
^ Dominus
Uxc dial Dominiis dcreUnquet vos.
CAPUT
Vulgata
I.
XXV.
nova.
occidentur patres pro
,
"VT
Igint!
quinque annorum erat Amafiascum recoepillet

, ,
Non
5.
filiis
neque
filii
pro paconfti-
4-%.
14. z.
vit
V
in
gnare
& viginti
in
novem
annis regna-
tribus fuis
fed unufquifque in fuo peccato morietur.

igitur Aniafias
,
Jerufalem
Fecitque
in
nomen
matris ejus Joadan de Je-
Congregavit
Judam
&
D/i:t. 14. 16. 4.R'g. I4-6i\A. 18. 0.
rufalem.
2.
tuit COS
per famibas
,
tribunofque
:
&
centuriones in
bonum
confpedu Domini
fibi
verun-
univerfo Juda
& Benjamin & recenfuit k viginti anmilliajuvenum

,
tamen non
3.
corde perfefto.
videret imperium, ju-
nis fupra, invenitque trecenta
qui egre-
Cumque roboratum
fed
filios
derentur ad
6.
millia
gulavit fervos, qui occiderant

4.
regem patrcm fuum
pugnam & tenerent haftam & clvpeum. Mercede quoque conduxit de Jfrael centum
,
corum non
,
interfecit, ficut fcriptum eft
robuftorum
centum
talentis argenti.
in libro iegis
Movli
ubi pra:cepit
Dominus, dicens:
Vulgata nova.
7.
Versio antiqua.
&
:
Venit autem
,
homo Dei
ad ilium,
ait:
Non
ibit
tecum
,
exercitus
lilii
Ilr.iel
qiua
rtl.
Indf. Cal.
ncn
icr.i
.
I.
i,
O
eft
rex
ne egrediatur tecum exercitus Ifracl
non
non Deus cum
Ifraei
omnes
Epluem
cum hK"
enim Dominus cum Ifrael , & cunftis filiis Epbraim 8. quod fi putas in robore exercitus bella confuperari te faciet Deus ab hoftibus Dei fiftere
: ,
:
Xli i.
S.
qui.i
fi
te exiftimaveris prsevalere in te
iftis,
in
fugam convertet
ell virtus
.i
Dominus ante inimicos

-M
quippe
elt
adjuvare
&
in fiigam convertere.
quia
Domino
I
NoTyE ad Versionem an
Loco exercitus , habetur Greece , Avyctûx I'trtus qus vox etiam fumitur pro copiit ; exinde loco Deus
V'. 7.
,
<2
U a
te
,
,
,
1^.8. Gijcc. delet

âC>l;,
i.
amt
ex!flim,T.eris
pro quo
.,
i'*.
e. fr.cfnmpferis ;
item huic in
fngam
pra;poni<,
f/? DcmifiNS ; & in fine , -Erai^-^T tuv I'luji, omnibns fit:is Fphriiim, Aug. 1. de Gra. Sc lib. arb. to. 10. 741. c. hacc liab. Dixit ad Ameffiam : No I'efiiiit tecum exercitus Ifrael : tioti efi efiim Dominus crtm IJrnei , omnibus fiiiis Ephrem. Similiter in edit. Coinpl. Wm 'BiîC^^ta, loco b 'isspiv'^fla.i quod habetur in aliis.
iic,=Vi Ki^pi;;
,
tur
)c
&
,
in fine habetur -TcapccKvfc^ ,^ iûiz,-
T^cTrtw-
Êpfxlu
Domino cj prxv.tlere , ^ in fitgnm verti , loco virtiis a Domino ; at in Compl. lie, /%"; tm Kifiu t /iSKS-KOai , K, tco-tumSx!- Ap. Aug. 1. de Gra. & lib. arb. ro.
cctâi
a
gam
10. 741. d. Oitoniam Ji pittaveris ehirere in illis ^ in fucon-jertet ic Deus ante tmmicos : ijuontam -.irtus tjl
Jem.
J.
Qqqq
,: : ,
674
LIBER
II.
PARALIP.
NOVA.
I
:
Cap.
XXV'.
Ju-
VULGATA
Quid ero. Dixitque Amafias ad hominem Dei go 6et de centum talentis, qu;f dedi iiiilitibus Ilracl > Ec refpondic ei liomo Dei Habet Dominus unde ti:
Seir decern millia.

i.
da
&
i
.
Et alia decern millia virorum ceperunt adduxerunt ad prsruptum cu;ufdam
filii
petrre
,
bi dare pollJt multci his plura.
pra;clpitaveruntque eos de
,
fummo
in
prxceps
qui
10. Scparavit itaque Amafias exercitum
qui ve-
univerli crepuerunt.
I
nerat ad
eum ex
illi
Ephrairn
uc reverteretur in
irati
,
locum
reverii
At
iret
ille
exercitus
quern remiferat Amafias ne

in civitatibus
fuum
at
contra
Judam vehementer
fecum
funt in regionem fuara.
da
ad prdium , diftfuseft a Samaria ufque ad Berhoron ,

,
Ju-
&
interfedis tri-
11. Porro Amafias cbnfidenter eduxit
populum
filios
bus millibus
diripuit
prxdam magnam.
fuum
& abiit in vallem Salinarum perculTitque Versio antiqua.

,
VuLGATA NOVA.
&
14. Amafias verd poft cxdem Idumôrum , allatos deos filioium Seir , ftatu't illos in deos iibi , adorabat eos , illis adolebat iiicenfum.
lucif. iimnfa'i, 14. Et f.ictum eft , pofteaqium venit Amafus i Di. dil, zip. g. percuteie Idumxam , attulit inde deos monin conlftatuit eos fibi in deos , ris Seir ,
&
&
&
&
&
adorabat , iple eis immolabat. Et ida eft luper eum ira Domini in Ama1 5. mifit ad eum prophetam Baneam, difiam, Quid quxfifti deos populi , qui xitque ei Baneas non liberaverunt populum liium de manu tua? Et fadum eft ut loqueietur ei , dixit ad 1 6. eum Nunquid confilianum regis dedi te : race
pedu eonim
&
1 5.
Quamobrem
milit
iratus
Dominus contra Ama-
&
Gam
ad dlum prophetam , qui diccret ei Cur adorafti deos , qui non liberaverunt popu,
lum fuum de manu tua ? 16. Cumque hsc ille loqueretur refpond it
,
ei
Num
te.
conliliarius regis es
quiefce ne mrerticiam
,
ne
flajelleris.
,
Scioego quoniam Dominus Deus

qui fecifti iftud,
Difcedenfi:)ue
dilperdet te
&
non
obaudifti
cogitaverit
propheta Deus occidere
Scio, inquit, qu6d

,
te
quia
fecifti
Conillium
meum.
malum ,
&
infuper
non
acquievifti conlilio
hoc meo.
VuLGATA NOVA.
Jnda , inito peffimo conad Joas filium Joachaz hlii Jehu , regera I&ael , dicens Veni , videamus nos mutuo. 18. At ille remillt nuncios , dicens Carduus, qui Da fieft in tibano , roiiit ad cedrum Libani , dicens
1 7.
,
Igitur Amafias rex
erant in filva Libani
tranfierunt
&
conculcaverunt
Clio
mil"it
carduum.
I
9.
Dixifti
PercuflTi
;
Edom
& idcirco erigirur cor

,
lede in domo tua tuum in fuperbiam adversum "te provocas, ut cadas & tu
cur
malum
te-
&
Juda
liam
mam
fflio
& ecce beftis Versio ANTIQUA.

meo uxorem
:
qux
cum
Vulcata nova.
10. Noluit audire Amafias
effet
,
Aug.
I.
J. ctnt.
Jmiito.t, 10. 654. *
20. Et non erat ut traderemr in
audivir Amafias
quoniam a Deo , manus , quoniam quifierunt
voluntas uc traderetur in
eo quid Domini manus hoftium
deum Edom.
propter deos
Edom.
V
3.
U L G A T A
NOVA.
14.
1.
Afcendit igitur Joas rex Ifrael

;
bi prsbuere conlpeihis in Beth fames Juda:
mutuos fiAmalias autem rex Juda crat

,
&
Omne quoque aurum

,
&
argentum
Dei
,
&
&
unl-
verfa vafa
qux
repererat in
domo
apud
11. coiruitque Juda coram Ifrael
&
fugit inta-
bernacula fua. 15. Porro Amafiam regem Juda, filium Joas lii Joachaz, cepit Joas rex Ifrael in Bethfames ,
'
fi-
&
adduxit
ta
in
Jerufalem
deftruxitque
murum
,
ejus a por-
, in thelauris etiam domus regia; , necnoo oblidum , reduxit in Saraariam. 1 5 Vixic autem Amafias blius Joas , rex Juda , poftquam mortuus eft Joas filius Joachaz rex Ifrael, quindecim annis. 16. Reliqua autem fermonum Amafii priorum
Obededom
&
tilios
.
Ephraim ufque ad portain anguli quadringentis cu-
noviflfimorum
Ifrael.
regum Juda
& &
bicis.
Versio antiqua.
Lucif.Cal.it tim
piTi,
2-7-
VuLGATA NOVA.
17. Qui poftquam
derunt
in
ei
recefiit
Di.
del.
mino
Et in tempore quo difceftitAmafias a Doinfurrexerunt ad eum inlurredione. Et

,
inlidias in Jerufalem.
,
50. /I.
fildt ab
eum
Jerufalem in Lachis in Ladiis.
&
interfecerunt
Lachis
miferunt
&
Domino, tetenCumque fiigiflet interfecerunt eum ibi.

a
NoT.t AD VeRSIONEM ANTIQUA

Deo vel aijitVMt , zcl in fiigam venire. nili quod pro inde , habeTf. 14. Vix mel. e Grxco , ad Je ; & loco vel ut in Compl. ^xutii tur -nfti ofTcr nutitis , Ck, v:~>, filimum. Tf. I J. Grscum non dirterr , nifi leviter , fcilicet roUit voces fuêr eum , & Baneam , & Bajieas ; iiem pro liheexemernnt ^ quod idem fonac. ra-jertttn , hab. l^^'ro*'/^ Aucl. op. imp. in Match, p. 10. b. limiliter legit Quare qiisjijli deos , qui nan libera-jeruni fnpulnm fuum de manu tua? V. ifi. Gr^c. Ka! S/ZtsTa or tw â^nco; a.vra> Tfu; etv, ,
M.
reliqua ut in Lat. fupra. Rurfus Lucif. habet infra, Z50. a. Sunquid conjiliarium te regis conjhtui .' tapaulo lup. ca-je tihi ne fiagtllcris. Sice ne fagelleris ;
te,
qui
&
militer hab. Aucl. op.
Nunquid
i. p. 20. b. ne fiagelltris. lib. atb. t. 20. Eadcm rurfus hab. Aug. 1. de Gra. to. 10. 741. e. duobus exceptis, AmrJJi.is , pro Amafias, deos , pro deum. Sic etiam in Gratco , praeter ieqq. CTj -^rafa Ki/p.V ii'-iCa t? dxiuS^va.i aurcv , quoniam a Do-
imp.
iii
Matth. hom.
cenjiliai
ium
regis dedi te 7 calie tihi
&
&
mino factum efl ad tradendum eum , loco queniam

ut traderetur;
Ivii Tî 3-?;
Se.
Deo
erat
pro qutjierunt deum Edom, fie, ssi^mUii.un.l-jt,
Tor,
J,
rra auTU' in Mf. Alex, deell

lie
:
-Trfit
,
iuTit
k.
,
in
lo-
Twr
exquijivit deos
Idumaorum.
Corapl.
al. fie
,
tw"
r-a.\/QXi tivily
'T^f.'.t;
xvr'^v
cum
quereiiir ipfe
ad eum {^
,
exinde pro
tace
in Vat.
,
&
gxi
-nfkix^, attende,
.
&
poft ne fiagelleris
itaj Kaj
Graece fciibi 'Aâca;, non jimejjias. 't.lj. Grace, loco inlurrextrimt ad eum infurreSione hab. i eV!6;t'o diiu i-rlU:ty Nobil. {5 conjuraverunt in eum
Nota
ecitvTv.iev a "T/^sf m'tv;

Q-.'i
frrsv*
,
'On
7/î.'Cxa.', or. tokrAs/:
conjiirationem
civTi f'i
;&
>
poft Lachis
&c. Et laciiit fn-.ipheta , y rf/'xtt : Qjiia cognofco ^ quoniam Z'olttit fufcr te ad d:fpetdendum f > juia , &c. loco Scio ego quoniam Vominus Dens dijperdet
ri! y.a.'isaf.ielfitl
Qf TiTi
Aaxî
fup. exccpto
tûts.
S5 miferunt poft uJt. inu. Hi, pro
addit k i-jriônt na'/oviSifr eum in Lachis ; reliqua ut in Lachis, ed. vitiose 10
,,
LIBER
II.
ARAL IP.
eum cum
VuLGATA
18. Reportanteffiue fiiperequos, fepelierunt
Cap. NOVA.
XXVL
6^^^
patribus fuis in civitate David.
CAPUT
V
I.
XXVI.
N
lo.
I)
U L G A T A
in
V A.
latere, firmavitque eas.
in folitudiiie,
14.11.
fia
/'^ V-/
1.
Mnis autem popiihi'; Juda filium ejus Oziam annorum fedecim.contlituit regem pro Ama,
eodem muri
Extruxit etiani turres

plurimas
,
&
effo-
patre fuo.
Ipfe a'dificavit
dit cifternas
Aikth
&
reftituit
earn ditioni
cora
te
:
tarn in
c6 quod haberet multa pecanipeftribus qu4m in eremi vaftita,
Juda, poftquam dormivit rex cum patribus fuis. Sedecim annorum erat Ozias cum regnare coe3 quinquaginta duobus annis regnavit in JepifTet ,
vineas
in
&
quoque habuit vinitores in montibus Carmelo erat quippe liomo agricultura; dedi:
&
&
,
tus.
1 1
.
rufalem
nomen
matris ejus Jechelia de Jerufalem.
Fuit autem exercitus bellatorum ejus

pra;lia
, ,
qui pro,
4. Fecitque
quod
erat reftum in oculis
Domini
cedebant ad
fii-que
fub
juxta omnia qu;t fecerat Amafias pater ejus.

5.
dodoris
&
fub
manu Jeliiel Icribx manu Hanani.t qui

,
Maaerat
de
vi-
Et exquilivit
Dominum
in
diebus Zacharia; in-
ducibus regis.
12. Omnifque numerus principum per familias rorum tortium , duorum millium iexcentorum.
I 5
.
teliigentis
&
videntis
Deum
in
ciimque requireret Do-
minum
6.
lifthiim
diiexit
eum
omnibus.
Denique egrellus
,
eft, & pugnavit contra Phi& deftruxit murum Getli, & murum Jabnia;, &
:
Et fub
eis
univerlus exercitus
:
trecentorum
murumque Azoti
to
,
sdificavit
quoque oppida
,
in
Azo-
& in Philifthiim.
Et adjuvit
,
ad bclla,& pro rege contra adverfarios dimicabant. 14. Priparavit quoque eis Ozias id eft, cundo
qui erant apti
,
feptem millium quingentorum
7.
eum Deus
contra Philifthiim
,
& con-
exercitui
arcufqije
clypeos
& haftas & galeas & loricas

,
tra
Arabes
8.
qui habitabant in Gurbaal
& contra Am:
&
fundas ad jaciendos lipides.
monitas.
15. Et fecit in jerufalem diverli generis machi-
Appendebantque Ammonita; munera Ozis & divulgatutn e(l nomen ejus uique ad introitum ,Cgypti
,
nas
quas
,
in turribus collocavit
,
&
in
angulis
:
muroegref-
rum
ut inittcrent fagittas
&
,
faxa grandia
propter crebras victorias.

9. TEdificavitque Ozias turres in Jerufalem fuper
fumque eft nomen tur ei Dominus ,
ejus procul
eo quid auxiliare-
&
I
corroboralfet ilium.
portam anguli
Sc fuper
poitam
vallis
&
reliquas
VuLGATA
16. Sed
NOVA.
,
VE
16
AN
QU
A.
cum
;
robor.^tus edet
elevatnr; eft
&
intra vit in
cor ejus
in interitum fuurn,
& neglexit
templum Domini,
incen- Lneif.Cai.de nun

p.nc.
in D:. deU 2}0. a,i.(,
Dominum
,
fum
ponei'C lliper
altai'e.
Deum fujm
I
ingrelTufque
templum Domini
adofa-
lere voluit incenfum fuper altare thymiamatis.

7.
,
Statimquje ingrelfus po'l
eum Azarias
cerdos
ta
,
&
cum eo
facerdotes Domini oftogin-
Et intravit poft eum Ozias (Itcerdos 1 7. cutn ipfo facerdotes Domini triginta , tilii
tutis
1
&
di-
vir-
viri fortiffimi
8.
reftiterunt regi
atque djxerunt
Non
eft
,
8.
&
ei
furrexerunt liiper
:
Odiam reêm
,
tui orticii
Ozia
ut adoleas incenlum
Domino
,
:
xerunt
Non
&
licet tibi
,
Odia
filiis
:
incendere
Domi,
EW. fed facerdotum

$0. 7.
hoc
eft
filiorum
Aaron
:
qui con-
no
led (acerdotibus
Aaron,
qui fanfti-
J'11-
ad hujufcemodi minifterium egredere de fanftuario , ne contempferis quia non refecrati funt
ficati Hint
ut incendant
exi
:
de Sandis
quo-
putabitur
19.
tibi in
gloriam hoc i
Iracufque Ozias, tenens

,
Domino Deo. in manu thurih onte

ejus
niam receffifti a Domino & non in honore a Domino Deo.

19.
erit tibi iftud
bulum
ut adoleret incenfum
minabatur facer-
altare
dotibus. Statimque orta eft lepra in
co-
iratus eft Odias, in manu ejus erat ut intenderet in ara. Et lepra apparuit in fronte ejus in confpedu lacerdotum , in domo
,
Et
&
ram
facerdotibus
in
domo Domini
fuper altare
Domini
thymiamatis.
VuLGATA
10.
NOVA.
Cumque
refpexiffet
,
eum Azarias pontitex,&

viderunt iepram
in
omnes
ejtis
,
reiiqui facerdotes
fronte
& feftinato expuleruat eum.

egrcdi, eo quod
Sed
& ipfe perterpla-
Joatham filius ejus rexit domum regis, & judicabat populum terra;. 21. Reliqua autem fermonum Ozi prlorum
ro
&
ritus, acceleravit
fenfilfet illico
noviflunorum
2 ;.
fcriplit Ifaias iilius
Amos
propheta.
gam
Domini.
Fu't igitur Ozias rex leprofus ufque ad diem
^ ' 4. Rfj. mortis Ij. y.
pelierunt
eftet
jepva
fu , habitavit in domo feparata plenus ob quam ejeitus fuerat de domo Domini. Por-
&
Dormivitque Ozias cum patribus fuis, feeum in agro regalium fepulcrorum eo quod leprofus regnavitque Joatham filius ejus pro eo.
,
:
&
NotjE AD Version EM antiquam.

t- 16. Ita Grsce fed in fine addimr tZv S-fn,x^ciTc,v ; Xupra veto pro incenfum ponere habetur ^jvniimi , ad
:
.
'OK^ctv
Oj
Q^, 'O^.a
i/.
&
rtrj h:.'!H!'--";
5-^/
Aid.
Cumpl.
,9-i.^(a-.a/ )
a7ia'5/-<'5
'
/o'saf
i,,
advlendttm.
fleiermn fu[er Oiian
Noh
til/i
Oua
i
f.mUiJicaiis a.i
t. 17.
Ol-ias
Tria
irtgmt.i
tantiim
difcrepant a Graeco , fcilicet virtiim , pro quibus lie, 'Aâpm;

otlcgima
faarfitandiim
vel
adoleudum
fv:dii.n:o
gh-
nam.
Sec.
ojJ'M'.i'y.
Av>o:io;,Âi.arias
ôtemes
ft. 19.
Gracce conftanter 'O^'a?, ut

,
&
ro
S-fuixTyQm
;'
iolaCompl. hab. <(\.wa^!ias, ur fup^ Nonnulla hie differunt a Grico It', ig.
furrexerunt fuper
fanihficati juni
iit
lhny:hiiiiim
,
luco aluie
i
abfque priced, at
iic
:
item pro
ncmpe
feqq.
nn
low, temple
deinde
:
Koti
tw
,
J^Ljx:L<imai civiar
Odiam
incendant
:
Now
C
licet
tibi
de SaiiSis in
Odia j,t: inhonoie;

i-TrisviiM)
i-n'i
TTf 5;
TK
/.=f :T;
I^t
in irjjmida
eum advenhs
faierdote!
,
qux
lit
Lucif. omittit
lico vero fppariiii
iia civtTii}',!
exoY'
quotum
loco
lie
hmxi,
Compl.
ejl i
Torn. I.
Qqqq
ij
676
LIBER
II.
PARALIP.
Cap.
XXVII. & XXVIII.
CAPUT XXVII.
V
4.R'X.iJ-33I.
U i G A T A
NOV
Ammon
6.
A.
&: decern millia coros
:
"XT Iginti
quinque annorum erat

,
Joatham ciim
filia
centum talenta argenti,

ci, ac
lii
tritifi-
V
in
.
regnare ccEpiflet
:
&
fedeciiu annis regnavit
totidem coros hordei

,
ha:c ei prxbuerunt
Jcrufalem
nomen
matris ejus Jerufa
Sadoc.
in
anno fecundo
&
tertio.
,
Fecitque quod reftum erat coram Domino , juxi omnia qua: fecerat Ozias pater fuus , excepto quod non eft ingrefTus templum Domini , & adhuc poputa
lus delmquebar.
}.
eft Joatliam eo quod direxifcoram Domino Deo fuo. 7. Reliqua autem fermonum Joatham , & omnes pugni eius & opera fcripta lunt in libro regum If-
Corroboratufque
fet vias fuas
fam
4.
portam domus Domini excel& in muro Ophel multa conftruxit. Urbes quoque ajdificavit in montibus Juda, &
Ipfe ^dificavit
rael
8.
&
Juda.
Viginti quinque
annorum
erat
cum
rcfinare coe-
piflet,
&
fedecim annis regnavit in Jerufalem.

fuis
,
in faltibus caftella
5.
&
turres.
9.
Dormivitque Joathara cum patribus
&
Ipfepugnavit contra regem 61iorum

eos, dederuntque
ei
tilii
Ammon,
&
fepelierunt
films ejus
eum
in civitate
David
&
regnavit
Achaz
yicit
Ammon
in
tempore iUo
pro eo.
CAPUT XXVIII.
VU
4.Rt. 16. t.
'
L G
AT A NOVA.
1
T7 V piDet & fedecim annis regnavit

^8'"" annorum
:
erat
Achaz cum regnare

in
cce-
4.
Dimiferuntque
viri
beUatores
pr^dam
Jerufalem
verfa qua; ceperant,

titudine.
1
coram principibus,
& unl& omni mul,
Don
fecit
redum
in
confpeftu Domini ficut David pa-
ter ejus
s.
Steteruntque viii, quos fupra
memoravimus,
,
1. fed ambuiavit in viis
regum
Ifraei
infuper
& & apprehendentes captivos .omnefjue qui nudi erant,

veftieiunc
ftatuas fiidit Baalim.

}. Ipfe eft, qui adolevlt incenfum in Valle benenluftravit filios fuos in igne , juxta ritum nom ,
de
fpoliis
ciimque veft,lknt eos

cibo ac potu
,
&
cal-
ceaffent
&
refeciflent
unxifTentque
:
&
gentium
quas
interfecit
Dominus
in
adventu
filiu-
lum
Ifrael.
4. Sacrificabat
in excelfis
,
quoque
&
,
in coUibus
& thymiama & fub omnl
fuccendebat
ligno fron-
dofo.
5.
adhibuitlent eis curam quicun, erant imbeciUo corque ambuhre non poterant , adduxenint Jeripore, impofuerunt eos jumentis, cho civitacem palmarum ad fratres eorum , ipfique reverfi funt in Samariam. 16. Tempore illo mifit rex Achaz ad regem Af-
propter laborem
&
&
&
Tradiditque
regis Syrii
cepit de ejus
eum Dominus Deus ejus in manu eum , magnamque prsdara imperio, & adduxit in Damafcum maqui percufl'it
:
fyriorum poftulans auxilium.

percufterunt multos 17. Veneruntque Idumsi, ex Juda, & ceperunt prafdam magnam. I 8. Philifthiim quoque diffufi funt per urbes camad meridiem Juda ceperuntque Bethfapefti-es , Aialon , & Gaderoth , Socho quoque , mes
&
:
nibus quoque regis Ifrael traditus eft
&
,
percullus
plaga grandi. 6. Occiditque Phacee
&
filius
Romelia
de Juda
fuo-
&
&
centum
rum.
7.
viginti niiUia in die
uno
omnes
viros bellato-
Thamnan
(k
Gamzo cum
,
viculis
luis
&
habita-
res:c6 quad reliqulflent Dominum
Deum patrum
verur.t in eis.
Eodem tempore
,
occidit Zechri, vir potens
ex
Ephraim
Maafiam filium regis , & Ezricam ducem domus ejus Elcanam quoque fecundum k rege.
,
Hum:liaverat enim Dominus Jndam propter 1 9. Achaz regem Juda eo quod nudaflet eum auxilio , & contemptui habuiftet Dominum.
,
8. Cepeiuntque
filii
Ifrael
de fratribus
,
fuis
ducen,
10. Adduxitque contra eum Thelgathphalnafar aiflixit eum , nuUo reregem Affyriorum , qui
&
,
&
4. Reg.
ta millia mulierum
finitam prrcdani
9.
:
puerorum
&
puellanim
& in,
fifteme vaftavit.
6. io
pertuleruntque eam in Samariam. Ea tempeftate erat ibi propheta Domini nomine Oded qui egreffus obviam exercitui venienti
:
ii. Igitur Achaz, fpoliata
domo Domini,
& do-
Samariam , dixit eis Ecce patrum veftrorum contra Juda

in
:
iracus
,
Dominus Deus
ad
coe-
tradidit eos in mani-
regum ac principum dedit regi Aflyriorum munera & tamen nihil ei profuit. 11. Infuper & tempore anguftis fua; auxit contemptum in Dominum ipfe per fe rex Achaz ,
, ,
mo
bus
veftris
&
occidiftis eos atrociter, ita ut
!um
pertingeret veftra crudelitas.

filio^;
10. Infuper
Juda
&
Jerufalem vultis vobis
Damafci vidimas peicuflbribus dixit Dii regum Syrix auxiliantur eis , quos fuis , aderunt mihi , cum e conego placabo hoftiis ,
2.
immolavit
:
diis
&
&
fubjicere in fervos
&
opus
tro.
eft
peccaftis
quod nequaquam fado enim fuper hoc Domino Deo vefancillas,
uario
ipli
fuerint ruina; ei
&
univerlo Ifrafl.
14. Direptis itaque Achaz omnibus valis domus Dei, atque confraftis , claufit januas templi Dei,
fecit fibi altaria in univerfis angulis
.
&
11. Sed audite confilium

tivos
meum ,
& reducite cap-
Jerufalem.
adduxiftis de fratribus veftris , quia ma, quos gnus furor Domini imminet vobis. li. Steterunc itaque viri de principibus filiorum
Ephraim Azarias filius Johanan Barachias filius MoEzechias filius Sellum , & Amafa filius foUamuth
, , ,
In omnibus quoque urbibus Juda exftruxit aras i 5 ad eremandum thus , atque ad iracundiaai provocavit Dominum Deum patrum fuorum. 2.6. Reliqua autem fermonum ejus, & omnium
Adali
1
i
.
contra cos qui veniebant de prslio
&
dixerunt
eis
Non
introducetis hue capti-
operum fuorum priorum & noviifimorum kripta func in libro regum Juda & Ifrael. 17. Dormivitque Achaz cum patribus fuis,& fe,
vos, ne peccemus Domino. Quare vultis adjicere fuper peccata noftra , Vetera curiiulare delifta grande quippe peccatura eft , ira futoris Domini immi-
pelierunt
&
i"
perunt
eum in civitate Jerafalem neque enim receeum in fepulcra regum Ifrael. Regnavitquc
:
&
Ezechias
filius
ejus pro ee.
net fuper Ifrael.
, :
LIBER
II.
PARALIP.
Cap.
XXIX.
6-jj
CAPUT
TGiturEzecliias regnareccepit, ciim vigintiquin-
XXIX.
gnavit
in
ULGATA NOVA.
Jerufalem
:
nomen
matris ejus
Abia
filia
que
eflet
annorum ,
&
viginti
nbvem
annis re
Zachari*.
VULGATA
z.
NOVA.
Fecit
fuus.
fecerat
Versio antiqua.
quodreaum
eft
Fecitque quod erat placitum in confpehi

,
inconfpeau Domifecit
Va^.}itrm.i.6.aj.
Domini
ejus.
juxta omnia
qus
David pater
lecundiim omnia quae
David pater iTm.M.
J75.
</.
VU
5
.
L G A T A
aperuit
NOVA.
: ,
Ipfe anno
&
menfe primo regni
fui
:
Domini
Talvas domus Domini,
&
:
inftauravit eas
4. adduxitque facerdotes atque Levitas
& con-
gregavit eos in plateam orientalem.

5.
zi. obtuleruntque fimul tauros feptem arietes feptem , agnos feptem liircos feptem pro peccato, pro regno, pro fanftuario, projuda ,dixitque facer,
&
&
Dixitque ad eos
,
fificamini
mundate
trorum , &auferte 6. Peccaverunt patres

in confpeftu
Audite me Leviti & fanedomum Domini Dei patrum veP omnem iaimunditiam de fanduario.
,
noftri
&
fecerunt
Domini Dei
noftri
derelinquentes
,
malum eum
:
tiliis Aaron ut oferrent fuper altare Domini, zi. Maftaverunt igitur tauros, fufceperunt fanguinem facerdotes , fuderunt ilium fuper altare madaverunt etiam arietes , illorum fanguinem fu-
dotibus
&
&
&
averterunt facies fuas a tabernaculo Domini
& pn,
per altare fuderunt, imniolaveruntque agnos, runt fuper altare fanguinem.

1 5.
&fude-
buerunt dorfum.
7.
Appiicuerunt hircos pro peccato

multitudine
,
Claiiferunt oftia
,
qua; erant in porticu
& ex- & univerfa

,
coram rege impolueruntque manus fuas

,
tinxerunt lucernas
holocaufta non obtulerunt

8.
incenfumque non adoleverunt in fanduario Deo Ifrael.
&
fuper eos
Z4.
& immolaverunt
:
illos
facerdotes
&
afperfe-
Concitatus
eft
,
dam
&
Jerulalem
itaque furor Domini luper Jutradiditque eos in commotionem ,

fibilum
,
runt fanguinem
verli
Ifraelis
&
lis
in interitum,
veftris.
& in
eorum coram altare pro piaculo iinipro omni quippe Ifrael prsceperat rex
ficut ipli cernitis
ocunof-
9.
tri
,
En
cormerunt patres
fcelus.
noftri gladiis
filii
, pro peccato. zf. Conrtituit quoque Levitas in domo Domini, cum cymbalis , pfalreriis , citharis , fecundiiin
ut holocauftum fieret
&
&
&
& filis noftr.^, &

o.
,
conjuges captiva;
duds
funt
dilpofitionem David regis
propter hoc
I
than propheta;
placet mihi ut ineamus foedus
Gad Videntis fiquidem Domini prsceptum

, ,
&
&
Naper
fuit
Nunc ergo Domino Deo Ifrael

i
I
.
cum
fus.
manum prophetarum
z6.
ejus.
,
& avertet ^ nobis furorem

:
ira;
Filii
mei nolite negligere

,
vos elenit Dominus

colatifque
& facerdotes
z;. Et per altare
:
Steteruntque Levita: tenentes organa David

tubas.
juffit
ct
ftetis
coram eo
ei
& miniftretis
:
illi,
cum
&
Ezechias ut o.Terrent holocaufta fu,
cremetis
incenfum.
iz. Surrexerunt ergo Levitt

fai,
filiis
Mahath
Caath
blius
filius
:
AmaJala,
cumque offerrentur holocaufta cceperunt laudes canere Domino & clangere tubis atque''in
,
&
Joel
rilius
,
Azaria;
de
,
filiis
Porro de
filius
diverfis organis, qua:
David rex
Ifrael
prsparaverat,
Merari
Cis
leel.
De
filiis
filius Abdi autem Gerfom
&
Azarias
concrepare.
Joah
,
Zemma
,
&
Eden
filius
n. At
De
filiis
Joah. vero de
filiis
Elifaphan
Samri
&
Omni autem turba adorante , cantores , ii qui tenebant tubas, erant in officio fuo , donee compleretur holocauftum.
&
Jahiel.
quoque Afaph , Zacharias , Mathanias; 14. Necnon de filiis Heman , Jahiel & Semei Sed & de filiis Idithun , Semeias , Oziel. I 5 Congregaveruntque fratres fuos , fandifi,
&
&
&
&
cati funt,
&
ingrefii funt
,
juxta
mandatum
regis
&
& & principes laudarent Dominum fermonibus David &

30. Pr^cepitque Ezechias
qui laudaverunt
,
Z9. Ciimquefinitaeffet oblatio.incurvatus eft rex, omnes qui erant cum eo, adoraverunt.
Levitis, ut
Al'aph Vi,
dentis
eum magna
hsc
la;titia
& incur
Impleilis
imperium Domini
ut expiarent
domum
Dei.
vato genu adoraverunt.

31. Ezechias autem etiam
16. Sacerdotes quoque
ingrefll
templum Domini
addidit
ut fandificarent illud
extulerunt
omnem immundi-
manus
veftras
Domino,
accedite,
& o.Terte vidinias,

qu
obtulit
tiam
niini,
quam intro rcpererant in veftibulo domus Doquam tulerunt Levits & afportaverunt ad tor,
& laudes in
jz.
domo Domini.
Obtulit ergo univerfa mul-
titudohoftias,& laudes,
multitudo, hie
,
& holocaufta, mentedevora.

,
rentem Cedron
I
foras.
nienfis prinii
Porro Humerus holocauftorum

Fuit,
7.
,
Gceperunt autem prima die
mun-
Tauros feptuaginta,
dare in die odavo ejufdem menlis infrcfli funt porticum templi Domini expiaveruntque templum
,
&
arietes cen-
tum agnos ducentos.

3 5
.
Sandificaveruntque
tria millia.
Domino boves
,
fexcentos
diebus
odo
&
in
die fexta
decima menfis ejufdem
&
oves
3
quod coeperant impleverunt.

18. Ingreffi quoque funt ad Ezechiam regem
,
4.
Sacerdotes vero pauci erant
nee poterant fuf-
& &
ficere ut pelles
holocauftorum detraherent
,
dixerunt
ni
,
ei
Sandificavimus
,
omnem domum Dominecnon

,
LevitK fratres eorum adjuverunt eos

retur
&
altare holocaufti
vafaque e)U
opus
& fandilicarentur antiftites

,
unde donee impleLevitx quip:
&
menfam
19.
catus
propofitionis
cum omnibus
,
vafis fuis
,
pe
faciliori ritu fanditicantur

3 5
.
quim
:
facerdotes.
luerat rex
eft
:
cundamque templi fupelledilem quam polAchaz in regno fuo poftquam pra?vari-
Fuerunt ergo holocaufta plurima , adipes paci,
ficorum
cultus
&
& libamina holocauftorum & completus eft &
ecce expolita funt omnia coram altare
domus Domini.
Domini. zo. Confurgenfque dlluculo Ezechias rex, aclunayJt-omnes principes civitatis , afcendit in domum
&
56. Lajtatufque eft Ezechias, omnis populu?, eo quod minifterium Domini eflet expletum. Derepente quippe hoc fieri placuerat.
NoTA adVersionem antiquam.

f.'h, Gr, K; i-n'MH to
iiISe,-,
&c, ut in Lat. fupra. Vide Hilar, in Pf, 145. p.
J7fi, a.
678
LIBER
II.
PARALIP.
Cap.
XXX.t
CAPUT
.
.
XXX.
,
VulGATA NOVA.
'\jf
Hit
qaoque
:
Ezecliias
ad
omnem
Ifrael
iVX Judam
Icripfitque epiftolas
ad Ephraim
& &
lebatur incenfum
fubvertentes
projecerunt in tor-
rentem Cedron.
If.
Manaflen , ut venirenc ad domum Domini in Jerufafacerent phafe Domino Deo Ifrael. lem ,
Immolaverunt autem phafe quarta decima die

,
&
menfis fecundi. Sacerdotes quoque atque Levitt tan-
i.
Inito ergo coiifilio regis

,
&
principum,
& uni-
dem
mini
:
fanftificati
obtulerunt holocaufta in
domo Do-
verli cretus Jerufalem

fe
decreverunt ut facerent pha-
menfe fecundo. Non enim potuerant facere J

.
16.
in
fteteruntque in ordine fuo, juxta difpofitio-
facerdoces
qui poflent furiicere
tempore fuo , quia fanftiticati non fuefuerat in Je-
nem
&
legem Moyfi hominis Dei
facerdotes vero
fulcipiebant efiundendum languinem de manibus Levi-
rant
ft populus
BOndum congregatus
regi,& omni
,
tarum
17. e6 quod multa turba fanftificata non eO'et
:
rufalem.
4. Placuitque fermo
5.
&
multitudini.
idcirco immolarent Levitt phafe his
qui
non occur,
Et decreverunt ut mitterent nuncios in univer,
rerant fanftiticari
1 8
.
Domino.
fum
ti
Ifradl
de Berfabee ufque Dan
ut venirent,
&
&
Magna
etiam pars populi de Ephraim

,
& Ma-
facerent phafe
Domino Deo
Ifrael in
Jerufalem
mul-
enim non fecerant ikur lege

6.
pr.-Efcriptum eft.
Perrexeruni-que curfores
cum
in
,
epiftolis
ex regis
ifrael
:
Zabulon , qua; fanftiticata non fiierat , comedit phafe , non ju.<ta quod fcriptum eft : oravit pro eis Ezecliias , dicens Dominus bonus
naffe
,
&
Iflachar
&
imperio,
&
principum ejui
,
univerfum
&
Fi,
propitiabitur
I
Judam
lij
juxta id
quod rex
ad
julferat
prxdicantes
9.
cunftis
qui in toto corde requirunt

:
Dominum
tfrael reverturijni
,
Dominum Deum Abraham

ad
reliquias
,
&
Deum patrum fuorum

nus fandificati funt.
io.
& non imputabit eis quod mi,
Ifaac
tSc
Ifrael
Sc revertetur
qu< effu-
gerunt
7.
manum
Nolite
a
regi^ AlTyriorura.
Quem
exaudivit Dominus
& placatus eft po-
fieri ficut
patres veftri
&
,
fratres
,
qui
pulo.
recefleniiit
Domino Deo
,
patruni fuorum
ipii
qui tra-
ii. Feceruntque
filii
Ifrael, qui invent! funt in
didit eos in Lnteritum

8.
veftri
:
ut
cernitis.
Jerufalem
{icut patres
folemnitatem azymorum feptem diebus

,
Nolite indurare cervices veftras

tradite
,
l.utitia
:
magna
laudantes
Dominum
per fingulos
manus Domino & venite ad fanftuarium ejus quod fandincavit in .-Eternum fervite Domino Deo patrum veftroru.u & avertetur a vobis ira
,
:
dies
Levits quoque 6c facerdotes, per organa, quae

congruebant.
eft
fuo
officio
ii. Et locutus
Ezechias ad cor
furoris ejus.
reverfi fueriti^ ad Dominum frahabebunt mifericordiam coram dorevertenminis fuis,qui illos duxerunt captivos, clemens eft Domitur in terram banc pius enim
9.
Si
enim vos
tarum mino
qui habebant intelligentiam
omnium Levibonam fuper Do,
&
comederunt feptem diebus folemnitatis

,
im-
tres veftri,
&
fiiii
molantes victimas paciticorura
&. laudantes
Domi-
&
num Deum patrum

i
J .
fuorum.
&
Placuitque univerfse multitudini ut celebraren

:
nus Deus vefter

bis
, 11
te
non averret faciem fuam a voad eum. to. Igitur curfores pergebant velociter de civitain civitatera , per terram Ephraim & Manall'e uf,
&
etiam alios dies feptem

ti
quod
i3c
feceiunt
cum ingen-
reverfi fueritis
gaudio.
2.4.
Ezechias enim rex Juda praebuerat multitu,
dini mille tauros
&
f=ptem millia ovium

,
principes
'
que ad Zabulon
eos.
1
iUis irridentibus
&
,
fubfannantibus
vero dederant populo tauros mille

millia
:
&
oves decern
fanditicata eft ergo facerdotum plurima mul-
1.
Attamen quidam
,
viri
ex Afer
&
Manaffe,
titude.
& Zabulon
lem.
acquiefcentes confilio
venerunt Jerufatix
i?. Et hilaritate perfufa omnis turba Juda, tain
facerdotum
eft
,
&
Levitarum
,
;
quim univerfx frequenprofelytorum quoque de

in
manus Domini ut da* ret eis cor unum, ut facerent juxta pr^ceptum regis & verbum Domini. principum I). Congregatique funt in Jerufalem populi mulin menfc ut facerent folemnitatem azymorum ti
II. In Juda vero fafta
,
qux
venerat ex Ifragl
terra IfraSl,
&
habitantium
eft
Juda.
i6. Fadaque
qualis
grandis celebritas in Jerufalem,

filii
i diebus Salomonis
David
regis Ifrael in
ea urbe non fuerat.

2 7.
fecundo
14.
Surrexerunt autem facerdores atque Levitt

:
&
furgentes deftruxerant altaria

,
quas erant
benedicentes populo
venitque oratio
in
& exaudita eft vox coram

cceli.
per-
in Jerufalem
atque univerla
in
quibus idolis ado-
habitaculum fanftum
CAPUTXXXI.
VUIGATA NOVA.
r
.
^~\ Umque haec fuiflent rite celebrata egrelTus eft V^^ omnis li'rael qui inventus fuerat in urbibus
,
confiterentur
canerentque in portis caJlrorum
Do-
Juda
&
fregerunt fimulacra
,
fuccideruntque lucos
,
5 .
Pars autem regis erat
ut de propria ejus fub,
& altaria deftruxerunt non foliim de univerfo Juda & Benjamin, led & deEphraim quoque & Manalfe, donee penitus everterent reverdemoliti funt excelfa
;
ftantia offerretur
holocauftum
,
mane femper
,
& vef,'
pere
fabbatis
quoque
&
calendis
&
folemnitati-
fique funt
tcs fuas.
2.
omnes
filii
Ifrael
poilelTiones
&
civita-
bus ceteris , ficuc fcriptum eft in lege Moyfi. 4. Prscepit etiam populo habitantium Jerufalem
ut darent partes facerdotibus ,
&
ievitis
ut poffent
Ezechias autem conftituit turmas facerdotales

proprio
,
vacare legi Domini.

5.
&
Lcviticas per divifiones fuas

,
ficio
unumquemque tam facerdotum videlicet quam

,
in of-
Quod
,
Levi-
dinis
ti
,
ciim percrebruiflet in auribus multituplurimas obtulere primitjas filii Ifrael frumen,
tarum
ad holocaulk
&
pacifica,
\it
miniftrarent
&
vini
&
olei
melUs quoque
&
omnium
qus
, ,
LIBER
gignit
6.
II.
PARALIP.
V
U L G A T
humus
Sed
dccimas obtulerunt.
Ilrael
Cap. XXXI. & XXXII. 679 A NOVA. perio Ezechia: regis & Azaria; pontificis domus Dei
,
Juda , qui habitabant in urbibus Juda, obtulerunt decimas bourn & ovium , decimafque fandorum , qujE voverant Domino Deo
filii
&
&
ad quos omnia pertinebnnc.

14. Coreveic) films
talis
Jemna Levites&
lis
janitor orien-
port!
praepofirus erat
,
qua; fponte ofFereban-
fuo
atque univerfa poitantes
fecernnt acervos plu-
tur
Domino
primitiifque
& confecratis in Sanfta fanc& Benjamin Jefue, & Sechenias in civitati,
rimos.
7. Menfe tertio coeperunt acervorum jacere fundamenta, & menfe feptimo compleverunt eos.
torum.
15. Et fub cura ejus Eden
,
& Semeias
partes
,
Amarias quoque
,
8.
Ciimque
Ifrael.
ingreffi tuiflent
Ezechias
&
principes
bus facerdotuni
ut hdeliter diftribuerent fratribus fuis

:
ejus, viderunt acervos,
&
benedixerunt
Domino
ac
minoribus atque ma|oribus
populo
tas
,
16. exceptis maribus ab annis tribus
9. Interrogavitque Ezechias
facerdotes
&
&
,
fupra
Levi-
cur
ita
jacerent acervi.
illi
:
cundis qui ingrediebamur templum Domini, quidquid per fingulos dies conduccbat in minifterio , at-
&
10. Refpondit
Azarias faceidos primus de
ftir-
que obfervationibus juxta divihones fuas

17. facerdotibus per familias
,
pe Sadoc
in
dicens
,
Ex quo
,
coeperunt offerri primitis
domo Domini comedimus,

:
&
faturati
(umus,
&
fimo anno
I
&
fupra
per ordines
& Levitis & turmas
4 vigefuas
remanferunt plurima
eu quod bf nedixerit Dominus

eft ifta
,
8.
univerfsque multitudini, tam uxoribus,
quam
his
populo fuo
cernis.
reliquiarum autem copia
quam
liberis
eorum utriufque
fexus,
tideliter cibi
de
qua;
lan(t:ilicata ftierant
pra'bebr.ntur.
,
11. Prxcepit igitur Ezechias ut pnTpararent hor-
rea
in
domo Dommi. Quod cum

, ,
fecill'ent
19. Sed bana urbium
&
filiorum
Aaron per agros

,
&
,
fubur-
fingul rmii
difpoliti erant viri
qui par-
II. intulerunt tarn primitias
quAm decimas
,
&
tes diftribuerent univerfo fexui
mafculino de facerdo-
quxcunque voverant fideliter. Fuit autem pra;fetus eorum Chonenias Levita & Semei frater ejUs fecun,
tibus
&
,
Levitis.
io. Fecit ergo Ezechias univerfa qua; diximus in
dus
I 5.
poft quern Jahiel

,
&
,
Azarias
&
, ,
Nahath,
omni Juda operatufque eft bonum rum coram Domino Deo fuo
:
& redum & ve,
& &
Afael
&
Jerimoth
,
Jozabad quoque
&
Eliel
21. in univeria cultura minillerii domus Domini,

juxta legem
Jefmachias
&.
Maliath
&
Banaias
prapofiti
&
crEremonias
:
volens requirere
Deum
eft.
fub manibus Chonenix,
& Semei
fratrisejus, ex im-
fuum
in toto
corde fuo
fecitque &: profperatus
CAPUT XXXII.
VULGATA NOVA.
4. -Rtg.
I
.
TJ
J.
I
Oft
quE
nacherib rex AITyriorum

,
& hujufcemodi veritatem venit Sen& ingreflus Judam,

, ,
in
fame
liberet vos
^^%.
Euli. obfedit civitates munitas 10.

.
volens eas capere.
affirmans quod Dominus Deus vefter de manu regis AITyriorum ? II. Nunquid non iftc eft Ezechias, qui deftruxit
fiti,
&
Quod cim
,
,
vidiflet
Ezechias
venifTe
fcilicet
exceifa
illius
&
;
altaria,
&
>
pra;cepit Juda
Sennacherib
& totum
belli
impetum
verti contra Je-
falem
dicens
Coram
altari
uno adorabitis
& Jeru& in
,
rufalem
}.
ipfo comburetis inccnfum
inito
,
cum
principibus confiljo, virifque fortif,
An
,
fimis
ut obturarent capita fontium

:
qui erant extra

,
cunftis terrarum populis
urbem
& hoc
dicentes
omnium decernente
,
fententia
,
gentium
patres mei nunquid prsvaluerunt dii omniumque terrarum , liberare regionem

,
ignoratis qua;
ego fecerim
&
4. congregavit plurimam multitudinem
& obturain
,
fuam de roanu mea

14. Quis
eft
>
verunt cundos fontes

terra;
,
:
&
rivum qui fluebat
medio
de univerfis
poflit
diis
Ne
veniant reges Aflyriorum
& in,
gentium quas vaftave-
rnnt patres mei, qui potuerit eruere
populum fuum
veniant aquarum abundantiam.

5.
jEdificavit
,
quoque
agens induftiie
om-
de manu mea , ut de hac manu >

1 5
.
etiam Deus vefter eruere vos
nem murum
defuper,
qui fuerat diflipatus,
& exftruxit tunes

:
& forinfecus alterum murum inftauravitque Mello in civitate David, & fecit univerfi generis armaturam & clypeos
:
perfuafione deludat
lus
, nee vana neque credatis ei. Si enim nulpotuit deus cunftarum gentium atque regnorum ,
Non
vos ergo decipiat Ezechias
liberare
6.
conftituitque principes bellatorum
in
exercitu
&
convocavit unii/erfos
eft
in platea portje civitatis,

:
ac
locutus
7.
ad cor eorum, dicens

,
Viriliter agite
&
populum fuum de manu mea , & de manu patrum meorum , confequenter nee Deus vefter poterit eruere vos de manu mea. 16. Sed alia multa locuti funt fervi ejus con-
&
confortamini
nolite time-
tra
Dominum Deum
& &
contra Ezechiam fervum
re, nee paveatisregem AITyriorum,
&univerfam mulplures no-
ejus:
titudinem
qua; eft
,
bifcum funt
8.
cum eo mulro enim quam cum illo.

:
Dominum Deum
;
17. epiftolas quoque fcripfit plenas blafphemia: in Ifrael , locutus eft adversus eum :
Cum
illo
enim
eft
brachium carneum
nobifcum
,
Dominus Deus nofter , qui auxiliator eft nofter pugnatque pro nobis. Confortatufque eft populus hujufcemodi verbis Ezechi,^ regis Juda. 9. Qure poftquam gefta funt , mifit Sennacherib
rex Allyriorum
fervo-; fuos in
csterarum non potuerunt liberare populum fuum de manu mea , fic Deus Ezechis eruere non poterit populum fuum de manu ifta. 18. Infuper clamore niagno , lingua Judaica,
Sicut dii gentium
&
&
,
contra populum
qui fedebat in
,
Jerufalem
)
ipfe
enim
perfonabat
ut terreret eos
eft
&
muris Jerufalem caperet civitatem.
cum
be
,
univerfo exercitu obildebat Lachis
ad Ezechiam
19. Locutufque
contra
Deum
,
Jerufalem
regem Juda,
dicens
:
& ad
dicit
licut
omnem populum
qui erat in ur-
adversum deos populorum teirx minum.

zo. Oraverunt igitur
,
opera
manuum ho-
10.
H-cc
Sennacherib rex AITyriorum

,
In
Ezechias rex
in ccelura.
,
&
Ifaias
fi-
quo habentes fiduciam lem?

II.
fedetis
obfeff!
in
Jerufa-
lms
1
Amos
1
,
prophetes
adversJim hanc blafphemiam

qui percuflit
ac vociferati funt ul'que

,
Num
Ezechias decipit vos
ut tradat morti
Et milit Dominus angelum
cm-
,,
68o
LIBER
,
II.
PARALIP.
&
eft
Cap.
XXXII.
,
LGATA NOVA.
nem virum robuflum
exercitus regis
&
bdlatorem
:
principem
&
de manu omnium
1
)
&
&
pnftitit els quietem per
Adyriorum
reveifufqne
cum
,
igno-
circuitum.
.
minia
in terrain
,
fuam. Ciiraque
ingrefliis ellet
domum
inter-
Muki
in
etiam deferebant hoftias

,
&
facrificia
dei fui
rilii
qui egreffi fuerant
de utero ejus
Domino
da
:
Jerufalem
eft
fecerunt
eum gladio.
qui exaltatus
munera Ezechi.-e regi Jupoft ha;c coram cunftis genti-
habitatoII. Salvavtque Dominus Ezechiam res Jerufalem de manu Sennacherib regis AlTyriorum ,
&
bus.
V
Jat. HVriH. '. 6. ip' Strm. t.i. 57 J.*.
P. S I
A N T
Q U
A.
VuiGATA NOVA.
ufque
3.4.
54. In diebus ad mortem.,...
illis
infirmatus
eft Ezecliias
In diebus
,
illis
segrotavit Ezechias ufque
ad mortem
&
oravit
Dominum
4.Regi exaudivitque 20. i.

V'- 3^'
,
"
eum
&
,
dedit
ei
lignum.
15. Sed non )uxt3 beueficia, qua; acceperat

retribuit
quia elevatum
ira
,
eft
cor ejus
& fadta eft

Jerufalem.
contra
eum
&
&
contra
Judam
&
KUr.inPf.
31;.
e.
18,
z6.
liii.
Et cecidit Ezechias ab altitudine cordis
26. Humiliatufque eft poftea,e6 quod exaltatum fuiffet cor ejus , tam ipfe , quam habitatores Jerufalem
ira
:
idcirco
non vcnit fuper cos
Domini
in
diebus Ezeih'ix.
V
iy. Fult
tJ
I G A T A
NOVA.
5
autem Ezechias dives,

fibi
&
inclycus val-
I.
de
plurimos congregavit argeuti & & thefauros aromatum & armorum uniauri & lapidis pretioli verfi generis, & vafoium magni pretii. iS. Apotbecas (juoque frumenti vini, & olei &
,
,
mifli fuerant
Attameninlegatloneprincipum Babylonis,qui ad eum ut interrogarenc de porcento

,
quod acciderat fuper

teiitaretur
ejus.
,
terrani
fierent
dereliquit
eum Deus
in
ut
&
nota
omnia qux erant

,
corde
prsfepia omn.iim junientorum
caulafque pecoium
:
3z.
Reliqua autem fermonum Ezechis
& mifeAmo
urbes a;dificavic libi habebat quippe gre29. ges ovium armentoram innumerabiles , e6 quod
&
ricordiarum
ejus, fcripta funt in vifione Ifai.:E fiUi
&
dcdiilet ei
Dominus fubftantiam multam

eft
nimis.
Ezechias, qui obturavit fuperiorem avertit eas fiibter ad ocfbntem aquarum Gihon , cidentem urbis David in omnibus operibus fuis fe50. Ipfe
&
prophets , & in libro regum Juda & Ifrael. Dormivitque Ezechias cum patribus fuis , J S fepelierunt eum fuper fepulcra filiorum David celebravit ejus exequias univerfus Juda , omnes ha.
&
&
&
bitatores Jeruf<ilem
regnavitque Manalles
filius
ejus
cit
profpere qua; voluit.
pro eo.
NoT^ AD Version EM ANTiqUAM.

Tf.
24. Itidem Graece.

Ira
f.T6.
Gice,
nili
quod pro
tec:,!ii ,
habetur erxrreirdhu humiliaiin
efl.
CAPUT XXXIII.
VULGATA
4. Kff. II.
I.
NOVA.
,
I.
"f~\ Uodecim annorum

i_Jf
re coepiffet
,
erat ManalTes ciim regna-
maleficis artibus inferviebat
habebat fecum magos

eft
,'
& quinquaginta quinque annis re- &

,
incantatores
,
multaque mala operatus
coram
gnavit
in
Jeiufalem.
Domino
juxta abo7.
,
ut irritaret eum.
I. Fecit
autem malum coram Domino
Sculptile
quoque
&
,
conflatile
eft
fignum pofuit in
,
minationes gentium
filiis
5
.
quas fubvertit Dominus coram
domo
in
Dei
de qua locutus
ejus
Deus ad David
:
&
&
j.
Kfj;
Ifrae!
ad Salomonem filmm
,
dicens
In
domo
hac
8. 17.
& converfus inftauravit excelfa

:
qus demolitus
fueiat Ezechias pater ejus
cnnftruxitque aras Baalmi
&
a. Rff. 7. lO.
fecit lucos
&
adoravit
omnem
militiam coeli,
&
coluic
eam.
iEdificavit
Jerufalem quam elegi de cunftis tribubus Ifrael ponam nomen meum in fempiternum. 8. Et moveri non faciam pedem Ifrael de terra , cuftoquam trad id patribus eorura ita duntaxat
,
i
:
fi
quoqut altaria in domo Domini, de dixerat Dominus In Jerufalem erit nomen meum H'^^ in mternum. 5. JLdilicavit autem ea cunfto exercitui coeli, in
4.
:
dierint facere qu.p pra;cepi eis
cunftamque legem 8c
ciremonias
9.
atque judicia per
manum
,
Moyll.
duobus
atriis
domu<: Domini.
Judam & habitatores ut facerent malum fuper omnes gentes , Jerufalem quas fubverterat Dominus a facie filiorum Ifrael.
Igitur Manafles feduxit
,
6. Tranfireque fecit hlios fuos per ignem in Valle
10. locutufque
eft
Dominus ad eum
&
ad po-
benennom
obfervabat fomnia
feitabatur auguria
pulum
illius
&
attendere noluerunt.
Versioantiqua.
Aa^.
ojj.
Vulgatanova.
n.
regis
imp, in
i,
II
adduxit fuper
cum Deus
principCS vir-
Idcirco luperinduxit
eis principes
exercitus
vinc-
MMb.hmn,
zi. tiitis reais
AlTur
& comprehenderunt Manaffen

,
A[iyriorum:ceperuntqueMannnen,&
compedibus duxerunt
in
lip;.iverunr eum in compedibiis in vinailis , peaiu.\erunt eum in Babyloniam.
&
turn catei.is atque
Baby-
&
lonem.
VuLfJATA NOVA.
iz
I
^.
Pide Not.
1.
guftatus
Quipoftquam coaneft , oravit Domi-
num Deum fuum & Deo patrum fuoruni.

:
egit pcenitentiam valde
coram
NOT.E AD VeRSI ONEM ANTIQUAM.

primitm Auclor ille Cun: mrtlta êfjilfct impie hie Manaffci , aJJuxit Jnper eum^ &c. Gra^ce, Kai ya-/s
^.
I T.
Ita
ettm
poft
pfyii.-cxerrtrrt.
tt.
beriiis
:
II. I?. Sic eiarrare pergit
Ki-^p"
eV
duri;
Ttii,
&c.
ut in Lat. fup. nili
quod
deeft
Et tmt h^ntns
i5 cutenauis in
idem Auflor , paulo lidemo caretris , ^ rfu-
, :
LIBER
i;. Depiccatufqiie eft
ti
:
II.
PARALIP.
Vui. CATA
1
Cap. NOVA.
9.
XXXIV.
,
68i
cum,
qus
,
Sc obreciavit intcn-
Oratio qiioqueejus
& exauditio, & cunfta pec&

fermonibus Hozai.
patribus
&
exauilivit oiMtionem
in
rciloxitquc
cum
Jc-
cata atque contemptus

vit
rufalem
legnum fuum,
&
cognovit Manalles. quud
excelfa
&
eum
Iota etiam in quibus a^dihtafecit lucos ftatuas , antequam age,
Dominus
ipfc diet Deus.
ret poenitentiam
fcripta funt in
14. Port ha;c aedificavit
murum
in
extra civitatem
,
io. Dormivitergo Manafl'es

fepelierunt
lius ejus
cum
fuis,&
fi-
David, ad oceidciitem Gilion

cxaltavit ilium veliementer
:
convallc
ab
introi-
in
domo
fua
tu port.-B pifcium per circuitum vifque ad Opiicl,

conftituitquc
&
regnavitquc pro eo
erat
Anion.
principes
:
II. Viginti
duonim annorum
,
Amon cum
in
re-
exercitus in cunftis civitatibus Juda munitis

I
pnare coepillet
lem.
tic
J.
&
abftulit
;
domo Domini
domus
16.
Doniiai
aras
,
fimulacrum de deos alicnos , quoque quas fecerat in monte

,
&
duobus annis regnavit

in
Jerufa-
11. Fecitque malum
&
in Jerul'alem
&
confpeftu
:
Domini,
,
ficut
projecit
omnia
fecerat Manailes pater ejus
ik cuactis idolis
qui
extra urbem.
Porro inftauravit altare Domini,
vit fuper illud viiftimas,
&
pacifica,
& immola& laudem pras:
Manafles fuerat fabricatus, immolavit atque fervivit. i 5. Et non eft reverirus faciem Domini , ficut reveritus eft
liquit.
ManaQes
p.atcr e]us
&
multo majors defervifui,
cepitqiie
fis
Jud ut ferviret Domino Deo Ifiael. 17. Attamen adliuc populus imraolabat in cxcelDomino Deo fuo.
18.
14.
interfecerunt
2.
Cumque conjuralfent adversiis eum eum in domo fua.

Porro reliqua populi multitudo
,
,
Rtliqua autem geftorum Manafle
& obfecra,
5.
ciefis iis
qui
4:10
ejns
ad
Deum fuum
verba quoqne Videntium

in
Anion percuflerant
ejus pro eo.
conftituit
regem Jofiam
filium
qui loqiiebantur ad euni

rael
,
contincntur in fermonibus
nomine Domini Dei regum Ifrael.
11-
NotjE ap Versi ONEM ANTIQUAM.

latur
ti
p.xnis
hordencens ad
nKnfurnm modUui
,
aquî
erat
diuns
Ipfe
ejl
,
Joins Deus.
cum
aceto tnadtca
ad mcnfitram
"vt
viveret
ta/n/iiii ,
1;^
toto corde jiio
in tola
Et fervivit foli Domino Deo it* anima fua ommhf.s diebus vita
,
gerettty
chm vehementer ajjiiDei fui , ^j oraz'it Deum tîti omrnbits adjlat , i^ exandivit Domin'ts -joccm ejus , timzfertns ejl ei. Et fatla efi circa eum fianima igiiif
ct>;i(ly:di;s t/t
,
dchyibits valde, Et ideo
/"
c.
At
in
Gr^co muko pauciora

otvro
nempe
feqq.
Ktt'i
qiixjivit Jactetn Dowirri
-,
""B"
",""^1
*
iipoJfX
iifoaJirti
ef mnVfui
ik 'itf/ciXMfi
.u^5.
Kal
bt/ioc-
omnia -vi/icula ejus, Manafferi ex omni tribulatijne ejus

tjrrefaci.t
junt
Lt!/er.^vitqite
,
Doniiriu;
ejl
ETC-JfE+SI'
S'
dvj'ot
STrl
TKt
lixii>.e'.tvf
rcver/Us
in Je-
rufaten: in regiium
fuum
{^ cognovit
Doniinum Manajps ,
omnia fans refpondent Vulgata:.
CAPUT XXXIV. VuiGATA

NOVA.
At
I
.
/"^ Cto
V-/fet,
annorum
erat Jofias ciim regnare coepif-
operariis in
domo Domini
illi
''
&
triginta
&
ut inftaurarent
uno anno regnavit
in Je-
&
templum i
intirma qua;que farcirent.

1 1
.
rufalem.
i.
dederunt earn
artiticibus
, ,
Fecitque quod erat reitum in confpeftu Domiin viis

:
tariisjut emerent lapides de l.ipicidinis
David patris fui non declineque ad luiiftram. , 3. Oiitavo autem anno regni fui, cum adhuc eflet jjuer , ccEpit qusrere Deum patris fui David duodecimo anno poftqunm regnare cceperat, mundavit lucis, limulacrifJudam & Jerufakm ab excelfis,
ni
,
& ambulavit
& csmen& ligna ad
commifliiras sdilicii
navit neque ad dextram
&
ad contignationem domorum , quas deftiuMerant reges Juda. 12. Qui tidelicer cunfta faciebant. Erant autem
,
&
prspofiti operantium
rari
,
Jîhath
&
de
Zacharias
:
& Mofollam
&
Abdias de hliis Me *ilii_- Caath, qui ur-
gebant opus
I ;.
que
*
& fculptilibus.
coram eo
aras Baalim
:
onines Leviti fcientes organis canere.
4. Dellruxeruntque
&
:
:
fi-
Super eos vero, qui ad diverfos ufus onera portabant, erant f.ribK , magiftri de tevitis jani-
&
nulacra
qua; fuperpofita fiierant, demoliti funt

,
lu-
tores.
cos etiam
&
fculptilia fuccidit
,
atque comminuit
&
fuper tumulos eorum
qui eis immolare confueverant,
fragmenta
5.
difperfit.
On'a pr.werea facerdotuni combulTit in altari,
Cumque efFerrent pecuniam qns illata fuetemplum Domini repent Helcias facerdos librum legis Domini per manum Moyfi. 15. Et ait ad Saphan fcribam Librum legis in14.
,
rat in
bus idolorum 6. Sed
rnundavitque
Judam
&
in urbibus
Manafle,
,
& &
Jerufalem.
veni in
domo
At
dicens
:
Domini. Et tradidit
ei.
Ephraim
&
16.
vit ei
,
ille intulit
volumen ad regem,
qu,-E dedifti in
& nunciafervoruiu
Simeon
7.
ufque Nephthali
cunfta fubvertit.
,
Omnia
manu
Cumque
altaria diflipadet
,
& lucos &

,
fculp-
tilia contrivillet in frufta
cundaque delubra demoli,
tuorum , ecce complentur. I 7. Argentum , quod repertum

mini
,
eft in
domo Doartilicum,
tus eflet de univerfa terra Ifrael
reverfus
eft in
Je-
confiaverunt datumqiie
:
eft pra:feftis
rufalem.
8.
&
,
diverfa opera fabricantii'm.
Igitur
jam tena
Efeli:E
,
&
anno oftavo decimo regni fui , mundata tcmpio Domini , milit Saplian rilium Maafiam principem civitatis,& Joiia K-
18.
librum.
Prn;terea tradidit milii Helcias fzcerdos
hunc
&
Quem
ciim rege pr.vfeiite

ille
recitaft'ec
19. audiffetque
fua
:
verba legis,
fcidit
veftimenta
lium Joacliaz A commentariis Domini Dei fui.

9.
ut inftaurarent
domum
10.
& prEcepit Helcix & Ahicam

alio
Qui venerunt ad Helciam facerdotem magnum acceptamque ab eo pecuniam , qus illata fuerat in domum Domini , quam congregaverant Levita: janitores , de Manafle , & Epiiraim , univerfis reliquiis Ifrael , ab omni quoque Juda, Ben-
&
Abdon
i
I
.
Micha
,
filio Saphan , , Saphan quoque fcribx,

:
&
Afa.E fervo regis

Ite
,
dicens
&
&
&
liquiis
Ifrael
,
& orate & Juda
Dominum pro me
,
&
pro reli-
fuper univerlis fermonibus

ell
:
jamin
&
&
habitatoribus Jerufalem
10. tradiderunt in nianibus eorura,^qui prareranc Tom. I.
magnus enim furor Domini ftillavit fuper nos eo quud non cuftodierint patfes noftri verba Domini , ut facerent omnia qu faipbri iftius
qui repertns
Krir
, :
582
LIBER.
&
II.
PARALIP.
V
U L G A T A
li
Cap. NOVA.
omne malum
,
,
XXXV.
in
ta lunt in ifto volumine.

hi qui fimul J rege li. Abiit ergo Helcias , ad Oldam prophetidem , uxoiem Selmiffi fucrant lum lilii Thecuatli, filii Hafra cuftodis veftium qua;
,
:
fereris in
tui
fepulcrum tuum
pace
nee videbunt ocu-
quod ego
dixerat.
induftiirus
fum fuper
^, Rf,
locum iltum
&
fuper habitatores ejus. Retulerunt
itaque regi cunfta
qus
ij.
i.
habitabat
in
Jerufalem in Secuiida
fupra narravimus.
refpondit
,
&
locuti font ei
verba
1
i
.
que
At
29. At ille convocatis univerfis majoribus natu Juda Jerufalem ,
&
ilia
eis
Ha:c
dicit
Domiims Deus
:
o.
afcendit in
domum Domini
,
unique omnes
vi-
Ifrael
Dicite viio
qui milit vos

:
la fuper
14. HoBC dicit Dominus foper habitatores e|us locum ilium

,
ad me Ecce ego inducam ma,
ri
Juda
,
vitt
& habitatores Jerufjlem facerdotes & Le& cunihis populus a miiiimo uf |ue ad maxiaudientibus in
:
&
cuncquern
mum. Quibus
31.
domo Domini
legit
rex
taque
maledi>.T:a
qux
fcripta font in libro
hoc
omnia verba voluminis
legerunt coram rege Juda. 1 J. Quia dereliquerunt me

alienis
tis
,
&
,
ftans in tribunal! fuo, percuITit fcedus

,
coin
&
facrificaverunt diis
ram Domino
pr.-ECepta
ut ambuK.ret poft
teftimonia
,
,
eum
,
&
cuftodiret
e|us
,
ut
operibus
me ad iracundiam provocarent in manuum foarum idcirco ftillabit

, ,
cuncfuror
&
&
,
juftificariones
toto corde fuo
& in
tota
anima fua
f.ceretque quse
meus foper locum iftum & non extinguetur. 26. Ad regem autem Juda, qui milit vOS pro Dotnino dcprecando , fic loquimini Hxc dicit Dominus
;
fcripta funt in volumine illo
quod
legerat.
,
52. Adjuravit quoque fuper hoc onincs

perti fuerant in Jerufalem
qui re-
Deut
Ifrael
Quoniam
,
audifti verba voluminis,

eft
17. atque emollitum

es in confpeftu Dei
cor
tuum
&
,
humiliatus
6en|amin fecerunt habitatores Jerufalem juxca paftum Domini Dei patrum foorum.
:
&
&
fuper his
qax
difta funt contra
) )
Abftulit ergo Jofias cunftas abominatior.es de

:
locum hunc
faciem
i8.
:
& habitatores
,
Jerufalem
,
reveritufque
aniverfis regionibus hliorura Ifrael
&
fecit
omnes
meam fcidifti ram me ego quoque
veftimenta tua
&
flevifti
coin-
qui refidui erant in Ifrael
exaudivi te
te
dicit
Dominus.
Cundt.s diebus ejus
Domino Deo fuo. non receflerunt k Domino Deo

,
fervire
Jam enim colligam
ad patres tuos,
&
patrum fuorum.
CAPUT XXXV.
VutfiATA NOVA.
d.Rft.ti.it,
'
T7 E^'' autsro
JT
no
,
:
Jofias in Jerufalem phafe

eft
Domi-
fcriptum
eft in libro
Moyfi
de bobus quoque fecejuxta qi'od
quod immolatum
quarts decima die
runt fimiliter.
1 ;
.
menlls primi
1.
Et alTaverunt phafe fuper ignem

;
&
conftituit facerdotes in
officiis
fuis
horta-
in lege fcriptum eft
paciticas vero hoftias

,
coxerunt
Domini. tufque om5. Levitis quoque, ad quorum erudltionem locutus eft Poninis Ifrael fanftiticabatur Domino
eft
eos ut miniftrarent
in
domo
,
in lebetibus
&
cacabis ,
;
& ollis & feftinato diftjibue-
runt univerffi plebi
14.
te
arcam
in
fanftuario templi
quod
sedificavit Sa-
David rex Ifrael , nequaquam enim earn ultra portabitis nunc autem miniftrate Domino Deo veftro , & populo ejus Ifrael. cognationes 4. Et pr.-eparate vo* per domos
lomon
tilius
nam nodem
& facerdotibus poftea paraverunt in oblatione holocauftorum & adipum ulque ad

fibi
autem ,
facerdotes Fuerunt occupati

tiliis
unde Levitt
libi ,
&
&
Aaron paraverunt noviflimis. 15. Porro cantores filii Afaph ftabant in ordine fuo juxta prxceptum David & Afaph & Heman,
facerdotibus
, ,
veftras
in
divifionibus iingulorem
Ifrael
,
ficut
prajcepi:
&
Idithun
prophetarum
regis
,
janitores vero per
David rex
5.
&
defcripfit
Salomon
tilius ejus.
portas lingulas obfervabant
ita
:
ut nee punfto qui-
Et miniftrate in fanctuario per familias turmaf-
dem
difcederent a miniftcrio
quamobrera
rite
&
fratres
que Leviticas,
6.
eorum
immolate phafe
:
Levitas paraverunt eis cibos.
&
,
fandificati
fratres etiam
16.
Omnis
,
igitur cultura
Domini
,
completa
eft
veftros
ut pofiint juxta verba
qua
locutus eft
Dofue-
in die ilia
ut facerent phafe
&
offerrent holocaufregis Jo-
minus
7.
in
manu Moyli
facere
praeparate.
,
ta fuper altare
Domini , juxta prsceptum

filii
Dedit prsterea Jofias omni populo rat inventus in folemnitate phafe, agnos
grcgibus
,
qui
ibi
fl.
&
,
hoedos de
17. Feceruntque
ibi
,
Ifrael, qui reperti foerant

,
&
reliqui pecoris triginta millia

;
boum quo-
phafe
in
tempore
illo
&
folemnitatem azymoin Ifrael
due
tria
miUia
ha:c de regis univerfa fubllantia.
rum feptem
18.
diebus.
foit
Duces quoque ejus, fponte quod voverant, obLevitis. quam facerdoribus , tarn populo , Zacharias , Jahiel , principes Porro Helcias , domus Domini , dederunt facerdoribus ad facien8.
Non
phafe fimile huic

:
4 diebus
tulerunt
&
Samuelis propheta?
fed nee quifquam de cundis re-
&
&
gibus Ifrael fecit phafe ficut Jofias, facerdotibus,

Levitis
,
&
&
omni Juds
&
Ifrael qui repertus fuerat
dum
9.
phafe pecora commixtim duo millia fexcenta

trecentos.
&
habitantibus in Jerufalem.
& bovcs
19. Oftavo decimo anno regni ]oC\x hoc pha-
Semeias etiam NathaChonenias autem, Jehiel , necnon Hafabias , nael , fratres ejus Jozabad principes Levitarum , dederunt ceteris Le, ,
&
fe celebratum
eft.
,
&
&
,
20. Poftquam inftauraverat Jofias templum

cendit
af-
4. Re?,
Nechao rex yEgypti ad pugnandum

;
vitis
&
ad celebrandum phafe, quinque millia pecorum boves quingentos.
camis juxta Euphraten

Jofias.
&
proceflit in
Char- 5.19. occurfum ejuJ

in
10.
Pr^paratumque
eft
:
minifterium
&
fteterunt
facerdotes in officio fuo
Levitce
quoque
in turmis ,
juxta regis imperium.

1
1 .
cerdotes
II.
familias
Et immolatum eft phafe manu fua fanguinem ,

:
afperfemntque
fa-
ad eum nunciis , ait Quid mihj non adversum te hodie venio , fed contra aliam pugno domum , ad quam me Deus define adversum Deum facefeftinat^ ire pr^cepit
2 I.
At
ille, miffis
?
& tibi eft

,
rex Juda
&
Levits detraxe-
re
qui
mecum
,
eft
ne
interficiat te.
,
runt pelles holocauftorum
12. Noluit Jolias reverti
fed pr.^paravit contra
&
feparaveiunt ea ut darent per

,
fingulorum
&
ofFerrentur
domos & Domino ficut

,
eum bellum
ex ore Dei
:
nee
acqiiieirit
fermonibus
in
ver^m perrexit uc dimicaret
Nechao campo
LIBER
Mageddo.
i ;.
II.
PARALIP.
VULGATA
z 5.
:
Cap. NOVA.
XXXVI.
cujus
68:
Jeremias maxime
omnes cantores at-
Ibique vulneratusi fagittariis, dixit pucrisfuis
ducite
me de
pri-lio
quia oppido vulneratus fum.

in
que cantatrices , ufque in pra;fentem diem , lamentationes fuper Joliam replicant quafi lex obtinuit in
;
&
14. Qui tmnlluleiunteum de curru
altevum curafpoitsve-
IlVael
nim,
runc
in
qui fequebatur
eum more
,
:
regio,
&
fepultus moituufque eft , maufoleo patium fuoium univeifus Juda

in
eum
Jerulalem
&
&
&
Ecce fcriptiun tertur in lamentationibus. 16. Reliqua autem fermonum Jofia^ mifericordiarum ejus qua? lege pra;cepta funt Domini 1 7. opera quoque illius prima novifilma fcrip:
&
&
Jerufaletn luxerunt
aum
ta funt in libro
regum Juda
&
Ifrael.
CAPUT
4 Ht!
15. 50.
*
X
fuam
JereIfrael.
XXVI.
& cor, ut
Sed
,
VuLGATA NOVA.
T^ A
z.
Ulit ergo populus terra Joacliaz fiiium JoIke

,
non reverteretur ad Domlnum

principes facerdotum
,
Deum
&
,
conrtituit
regem pro patre fuo

erat .Toachaz
in
rufalem.
Viglnti trium
coepifTet
14.
& univerfi
,
& po>
annorum
cum
pulus
pravaricati funt inique juxta univerfas abo-
gnare
falem.
3.
&
tribus menfibus regnavit in
Jeru-
minationes gentium
& polluerunt
domum Domini
quam
Amovit autem eum rex
,
faniliticaverat fibi in Jerufalem.
j^sgypti
cum
venidet
J.
Mittebat autem Dominus Deus patrum fuoiUos per

,
in Jerufalem
tis
&
coiidemnavit terram centum talen-
rum ad
ceret
1
manum nunciorum fuorum

:
de noc-
argenti
&
talento auri.
te confurgens
,
4. Conftituitque pro
eo regem
;
Eliakim fratrem
vertit
populo
& quotidie commonens & habitaculo fuo.

,
e6 quod par-
ejus, fuper
nomen ejus Joakim: ipfum veto Joachaztulit fecum ,&abduxitin

Sc Jerufalem
Judam
&
6.
At
ilii
fubfannabant nuncios Dei,
&
parvii
pendebant ferraones e|us

ellet nulla curatio.
illudebantque prophetis
in
jtgyptum.
donee afcenderet furor Domini

,
populum
ejus
&
annorum erat Joakim cum reundecim annis regnavit in Jerufalem fecitqae malum coram Domino Deo fuo. 6. Contra hunc afcendit Nabucbodonofor rex
5.
Viginti quinque
ccepiflet
gnare
:
&
17.
&
rii
interfecit juvenes
fui
,
:
Adduxitenim fuper eos regem Chaldxorum , eorum gladio in domo fanftuanon

eft
mifertus adolefcentis
&
virginis,
in
&
4. Rff . if.
I
Chaldiorum & vinftum catenis duxit in Babylonem. 7. Ad quam & vafa Domini tranftulit , & pofuit
,
fenis
nee decrepitiquidem, fed omnes tradidit
maI4i|
nibus ejus.
I
8.
,
Univerfaque vafa domus Domini, tam ma-
templo fuo. abomi8. ReLqua autem verborum Joakim nationum ejus , quas operatus eft , qua; inventa funt in eo , eontinentur in libro regum Juda Ifrael. Regnavit autem Joachin filius ejus pro eo.
ea
in
,
jora
qu^m minora
,
&
,
thefauros templi
& regis
&
&
J.
principum
tranftulit in
Babylonem.
Dei
,
&
19. Incenderunt hoftes
domum
deftruxerunt-
&
que murum Jerufalem

tunt
,
&
,
.
combuffequidquid pretiofum fuerat, demoliti funt.

in
univerfas turres
9.
pifTet
vit in
'
Ofto annorum erat Joachin ciim regnare coetribus menfibus , ac decem diebus regnaJerufalem , fecitque malum in confpedu Do-
10. Si quis evaferatgladium, duftus

fervivit regi,
Babylonem
'
&
&
iiliis
ejus,
donee imperaret rex Per-
farum
2.
mini.
& compleretur fermo Domini ex ore Jeremia;,

:
10. CJimque anni circulus volveretur
mifit
Na-
&
celebraret terra fabbata fua

,
cunftis
enim diebus
bucbodonofor rex
qui adduxerunt
eum
in
Babylo-
defolationis egit fabbatum
ufque
dum
complerentur
i.lfl.
5*
'-'
nem
24. 17.
J'r.iJ.
afportatis fimul pretiofiflimis vafis
domus Do-
feptuaginta anni.
4. Reg. mini.
Regem
Judam
veri conftituit Sedeciam patruum ejus
fuper
J
&
Jerufalem.
I,
Viginti
gnare coepilTet,
falem.
11. Fecitque
& unius anni erat & undecim annis

malum
in
Sedecias ciim reregnavit in Jeru-
ii. Anno autem primo Cyri regis Perfanjm ad explendum fermonem Domini qucm locutus fuerat per OS Jeremii fufcitavit Dominus fpiritum Cyri regis Pcrfarum qui juffit pndicari in univerfo regno
, ,
,
:
1.1.^6,
'**?
^J-
fuo
oculis
etiam per fcripturam
dicens
Domini Dei fui , nee erubuit faciem Jeremia; prophetx , loquentis ad fe ex ore Domini. I 5 . A rege quoque Nabucbodonofor receffit , qui
adjuraverat
ij.
Hic
dicit
Cyrus rex Perfarum
Omnia
,
reipfe
,
gna terra dedit mihi Dominus Deus

pr.TCepit mihi ut a:dificarem ei
cceli
&
domum
cum eo
,
in
Jerufalem
qua; eft in Judaea

lo ejus
? fit
quis
ex vobis
fuus
eft in
omni popu-
eum
per
Deum
&
induravit cervicem
Dominus Deus
& afcendat.
Audlore
EDIT.
VULGATAM DELECTUS,
Brugenfi.
Francisco Luca
cum
eo.
LIBER PARALIPOMENON SECUN DUS.
CA No
Cap.
illiid
,
P.
I.
*.
I.
Et
Dominus Deus
ejus.
ejus erac
prxpejitis in prxptijitioni de.
omitta!
Deus
Cap. IV. t. 7. Secundum fpeciem qna juda erant

ri.
fie-
T?. 17.
Similiter
tcdices firibiint
II. it.
de univerfis regnis Hethseoiiim. Alii Cetheorum ,vide 5. Reg. 11. if. 2. 10. Et hordei coros totidem, & vini viMirr/tn
efl
Ni?/
mute^ duas voculas
plrttalei jiilla
cram
cum una
Jingulari jufferat.
1^.15. Malogianata quoque quadringenta.

le
Qaidamma,
ginti millia raetretas.
omitti a pleyijijtie Ithrts

,
inutatis
centenariis vi dinnrios
fcribum quadraginta
&
vini viginti millia metretas
ccmra Hebrdui
pro quadringenta.
jotttis i^
Grisca intevprettiuoTiis jidem.
t. 14. Qui novit operaii in auro, ^c. & qui fcir caelare omnemfculpturam , tS'f. I'lmjeicndt Junt ludicaiivi novit
fcit
conJHtiUivii noverit
ftiat.
f/?
Cap. V. If. 14. Nee polfent ftare facerdotes. 'Son eft mmaiidiim nee neg.mtis , cum ne prohibetitn. Cap. VI. 1^.9. Sed non tu sdificaliis domum, veriim filius tuus. Mnle quidam kgunt compojitum veruntamen ,
pre /impliii vcrura.
JT.
l8.
Qui
lapides in moniibiis cjcderent. Pr</f>fH</.i
Tom.
1.
Rrrr
ij
6B4
Tf.
Romanarum
tamen
fi
Correcftionum
manu
ejus
deleiflus.
,
i6. Ita
ejl
cuftodierint
filii
cui viis fuas. J<f,
zero ejus loco omiu.im :d quod Jequitttr
titiendiim
pyetiomeii tertiit perj'ori* fuas
non jubjiitHen-
lenendam legem
dcderuntque ia t neuirtim t.tmen omittcndunt

altertus
>
diim pronotnsn prtmx meas. E[ audias prcccsquasfundit femulus nius coram if-. 19. tttm pt\tterilo fudll. tc. Prx,tni fundit , non cfi tititiMtdum tui. Alii fmbtmi If 42. Ne avettciis faciem Chrifli
.
cenj'uerunt Corrcilores
prioris expojttionem,
ut
unum
id
eft ,
pofterius
it. 18. iicui fcriptum eft in lege Moyfi. hendum libro pro lege.
Now
eft
fcri-
avcrleris
.i/*
averj'or
pro
avcrteris
i/
,iverto.
Cap. XXI V.
eft
Cap. VII.
qui
lit
t.
iS.
Non
auferetur de (lirpe
ma
vir
verlrntK
Krael. Now eji rfptttnda negatio ante Qui non lit. r.io. Quamfandificavi nomini meo. Nsn fribas xdi-
princeps in
lii
:
if, ^. Ad fartatefla lempli Dei veftri. No mut.trtdum pionomen Jecundx perjoniX in primx noftri. t. 8. Juxta portam domfls Domini. Non oportet omit-
tere
If.
nomen domds. 14. Et ad holocaufta. Noa auferas
conjiinclionim
&
landificavi, quod cj} ,ded:cavi. Cap. IX. Tt.ig. Reliqua veio operum Salomonis prioiiim Sc novilTimorum. A'oa potefl Jiyibi opera nominnivo
fiiavi,
cajii
,
pm
pr.KpoJit.im.
abfijne
offeiif.%
grnnmi.ilices.
t. 25. Miferunt regi in Damafcum. Alii Darmafcum , ut jupr,\ 16. if. 2. (^ ubique in hii ParaUpominon libris. Cap. XXV. if. i. Nomen matris ejus Joadan. NonfiriJoiadan , addtta littera i. #. J. Invenitque trecenta millia juvenum. Nob diminuas nunierum , decades pro centuriis nunierando , triginta
bas
Cap.X. t-
10-
At
illi
refponderunt ut juvenes. Inter-
pret add:d;t ur, titmetji liehiiici non leg.ititr. Cap. XI. if- 4- Revertatur unulquiiqueindomumfuam,
quia
ijle
mca hoc geftum
ell voluniate.
iiiimerita
verjiciiltis
pio tiecenris.
ijritbiijiitim omilliliir.
t. II. Sed & ill lingulis urbibus fecii armamentarium fcutorum & haflarum. Nun c/i miit.indtim Jingul.ni mentarium , cum plur,xlj .armamentaria. Cap. XII. t. 12. Siquidem c in Juda invenra func opera bona. No efi omtttetidnm & pro etiam poji'tttm, Cap.XIII. If. 3. ElecVorum quadringeuta millia Jeroboam inftruxit econtra aciem , oflingenta millia virorum. QHidam pro centeiiariis dcnmios rittmerantes t jirthttnt otoginta millia abfiemti muliitudine. quadraginta Et corruerunt vrulnerati ex Ilrael , quingen'fS'.lJ.
Cap. XXVI. if. 17. Et cum eo facerdotes Domini ocloginta. Nee hic minuas riumerum den.lrio ^Jcrtbens Icpiuaginta pro oiftoginta.
mm-
Cap. XXVIII.
Et
htc
jf . 9.
Propheta Domir
,
nomine Oded.
Jcribendam eft udmodum jupra I J.

if.
Oded
If. I.
repetito
ncn
Obed
quern'
12.
Et
Amafa
,
films Adali.
Nomen Amafa on au-
geas quartk fyllaba

fui.
Amalias.
Cap. XXIX. if. 3. Ipfe anno Nom 7nutes nominat:vum ipfe
&
iti
menfe primo regni

ablativum iplo.
ra millia hoc
,
virorum fortium. Vt in jupenort muiandtii eji numeras major quingenta

ir. 8.
loco
,
ita
nee
4. Et congregavit eos in plateam orientalem. plateam non mutes in partem jeu lattts.
if.
if.
Nomen
altare.
in
minorem
24. Et afperlerunt fanguinem

facile
eorum coram
quinquai:inta.
Non
Ducenta
,
omittendum
eft
coiam.
Cap. XIV.
& oftoginta
filius
millia.
Nra mi-
If.
2 J.
na^s tiumei urn dinario
pro oitoginta /o-;i>fKj leptuaginta.
Videniis.
Secundum dilpoiitionem David regis Non tranfpona' ncmen regis e j'uo loco
& Gad
in ulti^
Oded. Quia nomrn Obed , fcripium quatiior Ittleris i Je mutud di'jerfii , longe crltbrius eft in Veteris Teftamenti libits , qilam nomen Oded , quod cenftat d lillera repctita , idcirco qtiidam h:c Oded commutariint cum Obed. Idem accidit injia, if. 8.
Cap. XV.
if. i.
Azarias autem
mum
tametji ultimo loco hgatitr Hebraice.
t. 27. Quae David rex llracl prxparaverar. Alii pro ftxparaverat , legunt repererat : nam Hebraice nibil aliud eft qu.im Davidis regis Ifrael.
If.
ffec
30.
Quilaudaverunteum.Nfi-OHiiiMjprononKneuin,
Tf.4.
Cumque
revcrli
fueiint
in
,
anguHia
lua.
eft.
Qitoi
ejus loco fcribas
Deum.
fiibjkitmt qttidam &. clamaverint
fuperfliium
t.
19.
Bellum veto non
fuit
eft
tum annum regni Afa. No

qiiintum.
ufque ad trigelimum quinommendus minor numerus

^4/,
1
.
Cap. XXX. ^. 3. Non enim potuerant facere in tempore fuo. Now muiet potuerant in occurrerant , ut multi. Noti eft mutandum qui relati* If. 7. Qui tradidit eos.
conjundione cifm 14. Ezechias enim rex Juda. Conjunflie enim ratienalis , non eft mutanda in continuativam autem.
,
vum
&
Cap. XVI.
1,1
if . i.
,
nit litter i r
J.
Qui habiiabatinDamafco. Darmaico fcrtbunt , t Jupra
fl</;/i-
If.
Paralip.
18. If.
If. 8.
nu
lua.
"ir.
Quos , ciim Domino credidilfes , tradidit Non addas in prxfofiionem ante Domino ,
in
maalii.
Cap. XXXII. ft. ly. Cunftarum gentium atqueiegnorum. Scribendum eft regnorum, non regionum , quod eft
provinciarum.
tn
15.
S;ni fui.
Et mortuus eil anno quadrageiimo piimo rcNon eft tutferendtts minor mi7neriti primo , quod
Not If 14. In Juda principes exercitus. principes i/mfi/ pliiralti , ch; princeps yj'.
autdam faciuut.
eft
Nun ir. 19. Locutufque eft contra Deum Jerufalem. mutes nomen tirbis Jerufalem , cum nomine genus Ifrael. Non adjas cerium urIf. 29. Et uibes a:dificavit llbi.
hium numcrrim
de
terra.
Cap.XVII. muiandum
lex.
Cap.XXXIII. ^.8.
vere.
Ibidem.
Et moveri non faciam

,
pedem
Ifrael
gulari,
Pro paffiuo moveii
non Jupponas adivum
mo-
Cap.XVIII.
fcribas plurali
If.
'^.2. Et populo qui venerat

Jofapliat.
cum
eo.
Non
numero venerant.
Atque judicia per
manum
Moyfi. Non inter-
4. Dixitque
if.
Non
omittas
tonjitnilionem
pona^ quae
mandavi
jed Jubaudias.
que.
Cap. XX.
if. 16.
ly. Et qui habitatis Jerufalem.
Non addas
Cap. XXXIV. if. 5. Et duodecimo anno poftquam regnate ctrperat. Non omittas infinitivum rcgnare , quern
Interpres
If. 4.
pr.fpnjiti,mem in ante Jerufalem.
cum LXX.
addidit clarttatis causa.
cendetis
Ciasdefcendetis contra eot. Retinendum eft deCdeorfum inqiitm , non fupponendum afcendetis
Jiirfnm. If. 24. Porro
Juda ciim venilTet ad fpeculam. Pro fpequod Jigntjicat locum unde licebat fpeculari , alii inepte correxernnt fpeluncam , quod eft ^ cauernam. If. 56. Et particeps fuit ut facerent naves. No mutes
culam
,
Et fuper lumulos eorum. C.tfe ne fcribas cumulos feu acirvos , pro tumulos , quod eft , fepulcra. Cap. XXXV. if. 8. Sponte quod voverant obtuletum. Quidatn pro voverant fcribunt volebant. If. 9. Et Semeias , eiiam Nachanael. Alii, Et Semeias
etiam
If.
I
5: J.
Nathanael.
plurale
cnm Jingulari faceret. Cap. XXI. t. ?. Multa munera argenti&auri

,
& pen:
fitationes. Alii-, detrailitina jjlLtbi
[cribunt penfationes
altera Jyllabd , vulgo dicitur Jtgmfcatiir id quod , detraâ peniiones. *. 4. Surrexit ergo Joram. Non mutes ergo cum au-
Prophetarum regis. RetinenJus eft numerus pluprophetarum , non mutandus cum Jingulari prophetae , nee addendum David nomini regis. Cap. XXXVI. if. 8. Et qua: inventa funt in eo. Parti' cipium neutrum inventa, non eft commutandum cum femi'
ralis
ntno inventiK.
if. 10.
:
Qui adduxerunt eum inEabylonem. Non
inter-
tem.
CaP.XXIII. If. 8. Cum tum , & egrelfuri erant. Non

turum
Jf.
his
eft
qui
impleverant fabbaparticipitim Jie-
mutandum
Qui *c adduxerunt. ponas Sc Ibidem. Re.;em veto conftituit Sedeciam patruum ejus. Retinendum eft nomen patruum , quod eft , pains jiatrem :
fic
egreiTuri
in participium pr.iterttum egreHi.
enim
if.
reiie expofuit Interpret
quod Hebraice
legitllr
fra*
II. Et impofuerunt ei
deruntque in manu Latinorum codicnm omitlant illud
teflimonium , deejus tenendara legem. Tamet/i mulsi

,
diadema
8c
&
trem.
17. In
domo
fanftuatii fui.
No
emittas prcnomin
tclHmonium
qiiidam
fui.
Variarum Ledionum
deledlus.
685
Varix Leftiones
VuLCAXiC,
rurfiim nb
eodem Francisco
Luca
obfervatac.
LIBER PARALIPUAIKNON SECUNDUS.

XVII. t. 15. Et multa opera paravit in CAP.Juda. Onidam ceaiuiiint legenjiim ejp patiavic bus
^riodeft, eanfiruxit.
urlii,
buiiis
Vetera Mfs. etiamEpancrthtiuJeguni ^tt Ihbr.to '^ Grxeo conjeni.iiire. ,
crhDominui cum
CÂi'.XXlI. t.J. Etciim venillet

erit
accgredcrecur. C/a-
CaP. XIX. t.ll- Ec
Uominus vobilcumin
bonis.
rihs
qiudam
lihri omiiiui:! fofltrius
St..
SUMMA CAPITA
Cap.
:
LIBRI
I.
ESDRiE,
e Viilgatis Bibliis deprompta, defic ientibus aliis quae Verfioni antiquae fatis refp ondeant.
I.
V>
11.
/^Trnsdivinitus infpiratus redditis vafis tempi! Salomonis 5 400. captivitatem Jf, ,
fiippeditatofiimptu:tcmpli<m autemfexto Dariiati'

no abfolutum
,
cum
,
ingenli
Utitia
plurimifqii*
diebiis
rxcUtis relaxat
conccdens templirendijicatioiiem.
viclimis dedicatur
lebratur.
ac pafclia fcplem
ct~
Cat.
Ntinierrs revcrtcntium diice Zorobtibel e
cipth'ttAte Bulylonidi
m Jerufalcm
ac donormn
Cap. VII.
neribus
,
Efdrasfcriba
,
ajfuniptis comitibus
Je-
in resdifuationein templi ohlMorum.
rusalem afccndit
,
Cap.
11.
Convoctto populo in Jerufdem

,
exftrui-
cum ediclo legem Dei docturus
regis niagnifqiie niu,
poptdumque reclu-
tur altAre fiiper quo viclinu offerunliir ; celebratiir qaoqiie feptem d'wbiis fejlum t.ibeinacidormn :
nisi
&
refertur regis ediiium.
Cap.
V 111-
Recenfentur qui de Babjlone afcende:
&
fenindo
rcverfionis
,
anno teniflum fundiitiir

,
runt
cum Efdra
,
qui indiclo jeûuio pro direclioprecantes

,
fopttlo vociferante
flctu.
pariim ex gaiidio
piirtim ex
ne itineris
Deum
profpere perveniunt
,
injerufalem
Jfia'elishoftes.quiab JJfurviiJfiftmantad
,
ac vafa quitfecum attulerunt
in
Cap. IV.
templum
traxijfe
affert/nt
cum
vtilimis.
inbabitandas urba S.tnuirin

tirbis inft,'.nratione;n
,
impcdiunt templi
&
iit
Cap. IX. Audiens Efdras Juddos matrimonia

cum gentibus
,
con-
q'lod non admitterenttir

uftjiie
fiindit vefiimenta Jua,

,
fiinnl icdificarent
rii
&
&
ad feciindtim
Datempli
populi peccata confitetur

no.
lugetque coram
Domi-
annum
intermitti procurant.
Cap. V.
Aggiti
&
Zaihariix: exhort Atione
Cap. X. Efdras
grationis
,
convocatis univerfis fdiis tranfmialienigenas

:
itdificatio repetitur .friiftra conantibtis
hoc impedi-
preicepit repudiari uxores

,
re principibus
tittiti
qui trans flunien in Samaria conf-
erant a rege Jlj'yrionim.

Cyri decretitm detemplo exftriien,
Cap. VI. Darius
quod citm fe faduros fpopondifent recenfcntur qui huic operi prs.fint , qui hujufmodi matrimoni* contraxeram.
&
do in bibliotheca fiia inventiint jubet compleri
LIBER PRIMUS
CAPUT PRIMUM.
VUIGATA NOVA.
I. P<ri
Jrr. IJ. II. tSIp.
19.
anno primo Cyrl regis Perfarum , ut coinpleictur verbuin 'Domini ex ore Jeremis, fufcit.iv
it
Deus
fufcitavit fpirinim
ut afcenderent ad
.-edifican*
dum
6.
teniplum Domini, quod erat

Univerfique qui erant
in .lerufalem.
,
in circuitu
adjuverunt
in fubftantia
,
Dominiis fpiritum Cyil

:
nianus
eorum
,
in valis argenteis
& aureis,
regis Perfanira
& traduxit vo- &

I'uo
:
jumentis
in fupelleiMi, exceptis his
qua; fpon-
cem
z.
in
omni regno
,
:
etiam
te obtulerant.
7.
per fcripturara
dicens
Rex quoque
qua; tulerat
Cyrus protulit vafa templi Do

,
Hxc
dicit
inihi
terr^ dedit
Cyrus rex Perfaium Dominus Deus creli
Omnia regna
mini
Nabuchodonolbr de Jerufalem
fui.
&
& ipfe prrece,
pofuerat ea in templo dei

8.
pit mihi ut a?dihcarem ei

eft in .Tudsa.
3.
domum
in
Jerulalem
qua;
Protulit
num
in
Mithridatis
autem ea Cyrus rex Perfarum per mafilii Gazabar , & annumeravit ea Saf-
Quis
illias
eft
vobis de univerfo popula ejus
Sit
fabafar principi Juda.

9.
Deus
cum
,
iplo.
Afcendat
in
.'erufalem,
qus
Et hie
,
eft
numerus eoium
niille,
Phials aurex
tri-
eft in .lud.-ea
&
.-edificet
domum Domini
Deilfrael,
glnta
phiahT argentea
cukri viginti novera,
ipfe eft 4.
Deus qui
adjuvent
eft in
Jerufaleni.
fcyphi aurei triginta
Et omnes
,
reliqui in cunilis locis
ubicunque ha,
10. fcyphi argentei fecundi quadringenti decern

vafa alia miile.
1
bitant
eum
,
viri
de loco luo
argento
& &
pecoribus, excepto quod votemplo Dei, quod eft in Jerufalem. 5. Et fuvrexerunt princtpes patrum de Juda, omnis cujus Benjamin , facerdotes , Levitt ,
auro
&
fubftantia
&
1.
Omnia vafa aurea &argentea

:
quinque mil,
luntarie ofFerunt
lia
quadringenta
univerfa
tulit
Saflabafar
cum
his
qui afcendebant de tranfmigratione Babylonis in Je-
&
&
&
rufalem.
CAPUT VULGATA
.tfi.7.6.
II.
duodeclm.
,
NOVA.
FUii
autem provincia; filii qui afcendeJLJL runt de captivitate quam traiiftulcrat Nabuchodonofor rex Babylonis in Bahylonem , & re1.
I
TT
funt
millia pftingenti
7.
tuoi-.
^lam
mille ducenti quinquaginta qua-
erfi funt in
Jerufalem
&
Judam unufquifqne
,
in ci-
S.
Filii
vitatem fuam.
Biia, Saraia,
9.
I
Filii
Qui vcnerunt cum Zorobnbel , Jofue , NeheRahelria, Mardochai, Belfan, Mefphar, Beguai , Rehum, Baana. Numerus virorum
1.
o.
.
Zethua, nongenti quadraginta quinque. Zachai , feptingenti iexaginta. Filii Bani , fexcenti quadraginta duo,
Bebai
,
&
:
1 1 1 I
Filii Filii Filii Filii Filii
fexcenti viginti tres.

,
1.
;
.
populi Ifrael
3
.
Azgad mille ducenti viginti duo. Adonicam , fexcenti fexaginta fex.

Beguai, duo
millia quinquaginta fex.
Filii
Pharos
duo
,
millia
centum feptuaginta
14.
I
duo.
^,
5.
Filii
J.
Adin
Ather
quadringenti quinquaginta quaqui erant ex Ezechia, nonagin-
Sephatla
,
trecenti feptuaginta duo.
tuor.
Filii
Filii
6.
Area feptingenti feptuaginta quinque. Phahath Moab, filiorum Jofue: Joab, dua
16.
Filii
ta oSco.
LIBER
'7Filii
I.
ESDRyE. Cap. VULGATA NOVA.

51.
5
filii
II.
&
III.
687
Ilarfa
,
Befai
trecenti viginti trcs,
ricsluth
filii
filii
Mahida
,
,
filii
18.
19.
Filii
Filii Filii
Jora
centum duodccini.
,
3.
filii
filii
Bercos,
Sifara
filii
Thema
Sotai,
filii
Haflim
duceiui viginti tres.
54. 55.
Nafia,
filii
li.itipha
10,
Gebbar , nonaginta quinqoe. 2. 1. Filii Bethlehem , centum viginti ties. Zi. Viri Netupha quinquaginta fex. Viri Anathoth , centum viginti ofto. 14. Filii Azmaveth, quaclraginta duo.
,
filii
,
fervorum Salomonis
filii
So-
pheret
J
filii
Pharuda
Jala
,
6.
filii
filii
Dercon
filii
filii
,
Geddel
J7. filii Saphatia erant de Afebaini

,
Hani
filii
Phochcreth, qui
filii
Ami
6c
Filii
Cariatliiarim
Cephira
&
Beroth
fepnis
f8.
,
omnes Nathinci,
filii
fervorum Salomo-
tingenti quadraginta tres.
trecenti nonaginta duo.
z6.
Filii
Rama
&
Gabaa
,
fexcenti viginti unus,

fa
,
59. Ethiqui aftendeiunt de Thelmala, Thelhar-
^7- Viri 29.

30. 51Filii
Filii Filii
Machmas
18. Viri Bethel
&
, ,
centum viginti duo. Hai , ducenti viginti tres.
Cherub
indicare
& Adon & Fmer ik non potuerunc domum patrum fuorum & fcmen fuum utrum
,
,
:
Nebo
quinquaginta duo.
ex
ti
Ifrael client.
Megbis
centum quinquaginta fex.

,
60.
Filii
Dalaia,
filii
Tobia
filii
Necoda , fexcenHobia
,
Mlam
alterius
nulls ducenti quinqua-
quinquaginta duo.
ginta quatuor.
61. Et de
,
filiis
facerdotum
,
Filii
filU
Ac:
31.
;;.
Filii
Filii
Harim trecenti viginti. Led, Hadid & Ono

,
cos
feptingenti vi-
filii
Berzellai
qui accepit de filiabus Berzellai
Galaaditis
ginti quinque.
uxorem , vocatus eft nomine eorum 61. hi quxfierunt fcripturam genealogis fu,s ,
&
&
1. Efd. 7. 6f,
54. Filii Jericho , trecenti quadnginta quinque. 35. FiUi Senaa , tria nnllia fexcenti triginta. 36. Sacerdotes Filii Jadaia in donio Jolue, non:
genti feptuaginta tres.

3
ejefti funt de facerdotio. , Et dixit Atherfatha eis , ut non comederent de Sanfto fanitorum , donee furgeret facerdos doftus atque perfeitus.
non invenerunt
6
3 .
&
7.
Filii Filii
Emmer
mille quinquaginta duo.
64. Omnis multitudo quafi unus

millia trecenti fexaginta
;
quadraginta duo
}8
tern.
Pheshur, mille ducenti quadr;ginta fep-
39
Filii
Harim
:
mille
decem
&
feptem.
6^. exceptis fervis corum , ancillis , qui erant feptem millia trecenti triginta feptem in iplis can;
&
&
40
viiE
,
Levita:
Filii
Jofue
& Cedmihel filiorum Odo,
tores at(|ue cantatrices ducenti.
feptuaginta quatuor.
66. Equi eoium
feptingenti triginta fex

,
muli eo-
Cantores
Filii
Afaph
:
centum
,
viginti ofto.
rum
afini
ducenti quadraginta quinque

i
4^
Filii
,
janitorum
filii
Sellum
,
filii
Ater
:
filii
67. camel eorum
quadringenti triginta quinque,
Telmon
verli
filii
Accub
triginta
:
filii
Hatita
filii
Sobai
uni-
eorum
fex millia feptingenti viginti.
centum
novem.
Siha
,
6 8. Et de priiicipibus patrum, ciim ingrederentut
45. Nathinii baoth ,
filii
filii
Hafupha
filii
Tab-
templum Domini
tulerunt in fuo.
quod
eft in
Jerufilem
fponte obin
domum
Dei ad exftruendam earn

vires fuas
loco
44. 4546. 4748.

4950.
filii
Ceros,
filii
,
,
Siaa,
filii
Lebana
filii
filii
Phadon, Hagaba, filii Accub,

filii
69. Secundum
dederant impenfas ope-
filii filii
filii
filii
Hagab
Semlai
filii
Hanan
ns
auri folidos fexaginta millia

millia
,
&
mille
argenti
filii filii
Gaddel , filii Gaher , filii Raaia , Rafin, filii Necoda, filii Gazam , Aza , filii Phafea , filii Befee , Afena , filii Munim , filii Nephufim Bacbuc , filii Hacupha , filii Harhur
mnas quinque
&
veftes facerdotales
70. Habitaverunt ergo facerdotes, de populo , cantores , janitores ,
&
centum. Levitt,
&
&
&
&
Nathinsi
in
urbibus fuis
univerfufque Ifrael
in civitatibus
fuis.
CAPUT
Amque
venerat mentis feptimus
:
I.
VULGATA NOVA.
,
&
erant
eft
filii
holocauftum Domino porro templum Dei nondum fiin:
'J populus
1.
Ifrael in civitatibuS fuis
congregatus
ergo
datum
7.
:
erat.
quail vir unus in Jerufalem.

filius
Et furrexit Jofue
,
Jofedec,
&
,
fratres ejus
,
riis
facerdotes
ejus
in
,
&
Zorobabel
ficut
filius
Salathiel
&
fratres
&
dificaverunt altare Dei Ifrael

,
ut offerrent
Dederunt autem pecunias latomis ca^mentacibum quoque & potum oleum , Sidoniis Tyriifque , ut defcrrent ligna cedrina de Libano ad mare Joppe , juxta quod pra;ceperat Cyrus rex Perfa, ,
&
&
eo holocautomata
fcriptum
eft in
lege Moyfi
rum
eis.
viri Dei.
3.
8.
Anno autem fecundo

in
adventus eorum ad tem,
CoUocaverunt autem altare Dei fuper bafes

deterrentibus eos per circuitum populis terra-
plum Dei
Zorobabel
Jerufalem
menfe fecundo
,
ereperunt
fuas
rum mane
,
& obtulerunt fuper & vefpere.

&
lUud holocauftum Domino
Feceruntque folemnitatem tabernaculorum , ficut fcriptum eft , holocauftum diebus fingulis per
4.
& & &
Jofue filius Jofedec reliqui de fratribus eorum facerdotes, Levitt,
filius
Salnthiel
&
&
omnes qui venerant de
capti\ itate in Jerufalem
conrtituerunt Le\ icas ^ viginti annis
&
fiipra
ut
urgerent opus Domini.

9.
ordinem fecundum praeceptum

5.
opus
,
diei in die fuo.
Stetitque
Jofue
ejus
,
Et port
in
h.:EC
holocauftum juge
in
tarn in Calen-
Cedmihel
Dei
&
filii
& &
filii filii
ejus,
&
fratres ejus,
Juda,
quali vir
in
dis
quam
univerfis
,
folemnitatibus
Domini
qus
ut inftarent fuper eos qui

:
facicbant opus
unus, temple
erant confecrata:
&in omnibus
quibus ultro offere-
filii
Henadad
&
filii
eorum
10
& fratres eorum

Fide Not.
batur munus Domino.

6.
Levita:.
primo die menfis feptimi cceperunt
ofTerre
10. Fundato igitur 4
NoTA AD Vers ONEM ANTIQUAM.

Tf. 10.
C. 9.
Eo fpeitant qus ait Tertul. 1. de corona mil. 91. b. I'ufulus Dei (um lympanis (2 ''*" i^ tj"^-
teriis
reveneti!
tie
captivitate Sabylonix
qnani cum corinis

e.
&c. Vide Hilar, in Pf. 126.
p.
41 j.
,,
6n
CTtnentarlis ttmplo
LIBER
Domini
:
I.
ESDRiE.
NOVA.
in
Cap.
,
IV.
,
V
,
U L G A T A
cymba-
ftetefunt
filii
facerdotes
principes patrum
prius
lis
ornsw Aio cum

lis, ut
1 1
.
tubis
&
Lei'iti
Afapli in
cum fundatum
,
& feniores effet &

,
qui viderant templuia
hoc templum
:
in
ocu-
laudarent
Ueum
per
manus David
regis Ilrael.
eorura
flebant voce
,
magna
&
muki
vociteian-
Et concinebant in hymnis
&
in
confelBone Do:Eternum mife-
tes in Istitia
1
5
.
elevabant vocem.
inino
Quoniam bonus
quoniam
Nee
poterat quifquam agnofcere
ricouliaenis luper Ifrael.

ciferabatur
Omnisquoque populus voclimore magno in laudando Doniinum ,

effet
moris L-Etantium,
&
vocem
fletus
tim enim populus vociferabanir
vocem clacommixclamore magno

populi
:
&
eo quod fundatum
1
teniplum Domini:
vox
,
audiebatui' procul.
1, plurimi
etiam de facerdotibus
&
Levitis
&
CAPUT
VULGATA
"
IV.
&
.
NOVA.
,
A
I.
Udierunt autem hoftes Judz

filii
jfi. quia
captivitatis
Benjamin, idilicarent templum

,
&
ejus
parietes componentes.
igitur
,
I ;
Nunc
,
notum
fit
regi
quia
(i
civitas ilia
Domino Deo
Ifrael:
adificata
fiierit
&
,
accedentes ad Zorobabel
dLxerunt
eis
;
&
:
ad principes
&
vefcigal
&
muri ejus inftaurati tributum , annuos reditus non dabunt , uf,
&
&
^dificemus vobifcum , quia ita ut vos , qua:rimus Deum veffrum ecce nos immolavimus vlftimas h diebus Afor Haddan regis Af-
patrum
que ad reges hsc noxa perveniet. Nos autem memores falis quod in palatio co1 4.
,
fur
qui adduxit nos hue.
;.
Et dixit
eis
Zorobabel, 8c Jofue
:
principes patrum Ifrael
Non
, ,
eft
vobis
& reliqui & nobis ut

adi-
adificemus
domum Deo
noftro
fed nos
ficut
ipfi foli
medimus , & quia Ixfiones regis videre nefas ducimus , idcirco mihmus & nunciavimus regi I 5. ut recenfeas in libris hiftoriarum patrum tuorum & invenies fcriptum in commentariis & fcies quoniam urbs ilia , urbs rebellis eft & nocens regi, ,
:
ficabimus
Domino Deo
noftro
prscepit nobis
bus
&
provinces
:
&
bella concitantur in ea
ex die-
Cyrus rex Perfarum. 4. Faftum eftigltur, ut populus terrs impediret turbaret eos in idihcando. manus populi Juda; , 5. Conduxerunt autem adversus eos confiliatores, ut deftruerent conhlium eorum omnibus diebus Cyri ufque ad regnum Darii regis Perregis Perfarum ,
bus antiquis
eft.
quam ob rem
&
civitas ipfa deftrufta
&
16.
Nunciamus nos regi, quoniam

,
fi
civitas ilia
,
aedificata fiierit
&
muri
ipfius inftaurati
pofleffio-
&
farum.
6.
In regno autem Afluevi
in principio regni ejus
fcripferunt accufationem adversus habitatores
Jud^
&
lio
Jerafalem.
7.
Et
in
thridates,
&Thabeel,
diebus Artaxerxis fcripfit Befelam Mireliqui qui erant inconfi-
non habebis. Reum Beelteem , 1 7. Verbum mifit rex ad Samfai fcribam , ad reliquos qui erant in confilio eorum habitatores Samaris , & ceteris trans fluvium, falutem dicens & pacem. 1 8. Accufatio quam mififtis ad nos, manifefte lecta eft coram mc
trans fluvium
nem
&
&
&
19.
&i
me
pr-xceptum
eft
&
recenfuerant
in-
!a
eorum , ad Artaxerxem regem Perfaram autem accufationis fcripta erat Syriace

,
epilTio-
veneruntque quoniam civitas

versiim reges rebellat
citantur in ea
,
ilia
i diebus antiquis
,
ad-
&
lege-
&
feditiones
& pia;lia conqui

trans flu-
batur fermone Syro.

8.
Reum Beekeem,
unam de
&
&
Samfai fcriba
fcripfe-
2.0.
nam
:
&
reges fortiflimi fiierunt in Jerufalem,

,
runt epiftolam
Jerufalem Artaxerxi regi,
qui
&
i
I
.
dominati funt omni regioni

tributum quoque
hujufcemodi
9.
vium
Beelteem,
Samfai fcriba,
eft
& vettigal, &

:
reditus ac-
Reum
confiliatores
eorum, Dimi,
, ,
& reliqui & Apharfathach.-ei, Ter,
cipiebant.
Nunc ergo
,
audite fententiam
Prchibeatis vi,
phalxi, Apharfa-i
Erclmrei
Babylonii,
Sufane-
ros illos
at urbs
ilia
non
.-sdificetur
donee
fi
foite
chsi, Dievi
10.
&
yElamita?,
a
,
me
juftiim fiierit.
,
&
ca'teri
de gentibus
:
quas
tranftulit
Afe-
ii. Videte ne negligenter hoc impleatis

latim crcfcat
i
5.
&pau
habitare eas fecit in gloriofus naphar raagnus civitatibus Samarii , in reliquis regionibus trans flumen in pace II. (Hoc eft exemplar epiftolse, quara miferunt
&
:
&
&
malum contra reges. Itaque exemplum edifti Artaxerxis

,
regis lec,
tum
&
ad
coram Reum Beelteem confiliariis eorum & abierunt

eft
:
&
in
Samfai fcriba
brachio
feftiri in
Jerufalem
ad eum
1 1.
Aitaxerxi regi
,
fervi tui
viri
qui funt
Jud.-tos
& &
prohibuerunt eos
&
ro-
trans fluvium
falvitem dicunt.
fit
bore.
,
Notum
regi, quia Judii

in
qui afcenderunt
& te Ad nos, venerunt lem & peffimam quam

,
Jerufalem civitatem rebel-
14. Tunc intermifTum eft opus Jerufalem , non fiebat ufque ad

regni Darii regis Periarum.
domus Domini in annum fecundura
a;diticant, exftruentes
muros
CAPUT
V
1.
V.
.
U 1 G ATA
N OVA
,
Rophetaverunt autem Aggis propheta, Zacharias filius Addo , prophetantes ad JuJerufalem, in nomine da;os, qui erant in Judsa Dei Ifrael. 1. Tunc furrexerunt Zorobabel filius Salathiel coepetunt sdificare temJofue filius Jofedec ,
T)
&
nai
qui erat
&
confiliarii
5tharbuzanai , dux trans flumen , eorum ficque dixerant eis Quis dedic
,
:
&
&
vobis confilium ut
domum
banc idificaretis
eis,
& munomi-
ros ejus inftauraretis?

4.
Ad
quod refpondimus
qus
ellent
&
plum Dei
in
Jerufalem
& & cum eis propheta; Dei adad eos Thatha-
juvantes eos.
na hominum auftorum a:dificationis illius. 5. Oculus autem Dei eorum faftus eft fuper fenes non potuerunt inliibere eos. PlacuitJud.-eorum ,
&
}, In ipfo autem tempore venit
que ut
res
ad Darium referretur,
&
tunc fatisface
, ,
LIBER
rent adversus accufationeiii 6.
ill.im.
I.
ESDR^.
V
U L G A T A
Cap. NOVA.
V.
&
VI.
689
Exemplar
cpiftola:
quaiii milit Thatlianai
dux
Nabuchodonofor regis Babylonis Chalda:! , domum quoque iianc dcftruxit , & populum ejus tranflulit in
liabylonem.
I ) .
regioiiis trans fliimcn,
&
,
Stharbuzanai
&
tonfilia-
torcs ejus Arpliafachati
qui crant trans flumen, ad
Anno autem primo
Cyri regis Babylonis
Cy-
Dariuin regem.
7.
rus rex propofuit ediftum ut

,
domus Dei
ha;c a;difi-
rio regi
8.
Sermo , quern miferant ci pax oninis.
fie
fcriptus erat
Da-
carctur.
1.).
Nam &
,
vnfa templi Dei aurea

tulerat
&
,
argentea,
Notuni tit regi, ifle nos ad Judrsain provinciam , ad domuin Dei magni , qu;u a-dilicatur lapiligna ponuntur in parietibus opufde impolito , crefcit in manibus que illud diiigenter exftruitur ,
quu Nabuchodonofor
in Jerul'aleni
de
tciiipio
in
&
afportaverat ea
quod erat tempium Baby-
&
&
protulit Cyrus rex de tempio Babylonis, 8c , data funt Safl'abafar vocabulo , quem principcm
lonis
&
eorum.
ita diximus Interrogaviraus ergo fenes illos , Quis dedit vobis poteftatem ut domum banc adimuros hos inftauraretis? ficaretis,
conftituit,
9.
:
&
1 5 .
dixitque ei
Hkc
vafa telle
eft in
& vadc & po, ,
els
ne ea
in
tempio, quod
in
Jerufalcm
Sc
domus
pofuit
&
Dei n;dificetur
irt.
loco fuo.
ille
10. Sed
&
nunciaremus
tibi
nomina eorum qua-livimus ab eis , ut fcripfimufque nomina eorum viro;
Tunc
itaque Saffabafar
venit,
&
rum
qui funt principes in
eis.
fundamenta templi Dei in Jerufaiem, & ex eo tempore ufque nunc xdificaiur , necduni coinpletum
&
11. Hujufcemodi autem
fermonem refponderunt
fervi
eft.
nobis
dicentes
Nos fumus
,
Dei cali
& terra;
17.
Nunc ergo,
fi
videtur regi
,
bonum
, ,
recen-
&
xdificamus tempium
,
hos annos multos

caverat
,
quod erat exftrudum ante quodque rex Ifrael magnus ^difi-
feat in bibliotheca regis
qus
eft in
Babylone
utrum-
nam
Dei
a Cyro rege jufium fuerit ut sdificaretur

in
domus
&
exftruxerat.
Jerufaiem
&
voluntatem regis fuper hac re
II. Poftquam autem ad iracundiam provocaverunt patres noftri
mittat
ad nos.
Deum
cceli
tradidit eos in
manus
CAPUT VULGATA
,.
V
1.
I.
NOVA.
Deus autem
,
^1"* Unc Darius rex pracepit & recenfuerunt A. in bibliotheca librorum qui erant repohti in
:
qui habitare fecit

,
nomen
fuura
ibi
difiipet
Babylone
z.
derit
omnia regna & populum qui extenmaauui fuam ut repugiiet, & diflipet domuin
,
&
inventum
eft in
Ecbatanis
quod
eft
caftrum
Dei illam
qua: eft in Jerufaiem.
Ego Darius
ftatui
de-
an
Medena
5.
provincia,
volumenunum,
regis
,
:
talifque fcrip-
cretum, quod
1 ).
ftudiOL.e impleri volo.
tus erat in eo commentarius
Igitur
Anno primo Cyri

sdificaretur
Cyrus rex decrevit ut

eft in
& Stharbuzanai &

,
Thathanai dux regionis trans flumen, confiliarii ejus, fecundum quod

,
domus Dei
qus
Jerufaiem
in lo-
pr^ceperat Darius rex

14.
Seniores
iic
diiigenter exiecuti
co ubi immolent
hoftias,
&
funt.
ut ponant
fundamenta
,
fiipportantia nltitudinem cubiturum fcxaginta
& laordiregis
autem Juda;orum sditicabant , profperabantur ju\ta prophetiam Agga;i prophets
&
,
titudinem cubitorum fexaginta

nes de liguis novio
jdabuntur.
5.
& &
fie
Zacharia'
,
4. ordines de lapidibus impolitis tres,

:
xerunt
rio
,
& sdificaverunt & conftrujubente Deo IfiacI & jubente Cyro & Da.filii
Addo
fumptus autem de
Dei aurea
domo
,
&
15.
Artaxerxe, regibus Perfarum compleverunt domum Dei iftam

:
&
Sed
& vafa templi
& argentea
qui
ad diem
tertiuni menfis
Adar, qui
filii
eft
, ufque annus fextus
Nabuchodonolbr tulerat de tempio Jerufaiem, & atreddantur, & referantur tulerat ea in Babylonem in tempium in Jerufaiem in locum fuum , qua; & po,
regni Darii regis.
16. Fecerunt
vitx,
autem
in
Ifrael
facerdotes
,
&
Le-
& reliqui filiorum tranfmigrationis

gaudio.
dedicatio-
iita funt in
tempio Dei.
regionis,
nem domus Dei

qu;e eft
6.
Nunc ergo Thathanai dux

,
17. Et obtulerunt in dedicationem

vitulos
domus Dei,
duo-
trans flumen ,Stharbuzanai, &conliliariiveftri
Aphar-
centum
juxta
arietes ducentos,
agnos quadr'ngenIftael.
fachii
illis
qui
eftis
trans flumen
procul recedite ab
tos
hircos caprarum pro peccato totius Ifrael

,
decim
numerum tribuum
,
7.
dsorum,
1am
ri
tempium Dei illud 4 duce Ju& dimittite & a fenioribus eorum, ut domum Dei
fieri
il-
18. Et ftatuerunt facerdotes

Levitas in vicibus fuis
ficut
in
ordinibus fuis,
&
l\um,
3.
fuper opera Dei in Jerufaiem
idificent in loco fuo.
Icripmm
eft in libro
Moyfi.
Ifrael tranfmigrationis,?'
6.
?.
8.
Sed
& a me
pra;ceptum
regis
eft,
quid oporteat
fie-
19. Fecerunt autem
filii
a presbyteris Judaôrum
,
illis,
,
ut itdificetur
id eft
,
domus
pafcha
quarta decima die menfis primi.
Dei
fcilicet ut
de area
de
tributis
io. Purificati enim fuerant fiicerdotes

quafi unus
verfis
filiis
,
:
&
Levit;E
qu;E dantur de regione trans flumen tus dentur

9.
viris illis,
fi
ftudiose I'ump-
omnes mundi ad immolandum pafcha unitranfmigrationis,

fibi.
ne impediatur opus.
,
&
fratribus fuis facer-
Quod
,
necefle fuerit
&
vitulos
,
&
agnos
,
dotibus
&
& licedos in holocauftum Deo coeli vinum & oleum fecundum ritum
,
frumentum
facerdotum
,
fal
qui
fit
funt in Jerufaiem, detur eis per fingulos dies

in aliquo querimonia.
ne
2 I. Et comederunt filii Ifrael , qui reverfi fuerant de tranfmigratione , omnes qui fe feparaverant k coinquinatione gentium tem ad eos , ut qurererent
&
Dominum Deum
Deo cceli , orentque pro
decretum
,
:
Ifrael.
10. Et ofterant oblationes

vita regis,
22. Et fecerunt folemnitatem azymorum feptem

diebus in
la;titia
,
&
filiorum ejus.
eft
quoniam
in
Irttificaverat
eos
Domi-
n. A meergopofitum
fie
Ut
omnis
lignum
nus,
varet
& converterat
manus eorum
cor regis Afl'ur ad eos, ut ad|u-
liomo qui banc mutaverit juflionem
tollatur
opere domus Domini Dei
domo
ipfius
&
erigatur
&
contigatur in eo
Ifrael.
fJomus autem ejus publicetur.
Tom,
1.
Ssss
, ,
,,
t><)0
LIBER
I.
ESDRiE.
Cap. VII.
CAPUT
V
,.
VII.
NOVA.
arietes
,
U L G
filii
AT A
T) Oft Iircc autem verba m

,
regno Artaxerxis reSarais

,
nia vitulos,
agnos,
&
facrificia
& libamins
Ji
gis
filii
Pel farum
Efdras
lilius
Aza-
rix,
z.
}.
Helci.x,
Sadoc, filii Achitob Azarix , filii Maraiotli filii Bocci filii Zarahi,E, filii Ozi , 4. filii filii Eleazar , 5. filii Abifue , filii Phinees, facerdotis ab initio. Aaron ipfe fcri6. Ipfe Efdras afcendit de B:ibyIone , velox in lege Moyfi , quam Dominus Deus dedic ba dedit ei rex, fecundum nianum Domini Dei Ifrael
filii
Sellum,
filii
filii
Amari^,
filii
eorum, & orfer ea fuper altare templi Dei veftri quod eft in Jerufalem. lii. Sed & fi quid tibi & fiatribustuis placuerit, de reiiquo argento & auro ut faciatis, juxta voluntatem Dei
I
veftri facite.
9.
Vafa.
quoque
qu.-e
dantur
tibi in
minifterium
domus Dei
2.0.
tui, trade in confpeitu
Dei
in
Jerufalem.
&
&
ejus fuper
omneni petitionem ejus. facer7. Et afcenderunt de filii Ifrael , & de filiis de cantoribus , de filiis Levitarum , dotum, de Nadiinxis, in Jerufalem , anno de janitoribus,
,
eum
&
&
&
Sed ca;tera quibus opus fuerit m domum Dei tui, quantumcunque neceife eft ut expendas , dabitur de thefauro , de fifco regis 1 1 i me. Ego Artaxerxes rex , ftatui atque de crevi omnibus cuftodibus arcce public.^ qui funt trans flunien , ut quodcunque petierit a vobis Efdras fa,
&
&
&
&
cerdos
fcriba legis Dei cceli
ahfque mora detis
feptimo Artaxerxis
8.
eft
regis.
in
ii. ufque ad argenci tjlenta centum,

frumenti coros
&
fal
ufque ad
veto abf-
Et venerunt
Jerufalem menfe quinto, ipfe
cenmm
&
ufque ad
vini
,
baros cen-
annus feptimus regis. afcen9. Quia in primo die menfis primi ccepit in primo die menfis quinti vedere deBabylone, nit in Jerufalem , juxta manum Dei fui bonam fuper
tum
&
ufque ad batos olei centum
que menfura.
23. Omne, quod ad ri'uni Dei ca;li pertinet , tribuarar diligenter in donio Dei creli ne forte irafcatur contra regnura regis , filiorum eju;.
:
&
fe.
&
10. Efdras enira paravit cor

ret
fuum,
ut inveftiga-
14.
Vobis qucque notum facimus de uoiverfis

,
(a-
legem Domini,
& faceret & docerec in Ifrael pr^-
cerdotibus,
ceptum
1 1
.
&
judicium.
eft
autem exemplar epiftoljc edifti , quod dedit rex Artaxerxes Efdra; facerdoti, fcriba; erudicsremoprrEceptis Domini , to in fermonibus
Hoc
& Lcvitis SccantOiibus, & janitoribus, Nathinaeis & mmiftris domus Dei hujus ut ve&igal Ci tributum & annonas non habeatis poteC, , , ,
tatera
1
5
.
&
&
imponendi fuper eos. Tu autem tfdra , fecundum fapientiam Dei

eft in
siiis
ejus in Ifrael
,
tui,
fcri-
qus
,
manu tua,
conftitue )udices
& pcrefi-
li. Artaxerxes rex regum Efdrs facerdoti hx legis Dei cceli doaiffimo , falutem. 15.
des
ut )udicent
his videlicet
omni popuio qui eft trans flumen , qui noverunt legem Dei tui , fed & im,
A me decretum
ire in
eft
ut cuicunque placuerit in
,
peritos docete liber^.
regno meo de popuio
Ifrael
& de facerdotibus ejus,
z6. Et omnis qui non fecerlt legem Dei tui
&
Jerufalem, tecum vadat. feptem confiliatorum facie enim regis , 4. 1 Jerufalem in ejus, milfus es, ut vifites Juda-ara lege Dei tui , qua; eft in manu tua
&deLevitis,
legem
regis diligenter
,
judicium
,
erit
de eo
five in
&
mortem
five in exilium
five in
condemnationein
&
fubftanticE ejus,
vel cert^ in carcerem.
17. Benedidus Dominus Deus patrnm noftrorum

qui dedit hoc in corde regis, ut glorificaret
15.
& ut
feras
argentum
&
aurum
quod rex
Ifrael
,
&
domum
confiliatores ejus fponte obtuleiunt
Deo
cujus
Domini
i8.
qu.T; eft in
Jerufalem
in Jerufalem tabernaculuni
eft.
16. Et
omne argentum
&
aurum quodcunque
in-
ram rege
& in &
me
indinavir miferlcordiam fuam co-
confiliatoribus ejus,
:
&
univerfis prin-
populus veneris in univerfa provincia Babylonis , de facerdotibus qua; fponte oboPTerre voluerit ,
&
cipibus regij potentibus
& ego
me
,
confortatus
manu Do-
&
mini Dei mei
qua
erat in
congregavi de Ifragl
tulerint
I
domui Dei
fui
,
qu s;
eft in
Jerufalem
principes qui afcenderent
mecum.
7.
libera accipe
&
fl^diose erne
de hac pecu-
CAPUT
V
J
,
VIII.
NOVA.
10.
U L G A TA
,
TT
funt ergo principes familiarum
& genea-
De
filiis
Selomlth,
viri.
,
filius
Jofphia;,
& cameo
Bebai
,
JL jL logia eoiura , qui afcenderunt mecum in regno Artaxerxis regis de Babylone. 1. De filiis Phinees, Gerfom. De filiis Ithamar
Daniel.
J.
centum fesaginta
1 1
.
De
filiis
Bebai
ofto
Zacharias
filius
&
cum eo
viginti
viri.
,
De filiis David Hattus. De filiis Sechenii? filiis Pharos, Zacharias & cum eo numerati funt viri centum quinquaginta. Elioenai films Zare4. De filiis Phahath Moab & cum eo ducenti viri. Iie & cum eo 5. De filiis Secheniae, filius Ezechiel
, ,
:
II. De filiis Azgad Johanan filius Eccetan, cum eo centum & decern viri. De filiis Adonicam qui erant noviffimi 1 5
. ,
&
:
&
ha;c
nomina eorum
,
Elipheleth
&
Jehiel
&
Sa-
maias
&
De
cum
filiis
eis
fexaginta
,
viri.
14.
Begui
Uthai
& Zachur & cum els

,
:
trccenti viri.
6.
feptuaginta
viri.
De De De
filiis
Adan, Abed
viri.
filius
Jonathan
& cum
cum eo
eo quinquaginta
7.
tiliis
currit Ifaias
filius
Alam ,
Athalia;
&
feptuaginta
8.
viri.
Congregavi autem eos ad fiuvium , qui dead Ahava , & mannmus ibi tribus diebus qusin facerdotibus de filiis Levi, fivique in popuio non inveni ibi.
1 5
.
&
&
filiis
Saphatias, Zebedia
filius
Michael ,
&
cum eo oftoginta viri. 9. De filiis Joab, Obcdia

ducenti decern
filius
Jahid, Sccumeo
&
ofto
viri.
& Ariel, & Semeiam 16. Itaque mifi Eliezer & Elnathan & Jarib & alteram Elnathan, & Na& Zachariam & MofoUam principes & than & Elnathan fapientes. Joiarib
,
,, , ,
LIBER
1 7,
I.
ESDRyE.
V
U
L G A
T A
Cap. VIII. NOVA.

,
&
:
IX.
^91
Et mifi
,
CO'?
ad Ecklo
in
qui
eft
primus
verba
,
in Ciiaf-
turn
auri
centum talenta
phix loeo
&
pofui
ore eorum
qua; lo,
17.
&
cratcres aureos viginti

,
qui Iiabebant foli-
querentiir ad
Eddo,
&
fratres ejus Nathin.-cos
in
lo-
dos millenos
18. Et
ta
,
&
vafa
a;ris
fulgcntis optimi
duo, pulvafa fanc-
co Clial'pliiae , ut adduccrent nobis minillros dotnus Dei nodri. 18. t addnxerunt nol)is per manuni Dei noltri bonnni fuper nos , viium doftiirnnum de (iliis Molilios ejus lioli lilii Levi lilii Ifracl , ik Sarabiam
chra ut aurum.
(lixi eis
;
Vos
fanti
Domini,
&
&
:
&
fratres e)us decern
& ofto
lilios
,
19.
rari
,
&
Ha(abiam,& cum eo
Ifaiam de
filiis
Me-
fratrelque ejus
&
ejus viginti
cipes
de Nachinreis quos dederat David & prinad minifteria Levitarum , Nathini-os ducentos viginti omnes Iii fuis nominibus vocabantur.
10.
;
&
argentum & aurum, (]Uod fpontc oblatumcft Domino Deo patrum :ioftrorum 19. vigilatc & cuftodite, donee appendatis coram principibus facerdotum , & Levitarum , & ducibus familiarum Ifrael in jerufalem , in thclaurum domus Domini. Levit.^ ponJO. Sufceperunt autem facerdotes dus argenti , auri , & vaforum , ut deferrent Jeru:
&
&
&
falem
;
I
.
in
domum
Dei
noftri.
zi. t pncdicavi
ya
,
ibi
jejunium juxta fluvium Alia,
Promovimus ergo a flumine Ahava duodeci-

menfis primi, ut pergeremus Jerufalem
fuit
;
ut
affligeremur
coram Domino Deo noftro
&
mo die
iic
ma-
pcrereiiius
ab eo viani redam nobis
&
filiis
noftris
nus Dei noftri
fuper nos
& liberavit nos

,
de ma-
tmiverl'tque fubftantia; noftra;.
nu inimici
&
inlidiatoris in via,
i5c
11. Erubui enim petere i rege auxllium

tes
,
& equiquia di,
31. Et venimus Jerufalem
manfimus
eft
,
ibi tribus
qui defenderent nos ab inimico in via

:
diebus.
5 3.
xeramus regi quarunt eum

titudo ejus
,
Manus Dei
in
noftri eft fuper
omnes , qui
Die autem quarta appenfum
argentum,
per
bonitate
&
imperium ejus
,
&
&
&
for-
&
:
furor fuper omnes
qui derelinquunt
aurum , Meremoth
filius
&
vafa in
filii
,
domo
eis
Dei noftri
,
manum
,
Uri.-e
facerdotis
&
cum eo Eleazar
tilius
eum.
1
;
.
Phinees
cunique
Jozabed
Jofue
Jejunavimus autera ,
iSc
& rogavimus Deura

,
nof-
trum per hoc

decim
tribus
evenit nobis profpere.
i^. Et feparavi de principibus facerdotum duo,
Bennoi Levita^ pondus omnium juKta numerum 5 ^ tumque eft omne pondus in tempore illo.
filius
.
Noadaia
&
defcrip-
Sarabiam
&
Hafabiam
& &
,
cum
eis
de
Ira-
s.
Sed
&
,
qui venerant de captivitate
filii
tranf-
eorum decern:
appendique
eis
migrationis
obtulerunt holocautomata
Deo
H.
rael
argentum
noftri
,
aurum
&
Ifrael ,
vafa
vitulos
confecrata
domus Dei
,
qu:e obtulcrat rex
&
If-
naginta fex
-coniliiatores ejus
&
principes ejus
:
univerfulque
eorum
qui inventi fucrant
i6.
&
appendi
in
lenta fexcenta quinquaginta
manibus eorum argenti tavafa argentea cen,
duodecim pro omni populo Ifrael, arietes nofeptuaginta fcptem , liircos pro , agnos peccato duodecim omnia in holocauftum Domino. 36. Dederunt autem ediita regis latrapis , qui erant de confpeftu regis, & ducibus trans flumen,
:
&
&
elevaverunt populum 8c
domum
Dei.
CAPUT
VuiGATA
IX.
Dominum Deurn noftrum i
NOVA.
deprecatio noftra apud
"p Oftquam
autem hxc completa funt
accefleeft fe,
eft
runt ad
me
,
principes
,
dicentes
Non
ut diuiitterentur nobis reliquia;

xillus in loco
paratus populus
pulis terrarum
,
Ifrael
facerdotes
& Levitt
,
a po-
fando
,
eius
& daretur nobis pa& illuminaret oculos noC,
HM videlicet &
abominationibus eorum , ChanaHethsi & Pherezaî & Jebufsi Ammonitarum , & Moabitarum & jEgyptiorum , &, Amorrhseorum 1. tulerunt enim de filiabus eorum fibi & filiis fuis
,
&
tros
Deus nofter
,
&
daret nobis vitara
modicam
ia
fervitute noftra
9. quia fervi
reliquit
&
fumus
&
,
in fervitute noftra
non de-
nos Deus nofter

fublimaret
,
fed inclinavit fuper nos mi,
fericordiam coram rege Perfirum
ut daret nobis vi-
commifcuerunt femen fandum cum populis terrarum manus etiam principum & magiftratuum fiiit in
:
&
tam
&
domum
Dei noftri, &exftrHere
folitudines ejus
&
daret nobis fepem in Juda
& Je?
tranfgrefl'ione
3
hac prima.
audilfem fermonem iftum
,
,
rufalem.
fcidi
Cumque
,
pallium
10. Et nunc quid dicemus Deus nofter port ha^c

quia dereliquiiTiUS
1 1
.
meum
barba
4.
8c tunicam
&
evelli capillos capitis
mei
&
mandata tua
Terra
&
fedi moerens.
quffi pr.-Ecepifti in
,
Convenerunt autem ad me omnes, qui timebant verbum Dei Ifrael , pro tranfgreffione eorum qui de
captivitate venerant
,
phetarum
dicens
ut poffideatis earn
manu fervorum tuorum proad quam vos ingredimini terra immunda eft juxta immun, , ,
& ego
:
fedebam
triftis
ufque ad
ditiam populorum, ca;terai-umque terr-srum

nationibus
abomi-
facrificium vefpertinum
5.
eorum
qui repleverunt
eam ab
ore ufque
Diut. 7.
mea
& expandi
& in facrihcio vefpertino furrexi de afflidione & fciffo pallio & tunica curvavi genua mea
,
ad
OS in coinquinatione fua.
1
manus meas ad Dominum Deum meum 6. & dixi Deus meus confundor & erubefco levare faciem meam ad te quoniam iniquitates noftra;
,
:
filias veftras ne detis hliis eorum , eorum ne accipiatis filiis veftris , & non qu:Eratis pacem eorum & profperitatem eorum ufque in sternum ut confortemini & comcdatis qu;E bona
1.
Nunc ergo
&
filias
multiplicatiE funt fuper caput noftrum

tra creverunt ufque
& delida nof-
funt terra;
& ha^redes habeatis

&
filios
veftros ufque in
ad crelum , 7. k diebus patrum noftrorum fed nos ipfi peccavimus graviter ufque ad diem banc, in iniquitatibus noftris traditi fumus ip'i , reges nofti-i , facerdotes noftri, in manum regum terrarum, in gladium in captivitatem , & in rapinam, & in confufionera
:
& &
fsculum. Et poft omnia qus venerant fuper nos in ope1 3 in delido noftro magno , ribus noftris pelTmiis ,
.
&
&
quia tu Deus nofter liherafti nos de iniquitatc noftra,
&
&
&
dedifti nobis lalutem ficut eft
hodie
14. ut non
converteremur
&
irrita
faceremus
Tultus
8.
ficut
&
die hac.
Et nunc quafi parum
&
ad
momentum fada
mandata tua, neque matrimonia jungeremus cum populis abominationum iftarum. Nunquid iratus es no-
Tom.
I.
Ssss
ij
592
LIBER
,
I.
ESDRi^.
rerelifti
Cap.
,
X.
liac.
VutCATA NOVA.
bis ufque ad confummatlonera liouias ad falutem ?
,
ne dimkteres nobis
fumus
qui falvareniui- ficut die

:
Ecce
co-'
Domine Deus
Ifiael juftus es tu
quoniam de-
'"" '^ coram
fuinus in delido noflro

te iuper hoc.
non enim
ftari
poteft
CAPUT
V
I
.
X.
fic filii
,
U 1 G A T A
,
NOVA.
16. feceruntque
tranfmigrationis.
Q
.
Ic ergo orante Efdra

flcnte
,
&
implorante eo
,
&
Et abieJ
,
& lacente
ante
templum Dei
ad eum de Ifrael coetus grandis flevit populus fletumulto. mulieriini & puerorum, Et refpondit Sechenias filius Jehiel de tiliis Elam I
eft
& viri principes familiarum in domos patium fuorum & omnes per nomina fua & nimis virorum &
colleftus
runt
Efdras facerdos
&
federunt in die primo menfis decimi ut quarerent rem.

17. Et confummati funt
omnes
viri
qui duxerant
& dixit
trum ra ,
J.
,
Efdra.'
Nos
pra;varicati
fumus
in
Deum
nof-
uxores alienigenas
primi.
ufque ad diem primam menfis

filiis
&
&
duximus uxores alienigenas de populo ternunc, fi eft pcenitentia in Ifrael fuper hoc,
18. Et invent] funt de

rant uxores alienigenas.
facerdotum qui duxetiiii

,
percutiamus foedus
cum Domino Deo

,
noftro, ut
De
hlns Jofue
,
'ofedec
&.
projiciamus univerfas uxores

lunt
,
&
,
:
eos qui de his nati
& fratres ejus

ha.
fuas,
Maalia ,
& Eliezer & Jarib
Godo-
juxta voluntatem Domini

noftri
& eorum qui timent

fiat.
,
prarceptum Domini Dei

4. Surge
,
fecundiim legem
tuum
,
eft
decernere
nofque erimus te-
cum
5
.
conforjare
&
fac.
,
manus fuas ut ejicerent uxores pro delicto fuo arietem de ovibuj ofienent. io. Et de filiis Emmer, Hanani , 6c Zebedia.
19. Et dederunt
&
Sun-exit ergo Efdras
& ad juravit principes faut face;
ii. Et de
filiis
,
Harim
Maafia
&
Elia,
& Se-
cerdotum & Levitarum , & omnem Ifrael , & juraverunt. rent fecundum verbum hoc
6.
meia
mael
&
Jehiel
& Ozias.
,
Et
fiirrexit
Efdras ante
domum
,
Dei
&
abiit
ad cubiculum Johanan filii iliuc panem non comedit,

;
Eliafib
&
ingreffus eft
:
Et de filiis Pheshur , Elioenai , Maafia, IfNathanael , Jozabed Elafa. Jozabed , Semei,' 23. Et de filiis Levitarum
2 1.
,
&
&
&
gebat enim tranfgreffionem

captivitate
7.
aquam non bibit lueorum , qui venerant de

,
& Celaia
ipfe eft Calita
Phataia
14, Et de cantoribus , Eliafib. Sellum , Telem Uri.
&
&
Juda , Eliezer. t de janitoribus ,
&
&
:
mifla eft
vox
in
Juda
.
&
in Jerufalem
omzia
25. Et ex Ifrael, de
,
filiis
,
Pharos, Remeia
Eliezer
,
,& Je-
nibus
8.
filiis
tranfraigrationis
ut congregarentur in Je-
& Melchia & Miamin &

,
& Melchia
rufalem
& Banea.
26. Et de
Jehiel
,
omnis qui non venerit in tribus diebus juxta feniorum , auferetur univerfa confilium principum ipfe abjicietur de ccetu tranfmigrafubftantia ejus ,
&
filiis
,
/9Llam
Mathania
,
Zacharias,
&
&
&
&
Abdi
&
,
Jerimoth
,
&
Elia.
&
27. Et de
thania
,
filiis
Zethua
tionis.
Jerimuth
filiis
&
, ,
Zabad
Elioenai, Eliafib, ^faAziza. ,
&
9.
Convenerunt
igitur
omnes
viri
Juda
& Benjabai
in plapluviis.
28. Et de
,
Bebai
Ban!
Johanan, Hanania
Zab-'
min
tea
in
Jerufalem tribus diebus, ipfe

:
eft
menfis nonus,
Athalai.
filiis
vigellmo die menfis
&
,
fedit
omnis populus
domus Dei
treraentes pro peccato,

,
&
10. Et furrexit Efdras facerdos
&
dixit
ad eos
Vos
ut
tranfgreffi eftis
&
duxiftis uxores alienigenas,
Mefollam , Melluch, Ramoth. 50. Et de filiis Phahath Moab , Edna & Chalal , Banaias , & Maafias Mathanias, Befeleel, Bennui,
29. Et de
&
Adaia, Jafub
& Saal &

,
,
&
adderetis fuper deliftum Ifrael.

I I.
& ManafTe.
51. Et de
filiis
Et nunc date confefl'ionem Domino Deo pafeparamifacite placinim ejus , trura veftrorum , ah uxoribus alienigenis. ni 4 populis terra: , 1 z. Et refpondit univerfa multitudo , dixitque vo-
Herem,
,
Eliezer, Jofue, MelchiasJ
&
&
Semeias
52.
Simeon.
&
Benjamin
Maloch
,
,
Samarias.
3;. Et de
filiis
Hafom
Mathanai
,
Mathathai
,
ce magna Juxta verbum tuum ad nos, fie fiat. Veruntamen quia populus multus eft & tem1 5 opus non fuftinemus ftare foris , pus pluvis, lion eft diei unius vel duorum ( vehementer quippe peccavimus in fermone ifto )
:
Zabad,
Eliphelet, Jermai, Manafle
Semei.
&
&
34. De filiis Bani , Maaddi , Amram Badaias, Cheliau, 55. Baneas ,
& Vel j
&
36. Vania
Marimuth,
&
,
Eliafib,
,
37. Mathanias, Mathanai, 38. 39.
14. conftituantur principes
in
univerfa mukitudi-
ne
&
omnes
in civitatibus noftris qui

,
duxerunt uxo,
res alienigenas
veniantin temporibus ftatutis

noftri 4 nobis fuper
& cum
40.
.
Jiisfenioresper civitatem &civitatem,
& judices ejus,

peccato
donee avertatur
hoc.
1 5
.
ira
Dei
Igitur Jonathan
,
filius
Thecue
rteterunt fuper
Azahel , & Jaafia filius SebeMefollam hoc ,
, 41 , 41. Sellum, Amaria, Jofeph. 43. De filiis Nebo, Jehiel, Mathathias, ZabadJ Zabina , Jeddu , & Joel & Banaia.
, ,
& Jafi & Bennui Semei, &Salmias, & Nathan & Adaias, & Mechnedebai Sifai Sarai, Ezrel & Selemiau Semeria
&
Bani,
,
, ,
&
&
44 Omnes hi acceperant uxores alienigenas , & fui

.
thai Levites adjuverunt eos:
runt ex
eis
mulieres
quje pepererant
filios.
<X (5i uo
w '^ t^D '^ (3o a!o uî 'Ji cX uo a>s t^ u w tKi '^
Francisco Luca
KOMAN. CORRECTIONUM AD EDIT. VULGATAM DELECTUS,

Aiidore
Brugenfi.
LIBER
CA
Nchemia. Pr Jofue lr.ct hU Icgnnt,
ff. 6. Duo millii mrrnm cemiirU an.t
,
E S D R
/E
PRIMUS.
Dc
bechenic,
P. I. -t. 5'. Ut afcenderent ad ardificanciiim. TLeiiiitndmn cfl plnrale afcendeieiit , iton muian/iiim injiiignlxrt afcenderct. Cap. II. 1?^. 2. Qui venerunt cum Zorobabel, Jofue
alti librt
gis.
Cap. VI. ir. ly. Qui eft annus fcxms regni Darii reNeqitaqunm miferenda cfi vox regni. t. 17. IjD dcdicationcm domds Dei. Alii pro quarto ca,
fti
legunt fextiim dedicatione.

if . 5.
filiis
habtnt Jelua
ijiio
modo
lle-
Cap. VIM.
iriterpofias Sc
filiis
Pharos.
N<i/
coTijrifiiliofU'ru.
Tf-.
nrigi.is nuoftingeiui duodecim. > fcribens nongenti pro oilingenti.
Nm
Cap. IX.
*.
xillus 8.
,
1.
Et abominationibus eorum.
l.cco
No aJdas
pa,
frxpofitioticm de.
No f. i6. Qui erant ex Ezechia , nonaginta oo. fftt/t jtrA'cndx centurix loco dei,idttm , nongenti Qdito pro
uon.igiiita oilo.
It.
tiiiri
E[ daretur nobis paxillus.
unitit vocii
qux idem
eft
quod
paliis
::oii
fuiit fcrihetidx
dux
pax
Jofue. Alii'ietut
,
illius.
}5. In
domo
mmata
vociili qiiartes
Jf-.p.
Sed indinavir
,
ftiper
nos mifericordiam. Noii
mu-
ficnnd^m. hietn injra y Jf", 40. a. 66. Equi eorum leptingenti niginta fcx.
adverjaiiviim fed
cum
copulation
&.
eft
No mi-
Ibidem. Er daret nobis fepem.

piilntivum
, ,
Now
muitindrim Sc ca-
nncis
mimtrnm
tttio
cenunario
fcribendo Icxcenti pro fep-
ctim ut caujativo
tingenti.
qui fepem
littera
T^.
1
,
quod
eft ,
Auri folidos fexaginta millia k mille. Muliis nos agimiis in Notatzortibus nojhii de germana hnjtis loci lec^
ir. (Jp.
fed plmim'um fuljiftterunt , maceriam feu mnrum , extrailk uni

:
,
muiaruiit
iti
fpem
quod
eft ,
Jiduci.im.
tione : fed Rom.tni Patres lexaginta inquum , fcrihit
earn qria niajorejn
mtmerum
tton
prxtuUrunt
ei
ijuA
niji
In coinquinatione (ua. Noft onntt.i^ prapojitionem in. Cap. X. if. I. Sic ergo orante Efdra , implorante eo. Trot:omen fexti cafus eo , I 0 eft vertendum in quarium
1.
&
quadiagiiua
recettfet.
caJii'iH
eum
5.
ita nee
itt
nometi
Deum.
Cap.
III. it'.y.
Ad mare
Joppe. tegeiidiim
eft
accpptnm fecundo cafit , potiUs q'lum qrtarto cajit Cap. IV. t. 2;. Coram Reum Eeelteeni. Non jiidicartitit Coriedores omnietidiim Eeelteem.
Joppe Joppen,
t-
timent , quod eft

Jf".
Et eorum qui timenr praeceptum Domini. Vcrbum quod eft , meiuum , tioi) debet mutari in tenent ,
,
cuftodtunl.
51. Eliezer, Jofue.
Fro Jofue, in
aliis eft
Jefue
Cap. V. t. li Vt domus Dei hsc sdificatetur. Non

tmitias proiiomen life.
quem.tdmodum fupra
Hebr,uce utroqiie
loco
2. if. 56.
quanqnam
,
voce!
qjs nunc
leguntur
plurimiim Jifferant.
SUMMA CAPITA
e Vulgaris Bibliis
fatis
Cap.
I.
LIBRI
fationis.
II.
ESDRtE,
audi
aliis
refpondeant.
Cap VIII
Efdras difiinHe populo verba
;
1\
"KT Ehemi, -Jmnias

1.\j!ldi
,
jlrtAxerxh pincerna
,
arum
flet
, ,
qut a faptivitate refidui

,
legts reci-
erant,
fopul't
ajfliilione
ac mulris dkbus jejun.it
tal ,fa(lo per Levitas pleutio
& contrijlatum poallatifqtie
peccata confitens
cr mifericordUm a
Deo
,
pulum Nebemias
confolatur
frondtbus
;
petens.
Cap.
II.
Nebemias
,
impetratis a rege litteris
ve-
nit Jcrofolymam
&
celebrant feptem diebus feftum tabernaculorum gcute Jingulis diebus Efdra in Itbro legis.
le-
ad murorum injlaurationem
tunibus
ac port is
hortatur.
Cap. IX. Populus in jejunio cr faccis pmiitens fep.irat fe ab alicnigenis : Levitt confitentur Dei
beneficia
,
Cap.
III.
Jerufalem in muris
a.
Ifraelit.irumque feeler a
cr pro populo
idificatur
variis qui hic rccenfentur.

Saiiali.ilLit
Cap. IV. Adveifantibus

Cxtcris gentibus
,
&
Tobia cum
,
cum Domino feriunt. Cap. X. Defignantur qui fadus initum fignarunt

or ant
,
ac ita fadus
Jtidcci altera
;
maiut xdificatit
contra
or ante
,
al-
tera
gladium tenent
&
Nehnnia
illo-
7iim fubfannationes crinjidias

perficitur.
Deum
opus
quo pollicentur fe fervaturos univerfa Dei pn^ ccpta , maxime de non commifccndo cum alienigenis , de fervandis fabbato anno feptimo obU, ,
tionibus
primitiis ac decimis.
civita..
Cap.V. In magna fame Nebemias

incrcpat
,
divites avaros
Cap. XI. Recenfentur incoU Jerufalem oturn
tifitrafque
prohibet
fua indigentibus
in-
Juda
pojl
tnftaurationem.
fponte elargiens.
Cap. VI. Sanaball.tt ctimfociisjudiis ad fivdns

jidiofis litteris invit.nis
,
ac
,
fic
ndificationem im-
fedire nilens
non terret
:
nee immiitat propoji,
tum Nehem!
completoque muro
timuerunt omciiflodes in
nes f.nitimx gentes.
Cap. XII. Nomina c~ officia facerdotitm ac Le^ vitarum qui cum Zorobabel in Jerufalem afcenderunt cr cuflodes thefaurorum : magna folemnitate convocatis undique Levitts , celebrant dedicationem muri Jerufalem. Cap. XIII. Ledo Deuteronomio ejiciuntuT alie,
Cap. VII. Per Nebemiam conflituuntur

Jerufalem
qui
:
nigcn
lacio
Cp-
partes
Levitis .tffignantur
e ga~.-opby,
deinde convocato populo

Jeriifilem
recenfentur bi
,
domus Dei vafa domus
Tobi^c propciuntur
:
primhn afcenderant
s
mcntis ipforion
una cum jndunturque miinera ad opus oidift-
fabhati violatores puniuntur
increpat
Nebe-
mias Jicdxos qui uxores duxerant alienigenas.
LIBER
dU
D
I
E T
ESDR^ SEGUNDUS
C
I
T U
R.
CAPUT PRIMUM.
VuLGATA NOVA.
Ere A Nehemia:
t Faftum
eft in
filii
HelchL-e.
ti
ut audias orationem fervi tui

te liodie
,
quam ego oro co3

Ifrael fervis tuis
,
inno vigcfimo ,
Sulls caftio.
1.
&
menfe Casleu , ego eram in
ram
node &
ego
,
die
pro
filiis
&
confiteor pro peccatis filiorum Ifraet

tibi
:
quibus pec-
caverunt
ipfe
Et venit Hanani unus de

,
h'atribus meis
&
viri
ex
& domus parris mei peccavimus, & non cuftodivimus 7. Yanitate fedufti fumus mandatum tuum & cxremonias & judicia qua
, ,
Juda
dsis
,
& inteiTOgavi eos de Ju,
praecepifti
Moyfi famulo tuo.

verbi
,
qui lemanferant
&
;
fupererant de captivitate
8.
Memento
dicens
:
quod mandafti Moyfi fervo

fueritis
,
&
ti
Jeiufalem.
3-
tuo
Ciim tranfgreUl
:
ego difpergam
pracep-
Ec dixerunt mihi
Qui remanferunt
in
&
relic-
vos
ta
in
populos
funt de captivitate
,
ibi
provincia
;
in affliftio-
9.
&
,
li
revertamini ad
facialis
me,
&
cuftodiatis
magna funt & in opprobiio ^& murus Jerufalem diflipatus eft & portas ejus conibuft;^ iunt igni. fedi.Sc 4. Cumque audiflem verba hujufcemodi jejunabam , & orabam flevi , & luxi diebus multis
rie
, ,
:
mea
&
ea
etiamfi abdufti fueritis
ad
reducam in extrema coeli , inde congregabo vos , locum , quem elegi ut habitaret nomen nieum ibi. populus tuus quos rede-' 10. Et ipfi fervi tui,
&
&
3),/in. 5. 4.
ante faciem Dei coeli. Qua;fo Domine Deus 5. Et dixi

:
mifti in fortitudine tua

coeli fortis
,
magna
& in
:
manu
tua valida.
ma-
miferigne, atquc terribilis , qui cuftodis paftum cordiam cum his qui te diligunt , & cuftodiunt mandata tua 6. fianc aurestua aufcultantes , & oculi tul aper:
&
Obfecro Domine, lit auris tua attendens ad oraad orationem fervorum tuorum , tionem fervi tui , dirige fervum tuurr qui volunt timere nomen tuum
1
1
.
&
&
hodie
& da
ei
mifericordiam ante virum hanc

regis.
eg<|
enim eram pincerna
NoTA AD Versi ONEAI ANTIQUAM.
ter Lucif. Calar.
Cypr. tfdram vocat I. i. Teftim. ^76. c. Simili1. de non pare, in De. del. 252. c. ut Hieron. ep. ad Marcell, to. z. 713. a. cLaftant. 1. 4.
S.
Inftit. c.
ir, J7J.
Videeciam Ambrof. l.de Tob.c,iq,_
61J.
c.
jO^So?
,, :
LIBER
II.
ESDRvS:.
I
Cap.
II.
6pj
CAPUT
Vu
anno
L G A T A
I.
NOVA.
,
F
,
Aftum
in
eft autem menfe Nifan
Vide Not.
bias fervus
magna
:
:
Ammanltes & contrlftati funt afflidrione quod veniflec homo , qui quxreret profpe;
cum
vigefirao Artaxerxis regis & vinum erat ante & levavi vinum & dedi legi & eram quali lan,
ritatera filioi-um Ilrael.
guidus ante faciem ejus. i. Dixitque milii rex Quare vultus tuus
:
triftis eft,
cum
fed
te sgrotum non videam ? non eft hoc iruftra malum nefcio quod in corde tuo eft. Et timui val:
eram ibi tribus diebus , nofteego, viri pauci mecum , non indicavi cuiquam quid Deus dediflet in cord meo ut facerem in Jeruf;ilem , jumentum non erat
1
1.
Et veni Jerufalem
&
II.
&
furrexi
&
&
&
mecum
1
nili
animal
cui
fedebam.
vallis
de , ac nimis
5
.
5.
Et egreflus fum per portam

,
node
&
dixi legi
Rex
in
xternum vive quare non

:
ante fontem draconis
mcereat vultus mens, quia civitas domus fepulcroports ejus combufts rum patris mei deferta eft ,
&
portam ftercoris , confiderabam murum Jerufalem duripatura,& portas ejus confumptas igni,
14.
& ad
&
&
funt igni
-
Et tranfivi ad portam fontis ,

,
4.
Et
ait
mihi rex
Pro qua re
poflialas
Et oravi
tum
1
regis
& non erat

,
& ad aquzduc,
locus jumento
cui
fedebam
Deum
J.
fi
cceli
ut tranfiret.
&
dixi
ad regem
Si videtur regi
bonum
mei
,
&
me
5.
Et afcendi per torrentem no&e
& confideravallis
,
placet fervus tuus ante faciem
tuam
ut mittas
bam murum
redii.
&
reverlus veni ad
portam
&
,
in
Judaam
ad civitatem
,
fepulcri patris
& s-
dincabo earn.
6. Dixitque mihi rex
16.
Magiftratus autem nefciebant quo abiiftem

:
& regina qua fedebat juxta

erit iter
aut quid ego facerem bus

,
fed
.<.
Judsfis
, ,
euni
Ufque ad quod tempus
mum & quando

,
& optimatibus &

,
,
magiftratibus
& facerdoti& reliquis qui
reverteris? Et placuit ante vulcum regis,
& miht me
,
faciebant opus
I
ufque ad id loci nihil indicaveram.

eis
:
&
me
conftitui ei tempus.
7.
7.
;
Et dixi
Vos
noftis afflidtionem in
eft
,
Et dixi regi
Si regi videtur
bonum
,
epiftolas
mus
quia Jerufalem deferta

,
&
qua fuporta ejus conJeru-
det mihi ad duces regionis trans flumen

,
ut traducant
fumpta; lunt igni: venite
&
a;diriceuius rauros
donee veniam
in
Judxam
Afaph cuftodem
faltus regis
turris
falem
&
non fimus
ultra
8.
&
epiftolam ad
nt det mihi ligna, uttegere poflun portas
do-
mus
&
muros
civitatis,
& domum
quam
ingrefTus
foero. Et dedit mihi rex juxta
manum
Dei mei bo-
nam mecum.
Et veni ad duces regionis trans fiumen , dedique eis epiftolas regis. Miferat autem rex mecum prin9.
18. Et indicavi eis eflet bona mecum , & verba regis qu.^ locutus eflet mihi , & aio Surgamus , & .-Editicemus. Et confortatx funt manus eorum in bono. Audierunt autem , Sanaballat Horonites , 1 9. Tobias fervus Ammanites , & Gofem Arabs , & fubfan,
:
opprobrium. manum Dei mei, quod
&
naverunt nos
& defpexerunt
facitis
?
cipes militum
I o.
&
equites.
,
hxc
,
res
quam
, dixeruntque Qua eft nunquid contra regem vos re:
Et audierunt
Sanaballat Horonites
&
To-
bellatis
Vu IGATA NOVA.
10. Et reddidi COS
;
Versio antiqua.
dixique ad
eis
fermonem
:
Deus coeli ipfe nos juvat , & nos fervi ejus fumus furgamus & aditicemus vobis autera non eft pars, & juftitia,& memoria in Jerufalem.
:
20 Deus coeli ipfe profperavit nobis , nos fervi ejus lurgemus, &; xdiiicabimus vobis autem non eft portio , fas , nequc mentio in Jc:
&
tudf.Cul.itnsn
/''"c-
Oe, Jci.
''i^-''
I'uralem.
NoT^ AD Versionem antiqua m.

TIr.
I.
VideAucl.
I.
de promilf. apud Profp. p. igj.
c.
addit nx)
v,uTr
,
mxs-yi'^,ue^.-
fubinde pro
vtliis
autem
fie
Tf.
20. Grace, habcc
mtts, /.cAxfii,
tOoHjn , frofper.ih:t , & loco fitrgtpurii edit, camea Compl. voci xotf^fo) ,
C^ vekis , uti jtxl Aiy.K/ocu'ni , i, /iiwuiiimv, 2) Juftitii > recordatio , loco f,is ,!ieije memio.
CAPUT
I.
III.
:
VULGATA NOVA.
"p T
XJ/
gregis
ejus
,
furrexit Eliafib facerdos
tresejusfacerdotes,
fanftificaverunt
:ipfi
magnuj, & fra& sdificaverunt portam earn, & ftatuerimt valvas
caverunt earn, ufque ad turrlm Hananeel. z. Et juxta eum .-edilicaverunt viri Jericho
juxta
&
cum
.-cdiiicavit
Zachur
tihus
&
Amri.
ufque ad turrim centum cubitorum fandifi-
VULGATA NOVA.
}.
Versio ANTIQUA.
filii
Portam autem pifcium adificaverunt

:ipfi
5.
Portam vero pifcium

:
xciitica\erimt
filii
Afnaa
ejus,
vit
texerunt
eam
&
Af- VinoH.inSifh.t,
'
ftatuerunt valvas
naa
ipii
, tSc
&feras, veftes. Et juxta eos Marimuth filius Uria , filii Accus.
&
xditica-
feras
texerunt earn, ve6tes
(Sc
ftatugrunt valvas, &.
5-
1650. J.
VULGAIANOVA.
4.
clii.T
,
Et juxta
filii
eum
sdificavit
:
Mofollam
filius
Bara-
Mefezebel
&
juxta eos sdilicavit
5adoc
filius
Baana:
juxta eos a:dificaverunt Thecueni optimaautem eorum non fuppofuerunt colla fua in opere Domini fui.
5.
;
&
tes

nr ixS-^'pi" wito/o'^HiKK ^f^'^^'^"'' A'.aia, &c. ut in Lat. fupra , nifi quod addiiur a'un,fjn', poAvtihas, Si. foil /eras, port veiles i lo..
.
?^;
'
TiV OTMCT
viii
CO vero fl.v.ierunt, rurfum habetur in Mf. Alex, iiimr.
hrtXW
texerunt:
&
6^(>
6.
LIBER
&
:
II.
ESDRiE.
N o V A.
Enadad
Et
filius
1
Cap. Ill,
,
V
Et tiortam veterem .Tdificaverunt MoiGllam filius Belbdia Phafea,
,
U L G A T A
texerunt
Joiacta filius
ipfi
princeps dimidis partis
Ceil.-E.
9.
.-edihcavit |uxta
eum Azer
filius
Jofue
prin-
earn,
tes
:
&
ilatueruiit valvas ejus,
&
feras,
&
vec-
ceps
Mafpha, menfuram fecundam, contra afcenfum

Pnfteum
in
firmiffimi anguli.
7.
tes
& juxta eos & Jadon Meronatliites
a.'dificaveriiflt
,
Meltias Gabaoni-
i 3.
montea^dificavit Baruch
,
filius
Za-
viri
de Gabaon
& Maf-
chai nienl'uram fecundam
pha
fex
tarii
:
8.
& &
pro duce qui erat in legioiie trans flumen. Et juxta eum a;dificavit Eziel tilius Arsia aurijuxta eum .Tdificavit Ananias filius pigmendimiferunt Jeiufalem ufque ad
tam domus
i
I
.
Eliafib
ab angulo ufque ad porfacerdotis magni.
Haccus
fib
,
murum
filius
pla-
teau
latioiis.
eum ajdificavit Merimuth filius Uria; fiiii menfuram fecundam, a porta domus Eliadonee extenderetur domus Eliafib. 11. Et poft eum xdificaverunt facerdotes , viri de
Poft
,
9.
Et juxta
enm
xdificavit
Rapliaia
Hur
Haro-
campeftribus Jordanis.
1 }.
princeps vici Jeiufalem.
Poft
eum
:
a;dificavit
Benjamin
& Hafub contra

Azarias
filius
filius
10. Et juxta
eum
adificavit Jedaia
:
filius
domum fuam
Maafiae
filii
&
poft
eum
.-Ediricavit
maph
I
contia
filius
domum fuam
Hafeboniae.
&
juxta
eum
sdificavit
Ananis contra domum fuam.
Hattus
1.
14. Poft
eum
sdificavit
,
Bennui
Henadad
lius
Mediam partem viciaadificavit Melchias fiHerem & Hafub filius Phahath Moab , &:|tur,
menfuram fecundam i domo Azaris ufque ad 9exurara & ufque ad angulum.

25. Phalel
filius
rim fiirnorum.
11. Et juxta
Ozi contra flexurara

,
&
turrim
eum
sdificavit Sellum
vici
filius
Alohes
princeps media; partis

ejus.
1
Jerufalem
iple
&
iili:e
5.
toresZanoe:
vas ejus
,
Et portam vallis a:dificavit ipli idificaverunteam
Hanun
,
& habita& ftatuerunt val,
qu eminet de domo regis excelfa id eft, in atiio carceris poft eum Phadaia filius Pharos. 26. Nathimi autem habitabant in Ophel ufque contra portam aquarum ad oricntem, & turrim, qu
:
prominebat.
2 7. Poft cum tdificaverunt Thecueni menfuram fecundam e regione a turrc magna lic emmente uique ad murum temp'i.
,
&
feras
&
veiles
<Sc
mille
cubitos in
muro ufque ad portam
fterquilinii.
14. Et portam fterquilinii sdificavlt Melchias fiipfe a;dilius Kechab , princeps vici Bethacharam
:
28. Surfum autem a porta equorum tdificaverunt

facerdotes
,
ficavit earn
1
& ftatuit valvas ejus & fsras &

,
,
veftes.
unufquifque contra
5.
,
Et poitam
fontis xdificavit
Sellum
filius
Chol,
29. Poft eos xdihcavit Sadoc
domum fuam. filius Emmer contra

Semaia
filius
hoza
princeps pagi
Mafpha
ipfe adificavit earn

,
domum
chenicB
,
fuam. Et poft
cuftos
eum
a;dificavit
Se-
& &
texit,
&
ftKuit valvas ejus

Siloe in
&
fer=is
,
muros pifcm^
,
hortum
regis
& vedes, & ufque ad
portx
orientalis.
cradus
qui defcendunt de civitate David.
16. Poft eum a^dificavit Nebemias filius Azboc , princeps dimidia- partis vici Bethfur, ufque contra feufque ad pifcinam , qus grandi pulcrum David,
eum idificavit Hanania filius Selemije , Hanun filius Seleph fextus, menfuram fecundam: poft eum aedihcavit ^'oôIlam filius Barachia;, contra gazcphylacium fuum. Poft eum sdificavit Mel30. Poft
&
&
chias
filius aurificis
ufque ad
opere conftrufta
17. Poft
domum fortium. eum .-edificaveruntLevita; Rehum filius

eft,
&
ufque ad
&
fcruta vendentium contra
domum Nathinsorum , portam judicialem , 6c

in
Benni
poft
eum
dificavit Hafebias princeps dimi-
ufque ad coenaculum anguli. 5 1 . Et inter coenaculum anguli

dificaverunt aurifices
porta gregis , E-
dix
partis vici Ceil<c in vico fuo.
& negotiatores.
18. Poft
eum
idificaverunt fratres
eorum
Bavai
CAPUT
FAftum
eft
IV.
:
VULGATA NOVA.
autem
,
cum
audiflet Sanaballat
,
maritanoi-um
Quid
Judsei faclunt imbecilles

?
Num
quod xdificaremus murum
iratus eft valde

,
dimittent eos gentes
Num facrificabunt
& comple-
& m.otus nimis fubfannavit Judxos frequentia Sai. & dixit coram fratribus fuis & VeRSIO ANTIQUA.
,
bunt
in una die > Nunquid a^dificare poterunt lapides de acervis pulveris, qui combufti funt ?
VuLGATA NOVA.
?
' Nunquki facrificabunt? an manducabnnt Tudf.Cal dtnm p" JnDf. rft/. inVoco iiio? nonne afcendet villpes, & demoî^''liet miiros lapidlim eonim ? quia fafti fumus 4. Exaiidi nos Dens norter ,
Sed
&
Tobias Ammanites proximusejusi
ait:^dificent; fiafcenderitvulpes,tranliliet
mu-
rum eorum lapideum.

4. AudiDeusnorter,quiafaaifumusdefpe6bui:
con'temptibiles
capita iplbrum
& converte & da illos
convitia iplbrum in , ut lint in derifu ,
converte opprobrium fuper caput eorum
&.
da
&
eos in defpedionem in terra captivkatis.
in terra captivitatis. c. Et ne operias iniquitatem ipforum cata eorum a facie tua non deleantur.
& pec-
openas miquitatem eorum , &: peccaturn eorum coram facie tua non deleatur, quia ir5
.
Ne
....
riferunt xdificantes.
Vulgatanova.
6.
Itaque .-Edificavimus
murum
:
totum ufque ad partem dimidiam
& conjunximus & provocatum eft

,
cor populi ad operandum.

7.
Faftum
eft
autem
cum
audilfet Sanaballat,
&
NoTiE AD
t.
iuJ
fimiliter infra, loco ut fiiit in derifit
:
?.
Ita
Grsce
a
,
.im',y7>-w,
prater unum aut alterum , nenipe , nnnquidfurijicmit , am , pro nunquid fr,
&
caftux
fie
^niSi^n'ot
&
y.':tf(lî>
num.
pro cmvitia autem fing. ablque 5^
*.4. Pro cuiudt OS , Gri-c. habet a/K., mdi , & ^10 cmtempiitUis.uiiivH.'yfiinivjinJ'annam.velirri/iimem:
Tf. J.
letque feq. ifforum
Gtifc. prsponlt ^tI. ji'pir , vozitmqmtaum, decum alus : edit, yeio CoropI, poft ,
, ,
LIBER
&
II.
ESDRif:.
Cap.
IV.
&
&
V.
697
VULGATA NOVA.
Ammanita;, Arabes , Tobias, obdufta elTet cicatrix muri Jerufalem irati luut piflent intenupta conclucii
,
&
& Azotii, quod & quod coe,
bitabant jux-ta eos,
dicentibus nobis per decern vi-
ces, ex omnibus jocis quibus vencrar.t ad nos

ftatui in loco poll niurum per circuitum popuordinem cum gladiis fuis , & lanceis & arcubus. aio ad optima14. Et perfpexi atque furrexi
I
iiimis.
;.
Et congregati funt omnes pariter , ut venirent, molirentur inliciias. Sc pugnarent contra Jerufalem, pofuimus cuf9. Et oravimus Deum nortrum,
8.
luni in
&
&
&
tes
lite
&
,
magiftratus,
& ad
,
reliquam partem vulgi
Novef-
todes Tuper
10.
murum
die ac nofte contra eos

:
timere k facie eorum. Domini niagni
&
,
terribilis
filiis
Di.cit
,
autem Judas
nimia
Dcbilitata eft fortitudo

,
mementote ,
tris
& pugn.ite
eft
profratribus vellris,
portantis
aedificare
I
& humus
murum.
eft
&
:
nos non poterimus
&
tiliabus velh'is
&
,
uxoribus
veftris
8c
do-
mibus
veftris.
ignoEt dixerunt boftes noftri Nefciant, donee veniamus in medium eorum , & interticeffire faciamus opus. eiamus eos , 1 1 Faftum eft autem , venientibus Judsis , qui haI.
&
I 5.
Faftum
autem
cum
audiflent inimici nof-
rent
&
nunciatum elle nobis diiTipavit Deus conliiium eorum. Et reverfi fumus omnes ad muios , unufquif.
tri
,
que ad opus fuum.
VUXGATA NOVA.
16. Etfaiihim
eft a
Versio antiqua.
rum
H;VrjH. tp. ad ex die ilia, medii excuflbmedii eoium habebant ^'"""' ' ^-Z'S/ *" fcilta , haftas , arCUS , thoraces , prillcipes poft omnem domum Juda , 17. ardificantium ill miiro
die ilia,
venum eorum
erat ad bellum
loricce
,
faciebat
,
opus,
&
media pars jumedia parata

,
16.
Et facliim
eft
facicbant opus
&
lancea;,
& fcuta, & arcus &

,
&
&
&
&
&
17.
ra
,
& principes poft eos in omni domo Juda adificantium in muro, & portantiumone:
Sc
S: altera tenebat
imponentium una manufua faciebat opus gladium

:
VULGATA
18. rEdificantlum
NOVA.
,
enim unufquifque gladio erat ac,
trum teneat lanceas

diantur aftra.
ab afcenfu auror* donee egreillo dixi
cinitus renes. Et a;diticabant
&
&
clangebant buccina
juxta me.
19. Et dixi ad optimates
11. In tempore quoque
ad reliquam partem
vulgi
ad magiftratus, Opus grande eft & latum

,
&
;
quifque
cum puero
fuo nianeat
,
in
&
,
fint
nobis vices per noftem
&
mei
populo Unufmedio Jerufalem , diem , ad operan:
&
bis.
nos
io.
fep.irati
in
fumus
m
:
muro procul
alter
ab altero
dum.
2.
loco quocunque audieritis clangorem tubs
5.
Ego autem
,
:
&
fratres
& pueri
mei
&
illuc concurrite
ad nos Deus nofter pugnabit pro nofaclamus opus
non deponebamus veftimenta noftra unufquifque tantum nudabatur ad bapcuftodes

qui erant poft
,
me
Ec nos
ipfi
&
media pars nof-
tifmum.
NotjE ad Versionem Ant

hoc,
ctro/xUt
ivTM,
fubdit
j,
n'
afMf'lM iu-rSt mirfopraeter feqq.

;
htc
&
infra
loco medii
Q U A M. ; demum
jj
tiy7iix,oy?o
,
rejijlihant
,'
t. 16. Similia Graccum habet

"viirima
,
nempe
aTrj
ah
pro ex
item V'"
eaque ledimidium
pro haliehant , ftadmque if. 17. Itidem Grscce.
îyy_xi
J5?
laiicex
loco haflas,
A
V
I
.
U
U L G A T A
V.
dixi eis
?
T7 T fadus eft clamor popuH & uxorum ejus may gnus adversii fratres fuos Judôs. z. Et erant qui dicerent Filii noftri, & hlix nof, ,
; ;
optimates
NOVA. & magiftratus &

,
guli a fratnbus veftris exigitis
Ufurafne finEt congregavi adver:
sum
8.
eos concionem
magnam
ut
tra multa; funt nimis accipiamus pro pretio eorum vivamus. comedamus, mentum,
tru-
&
dixi eis
,
Nos,
fcitis
redemimus
,
fratres
&
&
;
noftros
Judaos
qui venditi fuerant gentibus

:
fecun-
&
v ineas Et erant qui dicerent Agros noftros accipiamus frumendomos noftras opponamus ,
3
,
&
dum
poflibilitatem noftram
,
& vos igitur vendetis fra?
&
tres veftros
&
redimemus eos
Et filuerunt, nee
in-
tum
in
fame.
venerunt quid refponderent.

dicebant
:
4.
Et
alii
tributa regis
5.
&
:
Mutuo fumamus pecunias demufque agros noftros & vineas nunc ficut carnes fratrum noftrorum
,
:
in
9.
citis
:
Dixique ad eos
quare non
in
Non
eft
bona res, quam

,
fa-
timore Dei noftri ambulatis

noftrisi'
ne
fie
filii
exprobretur nobis a gentibus inimicis

10. Et ego, & fratres mei modavimus plurimis pecuniam
,
carnes noftra; funt

noftri
&
&
licut
filii
eorum,
noftros
ita
&
ecce nos fubjugamus

,
filios
&
filias
nof-
& piieri mei,com& frnmentum non

:
tras in fervitutem
la;
,
de
filiabus
noftris funt
,
famu-
repetamus
in
commune
iftud
as aLenum conceda-
nee habemus unde pod'int redimi

,
& agros nof-
tros
&
vineas noftras
alii
polfident.
mus, quod debetur nobis. Reddite eis hodie agros fuos i r

.
& vineas fuas

&
Et iratus fum nimis ctim audifTem clamorem eorum fecundfim verba ha;c
6.
:
&
oliveta fua
&
dOmos
fuas
quin poti&s
cente-
fimam
pecuni^-E, frumenti, vini,

illis.
& olei, quam exige-
7.
cogitavitque cor
meum mecum
&
eis
increpavi
re foletis ab eis, date pro
VuLGATA
1
NOVA.
,
Versio antiqua.
ab
nihil
1.
Et dixerunt
:
Reddemus
,
&
12.
Dixerunt
Reddimiis ,
&
ab
ipfis nihil
qux-
Amh-.
ZO.t.
I.
1.
de Tob. t.
qua;remus
ficque faciemus ut loqueris.

,
Et voca-
rimus,
61^.
vi facerdotes ta
& ad)uravi eos
ut facerent jux-
quod dixeram.
NoTA AD Versionem
1^, It.
A N T
,
Q U A M.
In Gracco
:
Ita
primum Ambrof.
alieiia
Clitn jtibiremur qui fcene,
dixerunt
tboj/kek,
Sec.
ut fup.
'ATro/uKo^ff.,
?i(
raverani, ( acceperaat
pignora
ut
reflituere/it ea
Reddemus
ncn qu.tremui.
Tom.
I.
Tttt
, ,,
698
1
3
.
LIBER
Infuper eKCurti finum
II.
ESDR^.
AT
feci ita
fie
Cap. VI.
;
V
meum
qui
cutiat
U L G
:
Dens
,
bum
iftud
omnem virum de domo fua
,
,
dixi Sic ex, & non compleveiit verluis

:
propter timorem Dei
16. quin potius in opere muri a^dificavi
&
de laboribus
non emi
erant.
1
&
&: agrum omnes pueri mei congregati ad opus

,
excutiatur
:
&
vacuus
fiat.
tudo Amen. Et laudaverunt Deum.

pulus
14.
ficut erat
Et dixit univerfa multiFecit ergo po-
Judm quoque 8c magiftratus centum quinqua,
diftum.
ilia,
,
ginta viri,
<]ua
& qui
veniebant ad nos de gentibus

,
qu;e
die
autem
praceperat rex mihi
in circuitu noftro funt
in
menfa mea
erant.
nteflem dux in terra Juda ab anno vigefimoufque ad annum trigefimum lecundum Artaxerxis regis, per annos duode'cim ego & fratres mei annonas , qux ducibus debebantur , non comedimus.
,
18. Parabatur autem mihi per dies fingulos bos
unus
arietes fex elefti, exceptis volatilibus
& inter
:
dies decern vina diverfa,
&
alia
multa tribuebam
:
in-
fuper tk annonas ducatus mei non quafivi attenuatus erat populus.
valde enim
fecun-
1 5
Duces autem primi

,
qui Fuerant ante

,
me
:
gra-
acceperunt ab eis in pane , vaverunt populum pecunia, quotidie liclos quadraginta fed vino,
&
&
& &
19.
Memento mei Deus meus

feci
in
bonum
dum omnia qus
populo huic.
rainiftri
eorum depreflerunt populum. Ego autem non
CAPUT
V
1,
eft
,
V
in
I.
U L G A T A
filii
NOVA.
Metabeel fecreto. Qui
ait
:
ip AAum autem cum audifTet Sanaballat, J? & Tobias & GotTem Arabs & cseteri iniquod sdificatfem ego murum & non mici noftri
,
,
,
in
domo Dei
:
medio templi
Traftemus nobifcum & ciaudamus portas
.-"dis
quia venturi funt ut interiiciant te,
&
no5be ven-
eifet in
ipfo refidua interruptio
ufque ad tempus au-
turi funt
tem
tes
:
illud
valvas non pofuerani in portis
i.
miferunt Sanaballat
,
&
Golfem ad me, dicenin viculis in
ad occidendum te. II. Et dixi Num quifquam quis ut ego ingredietur templum
:
fimilis
,
mei fugit?
?
&
in-
&
vivet
non
Veni
&
percutiamus foedus pariter

Ipfi
grediar.
campo Ono.
malum.
3
autem cogitabant ut facerent mihi

dicens
li. Etintellexi
quod Deus non

ad me,
mififTet
eum
fed
quafi vaticinans locutus eflct

,
:
& Tobias &
Sa-
Mifi ergo ad eos nuncios

facio
,
Opus gran:
naballat conduxill'ent
I
eum
de ego
non poUum defcendere ne forcS negligatur , chm venero 8c defcendere ad vos. 4. Miferunt autem ad me fecundiim verbam hoc
per quatuor vices
priorem.
5.
:
&
!.
acceperat enim pretium

,
ut territus facerem
&
peccarem
14.
&
haberent malum, quod exprobra-
rent mihi.
&
refpondi
eis
juxta
fermonem
ts
lat, juxta
mifit
Et
ad
me
Sanaballat juxta verbum prius

,
&
?.
quinta vice puerum fuum
&
:
epiftolam habebat in
Sanabalopera eorum talia fed Noadia; prupheca^terorum prophetarum , qui terrebant me. Completus eft autem murus vigefimo quinto die
:
Memento mei Domine pro Tobia
&
&
manu
6.
fua fcriptam
hoc
modo
raenfis Elul
,
quinqnaginta duobus diebus.

eft
In gentibus auditum
tu
quod
difices
& Jud,ei cogitetis murum & levare

,
& Goflem dixit rebellare & propterea xeft

,
16.
noftri
,
Fadum
,
ergo
cum
audillent
,
omnes
inimtci
ut timerent univerfre gentes
qua
erant in cir-
te velis fuper eos
regem
cuitu noftro
rent
&
conciderent intra femetipfos,

faiirum elTet
illis
& fci-
propter quani caufam

7.
quod
7.
Deo
opus hoc.
& prophetas
,
pofueris
:
qui pr.-edicent de te in
Sed
& in diebus
multa; optimatum
Jerufalem
dicentes
;
Rex
in Jud.ta eft.
,
Auditurus
eft
rum
epiftols mittebantur ad
Tobiam ,
Jiid.-ca
&h
JudxoTobia ve-
rex verba hac

filium pariter.
8.
idcirco nunc veni
ut ineamus con-
niebant ad eos.
18.
Multi enim
erant in
habentes jura-
Et
mifi
ad eos
dicens
Non
;
eft
faftum fecun-
mentum
Johanan
rachi.-E
;
ejus ,quia gener erat Sechenia;

filius
diim verba hic, qu tu loqueris

tu coniponis hxc.
9.
de corde enim tuo

cogitantes
ejus acceperat filiam
filii Area, Mofollam hlii Ba-
&
Omnes enim
hi terrebant nos
,
quod
19. fed
&
laudabant
ei
:
cedarent manus noftra ab opere
&
quiefceremus.
:
mea nunciabant
reret
eum coram me, & verba & Tobias mittebat epiftolas ut ter-
Quam ob
10.
&
caufam magis confortavi manus meas Ingrefl'us fum domum SemaiiE filii Dalaia:
me.
CAPUT
V
EW. 45.
I.
1
V
NOVA.
5
,
I.
u L G A T
J.
TJ
1.
Oftquam autem
valvas,
rus, sdificatus eft murus,
&
recenfui janitores,
& pofui & cantores, &
Deus autem dedit
in
corde meo
,
vi optimates
&
,
magiftratus
&
eft
congrega, vulgus,ut recenfe-
&
,
Levitas:
reni eos
&
inveni librum cenfus
eorum
qui afcenin
Hanania; prinpricepi Hanani fratri meo , cipi domus de Jerufalem ( ipfe enim quafi vir verax
&
derant primiim
6.
tate
Ifti
filii
&
inventum
,
fcriptum
eo
provincix
qui afcenderunt de captivi-
i.Efi,
* i
&
timens
5.
Deum
dixi eis
plus cÊteris videbatur

:
migrantium , quos tranftulerat Nabuchodonofor

,
&
Non
folis.
,
aperiantur port,!; Jerulalem
rex Babylonis
&
reverfi funt in
in
Jerufalem
Jofue
&
in
ufque ad calorem
clauf* ports funt
Cfimque adhuc
:
aififterent
Jud.Eam
7.
unufquifque
civitatem fuam.
, ,
& oppilata; & pofui cuftodes

,
de
Qui venerunt cum Zorobabel

, ,
Nehe,
habitatoribus Jerufalem
fingulos per vices fuas
&
mias, Azarias, Raamias, Nahamani, Mardochxus
unumquemque
4.
contra
domum
,
fuam.
Civitas
autem erat lata
nirais
pulus parvus in medio ejus

dificati.
&
& grandis, ponon erant doraus x-
&
Bclfam, Mefpharath Begoai merus virorum populi llrael

8.
Filii
Nahum
Baana. Nu-
Pharos, duo millia centum feptuaginta
duo
LIBER
9.
II.
ESDR^.
NOVA.
51. 5z.
5
:
Cc
Gezem
Befai,
,
VII.
filii
filii
699
filii
,
V
FiUi Saphatia
Filii Filii
,
U L G A X A
10.
1 1.
feptuaginta duo , trecenti Area fexcenj quinjuaginta duo: Phahathraoab tiliorum Julljt; & Joab, duo
filii
filii filii
Aza Munim
,
Phafea
filii
,
NephulTim
filii filii
3.
Bacbuc,
Besloth,
filii
millia OLlingenti decern
&
ofto
JJ.
5 T
.
filu
(ilii
filii
filii
Hacupha Mahida
Sifara
,
Harhur Harfa,
,
II.
Filii
jlani, mille ducenti quinquaginta qua-
Bercos
filii
Thema
Sothai
tuor
56.
Filii Filii Filii
filii
filii
Nafia,
filii
Hatipha,
,
I ).
14.
15. 16.
I >.
I
Zethua Zachai
Bebai
,
, ,
oftingenti quadraginta quinque

feptingenti fexaginca
:
7.
phereth,
:
filii
fervorum Saloinonis Pharida,

Jahala,
filii
filii
filii
So-
Bannui , fexcenti quadraginta ofto

fexcenti viginti octo
:
58.
5
filii
Darcon
Hatil
,
filii
Jcddcl
Filii
Filii
Filii
9.
filii
Saphatia
, filii ,
filii
Phochereth
qui
S.
Azgad, duo millia trecenti vlgintiduo: Adonicam iexcenti fexaginta feptem

,
;
erat ortui ex
Sabaim
filio
Amon.
filii
60. Omnes Nathina;i,

trecenti nonaginta duo.
&
fervorum Salomonis
I
-
9.
Filii
Filii
Beguai
duo
nnillia
icxaginta leptem
io.
i
I
.
Adin
Ater
,
,
fexcenti quinquaginta quinque:

filii
Filii
Filii Filii
Hezecia;
nonaginta
oAo
:
ii.
ij.
Hafem,
,
trecenti viginti ofto
Befai, trecenti viginti quatuor
autem , qui afcenderunt de ThelmeCherub, Addon , Emmer noij potuerunt indicare donium patrum fuoi-um , &. femen fuum , utrum ex Ifrael client.
6
I
.
Hi
funt
,
la,
Thelharfa
&
&
i4.
Filii Filii Filii
ij.
i6.
Hareph centum duodecim Gabaon nonaginta quinuue

,
62.
ti
Filii
Dalaia
filii
Tobia
filii
Necoda , fexcen,
quadraginta duo.
Bethlehem
&
Netupha, centum oftoginfilii
63. Et de facerdotibus,
Berzellai
,
filii
Habia
filii
obo.
qui accepit de filiabus Berzellai
Accos , Galaa,
27. Viri Anathoth , centum viginti ofto. i8. Viri Bethazmoth , quadraginta duo. 19. Viri Cariathiarim, Cephira tingenti quadraginta tres.
JO. Viri 31. Viri 33. Viri
^4.
,
ditis
uxoreni
& vocatus eft

:
nomine eoium.
& Beroth
fep-
64. Hi quneheiunt fcripturam fuam in cenfu non invenerunt eiefti funt de facerdotio.
&
&
Dixitque Atherlacha
,
eis
ut
non manducarent
fiicerdos doitus
Geba fexcenti viginti unus. Machmas , centum viginti duo. }i. Viri Bethel & Hai centum viginti tres.
, ,
Rama
&
de Sanftis fandorum
donee
ftaret
&
eiuditus.
66. Omnis multitudo quafi virunus, quadraginta
Nebo
aherius
, ,
quinquaginta duo.
mille ducenti quinqua-
duo
tem
millia trecenti fexaginta
Viri yElam alterius
67. abfque fervis

millia trecenti
,
ginta quatuor.
& ancillis eorum triginta feptem &

, ,
,
:
qui erant fepinter eos
35.
36.
3
Filii
Filii Filii
Hirem
Jericho
,
trecenti viginti.
treCi-nti
tores
&
.
cantatrices
canducenti quadraginta quinque.

:
quadraginta quinque.
feptingenti viginti
6
rura
S
,
Equi eorum
feptingenti triginta fex
muli eo-
7.
lod
Hadid,
&Ono,
ducenti quadraginta quinque

,
onus.
38.
Filii
69. cameli eorum
quadringenti triginta quinque
Senaa,
:
tria millia nongentitriginta.

Filii
afini, fex millia feptingenti viginti.
39. Sacerdotes
Idaia in dotno Jofue, non-
genti feptuaginta tres.
40.
Filii Filii
Emmer
Arem
Jofue
,
mille quinquaginta duo.
HiiCufquc refertur quid in commciuario ftriptiim fuelit , exiii Nehemit. hijioria texitur.
70. Nonnulli autem de principibus familiarum de-
41 41.
Phashur, mille ducenti quadraginta feptem.

mille decern
ifc
Filii Filii
feptem. Levita;
4;.
&
Cedmihel filiorum
:
derunt in opus. Atherfatha dedit

dotales quingentas triginta.
7
I
.
in
thefaurum auri
,
44. Odviae , feptuaginta quatuor. Cantores 4 5 . Filii Afaph , centum quadragibta octo.
46. Janitores
:
drachmas mille , phialas quinqtwginta
tunicas facer-
Filii
filii
Sellum
,
filii
Ater,
:
mon
filii
Accub ,
:
Hatita
filu
Sobai
filii Telcentum tri-
Et de principibus familiaram dederunt in the-
ginta ofto.
47. Nathinaji baoth ,

48.
filii
filii
Soha,
Siaa
filii
Hafupha,
Phadon,
Gaher
filii
Teb-
faurum operis, auri drachmas viginti millia, & argenti mnas duo millia ducentas. 7i. Et quod dedit reliquus populus , auri drachmas viginti millia & argenti mnas duo millia ,
,
&
Ceros,
,
filii
filii
filii
Leba-
tunicas lacerdotales fe:vaginta feptem.
na
filii
49.
50.
filii filii
Hagaba filii Selmai Hanan, filii Geddel

Raaia
,
7j. Habitaverunt autem facerdotes

,
&
Levita?
filii
filii
Rafin,
filii
Necoda,
& janitores, & cantores, & reliquum vulgus, &Nathimi & omnis Ifrael, in civitatibus
,
fuis.
CAPUT
VU
I.
VIII.
N O VA
,
:
L G A T A
autem Ifratfl J /erant in civitatibus fuis. Congregatufque eft omnis populus quafi vir unus , ad plateam qua; eft ante portam aquarum dixerunt f.fdrs fcribs ut afferret librum legis Moyfi , quam pioeceperat Dominus Ifraeli.
venerat menfis feptimus
:
"[7
filii
gneum quem fecerat ad loquendum & fteterunt juxta eum Mathathias & Semeia & Ania , 4t Uria ,
, , ,
&
2.
Attulit ergo Efdras facerdos legem
coram mul-
titudine virorum
&
uiulie.um
cunitifque qui pote-
ad dexteram ejus & ad fiMelchia, & Hafum, , tic Hasbadana, Zacharia & Mofollam. Et aperuit Efdras librum coram omni populo 5 fuper univerl'um quippe populum eminsbat & cum aperuillet eum , ftetit omnis populus.
Helcia,
&
&
Maafia
niftram, Phadaia, Mifael
&
rant intelligere, in die prima menfis feptimi.

3.
6.
Et benedixit Efdras
:
Domino Deo magno

,
:
&
Et legit in eo ape:te in platea qu;E erat ante
refpondit omnis populus
Amen Amen
elevans
ma-
portam aquarum, de mane ufque ad mediam diem,

in confpeilu virorum
nus fuas
& incurvati
,
funt,
& adoraverunt Deum pro,
&
mulierum
&
fapientium
&
li-
ni in terrain.
7.
aures omnis populi erant eieita; ad librum.

^. Scetit autem Efdras
fcriba fuper
Pprro Jofue
&
,
Bani
& Serebia
,
Janiin
Ac-
gradum
cub
Septhai, Odia
Maafia
Cclita
ij
Azarias, Jo^
Tom.
I,
Xttt
, ::
700
LIBER
,
:
II.
ESDR.E.
U L G A T A
9.
Cap. NOVA.
Dixit autem
VIII.
(
7abed , Hanan , Phalaia Levlta: , filentium faciebant populus autem ftain populo atl audiendam legem bat in gradu fuo. aper8. Et legeiunt in libro legis Dei diftinft^ ,
Nehemias
fcriba
,
ipfe eft Athfirfatlia )
&
Efdras faceidos
uiiiverlb
&
;
&
Levita;
eft
interpretantes
populo
Dies fanftificatus
,
&
nollio
nis
nolite liigere
& nolite flere.
Flebat enim
Domino Deo om-
t^
ad intelligendum
&
intellexerunt ciim legeretur.
populus
elm
audiiet verba legis.
Versioantiqua.
bibite muftum, comcdite pinguia , 1 I Mrril-Krm mittite partes eis , qui nop pi-a;paraverunt liaJComimw'.frr.^'. IV. Mm;. Stitrmb. bi fanctus enim dies Domini ell , nolite contriltari gaudiiun etenim Domini ell fortitudo nof-
Vulgatanova.
10. Et dixit
eis
:
&
Ite,comedite pinguia,&
eft
bi-
&
bitemulfum
paraverunt
&
;
mittite partes his, qui
non pra,
libi
quia fanftus dies Domini
&
nolite contriftari:gaudiumetenim
Domini
eft for-
ti'a.
titudo noftra.
VuiGATA NOVA.
1 1
.
Eevita autem filentium faciebant

dicentes :Tacete ,quia dies faniftus
in
omni po-
des ligni pulcherrimi
frondes myrti
,
&
ramos pal-
pulo
eft,
&
nolite
marum
cula
,
&
fibi
frondes ligni nenioroli

eft.
ut fiant taberna-
dolere.
ficut
fcriptum
Abiit itaque omnis populus, utcomederet faceret kptitiam maraitteret partes , biberet ,
1
1.
&
16. Et egrellus
eft
populus
&
attulcrunt.
Fece-
&
&
runtque
tabernacula unufquifque in domate fuo

,
onam
quia intellexerant verba
qua; docuerat eos.
&
in atriis fuis
I?. Et in die fccundo congregati funt principes
ports aquarum
17.
& in atriis domus Dei & in platea & in platea porta; Ephraim.
,
familiarum univerli populi
facerdotes
&
Levita;
Fecit ergo univerfa ecclefia
eomm
qui red le-
ad Efdram fcribam
gis.
ut interpietaretur eis verba le-
rant decaptivitate, tabernaaila, &habitaverur.t
bernaculis
4.
taliter
filii
minum
15.
Et invenerunt fcriptum in lege , prscepifTe Doin manu Moyfi , ut habitent filii Ifrael in tabernaculis, in die folemni, menfe ieptimo
1
:
mtanon enim fecerant a diebus Jofue filii >'uri Ifrael ufque ad diem ilium. Et fuit Istitia
magna
los
,
nimis.
18. Legit autem in libro legis Dei per dies fingu-
&
ut pi-.-edicent
,
&
divulgent
,
vocem
;
in
uni-
d die primo ufque ad diem noviffiir.um

,
&
fe-
verfis urbibus fuis
dimini in
montem
& &
in
Jerufalem
dicentes
Egre-
cerunt folemnitatem feptem diebus
&
in die
ota-
afFerte frondes
oliv^
& fronM-
vo colledam juxta ritum.
NoTA AD Version EM antiquam.

V-
10.
GrEC. Kal
.
sra-'K
ivnli,
UaftvtS'.
>
fa'-ys'e
fingiiedwes
-^^
h:h:te
didcedmes
dies T)o7m,io uojlro
ticftra.
,
TM^7,
Hi
EXi""'"
=''7 7M/K=''^7a
"""' ^^'"
"'
im;iM%
^"f'"
"''"''
'
Mip'J'î
*'*" :q:!:aJ.Mda
efl
-^
comidit-
"'
"'"-'''*
"^^
^ ^"
^"''^^'
'"
?""""""
'/'
Oomjnns Jortitltdo
CAPUT Vulgatanova.
I.
X.
autem fuper gradum Levitarum, Jo,
, ,
T N die autem vigefimo quarto menfishujus, coa1. venerunt filiilfraelin jejunio& infaccis,
4. Surrexerunt fue
,
&
hu-
&
,
Bani
,
mus fupereos.
1.
filio
bias
eft
Bani
& Cedmihel Sabania Bonni Sare& Chanani & clamaverunt voce ma:
Et feparatum
:
femen filiorum
,
Ifrael
ab omni
^na ad Dominum
5.
Deum
fuum.
alienigena
,
& fteterunt &
confitebantur pecca-
ta fua
patrum fuorum. Et confurrexerunt ad ftandum ; . volumine legis Domini Del fui, quater
iniquitates
&
ni, Haf;bnia, Serebia,

:
&
in
legerunt in
,
die
& qua-
ter
confitebantur
&
adorabant
Dominum Deum
& Cedmihel , BonOdaia, Sebnia, Phathahia Surcrite , benedicite Domino Deo veftro ab sterno ufque in sternum & benedicant nomini gloris tus cxcelfo in omni benediftione & laude.
EtdixeiiintLevitE, Jofue,
;
fuum.
Versio antiqua.
Vigil. Tapf.
I.
VuXGATA NOVA.
qui
fecifti
:
com
'
Varim.Jl^.c.
Cm.
11.31.
ccelorum & omnem exercitum eorum coelum ccclorum & omnes virtutes eomm ter- & ccelum & univerfa qua; in ea funt maria & terrain qux in ea & mare, & qux in eo funt ram & & tu vivificas omnia hsc, in eis funt adorant. omnia 6c vivifiicafti omnia & \irtutes coeli te & exercitus cceli te adorat. V U L G A T A NOVA. noftrorum in M9. Et vidifti affliftionem patrum quielegiftiAbram, & 7. Tuipfe, DomineDeus, & pofuifti nomen gypto clamoremque eorum audifti fuper mare rueduxifti eum de igne Chaldaorum
,
(5
Tu Dominus , Deus
,
:
folus
6.
Tu ipfe Domine
,
folus, tu fecifti coelum
,"
qua,-
ejus
AUiaham.
:
brum.
percufEt invenifti cor ejus fidele coram te Hefifti cum eo foedus , ut dares ei tenamChananaji , GerPherezii , Jebufei , Amorrhsi , tha;i
8.
,
&
10. Et dedifti figna attpc portenta in Pharaone
& in univerlis
lius
:
fervis ejus
& in
&
omni populo
in
terra; il:
&
&
&
&
coonovifti enim quia fuperbe egerant contra eos
gelsi
ut dares femiui ejus

juftus es.
&
implefti verba tua
&
fecifti tibi
1 1
.
nomen
ficut
hac
,
die.
quoniam
Et mare
divififti
ante eos
&
tranfierunt per
NoTA AD Ve RSIONEM ANTIQUAM.

t.
Ts;
*'p'?'
ifpatif6".
Grsc.
ij.mi
'"
initio hab.
,
Kai ewe 'Eo/f {_

ifxtlr
,
Si) e?
V-
la.
,
M
:
h\'
c"
ivTT,-
Ta; ^-aAct'oTa;
, i,
Ta'f?
Ta âWsirs;
''
Ki;'pic5
( ) ,
(\j
eVc'hoiz? to
j,
to npxv.t
ijpai-CC
n
TU
Ci;â.o~o,Er; ri-TT^tla,
^^- Alex,
fimpliciter
i,
gTTOlHCa; TCK
.
tf^fMin eis
turn in Vatic,
^S.Mi TV ra"
;
(5
tionem
loco
omnes
)
'virtutes
( in
edit,
>
omnem flnveto Compl.

:
"?" ^f"' C"' ^^f qn* omnia qaxcunque Junt in ca : maria , ^d omnia txircilKS ttu vivifiias emiiia , iS le adorant
""
iorum.
w6? T{ Aur(t|Mi;'
exinde loco qu* in
&c, ita aw-
LIBER
jned'rum maris in ficco perfecutores
:
II
ESDRtE.
NOVA.
1
Cap.
autem
IX.
70;
V
jecifti in
U L G A T
autem eoium pro-
profundiun
in
quali iapideiii in aquns valiiLis.
II. Et
diem
I
&
,
in
columna nubis dudor eorum fuiili per columna ignis per noitem , ut appareret
non dimicolumna nubis non r^ceflit ab eis per diem , ut ducerct eos in viam , & columua ignis per noAem , ut oftcnderet eis iter per quod ingredefifti
9.
Tu
in mifericordiis tuismuitis
:
eos in dcltTto
eis via
; .
per
quam
ingrediehantlir.
rentur.
,
Ad montem
cum eis de
veritatis
,
quoque
,
Sinai defcendifti
& 10,
10. Et fpiritum tuura

eos
Si
bonum
dedifti qui doceret
cutus es
Si,
ccelo
legem
14.
& dedifti eis judicia refta csremonias & prajcepta bona

,
:
manna tuum non aquam dedilVi eis in fiti.

,
&
prohibuifti
ab ore eorum
nl-
&
fabbatum famftiHcatum tuum

,
oftendifti eis,
2.1.
Quadragiata annis
:
pavifti eos indeferto,
mandata & ca;remonias , & legem pra;cepifti eis in manu Moyll fervi tui. Panem quoque de ccelo dedifti eis in fame eoI J aquamdeperra eduxifti eis l.tientibus, & dirum,
&
hilqueeis defuit
veftimenta
eorum noninveteiaverunr,
,
&
& pedes eorum non fun: ottriti. ii. Et dedifti eis regna & populos & partitus
,
es eis fortes
regis
i
ex polfederunt
terram Sehon
xifti eis
ut ingrederentur
levafti
& poiTiderent terram,

,
&.
terram
fu-
per
quam
manum tuam
,
ut traderes eis.
,
Hefebon, & terram Og regis Cafan. ). Et multiplicaUi hlios eorum ficut ftellascceli,
,
& patres noftri fupeibi egerunt & & adduxifti eos ad terram de qua dixeras patribus & non audierunt manda- eorum ut ingrederentur polliderent. induraverunt cervices Tuas ta tua. 14. Et vcnerunt & pollederunt terram, & & non funt recordati humiliafti coram eis habitatores terr.E Chananseos Sz 17. Et noluerunt audlre dedifti eos in manu eorum, & reges eorum mirabilium tuorum qus feceras eis. Et induraverunt populos
16.
Ipfi
vero
iS:
filii,
Si.
cervices fuas
<X dederunt caput ut convercerentur
ad
terrs, ut facerent eis ficut placebat
illis.
fervitutem fuam.'quafi per contentionem.
Tu autem
Deus
propitius
clemens
,
&
niifericors, longanimis
&
te
15. Ceperunt itaque urbes munitas , humum pinguera , 6. pollederunt domos plenas cundis bonis
cifternas
&
&
multa; miferationis
non
dereliquifti eos
ab
aliis
fabricatas, vineas. Si oliveta

;
18.
&
quidem cum
:
fecifl'ent fibi
vitulum conflati-
ligna pomifera multa funt

,
&
,
&
comederunt,
Si.
faturati
deliciis
lem,
&
dixident
:
de ^gypto
Deus tuus, qui eduxit feceruntque blafphemias magnas.

Ifte eft
c5.
impinguati funt
abundaverunt
in bonitate lua
magna.
s
1
VULGATA
&
pofterga fua
:
NOVA.
26...
E R
A N T
Qu
A.
i. Teflh
i6. Provocaverunt autem te ad iracundiam , receflerunt a te, S: projecerunt legem tuam

5c
prophetas tuos occiderunt, qui

:
defciverunt a te , abjecerunt legem C>/>-. /. tuam poft doiTiim fuum prophetas tuos inter- ^7^- ' fecetunt, qui obteftabantiu" eos ut rcvertetentur
:
&
&
conteftabanoir eos ut reverterentur ad te
fece-
ad te
runtque blafphemias grandes.
V
1 7. Et dedifti eos in
flixerunt eos.
u L G
,
ATA
N O v
A.
Ipfi
manu hoftium fuorum
& af-
gem tuam.
runt qua; faciei
vero fuperbJ egerunt
Et
,
in
verunt ad te
varent eos de
&
tempore tribulationis fua; clamatu de ccelo audifti , St, fecund um
mandata tua,
homo
,
miferationes tuas multas dedifti eis falvatores, qui fal-
rum recedentem
audierunt.
& non audie& in judiciis tuis peccaverunt, & vivet in eis & dederunt hume& ccrvicem fuam induraverunt, nee
,
:
manu hoftium fuorum.

,
18. Ciimque requieviffent
reverfi funt ut facerent
30. Et protraxifti fuper eos annos multos

teftatus es eos in fpiritu
:
malum
in
confpeftu tuo
&
:
& con--
dereliquifti eos in
manu
tuo per
pofiederunt eos. Converfique inimicorum fuorum , clamaverunt ad te tu autem de coelo exaufunt ,

difti
,
&
& &
tuorum non audierunt, populorum terrarum.

31.
&
&
manum prophetarum tradidifti eos in manu

fecifti
liberafti
eos in mifericofdiis
tuis
multis
In milericordiis autem tuis plurimis non

,
temporibus.
eos
X9. Et conteftatus es eosut reverterentur ad le-
confumptionem Deusmiferationum ,
in
nee dereliquifti eos
quoniam
&
clemens es tu.
VU
3
L G A T A
NOVA.
,
VER
,
A N T
QU
A.
1.
Nunc
,
itaque Deus nofter
magne
fortis
,
& terribilis
nos
,
cuftodiens pafhim
& mifericordiam
,
tu es Deus fortis, magmis, valens , 32 metuendiis , qui cuftodis telbmentum mileri-
&
Vigil. Tapf.ccni,
&
>'""
74S.*.
fte avertas i facie tua
omnem laborem
qui invenit
,
cordiam
reges noftros
,
cerdotes noftros
noftros
,
& principes noftros & fa& prophetas noftros & patres

,
&
omnem populum tuum
a diebus re-
gis AtTur
ufque in diem banc.
VU
nos
;
L G A T A
NOVA.
ftudiis fuis pedimis.
ipfi
35. Et tu juftus es in omnibus qua; venerunt fuper

quia veritatem
fecifti
,
nee reverfi funt 4

56.
nos autem impi^ egimus.
Ecce nos
hodie
fervi
fumus
& terra, quam

ejus,
34.
tri
,
Reges
noftri, principes nol^ri, facerdotes nof,
dedifti patribus noftris ut coniederent
panem
non fecerunt legem tuam , non attenderunt mandata tua , & teftimonia tua quce
patres noftri
teftificatus es in eis.
&
&
qu:E
3
bona
7.
funt ejus
& nos
,
&
ipfi fervi
lunius in ea.
,
Et fruges ejus multiplicantur regibus

nos propter peccata noftra
,
quos
pofuifti fuper
35.
Et
ipfi in
regnis fuis
,
quam
dederas
eis
& in bonitate tua multa & in terra latiflTima & pingui quam
,
,
& corpomagna
fii-
ribus noftris
dominantur
,
&
jumentis noftris fecun-
diim voluntatem fuam
&
in tribulatione
tradideras in confpedu
eorum, non
fervierunt tibi.
mus.
N o T ^ AD V ERSIONEM ANTIQUAM.
Tt.
z6.
Eadem
refert
Ladlant. ad verbum
1.
4.
Iiiftir.
Quidd.m Mk. Cypr. fto dffcivnunt

dirhiia.v.
h:xb. JifceJpnir!t,Gtr,
c. II.
J7J. nee aliter in Grsco , nifi quud pro liorfnm , habetur (;)M,Ma7o; , ccrpus : (Mfs. quidam Cypr. ut nonnulli Lactant. ferunt r ;J item loco ohiejl.%hciniur t , ita
&
t.
ter
,
31.
Abeft a Grseco
,
,
tu ei
fed
addimr
i
'cTc
ntf-
voci
Dun
ur
&
(X ad
teflamcntiim
A\d. ej. dc-
Grxce
JVic/faf^'fo/Jo <*
iu-rdi
in
Compl,
iît/.itiflufiii'/i.
lee
(^fjteliqua ut in Lat. iupra.
, ,:
, ,,
'702'
LIBER
,
II.
ESDR^.
Cap.
X.
VULGATA NOVA. txnoftii, & facer dotes noftri. 8. Superomnibusergohisnosipfipercutimusfoe& fignant principes nortii Levidus, & faibimus
J
,
PUT
Vu
,
.
X.
Populi quoque terra;, qui important venalla,' per diem fabbati ut vendant', non
fabbato
r G A T A
N o V A.
3
O
z.
lilms
Ignatores autem fiierant, Nehemias, Atherfatha Sedecias Hachelai ,
1.
&
,
& omnia ad ufum,

accipiemus ab
eis
Saraias, Azarias
Jeremias,
,
in
&
,
in
Amarias , Melchias 3. Pheshur, 4. Hattus, Sebenia , Melluch,
dimittemus annum feptimum
&
die fanitificato. Et exadioncm univer-
Merimuth Obdias, 5. 6. Daniel, Genthon, Bariich, Miamin , 7. Molollam, Abia 8. Maazia, Belgai, Senieia hi facerdotes. 9. Fo.TO Levite, Jofue filins Azania , Bennui de filiisHenadad Ccdmihel Celita 10. & fratres eorunij Sebenia, Odaia
Harem
fx manus. 31. Et ftatuemus fuper nos pra^cepta, ut demus tertiam partem ficli per annum ad opus domus Dei
noftri
5 3
.
ad panes propofitlonis
in
:
& ad facrificium femin
piternum, 6c inholocauftumfempiternum
in calendis
,
fabbatis,
,
folemnitatibu?
&
in fanftiticatis
,
&
pro peccato
ut exoretur pro Ifrael

noftri.
&
in
omnem
Phalaia
1 1
.
Hanan , Micha , Rohob Hafebia , II. Zachur , Serebia, Sabania ,

, ,
,
ufum domus Dei
34. Sortes ergo mifimus fuper oblationem ligno-
rum
,
inter facerdotes
& Levitas & populum

, ,
ut in-
13. Odaia, Bani, Baninu. 1 4. Capita populi , Pharos
ferrentur in
domum
Dei noftri per domos patrum nofk temporibus anni ufque
Phahathmoab
Ae-
trorum
,
:
per tempora
ad
lam, Zethu
Bani
annum
ficut
ut ardereat fuper
eft in
If. Bonni, Azgad, Bcbai 16. Adonia, Begoai, Adin
fcriptum
akare Domini Dei lege Moyfi

:
noftri ,
35.
& ut
in
atFerre'.nus
primogenita terra noftrz

,
&
17. Ater
Hezecia, Azur
primitiva univerfi fruihis omnis ligni
ab anno
in
an-
18. Odaia,
Hafum
Befai,
,
num
domo Domini
primitiva filiorum noftrorum
,
9. Hareph, Anathoth
10.
ii. zi.
a).
?4. 25. 46. Echaia , Hanan, Anan, i7. Melluch, Haran, Baana
flltores
Nebai, Megphias, Mofollam , Hazir, Melizabel , Sadoc, Jeddua, Pheltia , Hanan, Anaia , Ofee , HananJa, Hafub, Alohes , Phalea , Sobec, Rehum , Hafebna , Maafia ,
36.
&
& pecorum
&
primitiva
in
noftrorum
in
ficut
,
fcriptum
eft
in
lege,
,
bourn noftrorum
& ovuim noftrarum
ut orferrentuc
domo
37.
Dei noftri, facerdotibus qui miniftrant
do-
mo
Dei noftri
noftrorum
& primitias ciborum noftrorum & libaminuni & poma omnis ligni vindemi.T quoque
,
,
& olei
noftri
,
afferemus facerdotibus ad gazophylacium Dei
& deciraam partem

Erit
terra; noftra; Levitis.
Ipli
xS. &reliqui de populo, facerdotes, LevitE, ja,
Levitx decimas accipient ex omnibus civitatibus ope
& cantores
filii
Nathina;i
& omnes qui fe fe,
rum noftrorum.
3
toaraverunt de populis terrarum ad legem Dei
uxores
8.
autem facerdos
filius
Aaron cum
,
Levitis in
eorum , & fili.-e eorum , 19. omnes qui potcrant fapere fpondentes pro fraoptimates eorum , Sc qui veniebant ad tribus fuis poUicendum & jurandum ut ambularent in lege Dei
eorum
decimis Levitarum,
&
Levies oSerent decimam par-
tem decima;
cium
rael
ibi
in
39.
,
ad gazophylafua; in domo Dei noftri domum thefauri. Ad gazophylacium enim deportabunt filii Iffilii
quara dederat
judicia ejus
in
manu Moyfi
fervi
Dei
ut facerent
,
cuftodirent univerfa
,
mandata Doimni Dei nolbi

,
& &
,
&
Levi
primitias frumenti
,
erunt vafa fanftificata

,
< caeremonias ejus

lilias
& janitores & miniftri

populo terrx
Dei
noftri.
noftris.
vini & olei & & facerdotes, & cantores, & non dimittemus domuin
, ,
:
30.
& ut non daremus
noftras
filiis
&
filias
eorum non acciperemus
CAPUT
VULGATA
Abitaverunt autiem principes populi in Jerureliqua vero plebs mifit fortem , ut _|_ J. falem toUeient nnam partem de decern qui habitaturi elTent in Jerufalem civitate fanfta , novem vero partes in ci,.
:
XI.
filius
NOVA.
Adaia,
:
T_T
zia,
filius
Joiarib
filius
Zacharia:
fi-
lms
Silonitis
6.
omnes
,
hi
filii
Phares
qui habitaverunt in Jeru-f

viti fortes.
;
falem
7.
quadringenti fexaginta ofto

funt
vitatibus.
Hi
autem
fiUi
Benjamin
Sellum
filius
Mo-
Benedixit autem populus omnibus viris qui fe fponte obculerant ut habitarent in Jerufalem.
1.
3
Hi
in
funt itaque principes provinci.-E
qui habita-
Joed, filius Phadaia , filius Colaia , filiua Mafia, filius Etheel, filius Ifaia , poft eum Gebbai , Sellai, nongenti viginti 8.
follam,
filius
&
verunt
Jerufalem
& in civitatibus Juda.

,
Habitavit
lervo-
oAo,
9.
autem unufquifque
Ifrael
,
in
poflefCone fua, in uibibus fuis
& Joel
facerdotes, LevitiB, Nathina;i
&
filii
das
filius
filius Zechri prspofitus eorum Senua fuper civitatem fecundus. filius
& Ju,
tum Salomonis.
Jerufalem habitaverunt de
:
10. Et de facerdotibus, Idaia

filiis
Joarib
Jafilius
Juda , 4. Et in de filiis Benjamin de filiis Juda , Athaias filius Aziam, filii Zacharix, filii Amaria:, filii Saphatis, filii Malalcel de filiis Phares,
:
&
chin,
11. Saraia
filius
Helcia;
,
filius
Mofollam,
Sadoc
1
filius
Meraioth
filius
Achitob princeps do-
mus Dei
1.
Maafia
filius
Baruch ,
filius
Cholhoza ,
filius
Ha-
& fratres eorum fecientes opera templi
oain-
, ,,
,: ,
LIBER
genti vip,inti duo.
Plielelia
tiiius
1
,
n.
filiiis
ESDR /E.
V
U L C A T A
,
Cap. NOVA.
Bani,
filius
filiis
XI.
Hafabia:
,
&
,
XII.
Mathani
,
705
filius
Et Adaia
,
Jeroliam
filius
films
lius
filius
Mi-
filius
,
Amfi
filius
ZachariK ,
Pheshur
clix.
De
) .
Afapli
cantorcs in miniftcrio
domus
,
Melchix
5.
Dei.
& fratres ejus

,
principes
filius
patrum
Azreel
,
ducenti quafilms Aliazi
Pr.T^ceptum quippc regis fu|)er eos erat
& orZara
,
dragiiita duo.
filius
Et Amafrai
filius
do
filii
in
cantoribus per dies fingulos
Mofollamoth
Emmer
14.
;
&
in
Pliatlialiia
filius
,
Mefezcbel
de
filiis
14.
tium.
&
,
fratres
ginti oito
&
eorum potentes nimis centum vipr.-Epofitus eorum Zabdiel filius potenfilius
Juda
I',.
maiiu
in
riifjli
juxta
omne verbum
populi
filiis
doniibus per omnes regiones eorum. DcJuda habitaverunt in Caristliarbe , in liliabu
&
&
15. Et de Levitis Semcia
Hafub
filius
Aza-
e|us
&
in
Dibon
&
in filiabus ejus
3c in Cabfeel,
ricam
.
filius
Hafabia
filing
Boni
,
16.
& Sabathai & Jozabed

filius
fuper omnia opera

,
& in viculis ejus, 26. & injefue, &

leth
,
in
Molada,
in
&
in
Bethpha-
qurc erant forinfecus ni
domoDei
iprincipibus Levi-
tarum.
17. Et Mathania
lius
i 7.
& in & &
Haferfual
&
in
Berfabee
&
in filia-
Micha, filius Zebedei , fiAfapli, princeps ad laudandum & ad confitenin
bus ejus i8.

ejus,
2.9.
in Siceleg
&
Mochona
,
& in
fillabua
dum
ejus,
oratione
Sc Becbecia
fecunilus de fratribus
&
Abda
filius
Samua,
filius
Galal
filius
Idi-
in
Remmon,
,
tlium
30.
Zanoa Odollam
in
18. omiies LevitiE incivitate fanfta ducenti oftogtnta quatuor.
&
regionibus ejus,
& in Saraa & in Jerimuth, & in villis eirum Lachis & Azeca & filiabus ejus. El
, , ,
manferunt
19.
t janitores,
,
Accub
Telmon
:
&
fratres
I.
,
Filii
Berfabee ufqiie ad valleiu Ennom. autem Benjamin, k Geba, Mechmas,

,
&
eorum
duo.
qui cuftodiebant oftia
centum feptuaginta
Hai
&
Bethel
&
filiabus ejus
ji. Anathoth,
Ifrae!
,
10. Et reliquiex
verfis civitatibus
facerdotes& Levitx inuni-
Juda
,
uiiufquilque in pofl'eirione fua.
Nob, Anania , Afor , Rama, Gethaim , 54. Hadid, Seboim, & Neballat
55.
3
Lod
11. Et
Natliin;Ei
qui habitabant in
Ophel
& Siafi-
J.
&
Ono
valle artificum.
ha,
& Gafpha de Nathin.cis.

in
6.
Et de Levitis portiones Judje
& Benjamin.
li. Et epifcopus Levitarum
Jerufalem
Azzi
CAPUT VuLGATA
!.
X
NOVA.
filius
I.
n
TT
:
funt
cenderunt
,
autem facerdotes cum Zorobabel

,
&
Levitt, qui afSalathiel

,
24. Et principes Levitarum

Jofue
Hafebia, Serebia,
&
filio
&
Cedmihel
& fratres eorum per
vices fijas,
Jofue
-
Saraia
Jeremias
,
Efdras
,
ut laudarent
,
&
confiterentur juxta priiceptum
David
1.
5.
Amaria
,
Melluch
,
Hattus
viri
Dei,
&
,
obfervarent xqnh per ordineni.
4.
5.
Sebenias Rheum, Merimuth, Addo Genthon Abia

,
Telmon Accub ,
ante portas.
25. Mathania, tk Becbecia, Obedia, Mofollam, cuftodes portarura veftibulorura
&
Miamin, Madia, Belga

Semeia,
Idaia.
,
6.
cias
,
& Joianb, Idaia, Sellum,

principes facerdotum
Amoc, Helin
26. Hi
ba;que.
in
diebus Joacim
,
filii
Jofue,
filii
Jofedec,
diebus Nehemia: ducis
&
&
EfdrK
facerdotis fcri-
7.
Ifti
,&
fratres
eoSafra-
rum
in diebus Jofue.
27. In dedicatione autem muri Jerufalem

Jefua
,
,
requi-
8.
Porro LevitK
,
Bennui
Cedmihel
ipii
fierunt Levitas
de omnibus
,
locis fuis
ut adducerent
rebia
tres
Juda
:
Mathanias
fuper
hymnos
,
&
eos
in
Jerufalem
&
facerent dedicationem
,
eorum
tiam
in aitione
,
gratiarum
&. cantico
Becbecia atque Hanni 9. nufquifque in officio fuo.
&
,
&
,
fratres
eorum
pfalteriis
&
de
& la:ti& m cymbalis ,

Nethuphati
citharis.
filii
28. Congregati funt autem
caiTtorum de cam-
10. Jofue autem genuit Joacim

Eliafib
i.r.
& Joacim genuit

Jonathan ge-
pertribus circa Jeruf.dem
&
,
de
villis
& Eliafib genuit Joiada & Joiada genuit Jonathan, &

:
29.
&
domo
:
Galgal
&
de
regioiiibuj
Geba
&
Azmaveth
;
quoniam
villas a;dificaverunt fibi can->
nuit
Jeddoa.
tores in circuitu Jerufalem.
11. In diebus autem Joacim erant facerdotes

principes familiarum: Saraia;,
&
o.
Et mundati funt facerdotes

,
Maraia Jereniix, HaJohanan

Jofeph
: :
davcrunt populum
; I
,
.
&
portas
& Levita; & & niurum.

,
mun-
nania
I
;.
Efdr.-e
Mofollani
,
Amari
:
14. Milicho
1 ^.
Jonathan
:
Sebenia:
,
feci principes Juda fuper muduos magnos choros laudantium. Et ierunt ad dexteram fuper murum ad portam (lerqui-
Afcendere autem
flatui
rum
&
Haram
Edna Maraioth
:
Helci
linii.
:
16.
Adaia;, Zacharia, Genthon, Mofollam
32. Et
ivit
,
pofi eos Ofaias
i?c
media pars princiJudas
17. Abia;, Zechri
Moadice, Pheiti 18. Belgi; , Sammua Semaio; , Jonathan 19. Joiarib, Mathanai Jodai;e, Azzi
;
Miamin
;
&
pum
3
Juda
5 .
Benjamin
lius
& Azarias Efdras & Mofollam & Semeia & Jeremias.

,
, , ,
&
20. Sellai
2 2.
Celai
Amoc
:
Heber
,
,
21. Helci.-e, Hafebia
Idai.^
Nathanael.
Joiada,
Levita; in diebus Eliafib
nan
&
Jeddoa
& JohaIcripti principes familiarum & fa&

,
,
filiis facerdotum in tubis , Zacharias fiJonathan , filius Semeia; , filius Mathani.e filius Michai,E , filius Zechur , filius Afaph , Azareel Malafratres ejus , Semeia , 55.
34. Et de
&
cerdotes in regno Darii Perfe.

25.
Filii
lai
Galalai
Maai, Nathanael
David
viri
Levi principes familiarum

,
fcripti in li-
ni
in vafis cantici
Dei
& & Judas, & Hana& Efdras fcriba an,
bro verboium dierum

Jii
& ufque
ad
dies
Jonathan
d-
te eos in porta fontis.
Eliafib.
36, Et contra eos afcenderunt
in
gradibus civita-
,:, ,
704
ti?
LIBER
II.
ESDR.E.
U L G A T A
,
V
57.
Cap. NOVA.
:
XIII.
& bberi
,
David , in afcenfu muri fuper domum David ufque ad portam aquarum ad orientem.
adverro
&
magna
audita
fed
&
uxores eorum
gavifi funt
&
eft
Istitia
Jerufalem procul.
ilia
Et choru'! fecundns gratias referentium ibat ex ego port eum , tS: media pars populi fu, ufque ad fuper turrim furnorum , per murum
& &
43. Recenluerunt quoque in die gazophyiacia thefauri ad libamina

tias
,
viros fuper
&
,
ad primi-
&
& ad
:
decimas
ut introferrent per eos principes

a(5^:ioni^
murum
?8.
latiflimum
civitatis in
,
decore gratianam
facerdotes
&
&
,
amiquam
naneel
gis
:
fuper portam Epiiraim , fuper portam pifcium ,
&
fuper portam
Levitas quia lajtiScatus eft Juda in facerdotibus

vitis aftantibus.
& Le-
&
&
turrim
Ha-
&
turrim
Emath
duo
&
ufque ad poitam gre-
& &
fteterunt in porta cuftodia;

cliori
ob44. Et cuftodierunt obfervationem Dei fui, fervationem expiationis , cantores , janitores

juxta pra;ceptum David
,
59. fteteruntque
laudantium
in
domo
& & & & Salomonis ejus

filii
, ,
Dei,
eô
& dimidia
&
pars magiftratvium
,
Michea
Maafia , , 40. Et facerdotes , Eliachim Zacharia, Hanania in tubis, , EHoenai , Eleazar , & Azzi, Semeia, Waafia, 41. Ezer. Et JUm , Melchia , 8c Johanan ,
mecum. Miamin
45. quia
in
diebus David
&Alaphabexordio erant
in
principes conftituti cantorum
carmine laudantium
&
confitentium Deo.
&
&
&
:
dare
41.
cecinerunt
cantores
& &
&
Jezraia pr^pofitus
, in diebus Zorobabel , in dabant partes cantoribus janitoribus per dies fmgulos , fandiricabant Levitas ,
46. Et omnis Ifrael
&
diebus
Nehemis
&
&
&
&
liptati
immolaverunt in die ilia vidimas magnas funt Deus enim litiscaverat eos lititia
,
&
Leviti fandiScabant
filios
Aaron.
CAPUT
V
7>tMt. zj. J.
I.
XIII.
NOVA.
qua vendere
liceret
,
U L G A T A
TN
X
,
eo
autem illo ledum eft in volumine Moyii & inventuni eft fcripmm in audientc populo quod non debeant inlroire Ammonites & Moabidie
;
ut in die
1
venderent.
in
Et Tyrii habitavernnt
:
ea
inferentes pifces i
filiis
&
da
eft
omnia venalia
in
&
vendebant
in fabbatis
Ja-
tes in ecclefiam
1.
Dei ufque
in
ajtermim
Jerufalem
eo quod non occurrerint filiis Ifiacl cum pane conduxerint adversiim eos Balaam ad aqua convertit Deus nofter raaledicmaledicendum eis tionem in benedidionem. Fadum eft autem , cum audiflent legem , fepa3 raverunt omnem alienigenam ab Ifrael.
17.
& objurgavi optimates Juda,

res
ScdlxieisiQu*
,
&
&
hic
mala, quara vos

>
facitis
&
profanatis
&
diem fabbati
18. Nunquid non
hic
fecerunt patres noftri,

,
adduxit Deui noltcr fuper nos omne malum hoc

per Ifrael violando fabbatum.
19.
& &
fuper civ itatem banc' Et vos additis iracundiam fu-
Et fuper hoc erat Elialib facerdos , qui Rierat proprspofitus in gazophylacio domus Dei noftri ,
4.
&
Fadum
eft
autem, cum
,
quieviflent
porta Je;
ximus Tobi.T.
5.
rufilem
in die fabbati
dixi
:&
clauferunt januas,
Fecit ergo fbi
gazophylacium grande,
, ,
&
ibi
erant ante
eum reponentes raunera & thus & vafa, & decimam frumenti vini & olei, partes Levitarum & cantorum & janitorum & primitias fa, ,
,
non aperirent eas ufque poft fabbatum de pueris meis conftitui fuper portas ut nuUus inferret onus in die fabbati. io. Et nianferunt negotiatores , vendentes unipra;cepi ut
& &
&
cerdotales.
6. In
verfa venalia
his
foris Jerufalem feme!
&
bis.
:
omnibus autem
non
fiii
in
Terufalem
quia anno trigefnno fecundo Art.-xerxis regis Babyloin line dieruni rogavi regem. nis veni ad regem
,
netis
&
num
Et conteftatus fum eos , & dixi eis Quare maex adverfo muri ? fi fecundo hoc feceritis , mamittam in vos. Itaque ex tempore illo non vene.
7.
Et veni
in
Jerufalem
,
&
intellexi
malum quod
,
runt in fabbato.
fecerat Eliafib
tibulis
Tobis
ut faceret ei thefaurum in vef-
ii. Dixi quoque Levitis ut mundarentur

rent ad cuftodiendas portas
,
& venldiem
,
domus Dei. 8. Et malum mihi vifum eft valde. Et domus Tobis; foras de gazophylacio
:
&
farftiticandam
projeci vafa
fabbati
& pro hoc ergo memento mei Deus raeus &
parce mihi fecundum raultitudinemmiferationum tua:
9.
prscepique
retuli ibi vafa

I
o.
;
domus Dei Et cognovi quod
& enmndaverunt gazophyiacia & facrificium & thus.

,
rum.
25. Sed
&
partes Lev itarum non fuiffent
uxores Azotidas
14. Et
tice,
filii
dati
& fiigillet unufquifque in regionem iuam de Levitis, & cantoribus, & dehis qui miniftrabant II. & egi caufam adversus magiftratus, & dixi
domum Dei?
Et congregavi eos
feci ftare in ftationibus fuis.
illis vidi Judsos ducente Aramonitidas , Moabitidas. eorum ex media parte loquebantur Azo-
in diebus
,
&
Quaredereliquimus
&
li. Et oranisjudaapportabat decimam frumenti,

vini
,
&
olei in horrea.
& nefciebant loqui Judaice, & loquebantur jux& populi. & maledixi. Et cecidi ex 2.5. Et objurgavi eos eis viros, & decalvavi eos, & adjuravi in Deo, ut fuas eorum & non acciperenl non darent fuis & fibimetipfis dicens: de hliabus eorum
ta linguam populi
,
filias
filiis
filiis
Et conftituimus fuper horrea Selemiam facerPhadaiam de Levitis , Sadoc fcribam dotem , )uxta eos Hanan filiam Zachur , filium Mathani.e
1 ;.
i6. Nunquid non

fflon
in
hujufcemodi re peccavitSaloin
5.
5.
i '
&
&
rex Ifrael
ei
,
& certa
Re,
yf
i-
gentibus multisnon erat

,
i.
&
rex Gmilis
quoniam
14.
tideles
comprobati lunt
& ipfis credits funt

,
Deus regem
& diledus Deo fuo erat & pofuit eum fuper omnem Ifrael & ipfum ergo du:
j.Kfj.
11. 4.
partes fratrum fuorum.
xeiunt ad peccatum mulieres alienigens.
Memento mei Deus mens pro hoc

meas
iilis
,
&ne deDei mei
i7. Nuiiquid
&
nos inobedientes faciemus

ut pravaricemur in
omne
leas miferationes
quas
feci
in
domo
malum grande hoc,
Deo
noftro,
& in caremoniis ejus.

15.
&
Juda calcantes torcularia
,
In diebus
vidi in
in fabbato, portantes
acervos
nos vinum
&
uvas,
& onerantes luper ali& ficus & omneonus, & in,
ducamus uxores peregrinas > 18. De tiliis autem Joiada filii Eliafib facerdotis magni gener erat Sanaballat Horonites, quern fu,
gavi i me.
ferentes in Jerufalem die fabbati.
Et conteftatus fum
29, Recordare DomijieDeus raeus, adversiim eos.
LIBER
<î polluunt facerdotium
vitkuni.
50.
Fgitur
,
II.
ESDRyE. Cap. XIII. VUIGATA NOVA.

&
,
705
in
jufquc facerdotale
Le-
quemque
51.
titutis,
in minirterio
fuo
mundavi eos ab omnibus
alienigenis
& inoblationc & in pnmitivis
lignorum
:
temporibus confin
memento mei Dcus meus
& conftitui
oidines facerdotum
& Levitarum
unum-
bonum. Amen.

Auflore
LIBER
CAP.
Cap.
1. 't. I.
Francisco Luca Brugenfi. E S D R /E SECUNDUS.

No
ejl
Ipfe it vir' ex Juda.
tmltundu
duplices
prmi'ff/itio
ex.
Tt. (S9.
numerum trecenti /r^fwrfo fexcenti, ui mulii. Hue ufque refertur quid , ^c. Hxc -zerba , Cor'
,
II.
Tf- 8.
Vt
,
regere poflfim portas turris domus.

,
reUotnm pidicto
addita
:
Nsn
efl
addendum templi
nee
:
miitaudHm
turris Jtrigtilare^
,
, non funt omtttenda , quippe ab Interprett de quibrtt no! copiose tn Notaiiombu!,
earn plural: lurres
he modo
Portas templi
turres
do-
mus. Cap.
ejl
fubjiciunt
Cap. VIII. t. I. Et venerat menfij feptimus. Quoil quidam librt , fcenopegiae Tub Efdta fc Neheroia i
eft,
III. "t.C. Ipfi texerunt earn. Pro texerunt , yKoi pr:etentum a tego , lion fcrih.is tcxuerunt , pr,iteritum a
aduiiermttm
t.
6.
Et
texo.
*. zj. Phalel licavcrunt. filius
epitheto
Dei
magno
benedixit Efdras Domino Deo magno. Frt , no June reponenda diiliuncuU voce
Ozi.
Nw; prapmas
Port eumaedi-
magna.
Cap. IX. t^. y. Benedicite Domino Deo veftro. No mules pronomen fecundx perfon.e veftro , cum primx noftro.
if.Z. Hcthjci
qttod multi.
f. l8.
Surl'uin
autem
a porta
equorum adificaverunt
,
iacerdoies. Fro a porta Jexto
cdjii
nsn
ej}
fubflituendiim
&
Amoriliiei.
Hon
interponas
&
Hevsi,
ad portam
?f".i50.
qn.jrto.
, ,
^tttd ejl,veterament.j fmtiifari.%
Et Icruta veudenrium. Scrihendtim ejl fcruca fcuta ; non , cmifii r litter t

,
il .
5z.
tmiitendum
cturit.
Et prophetas noftros, Sc patres nodros. Non c/J poftetiu! Sc patres noftros , quod quidam faipfi in
id
eft ,
armt qnibu!
cnrpits ftign.tntes
tcg'int.
?;ofl
Tf. 51.
tjt
Et inter CuCnaculiim aiiguli, prjipoJStio inter
t. jy. Et
comtnut.jnda citm ulq-ae ad.
dam
libtis
fequitur
regnis fuis. Superfiuit adjeiii-jum bonis.
quod inquibuj-
liidcm. jEditicaverunt ai;rifices

nejtdiX eft
&
negotiatores. Rcti-
vox aurifices , tth atiro deduda , no jupponetidn artifices ab arte. Cap. IV. t.H. Audi Deusnofter. Non prapiinas ,& diatit ^4ehelnias quod quidam, 't. 2i. Et iini nobis vices per noftem. In locttm nobis prima perfona ^ no eft fubrogandum pronomen jecundx vobis.
let aiiferre
Cap. X. t- zy. Rel-.ura, Hal'ebna, Maafia. Non opormedium nomen Hal'ebna, quod multi libri im-
merttif.
1^.29. Oranes qui poterant fapere. Nulla modo prxmit' tenda eft conjunclto 6c.
f. 58.
quarto
Ad gazophylacium
,
in
domum
domo.
viri fortes.
thefauri.
Pr
cafii
alti
Jcribunt fextitm
Cap. XI. 1^.6. Hexaginta oilo

"Hr.!.
Cap. VI.
ias viculis
,
In viculis
incampoOno. Cavenefcri,
niis Jideltter
addita unitate
legunt
Quidam mi' novem pro oto.

pnus nomen Lod,
diminutivo a vicus. , Cap. VII. Tf.. 7. Qui venerunt cum Zorobabel. Non otktei perfeil'tm in plufqitam p'rfeclum venerant. mille ducenti quinquaginta quair. II. Filii jElam , tuor. No augens numerum Jexcentis , fcribendo otingenti pro ducenti. ^. ii. Filii Ater, filii Hezeciac, nonaginta ofto. Alii
ut plenqne
pro viculis
tt.
54. 5 J.
If.
Lod
&
i.
One. No
omtttas
quod multi. Cap. XII.

alii
14. Et Jofue
filius
Cedmihel. Pro Jofue,
Jefue, ut fupra
BJd. z. #. 36.
ferendus
pro decadibus centurtas numerant genti odto pro nonaginta o6lo,
>
dum
ynnle Jcribunt
non-
1?. 9. Etemundaveruntgazophylacia. Prte~ ntwierus pUiralis Jingulart gazophylacium, t. 16. Et vendebant in fabbatis filiis Juda in Jerufalem. No mutandum eft pofterius in cum Jerufaeft
Cap.XUI.
& &
:
lem.
Filii Idaia in dome Jofue. Alii pro Jofue , teJ}-. 59. gunt Jefue. Simile i. tfd. 1. 't. 55. Quadraginta duo millia trecenti fexaginta. No it'. 66.
V.
?i. Et in primitivis.
Alii pro adjeHivo primitivis ,
fcribuut fubft.mitvum primiciis.
Varii Lediones
Vu lg
a x
ê ,
riirfiim
ab
eodem Francisco
Luca
obfervatx.
LIBER
, ,
E S B R
Hxc
,
,
/E
SECUNDUS.
quid, CAP. VII. t.6^. Hue ufque referturomtttenda^c. verba Corredoritm ptdicio non
funt
Filii
quippe
at
ah
Interprtte addita
fed collocandafortajje non hoc loco

'jerba
,
,
cap. 8.
*.
I.
immediate poft ea
,
Jji
autem
Ifracl
eft
erant
re alias copioie in Not.itionibuf. , qua de Cap. X. t. I. Nehemias , Atherfatha filius Hachelai. Non eft intcrponcndum comma inter Nehemias ^ Atherfatha: Nehemias enim ipfe eft Atherfatha , quod diciiur fupra 8.
populus
in civiiatibus fuis
anit hxc
congregatufque
omnis
t.9'
Tom.
I.
yvvv
,, ,
Illllll
IN
LI BRUM
3564.
codicibiis
,
LIBRUM TOBIJE
Tohi.t
ADMONITIO PREVIA.
ac
ficundiim Verfionem antiquam integrum proferimus ex flurihus M^. primis ex duplici fcilicct Rtgio uno a'/inoium circiter 900. num.
,
altera Bibltothecx noftr S.
Germani k Pratis
Suecict,
num. 4. ejufdcm
Stngermartenji
,
dtatis, illi ple-
riimque Jimillimo.
infer torts dtatis
,
Exjlat etiam idem liber i
alio itidem
num.
15.
cr '" altera
Ah. dim Regina

ejl
,
nunc Vatic ano, num
7. cujus &ta.-
tem i^ncr.tmus.
Bihliotheca Regis codex integer omnino
fis prior
,
Ji paucula verba excipias; Sangermanen-
num. 4. multis
locis
in locis
e(i
,
rafuris cr lituris
fadatur
,
poflerior etiam,
pluribus in
capitis
mutilus
ac potijpmiim extremis duobus cupitibus pene intcgris,

fcrib.i latuiffe
etiam duo capit* imperito forfan

13. hoc infuper addito
,
videntur
juftus.
cum dcfmat
liher
num. 15. qux in vtrfum z.

,
Explicit
Tobi
iti.im in ipfo magis corrupt Qûinimo codex tfie pier urr, que difftrt ab aliis Ji non fenfu, q- rebus, ac etiam narrandi modo, faltem verbis, ac corumdem conflrucltone I'erborum; ita ut maniftfte app.ire.it aliam prorfus rjfe tntcrpretationem Latin.im ex eadem fonts Gr. derivatam. Alalum id quidem ; Jed aliud pejus quod fcilicet Tobix liber in hoc codice decurtatus omnino ft (j- majori fua parte d:mtnutus : enimcum decern (y- quatuor priori"jcro ncn reperiuntur in ipfo nifi quinque priora capit.t bus verfbus capitis fextt ; imo ^- poflremi duo I'erftcult hujus capitis nempe dectmus ter,
Regin Suecis codex ceteris e(i imperfeclior : inornatam pepe I'erjioncm referunt impolifam
"videntur
Sed horum Mj?. ultimus fcilicet prxterquaf quod enim ifte Jicut alii tres
,
^ ^ contaminata
,
nonnulla
maxime
in capite prima.
tius
decimus quartus ita concordant cum V ulgata noftra, ut nullum dubium fit quin Interpret em vel frib.xm in duodecimy.m t'crjiculum antique I erfionis d.eferit dlios duos, uti forfan reliqua hujus lihri petierit ex Vulgata noza S. Hieronyrni. Hoc autem mnnus feu fragmentum Tobix acceptum referimus D. Petro AIjiLouET,pait, , , ,
^
^
cis
ab hinc anftis defuncto

,
qui
dum
P\.om totius Congregationis nofirx Procuratoris vi,
ces impleret
illud e
,
Alf
ad
,
cod.ice
eruit
amice
concejjit
vir Jiudiorum amator

attinet
mcritus.
Quod
,
codices alios
fcilicet
(f fua manu tranfcriptum mihi liberabter (y de Scriptoribus nofrs Congregationis optime tres quorum ope liber labia nunc primum in,
lucem prodit
horum duo
tttulum
:
titer ony mi pr.tfationem
ad
Regius " S.ingcrm.in. num. 4. in fronte exhtbcnt S. Eliodorum : quinetiar Sangermun. codex Chromatium
tn fine idem liThobis leciindum Hieronj'mum. Sed errat Amanuenfis liter que : vix enim ac ne vix quidem convenit tfta I irjto anttqua cum ilia Hiealter Sangerm. num. 15. folus hunc apronymiana qus nunc habetur in I'ulgata. pcnit titulum : Incipit Tobis. Aif. Hegin Suec. alium prsfert hoc modo : In nomine Domini noftri Jelu Chrifti , incipit liber Tobii. Mf. Ambrofii fribunt Tobi , cr ToI. de Tab. c. 1. col. 551. b. Greece bis. Fidel. 6. Hexa. c. 4. num. 17. col. 115. c.
hunc
pr.tfcrt
Incipit liber
:
Tobiz fecundum Hieronymiim
her cl.xuditur his verbis
Explicit liber
Mf
legitur TagiV.
Jam vera ft qu.eras quid fentien.ium ft de hac Verfione antiqua quam exhibemus idipfum fau'e quod erudtti cmnes cr Litterarum ftcrarum .imatores fentiunt de I erfone Italicx : quamvis enim non is fuerim qui earn Vulgata nafira anteponendam effe credideritn tamen aucloritatem fixm illi <y- pondus non decffe perfu.ifum mihi eft fcut
, ,
omnibus Interpretationibus Latinis de quibus Auguftinus dijjerit I. 2. de do[tr. chnft. quarum niimerofitatcm ad affequendum Scripture fenfim multum juvare contenmodo t.imen prxferretur ilia quji nitore q- accurationc csteris andeb.tt S. Docior tecelleret. De h.tc nojlra obiter agit docJijfimus e noflris R. P. D. Auguftinus Lalmit, Differtatione prsvia in hunc librum ; nee dijfimulabo paulo inclementius de ilia ac potijpm.fm de textu Graco, ex quo proxime derivata eft, ab ipfo efe judicatum : fed his fualits
, ,
perfedendum ejfe credimus ne cum tanto viro, imbelles nos ac timidi manutn confrere velle videamur ; legenda potiits ejus DiJJertatio pag. 1^6. ad quam remittimus. 1ft ud tamen ohfervare juvat, fcilicet ex quatuor Aif. codicibus mcmoratis unum tantum, quod equidem fciam nempe Sangermanenfem num. 15. doHilftKum Abb.itim non l.ituijfe. Porro Mf. ifte codex, licet in multis concordct cum Regie q- altera Safgirm. num. 4. tamen ab utroque difcrepare videtur in pluribus ut nee eundem compar.tndum ejfe ere, ,
7^7
dnm
Acl alios
duos mullo prohnlioris notd

,
maxime ad Rectum
(jui
intrqer prorfui
,
r//, ^l^
i>ix muiunti fui parte mutilus
ut dixtmus fufra.
Manujcriplu (y altera flura (jitx fiiperfunt ex hac I'trjione f.alantani Amlrojii L.ucifert q-c. quorum I'eterum V.xirum hbris i>. ^. Crpriani omnium nullum pr.ttermijimus ; /wo Jingulorum accurate defcrtptorum vartas ItU tones , cum aliis Jimilihus Mp. noflrorum Notts adjunximus. Ad I'erjionem ijuoque noflram relih. I. Rtiltoth. S. paf. 14. dieeni : Vif-rri poteff quod eommcmorat Sixtus Senen(ls
in hoc
wJi'Ji^Ht
,
lime ctiar/i I rrjiont ejualis haietur num. 4. ajiprime refpotiient fra'/m>-nta. Saiiîrm. /am in BrHiario Moz.arahtco quAm in anliijua
,
, ,
dimus
liipcrioribus annis
,
fiib
ex iirbc C. P. advcftiim
inodi
in
Tobix nomine libriim , Hcbraicis littcris & linpu fcriptum, quo Tobins iptb tic fe ipfo in prima pcrfona a principio ufque
,
ad fincm voluminis loqueiis

:
fu.im
ipfiiis
,
narrabat iiirtoriam
cratqiic ejus initium hujuf,
Iîc e/f liver
lobt
filii
lobiel
/;///
Hannanel
filit
Ariel
Jilii
Gabeel
filii
A/aet
&c. qiicm dim perlcL^Krcmus , in\ciiimiis miilta in co rcdiindarc, qui in noftro canonico Tobi.r libro non Unit, & lonuc plur.i in co dccfic, qux npud nos habcntur. Vidcrur Hebri'us hie liber aliquim liabcrc limilitiidincm cum Grico Tobii voiuminc, in quo Tobia* de ic ipfo rcQa luriationc loqucns , per multa capita inducitur. lîde tnfra Admonii. nojham tn lihntm judtth.
Ttm.
I.
Vvvv
ij
70S
SUMMA CAPITA
e Vulo'atis Bibliis
LIBPvI
aliis
TOBI^,
quae Verfioni antiquae
refpondeant.
Cap.
I.
flnotias in caftivitatt J. ge Dei n<m ricedit

,
confiitmiis
,
,ale-
incolumes
fepulcro
,
quapropter repleto quod paratum erat

acitfque Deogratiis a
;
^ filium
To-
Sard parentibus
hinm ex Amhi uxore fufceptum
Deum timere do-
Utum
poft
apparatur convivium
,
(^pro dote medietas
cet:gr4tus regi Sahiutuf.ir , fergit quocunque Tiilt : cotifratres captives confoUtur: Gahelo mutuat decern xigenti talenta : Senn.icherib , quod mortucs fepelirct
,
Cap.
r.l
,
11. Tobi.ts
eum perfequitur. mortmrum defatigatus

in patiemiit
''* "^^'"''^ '"'
fepultu-
i)!n<iidinis flercore
,
probationem
exCdLC/itur
cr
'"'"f^
ipfum irriden-
ionorum affignatur <edente c^ reliqua medietate parentum obitum. Cap. IX. Raphael Tobis. rogatu ad Gabelum pergit quem recepta pecunia ad Tobi<c nuptias adducit : ille autem Tobid ac Sard benedicit. Cap. X. Parentes Tobin longam ejus moram anxie queruntnr; ille autem tcgre obtiuet , ut a Raiûeledi;
tibiis afficitiir opprobiio.
mittatur
lis
accept a dote
,
cir
uxore
porro Ragitel
officio
il-
Cap.
111. Tobi:t mori petentis oratio ad Deum, Sartc filiit Ragiielis humtiis cum niduanojejunio
,
bene precando
admonet fliam de
matrif-
familias.
ad ancilU improperium propter feptern ipjiiis maritos a damonio intercmptos : utriufque autem freces exaudiuntur ,angclo Rapkaele ad eos cur.indos
ratio
ntijfo.
Cap. XI.
lia
,
ReliP.is in itincre Sara reliquaquefamiUte a paTobias cr Raphael prdcedentes rentibus Tobiti. excipiuntur : quo patris oculos fel,
le jecoris liniente
ille
Cap. IV.
jilio
Tobias (iim fe brevi piitaret moriturum , eleemofpi piifjima fatutis mou'uA inculcat
, ,
adis
Deo
gratiis
poft
vifum recipit quapropter adventum Sara ac fami;
lu
feptern diebus Utt epulantur.
virt.ttem declarat
(jr
de decern argenti talentis
Cap
lis
XII. Tobias cum

confultans
, .
filio
de mercede
RaphaeprdjHqus.
;
Cabelo mutuo datis indicat. Cap V. Tobid focium ac diicem itineris in Rages Medorum quttrenti, Raphael angelus ignotus occurriti
cui pater filium
filii deflet
auditifque qui ftbi ac
filio
terat beneficiis
medietatem
fe
offert
omnium
at-
tulerant
at
ille
Dei angelnm declarat

,
committit : quibus profectis
poft revelata alia myfteria in
dr caiumfublevatur; quo
mater
Cap. VI.
abfemiam. Angeli hortatu Tobias invadentempif,
faclo
ciint.
illi
in terram proni ruentes
Deum
benedi-
cem apprehendit c- excnterat

jecur ad medicamenta
cor ejus
:
refcrvans
, fe'l cr cr ad Rague,
Cap. XIII.
Domino
,
Tobias fenior benedicit ac confitetuT

o- univerfos ad idipfum hortatur
ejf
;
pro-
utjujfu angeli petat in uxorem illius fliam Saram , cujus feptern viros occiderat dumonium , difcais ab angelo quo fine fufcipien-
lem divertunt
phet at qiioque de reftitutione
magna felicitate
Cap. XIV.
hortatur
dum
ac ferfandum
fit
conjugium.
futura Jerufakni. Tobt as fenior moriturus, completis 102. ictatis fun aniiis filium ac nepotes ad pietatem
,
;
Cap.
\'1I. R.tguel petn.m a Tobia
Saram
,
fili.iin
utque fepultis
;
parentibus
dtcit
,
Nitli-
in uxorem tradit confilio

conjugii litteris
,
Raph.ielis
c? fcriptis
ve migrent
quam evenendam
nupti* celebrantiir.
,
C A P. V II
Tebias
coris pifcis
Tobias tlial.tmum ingrejfus partem jed-cnionio a Raphaele hgato , ajfat ;
falem tnftaurandam: quod fitius dem ad foceros revertitur , ibique completis 99.
,
c^ Jeruobfervans tanati^
&
&
nis
moiitur.
< fimul orantes mclem tranfigunt
&
,
CAPUT PRIMUM.
VULGATA
NOVA.
tribu
Versio anti qu A.
& civitate
eft in I'upeI
Obi AS ex
rionbus
B E
N'ephthali (qus
filii
R fermonum Thobi , Hx Mf. cod. Regit Thobiel, filii Ananihel, num. ^'^6^. (innor,
tilii
Galilxa:
fupra
Naaflon , port viam qua; Jucitad occidentem infi,
filiiGabahel, filii Afihel, Gadilel, filii Arabei, ex
arc,
tiotx
,
tri-
900. eptunx ^ Germ, k,
bu Nepthalim
4. ejujj, xiatis.
'liftro
habeus civitatem Se2.. qui captivus abduQus efl.- in diebus Salmannafiar regis Affyrioi-um, ex Bihel civitate qux eft , in dextera parte Ediffe civitatis Nepthalim, in !uperioribus Galilxx contra NaafTon , pott viam qiix ducit in occidentem , ex liniftra parte Raphain. EgoThobis in via veritatis ambulavi juftitix , omnibus diebus vitx mea:
phet
4. Rf_{. i.
cum
captus
ellet
111
diebus Salmanafar regis
17- ? t5 AtTyriorum , in capcivitate 8. 9. verjtatis non defeiuit
tamen
politus, viaiii
&
5.
ita
ut
omnia
qtire
habere poterat
qno-
5.
tidie concaptivis fratribus, qui erant
ex
CjUS ge-
nationi mea:
& eleemolynas feci multasfratribusmeis, & omnibus qui fuerunt mecumin

,
nere, impertiret.
4.
Cumque eflet junior omnibus in tribu Neph-
captiv'itatem , in terra Affyriorum in Minive. 4. Et ciam effem in terra mea Hiael inter om-
NoT^
jf".
,
I.
In Mf,
.,
Germ,
n. 4. fcriprum eft Ttfi;

alter
non
T/ji?^/ ,
Fiegio
nonnuUis
y
ira
IJ. lie hab. Liiier fermonum Tubi , fill Atiitniel , fili Gabiel , ex iriliu Nept.iTcbis lim., omifTis mediis. Al. Reg. Suec. ita exordimr
uti Gahihcl
pro Cibahcl i
Germ.
ex Gebtlel civitate
i]Ux
ejl
mutatis (jni cipiivus diiilui ejl cjl a dextera pane CydtJ^ civitate
ftiper
,
ex Nephtalim
Tobias
in
qux
Gal:Leamfnper
.J
'Sailjln pojita
qitx ejVktd occidentem fjlem
Jinijira paite
fUi
Itel
,
Toiie!
//;/ N.iK/f/
Jihi Gal'kl
j?/;/
Sid
filit
Gaba,
vi.tm veril.ilii
I.
ex tribu
Keptiilini^
Grarc. B/Cm;
xCjiav T'^CIt
t?
&c. Vide Ambr.

Tif".
de
f^ )lijht:.t an:bi:lab,i:n Tub. c. i. col. ^91. b.
Raphaim, Eij ommbliS ,

fVc'ifffa
5,
Similiter in
,,
Gr^co, prxter
nice,,
leqq. otîmk^
cj-e'p/W??
'Aciw
Tobiel
,
, ,
sV
tI?; 'fv/\<:
N-f5a>i'.
,
Ijitr feymoJiitm
,
vifiltas feci
abTque leq.
Tsbst
fill!
^/
AiiMiiei
^/;< j1^c/
;
fill!
Gab,iel
de femine AJiel
de tribu Nephihuli
Aid.
&
Coir.pl. MifiaMi/^.
Ml. Alex, cum editt. Vide lis Au(5t. 1. de promiir.
ap. Profp. p. 167. e. ^,2. Mfs. ambo Germ, fcril.unt Sitlintitiajf>-ir i at primus n. 4. legit Bzbei ^ non Bibel; alter n. 15". 1';^/ > abfqiie hoc, Edjjjei idem inf. (ic habet JSepinhm , in /I'perijre in Gnhl^zii Jupr.-i i^.i.tjfon ^ &c. ptLetermiia voce jnftiti.e fine non longe Graec. abeft , liili quod pro S.dm.iniiajfar-i Jiab. 'fvii.'ioyify\ item pro Bihrl , fcVoCi'; , vel ui in Mf. pro in dextem p.iris Alex. i'i-; , abfque feq. civiinir ;
:
.,
captiz-it,jtent in inVat. & al. 7c7i -jr^c^c^ et-b?^/ /^sr' e.wy' et;'x,(af'av ^ profeclis mcciimin regionem,Mi, Germ. ij". fimiliterhab. irt regionem fed ipfo initio omittit ^, iicut in fine hoc, 2 Ninive. In Ml. Reg. Suec. lie ($ tleemofna: miiltas feci
/fvr.i , lie
,,
MI. tamen Alex, ac editt. Aid. & loco veto (5 emmbits qui juerttnt niecitm in
vocem nationi; in Compl. habetur ihti fiH ;

puft
fratribtti
(
1.
mecitm ibant in ciz'itate Affvionim. ^, 4. Ita Mf. cod. Regin> habec Germ, vcro n. 4. circa initium hjtc priciert , omnibus trtbubus 'Septhalim pa~
meii
genti me.c
,
tjtti
capti-jilale
in terrain
&
tris
tdijje
Islaajp/n
fie
ty,
Ai,iSy
KvJ .cai
Tiii
Nsip6?ii in
met reccjji , &c. fed Gr. turn orationis feries
vitiose
&
fenfus
enimvero pullulat turn ut legatur cum Mf. ,
virspavu 'Awf* a dextrin Cydios Nephthali in Cal-.Un ftiper J(er , oniiflls feqq. poft viam Rnphain: demum pro Thobis , vel ut in Germ. ly. Tobit , fie , Tc^pro z Z'ia atnbuhivi , ita 0/0?^ ituofeua/t ,
rri Va>t>îiU
Reg. omnis
jicias
tribiis
recejjit : Sc
4. apparet eo loci litura; veftigium
veto in prxd. Germ. cod. ut inde facile con,
pro
tribits
induclam
ut
fuilfe
vocem
trtbubus,
;
ad-
&
jeda
cejjit
,
fyllab.t
y)it,viis, itml/itUbam, Mi, Regin, Suec. concordat
cum
bu, appofitum
legenti
,
cuisis
paiebit
ac pro ri~
,
fuilfe rtcejji
deleia Utteia
ut rever
,,
710
Ex M/. Rf-^.^nes junior,
frm^
reL-eliir
LIBER
Vbrsio antiqua.
omnis
tribus
T
patris
B
mei
I i^.
Cap.
nihil
L VuLGATA NOV A.
tamen puerile
gefllt in
Nepthalim
thali
opere.
de
domo
rate, qua: eft
David, & ab HierutAlem ciyieleda ex omnibus rribubus Ifrael,
ubi alrare conlhtutum ell: omnibus tribubus Ifr.icl , quod landiticatum ell in T^cula. Tunc cum
rcmplum
habitationis
excelfi
Dei arditicamm
diet in Hierulalem, ut progenies in xternum

$.
facriticaret in ipio
omnis
ad vitulos aureos 5 , Dcnique cum irentomnes quos Jeroboam fecerat rex lirad , hie folus fugiebat conibrtia
&
omnes
patris
fratres
mei
omnifque domus
Nepthalim
lo aureo,
quem
facrificabant in Dan vitufecit Hieroboam rex Ifrael,
mei
&
omnium
11.18.
in Hierufalemdiebustellis,ficutfcripuimellin toto Itrael
omnibus altillimis montibus Galilxx 6. eô autem Iblus ibam aliquoties

: :
6. fed pergebat in Jerufalem ad
templum DoIfrsel
mini,
&
ibi
adorabat
Dominum Deum
in prxcepto lempiterno
primitias,
armentorum &c pecomm , *Sc initia corum meorum , hxc habens mecum , dabam facerdotibus filiis Aaron , <5c quod moris erat , de
tririco, vino, 6:
decimas toniurx pe-
&
omnia primitivafua,&decimasfuastidelitercf-^
fercns,
torum,
vitis&: in Hierufalem
oleo,& ficu,malorumgianapomorum dividebam Lefervientibus Domino, qui pnefto erant
&
cxterorum
;
& lecundam decimarionem comfex
mutansin pecunia
annorum , ibam,
&:
con-
fummabam
7.
iilam in Hierufalem, in loco fancto

? ita ut in rrtio
unoquoque anno:
Sctertiiadtiedmarionemferebamprofelyris,
,
5
anno profelytls&advenis
quod fcriptum eft de eis in lege Moyfi , ^ fi^-'ut prxcepit Debbora mater patris mei Thobihel matri mex & patri meo , qui orfanum me reliquit & mortuus eft. 9. Et poft quam juvenis fadus fum , accepi uxo-
& orphanis, dc viduis faciens omnia qux prxcepta in terrio anno funt in Ifrael & dabam & manducabamilludlccundam prxceptum
iilis
miniftraret
omnem
decimationem.
?.
8.
Hsc
& his fimiliafccundiim legem Dei pue-
rulus obfervabat.
9.
Cum
vero
failrus eflet vir,
accepit
uxorem
NotjE ad Versionem ant QUAM.

folis oculis teflibus
fe
habcE
perfpicerc eft. In Graeco totus if. lie Kal ore iuy/ cV t5 X^P?- /"^^ ^ ^^ "'? 'Icân?'
zitis
tZt
ipvhcav
"'
IcpiiA
''^"^
f/?
TO ^viixû^
<sfa6a<;
ra?
(pvâ;.
Km
deamatioTiem ccmmutabam puuntam fex annorum , ^ ibam^ confumebam banc eandem pecrtniam in fando Ivco ^ altera tinoqucque anno. In Mf. Reg. Sui:c. fie hishtiMX Lgo folsiS
^ ficum ^ mala granatorttm ^ caterorutn dividehath L^ qnodqnod pr^tjlo erant in Jerttfalsm ; ^ fecitndum
,
'
UVô^
/*h6
T*^>
y.aJasKHfC^csttt^
TV 'T^Jftf
.
^ wm/o-
i. e. {.t quando eiam f.'v sctcccg Tot^ 'jttiiKî TV alctsv'^^ in regzorxf tnea in terra Ifrael ^ cu7n tgo ejfem jufiior y univerja tribus NephthuJi p-ttrif tnts recent a dsino Hterofoljmortim y qua tier at eleda ex omfiibns tribubus Ijrail , ut oni~ Ties trthus jaa:Jiiarem. Et Jandificatnm tji ternplftm habi-
fiuuli.
tattems Altjjjitm , i^ a/l:ficatstm Similia leguiuur in Ml.

'-ht ego
trihtt
efl
in
omnes generationes
xnata pluiimum
inter omnes in
tram in
Germ. n. ij. fed defortnvam rtgiouis IJratl Junior

totitm fpiendtda
^
^cut f'cripturn efl omntbuSy ^ in mandatis Jempiterms , ut dem ( fl Jentur ) inttix primogenita pecomm : ^ prcfctjcebar a tm in Hierofoljma y ^ dabam dei.inuis jacerdctihtts fili:s Aaron ad aram y ^ decimam Jiumenti y ^ vini , ^ olei y ^ fici y mal: grauati i ^j^ grandis dabam flits Levi fervient:busE)o-* mino ;n Hieritfahm ; v^ decimam dabam pccuniam , ^ ibam , ^ impendebam ttlam omnibus annis. In Gr-eco I'c Kayu
ibam
aliquoties in Hierofolyniiun in dtebus Jfjlis
,
/uoco;
sTcpivo^v.r ?>ecfa)t.^
/5
lipcc<j^vfêc
Iv
tol'ic
soc/a7?^
êptahm
patris mei
mo David ;
tiiiUonihus
,
^
tpta
in
Hierufalem
ejl
parte ex omni
tribtt Ijrael
ubi eram
do.i qtindam conjhiiterunt omnibus

,
{^J
recejjt
Kaôi; )i'yfiOL'7rla.i 'ttolvTi to) 'Icâvi?. cv ipposay/uali crSun'ca* TH^ a.-TTo.f.'/â.c; y k, to-c, AexaT5 tov ^s^v/îhtu* y ^ tk? Tpa~
?c)tfp/a?
^/3 5
7(3
ex*"'
i'
^<^t/\iy
civTo.^ tc?; lefirm
toT^ vioTq
Tl-K
'Ap^
Janda
zn Jacniis.
Tunc cum templum

:
ÛQiaS^WptCY'
'SJCCi'fCitt
TUiY
-/Ei'MâTa)'
<'<;
AfXOtTMr
?'/
habit j'-oms fandifcatjonis udjjicatnm

Itts nationibus in frculis.
efi in Hierufalem omniIn Mf. Regin. Suec. lie Et cum
sSiSyv Te?? viui Aiv\

fVet^TS/)ay
TTccvoL'y
tc?^ ^fpoLinvîZiv
,
'lei.fcoEAMj' j, TiJr
y
>i
i^stidrvv d'^B'n-pa'jit,cfxvv
Iv
k.
sTcpei o/*yy
ejpm
trj<
in terra
mea
mei
recîJi ( 1.
juvems , tota tribtts "Kepfalim pa~ recejjiit )î domo Dazîd , ^ ctvitate llieruIfrael
IX.VT&.
Iff-cce/fywc/.;
x6' sxas'ci' motVT^^v'
Et ego fo,
lus
ibam multoties
in
Hierufalem in feflivitatibus
i?i
yVcf
faUmy
ftfda ex omnibus trtbubus Ifrael
tribubus find^fiaverat in fempiterno. Cum templtem Dfi xd:ficat:<m eft , ut facr^carent in ipfa in omni progC'
'
"'
ubi ara omnibus

'" excetji
rtie
fempiterna.
1^,5. lu Mf.
Germ.
mus
0
y
ejufque loco ponitur

y
15. dtei^ hoc ^ omnifqtte, anre</jHmiliter omittirur vox i
prima s tonjuras habens y ^ dabam eas facerdotibus fi! it Aaron ad altare ; omniitm gemminum decimam dabam filtis Levi miniftrantibus in Jeru alem ; ^_/'ctindam decimam divendebam , ibam , expendebam ea
fcriptum eft omni cimas gemminnm y

i
1/rael
p-acepto aierno
primitias
de
in Hieroflymts per
Jêptbalwi
Sl '^to facrificabant
hlht^Mx fttpplicabant
uc
t't. 7. 8.
unumqHemque annum. Cod. Germ. ly. iplo initio habet

loco
decimatio-
pro
Dam
y
monttbus
loco veio uliim. iôKMm yomuzbus altijjimis Cic^cum omn:bu< fuperiortbus partibns. Mf. Re-
nem dabam
dogin. Suec. concordat cum Regio , nili quod hab. mtes Neptalim , rurfufquc infra in Daî , poft Ijuvel ; deinde
i'iCy
addecimationem ferebam ; poftrcma vero omittir ab hoe, ^ dabam ilhs , ad flnem ufque verfils 8. In Mf. Regin. Suec. (le Tenia autem dectma dabam orphanis profelytis , adpojitis in ipael infer,
tertii
t5 in excelfj
:
omnium gemittmGahUx. In Gra;co fim-
bam
dabam
itln in tertio
anno:
eft
manducabam Jecun^
^xiaj / 'pvhctiyO.l (^M'rt/ros'aoa:; > ^,9"^=^' "î' Ba:a?>, -rn Atif^xHy ^rxo; Nfipât^l t? cra/eo-; ^K* omnes tribus y qux fimul recejjerant y facrificabant ipfs Baal y ipfiiitfiUy domus ISepfjtbalJ patris mei. Tt. 6. Ead^m prorfus leiiûntur in Mf. Germ. n. 4. exceptis his duobus yfertnone , pro femptterno , & pyittncrtiaSy loco primzti.T*. Ac pluia diffimilia habentur in Germ. ly. nerapc feqq. in praceptum fempiternum : primitiva , ^ decifn.js armemi pecodnm , tonfas avium mearum , haInns ; exinde poft voccm tririco , lie ^ vtnum , -^ ckittn , ,
pliciter
^,
dum paceptum quod fcriptum
de Hits in lege Moyfi
fe-
cundinn mandata qux mandaverat me Danihel , quoniam orphanum me dereltquerat pater meus moriens. Ac in Grae-
co habetur iimplicitcr
tpttnt;
y.ec/f>^H-'phiy v-tto
Kai rvy
rfilvv iJ iJiJ of? net^vKft
-;v;
'njix'/p:i; ^fcf, A/oti 0'Êt tertzam dabam qteibus conveniebat , Jicut mandaverat Debbora mater patrit met y propterea quad orphanus rdidus fum a pati-e meo. f.9. A Mf. Germ. ly. aheft hcc^/zomfwf Annam y piW'
xafioJ^ inl'Ucijfi Ai^^c^'pa.
h f^virvp 7V
t?
CT-rrp;; ^}<.
loquc poft pro gcntti
legiiur generavi
cseiera uc fup.
t :
LIBER
VULGATA
Annam de
men luum
10.
tribu fua
,
TOBIJE.
,
dap.
I.
711
NOVA.
no-
VkrsiO ANTIQUA
rem nomine Annam ex natione mea,
ex
ilLi
genuitque ex ea tilium
iitiponens ei
tilium tilium,
&
&
geniii
'1
vocavi
nomen
ejus
liO- Gr<.
biam.
quern ab infantia timere
Deum
docuit,
&
ir.
abftineie ab
omni peccato.
11.
Igitur, ciim per captivitatem devcnidet

,
Et poftquam in captivitatem deveni ad

,
cum uxore fua cum omni tribu

li. (ciim
ifte
&
,
filio
in civitatem
Niniven
AlTyrios in Niniven
12.
fua
cuftodivit
omnes ederent ex cibis gentilium ) animam fuam , & nunquam coneoium.
&
,
omnes
fratres
mei qui de genera

panibiis getnl'.'m
;
meo
ego
eranr
manducabant de
taminatui
eft in cfcis
autem cullodivi animam carem de efcis illorum.
meam
ut
ne mandu-
I i
cofde fuo
14.
let ire
luiflet.
,
Et quoniam memor fuit Domini in toto illi Deus gratiara in confpeftu , dedit
,
Salmanafar regis
&
dedit
illi
poteftatem quicunque vel-
habens libertatem quicunque facere voPergebat ergo ad omnes qui erant

,
15. Er quoni,rm memor eram Dei in toto corde meo , dedit mihi Domiiius fummus gratiam penes Salmannaffar regem Affyriorum compar.ibam illi omnia quxcunque vo14. lebat in ulu luo
&
tivitate
in capmonita falutis dabat eis. 16. Cum autem veniflet in Rages civitatem ex his , quibus honoratus fiierat i Medorum ,
1
5.
&
6.
iens in
regionem Mediam ufque
dum mo-
&
reretur.
17. Et commendavi Gabelo fratri meo filio Gabahel, in Rages civitate regionis Medorum,
rege
I
habuillet decern talenta argenti
7.
& cfim
in
multa turba generis

,
fui
Gabe,
lum egentem
genti.
videret
qui erat ex tribu ejus
fub
ar-
chirographo dedit
illi
memoratum pondus
decern talenta
ar<ênti.
18. Pod multum vero temporis, mortuo Salmanafar rcge, cum regnaret Sennacherib tilius e]us filios Ifracl exolbs haberet in confpro eo ,
&
:
18. Et poftquam mortuus eft Salmannaffar rex Afl}Tiorum, re^.navit Sennacherim filius ejus pro eo 5 6c \ix terra: Medoriim conftantes erant,
&
pcfftu fuo
nemo
gnationem
19. Tobias quotidie pergebat per omnem COfuam,& confolabatur eos,dividebac,
porerat illuc ire poftea. 19. Et in cliebus Salmannaffar regis , multas eleemofynas feci omnibus de natione mea,
ô.
que unicuique, prout poterat defacultatibusfuis:

zo, efurientes alebat
pr-ebebat,
Ibllicitus
,
nudifque veftimenta
occiiis
panem meum
dividens efuricntibus
& nu-
&
monuis atque
fepulturam
exhibebat.
dos veiliens 5 <5c qui projedi erant poft murum Ninive ex natione m.ea morrui , lepeliebam
illos
NoT. AD
eeyi
VeRSIONEM ANTIQUAM.
,
Mf. Rcgin. Suec. habec Atm.im uxoretn ex

ilia
'Et
/tc fadfis fujn jttvenis

,
^ ac-
jcmtric patritm ncjlrorHm
Tiî ex
7c; TV*;
</o
filtnm
^ gejie-
vocavi fiomen
illius
Tobtam. Gra:c.
hab. Hypognoft. 1. 5. app. Aug. 10, uno excepto monuus cj}, ^10 moreretur. Item Mf. Germ. 15". iens in regionem Medorum ufjue dum mor~
T^. i6.
Similiter
10. 24. d.
tuus
jTct'ipiy.i li^-iTy,
ejl.
^ e/invca
e^ aVrP^Tccâ)-. ht quAtide Jemirie patrix
/('af ,
t^
In Grajco ltmpUi;irer ,xi =Vep6ij'iif e/; th^ M>itbam in Mediam , abfque feqq. In Mf. Rec;. Suec.
,
fiiiius
'{5
jum
vtr
fumpji
Annam uxorem
^
fie
Et ibam tn Medis
,
emebam
jlU inde
omnia IjltJ JUqux

:
mex^
ficut
geiiut ex ea Tobtan.
't. II.
.^^;i
,
In MT.
Genu.
ij. legitur ubi

i
loco poffijuam
item in fine addit m-ttatem ^ ad 'Siaeven. In Mf. Regin. Suec. Ik Pcpijuam captm efnfm c.tptivus ibi moi^rer in Niniz'e : fem ab Al]pii! , Kai J'r; Kyj^ct.ôjri:z'i^y.sv .'; NfKt-H* pro quibui ita Gr^STLe t qttaiido captivi dutlz jumm in Njneve i in Ml.Aley^, ac
loco aA JJJjTtos
:
ufque dum moreretur f. 17. In Mf. Germ.4.*hdec variant tria mi<?</rt-:7.., civitatem; alter Geim. n. 15. deiet voces fratri Jj'Jtre meo y regionis ; item pro Gabahel , Icribic G.ibeli , hahebat
&
editc. Aid.
I
9ie.
&
d.
Compl.
ab hoc,
>-';,jua?c^T.c&M' ,
in iingul.
1.
j^. iz.
Similiter hab.
ego
Hypogn.
autem
y
Aug. 24.
In Mf.
;
^. append, to. 10. uno excepto ne , pro rtt
beique in auro y loco argenti. Mf. Reg. Suec. ijc Et commendavi Galelo fratri 1^ Gabzn y in terra Medorum , pecuniam y talenta deiem argenti, Grace, Kzi -sTZfiiifiyY Toot()A&) TO) dJ ixpcD I ccCpix y cv Fa7c/? tv,; Mnjf;'^, dpyvfh rK?.o(.v7a Aiy.cc' Et depofui Gabaeln fratri Gabria , it* Ragis Media , argenti talenta decem. Vide A^mbrol'. 1. de
:
Germ.
ij. initio deell
fed cransfenur port
Tob.
Tf.
c. 2. n. 7.
595.
a. b.
exinde pro pambns gentium ^ haLiemr /m;;? ethmcornm^ abfque ut , ante ne i in Germ. 4. legitur ut no. In MI. Regin. Suec. lie Et omna fratres mei manJfdcabant ex p:in:('tt\ gentium i ego autem conjerznivi ammam meam ^ ne manditcarem panes gentium. In Grat;co Uctvlii; ot d<f^\(pet f4.\i t K. ol fx tS VsVfc'; jUV* %\î(>v s'x tcov ii.flo:)i r^r sC'cui'i''
mci
:
:
Mf. Regin. Suec. Et cum defunHw: efpt Salma* najar rex Ajjyriorum y regnavit Sennacherim bus tlhus pra f illo ; ^ vim terr.t Medorum recefferant , ^ nemo poterat ire
18.
jam
in Mediam in dtehus quibus defunlius ejl. Germ. ly. Et pofiquam snortiius eji Salmanaftr , regnavzt 'Sacbor filiits ejus loco ejus ; vix regionis Medorum ir.conflantes erant , nan potui illuc ire. Grace. Kai oVf a7ri^.x.iv .y^,Uiardpt
^
15. Similiter habet Mf. Germ. n. 15". praeter hoc , fummus Deus y \oco Dotniniss fummus y oniitio nomine vl/-
'
V.
s'taoiAet-oe
2^'nayj-pif4
Jiî;
ccWfr
avr
ecvTH'
jyrtsrum in line. Huic Mf. favet ad verLum Hypognofl. 1. ^.app.Aug. ro. 10. col. 24. d. In Mf. Regin. Suec. iic Et memor eram Det :n tota amma mea y l^ dedit mihi Do~
minus
0?
Trt
exceljus
manajfar
regis AJfyrtorum.
"'^
>
Dens gratt.im "i^ fpeciem ante conj'peilumSalGr, KafioVi ^êfj.rwuyj t^*? t?

5; fi/wJcei-
4^X?'
T4*S"05 X^P"
? fôpfpvif
ff^tf-
Emenejf.ir y regnavit vix ejus I'.jl.ihiles fue~ runt fNobil. inf.rmatx funt) l^ nou ultra potui ire in Me^ diam, Mf. Aiex. pro \s-i.xla.:vX\'<J2Lv y habet xaTsjscc^)-. Ego autem multas elscmofyna- fc "if. 19. Mi, Reg, Suec, ci: fequentia legi non potuerunr , e>cepfis his in fine ,
MwJ'j'ai'' i.
e.
Et quando m9rlr4us
ejus pto eo
i
ejl
Sennacherim
filirtt
t. 14. Mf. Germ. n. ly. fimplicirer habet emebam illi omnia : limiliter Hypognofl:. 1. 5. app. Augufl. to. 10. ante emebam. Item Gia-cc h^; 24. d. polite uno ^ ttV7^ ilycf-x^v'-; y ^ eram ejus emptor y nee plura. In Mf. Regin. Suec. ^ emebam zlli qutecunque voUbat in ufits
,
:
feci eleemofynas
natiftne
qui erant tn gente mea. In Gcim. n. 15", lie multas , in diebus Alcarim mea. Grsec.
Koli
cV rcC:^
Foflea
autem
fVsn-
cmr.-i/ns de
y^^spctt^
'Eysj-i:ayccf>i
jc,
jp".
lo. Mf.
delet
Germ.
, p'>fi
4. leg,
n,
los
1 ,
5".
hoc
murum
mmtuoSy non mortui : alter 2^:n:ve , & pro fpehebam ilfie

:
/OS,
hab. iimpliciter Jcpeliens. Mf. Rejoin. Suec,
f;
71a
ir. Cfiios occidiffet
Gtrm,
LIBER TOBIiE.
VeRsid'antiqua.
Sennacherim rex , de Jupropter defenfionem , quam fecit
de
illo
,
Cap.
I.
Vulgata NOVA.
1 1,
Deniquecum
reverfus efTeC rex Sennache,
4- ^<f*
dxa
fxigiens
rib,fugiens k Judsea plagam

fecerat
tus
quam
circa
cum
Dominus
cocli
ob blafphemias
illius
mulros eiiim tilioriim Uracl occidit in ira Ilia. fepelieEgo corpora illorum in\'olvebam , bam &c quxrebat ilia rex , & non inveniebat. 2z. Et rcnunti\tiim ell illi, quoniam ego fepeliebam illos , dc quxrebat me occidere. 23. Ego autem fugi, 6cdirepta eft omnisfubftantia mea ; & nihil mihi remanfic plus quam uxormea Anna, & Thobias tilius mens. dies qua2.\, Et contigit dum laterem, poft draffinta quinque occiderunt regem ilium duotilii illi , & fugerunt in montem Ararath. Et regnavit poft eum ArchedonalTar filius ejus pro illo,
Dcus propter blafphemiam fuam, & ira- 48.24. raultos occideret ex filiis Xfrael , Tobias fe- 2. Mac
8.
ij?.
&
peliebat corpora eorum,.
22.
cidi
,
At
ubi nunciatum eft regi
juflit
eum
oc-
&
tulit
omnem
,
fubftantiam ejus.
filio
fugicns
2}. Tobias vero , nudus latuit
cum
fuo
&
cum uxorc
quia multi diligebant eum.
24, Poft dies vero quadraginta quinque occiderunt regem

filii
4*^^S
^^' ^J"
ipfius
32.11.
Ifa, 5738. a. Mach^
&
b.:r
conftituit
,
nihel
lliper
Achicarum filium fratrisrnei Annaomnem curam regni 5c iple habe5
poteftatem fuper omnem regionem. Tunc petiit Achicarus regem pro me , erac enim confobrinus mens 5 derrendi in Ninive in domum meam, ,1s. tilius meus reddita eft mihi uxor mea Anna , Thobias.
2. JV
&
2 J.
&
reverfus eft Tobias in
domum fuam
>
&
&
omnifque faculcasejus
reftituta eft ei.
NoTiE AD
p.tnes
VerSIONEMANTIQUAM
TwCiK T?
viv
dabam vejitmenta nudis mfos dabam ejurientihtts , erpbnttis ; ^Ji qttem ex gente mea videbam mortumyi projec,
^K.
;
Cognojcens autem quia quxror ut tnoriar ^
tttm pcjl muriim iszmve
(epeliebam illjim.
tSi^ cr^.viTo;
,
Similiter in
tc.7<;
Grjecu :Tc;
flYoTi'
fêv'Si'
a/J/i'?
^m sJIJv/
k^'i/xaTia.
71/-
(K Til "/iri^; f^H fEcajpVJ' TE?vH)t:T.il > H. ff^f-i.'-iTy tu'^v^ HitiVY y eca-r, cv olvtov. Punes meoi di\h:im efurientibus , 5 'Z/efitment.i undi^ ; Ji qnein e ge~ projeilum pofi tnurum nere meo api.iibam mortHum ^
jj
t
Tiro.
o'TTt'tct)
Jîneve
)?.
^ jepeltebam eum. 11. Mi. Reg. buec, ^t Jt ûem occidijpt Sennacherim rex t tunc ibam y fitgiens in diebu^ jitdtcii , quod fecit Dattvfius rex c>sli de bLtfphemii$ quibus ilafphetnavit i multos enim jiigulavit iti ira (tta ex filiif Ifriiel. Et curabam
quxrebat ilia Senrtache^ i^ jepehcbam; non mvem^hat. Alter Germ. n. 15. EtJtbivequam nit "Sachixum , nb JitJ.ea Jitgiens propter defenfionem
eoTpcra liL^rtan
dtreptx funt omnes pojpjp.ones mex , non rebclum ejl mihi quidquam , prater Annam itxorem meanly 'l^ Tobiayn filinm meum. f. 14. Eadem leguntur in Mf, Germ. 4. prseter hoc matris me.t y loco fratris mei y poft Achicarum filium. In Ml. vero Regin. Suec. lie : Et latui diebus quadraginta quinque , quoufque filii illms occidijjent ilium , "i^ fitg;jffnt 171 montem Arach. Et regnavit Achenojjlir filius illius pro illo y conjiituit Achicarum I item Anael fatris nieiyfufi per exatlionem regni ; ipfe habebat potejiatem ex { 1. in) omnem regionem. Tunc locutus efl Achicarus pro me : tune dejcendi in Ninive , erat amicus meus , qui erat prxpo~
territus Jecejji
rim
rex-,
fitus j'uper annulis
(^ procurator
^ J"'^ft regi AJfpiorujn ,
-^
pr.vpitutt
fecit
ftta
,
till
Dens pro
blafphemtis ilhrttm;
jiltis
occidit tlhf
itz
tra
carus
compatrtttlis
^
y
mttltorum ex
Jfrael.
Ego corpora occuite anfefuffragatur
tione regis.
: erat autem Achimeus ex cognatione mea y ^ ex cognaIn Ml. Germ. n. ly. multo pauciora exftanc
me
rex
Acedonajfar iterum
rebam
cif.
^fepeUebam^ omilTis feqq. Huic Cal. 1. de non pare. inDe. del, 251.
-venit
^
d.
ita
Lulegendo
:
nempefeqq. Et
contigit
ttt
pojl dies
occiderunt regem zllum
filii ipjius ,
quadraginta 'i^ quinque \ub SarcedonaJJar rt~
fionem
de Judxa fiigiens propter defenDominus propter bl.tfphemias il~ iius qttje blafphemavtt ; ^ ecc'idit in ira fua jyiultos ex filiis Ifrael. Ego autem corpora illorum invoLibam , ^ pP^' ^0.1:1Kou si riry. ixiri/iuvi 2e.;'a;^n/i/^ iiebam. Grce yivi;-, oT H^ê (pfv-yojv sxtm; 'Ife/a/a; s6a4* ttojut; xaet-
Ubi
Settnachertb rex
quam fecit
ex
illis
gem; abfque omnibus aliis. Similiter apud Lucif. Cal. U de non pare, in De. del. col. 131. d. Et contigit poft dies
quadraginta quinque
regnavit
,
occiderunt regem ilium
filii
ejus.
Et
Arcedonofar filius ejus pro eo zllic. At in Grxco mulio plura ut iupra Koci if i iV{>.^cv vi/n^pai; unv'j^K^.vIa ( edd. Aid. Compl. M/ueptti TTiv'Jy.x.cy'Jct 'Sjs'yls y ) i'co<; s? etrrWlsi:
&
vacif
diray
0/ a\.vo
vpi dorv
^
-rif y
s!pvy'-r
*;7ro
TV
ISaoiê'w;
to. Q<^/xcccc^
k.
i^x i'p/i'-
Et
ft quern in-
Koti /CaeiASffif XctX-P<^^^f>^

^X^*X.'*ô''
exôyifi'dtr
^^*'
iJ''i
fepilivi eos f'.ratits
Sennacherhn rex , quando vemt fugims de jndaa , Et ; muttos enim eccid:t in furore fits, qitxfta funt A rtge corpora ^ "i^ non fnnt inventa, ^. 11. Mf. Germ. 15. hab. regi , pro illi , uti fepelio ,
terf-cit
:
'AvawA
vior
si^ ra o/> AââQ dvr^ ccjt' tiTb^, ^ srcc^tr aJ sxpv f^)s sVJ 'S7:a>' th
-'^.*
5,
th5
ôL'Si'hila.ci
avr^s
5f
"âcaf
f/$
thv
Ajo/jCMtf/f,
Ka]
HîojOfc
'Ax'a'xa/'o; -Tnpl
5
f^wtf
kAvOk
Ni; Efn* *Ax"-*

y
X^P"'^
^^
il*"
Ol'vcXÔ'i
5f
^Vi TV
SKCty.lv7iv
AlCiJtMTH? ,
loco ego feptltebam , demto feq. <^, Lucif. Calar. 1. denon pare, in De. del. 251. d. lie Et renuntiatiun efi regi, quia quxrebat ut occideret me. In Ml. Reg. Suec. fepeliebamy ita Et ahiit qittd.im ex Ninive , indscavit regi de me , quod tgo fepehebam mortuos ; quod ciim rtcejjijfem ( 1. refajfem )
(if
/e f'â/eAô';
[jOi' i.
e.
Et non tranfierunt
dies
quinqua-
^
y
quoniam requiri me jujjerat rex , occidere. UopevUU Ae -il^ r^y cc Hsvsvm , vTeJeiî Similiter Grjcce TW ^ctCiT^H -TTif} tf-i^ , OTi ^ct-nlra aWv?, , sApC^w. Vrofectus autem untti eorum qui in Ntnive , tndtcavit regi de me y quia fepelto eos , ^ occultatus J'um : Mf. Alex, cum cditt. Aid. flc Compl. hab. iha-n-'ôv , fepdiebam. His alludit Ambrof. 1. deTub. c. i. to. i. 591. d. diccns Meruit tdidum ( Tobias ) nc quis ex filiis captzvitatis mortuam fefultura, daret : at ille intcrdich non revocabatur magis qttam
gihfondi
me
ginta{3\. quinquag. quinque y ) donee interfecerttnt eum dtA Jugerunt in montes Ararath. Et regnavit Sa" filii ejus y cherdonus filius ejus pro eo , conftituit Achiacharttm Anaet filium fratris mei y fuper omnem computationem regni fui ^
fuper pro me ,
^ ^
omnem
vent in Nineve
adminiftrationem. Et poftulavit Achiacharufi : Achiacharus autem erat pincer^

,
na
f*?''^ conftituit eum
annulum
admintftrator
i
computator
Sacberdonius fecitndo
erat aittem filius-
fratris mei.
^
ta
jf.iy. Mf. Regin. Suec. Et defcendi in domum meam y Tobias filias meus. reddita mihi eft Anna uxor mea ,
Germ.
eft
incitahatur.
reddi15. Et ciim perveuijjem tn domum meam y Thobias fihus meus. Similimihi uxor mea Annn ,
ad verbum 1. de non >?". 25. Sic habec Lucif. Calar. pare. inDe. del, 151. d. cxcepropronom.mf.? ,ante j4;;.i , quae delec. Abeft autem a Mf. Germ, ij, cum feq. , vox omnis , ante fubftantia , 3c loco pltts quam , legitur
fjiji.
repta funt omnia

4(1
In Mf. Reg. Suec. (ic Et timrti , qucecunque habui in ,

:
^fftgi
fifco regis
,
^ di^ non
Tobtas
y
1. de non pare, in De. del. 251, d. domo mea , 1^ reddita eft mihi uxor men Anna , ^ filius meus Tobias. Item Grxee "Ots /g xaTYh^ZV (*; TO- OJXOJ' A'i' > ^ "s/ofw /(Ci'Ak'l'a H 7UfM ,Sf > J^ TwC; W05 fj.v. Kis quoque alludic Ambrof. I. de Tob.
ter
apud
Lucif. Cal.
in
Et cum veniffem
c.
dereliciitm
mihi nihil
nifi
filius
jneHS. Graec.
'Etoki??
Anna uxor mea Ae or/ 'C,hTV^ctr
1. eol. 591. d. dictns '-Talis fiagitii deprebenfus reus ^ vix tandem per amicum potuit , direpte fatrimtnio , egenus
oi'ô^cvfut
exiil reftitui Juis.
t , :
LIBER
VULGATA NOVA.
i,
TOBITE.
Cap. II.
II.
7M
CAPUT
"port
ha:c vcro
,
,
VcnWO
DoI.
ANTIQUA.
R/|.
cum
etlct dies fcfhjs
TN
1
1
(loiiio
mini
&
faftum clla prandium bonuin in
TP Pcnrccoftcn tiic fcflo iioOro, qui cfl faneMf. ^*""' nis a iLptcm annis, & fac.uin ell milii pran-
Tobix
diiim honiim , ciirciibiii lit prandcrcm ; lka eft milii mcula , vidi pulmcntaru
&
&
po-
&
com-
pliira
I.
dixit
filio
,
fuo
V.nle
&
addiic aliquoi
2.
&
dixi
de
tiibu nollia
timentes
Deum,
ut epulcntur 110-
qiiemi-unquc
noftris,
liabct
adduc Thobiac filio mco Vadc , paiipcrcm imcncris ex fratribus

:
&
bifcuni.
3. Ctimqueabiiflet,i-evcifus
nunciavit
ei,
unum
Sta-
ex
filiis
Ifiacl
jugulatum jaceie de acrubitu

fiio
,
in platea.
timque
exiiliens
rclniqueiis pran-
dium,
jejuniis pervenit
ad corpus;
qi:i hiiu c;ii'ti\i in Niiiivc, qui tamcn Dcuin in menic in toto cordc luo hunc adduc , ur manducct parircr nobilcum prandium hoc ecce iiillinco re tili, donee vcnias. '1 hobias quariere aliqucm paupe3. Et abiit rem captivum ex fratribus nodris; & rc\crfus, dixit riiilii Tater &. ego dixi: Quid cit tili? cce unus ex fratribus noftns occi(us ait mihi laqiieo circumdato , projeclus jacct in piibli:o. Et exfilivi reiid'co prandio mco, antequ:,m quic;
:
:
:
&
quam
4. tollenfqne illud, poitivit nd
ex
illo
domum
fii.im
4.
&
furtuli
gullarem ilium de platea in

:
domum
apud
occidti
ut
dum
lol occubuiffct,
cautc fepeli-
me, donee
5.
fol occideiet
ut ilium fepelirem.
ret euin.
s
.
Ciimque occultaflet corpus , manducavit pa-
Et reverfus,
luftu
la\'i ,
&
manducavi prandium
nen!
6.
cum
luflru
S: tremore
meum cum
6.
memoraiis ilium fc-rmonem , quern dixit Do-
&
,
minus per
10.
I.
Amos propbetnm
Dies
fefti vellri
con-
Amos quod
rcmemoratus fum fermonum prophetae locutus ell in Berhleem , dicens

ferti veftri in hiclum cantica vcftra in l.unentationem Sc
:
vertentur in lamentacionem &i
ludum.
Convertentur omncs dies
Mach,
1.41.
&
omnia
lacrymatus fum.

J?. I.
Similiter
Iiabet
Mf. Germ. n. ly. paucis
immu-
jacet in fort, Et exjilii.
In Petitrcojien die Jejio tiojho , iju: tfl faridus i fipaccnbii: itt tittunjf , fadltm ejl nnkt pyamlium buriutn , v.di p:ilmeniciprandsreni ; S2 adpojiict ejl mthi jf/.i ,
tatis
:
Tobias qttarere
rezerfits
y
Item in Mf. Reg. Suec. Et abiit aliquem pauperum ex jratribus noftris ; dixi tilt : Ecce fum fill : dixit mibi : later :
^ ^
ritt
pliirinm.
eft
ML
vero Reg. Suec.
lie
hi in
eft
I'eniecfl^-n
jH.t
j,da fi'id.1 lepiim.iriMum , Tccuhut prartdere ; pojita bottitm ,
jMmn
eft
miht p;aiidi:im mihi meiija i nee
Ecce unus ex jratribus noftris occijtts projeilus i ipfum vidi quomodo Juffccatus eft. Et projilii , reliqui prandium , antcqitam guftarem ipjum. Apud Lucif^
rcfpondens
,
dixit
Cal.
addit plura. Lucif. Calar. 1. de nou pare, in De. del. In col, zji. d. piioribus tribus Mfs. favet, ita legendo
;
de non pare, in De. del. col. 2ji. d. e. Et exiit Tobias inquirere aliquem paupeyem captivum ex fratribus
I.
Ttnlecofte
fiicltim
eft
die fefto ntftro
qui
eft J.iiidits
,
ex Jepliimxiiil
mihi prandnim honmn

eft
-^
'i5
difcuhiti ut
prande-
-Vidi pitlmentivtî tjttammthi menjd plunm.x. Aug. quoque 1. Xi. cont. Fauft. to. 8. C0I.41J. c. ait, de jepttm.inis conftare enndem j-finm diem. In GftC-
rein
pojita
reverjus dixit mihi : Pater : i^ dixi : Quid efl noftris ; fin ? i^ dixit mihi : Ecce unus de natiane noftra cccifus la'queo circumdato , projedlis eft. Et exii reliclo prandio meo , antequam aliquid ex tlto guft.trem. In Grscco multo pauciora ; en veiba Kai /6j\, sits' IlaTsp , u^ .'z t? 7/-
iVq yfJMV sVp7f^ft/tif ^05

^H 7sf';otî'^:
,
slftiit'ixi
,
cf tJ)
a'/Cfa.
KaV&i
.ar^^x-
co
'Ek
^Y^
riep^vKes":! eo/jt)), w
i^tv a.yiu
(
eyrrx
^J'a/axJ
aiv y
o:v:c''rHJiifia;
avfihti/^vvy
&c. Et
,
z'eiiiens
ejt
tysi'iiO a/Jis"
xaAoV fai
i,
Vsoa
M!. Alex,
an-prxticx-
dixit
Pater
unus de genere
noftro ftr.tnguiatus
,
projedus
,
in foro. Et ego antequam guftarem

jf 2. Eadem exhibe; Ml. Germ. n. ij. his mediis fo!um immucatis qui t.imen in mente haOe;it Dertm toto corde ftto ; hominem httnc adduc , ^ mandiicet piiiiem tioiifciim , 2i pritndium hoc. \a Ml. Regin. Suec. lie Et dtxi Tobi.e fiiio :Vttde y adduc ijllemcitnqtte jnvenens pauperem ex
.
:
exjiliens
Juftult
flee*
frati-ihus noftris
qui remtnif(untur in toto corde fuo Dominum fuum ; ut manditcent vohifium pr. indium , quod eft : fuftiueo te fit: , donee veias. Apud Cypt. 1. 5. Teftini. p. ;02. b. ir dixi Toii.t
^
qui fnnt in îuizie
captiz'i
quibus favet Ambr. l.deTob. c. i.to. 1. J92. a. dicens Dum conviva accerjitur , nunciatis injepuiti coupons reli~ q'liis y conviz'ium defirebat ; nee putabat ptum y ut ipfe ci-^ bum fumeret , citm in publico corpus jaceret exanime. De. del. t- 4. Ill Lucif. Cal. habet 1. de non pare, 231. e. praeier hoc y unum locum y pro domum limiiitcr in Mf. Germ, i Et tollo ilium de platea in unum iocutn J.
.*
apud me y donee. Sec. ut fup. In Ml. veto Reg. Suec. ut fupra Et fuftnli tllum dc platea in domum iifqtte dum
:
jilio
meo
Vade
;
^
,
adduc quemcnnque pauperem tnvenerii

qui t.tmen in mcnte habeat
,
Jol occideret
ut fepelirem ilium. Greece,
Ars.yzuvi etnlr
ex fratribui
noftyis
Deum
ex
(; Tt zi/.vf^cty
sc;
i/c
;
ayic;'
Suftuli
cum
in
qu,tndam
manducabit pariter meum prandium hoc : ecce fuftitieo te fill ^ donee ventas. Item ap. Lucif. Cal. 1. de noii pare, in De. del. col. 251. d. Et dixi Tobix fiiw meo : I 'ade , ^ adduc quemcunque pauper em invenerii ex fiatribus rtoftris , qui funt capttvt in Niuive , nut tainen in mente hahet Deum in toto corde Juo ; hunc manducet pariter mecum prandium hoc : ecce fufadduc , Ka) tiiieo te fin , donee venial. In Graeco limpliciter f;Va Tw fjw (UV* H.-c/f^cc , k. ayay; Iv ay i'up'ti tuv a/5îpZv vuay s'vjivy iy nij^-.Vjxi t? Ki^pj'y* x. iSv ui'^ te* Et adduc quemcunque inveneris Jr.tdixt filio meo : Vade ,
toto corde fuo
hunc adduc
JJ
dotnum
>?. 5.
donee occidit jol

Sic habet del.
ablque fcqq.
trum noftrorum egentem , qui meminerit Domini : ^ ecce txfpeilo te. Ambr. l.deTob. c. I. to. i. J92. a. lie narrat Etjt quid aliment! Jo'et peregrinttm , cum quo cibumjumeret , qu.treba^. Itaque cum JejJ'ul a JepuUitra reverliffet tnunere ,
,
ad verbum Lucif. Cal. I. de non pare, 251. e. InMI. Geim. ij. iioc unum variat rezerjiis I >tus flinty pro Alt' in Ml. Regin. Suec. lie jum y manducazt panem meum cum iudu. <5 tremne i de\i-id<: memoratus fum y &c. forte pro tremore y memoratus fum y legendum eft cum Mfs. al. remtmor.uus fum. Gr. K! gV/r/j/'ja'; 1 s>\.ciu.m- y k- m'^.-o^ tsk xfi ^t cr /i/TA. Et re^ verfus y la-jt me, y edebam panem meum in triftitta. t.6. Concinit Lucif. ad verbum I. de non pare, in De. del. 251. e.nili quod legit , fKos hcuius eft in Bethel, pro quod hcuiHS eft in Bethleem , deleta voce emnes , ante fermenis dies. In Mf. Germ. I J. h.w: variant pauca in Iudu , JJ omnes vix %efconvertentur dies quos
in
De.
.-
trx
ill
plandu
,
^
:
lacrymatus Jum. In
Grxco
y
Icco /ermo-^
, ,
appojiti! Jibi
iiat
( f.
ciii )
edendi jubjidiis
mijjo filio
quxre-
num
qi'.e
prophets
limpliciter -rvy vs^zzv'.dzy
prcphctix
eft ,
ut Ac
confortem convivii.
;.
Xi?a;; tliiS
yjicnt dixit y pro qiied hcMtus

,
dicens
abf/tea
t.
Similiter in
Mf. Germ. ly. prxter
ifla
Et
exiit
feq.
i
Icbias inquirere
Eat
tinus de
fialioiie noftra
OinJiiS,,,,,
titu
item pro cantica , (ic In Mf. cjEiera uc ia textu.
mines
ai
si'ffizi'.a. ,
Regin, Suec,
Torn. 1.
X.x.x.x
714
Vers
T.x MJ?. Rf^.
i
LIBER
o an t
i
TOBIJE.
&
fodi,&
cum.
8.
Cap.
II.
qv -a.
,
VULGATA NOVA,
y.Ciitn veto foloccubuiflet ,abiit,
y.
Et poftquam
Et
:
fol occidit
abii,
& fepelivit
Strm,
fepelivi eiim.
8.
centes
omnes proximi mei deridebant me , diQiiomodo non timet hie homo jam
?
Arguebantautemeiim omnes proximi e|us,

:
diccntes
Jnni liujus
rci
causa
inrerfici ludiis s,
,
enim
inquifitiiscft hiijiis rei causa

,
utoccideretur,
,
&
lis
vix e.Tugifti mortis imperium
Si.
iterum fepe-
& fuu;it
9.
&; pei\lidit fubftantiam
luam
Sc iteriim
fepelivi.
mortuos
9.
fepelirc ccepit
mortuos. t iterum lavi ea hora
poftquam
gem
ea.
Sed Tobias plus timens Deum rapiebat corpora occiforum ,
quim
re-
Suf. 1,
&
occulta-
bat in
domo
fua
&
mediis noitibus fepeliebat
10. "Et introivi in vi circa parietem , facie 11.
domum meam,
dorminuda propter jeftum
&
10.
Contigit autem ut
,
quadam
die fatlgatus
,
i fepultura
fe
veniens in
domum fuam
jadafTet
juxta parietem,
11.
& obdormifTet,
illi
,
&
me
fupet
calida
&
ignorabam quoniam pafferesin pariete refidebant , quorum ftercora ocuhs meis

induxerunt albugines.
&
ex nido hirundinum dormienti
ca-
lida ftercora inciderent fuper oculos ejus
fieret-
que cscus.
VeRSIO ANTIQUA.
* Et
ibam cscns ad medicos
ut curarer,
^c quanto mihi medicamenta imponebant tanto magis exca;cabantur oculimei maculis,
donee perexcoecatus fum. Et eram oculis meis, annis quatuor.
inutilis
V
II.
rcas
tia:
I.
G A T A
rit
,
Hanc autem tentationem

illi,
,
ideo pennifit Domi-
NOVA. & mandata

Deum
ejus cuftod-erit
,
non
eft
contrlftaei
evenire
e)us
ut pofteris daretur
fanfti Job.
exemplum
patien-
tus contra
quod plagi
'.;EcItatis
evenerit
ficut
&
14. fed immobilis in Dei tunore permanlit, agen

gtacias
1 3.
Nam cum
ab infantta fua Temper Deura tinme-
Deo omnibus
diebu^ vita fu*.
Versio antiqua.
mei dolebant !<;. Et omnes fratres pro me Achicarus autem pafcebat me annis duoraaiici
:
VuLGATA NOVA.
1
5
.
&
Nam
ficut
bento Job infultabant reges
ita
ifti
,
parentes
dicentes
&
cognati ejus irridebant vitam
bus
priufquam
iret in
Limaidam.
ejus
V
16.
u 1 G A T A
NOVA.
I
Ubi
eft
fpes tua
>
pro qua eleemofynas

dicens
&
fe-
8.
quoniam
,
filii
fanftorum fumus
daturus
eo.
& vitam illam

,
pulturas faciebas
exfpeftamus
,
:
17. Tobias ver6 increpabat eos

ita loqui
:
Nolite
quam Deus fuam nunquam mutant ab
eft his
qui iidem
NoT^ AD Versi ONEM ANTIQUA M.

M-tmsrntU! fat verhornm frofhitx , ijited hcutm efi itJ Moyfrn :n Bethel , dicens : Ccnverleulnr omnes vix vefirx
in lliBlim
propheta
If".
dum
requiefcit in citbiculo fito
.,
6cc,
II. Ml.
ptandam : plaia-jl. (emttx vlflrx jf.y. Ita Lucif. habet ubi Ibp. cum cod. Germ. ij. fie etiam Mf. Regin. Suec. exceptis his , Et cum occi.hJJ'a
,
verbum
albugines
cora
injiderunt
,
, fed addit voci ftercora i item luco induxerunt hab. fecerunt maculai. Ml. Reîn. Suec. he :
Germ.
,
15. delet
hoc,
in pariete
Et nefciebam qujntam pajjeres Juper me eram

rejtderunt calida in oculis meis
;
quorum
fter-
fol.
1
Item Grsce Ka) ote /w

;
o h"?.5 ,
tix'/^x
'f^'i'î y
^
IfV
,
contigit ut
indue-
'0 ' flifyK at/TcK.
rent albuginem ccitli
mei. Gr. K<

oipâ-A^MV
i?/^ ct; ^p's^lx of

,
ly. praeterea idem cod. tollit vocem met, puft praximi, ennn , port j,im , atque (^ , ante e)m ; loco veto hu hjmo , hab. emntna. In Mf. Regin. Suec. iic Et frofinqui mil dendebant , dicentes : Nou timet hic jnm qui
ficut
:
)f.g. Mire concordat Lucif. loco cit. deletis tamen his, perdtjtt fiibfl. fuam, quJc limiliter ablunt a cod. Germ,
7U Tx
in
Tcixo>
s"f!(ti'a
f's'i"
^ Tuy
^M avW7&Twi'
j,
ii<puJ ewsciv
^!f/.iii (!; tk's ij)^x>/Lii( fiv
(-/im^v ^wnti-
fîeclct
cV
Tu;
op^cofir.!^
;
/tf.
Et non noveram quia pajfenuli

apertis
,
muro
erant
'^ oculis meis
dejecerunt pajjerculi
calidum in oculos meos , ^ fadx funt albugines in oculis meis. Ambtoi. 1. de Tob. c. 2. 592. d. Cadente , inquit,
de pajjirum nido albugine
te
, ( feu juxta cod. Colb. Cadenpajfentm ntdo albuginis ) cacitatem incidtt , ncc conqueftus ingemuit , nee dixit : Hac merces laborum meorum ifraudari magis je doltiit objequiorum qu.im oculorum munere : quae ult. nonnihil lefpondent verlui IJ.
qiixrehattir ut occUeretur praptlr

ecce f-pelit
ham rem
^ fugeral
:
tf
iterum mntuo!. In Mf. eriam I loriac. inter fragmenta nonnulla Verlionis antiq. illud habetur Omnes prcxiimmei dtridtbunt me , dicrmes : Qiiomodo non timet hu , fuît ? ut occideretur hujus ret causa , qlll.^ iju.tfitus
eft
de
ftercore
.,
quomodo iterum fepehre

in mandalis Dei
caepit
mortuos
q'lid
.'
non
timebam
loqueretur
Ego autem mtentus homo. In
Grasco Kai ci { edd. Aid.

:
'cyf^ycicr
?Ve7'âjv, Myo/hi" Of'jt tri fpoCurat
&
Cunipl.
j,
add. frc?
t,
tptufvititrii
wp) rf
Vulg. * Pro his omnibus legitur Grxcc , Koti eVo/iftiSnv ttôs ('7^!?? vx. w^re'^roa' ê. ( i"^* nd medzcoi , ^ non pro" fuernnt imbi. At in MI. Germ. 15". cunda habentur uc
mfi'/fix'î tkVu'
Kfs'i.
dvfjfo..,
iJi otka' ^-nT/Ei
ni H-
terfici
Et proximi irndebant , dicentes : Ncn adhuc timet inecce iterum fepeltt morpro re hac ; J5 auftigit ,
tuos,
foftij'utm
T.^. Cod. Germ. 1$. Et iterum in ilia hora lotus /urn, ilium fepelivi. Mf. Reg. Suec. El ea node locutus fum( 1. lotus jum ) p.ijiquam fepelivi iltum. Gr. Ka! it
dvrri T? vkktI die xuch ba-jit;. Et in ilia node reverfus fmn legilVe videntur Lat. Interptetes ditMm. film fepeliljem
.
In Mf. Germ. I J. Et intr.ni {J tbdormiîicxt. ut fup. In Giaeco lie Ka) ehoim"?"' /A"a/A'5
Tf. 10.
:
jra^M Tof Tiiyâi tm;

i\v.
i/^m; , k^ TO arpoowTroK Et cubiii pollutus juxta parietem atrtt ^
t^V a.v.x^vJitov
^ facte
mea
Mfooperta erat. In Mf. Regin. Suec. if inti.ivi in domum vtram , dormtebam juxta parietem domlts mix , fa~ ciein meam nudam habebam propter xftum. L'nde Ambrof.
vox CiZcm , uri pofl paulo ifvcro tjuanto inihi medtcamenta , fie , quantum niihi medicamtua i & infra pro inutzln , ita , debjlis , ablque feq. meis. In Ml. Regin, Suec. (ic:Qjtoti~ die autem Abamad meduits adeyat Mt cnrarer , qu^tndo immgHfbitT cum medtcamet2t:s , t^ntomAgis excmcabamnr cci4albtciibant y quoadtifqite exmcavernnt me. Et eram ti mci tmttiUs per anno! quatuor. T^. 15. In Mf. Germ. 15. loco dolebant pro me , exflat coritriflabantur propter me ; reliqua vero delunc conira k omttes , ufque Gkcco abfunt priura verba ab hoc, ad pio me ; loco vero cacterorum , iic , AxâX^^? Ae ST/ieTi ^f ^'MC. ^ ETTCpeuhyv ei'^ tvv 'E?>vûcct'J ct. Achincharus autem nutnebat me y quoadujqu-e projeilui jum Elymai^ da. In Mf. Regin. Suec. ira Et omnes jratres met amiiup. nili
quod
initio deelt
tud
ttt
cftrdrer ; loco
'.
Ci
dolebant pro
me
Achuarus pajcebat me,
1.
de Tob.c.
1. col.
591. d.
ait
Tarn fanilii JeJJUs
officii
hitnniHmt anteqttam iftnt
^ ^ pavtt
tttt
Biimatda,
;, , :
LIBER
VU
trinum
(|uotidie
,
TOBIyE.
Cap.
E R
S
I
II.
O
A N T
I
7^$
n U A
^' w/.Rf^.
''"'"
L G A
r A
NOVA.
19. Ann.i veio u.vor C)us ibtt
&
ail opus texdc laboic inaiuuini fuaium

,
vidum, quem
conlocjui potciat
defcrebat.
In illo tempore, Anna uxor mca defcrvic1 9. bat operibus mulieriim,lan.im facicns&c telam, &c ex mercedibii. Iiiispalccbat me mirreb.int, adducebant illam ad texendum , dabant ei
:
&
& &
io.
Unde
faihim
ert
ut
hcedum caprarum
accipiens detulillet donii
merccdem fiiam. Septima autem diemenlis Diftri conlumma\ it texruram , &c reddidit dominis fuis; & dederiint illi mercedem llumtotam, 20. & inluper dedenint ei pro detexto , :id mandiicandiim , hocdum de tapris.
zi. Ht clamare
;
II. cujus
Dent, fet, dixit
:
cum
voceiii balantis vir ejus audif,
cum
introiflet ad
Videte
ne forti
t'urtivus
lit
reJdi-
&
,
vocavi ad
me hocdus me uxorcm ^ &

r
cocpit
illi
dixi
tl.
I.
te
eum
doniinis Ibis, quia noii

,
licet
nobis
aut
Unde
el1:
hic li(X"dus qui balat
Vide, ne forte
;
cdere ex futto aliquid
aut comingere.
dominis fuis nobis manducare nihil ftirtivum, t refpondit milii, & dixit Munere mihi datus eft fupra mercedem. P^tego non credebam , fedmagis dicebam illi Furnvus eft , redde ilium dominis fr.is & contendebam , &. erubelceb.im cofurtivus
lit
redde ilium
enim non
licet
ram
S'i.z.g.
ilia ,
hujus rei causa.

?
^^nifefte
Ad
lia^c
uxor ejus
eft fpes
irata refpondit:
Ma-
z2.
vana fa^ra
tua,
& eleemofynx tux &
Et irata ell, qiioniam non credebam illi refpondens, dixit milii Ubi funt jultitiae tuae
:
modo
i
)
.
apparueiunt.
Atque
ei.
his
&
aliis
hujufcemodi verbis ex-
2}. ecce qu2e pateris,
omnibus nota
funt.
probiabat
NotjE ad Versionem
y.
lam
,
A N T
xâ^f/c*
K;
<2
U A M.
Grxco
xitYt'
to?;
iia
:
19.
Mf. Germ. 15. ddet
irta
^
y
pro iiddncebarit il~ i<tm , iimplic, dmebant e.xni , uti paulo poft , Et Jepttmo die, abiquc ieq. voce D:{l'i. In Mi. Regi.n. tuec. lie Et in :Ih tempore , Aitna trxc^ tnea cperahatar cpeyibtts nitiZ'teb.tt
iiit.
:
ex mercedibus fjtt^ pajcelat habet inercede jervtebat ; 3c
Limtm fMicns me ; loco vero
te-
/.I
propter haedum. In
'Ort /5
tr
ii>.9-f T/is; /.tl
dejer-
H/=â7o
^tf.hv
iiiret.
U^hev to ifi^r.y^
xt/^,':/;'
nii
XAsiî-
ss-if ;
ctiroJcq
kuto
tpayuf KJyrî/xaTof.
f^t^Ci).
H
;
As
tlirf
7ap êj.tficv gV Awf^^ As/c/a/ ^0/ eVi t5

,
jtj
Kai
l^'x
It.
eir.scucy
at^T^
-jTô;
e';,^7o
dircj ij cyxt
du-ro
7u;
Kf^jo,;'
y
vû^piwv
Vth'c. Qjt.indo atttem venit
lieribu^ (l.mttiiebhbus
Uvmm ftictejii ^
,
cond-teens telns
:
me
cippit
clamare
dixi
ad
earn
Unde hadultts
i :
ad nun^
ejl
texendas
hat
y
l^ ex merccdtbin fuis pajcebat

;
,
me
qtta acczpte-
tjttid furtivus e(l 7
redde
eum
doniinis
non entm licttum
^ texebat ^" tinn detexjjjet remittebM donitJio re~ mm ^ tile mercedem dabat ht jepttmo dte detexuit teUtm ^ mijit ^ tlii dederitnt ei mercedem tet.im. In
y
manducare furtivum.
Ilia itutem dixit
Donum
d.itum
eji
et.
tfi
miht Juper mercedem. Et non credeb.im ei , dicebam red.dere ipjum dominis : erubefcebam adversits earn. Ambr.
Grsco muito pauciora

ra
HC^Bstye/o cv
nempe
,
feqq. Kal
11
-;urii'
/.n'
AtKj
1.
de Tob.
,
c. z.
595.
:
,
a.
y
tu;
yuctusitity
t'.v
,
>^
u.'^fSihM tc?5
xfpi':i;'
mercede
intr.u et
tile
lev.tret
conjugis
alludens, dicir Et cum viclum ne quid furtivitm dcmism fuant

:
TTf/a'jtai' a.vTf\ K
aVrci
fii^(,v.
nam
ir.itl.ibat
in Gynxc.tis
mi11eb.1t
Et uxor mea Anna /.tdomtnts ; i^ reddi-
cavchat
uxor hcdttm pro mercede acceperat
at
plus honefiatt
,
qudm
pietatt
conftlens
cut fu.tm debs.'
ipjt mercedem ; piastermilTii aliis. Vide Amad t. 11. V". zo. Ml. Germ. 15. r tnfuper dederitnt ei teLtttcttm hxdiim de capris. Alter Regin. Suec. Et mjuper dederunt ei ad manducandtim , hcrdum. Gr. limpliciter , ot^c J o; f ; j,
derunt
et 2/
hat altmoniam
&c.
if. ficuta Gratcoifta
:
btof. inf.
Jf.zz.
ta
ejl
AbfuncaMf. Germ.
Et ira-
iCt'p^'' y
addentes
hcedum.
:
II. In Mf. Germ. ly. diffimilia hxc pauca f irpj; iijlare tixorem meam y dtxi:Vnde i]ut cl.tmat ? vide y tie jurttvui Jit y redde f'tper mercedem. Ctti ego... Jtd eo m.tgts dicebnm : Redde eum domiiits juts : ernbefIf.
yquoniam non iredebam tlU ; loco vero ^ tefpondens ^ dixit mihi y &c. in cod. Geim. lie , qua mihi rejpondit , dicetts : Ubijunt eletmofynx tu.t , qttas faciebas 7 biml.icer ia Ml. Regin. Suec. hc tancum legunrur Et rejpondeiis y dixit mihi : Ubi funt eleemofnA tux 7 Item in Grasco 'H ^s
;
aTcxSiSsrsa
ncti^suvxt
t^rs
y
,
/<ci*
HQ" ik.v a\ iîvû^cvvett

y
(Jts y
ij a,l
Si-
(\
Ilia vero refpondens
dixit mihi
Ubi funt
ctbam coram. In Ml. Regin. Suec.

Vie, cap:t hirdus
efi
lie
Et cum intrafjet ad
y
bell.tre ;
vocavi tll.tm
dixt
Unde
hardns hic cjui bellat? ne forte fttrtivui Jtt y redde eum domitiji fuis; nor: licet nobis manduL.tre frtrtiz'um. Et ilL\
dixit
tit
:
tua 7 Apud Cypr. 1. de mortal, Tertim. 506. b. Ubt funt jiijlitix tu.t 7 1?. ZJ. Mf. Regin. Suee. Ecce omnia juper te nota funt, Greece :'I/^ vi-ws'a itaivla /^stcc Q^' Cypi. vero ubi lup. poll hue , jufltiia tua , ptoxime addii Ecce qua patens
eleemofjnji tua
p. zji. e.
&
^ jiij}itia
?.
I.
Mibi
d.uits
ejl
pro mercede mea.

:
Et non credebatUy
ut lupra.
rejiittteret
illam domtnts fuis
J^
contendei.tm
cum
it-
CAPUT
VULGATA
I
.
III.
VE
R
S
I
NOVA.
,
A N T
Q U
A.
Kf/. jj
'
X
1.
''
Unc Tobias
cum
-.
ingemuit
&
&
tua;
ccepit orare
lacrymis,
"T^ JLI
2.
T
iSc
contriftatus
introi\i in atrium
animo , ingemui lacrymans ; r^ 31/. meuni , (Sc cocpi ora- Gum.
re
dicens
Juftus es
cum gemitu
anim.E
,
mex
Domine, & omnia opeomnes vix tux mifericor,
cia tua |ufta funt,
dia,
&
Veritas,
& & judicium.
Domine omnes via:
omnia judi,
&
dixi
Jiilhis es
mifei'icor-
ra tua
magna
funt
&
dix &L veritatis plenx funt judicas in fxcula.
<Sc
judicium verum
NoT^
, ,
AD Versi
O N E
ciier
,
.W
A N T
Q U A M.
ut inf.
t. I- sic eft in Mf. Germ. IJ. exceptis liis , intravi , pro ir.troivi , & rog.tre loco orare ablcûe feq. niea. In Mf. Regin. Suec. ira:f trijh Jadus fum animo, i5 fffirans ploravi i Jj intravi in aulam meam {J iirpi er.ire turn fufpirio anima mea. In Gr. Kai win-Ul; sxAioa- i^ 'a^ciu^cc/.tri fin' oVi'm;. Et triftatus pUravi ; jj depreca,
tua Veritas
habetur ^/ok > dicens y pro funt ; exinde loco mijericordia

!Mi<rii(iuta.i i,
i.
a'>.ii'Eia: ,
ptofacula. Ia Grarco omillb inf. m,igna veritatis plena funt , lie , Veritas , addito ifto , mifetictrdia
,
facutum
^ ^
dixiy
tus
fum cum
t/,e
dolcre,
jujlum tu , ad verum; demjm proyii/.i, T! etii^ttty facutum. In Mf. Regin. Suec. ita Et dixit : Jujhts es Domine , C5 omnia opera tua magna funt , /uxtav
(ft! y
tS
ir.T: Ml.
leqq.
Germ. ij. hab. )k/!.t , pro magna, abfque tua; loco veto ^veritatis plerix Junt, lipipli-
via tH*
-y
tnlaie plena funt
^^ tu judictbts
facutum,
Tcm.
I.
Xx.xx
ij
, ,
7i6 VE
3.
LIBER
R
S I
TOBIi^.
A.
Cap.
j
.
III.
A N T
QU
VULGATA
mei
ref-
NOVA,
Cum,
&
, & Et nunc Domine memor ello pice in me ne vindidam fumasiicpeccatismeis, de negligentia mea, &parentiimmeoriimqui
:
Et nunc Domine memor efto mei , ne vindiilam fumas de peccatis meis, neque remimfcaris deliila mea , vel parentum meorum.
&
pccca\enint ante
4.
te.
Qiioniam non obedieriint priceptis uus captivitatem , ^< tradididi nosin direptionem , & impro:k mortem, in exemplum , & fabulas , & pcrium omnibus nationibus , in qiiibus nos diiperlilli.
?.
^.
Quoniam non obedivimus pnceptis

in
tuis
Dnit',
ideo traditi fumus
direptionem
in impromortem & in fabulam , tem , perium omnibus nationibus , m quibos difperulU

.
&
& &
captivita- ^' ^S'
nos. ^
.
,.
t nunc Domine , mUlta Uint judiaa tlia de peccatis meis , vera dui de me exigas ,
&
&
1
&
parentum meorum ,^quia non egimus fecundum prxcepta ma , non ambulavimus fmceiiter co-
j. Et nunc Domme magna judicia tua , quia non am^ non egimus fecundiim prscepta tua , bulavimus Cnceriter coram te.
&
ram
6.
te.
Domine fecundum quod tibi placet, he mecum, & prxcipe recipi Ipiritiim meum
Et nunc
,
6. Et
fac
mecum
:
nunc Domine fecundum voluntatem tu.iin precipe in pace recipi fpiritum ,
&
ut jam dimittar defuper terra quia expedit milii mori maeis quam vivere , quoniam improperia in magno i'um tacdio. Prxcipe falla audto,
:
meum
re.
expedit enim mjlii mori magis
quam vive-
&
ergo Domine ut dimittar ab hac neceliitate, da" mihi refrigerium in locum acternum & noli a\'erterc a me faciem tuam , quia expedit milii pari tantam necefmori magis quam \ivere , fitarem in vita mea, ne jam improperium au:
&
&
diam hominum.
7.
hciis
&
Eadem die contigit ut & Sarra filia Raguqux erat Exbatanis civitate Medorum , ijt
improperium ab una ex
tradita eratviris
ancillis
7.
Eadem
in
itaque die contigit, ut Sara
filia
ipia audiret
R?ge3 civit=te Medorum , & audiret improperium ab una ex ancillis patris

Raguelis
8.
ipfa
fui
patris fui,
8.
quoniam jam
feptem, &:
quoniam tradita fuerat feptem
viris
& da-
Afmodxus dxmonium nequillimum

ancilla fua
occidebat eos , ei hora qua ad illam introiebant ad concumbendum , ficut eft Iblitum mulieribus.
9.
monium nomme Afmodaius

ut ingrefli fijiHent ad eam,
occiderat eos,iiiOX
Et
dixit
;
illi
Tu
es qua: fuffocas
9.
lara
,
viros tuos
ecce jam tradita es
viris
leptem
&
^
refpondit ei
Ergo cum pro culpa fua increparet pnelAmplitis ex te non vi, dicens
;
N o T :E AD Versionem antiquam
In Mf. Germ, i J. deeft hoc , ^ refpice in mt , ficuc de , ante vocetn nighgim:,% , cum hoc feq. mr.i gj ; loco vero qui , ita , /i q'lid. A Grarco abeft iftud , nunc Dmune 1 exinde loco nt 'jindidam jum.is de , lie , pro negligentia, t-J; a7n'/fiK H^ i iJ ur.i TiT;, tec.
TC. 5.
magis mori quam vivere , qnoniam tmpreperia falfa audivi , trifiitta mtilta efi tn me, Domine tmpera ut requiefcam ab hac necejjit.ite , mitte me in locum fcnipiternum : ^ npli
avertere faciem
&
item iftud , âr/p^^ ^r > ce , patrurn nteoqui; in Mf. Alex, ac edict. rnm , qiix , loco parentum Compl. o'u In Mf. Regin. Suec. lie: t nunc DoAid. noli nocert me fecjtnmine memor ejiff met , rejptce me ; padiint peccata mea , (5 Jecrtndi^m ignorantiam meam , trum meorttm , quia peccaz'imui ante conjpsctum tuum. If. 4. Ita in Grxco , nili quod initio deeft quoniam-, pro quo inf. hab. 70: c ; loco veto in exemphtm , ^fabulas , ^ improp. lie , K. CTa2?',oAiSi' zveiSilf-t^ , (5 paraholam improperti ; item ei/.cf>'7rîfis^x , dijperji fumus , pro nos Qjtia non difper/ijU. In Mf. Germ. n. ly. variant ifla capti-jitate , morte , obaud:erunt tn dtreptione , difparjsjlt. Mf. Regin. Suec. fie habet in exemplum
ti
t
ignorAntiii
tuam a me Domine , quoniam expedit mibi mori niagis quam vivere cum neceJEtate magna vita meM^ ne audiam improperia }am. Similiter in Gra:eo , paucis
cxceptis
KJ
>Ly
xara to
tcpsôi stuirtiy
Qy
iscivccy
/ut
&
fVv' Eî'/a^cr Kira?<ocûv ts ^nvfitx f^v , lieu'; ccTct^yvhu , if 'lin-x/iau 7' AioT/ At^6jT>sr fjiii d'TTcêaur h ^f , or/ oVh-
cT/c^K
'\svlii'; Mxiroa
/^6
k.
^vtcv eV
:i/n
^cmh
toi'
hi i/jcai,
'ETr/raôr
Tcirci'
/nvi
a-TSM'Si'i-ai'
th;
oLvx'ircvc,
5*5
ct'c^nzv
B^5i-ps-\{.)i^
TO irpicu-^^r
Qn (tV
s/iv'
reliqua defunc,
pod
ne
,
It.y. Mf. Germ. ry. habet flia Raguel , pauloque lie , {5 titipfa , cum fuis in fi, in civitate ; fubinde loco patris Jul. Mf. Regin. Suec. lie Eadem die conRaguelis , qua Ecbatanis in Medica , ut
:
tigit S.trra Jilui
/ contempjimus
prtecepta tua
,
^
,
dedijli
nos in dtremptio-
nem
^
,
captrjitatem
nioitem
^ m
fabitlam
quti?MS
:n improperium
;;;
paraholam , omnibus gemtbus

i/f ,
^ in
,
in
nos difperjijli.
f.5.
iicut ^5
t
Mf
Cerm.
ly. iterum ponit
ante
^-irmmm
paulum
poll pracepta tua i c;Etera ut fup. Grsc. etiam ditierr, nerape delet initio vocem Domine , pau'jrojKsaj ,
*
ab ancilla patris Jui. Grate. 'Br tt? hoyctip] 'VocyiH^ 2/;pa cV 'ExGaTavDi; Tp"? MjfJia; , . TcWTyj/ oruJ iî-vitt i/Vo srcaJ'tCiCar ca^co; ou'Ttt';' In ilia die evenit ftlix Raguel Same in Ecbatanis Medi,i , ^ ipfam improperari ab ancillis patris fui If. 8. Variant hxe pauca in Mf. Germ. ly. feilicet : dxmon ( al. d.imontoYum } nequijjimus ecctdit illos , qua hora inirjibant ad tUam. A Gr*co abeft j.tm , Icco nequtJUmum , legirur to crcJ'Mf oc , malum ; exinde pro ea hora ^
ipja audiret improperia
dvTn vîpct QuveK
t(,
&
loque port hab. i^ f co qu,t de me extras >
ex
me ad faciendum
,
lo-
Sc feqq. ita
cjpi>H
ysifzSxi ccuTii ju^r ki/tv;,
cl^
-jvnouî'
item
inf. -siaTefuv
loco paren-
Jecttnditm
, fecimus , pro egimus , abfque feq. etiam yap , verbo ambulavimus , & loco Jtncertter , hab. ' aM',9"-''? '" "neritate. In Mf. Regin. Suec. lie Ef nunc Domine , mnUa bona judicia fuperfuttt , ut facias in me pro peccatis meis , quoniam non fecimus pr,uepta tua , ^ non ambulavimus vere ante confpedum tuum.
,
tum
ut
&
i
.VeiHOiiit.
antcquam Hit Regin. Suec.
flijient
cum
:
ea
ut in uxoribus.
In Mf, vero
y
,
prêpoiiii
lie habetiu' Qitia tr.tdua erat viris feptem non ftucbat Ajmodxus malus d.tmon , fed occidebat ittes
a)itequ.iinfierent
lieres.
cum
ilia
m conjugio
fciit tr.\duntur
mu-
Mf Germ, ly. delet vocem Domine , initio & cirmedium ; item pro terra , habet terram , ficut infra , jam pro z. Domine , & loco aterno , pro locum ^terntim ; paulo vero port toUit vocem magis, cum feq. vtveiei^;
If. 6.
ca
If-. 9. In Mf Germ. ly. deeft inirio ancilla fua , & infra pro nullo , habetur nullum ; item poft pauca , aut abi , loco vade {5 tu , abfque feq. veto videamus , ; loco lie , videam , 6c in fine , perpetuo, non perpetuum. In Mf. Et dixit ad illam ancilla : Tu fufocafti Regin. Suec. ita
:
viros tuos
ecce
jam
tradita
es
feptem viris
(5
unum
ex
illis
non
es friintta.
Qui
habet tmproperio abfque voce homiMl. Regin. Suec. multo plura variant; en verba: Er nunc fecundiim quod tibi placet , fac mecum., 'Xi tmpera recipi fpiritum meum ex me , nt non ( jam ) dimittar i facie terrx , ut far terra : quoniam expedit mibi
, ,
& loco improperium

num,
in fine. In
nos flagellas pro viris tuts y
tu vade cum illis , quia mortui funt ? non videamus ex te Jiiium, aut fliam in fempiterno. GriEC. Ka\ flrrxv
cct'Tri'
Ou
, K. >
Qvyiu;
cTOTD'Ol^ca ^v t? nr^pxî r./v eV?*
\ .
%e;
Eco; di/rur
vx
&'>'0,a3'i'C.
T/
H,a^
aro^r^
wsi
>
v,
ii-!:J'ixtw
îlJ'i^f fiit' ii/Txr , fti
'ifoifts't
Qn
iir,ttr
LIBER.
VUIGATANOVA.
deimus
trix
fil'mm
,
TOBIJE.
Cap.
III.
Quid nos
,
717
flagellas
?
VerSIOANTIQUA.
,
aut filiam fuper cerram
interfec-
virorum tuorum.
nullo eonim friiita es. causa virorum tuorum
aiit
Ex Mf,
Rri.
qui moitui lunr
cidifti
NunquidSf occidereme vis,ficutjamoe? Ad hanc vocem perrexit in fuperius cubiculum domus fus &tribusdiebus, & tribus nodibusnon manducavit neque bibit
10.
feptem viros
illis , & nunquam ex te videamus fineque hliam in peipetuum. 10. Fadem hora contiiltara ell anima puella;, & lacrvmans, afcendit in locum fuperiorcm patris lui , & voluit laqueo vitam finiie & CO"itavit: Ne forte improperent patri nieo , & di-
&
vade G'""-
tu
cum
lium
Unicam habuilH filiam carillimam & haec coUum iibi ligavit & incipiam deducere fcnectutem patris mei cum tiirtiria animi ad inferos j non ell utile animam laqueo fugare:
cant
:
1 1
fed in oratione perfiftens
cum
lacrymis
deprecabatur
raret earn.
1
Deum
etl
ut ab ifto improperio libe-
Faftum
,
autem die
tertia
dum coniple-
1 1 at bonumeft potius deprecari Dominum , ut moriar , &: jam nullum improperium audiam in vita mea , neque ego , neque pater meus. 12. Eodem tempore, exporretlis manibus ad
Dominum , I dixit Benediitum ell: nomen tuum Deus patrum noftrorum qui cum iratus tueris mii'etet
orationem
) .
:
benedicens
feneftram
1
deprecata
:
eft
3.
&
dixit
Benedidus
es
ricordiam faciei
cata diminis his
14.
te oculos
.
& in
tempore
tribulationis pecte.
qui invocant
ad meos dirigo. Peto Domine ut de vinculo improperii hujus 1 5 abfolvas me, aut certe defuper terrameripias me. 1 6 . Tu fcis Domine , quia nunquam concupivi
virum
,
Ad te Domine faciemmeamconverto,
fericordiarum , benedicl'um eft nomen tunm fanclum , honorabile in omnia frcula. Benedicant tibi omnia opera tua in xternum. 14,. Et nunc Domine, adtefaciem meamlevo , oculos meos dirigo.
&
Domine Deus mi-
&
&
Jube jam me dimitti defiiper diam improperia hominum.

15.
16.
terra,
ne au-
Tu
fcis
Domine, quiamundafiimabom-
&.
mundam
fervavi
animam meam ab om-
ni concupifcentia.
immunditia viri , & non coinquinivi corpus meum , neque dehoneftavi nomen patris mei in terra captivitatis mex. Unica fum patri meo , non habet alium filium , vel filiam, qui polildeat hxreditatem illius neque fi-ater eft illi quifquam, yel proximus aut propiuquus , ut cuftodiat me illi uxorem. Jam perierunt milii viri feptem ; quo inihi adhuc vivere ? & fi non tibi viderur
ni
&
&
Domine
mei
!( aixeruut f , mi. Aiex. ei-m TSJSe ;/; Toy atuiiy.. Et dixtruut , ( Ml. Alex, epte , di xit : ) N(7n tntelUgis , Jtiffocans tutts viros ^ ecce jeptem ha,
perdere me ut nullum jam
afpice in
me
&
miferere
improperium audiam.
M.
Notje ad Versionem
Compl. add. >/'; > ^''"^ > ) C 'i""i! Aid. eorum non es nominata , ( Mf. Alex, a'/a'tdn; , frittia. ) Compl. add. msfi oi'tuv , Ouid no! fingellas ? ( Aid. pro his : ) Ji nutrttit fuilt , vade ctim eis , non videamas tttuni
tiiifH
, (
A N T
,
QU A
loco aternum
&
&
jihttm
fiiam in avHm, f. 10. Mi. Regin. Suec. J

,
attt
habet a.'i'fa , s-jiim. Mf. Regin. Suec. Et dixit : Benedidus , Domine Deus mifericors , benediilum omnibus f.ecttlts fecitlorum. Benedicant eft nomen tuum te omnia opera tua in facnla j.iculorum. 't. 14. Mf. Germ. 15. hab. verto, pro te-jo ; cxtcra ut fup. Alier Regin. Suec. lie Et nunc ad te eft faciei mea, ocuti mei ad te lejpiciunl. Grxc. Koli rvr Kvcie , t5
ilia die
faUa
eft
iriflis
nnijiti ,
:
opix^/jv; fxi
Kj
TO
'mfit.ai-ntf /ji t/;

,
Qi
SliSôixa.
te
Et nunc
homi-
sa ejus
^ volitit
ê forte
plora'jit
afcendtt tu
:
(ttpertora
ptUns
,
Domine
It.
I ,
oculos meos
^ faciem
meam
in
dedi.
llcut
laqueo fe jujpendere
'i^
,
iterttm cogttabat
diceJis
J.
Initio deeft^.im, in
i
Mf. Germ. ly.

,
U/ia fitperfitil tlla laqueo fe fufpendit ex malts : addnco tibi jilia , fenedtltem patris mei cum trift:tta ad inferos i non eft hoc mihi bontim ut laqueo fujpendam me. Grxce fenfus idem , Tmto. fed paucioribus exprimicur verbis , ita nempe
:
improperenl patri meo
duant
nitm
in line
loco vero defuper terra, ne
hab. de ter-
^
:
Kv'5ace, tJi/TTH^-H
fciv
,
u}Jti
côVst,
jnH
,
tors
aWjât&i"
,
<u
eiVe'
M/a
Tw
'ora'if-i
ian oto.ow t^to
oystj'c^ ai'TO)
TO 71?^; ctvTV KXTxi'ji i^ST^SvvK^ ii^ triftata eft -ualde , adeo ut fujfocaretur :
J n' Hxc
;ri audtcns^
ut non jam. Ml. Regin. Suec. Dimittar a terra, ut non audiam improperia jam. Gra:c. EiVov a-^cfûcxi /.iS dir TiV; 7h;, ;ii K'-Kiai' /u.; f4W.iTt oV//fC,u&'f' Dixi ( f, die , Jj ftirav ) ut abfolz'as me a terra , non audiam ego ultrt improperium. Nobil. nos facias me audire ultra. Sec. T^. l5. In Ml. Germ. 15. pro immunditia viri , legitur
ns,
dtxtt
Una
qui-
dem I urn patri meo ^Ji fectro hoc t opprobrium tilt frir , Jenedutem ejus deducam cum dclore ad injernttm. Mf. Germ. in tlla ly. concordar cum Regio , his tantum muraris bora > pro eadem hora , ur & paella Ammo , pro aiiinia puelIx ; fubinde addir di;ens , ad cogitavtt ; omitdt vero inf. cariijimam : irem legir jenecla , non fenedtttem , tollitque hoc , ad inferos i demiim loco animam laqtteo fugare , ha:
immunditia virilti paulo vero poft omitrunrur ilia corpus meum , neque dehoneftavi : item infra deefl hoc , vel filiam , eft , pod fi-ater , nee non adhnc , ante vivere t anteponitur autem Jed , huic et Ji, detratla voce Domine ,
;
poll:
videtur
licut
in
me
textu Lat. longc plurimis ; to , pro immunditia ; item
nempe
poll afpice. Gr. difcrepat a hab. dycfTi-ri , pecca-
01-;^ , nomen , pro corpus , abfque feq. dehoneftavi ; exinde lie, îKovsui; . unigenita, pro unica , pauloque poft loco non habet ahum filium ,
t'el filiam,
bcr
animam
1 1.
in laqtteo Jintre.
l
qrii
,
poJEdeat hisredit. illius

x?iM^îîic4
(
ira, v>^ viixfx^sictu'

adeft et prier
, qui exinde fie,
Jf*.
In Mf. Germ.
y. fed
deprecabor potius
Dominum
:
TO) <uJXiS!cv
a'l'Tcf
>
tton
quod dccft^.^m , cum hoc , in vita mea ; cuncta vero abfunt a (-/racco. In Ml. Regin. Suec. lie Sed honitm eft orare Dotninttm , ut moriar , ^ jion attdiat improperia pater meus ampltits. T^. iz. Sic habet Mf. Germ. ij. exceptouno loco, pro
reliqua ut fup. nili
tempore. In Graeco hoc
T)~
iic
:
hxreditabit
eum ,
edir.
Compl.
xab jijto^n'cir J
,
y'/e tf.Si^'pog
s'vft'? > ifVs
viripyjuv at'Ti' Ctl^
ivx Quf'/vpi^cea
e^cttjiw
tanmm
legitur
^tifUr Et
In
illo
oravit ad feneftram. tempore aperuit mantis ad feneftr.tm
Ku\ s/si'Oh Trpo? In Mf. Regin. Suec.

,
neque frater propinquus , neque exiftens ei films , ut confervem me ipfam Hit uxorem : fubinde dcefl viri, anre feptem, 6c pro quo, lie, irx t! , ut quid , abfque feq. adhuc , ut inf. Domine ; ( ed. Ccmpl. pro adhuc , hab. >.ctT-'r ;) dcin pro pndere , in Vadc. al.
ytîxTy.at,
durS
&
&
t^ oravit
fie, aT7-c)(?trra(
'/k^:v
intcficere
sVtf ,
&
pro
afpice in
ad Domitium.
Ablunt a Mf. Germ. 15. ifta Benedid'is es Domine Dens mifericordiarttm , qu3c tamen Grjcc. admictit cum re'iquis , excepta voce mifericordtarum , cujus loco ponit p.y , detraclo leq. eft cum voce omnia, anre fxcitla i pro ubi veto, ponit Qt y cum Ml, Geiin. ij;. Sc
1^. i;.
:
iirt&M-^xt
sV
precipe refpicere in
me, ita , fVime: ultimo nc,
-,
^MxcT/ sVfwCJCi' f^ , ^ ciy.'jaai fls nvsij ifsutiv' Nobil. non ultra mifer.ibilem me f.tcere ( f. mover e mifcricordiam , ) [^ audire me improperium i fed in Mf .Wex. ac ed. Ccmpl. in Aid. Icco ûe , ponitur deed: f.Lvxi7t , anre hsZayj ,
fc
&
lit
ifii
turn fequitiu' in Alex.
5,
/iry.eTi
V.f lai'
fa int-
i8
17.
LIBER.
Nunquam cum
,
TOBI^.
VU
L G A T A
:
Cap.
IIL
certo habet omnis qu! te colit ^
ludentibus mifcui
,
mc
neque
pra;-
N OVA. 1 Hoc autem pro

1
.
cum
bui.
1
his
qui in levitate ambulant
participcm
mc
8.
Viram
,
autera
cum
timore tuo
fui illis
non cum
libidi-
quod vita ejus , fi in probatione fuerit , coronabitur : tribulatione tiierit fi autem in liberabitur & fi in correptione haerit , ad mifericordiam tuam venire li,
:
ne
mca
confenli lufcipere.
cebit.
,
ly. t
aut ego indigna

;
aut iUi forlitan

alii
ii.
Non
enim dele&aris
,
in perditionlbus noftrls:
:
me non
vafti
fuerunt digni
quia torfitan viro
confer-
quia poft tempeftatem
tranquillura facis
&
port la-
me.
crymationem
eft
zo.
Non
eaim
in
hominis poteftate conlilium
Sit
flemm , exfultationem infundis. nomen tuum Deus Ifracl benedidum in fe-
&
mum.
cula.
Versio antiqua.
borum ab
2<,.
VULGATA NOVA.
am
borum
tempore exaudit* funt preces amconfpeau gloria fummi Dei ij. miflus eft angelus Dom'ni fandus Raphael , ut curaret eos ambos , quorum uno tenipore funt oraiioncs in confpe&u Domini recitata;.
14. In
in
illo
^4. In illo ipfa claritate
tempore exauditx funt preces
fummi Dei
duos ,
&
miirus eft Raphahel angelus fanare maculis OClllorum , , Tliobin curare a Sarram filiam reddere ei afpediim luminis Raguhelis dare Thobix filio Thobis uxorem ,
id eft
;
&
&
&
&
Armoda;um. darmonium nequilllmum ab ilia quoniamT hobix deftinata erar hxreditas ejus, fuper omnesqui illam concupierant. Uno igitur tempore , re\erlus eft Thobi de atrio in domum luam, & Sarra filia Raguhelis delcendit & ipU de loco llipcriorL
colligare
:
NoT^
vel
fivniTi out
AD Versioneh antiquam.
i fî
cum
to'-
editr. Aid.
&
:
Compl.
fc2S
,
ch-icu
/ii
ipfi defcendit
pro Jcfcendit (J
(
ipfa.
Graeco abeft KiJ-
qua; tcxtui tavenc. In Ml. Regin. Suec.
ph.id angelus
'Pk2o!1'?. ,
in editt.
tamen Aid.
&
Compl.
legitur
eadcm
fntinii.t
.
referuniur hoc
mudo
Tu
Djm:ne
qucuiam
funi ab emni imnmnditia viri

patrii me:
,
nan ccinqttvhxvi
citptivtlatis
fed abfque angelus i ) exinde loco td eft , Thobiv curare a maculis , limpiiciter , tv Taj^jr jisTr.'cai to. Êfxtw,
nomen ie::m , riec nomen mes. Vn:ta fum fulrt met

jni
pojjideat
in terr.l
(Wa/a
Tchit defquamare alhugmes

ei
55
non
fttfereji illi fliiis
alius
,
,
reddere
ajpeiiiim lumtnis
licut
hitredilalem
lililis :
,
mc
jrater
ejl
iili
juxia
tieqtte
qui ccnfer'jet me illi , 2) <^<'' dat in m.itrtmentttjn. Ecce perieritnt mihi feptcm viri ; ^5 '*' tibi zidelur Domine tcquid mihi adhuc 'jivere ? fe ncn mtfereri mei , ut Jam cidere me , impera , {Jf relpict ,
logn.itu!
mens
fuptreji
poft nequijjimum , pro quo uit. inde loco defttnata erat h.eredttas ejus
^CKûHoa; oMrvr
, ,
Ccmtis his , oculortim , infra hoc , ab ilia , t: 'snr.fli , tnalum i fub, ,
ica
,
;Via\\^ k^H"
periinet hxredttare
tini igitur ;
eam
lie
prztermillis feqq-
ufque ad hoc
deinde
habetur
Ef clvtS
t2
non audiam tmpropertum. 1. 14. Mf. Regin. Suec.

Jita
eji'
xa.cw fV/rf (4^^ T'j:CW , eic'iitxsr st^ t cncK kuth , Sec In illo tempore revertent Tobit , intravit tn domiim fuam ^
lie
habet
hi ipfo tempore exaii-
oratio
amborum
ante confpeclum honoris Domini. Gr.
&c. utfup. led abfque hoc, y 'pfa-, addita tamen voce, Y'th; > in fine. In Mf. Regin. Suec. fie: Et niijjits eft an^
gelus Raphael f.tnare duos
;
Ki e.oi-ilv^M 'sy^z'V/y oLiiZCTipoir ffcu'Trr.y Tjf; s^vo^n? Tit ^S/Kxy PafdH. Et txaadita eft dcpjecatio amborum coram
floria magiii Kaphael
ab.
:
Tobin
defqitaniare albugines
oculis illius
,
(Mf.
vitioie de
fquamamans alhuginis) ab
ufi
edict. Aid.
& Compl. loco 'Pajiaax
videat lumen
Dei.
in
*. zy. Nonnulla variant

ta
;
Mf. Germ. ly.
fcilicet if-
ad Sarram Jt!:am Raguel , dare Tffbi.t Jilio Tobi uxorem , ^ alligare Afmod.eum malum dxmi~ nem ab ilia i quern Tobiam contigit pejjidere eam , prêter
cctli ;
loco fanare duos , id eft , Tho~ loco K.itin curare ; fubinde deeft ei , poft redd-re , guhelts , conftaiiter habetur Raguel , licuc Tobi , pro TAactirare eos
,
Tcbi fanare
&
omnibus qui valebant accipere eam. In Tobias ab aula in domo Jua , ^ Sarra
dit
illo
tempore reverfus
jilia
Raguelis
deJcea-'__
de Jttptriora,
Hs
infra
tamen
Toiit
non Thobi, pauloquc
port ita
Jj
CAPUT
Tx Mf.
Germ.
Heg.
IV.
1
.
Versio antiqua. T^ Adem die rememoranis eft Thobis comli mendaffe

fe
:
Vuigata nova. T Gitur ciim Tobias putaret orationem fuam

X
exaudiri ut mori potuillet, vocavit ad f
filium
pecuniam Gabelo
Sc dixit in
in
Rages
civitate
Medotum
corde fuo coritans

cur
Tobiam
fuum
Ecceego
poftulavi
,
mortem,
,
non vocoThode hac pecunia

?
bian iilium
cavit tilium
::.
meum & indicabo

fuum
illi
:
illi
quam commendavi antequam moriar
Et vo:
&
dixit
;
Fili
&
ille
refpondit
Quid
ea
z.
in
dixitque
eft
pater
Fili,
Et Thobis
dixit
corde tuo
3.
cum mortuus fuero ,
fepeli me diligen3. Cum NoT.c a d Vers onem antiquam. AD
fili mi verba Oris mei, fondamentum conftrue. acceperit Deus animani meam , cor-
ei
Audi
&
quali
V'. 1. Mf. Germ. ly. haec pauca diriimilia hab. nempe indico illi de pefub fiilm Qiiid non vocabo Tobi.mi tunia antequam moriar ? deinde , Et vocavi Jiltum meum. In Gta!co lie 'He t>j vû-rpa siceivn sfty^^ TaZir 'sj^fi tv Compl, raCttuxwJ eip'/vpît , y 'C7J[/!.S^To I aanx C Aid, 1 'Pa7oi? T; M/i'a5" 5 ihir a- ixviu' 'Eyui , &c. ut in habemr iV, , xextu Lat, nili quod ante indicabo , loco lit , ominis his , de hac pecunia quam commendavt , vel ut in Mf. Germ. 4. conimodavi. Alter Regin, Suec, hab. In tempore tllo rcniemaratus eft Tobias pro pecuuia , quam com:
Kal xa>eoa; ivTlr , Et vocans turn , loco Et vo&c. Ambrof. 1, de Tob, c. i. to, i, J95, a. Comwend.izerat , inquic , proximo fuo pecuniam quandam ,
tremo
cavit
quam
cit
:
&
toto vita fuje tempore in tanta tndijentia non popofvix ubi fe jejftim vidit , {J depofitum feneSute , wji,
nitavit filto
If, 1,
&e.
eft,
xii
Mf, Germ, ij. ft dixi : Fili : ille refpondit : Quid pater? Et dixi : alter Regin, Suec, limpliciier , t i<till : fie eiiam iA GrjECO s7-!ri , dixit , prstermillis
:
omnibus
aliis.
:
tnendaverat Gabelo
in Rages civitate
Medorum
dixit
mortem, quid non voco Tcbiam filium meum , ^^ demanftro till pro pecunia , qu,zm commondavi , antequam mortar! El vocavit filium fuum, Gr. exin corde fuo: Ecce ego petii
Sepelt me fili , Tt. 5. Mf, Germ, ly, initio fie habet cum mortuus fuero ; item ponic omnibus , ante dtrbus , uti
quidquid
pro quod
,
ablque leq. in confpedu ejus

,
;
,
loco
vero
coniriflari
fcribit fintriftar-t
Sc parti
in fine
pt
, ,
; ,
LIBER
VULGATA NOVA.
pus
20. II.
Ecel,.
TOBIyE.
ter
:
IV. Versio antiqua.

Cap.
5719
meum
fepeli
& honorem
:
habebis matri tu
omnibus diebus
vita; ejus
4.
memor enim
etTe
debes
qui
& quanta petempus viin
ricula pafla It propter te in utero fuo.

5
Cum autem
,
& ipfa compleverit

me.
t fax
6.
fepelias earn ciica
Omnibus autem diebus viti tax
mente
habeto
fentias
noftri.
Deum
,
& cave ne aliquando
peccato con-
noli dcreSc honorem habe matri tiiae , E Mf. Ri^. a quod Ctrm. linquere illam * omnibus diebus \ itx fux ; i Mf. Ee^. noli hoc fac in confpeQu ejus, illi placet , onuubus. contriltari i'piritum ejus in ulla re. ''"ft 4. Memor efto fili , quanta pericula pafla fir pro te in utero fuo cum mortua fuerit , fepeli illam circa me 5. in uno fepulcro. 6. Et omnibus diebus vitje tux fili, Deum in noli velle peccare , \ el prxierimente habe
&
& &
&
&
&
prstermittas prscepta Domini Dei
re prxcepta iUius. Juftitiam fac omnibus diebus noli ire in viam iniquitatis quovitsE tux, niam agente te ex veiitate , erit refpeftus in ope-
&
ribus tuis, &.

Tre'j. J.
omnibus qui
fili
,
ftciunt julhtiam.
fac
7.
li
Ex
fubftantia tua fac
eleemofynam
:
& noenim
7.
Ex
illbitantia tua
eleemcfyn.^m
:
&
9Eccli.
avertere Faciem tuam ab ullo paupere
ita
fiet
ut nee a te avertatur fades Domini.
4.
I.
14.15. Lai. 14,

Eccli.
fi
8.
Quomodo
Si
potueris
ica efto mifeiicors.
noli avertere faciem tuam ab uUo paupere &ita fiet , ut nec avertatur a te facies Dei. S. Quomodo habueris fili , fic fac eleemofy-
nam.
9.
mukum
tibi fuerit
,
abundanter tribue
9.
Si tibi largior fiierit fubftantia

:
plus ex
ilia
exiguum
tibi fusrit
etiam exiguum libenter
JJ. II.
impertiri ftude.
eleemofj'nam fi exiguum habueris, ex lioc ipfo exiguo communica ; &; ne timueris fili , ciim
fac
facies
eleemofynam.
10.
Prxmium enim bonum

:
tibi
thefaurizas in
o.
Prxmium bonum repones tibi

morte
in die necef
liberat
,
die neceditatis
led:.
ip. 15.
ti
;
fitatis
1 1
quoniam eleemofyna ab omni peccato
& quoniam ekemofyna a TSotjE ad Versi ONEM ANTIQUA M.

1 1
.
&
Cmilitcr habet Mf.

lie
:
Germ.
Tif^x
4. fup. omuibus dieb$is. In

,
Grc6
piJ î
Ha. jVi'c^
ûrsgjK
ix/ dirîîvcji
fTtit'
3'^N'*'' H--'
^j
/^"
utts-
Tvv
Qii'
Kca? t? wwef^; tm;

:
gatur ad verbum S. Leo ferm. 9. Jp. b. Eidem quoque favet Ambrof. I. dcTob. c. i.to. i. 595. c. Chromac.vero Aquil. in Match. 985. c. (ic hab. Vide ne a'jertas faciem , &c. ut lup. C*far. Arelat. horn. 40. Ek fubjlanti
nolt a'uertere jactem tuam ab alh tua fac ehemojynayn^ paupere , ne a te nvertatiir Jacies Dei. Gr. 'En T&y- Jvropop6aAyji,u)v Qot ta-Ai, sV.-n^'.ct'ki'^ , ^ /Uii ^ôi'efaTw (\
fJL9^
Fueryjt miniiHi fticro

titam
ita
;
jfptU me
^ ne
-jita
de/pexe;is
matrem
honora earn omnibus dtsbm

ej
,
ftacitunt
:
^5
ne Cc^ntnjiavtrii earn.
Jac quod In Ml. Regin. Suec.

tux
,
TtU , cum mortttui jittro , Jepelt me bene : ^ honori' fica matrem tttam ^ non dereUnqrtas illam emnibtts dte,
cf
TW
-ffiBifr^
(\
^MV^'^CtVVWy' ^11
i
a-TTCi-pe'.!.^?
to TfOff'^TTor
btts vtttt ejus
t5
fac ijnod bofltim

,
ej}
ante (onfpedrtm ejus
noli trijiem j.uere jprititm ejus in quattinqite.
Mf. Germ. 15. hab. viderit , Gr. quia m-tlta , pro , oV: Tot ; quanta, abfque Juo , in fine. Ml. Reg. Succ. habet ({militer Memor efto fili , quoniam nutlta pericula vidit
1^.4.
Loco
pajft Jit
i
ia^tcit
vidit
item fupra
tx
te
in utero (uo.
"t.f. Mf. Germ. IJ. poflponit ergs, verho fuerit, deletque ^5 initio , cum prxpof. in , ante utio. Grxci
OToci
M" i':;i-arpi\ -li ne Bfiiunnt tS {?. Ex propriis tuis fac eleemajjnam , invide.tt tuus ocultts in faciendi te eleemcjynam : ne az'ertas a te n tetur fac factem tuam ab omni mendico , Dei. Mf. veto Germ. ij. conflanter leg. ut fup. in textu , nili quod ipfo initio apponit fj , tollitque feq. fili ; pro ab ullo , leg. a nullo , ablque feq. Ci. Phxbad. Agin. 1. com. Arian. 501. d. retinet //;. In Mf. Regin, noli avertere Jaciem Eili , fac eleemojjnam , Suec. lie tuam ab omni paupere , ^^ li te non aveitetur jacies Dc-
(\
i-TTi
raafô?
tslu'XV
'!'
Qi
'
'
&
quando , pro ^ cum , uti ts^.p g'/êi , juxta me , , pro circa me ; reliqua ut in tejttu Lat. cui etiam favet Mf. Rcgin. Suec. ad verbunu ^. 6. Eadem prorfus habet Lucif. Cal. 1, i. pro S. Athan. col. 297. d. nili quod pro noli ire in, legit noli ambulare per 8c loco refpcclus , fic , reffeclio , abfque fcq, in. Cypr, 1, j.Teftim. p. 502. b. iimiliicr Ow;^y dieDeum in mente babe , ^^ nolt prateme hits vit.e tua fill prxcepta ejus. ]uft:ti.%m fac omnibus diebus vitx tua, '^nolt ambuUfe vtam iniquitatis : quoniam agente te ex -jeritate , ertt refpedus operum miJrMwi ; eadem iterum refert 1. de op. eleem. p. 244. a. addira lantiim voce dilcitiffinie , ad hanc ,fi:i. Cjefar, Arelat. horn. 40. Omnibus ditbus -vitx tux Dominum habe tn mente i^ noli ambulare in viam iniqait.ti.s. Ambrof. 1. de lob. c. 2. col. 595. c. Monebat inquit , filium , ne fxceptam Domini prxterirel. In Mf. Regin. Suec. lie Et omnibus diebus tuis fili , Dominum tlium in meniem habe : ne zelis peccare 'i^ prxterire prxeepti* ejus. Juflitiam fac omnibus diebus litx tux , ^ noli ire in viam iniquitatis : quoniam facientem ( \. faciente ) tez'eiitatem , bene tibi ertt in omnibus operibus tuii , in fubftantia tua; ^ in omnibus facientibus jufiitiam , bene erit. In
,
:
mini.
t-i. Similiter habet Cypr. 1. }. Teftim. 502. b. fed abfque voce eleemofynam , quam rurfus delet I. de op. 3c eleem. 244. a. prasterea ibid, pro quomodo, legit prout Mf. Germ. 15. quomi'do ^, abfque ieq. eleennfj'nani. Cefar, Arelat. liom. 40. Iimpliciter habet Quomodo habueris fic fac. Mf. Regin. Suec. Eilt , fecundhm quod habes , fac
:
eleemofynam. Gr. *n^ ^01 vircpyyi Kxra to ct^h^s; , wcinOuomcdo tibi juerit fecundltm mulcii' e^ aV'Tw/ /?.H,wo8i/iJ!i'.
titudinem
Tf. 9.
fac ex
ip/is
tliemofynam.
&
Eadenr leguntur apud Cypr. ciim 1. j. Teftim. 502. b. turn 1. de op. & eleem. p. 244. a. his tantiim exceptis , copiofa, pro largior, Se. facii , ^voficics , ablque voce fili. In Mf, Germ, 15, tic -Si tibi fuerit abunde fitb.ftantia, &c, & infra iimiliter yîi.-! ; folus Mf, Germ, 4. addic quia, ôl\ fili. Phicbad. Agin. 1. cont. Arian, 501.
d. St fuerit tibi copirfa Jjibftantia. Cilar. Arelat. hom,40. Licet exiguum, ex hoc ipfo communica, (^ ne timueris. Gr.
*K
o^fôv Qot virccpx
9LH'y Si
abeft.
paucum
tibi fuerit
:
facere eleemofynam
10. Mf.
1,
to cVjV^v yH ^c? -nuu* Mvi.cq~ ,fecundh-m hoc p.xucttm ne timeas a Mf. Reg, Suec. totus hie verliculus
,
v.v.ia.
Germ.
in mente habeto : IJ. Et omnibus diebus fili , nclz velle peccare , nec prxterire prxcepta illius i noli
Deum
afcendere
Ccc. ut in
viam
Mf.
iniquitatis
quoniam agente
te
ex veritate
Regio
,
alter
Germ,
accniit
ad verbum
nili
quod
n, 4. eidem Rcgio habet in veritate , non ex
, cum Gr. Similiter prateiea reponis , pro repones, ur Sc 1. de op, Sc eleem. 244. a. ibi etiam addit enim , port frxmium , juxta Grsc. ubi Wfict , pro prxmium , ^v.cwflttii, pro repones. Mf. Reg. Suec. hab.
If.
Germ.
ij. hab. in diem

b. ac
Cypr.
5,
Teitim. 502.
&
veritate. Grjcc.
his tanciim difcrepat
ab ipfo Regio
aSca'i
nuixi'
to?^
,
Prxmium
Cdefar. Arelat, horn, 40,

r.
bviuin thefaumat Jibi homo in die necejjitatis. Ciim facts eleemofynam , frxlie
:
'dot^^yveii
Ta?
Qie
K. fjLV
iffcpei^&ji';
,
ra?;
tm;
eeJ
cv
mium bonum reponis

t. II.
tibi in die neceffltatis.
J^tari
o/yi'/o;
thc
MiÊio/
us/tcti
ten^xt
Ita legit
&c.
7. Ita Cypr. ad verbum 1. de op. & elcem. 244. demtu tamen uno fili , circa initium ficut y , port vocem paupere ; eodem rurfus modo legit 1. 3. Teftim. 302. b. fed omjttii tuam , port faciem : priori loco fuffrajf-.
b, fed
1,
,
tenebras
a.
finit introire
to,
lie
to" ohitoc ; item fup. vn s'a e:'.i>.hui , nott pro non patitur ire. Ambrof. I. 6. in Luc. Eleemofyna a morte Itberat : I. 1570. a, leg, ut fup. etiam in Grsco ,ut& lurfus ap. Cypr, ep, p, 74. b.
,
de op. Gr. tii
&
Cypr. ad verbum, 1. ;. Tertim. joi. eleem, 244. a. hab. gehennam , non
, : ,
: ,
720
Em M/. Rf/.
Ctrtn,
ji
LIBER
Versio antiqua.
patitur ire in tenebras.
iMiinus
TOBIJE.
Cap.
,
IV.
& non patietur animam ire in temagna
erit
VULGATA NOVA.
& morte liberal
nebras.
non
1
boniim eft eleemofyna omnibus qui coram liimmo Deo. 15. Adtende tibi tili ab omni fornicatione uxorem proximam accipe ex femine paientum
1.
li. Fiducia
,
coram fummo Deo,

,
faciiinr ill.im
eleemofyna omnibus facientibus eam. Attende tibi fill mi ab omni fornicatione I j

.
i- TicjJ",
& priter uxorem

fcire.
tuam nunquam
patiaris
crunen 4*
i'
tuoiiim
&
noli fiunere
liimiis
non eft
lii
ex
tribii
uxorem alienam , qux parentiim tuorum quoniAm fi:
qui in veritate propheta, Abraverunt priores. Noe prophetavit prior , Jacob, parentesnoftriaprinllaac, ham,
prophecarum
&
&
&
cipio fxculi. Reinemorare fili , quoniam hi omnes acceperunt uxores ex genere patrum ruoriim lemen filioriim benedifti Hint in filiis ibis, pollidebit harreditatem tern. Et tu fili , dilige fratres tnos ; &: noli fu1 4. perbo corde agere cum filiabus filiornm populi quoniam futui , ut non accipias unam ex illis inconllantia magna ell ; perbia , perdirio impietas magna eft. luxuria , diminutio 15. Mercedem omni homini, qui junque pe-
&
&
14. Superbiam nunquam in tuo fenfu , aut in tuo \erbo dominari permittas in ipl'a emm ini,
;
Gen. ?
:
tium fumpfit omnis perditio.
&
&
&
1 5
Quicunque tibi aliquid operarus fiierlt ,

,
fta-
Itv. 19
' J
nes
operarus fiierit , redde eadem die , &: non non mimaneat penes te merces hominis norabitur merces tua , fi fervieris Deo in vete
:
tim
tui
&
mercedem reftitue & merces mercenarii apud te omnino non remaneat.

ei
Drat.
14. 14-
mate.
16.
Adrendetibi
iili
in
omnibus operibus mis

:
16.
Quod ab
alio oderis fieri tibi-, vide
ne tu
Matth,
7. iz.
&: efto iapiens in omnibus lermonibus tuis quod oderis, alio ne feceris. Nolibibere vinum in ebrietate , non comitemr tecum ulla neqiii-
&
aliquando alteri facias.
&
31"
tia in
17.
omni vita tua. De pane tuo communica

Arelat. horn. 40, habet
, 1.
:
& 17. Panem tuum cum efurientibus & NoT;E AD VeRSIONEM ANTIQUA M.
efurientibus
,
cgenis Lwr. 14,

ISvioty%
Caffar.
liberal
Oniii eleemrfyria a mnric

in
pvpocvstj
It
if
rr)
)(.apj ia
Qn Vo
,
t^
Kj
ct/i^rpcaif
Qv
tcc'K
(^
oper.trinm
promiil'.
,
Uleemciyna p'cata ; eieemofyux nou paQuotitur ire in tetiehm. Mi. vero Regin. Suec. habet fiiam eleemofyna a morte hberat , ^^ non Jimt intrare tn
AucLor
de
fumn non p.il:tHr zre ip. p. 151 apud
tfneh
cts.
hv'jcLTifijiV 7t(
cV
âK Q^y
,
?iaerc
QeccvTu ?^
c.itcj:v yvya1v.<i*
, g.
tîaTi
ircfvôinci cctiuêjcc
J
aKaiasctact s.-gmm
tj)
ntorte hbcrat
ipft pttrgat
ecXfi'^tf'/i
c^dilcerjii
t/!!!
nftiw
,
n'
'laf H-fQ^'clCTtti
HTVf
is\
rf hnS'
i.
e.
fr nunc fih
dilige fratres tuos
temhrM, t. IZ. Eadem

Ita
tJ noli fllperbire corde tuo prxfatt.bus tui< , 13 filiis , fliabus pppttli tui^ accipere tibi ex eis uxorem: quoniam
fttperbia perditio
^
it
iteriim refert
ad verbum Cypr. cum
1.
de op. & eleem. p. Z44. a. mm 1. 5. Teftim. p. 502. b. quoque exftat in Mf. Getm. n. 15. nili quod deed
.,
^
ejl
perttirhatio
;
multa
8.
in ncquitia dimiejl
nutio
brof.
t5 egejias
magna
neqnitia etiim mater

to.
i.
jamis.
c.
Am-
1.
de eleem.
&
jejun. c.
:
loco feq. tlhni, legimr i//.i. In Mf. veBotinm donttm recipiunt qui f.iciunt ro Regin. Suec. ilc ^^^^y 'jeif' --aUi' eam ^ ante CQnfpedum Dotr.ini. Greece eywTiiy tu 'X'\,^^' e's-fK >fM,oct/'KM -cr^^; Tor; 'aroi^'<5if a^THf j Similiter apud Cjrlar. Atelat. hem. 40. Muniis honiim ep etnvibu^ qn: f.Miunt eam , teram fitmmo Deo, If. 13. Ml. Germ. I J. Adtende tibi fit ah omni fornica-
vox ommhii!
&
Luxuria mater
(S22. b.
Tf. I J.
j'amis
fimiliter libro
habet: de Tob. cap. 24.

541.
tione
f2oli
uxorem pyimo
accipe ex
,
fiimere uxorem alienam
femine parcntum tuorttm , qua non ejl ex tribtt parcnprophe-
tum tuorum : quoniam flu prophetarum fimus. Noe
Ita legit ad verbum Ambrof. 1. de Tob. c. 24. 6z2. b. ufque ad hxc , fi ferziens , &c. uno tamen excepto qui , pro quicunque. Mf. Germ. 1 5. cunftanter habet apud te , loco peties te , & pro nati minorahitur &c. lie Et mercts tua non morabitur , Ji j'erz'ierii aiicui in 'veMercedem hominis , qui feceritate. Mf. Regin. Suec. lie rit opus , apud te noli retinere , fed redde ; g; mercedes tua r.on retinebunttir a Dcmino Deo cui Jervis. Grxc. ^!ls3cs
to. I,
, ; :
Abraham , Ifaac , [5 Jacob , faremes ta fuit prior , aojiri a principio faculi. Commemorare fli , quoniam hi omeie! duxerunt uxores ex femine fratrum fuorum , {5' binedicti
funt in
fittis fuis ,
^ femrn
,
-Jlorum
:
foffidet
hxreditatem.
'irfur:)
Trai'To; dv^ûiiris ^ c; fa. ep'/ciciy'lai , -srapa Qi'i ^h at^Vi^HTOf, m' Vo/o^ clutu irccp* ccu'JiKX' fac Aif?fi^cji; toj &Ci) attoMerces omnis hominis, quicunque operatus /cSt-i'tfîi' ^0.'. ftierit , apud te mn pernoclet , fed redde ei jlatim ./ifervie-,
Ita
quoque â'; aVo

K. ft
in Gracco
exi eptis his
K.! ivicCix
ris
Deo
reddetitr tibi.
:
n
:V,
,
tSi iDyiefvt
Qy ,
,
/W!
âll;,
Mf. Alex.
/.USl'.
)
,
TH;
IfKAlT?
T? CTaTS^j; (\' AlOT/

'luniC
01'
Ki'f
'AQgcci/^
'leai.,
tualipsi
fit
vfiuit
aVo
tS
ai-etti.
, K.
MtiSv7i
6Mtc]'
ivy:ui.a.i
Tcay
ciS'ihipM
In Mf. Germ. IJ. fie Adtende tibi fli , omnibus fapiens : '^ quod oderis, alii ne feceris ; g; non committis te in nequttia tn omni -jita tua. In altero Regin. Suec. ejio dodus in Fili , adtende tibi in omnibus operibus ,
if. 16.
ejlo
KcyK^HO^ -/'tfr. Mf. Regin. Suec. habet Attende fli ab omni fornicatione : accipe prim'um uxorem i femine patrum tuorum : quoniam filii prophetarum fumus , fecund'jm verttatem ambulamu> : quia prophetavit primus
itiTui
Abraham
^
,
Ifiac
Jacob
patres nojlri a ficulo.

ijli
Me-
acceperunt uxores ex feJemen mine pall urn fuorum , ^j benedicli funt tn flits , illorum poffidebit terram. Cypr. 1. 3. Teftim. p. 315. a.
ntor ej}o fli
quoniam omnes
hab. ut fupra
^
ca
noli futntre
Uxorem accipe ex femine parentum tuorttm^ alienam mulierem^ quel non ejl ex tribu pafimiliter
rentum titortftn, f. 14. Mf. Germ. IJ.
omnibus ctgitaiionibus tuis : fili , quod odis fieri tibi , non facias alio ; ab ebrietate abjiine : reliqua deiunt. Grac. lextui Regio favet , niii quod \oco fapiens in omnih.ferm. tuis, hzhii issi-zmi cv;j.i/-^ a tuiiy) im:^'',^ i\ , eruditus in omni cotnerfatione tua ; & pro alio , ^yj cyl , nemini : 0]yc)i s/; ê&y ûn s?i'>i; item loco Noli bibere , &c. lie Vinum ad TVi o/w (\. K. l^v ijs-.fiv^.yro} fAitac Q^ yWi'^H h/ ebyietatem ne biberis , ^ non eat tecum ebrietas in via tua, S. Paulin. ep. jz. zoj. c. hacc hab. Qjiod tibi nolneris , alii ne feceris. S. Valer. horn. 11. Sirm. to. I. 670. c. Quod tibi non vis , alio ne facias. Ambr. 1, de Tob. c. Z4.
:
habet, exceptis
his cir-
filiorum tuorum populi tui , Sc in fine limpliciter , quoniam fuperbia perditio magna ejl , ad inferos deditcii. Alter Regin. Suec. (ic El nunc fili ,
,
medium
cum fliabus
Jjlive
f-aires
titos
noli ftjlidire in corde tuo a filtis
fliabus populi tui

etio
accipe
unam
ex
illis :
qnontam
in Jajtt-
perditio
ejl ,
',^
dijcordia
magna
inopia.
Grxc. Kl m
srKicf'i'nr ,
mater ejl ; JJ jugalitai i, j;i K'oe-;t /h
622. b. Noli vinum bibere tn elnietatem. f. 17. Similitet habet Mf. Germ. n. 4. prseter ultima, alter vero Germ, non -videat ocuhis , &c. qus delei De pane tuo communiia efurienti, ^ de Z'ejlin. ly. fie mentis tuts nudum vcjli. l.v omni qteodcttnqtte tibi abundaveyit , fac eleemofynam fili i non invideat ecttlus tuus , cum facit eleemofynam. Mf. Regin. Suec. t de pane tut da efurientibus , ^ ex vejlimenlis tuis da nudis i ^cS '" "W*
LIBER
VULCATA NOVA.
cemede
,
TOBIvE.
vefl-imcntis
Cap.
IV.
I
721
I
V
cunqut;
8c
tibi
F.
NT
n U A.
i:x
&
dc
veftimeiitis tuis
nudos tege.
mis niidos
rccrc.
fili ,
omnibus
rjux-
H* Mf.
Ccrm.
Rig.
.ibund.ucrint
non
I
videat oculus tuus
eieL-morvnnm ; cum fads efeemofac
fynam.
18.
Panemtuum& vinumtuumfupcrfcpultuconftitue
,
R.
ram
1
jufti
&
noli
ex eo maiiducare
fapiente perquire.
&
fcpiilcra
biis.
Fiinde viniim fiuim p.inetn tuum fuper judoriim , noli iliud dare pcccatori-
&
&
bibere
9.
cum
pcccatoribuf;.
i\
Conlilium feinpcr
19.
Confilium abiiominc fapiente

i
iinjiiirc,
&
noli
2.0.
contcmncic
quoniam omne
conliiiimi uti-
le eft.
Omni tempore
benedic
,
Deum
& pete ab
eo
ut vias tuas dirigat
&
omnia
conlilia tua in
ipfo peimaneant.
20. Omni tempore benedic Deo &c pofliila ab illo , ut diri;2;antur via: tux , omnes femirx tux cogitationes bene dil'ponantur quoniam cxterx nationes non babent bonam cogitatio:
&
&
nem. Qiiemergo
voluerit
,
voluerit , ipfe allevat; quern ipiedemergit ulque ad inferos dcoriiim
&
&
1 J.
nunc
21.
rum ,
Indico etiam
,
tibi
fili
mi
dedide
me
de-
mi , memor efto pnceptorum meo& non deleantur de corde tuo. Nunc igitur fili, indico tibi commendafle
fill
dum adhuc infantulus clles, Gabelo in Rages civitate Medorum & cliirograplium ejus apud me liabeo ii. & ideo perquire quomodo ad cum percern talenta argenti
, ,
:
me
in
decern talenta argenti Gabelo
tilio
Gabaliel,
Rages
civitate
Medorum.
venias
&
lecipias
,
ab
pondus argenti fuum.

1 J.
&
reftituas
eo fupra memoratum ei chirographum

2;. Noli ergo vereri fili , quia pauperem vitam gellimus habebis multa bona, firimuerisDeum, recefferis ab omni peccato , bene egeris.
:
Noli timere
,
Rom.
*7-.
8.
tam gerimus
rimus
fed multa
Deum
&
mi pauperem quidem vibona habebimus li tiniuerecefl'erimus ab omni peccato ,

fili
:
&
&
&
fccerimus bene.
NOT^
nihrts
AD VeRSIONEM ANT QU
tuo.
A M.
de Tob.
>u
qua
c.
Tob.
fuc iltemofynam. Ambrof. 1. de 14. col. 622. b. ut in Regio fup. De pane mo

fttperfnnt tibi
,
Ambrof. etiam
1.
c.
24. col. 622. b. legit:

cV '3a>Ti
,
(
Omni
fw
o'cTo/
tempore benedic
Dominum. Grxc. Kal

irap
naj-
conimutiica
Bj: anifnbus
efjirientilijts
tjUiS
:
de 'vejltmenlii tut^ tiitdos tfge.

tibt
t/ô7< Kiê^foK tnv 0EJI''
aur^ aiTMOoK
cttoj;
at
3c-
ahundaveyint
jac elesmolpiam
turn
pioxime addit
Jf".
Omni
TV
tempore benedic
tt^Ti
Domintim
TejKi'i'?/
,
ut infra a toTc
,
Qa suhlxi 7Ka)^7/ > Jj ts^cai a'l rfîCî Compl. add. Qi' ) gtrza/ Qv ( Mf. Alex. del.
>c,
Aid.
Q>i )
iva-
20. GrjEc.
i
')c
(\ A>J a
xv
Kj
jjUaTiijf Qif
T6i<;
yujuvd;. Ila/
taefnostuCYi Qot
'Trcii
Ai'/wci
irc/.yln
Kj
T
EiC >
ayct^x
,
ov
e'ac
e?Ljl ,
Tccireitoi
y.eAui
^^hilxr
fîvuoiuVMv,
tliidis.
VUV I^CitSUv
jMfHÛoVst/f Tjiv
iv'/CKJir
fiV
fi^
De pane
tuo
d.t
ejitrienti
^
^
de
'jejlibiis
tuts
eâ>ejÔiiTiicf
&c. Et in omni tempore benedic Do-
Omnc
tjuodcnnijue fitperjtteyit tibi

titirSt
jac eleemojynami
te
ne invideat oenhts
't. 18.
in facicndo
elcentofynatn.
Mf, Germ, 15. Frange panem tttitm , fitnde Jit^'ra JeptiU'ra Jandorntn , &c. uc fup. Alter Regin. Suec. K7; , panem tiiitm ^ -uinttm tiiitm dijlribite dim jitjiis , non des peuatoribus. Aticl. op. imp. ia Matth. honi. z6. col. iij. b. Fffande ziniim tiiiiin Jitper j'epahra jnjlontm , ^ noil dederis peccatori. Grxc. "ExXEOK Tb'i" iplni; Qn iiri rit TXfQi tZv AlAxiaiy > j, ^ Aui
*vinttjyi
tnitm
ab eo pete , ut z'i.t tua reilx fant , : omnes femitx, ^ conjilia tua profperentiir : quoniam omnis gens non habet conjtlium ; [ed ipje Dominus dat omnta bona , ^ quemcunque voluerit, humiliat Jiciit vult : ^ nunc fion deleantur dt fili , recordare mandatorttm meorum ,
minum Deitm
corde tuo.
't.Z'i. Mf. Germ. IJ. ipfo initio habet, tcce irgo , \oco^fiunc igitur, pauloque pofl , ;7* auro , loco .irgenii , Sc
#. 19. Similiter in Mf. Germ. ij. prsster unum cmne, pro homine. In Ml. vero Regin. Suec. ita Coiijilium ab
:
emnibit! fapicntiblts accipe
noli contemtlere conjtlilim bo<tsa.f>a
mtm. In Graeco
Tf.%o. Ml.
iic
Xuy.îiMav
ly.
irciVTî <p(yviû^
i'Jl-
pro Gabahel ; dcmuni cizitatem , pro civitate. Mf. , Regin. Suec. lie : Dico tibi , quoniam pecuiiiam commenJavi , decern talenta , Gabelo filio Gabrin , in âges civitatt JMedorftm. Gr. Kcc! vuy ujruJeiKyuu Qu Ta Aiy.x. Tx>.a'7ac T? dfi'iufiV , a 'axciitfj.w TafaiH^fi) t5 ry ^ x<.pix , cv 'Pa7c.; TvT^ Mw/ia^. Et nunc indico tibi decern talenta argenti, qux depofmi apud Gabaelum filiitm Gabria , Ragis MeGabeli
Germ.
iftis
non Deo
ita
,
omllTis
habet initio , Beit'dic Deum, infia , 5 omnes jemttx tiix ; mox
dix. exflat Kai ^h
{^ oogiiatione! tux
allez'at
;
Dens,
port pauca , quern ergo voluerit nee mulfo poll, deprimet , pro demergit ,
;
&
t^.23. Similiter in Ft ne ,
Grxco
;
nifi quod pro 2\oti ergo, , item pro habebis multa bcna , vcl
abfquc feq. dearjitm ; item nunc igititr , loco nunc, abfque feq. mi. In Mf. vero Regin. Suec. fie Omni tempore bellcdic Dominmn , 1^ pete ab illo , itt dirlgantur vijt tua : conjilia tua bona jiiit , qitoiiiam omnes gentes non habent conjilium bonum , Jed Domintts dat nobis omnibus, Quemcunque '.nit Dominus , exaltat ; qurmcunqne vult , bumitiat , JJ depoiiit ujque ad inferos frib terram : Fili , mentor efto mandatortim meoriim, non dejiciatitur i corde
:
Ml". Getm. 4. hales , lie , uTixfyji C" '^'^ f""' "multa, & loco bene egeris , ita , cio;H6n5 to ups^lr liotirtci IT? , feceris q'tod placitum coram eo. Mf. Regin. SuccF.t n^li mfPrere fill , qnoniam pauperem vitam gerimus : fed mitlitt bona habebimus , Ji timuerts Dominitm , ^y recejfcris ab omni pectato , ^ feceris bene. Cirlefiius Pelag. apud Mar. Merc. Gam. p. 5815. No/< timere fili : paupe:em vitam gerimus i fed multa bona h.ibebimus , Ji limuerimus Deum , 55 recejjerimus ab omni peccato , Q Jecerimus beaa.
cum
bi
CAPUT
Vu LGATA NOVA.
1.
''
V.
V
,
E R
S I
A N T
Q U
A.
"
Unc
xit
:
refpondit Tobias patri iuo
& di-
Omnia qua:cunque
pia;cepifti milii
'-p Unc Thobias refpondit Tiiobi patri fuo , A dicens Omnia quicuiique pr^cepifti mi:
r,
Grm.
jf/r. -Reg. t$
faciam, pater.
hi pater,
lie
faciam.
Not A AD Versionem antiiûam.

If. I.
Nomen
Tbobi abefl
,
.i
Mf. Germ,
feq. Jic,
J.
pater vero
Suec.
ita
Ti'nc refpondit Tjbias p-itri fuo

,
Iransfetiur
port faciam
dcmto
la Mi, Regin.
que
mnid.tlh mihi faciam
pater.
Item
Omnia qutcunin Grsco, K*i
Tm.
Vyyy
; :
7"
z.
:
LIBER
Versio antiqua.
Quomodo autem
TOBIJE.
1.
Cap.
V.
VULGATA NOVA.
ram
ro
:
potero lianc pecuninm EtMJl.R/i.^ Qtrm, recipere ab illo ? neque enim me ille novir , nequc eOiO ilium vel quod lignum dabo illi, ut me cognofcat, & credat, &:"det mihi hanc pe? Sed neque \ias regionis illius no\'i. t lefpondit Thobi filio fuo , dicens Chirographum fuum dedit mihi, & meum fimiliter uniim accepi accepit, & divillt in duas partes jam alium polui cum ipla pecunia ; ego , anni funt \iginti , ex quo penes ilium depolui hanc pecuniam.
Quomodo autem pecuniam hanc requiignore ille me nefcit & ego euni igno;
quod lignum dabo

illuc
,
quam pergatur
5
.
Sed neque viatn aljquando cognovi.

ei
?
per
cumam
5.
Tunc
pater fuus refpondit

illius
,
illi
&
dixit
;
Chirographum quidem quod dura illi oftenderis
penes
me habeo
ftatim reftituet.
&
&
4.
Nunc
itaque
fili ,
inquire
aliquemhominem
:
4.
Sed perge nunc
&
inquire tibi aliquem

:
fidelem,qui eat tejum accepta mercede &;dum adhuc vivo , re-ipe pecuniam ab illo. Et exiit Tnobias qui-rere hominem , qui 5.
fidelem virum, qui eat tecum falva mercede lua

ut
,
dum adhuc
Tunc
,
vivo, recipias earn.
5.
egreflus
Tobias
invenit juvenera
,
eum duceret in regionem Mediam , &

haberet notitiam
\
qui
:
maxime
invenit
,
fplendidum
turn
ftantem prascmiftum
& quaii paraeflet

,
ix regionis
illius
&
ad anibulandum
Et ignorans quod angelus Dei
Raphahel angelum ftantem. 6. Et ignorans ilium angelum Dei

illi
:
effe
dixit
6.
fa-
Unde
es juvenisJ
lutavit
eum
At
& dixit
Unde
:
te
habemus bone
ju-
venis
Ex filiis Ifrael 7. Et ille refpondit , di:ens fratrum tuorum veni hue, utopcrer. Et dixit illi Thobias Nofti viam, qux ducit in regionem
:
7.
ille
:
refpondit
bias dixit ei
Nofti viam
Ex tiliis Ifrael. EtToqu^ ducit in regionem
Medorum
8.
.'
Mediam
8.
Et
ille dixit
,
Multa ego novi
&
:
teneo
Cui refpondit Novi

:
& omnia itinera ejus

Rages civitdte monte Ecbatanis.
? M/.
1. dicens.
regionem manfi apud Gabelum fratrem noftrum , qui commoratur in Rages civitate Medorum & ell iter bidui ex Bathanis , ulque Rages civitatem Phagar , qux pofita eft in monte ; & eft Bathanu in medio campo. Suftine juvenis , do9. Et dixit illi Thobias nee intrem , & hoc ipium patri meo nunciem necelTarium eft enim ut eas mecum , & dabo tibi mercedem tuam. Et relpondens Raphahel angelus , * dixit Ecce iliftineo te, noli tardare.
vias
aliquoties ivi in illam
omnes
&
&
frequenter ambulavi
&
manfi apud Gabelum
fratrem noftium
qui moratur in
Medorum qu
,
pofita eft in
Suftine me, obfecro 9. Cui Tobias ait donee hsc ipfa nunciem patri meo.
:
NoTiE AD Versi ONEM ANTIQUA M.

bus Gra:ce fimpliciter
,
Ka!
irV.
r.ti
l^ ntfiieiat,
t.J.
t. z. In Mf. Germ. ij. deeft hoc, ni iUo,
fra,
uti vel in-
similiter in
Mf
,
Ifrael exfratribus
tuis
cum
feqq. vocuJis .//j,

:
&
nif,
&
Germ. IJ. exeeptis his. Tie filiis loco Ex filiis Ifr. fratrum tuorum ,
hanc. In Ml. Re-
Si in fine
gin. Suec. fie Sed quomodo potrre accipere ftcHtiiim j Gatelo7 ille nefcit me, i^ ego nefcio jllitm.-'uet qiiod Jignrtm reddat ftciini.im ? Sfd jj ziam, Jaho nil , ut credM mibt , qux ducit in Mediam , nefcio. In Grjcco rauko paucTora
Q^li att
Dperart.
Medorum, loco Mediam. Ml. Regin. Suee. hab. Ex filiis IJrael units de Jr.itrtbus tuis i veni attten
et
:
Et dixit
Nrfii ire in
Medi.tm
In Gr. Kai
e/-
exftant,
fcilicec
i'Amk
-ziq Avê:,u^'
^xCu' ri cipyu'cm
ire
'
)(ni'o
iv-r':.
Sed qaamodo potero accipere argenttim ?

loco legitur Gracce
;i'~=^
Mj(/ i5 , K. s' iUTSi^^ tt TiF T:Vi*i' ; Et dixit ei : Si poffum tecum in Ragis Medix , 5^ yf periius es Iccorum ? in ed, Compl. E/ JVDi'ocoaj '^.f^v^vya.t fiiT j'^? i St petes ire me-
noti cognofco
Tf. 5.
eum.
:
cum
Kal ifami
Horum omnium
^
Tf. 8.
Mf
Germ.
ij. circa initium hab. cognovi
non
duTU T3 X^'F^y^P^^
cvrat, Et dedtt ei chirogra^
fhiim, {5 '^'"' '' At in Mf. Germ. IJ. cuncta referuntur ut fupra , prater feqq. Twic refpondit Tobli , loco /
refp. Thobi
;
&
infra
non
viginti iimplicicer
fed
viginti
abfque hoc ult. hanc pecuniam ; Mf. Germ. 4. leg. pecunia. In Mf. Regin. Suec. lie Et refpondens Tobias , Jixit Tobijt jiito fuo : Cyrographum fuum mthi dedit , ^^ cy^ regraphum nuum accepit , in quo pojui pecuniam apud ilium , ;5 alterum habeo i '(5 ^.v illo tempore funt annt "viginti , ex quo commendai'i pecuntam illam. Tf.4. Mf. Rcgin. Suec. Nunc fili , quxre tibi hominem jidelem , qui eat tectim , dabimus Hit mercedem : Vade fili t dum -vivo, accipe pecuntam ilLim. Grace. ZHTHCof Qtfex
,
:
pauloque poll , in regione ilia , pro in ill.im regionem i item penes G.tbelo , loco apud Gabelum , ut & moratur , pro commoratur ; exinde ^ eft bidui iter a BataniSy trfqtte ad Rage< , abfque feq. civitatem Phagar ; ultimo fimpliciter fj /;.tf , loco J^ eft Bathanu ; Mf Germ. 4. legit fup. civitate , non civitatem. Alter Regin. Suee. ita : Et dixit : Multa funt qu.-e fcio : vias cmnes novi , ^ in Mediam fui fxpius ; ^ hofpitatus Jiim apud Gabelum fratrem noftrum , qui moratur tn Rages civitate Media : J^ continet Echat.tnis dierum duo ftadiorum : Rages pojita eft in montem Ecb.-ttt.tna ; Ecbatt.uia autem in medio campo* In Graeco hare tantum leguntur Kal u-Ttey iur^ a'/fsAcj"
,
novi
ricpfL'C'j.uaf
/UTa
i_^s
K.
rif^
oVlr
=,77?;/=^
j^
laupci
:
Fflt-
avToi
fii&ar
y
a.y^p'^'Trw
ât
c'5
Qu/nTcpetjsslai (\i
(JVaffw
dvTa
,
Cai-A TCK ecj'=\j,^y '/fiZy
Miî'tS'''.
,
Et dixit
ei
angelus
Ibo te-
hominem
ftvo
Ttf.
,
, i, ^; , qui Jimul
^fltoe
wo^6^6^; to acyuStcy. Qftare tibi
cum
vix
perittis
ftim
(5
apud Gai/ael fratrem noftrum
ibit
y
J.
,
accipe
In
,
JSledorttm
vadem Germ. IJ. Tunc exivit , loco Mediam ; fubinde loco
tecum , argtntum.
dabo
ei
mercedem
dttm
diverfatus
fum.
fimpliciter
Mf
loco Et
exiit., uti
,
babcret rioiitiam
,
&c.
lius
fie
;
in notitiam haberet via! regionis
abfquc feq.
:
il-
cjetera ut fup. In
txiit Tobias lit quareret
lum
tt
ftantem.
::it
Similiter
Mf. Regin. Suoc. fimpliciter Et hominem : ^ in-jenit Raphael angein Gracco hsc fo!jm exftant Ki
:
: If. 9. In Gra:co Kal fr^fr ccutu TieSlai' TTTc'ÊiriV ^. , 1 fo^ Tuâctlply ( Mf. Alex, cum edirr. Aid. Sc Compl. add. /^v. ) Kal UT^y ecvru' Uopsuv , k, î dicam p.ttri. X^^^-^^. Et dixit ei Tobias : Suftine m^ , Et dixit ei : Vade , ^ ne tardaveris. Ml. veto Germ, i^, nildifferta Regio , niliquod h^betrefjôndit tlli , pro refpon~
dens
te
,
abfque feq. dixit vel dicens

,
deinde
fie
Ecce fuftinet
:
Toft6it
^-.'th'cocj
ai^.fuTzy'
K.
:
ef/tr
'Pa^.t^^^,
:';
/
,
vffâ?.
quxrert
hominem
invenit
Raphael
qui er.u
angelus.
t-. 6.
Mf
Regin. Suee.
mini
effiti
iixft ,i
\jii
Et nefdebat quid angelus Do juycnts ? Pro his ouini-
Et dixit : quoufque annuntio patri meo : dejtdiro enim ut eas mecum, y dabo tibi mercedem. Et dixit: Ectt Jufttnio te , tantum n* demoreris.
Suftine juvenis
tantiim noli tardare. Mf. Retain. Suec. ita
, , ;
LIBER
VU
10.
TOBI^.
10.
,
I G A T A
NOVA.
p.itri
V. Versio antiqua.
Cap.
Rfj. ef
:
Tunc ingreiius Tobias, indicavit univeiTa hsc patii fuo. Super qus admuatus pater rocavit ut introiret ad eum.
&
1 1
.
Et introivit Thobi IS , & renuntiavit Tobi Ex M/. Ecce inveni hominem ex fra- Germ, , dicens tribiis nollris , qui eat meaim. Et ille dixit Boga mlhi hominem fili, ut lliam ex qua tiibii (it an tidelis (it, cui tu commirtaiis. Et exiitXliofuo
:
bias , patet
IngrelTu? itaque falutavit
tibi
lit
&
Et
vocavit ilium
te rogat.
dicens
prior
tibi
Ji]\
enis intra
meus
cum
&
dixit
11.
cum
intrairct,
:
Gaudium
I
temper.
eum. Et
tet.
ille dixit
Gaudium
Thobis fakitavit fempet lit, fra-
2.
ait
Tobias
fedeo
,
iûi in tenebris
&
Quale gaudium mihi erit, lumen cali non video

.'
J.
Cui
ait
juvenis
Forti
animo efto,
in
pro-
12. Et refpondit Tbobis , dixit: Ut quid mihi gtudium ? homo liim in\alidus oculis , non video lumen coeloium , led in tenebris po(itus llim , licut mortuus inter vivos vocem hominum audio , ipfos non video. 15. Et dixit illi Kaphahei angelus Forti ani-
&
&
&
ximo
eft ut
Deo
cureris.
illi
mo
m
Rages
ci-
ello
in
proximo
eft ut a
Deo
:
cureris.
14.
Dixit itaque
Tobias: Nunquid poteris

reftituamti-
14.
Et relpondit
vult ire in
,
perducere tilium raeum ad Gabelum sre Gabeluii

vitatem
bi
meus
Medorum
Et dixit
>
&
cimi redieris
cum
iUo
&
illi Thobis Thcbias filius regionem Median! (i poreris ire deducere iUum, dabo tibi mercedem
;
mercedem tuam.
1
5 .
tuam ,
angelus
:
frater.
ei
te.
Ego ducam
&
re-
15.
illo
:
Et dixit Raphahel angelus
Potero
ire
cum
ducam eum ad
quoniam novi omnes

;
vias
& aliouotics ivi
16. Cui Tobias refpondit
Rogo
:
te
indica
mihi
de qua domo , aut de qii;'. tribu es tu Cui Raphael angelus dixit Genus qua;iis I 7. mercenarii , an ipfum mercenarium , qui cum
,
regionem Mediam & perambulavi omnes campos ejus, & montes, & omnes commeatos ejus bene teneo. 16. Et dixit Thobis Frater , ex quo genere es &; ex qua tribu narra mihi. 7. Et ille dixit Quid necelTe eft te fcire genus meum, vel tribum meam ? mercenarium dein
:
filio
1
tuo eat
8.
.'
(ideras
1
Sed ne forte follicitum te reddam, ego fum Azarias Anania; magni tilius. Ex inagno genere 19. Et Tobias refpondit es tu. Sed peto ne irafcaris quod voluerim co:
8.
genus & tribum meam cur quxris ? ; Sed fi value exigis , ego llim Azarias Anna:
nix magni filius , ex fratribus tuis. Sahus &fanus venias 19. Et dixit illi Thobis frater. Sed peto ne irafcaris quod voluerim vere
A N T
: I
NoTyE A D VeRSIONEM AD
I?. TO.
Q U A M.
,
Abfunt
;
ii
Mf. Germ. 15. voces Tofo
&
dicrns
Et
'
dixit
Potero
fxpiiis ahii
t
vias noz'i
omnes cani-
cum
eat
tcqq. Ecce
mtcum
:
Iwimnejn ex fi-atrilni ticfiris , qui paulo vero port , loco ex qua trihii , extlat
irtvciii
pos ejus perambulavi

it.
mont.tna ejus
fcitt.
quo genere; cetera
limilia. In
Mf. Regin. Suec. ida
foliim
legunmr
diceus
:
Et tutroivit Icbi.i; ^ atiriri/itiaz'it patri Jito y Ecce invert: hominem de fratribiti nnjhii , q:ti eat
fnecitm.
Et
exiit
Tobias
-vocavit
eum. In Grsco
Tpc';
fis
,
tic
7a/
/Uc/.
J's
EiTre'
Kj
ôjmccy duror
it
I'va
t-jrr/v^
cr&i'ac
.puMi;
hit
cp/ro;
T?
>
-aTopeL&iiVa/
dt::it
:
s'xrcAetfs/
fToV.
Et
ingrefjits
tile
patri
jusra (\, Ki : Ecce inve-
ni
>
qtti ibit
mecum. At
dixit
Voca ipjitm ad
me
ttt
ftgtiOjCam citjits tribtts
efl ;
/i fidelts
ad efittjnm
tccttm.
Regin. Suec. E.t dixit Tobias ; Ex qua trib qua patria , frater 7 GriUC. KaJ uiai uxw Ttni't' AJs^p: y i/. izctcc; Î'Avic, *. cy. irucf.^ ':zff,7picc^ cT Qu i i^TTc/s.'îi' ^c/. Et dixit ei Tcbit : Erater , ex qua trilu , ^ ex qua patrta es tu ? indica tnihi, Tt. 17. Mf. Germ. ly. initio habet refpondit pro ille dixit y &-in fine ai(t tribum ^ patriam meam , loco genus tribum meam abfque teq. cur qu.zris 7 In Mi". Keg. ant mercenarium , qui Suec. ita Et dixit : Patriam qitxris eat cumflio tuo 7 Et dixit : Frater jcire volo nomen ttiitm ex veritate , ^ ex quo genere Jis tu, Grxc, Kai s.Vs/ o.uitfi'
16.
e!
1 '!$
'
Mf
ex
i(
'jocavit
'':'
,
eum:'m Mf. Alex,

voci ^;^'';
,
ac edd. Aid. &:
Compl. ad-
^v>w ^
TCI
s-^riiuycti
-moclfioiv
cv
'C^\]lu^y
titritf
>t,
H /.ct^tî'
C-;
Quf^T^piuis'/ai fit-
ditur
fidelii.
ry Cm Qui
TD
Kai
f- II- In Mf. Germ. 15. liabetur initio , Qtii ctiminiroijjit , deed vero in fine frater. In Grarco tixc pauciflima Icguntur Ka' ei'o>,9- , i iiWac~i7i vm-.m;. Et tntrajahttarttnt fe invicem. In Mf, Re;iin. Suec. lie -vit , Et introivit ad ettni , Jatittavtt etttn , dixit : Pax Ju:
"/s^î
(\
patriam ru qitxris , flio tuo 7 Et dtxtt nomen. tuum
,IJ^/o,j Vs/ê > Et dixit ei .-Tribum an mercenarium . qui Jitnttl ibit cii-.ii
a,vjU Tu!^!t.
oyc^:.
TO
ei
Tobit
Volo frater
agnofcere gcntts
fer
te,
t. 12. Sic hahet
Mf
Germ.
ly. excepto verbo dicem,
pro ^ dixit : prjecerea decft infra vox ocrtlit , cum verbo fojitut. In Mf Regin. Suec. tic Et dixit Tobias : Oiiit dixit mihi , pax ? egj homo intttilis octilif , ^ litmen ctrli nan video ; -vocem homiuttrn audio , ^ tpfe non pofj'itm -vi:
Sed Ji -jalde exigis -t. 18. Ita Graece , nifi quod loco habetur ''O5 As u-ttc , Qiti autem dixit ^ abfque t"eq.yj. In Mf Germ, ly, contlanter Anania, ticur in G.<eco. In Mt. Regin, Suec. ita E dixit : Ego Jiim Ar..arias flitis
:
Anania , de dotno Selei/inix magni viri t. 19. In Mf. Geim. ly. iionnnlla
xit
illi
eif
fratribus tuis,
:
Thobis
Sahus
t^ ftnus
frater,
dere
fed jaceo in tenebris

1
nihil
horum habecur
in
Gr^-
iraf.tris
quad voluerim verum

es
,'
fcire
Et diSed peto frater , ne de genere tuo. Et tu ertic
variant
co.
If. 5.
go ex fratribus mcts
Ifta pariter
de genere bono
Optimo
Kofli
ttt
abfunt a textu Grco. In Mf. vero

diffimilia
:
Germ.
pe
efl
ly.
hxc tantum
te ;
Fortis eflo
:
animo
pro-
ttt.
In altero Regin. Suec.

fanct
aqito
lie
Et dixit
Ea-:ileefl
Do-
mino
tit
ammo
eflo.
;
t.
dahit
14. Sic habet

tlb:
in regione
Germ. ly. exceptis his Viilt ire Medorum ; poles ire cum eo , ^ dnccre eum ? ^ mercedem tuam ; nmilVa voce (rater ; ac horum
:
Mf
nihil extlat in
hoc
modo
Grxco. In veio Regin. Suec. legitur Et dixit Tobias ad eum : Tabi ftlius meus -I'ult
;
Mf
Auaniam Athaniam in Hieruftltm 7 Et dixit illi angelus : Ft ipfi orabant ihi mccum , C5 "-^ exerr.tzerunt. Hi omnes fratres noflri. Et Th:'bis dixit : Omntno ex bona radict es frater , falvus Jis. Et aJdidit , dicens : Ego tibi dabo merqttxcunque tieceffariafunt cedis no-mine , dragniam dittrno , adjiciam tibi mertibi , vade cum illo , flio meo : cedem. in Mf. Regin. Suec. multo pluia diflimilia demore, en ilia Et dixit Tobias : Salvus venias i funis. Veto frater , ne niiht irafaris quoni.im volni fcire verit.ttem ge-
proficilc! in
Mediam
poteris comttare ei ? {J
dabimus merhabentur ve.,
neris tui.
es
:
(
Sed
ecce
tedetn
It.
tuam. If. Et hacc
itno vero foderas
frater metis , ex genere bono '^5 henigno Nathaniatn , duos : ) .-hianiam
timiliter
ly.*
abfunt a Grsco
,
ro in
Mf
,
Germ.
exceptis his
pojfitm, loco potero-,

aijlque teq.
:
&
g)
infia, aliquotirns abii in regione
Medorttm
ScUcmniel novi , magni viri ; ipfi camitabantur tnihi adorabant mecum. Ex fli-rpe bona es , cum in Jerttjalem t ego dabo tibt mercedem tuam diurnam , pace venias '
lios
^ ^
f-
^ ^
mmtes
^
i^
ut S: commeatos ejus. In Mf. Regin. Suec, ita
qua opus funt
tiii
erunt
tibi
/milliter
^cut flio
ij
ince
tint.
1.
Yyyy
, ;
724
Ex Ctrm
LIBER TOBI^.
Versio antiqua.
Cap.
V.
VULGATA NOVA.
gnofcere genus tuum.
MfMi.
e;
de genere tuo. Tu ergo ex fiatribiis meis optimo Nofti Annaniam S, de genere bono N.uh.in , duos filios iiemeix magni vin , qui adorabant ipfi mecLim ibantin Hienililem ,
fcire
&
&
&
&
ibi
mecum ,
nothi
:
&:
non
exeiiMveiunt?
lunr.
ties
optimi
,
Hi omnes Ex bona radice es

,
frafra-
ter, falviis eas
&
iahiis \'enias.
Et adjecit, dididragti5c
cens
Ec;o tibi
,
dabo mercedis nomine
mam diurnam & quxcunque neceflariafunt bi, & hlio meo (imiliter: &c vade cum illo
adjiciam
-o.
tibi
ad mei-cedem
:
mam.
:
Etdixitilli
Raphahel angelus Ibo cum

ibimus ,
:
illo,
so. Dixit autem

cain
,
illi
angelus:
Ego lanum
tuum.
ilu-
ne timueris
te
lÛ\i
& lalvi revertemui-
ad
&
.
fanum
tibi
reducam
filium
pace , quoniam via tuta eft. Bene iter age frater, Et Thobis dixit contingat tibi. Et vocavit Thobiam hlium fuum exi cum fratre tuo Prxpara te, dixu illi Deus autem qui in ccclo eft , perducat vosibicum reducat falvos , Sj. angelus illius comipace ,
cum
ii.
&
buletis
Refpondens autem Tobias , ait Bene amfit Deus in itinere veftro , angelus
:
&
&
&
&
ejus comitetur vobifcum.
&
:
tetur vobifcum cum Hmitate. 22. Etprxparavit fead viam Thobias, &exiit matrem ofculatus eft patrem fuum nt iret
It.
Tunc
,
paratis
Thobis & dixit & fanus venias.

illi
&
&
portanda
fecit
omnibus, qua erant in via Tobias vale patri fuo & matri
pater
llius
Vade tili
fahus
fua
1
& ambulavcrunt ambo fimul.

.
dixit pa2;. Et lacrymata eft mater illius, Quo milifti filium noftrum ? Nonne ipia e.xit coipie intrat eft virga m.anus noftrx ,
tri ejus
:
&
Ciimque profeai eflent , coepit mater ejus

dicere
:
hif. 10;
fleie,
ti
,
&
Baculum
feneftutis noftrx tulif- 4.
&
&
&
14.
tranfmilifti i nobis.
ram
nobis?
24.
Nunquam
fit.
elTet
pecunia
ilia
fed purga-
Nunquam
eum.
Surticiebat
fuilTet ipfa
pecunia, pro qua
mento
hoc
mililli
datum eft a 25. fufficiebat nobis.

2.6.
Quomodo
Et
dixit
Domino
vivere,
divitias
computaremus hoc
enim nobis paupertas noftra , ut quod videbamus fi,
lium noftium.
illi
Thobis
ilia
Noli vereri
die
falvus
16. Dixitqueei Tobias: Noli flere, falvusperveniet

filius
ibit filius nofter,
&
falvus revertetur ad
nos,
&
noller
& falvus revertetur ad nos &

,
oculi tui videbunt ilium
qua venerit.
Ka)
oculi tui videbunt ilium.
NotjE A D Versionem ad
itJhuc
A N T
Q U A M.
^
ei/o/wGj/n/f.
adaugam
mmidim
xJ
e^fps.
tiiam. Grjece
e'ivnv
utm-
yy irpoi
TW
oVoc,
Kal
\iTctf.lK<SEy
oto^ aturti
Uopii/it
'T'lialvoiv eV>6oi5
Kal
y.n Met opycSî]^
on
i^^ruccc tvv
TOt
TTp?
TJ1K
iVcV.
K{
VjUcoi
efVfV afTti)
^Tlip
fry
eUcuy
/e^(p
'^ /ii^ ,
eV Tw; x.aM^
d'/a.^tii;
yincc"
iirsyi'/u'jKay
yap
cua.'pi^ylii;
.
TK
ujp'ji-iil'jV.tx. ,
tol^ S^ncocTd^ t:cv 7<c'H,uktwv* Tutv

juo."
Geo; dylsM^ o.ury Qyfjf^cpiu^vT^ v/jAt. Et dixit ad Tobiam : Paratns ejlo ad viam , g; proJ~ peremini. Et paravtt f lilts ejus qua ad viam. Et dixit ei pater ejus : Vade cum bomtne hoc : qui autem in ca-lo habifi^rd
T?
ccv.^punrn TifTV
As
w tw
if^ru
luoJaiSi
TVf
ojov
-t
0*
bV fVAa^H^MCai'
cf
'sjâ.vi)
dJ efyfp'j^v
,
M/^wi'.
')t fi^'iS
tat
Deus
,
perabiti edit. Aid. prof
Ei/'oJVami
projperei )
viam
xaîT? s7 a/sAê'"
omk
s/TraV
TiW
Qoi
id/Liai jujSr^v
veflram
TW Cm ^V ^
/j;
et; 7r(^î^cui
Q'.i
Ti Toy /niôv
ic/.y
vyialvov: (
iirtip^-^vli.
Kai
et/'J
oVhckc ^'tw;.
)
Ut dixit
ei
editr.
AM.
miht
nie
:
&
Comp!. add.
ijici.z
Toid-r'
Satnts Z'sniM' Jraier.

,
Et
tie
ir.tfcaris
qit.vjh'i
tribitm tttam
^
p.ztriam tttatn
o^fiofcerc,
Et
,
tit
es
frater mens
ex pnUhrtt
cognofcebam enim ego Ariani.tm

(jHomodo ibimus
,
niei magiii
fffferentes
tttiX
hona progeJenatha , fltos Se, ;
verbo vade , ultimo venias , cujus loco reponit fili, Et praparavernttt ea qitx in iti\i\ Mf. Regin. Suec. lie nere habereni , {^ egreffl flint , ut proficifcerentiir : Z^ ofcumatrem fuam ; fj dixerunt ei : latus efl patrem fuum Kal ii,vi>.Perge cum falute. In Grace pauciora , nempe
ii^1..
^ angelus ejus eat vobifcum. Ita Mf Germ. IJ. hab. excepto

cum
:
quod
delet
Bay
dpL!toT6^t aV.^BsTv
ko
Kucty
TV
isc.tJ api)i f.ter
aurct:r,
Jerofolyma adorare
primogeuita
dectmas gejiimitittm
^
:
noti erra-
verttnt
in errore jratriim noflroritm.

t
Ex
radtce bona es fradattlrtis ?
ter
fed die iKzhi

die
,
Ouatn
ttbi era
,
mcrcedem
drachadhttc
mam
tiecejfaria tiht
Jicitt
,
flio meo
ttdjiciam ttbi Jiiper

nuieveri'.nt iia.
mereedem
Ji jatti reverteritis. Et ac-
Et exicrunt ambo ad abeundum , Jj ctnis puerult cum eis : inf. c. 6.1^. I. memoratur canis. If.zj. Didimilia lijcc habet Mf. Germ. ij. Qiio di'^ tpfe iutroiebat i^ exiebat cononne ipfe efl mijijli Et ploravit mater Imram ties. In Mf. Regin. Suec. ita Nnm jus , g; dixit ad Tobiam : Ut quid mi/ifti puerum
:
.'
ipfe
efl
bacillus
mantis
nojlr,t
t- 10. timo tiita

to
Ita referunt
efl ,
mendo, Germ. 15. Mf. Germ.

pauit>
Mis. Reg. & Germ. 4. excepto ulpro quo ambo Icribunt tna efl , fed aperuc opinor , quod emendavimus ex altero Mf.
in
'Aicct)
apud nos? Grscc. 'Exsai/cs Ji"Arycc ( in Mf Alex, deed Vt?, j, fiWe Tfo; Ta'EiV' T/ f ^TrerEiâ? u* fimvp
TO isaiJlov
Mûo^K
'-,
ipje egredilur (J
ingredittir
t)
iex} H
k^
i
ptcCJcg th? X-'P^^ vfûy

\
eV/J'
cV
quo
legitur tuta
ej} ;
preBterea in
eodem
7W
iiniropûsâ! ciuroY
jf".
sKirop^vi^cti ivojiriov vfiuv
15. deePc iaiao

,
vox
illi
pod: dixit
uti poft
24. Mf. Germ,

,
,
j.
addit hoc
:
^filto tneo
in fine
ncc
f:ii
lioc infra , cum pace. la Jalvi tbimus , Mf. Regin. Suec. ha;c taiifjm leguntur Et dixit : Isloli ti-
iflud
&
male
nam
ctM
Grajce ita legitur

G7e/;i'4"A<^
Âpyvcxoy tw*
ysyoilo.
ctpyvplc^
^Gacai
"r? 'staz/iV liywoi/

,
Argctjtum
vicre
ego profcifcar cttvi
eo ;
t5 ibimits
revertemttr in
argento non
antevert.it
fed peripfema pueri

:
rioflri Jit.
In
pace.
Cuncta vero abfun: a rextu Gnco. i^. 21. Ill Mf. Germ, i J. loco age fater , exftat agere t abfque fcq. y ; deed etiam illi , ante prxpara , & pro
Deies atttem qui in ctrlo
,
lie
^;^
Deits
ijut
in cceUs
omify
fo feq. cttm pace
;
,
loco vero redncat-, legitur revocet
ut
Omnis pecunia piirg.imeuto, Mf. Regin. Suec. iimpliciter ir. 25. In Mf. Germ. 4. fujjiiiat , non Jujjiciebat. In Sicut datum eft nos vivcre a Doaltero Regin. Suec. ita mino , Jic vivamtis. Gr;Ce:'0? ydp S^^Jolsiiwf^w î:y Trccfx T? KtptV, T?Tc ty.uv'.y H^rc virc.pxi. Sicut enim datum eft
:
&
ita
angelus Domini
,
loco angiitis illius. In Mf. Reg. Suec.

:
nobis vivere a
>?.
prxtermiffis his qu.c autcccdunt
Et vocavit Tobias
filiiim
tuo
:
y
pace
fuum , Jj dixit : Eili , prxpara te , Jj exi cum fratre Domimts autem qui in carlo eft , perducat vos ibi in y ad nos revertimini fahi , ^ angelus ipfitts cotnivobifcum. GroECc
:
verbo vereri^ habetur vadit ; cstera ur fup. In Mf. Reg, Suec. ita Et dixit ei : /Equo animo 'efte > falvtis ibit , Kxt siirff falvus rez'ertctur ad nos flius nofter. Graece
26. In Mf.
ibit
:
Domino, hoc fufficiens Germ. 15. additur
nobis
eft.
,
Joror
&
pro
titttr
Kal
cT-tts
Tf 3; TccC/kv
'E7oi,o
71'-
fTfl
Jciiiif
Mh Myor
I'Ê
iSi^fi
vyiitlyo.'y
t/ûti^xi
, :
LIBER
VULGATA
rnitetur ei
,
TOBIvE.
z-j.
NOVA.
,
Cap. VI. Versio ANTIOUA,

illo
,
725
E* M/.
G'""'
Vieg.
i7. Credo enim quod angelus Dei bonus co-
Nihil timuci-is de
&
bene difponat omnia

,
quê circa
nus comitatLir
illius
,
cum
nos.
geruntur
ita uc
cum gaudio
cefTavit
revertatur ad
&
6c revertetur fanus.
cum
illo
foror , angelus bobene cdlponet viam
18.
Ad
hanc vocem
mater ejus
flere,
:i8.
Et celTavit picrare.
&
CI
tacuit.
NOT/E AD VeRSI ONEM ANTIQUAM.

oV9\uo/ Qn o-iicvjxi dvTor. Et. dixit ei Tobit : Ke rallicividinrm habeas firor , fitimt vtniet , ^ muli mi vidtbtmt
ettm.
H 'v/o;
ctttn
'AyfeMi yap iyoRoi; Qvuvapeucilai ivtS , i/ ivsfMcilcu otv , H^ virti^pt-î vytxlvtMiY. Angetus enim banns ibit
et> ,
profperabitur
iter ejus
'(^
revertetur Janus
1. 17. Uhum tantum variac in Mf. Germ. if. nempe vttdit , pro comitatiir. In Mi". Regin. Suec. ;ic iêli iimere
:
omiHi% his t\u anteccdunt.

*.
28.
Hjc abed
;
a Mi".
Germ.
,
15. In Mf. vero Regin.
fcror
tier
ajigeliis
,
Domittt bonus comitetnr

revertetur fal-jus.
ipjtus
Jj
cum eo , In GrCo
dnigctur
;
Suec. exllat
e-TTCcu'ca/a
ceffavit
,
phrare
45 Jilutl.
In Gtaeco
k.i
iimpliciter
XAaiVca
cejfauil plorans.
CAPUT
V
I.
VI.
Versio antiqua.
T
,
U L G AT A
NOVA.
I-
T)Rofeftus eft autem Tobias, Sccanisfecutus A ert eum & manfit prima manfione juxta
,
J/
piriicr
PJ*
profedus
illo
,
eft filius
illorum, 5: an<Telus
:
cum
fluvium Tigris.
&
&
&
-Et Mjf. Rf^. 55
c.mis fecutus eft eos

illos
comprehendit
& ib.mt Geim. proxim.i nox &

,
manlemnt
z.
Cis
Et exivituclavaret pedes fuos, &eccepifimmanis exivit ad devorandum eum.
fuper flunien Tigrim. 2. Lt def.enJiit 'IhoM.is lavai-e pedes fuos in flumine, CAliuvit pif/is de .iqua ma-nus, 6c
circumplexus
raveiv.t.
eft
pedes ejus
pr.er.
pene puerum devo-
Quern expavefcens Tobias clamavit voce Domine , invadit me. , dicens 4. Et dixit ei angelus Apprehende branchiam trahe eum ad te. Quod ciim t'eciffet atejus,
5.
3.
Et exclamivit Et
dixit
illi
magna
4.
angelus
Comprehende
&
& tene
ilium. Et
comprehendit puet pil'êm,
traxit
eum
in I'lccum
&
fel
6c eduxit
palpitate ccepit ante pe-
ilium in tertam.
des ejus.
5.
Tunc
dixit ei angelus
, ,
Exentera hunc
pif-
cem
& cor ejus &

hxc
&
jccur rcpone tibi

utiliter.
funt enim
neceflfaria
ad medicamenta
angelus puero Fxintera hunc pifcor , 6c jecor illius , 5c re, &c pone 6c habe tecum funt enim necef:aria hxc ad medicamenta utilia 6c cetera interanea pro5.
Et
dixit
cem
6:
tolle fel
jice.
6.
Quod
ciim fecilTet, aflavit carnes ejus,

:
&
fel
6.
,
Et exinteravit puer pifrem ilium

5c
5c tulit
fecum tulerunt in via c.-etera falierunt qu^Ê fufficerent eis, quoufque pervenirent in Rages civi,
tatem Medorum.
7.
xit ei
pariem piicis airaverunt 5c tulerunt in via cxtera autem li:ieri;nt 6c cceperunt iteragere, donee pervenitent m regio:
cor, 5c jecor
5:
nem Medorum"
Tunc
:
interrogav it Tobias angelum
& di-
7.
Et
intci-roga\'it
Obfecro te Azaria frater , ut dicas mihi quod remediura habebunt ifta, quae de pifce fervare
juffifti
.'
rias frater,
puer angelum , dicens Azaquod remedium eft hoc fel, cor, 5c

:
jecor pifcis
NoT.E AD Ve
V.
Ill
O N E M
faciei'.
K-
ANTIQUAM.
ait=Û>l-
I. sic in
Mf. Germ. IJ.

,
prarter feqq.
^
tiox
eana
jecti-
KVTOV
,
i-Zl
TMK
7!',
:
tus that pariler
i^ adpreheridil ilios
ejl
prima
Tigris.
t
Mf. Regin. Suec. hi projeitus

canis fecHtus
eft
puer-, attjue angelus
1?. J. y^hzc,' 'Al-jtTEjUS
Hoium
loco
leiv
,
ita
Gizce
K:
K.\ i'titt
tm;-
ivToi
,
7t
i^^vV
^y.Quiv
iietpSiccf
to
venerunt ufjue ad Tigrtm fudenioraii funt ut manerent ibi. Gricc. Oi Ae iroinen ^ fCE's'weâi Ti'l' o/aK, MA&oi' s'cxf'g^? eVi tcv li'jSAy 57.7/^:)' , j, ^vMt,oy% e'y.sr. llii autem eiintes viam , vfnernnt vejperi ad Tigrim fiunien , niajfernnt ibi. Ambrof. Hexa. 6. to. comes aiigeli eft , iûem I. i 19. c. Cams , inquit , viator , Raphael non otiose Jibi TobiJi flio adjungendum pueis :
Trap,
ê; aoâ^J'^. Et dixit ei angelus : Jn^ tide pijcem ; y jnmins cor , y jecur , JJ jcl pjne tutu. In Ml. ve 6 Geim. ij. ad vcbum ut luj^. projter feqq. Cut angelus /ic dixit ; Sc iniia vatde , pro hxc , uti câerit
j, Ti-v
;ô?ni'
vera, loco '^

gelus ad
Cittera.
In Mf.
Kegm.
Suec.
ita
tolle
Ft d.xit ancor,
"i^
puerum : Finde eum medium.,

repon;
fel %
ta'jit.
Similiicr Paul. Orof.
cem angelum fujuens , f.2. .\ Ml. Germ. ij. abert; vuxjuos, uti paulo port circumpUxns eft pedes ejus i loco vero devoraverat , lie, ifta dcvor.-iv:t. In Mf. Regin. Suec. ita Et defcendtt Tobi ad finmen ut lavaiet pedes ,^ Jubito exjiliit pljets , ut pueritm devoraret. GrC. To At -jntiJ ieAny icar/ in srse.iXMisjii&cti , Vetth / UC;/ r/^^v^ airo t? 7ro7a^^ , k, h''kah',9-h v.et'/a-TrteTv TO wctiJ ie^w. i'uer autem defieudit ad lavandum Je t!J pyojiliit pijus e jlumtne t ^ voluit degluUye pitrntm. Hoc deefl in Giêco. In Mf. vero Regin. Suec. if. 5.
,
:
578. d. Tobias duca;iem comttem habere no jprevit.

1.
i. hill.
: funt enim utiha / medicamentis. ilium, in Mf. Ge:m. ly. pro tulit , legitur abftulit ; loco veto ajfaveruut , \j 'ulfunl in via i Cittera autem , fie , adfumptos fuftulcru/tt in vicilt , catera ; item infra , regione , non regnwem. In Mf. ilegin. Suec. ita Et fecit Jic puer : pifcem ve-f ajfavit, JjJ manducaverunt ; retiquum autem ejus in viam reliqint : abieritnt utrttjue ûoadufque venerunt in Mcdiam. Grxc.
jecor ejus, {J
t.6. Deed vox
&
at.
Kcct excii'Ce
TO
'siccij
,
xQa^v
u)5
jt.
îtrsy
oluto)
-.Jsao;*
,
tok
Ae
iyjtL^v oVTii(5:tt'7e;
iipxyzv
cli/et/oi'
.,
^ô'tjaî
ei
fij;
Myfiiocy CM *Ex7ai'oi5"
Et fecit puer
ficut dixit
:
pijcem vero ajfantes
manducaverunt
angelus : pergeban: ambo
iic
hab. Tt exelamavit puer

It. 4.
Domine^
, ,
pif'î^
invadit me.
Abefl a Mf. Getni. ij. iftud

loco veto comprehende
i
^ comprehendn puer
lie
fifcem
'<S
tene
eff
adprehende
tirram.
4. non In Mf. Regin. Suec. ( dixit ei angelus : Adprehende CJ '"" eum. Comprehendit puer pifcem , 5^ traxit eum fuper terram. Sirniliter Gtaece 'O As a'/fsôi; ei^sk
&i
:
exfupera
in
iine terra, ut in
Mf. Germ.
quoadufjue acpri'pii:quaveyunt Ecbatanis. t-7. Ipfo iniiio Mf. Geim. 15. hab. Et tunc, (icur A'iaria , pro Atarias i pauioque poll ita , in jeile, y cor ^ jocinera , loco fel, cor, l^ je:or. Gr. pene iimiliter :
KaJ uire to
eVii H
viaijccG^cr
tw
^Te
li
p*w'
Aâpix
:
oc/eAip^
'>
t/
x.upJ!a,
^
his
to i7xp, k
:
X"^** i'^ 'VS^'^
Reg. Suec. habct

dii.anientmn
itt
t dixit Tobi ad angelum

,
Mf. veto Quod eft me-
quA
de pifce fervare
jujjifti ?
726
Ex Mf.
Ke^*
LIBER
VeRSM) AKTIQUA.
:
TOBIJE
8.
Cap. VI.
VULOATA
NOVA."
jecor fiimigatiir Cor S. Et angekis dixit coiMin \iro", & mulieic , qui injurlum dxmonis, aur Ipiritiimimminiduinh-ibet; & tugiet ab
&
Ec refpondens angelus, dixit ei : Cordis ejus paitkulam li fuper carbones ponas , fiimu ejus extricatomne genus drjnionioiUiTi, five A viio,
live a
iUo
9.
omms
Er
incurlus
,5c
non apparebit
in xter. .
muliere,
ica ut ultra
nun accedat ad eos,

in quibus
num.
fel facit
ad ungiiendos ociilos homini, ciii fucrint albugines ,\el ad fl\ndum in iplis oculorum maciilis , ur ad lanitatem perveniat. 10. ht poftquam inrraverunt in regionera
9.
Et
fel
valet ad ungen-Jos oculos

,
fueiit
albugo
6c fanabunrur.
D.
Et dixit ei Tobias Ubi

;
vis
ut
maneamus
:
Mciâm adpropinquavciunt civitati Bathanis. Lt dixir Kaphahel angelus Raguhel , penes 1 quenihic node mmei'e nosoportet, homo elt propinqiuis nir.s, &. habet filiam fpecioiam nomine Sarram , led neqi.e malVnlum ullum , neque
,
1
11. Refpondenfque angelus, ait

guel nomine
,
Eft hie
Ra-
de tribu tua , hie habet nham nomine S rcim , fed neque maf^ cuium neque feiumam uliam habet aliam prsevir propin(]uus
,
&
feminam
12.
aliain prxter illam hibet.
tcr eatn.
Et tu proximiis csilliusluper omnes homines , nt poilideas e.im,& hxreditatem iliius, omnem lubl'cantiam patris ejus accipe illam uxorem. Etenim puella hxc iapiens , foiris & bona
12. Tibi dcbetur omnis fubftantia
e)US
&
Num.
27. 8. 16. &,
&
oportet earn te accipere conjugem.
valde
&
conrtabilita
&
pater ipiius diligit
il-
lam , & qurcunque pofledit , illi trader. Tibi ergo deftinata eft lixreditas patris ejus , & te oportet accipere illam.
Et nunc audi me frater, &; loquere de ilnode, & accipicmus tibi ilhm nxorem cum re?,relil fucrimus ex Rages, faciemus nuptias ejus. Scio aurem quia Raguhel non negabit
13.
Pete ergo earn d patrc ejus
&
dabit tJbi
ia h.ic
earn
uxorem.
&
illam
alio
fi
:
novit enim quia li dcderit illam viro periet le-ûndam judicium libri Moy6c quia fcit tibi mixime aptam eiFe hxreditatibi
:
morte
tcm iliius, magis quam alicui homini. Nunc ergo frater audi me , & loquimur de hac puella , &
defponlemus illam
tibi
:
& reverll
i
ex Rages
du14.
cemus cam nobifcum in domum tuam. 14^ Tunc vefpondit Thobias Raphahel angelo &. dixit Azarias frater , audiv quoniam jam tra:
Tunc
refpondit Tobias
eft
,
&: dixit:
Au-
dio quia cradira
fepcem
viris
& moitui funt:

occidit illos.
dita eft viris
node
mortui Uint in cubiculo leptem , ea hora qua cum ilia fuerunt audivi etiam quofdam dicentes, quoniam dxraoiaium eft quod
,
:
&
fed 1^ hoc audivi
qua d^tmomum
illos occidit.
AD NoTvE A D Vers
jf.
ONEMANTTQUAM.
J^wxt
hcdie
(ji!
8.
Hxc
variant pauca in Mf.
Germ.
15. fcilicct
-vi-
cthTW
.;
yv-xT-Ax.
Dixit angelus paero

;
io^ 'Dil mniiere f qui occrtrjum d.'imoms habetit ^ attt Jj/iritttm nequtfjiuutm ; 'i^ fupct ab eo onirtis oicurfus. \i\ Mf. vero Regin. Suec. ita / dixit ei : Cor ejus atqut jecor ^
:
maaehtmus apud
ei jil:a
iiagonel
:
'/V^
: Trater cognatus tuns tjl

,
,
,
nomine Sarra ipfa in uxorem.

ej}
lequar de ea
ut dctitr tibi
ad vhiccndnm
Jio
in covfpetlit hominis
;
,
ji Jtterit in
enm
eo.
incur:
dxmanis
i.wir
vel fîrztits malignits
fngabtt ab
yiTctp
,
G:3cce
Ki
a.vT(ji'
V-ct^Sid
to
sonf
Tiva
QX,^ri
hoc , earn ^ , poft verautem ^ loco etenim; exinde addit ^ , poft fapiens ^ deer vero infra ante vocem qnxcunque ; dein loco p^jfedit &c. fie hab. p'^JJtdet , dabify
jf. 12.
Mf. Germ.
;
15,
delet
bum
pojjideas
^c
inf a habec
ej}
Kf!^f''Jj'!T\i ^
11
yi-vv.i/-.'2<;'
K'
fivY.'zTt
oy^-yvifi.
^
lus
jCiHr
Ji
qiii'jn
tnrb.xve'tt
hac oportet Jtfjfire , ultra tnrLibitttr.

If-.
ditmomtnn , coram homine^ vel

ij".
Et dixit ei : Cor ant fpirittis matmtliere

;
ei
uc
&
4.
fup.
illiits
luco
ipjttts ;
,
cxtera fimilia.
pojpdit.
Mf,
nsTt
ad ivunad jier;dum in ipjis octihrum, &c. uc fup. In altero vero Re^. Suec. Df fel t 'jd nn^Hendos oculos; in quihtfcunqne ftarit all/ugo y fifnibufiiitr. la Graeco 'H Jb X^'^ * e>XS^^"*' a^^P^"
9.
In
Mf
Gr. Kal K>>ya^v:fAi:f. Vtm; , K- Qu ôV? Si ev, t3 AT/ Qoi e'TTsCy.Jî ysVi'i; at'Tii';' ^ to '/.-.pcccizy ^taôf 5fpcyi^w-'v ss't. Et quia ad
fimiliter
yi
Ge^m.
hab.
pojp.dc:
non
Germ.
ira
Sed
^ fd facit
,
te
gttendos oculos hcminis
citi
candicaveri/it
vel
puella pulchra
cotjjugem.
pntinet hxreditas ejus , prudens
tu Joint es de gcnere ejus

omiffis
tibi
aliis.
efl ;
In Ml. Regin.
Suec. haec tantum habentur, Et

^. 15.
cotzvenit Accipere earn
TToy
Fd
iXi Ai:^/.ct)/*7fc cv antcm , inunge homiuem

d;
:
re';
,
o^.ây/^cTq
k.
hMa^loj.
qui habet albttgines in oculis,
X^ Ja:iabitHr
ir. 10.
,
z\.
syyj.icui
ad itmngendum.
lirapliciter i^r.; Je -si^'joiiyriCzK rli'Pa'appropinqnazjcrunt Rage. Mf. vero Germ. ly, hab. uc fup. Et pojiq'mm iutvoientnt in regions Medoadp'opiaveriin: civttatt Exbaihanis ; Germ. 4. cirum , XJt aitter.i
luGi^co
leguntur in Mf, Germ. 15. praerer feqq, faciemu<i illi nnptias. Scio..., fuerimns 7nt}rte tibi illam : certus Jum autem quoniam Ji dedent perient MoJ: : "i^ quia fio maxime tib: aptam ejje h^repuella ^ ^ defpondit. accepts Jil:.i iliius , magis quam fa illam tib: , &,c. ur fup. abtque feq. nobijcum. Mf. Germ, 4. hab. fub finem, hqr.ar ^ non loquamur. His accedunc Grxca hc-c mode Kci yfv ct)tbcuv î< , k, â?KO&j tw Trattttic
Eadem
ciim reverfi
vitatem Bethanis.
In Mf, Regin. Suec. hoc folum legitur: r vemrTttn in Echattana.
Tp(
afTM<;
OTXV
f^;s'(u;i'
eic
Yctyxvy
v'
'ur-iv^cfu.sv
ror
-jKUcr'
eVc'/iCi ,
AioTi
STrha/^ni *?ayei:?^ ort

ro/X'y/
yH
J<^ a^Tiif
dyJ'^t
thit
f' IT. MT. Germ. i^. ipfo

phael anielus :Ti}bias frater.
xit
initio fie
habet
Dixit
Ra-
xara tIv
,
M&>t/SH H cf^-.MOi âvct.lcf' oti

,
Ille
dixit: Oitid ejl? Cfti di-
: Penes Kugucle node hac manere nos opvrtet ^ 'l^ homo eji ^ &c. ut fup. prêter voces ullum Sc aliam , qux* defunt. In Mf. Reg. Suec. fie Et dixzt angelus ad Job: : In ezs qua funt B.a;îc:l t ho'.lte tiecejje el} nos tnanere y homo ex fines tuos { \.
:
Et nunc quavdo revertem'ts ex audi me ^ loquar patri ejus : Kagis y faciemus m/ptias : quoniam novit Ragouel quia non dabit earn I'iro alter: ^ Jecundiim legem MoyJi ^ vel reus erzi
y.wi'y.aûixv
(\i Ax^vrM >.xû*
Tcr.r'tct.
yifj;-7r:.
mortis
affinis tuiss
efi
^ jUia nnica
,
ejl ei ^
^ h^c fpccios.l form.i
aquitas
ejl
ejus
ut poffidcat hxredztatem patris fui.
Gr.
quia hxreditatem tibi conz>en:t accipere , quum om~ : defunt alia. In Mf. Regin. S'jec. mulra pauciora , nempe Fete ergo a patre ejus y 'i^ dabit tibi earn
;
nem hommem
uxorem
j^.
y
ut in Vu!
;.
14. Simi'icerin
:
Mf
Germ, i
J.
exceptis h\s:Tobia$ ydi^

tradita
ej},
avTCf û-jivnp
QV(ifA:i7i
^ccfpx'
f^ctÛ'-^
wepl i/ths t Xc-
eens Rajael angelo
Ataria,
quoniam
noilis
, : ,
LIBER
VULGATA NOVA.
I*:
TOBIvE.
V
1
Cap.
E R
S I
VI.
O A N T
I
I'^l
Q U
A.
Timeo ergo ne forte & mihi hxc evecum fim unicus parentibus nieis, deponam feneihatem lUorum cum tiiftitia ad iiiteros.
,
5.
ni.mt
&
diligit
illam
Et nunc timeo hoc cia;moniiim , qnoniam & iplam quidem non vexat , led eum
:
^*
'^""'
M]?. Kf^.
qui
illi
adplicitus fuerit
ipiiim occidit.
,
L nicus
fum
patii
meo
ne forte moriar
&:
panis mei vitam , & matris mes cum inferos fed neque habent alium tilium , qui iepe:
dediicam dolore ad
liat illos,
&
pclfideat hsereditaitm illori.m.
i6.
Tunc
angelus Raphael dixit ei: Audi

,
me,
16.
Et
dixit
Raphahel angelus
Memor
efto
oftendam tibi qui funt teft dxmoiiium.
&
quibus prxvalere po-
quoniam pra-i. epit tibi , accipete te debere uxotem de domo patris tui. Et nunc audi me frater , noli computare dxmonium illud fed poftula illam , &: Icio quoniam dapatris tui
:
mandatorum
bitur tibi hac

17.
nt
node
uxor.
Hi namque
a fe
qui conjuglum ita fufcipiunt
Deum
eft
& a fua
;
libidini ita
vacent, iicut eqims
mente excludant mulu^
&
fuse
&
quibus
non
intelledus
habet poteftacem
acceperis earn
damonium
,
fuper eos.
18.
Tu autem cim
,
ingretTus
18.
cubiculum
nihil aliud
per
nili
tres dies continens efto
ab ea ,
ea.
&
jecor
orationibus vacabii
cum
& cor pil'cis iliius &: pone lliper carbones & odor manabit & odorabitur illud dxmonium , & fligiet & non apparebit circa illam omnino
, , ,
9-
] Et
cum intraveris in cubiculum, tolle
in perpetuum.
19. Ipfa autem noite
fiigabitur
,
incenfo jecore pifcis,
19.
S.] Et ciim coeperis velle effe

,
cum
ilia
da^moaium.
in
1.0.
Secund? veio nofte,

Tertia autem
,
copulatione fanc-
tomm
1
1
.
patri:;rchaium admitteris.
node
benediiflionem confe-
qucris
ut
filii
ex vobis procreentur incolumes.

,
ij. Tranfada autem tertia nofte
accipies
virginem cum timore Domini , amore filiorum magis quam libidine duAus , ut in femine Abrahs benedidionem in filiis confequaris.
cieprecamini Dominum coeli, utdetur vobis milericcrdia lanitas. io. Noli timere, tibi enim dellin.na eft ante fceibit tecum ; cula tu illam fanabis, credo c]uoniam liabebis ex ilia filios ii. erunt tibi (icut fratres. 11. Et cum audiflet 1 hobias fermones Raphahel angeli , quoniam foror eft iUius , &. de domo feminis patris iliius , hxfit cordi ejus.
furgite
primo ambo
&
&
& &
&
&
NoTiE AD VeRSIONEM
fed audivi qitefdam. In Graeco fimpliciter ToTf eiTre to -STaiJ Kpnv tcj a'/fsAw* 'Aâpi'a aj sf.rpe 1 axM)toat s>ai ts xopaojci' S-sJo^xt s'^lcc, ccV//>aO/, X, vrcina.^ cv tw wf^j,u'H Vo^w^^s'Ta;. Ti/fic dixit ptter angC' lo : Anuria frater , audivi ego paellam datam Jinjfe feptem
hern quti
ilia ftcidtrnt
,
:
A N T
,
Q U A M.
cnm
fuper accipiendo te uxorem ex genere ttio ? F naitc audi me jrater , quoniam tibi erit in uxorem ; nee d.emonii ullam rattonem habe , quia noite ijia dabitur tibt hac ipfa
ter ttitis
in
ttGent.
pifcis
uxorem. 18
I.
12.
Eadem
jior'us refert Auft.
1.
iiiris
J5
omnes in mtfliali thalamc
periijji.
Ml",
Regin.
1. c. ;6. p. 55. c. d.
ulque ad hoc,
:
'o ibit
de voc. tecum;
Suec. Vulgatjc favet. t. I J. iixc variant in Mf.

/liliget
Germ.
IJ. Et timeo hoc...
del. U/iictt!
fed qui illi adplieitus frterit y illnm ecei' citm dolore in jepithuram : led tiec Jrtm ego habent altttm fliitm qm Jit eis hitrei, Et dixit ^ 5cc. Eadem pene in Grco, fed pcrrurbaro ordine Kai nv C/u fJiotllam
:
Tolle de jeccrt excipienda lamen hc pauca ciica inicimn odor manebit ; item infia , E alius ,{J impene nolite timere , pro noli timere 1 reiiqua ad veibum. Non-
nulla pariier diffimilia in
Mf. Geim.
,
Et ciim
intr.tveris in cuhiculo
telle
i^. videlicet ilia de jocinera cor

,
yag
Jj
et'fî
tw
ita.Tfi
k.
(pa'îtfiui
î-i
i'dh^jiv
kVtI^V
,
aVc6at*i*
fV,
xa9w5
'iii-
odorabit ille dxmonium , {^ fuper carbones ignis ardentis : non apparebit circa illam in perpeiuo furgite fugit,
0?
ISpjTl^l' OTi
S^CtUjriQi'
fl)iÊ^
d/uiT
ambo prtmum
ejl
,
'i^
Et
nolite timere
:
'i^j
tibi
enim defiin.ua
cyede
ra tsrwi
îf'J'
f(ET'
1
Tji" sT^'ix'/sylit-'y ccLrr\'

Kj
vvv s-ju ^^^nfêa /^m

jUlf ,
*Cj
Vo-
^
:
dtfpojita ante facula
tecum;
quoniam
XXTa^w
e*'4"'
THV
iî.JHV
TK
'dxjffiq
oV
i/in;
sVo)
f/5
Ttv
Tafcc dvru'V
TM? ;MWT/i3^ ,uy 1/J55 T;g^; i'^
h.tb
jictit fratres ; noli vcreri.
ph.iet
aiigelum
quoniam joror
Et citm andijjet Tbvbias Kh.tjtt cordi illius. la Cr^H'j'Ji

J,
v-KOLfî xuTu; U G4^ f T!^5. Et /iitfic ego joins fum patrt , priores : quia dxmoi^ timeo ne ing-ejpn mortar JicHI
co lie Kal ictv i'(jeA6>i5 tl^ Tof vvf.c(puva. , /ICtjUKTW , j, sVl6(iSI{ KTO Til? JCUfilui
i'X.61^'0?
if^'C^v ,5-fVTTu'hi
,
it,
T?
T?
<pev'
Ttiitm
diligii earn
:
dentei ad earn
^
,
quod non Ixdit qticmquant prater aceo' nunc ego vereor ne mortar , i^ deducam
jf
)t7r^/c?i?*
otiip^^y^milai to
Aaiôwoi'
îlcci
Kj
va
7raie?>ei^c#7ai e/; Tof ai-Mvx

t
ry atZvt^. "Olct /g
K^
vitam patris mei
^
:
matris
fepulcritm ipforam
tos.
"t. 16.
mea cum dolore fuper me in films alms non eji ets qui fepeltet
1.
ao^CTCcfwn
tJTii
tlfTri
jc,
^yif'h^lt oi/xipoTef'Oi
S*
^ci<cê -^ô?
toc
ihiiôvx eoV,
'SiopsuCiTCCi
QuH fV*?
tVtHa^.
it,
Mii 90C?,
oV/ Qui
Mire concinit Auftor

,
36, p, 5 J. c. d, nili feq. domo y legit genere
de voc. Gent, quod delet hoc, te dcliere ,

ut
1,
z. c,
&
fcio.
pro
In
&
infia fcito
pro
Mf. Germ. IJ. fic-.Et dixit illi Raphael angelus : Non es memor mandatorum patris tui ? Et nunc and: me frater i^ noli timere dxmonium ilium , &c. ut fup. 6dcm recidunt Gr^ca ifta EiVe Ae yrto aVffAo;* Ol* ê'^KWca/ tjCk 707WI' uy ivf.ln7-xT0 (^c( 5 taciTVft Qa i/Ttip Ttf âCtr*' Qe yvta.lx.a. in TV -/ini Q^; Kai iiuv Kimiy /j cij tMp' , Awt: isci fj-a/ ii'; -iut<C\/.v: j, t? Aaijiu-iV fi^Jivx Mym ix^> "( tk
,
:
tux-lx -ravTiK
ei
Ao^Mtlcti
Q'.i
a.vsvi (/;
yuiaMn.. Dixit autem
angelus
Non
meminifli -jirboritm
qux mandavit
tibi
pa-
11V ocTTo Ty a/ojcc?* Qu Kt'THK ^Mfiei; * ^Ta oy" Jj vTTOâfxQccyoi h-ri Qcl i^cu e^ ayTM5 tstiiJ la. Ki oji; MHifOf Tw/? raurct , t'^/AwcfK i/tw'. M 4''X'' "'''''? ''"''^^"''9"'' 'f'J&e ettn^' i. e, Et Ji ingrejjiis f, fiievis in thalamum , jumes cinerem thymiamatum ^ fuperpones de corde ^ ^^foif j?//iiJ , l^ factes fnm-garc ; ;^ t'/y.iaft d.emoninm , ^ fugiet , t^ 0 redtbit iterum m fxcU' lum faculi. (^tando autem accedes ad earn y furgite utrique ^ clamate ad mifericordem Deitm i^ j.ilvabii vos , ^ mijerebttnr. Ne limeas y quoniam tibi h.xc parata fuit d faculo : ^ tu ipfim filvabis , ^ ibit tecum ; ^ pyafumo quia tibi erunt ex ipfafilii. Et ut andivii Tobias hxc , dilexit eam , 2) anima tpjius adh.'Jit v.ilde ei.
vroi/.ini:îv\f
J(;
o^So-
, :
7i8
LIBER
Versio ANTIQOA.
TOBIi^.
Cap.
VII.
CAPUT
Cnm.
VII.
VULGATA
funt
NOVA.
,
T cam venilTentin civitatem Ecbatanan, ill dicit Thobias angelo Azarias frater , due me \'iam leftam ad Ragiihelem. Et venerunt , in\ enerunt ilium fedentcm in atrio , circa oftium
:
autem ad Ragueleni INgreiTi cepit eos Raguel cum gaudio.
&
fuf-
&
domus lux ,
:
& rUutaverunt ilium priores.

valeatis fratres
,
:
Et dixit
Raguhel Bene
ni
intrate falvi
&
fa-
induxit illos in domum fuam. 2. Et dixit Annx uxori fux
r&
Quam
,
fimilis eft
1.
Intuenfque
(use
I :
Tobiam Raguel
iimilis eft
dixit
Annse
hie ju\'enis Thobis confobrini mei
uxori
Quam
juvems
ifte
confobri-
no meo
dixerunt Ex tiliis Nepthalim nos liimus , ex captivis Ninive. 4. Tunc ilia dixit Noftis Thobin fratrem noftrum ? Et dixerunt Novimus. Et ilia dixit Forvivit. Fortis ell tis ell ; Et illi dixerunt Pater meus eft, de quo 5. Tunc Tiiobias dixit quxris.
?
J. eftis fratres
Et intertogavit
Et'illi
illos
Anna
:
dicens
Unde
li
Et
fratres noftri
cum lisc dixiHet ait Unde eftis juvenes At illi dixerunt Ex tribu Nephtha,
:
.>
fumus, ex captivitate Ninive.

4. Dixitque
illis Raguel Qui dixerunt
:
Noftis
Tobiam
fra-
trem meura
Novimus.
di-
&
Cumque multa bona

iftius eft.
loqueretur de eo
:
xit
angclus ad Raguelem
Tobias
de quo in-
terrogas, paler
6.
Et
exfiliit
Raguhel ,
& ofculatus
tibi fit fili
eft
ilium
la-
6.
Et
niilit fe
Raguel
crymans
'7.
culatus eft
:
eum,
:
&
cum lacrymis of, plorans fupra colluni ejus,

lit
&
&: dixit
Benediclio
ni
tSc
,
optimi
viri filius es tu.
infelicitas
quoniam bomalo-
7.
dixit
Benediftio
tibi
fili
mi
quia bo-
ni
& optimi
viri filius es.
rum
eleemofynas
faciens quia excxcatus ell vir juftus , Et incubuit lacrymans iuper coUum
!
&
Jhobix
8.
filii
fratris
llii.
Et
Anna uxor ejus ,

funt.
& Sarra filia eorum
la-
8.
Et Anna uxor ejus,
&
Sara ipforum
filia,
crymatx
9.
lacrymata: funt.
9.
Et occiderunt arietem ,& fufceperunt illos 8c poftquam bverunt , dilcubuerunt ad COenandlim. 10. Et dixit Thobias ad Raphahel angelum Azarias frater , die Raguheli ut det mihi Sarram fororem meam. Et audivit Raguhel hunc fermolibenter
:
Poftquam autem
,
locuti funt, prxcepit
Ra-
guel occidi arietem
&
:
parari convivium. Cimi-
que hortaretur eos diicumbere ad prandium , Tobias dixit Hie ego hodie non manduI o. cabo neque bibam , nifi prius petitjonera meam
contirmes
,
&
promittas mihi dare Saram filiam
rem
tibi
&
fit
Manduca & bibe , & fuaviter hac noCte non eft enim alius cui opordixit
illi
: :
tuam.
teat acciperc Sarram filiam meam, quam tu ; fimiliter &: mihi non licet illam dare alio viro tibi Sarra. quam tibi tu proximus mihi es ,
:
&
1 1.
Verum autem
Similiter in
tibi
dicam
fili
tradidi illam
1 1
Quo audito verbo Raguel

1
expavit , fciens
Not;e A D Versionem ad
Tf. I.
A N T
Q U A M.
Mf. Germ. ly.

,
practer ilia
Et turn
quxrtl.
6. Ita Graece, excepto uno, j, "zjaixit , (^ florapro lacrymans. In Ml. Germ. ly. ad vcrbum ut fup. f. 7. Mf. Germ. ly. delet tu , port hoc, Jiltus es : cstera verbum e verbo , ut fup. Gra:c. Kai ewo'-jhosi' auTc/ , K UTTiv a'iyTW* O ry xaâ ^ "/aGif aVS/JwTrir f'/s;. Ka< axyca; oti TwCIt aVw^scs t^^ c^fca^,ir; txvr\^-, eVitvG , ^ lx?iat>Cf. Et betiedixtt ei , ^ dixit till : Uonefit ^ boni homi~ tiis jilitts. Et audiens quia Tobit amijit oculos juos , trijiatus
If. 'jit,
efl
,
vtiiijpnt
reilo in
ixbaihiinis
dixit
domum Raguel
Bt lUe dixit
,
tazerunt
ît
(ft
fedtntem Bene I'ahatis. Graece

ei'^
A'ânti fr. dediic me circa ojlium ^ IM^'
KkI laj
'HxSctTftKa
Kj
i!japt'/ivf]o
rvir
oiVi'/
?ciyhn>,'
e.vT^^'
K}
ficv~/.',i/
t>T^?
.';
Ti'j'
tUlaj. Et veriit in Ecba;
tana
, ,
rit ei
^ advenit in domum R.igonel ^ Sarra vero eos ^ intradttxit ^ falutat'it eum J^

,
occur'
eos in
ipj'e
domum. Ml.
.Mex.
cum
bet , Kai M^6cl , Alex. ^dppK Jf ^Vh^thcek aVTC??
Aid. ic Compl. initio hapauloqiie port , ma.fi yivcilo exinde

editt.
:
y
,
floravit.
8.
If".
c'êpeTWSi'
otf ry; ,
jc,
"E/)a
Similiter in Mf. Germ. ly. Grsece conflanter pro ^n.i;item ccutv , ejus, loco eorum; cxtera
ut fiipra.
hoc, 'Pa7VA'E/r , loco vlnrf ; item loco Thohs conjobrini viti y lie, Twit tw ff\;4f&>î<, abfque prxccd. /j/V ante juveiiis ; in Mf. Alex, deeft 'Pa7m i & itiGeim. ly. Lat. exftat Tobi confsbrino
^.1.
Ita
Grxce,
practer
f.<). Mf.
loti
Germ.
ly. leg. diligentir

,
non
libenter, uti
,
funt
pro laveruiit
,
&;
pro difcubucrunt
civile,
o-*{a
ita,
tftnc
accubuerunt. Gra^c. Kai uTrsJiâv'/o

e.3-:'>'
iz^ûfic^t;' if
Hftlv '^q^Qo.tcl'Y
Kj
caê6Mvv
ts}itovct.
Et fuj~
,
meo,
Tlf.
ceperttnt eos
5.
;
prompte
immolaverttnt arietem oviutn
Mf. Germ. iy.addif:'

item
fciibit
, ,
pofl </?, ficut a, poft
nppofuertint obfonia plura.
taptivis
'Septalim
&
,
Nine-je.
, ,
Grsc. pro
paulo port,
,
JwKrt
illi ;
h.ib.'Pav!ii'iA,
omiffo verbo dicens

,
uti
fed poll dixerunt

,
addit ciinu
ei
licut Iv
poll
tapiivis
deletque nos ftimus ex.

Grec. Kal
fiVfi'
^.4.
f 01iV<
(iiis
aVrors' FiridaxeTf T(o1t to
Mjuwi
;
01
EiVcK"
r;Kwcxo;Ui'.
^>i ,
Kai
eiTTfc
i/to7;.
Oi Jf
UTia/'
Kttl
Thobit fratrem noflrum ?
Et dixit ets : I'atct ? At itli Mf. Getm. ly. textui Lai. favet,
illi ,
Et dixit auicm dixerunt : Nojcintus. valet. dixerunt : Et zivit^

i. i,-,iciiiV
eis :
a/fATyt~ N/-
Illi
Mf. Germ. ly. habet, exceptis his Et diijuem die Raguelo xit Tob. Kaftelo atigeio : Ataria (iporteat Jiquidem non mihi illam licet dare alio. Gr. EiVs Je TtoCia; tw 'Pa^:(M^' 'Aâpia aVV;^^, Aa'^^ncof i/Vep OiV eê7e; w t)T ircpîa, li TS^fiîrw to <srpay/.ta. Kai yW,TwXf ToK Myov TW "Pa7l'itA' eiVe 'P7Vha irpG<; Ta>Ciai'" id-,! , OT! , K, li/fV; -,in' Q'A yip y.cimi to Tar/ra jUK âC^l. Dixit autemTobias Raphaeli : Ax.ar i as frater , loqiieIf. 10.
Ita
re de quibus dicebas in itinere
"ili
quod
delet
vocem
communic.tvit tterbum
Tobi.tn
:
ip/i
ante z. dixerunt. Tt. y. Itidem in Mf. Germ, i y. excepto ult. interrogas , pro quxris. In Grxco , ipfo initio habetiu kI , pro tunc , in fine fimpliciter , tsmif /iU til , abfque feq. dt quo
Manduca , bibe , ^ flit fliolam meam accipere, X.n. A Mf. Germ. ly. abcftj.im
ergo
,
perfciatur negotium. Et , Kagouel : dixit Ragoitcl ad jucunde efio : tibi enim conve-
^
,
&
ante fli
exinde loco irtoium
ante viris , ficut tic ego non edam
LIBER
VULGATANOVA.
quid erenerit
iUis
TOBIJE.
tiii li ,
feptem
viris
qui ingrefli funt
729 VeRSIOANTIQUA, jam viris feptem ftatribiis noftris & omnes mor,
;
Cap.
VII.
f'
Gtrm,
ad earn
liter
&
timere coepit nc fort^

:
&
huic (imi-
funt
dum cum
Iff. Viej. eJ
ilia Ici^cuuiit.
Nunc
:
er'io
fl-
contingeret
&
cilm nutarec,
,
& non
daret
petenti ullum refponfum
minduca & bibe. Et dixit 1 hobias Hic ego non edam quicquam neque bibam , donee mecum rem confirmes.
1 1 ti
,
dixit ei angelus
Noli timere dare earn
if-
quoniam huic timenti Deum debetur conjux filia tua proptcrca alius non potuit habere ilUm. I ; . Tunc dixit Raguel Non dubito quod Deus prece: lacrymas mcas in conipeilu luo
: :
13.
quod
14.
libri
vis.
Et Raguhel dixit Ne dubites Et liis diciis adjecit , dicens

:
fili,
:
facio
admilerit.
14. Et credo quoniam idco fecit vos venire ad
Nmot,
ms
>
ut
ifta
conjungeretur cognationi lu;e fecun:
56.6.
dJim legem Moyfi
&
nunc noli dubium gercre
dari.
quod
tibi
cam tradam.
ter es
no
& Jixc tua loror elt ciatur tibi ex hodier& in sternum. Kt Dominus coeii bene diCpo,
:
TibiSarra deftinata eft fecundum judicium Moyfi , & de coelo judicatum eft tibi iiiam Accipe Ibrorem tuam , amodo tu ulius tia-
nat vobis banc
diam
1 5
.
&
Et apprehendens dexteram (ilia: fuae , dex,
15.
Dens Abraham , Deus ifaac, Deus Jacob vobifcum fit , & iple conjnr.g at vos , implcatque benediaioncm fuara
tra;
Tobij; tradidit
dicens
&
& & accdlit ad ilium & adprehenla manu virginis, tradidit earn & dixit Ecce ac; ipe lecun:
nodem, &faciat vobis muericorpacem. Ft accerfi\it Raguhel Sarramfiliamfuam,

illi ,
:
in vobii.
judicium quod fcnptum eft in lege Mo);Ii , dare tibi banc uxorem. Kabe it.>que, due iliam ad patrem tuum fili , falvus fanus Deus de coelo det vobis bonum iter , pa-
dum
legem
&
&
&
& &
cem.
16. Et accepta charta
neni conjugii.
,
fecerunt confcriptlo-
16.
Et vocavit matrem
& pueilam &

,
prarce-
pit affeni
chartam, ut
libri
faceret
conlcriptionem
conjugii,
iliius
qnemadmodum
tradidit illam
uxcrem
mater
fetundum judicium
17.
Moyfi. Et
attulit
Et port ha!c cpulad funt
benedicentes
chartam , & ille fcripfir , &; fignavir. Et ex ilia hora coeperunt manducare 1 7.
1
& bi-
Deum.
I
bere.
S.
,
Vocavitque Raguel ad
fe
Annam uxorem
fuam
& pncepit ei utprjepararet alterum cubi- &

illuc
culum.
19. Et introduxit laci^mata eft.
i D.
Saram
filiam
fuam
&
:
Et vocavit Raguhel Annam uxorem fuam, illi Pracpara cubiculum aliud , &. introduc illuc pueilam. t abiitin cubicuium, ftravit ficut illi dif.um eft. I q. Et introduxit filiamfuam , ^ lacrymataeft causa iliius excerlit lacrymas
8.
dixit
&
"
&
Dixitque
ccEli
es.
ei
Forti
Dominus
pcrpella
det
tibi
animo efto filia mea gaudium pro t.zdio quod
20.
&
M
dixit
illi
Forti
animo
efto
filia
DoEt
minus
S
I
coeli det tibi
gaudium pro txdio
tuo.
exiit inde.
NoT^
ijuicquam
,
;
AD
;
VeR
O N E
N T
ejus
,
Q U A M.
,
fimpliciter
flA-.-v
tjujite
edam
cjecera ut
fup. In
-Ttcu-
maniim
tradidit earn Tob:.z
Grxco
TiV
7?
t
iic
^Vcisi'^w Qit
Tv.y L'v.Ta.
t'^V ^.tê/aj"
e/wjcotTo
jecntiihm legem Moyji due earn Et benedixit eis,

Tf.
axarem , ^ dixit : Ecce , adduc ad pa'.remtuum.
n-cithm/.w yVo
'A?a:c t9
ii/V iX.<-v
jiJifc';7('-
'6.
,
pe
'ii
ifta
Una vox tanium variat in Mf. Germ. ly. nerapu:lU, loco ^j pu:ll,im. Gr^c. Kai (Ko.f.ica'EJ'Kj
ru7T
-n-^:';
^f.
(
Veruf:t,%ntfn indicitio t:ii -veritatem
rw/ TCT -/Liai.iz fTiiK, ecifig^y'iUzjii.
fcZuit
ît,>.iot ,
I'iesfis (^V'/vesîiK
Aeii pueilam
meam
Mf. A\cx. dclcr ^^
feptem vnis
Et 'jocavit Ednain u.roêm

,
:
Juam
gj
umens
fimul ixtqite tn^reAiehantar cti citm^ 7norieba7:trir fab r.cctem, Sed in frxjeiiti.l juciilide tjlo. Et dixit Tobi.if : No:; ^njlnbo qiticqu.tm hic , gtto.idttfqrte jlt:is ^ flartiatts ante me. t. 1 5. In Ml. Germ. ly. hscc tan:um leguntur Et Kagml di:c:i : Fnim omidis aliis. ItemGrscce, Ka! siVe 'Eaywx abfque feqq. Moji, 't. 14. Similiter haber Mf. Germ. ly. prxter ifta pro îoyji t infra fie , ^ hxc (hrcr tua : dattir t:bi ex
:
tibium
ir.
fcriffit ffngrapl;.::ii
f. 17. Greece
i2.
iimplititer
fj abjignavit. JCai Uflifala l^'.ny.
Vox
aliv.d abcft a
Mf. Germ. ly. legitur autem
indue, pro iin-.ediic, ficut inf. in fecrctum ^ pro in cubiculum ; cxrera ut fup. Grarc. conftanter fcribit 'iStx ,
pr.rpara
&
,
hodtertia
Sec.
die
I'obii
hac ncile
;
^5 Jllciat vebtfctim
vocem xJ !>.p)i , firar , verbo , prxponitque loco veto cubtculiim aliud , hab. stc^v txus'cv , quod idem valet ; ut durtiy , earn fimpliciter , locp nine ptiellam; dein ultimo, j, eVci'hcsc J; tiVj fecit
;
non Annam
&
&
In
yvy ZfltTx
Grscohzc folum lee;untur rvv Qu /= aJ:?pt^ u

y.pifiij/'
($
Ko^lt^^ p.vtav
aVo
tiT
Jictit
dixit; praeiermiflis
aliis.
ccvrv^
ai/Tn' Q'd eV'/.
Tf. 19.
In Mf.
Germ.
ly. conftanter induxit, pro iatra-
*0 Jt h'A.iuv 0=D5 eut/uUvf^Tv Ta

Ttrtnc
efl.
y.y,f.M^x.
Due tllamex
,
duxit
f'ztr,
jnxta judicium
IJ. Mf.
fie
tit
ferb
fr.iter
es tllius
^
,
ipfa tut
Mijevicsrs autem
Dens
proj'perabit vobis optima,
Jii
;
Tf.
Germ.
Qxt. ut fup. Grace, loco fil:am j'uai;i , hab. aVT;ir cans,! Ulius : loco vero exter, abfque feq. i-XiS I'i^ccl!, , ftefcepii , hoc addito in fine, ti7; Euja 'ixif..
,
earn illuc
ly. delet ecce, circa

,
mcJ.ium
Ilabe
infra
autem
illam
hab. in librc Moji
dari tibi
due
pacem
falvus tes fxnus : Deus cali det tibi bomtm iter cxiera ut fup. Grace. Ki ey.tcîcs ^ctffccv th/
jt,
^vyzliejt ctvTH'
hxûi
Kj
T)-;
yi'îp'-'i
cluTit^
câ.i'ii o^y.r/
, Jil:.j fua. 20. Grjec. initio hab. (?'fc<. Confide, pro Torti animo ejio , addito ifto , j. tyc -;iT;, J5 terij: , ad vocem call ; item hab. -/ien , gratiam , non gaudium ; editt. vero Aid. Compl. legunt X'F^'i demum pro t^tdrt
ct/T^^
If'.
&
dvrm
TcdCi'ac '/vrciiy.a 1
uttsv'
'IJ^
Kara
Tir y^fLoy
Mcav-
tua
feq.
fie
TiV;
J5 exiit
,
inde
M/Vk5 Qt ravr. ? , hujus umea ;
triflitia
ult.
>{j;5si' at^rif.
Et veenvit Sayram Jlliam fuam
tua hac , abi'que loco repetit , QxfH
i^
fumens
J^vyxhf
Confide filia.
'm/'
Tom.
1.
Zzzz
730
LIBER.
TOBI^.
Cap. VIII.
CAPUT
Versio antiqua.
E* M/T
],rm.
'
VIII.
VULGATA NOVA.
t.
R'f.
'
17
"^
LL Itiei-Lint
poftquam confiimmaveriint coennm , vodormire & dedaxeamt juvencm ,

;
TJ
X
r.
li
,
Oflquam vero coenaverunt, Introdnxerunt juvenem ad earn.
&
indii.xerunt ilium in
cubiculum.
protulir de calTidili fuo
z. ht lememoratus eft Thobias lermoniim Raphahel aivjêli & lultulit de lacculo quern habeimpofuit fuper caibobat , cor I: jecor pifcis,
:
Recordatus it.ique Tobias fermonutn angepartem jccoris pofuit,
&
que earn fuper carbones

5.
viios.
nes vivos. dxmoniiim 5. Et odor pifcis prohibuit

fligir in
&
re-
Tunc Raphael
,
angelus apprehendit das-
fuperiores partes yEgypti. Et abiit Raphareverllis eft conliâvit euin ibi, hel angelus,
monium
/Eg\'pti.
&
religavi: illud in deferto fiiperioris
&
&
furrexit
& clauferiint oftium cubiculi. Et Thobias de leflo , & dixit Sarrx Surge foror, oremus & depreêmur Deum , lit faciat mifericordiam nobifcum.
:
continuo. 4. Lt exierunt,
4.
Tunc
:
hortitus eft virginem Tobias

,
dixit-
d^precemur Deuni f,ofecundum eras quia his tnbus & eras , die noctibus Deo jungimur tertia autem tranfafta
que
ei
Sara
exiurge
&
:
&
node
5.
in nuftro
ennius conjugio
filii
quippe fandorum lumus,

,
& non pof-
funius ita conjungi
i'lcut
genres qucE ignorant
Deum.
6.
Et
fiirrexeriint
,
&: coepenintornre
illis
& depre" &
6.
Surgentes autem pariter, inftanter orabanC

fimul
,
cari
7.
Dominum
ut daretur
:
lanitas.
ambo
7.
ut fmitas daretur
eis.
Et dixerunt
Bencdiflus es Dornine Deus

:
Dixitque Tobias; Uoniine Deuspatrum nof-
patrum noftrorum, & benedidlumnomcn tuum omnia fx.ula ficulorum & benedicant tibi coeli , & omnis creitura tua.
in
8. Tu fe:ilH Adam , & dedifti illi adjutoriiim Evam , & ex his multiplicafti femen hominiim. quoniam non lu9. Et nunc Domine tu fcis
,
trorum, benedicant tecceli

Pontes
,
on o & flumina &

,
& terra;, mareque omnes creature tua;

_
qucc in eis funt.

8.
ei
Tu
fecifli
Adam
de limo terra, dediftique

;
Grn. I,
adjutotium
9.
Hevam. c nunc Domine
tu Icis
quia non luxu,
xnrix causa accipio uxorem Ibrorem

ipfa veritate
meam
led
ri
e causa accipio fororem
meam conjugem
ied
fola pofteritatisddedione, in
qua benedicatur no-
men tuum
confenefUt miferearis noftri Domine, camus pariter iani cum pace ; da nobis filios
10.
in fa;cula
I.eculorum.
:
&
:
10.
Dixit
quoque Sara
Miferere nobis Domi-
&
ne
miferere nobi,
&
conl'enefcamus
ambo pa-
in benediclione. Et dixerunt
riint
1
Amen &
recepe-
riter lani.
I'e.
Et furrexit Raguhe! , fuOS, abierunt cum illo, per nolem.

1 .
&
& accerfivit fervos & foderunr foveam
1 1
Et
fadum
eft circa
pullorum cannim
ac-
cerfiri juflit
Raguel fervos fuos,
& abierunt cun
co pariter ut foderent lepulcrum
NotjE A D Versionem ad
Hf.l. Mf. Germ. ly. delet hoc, ^ deiiixtriim juvenem , una cum Gra:co , a quo prseierea abeft iftud , volueriint dormire i loco vero cutiam, legitur ibid. Aei?/7t! , citnarites , ut & loco ilium :i> cnbiaihtm , fie , Tii; dcCia.t -TT^s; VthV , Tobiiim ad earn , abfque praeccd.
C/or?
A N T
,
Q U A M.
Tobias dicere
,
Ê^ en
Et
ctepit
loco gf dixerunt
de
efl pariter jj
It. 2.
inino
Abed
,
fed ejus loco fubjicitur S'L nomen Tobias , a Mf. Germ. ly.
,
&
in fine
:*0 ie ssifeL-'fUK^ ff^y^â T^r y^'j-^r 'Pap^cHA* j, sAxfe tw Tif^-/ rear ^t/t^tzto aTap , kj xtxf)j izr tu iyûii; fittTur 2, fVeEiixf 7nf t'AxTviQ:. Jlle autem vadens , recerdattts eft verburum Raloco
îî3J
exflat ignis: in
Gnco
lie
inde ut in Lat. lupra , demtis tamen vocibus feqq. Dom:ne , Sc omnia, fxcielcrum ; additis veio his , poft tuum, ti tiyi'.y J. frJiôr , fanclum J3 gljriafum : ultimo eiiam fie, iracou a/ xx.'sr;; (\ , num. pluiali. if. 8. Ita legiiur apud Aug. 1. 5. de dodr. Chr. to. 5, in Mf. Germ. ij. led utrobique omittuniuc J 5. e. feqq. ci ex his multiplicafti fmen hommum. Grdecum eiiam cum texcu concinit , nili quod loco adjutorium , habec
&
&
jcj
ô>'3-
'ii-vaTux
adjutricem , additis his ad Ezam , 5MSi-/^ tHi avT^ , firmamentum uxorem ejus , ablque leq.
phael
fifcis
Tt.
fumpjit cirierem thymiamatum , fi/^r.ptifuit cor fecit fnmigare, i^ jtciir , 5. Concinit Mf. Germ. ij. Gric. "Ore At oe^fiit-
tK. i
s'/iiosK
,
Vto
'
Vfoj;. Qnar.ii aitlem

,
olfecit
liga'jit
dxmoi/fum
niiim odorem
atigelus.
fitgit in fiiferiora jf-^Jffii
Tt. 4. Mf. Germ. Ij. fcribit cUifenim , non chiiferunt, omittitque J^ , pofl cubiculi; turn addit exfurrexit , pooitque j , pro de , Si Dominum , loco Deum. Grce pro cubiculi, fie , 'fi? At (2iirviO.uStv.iny his, Et exierunt tlfiipcTsgyi , Ui autem concluji funt utrique , abfque feq. oremus , Deum ; loco (^ , nee non vocibus Sarrx ,
item loco multiplicafti , lie, s/dj'Sh, natum eft, Tf.^, Sic habet Auguft. ad verbum , rum I. j.dedodr, Chr. to. ;. J5. e. turn 1. zz. cont. Fauft. to. 8. col. J85. a. prjeter vccem uxorem , quam deler. Sic eciam in Ml^ Germ. ly. a quo pariter abed vox uxorem. Gr. nonnihil differt ; dc'.etis nempe his, tufcis, quoniam, fie hab. y Aii iirsf'StctY f'/M AaftCaVi) , non propter fornicationem ega accipio, in fine, eV A;<cfi'a^, in veritate ; tollit vero prarced. uxorem , additqne Tr/rn/ , tftam , ad meam. AucD^tmine tor op. imp. in Matth. hum. i. p. Z4. b. iegic tu fcts , quia non propter Itbidinem accepi uxorem , Jed prop-
&
ter liberos procreandos.

Tf'.
&
&
10. Similiter
noftri
apud Aug.
Domine.
vero uUim.
H/â;
itt faciat
,
mifericordiam ncbifcum
mifereattir noftr:
J. delet
ica
iVa iXtn-
ut mifere.tris
face
Wi'.r
ao7}f
,
I. 3. de dodr. Chr. 55. e. Mf. Germ. 15. abefl ut , fed

.
KyS(o;
tit
I ;
Domiuus.
rcponitur infia
;
Jf.S. Mf. Germ. ietur , pro daraur
nihil
vocem Dcm/n.vMj , haberque autem iiloium liabetur in Gr;.
g;
ablunt pariter ifta loco feq. {^ , da nobis flios in benedidione. In Grxco lie
jii^ ,
Jt.
cum
'Errl-
h:\icci\
at'T^ Qv-.KsiiccyifpxCia.
Kal
rt'/./a.
,
siVe êt'
Prtccipe
:
"i^
co.
'AyWM)-*
,
*//< it.^
viae ,4^^3750^: th^
t.y. Eadem
col.
refort Auguft.I.
de dodr. Chr.
,
to.
3.
mifereri met
ei conjencfcere.
Et
dixit
fecum
Amen
J 5. e. nifi
infra, benedicant
quod pro tt , nun
dixerunt
hab. ait enim, ut
dormierunt
J?".
tttriijue nocle.
Germ.
nia;
15. deeft -^
at infra legitur,
nee non
,1 ,
abfque priced. 2?. In Mf. uti paul6 poll vox omcaelum, abfque prarced. in fine. In Givcco lie Kai lif J7o Tcutibi,
II.
Mf. Germ.
dixerunt,
if;;f,/if.ii
abfque priced.
hab. vocavit , pro item infra , fadiit fojfa , \oco fdiry.nt

15".
acct^jtvit
.^
te
foveam, derrado ult. per noclem. In Grxco fimpliciter : Kosi (was-tts 'PaiKW iTsofiv^K > ji uffiî Txfti, fi/nir t
, , ^
LIBER
VULGATA
1
rOBIJE
i:;.
Cip.
NOVA.
forte
fiinili
VIII. Versio antiqua.

eiiiin
:
7^1
Tx Mp.'Rti.^ Gtnn,
i.
Dicebat enim
ei
,
Ne
inodo eveviris
,
Dicebat
NeforrcmoriatiirThobias,
nerit
quo
&
cjcteris illis
feptem
qui
& omnibus fiam dtrilio &: opprobrium.

3. Et confiimmavernntfolTuram. Reverfiis Raguhel domum , & vocavit u.xorem lliam ,
1
func ingrelfi ad cam.
15. Cumqiie paraffent foflam
xeverfus
Ra-
eft
guel ad uxorem luam
dixit ei
dixit
14. Mitte
unam ex
ancillis tiiis, &:
videat
fi
14.
Mitte
fi
unam
,
nortuas
cat dies. 15.
eft
ut fepeliam eura
antequam
illucef-
videat
5.
vivit
an mortuus
ex ancilHs ad cnbiculum, eft , ut fepeliamus
& &
il-
ium nemine
ilia mifit
,
lliente.
At
unam ex
ancillis fuis.
Qu
ingreda cubiculum
reperit eos falvos
&
iiicolu-
mes
fecum pariter dormientes. 16. Et reverfa, niinciavit bonumnuncium benedixerunt Dominum , Raguel videlicet,
,
Et milit unam ex anciliis. Et accensa luceraperuit oftium , intravit , invcnit illos pariter dormientes.
^ 1
na
&
&
& &
1 6. Et reverfa, nunciavit ilium \'ivere , mali paffum benedixit Kaguhel Deum

:
&
& nihil
coeli
Anna uxor ejus

17.
Ifrael
,
& dixerunt
Beiiedicimus te
Domine Deus
puta-
quia non contigit
quemadmodum
dicens Benedidus es Domine omni be1 7. nedidione ianfta & munda & benedicant.tibi
:
:
bamus.
omnes
tibi, in
elecH
tui
& omnis creatura tua benedicac
18.
Fecirti
enim
nobifcum
mifericordiam
tuam , tsm nos.
&
exclufifti
k nobis inimicum perfequen-
omnia Ikcula Ijcculorum. Benediciuses, quoniam litificafti me , & non contigit mihi ficut putabam 18. led fecundum magnam mifericordiam tuam egifti nobilcum.
Benediclus es, quia mifertus es duorum cum illis Domine mifericordiam da fanitatem confumma vitam eoruni cum mifericordia , lastitia.
19.
:
19. Mifertus es autem duobus unicis. Faceos
Domine
laudis
picnics benedicere te
&
facrificium tibi
,
unicorum. Fac
tus
& lux fanitatis
ofterre
cs
ut cognofcat
folus in uni-
&
&
univerfitas
gentium , quia tu
Dcus
fuis
&
,
verfa terra.
io. Statimque prÊcepit fervis

replerent folFam
cefceret.
,
Raguel ut
,
2.0.
Et prxcepit
fecerant
quam
Fecerant
priufquam elu-
quam
21.
fervis fuis, ut replerent foffam priui'quam lucefceret.
Uxori autem fus
dixit ut inftrueret conviin cibos erant
Et prxcepit uxori
fuoe
ut faceret panes
vium
&
pr^pararet omnia, qUcE
multos.
12.
iter agentibus necefTaria.
i2. Duas quoque pingues vaccas,

arietes occidi fecit
cinis fuis
, ,
& parari epulas

fe.
quatuor omnibus viut duas
&
Et
,
abiit ipfe
cas duas
23.
&
ad gregem , quatuor arietes , &
&
julllt
adduxit vacpriparari.
cunitifque amicis.
i?. Et adjuravit Raguel
Tobiam
hebdomadas moraretur apud
cens
des
;
Et vocavit Thobiam, 6c juravit illi , diHis diebus quatuordecim hinc non rece-
fed hie eris
manducans
filix
& bibens mecum &

, ,
la:tificabis
animam
mea;
multis adflidam
doloribus.
24.
guel
,
De omnibus autem
qui
poflidebat
,
Rafecit
dimidiam partem dedit Tobia:
&
i4. Et ex eo quod pcftldeo , accipe partem dimidiam , fanus curn pace ad vade falvus
&
,
&
NotjE A0 Versionem
furgtns Uagtid ivit 1 fiJit frprihntm , Aicens. ^. :2. In MI^. Germ. i^.hAhtmr dcrifm fttm
derijia
,
A N T
Q U A M.
,
entries
,
crtatity.n
ttix
(^ omnes atigeli tni

;
e;
eh-ilt
tui le-
locofmn
iiedtcant te
If".
in /Miila
deinde ut in Lat. fupia.

piccter
abfijue iioc in fine

Mii
fj cfprotiritim
j
: :
Gracce llmpliNofiiie
l8. Ita Greece, ly. In
unum
:
-zcû,
muitam
loco
citer
?yur'
KT05 aôâVji
litcens
h:c
magnam; neutrum
f. niam
legitur in
Ml. Germ. 15.

,
mortetur ?
f.15. Mf. Germ. ij. ipfo

Jhjfitn
lis
,
initio liab.
Et ut
ficuc
duobns unjcii
Ml. Germ. ly. ita Et bcnedtclus cs ; exinde deletur da , ut
quoinf,
&
\oco
fnJJ}ir
am,
detrafta voce liomtim. Grxc. omiflizSf 'a.yiv>.

i-Tir.
ei'i
T? ,
antecedentibus, liab. KaJ Jt, sTTTSf HJ>rt T)i yvYXiici

Jtf.tm
,
rw nmxt
Kagnel
ixuda-
Et
"jeuit
i;i
vox mtjiricordta. Griec. liis tantuin diBert a textu Lat, ncmpc liabet ûcio-et-e?^ , unigeuttormn , locu unicorum deletque cum , pofty.?c; item infra roilit hoc, ""^ da fanitatem
mum
Tf".
^
;
dixit }idti ttxori fux.
fed poft eorum

sJfiyzL*vg,
addit
cV
vyicici. ,
in ftnitate
14. AbellaMl'.
Germ.
k^
t'j
ij.iftud,/ii/ cuhcitl'im ^Ciait

^5
, ,
deinde
z'eam
citer
/usr
See. ut lap.
a Gracco lexcu
Idco^
ti
item pro
)
i
i'eq.
exftat
lit ,
^
iiti
(
aiit
InGrxco iic, lamenCompl. iUir-ji ;

Sî i^y
1
stuiâv
videant
in edit.
cji
,
ut implerent fof. 20. MI. Germ. 15. Tunc prjceptt quam feceritnt , priufquam lucijceret. Gr.cce limpii:
fubinde loco cm martinis
ita,
Ji autem nojt
&
:
in fine iic,
c,
jWhJeI;
7.'f,
nemo
Jiiat,
Tf. IJ.
Grace
fimpliciter
Kal s'wfiir
inveiiit
ii
'ax-.J
lz-".i
a'ra-
' EKi r^sucsj i to?; oUtTottc^ ;âfcoci rlv t^ô" Juit atttem famnlos exaggerare fepnUrum. t.il. Hc abfunc a Gr.-cco in Mf. vero Germ. 15. habetur yicf If , loco ut faceret, Kc] iitirMtt ivn'; 't- 22.. Horum loco Gracce legimr
: :
(trjcjlla tiperier,i
1^. i6.
In
januam Mi. Germ.
.,
ambos dormientes.
yctiuoy
i'/iiipS>
/IsKxliixyiipcir
Et fecit
IJ.
,
eis
nriptias
diebus
ly. Icgitur regrejfi,
nou
re-jerfa
quatiiordccim.
pratter
In Mf.
,
Germ.
omnia
ut in Lat. fup.
,
item omltticur Kî^/.t/, & loco Deum., hab. Dui^niiiim. In GrBcco iic KkU^?^^?:, ff.isvyfsiMy ccuT:7;a7! ("ii* Et egrej:
duo ,
greges
pro gregem
&
in fine
parari pra.i-
dtitm.
If.
fa
annuntiavit
,
eis
quia
'jivit ; omiffis his
at/jtl
mali
25.
Hjcc pauca variinr fub finem in

,
fajf.im
cum voce
ult. caeli,
keiiediiiiatlii
.,
t- 17- Mf. Germ. IJ. BeneiiHus Dens omni

?, fancl:
initio
nempe penes me pro ?necum ; deinde mam mcam i^ /Ilia , &c. Grxc Kai
ptCAni' Q!jr7c>.!Qia.i
iic
Germ. IJ. ^^ conUtahss aniccvtu 'PaiKiix,

fti JriiCfr.'jii
Mf
siirtr
'
mnnde
henedicant
,
te
omnes /and:
inja-
t?
v.fiiC-'i
t? 7/"*
cKlum jkc:di.
Benedttltts es
pro Domiiie , infra, loco tibi omnes eledt

Titi'î
quoniam., &c. ut fup. Grscc. iiab. Qu o 0=o; w , ta Dens in, Sc

,
Sec. ita:
Of
Qi
c/'
ciyiti Qt: ,
j,
iTiccii Qit
j,
tzUrli.iiL,
^;Jy HvTav , sir /iii mxvf^âicii/ ct'i Sîy.aTiOSufCi I'/iiJoa t? yxi^c'i, Et dixit ei Ragruel , autcijuam confitmmarcntur dies riuptiarum , cum Juramento non extre eum , niji impleti fiierint quatucrdecim dies nuptrarum,
11^.24, Similiter in
01
(\ (vMtîtmdr
(\- n? tB{
ti fanili
tni
Mf, Germ. ly. exceptis his,
ibis
Tm.
J.
Zzzz
ij
75*
F. Mf.
irni.
LIBER TOBIJE.
Versio
a n t
I
Cap.
,
IX.
,
q u a.
,
Vulgata nova,
fcripturam
ut pirs dimidia
,
R>t.
^ patrem tunm ;
fuerimus
,
animo
do,
& alia dimidia pars cam mortui & uxor mea veftra erit. Forri ello'fili, ego parcr tuns fum, & Anna
eiJO
,
,
;
quT
fupererat poft
obitum eorum
Tobia: dominio deveniret.
marcr rua
tui
fumus nos ,
&
Ibroris tux
amoA N T
/ati'
,
&
in perpeuio.
NoTA AD VeRSIONEM
pro varle, abfque
fcq.
Q U A M.
"'f'!
cum pace; iiem
infra, ams-io, lo-
ft^'s3al
aVtCtt'ia
yi^^'^f
'
tsk
acn-efx'
co/nm,
:
paviloque po(V, '""'i fto amiJs. Inaltero Germ. non firom. In Grico hare rantum ex4' Ic'iiur foreri , '"'"' ilant Kai tc'tj fxUrIx to iûisi/ to* uvufX'iT ^' '"'^f nt
i,
yuni ui- Ei tunc

ire
i. tk Mi-ri-, i'rap atapiemem Jiimiinm faf.
fejjianum eju!
,
,
cum faniiate ad falrem

*'" "><"
reiiqua
cum
mcrtuus fueri
ei
CAPUT
A N T
1
Q U
A.
I.
''
IX. VULGATA NOVA.

"
Ix Mf.tiir.
Germ,
ij I.
T* Unc accerfivit X lum & dixit

,
Thobias Raphahel angeilli
Unc
vocavit Tobias angelum ad fe,

exiftim.-ibat
,
M.
niea.
z.
Si
quem quidem hominem
di-
xitqueei:
Azana
frater, peto ut aulcultes verba
me
ipfum tradam
obfecro te
,
tibi
firvum
non ero
anima-
condignus providentiae tu.

-.
Azarias frater, adfume tecum hiiic fervos
Tamen
ut aflumas
tibi
camelos duos,& perveni in civitaquatuor, da illi clairographum tem Rages ad Gabelum accerfi lUum ad recipe pecuniam , fuum ,
:
&
lia five
fervitia
& vadas ad
:
Gabelum
ei
in
Rage
&
civitatem
Medorum
recipias
&
&
fuum
&
Scis
fi
chirographum ab eo pecuniam , roges

reddafquc
&
nuptias.
4.
eum
venire ad nuptias mcas.
Scis
:
enim quoniam numerat

fi
meus
5.
&
tardavero una plus die
dies pater contriltabo
4.
dies
:
enim
ipfe
quoniam numerat piter meus

,
&
tardavero una die plus
contnftatur
animam ejus.
ius
aninia ejus.
J
.
Sed vides quomodo Raguhel juraverit , cujusjurandum ipernere non pollumus. 6. Et abiit Raphahel angelus cum quatuor ferduobus camelis, in civitatem Rages: vis, manfeiunt penes Gabelum , &. dedit illi Raphahel chirographum fuum.
Et certj vides
,
quomodo
adjuravit
me Ra-
guel
&
&
ad|Uramenlum fpernere non pollum. 6. Tunc Raphael alfumens qustuor ex fervis Raguelis, & duos camelos, in Rages civitatem
cuius
Medorum
didit ei
perrexit
omnem
Raguhel , & rogat ilium ad nuptias. Et continuo futrcxit ,
7.
chirographum fuum pecuniam.

ei
;
& invenient Gabelum red& reccpit ab co

, ,
Et indicavit
illi
de Thobia
filiam
filio
Thobi
7.
Indicavitque
gefta funt
deTobia
fctitque
filio
Tobi*, omvenire
quoniam accepit uxorem

adfignavit
nia
qus
eum fccum
&
ad nnptias.
illi faccos cum fuis ligillis, compovigilaverunt fimul fuerunt illos fupra camelos ; venerunt ad nuptias. 8. Et invenit Gabelus Thobiam difcumbenfalutaxit , ofculatus eft exlilivit , tem lacrymatus eft Gabelus , benedixit eum
&
&
&
S.
Ciimque
ingreffus eflet
domum
:
Raguells,'
,
& &
,
&
&
invenit
Tobiam difcumbentem
:
&
exlilien
,
of-
&
culati funt fe invicem
&
ficvit
Gabelus
benc-
Deum,
9.
dixitque
:
Deum,
:
dicens
,
Benedict us
Dominus
vir
,
qui dedit tibi

,
9.
lius es
& dixit
optimi
Benedicat te Deus Ifrael

,
quia
fi-
pacem
optimi
es
:
bone
&
optime
,
quoniam boni
&
viri
6c jufti
&
timentis
Deum,
&. jufti viri

tibi
elcemoiynas facientis
filius
&
eleenr.ofynas facientis
&
benediflus tu
fili.
10.
Det
bcnediitionem Dominus
coeli,
&
feruni
,
10.
& dicatur benedi&io fuper uxorem tuam ,

I <2
NoT
TS'.
AD Version EM
Juum.
A N T
u A M.
,
In Grxco fie Kal jVwjat , ff vocuvit , ioco T::nc accerjivit , ablque feq. aiigdum ; in Ml. Getm. ij. omnia dixit illi, uc fup. prserer uUimum , titcftti , pro "t. 5. V,iriantnonnullain Ml. Germ. 1 5. videlicet , î/iperge in c:viuuem ria l:bi hmc duo,, redde i/eca tlUim ad tiuptias. Gra;c. hab. illi chircgraphum rra'Tay pueriim,, loco hinc jervoi qiiantar ; pauloque poft , i- 'Pa'vc*; THC Mn/i'a5 , pro in ctvttmttn Kages pr^termiffis his , J^ da illi chirogr. fuum ; loco vero recipe , ita , xowiocti' /ôi, affer n.:hi ; pro accerji ilium ^ ciyrec a7 ^ci, ipj'um adduc mihi ; cetera ut fup. ^.4. Mf. Germ. 15. fie habet , Dies paler numerat. Gr.
t.
:
legitur ii'imS
manfit
abfque feqq. Raphahel, 9c
Tf.y. Mf. Germ. ly. delet hoc, filiam Raguel; loco vero rogat , hab. rogavit ; item pro his , furrexit adjigna^
l;it ,
&c.
i
gillis
GrKco
y.c:vu^:,y
^ Jt" venerunt ad nuptias , cmiffis intcrmediis. In eiiam pauciora , nempe feqq. "C; As t^(^rr!y)u ra
iihi
'
rejiituit illi
pecuniam cum facculis futs
,,
>u
,
I'l^Soi'
Ji';
tok yx/xo^.
Ille
autem
protulit arculas in
,
&
Jigillis
dedit
ei.
;
nerunt ad nuptias
Tf-.
Et dilnculo /urrexeriml una ceiera vero defunt.

,
*/-
8.
De
:
his
omnibus
,
Gracco.
ac/l/û
Tcci
InMl. veio Germ.
ne verbum quidem exflat in ly. ita r invenit Tobiam ac;
vfi?^^'
K;
ear
/^f^vi'jta
l^^yx
o/ffH^-HC^âi
>i'aK,
cumhentem
eft ;
exJiUvit
alii;.
^ /alutazjit
,
ilium,
fola
lacrymatus
Quoniam
_
juravit Raguel nou exire me : pater melts nU' merat dies ; t^ Ji tardavero valde , trifatfitur nirrtis,
practeimiTis
)?. 9.
Mf. Germ. ly. hxc admittit

,
dicens
habetur de his , pr.Eter hoc quod leg'.tur t. priced. In Mf. vet6 Germ. ly. omnia ut inLat. lup. exceptis his , Vides enim qiiontam Raguel cuJHS juratHentum.
y.
*.
Gr<Etc
nil
i^ optimi
JS
lufli tiiri
ti elimcjyna facientis filius.
Boni, In
*. 6. Abel! nomen Raphahel Tub finem , a Mf. Germ. I J. jcut aOrjtco textu ifta angeliis cum quatuor fervis , tS , llutius camclis in civitMem iCigis i lace vt6 verb! mm-
Gricco vero textu etiam ifta delunt cum aliis. If. 10. Rurfum pauciora leguntur in Mf. Germ. IJ. uxori nempe \\z Renediiiiontm det tibi Dominus cceli , benedicat Deus Tob; confubînum meitm. In Grsco tua : hoc lolum Kal e^?o7m5 Twj(5 THr yvtcutui durv' f ^#:
nedixit Tobiai uxori fa.
LIBER
Vu
& fuper
I G
TOBIJE.
Cap. X.
73^
:
AT
NOVA.
Versio antiqua.
patri uxori tux , matri uxoris marri uxons tux benediftus Deus , quoniam video I hobi conrubrini mei fimilem.
parentes veftros
&
&
&
^*
^"^'"
Wj?. R?^,
VULGATANOVA.
II.
&
,
videatis filios reftros

in
&
filios
filiorum vef:
tromtn
&
fit
quartam generationem femen veftrum benediftum i Deo Ifracl , qui

ufque
tertiam
in fascula
&
ii. Ciimque omnes dixlfTent , Amen , acceflirrunt ad convivium fed cum tiniore Domini nuptiaruiii convivium exercebant.
:
&
regnat
fxculornra.
CAPUT
VuiGATA NOVA.
1.
X.
Versio antiqua.
,
/Ûm
,
vcro moras faceret Tobiaj

,
causa
V-/ nuptiarum
bias
follicitus erat
pater ejus
filius
To-
dicens
Putas quare moratur

eft ibi
?
meus , aut
qaare detentus
2..
Purafne Gabelus mortuus
eft,
& nemo red,
quotidie computabat Thobis dies, quiiret reverteretur filius ejus. Et poftquam coniummati lunt dies , filius ejus non .-.-^ x' ' veniebat , dixit Nunquid detentus eft Ihobias ?
I.
T^ T
r M/.
Rif. tg
A-/ bus
&
-
g '""'
&
2.
li
Aut
forte Gabelus
mortuus
;
eft
& nemo il-
det
illi
pecuniam
ejus
>
reddidit
5.
pecuniam.
,
J.
Coepit autem contriftari nimis ipfe
& Anfimul
fi-
t contriftari coepit
:
na uxor
flere
:
cum eo
&
coeperunt
ambo
cebat
:
Periit nlius metis

?
& Anna uxor illius di& jam non eft inter vi-
eo quod die ftatuto minune reverteretur
vos quare tardat

4.
lms eorum ad eos.

S;. 5. 4. Flebatigitur mater ejus irremediabilibus la-
j-
crymis
atque diccbat
Heu
lieu
me
fili
mi
ut-
dicens
Et COepit plorare , lugete filium fuum , Yx mihi fill , qux te dimill ire , lumeil
:
&
quid te miiimus peregrinari , lumen oculorura noftrorum, baculum feneftutis noftrz, folatium
oculorum meorum.
noftn , fpem pofteatatis noftrx. Omnia (imul in te uno habentes debuimus dimittere i nobis. 6. Cui dicebat Tobias Tace, & noli
vits
5.
:
te
non
6. ri
turbari,
,
Cui Thobis dicebat Tace

:
fanus
eft filius nofter
fatis fidelis eft vir Ule
cum
foror
,
lalvus eft filius nofter

:
, noli contriftaled aliqua forfitan

,
quo miiimus eum.
mora
ivit
detinet illos
,
homo enim
qui
cum
illo
fidelis eft
&: ex firatribus noftris.
Noli txdiari
:
7.
Ilia
autem nullo modo confolari poterat

,
fed quotidie exfiliens circumfpiciebat

tur, ut procul videret
& circuivc-
bat vias omnes, per quas fpes remeandi videba-
eum,
fi
fieri
pofTet,
nientem.
ibror , jam venit. dicebat Tace, moleftuses mihi noli me feducere , periit filius meus. Et exfiliens circumipiciebat viam , qua filius ejus profeclus erat, nihil guftabat cum occidillec ibl , introibat, lugebat lacrymans tota node, nOn
illo
pro
7.
Et
ilia
&
&
&
&
dormiebat.
8.
At vero Raguel
hie
,
dicebat ad generum fuum
Mane
& ego
raittam
nuncium
falutis
dc te
ad Tobiam pattern tuum.
C9-] Et "t confummati funt quatuordecim nuptiarum , de quibus jura\ eratRaguhel , exiit ad ilium Thobias , & dixit illi Dimitte me 5 fcio enim , quia pater meus & mater mea non eredunt le vifuros me. Nunc itaque peto pater,
8.
dies
dimittas me , ut earn ad pattern meum bi indicavi quomodo ilium rehquerim.
&
jam
ti-
NoTiE AD
^
VeRSIONEM
^
feftinare
ter i
A N T
,
Q U A M.
At
,
Jiliii! Tf. I. SimiltrerinMf. Germ, ij.uûead hate, tjtt! non vtmtbcit , quae abiunt ; liorum tamen loco hapitttr itlins dixit i deindc fie , Ne forte detentus betur ,
eft ihi.
ne follscita /is
valet.
in
fup. exceptis feqq. Jj
iniiio, pro cui
Mf. Germ. ly. Icguntur ut. pauloque poft, ,
In
Grco
>
K! TcdC.t
araTwp ctfri^
s'^cyiax^'j eKctff-
contriftari , demtis his , foror , , pro fubinde fie , forlajfe mora tenet ilios :fed
tltoi
:
& fiUus
JJ
;
,
nof-
homo qui,
toililur
loco forfitan mora dettntt
homo enim qui
vV iiyjh
Et Toiit pater ejus cmiputatat unurnqtiemqilt diem. Et peftquam impleti Junt E^rf Mh'tc/e
,
y.c^'i-n%vi1i
etiamy
venit.
t.
foB: fidelis
eft ;
&
in fine legicur, veniet

i y.
non
ejji
diet i'heris
Jj 1! veniebat
dixit
Nunquid forti con-
fiiji ftternnt ?
If. 1.
noli
fie
:
7. Ha:c variant in ncc me feducere

,
Mf. Germ,
,
Moltftus mihi
,
profpiciehni via
qua
In Mf. Germ. ly.
Am
filius
nunqttid Guielus mor?
nihil guftabat
lie
:
lacrymans
noû
tota
non dormiebat.
,ut
,
tteu!
7/1; ,
eft ,
nemo
iili
reddet pecuniam
jUK-Tre/e
Germ.
^tt.Qtf.il^ ,
4. habec
In Grateo
Ki
sTê i/tm-
2i'-/, îi
axci^z
ti'i
a~aoVcV
ei:
non
5.
tlli.
Gra:e.
*H
otVsSare
ifVsi;
J/i TO CTzi/iW lUK.
Ka.' iTtcpivt'a xa6' \[u;g^
tiIi-
KvrS
Jf".
Ai'/mCi
to ifYud'^Yi
IJ. collie
Mf.Germ.
yam
poft
vocem meus ^
:
Sc
'
AitM,u-?rciis
,
Q-pvmx Tudxr
toV
wok
avrt!;'
Et dixit
Kl thv^rsiro pro tardat , hab. tardautr. In Gr^co (\c Mxr' u~s -^ ana H /fKH* 'AttcumI^ t9 j;J/:v, Ar^Tt )tf^ônK?. Et trtftabatitr nimis ; dixit autem ei uxor : Periit piter , quandoqutdem taydavit. t, 4. Mf. Germ. ly. habet lacrymari , loco plorare : tc infra , qui te dtmittebam , pro qux te dimiji. In Grxco
fie: k'al vf^v^n 3-/!MKf7f ivTfir
,
me, periit puer meus. Et ibat per diem ad viam foras , qua aiierat : dithus qui Jem panem non maU' ducabat , noSibus autem non intermiiteb.tt , fiens Tobiam filium fuum. t. 8. (g. ) Nonnulla tantiim variant in Mf. Germ, if, fcilicer ifta, circa medium. Pater, peto dimittas me ; 8cin
Tace
ne decipias
, jam enim tibi mdicazi quomodo ilium reliquno. Concordant eiiam Gracca , excefitis his ;k( f, quoadufque , pro 2j ;/( ; pauloque poft , a; , qrias , loco de quibus , additis ad Raguel his, izcivccu aii'jr e'y,sT, facere eum ibi dfinde fie 'rxs /s ToiEi'.? tm 'Paytx'*, dixit autem Tabtas ad KagHcl , loco ixiit ad ilium Tob, g? dixit illi
^ V'jnr Ou
fxv.
fui\i ^01 Ti)cyv
fine
Ti THit:'
Qs
TO tjw; TwK o^û>U'J}V

eft
^
Tj'
dixit
Now mihi cura

foliim
fit-,
Et cfFptt fiere eum ^ quia dimiJi te ^ lumen

:
tculorum meorum.
Tf.6.
H*c
,
habenmr Grxce
(%! y'itdtH'
Xl/x
jiH
Myî
Kai TvoIt Mii a't'Et Toiit dieit ti : Tact
, :
754
Ctrm.
LIBER
Versioantiqua.
dixit
: :
TOBItE.
9.
Cap. X.
Vulgatamova.
Cui Tobias
ait
:
Raguhel Thobii Remane liic 9. [ 8. ] Et penes me , & etô nuncios mittain p.itri tuo, uidicabunt illi de te. Et ille dixit In totum pater peto, ut dimittAsme hinc ad pattern mcum. 10. Et continuo iurgens Kagiihel , tradidit Thobiae Sarram flliam fliam , & dimidiam partem fubllantix fua:, pueros & puellas, OVeS & boves , alinos & camelos, veliem, vafa, & pecudimilit ilium lalvum fanum , & vale ilniam
:
Ego novi
quia pater
meug
& &
mater mea
modo
dies
computant,
& cruciatur
Totra-
fpiritus
eorum
in ipds.
10. Ciimque verbis multis rogaret Raguel
biam
&
ille
eum nulla
ratione vellec audire
didit ei
ftantisE
Saram,
fus in
,
dimidiam partem omnis fub pueris, in pucllis, in pecudibus,

, :
&
&
li
fecit
1 I
.
& in vaccis & in pecunia multa & falvum atque gaudentem dimifit eum k fe
in camelis
,
COeli
tua;
,
& dixit Vade fili falvUS fanUS , DominilS Sarrx llXOri bene difponat iter tuum, & videam ex Vobis filios antequam moriar.
:
i i
dicens
Angelus Domini fanftus
lit
in iti-
&
nereveftro, perducatque vos incolumes,

veniatis
&in,
omnia rede
circa parentes veftros
&
,
vidtant oculi mei
filios
veftros priufquam moriar.
12.
Et adprehendit illam, 5c falutans ofcuia-
iz. Et apprehendentes parentes filiam fuam

ofculati Tunt earn
,
tUS eft
13.
Sarram filiam fuam
&
&
dimiferunt ire
dixit illi: Filia
honorem habe focero
tuo
tui
,
cC focrui
tux
ipli
amodo
tanquam pater
tuus
filia
,
&
funt parentes mater tua , qui te ge:
ij.monentes eam houorare foceros , diligere maritum , regere famiUam gubernare domum ,
,
&
fc
ipfam kreprehenfibilem exhibere.
nuerunt.
Vade lalva
audiam de te auditionem
bonam
earn,
Fili
&
olculatus eft in \ita mea , &. gaudium dimifit illam. Et Anna dixit Thobia:
,
&
&
frater dilefte
,
falvum
te
perducat
Domi-
videam filios de Sarra filia mea antequam moriar , ut delecler coram Domino coelL Ego trado tibi Sarram filiam
nus
cocli
&
det mihi ut
meam tanquam bonum depofuum & non

,
;
ve-
xes
&
eam omnibus diebus vita; tux. Vade fili falvus fanns ego mater tua amodo , & Sarra uxor
:
tiia.
illam , ut fitis in loDiligat te Dominiis co fanftitatis omnibus diebus vita: veftrae. Et ofdimifit illos fanos. Et difculata eft utrofque ,
&
,
&
celfit
Thobias a Raguhele
gaudens
&
benedi,
cens
Deum
coeli
&
:
direxit
viam
ejus
terrx, regem benedixit
omnium
Raguheli
quia
,
&
&
Annse uxori illius, 6c dixit Injunflum eft mihi a Dornino , honorari vos omnibus diebus vi:
tx
veftras.
Notje ad Versionem antiquam.

bfque {eq.
fiio
enim; loco vero non

ultra
crediint
Sec. ita
tur in
*.
Gtxca.
15. Similialeguntur in Grjcco
,
iiili fVir/jKcir i-^t^xi /if,
ma
fpcrant ajpiccrt
dilTimilia
i
me;
teliqua delunt,
*. 9.
(
bis
ica
nempe
Ka.'
ihs
"^n
5"""/'/''
fed paucioribus ver aVr?- Ti',a Tt; t-
8.)
Mf. Germ. ij. hsc pauca

y
habet
Mersey
i!f,ii
^-.Jj'
(\- iint,\ rui

>^
ego mttttim nurciuiHîiiyituo

tneiij
,
qui
iridtcet
ilU
deeflquoque
ipf'V.m ttv-yv. Kai'

,
in fine.
K.;'-/:
Grjec. EiVc /f
ii,(i-7rcst>ia
yrw
xei',5''/'^^'
pc
a7aTn7
,'SiTr
Qn ikli. 'Anvta/î' Qv dxtn xotEJ vac tj-re -Trftot; Tuîav 'A/ex* VozaârHca/ Qs I Ki/ e<c; Tt i/cce'?> <f/n
-/(7;
,
raf' foi,
xp5? rlt -tcitI^
Qh
j,
Aiww'-
^m
Q(. K<ti ToiCliti; ^tyi^ 'E3oVf/^;' /<; Ttfoi T>r -^tirig^nv. Dixit autcm ei fiar : M.irie apnd me, declarahunt ei f:ia circa egv mitt.im ad patrem tititm ,
Ttt Kxra.
nm
(\
fiV
taxiJ tx iK Saj-'fa? th; ^v-txlfii; fi
"ra iv'-'
Ww
fOt/fia r:^Trm
n
j
Kufli. Kai !J i 'srx^-xT'ihfixl Qci

>KTi'e>i;
tcj'
1
tw
7-='
'smfscmlxîm' j, /ui< ruvrx ^-Trcfv'ilo k. T^/a? (fVo/wf

a/
tiik
civrm.
,
^t/~ Mexit
^soc
ot* ^CttiSûze
te,
Et
#.
,
Tobi.is dicit
Dimitie me ad patrem mettm.
o'/c^
at-r?'
y.xlivô'ii
filiti
'Pa^bw-x
k.
i-Svat -rvv -/vi/eu*
10. Vox furgens , initio abed a Ml". Germ. I J. (icut poft pueros ; at reponitur (^ , ante ajirios , mi paulo poft , anteyiinwrn ; poft ^<i/f autem , dcletur ///; Mf. Reg. leg. pecuniam , non pecunia. In Gra:co fie 'Afaj-a; A
:
xa xvtv. Et
parentes
ttii
efl
cuLiius
leftitiiat
te
fux : llmora foceros tuos : ifji nnnt Audiam de te auditionem hanam : Jjf ofearn. Et Edim dixit ad ToUam : Fratir dilelle , Dominus cicli , ^ det mihi lidere tuos filios
dixit
funt.
*PaV<f^^
VfZiiv
fiTwxJK
a^TW âf^xr
t
rvy
t
-/tiixiaa
Vt^, ^
J.
toc
Sarra filia mea

pofio
ut
lizter
in confpcclil Domini. Et ecce dt..

(fj
-rCti
v~xpx.^/i(^* a'uT;
,
Q'jij.^cti
XTj'i'K,
OLf'jvQAW
^
,
apud
te
fiU.im
meam
:
tu\i-/vciif;
iedit ci
iix-Uti>r i. S.nram uxcrem ejus ,
e.
Surgens autem Ragiiel
dimidium
:
poJJeJJ:on:im
,
raverat viam ipjtus
torpora
mijit.
pecora
1$
argemum
^^ ienediciiis eos
di~
quia profptux$rem ejus. Mf. Germ, i J. non differt aMf. Fêgio , ru(i his Exi jalva filia levibus : Et dixit illi : Honorem habe
eam. PajlliM that
in dfpojtto i Tobias , henedicens
ne
,
contrifiaveris
Deum
,
letiedicehat
Raguel
Ednam
ir. II.
ait, abfque
In Mf, Germ. Ij. legimr, kq. fahus ; item pignora
dicens-,
,
loco J^ diEi/':/w'cii
loco
:
filios ; cjecera
i^ frater , Jj dimifit. Et Anna dixit i^ det tibi ut filios 'jideam..... coramDominum
fahum
ducat
coeli.
te.,.,
Et eg
ut fup. In
ijfixi;
Grxco hxc pauca
exftant
Ê'-/a^
0sd; 7V V[i'? 7 'Jrfo tv f-is diro^xve'r' dicens: J'rofperabit vos filii , Dens ceeli , antequam moriar. Tt. 12. Mf. Germ. 15. hab. illtim , abfque verbo/i/Uns , ponitque 2? , ante Sarram ; cuniSi vero defideranTCJiâ,
traJam tibi filiam meam Sarram , ut non vexes eam emSarra foror tua. (Mf. etiam nibns diebus vita fu it diebus-veflris. Et a Cam. 4. foror. ) Dirigat te Dom
Raguel
mthi a
viam illtus.,,, InjunSum Dominum cxli Dim. honorare vos.,.., vit/t met.
efl
risi
i^^
, :
LIBER
VULGATA
i.yÛmque
V_> Charan
,
TOBI.E.
Can.
XI.
7!S
CAPUT
NOVA.
,
XI.
Ver
A N T
I
Q U
A.
reverterentur
pervenerunt ad
itiiiere
I.
"p T
2.
profecii funt,
&
ib.ant
donee venirent
Ex Mf.
teg. (^
qax
eft in
medio
contra
JLvCharam,
Tunc
dixit
qiix civitas eft contra Niniven. Germ,
Niniven , undecimo die. z. Dixitqueangelus Tobia frater, admodum reliquifti patrem tuum.
:
fcis
quem-
cis
3.
Si placet itaque tibi

iter
prscedamus,
& len-
to gradu fequantui-
noftrum familix, fimul
Raphahel Thobias frater , nefpatrem tuum ? 5. Prxcedamus uxorem tuam, & eamus, prxparemus domum , dum profequitur nos puel:
quomodo
reliqueris
&
cum conjuge tua , & cum animalibus. dixit Ra4. Cumque hoc placuiflet ut irent phael ad Tobiam Telle tecum ex felle pifcis
,
:
la.
4.
Et prxceflerunt pariter
, ,
lus
ToUe tecum
illis
de
feile illo
erit
enim neceiTarium. Tulit itaque Tobias ex fel,
cum
5.
&
& dixit & habe.
illi
angeEt abiit
canis.
le illo
5.
&
abierunt.
Anna autem
fedebat fecus viam
quotidie
Et
Anna
fedebat in via
circumfpiciens ad-
in fupercilio mentis,
unde refpicere poterat de

fpecularetur adven-
ventum
6. tri
filii fui.
longinquo.
6.
Et
dum ex eodem loco

vidit
tum
fuo
illico agnovit vea longe , nientem filium fuum currenfque nunciavit viro
ejus,
&
ejus
Et cognovit ilium venientem , dixit paEcce filius tuus venit, homo qui cum
:
&
&
illo erat.
Ecce venit filius tuus. At ubi in7. Dixitque Raphael ad Tobiam troieris domum tuam , ftatim adora Dominum gratias agens ei , accede ad paDeum tuum
,
dicens
Antequam ad7. Et Raphahel dixit Thobis propinquemus patri tuo, fcio enim quia oculi
:
&
ejus aperientur
trem tuum
8
.
& ofculare eum.

lini
Statimque
,
fuper oculos ejus ex felle ifto

:
pifcis
quod portas tecum

,
fcias
enim quoniam
mox
9.
aperientur oculi ejus

cceli
,
&
videbit pater tuus
8. adfperge ergo oculis ejus fel pilcis , infidecoriabis albugines ab det medicamentum ; refpiciet pater tuus , oculis ejus , videbit
&
&
&
lumen
in via
&
in afpedtu
tuo gaudebit.
,
Tunc
;
prxcucurrit canis
qui fimul fiierat

,
lumen. o. Et adcurrit
lii
&
quail nuncius adveniens
blandimen-
fui
&: dixit'illi
to fuJB
cauds gaudebat,
ofFendens pedibus currere

occurrit
10. Et confurgens csecus pater ejus, coepit data manu puero

;
&
obviam
filio
fuo.
ter moriar ; crymatus eft. offendebat pedibus o. Et furrexit Thobis, egreflus eft atrium , occurrit illi 1 hobias feiens tel pifcis in manibus fuis.
: I
&
irruit collo fivideo te, amodo libenlacrymata eft Thobias etiam laei
:
mater fua,
Fill
&
&
&
&
V
1 1
.
u L G A T A
fua
NOVA.
1
Sc coeperunt
Et fufcipiens ofculatus eft eum ambo flere prs gaudio.
cum uxore
1.
Cumque
adoraflent
Deum,
& gratias egiflent,

^ nljiciet alNo,
confederunt.
NoTjE ad Version EM ANTIQUAM.

Tf. I.
(ivitas
T;
c'i
Mf. Germ, i J. E< pruftilns ih.tt Carnchit, qtix efl in Kifiive. Gr. Kai s-Tropiuil^ M^Xl'^'^ ^ e'yf/oa; fN^K^wi. Et ib.u quoadnjque tipprofwquarunt ifji in
Mf. Germ.
^
Tk unge fel
higincs
ita
i
in oculos ejus
te.
^
,
erofus detent
2f vjdeiii
,
,
Quod autem
,
h!c transfertur a
erofa
bilio fryf
miniis
inielligimr
nifi
fubaudias oculum
,
Jîiieve,
vertendo
erofus oculo
vel potiiis
oculo ;
a
-t.z. lia: Frater
ly. Et tunc dixit Raf.ul angeliis TsSec. ut
melius enim reddi poteft

inufitato
forte
verbum Gr. Auv^'f^',

,
vix verbo
dicas
ficjcii
fup. Grxc. Kl eiVs 'Varpciw^

,
AmVw
vel Atrnvui
Avy^cc, mordeo
nil]
^fioi Tai/af
T^. 3.
Ou
yivoicKsn;
J"?^ê
'Tr^^g
^tijia; toi'
&c.
mendum
irreplille in edit.
LXX.
&
Ultima tantum vox

:
piielln, abeft a
>
I J. In Grseco fie
tttite ,
Ur^J'^xf.iCti/ni^ tp.iroffîf
tcrioribus
I?.
loco frcedamHS , hoc omi(lb , , dum ptpjequitar nos puellii.
Mf. Germ. PmciirrnmHS eanms , cum pofpaulo port, yjlpaT^r yo^m

,
tfliixÊl?, pro JtxS-tk, vel potiiis relationem ad;ôJ>', a A^'x"!^"! , fufiipio; tunc enim inrelligendum ellet , fufceptum fel deteret , Sec. cui lectioni fuffragari videntur Mfs. noftii , in quibus conftan-
fulHe
male fcriptum AtxîTcx, per
4.
,
AMf. Germ.
hiibe
:
y. abeft
:
vox
fl^f/t ,uti
i^âpcl
ter
legitur
iftud
infidet
medicamentum
a verbo
infideo
Grsece ita
.âSs Ja
avTca/. Sttme
anttm ad manunt
i
Jimtil venit cunts pojl eos

!<?.
fft pifcis, Et ivernnt omiflis aliis.

,
^
,
non male etiam legeretur in/idet , in fut. a prxf. infdo , quod idem fonat Icgi etiam poftet inc'idet , a cicdo , quae vox etiam non ambiguitate vacat , liquidem fumitur aliquando pro incido feu cado .-at infra It. I 3. non ftarec
:
y.
;
In Mf.
poft
Germ.
ly. legitur
Anna nutem
,
pro Et
iJiv
Anna
in
reliqua ut fup.
,
Grxc.
,
transfert iftud
y
15
iw
viam
verbum
circu7njp2cifns
&
conjeflura , ciim ibi legatur QvtiJ'^x^wctt , trofi funt , per relat. ad priced. oJ)63t^/4M, oculos: at in Mf. Germ.
ly. ita, momordit medicamentum. Tf.g. Ml.
filii fiii,
loco
adventnm
fliifiii,
habet Cmpliciter
ilv
-irciiJ
a Vtm?, pucriim
,
,
Junm.
'i. 6. Grace, habet m^tmMiv , inttUixit xit , pro cognovit ; pauloquc poft , 0* vi^c; f^v
^
ejl.
Germ. ly. Et dixit: Video te

Grace.
Anna
fili
,
cucurrit
amodo
,
jt.
^ ^
inrtiit collo
Thobias la,
vel profpefiltrts
crymaius
eTrl
Kl
vtit
'5i9<i/':^Jj^
"Ayrx
eVeVjs;!
.lJo.
metis^
Toy TficiX^>'OV
,
tv
avrug
tf/ia/*
ejVfc
ccvt^'
lion fliiis
0'
tints ;
;
at in
Mf. Alex, ac edd. Aid.
&
,
Compl.
'wopsv;-
iseciSiov
airo ry
yuy a^cOai
cecidtt
utî
cy
demum
)i>atLflc
djU^STspî'
,
fe Et
ei :
loco qui
fii}(;
/j.it'
t
dun,
ijui ivit
niet
ir.J.
tiTTSV'
non venit, fed A Mf. Germ. ly.

adapcrientiir.
570)
E-Zlâ/itKI
cum illo erat , cum eo. Mf. Germ. in Gr^co , epyslat.

abeft
lie
nccurrens
Vtdi
Anna
,
fuper collum
:
filii ftii
^ dixit
ij. habet
te fili
ex
nunc moriar
brof. in Pf. 118. to. i.
ploraverum utrique. AmI106. b. ]'ideo te fili , amodo liEt
ne legitur
enim, tpod fcio ; In Grjcco (impliciter Kal

:
& in
fi-
bentiiis
Tf'.
,
moriar.
'Vafciit.
10.
Mf. Germ,
:
on
a.tr,t,i
Tt;
Opbff.^f^'^g
TrOUTMp
(\t
bat pedibus fuis
Et Raphael dixit : Scio ego quia aperict oculos pater tuns. llr. 8. Mf. Germ. ly. Afparge itaque fellem pifcis in oculis illius ; i^ infidet medicamentum , ^ detrahet allrtiginem ah oculi! ipjius , ^ refpjaet paler &c. ut fup. Grxc. Xi eyX&'O" t' X"'''" "'' '*'? 0'?6''/l< dvn , 5, <A.ifj,;3"f' J "^,
Tobias
exfmrexit Tobis , J^ offendei y. occurrit illi JJ egrejfus ift oftium atrii , grftabat fel in manibus fuis. Grjcc. Ki' Tiii't
vi^'.ffX^'^^
-OT^-jafV
eMf
,
^^0^ TK scuru
*"
6t'i',
,
k,
-orôsjccxêi'* As w;; duT^ JfVf>f?7o t? irctlp^ kvtv. EtTobit

efl
:
exibat
ad januam
(5'
(J prolapfus
filius
autem
ejus ac-
curril ei
apprehendit patrem
Juum.
Tf/î
Vo^s^Tl T Mvn-^fialK
itj
o-4's7/
Qe- Nobil.
73 <5
E* M/,
G,rm.
tLti.(S
LIBER TOBI^.
VERSIO ANTIQUA.
Et
infufflavit in ociilis
:
Cap.
Tunc
XI.
de
fellc plfcit, Ij.
VULGATA NOV A.
p.itiis fiii,
I ;.
15.
adpreheiidit ello pater
&
&
lorn ammo eum , & injccit medicamentum in ocuhs

dixie
illi
:
Thobis
funiens Tobias
nivit oculos patris fui.
ejus,
14.
&
moifum
illius
illi
pracbebat.
14. Et fuftinuit quafi dimidiam fer^
Et decoriavit duabus manibus albugines
horam
oculorum
15.
&
ovi
lis
ccepit albugo
,
ex
oculis ejus
quafi
inembrana
egredi.
5.
&
vidir filium
eft.
fuum,
,
& irruit collo
ejus,
Qunmapprehendens Tobias traxitaboctt

,
& lacrymanis
16.
1
ejus, ftatimque vifum recepit.
t benedJxit
:
Deum
16. Etglorificabant Deum
ipfs videlicet,
&
uxor
ejus
&
,
omnes qui
fciebant eum.
;
Eenediflus Deus Video tc 7. & dbcit & bencdiftum nomen illius magnum & benedidi
fili
:
17. Dicebitque Tobias
Benedito te Domine
Deus
Ifiacl
quia tu caft.gnfti
me
&
tu falvafti
omnes lancii angeli ejus. Sit nomen illius fanftum in omnia ixcula feculorum , quoniam ipfe flagella\'it
me
&
ecce ego video
Tobiam
filium nieura.
me
& ipfe mifertus elt mei

,
ecce ego video

ejus
ra
Tliobiam tilium meum. 18. tt introivit Thobias,

in
domum
gaudentes
,
toto ore
llio
benedicenres Deum pro omnibus quae fibi evenerant.

,
&
&
Anna uxor
18. Ingrefla
eft
etiam port feptem dies Sara
uxor
,
tilii
ejus,
,
&
I
cameli
,
& &
omnis
Eimilici
fjna
&
:
pecofed
pecunia multa uxoiis

receperat a Gabelo
fuis
:
&
ilia
pecunia
9.
quam
19. Etindicavit patri fuo Thobias, perfefta eft via illius bene a Domino
quoniam
qui
&
,
narravit parentibus
omnia beneper homiaem-
quia adtulit pecuniam ; pit Sarram filium Raguhelis
&
Deo , & quemadmodum acce-
ficia
Dei
qni
fecillec cixca evira
eum
duxerat.
venit
ve.
&
ipia
&
uxorem , & quia jam proximo eft portse Nini-
VE
:
R. s I
N T
Q U
A.
* Et gavifi funt Thobis exieAnna , videbant Thotunt in obviam nurui ftise bin , qui erant in porta Ninive , venientem ,
& &
&
&
ambulantem cum omni

;
virtute fua ,
nemine
mirabantur. dante ei manum ** Et confitebatur Thobis, benedicebat magna voce Deum , & am.bulabatcum gaudio
&
&
*** Et ut adpropinquavit Thobias , addu* cens Sarram uxorem fuam, benedixit illi Tho' bis , dicens Intra I'ana Sarra filia. Benedidius benediOus paDeus , qui adduxit te ad nos , mater tua benedidus i hobias ter tuus , bencdifta tu filia 5 intra in dofilius meus , tuam fana , in benedidlione & gaudio. In
:
&
&
&
&
mum
ilia
coram omnibus , quoniam

Ceus,
mifertus eft
illius
die erat
gaudium
magnum omnibus
Ju-
& aperuit oculos
ejus.
cisis, qui erant in Ninive.
VeRSIO ANTIQUA.
io. Et venit Achicr.rus,
VULCATA NOVA.
o.
& Nabai avunculus AD NoT^ A D V E R O

S I
:
VcneruntqueAchior ScNabath confobri
>!
M A
N T
Q U A M.
Mf. Germ.
ij. via
>'//>
It. 1%. Similiisf injecst
oculis Toil
in oculis illius, ycMt eVl T; oji5av8! t? actTf.^

Tsptris
habet Mf. Germ. 1$. exceptis liis f 5^ introivit mrtiicamenttim funis fri morr.ordit mm. Gr. Ktii cs^d'act.tniv
f. 19. Hxc apud Dominum
foliim variant in
Deum,
:
S^
Kc.i
filiam Raguel
{5 ipja efl
fcrihii
j.im in proximo fortx. Mf. Reg. pro
jam,
jam.
iom
M'/m-
.".fs^
-ttu.-
In Grxco fimplicitcr
Ji i\ Qi'tiSixSrwct, Et adffirjii fil fnpir oculos }iieroji funt , fui , dicttis : Confide paler : ut auttm Et dtj/ofuit alhuginem ah oculis Jf. 14. Mf. Germ. IJ.
ijus.
Gcxc.
r.ccv,^!,if
, (
A/?fl^^c
tii o^SeijKJs
tiur-d
UT?
>c,
(M-ttISm
aVo
7?;? Toi yiviuivx fxw trifuo magnalia facia Jibi in Media; omiflis aliis. * Ab hoc initium ducit Mf. Germ. 15. Et videbant Ttiiam , omilTis antecedeniibus ; exinde loco venientem Jj
VnvfEiê to ircc/pi avi^ Tci /^scV T)i Mif/ia* Et annuntiavit pa
tS>
TM
af'ixhiJ-^t
)
T.-I
hsuy.aif/.xlci.
Ditrivtt
eciilos ejus
NobiL//J
i^ dectrt.-t.itxfunt all angulis ocu-
lorum ejus albugines. ^ ^ Germ. 15. Grjece , Kal llm-rni It. If. Itidem in Mf. ut iup. Cm UTS , ivi-ntay sVi -rlt *c. ficuc a Grco. t. 16. Hoc abefl a Mf. Germ. 15. anf. \n. In Mf. Germ. I J. deeft vox ftnili , ante Sit faiiHum nomen ejus geli , pauloque port fie habetur hineiiilum in omnibus ftcuhs , quoniam fagell.rvit ms ,
,
:
ambulantem , hab. euntem 55 afceiidentem ; extremo , {5 i nemine deduci mirabantur , pro nemine dante. Sec. In Gr. fie Kotl e'JhaBe TkEIt tii Qvrcct'Mit ti! /l'^^ Vt?, pâ/:
ci
.îupvylsi
eivT'.y tscjiiv^jutyoy
on
sC}î-\t.
Et
exiit
Tobit
iti
obviam nurui fux , gaudens ^^ benedicens Deum ad pormirabantur fpeilantts eum euntem , quia tarn Nigeve :
vtdit.
**
Hxc
tant'jm refert
,
Mf
Germ.
fic
ut fup.
Abed
a Gratco iftud ciica initium
video
te
batur coram omnibus

ra in Grarco,
ut infra ccvt^,
nifi
ifnf;/<iI"J prtrquam in ,^ fit; fed adJiiui- u, 'S , port Compl. loco veto illiiis magnum, fie, (^ u^ -rii aimxi, pio angeli ejus , Qi' dy[eM , ttii tuum in fxcula , ut
quia mifertus eft quod pro omnibus
IJ. Et Tobis confiteilli Deus : nee plu,
legitur tivii
eo,
pro
illi, vel illius; in
Mf. Alex, ic edd.
&
angili; deinde omittuntur feqq.
ul'qiie
loco veto
legiiut
,
ipfe flagcllavit
i,
me
Jj 'pfe
/<.= ,
ad hoc, quoniam; mifrius cfl nn: , ita

(^ mifer-
^'f^ysh^'x;,
mnioa;
pagellafti,
tus es mei, abfque ego,
In Mf. Floriac. annor. circitet 1 100. inter plura Scriptura: fragmenta , iftud habetur : BenediUus Dominus Deus nofter , quia ecce video te
pod
ecce.
nvToy. Compl. eiuT^y Aid. *** Ml. Germ. 15. Et cum adpropinquavit Tobias, adducens Sarram ad eum , benedixit illam , dicens : Intra Sarra filia. Et ego pater tuus benedidus , ^' Icnediicus Tobias bcneditla tu femina : intra in domrtm tuarH filius meus , fariA , in benedidione gaudium. In illo die erat gatidium ,
&
fill :
is
beneditlum nomen illius quod
eft
magnum
illius
J5 bene-
ditti omnes fandi angeli ejus. Et fit
nomen
fanihim,
fagel-
&c. ut fup. Grace. Kctl w; iiyUie TmÎt Ziffa t>] i^'ftpf irv~? , ndlsuMyMiy ai'tw , Mf-ny E\îi; vyntltîix ûynSOS. h >'l'7a>f' C- '^f5 "j-?; . J. o T/p. Et;'M7M7s? ,
'
o"
lavit
beneditlum in omnia fxcula faculorum , quia me in redargutione mea ; ipfe mifrlus
ipfe
eft
mei, J^
viiv
dîr-foli
,
a't/Tk'.
Et ut appropinquavit Tobit
,
Same nM
reddidit
lumen oculis mtis , ut vidnem filium meum. Tt.iZ. Pauciora Icjuntur in Mf. Germ. 15. videlicet: Et introivit Tobis gaudens , ^ benedixit Deum ore fto ; prjetermifPis aliis. In Gracco paucilfima : KaJ tl'c;T^!^^ viii Ktri ^x'fiit, c mtravit f.ltus ejus gaitdint.
rut fua
tus
tua. Et
benedixit earn
dicens
Deu< , qui adduxit te ^ factum eft gaudium omnibus, qui in ISinevt , frMri^ bus ejus:\a Aid. ed. deed hoc, J5 mater tua, t vtnit Acbinr.r t ij Tf. 10. Ml, Cetm. IJ. vitiose
:
Venias fama filia. Benedicmater ad nos , ^^ paler tuus ,

:
LIBER
VtJIGATA NOVA,
hi Tobias
lantes ei
TOBIi^.
illius
,
Cap. XII. V R S o A N T QU A.
r,
I
n?
<Snm,
congratugaudentes ad Tobiam , , de omnibus bonis , qua; circa ilium ol-
&
gaudentes aJ 1 hobin.
tenderat Deus.
1 1 . Et per feptem dies epulantcs , omncs cum gaudio magno gaviii funt.
2.1. Et confummatae funt niiptix cum gaiidio feptem diebus, & data funt illi muneta mulia.

anvit
)!i!io
foceri
illiai
gaudrtii nd Tihiam. Grace.
Ka)
mttft-
gio
nempe
ifta
hilaritait
pro gauJin
,
; o
in Gra'co
',a.;j.'.i
fi/'-
^ No:ok; o iiJ' t>ip<ic, a.vn- Et aJvttrii jichiacharu! , ^Nash.ts filiiis fratris ifjius. f. 21. Una tantiim voce difFert Ml. Germ. 15. a Re'Axi^'xaiy;
>
^j^sr/ni; ;
item
fiipia
Gracce
,
Jsâi
iix^M
Toifi';' ,
,
Et Jaiia funt niiptix Tibix data funt illi , tec.
&c.
oniiHis pofterioiibus
CAPUT
VuiGATA NOVA.
XII.
Ve RSIO ANTIQUA.
ExM^.Hei.tf
G>rm.
T
Tanfto
,
Unc
dixitque
vocavit ad fe Tobias filium fuum , Quid poflumus dare viro illi ei

:
i-T^T poftquam conftimmatx funt nuptix, lL vocavit rhobis Ihobi.im iilium fuum Sc
_
qui venit tecum
.>
Refpondens Tobias, dixit ter, quam mercedem daoimus ei

1.
patri fuo
.'
Pa-
dixit illi Homini illi qui tecum fuit, lecldimus honorem luum & adjiciamus illi ad meixedem. i. Etille dixit P.iter quantum illi d.'bo? non
:
aut quid di-
gnum
5
.
poterit cfls beneliciis ejus
?
,
Me
duxit
ik.
,
reduxit fsnum
pecuniam k
habere
,
Gabelo
cit
,
ipfe recepit
uxoieti ipf^
ipfe
me
fe-
&
daemonium ab ea
CjU fecit,
,
compefcuit
gau-
dedero ilii ex his qtia: mecum adtuli , dimidiam partem. 3. Duxit enim me lanum reduxit, uxorem meam curavit , &: pecuni.im mc.um adtulit, &tecuravic. Quantum illi dabo mercedem?
fatis eft,
(i
enim
&
&
dium parentbus
ne
li
,
me iplum i
fecit
devoratio-
pifcis eripuit
te
quoque videie
lumen coe-
& boni^ omnibu-. per eum

4.
replcti
?
fumus. Quid
for-
illi
ad h,TC poterimus dignum dare
Sedpetotepa-ermi.utrogeseum,
,
fi
4.
Et
dixit
Thobis
.Tuftlim eft
attulit
ilium
,
fill,
di
th dignabitui medietatem de omnibus, quaj alia-
midiiun liotum qux tecum
accipere.
ta funt
5.
iibi
alfumere.
filius , Et vocantes eum, pater fcilicet rogare cceperunt, ut tulerunt eum in partem dignaretur dimidiam partem omnium , qus attu:
&
&
5. Et vocavat ilium Tliobias , dixit ei cipe dimidium horum qucE te um adtulifti erit metces tlU , Vade lanus.
&
&
Achxc
krant
6.
coeli
ci
, ,
acceptam
liabere.
:
Tunc
dixit eis occulte
Benedicite
Deum
6.
Tunc Raphabel
vocavit
&
ambcs abfcondite,
coram omnibus viventibus confitemini
quia fecit vobircuin mifericordiam fuam.
&i dixit iUis : Deum benedi>.ite , illi conlitemini , ipfius majeliari date honorem &; confitemini illi coram omnibus viventibus , quia fecit vobifcum bona, ut ber.edicatis Deo , decan-
&
&
&
tetis
nomini
ejus
>
&:
,
fermones de operibus ejus
honorifice oftendite
7.
&
confitemini
rcL'is
illi.
num
Etenim facramentum regis abfcondere boeft opera autem Dei revelare conliteri
:
7.
Quoniam lacramentum
:
bonum eft abfi5c
&
houorificum
eft.
condere opera autem Dei revelare honorificum eft.
conliieri
NoT
*
I.
. ,
jE
AD VERSIONEM ANTIQUAM.
,
Mf. nortcr Germ. IJ.habet if rat loco / , ftatimque , Yed^lamw , 1^ H'^ônAmu^ act mercedem ejtts ; cxtera Ut fup. A Giaeco ablunc priora ilia , poflijuam ceniumnmtx funt rjufttx ; poileriora vero homint :Ui , &c. lie habencur '0a; t/kick, ^/Sok tm ctvifciwa tw Qtn>.iit?: Qm , ; 'UTftîTrai afTw AeT. I'tde f!i , mtrcedem homini qui venit
:
pro vade, v-warii, Nobil. ahduc. t.6. Mf. Germ. 15. ci;ca initium delet abfcondite^ cum reliquis, nempe ab hoe, Deum Oeneiuite. At Gia-c. cuniSa pene letinet, his ta.itiim mutaiii, videiicet za><'ca; , vocans , pro vocavit , abfque prjtccd. Rapbalsl , ur feq. J5 ; item infra lie, iA.f-,a.>u:i''Vt JViV n ^Ti , ma-
&
Sc
UliA tecum
't. z.
tj adjictre ilU eportet,
giiificenliam
nili
dan
ei ,
loco
ipjiiis
majejlaii dale honjrem
liidcm in Mf. Germ. ij.

,
vox
dixit
ttilt.
pater
,
If
port
verbum
,
dahc.
quod In Gtxco lie
iransfertur
;
Kal
iSrs"
HtcTtp
:
^T.UTrl^f^^l
,
Jt(?
,
KfTOi TO M^/cy
Pater
non IxJor
d.tns et djmidtiim
Et coram qux at(Jk eViJi-oâ'
Mf. Germ. IJ. initio habet , Jpfe enim me duxit fanitm , abfque leq. g reduxit , quod cuani abcfl a Grace ; iia iiempc legitur Grscce "Oti iî K7r'A.-' C" "V"! > Qiiom.tm me tsbi reduxit fwum , uxerem ; j( THi", ice.
ft. 5.
;
pauca , Qif/Ji / rVo/woe , pro ii>- qua: fecit , loco quici fecit, abfque leq. bona i loco vero feqq. ut benedicaiis Deo, &c. Ita *A7aGor to tuM'/sTy to. Gtof , ^ i/'-j-iiy to C'y9,uK KuT^ , Tt5 fyijifi TctiY ^pyciiv Tb &ci( ci/i'î.)? v-rrU i.^.tuiiiCf' ^H oVffTTE e'f,o^cô/?râ( a.vta. B.num eji benedictre Deo , ij exalt.i'c nomen ejus, verba opcram Dei horo: ijice depijrt
:
jc.
monjlraiiies
y' ne cuntlemini cenftert
ei ;
qux idem
fo-
nant.
V'.y. Ifta
tcliqua ut fup. nili

deletis fcqq.
quod addirur ^w, ad pecmiiam

o'ôi'u; illi
mecum; pauloque port,

Qjianium
, Jimditir , dalm mercedem 7 Mf. Germ. I J. hic liabct. El quniit.im illi daOa , Sec. t.4. In Ml". Germ. ij. pro <7irH/;t , legitur adiulijli.
:
loco ante curavit,

,
men
Greece,
,
nili
non leguntur in Mf. G:tm. 15. exrtant taquod piima vox quiniam , 6ct{{ , licuc
coitfuri
;
infra illud
1^
luco vero feq.
boi..}rijiciim
cl}
habetur
In Grxeo
fcribit
hare tantiim leguntur Kai u-xa a mf.c'^vivii' AKail'rai Vtw' Et dixit jenex : Jiiflc Jtt ei. Ml'. Gcim. 4.
honcnfce ; at in edit. Cumpl. legitur itici,T.v. Hilarius in Pi'. 118. eul. 25}. b. let;. i-i)fterium regit bonum ejl abjdindere. Similiter Hie:Oi.. in teclef. to. z. col. 7j8. c. juxra Grsec. Nr-n'e': ^n-e-.ftcm )i.a>lv Zf J'i"' ' ^'f Alex. r.fu'Ttlnt. Au6t. q, ex uiroque Te/l.
firnplieirer i.j',i-ji.
dimidiam, non dimidium.
Nomen Ihobins , abeft a Mf. Germ. 15. uti pauJ6 pofb, vox ei , cum hoc infra , tecum. Gra;c. loco ilium Thobi.K hab. TO -/ftAo , angelum ; item -ziitl-^v , omnium loco horum , cmiflb leq. tecum , cum his , /;^c erit merces
S^. y.
,
p. X. q. 8.
apud Aug.
to. 5.
p.
15,8. c. legit
OpcraDei
S.Paulin. ep. 49, 283, a. Opera Domini prxdicare h:nurifcum cfl. Vide inf. Cypr. A-jct^yj -wojwca/E , xaKo. i-/^ iu^ Tf-. II. Gcxc. addir
revelare (^ cenfiieii honorifciim
ejl.
:
j:
[ivci vfj.s.e. ,
Bonum facite
KM,- loco veto adtulifli, ftdbit fliuiliw
|Wx7e
dtiideraiuui in
malum non mveniet vo^ ; qu Mis, ngA(is Lac. licut in Grxco Alex.
,
Tom.
I.
Aaaaa
,,
758
Qrrm,
:
LIBER TOBIi.
Versioahtiqua.
jejunio
Cap. XII.
Vulgatanova;
&
8.
eleemo, S, Bona eft oratio cum fyna cum juftiria fiiper utrumqiie autem melius
eft
Bona
eft
oratio
cum
jejunio
&
eleemo;
fyna magis
quam
thefauros auri rccondeie
modicum cum
juftitia
quam plurimum cum

:
faiiquicate.
Bonum
eft facere
eleemoiynam magis
quam thelliuros auri conJere liberar , 9. quia eleemofvna a morre gat peccata. Qui faciunt eleemofynam
j-ationem
A
,
& ipfa pur& mife,
9.
quoniam eleemofyna i morte

,
liberat
fi
jpfa eft
qua" purgat peccata
&
facie invenire
& juftitiam
faciunt
faturabuntur vita xter,
mifei'icordiam
&
vitam sternam.
10.
Qui
peccatum
(wx.
&
iniquitatem
10. Qui autem faciunt peccatum,

tern
,
& iniquita*
,
hoftes Hint
1 1
animi
hoftes funt anima; fui.

.
veritatem vobis manifeftabo , a vobis uUum lermonem. Et jam dixi , quia lacramentum revobis demonftravi gis bonum abfcondere, opera autem Dei revela-
Omnem
&
I I
Manifefto ergo vobis veritatem
&
non
non ablcondam
abfcondam k vobi occultum fermonen].
&
re
& Sarra, ego obmii memoriam orationis veftrx in conlpedtu claritatis Dei , & legi & cum fepelires mortuos,
12.
& contiteri
&
honorificum
eft.
Et tunc quando orabas tu,

:
II.
liebas
Quando orabas cum
lacrymis
&
fepe
&
fimiliter
quia
nbn
es cunftatus exfurgeie
abiifti,
& &
derelinquebas prandium tuum, mortuos , mortuos abfcondebas per diem in domo tua , nofte fepeliebas eos , ego obtuli orationcro tuam
&
relinquere
ii
prandium tuum,& mortuum.

13
14.
&
fepelif-
Domino.
13. Et quia acceptus eras ut tentatio probaret te.
Vide Not.
Deo,
necefle
fuU
Sarram nuEt miffus fum tentare te , tum tuam. Ego enim fum Raphahel , unus de fep1 5.
qui adliftim.us tem , mur ante clarirarem Dei. Et conturbati Hint utrique , 1 6.
angelis fanftis
ill
&
14. Et nunc milit
me Dominus
tui a
ut curarem te
&
Saram uxorem
1 5.
filii
d^monioliberarcra.
ejt
&
conêrlacecideritnt
feptem
16.
Ego enim fum Raphael angelus, unus qui aftamus ante Dominum.
,
&
Cfimque hxc aydifTent
turbati funt
St
faciem
&
timuerunt.
trementes ceciderunt fupet terram in faciem fuam.
NoT;E ad
f.t. Gi*ce
turn
,
VeRSIONEM
ijn.i
,
A N T
feq. Jj
,
Q U A M.
_/?i/ ,
to!limrf/f, port
ptimam vocem
uti
ablque
loco
tal.
fed hujus loco ponit

rurfus habet
uti cendidifli i
ante jiifiitut ; led ejui locu habetur C5 ; exinde rejcnitur a-,tw , hcnitm , luco melius eft , demds priced. /vpir utr-.imqiu autcjit ; loco vero flurinmm , habecur S-^Ka.ufliKi xi"-ci" liropiititer iiaw , midtiim , iicuu loco mj^;; qiiim thrfiiims , Sec. t-iAin tlefatir!i.^rc aurum
I'l
.,
jepelijii.
251.
,
c.
que
aliijji
:
idem Cypr. 1. de morled addit hoc, nurus tua, ad Sarra, legit, non fed ahijli. Aug. ep. i 50. ad Piob. to. z.
Lt nunc quatido orabas tu
,
tadem
589. d, ita
tuii crationrm -vejlram in confpetttt claritatis
Sarra , ego obDei : me!, cp,
Gvpr.
1.
de
orat.
,
Dora. 114.
a.
a.
leg. ut fup. Bitia
tflnn-
tib earn jrjunit
iS 'I'cmofyna. Similiter
Cafulan.
:o. 2.
7 J.
Aug. epift. 56. ad luil'umque Cypr. I. de op. & elecm.

:
158.
c.
ubi
fie
pergit
aliis
q:a
tltim.
:
ii
merle
liherni
4cc.
He
-f. fcq. omiffis
intertnediis
abftint
omnia
Mf.
140, ad Honorat. 448. f. egj obtuli memoriam erationit habet Caffiod. in Pf. zi. 78. b. fed addit , ante Dominum : Aul. op. imp. in Matth. hom. I } p. 74. c. igo Jum qui orationem tuam obtuli ante Detim* Mf. Geim. 1 5. hjEC pauca habet Qi'.ia non te piguii exjur'
vejlrx. Similiter
:
Germ.
Aut. quxft. ex utroque Teft. q. jzo. col. Ijo. c. iegitur ut lupr Bn< eft emtio cum jethimofyr,.i cum JKjlitui. Ita etiam h\xt. 1. de jttnic , promifT. ap. Profp. p. lij. e. omilTo ult. cum jnflitin. "t.'). Hxc omnia prxtermittit Mf. Germ. ij. fed habentur in Grco ut fup. nifi quod pro quia, poftponitur
IJ. fed
apud
gere
^
TO
relinquere
prandium tuum
,
bene Jepeiijii mor.'
tuum.
l\jt
At in Gra^co cuni^la refcruntur hoc

'arfoai!f'i)
mudo
,
Kal
ere
Q}'
yi
^rjw?)il
(ji
âifpcc.
t'/co
rg^&H-
'jK-/cv
f^.vv/xz'iuyor
7ii;
ar^CEf^^H?
,
v/.iuy
ciuTiOy
TV 'Ay(it*
oT
f^xir7si
Ty;
jotptf;
,
woat'TO'? Qu/^Tra^yiftyv coc

,
TE tx uKyyexz Kyy.^y^yat
toV
)ta7a^'rEr to dfnây y
vie
oTCtf^
7a/>
eniM
voci eliemofytia
legiturque a-rc/.a^c/iisT
feu
are^Sw^ treCifsUJlS
j-EjtÔK ,
e?.a6E;
/.is
ilya^'.-Trntur
cutnCompl.aViiJ((lai'f4 vxcxv a^KpTiaz , emu)id.tt omne prcO'l tutniy'lii; xiKi.-j , loco purgat peccata ; dein pluraliter ,
invfaiumi
J,
Ainaicei'yxi
lirMtSiJoov/ai Jai!?
abfque hoc
medio Cypr.
II.
miferatitnrm , necnon voce aierna , in fine. eleem. 158. c. fimiliter hab. Quia elee1. de op. peccata. Ambrof. 1. tnsfyna i morte lihrat , iS 'i>fi p"rgat in Luc, to. 1. 1454. f. Heemcfytta enim a mO]te li,
tS
&
aM.^ Quy Qcl yi/u\^y. Et nunc quando orafti tu , ^ nttriis tua Sarra , ego obtuli memoriale orationis vefir/e coram Sanequ.indo fepeliebas mortuos , jimiliter aderam tibi ; to : quando non ptger eras Jurgere , i^ relinquere prandium tuum , at abiens cooperires morttittm , non tatuijli me bentfattens , fed tecum eram,
hrai;
at
1.
de
elee.
&
jej. c.
10. 559. c. legit a peccato
hierat, iicut epift. 65. to, z. ioi6. e. in Ml'. Gemet. a i fan. Gaud. Biix. prxf. ad Benev. 94;. e. Eleemtfyna mine lil/erat , g; ipja mundat ah omnt peccato. defunt in Mf Germ. ly. AtinOraeif. 10. Hxc pariter
Mf Germ. I J. Ideoque miffus fum me Dominus curare te , i^ Sa7rant ntc rum tuam. Sic ctiam legitur apud Cypr. ciim 1. de orat. Dom. Z14. b. tam 1. de mortal, p. Z51. c. nifi quod initio deed ideoque , pauloque poft , habetiu- iiertim , ante
tt.
1
5.
,
14. Melius in
tent.ve te
mijit
mijtt.
Similiter
K.
,
Oi cff ti/iaf1 irovl i^ , taai/iioi ihi t?; iccutSi ?a3;. teccante! autem , hoftei funt fux ipjonrm 'jitx. exftat in Mf. Germ. ly. Ac T^. II. Rurfus nil hoium in Grrco pene ad vetbum ab hoc , non ahfiondam , anloco tamen illius , ullum Jermolecedentia enim defulit nem , habetur irSi f~ntt omne 'jerh-.im , quod idem va/' Mvrfitm-, dixi yam : Myf4et ; itemfimpliciter , fl'fi'Xa terium, loco t^ jam vbii dimonflra-ji (5 dixi, quia facramentum ; extremo , a- J iiui , honorif.ee , loco honorificum fji , abfque hoc , (S cot.fiteri ; fola Compl. hab. irJuicr Ut fup. f. 7. Vide Hilar. & Paulin. ibid, ac praecipue Cypi. qui I. de orat. Domin. 114. b. fc 1. de mortal, p. IJt. c. habet ut fup. Opera Dei revelare ^ ccnfteri hoco
fic
: :
^^xiQs,
miffus
Tf. 15.
iji Gr. Kai wy aV's-fjx/ fti ' Qtci liexf&c. ut fup. omiiCs tamen piioribus his, Et
fum
tentare te.
mortal, p. z?z. a. turn eiiam

nili
Mf
Cypr. habet verbum pro verbo, ciim I. de 1. de orat. Dom. Z14. b quod hoc pofteriori loco leg. jtiftif , ^so fantiis. la Germ. IJ. additur vox angelus, ad Raphael; reliqua
Ita
ut in
textu. Gracce
deed
,
,
emm
initio
;
, oj'
&
,
loco poftetio-
rum,
qui adjtjhmus
Sec.
K'
habetur
wocsctratp
cvu'^toy
pat
Tcii
'CîjoefX.K; ri^y
7/aif
eisiropsvoytxi
Ty 'Ayiy
qui ojferurit crationes
jamtorum
JVo^mc ingrediuntur
ti-;
in confpetlu
ntrifirum
e[!.
*.
II.
Eadem
refert
Cypr.
1.
de
orat.
Dom.
p. 114.
glome Saaili. Hi'ai. in Pf 129. p. 4;9. f his Sunt angel: ajftfientes ante clarit.item Dei, alludit, diccns ^ orationes deprecailtium ad Deum deferentes. Au(^. 1. quarft. Vet. Ttfl. q. 4i.p.y5.c. Ego fum, inqntt , unus ex fep' converfitnur ante mif tern angelis fanilis qui adjlamus
:
"b. nifi (juod inirio
tegi
pro {^ tunc , ponic n.nii , omillo infra adiito veto t , ad feylire; ; fubimle leg. ftniloco Jimihtir
,
jejiatetn Dei.
f.t6. Concinit
-his
Mf
Germ.
ly. Sic etiam in Graeeo

,
fiicitir,
&
dtttlinjatrt
pro rilinjutrc
ceptis, Ti,-}f, pro j^, ante timiiimm
Si fup^
,,
,:
LIB EH
Vui. RATA NOVA.
7. Dixitque
timeie.
S. Etcnim ciim efleni vobifcum tatem Uei cram ipfum bcncdicite
;
TOBIi^'.
,
Cap.
XII.
S
I
73^
I
V
nolico
/'.
()
A N T
Q U
:
A,
eis
angel us
Pax
vobis
, ,
per volun-
& cantate
Kt I'lnphahel Nolire timere 17. Et dixit illis Rnpli.\hel timere, , pax vobifciim , Dciim hencdititc in omni a-vo. 18. htcnim cum cficm vobili.iim , nf)n mca gmtia eram , ibd v'oliint.ucDti ip(i ergo bcnedi:
F.xM^.R<g.ij
'""''"
illi.
cite,
'
" &
omnibus dicbus dcc.mrarc
ci.
;
19. Vick'Iiar quklem vobifcum
ego cibo invifibili & ab hominibus videri non potcfl: , utor. 2 o. Tempiis eft ergo ut revertar ad cum qui me mifit vos autem benedicite Deum , & narrate omnia mirabilia ejus. ii. Et cum hx'C dixiffet, ab afpeftu eorum & ultra eum videre non potuerunt. ablatus eft
&
bibere
fed
manducare potu.qui
9.
Kt vidcb.itis
me
quia
manducabam
fed
vifu veftro videbatis. 20. Et nunc furgite a terra , Deo. Ecce ego afcendo ad eum
fcribitc
2. .
Tunc
proftrati per horas tres in faciem
benedixerunt
Deum
&
exfurgentes narraverunc
omnia
mirabilia ejus.
ergo omnia Kt afcendit tuerunt ilium videre. 22. Et benedicebant & decantabant Deo , 5c confitebantur illi in omnibus operibus maj^nis iU lius , quia apparuit illis angelus Dei.
21.
:
&
confitcmini qui me mifit qua: conri^crunt vobis. lurrexerunt, non po,
&
&
NoTvE AD
Ai/o, pro
Tt. 17.
Versionem antiquam.
Grsce
lijl
.,
iitrique.
Ill
riKea;
,vi
,
Ta?
Ml. Germ. ly. flmpliciter pitx vohi! , abfque & feqq. Deiim l/encJicitc , Sec, Gr. delet nonKVt Kitphatjtl
iirm-
Qg^w
parebam vobis
uTtlan/jm uf/;i , i. jr'z f'^Kytr, '^lapuT!. Omnibus diebm n[m non manducabam , neque bibeb.im ; Jed
li^wepx;
u'ij;'i
pro vobifcnm
Teq. in f^culuin.
hab.
i>/ii7y
isxi, vcbis erit

itvo
,
-,
addico /s
iti
ad
,
vijionetn vos jpellabatis.
Deum ; exttemo
pro ia cmni
lie ,
to al^ta.
^. 18. In Mf. Germ. 4. intra texuim Xt^nwr gmtii Dei ncnvolriat.neDei ; fed ad marg. cad. ma. lie emendatur
velu/iiare
:
ly. Et nunc btuedicne in terra, 2> Domino. Et ego afcendo ad Deum , qui me mijit : fcnhite omnia hjlc , qiix contigertlnt vobis. A Grj;co abco.ifiiemini
t-io. Ml. Germ.
funt
Ti,
Ilia
furgite a terra JJ
alter
Germ.
diebus
'
IJ.
,
lii'C
tantum
leferc
Deiiin be-
qrioniam,
&
pro
fcribile
loco veto ecce ego , fic , ^ liergo, &c. r.. -/filjoj^ -rri/lx
tieilicite cmniliiis
J^ decnntate illi, omiflis aliis.
in Gracco licj'O?!
tiT
Ifinvrv X^Sil't ^'^

nojl'ii
i">i
At ^thvî
:
nonmeii
ipjiits grtitia
J}d vohtutate Dei
veni
nnde
T Quili^fSivla,, f!i /iiSxiW' 'ii fcribitc omnia qux canj'ummata Junt , tn libro. t.-Li. Ifta omnia prartermittuntur in Mf. Germ. ly. fed in Gr*cu dceft tantum it ajcendit ; loco vero feqq.
tenediciie
it. 19.
enm
tn fitcula.
non potuerunt
ace.
lie
j,
tV.
iri iiJ-w du-rir
Hie mutili videntur elTe Mfs. duo P.eg. & Germ. n. 4. in quibiis hoc tantum legitur, Et -jidebMis me ; reliqua fupplevimus ex Mf. Germ. 15. qui lie hab. Videbntis enim me , quia manducabam , &c. qui fup. Similiter apud Auguft. I. I j. de civii. Dei, c. zi. to. 7. 541. c. Videbatis me manducare ; fed vifu vejiro i/idebatis. Item
Jj
non
ultra vidernnt eum.
lf.ZZ.Gsxt.h iKa.' l"i,oino>-c-/ir1c to. ipyx t ;t/f >';, ^ Sxvfixisii Vt8, J; Mph ivTo'a; o .yfeî Kvflh. Et conjitebantur opera magna ^ mirabilia ejus , quomodo appa~ ruit ets angelus Domini ; qux omnia abfunt a Mf. Germ,
CAPUT
VuiGATA
1.
XIII.
Versio antiqua.
Unc
,
NOVA.
,
A
-ti
Periens autem Tobias fenior os
benedixit
in
:
Dominum
,
&
dixit
fuum , Magnus
re-
I,
nr A
Deus
2.
locutus eft Thobis,

Ixtitia,
tionem in
quia
in
es
Domine
oeternum
& in
&
eft
omnia fecula
falvas
:
es
gnum tuum
Ditti.
Quoniam
tu flagellas
:
magnus es , vi\is omnia feciila regnum
& &
&
:
fcripfit era-
f,^^
j,,,
dixit
BenediausG.^v.
in
xiernum.
eft illius
:
quoniam
inferos,
deducts ad
quia ipfe flagellat

&:
&
,
'51. 59-
& reducis
8c
non
qui efFugiat
manum
que ad inferos deorfum

majeftate fua
:
4.6.
Saf.
1 5.
3
non
mireretur deducec ufrcducet a perditione eft qui efFugiat manum
&
ejus.
13.
ConlTtemini
peftu gentium Irmdate

4.
Domino filii cum

;
Ifra^l
& in conf-
5.
Confitemini
,
illi filii
Ifrael
coram
nationi-
bus
vos
inter gentes
quoniam ideo
,
difperfit
qux ignorant eum
ut vos enarretis mirabilia ejus

,
& faciatis fcire eos

}.
4. quia ipfe difperfit vos in illis; ibiadnuntiate mifericordiam ejus , ex.altate ilium coram
&
&
quia non
eft alius
Deus omni-
omni
potens prafter eum.

Ipfe caftigavit nos propter iniqnitates nof-
vivente quoniam ipfe nofter , &i ipfe pater nofter , cula fxculorum.
: _
eit
& Deus in omnia fa:
Dominus Deus
tras
& ipic
lalvabit noi propter mifericordiani
fuam.
Flagellavitvosobiniquitates veftras 5c ommiferebitur veftriim, colliget vos ab omnibus nationibus ubicunque difperfi fueritis. Ciim converfi fueritis ad ilium ex toto corde veftro
5.
nium
&
No T
^.
I.
JE
AD Versionem antiqua
ibi
:
m.
Angelus enim Dei tunc tocntns e[i Tobi , fcrtpjit orationeyn in Utitiam , dixit : BeiiediUus ejl Deus, qui magnus cjl tn .ivum. Oiioniam omnia fxcula
13",
Mf. Germ.
^
o
regnum
1-; ,
<f
efl
,
illius.
'K.
G
:
.cc.
K-ti T^jCit -y(â;-|?
rs7-yG:v)îy
ft*?
fciiptum legatur Explicit Tobi juflHS. similiter habetur in Grsco. "ir. 3. ^.4. I:aGra:ce, cxceptis levibushis, v.wa;, net, non ibi adnutitiate mivos , ante hoc , in illi^ ; t'cindeloco
{CjX^Macir
n
,
si-rev'
t vô
/t^ô
t)5?
X^'ri
u;
ti^;
k/,
feric, ejus
âc/Xf/a at/TV. Et Tobit fcripjit orationeni in
exj'tll-
, ita , Vet L'7r:/fi'â' r-M fîi:i^.xivny dvtv , iht demsnjlrate magnifcentiam ejuf, omiiKi leq. c*j , quod ta-
tationem
dixit
BeucdiUus Dens vivens in facula
men
vox
regnum
If. 2.
5,
cju<.
legiiur
, eifceptis his , KaTKj^ s.';i'fvy, dedunt ad infe^num , ^ reducit ; & infra , =Vfnh'ixi, 'if"g"t * pro effi/ziai, demtis his fup. ^perditione majeflate fua ; in Mf. Germ. 4. legitur majeftati /um. In altero Germ, i J. variant ifta Qui flagellat dedu-
Similiter in Grocco
habetur in edd. Aid. & Cumpl. demura pro quoniam, xnSoTj , ficKt , aSfque leq. ep ; tiansfertur etiam Deus , pofl feq. Ji , deletur veto infra, cum ulti,
aVay-i
ma
voce
[.tcuhrum.
:
Kai iMsnuisi h'-:.?; cV re's Tf^. Grace, initio habet dJmixii vfiur , j. isahiy s'^rei. Et fageliahit nos in illiquid tatibus ncjlris , fj iterum miferebitur , aSfque feq. zeftrum ;
iubinde h^^;
,
tit
'i^
ipfe reducit a
perditionem
liber
cxii-tz ut lunra.
In
nos,
non
vos
hoc eiiam verfu terminatut
Tob. in
prêd,
Mf, ciim
bo
fueritis i
mox
ita
> I'eir ,
Ji
Tm.
hoc addito cr i'tc?; , \er.pro ciim , pauloijue poft ,

ij
1.
Aaaaa
740
E*MS
Siri": rm.
LIBER
Vb*!0 ANTIQUA.
TOBIiE.
Cap.
XIII.
V
U
XC AT A NOVA.
R,i ûtfeciaris
coram illoveritatem; rune rcverterur ad

6. Afpicite ergo
tiinore
&
li
fuam i vobis ampliiis. Dominus \obis, 6 Et nunc afpicite qiix fecit vcltro , Ut failli ex toto COrde COnfitemini benedicite Donaiciatis coram illo veritatem
vos ,
& non avertet (.\dem &
qux
fecit
nobifcum
iin
:
& cum
&
tiemore con^:tenlini
in
legemque fa>
&
culorum cxaltate
7.
operibus
veftris.
no
&
8.
exaltare regem in julbtia , K<To in terra captivitatis oftendo virtutem ipfius ,
&
fxculorum. me connteor ilmajeltatem ejus
tebor
illi
Ego autem in terra captivitatis me.'E confiquonam oftendit majeflatem fuam in

:
coVam natione coram

Q.
peccatrice.
gemem
peccatricem.
,
Conveniminipe;catores,
illo
:
& facitejuftitiam
8.
Conveitimini itaque peccatores
&
facite
qui
i
fcit fi velit
ut faciat VObifcum
juftitiam
mifericordiam
Eô,
&
dicimus^,
&
anima mea,regi coeli laetationem anima mea laetabitur omnibus die-
coram Deo, credentes quW facial vobilcum mifencordiam (uam. anima mea , in eo lta9. Ego autem,
&
bimur.
10. Benedicite
agite dies liticiK,
meoc. omBenedicite Domino omnes elefli, res laudate m-ijeftatem ejus agite dies Istitix ic confitemini illi. Hierulalem civitas fanfta , flagellavit te in r
bus
vitae
10.
&
Dominum omnes
elefti ejus:
&
conticemini
illi.
I .
It. Jerufalem civitas Dei, caftigavit te

niinus in operibus
Do-
omnes captivos , & diligat omnes miin omnia fxcula fxculorum. feros omnibus fi3. Luce fplendida fulgebunt, in
ciat in te
1
operibus manmim tuarum. bcnedic Confitere Domino in bono , 1 2. Domino feculorum , ut iterum taberna.ulum ixtos fatuum xdificetur in te cum gaudio ,
manmim tuaium.
in
&
11.
dic
Conhteie Domino
f.eculonim
,
bonis tu is,
&
bene-
Deum
iit
ie.Edihcet in te tabet-
&
naculum fuum
& gaudeas
1 ;.
in
& revccet ad te omnes captivos. omnia fxcula i^ctlnrum.

ftilgebis
:
luce fplendida
te.
&
omnes
fine
nibus tern.
Id.
terric
adorabunt
Nationes mnlravenienttibi exlonginqno,
habitare a novilVimis partibus terrx ad nomen Dei munera fua in minibus habentes,regi cocmeij
li
&
1 5.
&
14. Nationes ex longinquo ad te venient munera deferentes adoral imt in teDominum, terram tuam in fanar.ficationem habebunt.
: ,
& &
//i.tfd
S-
terras in laetitia offerentes.
Et
nomen magnum
erit in
ficula fxculo-
J.
Nomen enim magnum invocabunt in
te,
rum.
:
om16. Maledifli omnes qui fpernunt te, nes qui blafphemant te maledic'~,i erunt omnes qui odiunt te , & omnes qui dixerint verbrm du-
&
1 6.
MalediiSri erunt qui contempferint te
c3c
condemnati erunt omnes qui bldlphemaverint

benediftique ecunt qui xdiacaverint te.
te;
rum ,
& omnes qui deponunt te &. deltruunt muros ruos & omnes qui fubvertunt turres tuas &
,
omnes
qui incendunt habitationes tuas : & benedili erunt omnes qui idificant te , in arvum. Ixtare in tiliis juftorum 17. Tunc gaude
&
1 7.
Tu
autem Ixtaberis
I
in
filiis
tuis
quoniafll
N0T;E AD VeRSIONEM
,(, pro IX, iddids his , i cm port vrftrc ; item in tola amma -vrflr.i
,
A N T
c loco
I)
A M.
,
tj 4''X7
infra
'>.'*'">
to utroque tmne'
ruifum addinir
ficcuierum
itfrr-jj,
aif-
dtligM
rc5
,
ftcuU
cV ^01, in tt, vetbo hab. ra^ yinii tJ oi-
ttnitt
pro avcrirt
Mf. Germ.
ritis
,
4. legitur cmvertimini
omilfa voce ampliii' , in fine. In , loco c'lim cm-jtrji ftu-
generationes fxcult,
Cr. ear i-TrjiffTii/f. In Grxco dcert: nunc , cum his circa med. utfatiaiii coram tile 'jirit.vtm : fup. vero pro ftcit vobis , legitur wcii'isi Mtfi* 1'/'^' > />'<" vibifcum , demta voce Djminus ; item infra. cV o^w tw rafca?; , in teto ere, pro ex
t. 15. In Griico ifta non leguntur. Tn Breviar. Moi, fie ad vigil. Epiph. p. 47. Luct tUr.tfxIgehis tn cmnibm
jintbas terrx,
t.
6.
t. 14.
habitare
^.V
,
it
Abed
Grsco vox
tihi ;
defum
pariter ifla,
novi^mt^ part:b;t^ terra:; pixpor.l;Ur autem Kvvoci Dei , delera (eq. met , cum his , Jua tn mani,
totocerJe, uti re Ki?6(;r lii Aix.aMutMi

tsa
,
Dcminum
jujli-
btit
habente!
necnon
lie
iftis
terra in
tie
Utttia ifftrrnies.
pro Domtno in jnjlitin, f. 7. A pre ad Grjtc. deed tamen ibi vox 6nem , &: loco coram nattone peccatrice , habetur
renti peccaiorum
;
In Breviar. M02,
ipjius
-.ivationef niulta
iongimjuo lenient
fub
firet x/^xp
fup.
Cum teutu
his
concinit
,
fol Compl. fcribit inaf'i my^ci , ut Cypr.ep.ad Fortun. p. 1S9. c. niii
quod habet
bfque
in fine
virtritem
ejus in nattone peccatrice
mediis , 2/ 'rtajejlatem ejin, t.9. In Graeco t'i; , qitii , pro qui , uri -i ^-f >h ^ 1^'^ Xmuvii h-rfiMutry i^m'' \yi volet vos , {J faciet mifencordiam vobis } \ccoJiveltt tit faci.it vobifium mifericordtam?
, ^ habitatores a novtSimis parttbu! terra ad ncme Domint Det : ^ munera ftia in manibus habentet , regt ca~ iorum nfftrunt ctim Utiti.t. Auct. I. de promiii. col. i8. a. "Nationes multa de io!.g:nqito venient . habttatores a no~ vijfimis partibus tevra ad nomen Dimint Dei : ^ munerm fua in manibus habentes , regi ccttorum offerenl cum Urttia. T^.ixl veifiv A-Jn-J Qoi tiyaMi'a,"*, GeIt. ly. Grce
tibt
nerattories
generatirnum dahunt
tibi
exfuitattonem. Breviar.
Moz. Et nomen Domini magnum

culorum.
Tt. 16.
erit in
omnibus ficulis fnte,
^.9. Grxc. To/
M? T v&cri i
tneum
Tt.
<
4^X** ^^ "^^ a/M.ctO'7*i TKi' /ur/ccyMCurv,y atrt".
t^!'c
/îf
i/*4(i ,
j.
Becei'
Deum
ma-
Breviar.
Moz. MalediBi omnes qui fpernunt

te II
:
J^ gnificenriam ejus.
,
exalto
anima mea
:
regi
ctsli
i^ txfuitabit
( omnes qui blafphemant te, imnes qui dixcrtint tn
maltdttii omnes qui cderunt

:
veibum durum
maiedidt
om-
10. Gracce limpliciter

ill
AfiiTteeet' Trxih;
j,
i^'-fUM-
Itl^Mcci iuri
IHr
ei
IjjysoM/V'?' Dicattt
omnes,
conftean--
in Jerofoljmis,
editt. Aid.
& Compl. 'UfVixf. II. Gr. U(ji(,Miix. C >fi ) traui'Ayli! , ( Mf. Alex, cum editt. Aid. & Compl. K7/* )^fa=^4 ( Compl. addit Qi ) fVJ ri '.fyx icjii i,Si Qn , 5 axn> Vsn'4 Tir; uiii tiir Ama/ur Jerofalyma ctvttas
îtiiidi,
tlllferebititr
omnes qui dcflriiunt miiros tues, omnes qui fubvertunt turres tua' , i^ omnes ijiti fuccendunt habitationes tuas : J^ benediiti erunt in te omnes qui ice ifta folummodo leguntur xdi/icant te ,iu xternum.
nes qui deponunt
te
,
JJ
G
,
'
-1 './ 'jj(7<!i
it
ttxyli:
'A
iJ..iiiilh
C'
uyt-iv/a! vol
too?*
Txrlî;
ittj.?.^ dyaTj
t te :
(?f
qui odio habent t

culiim.
Tt.
beitedicli
tk toy ett'aiyx. MaiediCti omntr erunt omnes dtligentes te , in fa-
faiellabii fufrr opera filiorum tuorum, i^ Turfus fiionttn jitjiorttm.

,
17. Mf.
ita
Germ.
4. habet in fine.
ert
Domino
in aterne,
It.
11. Ita Gracce, hii exceptis

,
iyxHoi-, bene, pro

,
fed alia
manu emcndatum
:
in
xfnam.
In Breviar.
,
iptio
pauloque poll
acinf.
tcV /5cihj
#/mj
,
regem
finlnnmi
Wfi
loco ro
pro Domint , e*inde detrac-
Moz. ninm
Tunc gauds
olhjiinwr
ij ,
Icctari
cum fUif
jiijlirum
quo*
emeiis
biniditim
Dmnum
in Mtir-
LIBER
VU
minum.
omnes qui dent fupcr pace tua.
1
TOBIiT:.
quoniam
Cap. Xllt. yap,

,
741
Germ,
r G A T A
,
NOVA.
mino
Otnnes benedicentur
Beat!
&
congregabuntur aj Dodiligunt te
Versio ANTIQUA. omnes colligentur & benedicent Do&
acterno.
8.
& qui gau-
Felices c]ni diligunt te, qui gaudent in pace tua. Beati omnes homines qui confnflabun18.
19.
Anims mea benedic Dominum

,
quoniam
tri-
libsravit Jciaralem civicatem
bulationibus eju
1 o.
fuam i cunitis Dominus Deus nofter.

fuerint reliquis feminis
turin omnibus fligellistuis, quonir.m in tegaudcbunt , videbunt omne gaudium tuum in xtetnum. 19. Anima mca benedic Domino regi m ij^no quia liberavit Hierufalem , & xdific.abit iierum
&
domus
mei
Bratus tro
, fi
illius in io. Felix ero
omnia
, fi
flierint reliquix
fxcula lx>.ulorum. dc lemine
ad videndam claritatem Jerufalem,

'Aptc,
jtl>
ad videndam claritatem tuam,
& confitendum no&

zmaragdo x-
meo
mini
18.
regis cosli.
Jq
fmaragII. Porta: Jerufalem ex fapphiro ex lapide pretiofoomnis cirdificabuntur

:
&
z\. Ortia Hiemfalefri fapphiro

:
&
cuitus
murorum
ejus.
dificabuntur ex lapide pretioib omnes miiri tui, tunes Hiei-ufalem auro xdificabuntur , pro-
&
&
&
2i.
Ex
lapide candido
:
te.r ejus fternentur
& mundo omnes pla& per vicos ejus Alleluia can-
pugnacula ejus auro mundo. 21. Et platea: Hierufalem carbunculo lapide fternentur olHa illius canticum lattitiae dicent,
:
&
tabitur.
2 5.
omnes
vici ejus loqi'.entur.
Benediflus Dominus, qui exaltavit earn

ejus in fecula fa;cuIorum fuper earn.
&
fic
regnum
Amen.
25. BenedidVus Dom.inus, qui exaltat te, Sc benediftus in omnia Ixcula feculorum quoniam in te benedicet nomen fandum fiium in xter:
num.

tium, Grace. Xa/)H5/
xttij:v.
Kj
M.
'IE/lVo^v/K
aya}fitociai
eVI
t; wore twi' A(coit^
ri
munit iiiio.
Grace. "O?/ otx.tJ'eftwîtlai
C'^r-
Giiuds {5 exjuita juêr filiis jnfltrum , tjuoniam ^regabuntar , henedictnt Dîminum jujlorum.
?'/"? ,S '/Kfit/.'M- K, >I,3-M cl-TIÎU to: -rei'XK C" 1 J ' IT" f7:. , j, 1,1 -TTfo/îc^Sm ^ yjuslu /K?ctf(J' i.e. Quoniam tdijicabitur Jerufalem fafjihir': ij fmaragdo : ^5 lapide preiiefi mari tui , J5 'urres , profugnacula :n auro mundo.
V. i3. Grate, ipfo

t
ir.iîu
y
litb.
"U
,
y^^li-^^mlxi
-TD'hvixv
y
gaudfbuTit
8c
loco
i^tti
quicitnque
,
trtfl.iti
Jitnt
,
pauloque pod, gattjent i izcm ocfn shvloco omnes homines qui

,
O,
fantrijiabuntHr
in fine
,9^fac&jr>'i tkccci'
tw
A^^ccv
12. In Mf. Germ. 4. poft veiLum dictnt , iiota quicdam eft , qua indicantur verba hc in margine poiita is pcpulus ejus all. fyllaba veto ifta is , eft , opinor , exir.
(\ K^ tvrp^!^^v:ovltu n'i rov ccicaia' Z'iJenles emnem gio~ riam tuam i^ latabuntur in Jxculum , loco , (^ videbunt emne ^.tud, &c. caetera ut fup. In Breviar. Moz. (ic Fe^
:
trema pars vocis omnis; refeda quippe mara;ine , tefeila etiam eft prima vocis omnis fyllaba ; atqt'.e adeo legendura eft, ni fallor, omnis populns ejus , Alleluya. Grzcc
Ita
:
lieis
jfiUcts
lis
El omnis homines qui contrijiabuntur in omnibus flîgeltuis , quoniam gaadibunt , {J( videbunt emne gaudium
qui diligunt
te
,
felices qui gnitdtnt
in face tua.
Kai
a.1 'Jty.^tTt'icti
l^pvr,aM',/u cV pM/;t'?.'w
.
ct/6^.',
pv/J-x:
k,
^/^
ta
ix.
Xkipslf -JfKfiXo-iv^vti'.iTKr
,
-pifei
irai a!
ttv
th;, 'A?^n?^cvix
2, aiVeciv
tuum
in Jkaila.
fcribit difictivit
.,
Compl.
J6
iVtCbCi^ H-yavli^'
,
Mf. Alex, cum edirr. Aid. Sc Et platea Jerufalem :n berylUf

:
V. 19. Mf. Germ. 4.

:
non
adificabit.
cat bitnctilo
,
lapide de Suphtr fltrnemar

,
^ dicent
)
:
cTn-*
In Breviar. Moz. fic Anima mea benedicet Dominum regem magnum , quia liberavit Hierufalem , ^ tidijicabttur iterum dcmus ejus in omntbus fxculis faculoritm, Horum
nes vici ejus

centes.
Alleluya
[J
laudem
vel
laudabum
di-
omnium
It',
In Breviar. Moz. ifta folummodo leguntur Pl/ite* Jerufilem canticum Utilia dicunt , 5 emiiis zicus ejus ,
Alleluya.
51".
loco
Graece ita
juiyccy
,
'H
-^v/ji
ij.m
f^w/fiT TaiQiar
ror âcixia tor
^ractermiflis aliis.
25.
Horum
0o5
,
loco
ii
pauca
ifta
(
habenmr Gr.ece
t/'i;
it!~
dcfideranmr in Grscco. In Breviar. Moz. lixc icquuntur pauca Confitehitur nomini regis c*ifta
:
zo. Verba
hrum.
11. Breviar. fkira fahricahuntur
Tf.
Moz.
:
Ojtia Jerufalem
fmaragdo
^
,
faptur-
Mf. Alex, Wf7a; y tii alxix^. Benediilus Deus , qui txahaiii otnnia fitcula. In Breviar. vero Moz. iic BenedtHus Dominus , qui exaltat te , $5 benedtdus in minibus Jnculis /ttculo-rsm : quo^7llT05
v-îicf TTxf'xi;
:
lapides preiiojt otnnes mitrt tut

,
niam in
te
henedicetur
cmne fandum in Aternutn.
ns
Jerufalem auro adifcabuntitr
propugnacula ejus att-
CAPUT XIV
VULGATA
HL
2.
NOVA.
I.
Ve RSIO ANTIQUA.
T]* T Ut confummati funt fermones confeffioUji. Reg. llt nis Thobi Germ,
$5
t. "T^ T coniummati funt fermones Tobi^. Et poftquam illuminatus eft Tobias, vi.xitanvidit filios nepotura njs quadraginta duobus ,
&
fuorum.
Compl etis
Itaque annis centum duobus, fe-
pultus eft honorifice in Ninive.

J
.
Quinquaginta namque
,
&
fex
annorum
lu-
2. mortuus eft in pace , annorum centum duodccim , & fepultus eft prxclare in Ninive. 5. Quinquaginta autem & ofto annorum erat,
men
oculorura amifit
fexagenarius vero recepit.
4.
Reliquum veri
vitse
tax
in
gaudio
fult,
&
ciam oculis captus eft ; quinquaginta quatuor annis , poftquam lucem recepit , viwt , in omnibus faciens eleemofynas. 4. Et propofuit magis Deam colere , con-
&
&
cum bono
proteftu timoris Dei perrexit in pace.
fiteri
magnitudinem
A N T
I
ejus.
NoT>E AD VeRSIONEM
Tf".
Q U A M.
,
I.
Gr. Kai
^trxvisalo i'êjuo^'/^/êto^
TqoIT" Et
ceJJ-a-
^
,
poft
annos alo viftim recuperavit
Cf faciebat tleemoKu'cicr rlr Belr
vit cotljitens Tobit,
Jynas.
J*.
Hie verliculu? non legirur Grxce. Grarc. Ki mk erwy îz^tlwiovlxott.Tu , oVf aV: MCs T; o4Eir J ^TK ETH HX-ru C.tl Cfci/ E , j Voi'^ i flVfiiUVIXi. it <nu annorum quinquaginta otic , quando amijit vijum i
Tt. 2. "t. 5.
4. Grac.
Ka! rôCE^t/o faîT5xi

at^rw.
s^^ûoycieTro
Et
adjecit
^ confitebatur ei : Mf. AlejI. t'i'ficM'/elSai t anf.teri.
Dottunum Deum , CUm edltt, Aid, fc Ccmpl,

t.'ttierr
74
5.
LIBER rOBlM.
VKRJIO antiqua.
Et cum moiiretut Thobis, accerfiit filium luuin , <5c feptem tilios ejus, & pri
illis ,
Cap.
}.
XIV.
KOVA.'
feptem juvenes
:
VULCATA
Tho
Tobiam
6.
cidit
In hora autem mortis fux vocavit ad fc

filium
biam
cepit
6.
fuum
,
&
filios
dicens
dilige filios tuos
:
ejus nepotes fuos

,
dixitque eis
Fili
&
;
reciu-re in regio
&
nem Medorum quoniam credo ego verbo Dei , quod locutus eft in N iniven quia omnia erunt , Niniven , qux loveniet adiuic luper Aflur
perfi
Prope erit interitus Ninive non enim exverbum Domini & fratres nonri qui diffunt i terra Ifrael , revertentur ad earn.
: :
I.
5-
SfJri
8,
&
quos mifit Dominus. Omnia cvcnicnt, nihilque minuetur ex omnibus verbis led omnia contingent temporibus Tuis in Media eiit Talus , magis quam in AfTyriis quam in Babylone quia fcio ego , & credo
cuti
liini
propherx
Ifrael,
& &
quoniam omnia qua: dixit Dominus , erunt , & periicienturi &; non excedct.vetbiim de ieimonibus
omnes
7.
Dei. t fratres noftri , qui habitant in terra ifrael, difpergentur , &: ex illis captivi ducentur
ad terram optimam.
t
,
erit
omnis
ilia
terra Ifrael deferta

,
&
domus
Dei
qux
in
eft
incendetlU-
&
erit deferta
&
ufque in tempus.
Et iterum miferebitur illorum Deus in terra Ifrael , 5c iterum xdificabunt domum , fed non ut prius ; quoadufque repleatur tempus maledidionum. Et poftea re\ertentur a
captiîtate fua,
Omnis autem deferta terra ejus rcplebitur domus Dei qui in ea incenfa eft iterum rea?ibique revertentur omnes timentci dificabitur
7
Deum
,
lem honorifice
ea
,
,
& omnes xdificabunt Hierufa& domus Dei xdificabitur in

fxcula fxculorum xdificabiilia
&
in
omnia
tur
ficut
locuti funt de
omnes prophe-
tx
Et tunc -omnes nationes terrx convertentur ad timendum Deum vere

Ifrael.
8.
&
filii
cimt
nes
illos
relinquent omnia idola fua , quae fedufalfo errore omnes benedicent

:
8.
&
relinquent gentes idola fua,

,
Dominum
in
xternum
,
& & in
& venient
in Jerufalem
& inhabitabunt in ea
juftitia.
Et
om-
qui liberabuntur in diebus ilcoUilis , memores erunt Dei in veritate : habitasentur , 6: venient in Hierulalem ,
Ifrael
&
&
Bunt in xternum. In die & omnis juftitia in illis erit

o.
ilia
cum
diligentia
&
gaudebunt qui diligunt
Deum verum
peccatum
:
9.
& gaudebunt in ea omnes reges terrx

regem
Ifrael.
qui
autem faciunt iniquitatcm

de terris omnibus. Et nunc filii , vobis
in \'eritate
:
&
ado
de-
rantes
ficient
10.
mando
coram
,
Servite
Doipfi
o.
Audite ergo
illi
filii
mei pattern veftrum Ser:
mino
placet
1 T
.
c tacite
illo
quod
vite
Domino
in veritate
& inquirite
ut faciatii
qua; placita funt

filiis
&
ut faciant juftitias eleemofvnas , &. fint memores , &. benedicant nomini ipfius in omni tempore, in veritate, in in tota virtute fua. toto corde iuo , noli maNunc veto fili exi a Ninive, i:!.
&:
veftris
mandate
mandate ut faciant juftitia* eleemofvnas, ut fint memores Dei , Scbenedicant eum in omni tempore in veritate, intoII.
filiis
&
vedris
&
&
&
ta virtutc fua.
&
n. Nunc
nere hie
:
ergo
filii
audite
me
nere hie
fed
quacunque die
fepelieris
matrem
um
cum
("Sa;
li
fed quacunque die fepelieritis

I
&nolitemamatrem
NOT.'E
f'. y. Grace.
A D AD
Versionem
editt.
Tif
A N T
Aid.
Q U A M.
Compl.
retinet ifia
,
M!-/>to; /e f7t , , sV.ctMSf toi iJTr , *<) Tî ''''î fTy , ("Ml. Alex, ti I'jbs yr? ) j, ervocavit Jilium fuum , TEK ai'T" Mttgnaptre aultm Jiniut ,
&
n";
sro
raiyi:
rwi-o; e/jto/c^/i i'//&^05
in omnes generationes facU'
'^ il.-xii ei. i^ filios ejii! , jf. 6. GraDce pauciora leguntur
mum
,
videlicet
T.^zwx
XaTi?'
e tJs
yjf^
viii C"'
'^^
ynS9i-'-cc
5 -^pk to
i
Tri.lpsx^"
f*
ijni'
'A^s?>6e tk TMr
MyJ [av
nKvov'
on
s'&j?
msTrsiijîcttix
xdifcium gtoriofutn ; Alex. & Aid. choJoftri aJoi,a dedctraftis vocibus liis , tunc , & terra , Gr. addic a;\MC/)'w; , rv, verbo convertemnr ^ tollitquc in fine; ante Deum , ponit Dominum. 7^. 2. Grace. Kat Kct'/opu^vii ta. Ef'/aixa t'T&Tt', ^ .jiVe-
&
7HCi'ff(
7/. 'E/ ^
f
Tvi"
Mw/ftf
iscti
/pn.H /anwc?
y.aip^
-,
ij
oti
7h;' Ftii
Tn 7? 'SsucwiQujti'ixi aVo tS; ayxîi; tuos i ecce Jeuui , ad exeundum e vita fum. Aht in Mcdiam fili : qntu crcdtdi îta:u?iqtie h~ CHlu< ej} Jonas prophsta de hlJnez'e , qstoniam jnlfvertetur. In
a/E>poi vfiM
,
ac:-ipe fiiios
C7Kf7 TK 56*" Ku^CSV. Kci'l ^0$ fT? f ^':;3;i37HffETw w" ) vûî K^fiio? Tov ?.Kot/ dvTV' t defodient idola fua , ^ benedicent omnes gentes Dominum. Et populus ejus confitehitur Deo:^ cxnitabtt Dominus populum fuum i
7a/
omiflis aliis.
it.
TO)'
9. Grsec.
ct'
Kai
,
x<'f"'i''7' itivlti
o'l
etyawutln KisM>
Media aniem
f.
tio
evil
pax magis
ufqt'.e
ad lentpus
CJ
quiafia-
$ris najlri in ttrra difpergentur a
ioaa terra.
hab. vocibus
5,
7. Nonnullis di'crepat Gr. k textu Lar. nempe ini*ItfD:cAi'^flt, loco otnnis terra Jfi-a'el , abique feqq.
q!i.t
,
eaeo? to?; at/eAfiT^^liuf it ga:ideiu!:t omnes qui ditigunt Dominnm Deum in veritate , juflitia , facientes mifericordtam Jratribus
o;?LVpfi
ryj y
0=oK
Air.aiciu
jroii^f/f;
noflris.
1. deop. eleem. 245. c.fed mando tibi : Servi Deo in veri" ht nunc fili tate , fac coram illo quod Hit placet. Hare autem abfunc a textu Graeco. eleem. 244. a. (ic pergit : Et 't. II. Crp. de op. filiis tuts m.tnda y ut fan'ant juffitiam ?^ eleemofynas , '^ fint memores Dei , benedicant nomen ejus omni tempore. Hjcc
Si
ejl ;
i'$
item infia pfj

TH/
/iiV ,
,-
terra Ifrael
i-7r:^p;-î
f T^;
reducet eos
hab. in terrram ,
, ,
if. 10. Sic habet Cypr.

:
.,
&
fingularitcr
demio
olo;
fcq.
iieriim; loco vejo fed non ut prius., ita
^^
;
'cfe;T;^'!5,
non
qrtalis prior;
deinde
lie., =
uii;
rzMp'ji-
ôctt Kxtpt] T?
oc:jiva<; ,
donee impleti fiterint tempora faeuli
&
pauloque pof^
sV twi- i'x/<.x>.wcjw^ , in pluralij abfquc , leqq. yi/o, omnes; exinde loco in omnia fecula foculorKiK xdif.cahifur , fimpliciter ciJî,u; , gloriosi , dem-
&
paiirer defunt in Gi.tco

if.
cum
leliquis additis fup.
tii fimiliter
yociiius
emitei
&
Ifratl.
Ml',
camcn Alex,
II. Iia Gr.ece
Kl
tvt Tfxrer
wTtthh dtr tiinuii
LIBER
VulgAta
veftram circa
TOBItE.
dirigite
Cap.
,
XIV.
745
Ex Mf,
Germ,
l,ig.
nova.
,
Versio ANTIQUA.'
tuam
ejus
ia
:
me
in
uno fepulcro ex eo
:
circa
me eodem die noli manere in finibus
greffus veftros ut exeatis iiinc

1 5
.
video enim quia iniqaitas ejus finem dabit
n. video enim
,
(S:
ex.
quia multa iniquitas eft in ilfidio multa perlicitur , &; non confundun-
tur.
Versio an
* Ecce filius Nabad , quid fecit Achicaro qui eum nutrivit , quem vivum deduxit in
Ulius ante faciem ipfius
QU
,
A.
intravit in tenebras ae-
lucem , Nabad autem

ternas
ciderc.
qiua qua:fivit
Nabad Achicarum oc
terram deorlum ? led reddidit Deus malitiam Achicar exiit ad

:
&
VULGATA NOVA.
14. Faftum eft autem poftobitum tnatris fus Tobias abfceffit ex Ninive cum uxore fua , & fireverfus eft ad foceros filiorum filiis , liis,
14.
Versio antiqua.
Et
abiir
,
Thobias, poftquam
,
rentes fuos
&
:
&
fuos
I f
Medorum , cum Raguhele fo:ero

_
& uxor ejus & habita\it in

fuo
:
fepelivit
pa-
cSc
filii
in
redonem
civitate
Ecbathana
invenitque eos incolumes in feneftute bo-
curam eorum gelTit , & ipfe claufit oculos oranem hsreditatem domus Raguelis eorum ipfe percepit viditque quintam generacionem , fina
:
&
&
& curam habebat fenedutis eorum hono& lepeiivit illos Ecbathanis in redone Media & hxreditatem percepit domus Kaguhel & Thobis patris fui.
15.
rifice
:
:
lioi tiliorum
fuorum.
ti-
16. Et completis annis nonaginta novera in
more Domini, cum gaudio fepelierunt eum. omais ge1 7. Omnis autem cognatio ejus ,
&
&
neratio ejus
in
bona
,
vita
& in
fanfta converfa-
Et mortuus eft annorum centum decern feptem cum chritate. 7. Et antequam moriretur , audivit perditionem Ninives & vidit captintatem iljius ad16.
1
tione permanfit
ita ut accept! client tarn

,
Deo
ductam in civitatem Medorum

Acliicar_ rex
quam hominibus
terra.
&
cundis
habitantibus in
Medorum
num
in
Aflur , gavifus ra Ninive.
&
omnibus qu^ eft antequam moriretur
quam adduxit , benedixit Domifecit in filiij Ninive

:
&
&
in ter-
NOT AD VeRSIONEM ANTIQUA M.

cit
.
^ jitftitia
;
liherat.
fnoor
t;V
yo,u:r
j,
ra
,
Vfijiyfioja.
ri"
i)
-ytn î^.f^sn^tui'
J,
Kj
ejus fupir
ta oHo
IcHum:
erat
El hxc iffo diceme , difecit anima autem anrmrum centum qninqungin-'
t^kxia , iVz r/ê (\ MIT

fill dijcede
Qai Kxxai
i/^S
i.
,
3'''-'r"
ff KxMi;,
si'i;
tw
Et
/MH-
^ fepelierunt
,
eum
gloriosc,
;Mz/t/ .uMSitrf
HivtuTi.
riiitic
1^- 14fitTct.
Grxc. Ka) ots

J,
a.-?ri^xn "Aitoc
t'6<f,|(tv
Vtw
7ff(-
quia emnint triint quit hctitu! cfl frcfheta Jonas. Tu autem ferv.i legem 2? fmcifia , g; efio amator
d iS:nevi
mifericordin
,
TK vricrfii l/T?"
(iTtiixii t\(
TaiCUi
eft
jUCTci
rtii
5 KKTK
TO
earn
Tur
liiu^y
Vt?,
/;
'finEaTara
ot^ô;
,
'?Kyn\
Jrpelivit
(^ jiifius
r tihi bene Jit

,
J5 fefeit
me
hanejte
TSiyiij-iy
vn. Et
qriandt mortun
Anna
nsn ultra maneatis in lstne~je, t. I J. Ifla non habenmr Grxcc. * Ml. Reg. fcribic Achirum in fine, non Achicarum. Graec. Tsyuw , i'/e t/ i-z-ziv.er/ 'Afti> KyjoLyJcâ > ik S^fl-
mairem titam mecttm
patre fits : al>::t autem Tiiias cum uxore filiis fiiis , in Ecbaiana ad Raguel Jicerum fuum.
cum
jua
j^
*' '^;
9''*'^',^"'
'"j/if" cVti'^w?- j, f'S-x-î

hsitorifici :
ri; irtf
'
TaSiT
ooa
ccrTiiTiiJ j!/.!e ai/T'
i,
'Ax'^-X.'^F" f--\ eKj/,
Ma
CTHTfj; dun. Et Jenuit

;
foceres fuss ghriosi
cjto aTetf\^K > ^ ai/T35 y.XTfQn Ci'5 J I ra quid fecit Amnn Achiacharo , qui nmri' :;;. Eili , vide veritt eum , quomodo e luce adduxit eum in tenebras , ^liacunque retribuit ei : {^ Achiacharum quidem jalvavtt
ai'/aTroi'sjUa
h-treditavit Jitliftantiam
Tobit patris fui,

,
^ fepelivit eorum, ^
'^/ '^''^f ^'", '^f'5-*':' i-rSy eVTc\ ilKaeîtrTx a/ HiiSotTaKi; th; M/;;- Et mntuus eft annorum centum
viginti feptem in Ecbatanis

_
Medix.
illi
autem
Reg.
,
retrtbutio retributa
efi ,
i^ ipfe dejcendtt
in te-
*. 17. In Gra-co hzc

xuTor
,
,
fola
legumur
Hinvi
'yj.f
,
,
Kxl
tS
Hxnti
-jreiKi}
nebras.
tift.
Pod hsc
fequuncur alia
ipfa
0;
:
plura
qu<c omictunt
iirolmiy
f Truêf
ci.-!r-j^x,ui
rm
d-wt^Mitr
K,
&
e
liV
A-^x>-Mri(,t
Germ. 4. en
wco^H
)C
Mawar?;
Hi
i.
Na-
fiiCLiy/
'Ajuci/
irxyU
^x/aris
iM. dura'
hxoJ-mKji
f-iri
J,
'Afunfffi,
,Tfi'
Ai
ci/^TECEi' /; TY.ytDC^.'/iAtc^
c/,t:^m7o.
Ki
yvy -TTxi'
A
iiv
iJ'eli
Ti
?(SHjoci;'fH
,
-srcfs?,
VI
AijcaiocffH pvslat.
"'^'r'i
tir'i
Kal
TKVTot Ki/Ty >7cf/c;

JVs
^ft^.
i.
sîMTCiy
4'^X**
tmc x?iVm;'
STuv f;cT5f 'arsi'7HXflf7aoXT&^* j- c3"^4^' auToy aVofalvatus eft dp c. Manajfes fecit mifertcerdiam , iaqueo mortis qnem fixerat ei : Anian autetn intid:t in laperitt. Et nunc filii , tjideie qittd eleemojynafaqueum ,
ipfe moreretur , perdttior Habuchodonofor , ^5 -Afiieros : ^gavifis eft , antequam moreretur Mf. , fuper ISiineve. Reg. fub finem iiabec, fed alia niami , eo quod non, loco antequam ; pauloque pod , in terram pro in terra. In , Germ. 4, claudirur liber liis verbis Explicit liber Jhohi jecuniiim hieronymum ; inepte fane at in Regie desft iioc , fecunditm Hieronymum,
Hinui. Et audivit priufquam

Ktnezie
,
xTr!,,ûttTy ,
nem
quam
capt:vct'j:t

Auftore
LIBER
CAP. I.
#. 19. Tobias quopdie pergebat.
Francisco Luca Brugenfi. TOBI.cE.

Nan
ofortet
omtttere ijocem quotidie.
CAf. 111. ir. 6. Ec nuncDomine, fecundum voluntitem tuam fac mecum. Non eft addenda vox mil'ericordiam. t. 19. Aut illi forlitan me non fuerunrdigni. Konmutes fextum cafum me, intertium mihi. Cap.V. V^. 4. Ut dum adhiic vivo recipias earn. Non
tft
Cap. VIII. *, 10. Dixit quoque Sara. Non >; quoque cum itaque. T^. 24. t fecit fcripturam. Non addas proncmen detnenftrativum banc.
Cap.X. ^.5. Te non debuimus

htc
dimittere a nobis,
Nte
Irans/irendum ut
primt
loco in
antepenultimum.
t. IJ. Ego ducam & reducam eum ad le. Non addas fanum ante ad te. Cap. VI. t. 9. Et fel valet ad ungendos oculos in quibu: fue.it albugo, c fanabuncur. Injuria Ue a quibuf.
addas aiterum tnfinitivum ire ante a nobis. Cap. XI. T^.i?. Et omnis familia fana , & pecora. No transferas adjeHtvum fana in locum ultimum , poft pecora. Cap. XIV. Tt. j. Tobiara filium luum , feptem juvencs filios ejus nepotes fuos. l\lali quidam , etiam nemini filios , addunt pronomen reii^riium luos 1 ciim ejuj nsi
&
reciprtcum leio qu.tdret.
dam jugulantur
1^
prmertuninr.
744
IN LIB RUM JUDITH ADMONITIO PREVIA.
Rater
duos vetcres
,
Mf.
nemjie Rcgium,
SangermaneKfem brum Judith fecundum Verfionem amiquam ; alii tres Mf. Hnus itidem Sangerma. num. 15. ^1 minoris antiquitatts ;
hov. not
,
num.
4. ejujdem atntis,
num. 3564. annorum circiter 500. quorum ope nunc primitm emittimus
frafid nobis fuere
alter Corheietijis
, ,
^
//-
fcdtcet
}2um. 7.
quam Soo. fed mttD. cr pluribus in locis decurtatus quern olim clartffimus vtr Tech, S. Fault Narbonefijis Canonicus accurate dcfcripium ad Martianxum nofirum tranfmifit. llli autcm Mji. codices , excepto uno Sangerm.tn. n. 4. qui probe concordat cum
qu/itnvis mtate inferioris ; tcrtius denique aiinorum plus
, ,
tilus mar>ia fui parte
Re<rio
hi
inqu/im
finguli
JinguUrem
,
rcfcru;it
Verfionem Latinam
non equidetn
tarn
dtverfam, ut una plerumquc etiam ita parem ac fimilem
in rebus faltcm pr&cipuis , non congruat
cum
,
alia
fed nee
,
ut
una ah
alia
in verbis fxpe
fpius non
difcrepet
ae
Grxco prodiiffe videncomparare volenti, manfef lum erit ; fed fcrftan unaquxque non ex ;w eodemque codice. Id in primis aîrmari Corbeienf qui in pluribus locis contraciior eft cxttris altis ac etiam texti* potefl de Pechianus magis accedere videntur ad ReGrxco. Alii duo Aif. Sangerman. n. 1 5. gium ficut ad Sangerma7ie}tfe}n alterum n. 4. ipfi Regio fimillimum. Forro duplicem
, etiam verborum confru[iione. ut docfiffimo cuique paulo diligentiiis- attendenti tur
, ,
Uno ex fonte omnes
fcilicet e
Mf
ad edend.um contextum prx ceteris adhibcndum duxtmus , turn ilium pofteriorem quod Verfio Latina ex utroque defcripta non multum a Grxco dcflecfat , imo propiuS fxpe ad Cr.ccum accedat , turn quod amborum una eademque ft ; nihil eft cnim un^^m pauca excipias , quam hi duo Mf. funt inter fe ; turn ni tam fimile , tam par ,
,
Mf
ft
ncmpe Lulibra Judith prolata ab antiquis Scriptoribus Auguftino Fulgentio Vigilio Tapf. huic interpretationi plerumque rcfpcndeant. AuTuftiiio quidcm v. g. cap. 5. ff. 7. S. cr 9- Fulgentio autem cap. 8. f-f. 4. 1. 3. 4. fc de ceteris. Fraterca Lantt,5. 6. 7. Lucifero dentque cap. 5. -ff. quod fubjunximus in hot is e vet en Mf. ab Em. Car din. Thcmafo editum Judith , anno 1657. ad calcem Ffalterii anticjui , in multis etiam concordare vtdeto Romx cum Verfione noftra. Forro tam pradicta fragmenta quam ilLt I erfones qu hatur hentur in aliis tnbus Alf. plurtmum diftant h I'ulgata V erfone interpret e Hteronydenique quod fragmenta ex
, , ,
(ifero
quod fane perrnir urn cuique videbitur. Tanta dijjimilttudtnis caufam inquirere , aut raticnem reddere , cruditorum ft. Si tamcn nobis de hujus varietatis origine aliquid proponere licet aliquantum fufpicionis ducemus ex his qux fcribit Hieronymus prxfat. in lib. Judith ab ipfo translatum ,Ciialdxo fermone confcripnil ubi h&c habet : Liber Judith inter Hagiographa legitur librum Synodus Nicxna in numero landarum inter hiftorias computatiir. Sed quia hunc
tno
,
Scripturarum legitur computafle , acquie\ i poftulationi veftrx , imo exaflioni , &. fepofiris occupationibus , quibus vehementer ariftabar , huic unam lucubratiunculam dedi , maMultorum codicum varieratem gis ienfum e fenfu , quam ex verbo verbum transferens. vitiofiirimam amputavi ; fola ea , qua; intelligentia Integra in verbis Chaldxis in\'enire
prxfat. in labium fmiHbrum Chaldxo fermone confeci fatis defiderio veffcriptum ad Latinum ft) lum traham , hbrum utique Tobix & quia vicina eft Chaldxoriun Ungua fermoni Hebraico, utriufque Ungux peritifr tro
potui
Latinis exprelTi.
Idem etiam innuere videtur Hi iron,

:
litcr ab ipfo e Chald.to
translatum
Exigitis, inquit
ut
fimum loquacem
quidquid ille mihi Hebraici unius diei laborem arripiii, vel umus Latinis expofui. Forro verbis expreffit, hoc ego accito Notario, fcrmonibus tlieranymus ; ft in libra Julibrum integrum Tobia Latine tranfultt diei fpatio brevi
reperiens
,
&
dith' par iter transfer endo magis
fenfum
ftnfu
quam ex
verbo verbum reddidit

,
denique fola ea
nis exprcjjit
;
qux
intelligentia,
integra in verbis Chaldaicis invenire potuit

tales interpretationes
,
; fi Lati-
vix mirutn jam videri debet

,
ut pote contracliores
remotafque ejfe cr f'ju>z5fas ab aliis Unge produîonbus cum Gracis, turn Latinis qua verbum e verbo, ut facil'e credimus textum primigenium exhihent. AhJit tamcn ut judices inde quidquam minuendum eftde auclorit.ite cr pr&ftantia VulgatA in aliis, nU noftra; cujus dignitatem, CT authenticitatcm ut ainnt his in libris pent
multum
dtflare
,
tro agnofcimus q" pyofttemur.
Vide Monitum feq. in
lib.
Efther,
SUMMA CAPITA
e Vulgaris
Bibliis
CAf
.
LIBRI JUDITH,
aliis
reipondcant.
quae Veifioni antiquoe
I. .
"KJAbucbodomfor .
.
viclo
rege
Aicdorum
,
mcnt
ac pro fi
Deum
prtcentur
nee
faclmn
pro po-
*d
c,i
nuncios (imlis regnis impemre cupitns mittit qulbiis al/fque honore remijfts , indi;
fuum
fcrutentur
afjligens
Cap. IX. Judith fefe
ar humilians
,
gnuttts jurat fe id itlturum. Cap. II. Holofirncs a N.ibuchodonofor mittit ur
puli b.beratione proJlrAia precatur

,
utque fibt vir-
om-
tus deiur evertendi Hulofernem.
nia repia cr populos Viiftaturus : defcrtbitur pomultifque loi is per ipjum tentia exercitus ipftus
;
Cap. X.Judith pulcherrim.t

lia
aptijjimeornata, Bethu,
cum fua
ancilla egreditur
.ul
&
ab explorato,
expugnatis
vcheinftit timor univcrfos invajit.
ribus deprebenfa duiitur
Holofermm
quimox
CAf.ill. Holoferni ff ultra dedunt univerf.tntm urex quibui Auxiliuns AC provinciaruiii principes
,
ejus capitur pulcbritudine.
tamen ipforum civitttes afumit ; AC deos dejlruit quo folus Nabuchodonofor deus
liares fibi
,
&
Cap. XI. Judith ab Holoferne fuper caufa fuge fu*

interrogata
,
impomt
tilt
fpeiiofam pollicensvic-
toriam.
h,'.be*tur.
Cap. IV. filii /frAel vehementer Holofeniemmetuentes , hortatu EliAchtm [.icerdotis [t[e jejumis ac
,
Cap. XII. Judith in locum thefaurorum Holofernis introducia facultatem obtinct propriis vefcendt ci,
bis
or,ttione
bumiliunt
imploritnt.
&
affligunt
auxiliuittque k
ad orationcm i-grediend: ; quarto autem die in convivium inducia coram Holoferne

,
nocleqiie
Domino
de.
V. Rog.itus ab Holoferne Achior dux

Jfr/ielitarum
,
AmmoDei
,
Comedit cr bibit ; qui ejus concupifcentia .irdens vehementer inebriatur.
tliturum dc genere
enarrAt
,
Cap. XIII. Judith facia ad
Deum
;
oratioue
pnfcitt-
vnrAbiHa circa populum Ifraeliticum

lie
menetque
in-
dit caput ebrti Holofernis
quod ad concives Be-
temere contra
ipji
illos
pugntt
quibus anditis
thuiu deferens
tur
:
eos
dignantur
Achior principes Holofernis.
ipfa vero ab omnibus beiicdicitur

,
ad gfatiacm actionem horta; Achior
&
Cap. VI. Iratus Hohfernts jubet Achior duci inBethuliam , ut e.i dcviHa fimul puniatur ; at fervi A fundibulariis repulfi , eum arbori aHigant : quern falutum filii Jfrad cognita causa benignc
confolantur
,
vifo Holofernis capite
obfiupefcit
Cap.
in muro fufpenla , Judxi in /ilfyrios irruunt^ qui Holofernem exctt antes mortaumque invcnien-
XIV.
Holofernis
capite
,
Achtorque circumcifo
Deum
,
humiliter implor antes.
tes
vehementi timere cencuti ntar.

AJfyrti perfequentes
;
Cap. VII. Holofernes Bethuliam objidet , ac prscifo aquiduBu jubet fontes omnes cujlodiri : quafropter cives
Jiti
Cap.
XV.
Hjbnos
licJis
,fugiunt
at
tilt
fpoliis
colleitis
omnibus rplurimuni
cruciati
civttatem tradere
cu-
ditati funt: Judith
fiunt ; Orîas tamen princeps populi perfuadet ut Ad quinque dies hoc dtfferatur.
benedicitur
ipji
&
autem a pontifice popula que Holofernis propria fuerant ,
&
traduntur.
.
Cai.'VIII. Judith, cujus laus defcribitur
vaciU
Cap.
Untes presbyteros mini
&
,
pr angujlia deditionem
,
Canticum Judith ob vicloriam : venit populus Jerufalem holocaujia ciimgratiarum aciionibus obi at ur us
rit ur
;
XVI
qilinto die meditantes
objurgat
quod tempus Do;
iniferAtioni pntfcripfcrint
,
eofque hortatur
Mt patrum cxemph
populum ad patienttam Ani-
tandemque Judith plena difum mehu)us vicloria perpituo apud Jnddos in mmero fanctoriim dierum cekbratur.
:
&
dies
Tm.
I.
Bbbbb
JUDITH.
3<3^5$} 3o3<3-s!.5s3S0oe.5!Oa>v> -s^^soaiea^
LIBER
CAPUT PRIMUM.
I
Ver:
num. 5JS4.
tiri.
O A N T QU A. Nno duodecimo regni NabuI
VULGATA NOVA.
?|RfHAXAD
'
itaque
,
rex
"'wi'.
tftitii^
9C0.
,
nctx
^J S.iril'rm.
^hodonolbr , qui regnavit AliVriis in Ninive civiure main diebus Arfaxath regis ]ui regnavit in Medis in Ecbaihana civitate, &: xdificavit tiirx\A
,
"edoruni
fubjugaveral
multasgentesinipcriofuo,
i.
. ^. IJHJd^tStlitlS.
ipfe aediticavit civitate

,
oi'tent'ffimam
ellavit
quam ap-
Ecbatanis,
2..
&
,
in circuicu
rem in Ecbathana muros ejus , ex lapidibus ex,
ex lapidibui quadratis
&
feftis
fecit
ma-
cifis
laritudine
:
cubitorum trium
& longirudine
ros eius in latitudinem cubitorum feptuaginta,

in
&
cubitorum fex
&
,
fecit
torum
ejus
iexaginta
& &
:
altitudinem muri cubiturres conftituit fupra portas
altitudinem cubitorum triginta
turres
ver6
ejus pofuit in alutudinem cubitorum
centum
cubitorum centum
3.
latitudinem carum fundavit 5. altitudinem in cubitis fexaginta &: fecit portas ejus exlurgenlatitudinem eates in altum cubitis Iexaginta, rum cubitis quadraginta
Per quadrum veioearum, latus utrumque

,
vicenorum pedum fpatio tendebatur

portas ejus in altitudinem turriura:
4. &gIoriabaturquafi potens in
citus fui,
pofuitque
&
4.
ad exitum quadrigarum fuarum.
potemia exer-
&
in
gloria quadrigarum fuarum.
Et fecit helium in diebus illis rex Nabuchodonofor adversiis regem Arfaxath
Anno igitur duodecimo regni fui , Nabu5 chodonofor rex Affjriorum , qui regnabat in Ninive civitate
magna pugnavit contra Arphaxad ,

,
No T ^ AD Version EM
yjf.
A N T
,
Q U A
M
v.v-A>-i
I.
MT, Corb.
fie
habet
tju:
Anno duodecimo
regni
thad.
ijui re^naz'tt ,ib Ajfyrtis

,
in Ninive civitiite
âbumagna , in
portas ejus
cubitorum centum. Grac. Keti

'.Iv.of,
Tf I'xH
regnazit fuper Medos in Egtta~ lanis , (5 adificavii Egb.iiana. Ita quoque in Gr^co , nill quod circa med. legitur iimpliciter 'Aarvflur loco ai Afdtebtii Arf.ixath regis
,
wyj:i)V
Sec. ut
ill
,
Lat. Coib, nili
quod pro
y?*rt'nM
ttvtv
legitur iCJ z/uvkhtâ

,
jeptuagrita
ejus
poil latitudinem
,
delete vero
,
fjriis
abfque voce
regis
fineiic,
fV
'EitaTfi'i'
i
In Ml. Germ,
tjui ftiit rex
y. ita
Arfaxath ; in Ecbatanj, pro in Eghatana, , Anno duodecimo regni Nahuchod. is

,
pod notnen
&
addita voce , port ver,
bum
idem
conftituit
pro quo llmpliciter
fV
>
ftatxit
quod
fitper
fonat.
Ajfyriorum in Nmeven ctvitatem magnam y in diebus Arfaxarh , qui regnavit Mcdis in Ecbathanis ci-jita-
tem, ^ adificavit Ecbathana. In Mf. Pechiano caput I. integrum defidetimr , ficut tres ptiores verfus capitis
fecundi.
Tf. 2.
If. 3. Mf. Germ. ly. Altitudinem latitudinem iilius fundaz'it in cubitis fexaginta : fecit portas iilius elevatas in altitndine cubitorum oilogmta , latitudinem earum cubitorum i/Hadraginta. Corb. Et alti'udmes turrium funda~
-jit
in cubitis fexaginta
guadraginta.
Grj;c.
5.
, fj latitudinem illarum cubitorum Kcci ts tr^ccrc? aVrw? ittf^f\:uSlv ti'i
Mf. Germ.
,
ly, hab.
In circuitum muros, lapidi,
T',l^f;5
E^KKcj7a'
5^siVc? rui wl->;

,
ivrv!^
j,
htts exceljts
in latitudinem cubitorum trium

:
(5
Ungitudo
7ti;y,ut>? r? 1^.0?
CTX' eCJ (l/.i-Mit1ci
to
vuxai A/(antTCi du-
tuhitorum fex
fnta
jecit altitudinem
muri
cubitos feptua,
turres iilius pofuit in portis ipjius
ctibitcrum cen-
tum, Corb. Et in eircuitu mnros ejus ,tn lapidihus infhuctis , latis ciihitnum ternum , { altis cubitorum fenmn :
J^
fecit allitudinins
ly.
f.^. Mf. Corb. In exitu quadrigarum fuarum. Germ, Ad exitum curruum iperum. Gra:c. E.5 ?'ô/y; AvviAvfXTvif sivTs
,
fjLfioi
<A.i:t-rc4ei;
rut
,
Tr(^ttr aVr^'.
i.
e.
Ad
muri cubitorum fexaginta , 5/ latitudinem (niittrum jHinjuagim , turrit ejus ccnjlitnit fuêr
ixilus exercituum fotentium ipfius
ordines pedttum ipfius,
t.
j.
Ad verbum c
Crcco.
Sic
etiam in MT.CotU. ft-
,: ,
LIBER
VU
1 C
JUDITH.
VE
G.
Cap.
K
S
1
I.
747
J
AT A NOVA.
qui
,
A N T
Q Ul.
r.
AfjT.
&
po
obtinuit
6. in
eum campo m.igno,

,
.ippell.itiir
,
circa Euphraten
& Tigrin & Jadafon
Ragau , in cam-
in
Vx convcneiunt
campo migno, hie eft campus Rngnii. in pugnam omnes iiahitanrcs in
R/f
<g[
Ci".
Erlocli regis Elicormn.
moiit.inis, Kiiphrate , J iyi canipis Arioth rcîs I.limcoriim

fc
&
&
&
Ydafpi,iii
ci;llea,crunt
&
7 for
,
Tunc exaltatum cfl regnum Nabucliodono& cor cius dcvntum ell & niilit ad ojnnes
:
qui habitabant
in
Ciiicia,&:
Damafco
,
& Libaf-
no,
8.
& ad gcntes qu.-e funt in Carmelo & Cedar

campo magno
,
.id belliim filiorum CbcUeuth. Et mifit Nabiichodonofbr rex Aiiyriorum aci omnes inliAbii.mies Jamnac, rerfidib', Ciliciam, Damafcum , Libanum Antelibaniim , & contra taciem maris 8. qui Hint in nationibiis Carmeli Galaad
genres miiltac
7.
&
&
&
&
iniiabitantes Galii.eam in
,
& & &
&
&
fiipcriori Galilx-x in
campo magno
,
tl'drelon,
drelon
9.
flumen JordaneiTi
& ad omncs qui erant in Samaria & trans ad Jerufalem, & oninem
uf(]iie
9.
&
ad
omnes
trans
qui in Samaria
biis ejus,
&
&
&
in civitati-
Jordanem ufquc Hierulalem,
tenam
Jcllc, quoul'iuc pervciiiatur
ad
teiiiiinos
^tluOpiiB.
I'athana, Chelus , Ciades , fluminaiEgypti , <Sc Tafnas , &; Kamelies , omnem terram Gellen , donee veniatur fupia 1 iianeos Memphis , omnes qui inh.ibitant Gahlxa
&
&
&
&
maritima in Jordanen , in totam terram .^gypti , doiiec veniatur ad tines jtthiopia:.

10.
Ad
qui
hos omnes mifit nuncios Nabucliodo-
nofor rex Adyriorum

I I
,
remilerunt eos vacuos
omncs unn animo contradi'cerunt, line honore abjecerunt. ,
&
&
Tunc indignatus Nabuchodonofor rex adersus

ge
omnem
terram illam, juravit per thronum

,
regnum fuum
quod defendeiet
fe
de omni-
Et contempferunt omnes inhabitantes terverbum N.ibuchodonolbr regis Allyriorum , neque convenerunt cum illo in prarlium quia^ non timuerunt eum led erat aiiveisiis eos quail \ir unus. Et remiferunt legatos ejus vacuos, fine honore * facies corum. 1 2. Et iuatiis eft rex Nabuciiodonofor ad omnem terram illam vehemcnter , & juraxit per ledem regni Hii , animadverliuum fe in omnes fi1 1
ram
illam,
'
/. faciei.
bus legionibus
his.
nes Ciliciae,
& Damafci, & Scytliix,&interfecturum gladio fuo inhabitantes Moab , & fihos
,
Amnion
& omnem
A N T
I
Judxam
&
omnes
qui in
.Algypto funt, ufque dum veniatur ad finitima duorimi xquorum.
&
tet
montanam,
NotjE ad Versiqne:
hoc
viiftt
Q U A M.
Arphaxalh rtgtm. In Germ. IJ. Et ccmhelium tn ditbus illii rex Nahtichid, cum rege Arfaulr.
tti
tupot;
,
xat. Gi.tc.
it.
â,'HM
a,
'
hîpcc^xJ^
loco J!::miua, fingularitcr t? vlauv, flumi" X(Mi(?, nis ; item iiifia Ijts.a. pro Gejpn , loco GaltUa maritima in Jordanen , in totam terram jgypti , limplicitcr , Tiir,
&
&
6. Grjecc
ca?)ip:ti
a
;
tcT;
c'fi'oi;
Yayau
in fiiiibm Rag.jii
i;i
A'!yv7r1.t.
,
Ml. Corb. habei

,
Et ad omnes in Samaria
ijf
non c ,
Kagait
fubinde pro cotwemrttnt

p.vTiv
riir
-,
pitgihvn
;
in civitatibtis ejtts
Qvîiv%!.a.t
'.t
-rrô?
concziyrertun
,
ad eitm
o/
dcjii
fiilem
, ,
Egb.'.ianam
vjoLvlii
îaTowbf^s^
(
of ejîii'
j.
<?y7e;
xa'sutfTe; toc
'ssJioi Ei'piu^
gypî
Ef'fp.iTii',
TO* Tr/C^c,
TOC 'T/asTTH',
)
qtteq'io
Tafnas , 'ij , veniatur ad fines montanx ^fithiopin,

,
^ trans fiunien J(^rdanis nfque ad Jeru^ ^ Celleto {J Cades, .rd fiumcn .<Rames ^ omnem terram Gejpn fuf
,
Mf. Germ,
,
i EaeiJiiJ;
i'fivn
Compl. t?
f/;
âciXiui
hic
'Efîi/aciiM'
-o-oMa
090/^
'sroipxTOiîv
vtuv XfAsv'^.
c.iinptts
g Qurwx^t.y MI. Germ,

Et ton,
15. Et omnes qui in Samaria

tra
ij civitatibus ipjius
Xj ttl'
, I y. In Ckimpum venerunt itd bellttm omnes inhaltttames iitont.ma
m.igfittnt
ej}
R.tgits,
k-
fbrmea
Hjdnas , ^ ctvnpus Aritch regis Elyfunt n.itioiies mult.e vnlde ad pugnam filiorum Cdleuih. Mf. Coib. In catjipg magno , hie tjl campus magniis Uagaiet. Et convenerunt in piignam om,
c^ Tigf'
>
CS
meoriim
i^ ccngregatx
Jordanem ttfrj'te Iherttfalem , Echathana , Thelos fumi/ia Mg/pti , 5 Taf.as , J^ Ramejpm , (S Cades , omnem gcntem qui inhabitant , donee veniatur j'upra Tha-^ tteos (^ ^lemphis , omnes qui tncotebant Galiljeam , omnem terram ,,gypti , donee veniatur ad fines jtbiopi4
Gr^c. tV)
Tct oa.
nes
inhabitantes in
,
montanis
Idas
,
am"es ifihnbitames Eu-
fhraten
leiiih.
campis Jericho Eismeorum : ccllegtniiii gemes wnltas ad betlum filiorum Ifiael CbeiJ^ Tigrin
, J5'
j in
Mr. Gciin. 4.
fcribit Cellciith
cum
altero fup. n.
J.
Gcim. 4. Ictibit /iiir , ve\ Lamne : iu Mf. verd Corb. deed !ioc , Jamn.t Perjidts , cum leq. t^ , repoiiitiir auiem $5 , poll D.J;.j/f , & loco centra faciem maris , tiirfus habeuir , ad omnes inhabit, circa jluiem maEt mifit NuiKris ; cttera ut fup. In Mf. Germ. ij. ita tbod. rex Ajfyrioritm ad omnes <jni incclebant Ctlicia , ^ Dainafi::tm , ^ Libanum , ^ Antelihaitum , ^ omnes tjui haTf.y. Ml.
,
:
#. II. Grate, loco terram illam, hab. i!a.cea nr yvr Sc polt plura , loco vir anus , fie , otrap fcs; , vir xqualis, fed in Mf. Alex, ac editr. Aid. & Compl. legitureT;, Krt.c; cxttemo fie: Iv xni^'tct rrpo T^9J:JTif dvrZr , inigna* minia antefaciem fiam ; cxtera fimilia. Mf. Corb. iâbec Et conteinpl'ernn: omnes inbabitaniss in unii'erfa terra , vtr~ ha iâbnihod. regis Ajjjrioritm , ^ non cenvenerunt ad it,' turn ( Grace. a^TW ) in pugnam , quoniam ttmiierunt ilium
.*
bitant contra faciem jnaris. Graece

J'cvoa:p
J5*.iAft';
KI VeVeim
.'^finpô-
ÂoTupiur ;V( .^0*?; ts5 xa7o:y.^v7; th/
fed Tjiagis adverstis illutn eofitradixerunt qttaji vir unus, Et remtfcrant nttncios vacuos , fine honore perfnarum illorum,. Germ. I). Et contempferunt omnes qui colehant omnem ter~ ram , dichl ( 1. diHum) Kabocbodonofor regis Affiricruni , 2J lion csiiveneinnt illi ad helium , quia non timuerunt eum : fed erant quaji vir unus. Et advtrfati funt nuncios ipfius ,
difpiUcnxes pcrfcnas ilUriim.
H7oi)i?7S
KiMX.'a/,
Ao/uaensV,
nr
A'ixrct,
ilia
k,
'Actiji.'-
V.
:
8. Similiter in Gr,rco
,
prxter uUima
j.
t"/
aVa,
TsSU/ 'Ec/fiiâ^. In Mi". Germ, ij, Et eos qui in ngsonibus Carmeli JJ Galaad , g; in fiilie feriorem GaliUam , ^' magno campo Efdrelen, In Coib. Et ad genies qnx Jiiiii in Carmelo U Cbedam , i^ inbabttantes
Tetyi^cciciv
ij
TO jwsvec
pro feq. ad, habej. th; i>f;'i; aVT? , 2/ regnum fuum; mox ita , u i'- ijcAitusc ( Aid. Compl. addunt i/to'i' ) nimiriim iilturum fe , abfque fcq.
f. iz. Grj:ce deed rex initio,

,
&
tur eV!
fuper
uti loco regni fit:
fie ,
&
'item loco Damafi , fie, âuet'-ivr?; , Com.pl. Acifiaty.? , lUtnSie'iiK, Sjri.i , noa Scytbis
led in Aid. 4e
,
dem-
fuftr Calilxam
If, 9.
in
cnmpt Efdrelon.
Concordant ifta cum Gracco , nifi quod initio Greece dcell ad, lui p.tulo poft;n, ante vocem ci.itatiImis exinde loco Bathatia,^ Chelus-, legiturBsTitV;;",
to fcq. 55 , quod tamen retinct edit. Compl. demum verbo inhabitantes , prjcponitur id, j. -ztcilx;, poltpoaiturad finitima , &c. fimque cV ;~; loco veto montan.tm,
plieiter
,
:
t'-r!
to.
ie<a,
legitur
Et
ifattts cfi
fuper fines. In Mf. Germ. ly. lie iâbtchadone/ir in omntm terram ban(
7en.
I.
Bbbbb
ij
-4
E* Md. R'l.
C'rm.
LIBER
&
JUDITH.
:
Cap.
regem
I.
Versio antiqua.
a
* Et pnpnravit fe in virtiite fua adversiis reêm Aifaxath in anno fcptimo decimo redegit in po&''invaluit in pugna fua ,
teftate lua
& &
cepit
Arfoxatli in
monribus Ragau
omr.em virtutem
ejus
,
regis Arfaxatli
&
omnem equitatiim
,
&
omnes
currus
ipfius
&
dominatus
ell ci\
itatum
ejus.
** Er abiit ufque Ecbatham , obtinuit prxd.uus eft plateas ejus , turres ejus , pofuit ea in opprobrio : ornamenta ejus,
&
&
&
ilium in lanceis fuis , dilperdi dit eum ufque in hodierniim diem, *** Et rcverfiis eft Nabuchodonofor rex in exercirus , multitude viroNiniven , ipfe erat illic rum bellatorum copiofa nimis fecurusiiabitans;& epulatus eft ipfe, virtus ejus per dies centiun viginti.
perciillit
&
&
&
&
&
NoTiE AD VeRSIONEM ANTIQUAM.

regni fui , vindicaturum ft f^ juravit ftr tlirtnam mius iines Ctlictjt , ii Dam.tjihi , '^ Scithix , interfiHurum -^'"' Jirlndin iS '"""' ?"' b-'i"'""' '" '"'-^ Mo-tt , Ci fil"! emnei qui in , dtnec tmntvi Jud^mn ,
9aldt
accufat. c//'o?
fine habet exei';
tolUtque rtgtm , anre Arfaxaib loco hcdumum. Mf. Corb. fie

,
,
:
Sc in
va/lavit illis ufque Egbatana
chtintiit
turres
mm
ii
^pi
Et di^ frx-
davit civitates torum

prtiferium
:
venijtur ad finiiima , ad duo maria. In Mi. Corb. Et indiinaias tjl iri Niitiicliid. rex ad omnem urram il' /n valrigniim fuum , i difendidi > ^ juravi; ftr thronum Scirti ft di omnibus CiJiciit rtgitnibus , (S Dainafci , Jj intirfeilurum iltos gladto f:o , / omncs inhabiiantbitty
^
(
,
ornamenta ejus , pofuit in trtp accefit regem Arfaxatb in montibns Ragua^

,
55 jaculatus perdidit eum
J5
tts in terra \la.ib
^ filios
,
Aman
fj
omnem Jtidaam
2?
Grxc. xciTmitlisit ) eum jaculis fuis , J5 dif&c. ut fup. Mf. Germ. 1 J. El progrejfus efl ufque Ecbalhana , ^ obtinuit muros , y divijit plateas ifjius , tit magts ad fementes apta ejpnt , qui'im ad iter factenaum i ^ ornatum ipjius diJTipattim efl , ^ coniocavit earn in i;.fa^
tmnis in yg-/piiim
Kfûe diim veniatur ad fines monta-
fM,
i^
dm
,
miitia.
miam : eum in
i^ accepit Arfaxat in menlibus Ragau , (^ percujjil perdidit eum ufque in hunt diem^ lancis juts ,
* Haec pauca variant Grace,

inflriixit, \sco fr.tparav!i Je
tejl.ne
:
nempe
-jraf .=Ti'?a7i!
lacn
regis.
&
infra, loco redegit in pc-
Grxc. pro lands feu lanceis , hab. iîQvvua;. *** Grxc. loco Nabuchodonofor rex in Ninivert
f/.^T
fcribic
fia
lie ,
nrss-ffv;
:
e-.ertit ,
abfque leq. voce
a'cxS
cum
,
eis ( folus
Alex, addit
t '?
Mf. Germ. Ij. habet Et paravit fe in virtiiit fria advent's regem Arfaxith in anno fepiimo decimo : 55' valiiit in fuo iiHc, ( Grxc. 'aoxifiu) fj redegit omnem muUitiidintm Arfaxat , 'is imntnt , Sec. ut fup. Mf. Corb. Et comparavit regem anno feptimo decimo : ;fe in virtme fua advershs redegit in -jirtute fua omnem fovalnit in pugna fua , ttflaiem regis /rfixath , gj omnem eijuitatam , S5 currus il-
de pro
ejus
,
exercitus
-ara;
0'
Qu/u^txja';
, ,
aut^ ,
Hmt/ti ; ) fubiaemnis commiftat

eft
,
4c loco fecurus habitant

i.
f^ epulatus
ita
potBi/
/<a/,
ttciXi'Mim
torpins
J5 epnlans.
Mf. Germ. ij.
lius
reliqua deiunt.
Grxc.
initio
habet
,
Kul
ipyLilti iue, 'EjiS.a'! ti^t ,
exercitus ipjius , hab. t reverjus eji in Ntneven \ jed erat ihi multitudo hominum belUgeratcrum multa valde : i^y? , multitudo ejus per dies morans , "^^ epulans , centum vigtnti. Mf. Corb. Et reverfus eji Nabuckod. rex iff exercitus ejus , multitudo hominum pugna" l*tintve , ipfe erat ibi intorttm multa valde ( Grxc. 'ttojû cipoJ^' )
It pervemt nfque Bcbatatia, abfqu

loque
ejus
,
port
Ii4rres
,
pau,
columis
ginti.
{^ /*s
/_/ ,
2J virtus ejus diebus etiitMm
Jjf
vi-
pod
lingularitcr
tci' m'trûoi'
i
ornamtntum
deletis
Voculis feqq. tJ, ac ea
fubinde addit nvrvi, ejus
ad
CAPUT
Versio antiqua.
/
Gin'
Mj7. Ri. eJ
II.
Vulgatanova.
j.
lecundoCCVIcelimo fecundo&vicefimo I. "C* T anno oftavo decimo, die menfis , fadum eft verbum in domo Nabuchodonofor regis AlTyriorum , ut defenderet omnem terram , ficut locutus eft. z. Et confedit cum omnibus famulis & princiexpofuit illis myfterium confilii pibus fuis ,
E
3.
A
JTjL
Nno tertio
gis
,
decimo Nabuchodonofor re.
vigellma
& fecunda
in
die menfis pri-
mi , faftum
eft
verbum
domo Nabuchodonofor
regis AlTyriorum, ut defenderet fe.
&
& fa(a:iim eft, cum confummaflet malitiam & ipfi judicaverunt exterminaterrae ex ore fuo
,
z. Vocavitque omnes majores natu , omnefque duces, & bellatores fuos , & habuit cum eig myfterium conlilii lui dixitque cogitationem fuam in eo effe , ill 3
:
omneip terram fuo fubjugaret imperio.
ri
omnem
4.
carnem , qui non iunt obfecuti verbo

4. cavit
oris ejus.
autem confummaflet loquens confilium ad eos, vocavit Nabuchodonofor rex Affyriorum Olofernem principem militia fux , qui erat fecundus ab eo , dixit ad eum Haic dicit rex magnus, uni5. Verfi terra: dominus Ecce tu exies ante faciem
Cum
Quod diftum
ciim placuitTet omnibus, vo-
Nabuchodonofor rex Holofernem principem militia fu

5.
&
&
dixit ei
,
Egredere adversis omne recontra eos prscipue

,
gnum
occidentis
&
qui
NotâdVersionemantiquam.
Grxc. K! a tu !"t^ tw (i'x7u)ia//fitT , J^tur;fa i, tiVdSi T? aifJiri fivtU , &c. ut in Lat. fup. nili quod habet kS mtini , pro dtftnderet. Mf. nofter Corb. cum texiu Reoio pariter concinit , exceptis his paucis Et in anno t defenderet fe de omni terra. In Germ. IJ. ita Et inan-
I.
oris
no oliavo decimo, die fecunda iS 'Jicefima menfis y fuit z<erhum in ( fupp. domo ) Nabochodonofor regis , vindicmdi om-
Mf. Germ. 4. hab. qui non funt fectiti verh. n'vc?sr,9-i-ai' tw jô'yu. Mf. Corb. nihil habel aliud prxter ifta Et ipfi judicaverunt txterminari times, qui non obaudterunt verbum regis t. 4. Ad verbum e Grxco , exceptis ptioribus his Ki (3tMi co/vf , deinde ininci , &c, '; Qvtilh'-si f7?'rc7o
ipjius.
c."
Grxc.
/k
nem
vit )
terram
ficut dixit,
Mf. Germ, i J. Et in unum coniocavit { f. convocacmnes fimuhs potenies , pofuit inter ipj'os facramentum regm fui. Corb. Et confedit cum omnibus J'ervisfuiSy pofuit cum illis t^ cum omnibus majoribus natu fuis ,
it. z.
Mf. Germ. IJ. Etftil.im efl , cum cemfummajfet cor.Jilium eorum , vocavit Nabuchod. rex AJJyriorum OlcJ'ernem principern exercitus fui , fecundo loco ahs fe. Corb. Et ficlttm efl ^ eorum , vccavit Nabu( f ut ) confummaium conjilium chodonofor Olofernem principem. Sec. ut in textu. Ml. Pe.
myfterium cogitatienis fux. Grxc. Kai

S'Cpx-T-.tTxi
fit'i'EJtaAECE
xayla.c,
tv?
chian. ab his initium ducit Vocavit Nabochedonojor ret AJJyriorum Oltfernem principem exercitus Jui , qui erat fi;
êt'
aVx , i. inoLila.i tii fii-,i!xrai; air?, j; t'Ei/j TO /^vs'vQxci' tm; ^tMf? at'Tif. 1^. 5. Grxc. Kai Qunlhtci irSmi rm xan'txy , Sec. ut in Lat. fup. .Mf. Germ. IJ. Et fadum efl., cum confitmmaret omnem malitiam ttrr.t ore fuo , ipji judicaverunt
civrciiv
<undo
loco pofl fe.
Tt. J.
Vix melius
,
Grxco
, ,
videlicet
ante faciem
meam
,
nonnuUis tamen exceptis pro quo etc tC" '5rfl9cwxv îf
a facie
firdirt
emmm mrnem
tirum
ûi wj funt fecHti
di3um
mea ; pauloque port, s/; x.>,iaJ et_; iv.ut^v iv.oei , loco centum viginti millia ad millia centum vigmti infia pro iuiiuim milh, iluiM fivîdJ *>' f<s>itii"t an
LIBER
VUIGATA NOVA.
ontempfeiunt imperiura nieum.
JUDITH.
meam &
,
Cap.
accipics
II.
Versio antiqua.
tecum
tiiic iua
,
749
Kx
viros fidenres in virviginti millia,
pcdiium centum
& mul-Ctrm.
My?. Reg.î
tirudincm cquorum
millia
:
fum
afccnforibus duodccim uniscrfe terra: ad occaqui contcmplcrunt verba orib mci.
cum
& exics in obviam
Ve
RS
ANTIQUA.
dans, mortuis corum implcbuntur; &c adducam captivitaicm corum ad ultima terrar. ** lu autem exiens, prxoccupr,bis mihi
* Et dcnuntiabis illis, ut prxparent milii terram & aquam , quia exibo in ira mea adcooperiam facicm totiiis rcrr;^ versiis illos, pedibiis exercitLis mei &i dabo cos in diicptionem, &: vulncraiis eoriim implcbiintiir val-
&
omnes
Isi ,
fines
corum;
&
ilii i\
tradiderint fe ti-
les
eoium ,
Non
&.
omnis torrens
&
fervabis eos milii in
diem increpationis
fluvius inun-
ipforum.
VULGATA NOVA.
6.
Ve RSIO ANTIQUA.
parcet oculus tuus
ulli
regno, ommihi.
Demque uibeni mumtam fubjugabis
& &
6. Sniper cos autem oui non obediunt , non parcet oculus tuns , ut des illos in occiflonem in rapinim uni .erlx terra; quoniam vivo cô virtus regni mei , qux locutus liim ut facfani
:
omnia
ifta
in
manu mea.
:
unum
Tunc Holofernes vocavit duces ,
:
Et tu non prxteries
fed
\'crbum domini mi llimmabis , ficut prxcepi

bis facere ea.
7.
tibi ,
confummans con& non prolongafui, vocaprxpofitos virtutis
& magifviros
,
7.
\'it
Exiic Olofernes a facie

,
domini
tratus vircutis AlTyriorum

in
& diiiumeravit
,
duces
&
:
magiiVratiis
expeditionem
licut pra^cepit ei rex
centum
cquituin
AfTyriorum
viginti millia
pcditum pugnatorum
&
&
&
&
quemadmodum prxceperat ei dominus fuus ,
nuraeravit electos viros in acie , cen-
fagittariorum duodecim millia.
8.
ire
ill
Omnemque
expeditionem fuam
fecit
pr,
multitudine iiinumerabilium camelorum
cum
his qu;e exercitibus furficerent

,
copiose
,
boum
quoque armenta
gregefque ovium
quoram non
tum viginti millia peditum, equitatum fagittariorum duodecim millia. 8. Et difpoiuit eos quemadmodum ad bellum multitudo conftituitur &: accepit camelos , & afinos , mulas ad utenlilia eorum , multitudinem magnam valde ; eves , boves , capras
:
&
&
&
&
No T ^ AD Versionemantiquam.
; at in Mf. Alex, ac edit. Compl. habetur j^/x/'/a; AtxxJvo ; detnum pro i/ni cititempferiint al. ex* '7rti^wa.v t^ piiâxi , ijuiit verba > iic in Vatic. non parueriint vtrho. Mf. Germ. ij. hab. Et dixit illi : Jiac dkii Rex vtagnas , iominus crbis tnrx : Ecce tii exies acdpies tecum viros confidentes in ante factem meam , virtiitejii, peJimm cintiim viginti millia, (g muhitudi-
turn viginti milHit
&
duodecim millia ^ exies oh^ ad occafum , qui non crediderunt JiHo oris mei. Corb. 1 dixit ad eum : Hue dicit Rex magnus , tir.iv. terra dom. Ecce exies ante faciem meam , actipies tecum viros confideiites in virtttte fua , pidites centtim vig, mil. (^ muttimdinem equontm cum afccnforiliis fuis , id ejl , millia duodecim : fj exies advershs omnem terram occidentem qui comempferunt omne verbum meum, Mf. Pecliian, Et dixit illi : llxc dicit Rex magnus , dominttt
nem
eqttoritm
cum
ce<o/ durur , i. US-uan! (jt aVTt; lii iifj.iesii''iM-,,u.; itnwr, #. 6. H3CC omnia defunt in Mf. Pech. In Corb. veto fie &tiper contemnentes autem , non parcel oculus tuns , dabis illos in occifionem , {^ rapinam in totam terram : quoniam VIVO ego , (^ virtus imperii mti , quia faciam omnia qux locutus fum , in manu mea. Et t:t non diclinabis
/tioi
5-_?Ka7a:?iH'|>t
K,
-Trat
t,iiTii,
Sîa'lKfMcii
ifici
^
i
equitibtis
tjt
liiam omiii terrx qua
Jiiut prxcipio tidifferent ficere ifta. In Germ. ij. Super con, temnentes autem , non parcet oculus tuus , ufquequo des illos in mortem , (<; in rapinas omni terrx : quoniam
,
verba domini tui regis
fed confummam
bi
non
viva
5^ potefas regni mei, qux locutus fum, '^faciam omnia ijta tr manu me.r. El lu non tran'fgredieris unum verbum domini tui : fed confummans confummabis , ficut prxlepi liH, not! in hngum terapus differs lix; faciendi. Or.
,
ego
emnis terrx : Ecce ttt accipies , tecum viros fidentes in virtute Jtia , pedititm centum vig. mil, [^ muhiiiidincm eqtioriim , ^ cum equitittis dnodttim millia ; reliqua defunt. * Mf. Germ. 15. Et mtnciahis illis y parare mihi terram
exihis anre faciem mectm
Si TOj_aVi5-?>7, i (fui.ilv i Ifixi^nU C.V , o\Stu ciur\i<; ui foM, i. ifva-yit li coin in 7? Qn- in i,St iycit, TO nfxTci T{ ^/.'m ^r xixxfxxa , ( editt. J, Aid. & Compl. tea. m>.io.)-kx ) i ce.H.-a, TauTa X'-V- M^. "' y*e? i' T< T~ir fn/iirte' TV xtf.V (\- ivi' ''1 ^"i, ^f
"E-j-i^
^ ',
fTi.s,\6)r
^ aquam &
s-a-ilM'.ui
quoniam
projiiffcar in ira
mea ad
illos
ope*
xaBoVi s-jyj-fTax" C."'

if. Et
exiit Olofernes
,
"'
tivt-poifit
ream omnem faciem teir^t pedihus multitttdinis : ^ dabo eos in rapinam ; reliqua ut fup. excepto ult. ling, imptebittir, in fine , ad exirema omnis terr. Corb. Et nunciabis iliis > ut prjeparent terram ^ aquam , quoniam exeo in ira md illos , ^ coppcriam jaciera totius terr.t pedthus ( Mf, pTe~ ditus) univerj.c virnitss men : ^ dabo illis in rapinam , vulnerati illornm replebuntur ; ^ adducam capttvitattm it-
f.y. Mf. Germ.

vocavit fairaf.is
,
a f.%:ie regis
,
y
,
duces ip/ius
^m.tgiftraius
elecios
dinis Affjrioriim
fj
, JJ muiiitu-
nunieravit
quoniam quidem imperavirat
illi
,
tum
viginti
millia peditum
uros ad fugnam: dominns iffius , in cenequitum jagitiarim,m

'Sabucho-
duodecim millia. Corb. Et

donofor
exiit Olofernes a facie
loTiim ab exirema parte aniverfc terrx.
Tota
i^
ifta
abfunt a
Mf. Pech. lnGr.tco

(
(ic
Kai
hra.-ni>'i~i fTcft, CToifxaîiv

/iai )-yi<r
jt
editt. Aid.
cv
&
Compl. add.
yuir
OLcui
^t-uui
i-Tr'
xuT-jCy
y.aj^v'û
vXoif, oVj fJsAff'"ttocv to r/Joc:ti7roK
, m.igifiros virtutis AjT.risrum : , C) dinumeravit viros in expeditionem , ficut prxcpit et dtminus fuus , ce.itum viginti mitlia peditum , ^ equnes fagittarios duodecim mtllia. Mf. Pech. Et exiit Ohferr.ii i
vocavit duces
facie regis
citi'is
Aia:p-!7a7iiK ci'TcT;,
, tf vocavit prxfeclos , \ duces , iS magiftros txerAffjirierum : Jj numeravit eleilos ad pugnam , ficut
0!
TfîT,'ai i/Taci/Vfa'3t(!/ Ta; ipx-
eptyfî , J. Tt? x--'A<aVV>'? 4. folus otnnis fluziui , )

fa'^-ii'ss'af
"Tw , 5
fV;nj.i/'JcoK
-x-olct/xh (
Mf. Getm.
ira.-
toT^
kkoj"; auT'^r t>h-
K s TYi ejyjiaûiiou
aW sVi
Ta Sicyi
imperaverat illi dominus ipfius , centum vigir.ti millia pidtium ,^ 2? equitum fagittariorum duodecim millia. Gr*c. Kat ernAfif/ '0^cpfflyi aVc ^flTV tJ Kifin aur^ i. sibir MS! jncctixi rii JVtmVa;. '*; rgitTio;, i sV.raTe^ tSj
,
h; t>s 7m;.
i-
** Abfunt pariter ifta a Mf. Pech. In Corb. veto habentur lie Tu autim exies , Jf? frx^ccapabis mihi omnem
:
At;;a'/4fct? 'AasTsf,Ji
,
j,
yfîftrtc, {'xAfiCTi!
(
irjQci
)
:i
-rofxTtii
xuCd't/ i'xJ>.iue!r
, El's
Mf. Aler. wyf rajs

j.
dvru
xjT-
eic? ai'Ti
/iu^d/ai JenaJtio,
ly.
:
i-icsTi
, 55 dabis eos in redargutiones illorum. In ly. Ik autem dim exieris , prxoccnpabis mihi omnes eornm; ^ Ji tradiderint fe tibi , conj'ervabts mihi in fines diem redargutionis illornm. Germ. 4. fcrihit innep.itiones ttrnm, loco increpationis, Mfs.more. Grac. S,u Jiiîf,-
regionem illornm
Ttîxa; /iifixi
Germ.
titudc belli difponi folet
quemadm-dum mml, [5 ajir.os , [5 malar in adjundionem eorum, multiiuduitm magnam -..tide i C; nes, itc, ut fup. Crxc. Ki AjjToJ.ti !,;*{ i, rfiV.
8.
difpofuit eos
Mf. Germ.
Et
^ accepit camelos
, , :
7V
tx
Cirm,
MjT. Vifg. cf
LIBER
Versio antiqua.
eorum
,
JUDITH.
erat
Cap.
II.
VuiGATA NOVA.
numeerat numerus.
9.
in apparatum tus
quorum non
&
1
frumenta
omni homini ad
fatietatemj
Frumentum ex omni
Syria in tranfitu fuo
parari conftituit.
o.
& auium, & argentum de domo regis, mul-
10.
Aurum
vero,
&
argentum
de domo
* Mf.
Rtr. !c.
turn nimis. 1 1 Et profeftus eft de Ninive Olofernes , ip fe omnis virtus ejus , ficut prasceperat rex Nabucliodonofor , * ut cooperiret faciem terrae, quae equitibus , peeft ad occallim , quadrigis ,
.
regis aiTumpfit raultum nimis.

1 1
.
Et profe&js
,
&
cum
quadrigis
eft ipfe & omnis exercitus. & equitibus & fagittarlis

,
,
cooperueiunt faciem
terra:
ficut locufts.
&
&
ditibus eleftis
iliis.
Et multus comitatus
ficut
ficut arena profeftus eft cum eis , nee enim poterat numerari multitudo eorum. Et exiit de Nmi\e viam trium dierum fuper faciem
locurtx
&
campi
1
2.
in Bethnliam. Et confedit exercitus ejus contra Bithilat
11. Ctimque pertranfifTet

venit ad
fines
,
AfTy riorum
juxta montem Agge ris partis Cilicix

:
&
fuum ,
1 3.
pedites
&
qui eft in finiftra (uperioaccepit omnem ejcercitum equites , currus ilios.

,
magnos montes Ange qui funt i finifno Cilicis , afccnditque omnia callella eorum
&
& obtinuit omnem munitionem.

I
Et
abiit inde in
& Luth, & vaftavit

filios
montana,& conciditTafuth omnes filiosTliiras & Rafis, &
}.
Effregit
autem civitatem opinatiflimam
Ilmiel , quiinhabitabant contra faciem delbr-
Melothi, prsedavitque omnes filios Tharfis , lios Ifmacl , qui erant contra faciem deferti
&
,
fi-
&
ti,
adaurtrumCheleonis tetrs Chaldjeorum.

14.
Euptiraten a Mefopotamia, quae erant ad , torrentem Beccon , donee veniatur ad m.are
Et
tranfiit
&
fub\ertit
omnes
civitates excelfas
CcUon. venit in Me14. Et tranfivit Euphraten , fregit omnes civitates excelfas , fopotamiam qua erant ibi , i torrente Mambre ufquequo per-
ad auftium
terra:
&
&
veniatur ad
mare
,
occupavit fines Cilicix, &occidit om15. venit ufque ad terminos Jones refiftentes iibi,
&
&
1 5
& occupavit terminos ejus

fines
i Cilicia uf-
que ad
16.
davit
Japheth , qui funt ad auftrum.
feth ad auftrum
1
6.
, contra faciem terrae Arabia?. Et circumierunt omnes filios Madian ,
&
fuccenderunt tabernacula
eorum , Sc
praidatifunt
omnem
Abduxitque omnes filios Madian , & pralocupletationem eorum , omiiefque
& vaftaverunt omnia
ciibilia
eorum.
refilfentes fibi occidit in ore gladii.
NoT;E AD VeRSIONEM ANTIQUAM.

tsfiCalo;
,
tec. ut in Lat. aTr/>Ti'
proprie eft fupellex

,
qua
ie infiruuiit proficifcentes.
nili
Ml. Coib.
gie concinit,
quod
delec 1 mv.las
cum lexm Recum edd. Aid.

:
p/trtis : reliqua ut ia Et confedit juxta montem Ageant , qui ejl in finijlra fuperioris partis Cilicia : iS pracepit omni multiiiidinifua , pcditibus , J^ equitibus. In Corb. Et ob/iderittit contra montes Ange , quod ejl in f.nijlram con-
delet
nomen A^ge
ficut infra
vocem
:
Lat. fup. In Mf.
Germ.
ij. ira
capyas ad Compl. Item fub finem idem Mf. habec praparationem illoritm , oves , bo-jes , qitorjtm non trat immeius. Mf. Pech. initio limpliciter habet E Jif-
&
fofiiit illis
qnenw^mcdum manus
belli difpeni filet ,
ptje-
a'.iis ufque zA^t. 11. Mf. Germ. 15. Et apparnt'im ejc:t omni homini i faturitiite, Corb, f frumentum in multitudinem. Gr3cc,
termiffis
Tf*.
tra Ciliciam : JJ ftmpjit omnem virtutem ( Gr^:c. JVi/Va/ii ) fu.tm y pedites y Requites y is quadrigas fias. InMf. Pech. feqq. ufque ad t. i3. defunt ifta tota , ut Tt. 13. Mf. Geim. ij. Et currus fuos promovil ad ordivajiaverunt omnes finem , (^ fubvertit Afuth (5 Luth ,
&
9.
1^.
10. Similiter habet Mf.

,
Germ.
ij. prseter hoc

,
tx
domo , loco de domo quuque in Grco eft

nim:!.
V".
&
;
in fine
"^jalde
pro nimis. Ita

iinlde
,
inMf. Corb. deeft vox
aut
II.
Mf
Germ.
in
IJ.
,
R exivit ex 'Nineve
ut pracccuparct
, ,
ipfe
^mul,
omnia Stbiras ^ Rajis , t5 fill's Ifmael , qui inhabitant contra faciem deferti , ad aujlrum Celeon. Mi. Germ. 4. Celeonis. Corb. ft abiit illic in montana , 1$ pr.uidit pradavit omnes filios Thar/is , 55 filios IfVboth Jj Loth y mahel , qui erant contra faciem deferti , ad anflrmn terrx Celleon. Grsc. Kal 7n7>6:i' s-.iu^fy ilq rw Iftmt , i. Aiexc-J! TO *!</ J, Av>, i, s'lrztitiftcvcxt fMf. Alex, cum edir. A\d. fTT^pvoixsvcsyy Compl. w^^cvo'jKfccEi' ) Tree-?*; nvi Paclios
y
titudo
ipjiiis
viam
,
JicHt
dixerat rex
ol;,
Kj
vivi
'Io^H^,
.
Tt5
Kara
w/ioiwTroK
th$
efHjlf>
T/JOf.
iiahttchod.
opcriret
omnem
qnx
,
ejl
ad occafnm
eleilis
terra
in crirriliMS
pedztibm
citm
faciem ipforum. Et
KOTOf TiTg XsMa/otK
Mi, Alex. XsMoi/.

, ,
f. 14. Mf. Germ. ly.

tranfivit iiefopetatr.iam
multitudo mijlui , /icrtt hcufl.-e , eum illis exivit , Jicttt arena mans ; non enim erat numerus multitud-.nzs ipforum. Et exivit ex Njneven viam trium dterum ad faciem campi
Bethuli.t.
qua erant
tranfiit
in torrentem
,
Et iraj^greffus ejl Eufr.tten , fubvertn omnes civitates altas , donee veni.ttiir ad mare. Corb. E$
i^
Mf. Corb. Et
,
tus ejus in profeiiione

^riîs
omnis virut procederent anU regem Nabuchod.

exivit de
,
Nineve
ipfe
Mefopotamiam , J^ dejlruxit omnes civitates excelfas , qua erant ad torrentem Mambre , ufquequo veniatur ad mare. Grace. Kal sutfmU ror EuEufiaten
{^ tranjiit
fparjif
,
f^ cooperiret faciem tcrrx

y
qnx
ejl
ad occidcntem , in qua-
J,
Aii'i\^s
riy
Msao-!rcTccfi!cty
i.
AiEcza-js
)
Mf.
ujlx
l^ equitibus fttis ele^lis. E,t nutlta mijluray Jtcut loprofeda ejl cum illis , vel Jicut arena terr.e ; non
Alex,
cum
editr. Aid.
&
Compl.
iixr:'t.a-!rS
foterat numerari multitudo eorum.
tcKtu Regio. Mf. Pech. ab

tnijli
^
his
&c. ut in iniiium ducii Et mulii comexiit
Et
de
moAst? Ta; v^mcci, rai eVSa tVi .S-a'Aaara.

>?-.
iTti
Til ^tifinfj'is
aiaci t; Atfa.a, S015 tw

,
ij. Similiter in Gracco, exceptis his levibus

concidit,
te'-
ut hcujl.
cum
illis
exirrttnty
^ qnnjt
At'rrt^w;^
, ,
puli'is terra;
nee enim poterant numeraye pra multitudinem ipforum. Et exivit ex Nineven viam tritim dierum ; cictera defunt.
Grxc. Kai
fflttv
,
E^H>8;)' V'to;,
5,
7rfia
n'
Vt?
(
si's
iro-
TV
jj )
'E^^'5;^9g^l'
JSa/êo;
Na^VKo/cj'o'flo^
-/h?
Mf. Alex,
Afc/-!Ti,
delet
xaAf'-^w' '^^ to
y
TpoowToe ty^
-ui^tôTi;
,
-s-p:;
af>,uaci
Kj
iTTTfvei
ii
eVM=x?0[;
{
dvrz^yy.
Kaj
if'
-^ro-
m)?
sW;iJt7o;> wi
)
duft'i;
Qvrs^~n(K
oif^/^tt;
Aid.
7ii'^"
& Compl.
7p
Ttf
Qu-
pauloque poft , 'la'fÔ, pro ]ofeth y dein Ta wfo; v'tw KXTa c^po'cwTro!' th5 'A^C/ag, qui ad aujlrum fuper faciem Arabia. Mf. Germ. ij. ft comprehendit fines Cilicia , ^ occidit omnes qui contra ilium fleterunty (Graec. tP; mlisit'ici.i dvrcf ) is venit ufque ad fines Jafeth ad auftrum , contra faciem Arabia. Ml. Corb. ft occupavit terminos Ciliciie , jj confUit omnes qui ami "'' terminos ]apbet , qua eft ad auf jleteyunt illis , iS
M-\i
y
pro
occidit
"fi"'
e^maBsk
ax.
dvTcly
5,
w5
ti
T;
dc^,^-
trttm
T^'.
contra
16. Mf.
,
omnem teyyam Ayabia. Germ. ly. f< circumdederunt omnes

incenderlinl tabernacula ipforjim
,
tîyivM o/gr
rcûr \\uip
i-7y\
/sifiQiwTro/
tssSiH h=ux.-
Madian
:
finis difpanili
*.
^
IX. Grace, initio ipfo
fie
hab.
Ki
tireT&cloiriJ'svcit
im BtMK7MiJ, < eaâ fecit BaSiUth i patUo vero poll
funt tabernacula pecorum eorum. Mf. Corb, limpliciter habet ft circuivit omnes filios Madian , iS pradavit ftabul iirum. CrKC. Ki sWj-.^mse Vras ts iiii MatTitH" jf
, ; ,
LIBER
VlTLGATA NOVA.
ci
ill
JUDITH.
1
Cap.
III.
Versio ANTiquA.
7.
7P
MJi.Jt.tg.
T7. Et poll hsec defcendic in campos Damafdiebus meiUs , fucccndit omnia fata, om-
&
bus
tritici,
nefque arboies
& vineas fecit incidi
& eampos eorum & extirpaverunt domicilia co& greges & armenta dederunr in interimm & civitates eorum deprxdati lunt & fpoliaverunf, & pereufl'erunt omnes juvenes eorum in ore gla
:
Et defcenderunt ad eampos Damafci in dietx liiccenderiint omi>es agros illorum , Germ.
&
rum ,
dii
1 8
.
& cccidit timer
illius
fuper
omncs inhabi-
8.
&
cecidit
timor
&
tremor
ejus fuper
om-
tantes teirani.
No T ;E
Tt.
& AD Versionem
nes inhabitantcs maritima , qui erant in Sidone Tyro , Sur , Gemna , Azoto , Afcalona, Gaza, &c timuerunt eum volde.
&
&
&
&
&
tJs rfan'oKK?
A N T I Q U A M. mray a/ ô/xa!i fo^sa'a?.
17. Mf. Germ. IJ. E defcrndit in campitm Damafci ittcettdit omnes agrof illorum , ^ in die mejjit fritmenti , jlabitln ipfontm , eampos ipjhrtem pctttlanm vajlAveriint :
^
t
oês
^
,
bovsi dedit in ifiteritum
ctvitates illorum fpogl.idio.
iiaverttnt
percujjit
omncs juvtnss eorum
Corb.
,
dejcendit in
campum Damafci
in dtibits mfj?f f fi-iimintt
omnes agras , eampos exterminaverunt : oviUa eorum , ^'^'^ urtem , ^ armenta eorum dederttttt in civttates eorum deprxdaverunt , ^ omnes exurmimtim ; hahttantes , percHjJit omnes Javenes eorum glad:p, Gi ccc, Kai KTbn ('; nrsîif A,f^c*?f cV n^fg^/; ^f^.fut,' rtf^tif,
fuccejidit
Iremtr ejus im t. i3. Mf. Germ. 15. Et ciciJit timor omnes qui tncolebanl mayittma , ^ qui erant Sydcrm , Tyro , 5J qui incoleb.tnt Sor , {5 omnis qui inhahnabant Jamne , ^ omnes qui erant in Atotum , ^ Afcalon.tm , Ga'La i timuerunt enimtllum âlde. Corb. ht cecidit ttmor tremor ejui fuper omnes itikabttantes maritimam , ^ qui erant inhabitantes Sur i^ Lamna , ^ inhtf^ Sidontis , ^ Tyri , bitantes in A~.ôto y in Afcalona; ^ timuerunt ilium valE( cecidit tremor JJ tide. MT. Pech. lixc taiuum refert mor ejus fuper omnes qui colebant maritima. In GiJCCo iic :
^ ^
^ ^
ocETTpHOe -Cray?;
t^? a7/>v; ccutuh'

^j-.oôc*
JL
jt,
Ta
a-oi'^ciic *
Jt,
Toi
nitlxi
i,
Xip
ij
'Oxim
>
J,
irdilai
,
tsS aJoixCi'/as 'li/jmdt'

fyo^HCHsa ai/Tr
pîcMX
s^QiKe/
(*;
Ta:^
To^f;?
Vto'I'
ecitf-
c!
xa/nKWi?
'AôpTW
5 'AcxaAWH,
CAPUT
Mefopotami:e , & Syri.c SoLibys , atque Ciiicia , qui venientes ad Holofernem , dixerunt i. Definat indignatio tua circa nos Melius eft enlm ut viventes ferviamus Nabuchodonofor regi niagno , & fubditi fimus tibi quam morientes cum
cipes
,
III.
Versio antiqua.
T
r
T
,
VULGATA
Unc
NOVA.
I
.
mifeiunt legates fuos, univerfarum
"C
miferunt ad ilium nuncios pacificis vcr ^ ^*

,
Af/. Rt{. |^
bis
dicentes
Girm,
Syria; fcilicet
bal
&
2. Ecce nos pueri Nabuchodonofor regis magni adftamus tibi , ut fimus, in conlpetlu tuo : utere nobis Ikut placet ante faciem tuam.
interitu noftro ipfi fervitutis noflra
damna
patia-
nur.
Omnis civitas noftra , omnifque poffertio , 5 omnes montes , & colies & campi & armenta boum, gregefqueovium, Sccaprarum, equorumque & camelorum & univerfs facultates noftrx
.
Ecce poffefliones noftras & univerfus ager & omnis campus frumenti greges Sc armenta , & uni\erfa ftabula jumentorum nollrorum lub3
.
jacent ante faciem
tuam
atque familix
in
confpeftu tuo funt
^. fmt omnia noftra fub lege tua.

J.
Nos
&
,
61 Ji noftri, fervi tui
fumus.
4. utere eis ficut placet tibi. qui habitant in 5. Ecce civitates noftrac ,
&
11-
lis ,
fervi tui funt
6.
Veni nobis
pacificus
dominus
& utere fercivitatem

,
6.
veniens occurre
eis
miferans
ficut
bonum
ritio noftro
7.
licut placuerit tibi.
eft in oculis tuis.
Tuncdefcendit de montibus cum equitibus
7.
ia virtute
magna,
&
i
obtinuit
omnem
ciaveruntilli
Et vcnerunt nuncii ad Olofernem , nunfecundum verba ifta. Et defcendirjuxm.
&
NoTyE AD Vers onem Antiqua

#.1.
&
Gracco (Imiliter habent Mfs. Corb. Germ. ij. lulus Pech. legatos , nuncios , Grxc.
:
Ad vctbum
Mf. Germ. ly. Ecce poffeJTiones no/lra, omnis eampos ( 1. omnis c.impus ) tritict , oves , JJ loves , [5 omnia ftabuU pecorum nojhouim , ante faeiem tuam funt. Abfiini liaec il
*.
fimus
;
2.
y
In Jem Grrcc , nili quod pro adjiamus tibi , ut habetur limplicirer , D^/iai(=i>(,9-a , & \(jco placet
Mf. Pech. ut & leqq. ufquc ad finera If. 4. A Mf. Corb. abefl vox eis,
fequiiur
,
capitis.
licut a
ante, if.zU iti tu, quod idem valet. Mf. Germ. IJ. haNor fervi Nabochodonofer regi: magni in lonfpcllu tuo bet fumus : utere nobtfium Juut plaut ante faciem tuam. Mf.
jtaS'
ay
ifUm
Qui
in edit.
Grxco , ubi Compl. itaScJ?. In
Corb. Ecce nos fervi fumus 'Nabuchod. regit magni , fj fubfumus coram te : utere nos quemadmodum placet ante , Ac. ut fup. Mf. Pech. Ecce nos fervi Nabiithod. regis maditi
g'li in ctnffieHu tuo
I ^. hîUtere qucnadinedum tibi placet. V. J. Ita Grasce , addito ic,, port ecce. Similiter habet Mf. Germ. ly. ecce ^ ; reliqua ut fup. Mf. Corb. Ecce civitates njflr.t , [J qui inhabitant in ipjis , &c. ut fup. Gra:c.
Ml. Germ.
fumus
utere nobis ut placet ante
tc.
1^.6. Similiter in Grscco

de^-ft; abeft
praetcr
unum
m:y/r.;f
quod
*.
Aid.
tic.
5.
GiKce,
cr.'i
'TTccvtîii; ,
vilLt ivco poljljjiones
ê feq.
abf-
JJ univerfin ager
in
& Compb
al. -wvo-^v
additur
,
&
j,
T.i{ toVc;
,
Mf. lamen Alcv. ac editt. iiii.!^r ; cxinde in Va,
etiam a Mf. Germ. IJ. extremo vetci legitur in confpeUtt tuo. In Mf. Corb. lie Et vent in obviam no:
bis
ficut
efl
hcnum
ante oculos tuos.
triticoriim
ozi-"/,
loco frumenti
,
cui I'ubjicitur
,
?t. 7.
Gtxc.
,
initio hab.
Kal
vttî'iivcrln 0'
av/pi^ "fpoi
H(';item infra,
taternacutnrum
loco jumentorum
'Of.ipi'f,n\r, J,
uti xafKHE/pJai , adjacent y yel adfunt , fto fubjacent. Mf. Corb. habet Ecce foffrjjiones nojirx , {J $mnis locus nojlcr , omnis camput fumenti , l^ r/eges , y armenta., (^ oves *Hia fttirum nojirsry.m , fubdita funt ante faiiim tuam.
:
pro juxta
gilfe
aViiVfsiMf , &c. pauloque port, iV; , fuper, dettaftis his , fecundiim nuncium illorum i
item loco pritdatus

viri
efl, fie, rip^m^pyet , fmfidit tenuit ;\evidetur Interp. ttr^yifiivse. Mf. Corb. Et venerant
,
ad Olofirmm
5J nunciavtrHnt
illi
femndum bm
vtrb.
75
tx M/. Rtj.
'J
LIBER JUDITH.
VeRSIO ANTIQUA.
,
Cap. III.
VULGATA
&
omnem
NOVA,'
ta
maritimam
Cnm,
&
feciindum nuncinm illorum, ipfe prxJatus ell chicatcs excelexeixitus ejus ,
inhabitantem terram.
&
fas.
8.
Et accepit ex eis in auxiliiun viros eleclos.
8.
De univerfis autem urbibus aflumpfit fibl au,
xlliarios viios fortes
& eleftos ad
,
helium.
illis
9.
Tantufijue metus provinciis
incubuit
,
ut univerfaram uibium habitatores principes
&
honorati
nienti
liniul
cum
populis
exiieiit
obviam ve,
TO.
Et exceperiint iilum
coronis
,
ipfi
, ,
!c
omnis regio
eorum cum
Et
:
& choris
10. cscipientes
eum cum
coronis
,
&; tymphanis.
dibus, ducentes choios in tympanis

1 1
.
& lampa& tibiis.
Nee ifta tamen nam
facientes
ferocitatem ejus
peflroris raitigare
1
potueiunt
2.
deftriixit
omnes terminos eorum , $c exilli
1 2..
& civitates eorumdeftruxit, & lucos

,
cidit
1
ccrum
excidit
3.
termiiiare
res
quoniam datum omnes deos
terra:
chodonofor fervirent,
;
& omnes
Deum.
genlingu2e,& tribus eorum invocarent
& adorarent univerfe
erat in minifterio , ex, ut ipli Ibli Nabu-
3 . ,
prjEceperat
rex
ut
cnim illi Nabuchodonofor omnes deos terrs exterminaret vic.elicel
ut ipfe folus dlceretur Deus ab his nationibus , quE potuiflent Holofernis potentia fubjugari.
ilium
14.
fliea ,
1 5
>
Et venit fecus faciem Efdrelon , juxta Doquae eft contra Pdonem magnam Judaese
Tif.
Pertranfiens
autem Svviam Sobal,
& omve-
& obfedit inter medium Gabe & Sq-tarum

, ,
nem Apameam , omnemque Mefopotamiam , nit ad Idumsos in terram Gabaa,

1 5
.
Up. ciritaKt, * cintatis
&
accepitque civitates eorum

,
&
fedit ibi
erat ibi diebus triginta

li:um.
ad
colli-
per triginta dies
in
quibus diebus adunari prse-
gendum omnem exercitum

If
defcenilil
cepit univerfuni exercitum virtutis fas.
N O T ^ AD Versionem
fecundhm nnncium ecrum cum virtuie fna , ^ tepit ci-jitaies excdfas. Germ. 15. Et cum venijfent nuTicii edOhfertiem^ indicaverntit ilUJecundhm bac I'erhit. t deftendit fecundiim niaritimam
J^vvafxii;
> )
tfj
A N T
,
QUA M
juramenttim
extirminare omnes deos tcrr/e , tit 'pjifili Nhuchod. ferviant omnes gentes ; omnes lingax , {^ triiut
eorum invicem ilium Deum.
iffe
mnltitudo ipjius
Gr
Quoniam mandatum
Jcli
-p'.
erat illi
In Corb. hsec fo!a leguncur : , exteyminare deos terra , ut ipfi

,
cujicdivit civitates ahijjimas,
Naiuchod. fervirent omnes genus
2?
omnes tribus,
f.?,. Concinit Mf. Corb. (icut eciam Mf. Germ. IJ. nifi quod hab. ad auxilium , Grace, s/; Qu/îixX'"-' * i''''
Jhcietatem,
it. 10.
14. Similiter in Grstco , ubi loco Prionem , legitur Tf /era; , quod Nobilius vertityJriviBi. Mf. Germ. 15. leg. Et venit contra faciem Efirelcn , prope Dolhain , contra Prior-
Similiter in
legitur h
Mf. Germ, ij.ficu: etiam inGrzco,

oivTuy
-^
nifi
quod
iepi';^w/)o?
regio adjacens
tmnm ^
if/i
,
Don
iimplicii;r re^Jo
c<
>'
eorum
a Mf. Corb. abefl vox
turn feq.
cateia ut fup. 1^. II. Mf. Germ. ij. it fuffedivii omnes fines eorum, f^ temfla eorum excidit. Corb. Et deflyuxi! omnes regimes
illortim,
praf?.".
magnijuda.t. Mf. Reg. pariter habet Dothain fed feEt venit contra ûrcticti. Corb. lie ; Grxc. faciem Efdrelon , projie Clotheas , ûa ejl contra Prionos ina~ gni , contra IdwiHites. Cjthiorum ciir. ly. Mf. Corb. Et obfedit inter Gabe ,
nis
,
cunda manu
vitatem
^
,
erat ibi diebus triginta
ad colligendum omnem
excidif
l-.icos
torttm.
Grsec.
Ka'i
xarUKx-ê
TK oe(a i-Tfl^ ^
tcc ash d-JTui l^Sji-^s.
exercitum virtutis f/ct. Mf. Germ. 15. Et cajlra vocaverunt Scytarujn civitates ( !, ( 1. locaverttnt ) in medio Gabea ,
1^.1%. Ipfo initio legitur Gra;ct, Kal ih AsS'cyp.iy.t KPTW, Et erat decrctiim ei , abfque feq. in minijlerio; at in al. omittitur Mf. Alex, eft As/oyJ/w exinde in Vatic. adorarent , poniturque ?racsj, omnes ,3nze vocem hoc, trihus , ficut in fine .'; , in , ante Dtum ; fed ab edict. Compl. urrumque abed, a Mf. vero Alex, tantiun Aid. Quoniam datum erat illi in vaoai. In Mf. Germ, i J. fic
civitatis
yf erat ibi
aUionem
Jt,
vtrttltis
&
menfem dierum , at cclligeret omnem fux muUitudinis, Ctxc. Kal V-aTS^paJo"

J cox/xsccy
,
jrs/ffcsi' (
Mf. Alex, xx7es"pa?oTE/natv

,
Taiâi ,
Xn-u^Zv taoMcc^
Kj
sxe?
îti-a
vfiipuv
e(';
to Qv7^hii,Kt
TTaoaf TMf
bil. vertit
i.
d'Trap'Jiccy
,
tm^ iûva/xi^; avTn,
Hxc
ultima
No-
&
ad colhgenda omnia impedimenta

JHpelleiiilem exercitus fui.,
virtutis futc ^
e.
omnem
CAPUT
VeRSIO ANTIQUA.
Tx Mf.
6erff><
IV.
VUXGATA NOVA.
1. '
R<X'
T7 T
audierunt
,
filii
Ifraifl
fernis
omnia qux princeps militix Nabuchodonofor

udxa
qui habitabant in , fecit inter gentes Oloregis
I i
Unc
audientes
hic
filii
,
Ifrael
qui habi-
tabant in terra Juda
timuerunt valde
facie ejus.
Affy riorum ;&quemadmodum exfpoliavituniv erdedit ea in interitum tifa templa eorum ,
&
&
muerunt valde a
2.
facie ejus.
Et propter Hierufalem
fui &: turbati funt
:
&
templum Domi-
i.
Tremor
&
horror
in vafit fcnfus
cotum , ne
,
quia nuper afcenderant propter ipfum quod colleftus tie captivitate vafa , erat omnis populus in Judxa ; altare , domus de profanatione nuper fanQificata
ni Dei
&
hoc
faceret Jerufalem
&
templo Domini
quod
fecerat ceteris civitatibut
&
templis earum.
&
&
&
erat.
NoT^
#. I.
AD Versionem ANTIQUA
fup. In Corb.
in
terra
lie
,
'
M.
Mire concordant omnia cum Greco, nili excipiis ifla IcvifTima , Jjo: , quncunûe , non limplicircr quit , ante fecit ; item toT; sGcecf, gcntibus , pro inter gentes i 5c fubfinem , cpj'fa o^'Jfot, valde valde, ^"^[i timuerunt ; at in Mf. Alex, ac edict. Aid. & Compl. non duplicatur ojû/pa. In Mf Germ. ij. ira 1 audterunt filii Ifrail , qui inhahitabant Judxam , omnia qnxcunque fecit inter gentes (Uafernis princeps exercitus Nabuchodonofor regis Affpiorum ; gt iuemadmodma fjoliavit omnia Jacraria eorum , dec, ut
:
Judxx
Et atidterunt filii IJrael , qui habitabant omnia qiixcunque fecit Olifeynis princepi
i
militix âbuthod. regis J^Jfyriorum

tet
^ qutmadmodum
eX"
nunaverunt finHa illorum, O dederunt ilia in extermimum : Jj timuerunt valde J facie ejus, Defunt autem iAs in Mf Pech. cum tribus i'eqq. verlibus. If. 2. Grace, tullic fj , poft lioc, Dei fui ; loco vcr6 propter iffum quid , rurlum habet kscoj-.' , nuper , ficuc infra , tii 'hJaUi , JuJtiii , pre in judâ ; cxuemo pluraliicr ,
LIBER JUDITH
VU
J.
L C A T A
in
,
NOVA.
Samariaroper cireui5.
IV. VerSIO ANTIQUi.

Cap.
7J?
,
Et miferunt
omnem
Et mifeiunt in
omnem
fincm Samaria:
tiim ufque Jericlio

vertices
&
piceoccupaverunt omnes
montimn
vicos , iioccha , Bcthorom Germ, Abelmam, Hieiiclio , Choban , &: Lelon, Aulona, Aitofia, Selcm in porticum Hieiuialem ; prxocciipaverunt omnia ca ciimina montium excelfonim
in cartclh
&
&
&
&
&
J5
M/.
JLtg.
&
&
& &
& &
J^.
Sc
muris circumdederunt vicos fuos

in
&
congregaverunt frumenta
gii.r.
pr^rparationem pufciipdt
,
J.
Sacerdos etiam Eliachim
ad unicontra
rerfos qui erant contra Efdrelon
qux
,
cfi:
faciem campi magni juxta Dothain
& univerfos
,
muris circumdederunt caftella qux in viis ^. funt repofuerunt copias equitibus ad apparaturn belli, quia nuper erant campi eorumdemelli. Et Icripfir Joachim lacerclos magnus , qui erat 5 in diebus ilhs in Hierullilem , * qui habitabant hethuliam , 6c Iktomaften qux ell fuper Prionem
, ante faciem campi magni juxDothain , dicens 6. utoccuparent afcenfus montium; quia peripfos erat introims in Judaeam , de erat facile prohibere afcendentes , eo quod anguihis elfet afcenfus in viris non amplius quamduobus.
& &
Snp^. ti&,
per quoi vis
tranfitus efle potcrat
contra Efdrelon
ta
6. ut obtinerent afcenfus
montium
,
ptr quos
cuftodi-
via efle poterat ad Jerufalem
&
illic
rent ubi anguftum
iter efle
poterat inter montei.
7.
Et fecerunt
filii
Ifracl
fecund iim quod
7.
Et fecerunt
Ifraiil
filii
ifraei
ficur conftituit illis
conftituerat eis lacerdos
Domini Eliachim.
Joaclaini lacerdos
puli
8.
inftaiitia
Et chmavit omnis populus ad Dorainum humiliaverunt animas fuas magna ,
8.
feniorcs totius poqui fedeb nc in Hieruiaiem. Et proclamaverunt viri Ifraelad Domirnum

,
magnus ,
&
&
in jejuniis
&
orationibus
ipfi
&
rauheres eo-
rum.
9. Etinducrunt fe facerdotes
ciliciis
,
&
in-
fantes proltraverunt contra faciem templi

ni,
Domi-
& altare Domini operuerunt
cilkio
humiliaverunt animas fuas in mulieies, pai\ tiii eorum , omnis ad\ena , qtii erat mercenarius emptitius eoriim impofueriint cilicia fuper lumbos fuos. Et 9. omnes viri Ifrael, mulieres , pueri qui inhabitabant Hierufalem, procideruntin faciem contra templimi ; cinerem pofuerimt fuper capita fua , contra faciem templi Pomini , 6c cooperuerunt
inftanria
&c
jejunio
mgna , magno ,
ipfi
&
&
&
&
&
&
&
&
altare ciiicio
NoT^
ri'i'iUf/x VI
,
Ml".
abfque priced,
,
iiuptr.
pro Hieritjalem
'^ pin tempio Djin^rii
Cotb. habec Dei Jut ^ turbati

,
C&)7rc
TV
jScTiV
TV iT^Vf^m AaiS.t'/^, êyuv'
it, 6.
Ml. Germ.
Jiint
tjuomam
Ttitper ,xjcet:der.\nt
de c.tptrjitare
i
y
^
nuper
quoniam per
gufta afcenjij
I J. Ut dettnerent afienjionit montanas i ipjas erat introttus in Judteam , erat facil
solUchts fuernt Dnmis pipiiits
JudxA
vaj,i altari:
docir-
prohibtre eos afcendere qui tranjthant

,
quoni.tm ita
eft
an-
mus
mat-nintiom^ JltnUifictt,! erant,
Gcim,
IJ, Et qn:a
ca Hieruf^lem '^ templitin Dcniini Dei ipjiiiiinit qui :7ihabttilhiint , titri/ati junt , quoni.vn tnntUm quod venerant de captivitate nuper omnti pip tius coUcdui erat tn Jitdaam ;
Ut
in
ut fupra qu,im duo non tranftrent. Ml. Corb, obtinerent a^cenfum montium i quoniam per tllos erat viA
,
Judxam
'^ facile prohiberent aJUndentes
guftias afcenjionts
ajcenjiones
troniis in
in viris duobiis.
i$ nltartnm
trat,
Tf. ;.
^^
domus
inmiuiilationis
nuper fmUificit
-jrcm,
;
mcnttum
Judaam
i quam ( 1. ^' erat facile prohtberi ajcendentes

,
, propter anMt. Pech. Et obtinerent quoniam ) per ipfot erat in*

,
quo-
Grace, loco
K,
feqq.
,
,
^ in cajiella
,
JJ'
^Bacit,
niam
ita eft
angufta afctnjio
i\ia.>ic.l a.j(_ût
(5 plus qu.hn
duo nun
tra,ifi~
ch
(Impliciter habetur
ncifixi;
H.
xal K-jiixi
i$ licos
:
^ Co/âs
in
,
in editt.
rent, Grace.
tclc,
VSKfj;
-rvi
ifimi' ot/ /j"
Aid. cCompl.
l7,;,9-a'fii',
3t^
Jc,
zum
Bf^jueV,
'li&txa,
ij /;
Vadc. & al. Xai, i. A'c-xpi,
Toy
aAj>u)â. Sec?.!",'-**
,
deinde hoc omiiro

k.
in porttcityn Hie-
ru/iilem
fequimr,
:
c^^nxiiMCalo
,
&c. ut fup. Mf.

S,vn.^rtji
, ,
Tf, 7.
Itidem Grxci
r.ifi
excipiatur
vox
u yi;.i<s'a. ,
Cerm.
IJ. hlbet
t ,
c miferunt in emnes fines
J Coegiit
i^ in Bethro.'ion '^ in Uethrtra

,
^
^
Ahiinht
g
,
fenaius
rael
^
in Hierichi
;
\ocofenioris, Mf. Pech. tiuhet: El fccer.unt filii IfJicut conftituit Joachim facet dos magnus , ij titajoret
,
in
Chiba
in aiihn.^
Salem
^ prx-
eccupAverunt omneS vertices montium alttjfunctrum. Curb. J.t mijerufit in ommni Sainartam , Cucca , Boihoron ,
^
Iv
Belur , (3 aulona (J Kiericho , J^ Inciib.i , in Jeriijalem; praoecupaverttnt fmnes vertices montium,

,
Ahelma
Tf".
4, Grjec. Kal iTtiyy.aul'^TOi'i
ecuroi^ )tw;^?,
^Tcccir-
domus I/rael ^ qui fedebant in Hierufiiem, Mf, Coib. Et fecerunt fiiii Jfiael, fecundiim quod conftituit illis facerdos mag. 'i^ Jenieres totius populi If-. &c. ut fup. Mf. Germ. 15, Et fecerunt Judxi Jicut conftituit facerdos tnagntts y teias major domus Ifr, 6cc. ut lup. If. 8. Ml. Corb. Et cl.tmavtt omnis Ifr.i'el ad Dominum inftantia magna , 1^ humiliaverunt animas ju,ts in jtjunit
Jlatu
.,
tji'
T,
&c. u; fup. Mf.

,
Germ.
I), habcc
Et
murum
magno
ipji
mulieres illorum
, I
5 J.
miferunt in z-icos tUt/rum , i^ adpofuentjit adparatum efcit ad jlruîonem belli ^ quiini.-im nuper erant *cc. ut fup. Mf. Cotb. Et muris circumdederunt vicosfuos , [<; frjpara:/erunt fi-umenta in prap^rationcm pu^na ^ quia ref-^
ctimdaderunt
cenarius., '^ emptittus.
Germ.
omnis vi,tnits , ^ mtrEt exclamavit omnis vir
tindetites
campnm
ilhru.n er.mt demehji ; in Mf.
G: m.
fcripium legitur d:m:Ul , licm in Regio prima manu. kcaai\denKili , e Grico .SêcJi'^'"'- Porro Scribis antiquis uiitacurn
!?.
4. at
vocalem
vocali
comp.iucare.
J.
,
Mf. Germ. ly.

i^ Be'.homajlel
Et
fcripjit
i'l
gnu<
qui erat in diebus

,
illis
Joachim facerdos mr,Hieruf. habitaniibus Be-
qux eft contra Priornis contra Efdreiom, ad f.Mien campi magni ptope Delham , dicens : Corb. t fcrip/it Eliactim jacerdos h.lc , qm erat in diebus it.ts in
thulia
HieriiJ, ii
Ifrkel ad Dominum cumjujficientia magna , ^ humiliaz/erun animas Juas in jejunio magno , ipjt l^ conjugfs eornm , rrf parvttli eorum , omnis vicinus quit jumenta eoritm , argento emptus ipforum. me}ien,trius ^ ( I. qui ) erat Ml. Pech. Et exclaniavit omnis vir ^fuiel ad D:minum cum humiliaverunt animas fuas tn jejuni inftantiu magna , magno , ipJi ^ conjrtges eorum , infantes tfrum , jumenta eornm, {Ij omnis advena t mercenarius emptitius ipforum. Gra:c. Kai ViSoVcac iro:^ kh'/j 'Ic^hx irpl; ra tToiirctmcccif ret:; Gscf cv e-iTSVix jMfva) , "^^X*? tiuTu* et' "/UtCU/.^t XVTUV cV V^Tmtl /^7e''> , GiVTo) Tt njVj J,
,
^ ^
jc.
>t,
CtVTjOV
JC,
Ta
-/.TW-A
CCIIUY,
^ Ta; OlX^lKC^j
cilicia
H /U-c^WTff^,
habitantibus in Bcihuha
^
Bapomafil
qu^t
eft
f'7&f WJ'll/BC OLUTJ.'^,

If. 9.
Fnonem), contra Efdrelon , contra faciern campi ma^ni juxta Dotbaim , ^ di.tit : Mf, Pech. Et /eti,ij:t Joachim facerdos ma^nus qui trat diebus
tontra Prianos
4. contr,^
,
Germ.
Mf. Corb. Et impefuerum

viri ifrael
; ,
Et mines
tendzrunt
tra faciem templi

cilicia
fuper lumbos fucs, mulieres., i^ pueri , procidtrunt cow miferunt cinerem in capita fua , J5 ex-
Hits tn Jctuj, habitaniibus Bitholiam
, etiam in Gra:co, uifi quod pratpunitur if , in , voci diebus & loco Bitholi,im , fcriptum legitur, Ks7i/).ka ; fequumur etiara
dians
lie
ifta
iiiiifiiSnifi
i:ii
Vs'mt?!
'fi4f'fl^^l >
y,siri
w(i~
Dcmini ^ arant cperue15. Et impofueûnt cilicia fupra fcapulas Juas, Et omnis juvenis Ifr.ui , i^ mulieres , 'J infantes , leciderunt contra facisni ttoir {^ qui hilbtliHlt Siinufalem , fua
contra faciem
ruTit Cilicio,
Germ.
Tom.
1.
Ccccc
7)4
ExM/.
trm.
"
LIBER JUDITH.
VmilO
&
ANTIQUA.
lo.
Cap.
IV.
NOVA.
prsdam
infantes eo,
VuLGATA
unanimiter
lx. tf
cbmaverunt ad Dominum Ifrael unii10. nimes , ut non daret in direptionem parvulos eonim , & mulieres in pridam , 6c civitates hxieditaris illorum in exrerminiiim
, , ,
& clamaverunt ad Dominum Deum Itacl

ne darep.tur
in
rum
tes
& uxores eorum
in divifionem
& civitain
& fanftain con& opprobnum violarionem & improperinm Exaudivit Dominus voces eoriim & gcnribus. vidittnhulationem illorum & eratplebs jejimans diebiis miiltis in tota terra Judaea: & Hierulalem
,
:
eorum in exterminium , & fan&a eorum poUutionem , & ficrent opprobrium gewibu.-.
prociderunt contra faciem fanftoruin omnipotenris. I J. Et Joachim facerdos magnus
&
Domini
1
1.
Tunc Eliachim
facerdos Domini magnOSj

,
circuivit
omnem
Ifracl
allocutufque
eft
eos.
Vu
12. dicens preces veftras,
:
LC
A T A
nova.
,
Scitote
li
quoniam exaudiet Dominue

in jejuniis
&
xtil. 17. ir. lec
orationibus in
I
manentes permanferitis confpedu Domini.

tervi
,
& in exercitu fuo & in fuis & in equitibus fuis

,
clypeis fuls
,
& in
fi
curribus
,
non ferro pugnando

:
fed
piecibus fan&is orando dejecit

14.
litis
;.
Memoreseftote Moyfi
in
Domini, qui Amafua
fie
erunt univerfi
,
iioftes Ifracl
perfeverava.
confidentem
& in poteatia Versio antiqua.

virtute fua
in
hoc opere
quod
ccepiftis.
VulGATA NOVA.
1 J.
1 5.
& omnes
qui adilabant
coram Domino
Ad banc igitur exliortationem ejuj depreDominum , permanebant

,
cantcs
in
conlpcftu Do-
i(j.
fuos
ta
,
&
ficerdotes, pncinfti ciliciis circa lumbos voofFerebant immolationem inftantia; , erat cinis fuper confiieta dona plebis ;
16. ita ut etiam hi
qui oSFerebant
Domino
&
holocaufta, pr.rcinfti
ciliciis
ofFcrrent facrificia
&
Domino
Sc erat cinis fuper capita
eorum.
cidarim eorum. 17. Et clamabant ad

te fua , ut in
Dominum in omni virtubono vifitaret omnem domum Ifrael.
17. Et ex toto corde fuo
Deum
ut vifitaret
omnes orabant populum fuum Ifrael.
NoT^
fU;
AD
Versionem antiquam.
'Ufaw
o/j'.iu/uxS or
fra impUvenint , {5 exttiiderunt cilitios fuos contra f.tciem ttmpli Domini , ^ aliare cilicio oferucrunt. Mf. Pech. t imfafuirunt cihcia frptr fiapulas fiias. Et omnes vivtntcs Ifraet , Ci mulitres , i$ infanta ,
cinirt cnfita
;kts(wj, t?
ftv
Hint
i7;
tîefirayiir -ri
ji haiitabant in Hieruf. frocidtrunt contra faciem temfli, defunt.^ %$ cinne capita fua impUverunt ; reliqua ^'f^' ""x/^f?o (â'uKi; eVI tz; of i^'as du-rSi. Kai Ttxi inf loMf. Alex. , ri ) rsa.iS'U^ i, t'l axJoi-/imi , T GHW, ;Kiilfi 'liftoaMj^ , fVect/ Kara OTfcciuToi- t UK' ^ lifTiirav jii QotxV! ;/oAco'cay? Ta; xsâwis avT^ ,
!<,
(,
P'Oio;
mifvu^
lifî^^ w^sla;
-n-afiji
t>T "Iv/jti'a ^'ie/iktfxAii^f
J,
II. Concinic Mf. Germ. ij. una cum G'-arco. In Mf. Corb. liabeiur Heli^chim , non Joachim , abrquc fcq. facerdos magnus. In Mf. verb Pech. ddunt ifta i'eqq.
!!?.
&
TWI'
MCCrcL
TTfo'cMirw
Ki/fiV
J,
to ^viiasiexm (,"*? '"
*. 10. Mf. Corb. r clamaverunt a J Dominum Ifrael nnanimes , ut non daret in rapinam infantes eorum Z^ mu,
litres in
pradam
Jg civitates
(5 hareditaies in extermina-
finem capitis. 1^. I f omnes qtti adfiahant in unp' J. Mf. Germ. IJ". ftclu Domini, Corb. f f omnes ajiantes ante difijpcdum Damini ; lie etiam in GrCo. Tf. iC. Ml. Corb. t cmnes precantes Dominum t pracintu^l^^
=id
ti ciliciis
tionem
in oppro, '(^ fancla in maculationem , ^ ne venirent hritim [tniibiis. Et exaudivit Dominus vocem eorum , {5 vipoputus erat jejunans , &c. ut fudit anxteiaiem eorum :
in lumhis Juis
offerentes hclocau/ta i/tflantia ;
^ ^
er.TC cinis
pra.
Germ, vero
J. ita
Et clamaverunt ad
Deum
Ifrael
pipra cidares eorum. Ge. m. ly. Sacerdetes t^ minifir i ^ ciliciis amitii Jcapulas (teas-, mozekint hjjitas , qttas holocnujla erant faciuri ex confttetudine fecitndUm vjta ,
;
ne det in rapina fianianimes , , hos eorum , ^ civitatem hxreditatis eorum ad internum , facra in profanationem , g iinproperium , ^ in gladium (L gaudium ) regiontbus. Et exaudivit Dominus vocem eorum, i^ refpexit tributalionem eorum ; JJi erat populus jejuHieruf. contra faciem nans dies plures in omni Judxa (^ lorum, quM conficrata funt Domino. Mf. Pech. hsc tanturn refert : Et exaudivit Dominus vocem eorum , 2? refpexit tribulatienem eorum : i^ erat populus jejunans dies plures in tmni Juda ^ Hierufalem, Grjec. KJ iCawar Tpo$ Tof Qtw ne fervirent diis alienis
voluntarias verboritm donationes
cinis erat in capita eo~
rum. Grace.
'Itfui
<
e* ?^stT'ef'i^rê;
Kopic^
Qct/xtfi;
9efit~
Mf. Corb. Et clamabant ad Dominum omnipotenomni virtute , a( / honum vtjitaret , &c. uc fup. Germ. 15. fie: Et clamabant ad Dom. ex omni virtute u in boniitH vijitaret , &c. It quoqur in Grjtco ad veibum.
V.
17.
tern in
CAPUT
Versio antiqua.
tt
ferm.
jr/. K/. tf I.
V.
VuiGATA NOVA.
I
.
T7 T
renuntiamm
eft
Jj/ litiac Affj'riorum , itinera monnum paraverunt fe ad pugnam , mu\i dnxerunt omnes vertices concluferunt , pofuerunt in campis offendicula eorum,
quoniam
Oloferni prindpi mifilii Ifrael prs-
"V"!" Unciatumque
eft
Holoferni prindpi mi,
i^
pararent
litia:
Anyriorum
&
fe
ad rcfiftcndum
quod filii Ifracl prxa montium iuaera
&
conclulillent
&
N O T A AD V ERSIONEM ANTIQUAM.
It, I.
Grace. Ka! dtvythv 'OMfsfrri afX'^"'"'^'?

,
Afrat."?
emnem
tiie
juw?
'hoyif
if
JVioVi
01
f*;cl
'IspatiA tuccftneuaeccvlo
to-
montis cacumen altijjimi , ^pofuerunt in eampis tt" bernacula. Corb. El renuntiatum eft Oly'erni princi/i milivirtutis Ajjjriorltm
, ,
>.ffii>r ,
Ai.'/V; T?{
Off
mi
Qvth>.:isar
j.
fTilxioyJ
mScay noevpUr o'fv; i/4'>?. j; lA'"-"-' " Tori cte/i'ois Qx-fr/k/mi. Ml. Germ. IJ. Et nunciatum eji Olejerni prineipi tnultiiudmis Affyriorum , quoniam filii Ifrael paraverunt fe
md iillum ,
tranftttum
mimis ptrclufimnt
^ tmtnieriint
quoniam flu Ijrael prxj>arantes fi montium , {5 muris cinxijfent omnem verticem montium excelorum , ^ ûod po~ Et renunfuifjent tn campis offendicula. In Mf. Pech. lie tiatum efl Oloferni (rindpiixirsitiu AjJjrierHm , jutniamfilH
ad pugnam
(5 conclujifftnt itinera
:
LIBER
VOLGATA
&
gna
,
JUDITH.
V
ma1.
Cap. P
E R
eft
S
I
V.
A N T
!
NOVA.
75^
Q U A.
,
furore nimio exarfit in iracundia
&
irams
ii-acnndiii
Olofernis valdc
vocavitque oir.nes principes

,
Moab
& duces
Ammon
;.
,
disk eis Dicite mihi quis fit popiilus montana obfidet aut qua; , & quales quants fint civitates eorum qua: etiam fit virtus eorum aut qui fit multitudo eorum vel quis
:
&
ifte
qui
&
omnes principes Moab, & duces Amm'on 6c omnes magiftratus maritimx regionis 5. & dixit eis Renuntiatc mihi filii Chanaan Qui ell ifte populus , qui fcdit in montana quae funt autem , quibus inliabitant, ci\'itates & qus eft multitudo virtutis eorum in quo eft autem potef^
vocavit
: : :
:
&
^*""-
rex militia illorum

4.
tas virturis
illoium
&
quis prxeft iUis dux'mili-
rix
eorum
quare autem
pra:
&
,
quare pr omnibus
ifti
qui habitant in
,
4.
oriente
contempferunt nos
,
&
non exie-
hi
non cucurrerunt in obviam miomnibus , qui habitant in occidente 1
runt obviara nobis
ut fufciperent nos
cum pa-
ce
J.
Tunc
Aciiior
,
dux omnium
:
filiorum
Am-
nion refpondens
ait
Si digneris in
audire domine
mi, dicam veritatem

pulo
ifto
,
confpeftu tiio, de po,
qui in montanis iiabitat
& non egre-
dixit ad ilium Achior dux filiorum AmAudiat nunc verbum dominnsmeusexore feryi iui , dicam tibi veritatem , de populo hoc ,
5.
Et
:
mon
&
qui inhabitat juxta

6.
montana
ifta,
&
non
exiet
Gn. II.
JJ-
verbum fallum ex ore meo. 6. Populus ifte exprogenie Chaldsorum eft: 7- hicpnmuminMefopotaraiahabinivit,quoniam noluerunt fequi deos patrum fuoruni, qui crant in terra Chaldsorum.
dietur
8. Deferentes itaque
mendacium de ore
Populus hie
7.
fervi fui.
eft ex progenie Chaldaroriim , qui habitaverunt primum in Melbpotamia Syrix. Quoniam ergo noluerunt obedire diis pa-
trum fuorum , qui fuerunt
in terra
Chaldxorum
,
csremonias patrum
fi.10-
honorifice 8. fed declinaverunt de via parentum fuorum

9.
rum
'Ctn. II. 1.
qua; in multitudine
deorum erant
,
9.
unijm
Deum
coeli colueruiit
qui
& prsce-
&
adoravcrunt
,
Deum
coeli
pit els ut
exirentinde,
&
liabitarent in Ciiaran.
cogno\erunt
Gen. ^6. Cumqne operaiflet omnem terram fames, defcen< derunt in Jigj'ptum , illicque per quadringentot
rum,
& fiigerunt in Mefopotamiam & liabitave,
& ejecerunt illos a facie deorum fuoillis
Deum
quern
runt ibi dies multos. Et dixit
Deus eorum
NotjE ad
JJrdet payartr!tt
5?. I.
fe
Versionem
tc
A N T
:
Q U A M.
ad helium
nee addunrur plura.

ibi
Eadem
,
iuni in
Ohfcrnii
15. habec
lieu: infra
Grxco , nili quod vox regionis : pro

,
deed nomen
Mf. Germ.
,
iracuudi.i vero,
legirar 3-i.^w,
:
& loco magiftntttis
fine item pro dicam , habctur ara^ysj ~, annttmiitbo, tolliiurque hoc infra, port vocem populo , Ciqwi juxta ante montana ifta , vel potiiis monranam iftam , c Grsc-
QctJfZTrx?.
JEt
irattti efi afiitno Olcfnfiis 'vnlde
co, Tui ipiiim TccvTvy, cui lubjicitur, atMclm Qn

prope
c/ztV?!? ,
vocavit
tmnes principes Menb, ^ duces Ammon , .lias , (Gt. th; 's;ccf>x?>tci;. ) Mi. Corb. t:
prxfechs parfa-
iratits cfl iracitndia
magn.i , 'jocavit omnes principes M.oab , omnes duces maritimx, Mf. Pech. Et vaiJe voc^tvit omnes principes Moah ,
^
ir.i
duces
Amon
,
te habitantem .^Ml". Alex. 'cum editc. Aid. ic Compl. habet fupra , tsifl rv ^xttTtin , cumMC. Regio. In Germ. I J. ita Et dixit ad ilium Achior princeps filiorum Ammon Audiat verbum dommus nofter ex ore fervi , ^ referam tibi
:
concitatus eft
veritatem
e;
de mullitudini qui habitat juxta

tui.
daces
Amon
non exirt mendacium de ore fervi
monlanam banc , Corb. Et dixit ad
fTAfedos omnes mivitimii,
f. $. Mf. Corb. Et dixit eis : Kentintinte mihi fliiCh;ivaan, Qiii eft hie pepulus, qui ohjidet in montanis , quibus inhabitantitr civitates : "^ qua eft multitudo virtutis eorifm: Z^ qui furrexit rex omnium dux militi:z eorum? Germ. ly. El dixit illis : Referte r,uhi filii Chanaan Qiiis eft ift: populus , qui infidel montana taut quis inhabitat in civitates : multitudo exercitus eorum : ^ in qtto imperio eft multitudo
,
ilium Achior dux omnium filiorum Amnion : A.udiat i me verbum, dicam tibi deus mens veritatem., de populo hoc , qui in montanis habitat , 55 non exiet mendacium de ore fervi tui.
tortini
illis
: i^ quis eft princeps conftitutus fuper illos , qtii privbet ducaiiim ? Mf. Pecli. Et dixit eis : Rejl-rie mihi filii Chanaan , Quis eft ifte populus , qui infedit montania ifta : aut qux Junt , quas inhabitant , civitates : qux multitude txercstus ipforum : in quo eft foriitudinii eorum: quis
eft
conftitutus princeps fupcr illos
Grxc.
fisyci;
ct'
Ku\
rn
iiTis
)
alvTAi'
qui prxbct eis ducatum ? Compl. 'Avccy[ih.xl! { Aid.

,
&
ÂirayfsUa/s
4 Aid.
Ai^ ^c/ Jtot

Kj
XafaaK
,
opavn'
ricf^
ec$
ôc itcq , xTo/xto;, rsT-iMi^'

.
T/;
xaCi)'-
^
tiVj
to to
J,
t/ to )
y
jtj
TTîi'C:;
VI
t'/t Auvoifiisai^
Vtwc*
die-
ci/
xpxn; xuTuy
T^.
''/{.u;
aurcur'
Kf
Ti?
^mty tV
t/Tai/
t? ^h h^û/ ;'; Accy.ai;^ Mi. Corb. Et quare non confideraverunt at venirent in obviam nobis y pra omnibus J qui habitant in orientem? Germ. l^.Et quare non confideraverttnt ne inihi obviam venircnt , ex omnibus , qui inhabitant ad occafium 1 forte Ic^^crunc iii duo Interprcics jia7ci'on'cj'7o , a jcarai-ieco , confidero ; & vero in edict. Aid. & Compl. eft /.a.li-nuaai'l'i. In Mf. Pech. iic Et quare tergiverfiali funt Joli , ne mihi obviam venirint , t^ omnibus , qui inhabitant ad occtfiim ? nee male verbum yivjivulkitylo , rcdditur iflo a yxri' tergiverfiiti funt ?6> , tergum obverto , unde nciiaiuTiî/ix: , dor fern : unfi de autem \n.\xdi , cucurrerunt quod legitur in Mf Regio , vix divinari poteft: , nifi quod apud Robcrtum Conftan-
4. Grc. Kai
fj.tii
A(
t/ ilx1tvani1o',y%
diraivTmiv
Tâ.f'X tzdvl^.i tcs; ;c7o;xbc73i^
tv
Mf. Pech. Et dixit ad ilium Achior princeps filiorum Ammon : Audiat ergo verbum dominus nofter fervi tui , ^ referam tibi veritatem , de populo qui incolit montana ifta , (5 non exihit mendiim ore fervi tui. Eifdem Mfs. (uttiagarur Auguft. 1. 16. de civit. Dei , c. 15. to. 7. col. 42.9. b. ubi iic : Audiat dominus nofter verbum de ore pucri fui ^ referam tibi veritatem , de paprlo qui habitat juxta te montanam banc, ^ non exibit mendacium ds ore fervi tui, ir. 6, Similiter habet Mf. Corb. translate verbo port eft vccem Chaldatium. Germ, vero ij. legit .Multitudo hue eft ex gentre Chald.toriini. Auguft. 1. iC. de civit. Dei, c. I 5. col. 429. b. lixc tnim progenies popali eft Chaldieorum. Grjfc. O ij'T55 siiiv a.-7roy(jyoi Xa//wk. Hxc autem ablunt a Ml". Pech. cum aliis feqq. ufque ad ^t. 14. ^. 7. Mf, Corb. Et habitaverunt primiim in Mefpotamiay quoniam noluerunt fequi deos patrum Jiioriim , qui fuerunt in terra Chald.tcrum, Itidem in Grace. Mf. vero Germ. In iino habit.-,vnu!Jt antea ix Mcfopotamia. Et 15. habet qui noluerunt jcqiii deos patrum fuorum ^ qui fuerunt in terram Chaldxoriim prxcl.iri. Angud, 1. 16. de civit. Dei, c. I 5. col. 429. b. Et antea hahitaveriint Mefopotamiam , quia noluerunt fequi deos patrum fuorum , qui fuerunt in
,
>.e'.'i'^
terra Ch,ild.soritm glorioft.
Ita Auguft. ad verbum , 1. 16. de civ. Dei , c. i ;. 429. c. Mf. Germ. ly. fic Et decliiiitverunt de via patrum fuorum, Corb. Et profeSi funt ex via patrum fuorum. Grxc. Kal s'^;i:cxv s^ eJb' tc^c 7oy;W av-rui' in ed. Compl.
If. 8.
col.
7'/a)'.
Tf. 9.
Mire concordant
circa
i/la
plurima
cum Graco',
ni(i
quod
ibi
med. dccft
illis,
port dixit,
addimrque
tin. r.c'îawiîv
id e(l
jj-.
5. fing.
idem efl: quod v.ctldf^yj , percurrebat , prrt. med. a )i.c(.']iviia! ; Konci^w , Dor. pro
,
vox duruv, ad hanc peregriiiatione , pro qua legitur îkIx^, incolatu ; exinde pro inhabitarent , (ic , nxrconH'
ixr,
i'lcuz
x7^6r*', defccndere
;Schreve\.
,
pauloque port,
nonnulli-.
(TrMiuriiicav, r.mltiplicati feint , ytxo rtpliti funt ; Jt, in pecoribus ; demum in' KTiftec;,
J.
Similia
legumur Gracce
tamen cxccp-
t'is ; ncmpe voci filiorum , praponitur ascalm , omnium ; jpauloque pofl loco fervi fui , ica , i^.'sus 0 , firvi ini , ut
pro in multititdine magna. Mf. Germ. 15. habot Et adoraverunt Deum cirli, Deum quern lognoverunt i ejictnmt illos i facie denrnm fuorum , 5
fra
,
e/;
-ctamOc^
iro^îi
:
m.
I.
Ccccc
ij
756
Em MS.
Cn").
Jill, tf
LIBER
Versio antiqua.
JUDITH.
annos
fie
Cap. V.
VU
non
L G A T A
,
NOVA.
Ut dinumerari
ut exirent de perecrinarione , Sc irent in tcrrnm repleti funt auinhabirarent ibi Chanaan , pecoribiis mnltjs valde. ht arênto , ro defcendemnt in .tgvpnim, cooperueiatenini fa-
multiplicati funt
coium
&
&
polfet exercitus.
&
&
commorau lunt terrx Chanaan , nutrirentur. Et fatli funt ibi in mullUorum. titiidine magna, necerat niimerus generis .Cgyptii , 10. Et infurrexerunt fuper lUos luto gravaverunt lUos opprefferunt eos,
mes ficiem
ibi iifciue
&
dum
&
& &
lo.
Cumque
gravaret eos rex jgypti
atque
late-
in xdificationibus
urbium fuarum
in luto
&
humiliaverunt iUos, &: poluerunt eos exclamaverunt ad Deum fuum , in fervis perciifla eft tota terra Êgypti plagis, in quibus
latei-e,
:
&
re fubjugaflctcos.clamaveruntaci
percuflit
Dominumfuum,
variis.
&
& &
totam terrain ilgypti plagis
non
1
1
erat fanitas.
/.
Et ejecerunt eos iEgyptu a facie fua
II. Climque ejecKTent eos jEgyptii 4

ceiraflfe:
fe
&
,
plaga ab
eis
&
iterum eos vellent ca- 11.55.
pere
12.
&
& exficcavit
Deus ante eo* rubrum mare
li. fugientibus his Deus

ita ut
ad fuum fervitium revoeare , ccfili mare aperuit
ExoA
14' *?
hinc inde
&
ifti
aqus quafi murus lolidarentur , pede ficco fundum maris perambulando
tranlirent.
innumerabilis exercitus I J. In quo loco dum jEgyptiorum eos perfequeretur , ita aquis coopertus eft , ut non remancret vel unus , qui fadum
pofteris nunciaret.
viam Cadefbarne cc ejecit omnes habitantes in eremo , omnes qui erant in terra Amorrxoriim & omnes
1
& eJnxit illos in viam Sina
in
14. Egreffi vero mare rubrum, deferta Sina
montis occupaverunt
in
quibus
filius
mo
habitare potuit , vel
nunquam iio- Ifim.i^ homims reqviievit. 6.
Efebonitas
fua.
&
Bafanitas extirpaverunt in virtute

,
Et cum tranfiffent Jordanen lotam tcrram montanam
poffederunt
V
&
eonfecuti funt. 16. Ubicunque ingreffl funt fine arcu
u 1 G A T A
NOVA.
receffit i
t5- Illic fontes amari obdulcati funt eis ad bibenper annos quadraginta annonam de cceIo dum ,
quando
18. Quotiefcunque
cuku Domini Dei fui. autem pr.-eter ipfum Deum

,
fuum
alterum colueruut
dati funt in
pr^tdam
& in
& fagitta
ifti
& abCque fcuto & gladio

t'li
,
Deus eorum pugnavit pro

,
in opprobrium. gladium , 19. Quotiefcunque autem poenicuerunt
&
fe receflifle
refiften-;
&
vicit.
^ cultura Dei fui

fuit
dedit eis
Deus
coeli
virtutem
1 7.
t non
qui infulcaret populo
nifi
di.
Versio antiqua.
VUIGATA NOVA.
,
& ejecerunt d facie fua Chananseurn & Ferezxum, Jebufium, Sicliem, & Gergeixum, &
io.
zc. Denique
Chananxum regem
, ,
&
,
Jebu-
habitaverunt in ea diebus multis
& Pherezaum & Hethsum & Hcvsum & Amorrh;Eura & omnes potentes in Hefebon proftraverunt & terras eorum, & cifa;um
,
, ,
vitates
eorum
ipfi
poflederunt
Notje ad Version EM ANTIQUA

/imul haHta'jerum Hi dirhus muliis. faffrunt in h'cfcpot, Et dixit illis Demintts ipjiirum , nt exirent de hahitattone fua ,
dilatali hahjlaZ'tntnt ihi , S^ trent in terram Chanaan : argento , fecortbits mttltis -valde. Et defcenfunt auro
M.
clamaverunt ad
^^ypii plagis
jTztK
,
, tf pereujjit omnem ttrram in quibus Janitas non erat. Gra:c, KJ fVot-
Dominum fuum
Interp. Lat. leg.

) j-
tmj)
uuTt^-,
k. It
tomV^w
fa Mf. Alex.
deritnt in y^yptt>
openietat enim faciem
inhahitavertint ihi donee nutriti jtint , { Tfifyoar. ) El faiii funt illic in mtihttiidmcm
fames ^ ^ Gr, /a^x^^ ^ ^ '^"

te^-rx
abeft
'
f TaTTSifwcac
Toi'
K/
*j
sîvlo tlvrii; f/$ Ai/xy;"
VsGcHOitf irpo^
foV
etvTuif^t
eVatraê TaCKy tvj jnf
magnam,
illos
non erat numerus generis ipforum.

rtint facie
Mf. Corb. Et adcrave;
Deum
ctrlt ,
ûem cognoverunt
,
ejecit
Deus a
Aeorum
tllorutn
^ fuerunt
:
taz/eruat ibi mttltis annis.
in Mefepotamia , ^ ljal>iEt dixit Hits Deus eorum , ut

)
ihi
Tf. II. Ita Mfs. Germ. & Corb. una cum Grsco. t. IZ. Mf. Germ. IJ. Et exficcaviiDeus ante faciem tt^ rum m.tre rubra. Corb. Et exjtccavii viare rubrum Ditti ante illos. Graec. KkI -ixTsiiySf"'' ' Q"5 iw fv.^pai 6'-
txirent ex
commemoratione (\. comntoratione
illorum
,
irent in terram
Chanaan
^ inhabitaverunt
repteti
pimentis mnltis. Et deftcndertmt funt auro Ci argento , in Mgyptitm , cooperuerat enim fames jaciem totius terrx commorati ftttit ibi itfque dttm perpafcerentur. Chanaan ,
tfa.î flint ibi mtiltittido magna neris iiijrum. Similiter Augufi. I J. col. 429. c. Et adoraveriint
'vertint i
i^ non erat ntimerus ge-
1.
16. de civit.
cirli
,
Dei,
c.
Deum
ytiem cogna-
^ fî^' runt in Mefopotamiam , ^ habitaverunt ibi dies mttltos. Dixitque illis Deus eorum., ut exirent de habltatione Jtca,
^ projecernnt
eos a facie deoritm
fuarum
illic habitaverunt. 55 irent in terrain Chanaan ; Tf. 10. Mf. Corb. Et furrexii fiiper eos rex jEgvpti alius, humiliaverrint illos gravante illos in luto 'i^ latere ;
Tf. 14. Mfs. Reg. & Germ. 4. fcribunt Sanam , proSina , fed aperto mendo , quod emendavi ex aliis duobut Mfs. & Grsco. Ita vero Germ, i J. habec Et cduxit illes in -viam Sma , ejecit omnes qui inhabit Cadesbarn.t : quicunque erant in terra Amarr.torum S tabant in deferta , ^ Efhon perdtderunt in virtute fua. Et dim tranfijjent Jordanen , hxreditaiem acceperunt omnem montanam. Mf, via Cadesbarne : ^ ejecerunt Corb. 7 mortte Sina ^ omnes habitantes in civitatibus fitis , omnes qui erant in teramnes in Efhon ; ^" inter jecerunt vir ra Amorr.eorum , tute fua. Et tranferunt Jordanem , S^ poffederunt montana^ Gr*c. Kai 1170:7=)' ccV-tv? sf'? e/ec -^v Sjca , f- Ka/if? â.f
;
^-SyP^^'
p'^fiiî'iitit illos
infervos
^ ^ ad Dominum fuum ^
(H*
Ki
E^sSaôt-C Aid.
,
&
K,
Compl.
wjii'ca)-
e^/C^'Xe
'
) it:t.vlx^
ry;
.
iLxJct-
xK)-?? cv T>7 ifivôi
7j7 'A/:i',ffaic:y'
irtttfâ^
tlamaveriinUt
gis
.
percujjit Deus totam terram jf.gypti in plaquibus non erat fanitas in illis. Germ. 15. Et infurrexerunt in eos yEgyplti, iS> circumvenerunt eos , in jervitutem eos redigerunt Ittto^ latere, humiliaverunt mul-
Tt? 'Ca>n'Ta5 ( Mf. Alex, cum edit. Aid. Tt? 'EofSw , Compl. IV Êcitctii) iÔJM^pî'Cccv cV t '%v't rvraiy. Ki iîaZa.v%i Tor 'lopjccvvv , SKM-povz^vcccv 'naoar tw ^pnvKy.
T^.
20. Gr3:ce habetur
^.
ante 9c poft JeUifxum; loco

i
iisudiatm tirnm
^ fofHnnnt
tilts
in Jirvitntim
*-
Tero Gtrêfaum,
lie, 5rV's t? ref7li'5
&
' fintj
LIBER
VULGATA
17.
tii
JUDITH.
V
illofill ,
Ca
t K
i
I
717
O A
^f
NOVA.
peccarent in confpec-
Q U
A.
&
fui
,
ufque
er;int
dum non
cum
anti;
iiliij
21. ufqiiequo
Dei
bona
Dcus enim
& cr;iiit cum ipfis bona
non peccarent in confpcaii Dei quoniam Deusodiens

:
1lxM^,r,i-%
Girm.
rum
it
odit
.
ini(|uitateiTi.
1 1
Nam &
ho? annos
iliis
ciim reccO'iflcnt
in
iniquiratcm eft. 22. Scd ciim recelTerunt a via

rat eis, affeftifunf in bello
tivi
qnam
;
difpofue-
via
,
qiiam dcderac
Deus, ut ambularent
ca
exteimiiiati funt pix>liis i multis nationibus
&
plurimi
eorum
captivi abduifti funt in terrain
noil fuapi.
1 J.
fuum
nati
Nuper autem reverfi ad Dominum Deum ex difperlione qua dilperli fuerant adufunt , & afL-endciunt montana ii.-ec om,
,
nia
& iterum poil'ident Jerufalem

Nunc ergo mi domine,
capterram non luam & templuni Dei illorum devenit ad folum , 6c civitaies eorum obtentx funt ab adveifaiiis eoium. z]. Et nunc reveitentes .ad Deum fuum, chma\erunt a difperfione qua difpeid funt iiii , iterum poU'ederunt Hicrufilem in qua lîc uuo-
muhum valdc, &
dudi Hint
in
&
ubi funt faiicta
nium eorum eft , &
habitant in montanis qua: erant
eorum.
14.
perquirefiefl: aliqus
:
deferta.
24. Et nunc domine, fi eft ignorantia aliqua in piebe hac, & peccat in Deum fum vifitabimus eos, quia eft in illis llandalum hoc, <5c afcendemus , & expugnabimus eos.
;
iniquitas
eorum in confpeftu Dei coruni afcendamus ad illos, quoniam tradens tradet ilios Deus eotibi
,
rum
& fubjugati crunt fub jugo potential tua;.

eft offenfio
25. Si vero non
populi hujus co:
non poterimus rellftere iliis quoniam Deus eorum defendet illos & erimus in opprobrium univerfa: terra;. z6. Et fadum eft , cum cefTadet loqui Achior verba hic , irati funt omnes magnates Holofertiis , cogitabant interficere eum , dicentes ad
fuo
,
:
ram Deo
a'). Si autem non eft iniquitasineis, pratereat dominus mens illos ne forte protegat illos Deus eorum pro fe,& erimus improperium coram om;
ni terra. 26. Et fadum eft , cum cefTaflct loqui Achior verba ha:c , murmuravit omnis populus qui erat in circuitu tabernaculi, dixerunt principes Oloferni , omnes qui liabitabant ad mare Moab , ut occiderent ilium , dicentes 2j. Non enim timebinuis a fa'îe filiorum Ifrael ecce enim populus , in quo non eft poteftas,
&
alterutrum
&
&
17. Quis
eft ifte
quifilios Ifrael pofle dicat
refiftere regi Nabuchodonofor, exercitibus ejus, homines incrmes , fine peritia fme virtute,
&
&
&
'
neque virtus in pugna

28. Propter
valida.
artis
pugna;
28.
Ut ergo
agnofcat Achior quoniam
fallit
hoc afcendemus,
& erunt in
in populo
,
con-
Notje AD Versionem antiquam.

i/i'sî ToMa ;. In Mf, Corb. Et ejectnint ii fade tiivixum , I'herelitm , Jebufaum , 2? Sichmt ,
fun Cha-
Jiquidem ignorantiam
cant in
^ ignorantiam
;
ifto ,
omnes
Dominum juum
hoc
,
^ peceft
conjidtrtmus
quoniam
nUs
Cfrgefaos
mhabitaveritnt
ipji
diebus maltii. In
,
Germ.
,
fcandalum
15.
ejecertint a facie frtii
Chananxitin
Feretieum
inhahititverunt in ea diebus nmltis,
f.zi. GrKc. initio liab. Kct[_5 '1% .axflor , paul6que poft detraiflo {Jf , addit y tk dyaî. fUT duTuf OTi 0eo; /UI5UV dJ'i/.'cv j;t' clutZv eViV. Mf. Germ. ly, Et citm non peccareni m confpeFtu Dei jiti , erant cum illis hTta : ijHOjjiam Deus eji odiens iniquitatetn, Corb, Et ufque
:
afcendemus , dchclLihimus illjs. ( Mf. antiquo more, ajcendimus , JJ debellavimus.) Tt. zy. Grate. Ei Ai i-'x isir xvo/îx a 7 ihii iIltmi , fE^SsTU Jy .vfiai fin' fivircli virigfcetritn i KuC'i aVTU/ J cO; CCVTCOV UTTSf: duTOV J^ EGSJitC^X fi? OytS^Cgj
.,
dum
peccarent in conjpeilit
Dei , erant eum

,
illis
bona
qu9~
niam Deus od:t iniquitatem, f. zz. Similiter in Giaeco

far cp
/(XroMCf; '^7^;^âJ5
Ml. Germ. IJ. Sm autem ejl juftitia in ipfa genie , tranfeat eos dominus ; ne forte protegat eos Deus ipforum , ^ erimus in opprobrium cmni terra. Corb. Si autem non eft iniquiias in genere illorum , tranfeat dominus meus ; ne forte protegat eos Deus illorum ,
/jar
I'txtTio
-TrdciK
tiJ'?
ili?.
exceptis his
,
!i,t,i>.<i^-ft\'i:i-
Jj defendat illos
territ.
^^ erimus improperium in
confpiiht
cmniS
eVl
'ttqû
loco ajfedi Jitnt in bclh
i nee ita muUo poft , t/; iZt V. iSm , in terram abfque voce eorum ^ in fine. Mf, Germ, Hon propriam 1 J. liab. Pojiqnam autem recejferunt He via , quam difpofuerat eis , dtfperji junt in tmilta pristia nimis , ^ captivi daî funt in terra non /ita i ^ tcmplum Dei ipforum fac~ turn eft in pjanitie ^ (Grsec. ('5 eVwô; ^ civttates eorttm ebfejft flint (Gt. 'itjTv(,5-MM ) ab hoftibus. Corb. Std ciim
tnultlim
-,
Mf. Pech. Si autem non eft injuftiiia in ipfa gente , tranfeat dominus metis ; ne forte protegat illos Deus ipforum , 5^ erimus opprobrium in omni terra. t. x6. Mf. Germ. ly. Et fatlum eft, ut definiit loqui Achior fermones iftos , murmuravit omnis multitudo ftan< in
circuitu tabernr.culi
,
dixerunt potenliores Olofernis
(j
a via , quam difpojuerat illis Deus extcrmintfcaptivi dttcli funt in funt multis bellis plurimi eorttm , terram no fuain ; j templum Dei illorum i reiiqua dedifcejjijfent
ti
,
func.
1^.25. Mf. Geim. ly, Et reverji funt ad Drum fuum pojp' f^ afunierunt ex difftrjione ubi differjj fuerant ^ conloca' derunt Hitrnjalcm ubi ftnclimonia eorum junt t
.,
funt in montanum, quoniam erat dcjerta, Corb. Et nunc rf^jrrfi funt ad Domtmtm jititm , ^ afcendcrunt difper/ione gua dil'ptrfi fuirant , iterum pojjident Hitrufilem tihi j'unt Janiiimonia tllorum , O^ inhabitant in montana qua trant deferta, Qtxc. K( cuj' i'7tt7î'\avl^(; eVJ tov 03V cti'T^v, civeti
omnes qui hal-ii.-.iant maritima 5^ Moab , ccncidere tllum, Corb. Ut fadum eft , c:im cejfaffet loquendo Achior h.tc verba, murmuia-.it omnis populus qui er.tt in gyro labernaculi, dixerunt -..yores natu Olofern: , qui inhabitant in maritima , t conuderent ilium , dicentes : Mf Pech. Et factum eft , ut defiftit loqui Achior verba hxc , murmtir.tvit omnis multitudo qux tahern.iculum circumftabant , ^^ dixerunt ptientiores Olcfcrni , i^ omnes qui incolciant m.tritimam C? Moab, intiificere debere eum. GrjEC. KaJ t^/i;7t , ti; iiravat^ 'hx'c'f ^~x>,~i Tii \o-/k; TisThi, j. ( editt. Aid.
&
fv.r
><'
Compl. delenr
X,
j.J f~,o--Juei -raj
Jaot
xu<Aa
tw
ckii-
iîi^s^cci,
t!!';
Mf. Alex, cum

OTEfurw;
) j,
cditi. Aid.
&
Compl.
'O/îptf
xpK?'W
,
cxiiiii;
ihrxi
c! /tsyifxysi
j)
rtcalii 0/ KuloixSvlii
nr
va.Sso-iiv
5 tw Maafi, ivj-
CviSav
Inrerp.
Reg.
leg. dtt^^rnxv
eV tvc
c)\;ci7ro/)?
s?
^leoxapifflac iKUi
Ka7f XoK tvv
Up\;isu?v/u tC
to (iyioLt^si
mvTwr, ^
V".
Y-alcfiKi^v.exv Iv t o^c/fji', ot/ tlf /ii:/io$. Z4. Gr.Tc. initio habet, t\ivK(Pitt y.v ct- Dominator
>
domine; dcindc î /uty eîv , Jiquidem eft , abfque fcq. aliqua; pauloque poft, ctfiXflxvioi, num. plur. Sc pro ^'//lMhimuSy Kj 5T/cy.E4A/-t9" > dcleto fcq. eos; al. fTrn.ic-ûiy.six abfque i, , & 'fie deinceps dnQm-^ftiia , i, '^s>c,uf.cuftsy , tefte Nobilio. Mf. Germ. IJ, 1 nunc domine , Ji,
xo4' duTcv. ir.lj. Mf. Germ. ly. N enim timebimus i f.tcie filiorum Ijr.iel ; ecce enim eft mnliitudn , in qua neque virtus tiiia , neque poteftas pugna Jorti. Corb. Xuj enim Jt eft in timebimus a filiis Ifm'el ; ecce enim eft poûlw , in quo non
neque virtus in pugna valida. Ml. Pech. Kon .1 fliii Ifrael ; hic enim eft pepulus , in qtig nequi virtus , neque poteftas eft in pugna. Grc. Oi/ idf
eft
populus
enim timebimus
quidem
eft
iffiirantia
y
in pop:ilo
ifto ,
pctcant in
Deum
Avty.fili
J'e
xpaTC5
e.'i
<aa.piriiîl 'ûfeti.
fuum;
conjideremus
,
quoniam
eft
illis
aftendamus
Jiquideni
eft
55'
d-bellamus
illo'.
fcandalum hoc t ^ Corb. Et nunc domine ,
ignorantia in
,
fuum ;
ohfervabimus
,
ttadamus
pfpuh hoc ^ ^ peccant in Deum quoniam Ji eft in eis offenjio hxc , aftxpugnetnus tts. Mf. Pech. Et tiuac dimint
quod afcendemus ad tos omni exercitu tuo , domine Olofernes. Corb. Propter hoc afcendamus , ^ erunt in confummatitne cmni miliiiK tu* s omiflit aiiit. In Mf. Pech, wwa hic verfuc
Ti?.z8.
Mf Germ.
ly. Propter
^ erunt
in efca
deeft.
, , , ,
75
Kx Mf.
6nl.
Rej. '^
LIBER
VkRSIO ANTIQUA.
militix tux
,
JUDITH.
nos
rint
,
Cap. VI.
VuLGATA NOVA.
afcendamus
potentes
in
fummatione omni
rus.
dominc Olofer-
montana
,
&
ciim capti fueeildenl gladio
eorum
:
tunc
cum
,
tranfveibcrabitur
29. ut fciat omnis gens

tlonofor Deus
quoniam Nabuclioprster iplum alius
tens
e(t
&
non
ell.
CAPUT
VerSIO ANTIQUA.
tx if/. H'I.
Ctiri
VI.
VuLGATA
1
.
NOVA.
ceflaflent
turbatio virorum qui erant ciim I in circuitu concilii , dixit Olofernis princeps virtucis Aflyriorum ad Achior, ptacfentibus uniceffiiffet
ET
Tn* Aftum
eft
autem cum
loqui,
,
JT
indignatus Holofernes vehementer

:
dixit
ad Achior
verlls
2.
populis alienigenarum omnes Quls es tu i\chior,
&
filii
Moab,
&
tibi
Quoniam
prophetafti nobis dicens
qujid
quoniam prophetafti nobis mercenarii , licut hodie , &: dixiili , quoniam genus filiorum Ifrael defcndetur a Deo , &: non expugnatiir , quia Deus eorum protexit illos ? Et quis Deus , nili N abuchodonolbr rex cmnis terra; r hie mittet exercinon dilperdet eos a facie terrx, tum Ilium ,
Ammon
gens Ifrael defendatur a
Deo
,
fuo
ut oftendam
quoniam non
eft
Deus
nili
Nabuchodono-
for
&
&
'
yif. liberavit.
* liberabit eos Deus eo: um 5. led nos lervi Nabuchodonofor

:
percutiemus
cum
nem unum
percullerimus eos
,
hom-inem unum ; nee fuftinebiint fpumam equorum noftrorum delebimus enim eos, & montes eorum inebriabunmr fanguine ipforum , & campi illorum replebuntur mortuis
illos,
ficut
:
tunc
,
&
iple
omnes , ficut homlcum illis Aflyriorum

tecum perditio
gladio interibis
& omnis
Ifiael
ne difperiet
hec reliftent velhîa pedum eorum contra faciem noili-am , fed perditione perient 4. dicit Nabuchodonofor rex , dominus univernon fi-uftrabuntur verba oris (x terrx dixit , ejus. Tu autem Achior , mercenarii
:
4.
&
fit
piobabis quoniam Nabuchodonofor douniverfie terra;

:
&
minus
tuncque gladius
tua
,
militia;
Ammon
mes
tranfiet per latera

,
&
confixus cade
-qui locutus es
non
videbis faciem qnoadufque nlcifcar

dit ex
verba hic in die iniquitatis tu.? meam jam nunc ex hac die
inter vulneratos Ifrael
&
non
refpirabit ultra,
donee extermineris cum
illis.
gentem eorum
quae alccn-
.Egypto
tix mex , cades cum vulneratis eorum cum \ era tua , nero. Nunc vero deducent te fervi mei hodie in montana , tSc ponent te in afcenfum unius civiranon peries , donee extermineris cum cis. tis ,
&
tunc pertranfiet gladius mililancea f.imulorum meorum per latc:
&
&
&
NotjE ad Version eu
Tf'.
AN T
QUA
St.
,
I.
Mf. C?;'!. Ej chni

cia.r:
crjfajjit
mrbntii) etru^n qu: nar.t

,
*. 5.
Mf.Corb. Sed
nos fervi illius
piretitiemus ilhs-i
iacanciliii, J:\tt01cfirtt!! dtix

fr:tj'r.!e
miiUix Ajjyrioriim ai Achstr

,
ficut
pfftilo
AtlsfhyLrmn
i^
py.sfcntHns fiUis
iisttb
Sj mirctr..iriis Ammon. Germ, if, Et t!:multus 'jirorum qui in circuit:i er.int concilii
,
cum
ilejijj'tt
fr::ss
dux
tf.nlsituHiiiis 'jirovuni
AJJpionir,)
, dixit Olocoram omni
hominem unum i tJ non rififtent adversus vinutem equorum noftrorum : comminutmus enim illos in ipfis , montis eorum incbriabumur fanguine , J^ campi illorum replebuntur mortuis , nee refiftent veftigia pedum eorum contra faciem noft-am fed pirdciione perdentur. Mf. Germ.
fcfiilo alitnigcK.Miim.
Mf. Pech. chm dixijjh
1.
dtjif-
15. Scd nos fer'ji Nabuchodonofor, percutiemus illos, f%cut
fe: ) tiimiiitus zircr:t:n qrii ir.u in circniitt , canjilium dixit Olofernis dux exc}ci:ui AJJjricrum nd Achior , coram emni
hominem unum
nun
concidimus enim
non fuft:nebttnt I'im equorum naftrO" monies eorum tnebriabuntar illos ,
ftpdo
fio;
tv.i
alienigen.-iyum,
Grsec. Kctl w; \Lxii-:rxvc^y

-Zi Qvtilfslxi
,
tS/ i/J'fm Tuy
yM%a
ôf-vuirfi 'Oxuptf
a fanguine eorum, ^ camp: ipforttvi implebttntur cadazeribus eorum , non ftabit 'ueftigium pedum ipforttm ante fa~
i a.fX'^fily.yK S^vvo.pnini; 'Aoj-ip
wfli 'Ax'i^p
iicoTiar
ciem
noftr.^-.ii ,
,
fed perditione peribunt. Mf. Pech. Sed

percfitiemtis
illos
,
^ no
i
fervi ipjius
ficut
hominem unum
Mf. C'lrb. 8jf'' '^ '" Achiir , quoniam proihttafli Mobis , ^ di':ipit quoniam genus Ifr.icl defendetur a nobi^ , Jj Dt::s illarum {rotigei illos ? Et quis ejl Deus , ni/i I\.!If. i.
hiichsdonpjcr
facie terra , qui! eft Achior
Germ. 15. Et ad omnes flios hlo.ih quoniam proplelajli nclis hodie, ^ dixifti : Genus fiHorum ifrael non debcllabitnr , quoniam Detfs ipforum proteget illos ? Et qui eft Deus ,
,
,
qui mittet exercitnm jiium t non lucrabit Deus ilhrrtm?
difperdet cos a
non fuftinebiint 'vim equorum noftrerurit : delebimus enirr eos , x^ mcntes eorum tnsbriabuntur fanguincm illorum i^ campos ip forum implebimus cada'jere {5 non ftubit i>eftigium pedum ipferum ante faciem nfiftram , fed perditione peribunt. Grace. 'A\V h'me?? 0/ i\.vMi ciur^ , vraltiôf/.sr auT'di, ui kr^pciiTt'.Y si'a* ^ 'Jx yTros-KCoi'/ot; tj Kpxrc^ r^y iVCompl. v-x/x-Trcuycijuer y TTcav I'fjuuJv' nccJcciCzvCG/îV ( Aid. yap civrî zv ccvTiU > i^ t^ o/"i i-Ta'' fiiku^-AiiTa.i cV t
,
&
Kabucbodcnofor deus univerj- icr~.x ? hie mittet pottjperdet illos a fad; tsyrx , non liberabit laiem fuam > tti Deus coram. Mf. Pech. Et quis e; tu Achior , ad omnes flios Moab > qiioni.im divinafti nobis , dixifti genus fiiorum Ifrael non debellandum , qnsni.imDeus ipforumprategit illos 7 Et quis ejl Deus , niJi'Sab:tchodonojor ? hicmitncn ds~ lit psteftatcsii fnam , perdet eos afuir terr.-s , fendit illos Deus eorum, Grxc. Kai ti'? (1 (fu *A;î^)/> ,
i/i
ctii4.c'M
llviur
2j
i';c
roL 'ssiSix xuTjiy ^}MpaiîS<st.cii j-ex^wJ'
tZy
Avlisviilxi
TO
{'x''Ov
Ta-c
tss/a-r
ccurar
RvxaTK
'urpîQiTToy
if/Liu'V ,
MCi
a-rraiyst
a--oy6iia:.
f. 4. Mf. Corb. Dicit Nabuchodonofor rex , dominus aniverfx tcrr,t : dixit enim, non fruft: abunlur verba chrifti mei. Tu autem Achior , mercsnari ( Mfs. mercenarii) Amort , non vidlJicut locutus es verba h.tc in die iniquitatis tua
,
t:s
faciem meam, iifque
g'Ifto :
^
te
confget
dum nlcifcar genus qui fui' ex ,-tunc tranjiet gladius miliii.c me.t latera tua , cades cum vulneratis eorum cum venero. Et ,
iuTur vTfpa^Tiu
Ki-Toit
KcrJ tj;
0:i?,
e/
/i;)
NriGl^x^-^"
'."iS
"^'
"sif'-euin t;!{ vi({
'
fi'ula: tu/Ti^,
s; V-
ponent tunicas centnm deducent te fervi mei in montana , f viciosc, pro te in afcenfum ) uniu^ ciritatis , <^ non difperiet , do.-ie;: extermineris cum eis. Mf. Germ. ly. Dicit nin emni Nabttbidonojir dominus tnmis lit rit : dixit ,
L I B E Pc VuLGATA NOVA.
J.
JUDITH.
vciain
Cap. VI. Vkrsio ANTinUA.
759
Bx Mf.
'^"'"
Porro autem
,
fi
proplictiam tuam
non coiicidat vultustuus, 6c palloi', li verc)iii faciem tuam obtiiiet , abfcedat i te ba iiica ha;c putas impleri non pofls;. (t. Uc autem uovciis quia fimul cum illis hare experierii , ccce ex hac lioia illoiuni populo fociaberis, ut , dum dignas mei gladii poenas excxlftimas
,
5. Et fi tu ipcras cordc tuo , quoiiinm non capicnrur , 11011 concicUt fades tua. Locutus lUm, is. nihil dctidet vcrboium mcorum.
Ri^.
eepcniit, ipfe limul ultioni fubjaceas,

7.
Tunc
Ilolofcrncs prarccpit (crvis fuis ut

,
compi'clionderent Achior
in Betliuliara
,
&
pcrducercnt
cum
filio-
&
traderent eura in
manus
7. Et prxcepit Olofernis fervis fuis , qui crant adftantes, ut coniprehcndcrcnt Achior, (S: rcducerent eum in Bcthuliam , traderent ilium in
&
tum
8.
Ifra^l.
manus
eum
:
tiliorum Ifracl.
Et accipientes
fervi Holofeinis
pro-
fcfti funt
per campeftria
fed ciim appropinquaf-
fent
rii.
ad inontana , cxieiunt contra eos fundibula-
8. Et comprehenderunt eum fervi ejus, duxerunt ilium extra caftra in campiun profefti funt a medio campo in montana , venerunt ad fonres qui erant llib Ikthulia. 1- 1 ut viderunt cos
:
&
&
&
viri civitatis , fumpferunt arma fua , exierunc fbras extra ci\ itatcm fuper cacumen mentis , omnis vir tlindibularius cuftodiebat afceniUm , 6c
&
&
autem divcrtentes i latere mentis, ligavsrunt Achior ad arborcm manibus &pedibus,

9.
lUi
mittcbant lapides fuper eos. 9. Et accedentes fuper monrem
Achior
niontis
10.
,
, ,
&
fi
&
alligaverunt
reliquerunr
re\erli
lie
vlnftum rcftibus dimilerunt
eum
&
rever-
&
eum projecmm fub radice funt ad dominum fuum.
funt ad
dominum fuum.
tilii
10. Porro
lia
,
Ifiacl defcendentes
deBcthuilium
venerunt ad
,
cum
quern folvcntes duxerunt
ad Bctiiuliam
atque in
medium populi
Defcendentes autem filii Ifrael de civitate venerunt ad ilium (Jc fohentes eum duxerunt in Bethuliam , adduxcrunt ilium ad principes
fua
:
&
ftatuentei, percunftati funt quid reruraellct,
quid
d\ itatis
fuae
ilium vinftum Aflyrii reliquiflent.
NoT
itirjta
jE
AD Verjionem antiquam.
erant fibtus Bethulia. El ciim viderunt eos viri civitatis , jumpferunt arma fua , exierunt extra civitxttm ad ver~ ttcem mentis , ^ omnis vir fundibalarius mittens occupa,
ter
tie
virha t)us. Tu autem Achior , mrrcenari Amen , propqnod hcutits es verba iflci in die vindidx , 7ion videbts jliultra a die
ijla
,
mea
q:te!:fque vin.iicnbo in
:
rum qui afcenderunt ex jigyptc lamia ferioriun txercitus mei
genus eotunc intrakt ferrum mcorum in latera tua ,
ladet cum vulneratis eorwn ctim ventra. Et educent te fervi mij in hac die , ^ ponent te irt ttnam afctnjionem montanam iivitatum , ^ non peries , donee cum illis pereas. Mi. Pech, Dicit Nabocbodonojor dcminus omnis terrî ; dixit enim , non eriint irrita verba ejus. Tu autem Achior , mercenari Amman , qtti locutus cs verba ijla ad d:e7n vindidx , non videbis faciem meam ex hac die , CJ ufjucquo ulcifcar gentem qux afcendit ex ygjpto : Jj tunc pertranjlbit firrtim txercitus mti latera tua , g? cades cum vulneratis eorum cum ponent te in venero. Et dtducent te fervi mei in hac die , non per ibis ^ donee cum r.na afenfotie montanx civitatis^ illis pereas. Ctxc. A/7< f
Mf. Corb. deduxerunt ilium extra in campum : 55 profetlifunt de campo medio in montaiia , venerunt ad Jomes qui erant fubtus Bethuliam. Et viderunt
Et comprehenderunt fervi
illius
,
vit ajcenfiim
eorum,
fj miferunt lapides in illos.
illos viri civitatis , (5 acceperunt arma exierunt foras , extra civitaiem infrontem mentis , omnis vir fundtkul.trius , tilt.ibant afieiifum , 2? mittebant hpides ftper illos. Mf.
Pech. Et comprehenderunt ilium, J5 adduxcrunt extra caftra in campum : J5 promoveruut .i medio campo in mentana, venerunt ad fontes qui erant Jubius Bethuliam. Et ut viderunt
extra civitatem
, fumpferunt arma fua , gf exierunt ad verticem mentis , gi oninis vir fundtbalis 0icup.tvit tfcenfum eorum , miltth.xnt lapides fuper cos. tj Ciacc. Kl QvnMîy iv^m i'l i-isMt kutS , I'va^c i,-
eos viri civtt.itis
it
raeit; ti"?
/if';'
'S.ii
iWc
ya-f
TM
ii,a
tHi 'jiKpsfcCa^Ki
iiq
Tiic
15
,
TO irtJkf
iirnfcu
:/,
^/i^
t,7{
Js 'Aîoif fiiôili tb 'A,//m' , 65 f,\a:,Mitaq T}*$ Ac7l^5 tvth^ li' vtiîpa. aS'tx.iccg en > 'J;: I'-^si gV/ to mpo6u7c9if Îf aâ th5 ufi^pxg TauTH?, i^^ sx/iJCHffai ra o/Jwô^ tm; VfVc; Twc e'^ Aiyvirlii' ^ Tore At5XiijCs7ai Arto^ TOJK ^sâcTTsvloiif i<Ct Ta$ tuMvpx'; oi- , S'^lioi; luv
îyuy ai>T?.
ft,
CTEtTii'i,-
ipimi
J,
<aKfi-iiy:i')
a'.;
sVi to;
a'fTb;
01
is!\-',ii ,
at
iicit I'-^TOidra
cro AEtoj i'^'^jui
'<
Belvhcvci.
KJ
uJ ai
iyj f;g tJj
Kj
vresn
cV tc7; rpxuuccTictii
ce
ct
i(7S"H'cifo/
d^rccr crav c-wi^pi^tu, Kcci aToSÛmi f4V ('; tjiJ' opcmir 1 5, ,9-oic/ Qc cV
xyacCecctoof
y
ft!^ tZv OTiAffo'

^^st'CJi? pifr
Tt. J.
,
TwK
in
Trc/jJ', cut; cC
fi^sAJ-
'i^p'-'f'j' ri' o/>n?, dth.icCw ri oTîa iurui E^W TH? ISOMiai; jVI THK yiipVlp^V T? O^V^ , K. TTX^ driip ((ferJ'KHTii J impccTmav T.ir ireiCxeii dur^,- , TStovor cV m'6o(? tV a'tTir;- editc. Aid. Compl. fcribunt nngula-titer A:!tip.-iTrC! , licui Mf. Alex, intra, iCctwcr. f. 9. Mf. Corb. El introierunt ilii fub montem , nl-
aTTHAOOy
y_
&
ccvrcMy.
liga-jtrunt Achior,
reliqiierunt
Itidem Csxce , ni(i hoc levifTimum excipias , Ki' Et /iqttidcm , pto Et /i tu. Mf. Germ. ij. Elf! Jperas lOrdi tuo y quoniam ( fupp. non ) cap

Sabatier. Bibliorum Sacrorum Latinae Versiones Antiguae: Seu, Vetus Italica. 1743. Volume 1.

Cargado por

Información del documento

Título original

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Sabatier. Bibliorum Sacrorum Latinae Versiones Antiguae: Seu, Vetus Italica. 1743. Volume 1.

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

vs^^Y,,

Digitized by the Internet Archive

2010 with funding from

Princeton Theological Seminary Library

LATINS VERSIONES ANTIQUtE,

Codicibus MfT. &: aniiquorum

cum Textu Gr^eco comparantur.

ac Notse, Indexque novus ad

fub figno Bibliorum aureorum.

J- tlu \ n?ier iiulp

tibi delict as,

facra Scripture, quarum no^

fontihus bib as y Hebratca

volvendo exemplaria; Latinam tamen Scripturarum

non veremur ^ eamque gra-

tem Hlam dico

nafcentis Ecclcfice fidem roboravit

qu(S prifcis fi-

deificeps Latif^ce Ecdefids Patres,

nis Catholic a res fletit , quibus de errorum ac vitio-

veritatis pefles feliciter pugnavit.

viHricem Chrifli gratia?n a Pelagiavindicavit

innumerofique alios fanioris do[^rince

Latina Patres ac Dolores, fua

Hctc tarn praclara anna , quibus fides noftra

Inde Jparfa erant , eruimus

prioribtis Ecclefia faculis

fide imbuti fuerunty excer-

pfimus^ totaque fmiul collecia (^falton qiwtquot

Princeps Celsissime, dtcamm. Di-

profe5io tarn antiqua, tarn veneranda Scriptura-

dignus eras cujus

enim vero potius facrata

quas diu no6iuque manihus

animoque verfat ; cujus

rarum prcecepta tam accurate

qui rebus pr^eclare geflis

nunquam intermorituram gloriam

runt; non aliena atque externa, quamvis domeflica

& fplendidijjima fa^a

ftudes, nullo 7ion

Ilia re fie fa5ia

referrem recondita gratics dona

pietatem, qua operanti in

qui /lac lege-

credo eqttidem plurimos tnique laturos a

pratermijja fuijfe tarn pr^xclara virtutum exempla^

quihus accendi virtutis amor in

tnterea laiehunt tarn extmtde virtu-re6le

quoctmque ftudio ahf

radii folis pojfmit.

converfi funt ocuU

Hdcc pauper, cujus pater

pradicare non cepibunt.

liceat nobis faltem,

grans ftudium laudare.

Lice at nobis tuayn in

promovendum non tantum

abfolutum liberalitate , tua dignum piefruere

quo quamlihet rerum

Utinatn his longo fruaris tem,

pore , tuumque facris pr^fixum paginis nomen

facrarum leBionem Scripturarum

Hinc brevi Scripturge ProptereaeiHeLatinum fermonem verfse f Grxc"o'^in'La'ri