2012

ccssdidactica
Blogdesociais

Pfr. ddoval

[FICHA DE TRABALLO:
CIVILIZACIN ROMANA, ETAPAS]
Ficha de traballo para alumnos de 1 ESO. Materia de CCSS X e H.
IES Mestre Landn.1 ESO. MUNDO GRECORROMANO. ETAPAS DE GRECIA
IES Mestre Landn. CCSS, X e H. Curso 2011-2012. Propostas didcticas.ccssdidacatica - ddoval

EVOLUCIN E ORGANIZACIN POLTICA
ROMA

A Eneida, obra de Virxilio, recolle a idea de imperio universal baseado en tres piares
fundamentais: a extensin ilimitada organizada na familia, na cidade e a provincia; a
integracin social lexitimada no cives romani; e a paz pax Romana. Deste xeito Roma
constituira o imperio mais grande coecido, exemplo de eficcia poltica, social e econmica.
1 Etapa: A Monarqua. 753 509 a.C.
Roma fundouse no 753 a. C. como unha das polis (cidade estado) das 7 Colinas do Lazio
prximos desembocadura do ro Tber. Nesta primeira etapa da monarqua o poder estaba
en mans dun rei, rex, que gozaba de plenos poderes, imperium e que estaba aconsellado por o
un Senado que lle conceda a autoritas para gobernar. A revolta para derrocar ao rei etrusco
Tarquinio o Soberbio dara paso a un novo modelo de Estado, a Repblica.











IES Mestre Landn.1 ESO. MUNDO GRECORROMANO. ETAPAS DE GRECIA
IES Mestre Landn. CCSS, X e H. Curso 2011-2012. Propostas didcticas.ccssdidacatica - ddoval


2 Etapa: A Repblica. 509 27 a. C.
A Repblica de Roma transcurriu
como unha etapa de tensin
permanente motivada,
fundamentalmente, por das
causas: a loita por o control
interno e as conquistas e
expansin de Roma.
1. O goberno da Repblica
estaba en mans de tres rganos de
poder: os Comicios, as
maxistraturas e o Senado.

A loita por o control dos diferentes rganos de poder xunto cos problemas xurdidos das
campaas de conquista e a organizacin deses novos territorios levou a unha situacin de
enfrontamentos, corrupcin, revoltas, como a de escravos liderada por Espartaco; xerando un
IES Mestre Landn.1 ESO. MUNDO GRECORROMANO. ETAPAS DE GRECIA
IES Mestre Landn. CCSS, X e H. Curso 2011-2012. Propostas didcticas.ccssdidacatica - ddoval

clima de autntica guerra civil que deixara o poder en mans dos militares. As sucedronse o
triunvirato de Csar, Pompeio e Craso, a ditadura de Xulio Csar, quen asumiu plenos poderes
ate a sa morte no ano 44 a.C.; e un segundo triunvirato entre os seguidores de Csar, Marco
Antonio, Lpido e Octavio. Finalmente, Octavio, srobio de Xulio Csar, acabara por facer co
control de Roma e no ano 27 a. C. o Senado concederalle plenos poderes dando fin
Repblica e comezando unha nova etapa na Historia de Roma, o Imperio.

2. A expansin de Roma sera a outra gran fonte de tensins para a Repblica. Durante
esta etapa Roma impuxo o seu poder en toda a Pennsula Itlica e ampliara as sas
fronteiras a mbolos dous lados do Mediterrneo, de a o apelativo de Mare Nostrum.
Deste xeito a inicios do sculo I d. C. Roma xa ocupaba a Galia, Hispania, os Balcns
(Dalmacia e Grecia), ademais de Anatolia e o Norte de frica, dende Exipto a Numidia
(Alxeria e Tnez). Neste proceso tera moita importancia o pulso entre romanos e
cartaxineses para ser os dominadores do Mediterrneo, o que deu lugar s chamadas
Guerras Pnicas. As durante mais de 100 anos, 264 a.C. ao 146 a.C, Roma e Cartago
enfrontronse ao longo de tres guerras. A mais importante delas sera a segunda na
que o xeneral cartaxins, Anibal Barca, puxo a temblar os cementos da Repblica
chegando case s portas da propia Roma, logo de cruzar os Alpes cos seus exrcitos.
Finalmente, seran quen os romanos, ao mando de Publio Cornelio Escipin, de vencer
a Anbal.




IES Mestre Landn.1 ESO. MUNDO GRECORROMANO. ETAPAS DE GRECIA
IES Mestre Landn. CCSS, X e H. Curso 2011-2012. Propostas didcticas.ccssdidacatica - ddoval

3 Etapa: O Imperio. 27 a. C. 476 d.C.
Etapa dividida en dous perodos, Alto ( s.27 a. C. s. 235 d. C. ) e Baixo Imperio (235 d.C. 476
d. C). O Imperio Romano nace co nomeamento de Octavio como Augusto, elixido por os
deuses, no ano 27 a.C., logo de desfacerse dos seus inimigos (venceu a Marco Antonio en
Actium no 31 a. C. ) e de pacificar a situacin, pax romana. Octavio Csar Augusto acumulaba
todos os poderes na sa persoa: xefe supremo dos exrcitos (imperium), mxima autoridade
do Senado (autoritas) que convrtese en rgano consultivo, pontfice mximo (xefe relixioso),
dirixa a poltica exterior, ditaba leis e decida os tributos (impostos).
O Alto Imperio sera o perodo de mximo esplendor grazas, principalmente pax romana,
isto a paz no interior o que facilitaba o auxe do comercio e crecemento das cidades grazas
aos enormes esforzos en desenvolver as grandes infraestruturas e obras pblicas: calzadas,
pontes, acuedutos, termas, teatros, anfiteatros Os territorios do Imperio dividanse en
provincias que a asimilando cada vez mais as formas e costumes de Roma (proceso de
romanizacin) Ao mesmo, tempo esta paz, permita dotar aos exrcitos de mellores medios e
promover as campaas de conquista para ampliar as fronteiras do Imperio.
O Baixo Imperio caracterizarase por a convulsin da poltica romana e a crise chegara por 3
motivos: inseguridade interna, presin dos brbaros e incapacidade de manexar tan basto
imperio.
a) A pax interior quebrara e as revoltas sociais e militares eran constantes o que tera o
seu reflexo nos continuos cambios de emperadores. A economa baseada no modelo
escravista fracasou e volveuse insostible no momento en que o dereito cidadana
estendeuse ao todos os cidadns do Imperio. A sentimento de inseguridade que viva
a poboacin levouna a buscar refuxio no campo, lonxe da axitacin das cidades, onde,
ademais en tempos de crise eran mais complicado sobrevivir. Diocleciano, no sculo IV
d. C. tratou de levar a cabo reformas que conseguiran, temporalmente, superar a
crise, sanear a economa e reforzar as fronteiras.
b) Nos limes (fronteiras) os pobos xermanos (barbari, brbaros, estranxeiros) Norte e os
persas ao Leste comezaban a presionar dende o sculo III d. C. e en canto que
ansiaban desfrutar das mellores condicins de vida que ofrecan os territorios baixo
control de Roma. No 375 os hunos, liderados por Atila, traspasaron as fronteiras do
Imperio poendo en perigo a propia continuidade deste.
IES Mestre Landn.1 ESO. MUNDO GRECORROMANO. ETAPAS DE GRECIA
IES Mestre Landn. CCSS, X e H. Curso 2011-2012. Propostas didcticas.ccssdidacatica - ddoval

c) Ademais, o Cristianismo comezaba a ter cada mais protagonismo na vida romana ate o
punto que Constantino tolerou dita relixin e, mais tarde, Teodosio a declarou relixin
oficial do Imperio.
d) Por ltimo, a imposibilidade de xestionar adecuadamente tan enorme Imperio levou
ao emperador Teodosio, no ano 395 d.C.,a decretar a divisin do Imperio, un Imperio
Romano de Occidente con capital en Roma e un Imperio Romano de Oriente con
capital en Bizancio (Constantinopla); cada un contara co seu propio emperador e
respectivas institucins. O primeiro, acabara por quebrar no 476, ano no que Rmulo
Augstulo foi derrocado por Odoacro, rei dos hrulos. A partir deste momento
occidente sufrira a invasin e creacin dos reinos xermnicos. Por a contra, o Imperio
Romano de Oriente tera a sa continuidade a travs do Imperio Bizantino que
perdurara no tempo ate 1453, ano non que foi invadido por os turcos dando lugar ao
Imperio Otomn.
EMPERADORES: ALTO IMPERIO ROMANO EMPERADORES: BAIXO IMPERIO ROMANO
Dinasta Xulio-Claudia
Augusto (27 aC - 14) el primero, el autntico
organizador del Imperio
Tiberio (14 - 37)
Calgula (37 - 41) uno de los emperadores ms
denostados por los historiadores
Claudio (41 - 54)
Nern (54 - 68)

Gobernantes durante a crise do s. III
Maximino (235-238)
Gordiano I (238)
Gordiano II (238)
Pupieno (238
)Balbino (238
)Gordiano III (238 244
)Filipo el rabe (244 249)
Decio (249 - 251)
Galo (251 - 253)
Emiliano (253)
Valeriano (253 - 260)
Galieno (260 - 268)

Os catro emperadores
Galba (68 - 69)
Otn (69)
Vitelio (69)
Vespasiano (69 -79)- fundador de la Dinasta Flavia)

Emperadores ilirios
Claudio II (268 - 270)
Quintilo (270)
Aureliano (270 - 275)
Claudio Tcito (275- 276)
Floriano (276)
Probo (276- 282)
Caro (282 - 284)
Carino (283- 285)
Numeriano (283-284)

Dinasta Flavia
Vespasiano (69 - 79)
Tito (79 - 81) el verdugo de Jerusaln
Domiciano (81 - 96)

Tetrarqua
Diocleciano (284 - 305) (co-emperador Maximiano (286-305)
Constancio I (305-306)(co-emperador Galerio (305-311))
Galerio y Severo II (306-307)
Constantino I el Grande (306-307) (co-
emperadores,Galerio, Licinio 311-324, Maximino Daya 308
313; trono reclamado por Majencio 306-312)
IES Mestre Landn.1 ESO. MUNDO GRECORROMANO. ETAPAS DE GRECIA
IES Mestre Landn. CCSS, X e H. Curso 2011-2012. Propostas didcticas.ccssdidacatica - ddoval


Dinasta dos Antoninos
Nerva (96 98)
Trajano (98 117)
Adriano (117 138) conocido por sus obras escritas y
defensivas
Antonio Po (138 161)
Marco Aurelio ( 161 180) co-emperador Lucio Vero (161-
169)
Cmodo (180 193)
Marco Aurelio ( 161 180) co-emperador Lucio
Vero (161- 169)
Cmodo (180 193)

Casa de Constantino
Constancio II (337-361) (con Constantino II 337 340
y Constante 337 350 cuyo trono ser usurpado
por Magnencio 350 353)
Juliano el Apstata (361 363)
Joviano (363 364)

Guerra civil (193) varios generales de las legiones se
proclaman emperador
Pertinax (193)
Didio Juliano (193)
Pescennius Niger (193 194)
Clodio Albino (193 197)
Septimio Severo (193 211) fundador de las dinasta de los
Severos

Dinasta Valentiniana
Valentiniano I en Occidente (364 375), Valente en Oriente
(364 378)
Flavio Graciano en Occidente (375 383), (co-
emperador Valentiniano II 375 392, trono reclamado
por Magno Mximo 383 388)

Dinasta de los Severos
Septimio Severo (193 211)
Caracalla (211 217) inmortalizado en uno de los mejores
bustos de la Antigedad
Geta (co-emperador 211 212)
Macrino (217 218)
Heliogbalo (218222)
Alejandro Severo (222 235)

Casa de Teodosio
Teodosio I en Oriente (379 392, en Occidente 392 395)
Honorio (395 423)
Gala Placidia (423 437)
Valentiniano III (425 455)


Varios emperadores
Petronio Mximo (455)
Avito (455 456)
Mayoriano (456 461)
Libio Severo (461 465) interregno (465 467)
Antemio (467 472)
Anicio Olibrio (472)
Glicerio (473 474)
Julio Nepote (475 475)
Romulo Augustulo (475 476 El ltimo emperador romano
de occidente)

Fonte: http://www.historiaclasica.com/2006/01/lista-de-
emperadores-romanos.html









IES Mestre Landn.1 ESO. MUNDO GRECORROMANO. ETAPAS DE GRECIA
IES Mestre Landn. CCSS, X e H. Curso 2011-2012. Propostas didcticas.ccssdidacatica - ddoval

ACTIVIDADES
1. Busca informacin sobre a lenda de Rmulo e Remo. Quen foi Eneas. Que relacin
ten Eneas con Grecia e Roma.
2. Describe brevemente os rganos de poder na Repblica de Roma
3. Xulio Csar un dos grandes protagonistas da Historia, e como tal ten atribudas
clebres frases como: Alea Jacta Est, Vini, vidi, vinci e ti tamn, Bruto, meu fillo.
Busca na rede en que contexto histrico se enmarcan estas frases e cal foi o motivo
por o que X. Csar a citou.
4. Que relacin gardan estos tres personaxes: X. Csar- Cleopatra Marco Antonio.
Escribe unha breve historia nun mximo de 8 lias

5. Mira este vdeo e resolve as cuestins:
AS Guerras Pnicas: http://www.youtube.com/watch?v=oGYc6DS380Y
As Guerras Pnicas:
a) Cal foi a orixe do conflito?
b) Guerras pnicas: quen sucedeu a Amlcar?
c) Que novas cidades fundou Asdrbal?
d) Que ro peninsular da o nome ao tratado de paz entre Roma e Cartago o cal, ao
mesmo tempo fara de fronteira entre mbolos dous inimigos?
e) Como describe o vdeo a figura de Anbal?
f) No ano 216 a. C. Anbal dirxese a Roma, de que tropas se compn o exrcito de
Roma?
g) Que xeneral romano acaba coa conquista e ocupacin de Hispania no contexto das
Guerras Pnicas?
h) Cando foi tomada a cidade de Gades?
i) Que batalla puxo fin ao sono de Anbal de conquistar Roma?
j) Que pasou con Cartago logo das Guerras Pnicas?
6. A que chamamos proceso de romanizacin
7. Busca na rede cales foron os emperadores romanos de orixe hispana e escribe, nun
mximo de 4 lias, unha pequena biografa.

Marco
Antonio
Csar
Cleopatra